Digitized by tiie Internet Arciiive

in 2011 witii funding from

University of Toronto

littp://www.arcliive.org/details/patrologiaecur167mign
 PATROLOGIiE
CURSUS GOMPLETUS
SEU RIBLIOTIIECA UNIVEKSALIS, INTEGRA, LMKORMIS, aiMJlOHA, ffirONOMICA,

I OMMUIi SS. PATItUn. DOCTORUU SCltlPTORUHQtE iiCCLEShSTICORau

SlVli LATINUBUU, SIVE GH^COllUM,

QVI AB /EVO APOSTOLICO AD AiTATEM INNOCENIII III {ANNO 1216) PHO LATINIS
ET AD CONCILII FLOHENTINl TEMPORA (ANNO\m) PliO GR^CIS FLOnUEHOAT :

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNILM QVM EXSTITERE MONLMEISTOUUM CATHOLICJ:: THADITIONIS PEU gUINDECIM PRiOlU
ECCLESI.E S^CULA ET AMPLIUS,
JUXTA EDmONES ACCURATISSIMAS, INTEB SE CUMQUE NONNULLIS CODICIDUS MANUSCBIPTIS C0LLATA8, PEBQfAM
Dll.U-.ENTEH CASTIGATa; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VABIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTEB ILLUSTRATA
;

OMNIBUS OPEBIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU^ TBIBUS NOVISSIMIP S.ECULIS DEBENTUB ABSOLUTAS
DETECTIS AUCTA; INDICIBUSPABTICULABIBUS ANALYTIC1S,S1NGUL0S SIVE TOMOS SIVE AUCTOBF.S ALICUJUS
MOMENTI SUBSEQUENTIBUS, DONATA CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET
;

TITULIS SINGULABUM PAGINARUM MABGINEM SUPERIOBEM DISTINGUKNTIBUS SUBJECTAMQUE MATE-

BIAM SIGNIFICANTIBUS, ADOBNATa; OPEBIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCBYPHIS, ALIQUA VERO
AUCTORITATE IN OBDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;

DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA LNDICIBUS; AUCTOBUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CIIRO.NOLOGICIS,

STATISTICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE BELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALE,
litcbgicum, canonicum, disciplinare, historicum, et cuncta alia sine ulla exceptione ; sed pbve-
sertiu duobus indicibus immensis et genebalibus, altebo scilicet rerum, quo consulto,
quidquid non solum talis talisve pateb, vebum etiam unusquisque patrum, ne uno quidem
omisso, in quodlibet thema scbipsebit, uno intuitu conspiciatub altebo sckiptur./4?
;

sacr.1^1, ex quo lectori compebibe sit obvium quina.m patbes et in quibus opebum
suorum locis singulos si.ngulorum librorum s. scriptur.e vebsus, a primo
geneseos usque ad novissimum apocalypsis, commentati sint.
editui accubatissima, cetebisque omnibus facile anteponenda, si pebpendaxtur charactfium nitldlfas
CBABTvE qualitas, integritas textus, pebfectio cobbectionis, opebum becusobum tum v.\ri,:tas, tum
NUMEBUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIEIQUE 1N TOTO PATROLOGI.E DECUBSU CONSTANTEB
SIMILIS, PRETII exiguitas, pb.«sertimque ista collectio, una, methodica et chbo.nologica
sexcentobum fb.^gmentobu.m opusculorumque hactenus hic illic spabsorum, primum autem
in nostra bibliotheca, ex operibus et mss. ad omne« .«tates, locos, linguas formasquk
PERTI.NENTIBUS COADUNAIORUM.

SERIES LATINA,
LN QUA PRODEU.NT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLfi UTL\.£
A TERTULLIA.\0 \D IN.XOCENTIUM lU.

AGGURANTE J.-P. MIGNE,

Blbliothecee Cleri nniversie,
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SI.NGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICE RAMOS EDITORE

PAinOLOGljE LATL\^ TOMUS CLXVIL

R. D. D. RUPERTUS .\RR.\S MO\.\STERII S. HERIRERTI TUITIENSIS.

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. .MIGNE SUCCESSORES,
IN VIA DICTA: AYESUE DU MAISE, 208.
 ELENCHUS

AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CLXVII CONTINENTUR

RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS.

Coiumentarorium de operibus S. Trinitatis libri XLII. Col. 198

Liber Genesis. 199
— Exodus. ^5
— Leviticus. 743
— in Nuraeros. 837
— in Deuteronomium. 917
— in Josue. ^^
— Judicum. 1023
— Regum. 10»9
— in Isaiam.
1271
— in Jeremiam. 1363
— In Ezechielem. 1419
— in Danielem.
1499
— in IV evangelistas. lo-Jo
'^'^
De operibus Spiritus sancti.

TME INSTITUTE GF KEDIAEVAL 87U01S

10 ELr.-ISLEY PLACe
TOROi\TO 5, CANADA.

Clichy. — Ex typis PAtL DUPONT, 12, via dicia B:icd'Asiueres. 24.3.93.

 S^CULUM XII

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS
MONASTERII S. HERIBERTI TUITIENSIS
Vmi LONGE DOCTISSIMI SUMMIQUE INTER VETERES THEOLOGI

OPERA OmVIA
JUXTA EDITIOEM VENETAM ANM 1748 Pn.CVU DILIGENTISSIMA EMENDATIONE AD PRELUM

RBVOCATA, VARUSQUE MONUHENTIS AUCTA

ACCURAISrTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE

BibUothecac Clori Universse

SIVE

CURSUUM COMPLETORHM IH SINGULOS SCIENTI/E ECCLESIASTIC^ RAMOS EDITORE

TOMUS PRIMUS
1 >o a I
I

PARISIIS
.\PUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
IN VIA DICTA : AVEyUE DU MAI.\E, 208.

I
RUPERTUS S. Laureiilii in subuibio Leocliensi Monachus (pnslea ABDAS TUITIENSIS)
tardiori imjenio remedium a Viryine Matre, coram liac iinayine lapidea, in ejusdem mo-
nasterii Ecclesia, impetrat anno MCXXI.
 PUO LEGOM ENA
CLARissiMis plurimumqup: ^olendis
UKCENTIS ISTUS KniTlONIS

PRIMIS SOCIIS
MICIIAliL PLEUNI(]H S. P. D.
Novam hnnc edilionem omninm Operum Uiiporti abbatis Tiiiticnsis viri iindequaquc spcctatis8imi,ag-
grfssurus, staliin animo as^itare ccepi ile p.itrono, iiiij;nit:it(i, «lactriii.i pict.itnvi! ooiisjii .uo.dilii^endo, cu-
jus pricsiilio validUiiue tutela cilitiu tortuiiata prodiretac securior. lCximias namquc hasce lucubrationes
nonnisi viris clarissunis nunciipiudas esse arbilrabar. Duiu h eo itiquc mecuin ipse veraarem, diutius
mihi, ul doceriier-iin, non fuit iin'iioranrlum illiroeniin no i unrii, sed vosoinne:^ elitioni hujusmodi
;

perticiend.Tj socios priinitus inscriptos, viros profecto seleclissimos, mcoli iiieaj oblatos aniin.idverti vo- ;

bisque proinde, utpoto egrtigiis dotibus insignitis, Opcra h.ecnovitor codemla volui nuiicupata.Siquidem
vos inter in prirais nonnuili hujus Vennt.e au^iistissim ereipublic.e pitritii emicant, qui claritati generis
virtutes quisquo viro nobili di;.;nas, o nnigon im lUi^copalanl erudaioneai.Suul itcin el allerius ordinis,
pr.-Ecipuo loco ct cultii hab''n li, viri utriu^que juris peritissirai.^ic laurca doctorali merito donati.nedum
industriam navantes operara, ul .Tqua lance quod suum est uniciiique tribuatur, verum etiam optimis
lilterarum studiis incumbenles. Postremo, et fortassc priori loco non immeritonominandos, viros sacris
addictos in sociorum albo recensiios aspicio, quoriim probatam pictatein et doctrinam nemo iion ignorat;
imo veluti ecclesiastija; disciplin-e, graviorumquo studiorum asserlores cuicunque cordato homini com-
mendalur. Haec brevi calamo tintummodo inniiisse 3uHi;iat, nam si fusiori uniuscujusqui! veslrum me-
rila et insignia prKfulgid.t mihi essent commemoranda, ct modestiim sMmmam, qua; exornati estig,
ofTenderem, et oratio nimis prolixi, ni dicam minus grnta. progrederctur. Sigenio vesiro igitur, si bre-
vilati ego indulgcre cogor, fama tamen, quod vos, editionis hujus inluitu, adeo laudabilitcr gessistis,
quominus palam faciat, non distinebitur. Cum cuim Ruperli Opcra pluribus abhinc annis in Italia de-
siderarentur, ut vix ac ne vixquidem magno prctio comparari possent, vestra praecipue cura factuinesl,
ut eadem nunc, primis hisce nostris Vcnetis imo et Italicis typis, cominodiorisumptn, cuicunquo habcn-
da prostareat. Addam insuper, qu:iin pronipto libentique animo mihi suppctias dsdistis, quibus, quara
citius lieri possct, llupertiaiia voluraina recuvlerentur.Qua; cum ita sint, quis non videat, vos de littera-
tororum repubhca, deque me potissiraum, optime ineritos esse ? Ob idqiie honestissimum vobis nomen
obligisse ? H.TC sanc in eansa fuere, cur ego ail novam hanc edilionem, proprio quodammodo jure vobis
vindicatam, vobis ipsis inscribendam pari ratione rae obslrictura cognoverim.Superesl modo.viri vel col-
lectimvel sinijillalim indubie elarissinii,ut nuncupationcm islam,quod enixe a vobis peto, in observantiae
me.ecertissimam tesseram, ea.qua polletis,eximia humanitate excipiatis ;meque laboremque meum per-
gatis vestro iiatrocinio fovcre, quo stiidiosoruin utilitati et commodo in dies vacare valeara. Interim su-
premura Numen obtestor ut vos ad annos Nestoreos servcl incoluines.
Dabara Venctiis ex nieo typographio iv Nonas Decembris 1748.

LEGTORI BENEVOLO TYPOGRAPHUS.

En tibi exhibeo, humanissime lcctor, nnn Anticomaritam, aul Anagi/rim, cu/iis contaclu,vel tetro
odore manus imbuas, vel rem tiln moliaris exiliosam, scd mire olens, ul dicam,cinnnmonum, lucubra-
tiones, videiicet prxstantissimi Ru/jerti nbhatis Tuitiensis. in qunram attreclatione studiosa, (juo plus
rersatus fueris, eo magis frugrnntiam Christia/iarum cogitationuin le redolcre,imo el suavissimum^ti-
bique perqiiam proficuum liquorcm e.c il/is expressisse cognosccs samiornni facinorum. Fruere igitur
bonis avibus meo labore neque enim ego alia mente illas prelo instauraci retiqua<que sum instawa-
;

lurus,nisi ul tuo commodo ac emolumcnto prospicerem. Qnantum '-cro attinet ad opus integrum Ru-
pertianum cudendum satis superque, in monilo aii hanc etlitioncm prcemisso, verba fcci de ittius auc-
tario ac partitinne. deque omm alia re ad itliid nffabre meis ti/piscnmplendum proindeque, ne videar
;

crainbem coctnm recoqucre, prsetereo recenlem rharacterum fusionem, jtapyri deieclum, et castigatoris
vigilantiam ;tuum erit dispicere. amice lector, nam hnclenus fidetn dn'am exsolverim equidem,
quoad me, nihit prxtermisi, neque prxt<-rmittam, quin facla p?-omissis respondeanl. Ve-
lim lamen scias Dialogum inter Chrislianum et Judxum nostri Ruperli me deprompsisse ex Operibus
D. Anselmi, editionis Venetse anni 17i5, in qunrum calce impressus tegitur itemque tibros duos De
;

vila vere aposlotica ; el Historiam imignis monash.rii S. Laurentii Leodiensis, ex Anecdotts excerp-
sisse clarissimi viri Eamundi Marlene, cujus etiam prologos in easdem res/jtctive lucubralinnes ud-
jectos volui, quibus evincitur iltas genuinum esse fetum noslri Ruperli. Hxc omnia porro, sicuti et
Apologiam adversus op/mgnatores doctrinx Ruperti, a Gerberomo, ejusdem instituli viro, exaralam,
Parisiisque tgpis vutgalam anno 1669. Cjuia landem de hujusmodi opusculorum accessione locutus
sum mihique retigio est neminem sua Inude frnudare, inqcnue faleor, leclor humanissime, quod si
.

auvlarium, si ntiacxlera spectes, qux hanc edilionem prx omnibus jam vulgalis faciunt prxslantio-
rem, milii uuclortm adjutoremque pntissimum exstilisse rcv.cidm. P. Gregorium Cannoni, Eremilam
Auguslinianum. qui, pro ca qua pollet sedulilale, operam suam tibenlissime contutil inea ium prx-
falis opusculis locupletanda, tum omnibus numeris absolvenda. Hxc de studio in hac re noslro di-
xisse sufficiat. Vale.

Patrol. CLXVII. i
 H RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 12

VITA D. RUPERTI
ABBATISTUITIENSIS

AUCTORE JOANNE TRITENHEMIO.

Rupertus, abbas Tuitiensis coenobii, juxla Coloniam Agrippinam, ordinis S. Benedicti, nalione
Tfulonicus', vir in divinis Scripturis, Spirilu fancto pervisionemillustrante, doctissimus, et ssecularium
litterarum non ignarus, monachus Saucti Laurenlii Trajectcnsis,propterincredit)ilem eruditionera suara
a Friderico Coloniensi archiepiscopo inde assumptus, i-t in alibatera Tuiliensis mo-
nasterii sublimdtus, raulta praclara opuscula composuit.Ex eo siquidem tempore quo cajnohium in
juventute sua ingressus est, tantu:n se Scripturis janctis exerritaverat, ut nec dormiens nuidem a me-
ditandi^ illis videretur posse quiesccre, quin lingua et labia ejus quasi legendo moverentur. De cujus
opusculis ego tantum ad prffisens reperi subjecta :

Ad Gunonem abbalem Siijebergeniem, poslea episcopum, Ratisponensem :

De victoria Verbi Dei iib. xni. Ntiper cum tu hospes op.

In Gencsim lib. ix. Qukunque fxdeli ainmx dum.
In Canlica canticorum lib. vii. Qui conlru hotninemsimilrm.
In librum sancti Job lib. x.
In libros Reguin de Davld lib. xv.
Da S. Trinitalein Vetus Testamentum lib. xlii.
In Apocalypsim Joannis lib. xii. Ut lu quoquc. o vcnerab.
De olTiciis divinis lib. xii. En qtix per nnni circulum.
Meditationes de incendioTuitiensi lib. iii. Ecce quomodo criminalui
In duodecim prophetas minores lib. xxx.
In Evangeliura Joannis lib. xiv.
Apologeticuni ejusdem operis lib. i.

In EvangeliumMattha^i lib. viii.

Super Regulam S. Benedicti lib. i.
Epistolarum ad diversos lib. i.
Doni(iue feriur et alia iiUira scripsisse, et Novum et Vetus Testamentura pro majori parte in multisii-
bris oxpianasse de quibus usquein pricsens nihil vidimus praster eaquffi signavimiis.Ularuitniultasan-
:

Ctitate, doctrina et miraculis curuscans, sub Henrico V, anno Domini, 1124, et sub Lothario tertio mo-
ritur.
Epitaphium saxo mcnumenli incisum Tuilii.

ANNO DOMINI MCXXXV. QUART. NON. MAIITII.

OnilT VENERABIL19 PATER AC DOMINUS RUPEUTUS
ABDAS HUJUS MONASTERII,
VIR DOCTISSIMUS ATQUE RELIGIOSISSIMUS,
UT IiN LIBBIS SUIS QUOS EDIDIT APERTISSIME CLARET.

ORATIO JOANNIS
SPANHEIMENSIS ABBATIS'
In laudein et commendationem Ruperti quondain abbaiis Tuitiensis, viri clarissimi, reli-
giosissirai atque doctissimi ad instantiam. D. Gerlaci de lireitbach abbatis Tuitiensis
composita.

Maximc optarem, religiosissimi tratres,eam mihi cto laboribus fatigari, quamsspculi hujusfavoribus
dicendi vim collalam a superis. qua Ruperli vestri inaniter extolli. Potuit enim transgrndi, et non est
clarissinii quondum hujus Tuitiensis coenobiiabba- transgiessus, et facere mala, et non fecit / sed
tis praeclara raerita,ornatissimos mores, cumulatis- semetipsurahuiiiilianssPCulusestDominunr,conteni.
simasque virtutcscondignisl ludibus possemaffari. ncns pompam SiTculi, ad coelestia rejina, ut confi-
Talis enira ac tantus vir eratis, ut ejus nieritis ne- diraus, feliciter pervenit. In monasterio autem con-
durn mea, sed cujusvis oratoris cloquontia longe stitutus, se omnibus inferiorem a>stimavit:qui san-
inferior.judicetur.Nam si vitassanclitaterainquiras, ctis Patribus comparexntitit.Fuit enim intuentibus
hoiao religiosissimus er:it si sciontiam,undecun-
: exemplar honesti, forma vivendi. regula pietalis.
que dootissimus si mores, omni honestate insi-
: Eleotus autem in abbatem Tuiticnsis monaslcrii,
gnis. Claris enim parentibus ortus, fide clariori qualem se prabuerit subditis, quam pium, quam
pffulsil, duin pro Dei amore sfficuluin contemnens sollicitum, quamque, iibi oportebat, sevenim, quis
se monaslicis cum magno fervore submisitinstitu- Bermo explicabil ? Erat enim incessu gravis, voce
tis : inalens proDeocum legislatore nostroBenedi- sublimis, ore facundus,vultu placidus.in molu vel
13 IMIOLKGOMENA. — TYPOGKAIMIUS LKGTOUI. 14

aclu uurpuris liuuusUis. (juuiiluui vuro h(1 inluriu- i oiiinium udinirutiunij inuximi hubitus, doctor auo
niiii huiiiinom (jBrlincbut, orut li.ln lirmu.s.spe oor- tompoiu doctoruiii sit publicu prubutus. lloc l''redo-
tus, goniinu cliurilato roploliis, Bupiciitiu clarus, ricu.s Ciiloiiiiiii.sis urohiopiscop is pluries in co cx-
lorlituiiino rubustus. Krul oi hoa<'8tus in aclionc, porlus, iiiugnu ch irit ile viriim colobut. Undo sedulo
sotjrititud iu consuotuiiiiic.humilil.isiii |)ro»|jeriui>o, ud o.\p ositiiinoiii Scriptiir ^riiiii illum hortubutur. iit
putieus ui ttilvorsituto consluiiti:i. Ki ul pastor ovium morito quidem iii oiiiiiium hoiiuro ut rovorunllu
Cliristi peridoiicus qui se omnibus opporiuno novo- iKtboiidiis ost, quum Spirilus sanctus in ugiiitlonein
rul i'.\hibere reclorem. Munsuo us crut, ulVubili.s.su- Scriptiuuruiuinstruerodig.i;itur.Uuoiquc nun soluni
porliis terribilis, dovotis pcr liuiiiilituleui socius, in diviiiis Soripturin hier.iphuntes noslor illustrari
ilissolutis (jeruuctoritutuin mctuemlus. Ail sc autoiii iiioruit, vorum etiaiii in sujcularibus litteris adeo
erut iuorationc devolus, in meiiitulionc proliuulus, oruditu3coiiiprobulusest,utquidqiiid ipse nuncogno-
iu lectiona stuclio.iiis, in conleiiiplutiuno ili .iiiuriiin vorit, ulius rui'ilo ignjraict. Qu im dulcis, qua'n or-
prujcipuiis. Ncmu illum uiuiuu.u rcporit otiosum, n.itus acdisortusluoriteloquio, librl quos pene scri-
cui indeliciens erul studium Scripturum. Soiu- psit innuiiiorubilos, requisiti fatuntur. Ingenii uu-
per lcj;it, seiuper scripsit, seiiiper or.ivil, ul velul tem vires ol prolunjilalecii sciuntia; facile coiiipro-
allcr (trigenea sivo llieruuymus liunc vivendi ordi- babis, si in liictione eorum quio scripsit, aliquan-
noin sibiconslitucrit, ut orutianom lectio susciporet, tulum fueris curamoratus. Aiuoris eniin diviui, quae
ot oratio lectionem tcrininaret. Tiun vero ussidiius intcriiis urdebut, vis, verba ciuoc|ue exterius arden-
exslitit,utnulluin tompus.sivcdiurnuni.sive uoctur- tia formabal, iiuiudum ex abundantia cordis ferven-
num luerit, quod tum vigiliis, lum lucubrutionibus p tis os lijquitur, ultr;i ciinsuetudiiiera hominis sermo
i^nuvum, uut lcriatum sibi pr.i-torire passus sit: in altuiii elevatur. Churitas qiiippc Uei, qii;e in pe-
sibi iuterdiu cibum, el somnum relaiuaquo corpori ctore doci.-iitis fervobut, nulluiii ex oro verbum otio-
necessuriasubtrahoiis.ut stuiiio coramodiusirisisie- ."^urn, vel iiiiililo cadcre |iermittebal. Erant itaque

rclScripturaruii).lVobanthocaccurula,iiuieconsori- verli;i ejus ardeiilia, plena ralionis et utilitatis, ma-

psit, opuscula, in i|uibus omni iiiodo sciontia; do- tura, et iiiiadara auotoritatis miijestatc veiierunda.
clrinacoIlaudutur.Maguusubeodisciplinureligionis Erul interdum ,|ucundus, dissolutus nunquam, quia
in Tuitionsi iiionusterio vii.'iiit dovotio mu.\iinalVa-
: nuixiuia in e.jus moribus honeslas videbutur.Idoneus
Irum arsit studium scienti;e sahiluris floruit cIki-
: : erat v.ildoaj porsuadendum, ut etiaiii Hurtensius in
ritas geminuta in cis radiavit. Sub sancto et docto ejus corapar;itione deliceret quippequi multorum
:

paalore oviuiu secure Iriumpbavit integritas. Sole- animos frairum exhortationibus raellitluis in
siiis
bat Irutres suos incrcdibili fervoro aJ studiumScii- unitate pacis conservavit. Intuobanlur eum Iratres
pturarum accendere ub eis propositas sibi qua-
; sui, utanguiuii. couvcrsantem, in quo lotius religio-
stiones enodare :ad proponendas crebrius libenter nis speculurii, et norma relucebat. In oinnibus enim
e.tcitare. Sciebat cnim vir sapiens, duplex in hoc se eis imitabilein exibuit, qui se omniura curam
lalerecommodum.quando scitcrespondendoct
illis noveratsnscepisse.Puritatemcordis in lantum ama-
se doctuiii, et illosredderel studiosos.Unde in qno- vil et ooluit, ul etuuu illus negligentias minimas
tidiano et rainiliari ejus colloqui", sermo turpis.inu- cugitationum vclut raagnas deploraret. Omnis ne-,'Ii-
tilisve nunquum solebat iiudiri detractio minquam
: genliasibi culpu videbatur, qui ad mentispuritatem
adniisceri, sed erat sermo ejus deanimae salute.de p aspirabat, iinde ut peccati maoulasdevotus abster-
rcligiouisprolectu, desanctanim majestateScriptu- gerel, orationibus sedulis pene cum lacrymls insta-
rarum.Jucundissiinus ei erat convictus sapieiitis, but. Dulcis erat illi somnus mysticiis operanti.qui
qua; in sanctis lilleris continetur,quamsiaetictiorie in tloribus paradisi comraoratus fructus suavissimos
didicit, et absque invidia desiderantibus communi- in oralione oarpcbat. sancta viri devotio, quae
cavit. Cum autem esset adhuc minus eruditus lam nunquamsinebalesseotiosum.Nara ullectioiiipacrae
in seecularibus litleris quam in Soripturis divinis, quietius posset insistere.curam rei familiaris abhor-
orando continue et legendo petivita Deo curaSalo- ruit amavit secrstum, tumultus horninum vitavit.
:

mone donum sapienti;e: neo ab oratione incepta, Solliciludiueiii vero lompoialium, sine quibus spi-
donecSpirilu sancto pervisioni'm inspirantecopio- ritualia non possunt subsisiere, idoneis fratribus
sissiine ultra omnes contemporaneos suos.quod op- commisit : ipse aulera orationi et studio vacavit.
taverat, accepit. Erat aiitem beatM Mariae semper Cura enim temporalium, et araor Scripturarnra in
vipfiinis ardentissimusamator cujus intercessioue
; uno pectore habitare non poterunt. Tranquillam
laulum sapientiae munus obtinuisse creditur. Ad enim, et vacuam curis, sapientia mentem imbui'., et
cujus laudem postea, ne ingratus fierct beneticio, plaoicli pectoris liospes erit. vero erat horao
Ipse
Cantica canticorum septem libris exposuit ita ad : plaojilus, et mansuelns, nec cito mobilis ad iram :

ejus honoreiii uiiiversa roserens, ut pjus intnitu spe- sed corde mitis qui bene furnrcin noveral supcrare.
,

cialiter conscriplavideantur.Egoaiitemalium nerni- Sedebat solitarius. et levavil se supra se, dum mun-
nem huic expositionis, generi in Canticis reperi dum fugiens.incumpoScripturarum multa ae varia
desudasse. Et revera mirandiim et plane commen- j,
syntagmalacompnsuil,docujusopusculis,quontu!n
dabile opus, quod sine exemplo in tinlum laudis " ad nostram menioriani pertineluit, jam in secundo
virgineae Genitricis Uei allitudinis rustigium profe- libro De illustribus viris noslri ordinis.fecimus men-
cit. Qualis in disciplina' regularis observantia Ru- tionem. Erul enim, ut diximus, huQ:o undeounque
pertus noster luerit, liber, quem super regulam S. doctissimus,ingeiiiosubtilis,scientia clarus.eloquio
Benedicti composuit, lectus indicabit. Neque enim dulcis, et ornato lepore dccorus, qui nescios docuit,
aliter vixit, quam in expositione legis noslr» viven- errantes correxit. confudil haereticos. superbos pro-
dum monachis fore iulimavit. Erat serraonis sancti stravit. -Vmatorvirtntum erat ornatissiraus.et hoatis
factor devotus,el doclor fructuosus. Quantum vero vitionim. In suis enim mnribns dedit intelligi quid
in divinis Scripturis legendo profecerit, tredecim iu c;eteri3 amuret. Dolesiab.tlur suporbiam, avari-
libris, quos De victoria Verbi Oei ad Cunonem Sige- tiam calcavit, luxuriam vicit, iram domuit, odium
bergensem abbatem edidil, liquide nslendunt in : fugavit.invidiara expulil, gulam prostravit.In para-
quibus totamScripturam percurrens.duravictoriam diso Scripturaruin fixit desiderium cordis et ideo :

Verbi divini siibtiliter aperit, noslrae salutis r.itio- nullus potuit in eo viliis patere accessus. Nam fre-
ne'ii in oa consistere declaravit. Scripsit etiam .'su- quenlia ejus jejunia, crelirs carnis raaceraliones,
p.T Vetus Testaraentum de sanctaTrinit.ite pr;eno- juges oratione3,vigiliarumque instantia,vitinriim in
tatum opus egregium. Quod si legere volueris, eovires exstinxerunt. Non est virtus, quaiii llii|iorli
quid in sanotis Scriptnris potuerit, faeile videbis. conversalio nesciret. Charitas enim Deiin . nlilfusa
Nara, utjamdiximus.pBrdivinara pietatem illustra- ardebat, fides floruit, spes erectayigebal, p; u leniia
tus, tantum in exponendis Scripluris valuit, ut in saucta olaruit, temperant ia discrela triumphavit
.».

3 c
V
15 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 16

Eral corde humilis, eloquio d'ilois, affectu pius, A. ligenter instituit,ut etiam postejusdecessum.annis
opere strenuus, disciplina zelosus, corpore castus, m^ultisjlaudabilisvita monachoruin inibi permansit.
anirno quietus, oriitione continuus, studio Cervidus, Sed tempore sucoedcnte, devotio monachorum rur-
prudcnlia caulus. devolioiie praecipuus, zeio discre- sum tepuit, et mundiaHs pompa sanctam observan-
tus. Et quid opus esl, me rnulta percurrere dies vcie
tianipenitusdestruxit. Inquadelbrmitale per plures
prolccto deliceret, si singulas virtuies ojus enume- annus mulli miserabiliter perierunt: donec tu lan-
rare velim. Excedunt enim ejus merita oris mei dem nostris diebus, Gerlace pater venerande, sur-
facundiam el styli vires fucile superant. Uiide
:
rexisti, teque murum opponens pro domo Dei, anti-

quamvis inler divos Patrcs non sit relatus ab Eccle- qua Ruperti viri olarissimi, tui antecessorls vostigia
eredimus tamen cum s.inctis eum in coelesti suscitasti et in hoc loco pervigili cura introduxisti
:
sia,
beatitudino festivare.N^c mullum de hac negligentia ordinis reformationem. Undequa possum sedulitate
sollicitamur, quia non in hac vita sanctitalis prx- te, tuosque exhortor fratres, ut ob^iervantiam in-

mia, sed in futura novimus esse donanda. Festa troduclam laudabiliter continuentis ab eo laborum
:

autem sanctorum non faciunt sanctos, sed probant. vestrorum recepturi praBraiuai, qui bonis operibus
Et honores justis impensi nihil illis conferentes, ad donat incrementum.lntueamini Rupcrtum vostrum,
utililalein viventium rerenintur.Sedquisdubitaverit de quo loquimur. Et qnantum possibile est, ad ejus
innuraerabiles cum Christo ref,'nare sanctos.quorura itcitalionem festinate,qui talis tantusque exstitit, ut
apud viventes nulla festa celebrantur? Suflicit illis sua vita omnibus pra?beat exempla virlutum. Quid
jeterna jam possessa lelicitus quibus negligentia
: enim deessct virtutis, qui ita vixit, ut ne curiosis
illi

noslra nihil minuit, inipensus honor nihil augebit. B quidem oculis daretur occasio detrahendi ? Summa
Ergo si vita reliiiosa sanctos constitnit, Kupertus pru lentia, summa religio, summa pietas in eo relu-
Tuiliensis abbasjurR sanclus oensendus est, quem cebat, ita ut cunctis in cxemplum vivendi positus
doctrina illustrem, conversatio venerabilem lecit. viderelur. U vener.ibilem virum, cujus tota conver-
Insiume sanclitalis est, si is qui hoQore colitur, san- salio ductrina eral, cu.jus morcs ad pielatem non
cti Spiriius testimonio justus coinprobelur. Sicut rainus, quara verba faciebant. Gonslituit eum Domi-
olim apud Syros boaliis levila et monachusEphraem nus super larailiam suam. tradilisque talentis ad
Spiritu sanclo per visionem doctorardens consliiui- usurarn sanctam, praeceprt esse soIlii;itum, qui cu-
tur, sio Hupertus presbyter nosleret abbas, eadera ram suorurn gerens ndelilcr, pecuniam Domini sui
facullate illustratur. Mqua. virtus,pr.cmium iequale mysticain ad lucra magna expnsuit: diim affectu
merotur. Nec dicimus scienliain Seripturarum ad purgatus, donum quoque intellectus, quodaccppil,
sanctitatem sulfioere, quam boni et mali possunl ad utrliiatem multorura dilatavlt Charitasenim Dei,
habere communem sed de illa virtute charitatis lo-
: quam i;ercbat in pootore, cum ad opera pietatis
quimur, qus sola intcr bnnos et malos discernit. semper cxcitabd. Amor quippe Dci nunquam esl
Ha;c Rupertum veuerabilem, el coclis reddidit
terris otiosus nperalur onim magna. Qiiia dunr intcrius
:

gloriosum.Merito er;.'o sanctus creditur, qui gemina ardet iu mente, foris rlluminat in oneratione.Undo
noum pura mento coluil, et
charilate referlus, et Ruportus nunquam fuit otiosus ab opere quia ar-
:

proximum lanquani semetipsum amavit. Non enim debat intorius ex ainore.Magnusamormaguumpro-

sibi soluiii laboravii,quod multi faciunt,sed oiunibus duxit incendiuni qui totis desideriis salutemsitivit
:

exi|uirentibus veritatem. i
animarom. Sciobat enim vir prudens, qund supor
Sanctus laborat, dum oraiioni et contemplalioni orani* sacrilicia zeliis animarum in oonspeotu Dei
intcntus, proximum erudire et infnrmare recusat. placeret. Multos igitur erudivit ad justitiam,et ab
Rupertus aulem nosler omnibus providit, dum et iniquilate plurinios avertrt. Jani autem in coeleslibus
sibi per orationem, et allis per dootrinara iiitendit. gaudeiis, recipit mercedern laborum suorum :ad
Et ideo duplici honure dii.'nus habendus est, qui bene cujus gloriam si pervenire oupimus, ejus oportct
prjcesse ouravit, fratrcs etiam suos hujus Tuitiensis vesligia sequamur.
ccenobii ad regularem observantiam vivere adeodi-

DEGLAMATIO
DE RUPERTO ABBATE TUITIENSE
Ex snis ipsius libris couscripta

AUCTORE MATTHIA AGRIGIU WITLICHIO.

Veteris moris est, audilores humanissimi, insi- i) Oriyinihus suis.Gerte litterarum gloria apud omnes
pnium virorura laudos oratione celebrare. Animad- sempergentes,i|uasnon extrema barbaries disjunxit,
vcrsum namqne est a sapiontibus pjusmodi laudura averlitqueab eis, oranibus partibus nobilissima fuit.
pra>dicalione,atquenoDilitalegenerosisconstantiam, Exstat regiscujusdaiuHierosolymorum elogium,qui
iguavis calcar addi, uti videmus tubarum cantu dixii se roalle diadcmate quam litteris carere, quod
acrium militum animos reddi con[irmatiores,dege- hacteiius sempiterno fuit honori. Ac me cerlas
illi
neres excitari. Quanquam recordaiili Grffioorrj-u ob causas cursim legente nonnulla Ruperti abbatis
morem vetustissimum subil fnnebres orationcs,gcu Tuiliensis opera.fileor ingeniura, dootrinam et pie-
monodias plerasi]ue fortium virorum laudes, qui pro tatem tanli viri, quorum illustria vcstigia impressit
aris atque Ibois pugnantos in uoie ceciderunt.coiu- suis soriplis, ailmrratroneiii luagnam, jucundara ta-
ploxas fuiBsc,consuetudineposteatranalata,cum ad mcii animo subjecisse meo. Itaque cursum vila; suie,
Cffiteros, tum vel inaxime ad eos qui ingeiiii doclri- quemadmodumipsplongeoniniumcertissimuslestis
nseque laudc pluribus sui temporis honrnnibus prs- sparsira memorioa tradidit, hac declamatione pcr-
stilissenl.Meminil Lysias Gra3CU8 orator, et Catoin sequi volebam.Neque hic vestram atlentionem exci-
17 PltOLKC.O.MiCNA. — HI l'l'.KT( KNGOMIA 18

tal)o,cumanlo sciam vos omnes nol^iliesimi rloctoris ^ comploctebalur, cujiis quotiilianis auctihus reliRio-
liuules arrcc.ti8 uiinbus libenler iwccpluros. Pro- sissimus cvasil, qu.c ut omnia ca-tora.qu.c (|uiilom
^riNlifir ij^itiir ail n:ina(ioneiii liislnri;e. in bonis sunt assiduitatc progrcssionia, uiigcsccrc
Oiia- patrin lluperti liierit.c)iiinque nutales Jiixta vull.lvxceplu autcni pietntenihil ost.qnod hnminom
niilii iiKHiinpiMluiii i'st. Ufriiiiinuni luisj^c natmne, vere siiavi delectatinni msiiliurc.uutaecuritate.con-
iliictilioniines Tritlieiiiiua ct Uoehl.eus tertessunt. scicQliaque optim.-u volunt.itis innnire, aut etiam
(Juaiuniiiiii Athenieiisisiie sis, un Seryphius.parum copia, saluritutequeoiiiniuiii rcruiii explere possit.
relcrre slatiio, inodo virtutibus niajores luos adiC- Soln pietus tunquatn pabiilnm ('hristinnie anima},
ques, nul si ignobili Uico natus sis.urnaniPntis in- nnn lantuinsliidii,etdoctrjn.'e merilo jnrecensclur,
jjenii, atc|ue rccle luctis iiuijoruni i^niibilituleiii estque ea demum soln vita, qu.tiut plurimum in
illustres. Virtus ciiiai ueqiie naluliuin iuiaginibus, piPlatis. houeslatisqiie ciiltu vivilur.Uc quo ipsum
ncquc ccn3usmat;niluciiiie,circuinscriptaest,niquc lUipcrtuiii,in libro quem De jiielale inscripsit,miilto
tenuium sordes nspornuntur, omnitius in quituia omniuin pulchcrriiiici videre osl. Ita plem (quod
amor laboris cernitur, p.\ a'qiin sua; rlaritalisroin- dicilurlur ifln prigrc=piis,in dios iiberioris sciontio;
miinicans tructuni.Kt pliires obsouri iiiihi videntur cuiii pietatis biudesingulari ad.T?i|uubatopinionein,
uumiuiis utflatu, it g< neiusi uniiui coiituntione ud libenlerque lerebat illud sibi occini.
tantam ciiiersisse glori.im, cujiis nieinoriim nulla / 6i.H(', quo viilu< lua le vorul, i jiede fausto,
vel temporis votnstas obruerp polcsl, iiuem rlaiis Cruudid lahirusmfrilorum preniia.
orli natalibus.Non sangninis ot familiajcnnditionp. I'aiiliniim illiidaniniootXouiOy; nunquam excidc-
Hcd virlutis amore spcctantur ingenia. Notum est fi bat. Attcnde tibi. et lcctioni, scque e.vercebat
illud Ausonii de Severo imperutore omni generelit!cruruni,quodquidcin tunc teinporis
in usu erat,mo lo otyli teinperandi graiia curmenin
Punica origo illi, sed qui virtule probarel.
orationcin liboram Ci inmutans, modo orationem
yon obilare loeum, cum valet ingenium.
liberam lepibus carminis aslrin^'ens. Et exsiiterunt
Ruperlus igiturjamindo a puoro adomnomotficii qu.-edaniopiiscul cirminum.item variaruinodarum,
i

pietulisque rulionem erudilur in cn:nobio S. Lau- qua> temporum iiijuri.-e [leriisse suspicor.liiter hacc,
rentii prope Leodium, ciiiuntcbiennium impiase- pr,i;ter cu;tcra uonnulla, carmen de S|iiritu sancto
otnriorummanustaces intulil,subHc>renf.ero&bbate, fuit, cujus quoddtiii fragmentiim exstat. Vila divi
ususque pr.-cceptore Heribrando. viro liilcli etpru- .iugudini. l'ila Ololix virginis Cantus etiain
S.
denti, sub quo ut aetate, ila et puerilis disciplin.-B ecclesiatici ile bevero confessore. Idera cap.
S.
adolevit perccptioae, tanquani, qui illud untiqui 26, su/ier )lalthxum testatur, huiio habilum ingenii
coraici ruminarct. priPcultum fuissead expli-
ita pr.i'pariiliim,et qiiasi
"Or.Xo'i ^ii-^i^s-^iv eixiv fi i^sTfj ^po-o'.^. cationenisiicraruii litteraruinsuscipiendam.Cumque

iiquibuscumviloB
essctsummoi ngenio.su inmaquo memoriaprreditus,
(1) Nequc alilcr facere potuii.ac
col eloquentiae slu:iia roctiiis ca;teris,qui perpauci
t
consuetuiiincconjiingebatur, quibus assiduum stu-
fucriint, nec bonis studiis dodit, nec satis latino
dium crat ad instarcojlestis istius societatis Deum
loquentes. Gr.Bce lingu;B professio jaccb.it omnis,
sempiternis luudibus terre.uein oiiinis pietatisme-
iino vix nonicn(qiiae istius s.ticiiH otiam apud Italos
dilatioiie versari. Eleganter liasilius "ATxr,!'.,-, in-
:

Q in schola manebat:eloquentiacon-
fuit inlolicilas),
quit.xr;; fjjiodTL^ xr,-i <\>'JXV' s,i'yii. xoT; Oiioi; oioc/ot;-
tabuerat,pro puritate nativaRoiPana;lingu.T; sordes
ijiaT:. usitatum erat his temporibus, ut nonnullis
receperant, el dcsitum erat ad certum aliquod
prioribus.pueritiamincocnobiisdoceri, pr.Tcipuo iis
dicendi genusoralionum formari;placcbantsordida
qui ordiuis D. lienedicti erant, unde mulli clarffi
assuetis.Et ul Oiceronis a-tate idem noridiis nilor,
meiaoriae viri, ioter quos Bonitacuis priinus urchi-
et eadem puritas,el propriotas iibique sui similisin
epi-copusMoguiitiociisis,ctB';ilaoainibusniodispre-
ubereisto letu scriplorum eluxiuitalatinitate obso-
sbyter venerabilis nunierantur.processcrunt. Nuno
lescente sordcs probatee suni.
aliquis conferat moros nostrae pueritiiE cum illo
Quin et barbaries SKpe barbari commuta est,
s;eculo.
ut quemadmodura anle ffitatemTuUiipaulatim Lati-
Quam neglecte, ne dicam impie, in multis locis nitassuumsplendorem germanamque perfectionera
puerilis educatiocuratur.Nunquid contagionedeli-
assequebatur : florente autenj Tullio, jam summo-
ciarum domesticarum juvenlus inficitur?Xunquid rum hominum consensii elcganliam perfectamque
dulcedine licentiE corrumpitur.morumque perver-
copiam assecula dicebatur, ita ab ejusdem obitua
sitate, ne dicain errorum, depravatur, antequam
summo candore in aliud dicendi gcnus reccssisse
vel ad virtutis alicujus.vel ad judicii uialuritatem
atque d'?gei:era-^se comperinnis, idque.ut Tacitus
pervenial'?Ouis, inquain.justas dolendi causas sibi
Suetoniusboni scriptores narrant, desidiajuvea-
et
abesse negare (lossit.cum nostraffitate ubiquc fcre
tutis.et negligcntia parentum.et inscitia prscipien-
terraruin bene multn exempla ob ociilos habeat '?

tium. Vixitautem Hupertus 3a;culo plane barbaro,

Docet dillicultas litteratorum ndei.alqU'? ditigentia;
n et ab humanioribuslitterisproperemoto Quomagis
posteaobjcctain distortis corruptitquBi|uorumdam
admirorstylum Rupertinnninquinatioremesse. sed
ingeniis refingendis.de quibusjure illudsapientis-
potius eam gravitatis ac venustatis laudem habere
simi poetae jactatum memininius
ad quam isto s*culomulti neaspirarequidemausi
:

iJXov aYV-jJ.ov o'jo 7:(ijt' opOov.

=
fuerunt.Noa possura autem non dolore,cumvideam
Ut enimcandidalananativum colorem planenun- renatisoptimisjuxtaaclaudatissimis in omnigenere
quamrecipit.si semel pcregrino colore fuerittincta, doctrin.-E in scriptoribus utet linguis, perversitate
ita animus puerilis, semel pravis seu moribus seu judicii nostrorum hominura languere multorura
erroribus corruptus,ad pristinam innocentiam diffi- industriam.
cillime, vel potius nunquam refingi potest.-manent Quotusquisqueestqui sa;cuIo felicissirao Ruperti
in omnes annos consequentes not.-e,et signa qu.-e- diligentiam a;muletur, qui poesim cura oratoria fa-
dam, seu rudi tabul.T irapressa liniamonta. ciiltatc conjungat tanta contentione ingenii alque
Quid de adolesoentia nostri Ruperti dicam'?Plu- laboris, idque hoc saeculo,quo nulla non laudabilis
rima hercle sese offerunt dicenda, sed tempore cx- eruditio suara lucem accepit.In magna quandoqne
cluso potiora capita attingenda erunt. ila?c non in juventuiis frequenlia vis unus ac alter satis indu-
uno genere laudis efflorescebat.Pietalem namque strius in utraque parte reperitur.
in primis, ut dixi,domesticaconsuet-jdineadduclu3 Rupertus cum tenebris et caligine barbariei digla-

(1) 'Vide praefationem Ruperli in lib. De operib. Trinit.

19 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 20

iliabatur nos objectum lumcnquarDpariim acutis,

: A. jores ingenii gratiaaque dotes in aliis intuebatur,
quam parum vigilantibus contuiniur oculis?Quam assiduitatem precum suarum lacrymis permiscebat,
paucinativaproprietatedictionem suamrespcrgbnt, condiebatquetantisper dum nuramisgratiamabun-
contenti qualicunque colore tinxisse oralionem: ac dantiorem adingenii profectuin accessissesentiret.
poesis CbristiananonnuUis etiainsordet.qui opinio- Reieuntis aprecibus tantadoctrinae ubertateredun-
nemnon modopietatis.verumetiamdoclrinsbaberc dabat pectus, quantam vel duo tresve celerrimis
debebant quorum aliquibus illud Grocci sapicntis digiiorumarticulispoterant excipero.Sero presbyte-
non sapiente diguum carmen crebris eerinonibiis ratus graduna attigit propter Roinans sedisdissen-
usurpari suspicor. siones, quae mortuis auctoribus paululum conquie-
verunt, ita ut quis, cui adhaereret ecclesiastico
"EoY=' °' KJTtpoYivoO? vjv fioT oO.a y.a; AiovJaou
m^gistratui, non sjfis certum haberet. Rupertus
Ergo ita exiitimo antiquissimos,sanctissi ros pa- nihilo::.inus nunquam feriari a susceptis laboribus
riteretdoctissimosPatrumiDcrcdibilemvolupt..tem, visus, quunquam arnia llenrici IVGermaniamper-
imosanguinemaliquomsuccumquepietati<fx pocsi vagarentur, qui pontificis diris defixus ordinis
hausisse, colorem verborum interim nitoremqne ecclesia«tici flagrabat odio gravi, nec esse uspiam
minime omnium refpuisse. Profanain dfgustabant tutum tum rcligioni, tuiu Musis domicilium sed :

quidem, sacram observabaDt, cujus delectatione Ruperto cui divinitus munns scribendi injunctum
animos explebant. Ea tempestate poesis quasi lax erat, quem toties Spiritus Domini sua aspiratione
pielatis inflammatrE frequentabatur, dum verhis ct dignabatur, benigne fieri voluit Deus,cum cateris
signilioantibus et arte fignrata ad pietatem compo- g non usquequaquebene es?eel.Eequis autem nescit
sitis hymoi eeclesiastici templa complebant.Neque in Comini vuluntate benevolenliaque positum esse,
inani tantum sono nietrumadhibitum ferire uutetur quavitce quavefortunajconditionequemquevelituti,
aures, cum suavitate compositionis permulsa», et cuin huicnonnnnquam in tempeslate el caligine sive
animojucunditatenVingenerant^lXi.^ovYipy.ia-a^/jTrov, belloruni.sivo aliarum calamitatum.Alcedonia spi-
inquit Grscus Theologus, ttj?
4'-'X''.^
/.axaotT.fjia a\ rent, illi tempestas ips.i in caput inqne fortunas
T(i)V uiivdjv •jiapr^YOiiai ^Kapi^ovrai. Rnpcrlus jiixta omnes niagna cum clade irruat.Erant plerique ec-
pulchre lib. v in lib. Reg., c. xxni:
Musica,dicit,
" clesiastici id temporis in eadem fere causa,sed non
intus vi quadam et potentianaturalispiritui;] hotui- in eadem fortuna.Siquidf m probabileest utconsiliis
nis movet,et cum decenter convenit.cum verbo vel et sentontia, ita castris atque armis discedisse,
sensu laudis concutil penetralia cordis, et
divinffi praPsertimiroperatorein.iuraecclesiasticaiDvotante.
illam, quam aocepit homo, resuseitatin eo gratiam Ceciderat autem Ruperto percomniodi quod ab
Spiritus Dei. » Quod oplime expcriens Psaites,pri- archiepiscopo Frederico Coloniensi antea proptor
mus psaltes inclyfus, dicit « Os meuna aperui et
: egregiamfamau)nominisscientia;queTuitium tradu-
attraxi spiritum.» Ut Augustinus.referenleRabano, elus, illiusque loci al^bas, ut reperio, docimuscon-
approbatconsuetudinemcanendiin Iv-clesiu, ut per stitutus erat, ubinon solum ipse in rcrum omoium
oblectamenta aurium infirmioranimus ad affectum perturbatione.tianquilitaielitterarii, diilcisqueper-
pietatis exsurgat.Norunl id itaesse ,qui auresatque fruebatur,otii,verumefiimaliisquiliusdam impera-
judicium ad hujusceexercitationisgenusnon ineru- loris armapassimcircumsonantiaextiniescentibus,
ditum atTerre possunl.Cateri,ut absunt a cognitione p hospitium tectumque prKbebat. Nunquam non
poesis. ita lonjrius a spiritu islo vel unus Beda : 'y'.X(i-ovo;; ille in agitatione mentisconquiescebat,
consultusplenamfidem meis vGrbisastruet,qui non semperegebattempore.dnmquebuicabbatiaopraefuit
sat habuit versus optimos fecisse.et libros insuper (praeiuit autem annos permultos) cogitandoaliquid
nubis derc Uietrica relinqueretutiles.In hanc clas- eonsequebatur, quod eruditi hominisestproprium,
sem advocnndi erunt Prudentius,Amlirosius, Pro- translata rei familiaris procuratione in persouMsido-
sper, Paulinns, Seduliu?, Arator, Beda, ca^lerique neas,jiquidem non perindo curis externlsinipeditus
viri quavis laude superiores,quorum cogitationes in aniinus quietem hospiti spiritui sedem exhibel srenu
hoc genere laboris pie casteque versala; fructus conservat.atque tranquillus sibiquetotus conslans.
atr.plissimos hactenus in Christianam societatem Narral ipse prr.posita doliberatione constiluisse se
intulere.De recentioribusnihildicam.cum interhos donr.esticajadministrationissollicitudinenideponere,
qui paremvenustatemcumsimplicitalpatquepietate partim importuritaic qnorumdam incidarum, qui
expresserint, non liesiilertmus. Nihil dulcius, nihil adversum eum lite.judiciuque contendebant.parlim
potentius sacra potsi,quain optimus quisque pro tffidio eorum,qui ,juxta monaEteriumsecusQuminis
eo ac debet semper maximi facit. Rheniripaacajcisinspecubusetsubterraneisangulis
Sequitnr virilis sta,»,qnae eum graviorum rerum habilabunt, qui parum integr.-e fidei atque lamas
admonuit.Relictis crgo studiis artium poeticesque habebantur,eo quod conduclis inturribus solifudi-
quasi explicalis ingenii nervis, nientis acioui ad nomotiumq-oe ct litferarumsuarum et totiusmona-
tractationem rerum amplissimarum,et intimisphi- sterii interpellabant.Cunstatverosolitudinera dulce
losophicE cacleslis abditis erutaium snslulit, pru- j. et gralura esse piis animis perlugiura, extra quod
denter odorans deiibansque lurnina florum, qucC " haud on.nino safis tranquille sancfeque vivitur.De
Euavissime fragrant emicantque in patenli sacro- his omnibusprolixa narratione res tota dolorissui,
sancto theologia? canipo, oculisquenon corpnrum, quem exfatiiliinceDdiogravissimum hausit, deinde
scd aniniorum felioissime blandiuntur,'Eoh'tusma- etiam ex raolestiis quas illi vicini parum integri
xime matutinis vigiliis preciliusquc n].eram dare, facessebant, suis scriptis explicata est. .'Edificavit
quibus supcrfufaium'nis desuperclaritatetotusDco Ruperlus.nc prorsus cjupmodireruni memcriacare-
affixus, totusque nonnunquam splendidusfuit.Cum rot, ad portam Divitensis caslri sacelliiDr divo Lau-
el ipse iidjuratus a Cunone abl^iate Sigebergense, rentiosacrum,cujasfesfum planeomninogloriosum
quem pareutem revcrehntur,omnique proscqun-
nt babebiit; insuperet chorum sacra' s"dis Ibrnicibiis
batur veneratione, scribit sibi Spirilum panctum dc crectum mirabilidecore perfectum reliquit.Necluit
nocte.ut plobum ignitumillapsum,totumque pectus a calumniaforibus liber,quorum insidiis ssepe appe-
mira Fuavitatc circumiisfe, hominemquctotum<-ilii titus cst, (]uos famen, niacnifudinc animi fregit,
possedisse. Indn in expliratione hagiographiae sa- anxlio Spiritus sancti ropressif, solans erigensque
picnfia; Dei, ul faco pra^nitente admirabili cuin animum speposferilafisojquioris, quaiido detracta
iacuitiiie et ulilitatc vertalus est. Cujus tantus in pi rsoDffi dignitate sive cundifionc non quis, scd
saora lectione foisHe dirilur ardor.ut ue quietcm quid quisque dixerit scripserilque,sevcre censebi-
quidem vivunicorpussatiscapprepossit.Iabiaetiam, lur. Etcnim non ignorabat rr.ortem oinnibus horis
ut studia diurna de nocle a labore quiescenlibus onmi impenderc hominura gencri, et de vivorum
occurganl Eubinde,movere videretur. Quoties ma- scriptis vivosjudicare, et singula quaDdoque,juxta
 21 IMIOI.KGOMKNA. RUPEIITI KNCUMIA. 22
)cquosatquoiiiii|uo8 ponderare,forelamenjudioium A mum habebant, omnibiis ol diciia ei scripiis cjua
nliquiindo roctius, cuiii utrisquo mortuis nepotum mirilico';apiobantur,ut(|iicad suaceptam slu liorum
lotai successeiit,priuiisqU'' cadontilius loliis,virens piissimoruiii ratiunein c.tiiortabautur.lnler hcs crat
silv.i succrevorlt, ut It llieronyiiius loqiiitur ; Do Kredoricas archiopiscopus (^olonieiisls, qui eum
«luibus ip^e eap. 7 el ~i'i super MiUtli.euiii [ilene oliciituiii niiiiioro ascivoral. et Ciino abbas postea
clureque.Obtrcctutoreosui,,uiY»'^'>'<i'J''t-< '<»' aToriu.; Katispononsis cpisc(ipU3,cujiis et tuleliD.Berengero
(p(Xauioi,di; uiugistrorum suorum pr;estunliu magiii- supcrstilo, cominondutuiii luis.^e rcporio Kl erat !

nce gloriuliiintur :lliiperli m;igistros contr;i suiier- uti(|ue colendus et deoscul iiidus, quein Spiritus
cilio prsc se conteninebant inginti, ut qui nec sanctus illu^tratione tain laiiiiliari dignabatur.Nun-
ScripturaruDnsacrurumlibiiriiliumque artiumscieD- qiiam feremagnis inj^eniia suadefueruntpatrocinia,
tia pricJiti essent, nec uliquu noiiiinis clareroiil quibus posthoiniiicsnatus.etiam iiiagnaiii invidiara
glori.i.taoite Hupcrtuiii cujusdum sou iiiseitiie, scu incubuis^e vidciiius.Suppedct noslrorum temporum,
ambilionissu):gill;mti's,'iui luillu colcbrium gymna- iiuibus niliil istis feris ot iiioastris a mulediccn- I

sioruiii U9US institutioiip ojsel, sod jam iiidoapar- (luni propocalis freqiicatius cst.
vulo monastic.-cilisciplina! vinculis allii^atus, haiid dedimur rt totidcm jilagis consumimus koslem.
itu inagniim ingenii docliin;Bquu culluiu capero (Ilon., F.jiist. )
potuissct.cuni ipse siioruiu laborum le-tem incilato-
Ita fit iil diim aliialidrum sesp saturant odiis,ulii
reinque,pru;tor noii incrudilos iiiugistros, Spirituii)
Siinctum habcret,seMtir('li|;ie cujus priescntii jruti.R
vicis.-im oripiant uliis vuluptalis litlerariiB bonum,
i|uod inTusculanis suis QuiEstionibus prince[isora-
vcl iii uno momonto ucimirabiles.pliineque divinas
" tor Latinorura dulcissiiiium,nunc sumiiium vocat.
aspirure pos^it tuiii inj^onii lun. iioctrin;e dotes.
Sod sohitio cst quod invi.lia fera ot cffcra, pudore.
Clamitabant insuper h;ereticuiu i-sse, quippequi a
naturuli inola, morluis pleruraque parcit. Pulchri
scitis cutholiciE licclesi.c alicubideNiscerel,quo(lque
sunt versus Gallimachi
Scripturam sanctuni ad suum sensum detorqueret
:

perverteretque. Deinde bonorum librorum omnia Ailvoi yip i;Op( HTixz^ IpxXiv -uxXee'.
Z(ov zl '.j.8ovf,7a;, xxOava^ivTa o'bj xtv aivtaai.
plenu esse,nec opus es'ie novis libris.Al ille surdis
auribusvocpsutiquecontemnanclaspr>tleriitc.^),con- Novit hicnam turpem feram esse,qu;e in defossa
scientiamnullis ejuscesuspiciuiiismaculis conlumi- humicadavcrii sicviliam suaiii cxcrcot. Vivil ergo
natam sentiens, lUi c;eteri3 id a;talis hsreticis, ot Ruportus, ciijuslibri in raanihiis hominum sunl.
in priniisColilianis,qui Deum auctorem mali perinde Vivit,inquam,postoritatis judicio clarus, termina-
ac boni esse vulgabaiit,uudacter obsistobat, doco- turus laudes suas orbis torrs liiiibus.dum quidoin
batquejamolimopiuionemtalem tcnipnreAugustini Ecclesia stabit calholica, cujus nuraon e.v suggesti-
daninatan:ruisse,consrriptisinhoc libelli.-IIavo7;X;av bus,ex gymnasiis,cx uiiini doniquo piorum concilio
argumentorum iirmissimorum continontibus. Me- libenterexoipiiniis:quisolii.-;spIeiididi.-sime oinniu-n
miiiit liber De inrenditi,el pnefatio libri De procexsione nobilit:>vil.\grippinensis Ecclesice ditionPni incujus
Spiritus suncti Advor.suriis re.-spondet fiTeidemquod scriptis nibil nisi grave,sanctuin et solidara exstat'
Hieronyiiius sua oetatedetracloribus respondit,vide- qui adminioulo divina grali;e multa scitu cognitio
licet lilirorum ijuidem abunde esse ab eru'iitisviris neque digna per se invostigavitprodidilque:qui ar-
seriptorum, qua; in usuin Kcclesisc sincularicosse- Q ticulos fidei Chrislianic siiicerc argutequo tractat :

rint emolumento ccdan'.(iue,>;ed suacojusque dona qui caeremonias ecclesiasticas objecta voritas luce,
siveilla sint sipienti;p, sive scienti;e,sive in generi- detractoque quasi iniegumento, nuda, plana et ve-
bus linguarum, sive in interpretatione sermonum nusla explicatione propooit insignes. Breviter, qui
sita, secundura .Apostoli praeceptura.raagno sludio omues nuineros porfecti theologi absoIvit,qaique vel
prolerenda csse coiniiiunican'l.ivc,cessasse qoidcm solcis ut oplalissimus Noptunus exauditu.s, tempe-
Veteris Testamenti oblatinnem in opere sanctu.irii states opinionura in reh''.'ione Christiana excitatas
ccclestis, sed cessare ab e.xprcitio gratiarum sive componHTe possit. l)e profanis litteris, quarum sci-
cbarisinatum,qune,Spirilus sanctus.prout vult.sin- mus cum peritudiosura fuisse adolescentom.dicere
gulisdistribuil, nequaquHm pietatis esse. Hicc ad exira necessitatem est cum ipse earum fructum
:

Romanum pontifioera scribit in epistnla quK operi libro de sciflntia,nunc artes,donum pretiosum Dei,
De ylorifiratione Trinitatis et processione Spiritus nunc thoologife ministr.is sou ancillas vocat:ca3te-
sancli praetixa est. Confitetur ipse nonnullisin locis raque studia in adrainiculum verbi coeleslis expo-
calumniatorura ferociagrassanteinanimosibifuisse nendi sobrie cauteque adhibita, mirifice prodesse
prorsusdeincepsscribendislibrissupersedere,obfir- doceat.
matoque animo linguis quorumdam non tara clo-Superest nunc ut aliquid de extrema aetate sub-
quentiasquam maleiiicenticestudiosoruracedere^spd jiciamus.eodemque orationis arabitu morbi genus,
illi animus usque eo inquips fuil.dum cogitationes quo oxstinotus esttintus vir,coraplectamur. Etat-
ad intermissareferretstudia. Gontigiteniraquodam tigitillequi(lerajustaraaetatemvit;Bhumanae,quippe
tempore cessantis vultum variossubiri; colores.se- n quisumma senectutedelectis viribusobierit.defun-
dentemque ac multa tacitesollicitequeruminantem ctuscurismultiplicibus.laboribus diurnis,atqueno-
totis artubus, utdiscipulum sub imminente virga cturnis.Cumquesuae vitae actum terminaturus vide-
magistri,contremiscere(3). Itaque divino nutu, sed retur,extremoanno(cognoveratenim anteaNuminis
mirabiliter terribili perculsus cum relictis seriplis in praedictioneseadhucocto annos superfuturum, cu-
gratiam rediit, repetens meraoria raunus scribendi jusmodi prsdictionem Cassio Narniensi cpiscopo.ut
sibi coBlitusimpositura,etdoctrin8esalutaris bonum estapudGregoriuin papam in DialogisIib.iv,cap.56t,
non publicatum intra animae recessus, tanquam accidisse recordabatur), coepit memoriam anteactffi
ignem ossibus (quod propheta Jeremias testatur) vitae contentius recolere,Iacrymisse frequentioribus
inclusum.minime contineri posse.Cum nec ignora- dare, erratorum condonationem atque delictorum
bat priesentem Spiritus sancti gratiam,quaB persen- superioris aetatis sibi gratiam fieri aDomino Jepo-
sibileminfnsionerasesequandoquepectoribiisnostis scens,nihil denique nonomnium rerum agere,qua2
insinuat.doctorumetiam clarissimorurainstitutioni ad abstergendas animae sordes facere videbaniur.
jure summo prMferendam esse.Interim non deerant Auxit saneet suspicionem adventantis murtis.auxit
iIli(quod numinis Providentiae acceplum ferendum siraul et piEnitentiae curam. Nec eventus hanc ex-
est) tanquam propugnacula potentes homines (.5), spectationem fefellit, siquidem hieme praecipite in
quorum auctoritate muniebantur qui eum clarissi- febrem acutissimamincidit senes optimus,quae re-

(2) Vide praefationera super Joannem. (4) Vide praefationem Ruperti in xii prophetas
(3) Vide De incendio. miaores, et super Matth.
 :

23 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 24

liquias virium paulaLiraexhausit.itaut quidquidvel A. (quod

ingeniorum tantum est) ad se amandumco-
diiiturnitas)aborum,vel suiTima; senectutisiriibecil- letidumqiie provocat.-alios denique alise causaecom-
litas reliquum fecfrat, nicnbi vis,suo pene juresibi
moventinonnullos metus, nonnullos studium ana-
liitionls, a-iiiulatio quoijue mullum addit plerisque
vindicaret absuuiereti|ufi.lti,jue piissime quietissi-
vigoris ardorisque.At decus nobilissimum esse do-
meque diem suum obiit,coniparata immortali pie-
tatisac omnis laudabilis virtutis claritate, respira-
ctrinaincutnpietatecopulatamtaraomniumgentium
turusdeincepsaclaboribus.quibusnunquainvucavit lin^.;nis est eelebratum.quain nullinon vel creditum

cumque suo anumtissinio.quem et vivus et moricns vel aniniadversum.In Rupertoaulemsummae habe-

anhelavit,quemsua scriptasuavissime spirant,sem- rnus et doctriate et pielatis exemplar, cujus quon-
piterno aevo fruiturus, cujus nec meinoriam ulla- dara vita cuiii doctrinacoiisonans,laudabiliuin mo-
unquam posterilas ut oplime de hominura societale rum vivum simulacrum fuit.Ad id respicite identi-
interniori patietur. dem ul pictores ad imaginem,quam adhibito peni-
Audivistis brevibus,candidissimi auditores,vitam ciilo eflingere student, subinde respiciunt : hunc
D. Huperti abbalis quondam Tuitiensis, quam pro imitari, hunc expriiiiere contendite, memores Apo-
virili aetate quisquis imitari studeat, ut in lilteris Etoli Timolheum suura exhortantis ad ductrinm
pietatisque qua; aptissima sunt arma Chrislianibo- pietatisque nmorem, his verliis o Altende tibi, et
:

minis)cultu BUCtior,rructus maturitalis cdere possit lcclioni.»Et iterum;'iExorce teipsum ad pietatem.

ejusmodi, qui nec vivuni, nec mortuura deserunt Nam corporalis exercitatio ad rnodicum utilisest ;
unquum. Alios domestica stimulant exempla, qu;B pietas autem ad omniautilis eat^habensproinissio-
libenter virtutibus, quimlibct paribus^externuruni B txem vitac prajsentis et futuree. » Dixi.
solemus anteferrc alios nativus splendor honcsti
;

APOLOGIA PRO R. D. D. RUPERTO

ABBATE TUITIENSIS
In qua de eucharistica verilate eum catholice sensisse et scripsisse demoustrat
vindex

ASCETA BENEDICTINUS IN GONGRECATIONE SANCTI M.\URI.

Mendaces ostendit qui maculaveruut illum

(Sap. X.)

PROLOQUIUM.
Scriptorum sors illa estcensurx legcntium sub- C nis scribit,ipsius opera sic legebant, ul ei insidia-
jici, qiiorum quatriplurimi ex affcctu judicatitcs retitur.
vim auctoribvs irt/crunl, ut illorum vcrba iu suos Qiise tandetn Ruperto tt a dcctoribus ct ab in-
scnsus pertrahatit jtlures lecjunt ut dc>ite iiivido
;
diictis exprnbrala fuerint,tiosse vis?ex ifiso disce,
proscindartt;alti rtequidem intellir/ere sufficietites qui ut se suaque scripta nb istnrtim vindicaret ca-
qux perleywtt, tion tainen sine ccnsura (timittunt lumniis, eorum mendacia et hxrescs redat guens
auclorem. scripsit A)iologeticutn,qui liber prinnis cstex qua-
So)'s illa satic diira est;sed durior hxc qusedoc- tuor quos in uliquot liegulsc S. Uenedicti capita
torem calholicutn i^vpius traducit,ut qui nihil ni- composuit. Isto mim in libio qui fucrint adversa-
si catholicuin sapil,hxrelicus audiat;et qui vcri- quas ci struxerunt insidias,sie exponit
rii,et
tati scm/jcr studint,trroris doctor habcatur. Floriani,a Florino notninali, dixcrunt Beum
Durisxima h,vc snrs qua quis cel invitus ad par- ci-caise maln, et ipisa quse vii tuti sunt contraria.
II

tes hwrcticorwn diylrahitur. iit hsercticis fauisse « Magistri atitem magni ac prxceptorcsnominati,

credatur,aut in corum iisse sententias et qnasi a

;
K pra'clnra lolius Francix lti7nina,quorum ad au-
suis defecissct,transiissetque ad alievo^^^a suis de- « ditiim ex ctinciis fere provinciis examina disci-
seritur,ul nec apud fratres patronum inveniat aut K pulorum festinabant,sententiamillam devolunlate
vindicem. « l)ei etnisisse,atque constanter defendere fereban-
Hsec sors duriisima Rupeiti est, qui ncc duin Q « tur;ttidcircoquidquiddixeiimego,nonsolum7ion
viveret invidiam fugere potuit ;
qux ad laudem V audiebatur, verum etiam tanquam slulium con-
habet,acri(is inscquitur;multas ipse in epistola ad « ten.ncbatw. lla erant adversarii vcl esse vide-
Cunonem abbnlvm S. Michaeiis Syngebcrgaisis « bantiir sibi ai-ctoritate illortnn freii, ut puta-
conqiieritur, sui esse nnminis invidos qui nnn w- n baitt,irrefragabili, ac si angelus de ccelo locutus
lum dictis, ut ait,sed et factis in eis fremuissmt ;
« ftiissct eis. Fl quidem snpientiores utcunque to-
7iisi omni alio prxsidio deficimte, Christvs ip^it lcrnbiles in dicendo fuerint,sed de imlocto schn-
<i

adfuisset. et per Berengai iutn abbnietn Sancti « Inruni pn/wlln favente adversariis veluti clericis
Laureiitn in piiblico mimte Leodti ipsuni Cunonis « contrn iiinnachuin, veiuti magistris conlra indoc-
abbalis cunimisisiet fidct,lnnquatnpupillutntiitori. < tum,qiud dicam?in eoruiiicanticutn versussum,ct
Plei iqiie cniiii, ul ipse ad euindem jam c/iisco- H factussuincisinproverbinm.Fgoaiitcmomnecan-
pum in prologo ad librum Degloria Filii homi- K ticimeorumomnemque despectumdurafrontecon-
25 PROLEdOMKNA. — APOLOGIA PIIO IIUPEHTO. 36

u (cnine»s,/uiin tiancia solus i:ili atclloicsidois, A to GrcgoriumMaynumpror.lainal ltserelicunt,qux

(1 uno tnnluiii )itiiro cnmitnliis. ail ron/lirtinn cim verba hxc repntans i/isius. cum tamen Grcynrti
1« trn lulcs i/niliiix nilfssr os il iniirniiiiii,vl inai/nuin sint,ut hxrrlirn dnminit I Qni Verbum Sjnrilnm
u lantnl/iciiijionn innyiskiii lin/iiiliiUin nofcroin, siiminuiii el viviliriilorein nntinari scriliit,cl slu-
'/
« nec ih/'iluruin,i/uiHl cl Inclniii ot, nl naiijistri.- iirl, i/uid quxsii,hxiilirum aul sciibit aut docct

n ruin )iariler cl disci/iuloium caius non /jai cus (Jui Vcrbuiii uiloral tunquain sunimum.quid senlil

((concrniri I rjicrrilns nd iiie niidicndnm, nd mr nisi ciithiiiicum'.' Sid vcrn i/ui kyriis \ cibum S/ii-

« convinrcndnin.lllud aulrni niinnn vidclur,quinl riltnn >untmiiiii cl vivilicrilorcin, cl dicit scriptum

« me ingrrdcnle rivilalcin, jnin diclorum nller cl sc lcijisse lcrlium surnmx Trinilalis /icrsunam m-
V lirxrijiuui mai/islroriim ullnnum t)'alirns s/n- caritari, quid nisi calumniam dixil,ct »uam vel
« ritum,slatim /losl inyrcssiiinmrunivilamfinivii; inscitiam /jrodidit vcl inridiam ?
« alter,quncnm arrrbuni Inilini con/Hrliiin, nesrio Aitcrum,qiio lanquam hxrclica lube /{uperluin
« an inicyrum annnin sii/jcrcixent. t'x lunc ccs- in/icrre voluerunt.iUud cst,qund dixeril Irnebris
(Isavil iliius disccjilalionis virus *'('(/ illi, contra
; crealus csse anijclos ; quod lainen /lupfrtns ut ca-
« quos jirimuin cerlamcn hnliui, diu prislinum nonicis i>ciipluiis,et sancli Aui/uslini librosecun-
« quod in mc conrc/Krant, tcnucrunl odinm, ut do [lie civilale)cn'.sonum intrrpidu de/endtt.Ter-
u verucilcr dicrre /jossiin, odrrunt eum, nec polc- lio /{u/jcrluin cur/.ere auUacinri /jrxsuni/jserunl
u rant ei quidquani paci/iceel « loqui, clc. t> B aninni.quudniivn, ul ipsis videbalu>;sensu scrip-
/sla /lu/icrli snlis sinl,ul i/iiosin /iriorilnts slti- seril in Cn/na cnr/ius suum non fiorre-
cltristum
diis sui.linueritadccrsariosinivcriutsingnli.Quain xisseJudx, qmi anic hujuscc sacrumenli conse-
mala ouiiin /ide,qwintavel inridia,vel insclHa,/lu- crationcm cxicrul /i t qmdem Chrislum Judx /iro-
.

pertiadhnc vivcnlis scripla rvnlvcntes in scnsns diloricorpus stium dcili.^sc, eiscx beatt Auyitslini
alicnos detorserinl,il non intcUccla duninaverinl auctorilalc itiprnniplu cral usserere.
ex Iribus accipe,qux w /lupcrli dnclrina argucre Cujus arqumciili ncccssitas /{u/jcrlum adegit ut
mulla suisemus tcmcrilale ausi sunt. diccrcl non cs>e /ler omniaAuyuslino confitcndum
/'rimum Nupcrtus in suo Apologelico sic pro- sicul libris canonicis, itaul, ubi sancli doclores,
« /erl (Jnus vir bonx conscirnlix, sed novx con-
: qui ulique in /ideconcordes sunt, tn aliqua sen-
« vcrsionis, mayni nomiuis, scd dubix opinionis ;
tcnliadiscrepunt, non liccat illt tanquam mayis-
n jam prxlatus et prxdicalor, sed fcre nunquam tro aurem prxbcre consenlienlern,cujus coynoverit
« snbdilus.siveau(tttor,/i.miliaritcramc,quasi/iro scnlcnliain mayis Scriplurx canunijx tislimonio
<istudiolegendi, prxstari sibi rogavit aliquidde roboralam. Alc/ue illi, ul habct circa /inem Apo-
u metsopusculis,elfirxsliti illi o/)Uscuhjm(/)e divi- loyelici sui i/jium ex hoc di/famare cosperunt ton-
« niso//iciis).Accepit.abiil,leyil quantumelquan- qvum hxrclicum. Al i/ucm sancli Auyustini judi-
« diu voluit,elposlmullos dies librum ?-emisit, ni~ cium com/jressisse videfjalur,erexil sancti Hilarii
« Itil dicens uut rogans boni sive mali. Cum ecce C aucloritas,cujus est illa Rupcrti senlenlia ; quam-
t post dits comphwes auiiio,ct a multis mihi nun- visdum isla siribcret,st
'
' '
cum sancto" Hilario in his
'
'

( lialur, rt ab exlcris quoque civtlattLus frulrrs sentire nescirel.

tt crudili mittunlur adme inleriogandum, ulrum Ex trilius his safis supcrque.ut arbitror, liabcs
« vervm csset, an non, quod de me /ama lonyc lu- chnionsU atuni quanla invidia in/ensi Rujjcrto
« trque dispcjser al, sciliccl me di.risse, me scrip- quidquid i/jsis non sapercl,in scriplis ipsius lemc-
« sisse S/iirilum sanclvm de Moria Virgine csse rc domnarutit ,adecj ut sensum iUius,vel eliam oper-
« incarnatum.Exhorrui, /ater, tanlumque cons- tiim.etaperte ralholicum iraducere, et hxreticum
« cientix munilvs clypeo, guxrebum diliyriiler judicare non dubilartnt.
« qitisnam hujusce rtimoris exislcret auctor.Quid Hxc Rii/jcrths suslinuil, nec lamen his cessil.
« mulla ? diu quxsilum, Inndcmque per quos- Duriora vcro /'osl morlem palilur, dum ab hxre-
u dam comorlcs ufstros mifii com/.alum csl uuc- ticis < acramenlari'is ineorum partes violenltrdts-
« ttn'cm criminis.imo /ulsts criminalicnis hujus tl- tractus, non solum a suis non vindicatur, sed
« him esse i/uem dixi, d ex lccfione libri quem quasi hxrelicas partes tcnuisset, damnatur ini-
ii cimmodavercm illi, male occupoliim /uisse is- quius.
tud de verbis hujusmodi in o//icio quarlx Po-
tt Al eyo infmus omnihm,vbi doclrina magi-
licel
u minicx advenlus Domiiii « Invc.-tig.ire
: riiini Patrcm.durissima hxc injusle
struni, /jrolessione
a qiii* polest quomoiiororporalur ^Vrbum.quo- D /erenlem elinultrum scnsi,cjuid quidin me virium
« niodo summus, et vivifipator Spirilus intra est, in ipsius dc/ensionem omniuni justissimam
« ulerum Malris animalur,quomodo is qui ini- exercre firmus statui.
« lium non habel.el txstilit,el concipitur ? Sed I\'ec /Jeits huic causx dcerit,adquam suscipien-
« quid a facie Vcrbi liujus illc parlurivit ? Quo- damdal stimulos charitas,ad quam de/endendam
« modo jjauperem oslencttsse credidit ? quomodo arma dat cerilas,etjustilia spondcl /jrcesidium.Deo
« subverlere voluit ? Librum proclamavit hxreCi- ergo dante animos.qui charitasest;/avente Chris-
« cum,llammi.<i c.rurendum et hoc in medio impe-
; lo, qui est veritas ; et ipsa prxside qui justitiaest,
ritiirum.qui scqueljantnr et audiebant illum et ; Rupertum mtillx doclrinx. allx humilitalis sum-
< ut solent httjusinodi homines. in divinis ac /jrn- mxque /lielatis mayislrum, Germanix decus, or-
« /anis rcbns. majorem /lene qtinm ItHerali ostcit- dinis Benediclini gloriam,ct /jrx cxteris veritatis
« dcre aninihin, libro niniium in/'ensi, eum et ra- eucharislicx /latroniim ab iis erroribus. gttos ad-
« pcre /estiiiabant ad coinburcndum. » versus eucharistum \Vicle/istis,Lulheranisel Cal-
Ad Itxc guis non exclamnv'.rit,0 cxca invidia,o vinistis prxcinisse a twnnullis d'icitur,/j)-o viribus
invida cxcitas,qux non Iluptrlum,sed in Ruper- conabor asserere.
27 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 28

Equidem scio quamplurmos,qui errores defen- A non secus ac virtus,sicut sine adversario aut latet
di pulantdum cos quil/us imponunlw audiunt vii- aut niarcescit, sic sine patrono deficit, qui SiVpius
dirari, genus hoc dissertationis iniquiori animo et ipse a/terius indiget patrocinio ,ut qui pro veri-
fcrre, quasinon tam in scriptorisq am in erroris lateslelit,non contraveritatem puffnasse credatur.
ccdat patrocinium. Sprela igiturislaininus vero studenlium expos-
Veium quam injusta sit ista expostulatio judi- tuiatione,eo veritatis sludio,ea officiiratione,€tea
cet quisquis non sero snp/ens malure novil calho- sequitalis lege,qua Prosper Auguslinum, plurimi
lici alicujus scripioris ab errore vindicias sum- Cyritlum,Basiiiui Gregorium,Athanasius Diony-
mam esse erroris exsecralionem et proinde erro-
; sium, Tertullianus Minutius el Justinus mores fi-
lem non asseri,sed maxime damnari,dam scriplor delium vindicarunt,ego Ruperti luitiensis abba-
calholicus ab errore vindicandus suseifjitur. tis fidem de corpore et sanguine Christi in altaris
Sedet qui prudens intelligit eum de calumnia sacramcnto,cufus acerrimus propugnalor exstitit,
tcneri,quidum oudlt crimen inferri glorisefratris, defensurus accedo. Et ne temere et sine ordine
qiiem novit insontem,ignavus silet,isiniquampror- procedam,in primaparte proferam opera qux a
^us repulabil islam, zelum forle,sed non scienliain Ruperto composita sunt, quo spiritu Hupertus ea
hnbentis, rxposlulnlionem:et qui humanioris esse conscripsit, et quo Scripturam sacram inlerpre-
of/iciididicit iujuriant ab allero propulsare,inof latus est. In altera parle exponam quatucr qui
ficiosam omnmo hujusmodi duces obmurmuran- B ipsi ascribunlur errores ; figuralivx scilicH dunt-
liuin querelam./psain non soluin eequilatem Ixdil, taxat /irassenlix corporis el sanguinis Christi in
eloffendit officicium,sed et verilalem premil, suos sacramenlo, quain Wiclefislx docuenmt : mandu-
ei patronos pruripiens ;vel sallem fidei scindit calionis pcr fidem, quam in aliquo sensu docent
unitatein, calholicos Palres ab Ecclesix sensu el Caiuinistiv; impanalionis,quain tenent Lutherani,
proinde sinu diiielli non prohibens. etunionis hyposlalicx panis el vini cum Verbo,
Nonne purior Christinnontm innocentia sor- cui vix ullus suffragalus esl. Dehinc Rupertum a
duissei ,infidelium labefactala dicteriis, niJuslini, primo ex iilis erroribus vindicabo,lum a secundo
Minulii, Terlulliani et aliorum Apologelicis rindi- errore asseram postea a lertio de/endam pos-
; ;

cata fuissel '? Nonne Dionysius .Hixa ndrinus pi o tremo aquarlo Ruperlum prorsus alienuin demons-
fide calholica adoersus Sabellianorum hxreses pu- traho.
gunns in partcs Ariitrahebatur, nisi Alhanasius Si cuiautein historicx quam dogmaticx concer-
sedem ipsius el fidem lenens ioiuma fide calholica minus placent, et ei gravis aut minus op-
taliones
nusquam devium strenuus defen /tsset ? IVonne et portuna oidelur inducla Ruperii Operum crisis,
Gregorius ThnumaturgusArianxperfidisefamvn quam tamen ex celebri inter ipsos iheologos con-
habuissct ,ni Rasilius suis pro eo vindiciis falsuin tenlime de aiiclore librorum De divinis officiis,
istud nomen delevissel? Nonnc et CyrilliAlexnn- quorum maxiine leslimonio causa Ruperti agitur,
drinifides cum Eulychianis doginalibns damnala _ hic ducimns prxmillendnin, eam faci/is dimittat.
fuissel, nisi ipsum asserui<sent qui Neslorii coin- Lectorem hicetiammoailum vdimme non mea,
menla damnarunl ? Nonne et ipse A uyuslinusprx- sed ordinis totius vei magis Ecc/esise voce Ruper-
deslinntionam hxresim condere, et Chrisli gra- ium liluio sanctilatis insii/nitum nonnunqnam eo
tiain slaliiendo hominum avertere liberalem, a in opere pronunt iare ,quip/)e quem sanclilalis me-
viris aiioquin piis et eruditis ferbatur,ni Prosper rilo miraculorumque virlule fuigentem in sancto-
huic sancto doclori a Semip lagianis objecta dis- rum calaioyis auclores probati scribunt (5). /ta-
so/visset, ipse tui magistri patronus? Adeo veritas, que absit a nomine invidia :

(5) Molanus In Catal. SS.Belgii, et Surius die sic legitur: Eodem die natalis S. Ruperli abba-
3M.irtii,Mem.Marlyr. Bened. cumMenard. Ob- tis Jui., etc, ad diem 3 Marlii el Arnaldus
;

6erv.ead.die3 JMartii.Itein Menolog.Bened., ubi Won. 1. V Ligni vitae.

2S) PRDLEGOMENA. — APOLOOIA PRO RUPKRTO. 30

SYNOPSIS APOLOGIiE
I'(13 IIUPKRTO AHBATi'. TUITIENSI.

Rii[iertus is seu Rnbprlus, cujns Apologiam srri- A sis, Alanus, Vasqiies et aliqui alii opusistud adjii-

Im.in crenobii) S. LRuronlii in publico Monte Lcodii, dicaruiit, ab omni jure dejicio; ct uni Rupcrto Tui-
scti, ul aliis plir.et, Lcodici, sub, Bcrengarinabbatu tiensi abbali pluribns titulis certum a??ero.
S. P. N. U. RcgulcB sese mancipavit. Ibi cum reli- Nec enim cpistidam, « I.ego ct relegn, n etc, ab
giose pietalis cxcrcitiis et sacra; doctiin.iB studiis Anselino scriptam esse probatnmducimusa Joanne
lotuin si' diiret, in iddiatcin mc^nasterii Tulticnsis, Piiiard) et a Thf;o[)hilo Raynaldo,sed magisaC.uil-
seu Divitensis ad Rhcnuni e regione Coloni.-e Agrip- lclino S. Theodorici missam habeauis;non ad ali-
pinoB assuiiiptu.* est. Floruit ad annum reparata; sa- quem ex pluribus Valeramnis]quos induximuscirca
lutismillosiinum contesimun Iricesimumquinlum, Anselmi et Ruperti tempora sed ad RupertumSan-
quo plenus meritis a;ternos beata; vitae Iructus ap- cti Laurcntii Lcodicensis ea a;tate ccenobitam. Ncc
prelicndit. Sancti illius abbalis Apologiara duas in Joannes Parisiensis ord. Pra;il, qui circa annum
partes sic dislribiio. 1304 de modo quo Chrisli corpus cst in sacramonto
Pars prima crisim habet Ruperti Openim. Pars sciipsit deterininationem, quam de inlegro legi, ul-
altera ipcUin ab imputalis erroribus vindical. lain habet ValeramQi alicujus montionem, ut Vas-
In parte i quos libros, quo ordine et qua a;tate ques finxit; sed duntaxat praelictam epistolam
Rupertus acripserit 3tudio::is ostendo el perfectum _ .\nselmi nomi.^e sibi proponit.
;

lucubrationum illius elenchura exhibeo. Priinam hanc Apologiaepartem claudirnus divinis

E\ quo deindc diversi sancti illius doctoris Ope- illustrationibus, quibus dcsuper inlusam Scriptura;
rum a pluribus, et ab ipsomet editi catalogi emen- sicrae intelligentiam. Rupertus obtinuit. Non quod
danlur,: tres videlicet, quosipse Rupertus conicri- taraen obtusioris fuissel ingenii id enim nullius ;

psil;unusquemTritheiriiusi!jdit; unusquemReyoerus fidei coramentum esse eorum qui minusaccurate de

cOiTposuil nnus qnem Sixlus Senensis construxit;

;
Rupcrto scripserunt indicamus.
unus quein Hellarminus a.lduxit unus quem Cen- ;
.Alteram Apolngix partem exordior ab errorum
furiatores posuerunt, et unus quein in editione ul- enumeratione quos critici ex heterodoxis M. Chui-
tiiiia Parisiensi legimus quibus adjungi possunt a
: dius, Albertinus, etc, etex Catholicis Bellarminus,
Possevino in Apparatu, a Valerio Androain Biblio- Vasquez et alii Ruperto Tuitiensi iniquius affixere :

thaeca Belgica, a P. Labbe in lib. De script. eccles. uinbraticam fcilicet seu ligurativam duntuxat cor-
et ab aliis Ruperli libroruin editi census ex accu- poris et sanguinisChristi in altaris sacramentopra;-
ratissiiiio, quem ibi damus, paritercorrigendi. sentiam. Veram corporis Christi in tnensa Uominica
Ibi etiam aliquos venerabilis Ruperti libros in manducationemsolummodo perCdemcorporisCbri-
excusis desidcrari lugemus nempe libellum De di- sti impanalionem, et tandem panis et vini hyposta-

versis Scripturarum sentei:liis, libellum solutae Ora- C ticam Rum Verbo patris unionem.
tionis, Destatu coenobii S. LaurcntiiinMonte Leodii, His expositis nostrum Tuitienscra ab omni gene-
etc. Carnem Saphicum de eodem. Vilam S. Augu- ralim contra eucharistice ve.ritates errore liberum
stini. Vitam S. Odilce virginis. Cantus deSS. Theo- probo tum ex illustrium scriptorum testimoniis,
;

baldo martyre, Goare et Severo confessoribus. In quibus Ruperli fidem et eruditionem orani remota
libros Regum, de rege Da\id. Annulum, seu Dialo- cujuscunqueerroris suspicione, celebrarunt;etprae
gum Christiani et Judoei. Epistolam MeditiUus, ex omnibus Joannis Coclaei, qui Lutheranorum impu-
editioneColoniensii, in quaCommentariisinJoannis gnaloraccerrimus.eaRupertioperahiscetemporibus,
Evangelium pra^figitur, aliii editionibus esse resli- quibus in eucharistiae mysterium vehementius in-
tuejdara ibidem monemus. vehebantur, non misisset in publicum nec laudas-
Sed et ibi quod minus vere Bellarminus dixerit set, quae Lutheranorum aut Calvinianorum pr»do-
Ruperti Opera quadringentis circiter annis sine ho- cuissent errores.
nore et luce jacuisse in teiiebris oblivionis, et ejus Tum ex eo quod in Rupertum frementes aemuli
errores in causa fuisse cur perid temporis latue- qui ejus scripta legebant, ut eum in sermone cape-
rinl paucis sed certis denKnstro. rent, nullius ex istis erroribus eum uspiam insimu-
Post haec celebrem de auctore librorum De divi- larunt: ea licet tempestate de eucharisiae sacra-
nls ofilciis controversiam agito. Valeramnum, sive mento ardentiores et curiosiores moverentur dispu-
Attembergensem sive Numburgensem, cui Walden- tationes ;
quae vel levissimam erroris umbram, si
31 RUPEKTUS ABBAS TUJIIENSIS. 32
quae in Ruperti scrlptis deprehensa fuisset, diligen- A firmiter constituit ex verbis Gtiristi qui signanter
li;r excussissent. dicit : « Hoc est corpus meum quodpro vobis trudetur.
PosleaexplicitiusaLuiioquequehujusmodicrrorum Et tu audes dicere aliud esse quam Ghristi corpus?
Iiupcrluiii vindico. Uude in scqueuli dissertalione, Si non est hoc corpus quod pro vobis traditur, Ve.
Itiipertum nusquam sensisse nul docuisse in eucharislia ritas nieutita esl sibi. »

non esse corporis ei s .rigi.inis Christi nisi figunim ; Ibidem noster Tuitiensis ponit quod homo carnalis
imo hunc errorem in^pugnnsse et realem corporis et
et animalis carnem Ghnsti et sanguinem percipere
sanguinis Chrisd exislentiam sub panis et vitii spe- non pote«l, eo quod nihil de exteriori panisetvini
ciebus ndversus Berengariatios propugnasse, invi- specie mutetur. Quod jocose infrigit asimilitudine
ctisiime demonstro. Mauri alicujus qui baptismi virtule de fllio diaboli
Primo ex ipsis Ruperti operibus, neiijpe exlibris fit L)eifilius,nihil inutataexterioricorporisnigredine.

l)e divinis ofQciis, in quibus hunc errorem duprc- Et interhaec dicitRupertusquod massa perditorum
hendere sibi ipsi videnlur. Eo enim in opere expo- est corpus diaboli, et Ecclesia corpus Christi; non
nens illud ferebalur inmanibus suis^^Rn^&Tiui a.5\.T\i\\. illud tamen qucd conlicitur in allari.
corporisetsanguinis veritalemin altarissacramento
Iterunieo loci apostolicum illud, omnes eamdcm
quodmultapietateibivocallestimoniumhumilitatis p escam m^inducanl, quo Umbratici suum niti errorem
et charitalis.
putabant, Tuiliensis exponit sensu a Berengarianis,
Ibi etiam a priorisTestimenti liguris tanquam a
Wiclefistis et Galvinianis penitus diverso hoc est ;
signo rei veritatera diseernens Tuitiensis expressis-
juxta catholicara corporis Christi in altari veritatem.
sime ponit quod Christus in Veteri Testamento pro-
lisdem ibi opponit B. Ambrosium docentem quod
niissus et praesignatus hic praesentialiter exhibeatur
illud,quod conficimus, corpus ex Virgine est, etc,
N0.\ l.\ UMBR4,SED XON IN FIGURA, SED IX
IN VERITATE,
quod vera earo est quain accipimus. Opponit et B.
ue; ibi et eos objurg^it qui adversus corporis et san-
Augustinum haec Psalmista; verba, ferebatur in ma-
guinisChristi in altari veritatcm obmurmuranlesdi-
jijAtts suis, de ipso Chrisii corporp, quod in coena
cebant: Qaomodo esi?
Christus dedit discipulis, interpretatum.
Ibi docet quod Christus eo Testamento consignat
suis hsredibus thesaurum corporis et sanguinis
Tandemque his Christi verbis, Hoc est corpus
meum, hic est sanguis meus, Rupertus nihil adden-
sui, etc.
dum, nihil detrahendum judicat.
Quod sacerdos cum dicit: Pax Dumini, etc, ho-
stiseparticularasacro sanguinedemersamimmcrgit. Et licet ea Christi(verba: Ego sum vitis, per simi-
Quod cruce „ litudinem dicla inlelligantur, ista tamen ,noc cst
salutata duo presbyteri deferuntad al- :

tare corpus Dominicum, corpus Doniiui. Quod san- corpus meum, hic est sanguis meus, per proprietatem
guis ille quemsumimus, ad Deura de ore nostro cla- S. doctor ostendil esse intelligenda. Et juxta ha3c
luat. Quod per cibum corporis et potum sanguinis sincere et catholice profitetur quod panis et vinum,
sui Christus procurat vitara et incolumitatem ani- postquara Pater ea signaverit pcr uianus Ecclesia;,
tnabus filiorum. Qua: profecto nec Berengariani, nec corpus et sanguis Christi sunt.
Wiclelistae, nec Galviniani dicerenl.
Modum etiam, quo panis corpus Christi fit quod
Secundo ex aliisRupertilibiiscatholicam de cor-
in cruce pependit, el vinum sanguia ille fit quem
poris et sanguinis Chrisli vcritate sub panis et vini
Ghrislusdelatere suo fudit, ex divini Verbi in carne
speciebus, illius fldem vindico.
mysterioelucidat Rupertus; etpost raulta dicit quod
Ex libro sexto in caput vi Joannis, ubi Rupertus
unilas Verbi unum efTicit corpus Christi, ut illud
Umbraticoruraexponiterrorem, quopanemetvinutn
quod tuncin cruce pependit, et istud quod Ecclesiae
Cliristi corpuset san|j;uinem inaltari non magis esse
fides ore sacro conficit, unum corpus sit, una, in-
proniebantur mannaquatnfuitquodcomeditpopulus
quam, caro, et unus sanguis sit.
JuJa?orum, et aquam quam de petra eductam non
solus populus sed et jumenta liberunt, autem quod ex Augustini senlentiis est, vi-
Illud

UbiTuitiensisexplicatilludApostoli: Om««eam- D delicefquodmand.icare carnem et bibere Ghristi

sanguinem sit in fidei unitate manere, Rupertus sic
dein escam spirilualcm manducaverunt, el omnes eum-
admisit, ut tamen realem corporis illius manduca-
dempotumspiritualembiberunl; elhscommnmiigaTls
contigisse declarat,simulque decernit quod figura, lioneranullatenusexcludi susiineat; imofirmius as-

nusquam valet, idera quod ipsa res quam figurat,

seratquodpanissemel consecratus nunquam ()0stea
quod ut viventibus, a
Christi caro esse desinit; et
sicut umbra non est idemquod ipsarei vel corporis
quibus raanducatur, vitam det aeternam, panem in
substantia.
carnem suam transmutat.
Ubi illud Augustini dicentis haec Ghristi verba:
Kisi manducaveritis carnem Filii homiuis, etc, esse Denique ex adjunctis ab ipsomet Christo dicente:
figuratam locutionem; sic intelligendum Rupertus Hoc est corpus meum quod pro vobis tradeiur ; hic esl
ostendit, ut c.rnis et sanguinis Christi veritati in sanguis mcus qui pro mullis eflundetur, eo in libro
eucharistia; sacramento nihil omnino detrahatur. indubilanler fatetur non corpus quodlibet non cor-
Ubi realem hanc el veram corporig et sanguinis pus Ghristi quod est Ecclesia, sed illud oorpus Do-
Christi sub exteriori pania el viui specie existeDtiam mini, quod pro nobistraditum est, nos manducare;
33 PllOLKGOMKNA. — APOF.OGIA IMIO HUPKllTO. U
el illurn sanguinPm qui pro nobia fusus ost, nos \ Tcstamnnti ccDnttm Cliristusinstituisset.non cicor-
piis suiim, SRil intinctam panis buRcellamChristus
bibore.
In suh9cquenti lihollo eosdemobmurmuriinlespt porre.xit.

diconles: Si iion liRurale, sed ro vera panis isto Qiiod cucbaristin mysterium mngnaest fldei len-

Cliristiis ent, quolidieChrislus patit»r,et loties mo" tutio.

ritnr,(iuoti08 panis istc incommemorationom fran- Quod ut li'lein probaret Dens, e.xlerior panis ct
gilur, Ruperlus compriinil exemplo Abrahaiimmo- vinispecifts remanet.

lantis Isaac in ariete, dalo lamen liRuri et verilatis Qiiod Christus noii (lualccunque suum,8cd suam
difcrimine. carnem etsuum saniiuincm dat.
l*orrii h.-ec qujc Umbralici objiciebant Aposlnli Quod Christiis in Cocna panem communom acce-
verba, cnro non pwieH quidqunm^apiiilu^ cstquiri- pil, sed benfdii-endo longe in aliud quain fuerat

vifictit, Tuitiensis sic interpreratur ut Christi caro transmiitavit, ul veraciler dicprct; lloc esl corpus

non sola, seu mortua, more carnis brutorum sed meum,quod provobistrndetur.llem vinisubstantiam
cuin spiritusiio manducelur,nec exanimem carnem accepiljSed ibidcin gratias agcndo vel benedicendo

aut sanguinem reputeraus in pane nut calice. (idem gratias ageroao benedicere),sicinaliud verlit
Umbraticorum otijectis Riipertus
Disjcctis hisce r> '-it diccrel V^eritas iiiia> nuii mentitur : llic est san-
intrepidus ait, quod in altiri verum Christi corpus guia meus qui pro multis ejjandetw.

immolatur, Irangitur et manducatur. Et hunc li- Quod deniquc nostraesaluti sullicit, ad usumno-
hrum, qucm in eucharisticac veritatis adversusha;- stnimconvenitChristi carnemelsanguineinin alta-
reticos dofensione susceperat, ista confessionecon- ris sacramento non videri oculis carni8,necsentiri

cludit : "Quantum potuinius adjuvante l)eo,veruin gustii oris.

cl vivum Agnum Dei essesuomctexbalatu,id estex Ubi et docct quo I Christus praeteritis omnibus
ipsiusmet Christi verbis, comprobare curavimus. " electis remissionera peccatorum et vitam «ternam
Ista Ruperti ex librisin Joannem pnstquam ad- in cruceoperatusest;et in altaris sacramento etiam
duxi,quibus liquidoconstatquam catholicetenuerit omnibusclcclis,qui pnsl eamdem passionem ad fi-

ipse et docuent corporis ptsanguinis Christi in eu- demejus vPniunt,reinissionein pec.catorum etvitam
charistiaB sacramento verilatem, protuli ejusdem a?tprnaiTi conferre non duliiuin cst.

cpistolam qua; incipit,iUe'yi7n/us,etin ediiione C.olo- Alio autem incapileejusdeni libri Uupertusexpli-

niensi legitur. cat quid sit sacramentum etquid ressacrainenti,et

In ea Bprengarianornm h.-eresim eam fuisscde- quem intellectum habei-e debeat ha;c Augustini di-
clarat qiia) in allaris my?terioliguram duntaxatvcl stinctio.

sicnum aut imaginem corporis etsangiiinis- Cliristi ^ Et ibinirsumverbisdiaboli nequitersqnivocantis

esse crederet.Doclar.it quodsuaaetate huncerrnrem verba Christi veraciler promittentis objicit.
fere nemo palam profiieri aut defendere auderet. Credatur itaque huicsacramento,ut Hupertus ait,

Declaratqnod universa sciret Ecclesia in hoc sa- inesse quod non videtur, videlicel vpritascnrnis et
crainentoverum corpuset verumChristi sanguinem sanguinis valenseflicerinosconcorporalesunigenito
esse et quod pro ista veritate libris suis in Joan-
;
Filio Dei.
nein, quibus h.^ec epistola praemitli solet,lotus de- Hanc Ruperti lidem tribus obsignamusrairaculis
certaverit. corporis Christi, quee ex ipso eiiarramus. Et sic ab
In ea expresse docet quod eucharisticumillud sa- Umbraticorum figuris Ruperti doctrinam defen-
cramentum Iribus raodisChristi corpus et sanguis dimus.
est, nornino Tidelicet, re atque effectu ,
quarto au-
Secundu^ error,manducationis nempe corporis Chris-
lera, specie scilicel, exleriori, dillert.
ti per /idem, a venerabili ftufiertii depellitur.
Ex iibro De operibus Spiritussanctieamdem om-
nino distinctionem attuli, qua falsi convinco com- E limine declaramus qui erroris islius noslrum
mentum M.CIaudii,ex Ruperto corporis etsanguinis Tuitiensem arguerint.
Christi nomen tantum et effectum seu virtutem in D Etqucidniplieem corporis Christi manducationem
eucharistiae sacramento a sanctisPatribus intelligi, per •idem distinguimus.Primam ct quartam Eccle-
nulla fide arguentis.Prasterea noster Tuitiensis fd- siaprobat; secundam et tertiam damnat, tum in
lacibus diaboli poUicitis, si comederitis, eritis sicut eoru.Tisensuqui dicebantChristi corpus nonesse in
dii,ea Christi promissa: Qui manducathunc panem sacramento, nisidum actu suspicitur; tumcorum,
vivct in x/ernum, opponit, et cibum illum vocat ci- quitenebant totumquidpmpanem in Chrisli corpus
bum vitae.cibumet potum veracitercommunicandae prec-? mvstica transmutari sed nb illius spcciebus
;

divinitatis, efTectivam carnemet sanguinemChristi. recedere,cum jbindignissacramentum pcrcipitur ;

Scnbit insupermunus hoc quod offerturess-i sa- tum eorum,qui eam panisparteni, qnam Deusprae-
crificium verura, sanctum et iramaculatum, corpus novit, sacrilegis distribuendam foro, non converti
vivificum,et sanguinem verum fratris cui reconci- in Christi corpus impie doi.-uerunt.
liatus es. Hoserrores a venerabili Ruperto ut propulsemus,
Scribit et quod cumJudasexieritpriusquam Novi manifestum facimus quod sanctus hic doctor vere
35 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 36

sensi t et catholioe docuit Christi

corpus etiam ab A dentibus terit,el binciil reus corporis etsanguinis
Domini.
indignis manducari.
Tuitiensis invi- AUerurn insuper hujusmodi verborum Rujjerti
In catholic» istius fidei abbalis
argumentum expressissima adduco intellectum, nimiruin quod qui Christi corpus ia
ctissimum
catholici hujusce scriptoris verba. sacramenlo noncredil, illi profecto non aliud nisi

Ruperiusenimdistinctissimeexpressit^quodnemo panis ct vinum est, in mensa Domini; et non nisi

indigne manducare poiest.sed nemo indigneman-

paiiem, et vinum ea in ride,seu potius to in errore,

ducare debet.
illesumit de altari.
a Quod panis serael consecratus
nunquam postea EtsioRupertus a manducationis per fidem crrore
virlutem sanctificationis amiitit, aut Christi caro liber exeat.

esse desinit sed aon prodeslquidquauiindigno.

:
Ergo vcro aliam Apologiaedissertationem aggre-
«Quodhomo cujus fidessine operibus mortua dior in qua.

est, Spiritumqui vivilicat non habetquoore perci- Ab impanulionis errore

piat;sedlerra terram comedit, hoc estChrisli car- Rupertum Tuitiensem vindioojet eumderaonstro

nem qu» de terra nostra estjSineDivinitalis spiritu sensisse et docuisseverum panis et vini incorpus

vivificante. n et sanguinem Christi conversionem, quam modo

« Quod Chrisli corpus ab indignis ita suscipitur, transsubstantiationcmvocaojus.CatholicamhancRu-
ut tamen non sitobnoiium secessui,cciutrasterco- perti doctrinain ex tribus arguo.

ristas. 1. Ex explicatissimisRuperli verbiset sentcntiis,

« Qaod plus habet dignus ad indigno, quod huic quibus cam exprimit.
ad salutem,iUi proficit ad judicium,et illumpropter 2. Ex perfectaRuperti cum ecclesiasticis scriplo-

peccata suadivinaevirtulis adeps refugit. « ribus consonantid.

Sed et Augustini discernentis sacrainentum a re 3. Ex genuina, clara et catiiolica expositione lo-

sacramentisententiam Rupertus sic exponit,ul non corumquae in Ruperto subobscura videntur.

solum a dignis, sed etiam ab indignis vera Chnsti Ad prinium ut procedam ipsamet et quidera :

caro orequantumvissacrilegoverepercipiatur.juxta expressissima Tuitiensis abbatis verba, quibus-

illud Apostoli Reus erit corporis et sanguinis Do-
:
suam,hanc declarat fidem et istam defendit doctri-
mini. nam, ingenue profero.
« Neque enim, ut ait Rupertus, indignitas ejus Tum exepistolanuncupatorialibrorura in Joannis
dignitatem tanta;consecrationisevacuarcpoluit.Sed Evangelium,quos adversus Berengarianos in eucha-
quia mente, et fide per dilectionem operante (hic risticae veritatis defensionem se scripsisse testatur.

quis non contremiscat),passioneraChristi non res- ^ Lbi sic habet: « Credamus fideli Salvatori Deo in
picit idcirco non effectum consequitur ejusdem
; eo quod non videmus, scilicet panem el vinum in
sacramenti. » veram corporis et sanguinis transiisse substan-
His Ruperti lide inconcussestabiiita^unum quod tiara. »

a Bellarmino objicitur, solvendo diluimus. Tu.T. ex ipsomet sexta libro in Joau.,ubi figura-
Noster Tuitiensis dixit quidem quod" inillum in tiunem rejiciens dicit quudpanis in veram corporis
quo fides non est, praeler visibiles species panis et Chrisii substantiamdivinavirtuteconverlitur.Quod
vini nihil de sacrificio pervenit, » etc. panis iste visibilis el vinum, quamvis nihil specie
AtRupertumeademloqui ostendo quaeAugustinus exteriori mutalura sit, in alium transierint et in
ubi ait quod qui discordat aChristo, nonmanducat illum cibura poluraque conversa sint,qui angelo-
carnem ejusnec bibit sanguinem,ettii tanta^rei sa- rum vctus esl.

cramentum ad judicium suae perditionis quotidie Quod panis [fit] Christi caro illaquae cruci affixa
accipit. est Christi sanguis quipro multis
; et vinura fit ille

Adeo ut manifestus Augustini et Ruperti sensus efTusus est.Quod panem terrenum in carnem suain
sit quod ille qoi discordat a Christo, seu iii quo Verbum transmutal.
fldes non est, nullura carnis Christi fructum per^it D Tum ex Ruperti Commentariis in Exodum ubi
piat, seu Christi carne non reficiatur. pluribus in locisiterura docetpanemetvinumfieri,
Etquidem eo loci sanctus doctorTuitiensismulta exteriori specie non mutata, tranferri inveramcor-
fidei pietate docet.quod fidem non habenti quae per poris el sanguinis Christi substantiam.
dileclionem operatur.Christi corpus in sacrainento Et tandem ibi docet quod substantiarum ac spe-
neque sanctitioatio, nec veritas, nec pax est, sed cierum creator Deus non superficielenus inducit,
mors, perditio, damnatio, et judicium. sed efficaciter haec, panem et vinum, in carnem et
Eadem fide eademque pietate ex Ruperto dictum sanguinem Cbristi.convertit, permanentelicelspe-
posui quod qui panem invisibilem a cordesuo non cie exteriori.
credendo repellil, Ghrislum occidit, quia vitam a Tum ex catholici illius scriploris libris (De ope-
vivificatione sejungil.Et dentibus mortuum utpote ribus Spiritus sancti).lbi enim aperle declaratquod
sine spiritu vivificante laniat corpus sacrificii. Is Chrislus panem communem accepit ; sed liencdi-
macrum,hoc est,sine virlutis adipe, Christi corpus cendo longe in aliud quam fuerat Iransmutavit; ut
37 !>IU)LKG()MKNA. APOLOr.IA PilO ItCPKItTO. 38

voraciler dicoret : llor est corpus meum, quod firo A >icntor unitalem carnis ot ean(;uiniB, fiua; e.x pano
vohis tradelur. Quoii panis illo oaro Chrisli factus et vino Spiritus sancti operalio corificit ; cum ca
sit, quod vinuin illud insanguincm versum sit. Do carne ct illo sangiiine, qua; Spiritu sanclo obiira-

quo (|ui dubiut, Jiidaic.»' inlidolilalis ari,'tiitur. branto de purissimisbeatajMariaeaanguinibusi !em

E.\ (iuiliU8 coiitutainus M. Claudii commcnluin Verbum Patris sibi ctror.Tiuvit. Cum divini illiug

dicentis nuUum proferri posse iliius niictoris te- Verbi non nisi una caroet non nisi uiius sanguis
slimonium, quo transsubstanliationem docuisse r.e- sit.

cessariointelligatur; quasialiudsittranssubstantia- Unde cteo sensu dicit quod Verbum pani ac vino,
lio quam substanli-o panis et vini in corporis ot incarnem videlicet ct sanguinem transmutandis,
sanguinis Chrisli substanliam tra:ismutatio quao ;
medium in erveniens unum efficitsarrinciuni, hno
quot locis a nostro Tuitiensi distinctissime sit c.x- est,iitalibi pliiries se cxplicat,unilos verbi unitatem
pressa, judicabit lector ajqui amans et veri. facit sacrilicii, faciendo scilicetut caro, qu,-c in al-

Alterum, quo sanclum huno doctorem ab impa- tari ofTcrtur, et illa quiein altari consecratur,etilla
nationis crrore asserimus, est perCecta il!ius cum quae in cruoeimmolata est, divini Verbi caro sit,
eucharistioa vcritate consonantia. cujus una tantum caro est.
De ista enim panis et vini in Christi corpus ot Hunc Kupcrli sonsum qui assequitur, nullum in
sanjjuinem conversione, quam ex ecolesiaslica tra- tota illius doctrina deprehendit impanationis vesti-
ditione credimu3,R.upertum ostendo eadem prorsus gium.
esse locutum quaB Tertul., Orig., Greg. Niss., Am- Verum et eo loci Rupertum nequ.iquam sensisse
bros., Cyril. .\lex., Hesychiiis, Enthym., Isidor., panis substantiaminsacramento manercexillisejus
Beda el alii disseriicrunt imo et eadem qu>T, post
; verbis oslendo,quibu3 ibiipsedeclaratquod proeter
exortasde sucharistica ista trnnsmutalione conten- visibiles panis species nihil de sacrificio pervenit in

tiones, Paschasius, Lantfrancus, Guitmundus, Al- illum qui ore sacrilegosacramentum percipit.
gerus et caeteri veritatis illius defensores elocuti 3. Rupertuscatholicedixisse probatur, post con-

Eunt. secrationem qiiinarium crucis signaculumpanis et

Tertio landem pr;emittohanc Christiaase justitiae viniimprimisiibstanti.T, nimirum, ut ipse loquitur,
rcgulam, qua Scripturas ct scriptores alioquin ca- Christo sedenli ad dextram t^atris concorporatse ,\\(ic
tholicos quisquis debet interpretari. est, transrautataeineam Christicarnera quaeestuna
Quae duriora videntur, jmitioribus sunt tempe- caro cuni illa Christi carne quajsedet a dextris Dei.

randa : et quae obscura, ex evidentibus explicanda 'i. Noster Tuitiensis, qui tot in paiiinis scripsit

sunt panem et vinum verli, converti, transmulari, mulari,

Ad hanc catholica» veritatis regulam, ea Ruperti ^ in illam Christi carnem quc-c iu cruce appensa est,
verba, qus sidurius vel obscuriiisaccipiantur, ira- et in illumChristi sanguinem qui pro nobis estef-

panationis errorem haberenonnullis visa sunt,clara fusus, remanente tamen exteriori panis etvinispe-
ct catholica expositione illuslro. cie ; rectoetcatholicosensuintelligendusest dixisse
1. Quam recto sensu noster Tuitiensis dixerit quod paniset vioisubstantia,nonquidem secundum
quod in hocce raysterio Verbum est in p^ne, ex se, sed ut eeipse explicat, secundum exteriorem

hia ostendo, ni.nirura quia eucharistiae sacramen- speciem quinque sensibus subactam, non mutatur
tum, ut ex Apostolo et ipso Christo disciraus, no- aut destruitur.
men panis retinet sicut et speciem extbriorera ; et Hac insuper sancti illius doctorissententia muta-
quia ex pane fit Sic mulier, ex osse formata, in tionem duntaxatdestructivam.nnn vero perfectivara
Scripturis dicitur os; voces enim seu nomina in negari, ex ipsa woce aut (<«/rui<Mr, prudenter colli-
sensu distraclo nonnunquam supponere vel rudiores gimus.
dialectici norunt. Unde falsi arguimus M. Claudium ubi dixit a
2. Quam sano intellectu sanctus abbas scripserit, Ruperto eversum esse transsubstantiationis myste-
quod Verbum panem cura sua carne, vinum jungit rium.
cum suo sanguine: quod pani, ac vino medium D Post haec Gregorii a Valentia profero jiidiciurri.
interveniens unum efficit sacrificium interjecta ex- quo abbatem Tuitiensem in philosophiae et non in
posilione planum facio. theologiae aut fidei principia pcccasse pronuntiat.
Ibi enim fit patentissimum quod Rupertus,istoet Singulare istud Gregorii judicium ut emendem,
aliis pluribus locis, nihilaliud docuerit quara quod Rupertum altiora scientiae naturalisarcana scriita-
Verbum panemet vinura jungit cura eacarne eteo tura et consecutum ostendo. Ubi quid de prima
sanguine qus assumpsit ex utero Virginis ipsa ; causa,quid de prirao subjpctn,quid de primis rerum
videlicet transrautando in eara carnem el cum san- principiis, quid de fransmutationibus, quid de ac-
guinem,quaB cum ista carneet isto sanj;uine,quibus cidentalibusetsiibstantialibus proprietatibus, quid
se in Virginis sinu hypostatice univit, una caro et de figuralionibus, modis, etc, ductissimus abbas
unussanguis sunt. Et ex divini Verbi unitate quod noverit, paucis explico.
panemet vinum in altarisic assumit,ut eaconvertat Quandoquidem vera ea quae in Ruperli vindictam
in carnis et3anguinissubstantiam,demonstral evi- vj a protulimus, et quibus sanctus hic doctor sin
 ;

39 RUPERTUS ABBAS TU1TIE.\SIS. 40

cerc professus est panem et vinim vere /ieri cl esse A alium modum.quonempe panis sio uniaturcorpori

carnem sangoinem Christi, et eo corpore rnediante,

Dei verbo ut
Christi corpus el sangitinem in et ;

probabilem astruat
Christi corpus dicatur, veluti
Christi, violenter critici detorquent ad sensum hy-
postaticas unionis panis et vini cum verboP.itris, et nusquara tamen Ruperti meminit, nec ullibi con-
pravumhuncsensum Ruperto ascribunt; idcirco in futat hypostaticam divini Verbi cum panis et vini
substantianullo medio,unionem,quasi quae Ruperti
ultima hujusce Apologiae dissertatione.
cum Verho fuerint. Imo elsi eos omnes qui transmulationis
Ab errore hypostaticae imionis panis et vini
divino in sacramenlo Ruperlum defenilo.
altaris modum per assumpliooem aut unionem Verbi gx-

In hujusce dissertationis praeludiis duo hiec pro-

prcsserunt, in suum sensum perlrahat.Joannes ille

tamen Ruperti verba aut sen-

pono, in quibus stat nostrae summa fldei erga vene- Parisiensis, iiullibi

adducit. IIsc adverlat lector, et judicet quo

rabile corporis et sanguinis Christi sacramentum.
teniias

Corporiset sanguinisDomininonfiguram diin- jure noster Tuitiensis erroris istius a Vasquesio et

1.
insimuletur, sedet ciamnftur.
taxat, sed ipsara rcm vere esse sub panis et
vini aliis

exteriori specie. Sed nec est quod ex Joannis I^arisiensis in theolo-

Pacis et viui substantiara in Christi carnem et
2.
gia magistri determinatione M. Claudius deducere
sanguinem converti et trausmutari. n possit, ipsa etiam saeculo decimo quarto, anno vi-

Deindeerroris illius, hypostatic» videlicetimpa- delieet a salute reparata millesimo irecentesimo

nationis, sensum aperio, Etatera, originera et se- qu.irto, quo illius detenuinatio scripta aut saltera
riem. evulgata notatiir a continuatore. N.ingiaci, nondum
Uti Albertiniet aliorum qui ad anteriora SKCula de fide tenuisse doctores panis et vini substantiam
hunc revocant, fabulam falsi manifcste convinco : in sacrarnenlo manere.

et cum non nisi undecimo abeunle, vel duode- Haec enim ipsa Joannis Parisiensis determinatio
cimo ineuntfi sseculo natam esse bujus errorisim- M.CIaudiuraomninojungulat.Cum reatem et veram
pietatem, ex evidentissimis Guitmundi et Algeri carnis Cliristi existentiam in eucliari^tia de fide te-

testimoniis probem Anastasium Sinaitam, Germa-

;
neat et defendat,et in titulo expresse declaret se in-
num Constantinop., Nicephorum, et alios prioris ducere inodum quoChristi corpus exstitil insacra-
jetatisab hypostaticae impanationiscalumniacontra mento altaris (alium ab eo quem lenet Ecclesia) ;
Albertini et aliorum ejusdem furfuris commenta ex quae rubrica, ul cum canonistis loquar, est confor-
occasione vindico. Post h;eo praludia, llupertum mis textui.
noslrum Tuitiensem ab istius pravitiiis absurda Nec M. Claudium juvat quod hujuscedeterraina-
noviiate liberum facio multiplici argumento- tionismolum tanquara probabilem magisiriintheo-
rum vi. logia probassedicantur. Cum Nangiacicontinuator,
Quod affero integre fidei Ruperti argumcntum cujus Historiam prfe raanibus habeo, quam eodern
illudest. Quod catholicorum neuiO ex antiquioribus anno scribebat, expresse tradat ca^teros, prrcter
ad posteriora usque saecula Ruperti fidem islo errore Joanunem Parisiensem, theologiac doctores contra-
denotaveril.liceta Rupertitemporibus,el ipsaetiam riura, astruis.se primuin, quem Ecclesia lcnet, rao-
sancti illius doctoris aBtale multi catholieas deeu- dum tanquamabEcclesia delerminatum,praeserlim
charistia veritutes contra quascunque errorem no- per decretalem extra. De sumjna Trinitate et fid.
vitates defenderint. cath.., c. Firmiter credimus, necessario esse tenen-
Hic ab Algero, novam hanc, ut ipse loquitur, et dum definivisse; alterum vero, quem introducehat
absurdam hyposlalicae companationis haeresim in- Joann^s, tanquara veritati Ddei dissonum merito
sectante, non Rupertum, sed alios erroris istius reprobasse. .'^deo ut, cum ea quae dixerat fr. Joan-
auctores describi patenter adversus Bellarmini ob- nes retractare nollet.sed magis videretur pertinaci-
servalionem demonstro. Tum quianihil habetBel- ter sustinere, a Guillelmo Parisiensi episcopo, de
larminus unde ecclesiasticura scriptorem nb Algero consiliofratris.^EgidiiBituricensisepiscopi.provecti
designari prudenter indicet. theologi, ac magistri Bertrandi de S. Dionysio,
Tum maxime quia sententis quibus hanc impie- D pra;cellentura doctorum, et .\urelianensis episcopi.
tatem a novitoribus txplicari et defendi scribit ac GuiUelmiAlbianensisepiscopi, necnondoctorum
Algerus, in nullo Huperti opere posita; leguntur el ; in jure canonico, pariter et dominorum ad baec

nullara adducit Algerus ex iis quasin Ruperti libris specialiter vocatorura, perpetuum silentium dicto

legiiiius, et quas raodo critici notant. fralrisubpoenaexcoramunicationisimpositumsit,et

Hic etiam falsum attendere est, quod Vasquez ex ipse a lectura praedicatione privatus.
Valdensi tradit huncRupprti errorem a Joanne Pa- Hajc in synopsi posui, nedimitteremquae,quiain
risiensi, ord. Praedic. theologo, fuisse confutatum. ms3. nondum legeram, in Apologiaomisi. Ad eju»
Nam Joannes Parisiensis defendere conetur
licet argumenla redeo.
communem Ecclesis sententiam, qua creditnr pa- Alterum, quoabhypostaticairapanatione Ruperti
nis et vini substantia sio transire et converti in doctrinara validissime assero, illud est, quod ar-
Christi carnem et sanguinem, ul panis etvini sub- dentes ajmuli qui ejus scripta studioselegebant.ut
stantia non reraaneat; non cudere sub fidem sed : quidquiJ errorisalicujus velumbram praeberet,ini-
 A[ PHOLEGOMENA. — APOLOOI.V PUO RUPKHTO. 43
qniori consura proclamarent hoeroticuin, no lovisai- A Verbi unitate non priBcisam arguit corporis Chrieti
mam quidcm unionis hypostiitioiB punia cl vini cum in alturia sacruiiieiitu oxislentium ; scd oxpresaiuH

Vorbo suspicioiiciii ex RupcrtiOporibus concopore. proliat illuiii curncm, quaj ex punc el vino cunllci-
IIu|U3 arguiiionti pondua sentiunt, qui cui piircat tur el illuni quain cx Virgine Verliuiii asstimpHil,
inviilia norunt, ot quis fuerit Hupcrli jeimiioiuin unum esse Clirisii curniun. Qiiud (|iii ultiMidil, pU-
zclus 0« lompeatati' (]iia do liuiliurisliic tiac.ruiiicnto nis;imuiii hubet oiiiniuiii lliiperti locoruii. inlclle-
(liiiKstionos movelmntur, ex nostro pi-Dloiiuio diiJi- ctum.
cerunt. Ibidem advcrto diversu catholicorum Pulrum do
Tortiuin, qnn ab hyposlaticae companationis bla- Christi corpore in sucrainento enuntialiones, unum
sphomiu HnpiTti (locliinuin vinilicuniiani suscipio, tamcn fidei scnsum.
ilhid est : qiiail alibis Tuitii'nsis cpiscopo llntispo- Ab aliis diclum observo Christi corpus in altari

nensi, arcliifpiscopoColonici^i, scil et saiicl;e seiiis diiriTre, sticuiidiirn spccicm, ub eo qiiod sedet in
apo9lolicajlegato,et ipsi Komanoponlilicigratiilan- gloria : ab aiiis, ipsuin esse quod de Virginis sun-
tibiissuaomnianuncupuveritopera.quodqiiarronto gninibus rormatum, et tamen non ipsuin,secundum
vel impruilentissinius priostitisset, si novamliancet speciein et noiinullas qualitalos; ab aliis, islud
absurduiii hypi)Siatic;e iiiipanationis hajrcsim tot in r, esso illius typuin, siiiiilitiidiiicm, imuginem et tigu-

locis, quos critici carpunt ca xUile pr.-edocuisse, ram, in memoriain videlicet cruenti sacrificii ; <ib

qua inujori sollicitudineeradicandisadvcrauseiicha- aliis, corpus hoc visibile ctvideri, palpubile ct pal-

rislicas voritutes erroribus, novitatibus-que compri- pari, 1'rangi et denlibus atteri ; ab aliis vero, unum
niendis, scdes apostolica iiivigilabat. Tales blusphe- esse idem Christi corpus, non aliud et aliud. El hoc
niias Ecclcsia nunqiiani suscipii ; sed omnem novi- corpus quod est in sacraincnto, invisibile e.ise, in-

tatem, mox ut exorta est, refutut, ut ex Facundo lelligibile etspintuale, uro luodo existondi sub my-
observamus. sticis sppciebus ; haec autem in sono vocis licet di-

Quurta Ruperti ab ista pravitale defensio est, versa, inuno unius fidei intellectu paucis concilio.
quod illa Tuitiensis verba, quibus panein et vinuni Alterum quoJ cx SS. PP. ad pleniorera clario-
prece niystica fieri et esse nomine, re et affectu remque jRuperli inlolligentiam pono illud esl. In-
Christi carnem et sanguinem ;
punern ct vinum in cruenlum ulturis srcriliciiim tremenduraquc sacra-
corporis et san^'uinisChrisli substanliam, nou dicit mcntuin cum ineffHbili et adorundo Incarnationis
personam suppositum, verti, couverli, rautari,
vel mysterio u SS. DD. in multis comparari discerno ;

iMnsniiiluri in sensu fjypostatic» unionis

edi.-cil, e( in eo maxirae, qiiod sicut unitas Verbi unitatem
seu comraunicationisidiomatum,intelligiprohibeat constituit Chrisli, qui ex duabus naluris divina
sensus Ecolesia; perpetuus, ne lota corruat traditio, '-'
mistura est; ita unitas Verbi unitalem facit sacri -

cum iisdem verbis, quibus Scripturuet tractatores ficii, ut unuin sit illud corpus quod in ligno trans-
catholici, illud semper cxpresserit sacramentuin fixum esl, ct illud quod in altari quotidie immo-
probibeat ipsius grammatices regula prohibeant ;
latur.
et dialocticsB leges.ut manifeste demonstro. Hoc autem prse caRteris nostrum Tuitiensem in
Quinta erroris istius a Ruperto depulsio est, quod adductis adversus ejus fidem testimoniis, sensisse
iis omnibus in locis ex quibus Tiiitien.sem hyposta- cura calholicis scriptoribus, et docuisso vel invilis
tica; illius cop.^ipanationis liberius dainnunt, eam aperio.
nusquam expriraat, imo eucharisticam veritatera quidem in primo cx locis objectis, qui suinilur
El
iisdemomninoverbis,sentenliiset comparationibus ex u De divinia or'liciis, c. 2, Rupertum ad SS.
1.

illustret et explicet, quibus sancti Patres eam cvi- PP. mentem tria docuisse significo. 1. Quod Verbiira
denter exposuerunl et constanter asseruerunt. Dei eudein virtute divina panem ct vinum in ccirpus
Et ne imponere videar, ea omnia Ruperti loca ex etsantiuinem suuai transrereiida suscipit, qua no-
integro et lide sincera profero. strara de Viigine carnem assumpsit.2. Quod unum
Etailipsorumexplanationera,qu;e nonnullisardua Christi corpus est, quod singuli sacerdoles sive di-
sunt, duo potissima nobis a SS. Palribus ad sacra- D verso sive eodem tempore conficiunt: et una est
menti illius veritatcm stiibiliendam tralitahicpono. Christi caro qua; in aliari offeriur, et qu.x' criici
1. Christi carnem
sanguinem, quae per l^cclesife
et appensaest. 3. Quod individum illius unitatis ratio
consecrationem in altari ex pane ct vinoconficiun- carnis Christi ipsa esl divini Verbi unitas, cum
tur, esse illam ipsam carneni quse cruci afllxa est, unius divini Verbi non nisi unum corpus seu una
et illum Christi sanguinem qui in ara crucis pro caro sit.

niultis fusus est adeo ut una sit Christi caro et

: In secundo pariter, tertio et quarto loco Rupertus
unus sanguis sit, et individu» illius unilatis ralio nihil aliud intellexisse demonstralur, quara divini
ipsa sit unitas Verbi. Id Greg. Nyss., Chrysost., Verbi unitatera efQcere ut unum sit sacrificium.
Cyril., Alex., Damase., Remigius et Alcuinus tra- Et huic Tuitiensis interpretationi verba ha;c, con-
dunt. jmifiiliir,jungilur, unitur, quae de corpore quod est
Unde istorum verbaet mentem secutum ostendo in altari nonnunquara Ruperto dicuntur, nullate-
a
Tnitiensem, qui productis in eura locis ex divini nus ofQcere ex aliis PatriUus manifestum fit.

Patrol. CLXVII. 2
43 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 44

Ibi etiam quod heec Ruperti et aliorum SS. PP. A probel Christi corpu3 unum esse illud quod Eccle-
siaefides ore sacroconficit, etilludquodpro nobisest
verba, panis filel est corpus Chrhti, etpanis in Christi
carnem irammutalur, hujusmodi
et alia ferre non raorti traditura, seu panem et vinum converti in

possint hypostalicse unionis sensum, et dialecticae iilam ipsam carnem quse cruci affixa est, ex duobus
colligo. 1. Ex eo quod Ruperti aetate nonnulli pa-
regulis vei pertinacem oonviuco.
Deinde quintum Ruperti locum sic explico, ut nem vinum mutari dicerent in corpus quidem
et
Filii hominis, justi cujuslibel et sancti, sed non
nemo non videateo loci Tuitiensem corporis Christi
Chrisli, Nestorii dograa utcunque renovantes. 2. Ex
in Eucharistia veritatem propugnare, et modum e.\-
plicarequo Christi corpusin altari sic frangilur, ut eo quod ex catholicis, etiam doctoribus aliqui, ut

nihil tumen patiatur, nec moriatur. Quod duplici

jam observatum e;t, corpus iliud quod in altari

sensu, utroquetamen cathulico, a Tuiliensi dictum prece myslica consecratur non illud ipsum essase-

posse agnosco.
intelligi cunium aliquas rationes quod in cruce pependit

Ibi etiam voces istas, Chrislicorpus in allarifran-

aliquando enunliassent. Quas voces, ut Eiicharisliae
gilur, ex Chrysoslomi doctrinact ex ipsiusmet Be-
veritati minus consonas, Hupertus audire non
rengarii catholica confessione, nihil a fide alienum potuit.

proferre sustineo. Sio venerabilem Rupertum ab omni contra catho-

Tandem quod in scxto loco panis etvini substan- licas sacrtimenii eucharistici veritates, erroris nota,

tiam non secundum se, sed secundum exleriorem videlicet ab Umbralicorum figura, a Calvinianorum
subactam in sacramento
speciera quinqoe sensibus manducatione per fidern, a Lutheranorum impana-
manere immutatam Rupertus senserit, hic itcrum liono, et a Joannis Parisiensis, qui solus ex nomine

declaramus et quod mutationem duntaxat destru-

:
scitur eam ut catholicaj fidei minirae adversam de-

ctivam, non vero perfectivam Spiritus sancti ope- fendisse, hypostatica panis et vini mediata vel im-

rationi denegaverit noster Tuitiensis. mediata unione, vindicalum exhibeo, Mcndaces

Cur autem adeo frequenter Rupertus doceat et ostendens eos qui maculaverunl illum {Sap. x.)

APOLOGI^
PRO RUPERTO ABBATE TUITIENSI CUJUS OPERA RECENSET VINDEX.

PRIMA PARS.

Rupertus, monachus ordinis Sancli Benedicti, in C nisi, postquara factus Clirisli sacerdos, de cujus ore
monasterio Sanoti Laurentii in publico monte Leo- sapientia requiritur ipsead tructandas ecclesiastico
dii, non tam suo natus, quam reipublicfe Ghristianae more Scripturas saoras legitimam accepit oris aper-
bono, plurima scrip^it, quae fidem erudiunt, spem tionem. H.TC in libroduodecirao citato in Mattha;um;
promovent, elaccendunt charitatem. Rupertusnon- quibus consentit Reinerus libro De viris illustribus

dum hymno-
prosbyter, eed junior, scripsit libellum monasterii D. Laurentii Vitam el Opcra Ruperti
rum iii laudem Spiritus sancti, quorum primus est prosecutus.
Saphicus et incipit Flumini magno, quem integrum
; Huic libello Ruperlus adjunxit carmen heroicum
ipse describil in libro duodecimo in MalthcEum, De De iucurnalione Domini, utReinerus loco citato scri-
gloria Filii hominis ; altervero lambicus est, et totus bit. Unde ct ego carmen istiid a Ruperto editum

legiturad calcem libri xiii, in Matthaeum Degloria orediderim, cuin junior cingcre se volens, hujus
Filii hominis ; initium ejus est: Deus meus et Domi- nominis opus aggredi proposuerat, caclesti voce in-
nus tu es, o sancte Spirilus. Utrum autcm alios li- vitalus, ut ipse in Prologo ad lilirossuos Cantica m
bellus iste hymnos continuerit, nec scio, nec scire canticorum cnarrat. u Non nova, inquit, hi-ec volun-
potui. Unum scio, hujusmoili libellum esse primam tas, nunc inci-
osoribendi de IncarnationeDomini, <-

vocem quam Rupertus emisit post inundationem, Q dit. Anteannosaliquotcumessemjunior, mecingere

sednondumplenamnuminisSpirilu3sancti;plenam volebara, et hujus nominis opus aggredi, scilicet
enim non obtinuit, nisi cum sacerdotii gratiam ac- deIncarnationeDomini,peroccasionera hujusmodi:
cepit. Hsc de se ipse habet in libro duodecimo cf. Coram Rogina ca'!orum loquor, a conservo nieo
tato. quolibet irrideri non debeo, dicente, Ecce sorania-
Scripsit oadem a;tate librum De divcrsis Scriplura- tor. Sedebant quasi solitarius per visum nocte, et

rum senlentiis, quem non nisi diversas Scripturce ecce quasi sibilus aur£e lenuis pcr utramque aurem
sacrae sententias simul collectas puto, quandoqui- transcurrens velocius quam dici posset, istos in me
dem sacres Scripturae expositioninon deditanimum versiculos deposuit.
45 ['ROLliGUMEXA. — Al'(ll.n(il\ PIU) RIPKHTO. — I'AH.S I. 46
Femina mente Deum concefiit, corpore Christum. \ ruorat, elorutum Divino officia cxpnsuit, ct
est,
liitf<jra (uiiit eum, ni7 operivile viro. cantiisdesanctia cmisit. De divinisenim officiis (5")
« Cum, roversiis ad iiicmot,vcr.siculos lalileraccc- siih Bercngnrioabbato, anno rcparutiB «uliilis inillc-
plos monle pcrtniotarr>m, ct nonnulis undc vei simo centosiino uiidccimo (0), qun llcnricus IV llo-
qiMiliter acceperim spcretiua non sine admiraliono muin pncifice ingressus est, librns ilundcciin cdidit,
dcnarrarom al(iiie lul miiltoriim nnliliam versiciili
; quns ipse vncat (6"), primilias fiiitjum lerrx sux, cui
pervcnissent, qiii laracn nescirenl unde acccpissein ; beneiii.vit Dominus.
e.t multis, e.x diversia qua- audiebam, occaaio prffi- Grnvis hic coiitroversia, quio do uiictore bujua-
buil ut scriboro aliquid cuperein de Incarnatione rnorli librornm, Dedivinis offi.iis, a multis nomini»

Uomini.versaturus t;riindc onua invalidishumeris. » scriptorihus mnvctiir, esset hic ilirimcnda vorum ;

ll.-cc lliipcrtus in Prologo libri in Cantica. ne series Operum Ruperti ista contentione lurbetur,
Ex istii igitur occasione cum Ruperto mcns luerit aptius hac de re posl recensita Buperti Opera, pro-
de Incarnatione Domini scribero, ex cadcm ab ipso fcram sententiam, quae ex juni positis pro Rupcrto
cnmpositum istud carmen heroicum, non abs re est pra-jiidicata facile intiilligitur.
cxistimare ; maxime cim nulla aliu .-Btate, nec ulla Ouid liti cum Riiperti cantibus, quos quideni a
alia occasionccommodiiis scriptum possit rcpulari. ,y nullo audio, et quos solus, (iuem sciam, Ucinerua
Dmn in istis junior Ilii|iertu3 ludcrct, slalum sui mo- iiudivil ? Ipse enim scribit a Rupcrto jam uncto in
nasterii ^anrti Laarenlii ab Leodionsium
Heracli sacerdotcm Doraini cantus composilos de S. Theo-
episcopi sede ad Ogbertura uno libello descripstt. baldo martyreet de SS. Goare, ct Severo confesso
Scripsit ct Vilam S. .iuijusliui nccnon Vilamsan-
; ribus. Dos tamen nec dcspicio nec respuo.
ctx Odili.v virg. Qiiaeomnia cum non existent modo, Posthaic Rupertus eoraraontariolum (7) librorum
et de hi? nihil in Uuperto rcperiatiir, in soliua Kei- dccem in Job ahbrevialiiin ex abun^lantia sensuum
neri fidc ista protuli. atque verborum 3. Gregorii concinnavit et istud ;

Inter hnec Rupertus, sciens quod in domo Dei non aliud puto quara ipsummet Ruperti Commenla-
nemo sibi snmil honorem, nisi qui vocatur a Deo, rium in dun ct quadrarjinla capila Job, qui per duo
adsacrum prcsbytoratus ordinem aecederc non au- ct quadra^'inta pariter capiia dcslribuius modo in
sus est, sed cum propter sacerdotii reverentiam, editis habelur;adeo solam arbitrer hujusce
ut
tum propter gravem schisinaiis discordiam, nempe Goramonlarii distributionam csse comrautatam ab
interPaschalcm Iiomanum ponlificem et Guibertum exscriptoribus,quiistorumcapitalibrorum singulis
antipapain, cui uonnulli Gcrmaniae episcopi, et ipsc libri Joh aptare capitibus commodius censuerunt,
Henricus III imperator favebant, ab eo humilis et librorum dislinctione dimissa. Utitade hujusmodi
pacificus reccssit, donec tandcm diutina ista, qua; C 'ibris rcnseain, moveor primo ex co quod nulli alii
Cbristi Ecciesiam vexabat discordia, mortuis ejus vcl in editis, vel in catalogis Operum Ruperti, ex-
auctoribus (nimirum Guiberto antipapa, qui pontifi. stant Commentarii in Job. Secundo et nia.iime ex
catu simul etvita cessitanno millesimo centesimo, eo quod islc Gommenlarius duohus el quadraginta
et Henrico III imperatore, qui anno millesimo cen- cypitibus mododistiuctus,brcviariuin aptissirae dici
tesimo sexto sceptrum et animam posuit) paululum polest sensuum atque dictorum S. Gregorii hunc :

conquievisset. Tunc enim nocte quadam Ruperto enira ex S. Gregorii verbis el sentcnliis conQatum
dies aeternoa cogitanti, Chrislus crucifixus intimo comperict quisquis opus istud Ruperti cum S. Gre-
orisuo osculo amoremsacerdotalisoflicii ita infudit, gorii Moralibus in Job contulerit.
ut mox die facto Rupertus Patri suo spirituali dice- Commentariumautem istud postlibroa Dedivinis
ret se non velle amplius reniti, imo velle, cum pri- officiis digestum censeo. Cum enim ex nullo discere
mumjuberet, suscipere jugum DomiiH,lacita taraen autdeducerepotuerimilliusordinem.priinama libris
visione quas acciderat. Sicque, ut primum adfuit De dicinis offtciis sedera, quam inter sua Opera (7*)
tempus ordinationis, Rupertus sacrura hunc ordi- Rupertus ei concessit, non potni juste denegare. Si
nem suscepit. Vix autem ab ordine suscepto Iriginta ciii alteri locus iste debelur, lubens cedo. Ctetera
efilu.KGrant dies, cum ecce tanta vis inundans divini prosequamur.
j)
amoris subito in Ruperti mentem illapsa est, ut ex- Ruperlus sub abbate Berengario adhuc positus,
tunc aperuit os suura, et cessare quando scriberet, nec dum Cunonis, seu (Hononis abbatis monasterii
ac etiara si velit, tacere con potuerit. Ista omnia S. Michaelis Sigebergentis commissus fiJei, sed nec
Rupertus, adjuratus a Cunone episcopo Ratispo- ab eo cognilus, libris De sancla Trinilatc et cjus
nensi,dese ipse loquiturlibroduodecimo Dt; gloria operibus ses6 addidit circa annum iiiillesiinum cen-
Filii liominis. tesimura decimum quarlum. Quandoquidem vero
Primum vcrbuni quod Ruperti cor divino Spiritu non nisi triennio elapso id operis perficit, infrade
plenum eriictavit, et os ejus, quod Dominus ape- illo dicam. Hic advertisse sufficiat ipsos inchoatos

(5*) Vide lib. viii De divin. offlc., c. 4. quae incipit, Primitias.

(6) Baron. ad hunc ann. (7) Rup. episc. citata Primilias.
(6*) Lib.. in Regul. et in. epist. ad Cunon.episc, (7") Vide epist. laudat.
 —
48
47 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS
fuisse sub abbate Bereng.rio, et quidem circa an- A tavi.tribusannisanteannummillesimuQQcentesimum
decimum septimum, quo libros Ue S. Triniiate per-
num miliesimum centesinium decimum quartum.
quod Rupertusipse asserat lecit, et quidem sub Berengario abbate, antequam
Primum ex eo conjicio,
scilicel in Gunonis notiliam Rupertus ex Bereiigani
opus istud a se susceptum priusquam notus fuent
commendatione veniret, huic operi De S. Trinilale
Cunoni, cujus tulelae se a Berengario e vivis exco-
Cununem Kupertus se accin-xerat. Tertio denique exiisaehu-
dente comiuissum scribit in epistola ad
animx, bl
Cuirunque jidcli
jusmodilibrosanleRupertiCommentariuminJoan-
abbatem qua; incipit :

expresse declarat Ruperlus in epistula nunou-

;

Alterum e.K eo
prasmitlilur anle libros Ue Trinitate.
nem
patoriahujusceCommi;ntariiadCunonem,iiuajincipit
quod in illis triennium insumpserit, etanno
mille-
perfectos Cunoni iUeii«atus,etincditioncCoionientireperitur,inedilio-
simo centeslmo decimo septia o
Heribrandi ne vero Parisiensi desideratur. In ea dicit jam se
abbati Sigebergensi obtulerit, jam sub
ut scripisse libros apologelicos De voluntale el omni-
abbatis, qui Berengario successit, obedieutia,
potentia Dei.
idem in eadem epistola testatur.
Opus istud Ruperti De sanciaTrini/alc et operibus Perid temporis, post editos libros De volunlafeet

ejus, ad triennium productum ajstimo,

eo quod di- omnipolenlia Dei, scd antequam opus De S. Trinilate
qua^ Ru- complevisset, et proinde ante annum raillesimum
versis fuerit interlurbatum quaestionibus, g
perti studia alio dislraxerunt. ce[itesimumdecimu:nseptimum,Rupertuselucubra-
Imprimisenim cum Ruperlus suorum queradam vitCoinmcnlariorum in Joannem libros qualuordecim,
audivisset prolitentem se a scholis Guillelmi Cata raaxiiiie ut corporis et sanguinis Chrisii veritatem
launensis episcopi, et Anselmi Laudunensis decani, in altarissacramento detenderet adversus eos qui,
qui tum in Gallia florebant, accepisse Deum ita Berengarii errores secuti, contendebant corporis et
velle malum quud opponitur virtuti, ut Adami sanguinis Doinini sacramentum figur.ira duntaxat
prsvaricatio ex divina fuerit voluntate; ille, fidei esse rei sacrne, verba S. Augustini malo sensu diri-

succensus zelo, ad Guillclmum Catalaunensem et pientes,uthabetcpistol,i citata, quajinc. : ileditatus,

ad Auselmum Laudunensem scripsit lihelium Oe quae Rupertum jaiu scripisse libros apologeticos

voluniate Dei, in quo, distinctione divinae volun- De voluntnle el omnipotentia Dei, expresse declarans,
tatis in permittentem et approbantem acutissime hujusniodi Comme;!lariain Joanncmlibrisistis esse
exposita, Deum non velle malum, quod virtuti posteriora aperte signiflcat. Ipsa autem antcriora
contrarium est, s:ipientissime iemonstrat. Non ta- esselibrisduobusetquadragintacoiiiplelisD^^S. Tri-
menistolibelloRupertusanimosoppositasentie;ites niiate elejusdptribusceclum hibeas turnexcatalogis
continuit,sedeorum
»,i,u.„. „....,-. in se adeo concitavit invidiam, . ipsiusmct
.j- Ruperti
---1- r —
in libro primo in HcDulam S. Be-
ut in Ruperluiu frementes quasi Dei omnipotentiae ad Cunonein cpiscopura (Pri-
'-'
nedicti, el in epistola
delrahenlcin, eum tanquam sibi nimiura sapientem, milius), et Reineri libro supra citato, etBellarraini
sed et a sanctorura Patrum, maximo S. Aui;u&tini, lihro De scriploribus ecclesiasticis in Ruperlo tum ;

placitisrecedentem, liberius judicaverint, insolen- maxime ex Ruperti libro tertio De operibus Spirilus
tius arguerint, et iniquius damnarint. lianc igitur sancli, qui duoruni el quadraginta librorum De S.
calumniam ut ase propulset Ruperlus, alterum De rnn//o/«tricesimussextusest,capite vicesitroquinto
voluntate et omnipolenlia Dei libellum scribit ad G. infme;ubi cum Rupertus ha3c verba serpenlis pri-
quo pluribus probal Deum noQ velle quod
et A., in mos parenles decipientis, non moricmini, sederitis
malum est,et ita plurima fleri qua? Deus non vult, sicut dii cum istis Christi proiiiissis. Q'ti mnndncat
nullo tainen omnipolentia; Dei dispendio. Ista ex iiunc panem inxternum, contulisset, ait:» Sed
vivel

prologis ad hujusmodi libros discere est : exquibus et de hi9 ulio in opere plenius diximus, idcirco nunc

insuper constat primo hosce libros De volunlale et plura dicere supersedemus. » His enim verbis alio
omnipotenlia Dei a Ruperto editos non fuisse ante in opere lihrum sestum Commentariorum in Joan-

millesimum cenlesimum decimum tertium ; nam nom indicat manifeste, cum in nullo alio quam in

GuillclmusCalalaunensis,ad quem prirnurn Uupertus illa serpcntis, et

scripsit. hujusmodi sexto libro,

non fuit creatus episcopus anie hunc annum D ista Christi promissa, et corpore Christi et ejus
millesimum centesimum decium tertium,quoprae- manducatione fusius exposuerit, ut es attenta et re-
decessor ejus decessit.Secundonon essoemissos nisi petita Ruperli leetione facile quivis deprchendere
postannummillesimumcentesirnumdecimumquar- potesl scd et tres essentiae modos secundura quos
:

tum;etpostincccptuin opus Desancta Trinitale. iia.m Rupertus in capile vicesimo primo ejus libri tertii
BubHoribrando abb.rte sallera libruraalterum,quiest Dc opcribus Spiritus sancli asserit,altaris sacramen-
De omnipotentia,et\\lnm esse, fidem facit prologus tum vere esse corpus ct sanguinem Christi, nomine
ad istum librum De omnipolentia Herihrandus au- ; nempe, re et affectu, qui diserte expositos ibidem
tera successit Berengario, ut ipse Rupcrtus tradit in adverterit, pergratam et perutilem esse judicabit
epistola ad Cunoneraabbatem, qua; inc. : Cuirunque repetitioneraeorumdein qua^scripsitinepistolanun-
(idcli. Herengarius vero non excessit, nisi post susce- cupatoria hujusraodi Commenlariorum. In libro

ptum opus DeS. Trinilaiecl anno niillcsimo ccnte- primo et in libro quarto in Canlica Caniicorum ista

simo decimoquarto abeunte ;namut supra jam no- quidem vera Christi proraissa cum fallacibus illis
 4!) niOl^Er.OMF.NA. — APOLOGIA PRO IIUPFRTO. — PARS I. 50
sorpentis Rupcrtns dilTusa satis oratione contulit, ct A lis Si^clicrgcnsis industrin, quiKrcflcrico audiento,
eacorporis Glirisli inanducationi aptavit. At liljros quoidain Apocaly|)sP08 cnpilula Uupfrto proponcbat:
istos in Ciintira nondum cxiisoc, cum tcrtium hunc ut ex prompta compertura
Hiiperli cxpositioneipsi

libruiii Di! operibu.i Spirilus ,snnc(i composuit, infra fierct Riiportiim iiltra idquod antiquiorea Putrcs
dicluri sumus. hunc libnim cxponcndo8enscrunt,cl dixerunt.utili-
in Joanncm Gon-mcntariis
Explctis itaqiio his tcrpoFsc aliqiiid supercrogarc Insupcr,ut Uupertus
Rupcrtus anno salutis millesimo centcsimo dccimo hujus libri expositionem npgrederelur, Cuno vehe-
sepiimo, indietionc scptima, opus DeS. Trinil(Ue,a mcnterin?titit, nec persuadendo dcslilit, donectan-
Iribusannis incopplum, liurisduobuset f|uadrapintn dcm Rupprli rcluclanlr.m nnimum snllicitis ur^'cn8

perfccil,ot ad auditum piiblicum pcrducens, tAinoni prcciliii.sed illnm iidegit,ut in Apocnlypsimduodccim

abbati Sigcbergcnsi dicat ct olTert per cpistnlnm, librosscrilicret, f]iiosl'"redciicoColnniensium archi-

Cuicunque, a qua et nos ist.i accepimus. Et sictribiis priTsuli dicavit. Ista Hupcrtusin prologo ad hiijus-

his annisRupcrtus duos De voluntale et omnipolenlia modilibros,ctin prologoadlibrumsccundumennrrat,

/)(•(' apolof^olicos lilicilos; Commenlariorum in Joan- multa lamcn 9ui ipsiusdcmi.=sione,etergaCunonem,
vis Erangclium lihros (jiialuordecim ; et De S. Trini- ((altiorc dc ipso, ini|iiil, sontientem animi gratitu-

tate ac operibu.t cjus duos cl qundragiiila libros, in r^ dine. Ncc niiniis celebre de hi.s Ruperli libris
>.

quibusomness;ipiouti!B ct scienlia; Ihesauri recon Joannes Goelajus profert judicium, qui in epistola
dilisunt, divinaprorsussacr.-eScripturseintelligen- ad Ilenricum abbatem Tuitiensem anno millesimo
tiacomposuit. quingentcsimo vicesiino scxto, cum Ruperti 'opera
Eodoin hoc anno millcsimo centesimo decimose- istis celebrasset «Talis, inquit, ac tantus est au-
:

plimo.duin magisin Gallia rie voluntateet omnipo- ctnr iste, ut lectorein non modo erudiat Ecienlia,
leniia Dei lerverent disputationes, Rupertus vili,ut veriim etiam acrendat ad pietatem, ad sanctitatem
ipse narrat libro primo in Regulam sancli lienediciii vita; priBpnret,'decus Germanicum, doctor vere soli-
insidcns asello, uno punro comitatus, ivit in Fran" diis, qui cum veteribus quibusque cum Grascis, tum
ciam, ut adversus nominatissimos s^icrs theologi.-c Latinis,in sai:rarum lilterarum enucleatione haud
mngistros ((iunrum aller crat magister sinuil et epi- immerito comparari possit; » prae cffiteris illum ex
scopus GuillclmusGatalaunpiisis, altcrvero quovis Apociilypseos expositione commendat: « Quis enim,
episcopo fainosior, quamvis non esset episcopus, subdit Cocla6us,exomnibusaut diligentius aut lucu-
AnselmusLaudunensisjpra^Iium disputationis com- lentius uberiusqiie scripsit in Evangelium Apocaly-
mittcret. Venit itaque Rupertus et ut venit, viciti
; psimque Joannis ? quis sic omnia verba expendit
exluncenim exstincta aut oppressasiluit disputntio, omnia Scripturis declarat et munil? » Tan-
quis sic
satisquecesseruntmagistri, unus scilicelhoc eodem deinqueexpIanalionisistius;comcnendationempaucis
annn millesimo centesimo decimo seplimo, statim concludit: « In Apocalypsim omncs omnium com-
atque Rupertus accessit; etaller, quocum acerbum mcnlarios longe superavit. »
Ruperlushabuitconnictum,visintegrum annumsu- Hupertus his peractis jam^pene dorrailans excita-
pervixit. Rupertum in asino sedenlem, utdoctores tur a Cunone Patre ccenobii Sigebergensis, qui op-
subigeret cum puoro in civitatein ingressum, ul sa- portune.impf^rtuneinsistereccBpit,utdeIncarnatione
pientes et in legeperilos confunderet.stupenlomnes, Domini Cantica canticorum explanaret. Ad haec
eleoqui veritatidebeturplausu triumphantemcuncti autem instantis Cunonis vota, Ruperti animnsuc-
proclamant. Hujus autem triumphi decus prosequi curritpropositum scribendidelncarnationeDomini,
non vindicis est, sed historici partes agenlis. Obser- quod junior conceperat ex occasione qua composi-
vassesutis silistahoc anno contigisse. Cum Guillel- tum abeo iuissesupradixirauscarnem heroicum De
mus Caialaunensis episcopus (quem procul dubio Incarnatione Domini. Et ex aWa quae circa tempus
magistrietepiscopi titulo insignitum Rupertus loco idem accedit,nimirum quod Iraterquidaminnoccn-
cilato inRegulam S. Benedicli denolat) isto anno (8) tis et mundse et simplicisintelligentiaeipsi retulit se

millesimo centesimo deeimo septimo viam univergae vidisse Filium Dei Dominum nostrum Jesum Chri-
carnis fuerit ingressus; et Anselnuis Laudunensis D stumsedentem super altare suum et circa illum ;

(quem Rupertus ibidem'nonepiscopum,sed quolibot collcgium sanctorum, Rupertumque assistentem

episcopo fainosiorem dicit) anno millesimo centesinco cura quiele,ettenentem Cantica canticorum. Quibus
deciiuo nono, uno scilicet, ut (9) Rupertus habet, omoibus erectusRuperti animus tantae molis susce-
anno postconQictura, vita functusnarrelur ab ipsis pit negolium, quod septem libris feliciter explevit.
Galliae Christian* scriptoribus.qui proinde sine ulla Haec oinnia me docuit Ruperti prologus ad hujus-
dubitationis disjunctione mortcm illius anno mille- modi libros.
simo ccntesinio decimo nono scribere debuerat. Verura quo tempore libri isti conscripti fuerint
Posthaec Frederico,qui juxtaChronicum magnum nullibi reperio, anuUo audio, ex nullo infero, unde
annomillesimononagesimo nono Cnloniensis archi- necillud derinire audens,mpag duntaxatconjecturas
episcopus creatus est, et huic Kcclesiae praefuit annis ex quibusdam certis proferam. Primo hujusmodi
Iribus el Iriginta, Rupertus innotuit, Cunonis abba- Ruperto compositos post libros De Sancta
libros a

(8) Gallia Ghristiana. (9) Lib. cit. in Regul.

 ;

51 RDPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 52

Triniiate ac operibusejussuiAel, quod in prologo ad A retur.constat vel ex eo quod ipse Rupertus inlibro
illos, et naxime in libri quarti initio Rupertus fate. octavo De gloriaFilii hominis TionohscuTe indicetse
tur beatam Virginem secum de gloria Trinitalis col- hactenus, nerape durn septem hosce libros elucu-
locutam.Quodcontigisse verosimileest dumgloriain bravit, et donec Fridericus ipsum compulerit ad

S. Trinitatis et ejus opera in hujusraodi vigioti qua- scribendam historiam David exlibris Regnum, uni
tuor librisdescripsit.Secundo Rupertum in Cantica Boluramodo intentum esseoperi, etdebiti unius tan-
scripsisse priusquam manum ultimam darellibris tum debitorem. Quod sane minus veredictura puta-
ia ^iVdUhaiam De gloria Filii hominis, e.xtra omne retur, si eodem illo lenjpore Cuno opus illud in
dubium est, tura exlibro duodecimo De glona Filii Cantica a Ruperto imporlune et minus opportune
Cnem, ubi librorum in Cantica me-
hominis, circa exegisset. lUud ergo debitum, exhibendi scilicet ho"
minit;tum ex epistola Ruperti ad Cunonem episco- minumnaluram castisamoris osculis VerboDei Filio
pum, qu» incipil, Primilias, ubi suis, qucE ei dicdt) in sinu Virginis desponsatam, Rupertus jam solve-
operibus accenset libros in cantica; et tamen ib' rat, cum gloriam ipsiusract Filii hominis exponere

proflteturse ad libruiii octavuiii dun!axatperdu.\isse est aggressus.

incoeptiim opus De gloria Filii hominis,quod poslesi Rupertus quidem libro primo in Regulam saricli

in decimo tertio complevil. Tum quia dum Canlica • Bencdicl i, sua, qu3i haclenus emiscrat, opera enu-
nondum suum
'

explunavit, dedonoccelesti secrotum merans, hujusmodi libros in Canlica non recensuit

prodiderat, nisi privatim Cunoni ; et tamen adjura- ettamen ibidem tradit opus Degloria Filii homiriis,
tus a Cunone palam iilud aperit in isto libro duode- nuno novissime a seCunonis ro^atu inca-ptum; in
cimo De gloriaFiliihominis. Tertio hujusmodi libros quo cum totus esset, ab eodcra intorpellatus est,
In Canlica canlicorum a Ruperto editos priusquam unde et isto opere quasilaborum suorum meta ca-
libris Iq Matthaeum De gloria Filii hominis vel pri- talogum istura deflnit: ex quo deducere promplum
mumadmovisset manum,nemo inficiasierit,cum in est inter Opera Ruperti, quae ante hujusmodi libros
prulogu inCanlicu canliiorum. Cuno, quo instanle in Regulam exierant.et proinde anle incceptos libros
istud opus susceplum est, non nisi Patris coenobi' in Mallha^um, quK ibi nuraerantur, opus De Incar-
Sigebergensis nomiue insignilus legalur {Cuno Paler nalioiie in Cantica nou esse computandura.
casnobii Sigebergensis). In prologo vero ad prirQos Haec advertens fateor,haesi suspeasus at perpen-
;

etiam libros in Matthteura, Cuno iste praBfulgeat dens argumentum istud negatlvum gravioribus tot
Venerahilis quondam abhas ccenobii Sigebergensis supru positis non prKponderare, sed levioris prae
nunc autem pnestd Ecclesia; Ratisponensisj. Ex his illisesseraomenti;raaximecura nullusesstelRuperti
enim palentissimura estCantica canticorum,Cunone librorum elenchus etiam Ruperto editus, qui
adhuc abbate,aRupertofui8seesp!anata;Matthaeum C aliquod ex ipsius operibus non omiserit, ut patet
vero pro gloria Filii honjinis, ipso jam episcopo, et atiendenti. Ilinc opusinCantica duxi praetermissum
proindc postannumraillesiraum centesimum vicesi- io hocce catalogo sicut et opus tn Jo6 et libros De
mum sfxtura, quo juxta Dodechinum in appendice volunlate et oiunipolenlia Dei, quos tamen a Ruperto
ai Marianum Scotura, Ecclesiee Ratisponensisprac- juniore ante indlcem istum composiios habeo. Quod
feolus esl, incoeplum completumque fuisse. si in postrema, quam ad Romanum pontiiicem

Nequc to moveat quod Rupertus libro octavo in direxit, enumeratione hos, et insuper Annulum
Matthffium scribit quod Cuno paterfiirailias ccenobii tribus conslantem libris et libros in Regulam jara
Sigebergcnsis primusquidera suaseritopus istudZ)e editos siluit, omissio ibla non nisi humilitatis argu-
gloria Filii hominis. Hoc enira quid aliud aiguit' mentum csl, qua Rupertus in suis recenrendis
quam quofi Cuno diira Sigebcrgensi ccer.oliio prcee- parcissirausfuitetindiligens.Nulla ergojam subesse
rat, jam Rupertum induxisset ut de gloriaFilii ho- polest ratio libros islos dc Incarnatione in Cantica
minis scriberet, quod nonestaggressus nisi Cunone canticorum Irajiciendi post opus Dc gloria Filii
epii=LOpo, ut prologus ad hujusmoli libros aperte hominis, aut alia quae istud subsecuta sunt. Al non
lestatur. Non estigilurunde proferre dubitom libros certoconstat hujusmodi libris Ruperti Commen-
ita
D- liiriir>an, ne l)<mvni. tn Cnntica camirorum e=se D tarios in duod.'Cim prophelas esse posteriores. Hoc
libris Deylorii Filii h minisin MaithieumdiUle nia-
tamen conjicere mibi est ex prologo ad sex uliiipos
jores, quippequi prodierintislorum nequidem con-
prophetas, qui innuit Ruperlum eo ardenlius in sex
cepto proposito. adderpjuvat, quod si.jam incoj-
lis quo fervenliorem in Verbum
priores scripsisse,
pluin opus De gtoria Filii hominis in Maithxum
incarnalum amorera senliebat, quem haud dubie
abrupisspntlibri in Cfj^i/iM.Riipertushocnon siluis-
scribens in Cantica canlicorum de Incarnatione
set in lilTioclavicapite.ubiralionesquiliusCunnnis
Dominiconceperat.Locum igitur interApocalypseos
iaipulsu inchoatumopus in septimolibrodimiserat
expositionemet Commentarios induodecim prophe-
proferre studet; nec lamcn ullam hujusmodilibro-
tas obtineat opus istud Ruperti Dc Incarnalionc
rumhabetmentionera. Denique a Cunone adhucab- Domini in Cunlica canticorum, septera libris dige-
bate inductura fuibse Ruperlum ut de Incarnatione
stum.
iu Cantica ayeret et a Rupprto compositum hoc
;
Expleto hoc opere Fridericus archiepiscopus
opus antequam libros Dcghriu Filii hominis exordi-
Colonensis, et Cuno abbas Sigebergensis. Ruperto
53 PROr.EGOMRNA. APOLOOIA. PIIO RUrEllTO. — PARS I. »4

stimulos, iit ipso loqtiitur (!(•), ap|)onunt, ut diio- A in Huodi^cim propheln» rninoreB, et Irflflecim libros
deciiii priiplioliifiim iritcrpreti^liir viilicinia, quoj cdnUl De vidoria ^'erlii.

et ips'! non tain tiis iiicitiiius qiiam amnre Kilii Cuiio ubbasSigcbcrRfinsis a lluperto jum cmnobis
quoin Dciis proniisorat por prophotas suos.fcrvcns Tuilionsis abbaie oxigil ut scribat [)e ylorin Pilii
et promptus suscipit. Al uti por biennium sex hominis. At Cunonem hoc oxigentem Rupertui
priorum expanrtit arcanii, et finem MicheiD, qui in impatiens uudivil, eo quod, ut ipse Iradit, « jam
i8toordincs"xluscst,attigit,inpcrfcctoopere resodit, ipsum anguslaret cura domus Domini,qu(e credita
stuilio rcfrigosccnto, 00 qiioU Nahum,i]ui scptinius est ei,ot scriptu suasic legerent pleriqueuleiinsi-
sequilur, vix aliquid de Christi in carnera advontu diarentur (14). »
loquoretur (II). HaeoCunone nccdum episcopo, et ila anteannum
Interim Cuno, oxistimans hoc opus n Ruperlo millosimumcentesiraum vicesimum scxlum conli-
pcrfectun), cum ipso hospitalus in c.jus monastcrio, gisse perspicuum fit ex libro octavo De gloria Filii
qiiasi por otiuin Citit lie sanctoruin prioris ptiain hominis ;ibi enim circa initium 8cribil,quod Guno

Testumcnti cortaininibus ct triuinphis; Ruperto puterfumilias ccunobii Sigebergonsis suaserat ipsi

autem pronuntiantcin eis vicisseVerbum iJei (12) ut hoc opus aggrederetur (15).lnterhaBc veroCuno-
Cuno ndhuo abbas, nccdum cpiscopus,isto Huperti g nis vota pro gloria Tilii hominis benedicentes
elTatoiideodeicctatus esl, ut rcpenlein istam vocem 80 benedicit, et se confitenlesconfili^tur, nonsolum
erumpens Scribomihi librumdevictoria Verbi Dei,
: corara Patre suo, sed et coram hominibus, ipse
et ipse spcpius repetens non dcstiteril, donec Ruper- Filius hominisCunonera inEcclcsiae Ratisponensis
tusejus votis annuens, opusculum De victoria Verbi pontificem elegil et assumpsit anno millcsimo cen-
suscoperit, quod tredecim libris consummavit ut tesimo vicesinio sexto, ipso suiBglorificationistem-
ipse declarat in prologo ad sex posteriores pro- poro. Anno enim salutis millesimo centesimo
photas. Sapientibus admirationi fuit et amori opus- vigesimo sexto, si fides sit Dodechinoin appendice
culuin istud, quod proplerea multo studio cvolvebat ad Marianum Scotum cum clerus et populus, ut
;

ut ipso referi in libro duodeciino De gloria Filii Rupertus habet (16), in partes pro eligendo sibi
hominis ;uti quitietaDevictoria VerltiWhii duodecim pastore divideretur, lleretque periculosa partium
tantum numerantur. At errorem esse scriptorum contentio ; aliis hunc, aliis claraantibus, ja mque
infrH ostendemus. prope esset ut, seditione invalescente, ad arma
Huic operi llnem Rupertus vix posuerat (13), et concurreretur, unus sapienlior ca;teris,cujus Deus
ecco Kkkembertus venerabilis abbas Corbeiensis teligitcor, repente Cunonis nomen in mediumpro-
ipsuni impellit ut codem studio, quosexprophetas tulit. Sicque omnium, sed magisPatrisaeterni voce
anteriores tractavcrat, Iractaret et posteriorcs. Nec '

electus Cuno ipsis Rogationum diebu9,ad gloriosae

solus instat siinul cnim Eginhardusprior Busenis
; scilicet Ascensionis Domini festivitatem in sede
cocnobii per duos fratres epistolara ad Rupertum Ratisponensis Ecclesiae ingenti lotius cleriet populi
dirigit,quainterca;teraipsumsicalloquitur: «Debes plausu constitutus est. Illius igitur gloriae ne quid
adhuc amori, debcs honori et obsequio, dilecte deesset, et ne Rupertus episcopo de negaret obse-
Christi, per ipsum autem et propteripsura nostro quium quod csteri certalim vel spondere, vel prae-
desiderio etverba orisejus, sicut ccepisti usquead De gloriaFilii hominis,
stare gestiebant, opus istud
finftra aperias, ne, si propler dilficultatem eorum quo vota Cunonis quondam abbatis Sigebergengis,
(qui Rupertum smulabantur) tepidius forte secuti modo Ecclesiae Ratisponensis antistitis, sedulus
non fortiter cucurrerimus in odorem unguentorum impleret, in spe superna! consolationis conatu non
ejus, libi iraputetur, qui introduclus in cellario re- irrito (17) suscepit.
gis occullasti divitias sponsi qiias ibi conspexisti, Verum explcto septimo istius operis libro, ante-
explanationem dico duodecim prophetarum, cujus quamad octavum transtulisset animum, manum el

partem dudum tanta perscripsi aviditate, ut vide- calamum, Fridericus opus alterum a Ruperto in-
rer nuncprimum talime studiomancipasse.Quanto 8tantiusdeposcit(18),ut scilicet inlibros Regum sua
magisautem inpartedelector, tantovehementiusin D studia convertens, Regum historiam, sed masimo
exspectationem totiusexaestuo. "H^cille ad Ruper- Davidis,conscriberet.Etiti Rupertus inter Cunonis,
tum, qui istius hortatdi cedens vel magis jussui qui nondum episcopus, ei dixerat: Scrihe mihi de
Cunonis adhuc abbatis his verbis prcecipientis gloria Filii hominis et Friderici archiepiscopi
« imperio Spiritus sancti prjecipio tibi " humiliter Coloniensis imperia, quasi inter augustias anxius ;

obtemperans huic operi perficiendo sese assiduus cujus, an lutoris, an Ecclesiae principis, jussa tene-
tradit, quod triginta duobus libris absolvit. ret et essequeretur dimidium cordis sui, ut ipse
Hos autem ubi complevit duos et triginta libros libro octavo, uni prxbens el dimidium alleri gloriam

(10) In Prolog. ad libros xn proph. (14) Rup. in prol. ad lib. De gloria Fil. hominis
(11) Rup. in prolog. ad sex posieriores prophet. (15) L. s De gloria
hominis. Filii
(12)Rup. inprolog. in Nahum. etin prol. adlibros (16) L. XI De gloria Fil. hominis.
de vict. Verb. (17) Rup. in prolog. ad libros De glor. Fil. hom
(13) Rup. in prol. ad sex poster. prophetas. (18) Rup. I. viu Degloria Fil. hom.
55 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 56

Ftlii hominis pcrficere el Regum historias scribere, A in istis libris adhuc teneretur, procul est ab
omni
gieque utriusquo vota et jussa complere, apud se rtubio siquidem in ea tradit expresse se in altcro
;

staluit. opere, id esl De gloria FUii huminis,usqae&d ocla-

Sed vero eo tempore de quibusdaDa Regula; S. vum, et in altero, norape De rege Dauid, usque ad
Benedicticapitulis(19)qua!3tioDesnoncontenrDendas undecimum processisse, et se in illis nunc, cum

raoverunt quidara servorura Deiviri religiosimona- hanc scribit epistolara.teneri. Insuper baec epistola
stic.-e professioiiis ; dequibusut lationesRupertus declarat quod Cuno sub in Rupertum dileclioni et

proferret.ipsum ab inccepto De gloria Fitiihominis ipsiusmol Ruperti gloriae, ac etiam reipublicai

opere Guno jam episcopus dimovit, et ei per totura Chrislians bono non satis esse e.\istiraam8, quod
fere annum renitenti adeo institit, ut Rupertus Rupertus privata simplicitate a Iriennio jara ipsi
landemconeedens,quatuorlibrosin RegulamSancti aperuissetquomodo cceiestis intelligentiaB donum a
Benedicli scripserit. Ipsorura primus est Ruperti Christoet ejusMatrooblinuisset; eumsub Iremendo
brevis apologelicus: in quo et se a Cunone inter- adorandae Trinitatis noiiiine adjuraverit, ut quod
pellatum comiuerilur.etsuorum aemulorum caluin- commendaret. Cunoni
privatira enarraverat,soriptis

nias eluit.suaqueOperaenumerat.SecundusvigiliK subtamadorando nomineadjurantiRupertus

taiiien

Dominicae noctis seriem explicat. Tertius cst de g necdum parerc ausus fuerat. Cui, inquit (21), >>

altaris ofticio, ubietdurius increpat monachos, qui adjuramento cur obedire necdumausus sim, Deus
« sacris licet ordinibus insigniti, et sacris proinde scit, et tu mihi conscius ex parte nosti. » Donec

altaribus dicati sint toti nihilominus in operibus tandem divini hujusnominis sacro lerrori bumilis
manuura, sacrosanta altaris dimitlunt oflicia, de cedens in libro duodecimo De gloriu Fttii hominis
quolidianalerribiliura celebratione mysteriorum et secretum suum publicum feoit. Denique in hacce
jugi coeleslium contemplatione sacramentorum epistolaspondet Ruperlus se cum vitacomite per-
nihil aul parum solliciti,quasisolo laboremanuum fecturum hcec opera, ut dirailtat et ista per manum
ea, qu» inimica est anima;, vitari possit otiositas. Gunonis in conspectu Domini. Et quidem his omni-
Cum tamenincoenobiis bene ordinatis vixsulliciant bus distraclus tandem haec opera De gloria Filii
ad cursumordiniscomplenduradiesffisiivi, maxime hominis tredecim libellis, et De rege David quinde-
si congregatlo major vel numerosior fucril; et si cim feliciter complevit. Quem hujusiiiodi librorum
quando molianturaliquid de opere manuum,com- numerum ipse scribil in epistola qua paulo post
muniter exeuntes ad operandum, quod propter Romano pontifici sua omnia Opera dicavit.
brevitateiu impensae hurs, non tam opus dixerim, His oranibus Cunonis sitim, qui aquas salienles
quam operis simulacrum, totum fere quotidianum in vit.tm ajteruam quo luagis epotabat, eo magis
spiriiualis operis exercitium reddiiur insipidum, ^ sitiebat, Rupertus neqiiaquam exstinxit, sed adeo
impeditum, et nunnullasui particuia mutilatum. )) excilavit, ut a Ruperto explicari fidei sacraraenta
Qiiod dictum vult Rupertus non in otiositatisexcu- sub Diatogo hiixi el Chrisiiani enixius expeteret.
sationem vel paupertatis injuriam, sed in eorum Quibus annuens Rupertus opusculum quod pro re-
qui sacris vacant divinarum rerum otiis justam vei qualitate suimet. Aumdum placuit appellari,
defensionem. Iribus edidit libellis ut ipse Rupertus Cunoni pro-
Postea Rupertusagit deutilitale etcolorevestium loqaitur ad libros De glorijicatione S. Trniitatis el
et tandem de usu femoralium re agitata, explicit processione Spiriius sancli.Unde certo deducere est
hic liber terlius. Quartus vero contentionera cleri- opusculum isludexiisseautc hu.jusraodi libros. Cum
coruiu, qui dii;enles,Ego sum Augustini, iiionachos autem Ruperlus et istud apposuit, Cuno « quasi
ab ordinibus cXL-luilebant, et raanachuruiii qui di- irritato palalo ex gustu bunisaporis, » ait Rupertus
centes, ej{0 sum Benedicti, clericis claustra pra;clu- in isto prologo, inslanter ab eo netiil ut adjiceret
debant.miiltasapieniiacomprirril etclericisclaustra loqui contra perfi.liam Judaicam, prirao de Iribus
aperiens,et monacbos abordinibus non prohibens. personis unius summa" Divinilatis et demonstraret
Rupertus his intentus »d librum octavum De 1 aloiiam lesli-
gtnrio Filii Iwmini^ non est progressus, et tamen cx D ficalara essecx legeelprojihelis,quorum Scripluras
reverenlia mHJori Friderico scilicet archiepiscdpo, legil et recipit. Deinde cur vel quomodo magis ad
undecimum De gloriosorege Oavid,
debita ad libruin personam Filii pertinuerit carnis susceptio. Uitiiuo
processit Inquo ctiam gradum paululum 5titit(20)
: deraonstrare quod terapus illud quo natus estJesus
ut Cunoni jam episcopo sua omnia opera sisterct, Christus,quemconfitemuretscimusMc'Ssiam,ipsum
ea tanquaai fruges terr;e cui benedicit Dominus esse quem esspectabanl Palres sancti proximura sibi
quasi in cartatto posilns, illi humililer olTercns. H.ec a veritate non discrepat, irao valde concrepat pro-
ubi obtulit; iiiox ad opus De gloria Filii hominis, plietiiE quam patriaroha Jacob praelocutus est : Non
et ad Davidis regis Uistoriamex libris Regum, sua uuferetur sccpirumde Juda,el dux de lemoribus ejus,
studia revocat. Hanc enim epislolam, qua Rupcrtus donec veniai qui mitlendus est.
suaopera Cunoni episcopodicat, scriptam esse.dum Gumque tractatum bunc De glorijicalione sanclx

(19) Rup. 1. 1 in Regul. (21) Epist. cit.

(20) Vide epist. quee inc. Primilias.
57 1'ROLEOOMKNA. — APOl.OGIA PRO ItUPERTO. — l'ARS I. 58
TiiiiUalix iigc;rc(li lUiporlus proponorcl rccordaUis A rcligiosos, quorum unu» pre»l)>ter, imo concubi-
esl (luod oliiii li-^iitus Bcdis uposldlioa; dominus nariiis, presbjtoros conculjini.s libcro uti posse
Gullloliiius, i'ra;ne9tinu8 cpiscojius a Cunone, ipsi mcndncite.r aslru.xerat. Qua uutcin telnle ista scriptu
quicdum Kuperli opora e.vhibanle, cL cjus in sc.\ finL utcunque dlscoro potcs, ai tibi priBslo sint
priorca prophetus explanationis e.Momplar tradente, hujusinodi abbatum cululogi ; ijuibus mibi di>flcien-
ruerulan ali (uiJ operis Huperlus edidis-
8oisoitulu.i tibus no til)i in omnibus dcsim, ipsorum nomina
selde prdccssiune Spintus suncli ad quod cuin in- ; indicassc suriiciat.
duluissclCuno lluijcrtum nihil hubero (]uod ud vosli- Uata liac brovi el pcr ordiuom accurule dig.istu
gia sedis upostolioa; dcforrclur Ilupcrto visum cst serieKuperli elucubralioiium, brevissimus jam islc

nonnibil utilililis huicoperi accossurum, siin illius sit, sed aoc.uralissimus omnium Ruperli Operuru
dccursusdulce(line,ut ipseloqiiilur im ciLato prolo- elenchus, (jui uni oculo omnia Ruporli Opera in
go, uliquid scniionis de processiune Spirilus sandi proinplu subjicial.
piTiiiiscerol. llis itaquo inoliis non soluin rie S. Tri- NONUUM PRESBYTERl
IIUPERTI JUiNlORIS AUllUO ET

nilalis glorillcalione, scd cl simul de processiono OPEUA H.tX SUNT.

Spiritus sancli novemlibros cumposuit. Ilymnus Saphicus de Spirilti sanclo.
Vix linem do lerut huic opcri C2?), cum oppidum n llymnus lambicus ile Spvitu inncto
Tuitiuin annouvirgiais partu L^illcsimo ccntesirao l.ibellus de diversis Scripturarum senleniiis (25).
vicesimo octavo, incendiooonsuiiiitur, e oujus nain- Carracn heroicum de Incnrnatione Domini (20).

mis opus quod nuperrime couscripseral, et cu-

illud Libellus solut;e orationis dastalu camobii S. Lau-
jus iiullum iiliud exemplar ipsi supererat, illassura rentiiiii Montc Leodii, ab Eraolo Leodiensium epi-

erilpuil ;«deipsofereitasollicitus,)i inquitipse(22*), scopo usque ad Ogbertura (27).

sicul nogotiutor qni csteris omiiibus amissis et de Carmen Saphicum deeodem.
oranibusdesporans,salteraunam, quacu forle nviper Vita S. Auguslini.
emerat, reservaro cupcret margiiritara. » Vita S. Odiliit virginis.
Hoc eodem anno islud incendiura descripsit in RUPERrl FRESBYTERI OPERA.
libro per viginli tiia capita distributo, cui titulus Cantus de sanclis Tlieobuldo marlyre, Goare el be-
est : De inceudio op/iidi Tuilii. Horrenda ista con- vero, confessoribus.
Qagrutiosacrisnequidera parcens; desolalioneinque De diviuis officiis lib. viii (an. 1111). Praifigilur
oraniura e.xlromam perleiens, occasio Ruperto liiit ejus epistola dedicatoriu ad Gunonem episcopum
conscribondi duos alios libros, quos Uedilalionem Ratisponensera mulLo posl scripta (post. an. 1126).
mortis voluit nuncupari (2:S). Commenlarii in Job. libri x (28).
E flammis autsm ereptura boc opus De S. Trini- ^ De votunlate Dei liber i (post. an. 1114), cum
/(i/i< cjlorificatiuve el proccssione Sfjiritus sancti Ro- prologo ad Guillelmura episcopum CuLalauneosein
mano p.mlilici obtulit cum aliis suis operibus, quj; el Anselmum decanura Laudunensem.
in cpislola ad iptum enuraerat. De omnipotenlia Deiliber i, oum prologo ad G.
Denique circa finem vitae, sed non ita mihi certo et A.
tempore, Rupertus scripsit in Ecclesiaslen qixinqne Cominenlariorum iii Evangelium Joannis libri xiv,
libros, pr.-Beunteepistolaad Gregoriura, haud dubie cum episiolaail Gunonem abbatem Sigobergensem,
u;onachum,utpotequoai fratremcharissimumvocat; quK ini"ipit : Mcditnlus.
cujus annosqui habet, et istius operis cetatem faci- Pe S. Triniiate et ejus operius libri jlii (ante
lius inlernoscere poterit. triennium incoepti, an. II 17 perfecti), cum prologo
Ultimo, 91 fides sit editis, Rupertus conscripsit ad Cunonem abbatem.
Vilam sancli Heriberli urchiepisropi Colnniensin, cum In Apocalypsim libri xii, cum prologo ad Frideri-
prologo ad Maciiwardnm e monastcrio Sigebergensi Cura Cnloniensi^ra an hiepiscopum.
ad illiussanctiEcclcsiuni assuniptiiin.Conscripsitet In Cantica canticorum tibri vii, cum prologo.
B' Elijiliii miirlyris passionem. procnjisso prologo In sex minores prophetas priores libri xvii, cum
ad AlhiiMum abbatem Sancti Marlini. Posuit el [)
prologo ad Fridericum Colonienseni.
Allcrculionem clerici et mouacht, pro quo contendit Dc victoria Verbi Dei libri siii, cum prsfatione
licitum esse monacho pra-dicare. Scripsit et Episto- adCunonem abbatem.
lam ad Evehardam cienobii Brunwilarensisahhaiiecnt In scx posteriorcs prophetas libri xvu, cum prologo
in qnafralresecclesiis praeficereliciturademonstrat. ad Ekkembertum abbatem Corbeiensem.
Habetur etiam Ruperti ad quemdam, qui ad eum RIPERTI JAM ABBATl OPERA.
scripserat, prolixa responsio De virginitatis hesione, In Mallhaeum [De gloria Filii) libri xiii (ann. 1126
et quod corrupta possit consecrari. Aliqua etiam inchoati sed perlecti post librosin Regul.), cum pro-
scripsisse dicitur a Reinero (24) adversus quosdara logo ad Cunonem jam episcopum.

(22) Rup., cap. 19. Deincendio oppidi Tuitii. (25) Non exstat.
(22') Ibid. (26) Desideratur.
(23) Vide lib. I, c (27) Non exstat.
(21) Lib. cit. (28) Esstat ia 42 capita dietributus.
 ,

59 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 60

/n hbros Begum [De glorioso rege Dnvid). ad Fri- A.

Et posl Iwc de S. Trinilate ct operibus ejus libros
XLII.
dericuin arrfiiepiscopum Coloniensem libri xv (-8").
Deinde in .Apocalyjjsim Joannn libros xii.
In Ikgttlam S. Benedicti ad Cunonem libri iv (29)
Judxi libri iii. Deinde in duodecim pro/iliclas libros xxxi
Annulus scu Dialogus Chrisliani el

Trinilatis et de processione Spi- Deinde de vietoria Verhi Dei Itbrosxu.

De glorificatione
riius sancti libri ix, cum prologo ad Cunonem epi- Et nunc novissime de gloria el lionore Filii hominis
Bcopuin Ratisponensem, et cum epistola ad Roma- secundum Evangelium Molthmi; etin hoc totas eras,
num ponliOce.Ti. lu autem me interpellasti.

De incendio oppidi Tiiilii liber i (an. 1128). ALTER OPERUM RUPERTI CATALOGUS EX IPSO
Meditationes mortis libri ii. RUPERTO.
In Ecclesiasfen libri v, cum epistola ad Grego- Sunt autem proesentium primiliarum (sic vocat
rium. opus De divinis nfficiis (31), libelli duoiecim.
Vita S. Heriberli arcliiepiscopi Coloniensis liber i,
Commenlariorum in Job librorum dccem, abbrevia-
cum prologo ad Macuwardum. tum ex abundanlia sensuum alque dictorum D. Gre-
Passio B. Eiiphii martgns, liber i, cum prologo
gorii.
ad Albanum abbatem S. Martini. g iii Evangclium Joannis lib.xiv.
Tractalus
Allercatio clerici et monachi liber i.
Opus de operibus sanctoe et individuai Trinitatis ti-
Epislola Ruperti ad Eveliardum cmnobii Brun- brornm xlii.
vilarensis abbatem. Opus in Apocalypsiin Joannis librorumxn.
Responsio Ruperti de virginilalis Ixsione, ei qmd Opus in duodecim minores prophelas librorum xxx.
corrupla possil conseerari. Opusculum de victoria Verbi Dei librorum xii.
Aduer-^ius quosdam religiosos, quorum unuspresby- Opus dc gloria et honore Filii hominis secundum
ler concubinarius, presbyteris licitum esse uli concu- Eva.igeiium Matthxi.
binis impudentcr assuerat. Et opus e.v libris Regum de glorioso rege David ;

Omnium Ruperli Operum index isLe fidelisaimus guorum in atlero usque ad oclavum in altero usque :

non soinm quanta et quara beata fuerit sanoli illius ad undecimum librum processi, in quibus nunc tenoi
doctoris fecunditas.quae tot suo parente dignos par- qUCB cum vita coinite perfecero, dimillam, el ista per

tus edidit ;sed etirim quid in caeterisdesit.vel minus tnaiiuin tuain in conspectu Domi.ii.

exacto dispositum sit ordinelegentibus indical. Ex Opusculum quoque in Canticis canlicorum seplem

ipso itaque vel dimissa revocando, vel extra ordi- libeltis explicui.

nem posita suae sedi restituendo, omnes alios Ru- Q TERTIUS OPERUM RUPERTI CATALOCUS EX IPSOMET
perti librorum catalogos hic juvat emendare. Ex RUPERTO.
ipsometRupertotresOperum ipsius habeoindiculos. Accipias ergo inprimis prccsens opus novem
(32)
Primus occurrit RegulamS. Benc-
in libro primoi?! disliiuiiimlibellis, de glorificatioiie Trinitatiset pro-
dicii, ad Cunonem abbatem. Secundus legitur in ccssione Spirilus sancti.
epistola ad Cunonem jam episcopum, quje libris De Sunt aliaqux nunc usquc prresenlares non potui.
divinis offieiis pr»figi solet. Terlius scribilur in
Opus quoddam tredecim librorumde victoria Vcrbi
epistola Ruperti ad Romanum pontificem.
Dei.

Quamvisautem abipsomet auctore descripti sint Ilemque opus degloria el honore Filii hominis in
hujusmodicatalogi,plurimum lameninrecensendis, lotidem libellis.

numerandis et ordinandis Ruperti Operibus diffe- In duodecim prophetas libri xxx.

runt. Unde quK, quot et quo ordine a Ruperto In Evangetium Joannis libri xiv.
composita fuerint nisi ex iis qua? supra adduximus, De sancta Trinitate el operibus ejus lib. xliii.

multo studio coUigaseadem, quaBellarninusetalii, [IX].

hallLcinatione peccabis, qui, unum exRuperli cala In Samuelem et Davi d libri xv.

logis secuti, partem pro tolo dederunt. Qui error jj

In honorem B. M. V irginis super Cantica libri vii.

ut vitetur, prKstat quae in ipsis dcsunt, tt qu£e Scripscram et ante haec omnia opusculum de sacra-
minus accurale ordinatasunl paucis hic adnotare. mentis, sive officiis divinis per circulum anni dislin-

PRIMUS OPERUM RUPERTI CATALOUUS AB IPSOMET c.tum libcllis, sive tomis dtiodecim.
RUPERTO. Hi sunt Ruperti catalogi quibus ipse sua opera
Locuius sum imprimis, inquit (30) Rupertus, opus- recenset, circa qufe tamen nonnulla observanda
culuin de divinis officiis, aive sacramentis pcr cir- sunt.
culum anni distinclum libellii duodecim. Primo quod non exactam compositionis seriem
Deinde in Evangeliwn secundtun Joannem libros Rupertus teneat in ulla ex illis suorum operum
XIV. enumerationibus, ut ex superius productis fit maDi-

(28*) Non exstat. (31) Epist. ad Cun. episc.

(29) Horum primus est apologeticus. (32) Rup. epist.ad Rom. pont.
(30) Lib. in Reg. S. Bened.
61 PHnr.EOOMlCNA. — APOLOGIA PRO HUPEIITO. — PAIIS I. C2

fostuin ; in pritno cnimcl sccundo cnlulogoisleorrio \ Dei,» Al postca in liLro Bcptinio Dc glorilicutiouc

tnagis scrvalur, qui in tertio prorsusinvcrtitur. 5. Trinilatit ac proceaione Sfiirilus sanclt capite
Socundo (juoil nullns ex islis suurum opcrum decimoquarlo in finP,uliud sic loquilur:<i Nostrum
clenchis omnes Itupcrti libros continenl. Junioris illiid opusoxistit induodccim libellisquod intitula-
cnim «xHatis pr.-cludia, soii ncc liliri De volutitale et lur Dc victoriu Vcrhi Uci. » In ippiseliam lypis morfo

omnipotcnlia Dei, cl Annutus el llbri iii lieyulam duodecim, modo tredccim libri Dc lictoria Verbi
siindi Bcnedicti in nullo, nequidem in terlio catnlo- nunierantur. In omnibus tnmcn excuais Iredccim
go, post cos cdilo, dcscripli iegunlur. libri Dc victoria \'erbi rcperiuntur,ct numcrus iste

Tertioqiiod non omnc3iiui in uno ccnsentur, in in tcrtio et ultimo riu|ierli cataloi^o fcribitur.sicut

iiltcro, quanivis posteriori, numcriintur. In tcrtio et in prologo ud libros in sex poHcrinres jiroyhetas.
eniui non meminit 6'o/;im('n/ii/i( in Job, qui lamen Sed et epistola Meingoh ad Hupertura.liljrum duo-
in secundo computalur. deciuium De gloria Filii hominis vocat isliusoperis
Quarto quod Rupcrli Operu non illum eumdcm Dc (jloria Filii /tonuwis penultimum in cpistola ;

in uno eululot^o lib'jlloruni numerum hubcant.qui veru ad summum poiilificcm opus istud totidem li-
scribitur in aliis in terlio enim quadraginta tres
; bros habere dicitur, quot babel opus Dc vicloria
1\bnde oiieribus sanctx Trinitaiis numerantur, cum ^ Yerbi. Unde conscquens csl librum similitcr iglius
• . -. j- • j :_». j... l;i._: " :. r.. ...... I/._l..- J 1„„;~..™ „„ = „ .^«„.,li;_ .•..
tamcn in primo et sccundo quadraglnta duo libri operis De victoria Verbi duodecimura, esso penulti-
dunlaxallogantur; qui nuincrus sanelegitimus est, mura, et ita opus istud De verbi victoria indecimo
utpote quein ipso Rupcrtiisdistinctius exprimit in tertio libro pariter finiti.
epistola ud Cunonein abbatcm, in qua suum istud Cuni ergo jain constel.hoc errore correclo, opus
opussic distribuit «Fecimus ergodeproprio Patris
: De 'ictoria Verbi tredecim libellis esse pcrfectum,
opere a prima creatione usqueadid quod Adamdc nulla superest difficultas circa librorum De gtoria
paradiso ejectusest, libros Ires; deinde de proprio Filii/iommts numerum, qui nequein primo neqiie
Filii opere,quoa juslitia vel mortcAbel per figuras in secundo Ruperticatalogo dclinilus habetur.Cum
pcrvenit usque ail su~ceplionem carnis et morleiii enim in lertio, qiii csl ex epistoia ad Romaoum
crucis libros trlginta. Deinde de proprio Spirilus pontilicem, totidem De gloria Filii hominis libros
sanctiopere.scilicetabincarnalioneejusdem Cbristi posuerit quot De cerbi victoria « Opus quoddam,
usque ad finem sa;culi, libros novem. Simul liunt inquil, tredecim librurum De vuioria Verbi Dri.
libri quadraginta duo. » Itemqueopus De gloriaeUwnore Filii hominis into-
HtBC ibi l\upertus, ex quibus typographi error tidein liU'llis,« cerlo certiiis estopus istud Degloria
faclle deprehendilur in tertio calaloj^-o niimerantis Fiiii hominis tredecim libris compleri, qui et in

quadraginta Ires istius operis libros, et quidem est C oinnibus editis leguntur. Numerum aulera hunc
facile corrigendus bujusmodi librorum in duobus prioribus catalogis
Circa librorum duodecim prophctas numerum
in Rupertusnon definivit eoquodopus istud nondum
mihi majordinicultasoccurrit.Naminprimocatalogo essetcompletum ut,iisdem in locisipsedeclarat(33).
unus et triginta libri notantur ; in secuodo vero et Alios Ruperti Operum indices jam advertainus.
tertio triginta tantum descriptos reperio. Etinipsa Triihcmius lib. De viris illustribus ad Rupertum,
librorum serie duo et triginta numerantur.In lanta hKC OperaRuperti indicat.
uumerorum varietate standum putoproipsaseriein AD CUNOXEM ABB.^TEM SIGEBERGENSEM TOSTEA
qua ex integro duo triyinla m duodccim minores EPISCOPUM RATISPO.NENSEM,
prop' etas \\br'\ compositi inveniiintur; inler quos Di visDriaVerbi Dei, libri xiii, « Nuper cum tu
nulluinabundantemnPcuUuindeCcienlemhiibenms. hospes. »
Quapropter hos qui Iriginta in editis leguntur, illos In Genesim libri ix,« Cuicunque (ideli animm.
eosdem esse censeo quialiis indicibus vel «nuse( In Cnntica canlicorum libri vii. « Qui contra ho-
trigintii vel Iriginla tantum computantur. Totum minem. «
igitur discrimen istud bujusmrdi catalogorum sit In librum S. Job lihri x.
in notis nuraerabilibus pisitum, quod haud dubie £) In libros regum de Davidlibri xv.
contigit ex transcriptionum multiplicitate.vel icn- De sanctu Trinitale, in Vetus Teslamenlum li-

barum incuna, quaetiam factum tuissenon inficias bri xLii.

ierim ut quinque duntaxat libri in Oseam notentur In .ipocalypsim Joannis libri xii, « Ut tu quoque.»
eliam in editis, in habentur
quibus tainen sex libri Deofjiciis divinis, libri xii, » Ea qux. »

in huncce prophetam.Nuraerus etiam librorum De Medilationes de incendio Tuitiensi libri !ii.« Ecce-
victoria Verbi in hisce Ruperti catalcgis varius est. quomodo. »
Primus enim duodecim libros
et alter hocopus in In duodecim prophetas minores libri xxx.
distribuunl.Tertius vero in tredecim.Et quidem in In Evangelium Mallhxi libri viil.
proKigo aJ libros in sex jiosleriores pro]'lielas. Ru- Jn Evangelium Joannis libri xiv.
pertus ait- « Ecce tre-iecim libellis,Deo adjuvanle, Super Regulam S. Benedicti liber.
consummavi illud opusculura de Victoria Verbi Apologelicum ejusdem operis, liber i.

(33; L. 1 inRegul,in epist. adCunon. episcop.

 ;

63 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. G4

Epislolaruin ad divenos liber i. k lihros in Getiesim compulat. Prfflterea divinis his

Ferlur et alia plura scripsisse, et Plovtim et Velus novem libellis in Gcnesim,r\on quadra;-'inladuo,sed
Teslamcnlum pro majori parlc in muliis libris cxpla- triginla tres tantum e.-sent nunierandi.
nasse de qitibus usque ad prxsens nihil vidiinus.
; Sexto in editis habetur njido liber uniciis,qui«u-
Hiec Trilhpmius de Rupcrli operibus. QuuniJo- reus dicitur, el iuscribitur Cc»ict«(j!00/'/.iiit Tuilii,
quidenn vero nonnullse circa hiBC moveri possunl : quem alii duo libri De mediiutione moriis subse-
difficullates, aliqua circu hunc indiccra duximus quuntur. Tritbemiusvero huncprimum.qui incipit,
adnotanda. Ecce quomodo, istis duobus attexens, tres libros
Primo non omniuKuperti opera isto indice de- medilaticnum de in':endio Tuilicnsi posuit.Nec abs
monslraii.ut ipseTrilbemius ad caieem exprcssit re quidem.scribendieniniopusculiisiius.inquit^S-i)
et ex prKaliatisjam patct. Siluit enim libros De vo- Ruperlus, quod nuncuparc placet medilationcm
luntate et omnipotinlia Dei. Annulum omisit.Libros mortis occasiofuit ignis periculum,quod in prKce-
De glorijicatioite Trinilatis et processione Spiritus denti libello enarravit.
:ancli ticui[. Nec libros ?'« Ecclesiasten exhibuit. Septimo,nialenunierat sohirarrodo friginlalibros
Puerilia non loquor, qua; necisteloqui voluit. m duodecim prophclas, qui juxta editos ct superius
Secundo, raaximam tamen Ruperti Operum par-
g probata, duo et triginta sunt computandi
tem isto indice prolerri.Unde ipsa quingentis annis Octavo, Trithemius oclo duntaxal Ruperti libros
latuisse,minus bene aBellarmino positum observa- in Matthaeum recensel, cum tamen tredecim ha-
bimus infra. beantur ex editis et ex supra notatis.Rupertus qui-
Tertio, neque ineo vel materiae vel compositionis dem in epistola ad Cunonemjam episcnpurascribit
servari sericm, qusex supra positisestrepeleiida. se usijue ad octavum Whmm De glorin Filii hominis
Quarto, dedicalionis lituluro,quem in istius elen- in Malthseum processisse et hinc faclum credere
,-

chi capite Tritheiiius pr<Bfixit,non omnia speclare fasestutTrithemiusnonnisioctolibrosinMaitha;um

operaqua?ipsi subjiciuntur; quasi eaomnia Cunoni numeraverit. Verum si ea quae supra protulimus,
abbati Sigcbergensi.postea episcopo Ratispcnensi, consuluisset,hocopusdidicissettredecim librisesse
dicaverit ex illis enim aliqua.puta iibros in Apoca-
; periectum.
lyp.um, libros T:iono,tn RegulamsanctiBenedicti unum librum
in se.x prioies pi-ophetas,et libros De
David ex Regum, sub Friderici Coloniensis
libris adducit, et unum apologelirtim, cum tamen liber
episcopi nomioe etad ejusvotaconscripsit aliqua, apologeficus sitprimusexlibrisquatuor;n/i(?ou/«m.
,

puta De gloria Filii homiitis, De victoria Verbi, etc, At quandoquidem primus ille liberRupcrtihabet
noraine Cunonis titulavit, ut ipse in epistola ad Cu- Apologiam et sequenlium prologus ab ipsoRnperto
nnnpmpn!cmnnmRali^r>nnnnco.Y-if?o..ik:*
nonem episcopum Ralisponensemscribit.Alia ,\i;„.l
deni-
^ dicitur
j:_.'i l;l J.,.*.. n.,^..!...^ ..nr. 4 O
libro secundo in Degulam, cap. 13. Secun-
: Cn.in
que sine splendore cujusquam lituli dimisil. Non dus vero ad Cunonis instantiam, exponit ordinera
ergo hunc titulum in Trithemio Ruperti Opera pra;- nocturnarum vigiliarum noctis Dominicae. Tertius
ferunt quasi quaeorania Cunonidicata fuerint, sed autem, cujustitulus est.De aliaris ojftcio, diversas
quasi proprium librorum Devictoria Verbi, quosln delabore manum, coiore et numern vestium rao-
capite elenchi Trithemius scripsit,etquosRupertus naehorum solvitdiUicuUates.Qu:jrlusdeniquealter-
ipsein epistola ad Cununera episcopum dicit esse cationemclerici dicentis.fgo suin Atiguslini,etmo-
pene Cunoois proprios. nacbi dicentis, Ego sum Df.nedicli, multacharitate
Verum et absque injuria singulis Ruperti operi- et sapientia compriraens, clericum posse fieri mo-
bushuDctitulura Trithemius praeflgere potuit,tum nachum, et monacbum posse fieri clericum docet.
quodipse Ruperlussua omnia Cunonis magis esse Solum illum,qui in prffidicfis secundus estsanctis-
pra; dilectione protectionis et sollicitudine, quam simi Patris nostri repulas espositionem censuit
sua non semel profileatur diversisadeum epistolis. Tritbemius, nd tertii titulum raagis quam ad rem
Tura quod Ruperiussuaopera quasi cartallum Cu- aftendens.et quarlum putans minus pertinere ad
nonijam episcopo detulerit,uteasucipiens demanu sanctae Regul<B enucleationem. El ita Trithemius
iliius ipsa ponoretanie altare Do;iiiniDei,utRuper- D unum m fi^-gM/ar^ilibellum posuit. Duosposteriores,
tus scribit in epistola {Primilias), ad Cunonera tertiumscilicetei quartura,quos omisit,ipsi minime
episcopum, qua; libros Dediviuis offtciis solet prm- nolos credere nihil vetat.
cedere. Denique Ruperti epistolarumad diversoslibru m
Quinto novem libros in G^nwim aTrithemio enu- unum indicat Trithemius. Sed modo vix exstant
merari distinctos a duobuset quadraginta librisDe Ruperti epistola, praeter eas quse diversis ipsius
sancta Trinitate et ejus operibus in Vetus Testamen- operibus praefiguntur vice prologi, aut prologis
tura error est, quem arguunt ipsa: prima; voces a adjuncts. Liber autem quem Trithemius hic indi-
quibus libros islos in Genesiin incipere Trithemius cat,non illarumesl qu.e vicemhabent prologi,illas
indicat. Constat enim voces istas, fuic«))(/ue animx enira cum Rupertioperibus recensuil, utadvertere
/l(/c/!,initium esseprologi librorum duorum etqua- quivis facile potest exprimis vocibus.quibusquasi
draginta De irinitate inter quos iste etiam prologus operum Ruperti initiis haec opera Trithemius deno-
(34) L. Meditat. mortis, c. 2.
 G5 PllOLOGOMENA. — APOI.OGIA PRO RlJPKRTn. — ParS I. 66
ial,e\empyi gr&lla : De uiclona Vcrbtlibrilredecim, \, esl monatlerium, el suum errorem delentahat im-
« nuiiercum lu liosi>es. '<Qum liimi>n vocea non liliro- probis.

ruiii.scJ prolOtjirain sunl inilia, liiBC eniin vorba, Oinnibus, quas l('c;nrim, plenior etaccuratior est
Fiii/)t;r (tini lu h.^spes sunt inilium non opens de vic- istii vcnerabilis lliipnrti opcrum fucta a Rrinero
loriii yerbi, sci epislol.o lUiporli ad Cunonem por eniimerallri.quiB lumcn in nliquilnis eliani dclicit.
moiluni pricruUonid u>l illiid opus. Priino oniisit commentarium ih yi»/>, et libruin
Pr.Dtor istus, quaa Trithainiud Ruporli Dperibus uniiin /)f ouinipolentia Dci, Viium S. Ueriberli,
acccnsuit, ot qua; sunt vice proloui. ali.i3 lluperti sancti Eliphn passioncm, libnim Dc Ixsionc virgi-
opistolas jam nouhaborau9,ni3i ipsius epislolamad nilatis, et commenturios in Ecclcsiasten.

CunoMom (lua: incipit, .l/tf /i7«/us, Rupcrtiquc libros Secundo, libros unum
et triginta in duodecim
Cunoni dicat.cl ^illoram ail euindom C.inonem jam numenit, qiios tamcn duos ct triginta
proplii-lns

episiiopum 11 itisponcnsjiniPri/ni/i (is fruijum tcrrx computandos vidimu?. llunc prrorcm scriptionis
quttRupertus sua opcra dolinitjcpistolam ad sedis putu.qu.i! in e.vhibondis nu.mcrabililnis characteri-

Bpostolicaj praesulem Romunura pontificom Anle : bus, vnlgo cilTri3, facile ac s.-epe lubitur. Siraili
lariem tuani, qiia ipsi sua omnia Opera devovct crrore et /InHw/u.s in quinqnc libros distribnitur .•

epistolam ad Kvohurdum monasterii Brunvvilaron- n Rnpertus enim in prolof^o De ^lorifxcatione S. Tri-

septimuin
sis abliatoin Veius,et longa quercla, ct: nilatis et dc proces-isonc Spiritus sancli non per nu-
opistolamad abbates, pcr inodum opusculi, de Ix- meros, scd c.\ integro scribit se opuscnlum islud
sione virginitatis, el qiiod virgo secreto corrupla tribus edidisse libellis.Et quidem fernarius isle na-
possit eonaecrari. merus Iibrorum recte coiisonal proposilredisserta-
HUPERTI OPKRIM CATALOGKS EX REINERO MONASTERII lioniadvcrsus Jud.TBOs.-Primo glonara S. Trini.atia
S. LAURENTII IN MONTE LEODII MONACHO. IN LIBRO testimoniuiii habere in lege et prophetis; secun^lo,
l)E VIHIS ILLUSTttlBUS IPilUS MONASTERII, DERU-
susceplionpm carnis magisad personam Filii pcrti-
PliRTO.
Ritprlus jiinior scrip^it.
tempus quo Jesus Christus natus est
nuissc; tertio
illud essequod pairiarchaJicob pra;locutus est hoc
Lihellu-n metrice in taiideni Spiritus s.ineti.
valicinio: iVoji nuferelur sceptrum de Juda el lux
Ilein atiuin de di'<crsis S.:ripturarum sententiis.
dc femorc cjun, doner veniat qiii miliendus est. Pari
Itemaliuin veisu lieroico de Incarnatione Doinini.
denique lapsu librum unum duntaxHt De mcdicalio-
Ilem liheltum de statii, bonis el malis coenobii S.
nc morlis notavit.
Lnurenlii ab Euracto Loodiensium episeo]<o usque ad
Ogberlum.
Librum aulem De monaclio qui, etc. ipsumraet
Iicm opusculum de eadem maleria, Saphico mctro. Q
puto,quem inscriptum Ii'gimus,.-l//(;rc(i/io clrrici et

Itrin Vitain S. Auijustini.

monachi.
VENERABILIS RUPERTI OPERUM CENSUS A SIXTO SENENSI
Et Vilam S. Odilix virginis.
Factus preshijter :
AN. 1566 EDITUS IN LIB. IV. BIBUOTHEC.« SV.XCT/S

Cantits de ,VS. Thcobaiio martyre, Goare ac Se- DB RUPERTO TUITIE.V.'.! (35).

vero, conlcssoribus.
De sancta Trinitale et oprribus ejus in utrumqne
De dtvinis olficiis sive sacramentis, qux eelebran- Teslamenlum ad Cunonem ahbatcm Snjebergensem
libri duo et quaitriiginln ; quorum quodraginta duo-
tur in Eeclcsia pcranni circuliiin,edidit libellos duo-
decim. rumlibrorum simul adnotalorum hic esl Judcx:
Deiiide ia Eoangclium Joannis libros -mv. PAns. I. De sancta Trinilnte, et operibus Patris in

De S. TrinitiUe et operihus ejus lib"OS XLli. prima tria Geneseos capita commentariorum libritres
Jii Apocnlypsim libros xn. quorum primus ini'ipii,«Sciiplurarum omniuni. »
/u \\i prophelas libros x.v.xi.
Paus. II. t)e Triiiiiale et opcrilius Filii commenta-
De victoria Verbi libros .xiii.
riorum lihri\xx, videlicet.ln renluum libri Geneseos

In Evangelium ilatthxi libros xiii. commcntariorum lib.v\:<i.Hiimanx creulurx. »

In (^.iintica canticorum lib. vii. j^

In Exodum commentaHorum lib. iv : nQiix causa,
In Samuelem, de Davidlib. xv. vel quo ordine. »

De glorificatioiie sanctx Trinilatis et processione

In Leviticuin lib. > iv.Liberiste. »

Spiritus sancli libros ix. Sn Numer. commenlarwrum lib. ii : « Apertum in

Annulum lib. v. Apocalypsi. «

InRegulam S. Bencdicti lib. iv, In Deuteronomium lib. n « Jste liber. : »

De voluntate Dci lihrum apologeticum. In Josiie libcri : « Seplcm periochis. »

DeincendioTuiiiensi lib. i
In Judicum el Ruth liber i : « Post morlem Josue.n
De meditatione tnortis lib. i. In qiiatuor libros Rcgum.
Contra retigiosos quosdam.quorum unus presbyter, Liber Psalmorum lib. i; « Posi ampla virenlis.»

imo concubinarius, presbyteros concubinis liccnter In Isaicim lib. i : « Omnis anima qux. »

menslriialis pagellis astru.zeral. !n Jeremiam lib. i .• « Quinla: aHalis. »

irum Eicehielem « Hac mundi xtate. »
risse de monacho, qui clericus factus, egressus

Ut coUigitur ex episl. Dedicat.Pio V,an i568

/;i lib. i :

I
67 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 68

rduv unde nec ejus initium, sicut et caeterorum

In Danielem,Zachanam et Malachiam simul lib.n: A ;

« Aperienie Christo. » Sixtus posuit.

In Machabxos lib. i. Tertio in duodecim propbetas minores triginfa
ln volumen quatuor evangelislarum Ub. i : Sexta lantum libros numerando deficit, dum exoessum
mundi xlale. » duorum rojicit.

PaR9. lu.De operibus Spiritus sandi a Chrisli Quarto cum libros De gloria et honore Filii homi-
advenlu usque ad finem sseculi libri ix : » Omnipo- nis. Cunoni abbali dicatos scribil, ipsi eorum
ieniis iram. « initium quod profert, Exigis a nie, manifeste repu-

hxc scripsil
Prasler :
gnat in isto enim prologo liupertus Cunonem
;

De Incarnalione Domini, in Cantica canlicorum venerabilem ccenobii Sigebergensis quondam aba-

lib. vii uQui conira Iwminem. »
:
tem, nunc esse Ratisponeosis EcclesioB antistitem
In duodecim proplielas minores, ad Fridericum, unde et opus istud De
verbisexpressis declarat ;

archiepiscopum Coloniensem libri xx.k :

non anle annum millesimum
« Spirilui gloria Fiiii hominis

sanclo. » centesimum vicesimum sextum, quoCuno crcatus

De gloria et honore Filii hominis in ilatthxum,ad est episcopus,tncoeplum fuisse deduximus.
Cunonem abbalem lib. xiii:«£.tvpis a me.n „ Turpissime tandem Sixtus ballucinatus est, cum
In Juannis Evangelium lib. xii « Discipulus Rupertum asseruit anno Domini miilesimo cente-
:

qucm. » simo vicesimo quartoobiisse.qui se anno millesiao

In Apocalypsim ad Fndericum archiepiscopum Co- centesimo vicesimo octavo oppidi Tuitii descri-

loniensem lib. xii : Ut tu quoque.» psisse incendium in hujusmodi libro certissimam

Ex hia omnibus Ruperti mortem quasi laborum fidem facit. Quam verum Psalmislae istud, men-

metam Sixlus Senensis sic posuit : Moritur anno daces lilii hominum in numeris et ponderibus qui
Diimiai millesimo cenlesimo vicesimo quarlo. vix ullo veri et aequi judicio.ea qus tradunl appen-
Quam mutilussil index iate ex supra jam positis dentes.falsa pro vcris ingerunt. Hinc discant stu-
fitcuiquc manifestum;ac eliam quam gravis fuerit diosi non esse scriptoribus levitercredciiduni;quod
Sixti Senensisde quibus scribebat inquirendis
iis et saepe sum expertus,et Sixtus Senensis hic argu-
negligentia:ipsius enim aetate plura Ruperli opera mentoest : Majornesit liellarmino habenda fides

Joannis Coclaei ut plurimum studio publicam in in causaRuperti, jam expendamus.

lucem edita prodierant;pluraetiam Trithemiusjam EXPENDITUR VENERABILIS RUPERTI OPERUM CATALOGUS
ante repererat, quae agens de Ruperto in libro De EX UELLARMINI LIBRO DE SCRIPT0RIBU3 ECCLESIA-
scriptoribus ecclesiaslicis in suo Catalogo descripse- STICIS (36), AD ANNOM M19, DE RUPERTO.
rat. Non solum omissionum islarum teneturreus, C De diviiis officiis tib. xii.

silentio dimittens duodecim librus De divinis offi- In Job commentariolum abbreviatum lib. v.

ciis. Duos librosDe voluntate et omnipotentia Dei,De In Joannis Evangelium lib. xiv.

Verbi vicloria libros x:]i ; De rege Davtd quindccim De openbus S. Trimtatis lib. xlii.

libros, et novcm De ghrificalione sanclse Trinitatis, In .\jHicahjpsim lib. xii.

el De processione Spiritus sancti ; et alia qua: supra In duodccim prophslas minores lib. xxx.
memoravimus Ruperti opera;verum etiam in his De vicloria Verbi lib. xni.
quaa recensuit, plurima ipsi non dimittenda com- De gloria el honore Filii hominis secundum Evan-
misit. gclium Matlhxi lib. viii.

Primo quidem computi lege cumduos etquadra- Dc glorioso rcgc Davidex lib.Regum lib.xi.

gintftlibros De saneta Trinitate et operibus cjus In Canlica cantlcorum lib. vil.

numera3sei,et quidem recte,itasinguloB hujusmodi Bellarminum hic se nonnisi abipsomet Ruperto

libros distribuit, ut cx singulis non nisi octo et ad Cunonem episcopum conscriptum
in epislola
triginta possint coUigi. Non atlendenti, dum divi- Catalogum fatetur e.\scribere. Sincera quidem ef
deret, quatuor exciderunt.si non unura duntaxat, laudanda confessicat ipseproferre veluli omiiium
sed quinque libros posuisset in libros Regum, ad- qus a Ruperto scripta sunt, operum non levis est
junctolibro Psalmorum, distributus numerus col- tam eminenlis auctoris lapsus;qui enim susceperat
Isctum adaBquasset;scribendi sunt itaquenon liber scriplorum ecclesiasticorum opera recensere, libro
uiiicus, sed quinque in libros Regum et librum in ullima aetate, ut ipse ait in praefatione ad lecto-
Ps-ilmorum.Si errorem hunc typographo quis velil rem, recognito, e.xpolito et aucto in communem
Iribuendum, esto sed in alios labitur Senensis.
; utilitatem,nosse debuerat nonpaucain isto ipsius-
Nam secundo librum unum in lsaiam,et in Ezeche- met Ruperti catalogo desiderari lum anle,tum post
lem librumunum corr.putat, et duos in Danielem. illum edita. Si enim ea quae de scriptoribus Eccie-
Gum in Daniele sit unicus.duo vero sintinlsaiam.et siasticis agentem decebat, diligentia vel fide con-
duo in Ezechielem;sed el librura unum in Macha- suluisset ipsa Ruperti operaqua; coloniae jam pro-
ba;03 indicat,qui suppositus est,nullibi enim repe- dierant, autsaltem Trilhemii catalogum in libro

(36) Qui an. 1612, ab ipsomet recognitus,expedi-

to edit.Colop.an.I613.
69 PROl.lidUMIONA. APUl.OlilA. l'IU) HllPEIlTO. — 1'AIIS I. 70

Dc Scriptorihtts m-Ie.tins/icis ;vel SixliScnonsis cen- ^ Medilnlionum tib. iii.

sura mancum hunc qiiasi intcsrum iniiicem non Dispulationum Chrisliani ct Juliei l'h. i.

e.\p08uissct, qui dum aliqua prodil, pluriiiiiisilct ;

In Hct/ulum S. Hcncdicli tih. i.

quo! siniul, ut vern loqucretur.prodcre dcbuit. /)c quutiior dif/iciltimis quxstionibus lib. i.

Si doniquc co,qiio libniruiii ceiisortonetursludio Scrmonum tib. i.

inquisissel lUipcrtiopcrn uutpcrvolvisset.librorum Epistolurum tih. i.

Dc gloriafi/ii Uominis etlibrorum De rege Daviti non Obiit anno millesimo centesimo vicesima quarto,
delinisset numcrum cnim illuin, quem
; didicissct ju.Tta Tritliemium.
scqui voluit Huperti catalogum.ab eo fuisse descri- lilcnclius isteCenturiatoruinin aliis dcficit.exco-
ptum antpquniii istii nupcrlusperfocisset opusciila, dit in uliis ; ct quidom ex duobns ct quadraginta
quo) postca eoiiiplcvltilioc (]iii(lem lihris xv.ctillud libris Dc sanci;v Trinilalis opcribus, tres et triginta
XIII libcllis, ut cx ipso Uuperto supra dcmonatra- duntaxatenumcrat,omis3is quippo novem librisOe
tum csl. operibusSpiritus sancli, et uno libro in volumen
At ista Ruperti fortoDellarminopresto nonerant. quutuorKvungflium jquorumnumcrum utimplcat,
Bene quidem xiii libros Uc vicloriu Verbi numerat, duos libros censetin .Ierpmiam,in quem unicusest.
ac totidem Dc gloria Filii liominis, et Dc glorioso Oinittit et ca omnia quK Rupcrtus junior coinpo-
rege DacvU sv numorandos ex Rupcrti epistola ad suil. Apologcticum autcm pro opero in Evangelium
Romanum poalilicem si arccpisset, orroris et pro. Joannis inopte ponit, cum Rupertus apologeticum,
inde miuus haberel. Utinam felicius Ruperti
bclli qui priraus cst in Deguluin S. Bcncdicli,non pro isto
libros suotemporo Jam editos in duodecim prophe- duntuxut opcre scripscrit, ul lcgcns facile intel-

las minores coinputassel ; non triginta solum, sed ligit.

duos ettriginla posuissct, errorera typi corrigens, Unico libro diapulationemChristianiet Judu;i con-
non sequens prudentcr tamen Caialogi errorcin ex
:
cludit; quum tamen ipse Rupertusse tribus libel-
typo sequi maluit, quam emendaro quod nescivit.
lis edisseruissc teslatur.
Nc tamen dc suo nihil in Rupcrtum adnotasse In licgulumS. Bcnedicti unicum librum data, cl
dicerctur, mutilo huic Ruperti Operum catalogo quatuor habenlur. Unum insupor librum unum
duas ailjieit obscrvationes.quarum prima librorum Sermonum Ruperto tribuit, sicut et unum Epislola-
De divinix officiis censiiram habet^sccunda Rupcrti rum unde uiihi utcunque videtur quod hic liber
:

errores denotat ut islaruni Bcllarmini observatio-

;
unicus in negntam apud Cenluriatores ille sit qui
nuin crisiin infru dubimus primaj quidem paulo ,
in cdilis secundus cst et agil de noctis DominicaB
post operura Rupcrti catalogos.ubi duodecimlibro- vigiliis, juxla sancli Kenedicti Regulam. Librum
rum De divtnis officiis censurani novo calculosubji- C vero quera quarto diriiciUirais qua>stionibus ascri-
ciemus; alterius vero,ubi Ruporlum ab omnierrore bit,terlium ct quartum in lieyulam puto ita ut ;

et a Rellarmini censura vindicavimus. unum coniraxerint Centuriatores. De libro

duos in
VENERiBILlS RUPERTI AIIBATIS TUITIENSIS OPERUM Epistolarum eadem censeo quaj supra in Trithemii
EIENCHUS A CENTtlRlATRinUS EDITHS CENTOBU XII, catalogum obsorvavimus. At librura sermonum,
C. iO.
quem nemo nemo vidit, cujus ncnio memi-
novit,
De vicloria verbi Dei libri xiii. nit.Oenturiatorum commentum dico.Ncc magis eo-
In Genesim lib. ix. rum quam Sixti errorem praeteribo, qui cum ipso
In Exodum lib.iv. Rupertum anno millesimo centesimo vicesimo
In LeciiliciDn lib. ii. obiisse traduntex Trithemio; non advertentesquod
Iii yumcros tib. u. dixerit Trilhemius eum quidem claruisse anno mil-
In DeuteroiiomiiKn lih. ii. lesimo centesimo quarto sub llenrico obiisso vero ;

In Josue lib. i. sub Lothario, qui anno millesimo centesimo vice-

In Judices lib. i. simo sestoiraperium oblinuit, juxta Dodechinum
In libros Regiim lib. v. in Appendicead Marianura Scotum.
In Isaium tib. ii. D
INDEX VENERABILIS RUPERTI 01'ERUM QU.« MODO EDITA
In Jeremiam lib. lu.
EXSTANT IN DUOS TOMOS DISTRIBUTA IN nOITIONE
In Ehechielem lib. ii.
PAUISIENSI.
In Daniclem lib. i.

/;i duodecim prophelas minores lib. xxxii. Tomus primus. — De operibus S. Trinilatis cum
In Job. lib. X. prologo et cum epistola Ruperti adCunonem abba-
In Cunlica canliroruin lib. vii. tem, Cuicunque fideli animx, /iin'xLii.

hi Malthxum lib. xiii. Induodccim propltclas minorcs lib.xxxu cum pro-

In Evangelium Joannis lib. xiv. logo ad opus istud, et altero ad libro in Ozeam, et
Apotogelicum pro eodem opere lib. i. tertio ad Commentarios in ses posteriores pro-
In Apocalypsim Joannis lib. xii. phetas.
De processione Spirilus sancti lib. ix. In Cantica canlicorum libri vii cum prologo.
De officiis divinis tib. xii. In Job tib. 1 cum prologo.
71 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS 72

In Ecclesiasten libr cum prologo ad Grego- A rent, ct malremhabere CKlerorum deni-

gestirent ;

rium. que Huperti opusculorum, quaa temporura malitia

Tomus secundus. — De gloria el honore filii ho- nobis suffurati «sl, et alicujus sluJiusi nobis ali-

xiu cum prologo ad Cuno- quando cura Tntheraius aliqia so repe-

restituet.
minisin Mdtlhxum lib.
qua3 insuoCatalogo suDJecit,de allis pluribus
nem episcopum Ritisponensera,Pt hymnoSaphico risse,

Sfjiritusanclo, qui in libro duodeeimo legitur ;et audivisse,scd nihil vidissctestatur.JoannesCoclaeus,

De
de eodem, qui librum decimum disputationibus adversus Lutheranos cclebris, plu-
hymno lambico
tertium excipit. rima Ruperli operu e bibliothecarum scriniis,annis
sancix Tnnitalis et de proces- 1526, 1528, 1532,multo studio eduxit in publicum.
De glorificatioue
sionc Spiriius sancti lih. ix, praieunle Ruperti epis- Non pauca tindem his acccsserunt in edilione Pa-
praefixo insuper risiensi. C-etera dabit jetas justior.
tola ad Romanum pontificera; et
prologo ad Cunonem episcopum Ratisponensem. Interira vero lector amans aequi judicet quo veri
lu Joannis evangcliwn lib. xiv cum prologo,et in
studio Bellarmiuus, ia suo De scrijttoribvs ecclesia-
editioneColoniensi cum ppistola nuncupatoria ad slicis opere.qudd annoraillesimo sexcentesinio duo-
Cunonem aljbatcm.quaj incipit: .MfrfzVd/u.t, quajedi- decimci cxpolivit et auxit, de Ruperti operibuspro-
tioni huic Parisiensi estomni jure restituenda. B nuntiaverit quodnostro primum temporecoeporint
;

In Apocalypsim lib. xn cum prologo ad Frideri- lucem aspicere et quod error iinpanationis, qucm
;

cum archiepiscopum Coloniensem, et aliis ad ali-

Uuperto trlbuit ipsi sit causa utopera Ruperti Tiii-
quos libros. tiensis alioquin,inqnit,non mala et indocla jacue-
De vicloria Verbi lib. xiii cum prsfationibus ad
rint sine luce et honore intenebris oblivionisannis
Cunonem abbatem. circiter quadringentis.
Da divinis officiis lib. xii, pr£emissa epistola ad Duplex istud Bellarmini figmentum destruitHo-
Cunonem episcopum, prajter brevem prolouum.Hic norius presbylerAuguslodunensis,qui juxtaipsum
prologus sub hoc titulo, Prologus P,(iberli in librode Bellarminum, circa annum millesimum ducentesi-
diuinifofficiis, praemittitur huiceidi'm operi in de-
tamen capite
mum vicesimum, proximo scilicet post Rupcrtum
oem duntaxat libros distributo, nullo
saeculo, paucis multade Ruperto Tuitiensi locutus
prcEtermisso, in ms. cod. Sangermanensi.
ait eum Spintu sancto per visionem illu.T:inatum
De incendio oppidi Tiiiiii lib. i.
totara pene Scripturam egregio stylo composuisse.
De meditatione morlis lib. ii.
archiepiscopi ColoniennsUber
Quod qui deRuperto *eslaretur, si Ruperli opera
Vita S.Heribirti i,

cum praelatione ad Macvsardum o!imabbalem,tunc „ sioeluce in tenebris et siuehonore.jacuissent anais

composita dicere potuit
clrciter quadringiiitis.^yui
istius Ecclesire archiprcEsulem.
icum prologo ad circaannuinmillesiraumduceutesinium vicesiraum,
Passio B. Eliphii martyris lib.
quffi nonnisi Bellarmini temporenostroscilicetpriE-
Albanum abbaiem S. Martini.
senti saeculo decimo septimo,caiperuntlumenaspi-
De voluntaic Dei ad Guillelmum episcopum Cata-
launensem,et Anselmum scholasticum Laudunen- cere?An igitur sine luce per tot saecula jacuil,
cujus is splendor fuit uta quadringenlis annispro-
sem.
De voluniale cl omnipolcnlia Dei lib. i cum prae- elametur a Spiritu sanctn illuminatus totain pene
scribendum G., id est Guillelmum, Scripturamegregio styloexposuisse?An nnslropri-
fatione ad S. ;

et A., id est Anselmum. mum tempore ccepit lumen aspicere,qui omnium a

In Regulcim S. Benedicti lib. iv.
se saaculorum ipse lumen fuit? An denique quin-
Quorum primus est Ruporti Apolngelicus; secun- gentis annis in tencbris inhonorus latuit.qui ortus

du3, De vigitits ncclis Doniinicx : tcrtius, De opere duodecimo sa!culo,cujus gloriafuit ;ipsuni saiculum
mmuum.et de vestimentis monactiorum quartusDc decimum tertium, quo nomen e.jus tanto encomio
;

coittenlione dicenlium," Ego sum Aitgusiini ; ego Be- celebralur, saeculum docimum qiiintum, decimum
nedicli. » scxtum et decimum septimum puriori lumine illus-
Allercalio monachi et clerici quod lictat monacho D travit.iis editis operibus, quie jara ante Trithemii
prxdicare lih. i. aetalem prodierant,etquKse vidisse ipse fidem fucil?

Epi$tola Paiperli ad Evehardum ccenobii Brunovila- NuUa ergo fide, quia nulla diccntis alicujus au-
rensis abbatein;Quod liceat fratres ecclesiis prseficere. ctoritate ; nuUo jure, quia nullo lestimonio ; sed
cujusdam ad Piupertum et Buperti ad
Epistola ; multa injuria conlra haec probatae fidei tesli-

eumdem tiesponsio ; De loesione virginitatis et an ;

moniu Bcllarminua (37)pronuntiavitRu[erti opera
corrupta possit consecrari. quadringentiscirciter annis sinehonore etluce.ja-
Ex islo indice,qui Ruperti comraentarios inprius cuisse.ScioquidemBellarminumhallncinari.dun.Ho-
Testamentum priori tomo ascripsit; citera vero norium Augustodunensem computatanno miiiesirno
qiiK raodo habenlur,ipsius opera alteri torao com- ducenlcsimovicesimo ex Trithemio.quitamonillum
misit; jncturam Jugeas quindecim lilirorum De rege scribit claruissesubHenrico quinto anno millesimo
Duvid elAnnulU Iribusquasi totiilemgpmmisdistin- centesirao vicesiraoactatescilicet Ruperli. At parum
cti,quo Judaei Ecclesiam Christi sponsam agnosce- sibi constantem Bellarminum in opere quaatumvi8

(37) Lib. de script. eccl. et lib. iii, c. 11, De sacram. eucharis.

7.1 PROLRGOMRMA. — APOLOGIA PllO nUPlilllTO. — PAHS I. 74

uxpolito, ex isln ipsius chronographiu prodcro hic \ iricuii«,vi:l iiiinia libros transcribcnrli transiniUcn-
dii[uo dilllcultutc.alia aliis in locis,alii8quo lcmpo-
sati» sit.
ribua prodicrunt,pcri<'runtplurima. Kupcrtijncirca
Allerumquod iii Hupnitum Bollarminus padcm
ullini.i su.B mtati.s tompora ipftC suoruin opcrum
ista ndiiotulioni? protulit, milii gnivis i'8l : ulpnto
o.xciiiplaria amisisso coiiqucritur^.^.^^^.Undo juiii iioa
i(iioil llupcrto orroris nolum inurai.qu.no ipsius
aduo
esl qund stupoajipsismol nupi;rtio|-nriim nxompla-
ilolur|icl ploriiim ul cjus opcra irtcniis dij^iiissiiiia
ribus ad divcrsos distraclis nonnisi mullolaborea
sifculi:!, ail qiiHdrinsintorum aniiorum lencbras
studiusis conquisitaKuporli nperapublicijuris lacta
dniniict. Qna, precor, a-quilulis lej.'e,vcl ex eo qnod
fuissoct nonnulla cliamnum dosiderari ;qu.'oqui9
ijiis opora l.ituerint, Beliarininus.inferrc potost
dabil ? Interim.
quod llupcrtus erraverit vel cx co quod ipse
;
niipaiti Tuiliciisis Viiulcx eiimopcris
crravcrit, ut minus erudite supponit, inducere
De .licinis of/iciis xii iibellis dislincti auctorem
polcslquod quadragcntisannis cjus opcralaLucrint.
assorit.
Quasi vcro auctoris error in causa sit cur ejus Percclchrcm dc auclore librorum De (livinis offi-
opcra laleant. Qnid, IJtllarminum laluit a mcnda- ciis,\Vi\ intcr Rupcrti opcra l'cruntur,liliscontc8ta-
cibus filiis honiinum errnris profcssores aiuliri ma- .. lionRin,iita calalojiurum tricisexpodiremus.inhuno
gis quam verilatis iiiagistrosVBellurininum latuit in locum dimiilenda judicavimus ut ergoipsam hic :

lucom cxpcdite prodire innumora commenta crro- moveara dala fides urgot.et inea res exigit impa- ;

ri.^.dum in loiiebris jacent pliirima vciitalis opcra? nationis enim crrorem,aquanupcrlum suscepivin-
An qnia .Vuguslinus erraverit, diu iatuit ejus opus dicandum,ei vulgo Iribuunt eui opus istud De divi-
qiiod imperfcclum dicobatur,etmodo porfectum cst. nis officiis adjudicant.
An qiiia errarunt oximii tot scriptores,eoruni alhuo Ne voro contra juris ordinem, ne quidem dicla
oporum jacturam lugemus ? Magis aemulam vori causa;ne auditis partibus.cujus sitopus islud pro-
mendacitatom, magis invidam boni lem|iorum ot feram ;iiriprimis causam aperio tum utriusque :

hominum raaliliani,nobis hossapicnti.-E scicntiu^que partis momenta expendo:Lumque Valcramnura ab

thesauros surripuisse, Bellarmiiius judicassct. Ve- orani in opus istud jurc dcjicio;tandemque uninu-
ruiti si h«?c causa Ikdlarmino visa cst, sane opus peiloailjudicandurainvictissimedc.raonslro,clomni
illud, ex quo maxime ca-lcra sine luce jacuerant, jurc pronunlio.
pr.-c caBlcris latuissci[ise videri debuit, quod lamcn Causa est.Wiclefusin aitarissaoraraento non nisi
nusquam latuisse ipse teslalur; sibi enim minime panem sentiens, ut catholici alicujus doctoris no-
coIiaercnsBidlarminus opus istudDfi diviiiis olliciis. mine suum hunc "fulcirot errorein, soque nihil ab
quod Ruperto adjudical, quo nupcrti crrores L Eoclegi» sensu ulienura prDferrolaeiliusimponeret,
et in

maxime dcprohendisse se dicit, pra; ca;leris luccra unum aliquodopus De divinis offwiis in duodecim
publicam habuissc significat, dum fatotur niiperti libros distributum,quo suam ab auctore calholico
hnc opus ante haecce tempora sub nomine modo jactabat pra;doceri sententlam (39), modo sub Isi-
Fulgcnlii, modo Amlirosii, modo Isidori in piibli- dori, molo sub Fulgonlii, etaliorum emcntitis no-
cum prodiisse.juxlaTiioma' Valdensistestimoiiium, minibus produxit.
qui circa annum inillesiraum quadringintesimum Hinc varia huic operi pr.i;fi\a nomina incerlun:
tricesimum (loruit. At forlc Bcllarrainus hoc opus, fecerunt auctorera, adco ul quac plures iudicabant
quod sui nomen auctoris non prasferebat, censet nuUum dcclararent.ninc indiversasdeislius operi8
laluisse. Igitur el liber De imilalione Chrisli hacte- auctore sentcntias abicrunt scriploresecclosiastici:
nus latuisse ceuscndus est,qui nullius velalicnijUt hinc alii unius,alii alterius aucloris hoc opus csse
pUiriraum no3ien pr.ofert aucloris. Quod si minus jufiicarunt.Pcrsonatura quidem FulgentiuiUjperso-
d-;cet ipsum ista proferrc, ct opus istud ex quo nu- natum Isidoium vel Anibrosium omncs deprehen-
perti errores niaxime arguit publicum non agno- derunl;adeout jara nomositqui opus islud ipsorum
sccre:eum minime decet dixisse nuperti opora pr.-e nomine inscribat;sed Valramno cuidara adjudicant
ipsiua errore quadringentis annissinclucc jacuisse [) aIii;Ruperto css^eri. Valdensis, Dorainicus a Soto,
ct in tencbris latuisse, quasi qua; ex Udei nuperti Alanus, Sanclius, doctorcs Gxonienses,et Vasque-
dclii|uio dofecissent.AIiunJo igilurfactum pula, ut zius libros hujusmodi ascribunl Valramno, quein
non singula Rupcrtiopera singulis temporibas,.=ed proplerea irapanationis auctorem statuuntjBcUar-
alia aliis sint edita utque in aliis recensendis vel
: minus vero (-iO) cum cffitcris (41), opus istud Ru-
raros, vel seros scriptorcs videns ; et quidem circa p»rlo vindicat.
ipsorum numerum et oniinera longediversos.Nihil Qu.TS autem cujusque partis jura sint, qu.ne rao-
enira nostro Ruperto hac in re contingit,quod etcae- menta, habo ; et nullo nisi vcritatis aquitatisque
terisscriptoribusutplurimumaccidissenoareperias, studio atlentius expende.
quorum opera vel iujuria tomporis, vel hominum (42) Vasqucz,qui Valeramni adversus Rupertum

(38) Prol. in lib. De process. Spiritus sancli ad Eucharist.

Cunonem episcopura. (41) Possevino inApparalu, naynerio in Syalaxi
(3'.);Ait Valdensis I. De sacrara.c.47,67 Pt93. I p. opusc. S. Ansel.

(40)Lib.de Scrip.eccl.et I.iii,c.ll,De sacram. (42) Iq 3, disp. 180, c. i, n. 5 seqq.

Patrol. CLXVII. 3
75 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 76

A cumfenur.continet verba.et sub iisdem veibis erro-

jura partesque suscipit.opus De divinis ojficiis non
Ruperto, sed Valeramno episcopo Attemljergensi remquem Anselmus ex charilate in Valeramni lib.
asserendum, istis maxime contendit. Primum est De divinis officiis, corripit per epislolara ad eum
Dc curpore el directam.Ergo opus istud quod inler Rupertilibroa
quod Anselmus in epistola et libro

sanguine Chrisli, ad Valeraranura, in priijoipio ita

nunc edltur, Valeramno manet adjudicandum;oon
scribii, « Lego et relego, charissime, opus vestrum
autem Ruperto.qui, Anselmo et Valcrainno junior,
Cfio/^/iciij/multumquemedelectatejuslectio.tumpro scribere non potuit quod Anselmus carperet.

tumproauctorisdulcissimamihi chari- Alterum.unde Vasquez opasDedivinis officiisaoa

suiutilitate,
CSS6 Ruperti,sed Valeramni,nullodubiopronuniiiit,
tate;sed quoniam veritascharilatisetcharitasverita-
tis,adulationisoditlucum,videurmibividereinfacie islud est quod Joannes Parisiensis Valcramno tri

pulchri operis nasvum unum,quiet siioterim inter

buit ea verba, qus legunlur in libro ii De diuinis
nosbenevolaquadamdissimuldtionetegatur,si opus officiis, cap. 9.

hocexieritin manus eorumqui carpere amanlalio-

Tertium denique, quod hunc Valeramnum circa
diota,futuruses insigniim quod tibi a res nostrsefideisuspecium fuisse colligit Valdensis
fum etbene
Tum subjicit quod ipse in ex Anselmi libro De fermentuto et uii/mo.in princi-
multis contradicelur. »

isloopere notaverat.ocur ncmpein ordine sacrificii p pio,ubi Anselmus aullam ei salulem dicit,eo quod
contra pontificem imperatori faveret.
tria illa digesturus, materiam, intentionem, cau
samve Dnalein ; de materia agentes dixistis post Hoc argumento tanquam funiculo tripliciVasquez
multa, sed dicet mihi adversarius, Vivens ei sen- opus De divinis officiis, liupeTlo absLraxisse, et uni
sibilis in corpore suo, mobilisque estDeus et homo Valeramno Attembergensi alligasse se putat.Verum

Christus, corpusautem sacriflcii vitam non babet, funiculus,quamtumvis triplex,cujus chord.-e disso-
sensum noa habet, mobile non est corpus igitur :
lutcBminiine cohaerent.facile rumpitur eoque di- ;

Domini non est.i)Tandemque.^nselmus ad prffidicla srupto,opus Valeramnoallipatum ipsi citoexcidit.

haec verba, quae ex ipso rctulerat, ita scribit:uPri- Bene quidemVasquezex hiscesuppositis opusali-
mum quid hic sacrilicii corpus appellctis, penitua quod De divinis officiis,\n quie prsidiclaiverliix lcgun-
non adverto:oumenira ad benedictionemmysticain, lur.Valeramno ascribere potuit;at ipsaab Anselmo
operanle invisibiliter Verbo Del, corpus in corpus, fuisse ad Valeramnum scripta si quls ncgaverit,
substantiu mulatasitin substantiam;sicut in unde probabit Vasquez ? mensa
nuptiali aijua in vinum mutsrlasolum adfuitvinum Incertum enim omnino est,!", hanc cpistolam et
in quod aqua rautata erat:sic in mensa altaris so- huncce tractalum esse S.Anseliiii.cuin neque Ead-
liim adest corpus Domini,in quod vere mutatavera merus,neque Robertus de Monte(li) in recensione
panis substantia;nisi quod de aqua nihil remansit ^ Operum S. Anselmi, neque Trithemius inter pjus
in mutatione illa,de pane vero iiiutato ad peragen- Opera hanc epistolam aut hujusmoUi traclalumac-
dum sacri inslitutum mysteriisola remanet species censuerint;sed et raaniiscripti codices nullo Anselmi
visihilis unde B. Ambrosius Ne, inquit, horror
;
nominehanc epistolam habent.Jpsa enim sinetra-
:

carnis fieret,ideo in siniilitudinc accipimm sacramen- clatu, absquc nomine aucioris exslat in biblio-

tum.Nara panis substantiam post Dominici corporis theca Sancti Germani a Pratis, in pervetusto ms.
consecrationenr.inaltarisuperesse.semperabhorruit codice, ubi opus istud De diiinis ojficiis nihil nisi
pietas Chrisliana,nuperquedamnavit inBerengario capitum et libroruni distribulicne distatab excusis,
Turonensi.ejusque sei)U3cibus,namsi hoc admitte- ulpote in decem librosduntaxatdivisum.Piffitpro-
retur, jnm Verbum non incarnatum tantum, sed logus;0;n;u'a qux per anni circulum,sah hoc litulo:
etiam dici posset impanatum : sicut ille dicebat :
Incipit prologus liuberii {idem Germanis esl ac Ru-
Panis, Dumini curpus Iransiret, non lamen
si in pcrti), in libro De divinis officiis. Eltotum hoc opus
panls esse dcsincrel.»Ex quibus sancti Anselrai ver- exuipit hajc rubrica : E.vplicil liber Dumini Hobcrli
bis Vasqucz (43i, post doctores Oxonienses et Val- monaclti Siincti Laiircnlii in Lcodio l)e divinis olficis.

densem, sic proVakraiuno concludit:«Cum igitur Tandem his libris subjungitur epigtoia,eju3 suluta-
hasc ita sint.elverba omnia quae citabat Wiclefus, D tionis titulo : Fratri in Christo charissimo. Ulumina-
in eo libro qui estinter opera Ruperti, continean- tos oculos cordis;et sic incipit : Lcijo et releyo, cha-
tur,dubitandum non esl librum Dfdivinis officiis a. rissime, opus veslrum De officiis Traclatus autcm
Valpramnn.noa aulem a Ruperlo,conscriplum esse; De sacramenlo altaris scu dccorpore el sanyuine Do-
nam Valeramnuset Anselmns antiquiores Ruperto rnini eo in codice non habetur.
fuerunl.hic enimsnb Hcnrico V claruit, et sub Lo- Eadem vero hac episiola cum hujusmodi tracta-
thario III obiit ; illi autem sub Honrico lli clarue- lu asservatur in bibliotheca Sancti \'ictoris Pari-
runt. >. siensis, tacito pariter auctoris nomine.
Ubi Vasqiioz sic arguore mihi visus est : Liber Negativa haec argumenta si miiius possunt.habet
De divinis ojficiis qui inter Ruperli opera modo cir- quodin codice utroque Signiacensi litulus(45:iste

(43) Loc. cit, sier in tom. Ill Biblioth. Cislerc. in prfefat. ad

(44)In Germana appendicead Sigeber.ad an.1109 Opera B. Guillelmi S. Theodorici ; et ad finem
{Puirol. t. CL.\). epistola;istius.
(43) Haec omnia testatur R. P, Berlraadus Tis-
77 PllOLKGOMENA. APOLOGIA PIU) HUPEIITO. — PARS. I. 78
liiiic epistolo) prasnxus livitur : Eiiisiola domini \ suli Ilcnrioo III, anno Doraini millesimo Bcpluage-
Wiltelmi abbatis S. Tlif.oitonci ad ijuemdam mnna- eimo. i>

thum, tiui ile corpiire il smiiiuine Diimini sfriiiwrat. ll.ec Trithemiua libro De scriploribus ecclesiatlicis
Ht ip-iini clniidiinl h.TO vc.rUa : Finil ejii^lola ilo- tradit do Vilcrumo sou V«lor.imo McHburgnnsi, qui
mini Guitlelmi, iiuonUiim alibuti.i sanili Theodorici, solus cx hia omnibus Valerumis aliqiiu compo-
clc. SiJil ol in ccnnobiii Igniaconsi manuscriptus suissu Io);itur.
coilo.v lilirorum l)e divini.\ ofHciis pr.Tmillit opis- Terlius est Valcrannus, olim cantor Parlsicnsis
loliiiii islius Ciuillolmi nomino inccriptam. Kcclcsiio. Is S. MHrlini a Cumpis monastcrium in-
PiouriUis (luiiiom (10}, qiii primus h:oo .\nselmo gressiis fnorut sub LJrsionc, Ursono seu Urso,
.'^ou

Iribuil.unum proilucitapogriiphum.\nselmi nomon quipriinus regalisilliusmonaaterii prioraS Hugone

prjcrorens, sibi aNicolao Fubro communicalum-,ct abbalc Ciuniacensi fuil instilulus anno restilutte
suani insupor firmut sonlontiiim ex Viccnlii Bclio- salulis millcsimoseptuagesimonono.AdhuncVVale"
vaeonsis, Sancli .\ntonitii,et Pclri Anuilini tcstimo- rannuin scripsit Anselmus opistolam,qua eumhor-
nio ; Vulilensom aihloro pntorat ; et ipse Vasquez talur ut sanctum vit.r- monastioa; prnpof iliim nulla
modo potesl adjiui. Ail qiiid hi omnes diversason- ratione dimittat, etsi episcopus Parisionsis eum e
tientes nisi hnc unum testantur, incertum neiiipe n monastcrio viulenterabatrdxerit.Ea eliam in epistola
hanc ttb .^nselmo scriptam esse epistolara '?Ubi vero hujusceVulcranniorudilionemetingeniumAnselmus
dubii ali.|uid subest, quid corti potest statui Vquid commenilat.Huncautem Aiiselmi episi(ilamabl079
lirrai potcst suporstrui, niaximoquo ooncntiutur et ad an.IO'.'0 ruisse !^cri|)tam ox cocnlligo qund Ursio,
evertalurqui d oertuniotlinnum est:a Ruporto vide- sub cujus obodientia degebat Walerannus, mona-
licet composilos libros De divinis olliciis,(\aoA nihil sterii Sancti Martini a Campis prior institutus est

cerlius, firmius nihil, postea demonatrabitiir ? anno 1079, et ei successit Theobaldus circu annum
Incerlum est, 2" ad Valeramnuin scriptam esse Iu90. ll.-cc discere est tura ex Anselmi epistolaquae
hanc epistulam. Quod eniin S. Anselmus ad Valc- in lib. III epistolarura est decima tertia tum ex ;

raninum scripsorit librum De iiXjijino el fermenlato, llisloria re^'alis monasterii S.MartiniaCampis;tura

quid consequens estabipsoValeramnoeditoslibros ex libro qui inscribitur, Marliniana.
De dtviiiis officiis,\n quibus quiil inviili carpercnt, Quartus Valeramus est episcopus Citiziensis,qui
An3clmuslogit;et ea de causaab eodem Anselmo ad ab Ilonrico iv, impcratore reprobante Fridericum
Vuleramniim directam cpistolani cum tractatu De abbatem, fuil Giinlhero subrogntus circa Domini
corpore elsanguine Domini ? annunimillcsimumoctuagosimura nonum.Hsctra-
Soincertum penitus osse videtur qui Valeraranus dit Pdulus Langius in Chrouico Citiziensi adhunc
fueril, cumcircaAnselmietRuperti temporaplures
^ annum.
Valeramni.seuValerami, seu Valcranni mihioccur- Quintum.Vultramum episcopum EcclesiaeMigde-
rant. Lurgensis tradilDodechinus in appendicead Maria-
Primus esl Valeranus, abbas Sancti Vitoni Viro- num Scotura anno raillesimo. Ipsum Henrico regi
dunensis, frater Ilugonis Lingoniensis episcopi : favisse advcrsus Romanum pontificem testatur
obiisse legitur anno Domini millosimosexagesitno, epistola quam ad Ludovicum comitera scripsit, sua-
vel millesimo sexai;esimo sexto (17). dens ut Henrico regi se subderet, et illius parles
Alter Valeramus, seu Vileramus, ex Trithemio lueretur, ne oum iis qui Dei ordiuationi rcsistunt,
(i8) abbas Mesburgensis onlinis S. Bcncdicti,natio- Roilulpho, Hildebrando, Ecberto et pluribug aliis
no Teutonicus, vir in divinis Scriptuiis eruilitus, periret. Istam opi.etoUim cuin Ludovici responsovi-
el sxcuhirium litteraruni uon ignarus.carmine ex- dere est in appendice Dodechini ad Mariani Scoti
ercitutus et prosa, cum universitate Parisiensi ali- Chronicon in anno millesimo nonagesimo.
quandiu impendisset studium,ad patriam reversus, Sextum Valeramum idera Dodechiniis ad unnum
BambergensisEcclesiiescholasticunimunusadeptus millesimum nonaj^esimum quartuin producilNum-
est.Tandem considerausmundigioriam transirecum bergensem episcopum.AdipsumS.Anseinuisscripsit
tempore, contempto skcuIo, in Tuldensi ccenobio D epistolam de processione Spiritussancli,in cujus ca-
pro Christi amore raonachum induit ;et postremo, Valramumtanquam Henrici fautorem adversus
pite
crcscentibuM meritis, in monaslerio Sancti Pelri Urbanum Romanum pontificem vehementercorripit.
Mcsburgonsis abbas consecratus,nomen suum scri- HiBC epistola sic incipit : .insclmus servus Ecclesix
benilo posteris notillcavit. » De cujus opusculis,in- Caiifuariensii Valramo Numburgensi episcopo Scienli
quit TrithcmiuSjCgo tautum volumen melro et car- brcviler loquor si certus «sem, etc.Anno enim mil-
;

mine mixta prosapulchra varietate compositumde lesimn centesimonono Valramus tractatumde inve-
nupliis Christi et Ecclesiae. In Cantica canliconim stilura episcoporum inlucem miserat, eamjuris fa-
libros iu,qu\iaaip\ual, cum studia intu . . .claruit ciens imperatoris,non summi ponlificis. Sed vero

(16) Adnot. 3 a1 primum caput illios tractatus. d'Acheiy studio prodierunt [Palrol. CL).
Tom. IV Chronic. ord. S. Bened., ad an.
(17) (18) Lib. De scrip. ecc. et in Catal. illustrium
Christ. 852, in Catalogo abbatum mon.S. Vitoni, et virorum.
ad calcem operum Lanfranci, qu« R. P. D. Lucae
79 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS 80

postUrbani secundi obitum,Paschalis n,quiUrbano A Attenibergensis episcopus ; et proinde Vasquez er-

pacem et Ecclesiae com-
successit,parte9 secutus, r.isse cum istam epistolaoa adValcramuraAttember-
munionem babuit;unde et Anselmus cum amicajara gensem ab Anselmo directiim scripsit.uthuncVule-
salutatione honestat in epistola cui titulus est. l)o- ramura Attembergensem istius operis De divinis
miiio el amico Valramo vcnerabili eiiiscopo, Anselmu: olficiis auclorem asserat.

servus Ecclesix Cantuariensis arcliiepiscopiissalulem, Nihil suadet ad Valtramum Magdeburpcnsem

scrvit, etc. IluncNumhurgensem episcopumTrillie- hanc epistoiam fQisse directan).':^^^ nec mihi est
mius De scriploribus Ecelcsiaslicis de
in libro Sle- unde pruilenter eonjiciam ad Valramum Numbur-
phatio seu Herrando, Valtramura vocat. gensem missam fuisserquod eniin S. Anstlmusad
Centuriatoresquidem('i9)dcistoValramoepiscopo Valramura Nuremburgensem librura De Sjiinlus
Numbur-gensi ea oninia traduntquae etde Valtramo sancli prycijsiwwc miseril.quid tum ?An uniomnia
Magileburgensi,etdcVairamoNumburgensiepiscopo dicantur, an ad unum omnia diriguntur unius
Dodechinus distincte protulit. At advertere debue- alicujus scriptoris opcra ?
rant huncValramum episcopumNumburgensem.ad Imo nec ad Numburgensem,=icu( nec ad Citizien-
quem scripsit S. Ansclmus, non esse in appendioe sem, neo ad Magdeburgensem Valramum scriptam
Dodechini eunidcm Valramum, ruem ipseDodechi- n tuisse hanc epislolam ex duabus mihi prol)atur.
nus paulo ante dixit episcopura Magdcburgensem Primo quod nullus ex his Valcrarais,si Nuriiburiien-
sed Dodechino unum esse Valranium, et al'.erum sem excipias, opus aliquod edidisse reperiatur, et
Valramum;llium Magdeburgensem.istum Number- inter scriptores ccclesiastieos censeatur. Secundo
gensem episcopum illum cui comes Ludovicus
; quod sanclus Anselmus,si hujusce epistolae auctor
scripsil; isluni cui scripsit S. Anselmus archiepis- cst, Valeraraum, ad quem hanc epistolam dirisit,

copus Canluariensis. duntaxat vocet chariss^mum; quonomine,nullaad-

SeptimusValeramus,ut loquuntur Conluriatores, jecta honoris et reverentire^ vcl saltcm episcopalis
seu Valerannus^ut ex iloberti de Monte Appendice dignitalis nota, episcopum sanctus Anselmus nus-
adSigeberlura, eumvocat appendis alteraad Mar- quam salulat.Nam etiamsiia primaadValeramnum
tyrologium Benedictinum.monachus fuit Clareval- Numburgensemepistola ipsi tanquam estraEcclesiae
lensis qui aSimoneNoviomageusi episcopo vocatus communuinem posito, salutem dcnegaverit,non ta-
cum aliquot monachis,anno millesimocentesimovi- men eumsioeepiscopalisdigr^itatis noininc dimisit,
cesimo nono,primus abLias Ursicampi vulgoOrcam ut in altera ad eumdcm sed reconcilialuni.epistola,
rexit monaslerium,ut testatur ChronicumFlandriae ei ut domioo et amico salutem dicit,ut hujusraodi
libroquiuto;ctcum ibi tresaliasabbatias fundasset, epistolarum inscriptiones pra?lerunt.
ipsum obiisseanno millesimo centesimoquadrage- '-'
Sed nec quis boc opus Valeranno,Philippi Iregis
simosecundo fidcm facit SiL-eberti continuator ad cimerario, qui non Ecclesi.T: sacramentis.sed prin-

huno annum, el relerunt Ci-nturiatores centuria x, cipis sui obsequiisstuduit nec Valeiano comitias-
:

pag. 1692, et altera appendix ad Martyrologiiim non divinis

seruerit, qui officiis^sed bellicis rebus
Benedict. animum dedit.Nequidem ert,'o ad Valeramnum epi-
Octavus Galeranus, seu Valeranus,filius est Ro- scopum Numburgensem, sicut nec ad Citizicnscm ;

berti consulis deMellenl,qui patri succedens inNor- sed nec ad Meilenli comitem scripta csthaBC epislo-
thmannia factus est comes Mellenti anno millesimo la,nec ulli istorura attribucndura estopus Dedivinis
centesimo decimooctavo,et crucem assumpsit anno offtciis.

millesimo ceniesimo quadragesimo quinto, juxta Cui ergo Valeramno hoc opus tribuendum ? Ad
Robertum de Monte germana appendicead Sigi-
in quemValeramnum haecepistoladirectaest?.\dquem
bertura,ad annum millesimum centesimum deci- Valramum missa hKcepistola ? vel ad Valeraranum
mum oclavum,et millesimum centesimum quadra- S. Viloni ahbatem.vel ad Valramumseu Viler.imura
gesimum quintum. abbatem Mersburgensem,vel ad Valerannum Pari-
Nonus tandem,quiRuperti saeculo vixit,Valeram- siensis Ecclesiaj olim cantorem,vol ad Valeraraum
nus Bajocensis archidiaconus potest numerari, D seuVrtleramnum monachum Clarevallensem.postea
qui Galtero episcopo RolTensi successit, et obiit primum Ursicampi abbatera, vel ad Valerannum
anno millesimo centesimo octuagesimo secundo.ut Bajocensem archidiaconum. At si ab Anselmo bic
habel Robertus de Monte in appendice ad Sigeber- libereditus est,iieta3 prohiDere videturquominus ad
tura. primumetadultimuraasseramushunclibrum luisse
Cum ergo S. Anselmi et Ruperti sceculo tol oc- transniissum.Primus enim anno millesimo sexage-
currant Valeramni,Waltrami seu Valranni,constare simo, vel millesimo sexagcsimo sexto decessit, An-
neutiquam potest quis ex his omnibus auclor luerit selmo tunc lemporis juniore.Ultimus verovita fun-
operis De divinisofficiis, ctad quem directa epistnla ctusestanno millesiuio centesimo octuagesirao ;et
qu;c in hujusmodi opcre nffivum aliquera arguit. proinde mortuo .^nselmo.qui millesimo centesimo
Constat quidem non ad Valcramum Attember^'en- nonagcsimo decessit, priusquam iste Valeramnus
aemscriplamfuisse,cumnullusaudiaturValeramus librum De divinis offiriis, poluhsel conscribere.
(49j Centur. xi. c. 10. pag. 603.
81 PROLEGOMliNA. — Al>OLOGIA IMIO KUPERTO. — PAUS. I. 83
Et ita jam rcs tola est Mersburgeiisem inlor ct A Biono monachum ordinissancti Bcnedicli, ahbatem
Fariaicnsom et UrsicuDiponscm.cujuasitopus istud inilivinis littorisexercitatiBsimum,(|ui plurcs cdidit

Dc' dieiiiis oHiriit quoil Vulcrano tribuilur, ct ail libros ox (juibus ipsumopcrisisliusaucloremjudi-
;

qiio.ii scripttt h;vc ppislolu, ((u.t) Ansclmi dicilur. cavit. At Tcutonicum pro Teutonico, monuchuiu
Morsburgonsis jura potoriu videntur cuiu plura pro monachn, abbatcm (icrmannm pro abbutu Gcr-
ediderit opera, quibus interecclesiasticosscriptoros mmo, Vileramnums(;ilicet Mersburgenscm proRu-
moruit annumeruri, interquoaalioruni nomosedcm perlo Tuiticnsi habuit : et illum pro isto dcdit Oxo-
obtiniiit. Voruni cum ct isti Villcrumo Mersburgonsi, niensibus, Valdensi et aliis qiii Valerunmum a Vile-
nullus.quom scinm, opus De divinis o/yiriis ascripse- raraiio non dijudicantcs, liuuc existimaruni cpisco-
rit, nullusquo ud ipsum scriptara,qu;o Ansolmi ccn- pum Numbcrgcnsem, cuin religioni Vasqucz et alii

setup,epislolamdixerit et Anselmusoo muUaaitato

: ducorent opus istud, in quo non niliil cucharisticaj
postcrior sit, nulli.us sane fidei est ab Anselmo scri- veritati rcpugnans ipsia videbatur, schismatico po-
ptam esse hanc epistolain, et ita nullius prorsus est tius tribuero quara scriplori catliolico, cujus nomen
fldoiopus islud Dc rfi'i'iHi.s-o//if';isabeoVulruranoodi- in sui crroris palrocinium Lutheruni trahebant.
tum ossc, cui uni Viildonsis, Osonienscs, Vusqucz U;cc crroris illius Vulcramnuiii Ituperto siibsti-
et ulii nullo jurc, nulloquo probato fidei testimonio .. tuentis origo el series mihi visu cst, quam indicussc
Iribuendum voluorunt. sufliciut, utunicumquod adversus lirmissiraa Ru-
Nrttamen .Vnselrai, aut Guillclmi abbalis S. Theo- pcrti jura profertur lcstimonium, minoris fiJei ba-
dorici.autallerius ulicujusauctoris injuriu.Ruperti bcatur, quam
quod certissimum est evertat, vel
ut
Tuitionsis jtira stabilire videar, una est sivo pro quod prorsus incertum est lirmissimc statuat.
Anselmo.siveproGuillelmocontcndentium, proTui- Si quis tamen unius hujusce scriptoris fide perti-
licnsi abbato prouuntialu sententia, lihros scilicet nacius contcnderit ut Va.^qucz ; aul facilius concea-
Ds dirinis offtciis a Ruperto fuisae compositos. Joan- serit, utdominus de Lestoq Sorbona sacrae theo-
in

nos Picardus (.^0) ab .\nselmo Cantuariensi ad llu- logiae professor unum De divinis officiis opus a
portura missam probat epiatolam, sic cum consli- Valeramno exiisse, non tamen inde cum Oxoniensi-
tuens hujusce operis auctorem, ul illud dixerit, bus, Valdensi, Vasquezio et aliis negasse debuit
leviori licet rat'onis conjectura, a Ruperto susce- unum illud, de qno contendiinus, opus De divinis of-
ptum, dum Anselmus viveret, completum vero post ficiis a Ruperto esse conscriptum. Nonne et de iis

Anseliiii obilum quem anno millesimo centesimo Isidorus, et de iis Alcuinus, et de iis Amalarius et
nono conli'.'iss8 non difHtetur. Sed et Thcophilus alii libros composuere. At in iis libris, inquient, qui

Rayn;iMus (51) deteinporumrationenihilsollicitus, inter Ruperti opera circumfcruntur, quyedaiu Itigun-

et episiolam Anselmo ascribit, et libros De divinis " tur quae et in Valeramni opere. Siccine transiimpta
o/yScmRupertoTuitiensiattribuit.TandemR.P. Ber- quffidam prolem parenti subducere debent? Quis in
Irandus Tissier (52) non ab Anselmo, sed a Guil- Ruperto vel raodiceversatus non deprehendit aliqua
lelmoS.Theodorici abbate ad Uuperlum monachum nonnunquama Ruperto loca proferri, lacitoauctoris
hanc scriptim esse epistolara sic asserit, ut nullo nomine, perinde ac sua? Nonne et ipse Rupertus
repu,'nante opus Ds divinis o/yiciisEluperto astruat. hoc sibi in isto De divinis officiis opere contigisse
Ex quibus videas quam leve sit primuro illud, declarat (53) in suo Apologetico, uti inscitiam simul
quod es ista quam alii Anselmi, alii Guillelmi, aiii ac iuvidiam arguit smuli cujusdam in ipso S. Gre-
alius inccrti auctoris dicunt, epistola, Valdensis, gorium iraprudenter damnantis ?
Vasquez et alii dicuat argumentura quo libros De Sapicntius ergo cum domino de Lcstoq ex pra-
divinisofliciis Rupcrtonostro abripiant, cum siveab raisso Valeramni opere nihil adversus Ruperti opus
Anselmo, sive a Guillelmo aut alio aliqno qui ncsci- inferri intelliget, quisquis duo ista simul stare posse
tur, auctore scripla sit ha;c epistola, indubie tamen noveril. Valeramnus opus De divinis officiis edidit ;

ab utriusque parlis censoribus Rupertus hujusce Kupertus libros De divinis officiis composuit, et in
operis auctor proclametur. uno ipsorum capitulo eadem verba leguntur. Quid
Nec eos plus juvat quod Joannes Parisiensis.qui D hxQ, pugnant, ut uno pftrmisso negetur alterum ?
anno supra centesimumaRuperto vixit, Valramoea Nihilergoalterum Oxoniensium, Valdensis et Vas-
verba tribuat quae leguntur in capite 7 libri ii De quisargumentumex Joannis Parisiensis testimonio
divinis ojficiis. A ./oanne Parisiensi Valramum pro ductum adversus Ruperti jura concludit.
Ruperto idco scriptum dixcrim, quia audierat ab Sed et tertiura ex Valeramni suspecta fide infir-

abbate ordinis S. Dcnedicli natione Teutonico, in mius adhuc procedit. Valeraranus quidem fuit

divinis lilteris eruditissimo, in Germania florenlis- schismatice a Romano poniifice divisus : ergonecen-
sirao, inter ca;tera compositura opus De divinis of- sendus auctoroperis, quo non solum nihil adver-
in
Audierat ex Universitate Parisiensi studuifse
ficiis. sus Romani imo plurima in
pontificis auctoritatem,
quemdam Villeramum natione Teutonicum, profes- RouianKsedisetEcclesiaeRomansecommendationeir

(.50) Adnol. ad hanc epist. el ad lib. De sacram. (52) In Bibliolh. Cisterc.

corp. et sang. Domini. (53) Lib. 1 in Reg.
(ol) In syntaxi priraie partis Opusc. S. Anselmi.
83 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 84

et unitatis Ecclesis laudem posita leguntur ? An re- A abbalemSigpbergensem libruramultisScriplurarum

bellis el schismaticus in capite vicesimo septimo refertum mysteriis.queminlitulaviiDeyietocm Verbi
libri primi De dicini^ ofliriis Petrum principem apo- Oei. Scripsit alium l>e divinis officiis. » Trilhemius
stolorum constitueret, el proejus excellentia Petri libro De scripluribux ecdesiandcis, ad Rupertum, in

successoresciEteris praeeminere patriarchissectiret, catalogoquera supraatdusimus Baronius ad nnnum

quos solos principes nominari ? An
dicit apostolicos millesimum centesimum undecimum fal^tur hoc
fidei initium ab illa sede prodire doceret, istamque anno a Ruperto editum opus De divinis officiis. Bel-
proinde in Ecclesiis observari regulam, ut neminem larminus in libro De scriptoribus ecclesiailicis ad
habeant pontificem, nisi ab eadem sede missum, a Rupertum. Centuriatoresoenturiaxii, Sixtus Senen-
quaprimus illis prDedicatorfidei missusest, etiliam sis in Bibliotheca, opus istud De divinis ojficiis inter

missionem dieeret pallii esse largitionem ? An e.xlra Ruperti Opera computant.

Romnnaesediscoramunionempositus.Romaneesedis Cocleus, catholicae fidei advertus Lutheranospro-

statuta commendaret, et adversus Graecos tuenda pugnator acerrimus, cui nihil sapere poterat quod
Busciperet, ut ea celebrat el tuetur (54) auctor hu- sanam Ecclesiajdoctrinam non saperet, Rupeiti stu-
jus operis? An avulsus a capite pronuntiaret, ut diosissimus: inter praecipua ejus opera, quae suae
auctor isie (55) Eoclesiam ex ipsius Petri, cujus vice g coinraissa esse fidei scribit in cpislola ad llenricum
fungiturRomanuspontifex, auctoritate spiritualium abbatem Tuitienseni, et quoe Coloniae prelo subjici
divisiones donorum distribuere ; istius principis esse curavit ut publica fierent, duodecim ejiis libros De
ovibus Christi pastores ordinare, etc. diviais officiis enumerat : « Eduntur, inquil, es prae-

Non ergo opus istud evolvit, qui ex Valeramni cipuisoperibusejustria,nuncad proximas Kalendas
Numburgensis schismaleperperamdeducit.nonnisi Aprilis evulganda, nempe quatuordecim libri Gom-
ex ipsoopusistud prodiissse icumpotiusexsuspecta menlariorum in Evangelium Joannis, duodecim libri
Valeramni fide, et ex ipsius in sedem apostolicara in Apocalypsim ejusdem, ac toiidem libri De divinis
rebellione inferre debuerit ab ipso nusquam editos offiriis. Qux omnia cum fidei mes commiserit, » etc.

hujusmodi librus, qui summain, ubi vis, se locus Nirolaus Sanderus in libro sepiiiro ex his quos
ofTert, erga si df m apostolicam protestantur debilae Oe visibili mnnarchia Ecclesice adversus hsreticos
religionis observantiam. Quid ergo juris Valeramno scripsit (56) pluribus locis Rupertum librorum De
Nu'jiburgensijam superest, quo ab Oxoniensihus, a divintsolficiis prununtiat auctorem, Gualterusetiam
Valdfnsi, Vasqiiesio et aliis operis istius Dc divinis in sua Chronologia, Ruperti operilius el illud accen-
offidis auctor asseratur? Qui injuriae non est fetum set. Sirmondus ipse, sicut et alter Jcsuita, nomine.
legiliraosuliripuisseparenti,utsupponereturalieno? _ Floridus, in Spongia (57) sub ficio Leomclli nomine
ii:
Alienus —
t \7..] 1«.,;»;«^.... ,,«.,« it>
est Valeramnus; legitimus unus esl Ruper
—
«- ^J •i:..- :~ ..i n .: 1.,_:*„.„™ j^*
istius operis, ul Ruperti, auctoritatem commendat
tus noster Tuitiensis. et defendit.
Qui prolem supponit, sicut prolem subripit
et qui Sed et Petrus Aurelius, cui a Sirmondo et a Flo-
patri, criiiien habet onini legum severitate mulctan- rido objicitur opus istud, tanquaui Ruperto dignum
dum cuinesubjiciendus viiiear, quasiqui'propriam
; (58) diversis in locis admittit, qnod tamen si dubia?
Valeramno abslraxerim, ut alienam Ruperto adju- fuisset auctoritalis et fidei, neutiiiuara tot in locis
dicem, quibus titulis et quo jure ista sit ipsius, in- admittere debuisset, sed excipere potius, quam ob-
victissime probandum suscipio. jectum ex capite decimo sexto libri quinti De divinis
Non suppo^ititia proles illa censenda est, quam oflicii.^ testimonium expositione tnties rcpelita dis-

legilimam ipsiiis parentis esse testantur omnes qui solvere.

sensum habere student hujusmodi fetuum; multo Sed magis accurata disquisitione ex Augustini Ca-
minus ea quam ipse parens suam agnoscit, ul suam nonicis Joannes Picardus epistolam De corpore et
servat, et utsuam defen lit. Quae polentioralpgitimae sanqnine Domini ab Anselmo adRupprtum, non vero
prolis iniicia quam certum hujusmodi censorum ad VHlerainnum.directam siccontenilit, utuRupprto
testimonium,quam parenlis oscula, ainoret tutcla? perfectum quidem fuisse hoc opus /)«(i(ui>iis officii?
ha>c autsm omnia Ruperlum operis isiius De divinis D post Anselmi decessum, anno videbcet centesinio
oificis proleslantur auctorem. Qui enim scriptorum undecimo;sedabeodeminchoatum, dura Anselinus
ecclesiasticorum consoripsit catalogos, qui opus viveret,scilicetanteannum raillesimumcenlesimum
istud Riiperto non ascripserit? nonum, demonstrare studeat.
Continuator Henrici u GAndavo De ecclesiaslicis Cuiiiergo singuliquiecclesiasticorumscriplorum,
sCriploribus, cup. 5, a Piuperto compositos maxime et pr« caeleris, Ruperti libros recensere sluduerunf.
hujusmodi Ue divinis officiis libros, histestatur: ct ipse Anrelius, cui tanti viri auctoritns ex libris
« Rupertus abbas Tuitiensis scripsit ad Cunonem De divinis of ficiis opponebatur, opus istud esse Ru-

(5i) Lib. II Da divin. offic., c. 21 et 22. (58) In vindiciis censur. Sorbon., pug. 41, et i

(55i Lili. III Ue dlvin, offic, c. 10. parte orthodoxi adversus Jacobi Sirmondi Antirrhet
(56; l.ib. vii, n. 806 et 812, et ad an. Christi II, pag.56l, etin partem secundam Antirrhet,, pag.
H24-I145. 619 et 620.
(57) Assert. quinta ad trop. terliam, tit. 2
 PltOLRfiOMKNA. — ALOLOGIA PIIO RUPEtlTO. — PARS L 86
porli protoslontiir qiiis ilkim ei non doputavfril, \ Buii iiiiiiii ponlitirain inlo.r alins sun'», quns ihi rc
quoil lot ei liac in re jinlices una voco adjuilicanl? censel.oluciibrutionci", opug i^tiid vcliiti sui laliorig

Puruin sit quud ciplcris auriicit geminum huncce primitias, ct omnium quae gcripHl opcrum riiput
RupiTli lelunjiilisexlororum vindicasselosiimoniis itorum dirat f Scripseram, :inquit, et iinte hi-c

et 1'nrum niiixiniiMini lliiporti opcrum conscripscro omnia opusculura De sacramenlis sioeofficiis 'tivini.i
ciitiiloK"'*> ^'fit lil)ro3 rnumer.ivcrnnl.t}ui9 illo cnn- per cinniliim anni, distinclum libellis sivetomis
cppliini sinii proloin abnogot, qui illuii amantcr ut dundocim. »

suain reccpit, et ut auum Ibvel ac protcgit ? Quis Igitur opusculum istud sinon scripsit Rupertus,
opu5> hoc in Ruperii sinuconcpptum,ox Riiporti fe- tnrpiussano etdamnnbiliusquam Saphira, in suiim
cunda montc odilum eorto non jiidiect, qui Ruper- caput, ne dicam in Spiritum sanctum mcntitus cst,
lumopiis istudiitsuuni prolcsliinlem,ut suuracnni- alionas opcs, ul suas, ad sancti Pclri succcssoris
moniiintcm.utsuum diountom, et ul suum defon- pedos defcrens, ut mendaoio fiirtn ciimularct. II.-cc

dentem advcrtit ;'

sidesanctissimo Rupertocogitaropia mens refugit,
Kupertus opus istud Dc diuiiiis nfficiis suum csse et opus i.stud ei subtrahere sana mens nbhorrcat.
ipse declarat,ut suum ipsocomniondut.ct tiinqnam Ipso sui hujus operis vindox estin libro priino iii

suie lorrie fru^resUeo dioal in pliirilius alioriimsuo- Rctiiilam, qiii el Ruperti Apolorjeticus dicitur. Cuin
p
ruin operuin loois.Sed m iximein opislolaad Cuno- eniin invida mons a;mnlorum ex cjus libroDi; (tivi-

nem llatispnnensis Ecciesiaecpisccpum hoc npus nis olficiis,que.m nulla Iraudis suspioione logendnm
De dit^inis olliciis inter sua primum vocal, unde et uni studioso idroginti tnididorat,unam propositio-
illud tanqiiam primilins frugum terrx sux Cunoni nem damnassot tanquam fidei et «economiae Vcrbi
offcrt,80U potius.ut ipseloquitur,per manuK ipsius prorsus adversam.jamque fratres oruditi, ut ipse
dimi'tit in ronspoctu Domini. « PrimiliHS frnguin narrat (.59), dirigerentur qni inquireront an verum
terr.r,inquit Kupcrtus, qiiam Dominus dedit mihi, esset quod do Ipso f.ima longe latoque sparserat,
nunc offcro secundum pricceptum sanct<pac mysti- sciIicetipsumilixisse,ipsumscripsissoSpiritumsan-
CB legis, dum proesens opusculum quod de divinis ctum de Maria Virgine incarnatum: quo Rupertus
scripscrara olfieiis, diu expetitiim niitto tibi.Cuno se vertit? quo confugit? an librura despicit unde
Pater mi, hactenus abbas ca;nobii Sigebergensis, suspicio ?

nunc aulem ponlifex EcclesiaB R.itisponensis. Pri- Sed et uno ex Rnperti rcmulis librum hunc pro-
mitia; namque sunt ist« cunctorum oporum, quae clamante haerelicuiii, imperito etiam popello enm
mihi a Doininoprovenisse gavisus es, » etc. « Iloc deposcente et rapere festinante ad comburendum,
autem opus De (lioii.is ofliciis,quoii primum erit, » Rupertus quid agit ? An suura negat hocopus?an

etc. Et insuper in cadein epislola sua ipse enume- C dicit alicnum? lloc opus, si Ruperli non est, Ru-
rans opora, illud primum describit. « Sunt autem, pertus suum pntas asseret quod h<Brelicum, quod
inquit, pra^senlium primitiarum libelli xii. » Tum- flammis tradcndum rapitur? Si Ruperti non est, ni-
que sua coelera subjicit opera,ut in ejus catalogo es hil ad Ruportum ista criminatio. Librura auctori
ista epistolasupra posuimus. suo dimittat Rupertus, et omnem a se depulit ca-
Quanlis veroRupertus hunc librum commenda- lumniam.
verit, suumque fecerit, discitur ex capite decimo Suumtamen opusistudRupertus asseruit vindex
fortio libri secundi, quem in Regulam sancti Bene- sui simul operis ct su.^b tidei : nec enim cerauli sui
dicticonscripsit,ubi dehujusraodioperesidoriuitur vel inscitiam, vel invidentiam tacitus dimisit, sed
« In libro quera scripsi dc sacramentis sive officiis, ejus inscitiara risit, el sprevit invidiam, ut inilio
raliones hiijusce ohservationis, Ciir loco Alletuia hiijusoperis sumusprffilocutised.dum .i^mulum vi- ;

cantctur tractus expressi,quas a multis lihor.lerlegi opuscula quie istius in ipsura odii erant
det, inter
jamdudum comperi, ct earum tantaet talis estalti- seminaria.imprimisopusistudcomputat. « Locutus
tudo sive profunditas, ut hic non breviter possint sum, inquil (tiO), iraprimis opusculiim De divinis
iterari. t offtciissivesacramentisperc\Tcu\am annidistinctum
iNonnehocunocolIapsaruuntomniaOxoniensium, Q libellis duodecim : maleriamquc pergrandem bre-
VaIdensis,Vasquis ot aliorum.qiii inoppositura ni- viori quam oportuisset opere astrinxi. » Tumque
tebantur.fundamenta? IVonnehoc uno Rupertiejus Ci-etera sua opora subjuogit.
ad opiis De divinis o/y?e(wita statuitur, ut non nisi Verumetipse libersuum prodit auctorem,prole3
graviinjuria Rupertopossit detrahi,quod ipsesuura parentera.fruclus arborem.Nam libri secundicapite
esse aflirmat,et tanquam suum per manus pontificis vicesimo tcrtio aucior se monachi:ra profitetur his
dimittit inconspcclu Doniini? plagiarium, an An verbis « Causa poslulat quiddam nostri ordinis,id
:

porfidum,an sacrilegumdicentrcligiosissimura Ru- e.^il monacliorum non praeterire proprium. i

pertuni ? Absit. Et libri septimi capite vicesimo quinto « Istis :

Neu uni duntaxat episcopo.sed etomnium Eccle- recte et laudabiliter anoslri \d eit rnonastici ordinis
siarumcapiti summoponlifici Ruperlushocopusut majoribus traditumest. » Expressius vero in libri
suura huraililer obtulit. Ipse enim in epistola ad octavi capite quarto monachus sub abbate Beren-

(59) Lib. I in Reg. (60) L. I in Regul.

87 RUPEIITUS ABBAS TUITIENSIS.
gerojseu Berengario, iii ca?nobio S.
Laurentii de- A debet hoc opus a Ruperlo fuisse eorapositum ea
claratur istius operis auctoranno niiilesimo centc- duniaxat a;tate quam ipsein paschali cereo signa-
simo undecimo, quo Rupertumin isto monasterio tam descripsii.annovidclicet reparata salutism'lle-
sub illo abbate degisse constat ex ejusad Cunonem simo cenlesimocum undecimo.
abbatemepistol;i Cuicunque fikli animx
: ; c.-i Rei- Quam Piupertus sacrx Scriplurx inteltigenliam ha-
nero in Vita Ruperti; ct ex ipsa Ruperti (Jperum buerit.
superius a nobis deducta serie. Ad verumnisi vero non pervenitur, a vero ue-
Uffic audiant O.^vonice doctores,Valdcnsis,Vasquez flectitnusquain, qui a Spiritu Dei rpgitur, qui nou
et alii,snumque Valeramnuraab omniinopus istud nisi ad sequi sammaet prima veritas est, hominem
jure dejiciant. Audiant
a raonacho composituni, ducit, et eura quiRuperti fidem ab erroribus vindi.
quod ab episcopo Numburgensi editum coluerunt. candam suscepit, plurinium juvat, qui non e.\ pro-
Legant anno millesimo centcsirao undecirao con- prio sensu, sed e-x dono coelesti, saoras Scri[)tur£e
scriptum quod sancti Ansclmi anno millesimo cen- intelligcntiam obtinuerit Rupertus. Non er/o do-
lesimonono demedio facti temporibus.a Valeramno num istud cccleste silebo, qund de Ruperto testan-
exiisss contendunt. Tanderaquo tot ipsiusmct Ru- tur quolquot de Ruperto scripscrunt.
perli de islo suo opere testimoniis, quibus integra r> Reinerus, monasterii Sancti Laurcntii, in quo
debetur fi(les,plcnissime convicti,Rupfirtoomnijure Rupertus a teaeris cducatus csL, monachusdonum
opus istud restituant.quod Valeramno, nullo juris illud Ruporto supcrneinlusumprae caiteris sic com-
titulo,sub levisduntaxat conjecturaj inccrtoadjudi- mendat,in libro Dcviris iUuslrihus WWus coonnbii :

caverc. « Aperuitilli sensum Sapientia Dei, ut intelligeret

Necprajtereundum quod Joannes Picardus,Bello- Scripturas, ut tractaret de illis sumraa facililate,
vacus.caiionicus regularis Augustinianus,ut episto- summa utilitate. » Et aliquanto post
Cui rnos : «
lam ettraotiUum Ue iillaris sacramenlo,nnUoTec]a- erattam laudabili?,ut si quando iniuorem sibi adessc
mante, AuseluiO vindicet, et ab eo ad Rupertum gratiam sentiret.hurai ante Dorainum sese adjicoret
fuisse anno millesimo septuagesimo nono, vel se- crucifi.\um, etaSanoto et Vero, qui habel clavcra
quenti transmissum probet, dicero cogitur priores David, qux nemo claudil, claudil, et ne^no
aperit, et
saltem Dc divinis officiis librus, in quibus nonnihil n;?er)7, peterot quodclausum erat aperiri.Humililcr
cjrpendura de.jrehenriitauctorhujusmodiepistola;, quierenti, fideliter pulsanti, niox apericbalur, duin
ante brac tcrapora a Ruperto fuis=o, rudlori iicet luce intGlloctui superinfusa niirabili inodo 'audirit
Mincrva, conscripios,et ad Anselraum directos,do- quidloqnereturin ipsoDominusDeus : adco eniin se
neca;taiis prnccssu a Ruperto perfecti Cunoni jam diligenlem ditaverat, adeo thesaurura pectoris ejus
episcopo Ralisponensi dicarentur. ^ repleverat, ut duo insimul, aut tres vi.^s: possent ex-
Totahaec Joannis Picardi fictio seipsa concidit; cipere scriptores quaidictabat.Aspexerat aliquanrio
nec enim stare ullateniis poLcst quod Rupertus in visu noclisSapientium Dei,Verbum Dei se deos-
vi.^i

natus.si natus ante iinnum raillesimum culans; cujus soi!i''et totum existeret corpus quasi
scptuoj^esi-
raum nonnm.dn divinisofficiisscripserit.Slare non de auro formatum purissimo, a quo etfislulas pro-
potestquod opns imperfectum Rupertus miseritad minehantundiquccomplurcs,qiia; vivascumiinpetu
Anselmura.qni non de incocpto.sed de coraplctola- in iilum aquas profundebant. » Ilis Reinerus Ru-
bore Ruperlu in epislola gratulatur. Stare perti gnitiira proscquilur.
non po-
lest quod annis triginia duobus,
ab anno videlicot Ne autcmsuo adulatura cojMobiliE Rcinerum su-
millesirao seplucgesiinonono ad quibus donura doclissimus Joannes
anntim millesi- spiccris, illius
mura centfsimum undpcimuin.qui inhujusmodi CocIeus ce!ebret,ex epistola ad Henricum abbatein
li-
brorura octavo notalus lcgitur,susceptum ac tantus e-t auctorille
opus Ru- Tuilieiisem, accipe : « Talis
pertus diraiseiit, dum nuUa cura
cur,-. prcmcbat. R'iperlus,» cujus opera inulto studin odi curabat,
Starenr.n potest q,iod Rupertnsea
relate dedivinis « ut lectorem non modo erudial scientia, sacrisquo
of ic-is e,sorit.qui nonnisi ex^finclio
Pasfhalis H et in littcris exeicitalum rcddat, ac scribam docium in
Guiberti schis:ti.;tp, illius nompi'
auctoribupiloniico D regno coeloium facial, veruni etiam »d pietatem ac-
III et Guiberto vita (unctis,
sacerdotem Domini
in cendat, ud sanctitiitem vitie praBparet, ad divinum
unclusest; ctDominoosillius, ut innammet humiliter
ipse enarrat amori ra : sapere^Ecclesios con-
tuno aperionte,divina coepiteloqui
sacrarnonta pri- Eentiro, pra>latos revcreri docoal decus prnlocto ;

mumquc illud opos /)« dioinis of/iciisc^Uvodecm di- GormaniiB doclor vere sulidus, pricclarus ecclesia-
stinctura libellis conscribcrc,
quod pioptereavocat sticus.qui cuni veleribus quoque, tuiii GriBcis,tum
Pnwt/uts trugumicrrx cui btnedixit
Dominus. Sla- Lalinis,in sacrarum litteraruin explanalione h;uid
re demqne minime polcst
quod eaqua; Ansclmus iraniprito compar,;ri possct.Quis eniin ex omnibus
si s:t ancfor t^p^fMv^^
desacrnmcnlo aUari, inhi.jus! aut diligi'nlius,aut luculeiitius uberiuequo scripsit
modi nperis capite corrigen.ia aut
explicandanoL,»- in Evangplium Apocal.vpsimque Joannis ? Quis sic
veraf, Rupcrtus, dura operi
illi manum ultimam veiba omnia expoiulit ? Quis sic oninia Scripturis
dedil.casiigationc spontaneaemendare
vel clariori declaratac munit?PriEclara quidem cxslantmonu-
e.>;pliralio;ic illustrarc doLrcclaverit. Starc ilaque menla Chrysostomi, Cjrilli, Augustini in Evange-
 811 IMIOLKGOMKNA. - APOLOGIA PaO UUPERTO. I'AUS I. uo

linin Joannis ; verum tumon mult.i post oos.ilivina A ilocuit, criantes correxit, cnnfudit li(nrclico8, tu-
illuminaiiono Hdjutus.reperiilacilu digna Uupcrlus pcrlioii proslravit. Sicut oliin opiid Syroa B. Icvita

noster((iuia GiTniuiius), Is in Apocalypsim omncs ot monachuaEplir.Tin u Spirilu siincto pcrviginnuni

omniumoominontarios longosupcravit.» doctor nrdens constiluitur, sic llupertus prcaliiiur

noster et abbas, eadein fucultato illustrutur.» Uax
Trillioniiua su;c patri.t! ordiniquo suo, 3cd otsuo
Tritbcniius oruns in Rupcrti Tuiticnais laudem.
nuuieri dcfuisset, si intor ecclesiasticos scriptores
Sixtus .Soncnsis, libro iiunrto nitiliolhecx suncHf,
suum nostruiiique riupnrtum, dono illu singuiari
pra-clarum eliani de dono Uuperti li.ilii-l
ccjclcsti
inter cajtoros prajdivitcni non e.xliibuiaset. Undo in
testinionium : • Hiipcrlus ubbas Tuiticnsis, juxta
libroDt; Sirii)loii'ius ecrlaiiislicis do Ruporto ba;c
Coloniam Agrippinain, profcssione BenedictinuH,
scribit Huportus alilias Tuitienais coDnnbii, ju.\ta
: «
nutione Gor.iianus, vir in divinia Scripluri8,Spiritu
Colonium Agrippinam, orilinis S.Iicnedicti, naliono
sanclo per visibnem illustrante, doctissimus. "
Teutooicus, vir in divinis Scripturis,Spiritu sancto
\e[)C3\n Clironicis ordinis S. Iicnedicli,a(i an-
pervisionom iliu>trante,doclissimu3,et sfEfmlariuni
num Christi quingcntesimum trioesimum scxtum,
littcraruiii noa ignarus monachus S. Laurcntii ;
dioil llupcrtum abbaiom Tuiticnsem ct di>clorcin
Tr;i ectensis.proptcnncrodibi cmcruditioncmsudn: n o .,i
D illustrem m Ecclcsia adco Doruisso, ut cura Paulo
.,, ,, i . i •
i
„*. ',
, . '
. ,
a rruIoncoCoUiniensi archiepiscopoinde assump- r' „ j- . m - u >,„.«:
, .
^ ad Galatas I dicere potuerit :« Nequo ego ab homi-
i .
^ <^

abbatem Tuiliensis monasterii sublimalus,

tus.et in
nihus accepi illi.d, ncque didici,Ecd pcr rcvclatio-
multa pr.^Bclaraopusculacoinposuit^ex eosiquidem
nem Jesu Christi. »
temporc.quo cccnobium injuventute sua ingrcssus
Gualterus in C/ironoiojza ad annum millesimnm
est tantum se in Scripturis sacris exercitaverat, ut
centesimum undecimum, et Hugo Menardus in
nec duriniens quideni a mcditandis iilis videretur
Murtyrologio Benedictinc, ad diem quintum Marlii,
possi? quiescero, quin linguaet laBiaejns quasilc-
de S.illo doclore tradunt quod.cumoblusiorisesset
gendo nioverontur. Claruit multa sanctitatc,doctri-
ingcnii, quam ut ullo labore ullove stuilio in re
na et iniraculis coruscans. »
litterarii nroficerc posset, ad Doi Genitricem con-
His, quasi in brevi tabella, Trithemius depinxit fugit;qua! Ruperti votis annuens, et ipsi apparens
Rupertum ; cujus doctrinam, fidem et sinctitatem eolumine inlellectum ipsius illustravit, qujd slu-
plnribus exornat in orationequara ad D.Gcrlaci de peret Germania, qu» in arcanis Scriplurae scru-
Breitbach, abbalis Tuitiensis, vota de Rupertoha- tandis alterum non haberet.
biiil ;
quce, quia prolixior cst, et Ruperti operibus Ante hos omnes tolamnuperti laudein pauciori-
modo pra;mililur,paucioraduntax:it exscribam.quae bus.sed majoribus jam anteacompieveratHonorius,
coc!c5tem ipsius inlelligentiam magis declarant. ^ Augustodunensis presbyter el scolasticus, qui in
IISemper legit, inquit Tiithemius de Knperto, libro De illuslribus ecclesiasticis scriptoribus, aniio
semper scripsit, semper oravil.ut orationem lectio niillesimo centesimo vicesimo quarto, paucis his
6usciperct, et oratio It-ctijnem Isrrainarct. Probant Bed sublimioribus Rupertum eflert : « Rupertus,

hoc uccurata qua; conscripsit opuscula; in quibus Tuitiensis monasterii abbas, Spiritu simcto per vi-
omni modo scientia; doctrina collaudatur. Cum au- sionem illuminatus,totam peneScripturam cgregio
tem esset adhuc minuseruditustamin sa;eularibus stylo expo^uit. »
litteris quam in Sciipturis divinis, orandoconlinue Sic superinfusain Rupertosacrs Scripturoc intel-

et legendo, pelivit a Deo cum Salomone donum ligentiam oranis a;tas loquitur. Unus Bellurminus,
Sapientiseinecab oratione incoepta [.sn/j/i/e desiitit] de scriploribus Ecclesiasticisscriliens.illam tacuit.
donec, Spiritu sancto per visionem inspirante, Laudibus cnim eumefTerre non debuit.quem erroris
copiosissime, ultra omnes contemporaneos sucs voluit insimulare. Centuriatores (61) illam quidem
quod oplHveral accepit. Erat auleni beals Mari.-e profcrunl.scd ut illam rideant; donum enim illud,
scmper Virginis ardcntissiiiius amalor.cujiis inter- quod a Deo concessuin Ruperto croditur, nugas re-

ces^ione lantum sipienti.-e munus obtinuisse credi- putanl. At quis, nisi vel imperite vel impie, hoc
tur.Quantuin Scripturis legendo profece- D quod in Rnperto agnoscunt et rairantur omnes, et
in divinis
rit, tredecim quos De victoria yerli Dei ad
libri, quod ipsius s.cripta loquiinturcoslestis intelligeutiai
Cunoni'm Sigebcrgensem abbatem edidit, liquido donuni ridere potest ? BlaspLemant stulti quscun-
oslendunt.Scripsit etiamsuperVetusTestamentum quc ignor.int.
De suncla Trintlatc opus egregium quod si legere Non tanien ego cum Gualtero (62) et aliquibus
;

volueris, quid in Scripturis sanctis potuerii, facile (63) aliis facile senserim, Ruperlum oblusi adeo
videbis. Nain perdivinam pielatem illustratus.tan- fuisse ingenii, ut ad scieniias prorsus fuerit inep-
tura in exponendis sanctis Scripturis valuit, ul in tum.Quod enim isti post (64) Trithemium gratias
omnium adrairationc raaxima habitus, ioctorsuo profcrunt, non gratis, sed multo jure rejicio, et
terapore ilocloruni sit publice prohatus. Nescios ipsiusmel Ruperti de seipso testimoniis evinco.

(61) cent. cit. pertus.

((52) l.oc. cit. (64) In Catal. illust. viror. ct in lib. De scrip.
(63) ilugone Menardoloc. cit.,Bucel, in Menolo- cccl. etin Chron. Hirsang.
gio.et Lanne Benedict. tn la Vie du venerable Hu-
 -
RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 92
91

dtioitecimo De ghria Filii liomi- A quodnon tamsibiquam primse summaequeVeritati

Ipseenim, litiro

«js, |jost medium, ffimiilos suos de suis magistris

perhibetur.
Licet ergo Tuiliensi revelatis non illa debelur
maxime.et da artium liberalium scientiajactabun-
ut potentius compe- fides qu<B Pauli et Joannis testimoniis, Rupertus
dos, quasi ipsis solis data sil.

artium llberiiiiuin.et in dis- (identer de se loqnalur, et ipsius de se loijuentis

sceret, suum in libris
plurimum commendat; aiiiiialur testimnnium, quod non ultro, sed rcni-
cipHnis scholariura studium
pr.ehis omnibus taraen ducens Altissimi donum,
tens ; non propria sponte, sed a Christi sacerdote
quod vocal vidlationcm « E^o, inquit, quamvis et
:
jussus, imo et per tremendum Dei nomen adjura-
ipse nonnullos in disciplinis scholaribus Palres tus;non in sui sed in obloquentium correptio-

habuerim.et ibrisartium liberaiium non segni-

in I
nem ; nec in sui sed in veritatis gloriam tandem

ter sludiosus exstiterim.hoo profiteor quia visitatio

protulit, scripto posteris tradens, quod non nisi

ab Altissimo melior mihi est, quam decem Patres Cunonis secreto et fidei commiserat.
hujusmodi, o etc. Cuno episcopus Ratisponensis(65),ut narratipse
Huic Ruperli testimonio pro seipso dicentis, id Rupcrtus, iterum atqueiterum a Riipertoexegil ut
unum adjicio, nempe Ruperlo concessam non scriberet unde ipsi esset ista facihtas quaeum
haberi nisi saor.^c Scriptura; intelligentiam.Coetera g noverat Scripturas exponerefere sine pra;paratio-
ergo Rupertura laluerunf? Undenam ergo linsjuam nibus illis SS.Patrum,quibu9 in studiis Scriplura-
Grtecam et Hebraicam apprime calluit, ita ut ad rum itiboraturi feliciter se prffiparaverunt.sicutDei

Hebraicam voritdtem inlibrum Ecclesiastici Com- minislros, in vigiliis, jejuniis et casteris bnnis,qui-
mentariosodcret, el Hieronymi opus juxta Septua- bus adhihitis clarificari soletsensus hominis.ut rec-
glnla Interpretes, qiiasi mutilatum esse et informe to intuitu mereamur incedere per sanctas ac vene-
deprehenderet ev ipsius iterala lectione ut ipse de- rabilesScripturas Veritatis. Atcura nuda preceCuro
clarat in prologo adhujusmodi Coramentarios ? a Ruperlo nihil obtinerel: magnum nirais, et forte
Rectius ergo de Ruperto Reinerus sensit,in Jibro vinculura quo ipsum traheret,ulloquilurRobertus,
Deviris illuslribus ccenobii S. Laurenlii, in quo de collo injpcit,scilicet adjurationemsancti ac tremen-
Ruperto arihuc juniore scribii quod ingenium robo- di nominis, per Patrem,et Filium.et Spiritumsan-
rante memoria, cum scientiam a^lderet, adderet et ctura prscipiensei ut haec scriberet.
lahorem.Santus et de ipso Trithemius sapuit,dum Pro tanti norainisreverentia Rupertus facultatem
in Ruperli laudera perorans.ipsum in sscularibus hanc inlerpretandi Scripluras fatetur esse Dei mi-
adeo erudilumpraedicat,utquidquid Ruper-
litteris serentisconsolationemjuxtabeneplacitumsapientiae
tus non cognoverit, alius facile ijnoraret. « Erat ejus, et eam sic enarrat.
enim,inquil,homo undecuniue doctissimus, inge-
c (> Mmrens quippe erara atque araaro aniraoincc-
nio sublilis, scientia clarus, » etc. Reclius tandem debarapuer,siveadolescentulus,propterlyrannidem
et sanius Mathias Agricius Willichius in Declama- diaboli, qui ajrgravavit jugumsuura super filiosci-
tione de Ruperto, dixit, « quod esset suramo inge- vitatis Deiviventis HierusaIemcoeleslis,quosDmnes
nio, summaque meraoria prsditus ; coluerit elo- in Adam comprehensos,in Babylonem in hoc sa:culo
quentias studia. saeculo plane barbaro et ab huma- nequam captivos abduxit, subditos peccato oiigi-
nioribus lllteris remoto. « nali. reo? morlis. Lamentando laudabam mortuos
Hanc autcra com-
ingenil raemoriaeque, Ruperti magisquam viventes; non qualicunque,sed gemi-
mendatione, nequidquara divinodetraclum muneri tuosa lamentatione,ac si jara vererer mihi accidisse
putas quod non ad iiberalia concessum fuitstu-
;
illud quudin Evangelio diclum est : duo in lcclo ;

dia; sed ad facilera, promptara,purara,plenamque wnis assiimelur, et alier relinquelur [Matlh. xxiv).
Scripturae sacrae intelligentiam. Quae, quiasignura Relictussura.hiebam.egosolus.et quaprunt aniiiiam
fuit cuiab ipsius aeinulis contradiceretur, ipse Ru- mcam.Pt cum hujuscemodi verbiscantilenam lugu-
pertus pro ea loqualur; ipse donura istud occultio- brera, Super flumina Babylonis, frequentabam; cu.n
ris gratia;, quara non capit qui non habet, palam essem in medio captivorum, juxta fluvium Chobar,
proferal. Laus quidem sordescit in ore proprio, ct " aperli sunl coeli etvidi visiones Dei,vidi ipsura vigi
raendax faoile creditur qui sibi loquitur. At vcro lans in cruceviventera Filiumhominis: noncorporali
ffiternum latebitquod unus, qui accepit, cfEtcrls visu vidi, sed ut videre.m, repente evanuerunt cor-
potest aperire? Joannes reputabitur raeiidax, qui poris oculi,ei aperti sunt meliores, id est interiores
deseipso testiinoniura perhibet, ut testimoniura oculi,CQm tenerem in sinu atque complecterercru-
perhibeat Veritati?Paulura redargues,qui sua-
falsi cera ligneara, et in eaimaginem ejusdera Salvato-
rura revelalionura raagnitudinera aperit,ut oblo- ris, sedens occultus, retro post sanclum altare, in
quenlium oraconlundat ? Laus non vilescit etiamin quodam oralorio B. M semper virginis, clarojam
ore proprio,si justa est,et in ejiis, a quo orane bo- diluculo, raultis eamdem imaginera defigens atque
nura est,cedatgloriam; neo revinci aut rf-j;ci potest, circumiens oculis,et adorans.ul solebam.frequenti
sed debetadmitti testlmonium quod verura est, et demissione capitis. Solitus eram idipsum lacere

(65) Verba sunt Ruperti in I. xii, cap. 26, De gloriaFilii hominis, t. III, p. 680.
9:( PROLOGOMKNA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PAllS I. 04

sed illo dilurulo agebam in mijore confraclionc.id A inciplt) orationeomi9Ba,quamcun8ucvcram, somno

esl monlii hiimililiilo. yuiilia aulnm visua ost uspo- cum trislitia mo roildidi ; cum ccco leniiiter dor-
clus cjiis, liuinana hoc nnn pntost linnna verliis miciiti, similittT iil jiridio, vinum esl sigiiuni od
ooiiiprchendere ; tanluniquc dix«M'im, quia pcnsi orationcm comraoveri; surrexi ct ad ecclcsium cu-
brcvitiT illic, quum veracitor dicnl ipse : V.ldicitea ciirri : el ecce, quusi pro sulumiiitalc Doiiiini, niulla

mo qitia sum, et himilis corde {Matth.xt) qiiam

tnifii ecclesiam complevcrul lurOa divcrsorum ordinum,
veracitnr Apostnlua do ipso diciit, quia e.vuudilus maximo uutcm inanuchorum, quodara vtocrandu!
esl iiro .'iuii revereniia (lltiir. v), vullu3 pjus niiro, canitici episcopo cclcbrante suleinnia missarum.
alque ineHaliili modosese deiiiittens,quam icveren- Multuud oirerundum quusi post evan;;elium, qiiando
tibusocuiiaacccptaschabere signilicavitosculaado- solcl olferri sunctum sacrilicium, uscendcbHt pro-
adorationem osculantis. Nulla mora inter-
rantis, et cessio utriusque sexus personarum venerabiliuin ;

visum communem rovcrsus, cruccm qui-

fuit, et a<l cucurriolego quasiclecmosynuin pclilurus doobiu-
dcm supcr alt;ire loco suo restitui: Gustus autem tionibus illis ; et occe juxta ilexlrum cornu alturis
quidam inelTabilis suavitalis ojus in oroanimre ali- tres persona; stantcs hubitus valdc reverenili eldi-
quandiu ipsadle superfuit, qui tamen paulalim re- gnitatis, quanluiu nulla potest lingua vcrbis coiise-
c dens, tandemque doficiena, memorem adhuo facit i» qui. Duse personfe multum untiquae id eat,valde cani
mo versiculi hu.jus: Giistaleelvideteqiiamsuwisesl erant capitis: persona tertia ut speciosus astabat
Dominns (Psal xxxiii). El quid mirum si Vcritas juvenis, regia dignitate ut e)i vestitu cjus poterat
verum dicit: Benli qui liKjenl, quonia/n ifisi consola- agnosci. Uua cx personis, ul dixi, venerandie cuni-
bttntur {'Inlili. x), et consolationis primitiusjam in tiei valde jacunda dignutione, ac sereno vultu ma-
istosiGculo Paracletus, id est consolator Spiritui=, num meam apprehendil, meque osculata est, et
pucris suis daredignatur? Dicam ergo gratias agens pauca verba dixit, qua; quidem iiiomoria non tenui,
qualoni dcindemihi lecerit consolaiionem perseve- scio tainen quia pprtincbunt ad ofTicium vel mini-
ranti in iilo coolu captivorum dicentium : Su/ht/7m- storiiim scribendi. Ipse ties personae grandi et pari
minn Habyhnis, illic scdimus et pcvimus, dutn rc- stiUura ifiquules, ne pusillurr, circurastelerunt, et
COrdureinur Sinn. {Psnl. cxxxvi). i
aperto praigrandi libro, me superpositura eidem li-

Hfec prima Ruperti visio, qui dum in his te- bro in sublime substulerunt. Quo facto, is qui me
neturangustiis, ut cum Aposlolo cuperet dissnlvi, initio fuerat osculitus, conforlans dignanter et
et ease cum Christo, alterara visionem sustinuit, famiiiariter, hasc locutus est : yoli tinicre; et d'jsi-
quam ipse ibidero his dicit : gnanssupersanctuiii altaro qu;edamsanclorura phy-
« Visa per idcm lempus visionememoriibiii, plena lacteria auro fabrefacta, qua; vulgo dicimusferetra,
verccundu; suavitalis, moBrenseram, niequcsomno ^ .-idhuc enim ait, eris tnelior qunm isla suiit.
dederam hora solit? orationis et causa mueroris « Visic haec tam manifesta fuit, ut veracitcr di-
;

erat, quia oon tam cito, nec lanla, ut voleham, pax cere possira quia sive in corpore, sive exlru corpus,
milii provunorat de insurgnnlibus in me malignanti- nrscio; Oeus scil (II Cor. xviii). Nara et cum ad-
bus ;
quasi uiiquain, dura viviinus, tuti vel securi ducerer ad videndum, scio mc de lectulo exiliisse;
esse possimus. lta>|ue moerens qiiasi puer cujus et in ecclesiam cucurrisse recto et vigilantibus so-
voluntas ni.n siatim fii, somno me dederam hora completa visione cum personas illas
lito itinere; et
solilJB orationis cnm ecce video semivigilans in abpunles prosequi vellem, nei|ueconcedercturn)ihi,
ipso lectulo magnam lucem, velut solem, superme aspoxi quod nudus etsinc oinni vestiineato essein;
incumbentem, et audin sonans in ecclesia signum, et ob hoc festinius eo recurrcns unde vencram, ubi
ut lieri solet, dum statutam convocaraus ad oratio- lectulura attigi, conlestira experrectus sum.
nem. Surgere et ad orationem currere mihi visus « De apertione libri, et de rationequam persona
sum. Fiat mihi secundum vuces aut verba qu« au- illadixit, aureas ostendens sanciorum memorias
divi; canente unoconventu raultorum, quosnescivi, scu phyhicteria, non opus est ut inierpretationein
in una iiarte ecclesia;, psulmum quinquagesimum^ faciini tuae chaiitati, cujus de mejudicium sspe
Hiserce mei, Deiis, et alio convenlu, in alia parte D audierunt, et secuti sunl multi; quod vere Deus
ecclosice, psalmum vicesimum sexlum, Dominus illu- librum suum, id est,Scripturam sacram mihi ape-
minatio tnea slantemaligno adversario contra mein
,
ruit ; et multis sanctorura Patrum sententiis, quo-
angulo in ingressu oratorii;quem ui vidi.exprobravi, rum in sancla Ecclesia digne celebris est merao-
velut exprobrare soiemus quempiam larvalem aspe- ria, et velut aurum rutilat, aliquanlo meliora
ctum, signo totius lacieipotius quaraverbis; propter dixerira. »
quod ille iratus contra me irrueret, somno illo tenui Deniquequomodoinundantem Spiritum sanctum
excitatus sum. Intelligere poteram quod pro consola- per visionem susceperit, ipse sic eloquitur « Nox :

tione mihi fierenl. Verumtamen illum quoque

hffic erat instanlisdieiquaraChristiana religio nuncupat
diem totum iomceroretransPgi,et sequentis diluculi, Caput jpjunii, qua solet capita soleniniter cinere
sivo antelucani hora (hic tertium Uomini visitalio- conspergere: cura ego ieviler dormiens videbar
nera, quu Scriplura; intelligentiam ipsi data est, et mihi quasi cum amico loqui qucerente quid tanto-
scribendi muQus coramissum, Rupertus enarrare pereinstarem ad quaerendam seu inveniendam hu-
95 RUPERTUS ARBAS TUITIENSIS. 96

iusmodi rem, scilicct utrum hoo anno essem de vila A nibus apprehenderem amplexumque deosoulartr ;

migruturus, ego respondens dicebaraesse, ut vcre sed quid agerem? Altarius erat allare quam ut eum
est, nmpnurn negotium ; cujus rei cum haberem attingere possem. Ut ergo hujusmodi cogitatioaem
desiderium proptcr multa quae hic occurrunt peri- seu voluntatem meam vidit, voluit et ipse sensi ;

cula peccatorum, scirem tamen impensis raajoribus enim ego quia voluit, et nutu voluntatis ejus ipsum
opus esse, ut aliquateuus preepararer ad migran- altareper mediumseseaperuit,mequeintrorsus our-
dum. Cura hffic talia disissem, repente paululura rentem susoepit. Quod cum festinus introissem, ap-
semolus ab eo cui loiiuebar, video quasi ccelum prehendi quem diligit anima mea; tenui illum, ain-
desuper modicc aperiri, atque inde quasi talenlum plexaiussumjeumdiuliusanplcxatussumeum.Sensi
lucidum sub?tantia3 ineffabilis, substantit-e viventisi quam gravitcr hunc gustum dilectionis admitteret,
velociterac dicto citius dimitti, quod meo illap>um cum inter osculandum suumipse os aperiret utpro-
pectori, magnitudine vel pondere suo me protinus fundius oscularer... Cum ad mereversus luissem, et
sonino exoussit, auro gravius, melle dulcius. Miro iDtraviiiilias nocturnas visum hujusmodi suavissirae

atquc inciTabili modo et circuibant inundationos, rctractarem, sicque intcrpretarcr illam altaris etip-
altera post alieram, et sese inTundebant ; doncc siusorisDomini Jesu apertionem,quod saoramento-
tandem ultima infusio, veluti quoddam magnum t. rumejusprofunda deinceps clarius intelligeredebe-
flumen inundans, hoc mihi dabat intelligi, et hoc rcm,interca paulatim amor illius sacerdotalis offiji'
sentire me fecit, quod totum animaj vel cordis ex- sese infundit, tantumque excrevit, ut raox die facto,
ceptoriuni jilennm esset et plus capere non posset. dicerem Patri meo spirituali me non velle amplius
EccG in boc obedivi nomini Doraini pcr quod
« reniti, imo vellc ire cum primum juberet, et susci-
adjurasti me.venerandc pontifex, ut scriberem tibi pere jugum Domini, causa tamen taoilaqua; acci-
qualiterhanc aoceperam facultatera insanctis Scri- derat. Gratulalus cst; et utprimum adfuit tempus
pluris, de quanunquam dubitare voluistiquin esset ordinationis, hunc sacrum, lioet indignus, ordinera
ex graiia vel spiriiu Dei. Ita consolatus sum, et ita suscepi. >>

spea, quam dciiit mihi in Verbo sun, rae consolata Quoe autem Rupertura pr£Bvenerat, ut ad saorum
est in humilit:itemea, ut illudquud dixit dator ejus- prcsbytcratus ordinem eum prfemoveret, Dei mise-
dem spei Christus Filius Dei, non dubitem mihi ricordia,ipsum etiam in Ghristi sacerdotio positum
accidisse: Fliiminade venire ejus fluent aquxvivx. abundantius subsecuta est. Ex ipsius testimonio lo-
.... Sit vena lua benedicla; Ixtnre cum muliereado- quor « Nec vero, inquit Rupertus, minore signo
:

lescenliietuK; cumomni studio sive exercitio sanctae quam pr.eveneratDeus meus, misericordiamca, me
Scripturaj consolationem habe. Ilscnamque estilla in hoc olficio subsecut'» ti\. » Quaeautem abundan-
mulier sapientia, ha3C csl illa mulier quam tu in '-' tior istainisericordia fuerit, ipse sicexponit: « Non
somnis uxorera me duxisse vidisti, natosque ex ea enimplusquam triginta diestransierant,cum ecce
mihi filios coraplectcbaris; quod uliqua fiicis dum jacente me in leotulo, fere clauso jam die, cum vix
scripta raea libenter legis. Jam quale initium fece- oculos in somno clausissem, venit desuper quasi
rim, qualem vooem priraam ediderim post illam, siinilitudo viri proni et spquaiiter extensi, solum
quara prajscripsi, inundationem fluminis soribcndo quam maxime faoiem occultans ; et in me deraissa
libellum hymnorum, in laudibus Spritus sancti, totam complevit anima; meffi substantiam, eo modo
non prajteribo; lu more solito sedulus audi : Flu- mihi impressa quem verbis exprimere nullatenus
miiii magno, etc. » multo citius atque profundius, quam cera quitivis
Hae sunt primitioe donorum quas Spiiitus san- mollissima sigillum fortiter impressum admittere
ctus in Hupertum adhuc juniorcm effudit ; in qr.o possit. Vorumdicere liceat, quia nisi illa repentina
tamen necdum complcbatur dictum illud, vcna sit sanctae voluptatis inundatio cito se continuisset,
lua bencdicta; necdumcnim presbytcratus suscepe- animam velnciter insuade corpore in modumtor-
rat ordinera; nec dura legitimam, ut loquitur, ac- rentis abstraxisset; sed, ut dixi, cito substitit inun
ceperatoris apertionem. Interim vero, dum pavidus dans illa vis amoris, pau'atimque decessit. Egoau-
in corde suo meditaretur quomodo diem Doraini t) tera cx tunc os meum aperui, et cessare quando
posset pnevenire, et in mentc haberet dies a;terno.«, scriberem nequaquam potui, et usque nunc etiam
ipsi dormienti somnus suavis irrepsit, in quo sibi si velira, taeere non possum. »
intinia verbi sensit aperiri per visioaem quam ab Haec Rupertum de se sibique concesso coelestis
illo disco. intelligeniifedono proferentem qui audit, ipsum sua
Vidobam,inquit, stansooram altari, super ipso
« insoientius jactantem forte putaverit. At qui in se
in medio stanlem Domioioain cruoem, et in ipsa gloriari prohibet, in Domino
vult esse gloriandum.
Domini Salvatoris imaginem. Quem cura diligentius Nec sua, bona Rupertus commendat.
vel se, sed Dei
intuitus essetn, agnovi ipsum Dorainum Jesum ibi, Tacebit hoc cceleste donum, quod ipsi concreditum
crucifixumetviventom.oculohin me apertos hahen- esl, et quod ipse solus scit?Nonne ingrato datum,
tem.Quod ubi perspexi, confestim inclinans faciem a quo datum negalur? Sed et quid humana; gloria-
aio ad eum : Beuediclus qui venil in nnmine Domini lionis est in his quse Rupertus secreta diu lenuit,
[Malth. \\) .... Non satis hoc raihi erat, nisi in ma- nec nisi jussus, nec nisi adjuratus sub tremendo
 97 PHOLKr.OMKNA. — APOr.OGIA PRO IIUPEIITO. — PAFIS I. 98
nominoDei, pro uJorundi illiua nominis roverentia, \ dnra hicc ot liis sirnilia noti ecmol, ncc puucis dle-
ot pro mulla tuondaj veritutis ropcUendiu^^uc ca- bus, so<l multotios, ot aliijuot anuismeconlodciunt,
luinniiu neccs.-iitite proilidit? ct acruiouibus oppre-iscruiit, dunec perseveruntia»
Kara fuissc in lUiporlo donum istud cclundi obscr- virlulc.ot Scripturarum aiicturitnle suiini.xiiii^ijbtl-
vandam mircris ol rcligionem, ut Putri suo (GO) nui victoria: pilm nn te tumou plurimumailjuvanlc,
;

apirituali, superinundaiitis Spiritus sancti tueita ot tealimoniuin porhibente, quod non ox tuinurc
crulia.soad snscipienduni jugum Domini inordine spiritus, noii ex pr.Tiauinptiune proprii cordis, sed

sacro jiiiu proijiptiim rsse prolestulus sit, scd et ex dono mihi accidissel t,'rati;B Oumiiii, ox di^jna-
ctiam scriLiens in Cantica, illa vcrl)a,(/i7<'f/us meus tione Spirilus sancti, fiducium tulein huboro Ira-

misil indiium suam, clc, de superelllucute ista di- ctiindisanctirumScriiiturarum sacram«nta,ct quod
vino} consolationis didcedine non suo, sed quasi
;
nullo modo lucultalem lianc asscquipoluissemnisi

alterius pcrsona" nomiQC interprctatur. per Spirituinboniim, de quo vel a quo bona cuncta
procodunt. »
lv\ Ruporli in sccrcli sui revclationo modestia
eum ad scribendum SicRupertusdiviiuunintolligcnliaeiiiunusopponit
fuit, ut vix ipsi Cunoni, qui
suis obloculoribus, ijui sciisii dicebaniur humano:
saspiushorlabatur, inauremdixerit ;et quasiainico,
parcc tamon,indicavont,qi.ud experiraenlodidice- B '''*''"'' ^?"*"' "^"'^^^^^^^^
.''^^''f.f'"^^..^^^^''"'"'
tores, qui ipsius scriptu, «c si nullius auctoritatis,
ruldcmodo 'ocutioni9,']U(idilerliissaneli3 eldilcctis
despiciondo convellobant, ol in suorum magistro-
lo(|ui solct animabus. « Vero non uusim,inquit (67),
rura vorba iuscite jurubuiit.potentius comprimcret.
soil hoc tibi, o amioc Cuno, qui ct ipse mo ad scri-
non sum
i>Unde scis, impropcriibunt cjus iumuli (70), quod
bendum Scopo hortaris, in aurcm dicero
a facie Domiui conccperis; ut illa, quM scripsisti,
veritus ; el hoc dixisse satis sit, quia revcra etiam
quasi parturiens loquercris ? » Quos Hupcrtus os ip-
si taccre, sive a scribendi studio cessare vohiero,
bone
sorum poluit forlius contundere, qiiam coelestis,
noii vuli^o hoc noa concedi
; et niihi scio et
intelligentiiB dono, cui terrestris animali,-j,et diabo-
sentio: voraccm esse didici. >>

lica sapientia cedat uecesse

Nec diiin tamon cst.
Dixeris crgo totam Rupi^rli artcm, tolumquoRu-
seorctum suum prodere voluit;sei silentii modes-
perli studiuni in eo fuisse ut hoc uniim ccl.iret quod
tia eorum voluit insoleuliam compescere « at ba;c,
ipsi a Dco dunatuin est ; o( hoc unum silcret,quod
;

inquam, secretum meum mihi, secretuin meum

de ipao prasdicabant Ciitcri.
mihi. » Anno silontium istud ndei sua; et vcrilati,
llactouus secretura sibi esse voluit quod non nisi ac etiam divino huic muneri poierat injuriani? ad-
ju.««us,non nisi uiljuratus a Cunone, nec nisi tucndie versiis ipsum tot infremenlibus ipiuuiis, suie fidei
viritalisetriiioirepellendirque calumniioncccssilute C ct doctrinaa veritaiem his probat : « Defensa est
compuljiis publicum fecit. « Nonnulli |iut:intc3, in- Thamar teslimoniis congruis, De viro, inquiens,
quit, Rupcrtus (CS|, se probe illud facere quod in cujus litTc sunl, concepi ; coijnofce ciijus stl annu-
Job dictuni est; Sapirnles lonfitentes el non abscon- lus, el armilla, et baculus {Gen. xxxviii). Cognosce
duul Palres suos, quibtis soHs data est terra ; non et tu si vis, ulrum necne sit in scripiis meisannu-
tniinibil alicnus per eos iJoh. xv), quondam alllixe- lus fidei, biiculus spei, armilla charitatis ; ci di-
runt animam meam, et attriverunt me sermonibus, centem audi animam meam, de viro cujus hxc sunt
ct non minus quam decies confoderunt rao {Job. conccpi. Nam ct aliquid recoloin me sensibiliterfa-
XIX), et non erubescant, opprimentes me, refragan- ctum, ul indubitanter dicam quia dalum hoc sive
tem quiliusdam senlentiis qmis proferebant a vero donura, desursum est descendeas a Palro iumi-
et rccto scnsu (iiscrepantes qoas tamcn a niiignis ; uum. » liacunadivini munerisauctoriialeinlluper-
et valdc nominatis Patribus suis, id est, magistris tum obmurmurantes conlineri poterant.
suis, accepisse videbantur? Quos (09) videlicct, Pa- Tandem vero, ne, quam comprimere debuit mu-
tres suos coofiteri et non abscondere gloriosum ar- nus iilud cceleste, invidiara mo\'eat Rupertus, ubi
bitrabantur; quorum videlicet P<itrum auetorilali, suas enarravit visioneg, exoral (71) ut oquisquis
utpotehominum,quumvisS3pientium,cumegonon D jsta legerit, tion quasi insipientem subsannure, sed
codorem, meliusqueet sanius loquiauilerem secun quasi moesii parvuli causifi compaliens attendere
dum Scripturarum auctorilatem, o quanta indi,s;na- velit. » Si enim Rupertus in Domino gloriari voluit,
lio, quanta exprobratio juxta hunc modum ! Quid non fuit insipiens; veritatem enim dixit, quam et
tumel conlra Deum spiritus tuus ut proferas de ore isto juramento firraavit : « Si veritatem dixi,si oihil
tuo hujusmodi sermones'! Sapiciites confiteiitur ct nm horum de corde ineo finxi, turris fortissima sit mihi
abscondunt Palres suos {Jub. xv). Tui Patres ubi nomen Domini per quod adjurastime, Paterotdo-
sunt? qui vel quales magistri te docuerunt?Secun- mine mi. Quasi diceret
» : Sic est, et sic me Deus
(66) Ut refort lib. xii e. 26, De gloria Filii ho- oinnip. Dei et Apologeticum, qui est primus liberin
rainis. Retrul. b. Bened.
(67) Ih. VII De gloria Filii hominis. (70) Ut refert in lib. i in Regul S. P. nostri Be-
(66) Lib. XII, c. 26, De gloria Kilii hominis. ned. sub finem.
(69) Contra quos scripsit lib, De voluntate et (71) Lib. XII De gloria Filii hominis.
 ;

99 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 100

adjuvet. Qu« vim habet juramenti, quo Berenga- A sensus erroneos; ha;retica docui3=;e et Scripturis
rius suos ejuraveral errores. adversa ? Quae societas lucis ad tenebras, veritatis
Firinum igitur stet iliuil Ruperti de ccclesti hoc ad nienlacium, Spiritus Dei sd errorem ?
divinae sapienticE pcrreclaeque sacrarum Soriplura- Ex illa ergo superinlusii Ruperto sacrae Scripturte
dono tcstimonium quod non hu- intelligentia, quam pura Huperti fides, quam sana
rum intelligentiie ;

inana! gloriationis typho, sed ex obtdientia, quia liuperti doctrina, et quani ab ipsa alieni sint erro-

justu? sedex religionp,quiaab episcopoadjuratus;

;
rcs, quos Ruperto non pauci afflngunt, quis noQ
gcd e.K fidei et Scripturae oljservantia, quia tuendae praejudicel? Stupes forte quod Ruperto, cui Deua

vorit.Ttis et fidei necessitate coaclus Rupertus pro- aperuit sensura ut Scripturas intelligeret, errores

didit, scripsit et juramento flrmavit. aCfingi dixerim, a quibus vindicandum suscipio.

Firmum, inquam, stet illud quod tot praecitati Ne igilur is videar qui bellalingit, ut dehostibus

auctores multa fide multaque ratione de Ruperto qui in re nulli sunt, facile victis, ficti certaminis
protestati sunt ipsum videiicet divino illustralum
;
nullo vulnere palmam obtineat : plures qui Ruperti

luminc Spritus sinoli unctione edoetum, et verbi fidem impeticrunt, verba ipsius in diversos errores

Dei instructum sapientia, Scripturas sacras expo- vi trahendo, tibi proleram ; et husce qui Ruperto
-suisse. H«c autem si flrmastant, qui stare potest t> tribuuntur, erroresexponam, a quibus ipsum tan-
Rupertum non solum Scripturje intelli^entice non dem vindicabo.
esse consecutum ; sed ipsum Scripturas traxisse in

APOLOGIJl PRO RUPERTO ABBA.TE TUITIENSI

PARS ALTERA.
AB ERRURIBUS RUPKRTUS VINDICATUR.

Primus est, in corporis et sanguinis Domini sa- allerum panis, alterum Christi; et ita Christum
cramento non esse nisi corooris et sanguinis figu- esse inipanatum, ut sola habitudine Christus pani

ram, et umbram. Hunc sensum Wiclelus ascribit „ esset conjunctus, sicutvesti. » Idem deRupertifide
auctori librorum De divinis o/ficiis, quos Ruperto nuperrirae scripsit (72) Claudius his verbis « Ny :

asseruimus. Anaslase, ny Damascene, ny Ruperton'oal jamais

Alter, verum Ghristi corpus non nisi a dignis seu enseigne le ohangement de substance, » etc.
fidem habentibus manducari. Hujuserroris noster Quartus tandem est ita in sacraraento panem et
Tuitiensis arguitur a Bellarmino libro De scriplori- vinum oum corpore et sanguine Christi remanere,
biis rcclesiasticis, ad Kupertum, observatione se- ut panis et vinum unita sint hypostatice Verbo, et

cunda. « Intelligit, inquit, Bellarminus, permanere unionisistiusvirtuteunum fiant corpus cumChristi

(Partum Virgini.-) in honiinibus perfidem, non re- carne et sanguine. Hunc impanationis hypostaticw
ipsa. » Et a Vasquesio in 3, d. 80 c,. 1, ubi de Ru- errorem, ut Ruperto iiropriura denntat Bellarminus
perto inter caetera haec soribit : « Tandem docet au- his verbis (73) « Error Ruperti in eo silus est,quod
:

homines in
clor librorum De divinisojjiciis, impios existimavil non converti panem in oorpus Cbrisli,
communione solum accipere corpus panaceum (id djm conticitur eucharistia, sed assumi a Verbo
esl substantiam panis), pios aulem ulrunique su- Domino, quemadmrdura assumptn esthumanitas. »
rcere, id est panem et corpus humanura Christi. » Et Vasijuez diversos errores adversus sacramenli
Tertius error qui Ruperto tribuitur is est quem eucharistici veritalem prolerens, sensum ponit
medo sequuntur Lutherani, paais scilicel et vini D i< quem, ut ait, receutiores scholastici, tanquam
substantiam non cooverti in corpus et sanguinem primoauctori cornmuniterascribuntRupertoabbati
Christi, sed cum pane etvino in sacramento verum Tuitiensi, nempe panem in eucharistia manere
Chrisli corpus et sanguinem esse. Hunc impanatio- simul cum
corpore Ghristi, unitum hypostaticae
nis errorera RupprtoaffioguntBellarminus,Vasquez Verbo Domino, sicut est ipsa humanitas. » Sed et
cl alii recentiores; ante ipsos vero Valdensis et ;
addit id erroris haberi in Ruperti Commentariis in
ipse Joannes Parisiensis, si Valdensi credimus, Joannem ; nec dubitari posse Ruperlum erroris
putabat auctorem librorura De ilivinis officiis in ea ist;u3 primura esse auclorera, cui consliteritexipso
fuisse sententia, qiiaea^sereret « in eucharistiapost opus Ue divinis offifiis prodiisse. Novissiiiie tandem
consecrationem raanere plura corporaetsupposita; Claudius (74) Rupertum id sensisse pro comperto

(72) Ln RJponse an i" Trnite de la perpdtuitd de la Rayn. in Syntaxi priraae partis opuscul.S. Anselmi
foij de iEucliar., pag 28 et 29. et alii reoentiores.
(73) Hano Hellarmini oensuram minus provlde- (74) Lib. cit. et infra en la RCjwnse au ii» Tr.,
secutisunt Valerus Andrsa in sua Bibliotheca Bel- pag. 284.
gica adRupertum;Possevinus in ApparaturTlieoph.
iUl PIIOLEGOMKN.V. — APOLGGIA PRO nUPEIlTO. — PAIIS H. 102

habuit:« llestcSvidcnl.inquUClaiiiliiia, c|iie Ruport \ oalholi:!um a Ruperto scriptura osso.qunm s.it lau-

qui acralilc iivoir suivy Uain iscctie, est diiis cette

dasso putal diclieus, dum euin ercl'siaticum Jicit.

opiiiioii (Jo i"ussoinptic)n du piiii) ot i\u'A \'a clui- Istis ailjico maxiiiium l'rid 'riciCuluniunsisurchi-
cpiscopi.et Cunoiiis episco|.i Rutlapuni-niiia inevol-
remont cnaeignoo •>

vcndis Ruperli openbua aluJium, nulla unquum

Qualuor igitur numcrunlur prroree, li^urativus
ullius erroriasuapicioncsuborta ;udeout non soluiii
nempe pra:senti!C corporis ol siin^juinis Christi in
Rupcrti 3cri()li3 toli incuinborent, sed el pro scri-
sacramento ; uiunducalionis illius per liilcm ; ira-

panis et vini bendis sollicitc instarent, ut cx prologis ud librurn

panutionia ;
liypostatico) unionia
iH AiiiKahjptiii, ad librum De yloria tilii liominis,
cum Verbo ;
quibua Iheologoruin vulpus proecipili
ad librum De vicloria Verbi, cl ad librum De proces-
ctucaque acnti-iitiu purissimara sancti Ruperti fiJem
sione Spiritus sancti, et ad alios viderc esl.
infecit, et a quibus ipsura uos aiqui.jri censura ex-
AJjice quia, eliam dum viveret.Ruporlus diccre-
purgubimus.
tur; omni inoruin et doctrin.e supienlia insignem
nb omni crrore vindicalur.
liuiurtiis Taiiicnsis
eum vocat, qui (70) ab eo qu.Tril de liesiorie virgi-
lluic Ihcolo^orum vu!go, u quo Ruperti, ut pu-
quod Ciinoni Hulisponensiuraantisti-
niluiis. Adjice
tuntur, errores lemere dcnotatua vidiinus, satis sit
liopus Dcdivinis officiis, ubi error, siquis sit.tan-
opposuisse tot adducla celehrium scriptorum ct B
quam primitias frugum terrai.quam dedit ei Domi-
Iheologorum Augusto-
illustriura, videlicet llonorii
nus, cum aliia suis Ojjeribus in Exodum,in Joun-
duaensis, Trithcmii, Reynerii, Joannis Cuclaei, Sixli
ncm, ctc, Rupertus obtulcrit, ca prolerens ad\er-
Senonsia, Nicolai Sanderi, et aliorum hujusmodi
aus eloquentes oemulos tanquam sincerae suae fidei
testimonium de intemerata Ruperli lidc, de sana
teslimonium |77j.
ipsius doctrina cl de cffilesti in sacris Soripturia
Vcrum et ipse suramo ponlifici opusculum islud
exponendia inteliigcntia. De sacrumcntis, sive de divinis officiis dislinctum li-
Quis enim istorum vel na;vumaliquem in doctis-
bellis duodecim, cum Commentariis in E.todum et
simi Rupcrtioperibusnotat.' Imoquis ipsorum san-
in Joannem et aliis operibus dicul, • ea existimans
cti illius doctoria scienliam ct scripia non commen-
et exislimari cupiens,inquit,tanquam ligna quibus
dat ; et raaxime libros De clivinis olficiis, exquibus,
nutriri possit ignis charitatis sive anioris in altari
ut plurimum, Ruperii errores ejus eemuli tentanl corJecujuspiam lcgentis,siveaudientis,
Oomini, in
educere. Ipsos exliuiflaudat Albericus (75) hoc uno
et Ipgendo, sive audieudo cupienlis proficere indi-
verbo : • Hopeitus scu Ituberlus prior S. Laurentii
lectione nominis Domini.» Libereque scribit insua
Leodicnsis, qui scripM librum famosum De olliciis
ad Romanum pontilicera epistola quod « semper ;

divinis per annum el multa alia. EquideTi scio no- r>

licuit semper licebit unicuique dicere, salvu fide,
men istud lamosum in malam parlem sjepe verti ;
quoJ sentit. »
sed et scio in bonain esse vcrlondum, cum auctor
Qua fronte Rupertus ista Romano ponlifici effu-
aliquis celebratur.
tiissct ? Qua lide, ut sua asseruisset, et Roiiiano
Ipse ''ocla;us, veritjtiscatholicae adversus Luthe- pontifici dicasset,tanquam divinae charitalis incen-
ranos acerrimus propugn.itor, luci restiluit illaRu- tiva, illa opera qua; Berengarii haBrtsim novissime
pirti Operu De divinis ollrciis et commenlarios in a sedeapostolicadamnatam et proQigatam totlibris
Joannis F.vinyeli^im, inqmhas Ruperlus l.utherano- totque paginis dooeret, iii Exodum scilicet.m Evan-
rum errores pra-docuisse a censoribus niinus aequis gelium J lannis, et Dediviuis offtciis,cx quibus Bel-
fcrtur;sed etex islis operibus Cncla'us amplissimis larminus et Vas-quez supraposilos errores Tuiliensi
Ruperti fidem et doclrin.im laudibus exornat in deputant. Alius a me, et aquovis prudenter calho-
epistolaad Hcnricum abbatera Tuit. an. 152G, ut lico, credet piissimum Ruperlura omnem rrontem
supra produ\imu3.Qui aulem credi poterit forlissi- exuisse, ul ista proferret : el omnem fidem abje-
raus fideicontra impias Lutheri novilatesdefensor, ci.-se, ut, quaiu damnatam noverat, Berengarii hae-
in suraraara catholicse fiJei ruinani edidiise sub ca- resim renovaret, et Romano pontifici impudontis-
tholici doctoris nomine ea operaqu.i; Lutheri prae- r>
sime sisteret.
dicarent errores et delendereol ? Parurane haec, quae plus quam salis suntad re-
Diserisergo CocliEum velomnino caecutiisse(quod vinceodas recenliorum theologorum adversus Ru-
perspicas nterque. fiJei scilicet et iloclrins, ipeius perli fidemet Joctrinamirapuirnaliones PFrementes
oculus dixisse prohibet)vel in Eci^lesiam diresae- a^niuiine quiJem in illi'j3 opere De divinis officiis,
viisse; dum ista Ru[)erli opera l.utheri errores nihil quod morJax eorura carporet invidia circa
praecinenlia emisit in publicum. Sincera tanti do- augustissimum corporis et sanguinis Christi sacra-
ctoris fid^s, fiJei aJversus Lutherutn
el arJens montum intercipere potuerunt ;qui tamen id omne
zelus, ut hoc de Coclaeo vel cogitemus non sinit. quod minus catholice dictum ipsis visum e3(,palam
Verius ergo dixeris et ;equius judicaveris, nullum Jaranaveriint, Ruperti doctrinam proclamantesha-
istis Ruperli operibus errorem haberi ; et nil nisi retlLam.

(75) In magno Chronico. (77) Ep. ad Cun. episc. et in Apolog.

(76) Rup. in 1. De leesione vlrginitalis.
 103 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 104

lloc uno sincera Ruperli fides astruitur, et ab A qui ut ilhim caperent in sermone.verba ipsius do-

imputalis vindicatur erroribus,ut ipsa,qua3 Ruper- losa statera appeadebant. Ruperti nomini parcere

ti rideinimpiignavit, propugiiet invidia.ilem magis non erat raens iisqui in Rupertum ardenlos novum
anerio.Cum Rupertus, eorumqui Deum ajquevelle conlixeranl errorem, quo ipsum proclamabant hae-

maliim culpai.ac bonum virtutis docebant, errorem reticum. De istis ergo contra corporis et sanguinis
accrrime confutasset.ipsi instantius Ruperti scripta Chrisli sacramentum erroribus Ruperium, ut quid

scrutali sunt, desiderantes reperire aliquid

quod in judicium non vocavere, si ullius ex ipsis vel te-

jacerentin ipsuupertinens ad conlagium cujuslibet nuissiraam umbram Ruperti soripta,pra;l'eruat? ea

hiEreticsB maculs, in vindictam opprobrii
qood per haud dubie aetate planiorem sans fidei intellectum
iDSuminjectum sibiquerebn.nturinillacontroversia habebant ipsa loca, quce ad sensus haereticosposte-
scruiando temporis censura detorsit.
de voluntate Dei(~8). Tandem sealiquid
rioris
gau-
invenisse sibi visi aunt, et ad horam hosliliter Rlajori ergo, si
non invidia, saltem temeritale re-
de tenebris creatos censioresin Ruperti operibuserrores arguunt,quos
dere cceporunt eo quod di.xerit
Ciseangelos quod dicebant manifestam hsresim
;
nec mordacior invidia in illis carpere pntuil;sed
esse.Quod tanien RupertusScripturissacrisprorsus quos sagacior inlelligeutia novit a Ruperti menle,
consonum demonstrat.Unus etiam pralalus et pra- p doctnna et lide prorsus alienos.Quandoquidem vero
dicator,sed fere nunquam subditussive auditor,ut nostrum Tuitiensem ab errore omni liberum inde-
Rupertusloquitur, amlce,quasi pro gtudio legendi, demonstrasse, minus est ad integram ipsius
finite

prajstari sibi a Ruperlo expetit aliquid de opusculis defensionem Rupertum a singulis.qui ipsi impu-
;

ipsius;qui proestititilli opuscuiamDedwiiiis oflicus. tantur, erroribus sigillatim vindioabimus.

Accepit, abiit, legit quantum et quandiu voluit ; et Ri^pcrlus uh Umbra'.icorum errore defendiiiir ; Nec
«<?"«"' eucharistiani esse co-poris etsa^iguinis
eccelibrum proclamat haerelicum,nammlsexuren-
Ckristi fiijuram sensisse, aut docuisse ; imo liunc
dum.Undenamiputas?Anquiatranssubstantiationem errorem impiignnsse ; et corporis el sanguinis Chri-
negavil ? An quia Christi corpus ab impiis non sli vcriinlem suh panis et vini speciebus asseruisse

manducaridocuit? An quia Christum panaceum et propugnasse demonsiratur.

seuimpanatum disit? An quia panem hypostatice "Wielefus,ut Prrori suo larvam inducorct.mcnda-
unitumVerbo tradidit? Nullo istorum is liber pro- citer finxit orthodoxum librorum De divinis ojficiis
claraatur haereticus. Nullo istorum dicitur flammis auctorem, quem Rupertura astruxiraus, corporiset
cxurendus. Unum hujusce libri capilulum asmulus sanguinisChristi sub panis el vini speciebus abne-
iste rudioii popello ingerit, etsingulis, quasi inge- gasse praeseutiam ; nec nisi panem et vinum in Eu-
miscondo,insuturrat quod in eo Rupertus haerelicam charist;a3 sacraraento censuisse : adeo ut ipsura
dedisset propositionem.Quam? An quod Chribti cor- nihil eialiud sit quam corporis et sanguinisChristi
pm non nisi umbratice et figurative
et sanguis, typus et figura.
sint in sacramento?An quodChristi^corpus etsan- Impium istud 'Viclefi mendacium confutare reli-

guis non reali, sed (idei duntaxat manducafione gionis est, ne ad doctores catbolicos haereticasua
percipiatur ? An quod cum Ghristi corporc et san- dogmata transferens, calholico nomine incautis
guine simul panis et vinum posita maneant?An illudat et primam hanc adversus Rupeni fidem,de-
;

quod panis et vinura in sacramento uniantur hy- pellcre calumniam, Christiana justilia jubel; qute
postatieo Verbo? Nullam hareticarum hujusmodi ab Ecclesia; uniiateet sinu eum divellinon patitur,
propositionum Riiperto ascripsit sed unam hanc, ; qui ipsius veritatem propugnavit et sensura.
quod Spiritus sanctus de Mariavirgina esset incar- UndeRuperti damnatur fides, inde absolvitur ;et
natus.Ex easola Ruperti fidem mens invidatradu- ex 60 quo adversus ipsam corrupta, ex ipso pro
ccre potuit exclaraans " quod idcirco pcriret mun- ipsa sincera proferunturtestimonia.Exopere Dedi-
dus, quia talia scriberentur (79), » vinis officiis Ruperturaprimiistius errorisarguunt:
ex ipso calholica Ruperti fides de corporis et san-
IIujus autera calumniee quanta esset vel malitia
guinis Christi veritate sub panis et vini speciebus
vel inscitia, ex Ruperti varbis, omnibussicj)
ipsis
astruitur.
innotuit, ut iste commentator de aperta mendacii
In libri primi sexto capite, Christus suis portalus
iniquilate convicius cesserit. Utinam et argumento
in manibus Teslamentum scripsisse dicitur:i< Ve-
ab ista calumnia ducto, ii qui censeut Rupertum
spere, inquit, Dominus panem et vinum assumens
Lutheranis prslusisse, in eo maxime opere Deriiiii-
et veritatem suicorporis et sanguinis repraesentans,
?M'so/7ic!W,convicti et iniquioris censurae suae pu-
suis portatus in manibus Testamentum scribitsuis
ddre sufTusijVcriora magisque catholica deRuperto
haTcdibus humilitatem scilicet et charitatem. » Et
sent'ant ubi adverterint perstrepentem Kmulorum
;
capile decirao septimo, de ministerio altaris agens,
invidiam nihil in Ruperti operibus, ne quidera in
et veritaiem a signo distinguens, ait : « Quod in
iWo De divii.is olliciis libro, adversus eucharistici
Veleri Testamento promissnra, praesignatum et a
sacramenli veritatem otfendisse in quod irrueret.
longe salutatum,inNovo»utem d.ituni,revelatum,et
Ruperli erroros, si qui fuerint, non eosfugerunt palamestraclum;hic praesentialiterexhibelur^non in

(78) VerbaRuperti in Apologetico. (79) Ut Rupertus conqueritur in Apologelico.

 m PnOLF.nOMICNA. — APOLOniA l'll'l llUPiaiTO. — PAIIS H. 106

umbra.scil in veritalo, non in figurn.snd in re. Hic A ''us forcna,non llguram.non uinbrarn,8eil sui cur-
illud ugitur, inquo nostor DaviH insnnircvidiibatur poris ct snnguinis vcritatem ferebat, ct discipuljs
re^i Achis.qnonHo tympnnizahat pendons in cruce, cxhihehnt, dicens : Hoc EsTConpus mi-.u,m.

Ct impinjicbntad ostia civitutis, id cst nd conclusa Uniiin istud cx hujusir.odi opcrc toirlimoniuni si

conlu non credcntis sibi quando forehntur in rna-

;
liilci non sulliciut.qiiod prohalii" tamcn cst
fncicnd.-e

nihus suis,tcn(Jn.3 pnncni ct vinurn,et diccns : Iloc liilei alti"ruiii exlihroscrundo, capile sccundopro-
;

EST COIIPUS MEUM, IIIC EST SANGUIS MV.VS, NOVUm Te- fcrtur, in quo Miss.-e ofTnrcndnm, scu, ut vocant,
stamentum, ii ctc. oircrtorium explicans, exprossis verbis profitctur
Id fusius quod • panis etvinum in vehu.m corpus et sangui-
proscqiiilur in libri quinti capite dc-
cimo nono De riivinis rf/iriis,\}\n illud psalini trice- NEM Domini transferuntur. »
siini lcrtii, Vfiiitc, filii, audite me, limorem Domini Sed et eos inlideliluiis damnat^qui in isto sacri-
docfbocos, ea cxpnsitinne illuslrat. • Sumptum csl ficio praiter panem etvinum nibil nmplius intucn-

hoc dc psalmo tricesimo tertin.cui titulus inscribi- tes, cum dicitur els corpua et sanguis Uomini est,

tur, Pfalmus David, cum commutavit vultum suum murmurant,dicentes:« Quomodo csl ? » Quod ipso-
coram Ahimelerh, et lerehnlur in manihus suis,el di- ruin niurmur comprimit, eos edocendo quod « ai
misil eum, ^f n/»(i(. Eslautcm celeberrimum in Scri- „ saccrdos Verbi flumcn super p-incm clvinumef-
pluris sscris, ct jam a nohis dictiim, D:ivid, id est fudorit, Vcrbum Dei slatim dc S. ultari pancm et
vinnu lortem et desidcrahilcm, qui lugiens persccu- vinum in conpcs el sanguinem suum transfercnda
tioncm Saul venit ad Achis.qui hic appollatur Abi- susccpil. » Quod unura el idein curpus de Maria
melech, et corani illo imrautavit vultum suum et Virgine et de altari suraitur.Denique « quod unum
fcrebatur in manibus auis, signilicasse Dominum corpus cst, cl quod de Muria genitum in cruce pe-
Jcsuin qui coram Abimelecb, qund inlerpretatur pcndit.et quod in S. ulluri oblatum quotidie nobis
patris meircgnum, scilicet coram Judiis^iinmulavit ipsam innov.it passionem Uomini.» H:ic sane sensus
vultum suum, id esl sacrificandi ritum,quaDdo im- evidentioris sunt,quiB dubia; alicui iDtcrprctationi
molatojum Pasch.-o vetcris agno, sumens panemet subjaceant. ILcc probatinnis fidei, qua; erroris Ura-
vinura fcrcbatur in inaniL>us suis, dicens: Uoc est braticorum vel umbram patiintur.
coBPis MEU.M, iii; EST SANGUis MEUS. IIoc autcm liac Non minus probala, ncc minus expressa sunf,
rcraissionis ct gratia; die (foria quinta in ( oenaDo- qna; io quinto cjnsdem lihri capiteleguntur.«Feria
mini qua pccnitentcsEcclcsifBreconcilianlurjfacium quintu, inquit.jam agonc propinquo,Tcslamentuin
est. Cum crgo tantus Pontifc.x Deo Patri assistit, suum scribil h»redibussuis,consignanseis thesau-
lenens panein et vinum,etinvitat orancs ad conpo- rum corporis ct sanguinis sui. Vere vivo flumine
Bis ct SANGUiNis sui convivium, » ctc. ^ Vcrbi divini.super panem et vinura conlluente.tam
Quandonam aulemChristusin suis manibiis fere- vcram divinilalcm, veramque huraanitatem Cliristi
batur, nisi quando panem et vinura assumens.ca in coelo sedentis et regnantis excipimus, quara ve-
in verum corpus suum, etsuiira sanguinem trans- rani subslantiara ignis a sole supposila crystalli
tulil piiiiem carnem propriam efl>cit et vinum ve- spheera exigua, fere quotidie mutare possurnus.
rum san^uinein,is'.a elemcnta transmutans virlute H.nec Rupertus..\t non corporislhesaurum (.hristus
verbi quo dixit: Hoc est cfp.pus .mec.m, hic est san- nobis consignat, sed illudil qui solain corporis fi-

ouis MEcs, ut ipse Rupertus e.xprimil pluribus in guram et urabram tradit. Quod absit a Veritale,
lccis infra proferendis ? qn,-B,cum nusquam raenliri aut illuderc possit,cor-
Quandoaam Cbristus suis portatur in manibus, poris thesaurum dura nobis consignare se dicit,

nisi, ut .\ugustinuseider,i mente quu Rupcrtu?,ea- rom ipsaracorporis.qud diten",ur,non umbrum qua
doin psahni triccsimi tertii verba explicat,quando illudamur,sua; consignasse Ecclesifo credcnda cst.

commendans ipsum corpus suum ait: IIoc est cor- Si tam vere humanitatem,quse in ccclo est,
Chrisli
pusMEU>i?« Fercbat enimillud corpus in manibus in sacrainento escipimus quam vere ignissubstan-
auis (80). Et feicbatur in manibus suis ;
quomodo tiam crystallo, in ipsius Ruperti sententia, quid
commendaret D
lercbatur in manibussuis .'Quia cura duhiiest Ruperlumsensisse et docuisse veramChri-
ipsum corpus suum ct sanguineni suum.accepit in sii humanitatem, earaque ipsam qu.-c in cccio sedet

manus suas, quod norunt fideles,et ipse se por- et regiiat, re ipsa csse in sacraraento ?

labat qiiodam modo cum diceret .•

Hoc- est cor- His ad.jice libri ii capitis decimi sexli verba,qui-
pus meum (81). » bus Rupcrtus rilum fraclionis hostiae,qiiae flta sa-
Quid ergo?Verilatem corporis ot sanguinis Chri- cerdote dicenle Pax Bomini sit semper vobiscum,
:

sli in sacraraentoncgat,qui corporiset sanguinisil- ca cxplicationc dilucidat:« Inlerim tenons sacerdos

lius rem seu veriiatemabpriorisTestaraenti figuris corpusDomini.qiiiaccgnitus estin fractione panis,
et umbris separat ?Verum Chrislicorpuset sangui- tripartita fractura suam sanctoe Trinitati assignat
nera aaacramento dividit,qui verum corpus et san- hostiam ;particulamque unani, qus personam in-
giiinem Christi, ut fideles norunt, cum Augustiuo nuat Filii, sacro sanguine demissam imraergit. »
adorat in Christi manibus: quiscipsum suis mani- Quis ad hsec oranem de Ruperti fide suspicionem,

(80) Concioin psal. lxiii. (81) Anc, concio 2, 3, ineuradem psal.

Patroi.. CLXVII.
 ;

107 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 108

siquam ex falso rumore conceperat, uUro non de- A mentosensit et asseruit?Quibus pressioribus verbis
posuerit ?CorpusDomini teneri sacerdotis manibus Sancti Patres hujusce sacraraonti veritatcm nobia
hostiseparticulamsacro sanguinetangi elimmergi tradiderunt ?Galumriiatoreracrgo pudeat calumniae
quis audiens.non corpus sed umbram,non sangui- suse nec sanam operis istiua De divinis officiis
;

nera sed figuram in sacraraonto domonslrari judi- doctrinam.auctorisque illius cathoUcam fidem dm-
cot ? sibi ipse igitur et aliis iraponit,qui figurseer- plius proscindat.

rorem Ruperto iniponit. Ex isto quidem De diviiiis officiis opere, de quo

Si tauicnncc istis bujusco calumnia3 injuriaces- maxime advcrsus RupertifidemexposlulantRuperti
serit, audiaturipse Rupertushocce figurativa3prs- censores, corporis et sanguinis Christi veritatem

senlii-e corporis etsanguinis Domini in sacramento

altarisacramento demonstrasse, catholicamque
commenlum impugnans, et solius signi rationem proindeRupertiGdempropugnassesatisest.Quando-
evertensexipsiusDomini Verbis.In capite vicesirao quidem vero non desunt qui duodecira De diviuis
secundo ejusdem secundi lihri ha?c habet « In eo : officiisWhros alteri ascribant,utsupra indicavimus;

quodconsecratur,nec ipsum individuumcorpusDo- ne ipsis alteruma Ruperto aberrore Umbraticorum

mini significat Dominusenim non hoc significat:
:
vindicasse videar,ex iis etlam opei'ibus qua;,nullo
sed, noc est corpus mei-m, inquit. » Tj refragante. Ruperticensentur,corporis et sanguinis

Quid h;oo curaWiclefo, Calvino et Cccteris in sa- Christi veritatem ab eo coiistanter assertem et for-

cramento solam corporisGbrisli figuram doceutibus? liter propugnatam oslcndo.

Quid hisadversusirapiumistuddogma.pro corporis Aliis cx Rupcrti libris cailiolica ipsius de corporis el
cl sanguinis Christi veritate in sacramento validius sangutnis Cliristi verilale fides vindicatur.

et exprcssius? Quid SS. Patribus, Cyrillo Hierosoly- Rupertussua omni setate pro corporis et sanguinia
mitano (82) et aliis, ex hisce Christi verbis hanc quam Berengariani pauloante per-
Christi veritate,

veritatem nos edocentibus, magis consentaneum 1 tinacius impugnaverant.firmus stetilet fortis decer-
Quidergocumillissignumetfiguraramagisdestruit, tavit.Primos junioris istius athlolaj congressus, si

et corporisetsanguinisChristi veritatem in sacra- ipsum miraris cum magni nominis et

inspicias,

mento magis astruit, ne mendacio, calumnioe, vel magnas ffistimalionis scholastico et monacho, pro
errori natus, qui ista perlegens,hujusce De ilivinisisia vcritate tanta fidei fortitudine pugnantcm, ut

of/lciis operisauctorem corporiset sanguinislJomini ejus vim adversarius non sustinens,Auguslinumei

veritatera in euchnristia-sacramento non solumnon otijoccrit docentem quod sacranientum islud ipsi

asseruisse, sed negasse dixerit aut senserit Jud.e a Doniino porreclum fuerit.Unde deducebal
Aiia superaddere Buperfluum duccrcm,nisi alia corporis et sanguinis Christi veritatem seu veram
me rcgula doceretquodabundantia jurisnonvitiat. ^ substantiam minime contineri in illo sacramento,
Evolventi itaque librum scxtum De divinis officiis, quod sacrilego proditori traditura est.
in capite vicesimo tertio, De Parascevc, ista ocour- Rupertus, tanta; auctoritatis pondere prcssus,

runt ; " Salutata cruce duo presbyteri deferuni ad quam junior,non lamen succubuit sed ca qu£B
vis ;

altare corpus Dominicum ; elevato culice cum cor- perfectoe eruditionisvirum deceret,animi sagacitale

pore Domini,dicilur : Per omnia .s<rr!i/a,"etc.Quem etfirmitate,vimt:intacauctorilatisdiscutien3respon-

r^tum mystice sic intcrpretatur:<cNunc illud dicen- dit nonesse Augustino per omnia confldendum sicut
dum est duos prcsbylcros.quicorpus Domini adal- libris canonicis ; el ita religiosa libertate sccutus
tare deferunt, significare Juseph, » eto. Nos autem sensum quoin evangelica; leclioni magisconformem
ciim silentio communicavimus, » sed sanguis ille judicavit, ct esse sancti Ililarii postea comperil, a
quem sumiraus,ad Deum de ore nostro clamat,netc. Christo porrectam esse Judmsui corporiset sangui-
Tandemque in capitede;imosexto ultimi libri dicit nis buccellam negavit,aliamque intinctam ipsi csse
quod « per cibura corporis cl potum sanguinls sui, a Christo tradifam ita assoiuit, ut isto ariversarii

Chrislus procurat vitara el inrolumitatcm anima- everso fundamento, tota ipsius virfus deliceret.
bus spiritualium filiorum. » Suam banc cum nominatissimo illo scholastico et
Siccine Wiclefus, siccine Calvinus et alii Umbra- D monacho, pro corporis Christi veritate disceplatio-
tici usquam deChristi corpore et sanguine in sacra- nem Rupertus ipse circa finem libri primi in Regn-
mento locuti sunt ? Siccine loquilur,qui corporiset lam qui Apologeticus est, enarrat, et eo tempore
sanguinis Christi veritatem in altiiri negat,ct non- dieit contigisse, quo necdum Cunoni notus orat ;
nisi corporis et sanguinis umbrara agnoscit ? sed ab eo tantum semel visus ct cum illo pauca
Qui scribit corpus Dorainicum ad altare deferri locutus.
qui elevari calicem cum corpore Domini observat; Qui Ruperto certaraen dedit ut vinceret,post haec
qui sanguinem illum, quera in allari sumiraus.ad agones obtulif ad coronflm
belli praeludia alios ei ;

Deura de orenostro clamare non admonet,alludens inquibusipse pro corporis et sanguinisChrisii vcri-
ad illud dc sanjiuine Abel Sanyuis fralris lui cla-
: laleinaltaris sacramento fortius contcndens, ad-
mit ad mede tcrra quiporro per cibura corporiset
; versus eosquinon nisi figuram esso in sacramento
polum sanguinisChristi veritatem in altarissacra- prsdicabant, comraentaria ediditiu Joannis Evan-

(82) In Calechesi.
109 PROFJCGOMKNA. — APOLOGIA PIIO UUPF.IlTo. PAIIS II. 110

gfilium : in quorum libro sc.xto exponcns sextura A in codem nomino Patris.ot rilii,ol Spiritus sancli;

caput Joanuis, quod cal ilo Chrisli corporc ct cjus ctomncs manducemiis idcm corpus ct sanguicem
nniniiucaiionc.verain ipsius rculc;niiue pra?senliam Christi,non tamen arbitrandum nobis sitquudoiquo
sub panid ct vini iiiysticis s|)cciebua luaius cxplicat; omnibus nobis boneplacilumestDeo, quoiiiodocun-
et ca qu>-o adversus ipsam ex S. Aupustinu ma- quc vivainus, qualiacuii([uo post baptisinum ope-
xiino prolcrri solent argumcnta, potcntiiis dissol- rcmur.Quia,qucmudmo(lum utomncsillieisdcm si-
vil, inductaox codem lestimonia acutc interpreta- gni.s,cisdem, inquam, mali, quibus cl bonifucrint
tus. glorilicati, ct in pluribus tamcn corum non bcne-

Totus islo libor hic ossct exs^cribcndus ; at ne in placitura cst Oeo ut inlroducerct eos in terram re-
mnlem cxcrcscat libcllus nostcr apoiogeticus.non- promissionis sic nimiriim non com[ilaccbit ci ut
;

nulla dunlaxal cum cx isto libro Commcntariorum introducat nosin regnura Dii, si fuerimus concu-
inJoanncm,\.um cx epislola ipsius nuncupatoria ad pisccntcs malorum.qucmadmodum etilli concupie-
Cunoncm dopromaiji, qu;D hanc Ruperli fuiem et runt;si fornicati fuerimu3,sicut ct quidam ex ipsis
doctrinam inagis cxprimanl. fornlcati sunt, " etc.
Uupcrtus in lib. vi in Jnnnncm, cap. 0, catlioli- Quo Apostoli scnsu acutissimc explicilo, argu-
cain dereali corporis etsanj^uinibCliristi pr.-oscntia r> mcntiin;i contra corporisetsanguinis Chrisli vcrita-
8ub spcciebus myslicis.vcritatcm adversus Umbra- tcm,existo loco pctitum, nullum csse his conclu-
licos scu Bcrcngarianos toto conalu statuit, ipso- dit : (( Igilur lcxtus apostolica; littcrae nemini suc-
rum fundamcnla fortiter concuticns el funditus currit, volcnii accipcrc sic canidem escam, et eum-
evcrlcns. lil ipaorum crrorem sic
priiiio qnidein dem polum cssc dictiim,ut rcferat idcnlitatcm ci-
proponit (dloc loco silenJum non cst malc quos-
: bi ctpotus vivifici,quem suraimus coramcmora-
in
dain ipnolos ct obscuri nominis homincs opinari, tione Domini nostri Jesu Christi. Quandoquidem
»

suis quoquo defendere dictis et scriptis, panem ve- vcro urgcrc possct adversarius ex eo quod Aposto-
rum, et potum, quem in sancto altari sumimus, lusnon escara quamlibet, sed spiritalcm posuerit,
nihiloininus patres manducasse tunc tcmporis
illos ncque id in sensura advcrsarii Irahi posse Ruper-
ctbibisse;et nihilo magishoccsse vcrum corpuset tus dcmonstrat;((Sednequeillud,inquit,quodescam
saDguincm Christi, quem fuit illud manna, quod et potum spiritulem,quara in ligura spirituali con-
ille populus comcdit et illa aqua quam de petra
; tingcnlem,ct idcireo non naturalirerum ordinc,sed
productam non solus populus, sed jumenta bibe- spiriluali virlute prodeuntcm, ipse Apostolus in
runt. » iisdem litteris te constringit, qiiantumvis recalci-
Jamveroexpositierrorisistiusarguraentum.quod trantem.Dicit enim paiulo posV.llxc aulemomnia in
non Ievcreputanl,qui[ipequod cx .\postolo trahunt, ^ liguris contingebanl. »
Tuiticnsis sic dcducit ; « Iluic errori suo, inquit Et ita discussis his nebulis, fugatis his umbris,
Rupcrtus,pro maximo argumento adhibent aucto- corporis etsanguinis Christi veritatom in sacra-
ritatem Apostoli dicenlis Et omnes eamdem escam
: mcnto purara ct sua luce splendid.im P.upertus edu-
spiritalem miiniluCiivcniut, cl omnes cumdcm polum cit.xProinde, inquit, non inagis illud mannapanis
spiritalem bibcrunl;bibclhnil aulcm despinlali conse- iste verus erat,npc magis illcpotuo erat vitalis po-
gucnle cos petra,peira autcm cral Cliristus{i Cor.x).» tus,quera vere ChrislisaDguinem credimus etcon-
Cui, ul ipsius verbis utar, dcteslabili prajsum- fitemur;quam illa pclra Cliristus erat.pctra utique
ptioni paucisrespondet.genuinum Aposloli sensum inaniinata et insensibilis. quam Mojscs virg.i per-
exprimens. « riiraonue diceiidum, inquit, Aposto- cussit. Quain veritatem superstruxit huic funda-
')

lum non eo scnsu dixisse, quo isti accipiunt, et raento, quod statira subjicit « Nam universa, ut :

omnes eamdem escam spirilalcm manducaveruiit et jam dictum cst, contingcbant in tigura, quae pro-
omncs eumdem potum spirilalem hiberunt. » Neque fecto nusquam valet idcmquod ipsa rcsquamfigu-
dictiunculam relalivam, sciliccl camdem escam vel ral sicut umbra non est idem quod ipsa res vel ;

eumdem polum,ila. posuisse,ut rcfcrrivclit ad illam corporis substantia. » Adco corporis et sanguinia
escam illumque potum, de quo ipse Dominus.Hoo D Domini veritalem PiUpertus firmam habuit,ut eam
EST, inquit, corpus meum, nic est sanguis meus figurae opposuerit;quamvis veritatera simul el figu-
;

scd « eamdem, iaquit Apostolus, escam manduca- ram in hocce mysterio stare nobis tradiderint alii
verunl.et eumdcra polum biberunt Dalan et Abyron, SS.Patres, quorura sensum conciliare altcrius loci
quam Moyses et Aaron camdcm utiquo Core est.
;

quara Culeb aut Josue. » Sed vero instat adhuc adversarius, dicens nimi-
Hunc autem csse Apostoli senstim his conllriiiat: rum,ct iste panis,quein in altariconsecramusfigura
« Hoo enim intendit Apostolus ea lectione,ut solli- est panis vivi.qui de ccclo descendit,non ipsepanis
citum reddat omnem hominem,ne sc arbitreturjam vivus.At sensuin hunc,ut pote nulla auctoritatcca-
comprehendisse, quia consecutus est sacramenta nonica frctum Uupcrtus sic castigat : « Cujus,
fidei Ghristians.Nam hsc omnia,iniiuit Apcstolus, qua;so auotoritate calholica fretus, catholicis hoc
in figura facta sunt nostri^vidclicelutantiquisscia- infers auribus"?Nunquid ubi dixit ipse panisvivus,
musexperimeatis,quod licet omnesbaptizatisimus depanc quem tcnebatin manibus, Hoc est corpus
111 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. H2
MEUM, dictum est aliquid iale quale dixil Paulus A. crrore loquatur, proximo
vel invidus delrahere

ubi, cum dixlsset, ;)e/?'a aidcm erat Chrislux, etc, gesiiatjVel furens insaniat aRuperto negatam dixe-
rit eorporis elsanguinisChristi veritatemsubmysti-
/iKC nw;e)n,inquit,o»!)na in figura contingehanl iUis'l
Nempe si ipse Chrislus aut evangelista vel aposto- cis pani et vini speciebus?In hujusce veritatis de-

lus auctoressetdiclionis hujus.tu non esses redar- fensione, maxime per hunc librum Rupertus totus

guendus? » El sic adversarii sensum verba Christi adeo est,ut cura panis et vini conversionemin cor-
de pane.quera tenebal in manibus,dicentis:Hoc est pu3 et sanguiaera Ghristi, impossibilem nonnulli
C0KPU3 MEUM,figurateintelligenlis,quasi nulla legi- dicerent ; istius irapossibilitatis muros ipse disje-

tima auctoritate fretum dejicit abbas Tuiliensis,et cerit ; et probaverit corpus illud quod in altari

veluti commentum respuit. sumitur, et illum sanguinem qui oCfertur, ipsum-

Quia lamen se auctoritate Augustini suffultos met esse Christi corpus quod in cruce pependit,
iactabant,ubidicit haec verba ; Nisi manducaverilis et ipsumncet sanguinem quiin ea fusus est. Et ad
carncm Filii hominis, el biherilis ejiis sanguinem, hanc rem diversas profert cx natura; sinu peti-
non habcbilis vitam in vobis,esse figuratam locutio- tas comparationes, quibus veram panis et vini

nem ; ne tanli doctoris male assumplae auctoritati conversionem in Christi corpus et sanguinem sic
cedendo, crederetur el errori, illius tacito noraine declarat : « Gum igitur vinii verbum crucis el pas-
g
sensum subtilissimeaperiens,ipsunicorporiselsan- sionis Christi ut non
accidit, quse ratio vetat
guinis Christiveritati nequaquamdetraheresapien- idom sanguis qui pro multis in remissionem pec-
tissime ac religiosissime ostendit « Etiamsi dicat :
catorum fusus cbt, debeat credi?<<Cumque subjun-
quis fieurutam esse locutionem,qua dicetur poste- xissef quantasit paniscum corpore cognatio,itcrum

riiis:A'i.st manducaverilis carncm Filii homtnis,clbi- et quidem vehementius istara corporiset sanguinis

berilis ejus sangumem, non habcbilis viiam in vobis, Christi veritdtem ex ipsiusinel Christi verbis con-

non nobis adversatur, quia videlicet ista figuratio cludit : « Cuin ergo,inquit, panis ille vivus qui de

locutionis veritaiera rei non perimit, qiiemadmo- coelo descendit, et signanter dicit : HocESTConpus
dum iii parabola seminantis verba parnbolica rem MEUM QUOD PRO voBis TnADETUR, audss diccre aliud
non perimunt vere seminantis. Quffi enim est defi- esse quam Christi corpus ? Veritas dicit Iloc est :

loculionis?Nempe cum aliud in voce

nitio figuratffi COBPUS MEUM,et addit:yU0D PRO VOBIS TRADETtR.Et
sonat,et aliud inlelligendum est ; ligurata locutio dicis tu non esse idcra corpus ? » Quod Rupertus

est. Plene ergo et si praedicta liicutio figurata est altinri intelligentia sic redarguit:«Si non est idem
(aliler enim Judifis sonuil, aliter Chrislus sensit), corpus, si non idera, qui de coelo deacendit, panis

rem ipsa figuralionon pcrimit.sedipsa potiusfigu- vivus, non est hoc corpus quod pro vobis traditur,
ratio re permanento perimitur,cumde pane ct vino ^ et Veritas mentita est sibi. » Istud enim adjuncta
signanter dicitur Hoc est corpus meum, iiic est
: cum figurae competere miniiiie possit,Eed soli cor-
SANGUis MEUS.lbi enim sensus Judaicus perimitur; poris substanticpjnon corporis Ghrisli figurara,sed
quia luce clarius est quod, non sicut intelligebant, rem esseinaltaris sacramcnto,invictissime arguit;
Christus manducandus cst putabant enim quod ;
etproinde Rupertum non Umbraticum doctorem,
concidi vellei carnem suam et mauducari,quemad- sed veritalis corporis Ghristi invictissimum esse
modum ronciditur caro agni ct comeditur. Ibi, in- propugaatorcm.
quam, figuratio baec perimitur, et permantt sen- Certalura hactenus proista veritate,sed nondum
sus verbis consonus, scilicet qucd panis in veram parta victoria ;
quia necdura arma deposuit adver-
substantiam corporis ejus divina virtuteconverta- sarius.jam totus carnalis et animalis ;
quem nibil

tur. » de exteriori paniset vini speoie mutari oppnnen-

Ergo juxta Ruperlum benc Augustinus sensit a tem,Ruperlu3 acriusinsequitur."Sed jamdudum ii-
Christo ligurate dictum, nisi monducarerilis, etc, quet omnibus,inquit Rupertus, in quo sensus luus
nuUo tamen catholicae veritatis de Christi corpore hsreat carn<ilis,totusqueanimalis,ideoque nonper-
dispendio.Cum enim dicitur mandticaverilis,3ud3i'\B cipiens ea quae sunt Dei, videlicel quia nec panis,
figura est,qui carnem Christi concidendani putan- D necvinum aliquid de exteriori specie mutavit, id-
tos, aliud intelligebant quud vsrbum non sonabat. circo sapere non potes nec vis quo vep.e factu.\i sit
Gum vero dicitur,fa/-)!em Filii hominis, nulla ligu- CORPUS ET SANGUINIS DOMINI. "
rutio est, sed veritas cum enim de pane et vino
; Cujus obtusioris argumcnti vim omnem.siquam
signanter dicitur : Hoc est corpds meum, hic est habet apud cosqui de omnibus judicant,locosein-
s»NGUis MEUs.permanet aensus verbis consonuE,sci- fringit:i.Gonsequiturergout cum albusepiscopus te
llcet quod panis et vinum in substaniiam corpo- forleMaurum hominem baptizaverit non credas te
ris ets:inguinis divina virtute converlantur. ipsum apud Deum factuiu essequodestisqui teba-
Si tanto studioea quibus in eacramento nonnisi pti2avil?scilicetquod de filio diaboli lactus sisfilius
corporis Chri^ti figuram Umbratici staluebanl, Ru- l)ei,»etc.,«pro eo quod capillustuus niger non re-
pertus dissolvit aut explicuit, quo corporiset san- floruit facicsque tua totiusque corporis cutis ethio-
guinis Christi veritatem in altaris sacramento flr- pica, secundum colorem ejus qui fe baptizavit non
mius astrueret, quis nisi vel imprudens ex alieno renituil.Quod si concedere non perhorrescis,ne in-
 w^ PIIOIKGOMFINA. APOr.or.IA IMU) IIUPICKTO. I'ARS IF. 114
fldoli detcrior sis otmavi» connieri qiioil quamvis X tonens panom et vinum dlcorct : IIoc EsrronpUB
dc exteriori oorpnris spocio nihil mutaveri»,vere do meom, iiic est sanguis meos.
alio corporo diaboli, quod est omnismussa perdi- Kt his Ghristi verbis nihil addcndum vel dctra-
torum, in uliuil corpus Cilirisli, iiiinclosl Kcrlesia, hendiiin Uupprtus hic maximo contcndlt, ut ab eig
transioris : crode ct hoc, qui.i panis iste vipibilis ol figur.T! et sigiii cxcludut inlidligentlam nudamque, ;

vlnu'U,quibu3 ox rebus lomporaliter vivis.qiiamvis quam prajseforunt, voritatom dofendat. « Si quis,

nihil de exteriorispeciomuliituinsit; in nliumlrans- iiiquitRupertus, apposuent ad heec, apponat super
ierint, ot in illum cibiim potumque conversa siiit, illum Deus [dagas scriptasin libroistoi/l/iofH/.xxii):
qui anselorum vietus est, » elo. El si ijuis ditninueril ile verhis projihetixlibri hujut,
lu lucoeif^oineriiliiinacajeutit.qui non cbirovidct au/eral Dcu^ partem ejua de liOro vil.e, et decivitate
Rupertum, norvis oaiiiibus oa oainia qua;cor|ioria sancta, et d^f his qu:e scripla sunt in tibro isln. Nun-
et sanguinls Chrlsti sub panis et vini spcciebusvc- quid vero minus timendi est hic illa maledictio,ut
ritati repu},'nant, confutantem vel etiam jocose re- dctrahamus vel apponamusquidquam verbis dicen-
pellontom; ut pnnem
vinum invcram curporiset
et tis; Huc EST coiipus mkdm, quod pro vobia tradetur,
sansoinissubslantiiim.Verbl divini virtute esie mu- Hic F,ST SANGijis MEis, novuu) teslamontum.qiii pro
lata, iiumulalii tanion exteriori speeie ; ollicaci ad n multisclfundoturin rcmlsslonom peccatorum'?Cum
hominem urgumento demonstrot, nullo dubloscn- enim illo dicente, Uoc est corpos iMEUM.nos subau-
sisseet asscruisscin altaris sacramento veram esse ditionera apposuorimus, dicentes, figurativum vel
oorporis ot sanguinis substanliam. per sim.ilitudinem dictum ; cum, inquam, illo di-

Sed nequo hic Rupnrtus ab Islu veritato propii- cente,IIoG est conpts meu.m, non dixerimus,hoo si-
gnanda quiesoit; itoriim enlm oos agt,'reditur, qni, gnilicat corpu.i nonno multum
appunimus est,qt!od
ut corporis et sanguinis Christi verllalein perimant, vel sensum gc-
prava domutatione dctrahimus; et

illud Apostoli iiiiportunius proirudunt: Omnejeam- neramiis, quem tantus auctor Deus et homo, nun-
dem escam spiricualcm mandHcaveriuit ; et aliqua quam cstlooulus,necascendit unquamin corejus.»
oongerunt sanctorum doctorum toslimonla,quibu3 Quis,precor,vel anliquorum,veI etiam recontiorum,
docent quod hunc panom signilicavit inanna;quod corporis et sa:iguinl3Chrlsti verltatemin eucharis-
hunc panera signillcat ultare Uei, quod illa sacra- tise sacramento docuit expressius, clarius oipo-
menta fuerunt, sacramenta ha;o sunt in signis di- ; suit el fortiu3 propugnavit ?
versa sunt, in ro quae signilicatur paria sunt. Quod Si quis ergo calholicam istam veritatem expresse
aliud illi manducaverunt alludnos sub specievisi-
; tradidit, expresslssiine Rupertus; si quispureillam
bili ;quod tainon idem signilical virtutospirituall. expllcuit,uurissime Riiportus ; si quis uni|uamcon-
Qu8B omnla in adversariorum sensu proposita,Ru- stanter illam asseriiit, constantissime Tuitiensls;si
pertus deduoit adistud absurdum, nempequod sa- quls fortlter illam defendil.fortissime Rupertus; si
orificia agnorum et arietum novo panis et vini sa- quis deniquedeista veritate catholicesensit etscri-
criflcio sanctiora fuorint;cum longe sanctiora fue- psit, catholice admodum Rupertus. Et ita Ruperii,
rint quani nianna,vel aqua de petra fluens; aqul- fide do corporis et sanguinis Chrisli veritate sub
bus panem et vinum in altaris sacramento.non nisl panis pt vini speciebus nulla fortior.nulla constan-
in signisvolunt dlHerre, cum tamen paiiis iste, et tior, nuUa purior, nulla expresaior et nulla ina'_'i3

iste potus nonnisi multa benediotione consecretur, catholica est.

neo nisi a sanctifieatissumatur :qui enim manilucat In suscepta tamen pro ista veritatedisceptatione
et bihil iniligne, etc. Manna vero,et aqua petrae^ho- nequidquamdeslderolur.Rupertuseamomnem qua;
mines ct jumenta sine discriinine uterenlur.Eyrei- adversus nudara et propriam verborura Christi in-
sx, suul ai]ux lanjissime ita ut populus biheret, et telligentiam solet praeformari,inslantiara sic relua-
jurnenta. dit : • Cum objicit quis fuisse scriptum in schedulis
Etne quos moveat doctorum hujusmodi auctori- quod itidem dixerit eadera Veritas, Ego sutn vitis,
tas, Rupertus ipsia opponit sanctum Ambrosium, tain audactor quam imperite ia argumentum men-
intercMteradicentem«quod prKternaturffiordlnem D dosura iUud atlrahit; cura statim sequentia verba
Virgo generavit; et hoc quod confiolmus corpus ex dlcentis Sicut pahres nonpolest fruclutn ferre a se- :

Virgine est,» otc.Item : « Sicut verus est Uei Filius metipso, nisi manserit in vite, sic et vos, nisi in me
Dominus nosterJesus Ghristus quasi Filiusex sub- njan^frjVw.manifeste per similitudinemdicturacnra-
stanlia Patris, ita vera caro, sicut ipsedixlt, quam cum non slgnanterdixe-
pollant intelligi,pra;sertim
accipimus,et verus potus est.n Opponit et Augusti- rit,Lgo sumhsec r!V/s,sicut signanter dixit:HocEST
num, quem advcrsa: patronum sententliB tenebant, coRPua MEiJM, Hic EST SANGUis MEUs, apposi ta proti-
in sensum alienum ejus dicta abripientes.Nani cor- nus descriptione veriE proprietatis, de corpore in-
porisGhristi veritatem insaoramentoRuperluscom- quiens quod pro vobis Iradelur, de sanguine autera,
probat ex Augustino haec verba ps.sxxiii, Ferebutur qui pro multis effundetur. .<.Qua instantiisicrepulsa,
in manibus exponente de Christo, utasse-
suis, ita horumqiieChrisli Domini verborum; Hocestcohpus
quam selpsum tulisse
veraret nihil aliud sine dubio MEUM, et illorura, ego sum vitis, datodiscrlmlDe, et
verum David,idestChri9tum,in manibus suis;cura sensu sppientissirae distincto per adjectas corporia
 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 116
115

quod Inidolur etsansuinis f/K) eflw»f/f.'/«)-,propriela- A crciendo ad juslilinm, cl cre manducando elbihendo
les,Rupertus in Yerbo Dei nrraus prorUctur,«quia ad suluicm; liic in me manet et ego in ea. I
paaisiste corporcus,postquam signaveriteuniPaler His subdit Rupertus quod « panis scmcl conso-
etviuum hoc expressum acinis procsenlibus,niox ul cratus nunquam postea Cbristi caro essc desinit.»
eodcm signo signdtum est per manus Ecclesiaj di- Et infra ad h;cc verba, el punis quemcgo dabo caro
centis : Vl nohis corpus cl sanguis fial dilectissimi meaesl pro mundi « Tunc ego dabo panem
i'im,ait :

Filii lui Domini noslri Jesu Chrisii, etc, usque in quo non dcpslvcritas ejusdemcar-
istis residuis,in

memoriam mei facielis, cobpus et sanguis ejus est, nis meaj, vclcorporis, quod eductum de vcntrcceli,
qui hujus tradilionis est auctor; et hoc sacrificium sals'um etintcgrum residcbit a^ternaliter ad dexte-
ipse Chrislus csl, » etc. ram Patris.» Et paulo post :« Pancm terrenum no-
Hac sincer;e fidcide corporis Christi veritrile pro- bis dat, quem, ut viventibus a quibus manducari
fessione craissa adversus cutholicam Rupertindem potcslvitam det ffiternam, in caruera suam trans-
nemo potest nisi multa injuria expostulare. Sed et mutat. Proinde sicut de carne nostra, quamVirgo
de modo quo panis fil corpus quod in cruce pepen- Maria peperit, vere fatemur propter unitatemper-
dit.et vinura sanguisGhristi quiincruce fususest, sonoj quia Deus est.sic nihilominus depane istovi-
si quis sit dubius,ab eo quirere potest
nec ipsum ;
p gibili.qucm ejusdcm verbi invisibilis Divinitas as-
Rupcrtus sine respouso dimitlet." Quod si quis.in- sumens,in carnem suam transl'erl,vere ct catholice

quit Rupcrtus, a nobis qurorat quomodo panis, qui confitemur quiacorpus Ghristi csl. »
hocanno de terra crevit, corpus Chrisli iit quod Et ne in verbis Christi dicentis : Hoc est cobpus
in cruce pepcndit? et vinum quod prssentibus MEUM, HiCEST SANQUis MEDS, ulU supersit aequivoca-
expressum cst acinis, ille sanguisejus fit quem de tionis tergivcrsatio Rupertus sapientissime'obser-
;

laterc suofudit? intcrrogenius eumquomodolulius vat quodit sicut dialectici ad vilandas aophistico-
horainis, qui utique de femina conccptus ct de rumargumentorum importunasanibiguitales nonii-

terra natus est, de ccclo descendit^vcl quoniodoan- niconimuni singalarem adjunfjunt proprietatom,ut
tequam coolum ascendcret, jam in ccclo esse
in cum dicitur Alexandcr rapuil Uelenam,ne inlelliga-
:

potuerit, juxta veritalem ipsius dioentis ; Nemoas- tur Alexander Philippi rcxMacedo,additur:Trf)yawH5
ccndil in ca^lumnis'. qui desccndil deca;lo Filiiis liomi- Priami filius. Ita cum Christus dixit.iioc estcorpus
nis qui cst in ccelo. Hkc profecto si quis sapil, MEUM, nic EST SANGUis MELS, uc aliud quid credere-
rcspondore polerit, quod propter unitatem Dei et tur quam proprium corpus quod in crucepependit,
hominis Cliristi illud rectissime dictura sit. Ergo, et proprius sanguis qui in cruce fusus est,sapienter
verbis paululum demutatis, dicamus ei Unitas : adjunxit : ^Mfidpro vobis tradetur, el qui pro mullis
Verbi unum efficit corpus Christi, et illud quod '

effundetw in remissionem j>erca!orum. »

tuiic in cruec pependit.clistud quod nuncEcclesiae Exquibus sic landem concludit « Proicde,eun- :

fides orc sacrc conficit, unumcorpus sit, una, in- ctisfigurarum vel similitudinum nebulis amotisnon
quam, caro et unus sanguis sit. » Sic respondisset corpus quodlibct, non corpus Christi, quod est Ec-
quiChristi corpus in sacramentonegasset? Modum clesia,sed illudcorpus Domini,quod pro nobis tra-
rei tam studiose dedisset qui rem non admisisset ? ditum nos manducare.et illum sanguiiiem,qui
est,

Unum jam Augustini testimonium, quod in suas pro nobis fusus estin remissionem peccalorum.nos
partes Berengariani trahebant, Hupcrto superest bibere, indubilantcr credimus. Et quod fccit, ipse
explicandum, nempe quod manducare carnem, et hoc idem in commemorationem ipsius scimus, et
bibere sanguinem Domini, sit manere in unitate bene scimus nos facere id est carnem ipsius raan- ;

hoc Rupertus facile admiltit; sed ita tameu

fidei.Et duoare, etsANGUiNEM bibere. » Tam apertaettam
utfirma semper stet Dominica; definitionis veritas, sincera fidei professione de corporis et sanguinis
qua Christus dixit ; Hoc est cobpus meum, iiic est Christi vcritate in Eucharistiae sacramento quid
SANGuiSMEus. \dco Riipertus hisce Doinini verbis exprossius, quidpurius?
sui corporis et sanguinis non figurara, aut aliud Denique in isto libro passim occurrunthujusmodi
quid, sed veritatem demonstrari censuit. o Quoc- D voces : Esca corporis Domini et potus sangvinis ejus.
cunquo talia, in luit Rupertus lib. vi in Joan. corpus Domini de altare manducare, el
sumere,
cap. VI, et apte inveniant, et uliliter proferant, sannuinem cjus bibere: munducanies corpus Ckristi,
duminodo funlamentum permanoat quodpositum el bibcnles ejus sanguincm, quas sane Rupert.is
est ab ipso dicente de pane et de calicevini : floc nusquam scripsisset.si corpus etsanguinemDomini
EST cobpus MEUM fywoii pro vobis iradeiur; Hicest in altari non esse censuisset.
CALix sAXGiiiNis MEi qui pro voliis efjundetur. Hoc, Ncc in isto duntaxat libro islam Ruperti fidera
soiliccl quod ir.anerc in unitate fidci, hoc sit man- reperireest, quas et inseptimo maxime elucct, ubi

ducare carnpm, ct bibero sanguinem Christi ; adeo lu-Ec vprba, durus est hic scrmo paucis exponens,
ut iionsit ad saluteni necessaria corporalis mandu- durum hunc sermonera 1'otetur; sed iis qui carnera
catiomensae Dominic.-e^Ghristus non docuit sed^yi coneidendam putabant, et iis qui Ghristum toties
mnnducal, inriuit, Cfirafm meam, et bibitmeumsan- pati et mori existiraant, quoties offcrturet mandu-
guincm, co scilicetmodo quo traditurus suxn, corde catur. (iIslis, inquil Rupertus lib. vii inJoan.,qui
 il7 PnOLFsGOMRN.V. — ATOLOdlA 1'1U) lUJFEIlTO. — PARS II. 118
ho(iio.|uo murmurant ot litignnt, ciim veritalcm A Talcm omnino.id cst e.xanimcm carncmet
vivifical.

corporia ot sani;uini3 Domini (lcrpndiiiuis, alias ob sanguinpm c.xistimnrc nos vctat in panc et calicc
causa^i inagiiniii viilciiiursonarcduriliam; naiiicum suo, diccns: Spiritus est qui vivificat, caro uulem
argum'<nto3a lidoper auctoritalcm ovang.ilicnm ar- noti prodcst (fuilquam.
olati fuerint, ut negari non possit hoc Domini cor- Quomodoaulemc.xlerioripanisctvini nunmutala
pu3 illud 0330 quod pro nobis traditum est,et hunc spccie, pania et vinuni in Chrisli corpus ot sangui-
ejussanguinem illum esse pro nobis elfusus mi ; nem traiismutciitur.ipse ibi sic c.xplicat. « (juis au-
cum, inquam, hoc illis constatcr astru.\erinnis ; tera cst spirilus ([ui carncm istam, ut man^iucan-
ergo, iiiquiunt, si non liguratc, scd ro vora panis tibus prosit, vivilicat? Ait : Ycrba qux erjo locutus
isle.Christusdicitur etc3t:quolidic Christus palitiir, suin vobis spiritus et vita sunt. Hibc in panc do quo
et toties moritur, quotios panis istc in commcmo- dicturus siim, IIoc est conpcs meu.m, cf in vino dc
ralionem ejus frangitur : et hic, inquit, sermo du- quodicturus sum,llic est s.iNGUis meus, oprrantur
rus est". invisiLililcr ut vcra caro mca sit, et sanyuis mcus,
Istud eoruni inurnuir Ilupcrtus sic comprimit : non mutata spccie cxtoriori. Proinde et nos quia
« Non ita ccnsuit lidcs nostra, ne^iue adco caligave- non intellc.\imus, crcdimus ut intellig.imus, quia
runtoculicjus,ut non viJeat se frangerepancm Dei, p revera sicut Dcuscthomo unus est Christus, sicct
et integrum servaro Filium Dei quornodo sencs ; islepanis yisibilis consccratus cura illa carncquae
Abraham vidcro poluit, ut ct nriclcm perouterol.et pepcndit in crucc, uiui caro est, unum est Christi
Filium arocsuperposilum non la;dcret, hoc tainen » corpus. In altari verum Ghrisli corpus immolatur,
Ciim discrimine quod » illic in figura immolatus est frangitur et manducatur.Quantum potuimus,adju-
Isaac in ariete, hic panc et vino immolatur Filius vante Dco, panem sanctum ct caliccm quem de al-
l)ei in carnis el sanguinis veritate. » Ubi Rupertus tari sumimus verum et vivum Agnum Dei csse suo-
secorporisctsanguinis Domini veritalcin defcndere met exbalatu comprobare curavimus. »

apcrto profitetur, scijuc ita pcrEvangclicam aucto- Hacsuae fidci profcssioDe,qua; non quia]intelligit,
rilatem coarctassc advcrsarios, ut negarc non pos- sed ul intelligat, crcdit sub panis et vini visibili
sint hocDomini corpus,quodestin altari,illudcsse specie, illamipsam qua; in cruce pependit, esso
quod pro nobis traditum est et hunc ejus sangui-
; Christi carnem etillum ipsum qui in cruce fusus
;

nem, qui consecralur, illuni csse qui pro nobisef- est, cssc Christi sanguinem hoc operantc verbo
;

fusus est.Deniquc Filium Dei in altarissacramenlo quo dixit,EIoG est corpusmeu.m, et IIic est sanguis
immolari in oarnis et sanguinis veritate. MEus, ita ut non sine vitasit caro quajsine spiritu
Cum tamen ncque his compressa Umbraticorum nequidquara prodest, Rupcrtus omncm eludit ca-
haeresis conliccsceret, sed adversus Ruperti fidem '-'
lumnis maculam. Ecquis enim modo Rupertum
de corporiset sanguinisveritate,ha;c Christi vcrba, senliat Umbraticis favisse, qui omnia eorum argu-
Spiritus csl qui vivilicat,caro autcm non prodestquid- menta dissolvit;errorestenuisse quibusadversatur;
^Mnw.qiiasi suo crroti patrojinata, estra omnem et corporis el sanguinis veritatem impugnasse.quam

intclleotum insolentius jactaret, Rupertus, nihil indefcssc propugnat?

quod vcl specietenus huic errori faveat non expli- Eadem raente et eadem fide cdilos a Ruperto
cans, nibil quo ista hKresispsssit effugerc non oc- Comraentarios in Joannem testatur, non solum ea
cludcns, istorum Christi verborum sensum aperit, quE ex ipi^is adduximus, sed el ejus epistola qua
quem cura corporis et sanguinis Domini veritate Cunoniabbati hos librosRupertos nuncupat.In ipsa
apte conciliat. « Ha2c senteutia, inquit Rupertus, enim ffimulorum invidiam.quasRupertum in Joannis
prioreni illam nequaquamdestruitaut infirmal,qua Evangeliumscripsis3eferebatiniquius,cumCunoni,
Chricjtus dixil: Nisi niauducaveritis carnem Filii /lo- tanquam Patri exposuisset eorum errores, et eum
»ni;u'5, » etc.,sed sensuin carnalcm male intelligen" pras caeteris, quovolebant sacramenlura corporiset
tium corrigit,nihil manduoand.T: carnis sua; vcritati sanguinis Domini solummodu signum esse sacrs
detrahcns^sed eidem carni Spiritum quoquecarnis rei ; ut olim per errorem scnserat Berengarius; sic
ejusdemsimul raanducandumsuperadjiciens:5pm- D proponit: « Illi autem quid dicant, qui pro argu-
ttti «r,inquit, qui vivificat aulemnon prodest
; caro menlo afferant non habent,ni6i quodaliqui exeis,
;

guidquam. Acsi dicat: Eomodo quo intclligiiis illud, dura volunt sacramenlum corporis ct sanguinis
quod supra dixi, nisi manducaveritis carnem Filii Domini solummodo signum csse sacrs rei, juxta
hominis, et biberitis eius sanguinem non habe- , errorem quemdam Berengarii Turonensis, ctiara
bilisvilamin vobis, nuUius animantis caro cum beatum Augustinura itasentire putant,quod oranino
vita sua potest raanducari, vel sanguis ebibi ; hoc falsum est. » Cui errori Rupertus se totus opponit.
ab homine ut possit fieri, vel abestia, dum sit, « Ego aulem,inquit,verum corpus Christi quodpro
notum est animal trucidari : ertro nulli hoc pacto nobis traditumest,ctverumesse decertosanguinem
carnem meam ad manducandum daturus sum. Caro qui pro nobis etfusus est, sicut Eoclesia catholica
enim mca nisi vivens et cum spiritu suo manduce- lenet.» Vix autem tunc temporisesse^qui hoc Be-
tur, non prodest quidptam. Caro sola, carb sine rengarii teneretur errore, sed ab universa Ecclesia
spiritu non prodest quidquam, nam spiritus cst qui catholica corporisetsanguinisChristivcritstemuno
Hi) RUPERTU3 ABBAS TUITIENSIS. 120

sensu leneri paucis his indical « Uoc jam fcre : A cruoc fusus est,non solum nomine, sed efTcclu, et

nenio palam profiieri aul defendere audet.universa psa ro sub panisetvini speciebus esse profitctur.
scienle Ecclesia,quia verum corpus,et verus san- Quam ea quaj a vera Christi carne, et a vero pjns
guis Chrisii esl (82). » sanguine, corpus et sanguinem qua; sunt in sacra-

An liupertum ab Eoclesia dissentire putas? An mento, hoc solum dilTorre tradit, quod in sacra-
iajoannem Commeriliiriis,et libris
asserere,et ediiis mento non carnis et sanguinis, sed paiiis et vini
duodecim De divinis offtciis id docere, quod nemo speeiem praeferant? quam ea denique qua; credit
jam palam proliteri autdeiendereaudet? An Riiper- panera el vinum In veram corporis et sanguinis
tum negussequod universara Ecclesiam catholicam taansiisse substantiam ?Pudoat cri'0,vel impuden-
proliteri et dercndere noverat et declarat, nempe tem, objccisso Ruperto quod corporis ct sanguinis
quod inaltarissacramento verum Christi corpus et Christi veritatom in sacr.imento negaverit, qu;im
verum Christi sanguis est. tot in lociset ubi vis catholice docuit.

Ipse suam fidem exponii, ubiipse hanc corporis Nec solum dum junior in istis quasi praeludpret,

et saiiguinis vcritatem siiicere aperit Cunoni suo. hrec de corporis etsanguinis veritate Ruperlus sen-
« Brevitpr uunc libi pando quod vel quomodo sen- sit ct scripsit ; sed etiam diim proficiens majoribus
tiensde vivificocorporis et sanguinisUoraini sacra- g daret animum.Nam Verbi Doi describens victoriam
mento tractaverim illaejusdem Domini verba.qui- (lib. XII, C.12), quaratione infidelitatem primoruin
bus sacramentum illudcommendat. Tribus essen- parentum qui diabolo dicenti si comederilis, erilis
ti;e modis.corpus et sanguis Christi, quarto autcm sicut dii, magis crediderunt quam Deo,Verbum Pa-
tris vicerit, hlc demonstrat « Contra cibum ilhim,
diffeit, est enim nomine, re atque effeotu difTert ;
:

vero specie.Est, inquam noniine,qui snmmusccclo- qui cibus 1'uit mortis pulcher visu, in quo crcdido-

rum cum sit ipsa veritas.nominanun

Ponlitex.qui runtessc Divinitatiseffeclun),dari oportebat cibura
vana rebus ponere solet, adeo fortiter nomen hoc alium, qui essot cib«s vilae ut, scilioet inesse illi

impressit, ut non solum diceret Hoc voco conpos :

mens credorct cibumet potum veraciter communi-
canda; divinilatis esse effectivam carnemet sangui-
MEUM, Hic vocetur SANGUis MEt;s,sedHuctST,inquit,
CORPUS MEU.M Uic EST SA.vGcis .MEUs. Est ctiam re,
;
nem Christi,quod sontire non possunl scns us carnis
quia nimirum Sanctum sanotorum est, quam vere et sanguinis : per hanc fidera sibi Deus ab homine
qua traditus el lanceatus est, ipse satisfactura esse judioat.dum non minus sibi credit
in ilia specie,
Sanctussanctorumest.Estnihilominuseffectu.qiiia quam diabclo crcdiderat. »

quam vere in ilia specie, qua pependit in cruce Pluribus vero hanc statuit vcritatem scribensDe
remissinncm peccatorum operatus est omniliusqui glnria ct honore Filii homitiis, exponens cnim, in

illam exspeotuveranl aborigine mundicum lide sinc libro qiiartoz» Malllicnim, hxc verba capitis quinli :

legalibus sacramenlis fidei, omnilius a juslo Abel Si ofjcrs muiius fuum, etc, ait : « Tunc veniens of-

usque ad latronem, quem in cruce confitcntem feres munus tuum, munus sanclum, sacrificium

tam vere in istis speciebus paniset vini

suscepit; verum; non sicut carnes tuurorura sanguinera pe-
eamdemoperaturremissionempeccalorumomnibus corum aut vitulorum, sed ipsum fratris ejusdem,
quiingressi sunt, vel ingrediuntur ad eamdem li- cui reconciliatus es, cor.pus vivificura, sancuinem
dem, postquam illa species hinc tr,.nsivit,et scse verum, sacrificium sanctum et immaculatum.» Et
in coelum recepit. Quarto idem specie differt, quod libro quinto,explicansquartani Orationis Dominica;

et plurimum prodest.non modo necolor aut sapor

petilionem, jnniem noslrum, etc, breviter dixil :

sanguinis liumani horrorem suraentibus ullum fa- <iTertiusestpanis,caroChristiquara nobisde sancto

ciat, sed ut competenti anlidolo nimia parentnm
altaridat,queraadmodum dicit, et rwis quem ego
nostroriim curetur credulitas credidernnt enim;
daho, caromea esl pro mundiviia. »
deceplori rliabolo in eo quod videbanl.scilicel quod Tandemque iii libro deoimo.movens quaestionem
illi liguo consequenda! divinitatis effectiva virtus utrura Dominus corpus et sanguinem suura Juda3

inessct; etcomedentcs inortui suni credamus e ;

communioavcrit, dissonan^es sanctorum Patrum
contra Salvatori Deo in eoquod nonvidtmus, D adducit sentenlias Augustini scilicet,qui S.Luoce
fideli :

scilicet panem ct vinum in veram corporis et snn- narrationcm sccutus ad litteram,censiiit a Christo
guinis transiisse substantiam, el comedentes atque porrcctam Juda; fuissesui corporis buccellam ct ;

bibentes vivamus in a;ternum. » Uilarii qui juxtaMatthaei et Marci historiam sensit

Ecqua; mauis catholica fides de vivificocorporiset sine Juda, videlicet posl ejus egressum, Pasrha,

sanguinisDomini sacramento,quam ea qua; Chrisli acccpto caliceetfraclo pane fuisse confectum,quia

corpus quodin cruccpependit, et sangulneE qulin dignusaeternorumsacramentorumcommunionenon

(82*) Univcrsa Ecclcsia cathulica tenet. qijod in etiam re panis dicitur esse caro Chrisli et vinum
Euch. verum corfus ct verus sanguis Christi est. esse sanguis ipsius.Claudius rainister si audisset,
Tribus modis Chrisli corpus et sangnis sunt in al- hsiid dubie Ruperlura tot in locis (pag. 104, t25,
tari, noraine, re, et ellectu.Sola specie exleriori 198) [lon produxisscl quasi efTrctu dunlaxat.et non
differt cDrpus.|iiodin cruce pepfndit ab eoquo.l est re panem dici et Chri^ti corpus, el vinum cjus
)u bacramento.lliino vel unam fidei Ruperti explica- dioi et csse eanguinem incunctauter docuisset.
tissimam proiessionem,qua non solum eflectu,sed
 liM rnOLEGOMKNA. — APOLOOIA PRO RUPKIITO. PAIIS II. 122

fueral. Onnm S- Hiiurii senlonliara, licel ipsius ^ ejus af»unliir, nequaquam noraen Domini in vanum
luissc ncscircl, ul manis sacro lc.xlui eonrormcm accipcreaudcnus.quHntomagisinistasanclincatione
scquitur, ct lirnius tcnct Uu|icrlus. in qiia nomcn corporis ct piingiiiniH sui orc proprio

aulem cuni utraquc ex parto Ruperlus Hf;i-

llnnc
posuit Dominua, nequuquaiii in vanum idipsuiu iio-

tat (iilTiculialcm, plurinia profert quibus veriiutcm,

men acci|/ero dcbcmus? Fl'; quor|iic corpus Christi
corporis el sanguinis Clirisli sub pnnis el vini spe-
et sangiiincm ease intclllgimus in eo quod ail, quod
maximeHd linpm.ubi corpus Iradelur, qui sungvis eljundelur. Eircctu csse
ciebus exprcsse tcstclur, scd
qund magna sacramcnto leiilatio Dei esi, inteiligimus in eo quoil cuni dixissct, fuoi/ /ra(/Wur,
ait in isto
Estauleni tides spfraiidarum
ijMi el]undetur, addil jiro vohis in remissionem pecea-
tenlatioqu>Trens fidem: «

sulislar.lia reruiti, non apihireiuium.

argumeiiluin iorum. Itaque licel illa specie qua popendit in cruce,

Oporlebal ergo non apparcrc res, ul locum buberel Sanctus sanclorum est, et in illa specie prteterilis
substantia hiec ; res, inquani, id cst CAn.NEMct s.\n- omnibus electis remissionem peccatorum et vilam
Gui.NEM, non apparere oportebat, non solura no ajlernam operalus est, sic in ista specie panis cl vini

sensus nustros coino>leiiliuin ali|ue bibenlium natu- nlliilominus Sanrlus sanctorum esl, el omnibusele-
ralioirensioneoirendcreiit.quibushumanum carncm clis qui pust eamdcm passionein ad fidein ejus ve-

manducare, vel dentibus terere, sanguinemque hu- n'unt. remissionem peccatorum et vilam ailernam
g
manuin bibere, nCi|ue nalurae amicum est, verum confcrre non dubiuin est. Nam et alibi dixit: Qui
etiam ut locum haberet h;ec sperandarum substaiitia manducat carnem ineam, et bihit samjuinem incum,
rerum, hoc argumentuin rerum non apparenlium, hulet vitam xlernam. Ha;c » Rupectus in cap. "JLin
scilicet fides. » Et paulo post : " llic auiem qui quibus si Ruperli lides vcl dubia vel obscura cui vi-
dicit:Qut manducat carnem mcain et bibil samjuinem detur, ipsi sane terra nutat et sol tencbrns bubet!

tneum, in ine manet, non qualecunque suum, sed Distinctius itcrum in cap. 22 libri ni Deopehbus
suam carnem et suuiii sunguinerii dat. » Spirilus sancti edisacrH quid si sacramentum,et quid
Tot ergo probatam testimoniis Ruperti fideni de res sacramenti siaiul sontum S. Augustini et veri-
:

corporis et sanguinis Chrisli veritate, nihil ta- talem corporis et sanguinis Cbrisli in hoccesacra-
mento his aperiens ; « Est igitur, sicut ct Pater Au-
men mutata panis et vini exteriori specie vel levi ;

cujufcunque erroris suspieinni subjicere, non levis gustinus ait, in sacramento isto,quod digni el indi-
injuria depularetur. I|)samigitnr,ul in poslerum in- gni accipiunt, res sacramenli, quam nonnisi digni
temerala maneat, bis ob>ignando Ruperti verbis, accipere possunt : sed non sicut dictaejusa nonnul-
quibus in capite vicesimo primo, vicesimo secundo, etistimata sunt. Puta\erunt enim illum dixisse lis

el viccsimo lertio libri tertii quod non sitcorpus aut saoguis Christi quod indi-
De operibus Spiritus
wrir/i, istudcorporiselsan-uinisChristisacramen- ^ gnus quisque percipit atque secundum tanti do- ;

tum Juculenter explicat « Cccnantibus, itaque, id

:
ctoris sensum, non corpus aut sanguinem Chrisli

est, sedentibus arihuc in CcBna qua manducaverunt sed tanlum figuram, vel signum esse corporis et
carnes Agni, carnes P.iscbae veteris, accepit panem sanguinis Christi, id quod violbiliter sumimus de
et benedixii panem communem accepit, sed Lene-
;
mensa Domini. Hoc ille non dixit, imo hoc ille non
diceodo longein aliud quam tuerat transmutavit ul sensit.NequeeniiuChristocontrariusesseconsuevil;
veracitcr diceret sic Hoc est conpus meu.m, quoi
: loquilurautem Chrislus, et per semetipsum dicens:
pro vobis tradelur. Item vini substantiam accepit Hoc EST Conpis .MEu.M, Hic EST SANGiis MEUs et per ;

sed ibidem gralias agendo vel benedicendo sic in Aposlolum suum, cujus experimenlum habemus,
aliud verlil, ul diceret Veritas quae non raentiiur : quia in eo loquitur Christus, dicens -.llaquequicun-
Hic EST SANGUis MEis .\ovi Testamenli, quipro multis que manducaverit panem Domiai, et calicem Doinini
efjuiidelur. IIoc, inquit, id est hic panis est corpus biberil indigne, reus eril corporis et sanguinis Domini:
meum, sive caro mea. Nam et alibi dicit : Et panis probe! autem seipium liomo, el sic de pane ilto edat,
quein ego dabo, caro mea est pro mundi vila. Sed non de calice bibal ; qui eniin manducat et bihil iudigne,
videlur oculis carnis, non seniiiur gustu oris,quod judicium sibi manducat et bibil. Non dixit qui raaQ-

panis ille caro Cbristi lactus

sit quod vinum illud D ducat et bibit indigne.panem manducatsimplicem.
:

in sanguinera versum nimirum si videretur co-

sit : vel cuminunem, et vinum bibit, quale prius erat

lor,aut sentiretursapor carniset sanguinis humani; nondum celebrataconsecratione, se^ reus critcorpo-
non plus sa!utis,sed plurimum affcrrethurroris.Sic ris et sunguinis Domini, scd judicium inquit sibi

ergo est corpus vel caro et sanguis Christi, quomo- manducat el hibit, non dijudicans corpus Domini.
do esse vel ad usum nostrum convenit, et adsalu- Quapropter non jam de contentiosa cujusdam dis-
tem nostrain sulficit. Quomodo vel quibus essentiae serlatione,sed de Apostoli veritatesensum petamus,
modis?Nimirumnoir.inereat>jueefrectu.Nominevide- quo pra?dictus doctor.A.usustinus sacramentum lom-
licet esse intelligimus ineo qui dicit.Hoc estcorpus que sacramenii dislinxerit Chiislus ipse inyste- ;

MEUM.HicESTSANGUls UEis.Sicul nusquam,ita nec in rium suBe dixilesse passionis, uljain antedi.vinius,
isto.iimo maxime nec in isto nomen Domini vanum ac- qui tenens in manibus hoc visibile sacramentum,
ciperedebemus.Sieniniincunctissanctificationibus, cum dixisset Hoc EST corpis .meum, addit quod
:

quae per rainistros Domini ad iavocalionem nominis tradctur, cum dixisset, Hic est sangiis meus, addit,
123 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 124
gui elfundelur. At il!e qui indigne aceedil, non com- A lis. sub invocatione sancli Urbani, Bitae ante valvas
CDunicat Chriati passionibus,non contingit ore men Tuiiiensis monasterii reconditum, a (lammis tolam
lisquod percipit orc corporis. Ergo corpusquidem istambasilicam vorantibusillibatum mansisse; adeo
et sacramentum,
sanguis Christi est hoc visibile ut quanivis ignis ipsam etiam lenestram tabulisli-
quod ore percipit. Neque enim indignilas ejus digni- gnis compactam, in qua pyxis lignea simul cum
talem tantas consecrationis evacuare potuit, » elc. corpore Domini erat recondita ; aUeram quoque
Denique in cap. 23 serpentis, primis parenlibus pyxidem, qua> formulas nondum consccratashabe-
id dolose promittentis, sicomtderitU, eritis sicutdii, bat ampuUam vini stanneam, thuris vasculum, et
:

fraudem mendaciura opponens veracilati ct veri-

et alia quffi simul cum pyxide tt corporG Doraini
tati Christi Pidoliter hoc pollicenlis, qui manducat in hacco fenestra claudebantur, penitus absum-
meam curnem et bibil meum sanguinem in memunel, psisset : circumfromentes ubique flammaB, acccnsis
ad corporis et sanguinis Christi fidem in sacranien- trabibus, lapidibusque ignitis undcquoque deciden-
to his paucis hortalur : « Credatur, inquit, huic tibus, pyxidem tamen istam ligneam, qua; Domini
sacramento inessequod non videtur, videlicet veri- corpus claudcbat, ita reverit» sunt, ut nequi-
tas carnis et sanguinis, valens efficere nos concor- dem attingere ausie fuerint. « Sunt quidem ha;c,
porales Unigenito Filio Dei, » elc. T> ut exclamat Rupertus, in cap. 6, tua, Christe, mi-
H33C ergo sint fidei Ruperti signaculum quo nul- racula, non dissimilis gloriM illi qua glorificatus ea
lurasane firmius apponi nullumexpressiusimprimi tu, cum tribus pueris tuis in medio Babilonic» for-
potuit, ut violata; fidoi reus teneatur, quisquis sa- nacis.scilicct corpus luum cum vasculo et corporale
nam Ruperti doclrinam de curpore et snnguine Do- incommulatam, sicut paraballa puerorum illorum
mini corruperit, vel ejus sensum ad Umbraticos commutata sive adusta non fuerunl. »
errores traduxerit. Istorum itcrum meminit Rupertus in capite deci-
Utque his obsignata Ruperti fides fulgeat illu- mo nono cjusdem libri.
strior ; et, sicut non intestala, ita nec in gloria re- Verum non modo corporis Domini voritatem el
cedat abs re non erit aliqua ex Rupertohis adjiccre virtutem, sed et fidei Rupcrti in ista voritato firmi-
miracula quibus et vencrabili huic sacramento, et tatem probavit ignis iste, omncm erroris suspicio-
Ruperti fidei non parura gloria; accesserit. nem consumens, ut his ipsis corporis Chri=ti raira-
Rupertus, jam senior et morti proximus, incen- culis Ru perti fides illustrior eluceat.Tanta; ergo fidei
dium oppidi Tuitii describens, in libro cui ex re puritati cedat livor omnis adversarium, el mala
titulum dedit, tria qu.-e in ista conflagratione con- Cdes. De propugnata corporis et sanguinis Domini
tigerunt miracula enarrat in laodem el conimenda- _ veritate.et de olifirmati illius venerabilis sacramenti
tionom sacr.imenti corporis Domini, cujus virtule P " fide mcrilaj laudi cedat de perverso errore injusta
patrata sunl. In primo capite primum sic eloquitur calumnia.
miraculum « Rem ipsam ut gesta csl enarrare
: Rupertus vere sensil et catholice docuit vcrum
libet, hac intcntione ut soiant nostri quoque po- Christi corpus, et verum ejus sanguinem vereesse
steri, et nulla temporum vetustas abolero possit sub panis etvinispeciebus. Nullaergo fideWicIefus
de cordibus nostris, memoriam glorilicationis, qua sua ei voluit affingere mandacia. Et multa injuria
glorificatum est in toto incendio sacramentura cor- caeteri doctriuEe tanti viri, aut mordacea a;mu)i,aut
poris Domini, sicul viderunl oculi nostri et libe- ; injusti censores catholicam hanc veritatem ab eo
ralionis qua liberatum est a pressura flamma» tem- negatamcriminati sunt,quam puriusdocuit, plenius
plum in quo invocamus nomen Domini: taliter, ut exposuit et fortius propugnavit.
a multis visa sit praesenlia divinae prolectionis 5
Error mnnducationis corporis Chrisli per ftdcm a
videlicetquasi species hominis pulcherrimi desuper Buperlo dcpellitur. Imo corpus Domini in sacra-
incumbentis, et circunfluentium flammarum impe- menlo eiiamao indignis percipi el manducari ipse
tum manu objecta sensisse et scripsisse probalur.
repelienlis, » etc. Dbi Rupertus
templi monaslerii Tuiliensis ab borrcndo incendio Bellarniinus, in tribuendis crroribus plus squo
liberatlonem tribuit curpori Christi quod in eo D facilis Vasqucz, acer ingenio, nulla verilatisin-
; el
erat reposilum. quisitione, nullo probationum examine auclorem
Alterura in capite tertio scribit miraculum, ser- operis De divinis officiis, quod Ruperto adjudicavi-

vatum scilicet ab ignis injuria corporale Domini- mua, manducationis corporis Chrisli per fidem
cum in msdios flammarum globos immissum, in reum pronuntiarunt quasi Ghristi corpus non nisi
;

eos corpori3 Christi reverentia sisteret, ipse eiiim mtrito (idei, el a dignisduntaxat percipi el mandu-
voracissimus ignis, lineolam duntaxat subrusam cari, ex errore doouorit. Non omnem itaque qua
impressit DominicK virtutis indicem, quie flammis nosterTuitiensis Calvinianis prajiisse dicitur,expun-
resiitit ; sed eas non exstinxit, ut inter furentes xi calumniam, nisi et istam, a Bellarmino et Vas-
ilJBRsa omnem earum vim vicisse crederetur, et vi- quesio tcmere praeconceptam de Ruperti fide opi-
sisse ; et ideo vioisse, quia visit. nionem, falsi convicero.
Tertium profert in capite quinto, videlicet ipsum Ne autem verborum pugna credatur, quadrupli-
corpus Duminicum socus altare Ecclosis parochia- cem corporis Christi manducationem per fidem ex
125 PROLKnOMlCNA. A1'()L0(UA l'i;(( lUIPKRTO. — PAHS II. 126

limino proponn. Unacst.qui solo oonlis oro niona \ nianduearl;8ed ab indignis nullalenuspcrcipi, sive
IMclis conitnunical ile corporoUoMiini, hoc cslfuin desinanlcBscFubsacraincnloctqiiasinbcorecedant,
Boio picliitis ariloro, non pcrcoplionisoperc^do 8un- nuin qiiis sincfiilcadilliH! accesHcrit ;8ivontin piam
ctoillu panepiirticipal. lliincCiilei miinducationein, positu luorint in ca parle sacrumcnti, qiiam Dcub
non salum probiint oninos catholici, seil ellrcquen- pricnoverat impio lore dislribucndam. Nos autem
ter celebrant quotiiuol Chrisliana; pietati sludent. contra nitimur Ilupcrti doclrinamadco puram, ut,
Altera (83) por lidcin inanducalio cadicitur qna ncc ista Uellarminict Vasquis BUggillatione possit
quis paneincl viuuin certc crodenscorporis et fan- infici. Quod quia palam hic faccro aiquioris cst

guinis Christi esso niysleriuni ligurain ct sacra- vindicis, susceptas partcs ut imploain, ncutrum cx
mentum, scu signum in vitain a;ternam, iilud orc istiserroribusinUupertidoctrinaluisseinvictissimc
gicpcrcipit, manducatet bibit.ui simul ejusanima, demonstro.
pro hujtisco fidei mcrito, ex ipsa corporis et san- Iluperlus sensit lI e.rpief^se dncuit Cliristi corpus

guiiiis Christi substantiavcrcrcliciaiur.dum corpus etiam ab iivligms imnducari.

ex panis et vini suhstantia niilrilur. Ilanc fiiici man- Exprcssiadeo sunl Ruporii vcrba, utipsa protu-
ducationom hctcrodoxam Ecclesia reprobat.
ul lisse, Bellarminiet Vasquisjudicium,scu manduca-
Tcrtia pcr fidem manducatio est, qua quis hoc T> tionis fidei imputatum errorem. a Tuiticnsiabbate
Bacranicntum ore manducat lirma fido tenens ineo propuli-assesit.Quffiergosanctusilledoclorloquitur,

esse vcrum corpus Domini ;

quod tamen nonnisi docilis ausculta (87) : « Non ncmo, inquit, indi^'nc

ex lide suscipientis ibi ponitur. Ilanc qui secuti mandiicare polest, sed nemo indignc manducare
sunt, non eamdera viam tenuore alii cnim arbitrali
;
debet. » Minus nc isla diluead;B calumniaj qua; plus

sunt corpus Dominicum sub panis €t vini spciebus quam salis sunt?

non constilui, nisi dum actu et isla fide percipilur. Minus Rupcrlo fuit ist^ dixisse nisi ct in tanti

Alii autein,ut Guitmundus Algerus (83) tes-

(8'i) et sacramenti fidem ea validiuscomprubaret adversus
tantur, panis et vini partem dixerunt in carncm ct cos qui, utex Guitinundo ct Algcro obscrvavimus,
sanguincm Domini vere transmutariad verbasacer- Chrititi corpus asserebant apanis specicbus recederc

dotis, partera vero alteram in dignis incommuta- si quis vestem non babens nuptialem ad sacrum

tam reservari. Alii doniquo totani panis totanniuc Agni immaculali convivium, vei invitalus, accc-
vini substaiitiam in Christi carnem et sanguinem dcret.

converti voluerunt, quaj tnmen cum indisjnus ad Stupeathic Bellarmino addiolusclicn5,dum audit
mensam accedit, in panis et vini naturam revolvi- a Rupcrlo cxpresse assorlum el comiirobatum
tur. p validequodabeo negatumin Bellarrainiobservatione
Ili omnes in id unum conveniunt legebal. Sed quis slupet, sinoverit, quod isto, licet
ab immcritis
:

videlicet Christi corpus el emincntissimus non digniiate modo.sed etscientia

sanguincm non posso
parlicipari. Quem errorem analheoiale percussit et pictile; non tamen omni prohalione major est.

Ecclesia in concil. Trid. {8Q). Saepe nomini plus Kquo tribuitur. Errare si non vis,
QuartacorporisChristiperfidera manducatio, illa, nemini cito credas nomini nunquam ncnenim es ; :

et quidem perfecla esl, qua verura corpus Domini nomine,sed es probationum momentis pendeta;qui
ore percipitur, et ca fidei puritate qua3 conscqualur vcrique judicium. Qua3 autcm doctrina; fidoique
ea divinaa gratiaa beneficia quae digne sumcntibus Ruperti probalio corlior, quam patenlissima ipsius
communicatur. Sanctailla estcorporis el sanguinis verba ? Hsc itaque excipe et judica.
Domini cura Udei charitate participatio. Christiana Cum eucharisticus hio doclornon obscurepropo-
isla est corporis communicatio, qua unum cum suil viw/iiaH.) quod « non ncmo indigne potcst
[lit).

Christo suraus. Pcrfecta ista panis coclcstis mandu- manducare, sed nemo indigne manducarc debet, »
caiio, cui a}terna vitaexChristi promissis debelur : in hujuscevcrituis confirraationem slatim subjicit:
« Qui manducat hunc panera vivet in cEternum. i « Panisnamque semel consecratus nunquam poslea
Jam vero discernendux quamfidei raan iiucationei) virtutemsanclificationis amittitautChristicaroesse
abbas Tuitiensis admiserit et quam cxcluserit.Pri- D deoinit sed non prodest quidquam indigno.cujus
:

mam et quartam ab eo receptas facile conce^unt fidcssine operibus mortua est ; et idcirco spintura,
orancs supcrest ergo de seounda vel tertia litis
; qui vivilicat non habelquo ore percipiat.(Juid enira
contestatio Bellarminus et Vasquez ex una parte
: mirura est si terra cujnedat? » Quod autem hoc
contenduat Rupertura docuisse vel Christi corpus terriE nomine Tuitiensis Christi carnem intelligat,

et sanguinem sub paiiiset viaispeciebus nusquam qua; de terra nostra sumpta est, his ipse aperit
definiri, sedsola fide percipi, dum ore sumitur ejus « Quid autera caro Christi remola divinitatc, nisi
sacrameatum,quod in veritate non nisi panis ct vi- tcrranostra est ? » Uode nec slupcndura vult, quod
nura est velChristi eorpus et sanguincm in sacra-
: quivis, immeritus licet, carnem Domiai comedat,
mento quidem manere, et a fidem habentibus vere quam de nostra asBumpsit. « Proinde, inquit^lib.

(83) Art.36 confessionis fidei Calvinistarum. Domini.

(84) Lib. let iii De eucb. (86) Sess. 13, c. 7, ct can. 4 et 8.
(83) In prol. ad lib. De sacram.corporis etsaog. (87) Lib. viinJoan.
 ,

127 RUPERTUS ABBAS TUITiENSIS. 128

quicunque Christi carnem manducat,

vii in Joan.], A ostendat, qui illud dixisse pulant non esse Christi
non expavoscimiis, certi quid de nostro surapserit, corpus aut sanguinemquajabindigno percipiuntur.
quid dc suo sit, Filius Dei. » Hiijus dirficultatis statum ex Augustini verbis
Tum quaerit Tuitiensis quo demittatur, quod ab Ruperlus sic proponit « Est igitur, sicut et pater
:

indigno raanducaturet bibitur; difricilemque hujus- Augustinus ait, ia sacramento isto qund digni et
ce quaestionis nodum adversus Stercoristas paucis indigni accipiunt, res sacramenti, quam non nisi
sic absolvit : « Hoc certe, sicul ante nos dictura ett, digni accipcre possunf. Sed non sicut dicta ejus a
pium sit et salutare credere per membra diffundi nonnulli.-: wstimuta sunt, putaverunt enim illum

ut non sit obnoxium secessui. » dixisso quod non nisi corpus aut sanguis Christi,
Tandemquequid corporisChrislimanducatiocum quod indignus quisque percipit, atque secundum
fidr;i religione etreligionispietafe,disletab illa quos tanti doctoris sensum, non corpus aut sanguinem
nec pietatem babet nec religionera, striclim edicit Chrlsti, sed tantum figuram vel sipnum esse cor-
(lib. VI in Joaii.]: Sel hoc, ait, plushabet dignus
(. poris et san^ruinis Christi, id quod visibililer sumi-
ab indigno, quod huic ad salutem; illi proficit ad mus de mensa Domini. »

judicium. Hai; difficultate sic exposita,erroueiim huncman-

Manifesfahaeodoclrinffi Ruperti quiaudierit tesli- n ducalionispcrfidem iatellectum,utputequiApostoli
monia, qui Bellarmini et Vasquis censuram non et ipsius Christiverbis aperiecontradicat, a sancti
niinusfequamhnbeat?Quis Rupertum vere sensisse Augustini mente prorsus alienum Rupertus sic
et expresse docuisse corpus Doininicum etiam ab osteniiit « Hoc ille
; non dixit, imo hoc ille non
indignis percipi et manducari^a^quius non judicet ? sensit.Neque enimChristo conlrariusesse consue-
Quisenim verbaha>c in re tanti momenfi teinere a vit. Loquitur autem Ghristus, et per semetipsura
Ruperto emissa. aut leviter efTusa crediderit? At dicens Hoc est corpus meum, llic est sangcis
:

forte quisaliud aliis in locisTuiliensem expressis^e MEUs ct per Apostolum suum, cujusexperimentum
;

suggeret. Cuine fides sit, alia ex aliis Ruperli libris habemus, quia in eo loquitur Chrisfus, dicens :

produco, qu;e quam firma sitinea lide sancti illius llaque quicunquc manducaverit panem Domini, et
abbalis doctrina plenissime demonstrent. calicem Domini biberit indigne, reus erit corporis ct

Scribens in Matthaeura (lib. x), haecautem seipsum homo elsic

Christi sanguiiiis Donrini. Probel
verba, Qui manducat meam cnrnem et bibit meum de pane illo edal, et de calice bibal qni enim mau- :

sanguinem, in me manet,et ego in i7/o.Postquam sic ducalct bibit indigne,judicium sibi manducat et bibit. »
exposuit," nonqualecunquesuum.sed suaracarnem Quam Apostoli sententiam non de pane communi,
etsuum sanguinem dai » juxta aposiolicati sen- p sed de Cbristi corpore et sanguine inlelligendam
;

tenfiam aperle pronuntiat « quod illis qui non jrpretafur « Non dixit Qui man-
Tuitiensis sic inferpretafur : :

credunt, et non credentes ore tamen sacramentum duoat et bibit indigne, panem manduoat .««implicem
percipiunt, cibus et potus iste, haud dubie suas car- vel oommunem, et vinum bibit quale prius erat
nis et sui sanguinis, operatur juficium. » Qucm nondum consecratione celebrata, scd reus erit cor-
eniin ut ipse alio in loco explicat (lib. iv in Gen., poris el saiKjuinis Dmmni sed judicium, inquit, sihi
;

c. 5), « propler peccata sua divinae virtutis adeps manducat non dijudicnns cor/nts Domini »
et bibit

refugit, etipsemacrum sacrificii corpussoluramodo Ex quo Apostoli planissimo sensu de corporis et

dentibus conterendo, corporis et sanguinis Domini san^uinis Christi veritate in sacrilega etiamterribi-
reus Audiant haec et contremiscant, qui
existit. » lis illius sacramenti perceptione.Augustini mentem
meusae Dominicae sacramenta polluunt, vel potius Rupertus coUigit. Qua propter, inquit, non jam de
judicium sibi manducant et bibunt, corpus Domini contentiosacujusdam disserlatione, scdde Apostoli
non dijudicantes. vcritate scnsum petamusquo praedictus doctor(Au-
Sed hcBC audiant Ruperti censores et discant in gustinus) sacramentura remque sacramenti di-
Ruperti doctrinaab ipsis etiam non credentibus ore stinxerit.
percipi sacramentum quod carnis et sanguiuis Tum hujusce distinctionis explicationem doctor
Christi cibus et potus est ; disoant in Ruperti ^ r osfer Tuitiensis prosequitur ; « Rem sacramenti
doctrina ab eo etiam, qui propter peccata sua di- Christus ipse mysterium suae dixil esse passionis,
vinos virtutisadipe non saginatur, sacrificii corpus, ut ante jam diximus, qui tenens in manibus hoo
quod pro ccrto Ghrisfi corpus est, dentibus con- visibile saoramentum,cum dixisset,IIocESTConpus
teri. MEUM, addiditgitod tradelur cura dixisset, Hic est
;

Verbisailhucexpressioribus suae fidei sensum no- SANGius MEU*, addidit qui ejlundetur. »
ster Tuitiensis (lib.iii De operibuiSpiritussancli,c. Et ita juxtahanodistinotionisisfius expositionem
22), ubi errorem hunomandncationis perfidemde Rupertus ipse cum Augustino docet quod profana
propositocnn''utat; etifaprobandumsuscipitChristi manducatio Christi corpus etsanguinem seu saora-
orpus etiam ab indignis vere manducari, ut illud mentum ore quidem percipit, sed non rem sacra-
Augostini (88), rem sacramenli non nisidigni accipere menti,cum morti Christi etillius beneficiis nequa-
possunt, non in Augustini sensu eos intelligere quam indiynasacramenlimanducalio communicet.
88) Lib. sent. Pros., in quo isla modo non legitur.
129 PllOLKGOMKNA. — .VrUI-OGI.V l'llO HCI'i;ilTO. — PAIiS II. 430
• At ille, subdit Tuitiensis.qui indigiie uccedit.non \ praterviaibiles specios p.mia et vini.nihil desacri-
coiiimunicat Cliristi pn8»ionibus,non contingit oro ficio pervenil. » At ei ox ialo damnatur lluperli

mcnlis(|uod perciiiitorecorpoiis.undo eliioc ipsum lidcs, qui S. Auguslini aensus non duaHiabitur,qui

qiiod indi^nu!^ cxislii. » expressissime acribit (89) quod « qui dlscoidut a

Kx ijuibus landtm sic concludit: >< lirgo corpus Chi'islo, non maiiducat carnem ejus, nec biliitaan-

quideni ettuDguip C.hristi csl hoc vjsibilesucramen- guiiicin, etsi tuiila.' rei s>icrameiUuiii ud Judlcium
tum quodurcperci|jit impius.neque ctiimindignilas buu} perditionia quotidie accipit. »

cju8 dignilulem lanta; consccrationis evucuare po- An Augustinus ex Iiiipcrto?aaex Auguslinollu-

tuil ; scd rcm sacrumcnti non attingit, quia mente pertus lit reus? An Augustini simul ac lluperlido-

el rule per diieciioncni opcranlo passioncm Christ ctrina.ii reprobubiinus ? non enim duriua Id sonat,
nou res|.icit, idcirco ncc eirectum coii.seiiuilurcjusi i< iu illum in quo lidcs non cst, praiter visibiles
deiii sacramcnti, in eo scilicct ul pro eo traditum- species punis et vini, nibil de sacrilicio pervenil»
sil hoc corpus et fususisle sanguis : sedconsequi- quam istud, « qui discordat a Chri3lo,non mundu-
turid quod buicelTectiii contrariuin est,ut videlicel culcarnem ejus,nee bibit sanguinem,ctsi tant.-crei
sit reus corporis et sanguinis Domini, et judicium sacramentum ad judicium suaj perdilionis quotidie
sibi mundiiciiverit ot bibcrit. »
U acciplt. »
Ihec evicleiilifsiina lluperti doctriiiu esl : in qua
Nu quis ergo censura scveriori Augustinnm cum
qui manducalioiiis pir tidem umbrain vel levissi-
Uupcrto eiiiendarc prn?3umat, mugis ipse indcpu-
mam suspirit.iusolcncaculasvidet.Itanedicit quod nicndus advtrtul illum qua; ipso etium oro Gt,
;

non cst corpus ct sanguis Christi quod indignus

corporis Chrislimanducutlunem, eos ia indignis
quisque pcrcipit, (lui cxpresse concludit quod cor-
non producrre fructus quos digne communicantes
pus et sanguis Cliristi cst quc d ore, quanlumvis
pcr Chrlsti merita participant: et proiade unam
indignus.percipit ? Ilane sealit corpusDomini uon
csse qua Christi corpus munducalur ciim Iructu,
iu rci veritale nec nisi perfldem manducari, qui
alteram qiia Christi caro comcditur,sed sine fructu
hunc sensum ut Apostoloct ipsiChrislo contrarium salutis,iino cum judiclo pcrdltionls.
ab Auguslino repcilit ?lianedocetubindignoChrisli
Unde sicut sui hiboris qui nullos fructus conse-
corpus et sangulncm invisibili sacramcnlo ore non
quilur, nihil legisse dicitur, ul Gallice nostro idio-
perci|ii,qui clare dclinit quod «qui indigne accedit,
male aptissirae effertur(!7 n'a rien faii), non quod
percipit ore corporisquod noc contigit ore mcnlis?»
nihil egerit.sed quia egisse nlhll ip^i profuil, ita
Quid deniquc es. Aposloli, ne Christi dicam, com-
corpori Christi qui communicat, nec tamen dona
miniintibus verbis eos urguit,qui fidem nonhabent
gratiae sauctilicantis recipit, is in sensu perlecto
qua; per dilectionem operatur, Chrisli carnem ^
coniedere,et ejus bilicresanguinem,sedin judicium
Christi carnem laanducare vel percipcre non cen-
setur; sed ille duntaxatqui Chrisli carnem sicco-
et mortem : qui sacramentuiu. quod est Christi
medit, ut non ejus vilae spirltum perclplat, hoc
corpus et sanguis, conccijit indignis ;sed non rom
sacramenti, qu» pussionis ct mortis Cbrisli com- est qui illam ita manducat ut ex ipsa reliciaturj

municatio est : qui credit quod nec indignitas susci- non proJest quidquam, aei spiriius est
Cai-o cniin

pientis « tanta; consecrationis dignitate.ii evacuare qui Hunc sensum nobis dat ipseAugusti-
vivificat.

poluit, » qua panis et vinum mira SpiriCus sancti nus (9(1), ubi ait,.< Chrislum raanducaro est refiei,»
operatione transmulantur in illud ipsum Christi id est Spiritu sanctificationis niilriri,vel, juxta Ru-
pertum, divintB virtutis adipe sagiaari.
corpus quod pro nobis Iradilum est; et in illum
ipsura Christi sanguincm qui pro nobis fusus est Cuiaulem non certissimum esl eura qui Christi

elquiexhis omoibus adversus nonnuUossola fide, fldem elsplrilum nou habet,nec cst corporis Chri-
manducantes id unum concludit. Christi videlicel sti membrum, Christi carneiu slc comedere ut ea

corpus hocquod pro nobis est traditum,et sangui- noa reflcialur, scu bcnis illius non repleatur, sed
nem hunc qui pro multis eCfusus est, non soia lide, dimillatur.inanis? Cuiergo non sapientissime dixit
sed in veritate, nec a fidei pietatem habentibus so- D Augustinua (91) quod « qui discurdat a Chrisio, non
lummodo, scd ab impiis. ore corporis vere percipi manducat carnem ejus, neo bibit ejus sanguinem,
et manducari is de corporis Christi manducatione
; etsi taalcc rei sacrameatuiu ad judicium suae perdi-
quid sentit qucd cathoHcffi fidei non sapiaf? quid tionis quolidie accepit. » Eo videlicet sensu quo
docet quod Ecclesia; doctrina non tradat (92)«Christum manducare est reflci; quocrederein
.'

llis omni probalione majoribus censor quid jasum Christum.hocest maaducarepanem vlvum.»
opponct? Adversus hanc Ruperti fidemi]uod profert Et quo communicare corpori et saiiguini Domini
testimonium? Unum audio. Rupertusdixit.observat est in Chrlsto manere sou corporis Chrlsli esse
,

Bellarminus, " quod in illum in quo fides noa est, membrum,etunumcumeospiritumhabere?quiu^93)

(89) Lib. Sent. Pros., sent33\ et leg. ia c. Qui (92) Augast. tract. 26. in Joan. et legil.in c.Cre-
difcordat nc consec, d. 2. fre.
rf'"; Dp consecrat. — 2, et in c. Ulqui.,(\.pai^. 1.
(90) Serm. 2, De verb. Apost.,et legitur in c. Qui (93) Aug., ser. de ver. Uon:., et relerliir in c.
manducat., De c.insnc, d. 2. Quii eft becons. d. 2 et scr. io ler. 2 Paschae, ut
(91) Loc. oit. relertur in c. Quiapassus, De coasecr., ead. d.
 :

131 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 132

ergo niiaiis catholice Rupertus scripsit quod « in
B tuura, >> quia sine spiritu sanotiflcationis, laniat
illuin, in quo fi.ies non est, pr;cter v:sibilesspecies corpus sacrificii; atque « per hoc reus cst uorporis
panis et vini, niliil, hoc est nullus vita: spiritualis et sanguinis Domini.» Haec quos non lerreant qui
seu benedictionis fructus de sacrificio pervenil. » Christi carnem sine Spirilu Christi impie mandu-
llanc enim esse Ruperti raenlem eo etiam looi cantes.Christum occidunt et corpus ejus laniant ?
De Diu. off., c. 9) oxquo Bellarminus verba
(lib.ir
Sed quibus ha;c non prolestentur istis Ruporti
descripsit,qua}Rupertindem tf;nierare,none.\plicare vcrbis, in illum in quo fidcs non est.nihil pra»ter
'<

suffioiant,nerao prudens dilTitebitur. IbienimRu- species de sacrifioio pervenit, >- non sacrificii cor-
pertus induoii Berengariani furfuris quemdam,qui pus, quod est ipsa Christi caro, sed fructus sacrifi-
cum in corpore sacrillcii sensum et motum non cii,qui sunt passionis et mortis Christi mcrita, ex-
deprehenderet in altaris sacriflcio non esse Chris- cludi, ut omni sapientia; laude sagacissimus Iheo-
tum,non esse corpus Domini &x c irnis sensu totus logica; veritalis scrutator et doctor San-Boviiis res-
ipse carnalis arguobat.Ipsi autem Dominioi corpo- pondit, istius loci hunc esse sensum:<i Nihil prajler
ris seucarnis Ghristi veiitatem in eucharistiaj sa- spccics pervenit, qaod utile sit percipienti. » Quo
cramento Rupertus ut demonstret.el istum Boren- pariter responso,eadorai|ue crga Ruperli fidom ob-
garians impietatis surculum prsscindat,duplicem servantia dominus de Lestocque oranom hujusce
g
distinguit vitam : unam animalem, quK videlicet passus difficultatem absolvit.
quiaquc sensibus fuugitur ccelestem alterara ac ;
Alterumtimcn hujusmodi verborum inlellectum
spiritualem.qusest « Verbum vita3, sive Spiritus si quae3ieris,priBstoest;nec minus ad Ruperti men-
sanclificationis et benedictionis, misericordiai et tem,noc rainus ad cathol'c;c fidei sensum videlicet
pacis. Vits animalis.quas sensibus fuiigatur,non
»
quod qui corporis Christi in eucharistia veritalera
esse motum in corpore sacrificii Ruperlus jure
ccrla flde non lenet,seu iu quo" fides non est »cor-
permillil ccclestem vero ab eo ahosse non patitur,
;
potis illius : is sua in fide, seu polius errore suo,
quas tamen « ad illun) non pervenit in quo fides
non Domini corpus.sed solas panis et vini species
non est. »
accipit, hoc est sc pcrcippre credit, non dijudicans
Ecquis enira fidera non habonti qus por dictio- corpus Domini, quod cibum communem repulat
nom operatur.Christi corpus in sacrauicnto diceret
siout asinus ad lyra! sonum aures arrigit,cujus ta-
csse vitsra aut sanclifioatioueni,aut misericordiam,
mcn modos minime discorrit.
aut veiitatcm, aut paceu-.,et non verius cum Apo-
Nullo itaquesensu Ruperlus asacrilegis commu-
stolo.Augustino ct Ruperto,cssse mortem.perditio-
nicationibus Christi corpus et sanguinera abesse,
nem, daranalionem etjudicium?
aut Eola fidepercipi usquam cdixit. Imo constanti
Quomodo autemspiritualomhanc vita!n,qua3cum '

manifustaqne doctrina cx proposito demonstravit

Verbo vita2 indivisibiiiter manet in Chrisli corpore,
hoc ipsumchri;-;ti corpusquod pronobis traditumest
non percipiat,qui eam carnem,in qua plenitudo
ille
ethuncipsuffChristisanguinemquipronobiseffusus
Divinitatis habitat corporaliter, licet indigne, vere
est, sub panis et vini speciebus,consocralione per-
tamen manducat; et eum sanguinem, qui est fons
acta.vereoonlinori; et in rci veritate otiam abimpiis
aquae salientis in vitam a;ternara, etsi irapie, vcre
ipsocorporis ore manducari et bibi.U.-ec sancti il-
tamen bibil; Rupcrtus ibidcm compdrationec.xpli-
lius doctoris fidos.
cat et exemplo.
Co.nparalio est asini ad lyra; sunura auros arri- Ab imprtnationis errore Kupertum vinclicat, et eum
gentis.qui sicut sonum quidem audit, sed modos transsubstuntialiouem seu co7iicrsionem paiiis et vini

cantus, quamvis in sono sint, minime capit; quia in corpus et sanguinem Chrisli sensisse el docuisse

non ralionalis est,ut rationesseu modos intelligat: protiat Vimlex.

ita carnalis homo visibiles quidem paniset viiii spe- II ic quid miror? hio quid garriunt smuli? quid
ciessumitelcorpu3s.ioraraenti,sed vitam spiritualem inania meditantur ? Fingere quis potuit,sed suspi-
quas in eo e3t,non attingit quia animalis est,quia
; cari quis polest conversioncm panisctvini inChri-
ea quae sunt Dei nuUatenus porcipit. D sti corpus et sanguinem ad proces seu verba sacer-
Inexemplum vero seu figuram JudaBos adducit: dotis non tonuisse Rupertum.qui innumeris prope-
qui.quia sine fidemanduc;iverunt manna,etmorlui modura locis explicatissime dooet et scribit panem
sunt.ita quisine fidoi justitia corporis et sanguinis « transmutari.verti,convorti,transire,et transferri»
communicat, damnationis sibi judiciura
Ciirisli in Christi corpus, et sanguinem, panem
vinum ia
manducat et bibit, reus corporis et sanguinis Do- efflci et fieri Christi vinum sanguinem ?
corpus et
mini. Uique exiis Rupertus evincat,ex quibus arguitur?
Sed undc reus morlis Doraini ? \n Chrislum.ocoi- ex ejus Commeniariis in Joanncm et in Exodum, ex
dit.quiail Christi mensam indignus
aocedit?Ruper- quibus masiffc daranatur, Ruperti Ddos imprirais
lum audi ea pietate qua subtilitalo ibi responden-
est vindioanda.
tem:«Qui visibilem panem sacrificii comedit,et invi- In epistolanuncupatorialibrorumui J(ia)!)(i5£i'an-
sibilema cordesuo,non credendo,repellit,Chrislum
9e/iii»n, adCunonem abbatem,Iuoulentum habetsus
occidit.Unde occidit?Ouia vitam oaslestemetspiri-
fldeitestimonium; postquam enimscBorengarianis
tualom a vivificato sojungit.el dcntibus suia mor- bellum indicer<;,et in corporis ot sauguinis Christi
i:i3 PIlOI.EGOMrCNX. — APOLOaiA PIIO HIIPKinO. — PAHS II. ."11

({loriain istos in Joannii Evangelium Commcnlarios A. oxprcssa tlbi vidcanlur,id ipsum audi in decin\o ca-

8cribere so prolcssiis cst, liis ctianidignis nurco si- pitc mugis cxplicalum,ubi diuilur^opcrationo (luod
giilo vorbis claudit otoLisigiiat : « Ciodttiiius lidcli Spiritus sancti (janis ct vinuiii lit corpus Clirisli. o
Salvatori Deo in eo <|uod vidumus, scilicct puncm llcrum libro tcrtio, capitc scptimo « Subsluntiu, :

et vinuin in veram corporis ct sangiiiiiis Irantisse inquit.panis et vini in vcritutem nobis convcrlitur
subsluntiam. >> corporlsct snnguiuis.» Capite dccimo:«Unusqui8-

Neo pollicilis docst.Nuin lib.vi iii Jodunix Evan- quc crcdat per ca vcrba consccruliuni.s panemelvi-
jf(;/jiim,cxponcn3 hx'C vcrb»:/'(i/cr mcu^ tlnl vobispa- num cxlcriorispecicnon mutalatranstiTiiin vcram
nem de cwto vsrum, hac habot « Putabant Judici : viventis corporis ctsanguinis Chrisli substantian:.»
quod concidi vcllct Chrislus carnem suum,elman- Ampliora exigis ? llatc accipo cx quarto libro in
ducari.otc.ilbi llgiirutin h.tc pcrimitur et pcrma- ExoJum,cap.vii:«Species utr<T;que panis ct vini da
net scnsus vorbi consonus, scilicct quod panis in terra sumuntur.Sctt accedit substnntiarum aospe-

veraiii subslantiam corpDriscjus divina virlulccon- ciorum crealur Deus...Non suporficietenusinducit,

vertatur. cuipam impossibile csse videtur,
Quod si sed elficaciter hn»c in carncm et sanguinera ejus
scilicct ut panis qui hoc anno crevit e tcrra,corpus Christi convcrtit.permancntc licet specic exteriori.»
Christi fiat,ct quod vinum, pn-esentibus expressum j>
Al alitt fortc Uuperti fides in Pe operibus
libris

acinis,verlatur in sanguincm Doiniui,elc.«Quia iicc Spiritus sancti,qui ct aliquibus inovere scrupulum?

panis ncc vinum aliquid do cxtcriori specie muta- Ex istis dignosce, qu;p libri tertii secundo capita
vit.idcirco sapere non potcs necvisquod verefactum Ruportus evidentissiraa profert: « Panera coramu-
sitcorpus ctsanguis Uomini. » eto. « Credc ct hoc, nom acccpit.sed benedicendo longe in aliud quam
quia panis isto visibilis ctvinum, quamvis nihil fucrat Iransmutavit, ut veraciter diceret, iioc est
spccie cxteriori nuitatum sit, in alium transicrint, conrDs f<\F.iiM ,f/uo(l pro vobix IrdJcturAlBm vini sub-
cl iii illuiucibum potumque convcrsa sint, qui an- stanliam accopit,sed itiilera grutias agcndo,vel be-
gelorum viclus esl,etc. Non tam plagurum tiraore nedicendo sic in aliud vcrtii.ul dicerel Veritas qua:
quam veritatisamcre conrilomur quia panis isle et non mentitur: lltc cst snnguis meus Novi Tcstamen-
vinuin hoc,expres3um, acinis pri-cscntibus, mox ut li,quipro multis cj^undelur. Sednon videtur oculis
oodem signo signalum est per manus Ecclcsiio di- carnis,nonsentitur guftu oris, quod panis ille caro
cenlis:6'< vobiacorpu^ ctxungui^ fiutidilectisHmi ctc, Christi factus sit, quud viuum illud in sanguinem
usque mei mcmorium faciclii, corpus el sanguis
in vcrsum sit. » Qi:ibus,qu;eso, cspressiurilius verbis
cjusest,qui traditionis hujus est auctor, ctc.Quod transsubstantialio doceri et explicari potuil?
si quis quairat quomodo panis qui hoc anno de Ipso etiam libro secundo Dediyfnw officiis,ca.p'de
lerra crcatur,corpusChristi fit quod incruce pepen- '-'
sccundo, ubi luteus oculus lorvum quid inspicit,
dit;et vinum quoJ pra?sentibus expressum est aci- ineffabilcm subslantic-e panis et vini in corporis et
nis,illo quem
sanguis ejus fit dc laiere suo fudit, sanguinis Christi substanliara,qua: divini verbivir-
inlcrrogemus eum quomodo Filius hominis, qui tute fit,transrautationem bis vcrbis profitetur:«Pa-
utiquc de femina conceplus ct de terra natus est, nisetvinumin verum corpusetsanguinem transfe-
de ccelo dcscenderit,«etc.«Pane.ni lcrrenura in car- runtur. » Et paulo post« Si hujus verbi flumen
:

nem suara transmutat. supor pancm ct viuum elTuderis, et ordine qui ab

Hbc Riipertus in capite sexto Joannis scripsit ut ipso Chrislo statutus est.veritatem liujusverbipro-
advcrsusBerengarianosChrisiicorpuset sanguinem tuleris,siatimdesanctoallari,panemipsuraetvinum
sub panis et vini exteriori specie vero conlineri, incorpusel sanguinem suumlransferendosuscipit.»
pancmqueet vinum in Chrisli corpus et sanguinem Qui junior liaec adeo catholice sapicbat de panis
converti, verti,transiisse et lransmutari;ot ita pa- el vini demutatione inChrislicorpus et sanguincm,
nera et vinura fleri et esse Christi corpus quod in isnonKtale modo,sed eliam fidesenior etgrandior
cruce pependit,el Christisanguinem qui pro nobis factus eosvehementerobjurgat,quihujusceconver-
fusus est.fusissime dcclararet. sionisimpugnanles verilatera,etDominuratentante3
Nullam itaque meretur fidem cui tam clara ettam ^ dicebant:« Quoniam percussit petrara et fluxerunt
certa Ruperti fides adhuc manet dubia:sed is om- aqu;c,et torrentes inundaverunt;nunquid et panem
nis de iniquo tcnebitur, qui, Ruperti hac fidei pro- poterit dare.aut parare mensam populo suo?
fessione auJita.Ruperlum non judicaverit maxime Ilaec enim verba ad sensum allegoricurn deducens
catholicum iis eliam in librisquos scripsit in Joan- Tuitiensis obmurmurantes inducit(lib.x in ilaltli),
ncm. eos qui,ut istam panis in Christi corpus conversio-
Nonminus sincere suam fidem jam dederat in li- nem pcrnegont, Judaica perfidia dicunt:«Nunquid
bris quibus Exodum exposuerat.Librienim secundi quia potuit Deus facere, ut patefacto crucifixi Jesu
manibus Deo Patrisemet-
capite sexlo ait:«Propriis Chi-isti latere,quod luit perculi petrjm,flueret aqua

ipsum immolavit, accipiens panem et vinum, et cumsanguinc,ut implerenturScriptura;,su[ficerent-

mira alque iuetfabili sanclificutionis potentia trans- que mcntibus nostris ad bibendum nunquid quia ;

ferens ha;o in corporis et sanguinis sui sacramea- potuit illud fucere, poterit eliam panem confeclum
tuiii. » manibus hominum convertere in corpus.ct vinum
Et ne corpusetsanguisnomiQesacramcntiminus de palmitibus istis in sanguinem suum?
 »

13?. RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 136

Cum ergo Judaica iDfidelitatis oblo'iuium Ru- A. diviuus ope.ratur, ea quae erant commutaQdo in id

perto fueril negare vol minus certo credere Deum quod non erant, ita ut ex pane corpus Chrisli fiat,
omnipotentempancm contectummanibushominum et vinum fiat sanguis, coiisecratione Verbi.

convertere in corpuset vinum in suum sanguinem; Hesychius (102) nomine trunsl itiouis el coramu-
quid,putas,Rupertus id negavit, quod ipsi nonnisi tationis eam exposuit.Et Gbrysostomus(l03), « qui
Judaica impietas negat ? hoBc sanctificat el transmutat, ipseest. »

Cum riuper.us paneraet vinum transferri,trang- Apul Cyrillum(l04)Alexandrinum legilur,>iDeus

mutari, vorti, converti et Iran-ire in verum Cliristi convertens ea^^oblatajin veritatem propriae carnis.»
corpus,ctin ejus sanguinem expresse docueritquis Eulhimius(i05).Haec,inquit, :< ineffahiliter Irans-

sanctorum Patrum cl Ecclesise doctonim earapres- mutat ipsum vivificum corpus suura,et
in in ipsum
sioribus verbis unquam explicuit panis el vini in pretiosura sanguinem suum. »
Christicarnom etsanguinem triinsmutationem. Isidorus (106) banc Iransmutationera his verbis
Sed ct qua fronte M.Claudius{9!)dicere non eru- expressit : " IIiec duo, panis etvinum, sunt visi-
buit,<'qu'on ne sQauroit faire voir aucun pnssnge de bilia ; sanctifictta taraen perSpiritum sanctura,in
cesauteurs^.^^nnslapejliamascene ct Ruperliis), qui sacraraentum divini corporis transeunt. »
donnelieu necessairemcntalatranssubstantialion.» n Iteda Vener.{107)earadem lpquitur."Panis,inquit,
Quasi vero Iranssubstantiationis nomine aliud quid et vinicreatura in sacramentura carnis et sanguinis
intelligi posset quamunius corporis substantiara in ejus,ineffabili Spiritus sanctificatione transfertur.»
aliam transferri, transrautari.verti et convcrli. Hujusraodi voces de paneet vino qua: ofTerunlur
Quiimvis enifn nom^nistud transsubstantialionis transeunt, trans!eruntur,rautantur, con-
in altari,
Rupertusnonusurpaverit,'iuodSlephanus.^!;duensis vertuntur in corpus et sanguinem,fiunt,erficiunlur
(Oo^.Ruperti.-Glate, primus (96) scripsit, iis tamcn Christi corpus et sanguis. Cura in sancii Palribns
verbis rera nominis istius, vera scilicel substantiae legiraus subslantiaepanisetvini in substantiamcor-
panis ctvini conversionem insubstantiamcarniset poris et sanguinis Christi transrautalionem, seu,ut
sanguinis Christi,exprimit,protestatur et defendil, modo vocamus, lranssubstantialionem,si catholici
quibns SS.Palres et ecclcsiaslici tractatorcs Riiper- sumus, protinus intelligimus ; naui ex hujusmodi
to antiquiores,suppares,co,Tvi ct posteriorcs ill.ira aperla constnntique tradilione CDCversioiiis istiua
expresserunt, protestati sunt et defenderunt. Ipsis fidem leneT;us ;
qua: proinde cxcidit, si ud sensus
si credimus, Ruperto eodem cum illis et senlienti alienos vocesistae violenler distrahantur, aut a-qui-
et docenti curtidem denegabimuf?ln ipsis si panis vocoe censeanlur.Gunr. ergo easdem in pluribus Ru-
et vini transroulationcm inChrisli carncra etsangui- perti locis etlibris audimus,i'x ipsis tt istam illius
nem intclligimus, in Ruperto cadem cura ^ transsuuslantiationis veritatem, si non invidi aut
ipsis lo-
quente,oamdem cur non apprehendemus ? stupidi sumus,omnino debemus intelligere.
Irenaeus(97)hanc transsubslantialionem sensisse Et ne dixeris quod his quidern vocihus SS.Patres
creditur,cnm dicit quod«quando et mistus cali.\ et elocuti sunt inoffabile divinae illius conversionissa-
fractus panis porripit, verl)um Dci, ut eucharistia cramentum, priusquara circa illud cxorlaB fuissent
sanguinis et corporis Domini. » iu Eoclesia contentionos quae Caroli Calvi tompovi-
Tertullianus (98) illam nobis tradidisseconsctur, bus excitatae sunt.At uti nata conlentio,ac etiam in
ubi sic loqmlur « acceptum panem et distributum conciliisVercellensi et Romano^hseresis Berengarii
discipulis,corpus suum illud fecit, Hoc est corpus dauinuta e^\. ; aliis jam vocibus hujusmodi quam
MEUM, dicendo. » transsubslanliatioiiem dioimus,conversionem scrip-
Origene5(99;non obscurae istius conversionis my- tores ecclcsiaslici exposuerunt. Ex ipsis noniiulloa
sterium dcclaravit dicens qucd^oblatis panibu; ve- non ignobilioris nola3 proioram, qui hancce trans-
seimur qui utique per precem efficiunlur corpus mulationcra propugnantes adversus h«reticos,ipsam
sanctum et sanctificans. iisdem quibus Ruperlus,el non aliis expresserunt.
Gregorius Nyss.ait(lOO) : « Dei verho sanctifica- Sacraj huic mililiae, quara Benedictam jure dixe-
tum panem Verbicorpus credimus immuia-
in Dei D rim,in Dominici corporis defensionom docta gene-
ri,et infraper verbumin corpus mutatur,statim at- rosaqne fide cortanti, dux prajficitur Paschasius
quedictum est a Verbo.Hoc est corpus meum. » abbas Corbeiensis in Gallia, cujus aetatejam move-
Ambrosius (101) non alia ratione h inc conversio- bitur de veritate corporis et sanguinisDominiinal-
nom explicat quam noraine mutationis quamsermo taris sacramento irreligiosa disputatio.lsin libroD^

(95) l.areponse au Traile De la perpetuite de

i'^'' lib. IV De sacram. c. 4 et 5.
la foi De reuoh. pag. 29. (102) Ue^ychius lib. vi in Levit. c. 22.
(9.".) Floniit ab anno ilOi ad an. 1130. (I0:i) Chrysostomus hom.83 in Matth.
(96) Lib.D'.>s;icr.alt. c. 14. (104) Cyrill. Alcxand. epist. ad Catos.
(97) Lib. adv. h«r. Valcnt., pag. 34. (lOo) Euthiraius in Matlh.
(98) TertuUianus lih. iv contia Marcion. (10.) liidurus lib. i De nff. eccles. 18.
(9yjOrigenes 1. viii contra Celsum. (107) Beda, homilia in illud Joaunis,»Vidit Joan-
(100) Greg. Nyss. serm. Catech.Dc divinSacram. nesJesum venientem ad se »
(101) Ambrosius lib. de iis qui myst. init.c. 9, et
137 PROLEGOMRNA. — APOLOGIA PRO HUPFIITO. — PARS H. m
eorpore el sanguine Domint, hrec habel : " Ailvcrtat A niulationcm por vcrba Chrisli necesoario flcri credi-
saccrilos quoiuoilo dcnsibilis pos iiilelligibilitor vir- mus, panein hic convcrti in uarncin dicimu!!.. » llaic
lulo Uei pcr vorbuinGhrisli in carncm ipsius Kcsan- si in Guitinundo inipanationis errorcin evertunt.et
guinoin divinitus trunsforuntiir. Et ad tertii ca|)iti» transsubstantiatioiiis dcclarant ct siiiul stabiliunt
lincm, ait « Spiritus sanclus panisac vini substan-
: liilcni, quidr.i et in Hupcr".o tnt paginis prolitenteet
tiam, canieiii Chriali cl sanijiiinem invisibili putcn- demonstranle pancm el vinum transire, transferri,
tia, per sacrHmenli sui sanctilicationem, operatur; convorli ot transmutari in Chriati corpus ot aaogui-
iiuamvisnecvisu o.xterius.nocRustu saporiscompre- nera .'

beiul itur. » Et in capitc qiiarto, sic concluJit; Ve- Nociue hicdimittendaBellarminiinlib. DeScript.
ritas crgo duni corpus Christi et sanguis virtute Eccl.uucto et emendato, censoria hallucinatio.qua
Spiritus in verbo ipsius, ex panis viniquesubstantia Ruperto irapanationis auctorem, utpole qui prior
officitur. » In octavo capite, ait : « Substar.tia panis inonstrumistudetruderit,falsocommenluscst.Cora-
ctvini in Christi carnem et sanguinem ellicaciterin- menti enim illius falsilasvel ex uno Guitmundoar-
teriuscommutatur. » Capile secundoipsejara dixe- guitur qui Rupcrlo senior sua aetate jam exortas
rat : « Licet igitur pinis in oarnem et viaura iusan- de iinpanationa diversas haereses describit ct im-
guinein convertalur, » etc. i. pugnat.
Ilis Paschasius multasuo; fidei et doctrintelaude, Al^erus (109) tandem, Benedictinx illi js sacrae
nonnullis de Dorainici corporis et sanguinissacra- aciei partessustinens.uttranssubstantiationis veri-

mento contra totiusorbislidem miDusreclesentien- tatein adversus Umbraticoset Impanatorestueatur,

auimo pertinaci
tibus, sed nonduir. ejus veritatem non aliis quam Ruperlus verbis Ecclesis lidemex-
impiiirnantibus, slupcndarapanis et viniin subslan- plicat et defcndit, vidclicet, « Verbum Dei substan-
liam corporis et sanguinis Chrisli conversionem tiam panis in coexislentem substantiam carnissuae
exposuit. convcrtere. In quam (corporis scilicet et sanguinis
Ilisadorandum illud corporisel sanguinis Ohristi Chrisli) substantia^, panis et vini subslanlia con-
sub panis el vini duntaxat speciebus mysterium Pa- ve.rsa est, translata est, cum panis in corpus Christi
schasius aperuil. Quid Iliipertn miuus gloriae dcbe- convertatur, et corpus Christi fi.it. »

tur, (iiii ut istam oorporis et sanguinisChristi vcri- In his sisinccra Algeri et cselerorumde transsub-
tatcin genuinus explicaret, multis locis et libris in- stantiationis veritate lidi's, quil unus Rupertus de
defessus scripsit et docuit panein el vinum fieri et ea rainuscatholicesensit ;
quide ipsa non minuscx-
effici Christi corpuset sanguinem substaDliam
; fru- presse, nec ncinus oatholice scripsit: qui lotiosfir-
ctuum lerra), transire, transferri, verti,ihus asseruit quod panis in veram substantiam cor-
converti,et
transrautari in corpusquod incruce ^ porisCbrisli divina virtute convertitur quod panis,
verum Gbristi :

pependit,elillumsanguincmquipromultisfususe8t? qui hoc anno crevit e terra corpus Christi fit, quod
Lantfrancus Beccensis abbas, armata manu pro vinum, praesentibus expressum acinis, vertiiur in
corporisetsanguinis Domini veritatepugnans(l07'), sanguinem Domini. Quod panis et vinum, exteriori
astruit panis etvini subsiaDliam converti in Chrisli specie nihil mutala, vere facla sint corpus et san-
earncm sanguinem etesAmbrosio, depane fieri
el : guis Domini quoJ conversa sint in illum cibura po-
;

corpus,etviQumefficiChristi sanguinemquiplebem tumque qui angelorum viclus est. Quod panis et vi-
red-^mit. Quid minus illustreegit Rupertus noster, num in verum Christi corpus et sanguinemtransfe-
qui pro eadem veritate decertans fortius sustinetet ranlur et transeunt?
dicit panem el vinum factum esse corpus et sangui- Nequedixeris sub aequivoco sensu hujusmodivo-
nem Christi conversum transmutatumque esse in
; cura, Ruperti skcuIo, eorum haeresim ut anguem in
Christi carnemet sanguinem? Quibus quid in asse- herba latuisse, qua dicebant panisetvini substan-
rcnda transsubstantiatione planius et aperlius caiho- tiam remanere cum corpore et sanguine Dominiel
licus doctor eloqui potuit? cuniillis hypostatice uniri, adeo ut unionisilliushy-
Guilmundus (108), Lantfrancidiscipulus, ma- postaticae ratione panis et vinum dicerentur corpus
gistro succurrit. Ipse jam exortam impanationis D Christi fieri, effici ; et in illud transire, transferri,
heresim acerrime insectatus, transsubstanliationis coQverii et transmutari. Hanc enim haeresim,el om-
fidem his profitelur vocibus, in primo ex libris nes ejus «rles noverat Algerus, qui illas refert in
qnos De verilule f.ucharislix conscripsit « Pa- : prologoad Whtoi De sacramenlis corporiset sanguinis
nem et vinum virtute divina in corpus Christi Domini nec ullalenus taraen sub bujusraoJi verbia
;

proprium singulari quadara potentia credimus im- istius haereseos venenura latere suspicatusest,qui-
mutari » et infra • In divinam carnem id quod
; : bus et ipse oatholicam de isiosacramentoveritatem
mutatur transit. » Nec minus expresse in alteroli- asserii.
bro luquitnr: • Panem et vinum in carnem et san- De Algeri itaque, sed et de omnium sanctorum
guinem Domini iransire necessano credimus.Hanc Patru'u sensucircacorporis Dominici sacramentum

(107') Lib. De corp. et sang. Dom., passim. (109) Ad an. llSOfloruit.

(108) Floruit ad an. <080.

Patrol. CLXVH.
139 RUPERTUS ABBAS TUJTIENSIS. 140

dubitet necesse est quisquis de Ruperti fide, circa A guine est, « sanola Ecclesia cathoiica verum Dei
tremendura illud mysterium, vel levem suspicionis Verbum, verum Dei Filium offert creatori suo, pa-
scrupulum patitur.Aut si cerla constansque catholi- riter raanlbus panem et vinum offerens, sicut Ec-

oorum Palrum tides habetur, ut omni jurebabenda clesia; tradidit ipse Salvator. Quod denique non

est, nulla prorsus de recta sanaque Ruperli fide et solum panem et vinum quae corporaliter videntur;
dootrina, de vera panis et vini in corpus et sangui- sed et, quod nonnisi fidei oculis aspicilur, Verbum
nemChristi transmutatione,sola remanentepaniset Del, Fllium Dei offert sancta Ecclesia, novum et

vini exteriori specie, legitima potest suboriri suspi- verum immolans sacrificium. » Unde conscqui quis
cio.Uttamen aliquibusquidelevimoventurfiatsatia, fingere posset, panem et vlnum cura Christi corpsre

Expenduntur verba quibus Ruperius transsubslan- etsanguine simul esse in novo illo elverosacrificio;
liatiunem negare,el impanationem senlire nonnutlis quo Ecclesia non panem et vinura duntaxat, sed
visus esl. aliud pr.-eter panem et vinum, nempe Verbum Dei,
Hancunara,inexponendisscriptorisalicujus,alio- offert suo creatori.
quin catholici, sententiis, lenendam esse regulam Et quidem non rairum quod qui vult illudere,
tatentiir omnes, videlicet, quae duriora videntur ludat in verbis. Sed nec mirum si qui vult illudere
mitionbus esse teraperanda, ut neque in aspi-rio- n luditur. Nudus est hujusce capitis et istorum Ru-
ribus excessus, neque in lenioribus defectus ar perti verborum sensus. Quid ipsura obvolvis ? an ut

guatur. Quam regularaqui non fuerit secutus,vixac pupam fingas pupura agis? Nuda placent, si pura.
ne vir scriptoris ullius sensura altinget,sed eum vel Ne ergo nut illudas aut illudaris, nudus purusque
escessisae, vel defecisse, vel contraria fuisse locu- Ruperti sensus exhibetur. SanclaEcclesiacatholica
tum perperam judicabit.Exemplo sint plurimaScri- nianibus sacerdotum panem et vinura offert, sicut
plurae sacrce te.itimonia, quibus si sensum affigas tradidit Salvator accipiens in manibua panem, et
quem verborum exigit rigor, a vero et ab eorum inter gratias benedicens. Quid verius?Sed quid
proinde intelligentia totus aberrabis. Ad haiic ergo purius?Nonnesacerdotesetiamnum DeoPatri panem
Chrislianae prudentisregulara Ruperti verbaexpen- etvinum ofTerunt^sedstatiraccBlesti virtuteinChristi
damus, ut certum ejus intellectura assequaraur. corpus et sanguinem transmutanda et transferenda,
Rupertus in cap. 2lib. ir, De Divinis ojficiis, ha^c ut ipse Rupertus eo in cap. explicat, Veritatisopus
loquitur, « Verbum unusiflemqueUeus sursuraest hoc esse declirjns, quo panis et vinum in verum
in carne. Hic (scilicet in sacraraento) est in pane. » corpus et sanguinem Doraini transferuntur? Nonne
Quaesubindicarevidenturquodinaltarissacramento etiamnurainofrerenda,quaBpostevangeliumcanitur,
Verbum
. Patris a;terni
. —
est in
-.^ panis
^ substantia, et
_.
, et
- quam
, eo ... capite
__ in __j Rupertus —— j exponit,
„..^ ,
panem
j ^..^ et
.^v

quod ipse proinde remanel, ut Verbum impanetur, ^ vinum offeriraus, ut corporis et sanguinis Verbi
ut ita loquar, cura impanari nihil aliud intelligalur divini praiparemus sacrificium ?

(juam esse in panis substantia. Recte ergo Rupertus isto et sequenti capite offe-
Hxc, fateor, Ruperlus protulit. renda; seu offertorii explicans arcana, dixil panem
Verum nec Rupertus istud sacraraentum ma^is et vinum ali Ecclesia offerri. Reete dixit; praeter
catholice expriraere potuit quara Apostolus, qui, panem hunc et vinum, verum Dei Filium in novo
quod accepita Doraino nobistradens,Christi corpus illo veroque sacrificio offerri et immolari. Sapienter
in altaris sacramenlo positum vocaipanemu Panis, denique dixit oculos fidei eos non habere.qui inhoc
inquit, qucm Irangimus, nonnecommunicatio cor- sacrificio, prsler panem et vinura, nihil amplius in-
poris Christi est ? De pane illo edat, » etc. tuentes, cura dicitur eis :« Corpus etsanguisDomini
Sed nec sapientius aut altius de inefTabili hocce est, » obmurmurantes dicunl, « Quomodo est? »
mysterio Rupertus aut scribere, aut dicere potuit, Non est ergo unde male praeconcepla errorissus-
quam ^''ilius ipse, Sapientia Patris, qui corpus suum picio id quod in Ruperto rectius est, in pravos in-
in sacramento panem dixit Qui manducat hunc
: flectat sensus ; el quod in ipso magis calholicum le-
panem vivet in xlernum, etc. gitur, in perversos errores contorqueat.
Errorem ergo non habel panis ista vox etabsque D Jam ergo ex eo quod Rupertus panem et vinum;
ulla tanti mysterii et transsubstantiationis injuria nec solum panera et vinura, sed etverum Dei Filium
Verbum aeterni Patrls a Ruperto dici potuit sursum offerri dixeril, nemo consequi putet Ruperlum sen-
in carne, hio in pane
Verbi carnem, quce in coelo
;
siise inadorando eucharistiae sacramento paniset
est, a Verbi carne, qua; est sub panis specie, ita vini reraanere substantiam, et sic a Ruperto Verbum
discei^nente, ut nomine, re et elfectu una sit, juxta divinum impauari.
quae ipse in epistola ad Cunonem et alibi expressit, Nonum ejusdem libri cap. Ruperti censores in
Vide ergo ne dum
et sola specie exteriori ditlerat. Rupertura objiciunt, tanquam praecipuura errorum
Rupertum ex panis voce damnas, Apostoli verba re- illius fontem. Isto enim in cap. Rupertus agensde
darguas, sed et ipsum Verbi aeierni Patris re- materia sacrificii, haec posuit:
scindas. Verbum, quod humanam acceperat naturaiii,id
"

In isto eodem capite 2 Rupertus scribit quod in est in carne manens, panis ac vini accipiebat sub-
incruento illo Bacrificio, quod non lamen sine san- Btantiam vita media, panem cum sua carne,vinum
 111 PROLEGOMENA. — APoLOGlA PRO UUPEUT*». — P.VIIS IL IA2

cum sun jiin;;i^bftt9:inf;iiino. " El paueis interpositis: A rc non est aliud in ccclo, et aliud in sacramonto,
Verhum
I. Putria carni el sftnnuini, i|noni clo utnro cum sive in sanrnmiinto sive in cieIo voruin sit el

Vir(.;inl9 assunipseral, et pnni ao vino, quo doultari unum Christi corpus iu Verbo subsisiens, <c qnod
assuinpsil, mediuin inlervonioiis, unnin sacriHciuin cum in orarulelium, i> in communiono" dislribnit ;

criicit; c|uoil cuin in orii liiloliuin (li,stril)uit, panis panis et vinuiii, utriu.s(|iie species qua; remani't in
pt vinuin absumitur et tranait : partua uutoni virgi- s icraincntu, « absuinilur el transit. " Parlus uulem
nis, cum uaito sibi verbo Patris, et in cirlo et in Virginis corpus Christi » cum unito sibi Verbo Pa-
hiiminibus integer permanet el inconsumptus, Sed tris » unitum manens Verbo Patris « et in ccclo »

in illuin, in quo iMes non esl, pr.-eler visibiles spe- sccundum propriam speciem, « et in hominibus in
cies panis et vini, uihil ile sacrilloio pervenit. » lit Bacramento sub panis et vini spccie « integer perraa-
postea : « Panis ergo invisibilis, qui ilc ca'lo desccn- netelinconsumptus. • Sed in illum in quo fidcs noa
dit, vita est panisvisibilis qui de terra creavit. Unus est, praiter visibilcs species panis et vini, quaj
tamon panis esl quomodo qui do coelo descendit, et
;
proindc transmutata eorum substantia in Christi
qui conceptus et natus de utero Virginis, Christus corpus ct san;;uinfim, sol<-c supersunt, niliil, quod
unus pst. Quapropter qui visibilcm panem sacrilicii quidiiuam confcrat percipienti, « de
vit;e spiritualis

comedil, et invisibilera a curdo suo non creiendo j^

» non videlicet Chrisii corpusse-
sacrilicio pervenit,

repeliit, Christum occidit. » Et ad (inera capitis : cundum rem scu fructum sacramento, quid illis est
« El his sacrificium nobis construit Pon- summas in judicium damnationis et mortis, sed ne quidem
titex, quibus homo totus vegolalur, id est ex verbo panis subslantia qu<e non remanerosatis indicatur,
Uei in quo vivit homo, et ex terra; fructibus, quibus cum prsler species nihil de sacrincio ad eos perve-
solum vivitcorpus. Panis enim eorum quae ad esum, niredicitur.« Panisergo invisibilis » Verbum Patris
vinum eorumqua; ad potum pertinenl, priraus esl. • quod est panis ille, qui de coelo descendit, « vita est
Ex quo uno Ruperti capite triplicis eum crroris panis visibilis qui de terra crevit ; » in eo si quidenj
insiraulant ; raanducationisscilicetrealis perfidem; Verbo Christi corpus, quod in sacramento factum
impanationis et unionis hypostaticaj panis et vini est expane visibili, nomen ejus sicut etexteriorem
cura Verbo. Primnm
ex his erroribus jam supra speciem retinens, subsiitit vita media, scilicet sa-
diluiinus. A Rupertuin infra vindicabimus,
tertio crainentali. « Unus tamen panis est, » Verbum
Quam autem procul sit a secundo hic, ul demon- Patris, et Chrisli corpus, quod sub panis exteriori
stretur, hujusce capituli nonnihil obscuri planiorem specie in Verbo nihilominus vivitet subsistit. « Quo-
et veriorem intcllectum, interjecta expositione modo qui de ccelo descendit, et qui conceptus et
dabimus. nalus de utero Virginis, Chrislus unus est Sicut "? )>

Verbum divinura, quod in Incarnationis mysterio ^ enira unus Christus est, et qui de coelo dcscendit, et
« humanam accepit naturani, « manens in carne, qui conceptus etnatus estde utero Virginis, propter
« panis et vini sacramento accipit sub-
» in altaris unitatem Verbi in quo, tam qui de coelo venit quara
stantiam eam transferens iu corpus et san^iuinem qui de Virgice natus est, subsistit, ita unus est
suum, « vita media, » id est mediantes vita Verbi, in panis, seu unum est corpus, etquod est in ccelo, et
quo Christi corpus substitit vel « vila raedia, "sci-
; quod est in sacramento propter unitatem Verbi in
;

licet sacramentali, qua; inter mere spiritualem et quo,tam corpusquod estin sacramento.quamillud
seusibilem est media, panem quera accepit, et in idera quod est in coelo, subsistit et vivit. « Quapro-
corpus suum convertit, et qui panis noinen sicut et pler qui visibilem panem, » qui sub panis specie
speciem retinet« cura sua carne, » in qua Verbiira
; Verbi caro est, « sacrificii comedit, > in reali cor-
vinum, • quod etiam accepit ct in suum
raanet; « poris Christi manducalione,» etinvisibilem, Verbum
sanguinem transmutavit, quodqueproindejamnon- a corde suo non credendo » esse in corpore seu
nisi in exleriori specie vinum est; « cum suo san- carne Christi in mysticis speciebus, « repellit,
gnine,» quem Verbum assumpsit.njungcbat,» adeoChrislum oocidit, » a carne seu a vivificalo corpore
ut non duo sed unum corpus uniusChristi, raediante sua iiifidfilitate separans Verbum, quo vita est, et
Verbo, esset illud quod est in altaris sacramento, D in quo caro ista vitam habet subsistentem. n E\ his
in quo habet vitam mediam et illud quod est in sacrificiumnobisconstruilsummus Pontilexquibus
;

cujlo et in quo Verbura semper inhabilat. Unde est toto homo vejietatur, id est ex Verho Dei in quo vivit
istud « Verbum Palris carni et sanguini quem de homo; et ex terrae fructibus, » pane et vino, quse
ulero V^irginis assumpserat, » ncc unquam ilimisit. vere fructus lerr,-B sunt, sed in Christi corpus et
K Et pani ac vino quod de altari assumpsit, » sed in sanguinemdiviniVerbiconsecrationetransmutandi;
corpus etsanguinem in sacramento mutavit, « ine- « quibus, quatenus fructiis terr»; sunt, « solum vivit

dium » inter hanc carnem et hunc Christi sangui- corpus, » etc.

nem, secundum speciem quam habet ia coelo et ; Ex brevi istaplanafaciliquehujusmodicapituli ad

eamdem carnemeumdemquesanguinem,secundum Rupertimentem exposilione, cuivisparumperattea-
panis et vini speciem quam habet in sacramento, denti fit evidens Rupertum nihil aliud in isto capite
« interveniens, unum sacriflcium » seu unara bo- ducere quam a Verbo divino assurai panem trans-
Btiain, unum Christum,etunumCbristicorpus,quod ferendum et transmutandum in propriam carnem
143 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 144

et huncpanem, aVerbo sica3sumptum et Irarismu- A. poris ejusdem quod in cruce pependit; et sanguis
taluui in sacriricio, noQ aliam esse carnem ab ea ejusdem quem de latere suo fudit, ista conjungit.
quam Verbum habet incoelo/ sed unam esse ;
quia Item qunmodo Verbum a summo demi3Sum,caro fa.
unius Verbi caro est, sive quas in ccelo, sive
illius ctum est, et nou rautatum incarnem,3ed assumendo
qu8B est in sacriflcio, Qu® quid erroris habeant, et carnem sic panis etvinum, utruinqueabimosuble-
:

quantumab impanationishaeresialiena sint.judicet vatum, fit corpus Christi etsangui», non inutatum
quisquisdeChristicarne nonsecundum carnem,sed in carnis saporem, sive in sanguinis horrorem, sed

secundum spirilum sapit. assumendo invisibililer utriusque divinse scilicet et

Nec quera inovere debet quod Rupertus, in aubse- humanae, qu« in Chrislu est, immorlalis substantiae
quentibusejusdem libri capitulis, tremendum illud veritatem, » eto.
mysterium vocat panis et vini sacramentum. Cum Ad hasc Ruperli censores e.tclamant:Qui espressius
sancii Patres ex Apostolo, et ex ipso Christo.illud negaripotuittranssubstantiatio,etimpanatiodoceri?
appellarepanem, velpanis sacramentum, nullatenus enim Spiritus sancti operaiio substanliain non
Si

dubitent;qui tamen veramsubstantiffipanisinChrisli bono permanenliinvisibili-

destruit, sed substanli»

oorpus conversionem, his vocibus non modo non ter adjicit, quod nonerat sideoiquepanis substan- ;

negant, sed suis interpretationibus evidenter as- p tiam non mutat aul destruit, qui verum erit quod
truunt. Nec ergo Rupertus illas his verbis negasse invisibili Spiritus sancti operatione tota destruitur

censendus est, qui si mysterium istud panis et vini panis et vini substantia; quod substantiie panis et
nonunquam vocatsacramentum, pluribuseliam aliis vini nihil remanet; sed in corpus et sanguinem
in locis illud, corporis el sanguinis Christi sacra- Christi tuta mutatur? Quid his puguantius.
mentum nunciipat. Nonne in Ejcodum scribens dicit Niliilominus tamen qui Ruperti fidem adductis
quodChristuspanem etvinum, miraatque inelfabili comprobatam testimoniis acceperint, qui panem et
sanctilicationis potentia, transfert in corporis et san- vinum in Christi carnem quae pro nobis in crucepe-
guinis sui sacramentum Quod sacraiuenlum istud
"? pendil, et in sanguinem qui pro nobis fusus est,
corporis et sanguinis est corpus et sanguis Domini, transire, transferri, transmutari, verti et coaverti,

quod ipse Christus suis manibus sub specie panis ab ipso audierint : qui deuique adverterint eo etiam
obtuiit? Non ab re igilur, sed absque ulla cuchari- capite hoc unura a Ruperlo maxime doceri,(i quod
sticae veritatis injuria, mysterium istud corporis et per baptismum consecrato cuique, eta macutave-
sanguinis Domini, sacramentum panis et vini a Ru. per quem periit humanum genus, emun-
leris cibi,

perto nuncupari potuit. dato corpus et sanguis Christi traditur: quod in

Quod si et in duodecimo, capite 2, istiuslibri De sacramento corpus Dominicum comedimus » et :

di yiniso//!(;m,Rupertusdicit: «Postoonsecrationen,,
tandem quod operationeSpiritus sancli panis cor-
<<

quinarium crucis signaculum panis et vini imprimi pus, vinum fit sanguis Christi, » etc. Quae nonnisi
substantiae, » audi quae sequuntur, et ex his Ruperti ea posita, qus transsubstantiationis nomen obtinuit,
scnsumdiscernes.Noneniraquinariumcrucissigna- conversione substantiae panis et vini in Christicar-
culum imprimi dicit panis et viai substantiae in suo nem etsanguinem, in perpetuo Eoclesiajsensu con-
esse permanenti, sed veraciterconcorporatee Christo sistere nequaquam possunt.

sedenti ad dexteram Patris, hoc est,juxta Ruperti Hi objectis obscurioris intelligentiae verbi neuti-
intellectum, quoB cum panis substantia fuerit, virtute quam cedenl, ut a Ruperti doctrina veluti minus
divina.perineffabilem conversionem, facta estunun catholica recedant : sed ejus mentem altius scrutati

verum illud idem ipsum quod in

Christi corpus, deprehendent ab ipse non negari substantiw trans-
cobIo sedet ad dexteram Patris, ut suprajani expli- mutationem, qua per Spiritus sancti virtutem res
cuimus, etfusius intraexipsometsumusexplicaturi. esse quod erat, ut incipiat quid esse
ita desinit

Ad aiia solvenda progrediamur. quod non erat imo hanc ipsam immuta-
perfectius ;

Rupertus verha haec Exodi, .Von comedetis ex eo tionem ab eo non semel definiri.
crurtum quid, non cocium aqua, sed tantum assum Rupertus enim primum Christi miraculum cspli-
igni, de corporis et sanguinisDominisacramento sic D c.ins ait (lib. ii in Joan. post med.) o quod Deus de
interpretatur « Totum attribuetis operationi Spiri-
: aqua vinum fecit; et in vitibus omni anno, eadem
tua sancti, cujus eCfectus non est destruere vel cor- potentia, terrae gremio susceptam in vinum transire
rumpere subslantiam, quacunquesuosin usus assu- facit aquam. Uic autem, ubi cunctus deesl ordo na-

niit; sed substantia? buno permanenti. » Haec verba turae testatur vinun: ex aqun faclum, quoniam na-
ctitici m;ixime notant, in quibus impanationis erro- tura? Dominusest. Et infra notandum quod Dominus

rem a Ruperto evidenter expressum volunt. « Quod nec de iiihilo vinum quo convivas iKtificaret, nec
erat invisibillteradjicere quod non erat sicut huma-
; denihilo panem fecit quo turbas esurientes saiiaret,
nam naturam non destruit, cum illam operatione sua nec aliquid omnino in tota suorum serie signorum
ex utero Virginis Deus Verbo iu virtute personae de nonexistentibus fecit; sed velexistentiain majus
conjunxit, sic substantiam panis et vini secundum et melius provexit, faciendo de aqua vinum, » etc.
exterioremspeciemquinquesensibussubactam,non Qu« manilestedeclarant Rupertum nullatenus Spi-
mutat aut destruit cum eidem Verbo in unitate cor- ritus saacli operationis eas immutationes detrahera,
 145 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PIlO HUPERTO. — IWRS 11. 10

quibus rps iU di^sinit essoqnoil prat, ut in mn|u9 el a Q'"o *i mnle pr.TPnmplnmsu^piclonem non supe-
melius provehntur; sed e<)a duntaxnt Spiritu» snncti rnnt, ipsi legunto qiirc ilupertus in cap. 0, lib. ii, tn
virtuti non tribuero, qnibus res primuni sui nihi- £.rO(/um scripsit:Manibus suis, inquit, corpus et
«

luin ita iliicitur, ul nibil ex ea supersil. Banguinciii suumsubspcciopanis ipse summiis Pnn-
Cumcrgo Itupcrtus dicitbono sulistantiaeperma- tifex oblulit. • Ei in cap. 7, lib iv : Siiecic» ulr.r-
nenli qnod erat, invisibilitor adjici quod non eiat, qu.i! panis ot vini, nit Rnpcrlus,
sumunlur, ile terra
nullo moduintcliigitinhisce rorum transmutationi- sed accedit substnnliarum ao specierum trontor
bus, quns Spiritus sancti virtus operntur, res ita in- Deus; non superlicietenus inducit.sed efdcaciter h.-eo
cipere esse quod non erant, ut non di;nittant essc in carnein etBungiiinem cjus converlit, permanente
quod erant; scd siiuul ideni sinl quod crnnt, etin- licel specie cxtcriori. » Prius jam in capite3'.i,lib.vii
cipinnt esse qnud non ernnl alioquin vinuiu, c.x : panisadmotus ot immersus
inGt'11. scripseratci quoii

aqua factuin, non vinum duntaxat Rnperto luit, sed lerribili mysterio passionis Christi, adhuc panis vi-
aqua simul et vinum, quod quis non ridoat vel sen- detur esse quod eratjet tamen in verilate Christus
tiri vel Ruperto ascribi? quis ergo non miretur vel est, quod non erat. »
stupent a censoribus non intelligi qnam recto sensu Qnitamenexprcssedicitpaneraotvinum incorpus
llupertus dixerit quod Spiritus
-r ,
sanctus 1—
panis elviui |>
- --—n
et sanguinem•- Chri3ticonverti,reinanentc
- ._......., _ tumen „..
ex- .,

substantiam sccundum exterioremspecicni quiiiqno teriori specie, haud dubie non sensit punis et vini

sensibus subactam, non mulataut destruit, muta remanere subsiantiam, sed conversionem panis et
tione videlicet destructiva; ut adjecto verbo deslruit vini inChri3ti|corpus el sanguincm, quam transsub-
apcrto Rupertus indicat: sed bene mutatiime per- stiinliationem vulgovocumus.indubiusasseruit.Qui
fecliva; cum nempe eidem Verbo in unitaiem cor- tamapertescribitpunem iininersuin terribilipaasio-
poris ejusdem quod in cruce pependit ita conjungit; nis Christi mysterio videri essc quod erat.
id estexipso Ruperto innumeris locis, cum panem Falso ilaque Claudius minister(llO) posuit aRu-
et vinum transmutans etconvcrtens in corpus Chri- perto 00 capite lib. ii in Exodum eversum esse eu-
sti Filii Dei dicenlis: Hoc est corpus meum ^udrf pro chttristicoelranssubslautiationis inysterium. Sed et
vnbis iradelur, nic est SANr.ois meus qid pro nutllis alii viderint Ruperticensores.quafldei religione.qua
effundelur, facitutjamea sint Verbi caro etsanguis; juris a;quilale, quB in obscuris sicut et in dubiis pro
et proinde unum corpus cum eo quod incruce pe- possessore vult esse pronunliandum, Rupertum,
pendit, seu potius illud ipsum corpus quod cruci qu.isi qui impanationis errorem vel induxeril, ve'
affixum est, cum Verbi Dei nonnisi unum et idem saltem probaverit, el novo isto erroris figmento Lu-
corpus sit? theranis prreluserit, ex obscuris incertis levioribus-
Quis ergo non videat ex eo Ruperti dicto, hono ^^^ damnarunt; non auditis, quffi sanam Ruperti

sufts/an/!«permanenti quod erat, invisibililer adjici fidem ineluctabiliter probant, evidentissimis.firmis-

quod non crat, a censoribusinferri sensisse Ruper- simis gravissimisque testimoniis. Refellendus hic
tumquiidpanis.qui in Christi corpus convertitur et unus oceurrit Gregorius a Valentia, qui de Ruperto
transit, simul panis permanet quasi vero et ex eo-
;
aliud a caeteris cogitans, non negatamabeo trans-
dem deducerent in sen.^su Rnperti aquam, qu;B in subslantiationem, sed in solis accidentibus ab eo
vinum transmutata est, raira Spiritus sancti poten- positam dicitsubstanliarummutationem; adeo utin
tia, suam seinper aquae relinere naturam, adeo ut Ruperti mente, si Gregorio credas, nonnisi acciden-
vinum simul sit et aqua? Hos itaque cachinnos ne tibus substantiae differant.jet una in aliam transcat
moveant; ca Ruperti verba, non de qualibet rauta- sola accidentium transmulatione.
ti.jne, sed de penitus destructiva, si sapiunt, intelli- SingularemhancdeRupertosententiamGregorius
gant. a Valentia ipse sic exponit in 3, disp. 6,q.3, punct.
Porro advertant a Ruperto miniire dictum quod 2, par. VII, ubi cum sibi objecissel quod Rupertus
Spiritus sanctus panis et vini substantiam, secun- abbas in cap. vii Joan. negat in sacramento mutari
dum se simpliciter (schol* voces non abhorreal substantiiim, sic objecto respondet « Quod vero ad :

distinguendi necessitas), sed secundum exteriorem D Rupertumabbatemattinet.nihil hicauctor peculiare

speciem quinque sensibus subactam, » non mutat de transmulatione ista docere voluit, sed errorem
aut destruit. Quod quid aliud dioere est quam Spiri- quemdam suum, qui pugnatetiamcum philosopbia,
lussanctioperationem,qua panisetvinum in Chiisti huc similiter, sicut etiam ad alias rerum mutationes
corpuset sanguiiiem vertuntur, non mulare sensi- accommodavit. Est eniin arbitratus eamdem esse
bilcs panis et vini species, licet panis el vinum sub substanliam panis.vini, corporis, sanguinis,et alia-
illis jara non sint, sed corpu? et sanguis Domini. Et rum hujusmodirerum,tantumqne easdifferre acci-
hanc esse Ruperti mentem ea omnia persuadent, dentibus: ac proinde censuil cura panis et vinura in
quibusfrequentissimeRupertusdocet«panemvider'i corpuset sanguinem reveratransmutantur^nonmu-
aed esse corpus Christi: sub panis et vini
specie esse tiri ibi rei substantiam. Quare testimonium istud
Christi corpus et sanguinem, » et his
similia. Ruperti ex parte quidem potius est pro nubis si :

(118) Ubi 3upra, p. 29.

 :

147 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 148

quidemsensil ipsamutari hicpanem in corpus

ita re A litates; substHntiales alias.etaliaaccidentales. Illae

Chrlsti, sicut inutari soleluna resin alteram.quando sunt.quaerei conslituunt speciem, ei qua? propterea,

juxta verampbilosophiammutatursubstantialiter. » ut philosophi loquuntur, a reinessesuo permanente

Hic Gregorius a Valentia Rupenum non arguit separari non possunt. Hae vero,quae sive in se mera
errorisadversustranssubstantialionisfidenijSRddun- sint, accidentia, sive per sr substantiae sint, rei in

taxat udversum hunianam de rerum transmutalio. sua natura constilutas ita adveniunl, ut ipsius non
nibusdoctrinam;elRupertumin philosophiam magis immutenl speciem vel sic absunt, ut nihilominus
;

quamin calbolicam veritatem peccasseobjurgat.Vc- res suam servet entelechiam.

rum etperipathelica; hujuscecensurae momenta pon- Ista Rupertus s^ic ponU{\\b. xDe (livin.ofli.,c.&]:
deranda suni. El adversus ipsam imprimis staluo « Omnis humana vel angelica creatura, omnesque
Ruperlum rerum prinoipia, causas, allerationes et substanliales qualitates sine quibus nusquam ulla
transmutationes perfecte novisse. potest vel cogitari substantia, videlicet esse, vlvere,
Noviteniml.aDeo creatum unum communeprin- sentire, etdiscernere, qute naturaiiter insunt et ;

cipium, ex quo creatasint; materiam scilicet inror- idcirco eidem abesse non possunt, per Filium siiiiui
mem.qunehyle dicitur; et est proprie dicta substan- cumipsasulistantia conditai sunl. Atvero beneasse,
tia.utpoteprimum subjectum ex qiio elin quo suum Bsancte vivere, recte sentire, prudenter discernere,
esse habet quidquid in orbe inleriori creatum est
vel sapienter intelligere, accidentales qualitates per
anim^m rationalem eum exceperis.
Spiritum sanciumappositae sunt: quas exeo constat
Novit secundo, primam hanc substantiam per accidentales esse, quiavidelicet adsunlbono, et ab-
modos diversos, (iiversas qualitates et proprietales> sunt malo homini vel angelo, naturavel substantia
diversimode figurari; diversisque hujusmodi formis permanente.Et ne quis calumniae locus paterevidea-
induiara diversas exhibere species.Sic elementa for- tur, sic dictum est has qualitates accidentalesesse,
mantur, quae ex hyle seu creata maleria informi cum ipse Spiritus sanctus, cujus haec dona sunt,
suura esse deducunt, et a variis modis qualitatibus substaotia sit; sicut mulieri procul dubio accidens
et proprietatibus, suam formam suumque nomen est felam esse, cum semen in ea transfusum est,
forliuntur. Sic terra, quaj ex hyle suum esse habet»
subslantia sit. Haec notis illustret philosophus cujus
terra dicilur ex eo quod sit gravis et sicca.
hic partes non ago. »
Novil, terlio, cfetera constare ex elementorum
substantiis, quarum diversa figuralio sub diversis Novil ,quinto,Rupertus diversas rerum species non

modis.proprielalibuset inqualitalibus, diversas re- ex accidentibus, sed ex substantialibusqualitatibus

definiri; ut inter diversas naturas non accidentale
rum quffiexillis composita^sunt deQnit naturas. Sic
terra figurata Eeris specie dicitur ees et ipsum aes C duntaxat,sedelsubstanliale,discrinemintercipialur.
;

figuratum specie regis, dicitur rex. Et ha?c omnia, Quamvis enim non perforniam.qui-e distinctainse et
re substantia sit,res una discernatur a caeteris, non
sive artis sive naturae opera, ex materia simul et
forma consistunt, propterea tamen accidentalibus solum qual^latibus,
et mutabilia sunt.
Hanc omnem sedsubstantialibu3,quibusipsaconstituilur,maxime
verioris philosophiK doctrinam Ru-
perlushisverbisdescribit(lib. n De div. offic., c 6) distat ab aliis. Et licet qualitaies substantiales, in
se et secundum rem accidentia sint priiuo subjecto,
« Arlifex cum fabrili arte statuam figurat, materia

formata, ejusest sris species, scilicet imago impe- seu primae substantiae cui adveniunt, non tamen
ratoris naturae illi quam constituunt, et ratione cujus di-
aut, si maiuerit, simulacrum Jovis. Ita,
;

quod slatuam nominamus, non esl id quod est, quia cuntur substantiales. Ha;c fluunt ex precedenti.
non unum autsimplum aliquidest. Sicne ipsum ;es, Novit, sexto, uniusejusdemquesubstantis trans-
antequani in ipso figuretur, simplum quid est, ut- mutationes et generationes fieri novis modis occur
potecujus materia terra est mulium ipsa difTereu;, rentibus novarumquequalitatum accessu, ac etiam
quE videtur, asris specie.
Ipsam quoque sl conside- diversis malurationis gradibus. Ha;c Rupertus alio
res terram, non quod est, ut putaquaea forma
esi id in opere (lib. ii, in Joan. posl. med.) edisserit, ubi
nomen habet; dicitur enim terra ex eo quod sitgra- D eamaqu» invinum conversionem, quae sola naturae
vis et sicca: suum autem esse suniit ex hyie, quam energia sit in vitihus, his exprimit « Casteris om- :

dicunt materiam creatam inlbrmem. Similiter homo nibus elementis cooperantibus elficitur hoc, quod
non estsimpliciterhocveIhoc,videlicet quiaconstat aqua vinum sit in vitibus. Prirao namque terrae gre-
exparlibus, quae sunt aniiiia et corpus, quas solu- inio aqua suscipitur; sine cujus ope nullam posset
bili vinculo nexas procul dubio morsdissociat. Sic el prsstare pinguedinem viliuni, sive herbarum, vel
caetera quaicunque sunt ex materia simul et forma, arborum radicibus. » Ubi Rupertus aquam primum
ut dictum est ideoque accidentium multitudini
; esse naturae principium sapientissime docet; qund
subjacentet mutabilia sunt. At vero Dei substuntia et Hplmontius hoc saeculo feliciter demonstravit.
simplae3t,non formata.sedsolummodoforma.forma, « Dehinc aeris blandatemperie provocatur uterum-
inquam, carens materia. » Ex his paucis, velutiex pat in palmitibus, simulquc beneficio calorisacce-
ungne leonem, disce. dente, frondescit palmes, florescit, etuva paulatim
Novit,quarto, duplicisgenerisessemodos et qua- decoquitur. »
U9 PROr.EOOMENA. — APOLOGIA PRO RrPFRTO. — PAIIS II. no
Ouciii, rTiicor, iipuil sagaciorea natur.e inclagato- A dicata prodirct illustriorctmngja probata fulgcrel
;

opus purior, fugata omni iiiipaiiutlouis, ul GuitmuiiduB

rC8 rcporis, (|ui uiiiumluui lioc nuluno liiscr •

ot ilivcrsos iii;iluratiouis grailus, loquilur, fit invinutioiiis iimbra.

tius cxpo.^iurrit ;

quibus intfrnum clliciens e.xterni henelicio lotuin (Juod si quis taiii pur.i; Hupcrti fidei objiccrc ve-

roi scxnainpcragit, durius, brovius et doctiusquann

lltcrrorcm unionis hypostatica; panis el vini cum
Rupcrtus noster cxpiicueril? Verbo Palris, ud bunc censum pra;allata Kuperti
Absit ilui|uc lUiperluin in sanioris pbilosopbio) verba transfercns, quibus vel obscuret, vcl omnino
placilu peccussc, iiui illius profundiora sugucissiine delcat tuiiti doctoris gluriam, el hunc fucile uebu-

Bcrutatus cst.el ojuaaltiorasubtilissiine attigll. Non lam lucc veritatis discuticmus.

res solls accidentibus seu qualitatibus, ut vocat,

acciilentalibus, quic rei videlicet essentialem sua? Ab eirorc tinionis luiposlalicx panit et vini cnm
Vcrbo 1'ulris iii altcirii sucramento veucrahilem
natur.e perlectioncm jum adeptie contingunt, inter
Ruperlum defendit Vindex, el primo erroris iUius
gesc ilillerro Rupertus usquam sensit «c docuit. iNon sensum exponil.
reruin ab una specie ad aliain transmulationes solis
fieri illius specioi accidentibus ullibi dixil. Etiamsi Catholica fides de tremendo hoc corporis et san-
aquam, acoidcnlis adjectiono, in vinum Iransire {] guinis Domini sacramento creditet proHtetur :

noununquumllupertusscripseritjaccidcntis nomine, Non solam in eo corporis et sanjiuinis Chisti csse

non acciJeiitales solum quulitutes, quac a rei natura figiiram, sed illud quod ox
ipsummet Christi corpus,
abesse possuul.signilicatasintclligens ; sed substan- Virgine sumptum iii cruce pependit,ipsumque illum
tias etiarasub^tantialesque qualitates, quatenus Chrislisanguinem quipro multis fusus est ;2.punem
raateria3 seu prirao subjecto accidunt. etvinum transire scu traosfnrri, transmutari, verti
Falso igitur theologus Peripatheticus rcspondit et converti in verum Cbristi corpus et sanguinem,
quod Rupertus arbitraliis sit earadem esse substan- soli remancnte exteriori panis et vini specie.
tiara panis, vini, corporis el sanguinis, et aliarum In duobus his stat nostr<e circa hoo sacramentum
hujusmodirerura.solisqueipsasaccidentibusdiirerre. suinma fidei, quam uteverlanl nihil non muliuntur
Falsissime vero dixit Rupertum censuisse in hocce nostri temporishaeretici. Ipsam perpetuacatholico-
corporis et sanguinis Christi sacramento, rei, boc runi scriptorum traditione obfirmatam a nobisim-
esl,panis et vini, non mutari substantiam, cum tot mobiliter teneri ubi deprehenderunt, istorum verba
praeaddueiis teslimoniis Rupertussensisse probetur sensum et nientem pervertere, hoc est in suos erro-
et docuisse panis et vini substantiam in Christi cor- res convertere omni studio conati sunt, hoc uno
pus sanguiuem iransire.converti ettransmutari. „ lidero nostram posse concuti existimantes.
et
Quodqui verum esset, si quse panis, eadem essete' Alberlinus praj caeteris (lib. ni, pag. 902), cum
sanguinis Christi substantia ?Quomodo,inquam,pa- Anastasium Sinaitam (111), Germanum Constanti-
nem et vinum in Christi corpus et sanguinem trans- nop. (112), Joan. Daniasc. fll3| episcopos, conc.
muiari veraciter ab eo diceretur, qui unquam in Nicffin. (ll4)Nicephorum Constanlinnp. (115) aii-
II,

aliara substantium mutari denegaret? diret aperte negantes hoc, quod est in eucharistiae
Hacergo unicaet brevi argumeotatione theologo- sacramenlo, esse corporis et sanguinis Domini Cgu-
philosophum falsi convinco. Rupertusaduiittit panis ram et imaginem, eo videlicet intellectu quo figura
etvini in corpiis Pt sanguinemChristi transmutatio- et imagn rei praesentiamexcludit,etpro ipsa absente
nem. Hoc ipse a Valentiaconcedit,quodnec infioiari substituitur, et clare professos hoc esse illud ipsura
potest. Ergo transmutatio vel est subslantiae vel est corpus, quod de Virgine natum est et illum ipsum ;

accidentis ;cura in re nibil aliud sit etesse possit, sanguinem qui deChristi in cruce pendentis latere
juxta ipsiusmet Gregorii scholam. Annon est acci- fluxit panem denique et vinum in verum Christi
:

dentis? necenima Valentia auderet Rupertoimpo- corpus, quod pro nobis affixum est, et in verum ejus
nercquod usquam dixerit ipsas et solas paniset vini sanguinem, qui ad eshaurienda raultorum peecita
species.seu accidentia,in sacramento utari ;quem in elTusus fuit, Spiritus sancti operatione transire,
confessoest apudomnesinlinitispropemodum locis l* transferri, transmutari et converti : expressioribus
docuisseipsassolasexteriorespanisetvinispeoiesin hisce testimoniis ne virtus cedat, eis sensum affin-
corporisel sanguinisDomini sacramento remanere. cit prorsus alienum. Quem putas ? qui nec ipslus
erroris favcat, nec nostra» patrocinetur fidei ut si
Supcrest crgo ut.quam Gregorius latetura Ruperto :

doceri, panis el vini transmutationem, fateatur in non ipsius, nec nosler sit, sed omnino diversus.

ipsa Ruperti doctrina non esse accidentis sed sub- Verura novator iste cum frustra mentita parentem,
stantiee conversionem. clamans necmihi, nec tibi, sed dividatur, hac voce
Et sic Gregorius suum potius corrigat sensum, suum mendacium prodit.Quem ergo sensum eviden-
quam Ruperti Joctrinam emendet qu« tot censuris;
tissime huic sanctorum Pdtrura doctrinae, quam a
non fuit exagitata et cxpuncta, nisi ut potentius vin- nostris parlibus nititur distrahere, Alberlinus attri-

(IH) Circa ann. 635. (114) Circa ann. 787.

(H2) Circa ann. 720.. (115)806.
(113) Circa ann. 740
151 RUPEllTU.S ABBAS TUITIENSIS. 152

luit? Quem alius a sub tili erroris magistro et mi- A qu^quam credebat ;sed panem et vinumcum Christi
nistro non excogiiasset. corpore et sanguine misceri, seu Christi corpus et
Commentus est enim mutatam esse apraenomina- saoguinem sub pane et vino latere eiistimabat ut
tiadocloribus Eccli'fife fidom, quae si ipsi crediinus, Guilmundus eodem libro testatur.
quod absit nonnisi fi^jr.im corporis et sanguinis
!
GuilmuMdus, qui ea omnia nuibushsec
;-!. ha-resis
Domini in altaris sacramento hactenus professa fue- inniti videbatur, studiose inquirebat et discutiebat

rat. Ei ne velinvilus agnoscat abhis veram substan- exacte, hypostaticara istara panis et vini cum Ver-
tiae panis et vini in substantiam corporis et san- bo unionem nullatenus protulii ;
quam tamen non
guinis Christi conversionem prsedoceri, his eorum simulasset, nec dimisissel, sed vehementer irape-
verbis quibus panem
vinum fieri Christi corpus
et tiisset, si in ea tunc temporis sita fuisset nova haec
etsanguinem.iu corpus etsanguinem Domini trans- companationis haeresis.
ire, transferri, converti, et alia hujusmodi, expresse Imoipse eo loci totus est in sanctnrum Patrum

professi sunt, Albertinus vult hypostaticam dunta- sententiis, ex quibus adversusistos impanalores de-
xat intelligi panis et vini cum Verbo
monstrat panem et vinum, mira Spiritus sancti
divino unio-
nem qua videlicet panis
;
et vinum tieri corpus et sanguinom Christi.trans-
in personse uni- operatione,
tatem conjuncta Verlio, et proinde simul ejus cor- n ire, transinutari et converli in Christi corpus ct
poti et sanguini, vere dici possint, in Albertini sanguinem. Quae sane ridendus effutlisset, si ea
sensu, corpus et sanguis Domini sicut homo in ipsa ultro admittentes adversarii, ea in «ensu hypo-
;

Christo, propter hypostaticam naturaa horninis staticae unionis exposuissent, quem Guitmundus
unionem cum Verbo Dei, vere et catholice dicitur npquidem attingere ansus sit. Ridendus ergo tnagis
Deus. ille est, qui panaceae unionis isiius hypostaticae
Novumistud Albertinicommentumdoctissimecon- haeresim a pluribus retro saeculis natam, et a mu!-
futavit liber ffiterna lucedigaus, cui titulus est La lis non obscuri nominis traclaloribus, quos supra
:

perpeluite de la foy de la veritable presence du corps produximus,liberius traditam,audenterasseveravit.

el du sang de Jesus-ChrisC au saint sacremcnt de Ipsa Guitmundo junior, non nisi sequenti sreculo
rAiite!. Soio quidem acutissiniam libri istius pro- prodiit, circa Algeri trmpora, qiii dum ssculo
diisse refutationem, si refutatio dicenda est, et non ineunte duodecimo, ad annum millesimum centesi-
magis errorum repelita congeries: (116) at et ipsa^ mum Iricesimura f]oreret, hanc hceresim, ut novam
repelita confutatione potentius dissolvetur ab inde- et absurdam, his verbis describit; « Errantes qui-
fessis catholicffi veritatis propugnatoribus. Hic la- dam de quibusdam sanctorum verbis,dicunl itaper-
bor non illarura est partium quas hic sustineo sonaliter in pane impanatum Christum, sicut in
lloc tamen unum non extra rcm nostrara facilc ^ carne humana personaliter incarnatura Deum. Quae
dixerim . istam videlicet hypostatics panis et ?ini haeresis, quia nova et absurda est, rationibus et
cum Verbo divino unionis haeresim,nedum exortam auctoritatibus, prout Deus aspiraverit, radicitus
Guitmundi Aversani episcopi Etate, qui undecimo est exstirpanda. »
saeculo florebat usque ad annum millesimurn octo- Post baec fundameniura, cui nnvum hunc super-
gesimum. Tria hujus rei certam Ddem faciunt cui- struebant errorem, Algcrus subjicit Rx quadam
: <•

vis qui non omnem lidem rejicit. enim similitudinn, inquit, B. Agustini in libro
1. Guilmundus ipse, Impanatorum recens natam Sententiarum Prosperi, suam suaiunt etdefendunt
haeresim accuratius exponens (117),validiusquecon- haeresira qua dicit sacrilicium Ecclesiaj duobus con-
futans, manifesle declarat neminem esse qui eam ficiduobusque constare sicut persona Christi con-
;

admodum unionis hypostaticae divini Verbi ciim na- stat ct conficitur ex Deo et homine. Dicunt enim
tura huniana ausit delendere, quive impanatum as- male subaudirndo, ita personaliter sacrificium Ec-
serat Verbum ; sicut Verbum curnem tactum credi- clesiae, id est Christum, in altari sacrificatum duo-
mus ; vel qiii paneoi et vinura dicat unura esse Chri- bus constaro in eadem per.sona, sicut persona
stum, sicut Deum et hominem unum esse Christum Christi constat ex Deo et homine. »

confitemur. « Unde igitur, inquit, euchari>ticus hic D Quid etiam ipsi respondeant ad ea quae pervcrso
athleta,eos malus error isle impanationis pervasit ? huic dogmati objiciuntur, non tacet fortis hic Eu-
totus mundus concinit, sioul anima rationalis et charastici sacraraenti dclensor: a Si autem, ait,
caro unus est homo, ila Deus et homo unus est opponitur illis quod illa elementorum specics non
Christus.' uemo dicere audet, ita Deus et homo et eit cum Christo uua persona, sed tantum sacramon-
panis et vinum unus est Christus. Unde igitur istis tum ejus, mysterium et figura necsi desistunl, di-
:

nova haec com|ianatio ? » cenlps, quiaita dicit beatus Ambrosius arl Gratia-
2.Quaravis iiiipanari Christum et invinari doceret num sicut dicitur sacramenium assumptihominis,
;

nova haec heraesis, panem lamca el vinum per verba sic dicitur sacramentum Dominici corporis ct B. ;

Salvaloris in carnem ejus ei sanguinem verti ne- Maxiraus, Deum sub carnis mysterio venientem

(116) Has Ruperti vindicias auctorcmiserat prius- (1 17) Lib. ni De corpor. et sang. Christi in euch.
quani a nrmissiino catholicaB fidei df fensore.sapien- veritate.
tissimoquedoct.D. Arnaldo liber ultimus prodiiaset.
 183 PROLRGOMENA. — AI'OLOr;iA PIIO RUPKIITO. — 1'AIIS II. 154

Ilcmque in muiti"' Sfrripturis ilicitur Do.tia opcrtus A pus et sanguinein l)omini,transire.trnn9rerri,tranB-

huiiiHnii Inrina vel li^uiu ; sicut tlliiislus iii ult.iii, miitari, convcrti.cl nliu liiijuHmodi exprcssoilocuc-

pnnis lormu vfl liguru. » runt.novam et ubsurclani l:ypo8taliea! cuinpuniilio-

Et paucis iuicrjcctis, abauriium hunc crrorcm nisseu unlonls puiiis et virii cum Vcibo diviiurliai-

ex hi», qu(c opponeliaut,iterum sic e.xplical: «Sed resim inductam fuisse.

ileiii opponunl quia ila rticitur Christus assuniero Corruat ergo tota Alberlini rnacliiiia.qua nostrnj
specieni vel lorniiim pnnis in «ilari, sicut Verhum fidei de adorando corporis et Sunguinia Dotninisu-
Dei speciem vel roriniiiu ciirnis In utcro virninali; cramento lirmitutj^m concutcre vuluil, perpetuum
etsicut Verbuiii lit caro, sic punls lil caileiucaro.» catholicffi illius tiuditionis serieiu tonluns, scd fru-
HtBC autcra omnia novoe istius haereseos oom- etra, abrumpcre.
menta Algerus rationum et nuctorilatum pondere Sed et Bcllarmini) 19)pariti'r et Vusquis ccnsuri
valiiiissime concutit et fumlilus evertit. Quod rci hic custiganda est. Insiguis ille purpuratu8,Uuper-
nostrfe est prosequor. tum suis utillustrarctobservationibus.iis omnibus
Hisce Algeri etGuitiuundi testimoniisprobatissi- quae cx Algero de novo el ab^urdo hypostalicai! iiii-

raum litet evlilentissimuui quis novoe illiuset ab- panationis errore supra-prottilimus.novam Uupcrt-
surdx h^ereseos Verbum hypostatico impunantis et hairesiiii describi, et tacito nomine denutari, quasi
p
inTinantis sensus fnerit ;
quaefetulontis istius erro- ex Iripode pronuutiavit, adeo ut nova haec Ru;:erti
ris orii»o ; et tandem qii-p pestiferi hujusce monstri haeresis in causn esse ali eo dicntur, cur ubhatia

fuorint incrementa. illius Tuitiensis opera,alioqiiin non imlocta.iitipse

i.Beren'.;ariani non nisiliguraniet signumcorpo- loquilur, sinc luce jnouerint el honorej in teiiebris
ris et sanguinis Ghristi insacramenlo posueriiul. oblivionis,anni3 circiter quadringentis. Quu uulem
2. Ecclesiae vero auctoritate rationibusque com- veri aequitate Bellarminus id de Ruperti opcribus
pressi, et ab isla pravitale fiejecli ad eam, ut refert censuprit,stipra jam statim ostendiraus, inlru gra-
Guilmundus, confugeninl impietatem, qiia Christi viorem de haeresi impanalionis per hypostasim ca-
corpus et sangu^nem ineucharistiae sacramento cre- lumniam confutaturi.
dentes,Chri8li corpus cum pane.quoposselcomedi, Iste vero subiilioris juxta ac promptioris ingenii,
et ejussanguinem cum vino,quopo33itpotari,impie adannura millesimum sexagesimiimhujusceerroris
finxcrunt/eirci Guiiiniindi 8Btalem,qui hanohffire- initia revocat, utpote quem a Valeranino, auctore,
sim vocnt novam cflinihtnationem. ut putat, librorum De d;i'ijns 0/ficu's, arbitratus est
3. Cum autem ' nihil eis suppeteret unde hanc exiisse.liellarmini judirium sic temperans, ut Ru-
Christi impanationem vel defenderent, vel utcunque _ pertuin istius haerescos non velitesse parentem,scd
Buaderent ; nullusque ea rationeChristum,quaVer- patronum :

bura incarnariprofUemur.impanari hactenus ausus Priraum Vasquis errorera circa h.eroseos istius
esset dicere, ut ipse Guitmundus testatur ; errori primordia jam supra satis prodidimus cum ubi ;

tnn'1em suo frena lasantes, circa Algeri temporn, nondnin Gnitmundi aelateexortam probavinius.lum
eo blasphemiaB sese pgeruntpraecipites.ut panemet ubi Valeramuo Attenibersiensi opi s De (livinU offi-
vinum hypostatice unila Verbo,et ab eo in personae ciis, omnijure subripuimus.Temperaiaeautemistius

unitatem assumpta cum carne et sanguine, oresa- censuraa excessum ad justum statim deducenius
crilego pronanliarent. teste Algero, sicul naturain raoderaraen; ubiTuitiensem nuUateiius isti fuissc
hominis a verbo assumptam ex catholicafidecredi- patrocinatum errori,pleniusplaniusque demonstra-
mus. biinus.
Hsec prima etverahypostaticaeimpanationisorieo Jam ergo Ruperti fidem.quemutpatrem sapicntia
est, non ab Anastasio, l>amasceno, aut aliis ortho- et sanctitate veneror.quem ut fratrem professione
do.\is scriptoribus, sed ab hasreticis Berenfiarianis diligo.et quem utdoctorem catholicura audio, ea
repetenda; non septimo sed duodecimo s*ciilocen- omni,'iUae filii est.pielate ; ea omni.quae fratrisest,
senda nec sua novilate haec ha;resis Ecclesife mu-
: charitate; et ea omui,qu£ediscipuli cst.ubservantia
tavil fldem.cum fere simul exstincta ac natafueril, D et studio, ab unionisisliushypostatic* panisetvini
nullusque ei, quem sciam, nisi Joannes Parisiensis cum Verbodivino impia novitate etnova impietate
(118) usquara faverit. Quis ergojam non rideatAl- vindicaudum aggredior. ,
bertini fabulam, qiia ut catholicorum tractatorum Hupertuin ub errore vnionis hyposlatics panis et

fidem eluderetet doctrinam,[aciliusque plus aequo cum verbo asseril Vindei.

vini
crcdulis illuderet,finxit ab eis,ubi pancm etvinum Ruperli doctrinam ab erroris istius absurda
fieri et esse Chrisli corpus el sanguinem, panera et impictate liberam faciunt el prostestantur hrcc uia-
vinum,mysticis Ecclesiae consecrationibus, in cor- xirae.

(118) In tract. quetn eo inscripsit tit : l)'terinina- mus.agnoscit esse Anselmi.sed adValramura niillo
lio Fr. Joan de Parisii'; Prxdicat. de modo exiitendi- modo dicit fuisse directam,ex Valdensi Vasquezin-
corp. Clir. i'( sacr. alt. aiio .Swom sit iile quein tcnet scite posuit.
Eccl ut cgomet in ms. cod. legi in quo epi.stolam
, ; (119) Lib. de scrip. eccl. ad Rup., obs. prinia.
Legoetrelego, etc, de qun superius plura notavi-
135 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 136

l.Quod catholicorum nemo es antiquioribusRu- A cunt ita personaliterin pane innpanatumChrisium,

perti fidem ista labe resperserit. sicul et iii carne humana personaliter incarnalum

2. Quod ex ipsis sancti illias doctoris aemulis, Deuni.

eum In quaerroris istius pictura Iria in Ruperti vin-
qui scripta ejus legebant utei insidiarentur.et
caperenl in sermone,nullus eum blasphemiffiistius dictam adverto.
pravitatis insimulaverit. 1. Non unum aliquem, sed plures istius unionis

3. Quod catholici Ruperti opera, ea

scriptores defensores ab Algero designari. Uade necexista
etiam in quibus hanc haeresim ipsum docuisse Algeri descriptione uai Ruperto ascribenda esthsec

Bellarminus et Vasquez observant, nullacujuscun- haeresis.

que erroris suspicione, sed multa doclrinoE et Cdei 2. Ruperlum ingenui adhucelliberi animi fuisse,

laude exceperint. ul aliorum non serviret placitis.ut dese ipse testa-

4. Quod noster Tuitiensis profanam hancetsa- tur, etejus scripta constanter probant.Cnde ne iis
crilegam novitalem solum nuUo usquani in liliro quidem quibus errorem hunc docuisse
in locis, in

scripserit, sed sentcntiam huic errori oppositam arguitur.ulla Rupertus adducit sanctorum testimo-

piuribus in locis expresserit. nia, quibus novam hanc panis et vini cum Verbo

5. Si quando obscuriui de eucharislica veritate Patris hyposlaticam unionem stabilire studet. Non

disseruit,nihil tamen de ipsa protulit quodsancto- ergo Rupertus is est qui de quibusdam sancto-
rum Patrum fidpi, vel docirins, vel etiam verbis, rum verbis dixerit • personaliter impanatuai Chri-
ullatenus adversetur, quodquecum eorum senlen- stum, » etc.

liis non possit facile conciliari. Hanc propositionem, « ita personaliter in

3.

Ad 1. Qui Christi Spiritura habet,non roodosicnt pane impanalus est Christus, sicut et in carue
Christus ambulavit, debet et ipse ambulare, sed humana » neque in terroinis, ne-
incarnatus Deus.
etiam sicul Christus judicavit,et ipse debetjudica- que Tuitiensisoperum positam le-
in sensu in ullo
re, etita non condemnare quem nemo condemnat. gi.Quo libro Rupertus dixit Christum in eucharistia
Qua ergo Chrislianse pietalis justilia Rupertum esse persouhliter impanatum ? Qua pagina scripsit
nostrum, quasi qui adultera flde monstrum hoc panem et vinum unam esse cum Verbo divinoper-
condemnare ausi sunt?Quos testes
erroris ediderit, sonam in sacramento? Qua linea expressit panem
habent erroris? Quos judices ? Nullum testem pro- et vinum a Verbo personaliter assumpta, et ei in
ferunt,qui hunc Tuitiensis erroremdeferat.Xuilum personaa unitatemconjuncta?Nihil istorum in Tui-
judicem audiunt, qui impietatis istius Rupertum tiensis operibus legeris non ergo Ruperlus ex illis
:

damnaverit.Quid ergo in ean sententiam dicunt? est quos Algeru5 dicere enarrat ita personaliler in
Algerum quidem Bellarminus habet novamhanc ^ pane impanatum Christum.sicut et incarnehumana
hasresim acerrime insectantem. At cujus ha>chare- personaliter incaroatum Deum.
sis erat ? Nunquid Ruperii ?Quia non Algeri sed ab AJterum, quo ab islius erroris calamnia ex ipso
Algero impugnatur ?Quid ergo Rupertimagisquam Algcri teslimoniovindicatur Piupertus.illud est:AI-
alius?Quo signo Tuitiensem Algerus notat? Quo gerus, hypostaticae illius impanationis argumenta
ergo Tuitiensem magisquamalium ab Algero deno- deducens,ait quod « ex quadara similitudineB.Au-
tari Bellarrainus discernit ? Quia,inquit, Rupertus guslini in libro Sent.Proaperi, suam suinunt et de-
Algero paulo senior.Nonne etcoaetanei haechaeresis fendunl haeresim, qua dicit " sacrificium Ecclesiae
esse potuit? Sed si paulo senioris fuit,solusne Ru- " duobus confici duobusque constare.sicut persona
pertus Algero paulo senior? Tot viri scieniia iliu- « Christi constat, et conlicitur ex lieo et homine.»
stres, qui saeculo duodecimo ineunte floruerunt, Haec autem quid adversus Tuitiensem, qui ne
nonne, justa ipsius Bellarmini Chronica, sunl Al- quidem sententiae illius, quie inter Augustinianas
gero p-iuloseniores ? Quid ergo solus ea tempcstate non legitur.usquam merainit quique nullibi scri- ;

Rupertus pravitatisistiusreus tenebitur?Sed sinec bit oita personalitermissae sacrificium.id est Chris-
ipso Algero Tuitiensis esl senior, quippe qui ad tum, in altari sacrilicatum duobus consiare in ea-
annuiiH 13-5 Doruerit,Algeru8 vero ad annum 1130, J)
dem persooa ; sicul persona Christi ex Deo el ho-
quod Bellarminosuperest erroris istius in Ruperto mine.» Quod ex praecitata sententia novatoresisti,
indicium ? Quid si ipso Algeri testimonioRupertus male subaudiendo, inquit, Algerus consequi dice-
ah absurdae illius et novae hypostaticaecompanatio- bant.Quid ergo Rupertum haec Algeri censurapre-
nis nomiae purgatur,quo tefte,quo jure Rupertus mit?Imo ipsanostrum Tuitiensem absolvit,qui ni-
impiissimae istius unionls panis et vini cum Verbo hil istorum uspiam exposuit quffi ipsa expungit.
divino reus et auctor a Bellarraino denuntialur ? Porro Algeruseos solum hic impetit.qui.cumeis
Ex ipsius autem Algeri verbis mihi evidens Ru- objicerelurelementorura species nonesseunamcum
pertum.eorumnominequihaacinvexerunthaeresim, Christo personam, sed ejus dunlaxat sacramentum
nequaquam ah eo fuisse denolatum. Hanc enim, nnysierium et figurara,opponebat ex Ambrosio,
inquam ferventi catholicap fideizelototusinvebiiur, •quod sicul dicitur sacramentumassumptihominis,
novam haeresim describensAlgerus ponit,quod (er- sic dicitur sacramentura Dominici corporis. • El ex
rantes quidem de quibusdam sanctorum verbis di- maximo, » quo dicitur Deus sub carnis myBlerio
15-; PROLEOOMENA. APor.ofiiA pno RUPKnTo. _ pars ii. 198

veiiien!);» tandemque ex mullis scriptiirig, « quod A tol SS.Patrum testimoni», ct ipssra totius Ecclesiae

Deiis diciiur operlus htiniana forma vel ligura.sicut lid<'in impia nuvitate docere punis aiib^lanliam in
Cbristus in altitri, panis roraia vel figurt.uAl islo- eucharistia manere hypostaiice unilam Verbo :

rum<|ui in Ru|ierti libris olijcetura inveniesaut pro- unam lieri panis el vini,my!)tici8 consccruiioniliua,
positum, cum nec prolala B. Ainbrosii et H. Ma- cum Verbo ilivino personam ?
xiini verba in illis assiduo leclori usquam occur- Qua ergo li<lci religlone in eum agcri8,quem nec
rant. ipsa invidiamordct ? Qua lcjjum pietate nov,fi bx-
Seil nec Tuiliensis pancm et vinum, sive panis et resioa dumnas, quem nec invidus acnusat ? Nihil

vinispecies, ullatenus dici patitur corporis Domi- in Ruperto leges quod jBmiilorum invidia studio-
nici liguram, sacramentum aut royslerium. Eisi sius non evolverit;sed errorem intelligi<,ut damnpg
enim ex calholicis divini Verbi Ir.ictaloribus noii- quem nec ipsa deprehendere potuit.ut caperel. Sic
nulli panem et vinum, seu paneni et calicem, sivo 7.clusquem scientia non dirigit ipsa nonnunquam
panis et vini specie, nonounquam dixerin^corporis invidia mordacior est.
et sanguinis Domini typum,figuram,S!gnum,sacra- Tertium.quo recta sancti illiusdoctoris fides po-

mentumet mysierium, sed ita ut corporis illius et tontius arguitar, illud esto. Rupertum perversa;
san^uinis ab eueharistia non exrluderent veritatein, g istiusimpietatis non solumejusaemuli,8ed et surmi
bis tameo vocibus plures alii.et Rupertus niaxlme, EcciesiaB principes coeleslis in eo donum intelligen-
abstineodum judicarunt. Procul ergo a meule Hu- tiaecomraendant;eum ad scribendum vobis omniluis
perti fuil ca proferre testiaiOQia quibus panictviai impellunt.ei ejus scriptamultis laudibuscelebranl;
species, corporis et sanguinis Dominici tigura, si- Cuno viilelicet,seu Cono.qui curo S.Michaelis Syn-
gnum aut roysierium dicerentur. Procul ergo ab gebergensis coDnohio multa pietate praefuisset Ec-
Algeri denctatione Ruperius. clesis Ratisponensium praeficitur;Fridericus illus-
Verum eorumquae.quos .Algerus insequi-
si nihil trissimis Colonien^ium archiepiscnpus;sed et Guil-
tur impanatores bypostatici opponunt, Tuiticnsis lelmus episcopus Praenestinus, sedis apostolicac in
abbas opponit;si nibii eorumqux ioferunt,Ruper- Germaniatunc legatus. Omnidigoilatis et pietatis
tus inferl si nihil eorum qu<B ipsi assumunt, iste
; et doclrinae splendore illustres hos Ruperlus habet
assumit qua judicii aequitate iste inter ipsos, Ca-
: testes suae fidei, ut caeteros sileam de quibus jam
Iholicus inlcrnovatoref, Rupertus inter hypostati- supra satis.
oos impanaiore9,et eorum dus censeri potuir? Quo Sed et ipse Christi vicarius Ruperti libros gratu-
aequitatis judicio justus cum impiis damnabitur?Si labundus escipit/noster enim Tuitiensis jam aorti
jura volunl eidem subesse damnationis supplicio, _ prosimus,nempe post incendium Tuitii,suos, quos
qui in eadem damnationis causa sunt, eadem jura De divinis of/iciis, et in Joannem, et in Exodum
vetinteidem subjici damnationi, quos nulla causa scrlpserat libros.et ali"S omnes ad summi poniifi-
ei tenet obnoxios |120). cis pedes detulit.Quod qua fronte praeslitisset doc-
Sed maximejura prohibent in eum senlentiam tor alioquin catholicus, si in eis baeresim Berenga-
ferri, quem nullus accusator denuntiat, et quem riaua deteriorem.ut notat .\lgerus, absurda et im-
nulius testisreum probat. Si ergo ipsiusmet Algeri pia novitate tradidisset ?
teslimonio,quo nno diimnandus Bellarmino venie- Quo tandem pietatis amore Cuno, episcopus Ra-
bat Rupertus absolvitur: de Ruperti doctrina qiiid tispnnensis, quo scientiarum studio Fridericus ar-
pronuniiandum nisi ipsam ab hypostaticae impa- cbiepiscopus Coloniensis, quo fidei zelo Guillelmus
nationis errore purissimam nihil nisi catholicum sanctaesedis legatus,etalii Ruperlum ad novasem-
sapere.Ethou primuui sit illius puritatis argumen- peropera provocabant ejusque scripta, ea etiam
;

tum. qua; magis subsunt erroris suspicioni, eo onini

.Alterum do. Saoa adeo Tuitiensis doctrina fuit, quod purioridoctrinaedebetur studiopervoUebant
et ab hypostaticis comraentationibus aliena, ut nec et suo summique pontificis nomini dicata prodirc
invidiie perspicaciores oculi vel llgmentiillius um- gratuIabantur?Alius a me suspicabitur lihros t«n-
bram in Ruperti operibus potuerint deprehendere. D tis nominibus, summae impietalis hae-
insignitos
Iq ipso biirumce vindiciarum proloquio prajfatisu- resim docuisse hypostaticam, videlicet divini Ver-
Dius quos Rupertus aemulos su»tinuerit,qui tamen bi in sacramento altaris impanationem.
neutiquam einovara hanc et absurdam hypostati- Illorum omnium qui castissimam Ruperli fidem,
cs impanationis haBresim objectarunt. et ccelestem ejus in Scripturis sacris intelliseotiam
Si ferre non potuit haec ardens smuloriim invidia proteslati sunt, si testimonia hic regererem qux
quod Rupertus, nulla, ut ipsis videbatur, frttus supra posui, tuiu ubi ab omni errore Rupenum
auctorilate, scripseral Cbristumcorpus suumJudae defeodi, tuiii ubi singulare illud Ruperti donuin
non porrexisse;qai ferrepotuitTuitiensemadversus eduxi, fidei doctrinaeque sancti illius abbatis coro-

(120) Huic argumento accedat quod Joan. Parls, et vinicura Verbo, mediante Chrisli corpore, nihil
orj. Praed. in cit. Determin. eas scriptorum eccle- de Ruperli sententia;nullaque ex ipsius operibus
siasticorum senteniias colligens quibus utcunque verba protulil, qus sane non siluisset si byposta-
probari possit modus existendi corporis Christi in ticam hujusmodi unionem panis cum Vertio in ip-
altaria sacrameato per uQionem bypostaticampanis sis apeite doceri intellexisset.
159 RUPEKTUS ABBAS TUITIENSIS. 160

nam retexerem. Quodne cui grave sit ex jam pro- A tret;aliud omnino oppositum ab eo sentiri;manere
lalis catliolicorum doctorum de Ruperti doctriiia quippepania et vini substautiam divino Verbo
senteniiis,quid nobis adversus illius censores juris hypostaticaj unionis nexu cunjunclam, credere
non omnino desipit. llli
sil.quaeso.judicet quisquis nefas esl.
alta sapientes, utFacundi verba loquar, 1. i.x, c. 5, Esto, quis inquiet, haec Ruperti verba in hunc
respuunt et nihil pendunt sanctorum Patrum sen- sensum deducere non liceat. Si vero pluribua aliis
tentias, a quibus approbatus atque laudiitus esl in locis suum hunc de panis el vini cum Verbo

noster Tuitiensis ; nos humilibus consentientes, Patris bypostatica unione sensum expnsuit, et dis-
obedieuter eas et cum debita veneratione suscipi- seminavit errorem.quid injuriae est daranare quod
rect^ fides reprobat?At neo iis ipsis in locis ex ore
mus.Illi auctoritatem inconsulto tribuunt heereti-
corum erroribu3,asserentes eos honoratorum viro- suo Rupertus judicandus est.In quibus nihil protu-
rum,et prae caeteris, Ruperii, prjedicationis siniilia lit quod cum SS. PP. doctrina et fide non perfecte

docuisse;no3 autem nullam donantes hareticis oc- consonet. Et hco ultimura esl intejiirae lidei illiba-

casionem, proinde respondemus quod tales blas- tsque doctrinae Tuitiensis arguiuentum ;
quod ut
phemias, hyposlaticae videlicet impanationis, nun- prosequar.
quara Eeclesia Christi susceperit;sed omnera novi-
g Exphmatw a^penora venerahtlh Ruperti loca ; et
tatem.mox ut exorta est,refutavit. explxcanlHrobscuriora. —
Si qiiid aliquando subob-
Qiiarta intemeratK Ruperli fidei brevis et efficax scure loculu^ esl Rupertus.niliil lamen proiulitqmd
ista sitprobatio.ljui verbis expressis innumerisque sanclorum Patrum sententiis non sit omnino con-
[orme.
propemodum locis, ut de Tuitiensi ostendimus,
professus est panem et vinum transmutari.verti et Primus occurrit locus in secundo capile lib. u.
conveni in Christi corpus ct sanguinem, profecto De div. off., ubi Ruperlus haeo habet :

sensisse credendus non est panis et vini substnn- « Unitas enim Verbi unitatem efflcit sacrificii.

tiam hyposlatica unione conjungi Verbo;vel nulla Similiter enira unura Verbura et olim carnera de
Patrum de transsubstantiatione fides.qui.jam ob- Maria Virgine sumpsit,et nunc de altari salutarem
8ervavimu3,non aliis eara verbis nobis contradide- hostiam accipit. »
runt. ejusdem libri capite 9 profertur,
Alter locus ex
Ecquis alius horurace verborura sensus potest in quo sic legimus :

inlelligi quampanera etvinum.desinendo essequod « Verbura quod humanam accpperat naturam,id

erant, incipere esse Christi corpus et sangulnera. est in carne manens,panis et vini accipiebat sub-
quod nun erant;quam panemetvinum suam exuere _ stantiara,vila media,panera cum sua carne, vinum
naluram.ut carniset sanguinis Christi substantiam cum suojungebatsanguine.Quemadmodum incor-
induanl;quam dpniquepanemetvinuratransrautala poreis sensibus menli el corpulento aeri media
et conversa, ineffabilis Spiritus sancti operalione, lingua intervenit, et utrumque conjungens unum
in corpiis et sanguinera Dominicum, jam non am- efficit:sic Vrrhum Patris carni Pt sanguini, quem
plius esse panera et vinum ; sed esse duntaxat de utero Vir^inis assumpserat et pani acvino quod
Christi corpus et sanguineai?Oua grammaticae lege, de altari assumpsit, medicum intervoniens, unum
quo tropo, qua elocutionis figura panem etvinum sacrificiura elficit. » Exilit hic criticus, sed cito
Iransmutari et converti in corpus et sanguinem resiliet, cum genuina istorum expositio Ruperti
Domini, idem in sensu est, ac panem Pt vinum seasum dederit.
hypostatice uniriseu Verbo,seucorpori et sanguini Tertiuslocus estin lib. vi /n Joan.
Domini?Quis Calholicus hypostaticam carnis cum Quod si quis, ait Rupertus. a nobis quaerat
«
Verbo unionem.quam fidedivinain Christo credit, quomodo panis qui hoc anno de terra creatur,
unquam his verbis, « Caro
Iransmutatur, verlitur corpus Christi Qt quod in cruce pependit.et vinum
et convertitur Verbura, « aut expressit, aut
in quod pra;sentibus expressum fstacinis.ille sanguis
expressara intellexil ? Quis non audiret haereticus ejus fit quem de latere suo fudit ? imerrogemus
Entyrhianus, qui ineirabilera divini Verbi oecono- " eum quoinodo Filiiis hominis.qui utique de femina
miam bis vocibus eQerat, « Caro in Verbum trans- conceptus el d6 terra ratus est, de coelo desoen-
mutata, versa et conversa est ? • et in oppositum derit?vei quomodo.antequamin coelum ascenderet,
quis non haberetur sallem in voce Ciittjolicus, qui jam in ccelo esse potucrit, juxta veritatem ipsiua
carnem hominis in personae unitatera conjunfii Ver- dicpnlis:£/ nemo ascendilin ccelum nisi qui descen-
bo divino profiteretur?His eum vocibus.oCaro ho- ditdecflo, FiUus hominis qui est in ccelo. Hoc pro-
minis in personae unitatem divino Verbo conjuncta fectosi quis sapit,re?pondere poterit quod propter
subsistit, « carnem in Verbum Dei transmutari unitatem Dei hominis Christi illud rectissime
et
et converti, sentire et inlelligere, quis jure aliquo unus est Christus, Filius
dictura sit;quia videlicet
posset suspicari ? hominiscumFilioDeiquiddeecelodescendlt;quippe,
Cum ergo Hupertus
libris integris, plenisque eumessel interra, nihilominusetin eoelo et ubique
paginis stupendam panis et vini in corpusetsangi- erat.Quippe quem locus nullus concludil, quia in-
ncmDominicumconversionem et transmutationem, circun-^scripta est natura Divinitatis. Ergo verbis
istie el nihilo diversisvocibus exprimatet demons- paululum demutatie dicam ei : Nemo te sublevat in
161 pnOLEGOMKNA. — APOLOGIA PnO RUPKRTO. — PARS II. Kii

coclum nisi hic piiiiis i|iii (ioscciKiil dc ca'lo ; hoc \ sivoin sanguiiiishorrnrcm.scd agaumcnrloiiivisibi-
(sorpusDuiiiiiii qiiod po|)onililiii lign'j,clhicsun^'ui3 litur utriud<(U'', diviiiie Hcilicct et huc.una;, (|uio in

eju8 qui etfudus esl pru oinni mundo, nempo si Christo ost^iinmortalissuhstunliaiverituleiii.fruiade
priorcin senlcnlium isla non viJeo quid
viiiil, dc sicut hoiiiinein, qui do Virginc aumptus in cruco

dubitet. Unilus ciiini unuin elllcit corpu3

Verbi pcpendit, rccto el catholicc Deum ci nlilemur, sio
Chrisli, ut iliud quod lunc in crueo pcpendit, ot veraciter hoc (]uod suniinusdo aanctn altari Chri-
quod niiiio Hoclesi.-c liiles ore sucro roiiliclt,
istud stuin diciiiius ct agnun Dei pnedlcnmus. »
UDUm corpus sit,unu,ini[U;iin,ettroel unussunguis Kk tuin evidcntibusipsiiisinel llupcrti tcstiinoniis
git. » Uupcrtum quis nun dumiiet ? At judicium priccops
Uuirlus luous intVaox oodotn capito pciitiir, ubi non raro injuslum eat. Ex Fucutidu (lib. x, c. 'i\
Rupcrtiia ait :
disct) quodn et iiiulla sicul sentimus el(iqiiiniur,et

< Vcrbuni,(|iiO'lesl puni3 angeloruin,caro factum multunonsicutanobis pror<;rcntur,ita su.^icipiiintur

est,non mulalumin carncin.spd assumondocaraem; ab aliis. • Disce quod (lib. eodein, c. 5) " non ex
sic idipsum Verbuin juiii levi sono verboruin, sed e.x inteulioae dicentis
dudiim rarofactum.panis
visibilis nt,non mutatum io panem.sed assumendo
aeslimanda sunt qua3 dicuntur. »
et in unitutein personaj sna; transferendo panein. n Hoecoraniasuntqufe suboiorari potui Tuitiensis
Proindo sicut do carnc nostra quam Virgo Maria loca.iniiuibiis nova; et absurii;B hypostaticK impa-

peperit, vere (atoinur propler unitatem porsona;, nationis sparsisse seinina, vel fundami^nta jecisse
quia Ueus est : nihilominus de pane isto visibili, a minus ajquis consoribus judicatur. IlaBO itaquo
quem ejusdera Verbi invisibilisdivinitasassumens altentius modo expendere su^sceplarum est partium,
in carnenisuaiiitransfert,vereptcatholicecenserau3 ut videlicet, dato legilimo Ruperti sensu, quantuni

quia corpus Chrisli est. » cura recta lidii, cum SS. Patribus etsocuni i;i om-
Quinlus locus e\ lib. vu in Joan. adducit. nibus perpetuo Rupertus conseaserit,palam omni-
11 Noa ita consenuil li ies nostra, ait Kupertus, bus fiat.

ut non videat se Irangere panem Dei, et inte<;ruin Quod utfelicius consequar, duo poti3>imaa SS.
Bcrvare Piliuin Dei; quoraodo senex.\braham videre Patribuscirca corpnris Ghristi sacramentum ot ejus
potuit, ul el arieicra percuteret.el lilium afi-esuper- unitateiu nobis trHdita hic staluo : Chrisli corpus,
posituiu non la;deret. Licet panis iste vlsibilis cum quodin altari divina virlute conticitur, esse illud
invisibili Filio Doi unum fuclussit, aries autera ille ipsura Christi corpus quod Verbo Dei in pcrsooae
cum Isaac, pro quoeidem arse impositus est unum unitatem,8eu,utloquuntur,hypostaticeconjunctura
esse vel fieri non potuerit. Nam Dei Pilius, id est
esl ;etproinde ipsuinraet corpiis Verbi,qiiod in sinu
Deus et virtulem eirectivam qua C -Virginia lurmatum et ex. ea natura est, quod in
homo, hnbet in se
sibi uniat puneraistum visibileni Isaac aulemilluai cruce pependit, quod surrexit a morte, et sedel a
;

sibiconcorporaresalvautraq uesubstaotia non pote- dextris virtutis Dei.

ratarietein .... Quiarevera sicut Deus et homo
Adeo ut qua corpus quod est in
istius unitatis
unus est Ghristus, sic el ipse panis visibilis conse-
altari ,• et ilhid quod non duo corpora
est in coelo,
cratus,cum illa carne quae pependit in cruce, una sed unum sunl corpus, prima et maxima ratio sit
caro est,unuin est Ch risti corpus. Et quia sicut in
uniias Verbi.Cum enira non sit nisi unus Christus
vera carnis morte divinitas nihil passa est, sic ubi
in Verbodivino subsisteosetnon sit nisi unura cor-
in altari veruraChristi corpus immulatur,frangitur
pusVerbi,consequens est non essenisiunumChnsti
et mauducalur tadem Chrisli huraanilas,quE semel
corpus, et quod incoelo sedet et quod latet in sa-
passa est et resurrexit, iiihil patilur, necenim jam
crainento.
raoritur. »
Equidem scio exdoctoribus catbolicis nonnuUos
Sextus locus ex decimo capite libri ii in Exod.
corpus illud, quod in altari consecratur, secundum
in quo Rupertus sic loquitur :

aliquam rationem distiiixisse a corpore quod de

K Sicut naturam humanam non destruxit, cum
Virgine natum et quod pro peecatis totius mundi
illam operatione sua ex utero Virginis,Deus Verbo D cruci aflixum est.
in unitate.ai personae conjunxit, sic substantiam
panis secundumexterioremspeciem quinque
et vini Epiphanius (121). « Hoc meum esl, inquit, hoc
sensibus subactara nun mulataut d»'struit,cumei- ethoc vidcraui quod non aequale est, ncquesimile
dem Verbo in unitatem corporis ejusdem quod in non im;igini in carne, non invisibili Deitati, non
crucepependit.etsanguinis ejusdemquem delatere lineamentis merabrorum. » Et Rabanus contra
suo fudit, conjungitJtem quomodo Verbum.a
ista Paschasium expressiusdicit, « iliud corpus Christi
summo est, non mutatum
deraissum, caro tactum passum.aliud in sacramento. »
in carnera, sed assumendo carnem sic panis et ; Ipse Lanfrancus(i'22) faletur ipsum corpus.quod
vinum, utrumque ab imo sublevatum, fit corpus de Virgine sumptum est,no3 suraere, et lamen non
Cbristi et saQguis,noa mutatumiu carnis saporem, ipsum. « Ipsum scilicetin substantia, » utsuamet

(lai) In anch. (122) Lib. De corp. et sang. Domini, c. 18.

163 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 164

aliorumsitnui mentem ibi explicat ; «non ipsum,in ^ Chriatus Salvator noster, et carnem et sanguinett:
qualitatibus et exleriori specie seu forma propler nostram salutem habuit similiter et eam ;

Ne tamen aliud in cruce.et aliud inaltari Christi in qua per preces Verbi ejus ab ipso gratiae sunt
corpiis diceretur, prohibuerunt alii,et pr£B omnibus actae alimoniam,ex qua Siinguisel caro per muta-

nosler Tuitiensis qui, adJuclis omnibusin locis id tionem aluntur,incarnatiillius Jesu carnem et san-
unum attendentibus, probat non aliud, sed unum guiuem esse sumus edocti.Nam apostoli in com-
idem corpus esse et quod cruci affixum seu ex mentariis a se factis, quaj Evangelia vocanlur, sic

Virgine natum est, et quod in altari consecratur. edocent sibi praecepisse Jesum,qui accipiens panera
Juxtacathoiiri,quera Lanfrancu8exposuit,sensu3 et gratias agens dixit : Hoc facite in meam comme-
rationcm,nonnunquamapriscisniaximescriptoribu3 moralionem. Hoc est corpus meum.Et shnililer acci-

istud sacramentum sive Chrisli corpus quod est

;
piens calicem et gratias aijens dixil : Hic esl sanguis

insacramento.catholice dici potuit, ut etcalholice meus. n elc.

dictnm est, corporisquod in ligno pependit,et san- QuiC aureum Chrysostomi flumen de ista Domi-
guinis qui in cruoe fusus est, typus, simililudo et nici corporis veritateet unitate ef[udil,accipe (124);

ligura.Quibus tamen vocibus.aliolempore ne move- Corpus illud (quod estin sacramento) uniturae.st
«

rent scandalum, alii parcendum voluerunt, inter Hoc corpus,quod in altaris sacrificio fran-
Gliristo.

quos spectatur abbas Tuiliensis. " gitur.affixum verberatum.Hoc idem corpus,oruen-

Eodem utique sensu aliqui hoc corpus, quod est tatum, lancea vulneratum. Quod est in calice, id
sub exteriori panis specie, dicere non dubitarunt est quod elatere Cuxit.Etalio insermone ait (12.5),

visibile et videri, palpabiie et traotari, ao etiam « quod corpus illud ejus in mensa efficimur p.irti-

frungi,ut in Ghrysostorao legitur. Quod aliis non cipes et hic sanguis quero in altari delibamus,
visum est qui corpus illud quod est in sacramento, illius corpus estet sanguis,quisupra coelos residet,

invisibile, intelligibile et spirituale ;

quod autemin qui ab angelis suppliciter adoratur illius qui ;

coelo, visibile et palpabile praedicarunl. « Caro, proxime assistit immorlali Dei potentiee. »
inquitLaafrancus,carnis etsanguinis sacramentum Breve sed quara potens et quam dulce Ambrosii
esf. Carne et sanguine, utroque invisibdi,intelligi- eloquiura (126): « Hoc quod conficimus corpus ex
l)ili,significaturRedemptoris corpus visibile,palpa- Virgine est.»Quod Hesychispluribus explicat(l27).
bile,manifestum,plenum gratia omnium virtutum.» i< Sancta sanctorum sunt propria Christi mysteria,
Quamvis aulein non una omnium vox consonet quia ipsius et corpus, de quo Gabriel et Vir^inem
catholicorum Patrum, unus tamen omnium sensus dicebat: Spirilus sanctus supervenitl inle, ei virtus

est; necista vocum diversitas ullamfidei autdoctri- Attissimi obunbrabit tibi ; ideo quod nascetur ex te

dissonantiam induxit,sed unam eamdemque ad- C Sanclum, vocabilur Filitis Dei. »

!

orandihujusce sacramenti fidem variis modulisex- GregoriusNyssenusin sermonecathechistico(128)

pressit. de divinis sacramentis, cujus Euthyraius Bessarion
Qui enim Christi corpus.quod Ecclesiae precibus et Garetius habent raentionera,his oainibua expres-

conlicitur,dixerunt,secundum exteriorera videlicet sius docet quod panis et vinum fiunt ei sunt in
panis speciem,aliud ab eo quod in cruce pependit, sacramentounura Ghristicorpus Verbodivino hypo-
et quod modo sedet ad dexteram Patris :qui eucha- stalice unilum sicut panis et vinum,quibus Ghri-
;

ristiam dixerunt typum et liguram Christi in cruce slus vesccbatur.ipsura fiebant divinum ejus corpus
morientid : qui corpus in sacramento dixerunl invi- in unitate personse conjunctum Verbo.
sibile et intelligibile, in ccelis autem palpabile et Uiideet hujusce quaestionis difficultatem,quomo-
visibile : quique in altari Christi corpus abscondi- do unum illud Christi corpus ex multis panibus sio
tum dixerunt,in cfflis vero raanifestum hi omnes; conficitur, et singulis coalesti huic mensai accum-
uno sensu ut una fide professi sunt non esse duo bentibus ita distnbuitur, ut nullam sui multiplica-
Verbi divini corpora 5cd unum corpus,sive quod e
; tionem imminutioncmve subeat, ea, qnam SdCra-
Virgine natum, in cruce passus et jam in coelo raentarii attendant,ratione dissolvit.Videlicet quod
gloriosum sive quod mysticis consecrationibus in
; j) sicut panem etvinumipsis vescendo Verbum fecit
altari obl.itum,el sub sensibili elementorum specie corpus sanguinem suum,ita nuncVerbumprofe-
et
invisibiliter adorandum utpote manens Verbo di-
; rendo, panera et vinum in quovis altari facit eam-
vino indivisibiliter unitum. Hanc corporis el sun- dem, carnem seu corpus idem, et eumdem sangui-
guinis in altaris mysterio etlncarnationiscompara- nem suum cum ex unoquoque paneet unoquoque
;

tioneseu ex unioneVerbi cum carne, Justinus sio viao unura et idera Christi corpus conficiatur ita ;

proponit (123) Non sicut communem panem,

: « tamen utqui hanc Christi carnem sumil sub una
neque communera potum, isla (qua; per gratiarum panis specie, non eam sumat sub altera, in qua
actlonem sacerdos benedixit) sumimus sed que- ; nihilominus integra perseverat. Sicque sine sui
madmodum per Verbum Dei caro factus est Jesus diminutione divinum Verbum seipsuin cunctiscre-

(123) Apnlog. II, sub finem. (126) Lib. Deiis qui init., c. 9.
(124) Hom.24. in. I ad Cor. (127) Lib. VI, in Lev. c. xxii.
(125) Hom. 3 in Epist ad Ephes. (l28)0rat.237, l. 111.
105 PUOLEtiOMKNA. — APOLOGIA IMIO IIUPEIITO. — PARS II. 16(J

dentibus itnpertit.percurnem qiia) ox pane ad mul- A dentis et bibenlis transmutatur ei non nt aliud
tiplicein 9ui disiributionpm, multipliccimiuo lldo- corpus pr.TJterquod prius orat ipsiua sio ct propo- :

lium rrfectionem in «Itnri conlirilur. Bitionis panis, vinumqiie ctaquam,p<'r invocutio -

Qriiliis inJiuiii. {12',i)pinicis iiiiidcm scd lurulen- ncm ot advcnlum Spirilus sancti siipcrnaturuliler

tis islum Corpnris Christi unitutem dficlnrat, cum trinsinutuntur in corpiis el xangiiinem (^hristi, et

dicit carneni quam comcdius eam esse quic, quia non sunt duo, scd unum el idem. » Puucis inlcr-
verbo.quod naturaliter vila est, coiijunctu esi,vivi- missis^Kpanis etvinum non sunt figura corporisct
(ica esl. sanguinis Chrisli. Absit enim hoo sed cl ipsum I

SedRemigius (13U)eiim nobis fusiori cxplicutione Corpus Dominidcificatum ipso Doinino dicentc,Iloc
edisscrit : « Ciiro, inquit, quamVcrhum D.'i Piitris EST conpus MKUM non (igura corporia^sed corpus;
;

assumpsit in utero virginali in unitate sufB perso- et non (ignra sanguinis, sed sanguis. »
na) et panis qui consccralur in Ecclesia, unum
;
Hiccomne Rupcrti crimen diluunt,vel Damasce-
corpus Christi sunt. Sicut eniin illa caro corpus num hypostatici ejusdem erroris prius accusanl ct
Chrisli ost.itaelisle panis iransil in corpus Christi; diimnant quippojui iisdemomnino verbis quibus
;

necsunt duo cnrpora sed unum corpu?.Divinitalis lUipertus, non solum corporis et sanguinis Clirisli
enim plcnitudo, qu.-c luit in illo, replet et istnni j,
vcritatein in sacrumonlo prolitetur, (iguriira ubji-

panem ; et ipsa divinitns Verbi.quiB implct ccclum ciens sed et quomodo hoc quod est insacramento
;

et terrum et omnia quie in eis sunt, ipsa replet non aliud Christi corpua est ab eo quod e Virgino
corpus Christi,quod a niultis sacerdotibus peruni- surnptum jam sedet in cibIo et non duo corpora ;

versum orbem sanclilicatur, et fecit unum Cbrisli sed unuin Dci corpus,dissertissime explicat ex istius
corpus csse. » Silere hic non valeo hyposlaticc-c im- cum Verho, id est cx
corporis unione coquoddivi-
panationis inventorem esse Remigium,non Ruper- num Verbumsibi assumat hoc ipsum corpusiiuod
tum, si hanc impanalionem adducta habeiit verba ost in quod propterea Dt ipsum
sacramento ; et
Ruperti.quic nihilaliud iiuamista Remigii loquun- corpus Verbi, cujus non duo corpora, sed unura
tur et signilicant. corpus esse crediraus et profilemur.
His Uamascenus accedat (131), qui, etsi novator Pelrus Damiani (13'2i,ab istis nihil recedens non
apud novatorem audit.Catholicus lamen apudCatho- aliunde quam ex ista divini Verbi unitatc deducit
licum.Iscorporis Dominici unitalem exdivini Verbi ralionem, qua Christi caro distantibus locisdiver-
unitate repetens, totius noslroe disputationis ralio- sisque temporibus consecratiir,cuin tamen una sit;
nem istis explicat : n Si volens ipse Deus Verbum « Tanta est enim,inquit,F.cclesiio unitas in Chrislo,

caro factus est, et ul unus ubique in toto orbe lerrarum sit panis cor-
px sanctiE Vlrginis purissimis
sanguinibus semine
in seipso sinecarnem suslen- C poris Chrisli, et calix sanguinis ejus. Quoniam
tsvit.noD polest panem sui ipsius corpus facere,et divinitas Verbiunaest, qus totum impletmundum.
vinum et aquam sanguinera Quomodo fiel mihi Ita licet raultis locismultisque diebus illud corpus
"?

istiiit, dicil S. Virgo, ijuoiiiam virum non cognosco consecrelur, non sunt tamen multa corpora, sed
'!

Respondet Gabriel archangelus Spiriiin; sanclus unura corpus Christi. »

:

superveniet in le, elobunibrabil tibi. Et nuncinter- Aleuini istadiceies,qui verbis iidem, nec dispari
rogas quomodo panis fit corpus, et vinum el aqua sensu,jam exposuerat (132*) hanc corporis Christi
sanguis Christi ? Respondeo tibi et ego, Spirilus unitatem, quod in utero Virginis a Verbo assum,
sanctus nbumbrat,et h>-ec operatur supra rationem plum est, etquod diversis in altaribus quotidieab
el inlclligentiam panis autem et vinum transu-
: eodem Verbo assumitur. « Tanta est (verba sunt
muntur.Quia mos ethominibus panem manducare, AlcuinijEcclesicB unitas in Cbristo, ut unus ubique
et vinum aquambibere.conjunsit hisipsissuam
et sit panis corporis Ghrisli, el unus calix sanguinis

divinitatem, et fecit hoec suum corpus et sangui- ejus ; accipiens, inquit, hunc praeclarum calicern:
nem.Corpus enim secundura veritatem conjunctum ideo dicit, hunc accepit, quod calixquem sacerdos
est divinitati, quod e.x sancta Virgine corpus est ;
catholicus sacrificat non est alius nisi ipsc quem
nonijuodipsum corpus assumptum ex coclodescen- [)
Domiiiusapostolistradidit.QuiasicutilivinitasVcrbi
derit ;sed quod ipse panis et vinum transmutantur Dci una cst, qua3 totum implet raundum.ita licet
incorpuset sanguinera Dei. Si autem modum requi- mullislocis et innuraerabilibus diebusillud corpiis
ris quo fiat, sat tibi sit audire quoniara perSpiri- consecretur, nonsunt tamen multacorpora Christi,
lum sanctum quemadmodum ex sancta Dcipera
;
neque mulli calices, sed unuiii corpus Christi et
seipso et in seipso Dominus carnera sustenlavit. unus sanguis, cum eo quod sumpsit in utero Vir-
Quomodo naturaliterpercommeslionem pani3,et ginis,et quod dedit apostulis. Divinitas eiiiin replet
vinum per potionem in corpus etaanguinemcome- illud quod ubiqueest, insingulis altaribus peruni-

(129) Lib. IV, cap. 2, maxime vers. 54, 55 56, cap. X, l. ad Corinth. Similia scribit in eap. xi,
57, 58, 59, 62, 63, 64, etc. eju^dem Epistolae.
(130) Remigius, sive Remensis, ut contenditVil- (131) i.ib. IV orthod. fidei, c. 14.
lalpandus, sive Lugdunensis episcopus, ut inscri- (132) Lib. Dominus vobisc, c. 8.
buol alii ; sive Altissiodorensis monachus,utAlber- (132-) Lib. De div. oS.
tinus et alii sanius judicaverunt, h«c scripsitin
167 RUPERTLS ABBAS TUITIENSIS. 168

versurn orbem, et conjungit ac facit ul

Ecclesise A fieri et esse carnem et sanguinem catholice confi-
" temur. Ita S. Justinus (136) cui succinit S. tireg.
sicul iosa una est.itt conjungatur corpori Chrisli
ct unum corpus ejus sit in veritale. » N.vss. (137). «Corpus, inquit,quia Deus Verbum in
Reiiigius Anlissiodorensis(133) Aicuini mcntem illo habitavit,divinam obtinuit diguitatem. Unde
secutus, ipsius verba,quibus eam potius exprime- nunc et'am recte panem Verbo Dei sanctificalum,
a Tantae autera Ecclesia; in Doi Verbi corpus credimus immutari. Ul enim
ret, quiisi tran^cripsit :

iliioVerbi Dei (jralia elficit illud corpuSjOujuslirma-

unitas in Christo est, ut unus ubique panis corpo-
» etc, ut in Alcuino.
ris Christi,
raentum ex pane conslabal, et ipsam etiam quo-
Ipsa ergo meridiana luce clarius est unara hanc dammodo panis erat ita etiam hicpanis per Ver-
:

oinnium esse catholicorumPatrum doctrinam,cor- bum Dei etorationem sanctificaturjnon quiacome-

ditur eo progrediens ut Verbi corpus evadat,sicut
pus illud, quod ex pane in aliari conficitur, illud
ipsum Christicorpus,quod ex purissimis inteme- alii cibi, sed statim per verbum in corpus mutatur,

ratffi Virginis sanguinibus fcrmatum, Verbo Deo

ut dictum est a Verbo : Hoc exl corpus meum. n

5. Sicut praeter naturae ordinem.mira poteatiaex

Patris in personae unitatem indissolubili nexu con-
junct-jra est corpusillud, quod distinclis locis et
Virgine Christusnascitur,itasupra naturamdivinae
;

in sacrameoto sanclificalur, et illud virtutis ac operationis est,quod Christi corpus in

temporib\is
cruce clarificatum est, lion pluraessecor
" altari ex pane conficitur. Ut tradit Amhrosius locis
quod in
supracilatis (138).
pora, sed unuin idem Chrisli corpus singularem :

denique individuie istius unitalis rationem esse Ex his autem quibus doctores catholici utrumque
ipsam Verbi unitatem, quee non plura, sed
divini divini Verbiin carnem mysleriumcomposuere,quis
unus corpus assumpsit ethabet in ea licet sub- ;
fueril Ruperti sensus, quam pura illius doctrina,

sistat et vivat, sive quod in mysterio, sive quod in quamque catholica ipsius fides, iis ipsis locis quae

horprimum Rupertifidempotentissime apposuimus,fitpatentissimum.Cum enira Rupertus

coelo est. Et
vindicabit.catholicum sancli illius doctoris sensum incap.2,Iib. u,Dediv. offic. dicit quod unitasVerbi

evidentissiire demonstrans.
unitutem facit sacrificii, aihil senlit quod praefali
scriptores non senserint;nihil loquitur quod eccle-
.Mterum quod ad rlariorum doctrinae Ruperli
cum siastici tractatores prolessi non fjerint,quos illius
intelligentiam plenioremque ipsius catholicis

scriptoribus concordiam praemitto,sit illud sacro- corporisquodeVirginis uteroVerbum Patris assum-

psit, unilalem cumeoquod in altari consecratur,
sanctum horrendumque altaris sacrificium simul
et sacramenlum, slupendo et inetfabili Incarn.itio- ex hujus Verbi unitate explicantes, in superiori-
nis mysterio seu divini Verbi oeconomis a sanctis bus audivimus.
Pdtribus comparatur in mullis. ^ Kt ut facilior ac promptior priniiistiusex Ruperti
locis tibisit intelligentia.atteude Tuitiensem eo loci
1. Quod, ut jam posuimus, sicut unitas Verbi
unilalem Christi constituit, ita ejnsdem divini Vcr- tria docuisss:l.Verbum 8eferniPatris,eadem divinffi
virtutis operatione de sancto altari panem,et vinum
bi unitas et unitateiii facit saerifioii.
2. Quod sicut ex duobus Chrislus componitur, in corpusetsanguinem suum transferendo suscipe-

Verbo scilicet et carue, ita sacramentum ex duo- re;qua nostramdeMariaVirginesibi carnemunivit.

2. Panemillum quemherisacrificavimus,et istum
bus fit, exteriori videlicet panis etvini specie, et
Christi corpore quod res sacramenti dicitur ita quem hodie vel cras sanctificabimus,non esseduo
:

non in uuitate pcrsonali, sed in sola exduobus corpora : adeo ut credere aut dicere nefas sit in
ut
cumpositione,in3tituta sit ista sacramenti corporis Ecclesia cfTerri Christi corpora.tot scilicetquot pa-

Christi et oBCOoomiffi divici Verbicomparatio. Sic nes quolidie consecrantur,id est lot penequot mi-
Alijerus eam, quam Augustini putavit, sententiam nistrant in Ecclesia sacerdotes.
3. Non duo corpora dici aut esse, hoc quod ex
interpretatus esl (131).
3. Quod sicut iieus humana forma opertus vcnit, pane conficituretinincruento immoIdtursacriCcio ;

Christus in altari panis formam induit.non sic et illud quod ex muliere factum in crurepependit;
ita
tamenut panisveritalem habeat.Etsicut lacarnatio D ^ed unum idem esse propter divini Verbi, in quo
hominisassuraptidiciturmysteriumseu sacramen- aeque hoc atqueiUud subsistit et vivil.individuam

tum, ita consecratio Dominici corporis sacramen- unitatem.

tum vocaiur nec sic tamen ut corpus Dominici
; Et ne indoctis et incuriosis imponere videar,
vcrifatem excludat. ipsa Ru|ierti verba profero.quibiis illud docet;non-
Hacc S. Ambrosius et B. Maximus apud Alge- nullis in tanli sacramenti fide adhuc titubanfibus,
rum ()35). illius veritafera.eo capite, sicobfirmans "Ne ergo :

4. Quod sicut Verho Patria Deus factus est

in dicas in corde tuo.Quis ascendit in coelum;hoc est
caro,ita in Verbo Dei panem et vinum Dei incarnati Christum deducere;ut is quiin se resurgeos a mor-

(133) In tractalu De celebratione missae. (137) Serm. cit. De div. sacram.

(134) Lib. cit., c. 5. (138) Lib. De iis qui initiantur, c. 9 ; et lib. iv,
(135) Lib. cit., c. 6. De sacr., c. 9.
(I36)In Apolog. II.
1(19 PROLEGOMFNA. APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. 170
tuis jam non moritur, arlhuo pcr sucri altaris ^ coin|iarationis arte,hujusco sacrincii.sicutcst sum-
hostiiim, insuo mystorio pro iiobis iteruin iinmoic- mi illiuspuntifiLis,iiiuti!riain nonNimplicemexhibeat
iur. Prope esl enim verhum in ore tuo et in corde sod coini>ositain. « Materiu, in<|uit, vel substantia
tuo, hoc est vcrhum ft lei quod pnedicamus, inquil Bacrificii,qiiod erat tunc(|uando Christua accipiens
Apostolus. O"on'i"ii crgo prope csl in oro luo, et in panem in sanctas ac vencrabiles manua suas dixit:
cordc tuo Vcrbuin Dci, Verbiim crucis Uhrislus noc KST coiipus MKU.M, ct nunccst in manibus Pon-
Dominus ; si flumcn super panein el vi-
hiijus verbi tificis nostri, non siinpla cst, sicul ne l'oniil'ex ipse

num eiruderis, et ordine qui ab ipso stalulus est, solius divinre vel solius huinanBsubstantia; est. »
voritutera hujus Verbi protuleris, statim de sanoto Quajnamaulcmsit illasacrificii^sicutet pontificis,
altaripanem ipsumet vinumin corpuselsanguiaem seu sacrificuntis dupla substantia, his aperit : » Bat
8uum transfcrenilo, suscipit ,• cadcm virlute, cadem enim lam in Pontifice, quam insacriliciodivinasub-
polenlia, vcl fjratia, qua noslrara do Maria Virgine slantia, nstet terrena.Terrena in utroquo est, id quod
carnom suscipere potuil quomodo voluit. » corporalitor vel loculitcr videri potcst. Divina in
Post hiBc,uUeruin simul et lerliuin adversuseos utroque; Verbuin iiwisibile est, quod in principio
quioorpusilludquodestin alturi.dicebant non illud erat Deus apud Deum. »
esso quod e Virgine natum cruci, atfi.xum est, conli- n Ut vero tam in sucrificio quam in Pontifice divina
nuo subjicit Nec duo corpora dicuntur autsunt
: " illa esse substanlia, quie Doi Verbum cst, el in sacri-

hoc, quod de ultari ct illnd quod acccptum ost de ficio ipsum Vi'rbijlliu3 suu Pontilicis corpus offiirri,

utoro Virginis. Quia videlicet unum idemque Vcr- ex Christi verbis innotescat, subjungit Tuitiensia:
bum, unus ideraque Deus sursum est in carne : hic « Nam cura diceret idem magnus Pontifex, panem el

in pane: alioquin ct ille panis, quem heri sacrifi- vinum tenens,HOc estcorpus meum,hic est sanguis
cavinuis, ot ille quem
hodie vel cras sacrificabiinus, MEis, vox erat Verbi inearoati, vox aeterni principii,
plura sunt corpora; nec recte «iicimus offcrri ab vox antiqui consilii. »
Ecclesia corpus Christi, meliusque diceremus cor- At quomodo punis et vinum quae otferuntur, in
pora, quia quotidie pene tol olTeruntur panes (mate- Verbi divini corpus et sanguinem, divini verbi vir-
riam hic ponil sacrificii) quothabentur in EcclesiB tute sic transmutanLur, ut unura vere sit sacrifi-

sacerdotes. Sed hoc prohibetcausa, convincit ratio, ciura.et iilud qund in cruce consumniatum est, et
religio respuit. Unitas enim Verbi unitatem efficit illud quod in ailari peragitur? Quomodo Verbum,
sacrificii. Similiterenim unum Verbum et olim car- quod humanaiD acceperat naturam, id esl in carne
nem de Maria Virgine sumpsit, et nunc de allari manens, panis et vini accipiebat substantiam, vita
salutarem hostiam accipit. » E.x quo sic concludit media panem cum sua carne, vinum cum suo jun-
« Igitur unum corpus est et quod de Maria genitum C gebat sanguine ?

in cruce pependit, el in sanctoaltari oblatum, quo- Moduin hunc, qui modum omnem excedit, ex Ru-
tidie nobis ipsam innovat passionem Domini. » perto intellige, ubi istam corporis illius quo in sinu
In tribus his quae objecto capite Rupertus tradit, Virginis Verbo Deo conjunctum est; et illius quod
quid, precor, erroris est ? Errorest, quod fides ca- ex pane et vino prece mystica conflcitur, inetfabi-
Iholica credit, eadem virltite divina, et eadem Spiri- lera unitatem ex divini Verbi unitate gic arguit :

tus sancti nperatione, Christi corpus ex pane in « Verbum Patris carni et sanguini, quem de utero

allari confici, qua in sinu Virginis formatum est? Virginis assumpserat, ac pani et vino quod Altari
Error est, quod catholica fides proQtetur, non esse assumpsit, medium interveniens unum sacrificium
plura quae consecrantur Christi corpora ; sed unum, efficit. n
UDoetiamtempore,distantibusquantumlibetin locis, Quaequidaliudsignificantquam Verbumdivinum,
divini Verbi corpus ab Ecclesia offcrri Error est, "?
cui et illud corpus quod de Virsine sumptum est, et
quoddivinafidecertum tenemus, hocquod in myste- illud quod in altari ponilur, in personae unitatem
rio iramolatur, Domini corpus, illud idem esse quod conjunctum manet,essequoddamveluti mediumin-
pro Dobis in cruce passura, ima summis reconcilia- ter ista quasi duo Christi corpora, sua videlicet
vit?Error, inquam, est, quod cuivis Catholico sapit, J) unitateefficiens ut jam non duo sint, sed unum cor-
unum hoo esse corpus, quod unius divini Verbi cor- pus et unum sacrificium, cum uniua divini Verbi et
pus est, ex ipsa divini illius Verbi unitate arguere, Ghristi nonnisi unum corpus sit et unum sacrifl-
ut unitas Verbi faciat unitatem sacriflcii? cium f
Hsc majorum doctrina, haec fides est. Quid ergo Quidergo Tuitiensis eocap. docet quod superius
Rupertus in eo capite scripsit quod sanctorum Pa- explicato capite ad SS. Patrum mentem non docuis-
trum doctrins ac fidei minus conseniiat ? Quid di- set? Ibi juxta catholicorum tractatorum et sensum
xit quod ab iinpio hypostaticae impanationis errore et verba dixerat quod unitas Verbi unitatem facit
totum non abhorreat? sacrificii. Hic dicit quod Verbum medium interve-
Nec minus catholice Rupertus sensit in cap. 9 nieiis unura elficit sacrificium. Quid orgo eo in capi-
ejusdeiu libri De div. offic., in quo inquirens quae tuloRupertusprotulit.undeblasphemffiitrpanationia
tremecdi illiuw sacrilicii materiasit eam acutissime per hvpostasim jure aliquo dainnaodus vo.Ti^il ?

oomparat cum pontiflce qui seipsum obtulit ; ut ea Nec enim Ruperti censores opponant apud euiu
Patrol. CLXVIl.
 m RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 172

legi, quod u Verbum jungit panem cum caroe, et A Et ne in tertio el quarto loco Rupertus suam de
vinumcum suosanguiiie; » unio autemnonnisi duo- hypostatica impanalione sententiam manilestius in-
rum est. Sed B.Gregoriumpotius audiantdocentem dicasse nonnullis videatur, utrumque simul locum
quod n istu J sacrifioium quod ante oculos sacerdolis sic explanabimus, ut nihil in eis obsouri aut asperi
in altari viiietur, rapitur in excelsis et consociatur vel obtusioris possit offendere.

oorpori Christi. » An jungi raagisduorum est quam Rupertus libro Comraentariorum, quoa
in sexlo

consociari ? in Joannem hanc proponit quaestionis diffi-

edidit,

Sed et audiant Cbrysostomum expressedicentem, cultatem: « Quomodo panis qui hoc anno de terra
corpus islud, quod in fidelium mensa apponitur, creatur, corpus Christi fit quod in cruce pependit ;

«esseunitumChristo.nSciantdeniqueomniumunio- et vinum quod prssentibus expressum est acinis,

num illam esse perfectissimam qua res sic transit ille ejus sanguis, fit, quem de latere suo fudit. »

in aliam, ul eadem ipsa sit. Hoec ubi noverint. Tui- Huic autemfactumsatis aestimal,si respondeatur,
tiensem non heterodoxum, sed sancti Ecclesiae ut el ipse respondet, » quod propter unitatem Dei
doctoribus, et orlhodoxae fidei pei- o nnia consonum et hominis Christi illud rectissime dictum sit, quia

aequius judicabunt. videlicet unus estChristus, Filiushominiscum Filio

Sed forsan grave et durum ad huc illis est quod p Dei qui de cieIo descendit. »
Rupertus eo in capitulo (cap. 9 lib. ii De divinis El eo uno responso omnem prius propositae quae-
officiis), dicut panem visibilem qui de terra crevit, stionis nodum sic dissolvit Unitas enim Verbi,
: «

esse insaorificio ; visibilem panemsacrificii comedi, inquit, unum corpus Christi, ut illud quod
efficit

et sacrificium conslrui ex verlio Dei et ex terrae lunc in cruce pependil, et illud quod tuno Kcclesiae
fructibus, quibus solum vivit corpus. fides ore sacro conficit, unum corpiis sit, uno, in-
At quid istahucobtrudere, quorura catholicum et quam, caro unus sanguis sit. » Adeo ut, eo etiam
et

genuinum sensum jam dedimus ubi sanctum hunc loci, Rupertus nihil aliud demonstretquam corporis

doctorem ab impanationis errore defendiraus, ibi illius quod in criice pependit, et illius quod in altari

panis nomine a Ruperto, sicut et ab Aposlolo, et ab conficitur, individuam unitatem.

ipso Ghristo, non aliud intelligi vidimus quam Chri- Neo enim ibi Ruporlus quaerit (quod maxime ob-
sti corpus sub exterioris panis specie;vel panem et serves) quomodo panis corpus Christi fit vel dicitur,
vinum, quK sunt raaleria ex quo fit sacrificium, per sed quomodo panis Qt illud Christi corpus « quod in
Christi Verbum in ejus corpus et sanguinem trans- crucepependit ;» necquaerit quomodovinum Christi
mutanda. « Crede et hoc, inquit Tuitiensis (lib. vi sanguis fit, vel esse dicitur, sed quomodovinum fit
injoan.), quia panis iste visibiiis et vinura, quamvis et est sanguis ille quem Christus « de latere suo

nihil de exteriori specie mutatum sit, in alium trans- fudit. » Ut non de substantiae panis unione cum cor-
ierint cibum, qui angelonim victus e?t. Panis coo- pore Ghrisli prsposita haberetur quaestio, sed de
qui dicit, ego sum panis qui de calo de-
lesti (ipse corporis quod ex pane consecratur, cum illo quod
Verbun scilicet Putris) panem terrenum nobis
scendit, cruci appensum est, perfecta identitate (ut hac voce
dat, quem in carnem suara transmutat et sic Ver- : utar) formata inlelligeretur.
bum, quod est panis angelorum, jamdudum caro fa- Undead propositaequaBstionisconclusionem(quod
ctum, p.inis visibilis fit, ct nihilominus de pane isto et hio attendas) Rupertus minime ponit quod unitas

visibili vere et catholice confitemur quia corpus Verbi facit panem dici, vel esse Christi corpus, et
Christi est. » — « Panis videtur esse quod i-rat, in- vinuin ejus s.mguinem : quod inhypostaticae unionis
quit in alio loco ettamen
(lib. vii in Gen.es., c. 32), sensura,etsi violenter, pertraheretur; sed quod uni-
inveritateChristusesl." -« Quamvisenim,ut postea tas Verbi unum efficil corpus Christi, ut illud quod
scribit (iib. iv in Genen., c. 4), exteriori specie panis in cruce pependit, et istud quod tunc Ecclesiae fides
et vinum sit, in veritate Agnus est Dei. » Vel ut ore sacro conficit, unura corpus sit, unus sanguis
alibi loquitur : « Agnum Dei prasdicamus. »— « Nec sit. Quae hypostatieae unionis intelleclum sustinere
Vulgaris, sed panis vitae asterniB, ait Rupertus ex- nequaquam possunt.
plicansExodum(lib.iv,c.l6),«quiestcorpusChristi, D neutiquam facit utex
llyposlatica siquidem unio
proponitur. » duobus quae uno supposito in personae duntaxat
in
Eo sensu panem visibilem esse in sacrificio, et unit.item consociata sunt, una fiat aut sit, aut dica-
comedi,atqueexeosacrificiumconstruil, dicerequid tur substantia sive natura.Sed sicut in Christoduae
prohibet? Haec cum dicuntur quid movent sloma- manent incommutataB distinctaeque substantias in
chum cui sapit qund est fidei ? Nonne fldei divinae est una divini Verbi substantia conjunctae, divina scili-
pauem esse in sacrificio, de quo Veritas dicit: Panis celesaentia et humana natura et non ex his duobus ;

queni ego dabo, caro mea est pro rtiundi vita? Nonne una fit, aut esse dicitur ita in Christo duo sunt et
:

fidei divinae est panem in sacrificio comedi,dequo incoramutata manent corpora, si in Verbo hyposta-
Veritas dicit Qid manducat hunc panem, vivet in
: tica dunxatat unione conjungitur illud quod cense-
celernumfQaid ergo fideidivincecontrarium protulit tur in panein, cum illo quod pependit in cruce.
Ruperlus, qui non nisi primae Veritatia verba lo- Ecquis enim, dato, quod fieri posse nemo nega-
cutus esl? verit, quod VerbumaelerniPatriscorpuspanis simul
 173 PROLEflOMKNA. - APOI.UGIA l'Uo KUPKIITO. — PARS II. 174
et oorpus hominis assumal inpersonwilliusdivinaB A Dcum panom, Deum esse vinum vel panem
osse ;

unitatem qui8,inquain,volinlelligat,vol audentdicc- esso vinum, vinum esse panem panem aut vinum ;

ro unuin csao divini ViMbi corpu^.non duocorporu ? isso aniin;im Christi et nunsulumdixerit panciiiet
;

(|uis inlclligat vol dicoro audoallioc quod est corpus vinum essc corpus et san«uinein Christi el Verbi
pani», illud ipsum esso (juod corpus est hominis sicutcutlioliciPatres,quidivinum Verbiojconoiniam
proptor indivisam Vcrlii unitiiteni ? nobisexplicuere, non solum nobis tradideruut in
Cum orgo noster Tuitiensis hic et uliis pluribus mi.Ylura illa iueirubili hominem esse Deum, aed et
in locis doceat corpus illud quod ore sacrocondcit Dfuin esse hominem nos edocuorunt. Cum ergo
Ecclesin.el illud (|uod oruciaflixit obedientia,unum Tuiliensis nihil hurum decorporis ot sanguinisDo-
esso corpus, unam carncm, unum aanguinem, ct minici sacramento scripserit; iiiio punem non
unum sacrilioium, et istam corporis et sangi;inis nisi in Christi corpus, et vinum non nisi in ejus
Chrisli unilatcm, ex adducta divini Verbi unitalo sanguinem transmutari, lot in locis di.ierit,quid ea
ubivis demonslret, omni certo certius est istius lingis Rupcrtum sonsisse quaj nec verbo nec scrip-
corporis unitatem, quam Rupertus tot in locis to proluht'.' Quid ei errorem imponis,quo non ma-
probat a sanoto illodoctore nonintelligi personalcm gis in corpus quam iadivinam substantiam panem
seu hypostaticain,qu.e sieul exduabus substantiis, g mira Spiritiis s.incti operaliooe converti ; nec ma-
unam non potest naturam constituere,sicnequeex gisChristi corpus quam Deum ex pane ab Ecclesia
duobus corporibus, unum potest corpus efficere. cre sacro conlici, cx divini Verbi unilate probavii?
Itaque critici jam sileant, qui.falso intellectu de- Si impia haec et sacrilegainduxissehaud dubiecen-
cepti,falsain in Hupertum conjicere ausisint. Qui sendus est, qui novam hanc hypostuticae unionia
3i tamen hujus srgumenti, quo uno lalsus eorum paniset vini cum Verbo haerosiin invc.xit, non dis-
sensus convincitur,vim et pondus nonsentiant^hoc simili profecto jurisa:quitate,qui tot tantaeimpieta-
altoro eos sic urgeo. tis blaspheinias ferre non potest, exhorruisse et
Si doctoret abbas Tuitiensis ex saepius inducta ipse judicanduB est eam h.-eresim,ex qua non minus
Verbi unitate ostendere tantum instituit panem et necessario etmanifesle lluerent,quam panis etvini
vinum cum Verbo divinoin personse uniiatem co- substanliaiu absque ulla sui transmutatione vere
pulari et ea ralione Christi carnem tiori et san-
; esse el catholice dici Christi, sive divini Verbi cor-
guinem, absque ulla panis et vini, secundum sub- pus et sanguinem.
stantiam iransmutalione.adeo ut jam rationeunio-
Exquibus ergo hypostaticae impanationis Ruper-
nis illius hypostatica; panis etvinicum Verbo,quod
tum jam argoes? Ex Verbi unilate, inquies, quara
caro factum est, panis iste vere Christi caro et
/-1 ipse probare contendit panem fieri Christi corpus
islud vinum vere sanguis Christi dicatur; sicut in
in sacramento, et vinum ejus sanguinera. At quid
Christo, propter ejusdem divini verbi unitateai,
inde?Ergo, subiaferes, panem et vinum manere
homo vere et catholice diciturOeus : si,inquam,id
hvpostatice unitaVerbo Tuitiensis opinatus est ?
unum (ot probationibiis intendit Tuitiensis ; ethic,
Hacc ergo tua ratiocinatio : « Panis et vinum in
quem ejus critici putanl.sensusstare posset,eadera
Rllaris raysterio hypostatice Verbo unita manent.
prorsus interpretandi ratione, panis et vinum vere Ergo propter Verbi unitatem panis qui in altari
dici possent anima Christi ;
panis recte dici pnsset
sive corpus quod in allari confi-
eanctificatur,
Christi sanguis, et vinum posset legitime dici cor-
citur, fit ipsum Christi corpus quod in cruce pe-
pus Christi ;se1 et panis bene diceretur vinum, et
Rupertum agas Rupertus
pendil, )iut inde in sic : «
vinum ex adverso bene panisdiceretur. docet propter unitatem Verbi panem fieri ipsum
Denique vere dici posset quod in sacraiiientopa-
Chrisli corpusquod cruci affixum esi ergo et ipse ;

nis vere est Deus et quod in altaris sacrificio vi-

;
panem vinum in altaris sacramcnto in personaj
et
num vere est VerbumPatris Eelerni,sicut in Christo unilate Verbo conjuncta manere censuit.» Quod in
homo vere est Deus, et similiter catholice posset
Tuitiensera raalerefunderes,nisihypostaticamhanc
efferriquodVerbumpanis factum eslrquod Verbum
panis et vini cum Verbo Patris unionera, quamRu-
vinum factum est in sacrae mensfe mysterio quod D
perlo affigis, necessario preemittendara judicares,
,

Deus est viuum, quod Deus est panis in Ecclesiae

ex qua id allerum quod Rupertus vere docet, legi-
sacramento : sicut vere et catholice credimus el
time consequerelur.
conlitemur quod Verbura caro factum est, et in
Christo Deus est homo. Data enim panis et vinihy- Atqui non Ruperti, sed tuus errorsit,ex ista tua
postatica cum vcrbo unione, ha2c omnia vera sunt, ratiocinatione jam videas.Ex Ruperto inRupertum
si ea posita, panis et vinum vere dici possunt a posteriori, ut dialectici loquuntar, sic arguis :

« Panis fit et est caro Christi, et vinum sanguis

Christi et Verbi divini caro et sanguis.
ejus est, propter verbi unitatem ergo panis et vi-
Impia haec horrendaRupertum sensisse putas,
et
;

quae nec stultusfingeret necblasphemusaut impius num Christi carni et sanguini in personae unitate

proferret? Dic ubi Rupertus, qui tot in libris, quj seu hypostaiice juncta sunt.»
tot in paginis, istud corporis et sanguiais Christi Et ego ex Ruperto juxta te, pro Ruperto el in le

mysterium exposuit, praedicatione vicaria dixerit a priori aic arguo : « Panis et vinum Verbo diviuo
175 RUPERTUS ARBAS TUITIENSIS. 176

hypostalice unita sunt, ergo panis est caro Chrisli, A rationem dici, quam hujusraodi naturam, aut in

et vinum aanguis ejus est. »

complelam ejus partera,integro alicui et completo,
Ex antecedenteista paniset vini hypostaticacum non fonr.aliter, sed lantum idiomatioe subjici.
Verbo unione, consequens, illa corporis Christi Vide ergo quam turpiter in dialecticee leges, sed

unitas si bene deducitur.quidni et ex Verbiejusdem el quam giaviter in lidei regulas pecces,dum ex eo

hypostatica unione cura nalura hominis.aptissime quod, ut Kupertum seosisse conOngis, panis etvi-
sequetur Deum esse sanguinem, aul Deum esse num in altaris sacramento hypostatice divino Verbo
carnem qu» est pars hominis ? quidnietex incom- unita sunt, legitime consequi putas quod pania est
prehensibili illa divini Verbi unione, recte inferi caro Christi, et quod vinum Christi saoguis est.
possetsanguinemChrisiiessecarnemaut esseipsara Vide in quam portentosas quamque exsecrandas
Christi animara, aut, reciproca praedicatione, ani- impietatis blasphemias te a te deducta compellit
mamChristi esse carnem, el carnem ejus esse illatio. Si enim panis in sacramento est Christi ca-

sanguinem .'
ro, et vinum sanguis Christi est quia panisineo- ;

Necenim nsquam discrimen unius abalteroda- dein, quo Christi caro, aeterno Verbo subsistit ; et

bis.cum Deiin Christo non alia sit subsistentia quam vinum inejusdem personas unitatem cum sansuine
carnis et sanguinisillius compositi: di?inietanima, n Christi consociatum est : qui hypostaticam divin
caro sanguisque in Christo eeque uni eidem Verbo Verbi cum natura humana unionem profitetur,non-
hypostatice co[iulata sint, ac panem, vinum, car- ne et simili prorsus dialeclica; lege, consequenter
nem sanfjuinemqueChristi in sacramento uni eidem debet conflteri quod Verbum in Christo sanguis
Verbi divini suppcsitoinoonfuseet hypostaticeuni- est;quod Verbum in Chrislo est anima Christi et :

ta ex Ruperto supponis. reciprocalione mutua, quod in Christo sanguis est

Si quid discriminis in istisintercipiatur,illud est, Verbum aeterni consilii, quud in Christo rationalis
quod videlicet caro et sanguis partes sint unius anima est Sapientia Patris FiliusDei: cum Verbum
quod ex illis componitur panis
pecfecli corporis : divinum illud ipsum sit in Chnsto suppositum, in
auteraet vinum non sicio unius totius substantia- quo sanguis et anima Christi.ea quam nemo cape-
lis constitutionem confluunt ; sed sunt completae re sufflcit, virtute subsistant ?

naturaj.qu» in concreto (parce logica; vocibus, ubi Nonne,iuquam,catho!ice etiam dici posset Chris-

ratiociiiationisargutiasdiscutimus)sunpositumcum ti sanguisesse caro et anima Ghristi, vel e conver-

imporlent, in propositionem possunt subjici, ut de so Christi anima esse caro, et caro esse sanguis
ipsis aliud quid pr;edicetur, si non secundum na- Christi cum in una Dei persona Christi sanguis,
:

luram, saltem seoundum suppositum. caro et anima complete perficiantur?

At istadisparitatis ralio non tejuvat,sed jugulat. C Impia h<TC proferre aut sentire quid prohibet ?an
Si enim quodpartishabet rationem nec est comple- quod, ut supra ostendi, Christi sanguis etanima
tum, ea ferre minime potest, quas de suppositodi- non sunt integra, sed partes? quse, cum in se non
cuntur elidcirco dici nullatenus polest quodsan-
;
imporlent suppositum, idiomaticae praedicationi
guis Christi est panis.sicut nec quoci corpusChristi subjici non patiuntur at ut et supra respondi,non- :

est Verbum Patris.Eodera prorsus arguinentij,quod ne et in tua illatione, caro el sanguis supponunl
inordine partium est, nec subsistentem in se ha- pro partibus, quae cura etiara non sint completae,

bet naturam,repugnatidiomatice tantum,et non for- secunduin suppositi complethm rationem subjecto
maliter (ut schoke barbaries disputat), hoc est se- nequaquam possunt attribui ?
cundum suppositum duntaxat et non secundura na- Vel ergo haec horrenda admittas,qu<e et audire
turam, de altero quantumvis subsistente enun- fidelis mens refugit. horrenda hsc et
Vel sicut
tiari. Quoraodoenim quod complemento
suppositi i-1'pia, calholicffi ejusdem
lidei pietale deleslaris,
non perficitur, secundura complementi illiusper- fidei scientia et zelo, male inductam,ex falso sup-

fectionem, quam non habet,alteri convenire praedi- posita panis «t vini cum Verbo Patris hypostalica
cabitur? unione consequentiam respue.Et sictandem agnos-
Cum itaque enuntiatio catholica perborrescatdi- D ce quod etiamsi ut verum concederetur panera et
cere quod sanguis est panis vel quod caro, quaj
; vinum cum Verbo Dei hypostutice unita manere in
pars est hominis,et Verbum Palris aBlerni, lieet admirabili eucharisliae sacramento, non propterea
panis et sanguisineadem divini Verbipersona sub- tamen dicendum foret in terribililius et adorandis
sislant, et idem sit carnis etVerbi supposilura ea- hisce mysteriis quod panis est caro Christi, nec
dem omnino ratione.cathnlicadoctrina refugit pro- (juod vinum sanguis Christiest.
nunliare quod panis est caro Ghristi aut quod vi- ; El ita videris ipse qua censurae justitia ille qui

num sanguis Christi est oliamsi datur panem ft

; diceret, prece sacerdotis, panem in allari Christi

vinum uni eidem Verbo,cui caro et sanguis Christi, carnpm ficri quae ligno appensa est, et vinum ejus
hypostati^e esse conjuncta. snnguinera qui pro totius mundi peccatis ellusus
Non minus enim dialeoticae adversatur regulis, est, prolinus de hypostatica panis el vini cum Ver-
naturam aliquam, aut alicujus naturae partem, a bo unione argueretur ; cum tamen ista QUllacon-
Buppoaito ab3traotam,de altero secundura suppositi nectat legitiras consequentias necessitas.
177 PIlOLEr.OMKNA. APOLOGIA PllO IIUPRRTO. — PAHS II. 178

Quis crgo.jam nileo iniiiuui consor ul lUipurtuin \, li 1 i fxtonciii t^x .juin iiiMiirliH polontiiia liio cnnfu"
pcraonalis istius panis ot vinr cum Verbo unionis laro in promptu esset, sod cxtra rcm forol.

rcum sialore, el eo probaro sustineat quod tra- Ouam er^jo erroris umiiram habot in nijperto, ea
ctatnristccatholiciis calholicp docuitin mysticiscon- sivo rntio,sivc comparutio, quajin culholicisscripto-
aecrationibiis panorii licri C.hristi curnciii, cl viiiuni ribus non inrrcijueiis occurrit, iiulla tamon doctrlnae
Christi sanguinciii ? eorum, vel lidci labe aut injuriuV
Non ex hac, insurncl aliiis, enuntiatioiie, quae ca- llupertus proposito loco ct aliis, nihil exposiiit
iholica est.error isle Tuitiensis educitiir,sed magis qund Damiani, i|Uod Homigius Antissiod., vel
I'elrus
e.x ratione quam, in suib propositionis arpumentum, etiam Rcmcnsis, ut Sunctius et alii putant, quod
ex divini Verbi unilatc conistanler ussuinit, ct cx Alcuinus, quod Dumascenus, pluribus rdro sa-culis
coinpurationc quuni eo loci instituit, qiiod ncnipe, non exprcsse dixcrinl. Quid frgo in Rupertonovnm
sicul dc Christo ipso Veritas dicit cum asccmlisse el absuriluiii iiiipanatioiiis hypo3lutic;c hicrcsim
in ccelum, qui ernt in ccbIo, quatcnus unaeadem in sapil ?
Christo aBtcrni Verbi persona, duni sute majestatis lUiportus ^l. /.), sciscilaotiquoiiiodo panis corpus
gloria ccelum complcret, in triiimphi pompa, ca- Christilitquod in crtice pependit,et quomodo vinum
ptivain videlicel diiccns captivitatem, supcrca-losp iHc saiimiis ej.isfil quem delatcrcsuofudit,alterani
ascendcbat ila unilas Verbi, hoc esl hypostatica
: non minus dilficiloiii qusstioncn objicit, ([uomodo
Verbi Dei cum pane unio, efTicit ut panis, eliam vidolicet Kilius hominis, qui de terra nalus est, de
dum panisest, nihilouiiiius vere dici possitetvere caelo descondit. Quam si quis dissolvcre potesl, re-
dicatur caro Christi. spondebo, quod propter unitatem Dei et hominis
At quacunque efTugero tenles, et quocunque con- Christi illud rectissimedictumsit, quia scilicet unus
fugias, nostra te urget inslantia. Si enim panem est Christus Filius hoiiiinis cum Filio Dei, qui el in

esse Christi carnem in altaris sacraincnto, sicut cmlo et ubique crat. « De proposila qiiaestioiie, in-
homo est,et dicitur Deus in Incarnationis m.vslerio, quit Tuitiensis (lib. vi in Joan.), non video quid du-
sensiese Rupertum ex his ejus verbis intelligis, bitet. UnitasenimVerbiuQum efficit corpusChristi,
quibus dixit quod unitas Verbi efficit ut panis, qui ut illud quod tunc in cruce pependit.el istud quod
in incruento ollertur sacrificio, illudChristi corpus lunc Kcclesi» fides ore sacro conficit, unuin corpus
sit quod in crucis supplicio immolaium esl qua sit, una, inquam, caro,et unus sanguis sit. » Ista in
;

hunc sensum auctori affingis, quem

interpretis fide Ruperto. Nonne et eadera in Remigio legis (139-40),
haeo ejusverbanon solum nnn habent, ut mox evin- ubi eamdem quaestionem eadem ratione, eademque
cam, sed nec admitterre possunl? cum ut planum comparatione solvitelexplicat? « Caro,inquil,qiiam
jam fecimus, unio panis et vini in unilatein perso- Verbum Uei Patris assumpsit iu utero virginali in
nae cum Verbo; non possit efficere ut panis una unitatesu* personae.et panis qui consecralurin Ec-
Christi caro et vinum unum ejus sanguis sil vel clesia,unum corpus Christisunt. » Nonne hasc Ru-
esse dicatur. perti propositio ?
Cum ergo ahbas Tuitiensis hic et pluribusaliis in Attende ad comparationem : " Sicut enim, sub-
locis, nihil aliud ex adducta Verbi unitale, et ex as- jungit Remigius, ista caro corpus Christi est, ita et
sumpta incarnationis comparatione demonslraveril iste panis transit in corpus Chrisli nec sunt duo ;

quam corpus illud, quod ex pane ore sacro Ecclesia corpora, sed unura. " Nonne Ruperto inducta
h<ec
conficit, et illud quod natum ex virgine in ligno pe- comparatio? Nonne et ipsa haec a Ruperto data con-
pendit,unamessecarnera,unumesse Christi corpus, clusio? Remigii ausculta ralionem, qua et proposi-
et unum sacrificium: jam quis non videat et judicet tionis veritalem probat, et comparalionis sensum
Riiperti nientem ab impia hypostatic» impanationis explicat : « Divinitaiisenim plenitudo, ait Reminius,
haeresi omnino liberam; sed et ejus doclrinam in quae fuitin illo, replet et istum panem, et ipsa divi-
ipsis etiara vocibus, rationibus et coraparationibuS) niias Verbi, qua; implet coelum et terram et omnia
sanctorum Patrum fidei perfecie consentienteni, ut qu.-B in eis sunt, ipsa quod a
replet corpus Christi
haec Ruperti cum catholicis Patribus, hacetiam in D mullissacerdotibus peruniversumorbemsanctifica-
parte, concordia omnem hypostalica; impanationis tur, et facit unum corpus Christi esse. » Quae alia
notam penitissime deleat? Ruperti ratio Ruperti conclusio ?
? quae alia
Plurasuperiussanctorum Patrumtesticnoniacerta Si ergo isia a Remigio instituta divini Verbi 03C0-
fide protuli, in quibus corporis illius quod in sacra- nomiae,eteucharisticisacramenticomparatio, «sicut
mento propoaitur,et illius quod lignoapposituro est, illa caro quam Verbum Dei Patrisassumpsitinutero
indivisam unitatem exeadem, quaRupertus, divini virginaliin unitate suae personae, corpusChristi est,
Verbi unitate, et incarnalionis ejusdem compara- ita et iste panis transit in corpus Christi; nec sunt
tione, uno ore et una mente explicant: quostamen duo corpora, sed unum, • impanatae hypostaseoa
hypostaticaa impanationisredarguit hactenusnerao, sensum nusquam habuil, ut quid eum in hac eadem
si UDum Alberlinum exceperis, quem ecclesiasticae a Ruperto adducta comparatione inlelliges ; sicut

(138-40) Jn J ad Cor., c. x.
179 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 180

idem qui de Virgine formatus el de terra natus A Ji-T.et in unitatem personffisuaeiranstcrendo panem?
de coelo deecendit.prcpter unitalem Dei ethominis Nonne « panis visibilis vere fit » qui illam carnem
Christi,itapanisquide lerra creatur, corpus Christi assumil, de qua ipsa Veritas dicil: Panis quemego
fit quod in cruce pependit, et vinumillesanguisejus dabo, caro mea est pro mundi vila ? Nonne panem
fit quem de latere suo fudit? assumit, et in unitatem personae sua; transfert, qui
Si Remigii ratio haec, " ipsa enim divinitas Verbi illam carnem, quara ipseChristus vocat panem, sic

quae impiet ccelum et terraro, ipsa replet corpus assumit, ul Verbi caro vere sit, et eadem ipsa quam
Christi, quod a multis sacerdotibus per universum illud iiiem Verbum, Virginis in sinu, in personae
orbemsanctificatur,facitunum Christicorpusesse,» unitatem sihi ineflabililer copulavil? Haec venera-
nonhypostaticamirapanationem, sed corporis Chri- bilis Ruperti fides. Nonne et nostra est?

sti quod ab Ecclesia conficitur, et quod in utero vir- Quid ergo critici in sancti illius abbatis doctrina
ginali Verbi divinitas induit, perfectam unitatem seu temere damnant quod qui sanae sunt fidei uno ore
identitatem fidejibus tradidit;;quid Ruperti eadem profitentur? quid ipse Claudius {14i) iis Ruperti

ipsa ratio, < unitas enim Verbi nnum efficil corpus verbis evidenter assertam ausit dicere panis a Verbo

Christi.utiilud quod in cruce pependit,etislud quod divino assuajptionem,quara cumTuitiensi doctrina

tunc Ecclesiae fides ore sacro conficit, unum corpus demonstravimus minime posse cohsrere ex ipsius-
fl
sit, una inquam caro unus sanguis sit, » hyposta-
et
metverbis et ex dialecticas regulis.
ticae impanationis novam impietatem invexit, cum Quintum locum ex Ruperto in Rupertum addu-
id unum interRomigii Rupertique doclrinara distan- cunt, sed cujus recta fides ex saepius dictis et repe-

ticB sit quodnoster Tuitiensis, utvides, longeclarius tilis adeo certa est, ut absque lectoris venia hic

catholicam hujuscesacramenlifldemetsensumomni ipsumnonausim expendere. Jam enim quisdubitat

haereticae pravitati contrarium nobis exposuerit? B non ita fidem nostram censuisse ut non videal se,
Denique Ruperti doctrinae typum in Damasceno, ul post Chrysoslomum Rupertus Ioquitur(lib. vi»i
Alouino, Petro Damiani et iterum in Remigio videre Joan.), frangere panem Dei, de quo vere et catho-

vis?En inspice, quae supra dedimus; ipsorum verba, lice fatemur quia corpus Christi est, el integrum
etjipsa cum Ruperti objectis passibus attentus com- servare Filium Dei, licet panis iste visibilis cum in-

po;ie, ut ubi deprehenderis unam Ruperli et ipsorum visibili Filio Dei unum factus sit, cum vera sit

fidem.unam Rupertielipsorumdoctrinam,unamRu- ipsius caro Verbi quod caro factum est?

perti etipsorum vocem,ti)tadiffugiataRupertimente Quis jam dubitet quod Dei Filius, id esl Deus et
et verbis impanatici erroris umbra, unum boc tibi horao, habet se in virtutem efTectivam, qua sibi
supersildubium,anRupertusinReir.icio,Dan.asceno, p ""iat panem istum visibilem, officienda scilicet ut
Alcuino et aliis fuerit pra^locutus, an Alcuinus, Da- panis iste visibilis consecratus cum illa carne quae
mascenuSjRemigiuset alii in Ruperto eadem iterum pependit in cruce una caro sit, unum sit Chrisli
fuerint post locuti, corpus. »

Nemo ergo Ruperti doctrinam hypostaticae impa- Quis tandem cum panis Oei frangitur, inlegrum
nalionisdumnaveril.quinonsiletipse damnandus, tamen servari Filium Dei, ideo verum cum Ruperto
utpote qui, dum verba Ruperti ad impanationishy- nonsential, tum quia " sicutDeuselhomounusest
postaticae errorem inflectit, etipse catholicam Ec- Christus, sic et iste panis visibilis consecratus, cum
clcsiaefidem lraducat,catholicorumscriptoruni vide- illa carnequae pependitincruce.unacaro est,unum
licet doctrinam ad hujusce impietatis haeresim una esi Christi corpus tum quia sicut in vera carnis
;

cum Ruperto vi et injuria trahens, morte divinitas nihil passa est, sic, ubi in altari ve-
Sed quis Calholicorum cum S, illo doctore, caete- ruui Chrisli corpus immolatur, frangitur et mandu-
risque SS, Palribus, id libere non profiteatur,quod catur;eadem Cbrisli humanitas,quae semel passa est
adversus Tuitiensis fidem quarto loco perperam ob- et resurrexit, nihil patilur, nec enim jam moritur? »

jectum est?quis, inquam,'cum ipsoad iliorum men- Quae fides clarius quam ista Ruperti.nonpanem,
tem libera rectaque fide non profiteatur, quod noncorporis Christi figuram,sed ipsum verumChri-
« sicut de carne nostra quam Virgo Miria peperit, " sti corpus in allan immolari, frangi etmanducari,

verc fatemur propter unitatem personae quia Deus usquam professa est? Quae fidei professio magis ex-
est, sicnihilominus depaneisto visibili, quem ejus- presse magisque catholice quam ista Ruperti negare
dem Verbi invisibilis divinitasassumensincarnera polest hypostaticam impanationem, incujussensu
suam transfert, vere et catholice censemus quia panis ut supra certum fecimus, una Cbristi caro,
corpus Christi est .' » unum Christi corpus,nec dici nec esse potest?Unura
Qnis porro cum Tuitiensi eo etiam loco
unde ibi igitur, ne ta;dio sim, circa quintum hunc Ruperti
non confiteatur,quod • sic-
arguitur.catholica voce locum observabo.
ut Verbum caro factum eat, non mulatuni in car- Nonnulli,quosPaternon trahebat, eucharisticam
nem,utEutychiani somniaverant, sed assumendo 11
corporisChrisli veritatem accedere dura cervice recu.
carnem;sicidipsum Verbumjamdudumcarofacturo, sanles,illudopponebantquodApostolusdicit:CAr2i(us
panisvisibilissit,nonffiutaluminpanea)sedassumen- resurgensejc morluisjamnonmoritur ; Christumenim
(141) Mponseau traiUDe la Perp., p. 28.
ISl PnOLEGOMENA. — APOI.OGIA PIIO RUPFIITO. — PAR8 II. 182

toliPrt ir.ori pulalmnt quotio» [laiiis islo fraiiRiliir, A snlaChriHli lidi's<agnosoit,Rupertu3utcunqiie apcrit

si puiiis i8le iii vorituto Cliristus est. Istud incre- abscoiidiluii) illud divin.u pictatis uacraiiivnluin,in

duliB iinpiatatis litigium llupoitus.in h.icco verila- quo Kcclesia credit siib nxteriori pania spccio ve-

to tucnda per omnia rinuus.nnbis sic doclarat:il3- rum esBO et unuio Christi corpus;illud ipsuin quod
tis autom, qui hodio murinurant et litigant, cum in cnice pependil et surrexit a morluis, mysliciB
Tcrilalom rorporis ct s.inRuinis Doiiiini dofendi- qiiotidio consecrationibus immolari,frangiet man-
mus.magnain vidomur sorvare duriliaiir.nain cuiii ducari ;ncc tainen propterca Christiim i[iiidquam
argnnienlosa (iilo por nuctoritntom cvan},'olicain ar- pali aut ullatoniis mori,SPd riiortis victorcm et in-
ctati fuerint.ut negare non possint lioc Doniinicor- fcrni.in roilosli scderc gloriam.

pus quod pro nobis traditum est.et hunc

illud esso Quasi noster Tuitiensis ad tanti explicationem
ejus ganguinom illumessequi pro nobis elTusus myaterii populis lidelibus dicoret:iiQui sanctas Scri-
est:cuin,inquiini,hnr illis coiistantcr astriixerimus; pturas lcgis, is didicit arietem percussuin, Isaac
ergo,inquiunt,8i non ligurate.scd rovera panis iste illa;so,cum tamen in signo una res essent.Sed qui
Christus diciturvel est,quotidie Christus patituret credit,intelligit in durissimo carnisChristi suppli-
toties inoritur,quoties panisiste in coinmeraoratio- cio cl acerbissima raorle divinani Christi nalurara
nem ejus frangitur ;
quod est contra Apostoli sen- g nulluni passionissensi3sedolorem;cum lamen una
tontiain dicentis:(^/in><H« reswgois ex morluis.jam esset, n.ilurie istius divinse in Christo et carnis il-
non moritur,mors illi ullra noii dominabilur. » lius,persona, uniis esset Doi Filius.unus Christus,
Illud Umbraticorum olijcctum ul luce verilatis Deua et bomo.qui dura in cruce moritur secuudum
Rupertus dissolvat, diio haec constanter astruit, carnem,immortalis regnat secundum divinilalem.»
1. Corpus hoc quod in altari immolatur, frangitur Ita qui credit.quidni etinloUigat,dura veraChri-
et manducalur.esso vorum Christi corpusquod pro sli caro, in incrucnlo altaris sacrificio immolatur,

nobis traditum est.a.Nihilominus eam ipsam Ghri- frangitur et manducatur.Christuni nihil pati,Chri-
sti humanitatem, qu.-e semel passa est resurresit stumjam non mori, licet una sit Christi caro, et
nihil jam pal.i;aec enim jam moritur. unum sit corpu3,quod,dum secundura pa-
Christi
Utramque autemhanc apnslolic.T; sententiae siuul nis speciem immnlatur hic,frangitur et mandiica-
el corporis Christi in eucharistia veritatem utde- tur,«.ecundu.Ti speciein propriam in coolo vivit mor-
fendat Tuitiensis.non pondus rationum,quod in re- tis Dominus.

bus lidoi vel leve vel nullum est, sed diversas ex Genuinum hunc Ruperti sensum quisreprobave-
fide adducitcomparationes,quibus sensum carna- rit,qui Umbraticis non faveat,quos Tuiiiensis vehe-
lem coraprimeiis.utcunquo liJelibus explicat quo- _ menti eucharisliae veritatis zelo persequitur?Alter,
modo vera caro.qus una et vera Christi est.seu ve- qui nostrara non solum erudiat fidem, sed et nos-
rum Christi corpus, hic immolatur, frangitur et trs fidei pietatem accendat, quinti hujus loci sen-
manducatu'-, nec tamen Christus quid patitur, sed sus si quaeritur, dixeris ibi a Ruperto doceri, quod
manet in gloria.
sicut Verbi divinitas, quia vita est et spiritus, a
enim simililudinibus manifestius ostendit
Istis
sua vitaet spiritu dislrahi non potuit;ipsius tamen
quatenus a fide minimeabhorreatdiversa veletiam carne crudeliter affixa cruci ita dum Christi cor-
;

pugnantia uni rei convenire si nempe secundura ;

pus in sacramentofrangituret manducatur.Christi
diversas spectetur rationes.secundum quas id quod tamen humanitas nihil patitur,eo quod in ista cor-
in se unum est, quasi duo censetur, quia diversis porisChristi fractione et manducatione, spiritus a
his modis ipsuin in seipso differt. Christi corpore non sejungitur,«sed,inquit Tuitien-
Ea menle Rupertus,objecto loco,lsaaoet arietem sis.caro siraul cura spiritu, et spiritus cum carno
proponit;cum enim duo haec pro una re.uno vide- manducatur. »
licet Isaac,supponerentur,3ic tamon .^braham per-
Sed ne cui durumsonet quodsanctus abbas dixe-
cussit arietein,ut tilium ara; suppositum non laede-
corpus frangi in altaris sacrificio,in quo
rit Cliristi
ret.ln quibus lamen id discriminis ipse intercipit
exterior sola panis species disrumpi videtur.Chry-
quod Isaac et aries non sub3tantia,sed signo dun- D
sostomus audiatur(142),ubi haec Apostoli verba, et
taxat libero, unum essent ; at vero in eucharistia
panis quem [rdngimus, liberiori hac interpretatione
panis iste visibilis, cuin invisibili Filio Doi unum
sic explicat;«Quare addit (Apostolus) quem frangi-
faclus esl, ipsi videlicet concorporata substantia
muj, hoc in eucharistia videre licet in cruce auteni
corporis illius quod est in altari.
minime,8ed oppositum;os enim, inquit, non conte-
Quapropter Tuitien3isalia,qu8B aptiora sunt, in-
re/wr. Sed quod in cruce passus non esl, id in obla-
ducit, in quibus catholica fides de eodem diversa
tione patiturpropter te,frangi sustinet.»
credit et pciedicat, puta de uno Filio Dei, quod de
terra natus sit, et tamen e ccelo descenderit;quod Berengarius ipse,suam ejurans haeresim, iisdem
immortalis cumesset, et Dominus mortis, mortem etiam verbis auctoritateapostolica fidemcatholicam
tamen subierit;quod qui jam erat in ccelo, ipse ta- professus est(l43): « Ore, inquit, et corde profiteor
menascendit incoelum. de sacramentis Dominicsmensaeeamdem iinemme
Et ex his quse aniraalia sensus non percipit, sed tenere quam dominus et venerabilis papa Nicolaus
(142)Homil. 42 in I ad Cor... (143) C. Ego Berengarius, d. 2, De consecr.
183 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 184
et hci?csancta synodus auctoritate evaugehca et A. Virginis sinu concepta.et a Verbo Dei asumpta, in
apostolica tenendum tradidit,mihique firMiavit,3ci- cruce transfixa estjquamvis in altaris sacrificio nec
licet panem et vinum quae in altari ponuntur.post carnis sapor,nec horror sanguinis terreat^sed panis
consecralionem Domini non solum sacranienlum, et vini suavis species ad mensam alliciat?
sed etiam veruin oorpus et sanguinem Domini nos- Opporlune quidem et sapienter,adversuseos qui,
triJesu Ghristi esse,etsensualiternon solum sacra- Ruperti saeculo, ut notat Algerus (lii) panem et
menturn, sed in veritate Christi corpus inanibus vinum mutari dicebant in carnem et san%'uinem,non
sacerdotum tractari, frangi, fldelium dentibus at- Christi,sed cujuslibet Filii hominis, sancti et Deo
teri jurans per sanotam el horaousion Trinita-
; accepti;vel eliam ailversus nonnullos ex scriptori-
tem. » bus cathol;cis,qui,ut in superioribus adnotavimus,
Quibus verbis frangi et alleri, si Christi carnem aliam dicebant Christi carnem,qua3 in pane conse-
non intelligas in parlesdiscerpi aut comniinui,sed crato ab Ecclesia olfertur, et aliam quae de Virgine
veram Christi carnem,et non solam corporis Domi- nata in cruce appensa est.
nici figuram inquibuslibet minutionibus specierum Non extra rem igitur, sicut nec extra Patrum
panis particulis mancre,el a manducaotilius sumi. mentem et voces, Rupertus his in locis id unum
nihil in istis Berengarii.Chrysostomi etRuperiivo- g quam rnaxiraecomprobare studuit,corpus hocquod
cibusoffendiculi est. in altaripreoemystica consecr.itur,illud ipsumesse
Explanalo ilaque hoc Ohristi corpusquod ex charitatis obedientia Verbo
quinto Ruperti loco, ad
Dei ad mortem aptatum est. Et carnis illius quae
sextum festinus propero, ad quem nonnulli catho-
licihujusce dootoris scripla cursim evolventes,mi- cum in altari, tum in cruce, una vera caro Verbi
est. individuam unitatem non aliunde potentius
nus feliciter allidunt.Hi in Tuitiensi(lib.ii inExod.,
c.lOjlegisse sibi videntur,panis et vini substaniiam
quaui ex divini Verbi unitate arguit. Sed nec extra
fidem eucharislici sacramenti Rupertus ex incar-
a Spirilu sancto non mutari aut destrui, sed a
nat<e Sapientiae admirabili dispensatione, stu-
Verbo Patrisassumi:unde Rupertum hyposlaticam
panis et vini cum sterni consilii Verbo unionem et
pendum ac terribile corporis Christi explicavit-

sensisse et docuisse nullo dubio pronuntiant.

mysterium ;
praeclara et in his Eccleslae lumina
seculus.
Verum qui tot inpaginis soripsil panemetvinum
verti, converti, mutari et transmutari in Christi
Extra ju3 ergo,et gravi non in Tuitiensera modo
sed etin Ecclesiae totius fidem ac pietatem injuria,
corpus et sanguinem, qui eo etiam loci diserte et
purissimos hosce Ruperti doctrinae lutices, qui a
expresse faletur, panem in altari Christi corpua
limpidissimis Ecclesiae fontibus continuo fluxerant,
fieri ;
qui boc quod in altari suminus, Christum C
ad inauditas hypostaticae impanationis novitates
esseel Agnum Dei praedicat, quomodo sensisse vel
nonnulli deducunt.
docuisse censeri potest, panis et vini substantiam
in eucharistise sacramento non rautari
Jam ergo oonticescat calumniatrix quorumdam
?
petulentia,ne dum Ruperti fldem falso erroris no-
Rupertus ibi quidcm posuit panisetvinisubstan-
rriine deturpat, catholicorum 1'atruui doctrinam
liam, videlicet secundumexteriorcmspeciem quin-
contumeliose dehonestet.Zelus hic ex impetu raagis
que sensibus subactam, non mutari aut destrui.
quam ex scientia fervensjam seconlineat,nequani
yuod quis vei carnalis sensus non judicet?aui pa-
Ecclesia seraper tenuit fidem in Ruperto incautius
nem et vinum intellige non mutari;destructiva sci- proscribat (145).
licet mutationi), quae nobiliorem non introducat
Vel si libet eos in puce quiescentium jara busta
substantiam.Quod quis catholicus non profiteatur,
refodere,et ossa corrodere mortuorum, in hoc ada-
qui panem credit in iliud unum verum Christi cor-
mantino viro suos experiantur dente3,et cognoscent
pus,quod a Verbo assumptum el cruci a(flxum,di-
quod ita eis in ore Irangentur, ut ultra neminem
vina Spiritus sancti operalione niutari ?
sub hac specie pietatis mordeant.
Vel panem et vinum intellige Chrisli corpus et A huperti ituque doctrinaproculsit cum nonnisi
sanguinera sic fier^, ut tamen non mutetur in cor- D figuram aut signum corporis et sanguinis Christi
poris et sanguinis Christi 8peciem,hoc est ut seipse in Dominiea mensa posuisse, qui totus, non in
saporem et in sanguinis horro
explicat, in carnis -
umbra,sed in veritate;non in figura,sed re,noraine
rem. Haec, inquam, intelligat et judicet censura et effectu verum Chrisii corpus et sanguinem, sub
raaturior,nec damnabit S. Ruperli fidera,sed eam exleriori panis et vini specie, ab Ecclesia ore sacro
laudabitin omnibus sanctorum Patrura sententiis confici,ubivis oontendit (146).
et verba secutam. ARuperti gloria procul,ab iodignisChristi corpus
Sed utquid, inquies, ex tolies repetita Dominicae non manducari apud quem: « Non nemo indigne
;

Incarnationis comparatione,et ex divini Verbi uni- manducare potest, sed nemo indigne manducare
tate tot inlocis demonstrare studuisseteam carnem debet:panis namque serael consecratusnunquam
quae est in sacraraento, illam ipsam esse quae in postea virtutem sanctificationis amiltit, aut Christi

(144) In prologo. (146) L. I De divin. offic, c. 17 ; et epist.ad Cu-

(145J Haec facund. 1. ix et ult. nonem.quae inc.iWedttatus, etalibi.
183 l'UOLEGOMKNA. — APOLOGIA PHO UUPKllTO. PAivs n. 186

caro 0886 dosinit,scd(lib. vi iHy(;((HH«.)noniirinli'i>l A ulo^tcnilimus, nccl'la8[jhciua bypoalalica! impana-

([iii^lquumindignOinujusndessiDe operibus inurluii lionis impietas ferre aul dicero poluisset.
est. )> Cum ergo lliiperlus ea oiiini lldo qua; Ecclcsiin
A lluperti nomine procul sncrilega impanationis filiuin, ea oinni doctrina quie divini Verbi interpre-
fiitiiitaH ; sert ipsn hortunte (I'i7) : "Creilanius (lili li toin, ca omni ^^loria quie lidei propi^gniitoreiu, eo
Siilvatori Dooineuquod non viHemuH, scilicetpancni oiiini noinine quod sanctis et doctis celebrcm, ca
et vinum, exleriori specienon mutata, translerri in porro nmni (idoi qu* calholicum simul et
pietulc
verain vivcntis corporiscl sanguinisChristisubstan- sanctuni decet, has omnes de corpore cl sanguine
tiam.» — (Lib. ivinExod.,c. 7)i<Substantiarumenim Cbristi in euchdrislia catholicas veritales apcrte
acspeciorum cri'atorDous clficucilcr hiecin cnrncm docuerit, easque profanis et sacrilegis erroribus
et sanguiiieni Christi convertil, pcruianentc licct lirmus opposuerit : venerubilis Rupcrli (ido quid
spccie exteriori. • purius ? Doclrina Uuperti quid ccrtius? Ruperti
Et tamdem a Uuperti fide ac pietate procul esto ploria quid illustrius? Ruperti nomine quid celc-
novact absurdahypostatica? impanationis impietas, brius? Ruperti denique circa adorandura corporis
qiii pienispaginisscripsil et vorbisexpressisdocuit etsanguinis Christi sacrameiilum fideli pictatequid
panis et vini substaiitiam verti, cnnverli, mutari, p Siinclius .» Omni ergo deleta erroriscujuslibet nola,
transmutari in illud ipsuin Christi corpus quodpro llupertum Tuitiensis cccnobii Patreiii fide purum,
nobis in crure pe|)endit, et in illum ejus sanguinem doctrina certum,gloriaillustrein,nomine celebrem,
quid ad exhaurienda inullorum pcccata effusus est, et erga eucharisticum corporis etBanguinis Christi
panem denique illam fieri et esse carnera quaiii de mysterium catholica pietato fidelom pariter ac san-
Virgine Verbum Patris assumpsit, el in crucis ara ctum libere proposui, fidelitcr cxhibui, constanter
Deo eriientatamobtulit el vinuiii illum lieri acesse
: asserui, etfiliciter v\nd\ca.\i, mendaces oslendent eos
sanguinem quem Christus de latere suo fudit.Quae qui maculaverunt illum(Sap. x).

(147) Epist. nuncup. ad Gun., cujus initium Meditatus, et 1. iii in Exod. c. x.

APPENDIX.
Injusla et inerudita Simplicii Verini de Ruperto ahbate Tuitiensi crilica in libro
De transsubstantiatione.

Prelo subductis oinnibus nostroB pro Ruperto ab- nensi, in cujus codice desiderantur libri decirai
C
bateTuitiensi Apologia; paginis, in Simplicli Verini oaput vicesimum quintum et caput ultimum, quae
librum De lranssubslantiatione\r\i:'\A\, in quo dum in excusis habentur; in bitdiotheca S. Martini
sectaiProtestantium felloushio scriptor, qui Cl.Sal- Tornacensi, in qua et aliud De divinis officiis opus
maziusest, Rupertum Tuiliensem inomnem contra a magistro Boberto, qui a Tuitiensi alius est, scri-
eucharistiae sacraroentum errorem trahit prae- ;
ptura reperitur, oura prologo qui incipit : Memini
sentiae videlicet signi duntaxat aut virtutis, man- eum de ecclesiasticis officiis parva quxdam, etc. In

ducationis per fidem, impanationis, et hypostatico3 bibliolheci Villariensi : in bibliotheca monasterii

unionis panis cum Verbo, multa animadvertenda Bonm Spei ia bibliotheca Trajeclensi in biblio-
; ;

committit ;
quae dimiltere non debuit sancti illius theca Camberonensi, ut nobislradit AntoniusSan-
doctoris vindox, sed pir appendicis modura hic derus in Bibliotheca Belgica.
adjicere et emendare. Necalicujus raomenti estratio quaVerinus hujua-
I. modi librorum auctorem in dubium vocat, utpote
De auctore librorum De divinis officiis, Veri- quffi nonnisi ex praeconcepto errore, et ex falso
nus (147") sic dubitat, ut raagis pute iis assentien- Ruperti intellectu procedit. Verinus euim hujus
dum qui illos negant a Ruperto Tuitiensi fuisse n operis auctorem non sensisse existiraat realom veri
compositos. corporis Christi in alteris sacraraeuto prasentiam,
Primum hunc Verini lipsura corrigit Apologiae sed divinitatem seu gratiamduntaxatin eucharistia
prima pars, in qua accurata dissertatione opus hoc cum pane conjunctam docuisse Rupertum vero ;

De divinis ofjiciis, uni Uuperto Tuitiensi certo jure Tuiliensem, qui in Exodum haud dubie scripsit
adjudicavimus. Commentarios, tenuisse censet non divinitatem
Et quidem eo sub nomine hoc opus legitur in modo, sed et Christi humanitatera esse hypostatice
mss., codicibus qui in illustrioribus Belgii biblio- unitam pani.
thecis asservantur : in bibliotheca Alnensis mona- Ex qua sententiarum pugnantia Verinus negan-
sterii editione Leodicensi : in bibliotheca Elno- dumvoluitab eodem Ruperto editos l\broa Dedivt-

(147*)Lib.Detran88ub3tantione,pag. 184, 185,197,

187 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 188

nis ofjxciis, a quo prodierunt in Exodum Commcn- A iHius Eacramenli communione solam panis et vini
tarii. Error in errorem Verinum trahit. Et prima snbstantiam ab indignis percipi concludat necesse
h(EC circa Ruperti hoc opus hallucinatio manifeste est.
prodit Simplioii Verini in evolvendis Ruperti libris SicVerinus (l49)contendit quod qui indigne co-
inliligentiam, qui hujusmodi opus caeteris Ruperti medit, in auoet Ruperti sensusolum panem come-

ducubrationibus perpetua accensent, et primitias dil, quod malisacramentum quidem,sednonChristi

csse frugum Ruperti ubivis proteslantur. corpus sumunl (150), juxta haec Ruperti verba, « in
Quid ergomirum si Verinus.quid vel nunquam.vel illum in quo fides non e^t, praeter visibiles species
levissime Ruperli libros cvolvit, doctissimi illius panis et vini, nihil de sacrificio pervenit. »
scriptoris mentem non sit assecutus, et exlraneos ei Injustumhoc Verini de Rupertidoclrina judicium
ssnsus affinxerit ? nostra corrigit Apologia, tum ubi ex certissimis
11. Ruperti testimoniis probateurasensisse et expresse
Rupertum, qui indubie auctor est librorum De docuisse Christi corpus oreetiam sacrilego ab indi-
divinis ofliciis, intellexisse eucharistiae sacramen- gnismanducari:tum ubicatholicutn horurace verbo-
tuiii constaresola visibilium specierum, panis vide- rum, in ilhun in quo fides non est, elc.,intellectum
licct et vini substantla, etvirlute divina qua pa- r. multiplicem proferl nerape nihil quod percipienti
:

scuntur et sanctificantur animaejustorum, Verinus de sacrificio in illum in quo fides non est,
sit utile,

ex his quae in libro n, eap. 9, De divinis officiis, pervenire: vel, in illum qui in hocce sacrificio
leguntur, verbis astruit (148): « Est tam inPonti- Christum esse non credit, praeter visibiles species
fice quara in sacrificio divina substantia est et ter- ; nihil, secundum hanc fldera quaa solas panis et vini
rena. Terrena in utroque est id quod corporaliter speciesin sacrificio agnoscit, desacrificio pervenit.
vellocalitervideripotesl : divinain utroque Verbum Qua; quanlum a Verini judicio dislent quis nou
invisibile est, quod in principio erat Deus apud videat ?
Deum, » etc. IV.

Quam insula autem heec sit Verini expositio fit Verinus in suaecontra transubstantiationem dis-
cuivisobvium attendenti, t.Quod terrena substantia putationis progressu, de Rupertodicere audet (151),
Riiperto fluit non solum panis et viai substantia,ex quodnon illeputavit panem reveramutari in Chrisli

qua sacriflcium conlicitur quidem, sed non constat corpus : quod istis verbis, « cum vino accedil Ver-
sacramentum ; sed ipsa etiam Christi caro, qua;, ut bum crucis.fit sanguis ille qui effusus est in remis-
ait Ruperlus, de terra nostra est, et in altari sub sionempeccatorum,-inon tamen Rupertus transsub-
panis specie videtur. 2. Quod eo ipsos in slanliationera pauis in corpus, et vini in sanguinem
opere,non
solum divinitatem, ut Verinus commentus est, sed G confirmare voluit. Et tamlem concludit Ruper-
ipsam simul Christi humanitalem, verum Christi tus (152), sicut et alios Patres ipsos antiquiores.
eorpus, verumque illius sanguinem, non in umbra, negasse ullam intervenire in his sacramentis sub-
sed in veritate, ut loquitur Tuitiensis, non in figura, stantis panis et vinietaquae mutationem.
sed in re contineri in eucharistia Ruperlus eiprcsse Quod qua veracitate sit dictum, judicet quisquis
profitelur, ut productis ex libri primi Ue divinis Ruperlum ubivis docentera audivit quod panis et
officiis, cap. 17, et ex libri ii, capit. 2, 5, 16 et 2i, vinum prece raystica flunt et vere sunl vera Christi

testimoniisin Apologiaspeciatim demonslravimus. caro, ipsa quae pro nobis transflxa est, et verus
3. Quod genuina, quamin Apologiadedinius, addu- Chrisli sanguis, ille qui eDTusus est in remissionem
cti a Verino loci explicatio manifeste ostendit peccatorum quod panis et vinumin carnis et san- ;

Rupertum eo loci nihil aliud sentire aut docere ^uinis Christi substantiam vertuntur etconvertun-
quaraa Verbo divino in altaris sacrificio assumi tur, mutantur et transmutantur, remanente licet

panem transferendum et transmutandum in illara exteriori panis et vini specie, ut in Apologia evi-

ipsam carnem quam in ulero Virginis induitetita dentissimis Ruperti testimoniis fuit comprobatum.
expane visibili per verbum assumpto et in verara Ipsaenim aequivocis subjici expositionibus, velad
ejus carnem transmutato, et ex ipso Dei Verbo D divinitatisautcorporis Christivirtutera aut flguram,
invisibili visibile construi sacrificium. vel ad hypostaticae impanationis sensus distrahi,
Nonestitaque unde Verinusaut alius quisurabra- legitima interprelandi ralio nullatenus sustinet.Ec-
tici corporisdefensor, Rupertum suo patrocinalum quis, nisi summain Ruperli fideminjuria.cumistis
errori ducat sed esl unde has suae fldei figuras ab-
;
sub vocibusalienam occultasse doctrinam suspica-
jiciens, catholicse corporis Christi veritati firmus bitur? aliud sentire et aliud loqui vel scribere de
adha;reat. divinis sacramenlis grande piaculum : quod absit a

III. doclore calholico.

Qui in sacramento nonnisipanis etvini subslan- Nec violentas Verini interpretationi (153) ullo

tiarn et divinam virtutem seu gratiam credit, is in modofavet, quodTuilienisdiserlescripserit aquam

(148) Pag. 316, 318. (151) Pag. 317 et 318.

(149) Pag. 225. (152) Pag. 320.
(150) Pag. 247. (153) Pag. 319.
189 PROLEOOMENA. — APOLOOIA PHO RUPERTO. — PARS IL 190

fnm ipsnm pssc X ct viiuiiii in Kucliariaiiii sic posila intelligit, ul ipsa

(lun liivnnliir (Idplrs in Imptisnio,
pronuxil:quam tamen siiiiui in hoc sacramenlo sit corporis et sanguinis
qii.iTx iiperto Cliripti latoro
noc lliipi'rlU3 sensil in subslantia ruis^o inutatarn. substanlia.qu.Te subslantiali duntaxiit et non indivi-

Nuni Ruperlus nullibi unquani vcl sensitvcl scri- duuli unilale cum pano et vino git cadem, laleatur

psit liaptismi aquamincamconverti etlransmutari nccessecst a Ruportn non n.ngis «sscrtara in allaris
quaj de Chrisli lalcre cum sanguinc elfluxit , cum mysteriocamis et sanguinis Chrisli.quani cujusvis
tainen innuaiorispropemofium locia soripscrit pa- alterius homini» individuam substantiam.Quod quis

nDMietvinum converti in Chrisli corpus el sungui- dcKuperlosentircl, qui exprcsse declarat panem et
ncni.QuoB verbaVerinus hic fateri cogitur transsub- vinuin Heri esse ipsum individuura Christi corpus
Blantiationera cxprimere, ubi, ne illius vcrilatem quod cruci affixum est,ut Chrislus veraciler dixis-
admiltat, nulii) argumento patitur ut dicere quis sc credatur Hoc est corpus meum quod pro vobis
:

possit « aquani baptisnii in cara aquam converli Iradetur.

qua» fliixit ex latere Christi. » VcrumneceolociRupcrtusalranssubstantiationis

Verum nec Rupertus anuam regenerationis eam veritate discessit.qni paneni et vinum fieri et essc
essequam deCliristi latere militis lancea eduxit,eo Christi sanguinem rienionstrarc nusquam ex eo in-
sensu delinivit, quo panem in eucharislia (ieri et „ tendit, quod unius ejusdera ratiunis est panis et
esse illam Cliristiciirnera.quK cruci affixa est,nulla carni9,seu vinietsanguinis subslantia,ut ex pluri-
verborum aut scnius dubietate asscruit. bus conlra Salraazium et alios Ruperti censores lit
Cumcnim Ruperlusunamomnium aqu«rum,sive manifeslum.
quffl in Rheno.sive quae in Tilieri.sive quae in sacris 1. Unaelsi concedcretur panis et carnis,seu vini

fontibus, sivequ.-n in cruce de Christi laterc fluunt, et sanguinis in genere substantia,non inde tamen

unam essc subslantiam non ineptejudicaret.eteam consequi vel faluus intelligerct panem et vinum fieri
quaj in rcgeneralionis lavacro est^virtulem exChri- ete9seChristi,magisquara aliuscarnera aut sangui-
sli sanguine manare,qui cum aqua simuldeChristi nem.SicutVerbum naturamquaeomnium hominum
corporeexivil.sapientissimedixitbaplismatis aquaa una est, assumens,non unius prre alio homiois na
illani esse,tamsecundurasubstantiam quamsecun- luram sibi copulavit.
dum virtulem,quae Christi sanguine mista deejus 2. Licet una panis et corporis humaniesset sub-

lalere fluxit. stantia, nihilorainusverura essetplures panes essi-

Hicc autem Ruperti doctrina,quid,quaeso, adver- plura corpora ut vel logicae tiro plurespanes ad-
;

aus panis et vini in Christi carnem et sanguinem mitteret plures esse subslantias nec eo dato stare :

transsubstantiationem concludit. posset ex pluribus panibus unura idem numero

Aqua baptismatisaRuperto dicitur illa ipsa esse C corpus conDci.
• r.itione substantiae.qua Oiunium aquarum unain de suo panis est ejusdem cum carne hu-
3. Si

gencre est;el rai.ione virtutis quae in utramque ex mana substantia, seu vinum ex insitis proprietati-
Christi sanguine Quit, • quse de Chrisli perforato bus eamdem cum sanguine habel naturatn,adeout
latere cum sanguine exivit. Ergone, et cura panis sub illarationepanis et vinum vere dicantur etsint
Ecclcsiae ore consecralus a Ruperto diciturea ipsa ipsa Ghristi caro et ejus sanguis, falso et stulte
Christi caro esse quae in cruce suspensa mundum omnino diceretur,quod operatione divina et inelTa-
redimit, nuUa panis et vini in Christi carnem et Spiritussancli virtutopaniset vinum intermy-
bili

sanguinemtransmutalio aRuperlointslligitur?Quid sticas preces fiunt Christi caro et sanguis.

e.-go tot in paginis scripto dedit panera el vinum in 4. Nec minus fatue doceretur quod unitas Verbi
ipsara carnis Christi elsanguinis substaQtiamcon- facit ul panii. et vinum fiant et vere sint illa ipsa
verti et transmutari ? caro quae confixa est, et ille ipse sanguis qui in
Si una carnis Christi et pania est substantia,una cruce fusus est.
in aliamtransmutariquomodo potest ? si haecillius 5. Denique non duae in eucharistia forent panis
virtutem duntaxat obtinet,quomodo non effectuso- et carnis substantiae.
lum, sed nomine ac etiam ipsa re panem fieri el D Cum ergo Rupertus, juxta Verinicensuram{154),
esseChristi carnem aRupeito definite proferturdi- duas, praeter divinara, in eucharisliae sacramenlo
sertis verbis.quse in Apologia protulimus Imo(in- .' substantias, panis scilicet et carnis Christi, his in
surgetcriticuscliens)Rupertuspanem etvinumesse libris adraiserit : cum expresse pluribusin locisdi-
Ghristi carnem
sanguincra, ex eo suadet quod
et xeritquod unitas Verbi facitunitatem sacrificiinon
vinum asanguine.et panis ab humano corporesolis modo substantiaiem (ut Verinus fingit [155]), sed
accidentibus differl.Quod quam inscite positum et individuam qua fit ut panis illa una sit caroChri-
;

physicae contrarium, tam a transsubstantiationis sli qu;e in cruce pependit, et vinum illeunus san-
verilate lissitum S,tliiiaziu.= ducit. guissitqui pro multisfusus est.-cum disertescripse-
Nec difiiteor ego Dullam ibi intelligi possetrans- ritquodoperatione divinaetvirtule Spiritus sancti
substantiationera.ubiuna substantiaeadem estquae panis et vinura in Christi carnem et sanguinem
allera. Sed et Cl. Salmazius, si a Tuitiensi panem transeunt ; quod plures qui quotidie a sacer-
(154) Pag. 385. (155) Pag. 319.
191 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS ii

dolibus oflerunlur panes non sunt plura corpora, A Quasi vero noslro Tuiliensi, juxta Vcrini com-
sed unum quod liostia ('jit pro peccatis;quod
illud
deuique non qualecunque 8uum,sed suam carnem
menlum.idem substantiaquod exterior species,
sit

pI mutationem res non subeat,quam non habct vi-

I
et suum sanguinemClirislus dat tiomin'.tjus,ul non sibilisspecies, cum lamen distiiictissiine Rupertus
cujusvis, sed unius Christi caro illa sit. panem et vinum in eucharistia fieri et esse re, no-
Quis a Guperto dictum putet panera et viiium
sic mine non in exteriori specie.Christi
et effectu, sed
ejusdem esse substantia cum corpore et sanguine corpus sanguinem edicat.
et
bumano, ut inde probure voluerit panem et vinuoi, Sic Verinus in sua capitur, qus haec non capit
absque ulla substauliaj transuiutalione, fieri, esse sapientiaSic Salmazius in his c«culit, ex quibus
et vere dici Ghristi carnem et sanguinem ? clarum omnibus ostentare se jactat Rupertuni, ut
Quis,qui humano sensu ducitur, non saniusju- et alios Patrumipso antiquiore9,negasse ullam in-
dicet eo loci Rupertum ex quadatn solummodopa- tervenire inhis sacramentis substantiae rerumvisi-
niset vini cum carne
sanguine analogia, vel
et bilium et corporalium,id est panis et vini et aquae
etiam substantiali allquasimilitudine ulcunqueex- mutalionem.
plicare quomodo non omni rationi repugnet, nec Quid Gl. Salm->ziusnon invertit.ut cuncta insuos
ultra omnem polentiam sit panera el vlnum tran- g convertat errores? hanc Theophilacti voccm, tlooi;
carnem et sanguinem ?
sire et converti in Christi Salmazius vertit (157) substaniiam ipsis vocibus, :

Quamvis enim Rupertus ejusdem esse substantias quo jure viderit, sensus nusquam auditos praescri-
aquam et vinum.vinumet sanguinem nonnunquam bens, ut suae serviant fidei.
dixerit,cum ex unoaquae communi principio vinum Suo tandem ex ore Verinus judicatur (158), ubi
ot sanguis constituantur:nou tamen ejusdem ratio- ipse pro certo firmat slare niinine posse, ut sub-
nis, speciei vel nalurae substantiara aquae vini et stantiapanis maneat et simul sit verum corpus
sanguinis noster Tuitiensis uspiam censuit,cum in Christi.
vino etsanguinenon solam aquam,sed ignemaqus Quid verius a Verino proferri potuit? sedqua
conjunctum opinatus sit, et diversas in rebus in- interprelis lide Rupertum.ubi dicit quodpanis est
lelligat essentias, rationes et naturas. verum Ghri.sti corpus,eo sensu Verinus interpreta-
Ea autemquibusresinter se differunt tur,quem stare noa posse ipsi certum est,hoc est.
et diversas
in essentia sorliunturdefinitiones;idcirco Rupertus panem sic esse verum Christi corpus,ut simul si^
vocat accidenlia,qui primaa substantiae in suo esse et panis subslantia ? an quia panis ista vox retine-
jam constilutae adveniunt, non vero quod res, seu lur, et ipsa panis substantia remanere aVerino
ultimae
_ substantiae,puta sanguini sic con
^..„,^_._ vino aut __..„_ censetur? Nunquid
^^.,...,.„. ..-..^ „
-.,. Christus
et ubi dicit Cxci ui- :

tingunt, ut, ipsis recedentibus, ipsatamen semper ^ dejit, Salmazius putat cscos adhuc esse qui jam
stet incorrupta substantia, quae omnem vini et san- vident ? Desipit sane qui haec sapit, et dialecticis
guinisservetentelechiam et essentiam, utfusiusin Iradendus est rudimentis,qui nondum didicitquod
ApologiacontraGregorium a Valentia disseruimus. in mutationum enuntiationibus, resquae mutatur,
Hiec si ad Carthesii placita quis deducere velit, prioris sui status nomine exprimitur, ut etstatum
quae in formis, cum aniniam inteliigentem excepe- a qiio restransit,et illum,ad quem iransferturpro-
ris, nullam a subjecto distiuguunt substantiam, priis vocibus propositioclariusenuntiet.Quamergo
concedo lubens :modo,juxta Ruperti doctrinam et meretur fidem, qui scriptorum in istos inflectit
fidem tota paniset vini substantiam in individuam sensus, qui nec stare possunt, nec in dialecticae
Christi carnem quae in cruce passa est,et in indi- scholis admitti ?
viduum ejus sanguinem quem pro impiis effudit, Equidem scioRupertum dixisse quod Verbum in
converti et transmulari, exteriori duntaxat pauis eucharistiffisacramento non mutat aut destruitpa-
et vini remanente specie, catholice profiteatur, fir- nis substantiam sed et duplicem scio rautationis
:

miter teneat et strenue defendat. speciem unani novi quares sic desinit essequod
:

Nec audienda Verini sententia,quae,ut Rupertum erat ut in nihilum abeat, et alteram dedici quares
a transsubstantiationisfide alienum pronuntiet.cor- D sic incipitesse quod non erat ut ad altiora proveha-
ruptionemvisibilium sacramenti specierum nullam tur. Ex duabus autem his mut itionum differenliis
contingere ex eoRuperti testimonio probat(i56),quo quaenam a Ruperto inlelligatur quis non videat, qui
Tuiliensissincere declaratSpirilus sancti operatione sibiipsi non tenebras aut raendacia fingit, cum
panem corpus,et vinum fieriChristi sanguinem ita ; Tuitiensis aperte adjecta hac voce,nu< destruil eam
tamen ut subslanliffibonum non destruaturaut pe- duntaxat significet inpane non fieri substantias rau-
reat^sedsecundum visibilem seu exteriorem speciem tationem, qua panis sic destruatur, ut ex eo nihil
in suo esse sic permaneat, ut secundum rem ad sit, non tamen eam negans, qua sic esse suum
corporisetsanguinisChristi veritatem etdignitatem amittat, ul ad carnis divini Verbi dignitatem veri-
promoveatur. tatemquetransferatur:utin Apologiaobservavimua,

(156) Pag. 320. (158) Pag. 345.

(157) Pag. 342.
193 PROLOG. IN LIBllOS DE OPEHinUS TRINITATIS. 194
ubi ttsporiora lluporti loca explanavimus, ololuci-
' '""
A duntHxut inducunl comparutionom cx quu.ut ip»o:

daviraus obscuriora Vcrinus fatiaur (lOli), miiius cunMciiuciiler (|ui8 do-

V. ducoret hypostaticarn Verlii divini cuin paiie aSS.
Prorectu Verinus, seu lictn sub eo nuiiiine Sulma- Palribus in cucliiiristia inti!lli}.'i unionem, cuiii si-
zius, in sua oritica nec prudentior Cirotio, quein milituijo singulis nusquam uptamla sitapicibus.
ilringit, nec felicior, duin hyposialioam panis cum Porro Salmaziua, sub eiiienlito Verini nominc,
verbo Dei, Don tamea cum Cbristi humanilute, in non inRupertum modo, sed et in llaimonem Hal-
allarissacramento unioneni concludil (15'J) anti- berstailenscin, Remigium Remonsem, Valeramnum
quissimam esse, et a vetustis Patribus crcditum el alios (luusdum hunc rolunilit errorcm, quusi qui

truililamque. t^ed vero sibi miiiirae constuns, post senserint Divinitatem, (]u.T! cojlum el terram implct,
aliquu (ttSO), iticil anliquos ('atres hypostaticam et quaj Christi corpori in ccelo manet unita, hypo-
panis cum diviaitate conjunctiouem iiec tenuisse slalica eadem unione panis substantix in aitaris
nec docuisse. sacramenlo sic conjun-ii, ut panis hoBC substantia
Eadcm versatili mente, postquarn (in.xit ex recen- absque ulla sui transmutatione lieret, esset, el vere
tioribus Kupertum Tuiiiensem in lib. ii De divinis dicerelur Ghrisli cirpus, unum cum eo quod sedet
ofliciis, cap. 9, hanc divini Verbi cuin pane hypo- n a dextris Dei.
staticam unitatem sic tradidisse, ut solam divinita- Sic sibi mendax quod struit eTcrlit. Remigio qui-
tem ponerel (161) Christi qiiae pani inystico adha;- dein siniiliailixisseet sensissoUupertum in Apolo-
rebal eodem modo quo divinilas in personu ejus el gia vidimus. At quurn catholicu utriusque sit (io-
vero corpore cum humanilate juncta est, paucis in- ctrina, cl ab hypostatica impanatione distans, ex
terjectis (162|, nostrum Tuilieiisem in oppositurn eurum verbis, el ex ipsis dialeclicse regulis ibidem
errorem novo fifimento trahil, scribens quod Ru- demons;ravimus.
fusiori exposilione
pertus, suis in Exudum Commentationibus, non Nec Remdnsem, sed iiiagis Antissiodorenseni
solam Christi divinitatem cura pane sacramentali huncce Remigium exacta crisis pronuntiasset quse :

conjunctam essevull, sed ptiam humanitatem cum ;

nec Valeramnum ista scripsisse censuisset, qui vel
Dcmpe Rupertus in E.coium ail ; « Quomodo Ver- nunquum fuit vel, si ox adductisin priraa Apolo-
;

bum a summo demissum caro factuiii est, non gis parte Valeramnus cst, de bis saUem nihil us-
mutatum in carnem, eed assumendo carnem sic ;
quam scriptis mandavit, utin ea dissertatione ad-
panis yinum. »
el notavimus.
Haec autem Ruperli loca, quas in Apologia ex inte. Injusta ergo omni ex parte et prorsus inerudila
gro protulimus et mente sincera explicuimus,nullara Simplicii Verini, in libro De Iranssubslaniiaiione, de
hypostaticB illius impanationis sive divinitatis sive Ruperto Tuitiensi censura.
humanitatis Christi lldem faciunt sed, Incarnationis

(159) Pag. 383. (162) Ibid.

(160) Pag. 394, 395. (163) Pag. 395.
(161) Pag. 184.

R. D. D. RVPBTLTl
ABBATIS TUITIENSIS

EPISTOLAAD CUNONEMABBATEM SIGEBkEGENSEM

Cuicunque fideli animffi, dum Verbo incarnato J) scabellum pedum terra est {[$ai, l.xvi) eodem ore
quodlibet impendil officium pietalis, non indignan- tuo dixisti Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus,
:

dum esse censet ejusdem Verbi auctoritas.lam vera usque ad consummationem sxculi [ilatlh, xxviiil.
quum uiansueta, cum dicit Quid molesli estishuic
:
Ergo qucdam quiilem modo me autem inquit, non
mulieri? Bonum enim opus operaia est in me. A'(im semper h<xbebilis, scilicet praesenlia corporea, prae-
semper paupetes, inquit, habetis vobiscum,me autem sentia visibili; quodamautem modo vo/izscum «im,
non semper habebiiis [Mallh. xxvi). Nunquid enim, ait,omn!7'u.s diebus usijue ad consummationevi sxculi
quia dixit, me autem non semper luibebitis, et hoc videlicet incircumscri(.t»e divinltatis praesentia in-
dictoincoelum abiit, idcirco jarncapulet pedes ejus corporea, prsesentia invisibili. Constat autem quod
unguento pretioso nemo ungil ? At tu idcai, cujus ea quae tunc, circa corpoream visibilemque illam
magnitudinis non estfinis, cujus caelum aedes,cu]\i3 praesentiam, gesta sunt eorum quae sub ista incor-
 19S RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 196
poreaet invisibili praesentia, gorenda erant praesi- A "t 'n notitiam venirem tu« charitatis et fldei.utque
gnativa fuerint. Muiier videiicet quae fuerat pecca- postmodum migraturus ab hoo sasculo Patermeus,
trix, pretiosum effunderet unguentum super
cum vir vitae venerabilis etsapientiae memorabilis.Beren-
caput,et super pedes quoque, ul Joannes refert, garius abbas Sancti, Laurentii, in publico motite
ipsius recumbentis in domo Piiarisaei {Luc. vii ;
Leodii tuscommittererfidei.tanquam pupillum tu-
Joan. xn), Ecclesiamde gentibiis prsesignabat^quce tori. Solus enim is qui nunc successit ei, vir fidelis

nuncilludspirituaiiterHgit.admissainillamdomum prudens Heribrandus, qui ct ipse litterarumpe-

et

Judaici populi, de qua Apostolus ait Quorum ado- : ritus pueriti» meae magister exslitit, illuc usque
plio est /iiiorum, ctgloria,ct tcstamcnlum, et legisla- non possit mihi patrocinari, quo sicut scis invidia
tio, el obsequium, et promissa, quorum Patres ex perveneral nominis mei.Recordabor ergonunccla-
quihus Christus secundum carnem, qui esl super om- moris mei.etsomnii jure inter seria computandi,
nia Deus benedictus insxcula. Amen {Rom. ix). Illuc quoniam non dubito illud prtesagium fuisse hujus
inquam,admissa, ita ut idem Apostolus dicat ynm rei quae nunc accidit, quod scilicet ille, quem jam
:

non estis hospiles et advenx,sed eslis cives sanclorum dixi, nioriturus in manu sua me dereliquit, inimi-

el domestici Dei {Ephes. ii), famiitum hoc pietatis citiassustinentem odientium megratis(Psa(.xxxiv).
officium Uomino JesuChristo spiritualiterinpendit. n Recordabor, inquan.clamoris mei in nocturna vi-
Et aliter quidem in activa, aliter autem in contem- sione,quando clamabam sicut in responsorio can-
piativa vita. Nair in activa, pedes tantum ungit tare dldiceram,ciamorem illum magnumetnovissi-
dum pauperibus vel egenis pro nomine ejus.cujus mum B. Dionysii Areopagitae : <- Nunc jam,Domine,
tanquam capitis membra infima sunt,corporalibu8 per coronam martyrii cum fratribus meisservistuis
ministrat snbsidiis. In contemplativa vero, caput suscipeme. » Cantabatur nescio quid decontra,et
et pedes ejus gratiosiusungit,dum de fideli sancta- circa me,in medio quasi magnaeecclesiaechoris for-

rum medullaScripturarum, pium con-

radice, sive titer et altissirae perstrepentibus, et opprobria
ficiens sermonem suavitertractat,quantum potest, exprobrantiumatquecontendentium quae nunccci-
quia in principio erat Verbum, et Verbum erat apud derunf super me (P5a(.LXvni),illa cantationis ima-
Deum, et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio go per contrarium yaticinabatur. Stabam interim
apud neum,omntapcripsum facla sunt, et sine ipso taciturnus et mitis, quia conjunctus eram lateri.et
factum est nihil {Joan. i). Itemquc, quia Verbum manu in manum tenebar jam dicli abbatis mei,cum
caro facium est, el hahitavit in nobis {ibid). Cum igi- ecc? illequasi alienaemanui.manum meam indidit
tnr tale quid facimus,ne indignentur discipuUDo- iniro modo,quem vix eloqui possim, videlicet tan-
mini, memores quia ipse dixit: Sinite illam. Quid quam in chirothecam, singulis digitis meis in sin-

illi mcilesti estis 1 Qtiod habuit hsec fecit, prxvenit ^ gulos manus illius digitos iramersis. Quid illa mihi
corpus meumungere in seputturam{Marc. xiv). De- raanus, Pater mi^nisi patrocinium significavit tuae
lensaestillo defensore,qui cor ejus melius noverat, charitatis ? llle enim rebus excessit humanis,etme
fecitque sscurior de suo quod sibi complacueral, contra quem plurimi jam fuerant incitati ; in nianu
expendit ubi voluit, et in quo voluit quod de suo tua, sicut tute,scis,doreliquit.Cantabatur itaque,ut
emerat. Quanto meliussic expendit quani si vendi- jam dixi, et multiplicantecantilenam turba,vocalis
disset Judas,ut volebat,treceiitis denariis furlocu- fragor invalescebat.Erupitandera in vocem magnam
lorum Doraini? Nunc enim domus impleta est cx et aUam.et mihi sua pulchritudine et com-
ipsi pro
odore unguenti {Joan.xu), quia ubicunque prcTdi- positione valde auditu mirabilem,omniuin oculisin
catur Evangeliura, dicitur el quod haec fecitin me- rae conversis.decantans jara illud dictum respon-
moriam ejus {IUatth. xxvi) fetorautem furtiet in-
: sorium B.Dionysii,me manu deducente, quamjam
vidiae illius in aeternum non delebitur. Nosti h«c, dixi, manum tuam figurante, ut nunc res ipsa pro-
Patermi Guno, abba venerabiPs et venerabilium bavil. Tua namqueposi Deum ope maxime tutus.et
studiosissirae litterarum, quodi|ue eo majus est, fretus testimonio, ecce respondeo exprobrantibus
monachicae columna religionis,qui in monte Sige- mihi verbum (Psa/. cxviii). Et dum facis otium scri-
ber^ensi,ad memoriam sancti archangeli Michaelis D bendi auctoritatemque concedis superno muneri,
jam ecce annum ab ordinalione tua agensduodeci- quod raihiaspirasse spontetestaris,ad auditum pu-
mum (qui est ab Incarnatione Doraini millesimus blicum procedithocopusquodanletecognitumincoe-
centesinius septimus deeimus, cum indiotione de- peram ad gloriam et honorem sanctce etindividuae
cima)Christo fidoliter obsequendo, bono hactenus Trinitatis. Proposueram enim tripartitum hoc face-
imples odore domum Domini. Nosti, inquam, hasc, re, ab initio primae creationis usque ad finera sae-
nisi quiatu, imo per le Christus praesidio adfuit, culi, ita videlicet ut primum ab ortu primae lucis
nimirumqui molesli fuere huic operl.tantummodo usque ad lapsum primi hoininis. Secundum, ab
dictis, fremuissent etiam in me factis.Quasi paxillius eodem lapsu primi hominis usquead incarnationem
tu mihi factus es, fixus in loco fldeli {hui. xx i), vel passionemsecundi horainis Jesu Christi FiliiDei.
in quo spei meae possit vasculum suspendi.Proinde Tertium,extunc usque adscecuiiconsummationem,
actum est, credo, per proviJenliam Uei et Patris, id est generalem mortuorura resurrectionem,ejus-
eine quo necunue passer in lemmcBidii {Matth. t), demoperia dividuum sit.EtprimumquideraPatris,
 197 PROLOG. IN LIBHOS DE OPKRIBUS TmNITATIS. 198
socundutnFilii.tcrliuir. propriumcslSpiritussancti- A clorinm tosumonii, magis tcstimoniuni perla-
licct

Fucimuaorgo de proprio Putriaopcre, a primacrca- lum usqiie ad effuaioncm siinguinis, Gra;co nomine
tiono, id esl iil) inilio qiio crciivil Dous cocium et martyrium, prni.ter inaigne signilicutionis ad uu-
terram, usqueiid id quod Adaiii de parudiso ejeetus gcnduiu appidlari complacuerit. Porro lcslimoniuin
est, libros tros; deindo de proprio rdii opcrc, quo Veritatiquicunquo perhiljenlccrtissimoabipsusunt
a justitia vol morto Abel paulutim pcr lijiurns et vi- veritate coronandi, quac ctcum ipsis fratribusmeis,
siones prophoticas nobis appropinquans Verbum servis suis, me
auscipere et adnumerare dignetur,
Domini pervcnit usquc ad susceptionem carnis et tcstimonium sibi perhibenlein vocc et litloris.Inter
mortem crucis, libros triginta. Deinde dc proprio eos libi et omnibus sil pars in islo, el omni bono et
Spiritus sancti opere, scilicet ab ini-arnationcejiis- (idelisermoneDomiiii, per quos Christosuffragante
dom Chrisli Kilii Dei vivi, qucra de Spiritu sanrto anima; me.Tp, et quodammodo dicenle : Bonum opus
Virgo concepit incorrupta, usque ad finem ssculi Oferata estinme ;
prcEvenileiwn corpus weum ungere
libros novem, siinul liunt libri quadraginta duo. iii sepuUurum ( Varc. x\w), videlicet non jum meara,
Verba ergo ipsa quiu fiunl hujusinodi Nuncjam, : sed suam,licuit et vacavit mihi utcuin)ue et ubi-
Domine, per coronam martyrii cum fratribusmeis cunciueccDptumopus (riennio perficere^quod sancta
scrvis tuis suscipe mc. Juvant, fateor, dulcemque n Trinitas, cuidicavi illud, digoetur inodorem suavi-
inihi faciunt hanc ollani spei inea!, quia videlicet talis acceptum habcre.

per coronam marlyrii, idera estacsi dicam peryi-

PROLOGUS RUPERTI
IN LIBKOS

DE SANCTA TRINITATE ET OPERIBUS EJUS.

Kacies Moysi cum ubique ex collocutione Dei (lixit evangelista Joannes deVerbo,quod inprincipio
spiendida sit, et idcirco ligurativis cum vocibus Deus apud Deum erat, omnia per ipsum facla sunt
sensumsuum,qui perfaciemintelligitur.velareopor- (Joan. i). Porro septem boni operis ejus species,

tum veroin creationemundi tanti splendoris

tuerit, septem dies Dei sunt, quia videlicet propterbonita-
est,quantum ferre nequaquam potuissent universi (J
temsuam, quaeest septiformis Spiritus sanctus,hoc
lilii Israel, nisi illum grossiori lextu litlerae, quasi Verbum de corde suo Pater ^enuit, quia septies
pannis infanlii, obvolvisset. Narratenini nobis,in dixit, ot dicendo septem opera valde bona fecit
quantum homo ex coUocutione discere
pr.-edicta Dei (Gen. i). Licetautem fulura sit octava dies, nihilo-
potuit,illam ineCfabilem gcniturara Filii Dei.dequa minus tamen operis Dei septem sunt dies,quia vi-
dicit ipse Deus Pater in David : Erurlavilcor metim delicet homo, cujus universalis resurrectio dies
verhitm bonum, dico ego opera mea regi. Lingun mea oclavus est, non in alia, sed in ipsa qua conditus
calamus scribie velociier sciibentis {Psal. xuv). Nihil- fuit specie, resurrecturus est.
omlnus soptem spiritusUeidinumerat.quos
et illos Horuni dierum singuli ex vespere constant et
hodie missos in omnem terram sancta calholicano- mane,quia profecto omne quo factum est,in Verbo
vit Kcclesia, sciiicet spiritum sapientiae et intelle- Dei erat,anlequam fieret.Nam quod factum est in-
ctus,3piritum consilii el furtitudinis, spiritumscien- qiiit evangelista, in ipso vita erat (Joan. i). Et ve-
ti«B et pietatis, et spiritum timoris Domini.Haecsine spere quidem erat, cum adhuc quod lactum esl.so-
dubiosiabsquevelan inepalam oranibusscripsisset, lummodo vita esset inipsoquia videlicet latebatin
sicutnunc ubique iu tolo mundo praedicatum est, secreto Dei luminosa facendi hsec orunia potestas
ex quo jam glorificato Jesu et Spiritu dato, reoelala n velprcBScientia.Tuncautera manesplendidum venit,
(acie gloriam Domini speculari licet {II Cor. iil), quando haec vita qus in ipso erat, in actum vel spe-
prcfecto nimis cornutam faciem, nimiuniDeisplen- cies rerum patenterelTulsit. Dehis omnibussuis in
dorera impatientibus lipporum oculis objecisset.Al locis plenius dicendum est.
ille velamen talis litterae faciei prudenter op- Igitur adorandam sanclas Trinitatis gloriam, in
pandit : Dixit Deus : Fiat, et factum esl (Gen. i). hac peregrinalione qu8erenles,operum ipsiusspecu-
Septies dixit, et seplies dictionis suee bonitas sibi lumsensibusnostris admovemus, ut quiaprocondi-
complacuit, et septimo die requievit [ibid.). Hoc ta- adhuc oculos in splendo-
tione mortalitatis infirmos
lis lilleraBvelamine subjectoinvenies illud quod ait rem majestatis ejusfigerenon valemus,saltemopera
Dixit Deus : Fiat, hoc ipsum esse quod ait Paterin ejus contuentes in lumine ejus aliquando, sine
David : Eructavit cor meum verbum bonum, vel quod errore ambulemus. Est autem tripartitum ejuadem
199 RUI'ERTI ABBATIS TUITIENSIS 200
Trinitatis opus, a conditione mundi usqueadfinem A protendat viscera sua super nos hactenus justecon
ejus.
T,-
Primum _^L _i„ I.. 1 ;«..„ «„j
est ab exortu primoe lucis usque ad
; — tnr^tn
tenta, ^;.^^_: j;i„_i i
raiserirorditer laxat,
-i_-j:_- m-i?
et redivivus Filius ho-
i

lapsum primi hominis. Secundum, ab eodemlapsu minibus persons unicooperan-

insufflat, et sic duae

primi horainis usquead passionem secundihominis tur veruratiimen propria Spiritus sancti persona
Jesu Glirisli Filii Dei. Tertium,a resurrectioneejus- Patris et Filii donura vel gratia est, tota exornatio
dem usque ad saeculi consuramationem, id estgene- creaturap, rationalis est.

ralera mortuorum resurrectionem. Et primum qui- Krit itaque in honorem Patris, et Filii et Spiritus
dera Patris, secundumautem Filii, tertiuni veroSpi- sancti hoc opus tripartitum. Prima pars, de primr -

rilus sancti proprium opusest. Plane inseparabilis rum hebdomada dierum. Secunda, de hebdomada
Trinitas,unusDeus iuseparabiliteroperatur.Verum- sequentium mundi a?tatum, Tertia, de gemina re-
tamen singulis horum, id est, Palris et Filii,etSpi- surrectione raortuorum. Unde utraque heddomada
ritus sancti, sicut personi-e proprietas, ita el inper- suppletur, et in octavara perficitur. Priraa namque
fectione mundi consideranda est actio propria, vi- resurrcciione aniraarum, quae est remissio peccato-
delicet utPatris creatio, Fiiii rederaptio, sanctiSpi- rum, mors peccati, quas est post septem dies ad-
ritus
^...^.^ propriumsit
^.^^. opuscreaturaeinnovatio.Denique,7
--I 1 missa, deietur;t seounda resurreclione corporum
'
t

cum Pater per Verbum orania facit, et Spiritussan- g raors omnis carnis per septem slates mundi mor
ctus superfertur aquis, cooperantur quidera duae luovum absorbetur.
personae uni operanti. Verurataraen ipsa verbi di- His ita propositis, jarn nunc aspiciendum est ad
ctio, vel Spiritus emissio, propria Patris actio est. ostium apcrtura in ccelo, et ad sedem positam in co,
Item cum Filius, id est, Verbum Patris,ad salvan- et supra sedein sedens, qui omnia condidit, exoran-

dum roundum ingreditur, Pater quidem illud de dus est, per seplera lampades ardentes, quas ante
corde suo eructat in uterum Virginis, et Spiritus Ihronum suum appendit, et per septem cornua,to-
sanctus corpusculum illi de materna substantia tiileiiique oculos Agni, qui estin medio throni siii,

corapingit, et sicduae personas cooperanturuniope- ul praediclum creaturae ornatura, ter seplenarium

ranti : Verumtam.en sola Filii persoaa est,quae car- digne nobis disserere praestet, secundum veritatem
ne induitur, pariterque moritiir. Nihilominus cum libri magni, quem de dextera ejus idem Agnusacce-

perejusdem Filii passionem

Spiritus sanctus in pec- pit, et aperiens ut solus erat dignus, septem ejus

catorum remissionem datur, Pater quidem, ulille signacula solvit {Apoc. iv el v).

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS

LIBRI XLII.

GOMMENTARIORUM IN GENESIM
LIBER PRIMUS.
(Gen. cap. 1, vers 1-25.)

CAPUT PRIMUM. (
sunt cceli el ierra, et omnis ornalus eorum. Sane
coeli noraine, invisibilis illa sanctorum angelorum
(^MoA extra se sancta Trirtila^ non hahuerit exemplar,
ut conf/eret hsec tria, coslum, terram et omnem or- patria, terrae autem vocabulo visibilisiste mundus
natum eorum. designalus est. Porro, ornatus coeli, angelica crea-
(Cap. Scripturarum omnium vertex sublimis,
I.) tura ; terrae autero, cum caetera quae nascunlur, vel

iiber Geneseos sic incipit In principio creavil Deus

: suntin ea, tum praecipue genus humanum est.Quod
coelum et terram. Duohus istis, scilicet ccelo etterrs, habuit exemplar faciens haec tria, nisi seipsum,Deus
postmodum adjicit terlium, Jicendo : Jgitur perlecti unus, qui est Trinitas ? Plane non ideas, id est.
 201 DE TIHNITATE ET OPERinUS EJUS I.IIlll! X!,II. — IN GEN. LIB. I. 202
formas, quas philosophi Sfncularcs erfinxerunt.seil A Renediram, \nq»\i, tibl, et
multiplicabo semen luum
„..._i^ ...^ :
soipsum l>atcrDi-'U3 ,8eipsum,inquam,nUpntliiDcns . iinti stillus cccli,dlienediicntur inscmine iuo
_
omnei
unus Pater et Fiiius, cum co, qno paritcr utcrqiio genlrs terrx,quiaobedisti vocimrx(Gcn. xxii).Recle
naturallter ornalus est, sancto Spiritu.dum non ao- igitur ct nohiliter liber islo dicitur Oenesis, quia
lum coliim incorporcum, scd etiam corpulcntam cum gencrationibuscmli et lerrnp,utramque eloqui-
creavit substantiam terr.T,et utrumquesimili comp- tur generationcm,uniu8 ejusdemque Dei, et homi-
sit ornalu, coclum scilicct.nngelicis spiritibus, tcr- nis Cbristi l'"ilii Dei. Nuno demum ipaa libri verba
ram autcm implcns bominibus, quos .Tqualcs an- audiamus. Ait
gelis csset faclurus. Coclum quippe et tcrra dum
crearcntur, jam tunc in consilio creantis,oui non CAPUT III.

ncccdit consilium novum, illurt placilum rrat ut Quod Filius siue Verbum, per quod ccelum et terra
creala sunt, principium sil.
Dei Filius tcrrenam substantiamindueret; acproin-
de coclum rccte secundum pcrsonam Patri?,'trirram !n principio creavit Deus nvlum et lerram. Cum
auteni creatam esse intelligimu3'sccunduin perso- ipsa creatio principium mundi sit, cur sic dictum
nam Filii,utriusque autem, sciliret cccli et tcrrae, est : In princip'ocreavil ? Idem enimest ac si dice-
ornatum eorum secundum propriam personam Spi- n retur ; In principio principium feclt;sed si hocmodo
B
ritus siincti esse factura ex eo maxime liquet, quia vulgariter hic accipias principium, cum dicitur in
priusquam raundi creaturam ornari cccplum csset, principio crcavit, vitiumest in superfiuilale diclio-
Spirilua Z)L'i,inquit Scriptura, /frc/in/u?- super aqttas, nis. Bene ergo hoc loco principium sic accipitur,
et c.vinde, septiformi ornatu expleto, requievil, ait, tanquam proprium quoddam Filii vocabulum.quia
Deus ah omni opere ,^uo,videlicel eo quod illam effi- videlicet sio ipse voluil, qui cum interrogaretur
caciter creaturam in operc artis suae esset assecu- a Judasis : Tti quis esl Principium, n]t,qui et loquor
tus, supcrquem requiescere haberet Spirilus ejus, vohis (Joan. viii). Nam vere in hoc principio creavit
qualcm faccre vel invenire gestiens, ante super coclum el terram Deus, quia omnia per ipsum facla
aquas ferebatur.Igitur non e.\trinsecus qua;ras,aut suiit{Joan. ]). lloc et alia Scriptura fatetur, cum
suspiceris fuisse exemplar; sive quasjdi.xerunt sa- dicit Omni», in sapienlia fecisti \Psal. cni), quae
:

piontes hujussaeculicrcaturis adjutrices ideas(16i), videlicet «apientia non est alia quam Verbum Dei,
quia profecto, cum prseler Deum nihil cxisleret,so- Verbum Dcus.qui.ut jam dictum est.scipsum prin-
la sibi, ut bsec tria faceret ; exemplar fuit Trinitas. cipium nuncupavit. Xon quidcm nativa Scripturae
CAPUT II. hnjus lingua,scilicet Hebraica filium et principium
Cur dicatur (fenesis. eadem voce significat, filius quippe 6e»,principium
NamantequamipsaScripturae verba ingrediamur ^ vero 6/'fsi7ft diciturinilla liDgua,sedet hoc d
qusrendum est unde, vel cur liber iste Genesis quod etsi non voce,sensu lamen Filius principium
vocetur. Etenim tilulus iste, bene perspectus, vere est. Filius est, quia de Deo natus.Principium, quia

secundum nomen suum libri hujus celsum illumi- creaturarum omnium prima et efficiens causa esse
nat caput. Dicilur enim titulus a Titane,id est sole, probatur. Itaque in principio, id est in Filio, in
quo mundus isteilluminatur.quiavidelicetprcescri- Verbosuo, in sapientia sua creavit Deus coelum et
ptione, quam titulum dicimus, quasi praemissolu- terram. Creavit, inqua-n, id est, non ut philosophi
mine, libri sequentis introitus aperitur. Unde ergo genlilivim vane putaverunt,?ibi cosvam habuit hy-
liber iste Genesis dicilur ?A generationibus coeliet len,sive materiam.sed de nihilo fecit coeli et terrae
terr8e,imo a generatione illius Diei quo istae genera- substanliam.Quodsiquisobjiciat bominem quoque,
tiones creatae sunt, anlequam fierent,sicut in hoc cum non de nihi!o,sed deterra factus sit, creatum
libro scriptura est : Islx generationes ci£li et lerrie, dici, sicut scriptum est : £( creavit Deus hominem
quando crealx sunt in die quo
Deus cofhim, etfecil ad imaginem suam, ad imaginem, Dei creavit illum ;

terram,et omne virgultum agri,anlequam oraretur in vel quod item dictum est Creavitque Deus cete :

terra,omnem herbam regionis priusquam germinaret. grandia ;dicimu3 ad haec,recte dictum,eoduntaxat

Quis est quo hsccreata sunt,.intequam D respectu quia jam ipsa, de qua products vel sum-
iste dies in
orirentur sive germinarent.nisi ipse quemannun- plaesunt species, creata fuerat materia, quibus no-
tiaraus,diem ex die,diem,inquam, ex die, id est, minibus,scilicel cobIo et terra, ut supra dictum est,
Verbum ex Patre, in quo.sicut ait evangelista, vita significari universaracreaturamvisibilem et invisi-
erat (Joan. i), quod fdctum est antequam Qeret. bilem simul. Et nihil excipi, ex symbolo quoque
Hujus enim Verbigenerationem geminam liher iste comprobatur apostolico.quocum dicimus Credoin :

coctinet: alteram, quae Divinitatis alterain, qu<E Dcum, Patrem omnipolenlem, crealorem casli et lerrx,
;

humanitatis est. Divinitatis namque genituram, nihilcreaturarum adjicientes,cunctahis nominibus

sicut jam in pr«fatione dictum est, in eo tetigit visibiliasimul etinvisibilia,nascomprehendissenon
quod ail de singulis Di.vit Deus Fiat. Et facluml
: dubilamus. Nam in alio nihilominuscatholicofldei
:

es/.Porro generalionem humanitatis in eoliber iste symbolo cum dicimus : Credo idunum Deum, Pa-
patenter exprimit,quod ad Abraham loquensDeus: trem omnipotentem, fariorem ca?li et lcrrgs, statim
(164) Ideas Platonis intelligit. exponentes quid dixerimusca/t ^/ /m*a!]subjurgi-
PATflol.. CLXYII. 7
 203 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 204
mus visibiliim omnium et invisibilium. Igitur,quod A de benevolentia collaudandus est.At vero raundus.
dictum est.j» principio creavil Deus ccelum el terram, el orania qua; ccelo et terra conlinentur, quKdam
idem Per Filiura suum Deus
Gst ac si diceretur : clarissima sapientia; Dei eigna sunt, quas videlicet
Patercreavitoranium visiljiiiumetinvisibiiium sub- sapientia sive Verbum sic erat in corde Dei, prius-
stantiam universam, talem adhucqualem subsecu- quam ista fierent,sicut in corde tuo sapientia vel
tus terram exprimitrre/va autemeratinaniset vacua. ars prius est quam notalis visibilibus, aut opere
CAPUT IV. aliquo illam significes. Unde evangelista cumdixis-
Cur non ilixerii Deus, Ftat ccelum, et fiat terra, sicut set : Omnia per ipsum facta sunt,elsine ipso factum
divit, a Fiat lux.» es! nihil [Joan. i), slatim adjecit, quod lactum
Quare autem non dictura est : In principio dixit est;in ipso vila erat{ibid.). Quae videlicet sapientia
Deus Fiat coelum et fiat terra, et factum est ita,
:
Dei, ut soiretur, ut 3 esset, unde vel a quibus co-
sicut postraodum dicitur Fiat lux, et tacta est lux
:
gnosceretur, creavit Deus ccelurn el terram,Bi posuil
eto. Adquod triplicitcr rospondendum est. Primo, in ccelo angelos et in terra homines,qui ex se ipsis
quia cum, ut jam dictura est, ipsum principiura et ca>teris qua facta sunt,tantum arlilicem utiliter
Verbum Dei sit, superfluum vel ineptum fuisset cognoscerent.Ergo nisitunimium ingratus sis,non
dici :In principio dixit Deus,taQquam si diceretur: Deum in hoc mutabilitatis accuses, sed de magna
r.
In Verbo suo dixit Deus.Deinde quiaverbumimpe- benevolentia collaudes, et supplices gratias agas ei,
rativum,quale est hocquod dicitur fiat, incongrue quia,propter graluitam bonilatem suam, in princi-
proraittit,ubi nondum esl aliquidcuiimperolur,vel pio ereavit Deus coslum et terram. »
pra3ceptum ponatur. Noiidum autem eral aliquid,
si, ut vere credimus et prajscns Scriptura testatur,
CAPUT VI.
Quare in i/lo priticipio inteltiyendum sit ccclum.
ccelum et terram creavit,id est, de nihilo fecit
Jam quidem cura audimus ccelum et tcrrum, ani-
Deus. Ergo ne nihilo prEeceplum dedisse diceretur
malishomo, qui nunquam in ccelo conversatus est,
Deus quod incongrue esset, rocte prius scribitur
nec dicere potest cum Aposlolo : Vestra autem con-
inateriam qualeracunque confus:im sive informem
versatio inaelis cst {Pliil. iii) ; hio talis nec opinari
creavisse, et deinde prasceplum rei jara existenti
sit vel fuerit, m ox
potest qualis habitatio cojlum
dedisse.ut discretas ac speciosas,quas non habebat,
ubi crcatum quippo cura nec spirilualis homo
fuit,
assumere vel produceret formas. Tertiura nihilo
quanlumcunque ccelestia contempletur, dum vivit
minus et hrc sciendtim tantarura scriptoremrerum
sufficienter dijudicare possit, nisi quia magnus el
sicdicerodebuissetquatonus nulli vacaret suspicari
immensus locus,magna et spirilualis est Patrisdo-
quod, ut supra dictum est, quidara de corde suo •,• i,
•
i. •
.
/ ... . ,. .,. , ,. ., r. mus,in quaab initio mansiones mullae parat£Bsunt
linxerunl philosophi, scihcet muodi quidem spe- ^^ , ,• ,• , .• . • ., ,• ,

beatis angelis et sauctis hominibus, ubi localis est

(;iem,vel rerumquain mundo sunt.formas diversis
et localiter sedet secundum verura hominis corpus,
simas fecisse,verum hylen.idest matoriam, de qua
Pontifex sumraus, qui penetravitcoilos, JesusC.hri-
cuncla haec facta sunt, non a Deo factam, sed Deo
Etus Filius Dei.Cujus videlicet spirilualis habitatio-
seraper fuissa co.-Eternam.Igitur quoinodo dici de-
nis coraparatione terra est quidquid carneisocuiis
buii,sic dictum est, quia in principio creavil Deiis
cernitur,utrccte per Psalraistam ca/umcfe/idicatur,
coetum et terram.
qui cum prairaisisset : Dencdicti vos a Domino, qui
CAPUT V.
fecit ccclvm el terrum {Psal. cxiii), statim subjunxit;
Quod non sit mutnliilitnli ascrihcndum quod fecit
Ccelum Domino ; terram autem dedit filiis homi-
caeli
Deus mundum, contra eus qui dicunt mundum Deo
coaeternum.
num {ibid.) Coelum coeli dedit, eo quod compara-
lione ejus hoc visibile firmamentum,quod secundo
Sed hoc mutabilitati Dei ascripserunt quidam,
die factura est, non jam ccolum, sed terra, aut, ut
quod fecit istum,quia non erat, raundum, illi vide-
multum, quidam terra ornatus sit, quia videhcet
licet qui volunt Deo mundum esse coffiternum. Di-
illud invisibileest,istudautemterrenis animantibus
xeruntque: « Aut Deo coa^ternus est mundus, aut
conspicabile est. Ulud, inquam, calum cffili.quale
certe rautabilis esl Deus. Si enira tandcm aliquando f)
factum sit,animalishomo nec opinari potest;terra
fecit quod in tantis aeternitatis suai spatiis non fe-
autem forte statira animo ejus talis occurrit,qualis
cerat,profecto novo usus est, ac proinde
consilio
irisua forma conspicitur, scilicet herba virenti, li-
mutabilis est.» Ad ha;c inquam:» Verissime, neque
gnisque ct pomiferis vestita arboribus, ct divorsis
mutabilis est Deus,neque Deo cofeternus est mun-
aniraanlium generibus plena. Proinde continuose-
dus.Nunquid mutabilitatc utitur quis, quando sa-
quitur Terra autem erat inanis el vacua,et tenebrce
:
pientiam suam nolens esse occultura,pulchrain ora-
erant super facicm abyssi.
tionemvelquidpiamejusraodi,quod utiqueinmente
habet Becretum,describit incharta peratramentum CAPUT VII.
et calamura.advocat multos ut audiant sapientiam Quomodo terra inanis erat et vacua, » ct guales

et intelligant utilem scientiam ?Nunquid mutabilis II tenebrse erant super faciemabijssi,

animi vitiodi;enduspst pro eo quia quod occultum Creatis, inquit, et co;lo et terra, coelum quidem
habebat uliliter fccit, in publico ut cognosceretur non omni oruatu inanc vel vacuum erat, quippe
auditorio?Non utique de mutabilitate culpandus,sed quod exlumine divinse majestatis resplcnduit,sicut
 205 m TIUNITATK KT OPHillijnS 1'MUS l.limi XLII. IN GH.V. Lin. I. 206
ad illius simililudincm ccplum islud visibilo et acr \ montorum, aquis, utpoto lcvior, euporemiDOt. Et
Bolia huju9 rcfulfjent lumine, vcrum terra, id cst quia por coDlum quoquc, do quo jam dictumcsl,tn
corpulenla substantin, inanis erat et vacua. Non principio creiivil Deuscivliim et terram, igncm signi-
«juidem ipsa a divina magnitudine rcmota cr.it, licari suspiratusest, (jualuur lantum cicracnta, sci-
cuin do illo verissimo Seraphim chiment, dicentcs : licet igncm, tcrrara, aoremaquam, hoc loco di-
el

Sanctiis, sanctiis, sancltis, Dominits Detis Sahaoth. numcrata «piritum hunc non
esse putavit, utpote
Plena esl omnis terra gloria ejus {Isa. vi), sed eam cogiioscens, qui plane non spirilus cst mundi.scd
majcstas eadcm, et si jam polestate, nondum tamcn Spirilus Dei, pra:sertimcum per tenebras, quaicrant
aclu impleverat velornatu, licet hoc prophctico de supcr faciem abj^ssi.vicinius acr possit intclligi,qui
praidicalione Kvangelii Christi dictum possit intel- dcsupcr nullis adhuc luminibus radiabatur, et id-
ligi, qua cfTectum est ut non jam una gens Judico- circo rccte tenebrarum nomino dcsignalur. Quaro
rum tantum, scd omnis terra Uivinitatis iraplercUir aulcm cum qualuor mundi elcmcnta sint, h«ec duo
notitia. Caetorum sccundum quod jam dicluni est, tantum, scilicct terram et aquam, scriptor sacrae
terra erat inanis et vacua, quia nondum illam Grca- hujus historia; suis nominibus e.xprcssit, ot aerem
torab aquis aridam sogregaveral, nondum firina- non proprio, scd tenebrarum nomino signific.ivil?
verat,nondum sidera ca;li hujus palla vestiverat, i» Vidclioct quia p(?rtinuil ad propositum ejus speoics
nondum tot crcaiuraruin generibus exornaverat. istas in ornatu crcaturiB, qua; lunc erat informia,
Itaque si diligcntor lilteram consideres, non cum tam diversas tara^iue multiplices tunc existentes
sua, quaj tuno apparot vlsibili specie, creata est iti dicere unde exorlae sint. Constat autem quia de
principio terra, sed eral inanis, inanis scilicet ab tenebris istis qua; erant supor faciem abyssi lux
omni gcrminc, quod nunc in ea radicalur, ct vncua, effulsit, tcstante Paulo, cum dicit : Quia Dcus, qui
videlicet a cunctis animantibus qua nunc in ea mo- dixilde tenehns lucem splendescere, 4 iilu.til in cordi-
vcntur.Prajtcreact tencbrx eranl super faciem abij^si, bus nostris {11 Cor. iv). Non ait, in tenebris, sed de
id est super profunditatem aquarum, quiB nondnm lenebris Deus lucem splendescere dixit. Porro de terra
divisa?, neque ut appareret arida, congregata; fue- et aquis productsB sunt omnium species rerum quas
r.int in unum locum. Tenebra;, Inquam, corporca; novimus. Solus ignis, licct gignenlibus tcrra! et
circa indiscretum inundi corpus erant, quia vidcli- aquis coopcrctur, nihil tamen ex ipso gignitur, et
cet nondum firmamenturaerat In medio aquarura, proindc dchoc elemento nonlnjuriasiletur,etu3(|uc
nondum ea quae corporaliter lucent in eo ct terram in quartum diem quo fons llllus, soilioet sol, in fir-

illuminant, sol, luna et sidera facta fuerant, qu.-c mamento llbratur. Solem enim fontcm esse ignis
di^uiuarto f.icta sunt. Itaque summatim brcvitcrque a;thorei physlci quoquc qui diligcntiores fuere atte-
tota priT3scriptaest creaturce informitas, tam inups ^ stantur.
et vacua, ut frustra esset in principio, id est In Filio, CAPUT IX.
creata, nisi quia Spiritus Dci ferebatur super aquas, Quodin capilc prxmonstratur Trinitas.
lil)ri

qui est tertia in Trinltate persona ; sic enim pro- Igilur In caplte librl splendide proemonstratur
tlnus subjungitur : Ef si'irit'a Dci fcrebatur super creatricis praesentia Trinitatis. Etenini In noraine
aqtias. Dci, Pater ; in nomlne Principii, rilius intelligitur ;

CAPUT vm. et qui superaquas fertur, Ipse est Spiritus sanctus.

Quomodo« Spiritus Dei ferebalur super aquas. » Jam quid tanto majestatls intenta praesentia factura
Ueinceps namque creaturoe ejusdem forinatio vel vel dictura sit audiaraus.Sequitur.
exornatio succedlt, tantamque ex intentlone Spiri- CAPUT X.
lus Dei meliorationem et tantuin inopia; suoe sup- Quod lu.i qux facta est angeiica sit creatura.
plemenlum capil, quantum pro modulo suo melio- Dixique Deus : biat lu.v et facta lu.v. Fortitudo et
ralur ovum quod calore volucris animatur et
in eo saplentia Dei magna et terribills, Inlento Splritu suo
pullum producit. Quid autem putamus esse hunc vociferantis super aquas, et ineffabillter claraantis
spiritum, nisi boniiatem amoremque Dei, amorem in virtuie et viagnificentia (P«aLxxvni), breviter at-
non aireetiium,sedsubstantialera,amorem,inquara, D que suaviter, cuin dicitur Di.vit Deus breviter, in- : ;

et vitara, virtutemque vivam in Filio et Patre ma- quam, nostris intimatursensibus.Quideniraexhac

nentera, velab utroque procedentera, Patri Filioque brevissiraa enuntiatione colligimus, nisi.quod cer-
consubstantialem. Hicnempe ferebalur superaquas, tissiraum est, quia per Verburasuum orania Deus
nihilominus ct super aridam quae sub aquis lalebat, operatus Nec vero ita sensibus pueri sumus ut
est.

quiavidelicet, magnosuper creaturamsuam Crealor puteraus Deum vocalem dentibus, palato et labiis,
affectu ducebatur, ut quia non poterat esse quod cum pleclro lingu.-u percussis, elementari sono di-
ipse qui creaverat, tales ex ea facerel formas, in xisse, Fiat lur > sicut nec in eo quod Spiritus Dei
quibus Crealori conjungeretur, conviveretque et ferebutur super aquas, phantasma illud admittimus,
conregnarelcreatura. Hic amor, h£ec bonitas Crea- quod stans aut sedens in allqua parte, magnum
toris Spiritus sanctus est. Quem nesciens Plato,cum anhelitum suumsuperaquasomnessufflandoemise-
banc Scripturara legisset, spiritum mundi, id est ril Deus. Non, inquam, sic infantiiiter, aut carnali-

aerem, arbitratus est, qui, aecundum ordinem ele- ter de Creatorc spirituura Deo sentimus. Se c : ..
 ,

207 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 208

illas affectioncsquibus mente promovemur, ut, eo A visibilis lux, heecastra visibilia secundum similitu-
modo quo dictum est, verba per aerem transcnr- dinemlucis illius suntfacta.ut cognoscatspiritualis
rentia mittamus, incommutabili alque impassibili homo sic sanctos angelos, in eadem feliciiate, dif-

Deo ascribimus. Quidergo? Quid in eo quod diotum ferentis esse honoris et gloriae, sicut alcUa diffcrt a

est, dixit Deus, nisi generationem Verbi c-eterni, stella in clarilatc {I Cor. w , comparatione
sic eos in

Verbi Deo consubstantiaiis, de cujus effectu et nos Solis 8eterni,scilicet Greatoris sui.veram lueem nou
el angeli rationales sumus, signilicatum intelligere esse, sicut stellae circa solem in loto hemisphaerio,
debemus? Vere enim sine voce n&tum et omnia nequeunt suumlumen ostendere. Hocanimadverso,
polentialiter continens Verbum tunc Paler actuali- jam non rairamur haisitantesquidSpiritusDei super
ter generavit, quando cccliim et terram creavit, aquasintenderit, quid vox Domini superaquas, quid
quando lucem et cnetera tecit. Emdavit ergo cor inquam, Deus majestatis Dominus super aquas in-
Patris Yerbum bonum {rsal. xliv), et ex utero, id tonuerit? Dignus enim est effectus hic qui totius
est de suM substantiiB secreto,nn/e ludlerum genuit Trinitatis moliminaconseoutus est, scilicetSpiritus

illud (Psal. cix), quando dixit; Fiat lux. Quid au- sancti super aquas spirantis, Patris intonantis, et

tem est hoc ipsumquod dixil: Fmf /wa;?Ouaenamest ipsius toDitrni, id est Verbi quo dixit, fiat. Siqui-

istalux? Videtur enim nonnuiis lucem tunc esse p dem talis creatura causadigna est, propterquam,
factam.non aliam quam aeris illustrationem, et te ut fieret, verbum illud intonatum est quod concu-
nebras illiis quae eranl super laciemabyssi, sic alte tiens abyssos, vel aquas {Psal. xxviii),et eas quse
rantibus nocte et die rilvisas, ut, peracto diurni tem- super aquas erant tenebras, hujusmodi lucis fecit
poris spalio, duodecim horarum scili'.;et, luxexslin- emicare catervas. Quid enim ? Nunquid putamus
gueretur et tenebraj succedorent,etitidem transacto quod de coelo fuerinlangeli, et non potius hic facti
nocturni temporis spatio, lux refulgeret, atque ila, et in ccelum translati ? (/ Cor.xw.) Nempe non ma-

per triduum, dies et nox, absque luniinaribus istis gis angeli facti sunt in coelo quam homo plasmatus

corporeis, sole scilicet et luna et stellis, ultro sibi inparadiso; plasmatus namque fuit homo extra
invicem cesserint atque succDsserinl. Sed hoc sensu paradisum,et positusin paradiso,sicut scriplumesl:
unus hic dies omnium dierum pauperrimus est, Plantaveral aulem Dominus Deus paradisum volupla-
quippe cum singuli dierum ceeterarum substantia- a principio^in quo posuit hominem quem formave-
tis

rum creatione vel formatione illustrati sint, hic dies niMtanimirumet ant;eli,extra paradisum conditi et
non nisi accidentiscujusdam coloreinslabili injecto in ccElum traDslati,nonnatura,sed gratia ccEJum in-

dimissussit,cumdiclumsit,/).a(/i(x. Nam qufficunque namquenemo vcnit.nisi qui super

habilant.De cojlo
10IIU.3 facta
caeteris dielius sunt, substantialia
lai^vu. ouiii., _uki... .....i. v.«..« sunt
— ..
.j ., et per-
^ w^„. omnesest,etindesuperomnes,quia
, .,.^_.„ ^j-..
j simplex
spiritus^ _..^.j, ..j..

manent, illaautem accidentalis lux tertio reaccensa

*-"
est,etnullocompositus est, undeet humanum spiri-
deinceps omninodeperiit. Et vide utrum condignum tum 5cum corpore induerepotuit,quod facerenemo
sittantsmajestatiutc.Tterorumdierumopera,verbi potuisset exspiritibus angelicis.Angeli autem etsi,

gratia, solem, lunam et stellas quae quarto die facta ad com[iarationem nostri,spirilus dicuntur etsunt,
sunt, etaquarum divisionera quaa secundo die facta in comparatione tamen Dei corporei sunt. Habent
est, statuerit m Sircuhimet in swculum sxculi.prx- namque, ut docti quoque et magni viri perhibenl,
ceptumque poneret illis quod non pneteribit {Psal. corpora ex isto aere crasso atque humido, qui ven-
cxLviii), npus autem primae lucis tale faceret, quod to flante sentitur impulsus, praesertim qualis erat
mutato consilio posl exiguum triduum funditus cum adhuc tenebrae essent super faciem abyssi,de

exstingueret, Quid ergo?An idoirco SpirilusDei fc- quibus, ut Apostolus ait Dews /«cem splendescere
:

rebatur supcr aquas, et dixit, ftal, quod dictum, ut jussit {II Cor. IV). Cujus eorum conditionis experi-
vere boni verbi eructationem, sancta miratur et mentum capere licet ex eis qui ceciderunt. Nam
concelebrat Scriptura, ut talis tantummodo lux homo mortuus redeundoin terram palam fa-
sicut

fleret accidens aeri interilura et nuUa creare-

mox cit quia de terra sumptus fuit {Gen. iiij,sic isti qui

lur sub8tantia?Melius magni et nominatissirai Pa- deserto perenni fonteluminis exstincti sunt obscu-
tres intellexerunt naturam angelicam, lucis nomine D ritate sua palam faciunt quia, de tenebris cum es-
signilicatam. Eorum sensum rationabilem magis sent, non natura, sed gratia splendidi facti sunt.
approbamus et uequimur, angelicam creaturam re- Quod bene idem Apostolus perspiciena, non ait :

cte lucem esse appellatam, lucem intellectualem, Deus qui dixit in tenebris, sed qui c/ixit de tenebris
lucem, inquam, non ^olum quia vim discernendi ha- lucem splendescere illuxit in laciem cordis noslri ad ,

bentem, verum etiara quia veri et incircumscripti illuminalionem claritatis in faciem Jesu Chrisli.
luminis gratia refulgentern. Etcnim utriusque propositiunculae non prava di-
CAPUT A'I. stantia est. Nanisplendet in tenebrislux veraDeus,
Quod non pro similitudinc, sed pro re vera lux dicla cum. sedentibus in tenebris nobis illuminare digna
sil angelica creatura. tiir.Splendescimus de tenebris nos, cum ab infide-
Noc vero pro similitudine, sed pro re vera luccm litate exeuntes in faciomejus perfidem aspicimus.
dicimus appellatam, id est mon ideo quod similitu- Ituquecum angelos, quamvis subtilia corpora, ta-
dinem visibilia hujus lucis habeat. Nam ista potius menex ipsorum origine haber8constet,exeoquoque
209 DE TIUNITATI': liT OPKIUBUS l-JUS llitUl XLII. — IN r.KN. I.IM. I. 210
liiiuct qiiiael locaies suiit, et, cum volunl, horni- A lucoai fuclain ab cu lurc quo) fecit.i.agnilico dcccr-
nibus apparciit. Quod non pcrmanont, aed
si idcirco Dlt.Ainictus numquc corpus quidcm ornut vcl ho-
ad lioram sumptum do aere corpua liubere putanlur, Dorut, 8cd ipse de corporc non cst. Iloc crgo cum
qiiia non scnipcr apparonl, et cum apparucrinl, dicil, futetur bculos spiritus lumen <|uidem esse,
repente disparcnt, nos cconlra diciniua Uomiiium sed tantuin distarc ab illo a quo crcati sunt, in-
nostrum post rcsurrcctionem tule corpus suum, circuinscriptu luininc, quantum dislal amicli;s a
utiquc torrcnum, sic c.xhibuisse ut cum vollet» cor(iorc,id cst,habcie<iuidein verumlumenDeuin in

repente hominibus appareret, el, cura vellet,prol'- ae.seddeejus substanlianoncsse.Sequilur: Bt vidit

nu3 evanesccret. Ilabent ergo angcli corpus, e.x illo Dcus tucem quodessel bona,dii isilquelucem et tenebras.
utique aero et humore super quem cum ferrctur GAPUT XIII.
Spiritus nomini, dixit: Fitil /k.c. (juare, inquis, non Qund lux « bona » dicta sil, non sicul de cxteris
illa
dcccclo fecit Deusangolos,ut esscnt nutura cajlestes? opcribus est dictum, « el vidil Heus quod csset
Videlicet, quia non idcirco fecerat Deus ccclum, ut bonum. »

inde cos crearct, aeJ ut creatos soia in ca'lum gra- Notandum in priinis quod diclum cst: Vtdit Deus
tia sublovaret. Sed hoc huius postiuodumdicciiius. luccm quiid essel bona. {Nemo enim bonus, nisiunns
GAPUT Deus l!\latlh. \]). Porro quicun<|uc bonus pra^dica-
XII. B
tur, sivo hoiiio, sive angi;lus, nonnisi rcspeclu boni
Quod illd lux confileaUir Crealon, secundum versicu-
lum psal. Kiii: « Confessionem et decoremindttisti, Dei recte bonus pradicatur, quia cum nemo sit

amiclus lumine sicut veslimetito. » bonus unusDeus, quicunquc bonusest, vel essc
nisi

Igitur non novo consilio uliturin nos Dcus, dura, dicitur,nonnisi in tantum bonuscstin quantum bono
ut supra prim» ori^inis nos reparct dignitatcin et Deo participatur. Proinile non dictum est Vidit :

lequales faciat angelis, hoc necessarium proponit, Deus terram <iuod esset bona, vel luminaria quod
ut renascaraur ex aqua et spiritu Dei (/onn. iii)' essent bona, quia videlicet bonitatis capacia non
baptizati in nominc Patris et Filii et Spirilus san- sunt. Dictum est autem de alnguMs, vidit Deus quod
cti. Nam et in conditione angelorum dixit, id e.st, esset bonum, id cst, bonares, bona, inquara, id est,

Verbum suum, quod est Kilius suus, edidil iJeus, et utilis res. Sola namque rationalis creatura divinaj
lertia persona, Spirilus sanctus, superaquas fcre- boiiitalis, id est spiritus Dei, capax esl ; et ideo
batur. Item non minus illis quam nobis humilitatis honio vel angelus tantummodo bonus absolute di-
commonitio est ipsa sui conditio, quoniam ut nobis cendus est, videlicet in quantura hoiuo velangclus
terra, vel pulvis, sic et illis ter.ebrosa abyssus exi- boni Dei particeps factus est. Igitur el hoc ipsum
stendi principium vel materia fuit. De tenebris judiciuiii quo vidil Deus lucem quod essel bona, lu-
enim jubente Deo, lux ista resplenduit, ut supra "*
cem illam cogit intelligi quK capax divinae est bo-
dictum est. Unde non ingrati Greatorem suum in- nitatis, lucem rationalem, lucem intellectualem,
cessabiliter laudant, confitentur, amant, adorant. angelicKcrcatura;splendidamdignitatem.yuouiodo
Hujus eorum laudis vel confessionis assiduitatem et auteiii dictura est, et vidil Deus lucem quod essel

incessabilem intentionem mirifice Psalmista his bonul Xonne antequam faceret, hoc ipsum viderat
verbis exprimere contendit: Confessionem eldecorem quiafacere bonum erat? Nonne et evangelisla sic
induisti, amictus lumine sicut vestimento {Psal. cii). dicilde Verbo isto in quo dixit, quia quod fa- fiut

lloc procul dubiode hujus lucis formatione di.xit. clumesl, in ipso vila erall {Joan. Ergo quod vidit, i.)

Sequitur eaiai.Extendens cattum sicu' pellem, qui id est, justo judicio ponderavit et conspectu suo
legis aquis superiora ejus {ibid.}, etc. Prius namque dignum duxit. Sequitur enim Et divisil lucem et :

dixit: Fiat lux, et factaest /u.c; deinde tirmiimentum tenebras. Divisio isla lucis et tenebrarum terribile
extendit, quod et ccelum appellavit. Ergo de pul- Dei judicium super diabolum esse|ractum insinuat.
chritudine laudis angelicae d\x\t, confessionem ctdC' De quo Psalmista: Tu terribitis es, inqiiit, et quis
corem induisti, adjungens, amiclus lumine sicut lesistc.t tibi^i E.vtunc ira tua {Psal. lxxv). Tanquam
vestimento. Magnificenlius et dignitatem ejus qui diceret: Quis tibi resistere G potest, cum ex quo
laudatureteorumquilaudantinstantiamexprimere D tibi quis resistit, extunc terribilis exarde.-:cat ira
non potuit. Suo namque indumento jure quisque tua? Nam ex quo diabolus resistit, id est, resistere
vestitur, quia non alterius, sed suum est; quod tunc voluit tibi, tu iratus es, et resistere non potuit
illum non dedecel, si secundura habitudinem corpo- cecidit enim angelus et factus est diabolus. Hoc ter-
ris ejus bene accommodatum est. Cum ergo dicit, ribile judicium per divisionem insinuatur lucis et

confessionem el derorem induisti, amplissime gratu- tenebrarum. Quae euim sunt istae tenebrce, nisi om-
latur, et optime dicit dignum illum esse tantiscon- nes angeli Salanae cum eodem suo principe? Has
filentium angelorum laudibus, et decere illum quid- utique lenebras Deus lucemque divisit, quia maloa
quid boni olamare possint, aul norint, eo quod ipsa angelos a bonis separavit. Divisit, inquara, separa.
substantise vel vocis eorura organa ille lecerit, et in tione immutabili, ita ut nec isti qui ceciderunt,
circuitu excelsi solii sui in magno honore feliciter resurgere,nec illi qui, cum peccare possenl, pec-
constituerit vel ordinaverit. Cum autem addit, cando cad^re noluerunt, ulterius unquam habeant
amictus lumine sicut vesiimento, nihilominus hanc vel possint peccando cadere. P^erbo ag^mque Deic<eli
21! RUPERTI ABBATIS TUITFEXSIS 212

firmati sunt, et spiritu oris ejus omnis virtus eorum A. scilicet Deus Deum, impassibilisimpassibilem, iin-
(Psal. xxxn). lata lux, isti sunt coeli. Lux, inquam, mutabilisimmutabilem,luxvera nihilominus veram
quam Deus a tenebrisdivisit et coeliquosVerbo suo. lucem, videlicet unicum Filium suum Dominum
quos Sijiritu,id esl amore suo Deus
: firmavit, ut noslrum Jesum Christum, ante omnem creaturam
jam obscurari vel dissolvi non possint : congreguns primogenitum, imoet unigenitum. Operatusestau-
sicul in utre aquas maris, ponens in thesauris alnjssos tem vestimentum suum, de quo supra dictum est,
[ibid.]: qu<Eomnia secundum litleram jam in illo secundum psalmura dicentem: Amiclus lumine sicut
exordio facta essedubium non est. Timeat ergo Do- vestimenlo {Psal. ciii), scilicetangelicamcreaturam,
minum ab eo autem commoveanlur om-
oninis terra, dicendo, Hat lux, et hanc mundi fabricam, in qua
nes inhabitanles orhem (ibid.) quia prolecto qualis fccitIwminem ad imaginem ct similitudinem suam,
tunc destruxit consiiia superborum spirituum,talis quorum omnium nibil hoc ipsum esse debuit aut
el usque in finem Dominus dissipat consilia gen- potuit quod est ipse qui fecit, vel compar ei quod
tium; reprobal aulem cogitationi^s populorum, et re- idem Factor genuit, sicut fabricatura vel piclura
probat consilia principium (tiid.).Unde autem vene- nnllo modo idem esse polest quod est faber aut
rint istae tenebr;e, jam dictum est, videlicet unde pictor, vel quod illede carne sua genuit. Dignum

venit praedicla lax, inde venerunt et ists tencbrw; -n vcro laude est, et curiosilati nostr» debet sufTicere
fuerunt enim lucentes angeli, et propriovitio facli quod talem creaturam poluit facere Omnipoteiis,quas
sunt doemones lenebrosi. capax ejusdem Factoris possit existere, et divi-
CAPUT XIV. nitatem quam non habet per naluram valeat con-
Quod augelica creatura sicut initium, sic haluerit et sequi per industriam. Igitur commutabilem opor-
profecium. tuit esse angelum et hominem, utpote de nihilo

Hic jam cum admiratione qufcri solet quoniodo creatos,ctcnim illud unde lacti sunt de nihilocrea-
bonae subslanti:B vitium subripere potuerit, et lux tum cst. Et creatus quidem est uterque purus ot
in tenebras demulata sit? Admirationis autem ea vel innocens, sic videlicet ut ipsa innncentia vel pro-
maxime causa est, quia non recogitant plerique ficeread summa, vel deficerc ad ima possit. Profe-
angelos aique ut homines, mox ut creati fuerint,in- cisse namque, imo etadhuc proflcere sanctos an -

nocentes quidem,sed non repente summos exstilis- geios, Apostolus quoque tcstis est, scribens ad

se, nihilque prsler Deum sine profectibus in sum- Ephesios : Vl innotcscat, inquit, principatibus et

mo consistere, vel lirmamentum.apprehendere quie- pnlestalibus in coelestibus per Ecclesiam multiformis

visse, Hoc, inquam plerique non recogitant, ma- snpienl ia Dei(Ephes. m). Ua.qne in eo statu factis

gnitudine nominis angeiici sic praeoccupati ut non „ omnibus angelis,ut proficiendo in Deo perficercn-
spiritualis creatura, sicut ha-
quia sp
vacet illia scirequia
;
tur, vel deficiendo in idipsum unde facti fuerant.

buit initium, sic haljers debuit etprofectum, et ex id esl,in tenebris,ejicerentur,alii quidpm, dilectio-

necessitate quidem habet esse, sed ex voluntate nem Creatoris recipienles, confessione et decore
tendere coepit ad similitudinem bonae essentiae. De ilhim induerunt, et sic amictus est
eis Greator
hoc ergo paucis respondendum est. sicut vestimento, assidue clamantibus: Sanclus,
CAPUT XV. sanctus, sanctus Dominus Deus sabaoth (Isa vi). Et

Quod voluntate Creatoris, ejtisdem fcrcaturse pars nnn existentibus ingratis, vidit Deus lucem
sic, illis

quxdam vitiala sit. quod csset bona, et in operibus suis laetatus est.
Primo omnium de creatore Deo pie sentiendum CPUT XVI.
est, videlicetquod voluntate ejus nec angelus nec De invidia vel superbia diaboli.
homo perierit, et non de utero ejus glacies egressa Invidit magnus unusdemagnscurise principibus,

sit, vel gelu de coelo sic genuerit ut vel malam cujus audivimus superbiam, quia superbus esl valde,
creaturam creaverit, vel bjnam"naturam prior ipse et supcrbia ejus, et indignutio ejus plus quam forli-
relinquendo in malam demutaverit. Quid ergo, in- tudo ejus (Isa. xvi). Inilium namque peccati ejus
quis? Si creaturam suam salvam es.se voluit,quare superbia fuit, qua tumens magnus nimis visusest.
non talem creavit ut omnino non esset alicujus vitii ^ plenusque sapientia, et pertectus decore, et nihilo
perceptibilissive passibilis? Ad haec, inquam, hujus indigenssapientiaeDei,cuminsplendoresuocompla'
rei a nota imagine Dei scilicet ab honiine, docu- ceret sibi. Unde cum improprio apud Ezechielcm di-
mentum capiendum est. Ecce homo naturaliter ge- citurCherub.id csl, pleniludo sapientix Dei, videlicet
nerare operari potest Quod generat
voluntarie. quiasapientia;Deiaususestsesecoraparare,dicendo:
aliud esse non potest quam quod est ipse quod ;
Dcus sumego, calhedraDeisedietdedH.corsuum
et in

operaturnuUatenusessepotestquod est ipse. Gignit quasicor Dei(Eiech. xxviii). Et pauln post dicit idem

enim horao non aliud quam hominem. Operatur, prnphela 7 cum improperio et ircnia: Tu signaculum
verbi gratia, domum quam inhabitet, vel quam in- similitudinis.plenussnpientia et peijeclus decore,in de-

duat decoram veslem. Horum nihil est hoc ipsum liciis paradisi Deifuisti. Omnis lapis preliosus operi-
quod est ipse. Laudatur autem, si hacc operatur menlum tuum, sardis,topasius, ct jaspis^chrysolithKS,
scite vel commode, sicut est dignum se. Sic nimi- et onijx, ct Lerillus, sardonius, carbunculus, et sma-
rum Dcus gignit quidem hoc ipsum quod est ipse, ragdus. Aurum, opus dccoris lui,clforamina tua,in die
213 ni', TmNITATK ET OPRIUHUS KJOS I.IIlltl XM!. IN OKN. I.IH. I. 2U
qiia rondilus e».f>r;L-parntnxii>il.Tu(:iirnthrxlenlw:rt \ hntniniiin im|)ioruni,HiibsiHlcre permitlit.qiioninin
piiUegcns (£i«/i.xxviii),clc.lloc,inqimtn,cuni ironia malc subsistit; ct non sic funditus intcrir.; lucit
qnnd revera omnis lapis prctio-
dicliicn cst,id cst, sicut intfirit et osse desinit spiritU8Jumenti?Po8Re(
8U8 ornaniontum rjus fuprit.F'pnim nnvcmnngelp- n.imqiin rcspoiidpri jiistum csso ut scmper sit in
rum ordiiies, qui pcr islos signiliciintur lupidcs, pQMui cui pro culpr. sua desit ut non sit seniper in
solius Creutoris ornsnicnluni 8unt,Pt ipsc iimictns nunquid mitior cst qii.im
fjloria.Porro Dpi jiislitia

cst hoc luniinc sicut vcstimcnlo qui aii laudem cl cjuspr.rscicntiaPltaquc sicut non injuslumest quod
gloriam suam creaviteo8,sed quia sicsibiconvenire nuno vitiatae crcaturoB non interimil funditus sub-
arbitratus est, in quo et lalsus est. Quod videlicet stantiam, sic non injustum fuit quod el pracscilam
ironicc csse dielunKxalio prophelaclarum cst,qui dainnavit tnalitiain, cl tamcn non oraisit bonatn
fic illi improppral : Dicrhas in rorde Itto : hi ra crcarc n.itur.im. Veruin ([uia nihil satis est inquisi-
lum coriseendatn, sitper nslra Dri eaiilhibo soliitm tori contenlioso.jam nuncdicainuscicum Apostolo.
meum,sedebo in monle leslamenli, in ialeribus nqui- homo
lii quis
, es qui respondeas Deo ? Ntinquid
lonis, asrrndam super altiludinem nubium, similis non habelpolis/alem fignluslnrerede eodem htloaliiid
ero Allissimo {Isa. xiv). Niim per astra Dei iidcm quidein vas iti homirem,itliud vcro in ciintumeliam ?

qui per novemlapides anpelorum designati sunt or- p (ftom. ix).IIioque remolo, fateamur quia.cum vidis-
dines.Krgo sicut nunquam revcra supcr aslra Dei setDeus lucein quod esselbona,juste divisit lucem
sedem suam posuit vel similis Aliissimofuit,sic r.on et tenebras,formosam formans in coelo luoem et
vere unquam omnis lapis pretiosus operimentum deformesabjiciendotcnebras.Sanctosenim angelos,
ejus exstitit,sed sic ibi arrosravit, ficdixit, sic pu- quorum confessionemetdccoreminduerat,pcrpetua
lavit non vere lumen, seii rebellis lumini. Huic stabilitatc firmavit.el pro parte illorum l;rtatU3 est
sensui forte illud repugnare videtur quod eadem in opcribussuis;Satanasvero cuin satcllitibus sicut
auctoritate prophelica perfectus inviissuis perhi- fulgur de coelo cecidit {Luc. x). Sicut fulgur, in-
belur, cum dicitur : /n medio lapidum ignitorutn quam, quia sicut fulgur, decussum cum tonitrui
ambulasli perferltts in viis luis,a ilieronditionis luse lragore,nubibus inotis breve lucet et repente dispa-
donec invenia est iniquitasin te {Ezech. xxviii). Du- rct.sic ille,terribiliter indijinatione Dei tremenlibus
rum non fuisse pcrfcctum
est hic assercre illutn ;
cunclis angeloruniordinibiisccDloexcussus,in hunc
durius aulemalTirmareillumhabuisseunquam in se acrem miser cecidit.ab omni luce exstinclus el jam
Creatoris dilectionem, sine qua nullaest perfectio in setcrnum lucem Dei nonvisurus.Et nunc quidem

viarum.Nam etsi propheta praedictus di.rit, aurim in hunc aerem illum essedejectumet omnes satelli-

opus decoris lui, el loramtna tua in die qua condi- tes ejus,quos aereas catervas dicitnus, passim in
tus es, prxparala sttnt, non tamen el hoc dicil vel Scripluris habemus, verbi gratia, in Apostolo di-
ullo modo signilicat quod ejusdem foraminibus cente : Non est nobis colluctalio adversus carnemet
auri ligaturam recepit.quia videlicet cum sit ratio- sanguinem, sed adversus principalus et poleslates,
ingenium, intcllectum et me-
nalis creatura,utique adversus mundi hujus rectures tenebrarum fiarum,
moriam habuit,quibus quasi foraminibus spiritum conlra spirititnlia nequiliae tn coelestibus (Ephes. vi).

amoris Uei.quod est aurum optimum,recipere cum Fulurum est autcm ut in infernum inferiorem,
debuisset,superbe recusavit.Ergo quod dicitur per- videntibus cunctis, praecipitetur, in ignem sler-
fectus fuisse in viis suis, hypocrisim ejus percutit, nura, qui praeparatus est ei et angelis ejus [Matlh.
quae, etsi substantiales spiritus allicere et multos xxv). Sicut enim homo propter primum pec-
seducere potuil,Deum tamen latere nequivii, cujus catum de paradiso,in quoneqtiaquam conditus fue-
jndicium terriliile innuitur,dicendo, donec inventa rat,ejectu3 esl, ut operaretur hanc terram dequa
contra Creatorem queren-
esl iniquas in te. It;itur sumptus fuerat,sic et ille de coelo, quo per gratiam
dum non non creaturam suam sic fecerit
est cur cum csteris spiritibus receptus fuerat.in hunc, de
ut essetnaturae inconvertibilis.vel nuMins vitiiper- quo creatus fuerat,rejectus est aerem caliginosum,
ceptibilis,quia videlicet tale hoc cst ac si queraris utpote necdum sole,et luna et stellis ilhistralum,
de figulo.cur non omne figmcntum quod Qnxit tale D cum ille creatus est;in quo nec modo sibi ad reci-
sitqualis esl ipse,vel filius quem genuit de seipso. piendam lucem, sol iste prodesse potest, et inde
CAPUT .WII. cum angelis suis et malis hominibus, propterpec-
Quod Creator bonus el clemens juste tamen feceril cata perseverantia,in die judicii praecipitandus est.
quem malum prxscivit.et de casu ejus. Utrumque judicium ejus Petrus apostolus expri-
Sed quaeritur adhuc Quare Creator bonus et
: mens:Peccantibus, inqmi, angelis Deus non pepercil,
clemens illum fecit,quern periturura esseprKscivit? sed rudentibus infernidetractos,in tartarttm iradidil
Mira et importuna, imo et violenla qusstio, et sic in diem judicii cruciandos reservari (II Pelr. ii). In-
ineptaut in sensu ejus nuUa sit ratio. Qaid enim fernum sive tartarum sic appellavit istum aerem,
iiisi quod futurum erat praescire poluit.'' Autquo- videlicet ad comparationem coili de cujus altilu-
modo non fieret quod sic vel sic futurumessepraes- dine ceciderunt, qui tum et ccclum dicitur, unde
citum fuisset?Viciniu3 ralioni esset,et sic diceretur: et volucres cceli dicimus, ad comparationem
Quare substantiam maiorum spirituum Deus vel illius inferni, de quo Psalmista El liberasti, :
 ;

21S RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 216

inquit, awfmaw nieani ex inferno inferiori (P^a/. .\ vere nox sit,sed quod in illis quaedamdiei et noctis
ixxxv).Isaias quoquepropheta, cum deprimo ejus sirailitudosit,et per metaphoram dicuntur quaecun-
judicio dixisset : Quomodo cecidisli de ccelo, Lu- que Scriplura loquitur in hujusmodi. Ad haec in-
cifer, qui mane oriebaris {Isa. xiv), elc, continuo quara:Non illa invisibilia istorum visibiliuin, sed
de secundo adjunxit ; Ferumlamcn ad infernum h,ec visibiliailloruminvisibiliumimaginesetsimili-
delraherisprojundum laci.Qui le viderinl, ad le tudines sunt ; noa enim illa propter haec, sed hisc
inclinabuntur, teque jirospicient {ibid\. propter illa facta sunt. Et in illas veritas, in istis
8 CAPUT XVIII. umbra,imo et vanitas esx,,Vidi, inquit Ecclesiastes,
De appellalione diei el noctis, et quas sil illa cuncla qux fiunt sub sole, et ecce universa vanitas
dics, et quse sit itla nox. (Eccle.i). Verum quia apud senaus eorum qui de
Appeilavitque lucem diem, et tenebras noctem. Lu- illisinvisibilibu3irabuuntur,istapriorasunt,elprius
cem, inquil, quam quodesset bona, appellavit
vidit ab exsulibus nobis cognoscuntur quam illa prima
diem,et /eneftras, quarum essebonum^non esl,appel- nostra quam perdidimu3,idcirco illa islius similia
lavit noctem Diligenter animadvertendum. Prius dicuntur,utlippiente3 oculi,quiaccelestiura clarita-
vidit lucem quod essct bona,et deinde dividenslu- tem spectare nequeunt,imagines eorura in istis se-
cem et tenebras, condigna singulis imposuil voca- g culiscontemplentur. Igitur Iwem id est bonorum
bula. Si litters ordinem ita contexuisset ; Dixit angelorum pulchriludincm, (/iem e/i^neiras, id est
Deus Fiat Iux,etfacta est lux divisitque lucem
: ; malorum squalorem spiriluum,Deus,sicut,iam di-
et tenebras, appellavitque lucem diem et tenebras ctum est, appellavil noctem.
noctem.et vidit Deus quod esset bonum,putaremus CAPUT XIX.
tenebras sive noctem hic eo modo dici quo in licm quomodo appellationes illas posuerit.

in die quarto lUcium esi,Fianl,himinaria iu f\rma- AppellasiC autem diern et noctem dioilur Deus,
mento cw.li,et dividant diem ac noctem, sive ut ilem non quia vel Hebraice, vel Graecc, vel Latinefuerit
inferius dicitur,^(cm et lenebras quorum utique locutus,quippe qui neclinguam neclabia quae mo-
divisio bonumest,ut positis,juxtaPsalmistam(Piu/. verethabuit, nec enim et corporeus sive localis,
ciii), tenebris, et facta nocle in ipsa pertranseant sed quia sententiam cuiqueparli firmamposuit,quai
homo ad
omnesbestiae silvae:orto autem sole exeat ulterius mutari noii possit.IIsc appeliatio diei,sta-
opussuum, nocturna refectus quiete. Nunc autem bilimentum est felicitatis, firmaraentum graliae ct
tenebras a laude boni seclusit. Primum enim, ut honoris,ut amplius hix illa, quae hoc nomen ex ore
jamdictum est, dixit quia vidit Deus luccm quod Dei semel accepit diesque vocari meruit, jam non
esset Dona, el deinde divisit, et utrisque nomina , possitin tenebras convortijara non valeat amoveri
invicera optata dedit, quia lucem diem, et tenebras '
a fonte himinis asterni.tunc apostalantibus spiriti-
noctem appell.ivit.Ergo istae tenebrEe sunt ejusmodi, bus lucifugis, in luce stare iiialuit, et idciroo jam
in quibus nihilintelligitur boni.Etquidem tenobra?, inffiternumlusdecoris et pulchriludinis hujus pro-
de quibus istam lucem splendescere.jussit,bonum vecta eriteo ut perfectasit ad similitudinem Patris
aliquod erant in providentia Dei, quemadmodum luminum,apud quemnon est Iransmutatio, nec vieis-
lignum vel ferrum bunum est in manu peritiartifi- situdinis obumbratio {Jac. i). Econtra ; noclis appel-
cis.Proinde et illas laudi suae ascribens : Ego, in- latio firma et stabilis est ex ejusdem incom- ore
qu\i,Dominus,et non est amplius, formans lucem, ct mutabilis Dei semel prolata teoebrarum damnatio,
creanstenebras{ha.-s.L\).^\.iimva tenebras, de quibus ut quia venit illis pes superbiae,et deloco suo moti,

splenderel formata iux,ut jani dictum est, creasse, sua sponte ceciderunt, et iniquitatem operati sunt,
quse et ferebantur super faciem abyssi,bonum fuit; jam semel expulsi non possuntstareinconvertibiles
verum formatam jam lucemjn tenebras reverti,pes- apostala'. Quainvis quorumdam hareticoium stulta

simum et apostaticura esse nemo cui dubium sit. compassio fuerit ausa promittere illis nescio quod
Igitur,ne longum faciamus disputationis circuitura tempus poenilentiae.Gravissime ergo dictum,sapien -
super appellatione diei et noctis,secundum spiritua ter cst accipiendum, quia Deus, qui non est homo

lium naturam oculorura,quales soli tuncerant,ac- D ut m utetur aiU filius horninis ut mentialur {Num.
,

cipi oportet diem et noctem, spirilualem scilicet xxiii), semel hujusmodi lucera diera, et hujusmodi

noctem,et spiritualem el diem,videlicel bonorum an- tenebras appellavit noctem,et sit utrinque senten-
gelorum pulchritudinem, et malorum horridain te- tiam posuit qu» non praeleribit. Proinde quisquis
tramque foeditatera, quibus nominibus res easdem cum illo sentit, dicat vere quialuxilla dies est, el
nunc usque spirituales viri appellant, verbi gratia illa; tenebras nox. Hoc enim intuenti,multa eluce-
Paulus, cum dicit:Omnes vosliHi lucis estis, et filii scunt in Scripturis,verbi gratia,iit illud beati Job:
diei:nonsumus ncclis ct tenebrarum {I Thess. v). Et Pcrcaldiesin quanaius sum,elnox in quadictum est:
mulla ad hunc modum. Sed dicit aliquis ; IIa;c et Conceptus est homo. Noctem illam tenebrosus lurbo
hujusmodi per similitudines magisquamsecundum possideat,non computetur in diebus anni, nec nume-
rerum naturam dictasunt,id est,non qaod vere ci- retur in mensibus. Sit nox illa solttaria, nec laude
vitas illa ccelestisJerusalem, cuju3 filii sumus,dies, digna (Joi.iii).Quod idem esse claret ac si dixisset
autquod illa civitasdiaboli,cujuseramusquondam, Pereal ille, pereat, inquam, merito, ut vere periit,
217 DE THINITATK ET OPKIIIBUS EJUS Llimi XLII. — IN GKN. L!I{. I. 218
iil pst, lux sivo (lios rlcsinal esso (liubniii!<, in (|uo A. tuni; umno faclum cst, in quo et lucifer llle, qui
secundum Atlani nutus suin.qui Don juni voru,BC(l cccidit untc diom, priiiius cmicuit, et exindc dics
siinulule dies ; vcre auteni nox est, qui jam noii plenua cst, el in oculis oniniuiii nostrum luccl ;

coni|.utabitur in dicbiis anni, nec nuiiicrabitur in umncs cnim sclmua, ct terrincoexciiiplo nol.is cst,
niciisibii?,quiH vidcliccl scniol oblcncbrutus ct iiu.x divisiolucls et tenobrurum qu.c illic factu est.lgitur
clTectiis csl. Nullu uiuiiiiini nuiluliunc in pulcliritu- Fuclum esl vesperc el mane, veapcre, inquam, ct
dinem refonnubilur illius lucis, quuin Deus laudo mane, non tenebra; et lux, etexinde peraeverat dies
dignam ducens, dicm uppelluvit. Tandem infertur : unus.
CAPUT XX. CAPUT XXI.
Cur non didum sil, JMlx sunl tenebrie et nox, clies Quis et qualis sit ille « dies unus. »
pnmus, sed « lactum est vespere ct mane dies llic uniis dles causa originalis cst, cur Spiritus
unus. » Dei, qui ferebulur super aqiias, ut licret ista lux,

Faclumijue esl vespere et inane dies unus. Notan- recto dicatur spirilus litnoris Domini Usa. xi.) Ab
dum hicin primisestqood nondixil: FactJBqiicsunt hoc cnim facto primum creatura Deo subdita didi-
tenebrae ei lux dies unus. Iloc bene et prudcnter a
cit quod Creator vere limendus sil. Unde et Psal-

seriptoresacio observutum cst.Quiccnim Dcusdivi- t>

mista : initium, inquit, sapienlix timor Domini

sil.quoinodoconjuiigi vel ununiquidcllicercpossint'.' (Psal. cx). Quarc ergo, inquis, alius prophela ti-

9 autem lucem ettenebras, appellavitquelucem

Divisit
morem in ultimo constiluit, dicendo : Eyrcdielur

rfi>ni,diem,inquum, lolum et plcnum absque con- virga de radice Jesse, et jlos de radice ijus ascendct, et

sortio tenebiarum.Bcncergo dictum esl :Fuct3esuut

rcquiescet super eum Spiritus Domini,spiritus sapien-
tixet inleUerlus,spiritus consilii ei (orlilndinis, spi-
lenebra; et lux dies unus.quia.sicut jam dictum est,
qu;c Deo dividenle separata sunt, sociari vel unum riius scientixH pietutis,el rcplebil eum spirilus limo-
quid ellicere non possunl.Proinde quserendum cst ris Domini'! [ha. xi.) Vid.;licet, quia ille, in qiiem
quod vespercfii quodm«Hefactum sit,ex quibussuno hajc dicuntur, cura non tantum hoino, sed et Deus
intcllcctu dies unus valcat compulari ? Quod uttan- sil, licet, secundum bumanitatem, sapientia slate,
dcm expcditius luit.primo illud sciftndum est quod elgrutia profecerit {Luc. ii), attamen, sccundum id
certam ob causam dictuir. sit, dies primus. Quid quod est et erat Deus, nulhim profeclum habuit ;

enim ?Nunquid iste aiigclica; claritatis dies, quam- sod cum essel ipsa sapienlia, de supernis suis ad
vis pulcher,quamvis decorus,dies est primus?Mi- ima nostra descendit. Verum creatura non solum
nime. Absit boc Nam longe minor est illo die san-
!
humana, sed et angelica profecit, ut supe-ius jam
ctificato ct benedicto in quo requiescit Deus,de quo dictum est, testante Apostolo, et proficit, et pro-
in hoc libro post caiterot dies, ita scribitur : Islx C fectus ejus inilium est, habere timorem Domini,
tjeiierationes culi ct terrse,quandocreala sunt, in die quia initium sapicnlia limor Domini.Ei. ab i3to,sci-
quo creavil Deus ccelum omne viryuitum
et terram.et licet cognitionis ejus initio, scilicet limoris, Gracce

agri anlequam oriretur in terra, omnemque herbam dicitur 0;oc, quod nomen parce detortum, Laline
virenlein priusquam germinaret. Quem enim putas dicitur Deus, eo quod jure timealur. Quod in sua

huuc esse diein in quo crc.itumest omnevirgultum, licet vanitate, lainen sciens quidam ethnicorum,

et omnis herba priusquam oriretur,vel germinaret dixit :

in lerra quem, inquam, vel quid pulas esse hunc

: Piimus in orbe deos fecit limor.

diem nisi Verbum illud in quo omne quodfactum (Stat. Theb. iii, 661.)
esl vitacrat, priusquam fieret ?Bene ergo dictusest Verum illos qui non erant tlmendi, stultus timor
hic non primus, sed unus dies, quia videlicet ille deos fecit appellari Creator aulem quia solus jure
;

alius primus dies,imo et ilierum diesest. Dicis ad est timendus, ralionabili timore Deus nuncupatur.
ha:c : Si ille est primus, cur iste non dictus est CAPUT XXIL
secundua ? Videlicet quia dies ille non de ordine, De 60 quod dixit Deus, t Fiat firmamentum. »

nec de nalura cajterorum dierum est, scd dierum Dixil quoque Deus : Fiat firmamentum in me-
originalis causa est, eorumque quiexdiebuscaeteris D (/loaquarum, el dividal aquas ab aquis. Et fccil
Creatoremcoguoscentesglorificant^elgraliasagunt: Deus firmamentum, divisilque aquas, quse erant sub
eorum, inquam, hic dies perpetua merces esl, ut firmamento, ab eis qux erant super firmamcntum,
requiescant in eo, post laborcm dierum istorum El factum esl ila. Jara confessionem et decorem in-
respiraules, et ideo recle caeteris diebus in ordlne dutus,jam iatellectuali, ut supra dictum est, ami-
non suppositus, sed superpositus est. Sed de hoc ctus lumine sicut vestimento (Psal. cui), magnifi-
plenius suo ia loco dicemus.Nunc demum.quiajam cus Dominus coelorum continens thronos, et tre-
sensus patet,videamus quomodo tactumest vespere menda majestate scdens super cherubim socia ter-
et mane dies unus. Profecto quando dixit Deus : roris sui pietate iictuitus est abyssos, el ut damna
Fial lux, vespere erat, quia sol dictionls hujus in coeli repararet de profundis abyssi, vehemenlius
corde Patris latebat,quia iu verbo ejus lux ista noQ- operatus est, et sic opus suum incoepit. Exlcndens
dum in actu exposita,sed in meditatione illius solis cirlumsicut pelkm, et tegens aquis superiora ejus,
abscoadila vitaerat. Quando autem facta est lus, ponens nubem 3jce'is«msuuir,et ambulans superpen-
 219 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 220
ii«n/o?-um.Faciens autem angelos suos spirilus,f1 A litterasensuanon discrepet.Verumtamen nonusque
Diinistrossnos ignem urenicm (Psal. ciii). Hrec enim adeo consentimus aquasesse super firmamentum,
omnia secundi opus esse diei, Psalmisla evidenter ut concedamus eliam congelatas csse, quod aliqui
iiinuit, protinus subjungens opus diei tcrtii : Qni magis conjecturaliter quam rationabililer opinati
fundasli ierram super slabililaiem suam ; non incli- sunt.
nabitur in saeculum sxculi (ibid.). Primura ergo, CAPUr A'XIV.
quid vel unde sit firmamentum,propler simplicio- Qux, vel qualis sstirnanda sil illarum aquarum
rcs dicendum est.Firmamentum non solidum quid, species.
aut durum,ut vulgo putalur, sed aer est extensus, Quodsi a nobis qusritur, in qua ergospecieaquae
et adeo subtilitatus ut,licet videri queat, rectius il!a!superfirmamentumsunt,sicongeIataBnonsunt?
tamen spiritus dici possit quam corpus, testante interrogemus eos,in qua specie fuerunt antequam
Ecclesiaste,cum dioit inluminaribus qui? visibiliter fieret firiiiamentum ? Verum hoc respondere ne-
in eo feruntur Lustrans in rircuitu pcrgit spiritus,
: queunt, quia chans erat, et confusa moles, qualis
el in circulos suos reverlilur [Eccle. i). IIoc itaque ab humanis sensibus dijmiicari non potest. Igitur
cum solidum non sit,sod neque criptam mundi hujus exiguam, quam in medio
ita corpulentum.ut
hsc tamen Scriptura il- B abyssi magns, mirabilis artifex Deus excavando
inferior pars aeris,aliunde
lud nuncupavitfirmamentum,videlicet eoqnoAdivi fecit, in quanali snmiis, cum vix attendere
possu-
dat aquat ab aquis. mus philosophando, quantum volumus, de circum
CAPUT XXIII. manentium aquarum. natura vel specie taceamus,
Qux sint illy aqux « super firmamentum. » quia videlicel nec istis aquarum reliquiis, quae
Magnorum quoque et illustrium virorum.in hoc postea speciem vel formam suam acceperunt, om-
quoque capitulo,scripta dissentiunt,videlicet in eo nino similes probabiliter definire valemus.nec ali-
quod dictum est Et dividal aqua^ ab aquis, divisit-
:
quid fingere dignum arbitramur, ut verbi gratia,
queaquasqux erant sub frmamento.ab his qu3e erant congelatas esse, sicut jam dictum est, opinemur.
.'.uper firmamentum. Alii namque.quod diclum est, Unum hoc ut certum teneamus, cameram hujus
qni tegis aquis superiora ejus (Psnl. cili), sic acci- mundiposilam esse in medio r.quarum,(juia videli-
piunt,ut dicant Superiora coeli, juxta Genesim, ab
:
cet flrmamentum, quod quasi tectum ejusdem ca-
aquis teguntur, aquas super firmamentum positas merae est, undique ambiens auctoritate sacrae Scri-
esse dicat, quas angelorum multitudines intelligi- pturae.factum estin medio aquarum. At enim,quia
rnus,juxta illud £t aqux qux super cwlos sunt,
:
dixit Deus Fiat firmamenlum in medio aquarum. :

liiudent mmcn Domini {Psal. cxlviii). Verum si hoc At quid ? Et dividat, \nqu\i, aquas ab aquis. Quod ne
Q
voluit citharoBdus, praecentor ille laudum, Deum quarum firmitatis haberet, semel dictuin, iterum
laudana de coBlis,Iaudans eum 10 in eicelsis, cur Scriptura hocipsum repetivit, diceBS Elfecil Deus :

dicturus,«< aqux qux super cclos sunt laudenl no- firmamenium, divisitque aquas qux erant sub firma-
men Domini ,-pTxm\sii,laudate eum,omnes angeliejns ? mento,ab hisquxcranisupra firniamenlum. Itemque,
Universaliter namque dicendo,;(jurf«(e eum, omnes, quia in ore duorum aut trium testium stabit omne
ncminem angelorum ejus excepit.et proinde super- verbum {Deut. xix), addidit, et factum est ita. Ha;c
flue repetisset, dicendo et aqiix quse super ccelos enim trina repetitio in singulis operibus Dei.secun-
sunt,laudentnomenDomini,s\aqua.rumnom\nem\i\i[- dum vespere et mane et totum diem, observatur.
tudines angelorum voluit intelligi.Itemetinhymno Unde jam dictum est,et adhuc dicendura est.-Igi-
triumputrorura^curadicilur <pT\mo,Benedicite,angeli tur quia Spiritus Dei, qui ferebatur super aquas,
Domini,Domino {Dan. w],e\. Ae\nde,bentdicite, cadi, spirituspietatis est, hoc vere dignum seopusfecit,
Domino,lenedirite,aquw omnes quie super ccelos sunt, ut inopera lundum abyssi penetraret, et interiora
Domino^ibid.^^pTofeclo nomine aquarum aliudquam ventris ejus tantia ornamentis illuslraret, quorum
angelos Scriptura cogit inlelligi. Pra;terea si aqua- novissimum et optimum Deus et horao Christusest,
rum nom\ne,qu3e sunt super firmamentum, intelligi j, administrationem principatuum et potestatem in
oporlet ansjelos, quomodo vel in quo hujusmodi coelestibus,iit ejus paulatim sapientia eis multifor-
aquae divisae sunt ab his qux SMni sub ftrmamento ? mis innotesceret {Ephes. iii). Vere pius Dominus
Nempe istae sunt.de quibus postmodum dicit Deus: post ruinamcaducorura spirituum,adorantes dorai-
Congregentur aqusequx suni sub firmamenio in locum nationes, et trementes potestates, refocillante pie-
tinum,et appareat arida, elc.Quomodo ergo ab islis tatisopereerudivitad veram humiliatissapientiam,
aqnis angelidivisi sunt PDenique ab illis potius,qui dum deinterioribus abyssi,supercuju3 faciemerant
reprohi facti sunt, spiritibus divisi sunt, utpote tenebrae,Regem et Dominum ipsorum parans edu-
aniicli lucis ab angelis tenebrarum.undejam dietum cere, talem hoc modo incoepit fabricara. Hic ordo
earumdem tenebrarum.Porro
est divisione lucis,et et nobis hodieque competit,ut omnis anima, prius

aliidoctorum,nomineaquarum quxsunisuperfirma- timore, post amoris pietate corapungalur. Etenira

mentum, nihil aliud quam aquas sinipliciter intel- sic ut nos prius angimur tiraentes gehennam, et

ligi volunt. Eorum procul dubio sententia justius postea pro modulo nostro delectamur amantes aeter-
atque totius placet, videlicet ul a sacras historiae nam vitam.sic illi et prius in casu damnatorum an-
921 DE TRINITATK ET OPEaiBUS EJUS I.IHIil XI, II. — IN (;K\. Mlt. I. 222
colorum terribiloin, ot cisulisiiciiioulii^us upoi ibuo \ iiiqui. ii,iiii)ilu (acit nwjf/os tuos spirituf,etmini.%lrflt

Ucum cognoverunt amabilem. An paruin hoc illis suos tgnem urentem. Elsi reclc.juxta priEgcnlis loci
prorccisse putas ad pietatem.quod viderunt in lali cniisam nccipiiis, magnincbnlius dici non polcnt.

lirniuincnto sate (irmitatis similitudinem ? Etenim .''piritusnamqufi procellarum hic intclligendi siint,
sicut ill.o a(|iia>,qii.ii siiper lirmiiir.cntuin snnt.non ([ui tamcrrtisoirootibus laciunt verbiim cjus.ctnon

delal)tinliir,et qua; suLilirniumonlo sunl siipprilliid magis nbcrrant a voliintate vol arbilrio cjus.iiuain
non Icvantur, sic nec illi beati spiritus ultra ca- ralionalcs spirilus,quo3 angcIos,id estnuntios di-
suri, nec isli rcprobi sunl amplius in statum pro- cimus. Proindcquifacit,inquit,n»(7(;/o.?.<M0S spiritus,

prium ulla miitatione revocandi. el miniitros suos ignemurenlem,'\(\ irst.qui spirililius

CAPIJT XXV. leiiipestalum, sive proccllaruni^proangelis vel nun-
Item de non impoxsibili iiijuantm posUione « sii;»i,v liissuis, et i<];no urenlc pro ministris suis ulitur.
lirmamcutum. »
Quodelsialiumsfcnsuin liabcre vidcUir.scilicetqudd
Itavehementer, ut supra diclum est,magninca- rationalesangelijSecundumpropriam vilamspiritus,
tusestDominusDeusnostiT.priinumamictusluniine ct socundumcorpora sua ignis urens (ieri dicanlur,
sicut vcstimento, deindo cxtcndens ccelum sicut ut i|uibusdain dubie visuin est, illud tamen verum
pellem,pt tegens aquis superiora ejus (P.^al . ciii). j» et certum ost, qiiia hasc qua; dicta 3unt,sic Domino
Ktmirunr: quideinopus magiiiliciDei,quod aquaruni nuindi miiiistrant,ut consuetuiliiie nuntiandi.lcra-
molem subterrusisuslinetfirmamentinaturasubti- poranobisnotafecerint.etperseveranliaministrandi
lis. Verumtamen hrec ipsa admiratio ex praesenti illi nunc usque creaturam ejus enutriant.Etnutun-
c.xcmplo tolcrabilior fit,ne illud cuiquam incredi- dum quod non in pra;teritodixit,qui posuisti nubcm
bile sit. Quid eniin terram gravissimam, dc qua ascensum tuum.qui ambulastisuperpennas venlo-
postmodum dicendum est.aliud sustinet,nisi undi- rum.qui fecisli angelos tuos spiritiis,sicut postmo-
que circumlusus aer, idem licet crassicr,et aqiuB dum ait, qui fundasti terram super stabilitatcm
parliin circuinlluentes. Hoc enim admirans Psal- sunm,el terminum posuisti aquis quom non Irans-
mista : Confilemini, inquit, Domino, qtti facit mira- grcdienlur,et fecitlunam et tci;ipora,el pusuisti te-
hilia mngna .wlus, qui jecit coelos in inlclleclu, qui ncbras,el facta estnox.Sed pra?senti temporedixif:
firmavit tcrram sitper aquas {Psal. cxxxv). Qui ponis nubem ascensum luum,qui anibulas super
CAPUT .\XVI. pennas venlorum,qui facis angclos /yo5 .s/yin/ws. Non
De eo quod scriptum esl, in psalmo memoralo : « Qui enim de creafiira: alicujusconstitutioiie hic agitur,
ponis nubem ascensum luum. • sod deaccidentemolu creaturse, scilicetcoeli hujus,
Quid vero esf quod ubi idem Propheta dixit : quia videlicet spiritusisfi, id est vcnti, non pcr se

Qui tigis aquis superiora Cj\is, et protinus adjunxit; ipsicreaturaj.sedquasiquidam anhelitussulflantis

Qui ponis nubem ascensum tuum, qui arrbuhis sui.er naturae vel creatune moiussunt. Qum cum sempcr
pennas veutorum, qui facis angelos tuos spirilus, et moveatur eodem nutu Greatoris,quo et firmamen-
ministros ignem urentem (Psal. ciii). Etenim
litos tum superius semper volvitur,et inferiusaquae flu-
mystice quidem prophetia esl, de hocipso qui vialessemperlabuntur,non t&mensempercequalitcr,
coelum extendit magnificetitissimo Deo,Dei Verbo, vel constante motu,sed nunc animosius,nunc tran-
quia homo factus est et mortuus, post resurrectio- quillius agitur.Solum firmamentum eadem scmper
nem suam in cojlum ascendit. Tunc enim posuit et invariabili celeritate volvitur,sicut contra, terra
Dubem ascensum suum, etambulavit superpennas semper immobilis tcnetur, nisi quod singulis annis
ventorum:videntibus quippeapostolis suis,elevdtu3 secundum superiorem speciem permutatur. Media
est, et nubes susceiiit eura ab oculis eorum{.4ct.i). autem,scilicet aqua,et qui terra; estiiroximus acr,
Verum qua}rimus,utcertum
hic nos littera; sen-i.im nunc quidemsegnius,nunc vero rapidius foruntur:
historia! fundamentum teneamus. Quid ergo est, agente Deo cujusaspectus nullam in republicasua
Qui ponis nubem ascensum liium, etc, nisi quia naturamotiaripatitur.Suntautemomneshujusraodi
diversos sub eodera firmamento coeli hujus,id est spiritus duodecim, quatuor principales, el octo la-
aeris, motus buic habitalioni necessarios bene- terales, bini singulis principibus, dextra laevaque
ficio II commendari debuit.Tuno
conditoris fieri, adhaercntes, ccrtis regionibus et nominibus suis ex
enira ponit nubem ascensum suum,et iterum ambu- longa consuetudine sui miiiisteriimultis,etmaxirae
lat superpennasventorum.quandoadtemperanduoi pelagi cursoribus, jam cognili. Suntquein amplis-
Cffili fervorera aqua; demari,sivenuminibus stagnis- siraa mundi hujusdomo,quasimagni patrisfamilias
que et paludibus exhalatae glomerantur, actaeque scopaB grandes.cunctas aeris corruptiones,suo qui-
flabris ventorum iterum in terram per concretas quetempore certatim everrentes.
Hoc modoet plane ponit
pluviae guttasdeferuntur. CAPUT XXVII.
nubem ascensum suum, et ambulat super pennas Itemde igneurente, tonilruque, acfuhnine.
ventorum, non quidem vagando in circumscripta Interdum etiam,si quando ignisurens,qui etipse
pjussubstantia,sedoompetensauxiliumconferendo, pro parle suanecessariusminister est.nimis impor-
quando vult et prout vult, ad regendura ea qua» tunus exstitcrit, non unus, sed plures ediverso in-
condidit.providentiae ejus semper indigentia. Hoc, siliunt, el inter se obversis viribus animose con-
223 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 224
stringunt.Fit fragor illis colluctantibus,quam toni- A stantiam terrse,sed eam, quae nunc est, qualitatem
truumdiciraus,etinter eos ignis coangustatusdissi- ejus transituran? assont, quippe cum de tempore
p;itur,ac per scintillas fuigurando desilit,aut etiam illo quo certumest substanliamejus non perisse di-
nimis exasperatus fulminando terram ferit. Pavi- cat apostolus, perqux ille tunc munius inundalus
dumvulgusfirmamentum coiifringi,vel coelumruere periil aqun multoraagis nec pro eo quod dicitPsal-
:

arbitratur.At illud secundum nomen suum firmiter mista : Initiotu, Domine, terram fundasti, el opera
stat,et nequaquam ulla tempestatis vi conlingitur; manuum luarum sunt cceli ; ipsi peribunt, tu autem
nam necinfimum luns circulumiste tumultusex- permanes {Psal. ci), eestimandum est quod firma-
cedit.Recle igitur praterito quidem lemporedictum mentum periturum sit,praesertim cum el tunc per-
esl, quia firmamenlum extendens illud
Fecit Deus euntibus ccelis secundum quantitatem, et speciem
sicut pellem, praisenti vero, Qui ponil nubem asccn- hujus aeris,quos aqua e.xcrescensoccupavit,flrma-
snm suum, qui ambulal super pennas venlorum, qui mentum nihilominus steterit.Suntautem cceli supe-
facil angelos suos spiritus, el minislros suos igncm riores,in Hrmamento quos feruntur
videlicet, per
urentem (Psal. ciii). Eol etluna, et prster h«c quinque stellffi quas di-
CAPUT XXVIII. cunl planetas, id esl erraticas, sed utrum et ipsi
De eo quod dictum est : « Forai^V^ue /irmamfiifMW g sint perituriigne, an hisoliqai etiam diluvio perie-
ccelum. )) runt,disputatio eslaliquanto scrupulosior inlerdo-
Vocavitque Deus fiimamentum ccelum. Ubi vel ctos.Verumtamen cum Veritas dicat Tunc jusli ful- :

quando vocavil Deus firmamentum ccelum ? Et qui- gebunt sicut sol in regno patris eorum {Matth. xiii),

dem quando ad Noe loquens Ponam, inquit, arcum : de resurrectione loquens raortuorum quid ibi fa- :

meum in nubibus cceli{Gen. ix), velquod certiusest, cient sol et luna, ubi i|uasi tot erunt solesquot ju-
ad Abraham iSuspice, \nqu\t,ccBlum,et numerastel- slorum corpora ? NempeetsisupereruQt,lucerenon
las si potes {Gen. xv), non enim in quocunqueccelo, valebunt, tam mullorura corporum claritate rever-
sed in firmaraento stella; suspiciuntur,luncsinedu- berante lumen Ipsorura. Sed el Joannes dicit ; Et
bio vocavit DeusQrmamentum coelum.Verumtamen nox ullra non erit, et non egebunt lumine lucernse,
quid hoc quod scriptor ipsum Deus as-
sibi vult, neque lumine sotis {Apoc. xxu). Proinde scripulosa,
truit firmamentum cffilum vocasse ? Non enim sine ut jam dictum est, inter doctos disceptatio est,
causa esse putandum est, quod de animantibus lo- utrura et ipsa luminaria cum ipsisper quos ferun-
quensquee sine dubio praetereunt, Adduxil, inquit, tur coelis, sivecirculis.peritura sunt ? Igitur eorum
ea ad Adam, ul viderei qiiid vocaret ea. Omne enim quibus nominapersemetipsumDeus imposuit,etip-
quod vocavit Adam animx rivcnlis,ipsum esl nomen n sorum quibus homo vacabuladedit,haecobservanda
ejus {Gen. n).Lucis autem nomen, id est diein, et distantia est quiailla quidem,quumvismutataper- :

tenebrarum, id est noctem, ipse Deus posuit, de manent,h«c autem transitoria sunt.De solo mari,
quibus sane dubium non estquia preeterire vel mu- pro eo quod dictum est in Apocalypsi Et mare jam :

tari non possunt.An et coeli et terrae perennitatem non est {Apoc. xxii), ulrum illo magno incendio,cum
ex eo scriptor ideminnuit, quia Deusfirmamentum judicabitur saeculum per ignem, exsiccetur, an in
cceium, et aridam terram nominans, per seipsum melius commutetur, non facile quis dixerit.Potest
vocabula imposuit ? Forte dicis ad haec Ccelum tamen inlelligi,quod de turbulentopraesenti saeculo
:

quoque et terra transiturasunt. Ait enim idemDo- dixerit, Et marejam won«/, quia videlicet,ut supra,
minus Caslum et
: terra transibunt, verba autem cum dixit Et mare reddidit mortuos suos {Apoc.
:

mea non irunsibunt {ilutlh. xxiv). Sed rursus alia xx), subeodem nomine hoc saeculumintelligi opor-
Scriptura dicil : Ceneralio proeterit,el generatio ad- tet.

venit, terra autem in seler7ium .ftat [Eccle. i).Proinde CAPUT XXIX.

est distinguendum, quod coelum, aut quae terra, Item quare vocavit firmamentum ccelum.
sive quomodo transitura sit, quoniam utramque Quare vocavit Deus flrmamentum coelum, cum
Scripturam veram esse oportet, scilicet, et eam posset, uti faciendo cceperat,vocare flrmamentum?
qu» dicit : Ccelum el terra transibunl, verba autem
D Videlicet,quia lirmamentura ad aliquid dicitur, et
?nea noniransibunt, et illam,quffi ait ; Terra autem relativum nomen est ;omne namque firmamentum
in xternum slat. Petrus apostolus cum dixisset in alicujus firmamentum est. Etcum diciturhoc fir-
Epistola sua : Latet enim eos hoc volentes, quod coeli mamentum, oportet dici vel subaudiri divisiones
erant prius, elterra de aqua, et per aquam consistens aquarum, quia videlicet ad hoc iilud Deus fecit, ut
Deiverho,per qux ille tunc mundus aqua innndatus divideret aquas ab aquis. Sed hoc vulgus nescit.
jcriit, ita subjunxit: Coeti autem qui nunc sunt el Cojlum autem absolutum nomen esl etenim cum ;

lcrr.i eodem verborepositi sunl, igni reservati in dicm dixeris coelum, cujus sit coclum non opus estquae-
judicii, et perditionis impiorum hommum{ll Petr.iu). rere, sicut cum dicitur terra, vel mare, non ne-
Patet sententia, quia illam terram et illos ccelos, cesse habes quaerere cujus terra, vel cujus mare.
qui diluvioperierunt,etpost diluvium repositi sunt, Proinde quiacommuni sermoni commodius estuno
igni ultimo perdendos asseverat. Cum itaque dicit ineadem re utivocabulo,quam multis,recte vocavit
Dominus : Cceium ei terra iransibunt, non 12 sub- Deus firmamentum ccelum,quia sic magis absolutum
335 m TIUNITATE ET OPEIIIRUS EJUS LIBlll XLII. — IN GEN. LIB. I. 226

vooabuium ost ccoium, quain nrmamoatum, sioul A tunc onim dicturuB cst,E( vidil Deus quod essel bo'
homo ol Adam maf^isubsoliitumcst.qiiainc.rfiatura HM»!. Addo quod ad ounidein ilioin pcrtinol, (]iiia
vol ll(^ii)Hatuai.t.'ii /«(« awtein 11 ccrnciitlof.^l ilictuin, cuin di.Kissct: Gcrmincl lcrra herham vtrenlem, nto.
congrua suilicol causa.quiu vlde.licct ociiIds lialioii- siibjuiictum cst, el vi'iil Deui (lantl essel bnnum.V.l
tium aomiacm lutct uaJo : ct Qrajce uranu)' liici- ecco aicut tres mundi partes,ct trcs dies,8icnihllo-
tur. minus tna bonii habes, formationom bonaj lucis,
CAPUT X.\X. distinctuin opus inundi, plantationem paradisi. Et
iiota quod cu:ii sinl bistcrni dics,pr,Eter3eptimum,
Quotl lacliim est vcspere, el mum dicx sccundus, cl
qui est dici requics, tum lcrtiiis primorum, quura
quid sit dics secundiis.
et tertius soquentiuin duplici bonitatis laude doco-
F.t factum est vcspere, ct mane dics sccunlus. Dies rati sunt, ut sicut septcin dies, sio et septem sunt
isto revclatio Crcatoris est ; dies, inquam.istc i;cn- bonitatis species,scptilbrm«m Spiritum Dei mira-
tilium quoqueoculis Deum manifcslavit:/iii'wi7)i7ia biliter e\ semctipsis conteslanles. Illius.id est terlii
t'n('m r;u,!, imiuit, Apoftolus, acrcnlurn muivli per diei.nunc opus ingrediamur.
ea qu.v lacla sunt, inlellccla conspicianliir {llom. i), 13 C.\PUT XXXI.
quorum hoc unum vel niaximum est.perquod cum De itie lcrlio, et cur ibi diciumsil: « Vidit Dcu:
cognovissent Deiim, non sicut Dcum glorificaverunt, quod esset bonum, »
aut gratias egerunl (ibid.). El jaclum e5<,inquit, ve- Dixit vero Deus : Congret/enlur aquse 'qux sub fir-
spere, et mane, quia videlicet non casu faetum est, mamenlo sunl in locum unum, el appareal arida :

sed vespere,id est, in illa occulta Dei sapientiadis- factunique est ita. Et vocavil Deus uriilam terram,
positum,et lactum cst,priusquam in aclum visibi- congregationesque aqiiarum nppelluvilmaria. Et vitlit

leme.xiret, ct rcane factum quod

est, videlicet ut Deus quod essel bimiim. llinc tandem scriptor Dei,
in oculis Dei erat, in publicum per evidens opus irao etauditor Trinitatis, tribus partibus, id est
e.xiret, sicutjam deanteriori die dictum est.Inhoc coolo, terra, et mari mundiim habens explicilum
secundo die notandum cst quia secundiim Ilebrai- tcrtia dle, recte ct opportune dixii, quia vidil Deus
cam veritatem.operis laudatio deestjqu.TB in ccteris quod esset bonum. Notandura quippe super aquas
diebus apposita est: El vidit Dcusquod essel bonum, tcrnarium potentis creatricis imperiura. Priino,
8ed in Septuaginta additum est. Cur ista scriptori, tenebrse erant superabyssum in principiocreatam,
inio Spiritui sancto, qui per illura scripsit, com-
non dictum estquod esset bonum,deinde inter-
et
placitum sit, mcrilo qu«rl solet, .\A quod primo
divisa: sunt aqua;, neque tunc
posito firmamento
respondendum est, quia decet unum quid totum
dictum est quod esset bonura, tertio conj,'regalae
esse,quod jure ^dicatur bene factum esse. At vero C suntaquae in locum unum, et ila apparente arida,
firmiUBentum una quidem et pulchra species est, dictum est quia vidit Deus quod esset bonum. 'Aoc
vcrumtamcnjuxta intentionera operantisunumquid enira vere bonum est,quiaTrinitati gratiaj su» the-
totum non est;quid eni;ii intendebat ille architec- sauros sub abysso qua;renti, opus efficacissimum
tus Deus, cum dixit Fint ftrmimenlum in medio
: est.Sed jamnunc ipsaperscrutantis abyssum verba
aquarum, et dividat aquasab aquisl Hoc utique, ut perscrutemur. Congregenlur, '\Ci(\\i'\\.,aqux quse sunt
faceret mundi hujus araplam domum,pulchramdo- sub firmaynento in locum unum, et appareat arida.
mum,cujus quasi teclum hoc firmamentuni est. Et Aquae profecto quajsub firraamenlo sunt, reliqui»,
sicut tcctum domus pulohrum quidem opus esse vel pars aquarum sunt.quK sunt super firmaraen-
potestjsed nondumdomus,nisiquandofundamento, tura sic enim diclum est Fiat firmamentumin
: :

et parietibus superpositum est.atque idem r.on to- medio aquarum, et dividat aquas ab aquis,eic. Ergo
tumquidest; sic firmamentum pulchra quidem divisio aquarum de qua supra diclum est,simplici-
pars mundi, sed nondura mundus erat,antequam ter sive litteraliter accipi debet,id est,non ea,quam
terra et mare proprias haberenl species.quibus fir- dicunt philosophi divisionem vocisin plures signi-
mamentura praecminet. Itaque jam laudare.jam di- flcationes : sed ea quam dicunttotius in partes di-
cere,Vidit Deus quod esset bonum, nimis festinum 1) visionera.
fuisset. Quare ergo, inquis, non sicut hoc, ita dis- CAPUT XXXII.
tulit dicere et illud :Factum est vespere et manedics Quomodo dictum sit : « Gongrcijentur aqux in locum
secundusf Cur uni mundo non unum tanlum, sed unum. »

duos ascripsit dies ^.^d hcec inquam Nunquid duos : Congregenlur, inquit, aquas in locum wrtwm.Quo-
tantum,etnon etiam tres in compositione mundi modo congregentur unum, cum unadixit in locura
digessit dies,secundum tres ipsius partes? Nempe noQ sil aquarum Nec enim sic dictura
congregatio ?

anterius dixit, el tenebrse erant super faciemabijssi. est.congregationemque aquarum appellavit maria,
Quam videlicet abyssum,confusamaquarura mulli- sed congrcgalionesque aquurum. appellavit maria.
ludinera,et profunditatem oportetintelligi,et in hoc Quomodo ergo congregentur dixit in locum unum,
secundo die dixit,quia Dicisit Deus aquas ab aquis. nisi ac si diceret : Seoedant hinc et hinc aqus, el

Nechoc,necilludquod bonuraesset Deum vidissedi- confluant seorsum etseorsum, nuUumque operi

xit.donectertiodiedicatDeus^Conjri^seniurn^u^jua? proposito faciant impedimenlum ?Quo enimtende-
sub /irmamento swit inlocumunum,etappareatarida bat summaArtificisindu8tria,nisiad hocquodait:Bt
 :

227 RUPEEITI ABBATIS TUITIENSIS 228

appareat arila'! Aridaraquaerebatjamdudumlaten- A pondera in terram nisu ferunlur,et undique a terra
tem in profundo abyssi, antequara dividerct aquas aquK supportanlur. Quid ergo dictum est Qui fir- :

ab aquis, quam solus ibi esse noverat, qui solus mavit lerram super aquas, nisi acsi diceretur: Qui
creaverat. Quaerebat, inquam, aridam, magni el firmavit terram, nullum habentem fulcimentum,
puliiherrimi operis materiam.quod apud se pertra- nisi ipsasquaspotius ipsi portat aquas Ergo fir- .^

ctabat miro et inefTabili consilio, de infima et igno- mavit terram super semelipsam, ergo fundavitter-
bili massa coeli sui superioris aurea perornalurus ram super stabilitatem suam. Verum scioli hiujus
palalia. Hac ergo inventa, vidil Deus quoiJ csscl mundi philosophi hoc ipsurascientes,scilicetterram
boiiuin, vidit, inqmra, nec suus eum visus fefellit. quasi centrum superinane pendere in medioncundi,
Nam sicut tunc vidit, ita nuac faetum est,quia vi- olim irridebanl sacram Scripturam quasi de impe-
delicctde arida veritas orta est (Psal. lxxxiv), qucc ritia el sensu puerili, quod terram super quas fir-
ortura iu cceIo superaret. Et vjcavit, inquit, Deus matam esse diserit, cum potius admirari vera sa-
aridain lerram, congregalionesque aquarum appella- pientia et philosophia quodsuper nihili nisisu-
sit,

vil maria. Jam superius dictumest quam virtutem perhumidura aerem gravem terram Creatoris im-
innuat positio divinae vocationis, videlicet quod ea- perium firmiter alque immobiliter stabilieril. Jam
rum substantiam quibus nomina per semetipsum p vero cum de congregatione aquarumdicil .Ahyssus,
B
Deus imposuit, transituram non facile quis dicere sicut vestimentum,amictus ejus -.super montes stabunt
possit.Et terram quidem secundum naturamquam aqute, abincrepatioiie liia fugientia loce lonitrui tui
coiididit ipse, constat esse aridam. Etonim revera /ci;'miWa6»«(,forlitudinera verbi,majestatemimperii.
naturaliler arida est, et nisi cx humoris tempera- per quod illud factum est, quantum potuit homo
mento solidaretur.pulvis esset,omniquo ventolevi- convenienter cum figura, quaj metaphora dicitur,
ter celeret. Proinde sicut aliunde juvatur, et nun- expressit. Nunquid enim aquae animatae sunt,aut
quam oinnino in sua inopia relinquitur, recte illi sensibiles,ut dicerct: ,-16 increpatione tua fugient,a
nomen quoque routatum est, ut jam non arida, sed voce tonilrui tui formidabuntl Simulque nntandum
terra vocelur. Item etquod jam]consuetudinaliter quod,dum rem amplificare vel esornare niti tur,sa-
mare dicitur, naturaliter congregationes aquarum piens quidem,sed pro rei quantitate infantulus,so-
est. loscismo quoque usus est,prolempore praeteritopo-
CAPUT XXXIII. nens futurum,fugient el formidabunt,pro eo ut di-
Item de coiiQregalione' aquarum, ei de arida, el de formidarunl.Quod tandem ail:
ceret,fugerunt et 14
eo guod dictuin est in Psal. « Qui fundnsti ierrara
: Terminum
non transgredientur, neque
posuisti, quein
super stabilitatem suam. » converlentur operire lerram, hoc ita verum est, ut
Hoe mirabiliter dixit mirabilis Dcus, hocimpe- ^ nec in diluvio lerminum suum mare transgressum
rium protuiit aeterni Verbi genitor.Hoc dixit anti- fuerit, quo terram operiret. Sed rupti sunt, inquit
quaetsecrela atque incomprehensibili dictione,ct Scriptura, omnes fonles abyssi magnx, el cataractx
ita factum est. Et boc admirans inclytus psaltes cocli apertse sunt, faclaque est pluvia super terram
David, organista Dei Qui fundasti, inquil, terram
: quadraginta diebus et quadragintanoctibus(Gen.yn.)
super stabilitalem suamyiion i"cUnabilur in sxculum Quanto rragis terminum suum mariajam non trans-
saeculi. Abyssus, sicul vestimcntum, amictus ejus gredienlur, postquam per semetipsum juravit Do-
super monies stabuntaqux. Ab increpatione tua fu- minus, dicens Non aJjiciam ultraaquas diluvii
:

gient, a voce tonitrui tui formidabunt. .iscendunt super terras,po»imi arcummeuin innubibus coeli,re-
montes, et desrendunt campi in locum quem fundasli cordalior fxderis mei, ut non perdam aquis diluvii
eis.lerminum posuisti, quem non transgredientur, omnem carnom? {Gen. ix.)Igitur mirabiles quidem
neque convertentur operire terram [Psal. cni). Quid elationes maris.sed mirabilis in altis Dominus,qui
mirabilius dici potuit eo quod ait: qui fundanti circumdedit illud terminis suis, [posuitque vectem
tcrram super stabilitatem suam 1 Scd et huic simile et ostia, etdixit Hucusque venies et hic confringes
:

esl quod in alio psalmo, dum confessionis huic di tumentes fluctus luos{Job.xxx\m).Commoieaturmare,
vinae bonitati decantat, dicens : Qui fecit ccetos in D etplenitudo ejus {Psul. xcv),quoniamita expedit,ali-
intellectu, statira s\ihiyin\\\., qui firmavitterramsu- ter enim non valerent putentes aquae ejus, nec aptae
per aquastPsal. c%\\\). Quid enim mirabiliusdic- essent alendis piscibus, praesidem suum hominem
tum Gsi,qui fundasti lerraw. super stabilitatem suam, pasccntibus, Commtn'<?(i/Mr,inquam nunc ventorura
a.nqui lirmavit terrain super aquas ? Irao
cumvocibus impulsu,nunc naturali accessu vel recessu,sic aquoe
haec diversa gint,sensibus asquipoUentia
sunt:quis Tu-
vegetentur, quae in otio vel quiele morerentur.
enim nesciat, non terram aquis, sed aquas terra tam quippe reddidit Deus aridam, quod positum
sustineri? Undique aquis orbis terrae cinctus est, sibiterrainum non transgredientur, nequeconverten-
umlique circumfuso aere vallatus est.Quod si anti- tur operire lerram.
podes nostri sub terra obversi pedibus essent, ut CAPUT XXXIV.
gentilium philosophi opinati sunt, non magis illis Quid cpus fuerit aridT, ut ascenderenl monlcs,
timendum foret ne caderent deorsum, quam nobia et descenderent campi.
pavendura est ne ruamus in ccclum.Omnia nacrque Porro, quid opus erat idem arid», id estterra,
229 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIDRI XLII. - IN GEN. LIB. l. 230
ut ascenderent montes, <;< tiaacendcront campi tn \ substantiali rerum productione^ractumqueestaliud
locitm, iniiuit, qucm lundasti eis ' {l'sal. ciii.) Ilic 8ec:induiii hoc ipsuin mano.tertiuiii uecundum diom
pluiio illud seicndum cat quia, sitorru {uqualis ubi- continuuinquoinodocumquopersoverantiacrualuraj
qiic jacerct,uon lcvior iiuaiii in luuri voiitoruin tcm- lloc in i.-unclis sexdioruin operibus invenies: bixit

pestas in ea rcgnurct. Nuiu solot et nunc in locis Deus tiaiU lumiiiaria,et facium est iia, el fecii beus
:

illis, qui nionlilius carent.videlicct ma.xiiiie Libyu,

duo lumiiiaiia maijmi. Itcm Producatit aquji repti-
:

teinpc3tas,non lulnus iiijain in peiago lurbare loris lia,creavilque Ueus ccte grandia, bencdixUque illit

deprchensos quoscunquc tarn pudites, quaiu cquo Oeus, ctc. Sed in crealione lucis dixit Ucus : Fial
gedentcs otunim ubi per loca a;qualia ol nuda /ux, ct facta esl lux,el divisit tucein el teneOrus.Ubi-
;

gignentiuDQ.ventus coortus arcnuiu huiiio cxcituvit que triaconsonant testimonii verbaquialota ubique
magna vi agitata, ora oculosquo implet,el ita pro- vespere etmuueot totu die creutrix operaturTrini-
feclum, inccssuinquc impedit,ut in nullomarima- tus. Et ha'c est sanctje ucjiisia; legis originalis
ju3 naufragium.Quidsi nulli usquam montes ascen- causa, qua scriptor idena sanxit, ut testibua plua
disscnl, si cuncta inplanum lerradoscendissel? Si quam tribus nullu judicialis indigeat causa.
ubi paululum venlis currere licet,tantas vires brevi
C.\PUT XXXVI.
colligunt, quid possent, si nullum in toto mundo „
haberent repagulum? Ergo nec istud inagniliciDei "<-'" '''-' herba virenle, et herba semen afjerenle,
laudibus decsse debuit, quod aicendunl montes, el '^^ lujno pomifero,el de tigno, cujus solum semen
descendunl cumpi in tocum quem ille fundavit eis, ^*' insemelipso.

fnndavit.inquaiii, videlicotul neque uiontes semel Germinet, inquil, lerra herbam virenlem elc.
ascendere jussi dcscendant,neque campi semcl de- Omnis hcrbaetomne lignum primo bilariam dividi-
coasurgant.Cum ita terra; fundatorabyssum,
prcssi tur; esi enim faerba solummodo virens, ut fenum
qus vestimentum amictus ejus erat, dispulit,
sicut quodproducit terra jumentis.Et est herba semen
cadem ipsepotentia compctensaquarum subsidium suum atrerens, iit triticum vel apium, ca»tera;que
per intimas ejus venas lurge dilVudit ; noncnim sic specics quas producitscrviluti hoiniaum,lteiu,est,
ab increpatione cjusaquoe fugerunt, et eongregala) lignum uulium alTerens Iructura.sed solum semen
Eunt in locum unum,utha;c apparens sic deutero suum,ul fagus aut ilex, ca;teraque ligna campi, et
abyssii,projiciretur tanquam abortivum:sed inde- cedri Libani,ubi juxta Ptalmistam : Passeres nidifi-
sincnter trahens aquas in omnes vonas, copiosam cant [l'sat. ciii), qua; arbores nequ.iquam proprie
lugit abyssi maramum, et ascondentem per nubes dici possuni.Elesllignumpomiforumquod arborem
rcrsusque labealcm temporaneam etserotinain ac- dicimus,ut malus sive pirus, vel quodcunque tale
cepitdecoelo pluviem.Alitur intrinsecus dulcescen-
'

alTorens fructum, et in Iructu semen juxta genus

libusaqui3,rigaturestrinsecusdesuperioribus suis. suum. Horum,omninonil Dei prasceptum omittitin
Uem scatent foutes.fluuiit amnes. Quod itidem la:i- hac Scriptura, Xon enim dixil soluinmodo herbam
dans Psalmista : Qui emillis, inquit, fonles in con- alfcrentem semen,sedel praemisitquod universalius
vaitibus, inter medium monV.um pertransiiunt aqux csl herbam vircntein.{\.Qm,iioa dixit solummodo,et
(ibid.). Proinde et Ecclesiastos, aquaruin fluentium produxittovu lignuin pomiferum et faciensfructum,
origineui considerans, Oinnia, inquit, ffumina in- sed addidit et ajjerens seinen ununvjuolque in ge-
tranlmare, et inarenon redundal (Eccle. i). Quare? nere suo.
noa influit illuc, nisi quod esinde
Videlicet, quia
prKdictismodis sumitur. Sod jam super terrara 15 GAPPUT X.XXVII.
emissumverbi potentis audiamus imperium.
De planlatione paradisi, et de eo quod dictum esl :

CAPUT XXXV. « Qui vivil in xteinum,creavil omnia simul. »

De eo quod diclum est, « Genninet lerra lierbam Ab hocornatus terrae principio planlaverat Domi-
virenlem, » el de cujusque diclionis triplicatione. nus Deus, ut inferius scriptum esl,Paradisuin volii-

Germinet terra herbam virenlem et uljercntem se- £)

p;a(!5inquoformalum hominera possit; plantaverat
men, et lignum
pomiferum faciens fructum juxta inquani, non surculos aliande petens, sed hujus
genus suum, cujus semen in semeiipso sit super ter- praecepti sui vim semel infigens, unde natura vel
rain. Faclumque est ila. Et yrolutit terra herbam virtus germin.inditerra innata est.Cujus plantatio-
virerUem, et afferentem semen ju.tla genus suuin, nis, quia mentio nunc se obtulit,quamvis suo loco
lignumque faciens frucluin, et lubens unumquodque plenius debeat dici, jam nunc tamen quaerendumest
semen secundum speciem suam. El vidit Deus quod ab eis qui omnem creationem repentinam et com-
esset bonum. Faclumque esl vespere et mane dies mistamfuisse volunt, quomodoaccipiantillud quod
lertius. Quia creatricis Trinitatis haec sunt opera, dictum est Plantaverat paradisum voluptatis a
:

Lcne testimonium suum Sancta Scriptura ubiquetri priKcipio.Nampropter ilkid quodalibi scriptumest:
plicat.Trianempe dicla sunl, imo ter unum idem- Quivivil in selernum ,crcavit omnia simut (Eccli.x\iu),
que dictum est. Dixit Deus, cujus dixisse fecisse voluntrepentectabsqiieullisprofectibusherbamma
est. Factumque est ita, et protulit terra. Et primum turametlignarobusta,cum pomis et seminibussuis
quidem secundum vespere est, id est verbi se- constitisse, simul luminaria in firmamento, simui
cretum, in quo vita erat ;
quidquid mane, id est reptilia maris et volatilia coeli efferbuisse, simul
 231 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 232
nihilominus animantia terrae ; et ipsum hominem A ut excidantur et ignem mittantur {'M<i/</i. vii),
in
snhito obambulasse in pede?. Hoc plane ratione quicunque Deum
crealorem omnium, aut nullum,
dissentit.neohujusmodi sensum praesentislectionis aut dissimilemsibi genuisse blasphemaates dicitis
te.Ktus ndmitlit. Nam aprincipio ja m dictum est, Filium. Natura namque Dei, neque sterilis est, qui
quia planlaverat Dominus Deus paradisumvoluptatis, creaturaj sure fertilitatem de(iit,nequegenitura cjus
et homo non erat qui operaretur lnrram, sed fons degeneravit, ut gigneret aliud Deus quam Deum,
ascendehat de terra, irriguns univcrsam superftciem qui dixit et factum esl, ut unumquodque lignorum
/fr;-a?.Caeterum etiliud, jui vivit in xtermimcreavil siveherbarumafferret in semetipso seraennon aliud
omnia simw/, quomodoaccipipndum sit, salvoordine quam secundum genus suum.
leclionis hujus,opportunius dicemus,cum ad illam CAPUT XXXIX
creationis conclusionem venerimus.qua sicdicitur: Itcm de die lerlio.
IstcE generationes cocli et ierrx quando creatx sunl, In hoc die tertio species illa divin£e bonilatis ful-
etc.Nunc illud dicendum fuil.quod ab hoc ornatus get,unde sanctus septiformis gpiritus terlio loco
terrsprincipio paradisum deliciarum plantavit Do- ascendentibus, post timorem el pietatem, spiritus
minus Deus.quia profecto inejua plantatione longe icien^itBnuncupatur {Isa. xi). Pulcherrimaenamque
Domini gratiosum impe- g scientiae est, quod illum paradisum deliciarum talis
gloriosius effusum est hoc
rium, dioentis Germinet terra herbam virentem, et
: ac tantus plantavit hortulanus, scientiae, inquam,
alferentemsemen,lignumquepomiferum,qua.m in isto cujus spe inflatus est homo, dicente sibi diabolo :

penurioso humani generis exsilio,ubi terrshomini Com.edite,et eritissicut dii,scicntes bonum et malum
lahoranti in sudore vultus sui persfepe non dat fru- (Gen. ni), indignabatur enim miser, inspiratus a
ctus suos.Nam in illo delicioso terrae loco, et ccelis diabolo,quodalienumhortumsubaliono custodierit
proximo.salubria cuncta sunt herbarum sive ligno- imperio, aliquo sibi lignorum interdicto, el ideo
rum semina in hac autem terra, de qua sumptus,
; tanquam medicinam captabat; ut haberet et ipse
et in quam propter peccatum rejectus est homo, scientiam plantandi sibimel paradisos.Sed de hoc
pleraque nascuntur eidem homini noxia; iiec mi- alias.Plane et in ceeteris septem dierum operibus
rum, Maledicta enim, inquit, terra,in. opere luo,cum absque scienlia nihil oporatus est Deus. Verumta-
operatus fueris eam,non dabit fruclus suos,sed spinas men, secundum proprias distinctiones, singula de
et tribulos germinabit tibi. Si maledictionis est,spi- singulispotentiaeseptiformisvocabulaiiagisproprie
nas germinare pungentes,quanto magis
et tribulos sumpla sunt, verbi gratia, pisees quoque maris
a malediclo est afferre herbasetsuccos occidentes? scientissime fecit et volatilia cceli.Verum in istorum
Nonne unde est homini supertluam, et ad henedi- p naluraiamilla creatricispotentiajvirtus cognoscitur
ctionera,quae in paradiso dnta est,non pertinentem s) nuncupatur. Habent
quae spiiilus consitii (Isa.
gignere sobolem.dicente mulieri Domino •.MuUipli- enirn naturale quoddam mutui amoris consilium,
caho xrumnas tuas et conceptus tuos, inde et terraj quo concilientur invicem, qui consociel masculum
ejusaccidissecredendum est.ut diffundat humores et feniinam, et amantes conveniant, pariter nidi-
varios, et noxios non pertinentes ad hsec benedi- ficent,ut fetus alant.Sic et in singulis caeterorum
ctionis verba, germinet terra berbam virentem, etc. dierum operibus,pra;ter scientiam Uei,aliud magis
CAPUT XXXVIII. proprie consideratur et praedicatur.At vero ex npere
Item de eo quod dictum est, « unumquodqae juxta hiijustertii diei,nihil melius quam multiplexpraedi-
genus suum, » et consubstantialem csse Deo Patri catur scientia Dei, quia videlicet prseter suuiii esse
Filium. nihiladhuccooperanturextrinsecus,nisiquod signi-
Quis in his et in hujusmodi adjuvit spiritum licant tanti scientiam plantatoris. Factumest igitur
Domini, aut quis consiliarius ejtis fuit {Isa. xl), ct vespere et mane supra dictum est.
dieslertius, sicut

ostendit illi ? Quis, inquam, ostendit illi, vel quo Ilocopus scientiee Dei subsequitur aliud opus cum
instructus fuit abexemplari,mandare terrceut affer- evidentia magns fortitudinis.

ret herbam lignumque unumquodque cum semine CAPUT XE.

generis sui? Qu.-erimus hoca Judaeis pariterque ab '' Be rfie quarto, de luminaribus et virlute majoris

bnerelicis, quicunque impio sensu Deum Patrem luminans.

omnnio sterilem esse volunt.neganles eum consub- Dixit autem Deus Fiant luminaria in Hrmamenlo
:

slantialesibi protulisse Verbum,non credenteseum cotli, ct dividant diem et noctem, et sint in signa, et

coaequalem sibi genuisse Filiiim.VosJudaei.nullum lempora, el dies 16 et annos, ut luceanl in firma-

vos Ariani dissimilem dicitis illum habere Filium. merito cceli, et illuminent terram. Et factum est ila.
Unde erfto non solum animantibus,sedetiam herbis Et fecit Dcus duo luminaria magna, luminare majus
lerrae dedithabere singulis in semetipsis semen ge- minus ul proeesset nocti.
ut prxessel diei, et luminarc
neris sui, si in semetipso nihil talis naturas vel Hoc plane dixitetfeoit Deusin spiritu fortiludlnis.
vigoris habuit?Sitis igitur vos fenum, quod Behe- Nam,ut taceam de luna et stellis quarum potentias
moth, id est animal, scilicet diabohis siciit bos penesoli utcunque uoverum physici, de sole quis
comedat (loh. xl) sitis, inquam.sicut ligna silva-
: ruricula nesoit quod sineillo factura mundi, non
rum,"qua fructum non ferunt,ad nihil utilia, uisi solum iafirma et egena, sed et nulli viventium fit
233 DK TKINITATF-: F,T OPKRIBUS EJUS LIHIII XLII. — hN (iKN. LIB. 1. 234
habitabili3?niim ub hao regione habitabili paulo A. enmpwil. fluviorum abijssi, lerram frumentijwrdei.
longiiis abfiit.nulli lignorum sivo hcrbarum somini ar vincnrum, in qua ficus ctmalogranala, et olivela
tclliis idonca cst. Pigroscunt arva, constringunlur nnscuntur, lerram otei et mrllis {Deut. viii), eto.
numinn.frondiflnix moriunturncmnni.pigcr.id focos Ilcm : Terrii cnim qiiam inr/rcdieris pohsidcndum,
agricola damnoaa ducil olin.'J»id si idom aol diu- non lerra .Egypti, de qua exifili, uhi jacto
csl sicut

lius in longin^iuo ab3istcrel,aut omuino ntillus cs- Iwrtorum morcm aqux ducuntur irrigux,
seniinr in
80l?Proinde cuin propiusasccnsu suos nosvisitans, sed monluosn est el campeslris, de ccvlo exspectans
nrvorum duritiam radiis invalcsccntibus effringc- pluvi(is,quam Dnminus Deus semper invisil, el oculi
ro cccpcrit.comparatur aricti.Cumquc altiiis u?cen- illius i>i easunl a prinripio anni usque adfineme)us
dcns bonum labores apparcre fcccril, tauro dicitur (f)C!</..\i).II.'cc idcirco nunc dicta sunt, ul ccrtum
similis.etcum segcles maturas.ur^cntedesupercalo- sit ante hunc solem germiniisse terrarn ad pr;ecep-
rc,solidaverit,comparatur leoni. tum Domini.quia vidclicet terra illa,cujus plenitu-
do tantis non polcsl exprimi dcscriplionibus utn-
CAPLTXLL
braticis,non indigetut rcflorcscal visitatione solis,
Iterr, de eodem, el quod anle illud ptirndisus de- quam semper invisit Dominus Deus, in quasuntoculi
liciitrum /lorueril, et quod illa sit lerrn promis-
n illius a principio anni usque nd finem
Sed jara ejus.
sionis.
poteslatem ejusdem solis ac lunae secundum ipsa
Hicjam praitereundum non cst quod do hoc Creatoris verba conlemplemur.
mugno prajside hujus cccli elcganter praedicare so- C/IPUT XLIL
lent physici.quod sit fons ignis retherci, cor cceli, Item ilc lumiiinril/us et voriim mngnitudinibus.
sive niens.ct tempcratio mumii.Nam quod mundum Fiant, inquit, luminaria in firmamento cop.li, ctc.
vcrc temperet,ini|uiunt,ratio in aperto est,ita cnim Luniinaria solcm et lunamdi.^it.Sic enimscquitur;
non solum terrarr.,scdipsum quoquecoolum tempc- El fecit Deusduo luminaria magna, luminarc maju s
rare solecerlissimum est,ut extremitates,qua; a via minus utprxesset nocli.
utprasesset diei,el luminare
solis longissime rccesserunl.omni careuntbcaeficio ntraque luminaria magna sunt relatione stellarum;
caloris,et unafrigoris perpetuitatetorpescant.IIano quae ulique minoris potentiae sunt, ad alterutrum
corum rationem contcmnerc difficile est. Nam hoc autem relatione vel comparatione facta luminnre
ipsum Psalinistatctigisse videtur,cura dicit.- Quia majus sol,el luminare minus est luna. Nam, sicut
mque ao orienle,neijue ab occidenle, neque a desertis curiosi hujusmundi philosophi icvestigarunt.terra
montil>us{Psal. lxxiv). Deserto quippe montes au- quidem major quam Iunaest,sed terraraagnitudine
strali atque borealipolo subjacentes terras appel- sol, qui, pr» altitudine circuli sui nostrorumque
Iat,ob longinquitatem solis perpetuo gelu rigentes, C parvitatem oculorum, qtiasi parvus conspicitur.
quosinter mediamque zonam, quam perust.im vo- octies, inquiunt, estmajor. Amplius autem ex eo
caot.duBs aiunt esse,hinc trigore, hinc cdloretem- sol luminare majus esl quam luna, quia lucet luce
pcrataSjUt sinl habitabilcs.Quferitur itaquequaliter propria;nam luna relucetab illo, luce scilicet non
ante faclum solcm gerrainarit terra lignum pomife- sua,sed aliena. Solis enim lumen corpus lunae in-
rum,herbamquc virentemet ufrcrentcm seraen,cum funditur,et inde resplendescens solamrefundit.cla-
etnunc tandiu, sole in caelo flammante, prffidiclae ritatem,non calorem.sicutet spoculum curn splen-
partes perpetuofrigore 5lerilespermaneanl,propter dnrem dc eminusignis emittit,solam
se vi oppositi
hoc Eolum quod ab eo longius remotee sint. .^d ignis similitudinem,carentem sensu caloris osten-
quod ccclesiasticis auribus fapile respondetur, quia dit.Alii tamen dicunt eam proprium lumen habe-
quodnolumvel creditumnon fuit curiosis ilismun- re,sed globum ejus dimidiura Iucere,dimidium au-
danscreatorffi scrutatoribus, paradisus ille, quem tem obscuruin esse, dumque movetur in circulo
plantavit DominusDeus a principio dicendo-.germinet suo,partem eamdcm qua lucet paulatim ad nos
tcrra herhamvircntem,elafjerenlem semen,lignumque converti,ul videri a nobis possit,et ideo prius quasi
pomiferum,etc.\\oc enim principium fuitomnium. corniculatara apparere. Utralibet opinio vera sit,

quse in mundo nasci jussa sunt:paradisus,inquam D majus quidem luminare est sol,tam orbis sui quan-
ille, quem hic verbi sui dictione plantavit Dominus tilate quam Iuminis,sed ha;c duoluminaria magna
Deus,paradisus voluptatis est.paradisus deliciarum sunt, videlicet comparatione stellarum qua: longe
est, alterius coeli, non vicibus
alterius temperiei, minusiIlurainaotmundum,etminorispotestalissunt
subjacens aestalis et hiemis, aut veris et autumni, CAPUT XLIII.
Sed perpetuae voluptatis, et permanenlium delicia-
De himiruirium algue slellorum diversa posilione in
rumparadisus est,semper Qoridus,seraper lucidus, fi>-mamenlo.
sempiterna suavitate, visu deleclabilis ac gustu. Sciendum vcro quodlicetcum dixisset,^an//umt-
Cujus perpetuas deliciashicidem scriptorsubnomi- naria, subjunxit, in firmamento cceli, pariterque de
neillius terrae repromissionis, ad quam rudem stellis, et pcsuit eas in ftrmamento cceli quamvis
Dominus introducebat popuIum,ita gratiosis descri- non diversa sit dictio, horum
diversa tamen
ptionibus coramendat Dominus enim Deus tuus
: est positio. Nam, quod astronomici melius cx-
introiucet le in terram bonam, lerram rivorum, perti suni, stellae quidem omnes praeter quin-
aquurumqucct fon'iur'. i>i ciijus campis et montibus queplanetas, id est erraticos, et praeter haec duo
Pairoi. CLXVII.
235 RUPERTI ABBATIS TUITJENSIS 236

luminaria raagna.ia firmamenlo fixce sunt, etcum A. bona,et lunc demum divisit,ini)uit, lucem et lene-

firmanienlo feruntur.Siquidera lurainaria haio, 17 bras.Dividant, inquit, diem et noctem, ita videlicet

et stellae quinquejUt praedictum est,quas idolorum ul luminare majus prffisit diei, et luminare minus
suorum nominibus sacraverunl, scilicet, Salurni, prssit nocti.Hoc et Psalmista conscribens in con-
Jovis, Marlis,Veneris atqueMercurii,circos habent fessionibus Domini : Confiiemini, inquil, Domino
proprios, qui contrario inotu feruntur, volvunlur qui fecit luminaria magna solem in potestatem diei,

enimcontrafirmamentum.HoruaialtiorcircusSatur- tunam etslellas in pctestatem noctis Psal. {cxxxv).

ni, inferior lunae. circulus habetur. Bene, inquit, Et in Psalino superius memorato : Fecil, inquit,

fianl luminaria in ftrmamenlo caeli, id est unum- lunam in suum {Psal.

tempora;sol cognovil occasum
quodquc in sui firmamento coeli. Dicuntur enim ciil).Itaquesi quaerasquomoJo luminare majus prae-
etistorum luminarium et costerorum planetarum sit dici, occidendo videlicet prwest et renascendo.
circuli cocli, qui laudant Dominum, juxta Psal- Nam
occasum suum,quod metaphori- sol cognovit
ce diolum est, videlicet quod ita certo ternpore
mistam dicenlem:Lou!ia<e eum, cceli coelorum (Psal.
cxLviii), id est, cceli, vel circi majores, mino-occidat,et tanquam sciens, quid agat, certa nihilo-

rum complexuicirculnrum.Nonenira parva materia minus hora revertatur ad orlum, et secundum

divinaelaudisest firmamenlum,cursuseoium quem g eumdem occasum certis ex causis nunccertiorcm,
nunquam excedunt,inces9anler currendo, seque in nunc tardioremalternatim variaturlongitudo brevi-
circulos suos refleclendo motu duplici, videlicet tasque dierura. Nam altius ad aquilonem progre-
motu superioris firmamcnti.quod dicunl aplanen, diendo.quia nobis lardius occumbit, diem produ-
et motu proprio,quo contra ipsum jugiter feruntur. cit.Rursusque ad ausirum descendendo,quia nobis
Utrumque motum Ecclesiasle5,de sole loquens, ex- citiusabsconditur,diem breviorem efficit.Non enim
primit his verbis ; Orilur sol et occidil, et ad locum aliunde dies, nisi quia sol super terram est, sicut
suum revcrlitur, ihique renascens gijral ad auslrum, econtra,nox non aliunde,nisi quia sole sub tcrram
el fleclilur ad arjuilonem. Luslrans universa in cir- demissOjUmbra terra; soli objecta supernosexaltata
cuitu pergil spiritus, et in circulos suos revertilur est.Etsi autequam solis globus horizonti emergat,

{Eccle. i). Hocidem de luna et caeteris est sentien- mane lucel illustratus aer.et dies est,hoc de vicinia

dum, quae quanto majores vel minores circulos solis fit, sicut econtra vespere cura jam nobis ab-
habent, tanto plusvel minus temporis gyrando et sconditus fuerit, non conlinuo, sed paulatim dis-
regyrando expendunt. parent,quae supersunt reliquiae luminis. Ita lumi-
GAPUTXLIV. nare majus praeest diei semper. Luna verotempora-
De divisione diei el noclis, cl potcslate luminarium liter praeest nocli.Undeet pulchre Psalmistu:fectY,
Adquid fiant haec luminaria? Et di€idant,\n(\\i\\, inquit,/imajn m lempora. Non cnim cunctis nocli-

diemel noctem, etc. Hsc praecipua causu est cur bus vel toti nocti prffiest,sed pluribus noctibus, et
facta sint luminaria.Unde et lertio repetilur, cum plurimae parti noctis deest.Cresoitquippete.mpora-
dicitur Lumir.are mnjus ul prseessel diei, et lumi-
:
liler, decrescit nihilominus teiiiporaliter. Item el

nare viinus ut prseesset nocti. Ilemque postmodum, alilerhic Diei,atque aliterillapraeest nocli.Hicenim

uttucerent,m(\M\i,super el tcrram^et dividerenl lucem prffiost diei.quia de seipso diem efficil ; illa praeest

et tenelras. Si jam ante per semetipsum diviserat nocti,quia tenebrasijus aliquantulumsuperat^prffi-

Deus lucera et tenebras,quid necesse erat ut lumi- sidio mutuati a sole luminis.Igiturdividant dieiiiet

naria dividcrent diem etnoctemsive lucem et tene- noctein, inquit, scilicel, ul ille omnem diem suo
bras?Imo,quoraodo dividerent quod jam Deus divi- iumine efficial. HiBC aliquas nocles, vel aliquantu-

serat,et nemo rursus confuderat ? Ergo illic de in- lum noctis illustrct.

tellectuali luce et spiritualibus tenebris dlclum est; CAPUT XLV.

nam hic decorporeaevisiouis luceel tenebris sermo De eo quod ttictum est. << Et sint in signa et tempora,
est.Et hasquidem tenebras Deus beneposuil.quippe et dies et annos. »

cujus positione etpraecepto, quod non prseteribit, Elsint, inquit, in signaet tempora, dies et an-

sol deorsum descendit, et tunc es umbra terrae su- D nos. Quatuor dicta, sunt signa, tempura, dies. et
perius homisphaeriura lenebrescit el non fit, ut in aunos. Horum tria.scilicet signa, tempora, et dies
caluU leonum
ipsa t^e.rird.n&aa.ni.omnes beslix silvx, ad solem pertinent,quiavideIicetexipso percipiun-
rugientes, ut rapiant, el quxranl a Deo escam sibi, tur, masime horarum signa, quas cum observet

ulorto sole congregenlur in cubilibus suis,exedLta.[i- ruslicana quoque plebecula, raagis ad serviendum
tem tiomo ad opus suum, et nd operationem suam Deo religiosa considerat Christi Ecclesia, etsecun-
usque ad vesperam {Psal. ciii). Bene, inquam, hoc dum ipsum variantur veris,«statis,atque autumni,
inlerea,qure valde magnificata sunt, opera tuii,Do- et hyemis tempora.Porro, quod in dies hoc lumi-

mine,in sapienlia fccistfJbiil^.Vrolndfi has lenebras nare sit oinnium palara subjeclum est oculis. Per
scriptor prasmisit, ut dividcrent, inquiens, lucem et singulos namque ortus.singuhis dies efficit. Porro,
tenebras,ac deinde subintulit,ei vidit Deus quod es- lunce deputantur anui, cum suis partibus, id est,

set bonum. Illas aulem tenebras a laude boni soclu- mensibus duodeni;. Hebra:i namque (quibus ddta,

Bit prius dicendo, et vidit Dcus lucem quod esset vel a quibus profecta est h<ec Scriptura ad nos) so-
337 DE TRINITATR ET OPliRIBUS EJUS HlJiil XLll. — IN GliN. LIU. 1. 138
losnoverunt lunares mDnses el anno». Est autem A quens csset, et cunctis pnrlibus adcsscl,
ci stella-
mcnsis viginli novpm dieruni ac scini^bis. Annus rum oido notnbiiis lotics regyrang noliorexisterel.
autcm siquidem comrnunis, id esl duodeciin mcn Siquidcin multo mclius nunc ei.t, cum sol
fervidus
sium sit, 354 dicrum. Si autom embolismus, id cst breviler quid^nn, sed frequentor adesl,
quam ai
Iredecim mcnsium sit, 384 diorum est. Ilomanis spalio sex iiicnsium dcsupcr lcrras cxurens,
ilidem
tamen luminare niajus in annuin est. Solarem nam- sex mcnsium spatio sub tcrra delitesccrct, tanquam
quccomputant annuni liicriim, supcraddilo dici
:iC,:'t
longam nocteni cum eadem proli.xitate, frigoris no-
quadrantc. Sed hic annus non adeo natiiralis cst, bis relinqueret. Duodenis namque mensibus
zodia-
quippc cujus partes scilicet mcnses non naluraliter cum cirruit, qno circuitu solo circuiuferretur, cea-
ourrunt, sed ad placitura dispositi sunt. Lunaris santc niotu firmamcnti, ct proinde quod nunc
autem annus naturalis est, (luippc cujus partes, id annus hoc
est, lunc iinus cum nocte sua dies
esl, monses itidcm lunaros a natura voniunt. Unde existeret.
et cuncli quantitalis ejusdeni sunt, nisi (juod semis- CAPUT .\LVII.
Bem, qui 29 diebus superest, quia prointegro die Cur diccndo, « tl steltas », non addidit, el sinl in
computari non polest, servari oportet, ut altcr 29, signa et tcmpora, ct de eodem die quarto, et quid
altcr 3U dierum mensis haijcatur. Hos annos, vel sit dics quarlu.s.
B Et
hujusmodi menses ante fidem Ifi Christi, Konianus inquit, Deus duo luminaria magna, lumi-
[ecit,

orbis non observabat, sod et nunc indocinm vulfius nare maju.s, ut pr:eessct dici, et luminare minus, ut
ignorat. Proindc et in communi usu annum com- prxesset nocti, et stellas. Nolandum in hac repeti-
puiat Christi Ecclesia, qualem Scripturae hujus tione, cum dicit, nt /ecit Dcus duo luminaria magna
ignara constituitgentililas, et pro legitimo ritu lesti et stellas,non addidit, in signa, videlicel ne occa-
Paschali, menses ct annos Hebraeorum socundum sionem daret illis qui putant in stellis signa esse
lunam.tam communes quam embolismales fatalia, homines quippe crcaturrc nsagis, quam Crea-
rationa-
biliter observat. toris imilatores, et a creatura mundi cognitum
CAPUT XLVI. Deum non sicut Deum glorificantes,
aut gratias
Quare poslretno dictutn sit « et illuminenl terram. >-
agentes, in isto quoque dicenles se esse sapienles,
Quare aulem post hasc orania continuo subjun.Kit, stulti facti snnt {Rom. i), dum stellis pene omnem

el illumineiU terram ? Videlicct ne pules antc hac Creatoris ascripscre poteslatcm, ita ut dicerent ex
luminarid terrani aliqua luce corporea fuisse illu- earum momentis vita; et mortis sui fatalem pendere
minatam. Nam forte diceres Jam et antca terra
: necessitatem. Hujusmodi suspicio de hac Scriplura
illuminata fuerat, sed non in signa el tempora, non nasci non potuit. Nam cum dixisset, el fecit Deus
in dios et annos dislincta vicissitudine lux illa ob- duo luminaria, sic subjunxit, et stellas, ut insigna
servabilis cral. Ut ergo superadjicerentur ista, id- subaudire noii liceat. Altamen et stell» in quKdam
circo facta sunt ista lurainaria. Ilunc omnino sen- signa, et in qua;dam tempora sunt, qu£e salva pie-
sum lilterae testus excludit, dum hocetiam adjicit, tate Christianushomo susciperevel altenderequeat,
et illuminent terram. Nam ex hoc quoque palam verbi gratia, de qualibus loquitur Scriptura Quii :

datur intelligi quia super hanc terraiii nulla prius jecit .4rcturum,et Hyadas, et Oriona ? (Job. ix.) Itera :
erat lux visibilis. Verumtauien, de illa terra para- Nunquicl conjunycre valebis micanles stillas Pleia-
scicndum esl quia mox, ut di.iit Deus,
disi, illud des, aut gijrum .ircturi dissipare poleris 1
Nunquid
congregenlur aqux qux sunt sub firmamento in locum proJuccs Luciferum lemporc tuo, aul Vesperum super
unum, et appareat arida, sic apparuit, ut poslea filios terrx congregare jacies ? [}ob xxxvm.) Haec el

nunquam disparueril, sicut nihiloiiiinus mox, ut his similia suscipere, et ex illis serenitatis pro-
dixit Deus, germinet lerra herham virentem, etc, cellae significationes attendere perniciosuin non est,
sic germinavit, sic floruil, et fronduit, fruclumque imo pavidis maximenautis utile est. Amplius autem
attulii, ut jam non possit. Nam,
ultra deflorescere exhujusniodi positionibusvel significationibus stel-
ut laceam de luce angelicarum specierum, quae nun- larum spiritualem sensum per idoneas sirailitudines
quam ibi desunt, si in hoc exsilio qua;dam terrae D capere laudabile est. Item, et tempora noctis dealti-
hujus parliculre, scilicet pretiosi lapides, quales tudine cujuslibel steilae, cx his quae fixae cum firma-
maxime carbunculi cunt, sic apparent ut in nocte mento fuerunt, admoto horoscopo, deprehendere
pro lucernis esse posaint, quara splendide putas ter- jucundum artificium, atque innoxium exercitium,
ram illam apparuisse, ubi neque hujusm.odi lapi- imo et nocturnse laudis Dei, quibus horis fiat, pul-
dum, neque alicujus boni quod visum delectet quid- chrum spectaculum est. Sed de hujusmodi ad prae-
quam potcst abesse ? Hunc ergo mundnm tantum- sens negotiura non pertinet. Nam qui vere sapien-
modo luminaria haec illuminant. De quibus nec illud tiam quaerit, et a creatura mundi Creatorem cogno-
prEtereun ium est quod maxime horum causa fir- scere, glorificare et gratias agere cupit, hoc solum
mamentum volubile esse oportuit, videlicet ut sol, de illa scire contentusest, quod,sacra testante Scri.
qui tanti esl fervoris ut, sicut superius dictum est, tura, crcatrii divina instituit, videlicet quod ad hoc
fons ignis aetberei appellatus sit,ad hoc faclus, ut posuerit ea quae praedicta sunt, id est luminariact
non solum illuminatio, sed et temperatio mundi fre- stellas, in fir inamento coili ut lucertnt super terram
 :

239 RUPEUTI ABBATI TUITIEXSIS 240

ut prxessent dici ac. nocli. Et vidil Deus quod esset A quoddignissimum est.discernit. Hoc ergocum di-
b07ium, vidit, inquam, et verum neque in suo
vidit, aqux replilia, mox opportune sub.
citur, producant

visu falsus est. Nam vere bonitatis ejus bonus hic jungit, antmx viventis, viventis, inquam, tantum-
efTectus, bona inquani, et pulchri boni operis ejus modo, non etiam discernentis.Itemque et volatilia,
quarta hacc, species est, factumque est hoc vespere subauditur, producant aquae animae viventis, nihilo-
et mane, quia videlicet ct erat prius in occulta et minus et non discernentis. Nam acutius quidem
invisibili dispositione, et nunc est in hac visibili volatilia quam reptilia sentiunt, sed nihilominus
specie praBclara dies Verbi aeterni, pulchra et lucida discretione vel ratione carentia sunt, Arutius autem
clarificatio unigeniti Filii. illasentire, non dubium est.Nam et acumine sensus
CAPUT XLVIII. illorum in tantum maligni spiritus abusi sunt ad
De die quinlo, el quid sit dies quinlus. augendum errorem gentllium ut auspices quoque
Dixit etiani Deus Producanl aquse reptilia animz
: sive augures ex eo constituti fuerint, quod ab avium
vivenlis, el volatile super lerramsub ftrmamento c/rli, garritu sive inspectu ventura sibi crederent bona,
Creamlque Dcus cele grandia, et omnem animam vi- sive roala spectanda prcesignari. Contra quod exi-

venlem alque mutabilcm, quam produxerant aqttx in mius eorum poeta paulo raelius sentiens,ait
spccies suas, et omne replile secundum genus suum. -n Haud cquidcjn credo, quia sil divinius illis.
Sicut jam supeiius dictum est, in hac specie crea- Ingenitim, aut fato rerum prudentia major.
tur», id est in reptilibus maris et volatilibus cceli, Verum ubi lempestas et ccnli mobilis humor,
quoddam naturalcvel affectivum consilium est,quia, Mutavere vias,
videlicetdictantegenitali amore.masculuset femina Vertunlur pecudes, et ovantes gutltire corvi.
conveniiint,et successioni propagandae, tanto studio (ViRGiL. Gcorg., i, 4)5.)
consulunt, quantum satis sit ad hoc providondum Dixit aves non scienter divinare, sed pro cceli
vel efficiendum, ne deficiat quasi desiderata poste- qualitatibus, diversos molus concipere.Quippe quaj
ritas ipsorum. Proinde indubitanter pronunliare sprela graviore terra, sursum spatiantur et aere
licet, hanc speciem boni operis Dei ad spiritura lcviore feruntur, mobilique corpore minus prsgra-
pertinere consilii, sicut supra mcmoratum ct ante valam superne ducunt agilem vitam.Econtra, rep-
hoc prsccdensopusesse monstratum est, de fpirilu tilia pravior deprimit natura, tantoque in acumine

ab hujus operis quinto die

fortitudinis. Porro cur sensuum prccdictis volatilibus cedunt, quanto aeris
scriptor exccperlt jumenta ct replilia vel bestias natura crassius aquarum est elementum. Cum ita-
terrae, cum illorum non altior quam l.orum essentia que d\x\ssei,producnntaqux reptilia,animx nivQjitis^
sit, pariter quippe funguntur quinque sensibus notandum quia nihil addidit. I'o/ii/!7(',autem,inquit,

corporis, opportunius suo in loco dicendum est. producant, et addidit, su;)(?r terram.Sed et hocnon-
19 CAPUT XLIX. dum satis fuissct, nam sub aquis terras
et reptilia
Dc eo quod diclum cst, « Prodttcanl aqux reptilia incubant, necenim semper natant, et de terra sive
animx vicerttis. n arena victum quajritant. Ergobeneet hoc addidit,
Producanl, inquit aqux replilia animx viventis. sub ftrtnamenlo cmli. Haec productionis volatilium
Mirum qnidem de aquarum elemento soliila
fluxo plena et sufficiens definitio est, quia videlicet pro-
nasci vel produci corpora, sed mirabilius est quod duxeruntaquaereptiliaanimae viventis,produxerunt,
de nihilo polens Conditor jam ipsum aquarum ele- inquam,non etiam emiserunt,Iicet qusedam ex illis,
mentum fecerat. Cum autem dicit, producant aqtix ut delphini sive phoca^ ad horam patiente natura
reptilia, quid opus est adjici animx vivcnlis'i cura foras prodire audeant. Volatilia autem et produxe-
ipsum nomen rcptilium viventem animam satis ex- runt et supcr tcrramsub ftrmamettto m'/i emiserunl.
priraere possit E!enim vivit et sentit omne quod
'?
Una namque haec animantiumspeciesnihilo magis
repit, quamvis non ornne quod vivii repat, vel re- gaudetquam liberlate volandi natabundis, sub fir-
pere possit. Vivit namque herba, virens et afferens mamenlo cocli, spatiando pennulis, sicot caetera
semen, quam terra germinat. Vivit omne lignum reptilia quaerelinuerunt aqua;,in semelipsis earum-
pomiferum, vcl habens semen suum in semetipso D dem aquarum profundo et maximefluvialibusundis.
quod terra producit. Sed vita hujusmodi sicul sine Porro volatilium qua;que species, prout pennas
sensu, ita et sine motu est. At vero omne quod re- densiores et minora halient corpora, ita et sub fir-

pit, utjam dictum esl, etiam vivit. Quid igiturcum mamento cceli, altius atque celerius evolant, verbi
dixisset, producnnl aqux reptilia, addidit, animx gratia, ut accipiter, ardea, sive aquila. Nam eciin-
z'!!'ej!(is'?Videlicet,ut animam repliliumdistingueret tra, quorum corpora densa penua; vero rarae vel
ab anima hominum. Cum enim (iic\>, animx vive.i- parvae sunt, tardius levantur, et minus volant, ut
tis, subaudiri vult, et non ciiam discernenlis. Nam vultur, aut certe sirulhio, qua; etsi pennas habet,
eo quidem vita reptilium vitam superal herbarum nullalenus tamen volare potest.
atque lignorum, quod sensibilis est nam est illa ; CAPUT L.
vivunt quidera, sed non sentiunt verum longe in- :
Ctir, cuin otnnia volattliu aqux produverunl, non
ferior est quam vita hominis, quia non solum sic eliain stib aquis vivcre possunl.

vivit homo, ut sentiat : sed et vivil, et sentit, et Quaeri nuucpotest cur,cum omnia volatilia aquae
 :2I1 DE TIIINITATE ET OPRniBUS EJUS LIRRI XLII. — IN GEN. l.IH. I. 242
produxorint, non fitiam sub ni]iiis natuliliua puilcm A CAPUT Ll.

viverc possint? Nam sunt iiuidem qu.no Jitnnlur uves De Iriplici disltnctione creaturx quam proiluxerunt
mariniD, ul lulicm, sivo parvu (]uiileiii sed nobiiis aquw.
alcyonp, quas nidilicuie dicitur in littoribus, palien- Creavilque Oeus cetc grandia el omnem animam
tiumuris exspcctaiite, intunlum, ut por liis scptcm viivnlcm atquc molahilcm, qutnn produxcraid uqu.c
dic», doncc puilosfdncut, nuliuleniis mo^'Putur vi'l iii sipeciei .viKii, et volalilia sccunduin yinus suum.
perturbelur lida tramiuiilitas. Sed liaic vel ca'tera Cur ita distinxit : t.rcavitque Deus celc grandia cl

cum do uquis producta sint, non ctiam ab aquis omnem animam vivenlem atque molnbilem cum et
vivere possunt. Cur ergo natura iilia quasi a ma- comprehendi vcl consi^nilicari potuis-
cete grandia
terno utero tam diversa succedil? Cur illic vitam sichocsuUim dixissctcreavilquo Dcu3 omnem
sent,
retinero non possunt, unde vitum sumpserunt ? Et animam vivcntPin atque motabilem ? Elenim hoc
quidem qua;slio ha;c ditliciliussolviiur, si aquarum dictn, ncc eete gramlia, noc parvos spiniculos excc-
nomine unius tanlum elcmenti gurf,'itcs accipimus. pissel. C'jr ergosicdistinxil? Vidplicet uthoc eliam
Nunc aulem el aer aqua potest recte dici, quippe creatricis opus Trinitatis in tres divisum esse spe-
qui ex. aqua vel per aquam consislit. Undc dicitur ciesinsinuaret; vivenlium namque aivc motabilium,
in Epietola Petri aposloli: Lalct enim eos hoc volcn- n alia per fetum veniunt, id est, catuligenasunt, quo-
les quod cmli crant priui et lcrra de aqua, et per rum cete maxima sunl ulia per ovum veniuiit,
:

aguam consistcns Oei vcrlio {II Pclr. in). Alia editio quorum multo plura gsnera sunt. Quibus adde, el
eic habet: Cidi crant olim de aqua, el per aquam omne volutile secuwtum genus suum. Et ecce habes
constiluli, signiQcat autem aerem istum humidum hujus quoque crealionis opus triparlitum. Porro
alque turbidum: Uunc ergo coelura appellareScrip- quod cum dixisset, creavtque Deus cete grandia, el
tura consuevii.Unde esl scriptuiu est: Milvus in ccelo omnem aniinam viventem atqua motabilem, adjunxit
suum [Jer. vtii), Polest itaque et
cognovit lempus dicens, quaiyi produxerant uqux, contrrue el in sin-
aer simul cum aquarum elcmento inlelligi. Sed gulis operibus dici potuisset. Creavitcnim etlumi-
contra rorte dicitur: Potesl hoc sensu et sic dici nariaquaefecerat, elc, omnia quae feceraldistincte,
Producant aquce replilia anima; viventis et volatilia, Deus idem feceratsimul.eovidelicet respcctu, quia
atque jumenla sive bestias. Nam el lerra ut prae- sicutjam dictum est, quidquid lartiim est in ipso
diclum est, dc aqua per aquam consistit. De aqua vita erut [Joan. i). Quapropter et de omnibus in fine
videlicet, quiadixit Deus : Congreyentur aqux in generationum islarum sic AmiaT: Islx generationes
unum locum, et appareat arida. Et factum est ita. cxli et terrx, quando creatm sunt in die quo creavit
Per aquam vero, quia divina dispositione venis Deus ccclum et terram, et omnevirgultum agri anle-
aquarum tota intrinsecus plena est, sicut corpus ^ ^Mam ori^rf/ur.etc. Quomodo intelligendumest illud
animantis redundat venis sanguinis, ne videlicet quod creaveral Dcus oinne virrjultum anlequam ori-
si aquarum irrigatio
ariditate deficeret, cessaret. retur, sic et uuod nuac dicuntur aquoe jam produ-
Ad inquam, postquam Deusaridam apparere
haec, xisse oranem animamviventem atque motabilem
jussit, eamque terram appellavit, non licet illam cum crearet illa Deus;
aquffi nomine signari. At vero aeris nomen eadem CAPUT LII.
auctoritate non est positum sed ab hominibus di- Item de eodem : quod dictum est, « Crescite .et multi-

ctus esl aer ab altitudine ; namque Graece,

alpto plicamini, et replete oquas maris. »
sursum totlo dicitur Latine. Per hunc feruntur aqua- Benedixitque illis Deus dicens: Crescite et multi-
rum globi mari exhalante subvecti, ne putes hano plicamini, et replete aquas maris.avesque multiplicen-
parlemnomine rirmamentisignatam,cumlirmamen- tur, super terram. Ecce hic manifestius elucet, cur
tum dividat aquas ab aquis, per hunc autem aerem in istis operibus Dei singulorum factura operum
palam lit densa aquarum volumina ferri, ut nubes tertio repelita sit. Videlicet quia quod factum esl in
pene Qumina sint. Cum ergo dicitur: producant i:iso vita erat, primo dixit Deus, producant aqux
aqux, licet aerem quoque simul intelligi, quia vide- reptilia animx viventis, el volalitia super terramsub
licet, cum ascendentes aquae per aeris spatia, vi D firmamento cceli. Deinde quia quod in ipso vita erat,
frigoris vertantur in nives eadem facultate per vir- per visibiles essentias in aclu demonstratum est. Et
tutem praecepti potuerunt verti in aves. Itaque et de creavit, inquit, Deus cete grandia, elomnem animam
aquis productae sunt.et 20 tamen sub aquis vivere viventem, atque motabilem, quam produxerant aquae
non possunt, quia forte nequaquam sub densis Qu" in species suas, et volalilia secundum genus stium. Et
ctibus vitam sumpserunt, sed de rarioris et per nu" quia persuccessiones suaseadem Crealoris potentia
beculas volanlis aquae globis volantium avium cor- subsislereunumquemque oportebat, benedixit Deus
puscula facta sunt. Verum quocunque modo produ- illis, inquit dicens: Crescile el muttiplicamini, etc.
produxerunt aqus reptilia
xerint, illud constat, quia Tria sunt verba benedictionis, crescite et multiplica-
animas viventis etvolatilia super terram sub firma- mini, et replete aquas maris, sed unus idemque sen-
mento coeli, naturae sus termiois ab eocujuspr^- susest, quippe qui uno tantum verbo rursura expri-
ceptum, quod semel posuit, non prxteribil (Psnl. mitur, cim subjungitur avesque multiplicfintur;

cxLvni), triformiler ibi definitis. Nam sequitur : auper terrara. Nec mirum. Etenim tria nomina sive
 243 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 244
tres sunt personae ejus qui benedixit, sed unus A quod quuliter transiturum sit, novit ipsequi dlxil:
idemque Deus esl. Quare autem multiplicationes Calum et lcrrn fransibunl, verha autcm mea mn trans-
liorum in benedictione mandavit, herbam quo-
fieri ibunt (Malth. xxiy). tandiu perseverante hujiisbene-
quevirentem et afferentcra scmcn, lignumqne pomi- dictionis virtute illic erunt re/j^iVm, (jufl/-um 21 non
ferum habens unumquodque semen suura in se- est numerus, animaliapusilla cum mrig<ns,el orania non
metipsocum jussissetproducie terra, non benedixit frustra creata exspectabunt tif det illis esc im in lem-
itidem dicendo, crescileet inuUiijlicamini, elreplele pore et oo dante illis colligent, el aperiente illo ma-
terram? Aut unde iilis tanta crementi aut benedi- numsuam omnia implebuntur bonitate (Psal.cm),t&m
copia,cum non eis quoque
ctionis in multiplicatione balena quam rana, tam crocodilus quam murana.
benedixerit Deus?Etenim ipsa quoque crescunt et G.APUT LIII.
multiplicantur et secundum genus oujusque passim Cw non dictum sit viilit Deut volatilin seu reptilia
nova veteribus, tenera robustis, plantaria, verb' quod essent bona, sed « vidit quod esset bonum. »
gratia, fagis aut quercubus, de parvo -semine suc- Et iiidit Deus quod esset bonum, faclumque est
crescunt, el celsa in auras paulatim cacumina sur- vcspcre et manedies quintus. Si tam stabili justitia
gunt. Quid ergo amplius reptilibus maris, sive vola. viverethomo, quam certo ordine servant ea quea
tilibus ccDli, quid,inquam, amplius quam terrs ppasdjcta sunt, statutum benediclionis imperium
g
virgultis in suo genere benedictio compotens fuit,
recte formato homine, sicut dictum est, ct vidit
vel in quo ejus effectus certius cognoscendus erit?
Deus lucem quod esset bona, sic nihilominus singu-
Ad haec, inquam, crescit quidem et mutiplicatur lariler diceretur, et vidit Deus hominem quod esset
herba virens, lignumquepomiferum unumquodque
bonus. Verumtamen nec dixit, nec dicere Scriptura
in genere suo, sed differt crementorum ratio pro
debuit, et vidit Deus volatilia coeli, sive reptilia ma-
diversa essentiarum qualitale. Etenim herbam vi-
ris, quod essent bona; sed vidit Deus, inquil, quod
rentem sive lignum pomiferum, eadem terra, quoe esset fconum, subauditur sic
esse factum.in quo non
germinat, vel producit, multiplicat, et semen illis hujus,quod nullum est,laudaturmeritum,
creaturffi
ipsa importat et cadentia recipit, etiamsi serentis sed bonum Creatoris ponderatur ingeniura. Simi-
manusforte desit, et ideomultiplicandas posteritati, liter cum dicitur : Et vidit Deus cuncla qua; fecerat,
solum ipsorum esse sufflcit. Verum replilibus sive non creaturarum praedicanlur
el erant valdc hona,
volatilibus si nullus fuisset appelitus, non ipsa merita, sed (quod longe aliud est) Crealoris com-
crescerent aut multiplicarentur, et non stetisset mendatur sapientia. Sula lux, quia voluntatem ha-
eorum genus. Cum ergo inilium existendi accepis- bere potuit, et voluntarie suam ad Deum essentiam
sent, oportuit ejusdem Creatorisimperionaluraleni bona dicta est, utpote boni Dei capax, quem
direxit,
illis meduilitus inseri amorem vel appetitum, ut C
quia cum amore exceperit, recte illi divinae boni-
masculus ardens ad semen ingerendum, femina ni- tatis coinmunicata est laus.
hilominus avida foret ad recipiendum. Hoc illis CAPUT LIV.
benedictio contulit, et ob hoc necessaria fuit, nara Cur jumenta sive teme animantin operis diei sextse^
inde reptilia crcverunt, ct multiplicata sunt, et cum homine depuletilur.
repleverunt aquas maris, avesque mulliplicatae sunt Sexta creaturae Dei species homo est, cujus in
exeis. Ad hoc, tenel haec animantiavinculoamoris essentia is qui a timore sextus est intellcctus ma-
magna bujus benedictionis vis. Quandiu enim emit- nifeste prasfulgct. Hoo perspicuum est, rationalis
tentur fontcs inconvallibus, etinlermediummontium enim creatura est, non solum intellectum, sed el
pertransiiunt aqux, tandiu super ea volucres cwli ingenium atque memoriam habet, unde ad spiritua-
hubitabunt,et de medio pctrarum dabunt vocem [Psal. lium cognitionemetDeisapientiam pervenirepotest.
Ciii). Et quandiu irriguissuperioribus et pinguedine Scd cur jumenta.cum irralionabilia sint, sexto diei
terrae salurahunlur ligna campi, el cedri Libani, quas cuTiillo deputantur?|NibiIoenirainagisjumentaquara
piawtoiu7, tandiu iUicpasseres nidificabunt {lbid.).El quinque corporis
reptilia m;iris sive volatilia coeli,
eodem amore veldesiderioet gallinalanguida vocera sen8usexcedunt,necminus aut magisquamilla ba^c
mutabit, et luscinia laetabundaparvulis ovis super- D rationis expertia sunt. Ad ha=.c inquam Et si in :

sedens tola pervigil nocte decantabil, tanta canli- eodem essentia gradu jumenta, in quo et volatilia
lenae suavitate ut tibi videatur haec essesumma ejus aquarum reptilia tenenlur, quia pariter corpora
inlentio, quo possit non minus dulcibus modis fetus sunt animata et sensibilia, nec ultra valent: recte
animare quam fetu corporis. Hinc educla progenies tamen cum homine diei sexto computantur, quia
vespere et mane, et mcridie quodam modo narrabit, "ujus homo,"ejusdem partis mundi, scilicet terrs,
et Creatoris laudem non ingrata natura annuntiabit ornatus quoque jumentorum genus est, et ejuspo-
{Psal. Liv) et ei qui dal e^cam omni carni [Psal. tissimum subslituta servitio sunt sicut videmus,
cxxsv), tanto coiicentu confitentur Deo cffili, ut eru- quia nf que volatilia, neque replilia, quae produxc-
bescere debeat homo ralionalis, si unquam dona runt aqus, sed solajumenlahomini coopcrantur ct
Creatoris in escam mutus ab ejus laude perceperil. collaborant. Cum itaque illis, id estvolatibus sive

Item quandiu iie,i&T\\,hocmaremagnumetsi)ai.io-

et piscibus, pro conditionis a;qualitate, huic autem,
lum manibusin quo naves pertranseunt ((Pia/. ciii), id est homini pro materiali origine jumentorum
 24S UE TIIINITATE ET OPFRIRUS EJUS LIRRI XLll. — IN GEN. LIH. I. 246

genus contiRuum 8il,roclcpoliori,i(l ost liominices- A priKsea ct Horr.inusi, rcplilibuH i|uoqu(> lerrin ordino

sil.ut cum illouiiusilivin.r oporntioiiissit (lic3,rum lcgilimo iinperilarct.si vcl (linbolus pcrosserpcntis
quo unius partis mundi, scilicet terne orn.itus est, nunquam sibilnssel.vol »i ipso hoiiio rum in honoro
Sed jnm ipsa Crcantis impcrii vcrbn consulnmus. vcncnum
cssct, sic intcllexisset, ut suasiunis fju8
GAPUT LV. non admiaiBSClfErgo bona quidem crcatio cuncto-

De triplici specie jumenlorum,replilium alque rum, sed homini, quia Deo conlrarius factus est,

bestiarum. existens sibimelipsi gravis, in malum jurc vcrsa

Proiluctxt, in((uit, terra animamvivenlem in geneft' sunt, ea qua; bonc fucta erant.Cffilorum quia prae-

suo, jumenta, reptilia, el bestiasterr.v secundum spe- scientiam ejus qui fecil qua; futura sunt, nee illud
cies suas. Factumque est ila. Et fccil Deusbeslias ter- latebatquodalius.id os thonr.osive diabolus faclurus
ra; secundumspeciex suds, etjumenla, et omne replile erat,non mirum si Iruces homini peccalori bestias
in genere ino. Sub uno gencro anima> vivcnti:-,qunm et vencnatu prTparnverat animalia, qui infernum
terra proriucil, Ircs specios manifcsle Scripturiuli- quoque fuluris da^monum vel hominuin peccalis
stinxit, jumentorum.reptilium atquc bcstinium, et pra:paravorat. Do islis eniin a>que ut ca;teris non
nota dili);enter praejudiciorum Dei investigabiliura est dubium, quia in illo secrcti sui vespere, dixit
providenliam.Ab hnc namque specie.id est a reptili g Deus: Producat lerraanimamviventem ingenere suo;
homo seductus est nb unu, idest a bestiis lerras,
:
et tnane, id est in primaeva generis 22 hujuscrea-

juste peccalor idem infe.stalur ab una, id est a ;

tiono, faclum tst ita, et por succcssiones posteri-
jumcnlis, ejusdeuimiseri hominis debilitas miseri- tatis singulorum nunc usque facilDeus heslias terrx

cordia Dei resolvenle juvatur. Dicuntur enim ju- in 'ipccics suas, el jumenla, et omne reptile in ge-

menta, quod sint quaedam hominis adjumenla ;

nere suo.
replilia vere repentia, sive serpentia ; bcstia;quasi CAPUT Lvn.
feslia^, per anliphrasim, quod sint infesia\ Hic jara
De adulterina permislione jumentorum.
quaerilurquomodoserpontidicnturpromalodictione,
Perseverat haec posita semel natura; lex,quibus-
super pectus tuum gradieris [Gen. iii), cumhoca que posteritatem suam propogantibus in gencre suo,
natura prius habuerit ut repcret, qu(id est super
verbi gratia,Dec de equina specie nascanlur asini,
pectus suum graderclur.Elenim sicut jumenta.sic
nec de leonibus geaerentur ursi.nec de bobus cervi,
et reptilia jam fuerant jus?a produci. Sed 'le hoc
nec de caraelis procreenturelephanti,aulde bubalis
Buo in loco opportunins dicendum eril.
onagri.Fiunt tainonqucedam naturarumex inaequali
CAPUT LVI.
permislione adulterina, cum,verbi gratia, de equa
Quod omne genus serpentum corrnptum cc^o, ^i^'e
^^^^ ^ hirco et ove nascitur tityrus,'
venenatum .<:tt, qwid dia&olus illo usus est ad mor- L.
'
_ y .

tem hominis. quod hominura instinclu lieri lex votat.cura dicit :

Nunc illud sciendum quia repebatprius ut nunc Jumenla tua nonfacies coire cum allerius generi^ani-
omne hujus speciei vel generis aniraal.sed reptatus mantibus {Levit.xix). Hoc primus fecisse fertur Ana,
filius Sebeon filii Esau scilicet,quod equarura gre-
ejus nullum horrorem haberet.si non illo diabolus
ad mortemdoraini ejushominis usus fuisset.Multo gesabasinis in deserto fecerit primus ascendi, ut
magis vero, nec virus pestiferum vomeret, vel in mulorum inde nova, contra naturam,animalia nas-

seipso haberet, si non illum idem creaturae Deo cerentur. Verumtamen et bestias, qu<e sub homi-
adulleralor veneficus illo suo malitiae veneno pol- num magisterio non sunt, contra naturam diversis
luisset, el per os ejus homini, ut jam dictum est, ex speciebuspermiscenlur, utleo,dum permiscetur
morlem insibilas3el.Eccehodicqne(ut taceam quod parda;, et nascitur leo pardus,el dum lupus cervae

multissanctorumCLrisli servorumnonsolum inno- commiscelur, lynces generantur. Et in reptilibus

cuos,sed etiam obedienteslegimus fuisseserpentes) quoque permistionis inordinatio reperilur.Tradunt
gens tota esse traditur, quae in mediis tutam agat enira physioiquiaviperanequissimumgenus reptile,

vitam serpentibus. Unde ait quidam Romanorum etsuper omniaquaeserpentini suntgeneris astutior,
auctor nobilissioius :
ubi coeundicupiditatem assumpserit.murenae mari-
Gens unica terras timae copulara requirit,progressaque ad littus.sibilo

Incolil a sxvo serpenlum innoxia morsu. teslificataauiprssentiamad conjugalera amplexum

Marmaridx Psylli, par lingua polenlibus herbis. illam evocat.Murena invilala non dee3t,et venenatas

Ipse cruor lulus, nuUumque admittere virus. serpenti expetitos usus suae conjunctionis imperti-

Vel canlu cessanle, fjotesl. tur. Et ds his quidera jara satis dictum, deinceps
(Luc.\N,, lib. IX, 892, Phars.) ad hominis crealionem (quae nostra criminosa et

Quanto magis tunc homo cunctorum aniraantium laboriosadies est) articulum promoveamus.
247 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 248

IN GENESIM IJBER SEGUNDUS.

(Gen. cap. : vers. 25-31 ; II, vers. 1-25J

CAPUT PRIMUM. A rum, el fundamenta generationis et generationis

De dignitate crealurw hominis, et quod cum consilio suscitarentur.Laus sapientim Creatoris, honor gra-
providce Trinilalis factiis est. tia; Liberatorisjgratiarura actio pietati Illuminato-
Sequitur CAP. Et vidit Deus quodesscl bonum,
I.
ris, adoratio uni indivisa; Greatrici liberaLrici et
et ait Faciamus hominem ad imaginem et similUudi-
:
gubernatrici omnium Trinitati. Hepleatur os nos-
nem nostram, et prsesit piscibus maris et volatilibus
trum laude, ut tantam ejus jloriam, tantam ejus
cceli, et /jesliis universx terrse, atque omni reptili magniLudincm /oia rfie eantemus (Psal. lxx).
guod movelur in lerra. Ecce arlificem omniumDei 23 CAPUT II,
sepieQtiam.gyrum coEli solara circumeuntem et in Qi-iE distantia imaginis aique similitudinis, in eo
sit
fluctibus maris solam ambulantem, alonge prnse- quod dictum est : « Factamus hominem ad imagi-
cuti, tandem ad eam quae propositi vel operis hujus nem et similitudinem nostram. »
summa est, pervenimus causam, scilicet ad nos Primum illud quaesitu dignum est.qumnam di-

homiDes,quos Creatornoster facere dignatus est ad stantia sit imaginis atque similitudinis ; et deinde
imaginem elsimilitudincm suam.Quid enim propo- quod non casu, sed pro ralionis intuituclarebit
fiitum est, nisi sanctaa Trinilatis gloriam per opera ordinata sit, ut non diceretur Faciamus
littera sic :

ipsius quasi per speculum contemplari?Etcujusque hominem ad simililudlnem et imaginem nostram,

psrsonajproprietatemagnosccre ex proprii qualitale B sed ad iinaginem et simililudinemnostram. Imagoet
operia ? Hec plane humana, scilicet crealura illud similitudo hoc differunt, quod imago unius imago
polissimum opus est, quod eadem beata Trinitas est;similitudoautemnunquamminus quamduorum
magna sibi digoatione divisit, ut Pater conderet, siniilitudo est.Est autem imago Dei Filius ejusdem
Filius redimeret, Spiritus sanctus igniret. Hujus Dei Patris. Sicut de illo Apostolus, qui esl, inquit,
ergo crcalionis dignitatem, non per qualemcunque imago Dei invisibilis{Col. i). Imago,inquam,Dei in-
judicem, sed per digitum Dei, cujus cst Scriptura visibilis est, Filius aeque invisibilis. Multis tamen
hsc, diligenter e.xpressam, reverenter, ul dignum rnodis imago dicitur ; est enim imauo hominis vel
est,audiamus. Ait Faciamus hniinem ad imafji-
:
cqui pictura in parietate, velsculptura in ligno vel
nem el similitudinemnosirum.}>[ul-dv'n\ocem tuam, lapide videlur in puteo imagosolis vel lunae.Non
:

quippe qui hactenus de singulis dixit : Fial, et ja- sicimago Dei diciturFilius,sedita ut sit.sicutin alio
ctum est ; producat lerra, producant aqux, et faclum loco dicit Apostolus, figura subslunlise ejus {llcbr,i.),
esi. Nunc aulem tanquam a circuitu terrse, cceli et quiavidelicet sicut substantiaquaelibetexconspecta
maris, lassabundus resederit, et inter respirandum figura sua cognoscitur, sic Deus Pater pcr Verbum
in mentem illi venerit, adhuc unum deesse quoJ suum, quod estFilius, cognoscitur. Diciturtamen
deceret vel oporteret fieri : Faciamus, inquit./iom;- (]
et imago hominis proprietas substantiae ejus, quo
nem ad imayinemet simililudinem nostrarn.Domiae, sensu illud de primo homine dictum neceasario in-
inquit propheta, consilium luum antiqnum, verum telligitur :aulcm Adam cenlum triginla annis,
Vixil
fiat. Antibi parvum videlur consilium, his paucis genuitque fxlium ad similHudinem et imaginem suam,

sanctae Trinitatis
dictiunculis esse significatum ? et vocavil nomen ejus Seth. {Gen. v). Est ergo filius

Magnum plane consillum in illoSapientia; cnnsilio, imago patris. '^anctusautem Spiritus similitudoPa-
in illo talium personarum.Patris, et Filii et Spiritus tris et Filii, communis enim bonitas sive charitas
sancti,non lam senalu quam soliloquio vencrando est Patriset Filii.Ergo non recte dici putes potuisse:
de nobis peccatoribus habitum est. An putas eorum Faciamus homincm ad similitudinem et imaginem
quidquam qua3 circa nos acla vci agenda sunt illic
nostram,quia profecto Filius,sicut non Patris sirnul
defuisse ? Plano ibioinnis nostrain medio causa et Spiritus sancti, sed Eolius Patris I"'ilius est, sic
posita est, mors vel perdiiio nostra quE futura non Patris et ejusdem Spiritus sancti, sed solius
eral, illic perspecta est, et inde totum Patris imago est.Econtra rectissime dictum est.orf
consilium
habitum, ut unequa^que persona suam operis par- imaginem et similHudinem nostram, quia videlicct
tem susciperet, ut, scilicet, sicut jam diclum est, Spiritus sanclus sicut Patris et Filii communis bo-
tunc quidem Pater conderet.postea in plenitiidine p. nitasvel dilectio, sic eorumdem communis simili-
temporis Filius perditum redimeret, Spiritus san- tudo est.
ctus remissionem peccatorum, et carnis resurre- CAPUTIII.
ctionem perficerel.atque ita communi Trinitatis llem de eodem.
consilio rea;dificarentur in hominc deaerta ssculo- Quid landem est : Faciamushominemadimaginem
249 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIRRl XLII. — IN GEN. LIB. 11. 250
el tiwiliiucliiiem notiram, nisi, fucianius liomiDcm, \ clcclorum (liK'nilatcm vel Rloriam Bigniflcanl. Nam
qui trina^ operationia nostra; in scinelipso habcat ct clcctiis angpjus, iiuialux csl.ad imagincm etsi-

eviilenliam ? Nam aspicc homincni ((ucnipiain bcnc militudineni Dci factus ct pcrfcctuj cst ct tiomo, .-

constilutum, verbi gratia, qualis nunc est ipse qui qui ad imaginera el Birailitudinem Dei factusetrc"
scripsit hiec, imo quulcs crantelccti omnes, a qui- fertua esl, lux cst. Et quia uterquc rationaiis est,
bus ha'0 cadcm boatuTrinitas in gloria sua videnda ad iniagiiiem Dci factudcst; ct iiuialicncconstitutus
est. Ulique vivunt, quod cnmmune illia est cura ju- nc Dco subditus est, ad similitudincra Dni factus
nicntis, ct disccrnunt (|iiod corainunc illiscstcum cst. Proindc sicut ille liix, vd angelus lucis ; sic et
hominibus reproliis, vcl cliam malignis spirilibus ; islelu.xdicilur ellilius lucis.Nihilominussicutquod
et snncti vel justi sunt, quod propriura est liliorura dictum est : Fiat lux, soios electos angclos Crea-
Dci. Ergo quod ait: Facinmus hominem mi iir.a/jinem tori curaj csse innuit, et angelos tenebrarum
cl noslram hoc dicere est faciamus
siinililuiinein : cxcludit, quanquam et ipsos creavcrit, sic cl

hominem vivenlcm, rationalera, Dcosimilem. Paulo ista Faciamus Iwminem ad imaijinem el si-
diclio :

antc de brulis animanlibus loquens 1'roducal, in- : mitfudinemnoslrain, ao\os eosamplccliturquospra;-

qa\{, terraanimam vixenlemin genere suo. Ejusmodi destinavit ad vitam nec illos admittit, qui supcrflue
animam duplici honore pr;cceilit hominis conditio, B de vitiata postmodum radice s uper numerumnasci-
duindicilur.ad imagincm etsimilitudinein nostram. luri erant. Itaquc si qua;ratur curintulcritScriptura
Ad imaginem videlicet, ut sit rationaiis ; ad simili- Deum sic dicentera : Fint tii.r, dum dicere possct
tudinem nostram, ut rcclus sit, seclundo justitiam Kiant angeli, vel fiant spiritus ? inlerrogamus cur
Dei. Horum altcro, scilicel rationaiitate carere non hoc totum dixerit idem Deus Faciamus hominem :

potesl ; alterum, id cst divinse rectitudinis vel ad imaginem ci simHiludinem noslram, cnm dieere
justitia; similitudinem, nisi per gratiam assequi possetsolummodo;Faciaraushomincm,elintellcctui
non potest. Sed ea, qua carere non potest homo, coramuni sulficcrepossetad indicandum,quod eam,
facultas rationalitalis, instrunientum est sive qua; nos sumus, substanliara significaret. Paria
oculus quidam ad quaercndam sirailitudinem Dei. namque sunt, ut utrique recte respondeas.quod ad
Est crgo ine.^cusabilis, cura ad siniilitudinem De< os Domini non pertinuerit mandare de illis quos
non pervenerit : quia vidciicet bono instrumento, ipse ncscit. Nullo aulera nomine solos qui ad se per-
ad hoc, propler quod sibi datum est, uti noluit.Ve- tineant melius eiprimere debuit angelos vel spiri-
runi cum primum fecit Deus hoiiiinero,non solum
tus, 84 quam nomine lucis nulla nihilomious de- ;

rationalem, honorc
scd et similitudinis sua; finitione illos homines quospraeordinassel ad vitam
fecit

poUcntem. Dcus enim, inquit Scriptura fecit homi_ q a;ternara, melius designasset quam ista Faciamus :

nem reclum,ipse vero impliiuilse multisqua-stiouibus hominem ad imaginem el sirnititudinemnostram.lgi-

(Kir/. vii) ; Nunc aut?m seductus perdidit quidem tur hic et illic suos angelos, suos homines congruis
honorem similitudinis Dei, scdfacultas rationis in Deus vocibus, in Scriplura sua, per huncinterpre-
eo remansil, per quam revocatam audire, et ad tem suum expressit, et ab aliis, qui ad se nonper-
restaurationem sui ducera ac praeceptorem valeat tinent, sufficienti sermonis parcitate distinxit.Nunc
sequi. jam litterae ordinem prosequaraus.
CAPUr IV. CAPUT V.
Ouod ncn diclum sit, ad similitudinem el imaginem De prxsidntu hominis, quod diclum est, » Et prxsil
iwslram, sed u ad imaginem et similitudinem no- volaiitibus rasti, et piscibus maris et bcsliis
slram. terrx. »
Igitur rationalem et sanctitatis suae participem Gura dixisset Deus: Faciamushomtnem ad imagi-
Deus hanc essevolenscreahiram Fuciuwui, inquit, ncm el similiiudinem nostram, continuo subjunxit
: :

hominem ad imaginnn et siinititudiiiem ncslram. Non Et prxsit volaldibus cs/i et piscibus maris et bcsliis
dixit Scriplura quia dixit Deus Piat homo ad ima- umversx lerr.e atque omni reptili quod movetiir in
:

gip.em et similitudincm nostram, et factus esl homo, ^ tcrra. Haec divins dictionis pars latius patel quara
sicut dixit Fiat lux, et facta est lux. Quare ? Vide-
: illa quae pra;dicta est, (aciamus hominem ad imagi-

licet quia non repente, sed operose agendum erat ut iiem elsimilitudinem nos/ram. Omnem enim hominem
consummatushomo staretad Creatorissuiimaginem complectitur. Unde enim piscibus maris, et volatili-
et sirailitudinera. .-Xngelica namque creatura semel bus coBJi, bestiis quoque et reptilibus terrae, homo
facta jam nec in illis qui steterunt commovebitur prsest, nisi ex eoquod ipse rationalis est, illa au"
nec in illis qui ceciderunt in antiquumrestituetur. tem irrationalia sunt haec nempe differentia mul- :

At vero homo post primam sui facturam casurus, tum omnibus illishominem praeponit, quia non quo-
et miserantis recreatione crat innovandus. Idcirco modoeunque illis prseest, utsolummodo digniorsit,
mutuo se cohortantur, dicendo:
tres personae quasi sed ita etiam, ut omnium illorura naturas domare
Faciamus. Sciendum tanien quod et illa pauciora pcssit. Ergoanhocut illisprKsit homo, rationalera
verba, quibus dictum est : Fiat lux,et facta est lux, illum esse satis est.Verura illud nirais certum est>
et hsec plura : Faciamus hnminem ai imaqinem el quod maximapars hominum cum ratione polleat. a
simititudinemnostrain,pa,vca: aogelorumethominum similitudineDei vacuisinl, etcumomnibusaniman-
251 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 252
tibua.iitjam dictum est, omnes ut potead imaginBm A. gloriam. Notandum quippe quod quscunque Peus
Dri facti pr<esint, Deo suntrebelles, et non subditi fecisse dicitur manent, et quibuscunque nominapo-
quam unde et longe sunl a similitudine
plurimi, Euisse scribitur, stabilia sunl. Dictuni est quia lecit
Dei. Itaque quod dictura cst, et prajsiut volatilibus Deus firmame;;luin,etvucavit ccelum,et ipsumir.a-
coeli, et caetera, latius excedunt dictionem iilain • net dictum csl, quia plantavit paradisum, et ille
:

Faciamus Iwmiuem ad imaginem et timililudinem manet sic, etc. Econtra, quaemoventur in terra et
;

nostram, quia vidolicet jumentis omnes hominos inmari nonmanent, sedsemper aliis succedentibus
preesunt ad imaginem autem simul et similitudi-
; alia acceduiit, et idcirco cautum est ut non diceret
nem Dei, soli electi facti, imo et perfecti sunt.Prai- Scriptura : Dixit Deus, tiant reptilia maris et bpstiae

natura bomines jumentis,ipsi autem ho-

sint igitur terrffi, quorum esse cilo praeterit, sed dixit Deus :

minibus gratia prajsint hominesDei. Imo quiacum Pfoducant aquse jumenta vel
reptilia, produr.at terra
in honore essent non intellexerunl, comparentur bcslias. Et recte, manent enim ipsa producendi na-
pro vitio suo bomines jumentis (Psnl. XLvin) qui : tura. Itaque certo tenore servato, dictum est quia :

autem dignitata naturae sucE Deum glorincaverunt, creavil Deus hominem iid imagincm suam, quodjam
ant gralias egerunt, simiiesDeo sint, (ilii Dei nomi- ita factum fuerat, ut deesse vel delieri iion possit.

nentur etsint, ut Joannes apostolus ait (/ Joan. lu). ri rationalis enim est homoet aeternus, quia factus est
bequilur ad irnaginem Dei non dixit hoc totum, et creavit
:

CAPUT VI. Deus hominem adimaginemelsimilitudinemsuam,

Cur subsecutus scripior non dixerit, et creavit Deus quianondura factuin fuerat, ut mularinon potuisset.
liominem ad imcigmem et similitudinem suam ; sed CAPUT VII.
tantum « ad imaginem. » Quod mulier, seque ul vir, ad imaginem Dei facta sit.
Et creavil Deus hominem ad imaginem suam, ad Porro, cur hoc ipsum secundo repetiit, dicens :

imaginem Dei creavit illum, masculum et feminam Elcreavil Deus hominem ad imaginemsuam, ad ima'
crcavit eos. Quidnam id est, quod scriptoristc cuin gincm Deicreavitillum, ipse statim aperuit subjun-
retulisset Deum dixisse : Faciamus homincm ad gendo Maiculum el feminam creavit eos. Nam quia
:

imaginemetsimil!tudinemnostram,suhsec\}tuaunum homo non unius tantu n, sed utriusquesexusnomen

ex his duobus oraisit, dicendo Et creavit Deus ho- : est, el uterque sexus ad imaginem Dei creatus,quia
mincm ad imaginem .suam imaginem Dei creavit uterque rationalis et aeternus est, recte propter

illum ? Nunquid casu vel oblivionetam magna parte sexus duos, duplicem posuit enunliationem crea-
conditionem bominis in suo sermone diminuit, tionissecundum imaginem Dei.ProindevjVquidem,
quam in Dei diclione tam nobiliter utraque parte ut ciutissime ait Apostolus, non dehel vclare caput,
extulit .' Non utique, sed scienter quid Deus inten- '-' quoniam imagode gloria est Dei {I Cor. xi) subsecu- :

disset, in verbis ejus expressit, et quid accepisset tus, adjunxitidem :Mulier autem gloriaeslviri{ibid.].
ipse in suo sermone prudenter observavit. Cum Non diiit, mulier imagoetgloriaviri est, sed mulier
enira diceretDeus Faciamus hominem, ipse utique
: •,nqu\t, gloria viri est. El ca.\isa.m reddons: nonenim,
illum ad imaginem ft similitudinem suam facere inquit,ii!>M muliere est, sedetmulier ex viro {ibid).
Intenderat cum autem hoc ipse scriheret, homo
: Etenim mulieraeque ut imagoDei est,verumpro
vii
perpeccatum Deisimilitudinem amiserat.Et quidcm conditionis causa vel materia, mulier qutedam viri
noveratiste quod illudDei propositum nullusaver- gloriaest. Igitur tum secundo repetiit. Ad imaginem
tere posset, et in hac fide vel scientia, dum respi- Dei creavitillum,et eontinuosubjungit masculum et
ceret in eum Dominus, facies ejus splenduerat feminam 1b crearileos, aperla signifioationeinnuit
{E.rod. xxxiv), verumtamen certa nondum persona quod tam masculum quara feminam, vel quod non
consurrexerat, in quam absque ulla contradictione magis masculum quam feminain fecit Deus ad ima-
recuperata monstraretur illa divinae similitudinis ginem suam.qiiia videlicet ibi,sicut ait idem Apo-
gloria,quaBinillaprimi hominispersona deperieral. stolus, ibi, inquam, ubi factus esl homo ad imagi-
Erant sancti, erant homines justi quorum ex prae- nem Dei, non est masculus neque femina, ut verbi
cipuis erat hic ipse Moyses, sed nonnisi ex fide et D gratia,piscibusmaris, et volatilibus cceli,cunctisque
spe venturi hominis, qui sic ad imaginera Dei et si- animantibus terrse magis praesit masculus quam
militudinem fieret nascendo de virgine, ut in filios femina.
AdasperditamDeisimilitudidem refunderet,ubi sibi CAPUT VIII.
consimiles suosque filios efficeret, abolita vetere De benedictione, qua dictum esl : « Crescite et mulli-
reddita cova origine. Proinde ergo, cum scripsisset plicammi. »
dixisse Deum : Faciamus hominem ad imagincm Benedixitque illis Deus, dicens : Crescite et multi-
et similituuinem nostram, hoc solummodo subscri- plicamini, et rcplete ierram,el subjicite eam, et domi-
psit : Creavil Deus hominem ad imaginem suam, ut namini piscibus maris etvolatilibus cxli.et universis
subaudias, recreaturus aliquando ad similitudinem animantibus qux moventur in terra. Hujus benedic-
suam ; nam illum quodammodo nondum fecerat ad tionis gralia illud profecto propositum Dei resonat,
imaginemetsimilitudiTiem,sedtantumad imaginem quod Apostolus intendens, cum dixisset Scimus :

suam, quievanueratet perdideratilliussimilitudinis qnoniam diligentibusDeumomniacooperantur in bo-

 253 DE TRlNITATi? ET OPERIBUS EJUS l.inill XLII. IN GEN. I.IK. II. 234

riMm (/t(im. viii), staliin subjunxit, /iis 7111 .««cioh/m»! \ sunt, sed ctiarn (ioiiiinantur in il!i) '|uo Dftnpiosiib-

]troiiositumvo(alisuntsancti[itii(i.).Qnoi\ propnsiluin, (liti sunt honorclOl linicbuiedictio primishoiiiinibus

(|uia ncquuquam malis intcrcurrcnlibus averti po- datacromcntiet multiplicationis causa cfrcctivueat.
tuit, pulchra (lL'iii(ic gradalione provcntus ordinem Ca;leruml'iicrenonnulliqu' putarpntfiosdemhoniincs
ila 3ut)ter anncctit : .Vdm quoi prxicivit et jir.vda- non fuisae genor.itos, iiisi adiiilsso pcccato fuissent
stinavit conlormes [icri imnginif Filii .uii, ut sit iji^c dc parailisi). lii proculdubioquud vuldcabsur-
cjecti

primogcnitus in mullis fratribus ;

quo.sautem prxde- dum est, Dco volcnti ut homincs nasccrc[itur,pcc-
stinavil, hos et vncavit, et quos vocavil lios el JKsd/i- catuin hominisexistimant fuissenecessarium.quaHi
cavit, quox aulcm juHifuwvil, illos et magnijicavit non potuiasct ipse talem cjus facere naturam quas
(i7'i(/.).lllu(l,inquam, Dei proposituinhiccbencdictio generarct, nisi adjuvisset peccatum. Verumcontra
commcndal,(iuasolu9 ad gratiam suam pcrtinentcs, hfoc longa dissertationc opus non est, cum dicat
jam anle sa^cula pr.TScitos et prtedcstinatos pr.-e Dcus : Crcscite et multiplicamini et replele lerram,cu-

oculis habens, tunc in illis generis nostri primis ra- jus dictio natura; compositio est, nec solum natur.r,
dicibus masculo et femina; bencdixit, duos landem hominis ad generunduin, sed etiarn naturaj terra;ad
in plenitudine tcmpoiis vocatos et jiistificatos ma- germinandum; suavius est hoc sentire quod si ho-

gnilicabit^dicensilliscongregatiseluddextrarasuam, r^ mo non peccasset, tam multa tamque vitiosa pro-

constitutis : Vcnile, benidiili Palris inii, pcrripiterc genios de carnecjus non pullulasset, sed, solum
gnum quodvobisparalum est ub urigine mundi [Matlh- praedictse benedictionis fructum, id est, electosom-

xxv). Casleruui superfluitas perditorum nonignorata, ncs et solos germinasset, non more jumentorum
sed jam damnata, illic designata esl ubi,postpecca- ruendoin liliidineni,sed rationalis imperio pcrmun-
tuin mulicri loquens.dicit i lem Ueus : Multiplicaho dam carnis naturam oedificandopraBdcslinatamccEli
.Trumnas tuas, etconceplus luos (Gen. iii). progeniem.Peccalumquippegcncrandi naturamnon
CaPUT IX. altulit, sed gencrationis inslrumenta corruplt ct ;

Ilem quid sil Crescite et multiphcamini,

: <• vel in i>
generi honorem eripuit. Gonsideremus cur oportue-
quantum,si nonpeceassent Itomines, debuissentmul- rit jumentis medullilua inaeri libidinis ardorem,et
liplicari. indubitanter agnoscemus non perluinisse ad horai-
Crescite, inquit, et mulliplicamini (Gen. 111). Cre- nem, ut eumdem ad generandum accipcret.in carne
scile, vidclicet virtulum dignilate, el multiplicamini sua monitorem. Nempe quando dixil Deus ca>teris
numerosa quantitate. Crescite, inquam, etmultipli- animantibus Crexcilc el mulliplicamini, et replete :

camini, subauditur, usque ad cceli regnum,certum- aquas maris, avesque multiplicentur ex eis,ipsa non
que numerum,qui utique solius ejus scientiam non intelle)5erunt quid vellet Deus, vel qiiod posset de

latct, cui cnp!7/tquoqucf(i; ilis aosinomnesnumerali ^ commistione iiiasculi et feminae propagari cujusque

sunt (Uatth. x). l'orro quod sequitur, el replele ter- ipsorura genus. Proptereanecessario monitorem ac-
ram, commune quidom est electis cum reprobis.qui ceperunt,urentem carnis suoB stimulum.ul insiliat
omnes eodem modo nascendo pariterque vivendo masculus in feminam rabido libidinis turbine,nulla
replent terram, sed in eo discernuntur.quod sequi- conscientia posleritatis propagandae,sicqoeCreatori
tur, et subjicite eam. Soli naraque elecli.quorumest scienti servial bruta ignorantia creaturs.Vcrum ho-
terr.i viventium, hani lrrrain,quam corporibus re- mo rationalis est, et proinde si Crealorem dilexisset
pleverunl,libertateanimorumsibisubjiciunt,quippe domuiiique ejus pia charitate aedificare voluissel,
qui solum Deum proponentes,terrenaomniaforliter nullo alio monitore indiguissel;sciens enim et pru-
contemnunt.An et reprobi terram sibi subjiciunl, dens cQclesti reipublicae mililaris cives gigneret, et
dum illam aralro vertunt, autetiam armis capiunt? ad hoc opus carnis suae ministerium eadem pietate
Ita plane qualicunque modo terram subjiciunt, sed impenderet, qua nunc linguam vel vocem suam ad
hic vel ille subjiciendimodLsdebenedictioneDeinon hoc impendit sacerdos vel pontifex, ut male nalos
est, cum econtra propter peccatum dictum sit ho- huic mundo, Deo per Christi gratiam bene regene-
mini, in sudore vullus liii vesceris pane luo (Gcn. iii) ret. At ille spiritu depravatus diabolico, non Deo

Etarma non benedictionis irratia.sed cupiditatis in- D generare, sed sicut Deus ipse voluit esse ; taalaper-
venerit immanitas.Itaque et hoc dictum est,el sub- versitrjte abductus, ul mallet ad honorem vel nomen
jicitecam, el dominamini piscihus niarin, el volalili- suum, quam adgloriam Creatoris sui filios facere.

bus cceli, el bestiis universxlrrrse, etomnireptiliquod Nonenimarbitrandumestilhidpromissumserpentis,

movelur in terra, benedictionis est fructus, qui in quod dixit, eritis sicut dii (Gen. iii), sic esse dictum
electis manifcsius apparet quippe quos terrae vel : ac si diceretur, eritis sicut angeli,cum praesumptio-
brutis animanlibus, cupiditas subjicere non potest nem ejus et vanam spem gravissima Deus ironia

vetpoterit, queniadmodum rpprobos de qiiibus scri- percutiens 26 dixerit,ffce .Adam quasi unus e.v nobis

ptum est : Homo cum in honore esset, non intellcxil, factus esl, eamdem in se uno pluralitem persona-
comparatus estjumentis insipienlibus, et similis factus rum indicans, quam et supracum diceret .Faciamus
tsl illis (Psal. XLvm). Attanicn illi quoque cunclis homines ad imaginem et similitudinem nostram. An
praesunt animantibus rationis dignitate,pra3stat,in- ille ad honorem Uei generare cuperet, et non potius

quam, solummodo ; isti autem non utcunque prae- a generationis opere vacare mallet, qui ipse sicut
 :

235 RUPEUTI ABBATIS TUITIENSIS 256

Deus esse appelisset? Recte ergo Deus vindexadver- .\ dicere, cunclis animanlibus Itrrse, sed addidit, uni-
el uni- M
sus contumacem insurrexit, et bestialis urnaalibidi- vrrsis qiix moventur in terra. Adhuc autem, ne quid I
nis in adversarium conjecit, ut serviliter vinctus et deesset, addidit, ei ir. quibui esl anima vivens. Sunt
3Unt fl
catenalus in poena et verecundia sua generet,qui in enim quaedam viventia quidem, sed immobilia,qu qui-
honore cl charitatis deliciis Deo generare poluisset. bus solus ibus
cessit sensus, cunctis aliis cogitationibus mM
Cujuslibidinis tumuUumbaibaricum,quotieserudi- destilutus, quales suntconchs maris, aliaque quae
tus quisque senlit, recte illud cum Psiilmista clamat saxisha;rentianutriunlur.Necistadivinaraexcepisse
et dicit : Domive, ne in furore Luo arguas me, neque providentiam Scriptura indicat, dum non contenla
in ira tua cnrripias me, quoniam sagittse luse infixse diiisse et cunctis animantibus terrcB, et Jiniver.tis quu:
sunt mihi, et confirmasli super me mantim tuam, non m^^ventur in terra, addidit insuper, et in quibus est
eslsanitas in carne mca a facie irx tu;e {Psal. xxxvii), anima vivens. Et hssa Creatoris dictio sicut jara di-
etc. Sed de his vel hujusmodi locus postmodum ctum est, naturalis appetitus conslitutio est.Unde et
opportunior ad loquendum erit. Nunc illud dixisse signanter continuo ait Factumque est ita. Quid
:

salis est, quod non per peccatum, sed per Dei bene- enim jactum cst ila, nisi quod secundum dicenlis
diclionem generandi usus homini datus nutum perseverat nascenliunietevidentium nalura.
sit, et per
„ producens, ut aii Psalmista, fenumjumentis, et her
illam missos fuisse solos electos generari vel nasci,
itaulquandoque absque transitu mortisinaelhereum bam servituti hominum ut educat panem de terra, et
translati paradisum beatis consocientur angelis in vinum txtificct cor hominis, ut exhilaret faciem ;n
gloria, quam prasvaricator angelus perdidit. oleo, et panis cor hominis confirmet, ul salurentur li-

CAPUT .X. gna campi, et cedri Libani, quas planlavit [Pial.

De eo quod dictum esl : " Ecce dedi vobis omnem ciii). Aliler nanique non viverent, sicut et ipsa
herbam elc., ut sitit vobis in escam. » herba, sive quodcunque lignum, neque virens, ne-
Dixitque Deus : Ecce dedi vobis omnem herbam que pomirerum esse, nisi certatim veluti oresugens
afferentem semen super terram, et universum lignum radicibus suis terrse succum traheret. Uoc est com-
quod habet in semetipso semen generis sui, ut sint vo- mune quidera, sed mirabile cunctis, quas de terra
bis in escam, et cuncLis unimantibus lerrie, omnique nascuntur, paratum a Deo convivium, ut maternum
volucri qux moventur in terra, et
coeli, et universis terra.'succumsui3gerrainaejusradicibuscombibant,
in quibus estanima vivevs,ut habeant ad vescendum. et in granoherbaruin pomoque lignorum,paulatim
Factumque est ita, sicut de homine loquens quem adultum atque grossatum sucjum eumdem in ora
creavit Deus ad imaginem suara dixit, quia»7asca- dentesquetraducatcunctorumanimantium.Contenta
tum et feminam creavit cos, etnon dixit quomodovel enimesset his epulisnatura,nisiconsuotudine,gulae,
quo ordine prius virum, et deinde mulierem lecit de tam in hominibus quam eliam in bestiis solutacre-
viro, sic etnunc eadem narrat Scriptura communi- visset edacitas. Quod gentilium quoque quidam no -
ter homini cunclisquG animantibus terrae dixisse bilis auctor ita declamat

Deum Ecce dedi vobis omnem herbam semen afferen-

: prodiga rerum
tem super terram, el universum lignum quod habet in Luxuries, nunquam parvo conlenta paratis,
semelipso semen generis sui, ut sint vobis in escam, et Et quxsitorum terra, pelagoque ciborum.
dicit, quod ligna non qualiacunque, sed ligna para- Ambitiosa fames, el lautse gloria mensse,
disiaca, quK cunctas hujus s»culi longe superant Discile quam parvo liceaf producere vitam.
divitias, homini dederat ad vescendum, el quod Non auro myirhaque bibunt : sedgurgite parvo.
unum ex omnibus eidem interdixerit.Nondum enim Vita redil, satis est populis, fluviusque, Ceresque
plena historia est, sed distinctio dierum, qua certe (Luc. an. lib. iv, Phars. 373).
el clarissime operis Dei distinguuntur species,qui- Verumtamen omnis creatura Dei bona est, inquit
bus explicitis tunc demum caeteris omissi8,historia Apostolus, et nihil rejicienium quod cum graliarum
de homine ordiendaest. £cce, inquit, dedivobishoc acLione percipitur Tim. iv). Nam ejusdem Dei au-
{II

sane datum Dei, naturae positio vel constitutio est. nunc infirmioribus quara in pa-
ctoritas miseris, et
Nec enim sola hominis ratio sapit.sed et gulaejus, D radiso fuissentsubvenit hominibus. Loquitur enim
etcunctorum animantium avida natura sentit,quod Deus ad Noe Omnes piscesmaris manui vestrse tra-
:

haec sibi in escam data sunt. Appetunt quippe motu didi, et omnia qux movenLur et vivunl erunt vobis in
naturali ita ut videas maxiine in gulosis avibussto- cibum. Quasi herbam virentem tradidi vobis omnia,
machum quoque ad guttura hiantia subsilire,dum evceplo quod carnem cum sanguine non comedetis,
festinant ad oblatam rapiendam escam sibi datara, [Gen. ix), etc.

natura teste.Itaque dicendo, ecce dedi, non herbam, CAPUT XI.

omne lignum digitoostendit, sed naluralemeorum, Quod vidit Deus » cunctu quse fccerat, et crant valde
appetitum animantibus inslomachoistorum fiinda- bona, » et cur non dictum, Vidilhominemquodesse
vit, nec soium aniraantibus.quae aniraantia siveani- bonus.
malia notum est esse vel dici, sedetiam in vermicu- Et vidit Deus cuncta qux fecerat, et erant vatde
lis, qu» ususpublicus animantiasive animalianun- bona; in homine terrenarum oranium rerum prae-
cuparededignatur.ProindenoncontenlafuitScriptura side cuncta quae hacteuus facta sigillatim compla-
2S7 DE TRINITATE KT 01'ERinU.S EJUS LIDIU XLII. — I\ GiiX. LIIJ. IL 238
cuerant. ncc simul univcrsali bonilatis laiiihitiono A. Quod fererat,etrequ(evit die sepiimo ab omni opere tuo
lccorata sunl, diccnlc Scriptura /-.7 viilit Deus : qitO'1 pitlravcrat. F.t henedi.rit diri si-ptinio.rl tancli-
cunctaijua' fecerat,ct eranl vulile boria.Kl nolandum, jxcavitillum^ijuiainipso cessaveratab omnioperesuo,
quod licel homo divina" ait c«|>ax bonitalis, utpote quod creavit Deut ut fareret.lslx generationes cieliel
r.itionalii>,non tamcn dictum cst : Et vidit Dousho- terrxquanilo creatx sunl,indie qito creavil Dcus ccc-
niinoni (juod bonu8, sicul dictuni fueral, et
cssct lum et lerrain,et omne virgultumaijri.antcqiiiim ori-
vidil Dcus lurcm, quod esset bona, quin vidilicct hn- rctur in terra,omnemquc herlium rcjiunis^priusquam
nioqui non inlellcxit.quodsihi adhoirereUeobonum germinaret. Tota h.-cc litlcra dicm septimum com-
C33et,nondum singularcin laudcm .iierucrat.Attamcn niendat. El quis islc sildies.jam superius in initio
et hic,ot caslera qu.Tj tuntiisOpifcx feoerat secundum dierum dictum est, videiicet.quia primus est dies,
fi sapientiam ejus, dicla sunt valdc bona.Kt rccte cl quia cajteris dicljus non tanquaiii niinor postpo-
in uUimahoininiscrpatinnc.ciinctacollaudata sunt. situs.scd ut ionge dignior supcrpositus est.Klenim
Nam et proptor hominemcunctah,TCsub firmamcn- dies islc splendor patern>T3 gloria;,lux lucis.etfons
lo cooli facta sunt, ct oraniuiii essentius in se homo luminis.dies dierum illuminan8,sol ipse verus et
contincl, el adliuo uno.quod optimum csi, rationa- indelicicns.dies non factus, sed omncm diera effi-
litatis privilegiocunctasupcrat.Namut essentiarum n ciens. Hujus diei proprietas vcl propria dignitas
incrementa manifostius pateant, jam a principio diligenler nobishoc loco spectandacst.Primumhoc
mundan.-n hujus creationis, repetondum est firma- a cacleris diebus dilTerl, quod vespcre et mane non
mentum, dividens aquas ab aquis est quidem,Eed : habet,necenim dixit Scriptura,quia factum est ves-
esse e.jus soli ex omnibussensibus visui subjectum pere,et mane dics septimus, sicut dixerat. Factum
est. Terra vero est,et esse ejusvisu simulettaclu est vespere et mane dies se.vtus ;laclum estvespereet
comprehensivum cst. Luminaria sunt,cl csse illo- mane dies c/iJi>i^!i?,similitcrque de crctcris oranibus,
rum ct visu nostro.et caloro suo noscibile est,in3u- Sed neclioc salleni dixit.etfactus estdics septimus.
pcr et scmper in ir.otuest. In motu.inquam, lorali, Sic omnino direndum fuisse(ut dictum est)catholi-
non simplicitcr, ut firmamcntum,ncquc ul tcrrain ca ndes consentil.Dies enim isienatus non factus
molu mutabilium qualitalum.sod in motu locali sc- esl :genilus,non creatus est.Quomodo ergovespere
cundum duplicem modiim..\am etmotu nrmamenti et mane
habcret, vel quomodo factus rectediccre-
quotidiccircumferuntur,ct projter hoc sicutjam su- tur? Nam (lc singulis quidem cajterorum dierum
perius dictora est, incessantcr currendo propriis erat,quando non erat,recte dicas,quiavidelicetprat
motibus in circulos suos rcfiectuntur. Horum esse vespore quando nonerat,et factum est,mane,quan-
animantium essentia superat.quippequaenon solum do quilibet eorum coGpit existere.At vero de hocdie
nostris subjccta sunt sensibus.sed etipsa fungun- dicere,eral quando non erat, vel putare quod ulla
tur quinquo sensibus, visu,fluditu,gustu,adoratu et eum vespera prascesserit, aut quod unqiiam mane
tractu.Horao tandcm super ha?c cmnia et supra novura essentiale ejus fuerit,h.-creticorum est.Nam
quinque sensus corporis,hoc ctiam habet,quod ra- catholica fides nihil aliud de hocdie novit,nisiquia
tione utatur.Igitiir in eo cui cuncta hjBC subjacent^ est.Igitur magna hujus,caeterorum dierum quoque
et qui dignitate prseest omnilius.recte cuncta com- in hoc distantia est.quod de illis sic dicitur,/artuw
placent,et valde bona judicantur. est vrspere etmune diesunus.dies se.rlus: Hic autem
CAPUT XII. repente quippe qui factus non est, sed erat, et est
Uem de die sexto, et quid sit dies sexlus. anle omnes, sic inCertur: Cnmplevilque Deus die
Factumque est vesperc et mane dies sextus. Recte a septimo opus suum quod fecerat, el requievit,etc.
spiritu tiraoris, utjam dictum cst,sexlo loco spiri- CAPUT .XIV.
tus intellcctus pcr prophelara constituitur {Isa. xi), Ilem rle differcntin i/ieiseplimiet cielerorum dierum.
ajudicio suporborum atque dam-
(juia videlicet hic Deinde et hoc a caetcris diebus iste differt, quia
natorum aogelorum sexto loco,id esl sexto die,ho- caelerorum dierum opus in illo completuni est. Sic
mo, in quo manifeste viget intellectus, creatus in enim ait: Complevuque Deus die seplimo opus suum
venitur. Magnus hic dies magnum atque longum D quod feceral, el requievit ab omni opcrc suo quodpa-
mundoatque angelis, et hominibus spectaculum trarat. Et notandura diligenter quod non diclum
praebet Etenim per hujus creationis opus,principa- sit :ComplevitqueDeusdiesepiiraoumncopussuuiii,

tibus et putestatibus in cffilestibus maximeinno- quod fecerat ;sicut dicium est protinus ctrequievit
tescit multiformis sapientia Dei {Ephes. iii). In hoc ab omni opere suo quod patrarat sed complevit, :

hactenus, et ex hoo nunc el usque in Sfficulum rai- inquit, Deus opus suum, quod fccerat. Etenim non
rabilis est Deus,mirabilis et gloriosus,lerribili« at- omne opusDei quod feceratipsehoc felici etglorioso
que laudabilis, et faciens prodigia quse nos mire- die completur,sed solum ratioiialis crcaturas opus,
raur.Sed priusdiem septimura huicsexto superpo- gloriaejus impletur.Oenique nonhoc lirmainentum
situm aspiciamus,de quo protinus subditur vel ccelum, non mareetarida,non terra gcrminasi-
:

CAPLT XIII. ve plantaria,nonsol et luna,non reptilia maris,sive

De die septimo, ct quid sit dies seplimus. volatilia CGeli,non jumenta, aut bestiae sive reptilia
(Cap. II.) Complevitque Deus dieseptiino opus suum terrae.sed sola rationalis creatura, id est angelica

I
259 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 260
lux, et horao ad imaginem et simililudiaem Dei A. tabuit^et nonunatantum.sed duae perdilee fuerunt.
factuSjSanctam hujusdiei claritalem intuentur.Bi^ne et caeterE quoque diminutae sunt,si angelorumjam
ergo nondictum est,complevitque Deus die septiiro ordinatorum unus ordo cecidit, et de csteris ordi-
ornne opus suum, sed, complevit die septimo opus nibus parles secum abstulit. Sed absit hoc, nara
suum, Quod fecerat, quoddaim opus suum, quamdam decem tantum draohmas habuit sapientia Dei, et
creaturam suam,rrttioniilem crealuram suam quam antequam perdita, inio et an-
ista qu<e requiritur,
fecerat. hequievit autem ab omni opere suo quod tequara creata fuisset, secundum praescientiam vel
patratat. Ah omni, inquam, opcre suo requievit,qmai prsedestinationem Dei etdecimaet unaerat exillis.
nuUam deinceps novam creaturae speoiem Igitur sanctorum ordines angelorum in Sabbato
fecit quoddam auterc opus.id est angelicam crea.
:
sunt, etex eo throni, dominationes,principatus, et
turam.jam tunc in hoc septimo die complevit, in potcstates, virtutes, cherubim,etseraphira sunt.ex
quoet ipsereiiuievit,quandoque completurus eodera quo requieverunt,et eodem die quo requievit Deus,
die eadem felicitate sapicntiae praeelectam,elex illis ipsi quoque beata requie completi 3unt,quarainre-
duobus, masculo et femina, nascituram multitudi- quiem quisquis semel introierit, non laborabit in
nemhumani generis.Quae estenim completio crea- aeternum.
turffi rationalis.nisi videre aeternaliter sive immor- n CAPUT XVI.
taliter claritatem hujus diei ?Ea namque tenuittota De eo quod dichtm est.f Benedixit diei septimo, ei

praedestinatio Dei super hisquos praescivii,tam ho- sanctificttvit ilium. »

minibus, quam angelis, 28 quicunque secundum Et henedi.xil diei septimo,el sanclificavit iltum,quia
propositum ejusvocatisunt sancti,utconformes eos in ipso cessaverat nb omni opere suo, quod creavit
faoiat imaginis Filii sui (fiom. viii).Hac tamen difTe- Deus ut faceret. Dubiumne hoo est,quod huncaeter-
rentia ut ille, quia unigenitus, idcirco et primoge- nitatis diem Piter bcnedixerit et sanctificaverit ?
nitus in multis fratribus sit. Ibi plane completur Primusipsebenedictua ets^anclificatusdicit Judaeis:
opus Dei, ubi istiper quem facti eidem suntrefor- Si illos dixil deos, ad quos sermo Dei factus esl, et
mati.Hoc est principium, et hic finisoperis. Unde non potest solvi Scriptnra Quem Pater sanclificavit :

dicitipse sio Ego snm et primus ct novisnmus,ini-

:
et misit in mundum, vos dicitis: Quia blasphe-
iium et finis {Ai>oc.i).]n illo die suo tantus operarius mas, quia dixi: Filius Dei sum? {Joan. x.)Nunquid
Deus requiescil, sanctos jam dudum aiigelos [par- hoc sine auctoritate vel testimonio Scripturfedixit?
ticipeshabens suae requietionis.Illo namque in die Planesicut interrogatusab eisdem Judsis dicenti-
firmati,ilIo in die remunerati,et in suo quisque or- bus: Tu quis es ? ad hanc Scripturam respexit, et
dine glorificati sunt. dixit : Principium, qui et loquor vohis {Joan. viii) .•

CAPUT XV. C in principio quippe non alio quam in verbo suo

De novem orclinibus angelorum. creavit Deus ccelum etterram.Sic nihilominus|cum
Suntenim eorum novem ordinesex auihenticis dixissel : Ego ei Patcr unum suynus {Joan. x), dioen-
Scripturis nominali, scilicet, angeli, archangeli, tibus illis.quod blasphemaret, et hanc respioiens
throni, dominationes, prinoipatus, potestales, vir- Scripturam,hcec dixit : Quem Pater sanctificavit et
tutes,cherubim,atque seraphiir.Quorum ad sociela- misit in mundurn,vos dicilis \ Quia hlasphemas, quia
tem quiaconslateleotoshominpsconigi,unumqncm- di.v! : Filius Dei ««m.Non enim sicdixit quemPater
que in suo ordine,et eisdem sanftis angelis similes misit in mundum,et sanotincavit,ne diotum putes,
fore,alios aliis secundum diversos ordinationis eo- de benedictioneassumpt«carnis,sivesanotificalione
rura gradus differentiasque claritatis, quae inlelli- humanae naturae quam assumpsit,sedsanctificavit,
gunturex ipsorumordinum nominibus praescriptis, inquit,pt deinde misit in mundura. Et Propheta in
consequensesse pulant plerique,quod deangelorura psalmo,venlurum esse huncdiem,etilluminaturum
ordinibus cunotis peccantes angeli ceciderint,quod omnem mundum/tec est,inqu\i,diesquam jecit Do-
nulla Scriptura prodit. Quasi vero aliud sit,sancto8 minus, exsultemus et li£lemur in ea. Et continun :0
angelos firmari, aliud novem ordinibus distingui ;
Domine, salvum me fac, o Domine bene pros-
verbi gratia : Si antequam firmati fuissent electi D pi^rare benedictus qui venturus es in nomine Do-
:

spiritus, illi jam autem cheru-

erant,alii throni,aIii mini (Psn/.cxvii). Hune diem, quem fecit Dominus,
bim.et alii seraphim,quid post hascpro firmamento benedictum dixit,eumdemqueventururaesse in no-
aoceperunt ?Quid enimhuic firmitati vel firmamento mineDomini,de quoolarum oertumqueest.quiajara
potest adjici, quod est incendium divini araoris, venit.Et subindegratulabundus: Df««,inquit,e/ Do-
quod intelligitur per nomcn seraphim vel in quo : minus, suhaudiHuT esl hio d\es,etilluxitnohis.Consti-
potest altius creatura firmari,quam in eo ut sit tuite diem solemnem in condensis usque ad cornu al-
thronus Dei ?Ergo non antequam caderent apostatae iaris {ihid.),\A est vacate aservilioperepeccati,con-
angeli, jara erantordines distincti : sed illis caden- templando n!C0nd(?n,5t«, idestmultiplicitatebonorum
tibus,isti qui permanserunt, in ea qua firmati snnt operum.hunc diem esse prinoipem altaris,quicum
remunerationesuntetordinati,novemque ordinibus sit Deus, et Dominus, recte debeat adorari. Quid
distinoti..\lioquin non jam decora tantum, sed un- ergo, inquis? Nonne etcunctos dies, qui jam ante
decim drachraas illa evangelica mulier {Luc. xv) hunc seplimum diem descripti sunt,idem Dominus
261 DE TIUXITATK ET OPKmBUS KJUS LIHIII XLII. — IN GKN. LIU. II. 2G2
fccit.?Nnm nisi alitcr fecissel alios, ot nliler hunc, \ nihil omnino labnravit.nut proreclum ejus cxspec-
quoraodo diceret, de isto solo : llxc est dies quam tan do.piilicnti, paticntiamaliquando habuit. Ad
fecit Oomfnii', manifeste prtiprinm hano ejus esse crcandos nngelos homineaaaiilcnti.-osua) impensaa
Yolens dilTercntinm.quod eum fecit Dominus. Fecit contulit,etpro|)tcrillo8sulvando3 3ivodiscernendo8,
planc.scd ulit>>r hunr, atcjim alitcr illos fecit. Nam misericordiain ct juiiicium, hinc et inde ruagnis
alios crcandii,hunc autem diem de someiipso fecit impeniliis a;(iincavil,iit tolug inirutur orbis.et uni-
gignendo, viileliret quomodo dicm visibilcm hunc versa jam dudiim magnilicat curia couli. In isto
fncilhic visibilissol. Non facil enira cxtra se opc- 80I0 nihil unquam fiiit qnod rcsisteret ei, sive ille
rando, scd de se ipso splcndorem emitlendo.Igitur in sinu cjus pausnvit.sivc militaturus jussu ipgius
iste ilics quem focit Dominus, qui tunc quidcm, naturain Dostraicarnis imluit.lgiturhic unusest.ia
quando Prnpheta hx'c quce pr.-udictu sunt de illo qiio Ucua roquievil.et sic super nos requiescit, non

scripsit.venturus cral, nunc aulera benedictus jam nisi pro quanto conl'ormamurhuic,pro tanlo super

venit innomine Domini.ipse est quem fatemur Fi- nos requiescil. Ait itaque hajc sacrosancta non
lium Patris, ante sacula bencdictiim, qui est, ul hominis, sed digiti Dei Scriptura: feV requievil Ueus
Apostolus a'\l,Christussupcr orwiia ncus benedietusin die septimo ab oinni opere suo quod patraral,elbenc-
s,vcula{Rom.\x). Benedictus, inquim, te sanctifica- g dixit dici scplimo,et sancti/icavit illum quia in ipso
tus : Pater enim ilhim.utjam dictura est^sanotifioa- cessaveral ab omni opere suo, quod creavil Deus ul
vit, et niisit in mundura faceret.
CAPUT XVII. CAPUT XVIII.
Qua' sit illa requics diei. Quod non dictum sil,.4bomni opere suo quod creavit
Quid autem eratopusdici vel scribi, qnod hunc, Deus et fecu,scd, " Quod crcavit ut jacerel. .
in quolotius benedictioniset sanctitatissummacon- Magnaadh;cc etinm nolenlibus
vel dissimulanti-
sistit, Paterbcnedixitetsanclilicavit?Quidnara,in- bus;magna,inqu3m,hicetmirasententiaingeritur,ita
quam,opus erathoc scribi^nisi utsignificareturquod dicendo, quia in ipso cctsavit ab o<nni opere suo
in isto lalidierpquioscere non habent maledicti et quod creavit Dcus ut /acerd. Non di.\it ab omni
nonsanctificati,quicuniiucniale utunturdiebustcrrae operesuo quod creavit aut fccil.sed quod creavit ut
et inalis. De talibusenimdicit:I/'sic<?ninoHC03noir- /(jM)r/ quiavidelicetantequam iuillis diebusessen-

runl vias,meas,qmbus juriivi in ira mea,siintroibunt in tiarum, quas supra distinctae sunt, omnia faceret,
requiem meam (Psn/. xciv).Et benedictus et sanctifi- in isto septimo die creavit,creavit, inquam, ccelum

catus esl hic dies requiei, lajtitiae, et exsultationis : et terram antequam laceret.creavit omne virgultum

quia benedictisUeiPatri3,sanctiricationcm spiritus agri antequam orietur. Ergone, inqiiis, priuscrea

20 custodientibus, paratus est aborigine mundi vit, quod post faccret ? Plane ita esl. Hunc enim

(iVai(/i. xxv). Sciendura tanien iiuod in illo die tam littera sensum ingerit, el auditore.Ti cogit. Quod
boDO, tam felici, aliter nos, aliter Deus requiescil. si non audisti, si forte dormitasti, ipse protinus
Nos enim vere peregrini et captivi, soluta scriptor interrogationis suae manu te vellit atquc
captivitate prssenti, respirabimus illic, sicut con- percellit,et quod interrogarelu dobueras,interrogat
solati hic posllabores et onora reficiemur.inve-
: el dicens .•
Utx gcneralionts cicli et terrx.quando creaia
nientes requiem animabus nostris. At vero Deus iwnr' Kt continuo rcspondet : J)! die quo crcavit
in illodiesic requiescit,ul tamen nunquam labora- Deus cielum ct lerram,et omite viigultum agri anle-
verit quippe qui dixit tantam, et omnia facla sunt. quam orielur,omnemque hertam vircntem aniequam
(Psal. cxLyiii).Quid ergo est, Et requievit Deus in germinarct. Bene ergo et excellentcr dictum est,

die isto.nisi quia comparatio diei hujus ad caeteros quod creavit Deus ut Inceret.Jiam, ut saepe jam dic-
facta est?Nam appendedios omnes supra scrijitos, tumest, quod lactum est in ipso vita erat. Proinde
et praBterduo,scilicet,pr3eterangelum ethominem, cumd\ci[ur:Qui vivitin 3;ternum,creavilomniasimul
nihil est quod in seipso noverit parare locum Deo [Eccli. xviii), subaudiamus, antequam faceret. Sic

Et in istis quidem inhabitat Deus, sed oportet ut etenira hic habemus, creavit ut faceret, creavil,
prius sibimet in iUis mansionem paret ipse Deus, D inquam,omnia simul in sua sapienlia, ut unum-
ut in brachio suae forlitudinis operetiir,et,gratiam quodque il!orum in sua propria faceret essentia.
construat, inqua ad requiescendum nominis sui Nam ne putes sic ease dictum,creavitomnia simul,
enim angelorum vol
gloria digne collocetur.Nullus ut intelligenJum sit,repente in propriis speciebus
hominum aliter,nisi peroperosam ipsius gratiam, veIformationibusconstilisseomnias'mul,necherba
habitationiejus fit idoneus.Operatur itaquein illis virens.nec ligna pomifera coclo et tcrra vel uno
ipse primus, et antequam domus vel raansiosua momento minora existerent. Sequitur, ut dicit.
perficiatur quasi laborat.undeet lassabundus que- iVonenim plueral Dominus Oeus super terram el
relam depromens.-Lafcorafj, inquit^.sMsdne/ii (ii-a.i), homo non erat qui operaretur terram,seii fonsuscen-
Atverosolumhuncdiem.idestunicumFiliumsuum, debat e tcrra, irrigans universam superficiem terrx
sicut noa creavit, sed gonuit, ila nec accidentali {Gen. ii).Ergocum jam essent coelum et terra.
doiio bonum fecit, sed essenliali bonitate honura Dondum -itatim erat omne virgultum agri,et omnis
gemper habuit, solusque hic est,iD quo iusti&cando berba vireDE,sed paulatim creveruut eadem virgulta
263 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS
agri, quse sponte nascuntur, et opcrante homine A. namque asaeculi actibuset insancto etquielostudio

gernainavit humus mulla,qurp non sponte prodijceret videte quoniam Dominus est Deus, illius inchoatio

hc-cc terra peregrinationis ejus.Igitur hic dies bene- Sabbali est,quam etconteraplativam vitara dicimus
dictusel aanctincatus ille est, quo creavit Deus quam optimam partem esse testatur ipaa Veritas :

omnia simul,omnia in illo praisentia videns simul, Maria, inquiens, optimam parlem qux non
elegil,

quaedistincteesset facturus, et in illo requievit in- ttuferetur ab eaLuc. x). Cujus suavitatern jam in
quo creavit, per quem omnia fecit.Et hicdies spp- prssentisuis amatoribusdulciteraspirantemsciens
timussapientianominatur el est,unde in sae pedicto idem Dominus alibi loquitur : Venite ad me omnes,
propheta,septimus atimore spiritus sapientiae poni- qni laboratis et unerali estis, et ego reficiam vos.

tur {ha xi). Proinde ipsa Sapientia sic loquitur Tollitejugum meum super vos,et discite a me, quia
Dominuspossed!lmeiniiiitioviarumnianim,antequam mitis sum ethumilis corde,et invenietis requiem ani-
guidquamtacerel,aprincipioab oeterno ordinata sum mabus veslris {Matth. i).Hactenus sex diebus gene-
et anlequam terra fieret.Nondum erant
abyssi, el ego rationum cceli et terra; dinumeratis, cum septima
jam concepta eram ; nondum fontes abyssi eruperant, quae estrequies Dei nuocdemum ad sextum,id est

necmvntes gravi mote constiterant, antc colles ego ad hominem.Scriptura redit, historiamque orditur

parturiebar {Eccli. xxiv), Et post pauca:C!iw eo ab ea quam superiusjam attigit,conditione ejusdem

^ hominis. Nam sequitur
eram cuncta componms, et deleclabar per singulos :

dies, ludens coram eo omni tempore ludens in orbe CAPUI XX.

terrarum, el delicice mex esse cum filiis kominum. Quod hominem Dcus de limo terrx fecH,et de eo
Ergo non tunc primum.postquam omnia factasunt quod dicil Apostolus: « homo, tu quis es, qui
in hoo dies suo Deus requievil,seii antequam quid- respondeas Deo ? •
qnam faccret,requiescebal in illo talirequie, qualis Fornwvif igilw Dominus hominemde limo tcrrce,

rectevocetur ludusetdelicis sapientia.Per singulos et inspiravit in faciem ejusspiraculumvilae,et factus

dies ludebat ista sapientia, et per singulus ludos esthomo in animam viventem. Supra jam dixerat,
videns et delectatus Deus dicebat.Quia bonumest. quia creaTitDeus hominem, sed non dixerat quo-
Sic enim scriptum et supra dictura jam est, quia modo el unde fecit eum.Dixerat, quia masculum et
iin(i7 Deus quod esset bonum, et quia vidit cuncta /eminam creavil eos,s&d nondixerat quod feminam
qux fecerat,et erant valde bona, multum sibi ipsi
fecit de masculo.Et quidem de creatione masculi,
inistasapientia artifex Deus complacebut.Hinc esl et feminae si nihil amplius diceret, quam quod
illud, quod cum baptizarelur ha;c ipsa sapientia supra dixerat masculum etfeminam creavi l eos,forle
incarnata. tali illam voce testificando declaravit
et do isto similiteropinaremur,quod itaDeus mas-
:

Tu ep, Filius meusdilcclus,in temihi complacui{Matlh. C culum el feminam creaveril simul,ut neuter altero
iii). Non dixit,in te mihi complaceo, ne pules
hoc prior crearetur, repente exorti, mutuos sibi pros-
solum placere illi, quod inciperel mundum salvare buerint conspectus: sicut, verbi gratia, de sole et
in ie, inquit niihi complacui, contestans, quod liic
luna hodieque inter doctos diversa sententia est :

in illo,quanquam hocopus magna; laudis sit, sed aliisdicentibus, quod lunam creans Deus, statim
ille sitper quem cum faceret omnia, complacebat plenam ostendorit, soli opponens remolamdiraidia
sibi persingula bonus operariusvidendo quud esset parte cceli ; aliis e contra asserentibus,quod utrum-
bonum Ipse qui incarnatus cst,qui venit benedic- que ut simul fecit,itaet in coitu posuerit ut pau-
tus in nomine Domini ; ipse, inquam,dies seplimus latim luna de sublalere solis emergeret, cum cre-
estjinquo Deus requievit,in quo prius'|uam,facerct mento mutuati luminis.Sublata est hujusmodi dubi-
oinniacreavit,non alius quam Verbum Dei,Verbum tatio historica narrotione, quae sic inchoatur For- :

DeuSjfiliug Dei unigenitus. mavit igifur Dominus hominem de limo terrx .'Siolnva
30 CAPUT. XIX namque masculum hic intelligi oportet, quiapost-
De lege Salibati carnalis. modum de masculo femina formata est. Formavil,
Proinde lex etiam Sabbati carnalis,lex fuitsancta inquit, de limo terrx. Duo dicta sunt, qus et

et justa,et bona {Rom. vii). Nam sicut signum cir- D diligenteradvertere operaepretiumest^quiavidelicet
cumcisionis incarnationem,et immolatio paschalis formavit.et non undfcunque, sed de limo terras
agnipassionem futuram prfedicabant ejusdemuni- formavit.Hoc namque (sicut dignum erat) perpen-
geniti Filii Dei, sio et Sabbatismus ille requiem dentes homines sancti.pulchra plasmatain gloriam
acnuntiabat, quae post hanc vitam reposita est ethonorem praeparata,hunc ipsumCreatorem suura
sanotis et eleclis, ubi Deus in luce sapientite suae plasten,seipsosauiemlutu:n appelJHverunt.eleganti
requiescit.qui et ipsam requiem illis pro mercede confessione, lacrymosa declamatione. Bt nunc
praeparavit. Porro spiritualis homo non uno die Domine, inquit Isaias, tu Pater noster es, et nos
hebdomadis,sed omnitempore sabbatizare satagit, lutum : et ficlor noster, et opera manuum tuarum
semper intentus verbo Dei,juxta Psalmistam, qui omnes nos (Isa. lxiv). Et ad Jeremiam loquitur
de hoc sabbato loquitur .-imo per quem loquitur idetn plastes noster Tiens: Nunquid sicut figulus

ipse Sabbatorum Duminus Vacate, inquiens, et : iste,non potero vobis facere, domus Israel ? Ecee

videte quoniam ego sum Deus {Psal. xlv). Vacate sicut lulum in manu figuli, ila vos in manu mea
 265 DE TRINITATE ET 01'ElllDUS EJUS LIBUl XLII. — IN GEN. LIB. II. 266
domus Isracl {Jer xvii), olc. Ostondcrat onim illi
A. fesluin cst lioc, quio sccundum corptis homo te rra
ligiiluin faciouloin opus suuin supcrrotuin. tUitissi- est. Terra cnim, inquil Dominus, cs, et in terram
yatum csl, inquit, vas quod tpse fnciclnit e tuto ma- ibis [Cen. iii), px huc satis arguitur terram eseo
et
nibus suis. Convcrsusque lccil iltud vas aticrum sicut quod in terram it. Sc J non ilidem apertc innuil Scri-
placueral in oculisejus ul /acertl {Isa. alv). llinc idein ptura qualis substantia, vel qua materia sit aoimo!
qui supra dicil Isaias :
/'.(' qui contradicil fictori suo, {Ecct. iii). Hoc tantum dicendo : et inspiravit in [u-
lestadcSamiti lcrrx (tbid.). lia?o ot illis similiascicns ciemcjus tpiracutum vilx. Nihilominus et supracum
ille jurisperitus coelcstis Paulus ait: liomo, tu dicit : 1'roducat tcrra jumcnta mute- animx viieniis,

quis es, qui rcspondans Dcof .Sunquid potest figmcn- riam corporis jumcntorum terram esse satis expri-
lum dicere ei qui se finxit Quare me lccisti sic ? Aul
: mit;scdnoneliam viventis animo^illorum materiam
nunquid non liabci potcslatem figutus faccre de definit,quam tameadubium nonesldeacresumptam
eodem luto atiud quUem vns in honorem, aliud vero in tcnues auras rursus dissipari, el ita mori ut non
in contumctiam ? Rom ix.) Itaquc ct nos cum legi-
,
sit. Dicilautem Ecclesiastes llcirco unus : interitus
niusquiarormavit Doininus homincmde limo tcrrae, cst hominis et jumenti, el xqua utriusque conditio.
Don disculicndum nobis est cur ita fecerit, sed Sicul moritur homo, sic et illa moriunlur. Simititer
potiusillud timendumunicuiqucnostrumdeseipso, n spirant omniu, et nihil liabet homo jumento amplius.
no vas quod fecit ipse, dissipe'.ur in manibusejus, Cuncta jacent vanitati, et umnia peigunt ad unum
et, hoc abjecto, faciat aliud vas, sicut placuit in ocu- locum. De tcrra lacla stint, ct in terram revertunlur.
lis ejus ul facerel. Attamen sobrie quaerere, id cst, Quis novil si spintus filiorum Adam ascendit sur-
niirare licet cur Deus posset ruinas angolorum sum, et si spirilus jumentorum descendit deorsum?
novisangelis reaedificarcel totidem quod cecideruiit {Eccle. m.) Ergo non juxta Platonicos de cceloceci-

simul creare et in cojliim levare, ut unius generis dimus nos humana; aniraa;, sedaqua, inquitEccle-
eesot plebs cuncla, omnisque nobililas coeleslis siastes, aequa, inquam, utriusque, id est hominis et
patriK? cur homines alterius uatura; vel condilionis juinenti, condilio est, et similiter spirant omnia.
fecit.quos reponeret pro angelis.et noncunctosaut iEqua est conditio eoruiii, et sirailiter spirant et
mullos simul, sed unum tantummodo plasmavit, de unus est utriusque interitus, scd non unus idemque
quo propagarentur cseteri ? Hoc, ut pnedictum est, finis. Nam spiritus jumentorum finitur, descendit
elsimilia sobrie qua;rentibus nobis non incongruit, enim deorsum,id est hunc infimura exstinctus re-
neque propler nos facta vel dicta est illa Apostoli volviturin aerem :huraani autem spiritusnullusest
objectio : homo, tu quis es, qui respondeas Deo ? linis, revertitur enim ad eum qui fecit illum. Di-

nec illa sententia Domini, qua propter irrisores p cendo namque, gwis noiiiY, non ipse dubitat, sed
dictum est aposlolis yolite margaritas vestras mit-
: tanquam concionator paucitatem miratur illorum
tere ante porcos {Matih. vii). Qusrimus enim non qui hoc attendere curent. Nihil, inquit, habet bomo
alta sapientes, ut Deo respondeumus, aut judicia jumentoamplius, aequaenira est utriusqueconditio,
ejus comprehendere praesumamus,sed ut appropin- et unusinleritus.Quid ergo est ratio quasolushomo

quantes pedibus ejus,dedoctrina illius accipiamus. insignitur? Quoddam munus, quoddam talentum a
Uode et hoc in praesenti responsum accipimus, quo Creatore commissum. Quod sentiens etiam quidani
dignum est ut contenti simus,quia quod habuit hoo auctorum SKCulariura, dixit: Infra lunam nibil est
de thesauro cordis sui protulit omnium artilex nisi raorlale et caducum, praeter animos munere

Deus. Dicit nobis evangelista de Verboejus Quod deorum hominum generi datos. Commissum, in-
:

factum est in ipso vita erat (Joan. i). Nonne ergo quam, est homini rationis talentum {Luc. xix), quod
qualis in ipso vita erat, talia foris opera fieri opor- si bene expenderit, ipse remunerabitur: siautemin

tebat? Eleva si habes oculos, et vide non in angusto terram defoderit, auferetur ab eo,et ipse punietur.
thealro, sed in orbe terrarum ludentem, et cura Nunquid enim ratio eritapud inferos? Quodcunque
filiis hominum deliciantein Dei sapientiam {Eccli. potest manus tua (inquit idemqui supra Ecclesiastes)
sxiv), et recogita sic ludendo cum filiis hominum. instanter opcrare, qtiia nec opus, nec ralio, nec scien-
qute vel quanla fecerit, quae vel qualia dheril : Q tia erunt apud inferos quo tu properas{Eccl. ix); noa
Coeli eruditi terrarum circo
sunt spectando hoc quia deflcere possil hominis rationalilas, sed quia
ejusludum, veldeliciashabitascum filiishominum, sempiterna illic fatiganda erit insania. Hoc ergo
etaliquis homuncio fastiditquasiludumsuperfluum differt spiritus hominis a spiritu jumentorum, quod
Nempeex hoc speclaculoinnoluit, ul Apostolus ait, hic rationalilatem accepit munere Dei, ille autem
principatibus vel potestatibus multiformis Dei sa- brutus permansit. Hoc, inquam, differt, quia hic
pientia {Ephes. iii). tanquam ceraslgilli teslatoris imagine signata, sic

31 CAPUT XXI. imagine Dei signatus est ille autem signatus non
:

est. Quam signationem et supra innuit Scriptura

De eodem quod prxdicttim est, « el inspiravii in fa-
ciem ejus spiraculum vitx. dicendo:£t creavit Deus homincm ad iinaginem suam,
Igilur quia sic voluit, et sic Sapientia dictavit, adimaginem Dci creavil itlum, et nunc ubi cum dixis-
UDum de quo caeteri propagarentur, formavit homi- set: formavit igilur Dominus hominem de limo tcnw,

nem de limo terrae. Pc '.irao, inquam terrae. Mani- confestim addidit: et inspiravit in laciem eju- >pira-

Patroi. CLXVlI.
 :

267 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 268

uhm vitx. Quid enim est inspiravit, nisi, iit in alia A positis meditari commovetur oculis. Animus vero
editione habetur, insufQavit in faciem ejus spiracu-
sive spiraculum, quod spiravitDeus in faciemejus,
lum vita2 ? Nunquid corpus est Deus, et collectum multarum artium bonarura atque utilium repertor
aerem contractis buccis in faciera plasmalis sui in- esl,ex dono rationis quod sibi collatum est.
suflasse putabitur? Iloc nempe ridiculura est. Sed Sed eo magis attendendum est, quod suhauditur,
inspiravttdictum est, quia verbi ejusdem imperio, et factus est homo in animam viventem. Hasc enim

quodetenebris lucem splendescere jussit, perquam dictio re quae supra descripla est, longe minor est.
intelligunturangeli,substantiam sibi subjectam ipse Si'iuidem jumentum quoque in animam viventem
citavit, et oculos ralionis assumere vel aperire fecit, factum est, dicente 32 Deo : Prodttcat ierra ju-
occultisquevisceribuspiasmatihominisvelociterin- menla inimx viventis. Cum aulem dixisset Deus.
seruit. Similiter et cum legimus, quia immisit Do- Faciamus hominem, addidit, ad imaginem et simili-
minus soporem in Adam, et tutit unam de coslis ejus, tudinem nvstram, et prxsilpiscibus maris, et volatili-

quam tuleral de Adam., in 7nu-

el asdificavit costam, bus omni replili
creli, et bestiis universse lerrx, el

lierem, subaudiendum est quia inspiravitin faciem quod movetur in terra, quare ergo tantum honori
e.jusspiraculum vits.Arabo3enimcreavitma5cu/M??j, hujus facturae detractum est, hoc solura dicente
inquam, et femi/iam creavit eos. Isti nempe creati, BScriptura: El factus homo in animam viventem'1
caeteri qui ex ipsis nascuntur, recie dicuntur pro- Videlioei, quia qui factus est homo, rationis dono
creati. Quorum aniraas non ex traduce lluere, om- non bene usus est, et honorera suura non intellexit,
nium orthodoxorum una est sententia, ne (quod sed comparalus est jumentis: recte illi jam formato
ridiculum est) tol consequatur quotidie aniraas per- a Scriptore quasi detractum est illud quo superior
ire, quod pereunl seniina. Quare ergo, inquis, est jumentis. Quod scntiens Apostolus Fuclus est, :

omnes in Adam moriuntur, si nrn ex traduce, id inquit, primus homo in animam viventem novi.w-
est ex viro semen transfundente pariter et anims mus vero in spiritum vivificantem {I Cor. xv). Qui
derivanlur? Ad ha^c, inqnam: Nunquid auctoritate habetauresaudiendi.audiatpulchrammusicaehujus
Dei solus masculus et non etiam femina Adara dici- consonanliam,id est Scripturarumconcordiam,dura
tur? Sic enirascripturaest. Hic est liber generalionis hic pricenlor ait Fiictus est priinus homo in ani-:

Adam in die quo creavil Ikus hominem, mascuhtm mam viventcm, et alius succinit: novissimus vero in
et feminam creavit eos, et benedixit illis, et vocavit spiritum vivificantem. Non ergo casu, sed sancta et
nomen eorum Adam, in die quo creati sunt {Gen. \). prudenti industria primus ille iraperfectum emisit
Nam quomodoin Latinalingua homo, sicin illalin- canticura, tandiu decantandum donec venirentqui
gua Adam, de utroque sexu di.Mtur: Porro quod - scirent supplere et ad finalera perducere sonum :

Latine dicitur vir, hoc Hebraice dicitur Isch: in quo sicut hodie Ct, cura jam in frcquenti et celeberrimo
discretio est sexus masculini: quod autem Latine usu habemus dicere Pactits estprimtis homo in ani- :

mulier, hoc Hebraice dicitur Ischa. Cum ergo Eva mam viveiilem,novissimu^ Adam inspirilum vivifican-
concipit,inanimatumquiderapra3varicalorisraasculi lem, addentes adhuc: Primus homo de lerra terre-
semen suscipit, sed ipsa nihilominus prasvaricatrix nus, secundus homo de ccelo ccctestis. Quatis terrenus,
cst, dc cujus corpore vivo, semen ipsum vivificatur tales et terreni: et qttalis coeteslis, tales et conlestes
in genere suo per benedictionem qua dictum est {Id. ibid.). Sequitur.

Crescite et muttijdicnmini. Unde el vocavit Adam CAPUT XSIII.

nomen uxoris suae Evam, eo quod esset mater cun- De plantatione paradisi; et quod homo non formatus
ctorum vivenlium, id est quod ex ipsa nascentium in paradiso, sed posilus fuerit.

vita sumeret exordium. Eva enim transfertur in Plantaventt autem Dontinus Deus jmradisum vo-
vitam. Quia vero uterque scilicet, masculus et fe- luptatis principio,in quoposuit liominem quem forma-

mina, preevaricator, et uterque Adam est, recte is verat.Jus possesionis Dei pulchreScriptura delen-
qu; nasoitur et moritur in Adara mori dicitur : quia verbo utens: Planlaveral autem Dominus
dit, tali

videlicethaBreditalevitae,quam parensuterque juste Deusparadisum votuptatis. Item et hominis infirmam

perdidil, filius juste privatur. " legem vel causara insinuat dicendo, inquo posuil ho-
CAPUT XXd. minem quem jormaverat. His naraque verbis quo-
Cur hoc tanlum dictum sit: « Et factus est homo in dara modo declarfvt solum Deura Cquod verum est)
anitnam viveniem » .
legitimura esse paradisi Dominum, hominem autem
Igiturhocdicto, quia formavitDominushominem in eodem paradiso advenam, et Domini Dei fuisse

de limo terrae, et inspiravitin faciem ejusspiraeu- colonum. Quod idem Dominus populo suo patenter
lum vilee, dignitas pulchre exprimitur conditionis inculcat sub iraagine terrffiCh;inaan,dehoc paradiso
humanBB, quae a cimctis longe diversa sit animanti- voluptalis loquens, quera revera conslat esse terram
et lacteetmelle manantem. Terra, inquit,
wicn C5<,
bus, tam formatura corporis, quam vivificatione
Dei inspirantis. Utrumque perspicuum est. Forma vos antem advense et mei eslis {Levit. xxv).
coloni

corporisin hoc solo animante sursum capu', attollit, Er"o horainem

gratiae fuit,quod forisplasmatura in
coelum intuetur terramque calcans pedibus recto paradiso posuit: justitiR? vero, quod datum peccanti
pectoreincedit.et sidera vel coelestia regnasuperne rursus abstulit. Cur autem illum in paradisopoeue-
 269 DE TIIINITATE KT OPKIlinUS KJUS Mnill XLII. — IN GEN. LIB. II. 270
rit, postinodum Scriptura dicit, videlicotut opera- \ dividilur in quatuoi- capila. Nain ille fons aniver-
relur et cuitodiret itlum. Paradisut aulem Gr.tco, eam (utjam dictiim ost) terram irrigat etqueinad- ;

horlus dicitur Laline, qui quantic voluptatis, sivo modumjecurin corpore animalis.quod dicuntphy-
quantarum sit di<liciarum, quod Hebruico dicitur sici funtemesse sanguinis.cunclis venis sannuincm
Ede'1, itoin Scriptura statim inHnicstiit cuin dicit: ministrat vitani(|uo uniiniintishoc ministerio reten-
Produxiiqne Deuf de humo omiu' liynum pulchium lut; sicille fons universam terrani per venas occul-

visu. et ad vescendum suuve, lignum eliam vitx in tasvpgelat.et in multos redundat fonleset flumina,
medio paralisi. sed eoruni omnium quatuor ista sunl capita,id est

C.\PL'T XXIV. principalia (liimina.Igitur etfontes horum, scilicet

Item dc parmliao, quod vcre ierrx tocus sil. Tigriset KiiphratPs, sibi libet, in Armenia demons-
Sedjiini hic anlequam in hunc sermo nosler para- Irenlur, ettunien per viam quam novit auctor flu-

disum progrediutur,nullatcnus praetcreundum est, minuiiiDeu?,do parudiso secundum veritatemScri-

deisto quoqiie pulcherrimodeliciarum Uomini bor- ptura; hujus manare credantur.
tulo, scrupulosediseeruissemagnosetiilustresviros CAPUTXXV.
sensu longo divcrso.Nam alii, spiritualem omnino Item dc paradiso, quod eum plantavit Deus a prin-
8cquentes inlelligenliam, narrationcm hujus sacrae cipio.
p
ScriptufK neglexisse videntur hisloricani,tanquam Sed qiinmodo liiinc paradisiim plantasae diritur
visibilia et illa corporalia non fuerint,scd inlclligi- Dominus Deus a principio ? Si enim di.xerimuM, sic
bilium significandorum causa hoc modo dicta vcl esse dictum a principio, quod antequam coelumel
conscripta sint, arboresque istas et ligna pomifera t?rram faceret, paradisura 33 plantasset, hoc hu-
sive fructifera in virtutes vit.-e moresqce convortunt: mana ratio sentirenon pote3t,quippecum paradisua
quasi propturea non potueril essepiradisus corpo- localis ot tc.rrenus est locus,imo et quidam terrae

ralis, quia potest cliam spiritualis intelligi. Alii ornutus.Et quidem a principio sic intelHgi potest,
vero,consultius Scripturae veritali ailhoerentes.haec quia(siout superius jumdictura Bsl) omne virgultum
inquiunt. et si qiia commodius
posunt de in- dici nfjriel omncm herbam regioius crcavil Domiiius anle-
lelligendo spirituali paradiso,remino prohibente di- quain oriretur, vel priusquam grrminaret.in die quo
cantur, dum laraen et illiiis historiiTveritas fidelis- creavit ccclum et terrum, scilicet eo raodo de quo
sima, rerum gestarum narratione commendata scriptum est : quia quod factum esl in ipso vila erat

credatur. Non enim nonfuerunt du5B mulie-

idcirco (Joan. i). Verum hoc itidem de coelo et terra, et de
res, Agar et Sara,et ex eis duo filii Abrahae, unus omnibus quae facla siinldici potest.quia sicaprin-
de ancilla et unus de libera, qiiia duo Testamenta cipio cuncta fecerat Dominus Deus, quia qui vivit in
in eis figurata dicit Apostolup.nut idco de nullape- C asternum omnia simul.Hoc ergo promplius
creavit
tra, Moyso perculiente, aqua deUii.xit, quia potesl intelligi potest,quiaa principio Dominus Deus plan-
illic figurata significatione etiam Christus intelligi, tavit paradisum,idem esse acsidiceretur Abinitio :

eodem Apostolo dicente :Pt'/rn auiem erat Chnslus mundanae exornationis.quando, illo jubente, terra
(Cal. iv). Porro, illis qui litteram vel historiam hoc herb?im lignumque germinavit. Distinclis namque
locopraeterire volunt,istud maxiine scrupulum mo- trihus partibus mundi, id est ccelo,terra, et mari,
vet, quod de quatuornuminibiis ex paradiso fluen- primus ornatus fuit plantatio paradisi,dicente Deo:
tibus, duo, Tigris et Euphrates, esse scribuntur. Germinet terra herbam virentem, etc. Ipsara planta-
Nam Salustius,inquiuat,auctor Gertissimus,asserit tionem deliciosam breviter hoc modo describit^Pro-
tam quaiu Euphratis in Armeaia fontes de-
Ti^'ris duvilque Deus de huino omne lignum pulchrum visu,
monstrari,ex qua animadvertimus aliter de para- et ad vcscendum suave, lignum eliam vitx in medio

disoet Quminibusejusintelligendum.Sedesto.Etiam paradisi, lignumque scienlix boni et mali. Palam est

si Salustius ille auctor certissimus sit,et verumdi- sane intelleclui plantalionem husjusmodi, paradi-
cat, horum fluminum fontes in Armenia demon- sum, id est hortum esse magnae voluptatis, in quo
strari: non infirmatur tamen littera; veritas, quoe Scriptura,sive horum scriptor digitus Dei,tam dili-
dicit paradisi fluvium in quatuorcapita dividi.quo- D genterquasisludium plasmatoris commendarecura-
rum duo sunt.Siquidem omnesiiqua; potabiles
haec vit.Sic enira singula pene verba posita sunt,ut prope
alque salubres, ubicunque flunt, vel undicunque sub oculis legentium Deum designaverit operarium
appareant, de fonte paradisi per occultos meatus diligentemac sollicitum,plantantem ac radicantera
originem trahunt,et cx ejus dulcedine hoc habent, summaque curaconquirentem omnequodpulchrum
ut potabiles sive salubres sint. Nara et supra hoc visu, et advescendum suavefore crederet, taliaque
modo dictum est : Sed fons asccndebat e ierra irri- deliciaruminstrumentaexcogitantem,quibusconsi-
gans universam superficiem terrse ; s\iperi\ciem, in- tis, ipsius qui plantasset scientiu merito laudari de-
quam, quia profecto in superficie patet eirectu8,sive buisset.
fructus irrigationis in herbis vireatibus, in li^-nis CAPUT XXVI.
pomiferis.Hoc denique notandum esl,quod nondi- Item dc eodem quod proptcr hominem planlavit eum
ctum sit,et fluvius egrediebatur de paradiso, qui Deus.
deinde dividilur in quatuorfluinina,sed qui deinde Et quideai quod dixitScriptura : Plantaverat Dj-
271 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 272

minus Deus paradisutn,hoo Tepeiivil, dicendo :Pro- fi prophela commendat his verbis, loquens contra
duxil Deus de humo omne tignum, et quod dixerat principem tenebrarum diabolum,sub nomine regis
paradisum j;o/up/fl(Ji,hoc aliquantisper exposuit,di- Pharaonis, inler caetera: Cedrinon fuerunl alliores
cendo : Omne lignumpiilchrum visu,et ad vescendum illo in paradiso Dei,abieles non adiequaverunl sum-

suave, lignum etiam viloe in medio paradisi. Verum- ndtalem ejus,et platani non fuerunt aequx frondihus
tamen dicendo,p/an/ayera; Dominus Deus paradisum illius. Onine lignumin paradiso Dei non estassimila-

Do/up/a;!S,reidignitatemaltiusdeclamavil.Nanaquod tum illi, et ejus, quoniam speciosum

pulchritudini

ait Prflcluxitque Deus ie humo omne lignum, etc,

:
fecit illum,et xmulata sunt eum omnia ligna volu-
naediocris sermo narrationis est,verbo;)/an/areasf'e- ptatis, qux erant in paradiso Dei. Et post pauca !

licisrei eeternitatem,nomine voluptatis eleganter Cui assimilatuses,o inclyte elsublimisinter ligna vo-
ejusdem expressit jucunditatem. Verbum namque luplalis? Ecce deduclus es cum lignis voluplalis ad
plantanlh, plantatoris ejus sive hortulani studium terram ultimam (Ezech. xxxi). Haec et hujusmodi
inniiit qui nunquam transitoriis rebus studuit, ita propheta cum dicit, non utique veritatem inflrmat
ut cura sibi sil de illis, testanle Aposlolo cum dicit: hujus historicas narrationis, sed pulcherrimam ra-
Numquid dc bobus cura esl Deo ? {/ Cor. ix.) Nomen tionem consiiii divini nostris in hoc paradiso sen-
autemvoluptatisomnisindigentiae sensumexcludit, t. sibus sublucescere facit. Igitur primumillud quae-
quiavidelicet non sicut hic,ita ex necessitate man- rimus in quomaxime terrenushic paradisuscoelesti
ducabitur et illic.Etenim in hac hominis pereiirina- similis sit,et tunc demum litieraturae veatigia pro-

tione, cibus esl mortalitatis solatium, illic autem sequemur.Similitudinem coilestis paradisi duo ma-
immortalilatis delectamentum. Et hoc sciendum, xime hujus paradisi perferunt ligna, causacontra-
quia propter solum hominemhunc terrenum para- inmedio paradisi,
rias habentis,sc)licet,/^37!UOT vitse

disum plantavitDominus Deus,illumautemparadi- lignumque scientix boni mah. Haec enim causas
Bum coelestem et angelis plantavit et hominibus. habere contrarias recle dixerim, quia videlieel si
Nam angelus,qui terronumnon habet corpus.unius causam rite perpendas,sicut hoc lignum vitae, sic

Bpiritualis paradisi delieiis est contentus:homo au- illud revera dicendum est lignum mortis. Ironice
tem qui ex corpore constat et spiritu.duplici para- enim dictum esse lignura scientiae bonietmali,per-
disodeliciabitur.lilic Eeterna resurrectione beatifi- spicuum erit.Dixit enim Deus Quacunque die com- :

catus,secuudnm animam sola cibabilur divinitatis ederitis ex eo, morle moriemini et verum dixit. ;

felici visione secundum corpus autem vescetur

: Dixit contra serpens : Comedite, et eritis sicut dii,

omni ligno pulehro et suavissimo,non pro necessi- scienlesbonum etmalum, et falsum dixit. Deus, in-
tate.sedpromagnaet ineffabili voluptate. Nunquid quam, verum et serpens falsum dixit neo enini ;

enim exnecessitate Dominus noster post resurre- coraedendo dii facti sunt, aut scientiam umpliorem
ctionem suam manducavit coram discipulis suis ? acceperunt, ut bonum etmalum omninoscirent,34
Non utique,sed ex polestate, et nunc quidem quia sed juxta veritatem Dei stalim etin animo mortui,
potuit, manducavit immortalis propter mortalium et in corpore mortales effecti sunt. Hoc itaque ii-

utilitatem nunc autem et in Eternum poma sui

: gnura ironice dictum est lignum scienlixbonielmali
paradisimanducare potest, propter suam volupta- ut ipsonomine suo monumenlumlegentibusreprae-
tem.Attamen quia sancti angeli (sicut alio locojara sentet diabolici mendacii.Nam vere palam est quia
dictumest) quaiiacunque habeant corpora, et san- perinobedientiammanducantishominilignummor-
ctorumhominum hospitali charitate interdum adeo tamen mors non ex ligni natura,
tis exstitit,quaB

delectati sunt, ut appositos cibos manducasse le- sed exmanducantisculpaprocessit.Itapulcherrima

gantur, potest crcdi quod eadem potentia multo quidem, sed non minus terribilis quam pulchra,
magis tunc epulis nostris sint condeleotandi, ubi consilii divini ratio per hajc nobis elucescit : quia
viderint nos simul congregatos haereditate patris videlicet sicutad examinandamomnem angelicam
nostri cibari,quos cum
in primo parenle
viderent creaturam diabolum in ccelo cum electis angelispo-
praejudicatos exsulare, amica condoluerunl chari- suit,sic ad examinandum hominem inhocparadiso
tate, per ampla septa vacui paradisi. Si rempubli- D cum ligno vitaelignum interdicendum plantare vo-
cam suam sic disposuit Dominus, si domum suam luil. Utrumque pr;e caeteris pulchrum, et illud li-

sic ordinavit prudens paterfamilias Deus, el ipsi gnum.et illum fecit angelum.Et quidem pro specie
velimus. 6ua vanis et superbis angelis plusquam Deus hoc :

CAPUT XXVII. autem interdictum lignum pro sua pulchritudine,

Quod paradisus terrcslris ad exemplar planlatus sit plusquam non interdictum lignum vitm,primis ho-
cxlestis paradisi, ilemque de ligno paradisi quod minibus complacuit.Nam de appetitapulchritudine
in medio erat. ligni.Scriptura sic dicit: Viditigilur mulierquod bo-
Sciendum autem est hunc paradisum terrenum nitm essel lignum ad vescendum, et pulrhrum oculis,

ad exemplarcoelestis paradisi fuissecomposituiu,in aspectuqued€leclabile,etiulitdefructu ejus et com-

quo,quasi ligna pulcherrima fuere angelicae forlitn- edil (Gen. iii). Ue illo autem vanitatis principe,
dines,et lignum Deus ipse.cujus felices angeli
vitae propheta praedietus sumpta similitudine ab hujus
beata semper vivunt visione.Quod maximeEzechiel paradisi lignis : Omne inquit, lignum parudisi Dei
273 DE TIUNITATR ET OPEHinUS EJUS Linni XLIf. —m QEN. Lin. II. 274
HiH estawmilalumei, el pulchritudini iilius, quo- A inde (iitpni<lmoiluni<Ii8Cftn.Iiim cat)(iii/i-/t(ii;-i>i ^/na-
tiiitm siifcii>sum fccil eum, et mullis rondfnsisquc ttior caiiila! Plano non minuH in hoc lonlo, quam
(rondilius, ct .emuliita sunt eum omnia ligna vohijitiilis illolignovitit-mirabilis crcator mysterium Micdiatua
qux erant in i<aradtso Dei [Eiech. xx\i). Ligna, in- C8l. Quid cnirn ? Nonne prophela supradlclus, ab
quil, voluptalis, auD quts sunt, sed quxerant inpa- aijuis funtis hujus simililudine derivatu,dlcit dc co-
radiso Dei, jemulata sunl eum, quia videlicct spiritiis dem (de quosupra): Eralquc pulcherrimus inmagni-
illlqui aomulali suntspcciem superbi.-o cjusdiccntis; iitdine sua,crant enitn rami rjusju.tla aquas mullas ?
Ero similis alltssimo{lsa.\\\i),eJntsq\ie v.initutem plus (Ez,cch. XXXI.) Et de his humilibus mentc spiritibus
qu.im Doi sapienliam :iiirali vol secluti 9unt,erant qui.illo supcrbientc et dejeclo, stabiliti sunt et fir-
quidcm in paradiso Dei, sed modo non sunt.
ibi mati.E^ coiisolala sunt, inquit, in terra infirma om-
If^itur quomodo in illo ccelesli paradiso Deus vcrc nin liijna voluplalis egregia itlque prarrlara in Lihuiio
ii^nuni viliP, qui sanctos anj;elos sua pascit dulcc- univcrsa, qu.v irrigahuntur iiquis. Quan autem siint
dine, scpum assimipsil in coelum illuin rebcUcm
.'
aquiB ili.-n quihus irrigantur ligna hajc, infirma
suum regem 8upprbi;e, sicidem magnus el me- quidem, sod pmclara, infirma quidcm, sed tamen
tuendus Deus.terribilis in consiliis super filios ho- cgregia? Illorum namqiie infirmitas.quia humilitas
minum, cum li^-no vitre in isto paradiso plantavit, g Pst,vera fortitudo est : sicut, contrario modo.forti-
et lignum hoc,in quo contumax homo deprehende- tudo robusti illius, contra haec dicuntur,vera infir-
retur per culpam inobedienti.Te, sicut illi omnes mitas est. Qua', inquara, illae sunt aquae, quibus
spiritus qui Qlii essenl superbiae, convincerentur irrigata etconsolata sunt Uaec ligna.nisi inundatio-
et judicarentur in suo rege, Deo rebelli. Illio et nes charitatiB,nisi emanationes Spiritus sancti.qui
omnes principes ccelorum fuerunt, quorum nulli sic illos sua dulcedine implevit, ut recte dicantur
proprium noroen positum invenitur, nisi illi qui ligna voluptatisPIgitur dura talemhunc Dominus
aeque ut Deus voluit esse et magnus nominatus. Deus planlavit in terra paradisum,et dividendum
Alii namque communi noraine lux, ille autera cura inomnesterras fecitindeascenderefonlcm,magnum
sit tenebrarum portitor.per contrarium Lucifer cst mediatus estmysterium,magnas gratiaj fuditimagi-
appellalus.Hicitidemett-tomne lignumpulchrum vi- nera.De qua re tunc opportunius dicemus,cum ad
sumet ad vescendum suave produ.cil de humo Dominus, glorificationem DominiJesu,et datum Spirilussan-
circa lignum viia», et nullum eorum proprionomine cti pervenerimus,quaB,juxta propo8itum,lerliapar3
nuncupatur, nisi hoc solum, quod revera (ut jam erit operis hujus.
dictum est) lignum niortis exstitit.per contrarium
autem lignum nuncupatum est iciVnhcr io/iie/ma/i. Nunc interim sciendum estduos rationalis crea-
Nonenim.utnonnuUi arbitrutisunt,propriumcujus- ^ turfe esse paradisos:unumscilicet,sanctorumsocie-
dam ligni vocabulum est omne, ut per hoc quod di- talem angelorum,et alium,Ecclesiam electorumho-
ctum esl produxilque Deus de humo omne lignuin minum,et horum utriusque hunc.de quo loquimur,
pulchrum visu, el ad vescendum suave,unum llgnura terrestrem paradisum imaginem essevelsirailitudi-
debeat accipi.sicut et per lignum vitaenonnisiunum nera. Etenim sicut in isto, lignum vitae plantatum
et per lignum scientiae boniet mali nihilorainusnon- fuit,et lignum perquod morsintroivit in mur.dum,
nisi unum oportet intelligi.Nara et infracum dixis- sic in ccbIo contra Deum vit« auctorem diabolusau-
set callidus serpens Cur prscepil vobis Deus ut non ctor raortis exstitit, sic nihilominus in generehu-
:

comederilis de omni ligno paradisi,\-\deUcel permisto mano lignum vitae Christus, et contrarium ejus
mendacio suae quaestioni mulier respondit: Defrticlu lignum morlis Antichristus erit.qui jamdudura per
lignorum qux sunl in paradiso vescimur, de fruclu membra sua minisleriumoperaturiniquitatis.Item,
vero ligni quod est vi medio paradisi, pr^cepit nobis sicut dehoc paradiso terreno fons ascendit irrigans
Deus ne vesceremur. Cum ergo dicnl de fruclu ligno- wtiversam superficiem terrae, qui et ivde dividilur in
rum, raulla intelligenda punt in eo, quod dicilur quatuor capila omnemque terram reddit aptam
,

orane lignum. Et nota quod non modo lignum vitae, frugibus alendi9:sicet de illo coelesti paradisofons
sed etiam hoc lignum quod interdictum est,dicitur D manare dignatus est, gratia Spirilus sancti, tan-
esse inmedio paradisi.quia videlicet.in hoc quoque ta copia rigans massamgenerishumani,ut cumsan-
qusedam sirailitudoest Deiet adversarii ejusdiaboli. ctorum 35 et elcctorura omnium cedris, olivis et
Cum enira recte dorainari deberet in medio creaturae vineis, vitae quoque lignum.id est, Christum Deum
suae Deus,non Eemulus majestatis,ille adversa-
tulit et hominem fecerit terra nasci virgines carnis,circa
rius, ut hic dorainaretursolus,sed praesumpsitut et quae fluenta Scripturarura in quatuor capiiadivisit,
ipse dominaretur, ederetque medius quasi altissi- quae propheta in quatuoraniraalium diversas facies
mus, et millia milliura slarenl vel ministrarent in distinguit, scilicet hominis, leonis, vituli,atque
circuilu throni ejus. aquilae volaniis. Non enim solummodo quatuor
CAPUT XXVIII. Evangelia, sed et omnis Scriptura divinitus inspi-
Quod ascendebat de terra, qui inde dividitui
« fons rata,certamhanchabet intentlonis suGEquadrifidam
in capita,» itemque de triplici significatione paradisi.
faciem,uteumdemDominumnostrumostendatman-
Quidtandem illud sibi \a\t, qxiod fons ascendebat suetum nobis, ut vere hominem .•
fortem contra
e terra irrigans universam superficiem terrae, qui et diabolum, ut leonem (Exech. i), id est Deum omni-
 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. Sie
27S
potentem-immolatumpronobisutvitulumelectum Aante autumnale equinoctium decrescendo
ripis

resurrexisse atque in ccclum suis iterum restringilur. Unde Lucanus:

atque saginatum:
Nilusneque suscitatuncias
accendisse, utvolantem aquilam. Seddehisalias
His breviter de paradisi pro veritale
Ante Cams radios, nec ripis aUigat amnem,
dicendum eril.
demum coeptum litteraepro- Ante parem nocti Libra subindice Phpebum.
histori» decursis,nunc
(LucAN., 1. x Pharsal.)
sequamur ordinem.
Et de his quidem nuUa potest opinio refragari,
CAPUT XXIX.
huic veridicae hislorise,quonia(r de paradiso oriantur.
Item de eodem fonle et fluvio qui egrediebulur de
paradiso.
Nara aliud non habet quod dicat quis.Proindede
Nilo.qui el Gyon, ait idem qui supra :

divi-
Et fluvius egrediebatur de paradiso qui inde Nullaque non xtas voliiit conferre fuluris
ditur in qualuorcapita. Sicul superius jam dictum
Notitiam : sed vincit adhiic natura latendi.
est,non dixit.qui inde dividiturin quatuor fluroi.ia, De Gange autem qui et Physon :

sed inquatuor,inquit,capita, id est,principali;i fiu- Movit etEoos bellorum fama recessus.

mina. Non enim fons,qni (ul supra Scriptura dixit) Qua colitur Ganges tolo quisolusin orbe
uscendebat elerra,iriigans universamsuperficiem ler- Osiia Jiascenfi contraria solvere Phoebo
ra,quatuor fluminibus dissipatur in exitu paradisi, B Audet; et aclversum fluclus impellit in Ewvm.
sed irrigansuniversam super ficicm (er)W,quam mul- (LucAN. ibid., lib.iiT.)
tos fontes efficit, et in quam plura redundanl flu- Caeterorum, id est, Tigris et Euphratis, ortum Ar-
mina, quorum ista sunl capita.Et lioc,miiam tcrrae menia vel Perside monstrari, et nibilominus tamen
paradisiacae dulcedinem commendare intendii,quia scripturam hanc, sive hisloriain veracem esse, sn-
videlicel aquarum natura faisa est,nec potui habi- perius jam dictura est. Sane Tigris propter veloci-
lis.sicut in semelipso mare ostendit.Ascendens au- tatem cursus sui,nomen avelocissimabeslia tigride
t'jm de abysso in illam quasi magni corporis terroe
sumpsit. Euphrates vero ferlilitas interpretatur, sic
mammam,id paradisi lonteni, quodamniodo
ai;pellalus, pro eo quod in morem Nili per agros
est,

lacteam assumit dulcedinem, et irrigat universam De quorum

difTundatur. terrasque fertiles efficiat.
terr«superficiem,ut,juxtaPsaluiistam: Potentomnes natura dicit idem qui supra :

heslix sylvx,et exspectent onagri insitisua{Psal.au), Quaque caput rapido tollit cum Tigride magnus
omnis terra,ad nutricandam her-
irao ut dulcesceret Euphrates, quosnOH diversis f ontibus edit
bam viventem, lignumque poniiferum,quod produ- amnes.
Persis, et incertum est teltus si misceal
cere jussa fuerat.Quod maxime valet in terris orien Quod potius sit nomen aqu3e,sed sparsut in agros
talibus,non solum panis et vini,sedet pretiosorum q pg^tnis Euphrates Pharise vice fungitur undx
aromatum fertilibus,quia cum cx optirais quondam At Tigrum suhito tettus absorbet hialu,
Sodomorum et Gomorrbaeorum terrafuit (Gen.wn), Occultosque legil cursus,rursusque renatum
quae, antequara subverterel Dominus Sodomain et Fonte novo flumen pelagi non abnegal undis.
Gomorrham, sicut hsc ipsa Scriptura testatur (LucAN.jitid., lib. vn.)
(Gen.-i), irrigabatur,sicutparadisus Domini. /Vo/nCH, CAPUT XXX.
inquit. uni Physon,ipse est qui circuii lotam terram. De prsecepto homini dato ne comederet de ligno
Evilut, ubi nascitur aurum, et anrum terrx illius scieniix boni et mali.

optimum est)ibique nascilur bdellium et lapis ony- Tulit ergo Dominus homlnem et posuit eum inpa-
chinus. Physo ipse est, quem nostri,niutato no- radisum voluplatis,ut operaretur cl custodirel illum.
mine,Gangam vocant. Porro. Evilat regio est Indiae, Prsecepitque ei dicens : E.v omni tigno paradisi co-

nomen hahens ab Evila filio dute.ctam, ubi, inquit, mede, de liyno autem scienlix boni ct mali ne comc-
riascituraurum.El alibi quidam nascitur aani»!,6ed das. In quocunque enim die comederis ex eo, morle
aurum terrx iltius optimum cst, ibique bdeilium in- morieris. Aposlolus cum dixisset : altitudo divi-

venitur, el lapis onychinus. Bdellium arbor est aro- tiarum sapientix el scientix Dei, quam incomprehen-
matica, decujus natura Plinius plenissime scribit sxbilia siint judicia ejus, el investigahiles vioe ejus l

(Plin., liv. xii, cap. 9). Onyx autem geraraa est, sic ^ continus subjunxit : Quisenim cognovil sensum Do-
appellata quod habeat in se perraistum candorcm mini, aui quis consiliarius ejus fuit, el ostendit itli?
insimilitudinemunguishumani,GraecienimungL.em Aut quis prior dedil ei, et relribuetur ei 'iQuoniam ex
onychem dicunt. Praeterea et aliaj gemraae mulla; ipso, et per ipsum, et in ipso sunl omnia, ipsi gloria

pretiosissimae, carbunculus, smaragdusque ibi na- insxcula sxculorum. Amen. Ecce qui sunt, quibus
scuntur. Et nomen fluvio secundo Gyon,(\m et Nilus dedit Deus ? Angelus et homo.Cum caeteriscreaturis
dicitur, .(Ethiopiae fluvius. Ipse esl enim, inquit, suis sanc nullam Deus dati aut accepti ralionem
qui circuit omnem terram JEthiopix, tanlae commo- habiiit, quippequibus praeler uaturalem essentiam

ditatis fluvius,uleum pro maximoDeosuoquondara nihil dedit.Angelis cailum,houiini aulemparadisura

coluerit /tgyptiis, quippe cujus Ihientis irrigata, dedit. Huic et huic dcdit, et huic et huic prior
cunctisqueexindecopiissaturata,nunquamsuperne dedil. Quid euim hic vel hic prior dederal illi ? Pri-

fusis indiguit imbribus. Nam sub maximo solis musergo ille dedit, eonditione tamen praescripta,
eestivo fervore, crescenlibus undis diffunditur, uec ut retribueretur eibi. Quid autem retributionis ab
277 DE TIUNlTATb ET OPRRIBU? EJUS LIBRI XLII. — F.T GEN. LIB. IL 278
iinpclo, nisi ilelpctioncin : (luid ab hominc oxegit, A. pcr contrHrium dicitur scientioD boni ct mali li-
iiisi (idom pcr ililoctionem operantcm V Ait cniin gnum, intcrdixit.
Soriptura .•
Tutit ergo Dovtinus hominem, ei posuit
CAPUT XXXI.
cum in parndisiim vfllujUulis, ut operurclur el custo-
Quod fidem, spem, charitalcm, homo Deo debuil,
ilirelcum. Quul onim operaretur, aut a quo cuslo-
scd ingratus non exhibuit.
diretcum? Opcnirolur utiiiuc opus Dci, ijuoil non
F.x omni, inquit, ligno paradin comede, elc. Tria
est aliud nisi opun lidei.nisi olliciuin spei.nisi ob-
Cur 36 non duxit digna imperare majcstas Trinitalis, ex omni
sequium charitatis. Dical aliquis :

tigiio comede, et de hoc ne comedas, et in quociinque

absque ulla condiliono.absqup ullo proecepto posuit
illum in paradiso ?Nnnne mclius fuissol niillumde- die comederis ex eo, morle morieris.lUs tribus pro-
pnsitionibus trcs ab hnmines virtutes exigen3,id est,
disse pr.TCpptuiii, qiiani positione prsccpti facerc
praevaricalioni enim pra;ceptum non
locum ? Ubi
charitatcm, spcm ct lidcm : quas nunc,reciprocato
ordine,a nobis exigit padem Trinitas uiius Deus, fi-
essel.neo prievaricatin.Ad haec inquam Unde ergo :

dein,spemctchnrilatem:quiaillacadendodescendit,
homo copularetur Deo,si non illi subliRaretur obc-
nos resurgenlesa fide.per spem ad charitatem Dei
dientiae jugo, 81 non aoeipcret rommissum, in quo », ,, , .. , . . .

, , _, ,.
. r, . „, ,, n asccndanius. Nam in eo quod hominem gratis fecit
, • .

deberet ndelis exislere Deo ? Ubi enim nullum d _, ,, .,^,, •_ ,,, ., " .
, . _
et gratis nihilominus in illo voluptatis loco, in illo
commissum e9t,ibi et nulla comparet fides. Porro,
tali paradiso dcliciis afnuenti,patrem futurum mul-
sine fide impotsibile esl Deo placere {Hebr.xi). Quasi
litudinis sanctorum posiiit.plane dcbitorem magnae
vero nunc alilcr agat Deus, aut aliter quempiam
charitatis eumdem sibi efficit hominem, et valide
acceptum habeat, nisi pcr fuieni. Itaque ut opera-
suis beneficiis obligavit. Atille ingratus tanta- gra-
returper fidem,idcirco tulit eum in paradisum, et
tia; debitum charilatis non rependit,in quo ob ma-
ut custodiret eum, scilicct, ne deserta fide vel di-
gnitudinem nequitia; nullusest quia;stimare possit.
lectione Creatoris,simul perderet datum optimum.
Item in prEecepto dicentis, De ligno autem scientix
Igitur et verebonus et sapiens Dpus, et prior dedit,
boni et mali ne comeda!', spem insignem exhibere
et cum paradisum ho-
rationabili conditione dedil
debuit. Spem, inquam,habere,et de bono Deo spe-
mini.Sed pergunt quajrere adhuc homincs, curiosi rare debuit, quod is nui ^'ratis tanta jam bona sibi
Dei, negligentes aulem sui, volentes cognoscere contulcrat,profecto siibjectionem et obedientiam in
scnsum Doniini.el audentes consilium dare illi. Si,
praecepto cubtodienli, majora qua; promittebat, id
inquiunt,Deus salvum aut beatum volebal esseho- est, ccelestem paradisura et sanctorum angelorum
minem,cur uon fecit inconvertibilem cur non fecit .'

societateni, quandoque conferret. At ille procul

immutabilem? cur nonstatuit naturam nullius illi I

dubio speihujusvirtutem non habuitdefuturis,quia

rationis passibilem ? Verum contra hujusmodi ob-
jam dictum est),charitatera non ha-
videlicet (sicut
jecta superius paucis respondimus,cum de primo-
bens.primum ingratus erat prssentibus bonis.ltem
genito perditionis, vel principe mortis diabolo lo-
in comminatione dicentis Jn quocunque enim die
:

queremur, Deum inconverti-

videlicet nihil praeter comederilis ex eo, morte moriewini, fidem habere
bile,velincommutabilee88epernaturam,nullamque debuit, fidem, inquam, habere firmiter et credere,
nisi proficiendo vel operana cum gratia Dei adhi- quod non invidendo divinitatem homini, Deus tale
bendo, statum virlulis incommutabilem assequi lignum interdixissetse,inevitabilem praevaricationis
creaturam. Nunc oculis nostris, non persuasione pcenam veraciter prsnuntiasset. At illa infelixmu-
serpenti3,sed in Spiritu sancto apertis, mandalum lier,infelicis viri socia tam in poena quam in culpa,
Creatoris,quod ille infeliciter praevaricatus est, in- serpcnti magis quam Deo credidit,serpeDti,inquam,
tueainur : ait ; Ex omni ligno paradisi comede, de dicenti Nequaquam morte moriemini, scit enim
:

ligrroautem scienlise boni el mali ne comedas. Mngna Deus quia quocunque die comederitis ex eo, aierien-
largitas donorum,el non gravelargitoris mandatum: lur oruli veslri, et eritis sicut dii, scientes bonum
Ex omni, inquit, ligno paradisi comede, de ligno au- et matum, magis quam Deo credidit, et hunc vera-
tem uno ne comedas. Levis in tanta copia fuisset D cem,Deum autem (quod auditu quoque scelus est)
continentia, non defuisset continentiae dux bene-
si per invidiara mentium fuisse putavit. Ita Deus bo-
volentia.Illud sane sciendum est,peranticipationem nus, sapiens et justus, naturam suam observavit,
(quod scheraa Graece prolepsis dicitur), dictum hic divinitatem suam attendit, propositumqne tenuit,
esse lignum scientiae boniet mali. Non enim ex cre dum in uno praecepto suo tresa creatura sua simi-
praesentis veritatis Dei dicentis : In quocunque enim litudinis suae virtutes, id est, fidem, spem, et cha-
die comederilis e.t eo, morle moriemini ,sed ex poste- ritatem, quas offerri sibi dignum erat, rpcte exegit.
riori fallacia diaboli, nominis hujus origo manavit Nos igitur unura locuti et aliud,quippe qui in illo
(ut superius jam dictummanducare per- est) qui vetere parente nostro perdidimus, et in gratia novi
suadens : bonumet
Erilis, inquil, sicut dii, scientes parentis nostri secundi hominis Jesu Chiisti misere
ma/um.Dolenda Scriptor memoria lignum illud no- negligimus,non addamus ultra loqui,qucd nequis-
tavit, lanquam diceret Ex omni ligno paradisi
: simum est, discutiendo DominumDeum nostrum,
edendi licentiam dedit,soluin illud quod es. eventu cur sicvel sic fecerit : eur homini tale praeceptum
 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 280
279
dcderit, vel cur non potius illum, quasi puUura A in paradiso posila est.Idcirco bene prius cum for

onagri, liberura natum esse permiserit. Quid ergo, matione narrationem dige9sit,quod eumDomi-
viri

inquis?Nonne Scriptura dicit Omnia quxcunque :

nus Deus tulerit,et in paradisum posuerit.etipsuni
voluit fccit, in ccclo et in terra {Psal. cxiii). Quo- paradisum descripsit. Item vir non esl seductus,
raoilo ergo omnia qucecunque voluit fecil Dom:nus, sed mulier. Etenim non per virum mulierem, sed
qui nec iilud quod prscepit, quod utique nisi tieri virum per mulierem decepit diabolus.Idcirco for-
voluisset nequaquam pra?cepisset,ad etfectum per- mationem mulieris nunc usque distulit, ut conti-
ducere vaiuit?Elenim in isto plasmate suo, fidem, nuarethistoriam infelicitatis, quae permulierem ad
spem et cbarit;item,secundum praecpptum suum in- virum pervenit.Huncmodum narrationisTichomus
vcnit. Ad hapc iriquam Nequaquam frustralum est
: recapitulationum dicit,ubi ad intelligendum diffi-
consilium vel propcsilum Dei, valenle enim de cultatem Scripturarum, septem regulas valde utiles
truncoillo virtutes illas reflurescere fecit. Nam ille conscripsit. Ad hunc modum illud pertinet, quod
quidem ad hoc opus Dei mancus exstitil, et contra hac eadem Scriptura postquam diclum est, abhis
opus vel praeccptum Dei.manus incontinentes, per divisae sunt insulae gentium in regionibus suis,
concupiscentiamextendit.scd iDvenlusest de genere unusquisque secundum linguam et familias in na-
ejus homo secundum corDei,qui contenlusabomni p tionibus suis. post aliquanto sic dicilur Eralau :

concupiscenlia manus ad poBoalemsibiobedientiam tem terra labii unius, et sermonum eornmiem. ~ Et '

in ligno crucis e.xtendit, et, sub pedibus suis con- tunc narralnr quomodo diyisaB sint Iin<;u.-e,quasjam
culcalo peccalo, legenda virtutis e.xempla niultis ante dixerat divisas fuisse. Cumque proficiscerentur,
millibus sequentium se proposuit. inquit,d(f oriente, venerunt in campum de terra Sen-
GAPUT X.XXII. naar, et habilaverunt in eo. Dixitque aller ad pro-
de eo quod dictum est,« Non esl bonum essehomincm ximum suum : fenile, faciamus lateres,et coquamus
solum,» quodque nec muliervi paradiso facta sit. formato homine,
eos igni [Gen. x),et reliqua. Igitur
Dixit quoque Dominu^ Deus Non est honum :
hoc etiam dixitOominus Deug,dixit, inquam, ejus-
hominem csse solwn, jariamus ei adjulorium si- dem sapientiae suae dictione,in qua dixit omnia, in
mile sui. Siquidem talis esse putatur 37 ordo re- quae fecit omnia: Non est bonum esse hominem so-

rum, qualis verborum, videlicel, quod prius

est lum, faciamus adjulorium simile sui (Gen.xi).Non,
ei
lulerit Dominus hominein in paradisum voluptalis, in<juam, est bonum, non est utile,non conducit ad
et praeceplum illi dederit, quam hoc ab eodem propositum nostrum esse hominem solum. Propo-
dictum sit: Non est bonum homincm esse solum, fa- suiraus enim prascitos et prtedeslinatos de primo
ciamus eiadjulorium simite sui, Hera el illud exi- bomine propagarc, sanctos imaginiac similitudin:
stimandum quod mulieri non pracceperit, et
erit, nostrae conforraes fuluros.Ergout propositum istud
proinde, quod absurdum est,consequenter dici po- impleatur: Faciamus ei adjuioriujn simiiesui. Adju-
tuerit illam non fuisse praevaricationis ream, cum torium,inquam,ad multiplicandam praedestinatam
prKceptum nequaquara acceperit. At illa sibi quo- progeniem sanctorum. Et nolandum, quod ad fa-
quc praeceptum fuisse palenter oslendit, ita re- cienduinhujusmodi adjutoriuraeademloquiturplu-
Epondendo serpenti Ex fruclu lignorum quxsunt in
: ralitas personarum, quae ad faciendum locuta est

parudiso vescimur, de ligno aulem quod est in medio virum. Dicit et nunc eadem Trinitas unus Deus ;
paradisi pracepil nobis Deus nc comcdercmus. Prae- Faciamus ei adjutorium. Addendo autem similesui,
terea anlequam hsc diceret Dominus Deus, jam
si cunctttcomprehendit quffi in faciendo viri dixit, ad
horainem in paradiso posuerat, ergo el asini.el imaginem et similiiudinem noslram, et prxsil pisci-
equi, caeteraque animantia terr» munda, sive im- bus maris el bestiis universx terrse, el omni reptili
munda,in illo erant voluptabilis loco,quem proma- quod movetur super ierram. Priter sexum enim ia
gno reputat gratiae Dei benefieio, si adipisci queat nullo substantia mulieris idifferta substantia viri,
rationulis homo. Nam posl haec verba Dei continuo videlicet.quod ininus mulierqucm vircunctis ani-

Scriptura subjungit Formalis igilur Uominus Dcus

: mantibus praesit dignitate conditionis, quia non
de humo cunctisanimantibusterra;,etvolucribus cidi, " minus est rationalis, nec minus illis aspirare licet
adduxit ea ad Adam, etc. Melius itaque haec diclio ad sirailitudinem Creatoris, sicut jara superius di-
Domini Dei: Faciamus ei adjulorium simile sui, su- clum est.ubi Scriplura de hac factura loquens in
periori loco conjungitur, ubi dictura cst : Forma- diesexto A/asc«.'um, inquit.e/ feminamcreavit eos.
:

vit igitur Dominum hominem de limo terrx,el inspi- CAPUT XXXIII.

ravit in faciem ejus spiraculum vitx, imo et adhuc De eo quod dictum est :« Adx vero non inveniebalur
altius, scilicet, ubi dictum est Faciamus hominem : similis ejus. »

ad imiiginem el similitudinem nostram. Quare erjro, liis ita a Domino Deo dictis, magnum nobis
inquis, tandiu mulieris facturam Srriptura narrare continuo Scriptura spectaculum fecit, ut merilo
distulit ? videlicet ut singulas bistoriae partes se- arrectis animis quaeramus quid Dominus faciat,

cundum proprias causas rationabiliter ordinaret. quid velit, quid intendat? Formatis, inquit, Dom!—
Constat enim quia non propter raulierem vir, sed nus Deus de humo cunctis anunantibus terrx et vola-

mulier propler virum facta (/ Tim. n), et cum illo tilibus ccbU, adduxit ea ad Adatn. Et paulo post :
281 DE TRINITATE ET OPERIDUS EJUS LIBIII XLII. — IN OEN. LIB. II. 282
Ad.T vero non invenielmlur ailjulor similis ejus. Er- \ obdonnisset, lulit unam de coslis ejus, et replevit

gone isliid nescicbal DominiisDousquod incunclis carnem pro ea. Et .rdificavit costam quam tulerat
animnntilius tcrro;, aul volatililius cmli, nulkiin Dominus de Adam in mulirrcm, cl udduxit eiim ad
homini similo hiibcrctur, quoil compclena illi co- Aiam. Ergo, imiuil, quia non crat bonum esse ho-
pularetur ailjutorium ai) propngandum sicut volc- mincm soluni, uilductisautem cunctis aniinnnlibus
batveisicut prc^posucral.gcnusbumunum.^lloccinc, adAdam, ipso perspicicnte no/i inveniebalur illiad-
inquam, ille ncsciebat, nisi quodammodo arrepta jutor similit ejus, idcirco quasi recurrit creator ad
minatoriavirga coramse cunctu minasselad Adani, operosum omnipotcntiae sua; verbum, diccndo : Fa-
ut quusi coinmuni inquisitionc Deus cum homine ciamusci adjulorium. Sopor uliquc qucm Dominus
consiilturet, ([ua-rcns si quid frrte similc ejus inler Deus immisit.non vigilias rationis claudere dcbuit,
omnittisla rcpcriri possit?Nam ac si ccssalo labore sed, obturatis quinquc sensibus corporis, sensura
dcfecissel Deus, Adai wro(inquit Scriptura)>iD(i in- mentis liberura reliquit.ut scire posset quid erga
veiiieliatur adjulor siiiiilis ejus. Quid crjio in hoc sc ageret omniura artifex sapientia Dci. Unde et
tanlo studio Dominus intcndit, nisi ostendere ho- postiModum, mulier sibi adducla, dicere potuit :

mini.ut intelligerel honorem suaecondilionis.quod Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea.
nihil sibi conipar esset, in jumenlis sive caeleris
j,
Fortassis idcirco Septuaginla pro verbo tardema,
animantibus cujuslibet generia ? Hoc enim ad quod apud Hebra;osprofundum snporcm significat,
araoreni Creatoris rationali hominiproficere debuit, excessum mentis transtulerunt.
extasin, id est,
quod, conjjregatis omnibus corara se, ipse absque autcm hoc sibi vult, quod cum posset rau-
Quid
dubio pollcret honore singulari, noo solum secun- lierem acque ut virum formare de limo terra; raa-
dum privilcgium rationis, verum etiam secuiidum luit costam viro subducere, eamquc in raulierem
(iguraui corporis, quia cum cuncta videret humi aedificare ? Quid,inquam,hoc vohiil,nisi ut firmam
prona sivc quadrupedia, caudamquc Irahentia.aut et insolubilem debere esse ostenderet unici conju-
etiam toto corpore repentia, solum se rccta sta- giicharitatem?Proinde cum a Pharisoeis tentaretur
tura, liberoque pectoie principatura omniura obti- Dominus de dimiltenda uxore dicentibus,quia Moy-
ncre gloriari poterat, si in Domino Deo suo gloriari ses mandavit nobis Itbrum repudii, respondens ait :

voluisset. Iloc ergo intendcntcDeo, utdignasibi a Non legislis quia qui fecil hominem ab inilio, ma-
plasmale suo gratiahabprctur, qua; profecto eidem sculum et feminam fecil cos, et dixit : Propier hoc
esset fructuosa, bcne Scripturasturtium cjus insi- dimiltet homo palrem el malrem, et adhxrebit uxori
nuans Formalis, iDquil, Doniiiius Deiisdc humocun-
: sux,et erunl duo in carne una 1 1taque jam non sunt
clis animanlibus terr,c,etvolatilibuscjii,adduxiiea ad una caro. Quod ergo Deus conjunxit, homo
dtio, sed

Aium,utvideretquidcocarelea,id eji,ut vidcret quod ^ non separel {Mallh. xix). Et iterum dixit discipulis
nullius eorum digna essel nalura sortiri vocabulum suis. Quicunque dimiseiit uxorem suam, el aliaiv.
abhominis nomine pro aliqua similitudine natum duxerit, adullerium commiitit super eam. Et si uxor
vel detortura : quod vocavit
Oinne enim, inquil, dimiterit virum suum, el alii nupsent, mcechabilur
Adam animx vivenlis ejus. Et ad-
ipsum est nomen (Marc. x). N'on conjuges,mandalum novum
ergo, o
hucsubjuogitur Appellavitque .^dam nominibus suis
: scriptum estvobi3,dum praecepit Doroinus velapo-
cuncta aniinanlia, el univcrsa volalilia,et omnes be- slolus ejus (f Cor. vii), raulierem a viro non disce-
stias terrje..\dx vcro non inveniehaiur adjutor similis dere,non, inquam, mandutum novura scriptum est
ejus. Videlicet singulorum consideravit naturas, vobis, sed mandatum vetus.quod ab initio audistis.

et ex qualitatibus diversis, diversa formavit voca- Ecce eniinvetus ab initio conjugii constitutaratio-

bula,ut, V. g., Latinus caballum a cavando nuncu- nabilis,imo ct naturalis causa mandati. Ecce, in-
pat,eo quod terram cavet ungula. Asinum 38 ab quam,quia non undecunque,sed de costa viri fecit
assidendo .•porcum quasi spurcum,eo quod spurcus viro auctor conjugii Deus adjutorium hujusmodi.
sit etcanem,eo quod canorum continet venando
: Nunquid absque injiiria factoris sui vir costam
latratum. Et raulta bujusraodi. Ita nimirum ille suam abjicere poterit ? Si cxciis, siclaudus, si vel

in lingua primitiva, qua; facta divisione linguarum D parvo vel graihli, vel lorvo naso, si fracto pede vel
in gente remansit Hebrrcn, nomina formavit sin- manu, sigibbus, si lippus, vel quamlibet ejusmodi
gulorum, consideratis proprietatibus naturarum et habens raaculara, non accedetad ministerium Do-
nullius naturara talcra esse perspexit,ut recte no- mini secundum mandatum Iegis(Z.fi'!7.xxi), quanto
men illi dare haberet cognatum suo nomini sicut magis qui costara integramcorporiviolenler exemit
de muliere postmodum rectedixit: Hxc vocaiilur vel abjecit,merito ab altari, imo et a communione
virago, quia, sumpla est. Et hoc,
inquit, de viro totius Ecclesiae Dei debet arceri ? Etenim mox ut
ut jamdictum est,revera homini ad amorem Crea- pro adjutorio hujusmodi quilibet vir, quamlibet
toris, et ad gratiaruna aclionem plurimum valere mulierem assumpserit.mediante fide et testimonio
debuissei. ejus, qui hancmulierem ad hunc virumadduxit.co-
CAPUT XXXIV. sta ejusest, osexossibus ejus.et carode carneejus
De costa Adx, el de conjunctione viri et uxoris sux. est. Igitur si illara utro reliquerit proqualicunqus

Immisit ergo Dominut soporem in Adam. Cumqut causa, excepta causa fornicationisjam apud Deum
283 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 284
vir non erit, nec pro integro corpore reputabitur, A. conjurgit. Et hoc duntaxat tunc rite procedit, si
quia videlicet una est costa mutilatum : costa, una volnntas idemque propositum in utroque con-
inquam, non qualicuaque, sed bene SRdificata, di- juge sit. Nam altero ad sanctura otium, ad vacan-
minutum est corpus. Item et mulier, si virum reli- dum orationi tendente, si alter concedat quldem,
querit, jam apud Deum io numero non eril, quia recte procedit : sed si alter diversae intentionissit,
non corpus integrum, vel tota caro, sed pars esse nec ejusdem militiaefidem velmilitlaeilllus proposi-
convincitur ex lege conditioois, quia de viro sump- tum proflteri velit, profecto non Del, sed hominis
ta probatur. consilium reclamandum esl,
est, et idcirco statim
CAPUT XXXV. Quod Deus coniunxit homo non separet. Quod si
Item de eo quod dictum est : « Qiiod Deus coniunxil, quis ejusmodl sic dlmidiatus, aut mutllatus, lon-
liomo non separel. » suraiu etiam ecclesiasticam acceperit, et sacri
Sola causa fornicationis utrumijue excusare po- Christi militife jam clngulo redimilus incesserit,re-
terit, quia videlioel in fornicatoribus et adulterls clamante illa, quae in saeculo relicta est, corporis
perit omnis causa conjugii. Quam enim ob causam parte, miliiare prosuo voto non polerat,sacrorum
viro Deus mulierem feoit ? Videllcet ut esset in canonum jure coercitus, ne sua sanctitas fiatcom-
adjutorium illl. Cujus quaso in adjutorium relvel g pari suae adulterli causa. Adeovalenter dlctum est,
operis? Utique in adjutorium propagandae sobolis, Quod Deus conjunxit homonon separet. Cui dicto
secundum benedlctionem quam super masculum Apostolus consentiens : ^lligalus es, inquit, uxori?
et femlnam Deus idem dederat, dicendo Crescile et ; noli querere solulionem (1 Cor. vu), subauditur per
multiplicamini, et replete terram, etc. Huic autem hominem.NamuisiDeus,quo testelegemqueferente
causae non studere, sed polius su« libldlni inten- alllgatus es,ti; solverit uxoris animum praeparando,
dere convincilur quicunque vir sive mulier legiti- ut idem habeat volum, vel propositum castitatis,lu
mum thorum transgreditur. Elenim mulier multis solutlonem nullatenus Invcnire poterls.Hanc legem
subacta viris, non fecundior, sed turplor fit. Vir pra;eunte nalura, statim et protoplasti sanxit sen-
autem muliis mulierlbuslmpensus, plures quidem tentia, ait enim : Hoc nunc os ex ossibus meis,et caro
potest procreare liberos, sed jamdudum spinls et de carne mea. Hxc vocabitur virago, quia de viro
trlbulis generis nostri plenus orbls,tali studio non sumpla est. Quamobrem relinquet homu patrem suum
indiget.Ollm in sanctls hominibus, nec licentia et matrem tuam, et adhxrebit uxori suse, et erunl
non solum venialis, verum etiam inculpabllis ex- duo in carne tua.
stitit, ut, verbi gratia, in patriarchaJacob,cuju8ex CAPUT XXXVII.
semine beneillclionis auclorventurus erat Christus Quomodo vel unde scire potuerit Adam « Hoc nunc :

Deus super omnia benedlctiis, qui sicut destruere '-'

os de ossibus et caro decarne mea. .>
habebat Ad« peccalum, sic etiam reformare debe- Quamvis soporatus fuerlt Adam.tamen non clam
bathonorabileconnubiumelthorumimniaculalum, illo fuisse quod factum haec ejus dlcta manileste
imoetdeslatione conjugum temporaneamet seroti- comprobant. Hoc nunc ,\x\q\i\i,os ex ossibus meis, et
nam metere frugem vlrginum. Igltur sola fornica- Tanquam diceret:IIoc pauloante
caro de carne mea.
tionis causa recte conjugatorum excusantur divor- tantummodo os ex osslbus meis,id est.costa fuit de
tla, ita tamen, ut aut permaneant sic, aut recon- costis meis, nunc autem et caro est. Proinde sicut
cilienlurqui ab invlcem discessere pro hujusmodi prius os meura erai,itaet nunc postquam costaaedi-
causa (/ Hoc tamen modo illud observari
Cor. vii). ficata est, recto caro mea, caro, inquam, de carne
fas est, quodtam forliler quam suaviter ipsa
ait mea est.Non ergo ut ille quid agerelur nesciret, sed
Sapientia, per quam, vei in qua factum est hoe : ut magnum sacramentum in eo prasfiguraretur^im-
Quid Deus coniunxit, homo non separet (Mullh. xix). misitin Adain soporem Dominus. Quod Aposlolus
Homo namque separat quod Deus conjunxlt, cum perspiciens Magnum, inquil, sncramentuni hocest,
:

per odium vel propter novam luxuriam, seu pro ego autem dico, in Christo et in Ecclesia {Ephes. v).
simili qualicunque causa divortlum fit. Non,inquit,sacramentum hoc esse dico,in illo viro,
CAPOT XXXVI. D et in illa femina, non inquam, in eo quod de viro
Quod Deus, vel quomodo solus Deus legilime separat sumpta estfemina, quod misit Dominussoporemin
quod ipse conjunxit. Adam, et tulit unam de costis ejus, et aediflcavit
Quid, si separet ipse qui conjunxit ? Iloc plane costam quam tuleratde Adam in muIierem,etquod
legltimum est, nec enim separatlo vel divortium, dixit Adam Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de
:

sed honesta mutatio conjugii, cum causa Dei dis- carne mea, etc. Nam illa carnalia sunt facta, et ab
cedunt ab invicem, ut vacent orationi casti con- illo Adain carnaliter dicta, scilicel, absque spiri-
juges,amorem spiritus carnali copulaepraeferentes. tualium futurorum conscientia. Caeterum inChrislo
Quod ubi concorditer inter utrumque convenit, et InEcclesia sacramentum magnumhocest.quia sic
per qualemcunque nomlnem cohortaniem.forlsque admlsit inse Christus soporem mortis suscepta pro
verba 39 faclentem ad hocexcitati sint,non homo voluntate Patris obedientia, et tullt Deus de latere
separat quod Deus conjunxit, imo quod Deusbene ejus sanguinem et aquam, de latere, inquam, ejua
in carne conjunxlt. Deus idem in spiritu melius dormientis, id est,jam mortui,sanguinem etaquam
S8S DE TRINITATE ET OPERinUS EJUS LlBni XLII. — IN GEN. LIR. II. 2fi6

por lancom viilniif cduxil, iimlf» px Itinc usqup m) A l']rpn durn dicit : Quamohrem relinquel homo palrcm
llnem non Hesinil, ut gloriognm
s.ijculi teHilicare el malrem, et adhwrehit u.tori su(v, et eruul duo in

Ecclesiam twn hahetilem mncutam,aul nigam {Ihid.) carne uiia, conjiigii copulam nmniiim carnalium ne-
oxhibeut illi. I-'itur alio quidom rpsppctu in ;ilia cfi-<situdineminaximam atquelortissimam forc pro-
eHitiono hono scriptum est : immisit ergci Dominus nuntiat, adeo ut scmei copulali jam non sinl duo,

e.tlasiii in .iilam, quia viiielicot orclusis sensilnis sed caro una.

oorporis, ratiotuninn vigilavit ut non noscirptquoJ 40 CAPUT XXXIX.
08 ex ossibus suis sublatum, pt caro do carne sua De ingratitudine homhiis, qua in omnihus a laude
eedillcata fuerit. Alio autem nihilominus recle di- Creatoris mutus e.tstilit.

ctum quia immisit Dominus soporem in Adnm,

est, Ilic tandem animadvertendiim est quam pcrtina-

soport'm, inqnnm, id est, gravemet profundiim soni- cilorhomo primus,homo terrenus, aCrontorislaude
num, quod Hebraico dicitur lardema, scilicet, qiiia miitus pprstitit, quam obstiiiatis Idbiisub omni gra-
de proriindo morlis somno regeneranda crat novo tiarum actione abstinuit, et ingrutuin Doinino Deo
Ada>, nova conjux Ecclesia. gilentium dedit: formante Ueo et inspiranlc spira-
C.VPUT XXXVIII. culum viloe, faclus in animara viventem, nonsuspi-
De eo quod diclum csl « Rclinquel homo palrcm cl ravit endcm spiracuio vitae acceptte in plastae sui
:
g
m(i(rt'/;j, et adhxrebil u.vori sucv. » tacicm, ut ador.iret el eum glorificaret, et ei

Ihec, inquit, vocabitur virago, quia deviro sumpta gratias agiTet. Item ab eodem Doaiino Ueo positus

est, hoc ad illud respicil quod supradictum est, quia in paradisum voluptatis, nullas oi gratias egit, et

lormalis Dnminus Deus de liumo cunclis animantibus taciturna ingratitudine tantum tamque facilem de-
terrie, et volaiilihus ccrli, adlu.vit ea ad .idam. ul vr- liciarum Dei locum, qua^i rapinam arbitratus occu-
deret quidvocurel ea, qiiierendo videlicet adjutorium pavit. Ecce nunc tertio ilivina; dijinalionis dono lo-

illi, sicut deindtf subjiingitur : Adce vero non ihve- cuplotatus est, in eo quod fecit ei adjuturium simile
niebalu) adjutor similis ejus. Appellavitque .idam sui, r.djutorium, inquam, ad hnc utcroscereet mul-
nominihus suis cuneta animantia,pt universa volatilia tiplicari posset, et de se uno propagata felici pro-
ca-li, et omnes hestias terra\ etnulli enrum horainis genie terram viventium repleret. Sive hoc tertium,
vocubulo cognatum nomen posuit, scilicet quia nul- sive secundum, ut supra dictum est, beneficium Dei
lum eorum simile sibi esse perspexit. At vero in fiierit, tribus plane divinae benoficentia; dilatatus
hanc similitudineru sua recognoscens, vidit quid muneribus, taoet adhuc, et nihil quod laudein Do-
vocaret eam, et vocavil nomen ejus virago, dicensi mini resonet, eloquitur, neo ullum dilectionis vel
quia de viro sumpla esl. Nam quia de viro sumpta _ gratiae verbum in ore ejus fuisse Scriplura testatur
est, congrue nomcn quod illi poneretur a vocabulo {Ecrl. vii). Qui ergo gratiam Dei non aftnovit, non

viri,deductum est. Scicndum autem qiiod iii He- mirum quod ad hoo ut peccaret, el peocatum suum
br;ea quidem lingua manifestam nominis etymolo- non agnosceret quia res vicina est. Eodem quippe
giam sive derivationem litteratura resonat. Vir intuiiu et suum maiefactum, et divinum erga se co-
namque Hebraicc isch, el mulier ischa dicitur. At gnoscit homo beneficium.
vero Laline vir et mulier secundum vocem sive lit- CAPUT XL.
teralem sonum commune nihil habent, soJ pro mu- De eo quod nuditatem suam non erubescebant.
liere virago positum est, quod nomen a viro sum- Erat autem ulerque nudus, Adam scilicet et uxor
ptum est. Bene itaque suara vir in muiiere recogno- ejus, et non erubescebanl. Non erat hoc ignominiae,
scens substantiam : hcec, \n(\n\X,vocabilurviragn, quia sed honoris, quodnudi erant; non erat insipientiae,
de viro sumpta esl. Et adjecit : Quamobrem relinquet sed securitatis quod nuditatem suam non erubesoe-
homo patrcm et mat"em, et adhcErebit uxorisux, et baiit. Quid enim ? Nunquid hoc a factore suo acie-
erunl duo in carne una. Hoc pro lege habetur, ut pit, qiiod confusibilis et verendaest facturaDei? Aul
patrcm et matrem homini relinquere lic.eat, pos- nunquid confusionem hujusmodi mtura et non
cente causa idonea uxorem autem nemini nisi vo-
: potius conscientia facit? Est quidem quasi in natu-
lentein relinquere, nec humana concedit lex, neo D ram versum hoc lormentum oonfusionis, verumta-
divina, nisi pro sola, ut superius dictum est, for- men nonexconditioneprimaeva.sedex junioriculpa
nicationis causa. Proinde cum dicit lex Qui dixit origo ejus pullulavit; etenira idcirco nuditatem
:

patri suo et matri suoe, Sc^^cio vos, et fratrihus suis, nostratn erubescimu.i, quia consciinobis sumus
Ignoro illos, el nescierunt filios suos, hi custodierunt quantam infirmitalem, imo quantara adversum nos
eloquium tuum el paclum tuum servaverunt {Deut. rebellionera carnis nostrao portemus. At vero tunc
XXXIII),cum, inquam, hfecdicit sancta et jusla lex, sanaeratcordisconscientia, quippe quam nullasol-
notaodum quod solam uxorom priKterit,quiavideIicet lioilabat oculorum ooncupiscentia. Siquidem con-
patrem et matrem, fralres et Clios nescire licet ei cupiscentia oarnis pcena est peccati, qua pra^cedens
qui custodire eloquium et pactum ejus cupil, et punitur superbia mentis Deus, inquit Scriptura,
:

quanquam reclamanles vel invitos relinquere jure fecit hominem rectum. Hoc plane testimonium

licebit sola autem uxorest, quam nisi volentem, et

: verum esl quia rectissimus Deus hominem nonnisi
idem propcsitum amplectentem, dimitti fas non est. rectumfecisse creditur. Rectitudoautem hominiseo
 ::

RUPERTCS ABBAS TUITIENSIS. 288

est, utcarni spiritus, utpote inferiori superior prtesit A ista vestiti vere incedimus nudi, etiam si, quod im-
et imperet, et hsc illijussa adsit, atqucobtemperet. possibile est, sic vestiamur, sicut vestiuntur lilia

Medius namque inter fJeum et carnem suam ratio- agri. Elenim nec Salomon omni gloria sua vestilus
in
nalis spiritus horainis positus est, ut Deo pareret et est sicut unum ex his {Mallh. vi). Si, inquam, vestiri
carni imperaret. Quem ordinem quia prior ille tur- possimus sicut haec vestiuntur, sic quoque spoliati
bavit et rupit, abjiciendo prseceptum Dei subditus et nudi sumus. Unde et SaluaCorem exspectamus, in-
est qui erat superior spiritus, infimae carni : utju- quit Apostolus, Dominam noslrum Jesum Christum,
sta ptEna inferiori subjaceat, qui superiori recle qui reformabil corpus humilitatis nostrse, conpgura-
subesse contempsit. Hinc illa confusio faciei de tum corpori ctarilalis sum {Phil.iu). Nunquid enim
conscientiae secretis ad publicos oculos prorumpens, quando [ulgebunt jusli sicut sol in regno Patris sui
et sub mira velamentorum solatia pcenalem igno- (Matlh. xiii),tunicis operienturet paliis? Non utique,
miniam ire compellens. Haec, inquam, infirmilas, sed ad gloriam flguli vel factoris sui quaecunque illic

vel rebellio carnis adversus spiritum nondum erat. fuerint vasa misericordiae, mutuis cum gloria con-
Bene igitur 7iudus erat ulerqw., el non erubescebant, spectibus parebunt, foris fulgidi, et intus jucundi
quiaquoderubescerent non babebant. Ilianuditatis corpore integri, et animo laeti corpore, inquam. :

securitate perdita nos ingemiscimus, eo quod eloria „ siraul et anima beati

ethonore spoliati,etpanniculisobvoluti simus.Nam

IN GENESIM LIBER TERTIUS.

(Gen. . cap. III, vers. 1-24.)

41 CAPUT PRIMUM. tare despectui haberet. Nisi enim intus per super-
Be calliditate serpenlis, et quod homo prius per su- blam prius tumuisset, foris tentatustam facile non
perbiam tumuit inlus quam foris per serpenlem cederet. Ut ergo duplicis substanliae crealura, scili-
lentarelur. cet homo, quiexcorpore cunstat etanima, duplicem
Humani generis vox illaest in David: Priusquam corporis et anims pertraheretur ad mortem, prius
humiliarer ego i/eliqui (Psal. cxviii). Hoc vere di.xit, in anima spirituali corruptus est superbia; vitio,
non quod juxta quosdam haereticos anima cujuscjue deinde etcorporeocontra Deimandatum infectusesl
nostrum, priusquam in corpore humiliaretur, subli- cibo. Quod et ipse nostrae reparator substanliae Do-
mis fuerit in altitudine coeli, et ibi deliquerit, el minus noster Jesus Christus pulchre parabolicain-
propterdelictumsuum humillata,idest, propriicor- sinuatione testaturcum dicit Homo quidam ascen- :

poris carcere conclusa sit. Perversus hic sensus est- debat ab Jerusalem in Jericho, et incidit in lalrones
Sed priusquam humiliartr ego deliqui, subauditur se- {Luc. xviii).Non dixit solummodo homoquidam : in-
cundum Adam,idest, priusquamcompararerjumen- cidit in latrones, sed descendebat, inq\i\t, ah Jerusa-
tis, et similis fierem ego in honore positus non
illis, leminJericho,eHunc deraum iuciditin latrones. Nisi
non auctorem honoris mei n enim descenderel, non incidisset, quia videlicet nisi
intellesi [Psal. xlviii),
Deumglorificavi, autgratias egi, quin etpraeceptum mente superbiret, dati praecepti prsTaricationera non
ejus transgressus sum, etin ho'; deliqui. De quode- incurrisset. Descendebat, quiamente tumebat; tu-
liclo diligenter notandum qualiter Scriptura nar- more namque ascendere, veraciter descendere est,
rationem inco-perit (Cap. III); ait Sed et serpens : quia videlicet ubi mens elevalur, ipsa elevatione de-
erat callidior cunctis animantibus lerj-ce qiue /ecerat jicitur. Unde Psalmisla : Dejecisli, inquit, eos dum
Dominus Deus; gloriam sive honorem et securitatem allevarentur {Psal. xxvii). Igitur cum dictum est
hominls prajmiserat dicens Eral autemuterque nu-
: Erat aulem uterque nudus, el non erubescebant, illico
dus, Adum scilicel el uxor ejus, et non erubescant. subaudiendurafuit,quiatantisingratibeneficiis, Deo
Et continuo subjungit: Sed et serpens eral callidior subessedespiciebant, etconsciiquantaegenerationis
cunctis animanlibus lerree. Quidnam hoc sibi vult, forent patres et principes, jam sicut dii, id est, re-
quod non solummodo dixit, sed serpens erat calli- vera dii haberi volebant. Sicut enim non semper pro
dior, sed conjunctiunculam interposuit ei, dicendo, similitudine, sed aliquando ponitur pro veritatis
sedet serpens eral callidior cunctis animantibus terrx? ostensione, ut illic : In converlendo Dominus capti-
Hoc utique intendit: et ad hoc auditorem trahit, ut vilalem Sion jacti sumus sicut consolati {Psal. cxxv).
non putet initium peccati sive tentationis Adse vel Sicut consolati, inquit, id est, vere consolati. Hoc,
uxoris ejus coepisse ab exteriori persuasione serpen- " inquam, subaudiendum est el continuo subjungen-
tis. Prius namque intus ad cor hominis persemet- dum Sed et serpens erat callidior cunctis animanli-
;

ipsum locutus est spiritus diaboli, ut superbirel, bus terroe. Et est sensus : Per semetipsum intus cor-
Deumque praeceptorem ferre, vel mandatuocej us por- rupit hominem diabolus, et non solum per semet-
289 DE TIIINITATE ET OrEIUBUa EJUS LIRIU XLII. — IN GEN. LID. III. 290
ipsuin inlus, sed el per Berpcnlora circumvenil ex- A, est, imoquio Itacsl, non jam dubium reroanet, qua
tcrius. ex radicetarova8ta,tamquo amaraidololutri(D urbur
CAPUTII. pulluiuns cxpanderit se in oinnes gentcB, vel unde
Ulrum serpens in pdradtso este potueril. miscris hominilius innatum luerit, quud tunla in-
QuajriUiruutiMii (|iioniu(io fcrpsns in paruiliaoesso stanlin, laiiKiue dcaicnti et Btuitu revcruiiliu voceu

poluorit, si nonnisi bouiinis hiibitallo credonda cst, urticulata3,astutiad;cmonuui lormatasperinnumera

eidem pro magna gratiu Crealoris datu boni operis et quajsierunt simulacra, pro L)eo diubolum, pro veri-
diligcntissim;c custodise, sicut superius dietuin cst, tute colonteBmenducium. Hoc, inquam dubiumjum
conditioneintiirposita.Num si serpentibus commu- non remanetjUndetantierroris vilium tam tenaciter
nia crat paradisus,coiisPquitur quod et lupis atqno hominibus inha;serit: (juia vidolicet mater nostra,
loonijusca;terisquobe!>tiisnoncureatil!edeiiciarum mater cunctorum viventium Eva, prima lelle hujus
locus,et proinde nec lanlEbealitudinis existiniabi- nequitia; inlrinsecus amaricuta est, quando in illa

tur,ut incrito paradisus voluptalis, vel ab ipso Do- facundiam male diserti serpentis, quasi divinani
mino Dco planlatus luissedicatur? I^tquidemhujus- diabolici spiritus sapienliam inirata, et stulte vcne-

raodi objcclio dilficilius solverctur, sic hoc apertius nata est. Igitur diabolus quidcm, siveSalanas, ipse

Scripturadixisset.quod infra scpla paradisiserpens n draco magnuset scrpens antiquusesl. Verumlamen

mulicrem fuisset alloculus. Nunc autem cum ita di-
nonsolus, sed alio serpente, idest,terrenoanimantc
cat,.scJ et serpeus erat caltidior cuiictis animanlibus invectus,dupl;citerhoraineradecepitinfelicem,dum
terrxqux feceral Dominus Deus, et deinde subjun- et mentem ejus suggestionis veneno, et curnem ve-
git, qui di.rit ad mulierem, etc, libera nobis relin- titoinficienscibo, duplicem nihilhominus animas et

quiturracultasassercndiquodnonserpensprBsertim carnis inlulit raortem. Terrenum quippe animal nos

a diabolo corpnraliter invadente possessus in para- littera cogit intelligere, dum dicit, qui serpens erat
diso fuerit, sed mulier corpore el oculis vaga dum callidior cunctis animanlibus terrx. El hujus dece-

incontinenter deambulat, forte prospectans qualis ptionislntuitu diabolusinScripturissanctisnonleo,

cxtra paradisum raundus baberetur, etserpens, ut- sedserpenssivedracodicitur, quia videlicet nonper
pote astutus, dulcedini tcrrae propius vel ambitiosus vira,sed per calliditatem effectura nostrw mortisest

innititur,locusdiabolodatusest,etoccasioporrecla adeptus, quippe qui in horaine nihil adhuc juris

unde tentaret. Et sciendum quod serpens, anlequat?] habuerat, nec invitum ad aliquod peccatum pertra-
lierct organum diaboli ad perditionem hominis.sa- here poterat, nondum enim erat illud quod conge-
piens vel prudens 42 poterat diei. Unde et in alia miscens Apostolus Video, inquit, aliam tegem in
:

editione scriplum est, sed et serpens erat sapientior membris meis repugnanlem legi mentis mex, el capti-
cunclis animantibus terrcB.
q vum me ducenfem
Postquam autempruden- in legepeccati, quxest in membris

tiaejusmalitiaediaboliconjunctaest,etopportunum meis {Rom. Quanto nec magis illud erat quod

vii).

minislerium mortis prsbuit, callidus et nequam, nunc aperta quoque interdura persecutione rugit?
sive versipellis, rectius potest nuncupari. Proinde quianon iinpugnando coegit,sed blandiendo
Prudentia
nanique ejus antequam ilii palri mendacii ministe- priraura hominera ad peccandum illexit, exindeser-
rium prsbuisset,t,ilis erat.ut discipulis Christi,ipso pens antiquus, sive serpens lorluosus dicitur. Quia
testeChristo,adhucimmutabilissit,ait enim Esiote vero semel admissus, deinceps crudeliter et furiose
:

prudenles sicut serpenles, et simplices sicut

columbx super genus humanum tyrannizavit, leo dictus est,
{Matth x) prudentes, iuquit, uon etiam
:
nocentes, utrumquehabensmalignitatisetsasvitiaBnooien.juxta
quemadmodum illi venenum habentesin accidenti Psalmistara dicentem : Super aspidemel basiliscum
pollutione diaboli, sed, e contra, simplioes sicut ambulabis, et conculcabis leonemet draconem {Psal.
co-
lumbs. xc).Sedjamsubsequentem nostraeproditionisconsi-
CAPUT in. deremus ordinem.
Ilem utrtim serpenlem, qui loqui videbalur,
homo GAPUT IV.
trralionalcm per naluram esse nesciret. De percunctalione serpcnlis dicentis ad
mulierem
Itemetilludquwritur.utrum nesciretmulierquod ^ Cur prxcepit vobis Dominus, ne comederetis. »
«
serpens,<EqusutcaBteraanimantia,irrationalise3set, Qui dixit ad mulierem Cur prsecepit vobti Domi-
:

etsua lacultate loqui non posset. Si hoc nus ne comederitis de omni ligno paradisi ? Cur, nisi
nescivit,
mmorem (quod absurdum est) intelligentiam in illo quia uaupo nequissimus est, suam interrogationem
lucido Dei paradisohabuit, quara nunchabet mendacio polluit, dicendo Cur prxcepit vobis Dcus
in hac :

obscuritate vitE plenaj miseriis, ubi licet ne comederetis de omni ligno paradisi? Quam\\s enira
caro qu.-e
corrumpitur aggravet animara [Sap. ix), quod sub interrogatione profertur nec verum nec
scittaraen
nullam praeter suara rationalem esse vitam. falsum sil, mendacium tamen hic serpens manifeste
Si au-
tem (quod verum est) scivit serpentem non sibilavit, rera sicut erat se nescire siinulans, ut pau-
nisi
aheno spintu potuisse loqui, profecto in eo
mire se- lalira felle suo raiseram audientis venenaret ani-
ductionisimmensitasestquodquasiomnipotentiara mam. Non Cur praecepit vobis Deus ne de
dixil :

spiritusejusmirataestmulier, qui per irrationabile illo uno comederetis, sed de omni, inquil, ligno pa-
animalhumanaformare verba poluisset.Quod si ita radisi? Cur ergo nisi ut, sicut jam dictum est, pau-
 :

291 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 292

latimserpendovenenumodii,quoardebalipsacontra A. tribus modia.id est appositione, diminutioneetmu-
Creatorem, magis ac magis injicerel horaini et cum tatione sanctum praeceptum Dei mulier stulta de-
aggeratione quasi indigni prcEcepti conflaret indi- pravare contendit. Porro quantse damnationis sit
gnalionem, excitaretqiie audaciara rebellandi ? Et apponere quid, diminuere de verbo Dei Joannes
vel
vide quanta sublilitas fallaciae deceptoris. Tria testatur in Apocalypsicum dicit Si quis apposuerit
:

nempe Dominus Deus: Ex omni ligno para-

dixerat ad apponat super illum Dcus plagas scriptas in
h3ec,

disi comede. Eoc unum est. Aliud vero De ligno : libro isto, si et quis diminuerit de verbis prophelise li-
autem scienlix boni et mali ne comedan. Tertium bri hujus, auferal Deus partem ejus de ligno vitx, el
quoque In quocunque enim die comederis ex eo
: de civilale sancta, et de his quse, ^cripta sunt in libro
morte morieris. Hoc ultimum quodait, in quocunqua istofApoc. xxii). Igitur veraciler (ut superius jam
die comederis ex eo, morle morieris, quasi nesciat, dictum est) antequam percorporeum velvisibilem
AXcW.: Cur frxcepilvobis Deusl S\:ptnofa. duo sci- serpentemdiabolusloqui inciperet,jam per semetip-
licet ex omni ligno paradisi comede, de ligno autem 6um intus ad aurem curdis locutus fuerat, pronam-
illo necomedas;confundilacpermiscet, etdeduobus que voluntatem vel consensum ad exterius peccati
veris unum falsum complel A\c%nd.o ne comedereLis , opus periigendum fore prasenserat. Proinde ccctera
deomniligtioparadisi.WcrumdixllVerHiiS^Joan.^m), p qu« sequuntur, sicnobisaccipienda sunt, tanquam
quia iUe homicida fuit ab initio, et in veritate non stupri vel adullerii dialiolici opus consummatum,
itelit : cum loquitur mendacium, expropriis loquitur, nam antehac,veluti quaedam conditiones occuha in-
quiamtndax\est el quod
pater cjus,suba\idi .Taendacii, spiratione ve! suggestione condelectante animo fac-
loquitur; etenim cumomniasecundumauctoritatem tse sunt. Sequitur :

Scripturarum loqueretur Christus veritas, in hoc CAPUT VI.

quoque dicto Scripturarum, procul dubio prssens De bla^^phemia diaboli, qua Dominum mendacem xsli-
caput altendebat cum diceret, quia ab initio diabo- marc voluit, dicendo « Nequaifuam morte morie-
:

lus homicida erat. Tanquam diceret Ab initio : mini. »

suae confabulationis cum homine diabolus horaicida Dixil autem scrpcns od mulierem Nequaquam :

est etmendax, quia videlicet ecce initio suai locu- morle moriemini, scit enim Deus quia in quocunque

tionis invenitur mendax, et horaicidium intentat. die comederitis ex eo, aperieniur oculi vestri et eritis

igitur antiquum peccatoremetvetustum homicidam bonum et malum. Quid hac inten-

sicul dii, scientes

vereserpentem,et vere versipellem et nequiim! Sed tione funestius, sermone malignius ,praBSumptione
antequamejus prosequamurmalefacetamnequitiam) atrocius? Quid enim. Ecce exsecrabamur superbiam
audiamus in respondendo mulieris insipientiam. diaboli, qua tumens dixerat: In ccelumconscendam,

CAPUT V. super astra Dei ponam soHnmmeum, ascendnm super

De viliosa responsione mulieris. allitudinem nubium, ero similis Allissimo {Isa. xiv):
Respondet ei mulier : De fructu lignorum qux sunt hoc,inquam,exsecrabamur,quod hic rebellislumini
in paradiso vcscimur ; de lignoaulem quod est in Altissimoseforesimilemdixit.Quid dicemus,quando
medio paradisi, prsccepil nobis Deus ne vesceremur, e contra altissirauin sibisimilem facere contendat?
et nec tangeremus illud, ne forte moriamur. Haec Mendax enim ipse est,invidus ipse est. IMendax au-
verbajam vitiateementisindiciasunt. Nam quantum tera sibi sirailem, id est, mendacem vult facere
in se erat, mulier verba praeceploris
depravavil Deura, dum dicit: Nequaquam morle moriemini.
43 Domini tribus modis, quibua usque hodie de- Quid enim hoc aliud est, nisi mcntitus est ille qui

pravarenititursanctam Scriplurara omnis qui est ex dixit morte morieinintl Item vere invidus, prsecepti
l)artediaboli, soilicetappositione, diminutione, mu- Dei causam esseinvidam audel asserere,cum dicit
tatione. Apposuit namque dicendo, ne tangeremus Scit enim Deus quia in quocunque die comederilis ex

27/urf, quiavidelicet Domiuus Deus hoctantum dixe- eo, aperieniur oculivestri, ei eritis sicut dii. Nam

rat de ligno aulem scienti/e boni el mali, necomedas. cum diiisset. nequaquam morte moriemini, quasi
Diminuit vero, quia com certa et affirmativa enun- quereretur quare ergo tam severe inlerdixit, quare
tiatione dixerit Deus: In quocunque enim die com- D tam minaciter prchibuit Scil, enim inquit, quia :

ederis ex eo, morte morieris, haec, dubium vel frivo- aperieniur oculi vestri, et eritis sicut dii. Quid ergo
lum volens esse illud ne forte, inquit, moriamur. hac blasphemia draconis horribilius? Quid hac prae-
Mutatione autem, quia cum dixerit Dominus, ex sumptione nequissimi nebulonis sceleratius? Quasi
omni ligno paradisi comede, et unum soluramodo in- parum fueritquod superbiendo Dei similitudinem
terdixerit, lignum scientiae boni et mali, h<BC ait,i« perdidit, adhucdetrahendosimilera sibi Deum asse-
lignoautem quod est in medio paradisi prscepit nobis, rere praesumit imo Deura menducem, se autem ve- :

et mentita est. Nara et lignum vitae erat in medio racem habendum esse misero persuadet homini.
paradisi, quod Dominus Deus non interdixit. Ergo Non ergo manus Domini vindicta simplici contenta
jam impatienter ferebat, et raurmurabat, quod sit, quae illum de altitudine ccell dejecit, sed eialte-
quasi parcus vel avarus Deus pretiosa medii para- tur adhuc, et super hunc iniraicum suum confor-
disi reservarel, et viliora quaeque per cirruitum col- tetur,utmittat eum in gehennam ignis {Matth. xxv).
ligendo in cibum bomlnicoDces8isset.Sic,inquara, Sed jam singula serpentis verba prosequamur:
293 DE TRINITATE ET ()l'ERlBrS RJUS I.inHI \MI. — IN GEN. Lin. IM. 294
r.APUT VII. CAPUT VIII.

Quoilnequitermenditx illu.terit, dicendo:» Aperien- Quod eodem vilio dinbolut liomiiiem decepit, quo ipie
fur oculi vettri, el eritii: .ticutdii. » cecidit de ccrlo.
Considera uuncquanta hic allevatio juxtasengum
Nequaauari tyiorle moriemiui. Jaiii ilerisor est,
eju8,qui dccipitur.quantasil dejectio juxla sensum
ot dubia respondrt, ut cum Dei verilos inipleta
nihiloi:.inu3 tnmen ipse veracem se esse
ejusqui dccipit. Sub eadcm poliicitutione duni di-
fuerit,
citur: Apcrienlur oculi vettri, haec eapientitB alti-
cum caohinno confirmet. N.im cum
hostili duaj
altcra animjB cl aitera corpori.s,
tudinem, ille cpgilal conscicntia; confusionem.Sub
morlrs sint,
((uodum morle non stutim eronl niorituri, scili- eadem dictioncdum dicilure(er!/isjiicu<dn,haecra-
perel>eicelsitudincm,ille suimet similemcogitat ia-
cet ca qua; animam a corpore diviilit. Non cniin
comodcrunt, idcirco codem die corporaliler venire damnationem. Itcmsubcadcmpollicitatione
quia
sed quia comedendo morlem animi 8cientiK/)(ini fJ mali, hsccplenitudinem 8cientife,ille
morlui sunt :

sibimet eodem die consciverunt, idcirco miscri- cogilat experimcntum miseriae. Molestissimum hoc
cordia Dei corpore mortiilcs facti sunt, ne, sicut fallacia! ;.'cnus est, in quo is qui decipit et palmam
ipse diabolii3,irrec;iperabile9essent,male el niisere
obtinetmpndacii,el gloriaturquod verus sit verum-
vivendo in .Tternum. Igitur qucmadmodum ApoUo r q"e dixerit. Quo autcm decipitur, non habet unde
Delphicusfertursolitus fuisse incertis ludere amba insultantom falsitalis arguere po8?it,qiiumlibel ille

gibus,sic j.im nunc ludebat idein Dei et bominura fallacissimus sit. Laborat hic sensus nnsterin bara-

inimieus, a;quivocatione mortis ncquiter abusus, thro tanti hujus msli.quia videlicct tantae caliginis,

odibilium soiihistarum maximus. Qui cnim Sophi- tantepque profunditatis esl, ul sapientium quoque

stice loquitur odibilis fs(, uti ail sapiens quidam oculis vix eonspicaliilis sit.Quid cnim ? Quishic ita

{Eccli. xixvii). Nihilominus et caetera quae sequun- docipientcm accusampotest ut excuset eum quide-
tur iquivocando cuncla confunditacperturbat,alio ceptus est ? Deusquidecipientis intentionem et de-

sensu loquens,et aliosuadicta intelligi volens. Sc!/ cepli spem considerat, sicut scriptum est (/oft.xii)

enim D«uj, inquit.^ura iii quocunque die comederilis ipse novi et decipientem,et eunr qui decipitur; nun-
ex eo,aperienlur ocu/( i'«/ri,etc.Hoc utique volebat quid hic alterum magis altero excusatum habere
intellit;i,quod claritatem omnis sapienti«,divinita- salva justitia,nulla satisfactione placatus?cur enim
tem quoque etomnium scientiam Deus invidensho- diabolum dejccerat e ccclo, nisi quia superbiendo

mini.tale lignum illi interdixit. Hoc, inquam, intel- dixerat : Ero similis Altiss'mo ? Nempe hoceodem
ligi volebat in suo scrmone,cum sentirelipse aliler
flatutumida, dixit mulier dixit,inquam,quia pu-
:

eventurum esse, qiii tamen Fensus ejus circa haec tavitqucd comedendo ficret similis Altissimo.Quis
ipsaverbapeneineffabili versabaturaversione.X/)e- C ergo interutrumque postularet et auditorera,velju-

rienlur, inquit,ocu/! vestri, videlicet in agnitionem dicem, sive defensorem Deum.cum utrumque con-

vestrse confusionis. Es! enim qusedam infelix oculo-

staret Deifactumesse inimicum.Siquidem juxta ve-
qua rara rationem justitiffi,deceptum prius oportebatre-
rum apertio, revelati erunt oculi irapiorum,
quando,sicut liber sapientise testatur, videntes tur- conciliari,tunc demum postularejudiciumsuperim-

babuntur limore horribili, et mirabunturin subita- pio,crudeli et sanguineo scelere deceptoris.O ergo

tione insperatae salutis, et gementes prae augustia vere necessarium hominibus adventura Mediatoris

spirilus, dicent intra se poenitentiam agentes : Hi hominum, qui solus potuit et pacem inter
Dei et
sunt quos aliquando habuimus in derisum elin si-
Deumethomines reforraare,et deceptoris hominum
mililudinem improperii {Sap. apud v), etc. Sed et
dolosam praesumptionemin judicium adducerelbed
poetam eximium secundum hinc operationemocu- de hoc alias.nunc instaniio percurramus.
lorum loquitur insultandointer lormenta tyraouus CAPUT IX.
inferorum. Qaomodo vidit mulier quod bonum esset lignum ad
Ditcite justiliam monili, et iwn temnere divos. vescendum, et qiiomodo viro suo dederif, ideoque

(ViRGiL., 1. IX .'Eneid.)
duplici poena quam vir ejus muldala sit.

Item,cum diceret : Et eritis sicut

utique (<ij,falsis D fidit igilur mulier qvod bonum essel lignumad ve-
diis,id estsibi
suisque sequacibus angelis apostati- scendum, el pulchrum oculis aspectuque deleclabile,et
cis,3imilesillosfacereintendebat,cumaliud(sicutjam tulit de fruclu ejus et comedti, dedilque viro suo qui
dictum hac promissione sua,
est) iatelligi vellet in comedit. et aperti sunt oculi amboriim. E<^ic\ satis di-

cui nimirum suaviter sonanti.quasi vinovenenum gne non potest quam non leviter dictura sit vidit :

mortiscoramiscuerat,Nihilominusetaddendo,jf ;'«)!- igitur mulier. Quasi nondum vidisset, sicutnon vi-

les bonum et ma/um, hoc moliebatur.ut eos babere disse dicta est. Et revera nondum eo modo viderat,
faceret, et boni perditi memoriam, et mali inventi quiahaecpraesumptionequanuncintuitaest.necduin
experientiam, cum hoc aliud vellet intelligi, quod consideraverat.Notandum quippe quod non dixerat
omnem per illum cibum consecutori essent scien- Scriptura,viditigiturmulierlignuniettulit de fructu
tiam, et nihil 44 eos lateret, quae profeclo scien- ejus et comedit,sedi-'trfiV mulier, \n(\mi,quodbonum
tia solius Dei est. esset lignum ad vescendum, et pulchrum oculis aspe-

ctuque delettabile, et lulit de fructu ejus et eomedit,^

295 RUPERTUS ABBATIS TUITIENSIS. 296

Vidit igitur, id eat, consideravit, diligenter intuita X 1'6'' debeat principari : quia videlicet ipsa natura
est, curiosius attendit,etjudexeorum quse audierat docet,adeo minoris capitis esse mulieremquaravi-
ipsa esse voluit. Audierat quod dixisset Deus : In rum,ut hic velando, illa non velando deturpel caput
quocungue die comederilis ex eo morle tnoriemini, suum. Igitur quodimperiosa temeritatemuliGrviro
audierat serpentera e contrario dicentem, Nequa- vetiti ligni fructura dederit, ipsa docet diminutio

qiiam moriemini. Inter hsec anceps, naturam ligni capitis muliebris,dicente Deo : Et sub viri poieslate
propriis sensibus dijudicare voluit,ut sciret cui po- eris, el ipse dominabilur tui.

tissimum, Deo videlicet, vel serpenti,palmaracon- 45 CAPUT X.

ilii qui de hoc judicare debue-
cederet veritatis. At Quomcdo dictum sit : « Et aperli sunt oculi ambo-
rant interiores oculiexteriorumjamerunt oculorum rum, i> et quod confusio libidinis illius peccati puena
concupiscentia prsepediti, ut ncn viderent neque ; sit.

solam mortem corporis, vel quod duplicem illatura Quomodo tandem dictumest : et aperti suntoculi
esset mortem non natura ligni, sed transgressio
:
Nunquid ca;ci erant antequam comede-
amboriim 1

raandati. Itaque solis exterioribus oculis naturam rent, et comedendo iliuminati sunt ? Nonutique,

iigni consideravit.etdeprehendit, male cautaquod jam enim et mulier viderat quod bonum esset li-
in fructuligni non essetvenenummortis eratenim n gnum advescenduraetpulchrum oculis aspectuque
bonum ad vescendum,et pulchrum ocnlis aspectuque "
dclectabile.
:

• r^
Jara et ad Adam adduxerat Dominus
'
'
'
' •
< . • _

delectalnle. Hebc omni sermoni quae dixerat Deus cuncla animantia ut videret qui vocaret ea. Non
repugnantia judicavit esse, magisque sermoni scr- ergo exteriores, sed interiores quoscontra Deura
pentis concordare veramque assertionem ejus de- clauserant,aperti sunt oculi amhorum,quia videli-
monstrare. Sic vidit et sicsacrilega temeritatedia- cet veracem Deum, serpentem vero in sua miseria

bolo raagis quamDeo,8erpenti magisquam Creatori falsissimum cognoverunt. Nam protinus sequitur :

credidit, de jrucluligni etcomedit. Necsatis

et tulit Cumque cognovissent se esse nudos, consuerunt folia

illi hoc fuit quod comedit, sed insuper et viro tuo ficus, et fecerunt sihi perizomata. Ergo id quod di-
dedit. Quomodo autem dedit, nisi jam abusivo vel ctum est : Et aperti sunt oculi amborum, duplicem
imperio vel importunitate muliebri?Nonenim per- con&tat habere sensum. Nam si ad exspectationem

suasitilli ut in eo sibi crederet, in quo credideral illorum respicias quam ex promissione serpentis
ipsa serpenti. Vir namque, inquit Apostolus, non conceperant, dicentis : Aperienlur oculi vestri,et eri-
csl seducius,sed mulier{l Tim. u). Qualis aulem vel tis sicut dii scientes bonum et malum, acerba nimis
quanta sit muliebris importunitas,passim non solum ironiaest,et gemituosa conquestio Scriplorisdicen-
divina,sed etiam bumana testanturexemplaria.Ergo tis.ei aperti sunt oculi amborum, quodiJera est ac

cogendo potiusquara seducendo, iraperando magis C ei diceretur.etnonjuxtapromissum serpentisaperti

quam aliquid fingendo hoc effecit, ut obediret vir sunt oculi amborum, nisi quod acerbius nunc sub
suae Toci plus quara Dei.Unde et a Domino Deodi- affirmationeironica dicitur.quasi aperla voce nega-
citur illi Quia audisli vocem uxoris iuce, ex ligno de
: retur. Porro, si verum eventum exspeotes, magns

quo prxceperam libi necomederes, comedisti male- confusionis demonstratio vel agnitio est, de quael
:

dicta terra inopere tuo. Mulieri quoque reddilurad- protinus subinfertur quod jam dictum est. Cumque
ordinati pcena imperii, dicente eodemDeo Kt sub cognovissent se esse nudos, etc. Cum, inquit, nudos
:

viripotestateeris, el ipse dominabiturlui. Propterea se esse cognovissent, id est, cum se honore in quo
duplicisverecundiae pcenamulier,virautem3implici positi eranl et conditi, spoliatos et jumentis com-

dedecore aflectusest. Vironamque insolasgenitales paratos.sine omni protectione Deinudatosesseani-

corporis partes : mulieri autem quae non tHntum- madvertissent. Nam tale est et illud.quo item di-

modo DeumoffenderejSedetviro imperare prssum- cit Scriptura haec veridica, quae veris nominibus
psit : sicut illas partes, sic prope et caput non ve- res appellata, et congruis acta verbi prout oportet
lare turpe est. Et hoc omnino pro turpitudine ha- enuntiat. Xulens igitur Moyses pnpulum quod esset
beri,quiaavindiceDeoposilumest proturpitudine, nudatus,spoliaverat enim eum Aaron propter ignomi-
;

inqiiam,hoc haberiipsa natura docet.Unde Aposto- D niam sordis et inter hostes constitueral nudum[Exod.
lus cum dixisset Ideo debet habere mulier velamen
: xxxii), etc. Igitur duplexquidem sensus in eo quod
super caput suujn propter angelos, suhindeaW,: Vos dictum est, et aperti sunt oculi amborum, sedverus
ipsi judicale decet mulier celato capite orare
: utrobiquegenitus,magnumundique exmutuaecon-
Deum. Hoc, inquit, ipsa naiura docet nos, quia pro- fusionis opprobrium, Deus iratus.diabolus risuca-
feoto naturale nobis judicium est, mulieri non ve- chinnoso dilatus, uterque sexus ignominiapercus-
lanti caput idem esse, ac si decalvetur. Nam si non sus et inter ha;c omniareorum et animi torqueban-
velatur, inquit, mulieret tondealur, subauditur,quod tur et oculi confundebantur. Statim namque ge-
turpissimum est. Siautem turpe est inulieri tonderi nitalis pars corporis, utrumquepeccalorem obsu-

aut decalvari, velet capul suum. E contra, vir si co- perbiae meritum injussismotibussimiliter colaphi-
mam jiutriat, ignominia est illi et si veiato capite zare (// Cor. xiii) incccpit. Ignominam hujus pas-
:

orat, deturpat caput suum (1 Cor. xi).Itaque jam non sionis pudendam esse natura spontecogaoscit,8ine
tpjaestione opus est, utrumvir mulieri,anviromu- doctore intelligit,ultranea fuga confitetur.Cur hoc?
297 DE TUINITATK ET 01>lillIUUS EJUS Linill XMI. — IN GK.N. I.llt. III. 298
iinii lioc ntionuli crfaturas incsso nnn dcbuit,8cd A /K/roi/Mj.Alifcondcndo se utorqupdc Dco maloscD-
iiii oireiiso Di'o nnn inlcllij^.-nii honoroiii siiimi ini- sit, ot ailii iii.-!i|)iontcr provilil, liin(|iia'ii iiii|,ci'ni-

posita 831 ,ul coMipanirctiir juiiienti!>.Quiil lUiileniiii tcns, tanqiium iiili lclis.Num c conlra lidulia hoiiio
hoinini a Doosiva propilio sivo irato inslitutuincst, dicil : Qmi) ilio a spiritu lao, ctquoa facie lua fu-
lioo omninn naturu hoiiiinia nesciro non polcst.ld- giaml Si usccndero in ca-lum, tu itlic es : ct ii de-
lirco t-icut ratiune iiuuin propilius Deus dcdit, ca- scendvro ud infcrnum, odes. iii asiumpsero yeniias
rrro non polosl, sic isliini passionpin liliidinis con- mcu.s dtcuculo,cl huhitavcro in extrcmis maris.Elcuim
fusibiloiu esso, nc.sciro illi impossibilo csl. liru- illic iiiuntis lua deducct me, cl ti iicbil mc dcxtcra
boscil in ipsis conjugibus.el niutuuni altcrutra; nu- tuii {{'sal. c.xxxviii). Hic Douin ubiquo pra:scnlcm
ditatis rcfugil intiiitiim.sicutol isli conjut;oa primi, adcsso confidit, neo loco qucmdam, scd iiiiquitato
qui nonduin habenles quod crubesccrenl nisi seme- ab illo longe liori.Et cum
paulo supra dical: Intel-
lipsos, qui erant caro una, ronsuerunt joliu ficm, tcxisti cogilalione^ mcds a longe, scmitam mean el
el (ccerunl stbi /;eriii')».i/fi, id esl siiccinctoria. fuuictdum. meum tnvcstigasti {l'sal. i.xxxvn) : hoc
CAPUT XI. plane conlilctur homo, homo fitlelis, quia
nnvua
Quod ctindc filii irx fuerimus, quia dc iieccalo el Deus in omni luco bonos ot mulos rcspicit, ut uni-
justa peccati jutna gencrati sumus. n versas quoque mentiumcogilationos intclligit.Et ut
Voriimtaiiien hac pcoiia sua rari sunt.qui libenlcr v(;ro pnenitens in alio loco dicit : Quonian inirjui-

volint carere. Est cnim miro modo el poonaliter tdtem mcam annuniiabo, etcogitabo pro peicato mco
dulcis et dulciter p -.nalis, ita ut plurimi nec illud {l'sal. xxxvii). Item Et ego ad te, Dwiins, clamabo,
:

saltem asnoscere queant,quod plaga sit.quod con- et mane oratio mea prxvcnicl te {Psat. lxxxvii). 46
luinclia naturee r.ilionalis,et ipnominia supcrborum Hae voces novi hominis sunt. Nam iste vetus homo
sit. Unde el rarus cst,qui sub hoo nagello scienter longe alio sensu ebscondit se a facie Dnmiiii, male
dicut : Uomine, ne in farorc tuo arguas me,ncquc in de uculis omnia vidcntis sentiens ul inlidelis, et ut

ira lua corripias me. Quoniam sutjiilx lux infixm iinpcxnilensnonsolum inKiuit.atemsuam uonannun-
sunl mihi {Psal. xx.xvii), etc. Pauci tamcn qui sub tiavit,et non solum olio ejus Doiuinum Deum non
hac percussione dolent, Deumque suppliciter pro praDvenit. sed audita voce ejus adhuo latere voluit,
remodio sanitatis orant,tandcm aliquando post la- imo et pra;veniento Deo r(;dargutus transgressor, se
borem in pace sua.misorantis cxperiuntur gloriam, ipsum potius defendondo,Deum incusavit. Ergo de
his non dubiuiu est hanc passiunem carnib Dei furo. lain vitiosii radice arlioris non mirum vitiosos fru-
rem esso vel iratn.quia videlicet quantum prolece- ctus erupisso.malum succum radicis refercntes in
runt ipsi in amoro Creatoris, tantum frenare qu.-c- semetipsis,cum declinant cor suum in verba malitiae
runt motum libidinis,et quantuni Deo subjectaest
^ ad excusandas excusationes in peccatis, vcl cum
anima,tantum eidemanima; subjiciturcaropropria. operantes iniquitatein latibula reqiiirunt,quasi Dei
Itaque quia nosomnes lali ex natura.cui Deusira- oculum, vcrbi gratia, cum Juxla
fallere possint

tus est.nati sumus, rectc filii irae dicebiiranr tam beatum Job oculus adulteri observat caliginem,di-
gentes quam Juda;i,testante Apostolo,cum dicit : cens Non me videbil oculus^etopericns vultum .suuin
:

Eramus et nos atiquando nalura filii irx, sicut et perfodit in tenebris, sictit ia die condixcrant sibi
coetcri {Ephes. ii), proindo quis est cui secundum {Job. xxiv). Sed ubi se absconderunt ? in mcdio, in-
carnein lice.it gloriari, quod sit Dei ? Qiiolus enim quit, ligni yaradisi. Hoc improprie videtur dictum,
est patrum nostrorum carna!ium,qui idcirco gene- quia non ait i.n inedio paradisi,vel in medio ligoo-
ret,'ut Domino Deo servos, et paradisoejus colonos rum paradisi,srd in inedio ligni jiuradisi Quod enim
mulliplicet '?
Nempe vi;c aliquis est, cui summasit medium habet unumlignum,iDquoabscondi valcant
iatentio concupiendi, ut liberos faciat saltem sibi, hominum ? Absconsionem ergo hic
corpora diiorum
et augcat numerum cognationis. Pene omnes una non tam corpiiris, quam anirni,
oporlet intelligi
causa trahil, scilicel ardor explendK libidinis, non quem Deus maxime requirit. Qnomodo secundum
solum respectum Dci.sedet ipsain obruensmemo- animam absconderunt se in medio ligni ? Videlicet
riam posteritatis.Igitur qui non prupter Deum ge- D amando concupiscentiae vitium, quod contraxerant
nerari tali es conditione nascimur.non debili, sed per fructum ligni.Nam quandiu pe^cator blandum
graliae cst quoJ Patrem Deum habemus, quod filii amat vitiuin, tandiu clausus et abscondilus animus
Deinominamur et sumus.Nam natura filii ira? fui- pressum lenet oris ostium, et ad Deum vocantem
mus. Verum quam juste hoec ira generi humano nonegrediturpersimplicem confessionis occursum.
superinducta fuerit,ex subsequentibus amplius ap- Unde ipso Dominus Omnis, inquit, qui mule agit,
:

parebit. odit lucem, et non venil ad lucem., ut non arguantur

CAPUT XII. opcra ejus{Joan. iii). Hoc vere est abscondi a facie
Quia hoc ip.(um quod se absconderunt a fncie Domini Domini Dei, non quod talis effugiat nculos Doraini,
inHdelitalis ct impxnitentio' fuerit.
cum scriptum sit Vtilnts autem Domini super fa-
:

Cumque audissenl vocem Domini Dei deambulan- cienles mala {Psal. lviii), sed quo i talis non nie-
tis in pnradiso ad auram posl meridiem, abscondil se reatur videre faciem Domini, eo quod se ab illo,
Adamet u.vor ejus a facie Domini Dei in mcdio ligni quantum in ipso esl,abscondat.Et recte quisque in

Patrol. CLXVII. 10
2'J9 HUPERTI ABBATIS TUITlEiNSIS. 300

co vitio dicitur ubsconilitus, quo delectus.per con- A nem posuil,ncquequiaad propagandura gcnus hu-
fessionis, januas nusquam egreditur,cubante cum nianum,utrumque, scilicet masculum et feminam,
illo deceptore suo diabulo, sicut ad beatum Job io- conjunxit, uliam gratiarum actionem reddidil, neo
quitur Dominus, quia sub umhra dormil in sccrcto ullum piae confessionis verbum de orc cujuslibct
tlialantijn tocis huinenlihns[Job. XLl.A.iam igituret eorum sonuit in auribus Dji.Ituque nec ejus culpa
uxor ejus absconderunt se in medio ligno paradisi, cst, qui dormivit, sed ejus qui tam ingratura silcn-
qui videlicet usurpationem ligni,qnod eratin medio tium,ut merilo dorniire possil, ei praebuit. Igitur
paradisi, maluerunt apud se contincre, quani Do- magnitudine negligenliae hominis et justitia: Dei,

mino Deo confiteri. Soriplura valentfT ct proprie satis expressit, dum

CAPUT XIII. Dominum Deum assimilavit homini tam quietetam-
Q'iomodo Deus in paradiso ad aurani posl meridiem que licentiose in mcridie dormienti, ut, peracto
deambulasse dicilur. somno, etiam deambulare ad auram ct spatiari
Quid tandemillud sibi vuU,quod interposuit Scri- vacet sibi.nemine interpcllant8,vel ouram aCferente
ptor, dicens Deambulantis in paradiso ad auram
: alicujus negotii.
post meridiem ? Exiliaquidem ad majestatem Dcivi- CAPUT XIV.
dentur haec dicta, quod tanquara homo post curas -n Qnod non Adam prior invocavit Deum, sed Dens prior
vel post laborem pransus dorraiat,et sfpori suovel vocavit Adam.
quieti sua; deputatas habeat horas mcridianas, ac Vocavitque Dominus Deus Adam et dixit : Adam,
deinde post somnum deambulandogravecorpuscu- ubi es? Dixilqiie Adam Vocem tuam andivi in pa-
:

lum recrcat, ac dulci relevat aura.Sed ne mireris, radiso,eL liinui, eo quod nudus essem, et abscondi
nam revera tunc homiiii Deus nimiuui do"miorat. me. Non reus ct pripvaricator Adam Deum prior
Si enim tunc non dormissel is de quo nunc dicitur: invocavit, sed Deus judex praevaricatorem prior vo-
Ecce tioii dormilabit neque dormietcjui ciislodit hiael cavit,cum hoc illimajjis expediret, ut prceoccuparcl
{Psal. cxx), nequaquam tantum malum accidissct, faciem ejus in confessione,et dignam satageret sal-
nequaquam tantum damnum rei familiari,fur dia- tcm post peccatura satisfactionera offerre.Rocteque
bolus intulisset.lgilur quod dictum csl.cum audis- dicitur illi Ubies? quia videlicet movit pedem
:

senl vocem Domini Dei deambulanlis in paradiso ad suum, et in loco suo non est. Locus enim ho-
auram posl meridiem, non sermonis vacui super- minis Deus est, extra quem nusquam bene est.
fluitas, sed gravissima opportuno in tempore que- Unde et beatus Job cum dixisset : Sicut consumitnr
rela est.Quo exemplo licet nobis cum propheta di- nubes et pertransit, sic qui desrendit ad injcros non
cere : quare obdormis, Domine? Exsurge
Exsurge, asccndet, ncc revertetur ullra in domum suam con- :

enim eidem Psalmista; recle licuit ^ tinuo subjunxit

(Psal. Lxiii). Si nequc cogr.oscct eum amplius :

dicere Et c.vcitalus esl tanquam dormicns Dominus,

: locus cjus {Job. vii). Non dixit, neque cognoscet
tanquam potens crapulatus a vino{Psal. lxsvii), pro amplius locum suum, sed neque cognoscel eum,
eo quod tardiuscule subvenil, capta quippe fuerat inquil, ampliui locus ejus, quia profer.lo post-
jam arca Dei,et sacerdotes ejus in gladio ceciderant, quam semel dixerit, Neseio vos [Mallh. xxv),
Osni, et Phines [1 Reg. iv) : quanto magis tunc neminem damnatorum cognoscel Deus, nemi-
tanquam crapulalus a vino, tolo meridie dorraisse nem 43 perditorum requiret amplius. Bene ergo
dicendus est, quando tantum malum
illo tacente, locus suus post lapsum hominem, locus, inquam.
universo generi humano partum
notandum, est.Et suus, id est Deus, requirens dicit : Adam, ubies?
quod non post noctem.sed post meridiem Dominus Sanequi ultro colebat agnoscere ubinam esset, id
Deus excitalus deambulasse dicitur.Doniinus enim est quanlum in malum decidisset, hac saltem per-
lux est, et tenebrae in illo non stint ullae. Proinde cunctalionp Deipulsatus cvigilareetvidere debuerat
sive cum vigilat, sive cum ncibis dormil, nunquam ubi esset. Hoc enim benignitas quaerenlis inteiide-
noctem, sed semper habet meridicm, quia semper bai, ut isqui quairebatur seipsum inveniret, et sci-
lux ipseest. Quid ergo, inquis ? Gulpandusne est ret quid perdidisset, quid commeruisset. At ille id
Deus, quia toto meridie dormivit, et eo dormienle Q quod quaerebatur non respondil. Dixit enira Vocem :

lupus ovem centesimam tulit? Nonulique,sed tota iuain audivi in paradiso, et tiinui, et abscofidi me.
culpa illius est, suum dormirc per-
quia custodem Non dixit : Ecce adsum Nec enim Dco aderat, aut
misit. Nam non dormiat,in arbitrio hominis
ut ille obedienter ailesse volebat, qui post inobedienliam
est,qui semper illum ne dormillet aul dormiat, in- se absconderat.Et notandum quod culpam suam ta-
quietare debet. Unde
perProphetamspiritus ejus
et cuit,quae causa sibi erat pudends nuditatis, et ita
dicit : Qui reminiscimini Domini, ne lacealis, et ne nudum se essequestus est,ut Deum potius incusa-
delis silentiwn ei [Isa. vi). Quomodo non dandum ret, quod talem facturam hominis formasset. Non
estsilentium eiPVidelicet toto die el tota noctenon eniin dixit : Vocem tuam audivi in paradiso, et
tacendo laudare nomen Domini. At ille, scilicet timui eo quodpreeceptumtuumpra:varicatusessem,
Adam et uxor ejus,uterquepari pertinacia silentium scd timui, inquit, eo quod nudus cssem. Non ergo
tenuit,quia, sicut superiusjam dictum est, neque factura suum,sed facturam Dei in semetipso repre-
quia forraavit, neque quia in paradiso Deus homi- hendit. Et quam perversus hic timor est, qui non
30« DR TIUNITATK ET OPKIUHUS KJUS LIIIIU XI. II. — IN. GEN. Llb. III. 3oa
faclisui gorcro poBniliKlinem, scd snlum prErKBsuic A reddain Hhi. Sod, iitj.im dictiim 03l,8cutum dcfon-
se f«ielur huherp conrusioncm. Perseverat ha-c us- sinnis pr.Ttulit, dicens: Mulicr dcdit mihi, quaai
(|uo hodio pnrvcrsilna in niiisAdiP, ut aiiqiia pa-na nrmitalis nul rationis habcrctaliquid hicc dcfeniiio,
ppiisuis mulclaclis non ([uod ipsi IVccrint,
all'i"eti, ct non pnlius Hccusutio e3set,quam excusatio quod
scd pcmpcp nccusont quod silii ajudicibus suisTa- sc iiiulieri;.dalum,falcbatur Di;i pnctulisso impcrio.
clum sit, (loncc pcnitus attcrnlur spiritus rcbcllls, Itasule rutionis infutuato, in Deum quoqueculpam
ct humilictur vulnere intolerabiii, stultiliam auam rctorquere voluit pro co(iuod mulierem snciam de-
non ngnoscunt,nHemadmodumscriptum est: Etsola disset sibi. El non dixit Mulier : quam dedisti ad-
vt'X'itio dahit inlelUxtum audiliti {Isn. xxviii). Quin jntorium mihi,cum dixerit Dcus : Faciamus ei ad-
etiani dcprchensi ut(|iioconvicti ctilpam durn nepure juliiriuni simile sui '^ltillh. xviii) ; 3ed,iit tolus erat

neiiuiHuit.protcrvc dclVndunt, unde cl inexciisabiles in fellc amuritudinis, dulciora nomina vel verba
sunt. Num audi qualiter isti dcprehunsi culpamde- fiigiens, proco ut diccretquam fecisti adjutorium
'enderunt. Scquitur mihi, quam dedisli milii sociam, inquit. Eadem per-
C.\PUT XV, tinacia inuliernon absolute dicit ;Comedi,sed scu-
Quod uterque, scilicct Adam et Eva. prccatum suum tum excusandas excusationes in pec.
pr.-ctendens ad
dejenderit. g me, el comedi. Quasi
cali3, serpens, inquit, dccepit
Cui di.vil : Quis eniin indicavil libi quod nudus esses, vero Dominus Deus requisisset, quis persuascrit.et
ni'.i quia de ligno e.v quo pra^ceperam tihi nc coinedc- non potiusquure hoc lecerit: sciens iitique quod
res, comedisti'! Di.ciique .Adain : IHulier,quam dedisli sacrilega mcnte hoc fecisset,credendoserpenti,ineo
mitii soriam, dedit nuhi, et comedi. El di.vit Dominus quodait Eterifis
: sicul (iii.Dicendo namquc; Qifa/r
Deusad mulierem: Quare hoe jecisli? Qux rcspon- hoc mulierem ad consclentiam vocare voluit,
fecisli ?

dil: Serpens decepitme et comcdi. Quiasua; nudita- ut recogilarcl, etdicerct. Quid fcci.*' Atilla intelli-
tis, ul ?upra dictum est,homo tacuit,iilcirco Deum gere nolens, respomlit alia pro uliis. Non enim di-
loqui, et eamdcm in homine causam arguere opor- xit,qiiia decepta spe hujusmodisic feci, sed serperw
luit. Est autcm ha;c rcgula divina; aequilatis, ut decepil me, et coincdi.
horao 31 justilicari velit.id est si seipsum accusct, C.XPUT XVI.
justus enim in principio arcusaloresl sui [Pror.XMu). Dc quatuor peccati cjusdem incremcnlis.
tunc mitius ac mansuetius ag.it cumillo miscricor- Inlcrea reiis circum vnlandolaborabat misericor-
dia Dei. Si autem homine tardante, priorem Dcum dia, sedundique obtrusa resislit,adituTiqueillide-
oporteat loqui, et narrare quid bomo fccerit, tunc negat vitiala crealura. Quarto namque peccali in-
districtiusarguatatque corripiatnonin mansuetu- cremcnto fit,ut nullus veniae locus sil, scilicel cura
dine atqyc misericoi-dia, sed in furore et in ira cogitationi opu=, operi consuetudo,et consuetudlni
sua. Bene ergo non suaviter dixit Tu enim de li- : adjiciturdefensio,nndeetnuncperprophetam Amos
gno, ex quo praeceperam tibi ne comedcres, coine- :dem Dominus dicit Super tribus sceleribus Dama-
:

disti : sed acriter invectus est, judiciario raore sci,et superquatuor non convertam eiim (.^»ios.i),elc.

int<!rrogan3, reumque dissimulantem asperaquK" Videlicet sub nominibus Damasci, Gazae, et Tyri,
stione pulsans : Quis cnim indv-avitlihi quod nud'is cmterarumque gentiumcuilibet peccatori tertio pec-
esses,nisi quod de ligno, exquo prxceperam tibi ne canti,Deum indulgentiam dare po5se significat,
comederes, coinedisti ? Xc si diceret! Haec ipsascien- quem quarto peccantibus, neo pocnitentiam, ncc
tia quanudum te esse perspexisti, culpa est, quia indulgenliara esse dalurum enuntiat. Quae peccati
rapina est. Unde enim tales tibi aperti sunt oculi, quatuorincrementa beatus Jobmysticc deploransin
quos ctconcupiscentia commoverct, et conscientia islis primis hominihus adimpleta dicit ex persona
reverberaret, atque ita ferre non possent ut nudus gcnens humani. Quare non in vulva ynorluus suml
iacederes Unde, inquam, hunc visuro accepisti,
.^ Egressus ex utero non slaiim pcrii'!Cui (xreplusgeni-
qund indice tuam nuditntem invenisti,nisi quodex bus ? Cur laclatus uberibus ? [^unc enim dormiens
eo ligno de quo praeceperam tibi ne comederes. silerem {Job. iii), etc. Peccatum namque primorum
comedisti.ct hanc mercedem iniquitatis qiiam opor- D hominum, antequara pareret in cfTectu operis,id est
tuit, in temelipso recepisti, ut confusionem tuam in praesumptione vctitae arboris, latebat in secreto

concupisca3,et cxconcnpiscentia tua confundiris? animi superbientis,et Deo ingrati, quemadmodum,

Quid ad hccc ille? Uulier, inquit, ^unm dedisti inihi puer antequam nascatur in mundum, coalescit in-
sociam dedit mihi elcomedi. Antequam diceret co- tra tumentem matris uterum nisi enim intus :

medi, scutum defcnsionis arripuit dicens : Mulier prius tumuisset, sicut alio in loco 48 jam dictum
dedit mihi, statim inlerponendo gunm dedisli mil.i est, foris tcntatitara facilenon cessisset. Item,quo-

jocirtm,.procaciter Deum. percussit linguae acuraine. modoinfans editus excipitur genibus et colligatur,
Utinam qui peecaveral, et peccatum suum a Dei et deinde utduret blandisnutriculaelactatur uberi-

annuntiationeredargutum etcognitum noverat;sal- bus sic iidem peccatores peccatum suura, et eam-
;

tem hoc solum diceret Coraedi, el magni debitor : dem carnis suje poenam pro qua nuditatein suam
comraisai, id est magni reus peccati procidens ro- erubescebant, amplexati sunt, libidine oblectati,et
garet eum dicens : Patientiam habe in me, etomnia deinde redsrguti a Deo, sibimctipsis blandientes,
 303 RDPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 304

factum suom defendere ausi sunt. Itaque repulsa A. presso repens incessu ? Nonne et antequam homi-
Tenia,jusle landem super illos d<itur sententia et nem fecisset Deus di.iit : Producal terra jumenla et

primoin ipsum peccati principema quototius mali reptilia el beslias in genere suo ? Quomodo ergo
initium emanavit.Nam scquitur: nunc pro poena infertur quod a natura illum prius
CAPUT XVII. habuisse negare nonpossumus? (giLursub nomine
De inimicitiis inter muLicrem et scrpentem podtis,el serpentis quom invasit diatjoUis, ipse percutitur,e t

quod de peccato serpentis Deus non qusssierit, di- qui per superbiara suim similem se Altissimo fore
cendo :Quare luvc lecislil » putivit, propter inalitiam suam infimffi creaturae,
Et ait Dominus Dcus ad serpentem: Quia hoc fe- quam ipse vitiavit, judicatur fieri pa-naliter similis.

cisti, malediclus eris interomnia animantia cl tiestia Super pectus tuum ijradieris, inquit, lanquam dicc-
lerrx. Ab hiomine. cui cum iratus esl,iiiisericordiae ret : Sicut hoc reptile cujus calliditute abusus cs,

recordari habet, Dominus Dous requisivit, et cum supor pectus suum graditur, et seipsum in terr.im
eo de lacto ratiocinari dignatus est : cum serpente premit sic tu, diabole, cum sis rationalisspintus,
:

autem sibi ejusinodi nulla ratio est. Scriplum est rationale tuum semper gravi fatuitate onerabis, et
enim.quia secu,niu.m muUitudinem irx suxnon qux- quocunque te verteris, semper intentionem tuam
retiPsai. ix). Scimus autem quia super antiquum g deursum conferes.et factis premes contrariis.Verbi
serpentem di,iboluin,ira Dei multa et interminabilis gratia: Invidendo evacuiisli meritum hominis, sed

est. Ille vero serpensper quem ille draco locutus hoc faclo grali* Dei locum aperuisti, cui amplius
est, id est terrenum animal, nullam omnioo ratio- invidebis, dumhomo seipso tanlo fit altior, quanto
nem Deo redditurus est, quippe qui creatura irra- gratia Dei cujuscunque creaturae meritis est major.

tionalis est. Igilur bene absque requisitione causaB Ab hinc usjue in finem, dum Deo volensadvcrsaris,
serpentem judex Ueus
vel facti, sententiam super Deo nolcns cooperaris, et ita circuhim habens in
edicit, quam et in utrumque serpentem clara et naribus tuis (Job. xl) super peclus tuum gradieris,
apertaenuntiationc spargit sic: ^«!a hoc fecisli, quia miro modo et mala intendis,et bona facis,dum
inaledictus es inter omnia animantiaet bestias lerrx. persequendo hocipsum quod utdestruasperseque-
Inimicitiam ponam mulierem, etc. Non
inter te et ris, dum quasi malleolus aurura Dei nequiter alfli-

imprecantis animodixit, maledictus sis, sed enun- gis,et affligendo adgloriain extendis.Interea/frram

tiativadesignationemn/erfiV/us ts, inquit. Hocnempe comedes cunctis diebus vitie tux. Terrara, inquam,
more Domini observandumest, quod is quiomnia comedes et noncoelum, id est non quorum conver-
fecit valde bona,nullam corrumpit creaturam ma- satio in caelis est [Philipp. u), sed terreaa sapiunt,

ledictione a semetipso eflusa. Cum igitur ad ser "i cibus luuserunt. Malus operarius, et nequam

pentem A\i:\i,maledictus cs inter omnia animanliael ^ servus, Deo tamen utilis, fatigationem iracundia;
bestias lerrx, malum ejus meritum judiciariaffiqui- tuae taliura devoratione consolaberis.
tate lali sententia denunliat. Odibile namque ilhid CAPUT XI.X.

genus animantis factum esse denuntiat,s«perfuiic;o Item de eo quod dictum est : « Inimiciiias ponam
animanliael beslias terrx, ex eoquod minister dia- inter le et mulierem. »

boln exstititadperditionem ejus,qui ita eslfactus, Inimicilias ponam inter te et mulicrem, el semen
ut praeesse dcbeat cunctis animantibus et bestiis tuum et semen illius. Ipsu conteret capul tuum, el tu

terrae. Non enim idcirco serpens malitio^us et ve- insidiabcris calcaneo ejus.Eoc a fraudibus inimicitiae

nenatusest, quia dixit Deus : iUa/crf!c/!(.5«s,sed quia differunt.quod fraudespacalam sermonis velcujus-
diabolo polluente, omnino odibilis factus fucrat, libet rei praetendunt superflciem. Inimicitiae vero
idcircosic a Domino Deo pronunliatum est. Dicit manifestam contrarietatis habent intentionem.Con-
enim Pythagoras de medulla honiinis mortui, qua; siat autem quod subdolus diabolus inserpenlerau-

in spina est, serpentem creari, quod et alius qui- Jieri non tanquam armatus adversarius occurrit,
dam in libro suo commemorat, dicens : sed tanquam fidus consiliarius laleri ejus in via
Sunt qui cumclauso putrejaclaest spina sepulcro, sese adjunxit.Gum igitur dicitDeus,/)onam inimici-

Itlulari rredanl humanas angue medullas. D tias interle el mulierem,pro(eclo raagnum gratiae suae
Quod si creditur,merito evenitutsicutperserpen- opus promittit, quod victorem diabolum qui vice-
tem mors hominis, ila et hominis morte serpens rat fraude, victa nunc mulier vincere quandoque

nascatur. Fertur auteni,quod nudum hominem non debeat fortitudine. Porro hssc inimicitiae non per
sit ausus contingere. ipsam mulierem, sed per semen illius cxercendae,
GAPUT XVIII. et usque ad viotoriam perducendae sunt. Proinde
Quomodo diclumsit: Super pectus tuumgrndieris.»
« cum di7iissel,inimicilias ponam
mulierem, inler te el

Sed quid sibi vult quod sequitur, el dicit Super : continuo subjunxit,e/ semcn tuum semen illius. el

peclus tuum gradieris 1 Nunquid antequara diabolus Quo enim de semine haec dicuntur, nisi de uno qui
per osejus locutus fuisset, pedibus aul cruribus esl Christus ? Ipse namijue solus itasemen raulie-

arabulabatpectore a terra sublato, et poslea pedi- risest, utnon etiam viri semen sif, quare rccla

bus ademptis super pectus suura gradi coepit squa- additio est cum diclum sit a Domino Deo, inimici-
:

tias ponam inter te el mulierem, et semenilliut sub-

mis suis et costis pro pedibus et cruribus utens, et
 305 DE TRINITATE ET OPKRIBUS EJUS LIBRI XLII. — I.N GEN. LIB. III. 306

auditurChristus.NarohicplanecumilloantiquoBer- A neo gladiis concidentibus.cito aut loviter elTici po-

peiile r.nliior seso p.\.>rcuit, neo unquamin aliquo test.Siquidem Picisumcapul,cuiii tribusnuldu'ibus
oonsentanoua fuit. Undo el liberioratnui! expeditior digitulis, vivere et ubiro perhibctur. Hoc qunque

fuit.iccinctus gladio super lemur suum.potentissi- quod pncdictum est,itu esse ipsorum qui perindu-
mus.spociojus et pulchor.intendit prospere, proces- slrium exploraverunt, lido rclationc comperimua.
sit 40 etregnavil {Psal.xuv), hustemque publicuin Unde el fertur, quod nudum corpus ejuscontingere

antc pedes suosproductum conlrivit et vulneravit, non ausussit. E contraille, qua'nlibet exiguussit,
Jujcta Psalmistiim diconlom Tu humilias'i sicul : si vel extreinaj planta; dcntuliim inlixcrit, occidit.

vutneralHin supeibum in virtute l>rticliii tui {fsat. Morsu nainijue infusa pestis per vcnas veiietaiionQ
cxx.xviii) Tiinc adimplelum est mulicri, in islo se- aniinamquc exiniit. Adco
cor|iOris aucla discurrit,
mino suo, qund hic fuerat prsBdicium ipsa conteret gravcs inter utramque naturam inimicitiaj positas
rapul luum. Unde rn aliops»lmo Prophela dicit : sunt, antiqui mali snper nnvum pxhibentc? iiioni-
Tu eonlriliultisti capita draconum in aquis, lu con- mentum. Mox ut venonum morsu injectum sangui-
fregisli cupitadraconis {Psal. lxxiii). Quis omnium nein hominis tetij;erit,paulatim serpitct inimicum
noftrum, quicunqiie viri paritcr ac mulieris com- suae naturie animul interficit. Unde sic ait quidam :

niistum semen sumiis, ininiicitias cum istodecep- n .Vo.ri.i serpenlum

admisto sanguine peslis.
esl

tnre inlogras se habere gloriabilur.'' Nonneomnes Morsu virus habent, et falum in dente minftntur.
(Li'c. /i7'. IX Phar.)
Dei poliusiinimici fuimus.nisiquia per hoc unicuni
unius miilieris semen reconciliati sumus? Ergo Omneenim venenum frigidum est^idcirco anima»

amici
quae ignea est, fugit venenum frigidum.Serpentum
ffciinduin illius quiilem graliaiTi,nunc filii vel
voro quot genera, tot venena : quot 3pccii',s,tot por-
Dei sumus.el cuni illodraconeiniiiiicitiashabnmus,
niciea quot colores, tot habentur et dolorps. .Male-
scounduni nosipsos aulem, vel secundum primos
:

dictuin quippe animal est, ex quo diabolo ad mini-

parenles nostrossociietconsentanei rebellionisojus
sterium morlispropriacalliditatesu[fragatumest,ct
fuiinus, et nccdum pcrfccla flde, adulterinas ejus
exinde homini naturaliter inimicum est. Scd quid
bl.mditias respuimus. Nam.quoties ad aliqModpec-
caluiR pertrahimur, primiim nobiscapiteblan-
ille
mirum hoc malum a Deo permitti homini, cum et
ditur,doind6 nos ven*re oblectat, tandemque cauda
ipschomo ad inlerfectionem proximi, sorpenturn
sese armet venenis,el quod non bibetnaturavirus,
ligat.quia Tidelicel Iribusraodis omnis ejustentutio
acquirat pervicacia, comparet pecunia? Hoc enira
perficitur, suggesliono, delectatione,con.=ensu.Inter
auctor idem qui &upratali exsecratione declamat:
htec proculdubio nequaquam veras contra illum
•Vtfii quis eril lucri nobis pudor? inde petunlur
inimicitias h.ibeiiius. Certissime igitur hic illius
Huc Lybicx mortes, el fecxmus aspida mercem
semen mulieris promitttur. quod est Christus, per -
(Id., ibid.)
quod sexus idem qui deceptus est.deceptoriscaput Proinde, qtiia homines ipsiquodaminodoscrpentes
omne contrivil, quandn ad destructionem peccati fiunt, dum non tantum spirilualiter venenum aspi-
beata Virgo sine peccato, novum hunc et ccelestem dum sublabiis eorum,sed realiterquoque venenum
hominem mundo edldit. Ettu, inquit, insidiaberis aspidum in sistarciis eorum paliantur et ipsi nec ;

calraneo tf/iit, id est. ingeres te in extremis vitae murmureot, quodvenantur,etinlereuattothomincs

illius, insidiatieris, inquit, sed non etiam mordere pestibus serpentum,
poteris.Hoc plane licet subaudiri, quodverbis aliis
idom filius mutieris evidenter astrnit, dum mox
CAPUT XXI.

ducendus ad passionem, dicit Veiiit enim princens :

De trihusin mulieremquasi verberibus senlenlix
Dei.
mundi hujus, cl in me non habet quidquam {Joan.
SIV). Mulieri quoque dixil : Uultiplicabo xrumnas tuas,
CAPUT .XX. et coneeptus tuos : in dolore paries filips luos, elsub
Item de eoquoddiclum est : « Ipsa conlerel eaput viri potestateeris,et ipse dominabilur iui. Haec tria
luum, et tu insidiaberis, » etc. divinas sententis verber.i nimium notis serumnis.
Prjeterea inter mulierem et semen ejus, et hoO D sexum femineum indesinenter cruciant. Novissi
gciius animantis,
per quod raulier seducla est. tandem super haec peccati cjua pocna mors est.
grandes inimicitire posita; sunt. Utrinquc non tam Verum hoc illi raalum cum viro commune cst.
rationis judicium quam sensusnaturalisperpetuum Quare, inquil, mulier, praeler hoc, insexu proprio
Ecrvat odium. Haec enim etsi non semper actu, triplicem prenam habet ? Videlicet quia peccati
semper tamen poteslate quadani conterit caput il- quantitasin muliere triplomajor, quam in viroest:
lius ille autem, utpote humi depressus et non
:
primo, quia credendo serpenti plus quam Deo se-
arduu?,calcaneo hujus insidiatur.Nam,si nudamu- ducta est. Secundo quia pulchriludinein el suavi-
fioris planta dontem serpentis praevenerit,
et viva- lcm ligni delectabiliter concupivii. Tertio,quia non
cissimum caput ejus vel leviter prosserit, statim contcnta transgressionepropria.postquamcomedit,
totum cum capile corpus repente intcrit, ita ut viro quoque dodit.De quo notandum, quiacumre-
nullus omnino motus,nullu3 scnsus in aliquaparle Quarehoc fecislif id est,
quirerelur a Deo dicente :

residuus sii, quod nec malleis aut vectibus

certe. quareviro tuo dedisli.non haben» quid saltem vanae
 :

307 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 308

defensionis obtenderet, aliud pro alio respondil.di- A. taleviri tutoris.etdeindecumin manum viri periegi-
cens: Serpens decepil me, el comcdi. Itaque triplioi timas conjugii tabulas venerit.sub dominio virisit.
peccalo tripiex quoque vindicta prceter coinmuuem Verum castis et fidelibus mulieribus hanc tertiam
sibi cum viromortemredditaest.Nam quia serpenti pcenam benevolentia nullam aul levissimam etlicit.
credidil, dicenti : Erilis sicut dii, juste ipsa contra Et nonsolum non obest,sed ctiarolaudi est.Propler
hoc, quod Deus vivorum ct non mortuorum Deus quod et Petrus apostolus mulieres ad subjectionem
esl, non vivorum, sed mortuorum materesse me- spontaneam cohorlans dicil Simililer mulieres sub-
:

ruit.diconte Deo MuUiplicaho conceplus /uos. Omuis

:
dilx sinl viris suis (/ Pelr. iii). Sic enim ali^juando
cnim conceptus ejus anima et corpore in peecato et sanctae mulieres sperantes in Deo ornabant se

ipsius moriuntur, et nemo illorum Deo vivit, nisi pro))riis viris, sicul Sara obediebat Abrahae, domi-

vivificenturin Christo. Item, quia vidii quod bonum nuin eum vocans, etc. His ita dictis adhuc de mul-
essel lignum ad vcscendum ei pulchrum oculis, aspc- tiplicalione conoeptuum aliqua dicenda aunt.

cluque delectabile, pro illo visus sui delectamento CAPUT XXII

contrarius hic redditur uteri dolor, nam in dolore, llem deeo quod dtctum est : « MuUiplicabo cerumnas
Tertio quia viro euo dedit, luas et conceplustuos. »
inquit, paries filios luos.
i\lultiplicabo, inquit, xrumnas el conceplus tuos,
eteum ad comedendum illexit, importunitate mu- y
liebri, idciroo sub viri poiestate, inquit, eris, et ipse
subauditur, super numerura. Nam et elecloruin

dominabitur tui. Ita pro seductione,Dir enim,inquit quidem numerus mulliplex est, sed corum multi-
mulier Tim. plicatio tota ex bencdictione ost Dei dicentis, ul
Aposlolus, non est seductus, sed (I/ ii),
supra jara diotumest Crescile ct muUipiicamiiii,cl
pro seduclione, inquam, quia seducta est, conce- ;

ptuum multiplicitas, pro gulae oblectamento uteri rcpletc tcrram, etc. Ilajc autem multiplicalio nou
dolor, pro temerario imperio servitus illa pmna ei
benediclionis, sed damnationis est non gralioB,sed
:

reddita est. De subjectione 50

quamulicrei viri
nou clementiaa, sed vindicta;. Unde et non ait
ira;,

auljjecta est, et dorainatione ejusdem, qua mulieri

tantum: Mulliplicabo conceptus tuos, sed muUip'i-
dominatur,jam superius diclum est.Sed adhuc recte cabo, inquit, xrumnas tuas et conceptus tuos.tSulicr

Quid illud sit, mulierem viri sub quippo quanto fecundior, tanto aeruinnosior. Posl
qua;ri potost :

potestate esse.etvirum mulierisdominum esse,quo-

singulosconceptusdolorcruciatpersingulos partus,

niam utrumque dixit:ei subviri poteslatc eris, et suus eam sanguis faligat, quippe quae et cum sana
videtur, menstruis fluoribus laborat.Muliernainque
ipse dominabitur tui2 A.d hoc respondendum vdlen-
tiorisesae dorainationis, mulierera sub doinino, unumet soluni est inenstruum animal. Quanta pu-
quam sub potestate viri esse. Nam et secundum tas ha:c ira, quanta est vindicta, concipi vel nasci

Romanasleges, subviri pot

potestate est mulier ante- ^ '"' numerum excedant, qui ad Domi-
homines, qui

quam in manumviri conveniat,sub potestate,in- num vitdm aeternam non pertineant, quibus
vel
proinde melius erat si nati non fuissent? Nempesi
quam, viri, verumtamen non tanquam domini,sed
incorrupta naturae nostras terra permansisscl, non
tanquam tutoris, itaut sine auotoritate ejus testa-
Dei benedictionibus pestem maledicti serpentis su-
mentum illi lacere non liceat. Quaj autom in manu
perinduxioset, solas bonas arbores, id est solos
viri convenit, multo magis quandiu vixcrit vir, te-

Etaraentum illi sine viro facere nonlicebit, undeet bonos germinassct homines, et ni)llum agreslium
capite diminuta dicitur mulier,quae in manumviri
lignorum, quffi ad hoc nata sunt.ut excidantur etin

convonit. Adeo apud gentiles quoque, qui in hanc

ignem mittantur, quia fructum non ferunt, succ;
ejus abundantia produxisset.Haecfortis alque terri-
Scripturam non legerant, vel hujus veri Dei pr;e-
bilis nimis,et timenda magis quam disculiendadi-
cepta non observabint, haeclex naturaliter valuil :

vini judicii severitas est.

quam Dorainus naturiE imposuit, dicens mulieri
etsubviri poiestale tris, et ipse dominabitur tui. GAPUT XXII 1.
Quaedam tamen barbarae nationcs,sicut CKtera, ila Uem de muUiplicitale concepluum, et quod inde fue-
et hunc nalur£Eordinemconfuderunt,ut mulior sino ril, ut Rebecca quoque conciperet E.iauctJacob.
capite,idestsinevirosuo,supervirosageretpotena-D hancipsam
Nimiumpii homineset insulsa pietate
tem et dominium.Undeet apud Romanumdefenso Dei severitaterareprehendentes,mallent non nasci'
rem,mulier causam suam tuetur, sic inter alia di-
et omnino noncsse homines.qui sic raale natisunt,
cendo :
ut sint divina; bcnedictionis exsortes.Hi ergo quare
Non urbes prima lenebo
generant?Quareipsi vel parentesipsorum inagisin
Fetnina Niliacas nullo discrimine se.tus,
:

Reginam scit fen-e Pharos. carnc sua, quam inbenedictione Dei semin-int,duia
(Luc. /. X.) magis pro explenda libidine,quam promultiplican-
Verumhocnontamjusautlex,quara usurpatiodicen- da Domini Doifamilia opus generalionis perpetrant?
da est.Recte ergo non tara dixit sub viri poieslate' : Nempc, sicut jam longc superius dictum est, ex
eriJ,naraetpuerulus masculus sub viri,id esttutoris^ mentis superbia profecla est carnisincontiaentia.et
potestate est,sadaddidit;et ipse dominabitur tui,sci- ex carnisincontinentia pullulat conceptuum inulti-
lioet, ut nunquam raulier liberasilde subjugo viri, plicitas. Sed dicit quis Nunquid non in sanclis ct
:

sed ejus tam 8etas,quam conditioprimurasub poles- continentibus hominibus invenitur progenies ab
 30'J UE TIUNITATE LT UPRRIBUS KJUS LIBKI XMI. — IN GEN. LIB. III. :tiO

ipsis othicla super niimerum? Nonne.vorbi gratia, A f>ulos genninnbit tibi el comtdcs herbas terrie, tn
Uoboccu ex unucuocubilu hulicns Isauc palrie no- sudore vuttus tui vetceris pati': luo.donec rcverlaris in
slri ulteruni eleclum, ultcruin roprobum edidil, tcrram, de qua sumplus cs, quia pulvis es el inpul-

sicut Bcriptuiii est : Jacob dite.vi, Esau uutem odio verem revcrteris. Quia audisti, inquit, vocein uxoris
habui (Gcn. xxv). Ad hiijc inquuin : Nonno oinncs et <«:!'. Tiiiiqnam iliccrcl :yuia niulior quaiii ego dedi
quiBRuiicla' dicnntur niiiliercs.prretcr uniciim Kilii tibi sociuin.dcdit libi, ct comcdisti matcdictuterra
:

Uoi Gonitriccra,in iniquitutibus ct in pcccatia con- in opere tuo, etc. llujusniodi dictioin libro Nuincro-
ooperunl vel concipiunl ?Non deropatur quidquam riim legitur hoc modo : Quoniam Amalcciles el Cka-

hic beulis matribus ii^unctoriim, qu>jc iiiugna lidu iianxus iuibilant in vidlihus, criis movele caslra el
bcftlani prii[>i'nicii), do quu Ucus et liumo (ihristua revcrliiiiini iii sotiiudinein pcr viam maris Uubri
natus est, nidilicavcrunt. V'erumtiinicn,sicut in do- {i\'um. xiv), et rcliiiua tuli occnrsionc prol.ita son-
loro pcporerunt lilius suos, sic et in ioiquitulc non teniiu, inanilcstissiinam habct JuBliliuiii. Nain hoc
solum originali, verum ctiam in proprix libidinia modo eademque respon-
reus es oresuojudicatur,
pccculoconceperunt. Peperieseuutcm ethanc ipsam sione qua defendi se arbitratur, cnnclusus apud
Uebeccam in magno dolore.ipsa Scripturu tcsiatur, judicem suum tcnctur.Quid cniin? Nunquid n:ulicr
dicens : Defrccatus est Isaac Dointnum pro uxore |, mujur eral Uumino Ueo ? ilalcdicta ergo lcrra in
sua, eo quod essct slerilis. Qut e.caudivit cum, de opcre tuo. Non uit maledicta tcrra in scmetipsa,
ditque conceptum IXebeccm, sed coUidebanlur in ulero quippe qux cum res sit inanimata et insensibilie,
ejus parvuli. Qux ait : Si sicmihi fulurum erat.quid aec benedictione, nec maledictione secundum se-
necesse fuit conctpere (Ibid.). llaquo, nec sino peo- nictipsam dignu est, vel ejus perceptibilis. Scd
eato libidinis concepit,qun; in lunlo dolore peperil, maledicla, inquit, in operc luo, id est, propter opus
ut pene non concepisse maluerit.Quod ne de hac tuum.Vel malcdicta in o;j(,'reruo, id est laboriosa
admodumjuvenculadubiumadhuc esse putes.dicit sit libi enim sequens
operalori vel cultori suo.Hoc
ipsa quae prima noslra: lidei malor est, Sara jam vcrsiculuspatentorinnuit, quo exponensquid dixe-
aiiu?,cui pr.T; senectute mulicbria, id est menstrua, rit, ipso in luhoribus, inquit, comedes ex ea cunclis
jain licri Poslquam con^enui el dominus
desicranl : diebus vitcc tux.Qoui enim affert.si non laboraveris,
meus vetulus esljVoluptati opcram dabo. Jien. xvni.)? si nonoperaluslueris : utique spinas ct tribulos ger-
Igitur,cum reprehendant homines Ueum.quod in- minabil etc, talia quae sponte producit,e/ co-
tibi,

faustos mulieris conceptus multiplicet: seipsospo- medfs herbas tcrrw, idest fenumquod ilidem sponte
lius, vel parentes suos accusent, quod suo.s ipsi prodiiciljumentis.ltaque iH sudorevultus tuivesceris
conculiilus mulliplicnt non gigncndae proli ad ho pane tuo, id est, si sulaveris.si arando et serendo
norem Dci, sed sua> potius studentes libidini.Non ^ laboraveris, tunc demumpanem tuum, id est, tibi
enim quiu dixil Deus Multiplicabo xrumnas tuas et :necessariumdabit.Sccundum Hebraicam veritatem
conrepius tuo^, idcirco natnra mulieris conceplibus nonsic dictum est, cum operatus fueristerrara,non
superfiuis Ouxafactaest sedquia peccavit mulier, : dabit fructus suoSjSedspinasettribulos germinabit
et peccato suo viliata esl, idcirco pnedixit Ueus libi.Sed sic so habet ordo litterae : In labpribus co-
quid illi ex vitio suo essot proventurum. Etiamsi medes e.x: ea cunctis diebus vitse lux. Sicquesubjun-
uno ex concubitu 51 habuit Rebeccage.nninos, Ja- etum est, spinas et iribulos germinabit tibi, ul aub-

cob et Esau, sicut prsedictum est, quamquam non audiri debeat, si non laboraveris, si non operatus
incongruc possit intclligi ex uno concubilu idesse, fueris. Itaque in sudore vuttus tui vesceris pane tuo.
ac si dicerctur ex uniiis concubitu : non qufestioni- Atillotuuspanisvitam tibinequaquam perpetuabit,
bus ventilanilum, cur non utrumquedilexorit Oeus, scd infirmilatera tua' mortalitatis aliquam diu su-
sed gratiaeilliagend^c sunl,quod duobus vermiculis slentabit, donec rcvertaris in terrnm de qua sumplus
de unu niassa peccatrice scaturientibus, saltem cs,quia pulvis es et in pulvercm revertcris. Ecce ul-
unum eorum dilectione sna dignum fecit, quiaqni tima percussio mors carnis esl. Saltem hseo plaga
utruinque jiiste relinquere poterat alterum mise- superbiam cineris domare, et redigendas in lutum
icordiler diligens assumpsit, alterum Juste o.iio D quandoque fleclere habebat. Jam antea
cervices,
habens reliquit. Scdjam de ojusmodi dictum alias quidem miser homo vere mortuus, quia Ueo raor-
est, vitlelicet quod inepte quaeral quis, cur Deus vel tuus erat,scilicel raorte peccati,qu!Banim im a Ueo
illos angelos creaverit, vel hnmines illos pennitlat separat. Uixit enim Deus.quia in quocunque die co-
nasci, quod male acturos vel perituros esse novit. mcdcris ex eo, morte morieris. At ille recenli petu-

CAPUT XXIV. lantia carnis delibutus, ejus mortis amaritudinom

De senlcnlia qux dicta est in virum, el quod idila non scnliebat queinadmodum et nos liodie, cura
:

fuerit iiomincm posl laborem reverli in cinerem tam raultos quolidic carne quoque morientes videa-
propler edomandam ejus superbiam. mus, lasciviente i^adhuc smguine jocaraiirol ride-
Adx quoque dixit : Quia audisti vocem uxoris tux> mus, jaraque gaudiis aeternis privati,et nioxlenipo-
et de ligno ex quo prxceperam liiine comedcres, ralibus quoque privandi. taraenK-Blisumiis Quid si
ccmedisti : maledicta terra in opere tuo.ln laboribus nunquam Ci.rnemorituricssemus? QuomodoanimjB
comedes ex ea cunctis dicbus vilx lux. Spinasel tri- morteni, et futurum in fine saeculi judicium, surdis
 :

311 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 312

auriljus prspteriremus, qui cras moritiiri, hodie A tus bominibus mortalilatem : Tunc Pater, inquit,
siiperbiraus?Ouid,inquam,si interin!,dum vivimus misericorsmortalia condebat corpora.Adeo hoc
iilis

absque laboribus.et absquesudore vullus siii ompis expedire persensit, ut D(um in eo misericordem
homo pane suo vesceretur,cum semper in tollicitn- asscreret.quod homines morlalesesse voluit Porro,
dine fumis etalteruante rerum penuria, prsterca illorum qui nectantis paternaBdiscipllnseverberibus
Dunquam de imminentemortenobisinccrtis,tamen afflicti damnatio justa est, quia culpa
resipiscunt,
adhuc semelipsam caronostrapro superbia nesciat, inexcu.^iabilis esl.Quid enim ultra facial Deus, ut
et libidinitiis diinuat ? Bene ergo Deiis bonus, ne eos e malis coerceat ? Super qiio, inquil, perculiam
nialam moitemanimssuaehomonesciret, etsecurus vos ullra, addenies prwvaricalioriem ? Et subinde :

usquead iiltirai jiidicii diliieulum in suis voluptati- Terra vestra deserla, el civi(ates veslrx succ<-nsx
bus dorrairet, mortecarnisilli:mpra?cellitutsaltem igni. Regionemvestram corum vobis alieni devoranl,
cjus instantisinetu aliquisevigilet. Et inlerim.quia et desolahitur sicut in vnstitate hosiiti {Isa. i), etc.

saturitaspanisetotium istamquoque posset abolere Hic cum perpropbetamdicit,profectoillud patenter

sollicitudinem, voluit illum non sine laboribus ct quod et universum gcnus humanum et ipsa
innuit,
Eudi)re vullus sui vesci pane suo.quin eliam fortitcr tandem morte percusserit. ut non sicut immorlalis
laborantem nonnunquamsterilibusannis magnaex tj diabolus,adderenl prsvaricationem, sed potius ab
parte privari fruclu suo. Hoc non inutile homini antiqucB praevaricationis superbia per humilitatein
esse adeo verum est, ut gentilium quoque poeta pcenitentiae refugerent.Ad hoc valet et illud, quod
eximius dlcat : ejusdem mortis diem velhoram homini incognitam
Pateripse colendi essevoluit, ut, duiu nescilur quando sil, quae sine
Haui facilem esse viam voluit, primusque pvr arlem dubio fulura cst, seniper soUicitum reddat,!>emper-
Movit agros, curis acuens morlalia corda. quesiispectumsuperbire non sinat.Dixitenim inde-
Nen lorpore gravi passus sua regna veterno. f\a\i6 donec reverlaris in terram de qua sumplus es,
,

(ViRG. 1. I Georg.) et non dixit usque ad totannos vel tot dies,quibus

Inutile testatus est esse regno patris.quem .luvem transactis statim reverteris iu termm, de qua
esse dicebat, torporer.i vel otium, quamvis utpote suniptus es.lla ergo vivere hominera voluit, quisi
gentilis prstereat, quod ex otio nascitur peccatum. altera die judicandumetrationem de propriis factis
Qui tamen gloriabunlus, allo loco et cujusdam in- redditurum. Etvide quamterribiliter hominem.qui
fantuli adulatoriis vacansblanditiis,pro inagna feli- existimavit inique quod esset Deo similis, arguat,
citate spontaneas divitias sio inter castera pro- et statual cum contra fnciem suam (Psal. xux),
mittit dicendo : quia pulvis es, el in pulverem reverteris.
Molli paulalim fluvescet carnpus aristu. ^ Hujus sentcntiE persecutionem adeo naturasentit,
Incullisque rubens pendebtt seniibus uva. ut hominibus antiquitus in summa afflictione pro
El durx quercus sudalninl roscida mella, maximndolorisinstrumentocapitacinere asperfiere
(ViRG. in Bucol., Eclog. iv.) solemne fuerit. Verum haec propriae conditionis
et reliqua Sed non mirum de hocnuUius bona; reconlatio tunc ulililer se aperit, cura ex sapienti
profesfionis homine ethnico,cun)et [deriquenomi- humililateprocedit.juxta esemplum patris Abrahae,
nisCbristiani professoresfuerunt,qui nonignorantes dicentis : Loquar ad Dominum meum cum sim pulvis
saturitatcm panis et otium peccatum fuisse Sodo- et cinis{Gen. xviii). Cum enim hoc humiliter dos

morum, miUe annosChristo rege futurosesse prae- recordamur, misericorditeret ipse reoordatur,sicut
dicaverunt,dicentes Tunc nobis centuplaomnium
: scriptuin est Quomodo misentur pater filiorum,
:

rerum,quas dimisimus carnaliter esse reddenda : 77iisertus cst Do7ninus timenlibus se, quoniam ipse

non recogitantes.quod si in caeteris digna sitretri- cognovit figmenlum noslrum, ci recordatus est quo-
butio, inuxoribus appareat turpitudo, ut qiii unam nium pulvis sumus (Psal. cii). Sequitur.

pro Domino dimiserit, centum recipiat in fuluro CAPUT XXVI.

{Matlli.xix). De eo quod vocavit Adam 7Wtnen uxoris suie Evam,
CAPUT XXV. D Et vocavit Adam nomen Evam, eo qiwd
uxoris swa'
Quod non irx, sed miserantis juerit grntix, quod 7naler esscl cuncloinn vivenliuin. Mira narrantis
Deus morialem voluil esse hominem. digressio. Necdum senlentia lerminata est tantai
Igiturnoniratse justitia;,sed miserantisestgratiae, calamitatis, ut vacet hinc divertere ad dicendum
quod viliatum hominem Deus morlalem esse,etin- nobis quo nomine reus pendensjam cocvictus, et
terim dumvivit in laboribus pane suo vesci voluit, sub judicis manu.suam uxcirem nuncupavit.Narra-
ut videlicet anlequara veniat dies judicii,quo cum vorat dixisse Deum, in sudore vultus ttii vesceri.i
antiquo peccatore diabolo damnandi sunt omnes pane luo, donec revertaris in tfrram, de qua sumpius
iniqui (ililth. xxv), resipiscant aliqai laboribus ct es : quia pulvis es etinpulverem rfwr/cns, moxque
doloribus, tandcmque ipsa morte eruditi, quatenus diclurus erat Deus : Ecce Adam quasi ujius ex nobis
velsola vexatio del intellectum auditui {Isa. xxviii). jactusest. Quis hic locutus erat, ut iiisererit, quia
Quod gentiliuni52 quoquequidamphilosophusPlo- .Mam nomen uxcris sux Eru7n ? An
appellavit forte
linus sentiens,et ratiocabiliter utilem essearbilra- non digressio, sed hic se habet ordo rerum, sicul
3i3 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS I.inill XLII. — IN GEN. LIB. III. 314

ip«a narralio? Si ila esl, imo qiiia ila t-st, ncc Gnini \ CAI'UT XXVII.
inaxime prudenlertiic inlerprcs Uii
ncnlini-nlcr.fcil [)t' tunirit petlireis, quas licit illis Deus
narratiunem suani proseculus csse rredendus cst, Fecit quoque Doiinnus bvus Aiioi el uxori ejut
niira peccutoris siniul ct Konleniporis surditas, et lunuiis peliicciis, et induil eos, et uil : liccc Ada^n
superiin? nientis ejus duritin lnevitordepiunipla csl. quasi unus ex nohis facius est tctens bonurr. et malum.
Quid enim insnniusiiuuin iii tiili urticulo Kvnmdiccie El hoc leviter diclum, ac peno risui proxiiiium
cam, qu.-c non habet vit im;' Kva naniquo transfcrtnr videtur,quod Dominus Ucus tunicas pclliceas fece-
in i;i/(ii/i. Di.terat aulem Deus In quocunque die : rii Adie et uxori ejus. Nec enim ejusdemdlgnitatis

comedcris ex eo, morte morieris. Et lila coniederat, est, detractas mortuis animantitius pelticulos con-
r.c virn suo dederat. el dando occiderat, et nunc suere, et tunicas faccre, cnjus sunt ea qua; hacte-
inipr.TScntariimi <licebat, quin pututs cs et in pul- nus de Doniino l)eo dicta sunt, verbi gralia,
verem revtrteris, cl sic utraciue mortc,corporis pcili- coclum sicut pellem cxtenderc, terrum fundare,
cct et animae,jam mortuuset adhucmorilurus erat, solein, lunam, ct lirmamento ponere
stellas in

lam ipsc qnam uxorsua. Quid ergo insanius quam {P.snl. ciii), poitroino ipsorum animantium, quo-
in illo lulis causa; judicio illani iiuMCU|iare Evam, id rum 53 pelliculu; sunl, naturas condere. Unde et
est vitam, quaj nec sallem habebat vitam, dicere, g nonnuli hoc olficium Deo ascribere in tanlum re-
miUrcnicunclorum vivenlium.e.nm, qiuv polius matcr fugerunl.utdicerent tuncprimum corporailtis fiicta
ost cuiictorum morienlium/.Omnesenim in peccalo ^sse, etidcireo procorporibus.tuniras pelliceas esse
ejus moriuntur,et npmo tiliorum cjusvivit, nisi qui (^jdas quia,sicut nunc tunicas ve&liuntur corpora,
pcrunum hominemCliristum vivificantur.Etquidem gictunc heuspropter peccaliim corporibus vestierit
si horalius dixisset. verbi gratia, superius ubi dixit: aniiiias. Sed hicerror verius omni irrisionedignus,
llxc vvcabiltir virago, quia ilc 1'iro sumpta est: s\, jamiiudunTexpliisusest.Metiussapereoporletterrena
inquain, tunc dixisset : h»c vocabitur Eva, quia corporaquasdamquidemesseaniraarumtunicas.ve-
roatcrcuncloruin vivenlium est,nullam nobisadmi- rumtamcn ipsa prius esse lacla quam ani.iius. Sic
rationemrocissct.quiavidelicctelsecundumscnsum eniin fupra scriptuinest, quia prius :ormuvil Domi-
pjiis cunclnrum viventium, id est, hanc inlelicem nus Deus homincm de limo tcrr.-H, et deinde inspira-
vitain ingredientium niater esl. Nunc auleni in eo vitin faciem ejiisspiraculum vita!.Quidergo,inquis?
mirabile est, quod ulii mortis corporeaj seiitentia Nunquid Uominus Deus sutor aut pellitex erat, et
lerebalur.jam spirituali morte niorluus, illic uxorem inipensa artis opera tunicas fecit pelli;eas? Fecit
suam Evam, id est vitam, appellavit.Similiterethoc utique tunicas pelliceas, quia sic prssens teslatur
notanduiii, quod nusquara sacra Scriplura noraen Scriptura, non tameu et coyit nos connteriquod eo
istud, quod pst Eva, commeraorat, nisi hoc loco, et modo quem rideant,sed eo modo quem flere debeaut

paulo infra, cum dicitur, cognovit Adam u.torein oinnes tunicali, feceril illas. Fecit enim, id est fa-
suam. Ibi sicut et hic, si rite perspicias, rninnda ciendi necessitatem iUis imposuit.Talia quippe tam-
cordisimpoenitentisduritiaest, mira quoque carnis que misera propter peccatum corpora esse voluit,
innuitursuperbia.glorianlis adhuc in ipsapccnasua quajsinetunicis pelliceis durare non possint. Et no-
de posterilate fulura. lloc inler nominis utriusquo tandumquod non qualescunque tunicas.sed tunicas
posilionem. quas sunt, scilicct, Adani et Eva, distare Hoc optiiiiedictumest. Nec enim
(ecit illii pelliccas.
manilestum, est, quia noinen hoc quod est Eva, solummodo ob libidinem lurpia vel pudendu, sed
pr.Trumptor homosupcrba aestimatione adinvenit: etiara ad patientiam frigoris infirma sunt nudasexua
illud aulem, scilicct Adam, Dominus Deus utrique utriutque corpora. Bene ergo nun lantum tunicas,
sexui posuil, sicut postmodum scriptum esl,mascu- sed ei tunicas pclliceas illis fecisse dicitur Uominus
lum cf fcminam fccil cos, et vocavit nomen eortua DcuF, quia juste talia voluit illorum esse corpora,
Adain in die quo conditi sunt (Gen. v). Igitur quod quKnon solum tegipropter turpitudinem,sed eliam
cum dixisset Deus, quia pulvis cs, el in pulveirm calefieri opus esset propter infirmitatem. Habes ita-

reverteris, coaUnuo subjunctum Adam

que duo miseriae solatia cum laboreet indigentia
est,e/ vocavit

nomen uxoris sux Evam, eo quod mater essel cun- D homini proposita, victum scilicetet vestilum vi- ;

c/oruin viventium, idem est ac si diceretur: Sicut su- ctum, ubi paulo ante dixii: /n sudore lultut tui
penus dicente Deo, in quocunijuo die comederis c.c vc.^iceris pane luo; \cit.\[uw, ubi nunc dictum est:
eo, morle morieris, non credidit, sed comedit, quia Fecit quoque Dominus Deus Adx et uxori cjus luni-
mulicrpm, qus prior comederat, non statim corpo- Ci!S pelliceas, el induit eos.

raliter mortuam esse vidit sed el nunc dicenti,

: CAPUTXXVII!.
donec revertaris in ierram de qua sumplus es, i/uin De eo quod dictum est : « Ecce Adam quasi unus ex
pulvis es, et in pulverem reverteris, adeo non credi- nobis faclus est. »

dit, ut econtraiio vocaret nomen uxcris sua; Evuin, Ita dem.um jam spiritualitir homine mortuo, et
id estvitam,co quod materesset cunctorum vivcn- corporaliter morituro.viclus quoquepariteret vesli-
tium. tus indigenteeffecto, idem DominusDeus esclamal:
r.tce .Adam quasi unus nol>is e.c ficlus est, scicns bo-
num el malum. Ecce (quod est osteadenlis adver-
313 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 316
biura) cura dicitDominusDeusmagnumin praesenti A quo deficere videtur, valentius exprimit. Ubi enim
fragoremincutit cunctisauresaudiondi habentibus. dixit, nunc ergo ne forle miitat manuin suam et su-
Quid enim ostendil ? Adam, inquit, guasi untts exno- mat eliam de ligno vilx, el comedat et viimt in xlcr-
bis factusest. InAdam ^quod inlerpretatur /c?Teni/s) num, deficit quidem sermo, sed graviter deficit, et
virum simul et mulierem intellige, quia viripantcr subaudiri promptum est, emittamus eum de para-
et mulieris commune nomen est, sicut jam dictum diso voluptatis. Sequiturenim scriptor in sua per-

est. Quid est Quasi nnus ex nobis factus e4(?Quasi

:
sona ubi Dominus Deus deficit de sermone,et con-
Deus factusest. Eadem enim Trinitas hic loqnitur, tinuo dicit: Emisileum Dominus Deus de paradiso
qua; et superius locuta eslpluralileradsemetipsam, voluptatis,Ergo inquit, quia quasi unus e.x nobis
dicendo Faciamus hominem ad imayincm ct siini-
• factus est,imoquasi siniilitudinis nostra! gratia pri-

lituiinem noslram. Eadem, inquam, Trinilas hic vatus est, quia ccmedil et morluus esl, et exinde
uslendit, qualis Adam vitio suo factus sit, quee su- aperli sunt oculi ejus, el cosnovit quod nudus esset,
praproposuerat, qualem illum facere voluerit. Dicit jam nunc ilium de hoc paradiso voluptatis emilli
ergo,quasi unus cx nohis. Nempe ex tribus personis opus est, et illi expedit quia talis factus est, quem
Trinitatis, unus est Pafer, unus est Filius, unus est jam saturitas et otium non juvet. Ut quid hoc tan-
Spiritus sanctus. Et hi tresunum quidem sunt.scd n topere agendum est? Videlicet nc forte mittat ma-
non uDus. Alius enim num suam elsumat etiam de ligno vitx, el comedat,ei,
est Pater, alius Filius, alius
Spiritus sanctus. Adam ergo inquit Dominus Deus, hoc factotalis, tam miser factus Adam,i;jua( inxler.
quasi unus ex nohis fuclus est, ut jam non simus nos num. Quid enim sicum talis factussit, Djya/jr! .'e/c;--
Trinitas, sed quaternitas, quaquam non cum l)eo fjii»i? Ulique nil nisi malum ffiternum. Jam enim

Deus, sed oonlra Deura affectaverit esse Deus. Gra- miser factus, si ajternus quoquc sit, quid nisi n)i80-
vissima haec moreDomini Deiet acerbanimisironia riam a;tcrnara babebil? Parcamus illi ne hoc modo
est. Quis enim vel qualis Adam? Adam in anima male sit i;uasi unus ex nobis, ne sicut quisquo no-
jam morluus,et corpore quoquein brevi moriturusi strum Ktsrnus est seternus enim Pater, aeternus
:

indigens viclu et necessario coopertus atque coope- Filius, aeternus Spiritus sanctus, sicet illesternus

ricndus vcslilu. Sed enim quilitet ex nobis, sive sit, et ob hoc vcracem se esse, rideal oculus ne-
Pater, siveFilius, siveSpiritus sanctus, nequemor" quam diaboli, qui Dei simililudinem illi repromisit.
tuus est,neque raorietur,neque propter famem victU) Etenim malum quidem illi est temporalem esse.scd
nequepropterturpitudineinaut frigusindigetvestitu. pessimura est aeternum esse. .Mala nimis 54 et

Ergo non vere sed ironice dictum aut dicendum est falsa est hfeo similitudo Dei, multo raelius illi est
quia hic talis quasi unus ex nobis faclus est. Et cur esse omnino dissimilem Dei. Quomodo? Videlicet ut
tali ironia irridendus est? Videlicet quia stuite et quia miser est, siteiiam temporalis. Hoc est esse
superbe fallacissimodiubolo crcdiditdicenti:(?(ec!(/s omnino dissimilero Dei, Deusenim et a;ternus est,

Ecce quomodo sicut Deus vel quasi unus

sicut dii. etfelix, et est ejus ffiterna felicita», felix aeternitas.

ex nobis factus est, quomodo sciens bonumelma" Horum alterum, id est felicitatem, perdidit diabo-
lum faclus esl. Non quomodo ipse speravit, sed sic lus, aeternitatem vero non amisit.et est ejus sterna
faclum est istud, quoraodo deceptor voluit. Non sic infelicitas; infelix aeternitas. Parcamus, inquam,

scit bonum elmalum, quomodoomnia prospiciens homini, et quia felicitatem perdidit, aaternitatem
Deus, sed jam expertus bonum, sionunc experitur quoque praeripiamus infelici, ut in neutro sit quasi
et malum, quoraodo non Deus. Hoc modo quasi unus ex nobis. Nobis est aelerna felicitas, felix aeter-

affirraativa enuntiatione dictum.pravitate dicentis nitas, sit illi temporalis miseria, vcl raisera lempo-
adjuvante, raulto acerbius denegatum est, quam si ralitas, ut tunc illi commoiiius reformetur ffiterni-

negativa dictione exclamasset, sic dicendo Ecce :

t;is,cum fueril recuper^ita felicitas. In magna ergo
Adam nequaquam ut sibi permissum fuerat, quasi ira ma^nae misericordi» Dominus Deus recordatus
unus ex nobis factus est. Et quidem ille non solum est, in hoc ipso, quod lignum vitae non concesserit

nequaquara sicut Deus, sed pene factus erat sicut misero homini, quippe quem voluit sicesse sirailem
diabolus, sed acceleravit et prsvenit miserator Do- tt sibi, ut esset utroliique dissimilis diabolo, id est.
minus Deus,ne'Deo mortuus,sio imraortalis perma- ne viveret homo sque utdiaboIus,usque ad ultimum
nerct homo, scut diabolus. judicium, et <pque ut ille absque lemporali morte
CAPUT XXtX. transiret ad aeternum incendium. De hoejam fupe-
De eo quod dictum est « Videle ne
: forte millat rius diximus,ubi seoundum eamJem misericordiara
manum suam et sumal etiam de ligno vitie. » dicit, quia pulvis es, et in pulverem reverleris.
I^unc ergo, ne forte miltat manum suam, elsumat CAPUT X.\X.
eliam de ligno vilx, et comedatelvival in xlernum, Uem deeodem ligno vitx,el quod Adam nesciverit esse

emisit eum Dominus Deus de paradiso voluplatis, ut lignum vilx.

operarelur terram de quasumptus est. Ecliptica, id Nunc illud nolandum, nuod non dixerit solum,

est defectiva, locutione pro re et tempore scriptor ne mittat manum suam, sed ne forte, inquit, mit-
in pcrsona Dei usus est, quem locutionis modum lat manum suam. Plane per hoc liquet, quod non
cum gravitas adjuvat pronuntiantis, hoc ipsum in sic fuerit illud lignum vitae lignum ul est hcrba
:
317 ni'; TIUNITATK ET OPEninUS EJUS UriRI XLII. — IN GEN. LIB. III. 318

nliqiiasanihtismodlcamentum.Siquidcmmodicinu- n. NiiiM, i|iinil dictnm fueral hocmodo.cmi.irt eumDo-

lis herbii t'ortPSumptn,nnn pRrpcliiam
conFcrlsani- niinus Dcu.^,bnc rcpetitum esl, dlccndo B/ccid/ue :

tateni, seil studioprovisu sorvulur contra forlc redi- .l(/iim. De qiio utrum nliquuinlo perChristuin miBC-
lurHni innrmilalein. De hoc autom ligno dicit, ne ricordiaiii consccutus sit, pcr quam salvallet libc-
sumus, hodiciiiic noniiulli disscrlant, pro co
foile comeddt ,ct vivnt in .Tlenium. Er(;o ncqnacjuat.-. rati

(ul nonnulli arbitranturlfrcqucntandnm cnitnercs- quia vididicot nusquam cunonica Scriptura lcstalur

siirio lignuni, tanquam perpctuandic vit.-c trunsiti- illum o^issc pujnilcntiam.ln 00 dunta.Kat quiin^cri-
vnm mtdicunicntuui.scd scnicl hoc sumpto vivcrot bilur libcrSupientiT, do illosic sf-riptiim cai-.llnc
corpus in aiternum. Nihilominus et pcr hocinlclli- (subauditur siipienliu) iUicm,qui primus lormotus
gitur, quod hactenus Adam noscicrit lignuin illud cst a Deo, pater orbisterrarum : cumsolusessel crea-

li).'nnin os.^c vit.r, dum dicitur, nc forle. Ille nam- lus, cu.Uudivit, eduxU illuma deliclo tuo, et dedU

(lue fortc fccissc qoid, vol invonissc dicitur, qni in illi virlulem conlinendi omnia [Sap. x). Vcrum ha;c

consriontia non habnit, csse in loco, vel in re hnc Scriptura nequc do canuno, est ; neque de canonica
ipsum quod consequitur: veluli qui terram vcrtit, Scriptura sumplaestsontentiahaic.quomodo CTjtera
sercre volons, nccaliud intcndeusct thesaurum in- qu;e de patribus in eodem libro cum laudo sapicn-
venit Di.\itautcinl)eua,)ic lorle mitiat mnnumsuam, |j ti.i! commcraorantur; verbi grulia, ha:c vonditum
tamcn certus qnod non scienter mitlcret,licetquasi justuni.subandis Jnseph,«ott derelinquit,pX reliqua.
cideliclosuo,
(lubilnns ant sollicitus velut honio, nc casu id eve- Quod orgo illic dictumost,(;t/ii.ti/i/i""i

niret. Igitur nccAdam cognovit, nec ipse serpens et dedUilU virtutem continendi om«t(i, majore libcr-
(liiibolus scivit, quod etiuin lignum vita^ plantasset tate parvipondilur, quam suscipitur, quia quando
Doininus Dcus in mcdio paradisi. Si enim vel illo vcl ubi peccatum suum agnoverit, aut pccnilenli.-B
scissol, nunquam consilium eu.tj malignitatis ita satisraetioncin attulerit, non ostenditur.
Amplius
sed.sicutilludlignum lemorare persua- ot dodit illi virtutem con-
di'i:idiasset; aulcm, quod dictuin cst,

sit, ut miseros fuccret, sic et istud pr.-oripere sua- tinendi omnia, nullum ccrtura sensum prcescntat,

quia profi;clo pr.cter unioum hominem Jcsum

Chri-
sissot, ut ajtcrualiler iniseros, vel misere ajternoa
Nec vero sic mirandum tanquam incredi- homo habens virtutera continendi
efliceret. slum, nullus est
nihil usquam
bile, quod ioanimatum et inscnsibile lignum viva- orania.ltuquc quii dc illo vetere .\dam
illi esloppo-
citutis a;terna3 fructuni potncrit afforrc. Nunquid boni operis invcnilur, cl novusAdara
Adam omnes moriuntur, ila in
enim non et in hoc paupertatis nostrie exsilio, situs. Sifuf enim in
multa nascuntur, qua: naturali virtute mortalitatis vivifuabuntur (I Cor. xv), salvatio
Ckristo omnes
nostra) naturam in statum meliusculum permulare negatur, et a nullosalis fir-
p o.jus et a multis libere
comprobantur Nonne circa
'? ea maxime, quaj in miter derendilur. Ne quis tamcn temere dellniat,
terra radicmtur, mcdicina qua; non nisi a Deo hoc (ut eccle^iastlca refert Historia [lib.
constat et
versatur Ut de cieteris laceam, nonne mandra-
'.'
IV c. 26]) ab
Encraticis hsrcticis invontum esse,
licet in Ad.m
gorarum potenti auxilio sterilis uterus Rachclis qjibus Tatianus auctor exstitit.Sane
adeo et pareret, pri- inlelligantur, et uterque sit
meliorati.is est, ut conciperet vir simul et mulier
quod dictuia est, «/
mumque Joscpb, et secundum Benjamin.licetcura ejectus vel eraissus ; taraen
cst,me\i\is dc solo
periculo mortisenixa cst ? Sed usque hodieme-
et operaretur terramde qua sumplus
dici pro commendatione artis non fabulosum, sed qui de torra suraptus est, nam rau-
viro accipitur,
Unde et
lierde carne vel ossibuaviri sumpta
verum illud fuisse contendunt,quiid in librisgenli- est.

ut operarelur ter-
lium legitur,.E3:ulapiummedicaminibus herbaruir ipsa naturadooet, decerevirum
suscilasso mortuum, etobhoc illuin esse fulniina- mulieri magis congruit, ul erga corpus
ram, nara
lum, videlicet ne assuesoerent horaines artem, per serviliter occupetur.Proinde
viri in quolibot opiltcio
quara elTugerent utile sibi mortis edictum.Cur igi- cum operarelur lerram dc qu-i sumptus
dicitur, u/
turincredibile viileatur cuiquam in illo paradiso commode subaudilur, ot mulier operarelur
est :
..utem vel
circa cultum viri, dequa sumpta
voluplalis rquod plantavitDominusDeus) materiale est.Ubi

lignum vitaeesse potuis3e,quod virtutesuamandu- '^ operarius habUa-

in qua parte terrarum hic infelis
tantcm hominem dcfenderet a corporali morte, verit, nonlegimus nisiquod eutr. sepullum essein
:

millibus ab
donecemeritus post obedientiara, plenus jucundi- Ebron civitate, 55 decem et quatuor
cum beatis angelis frueretur divins raajesta- distante, sacra Scriptura testatur.
cale Hierosolymis
Scd jam ca;plum prosequaraur ordi- scriplura est Nomca Ih-
tis visione. Sicenim in libro Josue :

aulcm ma.vi-
ncm. bron anlea vocabatur Carialiiiirbc,.\dam
situsest(Jos. xiv), etc. Porro,
CAPUT XXXI. mus ibi inter Evacldn
sic dicta,
Cariatharbe intorprelatur civitas qualuor,
Quod de salule Adce a multixdubiletur, el qund emis- Abraham,Isaac et Ja-
sus a paradiso,in Ebron sepuUus esi. pro 00 quodtres palriarchs,
Adam maximus ibi siti sint. Se-
cob, et.mtc hos
Emisit, inquit, eum Dominus Deus de paradiso
quitur.
voluptatis, tU operaretur terram, de qua sumptus est.
Ejccilque .Adam.Repeiitio sententia» conrinnalio est.
 :

319 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 320

CAPUT XXXII. A tem, id est mortuorura fidelium animabus, a tem-
Quis sil ille yladius coUocalus ante puradixum vo- pore Dominicae passionis exsuperabilis est, el cor-
luptalisllammeus atque versatilis. ponbusquoque illorumin refurreclioneerit pervius.
Et collocavit anfe pnradisum vuluptatis Cheruhin, Porro ante eamdem Domini nostripassionera.nulli
et flammeum gladium alque versatilem ad custo- omnino filiorum Adam perviua fuit, donec fususde
diendam viam ligni vitx.Et liic iragrandig,nece?sa- corpore ejussanguis cum aquaignemillumexsupe-
ria; nobis misericordis socielatcin nun relinquit. ravit, non quod substantiam ejusdem ignis exstin-
IriB nanaque jusli Dei est, quod ante paradisum xerunt: sedquia illis.qui eum exspectaverant,lianc
Damnaeum gladium collocavit misericordiae vero,:
virtutem contulit, uteis iile nocere non posset
quodeumdemgladium versatilem esse voluit. Gla- ignia. Secutus est confestim latro ille venerabilis
dius versatilis sentenlia esl divini judicii, quaetalis quem
(Liif. xxiii); conlessuiu in
cruce, continuo
est ul possit versari, id est, iion semper eadem di-
muneratlide8sanguinisChristi,eontra illumignem,
hominibusadituni paradisi.Flam-
strictione claudat ne obsisteret illi.Consequimuret nos oranes,funda-
meus autem esse dicitur, quia
revera judicium mentura quodest Christus.habentes alii aurumvel
Domini judiciumflaramaj igiiis esl.juxta Apostoluin, argentum, alii iapides pretiosos, alii fenum. ligna,
dantis vindictam his qui male egerunt (// nes.i). stipulara, id est.diversorum quinque ponderum vcl
Porro, cherubin nomen est angelicarura fortitudi- modiorum peccata poriantes. Et, sicut horura alia
nura.Hoec ante paradisumesse posita ad custodien-
aliis facilius vel difficilius igni consumuntur, ita
duin ligni vits adilum,cum legimus, miramur:cum quique nostrum pro diversitate peccalorum,alii ci-
tamen puhlica fide teneamus, et confiteamur,quod tius, alii tardius purgati,paradisi felicitatemingre-
per ignera transituri (/ Cnr. iii), et non nisi peran- dientur. Hio ignisnon solum boc loco, sed et ple-
pelorara ministcriurnexaminati.paradisum intraluri risque Scriplurslocis gladius, dicitur,ut illic Jn :

simus. Terribile valde est quod ex hoc luco cum igne enim Domini devorabituromnislerra,elingladio
csterisScripturaru.ii locis collato concipitur, verb'
ejus omnis caro[Sophon.u\). Igitur dura dicit scri-
graiia cum eo quod dicit Apostolus Si quis autem :
plor iste divinus : £/ coltacavit ante paradisum chr-
superxdificat super fundamentum hoc, aurum, ar-
rubin, et(lammeum gladium atque versatilemad cu-
genlam. lapides prctiosos, ligna, [enum, stiyulam- tloditndam viam ligni vilse, brevius quidem ac S9-
uniuscujusque opus manifestum crit.Dies enim Domini
cretius rem attigit, scilicet, judioium ignis, per
declurabil, quia in ignerevclahilur.Et uniuscujusque
quod transituri suraus,quarain plerisque Scripturae
opus quale sil ignis probabit. Si cujus opus manserit
locis invenitur, sed diligenter intuentibus, terribi-
quod supersoiificavil mercedem accipiet. Si cujus
lius enuntiavit diHicultatem regrcssionis, quadlii
opus arseril, detrimentum patietur autemsalvus C benedictionis in hoc exsilio generati, per gratiam
: ipse
erit, sic lamen quasi per igne7n{ihid.).Quu\ enim ex
Dei illuc revocantur.
hujusmodidictis colligimus,nisi ad hoc flammeum
C.\PUT XXXIII.
gladium atque versutilera ante paradisum esse col-
Curnonsolum flammeum gliidium, sed et cherubin
locatum, ut quicunque deinceps adraittendi sunt, Deus collocasse diciiur.
illuc transcant perexaininatoriumignem?Tanquara Minus quara ea quae dicta sunt, videtur sonare
dicoret : Quia niultiplicandi erant conceptus Evae, illud quod in fine positum esl.adcusiodiendamviam
et futura erat confusa, vel perinista multitudo bo- ligni vitai.Hoc idem namque constaldici potuisse,
norum et nialorum, nullos aulem Dominus Deus si non esset arcendus quisque ab ilio ligno vitae,
admitlere volebat, nisi quos ipse nosset ex norr.ine, aisi quandiu viverel in isto corpore propter causas
etsic discussos ut^dicere possint: Quoniam probasti superius jara dictas: ad hoc profeclo sufficeret
nos.Deus, iyne nosc.raminasti, sicul e.xaminatur ar- flamraeus gladius.nec opus esset ut cherubin quo-
gcntum [Psal. lxv) etc. ; idcirco collocavit ante que ante paradisumcollocarentur.llle quippe ignis
paradisumchprubinetflammcumpladiumatquever- cunctis viventibusest inacce3sibilis,et anteafflatus
Eatilem.;El recte anpeli, qui in hujusmodi pr.Tsunt ejus est intolerabilis, quam possit ullatenus seirc
chernbin, plenitudo srientiaa, vocantnr. Ipsi
id est D ubinam paradisus ab omnibus com-
est. Sic enin^
naraqut! judicandi plenam habentscientiam.Sriunt pertum Nilum contra sequenics, ul caput
est, qui
cnimquid in libro cujusque nostrum sil scriptum, ejus invenirent, potuerunt bibere calentem, etnon
id est, benn habent memoriae traditum, quid boni potuerunt ad ejus pervenire originem.Sic enimRo-
aut maligcsseritquisque noslrum.Quotidiesingula- m mus actor dicit
riter legunt,ot innovissimo universaliterrccitaturi lllos rubicunda pcrusii
sunt libros iilof,de quibus inDaniele scriptumest: Zona poli tenuit, iSilum videre calentem
Julicium sedit et libri aperli sunt [Dan.yu). Recte [Luc, lib. X Phar.)
itaque cherubin non tam ad laudem ipsorura,quam Non pertinet hic ad nos, qui tak'S homines de
adterrorcra nostrum dicti 3unt,quianostra illisoc- quin.;ue zonis cocli dicant, quia de Scrlpturis veri-
Sciendum aulem, quod tam
culta publicarda sunt. non habent fumlamentura, cum sint opiiiiones
t.ilis

animabus quara corporibus ignis ille niolestissimus vel conjeclurae saeculariura, sed hoccura illorura
est.et inacces;ibilis cunctismortalibus.Mortuisau- confessione, certum comprobamus, quod propler
3-21 DE TUINITATE ET OPEIUBUS EJUS Linill XLII. — IN GEN, LID. III, 322
intolcrabilemignia vaporern nemo mortalium potuit \ ct librrum hominem secum rcquipscpre feclt. Ve-
unqiiaiii Nili (Uiminii consequi rontem, cujus con- rum !inli-qiian> tanl.i; liujusdignationis ppoculalio-
sliit .sccunilum liuiiot^cripturam o.\ parailiso iiianiire ncm ingri'(ii,iiiiur, pauca dc duibus gnncrationi-
origincm Krgo, sicut jnm (lictum cst, etiam si iion l;usnotissimia diccnda sunt, quaruin ex ullora fllii
chorubin anle paraciisum collocarentur, suirecissct hujiis 8-eculi, ex altera lilii Dei, per jam d'clum
ad abigendos homines nainmous gladius. Quod si uiiicum Filium Ueisalvandi,mu'.!islidciquam curnis
objicitur ail hajc, Knoch et llcliam adhuc vivenles succcssionibussupputaiiliir.Gcnerutionii-n istarum
in paradisum csso Iranslatos.dicimiis poluissequi- sicut opera conlraria sunt, ctscmpcr sibi inviccm
dcm Dominum Doum transforre illos illoBsos per adversanlur, sic originacsvel principales causa;cx
ignein jam dictum.quippc (|ui Iransferendo Heliam udversoprodieruut.Natrgenerationiselectorunicausa
pcr 56 currum levavit i;.^neun2 {IV Hi-g.n) ; verum cx grati.i Dei esl, dicentis : Crcscile et mulliplicami-
hoc nusquam Scriplura dat intelligi, ([uod illoslu- lcrrum {Gcn.\), etc.Gcntralionis autcra
ni, el replc:e
lerit in ipsum paradisum, ubi comedcrenl do lij^no rpproboru:n cx ir.i cjuidem dicontis ad muliercra ;

vitse, ct viverent in a;ternuin,sed ila sublati suntut ^lulliplicahu cerumnas luas el conceplus tuoiiCen.jiO.
in secreta quadam regione lerra! ducerenlur.ubi in QUi-E priur jussa eft nasci, ip=a pra;pediente Duxu

magnacarnis et spiritus quiete vivercnt,quousqu«>. g peccaloruin,tardius crcvit.Primo enim sicscriptum

ad (inem mundi redeantet mortia debitum solvant. est .-/dam vero cognovil Evam uxorcm suam. Qu,v
:

Igilur non solam rcpulsnm hoiiiiniiin, qiiod sohim concepil el pepcrit Cain dicens Possedi homnicm pcr :

liltera videtur sonare^dicendo ad custodicndumviam Deum [lursumque pepcrit fratrem cjus .\bel {Gen.iv).
ligni iu'/ii',sedjudiciaquoque de admittcndis et non Illc primus in generatione iniquorum, iste primus
admittendis, rationabili discretionefacienda,signi- computatur in generatione
justorum. At ille tanto
licat ipsum nomen custodiae, ob quam non solus cum tripudio matrisexceptus, ut juraret sibimet in
Qammeus gladius, scd chcrubin quoque dicitur admirationem gaudiisui d'\cens:Po$sedihomincmper
c.tcubare. Vcrum de hoc jani supcrius dictum csl* Dcum, el ob hoc vocaret nomen ejusCain, Cain
Aliqui doctorum ita distingaunt,ut flamracumgla- quippe interpretalur/)0.?5Mi(o.llle,inquam,primum,
dium.idest murum igneum, in circuitu paradisi humanse generationismiraeulum,et falsa felicitas,
proptcrhomines,angp|orum verocustodium propter vanuniquegaudiuminfelicium,occiditfrat: erasuum
malignos spiritus positam esse intelligant.IIis ita Abel, quod inlerpretulur luclus. Et hoc illi noinen
duntaxal assentimur.utspiritibus quoque raalignis congruit, non solum quia primi luctus causa fuit
ignem corporeum pocnalem essc non negemus.Ignis parenlibus, verum etiam quiaprimus illoruin est,
namque aeternus juxta evangelicam veritatom para- de quibus dictum est : Beati qui luyent,ipsi consnla-
tu9 est diabolo et an^clis ejus {Matth. xxv). Sanctis bunlur {\latth. v). Interea jara generarc valcnte
autem angelis non nocet ignis, quippe quos impas- Cain,el geaerationepeccatorumpullulanto,necunu3
sibiles justitia fecit.sed necanimabusjuslis quas.ut coraputatur surculus, de quo bonae generationis
suprajam dictum est.mundavitel munivit fidessaa- speraretur fructus, donec inter multiplices conce-
guinis justi Dei et hominis Jesu Christi. plus, inter mullos filios et filias unus nascerelur,
CAPUT XXIV. qui et vocaretur Scth, id esi posilio, eo quod pro
De duabus exinde succedenlibus hominum generalio- Abel positus easet, ut elecl» generationis princi-
nilius, et cur generatio Cain non nisi usque ad pium existeret. Sic enim inferius scriptura cst :

Lamech iexatur, qui a Cain scvlus, ab Adam vero Cognovit quoque .idam adhuc uxcmm suam dicens :

fuit septimus. Posuit mihi Deus semcn aliud pro Ahel, quem occidit
Hactenusaltum sanctae hujus Scripturaeverlicem Cain {Gen. iv). Hujus enim nomen (ut jam dictura
rependo potius, quam gradiendo transegimus, et est) vocaverunt Seth : Ab hoc nonus, ab .Adam vero
deinceps lucidi atque amsni caropi fessisesse ape- doci:nu3. Nos nascitur patre Lamech, dicente
riunt pedibus etingerunt obtutibus. Ilactenus, in- prophetico spiritu : Isle consotabitur et rcquiescere
quam, ut possibile fuit, diximus qualiter Deus faciet nos ab operibus et labjribus manuum noslra-
Pater, per Verbum suum, quod est ejus Filius, et D riim in terra, cui maledixit Deus [Gen. v). Gb hoc
propter bonitatem suam, qufe est sanctus septifor- vocavit eum Noe quod
interpretatur requies. Econ-
BQis Spiritu3,sex diebusomnia condidit,et septirno tra a Cain sextus, ab Adara vero septimijs, Lamech
die requievit : hominis quoque quem in paradiso nascitur,nonquod pluresex illo latere non fuerinl
posuit,peccatumqualiler judicialisententia percus- generationes sed quia non eatenus attinuit ad rem
sit, eumque de paradiso ejecit.Deinccpsillud dicen- illarura, usque ad diliiviura texere successiones,
dum erit, qnaliter, vel quo ordine, Verbum ipsum- scriptore illudintendente.quotageneratiooeoccisua
perquodorania facta sunt, eidem ejecto atque fuerit Cain, qui occidit, Abel. Fuisse nainque et
captivo homini paulatim innoluitpertotidem aetates alias generationes postLamech, ante diluvium,-3x
mundi; adeo creaturae suae appropinquans, ut car- ips.i littera manifestum est :Lamt'c/i, in.quit, accepil

nem de carne nostra sumeret, quam et pro salute u.vores duas,nomen uni Ada, ei nomen alteri Sclla.

mundi Deo Patri suo, verum in sacrificium ob- Genuitque Ada Jahel, qui fuit pater habilantium in
tulit, quo facto et ipse in requiem suam introivit. tenloriis,atquepaslorum,et nomen fratrisejus Tubal,
 :

323 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 324

ipsr pater juil canrnlittm ctjlhara cl organo {Gen.]v), A. plus dictum estdeil!oseminesuperD£Bbenedictionis.
elc.Sciendum quippe eslocciso Abel tardius propa- Nam,cum ad Abraham Christus homo tuntum desi-
gare coepisse grtnerationem hanc, in qua deciraus gnalus fuisset perrepromissionem,quudictum est,
invenitur Noe. Siquidem Seth centcsimo trigesi.iio In semine luo benedicenlur omnes gentes, jurante
anno Ad£B natus est. Vixil Adam, inquil Scriptura, Domino Duvid veritatem, et dicente ad eumdem
cenlamlriginla annis, elgenuit filtuin ad siniililudi- regera et prophetam De fruclu venlristui ponam
:

nem imayinem suam, vocavitquc nomen ejus Sellt

et super sedem suam (Psal. cxx\\]..\a.m rex Chrislus
{Gen. v) Quomodo ergo per Seth usque ad dilu- designatus Doinde in transmigratione Baby-
est.

vium plures, per Cain vero pauciores haberentur lonis, destructo templo vetere, novum rea;dificari

generationes ? Sed, ut jam dictuni est, illud scri- conceditur, in tjpum novi sacerdotii, quod vetere
ptor in illa generalione quas anterius coepit inten- sacerdolio decedente successurum erat et ostendi-
dit, ut illum designaret, a qua occisus est Cain, tur Zichariae prophetae {Zach. iii) Jesus sacerdos
etidcirco sequentes generationesnegligentius priB- magnus indutus sordidis vestibu?, quibus nostra
tereundo rcticuit.Noe tandem ex massa, quae peccatafigurantur, quae super se suscepit pontifex
illa

in diluvio perierat resindus, et fidesua justus ap- magnus Jesus Christus, el auferunturabeosordida
pellatus, genuit Sem, Cbam, et Japhet, de quibus p morlalitatis noslrae vestimenla, et induitur muta
rursus impletus est orbis, et boni ac mali generati toriis, id est, nova resurrectionis et immortalitatis

sunt. De Sem primogenito Noe decimo loco natus gloria. Itaque Deil''ilius homo res atque sacerdos
esl Abraham secundum Hebraicam veritatem.Nam, prKtnonstratus,tanderade Spirilu sancto conceptus
quod apud Lucam evnngelistam (LiiC.iiijundecimus ex Virginis utero nascitur semen benedictionis,per
invenitur ex vulgata Sepluaginta interpretum edi- quod omnis maledictio superetur.
tioneest, apud quos inter Asfasat et Eber ponitur CAPUT XXXVI.
Cainan, quod nomen in Hebraico non habelur.Ita- Item ctclerminaliones sive dislincliones sex (elatum
quc secundum Hebraicam verilatem a primogenito mundi quamiiam habentium similitudinem cumjiri-
Noe Sem decimus Abraham nascitur, cujus cum mis scx diebus sxculi.
semine pepigit faedus Dominus Deus ejus, ul esset lataB suntsex a;tales mundi ceriis terminis, cer-
Deus universis gentibus dimissic, ut vias suas in- tisque graliae distinctae incrementis. Priraa Daroqiie
grederentur.reipsanimium esse veracem Dei sen- ab Adam : secunda a Noe .ierlia ab Abram : quarta
tentiam contestante, qua dixit mulieri seductae a a David .• quinta a transmigratione Babylonis;sexta
diabolo: Mulliplicabo xrumnas luas et conceplus ab inoarnatione Djinini. Et in prima factis tan-
tuos. tummodo, ipse Christus prccfiguratur. In secunda
p
^
57 CAPUT XXXV. jam et ille prfesignatur ibidem factis, et prneterea

Ittm de covjunctione utrsusque generutionis qucd ne sermone Dominus Deus cum hominibus
familiari

in illa propositutn Dei perire polucril. fcedus componit.Tertia jam nasciturus promittitur,
Quis inter haec Kstimare sufficit constantiam in quo benedicendi sumus.Quarta, jam rex.Quinta,

propositiDei in eos.quos prsescivit et praedestina- jam sacerdos quoque fore priEmonstratur. Sexta,
vit, quos jam proposueratvocaresanctos.cum dice- tandera ipse per niysteriuni Incarniitionismucdum
ret primis duobus masculoet feminai.qiios creave- ingreditur. Istae sex aetales, sex primis diebus res
ral : CrescUe el mullipUcamini ? {Gcn. \) Quomodo ? pondent, de quibus hactenus dictum est;sed qu£e
nisi per multam virtutem benedictionis et bonos inillis istis autem
diebus facta sunt naturalia, in
voluntatis ejus,inlanta multiplicitateadversaegene- aetalibus doctrinalia sunt.Nec enim hic novse na-
rationis, lam aiite quam post diluvium, vigere vel turae formantur.sed deforraata natura hominis,ad
superesse usquam potuit genus electorum ? Vicit reformationem praeparatur.Proinde et illa dierum
Dei bonitas iniquitatem noslram,et ad huncAbrani opera (sicutjam in principio hujusoperis dictum
locutus repromisil ei, quod benediccrentur oiiines est) ad personam Patris haec autem proprie perti-
:

gentes in semineejus,quod est Christus.£f crerfiJi/, nent ad personam Filii. Itaque sicut Pater Filio, et
inquit Scriptura, Abraham Deo, ei repnlalum esl ei D Filius Patri in nullo est dissimilis, sic eodem
ad justitiam {Gen. xv). Verumtamen nec in illocar- ordine quo et in illis diebus demonstratura est
nis ejus per Sarara unico semine, scilicet, Isaac eodem, inquam, in istis Etatibus demunstrandum
simplex electorum generatio fnit autpura,sed cum est, intimatum esse timoris,pietati3, scientiae, for-

duos illos gcnerasset, alter ad Gain, alter pertinuit litudinis,consilii,intellectus et sapienliae spiritura.
ad .ibel. Jacob enim, inquit Dominus, dilcxi, Esnu Nam in eo quod, ejecto homine de paradiso volu-
autem odio habui {Gen. xxv; ilal. i). Proficiente ptatis,cherubin etflammeusgladiusatque versatilis
deinceps fidelis Abrahae progenie,magis ac magisin ante paradisum collocatus, et deinde diluvium in
ilia quoque gente conceptus rauiieris multiplicati mundo inductum est,limor in eo quod per arcam :

sunt, et talis secundura carnera propagatus est cum paucis justitiae suae consortibus Noe servatus
Israel, cui Deus raerito per Prophetam diceret: est, et cum horainibus Deus pactum suum consti-

Paler luus Amorrhxus et maler tua Cethsea {Oen tuit, pietas in eo quod ad Abraham repromissio
:

xxii). Inlerea venlum est ad David, et huic aliquid facladeincarnationeChristi,etIexposteri3 ejusdata

32» DE TlllNlTATli; ET OPEEUDUS KJUS LIMKI XI.II. - IN OKN. LiH. IV. 326

ost, sciftnlia : iii cn qiioil vlclorloBia populi Dei regi- A gloriumsuam vieiono suo! iiiujostalis otnniaccoIcBlia

huH ii'X iiicm Christua rcproinibsua Obt, lurtiluilo : iiiijilct, B.ipicnliu rccto cimiincndnliir. Hiiiuidcni tt

in c(j iiuoii lidf lis i't iiiisicncors pontiru.x in rosuiQ- acptiiiiu ;claH,ct septiinus dit'>,unu euileiiniui; divi-

ruliono tonipli seeunduin Zuchariam prophctiiui no! Icstivitutis rciiuic.'scbt.Ilunc.--pccnliitiuncni verlii

prnosignBlus est.consiliuiii : in co quoii incarnulus Uci, pcr tut increnientu mundo inunileuluti, jam
elpassus scnsuni npcruit honiinihusut inlelligprent Dunc ingressuri, ipsuiii ro^emuB Vcrbuiii Pulris ul
Scripturus, intoiicctus in eo quod ingressus in
: lucernu sit pedihus, el lumcn scmilis noslris.

[Kinis priina) partis libri hujus de sancla Trinitnte el opcribus,respicienti3operaI'ulris,prim(Bpor8oncB

Trinitatis ejusdera.]

IN GENESIM LlBEil QUARTUS.

(r.en. c;iii. 111, vers. 24; IV-X).

58 CAPUT PRIMUM. B tis, confestiin quod ad exspectalionem pcrtinet Filii

Dc cunclis vclcribus sa.iclis, qtiiil minus a:ite adien- Dei Scripturu subjunxit, dicens : Et cotlocavit anle
tuin Cliristi liabuerinl. paradisuiii cherubin flammeum gladium alque ver-
cl

Uuraana! creaturse pncparalio salutis cst, eodem faiilcin (Gcn. iii). llammeum atque
tiladium diccndo
verbo calechizati, per quod et lacta est, quatenus versalilem suscilavitauditorem nd rcmemorandam
et prius cordo credat ad justitiam, el postea ore misericordiam et judicium futurum,ut cum timore
conlitcalur ad salutem [liom. x) per sacramentum et spe cxspectarel eura, qui suis fidelibus Kladium
passionis ejus necessariam aceipicDdo peccatorum illum llammeum exstingucret,et vcrsatilem veraa-
remissioncm.Et nosquidem qui nunc viviiiius,quo- ret. Deinde quo ordine flammara ejusdera gladii
rum beatitudinem ille apertis oculis cadens suspi- foret exstiiiclurus,tali narralione pra;figuravit,imo
rabat, quando dicebal Heu qui victurus esl, quarido
: praefiguralum osicmWl. Fuil autem Abcl paslorovium
isia faciel Deus ? [iSum. x.xiv) Nos, inquam, sicut et Cain agricola. Facluin esl autem post mullos dies,
quando volumus catechizamur,et catechizamus, et ul oj]errei Cain de fructibus terrx munera Domino.
sienihilominussacramenlumperfectaesa!utis,quan- Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui, el de
do volumusaccipimuset damus, quia vidclicLn non adipibus eorum. Et respcxit Dominus ad Abel et ad
vivimus quando ista lecit Deus,quando mortem pro _ munera ejus, ad Cain vero ct ad munera ejus non
oinni mundo subiit Dei Filiu3,utomnes nos in morte respe.vit [Gen. ii). Primus unigenitii Filii Dei testis
ejus baptizaremur (Rom. vi). At vero sanctis vel Abel, voluntarinm Deo de primogenitis gregis sui
juslis anterioribus non eadem plenitudo fuit.Nam sacrificium obtulit, id fide passicnis ejusdem unici
futuri quidem illi fidem habuerunt,sed pra;sens re- et dilecti Filii Dei, quem tali sacrificio pra;signari
generationis sacramentura non habuerunt.Unde di- condecuit. Paulus namque apostclus dicit Fide :

cit Apostolus Juxta fidem defuncli sunt ottines, non

: plurimum hostiom Abel, quam Cain obtulil Deo, per
acceptis repromissionibus, sed a loiige aspicientes et quam testimonium consecutus est esse justus, testi-
salulanlcs, et confilentes, quia percgrini et liospites monium perhibcni inuneribus ejus Dco, it per illam
essont super terram (Hebr. xi), etc. Itaque defuncti defunctus adhuc loquitur (Hebr. xi). Fide, inquif,
adhuc apud inferos detinebantur.in illam coclestem plurimam, nani cultu vel religione parem uterque
Ecclesiam non ante admittenrii, donec veniet sacer- obtulit hostiam.Siquidem uterquecuidebuitobtulit,
dos roagnus,Jesus Christus,qui raundareteos sacra- et proinde ulerquerecte obtulit.sed non recte uler-
mento sua; passionis.Nam queiiiadmodum eatechu- que divisit.Nam ille, Cain scilicct, cum Deo ofTerret
meni, quamlibet perfectce et erudita; lide: sint, non sua, seipsura sibi retinuerat, repositura habens in
communicanl sacrisalfaribusEcclesiae prasentibus cupiditate terrena.Hujusmodi porlionem Deus noa
nisi prius fuerint baptizati, sic et omnes veteres D accipit,sed Prccbc, inquit, f\li,cor luum milii J'rov.
sancti non debebant admitti coelesiibus sanclis, xxni),Kt ille,uljaradictura est,corsuum retinuitsibi
donec per mortem suam Christus expiaret in illis et fructus terrs Deo obtulit. Porro Abcl primo cor
maculain primee praBvaricationis.Igitur omnis san- suum,deinde rem suam ofTerendo^plurimam.ut jam
ctorum vpI eiectorum anterior populus,universum dictum est,hostium perfidemobtulit.credendo scili-
quod passionem Dominicam prfficessit Ecclesia; cor- cet futurumesse,ut versareturgladiusille,quem col-
pus, sic in praisenti negolio nobis habendum est locaverat Dorainus Deus ante paradisum ad custo-
quemadmodum catechumenus unus, qui qualiter diendam viara ligni vitce : credendo, inquam, futu-
quibus dictis vel factis in figuram contingentibus rum semen mulieris,quod conteratcaput
esse illud
fuentjam nuno par-
catechizatus,id est iDstructus antiqui serpentis.Haec fide emeritum non dubitan-
tim dicere incipimus, nee enim universa compre- dum est illum propheti.-e quoque percepirse spiri-
beadere possumus. tum.ut illud semen,de quo dictum fuisse audierat
CAPUT II. serpenti, Inimicilias ponam inter te et mulierem, el
De Abel.quod unigeniti Filii Dei testis primus fuerit semen tuum et semen illius, scire non tantum fore
(Cap. iv.)Electojam homineinparadiso volupta- semen mulieris, sed et Filium Dei,qui verusAgnus
327 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 328
Dei 59 per auara innocenli:im, maliliam serpenlis A sustollat a torra, scilicet, iit trubem de oculo suo
conculcaret, et por ipsum suum sanguinem flam- ejiciat,et procul aspiciat,videatque prudenter quid
meum gladium reslingueret. Itaque cura primo, ut magis expediat.quid eventurum sil,quis (inis,quis
jam dictum est, obtulisset seipsum, obtulit et rau- fructussuccedat, simalumquod cogitationedelibe-
nera de primogenitis gregis sui, et de adipibus rat,opere perficial.iVorefiP, inquil.si bene egeris,reci-
eorum. Ita plurimam hostiam oblulit quam Cain. pies? Sin auiemmalr-,slalim in forihus peccaium ad-
Proinde testimonium conaecutus est essejustus, eril,sed subler te erit appelilus ejus,el lu dominaberis
teslimoniura perhibente muneribus ejus Deo. Nam illius.Qaod esl dicereQuiatu mento deliberasper-
:

protinus subditur El rexpexit Dominus ad Abel

: petrareopus peccati,en ego,priusquam id lacias.ne
cl ad munera ejus (Gen iv), id est, respicientc Doo postea quam leceris,quasi de ignorantia tc excuses,
ad munera ejus, palam tactum esl, quod ad ipsum dico tibi : Nonne scis quia si beae eyeris, recipiesl

rospesit Deus. Ad Cain uero,et ad muncra ejus, non Sin aulem male, subauijitur, et illud recipics : nam
respexit (!ftirf.).Videlicet quia respectu Dei non erat slalim in foribus peccalum aderil, utquocunque te
dignus is qui oflerebat, consequenter nec ipsa ejus verteris, quidquid agere volueris, tecura sit comes
munera.Sci«ndum aulem,illum Dei respectum visi- in itinere,princepsinopere. Et tuncquidem subterte
bili signo claruisse, sicut el de aliis hominibus r> erit,et dominabitur tui, quia videlicet omnis qui

juslus sacra; fides IlisloricEtestatur (f,^i;i'<. ix,)qHod facit peccatum servus est peceati (Joan. viii) nunc :

holocausla illorura consumpsorit ignis,datu3 divi- autem antequam facias illud,dura adhuo esl in ap-
nitus. petiiu,ipse apiietiius ejus subier le erii,ei lu domina-
CAPUT III. beris illius.WeThi gratia quemadmodura is,qui non-
De verecundia Cain, quo modo dictum esl Quare
el :
dum rexcreatus est, subter populumest,et populus
concidit vullus cjus, el qualiier a Deo corrcptus dominabitur illius, ita ut eura recipiat si vull.
est. CAPUT IV.
Iralusque csl Cain vehemenler, et concidit vullus De voce sanguinis Abel. el quod idipsum de Christo
ejus. Di.xitque Dominus ad eum Quare iratus est : loquatur, viia et morte sua quod lilteris prophetix
el cur concidil facies tua 1 Nonne si hene rgeris, reci- loquuntur et Evangelia.
piest Sin autem male, statim in foribus peccaium Dixiiijue Cain ad Abel fralrem suum : Egrediamur
aderit, et suhter le eril appetilus cjus, el lii domina- foras. Cumque esseni iit ugro, consurrexU Cai?i ad-
beris illius. Vehementer, inquit,iratus est, quod ab suum, el
versus Abel fralrem occidd eum. Jam quia
effectis claruit protinus, quia concidil vultus ejus, hxc sequuntur de Abel, manifesta
et caetera qua:

videlicetira in odiumversa Irabali pondere declina- sunt.audiamusquid juslihujus vita vel mors loqua-
vit in terram vultum et oculos pjus.Terram namque ^ tur, quid clamet ad Deum sanguis ejus. Ait enira
aspiciunl,qui crudelia medilantur.Unde est illud in Apostolus.ut supradictumest.quiadefunctusadhuc
Psalmo : Prfljicienles me nunc circumdederunt me, loquitur (//efc. xi). Ei nunc ipse Dorainus ad Cain :

oculos suos siatuerunt declinare in terram (Psal.xv]). F(i.r, inquit, sanguinis frairis lui clanuit nd me de
Utrumque ab illo requirit Deus.Dixit enim : quare terra.\ox itaque sanguinis qui ad Deum claraat non
iratus es, addiditque, el cu) concidit facies iua ? Si- inarliculata, id est, sensu careus esse putanda est.
quidem etiara si non occidere Quid enifB nisi hoc ipsum nobis de Christo loquilur
vellet, jam pro tali

causa iralum fuissc scelus est,|ieccalum diabolicum vita et morte sua,quod litteris prophetiseloquuntur
est,quia diabolum iraitalur,qui allerius justitias in- et Kvangelia? tolum utique qund fecit,quod nertu-

videt. Alias autem moveri vel irasci huraanum est, lit, parabola est, vel figura Domini nostri Jesu

dummodo ira prius resideat,quam peccati opus ge- Christi.Prinio, quod fuit ille pastor ovium, a my-
neret.Quapropter in psalmo dictura est ; Irn.^ciminf sterio non vacat hujus qui dicit Ego sum pastor :

et nolile peccarc, qux dicilis in cordibus vesiris, et in bnnus, cgo snm paslor ovium (Joun. x). Flane qui
cuhilibus veslris compungimini (Psal.w). Ac si dice- hunc pastorem bonum,paslorem magnum despeclui
ret Bt si ad horam ut homines movemini, nihil
: habuerunt, prfficipue Annas et Gaiphas, caeterique
tainen per iram operemini^et dehocipso quodmoli D fures el latrones.qui hunc paslorem ovium occrle-
vel irati fuistis, cito poeniteraini. Sed hanc iram runt, omnes omnino cum illo Cain unum corpus
qua iralus est Cain, nusquam Scriptura concedit, fuerunt. Alia fuere membra, sed unum corpus ex
nam ipsa estinvidia diaboli.Bene ergoDeus utrura- eis et ex omnibus quicunque innocentiam vel justi-
que requirit, dicendo, guare iratus es, ei concidit tiam persequuntur el unus spiritus, unum caput :

facies /wa,quia videlicet iratus fueral invidendo, et est eorum diabolus. Et pro divcrsis quidem officiis

conciderat facies ejus, parricidium raeditando. Ita sive personis plures erant juxta parabolara evange-
percunctandovocatillum milis admisericordiam,ad jicam (itfaf//i. xxi) mali et raale perdendi agricolae,
consoientiam suam, invitat eum ad cor suum, ut sed pro unanimi crudelitatis intentionc totus eoriim
videat ipse quid cogitet, bonum scilicet sit, an coetus unus erat C.iin,etunusagricola,qui Dominics
malum.Ampliusautem subjungendo : Nonne si bene vine« fructus non ipsi Domino, sed sibimet male
egeris,recipies,ela. Forti illum invectione pulsat, ut congregabat.Ventura esl ad horam legitimara sacri-
vultum suum sublevel a terra, ut mentis oculos ficii, et obtulit iste talis Cain munera Domino de
 32» DE TRINITATE ET OPERIBUS EJDS Limil XLII. — IN GEN. LIB. IV. 330
fruclibus lorraj.Abol «utem de primogonilis gregis A tuni esl, quia jam non respicit DominuH ad istum
sui, et (le adipibus eorum. Hora qua hujus Abel Cain.el ad munera ejus. Dicit ciiim illi pcr Pealini-
sacrilioium saerilicio oppositum iilius Cain luit, cl stani A'o/» accipium de domo lua ritulos neque de
:

illo rcprobato istud coa:placuit,illa recte intelligitur greyibtti luis hircos {l'sat. xlix). Ac deinceps: Nun-

vespera Pascha; vcteris.quan^in JiidaMs ritu solcnini qutJ manducabo carnes laurorum, aul sangtiinem
suum puscha munducantibu?, hic pustor idemque liircorum polabo '!
(Ibid.) Et confcstiir. de sacrificio
verus Agnus Uoi, SHcerdotio suo functus est, acci- hujus vcri Abel, ud (iiiod Deus respicit : Immola,
piens panem et vinum, ot bencdicens : Accipi/e, inquit, Ueosacrijiciumlaudis,el redde Allissimo v<da

inquit, el bibite ex hoc omnes, hoc esl enim corpus tua (ibid.). Et in Isaia : Quo mihi mullttudinem
meumqttodprovobis Iradelur liic estcalixsanguinis : viciimartim veslrarumt dicit Deus. Ptenus sum:liolo-
mei qui pro vohis eDnnielur (Malilt. xxv). Tunc ita- causta arictum,eladipempinguium,et saHrjuinemvilu-
([uc obtulit Cain muncra Domino de fructibus terr.T, lorum, et agnorum, et hircorum nolui. Quis quxsivit
videlicet inanimalum et sine tide sacririciuni.Mor- /ixc de manibus vestris ? (Isa. i.) Et subinde : Calen-
tuurrquippeeratsacrificiumcrudelium.COI^^t ?iante das veslras, el solemnitales veslras odivit anima mea,
quumdamhabueratvitamvelsensumillud Judaicura facla sunt mihi moleda (ibid.). El in c.cteris pro-
sacrificium.scilicet in eoquod veruni Christi proe- „ phelis multa talia. Item cura prophetico quoque
signab8tvelpra;currebatsaorilicium,atlamenextunc lestimonio palam est, quia ad hunc Abel,et ad rau-
et us(iue in perpetuum mortuum est et nihil boni neruhec eji:s, munera, inquam,pani3 etvini Deus
: :

conferre potest^quiasine charitate Dei magnocum respicit.Dicit enimdeistoSpiritus sanctus in David:

oJio Filii Dei oblatumcst, imo quia tempus figura- JuravitDominus et non pcp.nitebit eum; tu es Sacerdos
rum pra;teriit, et dies veritatis jani lucet. Undc et in alernum secundum ordinem Mdchisedech (l'sal.

bene dictum est : Factum nutem post multos dies,

esl cv). Utautem totasimilitudo pcrficiatur,piu3sacer-
etc. Multis enim antea diebus sacrificium illud dos Abel, post illud SHcrilicium justitiae, foras a
celebratum etnon reprobatum fuerat,quod in fine malignofratreevocatua, occiditur:((uiavidelicetilla
sa;culorum reprobatum est. Econtra tuncAbel ob- 8iicratissima;coenae vesperaSacerdos ideinquesiicri-
tulit de primiliis gregis sui, et de adipibus eorum, ficium Dominus Deus noster Jesus Christus, suis
quia vcre sacrificiuniquodillanoctePontifexnoster matiibus oblatus, etin odoremsuavitati^ acceptus,
Jesus Christus instituil, quamvis exteriori specie abimpiodiscipulo traditus,abillnJuda;orumpopulo,
panis etvinum sil,in veritate Agnus est Dei,prirao- secundura carnem fratre suo, coraprehenditur, et
genitus omnium agnorum vel oyium,qu(B pertinent foras extra portam civitatis cductus crucifigitur.
ad caulas coeli, ad pascha paradisi. Haec sunt quae defunctusAbel adhuc loquitur,et sub

CAPUT V.
*
" altare Dei inter omnes animas interfectorura pro-
pter verbum primus dat
testiraonii ejus {Apoc.\i),
De quodveraciler secundum mysterium
sacri/icio Abel,
respiciat Ueus ad Abel, id est ad Ckritium ct ad
vocem, quaetincoelo generationem Cain malara et
munera ejus, nec jam respicial ad Cain, id esl ad adulteram condemnat, et in terra sanctam electae
Judaicum populum et ad rnunera ejus. generationis Ecclesiam aedificat.
Etnotandumqundnondictumsit tantummodo de CAPUT VI.
primogenitis gregis sui, sed additum, et de ndipibus Qux sil lerra, qux
aperuil os suum, et suscepit san-
eorum. Etenim hoc verum panis et vini sacrificium, guincm hujus Abel, super quam ille Cain, idest
non modo caro et sanguis, sed spiritus et vita est, Judaicus populus, vagus esl et profugus.
quia Verbum verum quod incarnatum est, et vera Quo clamore, quasi moleste excitatus, Dominus
divinilas in pane et in vino est. Uode el vere credi- ail o.dCain Ubi esl Abel frater tuus ? Qui respondil
:

mus et confitemur quia panis vitae aeterns est, Nescio. Nunquid ego sum custos fralris meil Dixilque
quia calixsalulis perpetuae est. Iste adeps in hoc ad eum Quid lecisti ? vox sanguinis fralris tui cLimat
:

primogenito estarieluravel ovium, scilicel in carne ad me detcrm. Sunc ergo malediclus es super terram,
et sanpuine ejus vera divinitas et verum Dei Ver- quxaperuit os suum, et suscepilsanguinem fralristui
bura. Undeet nos hodieque cum Propheta dicimus D de manu tua. Cumque operatus fueris eam,non dabit
illi : ilemor sit Dominus omnis sacrificii tui, et holo- fruclus suos : vagus el profugus eris super terram.
caustum luum pingue fiat (Psal. xis), ut videlicet Ei illius de quo haec historiatexitur stultitia simul
sicut tunc ubi per semetipsum hoc sacramentum et prccacitas.quantamverbis nemo consequi valeat,
condidit,ita et nunc ubicunque per Ecclesiae manus denotatur,dignaque poena scelus fratricidfe percuti-
ipse conficit, pinguedo spiritus el vits assit ne : tur:et praetereamysteriura, quod niincpalam omni
quemquam nostrum propler peccata sua divins mundo faclum est, ex Judsis interfectoribus Christi
virtutis adeps refugiat, et ipse macrum sacrificii praesignatur.Xam reveraquod tuncdixit uni perdito
corpus solummodo dentibus indigne conterendo Cain Vox sanguinis fralris tui clamat ad me de
:

corporis et sanguinis Domini reus existat.£/r«;)eji/ ie/ra, nuncillipopulorectedici.estnemoqui nesciat.

Dominus, inquit Scriptura, ad Alel et ad munera Quae est enim qua nunc figurata, sed
terra, de
ejus : ad Cain vero et ud munera ejus no?i respexit. propria locutione quod aperuit cs
recte dicatur,
Palam cum prophetico quoque testimonio comproba- suum, et susceperitdemanibus Judaeorum sangui-
Pati.oi.. CLXYII. 11
331 RUPERTI ABBATIS TUlTIEiNSlS 332

nem fratris eorum. Nempe ipsa est sancta Chrisli A profugusfuitillesuperterram,utpropriamcivitatem

Ecclesia, terra utique bona, terra fructifera, quae non haberet,nec ita operanli fructus suos terra dare
juxta Aposlolum {Heb.vi), gaepe venientemsuper se recusavit,vel spinas ettribulos adeogerminavll illi,

bibens imbrem, germinat herbam oportunam illis utsumptus ad sdificandamcivitatemnon inveniret.

a quibus colitur, et proinde accipit benedictionem CAPUT VII.
Deo sicut e contra terra proferens spinas et tri-
: Quomodo inlellijendum « Qui
sit : occidei-il Cain,
bulos, reproba est et maledicto prosima, cujus sepluplum punielur. •

consummatio in combuslionem, haec terra cum sit Di.vitque Cain ai Dominum : Major est iniquita»

rationalis, tanto inanimala

prffistantior est terra mea quam ul veniam merear. Ecce ejicis me hodie a
et insensibili, quanto sanguis hujus Abel quem facie terrx el a facie tua abscondar, et ero vagus et
suscepit, aperiens ossuum in voee exsultationis et profugus in lerra. Omnis igitur qui inveneril me, oc-
confessionis melius clamat, quam sanguis illius cidet me. Dixitqueei Dominus Nequaquam ita fiel, :

Abel clamare poteril,sicut Apostolus idem qui supra sed omnis qui occidcril Cain sepluplum punietur.
dicit Sed accessitis, inquit, ad I\'ovi Teslamenti
:
Desperali, et de Dei clemenlia male sentientis est,
medialorem jcsum sanguinis aspersionem mullo me- quod ait : Major est iniquitas mca quam ut veniam
lius clamantem, quam Abel (Heb. xii). Nam ille g merfar. Quid aulemdeprehensus timet incultusiste
sanguis clamaudo unius tantum hominis nefarium agricola ? Ecce, inquit, cjicis mehodiea facieierrse,
scelus accusabat, etsi (quodverum esl)aliud futu- etc. Uoc timet, ne agricolari sibi non liceat, ne
rum annunliabat.soli Deo adhuc audibilis vel intel- terrara quam solam amat,vel praesentem vitam pro
ligibilis erat : hic aulem ex ore terrs fidelis, qua admisso facinore perdat, ne ponalur advcrsusillum
sumus omni mundo interpellat.et univer-
nos, pro lex a Domino, utquicunque illum invenerit occidat.
sorumpeccataexcusat.ipsos quoque quifuderuntil- Idcirco Dominus de hoc ipso,quod solura limebatur
lumadpoenitentiaminvitat,iiiipoenitentiLiusfuturum respondens Nequaquam fiet ita, ail bed quid ?
: :

judiciumpalamannuntiat.Superhancraaledictosub- Umnis,\nquii,quiocciderit Caiii,septuplum punietur.

jectus vagusalqueprolugusesl iste Cain rnoleslius Aliter atque aliter diversi interpretes hunc locum
quam fuit illesuper lerram,in qua civitalem quoque transtulerunt. Nam pro eo quod hic secundum He-
primusaedilicavit,quam et vocavitexnomine primo- braicam veritatem scriptum est, sed omnis qui oc-
genitifiliisuiEnoch.Sednecilludsecundum litleram ciderit Cain,septuplum punietur, Symmacbus:se/)(ie5

satis 61 aperte constat quod-terra operanti illi non ulciscetur, Aquila, etTheodotion transtulerunt, se-

dederitfructussuos.sedspinas et tribulos germina- jitein vindictas exsolvel. Itaque varia translatio va-

verit illi, notum est,quia cum

de isto autem satis rium sensum.generavit.Haecunasententia est quara
Ecclesia prophetarum se putet ^ non prc-cterire liljct Cain, septempliciter peccav
palriarcharum el :

operari, legem eamdem lectitando,et easdem c«- Primo, quia in sacrlficio Domini,ut superius jam
reminias observando, quas et illi noa dat fructus dictum est, non recte divisit secundo,quia fratri ;

suos, id est, utilitatem, quam imperfeclam, licet recte dividenti invidit; terlio,quia correptus a Do-
ante passionera Dominicam conferebat, nulli con- mioononaudivit ;quarto,quiafratremdolo circum-
ferri potest sed, econtra, spinas et tribulos ger-
:
venit,dicens Egrediamur foras quinto,quia occi- :
;

minat, dum non modo non juslificatur quis,verum dit ; sexto,quia requisitus a Doinino,dicente : Vbi
etiam suam exinde damnationem accumulat.Porro, est Abel frater luus, respoudit procaciter dicens :

quod vagus et profugus sit super banc terram, id Nescio.Nunquid custos jratris mei sum ego ? septiino,

est,propter Chrisli Ecclesiam^manifestum est, im- quia convictus desperavil dicens : Majorest iniqui-
pleto quod de illo populo loquens ipse : Et cadenl, tas mea quam veniam merear. Quia ergo pro sep-
ut
inquit, inore gladii, et captivi ducenlur in omnes templici peccatamaledicto subjacuit.vagus et pro-
gentcs (Luc.Hoc, inquam, super terram id
xxi). fugus ac tremens, ut nonnulli perhibent, qui occi-
est propter Christi Ecclesiam, faclum est. Nam et derit,inquit,septem vindictas exsolvet, id est sep
ipse sanguis.hoc ut fieret, flagltabatin psalmo,ubi templicis peccati ejus pcenam longam compendiosa
cum dixtsselbewi .OstendUmihi supertnimiiosmeos D morle finiet. Volunt enim peccatum Cain, morte
[Psal. LViii), statim subjunxit, ne occidas e.os, ne corporis fuisse deletum,pro quo scriptum est : Non
qxiando obliviscaniur populi mei, Sed quid ? Disperge, enim vindicabit Deus bis in idipsum (ISaum. i). Sed
&i{,iUosin virtuteiua. Igitur uthoc ipsum proficeret haec ratio quam infirma sit, et ipsa Udes scit, et
ad augendara memoriamvel notitia:ii ejug in popu- sanctorum Patrum sententia diligentior evidenter
lis.vagum et profugura hunc populum ipse Christus astruit Hoc enim dictum,de illis accipi convenit,
:

esse voluit, quia videlicet eleorum sparsa captivi- quorumin poena vel antepcenam confessionem Deus
tas,etcaplivacum ejus ipsorum Scripturaperhibent accipit,etidcirco post eamdem poenam temporalem,
testlmonium,quod hic Iraler ipsorum quem occide- non illis aeternara superadjicit ut,verbi gratia, la-
runt justus erat, et nibil horum
quae praedicamus troni illi qui in cruce confessus est.non injusteDo-
Cdes Christianaconfinxit. Itaque littera quoque de niinus aperuil paradisum,quia non vindicabit Deus
hoc negotio manifeste agit, nec ininus evidenter bis in idipsum. Non alter latro, de temporali ad
istum quamillun; peiculilCain,quianecitavagusaut ffiternum transveclussupplicium.De quo etiam recte
 :m DE TniNITATK ET OPRRIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN OEN. LIB. IV.
334
ilicaa, quia nec in illo vindicavit Dous bis in !d- A """9 Hoo orqoaeplcnarius, otsnptungosimuasppti-
nam esse '""
una ••-'•' ---.---
'
ipsiim, viudiclu bene dicilur, (|ua; hic mu3iliirorunt,qiindsoptonfiriusinooinpo8itus,anpor
inccopta porricilur in sornprtcrnum. Igilur, (|uia nco liiio inspliibilis : snpluagjsirnus septirnus vero -:om -
illud pr,i!scn3 litlcru diit iritelllgi,quod Cuin troiruilo
positusacpr^rhucmaKissoiubilishabelur.Namscp-
corpore viierit ; illud tiinion vidcndiim, (juod multo tenariumprffiterunilHtcra.nullusmetiturnumcru»:
aliter secundurii llebraicain veritatom dictum est soptuagesirniseptimivero,ct8eptcnariu8,elundena-
Sed omnii qui occiderit Cain, septuplum punietur. rius.mensorfissunt.Nim undecicssoptcin.velsepties
CAPUr Vlll undccim.scptuagintuseptcrnpcrficiunt. Cumigitur
De eo quod dictum exi : « Scplie.^ ultio dahilitr de Dous Scd omnis qui occideril Cain, seplujilitm
(licit :

Cain, dc Lamcch vero .'epluaijc.^iieit srpiies. •

piinrctur, insolubilis pcona debet intelligi, et subau-
Quid ergo est, septuplum punietur '.'
Utique sicut diri oportel, nisi pr.-ccedens pccnitentia
solubile, id
liomicida in a;tcrnum punietur, subaudilur, nisi cst, remissibilo pcccatum Ibcerit.
autem dicit Cum
pcBnitentiam cgerit. Quemadmodum ot ubi diotura La.mcc.h, .teplie.'! ultio dahiturde Cain.de Lamech vero,
osl : Onines enim qiti acceperinl glwlium, gladio peri- .?c/»/U'i(7;c.5 5(,Y)<2w,insolubilis vindiota Cain.et solubi-
bunt (Mallh. xxvi), vidolioet illo quem metiiens in svindiclaLameoh dcbetintelligi. Elrectevidelicct
psttlmo dicebat Qiti rcdemisti David servitm tuum, quiaCiinpffinilentiam nonegit.ipseveroLamechpo^'
:
g
de gtadio maligno eripe me {Psal. cxliii). Nempe si nrtentiam egit, quia peccatum suum confitetiir. Et
non subaudieris, nisi pivnitenliam egerinl, sententia notaquod manifostoSoripturacontr.idiciteis quipu-
non stabit. Sed et in ca;tcris ubicunque tale qnid tant peccatum Cain supreina morte delotum,cum
de
scriptum est, verbi gratia in propheta: Aiiimaqiim illotam morluodicH, .^cpliasultiodahiturde Cain f \d
pcccaverit, ipsa morietur{hx,cck. xvui). Vel in Evan- huno locum spcclat illnd quod cum Polrus diceret
gelio Qui dixerit jratri suo, Fatue, reus erit gehcnnce
:
Doraino Domine, quoties peccabit in me jraler meus,
:

i'jnis (Mtitlh. v), subaudiri oportet, nisi pxnttentiam et diinittam ei, usque septiesl (Matih. viii) ille quia
j/ertV,alioquinsermo secundura fidem non proccdit. oiuiiia secundum Scriptura loquitur, respondit ^on :

Ita ergo et hic, cum dicitur : sed omnis qui occideril dico libi usque septie^, scd usque scptuagies seplies
Cain, septuplum punietur, id quodjam dictum cst (Ihid.) usque septies naraque peccare, est inces-
:

subaudiri, el aiternani punilionem oportel inlelligi. santer et insolubiliter id est absque pcenitenlia ppc-
Septenario naraque numero significatur universitas care sicut Cain soptuagies septies vero peccare
:

non solum apud ecclcsiasticos, sed etiara apud gen- cst, peccatum quidcmadmittere.etppr pojnitentiara
tiles philosophos. Itaque septulum, id est, plena et illud solvere, quod fecit Laraech. Cstcrum quod
consummata vindiclapunietur.subauditur, nisipo;- apud Lucam dicit idera Dominag Et siseptiesindie :

nitentiani egerit. Constat auteiu quod is qui occidit ^

peccavcrit frater iuus in ie, et septies in dieconversus
Cain, scilicet Lamech, poenitudinem gessit. Dixit fuerit ad te dicens Poenitet me, dimitte illi (Luc
:

enim uxoribus suis Adce el Sellce Aitilite sermonem :

xvii), de propriis injuriis accipiendura estquasse-
meum, uxores Lamech, auditc sermonem meum, guo- pties,id eslquotic^ admittuntur, dimitteredebcmus
iiiam ocrid' viruin in vulniis mcum, et alolesceiitulum ne audiamus illud a Doraino Serve nequam, omne :

in livorem meum. Proinde el multo aliter de poena dehiium dimisi libi, qunninm rognsti tne. Nonne ergo
sua continuo pronuntiavit, dicens :S(!/)/!>5 u//w da- oportuit et te misereri, conservi tui? (Matth. xviii,)
bitur de Cain, de Lamech. vero sepluagesies septies. Nam de hisquaein Ueum adinittuntur, illud intellii;i
Dixerat Dominus: Qui occiderit,septupluni puniei ur, oporlet, quod de Matlhaei Evangelio praedictum cst,
hicautemquiocoiderit, AxcM septuagesie\ septiesullio et illud quod idem Lucas ante hsc dixerat Sipee- :

dabitur. Videtur quidem secundum 6S quantitatem caveril jraler tuus, increpa illum. Et si paenitentiam
numeri plus esse, septuagesies septies ultio dahitur, egerit, dimitte illi.
qu&m septuplum pttnietur; sed profectominusest.Non
enim quantitas utriusquenumeri,sed naturahic at- CAPUT IX.

tendenda est: elquidem tamseptenarius, quara sep-

Cur Dominus Cain in signum posuerit ut non ctim
tuagesinuis septimus nuraerus imparesl. Sed non D interficerel omnis qui invenisset eum, cum in lege
omnium imparium numerorum eadem natura est. dicnt « Cognalus occisi, stalim ut invenerit ho-
:

Imparium namque alii simplices vel incompositi, micidam, jugulabil ».

alii compositi, alii sunt medii. De compositis et in- Posuitque Dominus Cain in signum, ut non inter-
compositis, tantum nunc ad rem pertinet. Incom- (iccrel eum omnis qui invenisset eum eg^essusque est :

positus,impar numerus dicituris cujus nulla pars C(ii« afacie Domini, et hahitavit in terra profugus ad
praeter unitateminvenitur, ut sunt ternarius, qui- orienlalem plagam Eden : et reliqua. Dicat aliquis :

nariua, undenarius.et caeteri lales, quorum praster Iii idem Dominus Deus, dioens: Si
lege jubet hic
unitatem, nullusmensornumerus invenitur. Com- per odium quisquam hominem impulerit, vel jecerit
positus veronuraerus dicituris queraalius prster qiiippiam in eum per insidiai. aul cum esset inimicus
unitatem numerus metitur, ut sunt novenarius, manu percusserit, et mortuus fuerit, percu.^^sor homi-
quindenarius, et cum unitale vicenarius. Nam cidiireus erit. Cognalus occisistalim ut invenerit e<nn,
novem: quinquies lerni, sive ter quin-
ter terni, (Num. xxxv). Cum ergo Cain.non qualem-
jttgulahit
que,quindecim:seplic5 lres,sive terseptem,viginti cunque hominem.sed fralrem 8uum uterinumper-
335 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 336

odium occiderit, et cumesset inimious, manu per- A magis cum persemetipsum Deushoc agit,sapientia3
cusserit, et ille mortuus sit, cur idem Deus lanto- debet ascribi, et reus habendus erat, qui hujusmodi

pere vetuit, ne ille jugularetur, dicens Onnisqui :

cdictum ejus temeravit ? Sed confessus est boc vul-
eccideril Cciin, septuplutn punietur : insuper el in si- nus suum, ac livorem animae suae recognovit. dicen-
gnum posuit eum Domiuus, ut non interficeret eum doiQuiaoccidi virum in vulnus meum,et adolescen-
omnis qui eum invenisset? Ad boc breviter dicen- tulum ia livorem meum, et idcirco, sicut jam dictura
est, peccatum ejussub remissionisnumero positum
dum: Lex illa valet jure propinquitatis. Cognato
est. Sciendum autem virum ipsum Cain, adolescen-
enim conceditur, ut jugulet euin, qui perodiumoc-
cidit.Sed quis occidere posset Cain jure propinqui- tulum autem ductorem ejus frustra a quibusdam
iDtelligi, cum unus iiJemqueCain vir pariteret ado-
tatis ?Quis enim propinquior quam Abel huic esse
poluit? Abel filios non genuit, propinquos nullos lescentulus recte possit accipi, vir, scilicet, per asta-

habuit, nisi propinquos Cain, el in hoc quoque tem^ adolescentulus autem per ejus stabilitatem.
Domino nostro fuitsimilis, qui traditus Pontio Pi- CAPUT X.
lato praesidi, dixit Hegnum mcum non est de hoc
:
Quoii prima terrenarum civitatum causa homicidium

mundo. Si de hoc mundo fuissel regnum meum, mi- sit.

nisiri utique mei decertarenl ul non iraderer Judxis, Notandum tandem quod prima terrenarum civita-
p
tiuncautem regnum meumnonesl hinc{Joan.xvm). tum causa homicidiura sit. Nam quia Cain fratrem
Jgilur sicut jus legale est quod posteaDominusDeus suura occiderat, et ob hoc omnibus odiosus, vagus-

n.andavit, vel concessit, ut percussorem jugularet que et profugus super terram erat, idcirco civita-
cognatusoccisi,sic jus nalurale est, quo Cain vetuit tem qua tutaretur cedificavit, egressus, id est pro-
occidi ab homine, quia videlicet cum non superes- feclus a facie Domini, nec habens sortem in civilate
sent cognali, causa ejus qui occiderat ad hominum ejus ccelesti. Isque primogenitum suura vocavit
neminem perlinuit,sedadDominumDeum Lamech : Enoch, quod interpretatur dedicalio, et ex ejusno-
ipse qui illum occidit, magis ad Cain, quam ad Abel mine condilam civitatem nuucupavit. Hunc imitan-
pertinuit, quippe qui ab illo descendit sesto genera- tur omnes qui festinant ad ftstivitatem terrenae fe-
tionis loco. Siquidem Cain genuil Enoch, Enoch gc- licilatis, necfuturam exspectant dedicationem regni
nuit Irad, Irad genuil Maviael, Maviael genuil Ma- Filii Dei. Et idcirco quemadmodum ille septimam

ihusael, Malhusael genuitLamech.Beae ergo posuit generationem non vidit, se.xtus enim ab ipso La-
Dominus Cain in signum, ut non eum interficerel mech illura occidit, cura illa longaevitate aliqui octa-
omnis qui invenisset eum. Ubi nolandum quod non vam quoque generationem videre potuerint. Verbi
dictum sit Et posuit Dominus sigiium in Cain, ut
: gratia.' Seth, qui Malhusalem jam supra quamcen-
verbi gratia, tremulo corpore viveret, vel cornu in ^ tenarium videre potuit, sic et ipsi non pertingunt
fronte gestaret, vel tale quid, quod non ex auctori- ad sabbatum, id estseptimum diem aeternae requie-
tate Scripturae, sed ex Judaicis fabulis est, sed po- tionis. Unde et illud dictum sapientis Hwreditas :

siiit, inquit, Cain in signum, id cst, quasi signum, ad quam feslinaiur in principio, in novissimis bencdi-
videlicet, ut non auderet aliquis pro ultione
sio clione carebil (Prov. xx). Econtra, in generatione
contingere illum, quomodo nerao debet amovere justorum, qui septimus nascitur Enoch nuncupatur,
regis vel imperatoris signum. De quo placito suo, idemque ambulans cum Deo, noninveniebatur, quia
quisreprehendere posset legis auctorem ante daiam tulil eum Deus. Siquidera justi per Ddein in septima

legem, cum sub lege vivens homo, licet rex pene mundi ceiate dedicatam sibi sperant requiem, et eo-
fecerit idem ? Accessit enim mulier Thecuiles ad rumspes inilludproficiseitur, quod in prffisenti non
regem David, et dixit Heu, mulier vidua ego sum.
: Non enim /iaiemus, inquiunt,
videtur. hic maneniem
Morluus est enim vir meus, et ancills tus erant duo civitaiem, sedfuturam inquirimus (Heb. xiii). Uac
filii.Qui ri.vati sunl adversum se, et percussii aller hactenus de tribus hominibus dicla sunt .4bel, Cain,
alterum, el inierfecit eum. Bt ecce consurgens uni- et Lamech, uno justo, et alio peccatore et impo^ni-
versa cognatio adversus anciUam tuam, dicit : Trade tenle, tertio peccatore quidera sed confitente, qui-
eum, qui percussil jrairem suum (/.' Reg. xiv), etc. U bus divisionibus ex tunc usque hodie universi ho-
Ac deinceps : Recordelur, ait, rex Domini Dei sui; mines distincti sunt. Terlia namque pars, qus est
ut non multipli"entur proximi sanguinis ad ulcis- impoenitentium, sccundum Apocalypsim Joannis,
scendum, el nequaquam intsrficiant filium meum. combustioni deputata est, cum dicit El tertia pars :

63 Qui ait : Virit Dominus, quia non cadct decapil- terrcx camhusta est, et tertia pa^s arborum combusta
lisfHiis tui super lcrram. Qui contradi.cerit tibi: udduc est, at facta est terlia pars maris sanguinis, et tertia

eum ad me, et uilra non addet ut langat te (iliid.). pars navium interiic (Apoc. viii). Justi namque, id
Illud simileesthuic. Ilocmodorex insignum posuit est, doctores irreprehensibiles, auditores quoque,
illum qui occiderat, reumhabituruseum quicunque id est poenitentes salvantur : tertia pars, id est
ex cognatis ulcisceretur sanguinem occisi, veluti impocnitentium congeries comburitur, post
igni
quiregii temerasset signum edicti.sapientcrutique; mortem earnis septupla recipiens pro omnibus
quia ex hujusmodi ultione multiplicautur proximi peccatis suis, sicut de Cain jam mortuo dictum
Eanguinis, etpruinde nemojurereprehendit. Quanto est, seplies ultio de Cain.
337 Dli TUINITATE LT OI'i:iUBUS EJUS lAlHXl XI.II. — I\ GliN. LIB. IV. 338
CAPUT .\1. A sinnuliB progcnies Abrahiim proprias gcnlcs disBe-
Quomodo dictum sil Posuit mihi Deus temen aliud min«verunt,pcrsolum Jacob nepolcm61cju88tirp8
pro Abel, quem ocrilit Citin. t t.inta proccsserit, ul in exitu do .BKyto ad aexcnn-
Mortuo ifritur Abcl, alind principium snmilurhoc 1« miiliapiignatorum numcrati sint.exccptis mulie-
moilo ; Coynovit quoque adliuc .idarn u.rnrem ^uam, ribua ct parvulis {Exod. xii). Non crgo mirum qiiod
et peperil /i/ium, locavitque nom»n ejus Setli,dicens: Cain primogenitus Adaj civitalem aedillcavit, ubi
Posuil mihi Dcus scmen ittiud pro .ibel,quem occidil tanta vivacilate hominum
atavisvel proavis usquo
Cuin. Ab hoc.inquani, principium sumitur texenda- ad pronepotcm abnepotem filios vel usque ad
vcl
rum generationum, per quas derivati sunt patres septimam vel eliam oclavam generationcm nongen-
noslra; fidei, ex quibus Chrislus secundum carnem. tenos aut minus septingrntenos annos viventibus
Proplerquodetcontinuosubditur {C,\.p.y .)llicest li- : puriterquc lilios ac (ilia* generantil)U3,uti non uni
bergeneralionum.\dam,e{c.Elpnu\opo9l yi.ritnutem : civitati, sed pluribus cives sudlcere potuerint.Non
ceiilumlriginlaannis,etgenuitiiliumad similitudinem enim audiendi sunt, qui breves annos,verbi gratia,
ct imaginem suam, vocavilque nomen ejus Selh. Seth raenstruos vel quaternorum mensinm in illa a;tato
autem interpretatur resurrectio sive p'sitio. rcsurre- computari voliint, quia videlicet contra legem in
tio videlicct,quia quoD in Abel occubuerat.in isto ge- n lege Moyses annos non supputavit, sed quales ipse

neratiojustorumquodammodoresurrexitveipositus observandos festis vel sacrificiis csterieque sacris

est (sic), ait : Posuil mihi Deus semel aliud pro .Ihel. ritibus egit, tilcs ot numeravit, scilicet,
annos se-
Curenimgenituramejostantisverborumluminaribus cundiim lunam.communes quidem duodecim men-
Scriplurainsignivit,addendoetiarr,3fnui77ue(i(<Jimi- sium embolismares vero tredecimraensiura.Igilur
:

liludinem et imnginem 5i«jm,scilicet homo rationalis multiplicatis jam hoininibus, videntes, inquit, filii
rationale:!), mortalis mortalera, cum hoc idem de Dei filias hominum, quod essenl pulchrx, acceperunt
csDteris quoscunquegenuitfiliiset filiabus recte dici uxores sibiex omnibus quas elegerant,(i\u Dei [etjtilii

potuerit,nisi quia hunc in capite generationum,ab- hominuro hoc loco dilTerunt,quia filii Dei de gene-
jecto Cain tanquam abortivo, positum voluit agno- ratione Selh, filii autem hominum de generatione
sci ? Proinde annum quoque pairis quo genitus est, suntCain. Quorum talis permistio quam pcrniciosa
bic apposuit, dicendo Vixil autem Adnm centum
: bonis moribus fuerit,ex junioribus facile colligi po-
triginta annis, et genuit Seth.ln hac serie non secun- test, verbi gralia,ex Salomone, qui cura essetfilius
dumprimogenitos.sedsecundunijustos.nativitatura David vel filius Abraham, ac per hoc de filiis Dei,
lerapora vel anni supputantur, manifeste ex apposi- ex eo quodaccepit uxores sibi de liliabus hominum
tione hujus anni centesimi tricesimi coUigitur sicut _ amavit enim inulieres alienigenas multas,jiliamquo-
jam dicium est.Jam gencrat primogenitum Cain ct qne Pharaonis, et Moahitidas, et Ammonililds, Idu-
nondictumest quoto anno ;sed neo posterilatisejus mceas, et Sidonias,et Celh3eas,de gentibus, superqui-
ulla mentio fieret, nisi quia illum quintus de poste- bus di.xil Dominus filiis Israel Non ingrediemini ad :

ris ipsius occidit, scilicet, Lamech. Sic ergo et in eas neque de illis ingredienlur ad vos {lll Reg. ii) :

oaeteris.non secundum primogenitos,sed secundum ex eo, inquam,depravatu3 est, quia avirlerunt cor
merila generationes singulorum hoc modo sancta eius mulieres, ut adoraret deos earum et sBdificarel
eontesuit Scriptura : Adam genuit Seth.Selh genuit fana idolorum. Proinde sapienler, et ante legem,
Enos. Isle nomen Domini, vel quia
ccepil invocare quoB hujusmodi connubia prohibuit, sancti virisibi
secundum nomen suum, quod interpretatur, vir, vel filiis suis prfecaverunt, ut Abraham cum dixit
perfecteDeumcoluerit:velquiacrealoremDeum,cum ad servum seniorem domus suaB,qui preBerat omni-
hoc ipso nomine, quod est Dominus.primusinvoca- bu3 qus habebat Pone manum : tuam super femur
vit. Bnos genuit Cainan, Gainan genuit Mulaledel, meum, ut adjurem le per Dominum Deum cxli et
Malaledel genuit Jared, Jared genuit Enoch,Enoch terrse, ut non accipias uxorem filio meo de filiabus

genuitMathu5alem,MathusalemgenuitLamech,La- Chananxorum, inler quos habito, sed ad terram et

mech genuit Noe.sub quo factam esl diluvium,anno cognalionem meam profictscaris,et inde accipias uxo-
ab Adam millesimo sexcentesimo quinto. D rem filio meo Isaac (Gen. xxiv). Sed ei Rebecca
CAPUT XII. dixit : Si acceperit filius meusJacob uxorem de slirpe
Quid sil quod,multiplicatis hominibus, filii Dei filias hujus terrx nolo vivere {fien. xxvi). Claret igitur,
hominum acceperunt uxores sibi. malum non parvum fuisse filiis Dei, ^«la videntes
C.1P. VI. Cumque Citpissent homines multiplicari filiashominum, quodcssent pulchrx acceperwtt , sibt
super terram ; et reliqua. Mulliplicitas hominum uxores ex omnibus quas elegerant.
quanta fieri potuerif, vel unius state
hominis illius C.APUT XIII.
noa polest.quippecum ex uno Abram,
aevi.aestimari Quid sil quod dictum esl : « Non permanebil spiritus
sterilem, usque ad senectam habente conjugem,per meus in hominibus in xternum, eruntgue dies
annos fere quadringentos et non multo plures.tanta ejus centum viyinli anni. »
multitudo succreverit, ut, excepta progenie Esau, Dixilque Deus .Vo« permanehil spiritus meus in
:

imo exceptis progeniebus concubinarum, quas hominibus in xternum quia caro sunt, eruntque dies
Abraham ex .AgaretCelhura suscepit, quorumpene iliiuscentumvigintiannorum.OWmmYLthTiBOsicscTi-
 : :

339 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 340

ptum esse putabatur : Non judicabit spirilus nieui A dentes autemrecte dicuDtur,hi est superbi,quicun-
Iwtnines islos in a7ernum. Et hic erat sensus : Quia que potentes a saculo sunt vel viri famosi. Nam
fragiiis est in homine condit,io,nun eos ad aeternos hoc ipsum superbire cadere est.juxla illud in psal-
Eervabo cruciatus.sed hic illis restituam quod me- mo Vos autem sicut homines moriemini, et sicut
:

rentur, siquidem de eo quod scriptum est : Non unus de principibus cadetis {l'sal. viii). Alias auiem
vindicubd Deus bis in ipsum, magai et illustres viri si pro magnitudine statur* gigantes placet hic acci-
ut supra jam dictum est, diversa senseruut. Nunc pi, nunquid commistio liliorum Dei et filiarum ho-
autem sic secundum Hebraicam veritatemlegimus: minumaliam naturam fecit,ut nascerenturhomines
Non permanebic Spirilus tneus in hominibus in xler- mirandaj proceritalis? Ergogigantes.id estsuperbi,
num quia caro sunl. Et esl sensus Ecce homines . videlicet ex eo superbienles, quod essenl ulraque
omnes caro sunt, etomnes carnem sequendo viara gente generosi, scilicet, tam secundum Seth,quam
suam corruperunt. Nonne ergo pro re dixit Ecce : secundum Cain.Inde etiam Absalon maieriam ha-
Adam quasi unus ex nobis jaclus est. Nunc ergo vi- buit superbiendi,quod sanguis suus esset derivatus
dele ne forte miitat miinum suam, et sumat etiam de ex duobus rc-gnis.Maler enim ejiis Maacha filia fuit

liyno vita;, et comedat et vivat in xlernum,et dimisit Toloma:i regis Ccssur. Sed et Isniael,quamvis esset
eum de paradiso voluptatis ? Quid enim futurum r. notbus, id est humano genere impar, tamen quia
erat, si viveret homo in ffiternuin, cum certistiiiie consanguinilatemtrabebatduabusex genibus.quippe
moriturus, et quotidie moriens, etiam nunc cur- 65 qui paterno genere Hebraeus.materno autem ge-
ruperitomnino viam suam ? Igitur sicut tunc pro- nere erat ^gyptius,potens skcuIo fuit,vir famosus,
videns dixi, sic et nunc confirmata sententia dico, id est homo ferus {Gen. xvi) sive superbus.
quia spiritus meus, id est, spriritus a me ad ima- CAPUT XV.
ginem meam factus,non permanebit in hominibus De eo quod dicium est, « pcenituiteum quod hominem
in a;ternum, quia cum deberent esse spiriluales fecisset super terram. »

homines, caro sunt, solaque quas carnis sunt, \idens aulem Dominus quod mulla malitia homi-
sapiunl. Adeo in sententia perdurabo,ut non modo num esset in lerra, itcuncta cogitalio cordis intenta
non vivat homo in a;ternum, verum etiam bre- esset ad malum omnt temporc ^pcrniluit eum quod ho-
vius vivendi tempus,et paucioressinl anni singulo- niiiieni fecisset in terra. Et praacavens in futuium, et

ruin. El erunt, inquit, dies ccntum vigiiJi annorum. tactus dulore cordis inlrinsecus : Delebo, inquit,/wwi-
Alii quidem paulo plures,alii paulo pauciores,post nem quem creavi a facie terrx, ab homine usque ad
diluvium vixerunt annos, ut Jacob, qui centum et animanlia, a repttli usque ad volucres cceli. Peenitct
qucidragintaseptem.ut Josephjqiii centum eldeceiE enim me fecisse eos. Laborat hic sermo divinus, et
vixit annos,Ecd ejus qui h«cscribit,scilicetMoyses, ^ quasi in versanda nimiae magnitudinis mole pene
dies fuere centum et viginti annorum. Sic enim de coufringitur, dum illud inlellectui nostro planum
eo scriptuin est : Moijses centum et viginli aiinorum fitcere irilendit quod satis esplicare nullus sernio
erat,quando morluus est (Z>t«/.xxxiv).Miroqueacpene sufticit,videlicetquomodo Ueus sine inotu sasviatet
ineffabili modovir mitissimus super omneshomines sine crudelitate occidat,quomodo salva pietate ul-
qui niorabantur in terra,seipsum inillitcongeriemo- tiouem, et cum tranquilitate agat vel habeat furo-
rientium,acpropter corruptionemvita; suffipauciore rem. Paeniiuit enim, inquit, quod hominem fecisxet
tempore vivcntium opportuneet importuneingerit, in terra, et precavens in futurum, et taclus dolore
quodammodo deQens,quod illicsecundum Deiprae- cordis inlrinsecus Delebo, inquit, hominem, pxnilel
:

scientiam percussus ipse fuerit, ut moriturus non enim me fticisse hominem. Qui per prophetam suum
saltem temporaMathusalae implere posset,quatenu8 diclurus erat : Sic pariuriens loquar {Isa. xlii), uti-

ingredialur terr im repromissionis.sed sint diesfui que jam parturienslocutusest.Namquemadmodura

pauci id est anni tantumcentum et viginli.Aliter parturiens illud concepit non sine sensu doloris
Sed erunt dies eoruin centum et viginti anni,hocest einittit, et tamen doloremavull quam non emittere
habebunt centum et viginti annos ad agendum poe- quod concepit sic Deus non sine sensu pietatis
:

nilentiam.Quia vero pcenitentiam agerc conlem- D prolert senteutiam judicii, et lamen, victa pietate,
pserunt, noluit Deustempus exspectare decrelum, miserias malorum mavult videre quain non proferre
sed viginliannorum spatiisampulatis induxitdilu- quod justitia dictante concepit. Quare ? Quiavideli-
vium anno centesimo agendaepoenitentieedestinato. cetutilius est.iuorbo ferramentumaltiusimprimere
Hkc antiquior sententia est. quam palpando putredinem fovere.Itaquequodpce-
CAPUT XIV. hominem fecisset in terra, et
nituisse dicitur,quod
Dc eo quod dictum est : « Gigantes aulem erant tactus esse dolore cordis intrinsecus, pietatis est
super terram. » quod aulem nonvictuseodem dolore,inquil Delebo :

Gigantes aute.n erant super lerram in illis diebus. hominem quem creavi a facie terrse severi judicii
Postquam enim ingressi sunt filii Dciad fitias homi- vel severitatisjudiciariaeestillud edictum,postquam
num, illxque gcnuerunl, isti sunt potentes o szculo dictum sit, Poenitel me fecisse eos, ne edici potest
viri famosi. Pro gigantibus alii cadentes, alii vio- quaic gravissimae dictum sit.Tale quidetalibidicit:
lentos iranstulere, ex Hebraeo interpretantes. Ca- Pxnilet enim me quod conttituerim Saul regem super
341 UE TRINITATE ET ('l>i;»!Dl'S IMUS I.IDRI XI 11. — IN GEN. LIB. IV. 312

hrael (/ lieg. xv).Sane hujusmodi dictum, non im- A inhoclali cnlaolyemo prirng iravil. Et primum ipBO
pa?9ibili9 llei mulnbilitalpm. 80il lixam fijua imiicat Noe oumdem inodintorein Dci nt hominum, tam no-
senlenliam, ad prioris facti (icslrurlioncm vel valdo mine qiiam opcre signavit. Nomiiie vidclicot, quia
necessariam melioralionnm ejusdem. noinen ipsum, quod est Noe, interpretalurre^ujM.
C.\PUT XVI. Roquies aiitcni nostra vera est ipse, qui dicil:ro(-
De Noe et causa dituvii, ct quod triforme sif judicium liicjugum mrum super vos, el discite a tne quia mi-
Dei. tis sumet liumilis cordcet invenielis requiem anima-
Noe vero invenit gratiam coram Deo. Ita sunt gf- bus vcslri^. {>lallh. xi). Opcre autcm quomodo
r.erationes Noe. t^oe vir justus atque perfectus fuil, Ghristum signifieavcrit, deinceps plenius diccndum
cum Den ambulavit, et gcnuit trcs filins, Sem,Cliam, erit. 1^'itur non absque divino prssagio, vocavit
cl Japtiet, ctc. Mapn.T virtulis tostiinnnium pst huic illum paler Noo dicens: Isle consolabitur, vel ro-
viro, in tintaplcniliuiine peceitorum cum Deo am- quiosccrc nns rncicl ah operihui noslris .n terrarui
bulnssp, mapni mprill prreconium illi est, in tanta vinledixit Dominus.
plenitudine sive multitudine coeleslis ir» gratiam C4PUTXVII.
invenisse, eo quod jiistus atque perfcctus fuerit in Quam requiem nomine suo signifxcet Noe, et de
illis talibus tanquam cnrriiptis gfneralionibus suis: arca, et de mijsterio arcx.
p
magnum omninonej!otium,quod in mundo universo QuiTB autem est requies vel consolatio, qua conso-
diluviuna inducitur, et in primis tanti hujus facti latur nos iste verus Noe, scilicet Filius Dei, nisi

intentio merito vel utilitas qua>ritur. Quid enim in peccaloruin remissio quam in baptismo suo nobis
hoc maxime intendit Dejs ? Hoc scilicet, ut scirent tribuit, sccunduni sin)ilitudinem illius qui per fidem
ventura siecula quantum ille peccatis adversetur. suam paucas animasseoura reserva-
in illo diluvio

Denique sio totum raunduin quasi homincm unura vit. Illud naraque diluviuui baptismatis figuram

susceperaterudiendum.Scimus autemquod homini, fuisso Petrus quoque apostolus teslatur, cuin dicit :

dum adhuc puer est, agendum sit, qnod timealne, Qui incrcduli fuerant aliquando, quando, exspecta-
dimissus suae voluntati,prsceps et infraenis in ma- batui Dei patientia in diebus Noe, cum fabricaretur
lum (ad quod prona est huniana natura semper) se- arca in qua pauci, idest,octo est,animse salvx tactx
curo collo ruat : Pdrcu/f, inquit Scriptura, filium suiit per aquam. Quod et nos nunc similis formx
tuum virga, cl liherabis animam cjus a morle {Prov. salcos facit baptisma (I Petr. iii), et reliqua. Itaque
xxiii). Recte igilur e'. uliliter ut sapientiam Dci diluviunn baplisma : hi qui in diluvio perierunt,
decuit, petulantem atque in carneet sanguine lasci- peccata nostra 66 qua; in baptismate delcntur,
vientemmundumrecentem,tanquarastultumpueru-
..^,.^..... ... ^.. ^..., V ^,.....^ prssignavenint.
r o ,
- hoc modo mystice
Et -J prophetia
r--r
lum corripuit, tali percutiens verljcre quod tota sua ^ completur, dicentis: hte consolahitur vel requies
aetatenon queatoblivisci.Historiamomnes novimus, cere nos faciet ab operibus nostris. Unus er.at Noe,
mysteria requiramus. Primo sciendum triforme et in illo unum salvatum esl semen ad recuperatio-

unius Trinitatis esse judicium. Primum videlicel, nem orbis terrarum, quia videlicet unus est Chri-
quo diabolus de ccelo dejectus': et ultimum quo stus, in quo nostra salus, et non est in aliquo alio
idem in (ine saeculi cum angelissuis, et malis ho- salus nec enim nomen sub ccelo datum est ho- :

minibus in ignem aeternum est raitlendus medium minihus, in quo oporleat nos salvos fieri {.\ct. iv).
:

hoc, quo diluvium mundo inducitur. De quo nec Arca vero quia sanctam significavit Ecclesiam, quae
ilud praetereundum, qui sicut tempore vel ordine, utiqueeshorainibusconsistit,ipsaquoquesecundum
sic et qualitate medium est. Etenim primoquidem quamdam similitudinem fieri jussa est humani cor-
etultimo soli reprobi feriuntur, ctsoli electi reser- poris, videlicet ul haberet trecentos cubitos longi-
vantur: isto autem nec soli electi reservanlur, nec tudinis,quinquagintalatitudinis,trigintaaltitudinis.
soli reprobi sulTocantur. Credendum quippc est, Ita longitudinis mensura sesies latitudinem decies
aliquos hoc diluvio periisse, quorum eodem periculo altitudinem mensuram continebat. Sic nempe cor-
mortis peccatura deletum sit, juxta quod scriptum pus hominis prostrati vel resupinati, in longitudine
est : Non enim vindicabit Deus bis in idipsum, ple- D sexies latitudinem, decies suimet continet altitudi-
rosque autem ex eis, utpote impios, ab illo tempo- nem. Porroipsa arca antiquam significat omnium
rali aquarum diluvio, ad Eternum transisse incen- electorum Ecclesiam; litrna levigata, id est bitu-
dium, juxla quod idem scriptum est ; Ignis suc- raine lita, viros sanctos, patriarchas atque prophe-
census est in furore meo, et ardebit usque ad inferni las, quorum ex Qde tenacissimum compacla est
novissima De hisautem qui superfuerunt,
[Jcr. xv). eidem Ecclesia, significant. Bitumen namque cst

tam magna gratia Dei reservati, cum Ires tantum- ferventissimum tenacissimum gluten, quod et
et

modo filii Noe fuerint, unus reprobus exstitit,et in asphaltum dicitur,ab Asphaltite lacu.Tenacissimam
omnibus maximn reproborum sylva succrevit. Hoc ergo in fide concordiam significat sanctorum. Et
ergo judicium proprie persotam praedicat Filii Dei, hanc arcam noster Noe, scilioel Christus Dei Fi-
qui solus naturam nostram suscipiendo divinitatis lius, antequam in huuc mundum veniret fabricavit,

auae fortitudinem noslrae humanitalis conditione testante Paulo cum dicit : Qui /idelis est ei, quifecit

temperavit, et antequam veniretopus sui aJventus itlum, sic-ut et Moyses in omni domo illius. Amphoris

I
 :

343 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 344

enim gloria iste prs Moyse dignus habiius est, quanio ^ lantoinpaucioribu8invenitur:qui ordo, quiaunum
ampliorem habet honorem domus qui fabricavit il- quod est necessarium liberius exsequitur, pulchro
lam. Et Moyses quidem fidelis eral in ioia domo ejus uno summitatis cubito designatur dignitusejus. In
tnnquam famulus in tesiimonium eorum quie dicenda hujusmodiordinibusmysticecompleturmanifeslius
erant, Ch'islus vero ianquam filius in domo sua, qns quod dictum est, ca:nacula el lristega,iA est, trica-
domus sumus nos {Uebr. lu). Itaque arca sicut jam merata in arca facies. Nec vero cuiquam incredi-
diclum antiquam Ecclesiam Noe, qui et illam
est, bile videatur, tanl» capacitatis arcam de lignisbi-

rodificavit et in illam introivit Christum Dei Filium, tuminatis possefieri: cum delapidibus caementatis,
qui eamdem Ecclesiam et tanquam Deus de electis civilatesimmensas constetexslrui, pra?sertim cum
suis condidit, et tanquam homo sub legem ejus in- non in uno aul duobus, sed totis centum annis,opus
troivit; septem vero animee quee eum illo ingre- peractum sit. Praeterea, ne depaucitatc cubitorum
diuntur, primilivam Evangelics gratiaa electionem causeris, habent gcometrs cubitos majores, ita ut
significanl, scilicel, apostolos omnesqueChristi di- unus illorura sexcontineat cubitos communes. Et
Ecipulos, qui cum illo ambulaverunt. Etab illo mis- Moyses, qui eruditus erat omni sapientia /Egyptio-
sum de rcelo snnctum septiformem Spiritum acce- rum, utique cubitos computasse geometricales cre-
perunt; animantia landem mundainimmunda,mul- g dendus est. Quod si ita est, aestimari non potest
titudinem figurant eleclorum, quos tam da Judaeis quantfe capacitatis arca illa fuerit, tot cuLitis tam
quara dc gentibus venientes illi, Spiritu Christiju- magnis,in longitudinem, latitudinem, altitudinem-
bente, susceperunt. Quod ex alio Scripturce loco que porrectis, ut non generuiti animantia bina et
manifestiusJiquet.Sic enim in Actibus apostolorum bina, septena et septena, sufllcieulibus spaliis ex-
legimus, quia cum esuriret ^Petrus et veltet gusiare, plicare quiverit.Quod t.-mdem estostium in latere
cecidit super eum meniis excessus, et vidit ccelum
'

hujus arca deorsum positum? Utiiiue salutare Ba-

operlum, et descendens vas quoddam, tetut linieum ptismi Ghristi sacramentum, quod de patefacto ejus
magnum, qualuer iniiiis submitii de ccelo in terram, latere manavit, sine quo Iicolesiara ingredi vel a
in quo erani cmnia quadrupedia el serpentia terrw peccalissuis nemo potest eximi.
el votatilia cceli. Et facta est vox eum : Surge, CAPUT XIX.
Petre, occide et manduca [Act. z). Et iterum :
Quanto tenjpore, dum fabricaretur arca, exspectau^rit
Qux Deus puri/icauit, iu ne communc dUf/is. Hoc Dei Ipatientia,
viso, ille instructuscontinuo venieDtibus ad se gen- (Cap. \ll).)EralqueNoesexcentorumannorum,quan-
tibus quid intellexissel,aperuit,intercaeleiadicens dc diluviiagux inundaverunt super lerram. Exinde
Sed mihi ostendit Deus neminem communem aut im- P colligiturquandiu exspectaverit eosDeusad poeni-
mundum dici hominem. Ac deinceps In
tentiam, secundura Petrum apostolum in Epistola
veritate :

comperi, quia non est personarum acceptor Deus, sed sua dicenlem : Qui increduli fuerunt aliquando in

in omni genie, qui iimet Deum el opeiatur jusliiinm, diebus cum fabricarciur arca (/ Pet. iii). Deni-
!\'oe

accepius
itli (ibid.). I^itur et hic ubi tam de
mundis que Noe cum quingentorum esselannorum, prscepit
quamdeimmundisanimantibusmasculuset femina Deus dicens Fac libi arcam. Sexcentorum aulem
:

inarcam jubentur admitti, jam illud Deus prassi- eratannorum,quandoinuiidantibusaquisingressu3

gnavit, quodpostea Petroostendit, scilicet, nullum est in eam. Igitur circiter annos centum increduli

genus hominum a gratia Dei rejici, sed Creatori fuerunt,pr<Edicanteillispublica arca; fabricatura, et
omnium acceptam fore fidem vel conversionem tanto tempore exspectavil eos Dei patientia: Ipsi

cunctorum. Et notandum, quod eorum, scilicet, aulem secundum duriliewi suam et cor impcBnilens

animantium admissio, quater in hac lectione repe- thesauriiaverunt sibi iram in die irx [Rom. ii). El

litur,utvideliceta quatuorpartibus mundi collectio facia esl, inquit, pluvia super lerram quadraginta
futura praesignetur. diebus, ei quadraginta noclibus. Quadraginlii diebus

CAPUT XVIII. et quadraginta 67 noctibus, omne quod ab incar-

De mnnsiunculis et tchemate ejusdem arcic. natione vel passione Domini residuum est, signatur
Unnsiunculas, inquit, in urca facies, et in cubito
" sa:culitempus,quobaptismiaquaEinundare,fori3que
consiimmabis summilaietn ejus. Ergo
schemate lali
relictaingredientiuminEcclesiam peccata, obruere
fabricata, Id est inferius trecentis cubitis ampla, et non cessent. Nam sicut in transitu filiorum Israel
deductim ascendendo cum in cubito essetconsum- permare Rubrum, yEgyptiiqui submerguntur, ma-
mala, ubi sinus altior, illic angustior,
el econtra,
lignos spiritus vel peccata significant, ne impii qui
ubi humilior, amplior. Sic profecto sancta Ec-
illic in diluvio pereunt arca superstite cum paucis, pec-
clesia diversis ordinibus est distincta et quisqua :
cat.i decidentia recte flgurant.
ordo, quanto est arclior,tanto est el celsior.- vel e CAPUT XX.
converso, quanto quisque ordo esl laxior, tanto et llem de diluvio, et quod dictum est : « calaractx
humilior; quanto altior, tanto
angustior ut, verbi : caii aperias sunl. »
gratia, viduitatis propositum, quanto conjugali I\upti sunt, inquit, omnes fonles abyssi, et cata-
proposito castitata arctius, tanto et meritum ejus racix coeli apertas sunt. Quod ail, et cataraclx cceli
altius: cl virginalis propoaiti decus, quanlo altius, apertx sunt, et per hyperbolen accipiendum est, et
315 DB TRINITATE ET OPFIURUS EJTS Linni XI,II. — IN OEN. LIB. IV. 34fi

sic csso diclum, ob insinuaiKiam inuiniiitionis mn- A cum illisidera Dcus.quod Qscciidpnilbiia nobigrectc
gniludinem, qua) lanln luil ut liriiinmciilum i|Uoil sanclus prophelaposl spiriluiii limoris posuitspiri-
Deus in mcdio aquarum.ut divldcrcl aquasnb luiii pietntis (Isaf. xi), quia vidoiicet initium sa-
lecit
aquis, dissipnlum csse vidcrclur sccnndum vuljji pienlix limor Domini (Psal. cx), pietas autem «c-

opinioncin. Diui nus (luidemcalaractascocliocculUs ciindus esl gradus ascensionis, jam charilalcm
pnivocans, qwaj perlecla limorem fnras millnl
ossc vias, per quas dc coclo utiquc acreo pluvia des-
cendil.Vcruni hoc diccndo morpvulgi niagi8,quani (Jnan. iv).

Scriplurarum scnsu loquitur. Neque enira solidum CAPUT XXII.

quid aut durum esl coBlum,ut rcctc possil inteUigi l)e ejusdem Domint, ju.tta quam recordatus
pietatc
esl Noc, sicuC Scriplura dicil el de vcro Noe
cataraclis,id esl lenestris in modum parietis intcr-
;

C/irislo cujus posl ii/uo? Irihulaliones Deus l'itter

cisuni, nuibus aperlis, aqua; fundantur deorsum, rccordatu.1 est, resu.^icitando illum a "'.ortuis ; el
quiv cliiusis cisdemconlincbantur sursum.Alias au- de columlm (juatn emisil, id esl gralia Sj,inttis
tcm si vcre .lolutum putandum csl.pro co quod di- sancti quam dedit.

olum est,f/ cnfnracla' civli aperlx suiit,viiiev\3 quo- (Cap. VIII.) Recordalus autem Dominus yoe,
modo verum quod Psalmista de coeleslibus ca-
sit, cuiictorumque animantium et omnium jumentorum
nendo dicit Staluit ea in fxculum et in sxculum g qnae. eranl cum eo in arca, adduxit spiritum super
:

sceculi, prxceptum posuit, et non prxteribil. Piat. tcrrnm,iel imminutx sunl mju.r.elc.Non pra-tereun-
cxLiii). Quod si quaeras, unde ergo venerunt tantae dumin primis quia quaecunquelangit piusafTectus
moles aquarura, qua; cuncta operuerunt, ita ut incognitum non habet muitum fuisse quud Noe vir
quindecim cubilisessentallioressuper raontesquos justus atque perfectus, in tali tempestate, passus
0|icrueranl ? l^aciiis patel responsio, quia videlicct est. Nam, uttaceam quod arca illa per totum an-
inde venerunt quo abierant dicenie Deo Congrc- num tempestuosus iili et in^iuielus carcer exstitit,
:

gentur aqux quxsub firmamcnto sunt in locumunum, tunc namque maxime sUlil spiritus procellx cl cxal-
et appareal arida (Gen. i). Conslat cnim quia jani tuti sunl fluctus ejus, atque ascendendo usque
ad
factum fuerat firmaraentum, dividens aquas ab cwlos, et descendendo usque ad obyssos, anima
aquis,ellanta?sub firmamentoremanseruntuletiam eorum in malis labescebal [Psal. cvi) ut, inquam, ;

lunc nusquam parerel arida. Unde Psalniista cum hoc taceam, non vere justus aut perteclus Noe
disisset,7iii fundasti ierramsuperstabililatem suam, fuisset.si in illa multiludine communis hominum
non inclinabilur in sscuium sxculi (Psal. ciii),con- miseria; de propria sua ridere potuisset,salute
linuo, utsciasDecmontiumcacuraina abaquis emi- prffiserlim cura de impassibili Deodicere Scriptura
n\i\sse. super monles,\m{\i\i: slabunt aqux,ab incre- „ non dubitaverit, quia tunc temporis dolore cordis
. _.
' 1 ,__•!
• ..
I t j i_..^
.
• .• . ._., . r .,.^L';..l«r.in...Ii/.^,.altnDQt
. i
cU (Gen.vi).Fidenler
.
dicere liceat,
pationt lua /ugient, a voce tonilrui tui formidubunt intrinsecus tactus
[ibid.], futurum tempus ponens pro prsterito, quod quia non Jeremias pro incendio civitatis, velcapti-
solecismum grammatici appellant. Item si quseras vatione genlilis, quam vidit, tol in animo cru-
quo, data requie, recesserint"? Notum est, secun- ces pertulit, nec tot contumeliaa vel lerrores

dura Ecclesiaslen,^quodomnesaquiEatque torrentes audivit, venlurum praedicendo Babylonicura exer-

per occullas venas ad malricem revertanturabyssi citum quod iste audisset, nisi quia non minor
(Eccle. i). erat illis qui tunc temporis erant a sxculo poten-
CAPUT XXI. tes viri el famosi (tbid.). Ilaque et si nulla in cor-

De timore Domini, et quod vere Dominus secundum pore, magna taraen in animo passione iluctuavil,

hxc acta limendus sil. et in congruit vox illa capitis sui

eo masime illi
Quae hactenusdictasunl.ex quosuper prsevarica- dicentis in Propheta secundiim veritatem suee pas-
torem hominem agi cosptum est judicium.fere om- sionis Salvum me jac, Deus, quoniam intraverunt
:

nia timoris piena sunt,ctes eis palam fit omni crea- aqux usque ad aniinam, meam. ln^.rus sum in limo

turae quod vere Deus, justa Psalmistara, terribilis profundi,et non esl substantia. Veni in altitudinem

in consiliis sit super filios hominum (Psal. lxv). maris, el tempeslas demersit me (P^al. lxviii). Nam
Unde hoc ipsura nomen, quod est Deus, Graeca
et et illae aquae, quibus tunc peccatores delyti sunt.
etymologia accessit. Grasce namqiie theos, Latine quodammodo vcraciter usque adanimam illiusin-

dicitur timor, et exinde creator noster dicitur Deus, troierunt, et islffiaquae baplitmi,quibus nunc pcc-
quod vere sit timendus. Undeest illud dictura Sa- cata nostra delentur, pene cum ipsa Domini Jesu
pienlis ; Fi7i, 7ioli esse .^(>ic inetu,neque adjicias pec- anima de corpore ejus exierunl. Igitur in eo quod
catum super peccatum, et dicas : Hiseralio Dei recordatus Dominus Noe, cunctorumque animan-
tiu7n et 07nnium jumeiilorum qus erant cum
magna esl, muitiludinis peccatortim meortim miscri- eo in

bilitr. Misericordia enim e' ira ab illo cito proximanl, arca, adduxil spiritum super lerram, et iwminulx
et in peccatores respicit ira illius (Eccle. v). Nuno sunl aqux,el quod Noe post diutinam esspeclatio-
denium accedendum nobis est inlus,idestad ipsum nem emisit corvum, qui non reversus esl ad eum,
Noe el uxorem ejus, et filios ejus, et usores filio- emisit quoque columbam qucB primo et secundo
rum ejus, et, ab hoc eodem secunds aetatis mundi reversa est, tertia autem emissa, non est reversa :
initiOjConsiderandum, ex hia quae dixit, quod fecit magnum quldem et pulchrumesl pietatis opu8,8ed
 347 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 348

maximumeS atque pulcherrinium est,quod in eo A donorum terti», remuneratio in

: resurrectione
myslice praesignatur. Recordatus est enim Deus mortuorum. Tertio, nerape ipse, qui capul est Ec-
PaterCliristi Filii sui, postqiiam intraverunt aquiE clesia;, Christus, unctus est; prirao, quando de

usque ad animam ejus.postquam tribulationes mor- Spiritu sancto conceptus est secundo, quando :

lispertransierunt animam.ejus, cum teneretur in super eum ad Jordanem Spiritus sanctus in specie
sepulcro conclusus el addiixU Spiritum siiper ter-
: columbae descendit tertio, quando resurrexit a
;

ram, Spirilum, inquam, id est, reducem vitam ad- mortuis.In cujus figura David,qul tam Chrisli quam
duxit super terram examini corporis, suscitavil Ecclesiae typum gessit, tertio in regemunctus est.
enim illum a mortuis. Sed et super omnem terram, Primo Tidelicet, quando unctus est a Samuele
per unius resurrectionem adduxit Deus spiritum, (/ Reg. xvi) in domo patris sui. Secundo, quando
dedil enim ex tunc liominibus Spiritum sanctum in unctus est in Hebron super Judam solum (// Reg.ii).
reniissionem peccatorum, qui ita nebulas cordium Tertio, quando unclus est super Israel universum
dissipat, tentationumque Quctus exsiccat,quomodo (// Reg.y). Igitur prima emissio columbas ipsa est
ille spiritus quem tuncDeus super terram adduxit, remissio peccatorum, quam verus Noe, id est re-
humidumliiictenus,rrigidumqueacremcalefaciendo, quies nostraChristus,postresurreotionemsuamcon-
aquas imminuit, et utque ad siccum paulatim eli- g festim emisit, insuftlans et dicens : Accipite Spiri-
minavit. Nam spiritum hic juxta litteram calidum tum fanctum, quorum peccata remiseritis, remitlun-
ventum, vel etiam ipsum solem,qui hactenus sub tur eis et quorum relinueritis,retenta sunt Joan.xx),
;

densis nubibus latuerat.inteiligimus. Dicit enim de .4t nondum ausi sunt exire ad publicum, et
illi

illo Ecclesiastes : Lustrans universa per circuitum annuntiarehominibustalemgratiam.proplermetum

pergit spiritus, et in circulos suos rcverlilur (Eccle. i). Judaeoruin. Bene ergo de columba illa dictum sit,
Sed dicit veridica Scriptura, quis jam imminulia quiacum non invenissel ubi requiesceret pes ejus,
aquis, jam apparentibus montium cacuminibus, reversum est ad eum in arcam. Aguss enim, inquit
exspectavit Noe dies quadraginta, et tunc dimisit Scriptura.erant super universam terram;\\\s videli-
corvuni, illoquenon redeunle, emisit columbam. cet aquae, qua, juxta Psalmistam [Psal. lxviii), in-
Magnum mysterium, el raagnum verum veritatis traverunt usque ad Domini Jesu animam, quas
praeconium. Etenira postquam Dominus noster a apostoli adhuc infirmi metuebant. Et non mirum
mortuis resurrexerii.et operlosmonies suoatrislitia corvus, qui juxta litteram non reversus est, quod
in laetiiiam relevavit, novitfides Christiana quia invenire potuit,et columba non invenit,ubi requies-
tacitus iose dies quadraginta sustinuit, et tunc de- ceret, licet decrescentibus aquis jam apparuissent
mum in ccelum ascendens,ex tunc evacuato priscae "'cacumina raontium. Corvus namque facilius re-
legis servitio, novara baplismi prasdicari jussit gra- quiescere potuit, quia cadavera abunde invenit :

Y tiam,missoSpiritu sancto de CQslo. Corvus cmissus columba vero quia oadaveribus non pascitur, el si
jam non revertitur, quia infidelis Judaeorum
est, et ad sedendumaliquod montisjugum invenirepotuit,
populus,de Ecclesia patriarcharum et prophetarum tamen absque victu requiescere non potuit. Ex-
ejectus, foris vagalur, et veterum sacrificiorum .^pectatis autem ultra septem diebus aliis,rursus dimi-
cadaveribus inhians,de antiquorum Patrum carnali silcolumbam ex arca. At illa venil ad eum ad vespe-
prosapia, vanaloquacilate gloriatur.At vero sancta ram, portans ramum virenlis olivseinore suo.%6cVinAo
aposlolica Ecclesia Spiritu sancto accepto missare- emissa columba rediit ad vesperam.el virentisolivae
vertitur,juxta quod de sanctis Evangelii praedicato- ramum in ore suo devexit, quia secundo datus est
ribus per admirantem prophetam dicitur : Qui sunt Spiritus sanctus apostolis die Pentecostes, circa
isli qui ut nubcsvolimt,ei quasi columbx ad feneslras finem vits, quemque illorum ad coelestis Ecclesiae
suasl {lui. Lx.) Volantenim ut nubes, pluviam pa- requiem cum aeterno perfects pacis praemio revoca»
cis mundo columbae ad fenestras
aflerentes, et quasi vit.Tertio nihilominus emissa jara non est reversa,
ejus revertuntur, a quo ad ministerium nostrae quia profecto cum resurrexerint a mortuis, quae,
salutis missi sunt, gloriam avide contemplan- ut supra jam dictum est,tertia eriteffusio Spiritus
tes. D sancti,nusquam mittentur unde redeant, nec enira
CAPUT XXIII. ad operandum,sedad regnandum immorlalitcr exi-
Ilem de eadem columba, id est Spiritus sancti bunt. Sic el singulis electorum, tertio eadem co-
gratia, quomodotertio sit emissa. \ lumba advenit primo,cum baptizatur quis in re-
:

quidem quivis quasi columbae sunt.sed una

Illi missionem peccatorum; secundo, cum accipil per
est columbne Spiritus sancti gratia, propter quam episcopos impositionem manuum ; tertio, utjam
illi columbae dicti sunl, et illum, scilicel, Spiriluin dictum est,in resurrectione mortuorum (Ep/ies. ii).

sanclum in sua maxime persona, ille columba si- Ecce quam vere dictum est.quia invenit Noe gra-
gnificavit quam de arcaNoe sanctus emisit. Quare tiam coram Deo. Vcre enim gratiam hic alter Noe
autemtertio, nisi quia de sacramentis Christi vel invenit,qui nos Deo reconciIiavit,et solvensinimici-
Ecciesiae, Trina spiritus sancti gratia,'cuique fideli tias in carne sua,de filiis irae filios gratis, de filiis

y animae depromitur ? Prima namque gratia est : re- geheunae lilios (ecit vitas ffiternae.

missiopeccatorum: secunda,div6rsorum distributio

349 DE TRINITATF F.T niMilRinrS EJUS Llllltl Xi.ll. - IN GF.N. I.lB. IV. 3S0

CAPUT XXIV. \ columba qunm emisit Noo, revcrsa c»t, portans

Deviii lusti Noe obedienlia, quod sicul ad pra;- ramum olivu: viventlbus roliis in ore suo. Itaquc

ceiiliim nei ingrcssus, iln et ail pr.Tceiiliimejiisdein (Hiocunqucanni tempore Noe nativito» exstilerit,
egre.-siis est. vurno tempore hunc annum implnlum luisijc, illud
lijilur srxcentesimo i>rimo nnno, mensr ]>rimi>,die (|U(Hiueiii(iicio est. Non ergo parum iocaulos cepit

prima meniis, imminulie sunt (igu:e super lerram, et illos repcntiiius ,ille laqucu? judicii,qiii fcrventioro
nperiens Noe tectum arcx, aspexit undique, viditque vuluptatis tempore supervcnit. Undo rccte Domi-
nus Sicut faclum iiKiuit, in diebus Noe, sic
qiiod rxsici ala essct superficies terrx. Mense serundo, : esl,

eritel in iliehus Filii hominis edebant, el bibebant.

seplima el ctcesimn dic inensis arefacla est lcrra. Lo- :

cutus est aulem Deus ad Noe, dicens : Egredere de u.rores diicebanl,dahanlur ad nuptias usque in
et

arca tu el ujcor tiia, etc. Nolandum diligonter quod diem quo ingressus esl Noe inarcam, el vcnil dilu-
dictum est,quia primo mense, prima die mensi.^,as- viumet perdtdit omnes {Matlh. xxiv). Abillodio
pexit yoe, et vidit ijuod exsiccata esset tcrra, et facta cslpliivia superterram quadraginta diebusct

deindcsuhjunctum eal, mrnse liccundo, seplima el qiiailraginta noctibus. Extunc aquffi inundantes,et

vicesinia diemcnsis arcjacla esl lerra.Cnm onim jam quindeciin cubilus superomnes monlesalliua emi-
vidissel Noe primo dieprimi mcnsis, quod exsicrala _ nentes.cenlumquinqua-intndiebuslcrramoblinue-
essel lerra,quid sibi vult, quod itidem dicil Scri- runt. N;(mtotdiebustransacti3,continuo decremen-
ptura,(|uia mense sccundo septima et vicssimaB9die ti iltarumindicium adfuit.Siq-idem
septimo mensc,
men.us, tanto poslliniinio, scilicet quinquagesinio inquit Scriptiira, seplima el vicesima die mensis re-
quarlo die, ab eo quo vidcratNoc exsiccatam csse quievilarca supermontes Armenix {Gen. viii). Qua-
leri&m, arefiicta est terral Videlicct ut commodius draginla quippe dies pluviseoum centum quinqua-
subjungeretur quod subjunclum esl : Locutus est ginta diebusaddits.sexmenses lonares efliciunt,et
Oeus ad Noe dicens ; Egredere de arca. Tanquam paulo plus diessupersunt,quiamensis
quamdecem
dioerct :Totdiebus prius exsiccata fuerat terra, menscm die superat.autem seplima decima
Eral
cum tandem,Deo jubento,egressus estNoe de arca. dics raensis.quando primum pluvia; inundaverunt.

Ergo viri justi atque perfecli magna in hoc quoque Ilaque nondeeimo, sed septimo ac vicesimo die
juslitiavel perfectio comn;endatur, laude digna, mensis seplimi requievitarca quia non primo.sed,:

quod landiu carcere conciusus, non erupit solutus ut jam dictum est,decimo septimo die mensis rupti

mox ut tcrram vidit.sed siout prajceptum ingrcdien- sunt fonles abyssi, et cataractae cceli apertiEsunt.

di Rdeliter accepit, sic et egre.liendi iicentiam obe- Diligenter annum islum prosequalur.qui unus est,

dientcr sustinuit. Nunc ipsa diluvii tcmpora,id est ex nongentis et quinquaginla annis Noe,ut lucecla-
quo anni tcmpore inundare cceperit, quandiu sine C rius 3it,non brevioref[quod nonnulli suspicati aunt)
iiuncfuisse
detrimcnto terram aqua; obtinuerint, quo arca su- sed tanti temporis, quanti habentur el
pcr montes Armenioe requievit, quo nihilominus annusillorumhominum,quitotannosrecentiadbuc
ab
tempore Cdcumina montium apparuerint, vel terra s«culo vixerunt. Sane mensis qui septimus fuit
arefdcla, etipse Noecum omnibus arca egressus initio diluvii,ipse est .lui apud Romanos
Novembcr
sit, investigandum est.secundum prajcedentisordi- dicitur.Undemagismirandatempestcisilliusjudicii,
nem lectionis. quam non adjuvitullanatura temporis,sed econtra,
altiusin-
CAPUT XXV. Maio, quo mense, ut jara dictum est, sot
naturaliter caadescit, erupitim-
Deanno ejusdem dilucii ,etquo anni lcmpore inundare cedit, etcoilum
caeperuni aqux diluvii. brium vis, etcirca tempus hiemis, id est mense
Mense, inquit, secundo,septiina decima die mensis, Novembri,jam imiiiinulis aquia arca requievil.tan-

rupti sunt omnes fonles alijssi magnas, et calaraclix ti3tamque diutinis disjecta procellis. Decimo tan-
caeli apcrlx sunt{Gen. Mensis secundus secun-
vii). dem mense diluvii, qui est apud nos Februarius,
primo die mensisapparuerunt cacumina
monlium.
dum legem apud Romanos Maius di-
ipseest, qui
Exspectatisdeindequadraginta,bisquesepienisdie-
citur, qui et secundura legem vel naturam tempo^_
qui sunl dies tere duorum
mensium,Februarii
rum diluuVtrnglsersereni^s^dieburMVendratque D bus,
produci, et oinnium quaj in mundo sunt ad concu- atque Martii.annu* completus est duodecim
citicet

piscentiam carnis et ad concupiscentiam oculorum mensium, cum illo mense Aprili, qui jam exactus
diluvii.
pertinentium,pulchritudine ilto tempore terraves- fuerat.quando primum inundaverunt aquae
titur. Qui enim Romanis dicitur Aprilis apud hunc Igiiurcum dictum fuerit superius, anno sexcenle-
simoviix Noe,mensesecundo, rupti sunt
omneslon-
Moysen priraus esl in meusibus anni.Sic enim dicit
nunc post tam ditigentem supputatio-
ox auctoritate Dei legem daturus de esu paschalis tes abijssi,ei.

agni Mensis iste principiu:)i vobis mensium primus

: nem dierum vel mensium,dicituran'!Oiex(;<;r//«iwo
quod exsic-
erilin mensibus anni{E.vod. xii). Et ne ilUid scru- primo, aperiens Noe teclum arcx, vidil
tiquet annos singulos
pulum muveat, quod secundum nativitatem Noe cata esset terra, manifesle
possint hicannorum vel meiisium principia,veltine3 duodecimmensium, menses autem alios triginta,
homi-
computari, revocetur ad memoriam quod ante es- undetrigiuta dierum in itlis tot annorum
atios
duodenia
actum annum diluvii mense plus minus integro, nibus computas3esecundumlunam,cujus
351 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 352
mensibus supercrescentesundecimsoiarisannidies A. CAPUT XXVII.
embolismis cedunt. Quani recle sacriftcium Noe de servatis cunctis ani-
CAPUTXXVI. mantibus oblulerit, in figuram nostri, de quibus
Quid secimdum Christus viventes hoslias ofjert Deo Palri.
mi/slcriim sit, prxcipiente Domino
egredi dearca. ^Ediftcavil autem Noe allare Domino, et tollensde
Mense, inquit, secundo septima et vicesima die cunctis pecoribus el volucribus mundis, obtulit holo-
mensw (decem videlicetdiebusultraannum exactis, causta super altare. Altare quod aedificavit Noe, et
exquo diluvii aqusB inundaverant) locutus est Oeus holooausta quae obtulit Domino,f,'ratiarum actiones
ad Noe dicens: Egredere de arca tu, eluxor tua, elc. fuerunt, sua praesenlia praeteritorum beneficiorum
Non contentus fuit dicere Deus: Egredere de arca tu, memoriam confitentes, ut dignum
erat. Qui enira
etuxor tua, filii lui et itxores filiorum tuorum, sed, arcam facere jusserat qua salvaretur,
honiini in
de animantibus quoque cunctis sollicitus Cuncta, : digne illi homo altare aedificat, in quo idem Salva-
inquit, animantiaqux sunt apud te,tam in volatiti- tor suus adoretur. Et qui non solum hominem, sed
hus, quaniin bestiis, et qux re-
universis replilibus proptcrhominem, jumentorum quoque el cuncto-
ptant super terram educ tecum? Hoc eliamsi Deus rum animantium reliquias in eadem arca servave-
praeceperit, scilicet cuncla animantia educere, Noe ral,meritoilli cunclis pecoribus et volucribua mundi
faciendum esse sciret, et ita factum fuisse scire B super alture ab bomine ofFeruntur holocausta.Hoo
mus nos, etiamsi Scriplura non nirraret. Nuncau- non scripta, sed naturalis lex aequum esse docuit,
temDeumsio prscepisse et sic factum esse narrat, quia videlicet hoc ipsa ratio dignum el justumesse
ita subjungendo : Egressus est ergo Noe el plii ejus, naturaliter sentit,ut desuis donis honoretur in pri-
el uxores filiorumejuscum eo. Sed et omnia animan- mis ipse qui dedit.Amplius autem et in hoc myste-
tia, jumenta et reptilia,quasreptant super terramse- riuraDomini noslri JesusChristi prsfulsit,quiegres-
cundnm genus suuni arca egressa «uni.Quid sibi vult sus de illa SynaKOgae arca, in qua per passionem
hoc, quod digitus Dei, qui non nisi idonea scribere suam mundi salutem acquisivit, novum sacrificii
novit aut loqui, tantas impendit moras in hujus- ritum instituit, servatum est, hinc in
et iiuodillic

modi ? Nempe si nihil nisi litteram hic acceperis, holocaustum Deo Patri tam per semetipsum, quam
hoc scribereex abundanti fuit.Igitur ad memoriam per manus sacerdotum suorum offerre nondesinit.
nunc redeat, quod superius jam dictum est, arcam Ipsum denique corpus,quod illic inligno pependit,
illam quam et fabricavit, et cum suis ingressusest ipsum sanguinem qui illic effusus est,cura honori-
Noe, antiquam patriarcharum et propbetarum Ec- fica gratiarum aciione, illic offerimus, qui eum a
clesiam signasse, quaeDominus nosler et antequam morle salvavit. Preeterea de cunctis animantibus
in hunc mundum venirel, condidit, et in qua cum C mundis, raunda autem sunt omnia.quaecunque au-
venisset homo factus, tribulationes mortis pertulit, tem hactenus fuerunt immunda, illa suo sanguine
permanentibus cum eo paucis quibus el dicil 70
: mundavil, juxla quod Petro apostolo dictum est :

Vos eslis qui permansistis mecum in tentalionibus Qux Deuspuriftcavil,lu ne commune dixeris [Act.x),
m,eis(Luc.x-s.m).\a eamdem Ecclesiam ingressasunt de cunclis ergo animantibus, id est hominibus, ille
cum Noe universa animantia,mundasiveimmunda, holocausta offert Deo et Patri,dum cum ipsius gra-
quia videlicet quicunque, sive de mundis Judaeis, tia facimus, quod nobis praecipit, vel obsecrat noe
sive de immundis gentibus, ad Ghristum colligun- ipse per Apostolum suum, dicenlem : Obsecro vos
tur, fidei Patrum antiquorum inseruntur, necaliter per miserirordiam Dei, ut e.vkibealis corpora vestra
ad Christum pertinent,nisi Ecclesiae illi incorporen- hostiam viventem, sanctam, Deo placentem (Rom. ii).
tur. Verumtamen in eorum carnalibus ca^remoniis Sjmusque omnes hoc faciendo sacerdoles, sicut in
permanere non sinuntur, videlicet ut carnalitercir- Apocalypsi gratias agentes dicimus illi : Quoniam
cumcidantur,aut sabbatizent,aut agnum imraolent, occisus es, et reiemisti nos Deo in sanguine tuo,
aut in caaleris ejusmodi (quae umbrae erant futuro- et fecisti nos regnum Deo nostro et sacerdotes
rum} ullatenus judaizent.Igilur dum illud quasi su- ^poc. v).

perfluum tam diligenter toties repetitur.istud quod ]) CAPUT XXVIII.

valde necessarium est, in figura prophetatur, quod
De eo quod didum : « Nequaquam ultra maledicam
ingressur» quidem forent necessario gentes quot- terrss propter homines.»
quot ex eis salvari cuperent, in illam antiquorum Odoratusque est Dominus odorem suavilatis, et
exspectalionem, sed non mansurae intra carnaiem dixitad eum
Nequaquam ullra maledicam terrse
:

illorum religionem. Hic dictum, ctingredieminisu- propter homines. Sensus enim et cogitatio cordis hu-
per lerram, crescite et multiplicamini super eam ; mani suntprona in mulum ab odolescenlia sua non :

idem est juxta mysticum sensum, ac si diceretur : igilur vercutiamomnem animatn sicut feci.Acsi dlce-
abjectis carnalibus, quse prius pro lucro erant; et ret: Ecce nuncterrae raaledixi propter homines.Nam
nunc pro detrimento reputatis,seminate in spiritu, propter bomines,diluvium induxit super eam,Rt illa

utde spiritu metatis vilam ajternam (Co/. ii). quas repleta erat iniquitate eorum, pene fuit cum
ipsis delela, suaraque amisit formam, dum aquae
obtinuerunt eam. At illa nihil peccaverat, Sensus
 353 DR TlllNITATE ET OPKIllHUS liJUS LIDHI XLII. IN GKN. LIU. IV. 354
»iiim ei cogitnliohominis, sensus, iuquam, ol cogi- \ bilia ojlas cst. Undo quod anlecodit vitm liuinanm,
non ipt'ut«rruinson-
t;ilu) lioniinispi(cvttriciiloris,el tam naturali quum Hcriptu lcgi-, mu},'ia libcruiii cat.

sibilis, proiKi snnt in mnlum ab adolescenlia sua. Ouodautcmacceditcxluiic boiii iimllquu logiiiniuin
Igttur non ultru fariam siciit frci, kl csl, non ita luibctjudicium.lVoindeetquiduiiiSHpicntuinsicculi
ij oontusa ultione cum honiinc, qui solus pcccHl.lor- vituin hominis. Y grajcin littcraj similuin dixerunt,

rum quoquoinsensibilem.vol juiiienlu.quorumsiuu' qui; abuniductu incjpiens lliiditur in biviuin. 8io

nulla justitiu, sic nullum peccalum est, delcbo, ut iiuniqiiehoino in infaiitlavcl pucritiusirapliccmgra-

I
nuno «lelevi. SedquiJ? Cunrlisdithus terrw, semen- diturvium,lioni ac mali nou pcrpcndcns disiuntium:
\ tis et niessis, friytts et afius, ^cslas el lncms, nox ct ubi aiitcm udolescentia; metus alti);erit, utriusiiuo
diei non reqiiicscent. Tulis annus, qualis liic e.xsti- discrelionem, duce ratione, percepit. Unde si dex-
lit.ultranon eri t,qui cureat vicissitudine temporum tram elegerit.prajmiuiii consequitur virtulis; siuu-
qui totus procellosis expcndatur pluviis nulloquo tem sinistrum, poenas mulorum incurrit. Uude et
raoditicelur benetlrio caloris uuttemperamenloliic- quidum pootarum maximus uil

mis, quo natura usquum incidatur scmentis, ct llac iter FJijsum nobis, at Ueva malorum
nulla colligatur messis, sed crunl commoda; vires Excrccl p(xnas,et ad in:piatartara mitlit.
natur(B,nunc a;stu, nunc Irigore vicissim tcrras aul -^ (ViKG. lib. VI /Enitl.)

sata coquente. Nunquam ila tonfundetur natura; CAPUT XXX

vulius,aut situs mundi,cunetis dii'bus,id estusque De bcncdictione, in qua dictum esl : o Et lerror vester
ud linem sasculi. llocergode Spirituqu.dem pietu- sil super cuncta animantia teirir. "

lis est, quod odoratus est Uouiinus odorem suavita- ^Gap. IX.) Bencdixitque Deus Noe et filiis ejiis el

tis, non quod cariuum nidoribus oblcctetur, ncc dixtl ad eos : Crescile et multipltcamini, et iniplde

I
enioi caro ipso esl aut corpus, ut talium ducutur ler^amyetterror vesler ac timor sit super cuncta ani-
odoratu, sed quia spiritus est, ct in hostiis corpo- malia tcrrx, et super omnes volucres coeli, cum uni-
rulibus ollerentiscorintuetur.et si piumcst, coatri- vcrsis qiix movcnlur in terra. Hoc jam secundo islis
tione cjus delectdtur suavis Uominus, plus quam creatur.¥ reliquiisDeus benedicit.Nam etpauloauto
homocorporali, iiuautuinvis suavi odoremulceutur, benedixerat eis, dicens : Ingredimiai super tcrram^
juxta quod scriplum ost, quia sacrificium est Deo cresciie el multiplicaminisupeream. Beneet fideliter.
spiritus contribulalus {Psal inquam, pieta-
l.). lloc, Nam propter Dominum nostrum Ji;sum Christum,
I lisquidi^m est,quod sacriticium justi inodorem sua- postquam resurrexit a mortuis.bis cfTusa e^t super
vitatis accepit, et quasi magno munere delinitus, homincs abundantiasupern» bciiedictionisigemino t/
dixit, Nequaquam uUramalcdicam lcrrsc proptcr ho- quippe dono,data est apostolis gratia Spiritus san-
wijHw.Sed haic eadem pietas dissolula vel remissa G cti. Primo, quando datus est eisab ipsoinsufflante,

non est, nec, di3posita discipiinae virga, pueris suis ac dicenle:.iccipiie Spiritum sanctum, quorum remi-
sidelinqueniiimpunitatem pollicetur,dumprotinus, scritis peccata, remitluntw Secundo,
eis {Joan. xx).
subjungit hujusmodirationein Scnsus enim ctcogi-
:
quando venit de coelo idem Spiritus sanctus in igna
tatio cordis liumuni prona sunl in malum ab adole- apparens illi3,et super singulos eorum sedens(/lc/.
scientiasua, singulari sensus nomine, quinquesen- ii), sic intrinsecus ignivit utde indoctis erudilos,de
sus corpoiis signiticans,qui proni sunt in malum, idiotissapientes, el de timidis fortes effioeret. Unde
prajserlim ubi cogitatio cordis, qua restringi vel et siguanlerinhacsecundabenediotionedictumest:
gubernari debuerant,et ipsapronainmalumeiodem El sit terror vesler super cuntia unimantia. Exinde
sensibus,pro arniis utiturad opus malura.Deincepi namque minis contonando, miraculis coruscando,
namquo terra quidom secura sit, et quisquis sic verbis pluendo, terribiles facti sunt orani homini
supeream ambulat.ut sensusvel cogitatio ejus non bestialiter viventi. Notandum quippe, quod non di-
sintprona in malum:sed tinieat solus ille homo, xerit, ('( iil homines, sed
tcrror vcsler sn^ievexierns
cujus soDsus sive cogitatio sunt prona in nialum. siiper cuncta, inquit ununanlia terrce, et super omnes
Etenim terra quidem deinceps in aeternum stal, et volitcres corli. Uoc bene perspicicntes hujus nostri
potius aquae iius luno homines deleverunt cum D Noe filii,vel domestici viri,terrorem suum nonnisi
terra fortassis delicient omnino.juxta illud quod in super eos quibestialiter vivunt,exercerevoluerunt:
Apocalypai dictum est, Et mare jam non est (Aiioc. naiu in quanlum rationabiliter vivunt,quippe subdi-
xxi), sed homines alio judicio distincti, secun- torum, in tantum pares eos existiraant sibi, vel
duin propriaineritasinguli retributionem recepturi etiam prffiferunt : quemadmodum Paulus ille vas
sunt. electionis, dum quibusdam Nonprsedicamus
dicit :

tt CAPUTXXIX. nosmelipsos, sed Dominumnostrum Jesum Christum,

De eo quod cum dixisset « Sensus enim et cogitalio
: nos autem servos vestros per Jcsum {II Cor. iv).
hominis in malttm prona sunt,» addidit u ab ; Juxta litteram fere haeceadeniinpriiiis hominibus,
adolescenlia sua. » Adam et uxore ejus,dicta (neTixnt, crescite ei mulli-
Sane cuni dixisset, sen.^ius enim et cogitalio cordis plicamini, et repleie terram, subjicile eam, ei domi-
humaniin malam prona cunt, bene addidit, ab ado- namini piscibus maris et volatilibus casli et univcrsis
tescentia stia. Adolescentia namque,prima intelligi- animantibut qux moventur super terram. Sed hic
 I
355 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 336

additum est.ex largitateDei.dicentia Omnes pisces : A «>« vesreris (Deut. t.\\]. Hinc est illud in libro Re-
maris manui vestrx trar/iti sunl, el omne quod mo- gum : Et versus ad prxdam, tulil oves et boves, et

vetur et vivtt, erit vobis in cibum. Tunc enim di- vitulos, et mnctaverunt in terra, comedilquc populus

ctum est solummodo sic. Ecce dedi vobis omnem cum sangutne. Et ait Saul: Pnevartcati estis {l Reg.

herbam virentem, aflerentem semen tuper terram, xiv), etc brutum aangui-
Si ergo praevaricatio est,

et universa ligna, qux habent in semetipsis se- nem ad os mittere.quanto magis abominatum esse
mentem generis sui, eranlvohis in cibum. Atlamen debethomini,veras munditias profitenti.sanguinem
felioi adhuc et infirmitatis experti homini, tenuis hominis in conscienlia recondere?Igitur ut ex com-

ille victus, sufficientior exstilit.quam infirmo

nunc paratione minoris claresceret,7? quanti sit reatus
etmoribundo carnium esus esse possit. Porro.haec peccatum rectecum dixisset.Mrnem cum
horaicidii,

homini potestas siiper cuncta animantia nuac jure sanguine non comedetis, statim subjunxit Sangui- :

accrevit. Nam et tunc propter hominem condita,el nem enim animarum vestrarum requiram de manii
nunc propter hominem reservata duplici ex causa cunctarum hesliarum cl de manu hominis. Sed quo-
hocipsumhominidebent.quodsunt.Igituretsiante- modo de manu bestiarum requirit Deus saoguinem
hac absque ulla Dei pr<ecipientis auctoritate, heec hominis? Nam quod de manu.inquam, viri, quan-
homo in cibum praesumpsit,jam ex hoc nunc ante „ tumvisextranei.et demanu fratrisejus.sicutsangui-
legem, deinde perlegem postestate accepta.jure
et nera Abel requisivit de manu Cain, propter quem
sibi vendicat eadem in esum, ut is potius coatra maxime, ut nonnulli perhibent, diluvium mundo
Dei faciat imperium qui prohibere tentaverit, le- induxit. Sed de manu bestiae, verbi gratin lupi forte
stante Apastoio,cumquibusdam dicit: .ittendenles hominenc jugulantis.quoffodopanguinemhoiTinisre-
spiritibus erroris,et doclrinis dmmoniorum in hypo- quirit?Ergo vel hoc intelligendum,quod ipsae hestiae
crisi loquentium mendacium, et cauteriatam haben- persaepe ab hominihus caplae poenas exsolvuni;vel,
lium conscientiam suam, prohibentium nubere,absli- quod ralionabilius videtur, nomine bestiarum, ma-
nenlium a cibis quos Deu^ creavit ad percipiendum ligni spiritus intelligendi sunt qui pro morte ani-

cumgratiarum actione fidetibus, et his qui cognove- marum hominum aeternumaccepturisuntjudicium.

runt veritatem ; quia omnis creatura Oei bona est, et Igitur quicunque effuderitsanguinem hominis,fun-
nihil rejiciendum quod cum graliarum aclione perci- detur sanguisillius,quiaomnis homicida punietur,
pitur (l Tim. iv). Sequitur : subauditur, nisi pcenitentiam eirerit.Haic enimsub-
CAPOT XXXI. auditio necessaria est in ejusmodi divinia senten-
De eo quod cum ctixisset « Omne : quod movetur et tiis, ut, verhi gratia, anima quae peccaverit ipsa mo-
vivii eril vobis in cibum, » addidit, a quasi olera rietur, et similia.

virentia tradidi vobis omnia exceplo quod carnem ^ CAPUT XXXII.

cum sanguine non comedetis. >> Item de ea.dem re.

Quasi olera virentia tradidi vobis omnia, excepto Hacexceptione servata, quasiolera, mi\M\\,viren-
quod carnemcum sanguine non comedetis sanguinem : tia tradidi vobis omnia,\d est,impune trucidabitis,et

enim animarum vestrarum requiramde manucuncta- manducabitis omnia quasiolera, quaevirentia qui-
rum besliarum: et de manu hominis, et de manu vi- dem sunt, sed insensibilia. Olera namque et qus-
ri, et fratris ejus, requiram animam hominis. Qui cunque ejusmodi, vivunt quidem per virorem, sed
sanguinem hominis, fundelur sanguis illius.
effuderit non eavita est, quam recte dicere possis aniraam,
Ai imaginem quippe Dei fuctus est homo. Bona el- licetEpicurei,quosimitati sunt etiara sordidissimi
honestaexceplio dicentis, excepto quod carnemcum Manichaei,quidixerunt quod,raorluo homineanima
sanguine, nisi prius elfuso sanguine, ;ion comedetis. ejus in porcum canem, deinde in arborem vel
vel

Quare auteracarnem cum sanguinenon comedetis? frutetum seuquamlibet herbamdegenerando devol-

Sanguincm enim, inquit, animarum vestrarum re- vatur; et inde quoque olera habeanl animas eorum
quiram. Mira argumentatio,necvanatamen,sedgra- arbitratu, quorum stultitiam Flaccusquoque nobi-
vissima, qua cum proposuisset de sanguine peco- lis satyricus irridens, cuidam dicit:

rum: Carnem, inquiens, cum sanguine non romedes, D Ferum seu pisces, seu porrum, et csepe trucidas,
rationem continuo suhjungitde sanguine hominis. Vtere Pompeio.
Valct enimad augendam aestimationem sanguinis (HoH. Ep. I. 12,21.)
humani, ut videlicet non levequis arbitretur, san- Trucidas, dixit, proeo, ut diceret, comedis, quia
guinem hominisintus in conscientia ponere: cum videlicet juxta sectam suam,totanima8 trucidabat,
sanguinem pecudis non sibi liceat in os forinsecus quot quotidie porros autcKpe vel alia raanducabat.
jmmittere.Idcirco et per legem denuo mandavitut, Itaque incarnibus manducandisnuUainjustitiaest.
quando locus sanctuarii procul esset,funderelurin Imo in non manducandis, nisi pro voto religioso
terramvictimarum sanguis (t«ti.xvn), earum.scili- fiat.superstitioest injusta, qua nimium usus fuisse
cet, quas in proprios esus praeparabant quando : fertur Pythagoras,qui non solumab omni animali,
verosanctuarium prssens esset, funderetur in al- verum etiamab omnilegumine abslinebat^praecipue
tari, sicut est in libro Deuterononiii Snwyi/mem : a faba, quasi consanguinea,dicens, quod coctasan-
hostiarum luarum fundes in allari, carnibus autein guiais humani trabat colorem, vel quod viridis in
 8S7 ni' TUlNITATli: ET OPERIRCJS EJDS I.IBRI XUI. — IN GEN. LIB. IV. 358
pixiJo «roa diu aorvala, vcrlatur iii sanRuincm. \ «< imjilcte eam. Uuum, in(|ua(n, biBc caso videnlur
Quoiii itoiu irridens idoiii qui supra, diiit 9P(1 i|)3'i (li(ri;runt ordino vcrborum. Illic priua
di
quando faba 1'yiUagorx cognala, simulque cluni est, ingredimini iujyer terram, ac dein(le,fre-
Umiu iatis pingui ponentur otuscula lardo. icile et multiplicuminisupcream ; hic autcin priua,
(iD., Sal. II, C.) crescite et multipliramini, ao deinde, el ingrctmini
lolantuinnaraquePylhagoraB procausajam dicta stiper terrametimpleteeam. lllic itaque, inijredimiiii
fabain quasi cognataiii reputasse perhibetur,utqua- super lerrtiin, inquil, etsubaulitiir, adopcrandurii :

damdiorum ellugiuui noti h,ib(irct,malueril per ino- hic aulein, ingredimini,auhdu iilur.ad regnanduiii.
dios latrones ire.quam per segelein fabaj. Sfad jam Sunt eniradux pra>de3tinutorum vucationeHiallcra,
hujusmodi ridiculaporDoisapientiam exiilosasuiit, qua vocamur ad fidem, de qua dicil Apostolus :

ct divinajauclorilatisvaientsen&ijuxtaqua; et Apj- Qiios autem prxdestina'it,illos et oocanil {/tom. viii)

;

slolus dicit ; Quia omnis creatura Dei bona esl, et altera, qua vocaadi sumus ad regiium.juxta lidem
hihit rcjicieiidum quod cum gruliarum actione perci- Ev.ingelii.dicente rege his qui a dextrisejuseruni
pilur (/ Omuia, inquit, tradidi voliis, et
Tim. iv). Venite, vcneiicti Patris mci, percipite regnum quod
omne quod movetur in terra el vivit, eril vobis in ci- vobis paratum esl ab origine mundi (ilatth. xxv).
bum. NuUumhicmundorumotimmundorum distin- jj
Bene ergn in priraa benedictione priuscst ingredi
ctionem lecisse videretur, nisi supra jatii dixisset terram,et sequens,crcscere ct multiplicari,quia vi-
quia tollens ^oe de cunctis volucribus mundis, ob- delicet qiii prajsenteiii hcclesi^im ingredimur.cres-
tulil holocaustum suprr altare.Svd etin locosuo hic cerc et mulliplicari dobemus, al.os vocundo, juxla
idem Moyses, de hujusmodi legem daturus est illud -.Qui audil dicat Veni {Apoc. xxii). lo ullima
:

discretionis vero prius est crcscere et multiplicari, el sequons

CAPUT XXXIII. ingredisuper terraiii.et implero eam.quia profccto
Quid signillcel quod tirlio quoque diclum est : « Cre- post oiunia crementa vel multiplicationes erit iila
scile et multiplicamini. » ingressio iu regnum Dei, post quam jam non est
Vos auiem crescite et multiplicnmini, et tngredi- crescere et raultiplicari, jam, inquam non esl au-
mini supcr terrain, el impteie ec.m. Tandcn et hoc diro et diccre, veni. llorum rncdium est, ubi cum
tertio.unius ejusdemque benedictionis vcrba super dixisset, crescite et mnltiplicamini, statim addidit,
hominum reliquias edita sunt.Sicut terlio coluin- 7ietsil terrer vester super cuncta aniinaniia terrx,
bara craisit ipse Noe, sic tertio nihilominus super quo videiicet secunda significalur elfusio Spiritus
ipsum et (ilios ejus serrao benedictioiiis effusus est. sancti, qua, utsuperius jamdictum esl,sancti apo-
El rccte, quia videlicet, ut supra jam dictum est, stoii fortes el fervidi effecti.non solum nontimue-
columba Spiritus sancti graliam signiTicat et bene- runt,sed etiam timendi et terribilcs cunctis bestia-
diclioUeinonaliudquam Spiritus sancti effusioest. liter viventibus esse meruerunt,

Igilur unus idemque Noe et tertio benediciionem CAPUT XXXIV.

accipit, quia videlicet unus idemque Christus, et De to quod dixit Deus : « Ecce ego statuam padum
quia Deus est, Spiritum sanclura railtit el Iribuit, meum vobiscum. •

et, quia homo esl,beuedictionem taiu in seipso quam Uaec quoque dixil Deus ad Noe et ad filios ejus :

in suis accipiat membris. In seipso,dum deSpiritu Eiceego statuam paclum meuin vobixcum, et cum se-
saneto concipitur ex utero Virgini.s,dum baptizatur mine vestro posl vos. El nequaquam ullra interficietur
etSpiritus sanctusvisibilispeciesuperillum descen- omnis caro aquis diluvii neque eril deinreps dilu-
:

dit,dum resurgit a mortuis et ita ingredilur in glo- vium dissipans ierram. Di.ritque Deus Hoc signum :

riaui regnisui, sicutin typum ejus,ut superiusjam joedens inter me et vos : Arcum meum ponam in ntt-

dictura est, tertio luil unctus rex David. In mem- bibus, et erit signum fsederis inter me el inter terram.

bris autem suis, dum per fidem ejus in haptismo, Unum estquod hic nos in primis quaerere oporlet,
quisque noslrum reraissionem peccatorum accipit, scilicet pactura, quod vel qualesit, de quo dicit,

dura deinde manum impositioncm, dum tandem ecce ego stnluam pactum meum robi.^cum, et cum sc-
in resurrectione aBternam pro eadem fide percipit D mine veslro post vos '1 Nequeenim per se praesenti
remunerationera. Et notandum quod in ipso bene- locosatiselucetubi vel quandopactumhoc statuerit,
dictionis verbo triplici, pulchre signanlur haec ea- quaeveraciores(5ir)datiet accepti fuerintinconstitu-
dem incrementahujusgratiEE Spirilus sancti.Primo tionepacti.Sinedatoquippeet accepto.pactura non
namque dictum est, vigiedimini super terram, cre- solet statui, nec minus inter duos fit.ut, verbi gra-
sciie el mulliplicamini super eam ; secundo dictum tia, inler Abrahamet
regera Palaestinorum Abime-
est, crescite, multiplicamini luddilnmqMeesl.sit ter- lech. Nam puteumreddidit,quemvi abstule-
et ille

ror vester super cuncta animantia terrx ; tertio, cre- rant servi sui, et bic oves et boves et praeterea
scite et mulliplicamini et ingredimini super terram et septemagnasgregisseorsnmslatutasprotestimonio
imptete eam. Ullimum hoc dictum cum primo pene dedit. Hic vero nulla condonatio est. Dicit quidcm
unuin est, quia dictum eslprimo,injrf<i(i?!!>!t iu/j^r Deus.nequaquam ultra interficieltir tmnts caro aquis
terraiu.cresciie el muttiplicamini super eam, hic vero, diluvii, verum hcc non ipsa pactio vcl constitutio,
cresciteet multiplicamini,et ingredimini super lerram sed tenor fcederis est, quemadmodum illudquod
 359 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 360
praedictus Abimelech ab Abrahara exegit dicens : A abluimur, igneus Spiritum sanctum significat, quo
Ne noceas mihi et posteris meis, slirpique mece (Gen. invisibiliter peccata nostra conBumuntur, ut ab

xxi). Ilem et boc dixit Deus, ponam arcum meum ulrisque secernQmur, et ab illisqui priEterito aqus

in n«fti(>!j.?,verumhocnon ipsumroBdus^sed signum diluvio pericrunt, etab illis qui futuro ignisjudieio
foederis est. Etenim erit, inquit, signum fwderis perituri sunt. Igitur signum foBderis,id est signum
inter me et inter lerram. Prsterea sciendum quod FiliiDei,et propter electos judicati et superreprobos

non dixerit prassenti lempore,ecce ego staluo, sed judicaluri, arcus iste in nubibus cceli.Et istud qui-

futuro, ecce, inquit, stalunm puclum meum vchis- demsignum est in nubibus.quod non adjiciatDeus
c.iin, et quod non tantum dixerit vobiscum,sed ad- ultra perdere aquis dlluvii omnem carnera ; ipse
diderit cum semine veslropost vos. Dlcit quidem el autemDeus.quem nubes suscepit,quinqueultranu-
postmodum, « erit signum fccderis quod constilui bes, et super omnes caelos elevatus est, signura

« inter Deum et omnem carnem super terram. » aeternae recordationis el in oculisDei Patris, ei in

Sed illioquoque pro futuro recte accipitur praete- sempiternum memoriale nostra; pacis,ut jam post-
ritum, juxta illud quod scriptum est « Qui fecit :
quam ille in carne iua inlmicitias solvit (£p/i«. ii),
« quoe futura sunt » {Eccl. ni). Quaerendum igitur flrmaB sint amicitiae Dei et hominum.non jam servo-
est hoc pactum, etclarum erit quanti valeant cae- B ''"'"» ^^^ amicorum et filiorum Dci. Recte itaque
tera quae nunc ex ore Dei procedunt. Dieimus cumdixisset," nequaquamultra interficieturomnis
itaque quia pactura non multoties quidem pro- « caro aquis diluvii,» addil « ne'|ue erit deinceps :

missum, sed unum et semel initura, pactum, in- « diluvium dissipans terram, « quia nec terra ul-
quam, unum, quo soio inlmicltia) solvuntur, quE tra delebitur diluvio aquarura. nec nostra caro
erant inter Deum el homines, incarnatio vel pas- post resurrectionem ullo turbabitur diluvio mise-
sio Ghristi Filii Dei est, illic absque ulla conlra- riarum vel passionum inundanlium. Hoc, inquit,
dictione est conslitutio pacis cum ratione
certa « signum inter me et vos ct omnem animam viven-
dati et accepti, dum accepta Deus fide hominum, « tem, quae est vobiscum in generatione sempiter-
dat hominibus eumdem Christum Filium suum, « na. » Nam
istud quidera signum cum nubibus

ut salventur per ipsum. transibit, ipsum autem fcedus, cujus signum esl,
CAPUT XXXV. id est memoriale nostra redemptionis, in sempi-

De pacto vel pacli signo. ternum permanebii in conspectu Patris in carne

Hujus pae!i duo tantum signa quidem praecipua, Fiiii ejusjin cicatrlcibus vulnerum raanuum.pedum

sed multae promissionesvel significationes praeces- et laleris ejus. Unde et quia ipse est pax nostra.

serunt. Primum est signum quod nunc datur, di- ^'^^^ ^""^ signum fmderis Grieee dioitur iris, idest

cente Deo,
^
«
. . _
hoc signum fcederis inter rae et vos
. . .
c
'-'
pa.x.
r<..; i
Cujus causas ignorantes, « :;„„;
curiosi j: u..:.._
mundi hujus — —
;

« arcum meura ponam in nubibus, » secundum philosophi, dicunt eum fieri causaliter cx objecto
quod datur Abrahae ab eodem dlcente .• « Circum- solis cavcenubl radlos suos infundenlis,sed quoquo
« cidetis carnem praeputii vestri, et erit signum modo fiat.opus Dei est, non casu,sed ratione, pro
« foederis inter me et vos » {Gen. xvii). Uhi nolan- signo se exhibens divinfe recordationis.
dum illud quod signum pacti, nonnunquam recte 74 CAPUT XX.WII.
dicatur pactura, quia videlicet cum dixisset, « hoc De tribus filiis Noe, et cur non dixeril : matediclus
Chnm, sed " maledictui Chanaan. »
« est pactum quod observabitis circumcidelur ex
:

« Erant igitur tres filii Noe, qui egressisunt de

« vobis ocne masculinura, » continuo subjunxit,
« arca, Sem, Cham et Japheth. Porro Cham ipse
« et circumcidetis carnem praeputii vestri, ut sit
« est pater Chanaan. » Ipseest, imiuit, pater Cha-
« signura foederis inter me et vos » {ibid.). Sed de
naan, subauditur, habitatoris terrae hujus, quam
hoc suo loco plenius dicendum erit. Nuncde isto,
lu, Israel, ingredieris possidendam. Non enim
scilicet arcu Dei videndum, quomodo illius unici
vel primogenitus fuent hlc
quod vcl solus filius
pacti vel foederis signum sit.
patris sui Cbam, idciroo dixit scriptor, ipse est pa-
CAPUT XXXVI.
J)e eo quod in Chrislo pactum suum cum hominibus
D ter Chanaan, sed (luia prs caeteris gentlbus hanc
Deus fecerit, et quod pncti ejus illud quort cum
nosse debebat Israel, cum qua slbi causa grandis
Noe pepigit, signum fuerit. Et de urcu, qui Grsce erat. Cujus videlioet gentismaculam antiquaracon-
iris dicitur, id est pax. tinuo scribere properat, ut non adeo mirum sit vel

Deus pactum cum hominibus pepigit, per

In eo incredlbile quod illara ad ingressum eorum terra
Christura Filium suum, quod de illo in sruce mo- evomere debeat. Aitergo : « Coepitque Noe vir agri-

riente nos sibi reconcilians, lavit nos a peccatis « cola exercerelerram, et plantavit vineam,bibens-
nostris in sanjiuine ejus, deditque nobis per illum « quevinum, inebriatus est, et nudatus in taber-
sanctum charitatis suae Spiritura, dedicans illum, « naculo suo. Quod cum vidisset Cham pater Cha-
\^ quo renasceremur, aquae et Spiritus sancti baptis- « naan, verenda scilicet palrls sui esse nudata,
mum. Talis namque Cbristi Filli Dei arcus isle,qui « nuntiavil duobus fratribus suis foris, »
elc. Hoc

in niibilius appari't,signura est. In co qulppemulti enim ad ignominiam gentis multum proficit,quod

quidem etpene innumeri colores videntur,sedpr«e- ob servilem patris nequitiam traxeritex illo haere-
cipui suut et magis hi duo apparent, caeruleus et ditariam maledictionis poenam. Proinde semel, et
igneus. Caeruleus aquae baptismum quo visibiiiter secundo, atque tertio gcntem eamdem hic percutit
301 DE TniNITATE ET OPFIllBUS UJUS MBIII XMl. — IN OKN. LIB. IV. 302
(iioendo :
''«"•'o Cham ipte tst paler C/ianaam. io Ji, CAPUT XXXVIII-
(leinoeps : Quod zum viditset Cham , pater Chnnanm llem myttice de tbrietate Noe el de nudntiont ejut.
sciticet verenla patris tui nuHnta, nunliavit duohus quod per illam humilitnt paisionis Chriiti signiftce-
/i .mAuj luis forit. Num hic aiivcrsariam gcntpm ttir, quam deipii^it Clinin, id .».' quivis hrreticut.
iioiiiinare in l;ili pnlris ejus nunllo, gravis expro-
Quam vineam Dominua Deua noster,qui,ut sajpo
brulio est. Vevnle cum eviyildnct Noe, et dtdicisset
jam dictum per Nue figuratur, plnntaverit, in-
est,
qua feceral ei /ilius luus minor, Mnlediclut, imiuii,
cognitum esse sacra Scriplura non sinit.verbi gra-
Chanaam, tervus servorum trit fralribus suis. Matetii-
tia, cum dicit ; Vincam de .Egypto trnnslutisii ; eje-
ctus Chawian, dixit, cuno nondum natus vol non ciili yenles, ct plnnlnsli eam. l>ux Hinerit fuisli in
solus essct ille lilius Cham. Afieo postoros Chanuan consptclu eju!, el ptantatli radicet ejus, et implevii
iletestatur uttolummaleiiictionis illius opprobrium terrnm (Pml. lxxxi.t). Et in Isaia : yinea facla est
vel pccnam in ,illosredundare pronunliet.Minoreni ditecto mco in cornu filii olei, et sepivit eam, et lapi-
qno(iue illura appellat.qui patris pudenda ilivulga- des elegil ex itla, el plntUnvil enm eleclnm, et adifi^n-
verat, cum natu medius, rainorem, imiuam,
fuerit vil turrim in medio ejus, ct torcular eXitrujrit in ea,
non tam a?tate quam pro vitio et morum indigni- et exspedavit ut facerel uvas, et fecit labruscas {Isa.
Me, Servus servorum, inquit, erii fralribus ^"'>.
R v). etc. Item ncc illud ktcro potest quod illa vinea,
Non dixit solum,jervMJ erit, quo nomino interdum bene plantata et decora prius,postea in amaritudi-
etiam bona vel voluntaria servitus solet significari,
neravilisalicna;conversa,i[isumplantatore:n imaro
sed servus servorum, inquit, eriV.Quo aJditainenlo mortis poculo potavit,ct consummata amaritudine
gervituB e.\trema, imo servllis nepertia solet ex- inebriavit,ita utobdormiret somno mortis,nudatus,
cum snbjectione Dei.dum per egregiam
primi, nisi id estinfirraus vel passibilis inventus,quippe qui in
humilitatem seipsum profitetur quis servum servo- similitudinem hominum factui, et habitu invenlus
rum Dei.Hsc narratio jam in prsesenti, dura scri- est ut homo (Phil. ii). Realiter quoque dicenti :

bitur, valet eis quibus scribilur.videlicct ad corro- vinum obtulit myrrhatura, vinum vel aceturn
Sitio,
borandos, scientes quod hostem eorum Chanaan cum felle mistum {Joan.wx; Malth. s.jisn]. Igilur
jamdulura oderit Deus.Idem enim esl ao si dicerel: Noe de vinea quam plantavit,ipse inebriatus eEt,ct
Confortamini et estote robusti.Sicut enim jam fecit in tabernaculo suo nudatus.ipse est Christus, a po.
Deus Cham in fiiio ejus Mesraim,hoc esl ^Cfiypliis pulo, cui legem dedit,ipse niorte affectus, et in ea-
(de Mesraim namque secundo filiorura Cham natj dem gentesua despectui habitus,undeet gemebun
sunt .E;,'pptii), quos Deus propter non affixit variis dus Isaias loquitur Non est species ei, neque decor :

plagis, et ia mari Rubro tandem obruit, sic multo

g et vidimus eum, et non eral aspectus. Et desideravi-
magis faciet eidem Cbam in islo lilio ejusChanaan, mut eum, despeclum et novistimum virorum, vlrum
id est in istis pi.,pulis, contra quos Deo duce pro- dolorum, et scientem infirmitatem (Isa. liii). etc.
ficisciroini,qui de illo nali sunt [Gen. xiv). Nam et
Quicunqueheeretici:ssubchristianonomine,propter
antequam fieret paler vester Abraham, maledictus hujusraodi infirmitates, Christuin Dei virtutem el
el servus vester fore pronuntiatus est isle Chanaan, Deisapientiam.verum Deum deDeo vero negatanLc
dicente adhuc eodem patre,propter eum quem pro- saecula natum, id cst Chara,quod interprelatur ci-
phetico spiritu prEevidebat, patrem vestrum Abra- /idHj.videlicetirapaliens.semperquecalensadrixam,
bain. Benedictus Dominus Deus Sem, id est Deus
atque contentiosus,qui inQrmitatem patris nuntiai
Abraham, .\braham quippe natus est de Sera, tit
quod Joannes dehujusraodi
foris,juxta ; Ex nobis,
Chanaan tervus yus.Ne ergo dicatis Nequaguam ad :
inqnW,, exierunt, sed non erant ex nobis {[ Joan. ii),
unc populum valemut ascendere, quia fortior nobis
duin negant in Christo quod virtutis est.IUud soluni
t^t, vel quia procerx stiilurx est (/Vlim. xni). Ne
praedicat quod est infirmitatis et turbam facit.Eco':-
ioquam, hac vel hujusmodi dicatis,quia revera po- tra,qui susceplara a virtute Dei,nostram infirmila-
pulus raaledictus est,vobisque servus et tributarius tem digne venerantur,scientes quia quod infirnium
crit,sicut per patrem Noe prophetatura est.Scien-
„ est Dei,fortiusesthominibus(f Cor. i), ipsisunt Sera
dum quippe totumillud esse in Spirilu prophetiae. etJapheth,idestinclyliatquedilatati. Sein quippe tn-
Nam quia de Sem nasciturus erat unus Dei cultor c/i/;«ssivenom!!in<!K,Japhelh vero/a<i''u</ointerpreta-
Hebraeorura populus, idcirco dixit Benedictus Do- tur.Majoressivcdoctoresatquepraelatiindomohujus
minut Deus Sem. Quia vero de Japheth dividendae
Noe,id est in Ecclesia Christi,nomina!i sunt etinclyti
erant insul.Te gentium,etearum plenitudo perfidem 75 auditores vero sive subdili,quam plurimi sunl,
ventura et habitura erat in domo Dei Judaeorum. et idcirco noraina Japheth, id est latitudinis, recte
non quidem dixit Dominua Deus Japheth, quiafal- intelligendi sunt. Tertius esl Cham, id est oaterva
sos et multos deos coluerunt, sed ditatet, inquit ialsorumfralrum.Praeterhashominum partes nulla
Deus Japheth et habiletSem. His
in tabeniaculis invenitur in filiis Noe,id est,qui Christiano censen-
juxlalilteraradicti3,altioremsensumpooan:us.justa tur nomine.Et dus quidem salvae sunt nam terlia ;

quom et hujus, id est Japheih, idem Ghanaan sit perit,sicut habemus in Apocalypsi, vel ijuia projecti
sorvus, quia de isto quidem dictum est,tit Chnnann cauda draconis qui trahebal tertiam partem stella-
servuf ejut. ruracieli (Apoc. in), vel quia ad cantum tubcB an-

P.rrROL. CJ.XVl!. 12

A
363 RUPERTIS ABBATIS TUITIE?;SIS. 364
gelicae.et tertia pars creaturs interiit {Apoc. viii). A. cunctis pene gentibusGraecaetLatinalinguaprinci-
Quomodo illi qui per Sem et Japhet designantur, patum obtinent,ullera videlicet propter sapienliam
illam infirmitatemhonorant^quam inChristo hsere- Graecoruni, altera propter potentiam Romanorum,
tici deapiciunt ? Dorso aversi.paliium imponentes, per quas aperta sunt tabernacula Sem gentibusuni-
infirma palris operiunt.id est reverenter prffiteritas versis ad inhabitandum,quia videlicet per illas,an-
passiones Domini reoolentes,venerando sacramento- nitenlibusmultistranslatoribus,Scripturaruniscien-
rumordine vestiunt,qualiaindoajoDeiageresanctum tiam,etperinde unius Dei notiliamapprehenderunt.
intelligere pium est. Hoc primi fecerunt aposloli,et Et Judaii quidem, quibus illa tahcrnacula primum
deinde apostolici viri, atque cum illis, et post om- Kdificata fuerant, et nonnuUi quoque de cajteris
nes observant et fideles Chrietiani.
illos, religiosi gentibus tabernacula Sem introierunt, sed genera-
Illis ergo recte servus servorum est Chanaan,id est tionesJapheth,quibus maxime Europapossessaest,
omnis h«reticus,quia videlicet dum blasphematet habitando praevaluerunt.
contendit,imoetiam corporaliler peis(;quitur(quod CAPUT XL.
maxime furor fecit Arianus)illorumgloriae 6ervit,et Noe, quod eorum generalione
Item de tribus filiis
perficiendis coronis famulatur.Et benedictum est, tres inundi partes iiyipletie sunt.
malediclus Channan, et non maledictus Cham, quia,
g Filii Cham:Chus,Mesraim,etPhuth,etChanaan.
<<

videlicetdum in futurum sseculum poenailloruin re-

Chus usquehodieab llebraeis iEthiopianuncupatur-
servatur, quasi non in semetipsis, sed in posteris
Mesraim, iEgyptus; Phuth,Lib.ys,a quo et Mauriia-
puniuntur. InterpretalurauteirChanaanmofus eorum.
nia; fluviususquein prEEsensPhuthdicitur,omnique
Qua5 interprelatio talibus congruit,quia pro mctu,
circa eum regio Phulhensis.Porro,Chanaan,ut jara
id esl, pro opere patris sui maledicti sunt.
dictum est, oblinuit terrara, quam Judaei deinceps
CAPUT XXXIX. possederunt,ejeotis Chananaeis.« FiliiSem.Alara. et
Quse sint mystice tabertiacula Sem, in quibus liabitavit
« Assur, elArphaxat, et Lud, etAram. «HiabEu-
Japheth.
phraieDuvioparlem Asiasusqueadlndicum Oceanum
Dilatet Deus Japheth, et habilel in tabernnculis
tenent. Est autem Alam, a quo Alamitae, princeps
Sem. Jam quia notum, et supra jam dictum est, in Persidis ; Assur Niniveni civitatem condidit. Ar-
Sem Judaeos, in Japheth verogentes, quae promis- phaxat, a quo Chaldaei; Lud, a quo Lydda Aram, ;

siones Juda^orum consecuturae erant, benedioi pro- a quo Syri, quorum metropolis est DamHscus.
pheticospiritu patris certiusnunc scire licet qus
:
Singulas gcntes qus de his tribus filiis Noe disse-
.sint tabernacula Sem
quo introitu admissus cce-
et minatae sunt,prosequi longura est.Hoc ad sumniam
perit in illis habitare Japhet. Taberaacula Sem,
p compendio diotura sil, quiaSem in Dliis suisAsia
privilegia sunt Judaeorum,quae Apostolus his verbis et Ctiam maxime Libyam, et Jupheth Europam
enumerat Quorvm est, inquit, adoptio fitiorum,
:
possederunt,ut tres partes mundi a trium genera-
et glorin, et testamenlum, et Ugislatio, et obsequium, tione implerenlur,in quibus etiam Ecolesia Chrisli
et promissa, quorum patres, ex quibus Christus secun- sanctae Trinitatis fide explananda praemonstraba-
dum carnem, omnia Deus benedictus in
qui est super
tur.
ssecula (Rom. ix). In his llle populus aliquando ha-
CAPUT XLL
bitabit solus, nam nos gentes foris eramus. Eratis De xdificatione turris Babel.
enira, inquit idem Apostolus, in itlo tempore sine « Eratautemlerralabii unius,etsermonum eoruni-
Christo, alienati a conversntione Israel, et hospites t dem.Cumque proficiscerentur de oriente,invene-
testamentorum, promissiunis spem non habentes, et « runt campum interra Sennaar,ethabitaverunt in
sine Deo in hoc mundo {Ephes. v, 2). Haec enim ora- « eo.Dixitque alter ad proximum suum : Venite,fa-
nia unius Hebraicae lingua; clausura tenebat,quce in " ciamuslateres,etcoquamuseosigni, «etc.Jamsu-
diebus quibus divisio vel confusio linguarum facla perius.ubi septemfiliosJaphethinordinera digessit,
est,remansil in domo vel familia Heber, unde et ita subjunxit." Ab hisdivisaesuntinsulcegentium in
lingua ista Hebraica dicta est. (Cap. x.).Itaque haec « regionibussuis,unusquisquesecundumlinguamet
quae praedicta sunt.aperte vocantur hic tabernacula « familiassuas.»Hocperregulam,quamTiconiusre-
Sem, est,non quod cunctae gsnerationes Sem in
id capitulationercappellat,colligendum velco ntinuan-
illis habitaverint, sed pars, videlicet pars populi dumest,quiavidelicetillicnondictumestqualiterdi-
Israel, qui per Abraham descendit ex Heber prone- visae fuerint, et hic idcirco reperitur, ut narretur
pote Sem. Porro de Japheth nati suntGraeci et La- quomodo vel quam ob causam divisio vel confusio
tini.Filii namque Japheth fuere septem Gomer,a : ejusuiodi lacta est. Erat, inquit, terra labii, in est
quo Galathae; et Magog, a quo Scythffi; et Madai,a linguae unius, et sermonum eorumdem, scilicet quia
quo Medi; et Javam a quo Jones,qui estGraeci.uade quiijue sermones vel singulae vocesinomni terrasi-
el raare loniura dicitur et Thubal a quo Itali et
: gnificabant idem. Invencrunt, inquit, campum in
Heberi, qui et Hispani, a quibus Celtiberi ; et Mo- terra Sennaar. Ipsum campum quem invenerunt,
socb, a quo Cappadoces, unde et urbs apud eos Soriptura nunc vocat Sennaar, scilicet ab eventu,
Mazecba dicta est etThiras.a quo Thraces,quorum
; locumcongruonominesignificansjinterpretsturenin:
non satis immutatum vocabulum est. In his, et in Sennaar excussio denlium,\e\ fetor eorum, videlicet
 3G5 DE TlUNrrATE liT OPEIUBUS BJUS LIBIU XLII. ~ IN GDN. LID. IV. 366
oxoussioflentiuin, id est sArmonum sivo vfirboiuin \ stullu corum prssumptiunc dicit Deu3,n«c.f«iM,'.',j

qu<B side denlibua non iiunt. Plurimu.n namiiuo a co(jitutionil)u.i tuis,donec easopere impleant, 9uUi\n-
dontea juvaiit ud loquendura,qui lunciilis quo.|,im- dicndum cst, quantum in ipsisesl. Satia eniin dia-
modo oxouasi sunt, quau 1o solitam loqiicndi ?6 bolum imilantiirdiccntem tUcendnm super aliilwli.
:

faouUntein di"ntati,id est.suporbi vcl ftirips illi i)cr- nemnubium (/.ui. xiv), qiii,i|inntiim potcst, nxtillil

didorunt. Nihilomiuus recle dicitur ct fotor eoruin, se advorfiu.s Duuin altissimum, Venile iyitur, inquit
quia vidolicot fctorem aupeibi.e eoruin tali ausu Doraiiius, de.scenJumus el confundamus ibi labium
usque ad nares Dei cmiscrunt.Cin sicul huniilitns, eorum, ut non auliat unusquisque vocem proximi sui,
vel splrituscoDtribulatus.sacriliciumest ia odurcm Tanquam dicerct Inveni in quo digne quod meren-
:

sunvitiitis, sic econlra superliia fetor horribilisesl. turju.^tta moduinculpK rctribuara eis.Ouoniamper-
Cujus eorum supcrbi.Tj mirandam magnitudinem vcrs i via tcndunt ad ccclum.veram viaiii absconda-
Scripturainsinn!in?,introducit Deum ilescendentemi mus abeis, qua veraciter itur ad ccelum. Elenim
ut videat civitatem et turrim, quam (edificabanti cum baec diceret L)eus,fulurum erat ut sanctura per
inquit, filii Adam, et dicentem: Ecce unus est popu- famtilura suum Moysen conderet Scnpturara.uniua
lus,et unum labium omnibus.Cvperuntguehoc facere> Dei continentem nolitiam, qua sola vere itur ad
nec desistent a roijitationibus suis, donec eas opere n ccclum. Una autem tantuin scribendi lingua erat
eompleanl. Venile igilur, descendamus, et ronfundn quaj utique tunc omnium erat, quK el hactenus ili.
mus linguam eorum, ut non audial wiusquisque
ibi citur Hebrsa. Ut igitur cura datm fuerint illae mar-
vocem proximi sui, etc. Descendit ut videret,de illo garitie eoDlestisdoclrinoe,non conculcentur a porcis
ait Scriplura, qui omnia scit anlequam liant, et hujusinodi, venile inquit, confundamus ibi labium
nusquain sbest, quia viHelicet causa talis crat et eorum, Hoc tam rairandai vindicta; incominodam.
quaraindiscussamcoclestejudiciiimnullatenusorcit» quo maximehominesasemetipsis dividuntur,solus
tere dcberet, et sic loqui debuit Scriplura, ut nil iacere poluit Dcus. Proinde cum dicit pluraliter,
temere esse crodendum insinuaret. Si enim is qui venile, descendamns, con/undamus, noa angelorum
omnia scit, descendere hic dicitur utvideat,et alib» multitudinesad auxiliuin cohortatur, sedadferien-
dicit Ctamor Sodomorum et Gomorrhoporum multi
: dain superbiara se adesse testatur tota Trinitas et
plicatus esl,et peccnlum eorum aggravatumesl nimis^ unus Deus.Ouod ex opposilo reiiiedio magis liquet.
descendamelvidebo utrumclamorem.qui venitad we, Ubi enini in ore aposioloruraomnia revocantur ge-
opere compleverint,an non eslilautsciam{Gen.X\lll} nera linguarum {Aet. ii),eadem Trinitas sese aperii
quanto magis honio qui talli potest, anttquamsen- hominibuset eadie primum in noraine Patris, et
'?
tentiam proferat, rem diligenter investi<»are debel Filii,etSpiritussaacli humileshominibus baptizan-
Et notandum quod hic illos appellat filios Adam. ^ tur, quas vera strvctura est altissim* turri3,qua in
Potest quidem idem inlelligi cumdicit.gHum wdi/i- coelum fugiat homo Deo conregnaturus.
rabint /1'»' Adam, ac sidixisset filii hominum.quo- CAPUT .XLIII.
niam Adam apud llebraeos communi genere homo De Nemrod, quem Josephus eorum principem fuisse
dicitur, sed hoc loco sicul voce, sic et sensu, ad asserit qui lurrim xdificaverunt.
eumdem i)a\ primus fuit conditus debet referri.Ita Horura principem Josephus Nemrodse asserit.de
namque aorius multo percutit eos, qui dixorunt,^^ quo superius dicit Scripturs Et Chiis genuit Nem- :

celeliremus nomen nostrum, ct turrim sunerbi^.qua rod. Iste coepitpottns esse in terra,et erat robustus
coelum attingerentaedificare coeperunt; quia videli- venator coram Domino (Cen. x). Potens, inquam,
cet hoc modo specialiterimitabantur pr,'Bvaricatio- etrobustus venator erat, qnia
cccpit esse in terra,
nera .\dae, qua diabolum secutus est, dicentem : priusinpopuloinsuetara tyrannidemquasi venando
Comedite, eteritis sicut dii {Gen.iiij, et hoc modo arripuit.Begnavitque in Babylone, qua8 ab eo quo.1
.-cqueut ille ascendere voluitsuper altitudinem nu- ibiconfusBB sunt linguKturrim fedificantium Babel,
bium et esse similis Altissimo (Isai xiv). appellata est. Babel enira interpretatur conjusio.
CAPUT XLII. Regnavit autera et in Arach, hoc est in Edissa, el
De eonfusione lingunrum, el quodper donum Spirilus D in Achad, quje nunc dicitur Nisibis, et Chalamnc,
sancti omncs lingux rursus adunalx sunl in ore qu<E postea verso,nomine a Seleuco rege, dicla eet
apostolorum. Seleucia. De tcrra illa exivit Assur, et xdiftcavif
Ecce, inquit, unus est populus, ei unum labium Ninivcjn et Rechobolh non puteraus
civitatem. Ubi
omnibus. Caeperuntque hoc facere, nec desistenl a duas urbea esse sigaiBcatas, sed quia Rechoboth
eogitationibus suis, donec eas opere impleant. Ergo- interpretatur ;)/rt/fo, italegendum est: Et oediftca-
ne.si illa facultas mutae linsjua; sublata non fuisset vil yinivem et pltiieas civUalis. Dictaque est Ninive
cogitationes suas opere implere.id est,turrim tant» a Nino.Beli filio. [iiterpretaturautem Nemrod iyran-
.nltiludiuis quivissent exstruere.cujusculraenin cos- nus sive transgressor, sigQiUeatque diabolum,quiin
lum pertingeref? Non utique ud coelum aethereum, hoc mundu tyrannidem arripuit, quam elin coelo
cujus altitudinis stadia geometrce conjecturis suis meditaii ausus fuit,dicendo.-.4.'Cf;nrfam5upera//ty«-
numcrare non possunt.sed forte ad coelum aerium, dinem nubium, et similis ero AUissimo {Jsa. xiv). Et
a quovolucres coeli dici consueverunt.Cum ergo de ob hoc revera exivit proverbium : Sical yemrod ro~
367 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 368

bustus venator coram Domino, subauditur, sic esl A passim in Scripturisspiritualem significatcivitalem

omnis qui altum cornu suum, qui loqui-

exlollit in Dei.Vocaturenim et est
diaboli, contrariam civitati

tur adversus Deum iniquitatem (Psal. nxiv). Dum illaBabylon meretrix, qu;e saDjjuinem sanctorum
eum exeraploiliius celebrare seputatnomen suum, bibitjet econtra civitas Dei, Hierusalem, id est
potius sempiternum econtrario conquirit oppro- visio pacis,in quapacificoetveroRegiin aeternum
brium. Ipsa quiique civitas sive turris, cujus ex- et ultraconregnabunt omnes pacifici,veri beati,
struenda; princeps ille fuit Babel, id est confusio. quia vocabuntur et erunt filii Dei {Malh. v).

IN GENESIM LIBER QUINTUS.

(Gen. cap. XII-XVIII.)

77 CAPUT PRIMUM. B Heber, Heber genuit Phaleg,Phaleg genuit Reu

Quod in Abrnhamterlixatatis mundi initium luerit. Reu genuit Sarug,Sarug genuil Nachor, Nachorgc-
Scrutamini Scripturas,«dicil Judais ipaa, quam
V nuit Thare, Thare genuit Abram. Cainan, quippe

inScripturis habemus,vita Christus FiliusDei vivi: qui apud Lucam Evangelistam inter Arphaxad et
«ScrutHminiScripturas.quiavosputatisinipsisvitam Sale ponitur {Luc.ui), in Hebraico non habelur.

habere. {Joanv.) Quiddeinde? Et itlx sw)!^)>inquit, Porro causam cur tali viro terra sua,id, esl torra
qux tettimonium perhibent de me {ihid.). Hoc nobis Chalda"orum,digna non fuerit^hanc Hebrs-itradunt,
et ecclesiaslici illustres viri veram esse defendunt,
prsesenti opere facere proposilum est.El ecce scru-
scilicet quod Abram in ignem missus fuerit,eoquod
tandoad eam partem agri pervenimus.de quarecte
dicas Habet argentum venarum stiarum principia
:
ignem adorare noluerit,quem ChaldaRi colunl.etOei
ausilioliberatuSjdei dololatriasigneprofugerit.eth oc
qua situs est pluribus lestimonio-
{Job. xxviii), in
rumejus acervus, argenteus scilicet, ad Abraham essequod dictume3t:«Mortuusest AbramanteThare
patrem credeulium, et, secundumnomen suum.pa- «patrem suum in lerranativiiatissuaeinUrChaldKO
tremmultarum gentium.ad quemprimumejusdem «rum,»quod videlicet ignem nolens adorare con-
beati seminis repromissio facta est.Propter quodet
sumptussil.Nam Abram,inquiunt,eodemvallatusin.
inilium est alterius,id estjlertia: aetatis mundi.in qua p cendio,Dei auxilio liberatus est. Unde et postmo-
Ghristus repromissus est,etlexper Moysendata.cui
dum eidemDominus :£90,inquitDominus,9U! edu.ci
dei te deJJr Chaldxorum{Gen.xi). k\\o(^m indissolubilis,
« sicrederis,ail ipse.crederiti sforsitanet raihi ;

« rae enim ille scripsit » {Joan. v). Hic scientiaest.et aiunt, erit quastio in eoquod dictum est postmo-
proinde tertio loco, aspiritu timoris spiritus scien-
dum,« septuaginta quinqueanuorum eratAbraham
« cum egredereturde Haran»{Gere.xii).Si enim Thare
tiae ponilur,quia terlia mundi aetate, scientiam ma-
sermone et legiscon- pater Abram.cura adhuc esset ia regione Chaldso-
gnae salutis et repromissionis
gcriptione Deus hominibustradidit.Hancigituraeta-
rum,8eptuaginta annorum genuit Abram (G^n. xi),
tem ingressuri, sanctum scienliae Spiritum invoca- etposteain Haran ducentesimo quinto aetatis sua;
mus,in quo sensu congessit eodem invenireet pro- anno mortuus est,quomodo post mortem ejus Abram
thesaurum
ferre nos efficiat repositum in hoc agro exiensdeHaranseptuaginta quinqueannorum fuisse
teslimoniorum Christi Filii Dei. memoratur.cum a nativitate Abram us(|ue ad mor-
CAPUT n. tem patrisejus,centumlriginta quinque annifuisse
De Abraham,quod {ut aiunt plerique) de Ur Chaldseo- doceatur?lgitur vera est illa Hebraeorum traditio,
rum, id est deincendio, Dei auxilio liberatus sit. quod egressus sit Thare cuni fillis suis de igue
(CAP.XII.)"Dixit autem Dominusad Abram:Egre- Chaldaeorum, et quod Abram auxilio Dei sit libera-
« dere deterra tua, et decognatione tua.et de domo tus,et ex illo tempore ei dies vilaj et tempus repu-
« patris tui, et vade in terram quam monstravero tetur setatis.Potest tamen recteintelligi,quod Thare
• tibi,faciamqueteincentemmagnam,etbenedicam cumsuisomnibusstatimquidempostpersecutionem
« tibi,et multiplicabo nomen tuum,erisque benedi- venerit in Haran, etcum proposuisset in terram
« ctus.Benedicambenedicentibus tibi,etmaledicam Chanaan, iUicremoratus sit.Abram autem,jubente
« maledicentibustibi, alque inte benedicentur uni- Deo, ut egrederetur de terraet de cognatione sua,

• versae cognationesterras.»Abram,quodinterpreta- egressus sit.Sic enim sehabetordo narrationis.

tarpater ex(;e/5ws,UebrsuseratexHeber,cujusin do- CAPUT III.

movelfamilia remanserat lingua primitiva, quce es Cur non dixerit Deus solum;<i Egredere de terra <Ma,»
tunc ab eodem dicitu. Hebra>a,natus annocentesimo sedaddidit, « et de cognatione tua. »

nonagesimo primo,a nativitate Phaleg.cujusin die- «TulitilaqueThareAbram filiumsuum,et Lotfilium

bus terra divisa est, a diluvio autem 292, a Sem • Uaran filii sui, et Sarai nurum suam, uxorem
filio Noc decima generatione editus. Sem namque «Abramfliii sui, veneruntque iuHaran.et habilave-
genuit Arphaxad, Arphaxad genuit Sale.Salegenuit « runtibi.Etfactisunt diesThareducentorumquin-
Sft9 DR TmNITATli Kl OPKIUmJS KJUS LIHIII XLII. - IN GEN. LIH. V. 370
1. nut)uiiiiorun),clinorluu8C9t inllaran(G<«.\i).Uixil A CAPUT Y.
« aulem Dominus iv\ Abram,» suliaudilur cum vo- Quatem mercedem,vel quoU prxmiumpropoiueril illi
nissot in llarun, vivento udbuc pulro ojus, Tliaro Deus juhendo ut eyrederetur.
scilicet : 3S
Egredere de terra et de coj,'nutiono
• Quasi operariumelectumDeusad operandumcon-
( Curcnini non Ji.xit soium.'
tua, » otu. {Gen. xi), ducens.cum dixisset, « egredere de terra el de co-
Egredere de terra lua, eed addidit, cl de cognalione " gnationc tua, » continuo sperandam quasi taxan-
lua, nisi quia alibi terr;i,ct alibi cognatio cjuserat? do mcrcedem.primo ait « faciamquc te in gcnlem
:

Siquidem tcrra cjusChaldaeaerat.cognationeautem « magnum, » deinde et benedicam tibi, nec non ot

ejus nunc in Haran, id esl.in Syriani.profungiendo nddidit, • et magnificabo noraen tuura^erisque be-
devencrat. Quod ergo cum A\\\si6t,egTedcre de ter- « nedictus,» tandemque,a<9u« in te, ait,ubenediccn-

rfl,addi(iil,W de cognalumc tua, idem csl ac si dicc- • tur univer.siE cognationes terra;. » In omnibus iis
ret : Sicut de lerra Chuldoeorum corpore egrossus nec unum tola.vel apicem, unum vacarc.aut carere
es.nnimo quoque sic epredere ut nunquam illucre- rei pondere certo arbitremur. /Virfam^ud te, inquit,
deas, insupercl hinc.ubi nunc habilas,cgredere de in gentem magnam.^on dixit gcntem multam. Ete-
cognationo tua Nam qnod in Harun,id e8t,in Syria, niin gens illa quoepromittilur,qua; probenedictione
cognatio Abram illo et;rediente resederil et ibi coa-
jj
nunc olfertur, comparatione aiiarum gentium, non
luerit,illud satis indicio est,quod servus Abraham valdo multa futura crat.iYon, inquit Moyses, « quia
adjuratus ab co diceiito : » Non accipias uxorem « cunctus gentes numero vincobatis, vobis junctus

M filio meo de (iliabus Chananasorura inler quos « est Dominus,

et elegit vo3,cum omnibussitis po-
" babito.sed ad terram et cognationem meampro- « pulis pauciores, sed quia dilexit tos Dominus, et
« ficii8caris,ct inde accipias uxorcm lilio meo,l3aac " « custodivit juramontum,quod|juravit patribus ves-

(Gen. xxiv).Proleclo, ioquit Scriptura.perexit Meso- « tris » (D«ui.vir).Bene ergo non Si\l,Faciamque ie in
polainiam Syriie ad urbem Nachor. Ad tcrramel ad gentem multam, sed in genlem magnam. Nam vere
cognationem rni,'ar»i,inquit,;)ro/it'iscaris,quiavidelicet magna gens^cujus Dominus Deus ejus, quam ma-
cum hasc diceret.jam cognalioejus cum Syra pente gnilicavit, et honoravit magnus Dominus, de qua
commista lueral, jamque illam terram pro suaha- magnoa patriarchas atque prophetas vel scribas
bitabat. Unde
usque hodie Syra lingua Hebrreae
et peritos, aodiversorum merilorum magnos viros
cogiiata,id est, ex inagna purte similis est.Sedjam habemus,perquo3 veram Dei magnitudinem cogno-
promissionis verbuin audiamus. vit mundus.E^ benedicamtibi, inquit.Notandus ordo

CAPUT IV. verborum. Si enim prius dixisset henedicam, et

Unde et ex quo propketa fueril Abram. deinde subjunxisset faciamque te in gentem ma-
« Faciamque te » inquil, « in gentem magnam, gnam,forte benedictionem in eo duntaxat promitti
« atquo ia te benedicentur universce cognationes putaremu3,ut generatio carnis ex eo propagaretur.
.1 terrae » (Gen. xii). Ex hoc jam paler exceisus Nunc autein prius in gentem magnam fore,et tunc
Abram propheta Etenim sancti omnes viri,qu03
est. benedici promittitur, ut videlicet illam intelligas
prophetali noraine honorat domus Dei.ex eo pro- benedictionem, de qua Propheta canit in paalmo .•

phetK dicuntur et sunt, quod praescire meruerunt « Etenim henedictionem dabit legislator [Psal.
incarnationem Filii Dei.Ecce autem huic primo re- Lxxxni),quas utique quia post legislationem datur,
velat Deus illud secretum consilii sui,dum dicil, illadebetintelligigratiaSpirilus sancti.dequa Joan-
atque in te benedicenlur universx cognationes terrse. nes dicit : « Quia lex per Moysen data est.gratia et
Nonaliam sine dubio benedictionem huicuomme- « veritasper Jesum Christumfacta est » (./oan. i).Sed
morat, nisi illam, qua per semen Abraha; (quod haec benedictionis gratia communiter omnibua fi-

e»t Chrislus) in omnes gentes gratia Spiritus sanc- dei ejus sequacibus promissavel data est.Sequitur
ti effusa est.Ergo jam propheta Abraham.propheta ergo el supersdjicit quod illius magis proprium
Isaae, propheta Jacob, sed patriarcharum nomen tuuiTi,erisque
nomine, sit : Et magnijicabo, inquit, «
hoc ipsum nomen in illis pene opertum est.Sed di- « benedictus.ii Magnificatumnamque est hodie no-

cit Deu3 ab Abimelech regera Geraere de Abram " raen Abrahae, videlicet cum nomine Dei magno et:

» Nunc ergo redde uxorem viro suo.quia propheta tremendo,dum per orbem terrarum prsdicatur no-
• est, et orabit pro te, et vives » [Gen. xx). El in minia Dei talis definitio « Deus abraham, Deus
:

psalmo tam de isto, quam de caeteris patriarchis « Isaac, Deus Jacob » [Exod. in Matth. xxii). Vera ;

ejus posteris : Et corripuil pro eit reges; subaudi- magnificentia nominis Abrahee haec est. Unde et
tur dicens : « Nolite tangere chrislos meos et in Apostolua Ideo, inquit, « Deus non confunditur
:

t prophetis meie nojite malignari » (Psal. civ). Non « eorum vocari Deus » (Hebr. xi). Itaque Magnifica-

ergo quia breviter dictum est, parum esse pute- bo, ait, • noraen luum, erisque benedictus, » vide-
mus quod huic revelatum est, sed parvuiam ser- licet ut nomen tuum in ipsa invocatione nominis
monis hujus aperientes thecam.quid habeatur in- mei maenifice commemoretur, et ita eris benedi-
IrinEecus, diligeutius contemplemur. ctus, utquicunque libi maledixerit, econtrario ille
sit maledictus. Maledicam enim, inquit, « maledi-

« centibus libi, et benedicam benedicentibus ti-

bi. » Verumtamen quoniam hac promissio sic
lerminalur, « atque in te benedicentur omnes
 :

372
371 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS.
A eutn qui promiserat habital <=o"f^d«nter,^< ab occi-
« cognationes terra,.. et quod ait in (e.oportet intcl-

tuo.sicut et in repromissione landeQi

- dente habens Bethel,ab oriente Ilai. » Bethel do-
ligi in semine
est, « possidebit semen tuum portas ini- mus Dei, Hai festivitas inlerpretatur. Porro Bftbel
dicturus
« micorum tuorum.et benedicentur in semine tuo hoc loco per anticipalionem dicta est. Nam Jacob
»(Gf«. sxii),rectesic accipitur, Belhel appellavil nomen ejus, quae prius Luza vo-
omnesgentes
.1 terrae
cabatur.Itaque contra tenebrarum spiritualium oc-
et magnificabonomeutuum.erisquebenedictus",
cideiitem, habens domum Dei, et ab oriente veri
ul hoc sit, magnificabo nomen seminis lui, dando
omne nomen (P/h7- n), luminis agens festivitatem magnee spei, aedificavit
illi nomen quod sit super
super altare Domino qui apparueral ei et non ingratus ;
quod Apostolus confltens Qui CJ<, inquit, « :

tantae graliae beneOciis, et juris sui ijossessionera

« omnia Deus benedictus in saecula » (Hom.
ix).Sic
luturam.jam sacris Dei sui praeoccupat atque dedi-
enim Levi cumadhuc esset in lumbis hujus patris,
cat titulus. « Perrexilque ultra vadens et proficis-
decimatus esse recte dicitur,eodem Apostulo dicente,
« cens ad meridiem. » Meridies significat perCec-
et ut ita dictum sit, per Abraham et Levi, qui deci-
Christus recte tionem. Bene ergo progredi dicitur ad meridiem,
mas accipit,decimatusest,curnon et
qui ab hac aurorajam diotaefldei suk ultra vadens.
proraissiones accepisse dicatur in eo,cuju3 et ipse
Cum g ^» progrediens de virtute in virtutem,sine dubio ad
in lumbis erat secundum carnem ? (//.6r.vn.)

benedicentur plenum et aeternum pervenit perfectionis diem.

ergo dicitur Abrahae, « atque in te
CAPUT VII.
« universae cognationes terrae, » recte Ghristo dic-
De peregrinalione ejus in .'Egyptutn, el quid signi-
tum accipitur,tanquam ita diceretur « Postulabis :

ficet quod « fiagellavit Deus domum Pharaonis

« a me et dabo tibi gentes haereditatem tuam, el
propter Saram. »
« possessionem tuam terrainos terrae « (Psal. u).
« Facta est autem fames in terra, descenditque
79 CAPUT VI.
« Abram in Egyptum ut peregrinaretur ibi ; pra?-
Quomodo egressus est, juxla Apostotum, « nesciens
-< valuerat enim fames in terra.Cumque propeesset
quo iret. »
« ut ingrederetur in ^gyplum, dixit Sarai uxori
« Egressus est itaque Abram,sicut pra?ceperat ei « suae Novi quod pulchra sis mulier,et quod cum
:

« Dominus, et ivit cuni eo Lot » [Gcn.xii). Egressus « viderint te ^gyptil, dicturi sunt : Uxor ipsius
est, inquit,suliauditur,nesciens quo irei.Fide enim, u est ; et interficient me,et te reservabunt.Dic ergo,
inquil Aposlolus,« qui vocatur Abraham,obedivitin u obsecro quod soror mea sis ut bene sit mihi
te,
« loc;um exire, quem acceptiirus erat in haeredita- » propter anima mea ob gratiam tui »,
te, et vivat
tom et exiit, nesciens quo
<i ;
iret » {Hebr.x\). Qui elc. Non parvipendens uxoris pudicitiam venalem
enim hoc solum i,dixit Deus, terram C fggjf^ ^j jjgne sibi esset propter illam,sed periculo
« et veni in

« quam monstravero tibi, » et ipsam illi terram se exemit, ne raoreretur propter illara, certissime
nondum demonslravit,profecto nescientem quo ire sciens quod,qui eduxerit eum de Ur Chaldaeorum,
jussit,et miio modo (quae vera peregrinatio est) et potens esset servare illamabigne, id est,a libidine
exspectando ire,et eundo e^speclare preecepit ubi- iEgyptiorura. Quare. inquit, non eadem fide conU-
nam requies darelur aibi.Etita egil.Sicenim Scrip- sus, quod liberare posset eam Dominus de manu
tura dicit :« Cumquevenissent in terram Chanaan, iEgyptiorura, ut non moreretur propter eam,secu-
« pertransivil Abram terram usque ad locum Si- re dixit esse uxorem suam ? Videlicet quia tirae-
« chem, usque ad convallem illustrem. Chanansus bat Dominum, quia nolebat teutare Dominum
« autem tuuc eratio terra.» Et conlinuo subjungit Deum suum. Is namque Deum tentat, qui, qu;inla

« Apparuitque Dominus Abram,et dixit ei Semini : potest parte, periculi se non expedit, et illic poscit

« tuo dabo terram hanc». Ac si diceretur Quia : miraculum Dei, ubi nonnihil proCcere potest hu-
uesciens quo iret,exierat,tandiu quasi vagus.etsine manae rationis ope, quae in promptu sit. Bene igi-

tecto pertransivit ia illum.etin illum locum,doneo lur vir prudens utrinque sollicitus, videlicet ne et
appareret ei Oominus, et juxta sponsionem suam, se interficerent, et illam reservatam suae libidini

ostenderet.et quam esset daturus terram. Bene

illi D subjugarent, quam potuit partera periculi suslr.lit.
igilur Apostolus ait: « Quia fide exivit, nesciens et caelera fldeliter Deo curanda reliquit. — Eliam
quo iret.» Sed et aliud erat.in quo fides ejus spec-
« quidem in aperto litterae est victoriosa viri obe-
tanda est. Num superlus jaiu dictum est « Erat : dientis perseverantia, quia facta fame in terra pe-

« autem Sarai stetilis,et non habebat liberos»(Ge«. regrinalionis suce, maluit aJhuc in terra Cham,
xi). In uno igilur impcrio duabus rebus, quodam- quse est ^f^gyptus, peregrinando aliena solatia qure-
modo repugnantlbus,forliter obedientiam fidemque rere, quam ad terram vel ad cognationem suam,
praebuit,quia et cum Chananaeus tunc esset in ter- de qua Deo jubente fuerat egressus,aliquatenus re-
ra,terram illam sibi dandam,et cum uxor sua ste- spicere. Verura ipsa faries prssentis historis jam
rilis esset semini suo haeredilandam, Deo promit- sereno lumine arridel,et translucentia nobisiiigerit
tente,credidit. In utroque confortalus est fide, ut ail mysteria, quibus plena est. Non enlm ab re est,
idem Apostolus, dans gloriam Deo, plenissime
« quod Abram facta faiiin desccndil /Egyptum et Da-
« sciens,quia quaecunque proraisit Deus,potens est gellaturPharao propter eum,cujus progeniespost-
« et facere » (liom. iv). Tandem ergn demonstrala modum itidem facta fame in cadem terra Chanaan
sibi terra,iiuam Deus promiserat,aestimanBfidelem deacensura eral in iEgyptum {Gen. xlvi), et fla-
373 DR THINITATE liT OPEIUBUS KJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. V. 314
gulUiKiua cstct l'hurao plagis nolissiiuis proptor \ mum ejus: inquieng,» iniluravicorejua el
fi!;o «nirn,

cain. Nun, inquain, absque Dei cunsillo cst, (juoil " servoruraillius, ut facerem signameahifcineia, ut
dives reversu» c.x .Eiiypto, postiiioJuin contra rcgvs unarresinauribusfilii tui,elncpotum tuorumquoties
accingitur, et Lotlilium frutrissui libcrat, acdeinde « contriverim .Egyplios, et aigna mea fecerim in cis
a Melchisedosh sacordoto Altissimi benedicitur, {Exod. x). Tuno plane reddidit uxorera viro suo.
oujus g«n8, scilicet Israel, postinoduin do .Egyplo yunc eece uxor tua, tolle eam et
igitur, inquiens, <

inmanu potcnli et brachio o.\celso egrcdiens, contra Pharoo nocte,etomnesservi

i'iirf<'..Sun-c.c'feniin ille •

rei^esmultos ctluriissiraos pugnarehabebai, ducum "ejuscunctaque/Egyplus^etortusestclacnorinagnus

nde et urmis, carnalcs qui iii populo crant prote- • in .'Egypto. Vooatiaque Moyse et Aaron nocte, ait:

gentibus, lotainque gentem de servilio hostium «Surgiteetegrediminiapopulomeo.etvosetniiives-

pcrsaipe liberantibus iluiiec proccderet natus de II tri : lte,immolate Dominosicut dicitisi>(£xorf.xii).
Virgine re.x et sucerdos Aliissimi, Ghristus Dei — (CaP. XIII.) Et tunc i( aarendit Abrarade /Egypto,
Filius, benedictioneni, id est, peccatorum remissio- iiipseeti)xorejua,etomniaquin habehat,et Lotcum
nem per vcrum corp^rit sui et sanguinissacrilicium, eoad australem plajiam. Erat autem dives valdein
'<

Abrahie et semlni ejus largiturus. Igitur apostolica pofsessioneaurietargenti.iiEleniin permissuscul-

(I

pr^eunte auctoritute, qui, surapla hinc allegorica g tuiDci3uipopulus,ascenditdo.Egyptocumomnibu

siinilitudine de ancilla et de libera « llcrc enim, » :
quahabebat, dicente Pharaone," ovesvestras etar-
inquit,:isunt(iuote3taiiienta»^(;fl/. iv). In uno.\bra- « mentaassumiteutpetieratis"(ifti(i.), erantquedivi-
humjustorum omnium in illistemporibusviventium tesin possessione auri et argenti, spoliaverant enim
ex fide caetum, in Sarai uxore ejus Dei teslamentum ^Egyptios, jubente Doraino per Moysen, ut postu-

in Lot multitudinem intelligaraus Israelitarum aret vir ab amico suo, et mulier a vicina sua vasa

qui, secundum carnem tantum, Israelitae fuerunt. argentea et aurca et vestes.

CAPUT VIII. CAPUTIX.
llem de eadem, et quid significet quod sustulil Pha- De regressu Abram et Lot ex /Egypto, et quid tigni-
rao Saram in domum suam. ticel quod ab eo divisus est Lot.

« Ingressusest Abram in .Egyptum,etviderunt, » Cum itaque egressi essent de Egypto Abram et

inquit,«;Egyptiiinulieremquodessetpulchranimis,e Lol. .Von;)o/era^inquit Scriptura, «capere eos terra,
« nuntiaverunt principes Pharaoni, el laudaverun « uthabilarentsiraul. Erat quippe subslantiaeorum
«eam apud illum, el sublata est mulier in domura « multa, et non quibant habitare corarauniter. Dixit
« Pharaonis. Flagellavitautera Deus Pharaonem pla- ergoAbramad Lot: Nequceso,sitjurgiuminterteet
« gismultisetdomuinejus, » elc. HcBC resgesta alte- p « me.et inter pastsres meos et pastores tuo3,fratre3
rius rei gerends veracitcr prophetia cst. Descendil eiiim pumus»((jen. viii), etc.ijuantum ad moralera
enira postmodum Israel in.£gyptum,cum testamen- prcBsentis loci sensum attinet, divitiarum derogatio
lo Dei quod disposuerat ad Abruham avura suum, et est,quiaproplerdivitiasnonquibanthabitarecommu-
ad isaacpatremsuumcumon:nibus80quaehabebat, niter, quos, quandiu tenues fuere, amor Dei et fra-
cum nepotibus.quia vocaverat Ueus famera
filiis et ternu8propinquitalisfuniculusconjuQxerat,quippe
superteriam,elorane firmamentum paniscontrive- quos pariter junctaa tenuerat, utsimul exirentde
rat, et miseratante eos Joseph [Psal. civ). Curaque tcrra et de cognatione sua. Simulque senioris
propeesset utingrederetiir.Egyptum, quodammodo Abram mansuetudo et aequitas demonstratur, dura
qu8esivit.\brum S arai uxori suse auxilium, qusesivit dicit: « Ne quoeso ait jurgium iuter meet te, et inter
enim et promptum invenit Israel testamenli Deiso- « pastores meos,et pastores tuos, fratres enim sumus.
latium, ut bene sibi esset propler illud, et viveret • Ecce universaterracorara teest, recede a me, obse-
anima ejus obgratiamillius.Apparuit enim illi Deus (( cro. Si ad sinistram ieris, ego dextram tenebo. Si tu
pervisu m,dicens;"Egosum fortissimusDeuspatris «dexlramelegeris.egoadsinistrampergara.» Hujus-
« tui. Noli timere, et descende in ;€)gyptum, quiain modi usque hodie inter haeredes recte servatur
t

Cum
gentem
° magnani
° faciam te ibi »

bac poUicitatione descendit, et bene usi sunt

(Gen. xlvii),
> —-—
/. etc- r, —
aequitas,, ut
eligat.
ob finienda jurgia
J--0 major --' rainor
j- dividat,
Sed cojpto jam cursura dirigamus ordine
eo .Egyptii propter graiiaeDei pulchritudinem, quae Jurgia quae fuerunt in exitu Israel de .Egypto, in-
cum illo erat, fueruntque ei oves et boves, el asini, ter eos, qui secundum fidem genus Abrahae fuerunt,
et servi, et famulae, et cameli, etenim habuit pos- et inter eos qui secundum carnem lantum, qua-
sessionem in /Egypto in optimo terras solo Rames- mobrem revera non potuerit eos capere terra, ut
ses, et ibi auctus est vehementer (Gen. xlvii). habitarent simul : bene omnes novimus, quiavide-
Surrexit deinde alius Pharao, qui non noverat licet tandiu jurgati sunl, ut lapidare voluerint
Joseph {Exod. i), et hic procul dubio sustulit Sarai Moysen et Aaron, et constiluere ducem sibi et re-

in domum suam. Tulit enim ab Israel Dei testa- verti in .Egyplum. Denique tandem divisi sunt ab
raentum, nec enim sub illo colebat Deum patrum alterutro, juravit enim Dominus Deus in ira suai
suorum. « Vacatis, » inquit, « otio, et idcirco dicitis ;
quod Qon viderent terram pro quajuravit patribus
« Eamus et sacrificemus Domino » [Exod. x). Sed Qa- eorum.K Vivo ego,aitDominus, nonintrabitisterram,
gellavit eum Dominus Deus plagis maximis, et do- u superquam kvavi manum meam, ut babitare vos
375 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS, 376

« rac'cromomne3,quinumeratiesti8avirgintianniset A tavitut peregrinus, sed et postmodum emit agrurn

« supra, praeler Caleb (ilium Jephone, et Josue filium cumspeluncadupliciafiliisHethhabitatoribusterrae
« Nun «(iVum. xivj. Bene ergo postquam divisusest io possessionem monumenti {Gen. xxiii) .//damenim
Lot ab eo, loquitur Dominus ad Abram : Leva, in- maximus ibi, sicut in libro Josue legitur, silus est

quiens, « oculos, et vide a loco in quo uunc es ad inler Enacim {Jos. xivj. Unde et post modum Garia-
« aquilouem et rneridiem, ad orientemeloccidenlcm. liiarbe dictaest, iJ e&t,civitas quatuor.eoquod pri-
oOmnemterram quamconspicisdabo libi,etsemini mus Adam, deinde tres patriarcha^ Abraham, Isaac
« tuo,»quiavidelicetpostqu9mconsumpta estgene- et Jacobibi sepulti fuerunt.Dum ergoillic, ubipri-
ratioeorumquijurgati siint,tunc deraumintroduxit mus parens orbis terrarum situs est, aedificat altare
Dominus filios eorum in terram quam promiserat nomini Domini, hocjam titulo sese prapdicat hoare-
Abram. Sed et postquara ingressi sunl in illam ter- dera totius mundi. Et dum locumeumdem compa-
ram, divisi sunt ab alterutris, et in paucis oorum, ratin po&aessionem monumenti,jusquoddam suoeol"
fuit Abram habitans inter Bethel et Hai, in loco locat semini, ut non solum coelesti arbitrio, pro eo
allaris quod fecerat, invocans ibi nomen Domini. quodChananaei peccatores essent.sed et quadam sff)-
In plerisque autem fuit Lot habitans in Sodomis, culari justitiafilii Abrahae terram illam reposcerent,
quia videllcet pauci perseveranter coluerunt Deum n quamhabitatoresipsiuspatrisuoinpossessionemse-
coeli, Deum Abraham patris sui, plerique vero ser- pulcri vendidissenl. Sane M;imbre, a quonunc dici-
vieruntdiisalicnis, « etcummistisuntintergentes,et tur convallis Mambre, ipse est frater Aner etEschol,
" didicerunt opera eorum, et servierunt sculptilibus qui erant, ut postmodum dicitur, foederati Abrahi-c.
« eorum» Nec incongrue Lot, quamvis in
{Psal. cv). CAPUT XI.
personasua justus fuerit, typum tamen geritvitioso; Oe eo quod Abraham propinquum suum Lot libc-
multitudinis, nam
Evangelio Lazarus amicus
et in raverit.
est Domini, sicut testatur ipse, dicens: « Lazaras « Factum est autem in illo tempore ut
(Cap. XIV.)
«amicus nosler dormit » (Joan. xi), et tamen eadem « Amraphel rex Sennaar, et Arioth rex Ponti, et
dormitione sua, vel quatriduana sepultura typum «ChodorlahomorrexEIamitarum,etThadal rexgen-
gerit peccatoris, jam consuetudine nequiti<e invete- « tium, inirent bellum contra Bara regem Sodomo-
rati, jamque mala opinione fetentis. « rum, el contra Bersa regem Gomorrhae, et contra
CAPUT X. « Sennaab regem Adamae, et contra Semeber regem
Dd eo quod dictum est : « Faciamque semen tuuin « Seboim, contraqueregemBale,ipsaestSegor. Om-
sicul pulverem lerra?, » et quo jure sanen ejus ler- « neshiconveneruntinvallem silvestrem, quae nunc
ram illam possidere debuerit. ej/ ??mrc .Sa/!.s,etc.Diviso Lot ab Abraham et habitante
Famemqtie semen tuum sicut pulverem lerroe {Gen. ^ ;n Sodomis, bella consurgunt, et Lot captivus duci
xiii). Si hominum numerare pulverem,
quis possit tur.quia videlicetproeo quodcommistum est genus
semen quoque tuum numerare poterit. Hoc de solo Abrahae intergentes, quod futurura erat, pro eo quod
semine illo accipiendum, cui terram illam, quam conlaminataestterra in operibus eorum,etfornicati
nuncdemonstrabat Dominu3,eraldaturus, quamvis sunt cum diisalienis.suscitavit eisDominushostes,
et alis gentes de carne Abrahae ortae sint, ut Aga- verbi gratia Moab, et Ammon, et Madlan, et caeteras
reni, ut Madian, ut Idumaei. Nam et Balaam hoc in gentes,fl( iraius esl, sicut ait Psalmista, « furore Do-
prophetia sua tali modo conflrmat : Quis, inquit, «rainu8inpopulosuo,etabominatusesthcereditatem
« clinumerarepossit pulverem Jacob, et nossenume- osuam, ettradiditeosin manusgentium,etdomin.ili
« rum stirpis Israel ? » {Num.
Sed quid est,
xxxiii.) «6unteorumquioderunteos,ettribulaverunteosini-
hanc gentem pro multitudine coraparari innumera- «micieorum,et humiliali suntsuli manibus eorum »
bili terrtG pulveri, cum testante Moyse, ut superiusdi- {Psal. cv).Haecomnis terraquinque civitalum Sodo-
clum est.cunclispopulia paucioresfuerint(flfi«f.vii)? ms, Gomorrhffi, Adamee, Shboim, atque BalesiveSe-
Non ergo ad comparationem caeterarum gentium, gor,anteairrigabatursicutParadisus Domini :Nunc
sed ad quantitatem electorum, qui ex illa gente fu- autem eadem Pentapolis,in testimoniura nequitiae,fu-
ruri erant, hoc est referendura, quia videlicetcum D migabundamterram.igneconsumptamreliquit. Val-
soli electi pertineant ad numerura, gens autem illa lis quoque Silvestris, quae nunc est mare Salis, sive
maxima ex pnrte reprobata vacuum nobis fecerit vallis Salinarum in qua fuerunt antea putei Biiu-
iocum, bene pulveri terrae comparati sunt, quem niinis, ex tunc, id est, post Dei iram et sulphuris
dinumerare nobis quidem impossibile: Deo autem pluviam, in mare Mortuum versa est, quod etsta-
judicetur superQuum, apud quem soli electi noti gnum Bituminatum appellatur. Bale, quaeetSegor
81 sunt,Si//-(/e,inquit,« etperarabula
terram inlon- {ha. XV ; Jer. xlviii), lingua EehTxSi devoratio di-
«gitudineetlatitudinesua,quiatibidaturussumeam. citur. Tradunt Hebraei hanc eamdem in alio scriplu-
KMovensigiturAbrahamtabernaculurasuum,venitet rarum locoSalissam nominari,dicique rursum vitu-
«habitavitjuxtaconvallem Mambre, quodestinHe- lum conternantem, quod, scilicet terlio motu terras
«bron,ffldi(icavitqueibialtareDomino»(Gen.xiii).Non absorpta sit, et ex eo lempore quo Sodoma et Go-
casUjSedordinatissima Dei dispositione jussus pe- morrha,AdamaetSeboim divinoignesubversassunt,
rarabular3terram,venitinHebron,necsoluminhabi- illa Segor, id eslparvula, nuncupatur. Siquidem Se-
 377 DR TllINITVTE KT OPERIRUS KJUS LIBIU XLII. — IN r,EN. I,in. V. ,378

,ui- Lransferlur in parvam. El percuaerunl, inquit, J^ «nemetvinum, pratenim sucerdoa AltiHBlmi, bcn,)-

Hiijihiiim iti Asl.irotlicarnnim, et Zuzira cum ois, el « di.xit ei,ot ait: Benedictus Abram Dco cxcolgo, qui

ICiniin iii Savo Ciriathnim, ui cat, in Save civitiitc. «creavil ccelum etterram, et bencdictusDpunexccl-
Kaplittiiii gitjantes swa rolnisli, Zuziin ctlCmiin tcr- i<suSjijuo protegciitc hostes iii manibus tuie sunt.»
ribileset korrendi interprctanlur. Quitiua noniiiiilius RegiaSodomorum,qui homines pessimieranlel pcc-
pentos, quas pcrcui-serunt, forlissima! luisso signi- catores coram Domino nimi3,et Melchisedech regia
licanlur. licversiquc venerunl ad fonlem il/ii/i/i(i/, id Salera sacerdotis 89 Alli3simi,dignitatea velmcrila
esi, judirii, ipsa Cades. Et per Hnticipationcm hic valde sibi contraria sunt, el tiunen utcrque Abram
dicitur lons Judicii, scilicet, quude.t cvontu pealca victoriobviarunt. Necvero de MelchiBcdech dubium
talo nomen acceperit. Signilicat autein locuiii apud vcl incognituin cuiquam est, quin Christum signi-
potrara, qui lonsJudicii nuncupatur, quiaiLiDfus flcet,cui,sicut ait Spirilussanctus in David: « Jurn-
populumjudicavit{.VuH).x.i)."Etpercusseruntonneni « vit DominuB non poenitcbit eum: Tu es saccrdos
et
i< rcpionein Amalecitarura in Asasonthamar. » Hoc «in reternum, secundum ordinem Mclrhiscdech »
vocatum est l'>nf;adi,lialsami et pul-
op]>idiim postca {l'sal. cix). Quld econtra rei Sodomorum, nisi po-

maium fcrlile.lorro Asasonlbamarin linyuanostra piilum signilieat Judieorurr, qunlis tunc temporis
resonat Hrfcj/'n/m«r«m.Thamarquippe;)u/madicitur. n erat,quando Christus rex et sacerdos summus,na3-
Rtgio quoque Amalecitarum hic per anticipationem cendodeVirgine, patri noslro Abrah,E obvius faclus
dicitur, nam Amalecunus fuitdopostcrioribusEsau. est? Va: gentipeccatrici,inquit Isaias, illiustemporis
« Eece»autein « unusqui cvaserai nuntiavit Abmm Judaeos intucns: • Va;gsnti peccatrici,populo gravi
• UebrKO qui habitabat in convalleMambro AmorrKi " iniquitiite.Sr^^mini ncquam^filiis sceleratis » (Isa. i).

<' fralris Escol,el fralris Aner, » etc. llobrajus inler- Ac deinceps: « Nisi Dominus Sabaoth reliquisset no-
pretatur transitor. Ilabitabat in convalle Mainbre, « bis semen.quasi Sodoma fuissemus, etquasi Go-

huc est in Uebron, ut supra jam diclura est. Quare morrha similesfactiessemus» {ibid.).Uem: « Audile
a'.ilem, cumjdm toties Abram nominatussit.etadhuc « verbum Domini, principes Sodomorum, percipiio

in hao3cripturano;iiinandussit,utnusquamHebra;u3 nauribuslegemDei nostrijpopulusCiomorrh.-c»^!//!^.).

dicetur,hoc illum loco Hebrasum,ide3t, transitorem Oigilur magnum et mirabilepraesentis hujus uarra-
nominari placuit? Videlicet ob commendandam ma- tionis raysterium! Triumpbatoriscelebratoccursum
gnitudinem rei ac virtulis, quod scilicet transitor,id Abrabae rex Sodomorum,pessimorum utique et pec-
est, peregiinus et advena Deo prolegenle fecerit catorum nimis hominuai,qui profeclo futurum erat
rcm quam indigens quinque reges facere non pote- novissimo tempore, ut victoriosam Gdem patnar-
r.int,et|devictoribusquatuorregibusunam ullionera. charum et prophetarum celcbrarent viri pes3imi,et
et plenam reportaverit victoriam. Et persecutus est ^ peccatores nimis,scilicet, Scribse et Pharisaeiceeteri
cos usque Z)a», ad Phcenicis oppidum, quod postea que Judaei,non quidera natalibus, sed revera mori-
Paneas dictumest. Dan autem uuus est e fontibus bus principes Sodomorum,velut sepulcra foris deal-
Jordanis. Nam et alter vocatur Jor, quod interpre- bata,perhoc ipsum quod celebrarent opera patrum,
lutur ricus. Duobus ergo fontibus, qui haud procul intus autera plena ossibus mortuorum {Matth. xxm,
a se discant, in unum rivulum foederatis, Jordanis perhoc quod secreto vivebantsecundum sulphureas
deinceps appellaiur. Scd jam ad sensum supra ccc- carnes Sodomorum: At vero Ghristus rex justitije,
ptuin revertamur. Capto ab hostibus Lot, Abram as- rex Salem,id est,p acis,rex,inquam,idemque ponli-
sumptis copiis el divisi.s sociis, subauditur, Aner cl fex magnus,illorum talium bominum diebusnatus,
Mambre, super hostes irruit, victorque pro-
Escol et sacerdotiosuo functus est secundum ordinem Mel-
pinquum liberum reducit, quia videlicet tradito ge- chisedech. Protulit enim panem et vinum, dicens:
nercejusin manus gentium.non delutura erat (licet « llocest corpus meum,hicestsanguismeus»(WaH/i.
in paucis) fides ejusdem Abrahae^quae saape liberaret xxvi), et sic obtulit semetipsum pro lideli Abra-
eos, Deo recordationem habente fcederis ejusquod ham verum sacrilicium,et benedixit ei ;
per suum
pepigit cum Abraham, et suscitante eis salvatores. enim sanguinem benedictionem,id est, peccatorum
verbi gratia, Aod contra Moab {Jud. iii), et Barac D remissionem acquisivit illi,imo et omriibu!? electis
contra Jabin regem Chanaan, et Gedeon contra re- qui exspectaverunt eum ab origine mundi.
gem Maiiian, aliosque suis tcmporibus duces sive CAPUT XIII.
salvalorcs, tandemque gloriosos reges, bellicosos Item de Melchisedech, et quod Eebrxi tradunt hunc
inimicarum gentium victores. fuisse Sem filium Noe.
CAPUT xn. Apostolus praesentis loci memor: Hic enim, inqu\t,
De rege Sodomonim, qui eyressus est illi in occursum ; " Melchiscdech.qui obviavit Abrahae reverso a ccede
ct rie ifelchisedech, qui tcnedixil eum proferens « regum,etbenedixit ei,cui decimas omnium divisit
panem et vinum. « Abraham.Primum quidem quiainterpretatur»res
Egressusest rexSodomorum in occursum ejus,
« juslitia»,iideinde autem et rex Salem, quod est » rex
«postquamreversusestaccE(i<:Chodorlahomor,etre- pacis,«sine malre,sinegenealogia,neque iniiium die"
«gumquicumeoerantinvalleSave,quasestvallisRe- « rum,nequefinemvit;e habens,aEsimilatusFi!ioDei
«gis.At veroMelchisedech rex Snlem, proferens pa- « mancl sacerdos in eeternum {flebr. vii). Haec et
379 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 380
Cffitera quae subjungit idem Apostolus, occasionem A i^ praeteritum et in futurum !«lernum sit.

suspicionis maleintelligentibuspraebueruiit, utpu-

CAPUT XIV.
tarent hunc Melchisedech non hominem fuisse, sed
Item quodnon Mekhisedech Abrahie, ut Hebrir.i putant,
aiigelum, aut certe (quod demenlius erat) ipsum,
sed, ut Apostolus aii, Abraham sacerdoti Melchisedech
qui sub hominis figuravisus sit.esse Spiritum san- decimas dederit omnium.
ctum. Verum alii quam multi in hoc unum consen-
IgiturbenedicensMelchisedech dicit: «,Benedictus
seruntutdicerenteum hominemfuisse|Chananaeum, « Abram Deo e,\celso,qui creavitcoelumet terram.et
regem urbis Hierosolymae, quae prius Salem, postea « benedictus Deus excelsus quo protegenlehostes in
Jebus, ad extremum Hierusalem appellata sit. Ncc « raanu illius sunt. Et dedit illi decimas omnium. »
rairum, inquiunt, si sacerdos Dei altissiniidescriba- Ambigue dictum est,dedit illi.Nec enim in voce dis-
tur absque circumcisioneet legalibus caereiuoniis,et
cretum estsivein sermone,quis,cui,Abriimne sacer-
genere Aaron, cum Abel quoque et Enoch et Noe doti Melchisedech, an ipse sacerJos Melchisedech
placuerint Deo, et victimas obtulerint, et in Job vo-
Abrae decimas dederit. Et Hebraei quidem sic ssli-
Itimine le^'erimusquod ipseel oblatormunerum fue-
mantquod Melchisedech, id est, Sem, hoc abnepoti
rit et sacerdos, et quotidie pro nilis suis hostias im-
suo jure debuerit, et decimas praedae atque victoriae
molaveritWo*. i). Verumtamen et aliud Hebraei au g non ab eo acceperit, sed ipse dederit ei dccimas
tumant.Traduntenim huncesseprimum CliuraNoe
substantis sueb, et debitara largitatem ostenderilin
eteo tenipore quoortusest Abraham, habuisse aeta-
nepotem. Ulrumque enim intelligi potest propter
tis annos treceutos nonaginta. Nempe, si peraetates
dicti ambiguitatem, et quod ipse acceperit decimas
singulas annorum numeros supputes, tot annos, id
spoliorum.etquod Abrahaedederildecimassubstan-
est, trecentosnonaginta, ab ortu Sem usque ad ge-
Verura Apostolus in praedicta 83 Epistola
tiae suae.
neralionem Abraham invenies. Mortuus est autem
adHebraeosaperiissimedefinit, non Abraharasusce-
Abraham centesimoseptuagesimoquintoaeliilis suae pisseaMelchisedechdecimas divitiarum,seddespo-
anno. Ratione igitur deducta, invenietur Sem ab-
liis hostium partes accepisse pontificem (Hebr.yii).
nepoti suo decimi gradusAbrahaj supervixisse an-
nos triginta quinque. Siraulque et hoc tradunt quod
CAPUT XV.
De eo quod Abraham nihil accipere votebat ex omni-
usque ad sacerdotium Aaron omnes primogeniti in
but, et mystico numero trecentorum octodecim ver-
stirpe Noe, cujus series etordo describitur, fuerint
naculorum efus.
sacerdoles, et Deo victimas obtulerint, et hsc esse
primogenita, quae Esau fratri suo vendiderit Jaeob. « Dixil autem rexSodomorum ad Abram Da mihi :

Salem autem non, ut Josephus arbitratur, esse Hie- « aniraas, castera toUe.Qui responditei: Levo raanuni
rusalem,sed oppidum aiunt essejuxta Schytopolim, « meam ad Dominum Deum excelsum possessorem
quodusquehodie appellaturSalem, de quo in Evan- « coelietterrae.quoda filosubtegminisusqueadcorri-
gelioquoquelegimus:«Eratautem Joannesbaptizar.3 « giamcalit,'aenon accipiamexomnibusquaetuasunt,
in yEnon juxta Saliin, quia aqua multae erant ibi» « nedicas:EgoditaviAbram;exceplishisquaBComede-
{Joan. iii). Nec differtutrum SalemanSalim nonii- arunl juvenes,et partibus vivorumquiveneruntme-
netur, cum pro voluntate lectorum ac varietate re- <(Cum;Aner, Escol,etMambre. Isti accipienl partes
gionumeadem verbadiversissonis atque accentibus « suas. «Spiritualiterquoquehiclocusevangelicum

proferantur. In isto quoque libro Geneseos scriptum virumaedificat.Etenittquisquisvexillumcruciserigit,

est, quia venit Jacob in Socolh, et ibi fecit sibi do- etnomenChristipraBdicat,sicquelegitimecertans,fa-
raos atque lentoria, et transit in Salem civilatem naticumerrorem,sivehaereticambarbarie(Eexpugnat
re^ionis Sichem quae est in terra Chanaan {Cen. et exinde non quas sua sunt quaerit, scd quae Jesu

xxxiii). Considerandum quoque est quod Abrah<B Christi, ipse quodammodo esl Abram, qui cum tre-
a caede hostium revertenii, quos persecutus usque centis octodecim vernaculis suis, quatuor reges de-
f)an, non de via Hierusalem, sed de oppido melro- vicit, et eos qui spoliaverant spoliavit, atque propin-
polis Siohem in itinere fuit.Stultum igitur est id quum liberavit,ethoc factoub horainesive per bomi-
quod in typo dicitur, quod sacerdotium Christi fi- D nem ditari noluit, dicens regi Sodomorum quia » a
nemnon habeal,sicquosdam referre adanagugen,ut filosubtegminis usque ad corrigiam caligae non acci-
<.

historiaeveritatemauferant. Nonenim quud ab Apo- « piamexomnibusquaetuasunt.»Siquidem numerus

stolo dictum est, « sine patre,sine matre,sinegene- praescriptus Intus sacer est, quo et sancta Nica.'na
alogia, » aicidemintelligivoluit,quasi Melchisedech synodus, non humana industria, non compositione
absquepatreetsinematrefuerit,sedsicdixiteoquod aliqua, sed divina agente providentia gavisaest,in
subito introducatur in Genesi occurrisse Abraham qua vastator Cbristianitatis Arius superatus et dam-
a caede hostium revertenti, et nec ante nec postea natusluit.Hujussiquidem numeriillicinsignesplen-
ejusnomenferatur ascriptum.Dicendoautem, «ma- duit, id est trecenti octodecim convocati adfuerunt
« netsacerdos in perpetuum, » affirmat quod Aaron episcopi,quinumerus,utpraBdictum est, totus sacer
sacerdotium, id est, populi Judaeorum et principium est. Nempe si Nicaenis,id estGraecis uti numerando
habuerit et flnem; Melchisedech autera, id est,Chri- velis elementis, tau, T, CCC, I et II explicant XVIIII;
sti, neque initium dierum, neque iinem habentis, et T. tau crucem, I et II, cum supra ducta linea, no-
;iSl DF TMINITATE ET OPElUbUS EJUS LIBIU XLII IN Gl'N. LIB. V. 382

men Jc8U siRnificunl. Et nola quia hic noinen Jcbu A. CAPUT XVII.
genitivo casu.ol non nominativo eiriTlii!-, ot idco De ftnnone Domini, qui faclus est ad Abraham post
cum super- illam viclortum.
hic litlcra S 8i(;ina, noii ailditur.pcil I 11

a His itaque transactis, factus eslsermo Domini

posita linea srribilur, quibiis niimerus XNIilcom-
plctur. Sane T super transversa linea
tuu, littera!
udAbrampervlsionem diccns: Nolilimoro.Abram.
II

deest, qua)8i adderetur, jam non crucisspecies, sed

IIKgo protector liius sum, et m^rccs tua magna
« nimis. UixitqueAbram Domine Deua.quid dabis
ipsa crux essct. Cumigitur hujusmodi prajlialores
:

pugnundo,non tcrrcnum liicrum.sed solum qua;runt

IImihi Ego vadam absque liberis, et liliusprocu-
'.'

ratoris iste Daniascus Eliezer >

doinus meae,
bumano; salulis fructum, et dicunl cum Apostolo: II

erit h.cres Addiditque Abram

ineus. « Mihi
Non enimn quajro datum.sed requiro fruclumi>(/''ii/.
:

« aulem non dedisti semeo, el ecce vernacuius

iv),probe palreni Abram iinitunlur dicentem <iLe- :

H meu3 baeres meus erit. » Quid eaquce hactenus

11 manum iiicam ad Dominum Deum excelsum,
vo
IIquod non accipiam ex omnilius quie lua » sunt. sunt gcsta figurent, sequentis hujus visiouis verba
hli. inquit, scilicel Aner, Kscol et Mambre « acci-
pronunliant, maxiino cum dicitur : « Scito priE-

Quod qui imitantur, videlicet M noscens, quod peregrinuui luturuin sit seraen
II pienl partCB. »
utendo poteslate sua, quam habent auclore Domi- „ " '""'" '° '«'"'^ "«" s""»- ^' servituli eos suliigenl

no, qui ordinavit his qui Evangelium annuntiant " et alfligent quadringentis aniiis, verumtamen

de Evangelio vivere (/ Cor. ix), juste quidcm fa- (Igentem cui servituri sunt,pgojudicabo. «Etununa
ciunt, sed minoris glorice sunl quam illi qui hac idemque duplici prophetia factorum, scilicet qujB
cadem polestate sua uti nolunt. promissa sunt, et dictorum quoe sequuntur, vcritas
Dei indubitanter futurum esse confirmat. ISoli,
CAPUT XVI.
Abram. Ego protector tuussum. »
inquit, « limere,
Quiil mcraliter significet quod gualuor quinque reges
vicerunt.
Tanquam diceret Jam accepisti gustum protec- :

tionis meae, primum in eo, quod propter uxorem

Moralem nibilominus suavitatem ex hoc loco ca"
tuain Sarai flagellavi Pharaonem, el domura ejus
pere possumus. Etenim quatuorreges de quinque
plagis masimis, et divitem te inde ascendere feci
regibusvictoriam facientef .quatuorsunt animi pas
quod meprotegente hostes, scilicet
deinde et in eo
siones,quinque corporis sensus captivantes.quae in
in manu tua fuere. Ergo de CKtero
quinque reges,
genlilium qunquephilosophorum librismemorantur
lidentior esto, quod ego protector tuua sim, et ge-
frequenter, scilicet, gaudiuni, dolor, spes, timor.
neris tui, et merces tua magna niniis, ut peregri-
Quas poeta eximius uno versiculo expressit, di-
nus factus propter me, utrobique gaudeas, scilicet
cens :

C et in praesenti de prolectione mea, qua tibi toiera-

llinc metuunt, cupiuntque, dolenl, gandenlque...
bilis sit ipsa peregrinatio tua, et in futuro de
(ViRG. lib. VI /Eneid.)
mercede nimis magoa. Nec vero quod ait ille,
Ubi fidesi)UK per dilectionem operatur (Gii/.v), has « Domine Deus, quid dabis raihi, ego vadam abs-
anlmi passiones superaveril,el interiorem hominem « que liberis, » etc, dilfidentis animi est, sed con-
ab illarum captivatione liheraverit, planc excmplo triti et humiliati cordis, et cum nimia humililate
patris Abraha? laudabiliter triumphavit et idciico ;
Dominiiia consulentis, videlicet ul flebili conques-
sacerdos Altissirai,idemqueAltissiinus,3cihcelChri- 'ione pulsatus Deus, certius quid respondeat de
slus Dominus, occurrit illi cuin sacrificio salutari. superiori promissione sperandi seminis. Nam dic-
DigDum eaim illud judicat qui debeat coeleslium tum quidem illi fuerat superius, « faciamquc te in
ejus sacramentorum particeps fieri.Magnum nam- « gentem magnara, et hominum nu-
siquis possit
que.et victoriosum est non gaudere Je prosperis, « raerarc pulverera, seraen quoque tuum numera-
nec dolere de udversis hujus mundi, non sperare « re poterit » {Gen. xiii). Verum hoc nequaquam
prospera, nec timere mundi bujus adversa. Quam
satis 84 erat, cum adoptivi possent filii vel htere-
victoriam prjedicans apud quemdam, philosophia des, seminis aequivocatione significari. It^ique
canit
quasi proprii seminis deflnitionera efflagitans cum
:
r>
Gaudia pelle, « Ego vadam abtqueliberis, et filiuspro-
dixisset :

Pelle limcrem,
« domus meae, isle Damascus, Eliezer »
curatoris
Sptmque fugato, meus, addiditadhuc vigilanterpulsando,
erit haeres
Sec dolor assit.
mihi quoque « non dedisti semen, et ecce verna-
Nahila meiis est,
culus meus haeres meus eril. » Eliezer, « Deus
Hxc ubi rcgnanl. • meus adjutor, » Damascus • bibens sanguinem »

(BoETius De consol. p/rlosop. lib. i in fine.)

interpretatur, a quo .conditam aiunt Uamascum
Quisquis contemnat a rege Sodomorum
ille est,
civitatem, quo in loco fertur protomartyr Abel
quidquam accipere, ncc dicalur quoi ille eum dita- fuisse occisus.
verit id est,caveat facere coram hominibus justi-
:
CAPUT XVIII.
tiamsuam,utvideanturab eis ;et illam incurrat sen- Item de eodem, et quod dictum est : « Suspice coe-
tentiam q'ia dictum est ^men dico vobis,recepe-
: numeru stellasejus, sipotes »
luni ct
runt mercedem suam ()lailh. vi). u Statimque sermo Domini factus est ad eum
 ;

383 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS. 384

« rJiceus Non erit hio heeres tuus, sed qui A ut inservierat, quippe qui nec saltem circum
« cgredietur de utero tuo, ipsum habebis bae cisus erat, quando justiflcatus est, sed credidit,
' rodem.
Eduxitque eum foras, et ait illi : inquit, Abraham Deo, et credcnti sola fides ad
.' Siispice
ccelum et numera stellas si potes. " justitiam reputata est. Et recte fides justitiie meri-
« Sic erit sementuum.Credidit AbranGDeo,et repu- tum habet, nam econtra sine fide esse, injustitise
« tatum est illi ad justitiam » {Gen.-xv). Hic duo summa est. Etenim primo bominiinfidelitasad in-
Deus repromittit.naturamvidelicetetgratiam unius justitiamreputalaest,videlicelquianoncrediditDeo
ejusdemque seminis. Dicendo namque, « sed qui dicenti « In quocunque enim diecomederis exeo,
:

" egredioturde uterotuoipsun] habebis haeredem,» « morte morieris » [Gen. ii). Si enim credidisset
sonien definit quod habiturus sit, scilicet, non per non tam facile de illo signo comedisset. Quale er-
adoptionem, sed per natureeproprietaiem subjun- ; go oportuit adversus justitiae mortem, hic pater
gf^ndo, « Suspice coelum, et numera stellas, si po- ooster sumpsit antidotum, quia « non infirmatus
n tes, sicsemen tuum, « ccelestem praesignat
erit « est fide, necconsideravit oorpus suumemortuum,
gratiamvel gloriam, qua clarificandura estidipsum " et pmortuam vulvam Sarae, sed confortatus est
semen. Superius cumdixissel «Levaoculos ot vide :
" dans gloriam Deo, plenissime sciens quia quae-
« a ioco in quo nunc es, ad aquilonem et meridiem, n " cunque promisit Deus, potest et facere » (fiom.iv).
'< ad orientem et occidentem, omnem terram quam CAPUT XX.
« conspicis dabo tibi et semini tuo » {Qen. xiii), non De eo quod diclum esl " In ilio die pepigil Domini
:

di.\it, semen tuum sicut stellascoeli, sed /n-

sic erit fxdus cum Abram. »
cmm, inquit, semen tuum sicul pulverem terrs, »
ct « Dixitque ad eum Ego sum Dominus quieduxi
:

quia videlicet non omnes qui terram illam posses- u te de UrChald»orum,ut darem tibi terram istam
surierantpropterAbram, slellis comparandi eranl, « ut possideres eam. Atille ait : Domine lJeus,unde
neque numerandi sicut stelliB coeli apud illum de f scire possum quod possessurus simeam ? » Non
quo veraciter dicitur « Qui numerat multitudinem
: utique diffidendo quaerit, qui tam pias benevo-
« stellarum, et omnibus eis nomina vocans »{Psat. lentise Domine, quid dabis mihi,
voces pra;mittit : «
cxr.vi), sed multiplicandi erant super numerum « Domine Deus, unde quod possessu-
scire possucn
pulveris,terramque amaturi potiusquam coelum. « rus sim ? » Sed quare siout nunc ait « Domine :

Hicaul.em ubi eduxit illum foras, « suspice, » ait, « Deus, unde scire possum quod possessurus sim

« coelum, et numera stella3,si potes, » et quianon " eam, » non ita paulo ante dixit Domine Deus :

poterat, sir eril, inquit, semen luum, quia profecto unde soire possum quod qui egrsdietur de utero
proeoquod educenti foras,etdicenli sibi," egredere
_^ ,
raeo, ipsum habiturus sim haeredem, sed « credidit
« de lerra et decognationetua,»ille obedivit,coelum '-' « Deo et reputatum est illi ad justitiam ? » Quid

pro m.ercede magnanimis paratur

omnibus illi, et enim plus est, haereditatem possidere quaeerat, an
quiounqueexemploejussequuntur educentem foras haeredera accipere raagnam gentem quae non erat ?

etdicentem singulis " Obliviscerepopulum tuumet

: Non ergo tanquam incrcdulus iufirmata fide dubi-
« domum patristui » (Psal. Lxiv).Erunt enimomnes tavit sed tanquam pius pdter futurus filiis providit,

sicut stelloe est,multi quidem, sed certa

cceli, id ne fortepeccantibusillis poeniteret Deum hujussua^
mullitudinenumerati,velcerta numerositate multi- promissionis et idciroo in promissione aliquid sibi
;

plicati, omnesque ex nominibus suis vocati ef noti. dari optavitfirmamenlum fixs stabilisque verilalis,
Nec vero pro sola multitudine vel numerositate.sed et quasi interpositionem juramenti. Nec moratus
ctpro differenti claritatedixit,« siceritsenf,entuum.» Dominus Deus quod opiabat amicus fidelis,cum pe-
Nam siout non solum « alia claritas solis,et aliacla- tere non auderet, sponte obtulit.Continuo namque
« ritas lunffi, et aliaclaritas stellarum, » sed ctiam respondens.' Sume, inquit, « mihi vaccam trimam
« stella a stella differt in claritate » [ICor. xv), sio « et oapram trimam, et arietem annorum trium
non solum aliagloria Dei, et aliagloria sanctorum « turturem quoque et cclumbam. Qui tollensuni-

Abrah* filiorum, sed etiam ipsi differentem ab in- « versa hac, divisit per medium, et utrasque par-
vicem diversis promeritis suis gloriam habebunt. D « tes contrase posuit altrinsecus ; aves autem non
CAPUT XIX. « divisit. Desoenderuntque volucressuper cadavera,
De eo quod dictum est : « Credidit Ahraham Deo, el « et abigebat eas Abram. » eto. Haec visio sic ter-
repulatum est itli ad justitiam. » minatur : « In die illo pepigit Dominus foedus cum
Credidit, inquit, Abram Deo, et « reputatum est « Abram dicens
Semini tuo dabo terram hanc.
:

« illi ad justitiam. » De hoc Apostolus Dicimus, : Hoc foedus juramentum quoJdam est, quo se Do-
inquit, « quiareputataest Abrahaefidesad justitiam. minus obstrinxit, quomodohomovoluit.quodebitor
« Quomodo reputatum est ? in circumcisione,an in possetjure leneri, si quando aliqua intercurrente
« preeputio. Non incircumcisione, sed in prasputio» peccati causa, vellet levaremanum suam, et faoere
(fio»i.iv),etc. Valentenimad enervandam Judaicaa quid contra idquod promisit. Cujus juramenti me-
justitiae confidentiam, cui el supra dixerat « Ubi :
morMojses,cum dixisset ut disperderet eos,8tetitia
« est gloria tua ? exclusa est. Per quam legem? confractione in conspectuejus, dioenlemque Deum,
« factorura ? non, sed per legem fidei » (/iom. iii). dimitteme uc deleameos, {eau\lhomo\\rUiliiT,d\ceas:
Neque enim Abram factis, in quorum lege Ju- « Quare, Domine irasceris in populo tuo ? Memento
daeus gloriatur, scilicet cibis aut potibus, aut « Abraham, Isaac, et Jacob, quibus jurasti, dicens
variis baptiBmatibus et justitiis carnis studuerat « §5 Universum terram hano, de qua locutus sum,
385 DE THINITATE ET OPERIBUS EJUS LllilU Xl.II. — IN GEN. UB. V. :)86

(I cliibo seiiiini liio, et posBidcbilis ciiin >> (txoc/. A. « illae. "llxc lcncbruruin itcralio (.'emiDuin iori.ini»
x.xxiii.ltaqucquoliescuninie huliiuiiniis in hac Scri- Abraha; ndvcrsitatciii signilicut. 1'rimam videlicnt,
pturaroodua vol puctuin.iiiiiKhun tu3<luscstbiimun(D qua Iratrem suuni Jospph vendiderunl (tinn. xxxMi),

reconciliationi8,sc(l liriiin promisaio futurircDderia, quoecausa fuitpercgrinationis et scrvilulisillorum.

propheticai|ue Imaginalio pacli unioi, quo in eolo BecuDdam,quapostniortem Josepha Pharaonotiibu-
Cbristo Deus sibi hoiiiines rcconciliavit. latietaflli('tiaunt(£.rO(/.i).Ki priorquidemadvcrHitas,
CAPUI' X\I quod etsignantcrdictum
rca fuit inir)iiitatis,pro[)tcr
Quidtibi volueril Sume mihi vacram
quod dit u :
cst i" Sopor irruil super Abram,et horror magnus
trimam, et caiiram Irimam, el arietem annorum
" et tenobrosus invasit eum.» Sequens vero advcr-
trium, lurlurem quoi^ue et columbam. •
sitas res afTlictionis exstitit,unde et sine interposi-
Sume, inquit, vaccam Irimam, Oranis hiec etc.
tionehorroris.ccfactaestcaligo tencbrosa.inquit,» ct
assumplio.prophoticaajsumptioestjvaccasiquidom,
« clibanus fumans apparuit. » Kt quia semen illud
capra.et aries.quae profocto servilia sunt animantia,
Abrahccin ipsaafHictione visilandum etliberandum
Dam et lacte auo dominoB suos pascuat, et lania
operiunt, tres praesignant generationes, pcr quas
erat in manu forti, multis et magnia praeeuntibua
ac sFquentibu8miracuIis,Iampasquoque ignis inter
semen AbrahaB serviturum erat in terra non siia,
i> divisionea illas apparuil. Clibanua nainque fum^na
nam generalione quarla,\nqu\t Dominus,r(;iTr(c«/i(7'
huc. Estautem vacca trima.et capra trima.el aries imago fuit fornacis .'Egyptia;,qua servituri erantin
Irium snnorum. Ciir hoc ? Videlicet quia patres vel
luto et lutere coctili. Lampas vero ignis transiens

palriarcha; primi, per quos invocatum est nomen per divisiones illas, signum divina; charitatis, qua
erant per multa miracula illustrandi, de quibus et
Domini super illos, tres nuinero sunt, a quibus
Jenominationem suscipere Dominus Deus digiuitus Psalmista :« Illuxcrunt," inquit, » coruscationes tu;c
ci orbi terra;,commota est, et contremuit terra iii
est, ut dicerelur : Deus .Miraham el Oeus lsaac,et ;

<< marivia tua.etsemits" tuas in nquis mulli3»(P.<r(/.

Dcus Jacob {E.tod. ui). Subistis namque nominibus
Trinitas unus Deus, saeculis
Lxxvi).Siquidemsimplicem litteram sequaris,et illa
illis pra;dicari voluit,
quia nonduin capere possent homines manilesta
quidem lampas transiens inler divisiones illas, id
estjinter seditiones Judaicasclarissimafuit,sedipso
nominaejusdem Trinitatis, id est,Patri3, el Tilii.et
Spiritus sancti. Volucres quae descenderunt super transitu suo sese alias migraturam esse declaravit,
horum animantium cadavera, quas et abigebut num ecce translata est ab illis gloria, el ad gcntes

Abraliam,rapaces et importunos dominos.^Egyptios transivit.Igitur quia dicente Deo :« Semini tuo dabo
scilicet significaverunt, qui per Abrahao merituni
« lerram hanc,»econlra ille:« Domine Oeus,»inquit,
« unde scire possum quod possessurus sim eara, »
devoratione generia illius tandem abigendi erant.a p
generatione quarla,qua erant rever3uri,per liberum congrue talis prsemonstrata est imaginatio, quaj
signilicatur avium naluram, per turturem scilicet baberetur pro juramento, quod sine poenileiitia
et columbam.NecsolumproIibertate ejusdemrever- foret.etsine dubio compleretur ea,quara audierat,

sionis, verum et pro spirituali gralia prophetarum Uei promissio.

etsacerdotum.quorum primi velprincipes in eadera CAPUT XXIII.

De eo quod dictumeU : Generatione quarla rever-
«
reversione Moyses et Aaron exstiterunt. Proinde
tenlurhuc. »
loUens, inquil Scriptiira, omnia h3ec divisit pcr
Quaeritur tandem, quoraodo in Exodo scriiium
tnedium, subauditur quadrupedia,e< utrasquepartes
sit : n Qainta generatione egressi sunt filii Ismel de
contra se allrinsecus posuit ; aves autem non divisil.
• terra/Egypti » jgxiH/. xiii), cum hic praedixerit
Etenim carnales, qui per quadrupedia signantur,
Deus,« generatiooe autem quarta revertentur buc»
lites et seditiones murmurdndo contra Uominum
Ad quod compendio diccndum, quia juxta aliam
facturi erant, spirituales vero unanimem servare
quidem genealogiam quarta.juxta aliam veroquinlu
concordiam, imo et seditiosos ad pacem revocare
generatione egressi sunt. Nam secundum gpnciilo-
babebant.
giam Levi,exqua fuerunt Moyseset Aaron,qui filios
CAPUT XXII.
Quid significaverit quod • sopor D Israeleduxeruntde terra yEpypti,quBrtageneratione
irruit super
Abraham,et korror m^ignus el tcnebrosus invasit exisse reperiuntur, hoc modo! Levi genuit Gaath,
eum. » CaathgenuitAmram,.\mramgenuil Aaron,Aarc.nge-
"Ciimque occumberetsol,soporirruitsupor.\brarr, nuitEleazar.Caath cumpatresuo ingressus est.Epy-
« et horror magnus et tenebrosus invasiteum, dic- ptum.RursusEleazarcum patre suoAaronegressus
« tumque est ad eum : Scito pernoscens,quod pero- est .Egyptum. A Caath usque ad Eleazar genera-
« grinum futurum sit semen tuura in terranon tiones quatuor. Secundum vero genealogiam Juda,
« Eua, • etc. Bis in hac visione solis occubitus et quinta generatione egressi inveniuntur.hoc modo :

tenebrarummentio facta est. Primo cum dicitur : Juda genuit Phares, Phares genuii Esron, Esron
« CumquesoIoccumberet,soporirruit super Abram, genuit Aram.Aram genuit Aminadab.Aminabad ge-
« et horror magnus et tenebrosus invasit eum. » nuilNahasson (/?u//i. iv .V(i/'/i.i). Pharescum patre
;

Secundo,cum itemdicitur Cumergo occubuisset -.« suo Juda ingressus est iEgypti:m.Nahassonprinceps
« sol.facta est caligo tenebrosa.et apparuit clibanus tribusJudaindesertodescribitur,cuju3liliusSaImon
« fumans, et lampas ignis transiens inter divisiones terram repromissionis intravit. A Phares usque ad
 387 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 388
Nahasson generationesquinque.ltaqueverumutrun- A soluinmodo in cibis etpotiiius
nali operatus,esl,^<

que esl, quia et juxta sacerdolalem tribum quarta, « variisque baptismalibus, et justitiis carnis» aer-
eljuxta regiam quinta generationeegressi sunt. viens (Hebr. ix;.priu?quam fide Patrum evangeli-
Vcrumtumen, juxta Hebraicam veritatem, sicut cam produoente gratiam, verum justitiam, id est
eruditissimus vir Hieronymus testatur,ul)i Seplua- aeternara redi^mptionem, totus inveniret mundus
ginta posuerunt," quintaautera generatione ascen- per Christi sauguinem. Et notandum quod, non
« derunt filii Israel deterraiEgypti,» meliuslegitur- jul)ente,sed tanlum permitteute Deo, tuiit Abram
sicut Aquila quoque transtulit,« et armatiascende- ancillam suam, ut saltem ex ea susciperet Sara
< runt filii Israel de terra /Egypti» {£.rorf.xiu)-Prs- filiura, quia veleres c.ieremonias percoisit quidem,

terea ineoquod ralionem hujusmodisubjecitDomi- sed non mamlavit Deus Israeli.sicut per prophetam
nuB, nondum enlm completae sunt iniquitates Jeremiam testatur, cum dicit « Holocaustomat:; :

Amorrbaeorum usque adpraesenstempus,83notan- « vestraaddite viclimis vestris et comedite carnes,

dumquodnon propterjiistitiassuasliliilsraelterram « quia non sumiocutus cum patribus vestris,etDon
illam obtinuerunt, cum propter iniquitates suas • praecepi eis in die qua eduxi eos de terra/Egypti.
illcB deleta?siut nationes. Unde hic idem Moyses in « de verbo holocaustomaiura et viclimarum, scl
Deuteronomio sic dicit; « Ne dicas in corde tuo : « hoc verbum priBcepi eis, dicens : Audite\ocein
« Propter justitiam meam introduxit me Deus, ul « meam, etero vobis Deus, et vos eritis mihi po-
u terram hanc possiderem,cura propter iniquilates « pulus »(Jer. vii), etc. Caeterum decem praecepta

« suasistae deletcB sint naliones.Neque enimpropter legis.Jn his duobuspendenlia « Diliges Dominum ;

«justitias tuasetaequitates cordis tui ingredieris,scd « Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota meatc
« quia illsegfirunt impietatem.teintroeunte deleta; • tua, et diliges proximum tuuiu sicut te ipsuin»
« sunt,ut compleret verbum suum Dominus, quod {Malth.xxn) : magis ad tabulas pertinent
patenler
<c juravit patribus tuis,cum durissimae cervicis po- legitimi malrimonii et quamvis primum in monte
« pulus sil n{Deut. ix). Sina conscripta fuerint,nihilominu8 tamea et anto
CAPUT XXIV. iegem naturaliter valerunt,et post legem servilem
De eo quod dictumest: « Ingredere adanciUam meam.»
in libertate Evangelii araplius valent.
Qui'l myslerii conlineat secundum Apostotum.
Cap. XVI.— « Igitur S irai non habebat liberos, CAPUT XXV.
« sed habens ancillam yE^;yptiam,nomine Agar,dixit Quid significaverit superhia ancillx despicientis domi-
« marilo suo: Ecce conclusit me Dominus, nepa-
nam suam.

« rerem.Ingrederead ancillam meam,siforte exiUa At illa, concepisse se videns,deppexit dorainam

«saltem suscipiam filios,» etc.Hocloco testemP.m- (] « suam.Dixitque Sarai adAbram: Inique agis con-
lura citemus Apostolum,videlicet,quod non hic po- « Ira me.Ego dediancillam meam insinu tuo;quae

puliiris bistor;aconscripta,sed ccElestiasint cognata « vidensquod concepit, despeclui me habpl, » etc

niysteria.K Soriptum est, inquit, quoniam Abrahara Notum omnibus esl quia Synagoga.cum sit anciila,
« duos filios habuit, unum de ancilla, et unum de superbit et dominam siiam despicit,id est,de c^irns
« libera.Sed qui de ancilla,secundum carnem natus Abrahae gloriatur et fidem illius parvipendit. Vo-
'< est.Qui autem de ]ibera,per repromissionem.QuK cntes enim, inquit Apostolus, « suam justitiamsta-
« sunt per allegoriamdicta Ha>c enim sunt duo tes- « tuere,justitiae Doi non sunt subjecti » (Rom. x).

« tamenta »(GaL iv), etc.Hunc auctorem sequentes Anteiiuara peperisselSarai,quae sterilis fuerat,idest,
quoniam experimentum habemus jamdudum ejus anlequam,na3cente Christo,testaraenti Dei fuissenl
qui in eo loquitur Chri3tus(/I Cor. xiii), per Sarai irapleta proraiss.-),tunc illi ancillaesuperbirevacabat
testamentum sive pacium quod disposuit Deus ad (Rom. iv), non taraen impune reclamabantenim ;

Abraham.per Agar legem,qiia; post quadringentos tabulae,id est, decem praecepta, quae lex sancla esl

et triginta annos factaestaccipimus.Et ut manifes- (Rom. vii), et justaet bona. Ejus quasi Sarae recl i-
tius dictum sit, in Sarai legem fidei, qna Abraham mantisvocibusconvincebatur lex carnalis(H('6r.v!!),
jnstificatus est (fiom. iv),in Agar mystice legem fac- r> veluti Agar, quod nequaquam ab illa impune di s
torem agnoscimus,quaB « nihil ad perfectum addu- piceretur,vel quod frustra se liberam arbitraretur,
« xil • {Hebr. vii). « Ecce, inquit, conclusit meDeus verbi gratia, cum adversus Heli propter fllios eju.s

« ne parerem. Ingredere ad ancillam meam,si forte q uitur Deus . a Idcirco juravi domui Heli, ut non
« saltera ex illa suscipiam filios.» Tanquam dice- " expietur iniquitasdomus ejus victimis etrauneri-
re!. «Libera illa quaesursum est » mater omnium a bus usque inaeternum «(/flej.iiij.Ampliusautera
nostrum Ecce, nondum tempus est ut, revelata
: turaores ancillae verberat Sarai, cum dicit verae et

Evangelii gratia, « spiritum adoptionis filiorum » sanctae legis Spiritus per os David: Deus deorum «

per Christum homines accipiant (/iom. viii), accipit « Dominus locutus est: Nunquid manducabocarnes
I?ruelinterim «spiritumservitutis in timrire»(i7)/rf,), « taurorum, aut sanguinem hircorum potabo .'

utsaltem excaeremoniiscarnalibuset figurativissan- n Immola Deo sacrificium laudis » (Psal. xlix). Et

ctionibus, aliquantula qualiscunque justitiae opera multa his sirailia in prophelis. « Affligente igitur,»
facias. Sic enim prius Abraham de ancilla (ilium «inquil,«eam Sarai fugam iniit.Cumque invenisset
suscipit secundum carnera, quam de libera per « illam angelus Domini juxta fontem aquaeinso-

repromiB9ionein,quomodo Dei populus in legecar- « litudine qui est in via Sur, in deserlo dixit
389 DK TniNITATn; ET OPEIIIBUS EJUS LIEIIU XLII. IN GEN. LIB V. .')90

u ad lllam : Agar nnciiia Sarni.umlo vpnis.aut quo \ « scquehatur eum qui secundum apirituui. ct i ii

• vadis ?RevRrtere ad dominamtuann, etliuiniliare IInunc »(Ca(.iv).Quandiu potuit.etquaiitumpotiiit.

« submunu ipsius.» Quidquiil iexsanclajuliotdici^n- persenitus esl: jam vero non v.iiens, adhuc tamon
do: " Non concupisccs.non niffichaberis» (Exotl.xx), blasphemaro audet.« Vocavituiitemnojien DiHiiini,
etc. Quiiiiiuiil.inquam.in tabulis du.ibus digiln I ei II qiii loqiiebatur ei.dicens: Tu Ueus.qui viilisli me.
scriptuni est, hoc .servili carMiilium Israelilarum II I)ixileniin;Pri)fi'cto,hicvidi posterioruviiientisme.

multitudini, ?olonti mwchari et amanti concupis- « Proptereanppeilavil putPumillum.Puteurn viventiB

centias suns, poena esl.Kt si se timore pocna; cohi- • etvidentisme. "Quia Dominusinangeioloquidia-
bebat, hoc ipsum nniictio est, qiiia tinior pccnam tur,idcircodiclumest « Vocavit nomen DotiDniqiii
:

habet.Uicircopopuluscdrniilishuiusmodinnn lerens « loquebatiir. "Qiiareautem non vidit faciem, snd

imperia, multolies confugit ad gentiuin idola.qiio- posteriora videntis ? Videlicet,qiiianon facie.sed in

rum siib oulluraconcupiscere,fornicari,etmcrchari posterioribus desiderabat gaudero videnlis. Pi-r

licitum esse puiabnt. Igitur tutius anciilt lugum posteriora namqiie Doiiiini,terreiia vel transitoria:
iniit aftligente domina et erravit in deserto Sur, per faciem recte intelliguntur ccclestia vei aeterna.
quod est in via iEgypti,quoties carnaiis multitudo Kt profecto nuila cxiestia promissa,verbi firatia,

non ferens sanct.^o legis imperia,conlugil

spiritualia ii qualia de libera dicta sunt :« Et dabo libi ex ea (i-

ad gentes a Deo deserlas ut, more illarum,a Ireno • liiim cui bcnedicturus sum, et slatuam pactum
et cbanio justitiaB libera,su is sequeretur concupis- » meum )) ad eum,ethissimilia.Nulia,inquain,taiia
centias.Et bene ancilla iEgyptia per viam rugiebit audierat,qu%seexauditam essesciebat,undeetlilio
yEgypti: hoc etiam modo maniteslesignificanseum- suonomenl3mael,quodinterpretaturau(<i(!()D(;!,im-
demserviienipopulum,quinmultolics dixit: » Cons- posituraerat.Terrenum est omnequodaudierat.sci-
« tituamusnobisducem,etrevertamurin.Eg>pluin)) iicet:iiMultiplicabosementuum:et non numerabitur
{yutii. .\iv). Sur aulcm inlerpretatur muius. Quo « praemultitudine,ethic erit ferushomo, »eic.Recte
Domineetvanaspesejusdempopulibeneexprimitur, ergo ancilla, videntis non faciem, sed posteriora
qui commiscendo se intergentes, evasisse nianum vidit. Sic et Syoagoga illius popuii, qui secundum
Domini, et a iege ejus tutum se esse arbitrabalur. carnem natus est, nequaquam faciem Domir.i, scd
Itemque toties angelus Doniini revocavil ancillam posteriora vidit,quia videlicet inleriora sanct.T le-
dicens : « .*.gar ancilia Sarai, 83 unde venis? aut gis, ubi fuiget facies,id est,notitia Dei : ubisplen-
•quovadis ?revertere addominamtuam lethumi- dida est facies Moysi, nuilatenus ferre valuil, sed
« iiare sub manu iliius, » quoties in tribulatione solam exteriorem iitteram intuitus est.utpote ani-
clHmantesDeusaudivit : et salvatoreseis suscitavit, malis, non percipiens ea qux sunt Spirilu Dci
el

nonnunquam angelum suum mittens, uti quando {I Cor. Pra;terea nunc quoque postquam ejecta
II).

Gedeonem convenit {Jud. vi), vel quando Samson est ancilla, et filius ejus, futurum est ut viileat
{Jud. xiii) praenuntiavit. posterioravidentis,quia pra^sentem gratiam |)ei qui
CAPUT XXVI. videre noluil, proeteritam quandoque videbit. Cum
De eo guod dictum est « Manus ejus contra omnes,
:
enira plcnitudo gtnlium subintroierit, tunc omnis
et manus omnium contra eum, » el quod ancilla {Isracl salvus erit {Rom. xi). Juxta hoc et Moysiin
videntis rion faciem,ted po4eriora vidil. typum ejusdem populi dictum est.« Posterioramea
" homo. Manus ejus contra
Hic, inquit, eritferus « videbis,faciem autem meam videre non poteris

II omnes,etmanus omniumcontra eum,et e regione Ipseestinter Cades et Barad. »Cani-8

(£j;oi(.xxxiii).«

« omnium fratrum suorum figeltabernacula.Hocde et Barad regiones sunt deserti, inter quas ci Sur
iiio quem tur.c Ajrar inuterogestabat palaiii intelligi dcsertum ubi,sicutjam dictuui est.invenil r.n/e-
:

quia his dictis significatum est.semen ejus ha-

est, lus Agar. Tunc etiam invenietur in deserto Sur,id
bitaturum esse in eremo,id est, in Sarracenos va- est, intra murum.Sur enim interpretatur irurus :

gos.incertisque sedibus, qui universas gentes,qui- intra murum, inquam, quem aedificavit incredula
bus desertum ex latere jungilur incursant.et impu- contra Deum,de quo Psalmista ; Et in Deo vieo,\n-
gnantur ab oranibus.Porro illejam dictus cainalis D quit, traiugrediar murum {Psnl. xvii). Invenielur,
populus, qui fide Abrahrc vacuus,de carne Abrahae inqu.im,inter Cades et Barad,id est.inter vivitlcan-
gloriatur.quam ferus sit.feritate qua non lamleoni tem spiritum,et occidentem iitteram claudicans e
nobiii, quam stulto sit onagro comparabilis, totus errans. Cades enim sancta, Barad interpretalur
orbisaudivit,quia vere«manusejus contraomnes:et grando.Ei reveralex Dominisecundum vivificanicm
« ;nanusomniumcontraeurn,i)maximeexquodictuiii spiritum sancta secundum occidentem litteram
est.vel ccrle iaipletura,quod fuerat dictum o Ejice : grando est.
« anciilamet lilium ejus. "Ex tuncenimmaximeuni- CAPUT XXVII.
versas gentes odit,et multo amplius ex tuncvesanit Item de orlu hmael. et quomodo dictum sit, quia
propter Giium iiberaB,primogenitum, scilicet Chri- t secundum camem natus est. » Iiemque de xlate
stum, qui gentilem popuiura eadem libertate qua patris, quia ille 7iatus est.

liber ipse est liberavit. Unde Apostolus ait < Sed : « Peperitque Abrae filium,qui vocavit nomenejua
• quomodo tuno i8,qui secundum carnem e8t,per- ]iwo«(.Isma3l exauditio Dei iQterpretatar,sicut jam
 ,

391 RUPERTl ABRATIS TUITIRNSIS. 302

dictum est.K Octoginla etsexannorumerat.quando mus Ismaelis annus est. Ergo C.eju3dem,qua oeta-
« peperitei Agarlsmael. » Dumnasciturlsmael.octo- te patris Isaac natus est,quartus decimus Ismaelis
gintaetsex annorum pater est : dum nasciturlsaac, annus est. igitur magaa et mira divinie ordina-
illecentenarius pst. Hacquippe cetato patris natus tionis pulchritudo ! Cumjara pater Abrara sevofri-
est Isaac.Porro octoginta etse.ic annorum quantitas gidus est, et e contra, filius ancili»', calide Ismiiel

duobus disponitur terminis. Est enira in deceao li- adolegcentiaBfinesingredilup,tunc ildeifructuslsaac

mite octonarius, in singulari senarius. E contra, de libera nascitur, quia videlicet futurum erat ut
centum annorum quanlitas simpia est,id est.uno li- jam senescente populo Dei,vigente in paucissimis
mite contenta : et est tertia unitas eademque totra- fide, et ubique abundante servili iniquitate,repro-

gona.Nam decies decem dilatanturin centum.Ergo missus AbrahaeChristusnasceretur.Hacilliusaetate,

quod ait Apostolus n Sed quide ancilla.secundum
: quid Dominus loquitur? Ego, iaqu\t, Dominus omni-
« carnem natusc3t:qui aulemde libera,perrepromi3- polens ambula coram me,et esto /jer/^ee/us. Nonjam
:

« sionem » (Co/.iv),diversa quoque haec in utraque hoc est proficiendi praeceptum,sed perfectionis da-
generatione pulchre significat quantitas annorum: tum.Idcirco recte praemittit « Ego Dominusomni- .•

nam ex convenienle naturaliterviri et feminae car- potens >i, quiavidelicet ul ambulet coram Domino
ne vel sanguine, natus est Ismael quia videlicet : -n Abram.vel alius quis,et perfeotus sit.hoc omnipo
natura fert ut de viro,quamvi3 sene,juvencula con- lentice Domini : hoc omnipotentis Dei opua est.
cipiat, qualis erat Agar. Econtra, ut anus, qualis Omne enim datum oplimum, el omne donum perje-
erat Sarai, de viro sene concipiat,natura ferrenon ctum desursum est (Jac. i). Quare autem hnc hacte-
solet.Proinde dum nasoitur Ismiiel.pulchre nume- nus non dixit,cum mullolies apparuerit,et locutus
rus paternae letatis compositus est. Senarius perfe- illi fueril 1 Quare, nisi quia et hoc ad mysterium
ctus numerus in singulari limite,ipse quodammodo pertinuit.Sicutenim nativitas Isaac typus fuitincar-
est Ahram,perfectorum operum, sed parvi et
vir nationis Cbristi, per quam sanctorum populus ex-
frigidi sanguinis : ootonarius autem qui et aphilo- spectatam perfectionem obtinuit : sictunc demum
sophis femina dicitur, ipse in deceno limite, quo- hocdebuitdici ; « Arabuiacoram me et estoperfec-

dainmodo est Agar, infirmior quidem,quia femina, i< lus: » quandoejusdem Isaacdonoomnipotentis Do-
sed fecundior viro, quia juvencula. Senarium nu- minigeneratioparabatur.Undeet perfectionisvincu-
merum ideo perfectum dicuni,quia suis constat ex lum continuo subjunxit : « Ponamquefcedusmeum
partibus, scilicet media, quae sunt tria : et terlia, « intermeette : multiplicabo tevehementerniinis. »

quae Eunt duo : et sexla, quae est unum. Naniquo Quodenirafoedustuncpromisit.nisisacramentumin-

tria duo unum senarium perficiunt. Octonarium carnationisetpassionisChristi,quodnuncin reconci"
idcirco leminam dicunt, quia pariter par, id est, '-• liationishumanaj contulit fcederesuo?Nainqiiod su
usque ad extremas unitates, solubilis est. Solvitur put'\usdiclnm eaV.lnillodiepepigitDominusfivdnscum
enim in duos quaternarios quaternarius vero me- .•
j4iram, juramentum fuit, quod juravit ei diceas :

dietas, in duos binarios et binarius in duas inse-

.• Scmini tuo dabo lerram hanc [Gen. xv). Hoc autem
cabiles unitates. Itaque feraina dicitur,sicut econ- quod hic promittit signanter,dicendo,ini«r me el te
trario numerus impar, verbi gratia : septenarius, mediatoris Dei et honiinum protnissio et adventus

quia insolubilis est : nec enim in duas partes aequas ejus est.Et quia per positionera hujus fcederis am-
dividi potest,mas appellatur.Sub his ergo nuraeria plianda erat propagatio generis Abrahas spiritualis,
rectenaturalis secundum carnem generatio Ismaolis continuo subjunxit ; Et mulliplicabo te vehemenler
invenilur.Econlra, dura nascitur Isaac, cujus gene- nimis. Non contentus fuit dixisse vehementer, sed
rationem unica Dei gratia operataest.paternas aeta. addidit,?!i'mi5,quia videlicet ejusraodi multiplicatio

lis nuraerus plenus et integer unus et simplex ; proraittitur cujus neque quantitatem comprehcn-
:

id est.solo limite centeno sub unitate contentus est dere,nequedignitatemaestimarequisquamhominuin

88 Unitas namque apud eosdera philosophos, ne- possit : quffi in spiritu potius quam in carne Abrah.n
que mas neque femina dicitur: et proinde recte sub sit. Ad audienda idoneus « cecidit Abram
bajc
centena unitate paternorura annorura Isaao nasci- D " pronus in faciem, » subauditur gratias agens.
tur, cujus generationera neque viri neque feminae CAPUr XXIX
natura.sed sola divinae proraissionis veritas opera- Quod in vero Isaac, id est Christo, impleta sit pro-
tur.Cujus generationis deinceps,inter Deum et ho- missio dicentis : « Multiplicabo te vehemenler rii-

niincm praeparatoria sic inchoantur colloquia. mis, » et de augmenlatione nominis Abrahse.

GaPUT XXVIlI, Dixitque ei Deus : Ego sum,et pactummeum txcum.
De haac vel promissione ejus. erisque pater multarum genlium.Uoc utique est quod
« Postquam vero nonagintanoveraannorumesse diyitl: Multiplicabo levchementernimis.Pianehaic mu\-
« coeperat,apparuitot Dominiis,dixitqueadeura:Ego tiplicatiovehemensetniraiaest, patrem essemulta-
« Dominusomnipolens, arabula coram me, et esto rumgentium, patremesseomnium credentiumsive
« perfectus.Ponamfoedusmeumintermeette:et mul- quiexcircuracisione,6ivequiexprc-eputio sunt. Nara
« liplicabote vehementernimis.CeciditAbrampronus inChristoesthocpactu mdequo nuncait : ctpactum
« in faciem «.Nonagesinsus nonua Abram.tertius deoi- ttieum (tfcum. Necenimqualeounque, sedsingulariter
 303 DE TllINITATIi; ET OPKllIBUS EJUS LIHRI XLII. — IN GEN. LIB. V. 39i
roagiiurn oat pactiim : quodenuntiatiirus proomisit, j^ « et to, et intersomon tuum post to,'in gcnorationi-
Ego sum. Hoc,inqu;im,pactuiiiin Cliristo cst.meclia- « bu3 suis fccdero sempitorno utsiin Dous tuu8,cl .•

loro Doi et lioiiiinum.per qucmsoluin ALram putor « seminis tui post tc,daboquclibi ctsoinini tuoter-
factus eat niullaruni gentium imo quod dictum : « ram peregrinalionis tua;: oiiincm lcrramChanuan
quiiquo snnctissimuin et dignissiinuni e3t,pateroni- • in possessioncm soinpiternaiii, croqua Deus eo-
nium Uei filiorum. Omnes enim (|uotquot lilii L)ei « rum»: quia jam dictum cst Abraham typum lc-
dicunturotsunt,nonnisipcrCliri3tuintalemgrulinin ncrcantiqui populi sanctorum,distinctio quam nunc
accoperunt, per qucm redemptiet l)co renati sunt. fecil Deus,dicondo, <i inter mo et te, el scmen tuum
At ille scilicel Cliristus, scciindum veritutem carnis « post le » ; itemque, « utsim Deus tuus.elscminia

assumpt.i- sf mcn Abrah.e est. Igitur oniniuin quo- " tui fuidere sempitcrno,nsicrecte accipiendaest,ut
rum Dcus puter cst, omnium, inqiiam, illorum ot innomine Abruhuni omnes clcctoK,(iui ex carncsi-
Abraham paler cst.lieno ergo cccidil iii fiiciem,a<io- mul et fide ejus sunt in nominc seminis ejus.quod
rans et gratins agens, cum tanti hujus munoris postipsum,omne3eleotos,exgenlibu3into|ligamus,
uccepcrit lurgitatcm': mulliplicationis ejusdem in- qui non quidem caro ct sanguis Ahrahai, scd pcr
signe in ipso ponit litulo nominis. Nec vocabilur, fidcin seminis ejus, ijuod est Christus, semen sunt

inquit, n ultr.i nomen tuum .Vbram, sed vooaberis jj

Abraha; (liom. ii) semen,inqiiam,posterius quan-
: :

X .Vbraham : quia patrem multarum gentium to naturulibus ramis qui fracti sunt posterior est
<< constitui faciumque te cresccre vehementissi-
te, oleaster.qui inseritur. Item sub nomine terraj Cha-
« me: et ponam
in gentibus: regcsquo ex te egrc- naan, recte intelligitur illa tcrra viventiura, qu!E
« dicntur ». Uicunt llebr.T!! quod ex nomine suo evomuit malediotuin illum Chanaan, qui vere ex
Deus, i[iiod npud illos tetragrammaton dicilur, /t anti ;uo iiialcdictus est,id osl,diabohim quam vide-
littoram Abiah;e el Sar;c addidcril.Dicebatur enini licet tcrrura,'omnem pcr fidem proidictum Abrah®
priinum Abram,quodintcrpretaturpn/er cxcelsus.ei semen possidebit in ffiternum. Alioquin, si solam
postea vocatus est .\brahaiT,,quod Iransfertur paier hic ;iccipias terram, quam tunc Chananas homines
multarum, genlium eniin quod sequitur, non habe- inhabitabunt, quomodo stabit quod diclum est :

tur in nomine,8ed subauditur.Necmirandum quare u Dabo libi iu possessionem aeternam»? Interpre-

cura apud Grajcos et nos, a littera videatur addita, tatur autem Chaiaan motus eorum. (juo nomine
nos litteram he Ilcbraiara additam diserimus.Idio- recte significatur superborum motus angelorum :

ma enim lingu» illius esl, per e quidciu scribere, quibus vcnit pcs superbix,&i manu peccati sui moii
sed per a legere,sicut e contrario u litteram saepe 8unt,et cecidcrunl,el « expulsi sunt,necstare potue-
pcr e u runt » IPsal. xx.vv). Nec soluni hoc loco, scii pene
pronuntiant.Et hoc ad rationcm promissionis
valenter accodit, quod in patris hiijus nomine,cu- C inomnibusejusmodi Deisermonibusillaintelligenda
jus est sccundum carnem (iiius Dorainus Ghristus terra est,qus revera fiuit lac et mel, quamrespicit
Jesus Filiua Dei, jam una prwfulget littera nomi- Dominus Deus noster, e principio anni usque ad
nis Domini.Cur enim vel unam non haberet litteram finem ejus,id est,semper.« Dixitque iterum Domi-
nominis Uomini,paterejus,in quo est totum noinen " nus ad Abrahara: Et tu ergo custodies pactum

Domini Sic eiiiaiMoysi dictLim est de eo: «Etest

"? • meuii), et semen tuum posl te in generationibus

« nomen meum in illo » [Exod. xxis). Non dixit « suis D.Tanquam diceret Mc.t; fuerii grati.-e.spon-
: :

super illura, quod commune est omnium quorura taneum cum homine pactum inire hominis sit, :

hic patcr esl, es multis gentibuscredentium,juxta tantam non negligere gratiam, et pactum Dei sui
illud quod et in Apocalypsi dicitur de unoquoque non facere irritum. Nam ego qnidera non « profa-
credcntiura « Et scribam super eum nomen Dei
: « nabo lestamentum meum, et quK procedunt de

« mci,et nomcn civilatis Dei mei nova? Hierusalem, « labiis meis non faciam irrita » {Psal. lxxxviii) :

« et nomen meum novura » [Apoc. iii), sed est no- veruiutaiuen quisquisirritumfecerit^ego ultorexis-
men meum in illo quod proprium est unici Vi-
: tam : Tu ergo, quoniam homo es, et homo nonnisi
lii qui, cum sit Deus et Uominus, per omnia tam operoso studio veritatem tenere potest, qus natu-
nomine,quam et re,Deo et Domino Patri consimilis rv raliter in Deo est tu,inquam,sollicitudine adhibi-
:

et cooequalis est. Et ;)o/!rtm,inquit,« in geutibus.re- ta custodi pactum meura, et post te semen luum.
« gesque ex te egredienlur. » Reges hic recte acci- CAPUT X.X.VI.

piuDtur,qui apud ipsum pro fidei merito noti sunt De circumcisione, quod signum fuerit justitiw fidei,
de quibus ipse in Ev;ingeIio : « Dico enim vobis, •
et cur id tn corporis parlv poni debuerit, el
illu
quod post udveutum promifsi seminis, quod £•'/
ait,« multi reges et jusli voluerunt videre quae vos Chrislus, circumcisio recle cessare debuerit.
« videtis.etnon viderunt »{Luc. x).Potcstlamennon
« Hoc est pactura raeum,quod observabitis inter
absurde universaliter tam de iniquis quam de jus-
• me et vos, et semen tuum post te Circumcide- :

lis regibus accipi.Num etlsmael loquens duodecim,

B tur ex vobis omne inasculinu.-n, et circumcide-
inquit, duces generabit.
« tiscarnem praputii vestri. » Iloc loco pactuin pro
89 CAPUT XXX. signo pacti .-cqiiivoca oportet accipi. Na:a sequiiur
De eo quod diclum esl : « Et statuam pactum meuin continuo « ut sit si^num foederis inter me ct vos.»
inter me et le, el inler semen tuuin postte. » Quod Paulus quoque apostolus confirmans, cum
« Et statuam pactum meum », inquit, « inter nie dixisset ; « Quomodo ergo reputata est Abrahce
Patrol. CLXVII. 13

»
 :

395 UUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 396

« fides ad justiliain,incircumcisionc an in prfepu- A. est ; igitur quisquis adhuc circumciditur, venissc

« tio ? Non in circun3cisione,sed in praeputio » con- negat eum, quem (ali signo venturum se exspectare
tinuo sulDJunxit : o Ei signum accepit circumcisio- pronuntiat, et perinJe illum qui jira venit utique
« nis, signaculum justitioe lidei,qua; est in praepu- Christum esse denegat. Recte itaquc et veraciter
« tio, ut sit pater omnium credentium per prccpu- Apostolus :"Si circumcidamini »,inquit, « Chrislus
« tiura>>(/iLim.iv).Itaque,curaet hic Scripturaexpo- « vobis nihil prodcrit » {Gal. vi).

nens quomodocircumcisionem appcllaveritpactum, 90 CAPUT XXXII.

dicat, « ut sil signum focderis », et Ap.ostolus eam-
Itcm de circumcifione el cur infans oclo dierum
dem ciroumcisioncm appellat «!(;n!irnvel « signacu-
jnssu: est circumcidi.
« lum mani-
justitia; fidei, qute cst in prteputio; »

festum est circumcisionem carais, non ipsum foe-

« Infans octo dierum circumcidctur in vobis ».
dus.sed signum (ojderis: non ipsam justiliam,'sed
Prjeter illud quod circumcisionis signum pro tes-
signaculum fuisse justitia; iidei.Hicjam quaeritur: timoaio erat genti illi, quia (idem haberct venturi
Cur tali in loco.tali in parte corporis signaculura seminis Abrahae,id est Christi,in eo quoque myste-
justitiae fidei pater noster Abrahara acceperit? Si rium est, quod non quocunque, sed octavo die cir-
enim,inquit Jud£eu3,signaculum pro signo juslitiae „ cumciielur, inqmi,infans in vobis. Octavus namque
dies infantis, octavam significat eetatem m.undi,qua
datum est circumcisionis caulerium,cur nonpotius
in ea parte vel membro corporis datum est quod circumcidctur infans, id est, exspoliabitur orbis
nudum esset, ut scmper pateret? Huic ineptte ob- omni corruptione mortalitatis, ct novus erit mun-
jectiunculsE ut mullum pueriliter respondeam,aio dus, universali resurrectionc regeneratus.IHi enim
.•

aut certe in auricula, qui digni babebuntur sa^culo illo el cx morluis re-
quia si in naso ia labio, vcl
surrcctione «non nubent,neque nubentur»(il/n///i.,
sive in oculo,signum circumcisionis Deus posuis-
sct.damnosa utique macula faciem hominis detur- xxii),neque enim ultramori poterunt,aequalesenim
passet.Verumtamen pro re raagis serio responden- angelis erunt, et filii sunt Dci cum sint filii resur-
rectionis. Bene ergo inlans oclo dierum circumci-
dum est.Signum foederis, secundum Moysen,et si-
di jubetur,quia videlicet, quod circumoisio signat,
gnaculum juslitiaj fidei,secundura Apostolum, cir-
cumcisionem esse, jam supra di.ximus,quod diffite- octava setate mundi perlicietur. « Omne masculi-

ri,nec Judasus,nec Hbionita possithaereticus.Constat

« num in generationibus vestris tara advena,quam
quK Abrahaj ad circumcidetur,et qui non fuerit de stirpe vestra»,
vero quod fojdus ipsum vel
c<
« fides

« justitiam reputata cst » (iHcL), in promissione se- subauditur ; si in vcstram voluerit transire colo-
minis quo benedieentur omnes genles.
exstitit, in
niam.Sic enim in Exodo cum dixisset « Dasc est :

Hocnempeest quod credidit Abrahara et reputatum (

C « religio phase, advena et mercenarius non edent
« ex eo » [Exod. xii),etc., conlinuo subsecutus.ait
est illi ad justitiam. Qua ergo in parte corporis hu-
« Quod si quis peregrinorum in vestram volucrit
jusce fidci signaculum magis congrue daretur,
« transire coloniam, nt facere phase Domino, cir-
quam in f-a per quam semen ipsum naturaliier Ira-

jicilur ? Illic utiquc congruentiussignaculum posuit

«emptitiuscumcidelurpriusomnemasculinumejus,
sponsor,et promissi sui dobilorDeus,utet ipsepro- « erilquo sicut indigenu terra » [ihid.). Tales instan-

missionis et horao exspcctationis sua;, seraper tissimeperquirebantPharisaBijUtincarneeorum glo-

comnioneretur:debitore[nnamquese forliterlenere riarentur,quibusDominusdicit:<c Vaevobis.scribaeet
signum in ipso semi-
voluit, qui promissi seminis
M Pharisaei bypocritae.qui circuitis more et aridara,

nis efTubOrio credenti posuit homini. Siruulque et

« ut faciatis unum proselylum.Ei cum factus fuerit,
illudscicndum, quia sicut Noe lidei sua;, recte ia « facitis eum filium perditionis duploquam vos »
nubibus positura est sigaum,dicent6 Deo « Cum- :
(Mallh. xxiii). Lustrantes enim totum orbem prop-
(I que obduxero nubibus coelum, apparebit arcus ter negotiationes et diversa lucra,qua3 tam a disci-
« meus in nubibus,et recordabor fcederis mei,quod pulis iiidigenis captabant, quam a pcregrinis, per
« pepigi tecum » {Gcn. n) : videlicet prsdicenti imaginera sanctitatis studii, habebant de gentibus
Deo crediderat quia diluvium aquarum de nubibus u facere proselytum, id est, advcnam circumcisum
inundaturum erat sic recte nihilorainus Abraha;,
;
miscere populo Dei. Sed qui ante dum esset ethni-
quia crediderat dicenti Deo quod in semine ejus cus.simpliciter erraverat,et erat semcl lilius perdi-

benedicerentur onines gentes,in locoseminis.id est, tionis, videns magistrorum vitia,et intelligens des-

in genitali corporis partcsignum cjusdem fidei po- truere eos opere,quodverbis docebant,revertebatur

situm est. Nunc vide quanti sacrilegii post sit, ad vomitum suum (// Petr. ii) et gentilis factus

adventum ejusdem scminis, adhuc injicere oarni majore erat poena dignus. « Erit pactum meum in
« carne vestra, in loedus ceternum ». Hoc dicto Ju-
sua; signaculum ejusdem circunicisionis. Nempe,
daei carnis circumcisionem defendere contendunt,
juxla prffiscriptam veritatem circumcisionis sus-
ceptio exspectandi seminis illius professio est. quia videlicet dictun\ in foedus teternum, tanquam
Quisquis circumciditur, semen quod Abraha; pro- hoc idcm sit ac s; diceretur : Exercends circum-
missum est,etsi non conscientia,signo tamen illo, cisionis ritura servabitis in eeteruum.Sed jara supra
venturum, se exspectare prolitetur. At ille, scilicet dictuin est, non fojdus cireumcisionem, sed focde-

Christus, jam venit, jam natus est,jarQ illo dato in ris esse signum:«Circuracidetis», inquit,« carnem

benedictionem cunctisgentibus veritas Dei impleta praepulii vestri, ut sit sigaum foederis inter me
31)7 DK TIUXITATR ET OPERIRUS EJUS Lini{l XI. II. — LN (iKN. I.JH. V. 3'J8

el vns. AIIhs niitom quomorlo circiuiiciik'n.11 rilus ^ pcr a iRRiliir.ot vocnU

i|ii!n C8t Siiraa Mioma nam-
(otorniis 0S8C polcrit, ouin siiii' ihiliio nuconili vcl que, iit suprajam diclum csl, linKiim IlebriDia
cst
gnncrnndi succcsaio linom haliitiira sit.I^jittir, iiiioil pcr c quidcin acribcre.sed por a Ingcro.sicut o con-
ait.iicril pactum ineuni in carne vestrnin fccdiis.Ttcr- trarioalittcram aajpe perc pronunlianl.Porro Snrni
" num,>);*cn8u 8upradicto,ail Dcumquivera ciiro do inlerprotatur « princcps mcn.» Sara n priiicops» «b-
cnrne iilorumcst.rcspicit Gliristum mcdiatorjm Dei- soltite.Causa nulom imniiitnti nominis Ciidom huic
et hominuni,in (Hiovprncitcrpnctiini fipiius cstnHcr- qu.T ol .Abralia! cst. Illa namfiiie » Ilicrusalcrr quo!
num, ((uii «ipso est pa\ nis Ira, ipii fecil utr,\iiiio • sursum cst,» qua; .i libcru » (Galat. iv), et
matcr
« ununi"(£/i'i«s.ii),in quo omnosinimicitiajdissoluta), oninium nostrum cst, antequam nascerelur verus
ot CiTBlostiu cuin tcrrestribus pncilicata sunt. Isaac.id cst, «risus, »3cilicet,Dominii3 nosler Jesus
CAPUT X.XXIII. Cliristus, risusnostcr etgaudiuin nostrum, unius
De to quod diclum esl : » Husculus cujiis 1'rn'fulii princeps crat populi Judxorum.Nam nos gentcs.ut
caro, » ei.c, et quid anlr, advcntum Chrisli cir- ait Apostoiiis.eramus illo in tempnro « sino Chris-
cumcisio conlutcrit « to, ct alienati a conversatione Isracl, et hoapitcs
Masculus cujus prccputii cnro eircumcisa non
« • tcstamentorum, 91 promissionis spera non ha-
I fuerit,delebituranimailladepopulo8uo,quiapnc- „ bentes, et sine Deo in hoc mundo lEphes.
i.._ „ r,„:i ..r „ .1: •.»r.,„
K tum meum irrituin focit.»Tanquam dicerct:Mas
:i :
"
,,

nunc jam non suinus "

......
hospites advenaj
ct
»

:
ii)..\t

»
'

scd
culusqui supradictumfffidcrismci signum non sus- sunuis II civcs sanclnrum, ct dnmestici Dei, supera;-
cepcrit,id est,non circumcidit carnem pr.cputii sui, II
super fundamentum aposlolorum etpro-
dificati
illo fidcn scminis tui ncgavit,Porro,sine fidc semi- « phctarum (i7)W.).Itaque sicut jamnon Abram.sed
nistui,quoJostChri3tus,salvariimpo3sibileest.«De- Abraham, id est, i paler multarura gontlura, » aic
«lcbituriigitur « anima ill.i» dc populis suis,id cst, jam nondicitur Sarai,id est,«princeps mea,»quaedi-
nonconnumerabiturintorpopulosquorumtepntrcm clio soliusosset populi Juda;orura,8cd Sara, id est,
constilui.Ouarc? Videlicctiiquia pactum meumirri- «princeps,'iutsubauditur,multarumgentiura.Nam,
« tum fccit,» id est.quia in Adara praivaricatuscst, sicut Abrahara pater, sic ct per caradcm fideai ma-
cujus tunc erat in lumbis, ot tunc exortus, pra;va- tcr nostra Sara est. « Daboque libi, » inquit ex. ea
ricationem illius quamtuam fidcm sequi, et imita- • filium cui benedicturussum,crilquein nationes,»
tionem peccati quam exspectalioncm semiiiis tui, subaudilur, pcr ipsum semen unum, in qtio el lu
susciperc maluil.Undc cnim inter Dcumcthnmines cris, utjnrn dixi,pater multarum gcntium: Chris-
inimicitiaB,nisi quia primus homo pactum Dei in tumenim pr.-cnuntiut in Isaac,qui est utique in na-
paradiso proevaricatusest?Ergoquiinon accipitejus tiones,quia per fldem cjuset in nationesgralia Spi-
testimonium,perqucra solum ilI.Tinimicitia!solvun. C Proindecum dicit, « cui bc
ritus sancti efTusa est.
tur.qui, inquam, non signatus est antc advcntum 11 nedicluius sum,»nihilominus subaudicndumest,
ejus signaculo, quale tunc posilura fuit^ctqui non ita ut benedictin ejusredundel in omnesgentcs, si-

sign.-.tur post adventura ejus signaculo ipsius,quale cut jam praidixi tibi quia« in tc bencdiecnturuni-
nunc positum est, merito perit pro eadem culpa « versae cognationes terrae » {Gen.ii, 12). « Ex eore-
prima! praevaricationis. Qusrat nunc aliquis : Cur « ges populorum orientur, » inquit, subauditur,per
ergo sancti patres anle advenlura Christinon introi- fidem.Nara, secundum carnem cx Isaae, populo-
bant in regnum Dei.si per fidem Chrisli in circum- rum quidem,scilicet,lsr lelct Edom regos orlisunt,
ipsi?Adqundo diverso
cisionc fuerant justificati et scd hoc majus et laudabilius est,magisque adpro-
rcspondomus Cur sacramentis sanclfe Ecclesia',
: missiones magniQci oris Domini perlinet, quod ex
vcrbigralia, corporiset sanguinis Domini comrau- semine Abrahae seoundum Isaac per flJcra Chri.sti
nioni non adniittuntur catliccliumeni nnslri?Nonne rcnati suntgenlium reges, vel quain plurimi Ec-
corde crcdunt, et ore confitcntur lidem ChristiPVi- clesiarum idonei rectores.
delicet,inquis,quia nondura sacro fonte sunt rege./
ab
CAPUT XXXV.
ncrali. Ita plane veteres sancti, idcirco illa coe-
De risu .ihrnlix dicenlis incorde fuo:« Putasne cen
lesti gloria nondebebant incommunionemgloriajet q
visionis recipi diviaa;claritatis,nec fas erat ut inter lenario nascelur filius ? »
'

candorem innocentis vel claritalis angelica; recipe- « Cecidit.\braham pronus in fucicm.et risit.dicens
rentur qualescunque huraani generis justitia;, quac « in corde suo; Putasne centeriario nascetur filius,
omnes, tcstante Isaia, sio erant sicut pannus men- « etSara nnnagenaria pariet?Dixitque ad Dominum:
struatae^/va. LXiv),nisi priuslota; essent sanguinis «Utinara Ismael vivat coram te».0 virum a;tcrno ri-

et aquae de Christi latere profiuentis inundatione. suveredignum,etsempiteruiBJucunditatibenepra;-

CAPUT XXXIV paratum,quia ila cecidit in faciem ut rideret.itarisft
De eo quod dictum esl : « Sarai u.vorem tuam non ut in (aciem caderet,ilUus uLique adorans oiunipo-
vocabis Sarai, sed Saram. » tentiam cujus in proraissione audierat singula-
« Dixitquoque ad Abram Sarai uxorem luam : rem gratiam. « Putasne, » inquit, « centenario
« non vocabis Sarai, sed Saram, et bencdic.im ei,et nascetur « filius ? » subauditur, talis futurus,
«exilladabotibifilium,cuibonedicturussum,eritque et nascetur, de « Sara nonagcnaria ?» qus cura
« in naliones,et reges populorum ex eo orienlur.» per setatem debuit parere, sterilis erat. Hoc enim
Sublalo uno elemento, id est i, addita estelittera subaudiendum est, praesertim, cum posl obi-
 399 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 400

tum S3rae,et cum jam uxorem duxissetlsaac, jam- A terius nobis Scripturce auctoritate certum non est

que adultus, non dubitavit idem Abraham ducere Nusquam enim tale quid de Isaac et Israael Scrip.
uxorem nomine Cethuram, neo frustra, quip|>e, do tura patenter edicit,quale est illud : « Jacob dile.>;i,

qua susoepit filiorum copiam.Ergo putasne quod in « Esau autem odio habui » [Mallli. i).Quam\is heec
corde suo dixit, noc dubitando,sed suam ipse feli- eadem Scriptura dicat : « Gumque vidisset Sara fi-

citatem ineCfabiliter admirando.Quod vero ore pro- « lium Agar JEgypVix ludentem cum Isaacfiliosuo,
prio ad Dominum dixit, « Utinam Ismael vivat co- « dixitadAbraham:Ejiceancillam hancetfiliurnejus,
« ram te, » plane reverentis et pudorati animi est, « non enira eril haeres filius ancillae cum filio meo
confilentisillud quodpermiltebaturlonge abundan- « Isaac » {Gen. xxi). Et eumdem ludum Aposlolus
tius esse,quam pelereipse auderet.n Et ait Dominus perseiutionem vocat,diceiido: « Sed quomodotunc
« ad Abraham Sara uxor tua pariet tibi filium, et
:
« is qui secundum carnem natusest,persequebatur
« vocabis nomen ejus Isaac ; » et cajtera.lmperiosa « eum, qui secundum Spiritum.ita et nunc » {Gal.
notum fidem homi- iv). Non tainen omninoconsequensest, quoda Deo
haec sermonis Dei repelilio est,
nis excitantis, ut auresaudiendi habeat,nec humi- productus vel ejectus sit,pra3sertim cum postpusil-
litatenimia dissimulet audita grandia. lum ibidem scriptum sit n Exaudivit autem Deus
o Sara,» in- :

quit, « uxortua pariet libi filium, » sicut jam dixi, " vocem pueri de loco in quo erat. » Tradunt qui-
B dem Hebrffii ludumillumejusmodi fuisse quodidola
quia tu risisti, quod subaudiendum est, vocabitur
nomen ejus Isaac, quia revera ridebit in novissimo luto fecerit,.juxta quod alibi scriptum est «Sedit :

generositas lua. Isaac namque « risus » interprela- « populus manducare et bibere,el surrexeru'it lu-

tur.Quo nomine recte seminis Abrahae,qui estChris- «dere»(£xo(i.xxxii).Sedet e diverso dicunt aliiquod
tus,felixnativitassignificatur,quiuniversitati sanc- adversus Isaac.quasi majorisaetalis.joco sibi etlupo
torum, quorum ex carne vera caro, etverus homo primogenita vindicaret.Sedde hocalias. Nuncillud
ipse est sempiterni risus et interminabilis gaudii dictumsit,quamvis reproborum typum gesserit,non
causaest.De quo idem ait: « Iterum autemvidebo omninoconsequens vel constans esse, quod et ipse
« vos,et gaudebitcor ve3trum,et gaudium vestrum ia sua persona a Deo reprobatus sit, dicente illo :

« nemotolleta vobis » (yoan. xvi). Quod gaudiumvel « Super Ismael quoque exaudivi te, » quia dixerat

quem risura.omnium pulchre unusiilorum prsgus- Abraham « Utinam vivat Ismael coram te.Duode-
:

tavit,clausus adhucin utero,dicente matre ejus ad « cini, inquit, « duces generabit » {Gen. xxv). Hi

Mariam : « Ecce cnim ut facta est vox salutationis duces,id est, filii ejus inferiussunt descripti.Primo
« tuaj in auribus meis, essultavit in gaudio iiifans Ma-
genitus Nabaiotli, deinde Cedar, ct Adbeel, et
in utero moo » {Luc. i). Eorum omnium, cum sint bsam,Masma quoque.el Duma, etMassa,et Hadar,
unum corpus etunusspiritus,myslicebaec voxest: C et Thoma, Jethur, et Naphis, et Cedma. « Pactnm
« Putasne centenario nascetur flliua, et Sara nona- « vero statuam ad Isaac. » Pactum nec hoo loco cir-

« genaria pariet ? » Et est sensus Hactenus cum cumcisionem vult intelligi, 99 qua) potius, ut su-
:

floreret rerum slatus, temporibus regum nobilium, prajam dictum est, signum est pacti.Nara etlsma-
non venit Christus,nunc sonium quoddam goneris el circuracisus fuit. Sequitur enim « Cumque fini- :

Abraham, « Ablatum est enim sceptrum de Juda,ot « tus esset sermo ioquentiscum eo, ascendit Deus
« dux de femoribus ejus » [Gen. xlix) putasne ergo ;
«iibAbraham: tulit autem Abrahamlsmaelem fi-
nuncvenietqui mittendusest ? Putas,videbo?Putas, « lium suum, etomnes vernaculos domus suae, et

« circumcidit, » etc. Ergo pactum,quod proprieest

durabo?Putas,hic me inveniet illa nativitas?Eorum
naraque hujusmodi suspiria, Simeonisexspectatio ad Isaac,redemptio vel reconciliatio generis huma-
satis indicat, qui in desiderio cordis sui « respon- ni est, quamin Isaac per Ghristum
statutum fleri

« sum acoeperat a Spiritu sancto non visurum se est ab eo qui promisit: statutum,inquam,quia flde-

« mortem, nisi prius videret Christum Dominum » lis est, etpropositum ejus infirmari non potest.

(Luc. u). Christum igitur Isaac et nomine signat et GAPUT XXXVII.

munere,quiaet senibusparentibus datus,et arisu De centesimo anno Abralise,quo natus est haac,
cetatis
nomen sortilus est. j) et quod uhi nasdlurus jam dalur, Trinitalis mys-
CAPUT XXXVI. teriiim in jorma angelorum se homini manifesta-
re dignatur.
De eo quod dictum est « Super Istnael quoque exau-
:

divite, » ct quomodo inteliigendum sil: « Pactum

(Cap. xviii.)" Apparuit iterum Dominus etin con-
vero meum statuam ad Isaac. « valle Mainbre, sedenti in oslio tabernnculi sui,in
Super Ismael quoqueexaudivi te:Ecce benedi-
« « ipso fervore diei. » Ilic annus ajtatis Abrahae cen-
a ei,et augebo et multiplicabo eum valde.Duo-
cam tesimus ad illam secundum Divinitalis consilium
idecimduces generabit,faciamque illum ingentem respicit plenitudinem temporis, de qua dicit Apos-
" magnam. Paclum vero meum statuam ad Isaac, tolus : « At ubi venit plenitudo temporis,raisit Deus
« quem pariettibi Saratemporeisto inannoallero.» « Filium suura, faclum sub le{re,ut eos,quisub lege
Utrum Ismaelin persona sua ad sortem electorum « erant redimeret.ut adoptionem filiorum rccipere-

pertineatet vivat coram Domino, juxta petitionem " mus » (Ga/. iv). Proinde totus illi festivus at(|ue

patris dicentis, « Utinam Ismael vivat coram te, » solennis, el divinis est revelationibus,maxime,quia
prassertim quia responditDominus, « Superlsmael quam hactenus vidisse non legitur figuram sanctae
« quoque exaudivi te^ ecce benedicara ei, » etc.,al. Trinitatis, hoc tempore videre meruit. Ecce enim
 401 DE TRINITATR ET OPEaiBUS EJUS LIDRl XMI. — IN GEN. LIB. V 402
« appnruil»,inquitSeriptiirn,ilfirum"fiiDeu.<tincon- A Item(|ui(l proniusrospondcrontfessi viatore», debo-
• valleMambre9e(lcnti,ino9liotabornacHli3uiinip3o no,ctcoir,iho9pile Iffilantes? /'(ir.inquil, utloruluto.
« fervorcdici.Cum^iuesublevnssotocuios, apparuc- Fcstinantcrillead Sarum, tanquampro amicisesu-
« runt eilrcsvirislantespropccura.Quoscum vidis- rionlibus:" Accclern» imiuit, « et Iria sata farina;
• Bet.cucurritinoccursunieoruMnloostiotabernacu- simul • commisce,etfacsubcinericio3pancs. Currit
lisui ctadoravitin terra,ctdixil:l)omine, siinvcni ad ipso " nrmentum cttollit vitulum tencrrimum st
• gratiamin oculis tuis.nc transcas servumtuum », oocidit,« datquepuero.Quifestinavitetcnxitillum. »
etc Ulii naseituruslsaac.nonjamsolum, utantepro- Apponit tandem c(Bnam opimam,<ibutvrumet lacct
millitur, sedetdatur, Trinitntismysterium in forma vituhim quemcoxerat: ipse vcroslat «corimeis
i<

trium angpjorum, sehoiiiini manifestaro digriatiir, edentibus et bibentibus.secundum morem vel disci-
quiavidelicetubiChrislus nasciturex semine Abra- plinnm ministrantium.Tuncilli.utniosestbenerefc-
h.'P,cju8dcmChrisli KiliiDeiincarnnlionenipraJsentia ctis hospitibus, exhilaratiaclajtabundi : Ubi est, in-

sus majestatis, tota Trinilas, in hospitio virginei quiunt,.Snrn uxor /na? Acdeincepsunusqui in rebiis

ventrisoperatur:etexindenomenejusdemTrinitatis, illis erat DominusDeus./?«iie)-/«n.s-,inquil.i'ent(i'7jn(f^e

nomen Patris et Filii et Spiritussanctl toto mundo temporeislo,vilacomile,elhabebil Snra/?/((?«.Sicomni-
publica prasdicationc declaratur.Num Pater cst qui p noloquisolethomo,qui9emper ininccrtiludineestfi
fu-

virginem impreegnat; Filius.qui natura induitur hu- turorum,eipsiusvita;sua:.t'£n!nma(//^,i!!(aco»ii/<;,id

mana, Spiritus sanctus, cujus operatione concipit est.veniam ad te, si vitacomesfuerit. /fii!/ Sara, vide-
virgo,qu.-E virum non noverat.Scd jam ipsa littera; licetpudibunda mulier tanquam venerandos erube-
sequamur vestigia..t;);mriu7, inquit, iterum. Incer- soens homines. « Postquam, »inquit, « consenuiet
tum reliquit quanto intervallo post illa qus supra • doininusmeus vetulusest.voluptati operam dabo?

narruta sunt.hoc factura sit sed certum tamen est

: < Desierant » enim illi fieri muliebria,\d est.raens-

quod brevissimum tempus interfuerit.Nam et in proe- trua, scilicet.secundum aetatem,prK raritate san-
cedcnti visione, cum dixisset Deus, « Pactum vero guinis. Undo et duplex videbalur importunitas
M meum
statuam ad Isaac, addidit continuo. quem
>• concipiendi vel pariendi ei, quae et cum sanguine
« pariet tibiSara teraporeistoin annoaltero: »etin abundaret, fuerat slerilis. Perterrila; et dicenli :

bac iterum dicit:« Revertens veniam ad te hoceodem iVo/i ri.st jucundiu3,adhuc imminens Dominus,.Vt))t
< tempore,vitacomite,ethabebitSara(ilium: »potest est, inquit, ita, sed risisfi. Apud Lot quoque pene,
tamenintelligi,quod ait« inipsofervore diei, » idem idem quod horaines dicunt et faciunt.angeli (ibid.)

esse ac si diceretur in fervore ipsius diei,subaudi- vocati ad hospitium, Minime, inquiunt, sed in pli-
tur, cujus pra;cedente nocte apparuerat, etde cir- tea manebimns, vixque compulsi divertunt ad
cumcisione iuandatum dederat illi. ^ eum. Ille quoque ingressis jecil convivium, co.vit
CAPUT XXXVIIL aujma, el coniederunt. Quid, inquam, hic est quod
Quid sigiiiliret, quod lunc apud hominem,angeli.sive discrepet ab hominum confabulatione, vel con-
Deus in angelis tam lamiliariier hospitatus e.it, el sultatione communi ? Nam levia sunt haec aut lu-
pene nihil a cow^ueta hospitulitate susceptio illa
dicra. Non utique, sed Dei et hominis vere filii
differt.
Dei, et vere Filii hominis vera et sancta sunt
« In ipso, »inquit,o fervore diei. » Satiusexprimi
praeconia. Quid enim tunc parabalur, nisi ut
non potuit qualitas vel proprietas ejus quK nunc ap- Isaac nasceretur, in typum ejus, qui cum fecerit ter-
paruit visionis.Idera enim est,ao si diclum fuisset:
raminsempiternotempore,etirapleveriteampecudi-
Non jam in usu noctis.noa ia aliqua spirituali so- bus93,etenimeaqu»sunt,omniapereumfactasunt
luramodo visione,sed homine,hujussoli3 in aspectu (Joan. I), post haec in terra, videndu9,et cum homi-

oculorum vel sensu communi. Nam revera ad bus erat conservaturus {Baruch, iii). At ille non
communes pertinent sensus cuncta haec qus in hac utcunque videndus, non quomodocunque cum ho-
visione narrantur. « Cumque sublevasset oculos, minibus erat conversaturus, sed in veritate buraa-
• apparueruot ei tres viri stantes prope eum, » et nae substantiae, vere de femina conceptus et nalus,
caetcra, usque ad id quod dicitur « Igitur pluit :
jj verus homo, vera caro faclus erat in nobis habita
« Dominus super Sodomam et Gomorrham ignem
turus.In nobis, inquam, per omnia, utpote de suis
« et sulphur • (Gcn. xix). Quidnam est in quo haec
invisibilibus.ad nostra visibilia profectus.Habitavit
acta vel dicta coilestiura hospitum in communi enim in nobis, cum in illo feraineae secreto naturae,
schemate, sive omnimodo gestu diCferanl hominum de quo nos non sine peccalo processimus singuli,
apud araicos suos hospitantium ? Ille hospitaiis decem non mensibus absque peccati contagione
Pater familias currens in occursum quasi homi- hospitatus est, et inde tanquam sponsus de ihalamo
num, pra; lassiludine tecto et refectione indigen- suo procedens, in sole posuit tabcrnaculum suum
tium : « .\fferam, » inquit, « pauxillura aquae,utla- IPsal. xviii), lenera ut infans cirouradaluscarne,et
« venturpedesvestri, etrequiescile subarbore. Po- vagitus eraittens infanti£e,/ac/us sub /«(/p,3ubditu3-
« namquebuccellam panis.etconfortatecorveslrum que Joseph et Mariae, circumcisus et tanquara pec-
« postea Iransibitis.Quidhumanius homini diceres, cator legali hostia mundatus, passus famem, et
qiiem prse labore itineris et inanitate ventris pene fraudem tentatoris perferens, persecutionesque ho-
deCcere, debilis vel concisus anhelitus proderet ? minum sustinens,et constristalus usquead mortem,
403 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 404
deloco ad)ocurafugiens,ad extremum autemfactus A servum vestrum; sed singulariter : Domine, inquit,
obediens usquearl mortem.Recte igitur et pulclire si invcni gratiam in oculis tuis, ne transeus sennm
dum illud prcBsignatur, jam cctlestia terreniscon- tuum, quia videlicet unus in tribus personis Domi-
junguntur ita ut in nullo ccelestes spiritus dissimi-
: nus vel Deus est, qui singulariter et solus adoran-
les se exhibeanthominibus in colloquio,in convictu, dus Ubi autem
est. offert quod non Dei, sed hospi-
in omnimodo, tam dictorum quam factoruni,gestu tumest.loquiturpluraliter: « Sed alferara pauxillum
vel habitu. Et notandum in hac lectione, verba se- « aquae,utlaventurpedes vestri.etrequiescitesubar-
cundum numeros variari, id est, nunc alia singula- « bore, et confortate cor vestrura,et postea transi-
riter, nunc alia pluraliter dici. Cujus varietcilis haeo « Item ubi jucundi ot bene refecli de Sara
bitis. »
ratio est. Ubi dicuntur vel aguntur ea q aae ad Deum interrogant, scriptum est pluraliter, dixerunt Ubi :

perlinent, omnia dicuntur singuiariter ubiinter :

esl Sara uxor lua ? ubi autem continuo promittilur,
hospites pene sola sonant humana, dicuntur omnia quod dare vel facere solius Dei est, singulariter
pluraliter. Nam ut manilestius fiat quod dicilur,ubi scriptum est : « Revertens veniam ad te, et habe-
adorat Abraham ; non pluraliter dicit Domini mei, :
« bit Sara filium. »
si inveni gratiam in oculis vestris, ne Iranseatis

IN GENESIM LIBER SEXTUS.

(Gen. cap. XVUI-XXV.)

CAPUT PRIMUM. B nimis coram Domfno.Notum.imo notatum ct infame

Oe mansueludine Dei, qui tam lamiUariler
ct ira osl toti mundo peccatum, scilicct saturituspanis et
a]iud juslum hospilalus, tam tcrribililer ad Sodo-
otium (Ezech. xvi). in quo male nimis semetipsis
mam divertit.
abusi sunt :commutantes « naturalem usum in eum
Promissio vel adventus Chrisli Filii Dei, sicut
« qui est contra naturam.masculi in masculos
electis in multitudine misericordia;, sic reprobis in turpi-
« tudinemoperantes.etiVamercederaquam oportuit
abundantia est ira3 et vindictae. Ira cnim, inquit
« erroris sui in semetipsis recipientes » (Rom.i),quia
Apostolus,« et indignatio, tribulatio etaugustiain
videlicet hoc peccalum teterrimum, et peocatorura
« omnem animam hominisoperantismalum, Judaei
praecedentium prena est.Proinde extunc et usquc in
« primumelGrffici.Gloria aulemethonoret paxomni
Sfficulum, publioanisquoqueet ethnicis, ne dicam
« operantibonura,Jud;eoprimumetGraeco «(Hom.u).
omnino castis naribus, nimium fetet meraoria co-
Bene ergo iscujus in Evangelio suo simulirareve-
rum. Hi plane typum gcsserunt falsorum Jerosoly-
landa erat et gratia,jam in praefiguratione adventus
mitarum, eorum qui Dominum nostrum Dei Filium
sui, dum praefiguratur in Isaac,utriusque rei nar-
crucifixerunt, testante 94 Isaia, cum de illis pro-
randa toto orbe esempla. Penes ipsa pio-
prfflmittit
pheticavocedicit:KAuditeverbumDoraini,principes
rum tabernacula, castis indulget deliciis, etriden-
« Sodomorum, percipite auribus legem Dei mei »
tibus pene arridons atque congaudens materiam C
(7.sa.i)populusGon:orrhae.DelectatusitaqueDominu3
multiplicat, causamque confirmat risus aeterni ac :

hospitio patris Abrahae, dirigit oculos contraSodo-

deinde Scdomamdivertens terribilem super impios
mam,deducente se Abrabam,vim pene passurus, a
et peccatores pessimus pluit iram, in exemplum
peccatoribus, quia videlicet doclrinis et miraculis
ignis ajterni.Ulic mansueludinem, hic Fiiiisui Deus
exhilaratus, apud discipulorura benevolealiam, in
veritalem praiostendit et justitiam.Cui Prophetain
quibus secundum fidera erat Abraham.eisdem apo-
epithalamio prascinens, cum dixisset : « Intende
stolis deducentibus, Jerosolyraam illam,qua; spiri-
« prospcre.procede etregna » [Psal. xuv),continuo
tualiterSodoma vocatur [Apoc. xi), ascendit cruci-
subjunxil, « propter veritatem et mansuetudinem
figendus a pontificibus, pharisaeis, senioribus quo-
" et justitiamet deducet te mirabiliter dextera
:

que et scribis populi.

« tua Scd jam ipsa veritatis et justitiae
» [ibid.).

pra3sentia ingrediamur ostenla.

GAPUT III.

De 60 quod dictum est : « Num celare polero Abraliam

CAPUT II. qux gesturus sum » '!

peccalo Sodomorum, et quod in illo tijpus prx-

Dixitque Dominus Num celare potero Abrakam,
De :

cesseril Judxorum, qui Dominum illudenles cruci- quse gesturus smn, cum futurus sit in gentem ma-
fixerunt. D gnara et robustissimam, et benedicendffi sint in eo

Cap. XVIH. « Curaquesurrexissentindeviri,dire- omnes nationes terrs enim quod prscepturus

? Scio
« xcrunt oculoscontraSodomam,etAbraham simul sit filiis suis.domui suaj post se,ut custodiant viara
11 gradiebaturducenseos.HominesSodomitae,»utsu- Domini, et faciant justitiam et judicium:utadducat
perius jam dictum est, pessimi erant ef.peccalores Dominus propter Abraham omnia quae locutus est
40S T)E TIIINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLIl. — IN GEN. LID. VI. 400

A runt (,l/(i//A. .xxi). Novissime crgo missus niiusuni-

ad cum.Mira cxordionlis dignatio. qua Deus homi-
cus,a!stimantc patro acdicentc,» Vcrcbunlurlilium
iiis cl cxcilurc uttoiilionc:ii,clcaplaro quoiliimniodo

curat benevolonliain : quippequiab ejusdcmaudi- << moum • Claraor Bodoiuorum

» (//ii(/.),rectcdixil :

quibusdum laudibus suum sic inclioat ser- u dcsccndam ot vidcbo, • clc.

multiplicutuB est :
toris sui
Nuni cclarc potcro Abraham, qu.T gcstunts Doscondit enim et vidit ulrum claraorcm qui as-
monom :

conderul,opcrc complcvisscnl, ct vidit, inquam, id

sum? Subaudituronim tantisropugnantibuscuusis;
:

primo quia futurus est in gontcm magnara futurus, ;

cst, cxpcrtus cst, quam pcssinii cssent, didicitin

inquam, magis sccundum fidera quam secundum semelipso quam crudclitor, quam odiosc sanctos
prophctaSjCt justos homines occidissenl. « Conver-
oarncm, in pcntcm magnam ac robustissimam. vi-
« terunt se, » inquit, « ct abierunt Sodomara.Abra-
delicet cujus mirando fortitudincm reclo dicam,
quia rcgnum ca-iorum vim patiturct violcnti di-
ci
« ham vero adhuc stabat coram Domino, et appro-

i( ripiuntiilud » (iV(i///i.xi).Deindec< scio enim," in- " pinquansait :.Nun(iuid perdesjustum cumimpio?»
quitjt quod praiccpturus sit (iliis suia.Ht domui suee etc. Hoc plane cx ipsa orutionis qualitute clarura
« post se, ul cuslodiant viam Doraini » quod scili- ;
est, quia vere Abraham coram Domino titabat, et

cet bono prius exeniplo per semetipsum, postea

Domino appropinquans erat.quia videlicet in ora-
scripto et doctrina legis, pcr postcros suos cgit. tiono non suam.scd Dei gloriura intcndcbat; uon
g
Quanla) putas laudationes vol testificationeB sunt inquaui, suara,seii Dei voluntalem fieri postulabat.

bomini dicta haec es ore Dci?Non ergo Abraham Dixit cnim : » Absit a tc,ut rcra hanc facias et occi-

apud Deum parvi iDslimatur, cui tales et lantas ob « justumcum iinpio.fiatque justussicutimpius!
das
causas.consiiium suum celare senon poase testatur « Non est tuum hoc qui judicasouincm terram,ne- ;

« quaquam facies judicium hoc. »Ergo consulebat

Deus.Et digne secundum suam per-
h.-ec qiiidcm illi

sonam dicta sunt.qui gcnti sua; magna» ac robus- Domino fidelis famuius, quatenus sic agerct et sic
li3sim.Te,hodiequo rccepit, ut cuslodiant judiciuni et judicaret,ut de suis ipse judiciis digne laudaretur.

iuslitiiim, scicntes peccatoribus districtam cxemplo Proinde Dominus Deus monitorem hominem non
Sodomorum timendamesse Dei sententiam. Caete- aspernatus,et quodammodo arguentem non dcdi-
rumjuxla mystcrium jam dictum,quando passurus gnatus,singuliscjusconccditpropositionibus,rfim(7-

Dominus fixerit oculos suos contra Sodomam illam, lam, inquiens, « omni loco, propter quinquaginta;
id est Jerosolyraam,non celavit .Abrahe^id est apos- « nondelebo,si invenero ibi ([uadraginta ;quinque ;

lolis suis,carne et flde lilii3Abraha;,quam gesturus noa percutiam propter quadraginta non .•'aciam

erat ipse.sciens quod futuri essent in gentem ma- « si invcnero ibi triginta ; non interliciam propter
gnam robustissimam, videlicel illamquamex- viginti; non delebo propter decera. » Fortisenim
ac
tuuc ditrusam per totum orbera videmus Ecelesiam, eratverafortitudinchomo,quifortissimumDominum
tcrribilem ut castrorum acicra ordinatam (Ca?i/.vi), tenebat.Fortis,inquam,et fortiter seipsum confrin-
ct quod per ministeriura illorum benedicendie essent gens,qui dicebat « Loquar ad Dominum meum, :

« cum sim pulvis et cinis » et « Quia semel coepi,

insemine AbrahiB omnes nationes terree, et quod ; :

« loquar ad Dominum meum » et Obsecro, ne

prfficepturus esset filiis,id est auditoribus suis, ut ; :

custodirentjustitiamet ]'udicium,futuramcredentes « irascaris, Domine, si adbuc loquar semel.» Ha;c

resurrectionem, et judicium universale vivorum et enim fortitudo veraest.scilicet spiritus humilitatis,
mortuorum. et raens subdita justitiae Dei,quam idera propheta
« Audite verbura
qui ia primordiis libri sui dixerat :

CAPUT IV.
« Domini, principes Sodomorum, percipite auribus
Dc elamore Sodomorumtt Gomorrhce, et depreca-
« legem Dei nostri.populus Goraorrhse » (ha.W de-
lionc Abrahm
„ , ,„ , ,..,.. plorans iu hominibus defecisse dicit circa finem .•

« Clamor SoJomorura et Goraorrhaj multiplicatus . , ,., •

n ii- .• xt » •

.. , eiusdemhbri flebili conquestione : « Non est qui

\^peccatumeorum
est,et
.,
aggravatum
°° ,
est nimis.Des-
cendam et videbo utrum clamorem qui venit ad
... •

,
. , ,,
.
« invocet nomen tuum, non est qui consurgat ut
ivj ^ .- o
•
„ t ^
•.
,

> .
, •

„ , . <iteneat te » (/jai. LXiv). Videbat utique in Spiritu,

me opere compleverint, an non est.ut Eciam. Con- ,^ j c j -n
.

,„..,„,„._„„ :„j„ „4 „u: I( c„j„„.™ D versum Dorainura ad Sodomara illam, nee esse
« vorteruntque se inde, et abierunt Sodomam.»
quemquam qui teneret illum, propter abundanlem
Quantum ad praesentemlocum historiaetemerarium
95 malitiam. Nam quid gemeret subsecutus ape-
horainum prohibeturjudiciura,ne facile auditacre-
ruit. « Deserta factaest » Jerusalera, « desolata do-
dant,vel inexperla judicent, cum Deus omnium qui
M mus sanctificationis nostrae,et gloriae nostraB, ubi
falli non potest,qui et antequam fiant, orania novit
« laudaverunt te patres nostri, facta est in exus-
dicere dignutus sit :« ClamorSodomorura multipli-
« tioneignisiifJ.^iiV/.^.Hoc enim irrecuperabilitersub
« catusest,desceadamet videboutruraclamoreraqui
Vespasiano et Tito factum est.
« venit ad me opere impleverint.» Porromysticedi-
GAPUT V.
cendum,quiaSodomorum,id estJerosolymorum cla-
Itcm de eadem re,et quod non casu supiens homo
mor crcbro ascendcral ad Dominum,evangelicates- taliter numerum diminuerit, prius quinquaginta
tante parabola,qiiia maliet male perdendi agricols deinde quadruijinia, ad cxlremum poncndo deccm.
servos domiui vineae semel et iterum ac tertio ad se Sed quid sibi vult degradatio numerorumhujus-
missosejecerunt, imo etcontumeliisatfectosoccide- modi? NunquidhomocumDeoloquen3,ca3U etsine
 ,

407 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 408

scientia et sensu, sicutin buccam venerunt.ita in- A eosdem apparuit.super ipsum quidem Dominum in

sertas effudit diminutioneg niimerorum ? Non uti- specie columbee {Mallh. iii),sup6r discipulosautem

cum ratione eloeutus est quae, etsi nobis in specie ignis [Acl.ii). Bene ergo non Ires, sed
que, sed,
non ad plenum liqupnt, nonnitiil tamen pulchrilu- duo in civitatem impiorum venerunt angeli, quia
dinissensibusnostrisexinde sublucet.Illudnamque tempore visitationis sic dua persona3 Filii, et Spi-
prfflclarumin his numerisdivinitusprovisum anim- ritus sancti hominibus innotuerunt, ut peccatores

adverlimus, quod non sulum arithmeticis quali- etimpii omnes inexcusabiles sint. Vespere, inquit,

buscunque rationibus, sed et musicis proportioni- venerunt.Ipsum tempus velhora visilalionistristis-

bus ita contexti sunt, ut omnes musicse concordiae simae peccatorum causae congruit.Abraham meridie
symphoniascomplpctantur.excepto quinquagesimo visitatus est.Apparuit enim illi Deus supra, sedenti

numero, qui propter alias rationes sacratu? est. in ostio tabernaculi sui, in ipso fervore diei.Visita-

Nam quadragintaquinque cumquadraj;intacompa- tur justus et mane. juxta illud .•

« Mune astabo tibi

ratiepoi^doum.id est sesquioctavam proporlionem " et videbo » (Psal. v). Item : < In malutino inlerfi-

reddunt,quam musici tonum appellant.Quadraginla oiebam omnes peccatores terrs » (Psal.c). Et ali-
«

cum trigintacoUati, epitrilum.id est sesquitorliam « In matutinis mcditabor in te » (Psal. lxii).

bi :

proportione!nefficiunt,quamsymphoniaradialessa- g Porro,quod dictum e?t,« sedenti in foribus civitatis,

ronvocant; Iriginta cum viginti comparati, hemi- illi congruit, qui animo non sedebat in sceleribus
lion, id esl sesquialterum constituunt, quamsym- civitatis. Unde Petrus apostolus:« Aspectu enim»

phoniam diapcnie dicunt.Viglnti cum decemcollali « inquit, et auditu justus erat, habitans apud eos

dupli sunt, quam raaximam consonantiam, id esl » qui de die in diem animam islam iniquis operi-

diapason nominant. Item triginta cum decemtri- « bus cruciabant » [il Ptlr. ii).

plarem, quadraginta cum ejusdem quadruplarem GAPUT VII.

proportionemefficiunt,quarum altcra diapason cum De eo guodnonni.n cnmpulsi oppidoa hol,inho^n-

lium ejus divcrlerunt.
diapente, altera reddit his diapason. Quid igitur
hinumeri, nisi tanti intercefsoris veram indicant « Qui cum vidisseteos surrexit et ivit obviameis,
« el adoravit pronus in tcrram, et dixit. Obsecro,
dignilatem, videlicel quod ita duntaxat Doniinura
Deum suuin peccatoribus parcere cupit,ut proficiat
« dominijdeclinate in domum pueri vestri,etmanele

Cantabilcm « ibi. Lavate pedes vestros, mane proficiscemini in

ad nominis ipsius laudem et honorem ?
viam vestrara.Qui dixerunt Minime,sed in platea
«
namque misericordiam decet illum facere, talem, :

« manebimus. Compulil illos oppido,ut diverterent

scilicet, qujB non discrepet a judicii veritate, te-
« ad eura. » Quod primo dixerunt, « minirae, sed
stante Psalmista cumdicit: « Misericordiametjudi-
manebimus.» et deinde illo corapellenle
,<cium cantabo tibi,Domine » (Psal. c).Proinde,quia ^ "_'n Plalea
licet tanquam inviti diverterunt tamen ad illum,
jam dictis in numeris oranis consonantiae vis con-
non mutabilitatis est, tanquam sit apud Dominum
clusa esl, « Abiit Dominus,»inquit Scriplura « post-
vel sanctos ejus angelos^est ct non; sed,procausis
« quam cessavil loqui ad Abraham, et ille reversus
diversis,diverse diclum etactuni est. Diversanam-
« est in locum suum » quia videlicet quod exira lau-
;

demjustijudicii Dei.homo sapiensaDeo suo petere que,imo et eontraria causa Loterat causfeSodomo-
neo vultnec debet.Adeonon suam qua^sivitvolunta- rum. Quod ergo d\c\ir\i, minime sed in platca mane-
tem,utquantumcunquehaberelcurampronepotesuo bimus, detestatio est civitalis.in qua ccclestibus vel
sanctis nullatenus communicanda erant amici jura
Lot,nullam lamen osejus deillo fecerit mentionem.
hospitii. Quodautem compulsi et quasi inviti cum
CAPUT VI. avcrsione totius civitatis divertunt ad illum.separata
Cur duoSodomamvencrunt, el quare vespere etpropria estgratia justilia; ejus meritis.Porro ha'C
venerunl. iniagofuturffi rei veritati bene concrepal. Crucifi-
(Cap. XIX) Venerunt duo angeli Sodomamve-
« gendus namque Dominus in illacivitalp, quae, ut
spere sedente Lot in foribus civitatis.iBene duo dictum est, spirilualitcr Sodoina dicitur: ita nulli

angeli venerunt, ut in teslimonio duorumjustum D unquamadulatusest,utinurbemaximanullumhos-

judicium.Hoc enim ad illud respicit,quodsu-
staret pitem.nullaminveniretmansionem, sedinagro par-
pradixeratDominus :« Descendam et vidtboutrum vulo apud Lazarum, Eororesqueejus hospitatus sit.
«claraorem,quivenitadme,opereirapleverint,annon Verumtamenillavesperaqua tradenduserat,diverlit
« est ita.ut sciam.»Sicut illaidcirco dictasunt,utde ad qnemdara,Pt manducavitpascha cum discipuHs
inexperta culpa temerariam nemo promat senten- suis(.1/a<//i.xxvi).CuicQenaebeneconcinitquodsequi-
tiam,sic duo venerunt Sodomam, ut minus qunm tur. Ingressus auiera fecit convivium,et coxit azi/ma
duobus teslibus, nulla damnatio terminet accusati et comederunl. Azyraa namque cum agno Paschali
causam.El bene non tres,uti ad Abraham, sed duo Dnminus nosterilla nocte iii civitate comedit.
Lot
tantum venerunt Sodomam.Eteniranon quidemcor- siquidem paucorum typum tenet illorum,qui scele.
dibus impiorum revelaturTrinitatis mysterium, ve- ri Judaeorum non consenserunt (i)/a«A. xxvii), qui,

rumtamen etDei Filiusinterpeccatoressuperterram quamlibct pii fucrint, tanfumafide apostolorum

visus est, et cum hominibus impiis conversatus est minus habuerunt,quantum justitia Lot a perfectio
(Bar, iii) : et Spiritus sanclus visibili specieapud ne Abrahcm.
VOl) DK TRINITATK KT OPlilUBUS EJUS LinHI Xi.ll. — IN GEN. LIH. VI. 410
96CAPUT VIII A. nunc inlerim inentc exc.Toati Bunt, ut ita invoniro

Quonwdn Sodomitn' 'ionium (•irnimdederunl, jiriiis- nonpossinl iiiuinqui dicit Ijjo sum oslium [Joan, :

iiiKim ireiitriihilitm, el ./iioii tali ilidein horaJudxi x).Porro quia novit Dominus pioa do lenlaliono
i<

Doiiiinum comprehendcrunt. « cripcrc, iiiipios aiitein aiternis i^jnibuscruciundoa

< Priusiiutoni quamircnlcubilum.virioivilalisval- reacrvure l'clr. ii). intruducto ud se Lol, et eis
(//
(I loverunl donuini, a puero iisquc iiri soncm oinnis qui foris erant c.ucitato pcrcussis, » dixeruiit : Ila-
t piipulussinuil vocuvcrunlquo Lot cl dixc-unt ei :
« [>ai hic luorum queinpiuin,generu[n,aul liliosaut
Ubisunl viri quiintroierunt aii te nocto.MOiiuc illos < lilias ? Umnes qui tui sunt eduo de urbo hac.Dele-
., coguoscainuaeoa, » etc.Nihiloniinusct pri-
luic ul II istum. » Sic plane Doininus
liimiis enini locuin
upquam ircnt cubitum, ecce turba,el qui vocabalur aliijuua gentc Juilaiu, qui non consensorunt
de
Judasvonil (Luc. xxii). Diccbat cnim ilic suis " Quid :
sceleri eorum, vcl qui pojnitentium egorunt, intru-
u dormitis '.'Surgito ctornle, nc intretis in tonlalio- misit ad semanumisericordia; etgratiie sua: ct illia :

« nem. " llom increpnndo: " Doiniilojaincl requies- inlerna,utjaradictum 63t,caieilate percussis.praece-
« cite:occeappropinquabitqui mctradet(iV(i/;/i.xxvi). nnnrcmancrent in civitate illoruin,ld est
pitistis ut
Igitur juxta prophetam jam dictura, vereprinceps utnoncommunicarent religioni velcarnalibusaacri'
Sodomorum.ct vere populus Gonr.orrha;(/sa. i). Illo ^.^^--^
^,^^^^^^,^ ^^^ ^^ ^^^^ ^jj^ ip^^^ propheta Isaia
ludibnoveiutivirosiBnotos.contranaluram.istiDo- « testante.qui cumexclamassctilludquod jam dictum
minum Deum, de quo dicebant, « hunc uutem nes- « Audite verbum Doniini, principes Sodomo-
est :

• ciinus uude sit » (Joan. ix), m';ndacio,id est, men- « rum, percipite uuribus legcm Doi nostri, populus
ddcii accusationemacularevolueruntcontra omnom « Gomorrhffi»(/ja. i). continuo qui audire deberent
creaturam. Eccequam propevidit,quam moleslehic adjunxit Quo mihi niultitudincm victimarum
: »

et illic cxpertus est Deus verum.et vere operibus " vestrarum, ail Dorainus ? plonus sum. > Et post
completum fuisse ilium quiad ipsum ascenderat, pauca « Neomeniam, el Sabbatum et solcmnitates
:

clamorom Sodomorum. Ilic enim,inquil, « viri civi- " ca;tcras non feram. Iniquisunt calus vestri, Ka-
« talis, omneS a puerousque ad sennm vallaverunt
« lendasvestraselsolomnitates vestras odivit anima
« domum.Educ » viros,inquiunt, « huc, qui inlroie- M mea. Facta sunt mihi molesta » [ibid.), etc. Igi-
« runl nocte ad te, ut cognoscamus eos. Obsecranle tur « oranes, qui tui sunt, » inquit, « educ de urbe
illo.ac diccnle « Nolitc, quo^so, Iratrea mei, nolite
:
" bac » quia videlicet postquam iiianus suas implo-
:

« nialumfacorehoc,»etc. II li econlra,"llecedeilIuc: »
verunl sanguine Chrisli, sicutsubinde idem pro-
Etrursum:" Ingressus es ut ndvena, nunquid ut pheta « Manus enim vestrie, » inquit, « plena; :

«jndices?Te ergo ipsum magis quam hos alflige- « sanguine sunt (ibid.) » fugienda est oninino his, ;

« mus. « ergo iniquu libertas, ct libcra iniquitas, Q qui salvari cupiunt, illa Synagogu, illa malignan»
quam molesto clamore ccelum pulsuveral Quid illi !
tium ecclesia.
alii Sodomitae,ille popuIusGomorrh.-c^Cum impedi-
CAPUT X
retlurbaqua'veneratuddierafestun'; conaluseorum,
De eo quoddietum esl « A'o/! post lergum tuum re- :

timebantenim plebem.conduxerunlsibi traditorem, spicere, sed » eic. ,juxta moralcm et anogogicum

et vim vehementi3simam,scilicetmilitaremmanum sensum.
Romanorum, et cum fustibus et gladiis irruenles «Dissimulanteautemillo.apprehenderuntmanum
exicrunt (yoan. viii) turbam adventiliam, quse de
: "ojus, eo quod parceretDominus illi,eteduxerunt
rcgione ascenderat, utpote ante Pascha, indignam < eum, posueruntque extra civitatem. Ibique locuti

auditu judicantes et dicentes quia lurbahmcquai : «suntad eum dicentes Salvaanimam luam.noli re- :

non novit legem, maledicti sunt. « spicere posttergum,necstesinomnicirca regione,

«sedin montesalvum lefac.»Adhucusqueadidquod
CAPUT IX. dictum eal:«Solegressuse3t superterrani, et Lot in-
Qutd significet, quod o.ttium clauserunt, el eosqui « gressus est Segor, » moralis sensus magis pollet.
forisernnt percusserunt cxcitate. fli,ssimi</an/i?,iuquit,!7/o.Videlicet quamviscompara-
« Vimque faciebant Lot veiiementissimejamqne _ tione Sodomorum justuses3et,adhuc tamen a per-

a prope erant ut infringerent fores, et ecce mise fecla justitia minus habens, et minoris fidei quam
» runt manum viri, et introduxerunt Lot clause Abrabam, amcenitate Sodomorum lenebaturetirri-
« runtque oslium, et eos qui erant foris percusse- guis pene paradisiacis arvis,et idcirco quasi non
« runt caicitate, a minimo usque ad maximum, ita satis intelligeret quod dicebatur, cuin peroelloretur
w ntostium invenirenon possent. » Etcontra illos nuntioinstantispericuIi.dormitantesoculosetaDore
alios principesSodomorum,contra illum alium po- diviliarum pressos avertebat a iuinine praesenti.
pulura Gomorrh.-e, posterius prophetatum est ; Sic persaepe is qui jam coelestia novit,cui per Evan-
" ExcKca cor populi hujus, et aures ejus aggrava,et gflium Christi revelata cst ira Oei.jamquc de spi-
" oculosejus claude, ne lorte videat oculis, et auri- riturtlibus inslrui meruit, adhuc tamen pernicioso
" bussuis audiat,et corde suo intelligat, et conver- irretitur amore mundi, et concupiscentia siia ille-
'< tatur ut sanem eum » [Isa. vi). Recte i^'itur ctus.dissimulat auditas et beoe sibi cognitas futuri
postmodum igne sulphureo coelitus consumendi, judicii minas, et aeterni ignis poenas sulphureas,
prius caecitate percussi sunt.ita ut non possit in- ej intentus ut concupiscentiae su;e eiroctu quoquo-
venireostium ;namistis aeternis ignibus cruciandi, modoperfruatur.Quo ita dissimulante, si apprehen-
 ;

RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 412

411
derit manum ejus Deus, parcens illi, et eduxerit A vocabaturBn/e. Etenim parvavita sKCularium est,

pro qua opus esl ut suscipiat Dominus intercesso-

eum antc cfTeclum peccali,et posuerit extra civila-
rum preces spiritu.ilium veromagna, cujus laus
tem,id esl extra tentalionisinclusionem, tunc de- :

mum ad sereversus dicit : «Qu£eso,domine mi.quia ex Deo est,et tanquam mons istis prseminet eisque
magnifi- subvenire potest. « Sol egressus est super terram ,et
« invenit servus tuus gratiam coram te.et
mecum, « Lot ingressus est Segor, » id est, sole oriente.quo
« casti misericordiam tuam quam fecisti
videlicet orto, venit Sodomorum perditio Lotin-
« ut servares animam meam, » etc.Etenim quando ;

volenti perire, id est, opus peccati peragere, cilius

gressus est Segor, scilicet,in similitudine futuri,
quando,apparenteadjudiciumEolejustitiaBChristo,
Deus succurrit, et quacunque occasione voluntatem
ejusinliorainsaQisimpedit, vere manum ejusap- consummabitur peccatorum perditio; illos autem
prehendit.et de medio Sodoraorum illum educit, eo quibus parcere dignum erit, fugientes ab ira susci-
piet miseratio.
quod parcat illi.Quo facto, statim sentiens gratia Dei
se esse liberatum, confunditur quidem intra seme-
CAPUT XI.

tipsum,quodhabueritadhoram voluntatem malam, Quare non qualemcunque ignem, sedignemsiilphu-

reum Dominus pluerit, etquod dictumest « Domi- :

sed gratias agit gaudens.quia vere magnificavit Do

iiiis u Domino. »
minus cum illo 97 misericordiam suam.Quid porro Igitur Dominus pluit super Sodomam el Gomor-
(I

est quod dicit » Nec possum in monte salvari, ne

«rham sulpbur etignem a Domino decoelo etsub-
:
:

« forte apprebendatmemalum et moriar.Esl civitas omnem circa regionera, uni-

« vertit civilates has, et
« hic juxta,ad quam possum fugere, parva, et salva-
« versos habitatores urbium, et cunctaterra; viven-
« bor in ea, nunquid non modica est et vivet anima
«tia. » Quiaclamor, inquit, Sodomorum ascenderat
« mea?» Hoc planeillud est,quod videmus pleros- Descendam et videbo,
ad Dominum ; ipse autem : «
que nimium conscios infirmitatis sus, modica Cde «utrum clamorem qui venit ad me opere complc-
nonauderealtius propositum arripere, ne fortede- (I annonestita, utsciam: »horrendam ni-
verint,
flciant subonere,mcIiusquefueriteiscontcntosesse
mis per semctipsum injuriam sic esse comperit
raediocritate, non audientes Scripturam dicentem :
igitur[ut dignum erat] « pluit Dominus super Sodo-
t Qui confiduntin Domino, mutabunt forlitudinera « mam et Gomorrham sulphur et ignem, » idest,
(Isa. xl) : Uem : « Viriliter age, et confortetur cor
ignem sulphureum vel sulphur igneum. Quare non
«tuum» (Psal. xxTi). Mons enim de quo recte dici-
qualemcunque ignem.sed ignempluitsulphureum?
lur, « sed in monte salvum le fac, » illa perfectio est,
Videlicetquia carnes eorum non qualiscunque lu-
de quaDominusnosterinEvangeliodicitadolescenti suriae, sed ejus libidinis igne arserant,quaB est con-
Si vis perfectus esse,vade,vende omnia qua;
diviti : <(
tra naturam. Quia ergo talem carnis fetorem mise-
«habes,etdapauperibus,etveni,sequereme))(/Va«/i. '-'

rant ad coBlum, recte decoelo fetorem igneum vel

xix). Ha;c perfecLio vitm mons juslitiae est. Proinde
ignem fetidum receperunt. At ille talis ignis, tale
quoddicit « Noli post tergum respicere.et non stes
illudincendium futuri,ut jamdictum est, judicii,et
:

« inomni circa regione, » juxta sensumhunc, ffiterni ignis fuil exemplura. Bene ergo dictum
est.
prEceptum necessariura est quia videlicet « nemo :
« PIuitDominus a Domino, quia videlicet judicium
«mittens mauum suam in aratrum, et aspiciens re-
illud facere accepit Filius Dominus,a Patre Domi-
aptus est regno Dei » (Luc. Quod vero ad-
no, sicut ipse ait :« Pater nonjudicat quemquam,
ci tro, ix).

didit, « sed in monte salvum te fac, » familiare con-

« sed judicium omne dedit Filio (ioan. v).
silium est,quemadmodum de servanda virginitate, CAPUT XII.
de qua Apostolus Prscceptum, inquit, « Domini non
:
Qui4sigiiiticel,quodrespiciens uxorLot postseversa
« habeo,consiliumautem do (/ Cor. vii),quiavideli- est in statijam salis.
cet ejusdem propositi est Respiciensqueuxorejuspost sCjVersaestin sla-
nihil possidere, etsine «

uxore esse. Ilaque et pormissioDoniinidicentis ad salis. Abraham autem consurgens mane « tuam
Lol:«Ecce etiam in hoc suscepi preces tuas, ut « ubi steterat prius cum Domino, inluitusest Sodo-
« non subvertamurbem pro qua loculus es, feslina « raam et Gomorrham et universam terram regio-
M et salvare ibi » par est ei sententiae, quam Apos- D « nis illius, viditque ascendentem faviUam de terra,
:

tolus pro remeUio,vel per indulgentiam suggeriteis, «quasi fornacis fumum:cumenim subverteretDeus
qui non possunt ia procdictomonte sulvari. Quod si « civitatesregionisillius, recordatusest Abraha), et

senon coutinent,inquit jiuiaHj. Mtlius est enim nw- liberavit Lot Ae. subvcrsione urbium in quibus <;

bere quam uri.Item : Vir « debitum uxori reddat, et « habitaverat. » Sensus litleraj hicest : Respicieus
Ma;orii!>o.»HsecenimmediocritasutsaIvelur,precum uxor Lot, quiapraevaricataest mandalum dicentis :

patrociniis indiget enimeorum est.quijudica-

: nec «Salvaanimam tuam, noli respicerc posttcrgum, »

turi sunt sed eorum qui Judicio quidem astabunt,

: etc, pcena tali punita est, ut obrigescerel et ver-

sed salvabuntur misericordia superesallanle judi- tereturin statuara Ne autem tale quid obve-
salis.

cium.Undecumdixisset Uominus « Ecce in hocsu- : niret ipsi Lot, Abraham consurgfns mane, quia
« scepi preces tuas, ut non subvertain urbem,pro qua qua horavidelicet cogebant Lot angeli ut egredere-
.« locutuses.»Deindesubjunotum est:(i idcircovoca- tur, el dissimulanlo illo, apprehenderunt manum
« tumestnomenurbisSegor » quod interpretatur : ejus iIla,inquara,hora, consurgensAbraham stelit
:

« parvula,i)subauditur,quia dixeratLot: «Nunquid ubi steterat prius cum Domiuo,id est, ineadem in-
« non modica est, et vivet animamea ? » Nam antea tentione cordis,dignum ac strenuumagens interces-
413 DK TIIINITATE ET OPERIHUS KJUS LIBKI XI,II. - IN GKN. LIU. VI. \\\
soris officium.Quud protinns ab nlToctu ciaruit.tiim A jpoluram do Scgor.quod frcquonti lorrm motu Bub-
cnim sulivertent Dcus cifilates regionis illiHs, recor- rula.Uftle primum, cl postca Salis?n appollata sit
(latiis cst Aliniluv, et Ubcravit Lot. Quod idciii cdl uc tiniueriti|ucLot, dicens : Si cum caitcnn adluic sta-
si diccretur ; Ex oo conslitit Abruhiim sliirc corani rent urbes, isla subversa cst, quanto mugis nuno
Domino, iiuia rccordatus csl Douiinus Abraha», ct oommuni ruina non pot( rit libcrari ? Et huncocca-
jiberuvit Lot do subvcrsiono urbium in quibushabi- sioncm infidelitatis filiiis etiam dcdisse coitusprin-
tavo.rat. 1'orro ctjiixlamanifestam priiidicto) allogo- cipium. Qni enim cntcras viderat subrui civitalca,
riaj ciaritatom, jani dudura a tcmporis aposloio- ot hanc starc, sequc Doi auxilio erulum, utiquc do
runi fuclum ost ut secundum morlalilalem,hodicquo eo quod sibi concessum audiprat.ambigcrc non do-
(ieri non dubiumcst,ii)iidquodhocuxori3 Lotoxcni- buit.lllud quoque quod in cxcusationcliliaruni di-
plum prsdocet.Aspoxil cnim retro pors eorum qni citur,coquod putuverint dcfecissehumanum gcnus,
de Bodomorura sacrih^gis, idestsanguinois Judceo- et idco cum palrc concubucrint, non excusat pa-

rum caironioaiisexicrunt.iterumsuper Kvangelium trem. Denique Ilebraji quod sequitur : El ncscivit

Christi circumcisioncm adducere volentcs,et obser- cum dormivisset cum ea, el cum surrexisset ab eo,
valiones Judaicas cum lideChristi neccssarias esse appingunt desuperquasi incrcdibi!e,eo quod rorura
dicentes : Quos ita post tori;um rospicientes, Apo- n natura non capiat coire querapiam nescientem.No-
stolus detestans ait : i'j 7111« alius videiur confidere tandum tanien quod ncn dictum sit, non scnsit
in carne, ego magis, circumcisus oclava die, ex ge- quando coeunt, sed non sensil dictum est, quando
nere hracl, de Iribu Denjamin ; Hebrsctisex Ucbrxis, accubuil fHia,nec (]uundo surrexil. Sed jam mysti-
secundum legcm Pliarisxus, secwidum a'mulaiionetn cum prosequamur intcHcctum. Ascendilque Lot de
persequens Ecclcsiam Dei,secundum justiliam qux in Segor,et mansil in monie, etc. Sio profecto plcrum-
lege est contersatus sine qucrela. Sed qux inihi fue- que hi,qui per modicam fidem sanctioris propositi
ranl lucra,ha:c arbitratus sum propter Christum de- celsitudinem.ut suprajam dictum cst.arripcre non
Irimenta. Verumlumen ej.islitno onmia dctrimcnlum hoc sc infirmos esse falcntur, et imli-
nuilent.et ad
eise propttr eminentetn scietttiam Jcsu Christi Dottiini pnos iiuodammodo,diccnles singuli illud de Evan-
ttiti.propler quem omnia detrittieniutn leci,et arbitror gelio Rogo ie,habe me crcusalutn {Luc. xiv) fortes,
: :

ut stercora. Et post pauca : Fratres, egome non ar- imo temerarii suntad rapiendum sancti honorispro-
bilror comprehendisse lunum autem,qux quidemre- positum,et injussi aliisin honore regiminisprocesse
Iro sunl, obliviscens, ad ea vero qux sunl priora 98
non metuunt,qui jussi vel moniti sibimet insancti-
cxlettdens meipsum,ud destinalutn ad bra- perseqtior,
tate vit;B pra^esse dilfisi sunt.Ex c;ui: infidelilatehoc
viutn supernxvocalionis{Phil. iii). Moraliterquoque illisconsequenterevenit,ut cum filiabussuisincestu
quoties stultus ad stullitiam suam, sicut canis ad ^ nefario commaculentur.Quidenim subjectaeillisple
vomitum suura revertitur (// Petr. 11), in quocun- beculae, nisi quaedam sunt filia;, quas despondere
quo ordinc vel proposito fuerit,exemplo uxorisLot debuerant,non sibimet.seduni virovirgincmcastam
in statuam salis convertilur,id est, insensalus qui- exhibere Chrislo '?(/// Cor. 11). At illi non Christi,
demetsibimetinutilisefficitur,sedaliisprodest,dum sedsuam qua;rentesgloriani,duraquasamantlaudes
finem ejus attendentescorriguntur^quemadmodum ab illis accipiunt,vinum bibunl filiarum.et inebriali
petram salis lingentibus aniraalibus palatumsapi- subversione turbida,adulterant vcrbum Dei,dormi-
dum redditur,et edendi aviditas reparatur. Proinde tantes, omne nialum incesle, nullum bonum caste
Doininus in Evangelio cum dixisset : Inillahoraqui praedicantes.Inde nati sunt Moab,quod inferpretatur
fuerit in tecto, et vasa ejus in domo, ne descendat ex patre, subauditur diabolo, et Amraon,id est, /i-
tollcre illa {ilatlh. sxiv) : et qui in agro, sirailiter lius populi populus turbidus,scilicet om-
ttici, sive
non redeat retro, continuo sabjuiwit Mementote :
nes haeresum sects.Super quibus in Deuteronomio
uxoris Lol ;
quicunque quxsierit animatn sucnti sal- Dorainus loquitur: Atnmonites etMoabiteseii:im post
vam jacere,perdct illati\ : et quicunque perdidcril il- decimam dicta; plebecula; {Deut. xxiii). Pater noster
latn.vivificabil eatn (Luc. xvii), etc. Bene ergo non senex est,et nullus virorutti remansit in terra, qui
instatuam qualeracunque, sed in statuani \&Tia,\) possit ingredi ad nos,}uxta morem utiiversie terrx.
cst salis, cujus meminisse proficit ad sapicntiam, Quod est diccre apnstolus vel episcopus noster ma- :

secundum Evangeliu.m Christi. gnus et sapiens est,et non est praeter eum qui digne
CAPUT XIII. verbum Dei prcedicet inter onines qui se dicuntapo-
De filiabus Lot, qux cum patre suo dorttiierunt stolos et ministros Christi,vel dispensatores myste-
Ascenditgue Lot de Segor, et mansit in motite, dux riorum Dei. Ille quilibet ha^resiarches, quia supra
quoque Hlix ejus cutneo.Titnuerat enim manerein Se- modum apostolus est,dum delectatur hujusrnodi fa-

gor, et mansit in spelunca ipse,et dux filix ejus.Di- voribus, profecto malo filiarum vino inebriatur, et
xitque major ad ttiinorcm : Pater ncster senex esf,etc. ita filiosgenerat,qui usque in sternum Ecclcsiam
Quicritur quare cum priraum fugas montis Segor Domini non ingrediantur. Et de hujusmodi ebrioso
praetulerit,et eara in habitaculum suum liberari cu- recte dicas, quia non sensit quando accubuit filia,
piverit,nunc de SeRor rursum ac montem migret? nequequandosurrexlt.Nescitenimstultusquodopus
Respondebimus veram illam esse Hebraeorum con- ejusspiritualesitadulteriumetnefariusconcubitus.
 :

415 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 416

Sacerdos enim el prophela, inquit Isaias, nescierunt A pulo ejusl Sit Deus illius ctim ipso {II Par. xxxvi),
prx ebrietate,nbsorj'ti su7ii a vino {Isa. xxviu). Ascenc/ut Jerusalem guse est in Jtidsea, et xdi/icet
CAPUT XIV. domum Domini Dei Israel, ipse est Deus qui est
De eo quod percgrinatus est Abrakam in Geraris. in Jeru!.alem {I Esdr. i). Cogitavi mecum dicens :

(Cap. xx). — Profeclus inde Abraham in terram Forsilan non est timor Domini in loco islo, et in-
australem, habilavit inter Chades et Sur,et peregri- terlicient propter uxorem meam
me alias autem :

nalus est iu Geraris. Dixitque de Sara uxore lua ; So- etvere soror mea est, filia patris mei, elc. De hoc
ror mea esl.ilisit ergo Abimetech rex Gerarx, el tulit ejus timore, quo et apud Pharaonem limuit, jam
eam. Jamjam nascituro Isaac,cum promissua et ex superius dictum est. Illud in Sara mirandum fuit,
nomine preenunliatus esset, peregrinatur jam vice quod in illa aetate cum esset anus.adhuc videbatur
altera, ita ut toiiatur ab eo Sara, dicente illo : So- appetibilis.Significat autem pulchritudinem divinae
ror mea est, et non audente confiteri, quod easet religionis,qufe il)o quoque tempore,quando captivi
uxor sua.Quid hocpraesignat.nisi quiafuturamerat ducti sunt Judsi, videbalur inter genlium errores
ut prope nascituro Christo,oum jam per prophetas imitabilis,el aemulabantur eam,quaravis non caste
ex nomine praenuntiatus esset,dicentes verbi gratia: gentes quae erantin circuitu eorum.Undescriptum
Ecce virgo in utero concipiec, et pariet f\lium, et vo- g estin llbro Machaboeorum primo: Eljejunaveruntilla
cabitur nomen ejusEmmanuel (Isa. vii), iterum pe die,et induerunt se ciliciis, [et cinere in cnpite suo, et
regrinaretur semen Abrahaj in terranonsua, scili- destituerunt vestimenta sua, et expanderuni librum
cet in captivilate Babylonica ? Tunc enim post pere- lcgis,de quibus scrulabantur gentes,similitudinem si-

grinationem ^gyptiam servituti subjecti sunt se- mulacrorum suorum (I Mach. iii), videlicet ut more
ptuiiginta annis, et Saram pene tulit alienigena. divinae legis exhiberent simulacris suis ritum, vel
Nam praeterDanielem et tresejussocios.nemoausus ordinem sacrificiorum.
ibi confiteri sanctae legis Dei conjugalia fcedera fue- r.APUT XVI.
rat,'s£eviente Nabuchodonosor, et fornace succensa. De eo quod diclum est : « Ecce mille argenteos dedi
Porro Gerara civitas metropolis erat Pala;stinae, ter- fralri luo, » etc. Et quid significet quod, oranie
minus Chananaeorum ad australem plagam inler Ahrahdm, domus Abimeiech sanala est.
Chades etSur, hoc est inter duas solitudines, de Sarae aulem dixit: Ecce mille argentcos dedifralri
quibusjamsuperiusdictum est.Interpretaturautem tuo. Hoc erit tibi in velamenlum oculorum ad onmes
Gerara incolatus sive advenie propinquantes, Abime- qui tecum sunt. [Quocunque perrexeris, memento te
lech pater mdU5 rca;, sive patris mei regnum, quibus essedeprehensam. Allusit ad appellationem ejus.di-
nominibus recte intelliguntur advenae,id est, gen- cens Dedi fratri luo. Ac deinceps deprehensae fati-
:

tiles,incolae futuri regni Dei.de quibus diceret se- ^

gans pudorem //oc,inquit, erit tibi in velamentum
:

men Abraha!,scilicet,Christus, Patris mei regnum, oculorum ad omncs qui tecum «un(, tanquara diceret
sive Pater meus rex, subauditur.est eorum. Quoniam vere frater tuus est, lilius patris tui, el
CAPUT XX. non matris luae,veraciter dicere poteris ad oranes;
Quod nliter Abimelech, alque aliler
Pharaonemcorri- Fraler meus est, et hoc noraine velabitur, et cela-
puit Dcus propter Saratn uxorem Abrahx. bitur,quod ille tuus vir,quod tu uxor ejus sis.jKaec
Venit aulem Deus ad Abimelech per somnium Quocunque,
ubi jocose dixit, statim serio subdidit :

norte,et aitilli: En morieris propter muUerem quam nomine

ait, perrexeris, memento quod frustra tali
tulisti habel enim vinm. Abimelech vero non teli- quod frater tuus sit,
;
oculos tuos velaveris,!dicendo
gerat eam. Et ail Domine,nwn gcnlem ignorantem,
:
nec enim potuisti aut poteris latere, quod uxor
eljusfam 99 interficiesl etc. Aliter hunc, atque ejus sis, Deo pro te corripiente reges, sicut me
aliterPharaonem Deus corripuit propter Abraham ; corripuit,tuorumque amovitoculorumvelamentum,
Pharaonemnamqueflagellavitplagismaximisetdo- dicendo : habet enimvirum.Orante aulemAbraham,
mum ejus. liujus autem satisfactione suscepta di- sanavit Deus Abimelechet uxorem,aneillamque ejus.
centis Nonne ipse dixit mihi : Soror mca est, et hxc
:
pepererunt.Concluserat enim Dominus omnemvul-
j) et
dixil mihi Fraier meus cst ? In simplicilate mea et propter Saram uxorem Abra-
:
vam domus Abjmelech,
mundilia manuum mearum fecihoc. Et ego scio, in- ham. Et ad hoc praesens rnysterium spectat, quod
qiiit, quia per ignorantiam fecisli.et idcirco non per- Abraham sanata est alienigenae domussteri-
orante
misi te ut tangeres eam.^^q^itiem utAbrahae semen Futurum quippe erat ut,orante sive interpel-
litas.
ab /Egyptia servitute liberaretur, ef /flgyptum pla- lante semine Abrahae, scilicet Christo, qui etiam,
gis maximis Deus.Ut autem a Babylonica
flagellavit
ut Apostolus ait, interpellat pro nobis {Rom. ii),
captivitate solveretur, non plagis c«sus,sed divino
sanaretur gentilitatis sterilitas, et irapleretur illurt
nutuCyrusrexPersarumprfflvenlus utlransduceret de cantioo Annae prophetissae : Donec sterilis peperit
vocem in universo regno suo,etiam per Scripturam plurimos, et quse mullos habebat filios infirmala est
dicens Hxc dicil Cyrus, rex Persarum Omnia
:
: {I Reg. n). Domus namque Abimelech, id est gen-
regna ierrx dedit mihi Dominus Deus cmli, et ipse tium, quorum hodie Deus pater est, Ecclesia est,
prxcepit mihi ut xdificarem ei domum in Jerusalem, in qua domo alia est uxor, scilicet quajcunque
qujs esl in Judsei. Quis est in vobis de univerto po- anima unitur Domino Deo;alia ancilla, quae ti-
4t7 Uli TlUNlTATIi ET OPEIUBUS EJUS LIBIU XLII. -- IN QEN. LIB. V. 418

moro vel pro cnusa lomporali inscrvil fidci.vol do- A quicunque audieril conrldebil mihi: el quis auditurus
ctrin.T! vorho. Oinn03 lamon paiiunl.sivo pcranio- crcilcrct Ahruhafi'! I;;itur prophclico dicta ha;c esso
rom Uoo unianlur.sivc pcr limorom vcl temporalem intolllgl oportoldoortu Uaac futuri, cujus hic forma
causamndci verbo inscrvianl.quiaquocumiue modo esl, et csso paria prophcti>c. Simconis dicentis, cum

Christus annuntictur, audilores crcdcndo fllii Dei illum in ulnia geslarot Eccc hic positus esl in rui- :

3uat. nam, ct in resurreclionem multorum in hrael (Luc.w).

CAPUT XVH. Naic, qui audit et non crcdit, juxta quod (iropheta
De nalivilale Isanc. dixit : Domine, quis credidil auditni no^tro, et bra-
(Cap. XXI) Visi/avil autcm Dominus Saram, sicut chium Domini cui revelalum cstl (Isa. lui) ei in
promiserat, el implevit qux locutus est. Concepilquc ruinnm el qui audicns conridet, ct in rcsurrcclio-
:

et peperit (xHum in seneclute sua tempore quo prx- nem positus cst. Itaquo sicut subdivisa diclio est,
dixerat ei Deu^ : vocavitquc Abraham nomen /ilii sui itci : Di.vilqne Sara : Hisum milii jecit Deus, quicunque
Isaac, quem genuit ei Sara. F.t circumridit cum die aulicrit, conridcbit mihi ,rursumque ail : Quis auditu-
octavo, sicut proeceperalei Deus, cum cenlum esset rus crederel Atraham ; ita de divisionc bonorum et
annorum. Hac quippe xlate patrissui natusest Isaar. malorum, fidclium ct inlidclium intelligendum est.
Hoc ad laudem ctgloriain veritatis factum est Dei, Dicat itaque illa, quoe ut jam dictum esl, per Sarara
g
quod concepit et peperil Sara filium.fidei pretium, intclligilur,matcr omnium nostrum, Jerusalemli-
gaudium parentum, domus splendorcm, goneris bcra, quae sursuiU csl(G ;/. iv), dicat, inquam, nato
decus, postcrilatis spcm.Idcirco rccte procmissura sibi vcro Isaac, risum mihi fecit Deus, quicunque

est, visitavit Dominus Saram, sicut promiserat, et audicrit conridehil mihi. Ecce onim vere illi totus
implevil quoe loculus s.^t.Visitatio namjue Dei.larga conridet orbis, quia filius ejus unicus magnum el

gralia; ejus donatio est.Porro ut cccptum prosequa- verum gaudium toti mundo attulit. Plorel itaque
murmysterium,tuncDis(VnpiiDeHs .Sarum generosam ancilla, qua; est amonle Sin& inservilulemgenerans
principera illam.quce desursum est,qna3 verc libera inquam, illa, et filia ejus, quoniara
libid.], ploret,
et oranium nostrum mater est(Ga/.iv), quando ve- hunc palris et liberae malris risum odit, quiavide-
rus Isaac verura gaudium nostrum.scilicet Christus licet jam hoeres non erit. piura desiderium, pia
Filius Dci,de illa secundum carnem natus csl.Tunc, spes, et longa suspiria populi sanctorum, curvi et
inquam, visilavit illara Dominus Dous.sicu/ />rom;- anheli, utpote longo j.im scnio provecti, quomoJo in
serat, et implcvit qiioe locutuscst. Unde in cantico giudium sublevalus, ct in risum est dilatatus ? quo-
Evangelii Zacharias dicit Benediclus Dominus Dcus; modo abstersa est omnis lacryma ab oculis ejus ?
redemptionem plebis sux,
Israel, quia visitavit et fecit Quomodo risit mater illa Jerusalem, ubi talis illi
Sicul locutus est per os sanctnrum, qui a swculo siint, ^ natus est filius ? Nam quantam tunc habuerit mate-
prophetarum ejus (Luc. i). Et Apostolus Quolqiiot riam ridendi, testatur Isaias, cum dicil: Evcutere
:

enim, ioquit, promissioncs Dei sunt, in illo est. Ideo de pulverc, sede, Jerusalem, solve vincula colli tui,
pcr ipsum amen Deo ad gloriam noslram [11 Cor. i). captiva ftlia Sion. Quia hxc dicit Deus : Propter hoc
Et hunc peperil Sara illa, lempore quo praediserat sciet populus meus nomen meum, in dieilla, quia ego
ei Deus.Prasdixit cnioi Deus per quemdam,dicens: ipse qui loquebar, ecce adsum (Isa. lii).

Son aujerelur sceplrum de Juda, et dux de (emore

ejus, donec veniat qui mittendus
esl, et ipse ertt ex- CAPUT XIX.
spectalio gentium {Gen. xlix) el ita factum est.Vix ;
De abltict&tione Isaac, et de magno convivio in die
enim ahlatum erat sceptrum de Juda, regnante He- ablactationis ejus.
rode alienigena, ct natus esl ille de Virgine Mari;t.
Vocavitque Abraham fiiium suum haac. De nomine Crevit igitur puer, et ahlactatus est : fecitque Abra-

Isaac, quod inlerpretatur rwus, quiaChristo conve- ham grande convivium in die ablactationis ejus. Quid
niat, et de octavo circumcisionis die, nec non cente- opus erat hoc fieri, vel scribi, nisi quia certi subest
narii aetate Abrahae, jam superius dictum est. pulchritudomysterii,quaelactantesadhucparvulosad
D solidum cibum provocare possit ? Est enim quod-

CAPUT xvin. dara lac, et quadam infantia, quam verus Isaac,

scilicet Cbristus, cito excessit : quam et supergredi
De eo quod dixii Sara : « Risum mihi fecit Deus. » oporteal queraque idoneum imitatorem Christi. In
Et quott supern^c matris Jerusalem, Piitris quoque quo qui tartliores existunt redarguuntur per Aposto-
Dei risus et gaudtum sit Chrislus. lum dicentem Etenim cum deberetis magisiri esse
:

Dixit Sara Hisum mihi fccit Deus. Quicunque au-

:
prapter tempus, indigetis ut vos doceamini qux sint

dierit, conridcbHmihi. Hursnmque ait : Quisauditurus- elcmenla e.vordii strmonum Dei, et facli estis quihus
crederel Abraham, tOO quod Sara lactaret filium, liicte non solido cibo. Omnis enim quilactis
opus sit,

quem peperit ei jam seni ? Contraria vel repugnantia est parliccps, est sermonis justilise. Parvulus
expers
sibi videntur, quicunque aurlierit conrviehit mihi, et enim esl. Perfertorum aulem est solidus cihus, eorum
Abraham. Etcnimqui audiens
quis auiiiturus credcret qui pro consuetudine exercilalos habenl sensus ad di-
eonridel, ulique auditui credit, in quo et gaudet; screlion?m boni et mali. Hanc iofantiam puer Jesus
et econtra, quiaudiens non credit, profecto auditui spiritualiter excessit, teslante Luca, cum dicit Et :

non conridet, aut congaudet. Dixitenimutramque Jesus proficiebal sapientia, xtale apud Deum el homi-
419 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 420
nes (Luc. ii), non quod aliquid antea nescierit,cum \ ber.v. Qualiter vero ejiciatur ancilla et fllius rjus,
sit ipsa sapientia Dei, sed quia paulalim dccarna- subinde aposlolus idem aperuit Eccc, inquit, ego :

libus legis cffiroraoniis inlermittens sermonem, fe- Paulus dico vobis, quia si circumcidamini, Chrittus
rebat pueros ad perfectionem. Illic profecto grando vohis niliil proderil {Gat. v) ctc.
convivium est, cum destitutis lacteis, id est infan- Amplius autem in eo ancilla vel filius ejus ejici-
tilibus ritibus, verbi gratia, brutorum animalium tur, ne ludat cum Isaac, quod Jeiusalem illa, quce
sacrificiis, transducit suos ad verum et unicum sa- serviebat cum riliissuia,et famosissimum illud tera-
crificium corporis et sanguinis sui. Nam hoc est plum Dei destruitur, et populus ille captivus in
grande convivium, de quo propheta dicit: Et /a- omnes gentes ducitur, "BOI et sic totus ordo servi-
ciet Dominus exerciluum omnibus populis iyi monie lium caeremoniarum dissipatur quod factum est :

hoc convivium pinguium, convivium vindcmix, convi- sub Vespasiano et Tito, principibus Romanorum,
vium pinguium meduUatorum, vindemia defxcaiie videiicet ne novas legis Ecclesia;, vetus Synagoga
(Isa. XXV). Et quia per hoc convivium peccata sol- tunc vehemenlius insultaret, sic in statu pristino
vunlur, coritinuosubsecutus: Et prxcipitabil ,\nqinU perseveraret, qu6e nunc etiam sic ejecta superbire,
in monie islo faciem vinculi colligali super omncspo- et primogenita sibi vel filio suo ascribere audet.
pulos, et lelam qmm orditus cst super univcrsas na- Illam utique ejectionem idcirco passus estille filius

tiones, et prsccipitabil mortem in sempilernum {ibid.).

B ancilloa, quia lusit, quia filiura liberae Christum re-
Et quia convivator isle verus Isaac, id est veriis gem, tolius libertatis principem, illusit, llagollavit,
risus et vera Irotitia est, post modicum adjiciens, cruciflxit el occidit; etdeinde domesticos ejus, li-

iste dominus\nqui\.,sustiiinimus eum, exsultahimus et bertos ejus male pertinaci ludo persecutus est.
Isetabimur in salutari ejus {ibid.). Igitur, siquidem CAPUT XXI.
bimplicem sequaris litteram, lenia sunlha;c ;siau- Item de eadem re, et quid significst quod filius

teminteriorem sentias spiritum,multum altinuitad anci/lse eficitur.

rcm narrare, quia crevit puer, el ablactatus esl, et Dure hoc accepil Abraham pro filio suo. Cui dixit
quia tecit Abiuham grande convivium in die nblucta. Dominus Non tibi vitlealur aspcrum super filio el
:

tionis ejus. super ancilla tua. Omnia, qu.T di.vcrit tibi Sara, uudi
CAPUT XX. vocem ejus, quia in Isaac vocabitur tibi semen. Sed
De luilo Ismaehs cum Isaac et de eo quod dictum csl ; et lilium ancillx faciam in gentem magnam, quia
« EJice ancillam, « etc. semen luum esl. Per Abraham, ut jam soepe dictum
Cumque vidissel Sara filium Agar .Egijptix, luden- est, sanctos inlelligimus Palres,Abraha; non solum
(em cum filio suo Isaac, dixit ad Abraham: tjice per carnem, sed etiam per fidem haredes, quales
ancillam hanc et filium ejus; non enim crit hxrcs fi- ^ Petrus, Paulus, et cseteri apostoli tunc temporis
cum filio meo Isaac. Notum ac celebcr-
tius ancillx fuere, quando hsec ancilla cum filio suo ejecta est.

rimum hunolocum expositio fecit Apostoli scribontis Nam revcra hi dure acceperunt imperium dicentis :

ad Galatns Scriplum est quoniam Abruham duo

: Ejice ancillam iianc et ftUum ejus. Dicit enim unus
filios habuit, unum de ancdla, cl unum de tibera' cx his, Paulus apostolus Veritalem dico in Christo,
:

sed qui de ancilla, secundum curnem natus csl ! non menlior, teslimonium mihi pcrhibente conscientia
qui autem de libsra, per repromissionem {Gal. iv). mca. in Spiritu sancto quoniam tristitia mihi est
;

Et post pauca Sed quomodo tunc is, gui secundum

: magna, el conlinuus dolor cnrdi mco. Optabam enim
carnem natus est perscqucbalur eum qui secundum ego ipse anathcma esse a Chrislo pro fndribus meis,
spiritum, ila el nunc. Scd quid dicit Scriplura? Ejic; qui sunt Israclilx, quorum adoptio cst filiorum et

uncillam fUium ejus {ibid.) etc. Sane, secundum lit-

ct fjloria, lcslumentum, el lcgislaiio, el obtequium,
teram.quid de hoc ludo Hebrffii opinatisunt jam supe- el promissa, quorum patrcs ex quibus Chrislus sc-
rius dictum est, scilicet, vel quod manibus suis idola cundum carnem, qui est supcr omnia Deus bcncdiclus
formaret e luto Ismael, vel quod, ut majoris erat in sseculn. Amen {Rcm. ix). Veruntamen quoquo-

ffilatis, joco sibi primogenita vindicaret. Porro juxla modo id accipiat hic Abraham, ancillam hanccum
sensum mysticum jain dictum Apostolus ludum li filio suo ejici oportebat. Dixit enim illi Dominus :

isturo persecutioncra appellat, cujus in similitudi- Non tibi videatvr aspcrum, supcr filio el supcr an-
nem tunc temporis carnalcs Juda:i et carnalis cir- cilla lua ; omnia, qux dixerit tibi Sara, audi voccm
cumcisio spiritualem Judaismum et spirilualem cir- ejus, quia in Isaac vocabitur tibi semen. Nunquid
cumcisiouom irnpugnabant. Igitur ablactato Isaac juxtalitteram legitimum est, ut vir voci uxoris sua3,
ludentera cum illo Ismaelem Sara non tulit, quia vi- et non potius uxor viri sui voci obaudiat ? Ergo

delicet transacta dispensatione ministerii, quopro juxta mysticum potius sensum, Abraham omnia
hortinibus functus est, factus sub lege Filius Dei, quajcunque dicit Sara, vocem ejus audiat, id est
cura illuderet populus carnalis, permanens in ve- praedicatorum vel apostolorum chorus, omnia qua;-
tustate litterffi, novis et spiritualibus filii?, scilicet cunque dicit sancta el propheticaScriptura, de Ju-
Chrisli discipulis, hac sanctus novas gra-
non tulit daeis ot gentibus, vocem ejus audiat. Quod el facif,

tia2 Spirilus, et dixit: Ejice ancillam hanc et fiiium dum illius lusoris, id est Judaici populi, importuni-
ejus. Nonenim eril hxres fditts ancillx cum fiiio li- tate futif;atus, dicit :Vobis quidcm oporlebai primum
 i-2\ UK TUINITATK RT OPIilUDUS EJUS Lllilll XMI. — IN GKN. Mlt. VI. 422
lir.cdieari vorbttm D<:i, scd qtwmain rcpiihstis itlud, \ «ilhuc ct ipse puor, imo.juvenculus.qncm annoruiii
ct intignos vosjudic.tilis ivicrnx vilx,ccce convcrli- non iuinu3,i|uain octodccirn jamcsso vel ruisHc non
mttr ad ijcnici(Act. .\iii). Sio enim priBcopit noltis dubium isl, cuin ulro aqu.c malris quoque corvi-
Domiiius: l'osui tc in Iticcin ijcnlilius, ut iisin satu- cibus insedit.quitt rIc dictum cst, cum consumiila
tem iisquc nd extrcmuiit tcrrie. {Isa. xux). Igilur iid cssct aqua in utrc, alijccit pucrum subter arborcm
vocom Sario anciilii cuin lilio auo cjicitiir, cum cx xin tm, clabiit. If;ilur in his quae tiiiii ridicula vi-
aui-toritato Scripluriu populus canialis pro perlldia dciitur, littcra scrvil spiritui, elei sub vili lexlu
.sua foris rolinipiilur : Ouin iu lsauc,ir,q\iit,,vocabitur serinonis futuia prascinit, qua; nunc pracsonlia lo-
tibi semen. Etsi pliircs lucrint concubinarum ve| tusaspicil orbis. Ejccla iiamquo ancillii, panem
cprnis filii, in Isrt'ic,qiii non Eecuncluiii carncm.scd non qualcmcunquc, sed paneiii Injrdenccum, ct
per rcpromissioncin r.atus cil,vocabiiur libiscinen^ utrciii non vini sed aqu.-D in scupula porlat, sub
Ex iiamquo nascclur.qui vocabiturscmon tuum^
illo oncrc curvu,quiavidclicL't Synugog:i,ha;rcdilato pa-
illud viilclicct semon, in quo, sicut proinisi tibi.bc- tris Abraha; perdit.i, solum litteralem legissensum
nediconlur.ct scmen Inum vocabuntur omnes gen- bajuluns, sub onero importabili anhclit.Nam im-
lcs. Omnes enira sunt [su;c,qui nascunlur tibi,non portabilo essoonus occidenlis Pelrus quo- littera;,

secundum carncm,scdsccundumfidcm : sicut Isauc jj que apostolus tcstatur, cum dicil Quid lcntulis :

non sccunlum carncm natus cst.scd secundum re- ccivicibus disciputorinn imponere jugum, quod neque
promissionera. Sic enira et Apostolus exponit, qui nos, neque palres nostri porlare potuimus ? {Acl. xv).
cum dixisset : ^on enim omnesqui e.v lsrael,lii sunt Beno igitur non vini,sed aquoc utrem, ncquc saltem
Israelitx neque quia scmcn sunt .Ibrahx, omncs
: asello^sed scaputsc ejtis imposuil ; ct pueruin, quem
(itii : slutim hoc lesliiiionium intulit Scd in Isaac :
deficiente aquuipsa, per deserlum oLerrans mori-
vocabilur tibi scmcn. El hoc ipsum apericns sub- bundum subter arborem inleliciter abjiceret, tra-
jun.x.it, id est, non qui tiHi carnii, hi filii Dei dicun- didil ;
quia videlicet sic futurum erat, ut ejecta et a
lur ; sed qtii filii promissionis, xstiinantur in semine Deo descrta Synagoga, carnali legis scicntia magis
{Rom. n). Sed el filium anciltx, inquil, /afiii»» in oneralu qua.Tj refecta incederet: et filios suos, in
magnam.quia scmcn luuin esl;semen tuum-
gcnlcin peccatosuo morientes, subter arborem crucis abji-
noa tumen dixit, inillo vocabilur tibi
inquit, est, ceret, perseverante lOSscntentia super illos,quam
semen uec enim lale semen cst, quod vocetur id
; edixit mater crudelissima Sanguis ejus lupernos,
:

quod nolum es nomine apud Deum habeatur. Vc- et super fitios nostros {Mattli. xxvii).
rumlamen ethicfilius ancillo;, qui praedicto modo CAPUTXXIII.
ejectus est, fulurusest ingrntcin magnain, quxd\^ne n llem quid significet quod vocavit angetus Domini
vocetur et nomiuelur Abraha; |semcn, scilicct, cum Agar, apcruitquc oculos ejus Deus, ul viderct yu-
pleniludo gentium subinlroierit, tunc omnis Israel teuin aqux.
salvus erit {Rom. xi). Vocavilque angelus Domini Agar decceto, dicens :

CAPUT XXII. Qiiid agis, Agarl noli iimere. Exaudivit enim Deus
Quid myslice signiftcet, quod u
tollens Abruhani vocem pueri de toco in qtio esl : Surge, tolle /•uerum,et
panein et uirem aguse iir.posuit scnpulx ejus. » tene manum illius, quia in genlcm magnain fariam
burrcxit igitur .\brakam mane, et/olteiis panem et eum,apcruilque ocutos ejus Deus. Qiix v:dcns puteum
utrem aqux imposuit scapiilx ejus, Iradidilque puc- agiix, abiit et imptevit utrem dedilque puero bibere,
runi ct dimisit cam. Ouce,cum abiissel,errabat in soti- etjuitcumeo. Hoc landem futurum est, cum ple-
iudinem Dersabee, Cumque consumpta e^set aqua in niludo gcntium subintroicrit {Rom. si).Tunc enim
utrc, abjecit pueruin sublcr unain urborem, qux ibi vocabit angelus magni consilii Synagogam dicens:
erat, ct abiil. Sedilque eregione prorul,quaiilnm po- Quii/ «5^. .-l^fir ? iJ est, udversa vel conversa, noti
test arcus jacerc. Dixit eniin lYou videbo morieutem : limere, etc, et aperiet oculos ejus, amoto velamine
puerum,et scdens contra, lcvavit vccem suam et fle- quod nunu positum auper cor eorum (// Cor.m),
est
vit. E.taiidivit autem Deus vocem pueri. Postquam et vero intellectu videbit puteum Scripturarum,pu-
lusit filius ancillae cum filio libera;, mane surgens D teum aquarum viventium,dabitque Qlio suo poturD,
Abrabam emisit ancillam et filium ejus,quia, post- id est verum Scripturarum auditoribus suis propi-
quam illusit Ghristo, utsuprajam dictum est, Ju- nubit intellectum. Notandum quod non dictum sit,
daici populiservilisnequilia.matutinaresurreclione cxaudivit Deus vocem Agar, cum ipsa Icvavcrit vo-
colebrala, de domo et ha;redilale palris Abruhs, cem suamet ncveril,sedf.Tai/iiu';iDt'«s vocem pueri.
projecta cum suis alumnis est Syaagojra. Quoraodo Dsnique mater ipsa nonsuam.sed filii mortem de-
Ycro emisit ancillam illam ? Pancm el utrein aqiix plorabal. Perpercit igitur Deus ei pro quo tucrat et
imposuil scaputx ejus, tndidilque puerum et ilimisit fletus. Es eo quod ait, sitrgc, el accipe pueruin, el
ftim. Ergone sic avarus fuitdives illeregum victor, tene maniim ejus, manifestum est eum non oneri
trecentorum decemct octo vernaculorum dominus, malri luisse,sed comitem. Quod autem laanu pa-
nt prajter panem et utrem aqux nihil filio donaret, rentisteuctur,sollicitusmonstraturaffeclus.Verum-
quem tristiaejiciebat^nec saltem unum illi asellum lamen supra prudenter sic Scriptura dicit, abjecit,

coramodaretjSed ea scapulce matris imponerit ? Aa pM£;;'Mi)i,tanquamillematriscervicibusinsederit,quia

 423 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 424

videlicet nunc inlerim, donec Synagogam, ut prae- A nobis perDeum,ut non noceatis nobis et posteria

dictura est.vocet angelusDomini,oneri est indoctus nostris, slirpique uostra;. Nam, quando gentes con-
populus Pharisaiorum, et Scribarum suorumSyna- fessicnem fidei sanctis apostolis obtulerunt, el ab
gogfe, et pro eorum, quos erudire putatur, perdi- illis Patribus consiiium quaesierunt, quoraodo et in

tione premitur ampliori damnatione. pr£Esentipeccatorum remissionem acciperent, el in

CAPUT XXIV. posterum in ultimura judicium evaderent, simili»
De fwdere pacio inler Abraham el Abimcleeh, el quid his et pene eadem dixerunt, Et per Abimelech qui-
myslice significel. dem, quod interpretatur/)«;«r meus rex, vel patris
Eodemtempore dixit Abimelech el Phtcol princeps mei regnum, multitudo intelligilur gentium, quas
exeriitm cjus ad Abraham : Deus tenim est in imi- fecit Christus esse Patris sui regnum. Per Phicol

versis quse agis. Jura ergo p er Deum, ne voccas mihi vero principem militiae, quod interpretatur os om-
el po.iieris mcis, stirpique mcx. Scd juxla mise- nium, principes bellicarum virium, id est, duccs,
ricmiiam quam fcci iibi,facies milii el terrx in qua reges vel imperatores, cateraeque potestates,qui et
versatus est orfwena. Nolandum in primis, elex prio- ipsi fidem Christi conseculi sunt, et os omnium ad
ribus et ex praBsenti loco, quod Isaac non sit natus confilendum vnrum Deum, licentia vel auctoritate

in terra promissionis, sed in Geraris Metropoli Pa- n sua latius aperuerunt.

lestinorum, ubi et Bersabee oppidum habebatur. CAPUT XXV.
Quod et ipsum a mysterio non vacal.Christus enim Putcus quem vi abstulerant scrvi Ahimelech, quid
sub imperio Romano nalus est, et erat populus myslice significet.
Dei sub principibus alienigenis et tributis ser- Dixiiqui! Abruham: Ego jurabo. El increpavit

viens. Natus est ergo in Geraris, quae metropoiis Abimelecli propter putcum aqvx, quem vi absiule-

erat Palaestinorum, id est ruentium, et Romam ranl serviiitius. Rcspondil Abimelech: Nescici quis
significat, quae mater futura erat et regina feceril hanc rem sed el lu non indicasli mihi, el cgo
pereunlium. Ncc movere debelquod, cum supra non audivi, prxlcr hodie. Antequam juret, causam
dixerimus, percgrinationem, qus peregrinatus est omnem simultatis determinat.ne qua pra;teriti mo-
Abrabam signum fuisse Babylonicaj ca-
in Geraris, tus scintilla subsideat,et pro puleoaquae virtantos
ptivitatis, nunc dicamus illud, quod natus estlsaac regem increpat, quia videlicet non rcs indigna erat,

in Geraris, significasse quod Christus sub servitio praeserlim in iliia terris,ubi naturaliter roagna vivse
nasciturus erat Romani imperii Roma namqueerat
: aqua; penuria est.Porro niystieepuleus aquc-n.quem
altera Babjlonia, Unde Petrus sua
in vi abstulerant ?ervi Abimelech,sacra Scripluraesti
Epistola :

Salulat vos, inquit, Ecclesia quas esi in Babylone quam philosophi gentium vi abstulerant,id est.non
collecta {I Pelr. V). Romam tropice designans. ^ recto sensu, sine prsedicatore, et sine Dei Spirilu,
Sciendum quippequod quando Babylonia illa,a Me- legentes diripuerant, verbi gratia, Plato,cumin
dis et Persis subversa est, tunc Roma condila vel Timseo formalionemmundi deprincipio hujus libri
nata est, etab illa captivitate usque ad Chiistum, Gencseos furatus, subdole atque perverse alia, pro
pene una et jugis fuit servitus Judsorum. Nam es aliis dixit. Itaquepro hujusmodi puteo, Abraham
quo illuc caplivi cum rege suo ducti sunt.nunquam increpavitAbimelech,exempli causa,quandoPaulus
regem legitime habuerunt, neque jugo gentiura ca- apostolus stans in medio Areopagi, ait : Viri Athe-
ruerunt, sed languente.et paulatini decidente statu nienses, per omnia quasi superstiiiosos vos video.
ducum, et sacerdotum connictantium,tandem alie- Prseteriens enim cl videiis simuiacra vestra, inveni

nigenam regem Herodem, sub quo Christus natus aram in qua scriptum erat : Ignolo Deo.Quod crgo
est, sortiti sunt. Bene igitur Abraham, exquoilli 103 ignorantes colilis, hoc ego annuniio vobis {Act.
Isaac ex nominerepromissus est,usque ad nativita- xviij.Etpost pauca:/n?p50 enim vivimus,et moveinur
tem vel ablactationem ejussub Abimelechin Geraris et sumus sicul ct quidam vestrorumpoelarumdixerunt:
peregrinatus est, quia videliceta temporibus pro- Ipsius enim et genus sumus (ibid,). Nescivi, inqult,
phetarura, perquosChristus praenuntialusest,U8que quis fecerilhancrem, sed et tu non indicaslimihi,el
ad nativitatemipsius.regnumtemporale Judajorum D e^o no« audn'j, prceter hodie. Plena et sufficiens
subjugo gentium, pene continuo dstritum est.Ve- excusatio, tribus partibus perfecta est ; nam in
rum, postquam Isaac ablactatus et filius ancillae omni quKstione, cum de agitur.parum est,ad
facto
ejectus est, Abimelech elPhicol princeps exercilus conscientiic puritatem, nescire a quo faclum cst,
ejus veniunt ad Abraham, confitentes quod Deus cum scieris an faclum, vel quid factuin sit, prw-
cum illo sit in universisquE agit,et roganteseum, sertim si tacendo consensisse videaris. Cunclis
atque dicentes : Jura per Dominum ul non noceas ergo culpae partibus rationabililer seexuit, cum ad
nobis, etc.Postquam enim Synagoga, eui primum summum dicit Etego non audivi prxler hodie.tixc
:

oportebat loqui verbum Dei, repulit illud, et indi- et supradicti Athenienses et cffiters poterantdicere
gnam se judicavit aeternae vitae, apostoli ad genles rationcs Nos nescimus hanc rem, sed et nullus
:

conversi sunt {Act.xm), imo et gentilium nonnulli patriarcharum aut prophetarum indicavit nobis.et
ultro ad eos venerunt.quodammodo dicentes;Deus non audivimus prffiter hodie.Nam et hocidemApo-
vobiscum est in universis qua; agitis. Jurateergo stolo (i\xeTuni:Nova enim infers auribusnostris{ibid .)•
 428 I>E THINIT.VTK KT OPF.RIHUS EJUS LlBlll XMI. — IN (IhN. I.IB. VI. 426
CAPUi X.Wll. A mus por prolopaim dictum csao, sicut el Bothcl et
Quid sibi velinl septem ngniv, quas fecil Abraham Galgala,qun)iiliquou8qiic ail tcmpus quo ilaappcl-
staro scorsum, mystice. luto! Bunt vocabantur alilcr.

Tulit igitur Mmiliavi iwcs ct bovet, et dadil Ahi-

CAPIJT XXVIf.
melecli, percusseruiilque imho lacdus. f-'t staluit Ad mysterium perlinere quod plantavit Abruham
Abraham septcm agiia.t gregis seorsum. Cui dixit ncmus in Bersabce.
Abimelech : QuiU sibi volunt septem ngnx istx quas Abraham vero plantuvil nemus in Uersahee el invo-
stare lccisli scorsum ? Al ille : Scplem iniiuil, aijnas cavit ibi iiomcu Uomini, Dei xlernl. Et fuit coloiius
accipies de waiiu mea, ul sint in teslimoiiium milti tcirx Phili.^tiiiorum dichus multi.^i. Et hnc uliquoad
quoniam cgo fodi piilcum ijZ»m. Ovcs quas dcdit niyslcrium pcrlinct ; nam Abrah.x' fides a Judojis
Abrahaui Abimclcch iigniculos pariunl, cl dulci translata.ct in gcntibus plantala,grandc ex divcr.sis
lacte tcneros fetus alunt ; bovcs auteoi nunc in area hominibus tanquam do diversialignis nemuseirecit
panem
Iritursnt.nunc verlondo tcrrnm operantur,et ad invocandum ibi nomcn Domini Dei ajterni.quiilo
cducunt ad cor hominis confirmanduni. Scimus ct pf r prophetam Isaiam Deus ipse dej-crta; gcnti-
eniiu quia Palrc.i apostoli singulis populis,vel civi- ILlati promiltcns, hoc raodo, diversa divcrsorum
talibus magistros, el reclorrs majorcs pariler et B nierila distiniit Dabo in .tolitudine cedrum, tt .«pt-
:

minores ordinaverunt : qui, ct tanquam oves lacto, nam et myitum, el lignumolivx. Punamin deserto
id esl inchoationis sermonc, parvulos audilores abietem, ulinum, et buxum simul, ut videanl, ul
imbucrent, et tanqiiam boves, dc qualibus Apo- sciant, et recogitent parilcr (Isa. xli). In nemore
stolo tcfte, \cx dicit : Son alligabis os bovi trituran:i hujusn odi, usquc hndic invocatur secundum fi.-ieiu
(7 Cor. IX ; Deul. xxv), solido pane cibarcnt eos, Abrahaj nomen Domini a;tcrni, et ita relicta terra
qui,nro consuetudine exercilatosscnsus babentes, populi sui Judaici, colonus est Abraham terrae Phi-
feruntur ad perfectioncm. Hoc modo Abrahiim ct listhinorum, quod inlevpTc\.a.lur potione cadentium,
Abiii.elcch, id cst Patrcs qui ex Juda;is erant, et qualespriusfuimusnos; nunc aute.m fixa; ct pulchrK
gentes, foodus percusscrunt, ct in unam domuni sumus plantationes Domini, juxta Apostolum, qui-
sociati sunt, mcdiante angulari lapide Christo, qui cum pra-lerita vilia nostra lctigisset : El hxc qui-
facit utraque unuyn, ut duos condat in semetipso dem, inquit, [uistis, sed abluti eslis, sed sanctificali
{Ephcs. ii), in unum novum homincm faciens pa- cstis, el ]ustificati estis in nomine Domini nostri Jcsu
cem, et reconciliet ambos in uno corpore Deo per in Spiritu Dei nostri (/ Cor. vi).
cruccm inler/iciens inimicilias in seinetipso (ibid. ). CAPUTX.WIII.
Porro scptem agna;, quas in pcrcussione fcederis
q De tentalione qua lentavil Deus Abraliam, dicens
seorsura constituuntur, septiformem significanl « Tolle lilium tiium, » olc.

gratiam Spiritus sancti, cujus noliis in baptismo, (Cap. XXll.) Quae postquara gesta sunt, tentavit
quo in Christo fcederamur, dona distribuunlur.Qure Deus Abraham,el di.cit ad eum : Abrahatn, Abraham.
vidclicetagna; seorsum constituuntur.quia profecto Elillc rcs)wndit : Ailsum ; ail illi : Tolle filium luuin
non hominissunt dona Spirilus sancti.
in poicstate unigenttum, quem diligis Isaac, el vade in lerram
Et enira baptismum quidemaqua; in nominePatris, Yisionis, atque offeres eum
holocauslum super ihi in
etFilii, et Spirilus sancti, omnes £equaliter per unum montium quem monstravero tibi. Thesaurum
ofGcium ecclesiasticum exhibemus ipsius autem ; fidei et Domini.quem in exemplum bonum
limoris
sancti Spirilus dona, non qualia vel quanta volu- nobis filiis mullarumgentium thesau-
suis hicpater
musdamus aut accipimus,sed ipse Spirilus sanctus rizavit, examinator cordium lieus occultum esse
operatur omnia,dividens singulis prout vult {lCor. xii). noluit, scd hactenus longa peregrinatione.el diu-
Quidquid autcm loquitur aut operatur pernos hic turna seminis sui exspectalionc satis spectatum,
septiformis Spiritus testiraonium verum est, quod adhuc unotentalionis incendio, validissime conQa-
paterAbraham federit puteura istura, id est quod grare curavit.Ex hacnamque forlissima tentatioue
secundum semen suum, quod est Christus, condi- fidesejussplendidissiraarutilat,Apostolo tesle,cum
derit.alque compleverit omnera veritatem Scriptu- dicit : Fide Abraham oblulit Isuac, cum lentaretur,
rarum. Bene ergo dictiim est, ul sint iii leslimo- et unigenitum oflerebut, qui susceperal repromissio-
nium mihi, quia ego fodi puteum istum. Idcirco voca- nes, ad quem dictum est : Quia in Isaac vocabttur
tus est tocus isle Bersabee, quia ibi ulerquc jurarit. libiseinen arbilrans quia et a mortuis susciiare pota.s
Et inicrunt fmdus pro puteojuramcnti.Surre.citaulC!}i est Dcus {llebr. xi). Iiem : Tiinor Pcmini .mnclus
Abimelcch, ct Phicol priiiceps mililix ejus, et reveni permanens in sxculum sxculi {Psal. xviii), qui ex
sunt in lerram Palxslinorum. Ubi hiclegitur puteus amore descendit, ex isto clarius splenduit, ipso
jurampnti, in Uebraeo habetur Bersabee. Duplex testante Domino, cum poslmodum dicit liunc co- :

autem esl causa cur ita appellatus sit, sivo quia gnovi quod timcas Dominum, et non pepereisti unige-
septem agnas.\bimelech de manu AbrahKaccepit nito lilio tuopropler me. Recle igitur scriptor hic
septem enimdicuntur saiet;, sivequod ibi juraverit, prKfatus est, dicens : iQ4L Tciitavit Dcus Ahraham,
quia juramcntum sabee simililer appellatur. Quod vidclicet non ut ipse sciret, quem uulla cogitalio
si ante banc causam supra nomen hoc Iegimus,scia- latet ; sed ne ignoraremus nosfulurifilii,qualis ille

PATfior.. CLXVII. 14
 42- RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 428

fuerit Pat'jr, cujus nobis fides ad imitandum pro- A. ramus; quippe quera et tolregum victorem supra
posita est. Sic negotiatori queerenti quseque pre- legimuB.SedunoasininoiiiinequodHbetsubjectionis
vendilorsedulusquidquidlibet examinat,noQ
liosa, genus commodesign.itur, non solum propter Lati-
utipsequaevendil cognoscat,SL'd ne cmptor dubitet nam nominisetymolog;arn,quiaasinus ab assidendo
dare omnia sua et comparare illa. Verba tentanlis dicitur,vcrum et proptorhujus animantis naturam,
hajcsunt lolle filium luum unigenilim, quem (liii-
:
quodmagisservileetmagisonerifcrumfst.D!efe?'(to,
gis hwic, el vade in lerram Visicnis, alque ofjcres inquit,iiWinocum/irofHLNotandum quod deGeraris
eum ibi in holocaustum super utnimmonlium, quem usque ad montem Moria, id est sedem templi, iter
monslravero iibi.¥\\\mn unigenitum hic appellat,et dierum Irium sit, et consequenler illuc die tertio
addidit, quem diligis^ol ex nomine Isaac exprossit, pcrvenisse dicatur.Maleigitur quidam dicunt Abra-
videiicet, ne parum prffscntes adessent patris afle- ham illo tempore ad quercum habitasse Mambre,

ctu3 sui in ipso arliculo tanlie hujus tentationis.Ubi hocestinHebron,cum indc usque ad montem Moria
nunc dicitur in /erra riiionis, in Hebraeo habetur vix unius diei iter plenum sit. Necvero fallaciter,
Moria. Aiunt Hebraji hunc montem esse in quo dixit Exspeclafe hic cum asino. Post-
sed fldeliter :

postea templum condilum est,in area Ornam Jebu- quam adoravcrimus, rcvirlemur ad vcs, credendo
saji, sicut et ia Paralipomenon scriplum est Et :
g scilicet quod et amortuis Deus immolatum puerum
coejjerwil sedificare templum, 171 secunda die wensis, illuni sibi suscitare posset. Jam quoniam ea quas

in monle Moria {II Par. iii). Qui idcirco illuminans sequuntur secundum littcram patenlia sunt, nuoc,
interpretatur, et lucens, quia ibi est Dabir, hoc cst ut sapias medullitus, et in Abraham,cuju3 prajce-
oraculum Dei et lexet Siinctus spiritus, qui docet ptuni,etin Isaac, cuji:s obedientia prsfigurala sil,
homines veritatem, et inspirat prophctas. Vcrum- quidpoliesimum Deusiiitenderit
allius intuerilibet

tamen quid opus est ab Hebraeis norainis hujus, id- in opere famosie hujus tentationis. Nec enim salis

est terrae, vel montis Visionis etymologiam dubita- est dixisse quod ut cognosceret, id est cognoscero

bilem qua;reri',aut ut opinabilem investigare, cum nos faceret, quantura haberet Abraham timorem
expr«senti loco Scriptura3 manifeste constet, pro- Domini, idcirco sic cum
illum tonlavit, proesertim
plcrpraisentiamsivercspfctum grati8eDei,Abraham prolinus ubi dixit, nunc cognovi quia timeas Deutn,
locum illum appellasse nomineeodem ? Nam quia cuntinuo subjunxeril, per memeiipsum juravi, quia
Dei tentantis ociilos super se apertos atquedefixos fecisti rem hanc,el non pepcrcisti filiotuo unigenilo,

praecordialiter sensit, clamante angelo Domini,cum henedicam tibi, etc.

arripuisset g\Ad\um Ahraham, non e.vtcndas manum

:
CAPUT XXX.
tuam super puerum, ct Nunc cognovi quia iimcs :

C liem cur Deus tentaverii Abraliam, et quod non absque

Deum, deinde subjungitur Apj)ellaviique nomcn :
juslilia « sic Deus dilcxitmundumut Filiumsuum
lociiUius, Dominus videt Uiide usqiiehodie dicitur,
: uniqimilum darel, » quia sicliomo dilexil Deuin ut
In monte Dominus videbit. Constat ergo quod ob filium suum unigenilum darel.

oausam prrcdictam jubilans atque ineffabilitergra- Nunquid enimnolens illam hf minis fortitudinem
tulabundus Abraham,illum suae laetitia3 locum Vi- Deus incidit ut necessesibiesset interponere jura-
sionis nomine signavit, in quo visum se esse a Do- mentum, ut ratio compelleret Deumjurare bomini
mino veraciterconfiteri potuit. Itaque sicutcaetera per scmetipsum, quia majorem se non noverat
multa, sic et hoc per anticipationem paulo ante alium ? Homines enim, inquit Apostolus, permajores
dictumest, vadein lerram, cam additamentonomi- sui jurant, et omnis conlroversise eorum finis aU
nis hujus, id est Visionis. confirmationem est juramentum. Abrahx autem pro-
CAPUT XXIX. mittens Deus, quoniam neminem hihuit majorem se

hem dfl eadem re, et quod mons, in quo poslea fun- per quem jurarel, juravit per semetipsum [Hebr.
vi).

dnlumesl templum, is fuerit ad quem imnwlandus Num, inquam, Deus invitus, aut imprudens adigi
ductus cst Jsaac. potuit ad juramentum hujusmodi ? Non utique,sed
Igilur Abraham, de nocte consui'gen$, stravit asi- volens ct providens tentando inagnam in gravj
num suum ducens secum duos juvenes et Isaac " causa, Deus homini prseparavit victoriam, quam et
,

filium suum. Ciimque concidisset ligna in holocau- sanctus Job suspirans ait ad eumdem Deum Dcsi- :

sium, abiil ad locum quem prxcepcrat ei Deus. Die derium meum, Omnipotens, audi, et Iribuc mihi au-
autem tertio, elevatis oculis, vidit locum procul, ditorem qui Xf/uilatem proponat contra me, et per-
dixilque ad puerns suos Exspeclate hic cum asinn,
: venial ad victoriamjudicium mcuin {Jcb. xxxi).Nam
ego el puer illiicusque properantes, postquam udora- proposueriitquideraDeuspermultammisericordiam
verimus, rcvertemur advos. Quia timorem Domini praijudicati in Adam generishuniani judicium, per
sibi ante oculos proposuerat, idcirco mox, audito Chrislum adducere ad victoriam,sed absquejudicio
jubentisiraperio,vicino obedientia;pede moram pati veljustilia facere misericordiam.non cadii in Deum,
nescivitinfaciendo. Denocleconsurgens, cl sternens Unde et Psalmista : Misericordiam, \nqu\t, etjudi-
asinum suum. Porro asini nomine non ruslicitas, cium cantabo tibi, Doinine iPsal. c). Item : Hliseri-

sive ignobilis paupertastanti viri detegitur, quem cordia et verilas prsecedcnt faciem iuain {Psal.

magnum et inclytum sive divitem fuisse uon igno- Lxsxviii). Et alibi : Misericors Deus el juslus (Psat.
 J'J 1)K TIUNIlATl!: ET OPliliUnUS KH)S LirilU XLII. — IN GEN. LIH. VL 430
ivl.lil imillu in liuiic niodum, tostantia non A dis- tabat, quia vidolicol in manu Tuil non Judiporum,
inlaossu in Dco miaoricordiam ot jiidicium.sive 80d Dci Patris gludiiis, iil cst poloitus Dominicio
voritatcni et niunsiioludincni. Ut orj^o oiiinino cx mortia.ubi, (|uundo, vcl qiio moilis gcnerc dobcret
8ola misoricordid starot salus honiinis.scd miscri- intcrimi. Igncm qiioquc porlubat holocausti, quia
cordiu ct vcritas obviarcnt 8ihi,qu(Psivitmisericor8 profccto sicut Fiiius pcr Spirituin sanctnm scmct-
Dous capilulum in homino,por i[uod possctjustcdi!- ipsum ohtulit, sic cl Patcr pcr cumdcm churilatis
bitor ipso lLncri,qui;sivit,ini|uam,ub hominc unigc- Spirilum.propriumFiliumsuumpronobis omnibus
nitura sibi liiium immolari, ut suuni ipsc Filium \.ra(yitiH.CumfiuecolUfjassel haac /ilium suum, posuit
Justa vicissitutiir.c dcliorct homini. Igiliir cumdi- eum slruem li(jnorum,m\n\. videlicct
in allari su/ier
eit idom Filius in Evangclio suo : Sic eitim dilcxif paticnlia, Rubjcctum ct pro voliint.ite patris susti-
Peus munilum ut Filium xuum unigcnilum darcl nLMitcm intontata; mortis tomicntum. Ergone ct
(Ji)flii.iii),non est dilectio rcmissa.vcl miscricordia DeusPatersuum colligavit Filium?Coiligavilplane:
carcns juslilia. Nani ct homo sic timuit Deum ut vcrum non imlecillilaiis vinculo, scd magnaj cha-
ofTerro non dubitavcrit filium suuni unigonitum.
illi ritatis iiiipcrio,nc scipsum dcrcndcrct, ne oblatum

105 in lioc niuximc facto pucr Isaac rcclo

Proindc Cciliccm passionis mcri dedignatus abigeret. Nam
unigcniti Filii Dei figuram toncro crcditur, quem D hoc est quod in psulmo canit ipsa-.Tcnuisli manum
habebut unigenilum pater c.xcolsus, ct in co pater de.cleram meam, et in volunlale tua dediKcisti me
multarumgontiumost cfTcctu8,qucm cum diligcret, {Psal.Lxxii). Ilaic omniu sustinons Isaac soli tan-
non pepcicil illi proplcr Dcum, ([iiem miro rnodo dem ictui gladii suliducitur,ct aries.utjam dictum
imnioluvit,rt tamcn non totigit gladio. Scd arictcm esf,pro illo iramnlatur, quia, viilelicct risus coolo-
vidfns inlcr voprcs h.Trcntcm cornibus,assumpsit, rum,illc in qucm desidcranl angcliprospicere(l Pelr.
et ohtulit holocaustum pro filio.Sic cnim Dcus Pa- i) secundum naturam, qua Patris risus et angclo-

ter proprio Filio suo non pcpcrcil, scd })ro nobis om- rum sanctorum guudium est, mortem nullatenus
ttibus tradidil iV/um (nom.viii), qui tamcn secun- admisit, licot, sccundum naturam, qua nostri est
dum naturara.qua Dpus esl,mori non potuit,scd ca similis.vere mortuus fuerit.
immortaliter atque impassihiliter pcrmancnte, se-
CAPUT XXXII.
oundum naturam hominis, quum assumpsit, infor Quomodousque hodie in monte Visionis, id estsancla
vepres,id est inter scelera Jud;eoruni,clavis hasrens Ecclesia, verus Isaac Christus in sacramenlo im-
cornua crucis, vere passus, vere mortuus, et vere moletur.
sepultus est. Pulchorrimum atque sanctissimura estpcrsenti-
CAPUT XXXI. scere quenjadmoduai et usque hodie in monte Vi-
Quid signi/icel quod Isaac pater duxit ad immolan- sionis,idestin sanctacatliolicaEcclesia,extra quam
dum;quid per ignem,Qladium,quod portavil Isuac, nemo unquani Deum videbitjOtTeratur jugiter idem
ligna, et qnod palcr jitium rolligavil, intelliijalur.
Filius Deo Patri, et tamen imniortalis perseveret
Hunc Isaac palcr duns habens pueros, ducit ad atque impassibilis. Etenim huic immolationi jure
immolandum, quia videlicet jam diclum Filium assimilatur sacrificium patriarcha; pii ac fidelis,
BUuraDeus Pater,cum utriusquo,Novi scilicetetVe- quia videlicet sicut illuc, ita et hic non sanguis
terisTestamonti, consonantihus pr;econiis tradidit funditur filii trucidati manibus crudclium, scd vi-
adpassioncui pro salule omnium.Et exspectate hic, vus atque integer permanens Dco P;ilri Fiiius idem
inquit, donec rcvertarnur ad vos, quia profecto in et manibus procsonlatur, et ore suniilur fidclium.
hora,vocosoinniumScripturarumcontinuerunt,
illa Ergo in hoc sancto sacrificiosacerdotalis ordoipse
ita ei perhiberet testimonium, nec ipse
ut nulU.s estpaterAbraham,pater,inquam,multarumgentiuii
saltem sua voce per qualicunque repugnaret Scri- quiaprofectoperministeriumpatornitalisejus.mul-
pturse testin:ionia,scilicet ne crucisdiirerrelur utili- tae gentes Dco regeneratfe sunt. Quenicunque ad

tas.Quid porro est quod tulil paler litjna holocausli sanclum altare divina vocat gralia, fidemqueejus
et imposuit super Isaac lilium suum,ipse vero porla electio sanoti Spiritus sacerdotali dignitate remu-
bat ignem gladiumlQuxd inquam, nisi quod ipse
ei D nerat, eo ipso quod vocatur et eligiturad tale mu-
Doniinus nosterjuxla JoannisEvangelium, ba.jula- nus.profectojubetur illi ut loUat filium suumquem
vit crucein suam?Sic enim ait:Quia cxivitiesus,baju- diligit Isaiio, eumque Doinino in terra Visionis in
lans ipsc sibi crucem [Joan. xix). Bene ergo Isaac holocaustum olferat.Sic enim veraciler dictum nul-
ligna portat holocuusti sui,quia Christus ipse ba- lus &mh\^\'j.Quicunque feccril voluntalem Patrismei
julaturus lignum suae passionis. Ipse vero portabat qui in coelis est,ipse meus et fralcr et soror et maler est
ignem et glailium.Per ignein Spiritus sanctus recte (iVa<//i.xii).Cursacerdosvelponlifex,cujusetincorde
intelligitur.pcrquemsemetipsumobtulit Filius Dei, per fidemChristushabitat,et cxoreejusprsedicantis
testante Apostolo,cum liialV.Sanguis Christi quipcr concipitur in audientis arjii)ia,cur,inquara,hic talis
Spiritum sanclum semetipsumobtulil Deo,emuna'avit cumdemChristum suum filium appellare dubitet .''

eonscientiam nostram cb operibus morlui'! [Hebr. ix). Abraham ergo dc noctc consurgens, sternit asinum
Gladius vero non solum raortem,sed et potestatem 5uum, quia saeerdos Dei,oa:nia dedecoris abjicicns,
signiQcat imperialem.Gladium crgo paler ipse por- preinitetsubjugatoranemirrationabilem carnissnae
 431 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 432

motum,ne forte, inquiens, cum aliis prsedicaverim, A sicut Isaao ille immolatus, et non tamen occisus
ipse reprobus efficiar[l Cor.ix). Duxitet duos pueros est, sic et Christus hic imraolatur quidera, sed im-
secum,id esi. Vetus pariter et Novum recipitTesta- passibiliter sacrificatur et immortaliter.
mentum.Omnisenim scribadoclus inregnocoelorum, CAPUT XXXIII.
siniilis est hominipalrifamilias,quiprofert delhesauro
De rcpromissione I)ei, etde eo quod dictum est :
suo nova el velera(Mallh.x\\\). Portat quoqueignem « Postidebit semen tuum portas inimicorum suo-
et gladium, quia profecto sine igne Spiritus sancti rum.
nemo dignus est ad tantum accederemysterium et Cum olamasset angelua Doraini deccclo.et, sicut
sine gladio verbi non immolatur hoo salutis holo- jara superius diotum est,per semelipsum jurasset,
caustum. Adest Christus prssens tanquam Isaac, quia neminem per quem juraret habuit majorera,
juxta veritatem suam, qua dicit Vbi duo veltrcs :
multiplicabo semen
dixissetquo : Benedicam tibi et
congrcgati fuerint in nomine meo, ibi sum in medio tuum sicut steltascwli, et sicut arenam qux est in
eorum{ilatth.xwm). Duo pueri jussi subsistunt. Et-
littore maris,Ae. quibus,scilicet stellis coeli et arena
enim in hora sacrifioii voces utriusque Testamenti, diximus.hoc quoque subjunxit:
mariSjjam alio loco
qua3 canendo atque legendo comitats fuerant, pa- Possidcbit semen tuum portas inimicoi-um suorum,et
riter conticescunt. Summum namque pra:standum n benediccntur in semine tuo omnes genies terrx, quia
silentium est, ut Christi Domini nostri passio sic obedisti voci me;e.}ioc\erbum promissionis de bene-
per solum sacerdotem celebretur,sicut ille fuyienti-
dicendis gentibus in semine ejus, nunc vicc altera
busomnibu3Suis,relictusetsoIus,et,iorcu/a7-,inquit, Dominus locutus est. Nam et in primordio quando
calcavisolus {Isa. Lxiii). Qui si, ut jam dictum est,
dixit illi : Egredere deterra, et de cognatione tua,
ubi duo vel tres congregati fuerint in nomineejus, hoc promisit,dicens Atque in te benedicentur uni-
:

illic est.quomodo in tali congregationis causa non vense cognaliones /«;T<£(Gcn.5;ii).Proindequia semel
adest?imo totus adest,totus sancto incumbitaltari, et iterum hoc promisit Deus, reote promissio jam
non ut iterum patialur, sed ut fidei, cui prscsentia dioitur, differt tamen aliquantisper. Ubi nuUum
sunt omnia prffterita^ejua passiomemoriter repra- adhuc Abrahae praecesserat raeritum, tantummodo
sentetur. Ita Christus, et iterura immolatur, et
promisit : ubi vero jam per obedientiam emeritus
tamen impassibilis permanel et vivus, quemadmo- esl,cum interpositione juramenti repromisit.iU per
dum illic Isaao inimolatus,et tamen gladio non est duas res tmmoti7es,inquitApostolus, juiiustmposjt-
nttaotus.Frangitur pro illo panis,et comeditur;spd
bile est mcntiri Deum, fortissimum solalium habea-
licet ille panis jam sitipse Christus^Christustamen
mus, qui confugimus ad tenendam propositam spem
integer permanetet vivus. Quomodo, 106 inquis,
(Hcbr.vi). Nara et hoc ad nos respicit, quod appel-
panisqui videtur,estChristus?Ad haec inquam(165): ^ tavit Abraham nomcn loci illius,Dominus vidct.Unde
Quomodo quajlibetnietalli species,verbi gratia, au- dicilur usquc hodie:ln monle Dominus videbit. Hoc
rum sive argentum, valido igne conflatum atque nempe apud Hebrsos exivit in proverbium, m/, st
resolutum, rcvera et aurum est, et ignis quoque quando in ungustia consliluti sunt, Domini optant
dicitur et est. Etenim aurum videtur et est quod uuxilio sublevari ,dicantinn monte Uominus videoil,»
erat,et tamen verissime ignis dicitu'-, et est quod ec hoc est, sicul Abrnhse misertus est, mi^erebitur et
non erat. Idcirco sic omnino panis admotus vel nosiri.Vnde el in signum datl arictis, solent etiam
immersus terribili atqueineffabili mysterio passio- nunc cornu olangere. Juramento ergo interposilo
nis Christi, adhuc panis videtur esse quod erat, et auxitquoque benedictionem, sio ; Possidebit scmen
tamen in veritate Christus est,quod non erat.lgitur tuum portas inimicorum suorum. Portaeinimicorum,
sicutignis, licet divisus in partes, muiuati tamen potestales sunt tenebrarum, quas semen Abrahae,
luminis detrimenta non novit,sio panis iste solemni Cbristus nunc possidet.juxta quod ipse pra:looulu3
fractione divisus, non minus in singulis partibus, est Cum fortis armalus custodit atrium swtm, in
:

quara in tolo babet sacramento aut virtulis, quin pacesunt omjita quxpossidet. Si aulem fortior illo
omnia peccata consumat, si habeat pabulum Ddei, superveniens vicerit eum, universa armaejtis auferet
quemadmodumparvalioetignisscintilla,si fomenta
q in quibus confidebal, el spolia ejus distribuet [Maltk.
ignis non desint, magnara silvam coraburit. Et x\i;Luc. xi). Hoo aulera per passionem et mortem
quidem quoniam holocaustum, totum inoensum ejus acturacst.5usc27ai'i7enim illum Dcussl mortuis,
dioitur, hoc vero sacrificiura Dominicas passionis solutis doloribus inferni, juxla quod imvossibile eral
holocaustum esl,de quoPsalmista Et Itolocaustum :
teneri illum ab eo {Act. ii). Bene ergo hoc loco, ubi
iuum, inquit, pingue fiat iPsal. xix), congrue nunc immolalus est Isaac, primum ait, possidebit semen
et e vicino, soilicet de igne corporeo ad ignem in- luum portasinimicorum suorum,elde\nde, atque in
corporeum et invisibilem, simililudo sumpta est. semine luo benediccntur omnes gentes lerrx, quia
Verum de hac re multum Iractare nunc locus non videlioet sic futurum erat, ut, immolato Christo,
est.Hoc solum ad praesenlera causam pertinetquod primuminimicorum suorum portas.portas.inquam,

(165)Gaute legenda est haec simililudo. Metallum modum de myslicosaori altaris pane veraoiterdici-
quippe,dumignis virtute resolvilur,ignitumquidem mus.quod sit corpusChristi.
dici revera potestjnequaquam vero ignis, quemad-
 4J3 DK TniNITATE ET OPEIllRUS EJUS MDIU XLII. IN r,EN. I.IU. VI. 434
iiifenii viclor illo obtinerot, no doiiido dolo Spiritu \ cum accef.isset acetum, dixit : Con.sum>n(tlum eit
8UU0I0, boiiciliclio id ost ixciiitcntia et pocculorum {Jo.vi.xi\). — Cuiniue ntrrexiuet ab ol/icio fuueris,
romissio, proidicarctur inomnos genlcs. locutus ad lilios llcth, dicem Advena sum tl
est :

CA1'UT.\.\XIV. pcrrgrinusapud vos; date mihijiis sepulcri vobiteum,

Quod S. Job, et llahiam de i/«V/>e Naclwr fratris ut sepcliam mortuum meum, ctc, usquo appenditjie-
Abraham desceiidtrit. cuiiuim quamEphron postutaverat. Aitdientihns /j/iis
His ita gestis, nuiitintum est .ihrithiim quod Metcha llilh,quadrin(jent(isaryenti ticlos, et prohat.v mone-
Nachor friitri suo. Ilus primoQe-
quoqite gcnttit lilios t;r publica'.\n llcbroio primum nomen ejusscribitur
inlitm. ct Bui Irutrem eius,Camuel patiem Syrorum, Ephron, socundum Ephrun. Postqiiain onim pretio
etCascd.et Atau. I'h;ldus quoque et ledUiph, nc victus cst, ut scpulcruin vendorct et acci[jorct ar-
Bathttel, dequo iialae.H /(elicc,-a,c\c.Uoc nuntiatum giuitmn, cogento Aljriihum, iviii liltera, (juod
licft

08t Abr.ihain, subiiuditur nuleiiti uccipoie lilio suo a|iud illos proo
legitur, ublata dccjus noinine est,
et pro Kphroii appellatus esl Ephran, signilicanto
Isaao uxorom.delili.ibua Chunanajorum inter quos
habitabat.cl sollicito,unde sibi nurus essetsperan- Scripturu non eum l'uis3econ8uminat;c pcrfectjequa
suo.Nam hcoo solliciludo vel occasio virtutis,qui poluerilmemorias vendere inorluorum.
da, dignu lilio

est idonea.curhooilli nunliatum csse sancta narret Scinnt igitiir, qui sepulcra venditant,el non cogun-

Scriplura. Ilus, inquit, jirimogenitum, elc. Priiuo- tur ut accipiant pretium, sed a nolentibiis quoque
genilus Nuchor fralris Abraham, de Melcha uxoro exlorquenl.immularl noinensuum.etperiro quidde
ejus,niiu Ariin.natus est IIus, do cujus stirpe Job nieritoeorum, cum eiiam ille reprochendalur, qui
descendit, sicut scriplum est in exordio volumiiiis iiivilus ucceporit.

ejus : Ktc cni^ in terra IIus,Jobnoiiien ejus (Jobi). CAPUT XXXVI.

Male igilur quidair, aestimanl Job de genere esse Jtcm (ie (igro et spelunca duplici in quatn sepultaest,
Esau.Siquidem illud quod in quibusdain codicibus Conflrmatmque est ager quondam Ephronif, inquo
inlineipsius libri habetur,eoquod deSyro tiansla- spelunca
erat dupleic respiciens Mamhre, ttim ipse
tum est.et quartus sit ud Esau, et reliqua qux ibi
quam spclunca eto^nnes arbores ejus, in cunctis ter-
continentur,in Uebraeis voluminibus non habentur.
miiiis per circuitum Abrahm, lu posscssionem viienli-
Secundus nutus est de Melcha Uuz, et ex genere bus liliis Helh, et cunciis qui intrabant per portam
bujus est Baluam, ille divinus, ut IlebrxM tradunt, civitatis illtus. Quia non parva de re agilur, hoc
qui in Job dicitur Eliu (Jobxxxn), primum
libro
quod jam serael dictum est,iterum ac teriio repeti-
vir sanctu3CtprophetaDei,posteaperinobedientiam
tur,uttribiis testimonii?' conlirmatio totapcrliciatur.
el desiderium raunerum, dum Israel maledicere
gequitur anim: Atque ita sepetivil .4braham ux,»-em
cupit, divino vocabulo nuncupatus, diciturque in tj o .• . i. , • •

su(im Saram 1 • , .
in spclunca agri duplici,qui respiciehat
codem libro : El iratus Etiu ftlius Barachel Buzites, Mambre, lioc est Hcbron in lerra Clianaam. Et conti-
de hujus videllcet Uuz radice descendens. Caniuel nuo Et conftrmatus estager, el aiitrum quoderatin
:

vero pater esl Daraasci qui et Aram sive Syria dici- €0 Abrahx in pof^^essionem monumenti a ftliis Heth.
lur. C.ised quoque quarlus est,a quo Casdim,id est,
Quod tertio,et dicitur ag^r et nii/rum, idem estquod
Cbaldxi posteavocati sunt. secundo dictum i\i&Ta.i,ager ci spelunca duplex, sive
CAPUT XXXV tpelunca agri duplicis. Itaque tribus testibus sive
De morte Sar;e,et coemptione sepulcri ejus. testimoniis confirmalio facta est. Non enim solum-
(Cap. XXIII.) Vixit uutem Sara centum viginii se- modo in personi8,sed etiam dictis aut factis itera-
ptem annis, et morlua esl in civitate Arbee, qux esl tis,testiura numerussolet computari,testante Pau-
Hebron in terra Chanaam. Venitque Abraham ut lo,cum dioit Corinthiis Ecce hoc terlio paratussum
:

plangeret et fteret eam. Arbee interpretatur^t/o^uor. veiiire ad vos, continuo subjungit: In ore duorum
Dicilur autem civitas Arbee sive Carialharbe, eo aut iriuin testiutn, stabit omnes verbum [llCor. xiii).
quod quatuor norainati illi sepulti sint, videlicet Quidenim hactali coemptionefactum est.nisiquod
maximus Ad.im, sicut inlibro Josue scriptum est jus legitimum semini Abrahae collatum est,ut non
(Jos.xiv), et deinde Abrahara, Isaac, et Jacob. D aolummodo judicioDei.quijuste peccatoresdeterra
Porro mors Sarae finem legiset prophetarum signi exteriiiinare haberet, sed etiam judicio
illa homi-
Ccat, de quibus Dominus: L«.r,inquit, elprophetse num, lerram eamdera repetere jure deberel, quam
usque ad Joannis [Luc. xvi). Et Apostolus : Fi- paler ipsorumiiuadringentis siclisargenti et proba-
nis, inquit, legis Christus (Rom. x), quia videlicet ta3 raoQctaj publicsB coemisset ? Quid enim, si non
illo dato, quas per
prophetiae sive promissiones, totam terrum illam pali?r Abraham coniparavit ?
Saram superiusintelligi diximus.conticuerunt.Unde Pars totum justiori causs vindicare deljLiit, praeser-
107 notanduiii quia Deusulterius AbrahaB appa- tim ubi quodjure exigeretur pro parle non conce-
ruisse non legilur.Nec vero damnosusest iste finis derent adversarii.Unde et apud auctoremRomano-
legis etprophelarum, sicut nec mala raors SariE. rum nobilem, quidam decertans, sic inter caetera
Mors quippe juslorum pretiosaet optabilis requies declamat Omnia dat qui justa negat. Sed jam nec
:

est, sed illi finis perfectio est vel consummatio,

in isto sensum mysticum prseterire libet.
quem significans ipse qui finis est,ut jam diximus.
435 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 436

CAPUT XXXVII. A. juramento flrmaverat ei.Tali prsfatione digna sub-

De eadem rejuxta sensum mysticum. sequitur narratio: Dixitque adservum seniorem do~
Confirmatus esl, inquit, ager quoniam Ephronis, mus suse, qui prxerat omnibus quse habebat: Pone
etc. Mystice namque idem cst ac si dicerelur : manum luam subter femur meiim, ut adjurem le per

Gonfirmatusest in fide Abrdhoe,et seminis ejusper Dominum Deum cmli, ut non accipias uxorem fxlio
passionem Christi, cujusintypum Isaac paulo ante meode filiabus tOS Chauanaeorum, inler quos ha-
immolatusfuerat; confirmatus, inquam, eslinh»- bilo, sed ad lerram el cognationem meam proficisca-

reditatcm illi totus mundus atque in eo S;ira, id ;

ris, et inde accipias uxorem filio meo Isaac. Kidei

est,sanctalogalis atque prophetica Scriptura veue- simulet casti laus est conjugii resgesta heec; quia
rando sepulcro quievit mortua quidem non creden-
; videlicetnec senexAbraham nurura de Chananaeis
tibus Judffiis.sed impleta atque consummatagenti- quaesivit,unde aliquod suppeditare posset solatium
bus per creditum adventum Ghristi FiliiDei. Ager SU8B peregrinationis.Nec juvenislsaac uxorem am-
namque Ephrouis cura spelunca duplici, Ephronis, bivil, quam concupisceret oculis, sed eam quam
inquam,quod interpretaturpu/tfs inuiilis, peccato- nunquamviderat.secundumvoluntatempraestolatus
res significat,tara et anterioris quam etposterioris est patris. Non enim in Abraham magno caret me-
populi, qui prius erant sicut pulvis, quem projicit n rito fidei.neque in Isaac vero testimonio castitatis
ventus a facie terrse (Psal.i),
" "
sed confirmati• sunt
"
'
quod et ille peregrinationcm suam propter Doum,
rore Spiritus sancti, juxla Psalmistam dicentem : inquo conGdebat,sic amplexatus est.ut eorum, qui
EmilteSpiritumluumet creabuntur,et renovabis faciem Deo nonplacebant,propinquitatem nuUam sibiaut
terrse {Psal. ciii). Hic ager respicit Mambre,quod\n- posterissuis adniitleret. Et hic ita juventutis petu-
terpretatur divisio siveper></»iL;uMm,inlelligitnamque lantiam supergressusest,ut ilUm exspectaretconju-
quanta futura sit divisio bonorum et malorum illo gem quam Deus daret, non quaraconcupiscentibus
die, quem respicit,quem sollicite attendit, quidies oculis, ipse cum dote magna rapuisset.Assimilatur
eritcxtremi judicii.Ita jam in spelunca dupHcihaiua ergo etiam in hoc Filio Dei,qui nullam propriavo-
agri, idcsi in conscientia utriusque populi, Srtra, luntate.id esthumano jndicio.animam assumitsive
id est testamentum confirmatum in Christo
Dei, rejicit,juxta quod ait ipse : Non veni facere volun-
requiescit. Arbores per hujus agri circuitum erai- lafemmeam, sed voluiitatem Patris mci {Joan. v).
nentiores, homines sunt,qui verbo et exemplo mi- Nam si ad naluralem spectes carnis affeciura, ea-
noribus fructificare, id est, proficere possunt. K!- dera teneritudine suani fovere debuiseet patriam,
dentibus, inquit, filiis Heth, id est formidantibus qua videnscivitatem Hierosolymam veris lacrymis
omnibus
««.«.„-.. verbum
,^..,.^... quod ...
factum
.^. est, vel
.j judicium
j — — — , ,,——
ftevit superillam
,.- .. {Luc.
^- xix).
,- Sed
-_ descendi,
-
inquit. ,

quod futurum est Heth namque formidovelslupor

:
'-'
de aclo, non ul faciam voluntatem rncam, sed vo
interpretatur. Talis igitur ager,ut in illo Sara se- luntatem ejus qui misit me [Joan. vi).
comparari etconfirmari de-
peIiretur,pretio prius CAPUT XXXIX.
hM\iAbrahx,inpossessionem monumcnti ; quia vide- Quis sit servus Abrahse, mystice.
licet oportebat nos pretio magno emi,nec esse ser- Pone,mqmt, ma^ium luam subter femur meum,
vos peccati,ut tuncdemum reconderenlur apudnos ul adjurem le per Dominum Deuni cceli. Tradunt
eloquiaDei, et promissiones patrum, consummalfe Hebraei quod in sanctificatione sua,hoc esl, in cir-
in corde Christi, quam prscedens obitum Sara cumcisione sua jurare jusserit.Nos autem diciraus
immolatio Isaac, prffisignavit. Nam ad summum, quodillum adjuraverit in semine suo, hoc est in
quia,sicutjam dictum est,primu3homo pater orbis Christo,qui ex illo nasciturus eral,juxta Matthasum
terrarum Adam illic situs est, recte per agri illius loquentem Lihergcnerationis Jesu
: Christifilii David,
coemptionem totius orbis intelligimus acquisitio- filiiAbraham (Matth. i). Notandum praeterea quod
nem. non ipsum Isaac, quem Deo jussus obtulerat, ad-
CAPUT XXXVIII. juret pater, nequeipsura ad quaerendam sibi uso-
De eo quod dictum est: « Pone manum luam super rem miltat, ut quajcunque sibi placuerit, illam ac-
feniur mcum, » etc, quidque Isaac C07ijugium my- D cipiat, quia videlicet nec futurum eratutipse Chri-
stice singificet. Btus,postquampassusesl,persemetipsumEcclesiam
« G.\p. XXIV. 1) — Erat autem Abrabam senex,die- 8ibidehocraundocolligeretcorporalipraesentia.A'on,
}-umque mullorum,et Dominus in cunctis bencdixerat inquit, accipias uxorem filio meo de filiabus Chana-
ei.Nonhoc vulgari morepropteraetatisprolixilatem noeorum, sed ad lerram et cognationem meam profi-

dictum est, era( senex, dicrumque multorum. Quippe ciscaris, et indc accipiax filio meo Isaac u.corem.
cum de illis,qui ante eura fuerunt, alii triplos, alii Chananaei, interquos habitabat pater,Juda;i erant,
quadruplos, irao et nonnulli septulos statis ejus quorum nomine tenus Deus erat.unde et dicit:
ipse
dies habentes,nihil lale dictum sit : Ergo senex,die- Populus hic labiis me honorat,cor aittem eorum longe
rumque mullorum, id esl perfeotae fldei, multorum est ame (Isa. Tiwx), %c\\\c&i pro parte eorum qui

operum bonorum.E; Dominusin cunctis benedixerat recte dicli sunt lsmael,qui secundum carnem natus
ei, id estjbona cuncta quceomnibus gentibus factu- esl. Chananasi nanique recle diciintur eamdera ob

ruserat, in semine ejus Deus praedixerat, et cura causam,vidclicpt, proplerquam et per prophetam
 437 DE TRlNlTATli ET OPEUIDUS KJUS I.IBUI Xl.ll. — IN C,m. III). VI. m
sic illi populo oxprobatum cst : 1'uter luus, inquit, A Bcilicet apostolorum prfcdioaturum chorus, • |)08uit
ii]An)orrliani8,etniatorliia(;i3lliu!a »(Air(7/.\vi).l!lius « manuMi suam sub femoro Abrahum », profilcndo
populi multd' liliio, id oat, multa) (uerunt httjrcscs scilioet incurnationisChrisli (idom,«ttjuravil super
vel seota), scilioet traditiones Pharisajorum, Sutl- «serraone,hoc».Juruvit,ini|uani,idestgravi8eaBlrin-
duea;orura, elcorum qiii SamaritiB dicti sunt, ct xit necessitalc dispensando mysterium hos ; undoet
quoil cajleric, ut fertur, fcrmc novciu disscnsioncs dicil unus e.v his : « Nam
evangelizavero.non eat si

haeresiiin. De filiahus crpo illuruni ueairijiicis, uil, « milii gratia.-necessitusenim milii incuiiibit.VaBrai-

uxorcm lilio nieo Isuac »>, quiii vidclicct socnndiini

« « hi cst si iion ungclizuvcro. Si eiiiin volcns hoc ugo,
Dullam oorum scctam institui dignatur DeusPater « mercedem hubeo.Si autem invilus.dispensaiio mihi
unicain Kilii sui Eponsara novam, scilicetfci^toium, « creditu est >>
(/ Cor. ix), Ergo vcre juravit,qui nisi

quee'H'n haboat muculum,aut ru(;;um >i[Ejihes.\). — evungelizaverit,v(eilli,eo quodperjurii reussit. iTu-

uSedad terruniel oognationcm mcuni proliciscaris ». « litquc deccm caiuclos de gregcdornini sui,et abiit,

Prolicisci nempe ad tcrram ct cognutionein patris, « ex omnibus bonis ejus porlans secum «. Supienter
servum fidelcm atquo prudeatem,id est, altenduro pro re et tomporo scrvus ille senior sic abiit, scilicet
lidcm per quam jusliticati sunt illi, qui vere Dei cuin deccra caraelis, ex omnibus bonis DoiiiiDi aui
populus.Ueoque peramorem juslitia; quodammodo g portanssecuin.PriEseutibusnamquehonoribusdebc-
cognati fuerunl,ot secundum sensum illorum san- balinstruipuella.utnon parvasviriautsocerisuisci-
ctam instituerc Ecclesiam,vorl)i gratia,diceDlium :
ret speraretqucdivitias.Sic planc servus jam dictus,
« Nunquidmanducabo carncs taurorum,aut3angui- idest,pra;dicatorevangelicuR,cuiiimagnismissusest
« neni hircorum potabo?>>(Pia/.XLii).Subauditur,non. rauneribus,illisvidelicet,doquil>us diclum cst «As- :

Sedquid'?» Immola Deo sacrificium laudis»(iiirf.). « altum captivam duxit caplivitatem,de-

cendens in

t;tinnumeruhissiinilia,qusobservare;etobservanda «ditdonahominibus» {Psal.\i).El «Ipsedcditquos- :

« dum iiuideni 109 apostolos, quosdara autoin pro-

trudore,id phine estveram et Dci Filio digniira con-
jugem infonnare.Quando autera Dcus Pater sic ad- « phetus,aliosveroevangolista^,aliosautcra pustores
juravit servuni suum? Tuiicutique,quando sanctum « ct doctores » (£/)/i«.iv).Ita unicuique servorum fl-

aposlolis misit Spiritura,perquerasic obtinuitcorda dolium « dulaestgratia secundum mensuram dona-

coruin, ut nihil aliul oninino, nisi quod volebat « tionis Cbristi (ibid.)».Exhis bonis Domini sui Jesu
Deus de hujusraodi loqui,aut agere possont .Si,in- :
Christi.sive Patrisejus Dei portaverunt secum,ut ex
quit, « noluorit muliervcnire mecum,nura reducere praesentium gloriosa testificatione miraculorura co-
« debco filium tuum i!luc,unde egressusest ?»Quod gnosceret ipsa quoe petebatur Gliristo sponsa, quod
est dicere Si nemo ex Judaeis voluerit, relicta cir-
:
vere magnus,divesque et potens sit ille in codIo et ia
cimcisionis carnnliuraque ca;remoniarum justitia, terra.Quid porro sibi voluntdecem cameli,quos tu-
solam necessariain,quas ex fide est, suscipere justi- litde grege domiai sui?Ea nimirum qus graviora
tiam,num concedendum vel ferendura erit ut fidem sunt logis,qualia delinquentes illi menlha; et anethi

Evangcliicommunicemusvelcomnisceamus carnali decimatores recte talielogio denolati sunt,ut dicG-

Judaismo.de quo Christus circumcisus,velcircum- retur de illis,,«culicem liquantes,et camelum glu-
cisionisministeregressusest.aliamviaminslituendo, « tientes » (iVn<//i.xxiii).Idcirco recte deccm sunt ca-
dumdicit : « Baptizate omnes gentes»(fl/a///i.xxvin). meli,quia videlicet decera proeceptis, juae in tabulis

— Cave, inquit, «nefilium meum reducas illuc. » scripta sunt digito Dei (Exod. xxxi), contineturora-

Et continuo solita fide confirmatus : Dominns, uil, nis vera justitia legis, quara solam servari oporlet
« DominusDeus coeli, qui tulit me de domo pairis in Evangelio Christi.rejectis omnibus justitiis car-

« mei,ipse mittetangclumsuumcoramte,et accipies nis.quas Apostolus (i«i)7me)j/uHi facil pro Christoet

« indeuxorem filio meo.fcV continuo Sin autem no- :
arbitratur ut stercura {I'hil. iii).

« luerit raulier sequi te,non teneberis juramenlo. » CAPUT XLI.

Eadeniomni condilione libertus etconscientiae mun- De Mesopotamia, ad quam profectus est servus, deque
ditiaindiciturevangelico viro.Si noluerintsuscipere vrudeniia ejus,quomodo pelivil Rebeccam.
te,pulverem pedum tuorum excute ineos ('iWiiii/i.x). « Profectusque perrexit Mesopotamiam ad urbem
Vehemens repetitio seriovirurafortem locuturaesse «Nachor».GenitalishujusAbrah,-ElerraChaldaeorum
innuit : « Filiumtantuni meum,ne reducas iliuc;np, fuit, sed persecutione urgenle, ut superius dictum
« inquam, reducas illuc, » sed poiius dic : « Evacuuti est,egressus fueral Thare cum suis," ut irenl in tcr-
« cslis a Christo, qui in lege justificamini, a grat.ia « ram Chanaan » (G^n.xii)
in Ha- ; resederant autem
« excidistis(ibid.). '<ltetn : « Si circumcidamini,Chri- ran.hoc est,Syria,quam ex meso quod est media,et
« stus vobisnihil proderil » {Gal.v}, etc, his similii). potamo, id est lluvio, appellant Mesopotamiara.
C.^PUT XL. Duobusenim fluminibus Tygri et Euphrateambitur.
Quid signi/iceni cameli, el qux bona Domini ejus, Servus ergo jussus proficisci ad lerram et cosnatio-
e.v quihus secum tulil. nom domini, pergit Mesopotamiam, quia videlicct
M Posuil ergo servus manum suam sub femore terram illara pro sua cognatio ejus inhabilabat, et
«Abrahamdomini sui.et juravit illi super sermone in ea coaluerat, in qua et Thare mortuus est. .id
«hoc» Hicquoqueservus,quiperillum intelligitur, wbem, irquit, Nachor. Isto et aliis sacra^ hujiis
 :

439 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 440

hisloriffi leslimoniis ostendituretiam Nachor frater A. Paulus apostolusjuxla puteum accubuit.et ibi puel-
Abrahae exisse de regione Ch^ldaeorum, sedesque lamdecoramnimis convenit,idest HanctaB Scriplurse
constituisse ia Mesopotamia, ubi cum patre suo spiriiualibus oculis inlendit, et ad Chrisli gloriam
Abraham. Cur ergo eum Scriptura non
haliitaverat quam illi ascriberet sanam doctrinam,et pulchrum
commemoravit,qujndo exgente Chaldsa cum suis serinonem adinvenit. Unde bene compta soror, et
profectus est Tfaare, et habitavit in Mesopotamia, amica Sapientia recte dioit,respiciens in eum « El :

ubi non solum Abraham filius ejus, verum etiam « qui elucidantme,vitam;eternamhabebunt n(Eec/t.
Sara nurus, et Lot nepos ejus commemor.tnlur, x.Mv). Eebecca naraque decora puella,ipsa mystice
quod eos duxerit secum ? Cur putamus nisi forte est sancla Testamenti Dei Scriptura quie et per ;

quod a paterna et fralern.i pietate descivcrat, cl Suram,tcstc Apostolo {Gnl. iv),significabatur supra,
superstitioni adhKseratChaliiaeoruni,ut postea inde hac sola distantia, quod por illam impleuda, per
sive rcenitendo, sive perspcutionem passus, quod istam figiiratur jam impleta. Unde notunda litterae
suspectus, haberetur,et ipse emigravil? o Cumque diligenlia,quod,cum dictum fuisset^iirgo pulckeiri-
«camelosfecissetaceumbereextraoppidumjuxtapu- «ia,additum est : El incognila fiVo.Incognita viro,
« teum aquffi, vespere, tempore quosoleiit niulieres id est abscontiita, quod in HebrffiO dicitur ^ulma.
«e.i/redi adhauriendam aqiiam,dixit Dornine.Deus quidem habelur ; nam in eo loco ubi
in I^aia
:
p Q,jofi
« domini mei Abraham,occurre mihi hodie,obsecro, in nostriscodicibus scriptum est « Ecce virgo con- :

« et fac misericordiam cum domino meo Abraham >•, « cipietetpariet »(/su.vii),in Uebraso legilur «Ecce :

etc.Veraciter seniorem hunc supra nominavit Scrip- « aalma concipiet,et pariet».Ergo aalma, quod in-

tura.Namquodsenioredignum fuit,necipsepelenda9 terpretalur abscondila,\(i est.virgo nimia diligentia

judicium suis coinmisit oculis, qui solum la-
puella; custodila,rr.;ijoris videlur luudis esse, quam virgo.
ciem, non etiam moresaut virtutem porvidere pos- Virgo quippe.juxta Aposlolum,potest esse corpore,
8ent,sed secundum herilem fidem credens quod do- et iion spiritu (/ Cor.vii).Abseondita vero qua; virgo
mini sui curam haberetDeus, totam in illo posuit est.epitheton virgiiiitatis habet. Etymologiam abs-
electionis spem.Igitur,inquit,t pueilacui egodixero: condilae sapientia; habet.Siquidcnin libroJobscrip-
« Da mihi aquum de hydria tuaut bibam, » clc.Gre- tum est : o Unde ergo sapientia invenitur? Et quis
didit enim bomo quod explorata,et hoc judicio de- « est locus intelligentiae? Abscondita est ab oculis
prchensa frugalitas duminisuimoribus conveniens, « oinnium viventium n (^1'!;. xxviii).Sed et ipsa no-
dignaforet cui inaures aureas,armillu8queappende- mina bene rei congruunt. Rebeeca, inquit, « filia
ret, quod et fecit protinus, odorans et benedicens « sumBathuel,filiiMelchae,quempeperitexNacbor».
Deum atque dicens « Benedictus Dominus Deus do-
:
Rebecca interpretatur paiientia, jBathuel virgo Dei,
« minimei Abraham,quinon abstulitmisericordiam Melcha regina,l>i&chor requies luminis. Etenim sacra;
« et verilatem suam a domino ineo, et recto itineio Scripturs doctrina patienliaest Quxcunque^^nc^uM :

« me perduxit in domum fratris domini mei.Et ap- Apostolus,«scriptasunt,adnoslrara doctrinamscrip-

« positus est in conspectu ejus panis.Qui ait : Non « ta sunt, ut per patientiam et cousolationeiu Scri-
« comedaii),donec loquar sermones rceos : Respon- « pturarum spem habeamus » (Hom.xv). Etest filia

« dit ei : Loquere. At ille : Servus,inquit, Abraham Bathuel,id est,viri-'inis Dei ; nam ab illis nala, vel
« sum )),etc.Bene ergo et veraciter Sapientia dicit : condita est, quorum virgineas animas ut sermo
« Slcut frigus nivisin dicmcssis,siclRgatus fidelis, bonus inde nasceretur.Deus sibi copulavit Mslcha
« qui misit illum.animam ejus refrigerabit » (Prov. id est regina,hunQ, Ijalhuel peperit ; regina,inquaiT:,
xxv). Quo enim potuit modo, legatus fidelismelius ''iOsuraum est Jcrusalem,
libera scilicet« il!a quaB
eniti ad refrigerium animte ejus qui illura misit? « qufe » rcvera oinniurn ad hunc Isaac pertinentium
SuppHcem prsmisit orationem,adDeumdominisui, maler esl {Gal. iv). Peperit autem ex Nachor, id est
muneribus benevolentium puellae aniplius animare ex reifuie luminis, in quo Jerusalem regina illa re-
studuit,opportunitatem dicendi egregiesustinuit, et quiescit.Servus qui non sibi,8ed Doinino suo quae-
cum gratus esset hospitibus,siluit adhuc, donec in sivii et invenit illara,ip3i suntqui veraciter dicunt
conspectu suo panis poneretur,et tunc demum in- B «Non'praedicamusnosmetipsos,sed Dominum Jesum
ter maxima foedera hospitii.id est in prKsentia pa- « Chrislum, nosautemservosvestrosperJesum » (//
nis appositi, sermonem ingressus esl,a veris inci- Cor. ivj.llem « Non enimsumus,sicutplurimiadul-
;

piens luudilius Dei, et Abraham domini sui. Jam « terantes verbum Dei » (J/ Cor. ii). Et his similia.
quoniam hae penna columbaB deargentatie satis Ergo regias inaures et aniiillas puellae domumser-
perspicuffi sunt, id est plana superficies litterao.jam vusappendit,quotie3veritati divinajSoripturaequili-
intimam, ut supra cajptum est.pulchritudinem ri- betniinisterChristi.etdispensalorminisleriorum Dei
mando prosequaiiiur allegoriae. testiinoiiia iiecessuria suppedital iiicarnuti, et pro
CAPUT Xl.ll. omni mundo immolati veri Isaac, id est Filii Dei,
De eadem re ad s ensum myslicuni. «Inaures,iri.7U!(,appendentcssiclos duos,etarmilla3
f Gura, inquil, camelos facisset accumbere extra totidem pondosiclorum decem.yuia in duobus prae-
«oppidumjuxtaputeum ». Sio procal dubio, servus «ceplisuniversalexpendet,etprophetae»(Aftii</i.xxii),
prudens,id est praidicator evangelicus,verbi gratia beneinaures duorum ;
quiaveroio decemprfficeptis
 441 DE TRINITATE ET OPKIIIHUS EJUS LIIIRI XIJI. — IN OEN. LIB. VL 442
opcrari convenil, armiiliD pondo ilecem rucro si- A trinsecua quo<|iic in litlcra lucida, slf^ninrans eacra
olorum.Siclus Ilobruicc dicilur scccl, Lntino uutcm eloquia : pi^r pnllorpm oiiii, illn qua; inlrinsecug
tennone corrupto siclus nppcllntur, uncim pomlus snnt prctiosiesiina Chrisli cl Kccles-im myiilcria.
babct. Igitur quia niulta» junt lilia?, <]Uiiruni fulla.x Slutimquo dcsignans qui hic intclliguntur
el illos
gratia ct vnn.i esl pulchritu<lii (Prov. x\xi), Puclta, pcr Lalian, id esl candidatos sivc alb.itos dumdi- :

inquit, cui ego dixcro, Da mthi aquam de hijdria tua scernit, inquit. reges super eam, id cst, dura aposlo-
M< biham, et illa dixerit, Bibe, et camelis tuis potum los, prophelas, et doclores sivc paslores ponit ad
Iribuam, i/isa esl quamprxparasti, Doinine, filio do- dispensandam saiTam Scripturam niv dealbantur
mini mci. Nain revera qua.>cun<iue Scriplura vivis in Selmon {ibid.), qund intcrprctatur Hmtrd o//««(fi-
aquis i<Ioncii est ad rcrocillundain animam, nei|uis culi, vcl imarjolfortiludinis, signillcutquc Christum
giti pereut, ipsa esl procparota Kilio Dei, soror el qui non credcntibus lapis oljensionis (/ 1'etr. ii),
amica, qus filios illi nasccntas, puriente {;ralia, credenlibus autem imago est fonissimi scilicetDei
lacte et vino suaviler atque fortiter enutrial : ncc Patris. Eas quoque laudes, quas hic illescrvus,
vero servus ille Ii<ieli9 comedere voluit, aut debiiit coram dcpromil Domino vcl Kilio Domini sui, di-
in domo, doncc loquerelur serinonessuos, ct totius cens Servus Abraliam sum, et Duminus benedixil
:

domusconsensum obtineret: quia vidolicel quundiu ndomino mco valdc, magnificalu^que est, et neperit
quis Cbristo sacrx Scripturx testimonia denegat, Sara uxordomini mei filium domino meo in senectute
cum hoc nulla CTangelico viro communicatio est. sua, deditque illi omnia qux hubuerat. Ibidem Pro-
Quin etiam pulverem qui adh:isit illi, de civitato pheta sccundum illum Uei HatrisFilium subnectit:
illorum, qui sunt cjusmodi, extertjal iu eos (Matlh. Mons, inquit, Dei, vions pinyuis, tnons congulalus,

x). frius inim estsecundum impcrium miltenlis, mons pingui.i. VI quid suspicamini montes cougula-
ut in quamcunque domum inlraverint, primum di- tos ? Mons in quo bcneplacilum esl^ Deo habitaie in eo,
cant, Pax huic domui [Luc. x) Et si ibi fuerit : eienim D'<minus habitavit in finem (Psnl. lxvii), elc.

filius pacis, cum rcquieverit super illani pax evan- Et sicut hic servus adorat pronus benedicens
gelica, tunc demum in cadem, inquit, domo ma- Deum, prolalisque vasis argenleis etaureis ac vesti-
nete, edcnles et bibentes qux apud illos sunt (ibid.). bus, dedit eas Reheccx pro munere, fralribus quoque
C.\PUT XLIII ejus el matri donii oblulil, dixiique : Dimitte me ul
De Laban fratre liebeccse, et de muneribus qux dedit vadam ad dominum meum. Nolile me retinere, quia
Hebeccx miistice. dominus dixerit viam meum. Sic et in eodeni psalmo
Habebat autem Rehecca fratrem nomine Laban, reges, quos discernil cuclestis, super eamdem co-
qui (estinus egres.^us est ad hominem ubi erat foiis. r> lumbam dona illius decantando promit, dicentes
Dixitquead eum : Ingredere, benedicte Domini. Cur Ascendisli in altum, cepisti captiviialem, accepisti
forisslas^ etc. Laban candidu^ interprctatur, signi- dona in hominibus {ib:d.). Et contiauo gratulantes

ficatqueipso nomine mundum temporaligloria nili- dicunt : Benediclus Dominus die quoiidie, prospe-
dum. Nunc quidem ubi vidcns, inaurcs et annillas rum iter faciel r.obis Deus salutarium nostrorum
in manu sororis, proourrit etdicit: Ingredere, bene- {ibid).
dicle Domini, cur foris sias ? el postmodum ubi CAPUT XLIV.
loquitur, n Domino egiessus esl sermo, el non possu- Prompta ad inqiiirentes responsio puellx diccntis :

miisextra placitum eju^ quidquam aliud teciim loqui. « Vadam, » quid significet. Et de meditatione Isaac
Mundiim in bono signilicat, videlicet pr parte illo- egresso in agrum.
rum quos prirao audiiu confestim evangelica dele- Vocemus puellam et quxramus ipsius voluntatem.
ctavit gratia, quique germano alTectu videntes et Ciunquc venisset vocata, scifcilati siint Vis ire cum :

intelligentes, ex ornatu, id est, dulcedine et diluci- liomine isto ? Quae respondit Vadam. Jam ante re- :

datinne Scripturarum, completam esse veritatem sponderant Laban et Batbuel, dicentes : A Domino
Dei, et confirmatas essc promissiones patrum, ba- egressus esl sermo, non possumus extra plaritum
et
ptizari etremissione peccatorum candidari prope ejus quidquam aliud loquitecum. Quid ergo est quod
raverunt. r.aeterum ubi Jacob bene servientis iner- " nunc haesilantes frater et mater dicunt, vocemus
eedem decem vicibus commutavit {Gen. ixxi), et puellam ? Hoc profecto judicii vel experimenli apo-
fugientem quidem persecutus, sed tandem illi foede- stolici signum est. Primitivi namque Ecclesiae,
ratus cst, mundum pro parte illorum signifieat,qui qua; exJudaeis fuit sub apostolis, typum tenethaec
primo honiscredentiuin operibus adversati quidem doraus Rebeccae. Murmuraverunt autera quidara di-
sunt, sed landem illis satislieri potuit, et victi ra- ceutes Petro aposlolo : Quare inlroisli ad viros
tione resipuerunt. Itaque revelata gratia Evangelii. prxpulium habentes ? Et dicebanl Qnia nisi cir- :

candidi, qui per Laban intelliguntur, emicuerunt. cumcidamin: secundum legeni iloysi, non poteslis
Si" dormiatis, inquit Psalmista, inier medios cleros, salvi fieri {Act. xi). Tunc prolecto id agere
pcnnw columbx deargentatx, el posteriora dorsi ejus volebant, non Rebecca ad Isaac proQcisce-
ut
iu pallore auri {Psal. lxvii). Coiumbam illic appel- retur, sed Isaac propter Rebeccam reverteretur,
lavitipsam Scripturam quamhic intelligimus per
: quod pater .\braham abhorruerat, dicens Cave :

puellam per pennas deargeutatas, pulchra et ex-

:
ne filium meum reducas itluc. Vocata crgo puella
443 RUPEUTI ABBATIS TUITIENSIS 444

111 cum cum homine islol

interrogarctur, Yis ire A.
cumelo,etait ad puerum: Quisesl ille homo,quivenU
vadam. Gonsulta uanique
cito acbrcviter respotidit, per agrum in occursum nolns f Dixit ei : Ipse esl do-
sacraScriptura,utrumgratiam DeivellelcumChristo minus meus. At illa tollens cilo pallium, opervil se.'
ad gentes dirigi, cito, ut in Actibus apostolorum lc- Servus aulem cuncta qux gesseral narravit Isaac. Ne-
gimus, respondit verba ha3c Post hxc reverlar, et: mini dubiumestquod hancpuellam noncaroetsan-
cedificaho tahcrnaculum D<(vid quod cecidil el diruta guis,sed [)eus ipse viro fidcli praeparavit, et secun-
ejus rexdificabo, et erigam illud, ut requiranl cxteri duni spem Abrahs, qua dixerat dominus
fidelis :

hominum Dominum, ct omnes gentes super quasinvo- Deus cwliipsemiitctanyelum suum coram ie, ui acci-
catume-'t nomen meum, dirit Dominus faciens hxc pias inde uxorem filio mco, s'c factuin est.Profecto
[Ael. xv). — Igilur Rebecca et puellx ejus ascensis hffic, non pra3 amore fervido; adolescentice festinans

comelis secutx sunt virum. Quod hic cum Rebecca ad amplexus viriles, supra intcrrogata Vis ire cum :

puella,hoc inpsalmopraedictocumcolumbaargentea homine istol tam cilo respondit Vadam; namillas :

et aurea juvencul» tympanistriae, et quod hic ser- qua; ejusmodi sunt, propliela sic denotat, dicens :

vus, hoc ibi prcecipuG Benjamin adolescentulus,i62, Pro eoquod elevatx suntFilice Sion, et ambulaverunt
inquit, Benjamin adolescentulus, in menlis excessu extcnlo colto, et nulibus oculorum ibant, et plaude-
(Psal. Lxvii),id est,Paulus apostolus, detribu Bcnja- n '"'»'. '^' amhulahant pedibus suis, ctcomposito gradu

min, usque ad tertium coelura raptus ((// Cor. xii) inccdebant,UecalvabilDominus verticem filiarum Sion,
Ist», inquam, puellae, illoe sunt juvenculae tympani et Dominus erinem earum nudabil (Isa. ni). — Uaec
striffl comitantes Rebeccam, etauream ferventibus aulcm, conspeeto haac descendit de eamelo, lollensque
studiis honorantes columbam typanizando, id est, cilo pallJum, operuil ss. Nunquid ergo cum diceret:
testimonia Christi dulciter personando, cttympa- Fa(/H»!,concupisciautconcupiscerejuveniliterarde-
nistrio conccntu clamando adversus feraset tauros, but, quae tanta festinatione pulchritudinem suam
id est, hajreses et haeresiarchas superbos. Increpa operiebat viso Isaac ? Non utique, sed superno po-
feras arundiniscongregatio taurorum in vaccis popii- tius nutu praeventa peregrinari cum fide Abraham
lorum ut excludant eos qui probati sunt argento{Psal. el Isaac, et futuram inquirere quam prssentem
LWii). Ita Scripturarum decor virgineus,utChristo habere civitatem malehat. Sic profecto sanaomnis
filiospariat.adgfintes proliciscitur ;
jam enim Chri- doctrina, et evangelica religio pudice ambulat, et
stus prcBcessorat illuc. Hoc namque per illud innui- sub honesto et humiii sacramentorum velamine
tur, quod dietura est : Habitabal enim Isaac in terra Christi amatoris sui, seseobsequia praesentat.Filiffi
australi, egressus fuerat ad meditandum in agro. vero fallacis gratiae, et vanae pulchritudinis (P/-oi\
Seoundum litteram lerra aut.a Geraram signincal, xxxi), id est, cunctffi hsereses, umbulant extento
undeapatrequondamadimmolandumabductusluc- '-'
collo, et nutibus oculorumeunt et plaudunt,et tan
rat. Studiumque boni viri pradicatur, meditantis in quam importuns merelricula; videri et appeti am-
testamento Dei Abraham patris sui,et ob hoc solitu- biunt.Unde et in alio locoejusdem prophetae riicitur

dinem amanlia. Qualem Scriplura commendat.oum tali meretriculae sub nomine Tyri : Sume citharam,
dicit: 5onum cril homini,cum portaverit jugum ab eireui civttutem , meretrix oblivioni iradita.Benecane,
adolcscentia sua ; sedchilsolilarius, et levabit se super frcquenta canlicum, ut memoria tui sii (Isa. xxiii).

se (Thren. vii). Mystico autem illud significat, quia — Servus auiem cuncta qux gesserat, narravil Isaac.
Doaiinus Jesus solus orans meditabalur secunduui Vere prudenset fidelis servus, pro magnofidei suk
voluntatera Palrisde cajremoniisJudasorum egrcdi, tostimonio narravit cunctaquaegeEserat,ad laudem
et in deserta gontium agrestium proflcisci. Et hoc et gloriam Dei, qui propter eumdem Isaac, viam
in terra australi, id est, in disposilione Spiritus ipsius direxeral, dignus inagna recipere prsraiali-
sancti, inclinata jam die, id est, novissirno s«culi bcrtatis. Hoc nimirum ad commendationem boni
tempore. Eo tempore, inquit, ambulabat ad pulcum, servi satis est, scilicet Filio Dei gratulabunda ccn-
cujus nomen est Videntis et Yiventis. Quo videlicet fessione assistere et narrare, id est, confiteri quod
nomine Agar puteum illum, utsuperius jam dictum sedulo cjus officio factum est. Nam omnis qui con-
est, appellavit. Mirum atque perpulchrura esl quod D fitetur Filium, ct Patrem habet ; sicut, e contra-
et Rebecca ad puleuni inventa, et ad puleura nihi
rio, omnis qui negat Filium, nec Patrem hahet (l
lominus tendens, inventus est Isaac, qui videlicet, Joan.u). — Quid inlroduxileam in tahcrnaculum Sarx,
quanquam una sit aqua sapientiae vel scientiae Dei, et neccjiit iixorem. Et inlantum dile.tit, ul dolnrem
alius tamen legis, et alius est puteus Evangelii,quo qui ex morle mairis acciderat temperaret.Qmd magni
sanctus et vivificans Scripturae Spiritus, Christo
eraljsecundum corticem litterae,quod juvenis intan-
vocante, contendit. tum diiexerit adolescentulam conjugera.utdolorem
CAPUT XLV. qui ex morte inalris acciderat, tempcraret ? Ergo
De CBsto pudore Rebeccse, quse, conspecto Isaac, pal- medulla sensus spiritualis carerenon debet,quia re-
lio ofieruit se. Et quid mystice sigyiifcet guod iniro- vera Christus Dominus, secundum humanura atTec-
duxit eam Isnac iti labernaculum Sarx. tuni,doluilsupermatrosuaSyaagoga, quippe quiet
Cumque levassel ^culos,ridit camelos venientespro civitalem vidcns flecil supcr cam (Luc xii) / scd
cul. Rebccca auteia, conspecto Isaac, descendit dc adeptus novam reginam, dequa sibi novagensna-
15j DE TRINITATE ET OPEUIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN OEN. LIB. VII. m
gcilura osset, roctc dolorcm lcmroruvit, elilclccla- \ Illud (|uoquoquodlogimus,;i/(!/iu< cum additamento
bilitcr consolalus cst. i/ii'('ii)n,ilo Gr.i^cis codlcibu:! i<uin|ilum u&t.Qiiod cuni
C.VPUT \I.VI. sensuMi e.\pnMorc vidculur.ooquod luco el opuribua
De Ahrahx ei de morle sua, et Ismuelis.
cjeleris filiis diei plonus occubucnt,tamcn magia ad anagogen
XXV.) Abrjham vero aliam tluxit tixoretnno-
(Cii'. facit, si simpliciter ponatur plenus. Porro quod
mine Celuram, f/K.r peperit ei Znmram, el Jecsan, ct dictum ost : GonQrcijatusiiae est ad populiim suum
Madan, el Madian, et Jeshoc 4 Sue. CcUira Ilebrffio por simililudincm cst intelligcndum, quia vidclicot
BOrmone coptilala dicitur aul jwiclu. Qunm ol) oaii- quciiiudmodum dcugnsconpregatur niaturu mcssis
Bttra suspicantur mulato nominc eamdem
Ilobraji in horreum,sio de publico vllu huju8,congrcgaotur
esso Agar qiise.Sara mortua.de conoubinalransicrit clccti tcmporibus suis.singuli in sccreta quiesccn-
in uxorera Sed cum conlinuo scriptuin sit El dcdit
: : lium.//a; sunt generalioiies Ismacl fitii Ahrahx,qucm
Ahraham tuiiccrsu quT hahchnt Isaiic, fillis aiitcm pcpcri' ei Agur .Kgijptia famiila Saia;, el hwc omnia
concuhinartim largilus csf munern, el dirifit cos nh filinriim ejui! inrocabulis el gcneralionibus suis. Pri-
Isaac filio suo ciim adhuc viveret, liquct Ccturam mogenitus l.imnells yahndoth, deinde Cedar, et Adhel,

non fuisso .\gar, \t1 (ilius namque non concubina- ct Mabsam: Mnbsnm qtioque el Duma, et .1/a.sia,

rum, sed concubiiia; Scriptura dixisset. Sed quod r» Hiidar Thema, ct Jelhur, ct Nnphis,et Cedma,Diio-
et

incortum cst rclinqocntos, hoc ccrtis auctnribus dccim filiorum primogenitus fuit Nabajoth, a quo
dicimus, quod d>> Ceturd lilii Abraham, juxta hisfo- omnis rogio ab Euphrnle usque ad mare Kubrum
ricos HcbrsBorum occupaverint Troglodilon ot Ara- Nabathema usque hodie dicitur, quse pars Abrah»
biara usque maris Rubri lerminos. Traditum est est.Nam et familiaj eorum oppidaque et pagi, ac
autem et ab cis qui Urccco sermone barbaras histo- minuta castella et tribus,eorum appellatione cele-
rias te.v:uerunt,unum exposteris Abrahae.qui appol- hrantur ab unoquoque ex his, Cedar indeserto, et

lalnr Asor.duxisse advcrsus Libyam excrcitum, et Duma alia regio : et Theina ad austrum, et Cedraa
ibi devictis hostihus consedisse ejusquo posierosox ad orientalcm plagr.m dicitur.Quod .lulcm in cxtre-
nomineatavi Africara nuocupasse. Et filii Dodan, mo hujus capituli juxtaSeptuaginlalegimuscoi/ra
inquit, fuerunt Assurim et Latusim,et toomi«:Assu- faciem omnium fratrum suorum habitabit, verius est
rim in negolinlores transferri putant Latusim ivris ; illud, quod nos posuimus, Comm omwiiu.s fratribus
ferrique metalla cudcntes; I.oomin vero philarchas, iuw ofcutiu/, id est, ia manihus omnium (iliorum
id csi, princip?smultarum tribuum atqucpopulo- suorum mortuus est, superstitibus liberis ct nullo
rum.Alii ab hoc Assurim vocatos csse Syros con- prius morte prajcepto.Fratres autcm pro filiis ap-
tendunt, eta plerisque filiis Abrahae ex Cetura oc- peIlari,Jacob quoque Laban demonstrat, diccns :

cupatas Indioe rcgiones. Fucriinl autem dies vitce Quod esl peccalum meum, quia perseculus es post me,
Ahrahm centum septuaginla quinqucanni,el defiricns et quia scrutalus es omnia vasa mea 1 Quid invenisti

mortuus est in seneclute bona proveclxque xtatis et de tmiversis vasis domus tux ? fonatur coram fralri-
plenus dicrum, congregalusque esl ad populumsuum. hus tneis et fratribus tuis, et dijudicent inter nos {Gen.
Ite septuaginta Interpretibus in nostris codicibus xxxi).Nec enim possunius credsre, ut Scriptura
additum est: Et dcficicns morluusest.quod non con- commeraorat,quod Jacob,exoepti3liberis,secumfra-
vcnit, nec enim viri justi est deficere et imminui- tres aliquos habuerit.

IN GENESIM LIBER SEPTIMUS.

(Gen. XXY-XXVllI.)

CAPUT PRIMUM. D illius generationes sunt. Nam illius videlicct Jesu

Degenerationihus Isaac, quod ipsx aliter sint gene- Chiisti generationes prascedenles magis secundum
rationes Isaac, el aliter generationes Christi. fidem.quam secundum carnem observatae:et ecou-
(C.\p. XXV.) Ho! qtioque sunt generationes Isaac trahujus,scilicetIsaacgenerationcsmagis seciinJum
filii AbrahamAbraham genuit Isncic. Quas hic
: carnem quam secundum fidem succedentesdegesta;
Moyses generutiones dicit Isaac usque ad sua tem- sunt.Unde et illic ad summum generalione carnis
poradigesturus, ipsas evangelista Matthaeus Jesu deficil,neo enim dictum est, aut dici debuit: Joseph
Ghristi Filii Dei generaliones appellans usque ad ip- autem genuit Jesum,qui vocatur Christus,sed Jacob
aum pene conlinuat. Prajmisso namque frontis titu- autem genuit Joseph virum Marias, de qua natus est
\o,liber generationis Jesu Christi filii David,lilii Abru- Econtia hic gcne-
Jesus, qui vocatur Christus (ihid).
/inf?i(i)/u((/i.i),protinus a prasenli capitulo sacram ge- carnis,dum impetratoRebeccfflconcoptu
ralio fluxae
nealogiam sic inchoal Abraham genuil Isaac, Isaac
: colliduntur in ulero ejus parvuli, de quibus rccte
autem genuit Jacob. Porro aliter hujus atque aliter dicat Deus, Jacob dilexi, Esau autem odio habui

^
 »:

^*^ RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 448

{Mal.i). Igitur
quiagoneraliones Isaac.quem genuit A sunt,AbrahaQi Saram, Isaac Rebeccarn, Jacob Ra-
Abraham, generationessuntJesu Cliristi lllii David, cbelem pro qua servivit, quam et pene solam vocat
Abraham,prosequamureas,ettanquam gcnera-
filii
uxorem suam.Undequialetusillarum.scilicet Isaac,
tionesJudKorum, secundum carnem, qua illi niii JocobetJoseph, ncn filiicarnis, sed filii sunt pro-
Abrabae sunt, et tanquam generationes gentium,
missionis.recte in iliis ejus seminis Abrabas, quod
secundum fidem,qua idem Abraham, per Christum estChristus,in quo tota promissionis summa con-
pater est raultarum gentium. sigtit,figura maxime pricfulgore comprobalur,quia
112 CAFUT II. videlicei in typum illius,et Isaac immolatus est, et
Be eo qiiod Jsaac quadragenaruis ditxit uxorem,et Jacob9erviTit,etJoseph venditus atque appellatus
in labernaculum Snrse introduxit. post carcerem salvator mundi, liberavit .Egyptum
Isaac cum qualragintaesset annorum ,duxitui o- a periculo famis. Deprecanlem igitur Isaac pro
rem Rebeccamfiliani BathuelSyride .Mesopotamia, uxore sua exaudivit Uominus,quia videlicet sic ipse
sororem Laban. Deprecatusquc est Isaac Domi- providerat, et sic projparaverat, ut fides oratione
numpro uxore sua, eo quod esset slerilis. Quiex- adjuvarctur,et prcedestinatio seminis ileprecatione
audivit eum,et dedit conceplum Rebeccx,sed coUi- stenlitaiis adimpleretur.Hoc dicto, Scriptura con-
debantur iii ulero ejus parvuli. Saranonagenaria B feslim ex adverso subjungit : SedcolUdebantur in
peperit Isaac,eademquevixitcentum viginti septem ulero ej us parvuli. Quod est dicere : Conceptusqui-
annis et mortua esi ; Isaac vero cum quadraginta dem materia erat gaudii,sed gaudium conceptionis
essetannorum, uxorem duxit Rebeccam.Ergoiri- conturbabat dolor maternl uteri. Collidebant au-
bus annis ante nuplias Rebeccee.Sara defuncta est. tem parvuli non in contentione, vel scientia cer-
Sic procul dubio antepassionemChristi.qua pr»di- tandi, sive affctione vincendi; sed eodem Dei nutu
cationis ev;\ngelic«gratiam illecopulavit.tribusan- permoti, quo non solum irrationabilia pecora, ve-
nis a diebus vel baptismo Joannis, mortua esl lex rum etiam inaaimala eiementa praesagiu futurorum
et prophetia,non sibi,sed Judaeis,testante ipso cum promoveri solent, aut permutari, qualia jara scepe
dicit : Lex
prophelas usque ad Joannem prophe-
et facta,etadhuc majora futura sunt,testante Domino
taverunt [Matth. xiii). Nam ex quo prssentem et cumdicit Erunt signa in sole,et luna,et stellis,et
:

lestimonioJoannisdeclardlum Ghristum FiliumDei prxssura gentiumprse confusionemarisel

in terris
viri blasphemare coeperunt reliquit omnis sanctitas, fluctuum (Z,i;c. xxi).Sed juxta mysticum sensumin
omnisquevita iniquos coelus eorum,eoquod essent utero m;itris collidebantur parvuli,quod in Actibus
conciliura vanitatis,et ecclesia malignantium,pra;- apostolorum factum est:gentiles namqueadmissos,
ter paucos.qui fidem retinenlesAhrahffi.tabernacu- C Judaei propellere contendebant, saluli eorum invi-
lura Sar« esse meruerunt.Ue qualibus in psalmo dentes [Aci. xi).
dicitur lu circailuejus tabernaculum ejus(Psal.
:
CAPUT IV.
xvii).In hoctabernaculum introduxii Isaac Rebec-
De eo quod dictum est: « Dux gentes in utero tuo,
cam,etaccepituxorem,id estaperiis illorum sensi-
etcxtera, et quid spirit%ialiter significent.
bus iramisitChristusspir}tualem Scriptur.irum in-
t6llectum,et novanisibi iustituit EcclesianrZ>e;B?-e- Perrexitque ut consuleret Dominum. Qui res-
catusgue est Isaac Dominum pro
vxo7-esua,eoquod pondens ait Dux gentes in utero luo sunt, el duo
:

esset sttrilis.Qui exaudwit eum etdedit conceptum populi txventre tuo dividentur ,populusque popu-
RebeccBB. Sed collidebantur in utero ejus parvuli. lum superabit,etmaJormitioriserviet.Locum hunc
Quseait: Si sic mihi futurum erat,quid neccsse timendum esse homini, et cum reverentia tractan-
fuit concipere ! dum,Apostolus clamat.cum dicil : homo, tu quis
GAPUT III. es qui respondeas Deo ? Nunquid dicit figmentum
Cur slerilem Dominus filio Abrahse prsepara- ei qui se finxit Quid fecistisic ? An non habet po-
:

verit. testatem figulus luti ex eadem massa factre aliud

Quia Dei donum erat,et non exhominibus,
uiin ^ quidem vas in honorem,aliiid vero in coniumeliam?
semine Abraha; oranes gentes benedicerentur,dece (/?om.ix.)DixeratenimcjiOT«on(/umna<iyuerunr,au<
bat sic ad dandum extendi manum Dei, ut ad co- aliquid egerunt boniaui mali, ut secundum electio-
gnoscendum nou doniiitaret ingratiludo hominis. nem Dei proposUum maneret,non ex operibus,sed
Quid auteraiiirehujusmodi melius erudirera fidem, ex vocante, diclum est ei, quia major serviel mi-
vel obslrueret osomnium quam vel sterilitas femi- nori,sicut scriplutti esi : Jacob dilexi,Esau aulem
carum ? Beneigitur prajparavit quidem Rebeccam odio habui [ibid.). Quid autein tractabat cum haec
providentia Dei, nec tklsus est servus AbrahcB, di- diceret Apostolus ? Divislonem utique et collisio-
cendo ipsaest quam prwparasti,Domine,filiodo-
:
nera filiorum carnis, et filiorum promissionis, sci-
minimei verumtamen talem praeparavit, in qua
: lici't quod-non omnes qui ex Israel, hi sunt Israe-
non posset omnis ciro, sed sola fides coram Deo litae: neque quia semen sunt Abrahae omnes
gloriari: sterilem namqueuterum providit;narane filii. Uiide testimoiiium Scripturae subnectens
putes casu id actum, considerandum adhuc quod sed in haac, inquit, vocabiiur tibi semen, id
non solus Isaac, nec solus Abraham,sed tres ordine est non qui filii carnis, hi filii Dei ; sed qui filii
continuo principes populorum,et columnae Patrum sunt promissionis, asstimantur in semine. Igitur
Abraham. Isaac et Jacob steriles conjuges sortiti cum hac auctoritate Apostoli, in ieta Darvulorum
449 Dli TllINITATi: KT OPKIUBUS EJUS IJUKI XLII. — IN GKN. LID. VII. 450
iiollisiono, illHiii iiUolliginiuapriengurQliimossocol- y^ sic et in ulero prior cum fratro colliaus 08t ct
lisionoiii niiorum ciirnis ct lilinrum promissionis, post iitcruni (ratri (|uicto mortem inachinaturus
quiu prolinus innoliiit ubi vorus Isanc, sciliccl L)o- urat, ct siculisto lonis crat ab utcro protinus 80-
tninus Jcsus Cliristus, matrcm omnium nostrum, quonsplantam fratriseratcumlcnitate et modcstia,
sanctitm Scripturam.secumlum iiiinm Deo rcniisci- nullavi sivc injustilia.sicutsiibscqueiitcripsadecla-
mur, in conjuj^iuni suuin, iilost cvungelicae pnoiii- rubit Scriiituru. Porrojuxlu allegnriam, tempus pa-
cutionisusiim assiinipsit.Tiinc Auliria,id cstaljscon- ricndi, tcmpus cst audilii verbi conceptum fidcm
dita virpo, illa pnlchorrima iiii.ii stcriiis rucrat, prolitcndi. Unde et Apostolus, qui jum co usijuo
scilicetsapicntia.sivolcgisprophotarumquodortrina Galatas parturierat ul bcne crederent et beiie cur-
qum niliil nd pcrfoctum adduxerat, quandiu virum rerent, quia subversi a pscudo-apnstolia el fascinati
Christum non habucrat, gcminos conccpil, id cst fucrant non ercdero veritati, il ut rectc dicorctur
i

aninta occidcnto littcra, pcr Spiritum vivilicantem nntfi illurum oculos Jesus Christus [iroscriptu.s, in
omnomunimnin hnininis anibivit, Judiei primum et eis crucilixus, materno dolorc alTectus, diccbat :

GrH!ci. Geminos, inquam, conccpit, id est Jud>cos Filioli mei, quositerum parturio, donec formetur
parileretgentilcs,nihil interhoselinillosdiscernens, Chrislus in vohis{Gal. iv). Tunc illic qui prioregres-
ad vitam vocavit. Iloo est Rcbecca illa quod inter- sus eat, id est, qui do prioratu contendebat, eicui
pretatur//a(i<;«/m. Nani de hoc cv.ingcIiciE gratite primum Dei verbum loqui oportcbiit, rufusei^TCssus
utero, ot Apostolus dicit : Quia palienlia Dei ad csl,ct hispidus.id id est s aiiguine C.hristi pollutu8,et
pivnileuiidm le adduril (llom. u). De his verissime intractabilis asperis raoribus. El hic talis non bone
dictum est: Populus poindumauperalni, eLmajor ser- egrossus esl, sod male, juxta quod iii psalmo scri-
viel 11-f minori. Populus namque qui degentibus ptum, el de hareticis quoquc intclligendum est :

vonit,Judaico populosccundum vocalionis ordinem Micnaii suul peccalores a vuU<a,erravcrunl ab utero,

rccte minor dicitur,qui hospcs teslamentorum erat loculi xunt falsa {Psa/. Lvii),etc. Sequensvero gen-
et promissionis, elsine Deoin hoc mundo.Nnin ille tiuiiipopulus egressus quidem est, de credulitale
major esl, cujus, ut idem Apostoius ait, adopiio csl cordis ad confessionem oris: Corde cnim crcdit ad
filiorum, el gloria, et teslamaitum, ct lcgislalio, et jusliliam, ore autem confiletur ad salutcm [Rom. x),
ohseqniumpromissa, et cujus palrescx qxuhusChriiltis sed de matris affectibu.'! egressus non est, quemad-
secundum carncm, qui est supcr omnia Deus bcncdi- modum nec ille Icnis et simplex. Hcbecca nainque
clus iu sxrula (Rom. ix). QuoraoJo uulem minor ddigehal Jacob.
majorera superaverit,etsupplantaverit,et major ser- CAPUT VL
vierit minori, et juxta historiam nolum est, quia Quod Isaac Esau, Rebecca vcro Jacob dilexerit,
percussit David Edom (/ Rcg. viii; I Par. xviii), et C quodque ille primogenila vendiderit.
tributarium fecit. Et juxta spiritualem sensum pul- Se.vagcnarius cral Isaac quando nali sunt ei parvuli.
chro Apostolus in eadcm epislola per similitudinem Quihus adultis, fciclus csl Esau vir gnarus veuandi,
ostendit olivie et oleastri. Fracli sunl, inquit, nalu- Jacob autem simple.v habilahal in tabcrnaculis. Quia
rales rumi, et tu cum esses oluastiir, coulra naturam juniorprioris plantam tenuerat.jam viclorin oculis
mserlus es in illis, el socius radicis, et pingucdinis Dei, qui occultaj pugnae solus speclator et judex
olivx factus es. Propter increduldaleni sunl, tu fuerat,protinus narrandum fuit, qualiter illum sup-
autem fide sla [Rom. xi). I^rgo raajorem incredulilate plantaverit,ut notumsit,non illum quisupplanlavit
fractum, et minor in Dde stans superavit, et mnjor victoreminjuste,sedeum qui sicsupplantari potuit,
servit minori, dum oleastro naluralis olivas ramus viclum judicari juste in conspectu ejus qui dixit :

in societatem cedit radicis olivae et pinguedinis. Populus popnlum superahil, etmajor scrviel minori.
CAPUT V. Esau vir Faclus est, inquit, gnarus venandi,et homo
De geminorum ortu : quidquc signiftrcl aulcm simple.v habilabal in tabernacu-
quod junior agricola ; Jacoh
prioris lcnueiil planlam. /is. Eccojam instudiishoninitantadiversitasquanta

Jam tempus pariendi venerat et ecce gemini in Cain et Abcl studia fuere dissimilia. Nara et Jacob
utero ejus repertisunt. Qui prius egressus est, rufus D ieque ut Abelsimplex, et, ut sequentia declarabunt.
erat, et tolus in morem pcUis kispidus, vocalumque pastor fuit ovium; Esau aulem, sicut Cain, homo
est nomen ejus Esau. ProUnus allcr egrcdiens, plan- agricola, et quod sequentia docchunt, invidendo
tam fralris tenebat mauu, el idcirco appellavit eum friitri, licet non actu, voluntate tamen fuit fratrici-

Jacob. Quia rufus erat, idcirco vocatum est nomen da. Dixit enim: Venicnt dies luclus patris mei, ut
ejus Esau, quod interpretatur rubeus. Nam quia occidam Jacoh Iralrem meum [Gcn. xxvii). Ergone
totus erat in morem pellis hispidus, idcirco vocatus talem filium pater sanclus amare debucrat,autobIi-
est Seir.idestpilosus.Utritisiue schemu vel habitus visci vel parvipendere poterat,quod illi fratrem mi-

prodidit, quis et in utero princeps fuisset duelli,cl norem coeleste judicium prslulerat ? Sed notandura
post uterum intentalor futurus esset inimicitiarum quia differt utriusque dilectionis enuntiatio. Abso-
vel odii, quisve ct in utero superasset, et post ute- lute namque Scriptura dicit : Rcbecca diligehat Ja-
rum victoriae palmam juste repetiturus esset. Nam cob. Conjuncle vero. Isaac, inquit, amahat Esau,
sicut ille rufus, et hispidus prior egressus est, subnectit enim causam eo quod de venationibus ejus
 :

451 RUPERTI ABBATIS rUITlENSIS 452

vescerelur. Ergo idem estac si hoc solum diceretur: A coxerunt, insistente hoc Edom ut saturaretur sicut

Isaao devenationibiisEsau libenter vescebatur.Nec jani dictura est et dimHieret ?-eliquias suas parvulis
hoc diclo consequitur quod moribus quoque ejus suis {Psal. XVI), munditias autera nianuum populo
delectarctur sicut de Jacob necessario concodilur,
:
gentilium concessit, qu;fi vcra priraogenita sunt. Ex
quem absolute Rebecca dilexisse dicitur: Coxil au- tunc enim Romano iraperio, cujus ille minister et

tem Jacob pidmentum. Ad quem cum venisscl Esau vox fuit, quando dixit ; Mundus ego sum a sanguine
de agro lassus, ait Da niihi de coctione hac rufa,
: jusli hujus; vos videritis; Romano, inquam, imperio
qnia oppido lassus sum. Quam ob causam vocatum primogenita cesserunt,idest, principatussacerdotii
est nomtn ejus Edom. Cui dixil Jucob : Ycnde
miki tali coramercio trunsivit illuc, Iranslatusab Edora,

primogenitatua. llle respondil En morior: quid : id est, a sanguiaeis Judaeis. Bene igitur Apostolus
mihi proderunt primogenita'! Ait Jacob: Jura ergo inquit : Sicut Esau quipropter unamescam primoge-
mihi. Juravlt Esau, ei vendidit primogenila, ct sic nila sua vendidit, addeas et illud : Et non incenil

accepto pane ei lentis edulio, comedit et bibii, et ahiit locum paenilenticc quamvis cum lacnjmis requisissel
,

parvipendens quod primogenita vendisset. Ergo eam [Hebr. xii). Non enim valenl illae liicrj'ma;,quK

juste Jacob supplantatori omne consilium ccEli et pro temporali gloria donum cceleste ambiunt,sicut

terrK palmam victorife concedit. Nec enim frnlrcm n lacrymc-e Esau,imo sicut lacryma: JudKorum, quan-
suum fraude circumvenit,8implexnamque erat, sed do pro ruina lempli vel civitatis ejulaverunt, pro
cum simplicitate colum.bffi prudentiam habens ser- peccalis autem non ploraverunt.Ergone, inqui8,ille
penlis,quale habuit pretium sapienter poscenti gu- Isaac, id est risus, in quo quando videbimus, lunc
loso apposuit, et quod habebnt, ille, manifesto vere beali erimus, talem amabal Esau, et devena-
lionibus ejus vescebalur et iila Hebecca, sanctus
nomine, sine dolo, sine vi, qua^ justa ct legiiima
venditio esl.vicissim Dagitavit. Aiunt Hebra?) aSem et vivificansScripturarum Spiritus,talera Jacob di-
primogenito Noe,quem et Melchisedech fuisseafQr- ligebat, qui agniDeicarnesinaracrucis coxerat?Ita

mant, omnes primogenitos sacerdotes exstitisse.et plane, nec longa probatione opus est. Nempe et

esse primogenila quse Esau Jacob vendidit.

hffic
ChristusDorainusadeosecundnmhumanuraaflectura
Nunc sonsum allegoricum prosequamur. venatoremillum dilexit,ut locum quoque venationis
CAPUT VII. ejus, id est, civitatem vel templum, unde tot vicd-

Quid spiyitualiter ida signilicent.

marum venaliones acceperat, ruiturum praedicens
veras lacrymas fuderit (Luc. xix). Et sanctaj Scri-
En morior inquit, quid mihi proderunl primoge-
pturee Spiritus, ita gentilem populum diiigebal, ut
Jiita ? In Epistola ad Hebrxos ubi dictum esl Con- :

quodammo'lo festinans ad illum diceret Ecreego, :

templantcs ne quis desil gratix Dei, ne qua rani.T q

illam ecce ego ad gcntem, qiuc non invocabat nomen meur.i
amaritudinis sursum germinans impediat et per
{Isa. ixv), et multa his similia. Sed et singulariter
inquinentur multi, ne quis fornicator, aut profunus,
quemque nostrum tanlo hffic Rebeeca plus diligit,
coniwuoauhinngilur :utEsauqniproptcrunamcscam
enim quoniam quaiito simpliciorquisquehabitabatin ttibernaculi.';.
115 ve.ndidilprimogenila sua. Scilote
etpostea cupiens liceredilare benedictioncm.reprobatus
Nam econtra, quanlo quisqueplus habet de Esau,

locum, quanquam tanto minus a Hebecca diligitur, id est,qu,'jnto am-

esi: non enim invenit poetiitcntias
pliiis foras evagatur, lanlo luinus sacrfe Scripturaj
cum lucrymis inquisisset eam {Hebr. xii). Ergo Ju-
lactatur uberibus, intusque reposito pane cibalur.
deus qui dc^st gratis Doi, in quo est radixamari-
Quod si etiam citius patrislsaac venator sit, id est,
tudinis, ipse est Edom ille, qui propter unam escam
quienam rufa Chrislum praedicare consueverit si per hoc quae :

primogeniti sua vendidil. Sed illa

Edomtanla aviditatepc- sua sunt qucerit, non quae sunt JesuChristi.primo-

coctio fui, quam hic talis
genita sua vendit et Esau similis sit. Quietum vero
tivit, lanto dispendio comedit? Autquando hic Ja-
populus et simpliccm, ul dictum est, Rebecca diligit, valde
cob, id esl supplantaior , scilicet, geutilis
enim quieti eordis esl sacrae Scripturs ex animo
talepulmcntum coxit?0 rairum et magnum specta-
conciliari. Unde est illud Sapientia fcribmin tem-
culum hujusce edulii hujus rufa3 coctionisl Etenim
:

y,
pore olii, et qui minoratur aclu, percipiel eam
sanguinea mors Christi, rufa coctio fuit Judseis.
{Eccli. xxxii).
Unde et prophetice diclum est: Saturali sunt filii,
dimiserunl reliqnias suas parvulis suis {Psal. xvi.
CAPUT VIII.
el
Quid significel guod oria fame ahiit haai: ad Abime-
Nam contendentes Siitiari depffinisinnocentis, cla-
dicentes Sanyuis i-jus super nos lcch regsm Paleslinorum.
maverunt l'iIato :

et super filios nostros {Matth. xxvii). Hoc, inquam, Orlaautem jame supcr tcrram, post cam stcrilita-
claraaverunt contra illud,quod prophetavit gentilis tem, quK accidit in diebus Abralix, ahiil Isaac ad
lavans manus suas, et dicens Mundus ego sum a: Abimelech regem Palx.^itinorum in Gerura,apparuit-
sanguine hujus jusli ; vos viderilis {ibid.), nesciens que ei Dominus, et ail: IS'e descendas in .i£giiptum,

quid loqueretur aul quid agerot, sicut ncc Caiphas, scd quiesce in terra quam dixerotibi, elc. Ordo prs-
quandn prophetavit et dixit, quod expediret unum posterus, nec enim habitanti in Gerara.qua; metro-
hominan mori pro populo {Joan. xviii) Manus quippo polis crat Palaestinorum apparens Dcus diceret
gentilium, illam Dominica; morlis coclionem rufam Semini luo dabo omnes regioncs has {Gen. xii).
 433 1)E TillNlTATIO ET OPRniDUS KJUS MliRl \I.II. — IN GEN. I.llt. VII. 454

Eri;o prasposlaro priua dlctum csl, i|uia a(»i«i ad \ quam ad Rentes oonversi suntChrisli nposloli, non
AbineUxh rcjem l^cil.v.tlinonimin fisrnrrt. Et flelndc quo volel)ant!pHi,prollci9oi>biintur, sod quo vocabat
quod app.ironto et ,jubi»nto silii Domino Dco poliu.i P03 SpiritussancluB, vorbi gratiu, in Actibu.s oposto-
illuo, quara divorlcrot.Et liocnon frualrapraj-
uliiis Inriim scri|>turii cst ; Quia vctiti .^unt a Spirilu sanrlg

posteratum osso p j.stmo lum liquobit. Jann quia pa- lo'ini verhtim in Asia, tentabant irc llithtjniam ct non
tct loclionis supernci^s, mystoriorum 9Crio3 conti- pcrm'sil eoi Spirilus Jcsii. Cum nutcm ikscendissenl
nuanine:?t. OWiJ, in^inA, fnms pixi cam sleriiilatem, Troalcm, visio pcr noctem Pauto oslensa cU. Vir Ma-
qux aceideriil in (liL-hns Abrahx, uhiil Ix-ute. al .\hi- ccdo qtiidam erat stans et depreeans ntm dicens :

mdeeh regem Pnl v<tinorum in Gcr.tra. Postiuara Transiens in Maceioniam aljuva nos {.\ct. xvi). El
niodo Eupradiclo, Edom, ille, id est, Judaicus po- profocli stint in Macodoniam, ccrli f.icli quia vo-
pulus primogonita sua vendidit, orta est tames Isaac oassel eo3 Deus evangolizare eis. Igiturin yEgyptura
et domui ejua, iil est, Christo et apostolis ojus, illa desccnderj vctitus Isaac, habitavil in Gcraru. Sed
* vidolict ramcs. <le qua Prophett in p.s;ilmo loqui- interrogalus a viris loci illius siipcr uxore sua, dixit :

tur: Convcrlentitr ait vesperam, cl lamem pnlien- Soror mea cst. Timtieral enim profilcri quoi sibi
Itir ul canes et circuiimnt civitatcm {Psal. xcvu). Ip:i essel sociata eonjuijio, rcputans ne interficerent cum
vero di<pergentur ad tnanducandum {Psal. lviii). Non i propier pulchriludinem illim. Sic plane perseculione
enim inveniebant canes, egre^ii scilicol oposloli, urgontc fidclns timcbant palam ovangelicuni ccle-
dequibus el alibi idcm Prophela dicit Liwjun ca- : braro gratiam, et in latibulis sn contincnt?s, age-
nun» tnorum ex inimicis ab ipso {Psal. lxvh) non, : bint tamen ut pntcrant religionem Christianam,
inquam, inveniebant copiara escarum apud inimi- ejviles, anguslinli, affticli, in solitudimbus errantes,
cos Christi Jud<neo9, cx quibus et ipsi sccundura in monttbus, et in speliincis cl in cavernis lerrx
carnem erant, paucos quippe ex illis man Jucarc, id [Hehr. xi). Scd usque perserutatus cst illos,
et illuc

e>t, converlcrc, ct sibimot incorporare polcrant. qt:ia c\sdignusncneratmundus{ibid.]. Sequiturergo :

Uncle PiHro esurienli, quia dc Judaisino parum co- Cttmijiie pertrnnsisscnl dies plurimi, el ibiilcm mora-

raoderat, ostcnsum atque pr;cceptum cst, utge.ntcs jrttir, prospiciens Ahimclech rc.v Palx-ilinoriim per
npprehendoret et manducaret. Vidil jnamque vas fcnestram, vidit ettm jocanlem cum Rebecca uxore
qtioldain velut linteum qualuor initiis submitli de sui. Et acccrsito eo ail Perspicuum est quod uxor
:

cm!o in lerram, in quo eranl omnia qtiadrupedia, el ttia sit. Baptizantes naraque clam in cryptis;et csb-
serpentia tcrrx, et volatilia coeli, diclumque est ad meteriis martyrum, et cctera cclebranles ut pote-
euri : Siirije, Pelre, m-Mta et mindiica {Aet. x). Itcm : rant fidei sacramcnta, qucB pro joco erant sapicnti-
commune di.vcris {ibid.).
qu<v Deus purifieavit, lu nc bus mundi, quorum sapicnti.im Deus stultam lecit
Ex tunc qui hactenus famem paticbantur dispersi C {] Cor i), persaepe deprehenderunt, et ad publicum
sunt ad manducanduin, el murmurantes eo quod auditorium protraxerunt. Tandem et ipsi terreni
saturati non fuisscnt, et diccntes Vobis qui lem principes jugum Christi susceperunt, et ejusquam
:

primtim loqui verhitm Dd' opcirleb.U, sed qttoniam prius impugnabant evangelica; fidci, vel Christianfe
repulistif illud, el indignovos judicastis xternx vilx, religionis defensores esse cosperunt. Unde et pro-
ecce convcrlimur ad gentes {Aet. xiii). .ibiit igilur linus subditur: Prxcepitquc popido, dicens: Qui le-
Isaac tn Gerara, sclliccl Christus ad regem Abime- tigcrilhominis hujus uxorem, morte morietur. Nempe
lech, eto. Abiit, inquam, in istis equis suis super el primus Conslantinus lege edixit quid pateretur
quos asconderat, i.i est, prc-edicatoribiis suis, quos quisquis Christiano esset molestus, et deincepstam
initteb.il, de quibusct alibi scriplum est Qui ascen- : gladiis regum quam verbo sacerdolum Christiana
dissuper equosluoselquadrigx tuv salvatio{Habac.iu.) religio defensatur.
Et percgrinari cocpit in Gcrara, id est in gentibus, CAPUT X.
quas ante nesciobat. Gerara namque metropolis erat quod diclum
De eo cst : « Seoil autem Isaac, » et
Palffistinorum, quod interpretalur rwejifiu»!, signi- cxtera; guodinvidentesPalxstini puteos e/us
et
ficatqucRomara vel RomHnum imperium, quondam obstnixerunt.
caput pereuntium. Abimelech pater meus rex, vel Q Secit aulem Isaac in lerra illa, et invenil in anno
palris mci regnum, bene multitudine significat :".
islo centitplum. Benedixilque Dominus,
ei el locupte-
gentiam, non quod pridem sic esssnt, sed quiae.K taius est hmo, et ihal proficiens, alque suceresccns,
tunc sic f.ictum esl, ut eas recte tali nomine Ghri- d-.mec magnus vehcmenter Habuit quoque
effcelus est.
stus appellaret. possessionem ovium armentorum, et familix plu-
et
iiG c.\puT i.x;.
rimum. Sarere pacati et quieti temporis est. Vix
Quod timueril Isaac con/iteri Bebeccamsibi socia- eaim aut nunquam tempore bolli terra bene exculta
tam esse coiijugio. seritur, ita praesertim ut semen in messs centupli-
Apparuiique ei Dominus, et ait: Ne descendas in cetur. Igitur per sationem Isaac,
cujus centupla
Mgtjptttm, sed quiesce in terra quam dixero tibi, et pc- inventione locupletatus est bomo, proficiens atque
regrinare in ea, croque tecum, et benc/ictam tibi, etc. succrescens, et magnus vehemenfer elTectus est, illa
Secundum hunc sensum mysticum ordo littersB, ut recte intelligilur magnificentia nominisChristi, qua
antc jam diximus, pr.-eposteratus est etenim post- : in pace Ecclesiae dilatatam, et multiplicatum est se-
455 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 456

menVerbi Dei.cura sacerdotali auctoritate coDCur- . etsermone ornatos munere suo, qui stare valeant
rente potestate imperiaii, scilicet ut licerel operariis et mera verilate Scri-
adversusloquaces haereticos,
Evangelii exire ad seminandum, et non lioeret ad- plurarum siticntes potare parvulos. Appellavitque
veraariis Ghristi latissimum totius orbis erroribus eos eisdem nominibus quibus paler ante ajjpella-

suis vindicare agrura. Ob hxc invidenles ei Palxsii- verat, id est, eadem veritate, eodem Spiriiu
ni, omnes puttos quos foderant servi palris illius 8 3? veritatis fecit eos intelligere Scripturas, quo
Abraham, illo lempore obslruxerunt, impleiites humo auotores illarum, quos Pater ante adventum Filii

inlanlum ut ipse Abimeleck diceret ad Isaac Ticcede : misoral, et quos ipsi Filio dederat, scripserunt eas.
a nobis, quoniam polentior nostri factus es valde. Foderuntquc in torrenle, et repererunt aquam iivam.
Postquam magnificentia nominisChristi Romaniim Sed el ibi jurgium fuit pastorum Gerarx adversus pa-
quoque cepit imperiura, et idola contempta sunt, stores Isaac dicentium :Nostra est aqua. Quos fode-
invidia subortaest hcEreticorum, per quosdiabolus, runt servi patris ejus illos replentes obturaverunt,
quia non potcrat vi persecutionis exstirpare Evan- quos vero servi illius foderunt, non quidem obtu-
gelium, veritatem corrumpere conatus cst Scriptu- raverunl, sed pro illis jurgati sunt et conten-
rarum. Bene ergo postquam magnus factus est ve- derunt. Sic profecto haeretici sacras Scripturas,
hementernimis, ob hoc, inquit,invidentes Paisesti- n quae maxima ex parte ante adventum Christi
ni sive Philisthiim quod inlerpreMuT positione ca- conscriptaB sunt, terrenis sensibus suis ohtu-
denles, omnes puteos quos foderant servi patris illius raverunt quae auteui ab adventu, sive a pas- ;

Abraham, illo tempore obslruxerunt implenics humo sione vel resurrectione Filii, sacramenta vivae
:

nam putei, quos foderant servi palris Christi Dei, aquae, id est, charismata Spiritug sancti data sunt,
.

omnes Scripturs sanctoe sunl, quas condiderunt non quidem obstruxerunl, sed pro illis conten-
Moyses et prophetae, atque apostoli oranes servi Dei. derunt, dicentes Noslraest aqua, quod est dicere: :

Hosputeos, id eslhas Scripturas, quantum in ipsis Nostra sacramenta vera sunl sacramenta, nos
fuil, hsretici illo tempore obturaverunt, ut non fa- quod damus sanclum est, vitale et vivificum est,
cile inveniri posset ubinam esset doclrina veritatis, apud nos solos Ecclesia est. Hoc dicentcs men-
intantum ut diceret ipse Abimelech Reccdc a nobis liuntur pastores, non enim in angulo uno terrae
:

quoniam potentior nostri facius es valde. Inlantum vel in parts cujusquam haeresiarchae conclusa vel
namque aucta est invida haereticorum vis ut regum coangustata, sed in omnes gentes difTusa credi
quoque et imperatorum corda obtineret, eorumque debet Ecclesia, juxta quod Filio promisil Deus
giadiis utens, pene atrocius quam gentilium error Pater loquens in Propheta ; Postuta a me, el dabo
in Christianos desaeviret. Porro quod dicit Abime- tibi gentes hxreditatem tuam, et possessionem tuam
lech, quia potentior nostri factus cs valde, juxta C lerminos terrx
^ (Psal. ii). Sunt autem putei tres,
hunc eumdem sensum constans est etenim terreno ;
quos servi hujus Isaac foderunt. Tria namque sunl
imperio potentius tactum est in genlibus cceleste sancti Spiritus charismata bai.lisma scilicet, et:

imperium intantum ut feros principes et barbaras irapositio raanuum, et renovatiocunctorumin gene-

nationes, quas imperatorum gladius nonattingeret, rfili resurrectione mortuorum, juxta quae etDavid
sacerdotum lingua liget, et latius Romanae Ecclesiae in typum Christi et Ecclesiae, sicut jam alias
pontifices quam Romani imperii dominentur Cssa- diximus tertio rex unctus est. Et pro duobus
rcs. Quamvis enim multis aucta victoriis Roma jus quidem, pastores illi contendunt, pro tertio vero
imperii sui terra marique protulerit, minus tainen non contendunt, quia videlicel de baptismo,
estquod illi bellicus labor subdidit, quam quod pax et de impositione manuum rixantur nunc hasre-
Christiana subjecit. tici, sibique vindieando contendunt. Ubi autem
GAPUTXi. immutal)untur,
universali regeneratione rixari
Quid significet, quod pro duohus quidem puteis pa- contendere non audebunt. liaque
non poterunt,
stores Gerarw contenderint, de tertio vcro non et ;
vocavil nomen ejus Laiitudo dicens : Nunc dilatavit
quod Abimelech amicique ejus cum Isaac /xdus
nos Dominus, et fecit crescere super lerram. De-
inierint.
Et Me discedens, ut venirentad torrentem Gerarsc, D nique inter calumnias et inimicitias dilatatur

etc. Ab hffireticis discedit Christus ; ni hil enim cum Ghristus et Ecclesia ejus, et super omDem ter-
Deo, nihil cum Christo aut cum Spiritu sancto illi ram crescit magnilicentia nominis ejus. Ascendil
operantur, sed totum quidquid illorura est, diabolo autem e.x illo loco, in Bersabee, ubi apparuit ei Do-
relinquitur. Ipse autem Christus ad torrenlem, id minus Ego sum Deus Abraham
in ipsa nocte, dicens :

est ad auctores Scripturarum, proliciscitur, ad eos pairis tui, etc. Futurum hoc est in fine sa;culi
qui de coelo imbrem esspectant, quem et susci- ut sopitis cunctis jurgiis, tam Judaeorum quam
pientes in ma^num excrescunt torrenlem. Bur- haereticorum, ascendat et altare suum aedificet
sum, inquit, [odit alios puieos, quos foderant ser- Christus, ubi nunc non est, et fodiat puteum
vi patris illius Abraham, et quos illo morluo olim abundantiae sive saturilatis reliquiis Israel, ut
Semperenim qu»cunque
obslruxerant Philisthiim. bibant vivam Scripturarum aquam,simulque Abi-
hmresis exsurgat, sempor utique et praesto Chris- melech et Ochozath amici illius, et Phicol dux
stus adest, et de suis aliquos pra;parat, scientia militum, simulque reges et principes, Judaei pa-
457 DK TIIINITATE UT OPERIBUS EJUS LiniU XMI. — IN GEN. f.in. VII. 458
rilcr et gcntilcs, cuiii Clirlslo frciiua iiiibunt. A. juiliciuni contciiipait, ct Uci proinissioncs noTj cu-
Ochozftlh, pro quo iii lIiihr.To hahclur collcgiuiu ravit, vidclici;l uniiiiliilo boininum hahitaturum
nmicorura cjus, non Inm homincm signi(ic;il, torro] laudabilcni ct inrlyluin se poasc llcri, magia
quaro ainicorum lurbain,qun3 cum rcgo veuerat, quam opo vcl griitiii Undoel nouiina cogna-
Dci.
in quibus Tuit ct Phicol priuccpa militis ejus. tionis cximia prxsens Scriptura non omiBil Jw :

FecU crgo eis conrivium. Et post cibiiin et potum dith,, inquit, filiam Herci lletlnei, et Basemath filiam
surgoitrs iiimie, juriivcrunl fihi niuliio, dimisilque FAon ejusdcm loci. Judith laudans, licrfti pulci mei,
eos Isduc in <lvmum suam pncificc. Cum lccdus Uaseniath 1« iioviinihus, Klum ro/iorcuj sive quercus

inicrint novissimum raciolillis conviviura Chrislus inlerprctatur. Ipsis norainibua manifeate coargui
in regno Patris corum, et unumqucraquo dimittet vidctur quod laudari, ct aioc Dco ditari,Qorainatua
in locura suum, id est, rclribuet unicuiquo sccun- esse, ct in lerra roborari appctcns, peccatorum sc
dura opus ct meritum proprium, locura vel man- affinitatibus iraracrscrit, aupcriiuos mcrito irruai
sioncra condignam multcV cnim in domo Patris
: formidoet pavor (R.co'i. xvi) accundum noinen He-
tunt {Joan. xiv). Eccc autem vencrunt in ipso dic sive pavor. Qui
th.-ei, quod intcrprclatur formido
Invenimus aqttam. Fiois om-
tervi Isaac diccntes: ergo intus a gralia Dei excidit,nierilo Ibris quoque
nium, quae do Isaac aunt, gratulaiio estdicentium: „ reprobatus est, quod protinus seijueQS narratio
Invenimus aquam. Et recte. Nam, ipso dic quo dcclarabit.
complebunturomnia qua; de Christosunt, laus et C.\PUT XIII.
gratiarum aclio personabil, diccntiuin : Quia per De eo quod senuirlt Isauc, et cur unam tantum
bencdictionem habucril.
invenimua rontcm aquxsalienlis invi-
te, Christe,
(Cap. XXVIII.) Senuit aulem Isaac, et caligaverunt
iam xlernam {Joan. iv), Und-; el appellavii eutn
oculi ejus,ct videre non poterat. Voeavit uulem Esau
Abmdaliam, et nomen urbi imfosilum cst Bersabee
filium suum, ct dixit ei : Fili mi. Qui respondit.
usijue in prsescntem diem. lloa loco nomcn civitatis
Alsum. Cui paler: Vides, inquit, quod scnuerim,
Bcrsiibec intcrprctatur puUus abundantix, sive /m-
et ignorem dicmmorfis mex. Sume arma tua, pha-
tcus taluritalis ; licetenim supra ex verbo juramenti,
relram etarcum,W^clcgredereforas.Curtiquevcnalu
sive ex aeptGQirio ovium numoro, quod Sabec
aliquid apprchenderis, fac mihi inde pulmentum, si-
dicitur, asserucrimus Biirsabce appellatam, tamcn
culveUemenosli,el affer utcomed-im, et benedicat
nunc cx co quod aqua invc-nta est, Isaac ad no-
tibianimamea antequam moriar. Uic jam praeter-
racn civitatis, quae ita vocabaiur alludeus,decli!)avit cundum non curunam tanlum bcnedictionem
est
paululura littcram, et pro striduloHebraeorumsin,
habuerit Isaac. Sicenira Esau cjulando]dixit : A'i(m
a quo Sabcc incipilur.Groccum sigina,\d estjllebr.-e-
unam tanlum beriediclionem huhes, paterl Mihi
onxmsamech posuit. Civitas ergo aquarum viveu- C q,^oque obsccro ut bcnedicas. Dixcral namque paicr :

tium, clectorum omnium, beala sociclas,

id est,
Dominum tuum Ulum omncs fratres
comtitui, et
puteus saturitatis, sive abundanliae vocatur, com- ejus serviluii illius subjiiQavi. Frumenlo et vino sta-
pleto videlicet quod Psalmista nunc imprecalur illi
biliri cum,et tibiposl lixc.fili mi. ulira quid [aciaml
dkens : Fiatpa.v in virtute tua, et abundanlia in Quccreniium ergo cur unara tantum benedictionem
turribus tuis {Psal. csxi). habucrit, quale sit frumentum et vinum, quod di-
CAPUTXII. visis communicari non possit, ut clarescat simul,
De uxoribus Esau, qux ambx anhrium Isaac et Rc- curearadem benedictionera justius Jacob, quam
becae o/fe>iilerunt.
Esau hsereditate possidcre debuerit.Primo dicimus
Esau vero quadragciiarius du.vit uxores Judith non multa semina, sed unura esae semen {Gal. iii),
filiam Dcrei Heihxi, et Uaseinatk filiam Elon ejus- quod eslChristus.dequo proraissum fucratAbrahffi,
dem am'ox offcnderant animum Uaac et
loci, quse quod in illo omnea gentes benedicerentur. Quam
Rebeccx. Superioribus serrao conlinuandus est, vcro praeter illud semen bcncdictionem haberct
ubi diclum cst ; El abiit parvipendens quod primo- paler"?N'ecessario igitur unam tantum habuit.Erant
genita vcndidisset {Gen. Kx\). Etecce in initio nar- autem duo fratres, et ex illis duo populi contra
rationis niiorum, degoneratio supplantali et ad- D allerutrum dividendi,juxta veritatcm dicentis :Duas
huc supplantandi Esau denotalur.qui magis ac magia gcntes in utero luo sunt, et duo populi de ventre
declinando, minori fratri locum fecil, ut magis ac tuo dividentur {Gcn. xsv]. Quomodoergo illisdivisia
magis imminens tencrel plantara ejus. Nara, sicut communicaret unum semen, quod est Christus?
Buperius primogenita sua propter escam vendidit, lUe quippe unus est, ct non in divisione, sed in
sic et nuac uxores ducens alienigenas, per con- unitale est.Oporltbat igitur alterum alteri prKferri,
eupiscentias suas animum Isaac et RebeccaR offen- et praelatus est quem Deua commendavit, non
dit, quia benedictionem seminis Abrahas contem- quem caro et sanguis commendare volebat jure
psit. Si enim in illa bencJictione filios generare primogeniti. Ejus suoplantationis praesens lectio,
optasset, ncquaquam duxisset uxorem de liliabus juxli simplicem litterani, aperta narratio est. Ipsa
eorum, quos et Pater improbasset. et avus Abra- autem primogenita tradunt Hebrii haeredilatem vcl

ham vitandos judicasset, etsuper quibus matrem successionem fuisse sacerdolii, vel vestimenta illa

Rebeccara vitse suae taederet. At ille et horum sacerdotalia fuisse, de quibus hic scriptum est :
Et

Patrol. CLXVII. 15
4S9 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 460

vestibus Esau valde bonis, ^iws apuii se rfomi /la- A accessit voluntateDei, et ejus eleclione, quee fue-
bchal,induit eum. Primogenitorum namque jure, rat conscia meriti.
aiunt illum fungi debuisseofficio 3acerdotali,et id- CAPUT XV.
circo jam habuisse veslimentum sacerdotale, quo Sanctiim virum, cur Ihus in amorem deolinare permi-
indutus Deo victimasofiorel,8icul et omnes primo- serit reprobi, et quid hsdi duo vestesque Esati signi-
geniti, antequam Aaron in sacerdotium eligeretur. ficenl.

CAPUTXIV. Itera quieritur cursanctum virum Deus in amo-

rem rcprobi declinare pormiserit, cur a nescienle
QualUerimitandum in Eccksia sit Rebeccse exemplum,
etnon vidente illum qui non vocatus fuisset bone-
Jacob pro Eiau ad benedictionem instruente.
primo dicimus non veuisse Do-
dici voluerit? Hic
Hio ergo jam et illud quaeritur, quomodo sacer- minum nisi ad oves perdilas domus Israel, nec
dolium sic fraudulenter subreptum, ratum esse de- voluisse pancm accipere filiorum, et dare eum ni-
buerit, cum lex usquehodie sit,ut quisquisinvoca- 7iibus (Maillt.\v),ci bonedictioncm primam Juda?o-
tus ad benedictionem ordinutionum accesserit,eas- rum populo detulisse, quibus credita sunt cloquia
que aliunde ascendendo rapuerit, benedictio non Dei, el repromissio, et legisIatio,ct confessio tcsta-
solum irrita judicari,sed et maledictionem illi jure B menti (Rom. ix), vcrum, quia credere nolueruni
debeat converli ?Ad haeo facilis patul responsio, ad Jacob, id est, ad minorem populum bene-
illi,

quia videlicet nequaquam damnabilimodo benedi- dictionem esse translatam, ueque tamen majorem
ctionem ilje subripuit, inio quisquishodie^nonejus filium penitus fuisse despoctum, quia cum subin-
promovetur exemplo, nos, secundum Evangelium travit pienitudo genlium, tunc omnis Israel salvus
loquentes, dicimus qaod non per oslium ingrossus erit (/iom. xi). captum superius sensum
Itaque
sit, sed aliunde ascenderit {Joan. x). Lex eniui est allegoricum in promptu habemus, etjamdudum
ut non pro munere quolibet, manus, obsequii, aut traditum a sanctis Patribus, nunc ore totius Eccle-
linguae, quempiam debeat quis ordinare, sed eum sia3 colebralur. Senuit namque veras Isaac, scilicet
quem pro meritoelegeritteslimonium prxsen-
vita3 Dei Filius, el caliijaveruut oculi ejiis, quando ve-
tis Ecclesite. Quid ergo ? Nonne Isaac, juxta ana- tuslate et senio nostrffi natura; indulus, morte
gogen, personam gerit eorum qui procommodo quoquo corporea fuit obscuralus. In ipsa caligine
vel pro pastellatico favorabiliter ordinare conten- suo Esau
seneclutis jussit Sume, primogenito :

dunt? Cum enim dicit Sume arma iua, phare-

: inquicns, arma tua, pharetram el arcum, cumque
tram ct urcum, ct cgredere foras ; cumqur- venalu venaiu aliquid apprchcnderis, fac miki inde pulmen-
aliquid apprehcnderis, fac mihi inde pulmentum et tum. Etonim totavitaet in ipsa morte sua,priorem
;

deinde subjuuxit, el benedicat iili anima mea anle- ^ pofmlumadpffinitentiampcr semetipsum invitabat,
quam moriar, nonne manifeste commodum pro et per apostolos suos, post gloriam sus resurre-
benedictione flagilat? Nec tamen in hoc sancto ctionis, ut credendo illum sihi cibum offerret, de
viro derogatur, sed magis placet id quod in illo quo dicit -.Mcus cibus ed ut faciam voluntalemfatris
provioor futurorum, ad cedincationcm nostram mei{Juan. iv).At ille tardavit, et nuno usquo va-
Spiritus sanclus operatur.Igitur Isaac pra;sentiloco gatur foris. Interim Rebecca, id est mater graliffi,
cujusque summi pontificis Rebecca Ecclesiaa, quae
; cujus affecius ab humano affectu patris hujus, in
subjeotio est, personam gerit duo filii, Jacob et ; alium filium declinaverat, juniorcm filium, id est,
Esau, illos pra;sent;int quiin domo Ecclesi» con- popuIuQi gcnlium siibintraresuasit,ad pra;occupan-
trariis moribus ct diverso fice sanolum proposi- dumhKreditatembenedictionis,nonvacuum,sodoura
tum erudiendi proponunlur. Et quidem sacerdos duobus hffidis.iVouenim n/;;iarc'/)(i,inquit lex, vacuus
summus commissKsibi Ecclesiae, lanquam vircon- inconspectu Donwii Deitui{Deut. x\i).]itcimdemuBus
jugi, vel tanqu!im caput corpori prwest. Verumta- S19 sufficere poterat esui, etenim nec unus homo
aien ordinandorum eleclio,non penes ipsura solum, sufficere posset ad esum ha;di (Exod. xii), scd et
sed penes Ecclesiam nempe iii curis pluri-
est, illo hoc in figura contigit, quia videlicet eum,quiacce-
mis senesccnte, et inlerdum curarum extcriorum D dit ad gratiam benediotionis Christi professionera
pulvere oculis cjus caligantibus, ipsa filios suos habere oportct, Novipariter et Veteris Instrunienti.
clarius atque espeditius videt, novit actus, inlue- et talis confessio cibus est Christi Filii Bei.Et vcsti-
tur propofiitum, considerat profcctum vel dcfectum bus, inquit, Esau valde bonis, quas apud se habebal
singulorum. Cum ergoaudieritquod ponlifexcujus- domi, induil rum. Has vestes paterfamiliasin Evan-
piam indigni delinitus obsequiis, eum promovere gelio noniinibus suis exprimit, reverso ad se filio
acmeliori pra^ferrivolaerit.exemploRebeccffidebebit qui peiierat et inventus est, qui mortuus fuerat et
uti,quaBetviri sui placitum nonreprehendit,ettacnen revixit: Cilo, inquit, proferte stolam primam etin-
egit consilio,ne pater majorem, venationibus ejus duite eum,el dale annulum in manti ejus, et calcea-
delectalus, meliari, niemor quid sibi
prffiferret menla in pedibus ejus {Luc. xv). Qum senior ille fi-

dictum fuisset a Deo, quia major scrviet minori. popuUis pro culpa sua perdidit
lius, id est, prior
{Gen. Xiv). Ilaque nequaquam ille damnabili furto Pellicutasque hxdorum circumdedit manibus, ctcolli
subripuit,sod potius ordine servato justitiae^dignus nudaprotexil.
 401 DR TlUNITATF.: KT OPKIIIBUS FJUS UliUI Xl.il. - IN GKN. Lin. VII. 402
CAPUT .\VI. \ ud inlelligomlaquMlalcnlinScripturls mystcria re-
Non miraivlum quod/'al.susvst Isnnc, u/wlco (li.ccrit, gni Dei. Illic oniin latft ^'ranuin frumcnli q u od ra-
« f'o.c qitiilcm vi'X Jiicub, muiius, a etc. deiis in lerram morluum fuil, ct multum fruilutn
llis ita falsiis ost Isiiac, ul dicorct : Vo.v quiiicm altulit (Joitn. xil|, ct viuuin quod la;tilicat cor liomi-
1'rt.c Jiicob eft, seii nuiiiu!!, maiius suiil L's(iu. Nec iiii- nis, ot olcum in quo facics hilarescit (l>sul. ciii).
rum qiiod vir juslus nli(iuid ignoraverit ct coiilra Igitur cum dicit: Ecce odor filii mei, sicul odor agri
voliintatiMnsuamfoccrit.Nuilus enim hoino cxccpto, plcni, qucm benedixit Dcus, et conlinuo snlijunf^it,
co qui ob nostrain suliitcin carncm cst indulushu- (/(•/ libi Dcus do rore coeli et de pimjuedine lerne
manam.plunair. Iiabuil scicnliam ct ccrtissiinum ve- ahunilantiam Irumenti el vini, prophelat simul ot
ritalera. Deniquo Puulus e.r. paite cognoscit, ct ex
optat illud qiiod nunc factum est, et fit usquo
parie prophctal, ot nunc per spcculuin\\d'iliitxniij- in nncni sa;culi, scilicct quod scminis Abrahas per
vtati; (/ Cor. xm), ct sccundum quod oporlct oraro lidom vc.liit unus cst agcr latitudo totius miindl,
ncscire nos dicit (liom. vui), quia cum veneril ijuod gemino IVcundaUis munnrc Spirilus suncli, allcro
perfeclim csl, twic (luod cx parle est deslruelur (/ qufid est in rcmissionein peccatorum quo vero
Cor \n\). Saraucl proplicla connuracratus Moysi in cccli rore innovatur facics orbis altero, quod :

saccrdolio Dci {Psnl. xcvni), ad ungendum rpgem est divcrsarura distributio graliarum, ejusdem*Spi-
jj
missuscum maxiinum liliorum Jesse vidissel Eliab, ritus sancti quo dit(;scimus in omnibus, juxta Apo-
ait Ecce coram Domino Cliristiis ejus. Et di.rit Do-
:
stolum, !(/ in ulla gralia nihil nobis dcsit (l Cor. i).

minus ad Samiicl .Yo/i/c rc.ipiccrc /acient ejiis, ne-

:
Ilis dictis quasi dc toto corpore ad caimt vcrba
que dalurain, quoniam rcprobuvi euin,quia nonquo- convcrtit. Et serviant tibipopuli, et adorenl le Iribus.
modo videt Dcus, liomo videl. Uomo enim vidcl in ja- Esto Dominus jralrum tuorum, et incurvcntur anle
cie, Deus aulom inspicit cor (/ Reg. xvi). Et pcr te filii malris lux. Quis cnira cst ille, cui scrviant
singulos semper ignoran.<!, usque ad David ncscisse populi, et quciii adorenl tribus, nisi caput scininis
descril>itur. Elisajus quo(iuc,qui duplici ylorificutus Aliraha:, et Isaac ct Jacob, scilicel Gtiristus, qui
cst spirilu, cujus ossa vituin cxaninii cadavcri red- non tantum homo, sed et Dous et homo unus est
didcrunt (ir licg. xin), cum Sunamitisad eum vc- Jesus Ghristus nempe fratrum suorum Dominus,
? Ille
nisset in monlem,et ad pcdes cjus flcbilitcr corruis- ct coram illo omncs filii malris ejus, id est, omnes
set, Giezi prohibento ne faceret, ait : Dimilte eam, cives supernK Hierusalcm, qnio
cst mater oranium
qiiia aniina ejus in amariludine est, Dominus aharon- nostrum, jurc incutvanlur, quia videlicet omnes
(lit a me, non nuntiavit mihi (IV Reg. iv). Plura
et
fratres ejus per adoptionem sunlFilii Dei, etomnes
sunt, quam exomplis debc.imus docere, sanctos
iit
,, adoptali fratres ejua ; ille autera solus est naturalig
viros el Deo charos ca taiilummodo scisse qiu-c eis a filius idem hominis et idem Dei filius, ex altero qui-
Domino rcvelala sunt, ignorasse vero quaj eis revc-
dera frater, ex altero autcm fratrum suorura ;ido-
lata non fuerant,
ad singulas visiones Zachariam
et
ranlium Deus, scrvicnlium Doininus. Quimalcdixc-
alquc Danielera inlerrogareangolum, et suppliciter
riliibi, sit illg malfdiclus, ct qui henedi.vcril tibi,
deprecari ut exponat sibi qua; sunt illa quaj vi-
benedictionibus replealur. IMaledicit Ghristo qui bla-
derant.
sphemat Ghristum, ut, excmpli gratia, venenat»
GAPUT XVII. Scribarum ot Pharisaeorum dicentium Dx-
linguffi :

De bcnedicCione ejus, (/uemadnwdumsuper Christo monium hahcl {Joan. x) in BeeUebub principe dir-
;

intclUijatur,
moniorum ejicit da'monia (Miilih. xii), et his similia.
Slalimque utsensit vcslimentorum ejus fragranliam
E contrario benedicit Christo, qui confiteturel lau-
benediccns ail : Ecce odor filii mei, sicut odor agri
dat Ghrislum, qui corde et hibiis dicit: Benediclus
pleni quem benedixit Dominus. Vestimenta prjedicta,
qui vcnit in noinine Domini (Malth. xxi). Dicitauteiu
scilicet stola prima quam habemus in lavacro, et Apostolus (|uia ncino loquens in Spirilu Dci, dicit
calccaincnta pedura qus sunt anliquorura exerapla analliema Jesu ; cl ncmo dicit, Dominus Jesus, nisiiii
sanctorum,annulus quoqne,id cst fideisignaculum. Spirilu sanclo (I Cor. xii). Igilur quia qui Cliristo
cajtera?que virtutes, sive orationes pcenitcutium, D raaledicit, Spiritu sancto caret, quod est vcrc ma-
magni et suavissimi odoris sunt. Talibus ergo dele- lediclura esse, ct qui bcnedicil illi, in Spirilu san-
ctatus benedictionis auctor : Ecce, inquit, odor filii clo loquitur, quod cst vere benedictum esse. Spiri-
mci, sicut odor agri, quem bencdi.til Deus, subaudi- tus quippe snnctus vera et sola benedictio est Dei,
tur, sit. Sequitur enim Det tibi Deus de rore caili
: rccte qui maledi.cerit, inquit, libi, sil ille malediclus,
et de pingitedine terrx alnindanliam frumenti ct vi)ii. elqui benedi.):eril tihi, benediclionibus impleatur.
Siquidem agri csl, qucm benedixit Deus, accipere 129 GAPUT XVIII.
de rore cccli et de pinguedinc tcrrnj abundantiam QuodcarnalesJu'J;eisimi'es Esau sint, qid spiritua-
frumenli et vini, et talium abundantia rcpleri, id lein benedictioncmnon quxsivit ,deque odio Esau.

profccto a Doo cst benedici. Est autem ralionali Vix Isaixc sermonem compleverat ,et egresso Jacob
creatura; ros coalinon aliud quam gratia Spiritus foras, venil Esau, cociosque de venatione cibos, intu-
sancti quse peccata reraittit pinguedo aulem terrK,
;
lil palri, dicens : Surge, patermi, el comede de vena-
vel abundantia frumenti et vini, adapertio seasus lione filii tui- et benedicat mihi anima lua, ctc. Pcr-
463 RUPERTl ABBaTIS TUITIENSIS. 464
spicuum est quod Esau, sicut fide carebat, sic nec A Esau, serviens in littera non crit, utnuncesl vela-
scientiamjnec spem serainisillius habebal,quod est men habens raalitix liberlalcm, scd erit sicul sunt
Christus,in quo benedictionis paternae summa con- servi Dci (7 Pelr. ii), quibus nunc sorvit, codiccs
Btabat. Dicit enim inter alia: Num unam iantum suos ad usum illorum circumferens erit, inquam,

benediclipnem habes._ pater? Sed de hoc jara supra et ipse sicut servi Dei, servusquidem justitia;,liber
dictum est,curunam tantum benedictionem habue- autem peccali (Hom. yi). Porro qualis illius fletus
rit, et cur una eadem benedictio duobus fatribus vel ejulatus fuerit, leetio raanifestat, cum protinus
oommunicari nonoportuerit, scilicetquia divisi iili, subjungit : Venient dies luctiis patiis mei, itt inieifl-
et dividendi erant, juxta responsum dicentis : Dux ciam Jacob fratrem meum. Recle ergo ut Apostolus
gentes in utero tuo sunt, et duo populi ex vcntre luo ait: Pccnitentix locum non invenit, quarnvis cum la-
dividenlur [Gen. xxv). Itaque, quoniam in his gemi- eam [llebr. xii). Talis enim erat
crymis requisisset
nis fratribus liquido patet illudquod futurum erat animus ejus in ipso fletu et cjulatu, qualis et Cjiin,
usquc in finem sa;culi, scilicet ut divisis contra se quando propter Abel decidit vultus ejus [Gen. iv).
iilis, qui ex carne tantum, et eis qui es lide sunt
CAPUT XIX.
Abrahc-e, eorum tantum Christus foret hKreditas,
Quid sitjnificet quod bmtdiclionis subreptioncm il-
qui esset ex fide, quocunque secundum carnem flu- lam xcjuanimiter Jsaac tolcravit, ct quodad Re-
p
xissent ex bomine. Exlremura sermonem, id est, beccx suggeslionem, Jacob ad vxorcm misitac-
benedictionisreliquiasaudiamus.Illequi non unam, cipiendam.
sed mullas quEerebat benedictiones dicens Num Nunliaia siint tixc Rcbeccx. Si hac di.xit in corde
:

titiam tantum bencdiclionem Aafiw, ^^{«•''niagnoquc suo, quomodo nuntiata sunt Hebecca: ? Sed scien-
ejulatu fleret. il/o£«s haac, dixit ad eum hi pin- dum quia ille quidpiam dicit in corde suo, qui illud
:

guedine terrx et in rore caeli desuper erit benedictio quod dicit non vult audiri in publico, sicut e contra-
itia. Hmo pinguedo lerrae et hic ros coeli ab illo rioillepalamloqui rectedicitur,qui illudquoddicit,
ditfort, quisuprain benedictione Jacob prajscriptus ubicunque dicat in publico uudiri vult. Undeet Do-
est. Ille namque tulis est quem consequalur scrvi- minus qui discipulis multa sccreto dixerat, dicit
lium populorum, et adoratio tribuum, incurvatio tamen pontitici Ego palam loculus sum mundo, et
:

fratrum, et benedictio cunctorum, quicunque Dei in occullo loculussum niliil {Joan. xviii). Qux mit-
benedictione digni sunt. Hanc autem terrcno conse- iens et vocans Jacob filium suum, dixit ad eum Ecce :

quunlur. Vives, inquit, gladio, ct fralri tuo Sirvies. jum Esau fralcr tuus minatur ut occidat te nunc ;

Quod secundura hit-toriam, faclum cst. Posuit

et, ergo, jili, audi vocem meam, et consurgens fuge ad
nauique David in.Iduraasa cnstodes, statuitque pra;- Laban fratrem meuni in Haran, habitabisque cum eo
sidium,etfactaest universa Idumasa serviens David dies paucos, etc. Omne cousilium pro Jacob a Re
(/ Par, xvin), rectiuslamen hic illaintelligitur ser- becca sumit initium. Ipsa aJ subripiendam benedi-
vitus, do qua Sapientia dicit : Servo sensalo liheri ctionem illum subraisit, ipsa fugas consiliura prior
servient [Eccli.
x). IIoc loco pinguedo terr» et ros porrigit,etdeindeproconjugioquoque ejussollicita,
temporalis est saturitas ventris. Et hac illi
cceli dicit ad Isaac Txdel me vitai meas propier filias
:

extrcma benedictio congruit, qui esuriem nesciebat Heth. Si acceperit Jacob uxorcm de stirpe liujus tcrrx,
quippe qui propterunam escam
gratice spiritualis, noiu vivere. Isaac et subreptionem benedictionis
primo^'enita sua vendidit.Hanc diebus Titi et Ve- a?quaniraiier tolerat, et consilium vel placilum ejus
spasiani Judaicus populus,magnoejulatu requisivit, oplimum comprobat, ut communicato consensu,
ter.ens in manibus non quibus lilienter Isaac
cibos, mittatur Jacob ad accipiendam uxoreni de filiabus
vesceretur, do vcnalioae sua quos coxerat, id est, Laban.Sicnirairumomneoonsiliumsalulisgentium,
incredibili pertinacia magis quam tolerantia inter coram Domino nostro Jesu Christo ab auctoritato
gladios hostiura et sanguinem suum viotimas impor- Scripturt-e processit. Nam ille quidem, prohuraano
tunas oflcrens, ila iit ante aram (quod mirura erat nlfcclu Judaioum populum fovere volebat, quomad-
hostibus specta?ulum)ctcadentesofferrent, et cade- modum gallina congregut pullos suos sub nlas (Matth.
rent offerentes. Verum jam sacerdotii dignitas ad D xxiii). Verumtamen, exigente Scripturarum veritate
juniorem transierat filiiira,ejusque oblationibus ple- ut relinqueretur illis domus sua deserta [ibid.), sic
nus pater, jam rebus ipsis loquebatur quod per ille non contradixit neque retrorsum abiit,quomodo
prophetara fuerat pralocutus lit cum exicndcritis
: et Isaac pro dcfraudatione Esau, vel submissione
manus vestras, avcrlam oculcs meos a vobis, et cum Jacob, nullum contra Rebeccim, vcl contra Jaoob
multiplicaverilis oralionem, non cxaudiam manus ; verbure fecit.Monstrat illa qualem nosgentcstenere
enim veslrse plenx sunt sanguine[hai. i),Sanequod debeamus religionem, scilicet de fide Patrum, et
hic tandom diotum est. Tempusque vcniet cum ex- non de caeremoniis Judfeorura, sicut in .A.ctibu5 apo-
cutias, el solvas jugum ejus dc cervicibus tuis, et se- stolorum placitum csse legimus Spiritui sancfo et
cundum historiam factum est, et secundum allego- apostolis (/lc<. xv), etChristus quanquam nihil su-
riam futurum est. Nam et temporibus Joram filii pcr hac re pra:cepisset dum cum illis esset, sed po-
Josaphat recessit Edom, ne esset sub ditione Judx tius dixisset: In viam gentium ne abierilis [Matth.
[II Par. xxi), et oirca finem sEeculi is qui nunc est x), judicium tamen hoc appellat, et ratum ducit.
405 DR TRINITATE ET OPKRIBUS EJDS LIDRI XLII. — ly GKN. Lin VM. 400
C.APUT XX. A cumquc vcniiset aJ qucmdam lccum,cl vcUclin eo re-
//(•/» (leeadem re, etquod Esau in Judxorum ti/- quiescere, poit solis occubilum, tulil de tapidibus
qui
pum auxorit peccalum suum. jacebant, ct supponcns capiti suo dormivit in
eodem
(C/.P. XXVIII.) Vornvil itaque Isaac Jacob, et toco.Jion ergo frustra Apostolus patros nostroB
pc-
bencdixil, prxcepHque ei diccns Soli accipere : rogrinos vocatet advenas.Gum enira di.tis3Ct Juxta :

conjuijcm dc gcnerc Chanann, sed vade et pro- fidem defuncti sunt omnes, non acccplis promis-
ficisccre in Mcsopolamiam Syrix ad domum Dalhuel, sionibus, sei a longe aspicientes eas, et salutanles :

\^t pati-is malris tux, uxorem

et accipe libi inde addidit continuo : El confilenles,
quod peregrini el
ie filiabus Laban, avwiculi tiii. Quem jam ipsc hospiles sunl super lerram.Qui enim hxc dicunl, si-
ncscicns imo qucm Deu:^ boncdi.^cral per ipsum gnificant se palriam inquircre. FA si quidem illius
nescientem, cum nuncvocal ex nomine.cl scienler mcminiisent de qua exierunt,habebant ulique tcmpus
bonedicit, id est, dalum in illo conHrmat sub- revcrlenU. Nunc autem meliorem appctunl, id esl
replae benedictionis. Porro Esau, sicut superius caelestem {lleir. xi). Ecce iilorum cjusmodi con-
dictum est, alienigenis u.^oribiis cum offensiona fcssionem sive exspectalionem.in Jacob agnoscere
patcrni et matcrnt animi adhtcrcndo, non jam promptum est.Nunquid adco tcnuis erat et pauper.
Abrah.T, non Isaac, aut Rebecca" niius crat, quippc ^ ut de tcrra sua exiret per necessitatem in baculo
qui non in bencdictionc seminis Abrahae, sed no- suo, sieut postmodum fatetiir ipso cum dicit : In
rnine suo in carne sua generare.ct aliam quam Dei baculo meo tranfivi Jordanem istum, cum
et niinc
doraum aidificare cocperat. Benedixit ergo filium duabusturmis rcgredior ? (Gen.wwi.) Num,qu8d ita
suum palcr Isanc.At vero finisejusdcm bonedictio- solitarius exicrit testatur et illud,quod nonhabuit
nis, non alius sperabatur quam ipsum semen ubi caput rcclinaret, nisi quod tulil de lapidibus
Abrahx.quod est Christus.Rccte ergo benedicentis qui jacebanl et supposuit capili suo, et dormivit in
hxc verba sunt. Deus autem omnipotens benedicat eodem loco. Nonne pater ejus vehementer magnus
tibi el crcscerc te (aciat alque mullipUcet, ut sit in
erat?sic enim pauloantescriptum est Quia locu- :

iurbas populorum, ut det tibi benedicliones .\braham plelatus csl homo,el ibat pro/icicns atque succressens,
et semiiiituo p^^st le.ut possideas terram peregrinntio- donec magnus vehementer effeclus est, in tantum ut
his tu/c giiam pollicilus est avxUio. Videns aulem ipse Abimelech dicerel : liecede a nobis, quoniampo-
Esati, quod pater suus benedixisset Jacob, probans
tentior noslri factus es valde (Gen.xxvi).
Sed et avus
quoque, quod non Uhenler aspiceret fitias Chanaan
hujus Abraham regum viclor, nuili dubiura, quin
palcr suus, ivil ad l<maelem,el du.v!l uxorem ahsque
dives et inclytus fuerit. Quid igitur nisi magna et
his quas prius habehat, Mahelet fiUam Ismael fiUi
Q imitatione digna paupertas spiritua in hoc patre
Abraham, sororem Nabajoth.Xui velut insipiens aut
no.stro Jacob spectanda nobis proponitur m tali ejus
ot vere stultus, fecit hoc Esau.Nam,si taedium ma-
esitu, cum ad accipiendam uxorem proficiscitur
tris aut offensionem paterni animi lenire voluil,
fide paterna esspectans, quod de semine suo salus
insipientiae fuithocpactoid facerevelle,ethacinten-
mundi, et omnium genlium benedictio Christus
tioneinconsultis parentibus,qnos jam in aliisuxo-
nasceretur ? profugium coelestis asyli proteclione
ribus offenderat, ad servilia declinare tabernacula,
dignum.qui soia fide absque lectione Scripturarum
quod erat cum ejectis exire foras. Sic nempe Sara
doctus erat, quod ad possidendam bencdictionis
locuta est : non enim
Ejice ancillam et filium ejus,
haereditatem,4d seminandam beati seminis exspe-
erit hivres ftUus ancillx cum
meo Uaac [Gen. fiUo
ctationem, non pompatice, sed humiliter et con-
sxi), et sic factum fuerat. Sin autem, quod verius
scientia supplici esset ingrediendum. Porro quam
est, quia parentibus quoquc propter Jacob iratus
veraciter dictura Juxlaest Dominus his qui tri-
sit :

erat, sicut Cain, et conciderat vultusejus, idcirco

butalo siint cordc (Psal. xxxiii), ex isto claret
ut eos amplius ofTpnderet, egit ita, procul dubio
quod continuo sequitur Vidilque in somnis scalam
:

modo, conjugia sua cum of-

stultus fuit. Utrolibet
staiilem super lerram, et cacumen illius langens cm-
fensione parentum triplicaverit, excusalionem non
habet. simul enim insipiens et stultus peribunt D '"'"\"T''i'"T^"!''.'''''"!"
cam,cl Dominum innixum scalce,
^f ''^^'^^"''«f'
diceniem
« i['"-

{Psal. XLViii). Sic et Judasi, qui et prius propter

sibi : Ego
sum Dominus Deus Abraham palris tui, el Deus
traditiones hominum traditiones Dei reliquerunt
Isaac. Hunc imitanlur quicunque benedictione Dei
{Slatlh. xv), et postea persequentes Chrislum ao
Patris et Filii ejus Jesu Christi.cum gratia Spiritus
discipulosejusarapliusin Ismaelemdegeneraverunt
lestante Apostolo, cum dicit : Sed quomodo lunc is,
sancti missi,ad spiritualeseraen seminandum depo-
carncmnalus perscquebatur eum sitis s»culi oneribus.nudi et expediti ad destinatum
qui secundum esl

qui secundtim spiritum, ita et nunc (Gal. iv) utro- tendunt, vigilentque etin omnibus laborant,et so-
brii sunl, nihil se scire judicantes nisi Christum
libet modo id facianl, sive per insipientiam, sive
per stultitiam e.rcusationem depeccalo suo non ha- Jesum, el hunc crucifixum (l Cor.ii), et cura Apo-
bebunt (Joan. xv). stolo dicentes: Non habemtu hicmanentem civitalem,
CAPDT XXL sed futiiram inquirimus {Hebr.xm). Illis porla coeli
De peregrmatione Jacob, et de visione ejus. apcritur, et ascendentibus scala hnjc erigilur.qua;
Igitur egressus Jacob de Bersabee, pergebat Haram huic apparuit,per quam et ascendentes et descen-
467 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 468
dentes angeli monstrantur. Non aliud sine dubio A h'c ab ipso.quiputaturfilius Joseph,ascenderet us-
descensus ille, et asceusus a nobis intelligitur, quo ud Deum {Luc. iii). Terram, inquM, in qua dor-
nisi exaltalione descendere et humilitato ascen- mis lihi daho, et semini luo. Hoc de semine carnis
dere. Scala vero ipsa crecta, nostra cst vita in dictuiii est, porro quod sequitur: Dilalahcris ad oc-
hoc sfflculo, qua; huniiliato corde a Domino eri- cidcntem et orientem, septenlrionem et meridicm, de
gilur ad ccelum.Lateraenim ejus soala; dicimus, snnine enim conclusit. Et bcnediceu-
fiiei dixit, sic

nostrum esse corpus et animam. In quie latera di- tur in le, et in semine tuo cuncl.v Iribus lerrx.
lUud
versos gradus humilitatis vel disciplinae evocatio di- antehac post Chrisli seminis ejus adventum factuin
vina inseruit ascendendos. est. Nam in duodecim tribubus suis,lerram,in qua

dormiebat, tune illi dcdit : in Christo totura mun-

CAPUT XXII.
dum per quatuor parles ejus benedisit.Ncc non et
Mystice de eadem visione. quod addidil Et cro : custos iuusquocunqticfiet rexeris,
et reducam le in ierram Itnnc nec dimitlam tiisi
Verumtamen,ut ad rem proesentem propriamque ;

viatoris attineat pcrsonum, dicendum esi jiista al-

complcvero imivcrsaqux dixitam de ipso,quanido :

semine ejusdiclumot factum est,non enim dimisit

legoriam quid signilicet scala ha;e,sublimitate sua
doncc reduceret cum dicentcm In laeulo meo
tangens coelos, portamque apcrtam habens innixo
:

B
sibi Domino.Hajc plane magnaest dignatio superncB transivi Jordanctti istutn, et nunccum duabus turmis

propitiationis, quK super hunc percgrinum talem

rcyredior {Cen. xxxu). Non dimisit semen ejus,do-
nec de ^Egypto eJuccret cos in hanc tcrram, cum
vel profugum viscera sua non continuit,quin pro-
argento et auro, ila ut iti Iribuhus corutn non essot
peraret ostendere, quam tutum illi et semini ejus
praepararet refugium.iii altitudine coeli.Quid enim
infirmus {Psal. civ). Non dimitil nihilominus dila-
tare in quatuor partes mundi semen ejus,quodest
illi est scala hoec tantaj allitudinis,nisi illaseminis
series,quamomnes novimussccundumcvangelicum
Christus,sicut scriptumest Asummo cxloegressio :

librum generationia Jesu Ghristi FiliiDei? Ejus

ejus, et occursus ejus usque ad summum ejus, nec esl
qui se abscondat a calore ejus {Psal.xvm).
namque gradus scala; suprcinus est,cui et Dorainus
fuit innisus,non aliua quam Joseph in illa genera- C.\PUT X.VIII.

tione fl22 novissiraus vir Marise de qua nalus csl Dc co quod ait, « Vere Dommus cst in loco tslo, n

Jesus, qui vocalur Christus {Mallh. i). Nonne scalae et quis ille locus,

innixus Duminus cum hujus paterna ope et

luil Cunujue evigilassel Jacob de sotntio, ait : Vcrc
Deus,homo lactus,
pia vectatione indigens utcretur Dominus cst iti loco isto,et ego nesciebam. favensque,
de loco ad locum fugiens Herode persequenie.Pu- quatn lcrrihilis esl locus isie, inquit : noti est hic

pillus in hoc mundo.id est absque carnali patrege- atiud nisi dtittms Dei, et porta corli. Dottnnus cst iti

nitus ? Vidit igilur scalam summis suis inni.Yum loco isto cum dicit, subaudiendum est, pra;sentia
haboiitem Daminum,tangcntem cDelos,apefieiitem- grntiaj ; nam el in isto, et in omni loco cstmagni-

que cffili porlam, ettali figura praavidit sibi inni- tudine pra;sentif6.Siquidem de majestati» imnnensi-
xum Dominum, generationem suam, id est, de se tate verissirae dictum est : Ccclum mihi sedes est,

incarnatum habiluram, per quam coelos atlingeret et terra scabellutnpcduinmeorutn {Isai. lxvi). Item:
et portam coeli hactcnus clausam horoinibus introi- Sanclus, sauclus, satictus, Dominus Deus sabaolh ;

ret. Et hoc somnium rei congruit ac tempori, se- plena est omnis tcrra gloria ejus {Isai. vil. Pavens-
cundura personam vel negotium ejus qui vidit. quc, quam terribilis est locus isie,inquit : non esl hic
Tunc enim ibat cum benedictione Dei, etpracepto aliud nisi domus Dei, ctporta cocli, Notandum quod
patris sui, ut uxorem accipere de fitiabus Lahan non ipsum Dominura, sed locum pavcscit, et terri-
avunculi siii, cum fide el spe ejus, quje ad avum bilem esse dicit.Quidnam pavoris,vcl quid terroris
ipsius facta est repromissionis. Vidit ei angclos as- secundum se locus iste poterat habere? An quia
cendcntes et desccndetites per eam. Angeli Dei,id est, Dominum in loco illo in somnis vidit. Nempe ct in
nunlii sancti, proedicatores sunt veritalis, tam huic quam patribuscjus Abraha3 et
nuntii aliis locis
vel tcsles utriusque, divina; pariter et humaniege- D Isaac mulloties idemDeus apparuit. Ergo nondu-
nerationid Jesu Christi. ili nunquam sursum et bium quia prophela fuit, sicut et in psalmo de hoc
deorsum iixi consislunt, nunquam enim purum et dc prajdictis cjus palribus scriptum est Nolile :

Deum autpuruiu hominem pra;dirant esse semen laiiycrc ciiristos meos,ctin prophctis mrisnolile ma-
Abraba: Josum Christum, scil sursum ac deorsum lignari {Psal. civ), oX h\c pcr spirilum prophelio!
inollcnso pede currentes, dicunt ascendentes, quia dilatato cordo, quid significarelur liujusmodi som-
in pritieipio erat Verbum, dicunt desccndentes,quia nio, prasvidit illumque locuin,cujusistefiguraerat,
Vcrbum DcscendGndo,Deuin
carofaciutti cst {Joan.i). cxpavit. Qui vidclicct locus Ecclesia Dci est; unde
homincm facturn; ascendendo, fatentur Doo homi- Psaluiista : Deus, inquit in loco sanelo suo, Dcus
nom unitum. Idcirco recle duo generalionis hujus qui inhabitarc facit unius tnoris indonio {Psal.LXvm).
pr.T.dicatorcs, Mattlia:us ot Lucas, asccnsura hunc Ecclesiam ergo Dei tuturam, et in ca lcrribilia Dei

etdescensura sibi diviserunt, ut ille ab Abraham opera, qua:,ut ait Apostolus, inuotuit principaiibus
dcscenderet usquc ad Virginis uterum {Matth. i) : ct poteslatibus in ccelcstibus multifortnis sapientia
 469 DE TniNITATE ET OPICRIBUS EJUS LiniU XLII. — IN r.MN. r.m. VII. 170
Dei(Ephes. iii), islo miralus expavit, sicut o.xpavo- A Bolomniter pcrlusus oloo bonodictionia Chrislum
rat prophcllconiliilominiisspiritu Iliiliacuc.qtiainlo signifirat, qiiem unxitDeus olco exsultnlionia pr.ij

dixil : Domiiic.auilifi (ludituin luum ri limui {lliiliac. purticipihus Huis {Ps(d. .>iLiv).Quod aulcm in parie-
lii),consiili'.ravi opoia Iviu ct expavi. Qiioruin viilo- libus, visihiiis strucluraj lapirlcs singuli, hoc in
licol operum b;cc sunima est.quod sicut paulo anto spirilualia^dilicio sunlhomines slnguli.lJroJQdonoii
jam dictum ost, pcr huinanitulem Christi aperta vane consecratio tompli velaltaris restivislaudihus,
est porta cmli et ccelcstia juncla sunt tcrrenis. per annos singuios colcbrari consoevit. Nnm sicnt
CAPUT XXIV. altareCiiristum.cl sin.quli lapidcsporictum.singuloa

cau-w lucril, ul /:urgeiis maiie, lajiidem qucm significant elcctos, vlvos utique lapides(/ l'clr. ii)
Qux
supposueral capili tollcrct, erigerclque in titulum Bupera;dincatossuperf'undiimentum apostolorum ot
perfumient oleo. prophetarum adconstruendumunius Ccclcsia; tem-
Surgens crgo mane, tulit lapidem qucm supposuc- plum [F.phes. ii), sic omnia quic sub nominibus
ral capiti suo, et ercxit in titulum, lundens olcum altaris.lapidumquo sivc fundamcntorum atqiicmu-
dcsuper. Appcllavitqnc nomcnurbis lielhcl qux prius roruin decantaraus, opportun.e gratiarum actioncs
,

Luxa vocabtilur.Qasc causa vol ratio fuit, al surgcns sunl.pro principali unctiono Cbristi sancti sancto-
manc tolleret lapidcm, quem supposuerai capitisuo n rum et pro regcneratione quorumque fidelium;nec
cl origeret in titulum fundcns oleum dcsupcr, no enim potcrat fieri, ut quisquc nostrum diem suas
menque urlns appellavit Uelhel, quod interpretatur regenerationis annuatim soicmnizaret, ncc rursum
domut Dci ; cadein omni homini, omni loco domi- omittendn erat absquc mcmoriali cclfibritate tantoa
nationis ejus esso debct a^dificandi domum >omini graliae jucunditas quaj singulis nosfrura de doino
Domini. Priinum cst, ut hujus exemplo confitens Eoclesiae collocafaest.lgiturquidiversistomporibus
quod peregrinus sit el advena super terram, lapi- nati, diversis nihilominus lemporibus Ecclesiae ga-
dem supponat ctipiti .'uo, id est conscicntiamsuam cramcnfisqiia; suis in locis aguntur, renati suraus,
collocct in Christo, ut dormiens requiescat In illo, oppnrtunc pro particularibusfesfisuniversiilialoco-
juxta pra5ceptum vel consilium ipsius dicentis rum in quibus vilalia Dei dona percepiraus, festa
:

Venite ad me, omnes qui laboralis el onerali cslis, et celebramus.

ego reficiam vos {ilalth. xi). In ilia requie sua dor- CAPUT X.XV.
miens somniet, id est, credendo videal nunc per De voto Jacob.
ipeculum et in cenigmale,qu\i\ facie ad facicmil Cor. Fovit etiam voium, dicens : Si fucrit Dominus me-
xiii) videre non potest .jam prffitoritum, quod ille cum, el custodicril me in via per quam ambulo, et
vidit futurum,scilicet scalam cui Dominus inniius dederit mihi panem ad vescendum,et veslimentumad
sit, id cst evangelicam, dc qua jam supra dictum inducndum.Uoc et corporalilcr ab eis,qui ejusmodi
est, generationem Jesu Christi fliii David, filii facullates habent, et spiritualiter abomnibus, tam
Abraham.quaD coclum allingit et portam cocli nobis ab iilis qui ufuntur hoc mundo,qaam ab illis, qui
aperuit,qua;que soluto pariete inimicitiarum(£;i/ics. nihil habent in hoc mundo, a^'endum csV.Quoniam
II), cccleslibus terrestria conjunxit, et completum cogilaiio ftomt«?s,inquit Psalmista, confHehitur tibi,
estquod ipse proedixerat : Amcn, amen dico vobis, et reliquix cogitalionis dicm festum agenl tibi {Psal,
vidcbitis ccclos apcrCos, et angelos Dei ascendcntcs et Lxxv). Ac deinceps : Vovete et reddite Domino Dco
descendenles super Filium hominis {Joan. i). Ilsc veslro,omncsqui in circuitu ejus afjertis munera,tcr-
inquiam dorraicns et dicens : £90 doimio, et cor ribili et ei qui aufert spirilum priucipum, terribili
meum vigilat,tota nocte somniet {Cant.\),\A est, tota upudreges ierrx (Ibid.). Verum nec ipsa voventis
vitasuain pace et quietecordis sui meditetur.In hao oratio conditionalis a nobis pra;tereunda est ; nam
enim fiJe quisquis erigitaltare ad invocandum no- cura dixisset:sz Dominus fuerit mecum,el custodicrit
mcn Domini,ipse esl Jacob per unitafem fidei, hac me in via per quiim ambulo,hoc etiam addidit filius
distantia, quod ille futura somniavit et credi- potentis, ut superium jam dicfum esf, magnique
dit, hic autcm prajterita vel prsesentia legil vel vehementer ao divifis horainis:£i dederit mihi pa-
audit, et nihilominus credif. Ilaec igifur (Wcla.*^ nemad edcndum,et vestimentum adinduendum. Uoc
123 Jacob evigilantis et exclamanlis:l'e;-e Domi- tanquam pauper.et ut vere Dei raendicus diiit. Ncc
nus esl in loco tsto, et castera qufe sequuntur, bene mirura, cura et rex maximus afque fortissimus in
catholica Christi Ecclesia, de orc ejus rapuit, et de psalmo egenum sc et pauperem profitetur.Ejro two,
omniloco inquo invocafur nomen Domini vOracifer inquit, egcnus, sive ego mendicus autem et paupcr
prolesfatur, et constanfissime dicit : Terribilis esl sum iPsal. Lxix). Item Quoniam incps cl paupcr
:

locus iste, hic domus Dei et porla exli. Ubi enim sum cgo {Psal. lxsxv). Bonum. ergo ex pafribus
sanctumcelebratur baptistcriumet corporis ac san- exemplumfiliis provisum cst ut quanfumcunquedi-
guinis Dominiconficitar sacramentum.unde anima; vitos sumus,dicamus mendici omncs anteforessu-
lideles coolo renascunfur et angelorum desccnden- perna; gratia;: /'«nen! 7xoslrum quotidianum da nobis
tium et asccndenlium manibus feruntur in coelum, hodie (Luc. xi). Ncc vero solum panem spiritualis
quidnisi porta civli.et infcrnalibus portis terribilis alimonisB, sed panem quoque vifalcm dignemura
/ocus esf ? Et illic lapis tituli, et hic lapis altaris, Pafre omnium Deo flagttare(J(3a».vi), ut illumquo-
47i hUPERTUS /.BBAS TUITIENSIS. 472
que ex dono ejus fateamur nobis esse, qui solus A go?Magnuinsanoctadmiraljilemysteriuni. J^^i/Vonin?
potuil ('t dignatus est creare, non nninus regi in iw^em(?no?7'en^a/ewviriste,cujus,jiixtaprophotam,
Bolio rulgenti.quamscdenli ad molam nccessarium nomen est Oriens {Zach. vi), et ipso adventu suo
viduae.Triplicem itaque ut veri pauperes precemur ^nrram suam, quam, juxta Psalmistam, benedixit
panem a Patresub uno nomine.panem scilicetvltoB 'ecit osse orientalem, illuminando scilicet bis qui
{BternaB.de quodixil:.^'/ /:)anis qitem ego dabo vol/is, in tenobris et in umbr-;i uiortis sedebant (Psal.
caromea eU pro inundi vita [Ibid.]. Panem intel- Lx\inv).\<}n\ladputcum,cui\ist%-^osf;irandilapide
ligentia5,de quodixit: Non
solopane vivithomo,
in claudcbatur, juxta quem tres ovium grcges accu-
sed in omni verbo quod procedit de ore Dei[Deut.
babanl,id est.venitadapcriendamScripluramquam,
ym\Ualth.i\) ;panem quoque quem solusipse pro-
et JudceijCtSamaritani nlque gentiles modisomni-
ducit de rore coeli et depinguedineterra) simulque
bus disgregati exiiuirebant [Luc. i). Nam et Judmi
vestimentum quo operiamur, vestimentum scilicet
et Siimaritani Sciipturam sanclae legis eamdem
non ingrati offe-
Banctilalis el justitia;.His acceptis
apud se habebant, et tamen sic ab invicein erant
remus decimas et hostiasdeuniversis:dccimas,
illi
disgregati,ut, sicut evangclista lestatur,nec Eaitem
videlicel,ut habeat mercedemsuam,quiadignusest
in haustu putei {]oan. i), id est, aqua; elemcntaris
operarius qui alterio deservil.Ilostiaa autem paci-
^ eonlerentur Judan Saraaritanis. Porro gcntilcs ab
ficas,id est,victimas labiorum confitentiumnomini utrisquclongius divr-rsi eranl.quippequi necDeum
ejus, ut ad ipsum paccra habcamus, et omnia in
et tamen eamdem Scripturam pcr
co?li colebniit,
charitate faciamus.
sepluaginta interpretes translalamscire lcndebant.
CAPUT XXVI. Sed frustra hi vcl illi taliter accubabant.nam Scri-
De eo quod leniens lerram orientalcm,puteuin
in ptura; sacrae puteum Scribaj et Pharisfei grandi
viderit in agro,grigesque citca eum Ires.
lapidc clauserant, id est, traditionibus Dei relictis,
(C.\1'.XX1X). Profeclus igiturJacob vcnitinter- ]iropter Iradiliones suas pravo sensu obstruxerant.
ram orienlaltm, et vidil puteum
agro tresque
in Unde illis in Evangelio manifeste improperatur,di-
greges ovium accubar.lcs juxla eiim.Nam ex illo ccnte Domino: Vce vobis legisperitis, quia tulistis
adaqualiantur pecora, ct os ejus grandi lapide clnvem scientix, ipsi non introislis, et eos qui in-
claudcbatur .Moriique erat ut cunctis ovibus con- troibant prrohibuistis {Luc. xi).Itom Quare vos :

gregatis deiolverent lapidem,et rc/cctis gregibus,

transgredimini niandatum I)ei,propter tradiliones
rursum supcr os putei ponerenl.Plixnsi et apertaest
vestras ? Nam Dtus dicit: IJonora palrem tuunt et
hujus narralionis littera, sed in ipsa planitie sua, matrem tuam;vos autem dicilis:Qiiicunque dixerit
grandem studioso lcctori admirationem faceret,nisi
Q patri suo,et matri sux,munus quodcunque est cx
jampra:cedentium Patrum auctoritas rationes illi me,tibi proierit {^latth.x\)-^y his similia.
aperuisset.Quis enim divinis rationibus carere ar- CAPUTXXYII.
bilretur,quodhic ingenuus tantorum Patrum filius, Qui mystice pf stores juerint, quibns de adaquan-
tam laboriosa scrvitute.tolies immulatamercedp,in dis locutus est ovibus, ct qua; Rachel ipsa.
pa3cendisovibusprouxoribusscrvivit,preesertinisub Dixilque ad pnstores l<ralres,undc estis ? Qui
:

cuslodia Dei,qui dixeratei, et ero custos tuus quo- rcsponderunt:De Baran.^avan ii^acunditsBivcde-
cunque peJvexer/sP^Gen.xxviii^.Nonita.sed admo- cus intcrpretatur.Quod nomen bene pastoribusillis
tam fidci oculis in isto quoque sperulo rutilantis congruit,qui pascebant semctipsos, quos et fratres
desuper soiis imaginem,iil estjl^ilii Dei pulchram et vocat,quDsi notos, ettamen utignolis dicit ; Unde
veram contemplemur allegoricam simililudinem, estis, quia vidoHcct secundum carnem quidera fra-
simulque ju.xta anagognn cuicunque ministroejus tres ejus erant,sed sccundura spiritum nesciebatil-
fideli norraamimitabilem.IgiturEsau reprobato,Ja- los,qui velunde essent. Iracundi namque erant,et
cob e!ectus,et paterna benedictione sacratus,ad ac- decorijid est.intus rapinaet homicidio pleni,dc fo-
cipiondam uxorem pr;ecepto patris cjusdem, pere- ris autcm religiosi ac severi,veluti sepulcra dcalba-

grc proficiscitur, id est, eloctus ex millibus Deus et ta,quaBforis puIchraapparentocuIishominuni,intus

homo JesusChristuSjgratiam benedictionisdiffusam D autem plcna sunt ossibusniortuorum(iVo/(/i. xx
habens in labiis suis, et in ffitcrnumbenedictus ad Quos interroga7is:Nunquid,Siit.noslis Laban filntm
conjungendam sibi Ecclesiam,in exsilio mnndihii- Bathuel?Dije)'unt:Novimus.Sanusne est inquil ?
jus officio sancta; prwdicationis accingitur. Venit Vale',inquiunt,et ccce Hachel filia e/usvenit cum
autem ad ptUeuin, cujus o? grandi lapide claude- grcge smo. Laban candidits,^v.zhoT requies luminis,
batur, el de quo pecora adaquabanlur, ubi moris Rachel ovis sive videns Deiim interpretalur. Hoc
erat yCtmctis ovibus congregatis,lapidem devolvere, autem secundum accentuum vel litterarum evenit
et refeelis gregibits,rursus super os pjutei ponere, divorsilatem,ut diversis sippe significationibus no-
Ridicula hasc, et caitura qucs sequunlur, velinania, mina commulentur. Significat autem Laban mun-
publicisque auribus indigna,plane sapientes hujus dum universum pro partc illorum qui per Christi
sa;culi.judicarent:nisipalamsubgrossovelaminelit- redemptionem,adffilerniluminisrcquiempertinent,
terajsplondidanisensuummajestatemdispensatores quem scilicet illo candidavit baptismate,per fidem
mysteriorum Dei monstrare consuevisscut.Quider- passionis sua:,sicul ait Proplieta in psalnio : Aiper-
473 DE TniNITATIi: KT 0PER1T3US EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. VII. 474

me liijnsopo,
ges cl mundabnr lavabis me, el super A. ot quodam loco non poDnitcnlibus dicit Lnmentavi-
: :

nucm (/(•ii/''(i''("" (/'sn'- l). nuciif niimquc (ilia oju8,

I mus, el non plorailis {Luc. vii) sic adiiquato f/rcje ;

cani signilicit purtcinclcctorum (lun) cx Jud.eis es-t, osculiitusest cam, qua; pluno jain uliiiuu, scl purva
nam ullcra filia nomino Lia,quod interprelalur ta- Futur.T conju};i8 conrocdcrulio fuit ;
quia vidclicct
boriosa,e]\\s Ecclcsitc lypum lcnct,qu;e ingenlilnis non vulilo niullos cx Juda.>is pra?dicationc sua sibi

cst.Pcr iudicia crgo illorum, c]uibus invcstigavit, copulavii. Idcirco autem iilam ueculatus cst, quod
fratrcsundccstis, indomum illani ([uum qiiKrebnt, cnnsobrinam suam esse sciret. Consobrini dicunlur,
Jacob pcrvenit, quia videlicct pcr cleclionem sivc quasi consororum, co quod cx sororibus, sivc ex
pcrmagistcriumcorum.sciienliumsupcrcathedram fratro el sororo sunt progcniti. El quidem omnfs
Moysi,tcstimonium ccrtaque habctur discrelio.qui JudxM secundumcariiem,Domiiiucrant propinqui ;

ad Christum pertineant, vel qui ejus sint. Dixitque 6cdnonille,hocdcomnibus8civit,idcst,nonomninm

Jacob : Adliuc multumdici sup(rcst,ncc est lempus ut propiniiuilatem appropinquavit, cujusscirc a|,pro-
reducantur ai cuulas grcgcs.Antc dalc polum ovilnis, pinquareestclapprobarc. Quos illc suo morc Ecivit,

el sic ad pnslum eas reduciie. Qui responderuut

Non : illorum parvam quantitatcm osculatus est, iJ est,

possumus, doncc omnia pecora congrcgentur,et nmo- sibi aiijunxit,suaqueillis sccrcla revclavittanquara
lapidcm
veiimus ii<y*ui
('C-Iirfflii> de v.w
"w
"• ore putci, utndaqucmus
^...w», ........ j... - greges.
;!•;/ p amicis.
«... .w..-. Al
..- illa
.-.« festinans-
|..- --- patri
uuntiavil f suo. Bene,r

Quid cst quO'l mclius hic advcna, quam indigenaj " nam pcrpaucos, quos ex Synagoga discipulos
illos

paslores tempus ovium novcrat,nisi quod Christus habuit, mundo, cujus totum in Luban, partes
loti

pastor bonus, meliiis quam Scriba; el Pharisa^i cu- autem in filiabus cjus, ut anle diximus, sccundum
raresciebatanimas?Quidcrgoc3t dicere, anle dale clcclioncm figurantur, Dominus Christus innotuit.
poliim ovibus, et sic eas aii pastum reductte, nisi Auditis autcm causis itineris, quam prono illum
prajcipere pastoribus qualenus sio dicant.ut priores affectu cxceperit, brcvi confcstim cnuntiatione de-
faciant, id cst, ut (juod verbis pra.'dicant,factorum clarat. Os meum es, et curo men. Vem enirn cst ac

suorum exemplo pra;doccant.Quod quinon faciunt, si diceret : enim os meum es,

En mca sunl tua, lu
eisutique diei,id cst.divinioperismultum superest, etcnt-o mea. Rursusillc quam benigno servitiosese

nec tempusest, ejusmodi mercenariis ut reducant 1?5 snbmiscrii,quamque tcmpcranlcr conjugium

ad caulas ovcs,\}h\ reddalur eis quasi debita mercos. exspcctavit,ex sequentibus manifcstumest ; Etpost-
Talcs illi erant pastores Isracl,quibu3 perEzcchie- quam impleti sunl dies mensis unius, dixit ei : iViim

lem vne pra?nuntiatum est, qui non ovesad pastum quia fraler mcus es, gralis servies mihi ? Dic ergo
reducere, scd scmetipsos poterant pascere [Execli. quid mercedis accipics ? llubebat vero duas lilias, no-
xxxiv).Unde et dicunt Non possumus, donec omnia
: men majoris Lia, minor appetlabalur Rachel.Sed Lia
pecora congregentur, etc. Moris quippe illis erat ab C Hppif g^at oculis ,Rachel decora facie, ct venuslo aspe-
omnium animarum instructione vacare, doncc de ciu. Ecclesia de gentibus, qux ut supra dictum cst
cunctis rc-gionibus et dc genlibus etiam ad dicm perLiam figuratur,/t;)pw eral oculis; etenim idolola-
feslum, verbi gratia Paschoa vd Soenopegi.-c, ad triae vitio sorducrat, in vitiis me.itis cjus, et cor-
adorandum in Hierusalem eongregarenlur.et tunc rupta fuerat rationisvis, nec videre polerat clarila-
pro arbitrio suo quasi araoto lapide, levem exiguae tem ejus, quteincoclo est, unius vera;quc deilatis.
doclrinffi aquam illis fundebant, scilicet docentes E contrario, Synagoga qua; per Rachelem siguifica-
decimaTemenlhamcijminumque, el nHf^//iHn!; et nullo tur, pulchra facie el venuslo erat aspcctu, videlicet
vita: exemplo propinantes, qua; graviora sunt legis ex eo quia notus in Judxa Deus, et in Isrnel mag7ium
judicium, justitiam et /idem (Malth. xxiii). nomen ejus {Psal. lxxv).

CAPUTXXVIfl. CAPUT xxix;

De eadem, et quod osculalus esl cam, elevalaque voce Quid quod Jacob pro conjugio ejtt3 semat,
signiftcet,
fleverit. et quod Laban pro Bacliel superinduxerit Liam.
Adhuc loquebantur, et ecce Uachel venicbal cum Quam diligens Jacob, ait : Scrviam libi pro Rachel
ovihtts pa/ris sui. Kam gregem ipsa pascebat. Quam filia tua minore seplem annis, Respondil Laban : }fe-

cum vidissel Jncob, et seirel consobrinnm suam, oves- D lius est ut tibi eam dcm, qv.am viro alleri, etc. IIoc

que Lnban avuneuli sui, amovit lapidemquo puleus proprium hujus patriarcha; est quod in percgrina-
claudebulur, et adaquato grege, osculatus est eam. lione pro uxore ducenda,semetipsum iraderiSspon-
Elevataque voce, flevit, etc. Quando nielius hic, pa- taneo servitio, subditus fuit neque enim hoc de ;

storibusillislapidemamovit.gregcmqueadaquavit, aliquocslerorumlegimusalicubi sicut etpatris ejus

qui damnatis traditionibus pharisaicis, vcritatem illud quod a patre suo ad immolandum duclusest
Scriptur» sine personarum exceptione prasdicavit (Gen. xxii), et filii ejus Joseph, quod a fratribus
iMatth. xxii), non exigens ut ad sc plcbium greges suis venditus(<.'en. x.Txvii), emptoribussuisin fame
congregarenlur,quamvis ultro irrucrent, et de civi- prajvcnit, proprium fuit. In quibus oranibus mani-
tatibus properarent ad eum (Luc. viii),sed circuibat feste singuli, ut slerilibuserant matribus,Dei dono
pcr civitatcs et castclla {ilalth. ix), poenitentiam, progenili.propriam praetulere simililudinem nasci-
inquiens,agitc, appropinquabit enim rep lum coelo- turide Virgine Christi Filii Dei. Qua;nam fuit ser-
rum, quod erat elevalavooe flere {Matth. iv). Unde vitus,qua ille pro Rachel, id est.pro Synagoga scr-
475 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 476
vivit ? Nempc illa de qua dicit Apostolus Quia cum :
A. pielalis, virtulem autem ejus abneganles {II Tim. ni)
in forma Dei esset, non rapinam arbilralus esl esse oxtra catholicamEcclesiampriedicant et baptizant.
se xqualem Deo, sed semelipsum exinanivil, formam Eorum sectaj quasi concubimc sunt. Attamcn, qui
servi accipiens{Pkii.u). A.n non servirc mundofuit, apud illos generati sunt, si ad catholicam niatrem
pcenitentiam agere, imoet pwnitentiffi baptismoba- redeant, hasreditatc Palris inler liberos non caro-
plizari proptor peocala mundi, ut juxta prophetam, bunt.Taliumignobilitatem concubinarum ipsa quo-
illa projiceret in profundum maris {Mich. \ii),is.n- que nomina suis interpretalionibus denotant. Zel-
demquein crucem ascsndendoserviliaportareonera phan quippe fluens os, ab ore, non ab osse. Bala
sa:culi,id esl, suporse tollere peccata mundi, qui- invcterata interpretatur,quiP nomina sectis hajreti-
bus erat gravatus ? Hujus servitutis merces Rachcl, corum bene congruunt ; fluuntenirn ab ore perlo-
idest, Synagogaessedebuil illaLnnamquo propler
:
quacitatem vel contentionem, et pristinam vitae re-
patresamavit Christus, et propter illam adservitu- tinent vetustatem.
tem 66 venissetestaturjCumdicit:iVo« sum missus,
CAPUT XXXI.
nisiad oves qux perierunt clomus Israel {Malth. xv).
Item de eadem re juxia anagogiam.
Sed enim Laban pro Rachel Liam subintroduxit,
Adhuc, juxta anagogem, et alia proesentis loci
qiiiavidelicetsubsistenteSynagogaEcclesiafrcnlium
detotomundoquasi nescientis ad Christi thalamum
B Nam quod viro ecclcsiastico ad perfectio-
ralio est.
nem tendenti sciendum cst, scilicet duas essevitas,
introivit; dum populus, quem, juxla Psalmistam,
activam vifielicet atMUo contcnipiativam, quas et
non cognovit (Pirt/.xvii),vel gens quje juxta Isaiam,
gontiles philosophi adiiltcrantes,alteram practicen,
nnmen ejus non invocavit (isa!. lv), ad servitium
alteram theoricen dixerunt,et per aclivam ordinate
ejus, ad dclicias amoris ejus, id est, ad Spiritus
pervenire posse ad contemplativam,certissimogesta
saucti gratiam properavit.
hKC res exemplo est. Jacob deniquc de terra sua
CAPUT XXX. egressus, ad puteum venit,et illicRachelem pulchra
Item de eadem re, et quid significet qucd post Liam, facie, vcnusioque aspcclu invenit,slatimque in amo-
junioris quoque nuptiis potilus est Jacob, el de rem ejus incidit.quoties quisque supplantatorvitio-
earum ancillis.
rura Christum sequi cupiens, sacrae Scriptura stu-
Quidest quod facere voluisti f Nonne, inquit, pro diis incumbit,et inde contemplativiE vila; pulchritu-
Rachel servivi tibi? Qtiare imposuisti mihil Respondil dinem dclectabilem esse comperiens, protinus ad
Laban : Non est in ioco mi- ejus amplexusprorumpere gestit. 0/)<j»iam quidera
nosfro consueludinis ut
norcs anle iradamus ad nupiias. Imple hebdomadam partem eligere vult, qux non auferelur, sedere sci-
dicrum hujus eopulx, et hanc quoque dabo tibi, etc. r licet ad pedes Domini et jugiter audire verbum illius
Non parvoenim secundum humanitatem ducitur af- Luc. x), juxta consilium dicentis Vacaie et videte, :

fectu pro illa gente Christus vel ejus apostoli, quod quoniam ego sum Deus {Psal. xlv). Scd altora prior
maxime exgemitu doctoris gentium agnoscitur,cum qua; sollicita est turbalur erga plurima {Luc. x).In
dicit Yeritatem dico in Ciirisio, non meniior, tcsti-
: sexenim exercelur misericordiae operibus, qua;
monium milii perhibcnte conscientia mea in Spiritu apudevangelistam IVIatthaiumhocmododinuraeran-
sancto ,quiatrhiiiia est mihi magna,et continuus dolor tur Esurivi enim el dedisiis milii mauducare siiivi
: ;

cordi meo, (fiom. ix), etc. Ad hsc mundus omnis, el dedisiis mihi bibere ; hospes eram, el coliegistis me ;

imo Conditor mundi qui hunc eumdem Filiura vcl nudus et coopcruistis me ; infirmus, et visitaiis me
Bcrvilorem niisit cum auctoritate Scripturarum, {Mailh. xxv). In his activas 1126 vitae operibus
respondet et dicit Non est in loco nostro consueiu-
: eruditum,tandemadcontempl.itivam posseprogedi,
dinis, ut minores anie tradamus ad nuptias. Imple et hunc legitimum esse ordinem vivendi, prophela
hebdomadam dierum liujus copuix, et hanc quoque quoquetestatur cum dicit; Doyium erii homini, cum
daho iibi. Quod est dicere Non esl consilii vel pro-
: porlaverit jwjum ab adolescentia sua, sedcbit soliia-
positi divini.oChriste Fili Dei, ut populogentium, rius et levabitse supcr se(Thren. iii). Et in Job : In-
qui et antiquior et — ogentem
numerosior est, illam gredieris in abundanlia sepuicrum '• id est.
{Job v),
tuam praeponat ingraliaEvangclii tanquam Judaeo- n
^ >

" cum ditatus fueris activas vit» redditibus,tunc de-

rum lantum, et uon etiam gentium Deus sit. Nunc mum non defeoturus quiescere poteris intra con-
interim cceptas cum Ecclesia gentium nuptias per- templationis lutibuIum.Hnec per Liam, quodinter-
ago usque in fmcmsteculi, et cum plenitudo earum prctatur lahoriosa, fecundam quidem, sed minus
subintraverit (Rorn. xi), tunc el Synagoga copula- videntera recte figurantur. Nam quasi lippis oculis
biturtibi. Sane singulis conjugibus,singulae danlur rainus contemplaturspiritualia, dum sollicita estet
ancillac, eodem ex viro filios paritura;, quia videli- turbatur erga pluriraa. Porro Rachel pulchra qui-
cet in utraqueEcclesiasunt aliqui qui per araorem, dem, sed sterilis, conteuiplativam designat, qua3,
alii qui per timorem, vel propteraliud quid.quam dum uni quod necessarium est intendit, venusto
propter Christum, Evangelio Christi serviunt imo : aspcctu plus videt, et sancto vacans otioquasimi-
suntaliiquicatholicamintegreprofitentesfldcmspi- nus paril. Igitur dum reponte quis, omissis gradi-
ritualem Christoregenerant sobolem,aliiquidem,ut bus,fe3tinando ad arcem conlemplationis, Rache-
Apostolus ait, sunt, qui speciem quidcm habentes lem praeripere contendit, beue nonnunquam cum
 417 DE TIUiNMTATt; ET OPERIDUS EJUS LIDRl XLII. - IN CEN. LID. VII. 478

illo agitur, ut priiis Liaj tcneatur nuptiis, vidolicct ^ sio diciliir : a confesBiono itaquo conrossoriB nomcn
protraclus forns ad actiones laboriosas froquenlis cjus est dictura.VeruiiitaiiuMi hic confussio pro gra-
minislerii.Qui, si contra quid mussitct,vcl querulo liarum nctione, aut pro laude accipitur, ut frc-
gcslu strideal, dicit ci saneta Scriplura : Non c.^l in qiicnlcr in l^salmis el in Evan>;elio ; Coufitcbor libi,

loco nostro consueludinis ul minores ante trndamus ad 1'alcr, Domine cwli ct tcrrx {ilullh. xi), iii cat gra-
nuptids, id est, non ita se habct orJo ul ad con- lias ago lilii, sivfl glorilico.(CAP. .\XX.) FJ concepil

templativam qua; nr.inus operando minor pst, nntc Bala el pci>cril filitim. Duitque Uachel : Judicdvit
UBura uctivas vitoe quisquo prosiliat Imple hebdo- :
me Dominus, mihi filium. Proptcrca vocnvit
et dedit

tnadam dicrum hujus copul.r,ct hanc qunquc potcris nomcn cjus Dnn. Causum nominis exprcssit, ut ab
oblincre.Nam sicutscx dicbus cuneta Dcusoperatus eo quoJ judicassct se Dominus,lilio ancillie Judicli
est,ol in seplimo rcquicvit sic prius oportet quem-
;
nomen imponcret. Dan quippe inlerprotalur jHi/i-
que in sex prcTdictis raisericordi;c operibus oxcr- cium. liursumque Bala concipiens peperil alterum.
ceri, ut tunc demum jure in contemplaliva sabba- Pro quo ait fiachel : Comparavit mc Dominus cum
tizare possit : Vi(/«HS aulcm Dominus quod despice- sorore mca, et invalui. f^ocavitquc nomen ejus Neph-
ret Liam, operuit vulvam rjns, sorore slerili perma- thali,C[\ioA interpretaturdi((//a/io.Et pepcrit Zelpha
nente.Quod Liam despiceret, id cst, minus diligcrct. r» ancilla Lice (llium. Et dixit Lia.* Feliciter.El vocavit

Sicenim pra;diclum cst, quia tandem poiitus nupliis nomcnejus Gad. Gad enim ei-cw/MS s\\e procinclus
optatis, amorem scqucnlis priori prxiulit. Ncc in- interpretatur. A bono enim eventu sive felicitatis
juria; nam hsc jure dala vcl accepta, illa aulcm suae procinctu, t;di lilio anciilaj sus nomen impo-
fraude nd ejus torum fuerat introducta. El nolan- Buit. Pcperilque Zelpha altcrum. Dixilquc Lia : lloc

dum quia videns Dominus, quodLiam despiceret, non pro bcaliludinc mca ; bcatam quippe mc diccnl ?nu-
in eo raiseratus est, ut de lippa venustam aspcctu liercs. Et ab eo quod beala dicatur ab hominibus,
faccret ; sed in co ut sorcrc stcrili permanente, vul- filium suum bealum vocavit.Aser cnim 6(?afu5dici-
vam ejus npcnrel. Scmper cnim activa vita minus tur,duataxat in pra^senti loco. Nam in aliis, secun-
vidct ,ct lippis pcrsevcrat oculis, et est talis, qua- dum ambiguitatem vcrbi,possunt ct divitix sic vo-
lem Apostolus mulicrem in Ecclesia docere non cari. Exaudivit Deus preces pe- Lise, concepitque, et

permitlil. Salvabilur aulem, inquil, jier ftliorum perit filium quintum, et aitDeditmihi Dcus merce-
:

gencrationem (/ lim. ii), id esl, per operum mise- dcm, quia dcdi ancillam meam viro meo. El vocavit
ricordioeexhibilionem.Quam eninicausam subjiciet nomcn ejus Issnchnr. Etymologia nominis hujus ab
rex sedens in sede maje.slatis suae cum dixerit eo surapta est, quod ait
: Dedit Deus merccdem :

Venile benedicti, Polris mei, percipite rcgnum quod m^am.jlssachar enim interpretatur merces.ls quippe
vobis paralum est ab origine mundi : esurivi enim et ^ dicitur cst, sacher mcrccs. IIoc autem ideo, quia
dedistis mihi manducare, et quidquid jecistis uni ex mandragoris fiUi sui Ruben introitum, qui Racheli
his minimis meis, mihifecistis. (Mallh. xxv.) Salva- debebalur, ad se viri emerat. Hursum Lia conci-
hilur CTLO per /iliorum gencralionem (l Tim. ii),illa, piens, scxtum pcperit liliuin,cl ait : Dolavit me Deus
qu.-E ad virilem non pervenil perfectionem, id esl, dote bona. Dotis enim indigebat procoinmendatione
vila illorura qui non in solis actibus remanserunl, sua,qua?non expetita,insuperet indotataviro cliim
et nunquam ad conlemplaliva; graliam profcce- tradita fuerat. Interpretatur autcm Zubulon habila-
runt, juslificabitur per operum bonorum cxseeu- culum fortitudinis,ex co videlicet sumpto vocabulo,
lionem. quod ait habitabil mecum vir meus, quia peperi et
GAPUT .\XXII. sex lilios.El est sensus Propterea jam secura sum,
:

De nominibus fdiorum Jacod. nec futurum mihi divorlium timeo.sive repudium.

Omnium patriareharum nomina, simulque com- Quia sex filios genui Jacob. Et post hxc peperit fi-
pondiosa lectio nomiaum elymologiam repnsenlat. liam^et vocavit nomcn ejus Dinam. l!a;c transfertur
Et vocavil, inquit, nomen ejus Piubeu, dicens : Quia in causam. Jurgii enim in Sichimis causa exstitit
vidit Deus humilitalem meam. Rubcn inlerprelalur (Gen. x.xxiv). Post filios et parentum pocenda sunt
visionis filius. Et concepil alterum filium, ei dixit : D nomina Lia interpretatur laborans, Rachel ovis.
:

Quoniam nudivit Dominus hnbcri me contemptui,dedit cujus filius Joseph, ab eo quod sibi maler alium
eliam islum mihi ; vocavitque nomen ejus Simeon. addi optaverat, vocatur augmenlum.
.\b eo quod sil audita, Simeon nomcn imposuit. 197 CAPUT XXXIII.
Simeon quippo interprelatur exaudilio. De tertio De Ruben primogenilo, et quod primof/enita
vcro sequitur : Et conccpit adhuc et peperit (ilium, sua repiiiata sint Joseph.
cl dixit .Vunc quoque copulabilur mihi maritus
: Ruben itaque primogenit ua l'uit.Sed,cum violassst
mcus.lA esl,eril mihi in hac vila comes,et ejus di- torum patris sui, primogenita ejus Jeseph, ut in
lcclio ad mortem usque deducel me, cl prosequitur, Paralipomcnon legilur,data sunt ct non eslreputa-
eo guod geausTim eilrcs filios. Et idcirco nppeltaiit lus in primogenitum. Porro Judas, qui erat for-
nomcncjus Levi, quod inlerprelatur ndi/iVui. Quarto tissimus inter fratres suos. destirpeejus prineines
concepit et peperitftlium, et ait : Modo conftlebor germinati sunt, primogenita aulem rcpulata sunt Jo-
Domino. Et ab hoc vocavit eum Judam. Juda confes- seph (I Par. v). Non ergo quod odiosa: fuerit Lia,
479 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 480

dilectaautemRachel.irlcircoprimogenitadatasiint A. thalim aliquid minus vel tardius acceperunt, pro

Joseph; sed.quia culpasua perdidit is Ciijus erant; co quod essent ex concubinis sive ancillis ? Raque
deinde,cui voluitdeditpater illa. Nam proejusmodi el inhujusraodi asperitute quidem exterioris pale»

causa, talem fieri tranepositionem ot lex vetat : simplicium sensus ofTenditur; scd interiore grano
Si habuent homo , inquit, vxoresduas,unamdilectam perfectiores,quorum est solidus cibus,non minime
et alteram odiosam,genueritque exea liberos.et juerit delectantur.
lilins odiosx primogenitus, volueritquc suhsiantiam CAPUT XXXV.
inler filios dividere,non polcrit filiumdileclxfacerepri- Quod Joseph nato, dixerit « soceronto : Di-

mogcnitum,et prssfcrre filio odiosx,scd filium odiosss mitteme, utreveriar. »

agnoscet primogenitum, dabilquc ei de his qiuv ha- Nato aiitem Joscph, dixit Jacob socero suo : Di-
bueril cuncta duplicia : isle etenim principium libe- mitte mc,ut revertar inpalriam et adterram tneam.
rorum ejus,et huic debentur primogcnita (Dcut.T.w). Da mihi uxores el liberos meos,pro quibus servivi tibi
Igilur primogenita tunc jure transposita, quando utabeam. Tu nosti servitutcm qua servivi tibi. Sic
Ruben perdidil, Joseph duplicia patre danle acce- praemissum est, nnlo aulem Joscph ut procul dubio
pit,videlicet ubi dixit En ego morior,et critDomi-
: subintelligas,quia nondum nato illo hoec dlcere Ja-

nus vobiscum,reducelque vosin terrampatrumveslro- p cob renuisset. Si enim etiam tunc limuitne aufer-
rum daboque libi partcm unam exlra fratres luos,
: ret filias suas, et idcirco clam illo profectus est,si-
qutim tuli de manu Amorrhxi in gladio d arcumeo cut ait,quod inscio te profectus sum, timui ne vio-
(Gcn. iv).Sacerdolium vero,quod et ipsura eatenus lenter auCerres filiiis luas, quanto magis Rachelem
primogenitorum fuisse Hebrsei tradunt, datum est quam araabat.aufcrri sibi timero poterat, si profi-

Levi.lla primogenita, quae unus perdidit, triparlila cisci vcUet, cum adhuc nullum in ea filium sibi

divisa sunt,ut Judas principatum,Joseph duplicia, suscepisset ?Ergo,q«iapernativitatem Joseph velle

Levi acciperet sacerdotium. Porro, cur in Apoca- uxoris confirmalum sibi esse credidit, rccte nato
lypsi Judas primus ponatur (/Ipoc.vii), et deinceps Joseph ista dixil, vel hMC dicta cjus relatura nato
nullus generationis hujus ordo servetur, alia ratio Juseph Scriptura pra3missit,simulque ad exaggeran-
est, quas ad praesentem locum non perlinel. dum jus SU8B dimissionis,ut dimitteretucexire cum
CAPUT XXXIV. uxoribus suis : Tu, inquit, nosii serviiutem qua ser-
vivitibi.Sed nec illud praitereundum,quod ait U< :

Quse sint spiritualiter in Christo conjuQes U-

beree, et\qu3e ancillee. rcvcrlar in terramel udpatnam meam percgrinatio-

Auresnimiumpudicasprffisens lectio diverberat, nem patrum suorum,patriam terramque suam vo-

mium fatigantur aud;rea;mulationes quatuormu- g cans propter Deurn: et e contrario, terram patrum
lierum de uno viro concertantiura. Sed habeant suorum peregrinationem suam vocans,cum dicit :

Apiid Laban percgrinaius sum (Gen. xxxii).

cum simplicitale sua prudenliara,sciantque totum
qiiidquidestdictumvelfactum.redoleremagnumli- CAPUT XXXVI.
berorum desiderium, tantaque instantiaproperent Quid sitspiritualiter,quod Jacob virgas cx parte
animKprudentesspirituaiedeChristovirosuosemen decorticaverit : conceptusque tempore in cons-
conciperevelparere,quantaillasaviditalevirumsuura pertu oviwn posucrit.
prffiripere,quanlo audiunl gaudio filios suos in par- Et ait Lnban: Inveniam graliam in conspectu tuo.

tus suscipere.Nam hujus Chrisli nostri,unius viri, Experimento didici quod benedixil mitii Dcuspropter
suntconjugesliberaejSuntetconcubinaiancillK^St-.Ta- te. Constitue mercedem tuam, quam dem
tibi. At ille

ginta,\nq\i\i,sunl reginx,et octoginta sunt concubinx respondit Tu nosti quomodo servierim tibi, et quania
:

(Ca>it. vi). Qua;cunque est regina sive libera vero in manibus meis fucrit possessio tua.Modicum habui-
amoro ingemiscit et parlurit : Verbigratia cum di- sti antequam veniremad te, et nunc dives jaclus es :

cit : Filioli mei, quos iterum parlurio donec formetur henedixitquetibi Dominus ad introilum meum.Justum
Chrislus invobis {Gal. iv). Sed non eo contenla sil. esi igilur ul providcam aliquando eliam domui mex.
Tantabealiseminis mulliplioandi aviditate dilatelur ^ In praesenti lectione habemus quia tollens Jacob
ul ancillas quoque viro huic permittat, et dicat : virgas populeas viridcs, et amygdalinas,et ex pla-
Quid enim,dum omni modo,sive per occasionem, sive tanis, ex parte decorticavit eas, detractisque
perverilatem Chrislus nnnuntietur ? Et in koc gaudeo, corticibus in his quae spoliata fuerant,candor appa-
scd et gaudebo (Phii i). Fieri namque potest, quia ruit, illa vero quie integra erant, viridia perman-
SiTpefactum est,ut quem anciilavel concubina con- serunl.Quid est virgas virides amygdalinas, atque
cepil,eum super genua liberse parial.id est, ut is, ex platanis, ante ora gregum ponere, nisi per
qui per annuntiationem invidentis vcrbum audivit, Scripturae sacrte seriem antiquorum Patrura vitas
confiteatur efteneal in catbolica matreEcclesiaverse atque senlentias in exemplum populis prffibere ? In
et unicae perfectionem Cdei, el ita nihil differat a le- quibus dura plerumque intelleclumlitteraefugimus,
gitimisfiliisin acceptione paternEe haereditatis.Nun- quasi corticera subtrahimus,el dum,plerumque in-
quidenim,quando ejccit Dominus genies a facieiiUo- tellectum. litlerae sequimur,quasi corticera reserva-
rum Israel et sorle divisiteisterramin funiculo distri- mus.In primia igiluret prajsentem locum hacsimi-
bidionis (Psal, LXXvii),Gad, etAser,et Dan,el Neph- litudine considerandum suscipiamus.Esl enim hffic
481 DK TRIMTATI': ET OPlimilUS KJUS Lllini XI. 11. — IN C,m. UB. VII. 4X2
vila patiirt noatii Jacob viriia juro norninanda.quia A. Lia parilor ct Uuchcl Christo conjungprcntur, id
H.S viilelicct, jii.\(u raliotiis c.xuMioii, recla osl. eet, utrisijuo uctiv.u Hciliccl ct coiilcmplulivn; vito)
Proiiulo ex purte delruclo cortico litterm, in eo varictatcs por orbcm lcrraruiu in ordinilius suis
quod spoliatum cst interim allegorias candor uppa- niulliplicarcntur. Tandem ud ipsum UbuD,id cst,
reul ot ex parto corlico scrvalo, rcssicul gesta esl
:
ad ipsos mundi rcgea.imporutoros.cictcrosquc prin-
Incxenipluin trahcmlu pormanoat. tuomodoi' Vido- cipcs ac Eummos hoiiiinuin abundantiu gratia; por-
lici't ut nuni|iiuin in Kvungclio Christi carnalitcr, pcrvcnit : Juitum igitur luit Chrisluin aliquando
cxiMuplo hujus p:itriarcha3 iiustri Jucob licito qna- providcre domui sua;, id est, do rcgum palaliis,do
druplicanila conjiigia prx-ilicenius. Inio ctium uno, principum thesauris ac prajiliis suas Ecclcsias di-
quod solum licilum ost, alistiiiereconsulamus : vc- undo habcrclsufficicntiam in sumplus
taro, ul cssot

teia ciiini liujusnioili ti\insicniiil, ct ecre facla sunt ncccssarios allario servientium, in nsus paiipcrum
omnia nova {II datum, non va-
Cor. v). Posl lcgera ac porcgrinorum, in rcstaurationea ccclesiurum vcl
luil lioc cxcniphira ail duas sororcs in conjugium cccmotoriorum.
unius viriiluccndas,<iuunto minus valerodebolpost
legcmsub cvangelicaegratiie praesentia ?l''ueriltunc CAPUT xxxvni.
tempiis seminanli vcl /'i/;i'(/e.t spargendi nunc autem n
Jacob an in hoc justitia sua sibi responderit,cum
mct^-ndi, el lajiiiles coUigcndi tcmpus est (Eccle. iii).
stropiiam commeutatus sit novam, dumadversus
Igitnr in hujusmodidetractolilters cortice,intimu3 naturam albi cl nigri peeoris, artc puijnavit.
quairaturcandorallegoria;, ut siiperiusjam dictum
est. Porrn quod dcinceps ait Jacob, juslum est igi- Dixttque Laban-.Quid dabotihi ? Al ille ait Nihil :

tnr ut providcam aliquando eliam domui mc.r, sci- volo.Sed si fcccris quod poslulo, iterum pascam de
licct congrua) niercedis exactionc, sio in Evangelio custodiam pccora (ua. Gijra omnes grcges luos, et
Cliri=li pro excinplo haberi ilebet, ut nullalenua scpnra omncs varins ovcs,
et sparso vellere, et quod-

aiuoveatur extcrior coites liltera:, sod rcs ut gcsta cunque fulvum, rufum, et maculosum fuerit lam m
cst babeatur pro Icge coasonaatc auctoritate
sic ovibus quam in capris, erit merces mea. Itcspondvbit-
cvangelica qua diclum cst Dignus est opcrarius : quc mihicrasjustilia mca, quando placili tempus nd-
mercede iua (Luc. x). veneril coram le. Ilicjani quEritur ntrum vere in

C.-^PUT XXXVII. hoc illi justitiii sua respondcrit,vel qiioraodo secun-

Dc co quod dixil Laban « Experimento diJici
:
dumactum ejus, justitia illius dici vol essepotuit.
quod benedixit mihi Deus propter te. Quid enim iilc egit? Nonne strophara novam com-
mentatus cst, contra naturam albi et nigri pecoris,
Dicamus ergo huic nuindo, cujus typura Laban r
naturali arte pugnavit ? Tollens enira virgas popu-
teiicre supra diximu3,inioni,im ipse fatctur, etdicit :

lea.i, ct amy/jdalinas, atqiie cx plalanisetex parle dc-

Experimenlo dilici quod beacdixit mihi Deus propler
tc, dicamus, inquam, illi in pcrsona capitis nostri
varium virgarum
corlicans, fecit colorom, ut ubi-
Cbristi, proptcr quem illum Doiiiinus bcncdixit : Tu cunquc in virga corticera reliquisset, antiquus
nosii quomodo servierim tibi, et manibus
quanla in
permaneret color ubi vero ; lulisset corlicem,color

meis fuerit possessio lua. Modicum habuisti antequam candidus permaneret, inque nilorem panderetur.
OI).=crvabatque, ettcmpore qun ascendebantur pe-
venirem,el nunc dives cffectus es, bcnedi.zitque tibi
cora, et post calorem dici ad potandum avida per-
Dominus ad introitum mcum. Quid enim habebathic
mundus autcquam Christus venirct?Quid, nisi nio- geb.int, discolores virgasponebat in canalibus,ad-
dicum legalis scientia;, qiiam ct pauci novcrant, missisquo arietibus et hircis, in ipsa potandi avi-
raodicumquecarnaliunic.crenioniarum,quarumritu ditale ovos, capras, facicbat ascondi, ul ex duplici

uaibralicoperpauciunum Dcum utcunque colebant? dcsiderio, dum avide bibunt, ct ascenduntur a ma-

At nuncdivcs, iii(|U'.lChrislus, c/fcctuses, hencdixit- ribus, talcs fctus conciperent, quales

umbras arie-
que lihiDeusad introilummcum. Vere dives effectus tum ct hirconim desuper ascendenlium, in aqua-
estmundus nniversus pra;clara nimis vcri Doi noti- rum speculo contemplabantur. Ex virgis enira in
n
tia, bencdixitque Deus ad introitum Chrisli Filii " canalibus posilis, variuserat etiara imagiuuracolor.
illi

sui omni benediclione spirituuli, qua et in prirais Nec ip.irura hanc in conceplu ferainarum esso natu-
illi orania peccata condouavil, licet plprique retror- ram, ut quales perspexerint sive meEle concepe-
sum abcant, et convertantur post Satanam et ;
extremo voluptatisffslu quoconcipiuDt,ta-
rint, in

deinde multiplicia dona conlulit Spiritus sancti : lem soholcm procreent cum hoc ipsum etiam in
:

Justum igilur cst, Inquit, ut aliquando provideam equarum gregibus apud Hispanos dicatur fieri. Et
etiam domui mcx. Qua3aam domus Cbrisliest, nisi Qnintilianus in ea controversia, in quaaccusabatur
illa domcslica ejus .'aniiiia, qua; altario deservit,et matrona quod jEihiopem peperit, pro dcfensione
desacrainentis spirilualibus rationalcs plebiuingre- illius argumentetur hanc conceptuum esse naturam,
ges pascil ? Hicestordoapostolicus.sacerdotalisque quam supra diximus. Hoc ergo quaeritur utrum
ac leviticus, qui prius gratis servivit, annunlians recte ab hoc in tali facto justitiee rosponsum spe-
Evangelium rcgni Dci.non solum gratis, sed etiam retur, inquo dolus vel impostura raanifeste coa-
periculose, recipiendo scilicetmalapro bonis,donec vincitur.
483 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 484

CAPUT XXXIX. ^ camelos elasinos, tanta copia,ut nonsolumspiritua-

ll.em de eadem re et qiwmodo in arle illa lia, sed etiam carnalia indigentibus, abundc porrl-
exuiabdis sit. gere sufUciat. Non quod in his gloriemur, nam 3/0-
Ad hanc stropham jnm-
haec diciinus quia ct ante ria nostra hxc cst tcslimonium conscientix noslrx
dudum Jacob contra Laban causam justitiae habe- (U Cor. i), sed quod gratiarum actionis causa nobis
bal.ctsi tempns sibi placili coram illo, cum legitima essedebeat.quod religionem teneamus in abundan-
defenaione daretur, substantiam illius jure tollere tia, quam ilie Pater noster Christusacquisivit ino-
debebat. Ille namqueunampostulanti filiam incon- pia, et mendicilate sua. De omnibus respondebit illi

juglutn, et pro una servitium susoipicnti, alterara justitia sua : cras, id est in futuro judicio, quando

quoque peregrino ct advenaB perfraudem imposue- placiti tempus erit.Quid rcspondebit? Videlicetquod
rat, illam, videlicet, cujus nuptias, quia despica- respondendura significavit Apostolus,cum diceret:
bilis erat, difficiles sibi fore scicbat. Nec enira Si nos vobis spirituatia seminavimus, magnum esl, si

Bine magna dole quis illam strenuus acciperet, veslra carnatia metamui [l Cnr. 11). Nonne hic, cffite-

quam facies, qufe multum valct, expetibilem rique apostoli vel apostolioi viri, cum possent vel

in hujusmodi non feccrat. inquam, tempus Si, scirent Rachelis amplexibus frui, id est contempla-

sibi placiti daretur, Laban pro hoc in jus vocare

tivas vits dulcedinc pasci, ad Liam, id est ad acli-
" vam vitam, propter hunc miserura mundura decli-
129 habebat, quia filias ^juas alondas illi sine

dote imposuerat, insuper et pro ea quara irro- naverunt? Nonne qui ca;lum mente inhabitare, et
gatus extruderat.servitium septemannorum extor- volebant, et poterant ex graiia Dei, adusque dispo-

serat. At ille peregrinus erat et advena, idcirco

nenda conjugia descendcrunt:verbi gralia, dicendo:
Vir uxori dcbilum reddal et uxor viro ? (/ Cor. vii.)
violentum et fortiorem indigenamin jusvocarenon
polerat. Arle igitur necessurio, pro filia contra pa- Nempe hinc est illa cujusque talium querela:£.Tut
trem usus est,ut ad llliam, cui competeb.int bona me tunira mea, quomodo induar illa ? Lavi pcdes

Et dc hoc in omni meos, quomodo inquinubo itlos ? Jure igitur qui in

patris, aliqua devenirent. illi
nobis loquitur Christus, virgas partira decorlicans,
tempore placiti, justiliaj responsum praestoesl. Igi-
parlim in eiscorticem linquens, in canalibus ponat,
lur quando primo iempore ascendebanl oves, iwnehal
in conspectu ovium, ut varios in earum contom-
Jacob virgas in canalibus aquarum, ante octitos arie-
platione felus conoipiant et sic substantiam La- .•

lum et ovium.ut in earum contemplntione conciperent.

Quando vero serolinaadmissura erai, nonponebaleas. ban auferat unde ditescal, id est, partium allegori-
Factaque iunt ea qme erant serotina, Laban ; el qnx cara, partim historicam de Scripturis proferendo

primi temporis, Jacob. Et in hoc evid^^ntissima? re- doctrinam, suos animet auditores ad hoc, ut mini-
speclus justiticB est. De primi namque temporis nu- C stris altaris bonacum hilaritate ingerant,quia vide-
licet nemo est qui pascat gregem, clde tacte ejus non
ptiis, gicutjam dictum est, exparte Labaninjustitis
comeda! ; qui ptantel vincam el de fruelu ejus comc-
causa suberat pro serotinis autem nuptiis Rachel
:

dere non debeat (I Cor. is) licet invideant filii hu-

nihil querelffi habebat,nihildotis jure repetere po- :

terat. Jusle itaque omnia temperavit, utet ipse fru- jus SECuli, quemadmodum et illi Clii Laban, de

ctum laboris sui acoiperet, et Laban non penitus quibus protinus subditur.
spoliarctur. CAPUT XLI.
CAPUT XL. Quod Jacob verba fihorum Laban aic-
utile fuerit

De en quod dictum est : » Ditatusque est homo dissc, quodque uxores suas pater quasi alienas
ultra modum, » et quid mystice significet. reputarit et vendidit, guod hxc carnalia in ty-

Ditatusque est homouttra modum, ct habuil cjreges pum acciderint spiritualium.

multos, ancittas et servos, camctos ct asinos. Hic in- (Cap. XXXI.) Postquam autcm audivilverba fitio-
signiter homo dictus est,ubi qui tenuis veneral,di- j-um Laban, dicentium : Tulil Jacob omnia qux jue-
citur,quia ultra modum ditatus est. Quod si in isto ranl palris noslri, el de illius facultale dilatus lactus
insigne eladmiratione dignum est,quanto magis in cst inclytus: animadvcrtil quoque facicm Laban, quod
homine illo,cujushic typus esl? ELenim ille vereac D non cssel erga sc sicut hcri el nudiusterlius, ma.time
singularitor homo, quia Deus et homo, qui paupcr dicenle sibi Domino ; Revertere in lcrram patrum luo-
fuerat : nara, cum divesesset, inquit Apostolus, pro 7um, et ad gcneralioncm tuam. Uxc verba filiorum
nobii pauper factus est (II Cor. viii) : et eoce ditatus Laban,Jacobin'bonum cooperata sunt,et illa vullus
est, non soluni in seipso,ubi gloria el honore coro- ejus austeritas, de qua vocatis ad se Rachel et Lia
ratus, et super opera manuum {Psat. viii) Patris dixit : Video facicm palris vestri, quod non sit erga
constilutua est : verum etiam in pra3scnti domo sua, me siatl hcri et nudiustertius. Bonum quippe illi

id est, Ecclesia, ubi illa supradiotis ejus ministris, crat audire vocem Domini Dei, dicentis : Rcvertere
jamdudum servatur dignitas, quamillis auctoritas in terram patrum luorum, et ad generalionem tuam,
evangelica juste vindicat, dicendo Dignus est
: ope- eroqui tecum, et iraitatorem esse perpetuum obs-
rarius mercede sua{Ltic.\). Ada;quata est enim ple- dientia: et peregrinalionis, ut haeres quoqueina;ter-
risque in locis domus Cliristiregura palatiis,habet- nura existeret benedictionis Abraham, avi sui, et

que corporaliter greges multos, ancittas, et servos, Isaac patris sui, quibus non parva cura fuit nun-
48") DE TllINITATl!: KT OPRIIIDUS EJUS MriHI \(.I - IN CKN. I.ll!. VII. \m
qunm rovcrli illuc, uiulo ut exircnt pr.vccpcrat illi
\ suporius diotujustum orat ut lollorot Dous aubs-
Dctis. Untle osl iiiud : Cavenc filiinn iiieiiin rcihicas tantium Laban ol darct illi.
illtic. Ae dcinccps Filium laiitum meuin iie reducas
: CAPUT.XLIL
illuc {0«n. xxivi. Igitur et hicciiuoD praiiicta sunt, Quod Ilachcl patiis sui idola furata futrit.
ct i-uqua; poslmoduinud llaclielemut LiHmloiiuitur, Ea tempore Laban ierat ad loadeudas oves, ct
Scil palcr reslcr circumvcnit iiie, et miilavil uicr- Rachel furala est idola patris sui.Kl si non aliun-
cedem meam dcccm vicibus, ctc, in illud bonum di',sultom cx hoc satis udvertore poternt Jacob,(y«o«/
ganclo viro coopcrantur, ut quo vocabat Dcus, illuc »10« essct facicB Laban erga se sicut heri et nudius-
ipsaiidversitaloiiipollcntc.ciliusinsoqucrclur.Nihi- to7i((S, quia.quod apud antiquos magna3 frcqucntias
loniinus cl ipsis conjugibus in idipsum hunum amicorum et febtiva;eratla;titia?,scilicot tondcreoves
coopcruta cst iiiclcmentia patris non amahilis, dc absquc ipso qui custos grcgura crat,ille agebat.Nam
ijua protinus conquoruntur, et dieunl iYM«^«t(/ :
illo rclicto,ot omnibus qui ad eum pertinebant tam
habcmus residui quidquain in facullatibus, et ccnjugibusquam filiis, ie;'a^,a(//oHt/e«riasoyMsuas.
hxreditate domus jialris nostri ? Nonne quwi aiie-
Bcne crgo disccssus cjus,fuga dieitur.cum protinus
nas rejiutavit et vendidit, comedilque pretium
subditur:.'Vo/iu/yuec/atoA indicaresocerosuo quod
»?()s<rMm? lloc vcnto adverso navi^dura lolicitcr im- y»
fugeicl. Et //ac/ieZ,inquit, futura est idola patris
ptllente, ultro portum aspiciunt, ol dicunt : Sed
.^Mi.lloc lucoprimura Scripturaj auctoritas,idolorum
Dcus tulit opespatrisnostri, elnobiseas Iradidit,
nomcu volcultum pra;sentat.Ucctccrgo in illacvan-
ac /iliis iioslris. Unde oinnia qux pixcepil tibi
gelioa electionc,qualcgilur mulier aduodenni fluxu
Doiniiius ,/ac. lloec, iaqiiam,illis quoquo cooporata sanguinis sanata {Malth. ix), et puella duodennis
sunt in bonuai suum, ut citius tulcin seqiierentur
rcsuscitata {ilarc. v divinum a
; Luc, viii), illud
viruni, etcum patribus tanti meriti, promissiones Patribus animadvcrsum quando mulieresl, quia,
accipcrcnt eorumdem patrum, essentquc in exem- sanata est,luuc puoUamortua cst.sicut quando niu-
plumspiritualiumadinstructionem animarum,qua- licr ccepit inlirmari, tunc illa puella nata cst, in
lium quilibct in psalmo dicentcm audivimus Spiri-
typum vidolicot genlilitatis et Synagoga; : quia,
lum sanetum, sive Patrcm Christi Dcum : Aiidi,
quando gcntesin tunc
idololatria fluere coeperunt,
/ilia, et vide, et inclina anrem tuam; obliviscere
in istis patribus Abraham,Isaac,et Jacob,Synagoga
populum tuum, et domum palris tui, el concupiscet
nala esl, et quando gentililas per fidera Ghristi sa-
rex decorcm tuuin [Psal. xuv). Nam, sicut illas
nata,tunc Synagoga prs invidia et infidelitatemor-
conjuges Jacob adversa hrec impulerunt, ul illum tua est.Porro Rachel, qua; idola /urata est, claret
relinquerent patrem, qui liliarura comedisset prc-
quia perfectae fidei nondum erat. Sed antequam
tium, et talom sequcrentur virum : sic et adversa '-'

obirel, opporiune nimis ad Jacob dictum GsV.Abji-

mundi plerumque dilectam Dcojuvant animam,
cite deos alienos, qui in medio vestri sunt,et inun-
ut anhelantius 330 tendat ad Deum. Unde et illi
damini ac mutale vestimenta vestra. Dedcrunt
per prophctam dicit Dcus : Eccc ego sepiam viam
ergo ei.At ille in/odit eos super terebiiithuin[Gen.
tuain spinis,etsepiameam maccria, et semilas suas
xxxv). Necmulto post scriptum est Mortua est :

iion el sequelur amalorcs suos, et non

invcniel
autein Rachel, et sepulta est qux ducit
in via,
apprckendet eos, et quxreteos, et non inveniet, et
Ephratam, hxc est, Bethlehem {ibid.). Non
dicet Yadain et revertar ad viruin meum priorem,
:
ergo parvo bono suo virum fldolem sortitu vel
quia bcne mihierat tunc, mayis quam nunc [Ose. ii).
secuta esl, fide cujus
salvata est. Sancti-
Ipso Jacobante quani ejusmodi spiniso ffensus fuis-
ficata quippe mulier infidelis per viriim
est
sct,cum adhuo mollitcr e.xciperetur dicente Laban:
fidilcm [/Cor.\u).Et proinde recteetralionabiliter
Inveniain graliam in conspec.tu tuo ; experimenlo ab Apostolo dictum esl-.Si quis fraler liahet uxo-
didici quod bencdixit mihi Dcus propttr te, elc,
rem infidclem,et hxc consentit habilarecuin eo,non
tardavit reverti, ct dii/it -.Si /eceris quod postulo,
dimitlateam. Et si qua mulier habet vii uin infi-
iterum pascam et custodiam pccora tua. Nunc
^'
delem, et hic consentit habiiare cum illa, non di-
autem ubi liosus fuit, surrexit itaque Jacob, ait
mittat virum (i6i</.).Ktpost pSLncn: Unde enim scis,
Scriptura, et impositis liberis et conjugibus suis
mulier,si virumsalvum facies'.'Aut unde scis,vir,
supcr camelos, abiit peri^ens ad Isaac palrem suum
si mulierem salvam facies?[ibid.). Porro ubi nunc
in terram Chanaan. Ila et in CcBleris planum est
idola legimus, in Hebrffio theraphin scriptum est,
veram osso sententiam Apostoli dicentis Sciinus :

quod transferlur figuras vel imagincs. Hoc autom

quoniam diligentibus Deumomnia cocperantur in
ideo, utsciamus quid in Judicum libro therapbin
bonum, his qui secundum propositum vocati sunt
sonet {Jud. xviii).
sancti {Rom. \-in). Snne in eo quod dicit Jacob :
CAPUT XLIII.
Levavi oculos meos, ct vidi in somnis ascendentes Quomodo iniquus corripienlem
in soinnis viderit
mares super femiiias,varios et inaculusos, etdiver- se Deum ne aspere quidquam contra Jacob lo-
sorum colorutn, dixitque angelus Domini ad me : queretur.
Leva oculos tuos, et vide universosmasculos ascen- Cumque fam ipsequam omnia qux ju-
abiisset
denles super feminas, varios,respersos, et maculo- ris sui crant, et amne transmisso pergeret contra
sos, vidi enim omnia qux fecit Laban manifestat montem Galaad, nuntiatum est Laban quod
quod stropham illam, quam de virgis esercuit, fugeret Jacob. Qui, assumptis /ratribus suis,
coclesli aucloritate egerit, quia videlicet pro causa persecutus est eum diebus septem et comprekendit
487 RUPERTI ABBAS TUITIENSIS. 488

eum 171 monte Galacid. Non quod eo tempore A. tuos, coram fratribus nostris. Tan-
nccelur
Galaad mons dicerelur, sed per anlicipatio- quam Quod inscio le profectus sum, non
diceret :

nem illo vocatur nomine, quo postea nuncupa- solum injustiliffinon est argumenlum,verum etiara
tus est. Est aulem ad tergum Phoenicis et Ara- stultitia3 repugnans sapientia; vel rationis effectum.
biae, coUibus Libani copulatus, extcndilurque per Stultus namque injure dicendusest, quieum unde

desertuiii usqueadeum locum,ubi Irans Jordanera malum imminere,non cavel cgo aulem
sentit sibi :

habitavit quondam Seon rex Amorrhaeorunj.Cecidit cavendum a te,non dubius sciebam,quippe cum lu
supradictus monsin sortem Dliorum RiibBn,etGad, immutaveris meroedemmcam decem vicibus.Siigi-
et dimidia; tribus Mvinis.se -Viditgue in soinuissi/ji tur non mihi cavissemjUt inscio te proficisccrer, coe-
dicentem Dcum:Cuve ne quidquam aspcre loqua- lesti meipsum tulelse committens,et credens custo-
ris contra 7aco4. Nonaudivit hio Deuin vocanlerase diie quam mihi pollicitus esl;tunc potius ego stul-
ex nomine,ut vocare solitus erat Jacob nec enim ;
tusdamnis meis arguentibusinvenirer. Porro de eo
ejus erat mcriti, propterquod nosset eum Dous es quod me furti arijuis, cedo nunc jus esto. Apud
:

nomine.scd tunlummodovidit.scilicet iratum.com- qucmcunque inveneris deos tuos neceturcoram jra-

minantem, et dicentem: Caue. Nempe et hoc ipsum tribus wos;/'(S.Fratreshicappellat Qlios suo3,quam-
quod vidit,non propter se, sed propter alium vidit, n vis intelligereliceat aliquos cumLaban venissepro-
ut sciret ille,riuant:im sui curam gereret Deus,pro pinquos.quales jure fratresappellarel more usitato.
plor qucm indigno apparere, vel ab indigno videri Hxc diccns, ignorabat quod Rachel furata esset
dignaretur. Sic et propler Isaac Abimeleoh corri- idola. Igitur propheta quidem Jacob, et propheta
puit [Gen. sxvi) ; et propter Abraham Pharaonen: Isaac,sicutin psalmo,ubi dictum esl:Nolitc tange-
flageliavit [Gen. xii, 20) ;
juxta psalraum dicentem, re christos meos.slatim subjungitur:e^ in prophetis
non hominem, subauditur Laban, nocere
reliquit meis nolite malignari{Psal. civ),seii neque hic.qui
eis\et corripuil pro eis regcs {Psal.zw}, suhaudi- domcsticuinfurtuaiij,'noravit,nequeillequi in bene-
tur Pharaonem el Abimclech. Et dixit ad Jacob :
dicendo niio falli poterjt,neque quisquara hominura
Quare ita egisti, ut clam me abigeres filias meas, unquam orania scivit, vel semper subjcctuin pro-
guasi captivas gladio ? Cur me ignorante fugere phetife Spirilum habuit,praeter eum,qui homo cum
voluisti, nec indicarc mihi ut proscquerer te cum sit, Deus etiam est, et oinnia scit, cura sit ipsa sa-

gaudin,et canticis,ct tijmpams,et cilharis?eX<-.\\sn pieiitia Dei.Non ergo parum in verbo conlra scmet-
diccns cavit quidem juxla comminalionem Dei, ipsum offendit, qui tam cito protulil senlentiam,
ne loqucretur qnidquam durius conlra Jacob, sed non tamen injustam. Etenim si morte dignus est
ipsam cautelam suam mendacio infatuavit, ita ut qui idola colit, quanto magis qui pro amore idolo-
manifcsteex orc suo,redarguendus sit,si enimhaec ^ latrioe furtum facil?Imo, si juste aliqui Judfeorura,
illum cura tangebat,quod non fuisset passus Jacob, sicutinlib. Machabffiorum legitur {II Mach. xii),
ut prosequeretur se cum gaudio,et canticis et lympa- idcirco corrucrunt, quia sub tunicis suis habebant

nis et c>lharis,qr.aTe illum,sicut ipse fatetur,corri- de donar!isidolorum,quanto magisjuste necaride-

puit Deus,ne durius quidquam loqueretur?Reclius buerat, qui ipsa furatus esset idola'1 Sed pepercit
ergo sibi cavisset, si verum confitens, Deo et bene Deus Jacob,ut lateretfurtum suaprovidenlia,simul-
mcrito clicnti,dignam satisfactionera citiusobtulis- que ejus qufe furtum fecerat astutia :llla namque
set. fcstiiians abscondit idola subterstramcnta cameli,
CAPUT XLIV. et sedit dcsuper.Scrutantiquc omne tentoriuin, et
Quocl,quamvis propheta esset Jacob,ignorahat ta- Ne irascatur dominus meui,
nihil invenienti ait :

mcn qund Rachcl furata esset idolri. quod coram eoassurgere nequeo, quia,juxta con-
Stulte,'\aq\ut,opcralus cs.Etsi adtuos irccupie- suetudinem feminarum nunc accidit tnihi.Sic de-
bas,et dcsiderio tihi erat domus patris tui,cur ftt-
liisa sollicitudo quxrentis cs;;vidclicet dum et af-

ratus es dens Wifos.^ilic loqiiendi tempus erat viro flictaj levitcr credit excusalioni ct fcniineis agre
siipienti,qui utique non solum in hoo,verum etiam scit approsimare immunditiis.
inca;teris erat sapions, licet eum simplicem Scrip- " CAPUT XLV.
turaBSl appellavit,dicendo:yaco4 aufem simplex Quam sit dictum proprie, tumem Jacob cum jur-
habitavit in tabmmculis {Gen.wy). Simplicitati gio prxlerilain commemornndo scrvitutem.
namque columbas.prudentiam scrpentis sociaverat, Tumcnsque Jacob cum jurgio ait : Quam ob
et de utroque unam sibi sapientiam forraaverat, culpam mcain et ob quod peccatum mtum sic
quippe qui eluso Laban dives revertebatur patroci- exarsisti post me, etscrutatus cs omnem supellccti-
nante sibi justitia:igiturcum stultitia coargueretur lcm >?ica'/(.'Mira hic proprietale dictum est Tu- :

ab illo,dicente:5/«/;e operatus es,adhuc palienter mensque Jacob cum jurgio. Tiimor namque vel
sikiit;ubi autem ab eodem interrogatus est.cuc fu- jurgiura scrvilisraotusest^nequohocquisquamdeli-
ratus es d'.os ;;/eos,sicad inlerrogata dedit respon- beri vclingenui hominis irarecte dixerit.autproprie.
sum, ut prius stultitii pelleret elogium.Ait enim : At veroJacobinhacutiquecausalibernonerat.Quam-
Quod inscio te profeclus sum, timui nc violen- visenimnesciret.penesipsurataraen causaservilis,id
ter auferres filias tuas. Quod autem furti est,culpafurtumque erat, et nunc tanquam omnino
me arguis, apud quemcunque inveneris deos mundaessetsupellex,quiaiIIenihiliDveDerat,forliter
 4.<:'.) 1)K TRINITATE ET OPEUIDUS KJUS. Llimi XI. 11. IV CKN. 1,1 IJ. VII. 490
litom in Judioio prnpnnil.cl cum jurijio rticit : Qnid X torn pntnnt, id chI, cjusrnoiti avaritinm in inorihus

iiiveiiisli de cnnctu siibstantia ilomus lux?l'one liic rcligiosorum furlim suhcssfi dcnotunl, vulgo jnm
coraiii fralribusmeiset fralribus tuis,ct jwliccnl in- sciotito quia vendentes 133 et ementes Jesus de
ler me el le. Qiiain cnim tiimida ct jurpiosi ironia templo Kuo iratus ct rigidus cum llagello ejiciat
esl.qua protinussnl).jungii:/(/f iVfo vir/inluinnns/ui {Mallh. xxi). At illi occusionem quamlihet prajten-
tecuni,oveslu,vetca/iraisliri/esnon/uerunt./ilciico, dunt, ([ua! rationnhili.s quidein csso videatiir.rutio-
inquit, ut lu cxardpsccres post nie, et scrulareria nis taiiicn vcritnto cnrcal, qucmadinodum cnmclus
innncm su/)ellectilem meam, quaj magna indl{,'nila8 mundiliei quippinm habcre videtur, quia ruminat,
cst. Idciico, inqnani,idest,hujns vioissitudinisspe, sed veremundum non estanimal, quia non findit

riijinti nnnis fui tecum, tanta lidc, tanta veritatc, un^ulnm.Kt illn qiiidem fortnssis muntita est.dicen-
ciiinDomini bcnediclione, quo! niecum, nt tu quo- do,quiasecundum cnmurtwlineni/tminaruin uunc
quo confessus ns, ad tc injjressa est, quanta ex his mihi sed rcvcra de uniina cujusque talium
accidit ;

qua\jam dicocomprohari potest.Oyes tux et caprx quiddepra;dictasimulacrorum servitutc furtum fa-

slerilcsnon/uerunt, snbiuiditur, nec ego suhtractis ciunt,rectcprophptadicit: Omnesf/niqHxrunteam,

rclilins slerilos unnos rnisso can?atus snm.,-lrit'to nnn deficienl. in memlruissuis invenicnl cam{Jer.n).
greijis tuinon comedi. Quod videlicetfacere solent B Intcrca tamcn Dcus propter eos qui Ghristi sunt,

mercenarii, et qnid pnstores non sunt qui que non :

qnii|uein sancta Ecclesincjususquoad fincmsoDCuIi

greges, scd semotipsos pascunt. Necca/Jluma bc- nnn decrunl, jupiler arguit mundum, cujus rcdar-
gutiones s.Tculariuincord.i paulatim evincunt. Cuw,
stia ostendi tibi- Videlicet in excusationem mei, ut
inquit Chr\»Uis,cvenerit Paracletuss/jiritiisverita-
non oogerer numerum redderc tibi. Ego damnum
tis,iUe arguet mundum {Joan. xvi). Aitergoredar-
omne reddebam,quidijuid/urloperibat,a me exige-
guensanco:rt'HiuhHf(imui/ft'(/tu.Verhafccderisha;c
fcds.Quanquam essetexcusabiliscausa. Diu noctu-
sunl:lntuc;itiir Dominus ct judicet supernos,quan-
que xstu urcbar et je/«.Utpote ia lerra ubi sccun-
do recesscrimus n ncbis.Si afflixerisliliusmeas, et
dum naturam cccli gravis aistus perdiem.grave ni- si introduxeris u.Nores alias super eas, nullus ser-
hilominus gelu per noctem. IIwc et cKterafidelila-
monis nostri testisest absqueDeo qui praesens re-
tis opera commemorans^landem forlissimum justi-
spicil.Haec cum diceret, maximo pro Lia sollicitus
tias suae invehit argumentum. Prajmisso namquc :
erai, quam inexpetilam, indotatam, vultu despica-
A//lictionem meain ,et laborem inanuum menrum re- bilem nescienti clunculo immiserat. Illam namque,
spexit Deus.pTO\.\naaa.iiiuns.H:t't arguit telieri.Cer- non repugnantcjustitia, pene ut concubinam repu-
tum namquo est pr.TJcnnium justilia;, Dcum testem diarepoterat.quippe cui fldem maritalem non dede-
Q
aut defensorem li-ibere ;
proinde de Lalian continuo rat,neque coram testihus vel amicis Lahau nuptiaa
viotoriae palmam jusloconcedens aliud ingreditur. ejus celebraverat, antequam ad illam ex raore in-
Fit ix mex ,mqu\l,e t /ilii et greges tui, et omnia qux gressus fuisset.At ille non solum non repudiare in-
cernis mea sunt quid possum facere
;
filiis et nepo- tenderat,verum etiam pro jure ejus, ut prasdictum
tibus meis ? Veni ergo, ut ineamus foedus. est {Gen. xxx), arte usus, effecerat ut non abiret
CAPUT XLVI. indotata, scilicet ubi, virgis variis in canalihui
Quid spiritualiter velit quod Laban Jacob perse- positis coram ovibus, mutata est concepluum na-
cutus est, e'. quod Rachel dixit « Secundum :
tura.
consuetudinem /eminarum accidit mihi. »
Et ecce usqne hoilie,Christum vel Christi alum-
GAPUT XLVII.
nos, mundum fugientes.id est nihil in hoc mundo Quid significet qund Jacoh
et Laban in confaede-
possidere cupientes, insequitur mundum,dum eos rationein sui tumuluin testimonii fecerint, et
semper quidcm malis excmplis,nonnunquam etiam super eos ederint.
vi sibimet conformare nitilur.Usque hodie, inquam, Tulit itaqueJacob lapidemeierexif in titulum,di-
sic fugientes insequitur mundus,ct usquehodie Ra- .rilquc tralrihusauis
Aj]erie lapides. Qui congregantes
:

chel insectatoris sui mundi idola furatur. Quoties /ecerunt tumulum, comederunlque super euin.Hio
enim hi qui hAbiln vel ordine rcligionis contempla- planescivitJacobvolumsuumfuisseacceptum,quod
tivampoUicenturvitam^adavaritiaui^Qrj/iB est simu- voverat in Bethel.sentitque Dominuin fuisse secum,
lacrorum servitus (Ephes. v),aspiciunt,itaut non- et custodisse se in via per quam amhulaverat, et

nunquiimderehus ecclesiaslicis fraudem fociant,si- dcdisse a\hi pnnem ad vescendum ,et vestimentum,ad
ve,quod ct plerumque fit, spiritualia Dei dona tri- indue ndum,acque reverti prospere in domum patrii
buant pro pecunia,nachel veternosi patris sui fu- su>, quia sedatus est Laban {Gen. xxviii). Itaque et
ratur idola.Porro quid contcinptibilius, quid abje-
hic tulit lapidein,et hicerexil in tii ulum feceruntque
ctius,quam quod abscondit ea stibler stramenla ca- tumulum: utrobiqocm>steriumpene idemest.Nam
meU,etsedit desuper, aimuians quodsccundum con- ereclus in titulum vocandus domua
et illic lapis
suetudinem /eininarum sibi acciderit .»
Scrutatur Dci, C/i/'«/u»isigniGcat,estquiestcaput corporisEc-
quippe Laban tentorium Raehelis, siforlesua illic clesic-c quee est domus Dei.ct hic lapis primus in
idola inveniat,quando saeculares homines,illam si- acervo testimonii Christum eumdem cfcsignatprin-
muIacrorumservitutem,quam sibi solam esse lici- cipem martyrumid est tesliumDei.Quid enim est,

Patrol. CLXVII. 16
491 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 492

Laban et Jacob in confajrlerationBm sui lapidem A nullum cogitaret, neque ad illum mali intenlione
erigere in titulum,lapidesqueoongerere in acervum transiret prssentis acervi testimonio commonitus.
ies^monii.el desuper comedere pro pactione postu- Bene.Elonim quolquot sacerdoles vol ministri Chri-
lati fucderis ? Quid, inquam, nisiquod pene jugiter sti sumus,posl reconciliationem altaris adversariis

cernimus, post diuturnos tumores ssvaque jurgia Dostris indultam, nullam de praeteritis molestiis

saeculares potentias Ecclesii3,vel sucerdotibus con- coramcommuni judiceDeo querelnmdepromere ha-

ciliarirespectu marlyrum,et Cliristi Domini ac regia bemus. Quem vocavit inquit, Laban lumulus testis,
eorrim ? Nempe post inimicitias super acervum te- et Jacob, acei-vus iestimonii, imusquisque juxla pro-
stimonii pariler comedere, id est, posL quaslibet prictatem linguse sux. Acarvus lingua Hebr. Gal.
injustitias in basilicis martyrum satisfaclione data dicitur, i4advero testimonium. Rursum linguaSyra
vel accopta,deindo ob conflrmationcm pacis corpus acervus ij/ar appellatur, Sedulh testimonium.Jacob
etsanguinem Christi pariter manducare et bibere. acervumtestimoniiGnianrflinguaappellavit Hebraea,
Bene ergo dictum est qu\a juravil Jacob per timo- Laban vero idipsum, id est, acervum tostimonii
rem, id est, per Deum, patris sui Isaac, Deus enira Igarsedulh a gentis suae eermone vocavit.Erat enim
a timore nuncupalur, quod Graece Iheos dicitur. Syrus, et antiquam linguam parentum provincife
Quid juravit? Videlicet quod malum contra Laban in qua habitabat sermone niutaverat.

IN GENESIM LIBER OGTAVUS.

(Gen. XXXII-XL.)

133 CAPUT PfilMUM. B Quos cutn vidisset, ait : Castra Dei sunt hxc. El ap-
Quod Esau animalis noti inlellexit quid spiriluali Ja- pellavit nonien loci illius Mahanaim, id est castra.
cnb yalcrna conlulerit henedicUo. Non dictum est quia apparuit angelus, vel appa-
Animalis homo, inquit Apostolus, non percipit ea ruerunt angeli ei, quod et multis accidit, sed di-
qux sunl spiritus Dei : stullitia namque esl ilh,neque ctum est quia fuerunt el obviam angeli Dci, quod in-
intelligerc potest, quia spiritualiter cxaminalur. Spi- signe sonal victoris el emeriti, cui, pro gloria
ritualisautcmjudicat omnia,et ipse a neminejudicatur triumphi,pompacoeleslis obviam procedens, fesliva
(/ Cor. ii). Non ergo putandum quod Esau percepe- exceptiono Istum obsequium pra;buerit. Nec vero
rilvel intellexerit quid minus haberet a fratresuo paucos vidit qm Aixll, casl ra Dcisimt luvc ; «iobhoc
Jacob.autquidampliusilli paternacontulissetbene- appeltavit nomen locis illiusMahanaim, id est castra;
diclio. Animalis enim erat ea tantummodo sapicns multiplicia namque castra sunt angelorum. Unde
qu£e sunt hominis, et quidquid spiritus Dei cst, et in prophetisquiprohujusmodivisionibus Viden-
stullitia crat illi. Unde ncc pro bono sapientia!,sed tes appellantur(J Reg. ix), usitato dicitur, Domiaus
pro miseria stultilia!, fraternam peregrinationem Deus cxerciluum, quod Hebraice dicitur Sabaolh.
atque servitutcm reputabat. Atille, quia spiritualia Et rocte talemhabuit occursum qui sub obedientia
erat, iutelligebat ouinia scilicet non tantum hu- fide certaverat, in spe vi-
p peregre militaverat, in
mana,sed humana pariler et divina, et spiritualibus ctoriam perfecerat,in cbaritate dilatata ejusanima
spiritualia comparans, terrenamque fratris exalla- profundissimas beneficiis divinis gratias agebat.
tionem parvipendens,suam econtrario afflictionem Minor sum, imiuit, cunctis miserationibus tuis, Deus
etlaborein,gloriosaintrinsecus consolabalurscien- patris mei Abraham in baculo meo transivi Jorda-
:

tia,ubi a nemine judicandus,ipse judieabat omnia. ncm cum duabus turmis egredior,cic.
istum, et nunc
His igitursibi obviantibus,jam et nobisspiritualiter Amplius autem et quod paulo post subditur: Tra-
examinandum est quid ampllus huic et quid minus ductisque omniljus qux ad se pertinebant, remansit
illi fucrit, in qiio hic ex paterna benediclione cre- solus, et ecce vir luctabatur cum eo, usque mane.
veritjBt in quo ille imminutus sit,pro eo quod.ven- Qui cum videret quod eum supcrarc non posset. etc.
ditis primogcnitis suis, benediclionera quoquejure Veramin isto ultra modum hominismagnitudinem,
pcrdidit. Nam si curnaliter examinenlur, fortior veramque non carnis, sed spiritus indicat fortitudi-
procul dubio judicabitur interim illequi supplan- nem.unde judicare non possit animalis homo Esau,
latus cst quam qui supplantavit. qui veniebat cum quadringentis viris, in hao sola
CAPUT II. fortitudine sua gloriabundus. At ille, antcquam
QuoU Jacob reve) tenti an(jeli,lanquam victori.obviam spiritualis et ejuamodi glorificationibus indignum
juerunl dicenti : « U Esau judicare et in seipso per haec scire poterat,
Castra Dei sunt hxc. »

(Gap. XXXII.) Primum ergo pro magnificcntia non leviter benedictionem adirapletam,vel adira-
viri accipimus quod diotum est Jacob qiio^jue abiit
: plendam esse, qua dictum sibi fuerat Crescero te :

itinere quo cwperat,fueruntque obviameiangeli Dei. faciat Dominus meus, per quam fratrum suorwn
493 DE TRINITATE RT'OPE!UnUS FJUS I.inHI XLII. - I\ GRN. LIB. VIII. 494
dominus crat constitrtiis (Qen. xxvii). Et (luiilcm A pilosiis, diciliir, sivo Edom.id c.Rt terrenus givo san'
illo jam titlllius i|ii(i(|iic aliundarc cccpcrat.quulium yuiniilailus, qui lcnera licclesim nutriracnta
pcjua
copiia cxtolleliatur l^sau, scd cudcm mcliorum coin- nonnun^iuam interlicit excmplis, quam gladio ex-
parationo parvipi'nflens,gloriabatur potiusin huml- tcrnus hostis. Pra-lutus orgo vd 1'utcr, quicunque
lilatc sua cajlcrisqiie virtulibus.quas voras divilias pjusmodi esl, iinminenteEsau, dividit suosinduas
rccte computabat. Porro vanitatem illius qiiam turmas, id est tenuioribus fortinrcs deputat custo-
optimc novcrat, utpole Sfjiriltialis horao, qualis, ul dias. Ipse inlcrim pprvigijans, (yi/rtfi ratiunem pro
jam diftum esl, yw/Zca/ owiiia, vanitatcin, inquara, animabus eorum rcdditurus (llcbr. xiii), dicit
ad
illius oblulis ultra obscquiia saturarc rcstinubat, Dominura; iI/«'iorsuw cunctis miserationibus etve-
rauncra preeraittens domino suo Esau, praocipiciis- rilatequamexplesti servo tuo,eruemede manu/ra-
que suis: Ilaec ct hxc dicctis, sic ct sic loqnimini tri%meiEsau,quiavaldeeum timeo, ne fortcveniens
domiiio iiieo £sau, cl .dcindc ipsc propredipns el percutiat matrem cuin filiis. Ihiic oralioni illaPro-
adorans in tcrram, snosqne orancs submittcns in- pheta; vox in psalmo consona et pene eadcra est :

structos et pra^doclos ad adorandum, Id est incli- AfemenloDomine,/>liorumEdom in diemJerusalem,

nandum coram Esau. Et dicit :.'?ic enimvidifaciein qui dicunt: Exinanile,exinnnite usque ad /umla-
tuam.quasi viderimvullum quodcxvultu
Dei,\ti est B »ien^<mi'nea(Psa/.CXXXvi).Timendijmquippcestpa-
tri pro filiis suis quod illi dicunt de Jerusalem, id
tuo scdatum csse adverli odium tuum, ut non per-
est de Christi Ecclcsia, cujus et si profitentur no-
cutcres matrem cum filiis, ita lcetus accepi ac si vi-
derim vultum Dei, cujus pra?senliaveraciteroogno- men, oderuntrcligionem.Quid cnim dicunt Exma-
scitur cx prajsentibus bcneficiis guis. El notanda nite,exinanileusquead/undamentuminea?]ioTlan-
tur semctipsos, ut exinaniant vcl evacuentomnem
tromentis diligentia,qua sic disposuit.ut Rachel et
Joscph extreini starent et extremi adorarenli quia discipIinam,velrelisionem,ttS9i« ad /undamenlum
videlicet, qua3 misera spes erat,si percutcrct occur-
in ea, id est nsquc ad nudum nomen Christianura,
rentesjfortassis anlequara hiextremi aitlngerentur, quod solum habere consentiunt, utnomine sinl Ja-

eatiata crudelitas dehisceret, et in istis extremis cob, id est Christi, operibus autera sint Edom et

maximara vita; ejus partem reservaret. Econirario absquejugo vivanl.jl/emrafo ergo, Domine,/itiorum
utramqueancillani ot libnrosejus in secundo posuit
Edomin diemJerusalem, ide3t,retribueretributio-
134 loco, ut quique ordines, sicut profundius hoe- neiii suain imitatoribus Edom, in consolationcm
serant affectibus patris, ita longius absislcrent gla- Jerusalem in tempore Iribulationis, pacem videre
dio fcrientis. Sed jam super
quoquc capitulo
isto
cupientis. Hi cum
non pos- exaltati fuerint,ita ut
sint apostolica virga corripi, non solum tolerandi
breviter aliquid juxta anagogen dicendum est. p sunt in spiritu mansuetudinis,
CAPUT III. verumetiamhonori-
bus prajvenientibus demulcendi, ut odium quod
Quod in hoc Jacob Chrisli in ccelum ascendenlis,
contra spirituales habent, quia carnales sunt,tem-
exceptt victoris ab angelis, tyfium gesserit.
porari vel mitescere possit.
Igitur Jacob,poslquani praeceptumpatris pcrcgit,
CAPUT IV.
revertentiobviam fuerunt angeli Dei, ut sciamus
Quod hsec vox, « In baculo meo transiui, » etc, tam
quia post obedientioe laborem cuique viro fidelisu-
Chrislo Domino quam cuilibet fideli Ckristiano
perest supernis illum revelationibus glorificari, et
conveniat.
coclestium spirituum crebra visitatione jam in hac Illa sane orationis ejus pars, qua dicitDeo : /n
vita reniunerari : sic ipse Christu», postquam ten- baculo meo Jordanem istuin et nnnc cum
transivi
tationes evicit, exceptus cst victor ab angelis. lieli-
duabus turmis regredior, tam Christo Domino quam
quit enim eum tentator, et ecce accesserunt angeli,
cuilibet perfecto congruit Christiano, sive ille
et minislrabant ei (Matih. iv). Sic pro modulo suo
quique electorum quanto superiores
praelatus, sive suljditus sit, dummodo patriarchje
hominibus hujus ndem vel justitiam sectari meruerit:Christo
fiuDt,tanto proximi Deo effecli ministerio fruuntur
videlicel,quia solus ab oranibus relictus in passione
angelorum,qui owHes, utApostolusait,a(/m»i/s^ra.
Q et morle sua, quam pertransivit in baculo, id est
tonispiritussunt, in ministerium missi,proptereos
pro arbitrio suo, baptismi sacramentum, quod per
qui hxreditalem capiunt salutis (Hebr.i).LccussL\i-
Jordanis noraen solet intelligi, nobis condidit, et
tem ipse, ubi horum visilatio declaratur, Ecclesise
nunc cuin duabus turmis, Judaeorum scilicet et
secretam est, qui et recte dicitur Mahanaim,id est
genlium, regreditur, quia priorum pariter et ae-
eastra. Nam etipsaEccIesia^frri"6j/isest,«;cas/ro-
quentiuradomiDatur,qu6rum salutem estoperatus.
rumacies ordinata (Cant. vi). Sed huic victori ad-
Christiano autem, ei qui domui Christi prslatus
huc intusest.quem metuat scilicet Seir.siveEdom,
est, idcirco congruit, quia in solo quidem et sim-
ille qui sub noraine fralris cuncta agit
hostilia plici Christianae confessionis vel fidei verbo trans-
;

metuat, inquam, el si non sibi, quia forte citius

ivit regeneralionis ejusdem sacramentum. Nunc
moriquam ejus iraitatione potest corrumpi.atsal- autem sancti Spiritus donis dilatus et Ecclesiffi Dei
tem parvLlis suis, ne forte percutiat matrem cum prjepositus, duas turmas suscopit alendas,alteram
fiJiis. Intus enim esttalis Esau, qui
et Seir,id est videlicet parvulorum,quibus adhuc lacte opus est,
 |

495 IlUPERTl ABBATIS TUITIENSIS. 496

altcram perfectorura jam, quorum solidus cibus A longa colluctalio fuit fortissimi vicloris Jacob et
esi{Hebr. v). Nihilominus et subtiitorum cuipiam, Deivicti,quamvis fortissimussitspirituum univers»
qui perfectionis metam competitcum
attigit,dicere carnis. Primoergo nonnegligentersciendumluctam
eodemJsiCoh,! nbaculomeotransivUordanemislum, ejusraodi fuisse ut contenderet Deus abire, Jacob
el nunc cum duabus turmis ?-egredior,eo videlicel certaret abeuntem Dorainum retinere. Sicenim ait
respectu quia quisque nostrum nudus venit ad ba- ille vir : Dimitte me, jam enim ascendit aitrora.
plismum, nihil habens,prffiter solum sustentantem Econtrario Jacob Non dimittamte,n'si benedizerii]
:

se Christianae confessionis baculum.et nunc duLibus mihi. Igitur Jacob cum Deo luctatur, et victor be-j
turmisregreditur,quia peccatorum remissionem,
et nedictionem extorquet, quasi invito et nolenti, acj
quam omnes baptismo accipiunt, et
a?qualiter in diceuti: Dimitteme, quiavidelicetsic futurum erafl
praeter hoc per impositionem manuumdivisam ac- ut comminaretur Deus sese a semineejus recederoj
cepit gratiam Spiritus sancti. Nam unicuique no- propter peccata ejusdem gentis robellis etincredu-
strum, inquitApostolus, rfa^a est gratia secundum lae. yuod ubiprimum locutus est,consurre.xit Moy-j

memuram donationis Chrisli {Ejjhes. iv). Nunc ses, Deumque reluctantem et ipse luctando tenuit,
ordinem historias prosequamur. ne hoc faceret. Cerno, inquil \\le,quodpopulusisle\
CAPUT V. B dur9ecervicissit,dimitteme,iitirascaturfurormeus\
J)e €0 quod, omnibus suis vadum Jacoh traductis, contra eos, et deleam eos, faciamque te in gentem |

luctabatur cum eo vir usque mane, et dc mula- magnam {Exod. xxxii). Moyses magnitudineperi-
tione nominis Jacob in Israel. culi percitus, et quodammodo brachiis illura more i

Cumque matutine surrexisset tulit duas uxores luctantis arctiiisstringens, dicensque : Non dimit-
suas,et totidein /arnulas cumundecimfiliisyettrans- lam te. ('Cur ,\aqp\t,Domine ,irascitur /uror tuus con-
ivit vadumJacob. Traductisque omnibusqux adse tra populum tuum ? Ne, guseso, dicantyi^gyptii :

pertinebant, remansit solus.Et ecce vir luclabatur Callide eduxit eos,ut interficereteos m montibus,et
cum usque mane. Jacub fluvii nomeu est, et in-
eo deleret e terra ;
quiescat ira tua, et esto placabilis
terpretatur /wcto s\\earena. Fluit autera interare- super nequitiam populi tui. Recordare Abraham,

nam, hoc esl Pbiladelphiam, et Gerasam in quarto Jsaac, et Israel,servorum tuorum fidelium quibui
ejus milliario, et ultra procedens Jordani fluvio jurasti per temetipsum {ibid.), etc. Illic jam,id est
commiseetur. \ir, imiuit luctabatur cum eousque in eonflatione vituli, corara quo saltaverunt can-

mane. Matutines\ivve-!itTai,ei usque mane \\:,c\.a.\\is tantes et dicentes hti simt d:i tui, Israel {ibid.),
:

est, id est ante diem surrexerat, sacras celebrare illic, inquam, colluclatio vehemens inchoata est.
excubias, juxta illud Psalmisla: : Simemor Juitui (]
Exinde namque Deus ab Jacob discedere conatus-l
super slratum meum, in matutinis meditaborinte, est, et quoties pcccaverunt filii Isreal, serviendoj

quia /uisti adjulor uieus {Psal. hxii).Eiuiquctnane, diis alienis, toties iratus Dominus, et advorsus ab
id est usque ad auroram, cum viro luctatus est. Sic illis, quasi luctando se excussit ul dimissus al.ircl.

enim ait ille, cumeumsuperare non<possei: Ditnitte Sed perseveravit cunctis diebus fortitudo Jacob.
rite,jam enim asccnditaurora.Quod, inqmlnomen Nulloenim tempore defuerunt fideles in populoillo,
esttibil Respondit Jacob.At ille:NequaquamJa-
:
in quibus tam secundum fidera quam secundum

cobappellabiturnomen tuum,sed /srael.Scnsus hlc carnem esset Jacob pater, intantum,ut cum solum
est Non vocabitur nomen tuum supplantalor, hoc
:
se esse putaret Elias dicens : Domine, altaria tua
est Jacob, sed vocabitur noraeu luum princepjscum destruxerunt,et prophetas tuosoccideruntgladio,et
Deo, hoc est Israel. Quomodo enim princeps ego derelictussuinegosolus,e: quierunlanimnm meam,
8um, sicettu quimecura luctaripotuisti 135 prin- dixerit ei Reliqui mihiseptemmilliavi-
Dominus :

ceps vocaberis. Si autem mecum, qui Deus sum, roricmin Israel.quorum genuanonsunt curvataante
sive angelus Dei, pugnare potuisti, quanto raagis Baal{lllReg.\\\). Itaquelongoluct-iminedctentus
cum hominibus, hoc est,cura Esau quem formidare est Dcus, nec ante diraissus, donec benediceret Ja-
non debes ? Illud nempe quod omniura pene ser- j)
cob, doneccompleret benedictiones suas legislator.

mone detritum est, ut Israel interpretelur vir videns dando benedictionem illam in qua beneriicerentur
Deutn, sive tnens videns Deitm, non tam vere quam omnes gentes, sicut primum ad patrem multarum
violenter D. Hieronymo videtur interpretatum. gentium Abraham locutus est. Tunc enim revera
CAPUT VI.
Deus benedixit Jacob, quando desemine ejus Chri-
hominis iucta stus carnera assumens, antiquam malediclionem
Famosa illa Dei et significet.
solvit, utramque benedictionem, id est gratiam
Faraosa lucta et totius ore Ecclesiae per orbem
sancti Spiritus, post passionem suam effudit;
celebrata, qua homo cura Deo luclatus est,ettan-
diu tenuit donec a victo benediceretur ille qui CAPUT VII.

vieif, dicens : Non dimiltair. te, nisi benedixeris De quod ncrvus /emoris Jacob emarcuit,et pro-
eo
mihi, et, accepta benedictione, victor ciaudicare pterea Judxi omnem nervum non comedant.
coepit, res, cujus hoc prEesagium est, abexitu (ilio- Dando autembenedictionem, <e^i^2Vneruu>n/mo-
rum Israel de jEgypto usque ad incarnationem pas- ris ejus, e\ statim emarcuit. Ipse vero claudicabat
sionemque Ghristi Filii Dei protracta esl. Tam pede.Quamobrem non comeduntfilii Israel nervum
497 DK TIUNITATE ET OPFJUIIUS EJIIS Linni XLII. — IN fiEN. LIB. VIII. 408
qui exaruit in femnre Jacob usquc in prxsentem A quassiplusinambulanilofeccrulabnrare.morienlur
rflVm.Nervii9fomorispiopugiitionfiin3igiiilioi.tcariiia. iiiiii (//(.' (;'Nnt7i//r('yw.||Jciiiugii;ijdis(rulioni8cxnm-
Anliujimni voniretChristus.clinodopra^ilictobcncili- pluiii cst. Parvulus enim cst ct lcncr.iiui nomhim
Clionein iliirct, virdial cl (lorcbat cariinln gcnus in tide cl sapiontia pcrfectus cst, ct quusi fi.-taovig,

Israol, lcgitimumquc ac sanctum crat.singulas tri- cujus inrho-ilio vcl propositum noniluin comprobn-
buB por fauiiliaa, ilomo3, uc viros lii.stingucrc dili- tum usu upcris.Tulcs carnalium sucictate facilo
C9t

genter, doncc fructus isto bcncdictionis cxirct, na corrumpuiitur, (|uorum, juxta prophctain, lolum
incertum forct i[u;i e\ tribu.quailc ramilia prodirel, gaudiuinet Lrlitia c^loixiilere vitulos,et jnijulare
quem do tribu Juihi.de domo ct 1'uinilia Duvid nusci arielcs, conwiUre carncselbibere vinutit.tJuiiieda-
dcbcrc pronuiitiatuin fuissct. Al ubi vcnit hic, qui mus et bibantus, crns enim inoriemur (Jsa. xxii).
solusgoncrationum tcxcndurum causa crat.cunctas Umlect Apostolus: 6'(i?TM)H/;Mn< bimos mores collo-
Rcncalogias vol gcnealo^iaruin fabulas (/ Tnit. i
;
quia mala (/ Cor. xv).13eneigiturputerJacobe.jus-
Tit. ili),quas doincops Juda;i tc.xere conantur.cum modiviatoresvelcursoresimprovidosdevitans./^tf-
Apostolo contcmnimus ct dcvilanius, inui ct arbi- yi//os,inquil, habeo teneros, et oves cuboves feta^
tramuri/^ slercora (/'/</7i7^.m).Ergovir illencrvum mecum,quas si /ilus in ambulanilo feceru laborare,
femoris Jacob tetigit, er^o nervus femoris isicoh 'Q morienturunadiecunctigrei/es,qu!im\\shocexcm-
ejiiiTuU.Quainobrcm, inquit, non comedunt filii ploinbonisquoqueoperibus uti oportcat, quatenus
IsraelncrvumiiuiinfeinoreeJiisexaruit.^uWamner- sic omniapastordiscernatettemperet.utetfortessint
vumcomedunt proptcrillum unum femorisnervum, quod cupiant, et inlirmi non refugiant,
quicaputet quoddain principiumcstomniumcorpo- CAPUT IX.
risncrvorum. NeclVustralali legeoncratisunl, vide-
Quodomnis qui sacrx Scriplurx studiis accinctus
licet, quia fulurum erat, quod nunc est, quia ipsi
incumbit,sensum verbi Deitentre contendens,in-
potius in femore Jacob emurcuorunt.imoipsi illud
slar Jacob cum Deo luctetur.
quod cxaruit femur Jacob cxistunt.
VIIL Caeterum benejuxta ana^oRen claudicat Jacob
et
Quod Jacob pro reproborum parte claudicavit, el ille, qui cum Deo
luctatus est, et longo atqiie assi-
pro parle electorum faciem Deividil. duoluctamineusu9,victori£e palmam.deillo feliciter
Exinde pro parte rcproborum claudicat Jaeob, consecutu9 est. Luctatur enim cum Deo, quandiu
juxta illud: Filiialitni nh'ntili suntinihi,fiUialieni sacrn; Scriptura2 studiis accinctus incumbil, seii-
invelerati sunt, et claudicaverunt a semitis suis sumque verbi Dei fugientem tenere contendit.Qua-
{Psal. xvii) : pro parte autem electorum idem Jacob , re verbum Dei dilectam atque diligentem ani-
dicit: Vidi Dominum facie ad faciem,et salva facta '
mam, tenere se cupientem, tantopore refugit?Cum
eslanimamea.^&m reveraantequambenediclionem, multas ob causas, tum et idcirco ut aviditatem
ut jam dictuin est, dcdissel legislator, ut videretur magis ac magis excitet inquirentis, ut ejus deside-
Deus deoruni in Sion (Psal. Lxxxiii), Deum nemo rio quem quaerit, adversantes intentioni suse ver-
viderat unquam {Joan. i) per illam autem benedi-
: beret, alque in servitutem redigat sensus improbae
ctionem effeclum est ut videamus nitnc per specu- carnis.Ilaque brachiis quasi ad luctanduin proten-
lum in sen igmate :tunc autem fac iead faciem [lCor. tis,qu3ecunque talis animadicit: l/ilectemi, appre-
xiii), cum prssentem finierinius peregrinationem. hendam te,et ducam te in domum malris mesB, ibi
Unde et non ab re dictuin esl: Ortusque estei sta- me docehis {Cani. viii).Econtraille,more reluctan-
timsol,poslquant transi/ressus Phanuel, qvodinlcT- tis.peneobversus./Iiw/e, inquit, oculos tuos, quo-
pretatur facies Dei. Effusa namque benedictione niam ipsimeavolare fecerunt{Cant.\i).liu\c\s col-
ortus est sol justitise populo sanctorura, tam mor- luctatio, et omni pace jucundior. Tandem victrix
tuorum quam vivorum, dando salutem, ut Zacha- dicit consciontia Jacob: Inveni quem diliffit aninta
rias ait,in remissionempeccato?-um,pcrviscerami- rnea. Teuui illum,necdimi(tain,doiiec introducam
sericordise Dei nostri,inquibus visitavii nos nriens domum matris: mex,et in cubiculum genitricis
in
ex alto. Illuminare his qui in tenebriset inumbra D mex {Gant. lii).Alillegrandiquidemspirituscom-
mortis sedent {Luc. l). Prjesenti tempore dixit,se- modo,sed et magno carnis suae vicil detrimento.
dent, nam eum haec diceret, adhuc omnes in tene- Deniqueelaudicat isqiii vicit,quia tetigit qui victus
bris |erant, Deum,
et ut jam dictum est, nemo est nervura femoris ejus et emarcuit. Quomodo
viderat unquam. claudicat? videlicet uno pede terroe innitens, alte-
\Ckv. XXXIII.) Item pro parte reproborum Jacob rum a terra suspendens, id est activam ritam pro
adorat Esau, et munera offert, infirmum quippeest cura subdilorum non omnino relinquens, et con-
genus ejus, cunctisque hodie populis imbecillius,et templativffpro ejusdulcedinetolisviribusinhaerens.
ubique disper9um,multa tribula solvil dominis suis Iste claudus salit vel ascendit sicut cervus, terram-
otregibus. Pro parte autemelectorura,verbi gratia, que vix tangere dignatur, nam conversalio ejus in
quales apostoli fuerunt, ne sallem ad raodicum si- coelis«/(Pft(7.ili).Verumtamen ex parte,uno enim
mulrunr. illogradipatitur.Pnri'u/(iilJI6enia],inquit, tantura pede nunc interim illuc suspensus est,do-
habeo ttneros, et oves ac boves fetas mecum, nec veniat quod perfectum est.
 :

499 RUPERTI ABBATIS TU1TIEXSI5. 500

A Sichem filius Hemor Ilevxi, princeps ferrx illius,
Quare, fi.ris lenlorns,nomen lociillius Socoth, id esl adamavil, et rapuit, et donnivil cum illa, vioppri -

tahernacula, vocavit. mens virgivem, etc. Dina quod interpretatur causa,

Et Jacob venil in Socoth. Ubi cedificata domo et secundura nomen suuiii, et sibi corruptionis et aliis
fixis tentoriis, nppcllavii nomen loci illius Socoth,id jurgiorum gravis causa fuit. In quo? In eo videlicet
esl tahernacula. Quia recentem adhuc spirabat quia exivit videre filias regionis illius, filia vaga,
visionem, qua cives illius civitatis viderat,cujus spe visu dissoIuta,facie decora.Dequa (quoniamsuper-
manenlem hiccivitatem (Hebr. xiii) habere nolebat, ficies historias patet) illud breviter dicendum, quia
vel inqua visione cum conditorecivitatis illius Deo lalis puella; exemplum omni animas religiosae pro-
luclatus fuerat, bene loouin, quo primum post hsec fessionis cavendum est. Nam si foris invenerit, op-
venit, appellavit Socolh, id est tahernacula, vide- primet eam corruptor diabolus, qui per Sichem
licet respectu facisi Dei, de qua cognominaverat filiu ni Hen:or recte signi Qcatur.Sichem namque hume-

Phanue],a cujus gloria peregrinus erat.Tabernacula rosus; Hemorautem asinus interpretalur. Est autem
namque militantium sunt. Unde et contubernales diabolus humerosus vel fortis ut leo sive ursus,
dicunturmilites.quisubeodem tabernaculo comino- stullus utasinus.Nec vere spiritualiter tantum,sed
rantur. Transivifque in Salem urbem Sichimorum, etiam corporaliter, nec per se solura, sed et 137
qux est in terra Chanaan, jiostquam reversus est de " per sui similes,id est, asininos homines.circumve-
Mesopotamia Syrix. Salem civitas ipsa est quae et niet eam, videlicet quorum juxta prophetam carnes
Sichem. Prius namque dicebatur Sichem,quod an- sunt ut carnes asinorum: &i ut fjiLxus equorum jlu.vus
tiquius nomen hactenus perseverat, nisi quod cor- eorum {Ezerh. xxiii). Sic plerumque accidit : Et
rupto nomine legitur Sichar, ut in Evangelio: Venit virgo Israel cecidil, nec fuit qui suscilarel eam
Jesus in civatalem qux dicilur prxdium
Sichar, juxta (Amos v). Porro hanc Dinam, uxorem fuisse Job
quod dedit Jacob ftlio suo Joseph \Joan.
De quo iv). Philo asserit, et hanc esse ex qiia quatuordecim
praedio protinus subjungitur EmiVjuepnr/em fljri,
: filios et sex filias genuerit, septem videlicet filios
in qua fi.xe.rat tabernacula, a filiis Hemor patris Si- et tres filias ante pereussionem, totidem filios ac
ehetn, centum agnis. Porro ab Jacob appellata est totidem filias post percussionem. Responderunt filii
Socoth. Error oboritur, quomodo Salem Sichem Jacob Sichem et patri cjus in dolo, sxvientes ob stu-
civitas appellatur, cura Jerusalem, in quaregnavit prumsororis. Doli hnjus Jacob conscium vel parti-
Melchisedech, Salem sit dicla.Aut igilur uniusurbs cipera non fuisse, illud quoque indicat quod ait
ulraque nominis quod eliam de pluribus Judaeae
est, Simeon et Levi vasa iniquitatis bellanlia, in
ipse :

locis possumus invenire, ut idem urbis etloci noconsilio eorum non veniat anima mea (Gen.xLix),etc.
men in alia atque alia tribu sit aut certe istam C Dolus in eo exslitit, quod sancta et utilia locuti
;

Salem,quam nunc pro Sichem nominatam dicimus, sunt, non ut proselytos ad salutem facerent, sed ut
hic interpretari consumniatam atque perfectam, et securos pariter ot saueios tertia die,quando natu-
illam,qua3 postea Jemsalem dicta esl, pacificam raliler gravissimus vuInerumdolore3t,sicimparatos
nostro sermone transferri. Utrumqueenim accenlu levius occiderent.
paululum declinato hoc vocabulum sonat. Tradunt CAPUT .XII.
Hebreei quod claudicantis femur Jacob ibi con- Quod Jacob jussussit xlificare altare in Bethel, et
valueritetsanatum8il,proptereacivitatem eamdem quod e.v eo de diis alienis in familia sua scisci-
curati atque perfecti vocabulum conseculam. Post- lalus sit.
qunm, inquil, reversus de Mesopotamia Syrise. Hic
(Cap. XXXV.)LocutusestDominusadJacob: Surge,
subaudiendum est, cum secundum votum quodvo-
ascende Bethel, et habita ibi, facque ailare Deo, qui
verat in Bethel, debuisset quod poslmodum
ire, et
apparuit quando fugiebas E.sau fratrem tuum.
tibi
fecit ibi altare, vel domum Deo aedificare. Sic enim
Hac eadem visione Jacob tandem perdoceri potuit
\ovil,fundgns oleum super lapidem quem erigebat
esse in domo suascelus idoIolatriae,nec posse se stare
in litulum Si reversus fucro prospere, eril mihiDo-
:

coram inimicis suis,eosque fugare.quandiu domus

minusin Deum, et lapis isie, quemerexiin titulum,
D ejus illo contaminata esset scelere. Nain protinua
vocabilur domus Dei (Gen. xxviii). Poslqnam ergo
subditur Jacob vero,convocata omni domo sua,uit:
:

reversus est, mature debuit ascendere in Bethel, et

Abjicite deos alienos qui in medio vcstri sunt,etmun-
vota reddere,quod et paulo post fecit,adversitalibus
damini, ac mutate veslimenta veslra. Plane hoc or-
adraonilus, eodera Deo vota sic exigente: Surge el
dine ct his profeclibus ascendendum estin Bethel,
ascende Beihel, et liabita ibi, facque allare Deo qui
id est in domum D('(,qua; non esl alia quam Ecclesia
apparuit iibi quando fugiebus fralrem tuiim Esau
Christi. Primum est, pristinos abdicarc crrores, et
(Gen.xxxv).
unius veri Dei profiteri fidcra, quod csl auferre deos
CAPUT XI.
alienos in medio nostri, dninde bapiizarein nomine
<?uod Dina filia Lrx sibi corruptionis causa a Sichem
Palris et Filii et Spiritus sancti,quod est mundari
principe terrx illius vi oppressa sit.
ac deinceps aaibulare in uovitate vitae, quod est
(Cap. XXXIV.) Egressa
aulem Dina filia Lix,
est vestimenta mul?iTe,.Dederunt erjo ei omnes deos alie-
ui videret mulieres regionis illius.Quamcum vidisset nos quos habebant, et inaurcs qux eranl in auribus
 SOl DK TIIINITATE ET OPERIDUS EJU9 LIBRI XMI. — IN GEN. LID. VIII. 502

(Wt(m. Inaurosonimhabobantviri.tnorocasterorura A roiigionis Christiana), quw lota Bpirilualis eBt, cap-

oricntulium pupulorudi, (|Uoil mollis cl clTeminuli nalis aensus lcgis, cl cunct.c carnules ciprcmoniae,

eral aniuii inatruuiontum.Sigoincanl autcm inaures sul) ligno crucis obruuntur. Quod ((uia haclcnua a
falsa) doclrina! phaleras sermonc nili(las,scrl scnnu JudiBis sino saccrdoto ot sinc teraplo eedentibuB de-

voritutis vncuas c.~se, cujua nos rabulosa dicacitas ploratur, rocto vocatum cst nomen loci Quercui
eum csscinus <jente$ adsimulacra tnitla (/ Cor.xn), flctus.
CAPUT XIV.
tanquam Sircnarum cantus portruhobat. At ille in-
QuodJacob ubi volasolvit, benedlctionem accipit, et
fodil cos suUcr tercOinlhuin qux cst post ur/jcm^i-
dedi/jferenlialriplicismulationis nominum Abra-
cAem.Torebintliusarborresinamgoneranspreliosis-
ham.
simam, lignum crucis, ciuod virtutis esl optim.T»,
Ap//ai uitautem iterum DeusJacob ,pnslquamre-
signilicat, subler qnam omnia pcccuta nostru scpc-
venus cst de Mesopolamia Syri;c, benedixilqucei di-
utcorumultra nullum vcsti^'ium reperialur.
liuntur,
cens: Non vocaberis ultraJacob,sed Israel erit no-
Cumguepro/ecti essent,terror Domini invasil omnes menluum. Etappellavileum hrael. Ubi votuni solvit
per circuitu>ncivitates,etnonsuntauiipersequire-
Jacob, bcnedictionem porcipil, qua et illud, quod
cedentes. Non er(;o frustra, sed pro re necessaria
insomnisviderat.quando votum vovitfugiensEsau,
divinitus suggostum est beato Jacob. ut dicerci : B ^t ^ ^^^^1 novissimc audivit cum Dco luclatus, re
Au/erte de medio vestri dcos alienos. Nam antohac
pctitione confirmatur. iVon, inquit,t>oca6erisyaco6,
ipso timidus, ct periciilose incedens,adorabat Esau,
sed Israeleritnomen luum.VA udjecit scripto, dicens
etdomusejus cxdibus ac sanguine turbubatur :nunc 6X0T&s\i0,etappeUaviteumlsrael. Quo dicto firmis-
auteni terror Domiui invasit omnesper circuitum ci-
simam vocabuli auctorit:\tom tenendam expressit,
vitates et non sunt ausi penequi recedentes.
quia profecto mutubilis non eet vocalio Del. Porro
GAPUr XIII. quod addidit : Ego sum Deus omiiipolens, cresce et
Quod, xdi/icalo allari in Belhel, Jacob sua vota multiplicare,gentes et popuii nationum erttnt exte,
solvil, el quare mors Deborx sit memorata, jam expositum est, quia multis vicibus idcm
aiite
aluinnx autein Ilebeccx sit tacita. l)romissumest,undeet rectenon jam rcpromissione,
Venit igitur Jacob Luzam. quxest in lerra Cha- 6edpropleriterationeral3§frequentemdici-nusDei
tiaan, cogiwmento Btthel, ipseet oinnis populus cum repromissiones. Hio jam pro dignilate vocanlis
eo;xdi/icavitque ibialtare ,appellavilque nomenlo- nomenejuslsraelpraeteroundum non est, triformem
ciDomusDei. Luzapristinum nomca civitalis eral, esse positionera vocabuli sive appellationis in his
quod interpretatur nux sive ami/gdalus,\d est longa Iribus parlibus nostris .Abraham, Isaac, et I^^rael.

nux, nunc autcm Bethel, id cst, Domus Z^ei dicitur. C Aliter namque Abraham, aliter Jacob, atque aliter
Ibi votasua solvit exemploque est omni homini, ut Israel Deus ipse nuncupavit. Siquidem nomen Abra -
quod voverit Deo, reddere non moretur. Eodem ham tantummodo adauxit, nomen Isaac totum ante-
temporemortuaestDeboranutrixRebeccx,etsepul- quam nascereturimmutabiIiterposuit,nomen Israei
taestadradicesBethelsubleri/uercum. ^'ocatumque totura pro loto nomine Jacob commutavit. Dif-
est nomen loci illiiis,Quercus /letus.Quidhoceslquod ferentiarum causa vel ratio citius clarescit.si prius
Debors nutricis mors bic memoriae commendatur, inanimo constet Abraham atiierioris, Jacob poste-
et ejus, cujus nutrix fuerat, scilicet RebeccaB, mors riorisDguram tenuissepopuli, medium autem Isaac
nusquam invenitur? Num dignior existimata est Christi, qui utrumque populum seipso velut duos
nutrix quam alumna, ut pro dignitate mors ejus parietes conjunxit (Eplies. ii), lapis angularis. Item
fieret cognita, illius autem pro indignitale manerel etanteriorem populuni priusquam veniret Christus,
incognita Ergo hic
? granum sub palea quferendum aliquid habuissevita; veljustitiaj quiaprofecto erat :

est. Nempe sicut Rebecca sancti Spirilus graliam, jum nolus in Judxa Deus,etlsrael magnumnomen
sic nutrix ejus Debora legem significat IMoysi san- ejus (P.ra/. Lxxv) : posteriorem vero qui exgentibus
ctametjustam et bonam. Quod exipsoejus vocabulo est nihil boui habuisse, cum serviret dajmonibus,
suscipere amplius placet. Debora namque npes in- p eique, juxta prophetara, non populus meus vel non
terpretatur. Sc'mus aulem quod apis et rael in ore plebs mea vos veraciter diceretur [Ose.i). Ilis ita

dulcifluuin, et molestum sub cauda gestat aculcum. animadversis, promptum jam est intellectui quam
Sic plane lex sancta in facie sua, qu<e Judaeis velata recte nomen Abrahnm una tantum syllaba adau-
est, vivificantem Spirituin in posterioribus suis, ctum, Jacob autem in Israel nomen omnino sit per-
quae sanctus apostolus obliviscitur, occidentem ha" mutatum, quia videlicet anterior Hebrfforum po-
bet lilteram ( Philip. iii). Igitur Deborae quidem, pulus, quiexflde patrum,justificabaturquidem,sed
qus Rebeccam nutrivit, mors invenitur, quia videli- arcebatur tamen a paradisi ingressu, uno tantum
cet ascendentibus in Bethel, id est in domum Dei, augmento indigebat, ut in Christoperficeretur, po-
occi lens littera legis relinquitur, vivillcans autem steriorautomgentium populusinchoationempariter
.spiiicusDcrseverat, etubiqueglorificatur. Etsepulta et perfectionem vitee vel justiliie de Christi surapsit
ad radices Bcthel, id est, in primo in-
esl, ioquit, adventu. Porro nomen Isaac neque auctum neque
troitu domus Dei. Deborasepelitursubquercu,quia coramutatum, imo nec abhominibus positum.sed,
videlicet in inilio surgentis Ecclesia; in primordiis antequam nasceretur, oreDei nomiaatum,quiapro-

L
603 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIK. 804

feotoChristi justitianequeaugeriunquamindiguit, A lentoria. Sed si sequamur ordinem viae paslorum,

neque minui potuit, nec enim ex accedenti dono juxtaBethlehem locus est, ubi vel angelorum grex
est, sed antequara in terris apparerei ip?e justitia, in ortu Domini cecinit (Luc. ii), vel Jacob pecora

ipse vita, ipse Deus et Dei Filius erat. Post verba pavit, loco nomen imponens, vel (quod verius est)

hujus duntaxat visionis addidit ecriptor : bt reces- quodam vaticinio futurum jam nuiic Hiysterium
$it ab eo. Quomodo a sancto et justo recessit? Eo monstrabalur. Cumque habilaret in illa rcgione,

videlicet modo, ut perniitteret eum tentari, vel tri- cum Bala concubinapalris
abiit Rubcn ,et dor mivit

bulari, ut, raagnis adversis occurrcntibus, ad au-

sui.Quodillumminimelatuit. Sicilleeffluendo cum
gmentum meriti premeretur, quse hoc loco usque esset primogenilus meruit audire Effusus es sicut :

ad descensura ejus in yEgyptum eontinuantur. Pri- aqua;noncrescas, ascendisticubilepatris tui,etma-

culasti stratum ejus{Gen XLix).Similessunteiom-
mum est, quod protinus subjungitur. .

GAPUT XV. nes hsretici,qui plebera Christi adulterino commacu-

Quodmorlua est Rachel, et quod ejussitdescripta lanlseniinedoctrinajnequam.UudeBala.quodinter-
mors, Lise autem tacita. pretatur»nief«r«<n, rectehocloco concubina dicitur.
Egressus inde,ven il verno temporead terram qvse Nulla enim nisi concubina inveterata hcereticorum
ducit Ephratam. In qua cum parlurirefiRachel,ob libidini sese prostiluit. Nam qu« legitima uxor est,
P
difficultalem partus cwpitpericlilari. Acdeinceps : virum suum Christum ajinoscit, neque
id est, quae

Mortua est autem Rachel in via qux ducit Ephra- seipsam ignorare, nequo adulterinum concubitura
tam,hsec est Bethlehem. Vernum tempus signiOcat admiltere polest.
cuminfloremcunctarurapuntur.etannitempuselec- CAPUT XVII.
torumest,velcumlranseuntesperviamcarpunteteli- De generationibus Esau palris Edom.
guntevioinisagrisquodcunquead manumveneritdi- (Cap. XXXVI.) Hse sunl generationes Esaupatris
versis floribus invitati. Ephrata vero et Bethlehem Edom in monte Seir, et hsec nomina filiorum ejus.
uniusurbis vocabulum est,sub interpretatione con- Esau et Edom et Seir, unius hominis noinen est,
simili. Siquidem in frugiferam et in domum pants et quare varie nuncupetur, supra dictum est.
vertitur, propter eum panera qui dc cojIo se descen- Eliphaz filius Adauxoris Esau,\sleesl'E\\phaz,cui\is
disse dicit (Joan. vi). Mortua est, inquit Rachel. Scriptura recordatur in Job volumine {Job ii). Quod
Sicut supra dictum est, non carere mysterio, quod autem sequitur IstiducesHorrseorumqxdimpera-
:

Debora; nutricis mors adnotata, et Rebecca: mors verunt interra Seir,9.\\.\\is repetivit jam enimenu- ;

tacitaest;sicetnuncsciendura, non frustra mortera ante Esau

meraverat filios Esau, el exponit qui
Bachelis inveniri, cum Lias mors scripta non sit. principes fuerunt lldrrajoruin, qui in lingua nostra
p
QuiJ enim Rachel, nisl primitivam ex Hebrffiis inlerpreiantur liberi. In Deuteronoraio manifestius
;

quid Lia, nisi collectam ex gentibus signat Eccle- legitur quomodo veneruntfiliiEsau, et inlerfecerunt
siam ? Moritur ergo Rachel, et mors Lioe silentio Horraeos, ac terrara eorum haereditate possederunl
premitur, quia videlicet Synagoga palam per in- {Deut. iv). Idcirco autem Horraeorum recordatur,
fidelitalem a gralia vitae excldit, Ecclesi.i vero quia primogenitus Uliorum Esau, exfiliabus eorum
genliura vivit per fidem usque in Cnem saeculi. Et acceperat concubinam Theman, et ex ipsa nalus
notandum quod Rarhel in partu obiit. Nani Synagoga est Amalec. Quod autem dicitur Theman, Cenez.ei
tunc mortua est, quando Christum et ejus apc-
yl»ia/ec,eto.,sciamuspostea regionibusldumaeorum
stolos emisit. Quae enim assumplio, nisi vita ex
ex his vocabulaimposita. Iste est, inquit, ylna qui
mortuis? Unde et Rachel. Egrcdiente anima prx
inven it aquas 1 39 calidas in solitudine, cum pasce-
dolore,vocat filium suum Benoni, quod inlerpreta-
retasinosSebeonpatrissui.la llebraeo scriptura est:
;ur/?/H«rfo/rj)7smei.Doluit enim,idest invidit,etdo-
Isteestqui invenit/iaimim. Multi putant illum, dum
lenda sorle inde mortua est, quod ex ipsa vila as-
pascil asinos patris sui in deserto, aquarum con-
sumpta sit. Pater autora vocavit liliuni illum Ben-
gregationes reperisse,cujus rei inveutio in cremo
jamin, id est filium dexlrse. Quia profecto ille est
difficilis est. Nonnulli putant niiuas calidas, juxta
filiusapostolorum chorus,quem considerefecit cum ])
Punicae linguffi viciniam, quae Ilebraeaj contermina
Christo ad dexteram suam in ccdestibus [Ephes. u).
est,hoc vocabulo signiflcari. Sunt qui arbitrentur
CAPUT -XVI.
onagros ab hoc admissos esse ad asinos, et ipsura
De eo quoddixitu truns turrim gregis, » quis locus
sit.
istiusraodi reperisse concubitum, ut velocissimi ex

Egressus inde fixil labernaculum trans Turrim his asini nascerentur qui vocantur haimim. Ple-
gregis. Loci hujus vel nominis a;quivooatio quibus-
rique pulant quod equarum greges ah asinis in de-
primus ascendi, ut mulorum inde,
serto ipse fecerit
dam errorera fecit. Quidam enim arbitrati sunt lo-
contra naturam, nova animalia nasoerentur.
cura hunc esse ubi postea templum aedificatum esti
et turrim Ader turrira gregis significare, hoc est
CAPUT XVIII.
Quare dicturus de xtati! Joseph, qui Christi solis
congregationis el coetus quod el Micheas pronheta
justitise lypuni gcssil,pt semiserit, « flxsunt ge-
testatur, dicens Et tu, turris greyis iiebulosa, filia
;

nerationes ejus. »
Sion {Mick. iv), etc. ;
illoque tempore Jacob trans
locum,ubipostea«dificatumesttemplum,habuisse (Cap. XXXVII.) Habitavit autem Jacob in lerra
503 DK TIUNITATR ET OPERIBUS EJUS LIDIU XF.II. — IN OEN. LID. VIII. 506
senoctuto genuiBsot eum.Nunquid enim sccDndum
Cfianaan, i» qua peregriuatui esl paler suus. Et A
corpus soncxorut quandogfnuitoumjuvenisuutem
hw sunt generationes ejus Josepli cuin sedccim :

quando cajtori nuti sunt? Siiiuidem pra-ter Ucnjumin

esset aniwrum pascebat gretjem cum
jralribus suis
cunctos infru quatuordccim anaos gRnuerul.noslat
adliuc ptier. Doinccps Josoph snnclissimus slplla
ergogcncctutcmillam hicassignari^dequaSapienlia
magna ct luciiia, lio lioo nltissimo sanct.c Scrip-
pene solus dicit: Senectuslenim vcnerabilis eit non diuturna,
turiB coclo lumen 9uum riuro incipil.qui

sum ordine praiostendit, qualiter sol neque annoruin numero computala.Cani enim sunt
claro vita)
proccssurus essot ab initio usque lensus hoininis, el xtas seiicctutis vita immaculala
justitia) Ctiristus
osl, ab incarnationo sua usquc ad
{Siip. iv). In illa namquo veraciter senoclute Israel
ad linom dici, id
Vita; ejus narratiu sic gcnuit Jo9cpli,quia proptcr illam justitiaj suajsene-
consummalioniim sa:culi.
ctutem talem haboro inoruit li;nrcdem. Noc enim
incipit hx sunt gcm-rationesiacoh.Joiephcum
: t't
vir juslus laetatur in multitudino filiorum si mali
sedecimessetannontm,iilc. Supra dixerat Erant :

sunt,scd in eo tantum agnoscil so putrora,si filium

autemfilnJacob (luodecim corDmqnc catalogum ,

relinquat post sc,qui jusliti» consequatur haeredi-

edidorat.nunc autcm dicturus.^oscyjA cumscdeci/n tatem.Unde Morluus est pater
esl illud Sapientis :

esseta^morum, prjemiltit el hx sunt generationes

:
illius,et quasi nnn morluns, similem enim sibi
est
Jacob.Etpstsensus : Duodecimquidem filioshabuit,
relinquil posl se' In vila viditet Uctatusesl cumillo,
sed in id cst, suoe
uno Joseph suara goncrationom, inobilusuouonestcontristaius{Iiccti.x\x).U\^naia
volpaternajsimililudinisoffuditpulchritudinem.Nara ergo ob causam diligobat oum,et tanquamperfecto
sicut et pater suus ex sterili Hebccca, naturam jamque pleno dierum,id est virlutum.fecit ei tuni-
inopem, divina juvante gralia, progenitus, et di- cam poI.vmitam,id est manibus artilicis raira vari-

vina bencdictione donatus est {Gen. xxxv), sic iste etate diftinctam,usque ad lalos pertingontem,vide-
nihilominus cx sterili Rachel dono Uei susceptus licetob virtutura multiplicitatera,vel justitia; perfe-
est, futurus ejusdem beneilictionis hreres. ctionem. Itaque videntes, inquit, /ratres, oderant
CAPUT XIX. eum,necpoteranteiquidquampacificeloqui.Mgigm-
Quod Joseph adhuc puer grandiores /ratres semu- tudinem odii diligonter expressit, dicendo, nec
los suos crimine pessimo accusaril.
poterant ei quidquam pacifice loqui. Nam revera
Joseph{\nqml)cumsedecim esset annorum,pasce- odium tunc magnum ac molestissimumest.quando
batgregem cum /ratribus suis ad/iuc puer. ^on ila virus animi lingua dissimularo non potest.Haec se-
supereniuit sermo Dci.ut nos docere velil quod hac cundum sensuni litteralem dicta sunt.Ca;terum jam
«tate quisque adhuc puer sit, dura praemisso,fM7?i n dicondura vel intuendum est quam pulchra ex
sedecimessetannorum,sub']un<;\>. ad/iuc puer,seiiut hoc speculo suo Christi Filii Dei, veri solis imago
citam justitis vel meriti miseris perlectionem,quaB resplondeat.
continuo sublexitur.idcirco sic utrumque vigilanter CAPUT XX.
dictum est, sedecim annorum, et adhuc puer. Et Quomodo Jacob, Palris,Joseph aulem Filii
eral cum /iliis Balx el Zelphx uxoruir, patrissui.Ac- Chrisli lypum gesserit.
cusavitque /ratressuosapud palrem crimine pessi- Igitur in myslerio Joseph, id est adductus, Chri-
mo. Hoc enim diligenti inspectioue dignum est quia stus est Dei Filius, qui omni Spiritu sancto plenus
grandioresfratresacc«saiii/a</Auc;u«er.Quodutique eslfinquo habilatomnisplenitudo divinitatiscorpo-
non fecisset, si non amorem, zelunjque
puritatis raliter [Col. ii). Hic et sex et decem annorura cum
justitiaj ,jam haberet, quod in puero vel adolescente sit, siquidem et sex opera universa} creationis ipse
maxime laudabile est. Quo autem crimine fratres Decalogum legis cum digito Dei scri-
explicuit, el
suos accusaverit, quia Scriplura non edixit, vags psit,adhuc puer pavit gregem patris sui, id est,
opinioni locus datus est, quia multa sunt vitia formam sorviindutus rationaliura Dei Patris ovium
quorum consummatum opus pessimum est. Aiunt curamsuscepit. Eratque cum filiis Dalx et Zelphx
tamen viri illuslres crimen Sodomitici fuisse sceleris. ^. uxorumpatrissui. Bala inveterata, Zelpha /laeiis os
Porro quod distincte diclum est, et erat cum filiis interpretatar. Quibus nominibus Scribae subintelli-
Balx et Zelphx,ttxorumpatris sui, a>mulationem gunlur et Pharisaeidierura malorum inveteraliet ore
jam insinuat fralrum qui erantex Lia,cum quibus fluentes vitiatamtraditionibussuisdoelrinam legis.
Gsse non audebal, quia cum de libera essont,gran- Cum illis erat, audiens eos, et inlerrogans illos, et
diores habentes aaimos filiura dilectae Rachelis non non quidemipse, sed proptor ipsum Moyses (Joan.
iibenter aspiciebant. Invidentiae causa prolinus v),in quo sperabant ipsi,accusavit eos apud Patrem
subjuncta est. Dicit enim Scriptura : Israel dutem crimine pessimo. Nara si non venissem, inquit, et
diligebat Joseph super omnes filios suos, eo qiiod in locutus /uissem eis peccatum non haberent,nunc au-
,

senectutegenuisseleum.Fecitqueeitunicam pdymi- temexcusationemnonhabentdepeccaiosuo.Siopera

tam. Et coniinuo. Videntes autem fratres ejus quod non /ecisscm in eis qux nemo alius /ecit. peccalum
a patre plus cunctis /ralribus amarelur, oJerant non haberent.Nunc tMautem elvideruntetode-
eum,necpeteranteiquidqmmpacificeloqui.Sed no- runt etme et Palrtmmtum{Joan. .\v). Cuidubium
tandapateraoe dileotionis causa posita
e.st,eo quod in est, quod Pater diligat istura Joseph ? Pater enim,
307 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 508

inquit Joannes, diligit Filium, et omnia dedit in . quens rerum compleverit effectus.restatnunc ut ea
maJiu ejMS (y(/an.xui),eo quod insenectulepenuis- secundum easdem causas vel exitus evan^elicis
set eum. Qua in senectule genuit ille Pater talem
Domininostri JesuChristiparabolis consonarescia-
Filium?In senectute reternitatis genuil eum,secun- mus. Etenim S!Cutinsomnio,fric et in pariibola,dum
dum quam et ipse dicitur et est Antiquus ditrum alind dicilur, aliud intelligitur, quemadmodum et

[Dan. vii). In illa senectute.in illa naturae antiqui-

nonnunquam
aliud umbra,et aliud corpus,cl taraen

tate, sine numero annorum.sineinitio dierum,sine exumbra corpus cognoscitur. Et hocnuUi dubium
quin sicut inhunooausasomniorum,sicotin Domi-
vicissitudine temporuni, genuit ille senex et anti-
quus Pater illum aeque senem et aeque antiquum
num nostrum causa parabolarum raajoris odii semi-
narium fuit, majoris invidiae fomitem ministravit,
Filium, et idcirco diligit eum, fecitque ei tunicam
exempli causa seminalur parabola haec Hoino erat
polyrailam.Quc-cnam esthujus filii tunica,nisi san-
:

cta legaiis et prophetica Seriptura ? Cujus enim ob palerfamiliasqui fodit vineam, el sepem circumde-
causam, cujus ob testimonium vel gloriam, nisi dit ei ,et fodit inea torcutar, et eedificavit turrim, et

hujus Filii texuerunt digili Dei omnem Scriptu- locavit eam agricolis, et peregre profectics est

ram,quam jure fatemur divinitus inspiratam.Fecit (i^/aH/i.xxi),elc.EtenimsicuteminentiamJosephprae-

ergo Pater Filio suo tunicam polymitam variepu eignavitilludquod inanipulusejusconsurgereetsla-

chram, et pulchre variam.Hanc similem genituram, ^ revisusest,eumquecircumstantesadoraremanipuli
hanctunicampolymitara,dilectionemquepaternam: fratrum, sic etDominusnoster excellentiam suimet

Qui habetaures audiendiaudiat{Matth. xui),Patre innuitad summamparabolae.dicendosic : Nunquid

praedicanteper Psalmistaminquodicit:£' )-«c/av/Vcor legistisin Scripturis: Lapidemquemrepj-obaverunt
meum verbum bonum,dico egooperamearegi{Psal. xdi.ficantes,hic factus est in caputanguli a Domino ;

XLiv), etc, usqae ad finem psalmi. Videntes autem, factum est illud, et est mirabile in oculis nostris
inquit, fratresejus, oderant eum, nec poterant ei {Matlh. xxi). Et quenrsadmodum illi conjicientes

quidquampacifice logui. Notum estquianimis ode- quid sibi vellet somnium,amplius invidentes dixc-
rant hunc dilectionis filium fratres raaligni tanto runt Nunquid rex noster eris, aut subjiciemur
:

odio ut non possent ei quidquam pacificum loqui, ditioni tux ? sic et isti intelligenles intentionem

Undeaitipse in David : Cumhisquioderantpacem, parabolarum amplius zelali sunt, etquxrenteseum

erampacificus: cum loquebarillis, impugnabant me tenere, inquitevangelista, timuerunt tnrbas quia si-

gratis{Psal.cxix). Item: Etsermonibusodiicircum- cut /irophetameumhabebant{ibid). l^orro minusin

dederunt me, et expitgnaverunt me gratis {Psal. somnio visum quam in parabola est dictum. Non
CLXxxviii).Cunctaloquebanlurhostilia:ynfiee/{e6i/6 enim habelur in somnio qunliter manipulus Joseph
principe damoniorum ejicitdcemonia {Matth.xn) ;
C consurgere et stare, et a circumstantibus manipulis
suorum fratrum adorari deberet.cum parobola haec
eidoemonium habel,&^insanil;eiQuideiim auditis7
personet quod Judaei Dei Patris Filium eslra porlam
{Joan. viii) et his similia. Sed nunquid viderunt
civitatisejectum occisuri forent,et deinde subjuncfo
quod illum Pater amaret, vel quod ille Filius Dei
Nam si cceci, inquit, essetis,
Patris esset ? Utique.
\,&iWmoT\\o^s.B.\m\A\ceni\i: Lapidem quem reproba-
verunt wdificantes, hic factus est in caput anguli
non haberelis peccatum. Nunc autem dicitisquia
(Psal. cxvii), palam confirmet quod sic abjectus vel
vidctis; peccatum vestrum manet [Joan. ix).Plane
reprobatus,in caputgentium deberet constitui. Igi-
viderunt, et idcirco excusationem non habent de
tur pro quanto Joseph Christi gessit typura, pro
peccato suo.
tanto et hajc ejus somnia parabolis ejusdem Ghristi
CAPUT XXI.
sirailia sunt. El duo quidem somnia fuerunt, sed
Desomnio Joseph,quod retulit fratribus suis.
pro uno habitavel habenda sunt, quemadmodum et
Accidilquoqueutvisum somnium referret fratri-
ipse ad Pharaonem : somnium, inquit, regisunum
bussuis,qu3ecausa majoris odii seminarium fuit.
Pra;tercausamsupradictam,accidithaecetiamcausa est. Quodautem vidistisecundoadeamdemremper-
inaugmentumodii.Hocitadictumest,acsidiceretur: tinenssomnium.firmitatis indiciumest eo quod fiat ,

Acciditutsermoejus majoris odiiseminarium fieret. D termo Dei velvelocius impleatur {Gen. XLi).Etalte-
Et hoc recte dictum est, quia accidit, neque enim rum quidera e terra vel ex agro,alterum vcrosom-
est non in con-
nium fuit e coelo.quia videlicet adoranda a fratribus
studio quidquam horum dixit, id
somni relatio semi- suis ejus felicitas non de terra tantum, sed et de
soienlia ejus fuit.quod hujusce
Denique hoc simplicis non solum ex hominibus, sed etiam ex Dco,
cffilo,
narium fieret majoris odii.
imo primam et maximam es Deo laudem erat habi-
aut innocentisnonfuisset animivelleamplius urere
tura.
odientiura animas auspicio suae futura felicitatis.
Puiabam, inquit, nos manipulos ligarein agro,et
CAPUT XXII.
quasiconsurgeremanipulum meum etstare, vestro- De interpretatione somniiex eoquod Jacob dixit:

squemanipulos circumstanles adorare manipulum

« Num ego, etc, adorabimus te super terram ?
Sed quiditapater somnium interpretari conatus
meum. Item: TVc?;',ait, per somnium ,quasi solem et
esl Nutn ego elmater,etfratrestuiadorabimuste
lunam, etstellas undecim adorare me.HKcsomuia,
:

quoniamcuncliaovimusiDilloJosephqualiter&ubse- super terramf Cata ejus matrem Rachel obisse sciret

 8on DE TIUNITATI'; l'T 01'ERIBU.S EJUS LIBKI XUI. — IN GEN. LI». VIII. 510

quomodo illarn, (iua) (ictunctii fiici-al,uilorurcpo3so A. dlno (PRprPU|>flriuslorulii809l:7'«r4aj<ijmf,e<o7i'o-

sonticliat? An matrom rjus hic appollat eam (jua' snm/rcislis (!hannuxis,et fhemzipii hahilalori/ius
8upcrorat,ux()rera suam.consuptudinc, non natura? terrx hujuf.Nos finuci summJUi cmifjrfijalipercu-
Eteniiiim itorloracumdicatur.quod sit raatcrallcru, ticHtmcetdclfborcijost ilntnus mca Geii. K\\iw).fion

reclo matrom cjus I.iain hic appcllare poterat.Vo- ergo ab rc sollicitiis, fralrcs, JMquil, lui pascunl
rumtamcn nco de patre palara lcgitur, quod adora- greges in Sichinns,vcni,miltam le ad eos. Gratam
verit nisi quandojuranle Josopli quod patrem uu- lllils foro visitationem palerarbitr:ilus est.quianon
ferrct de tcrra .Eiiypti, condorctque in scpiilcro qualomcunquo homincm, scii oum quem diligebat
majorum, adoravit juxta Septuaginta fastigium lilium mittcret ad cos, vade, iiiquiens, el vide si
virgiD ojus pater Israol. Cajtcrum, juxla llebruicara cuncla prospera tint erga fratres tuosetpecora,et
veritatera.melius legil ur, a(/oray(< Deum cnnversus renunlia mihi yu»/ n5ra/Mr.Brevcquidcm,sedpra)-
ad lecluli capul{Gcn.xu.)Ergo pro parlo totumpo- clarumScripturainterposuitobedientis (iliiverbum,
nitur, vel intelligitur quia revera ct patcr pro filio dicendo. Quo respondente : Prscslo sum. Pcrsevo-
agondo coelestom adoravit gratiam.quod sine
gratias ranliam quoque bencvolentias vel attentionis ejus
dubio fecisset el mater si adhuc viveret. Quod illud indicat, quod, cunQ non invenisset eos in
et si litteracuiquam in hiic parto infirmari vi- B Sichem, tandiu quaisivil eos errans, et duce [sive
deatur, scicndum esl quia, juxta spiri
firraitor indice indigens, donec inveniret cos in Dothaira.
tualein sensum, veritas omnis in Christo pcrfi- lloc plane in mysterio iilud est ([uod in Christo
citur. Quis cnira hoc loco pater ejus, nisi anle- Dei Filio niirandum imitandum praidicat Apo-
et
rior |.ll populus, de quo csl incarnatus.qui a die stolus, quia /"ac<us est pro nobis obediem usquead
passionisvel rosurrectionis pjusdem Filii sui in mortem, morlem autem crucis (['hdip. ii).Fratre3
ccDleati rcgno pro parlc clectorum fulget sicut sol? ejus, sccundum carnem, Scriba; et Pharisaei,in
Et qu« luna,ni3i praisens Ecclosia,qua2 mutahilitati Sichimispascebantoves,idesl,secundumoxcmplum
subjiicet, et rainu3 lucel quandiu peregrinatur in Sichimitarum,doccbant,imodecipiebantin3ipientC3.
ista vita? Singuli autem elcctoruin stellae sunt,se- De qualibus Psalmista: Sicut oves. inquit, in in-
cundum se, quidom iraperfocti, quasi inundcnario fcrno posilisunl,mors depascet eos {Psat. XLviii).
numero,sedeorumperfecliostclladuodeciraa,stella, In quo,sccundum exeinplumSichimorura? Ineovi-
inquara, perfecta et malulina, ipse Christus frater dclicet quia circuibant mare et aridam ut facerent
ipsorum est. Omnes adorant sol et luna, et stellK, unum pro5elytum,etcuml'aclu3 es5et,faciebanteum
on.nes cuncta coelestia, universa terrestria, majora
filium perditionis, duplo quara semetipsos {Mallh.
sive minora, illnm venerautur adorant.
Mihi, C xxiiO.SicenimSichimitisfeceruntpatreseorumdolo
et

inquit, curvabiluromne genuet confitebitur omnts circumvenienteseos,ulcircumciderentur,proselyto3

lingua {Isai. xlv). Quis cnim manipulus eju3,nisi fccerunt, et incaulos interfecerunt {Cen. xxxiv). Et
abipso seminata, ad raessera usque perducta et ad ejusmodi pastores curaa DeoPatra mitteretur
porducendafidesevangelica?Porroraanipulifratrum, passurus Prxsto sum, ait. Dominus eaim,
Filius,
lectiones sunt legis et prophetarum, quasJudae' 'in(\u[i,aperuit mihi aurem,ego aulem noncontra-
legentes quasi manipulos ligant vel coUigunt. Ecce dico,retrorsumuon abii {Isai. L).Venil ergo ad ta-
palam omnibus est,et de toto mundi agro spectatur bernaculapastorum,ascenditHierosolyraamaddiein
manipulus Christi stans, ct manipuli fratrum ejus feslum (yoaH.vii),renuntiaturusPatri quid ageretur,
circumstantes et adorantes, id est Evangeliura,fida non locali recursu vel retrogradis passibus, sed
messis et frumentum optiraura, soliim et unicura clamore valido sui sanguinis(He6?-.v),quo fratrum
imperium, oinnesque legis et pro-
Christi asserens illorum scelus ciudelissimum jugiter in coelum an-
phetarumlectiones illitestimoniorum praebentobse- nuntiatur.
quiumdebitumque adorationis faraulatum. laiiten- CAPUT XXIV.
tur ergo fratres invidi manipulos suos,quod iiuando- Quod Josephdoloremortiscircumdatus simililudi-
que facturi sunt, eum adorando.cujus manipuliip- D nem mortis Chrisli et passionem ejus figuravil.
sorum jam adorant manipulum. Perrexit ergo posl fratres suos,el invenit eos in
CAPUTXXIII. Dolhain. Qui cum vidissent eum procul,antcquam
Quod Joseph obediens patri in Sichem, missus ad accederelad cos,cog\taverunt illum occidcre,elmu-
fratrcssuos,Christi Patri suo obedienlis usque ad luo loquebantur : Ecce somniator venii. Venite,
mortem typum gesserit. occidamiis eum, etc. Non opus eral ut,gratia simi-
Cumque fratres illiusinpascendis gregibusmo- litudinisFiliisui, Deus illum pcrmitteret occidi,re-
rarentur in Sichem,dixit ad eum Israel: Fratres suscitaturusamortuis.quamvis et hocilli possibile
tui pascunt greges in Sichimis ; veni, miltamle fuerit,cumomnipoten3sit. Uccidi namque nonjam
arf eos. Hasc erat causa paternaii soUicitudinis, quia mortissimilitudo,sedipsaestrrors. 51 cn('nicom/>/an-
pascebant filiiovesejusin Sichimis,videli(;et ubidu- tali, inquitApostolus, facli fuerimus similitudini
dum populoterrae illius odiosos fecerat illos furor morliscjus,simuletressurreclioniserimus{Rom.yi).
ipsorumpertinaxetindignatiodura.Eademsollicitu- Nunquid hsBcdicens suadet nobis corporaliter ess-
 511 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 512

tingui?Brgo prosimilitudinesatisfuit viventemabs- A ne tinctam nuntiaverunt palri mortem ejus.Et

quedispendio vitaedoloribusmortiscircumdari.elita de luctu patris.
communicare futuris passionibus Christi. Utautem Tulerunt autem tunicamejus,et insanguine hai-
evaderet mortem dicentibus illis Ecce somniator : dlqaemoccideraat ,tinxerun( mittentes q ui ferrent
venit. Venite occidamus eum. et videamus si pjro- ad palrem,etdicerent Hanc invenimuswide utrum
\

sintilli somnia sua Divisio malorum, praesidium

: tunica filii tui sit, an non. Hoc deliberaverunt, et

justo fuit Dixit enim Ruben. TVon interfieiamus

: non ipsi dicere voluerunt hanc invenimus, sedsuh-
animam ejus,nec effundamus sanguinem,sed proji- miserunt qui ferrent, seque invenisse dicerent,
eum
cite in cisternam hanc quse est in solitudine, videlicet sic tutius innoxii parerent.sic dissiinulandi
manusque vestras servateinnoxias.Hoc aulemdice- sibi laborem minuerunt, sic animum patris, a sus-
bat, volens eripere eum de manibus earum et red- picione sui sceleris longius repellent. Sednunquid
dere patri suo .Forle quia se magissuspeclum fore vel sic tam diligentem fallerepotuerunl ? El sihuic
totumque pondus criminis in se versandum existi- sanclo viro praeter humanam nihii adfuit conjectu-
mabat.quippe qui primogenita perdiderat quae in ram, nunquid totum ejus spiritum suae fallaciae
illum ex altera uxore primogcnitum pater transferre tenebris obvolvere valuerunt'?Dicit nempe quodam
cajperat.Hic profecto divisus est a ca;teris,et caven- B loco sic ; T'os scitis quod duos filios genuerit mihi
dum erat illis,utnon offenderent eum, cum posset uxor mea. Egressus eslunus, et dixistis Bestia :

ofTensusrem indicare patri.rgituracquiescentes uni, devoravit eum (Gew.xLiv^.Quidnam dixistis,nisiot

confestim ut pervenit ad ipsos.nudavcrunl Joseph cos quidicerent submisistis ? Er^o illafera pessima»
tunica talari et polymita,miseruntqueincisternam illa beslia saevissima, quae, quantum in se fuit'
qux non habebat aquam-Sed hoc pacto,si ibi relin- devoraverat,quali3 esset, non omnino patremlatere
queretur,mortem non evaderet ;si autem Ruben,ut poterat.Sed quid ageret ? Qualiter feram illamcon-
facere inteQderet,eriperet eum demanibuseorum et slringerel? Quomodo de vcntre besliae illius quem
redderet patri suo,non implerenlurdivinitus provisa devoratum putabat filium extrahi posse putaret?
ejus somnia.Facla est igituret alia divisio,sicque in Tacendi potius et dissimulandi quod conjicere
tresdivisi sunl parte3,ut cilius proposilum Dei or- poterat, tempus iliierat, ne si notam sibi illam
dine suo percurreret.Nam sequitur: Et sedentes ut feram, id est, filiorum invidiam audacem atque
comederen tpanes,videru ntvia tores/smaelilas .Dixit violentam querelis manifestis exagitaret, majorem
ergo Judas /ralribus suis Quid nobis prodest, si
:
in rabiem dentes ejus acuerel.Itaquein acerbissimo

occidamus fratrem nostrum ? Melius est utvenda- dolore vim sibi faciens, et verba sua moderans :

tur Is)naelitis,elc. Hoc profecto ex semetipso non C Tunica, '^nquii, filii mei est, fera pessima comedit
dixit.sed quemadmodum ille Caiphasqui propheta- eum,bestia devoravit Joseph.J^ea hoc dicensfalsus

vit,dicens Expedit vobis ut unus moriatur homo

:
autmenlilus est.Talis namque saevitia cum leone et
pro populo, et non tota gens pereat {Joan. xviii), urso ferae, aut bestiae vocabulo, rectissime aequivo-
cari potest. Scissisque vestibus, indutus esi cilicio,
sic et iste nutu Dei prophetavit melius foreJoseph
venundari quam occidi.magisque sibi profuturum, liigensfiliumsuum multo ^e»i;9ore.Qualemerfroin-
si Ismaelitis venderent.quam si occiderent et san-
requiem quale zeli sui refrigerium aba-
vidiae suae

guinem ejus celarent. Haecpotius voluntasDei fuit, ctores Joseph adepti sunt?Nempe si gravis illiserat

sed ille quidem cogitavit de fratresuo malum,Deu3 ad videndum fraler, quia diligebatur,graviormuUo

autem convertere noverat illud in bonum. \Num,

cum languore vel Iristitia
esse poterat pater, quia
universa domuscoramoculiseorum perpetuo dolore
inquitipse Joseph,Z)ci renuere possumus volunta-
tem ? Vos cogitaslis de me malum, et Deus vertit cruciabatur, nimioque labore consumebatur. Con-
illudin bonum{Gen. l).Hsc etPsalmista gregatis, autem cunctis liberis ejus, ut lenirent do-
testatur,
lorem patris, noluit consolationem recipere, et ait:
142 dicens : Misit ante eos virum, et continuo
,. .
.
Descendamadfiliummeumluqensininfernum.<in\3.
suh}ungens,m servumvenundatnsestJosenhiPsat ,

^,-
n mortuumesse putabal fihumsuum; omnes autem
, . i .

•:„,?. •f^'^'^*"'-
^,
Clv).IIh,,nquam,cogUayerunt malum de fratre suo mortui.quanquam justi ante Christi adventum de-
qui m servumillumvendiderunl:Deusautem verlit scendebantin infernum, idcirco dixit: Descendam
in bonum, mittendoante eos virum. Hoc vero fuit in infernum ad filium jneum, ^To eo i-tdiceret:
Chrislo comparari,vereferro passioaistransverbera-
Cum vita mea finiam praesentem luctum, non nisi
enim quisupracum itxisset :Dumiliaverunt
ri.Sic
moriendo cessabo lugere filium meum.Sed quonam
incompedibus pedesejus, sia[)m s.A\ee.iUterrumper-
instrumentoliberi ejus congregatiaderantadlenien-
transiit animamejus {ibid.).?eTvum pertransiens dum dolorem? Quisenim dolorem ejus miti-
patris
animam.rippellatanimaeargustiam.Quajquamvehe- gare poterat, nisi quem medullitus dolor ipse mor-
mens fi!crit,fratres tesfantur ad invicem loquentes:
debat?Haec namque veri doloris natura est. ^j
Merito bcTc patlmur, quia peccavimus in
fratrem enim, inquit Apostolus, ego contrislo vos, et quis
nostrum, videntes angustiam animx ejus, dum
est qui me Isetificet, nisi qui contristatur ex rne
deprecareturnos, et non audivimus {Gen. xLii). {II Cor. ir) ? At illi non in veritate plorare, vel fide-
CAPUT XXV. liter contristari poterant, quippe qui pro medio
Quodfratres Joseph mittentes tunicam hxdisangui- tristitiee su6e, pro lenimento torquentis invidiesfra-
 513 DE TIUNITATE ET OPERIDUS EJUS LinUI XLIi. — IN GEN. LIB. VIIL 514
Irem abegcrant. Qua ergo fronto congrcgati ad- A runt.anathomalizaverunt vcnimlanien quin spolia
:

orant ? Ait oniu) quida^n sa;cuhirium : h.-BCuuleremus, prohilicro non potuerunt. Quolies
lleu ! ifuam difficile estcrimen non prodcre vullu ! igilur 1'atri asaislimus, quotlcs cuiitantos aut
(Oviu, ilei. 11, /i47.) psalicnlos sivc lcgentes sacram Scripluram iructa-
Patria l.icryma;, quia vulnoratam cordisvenam mus, 143 familiariter Dpo (iicamus : tlatic iiiveni-

invencrunl, freno laxato currebonl quantum volc- iiius, vide utruin lunica sil Filii lui, an non. Et res-

bant, nec rclineri adjunctis hibcnis poterant, quia pondct nobis Tunica filii
: tnei est, fera pessima
forti implctu scsc oxcusscrant. Verum lacrym.ic fra- eum, bcslia devoravil
coinedil Josejih. Gena cnim illa,

trum conclus» orant.nec leviterquamvis caloaribus quondam Patris doraus vel haercditas, nunc fera

urgerentur, erumpere Ergo cum lenire

volebanl. pessima vol hcstia dicitur cl cst, elvocatur hycna.
vellent verum patris dolore[n,noluit consolationem Sic enim in prophcta dicit Filius ipse facta eslmihi
:

recipcre, noluit cos audlre, noluit eos saltem ad habitalio mea qua.n spelunca hyenx (Jer. xii). Jam-
luctum invitiire, non curavit saltem (qua) oxtrema dudum scissis veslibushic paterindutuscstciliciura,
conpolatio esl) eorum voces secum in fletum exci- id est laceralis et abjectis a sc ornatiljus vcterum
tare.Solent namque et hoc facere qui omni gauiilo ca;remoniaruin, contempto ritu sacerdolum vel or-
pascuntur lacrymis suis,solis feriun- n natu sacriliciorum admisit el aslruxit sibimel mul-
destituli,solig
tur gemitibus, quoraodo, verbi gratia, Jeremias titudiDcm poenitentium idoloiatrarum. Planc con-
propheta loquitur vosomncs qui trunsitis per-
:
gregalis cunctis, qui ejusmodi sunt liberis ejus.ut
viam, attendite et videte, si est dolor sicut dolor dcliniant dulorem ejus, id est utsacrificiis et Mosai-

meus{Thren. i). cis lectioniLius illi adulentur, omnino non vult eos

CAPUT XXVI. audire, et dicit : Cuin exlcnderitis inanus vestias,

averlam oculos meos a vobis, etcum multiplicaverilis
Item (le re eadein. El quod sicut Isaac, sic et Joseph
aif occidendum impetitus, non tamen mortuus, oralioncm,ttonexaudiam; manus enim veslrxplenx
Christi passionem pnefigurabat. sunl sanguine [Isai, i). Sed quid ? Dwcenrfam, inquit,
Igiturquemadmodumpuer immolandura
Isaac ad ad /ilium inettm lugens in infcrnum.Luijens iniuam, ,

duclus, colligatus et arae impositus, non tamen id est, gemilibus inenarrabilibus lugenles facicns,
etiam gladio percussu3,sic etiste a fratribus suisad ad eosdescendam.quioum in infcrno sive in monu-
occidendum impctltus, in cisternam projcctus, ac voccm Filii mei,et in hoc de-
nientis sint, audiunt

vendltus est,non tamen etlam occisus, rectc dicilur scendam, ut quicunque audierintvivant (Joan. v).
passus, et in pasaione sua Filio Del asslmilatiis. CAPUT XXVJI.
Item et quemadmodum aries pro Isaac in holocaus-
p Quomodo Joseph.semel venditus viginti denariis afra-
tumoblatusraysteriumsimililudinisFiliiDei peregit, ^ tribus, secundo venditus sit Putiphar eunuclio in
impassibiliter permanenle natura /Egypto a Madianitis.
cujus divina
Eola passa vel morlua est humana, sic el hxdus Et illaperseveranteinfletu, Madianitx vendiderunl
juguldtus, quo tunica Joseph talaris et polyraita Joseph in .Eijypto Puliphar eunucho magislro militix.
sanguiue ejus intingeretur, eamdem figuram vel nunc eunuchus asseritur,quo-
Quffiritur de isto qu\
simllitudine:nprcBtulissedigno5citur.TunicamChri- modo posteauxorem habere dicatur. Tradunt He-
sti polymitam sanctam esse Scripturam superius braeieinptum ab hoc Joseph obnimiampulchritudi-
jaradiximus,quavideliccttuncinvidii fratrcs Judi-ei, nem in turpc ministerium, et, a Domino virilibus
quantum in ipsis fuit.dilectum Patris Filium nuda- ejus arefactis, poslea electum essejusta morem
verun t,quando illum detestati sunt, et eum quem
hierophantarum in pontificatura Heliopo]eos,et hu-
scripsit Moyse.s in lege.et propheta;,hunc essenega- jusfiliamesse .4seneth,quampostea Joseph accepe- .

verunt. Ecce respice in manibus JudceorumChristi rit. Ecce secundo in servuin venundatus est Joseph

tunicam,id estlegalem ac propheticam Scrlpturam; [Psal. civ). Et hoc interesse notandum est, quia
sanguinc illo cruentata est, sanguine hcedi, id est prinia; venditionis pretium Scriptura non tacuit,vi-
ejusdem Christi non sua, sed aliena peccata por- ginti enim argenteis vcndiderunt eum fratres sui
tantis, et idcirco per haedum significdti.in manibus D Ismaelitis, secundo autem quanti vendltus sit, di-
Judaeorum polluta est. Quidquid legere, quldquid cere neglexit. Et rccle Quia Ismaelitaesive Madia- :

sabbatizare contendunt, orane quod sanctum se nit* negotialores permisti, quod suumerat,etquod
habere putant, sanguine plenum est, sed et ipsae eraer^int licenter jara vendlderunt. Fratres autem
manus Judaeorumplenaesuntsanguine.Quinamsunt hoc faciendo raalum,ipsi venundati sunt, et idcirco
hi quos roiserunt, quibus tunicam istam patri alTe- scieaduin fuit quanti seipsos vendiderunt, id est
rendam imposuerunt ? Nimirum nos sumus, qui quam parvo prelio tam ingentis peccati servi facti
neque filiura istum vendidimus,neque haedumiquod sunt. Nam lali in negolio viginti argentei,quid sunt
ipse idem est secundura naturam humanam)peccata inter tautos ? Siquidem cum decem fratres unius
nostra portantem occldimus, sed ubi faclum est, vendltores fuerlnt, singulae portiones eorum, boni
audiviraus, et supervenientes jam intlnclara tuni- argentei sunt. Parvo igitur venundati sunt, nisi
cam suscepiraus. Non quidem nos illi miserunt.sed quod et illi non tam marsupiis suis consuiere quam
et nos et Patres noslros apostolos emi3erunt,ejece- invidiae suae satisfacere curaverunt. Porro Madia-
515 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 516

nitis qui emerunt et rursus vendiderunt Joseph, A Domini etab eo occisus est, elc. UbiqueDeusgratiae
illifratrum nequissimi coraparabiles sunt, scilicet suae dona circa electos suos ita dispensat ac mode-

principes sacer^otum.qui et vendiderunt Ghristura, ralur,quatenus et justitia fldei sit,unde priEdicetur,

et ut sibi venderetur.pecunia!!! discipulo spopon- et prffisumptio carnis sit unde non glorietur, ut,

derunt vendiderunt, inquam,quia,juxta suam oc-

:
juxta Apostolum, omne os obstruatur, et suidilus

casionem,ut locura tt gentem sibi servarent.quasi fialomnis muudus Deo (Rom. iii), neque glorielur
rursus vendenteseum Piiato tradiderunt. Nam si, omnis caro coram illo(lCor. i). Ecco enim Judaeis
secundum Apostolum,os Ismael sunt omnes qui se- carnalibus in carne gloriantibus magaaa eratconfi-
quuntureos quivelsecundumBpiritum nati vel pro- dentia3,quod patres eorum vocati sunt sancti,et ipsi

missionis filii sunt (Gal. iv), quanto magis illi sanctas habuere conjuges, alienigenas,id csl Cha-
Ismaelilas recte dicantur,qui hunc usque in mor- nauMorum inter quos habitabant filias abominati,
tem persecuti sunt, non utcunque secundum spiri- sed ecce os illorum obstruit alienigena Thamar,et
tum natum, sed ex sancto Spiritu conceptum, cui adulterinus Juda!Concubitus,undeducessuos,prin-
non ad mensuram Deus spirilum clat (Joun. lu), sed cipes suos,reges suos, prophetas suos, et seipsos
in eo corporaliter omnis plenitudo divinilntis inlia- emanasse,sidissimulare velint.palamcoarguanlur,
bitatl (Col. Hajcmira venditio eorum fuit, cum
11.) _ Omnis gloria gentis, cuncta nobililas populi hujus,
propler locum el gentem regem suum et loci et ex hoo adulterio profluxit,u<, sicul jam dictum est,
genlis suse solum praesidium tradiderunt, dicendo: omne os obstruatur, et nemo glorie-
de merilis suis
fie joi-te veniant liomani el lollant noslrum locum tur, sitque bo\us juslus el justificans eum quiex fide

et gentem (Joan. xi). El prctium quidem emptionis esl Deus (Rom. iii). Jam quia patet litlercc te.^tus in

eorum similiter supputatum est. Triginta namque 6uperficiedecolor,pulchritudinGmspiritusintrorsum

argenteos traditori discipulo dederunl.Ubi notanda qusramus ad honorem B44 ejus qui neminem ve-
diligenter.secundum distantiam personarum, diffe- nit vocare justum, sed omnes peccatores et impios

rentia quoque divinitus provisa pretiorum.Binarius (Matth. ix). Nequeenim arbitrandum estquodfru-

namque et ternarius in deceno limite viginti et tri- stra talibus ex principiis nasci voluerit patres,
ginta faciunt. Ergo quantitas pretii, quo Joseph ex quibus ipse secundum carncra nasciturus crat
venundatus est, binarius pretii vero quo emptus
;
(Rom. ix), qui est super omnia Deus benedictus in

est Ghristus, ternarius est. Et recte. Nam Joseph, saecula.

utpote purushomo,solummodo exanima coDstat et CAPUT XXIX.

corpore, Christus vero ex anima et corporc, simul Quid mystice per adulteram Thamar significelw.
ex veritate constat divinaenaturffi.Bcne igitur illie _ Igitur Thamar (quod interpretatur amariiudo)
binariua, hic autem pretii quantitas ternarius est.
^ poenitentiam significat, qu« omni homini necessa-
Porro et illic, ubi in /Egypto venditus est Joseph, ria est, cx quo primus peccavit Adara.in quo mo-
et hic ubi gentibus traditus est Dominus noster, riuntur omnes.Heret Onam,quorum alter pe/Ziceus,
pretium vel emolumentum vendentium sive traden- alter interpretatur mwror eorum, qui uxorem Tha-
tium definitum non est. Attamen in propheta di- mar ducere jussi, filios ex ea non genuerunt, et
cente Paveanl illi, et non paveam ego, induc super
:
morlui sunt propter suam nequitiam, eosqui anle
eos dieni affticlionii et duplicicontritione conlere eos, legem etsub lege fuerunt designant, qui poeniten-
DmnineDeus meus (Jer. xvii),justa merces iniqui- tiam agerejussi, neglexerunl,imo et exspeclalione
tati illorum concessa est. Nam quia paventes, imo Dei nequiter abusi, tempora pCEnitentiae perdide-
pavorem simulantes, dixerunt, et venienl Romaiii, runt. Judas, qui tandem ad illam ingressus, duos
et tollent noslrum locum, non solum bac simplici ex ea uno genuit concubitu, Christum desi-
filios

contritione contriti sunt, sed et duplicata cst con- gnat, qui tandem agendam pro oinni mundo poeni-
trilio illorum, scilicet ut et locum perderent, et tentiam suscepit, et uno niortis experimento duo-
ffilernam animre mortem incurrerent. rura populorum salulein et vitam ceternam, quasi
CAPUT XXVIII. parturiensin dolore mortis fructificavit.Latius, sc-
D cundum litlerffi ordinem,sensum hunc explicemus.
De conjugio iudx el filiorum ejus. El quod alicni-
qena Thamar et adulterinus consubitus Judse os mortua filia Sue, uxore Judx, ille post luclum con-
Juds^orum glorianlium in carne obslruxeril. solationc accepta, ascendebat ad tonsores ovium sua-
(Cap. XXXVIlI.) Eodem tempore dcscendens Judas rum, ipse ct lliras opilio gregis Odollamiles in Iha-
u fralribus suis divcrlit ud virum OdoUamilcm, no- mnas, Judas confessio, Hiras vidi Iratrcm yncum,
mine Hiram, vidilque ibi filiam hominis Chanansei, Odollamites teslimonium in aqua, Tharana vctans
vocabulo Sue. Et uxore accepla, ingressus est ad interpretatur vcl dcficiens. In Juda ergo Christum
earn. Qux concepU et peperil filium, vocavilque no- quem et .\postolus vocat coM/essionis nostrx ponti-
men ejus flcr. Rursum conceplo jetu, nalum flium ficcm (Hcbr. iii). In Hiras Joannera Baptistam, qui

vocavil Onan. Terlium quoque peperit,quem vocavit dicit : /;/ cyo vidi, et testimoniim perhibui quia hic est

Sela.Quo nalo parere ullra cessavit, Dedit autem Filius Dei (Joan. quod dicitur Odollamites,
i). In eo

Judas uxorem primogenito suo Her, nomine Thamar. ipsum testimonium propter quod venit in aqua
Fuitgue Her primogenilus Judx nequam in conspeclu baptizans. In Thamna Judsos vetantes et vetando
CI7 DK TlllNlTATK ET OPERIUUS 15JUS LlIllU XLII. — IN GEN. I.IB. VIII. 518
iloni'ienlc8. In morlo niim Suo (quod inlcrprclatur Q ejtts. .-itquc in ipsu eljusionc in/ari(ium unus protulil
Iflqiiiiis, sivo ciDililfna) siloiitium inlolligiinus logis manum, in qua ob.Helrix liijuvil coccinum, diceiis.
el prophotnrum, (pii njqiio ad Joiinnpm prophotavo- htc eyredietur prior. lllo vero iralienie manum,
runt. Tutic (iscemltbal Jmlas ail tondenitai ovei luas egressus esl uller. DUitque mulicr Quure divisa etl
:

etcum eo illeHiras; tunceniin Christua vcncrat ud propter le maceria ? Et ob hanc causam vocavit no-
oves quo) pcricrunt domus Israel {)lallli. xv), ct men ejus, Pharcs. Poslca igressus cst aller in cujus

cum 00 vol anto euiii, Joannes llaptista, baptizans manueralcuccinuin, qucmappeUuvil/.aram. Tempus
in aqua ct pracdicans lavacriim ad tonsuram ovium est vel dies partus, hoc tcin|]U3 acceptabile, et Lic

ncccssarium, id osl prjcnitonliam dignosque pccni- dies salutis est [II Cor. vij, ab buni passionis Cbri-
tcntiiB rructus {Maltk. iii), necessario ad dcpo- sti,cujus ainaritudo, id eslmors^omnem bominem,
nenda onera peccatorum. tam JudxDm quam Gr.ecum, ad a;tcrnam vilam
CAPUT XX.\. parturivit. Nam isti sunt duo gcmini, qui in utcro
Quid myslice signilicet qund Thamar arrhabonem ac- Thamar roperti sunt discordanles, et quasi de pri-
cepil, donec milleretur luvdiis ? vilegio nascondi contendentes, quos Apostolus ex-
.tnnuntiatuin est hoc Thantar, id est, aiuaiiludini, o^quare et ad pacis concordiain formare cupieas
sumptoqae hahitu merclriiio, sedil in bivio. Audila exterret rainis, mulcet promissis./ru.inquit, el in-
est enira vox illius cpilionis grcgis Dominici, cla- " diynalio, Iribulalio et anyustia in omnem animam ho-
mantiset dictintis : Pivnilenliam agile, el /acile fruc- minis opcranlis malum, Judxi primum el Grxci. Glo-
tus dignos pieHitcniix {ilallh. ui.) Ex tunc omnis riaautem elhonor, ct pax otnni operanti bonum,Ju-
qui de peccatis suis timuit, amaricatus est, et sic dxo primum et Grxco. Non est enim personarum
publica confessione sc osleodit quxque anima pcc- acceplio apud Deum {Rom, ii), etc. /n ipsa, inquil,
catriceiii, quemadmodum talis habitus asserebat cllusione infanlium unus prolulil manurn. Unus ille
Thamar esso raerctricem, sumpserat enim thcri- qui primo manum primus
protulit, Judajus est, qui
strum, idost aestivum ac subtilo palliolum, scdens legem accepit, et cui primum oporlebat loqui verbum
in bivio,perquod intelligilur lcgis et graticB conli- Dei {Act. xiii). At ille repulit illud, et indignum 88
nium. Vidil Judas nosler, id est miseratus est, ad- judicavit aetern» vitee. Manum ergo coccino ligatam
amavit, id est satisfactionem ejus suscepit. Quo- cito relraxit, id est conscientiam Ghristi sanguine
modo enim concubitu ejus frui voluit, nisi quia pnllulaiu avertit./l//dr proliaua egressus est , GtiBcaa,
communicare dignalus est pcenitenliam amaritu- id est, gentilis populus ad lucem venit, et Deo natus
dini? Usque adeo facere ho.; ilic non dcdignalus est, Quwe, inquit, divisa est propter te maccria f
est, ut interpoenitentesipse a scrvosuo baptisuiura lloc profccto a semetipsa non dixit, sed verum pro-
poenitentiae susciperet. Sed qua;nam conventio fuit, C phetavit, quod nunc palam factum est, ^uia videlicet
vel qua pro mercede inter utrumque convenit? cxcilas ex parie contigic in Israel, donec pleniludo
Miltam, inquit,libi hxdum de grcgibus. Quid porro genlium inlrarel, et sic omnis Israel salvus ficret
est huic Thamar ha;dum pro merccde dari, nisi {Rom. xi). Ha3c interruptio Israel, divisio maceriae
Christum pro poenitentibus sacriQcari ? Nam ille est, quam et significat nomen Phares; interpreta-
quidcm, secundura suam innocentiam, agnus est tur enira divisio. Alterum appellavit Zaram. Quo
Dei, secundum peccata aliorum quse inseexpianda nomine pellenda designalur cajcitas quae contigit in
susceperat, hsedus fuit. Quid tibi, inquit, vis pru Iarael,I45 ut.postprssentem infidelitatis noctem,
arrhabone dari? Respondit : Annulumluum, armiUtim, veram videat lucem, respiciens ad orientem. Zara
et baculum quem in manu lcnes. Annulus fidem.ar- namquc interpretatur oricns.
milla dilectionis operationem, baculus spei signi-
ficat fortitudinem.Ista recte Thamar proarrhabone CAPUT XXXII.
postulat, donec accipiat haidum. Fide niimque, spe Quud Jofeph vcnditus eunucho a Domino liberatus sit,
ct charitate pcsnitens anima subanhatur, donec ne in turpe ministerium assumeretur.
sacrificatum pro peccatis suis facie ad faciem vi-
deatChristum.Accusataquoquehis tribusdefenditur
(Cap. XXXIX.) Igitur Joseph ducius esl in Mgy-
^.

testimoniis quod nequaquam vagam sequendo lur- plum, emilque eum Puiiphar eunuchus Pharaonis,
princeps e.vercilus, vir £gyplius, de matiu hmaelila-
pitudinem fornicata sit, sed de Juda conceperit,
riim, a quibus perduclus jueral illuc. Superioris
quia videlicet in die judicii fide, spe et charitate
narrationis serie interrupta, praesenti repetitione
Tocala, justificata, et magnificata defensabitur,
Scriptura redintegrat. Igitur, inquiens, Joseph du-
quod non alio quam dc Ghristi Spiritu conceperit,
clus esl in ^Egypiiim, etc. Statimque, juxta Psalmi-
diceos juxta prophetam A timorc tuo Domine, con-
.'

cepimus stam dicentem Apud Domi-

in beatitudinibus justi :
peperimus spirilum, saluies non fecimus
et

super terram {Isai. xxvi). num gressus hominis dirigelur, etviam ejus volet;
CAPLT XXXI. cum ceciderit non collidelur, quia Dominus supponit
De partu Thamar et quid significent gemini in ulero manum suam (Psal. xxxiii). Fuifque Dominus cum
ejus, quod unus manum prius prolulit et aller ma- eo, et erat vir in cunclis agens prospere. Ubinam
ceriam destruxit. ceciderat sic venditus, vel qua coUisione ne collide-
Inslante aulem parlu, apparuerunt gemiiii in utero iet,uT,supponil manumsuam Dominusf Nempe, juxta
 :

519 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 520

superius dictam Hebrasorum IraditioDem, in malam A. dom('?i«i meus virum Hebrxum, ut illuderel nobis.
servitutem ceciderat, quem ad turpe ministerium etc. His auditis dominus, et nimium credulus verbis
vir ille ^gyptius emerat, sed, Domino supponente conjugis, iratus est valde, tradiditque Joseph in car-
manumauam, noncollisusest; aruitenim, inquiunt, cerem ubi vincti regis custodiebantur. Itaque liber
idem doiiinus eunuchus. Et for-
ejus, el factus est peccati, servus aulem justitiae cum esset vir, per
tasse propter hoc ipsum tanto pondere dictum est: mulieremcorapeditus est, sed corpore tantum, non
Ouid opiime noverat esse Dominum cum eo, quod vi- menie, etila.humiliaverunt in compedibus pedes ejus,
delicet tali circa semetipsum didicerat experimento. etferrum pertransivit animam ejus. Deura judicem et
Supposuit ergo manum suam Dominus, non quidera consciura suura sustinentis, donec veniret verbum
ad hoc ut totus sublevaretur, sed ad hoc tantum,ut ejus (Psal. ctv). Atque inhunc modum non longe a
non collideretur, id est pecsato alieno non inquina- vero fuit, quod dixit pater Israel, /isra pessimu com-
relur, vel ut adversitatenon frangeretur. Nondum edit eum, beslia devoravit Joseph (Gen. xxxvii).
enim sicut vasn figuli probat fnrnax, sic et hunc vi- Revera namque bestia vel fera pessima fuit ei mu-
rum receptibilem caminus tentationissatis probave- lier illa, libidine saucia, suiquecontemptus dolore
rat (Eccli. xxvii). Necdum satis spectatum fuerat exasperata, quae etsi non devoravil animam ejus
quantus esset inlus, qui jara piacebat exlrinsecus. r> consensu peccati, moraordit tamen, et acri dolore
Adaugeatur igitur, secuadum nomen suum, Joseph, tanquam ferreo dente Iransverberavit. Haec de sensu
nec enim frustra sic appellatus est, nec a semetipsa Gsterura in typum Domini Salvatoris illa
litterali.

Jocuta est mater, sed divino praesagio praeeunle, feminae tragoedia, Synagogffl vesania est. Et secun-
augmenta virtutum ejus grandia fore vaticinata est, duin historiam quidem tempora divisa sunt : post
quamvis hoc nomen iraponens, futura nesciret. multos namque die^ domina injecit oculos in Joseph,
Adaugealur, inquam, et propter quem Deus virum sed secundum sensum mysticum rcs conjuncta et
mirabiliter enervat, ne vim pateretur, ipse porvir- ordo continuus est. Nam Dominus noster, cura a
tutem, feminam vincendo, dignum seillo miraculo Jud.Teis fratribus suis comprehensus, et lota nocte
fuisse contestetur. Sequitur. irrisiones vel opprobria passus fuissel, subsecuta
CAPUT XXXIH. luce ante praesidem adductus, et cum testibus falsis
Qnod, in Joseph quatuor virtules notentur, eo quod accusatus est. Dicendum igitur quid in Ghrislo
Syn-
dominamsuam libidinosam spreveril. agoga concupierit, quid non adeptam se esse do-
Eral autem Josephpulchra facie, et decorus aspeclu. lens, Christum praesidi suo tradiderit.

Post fnulios itaque dies injccit domina oculos suos in CAPUT XXXIV.
Joseph, et ait : Uormi mecum. Qui nequaquam ac- „ Item de eadem re mystice.

quiescens operi nefario, etc. In hac tribulatione, in '

Erat autem Joseph pulchra facie, et decorus aspectu.
hoc abscondito tempestatis discrimine {Psal. lxxx), Omoequod de Christo sanclapraadicat Scriptura,
ubi exauditus atque probatus est Joseph, quatuor pulchrum ac decorum est, sed non absque eo quod
agnoscimus virtutes, temperantiam, justitiam, for- intrinsecus latet (Gant. iv), Et domina-
verbi gratia :

titudinem et prudentiam. Quid enim temperantius bilur a mari usque ad mare, el a flumine usquc ad
eo quod dicenti non cuilibet, sed dominae sua; termiiios orbis terrarum, coram ilto procident jEihio-
Dormi mecum, adolescens suum non inclinavit ani- pes, et inimici ejus terram lingent; reges Tharsis el
mum? Quid justius eo quod ait: Ecce dominus meus, insulx munera offerent, reges Arabum et Saba dona
omnibus mihi iraditis, iynorat quid habeat in domo adducenl (Psal. lxxi) et quidquid ejusmodi de
:

suaj nec quidquam est quod non in mea sit poteslate, Christo canitur autlegitur, pulchrum est, scd unam
velnon Iradiderit mihi prxter te, quce uxor ejus es. eamderaquepulchritudinem, aliterSynagoga carna-
Quomodo ergo possum hoc malum facere, et peccare in lis, aliter Ecclesia spiritnalis iatuita est. llla, quam
dominum meum ? Quid fortius ca perseverantia, hoc solura delectat quod in mundo
quod con-
est,
quodhujusraodiverbisper singulos dies loquebatur cupiscentia carnis et concupisccnlia oculorum, quod
et muliermolesta eratadolescenti, et ille recusabat ambitio spiritus, et superbia vilse esl (I Joan. ii); ilia,
stuprum? Quid prudentius eo quod illa apprehensa inquara, cura legerel venturum Messiam, id est
lacinia veatimenti ejus, diceret Dormi mecum. Ille
: Christum regem magnum speciosum forma pra»
et
relicto in manu ejus pallio, fugit el egressus est joras ? filiis homiaum (Pia/. xuv), sperabat tolum carna-
Tutius nempe judicavit vestimentum suum cum literfuturum, scilicetquod secundum hominemsea-
temporali dispendio excutere et ignem procul a se surus esset super solium David, in illa Jerusalem
abjicere, quam silentio diu premendo flammam fe- qu« prophetas occidit, in illa Sion quae lapidavit
mineara in sinu suo alligare, cum periculo animae. eos qui ad se msisi sunt, ut inde dominaretur a
Recte igitur hunc Psalmista virum nuncupavit di- mari usque ad mare eta flumine usquead 146 ler-
cens: Misil ante eosvirum(Psal. Sed lantarura
civ). minos orbis terrarum, yEihiopibus et insularunn
virum virtutum mente invictum, corpore mulieres regibus coram illo procedentibus, regibus Arabum
captaverunt. Nam sequiiar Cutnque vidisset mulier
: et regibus Saba in illam auream et gemmatam Jeru-
vesteni in manibus suis, et sc esse contemptam, voca- salem munera ofTerentibus et dona adducentibus
vit homiues domus suoe, et ail ad eos : En iutroduxit (Matth. ii), omnibus omnino regem illum et civita-
 S2I DH TRINITATK ET nPKnmUS EJOS MniU XI.TI.— IN GEN. LID. VIII. S3S
tom ttHornntilms, Ki^nlibusque cunclis avuritim Ju- A ju.liciurn postulnrct. Ilccto et illc dixcril : Factu^
(laicic aiil) la:ito rcgf> acrvicntihus. Ncinpc h.oc Pi snm sicut homo,\pA ccrle suni horao linn
arljutorio.
hujiisinodi ilo Chrislo carnaliter scntire, cl scrnn- Quia vcro Sapienliacumillo descenderutin fovcara,
dumhominoinsponirn.id er.it petulantem mulicrem id est.in cisternam.quo fralrcs ejus
suhmiscrunt,
incestns ooulos in pulchrum Josoph injicore. Sed eum.Pt in vinculis,id(\st in carcerc .Kgyptii non dc-
Christus talom intcllcctum non «(imiltit.imotalitor rcliqiiil oiim, rectc nihilominus idcm di.\eritnoD
intelligontein jamdu^lum sic lo-
odit ac rerogil,cl quidciii ititcr mortuos iiber,s6d inler vinctoa mgiB
gento;n, sio scnticiUem Syn igogam sprevit, efTu- liber. Nam liberali animo Iraditue in
carcerem,ubi
gicnsque cumsuo vivilicunic 8(.iritu,solarailliocei-
vincli regis custoiHihnntur, et
iibi clausus, prosc-
dentora litteram reliquit (// Cor. iii). Uene igitur
quc.TteSapientia^jra^irtwinvcnitwcons/jec/u/jrirt-
Joseph reliclo in mnnu adultera; jmllio /'fgit, ct
ci/)is carceris, qui et tradiilit in manu ejiis uni-
egressiis vsl /oras. Fugit cnim qiii cl di.xit: £cce wrsos vinctos,qHi in custodia tenebantur,et quid-
reliiiquelitr vobis domiis vestra descrla {Matth. qiti-l fiebat,sub ipso crat.El fortassis quia, vinclis
.wui). Furjit, inquam, etegressus est /oras, quod universis sub manu ejus traditi3,nullius personaoi
prcesigiiavit etiam facto,quando lollentibus lapides aecipiebut,sed eadem sedulitutc cunctis ministra-
Judefii3,uljacerenlineum,ipsc nbsconlitse et cxivit B bat, idcirco dictum dictum est : Non noveratali-
detcm/tlo {Joan. viii).In iirgumenlumergo lidei.re- quid cunctis «W(7is.Nam8ipersonam acciperet,
ei
tentum pallium ostendit inarito revertenti doraura, aliquid novissct. Verum hic illius quoque propria
et ait : Ingrcssus est ad me,utilludervt mihi.Reten- dicamus, cujus illa prophetica conquestio: Factus
ium oslendit inariio ijallium,i>\ est,coram praside sum sicut homo sine adjutorio inter mortuos liber
suo vana protulit testimonia Scripturarum in argu- {Psal. xvii).
menlum fidei.quod Dorainus Jcsus aut seductorsit CAPUT XXXVl.
aul illusor,verbigralia: AW^inquiiint./e^r/n habe- Quod sicut Joseph, sic et Christus in carcerem
miis, et secundum legem debet mori,qunniam Fi- inissus omnia in jotestate ejus fuerint.
lium Dti %e fecit {Joan. xi.\;.Uem: Commovel uni- llliqui proptcr peccata nostra descendit carce-
versam Judxam, docens a Galilxausque hitc ,cl di- rem uiortis.scimus quia Deus Pater gratiam dedit-
censseChristum /•e^ei7ifsse(Z«c.x.\iii),Pilatussane, le.r eij/rti.inqnit ioaixncs, per Mo>/sendataesi,gra-

vel potius Caisar lalis synagoga; maritus tunc fuit, tia el veritas pcr Jesum Christum /acta est iJoan.
qualcm per cunuchum ^gyplium signilicari nunc i).Illi,inquain,Deus gratiam dedit in conspectuprin-
dccuer.it. Nam quomodo illa qn.-e maritum habel r cipis carceris id est in conspectu suo.quisolus po-
eunuchum,nec vere marituni hubet,nec a lege viri testatem habet vita; et mortis. Etenira, secundum
solutaest, nt cuicunque voluerit nubat, sic Judaea veritatera,aliusquidemhomofuerit,Pharao
historiffi

nequc virum suum, sciIicet,Deum,(iui in propheta sedens inlocoregni,etaIiusquierat subilloprincops

loquilur: Amodo
voca me, vir meus{Jer. iii),tunc carceris;nam,secundum hnnc spiritualem sensura,
habebat,neque tanquam vidua sive virgo eral,quia unus idemque et altissimi solii rex;et inferni prin-
regem suumDominum suum non habens,adulando ccps carceris,est.[»ici quidem
polest diabolus prin-
ambiebat Ca»sarem,dicens IVou habemus regem, : reps carcerisquoniam dicituret princeps mundi:at
nisi Cafsarew (./oan. xis).His autem auditis.iiletra- non taliter princeps est carceris,ut a carceralipojna
didit illum in mortem.ferrumque pertransiit ani- aut vinculis sit libcr.quemadmodum ille cujus gra-
mam cjus,nec solum animam,scd ct carnem ejus; tiam Joseph innocens .abuit, sed sic est princepa
manus enim et pedes ejus clavis coafisi sunl, et carceris,vel proepositus mortis, ut principalem ac-

laucea perforatum est latus ejus. cipiat sententiam damnationis.Igitur in conspectu

principis carceris, id est, in conspectu suo Deus

CAPUT XXXV.
Pater homini Jesu Christo gratiam dedit. Nam id-
,
ttomodo Joseph, in carcerem confectus, a Dwii- Tj circo in carcerem eiimdein proecepto Patris de- ille
no no)i sil dereUctus. scendil.ut gratiam inveniret et misericordiara op-
FactusestergosicM/ homosine adfutorio quidem, portunam captivis impetraret.diceretquejuxta pro-
(luantum ad judicium vel opinionem hoininum.ve- phetam his qui vincli erant ; Exite, et his qui in
iumtamen,i)i/er mortuos liber (Psa/.LxxxviOIibcr- tcnebris: Ri;velamini[lsa. xiLx).Unde et protinus
ejushiBC vera siraililudo est. Dedit, in(juit, ei
tti.tis subditur : Qui tradidit in manu ipsius univei-sos
gratiam Dominiis in conspectu principis carccris. vincios qui in custodia tenebantur,et quidquidfie-
Qui tradidit in manu ipsius universos vinctos, qui bat sub ipso erat. Iloo nempe est quod antequara
incustodia tenebantur: et quidquid fiebal,sub ipso tradetur, ipse dixit : Et ego si exaltatus fuero a
erat. Etqu dembene, etcum Sapientias di^na lau- terra, omnia traham ad meipsum {Joan. xii). Om-
dede illojustod!ctumesi://«cmi(/iVMr?i/((s<«»i non nia,inquam,scilicet coclestia, terrestria et inferna,
dereliquit, sed a peccatoribus liberavit eum, des- ut, juxla Aposlolum, in nomineJesu Domini nostri
eenditque cum illo in foveam, et in vinculis non omne genu /lectatur ccelestiitm, terreslritim et
dereliquit eum {Sep. s),quia prsjudicium passus in/ernorum {Philip. ii).priu3 autem infernorum,
est, non habens udjuvantem hominem, qui pro eo deinde coelestium, et post haec terrestrium. Prius
causam diceret, vel cujus fiducia seryus solitarius enim ad inferna descendit et mortuis vitam, vin-

Patroi.. CLXVII. 17
523 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 524

ctissolulionem reddidit,deinde caelosascendit ado- A vel fuisse in manuDei,tanquam duos reos.vel duo3

randus ab omnibus, qui jam erant in cojIo, homi- vinctos in manu regis aut judicis? Etenim ex quo
num h«c prae-
spirilibus,et angelis sanctis, et post pater omnium protoplaslusAdampcccavit,universi
dicalum nomenejus gentibus,ut Hdorarenteum
est secundum illum rei, omnes propter illum fuimus
vincti. Ergo duo sunt sed unus assumitur et
rei,
omnes reges, et omnes gentes servirent ei [Psal.
alter relinquilur.Siquidem hanc universitatis divi-
Lxxi). Cunstal igitur quiairadidit princeps carceris
universos vinclos iii inanu ejus.A.1 ille non novit ali-
sionem triformiter propter tres vinctorum ordines
quid, cunctis ei traditis, id est, omni judiciosibi
Dominus insinual, cum dicit Duo agro, unus
: m
assumelur, et unus relinquetur. Diuv motentes in
datonuUius personam accipit,sed in aquitate judi-
unum, una assumelur, ei una relinquelur (Maiih,
cans.etcum justitia reddit unicuique secundum
S.S.IV). Duoin lecto, unus assumeiur el unus relin-
opera sua.
-847 CAPUT XXXVII. quetur [Luc. xvii). Tu ergo, o homo, quis cs, ut

duobus unum siispendil, respondeas Dco {/{om. ix),cum Pharaoui respondere

Quod sicut Pharao e reis
Deus non possis? Quoniam omnes reietomnes sunl vin.
allerum in prislinum stalum resiituii : sic

quem vult indurat. cti,an non habet', polestatem Deus, conlra quem
cui vult miseretur, el
reatus admissus est, sallem aeque ut Pharao, uni
(Cap. XL.) Hls iia gestis, accidit ut peccarent duo
y,

donare, ab alio pcenam exigere ? Imo quoniam bomo

cunuchi,pincerena regis /Egyptii, et pistor doiinno
qui per gratiam ad gloriam imaginis et simililudinis
suo. Iralusque est Pharao contra eos {nam allcr
Dei factus fuerat (Ge«. i), pervitium suum factus
pincernis prxerat,alter pistoribus)etmisit eos incar-
est lutum,aH non habel,mqmi .\poslo]us,potesiatem
cerem princeps inililum,inquo eratvinctus el Joseph.
mini- figulus, facere de eodein luto, aliud, quidem vas in
At cuslos carceris Iradidit eos Joseph, qui et
honorem, aliud in conlumeliaml (Rom. ix.)Non enim
strabat cij.Manifestisimmorandum non est.Verum-
dixit:An non habet aurifex sive argentarius po-
tamen ab eis, qui judicia Dei scrutari et repre-
testatem faceredeeodemauro.sive de eodemargenlo
hendere audent, verbi gratia dicentis ad Moysen :

aiiud vas in honorem,aliud In cont;imeliam quod

Miserebor cui voluero, el clemens ero in quem mihi
;

dicunt. Ergo cui vull

indignum posset judicari,sed afigulo lutiargumen-
placueril {Exod. xxxin), et
tum similitudinis competenteredixit.Figulus nam-
miserelur cl quem vult indural(Roin. ix^.qusiTendum
queluti nihll lulo adimit faciendo de illo vas in
estinhai; lecliune anPharaonem hic reprehcndere
contumeliam,cura ipsum lutum contunieliosum sit;
veiint. Quid enim Accidit, inquil, ul peccarent duo
:

multumaulem illi confert,dum ex co vas in hono-

eunuchi domino suo. Aiubo peccaveruntei,ambobus
rem facit. Fa nunc, Dominc, inquitpropheta, Pater
iratus est, ambos in carcerem misit. Exinde recor- q noster es tu,et nos lulum, el ficlor nosler, et opera
datus a;;iborura,allerum ex ipsispristinum in gra-
manuum luarum omnes nos (Isa. lxiv), Lutum
dum resiiluit.alterumin pat:bulum suspendil.lCcce
sumus,non solum quia de luto facli sumus, quod
et hicmisertus estcui voluit,etclemcnsfuitin quem
ad querclam nostram non pertinet, verum etiam
sibi placuit.Poterat deutroque supplicium sumere,
quia cumargentea ratione vcl aurea plasla; nostri
quoniam uterquepeccaverat;poterat utriquedonare,
similitudine splendescere debuimus, patre nostro
quoniamsibiuterquepDccaverdt.Hocnamque judici
peccante, omnes cum illo in lutum recidimus, ct
justitia concedit, ut factam sibi injuHam donet cui
mortales facti sumus. Quod utrumque vir sanctus
velit, et haec donatio non solum non reprchensibilis,
dolens : Comparc.tus sum, inquit, lulo, el assiinilatus
verum etiam laudaliilis est. Caeterum in causa vel
sum favillx et cineri (Job. xxx). Obslruitur itaque
accusatione aliena, non eamdem tribulantibus li-
omne os; niliil enini Deus adimit eis, quos esse
ccntiam permitlit ordo judicii.vel suscepta cura mi-
vasa contumeliae permittit,quia suo sunt lutum
vitio
nisterii. Non enim sine causa, inquil Apostolus,
facti. Facit autem gratis quod non debuit, cum
gladium porlat [P,om. xiii).Quod aulem in ipsum
aliqua ex eis format vasa honoris.
Pharaonem uterque peccaverit, Scriptura patenter
expressil. Cum enim dixisset Accidit ut peccarenl :
CAPUT XXXVIII.
D Quod .ncut Pharao meiianle Joseph unum reuin, sic
duo eunuchi, pinccrna regu etpistor, addidit, do-
Communcm ergo iiam, vel communem Dlus de cruce unum latronem mcdianle Christo
viino S!i0.
assumpserit.
utrique polerat exhibero clementiam ; verum hoc
vel illud pro poteslate facere noluit, scd medium Aliquanlulum leinporis flu.Terat, et illi in cuslodia

tenens in alterum quidem iram,in alterum cle- lenebantur. Videruntquc ambo somnium nocte una,

mentiam ostpndit. Anhoc in illo quisquam repre- ju.vla interpretationem sibi congruam,
Ecce qui etc,

hendit ? Non utique cum firmamento rationis.Nam somniator fuerat,ot nihil somnia sua profuerant,il-
sicut clementia honor est principi,sicet honor regis le somniorum aliorum inlerpres llori incipit.ut vi-

judicium diligitiPsal. xcviii). Etenim ubi totumpu- deant qui invldchant fratres quia multum somnia
nitur,regia severitascrudelitate polluitur; ubivero sua prosint illi. Et quam pulchre Joseph duorum
totum remittitur,facies luajestatis sine metu disci- medius vinctornm in carcere,et utrique soranli sui

plin;e contemnitur.Quis porro nesciat mundum proferens interprelationem coiigruam, in hoc quo-

uuiversum, totam humani generis massam,sic esse que forma est vel umbra Salvatoris nostri, qui
 525 Uli TUINITATE ET OPKUIUUS EJUS llltlli XLII.— IN GEN.Llll. VIII. 520
riuoriim mciliiis lulroniim, in ltiu-o wtriquo, juxta X ncnipp nrmitcr memoriiB cumracndandum cst,r|uia
lidom vol inoritiiin siiiiin,ilit;nani iloilil sontenliain jusle in acrvilutem /Kjiyptioruni trudiicti gunl lilii
nuaiiliini cniin intero^t ? Illii" Phiirao liiicurcere Isracl, cl uliis inorilo scrvicrunt, iiuihus eorura
inoilianlo Jose(ili,liicuutiiin IJcus ilo criico inciiianto scolcre in scrcnm veiiuiiilnlus esl Juse.phiilnd.). Sola
Gliristo unurn assumit, ct unum relinquit. Et illio autcin Kratia Uei visilati suiit, sola clcmentia, non
flgura, bio aulem cxcmplum est. Universilatis di- mcrito suo, dc illa domo servitutis libcraii sunt,
visio supradicta.illic tnntum praefigurata.hic autcm Bcnc ipitur qua; facturus crat Deus, oatcndit l'lia-
ot in ro doinonstrut.v cst, Qiioinodo iluo in ngro^duo raoni.ot idcircoostcndit ,ut praivisa lcnirclur multis
violeiilea, duo in lcrto ct cflrnm unus (is.tuinilur, et populis niagnituilo pcriculi,ct illis labor indo maxi-
unus rcliiiquilur, dictum est, sic (hio in
ut supru mus obvenirct, u quibus Iratrein oportcbut, qucm
carcero, quorum unus a Pharaono assumptus cst, vcndideranl, sub pojna et fame vindice adorari.
ct unus rclietus cst, duo nihilominus in cruce, Sed quomodo dictum est, oslendit Dcus Pharaoni,
quoriim unus a Deo assuinptii;', el unus reliclus cum ilU omnia qua; viderat, non intclle.xerit, ne-
est. Vcrumtamen ntrobiquo mystprium cst. N.im qiie quisquain ox conjcotoribus /Kgyptiorum, cun-
sicul pincernam Pharao pristinum in graduiii rc- ctisque sapientibiis, ad quos miserat, interprctari
stituit,magistrum vero pistorum inpatibulo suspen-
j^
potuerit? Verum hoc illc recte dixeril apud quem
dit, ct sicut latronum altcr conlitens, paradisum corta jam erat interpretatio, quum per ipsum mox
cumDomino introivit.allerveromortuus est inpec- Deus ostenderet Pharaoni. Porro sicut soinnium
catissuis.sicper Christi passioncm gontilis populus regis interprotari nemo potuit.nisi solus Joseph,sio
in gratiamrecipitur,elJudaicus in iram missus est. Dei Patris consilium, in Scripturis sub velamine
Uiide .'\postolus huic, tamiuam pincernae regi suo litter.-e absconditum,aperirc ncmo,praeterDominum
poculum laudis porrigenli.vcl tanquam latroni pa- Jesura Christum,dignus inventus cst. Undc in Apo-
rudisum introeunti,dicit : Vide ergo bonilatem et se- caly psi dicit Joannes : Et neino poterat in coelo,neque
cerilatem Dei : in cum ijuidcm qui ceciiht,sevcrilatem ; in terra, neque sublus terram, aperire librum, neque
in le aulem boiiitatem Dei, si permanscris in bonilate rc.spiccrcillum. F.l erjo jlcbam multum,quoniam ncmo
quod eloquium Domini in eo
(liom. xi), etc. Sed et digiius inveiitusest apcrire librum, nec videre illuin.
inllammavit Joseph,uteaqu£e nemoaperire poterat, Et unus de senioribus dixil mihi : Ne fleveris : Ecce
obs:ura somniorum aperiret,et secunduin illa pro- vicii leo de tribu Juda, radix David aperire librum et
phelaret, 148 ad niysterium vel typi;m ejusdem solvere seplem signacula eJus(,ipoc. v).
Filii Dei pertinet.super quem septiformis Spintus CAPUT XL.
adeo requievit ut prophetas omnes adimplerel, seii- Qufld sicul Joseph de carccre educlus regio Iriuin-
sumque apostolis suis ad intelligondas Scripturas phal ornatu, sic Ckristus, virlo mundi principe,
fjloria et honore coronatus,a Palre suo super opera
aperiret. Sequentia perourramus, in eo quoque mi-
rnanuum suarum constitutus sit.
rantcs altitudinem divini consilii,quod succeden-
Igitur Joseph, ad regis imperium de carcere
tibus prosperis pra;positus pinccrnarum oblitusest
eductus, tonso crine quem longa custodia nutrive-
interpretis sui. Nam sequitur:
rat, ac veste mutata, stola vestitus byssina, annu-
CAPUT XX.XI.X, lu;n regis torquemque circacollum habens auream,
De Pharaonis somnio, el quod illud ncmo prxler sedensque super currum regis,qui etco«sn7ui< cum
Josepli intcrprclari potuerit, dominum doinus sux,ct principcm omnis possessionis
(Cap. XLI.) Post duos annos vidit Phirao somtiium : sux, ul eru lirct principes ejus, si''ut semetipsum, el

Pulabat se slare super fluvium, de quo ascendebant senes ejus prudentiam doeeret (Psal. civ),appellatiis,
septem boves pulchrx el cro.ssx nimis,et pascebanlur inquara,lingua .Egyplia^a Salvator mundi,eo quod
in locis p.ilustribiis. Alix quoque seplem emcrgcbant ab imrainenle famis excidioorbem terra;liberaverit,
de tlumine foelx, confectxque macie, ei pasccbantur talis, inquani, Joseph, et sic procedens, clamante

in ipsa amnis ripa, in locis virentibus. Uevorarcritnt- prwcone ut omncs ccram eo genuflcclerenl, suscitati
que eas, quarum inira species et habitudo corporum ^. a mortuis; et incorruptionis atque immortalitatis
- < -i^ r\ e t T\ __i._j:i r,\ AJ _,_,_ j.,i: r?:i:: r\_: T__.. nu-;_i.* .^..1..UHn ..;F^.'i;f <,.^n
•

erat, etc. Quae faclurus eratDeus, ostendit Pharao slola induti Filii Dci Jesu Christi pulchra similitudo
1

ni. Quis enim facturus erat illa ? Quis,inquam,nisi clarissiraumque speculum est,quem,dudum mino-
ipse, de quo veris^ime est dictuin : Faciens paceiii ralum paulo minus ab angelis, gloria et honore co-
elcrcans malum ? (Isa. xlv.) NamPsalmistapulchre ronavit Pater, et constituit eum super omnia opera
ila sentiens : Et vocavil,\nc^u\\.,famem super lerram, manuum suarum, omnia subjecit sub pedihus cjus
et

ei omne firmamenlum panis contrivit(Psal. civ).Hoc (P.sal. vin). Pro comptdibus in quibus humiliave-

ergo ostendit quia vocaturus esset famem super runt pedes ejus torquem aureara suscepit,pro pal-
terram, durum uliquc carnilicein, tristemque mi- lio, quo in raanu adulterne relicto, nudus elTugit,

nistrum, cujus auslcritate constringeret eos, qui stola byssina, Deo judice, indulus est pro servili ;

comederant fratris sui pretiura. Nunquid qui in nomine, regiura gestat annulura, et pro carceris
servum vendiderant fratrem, non et ipsi servi humililale super allum sedet imperii currum. Per-
fierent? Et qui quasi in praedam subduxerant ho- severat in victore atque Iriumphalore, cum altitu-
minem.non et ipsi in prcedam hominum irent? Doc dine gloriseelhonoris modestia et humilitas mentis.
 ^
S27 HUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 528

Quid enira ? Nunquid nonpoleratjamexaltatus ven- J^ nos gentes aliquando fuimus, quibus tunc illuxit
turos ad sc fratrum suorum camelos sive asinos Dominus, dicenle Apostolo Fuistis aliquando tene-
:

regiis aiiliciparecurribus grandi tuba canente ante brx, nunc aulem lux in Domino (Ephus. ix). Nec
et sanctum vero qualiscunque jEgjplus, sed jEgyptus esuriens
se, qua vt Kmulis fratribus insultarel,
patrem diuturno luctu fatigatum, ad sue tetilia! ac steriles nos aliquando fuimus,nunc autem et in

feslivitatem invitaret ? Poteral plane, sed de suo Domino lux, et in Salvatore nostro panibus repleti

spiritu nil praesumens, totusque de divino arbitrio sumus, fratribus Christi, secundum carncm,id est
pendens, reliqua tempora sua manibus ejus com- Judaeis fame pereuntibus. Et quidem secundura hi-
mittcbat, quem curam sui habere hactenus compe- storiam divisa fuere tempora saluritatis, sedsecun-
rerat.lgiturquidquidde palribus Abraham,Isaac et dura huncsensum mysticumtempusunumideriique
Jacob laude dignum dicit Apostolus fide demorali : est, quo et comediinus nos yEgyptii, et esuriunl
aliena, in
sunt in tcrra repromissionis, tanquam in fratres Christi Judaei ; statim ut ascenditChristusin
casulis habitantes et confttentes qui
peregrini et hos- currum suum, et exivit per hanc yEgyptum, simul
pitcs nmlsupcr ierram (Uehr. xi)- Qui enim ba>c cgressa; sunt de flumine hinc septem boves pulchrffi
dicunt,signiricantsepatriaminquire.re:etsiquideM el crassa3
nimis, et ali;c totidem focdae confectiquae
illiusmeminissent,dequaexieranl,habcbant utique macie, simulque pullulaverunt hinc septem spicae
tempus inquam, hujus non jam "
reverlendi, totum, pieuK atque formosas, inde septem aliae tenues et
peregrinalio, sed captivitas hujus patientia vel percussae uredine. Boves pulchra3 et crassa: nimis,
potius passio superat. Plus namque in servum ve- sivespicffi plenae atque formosas Chrislianorum,qui

nundalum quam peregrinum esse voluntarium, plus Scripturarum vivificantcm sequuntur siiiritum,se-
quam in aliena lerra degere, plus in ptemannis,id est omnibusdiebus usquead consum-
in carcere
compcdibushuuiiliuriquam incasulisfuithabilare. mationem sasculi ; septenarionamque soletnumero

Nam nisi propter spem iste eamdem amplecteretur universilas designari.Boves vero foedae cnnfectaeque

captivitatem, propter quam et patres ejus suam macie, sive spicce tenues et percussffi uredine, Ju-
amplcxisunt peregrinationem, habebat utiquejam da?orum sunt, qui occidenti Iiltera3 incumbunt, et
liber,tempusconvocandi palrem.quemadmodum et semperlegentessemperque legendosolarcScripturae
illi si civilatis suk memmissent,
inquil Apostolus. palcam sectantes, nullum saturitatis possuut dare
habebanl utique lempus revertendi. Nunc autem ut vestigium. Hane ^Egyptiis saturitatem, et hano
illi meliorem civitatem, sicetiste
melioremappelil Judieis famem Dominus praenuntians Eece^inquit, ;

pitrem, quanquam et illius ex Deo juste speraret servi mei comedent, el vos esurietis ; ecce servi mei
consolationem.Pfffitereaquiainservumvenundatus bihenl, el vos sitietis (Isa. lxv).

est Jo=;eph.jure quoque et ex lege humana CAPUT

iilurum C XLII.
se agnoscebat proprium quibus venundalus Quod Joseph
est. ob duos filios suos laborum suorum
Recte itaque et cum laude digna fide,sicut iu domo, oblitus sit, cum domo patris sui, quibus ex hoc
sicut in carcere, sic ct in curru Pharaonis tam hu- typum Christi gesseri/.

militerscrvivit quam fidcliter, illud semper aiten- Nati sunt aulem Joseph filii duo, antequam veniret
dons quia servus emplitius est, non illud quia per fames, quos ei peperit Asleneth filia Putipharis sacer-
prudentiam pater Pharaonis efTectus "3 49 est. dotisIieliopoleos.Notandum quod Dominiquondam,
Sic et Christus, ex quo a fratribus suis Juda?is ne- et emptoris sui filiam uxorem acceperit, qui ad id
gatus et gentibus est traditus, quanquam pro hu- locorum pontifex Heliopoleos erat. Neque enim fas
mano affeclu gentem illam diligat, sunlque, ut absque ennuchisidoli ipsius csse anlistites, utvera
Aposlolus ait, charissimi propler patres (Hom. xi), illorum, super eo quod antcjam dixinius.llebrffio-
tamen apud eos quod.im jure tcnetur, quibus tra- rum suspicio comprobelur. Vocavitqwj nomcn pri-
ditus est, eosque jure ignorat a quibus ignoratus mogeniti Manasses/iiccns: Ohlivisci me fecit Dominus

esl, el negat eos a quibus negalus est. omnium laborum meorum, el domus palris mei. No-
CAPUT XLI. menque secundi appellavil Ephraim, diccns Crescere :

Quod sicul Juseph .^gnptum paverit, sic nos sle- jj

ntefccit Deus in terra paupertatis mex. Hoc quoque

riles Salvalor nosler ciho evangelicx gratiie enu- Domino nostro ita mystice congruere arbitremur,
Irivcrit. quatenus et nos exeniplo ejus obliviosi primum, et
Ecceillosquasioblitus.terram/Egyptiregiocurru dcindefructuosisimus,secundumnomina Manasscs
circuivit,idestpulchrisevangelica;gratia)qu:idrigis, et Ephraim, quorum alter ohlivio, aller fructificans

de qu)bu3 Habacuc Qhi ascendis, inquit, super

:
intcrpretatur. Nam propter nos oblitus est do-

equos luos, cl quadrigx iux salvatio (Hnbac. iii). mum Patris sui.id cst, gentem illam, in qu:i Pater
Utique quando veriil Pharao nomen illius,vocavilque ejus DeusSynagogamet tomplum,multosque filios,
nomen illius lingua j-Egijptiaca Salvatorem mundi, id est,sui noininis adoratoreshabuit,ctpropternos
non a semetipso locutus est,sed hanc salvationem grano frumenti assimilatus est, quod cecidit in
veraciter prophetavit. Gircuivit, inquam, terram terram cl mortuum est,ut multura fruclum afferret
jEgypli, et alendorum curam omnom .Egyptiorum (Joan. xii). Hoc,inquam, ejus exemplo, et nos obli-
suscepit./Egyptusenim(quodinterpretaturtoic6;-.K) viscamur domum nostram,idest,omnemcognatio-
1(20 DE TIUNITATE ET OPRniBUS EJUS LIRRI XLII. — IN GIIN. I.IH. I.X. 5J0

ncm oarniH.ubicunque ooa abeodomDomino nostro \ filios, uui agros, prupler nomcn meum, ceutuiilum
Jesu Chrislo dcvociirccontfinriitjuxtn quod unirui- accipiel, el vitam xternam possidehit (ilaltli. xix),

quo lidcli anini.v dicit Spiritus sanctusin Uiivid : Quod taiidcin vcnicntibus /Kgypliis ml Pharaoiiem
Awli, filta, et vide, elinclina auremluam, el oblivi- etalinicnta pctcntibus, rcx ait : Ite ad Joscph, el
scere populum tuum el ilomum patris lui (/•«!/. xliv). quidquid vobis dixcrit facite, nos iluquc do illius di-

Nam et ipso Cliristus in Evangelio dicit : 6'i i/kij ctuni aciaiuus potciitiu, et paritur nuvcrinius quod
vcnilad mc, el non odil patrcm suum, el malrim nemo, nisi per nuiiien Doinini iiustri Jcsu Cbristi,
suam.et uxorem,ct filios, ct fralres,et sorores, adliuc consequi pussit a Duo vitea aitcruo^ aliinenta. Non
aulem animamsuam,tion potestmeuscsse discipulus
el enim est in aliquo alio salus, ail Pelrus apostolus,
{Luc. xiv). Ouo fructu id laciat, ut secunduin no- nec cniin nomcn uliud sub cailo datumeslhominibut,
men Kphr.iiin dicat : Crescere me lecit Deus in terra inquo oportcal nos sulvos fxeii (/li7.iv)El ipso dicil :
paupertatii mc(V, idcm in alio loco dcnuntiat, cum Ncmo venit ad Palrem, niii per me [Joan. xiv). Et
dicil : Et omnis qui reiiquerit domum, vcl fratrcs, Joannes Baptista [cvangelislaj^/^u/tT dilifjit Filium,
aut sorores,aut palrem,aul matrem,aut uxorem, aut et omnia dedil in manu cjiis (Joan. Ui).

IN GENESIM LIBER NONUS.

(Gen. XLII-XLIX.)

150 G.A.PUT PRIMUM. B vere,elnon consumamur inopia. laopie magnitudo

De eo quod d cliimcsl ad B. Job « ^iunquid fcriel : quantafuerit,prim« patrisvoces insinuant dicentis.
tecum pactum,<ic[c qualiler in Christo implendum, Qiiare negligiiis ? elc. Primo, ulexcitet et allentos
III Joseph figuratum esl.
faciat redargutionis manu percutit, deiade narrat
De diabolo loquens ad B Job Dominns inter cae-
quid audieiit. Tertio pertonat quid sc\\i:Desccndile
teradicit : yiinquil fericl tecum pactum, et accipies
in .Egijplum, scilicct inquiens brevemque tandem
eum servum scmpiternum 1 (Job xl) subauditur ut .
consumawur
sermonem terribililcr ita concludit,»!*;
ego. Hoc quam veraciter dicat, prssens altestatus
inopia. Descenderunt igitur fralrcs Joseph, ut eme-
est Scripturoe locus,ubi quodde B.Josephin typtim
rent friimenla in /Egyplo, Benjainin domi retento ab
Christi Kllii sui proposuerat intus bonitas Doi,toris
Jacob,qiiia dixcrat fratribus
ejtis Se foiie in ilinera
:

invidia diaboli perfratrcsp.jusoperante,adeircclum

quidquam patialur mali.la Benjamin qui crat uteri-
parvcnit.Nam ct illequi idcirco venditus est.ne.sie
nus fraier Joseph, paternus refocillabatur aniinu?,
ut somniarat, adoraretur a fratribus suis, idcirro
crebris elpene continuis eshaustus singultibus.pro-
adoratus esl.quia venditus.Et Dei Filius,qui idcirco
pterJoseph, de quopatri, utjam superius dictum
reprobatus cst ab a; lificantibus.ne ipse,sicut in pa-
quod fralrum per-
est,suspicio non levisesse poterat
rabola evangtlica proedixerat, fieretlapis in capul
iisset malitia. Proinde Bcnjamin domi retentus est
.anguli(.Matth.xs\), iJcirco qu'a reprobatus et cru- C quidquam pa-
abeodem dicente: Ne forle in itinere
cili.(U3 est, faclum esl hoc a Domino, et est mirabilc
tialur mati. Cumque alorassent cum fratres sui, et
inoculis nostris (Psal. cxvii). Igitur voluntate qui-
agnovif^set eos, quasi ad alienos durius loqucbaliir,
dem adversatur, etpropterea Graeco vocabulo dioi-
Primo introitu
interrogani eos : Unde venislis ?6tc.
tur Satanas,id est adversariu^ ; actu autem servus
benevolentiam principis ambientes aduraverunt,id
est sempiternus,et sic servit tanquain sit fidelis,ita
estregio more salutaveruntPQuamautcm cbcausam
cooperaturet bonis proQcit,tanquam adjuvarevelit
adoraverunt?V:dL'licet ut emendiqufe vellenthabe-
Spiritum Doaiini.et sic vigilantia proccdit.tunquam
rent liceiitiam nam ut alimenta emerent, idcirco
;

muturet consilium dare et ostendere illi.Igitur cura

cum saccis suis advenerant,quod facere absqueJo-
laude sapieutia! Dei dicendum abhinc qualiter,fra-
seph iniperio vel nutu non poterant.Edixerat enim,
trum opilulanle invidia, somnia Joseph impleta
ct hanc lei;em statuerat Pharao dicens Lgo sum :

sint,quali ambitione stantem manipulum ejus, ma-

Phnrao,absque luo imperio nonmovebit quisquam ma-
nipuli illorum circumsteterint et adoraverint, sivc
num aut pedem ((;t.'H.XLi):manum videlicet ad acci-
sol et luna cum undecim stellis.
piendum.aut pedem efferendum,in omni terra .-Egy-
C.\PUT II. pti. Bene igilur et propria secundum rem futurara
Qwymodo fralres Joseph adorantes,somnium ejus imaginatione, haec adorutio per somniuin illi pra;-
impleverint. signata fuerat, quando narrans fratribus dicebat
(Cap. XLII.) .iudiens aulem Jacob quod alimcnla Putaham ligare nos manipulos in agro, et quasi con-
vendercntur in JEgylo, di.vit filiis suis : Qaare ne- surgcre manipulum meum et stare, vestrosque mani-
gligitisliudivi quodlrilicum vcnundelur in .lEgypto. pulos circumstantes adorare manipuhim meum (Gen.
Desceiidite et emite nobis necessaria, ut possumus vi- XLi).Ecceenira revera quodammodo manipuli eorum
831 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 532

manipulumejus adorant.dumnon ob aliudigno1,um A »on moriamini.P orro mansuetudinisopera quisex

quiadefecerant "
plicare '"'
poterit?Inter
'
ipsa severilatis acta
'' '
vel dicta
sibi principera.Egypti adorant,nisi
manipuli eorum, ille autem de manipulis plenum tandem cuncta quae potuit bona pro raalis
flevit, et

habebathorreum.Et.utjuxtaPharaonisquoquesom- reddidit.Non ignorabat rem fore difllcilem.ut fra-

niura dictura sit, idcirco adorant, quia spics illo- tretn suura rainimum adducerent,imo et idcirco ab
exigcbat.ute.vreidifficultate laborantes,merita
runi tenuesetpercussae uredine superiorem copiam illis

annorum devoraverant ; iile autem per sapientiam sua perpenderentjUt jam co3per.int,dicentes:iWer(to
atque formosas partim ab illarura hjsc j)atimur,qiuapeccavim.us infralrem noslruni.Qm
spicas plenas
ediicitateliberaverat.etin horreis recondiderat.Sta- et postmodum dicturi snnV.Deusinvenil iniquilatem

bat namque et sublimis erat manipulus Joseph, servorum suorum (Gen. xliv). Nara sicut animam
circumstantes aulem hurailes manipuli fratrum ejus cruciaverunt et coYp\ii,Gie.vi\xahumiliaverunlin

manipulum ejus adorabant. compedibus pedes ejus,el ferrum perlransivil animam

GiPUTIII. ejus (Pia/.civ),sicpius tortor et per triduum humi-

Qualiter et quanlaprudentia ab illo di^cruciati sint. liavit in compedibus eorum pedes,et propter illum
Recordatusque somniorum qux aliquando vidernl, fratrem rainiraura,sicut sequentia declarant, ferro
E.vploratores estis, ut videatis infir. ^ ^^^irisverbertivh^nl-uas eoTum,usque dum, pielalc
ait ad eos :

miora terrx venistis, etc. Et in agnoscendis fra- superatus,reputarel divinojudicio satisfactum.Nara

tribus iraaginem t51 retinet Joseph mansueti nisi ad hoo tenderet, poterat utique primo intuitu
etveri Filii Dei, cui in cantico epithalamii dicitur fratrem se fralribus ostendere.

per os David : Intende prospere, procede cl regna CAPUT IV.

propler veritatem, cl mansuetudinem et justiliam Quide.Tcmplo Joseph,principesChristianos,utidignum
(Psal. XLiv). Justitiffi namque et idoneaj soveritatis sit,erga Judieos Chrislianorum inimicos.

fuit,quod peccatorestandiu flaf;ellat et corripit ver- Quo exemplo, hodiequedignum est agere princi-

borum suorum stimulis, clavisque acutis tandem pes Christianos ergo fratresChristi, Jud.-eos^id est,
configit.donec peccatum suum agnoscant etdicanl: non occidere eos, auctoritate Spiritus sancti per
Merito hwc }iatimur,quia peccavimus infratrem no- Psalmislam expersona ejusdem Chrisli protestante
strum, videntes angustiam animx ejus, dum deprccu- sic;Df!(s ostendit rnihi super inimicosmeos,ne occidas
retur nos, non aiuhvimus. El crimen eorum satis
et eos,ne quando oblivi<^canlurpopuli )?iei(Ps«/.LVUi).Sed

vicino, licot non proprio nomine tetigit, dicendo : quid ? Disperge illos in virlute tua (ibid.). Non ergo
Exploratores estis. Pro eo ut diceret Fures estis. : illos occidere, ad cognitionem sui reatus hoc
sed
Nam fecerant furlura, imo sacrilegium, ubi sancto exemplo convenit evocare.Nam sicut tunc adorave-
patri filium fratremque suum furati sunt et vendi- rani illi principem /Egypti, nescienles esse Joseph
derunt.Proinde cum dicerent : Non est ita, domine, quem vendiderunt,sichodie Judcei Christianisprin-

duodecim servi tui fratres sumus, filii viri unius in cipibus subjecti sunt, nescienles hoc modo seesse
terra Chanaan,minimus cum patre nostro est,et alius subjeclos pedibus Christi, quem neganles patres
non est super. Continuo ubi dixerunt,ei atius non est ipsum crucifixerunt. Igitur quemadmodum Joseph

svper.Hoc <;.(<, inquit, qucd Ipcutus stini Eaploralo- : illos in ultionem sui non occidit,sed pia torturaad
res eslis.Quod unus non esl super, ex eo vos explora- poenitentiam compulit,ut dicereiit,jn(;rjto /i<3?cpa(i-
tores,ex eo vos fures estis. Notandaquippe callidi- mur,quia peccavimus in fralrem noslium, etc, sic et
tas, quia, cum d\x\ssel, e.xploratores estis, continuo hodie Christura, id est, nos ve! omnes in quibus
subsecutus verbum commutavit:non enim dixit, ut loquiturChrislus, non decet ut captivos vinctosque

explorelis:sed ut videatis infirniiora terrae venistis- ChristiJudsos occidant,sedul multum ad poeniteu-

Infir.T.itatera namque terra; videre venerant, scili- tiamcompellant.Quod fructuosesimulquesalubriter
cet adeo infirma etiam lempore famis
quod non interdum asanctis Patribus actum est.scilicetut pa-
esset, quin ipsa suoprssidio aliisterris subvenire trimoniorum suorumrusticos Judaios ad Christum
posset.Afias autemet vere,quando praesentia patris venire minime consentientes,tanto pensionis onere
ipsa actionis sua pmna compelle-
cunctisque arbitris destitutum fratrem videntes, D gravarent ut ex
dixerunt Venite,
: occidanms eum (Gen. xxxii), im- rentur ad fidem festinare,et e contrario, perductis

munita terrx consideraverunt et inspexerunt, et ad Cliristi nratiam pensionis onera relevarent,quia

et si ipsi minus fideiiler veniunt, hi tamen qui de
proinde reduclo in se digitulo,8ine ir.endaciodicere
potuit;ImwuHi((i lerrx hujus considerare venistis.Ye- eis nati fuerint jam fidelius baptizantur. Aut ipsos
igituret justitiffiassignandum est quod,quasi
ergo,inquiunt,aut filios ipsorum lucrabuntur.
ritali

ad alienos, durius loquilur, dicens Exploralores : CAPUT V.

estis,immuntta terrx litijiis considerare venisti<:, el Quod Jacob Picnjntnin filitijn suum cuni illis mitlere
per salulem Pharaoiiis, non egrediemini h'nc, doncc timuerit.

experimentum vestri capiam,tradiditque eos, custodix At illi porlnntes frumcnta in asinis, profecli sunl,

tribusdiebus. Itemque:E( Irater ues^e/-, inquit,(inus, ete. Dimissi fratres et quasi non dimissi revertun-
tigeturin carcere./ralremquevestrum minimutn addu- eorum pedes quidcra corapedibus absoluti,
tur,nara
cite ad me, ut possitn vestros probnrelscrmoncs, et sedanimicumSimeone vinctiretinentur.Nesciebant
833 DE TKINITATE ET OPEIUBUS EJUS l.lllKl XLll. — IN UEN. LII5. IX. S34

quod cos Hotniniislerrtediligcrel.ol idcirco A runt, cl lcmpus cslulaol, clluna otslcllin unHncim
,i;loin

non rcdircnt ad cum, unuiii ex ei8 in odorcnt Joscph. Traditur crgo tandcin Ucnjumin
no exlerrili
commissus Sinon reduxerocum libi,
Juda-,diccnti :
vinculis rctiniiissot. Rcvcrsi igiliir, quasi inruusta
omni lempore.El liunc sponsio-
ero pcccati in te rcus
rcntiiiliiint : Locutiix rxl nohis (Unninus lcrrx iiurc,cl
pul'ii>it nos txploratore.<; esse, etc. Stuporfm eivo nem [)alcr snpiens iibenlius acccpit.Nam quod anto
terrorcm6imuloninibusadduxit,quod,cumfrunionta hunc dixeral Hulien, duos (ilios nieos inlcrlice, si
non rcduxcro illum libi, nec susccpil, palcr ncc
elTundorcnt singuli,rcpererunt in ore saccorum liga-
suscipcre aut proharo debuit. Igitur prolocla3 in
tas pecunias.IHilaverunt enim conlra sc subliiitcr
.^Cgyptum stcliio undccim, id ost.fratres univcrsi
Bgi, ot dcvolvendai in coruiii cBluninio; occasioncs
adorant Joseph.munera tenente? in mtnilius,modi-
paralis artibus inqiiiri.Undcetpostmoduin in .Kgy-
cum rcsinaj et mellis et storacis, slactcs, cl terc-
pti)ad dispcnsalorcm locuti sunt Oramus,(lomine, :

binthi,clamygdalarum.Sol autem,id est,ipsc patcr,

ut (ludias. Jam ante descendimus ut emeremus escas,
el in eomatcrnus lunae, id cst, Racholis, alleclus:
quihu^ emplis, ciim vcnissemus addiversorium, npe-
ruiinwi twciilos n'slros, el invenimus in ore sacco- sol,inqonm, remanpns et corpore absens, adorat
tamon cum dicit pro lionjamin Dewi autem meus :

rum pccuniam, (luam nunc eodem pomlere rcportavl

Non est in eam posuerit
nosiraconscientia quis omnipolens (aciat vobis eum placabacm,^ !'
tnus. fi f.,™"f'
Omnibus ituquo vobiscum Iralrem veslrum, quem tcnel, et hunc lien-
in marsupiis nostrii (fien. xliii).
jamin. Vcl cerle tunc qiioque isle sol, id est, pater
e.ttorritis additur adcruciatuin mentis eorum etlu-
ctuosa patris quorila, dicenlis Absque libcris mc :
Jacob, adoravit Joseph,quando prolinus resahdalis

esic feci^tis. Pcne quod sentiebat cdixit. Cum enim frat ribiis elementcr, mo\ ut dixit ; Suluusne cst pater

dicit, absque libcris meesse fecistis,et continuo sub- vrslersenex, de quo dixcratis mihi ? Ailhiic vivil ? illi

responderunl Sospes est servus luus, paler nosler

jungit : Joseph non est .^uper,qa\d aliud dicit,quam :
:

esse fecistis ? Simul quoniam adhuc vivil,<ii incurvati pro illo adoraverunt, mmis
absque Joseph ine [f.

15? et continuo prosequilur : Simeon tenc'ur in nomine]ejus ambiliose supplicantes, utsenectutis

vinculis, et Boijamm auicrtis,ei de Joseph conscien- ejus intuitu illis esset propitius.cujus mcntionem
tia rcos torquebat.timcre poterant quod suspicare- facr.re ipse dignarctur.Xam ubi personasuapra;- in

turpatcr,qiiiaSimeonem profrumentovendidissenl, scns pater ipse adoraverit.sicul jam longe suporius

et sic peouniam reportasscnt, iteraque malitiosc diclumcst,non invcnitur.Etnotandumquantoruerit
Bcnjamin auferre vellcnt. Deinde cl cum dicit .Voa : in Joseph allitudo honoris.quaiitamaturitasveldi-
descendet filius mcus vohiscum.Fralercjus morluusesl. gnilas in illo cum spiritu man3uotudinis,quem pro
ipse solus rcmansil ; si quil ei adversi conliijerit in n uno dignationis sua? verbo,quo d\xera.l,sulvusne esl

terra ad quam pergitis, deducelis canos meosad iufe- patcr vcslerl adhucvivit? iterum adoraveriinl incurval.
ros, palara datur intelligi quia.si audeat,plusdiccre Bene ergo, fratres, visuri eratis qui illi profutura
velit, pr.-csertim quia praemisso, si quid ei adversi essent sorania sua.
eonliijcril,non ait, dcscendcnt cani mei, sed i/i'(/ii- CAPUT VII.
De pietnte Jose^/t qun viso Denjamin se continere non
celis canos meos cum dolore ad /rj/tTOi.Nempe sicse
potuit.
habente dictorum seric.quoddicit Siquidei adversi :

Atlollens autem Joscpk oculos, vidit Benjamin fra-

contigerit, idcm est ac si dicat Si quid ei advsrsi :

trem suum utcrinum, et ait : Istc csl Iridcr vester

feceritis. Sed p.ircit ori, neque dolori cuncta per-
parvulus, de quo dixeralis mihi ? Et rursum : Deus,
mittit, ne, quod viri iracundi est, satis turbatam
inquil, misereatur tui, fili mi : Festinavilque qiiia
amplius turbet ipse domum suam.
commota fucrant viscera ejus super fratre suo, et
C.\PUT VL
eru"'.pebant lairymse et introiens cubiculum ftevit,eic.
De sponsione Juds, dicenlis « Si non redvxero eum :

tibi, » elc. Et quomodo sol et luna et undecim slellx .illoUcns oculos Joseydi. Jam anto dictuni fuerat.quia
adoraverint Joseph. sleterunl coramJoseph. Qiios cumille vidisset etben-
(Cap. XLIII.) Inlirim fames terram veke- omnem jamin simul, prxcepit dispensatori domus sux, ii-

menler preniebal.Consumptisquecibisquos cx .'Egypto ]) cens. Inlroduc viros domum, et occids vidimas, et

delulerant, dixit Jacob ad fHios suos : IXererlimini, inslrue convivium, quoniam mecum comesun sunt
et emile puu.tillulum escarum. Rcspondil Judas : meridie. Quid ergo est,quod quasi nondura viderit,
DenHntiavit nobis vir ille,sub atlestalionc jiiramenli, ita nunc dicitur, altoitens autem oculos Jo.^^eph^vidit
dicens : tion videbilis faciem meam, nisi fratrem ve- Benjamin fralrem suum uterinum, nisi quiaprimum
strum miniinum uddu.rerilisvobiscum, etc.Magna rei ita viditutdissimularet,nunc autem ita viditutejus
difficultas, magna paterni animi angustia, prandis visionedenuntiationissusememinisse viderelur.qua
fralernae conscientis poena. Sed quid diutius quasi dixerai : yon videbilis facicm meam, ahsque fralre
somno consopitus pater, gaudio foris prsstolante, veslro minore'l Necdum enira scire raerebantur illi

in profundo tristitioe premitur ? Oportet impleri et adorantesquod,inlersummarcgninegotia,princeps

alterumsomnium,quoniamjamunum impletumest. yEgyptiet dominusterrs talium merainissepotuis-
Oportet, inquara, quoniara manipuli fratrum jara set. Sed dum affectata austeritate quasi in
aliencs in-

maaipuluai Joseph, ut supra dictumest, adorave- tenderet, rupitpietasinjussa, nimiumqueultronea

535 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 536

praeparatamfortitudinempeotoris, et dissimulandi A p^^imo^eiu/umlLuc. ii), quanquam et secundumdivi-

virtusnoufuit,undeetquasifugam iniens, festinavit nara generationem recte primogenilus dcbeatdici.
incubiculumetploravit,quiaerumpebantlacrymfe,et priusenim quam aliquidcrearet Puter illum genui.
non poterat se continere. Victus itaque commotis yE^'yptios etHiebra30s,quibus illicilum erat et profa-
visceribus suis,et tumultuantibus lacrymis,cpssit, numparilerconvivari, ettameneadenidomo, eodem-
easque, quantum voluerunt currere, permisit./?M)'- que epulanturconviviojlicet seorsum hi,et seorsum
susque lota jacie egressus,coiitinuU se, et ait : Ponite illi, Joseph auciore vel principe convivii, duo pa-
panes,elc. Hoo convivium.ut de illo quoque secun- rietes sunt, scilicct gentea et Juda;i, quos hacte-

dum m.ysterium aliquid loquamur,recte cumBen- nus discordes Christusinseraetipso CGnjungit(£;;/i,

jamin, id est,filio dextrcE.celebratum est ii), et ad unius fidei concordiam quandoquc pordu-
: sic enim
in fine mundi, cum plenitudo iEgyptiorura, id est, cet. Quod dictum cst, et inehriaii sunl cum eo,

gentium,subintraverit (Rom. xi),fratres Jesu Christi, idioma linguai Hebraicas est, ut ebrietatem pro
scilicet Judffii, filio dextrae, id est apostolicfle fidei, satietate ponant, sicut ibi : Rivos ejus inebrians
in convivio corporis et sanguinis ejusdem Christi muliiplica genimina ejus,in siillicidiis ejus lielabitur
fratris sui fcederabuntur, et tiinc revera cum opu- sive inebriabitur germinans {Psal. lxiv), haud du-

lento fratre suo bibentesinebriabuntur.Hoc tantum n bium quin terra pluviis irrigata.
interest quod hic antequam a^noscerent fratrem CAPUT IX.
suum dicentem Ego sum Joseph (Gen. xlv), con-
: De eo quoil dixit : « Sajphum meum pone, » etc. Et.
vivium factumest,illic autem prius oportebitChris- de oratione Judrn pro Benjamin,

tum. agnosci et tunc demum (Cap. XLIV.) Proccepit autem Joseph dispensalori
eos prasdicloejus con-
vivio parlicipari.
domus sux, dicens Imple saecos eorum frumenlo
:

CAPUT VIII.
guantum capere posi!un(,et pone pecuniam sinijulorum
De convivio quoil fecil Jnspph in ore sacci. Scijplium aulem meum argcntum, et
fmtribus suis, et de
ordine primogeniti. juxln primogenitn sua. prelium quod dedit tritici, pone in ore sacci minoris,
Quihus appnsitif, seorsum Joseph, el seorsum fra- etc. Forle quis ajstimet hoc voluisse Joseph, ut hac
tribus, JEgypliisquoque qui vescebanlur simul scor- occasione uterinum fratrem suum Bonjamin quasi
sum {illicitwn enim esl jEgyptiis comcdore cum He- ex jure rctinere possetjpr.-pscrtim quia postmodum
br<ris,etprofanum esse pulanl hujuscemodi convivium) dicturus est : Qui furatus est scijphumjpsesit scrius
sederunt coram eo, primogenitus juxla primogcnita meus, vos niitctn, abite liberi ad palrem ves>rum.
sua,et minimus juxta aftatemsuam. Sed hoc indignum sancto viro quis non aestimet ?
Primogenilus
juxta primogenita sua sedit.el minimus juxta oeta Siquidem fratris venditio et fratrum ejusmodi cir-
tem suam,id est,quoeratquisquenatuprior,eosedit ^ cuuiventio parum in crimine differunt. Ergo id
et superior ct e contrario,quo erat quisque natu mi-
; potius quod evenit illura intendisse arbitrcmur,
nor, eo sedit etinferior.Summus sinediibio cuncto- quoniam Pominus erat cum Joseph, et omnia opcra
rum et maximus, utpote dominus domus, et con- ejw: dirigebat (Gen. xxxix), cujus cum dircctione
153 vivii princeps, sedit ipse Joseph, corara hoc opus illum preedicta intentione agere potuisse
quo sederunt omnes, ulpnto longe minores. Quid ralio negat, quippe, quia justitia; repugnaf, quia
ergo sibi vult hoo loco isfa Scripturre diligentia, veritali non appropinquat. Quid tandem evenit ?
cum prfemisso, quia sedernnl cornm eo, addidit, Cum disisset Joseph, qui furalus cst scyphum, ipse
primogenilus ju.vtn primogcnita sua, n\s\ ut insinua- sit servuf; meus, vos aulem, aldts liberiad patrcm
retjaraextuncipsousucessisse Joseph primogenita? vestrum, accedens propius Judas, multis coram
Sic enim et in Paraliporaenon libro legitur Quia : ast;intibus secreta paternae domus, qua; ad testi-
cum violasset Ruben thorum patrismoniura ipsius Joseph multum valcbant, tali nar-
sui, data sunt
primogenila ejus filiis Joseph filii hrael, el duorum causa fratriim, quo-
non ratione exposuit, ut
esl 7-epululus ille in primogenilum. Porro Judas qui rum alter ipse, et alter erat Benjamin saxeis etiam
eral forlissimus inter fratres suos, de stirpe ejus pecloribus lacrymas gemitumque eliceret,landem-
principes germinatisunt Primogenitaautem rcpidata D que suam ita concluditoralionem
: Ego proprie ser- :

sunt Joseph [l Par. v), Etenim quod primogenili vus luus sim, qui in mcam liunc recepi fidem, et
erat, accepit enim duplicia, dicente p;itre Jacob spopondi, dicens I^isi redu.iero cum, peccali reus
: :

Do libi partcm unam cxtra fratres luos,quam tuli de ero in patrem nieum omni tempore. Manebo ilaque
manu Amorrhsci,in gladio et arcu meo (Gcn. xi.viii). servus pro puero in ministerium domini mei, et puer
Igitur Joseph post carcerem primogenitus in hoc ascendat ctim fralribus suis.l^ion enim possitm redire
etiam Christo assimihilur, qui est primogenilus ex ad patrem absente puero, ne calamiiatis quxoppres-
mortuis (Col, i), et primogenitus ex multis fratrilms sura est palrem meum, teslis assistam. Quid hoc
(Rom. viii), et secundum rcnovafioncm orbis prin- justitire ordine pulchrius ? Nempc quihic servitiose
cipium creatura^ Dei,nova3namque creatura! opnrtet addicit,ipse est cujusconsilioin servum venundafus
Quodet evangelisfa l.ucasconsiderans,
subauciiri. est Joscph. Sic onim supra habemus,quia dixif Ju-
cumdevirgine Maria,qu.t!nuliumdeincepseratpari- das Iratribus suis : Ecce Ismaelitx transeunl,venile,
tura, dixisset: Eli}eperitfiliumsuum,s[n\.miSLd]ecil, venundletur {Gen. xxxvii). Igitur et in hac similitu-
537 I)K TiilMiATIi liT 01'KilllJUS EJUS LlBlU Xi.ll. — IN (iiiN. IJU. IX. 938
dinoduli, liius est viri glorioai, quiu pcroociisionciii A mdia ii|iii7? PoBtquam bono accopit nrandem CHse
argeiili sui, conauitorem VLMiditionis in haaonecea- vcl fuisse pro so oulainitalem palris, el eumdcm
silutcni coiMiiulit, ul o|itorpl scivus ficri.etsic calaniilatem ne iniiovarclur aut invulcsccret gran-
argoiiteos quos accppit vonilito Tratre, ol per Iru- di curajesso fratiibus suis, non, inquil Scriptura,

Irum inarsupia divisit, insetluliis cst, ut aliud potvrat sa ullni c hibcrc Joseph. Venerat enim
quidem pro aliourgcnlumconscientiis corumoxcu- dolor quasi usque ad partum, et virtus non crat
terol, atlamcn tali poDna nnnnihil mucula illa luos parienti. Nam quoiiiodo mulier gravida trisliliam
liberarot. habons, quando iraiiiinet horu ejus {Joan. xvi),
C.VFUT X. tacct quidem ol silet, quantum valet, et patiens

De eo quod ili.vit : II An iijiioriitix, ijnoil noii sit si- cst hora autem ipsu qua parturit, loquitur, et
,

milis inti in auijurandi scicntia. » orurapit,ct clamat,ncque se cohibore potcst, quin

Verumtamon prajler hteo quas dicta sunl, et in dolori invalescenti clamando satisfaoiat. Sic ille

hoc et in eoquod/jiViui iliebus eos cuslodix Iradiilit, qui hactenus so continuerat utcunque, (.'oniilos

ulia ratio est. Nunquid enim sino vero aut cum intercidens et abscondendo dcglutiens.ac violcntia
niendacio dixil : /1» ignoralis quod non sit siniitis laciyiii.irum nucntu dividcns,hora qua os apcruit,
mei in amjurandi scienliuf Etenim augurariqui'lem n diclurus, ctjo nm Joseph, citius ac properantiua
genliliiim est, et ex lege Dei illicitura cst, attaraen erupit incondito clamore doloris turbo violentissi-
rem divinam, id est futurorum intelligentium, qua mus, vocemque cum iletu in altum exlulit, qiiam ct
gratia somniorum quoque lides erut interpres, forisaudierunt.Egyptii,omnisqiiedoiiiusPharaoni3.
verbo aii^urandi rectoillumsiguilicassonondiibiiira Tandera ilixit : Eyo sttm Joseph, et quasi grandi
est. Krgo quidquid hactonus in fratres suos egit, pavoris fulmine excusso Iratres attonitos, et quasi
priBsentialiter ([uidem illis aliquantuia pajnafuit, amentes reildidit. Nec enimpoteranl respondere ilh,
sed rcvera non tanquara au^ur, sed tnnquain Dei nimio timore perlerriti. Benc ergo praeceperat ul
Tates pro inluilu riiturorum tunc illa proesentia eijrederentur cuncti fora.i, ut nullus interessel tilie-

gessii .Scieliatenimqiiod proculpa suajvenditionis, nuf. coijnitioni mutux. Non enim alienisjara com-
servituri esseiil .Egyptiis in Iribus gcnerationibus municanda er^t domestici notitia scclcris, neque
suis ; gciientione uulem qiiarta reversuri,unde et sub eorura prffisenlia pius frater edicere voluitrera
moriturus dixil Iratrilius suis: Posl morlem meain tanta; confuiionis, quara ferre non potuerunt fra-
visitabit vos Deus, et ascendere faciel de terra ista, tres remolis etiara cunotis arbitris.Sf^o, inquit.sum
ad terram quam juraiil Abraham, Isaac it Jacob. Joseph. Et continuo : Adhuc Paler meus vivifl
Asporlate vobiscum ossa inca de loco iHo {Gen. l). _ Quod utique non ut sciret inlerrogando dixit:
Sed et illud pncscire poterat,quod educendi essent jam enim interrogaverat et audierat quia vivit, sed
cura auro et arfienlo, sicut scriptum est Et dices : dolenler admirando quod adhuc vivcret, etnimis
fitiis Israel ul postulet vir ub amico suo, et mulier a compatiendo,quod inluctu sui causa consenuisset,
vicina sua vasa argentea et aurea (E.xod. xi), elc, tanta calaraitate oppressus quantam vel ex eocon-
Nara et Abraha; utruraque pr.Tcdixerat Deus : Gene- jicere poluit, quod Judas novissime nurrans ita
rolione autein quarta revcrlenlur Ituc, fi genlemcui concluseral, -le calamitaUs quse oppressura est pa-
servituri sunt, ego judicabo , el post lixc e.xibunt cum trem meum testis assistam. Perterritis itaque nimio
magna suhstantia {Gen. xv). Bene igiturin prophe- terrore: Accedite, inquit, ad me. Et cum accessissent
tia trium generationum servitiirarum in yflgypto, prope, ait : Egosum Joseph.fraler vester quein cendi-
et exspolialionis ^Egypliae, trlbus illos diebus in disiisin JEgijpto, etc. Magna moderalio ubi dixit :
custodia tenuit, et abeuntibus argonleum scyphum Eijo sum Joseph. Adhuc pater meus vivit? Quia
suum imposuit.Item in auspicio J*>,'yptiorum, qui nirais perterriti sunt idcirco quasi impetum tur-
fugientem Israel persecuturierant,misit exsecuto- binis paulisper retinuil, consolationeque interpo-
rem post illos, qui eos quasi ad judiciumcum sila, dicendo, accedile ad me; et hac illis invila-
nimia turbatione revocarel, etsicut tandera canta- tione aliquanlulum refocillatis dictum .'•epidiit,
turi eraot filii Israel, dicentes : Cnnlemus Domir.o, D cursuinque exposilionis suas continuavit. Et tanta
gloriose enim magnificatusest {E.tod. xv), ita recte priorem austeritatem dulcedine ac lenitate superavit
el ipse tristiliam fratrum inopinabili gaudio lermi- ut raerito etiam in hacparte illiSimaritano similis
navit, dicendo : Eyo sum Joseph. existiraetur, qui revera vulneribus, id est percatis

154CAPUT XI. hominum, vinum et cleum ut curarenlur, in-

De agnilione mutua, ubi fudit.

fratribus suis:
di.vit « Ego
sum Josepk. » CAPUT xir.
(Cap. XLV.) Hon se poteral ultra cohibere Jo- Quomodo Nolite povere » el quod lantas
dixit «

sepli inultts coram a.ttantibus. Unde prxcepil ut moras perpeti potuerit, qui dixit « Festinate, et :

egrederentur cuncti foras,et nullus inlcresset alienus udducile eum ad me. »

agnitiiini inulux.Elevavitque vucem cum fletu, quam Nolite, inquit, pavere, nec vobis durum csse
audierunf .Egyptii, omnisi/uedomus Pharaonvs. Et videatur, quod vendidistis me in his regionihus.
dtxil fratribus suis : Eyo sum Joseph. Adhuc Pater Nolile pavere cum dicit, subaudieadum est, me ;

I
539 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 540

Dei narnque pavor et terror illis praeserlim in A fneurn im. Auditumqui' es. et celebri
loquatur ad
tali scclere non debuerat abesse. Npm quodait: sermo-.ie vulgatum in aula regis Venerunl fratres
:

No'.i vcstro consilio, scd Dei voluntnle huc missus Joseph. Adjungit Pharao suas simul invitatii)nes,
sum, qui jecil me quasipatrcrii Pluiraoiiis, etdo- proferuntur 155 opes^gypti, et prorailtunturara-

tninum universx domus ejus, tale est ac si dicat pliores.Rpgia; quoquemittuntursubvectiones parvu
Chrisliis Judaeis Non vestro consilio dicentium
:
•
lis etconjngibustransferendis,ne pater Jacob piirum
Nc jorte vcniant Romani nostrum lo-
et totlant confortetur, aut in aliquo dubitet.
cum etgenlein (Joan.xi), sed Dei voluntate moritu- CAPUT XIII.
rus eram pro gente, et non tantum pro gente, Quid significcl quod singulis fratribus suis jussil
sed ut fillos Dei,qui erant dispersi congregaremin proferri stolas binas.
ununi. Veslrum enira consilium fuit, verbi gratia, Singulis proferri jussit stolas binas.Bcnjamin vero
ut diceretis: Quando morielur el pe/nbil nomen dedil trecentos siclos argenteos, cum quinque stolis

ejus?{l'sal. xl) Dei autem voluntas, ut per pas- tantimdemque pecunix ac vestlum mittens
optimis,
sionem mortis, gloria el lionore me coronaret, patri SMO.Ad boc primum exemplo perfectaeeharita-
et constitueret me super opera manuum suarum tis, profectum esse arbitremur dictumilludSapien-

{Hebr.ii; Psal. vni). Ita non vestro consilio, in- n tis, quoet Paulus utitur apostolus Si Mw^-ieri^ i»i- :

quit Joseph, scd Dei voluntale huc missus sum: micustuus, ciba illum. Si sitit, potum da illi. Hoc
vestrum quippe fuit consilium, ut nihil mihi prod" enim faciens carbones igniscongeres snpercaput eius.
essent somnia mca, Dei autem volontas ut faceret Noli vinciamaIo,scd vince in bnno malum (Rom.xu)-
me quasi palrem Pharaonis, et dominum univenx Hic enira iniraicis suis,qui inter comedendumven-
domus ejus, et principem in omni terra jEgypti. diderant eum, dictum est enini supra, quia se-
Cum ergodicit: Nolile pavere, nec vobis durum dentes utcomedarent panem, viderunt viatores Is-
esse videatur quvd vendidi tis me in his regionibus. maelitas venirede Cialaad.et dixerunt: Mnlius estiU
Pro salute enim veslra misit me Deus ante vos in vendalur Ismaelitis {Gen. xxxvii), inimicis, inquam,
/Egyptum.Biennium est, quoifames c(epit essein suis, qui manducando esurientem vendiderant, ci-
terra, et adhuc quinque anni restanl, quihus nec bumdeditet potum;etenim cumeo,ul supradictum
araripoterit, ncque meli, praimisilque me Deusui est,inebriuli sunt, eteis a quibustunica talari et po-
reservemini super terram. Non vestro consitio, sed lymita nudatus est,ecce binas singulis deditstolas.
Dei voluntate /i«cmz'ssusium;eum,inquam,haec dicit, Porro flnem cunctorura Christi mysteriorum, quse
non culpam eorum nullam facit, sed proconscientia digitus Dei in Joseph pra^Oguravit, in hoc agnosci
animitimore perterritis, nec audentibus loqui, promptiimest,quod non unam tantum,sed szwf/idts
sceleris sui magnitudinem ad horam subtegere,ut ^ binas slolas largitusest.Etenimnunc quidemelpcto-
sapiens medicus satagit. Festinaie, inquit,ei ascen- rum anima?,ubi depositocarnisoDerefeliciterlajtan-
dite ad patrem meum, el hffic ei hxc] dicetts ei. El tur, una stola, id est, sola suimet beatitudine per-
infra : Festinale, ait, et adducite euin ad me. Qui sic fruuntur,nbiautemomnesresurreximus,quicunque
justo patris desiderio nunc festinat,quomodotantas immutabimur, binas stolas singuli.id est animffi si-
hactenus potuit perpeti moras ? Videlicet quia si mul et corporis dupiicem gloriam, obtinebimus.
patrem prius invitasset, quam congregatos ad se Proinde usque ad hunc descensum in iEgyplum ab
fratressuosomneSjSubspesolidissimaconpposuisset, initio narrationis de isto beato Joseph mysteria
grandem nimis indomo turbam concitas-
patris sui Christi secundum similitudinem ejus spectala sinl;
set. Jam quippe consolatis omnibus, postquam nam ex hoc aliud principiumsumitur,et sacramen-
osculatus est omnes, et super colla singulorura lorum mirabilium series aliatexitur,qua;jamin Ec-
flevit, et sic pro vera remissione ut certi essent de clesia Christi celebri collatione frequenlatael nota,
pace ejus et gratia satisfecit, postquam osculocon- secundum ordinem quam novo retractatu
historiiB
firmati Iacrymoso,jam ausisunt loqui ei.postquam recurrimus, speculari duce Spiritu sancto cona-
binas sin;;ulis stolas protulit, adhuc tamen solli- biiiur.
citus hortatur, et dicil;/\'e irascamini invia.Ne^ CAPUT XIV.
inquit, irascamini, ne rixemini, ne, dum alius alio Deeoquod nuntiim detulerunt ad Jacob de Joseph
justior, vel innocentior videri vult, el a se in alium adhuc vivente.

crimen depellere contendit, invicem provocetis, et Nuntiaverunt Jacob dicenles Joseph vivit cl domi-
:

coatra invicem dividaniini. Tempore igitur oppor- natur in omni tcrra yegypti. Quo audiio Jacob, quasi
tuno festinans Joseph Dirite, inquit, patri meo
:
de gravi sommo evigilans,lamen non crediditeis.Qao-
quia quinquc anni rcsidui suntfamis, nuntiate palri modo tantffi rei nuntium pateraccipcret.compendio
meo nniversam gloriam meam,et cuncta qusevidistii, Scriptura pulchre sic expressit, ut nullo verborum
ut sit ex me vel gloria mea quod invitet, si ex circuitu melius explicari potuerit: Quasi de gravi
metuendo famis periculo quod impellat, et sic somno evigilans, inquii. Qualis enim astat qui do
lestinet. En oculi vcstri. En, inquam ut cerli vos- gravi somno repente percitus cvigilat ? Altonitus
ipsi ccrtum facere patrem meum debeatis, oculi utique et stupidus ad intelligendumvelresponden-
vestri, et oculi fralris mei Benjamin videni,quod os dum, segnis et hebes prae mortuia sensibus. Unde
 .'li DK TUINITATE ET OfEIUIiUS EJUS LIUIII \\A\. — IN (iKN LIB. IX. S42

prolinus, cuin cconlra necJum oroJonti rrfcrn-nl A tamlom ilii ecriei) conclurJitiir : Omiiet animit domut
iimiwm oriliiiem rei,ftUle vidisielflauf.tra^H uiiivtrsii Jacob,qu;c ingressx sunl in .Ejijptum fuere seplua-
-/ii.r miserat, cinii'm proprietulo usa, rcvixit, inquil ginla. Quod, cxccpto Josiph et llliia cjus, scptuu-

SiTJptura, spirilui ejus, et ail : Sufficit milii,si inlliuc ginta 8cx unimai.quiECgressa! sunt dn fcmorcJacob

filiiis nieiis Joseiih vivit ; vaitam et viilebo illiimantc- inlroierunt iii ..Egypluiii, niilla dubitatio est. Itu

(/mim moiiiir. Itcvi.vit sf.iritui cjus, id est, discer- eiiiiii paulatimpcr singulos supputulusnuracruaap-
iiiMulirucultateiii recopit, utinulliluilincmgiuidiurum probat. Ilcpercrunt au'.em uiiiinus trcs in ;1i;>;ypto,

suorum acciperc possct, et ralionfin lialicre cum ci» Joscphscilicctcumiluobiisliliiscjiis.Septuagcsimus

siiret quorum rcpcntinusadvenlus imperatiim niliil- aulem ippo fuil Jucob. (Juod si e coiitrario nobia
tule opinantcm animum nia^na inuniialiuno illiid opponitur, quumodo in Actibus apottolicis in
(]ue
iipprcsaisset. oonciono Stephani dicatur ad populum,8eptuaginla
CAPUT XV. quinquo animas ingressas es8oin.Egyptum(/lc<.vii),
Qiiid timucrit Jacoh, ut diccret illi Deus : « Noli scicndum, hoc t|ui(iem illum ex scptuuginta 156
tiiiiere cl dcsrende in .Etjyiilum. • sumpsissc intcr|)rctibus,ubi sic scriptum csl Filii :

(Cap. .\I.VI.) Profcctusqnc Israel cum omiiibusquic uutem Joscph qui nali sunl in /Eyyplo aninix novem.
habebal, venil ad puleum Juramenti. El maclalis ibi Verum in llehriBO dux sunt, non novein. Ephraim
vicliinis Deo patris sui Isaac, uudivit eumper visionem quippeetManusses nalide Asenelh filia Putipharis
nocte vflCAiitcm se, et dicentcm sibi : Soli timere et in .Egypto, antcquam Jacob inlraret in .Egyptum

descendc in .Egyptum, clc. Puteus juramenti, supc- et f.imis lcmpus ingruerot, constal quia tempore
rius liabeMUis unde cognominatus sit,scilicel cx eo quo ingressus est Jacol) in /Egyptura,nun cjusffila-
quod Abraham et Abimelech illic foedus percu?se- tis erantul lilios generare potuissenl.Quod siquEe-

runt;ille locusidcirco namque vocatus fuilBcrsabee, riturcur S.Lucasqui supradictae scriplorcsthisto-

quia ibi uterque juravit (Gei!. xxi). A'o(i, ir.quit, ti- riffi, in gentes Actuum apostolorum volumen emit-

nicrc, ct descindc m /Eijijptum.VaUi ex hoc quia Ja- tens, uon secundum Hebruicam verilatcm septua-
cob in /iigyplum descendere timebat.alioqui (rustra giiUa, scd sepluaginta quinque animas, juxtu sep-
diceret ei Deus : Soli limere. Et (orte idcircotime- tuaginta Interprelura editionem, ingrcssas in

but quia difficilcm fore redilum non ignorabal.Nam jEgyplum esse dixerit, fucilis excusutio est. Non
pra;ter hoo quod prophela erat.sicul de illo et pa- enim dcbuit contrarium aliquid scribere adversus
tribus ejus, ex persona Dei Psalmus dicil : Nolile eamScripluram,qu,TJamfueratgentilibusdivulgala.
tangere chrislos incos, ct in prophelis meis nolile «m- Et utique majoris opinionis illo teiapore dunlaxat
lignari (P5ij/.civ),illud quoque timorem huncilli in- sepluagintaliilerprctumhabebaturauctoritas.quara
cutere poterat.quod ad .\braham sopore et horrore C Lucas,qui ignotus et vilis et non magiia; fidei in na-
raagno et tenebroso oppressum Deus locutus est : tionibusdicebatur.Hocautem generaliter observan-
Scilo prainoscens qucd peregrinum fulurum sit semcn dum quod ubicunque S. apostoli aut apostolici viri
tuum in terra non suu, ct subjicient eos scrviluli, et loquuntur ad populos, his plerumque testimoniis
aflhgent quadringentis annis {Gen. xv). Nam et hoc abutuntur qusjam fucrant divulgala in gentibus.
dictum fuissesciebat,et.Egyptiosgcntem illam fore Licet plerique tradant Lucam evangelistam,ut pro-
exislimabat.praesertim quia magnus et lenebrosus selylum, Hebra;as ignorasse litteras.
horror domesticEe malitia>jam prKcesseral.Timenti
CAPUT XVfl.
igitur consolatio divina fiduciam subministrat,iVi7/i
Quoinodo quiaque nostrum debeat in amore Ciiristi
timere,\nqu\ens,ct descende in .Egijplttm, qula in hujus cvemplo nli, dicentis Jam lictui moriar, :

gentem magnam faciam le ibi. Ego descendam lecum quia viit faciem luam. »
Htttc, el ego inde adducam terevertcntem. Samma. Juncto Joseph curru suo ascendit obviampntrisuo.
consolationis hiEC esl : Joseph quoque ponel manum Vidensque eum, irruil supcr collumejus, et interam-
super oculos tuos. Hoc enim pro maximo habens, plejcus ilevil. Dixtlque paler ad Joseph : Jain licliis
postniodum dicit Jacob : Jam livtus moriai ; quia mciiar, quia vidi facicm luam, el superslilem le re-
vidi faciem tuam, et superstitem te relinquo. Hoc mirse dictum de ore patris hujus
D linquo. pietatis

CAPUT XVL arripientes dicamus oinnes, dicamus slnguli vero

Quomodo Scriptura hic dicat : « Omnes animae do- Joseph, id est Domino nostro Dei Filio, qui vere
mus Jacob fucre septuaginta, » Lttcas aulem dicat Salvator mundi est : Jain Ixlus moriar, quia vidi fa-
a sepiiiaginle quinque. » Quando.Chri-
eiem ittam, et stiperstitem le relinquo.

Surrexit Jacob a puteo Juramcnli, vcnitque in /E- stiane,defungeris, imo etdum vivis,quia moriturus
gyptum cum omni seiiiine suo, filii ejus et nepotes, es, dic unico Dei Patris Filio, Salvatori tuo : Jam
filix et cuiicta siiiud progcuies. Quanquam liinuerit Ixtus moriar, quia vidi faciem titam, et superstilem
posterissuiSjDeo tamen confortante boc mdiussibi te relinquo.Videmus enim nunc per speculum in
et oplabilius arbitratus est, ut super oculos suos xnigmale (/ Cor. xiii), et in hora qua quisque
manum ponere Joseph. Unde et dicebat : Sufficit nostrum moritur, superstitem illum relinquimus,
mihi si Joseph filius mcus vivil. Filiorum nominibus, qui .solus, quod nos uon possumus, in quo nos
quiingres3isuatin.3Egyptumordine suosupputatis, deficimus, depositis corporibus, el de animabus
 ;

543 RUPEP.Tl ABBATIS TUITIENSIS

544
nostris curare sit irtoneus. Ille namque nobis su-
A cerliorinvenilur quamhoclocoubi pereffriniisistein
r c u
DGrSleS estut
perstes rnneam nostram
PRt Ilt causana nnelram oinonrlof <Yni i*l
emendet,qui oinrr»
idcirco 1
-
...
aularegisnonobliluspatri« ccclestis.ultro pcrcgri-
niortuu.s est, ut animasnostras vivificarel:et idcirco num se confitetur. Igitur vetus pastoribus ovium
rosnrre.xit, ut corpora nostra resuscitaret, et ad spiritualium et oranibus, qui ccelestem palriam
in-
de.Ktorani suam in ccelestibus in corpore et anima quiruntpropositumestexemplum.uthumilitateglo-
qucmque nostrum constitueret. Scio enim, inquit riosacontentivanametinopemdespiciantaltiludinem
B. Job, guod Redemplor meus vivit, et in novissimo Sfficuli, dicantquo ubicunque
equitanteSiEgyptios
die de terra resurrecturus sum, et rursus circumdabor viderint : Hi incurribus,hiin equis,nos autem in nomine
pelle niea, et in carne mea videbo Deum (Job xix). Somini Deinostri invocabimus{Psat.i.ix) ; dicantcoram
CAPUT XVIII. terrenae patrisB civibus, aut Non habemus
regibus :

De palrum humililate qua se coram Phnraone pastores hi: manentem civitatem, sed fuluram inquirimus
ovium et peregrinos profcssi sunt.
(llebr. xin).
Et ille locutus est ad fratres, ei ad omnem domum
patris sui : Ascendam et nuntiabo Pharaoni, dicamque
CAPUT XIX.
Quoto patris anno Joseph natus sit.
ei:Fratres mei et domus patris meivenerunt ad me,
et sunt viri pastores ovium, etc. Porro quod dicit : Centum et triginta onnorum
Sanctum peregrino-
rum studium.Deo peregrinantium Seripturae locus
B smt dies peregrinationis mea;, facilem
pandit aditum
exprimit, scilicet quod hominibus non solum non ad invesligandum quoto ajtatis ipsius anno Joseph
placere, sed etiam displicere quasierunt,
natus sit.Imo et quoto «tatis anno uxores Liam et
et quod
vere non hicraanentem habenles civitatem.futuram Ruchel sororem ejus acceperit. Nam et de fralre
et manenteni inquircro stuiluprunt (Hebr. xiii).
ejus Esau,superius Scriptura dixit,quod quadrage-
narius uxores duxit (Gen. x.tvi), et
(Cap. XLVII.) Primus Josep/i ingressus nuntiat Pha- de Isaac patre
raoni, dicens Paler meus, ejus, quia, cum quadraginta esset annorum, Rebec-
: et fralres, oves eorum, et
arnienta, et cuncta quse
cam uxorem ncceperit, etquia sexagenarius erat,
possident. venerunt de terra
Chanaan, quando nati sunt parvuli (Gen. ixv), de
et ecce consiitunt in terra Gessen. Extremos isto au-
qnoqne fratrum suorum quinque viros statuit coram tem non est dictura qua aelate uxorem ncceperil.
'«'fffi primogenitos, et interrogali a rege dicenlc :
Centum ergo et triginta annorum cura se esse
Qtiid habetis operis 7 responderunt Pastores
dixerit, Joseph autem triginta annorura fuerit
: ovium
sumus servHui, et nos, el patres nostri. Quare ? Quia
157 quando stetit in conspeclu Pharaonis regis,
detestantur, inquit, Mgyptii omnes pastores et exinde seplera fertilitatis anni, cum biennio
ovium,
videlicet,quia superbiuntin equis,et curribus, plus subsecutffi famis effluxerint, qui sunt simul a;tatis
)ius
CEteris gentibus, el ob hoc humirepastorum opus, C •'°^^P'' triginta novem anni, constat procul dubio
'
veluti
•

ignominiam despiciuntet destcstanlur. Pos( quo'1 nato Joseph Jacob nonagenarius exstiterit.Cui
gj([.
modum intrortuclus pnter ante regern, interrogalus esi quatuordecira annos adime, quibus Laban pro
ffitati

abeo: Quot sunt diesvits tus ? ]^unqmd nil aliud flliabusservivit.etmanifesteliquetquiajamseptua-

rex sapiens locutus est ginta sex annorum eral, quando, praicepto patris
cum venerabili sene, nisi
quod interrogavit eura, Quot sunt dies peregre prnfeclus, uxores accepit. Viginti namque
vitm iux ?
Sed profecto solum hoc scribi dignum fuit, propter annis servivit,quorum ante sex posteriores natum
memorabile responsum, dicentis Dies peregrina- fuisseJoseph qui Iegit,inteIIigit.Nata quippe Joseph,
:

tionis vits mex, centum triginta annorum sunl parvi cum diiisset Jacob socero suo : Diniiiic me ut re-

et mnli, et vertar in ierram. et ad patriam meam (Gen.

non pervenerunt usque ad diet palrum meo- xxx),

rum, quibus peregrinati sunl. Ultro, tunc demum

conventione ilerata, qui pro filiabus
peregrinum se
confessus est, et hanc vitam miseram^peregrinatio- qualuordecim annis servierat, addidit, ul serviret
nera dicere raaluit, melioris vitae velpatrise annis sex.
civis,id
est, cffilestis. Eo sensum percontationcm C.4PUT XX.
resiis vera De eo quod Joseph subjecit omnem terram Mgypti
correctione supplevit, cum
dicente illo Quot : sunt venilentibus eam illis prs mngnitudine famis.
dies vilx t,/«?respnndil Dies peregrinationis
: vitx J) Intravit igitur Jsrael in .Egijptum, el Jacob accola
mes! parvisuntetmali. Parvos
videlicet
dies suos fuit in terra Cham {Psal. civ), id est,eadem in
prohumiliconscientiadixit.malosprocontinuatione ^gypto.jEgyptii namqueab uno de Gham,
posteris
tribulationis. Paruraque visum
illi est, quod pere- scilicet Mesraim, exorti sunt. Attendamus quid
grinum se confessus est, nisi etiam patres suos
pe- deinceps actumsit.Postquara benedicto rege, Jacob
regrinos fuisse assereret. Nara protinus
subjungii egressus est foras, et possessionem dante Joseph,
Et non pervenerunt usque ad dies palrum meorum accepit in optimo terrae solo Ramesses ubi proecepe-
quibus peregrinati sunt.
Adeo hominibus placere, vel rat Pharao, venit cimcta jEgyptus, inquit Scriptura,
ad pompam sKcularium tam pater quam filius
se ad Joseph, dicens : Da nobis pnnes. Quare morimur
extendere dedignati sunt. Beneergo Apostolus
in coram te, deficiente pecunia ? Quihus ille re.-pondit :
laudem (idei patrum istorum inter CKtera dicit: Et
Ailducile pecora restra, si prelium non habetis, et
confitentes quod hospiles et peregrini sint super trrram
sustentavit eos illo anno pro commulutione pecorum.
('lebr. XI). Borum confessio nusquam clarior aut Venerunt quoque anno secundo, et dixerunt ei : Cur
515 UK TlllNITATlO ET UlMlRlIiC.S EJUS I.IHIil Xl.ll. — IN GKN. LIU. IX. 54G
morimur, te viitvnte ? Emc nus iii servitulem regiiim, A, miiim cum patrihus »/jcm, ul aulerai me de terra
et }<rxbe semina ne pereunle, cultorc reiligatur tcrra hac, eondasque in sepulcro majorum menram. Et-
in solitudinem, olc. Iloa habuit ciroctus,ilIucl quod gono du obedicntiu lilii patcr dilllnus csl, ncc aliter
vocttvil Doininus famcm supor leiTuin, cl ad hoc sccurus cssu potuit ? Noii utiqiio sic, sed ruliunum
voculioejus iirorocit, ut Isruil inlrnret in .Kgypluin, in ore ponero voluil, (|uain in trunsrcrendu |ialrc.iit

et iii sr.rvituleiii rciligorctursuperbia .Egyptiorum, hubcroi coiam IMiaruone oteervis ojus, coiiipendio
qunm ol Scriptura pciulu supra dcnot.ivit,flicenJo ;
diccns : paler cnim mcus adjuruvit mc, Huspiciu-
quia deti^stiintur .Egjipli oinnes paslores oviuin (Gcn. Qcmquo fugcrel, uc alicnum ub amore tcrrie /Kgy-
sLvi). 1'roinile sapientibus quoque, qui nitore gau- plia; viderctur uiiimum gercre.Quidautem patriur-
dont eloquii, placeal ct illud i[uod motlioiiyrnlco chu laiilus. civis cusii, cui vivcuti totus iiiundus
Psulinisla dixit : ct uocavil faincn {Psal. civ). Denc c.xsilium luit, tanlopere ilo corporc suo curavil, et
ergo tunquaui strenuus lirtor astilit voeanli, ct vo- sorio scire voluit (juo loco pulvis in pulvercm, tt
luntatcin recit imperanlis, cum duos reos volutiuno ciiiis reverturetur in eincrem ? Viduliccl quia terra
carcere arctavit, et aller scilicet l3rBcl,qui fralrem repromissionis Domini erai Dei, dicenti3,verbigra-
3UU1I1 vendidit.nigcllutus gcneratione quartasolvo- tia : Tirrnm in quu dorinis, daho tihi et scmini luo
returad j;lorium alter, id est, /Egyplius populus
:
jj
(Gen. xxviii), elhis similia,iiu*tam illi quam etiaiu
supcrbicns in curribus ct equis, cduccrctur uJ patribus suis dc tcrra illalocutus est Dou3,ctrcpro-
poEnam. Emit lyiliir Joscph omiiem lerrnm Aigijpli, iiiisit. Donuiii aulcm Uoi qualecunquo sit, sive ma-
vendenlibus po^sessiones suas prse magniludinc lainis. gnum sive parvum, coeleste sive lorrenurn.pro ho-
Suhjccitiiue eam Pharaoni, el cunctos populos cjus, a nore vel oharitatedantispretiosumest^etesac deLot
novissimis lerminis .Eijijpli, usqiw ad cxtrcinos fincs in oculis sapientis.Si ergo inoriturus, conlinuo pro-
ejus, prxlcr terram saccnlolum, qux a reije tranila inissioncs lerric, quas aeceperat,tinta cum gratia-

fueral eis. Di.rit crgo Joscph : En, til cernitis,et vos runi actiunc veneratus est,ut saltem mortuo corpore
et lerram veslram Pharao possidct. Accipila scinina et illam teneretcuperet : quanto magisvivi possesores
serite agros, ul frugcs hahcre possitis. Quintam par- curare debuerunt, sic in ea vivere, ut non iraliis
tem reyi dahiiis, ijuatuor reliijuas perinilto vohis in Deus, douuiii suum ingratis rursus auferret? Exem-
sementcm el in cihos, lamiliis el libcris vestris. Taii- rdum enim vivis mortuus dedit, utin spo patria; ccc-
quum diceiet Vobis possessiones venJenlibus el
: loslis pignus ainarent,requiem ;t'ternaeha;redilati3.
dicentibus Emcnos inservilulemrcgiam, non mit-
: Quo juranle udoravil Israel Deum, conversus ad

tam super vos aliud pondus, verumtaraen id quod lecluli cfiput. Scilicet quia postquam juravit filius,

ca'pistis tenete a;qua conditione. Qiiinta pars fru am deeffectu petitionis eratsrcutus.-ld leclHli,\a-
cluum pcrseptem fcrtilitatis annos decunctisregio- C quii, capul. Saiiclus quippc et [)eo deditus vir op-
nibus sub curam custodium Pharaonis recondita
ct prcssussenectule, sic habebatloctulum posituin.ut
eat pro salute veslra quintam ergo deinceps pnrtcm
: ipscjacentis babitus absque difficultate ulla ad
r^gi dabitis,cm vos in servitutem venditis. tx eo- orationem essel paratus.
temporc ttsque in prxsenlem diem in universa lerra 158 CAPUT XXII.
jEgypti regibus quinla pars solvilur. El quidem quia Quorl Josepli ad segrotantem palrem assiimplis duobu$
superborura tunccervicibusvictrix faniesinsederat, filiis properavcrit, et de benedictionibus ejusdem
laeti susceperunt conditiones servitutis, dicenles :
putris.
Salus noslra in mnnii tuu cst, respicial nos lanlum ISuntiat-um est Joseph quod argrotaret patcr ejus.
dominus noster, el Ixti serviemus regi. Verum ubi Qui, assumptis duobus liliis Manasses el Ephraiin,
redivivasaturitas fainem depu!il,pariter et superbia ire perrcxil, id est,ire properavit, et eo totus inlon-
revixit.Elforlassis inde inimici (iliislsraelfacti sunl, dit, ad accipiendas parles de divitiis paternis ; ad
ot inde versum Eorum, ut oderent populum
cst cor vidcndosthesauros bened:ctionis quuspaterlhesau-
Domini, et dolos lacerent in servos ejus, quia quos rizavit filiissuis.ldoircotiliossuos secum assumpsit
tempore famis subjicientes se regieeservituti susci- Manasses Ephraira.Didum^we es/ WHt Ecce jilius
et :

piens et pascens, dictus esl Salvator mundi : tein- D d^us Joscph vcnit ad le. Qui confortatus scdit in le
pore saturitatis a posteris eorum, qui se vendide- clulo. Quamvis intelligi recle valeat quod ob adven-
rant, odio cccpil habori niemoria ejus, tanquum lum filiiquem diligebat confortatus sit gaudio,sicut
fjissel proditor libertalis. dudum dixerat •.Jam Ixtus moriar, quia vidi facicm
CAPUT XXI. tuam, et supersiiiem te relinquo [Gen. slvi) : tamea
Quod oportueril Joseph ile transferendo corpore e/us cthocsciendum,quiasancto prophetise spiritusuper
niljurari, el cur saiictus vir in terra illa sepeiiri no- cum irruente confortatus est. Undo enim liduciam
luerit. vel auctoritatem habere poteral, ut diceret: Et iste
Cumque appropinquare cerneret hrael diem morlis quidem erit in populos et muKiplicabitur, scd fraler
sux, vocavil filium suum Joseph, et dixil ad eum : ejus junior major erit illo, et his similia, nisi quia
Si inveni gratiam in conspeclu tuo, pone manum virlute prophetici spiritus invaluerat? Confortatus
tuain sub feinore meo, et facies milii misericordiam igitur adeo raente est, qui a^grotabat corpore.ita u
et veritatem, ut non sepelias me in £gypto, sed dor- corpusquoque fessum alleviarelurmentisalacritate,
 :

S47 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 348

et cujus oculi corporei caligaveranl prs. nimia se- A Quoniam ego, antequam huc venirem absens tibi
necluie, nec clare videre poterat, interioris ejus ho- profeci, elenim in magnis doloribus fides paterna
minis acies clarificata est, ut ventura nuniiaret, et pro te decertavit, tuamque salutem parturivit, in
possidendaraha.'redilatebenedictioncmdaret.Itaque qua duos filios procreasti jure ipsi filii mei erunt:
et
sic incipit Deus omnipolens apparuil mihi in Luza,
; SicutHuben et Simeon reputabuntur mihi,elc.,qaoi
quxesl in lerra Chanaan, benedixitque nnhiel ait -.Ego dicithoeest:SicutRubenetSimeonduce tribuserunt,
te augeho, et et [aciam in iwbas popu-
muUiplicaho, duosque populos procreabunt, et sic hffireditahunt
lorum, daboque lerram hanc, et semini tuo i«
libi repromissionis terram, sic et filii tui. Reliquos au-
possessionemsetnpiternam.Uade habeat dandae bene- tem filios, quospostmortem meam je?!!/e;'!s,ostendens
diciionis jus aut officium,pr8elocutus est.Nondixit necilum illo tempore procreatos, tui erunt etnomine
Pater meus Isaac benedixil, quamvis et hoc factum fratrum suorum vocabunlur in poisessionibus suis.
sil : sed Deus omnipotens inqmt, benedixilmihi,qu\a Non, intjuit, accipient seperatim terram,nec funi-
benodictio non hominis est, sed Dei, et tunc valet culos habebunt proprios, ut reiiquae tribus, sed in
hominis benedictio, cum ex Deo procedit, vel con- tribubus Ephraim et Manasse quasi appendices po-
firmatur testimonio Doi. Dicat quis Cur Abrabaii puli commiscebuntur. Quara autem ob causam mihi
:

moriturus, non Isaac, ilera eo raoda quo et Isaac B reputabuntur, el mei erunt ? Mihi euim, inquit,
Jacob, et Jacob filios suos benedi.Kit^Videlicet quia quando veniebani de Mesopotamia, mortua esl llwhel
Isaac jara ex quo in holocaustum Deo oblatus esi, in terra Chanaan in ipso itinere, eralgue vernum

benedictionem hffiredilale possedit, neque opus fuit ^empus. Et ingredicbar Ephratam, et sepelivi eam
illum sermone consecrari, qui re ipsa in typum Sal- juxta viam Eplirats. Mihi, inquit, id est, in tneum
vatoris sanctum sacrificium^et hostia viva esse me- detrimenlum, veldum parit mihi filium mortuaest
ruit. Ilem Si quaerat quis curnon Isaac duos tan-
: mater tua Rachel, quam ego diligebam, et ex qua
tum habens Dlios, utrumque benedixerit,cum Israel filios adhuc suscipere oplabam, eratquc vernum

plures habens,singulo6benedixerit,benedictionibus tempus, subauditur mihi, el ingredicbar Epluatam,

propriis.' facilis responsio est,quia duo filiilsaac in quod interpretatur //'ug^i/mi, videlicetcum illa post
duos erant populos dividendi, sicut oraculum divi- hiemem sterilitatis optato partu floresceret, et fru-
num proedixerat illi [Gen. xxv), vel Rehecc«matri- gifera mihi esse inciperet.Idcirco hi duo filii lui mei
plures autem filii Jacob una gens, et unus populus erunt, ut mortua; conjugi semen susciiem et sup-
in unilato paternse fidei Deum verum et vivum pleam adoptione,quod minus habui naluraligenera-
ha;reditate possessuri, vel ab ipso erant possidendi. tione. Quod pro magno id acceperit Joseph, scilicet
Post istos patriarchas trcs, in quibus omnipotens C ut duo filiisui principes, et capila tribuumfierentin
Trinitas invocanda est, Deus Abraham,Deus Isaac, Israel,illud indicit, quod cum tulisset eosdem filios
et Deus Jacobjjam non invenitureodem successionis suos de gremio patris deosculantis, et circumplec-
ordino,et cum potestate benedictio carnalibus filiis tentis eos, adoravit pronus in terram.
data esso,sed per sacerdotum ministeriura deinceps CAPUT XXIV.
ex lege Mojsi,in populum communiter exorata est, Quod Jacob, fihis Josepli benedicens, commutalione
efTectu non sempcr vel ubique prosequente. manuum crucem Chrisli prsfiguravit.
CAPUT XXIII. Et posuit Ephraim ad dextram suam, id est ad
Cur dixerit, « Duo filii tui niei erunt, Manasses et suam,
sinistram Israel, Manasseti vero in sinistram
Ephraim reputabuntur mifii. « ad dextram scilicel patns, applicuitque ambos lul
fleus, inquit, omnipotens apparuit mihi, benedi.vit- eum. Qui cxlendens manum dexteram posuit super
quemihi, etc, ut supra. Quorsum islud ? Videlieet caput Ephraim junioris fratris, sinistram autem su-
ut recogites, et scias, quia putern® iidci meritis per caput Manasse, qui 159 major natu erat, com-
actum quatenus dicere posses Oblivisci me
est ;
: mutans manu.^i. Cur ita fecerit ipse reddit causam,
fecit Deiis omnium. laborum meorum, et dcmum pa- cum Joseph graviter accipiente, et dicente Non ila :

tris mei, et ob hoc vocares nomen priraogeniti tui ... convenit,patcr, quia hic sst primogenitas pone de.vli

Manasse. Itemque Crescere me fecil Deus in terra

:
ram supcr caput ejus, renuens ait : Scio, fili mi, scio.
paupertatis mex, et ob hoc vocares nomen secundi Et istc quidem erit in populos, el multiplicabitur, sed
Ephraim. Nam ex co quod mihi .sponte peregrinanti frater cjus mojor erii illo, el semen illius crescet in
benedixit Deus, et ita dixit Ego te augcbo, et mut-
: gentes. Sine dubio transpositio manuum crucis ex-
tiplicabo, ei /uciam in turbas populo)-um, ex eo, in- pressit figuram. Nuntjuid in oosicmanus comrau-
quam, quoque non intuitus exsul, et in servum
tu tandocasu crucem liguravit ? Nonquid non poterat,
venundatus in laboribus tuis,et in lerra paupertatis cademrationedata,Manassenad dexteram,Ephraim
tuEB crevisti. Nec enim opem cceleslem vos filii pa- vero ad sinistram suam posuisse?Poterat plane,sed
rentibus, scd nos parentes Abraham, Isaac, et Ja- propheta erat,et propheticospiritu soiebatquod per
cob, vobis filiis thesaurizavimus. Duo igiturfilii lui, crucem componendaessctbcnedictio quam venturus
qui nati sunt tibi in ter>-a /Egypti, anlequam, venirem Legislator durel, vel qua in illo semine Abrahse be-
huc ad te, mei erunt Ephraim ct Manasses, sicut nedicerentur omnes genles. Qui enim postmodum
Rttben ct Simeon reputabuntur mihi. Ac si dicat : de illo quimittenduserat,et quiexspectatiogentium
 5 »9 DK TlllNMTATK ET OPKIIHUIS FJUS l.inill \U\ iN (MCN. i.in. i\. r.so

futtirus prat, id 03t, ilcClirlslodiiiit: Lai'n/ii(i'ino<fo- \ (JAPUT XXVI.

lamsu(m,el sanguinem uv:e paUium suum (Geii. xli\), Debenedictionibus /{uben,ctquorum ille lyjium
nuscire putoral quali torciilari ipsa uva prcmcnda gesscrit.
vel ipsuin viuum forct oxlorquendiim '? Igitiir tan- liubin prinwgenilus meus, lu lorliiudo mca, et
quam prophelu simiil ct piitriarch i, iiuoinodo vcrbis principium doloris mei. Prior in donis, major impe-
vcrum prophetaro potuit dlcondo : t't isle quiilem rio. Efjusus es sicul at/iia, nou crcsras, q<.iia auvn-
eril in populos, cl mulliplwabilur, sed fralcr ejus ju- disli cubilc palris lui, et maculusti iltalumejus.iicn-
iiior, major enl illo, sic et maiiuin positionecrucpm eu3 hic C8. Tu cs primogenitus meua major in li-
Ghrlsti praifiguraro scivit, per quam priori junior, bcris, ot scilebas ju.^cta ordlnom nutivilalis tu;i', et
id est, Jud.iico praifcrondus orat populus gi-nlilis. h.Brcditntom qua; primogonitis jure delicbatur, id
Ad ipsun: Joseph dlcil : Do liln p.irlem uname.rlra cst : Sacerdotium spcrabas accipere, ct re^'num.
fralres luos, i/iMm tuli de manu .Aniorrli^vi, in ijladio lloc qiiippc in porlando oneie, prajvalido roborc
et arcu meo. Siehiiiiam' diclt sive Sichcm qux apud dcmonslratiir. Vcruiii quia poccasli, el quasi aqna
Joannem evangidistam Sichar vitiose dicitur, quod qua! vasculo non lenetur, voluplalis cst impetu cfTu-
errore inolovit, el esl nunc inclropolis urbsSamari- sus, idclrco pr.-Eciplo tlbi ut ullra non pecccs,8isquc
Quod autem dicit sccain lu arcu elgladlo n in Iratrum niimcro, pfonam cx peccato lucn.s, quod
liiiioriiin.

possedissc; arcum hio et gladiura judtiliam vocal, primogenill ordineni perdidisli. Uaque duohus pra;-
pcr quum mcruit peregrinus et advcna, interlocto inissis, tu lortiludo mea,[\i principium doloris msi,
Sichem et Hemor, do pcriculo liberavi. Velcertij in duo subjuncta rcspondcnt. Unde enlm lu forlitulo
gladio ol iu arcu ineo tuli, id est,in fortltuJinc inca mea? quia prior in donis, major
E.x co, vidolicet,

emi, scilicct in pecunla, quam in multo laboro et imperio. Unde principium doloris mei? Ex eo quia
su dorc acquisivi. efjusus es sicul aqua, ascendendo ciibile palris lui.
CAPUT XXV. Hoc cnim principium doloris ojus exstitit,non quod
Quod vocaverit/ilios suos.uCongregaminiutannun- in nullo ante doIuerit,3ed quia verus dolor de plaga
licin vobis, n etc. peccati.primura ia domo ejus de isto accidit,deindc
(C.M-. XLIX.) Vocavil autcm Jacob /i//o5 suos, ct ait increiiieiituin acccpit de vcndltionc filil. Iluic vi-
eis:ConQre<jamiiiiutiinnunliem vobisqu.c vcnlura sunt delicet l\ubcn similis est, quicunque thorum Dei
diebiisnovissimis.Ci>ngregaminietaudite,liliiJacob,au- Patrls,ld est plebis cjus regnum adulterino introitu
<fiitIiTaW;)(i/rmi'Ci/r«jn.Vocatiohaecnonutsimplex ascendit.scilicetnonaudientiumsalutemsiveprofec-
lilteraresonat.nccsolumduodccimhoiniiiesinvltat
'
»
tura,sed glori.B suae quEreado voluptatem,queniad-
sed universos quise agnoscunt,vel prolitentur csse „ modum iste ascendcndo patris suicubile,non exinde
filios Jacob convcnil ct congregat. lil profocto qui- generarc sobolem, scd propril corporis quaesivlt ex-
cunquesumusexfide Patris hujus,quicunque Dcum plere llbidinem. Sic et ante Christi advenlum Pha-
Abraham, Deum Isaac, et Deum Jacob in veritate ris»i,Sadducaei,Samaril«, caeterique lemporis illius
confilomur,et colimus, Ulios nos esse Jacob, et fidc- hsretici, vel hsresim auctores, thorura DeiPalrls,
liter agnoscimus, et veraciter dicimus. Nos igitur id csl sanctffl legis Scripturam violenter ascenden-
invitat pater Jacob luba prophetica,cum dicit: Con- les, plebein ejus iniquo seniine corruperunl, et post
gregamini annunttem qusc. luturasunt vobis in no-
ut Christiadventum Cerinlhus, Marcion, atque Ebion,
vissimis diebiis, ilerumque personat ac dicil Con- : coelerique hiresiarchjethorum ejusdem Chrlsti, id
gregatnini, videlicel ut el corporlbus congregeraur estdoctrinam Evangelii non vocati,ascendentes suis
in eisdera parietibus, in e.».dera dorao Dei,in eadem quique locis, vel temporibus plebem ejus perversa
schola Chrlsli, et, quod magis expedlt, raenlibus dnctrinacommaculaverunt.Undesciendumquodnon
congref,'emur,in unilate lidei,in societiatc spiritus libera.sed ancilla,non uxor legitlma fuilquam adul-
in vinculo pacis.Tanderaque congeminal,quo atten- leravlt Ruben,et dicta est Bala,quod in terpretalur m-
tum audilorem .ludite, ia quiens, ftlii Jacob^
laciat : i'e/<,';-a<n.Deoiqueelqu.Tcunquepltbssivequaecunque
aiidile Isracl
-
palrem
r veslrum. Non enim unus cor- animalibera,velChristiuxorest legltima,veroamore
-
-
n
" . . . .

poris auditus satls est, sed alium quoque id esti Christura diligens,aduUerlum non reciplt,incestum
interioris homlnis, auditum adhlbere oporlct, ubi non admltllt ;
quae autera ancilla est, non habens
spiritus loquilur et annuntiat quae ventura sunt. Spirilum Doniini in quo est Ilbertas (// Cor. iii),

Ilaque tanquam filii in domo patris sub fidei ma- qua; inveterata est, et ambulat in vetustate peccali,

gisterio,morumquc disciplina eruditl, audiamus his cito adullerio succumbit, facile haBrelico cocsenlit.
diebus novissimis qua; tunc ventura erant, r.unc Tallum iniquo coetui Sp'ritus dicit. Tu primogenilus
autem jam venerunt ctfacta sunt diebus Istis.dieLus meus, lu Iflriitudo mea, gravissima ironia pro arro-
utique novissimis testante Paulo : quia nos sumus ganlia vel prajsurapllone ejus dici recte intellijiitur,
in quos ftnes sseculoruin devenerunl (/ Cpr. x), et quia sic illi videtur, sic proedicat, sic de se arbilra-
Joanne dicente : Pilioli, nunc novissima hora est tur. Dicit : Quod ego do, sanctum est, quo ego
enim
(/ Joan. n). baptizo,quod ego consecro plenum atque perfectum
est, apud me solum veritatis forlitudo est. Quod au-
tem ex repugnanti additur, et principium doloris
5S1 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 552

mei, vera Patris conqucstio est, 160 quia revera A Dividam eosinjacob,
et indignationis durffi,sic Ais.H:

sub linijua ejns labor et dolor {Psal. x), quia conce- fl disperdam eos in Israel. Jacob namque vel Israel

pit dolorem, el peperit iniquilntem (Psal. vii). Cur ipsi esse desierunt, el genies per fidera bocnomen

cnim non vocet, principes doloris sive

p!\ter lalcs hrereditaverunt. Cur aulem iioiit eos occiciere, scd

laboris sui ? Etenim per prophetam illis dicit: Si dividere ac dispergere, Psalinista in persona ejus
iiffigcl homo Dcum, quia voi configilis me? Et dixis-
edicit,ubi praemiFSO, Dews osl"ndit mihi supcr irnmi-

tis : In quo confi.ximus te ? Indecimis, et primitiis, cos meos,r,e occidas eos, continuo subjungit: Ne

in penuria vos maledicti estis, ct me vos configilis quando ohliviscantur populi mei. Ei a\i: bispei ge
(jens tola{Mal. m). Item : Laborare fecislis Dominum illos in virlute tua {Psal. lviii).

in sermonibus veslris. El dixislis : In quo eum feci- CAPur XXVIII.

mus taborare [Mal. ii), etc. Et tiic ergo tanquam di- Quid sit in benecUctiunibus Juda.
cat Patri adulter hrereticus In quo ego principium : Juda, te laudahunt fratres tui. Uanus lux in cer-

doloris tui? Effusus es, inquit, sicut nqua, videlicet vicihus inimicorum tuorum. Adorabuut te filii patris
per oris tui inoontinentiam. Incontinenter enim et tui. Catulus leonis Juda, ad prxdam, fili mi, ascen-
sine discrelione fluunt hasretici verbis aquaticis. disti. r,eqmescens accuhuisli, ut leo et quasi lcxna.
Sunt enim cislernae ve.ie.v&^s.quxnon valent continere -n Hic os suum spiritumque attraxit, et
latius aperuit,

aquas {Jer. ii). clarius edixitquod gaudenter tolus esaudiret orbis.

GAPUT XXVII. Juda, inquit, te laudahunt fralres tui. Gonstat qui-
De benedictionibus Simenn et Levi,et quorum typum dem, quia de tribu Juda reges e.xstiterunt, at illi,
gesscrint. priEter David, Ezechiam et Josiani, omnes pecca-

Simeon et Ln<i, fratrcs vasa iniquitatis hellantia. verunt, ncque adeo fortes fuerunt ut merito in lau-
jn consilio eorum ne veniat anima mea, et in cmlu dcm lortitudinis oorum tanlus patriarcha tantopere
illorum non sit gloria mea. Quia in fnrore suo occi- dilatare debueril os suum. Unus igilur de omnibus
derunt virum, et in voluntate sua effoderunt murum. electus sit rex Christus in quem isla reete dicantur.

ihiledictus furor corum, quia perlina.v : et indignatio Juda quippe, quod interpretatur confessio, ipse est

illorum, quia dura. Dividam eos in Jacoh, et disper- nostra; confessionis princeps et auctor,sine quo non
dam eosin Isracl. His verbis [lalam significat non sui erat nobis ronlileri, sine quo non fieret quod scri-
fuisse consiiii,quod Sichem et Emor focderatos viros ptum est : llluc enim asiendcrunt trihus trihus Do-
interfecerunt, contraque jus pacis et amicitiarum mini, lestimonium Israel, ad, confitendum nomini
sanguinem fuderint innooentem, et quasi quodam Domini (Psal. cxxi), neque transiret quisquam in
furore sic crndelitate grassati, muros hospitae urbis ,
locum tabernaculi admirahiiis usque ad domum Dei,
everterent (Gen. xxxiv). Unde et dicit; Malediclus '
in voce exsullaliunis ct conjcsnonis (Psal. xli). Juda

furor corum, quia pertinax: ct indignalio eorum, ergo te taudahunt. Te, inquam, Christe, confitebun-
guia dura Dividam eos in Jacob, et disperdameos in
: tur fratres tui, et laulahunt et prajdicabunt te omnes
Israel. Levi cnim bccreditatem propriam non acce- filii hoc ipso etiam laudabunt te, quod
Dei, et pro

pit, sed in omnibus soriibus paucas urbes ad habi- sunt jratres tui, quod nominantur, et sunt filii Dei
tandum accepit. De Simeon vero in libro Jesu scri- viventis. Nam nisi per le recepti et per te fuissent
ptum est, quod et ipse proprium funiculum non sit adoptali, essent semper, ut erant, omnes inimici,

consecutus, sed de Iribu Juda quiddam acceperit. omnes filii mortis, filii ira, filii diaooli. Jure ergo

(Jos. XIV). autem libro manifes-

In Paralipomenon te laudabunt. Quomodo laudabunt ? Quid laudantes

quod cum multiplicatus fuissel, et

tius scribitur, clamabunt? Manus tuxin cervicihus inimicorum tuo-
non haberct possessionis locum.exieril in desertum rum. Hoc vere laudabile, hoc laude canora dignum
(/ Par. iv). Verum quia de diebus novissimis se est, quia vera forlitudo, quia gloriosa victoria est.

prophetare dicit : Congregamini et annunliaho qiix Ad quid enim manus tux in cervicihus inimicorum
venlura sunt voliis dicbus novixsimis, recte de Pha- luorumt Videlicet ad hoc, ut depressi et incurvati
prophctice diclura intelligitur, qui ulique se-
risaeis aut te adorent, autexpellantur de linibus tuis,clau-
cundum Simeon et Levi primoscircumcisionis suae D dendi carceribus in vinculis sempiternis. Pro me-
proselytos, scilicet Sichimilas intcrfecerunt, vasa lioriparte victori:e continuo subjungit Adorabunt :

iniquitatis bellantia fuerunt, quia cum circuissent te filii palris tui. Qui inimici tui ipsi filii Patris tui,
mare aridam, ut proselytos^facerent, tandem in
et sed prius secundum meritum suum inimici, postea
furore suo occiderunt virum, et in voluniate sua suf- per gratiam tuam filii Patris tui. Ad hoc manustua
foderunt murum, Christum enim occiderunt, et in cervicibus inimicorum tunrum, ut adorent te illi,

murumtempli (quodest corpnsejus) claviset lancea ct reconcilientur tibi, fiantqiie ex iniraicis fratres
suffoderunt,et hac faciendo proselytos et omnes an- tui, fiant filii Patris tui. Ila rnirahiliier deducct te

ditores suos sccuni filios perdilionis fecerunt.At ille dc.vtera /ua,cervicibusinimicorumtuorumimpressa,

vir propheta polens in opere et sermone (Lue. xxivl, ita populi sub te cadenl, in corda inimicorum regis

eicut de templo corporis sui prophetaverat,dicens : facti sedes tua, Deus, in sxcutum sxculi (Psal.xux).

Solvite temptum hoc, et inlrihus diehus e.vcitabo illud Nam quia Deus es tu, idcirco parum dictum erat,
{Joan. ii), sic fecit, et in ultionem furoris eorum, le laudabunt fratres lui, suppletum ergo ps, di-
")33 Dli TniNlTATE KT Ol-ElllBUS EJUS LIBIII XI,1I. I\ EXOD. i,in. r. 35 i

condo,fl(/or(i/»MH/ te filii Palris lui.QuiB autom causa A '''" ilonoienlo ol cluuilicunto remorn Jiid/D,tandom
Vfl iimtoriii luudis.uiil undiitibi (iijjnitus adorundiu potcstas ouHiis ab oo sublatu cst. Undo prudenler
m^jc8t:ilis? Ait : (^iiIhIus ti^onis Jtnla, ail pr.Vilain, non tuntum dictuin ost, non aiilcretur sccplruni de
tili mi, asi-cndisli. Qaiu outulus leonis tu os, id est, sed additum est, ft du.v de fcmnrecjuf. Tunc
Juila,

Filius Doi rorlissiini, cunclaruinquc Ibriiludinun. prlniuinerB0 8ublutumest8coptruiiido.Iudu,(|uan(lo

vol virtutum priiicipis, iilcirco adurubunt tc lilii l'a- tulit illud Herodoa {Maiili. u), (|iii uti^iue Jud.-cus
tris tui ; ot quia tu ad pr.odum, lili mi uscciKlisti, noii ciat. (Juis uutcin iiebciut quia luiic vonit qui
et inlernum debp|liisli,idcirco juro It: laudubunl fra- iiiittendus erat? Tunc cniiii Jcsus Christus Dei I'"i-

tres lui. Quumvis oniin dicantur et sint Iratres tui, lius in Uetblebem Juiliu do Virglno nasci digualus
vel lilii Patris tui, non tuinen ut tu cututus, sic et est {Luc. ii). Cumergo d'\cit,non au/eretur sceptrum
ipsi dioi vel esse possunt cutuli leonis. Non enim de Juda,et dux de femore ejus,donec veniat (jui mit-
natura, sed adoptione sunt lilii Dei.Patris lui.undo lenilus cU,nrinum sermoncm prophotieuiu propho-
et pr.Tcter te, lili ini, nullus nd prxdam a^cendero, taruin sanctissiinus, tannuam luccrnam luccntcin
nullus inrernum spuliure potuit. Tu solus pr.rdator in caliginoso loco attollit (// Petr. i), ut sciut
mortis, rciuiescens accubnisti,ut leo, el quasi lexna: imiuisitor rogni Dei quando vel oxquo certus esse
Hoc mirabile est. Requieseens,\A est,morien9, accu- p dcbeut de adventu eju8, quem laudare et adorare
bitisti ut leo,nac enim moricndo defecisti,uut immi' habcant omnes fratros cjus, cuncti filii Patrisejus.
nuta est fortitudo tua. Nec vero tuntum ut leo lluic lucerna!, huic propholico sermoni Simeonsa-
apertis accubuisti oculis, scd et quasi 161 teirna, nex, homo justui cl limvrntus,ia Spiritu suncto at-
quam ut s.iiviat grandis aglt amor.et airectus gran- tendens.cura sciret,et videret, regnante alienigeaa,
dis erga fetus suos esuricntes ad prasdam excitat. ablatum esse sceptrum de Juda, etducemde femo-
Accelerasli enira spolia detrahere,{ealii\e.3ti prwdari ribus ejus, intellexit tempus esse ut veniret qui
(Isa, viii), ut ad catulos, id est,apostolos tuos ma- mittenduserat; et idcircoad januas ca3lorura,unde
gna? priEdi-e gaudium,magaum reportares triumphunr vonturum ilhiiii sporabat, tandiu susponsa prece
resurroctionis. pulsavit, doncc wp07i5«»! accipereta Spiritu sanclo

CAPUT XXIX. non visurum se moriem, nisi prius videret Christum

L>e eo quod ait: Quis tuscitahit
« eum ? » et : « Non Dominum {Luc. ii), Et vidit, et sicut legebat in hoc
auferelur « .iceptrum, n elc. Scriptunc loco, et ipse erit e.ispectalio gentium, ita
Quit suscitabil eumf Hactenus prona mente blan- credidit etconfessus est eum osse lumen adreveta-
dientis affectu loquebatur paterad illum principem tionemgentium(ibid.),l}n(i6 autem scire poteratipse
fortitudinis, suum sccundum carncm lilium; nunc
^ pater Israel, ut diccret,e( ipse erit esxpectatio gen-
tota irruente adrairatione, quasi astnntem circum- L ^,^^, ^^ q^^ videlicet, non solum quia
propheta
spicit orbem universum, et dicit interrogans.ut in erat, sed et quia sic ad Abraham Dous locutus est:
terrogando totum in admirationem escitet genus In semine tuo benedicenlur omnes gentes {Gen. xxii).
huina.num: Quis suscitaviteum ? El recte nosquoque GAPUT XXX.
de praeterito dicamus: Quis suscilavit eum ? Elias
Qualis sit illa exspectaiio gentium, tecumtum quod
vidua tilium suscitavit (/// Reg. xvii). Ipse Laza- ail: «Ligans nd rineam pullum suum, » etc.
ruin suscitavit (yoan. x\).Quis spirilum eias adjuviti Qualis vero silexspectatio gentium,subsequenter
(Isa. XL.) Ipse nempe nullo indigens proprio rugitu notis nominibus et clara similitudine prophelicum
evigilavit, potestatemenimhabuit ponendi aniniam hoc declaral oraculum. Ligans ad vineam pullum
suam, et iterum sumendi eain {Joan. x). Jam quasi suum, el ad vilem, o fili mi, asinam suani. Quanto
qusereretur quando ille veuiet,et quod signum tem- atTcctu, cum de tertia persona loquatur, aposlro-
poris adventus ejus, continuo sequitur: « Non, au- phen faciat ad secundam, dicendo, o fili mi, nuUa
feretur sceptrum de Juda, et dux de fcmore ejus, valet lingua verbis consequi, vix illa valet mens
donec venial qui mitlendus est, el ipse erit exspecta- persentiscere, benignavenia cbaritatis. Ligans, in-
tio genlium.Wocovani hominioculos habeati cerlura quit, ndvineam pultum suiim, et nd vilem, o fili mi.
et pricclarum est. Quando enim,vel ex quo ablatum D asinam suam. PuUuraasinsenovimus, eui supersedit
est sccptrum de Juda,el dux de femore ejus2 Videli- Dominus Jesus, boc est gentilium populum, quem
cet ex tunc, quando regnum Judffiorum Romanis utique nunc ac vineam suam alligavit,quando apo-
traJentibus adeptus est Uerodes alienigena, patre stolica; Ecclesiae, quse ex Judaeis est, illum gratia
IdumseOjUiatre ortus Arabica. Et quidem reges jam- sua copulavit. Quod per pullum.idem per asinam;
dudumdefecerant a temporecaptivitatis Babylonica"; et quod per vitem, idem intelligimus per vineam.
duces tanien qui essent de gente illa, perseverave- Una vitis, vel una est vinea omniura eleclorum ab

runt usque ad contentiones Hircani et Aristobuli, initio saculi usque ad apostolicam fidera,una cum
qui ex comraislis tribubus,sacerdotali scilicet et re- capile suo Christo Ecclesia. De semetipso caput
gia, orti, regnura et s.icerdotium
discordibus sibi Christus dicit: Ego sxun vilis et Paler meus agricola
dividcntesanimis,contendendoetinvicerapugnando, est {Joan. xv). De Ecclesia, quee est corpus ejus,

tandem occasionem porrexere RomaoM potestat- propheta dicit Cantabo dilecto meo canticum pa-
:

locumqueaperuerunt alienigenee Uerodi. Ita paula- truelis mei, vinese suae. Vinea facta esl dilecto meo

Patrol. CLXVII. 18
 :

555 RUl-ERTl ABBATIS TUITIENSIS 536

incornu filio olei {Isa. v), etc. Ad hanc vitem, ad A que et reliquas Pbccnicia urbes contingeret, nunc
hanc vineana, nos gentes Christum exspectantes, ad mediterraneam provinciamredit^el Issacharquia,
donecillum facie ad faciem videamus, nunc interim juita Nephtalim, puleherrimam in Galilaea posses-
ligati sumus tanquara pullus vel asina,cui animali surus est regionem, benedictione sua habitatorem
recte comparalur gentiiitas, propter antiqua stulti- facit. Asinum autem fortem vel osseum vocal, et
tiae onera. Ligati, inquam, sumus ad hujusmodi humerum ad portandum deditum, quia in labore
vinenm, scilicet ut posl paleas,asinorum pabulum, terrae, et in vehendis ad mare oneribus, quee in suis

botrum manducemus suavissimum, et in Spiritu finibus nascebantur, plurimum laboraret, regibus

sancto Scripturarum vinum bibamus optiraum. De quoque trihuta comportans, aiunt Hebraei, per me-
quo protinus subditur: Lcivabil vino stolutn suam, taphoram significari quod Scripturas sanclas die ac
et sanguineuvx palliumsuum. Idcirco ergo ligabit nocte meditans, studium suum dfderit ad laboraa-

ad vineam pullum suum.et ad vitem asinam suam, dum, et ideo ei omnis tribus servifit, quasi magi-
ut lavetvinoslolamsuam etsanguine uvae pallium strodona portantes. Krgo nos potius hsec, et illud,
suum. Nihil verius. Quod per pullum et asinam, quod postmodum de Nephtalim dicitur Nephtalim :

idem per pallium et stolam, id est unam eamdem- ctrvus emissus, dans eloquia pulchritudinit, cuncta

nue intellige Eeclesiam. Nam una eademque genti- g ad doctrinam Salvatoris referamus,eo quod ihi vel

litas, antequam lavacro isto renasceretur,asina vel maxime docuerit, sicut in Evangelio scriptura est

puilus petulcus erat postquam vero lavit eam

;
Et habitavit in Capharnaum maritima, in finibus
Ghristus, stolavelpallium ejusest,dequo in psalmo Zabulon et Nephtalim, ut adimplereiur quod dictum
dicitur Sicut unguentum in capde, quod descendit
:
est per Isaiam prophetam : Terra Zabulon et terra

in barbam, barbam Aarou; quod descendii in oram Nephtalim, via maris trans Jordanem Galiiseas (Mallh.
vestimenti ejus (Psal. cxxxii). Lavabit ergo vino slo- iv), etc. Igitur, juxta anagog8n,Zabulon et Nephta-
lam suam, et sanguine uvx pallium suum, id est lim, provinciamque inediterraneam obtinens Issa-
emundabit Spiritu sancto Ecclesiam suam, et san- char, aposloli suntvel apostolici viri,quihabitantes
guine passionis fidelem populum suum. Uva enim in littore maris.et in stationenavium,videlicet quia

ipse est, de quo canticorum sponsa di-

in Canticis facti sunt piscatores hominum, ad hoc semper in-

cit: Doirus cypri diltclus meus mihi (Gant. i). Hsc lenti fuerunt, ut de profuniiis el falsis fluctibus
uva,sivehic bolrus torculari crucis expressus san- multitudinea educerent piscium rationalium. Vidit
guinem suum fudit, et Spiritum sanctum dedit, requiem, inquit, quod esset bona, et lerram quod
unde et lavit stolam suara, id est mundavit Eccle- oplima, el supposuit humerum suum ad portaiidum,
siam snaim, ut exhiberet sibi sponsam j/ortosam, non ei factus est tributis Hoc, inquam, vidit
serviens.

habentem maculam aut rugam (Ephes. v). Pulchrilu- Issachar, quod interpretatur merces, sive Zabulon,

dinem hujus propheticae laudis Spiritus sanctusita id est habitaculum jortiludinis, scilicet quisquisda-

concludit Pulchriores sunt oculi ejus vino, et den-

:
torem ffiterna; mercedis atque largitorera habitaculi
pulcherrimi fortis^imipraedicantem audivit Venite adme,omnes
tesejus lacle candidwres. Oculi hujus
:

propheta (Zach. ii!l,et qui hiboratis et onerali cslis, etego reficiam vos.Tol-
septem esse, et in Zacharia
litc jugum meum super vos,et discile a me quia milis
in Apocalypsi Joannis legimus. Qui sunt, inquit,
sumet liumilis corde, et invenietis requiem animabus
septem Dei spiritus, missi in omnem 169 lerram
vestris. Jugum enim meum tuave, et onus meum leve
{Apoc. vj.Primo vinum hoc loco,vetustam legimus
mustum aliis Scripturaelo- (Matlh. xi). Bona ergo mercede, secundum nomen
austeritatem legis,sicut
evangelicae gratifs significare doctrinam. suura, Issachar supposuit humerum suum ad por-
cis novam
Constatautera quia seplilormisgratia spiritus san- tandum onus leve, quia vidit el invenit requiem
quam accepimus ex gralia Evangelii, vetustate animae suae.
cti,

legis pulchrior atque dulcior est. Dentes quoquehi CAPUT XXXII.

sunt qui in rorpore ejus (quod est Ecclesia) fortes De benedictionibus Dan,et guiil ad lilteram, et qtiid ail
sunt ad capieudum solidum cibum. Et hi profcclo alte^oriain hnbennt,
lacte candidiores,ide8tillisquibus pro infanlia sen- Dan populum suum, sicut et alia tribus
judicabit
suum lacte litterae opus est, sanctiores alque pul- Isracl. FiatDan coluber in via, et cerastes in se-
chriores sunt. Dicat itaque : Pulchriores sunt oculi mila, mordens ungnlas equi, ut cadat ascensor ejus

ejus vino, et dentes ejus lacte candidiores. retro. Salulare tuum exspeciabo, Domine. Sam-
CAPUT XXXI. son judex Israel de tribu Dan fuit. Hoc ergo di-
De benedictionibui Zabulon ei hsachar. cit: Nunc video in Spiritu comam nutrire Samson
Zabulon in littore maris habitabil, et in statione Nazaraeum tuum, hostibus triumphare,quod
caesis

navium atlingens usqut ad Sidonem. Issachar asinus in similitudinem eolubri regulique obsidentis vlas

fortis accubans inter terminos. Vidit requiem quod nullum per terram Israel transire permittat, sed
essel bona, terrum quod optima, et supposuit hume- etiam si quis temerarius virtute sua,quasi equi ve-
rum suum ad portandum, et jactus est tributis ser- locitate confidons, eam voluerit praedonis more po-
quod
viens. J uxta litteram, quia de Zabulon dixerat pulari, elTugere non valebit. Totum autem per me-
taphoram serpentis et equitis loquitur. Videns ergo
marismagni essetliltorapossessurus, Sidonemquo-
 557 UE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIDRl XLII. — IN GEN. LIB. IX 5.18

tam fortein Nnz.ir.-num tuiim,qiiod ot ipso piopter A gelur retrorsurn. Totum hoc, ut H^bra^i nssorunt
merotricinn murtuus est.ot mortuos nistrus occidii illud est quod anto populum suum, scilicot ante
inimicos.putiivi, Dous, ipsum ease Christutn, l''i Rubenel (limidiiim tribum Manusso ad fllios suos,
lium luum.Vorum qiiiu mottiius est, etnon rosur- quiis tr.iiis Jordanom in posscssionem dimiserat,

roxerit,et rursus captivus ductus csl Israui, ahus posl quaiuordecim aiinos revcrt','ns,pr(Blium adver-
mihi Saivator mundi,ct inei goneria priestolaiidus 8U8 eos vicinarum gontium grande reporerit.etfor-
esl, ut veniat cui repositum est : El ipseerit extpe- liter dimicando hostcs vicorit, quod et partim ex

ctalio geniium.K\\\.cT, fitit Ditn coiuher in via, el ce- iihro Jesu Nave{J()j. xxu), dt muxiiuc ex Paralipo-
rastes in sem-ta, tnoritens ungulas equi, ut cadal, mcnon (/ far. v) colligere poteris.Verum hicsensus
ascrnsor ijus retro. Nonnulli do Iribu Dan vcnire Judaicus aridus nimis est el exiguus, ad no-
Antichristum ferunt, pro eo quod loco hoc Dan ct visimos dies istos perlinet.dequibus sicut in initio
cotuber usseritur cerastesque mordens. Unde et non prontetur pater Israel, h«ec omnis enuntiatio est.
immerito dum Israeliticus populusterras in castro- Igitur altius hoc indagunduiu est. Etenim duobus
rum partitione susciporel, primus Dun ad aqiiilo- adhuc moclis intolligi pote3t:Gud accinctus praelia--
nem CHStra motalus est, illum scilicet signans qui tor anle popnlum suum,qui prfeliatur quidera ante
in corde suo dixaral : Sedebo in monle teslamenti, eura trans Jordancm,mjstice Judaicus populusest;
in ascendam super allitudinem
lateribut aquilonis, no3 autem populus ille suraus, ante qiiciii isteac-
nubium, similisero Altissimo {Isa. xiv). De quo per cinctus praBliatur.Armaejussdcri codices sunt,qui-
prophotaiii dicitur : A f)an audilus est fremitus equo- bus accinclusquideni,3ed relrorsum tantum.ctnon
rum cjus (ler. viii). Qui non solum coluber, aed anto accinctus est;nec eniinarma sua ipse videt,id
etiam cerastes vocatur.Ceraates enira Gr»cp, cor- est ipsasuon int(;lligit Scripturas.quibus ante nos
Dua dicuntur.Serpens hic cornutus csseperbibetur, pro veritate dimiijat, nosque adjavat, dum libros
per quem digne AntichristiadventusasBeritur,quia per orbem bajulut, ex quibus vera et non a nobis
conti a vitam lidelium,cuin inorsu pestiferae praedica- esse confictaprobainus.qu» de Christo praedicaraus
lionis,armalur etiam cum cornibus potestatis.Quis prophclarum lestimonia. Sed de hoc alias plenius-
autcmnesciatsemitamangustioremessequamviam? dicenduinerit.Aliter,quoniainhaenonsolumprophe-
Fvit ergo Dan coluber m ria, quiain praesentis vitce ticK futurorum annuntiationes,sed et tam de prae-
latitudine eos ambulare provocat,quibus quasi par- sentibus quam defuturis paternasinstitutionis sunt,
cendo blanditur sed in via mordet, quia eos qui-
: sic postmodum Scriptura dicit^Fi^i/ii^udmarK/a/w,
bus libertatem tribuit.erroris sui venenoconsumit. quibus filios instituebat, collegil pedes suos tuper
?i{ceraslesinsemila,c[mA quiaquos fidelesreperit.et lectulum, et obiil,\\cei et in bono accipere.ut sit di-
sese ad praecepti coelestis angusl» itinera constrin- ctum:Gad tunc rite observabit nomen auum si
gentes, non solum nequitia callids persuasionis accinctus praslielur ante populum suum, accinclus
I

'
impetit,sed etiam terrore potestatis premit, et in retrorsum, id est, de futuro cautus, et providens.
•
persecutionis angore post beneQciafictae dulcedinis Praeliumautemad quod filiosinstituere deceatvirum
eiercet cornua potestatis. Quo in loco equus etiam sanctum,talis causa decet esse qualem ob causam
hunc niundum significat, vel insinuatqui per ela- verbi gratia.Machabaei fratres praeliati sunl,irao ut

I
lionemsuam in cursulabentium temporum spuniat. ad Evangelicain ferumur periectionem,talladebent
Et quia Antichrislus extrema mundi apprehendere esse praelia eorumqui veraciter accincti sunl, qua-
nitilur.cerastesistius equi ungulas mordere perhi- liuin victorias honorantesprfleriicamus ineis quipro
bctur. Uiigulasquippe equi mordereest extremass- testamento Dei sua corpora tradiderunt, et mo-
culi ferieudo contingere, ut cadat ascensor ejus riendo quam occidendo vicere maluerunt.
retro. Ascensor equi est quisquis extoilitur in di-
CAPUT XXXIV.
gnitatibus mundi. Qui retro cadere dicitur, et non
benediclionibus. De Aser
in faciem, sicutSaulus cecidisse memoratur (Act.
> ix). enim cadere est in hac vita suas
In faciem Aser,pinguis panis ejus, et prcebebit delicias regi-
unumqueinque agnoscere culpas.easque poenitendo D bus. Aser bealus interpretatur.Bene ergo allusit ad
deplorare.Retro vero, quo non videtur cadere, est numen ejus, dicendo Pinguis panis e;«.s.Pinguedo :

;
ex hac vita repente decedere, et in qus supplicia namquevelabundantiapanisqusBdambeatitudoest,
;
ducatur ignorare. t.tquia Judaeaerroris sui laqueis vulgi judicio. Unde Psalmista Beatum, inquit
:

I capta Antichristum exspectat, bene Jacob eodem dixcruvt populum cui hxc sunt,sc\licel,promptuaria
loco repenteinelectorum voceconversusest.dicens: plena, eruclaniia ex hoc in illwi, oces felosse, abun-
163 Salutiire tuum exspectabo, Domine, ide3t,non dantes in egressibus suis, boces crassx (Psal. cxLiii).
sicut infldeles Antichristum.Sedeura qui in redemp- Et hacbeatitudine sua prxbebit, inquit,(/e/i(H(w re-
tionemnostramventurusest,credo fideliterChristuu:. pi/)!w,deliciosa namque est regibus populi servitus,
CAPUTXXXIII. ubi pvi guis 6si panis ejus.\ ernm illis diebus novis-
De benedictionibus Gad, et quid habeanl tecundum simis,de quibus seannuntiare pullicitus est,Aser,
utrumque sensum. id est, bealus est populus cujus est
Dominus Deus
Gad accinctus praeliabitur ante eum, et ipse accin- [ibid.) ipse pinguis panis ejui,quemadmodum dicit:
559 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 560

Ego sum panis vivus, qui deccelo desccndi.Vere enira A. jecissent oculos in eum,dixissentque:Dormi nobis-
pinpuis est iste panis Dei, qui descendit de ctvlo, cum,nonadeo raemoriaj datum fuisseleum aspectu
quia dat vitam huio mundo. Prxbebit ergo delicias fuisse decorum. Nunc autem quia decor aspectus

regibus Aser,qa\ hujuspanispinguedine perfruitur; 164 ejus causacertaminis.et vinculorum,magnae-

regibus.iiiquana: idest.eis qui semelipsos student que fuit victoria; occasio,digne scitur et praedicatur
regere, ut sint digni mensa regalis curiae, deliciHS filius fuisse decorus aspectu. Dicendo, fitice discurre-
runt, pluralem pro singulari posuit,quod frequens
prsbebit vitalis alimonic-e, sive eucliaristiam porri-
gendo,sive pinguem medullam Scripturarum expo- et usitatum est in Scripturis,ut plus enuntietur ob
nendo. ampliflcationem rei,qui tropus dicitursynecdoche.
CAPUT XXXV. Una namque, scilicet domina ipsius, filia magis
De henediclionibus Nephtalim. dicenda ijuam mater familias,injecisse in eum le-

Nephtalim cervus emissus,dans eloquia pulchritudi- gitur oculos suos(Gen. xxxix), filia.inquam, stulta

nis Hebraei putant, propter temporaneas fruges et et inoustodila,cujus et incontinentia denolaturdi-

velocitatem terraj uberioris, Nephtalim cervum cendo, discurrerunt super muruni. Qualis apud Sa-
emissum dici, et propter Tyberiadem, quffl legis lomonem describitur. Garrnla ac vaga, quieiis »»-
habere videbatur notitiam, eloquia pulchriludinis n patiens, nec valens in domo consislere pedibus suis,
prophetari. Sed hoc sensu super temporaneis fru- nunc foris, nunc in plateis,nunc juxla angulos insi-
gibus.et veiocitateterrffi uberioris, non magni pon- dicans, apprehensumgue deosculatur juvenem, et pro-
deris est. Ergo melius est.si cuncta ad doctrinam caci vullu blanditur, dicens Intexui funibus lectum :

Salvatoris referamus, eo quod, sicut jam supra meum,stravi tapetibuspictis ex JEgypto,aspersi cubile
dictum est, ibi vel maxime praedicaverit, duns elo- meum niyrrha et aloe et cinnamomo, non esL vir in
quia putchritudinis, quippe cui verissime dictum domo mea,abiilvia longissima [Prov. \ii). Ilaec el his
&si:Speciosus fonna prx filiis hriminum ,iiffusa est siniilia dixit.sed filius accresccns et 'lecorus aspectu

gratia in labiis tuis [Psal. xLiv),et tanquam cervus non attendit verbis orisejus,necabstracta est mens
emissus currendo rem omnem brevi temporecou- ejusin viisillius.nec deceptus est semitis ejus.Ta-
fecerit. Unde illi in Canticis canticorum sponsa lis est filius ioseph. Sed exasperaverunleum, et jur-

Aicit : Revertere: similis eilo, dilecle mi, caprex, gati sunl, inviderunlque illi, habentes jacula, subau-
hinnuloque cervorum super montes Bethel [Cant. ii). ditur fratris. In quo exasperaverunt, aut in quo

Aliler : Nephtali cervus emissus, dans eloquia pul- jurgali sunt?In eo videlicet quod videntes quia a
cliritudinii. Ac si dicat : Quidignus est hoc nomine palre plus cunclis fratribusamaretur,0(/«r(i?7« eum.
censeri.quod interpretatur latitudo, oporielut dila- nec poterant eiquidquam pacijice loqui (Sen.x.xxYii).
tato corde tanquam cervus emissus, currat vium
^ Ergo jurgabantur, et jurgando exasperabant eum,
mandatorum Uei, detque eloquia pulchritudinis. quia dictante odio non polerant quidquam paciftce.
quemadmodum cervusillequi in eniissione suacur- non poterant quidquam sine jurgio loqui. Habcntcs
rens,stationis impatiens dicit Os nostrum patet ad
: itaque, jacula, scilicet in ore suo. Dentes quippe
vos, Corintlui, cornostrum dilatatum est. Non an- eorum arma fuerunt,«i sagitise [Psal. lvi) dicentiuni.'

gusliamini innobis (// Cor. vi). Haes et hujusmodi Yenite, occidamus [Gen. xxxvii), venite,venundemus
eloquia charitatis,eloquia sunt pulchritudinis,qua- eum; inviderunt,et invidiam suam operecompleve-
liaquisquis dal.jure diciturNephtaliui,quiaprofecto runt. Sed quid deinde? Sedet in forti arcus ejus, et

cor ejus charitas dilatavit, quae vera nitet pulchri- dissoluta sunl vincula brachiorum ejus, et manuum
tudine eloquii. illius, per manum polentit Dei Jacob. Inde paslor

CAPUT XXXVI. egressus esl lapis Israel.ltii inviderunt haebentesli-

De benediclionibus Joseph. voris sagittas, et zeli sui jaculis ipsi vulnerati.
Filius accrescens, Joseph, /i/ius accrescens el de- Verumbic areum suum, et arma pugnandi in Deo
corus aspectu. Filise discurrerunt super murum, sed posuit, qui foris est pugnator, vincula ejus, qui-

exasperaverunt eum, el jurgati su7it, invideruntque bus fratres ejus cum ligaverant,ab ipso soluta sunl
illi habentes jalula. Iterum lalius ut in Juda,sic et D et disrupta.ut ex ejus semine tribus Ephraim na-

in isto pater suos pandit affectus, raaxime pro- scatur fortis ac stabilis, ac instar lapidisdurioris
pter Christum, quem, per prophetiae spiritum, et invicta, imperans quoque decem tribubus Israel.
de illo nasciturura,et de isto videhat fuisse praesi- Hoc est quod ail, inde pastor egressus cst, scilicet
gnatum. Filius, inquit, accrescens Joseph, subaudi- regiaj Iribus pater Ephraim de Joseph natus est.

tur «omtne. Joseph namque accrescens sive adduclus Lapis, id esl, fortitudo Israel. Aliter: Ipse Joseph
interpretatur, accrescens subauditur etiam ef^eclu, pastor,curo dicit Ego pascam vos,et parvulosvcstros
:

crevitenim terra paupertatis sufe,el magnus vehe- [Gen. l), qui tempore famis vigilantissima pastoris
menter est effeotus. Et decorus inquit, aspectu, cura raultos paseeret populos.Inde scilicet de vincu-
Quis hoc diffamavit, aut unde hoc sancto patri in- lisbrachiorum et manuum suarum egressus est,
timatum fuit quod filius suusdecorus esset aspecluf per manum potentis Dei Jacob,et ipse lapis. id est
Ait : Filix discurrerunt super murum. Nisi Cliae va- fulcimentum est Israel. Hoc enim ad mysterium
gae ac petulantes, discurrentes super murum, in- magis accedit, quia videlicet pastorbonuB, cujus
r.r.i DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS Linni XLII. IN ORN. LIB. IX. 562
10 in lypum prajccssit, dovinculis raorliB egrossus \ bene(liclionibusdulcedinis,pojusi.iti incaptte ejut co-
l, ppr iniinum potentis Dim Patris, qui esl Deus ronam de lapide pretioso {l'sal. xx).

.lioob, factusquiJ osl in cnpul anguli (Mutth. xx\) CAPUT .X.XXVfH.

1 ijiis Israel oRrcssus de vinculis suis, ijueni Deus De henedutionibus Itenjamin.
<,-itavU, sotulis duloribus inferni, ju.vta ijuod im- [ienjamin lupus rapax, mane comedet prccdam,
lO.isibile eral teneri illum al> eo {Act. ii). Lapis, in- el vespere dividelspolia. Kiegantisaima transligura-
quam, Israel, lapis aui,'ularis, quem reprobaverunt tionum proprietus. Catulus leonis Juda. Ilenjamin
xdificanles (Psat. cxvii). Sequitur: autora lupus ru/iax. Illo rex, iste ariniger. Illo cx-
CAPUT XXXVll. spectatio gentium, isle vorator gentium. Manifesta
Cur dixertt : u Benedicliones palris lui confortatx quippc de Paulo apostolo prophetia est. Qucraad-
sunt. » Et cur Joseph Samrxum appcllarit. modum.IudaGhristus,quia de tribuJuda crat nasci-
Deus patris lui eril adjulor tuus, et Omnipotens lurus, sic Benjainin Puulus, quia de tribu Benjarain
hcnelicet tibi benedictionihus C(tli desuper, benedi- 1 65 erat assumendus. Ipse enim dicit : Num et ego
clionibus ahyssi jacenlis deorsum, henediclionihus hruelita sum de semine Abrnkx, de tribu Benjamin
ubcnim et vulv.v. nencdiclioncs patris lui contortat.v {Hom. xi). Item : Si quis alius videlur confidere in
sunt benedictionibus patrum ejus, donec veniret desi- _ carne, ego magis, circumcisus octava die ex genere
derium collium xternorum. Fianl in capite Joseph, iii). Benjamin tupus
Israe\, de tribu Benjamin{l'liitip.
el in verlice Nax,arxi inler fratres suos. Benedictio- Hoc certe malum erat. Sed audi quod sequi-
rap(jx.
nibus ca'li desuper, et henedictionibus ahyssi, id est, tur Mane comeilet prxdam, et vcspere dividel spotia.
:

in rorecoeli, et in pinguedine terr.-e ; heneJictionilius Si malum erat lupum rapacem esse, et mane prs-
uberum et vuhx, id est, in Ephraira et Manasse po- dam coraedere, bonum ait vespere spolia dividere.
pulosa multiplicitate. Tanquam quaerereturab ipso, Mane lupus rapax prsedam comedebat ; nam in ado-
unde scierit, ut dicerel : Deus omnipolens henedicet lescentia persecutor, et blasrhemus, et contumetiosus
tihi benedictionibus his atque illis, continuo sub- (/ Tim. i), quoscunque invenire poterat hujus vise
junxit: Benedicliones palris tui conforlalx benedi- viros ac mulieres, vinctos ad principes perducebat
ctionihus patris ejus, Ac si dicat Bcnedictionibus
: {.ict. ix). Sed vespere, id est usque ad finem vitaj
Isaac patris mei, sive Abraham, benedicliones istae, suaj dividet spotia sua, sacra scilicet evangelieae
quibnsnuncego patertuus Israeltebenedico, ulique prffidicationis eloquia, de quibus Psalmista Lxla- :

ila confortatae sunt,ut non dubium tinem vel incer- bor, inquit, ego super eloquia lua, sicut qui invenit
luiM habeant eCfectum. Bcncdiclionihus, inquam, spolia multa (Psul. cxviii). Hebrsi, quia Paulum
Abraham sive Isaac, perquos ad me patrom tuum nesciunt et a veritale longe sunt, hoo ita edisse-
bonedicendi jusac facultas ex Deo hasreditariagra- ^ runt Altare, quo immolabantur hostiae etvictima- .•

lia manavit, benedictiones meae tandiu forles esse, rum sanguis ad basem illius fundebatur, in parle
laniiiuconsisterejussKsunt, rfo«<;cveniatd«i(/e;'ium Benjamin fuit. Hoc ergo, inquiunt, significat quod
collium aternorum, id est, Christus, desiderabilis sacerdoles mane immolenl hostias, et ad vesperam
exspectatio omnium justorum. Adeo valenl et fortes dividant ea qu« sibi a populo ex lege collata
sunt,ut, secunduraillas, non solum tuae posteritatis sunt. Lupum sanguinarium, lupumvoracem super
incrementum, sed etillud venire debeat, el impleri altarisexpositioneponentes,etspoliorumdivisionem
sanctorum omnium desiderium,inquoomnesgentes super saoerdotibus, qui, servientes allari, vivant de
seeundum benedictiones patris mei Abraham bene- allari.
dicendae sunt. Confortatae igitur, et veritatis lirma- CAPUT XXXIX.
mento subnixa: fiant in capite Joseph, el in verlice Cur dicalur : « ff« omnes in trihubus Israei duode-
Nttiirxi inter fratres suos. Quod dixerat, in capite cim, » cum duo filii Joseph additisint.
Joseph, repetivit dicendo, etin verlice Naiarxi inler Et hi omnes intribubus Israet duodecim, aubau-
fralres suos, scilicet alludens intonsis quondara ejus ditur patres et principes sunl, id esl de gingulis
capillis,quos longa carceris custodia nutrivit, quia horum singula trihus exortae et denominatae sunt, et
videlicet Nazarasorum est pro voto servare crines D sunt tribus duodecim. At vero istis Ephraim et Ma-
(Num. vi), et hoc illi pro Nazaraeo, id est,consecrato nasses appositi sunt, dicente patre ad Joseph : Duo
recte imputari debet, quia pro sacra castitate hoc igilur filii tui, qui nati sunt in terra jEgypti, ante-
passus Porro Nazaraeus revera Dominus noster
est. quam lenirem tiucad te, mei erunt: Ephraim etila-
Jesus Christus inter fralres suos esl, sanctus quippe nasses, sicut Simeon, repidubuntur mihi
Buben et

sanctorum est, cujus in vertice univers» complen- {Gen. XLVin). Cur ergo non jam quatuordecim, sed
tur benedictiones patris sui, benedictionibus C(cli tantummodo duodecim computantur tribus Israel ?
dcsuper, benediclionibus abyssi jacentis deorsum, be- Sed sciondum quod ubi Simeon et Levi namerantur
nediclionibus uherum et vutvse, id est, jugiter parien- scilicet in propria generatione carnis, Ephraira et
tis et lactantis Ecclesia;, ut iu nomine Jesu omne Manasses, qui adoptivi filii sunt, numerari non
genu flectatur civlestium, terrestrium et infernorum possunt. Et econtrario, ubi Ephraim et Manasses
(Phi7.li). De isto namque sive de capite ejus Pro- inseruntur, videlicet in possessionibus, propriisque
phela dicit in psalmo : Qnoniam prsevenisti eum in tribuum singularium feniculis, Simeon et Levi ra-
 ^

863 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS S64

lictisunt, istienim proprios.ut superiusjamdictuin A P^r sanguinem suum, veri et unici sacerdotis offi-
est, lunicuios non conspcuti sunt, sed in cmnibus cium est. Sane quod dicit Ego congregor ad popu-
:

sortibus paucas urbes habuerunt, juxta patris pro- lum meum, id estdescendo ad inferos, ubi Salvato-
phetium dicentis Dividam : eos in Jacob, el di^pergam rem, qui mittendus est et qui erit expectatio gen-
eos in IsraeL. Ilaque quocunque respicias, sive ad tium, iiniversus exspectat, donec veniat, populus
funiculos distributionis.sive ad proprietatem gene- sanctorura. De cura quam babetsepeliendicorporis
ranlis; duodecim tantummodo sunttribus Israel. In aui, jam superius dictum est.

Apocalypsi Joannis, Dan qui natus fuitfilius Israel

CAPUT XLI.
relinquilur, et qui adoptatus fuit Manasses assu-
Quod Joseph patrem defunctum cum planctu magno
mitur {Apoc. vii). Item Ruben qui natus fuit, licet
sepetierit in terra Chanaan.
parvus, numero assumiiur, et Ephraim aduptatus
mandatis quibus filios inslruebat, col-
Finitisque
quamvis multiplex relinquitur (t/)iV(.), ad insinuan-
hgii pcdes super tectulum et obiit, appositusque est nd
dum videlicet quod ad coneequendam hapreditntem
signaculo Dei populum suum. (Cap. L.) Quod cernens Joseph, ruil
proqua signamurin frontibus nostris
super laciempatris, flens et deosculans eum, etc. llanc
vivl, neque soli nati, neque soli adoptati filii Israel,
id esl, neque soli qui ei Juda^is, nequesoli qui ex „
omnem curam pro mortuo habitam, quod palri
''''"^ pia impendit lacrimas, quod prscepit servis
Graecis, sed communiter tam ex his quara ex illis
suis medicis, ut aromatibus condirenl patrem qnod
assumuntur velreprobanlur,quosvelfidescommen-
celebratis eisequiis.planctu magnoatquevehementi
daverit, vel infidelltas rpprobabiles fecerit.
CAPUT XL. sepelivit eum m terra Chanaan, in spetunca duplici,
Aaron ct Levi nil meminerit. quam ewierat Ahraham cum agro in possessionim
Ciir de sacerdotio
seputcri adEphron Hetheo, conlra faciem Mambre ;
Benedixitque singulis benedictiowbus propriis, et
baec, inquam, oraniapaternse curas officia a Joseph
prifcrpit ei dicens : Ego comjregor ad populum meum,
exhibenda dirinum oraculum brevi conaolationis
sepelilemecum patribusmeis in spelunca duptici, etc.
responso promiserat ipsi Jacob, Joseph quoque ir-
Hic item qiiaerilur, cum singulis benedixerit bene"
sacerdotio Aaron in
quiens 166 ponel manum suam super ocutos tuos
dictionibus propriis, cur de
[Gen. xLvi). Quod ille pro magno accipiens : Jam
quod in illa gente sanctissimum atque
tribu Levi,
Ixtus inquit, moriar,quiavidi faciemtuain, el supcr-
celeberrimum fuit,nullam raentionem fecerit. Nam
stilemle relinquo (ibid.). Porro quod flevit eum ^gy-
et si recte Am\.,^imeon et Levi jralres vasa iniqid-
ptus septuaginta et aliis septem diebus, non imi-
talis beltantia, in consilio itlorum ne veniat animii
tandum exemplura est eis qui se peregrinos ct
mea, et in C(etu itlorum non sit gloria mea, quia i

, • , 1 , ,„ „.,
voluntate sua sul-
C. hospites super terram esse profi entur, Qui hic
^ '^ ma-
furore tuo occiderunl virum, ettn ^,
^ ., ^
,
^,
.
'
.
'
, . ... rv j =!„„;., nentem nonhabentcivitatera,sedfuluraminquirunt
m i.

fodertmt murum, etc. Atiaraen filu Levi postea in ,

(Hebr. xui). Nam quod (ili quoque Israel Moysen ct

ultionem vituli laudiibiliier arma corripucrunt, et
Aaron tricenis diebus flevisse dicunturinScripturis
proinde dictum est Consecrastismanus vestras
illis :

(iVum. XX Deut. xxxiv), hoc ex .ailgyplia consueiu-

;

hodie Domino, vnusquisque filioet Iratre suo,xil detur

dine populo nondum erudito supererat, deinceps
vobis benedictio [Exod. xxxii). Hoc ergo qua;ritur
quippe melioribus paulatim assuefactus, ab illa
cur illud sacerdotium in benedictionibus suis pater
superstitione descivit, ^criptura dicente : Modicum
omiserit, nullamque Levitici praedicaverit laudem
plora super mortuum, sciens quoniam requievit (Eccli.
ministerii ?.\d quod primo dicendum quiade novis-
Planctus autera, aut fletus in hujusmodi noii
xxiij.
simisdiebus se annuntiareprofessusest, illudautem semperpropriedicitur ; suntnaraqueetludi funerei,
sacerdotium,siveille Leviticus ordo ad istos novis- qui planctus nomine significantur. Caeterum veri
simos dies, ad istos fines soeculorum con pertinet. tantum planotus, et veri fletus viris dignis medio
Deinde ethocsciendum quia sacerdotium Aaron non criterexhiberi conceduntur. Unde etquidem Sapicns
pro benedictionedatum, sed pro significationebene- dicit : Fiti, in murluum produc tacrymas, et quasi
dictionis fuil concessum. Nec illa sacrilicia tauro- dira passus incipe ptorare, el secundum judic.ium
rum, aulvitulorum, seu arietum et hircorura, non a D contegecorpusillius,etnondespiciassepulluramtlti tts,
Deojussa fuere, sed perraissa, sicut el prophets el meritum cjtis, uno dievel duobus
fac luclum super
testaiitur (Hebr. vii Psal. xxxix, xlix), quod suo
; Nec mirum iEgyptios ita flevisse
(Eccli. xixviii).
locodicendum erit plenius.Cjeterumverumsacerdo- planctu magno atque vehemeDti, ut etiam nomine
tium secundum ordiuemMelchisedech ialribu Juda locus exinde signaretur, Appeitaiusque est Ptunctus
Christo fuit repositum, dicente David Juravit Do- : A!:gypli. Nam et Flaccus dicit, quia.

minus, ei non pxnitebit eum Tu cs sacerdos in xter- : gui conducti plorant in funere, dicunt
num secundum ordinem Melchisedech (Psat. cix). Et Et faciunl pluradolenfibus ex animo
si rccte perspiciens, hic idem paler in benediclioni- (HoRAT. De art. poet. vers. 431.)

bus Judas de isto non tacuit, dicendo Lavabit vino : Non quidem Joseph vir sapiens Jigyptios conduxit
stolain suam,et sanguine uvx fatlium suum. Lavare aut postnlavit ut flerent, sed dum aliud intendit,
quippe vino stolam, et sanguine uvspalliura siium, hoc etiaiii ex abundanti sibiraet sponte occurrere
idest, darepoBnitentiam etremissionem peccatorum permisit. Quid enim intendit, dicendo ad familiam
 565 DE TRINITATE ET OPEniBUS KJUS Mnni XF.II. — IN EXOD. LIR. I. Slia

Pharaonis : Si iuveni gratiam in conipectu vestro, A qui peccalis offonsus indulgot, el adorantibuR pro
luiiiiimini in auribiis Pliaraonis, co quod patcr meus indulgpnliapiii» quoquorcddit lacryma» cum vonia
ailjuraverit mc, iliccns F.n morior, in scinilcro mco Attiimen ubi
:
iiiulccl pictus,illic pnritor pungit vcri-
quod foili in tcrra Cluinaan seiictifs mr. .isccndam
tas, nc sic do reniisaiono cjus qui licsue est fratrps
igitur el sepeliam imtrem meiim, ac reverlar Hoc gaudeant.quatenusa aollicitudinejudicii Dnimentis
utiquo intendil, ut, in transforcndo patrcm.vilarcl oculos claudant. Nolile, inquit, meluere. Num Dei
invidiam, priEcludcndo os obloquenlium, qui forte possumus rcistcre volunlati ? Ilocplane pictatiscsl'
diccrent" quia non diligitterram no8tram."Nccfrii- Vos cogilaslis de me malum, et Deui vertit illud in
strataest hujushumilitutis providontia; non solum bonum, ut exaltarel me sicut in prcVscnturium cenii-
enim hanc invidiam, non solum iram PhnrQonis lis, et Hoo aspersE veri-
salvos faceret multos populos.
evasit, sed ita onines in gratiam ejus sunt locuti,ut omnibus qui prESunt hincexemplum
tatis cst. Utile
insuper irent cum eo omnes senes domus Pharaoms, suniendum est, ul cito quidem in se percantilius
ciinclique viajores nalu. Iialierctque in comilatu currus diiniltanl, et insuper bona pro miilis retribuanl,
lurba Hi)«mo'7ifa.Igitursicutpru-
el equites,l\crcUiue sed dc Dei judicio [.eccatores nimium securos esse
denter benevolentiain quKsivit, sic et cxsequias non sinant. Vixitque centum decem annos, et vidtt
iEgyptiassapienteradmitleredebuit.nihilnociturasB £;p/j^„i„, ^/,0,, „.,^ue ad tertiam generationem. Ad
sancto proposito peregrinationi3,in quailludpotius forlitudinem paternarum benedictionum,interqua3
tlendum est, quia incolalus suus; prolongatur eis el benedictiones edisit uberum el vulva;,et de qui-
[Psal. cxix), a quibus melior patria, melior civitas bu» ail : Bcnedictionet palris tui conlorlatx sunt
speratur. quod vidit Ephraim.
Gen. XLix), hoc referri debet,

CAPUT XLII. progeniem usque ad tertiam, et quod /i/it quoque

Machir filii Manasse nali siuil in gcnibus Joseph, id
Di clementitt Joseph qua fralrihus suit indulsil, et
est quod nutos QliosMachirnutritio alTeclugestavit
quod ipse guoque de trans/erendis osiibus suis
in genibus suis proavus Joseph. Sic et illud matris
mandaveril. ejus Rachelis dictum accipiendum est : Ingredere ad

Quo mortuo, timenles Iratres ejus, el mutuo collo- lamulam meam, ut pariat super yenua tnea(Gen.xxx),

quentes : Ne forte mcinor sit injurix quam passus est,

id est, utquod pcpererit illa ego adoptatumgestera,
et reddat nobts malum omne quod lecimus, mandavc- sicut mater super genua mea. El hic quoque de

runt ei : Pater tuus prxcepit nobis antequam morere- transferendis ossibus suis mandavit Posi morlem :

lur, ut tibi h3ec verbis iltius diceremus : Obsecro ut mcam, inquiens Peus visitabit vos, el ascendere ja-
obliviscaris sceleris fralrum tuorum, etc. Ingenitaj C ciel de terra ista : asportate vobuscum ossa mea de
clementiae laus est,quod auditis verbls fratrum suo- toco isto. Quod fecit el Moyses, sicut scriptum est
ruro dicentium : Nos quoque oramus ut servis Dei in Exodo [Exod. xiii). Non tamen eodem sepulcro
patris tui dimitta'! iniquilatem hauc, fJevit Joseph. cum patribus suis Abraham,Isaacet Jacob conditus
Sanctissimum etoptimura donationis vel remissionis est in Hebron, sed in Sichem, quam, ut supra di-
geniis hoc est, ubi illis qui peccaverunt non flenti. ctum est, dedit Jacob absque sorte tribui Joseph,
bus, sed tantummodo confitentibus, solus ille flet et ibi mausoleum ejus usque hodie cernitur.

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS

LIBRI XLII.

IN EXODUM GOMMENTARIORUM
LIBER PRIMUS.
(Exod. cap, I-Xl.)
167 CAPUT PRIMUM. .Es;yptuni,et Jacob accola factus sit in terra Cham,
Continuniio pr.tce(lentit lihri Geneseos, et sequenlis pr.ecedentis libri Geneseos extrema parle narratum
Exodi, et quwl Pharao iliaholum, agnus vtro pus- est, scilicet quiac< vocavitDominus famemsuperter-
chalis Christum prxfiguravit. ram, et omnefirmamentum paniscontrivit;sed pra;-
Qua causa, vel quo ordine intraverit Israel in misit anle eos virum, » non pro meritis ipsorum
567 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 368

natn o in servumvenandatus estJopeph.et humilia- A ^Egyptura, tali causa vel ordine, ut sua^ culpae fue-

veruntincoi)pedibuspedeseju3,ferrunnqueperstrans- rit, quatenus intraret; Dei auteai gralia;, quatenus

iitanimam ejus, » patienter sustinentis spemque indeliberatus exiret. Ecce enim quserenli curfactum
suamin Doo ponentis,«donec veniretverbumejus >•. sit ut intraret illein ./Egyptum, si respondeas.quia

Tandem venit, el « eloquium Domini inflammavit Deus ita fieri voiuit, verum quidem est quod dicis,
pum,» tanquam lucernam celso candelabro dignam, sedminusquam veritashabetresponsumtuum com-
lumenque ejus clarescere ccepit ab interpretatione prehendit.Restatenim adhuc quaeri cur ita voluerit
Eoraniorum. Proinde « misit rex et solvit eum.misit Deus. Deus nempe justus est, et nihil est quod sine
princeps populorum et de carcere dimisit eiim{Psal. ratione velil aut jubeat fieri. Prosequente ergo ra-
civ). » De compedibus expedivit eum, dicensque : tionis inquisitione, responderi oportel idcirco Deurn
Num invenirepotuimusvirumquiSpiritu Deiplenus hoc voluisse, quia domus Israel peccavit, fratrem
sit ? «constituit eum dominum domus su.tci princi- enim suum in servum vendidil. Ob hoc jusle Deus
pem omnis possessionis suae, ut erudiret principes illud voluit, propter hoc famem vocavit,et illi tan-
ejussicut semetipsum,et senesejusprudentiam do- quam duro exaclori reos s;uos juste tradidit,ut abi-
ceret, » deinde,justa conjectoria veritatem,«vocavit geret in .^gyptum, in illud ergastulum quo pra mi-
Dominus(ut jam dictum est)famem superterrani,el „ serant fratrem suum. Sane pater Israel libera culpa
ob hoc intravit Israel in .Egyptum {ibid.), » et « ha- fuit, idcirco praeeunte ac subsequente consolalione

bitavit in terraGessen, et possedit eam, auctusque intravit. Audivit enim Deum patrissui lsaac,pervi-

est et multiplicatus nimis {Gen. xlvii). » Hsec, in- sionem nocle vocantem se et dicentem sibi ; « Ego
quara, prcecedentislibriextremaparte narratasunt. aum fortissimus Deus patris tui. Noli timere,el de-
Deinceps sequentis hujuslibri Exodi prifflce partes scende in vEgyptumjquiaingentem magnam faciam
illud continent, quia « convertil cor eorura utodi- te ibi. Joseph quoque ponet manum suam super
rentpopulum ejus, etdolum facerent in servosejus, oculos tuos {Gen. xlvi). » Ita ille quia sine culpa,
et quia misitMoysen servum suum Aaronquem elc- idcircocumgratiaintravit ; domus autemejus, quia
git ipsum, posuitque in eis verba signorum suorum culpam admisit, sub virga districtionis coercenda
{Psal. civ). » In his et in caateris, uti positum est juste ad ergastulum nesciens ambulavit. Itaque Dei
atque inccepluin, litteram cursim vellicabimus, ct justitiiefuitquodpopulusille serviturusinjEgyptum
qus iiitrinsecus condita sunt mysteria Chrisli Filii intravit, gratia; vero, ut prEedictum est, quod illum
Dei, diligenter pro posse, ipso adjuvante, proferre Deus eduxit.Acta iglturin pirtes res est, quae uni-
integra fide conabimur. Primo omnium fere nemo versitatis parabola existeret, id est, cujus ex simili-

est qui nesciat Pharaonem illum regem novum « qui tudine pleniuserudita universa« generatio quaeren-
ignurubat Joseph diaboligessisse typum,pascha-
» C tium Deum, quaerentium faciem Dei Jacob {Psal.

lem agnum qui immolari jussus est, Cbristum Dei xxiii), » in inilio justificationissuaa semetipsam ac-

Filium; ^Egyptum, hunc mundum; transitura filio- cusaret, claroijue concentu hinc suaj culpas, inde

rura Israel per mare Rubrura,Christi prssignare ba- divinffi confessionera justitiffi decantarct. Tunc etc-
ptismum.Igilurutadh.Tcrectoproficiscamurordine, nira Israelterrara fluentem lacinproraissione acce-
altiusrecurrentes,quaeramus et illud,quidsignificet pil,quando « tulit Deus horainera, et posuiteum in
introitus filiorum Israel in ^Egyptum, ut sicut exi- paradisum voluptatis, » proposita conditione hac,
tum, sic et introilum in figurara contigisso sciamus " ut operaretur, » subauditur, obediendo pra;ccpto

oranium peregrmorum, coelestem patriam incolatu Dei, et ita « custodiret eum » sibi [Gen. u). Tunc
praesenti expectautium. autem intercomedendum idem Israel fratrem suura
CAPUT II. vendidit in jCgyptura, quando ille « in quo omnes
Quod ilte I.^rael universos electos, et ille Mgyplus hunc peccaverunt;/Jom.v) » per gustum cibi velili semel-
significavil mundum, in quo oinnet electi peregri- ipsura venundedit diabolo. De qua venditione pcr
nantur. prophetam Deus inclamans « Gralis, inquit, ve- :

Universo Israeli, beatae genti, et populo « quam nundati estis, » et gratuitam continuo liberationem
elegit Dominus in haereditatem sibi {Psal. xxxii), » D proraittens suhjungit, etsine argentoredimemini
primum justitiKacsalutisinstruraentura est scireet {Isa.ui). » — " Vocavit igitur Dominus faraera super
confiteri quodsuaraob culpam,in hocexsilium pro- terrara,ut Israel intraret in .Egyptum {Psul. civ), »

jectussit, procula facie Dei, longe aterra viventiura, quando dixit Ad« : « Maledicta terra in opere tuo,
in qua debuit videre bona Domini {Psat. xxvi), per in laboribus comedes ex ea cunctis diebus vilK tu£e,

solara autemgratiamfieri quod quandoque eripilur spinas el tribuios germinabit tibi {6cn. iii), « et,

de prfesenti saecuIonequara,ettransferturinregnum prffiscripta sententiahac,emisit euininhujus mundi

Filii dilectionis Dei.Verum hujus confessionisscien- exsilium. Haecenim habitatio rectedicitur vEgyptus,
tiam Israel idem non apprehendisset,nisi similitu- quod vocabulum in lcnebras vertitur, quia tenebrae
dinis extrinsecus acoidenlis introductione ad intel- hic sunt ubi Deus non videtur. Ibi Pharao novus
lectumjuslitiiBprofecisset.Utjergosimilitudoidonea .iEgypti rex; hic diabolus novus regii nominis adul-

parvulis introducentis non deesset, factum est ut ler, irao vetus lyrannus, tenebrarum princeps.
ille particularis sive carnalis 16S Israel intraret in Ibi ^gyplii odientealsrael; hic n principe? etpole-
 569 DE TniNITATE ET OPERIBUS EJUS LinRI XLII. IN RXOD. LID. 1. 570
sUtos niundi, rcctoros tenebrnrum hariim, Bpirit\in- \ Dnniino ad beatum Job diccnle ; Quia « ipao ctt rex
lin ntMiiiiti.1' in ccDlcnliliiis, coiilra iiuos, jii\ta Apo- siiperomnes lilios supcrbiio (Joh xli). « Ecco, in- >> —
Btolum, nol>i9 colluctntio e.st i/i/i/iw. vi). » llia ita quit.populus multiplicatus et forlior nobis c8t,»otc.
prxmissis, Heinccps scquenlia jibcratricis nratiiB IIoo iratUB dixit, quia vidit et doluit, per fraudcra
mysleria, secunduin ScnpturBehujusordincm, sunt sunm non perire benedictionem poluisse Creatoris,
pertractanda. (luiainclectoruin pr.i^doslinationcprimispnrentibua
CAPUT 111. nostris bcncdioens, imiuil « Crescitc ct mulliplica-
:

DenominUnis fi/iorunt lsiael,(/uod recle inilioejm- mini, et replclo terram, et subjicilc eam [Gen. i).i
df.m libri prxscripti sint. Nam de rcproborum luxuriante propaginc postmo-
(Cap. 1.) • llajo sunl nomina liliorum Isracl qui (him dixil ad muliercm seduotam « Multiplicabo :

inprcssi sunt in .Kijyplum cum Jacob sinp;iili cum ; iC9 (crumnas luas, et conceptus tuos (Gen. ui). »
doiuibus suis ct uxoribus introicrunt. Rubon, Si- Vcrum quantiicunquo invidia locutus sis, diabolc,
meon, Levi, Juda, Issnchnr, Zubulon, et Beiijaniin, hoc verum dixeris, et hoo sine inendaoio locuti sunt
Dan.pt Nephthaliiii,Gnd,ct Ascr. Ernnt if^ituromncs omncs -Egyptii salellitcs tui, quia multiplicali ot

animK eorura qui egressi sunt de feinore Jacoh, se- fortior vobis populus sumus, et si ingruerit, imo
pluaginta. Joseph aulcm in .Ki^vpto ernt.» IIoc libri g dudum ingruitcontravos beIIum,principebeIIiChri-
principiiim, et si nd soiam littcram spectes, periti sto,FilioDei,8U8ecruois attoIlenlevcxilIum,addiinur
historiographi laudem egregiam possidet, qui quod inimicis vestris, scilicet sanctis ac beatis angelis,
in praecedenti libro lalius dixerat, hoc ipsum brevi- quibus fortioribus caduca terga vertistis fujtiendo,
ter hic repelere idoneum ratusest. Poteralenim ab expugnatisque vobi8,egredimure terra,quiacoelum
eo, quod continuo sequitur, ordiri sic : « Joseph nos exspectat.
mortuo, et universis fralnbus ojus omnique cogna- CAPUT V.
lione SUB, lilii Isracl crcverunt,cl quasi germinantes De eodetn, et quod inter oppressiones Pharaonis filii
multiplicali sunt,.io roborati nimis impleverunt ter- Israel creverunt, similiterque inter diaboli infes-
ram. » Essetque hujusmodi principium fini praeoe- tationes electi Dei proficiunt.
dentis cohjcrens atque contiguum. Sed
libri satis « Venite, inquit, sapienlcr oppriraamus eum. »
voluit libri hujus corpus exhibere integrum. Idcirco Hoo dixit: « Praeposuitquc eis magistros operum,
caputpriemisit e<imiura,nominibusgcilicet liliorum ut afnigerent cos oneribus. » Subauditur, ut non
Israel, qui introicrunt in /Egyptum, veluli (]uibus- sinereteosconjugales complexus inirc; liliosque pro-

dnm stellisilluslratum. DiTC planecapitis illustratio, creare, labore, vel injuria, voluptalis oblivioncm
lamprohistori» quam pro alleguriaB dignaexspccla- afferenle. «iEdifioaveruntqueurbes tabernaoulorum
tione, vulet, quia videlicct quorum, sive secundum Pharaoni Phithon, ct Ramesses. » Hoc agebat na-
litteram, sive secumlum spiritum, in hoc libro con- turfe hostis demens el ineffioax, qui, quasi sole
tinetur cxitus de ^gypto, recte eorumdem introilus aestivo, radioes arborum, ne in flores aut poma pro-
prae.^icntatur in principio. Uigne igitur in foribus rumperent, exurere certabat. ^Estu namque laboris
collaudato fabricae architecto,jam gradiamur intus, operosi naturee radix non arescit, sed potius, post
et hanc domum perspiciamus Scripturse latissimae, laborem, oibi, potusque ac somni avidior fit ; qui-
quam exstruxit refertam thesauris ccelestibiis. bus rebus voluptas non emori solet, sed refota
CAPUT IV. prorumpere gestit. Frustra igitur sic
gliscere et
(juodPharnoineoeliamumilisfuerildiabolo^quod invidia pugnabat, praesertim ubi coeli ros et terras

perversa solliciludine dixil » Ecce poputus, » etc.: pinguedo, id patrum benedictio sterilem
est, Dei et

« Surrexit interea rex novus super^-Egyptum.qui esse Israelem non sinebat. Sequitur ergo « Quan- .•

ignorabat Joseph, el ait ad populum suum : Ecce toque opprimebant eos, tanto magis multiplicaban-
populusfiliorumlsraelmultiplicatus et fortior nobis tur el crescebant. » Et continuo « Oderantque :

cst : Venite, sapienler opprimamus eum, ne forte filios Israel .Egyptii, et affligebant illudentes,» elc.
multiplicelur, et si ingruerit contra nosbeIlum,ad- Nolandum valde est quid de hoc Psalmista sense-
dalur inimicis nostris,expugnatisque nobis egredia- D rit. Nam,cum dixisset, « et auxit populum suum
tureterra. «Hicnempesiprudenterlegas^necessario vehementer, et firmavit eum super inimicosejus,»
subintelligis, filios Israel solitos fuisse suspirare ad itasubjunxit,«Convertitooreorum,ut odirent popu-
terram, quce patribuseorum repromissa fuerat. IIoo lumejus etdolum facerent in servos ejus (P.sa/. civ).»
auditum a patribus, venientibus filiis spem verbo- Quid enim ? Nunquid hoc dioendo odientes iEgy-
sara auscuUantibus,iEgyptiis iracundum excitabat ptios justificat, aut odium eorum exousat? Non
invidiam. Bene ergo rem aperit dum praemisso, utique. Sed nimium peccatores fuisse indicat quos
ci ne si ingruerit contra nos bellum, » non addi- tales Deus inveniret, ut ex conspectis beneficiis
dit expugnatis nobis obtineat lerram, sel « egre- suis oor eorum in odium servorum suorum oonver-
diitur e terra. » Porro novus spiritualiter .Egypti teret. Non enim sic intelligendum est quod cor
rex, qui sic sollicitus est, et sic loquitur, diabolus eorura de bono converterit in malum,quod de corde
esl, rex .Ejypti, id est tenebrarum princeps, res, bono cor fecerit malum, sed sic « Converiit oor :

inqam, iEgyptiorum, id estomnium superborum. eorum in odium, » quemadmodum sol molle lutum
 i
57! RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 572
convertit in durum. Sed de hoc alias ubi Deus lu- A islo modo infamat nequitiam.diabolicam scilicet in
quitur : « Ego indurabo cor Pharaonis et servorum Pharaonem regem ^Egypti et in servos ejas transfi-
ejus (Exod. XVII, 9). » Hic illud dixisse sufliciat, gurando superbiam.lixempli causa.haec dicilDomi-
quod lutosam illorum gratiam,in quo dudum Israel nus in Ezechiele » Ecce ego ad te, Pharao rex
:

exceperat propter Joseph, felicium advenarum ita ^gypti, draco magne, qui cubas in medio fluminum
gplendor ussil. ut in odii duritiam converteret, et tuorum,et dicis :Meus estfluviu8,etegofecimemet-
unam meritam illis pcenam Deus retribueret, ut
et ipsum et ponam frenum in maxillis tuis, et agglu-
;

quia, non solum non compatiendo, verum etiam tinabo pisces fluminum tuorum squamis tuis, et
illudendo affiigebant eos : idcirco, quemadmodum extrabam te de medio fluminura tuorum, et uni-
illa luti fit opera prius mollia, deinde oo-
lateris versi pisces tui jquamis tuis adhaerebunt, et pro-
quenti igni fiebant dura, sic eorum corda paulatim jiciam te in desertum, et oranes pisces fluminis
aeterna indiirurentur impffinilentia. Nunc ad illuro lui {hzech. xxix), n etc. Ecce enim Pharao, vel

Pharaonem et illos .Egyptios sermo redeat, de (|ui- itgyptus primo loco contra Israelem.diabolum imi"
bus nos Christi gratia liberavit. Venite, inquit, i< tatur in tribus imo in qualuor sceleribus suis, se-
sapienter opprimauius eum, » etc. Hujus sapieniis cundum scelera super quibus, juxta Amos prophe-
et sapienter opprimentis quam gravia sint onera, g tam, Damascum, Gazara, Azotum, Tyrum, caete-
quibus humanum genus afflixit, jandudum prssen- rosque finitimos hostes Israel non convertere se
tiscere coepimus, ex quo vocem audivimus, in Evan- profitetur Deus [Amos. i). Primum scelus Pharao-
gelio suo, sic dicentis Liberatoris t Venite ad me,: nis est quod hoc intendit opprimendo filios Israel,
omnes qui laburatis et onerati estis,et ego reficiam quatenus,voluptate generamii emortua,filiinonpro-
vos. Tollite jugum meura, » etc, usque ad « onus crearentur.Secundum.quod obstetricum doloagere
meum leve (Mai//i.xi).»Naraantequam hocdixisset, nititur, ut naii parvuli claminterimantur.Tertium,
noslaborem nostrum nesciebamus, imo peccati one- cum aperta saeviens persecutione prcBcepit omni
ribusdelectabamur,subquibusetanimaesensumvitK populo suo, dicens : « Quidquid masculini sexus
exspiraveranl,etcorpora nostrainstante mortalitate natum fuerit in flumen projicite, quidquid feminei,
languebant. Tot autem juga sunt servitutis illius reservate. » Quartum, quod mandante sibi Domino
quot vitia, lot onera quol peccata, quae persequi ac dicente : " Filius meus primogenitus Israel, di-
nimis longum imo imposgibile est. Hoc
et difficile, mitte filium meum ut serviat mihi (JB.rorf. iv), » at
tanlum dixerim, quia ex quo intravit Israel in ^Egy- ille superbe respondit : « Quis esl Dominus, ut au-
ptum usque ad vespertinam imniolationem agni, id diam vocem 170 ejus,et dimiltamt Israel"? Nescio
est, ex quo Adam de paradiso cecidit, usque ad pas- Dominum, et Israel non dimittam (Exod. v), » et
sionem Chrisli Filii Dei, « noncessavit illeeiactor, his sirnilia. Merito ergo in Scripturia, merito in
non quievit tributum, non solutura est jugum domi- ore totius Ecclesiae pro diabolo Pharao decantatur,
nantium (Ita. xiv). » Nara ex tunc facta est pax, et per Pharaonem diabolus intelligitur, ad gloriam
reddita libertas, nec enim, ut ante, ita nunc agit Christi cujus victoria Pharaone liberati
de tali

quidquam pro imperio, verumtamen ut latro insi- sunius. Etenim ille est qui hoc egit ab initio, quan-
diosus post nos incedit,et invidusinsectatur libera- tum in se fuit, ut nullus Israelita verus verbo prae-
tos, vacuas esse gemens urbes quas aeJiflcavimus dicalionis spirituales Deo filios gigneret, deinde ut
illi Phithon, quod interpretatur os abyssi, unde nos nascentes ejusmodi parvulos, obstetricante haere-
Christus eduxit, et Ramessen, quod interpretatur tica malignitate occideret, tandemque cassatisarti-
de tinea, a qua medicus ille capita nostra purgavit. bus, aperta persecutione armatus est, ut in illa

CAPUT VI. fluminafllios gratiaBprojiceretdequibus Psalmista:

Quod rectissime Pharao similis diabolo prxdicetur, « Elevaverunt,inquit, fluraiDa,Domine, elevaverunt
in eoquoquequodail: uSimasculus fuerit ,inter- flumina vocem suam {Psal. xcii), » etc, magnaset
ficite, etc. apertas persequentium inimicorum significans tem-
« Dixit autem rex .lEgypti obstetricibus Hebrseo- pestates. Et notandum quod hic quoque spiritualis
rum, quarum una vocabatur Sephora, altera Phua, D Pharao masculinum magis quam femineum sexum
praecipiens eis Quando obstetricabitis Hebraeas.et
:
odit, ea videlicet discretione, quam observans vir
partus tempus advenerit, si masculus fuerit, inter- sapiens dicit : « Melior est iniquitas viri, quam
femina, reservate.Timuerunt autem
ficite illura; si bene faciens mulier (Eccl. xlii). » Vir namque pro
obstetrices Deum.et non fecerunt juxta praeceptum virtute est, is qui praeest vel regere potest. Mulier
legis .^gypti, sed conservabant mares, » etc. Et si vero, qucecunque anima pro imperfectionis suae
merito quorumlibet visibilium inimicorum Israel mollitia, quia deceptibilis est, rectore indiget, et
nominibus sancta Scriptura utitur, quoties contra sine disciplina si fuerit, fit opprobrium in Israel.
spiritualianequitioeinvehitur,verbigratia, cumdicit Porro ejusmodiviroaccidensiniquitas.augendae vir-
Psalmista : « Quoniam cagitaverunt unanimiter, tutis occasio fit, sicut David (// Reg. xii). Mulieris
simul adversus testamentum disposuerunt taber-
te autemejusmodibenefactumsiclaruerltcoramhomi-
nacula, » etc, usque « in adjutorium filiis Lot nibus, cito illud levis venlus humanae gloriola; lol-
{Ptal. Lxxsu), multo magis .(Egyptiara justissirae lil, et si monitor desit vir, hoc ipsuiu qualecunque
 i73 DE TRINITATE ET OPKRIBUS EJUS LIBRI XHI. — IN EXOD. LIB. I. 574

8it. coBSOt npri, vprlitiirqno in npoalasin. Sdpicna \ posuitquo intus infontulum, 1010. Principio dicon-
ergo hic Pliurao taltMii vlriiin odil r l jubut intcniiii, dum quia non fartumest deumnibus impluin rogln
certus (jiiod talcMi reiiiiiiain viro deslitulam, con- imporium dicentls Quid(|ui(l mn»<cullni Ht^xus
: (•

scntientom sll)i ndultcraro poseit. nalum rueril.iii lliimen pr(ijirite,()ui(lqiiid feminri,

CAPUT Vli. r(.^scrvnle.>iAlio(iuiii(jiiomodonliuHiintehiincel(!gan-

De mendacio ohstelruum, el ijualiter beiieleeeril cj.^ toin infantulum.Hcilicet Aaron evasit,trionnionalii3

Deus.quiii timuerunl Deum. ante eum ? Nempe cum dlctum sit, qu\a posl h:te,

Timuerunt, inquit, olistetrices Deura, et non fe- subauditur iinpii regis edicta,vir illedo domo Lcvi
cerunt juxta priBceptum rej^is /Egypti, sed consor- egrossus ost otaocepit uxorem.sine dubio et Aaron
vnliant mares.etc. Ilic importune nimisdo monda- pnst hxe eailcm natus fuit,si(Hiidom una eadomiiue
cio disputatur, iiuod non juHtilicari possinl oliste- uxor illi.sicut alio Inco Si-riptiira testatur, « |)opo-

Irices mentiendo, dicentea Non sunt Hebrajae

: « rit Aaron.Moysenet Mariam(fe'j:o((.vi).>iQuod autem
mulieres sicut /Egyptiaa. Ipste enim obftetricandi triennio senior Moyso Aaron lueril, manilestius
habent scientiuin, ct priusquam veniamus ad eiis, poslmodum scrlptum est hoc modo:"Erat autom
puriunt.''ln tempore naiiniuo parienlibus aderaiit, Moyses octoginta annoruiii,et Aaron octoginta trea
de quiLius dictuiii est, quia « conservabant mares.» quando locutibuntad Pliaraoneiii(/ixori. vii). » Sed
Quod quisquis pro culpa objloit, reslat ul Hahab " et parvulos, et viginti annorum juvenculos, in
meretricem mendacii redarguat, quae toUcns duos exitu suo (ilii Israel habuerunl. Claret igitur quod
exploratores,quos Josue mi3erat,ab3Condit et qua;- non impletum est univorsum nequam regis pra;-
rentibus ait « Faleor, venerunt ad ^io, sed ego
: ceptum, alioquin non fuissot in exitu Israel de
nescicbain unde essent.Cunique porla clauderetur ylifjypto virinter eos infra statem octoginta anno-

in tenebris,et illi pariter exierunt, noscio quoabie- rum, neque anto Moysen quidem, sed neque post
runl.Persequimini cito,et coiuprehendetis eoa{Jos. illud regis pr.-eceptura evasisset Aaron. Proinde
ii).»Ergoqui obsletrices pro tot ipfantibus servan- iittera praesens diligentius intuenda est. Sic enim
dis mentientes accusant.consequiturulmullo ma- videtur signilicare quod,cum onines infantuli pro-
gig pro duobus hominibus liberandis mentieiitem jicerentur,maler hujus.propter elegantiam studio-
non ju9lilicentRahab,quam ot prophetica bimul et sior facta,(ribus eum absconderis mensibus ulsal-
evangelicajustlficat auctorilas. In Evangelio nam- tem hic servaretur aliis pereuntibus. Verurn huio
que Chrisli mater assumituretparens veritalis,quae sensui.qusB praedicta est evidentissima ratio refra-
Christus ipse est, quia sic mentita est Rahab. gatur.Potius ergo illud constat, ne propter elcgan-
((Salmon quippe gonuit Booz de Rahab (Matlh.i)." tiamejus quae jam ardere coB(ierat, magis inHam-
Et Propheta de oadem in typuiii EcclesiEo de genti- C maretur invidia etenim breviler quidem el parce :

bus praecinil « Memor ero

: Rahab et Babylonis de semetipso Inquens Moyses dixit, infantem Ee
[Psal. Lxxx). » Apostolus aulem usque adeo nullam esse elegantem(£xorf.ii) sed revera tanta luit ele- ;

omnino verilatem charitati praeponit, ut opiet ipse ganlia, quantadivinum illum splendoretn pr.isigna-
anathema esse a Chrisio, qui, subauditur, veritas ri decuit.quo postea facies ejus ex coUocutioneDei

est pro charltate,id est pro fratribus suis,qui sunt splendida faota est {Exod. xxxiv). Neque enim ele-
oognati ejus«secundum carnem, qui sunt Israelitae gantia studiosa nato mox infantulo inesse potuit.
(ftom.ix). » Praedixerat enira quia neque mors, Notandum deinde quodubiobstetricosDeum timen-
((

neque vita.neque angeli, neque principaLus, neque tes in sancta Scriptura nominatas esse jure voluit,
potestates, neque virtutes, neque instantia, neque pro eo quod charitatemutilem prrt'posuerevrroinu-
futura,neque altitudo,nequeforlitudo,neque profun- tili,dixit enim mox.cquarum una vocabatur Sepho-
dum,neque crealura alia poteril nos separareacha- ra,»quodinterpretaturpu/r/irj7i«ic),sivep/af(;)ii, (lal-
rilale Dei(fi()m.viii). » Nullas igitur quasi mendacii teraPhua.id es\., perfectio, illicpatremetmatremno-
tenebras adscrlbamus lucido charitatis operi, ubi minibus suis non expressit, ita dixisse contentus:

sichomicidam impium fefellerunt ut vitam reser- Egressus est post haec vir de domo Levi accepta
varent horainura, praesertim cum Deus hoc ipsum jj uxore stirpis suae.»Verum tamen alibi, non quidera
laude et remuneratione dignura duxerit, Scriptura amota hao huraililate;8ed observata lege hisloriae,
continuo dicente:«Bene igitur fecit Deus obsletrici- et nomenpatris Amrara,quod inlerpretatur / i);)u/»s

bus,et quia timuerunt obstetrices Deura,fediricavit excelius,e\. matris suae nomen ponit Jocabed, quod
illis domos, » 8ubauditur,«ternas;aeternum quippe interpretatur ubi est gloria mea, sive esl gravis.
est quod Deus eedificat. (( Quae peperit ei,inquit,Aaron, Moysen, et Mariam
CAPUT VIII. (£xod.vi|, » quorum Aaron mons lortitudinis, sive

De orlu atque elegantia Uoijsis. 171 mons quod noraen ulique dignitali sa-
forlis,

cerdotii congruit, Moyses sumptus ex a'jua, sive

(CAP.lI.)«Egressus est post baecvirde domoLevi,
asiumpMo, quod a causa legis qu« per eum dataest
accepta uxore stirpis sure, qua; concepit, et peperit
non discrepat, de divins namque Sapientiae abun-
filium. Et videns eum elegantem, abscondit tribus
non possel, sumpsit dantia sumpta est Maria vero illuminatrix,n\.slelta
raensibus. Cumquejam celare
eam bitumine ao pice, muris piophetia, nainque, quae per illam signi-
:
fiscellam 8cirpeam,et linivit

I
S75 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 576
cata est, et noa illuminat, et nostro inari, id est, A stantia deposcens, accepit ab Kleazaro Judaeorum
huic speculo stella est, ubi attendiraus illi « tan pontifice septuaginta seniores, quibus ea interpre-
quam lucernae iucenti in caliginoso loco, doneo tantibus relegens, oppido laetatus est. Nam quod
lucescat dies etlucifer oriatur in cordibus nostris hic egit.simile quodammodo
quod soror pueri, fuit
{11 Petr. i). » scilicet Maria,quaeproculstetit,praestolans eventum
CAPUT IX. rei, matrem ejus vooavit, quae et « Nutrivit infan-
Quid prassagierit quod infanlulus, in fiscella positus tem, et adultum tradidit filiae Pharaonis. » Mater
el a filia Pharaonis intentus, matri suse nutriendus
quippe eanctae Scripturae hujus lingua HebraBa est,
Iradilus sil.
quam ad interpretandumveltransferenduminGrae-
Sumpsit, inquit, fiscellam scirpeam, et linivit
«
cum evocare illa vera philosophia persuasit, ut
eambitumineac pice, posuitqueintus infantulum,»
praBdictum est. Porro elegans infantulus eleganti
subauditur in papyrione. Sic enim deinde de filia
prospieieiis e coelo, miserationis occursu exceptus
Pharaonis subditur ; QucE cum vidiaset fiscellam
<i

est, ut malri suaj cui nalus fuerat non periret, et

in papyrione, » etc. Quantum ad litteram fugitiva
aliammatrem pr«potentem adoptandus inveniret,
m:Urispietas,et dolendainsinuatursedulitas,verum-
cujus auctoritate «omni quoque scientia jEgyptio-
tamen non sinefide et spe.qua tutori Deo pupillum
n rum,»utin Actibus aposlolorum legimus, eruditus
suum coramittebat, in quo grati® ejus elegantia
est {Act. vii).
praefulgebat, magnum quidem coeli civem, sed in
terranimie peregrinantem. Scirpua namque genua
CAPUT X.
Quod Hoyses jEgyptium quemdam de fralribus siiis
aquos.T! genest£B est.sine nodo;papyrus levi canna,
percutieniem redarguit, et liberatorcm sux gentis
de qua Lucanua sic inquit :
se /ore prxscierit.

Cum tenet omnia Nilus, « In diebusillis.postquam creverat Moyses,egres-

Conserilur tibula Memphitis cymha papyro. Bus ad fratres suos, vidit afHictionem eorum, et
(LucAN.P/iar5.,lib.iv,135.)
virum .^gyptium percutientem quemdam de He-
Bitumen autem contra sentinam aquae tenacisai- br.-cis fratribus suis, »etc. : « Postquam creverat, »
mum prffisidium est.Hoc ergii sategit,quantum po- id est,per'annoB quadraginta. Sic enim Stephanus
luit, quantumvis infans scirpeo cophino suaviter protomartyr in concione JudEorum orationem fa-
cubarct,et levi papyroconserta cymba sinepondere cien? loquitur:«Cura autem impleretur quadra-
ei
supernataretet bituminata sentinam omnem aquae ginta annorum tempus,a3cendit in corejus ut visi-
Gxcluderet.Porro mystice totura administrandae per taret fralrea suoa fllios Israel, et cum vidisset
illum Scripturae prePsagium est.Elegans quippe in- quemdam injuriam patientem, vindicavit illum, et
fantulusvili scirpo collocatur,qula futurura erat,eo ^ fecit ultionem ei qui injuriam suatinebat,percua30
scribente.ut elegantia spiritua viiitate litterae tege- jEgyptio {Act. vii), » Et qua fretus auctoritate id
retur. Ipse papyrio scriptoris ejusdem futuri cala- feceril,continuo aubsecutus, ait : « ./Estimabat au-
mum praesigGat, ituri cum impetu < fluminis, qui tem intelligere fratres suos quomodo Deua per ma-
laetificat civitatem Dei {Psal. XLv),»contra illa vasa nus ipsius daret salutem illis {ibid.). » Cum enim
papyri.id estvasa scriptorum falsitatis, de quibus haec dicit profecto illud significat quod Moyses
per prophetam dicit » Vae terrae cymbalo alarum,
: gentis suae liberatorera fore se presciret.«Al(illi in-
quae est trans flumina /Ethiopi«,queemittit in mare quit)non intellexerunt;»id est intelligerenoluerunt.
legatos suos in vasis papyri super aquas ! » {Isa. Nam et continuo subsequitur:«Subsequenti verodie
xvni.) Nec enim terra illa, scilicet, diabolus sive apparuit illis litigantibus, et reconciliabat eos in
Antichristus,in terreno corpore futurus(qui propter pacejdicens^Viri fratres estis,ut quid nocetis alter-
superbiam dicitur cymbalum alarum, id est accen- utrum?Qui autem injuriara faciebat, repulit eum,
tus blasphemiarurajaliud mittitquam mendacium dicens : Quis te constituit principem et judicem
per legatos suos paganos, suos haereticos in mare super nos .*
Nunquid interficere me tu via, quem-
hujus sasculijin suis vasispapyri,id est scriptoribua admodum inlerfecisti heri.Egyptium?»(/i!d.) Hanc
suae adversusDeum consistil,quocon- D unius negationem oranibua adscribit
partis,unde postmodum,
tra per hunc elegantem infantulum missurus erat dicens:«Hic est Moyses, quem negaverunt, dicen-
Deus elegantiam veritalis. «Vis,inquit, ut vadara, tes : Quis te constituit principem et judicem ? »

et vocem tibi Hebrffiam mulierem,quae nutrirepos- {ibid.} Et recte. Nam cunctis profitentibus uni
sitinfantulura?Respondit ei:Vade. Perrexit puella, negare non licuisset,praesertim pro omnibus, quia
et vooavit matrem hoc futuri praesa-
ejus,»etc., et non dixit super me, sed « super nos. » Arapliua
gium quod fiiia Pharaonis infantulum sic invenit,et autem injusiam negationem exaggerans, inculcat,
tali nutrice alitum,sibiin filium adoptavit.Futurum et replicat illura,"principemdesignans etjudicem.»
erat quidem ut scholce gentilium sanctarum com- «Hunc,inquit,Dcusprinciperaetredemptorem misit,
placeret elegantiaScripturarum,verbi gratia,Ptolo- hic eduxit illos,hic est Moyscs,qui dixit flliislsrael;
meo Philadelpho, qui,oum omnium Scripturarum Proplietam vobis suacitabit Dominus de fratribus
utiliura studio flagraret,leges quoque Dei periatum vestris,tanquam me ipsum audietis.Hic est qui fuit
conscriptaa, sibi in Grascum transferri summa in- in Ecclesiain soliludine.cum angelo quiloquebatur
577 DE TRIXITATE ET OPEniBUS EJUS Lini»! XI. II. IN KXOI). IJH. 1. ')78

ci hujusmodi cur coram

{Dcut. xviii), » otc. Ilajc et A inaltum depromiit quprclam. Undccuidnmvictogub
aitulerit,novissima cxclamationo depromit Dura : << victoris potentia dictum est favcndo :

cervico etineircuincisis cordibusct aurlbus voasoin- O miseri, quorum {/cmituscdere dntorem !

pcr Spiritui sancto rcstiti>itis, sirul piitres vcstri ct Qui te non pteno puriler plan.rere theatro.
nun siiiit porsecuti patrcs
vos. (Juinii proplictarum (LucA.N. Phars. vii, 43.)
Ncinpo siibauilitnr, Moysen nogaveriint,
vostri / » Ergoetanto filii Isrucl gemcbant quidem, sod non
Samuelem abjeccrunt, David de regno exlurbavc- audebant geinerc palam. Nunc autcm quia mortuua
runt, alios lafiidaverunt, alios seouerunt, alios in est Pharao rcx yli^jypti, publicis convcntibus gc-
occisione ghuiii interfccerunt {llehr. xi). Tandem inuerunt, gemitumque in coelum suslulcrunt, ut
ita concludit, • ot occidi^runt eos qui pra^nuntiabunt ascenderct clumor eoruin uil Dominum, qui et uii-

do ailventn Justi, cujus nnncvos proditoros et ho- divit f,'einilum eorum, et rccordutus non
est, id est

mioidffl fuistis (Acl. vii). « Igilur Muyses in exem- oblitura 80 ostcndit esse fmderis quod pepigit cum
plum hujus nefiatus cst a dioentibus : « Quis te con- Abraham, et Isaac, el Jacob. Porro.juxta anagojjen,

stiluit principcin et judicnm supcr nos ? » Videlicct morale est quod praisenli loco Scriptura intendit.
quomadmodum ncgandiis erat Juslus a diccnlibus: Quandiu vivit IMiarao, id est, quundiu regnat pcc-
« Non habemus regcm nisi CKiarem {Jcian. xix), » n catum, rpgnal in mortali corpore, et non iiigemiscit
quemadmodum bic ncgatus a suis, abiit acquirero animus, neque ad Dominum vociferatur, sed libens
sibi Ecclesiam de gentibus, sic Moyses ncgatus fu- et servitutis pessima; laborera, vel contraria oncra
git suos, et uxorem 179 accepit alienigonain de sentiens subigitur operibus duris luti ac lateris,
liliabus sacerdotis Madian. Porro talis egrossus omnique famulatui quo in terrm operibus premitur.
Moysi ad fratres suo3,ut viderel afnictionem eornm, Gemitquidera ntcunque et suspirat, interdumctium
illa negatio, quam Apostolus in catalogo patrum plorat. Sed dilTert utrum quis gemendo et plorando
(ide nobilium coinmeraorat, recle esse dicitur, qui lutum lavet, an luti operibus abjectis melius propo-
sic ait: « Fide Moyses grandis factus, negavit se situm arripiat, et pro auxilio Dei Ibrtiter in coclum
osseliliumfiliM IMiaraonis, magiscligensallligi cum claniet, et si moriatur impius rex jE;iypti, si juxta
populo Dei, quam temporalis habero peccati jucun- propbetam, n compulrescat jugum a facie olei
ditatem, majorcs divitias nestimans thesauro <Egy- {Isa. x), 1) cessetque amor peccandi vera confes-
ptiorumimproperium Chrisli. Aspiciebatenim inre" sione Spiritus saneti, tuno ingemiscet Israel. el
inunerationem. Fide dereliquit ^Egyplum, non ve- libere vociferatur, ascenditque ad Doininum claraor
ritus animositatem regis [llebr. xi). » Unde hoc ejus, etaudit Liborator f;emitnm ejus.
quod non veritus sit aniraositatem regis ? Videlicet CAPUT XII.
quia fugiens animum non tamen arraaturam ^ Cur Deus apparuerit Moijsi in flamma ignis polius
regis,

deposuit reli, eadem quippe justitia vel pietate quam in alia specie etementari, et quid siyni-
septem filias sacerdotis Madian a pastoribus defen- ficet quod ruhus ardens non est combustus.

dit, et oves earum adaquavit, qua et virum percus- Cap. III.) « Moyses autera pascebat oves Jethro
serat ^Egyptiura, oo quod percussisset quemdam de soceri sui, sacerdotis Madian. Guraque rainasset
HebrKis fralribus suis, el qua nihilominus altera gregem ad interiora deserti, venit ad montem Dei.
die Hebraeos rixantes conspiciens, eum qui faciebat Apparuitque ei Dominus in flamica ignis de medio
injuriam corripuit, unde « invisibilem quem « tan- rubi, » elc. Ordo verborum est
<> Filii Israel, inge- :

quem videns suslinuit {ibid.), » hoc raodo vel or- miscentes propler opera, vociferati sunt ud Dorai-
dine videre meruit. nura. Dominus autem audiens gemitum eorura,
GAPUT XI. apparuit Moysi in flarama igiiis de medio rubi, ubi
De clamore filiorum Urael ad Dominum, et quod pascebal oves Jethro soceri sui, Madiara sacerdotis,
vivente, sed Pharaone mortuo, vociferali smit.
non « Dixit ergo Moyses Vadam et videbo visionem :

Post multum vero temporis, mortuus ist rex

« hanc raagnam, quare non coraburatur rubus. » —
iEgypti, et innemiscentes filii Israel, propter opera Magnam, inquit, visionem videbo. » Vere magna
vocilerati sunt ad Dorai:ium. Ascenditque clamor D fiiit illa visio, et cunctorum per fldem videntium
eorura pro operibus, et audivit geraitura eorum, • vocibus praedicatur hactenus in toto mundo. Et bu-
etc. Quare dum viveret Pharao non ingerauerunt, jus causa visionis, si Deo illustrante animadversa
non vociferati sunl filiilsrael ad Dominuro?Vicelicet, fuerit, declaratio est operis subsequentis, et ipsa
quianimietas oppressionisingemiscere nonsinebat, « intellectura dat parvulis Psal. cxviii). « tloc ergo

vociferari prohibebat. Hoc namque habel violenta primum qusriraus cur eo terapore, tali pro causa,
tyrannorum quos opprimunt liberatio-
vis, ut eis Deus apparens homini,potiusinflammaigni3 quam
nem optare pro crimine audaciae vel contumaciK sit. inaliaaliquaqualibet specie videri voluerit? Deinde

Et quidera gemebant prius afflicti .Egyptiis illuden- quare rubus ardens non combustus sit ? Deus invi-
tibus atque amaritudinem vitam illorum perdu- sibilis.qui nec loco circumscribitur, nec ullis sen-
centibus sed differt utrum quis clanculo geraat
; sibus corporis percipitur, quoties visibiliter homi-
taoitoque gemilu dolorem sub pectore consuraat, an nibus apparct, rebus ipsi congruam assumit spe-
publico coDventu in auditu quorumlibet clamosam ciem, propter quas apparere dignatur. Quis autem

m
 :

579 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 380

visionishujusmagnaesubsequentesefTectus fortissi- A animalium pellibus, id est, u /mortuorura mortifera

mos atqueclarissimos fuisse nesr.iat? Nam etsi tunc etinpeccatissuismorientiumrxemplanoniraitfmur-
non fuimus,attamen potentiaevel virtutis Dei, qaam Nam illequidemcorporalilernudis pedibusaccedere
tunc notam fecit claritas magns )ucet nobis, et ter- jussusest, quod est solemne humilitatis instrumen-
ribilium ejus miraculorum memoria miraliilis in tum, noliisautemhoc spiritualiteritaut praediiimus
oculis noslris est. mirantes dicimus
Unde el hoilie agendum esi, scientes quia Deus nosler, ad quem
<cQuis similis tui in fortibus,Domine, quis similis accedimus, « non est mortuorum, sed vivorum
tui?magnificusin sanctilale,terribilisatque lauda- Matth. xii). »

bilis, et faciens mirabila (Exod. xv). » Item : CAPUT XIII.

Dextera tua, Domine, magQificala est ic fortitu- De humilitale Moysi, qua justus ire ad Pharaonem
dine {ibid.), » et his similia. Reote igitur in igne, toties rerusavil.

quod elementum forte ac lucidum est, Deus hic I Clamor filiorum Israel venit ad me undique,
apparuit, fortitudinera suam qaodammodo praepa- vidique afflictionem eorum, qua ab jEgyptiis oppri-
rans, cum dicit : « Ego scio quod non dimittet vos munlur.Sed venit, mittam adPbaraoQem,ut edu- te

Pharao rcx ^gypti, ut eatis, nisi per manum cas populum meum de /Egyplo.
» Notandum, quod

validam (Exod. iii). » Item ad Pharaonem « Id- : t> cumdixisset, «clamor filiorura Israel venit ad me, »
circo autem posui te, utosten^am in te fortitudinem addidit" undique,»utsubaudiastam ab/Egyptiisop-
me;im, et narretur nomen meum in orani terra priinentibus, quam a filiis Israel ingemisceatibus.
(Exod. ix).Quare autem rubus non coraburitur,
» Ulrinque enim venit clamor, sed modo valde diver-
et Moyses tanquara comburendus appropinquare so. Namclamorflliorumlsrael,tanquamdefensorem
prohibetur, nisi solvat calceamentum de pedibus et judicem ad iram provocantiura ascendil ad Domi-
suis? « Gernens enim Dominus quod pergeret ad num. « Venit, inquit, mittam te. » Prius « veni, »
videndum, vocavit eum de medio rubi et ait Moy- : deinde « mittam te » dixit. Hoo non leve est in ore
ses, Moyses. Quo respondente Adsura, ne appro- : Dei praesenti ao corporalilerastantidixisse,« Veni. »
pies, inquit, huc. » Et continuo : « Solve cal- Non,inquam,leveest, neque deincepsleviter actum,
coaraentum de pedibus tuis ; loous enim in quo stas ut qui corpore Deo prfesens aderat,animo quoque ad
terrs sanctaest. » Hocnimirum ita dixit, tanquam obediendumparatoadesset. Palamestexsubsequen-
continuo comburi potuisset appropiamlo, nisi sol- tibus,quianondumvenerat,quo totiesirejussusfue-
vissetcalceamentum de pedibussuis. At certe rubus rat. Primum dicenti, Veni, » continuo respondit :

non comburebatur, bt virgultis quorum de medio n Quis ego sum ut vadam ad Pharaonem, et educam
luccbat sanctus ignis erat innoxius. Quid ergo hoc filios Israel ex /Egypto ? » Bonum quidem et imi-

sibi vult? lllud nempe quia « Deus noster ignis

*-'
tatione dignum humilitatis exemplum est, Deo vo-
quidemconsumens esl (Deiit. iv),» verumtamenigni canti ad tantum lamque gloriosum ministerium di-
elementario mullum dissimilis iste ignis est. Ignis cere : « Quis ego sum ?» ut pro conscientia vel aesti-
namijue corporeus, quo in corporalibus adminislra- raationeipsius.subaudiaturnullus.Quaproptertalera
tiouibus utimur, quod quartum mundi elementum velut ex abrupto salientem ejus percunctationem
diciraus, res ipsas oomburit quibus continetur, plaoido vultu suscipiens Dominus Deus, » Ego,in-
procul autem positisinnoxiusest. Deusautemnoster quit, ero tecum, et hoc habebis signum quod mise-
verus et perpeluus ignis, suameoantrario naturam rim te. » Ac si dicat Etsi tu nullus es, ego Domi-
:

velpotentiam exerit. Nam illis intra quos est non so- nus, qui Deus patris tui, Ueus Abraham, Deui
luminnoxius,verumetiamsalutarisetolementissimus Isaac et L)eus Jacob sura, •< ego (inquara) ero te-
•7S est; longe autem positis, et digne appropin- cum, « in ore tuo verba proferens, et in manu tua
quare nolentibus nimium damnosusexisti, de qua- signa faciens : ex hoc, inquara, signifieabitur omni-
libus Psiilmista dicit : « Sicut fluit cera a facie ignis, bus quod miserim te, sine quo non potest homo
sicpereant peccatores a faoie Dei [Psal. lxvii). » quidquam facere. Proinde « Cum eduxeris popu- :

Quod in beata virgine Maria clarius atque conspica- lum meum de .Egypto, » tu praesenti non ingratus
biliiisest. Totusenim hioignis, subauditur Christus D visioni, sed agendarum memor gratiarum, « immo-
Deus et horao, novem in utero ejus mensibus habi- labis Deo super monlem istum. » Bonum, inquam,
tavit, et levem earnis vel animae ejus siipulara sive hoc, et imitandum placidae humilitatis exemplum
fenum, nonsolum non oombussit, verum etiam ma- est. Verumtamen neo illud contemnendura, quod
jorecumvirginitatishonoregratiaque formatiexinde quidamejusdem, id est, propbetalis ordinis, vir ma-
hominis,quemassumpsit,perennilerilIu9travit.Etad gnaraetipsevidens visionem,scilicetDeumsedentera
illud templum ignis ffiterni, quanto quis per fidem super solium excelsura et elevatum, et ea quae sub
propius accedit, tanto decentius illo igne fulgi'scit. ipso erant implentia templura, eidem Domino per-
« Quem mittam, » etc,
Nam e oontrario quanto longius, sive Judaeus, sive cunctanti ac dicenti :

paganus, sive h.Teretious absistit, tanto citius ut cera continuo et alacriter se offerens, dixit : » Ecce ego,
liquescit, cum ignis ille apparuerit. Hoc interim ap mitteme(/*a. vi). »Gumigitur quis ad hoc vocatura

propinquantibus nobis agendum est utcalceamenta 8piritu?ancto, ut mittaturcontraPharaonem, id est

nonhabeamusin pcdibus, qua fiunt de mortuorum contradiabolum,scilic9tutaliquofungaturministerio
JS81 DK THINITATR ET OPERIBUS FJUS LIBUI XMI. — IN EXOD. LIB. I. S82
salutis Hnimnriini.sioinler hos viatn tenoat roRiam, \ tuno 174 rosponsum est, Bcilicel ut coBsenl niii

ut non (icclinet ail dc.vtram, 8ive ail siniBtrnm, vi- Israol qunsi pro inullltuiline deorum proprlum Dei
dolicot ut neo nimiu» sit dicondo, « Quia ego »nm 8ui quosrere vocabulum.boo lantuin scirc cuntonli
ut oam ? • npc im()orlunu3vooiferando,»Ecce ego, quod ad eoa Mo.vsen, nnn ut csiteri
eat qui mittit

momitle. "Nam hincpertinacifo, illinc pra;8umptio- falso dicitiir Dcus, sed cst. PrcPtcrca non iolurn

DJa cavcndum cst vitiura. Interim • facicm suam multitudini illuruin qui non sunt,sed etumni uuiiic-
BbsconiicratMoyses.iiid est stabat dpmisso capito ;
rosilati creaturarum se eximit Crealor dlcendo ;

eed sio absconditus inveniri, sic demissus mngis « Ego 8um.»Qiiid enini?Nunquid uliquideorum qu»

roerebntur a Oomino sublevari. Nam accrescente orcutasunt, eimpliciter velabsolute este dicendum
paulatim gratix liducia, ait ad Dominum. est?Non utique, quia nihil eorum simplex vel in-

c:.\PUT XIV. coniposituin est. Quidquid enim proiter Deum est,

Dc eo quod dixit : » Ego sutn qui tum. Qui est, ei inatcria simul et Ibrma coiistaro dicitur,ut ma-
misit, )> otc. nifestuin est ; verbi gratia,8tatua, cujusesl iiialeria
Ecce ego vadam ad filios Israel,et dicam eis
« : aes, formaautem qua?libet elligies quamfiniit arti-
Ueu'» patrum vostrorum,misit me ad vos.Si dixerint fex, ut puta Jovis aui Serapis.Troinde quod sla-
niihi Quod est nompn ejus ?q»id dicam eis ?»Vidp- n
:
luamvocamus, non est quod est ; nam non unum
licetquianoincnUei fanaticuserrorcommune feccrat idenique uut siiiipluniesl. Sed necipsum quidemffis
multis.idcirco proprium quoerebat vocabulum hujus simpluin qnid est, quippe cujus inateria terra est,
Doi qui loquebatur sibi « Nam etsi sunt, inquit : ab ipsamultunidifferens «ris specie. Terrae quoque
Apostolu8,qui prajdicantur dii sive in ccelo, sive in nomen a forma tractura esl, dicitur enim lerra,
terra, siquidem sunl dii multi.et domini multi, qiiod gravis et sicca, suumque esse sumpsit ezile,
nobistainenunusDeus Pater {/ Cor. viiO.» «Dixit — quam materiam creatam esseconslal informem.At
Deus ad Moysen Eyo sum qui sum. Ait Sic dices
: : vero Dei substantia forma simplex estsine materia
filiis Israel Qui cst misit ad vos. Hoc nomen
: ulla, ac proinde est quod est, nec enim potest illi

mihi est in aeternum, et hoc memoriale meum in quidquam inesse,pra;ter id quod substantialiter esl;

generationem el generationem. » .Ad unam percun- nec enirapotest hoc esse subjectum.nec ab aliquo
Ctationem duo reddidit. quia fortis erat inquisitor accidente quemlibet motum sive mulationem ad-
qui pulsabat, fortis.inquam, vera fortitudine, quae raittll,videlicet cum sit formacarens materia,undc
est virtus humilitatis,qus et usu veleiercitio divinae patereluraccidentia .' Denique quod forraala qu?e-
collocutionis.in tantum robur et caetera vicibus per-
e.xcrevitut fortem ad libet, homo sive jumentum,
iratum Deum postmodum tenere posset, stans in mutantur,hocillisip80rum materiafert.Inde « homo
conspectu ejus in confractione cordi3.Duo,inquam, ^ quasi flos egreditur, et conteritur, et fugit velut
nomina sua deprompsit, quorum alterum, scilicet umbra, et nunquamin eodem statu permaBet {Job
« Ego sum qui sum » natura est, alterum verogra- xiv). » Inde estquod « sicut herba mane transit,

tisB vel dignatiunis [Ejcod. xxsii), videlicet, « Deus mane floret, vespere decidit, indurat ac arescit
Abrahum, Deus Isaac et Deus Jacob,quod nomen (Psal. Lxxxix). » Igitur Deus qui non formatus, sed
mihi (inquit) est in jeternum. » Et hoc quiagratiae forma tantum est,recte tam diis,qui dicunturqui-
eat, idcircojam supra non interrogatas ultro pro- dem,8ed non sunt, quam creaturis omnibus, qua-
tulerat dicendo « Solve calceamentum de pedibus
: rum dlversissimse fornialiones vel naturaa sunt so-
tuis, locus enim in quo stas terra sancta est. Ego lumse excipiens, suum edixit proprium vocabulum,
sum Deus Patris tui, Deus Abraham, Deus Isaac dicendo : « Ego sum qui sum. Et haec dices filiis
et Deua Jacob. » Verum hic addidil quod illic non Israel : Qui est misit me ad vos. » De terra quam
diserat, hoc nomen mihi est in 8eternum,»scilicet
« repromittii, dicens : « Visilans visitavi vos,utedu-
propter digne nominandam (idem illorum vel ob caiu vosdeafflictione^Egypti in terram Chanami.et
obedientiara illoruin, in qua peregrinos et hospites Hetbsi, et Amorrhaei, » etc, Jam locis aliisdictum
88 esse confessi sunt super lerram,meliorem exspe- est,quod terrae viventium figuram gestaverit, quae
ctanies patriam, id est ccelestem (Hebr. xi). « Ideo D revera rivis fluitlacliset mellls.Etenim sicut popu-
enim,inquit Apostolus,non confunditurDeus eorum lum illum a Pharaonis servitute liberatum inillam
vocari Deus (tbid.). » Koc ergo,inquit, nomen mihi terram Dominus iuduxit.sic universum eleclorum
est in aBternum, el hoc memoriale raeum,>isubaudi- multitudinem, ajugodiaboli solutam.supernae pa-
tur secundura sa quae operatus vel operaturus sum restituit,dequamalignosspiritus sub his nomi-
trias

iii illis adoratoribus meis, et in semine ecrum. His nibus inlelligendus expulil. Chananaeus namque
duobus sumptis,» Ego sum qui sum,Sic dices tiliis possidens, Amorrhaeus amarus, Gergesaeus colottutn
Israel Qui est misit me ad vos, »iterumque:«Haec
: ejiciens, Jebuzaeus«iia/us, Hethaeus fortnidans, Phe-
dices filiis IsraehDominus Deus palruni vestrorum, rezseus separans. liewxus ferus interprelatur. Quae
Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob misit me cunctain malo accipi, et malignis spiritibua valent
ad vos. » Ergo non esse deos consequitur eos quos utiliter adscribi.
Abrabam nescivit,quos Isaac ignoravit, quosJacob
non cognovit. Et hoc pro temporeet rehic oppor-
 584
583 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS
A dictum eruditus omni sapientia iEgyptiorum,
est,
CAPUT XV.
sed eadem spoliacontulit,ut haec Scriotura testatur,
De eo quod dictum est : « Dominus Deus
Hebrxorum
Et vos in thesaurum DoniiniDei sui. « Uaec,inquit,poneti8
vocavit nos, » et quod jure dictum sit : »
superfilios et super vestras,»id est,docebitis
spoiiabitis jEyyptum, » et qualiter spoUemus
7ios filias

ejus exemplo. eos toUere qua; ejusmodi sunt iEgypti spolia, ut

sciantomnia prcbare, quod bonuin est tenere. ab
« IngredierisquR lu et seniores Israel ad regem
omnia specie mala se abstinere Thess. v).
jEgypti.etdices ad eum Dominus Deus Hebraorum
(/
:

vocavit nos.lbimuspersoiitudinera viam triumd.e- CAPUT XVI.

rum, ut immoleraus Domino Deo nostro, » olc. De signis quas Moysis monstrabantur in testimonium.
Hoc ita factum est. Transito namque mari Rubro, (Cap. IV.) « Respondil Moyses, et ait : Non cre-

cum cecinisset Moyses et Tilii Israel carmen hocDo- dent mihi, neque audient vocem meam,aed dicent,
• Cantemus Domino,sloriose
enira
mino.dicentes :
Non apparuittibiDominus.Dixit ergo ad eum;Quid
equum asceosorera projecit in
honorificalus est, et
est quod tenes in raanu tua ? Respondit Virga.Ait :

mare,..ingressisunt(inquit)inde3ertumSur,ambu- Dominus Projice eam in terram.Projecit, et versa

:

laverunlque trilius diebus per solitudinem, et non estin colubrum, ita ut fugeret Moyses. »
JuslaDei
inveniebantaquam,etveneruntinMatbaf£a;o(/.xv)..> B exspectalio nam veridica est.et sana haec hominis
;

Ecoe qualem viam Hebraeis, exituris de v*gypto

et
oppositio. Non credent,inquit,mihi,» subauditur,
"

ad terram promissionisituris.Dominus Deus ipsorum nisi signa viderint.Nam usque hodie « Judaei signa
coram Pharaone profiteri imperat. Ad hoc manum quaerunt,et Graeci sapientiam inquirunt (I Cor, i).»
validam exerit « Extendam (inquiens) manum
:
Ergo Dominus hsc opponentem placide sustinens :

meam, et pereutiam ^gypt umin cunctis mirabili- 175« Projice, virgam, quam tenes, in-
inquit,
ad
bus meis, quae facturussum in medio eorum, » terram. Projecit, et versa est in colubrum. »
Et
hoc, inquam, i ut eant non per viam terree Phili-
Dominus « Extende:macum tuam.e.t apprehende
sed per soli-
slhiim.quffi vicina est (Exod., xni), » caudam ejus. Extendit, et tcnuit, versaque est in-
tudinem.ad hoc tantum ut immolent Domino Deo virgam. » Et rursum : « Mitte manum tuam in si-

suo.Ergo quisquis Hebr;Gum,id est transitorem, se num luum, Quia ratio consentit ut « in ore
» elc.

esse et de iEgyptoexisse profiteiur.ut Iranseat, se- duorum aut (ut multum) trium testium, stet omne
cundumnomenHebraeorum,quorumDominusDeus verbum (Deut. xix), • idcirco duo haec signa pro
non habens « bic manen-
esl,ad patriam ccelestem, testibus dextra Isvaque composuit. « Ut
credant.in
tem civilalem, sed futuram» inquirens (H«ftr. xiii). Dominus Deus patrum
quit,quod apparuerit tibi

hanc vitam teneat,solitarius incedat,id est,remotus ^ tuorum,Deus Abraham,Deus Isaacel

DeusJacob
i -u iEgyptiisquam
tam ab j?™. ,.,*;;.-. ^.,r,m a
1 Philisthiim.-Egyptii nam-
Dhilicthiim ^prvntii nam ,. ^- i;j«-;«i
non crediderinl
\\VA
tibi, norrno audierint
neque oiiHipri
Item : « Si
que tenebrosi, Vh\Us\hnm potione cadentes inlerpre- sermonem signi prioris,credent verbosignisequen-
tantur. Et lalium utique socielas illi cavenda est, tis. » Addit et tertium,tanquam a tergo consequen-
qui ad haereditatem Dei pervenire, quiDomino Deo tem teslem, eos qui duobus testinioniis noncredi-
suo immolare cupit victimas justilia!.« Daboque gra- derint,quasi sanguinea mortis ptEna condemnan-
tiara populo huic coram jEgyptiis.Et cum egredie- tem. " Sume,inquit, aquara fluminis et
effundesu-
mini,non€xibitisvacui,sedpostulabitraulieravicina peraridam,ctquidquidhau8erisdefluminevertetur
sua et ab hospite sua vasa argentea et aurea, ac in sanguinem. » Horumtesliumveritatem
sivetesti-

vestes.ponetisque eas super filios et filias vestras,et

moniorura constantiam litteralem omnes agnovi-
spoliabitis iEgyptum.» Non injusta prfficeptio.iEgy-
mus: mysticaraauctoritatemrequiramus.Nam sicut
plii namque violentersubegerantIsrael,quinonerat populus in -Egypto serviens, universam procul du-
vernaculus aut emptitius,illudentes ei,et affligentes bio raultitudinem electorum in hoc
mundo peregri-
operibus luti ac lateris. Justa ergo vicpspoliareha- nantium sic, signa ha;c,per qus debuit vel potuit

bebant oppressoressuos, velutinon dominorum di- agnoscere tempus visitationis suae, significare de-

reptores,sed
--r - ,ut vere hoslium viclores, quatenus
-
buerunl aliasigna meliora,per quffidebuit autpo-
dolore auri et argenti sui nimium concitati perse- "
f.
mjicognoscere tempusejus (qua? per nhristum facta
querentur abeuntes, et ita perirent in mari, trans- est)redemptionis suae.
eunte ad salutem Israel.Porro nos,juxta anagogen, CAPUT XVII.
egredientes, ut dictum est, omni auro et argento eorumdem signorum mysticis.
De causis
cunctisquepretiosisvestibusspoliaredebemusiEgy-
ptum.ut sive aurei dialecticorum circuli,sive argen- Quid igilur virga haec^nisi illam significathuma-
nitatera Christi Filii Dei,qua3de radice Jesse
sum-
teai rhetorum phaleraesint.sive quarumlibetartium
pta est ? Tuno enira veraciter in terrara projecta
philosophicarum telae ac vestes, quibus ^Egyptius
male utens mendacium ornat ac vestit,non perma- est,atque in colubrum versa,ita ut fugeret Moyses,

neat horumquidquam,quin cura hujusmodiHebraeis quando unigenitus Dei Filius per assuraptionem hu-
manitatis in hunc mundum venire,et morlem
sub-
transeal in servitium veri Dei.ad ornatum veritatis,
adfamulatum dominae nostrae Sapientiae ca^lestis.Is ire dignatus est, ita ut in eum credere fugiat ille
carnalis Israel.Hoc facto, « Extende, inquil, ma-
ipse Moyses, dicuntur haec, primus hoc modo
cum
num tuam, et apprehende caudam ejus, » Bcilicet
Bpoliavit iEgyptum. Fuit enim, ut jam superius
n.S3 UK TIUNITATK KT 0I'KU11IUS KJUS Llltlll Xl.li. - IN EXOU. LU). I. 38U

iit itonnii vorlntur in vlr(^nin ;

qiiia vilclicel post- \, viliTiit, timla Hilii imponi mysteria genticbut.quan-
(Hiam ouinia consuniiu ila siint,(iui morluiis fucrat, ti.i aiiiiiinistraii'li.f inciiniium bc i't iiiiparetn rccle ot

iloruin rediit in vitam. iil lieuu pcr colubniiii niors laudiibllilor fc judicuro bano
potcrat. Proindc cl

Cbristi proolitiurata cst, quia per astutium colubri olijeclioncm ojus, tnn^iuam ample- rulionaiiiifm
iiuirs cvi^nit humano gciicri, quani in corporc siio cliins DoiiiinuH, dixitnd cum. « Quis focil os homi-

Christiis venicilcf siisccpit. Moyscs ergo caudiim nis, aut quis Inbricatiis cst mulum, uul surdum.ct

coluliii app-chcniiit, cl colulior iii virg:iiii rcdiit, nudientem, videiitcm, cl ca'cum ? » hinc duliio sub-
quia electorum pnssionem vol nKirtcm (^hristi
liilcs uudlcndum, quos is qui li.ec omnin focii, ipse iin-
conscoula est, • quia rcsurgens cx morluis.jam non guam, pnulo anle hcbcliorcm, cilo acuero possit.
morilur, morsilli iiltra non dominabilur(/!t m. vi).» « P.Tiic igilur, inquit, el ogo ero in oro tuo, doco-

Sod piist hoc signum, purs mnxima Juduica! gcntis bnquo te qiiid loquuris. At ille : Obsccro, inquit,l)o-
rcsiliil ct crcderc renuit. Cui crgo conipur;ibitiir l niinc, mitle quciu iinssuriis cs. » Tundom noliis

i< Milte, inqiiit, mnnum tunm in siiuim tuiim.Qunm npcruit quid vellot, quo tendcret totics excusando
cura misisset in sinum, prolulit Ipprosam album Moysos. « Millc, inquit, Uomino, qucm miasurus
instar nivis. " Nempe manus prolracta de slnu le- es. » Qiiera enim Dominus missuniserat cum ha;o
prosa, Synagoga csl a gralia Dei pro,jecta. Ex quo g diccrct, nisi illum qui nunc missus cst,quem pa-

lutus Salvutoris sui lunrea rupit, relructa cst manus triarcha Jucob unnuntiaverul exsppctutioncm fore
illudo sinu ejus.peccntorum suorumlepracandente geiilium, dcsiderium collium a^tcrnorum ? C^*":
pftrrusa.QuodlongcProphetaprBcvidensgemebundus xi.ix.) Non ergo ex diflidentia, salutari imperio mi-

ail « Ut quid averlis manum luain, et dextrain

: nislriire recusab it sed sciens quod minislerium
;

luam de medio sinu tuo in finem ? « {Psul. lxxiii.) suum nihil ad perleclum ducerel (f/e*r. vii), aude-
Ecce vidcmus populum illum acastris Dei scgrega- bat urgcre Dominum.ul mitleret cumqui miltendus
tum, et ud urbitrium sunimi sacerdotis haud dubie, etportVctam salutem operaturus eral. ((IratusDo-
lopru! condeinnatum, babentemvestimentadissuta, iiiinus in Moysen ait : Aaron frater luus levitcs,scio
cupiil 03 vcste contecluiii, clamantcm.idest
nudum, (juod eloquens sit. Doaiinus in
(( Iratus, inquit,
dilliteri non valenlera, contaminatum se ao sordi- Moysen. « Mullura irasci visus est,quia lenerum pie-
dum {L<'V. xiii). Nuda est lepra, fucies autem vela- tatis desiderium valde afflixit in eo quod ad postu-
iiiine pcrfidi;e conlccta. IIls duobus signisatlcstan- lata non respondit. Pr.T ira, inquit, humano generi
tibus, quisquis non credit quod qni mittendus debila Christum suuni diffcrens, de illo siluit, et
ernt JHin venerit,isque sit Jesus Christus, qui solus hffic et ha;c alia pro aliis dixit.Hos geminos irejiis-

a Pharaone spiriluali, scilicel diabolo, liberaro nos „ sit, Moysen tanquam legem, Aaron tanquam saoer-
poluil, reslat ut tcrtium contra illum impleatur si- dotium, sed uterquo homo, et neuterDeus et homo,
gnum, scilicet ((quidquid liuuscritde (luvio verialur et proindenihil ad perlectuiii adduci polerat corum

in sanguinom, » id est, quidquid attingere tenta- ministerio. Quid enim magnum erat educere popu-
verit de Scripturarum fiuenlis, male necessario in- lum de loco in locum, de ^gypto in terram Cha-
teiligatad suamilainnationein. Fiet landem ut ma- naam, scribere occidentem litleram, et non vivifi-
nus cadcm in sinum gratiaj retracta et prolata, caniem conferre gratiara (// Cor. vi), offerre pro
ilcrum siiniiis sit carni reliqua;. « Cum enim pleni- pnpulo sanguinem hircorum, aut vitulorum.et non
tudo gentium subintroicrit, tunc oranis Israel sal- salvura facerepopulum apeccatiseorum (HebrAX.)
'!

vus erit {liom. xi). » Ncmpe hoc unum 1?« eratilH necessarium.educi

GAPUT XVIII. vel transire de peccato ad justitiam, de morte ad

De eo quod ait : « Ob<:ecro te, Domine, milte quetn vitam, de tenebris ad lucera, de hosle ad Domiuum,
missurus es, » etc. de diabolo ad Deum, quod per solum faciendum
« Moyscs Obsecro, Domine, noa sum elo-
Ail : erat, et nunc factum est, Kiliura Dei unigenitum,
quens.Ab heri et nudius tertius, ex quo locutus es Deura elhominem,Jesum Christura. Iratus igitur .(

ad servum tuum, impeditioris et tardioris linguae in Moysen est, » inquit, id est non ita propitius fuit
Eum. » Claret existo quia cuncta haec non uno die D Moysi ut non difTerret complere desiderium obse-
dicla vel ucta sunt, ex eo videlicet quod ait « Ab crantis, ut dicenti « Mitte quem missurus es, »
: :

lieri et nudiustertius, » etc. Nempe nudiuslerlius, saltem diceret Miltam post tot annos, vel illo tem- ;

idera est uc nunc dies est lertius ex quo,

si dicus : pore, indignura eum arbiiralus scire tcmpora, vel
inquit, locutus es ad servum tuum. Ac si diceret : momeQta qute posuisset in sua potestate (.4c«. i).

Antequam loquererisad servumtuum, videbarmihi CAPUT XIX.

eloquens, et velocis Iingu.<e et expedila;; nunc au- Quod Moyscs cognato suo poslulans dimilti,secretuin
a
tem, ex quo loqui cajpisti, et occulta sapientias tuae qnod audierat tenuit.
manifestare raihi,hoc de rae didioi etsensiquodelo- (I Abiit Moyses et reversus est ad Jothro cogna-
quens non sim, neque lam oxpeditc-e linguas ut ea tum suum, Cognatum suum, hic appellat eum
» elc.

quae nuncagenda intelligo, digne valeam corara ho- propter filiam ejus quam uxorem duxerat, id est
minibus eloqui. Mo.vses namque, prophetaessein- socerum suum. Non dixit: « Vadam, » ut fratres
cipiens el illa intus Uamma illuslratus quam foris meos educani de .Bgypto juxla Dei mei imperium,
Patrol. CLXVn. 19
587 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 588
qui mihi apparuit eo quod viderit BfllicUonetn et A dum ost in celebratione nuptiarum.Postea reversa
audierit claraorem eorurn, sod sccretum hoc tenuit. est ad eum, Scriptura dicente « Cumque audisset :

« Vadam, inquiens, ad fratres meos in /Egyptumut Jethro sacerdos Madian,cognatus Moysi.omniaquaB

videam si adhuc vivant. » Non enim suam,sed Dei fecerat Dominus Moysiet Israel populosuo.et quod
gloriam qusrebat, quam ille satis opportuno tem- cduxisset Dominus Israelde.E^-ypto, tulilSephoram
pore sineprcecurrente vocissuae nuntio visuruserat. uxorem Moysi qu:ira remiserat, et duos filios ejus
Interpretalur autem Jelhro supcrflnus ejiis. Igitur [Exod. xviii), » etc. Quod etipsum a mysterio non
quicunquehic esl, quicunque hunc imitatur,super- vacat. Alienigena quippe u.xor Moysi Sephora,quod
fluum hujus sit propalare gratiam sibi collalain co- interpretatur pulcliritudo sivo p/ace«s, alienigenam,
ramhominibus, ut videaturab eis, sed opportunum at superius dictum est, gcntium signiticat Eccle-
tempus exspectet, donec ultro clarescat secretum siam. At illa non interfuit victorioe, quam virejus
Dei, et opportune lucescatlux ejus ooram horaini- Christus de principe tenebrarum diabolo nioriendo
bus, ut videant et glorificent Pat:em Deum qui in consiunmavit, sed solus vir ille pugnavit, solus
coelis est [Malth. ix). « Cui ail Jethro : Vade in triumphavit. Postquam antiquorum populum san-
pace. )) ctoruiu de tenebris inferni per suura sanguinem
CAPUT XX. n eripuit, tunc et ipsa accessit, tunc adducta est in
Quod Oominus voluerit occidere Moyscn, el qnod Sc- equispt quadrigis evangelicis, et victoriae sacramen-
phora ciirumcisis filiis tetigit pedes ejus, etquid ista tum in baptismale suscepit. Ca;terum et quotidie
mijHice signijicent. filios suosmaterEcclesia circuiuciditcircumcisione
« Dixit ergo Dominus ad Moysen in Madian . spiritali, ne fides Ghristi inoriatur in illis.tangitque
Vade, revprtere in ^Egyptum. Mortui sunt enira, pedesejus,dicitqueiQtercircuincidendumfiiliisbuis:
qui quasrebant animam tuam. » Mortuus enim fue- « Christus passus est pro nobis, vobis relinquens

rat ille Pharao qui audivit quod occidisset jEgy- e.Kemplum, ut sequaraini vestigia ejus(/ Pclr.ii), »
ptiura, et qu.-srebat occidere Moysen, el hic post et his similia.
multum tempus, ut supra dictum, id est postalios
CAPUT XXI.
quadraginla annos, sicut Stephanus protomarlyr in
Ue eo quod ail Dominus « Ego iiidurabo cor Plia- :
Actibus apostolorura testatur [Act. vii), mortuus
raonis.
f uerat. « Tulit MoysGs uxorem siiara, et filios suos,»

etc. Anter]uara progrediamur,dicendura quid dehac « Dixitque ei Dominus revertenti in .Egyptum :

usore et filiis Moysi actum sit. « Cum esset,inquit, Vide ut cmnia ostenla, quse posui in manu tua,fa-
in diversorio in itinere, occurrit ci Dominus,et vo- cias coram Pharaone.Ego ^ indurabo cor ejus,et
^ _, non _

lebat occidere eum. Tulit illico Sephora petramacu- ^ dimittet populum. » Homini, qualem ignorat Apo-
tissimara, et circuracidit pra?putiura filii sui, » etc. stolus, imoquiin Apostolo IoquiturChristus,dicens:
« Volebal, inquit, occidere eum. » Quare ? quia « homo, tu quis es qui respondeas Deo?Nunquid
filios suos non circumciilerat. Verum hocobsistente dicit figraentum ei qui se linxit, quid me fecisti
uxore alienigena facere nequiverat in terra alieni- sic ? » [Rom. IX) etc; homini,inquam,id est secun-
gena, in terra non sua.Igitur, vidente Sephora.vo- dum carnem sapionii, scrupulum fecit.et suspicio-
lebat Dominus occidere eum, ut quae rationenolue- nem generavit hic loeus, ubi cum dixisset Deus :

rat adduci, praesentia periculi cognosccret salutare « Vide ut omnia ostenta,quce posui in rnanu tua,
esse semini AbrahcBomne masculinum eju.scircum- facias coram Pharaone, » continuo subjunxit : « Ego
cidi. Nihil ergo cunctata,quid potius eligeret, viri indurabo cor ejus,et nondiraittetpopulum. » Dicit
nccem ,an flliorum circumcisionem, « lulit illico enira :Quid ergoadhuc queritur ? Voluntati ejus
«

acutissimam petram, et circumciditpraeputiumfilii quis resistit ? «[ibid.) Verura hic talisidcirco ofTen-
sui.Tetigitque pedes ejus dicens Sponsus sangui- : dit, quia flaramae ejusdem.quae illic apparuit Moysi,

nura tu mihi es. » Ut quid tetigit pedes ejus? Vide- divinam luceainon attendit, ut sciatqui'1 sibidesit.
licet ut dimitteretur. Nara protinus sequitur « Et : Deestenira quod quairat, priusquam suam.quaeprffi-
dimisit eum, postquam dixit: Sponsus sanguinum dicta est, querelam proferat, videlicet ut quando
J)
tu mihi es ob circuracisionera. « Idcirco « tetigit dicit Deus: « Egoindurabo, » modum indurationis
pedes, » id est importune supplicavit,ne illura lon- non penitus ignoret homo, id est quid agcnte Deo
gius sequi corapelleretur, exterriia vel iraparata induratus fuerit Pharao. Quid enim ? « Nunquid
tantisvisionibas,utpotequibusgontilitervivensnon. apud Dominuin? » [ibid.) Nunquid glo-
iniquitas
dum intcresse mcrebatur.Tangens ergo pedespjus riam suam quairens Deus, cor Pharaonis, quod
dixit: » Sponsus sanguinura tu mihi es. » Non dixit: prius tenerura fuerit, indurasse putabitur, ut per
virsanguinura.nequeconjugii, sed [.. sponsus,»ne,] occasionem duritis ejus, ipse niirabilia faciendo
crudelitatisrespcctuhocdixisse putaretur.Siquidem glorificaretur ? Absit Non hoc sensu accipiat ho-
1

virsanguinumcrudelitatisethomicidiorum.incom- mo dixisse Deum, o indurabo. » Sed enim ille

muni usu,signincattristo cirnificium. Meliuscrgo, oJerat filios Israel, omnesque /Egyptii, ut supra
quamvis improprie, dictum est, « sponsus sangui- dictum fuit, et ipsum odium surrexerat ex invi-
num, » quamvis sponsus non consueverit dici.nisi dia dicentiura : « Ecce populus filiorum t71
38i) DK THINITATI': Er OPliRlUUS KJUS !.ll!lll XLII. — IN K.XOI). I.ll!. I. r,\)0

Isrnel iiuiltiis ct fortlor nobls CBt {Ejcod. i), » ele. \. gloria, ot leslamrtiliim, el legiislutio, ol ulianquium,
Nec (iniin alitcr, juxtii Psulinist.im, « converlit cor cl proiiiissn, qiinruni palros, ct ex(|uiliiiD CliristuR

onrnm ul oilirciit populum ojus (l>.<tat. civ), » nisi secundum curncm, qui cst i<upcr oinnin Ucus bcnc-
ihim IjonoiJicit ct multiplicut pnpulutu aiium, cor diotua in Siucula Iftnm. ix). HVerum ubi primogcni-
coruiii invidons prolocit, inin conversiim est in as- tu3 istc juniori fratri invidtt, et oilio ejna CPOiiliia
pcrum odium. Est uulem inviiiia; vol oiJii prnprium, cfTendit in lapidem nlTcnsionis ct petram scandali
ul quiinto eis, quibui inviilotur, m.ijora conrerun- (/ l'ftr. iil. intrare non vult in dornum pulris, |iro
tur liencncla,tuuto magis ipsa invidiavcl oiliuin con- co quod frutcr siuis venit, et paler lailus vitulum
lirmelur. Siquidem quoampiius splendcscitciii in- saginatum occidit illi {Luc. xv) ; ubi, inquum, sic
videlur.tunto magis induiescitatquo uritur invidus. agit primogenitus, lulcm illum luteinur primo^vni-
1'leni siint liliri taliiim cxcmplis. Vcrumtiuiien vel tum, ipiiilis hiit Caiii, qualis Ismacl, qualis Ksau.
unum profcramus exciiiphim. Pulsutus Dcus est a Notamluin quippc quod, pra;terSeiii priiiiOK^nitum
propheta, diccnte n. Quare fecisli nos, Domine,
: Noc, cunctos ferc palriarchiruiii primo(;pnilo8,aut
crraro a viis luis, ct quaro cor nostrum indurasti, propria nequilia deslruxit, aut divina auctoritBS ju-
nc timcremus te » {ho. lxiii.) Primum hoc modo
'!
nioribus poslposuit. De eo quod « Ca:v. Mnyses esset
respondct eidein prophela; : « Quffisierunt nie, qui „ in iiincre in diversorio, occurrit ei Dous.et volebat
ante non intcrrogabant. Invencrunt xrc, qui non eum occidore, » jain supra dictum est.
qiia?sierunl {Isa. lxv). » Doinde dicil cl Palri l'ilius
CAPUT XXIII.
Dei Ecce ego,ecce ego ad gentem qua; non invo-
: «
Quod Moyscs cl /laron loquentes conira Pliaraonem,
cabal nomcn meum {itnd.). « Nempeidcm estacsi leqem el veltis sncerdolium signifwent et quid
dicat In eo feci vos, o Juda;i, de viis meis errare,
; significet : « P/iaruo s.vvior elJiTlus esl. »
et in co cor vcstruni induravi, ne timcrelis me. In " Dixilquo noininus ad Aaron : Vade in occur-
eo, inquam, quod a non quicrentibus mc genlibus, sum Moysi deserlum. Qui perrexit ei obviam in
in
inveniri volui, quorum salulem vos odio habetis. monte Uci.et osculiitus esteum. Narravitque Moyses
Nam proptcr odium illorum vos indurati estis, et Aaron cuncla verba Domini, pro quibus iT.iserat
cos in via socios haberc non ferenles, aversi estis. eura,et signa qua; mandaverat. Veneruntque simul,
Ita, licct aliud intendens, ego vos errare feci de viis el congregaverunt cunctos seniores filiorum Is-
nieis, ct corvcstrum induruvi. Igitur, duin dicit rael. » elc.
Deus " Ego indurabo cor Pharaonis, » subauJien-
: (Cap. V.) Cuncta capituli hujus historica superfi-
dum est, non eum corrumpendo, sed filios Israel, cies plana est, videlicet quia superbe rcspondens
quos in'quc odit ipse,compaticnli charitatevisitan- Pharao : « Quis cst, inquit, Dominus ut audiam vo-
do. IIoc enimcgoquidcm fucio inlcntione charitalis, ti cem ejus, et dimittara Israel? Nescio Dominum,et
sed ilii invidenti proliciel ad duritiam cordis adin- Israel non dimiltam Israel ? Nescio Dominum, et
cremenlum oriii. Sic uno eodemque solisjucundo verum etiam auxit atflictionem eorum. « Et nequa-
lumincetglacics^duraliquescit, et luluin molledu- quam, inquii, ultra dabitis paleaa populo ad conQ-
rescit. Idcirco sxpius quidem sic dicitur in sequen- ciendos lateres sicut prius, sed ipsi vadant et colli-
tibus. « Induraviique Dominus cor Pharaonis, et gant stipulam, et mensuram laterum quam priua
non dimisit populum. » Sed et nonnunquara sic ha- faciebunt iinponetis eis, nec minuetis quidquam. »
bcs, quia ipse « Phario induravit cor suum. » Quibusvociferanlibus ad Pharaonem.ac dicentibus :

CAPUT X.XH. < Cur sic agis conlra servos tuos ? vacatis, inquit,

De eo quod diclum est ; « Filius meus primogenitus otio el idcirco dicitis Eamus et sacrificemus Do-
:

Israel. » mino. » lieec, inquam, secuntium litteram piana

« Dicesque ad eura Ha;c dicit Dominus Filius : : sunt. Porrosublittera fulgiiius allegori;esensus hic
raeusprimogenilus Israel. Dixi tibi Dimille popu- : est. Pharao qiiod interpretatur dissipans, diabolus
lum meum, ut servi;it mihi, et noluisti dimittere esl, ot regiium cjus mors. « Regnavit,inquit Aposto-
eum. Ecce ego interficiam filiura tuum primogeni- lu8, ab Adam usque ad Moysen, eliam in eosqui non
lum. » Gum, inquit, omnia ostcnta quae posui in D peccaverunt in similitudinera pra;varicationis Adae
nianu tua fcccris coram Pharaone, etille, indurato {Rom. v). • fsquead Moysen regnavit,inqiiit,niors,
corde, non dimiserit populum, landcm dices ad idestpeccatum per quod mors inhunc inundura in-

euni " Filius meus primogenitus Israel, » etc.

: troivit,nulIam antelegemes pra!ceplis justitia; con-
Quamvisetiam, si solusesset Deipopulusillelsrael, tradictionem habuit, cunctis in anima mortuis, et
posset tamen dici « primogenitus, » sed non econ- corpore morientibus. Moyses namque et Aaron,
verso, omnis priraogenitus unigenitus. Hoc quod contraPharaonemagentes, legeinsignificantetlegis
dicit, « filius meus primogenitus Isracl, » minoris sacer.lotium, por quae justitia contra diabnlura, ad
filii, scilicet respectu gontilis populi dietum oportet destruclionem peccati et mortis,vocema!iquam ha-
intelligi. Et jusla quidem comparatione populoilli bere coepit. At ubi venit mandatiim legis, regnans
pro parte electorum concedimus omne privilegium peccatum. et raors infremuit. « Quid ergo dicemus,
primogenili, quibus, ut Apostolus dicit, « credita inquit idem Apostolus. Les peccatum ? Absit ! Sed
sunt eloquia Oei, quorum est adoptio filiorum, et peccatum non cognovi nisi per legem. Nam concu-
 1

39 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 592

piscenliam nesciebam, nisi lcx diceret Non coucu- : \ CAFUT .XXIV.

pisces. Occasione autem accepta, peccatum per De eo quod dicium ed : « El nomen mcum Adonai
mandatumoperatumestinmeoninem conciipiscen- non indiravi eis. »
tiam. Sine legeenim fjeccalum morluum erat(/iom. (C.-^p.VI.) Loculus est Dominus ad Moysen di-
(c

vn.) Ha;c quia meiius ex singulis homiaibus co-

)i
cens Ego sura Dominus, qui apparui Abraham, et
:

gnoscitur.continuo sequitur:« Egoautem sinelege Isaac, et JacobinDeoomnipotente, et nomen meum

vivebam aliquando. Sed cum venisset mandatum, Adonai non indicavi eis. Pepigique cum eisfoedus, »
peccalum revixit {ibid.). » etc. Quanrlo enim sine etc. Decem nominum quibusapud Hebreeosvocatur,
lege vivit homo ?Tunc vidolicet, quando adliuc sine septimum est Adonai, quem nos generaliler Domi-
timore peccat,quando nullum adhuc propositum ha- num dicimus. o Etnomen meum Adonai,inquit,non
bel ut peccato resistat, sicut, verbi gratia.juvencu- quod indico tibi. Sed
indicavi eis, » subauditur,
lus aut adolescentula vaga. Quando autera venit in Deo omnipotenle
quomodonomen hoc eis, quibus
mandatum.'Tunc prolecto, quando metu pojna; fu- apparuit, non se indicasse asserit ? Primura ad
tur;E velerem pruponit consuetudinem relinquere, Abraham d.cit «Ego Dominusomnipotens,ambula :

et propter mandatum juslitiam tenere. Illic pugna coram me, et eslo perfectus (Gen.xvii). » Ecce hic,
esl. Nam caro concupiscil adversus spiritum, et g g(_ Dominum et Deum omnipotentera,quod est Ado-
<<

spiritus adversus carnem, et haec sibi invicem ad nai, palam se nuncupavit. Ergoquod hic dicit «non
versantur, utnon qua?cunquo volumus ilia faciamus indicavi,»sic accipiendum est, ut subaudiasquanlcB
{Gat. v). » Talis homo postmodum in eodem Apo- esset polentiaevel virtulis.Ma^nalia naraqueet ter-
stolo djcit « Condeleclor legi Dei secundum inte-
: ribilia facturus,ba3eloquitur,ad ostensionem glorice
riorem hominera.Videoautemaliam legemin mem- nominis sui, qualia non fecit in diebus Abraham,
bris meis, repugnantem 178 legi mentis mea;, et Isaac et Jacob, quibus tamen in Deo omnipotente
captivantemmein lege peccati, quaa estin membris apparuit, quique hocipsum quod oranipotensesset
homo ego, quis me liberabit de cor-
meis. Infelix nonqusesieruntrairaculisexplorarcrationecontenti.
pore mortishujus? Gratia Dei per Jesum Christum Unde et fides eorum gloriosor ac majoris habetur
Dominum nostrum^Hom. Quando liberatista vii). » meriti.EcontraPharaonis duritia, quse faciendorum
Dei gratia? Tunc videlicet, quando bellicosus ani- causa fuit signorum,detestabiliorexstitit,etquanlo
mus, post tenlationes carnisadhuc in corpore ma- plura facta sunt, tanto justius ffiternum contenipior
nens, consolationis spiritu deraulcelur, et postco- interitum. Hoc, inquara, cum dicit, « et
incurrit
laphos stimul.intis Satauce aurea libertatis torquenomen meum Adonai non indicavi eis, » subau-
donatur.Sic unushomo, sictriplici slatu totus pro- diendum est, quodjam nunc, poscente causa,indi-
ficit mundus. Antequam lex subintrarei, rcgnabat ^ cabo tibi, quam gloriosum et quam terribile sit.

quidem mors, et ille fortis armatus custodiebat Nam et paulo ante dixit « Nunc videbis, quae fa- :

atrium suum.erantque iii pace omniaquse posside- cturussumPharaonijietpostmodumdicturuseidem

bat (Luc. xi). Verumtamen peceatum non adeo im- Pharaoni « Idcirco autem posui te ut ostendam in
:

putabatur, ut et prffivaricatio nuncuparetur, « ubi te forlitudinera raeara (/Txurf. ix). i Sane illudscien-
enim non est lex, ibi nec prsvaricatio {P,om. iv). » dum quia nomen Dommi tetragrammalon, quod
et idcirco lentiusgrassabatur in subditosille lyran- ineffabile dicitur, ubicunquescriptum esl,Hebraeus
nus. At ubi lex subintravit, et fortis illius munitio- Adonai, et Latinus Dominum dicit, ut,verbigratia:
nes explorare venit, hoc praesentiens^infrendens
ille « Confitemini Domino, et invocate nomen ejus, la;-

fremuit, et tandera captivorum libertatem suspirau- tetur corquaerentium Dominum.quBeriteDominum,

tium collaconcidit, donec fortior superveniens vin- et confirmaraini {Psat.cw). » —
« Pepigique cumeis
ceret eiim et spolia ejus diriperet (Luc, xi), can- foedus,!nquit,utdarem illisterram Chanaan,terram
tantibus eis quos liberavit, quia « per Moysen lex peregrinationis eorura, in qua fuerunl advens. •
data est, gratia et veritas Ordo Verborum est ; Abraham, et Isaac,et Jacubin
per Jesum Chrislum f.icta

est. {Joan. i). » Igilur « ex eo die, inquit Moyses,

Deo omnipotenle apparui, et pepigi cura eis fcedus,
quo ingressus sura ad Pharaonem, ut loqucrer de D ut darem illis torrara Chanaan. Porro illud scien-
noniine tuo, Domine, alfllxit populum tuum. » IUis dumnonhoc esse totum fcedus, vel foederis causam,
congemiscenlibus ac dicenlibus quoniam fetere fe- dare illis terram Chanaan; sed partem focderis pro
cistis odorem nostrum coram 1'haraone et servis toto posuit. Summa nam'|ue fcederis est in hoc scr-
e.jus,et praBbuistis ei gladiumutoccideret nos.quia, mone • Atque in te bencdicentur omnes cognatio-
:

videlicel « cum veni^set mandatum, inquit Aposto- nes terras [Gen. xii), » in quo Christi Filii Dei incar-
lus, revixit peecatum, ego autem mortuus sura, et natio promitlitur manifeste. Hac propositionedata,
inventum est mihi mandatum quod erat ad vitara, • pepigique cum eis foedus, ut darem eis terram
hoc esse ad inortem. Nam peccatum occasione ac- Chanaan, » nunc promissi debitorem jure se te-
cepta per mandatum, seduxitme, etperillud occi- neri conscntiens, sumit et dicit « Ego audivi gemi- :

dit (Rom. viii). » tum quo /Egyptii oppresserunt eos,

filioriim Israel,
etrecordatus sum pacti mei.« —
«Recordatussum,»
inquit, id est, non oblitum me esse ostendi,subau-
 593 DE TRINITATR ET OPEninUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIU, I. r.94

scrvum mcum.^l Anron,p.t iiosiii

(iilur.cuin to misi A sua qunrll sunt a l.ovi.lOt notaniliim quia primo Bic
iii mcorum.Et continuo roii
vobis vcrba signoruin dicitiiilsli s^unt Aaron i't Muyses, » ileinde pra>po-
clusitsio Ideo ilic liliislsracl: Ego Dominu3>)ui sti!rut:<.Uto Moyses
Aaron. «Nutivitutis naruque
et

cilucam vos dc crf;a9tulo jEgyptiorum,>ielc.Dicendo oriino Aaron, vocalionc autcm vel od administra-
« super quani lcvavi niuiuMn moam.ut darem eiim tionis pjivilcgioMoyses prior cslapud Dcuin.Horro,

Abruliam, Isuai;, ct Jacob, •> piilam lccit ad nuid ut digrcssionem illam pro so fuctam, ct idcirco in
diycrit,"Ct nomen meum Adonai iiun indicavi cis,» so tcrmiuatnin surjiim.a Ruben scilicet, inciperet,

videlicet eo quod nuno levando munum suain.illud humilitntis prudentia cautuin est, videlicet ne in
magnis
indicari velit in brachio excelso et judiciis tribubus duodecim siia; s(diu9,id est.Levitic.Tmprni-
« Narravit ergoMoysos omnia liliis Isracl, qui non nissc vidcrelur. Illud quoquc non prottereundura
acquieverunt ei propleraiigiisliam spirilus.et opus quia primus lcgis sacerdos Aaron cx ca tribu ucce-
durissinium.iilliuc videlicct a Uomino pro consola- pil uxorcm, cui verum in Christo saccrdoliurn de-

tione dicta, vel mandata fuerant. Al illi perfect» bebatur.u.Vcccpit eniin Aaron uxorcm, inquit, Kli-
lidci spem non habentcs firmam geniebantsub af- zabeth liiiam Aminadub,sororem Nahason, « vide-

lliclione inimicorum.et idcirco non acqieverunt.Sic licet de tribu Jud.i.

niniiruin, juxta anagogc.i, ubi cxacerbalum pro n CAPUT XXVI.

contradictione legis, ut supradiclum cst, regnum Quod aii nt Mtuj.^ien Ecce conatilui le
: deum
peccuti, popiiluin Dei sub suo servilio curavit,ut 1'karnonis. »
soepe facluin est, ita uldicerent:«Kumu9 ct servia- Et locutus esl Uominus ad Moysen,dicens:Ego
:i

mus diis alionis(Ot'M^xiii),»frustra le.xet prophetaj Uominus Loquere ad Pharaonein regem Mgypli
:

loculi sunl;noneuim eos audierunt. Sio nihilomi- omnia qum ego loquor tibi.Et ait MoysescoraaiDo-
nus nonnuntiuum in hominem, qui condelcctatur mino:En incircuincisus labiis sum,quomodoaudict
quidem lcgi Ueisecundum intcriorem hominem,sed me Phnrao?(CAP. Vll.jnUixitque Uominus ad Moy-
aliam palilurlegem in meaibris suis,rcpugnantera scn:Ecc6 constilui tc dcum Phar-ionis, et Aaroii

legi mentissuae (ficim.vii), frustra ad horam redar- propheta tuus. Tu loqueris omnia
frater tuus erit
gutio lit;proJiimusenim est desperationi. quce mando libi,ille loquetur ad Pharaonem,ul di-

CAPUT X.W. mittat filios Israel de terra sua. » Post prcedictam

digressionem,illi',d quod supra dicereprosequitur.
Oualiter iii itoiise ct Aaron implelum probetur quod
dictum juerat: « Genenilione autem quurta rever- Nam quod illic dixerat,"praesertim cum incircum-
tenlurhuc. » cisus labiis sim,»hic idcirco repetit,ut adjiciatqui-
(I Locutusqus est Dominus ad Moysen, dicens : nam Dominus ad hocresponderit.«Ecce,inquit,con-
Ingredero et loquere ad Pharaonem regem jEgypti '-'
stilui le deum Pharaonis.»Gloriosa virtutum regina

ut dimittal lilios Israel de terra sua.Respondit Moy- hurailitas, quae in ca;luin volare consuevit, locuta
ses corara Domino Ecce filii Israel non me audient,
: incircumcisum esse labiis, et
est in eo, dicente se

et quomodo rae audiet Pbarao.prssertim cum sira idcirco dignum ac pro sua reverentia magnificum
incircumcisus labiit?»Ilancincusalionissuae narra- uccepit responsum, ut audiret homo privatus ro-
tiunculnm vix ingressus qua dieit se incircumci- gnanlis hoininis se esse deura.Nec dixit Deus au-
sum labiis repente digressionein facit hujusmodi : ctor deoruiii:Ecce constitu:im,sed, ecce conslitiiite
«Isli sunt principes doinorum per familias suas. » duum Pharaonis,»subauditur a coustitutione raun-
Cur hoc?Videlicelob coraprobandam veritalem Dei, di,necenim ille Ueus deorum novoquidquara con-
quia ad Abraham de hac scrvitute el subsequonti silio constituit,aut destituit.Ac si dicat:Quoniamtu
liberatione filiorum Iarael,ante Iocutus,cum dixis- mitissimus virGrum,pro tam glorioso negolio,cum
sel:'iScito pnenoscens, quod peregrinum futurum Pharaone diraicarc,pt cum rcgibus confligere tein-
sit tamen tuum in B79 terra non siia,et subjicient dignumducis,atque hoc modo nsque ad novissima
eos servitutijCl affligent quadringentis annis, « ita lerr.T3 te deprimis,ecce ego sustoUam te super alli-

prffifinivit dicens:«Generatioiie autem quarta rever- tudinem nubium,faciamque te deum,nonquein ille

tentur huc(GfH.sv).»Hoc nempe est quod dicit: .Et D fideliter adoret, sed quem serviiiter formidet : ut
h.-ec nomina filiorum Levi, per cugnaliones suas, iuiperes aquis pro potestate Dei.ut r.inas crees, ut
Gerson,Caath et Merari.Filii Caalh.-.\mram,et Isar, iraperes terra^, ac cineri, faciasque in rege, et in
etHebron.ct Oziel..\eccpit autem .\niram uxorem exercitu cju^ ciniphes el vesicas, imperes aeri, et
Jochabed patruelem suam,qua; peperil ei Aaron,et pestcm valde gravem generet.imperps igni.et cum
Moysen, et Mariam. » Claret itaque quartam esse grandine raistus feratur super peccalores.Itairape-
generationem. Levi namquc genuit Caath, genuit rando elementi" deiis eris Pharaonis.Et quiuPharao
autera Caalh .•\raram,Amram gcniiit et Moysen, et sillera cum hiiji;.=modi deo loqui non cst dignus,
Mariam.Mcirco iteruin uclcrtiorepetendo.designat .\aron frater tuuscrit propheta tuus.plagasquas tu
dicen3:«Iste est Aaron et Moyses, hi sunt qui lo- facies, pronuntiaturus.sive tanquam minister illa-
quuntur ad Phnraonem regem .^gypti,isleMoyses, turus. Ergo sunt dii, in quorum synagoga, juxta
et Aaron in die qualocutus est Dominus nd Moysen Psalmistam, stetit Deus, quos in raedio dijudicat,
in terra .Egypli, » ut subaudias,qui in generatione quibus loquitur « Ego dixi: : Dii estis, et filii
S95 RUPERTrS ABBAS TUITIENSIS. 596

Excelsi omnes (Pja/. Lxsxxi). » Non enira solus A rubilziijf/.^^Porroutrumque, scilicet Aaron
flamiiiffi

hic est.quoPharao non erat dignus,sed et aliiplu- et Moysen, nalum constat post illud impii Pharao-
res.quales cum couniemorassel Apostolus.ita con- nis edictum dicentis:«Quidquid natum fuerit mas-

clusit, dicens Quibus diguus non erat raundus

: « culini sexus in flu:iien projicile; quidquid feminci,
(/ie6r.xi).»— «Tu,inquil,loqueris omnia quffi inando 180 reservate(£a;t)t/.i). »— « Post bffic enim, » in-
libi;ille loquetur ad Pbaraonem, ut dimittat filios quit Scriptura , id est post ista 1'haraonis dicta et

Israel de tcrra sua. » llem et superius dixcral : acta,«cgressus est vir de domo Levi,accepla uxore
(dpse loquetur ad popuium pro te,et erit os tuum, stirpis suae [Exod. ii), » etc. Cura igitur et Aaron,
tu autem eris ei in his quae ad Dcum pertinent qui de ilia uxore triennio anle Moysen nalus est,

(Exod. iv). » Et est sensus, sicut sic dic,;retur Tu : servatus fuerit, et in exitu Israel de yEgypto par-
Deu3 Pharaonis conslitutus, cui ego Deus deorum vuli,alque infra viginti annos adolescentuli exstite-
loquor « facie ad faciem, uti loqui solet homo ad rint, claret quia tale nequam regis edictura non
amicum suum(£a:o(/.xxxiii);»noa dignaberis multa praevaiuit, et ut nato Moysi timeretur, magis ele-
]oqui,vel orationem protelare cum re^e /li!gypti,vel gantia ejus, de qua superiiis dictum fuit, causa
faciem luam uperire popularibus inerudilis,sed lo- erat. « Quando Phuraonem
locuti sunt, inquit, ad
queris propheli tua; Aaron.etcontra Pharaooemet g Moyscs el Aaron.Moyses octoginta annorum eral.»
ad populum tuum,exemplo mei,qui nec verborum Porro cum in deserlo praefuisset populo quadra-
indiciis ago cum principe tenebrarum,nec passim ginta annis mortuus cst. Eristque non plus quam
visibiliter appareo morlalibus liliis hominu-T, sed centura et viginti annorum. Non ergo relinquitur
per prophetas meosmando quae illi audire emeren- opinabili licentiae locus,ut vcl dubitare liceat,rau!-
tur,vel quod facturus sira judicium. Porro,"tu illi to.an paucoterapore,coran"i Pliaraone stelerintin fa-
eris in his qua; ad Deum pertinent. » iJe le enim ciendis prodigiis.Nam ne ante quadragesiraum an-
loquente pariter et audicnte ille accipiet quid lo- num egressionem ex iEgypto obiisse iilum suspi-
quatur.Et isti duo horaines paucotercpore ila ege- moriturus ipse in Deuteronomio dicil
cari vacet, :

runl.alter potestalera in serinone habens,alter po- «En quadrngesimus annus est,ut recogites in corde
teslati in faciendis coram Pharaone signis obtera- tuo, sicut homo erudit filium suum, sic Dominus
pcrans,usque ad immolalionem paschalis agni.Ve- erudivit tei/)£;«/.viii),»ctc.Additi autem quadra^'in-
rum el Iex,qua2per Moysen data est,etsacerdotium ta prioribus octoginta annis, sine dubio fiunl ccn-
quo primus Aaren funclus est, idem eadem dilfe- tum et vigiati omnes anni Moy<i, sicut in Deute-
rcntia egerunt usque ad immolalioneiii pa?chalis ronomio scriptum est:«Quia Moyses centum et vi-
veri agnijScilicet Christi Filii Dei(./orin.v).Nam pos- p gintiannorumerat,quando mortuusesl(Z)eu/.xxxiv)
tea nequeMoyses stat pro illo pnpulo contraspiri- Igitur octogesirao primo ajtatis sua; anno,in initio
tualera Pharaonem,id est diabolum,sed potius ac- anni, id est verno tempore, Moyses stetit coram
cusal eumdem populum,el de medio sublatum est Pharaone,et peractis signis, eodem tempore anni
sacerdotium Aaron,non jam habens altare vel tcm- eduxit filios Israel de terra ^gypli.
plura.Antea cum legoretur, Moyses prKcrul sacer- CAPUT XXVIII.
dotibos de genere Aaron, in his quas ad Uorainum
De myUica ralione signorum qiix facla sunt roram
pertinent. Kormidabant enim Moysen lectionc sua,
Pharaone.
ul facerent sacrificia secundum exemplar quod in
monte viderat, et illi pro populo loquebanlur con- « Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron ; Cum
traPbaraonem,id estdiabolurajiiuncauleiii remotis dixerit vobis Pharao : Oslendite signa. Dices ad

sacerdotibus illis, et statuto sacerdote secundum Aaron:Tolle virgam, et projice eam corara Pha-
ordinera Melchisedecti,populo illi os suum clausil, raone.ac vertalur in colubrum, »elc.Quoniam nar-
et faciera suam velavit,ad islum conversusMoyses. ratio signorum in superficie litter.e plana vliletur,
«Sed ego,inquit, indurabo cor ejus,»etc.De hac in- mysticas potius,adjuvante Domini Spiritu,requira-
duralione aupra diclum est;nunc caelera prosequa- mus rationes, et tunc littera quoque bene proce-
mur. " dentem sensum dignior apparens ipsa sequetur.Et
CAPUT xxvn. primo quosrendura quid myslice ralionia habeat
De setate Moysi et Aaron, et unde clarcat quod nc- haecdivina dispositio,quod ante immolationera pas-
qiiam rpgis ediclum non fuerit impletum. chalis agni, quo res omnis confecta est.decem fieri

« Erat autcm
Moyses octoginta nnnorum, et numoro signa placuit.quibus Pha.-^aonem superari
Aaron octoginta trium. quando locuti sunt al Pba- non posse noverat,antequam faoeret ipse qui fecit.
raonem.nHanc, id est octogen&riam Etatem Moy.si Primum fuil signum, ubi virga Aaron versa in co-
Stephanus protomarlyr in .\clibus apostolorum ila lubrum.devoravit virgas incantatorum.Secundum,
distinguil:«Cum autem irapleretur ei quadraginta ubi aqua fluminis versaosl insanguinem. Tertium,
annorum tempu3,isccndit in cor ejus, ut visitaret ubiransdescenderuntdeaquisctoperueruntlerram.
fratres suos filios Israel.Et cum vidisset quemdam Quartum,ubipulvi3terra!versuse6tin ciniphes.Qui-
injuriam patientem, vindicavit eum (.1,7. vnl. » Et tuni,ubi Deus misitomnegenus muscarum.Sextum,
post pauca:nEt ex|jleti3 annis quadraginta, appa- ubi morlua sunt peste animantiaiEgyptiorum.Kep-
ruit illi ia deserio montis Sina angelus in igne timum.ubi sparso cinere in coelum facta sunt vul-
 597 DE TRINITATE KT (tPRRinUS KJOS LinRI XLII. — IN EXOD. LIFJ. !. 398

norave8icarumlurRontiiim.Oclavum,ul)idei1itDeu9 A Di-i, Chrislum, significavit vcl passioncm cjus.per

ionilrua et grandinom.ctdisrurronlia luljtura supcr quam in novitsimisdiebusdiabolusvictusetmunduB

tcrram.et f;ratido ct ignis purilor iiiista fercbuntur. litioralus ci salvatus esl, sic illa deccm signa, vcl

Nonum,ul)i di.'cit Dous.ct vcnit locusta et lirurhus, plag.c,qiiibu3 illo Pharao nagollari quiJcm,6ed non
cujus non erut numcrus.Docimum, uliilaot.i- sunt vinci potuit, decem logis pr;cccpla significaverunt,

lenebriB horribiles in omui icrra yligypti.Uis doccm quoruiii obscrvationp,moriisrcgnum inquieiari qui-

quidom signis sive plagis vexatus quidem 1'harao, rtcm,sed non destrui potuil.Nunc porumdein signo-

et allrila cst /Egyptus, non ita ut dimiiteretur ab rum 8ingula,teslantibu9pIjgi3Pharaoni8,dlpito I'ei

iEgypliis IsruPl.Poslha-^ctandcni lolli jubcturagnus clTecta qualilcr praccptoriim singiilis, qua; in ta-

in doiiiosfiliorumlsrael,immolandusdccima iimirta bulis lapidcis eodcm digito Doi scripta sunl, con-

die mcnfis primi nd vesperam, et in illorcsomnis veniant dicendum est.

pcractaest.Mortua suntcadem nocteomnii primo- CAPUT .XXX.

genila .Egypti.et ita Pharao victus, mollia locutus De signis Aaron et magorum coram Pliaraone.
est, dicens " Kgredimini cito, ctabeuiites bencdi-
:
Tulitque Aaron virgam coram Pharaonect scr-I.

cite mihi(E.M(<.xii). » Et (iliis Israel trunseuntibus, vis ejus.qua; vcrsa cst in colubrum. Vocuvit autem

Pharuo rursus induratus, et omnos .Egyptii inse- n Pharao sapicntes ct malcficos.ct fecerunt ctiamipsi
qucntcs in mari Rubro submersi sunt {E.tod. xix). per incantationes ^Egyptias, ct arcana quceilam,si-
Quorura ergo in figura hajo facta, recle quajrimus. militer. Projeceruntquo singuli virgas suas, qu«
versae sunt in dracones, sed decoravit virga Aaron
CAPUT XXIX.
virgas eorura. Induratumque est cor Pharao-
/)<; ilecem manilalh, qux i
eiidcnt in dileclione Dci el
proxlmi. nis, et iion audivil cos,Domi- sicut pra;ecpcrat
Iiiximup supra(quod omnibus notuniest)pcr Piia- nus. » lloc Moyscs tanquam deus Pharaonis,
fccit

raonem diabolum, per Moyscn legem, pcr Aaron quiaquod solius divina; potcstatis est, virgam ina-
velus siiinificatum csse sacprdoliura, ct per illa re- nimatamlSl in verum animalconvcrtit, videlicet
u'num diaboli,regnum peccati ct morlisnon destru- quia transforniavit in colubrum. " Devoravit enim,
clum, sod motum fuisse et cxasperatum propter inquit, virga Aaron virgas eorum. » Et rccte, illaj

mandatum.Sunt aulcm lcgis dccem pr;cccpta,qua3 eiiim virgic crant quoJ fuerant.scd pcr incantationcs
in Dei etproximi dilectione pendent univcrsa.Pri- .'Egyptias et arcana qusdam fascinavcrant magi
mum Non habcbis deos alienos coram me.
esl : oculos ut virga; videreatur eis specicra
hominum,
Secundum Non facies tibi sculptile.Tertium :Non
: haberc draconum. Devorari ergo, et non devorare
assumes nomen Dci tui in vanuiii. Ouartum Mo- : potuerunl,qua} devoratrices esse videbantur,et non
mento ut dicm Sabbati sanclilices. Quatuor haec ad G erant. Mystice hic digitus Dei elare pra^ostcndit.
diloctionera Doi pertinent. Deinde eorum qua; ad primum eorum quae scripturus ipss erat intabulis
proxirai dilcetiouem pertinent, in ordino vcro lapideis « Non habetis deos alienos coram me
: :

Quintum est Honora patrera tuum et raalrem.

: (Exdrf.xx). «Virganamque Moysi versa in colubrum,
Scxtum : Non occides. Septimura : Non moechabe- in inysterio est omnipotens sermo Dei.qui mi.ibus
ris. Octavura : N)n furtum facies. Nonum:Non lo- est in terram in similiiudinem carnispeccali.Porro
queriscontra proximum tuum falsum testimonium. virgaemagorum da;monum,qui se pro
fallaciK sunt
Dcciinum:Non concupisccs.His decem justitiae pra;- diis coli feceri:nt. At ille, scilicet Sermo Dei, carne
ceptis, qui servaverunt ea veteres sancti ante ad- indutus, deosgenlium dsmonia esse convi !ccns,ut
ventum Christi, vexaverunt quidcm spiritualem solus ipse adoraretur,cunct(is fallaces deos devora-
Pharaoncm, id cst dial:oIum, rcpugnantes et resi- vit,dicens publica pracdicatione, cum summa po-
stentes illi, ut de regno mortis exirenl,sed non prae- teslate Non habebis deos alicnoscoram me, "vo-
:

v.duerunt « nihil enim lex ad perfectum adduxit,

; lentibusquidem, sednon valentibus operarii men-
inquit Apostolus (//6'6r. vr), »uno quoque de veteri- dacii, contra veritatem stare, quorum illi magi
bus,scilicet Isaia propheta consonanterpraedicante: Pharaonis patres vel exemplaria prima fuerunt.
II pannus menstruata; omncs juslitiK ncstra; D « Quemadmodum enim, inquit Aposlolus, Jamnes
fc^icut

(lia. ixix). Tandcm in hunc ir.undum ingreJitur

1)
et Mambrcs rcftiterunl Moysi, itaet hi resistunt
iuimolandusverus Agnus, et sacrificium justitia; fu- veritati, homincs racnte corruptl, reprobi circa
turus Christus FiliusDci,et quod per justitiam ho- fidem, Ecd ultra non proficient. Insipicntia enim
niinum, quantumvis forliter pra;cepla legis adim- istorum raanifesta eril oranibus, sicut ct illorum
plenlium, fieri nonpotuil,ipsepcr suumsanguinera (// Tim. iii). »

solus iiiiplcvit. « Nam quod impossibile erat legi, CAPUT XXXI.

inquit.-\pos!olus,qua;infirmabaturpercarnem,Deus Quiil significet quod oquse in sanijuinem versx sunt.
Filiumsuummiltensinsimilitudinemcarnispeccati, « autem Dominus ad Moysen Ingravatura
Dixit :

est cnr Pharaonis, non vult dimiltcre populum.

depercato damnavit peccalura in carne,ul justifica- »

tio legis impleretur in nobis (/iodi. viii). » Igitur Et post pauca « Dic ad AaroniTolle virfiam tuam,
:

quemadmoium vesperlina immolatio illius agni,per el extende nianum tuam super aquas.Egypti.et
su-

quem Pharao victus et Israel liberatus est,Agnum per fluvios eorura ac paludes, et omnes lacusaqua-
599 RDPERTUS ABBAS TUITlfiNSIS. 600
rum,ut vertanturinsanguinem.etEitcruor in omni
A ct in reliquias ciljorum ejus, isle autem ranffi id
terra .-Egypti, tam inligneis vasisquam in saxeis.» est fabulosi poet;c corporaliter aurcs lectitando,
el
Secunda h;ec plaga pcenara significat mandati se- oculos gesticulaudo delectaverunt, sed animisexi-
cundi pr<-cvaricatoribus debitam, quod diclum vel tiales exslitcrunl.
in tabulis scrij.tura est : Non facies libi sculptile,
nequeullamsirailitudinem
CAPUT XXXIII.
non adorabia ea.neque
;

coles{Erorf.
Quid quod cini(,lmsinl in omnitcrra /Eijypli, quas
xx.). >. Sequitur enim « Ego sum Do-
:
malefiri facere non valcnlcs di.rcrunt: . Diyilus
minudDeus tuus,forliszelotes,visitans iniquitatem Dei cst hic. »
patrum in fllios, in quartam generationem
tertiam el
Dominus ad
« Dixi; Moysen Loquere Aaron,
:

[ibid.]. » Hocdeniquc ubi auditum est et observari

extende virgam tiiam, pulverem terra;,
et perciite
CQcptum,omnes.£gyptiorum aquce.id est idololatra- et sint ciniphcs in omni terra iEgypti.Feceruntque
rum conscientiffi sanguinea; facta?
sunt multura ; ila, « elc. Ciniphos muscK sunl minutissima; acu-
enin-;sanguinemsanclorumfuderunt,queraadroodum leis perinolesl;e. Hic malefici Pharaonis delecerunt.
isti ^^.'yptii qui pro eo, quia dixerunt filii Israel
:
« Nam feceruntjinquit, malelici sirailiter,uteduce-
« Eamus et sacrificemus Deo nostro [E.vod. v), »
rent ciniphes, el non potuerunl. »Supiadictumest
crudelius in eosdebacchati sunt.Undequia mascu-
B quia fecerunt simililer incanlationibus suis, ut
loseorum in aquam projccerunt, merito realiter
vcrterenl aquas in sanguiiiem ; « fecerunt simili-
quoque illis aquaein sanguinem conversjB sunt, ut
ter, ediixeruatque ranas superterram iEgypli. »ln
ainigerenturbibentesaquamnuminis.et posleaper-
isto defecerunl. « Et dixorunt ;id Pharaonem Di- :
sequentes illos in mari llubro submersi sunt. Sic
gitus Dei est hic ; » lloc dixerunt victi, vidi-licet
omnibusiniitatoribus oorum,adorantibus sculptilia
ad consolalionera pudoris sui. Ac si dicerent: Si-
et in simulacris suis gloriantibus, et propter
illa
quidem pugi;aretcontra nos homo,pMJvalui5semus;
sanguinem fundentibus sanguinem reddidit fortis
nnnc autem tiui piignal, iion hominis, se'.1 Dei digi-
zelotes Dommus, ut bibant.et bibente.s alfligantur,
tus est,et idcirco danda nobs est venia, quia vin-
non uno aut duobus.sed totis septem diebus, sicut
cimur. Quidnam hoc est quod malelici incantalio-
Bcriptum esl Impleti sunt septem dies,postquam
:
•.

nibus suis aquas in sanguinem verlere et ranas

percussit Dominus fjuvium.» Quo numerosignifica-
educere potuerunt, ciniphes aulem non potuerunl?
lur universitas SEBculorum. Nam in ssecula sfficulo-
An ciniphes videri quoque potuerunt,sed quiiimo-
rum,in sanguinem versi permanebunt funtes aqua- lestos aculeos nulli infixerunt, idcirco fallaciier fe-
rum,idestprofunditatessapiontium,sculpiilialacere
cisse convincti sunt? Nempe quia sanj;uinis horror,
scientium,etproiliisveril)eiadoratorespersequen-
comprcbenditur solo visu, id-
et ranarum foeditas
tium Unde in Apocalypsi audilur augelus.dicens: ^
:
circopra!stigiatores ranas falsissimas et sanguinem
« Justus es qui es, et qui eras sanotus,
quia ha;c fallacem feslinatis oculis ostendorunl. Ciniphesau-
judicasti,quiasanj;uinenisanclorumetprophetarum
lem,quia moleslo quoque aculeo, aperle dijudican-
fuderunt, et sanguinem eis bibere dedisti, ut
digni tur, idcirco non fecerunt, quia quod verum essel,
sunt(.-ipoc. xvi). »
quod veraciter senliretur,homine3 sine Deo creare
CAPUT XXXII. non potuerunl. Porro, juxta anagogen, pulverem
Quiit significet tjuod fluvii ranas ebullierunt.
ferra; pcrcutere, et ciniphes facere,esl in condem-
(Cap. VlII.)uDixitqueDominusad Moysen:[ngre-
nationem hominis, qui utique pulvisest,
superbi.ie
dere ad Pharaonem, et dices ad eum Dimille po- :
talia in Scripturis verba facere,qu.'E sensus audiea-
pulum meum,ut sacrificct mihi in deserlo.Si aulem tiuni,quia intelligerc digni non suct,a vero ropel-
nolneris dimittere, pcce ego percutiam omnes ter-
lant, quemadmodum ciniphes ot oculisne videant,
minos tuos ranis, et ebuUiet fluvius ranas, » etc.
et auribusnelibere audiant, molestaj aiqueimpor-
Et terlium legisest mandalum. « Non assumesno-
;
Quartumlegis manda-
lun.-E existunt.Verbi gralia :

men Domini tui in vanum (Exod. xx). Hujus

»
tum
diem Sabbatorum sanctifices : « Memento ul
raandati prsvaricatoribus focJitalis opprubrium in
{E.tod. xx). » Tali diclione prsventus ..tlgyptius.
ranis pr^eHguratum est.Quinam sunt vaniloqui
isli, D IS2 qui se dicit Jud.Tum esse, et non cst, mhil
qui nonem Dei in vanum assnmunt.nisi
maxime aliud hic imperariarbitrantur,nisi Sabbatum,quale
loquaces poela?, non solum in fluviis/Egyptiorum,
odit Dominus, testanle ipso, cum propheta dicit :

sed in cajlerarum fabulantcs alque coaxantca

palu- " Ncomoniam ei Sabbatum,ct fostivitates alias non
dibus genlium ? Vel qui justius coraparanturloedi-
feram,Kalcndas el solen^nitales ve.slras odit anima
tati ranarum,quampocla! perstrepcntesin
theatris mea(/c<ia. i). » Ita plane pr.-eventus, illud Sabba-
ridicula ligmentafabularum?Hiplaneassuraunt
no- tum, illumseptiraum diem intelligerenon meretur,
menDei in vanum, vitIjI gratia cum adultero Jovi,
quo « complcvil Deus opus suum quud fecerat, in
etmeretriculffi Veneri,noraen divinitatis
ascribunt. quo requievit, cui benedixil et quem sanctificavit
El illc-e quidem ranaj pcrmolestffi fuerunt, ascon- {Gen. ii), » sicul ipse ait : « Qnem Paler sanctifica-
dentes et ingredientes domum regis,et cubicukim vit, et misit in munduin vosdicitis, quia blasphe-
lectuli ejus,et super slralum ejus,ft in domosser- mas, quia dixit Filius Dei sum (Joan. x). » Sine
:

voruraejus, et in populum ejus, ct in furnos ejus hujus reverentia Sabbati, de quo et Psalmisla :
601 DE TRINITATE KT OPERinUS EJUS LIBRI XHI. — IN EXOD. MB. I. C,02

(1 H.-PC fpl (lir8,inqiiit,i|iiam fccil Dnniinus.rxsul- A ncs coiitumclio.»i,brcvi pcrount honorc.vcliil gratia
Qu\d siml ctCrcutoris Dci iiidigai.^iuiMnudmodum gcri-
1'ulris
toiuus Pl liuleiiiur iii cii (/'.mi/. <;xvii). •>

in ajbtimaliono Judccoruin Sablmlu, cl ali.-o lestivi- ptura osl dc ejusiiioili:«MuBc;e raiiricntes pcrdunl
lulca,iii!<i quorl in ocuiia i€}jyptiorum imporlun.T3 suavitatcm ungiioiiti(£rc/«.x) » Ergo polcns et ma-
oiniphcs liberuiii lucia aspeclum prohifaentca ? lla- gnusPharao rex iEgypti, a muscis pone victua cal.
qiio in convcrteiKJo a(|uusin sanguincm,ct cduccn- Nam sequilur : « Vocavitque Pharao Moysen ct

do ranus,iil est in pricdicandoluturas iiialoruiu pa:- Aaron,et nit eis:Ito, sacrificnte D(>o vcslro in tcrra
naa,ct coiiteinnciidoloiiuiiccs poclarum tabulasiiii- ista.Et ail Moyscs Non pntrsl itu licri. Aboniiiin-
:

mici pra;dicutoribus vcriialis.ulcunquc comparnro tiones enim yKgypliorum imraolubimusDeo nostro.

se pos8unt,u scd ullra non prolicient {II Tim. iii). Quia siraactuverimus ea qua; colunt /Bpyptiicoram
>'

Non cniin quemuilraodum ipsi c.x-cati sunt.sic vcrso cis, lapidibus non obruont. » Gravis iEg.vptioruin

vicc veritutis discipulos per sua sophisniata, lan- delcstatio, ct enruiii qui vere adoratoios unius Dei
quam perciniphcs circumvcniro
vag.is ctvolalilcs csse cupiunt, pulchra instructio. Priuio sciondum
hiccsl.»Notumqui-
poleruut.«Digitu?,iiiquiuiil,l)ei quia dc nullo hic pccure agitur quod vcl aborainan-
dcm, olcclebcrrimum apud riiielem Dei Ecclosiam dum, vol colendum sit /Egyptiis, ut Domino Deo
dici.
nst Spiritum sar.ctum digitum Di^i esse vcl vero mactetur aut immoletur.Nam per prophetam
g
Nam ct ipse Filius, de Spiritus sancli loqucns ipsc loquitur:<.lIoloCiiiislomala vcstru addite victi-
potentia; » Si cgo, inquit, in digito Dci ejicio da;- mis vostris.el comeditc curncs,quia non sum locu-
raonia.prolecto pervenil in vosregnum Uoi(.Ma((/i. lus cun palribus vestris,et non pnccipi eis, in die
• Sed et plurcs digili in ejusdem
Spi- qua eduxi eos de terra^Eijypli de verbo holocauslo-
XII, Lhc. ii).
ritussignificationodicuntur,quemadmoduraclunus matum ct viclimarum,sed hoc pra:cipieis dicens :

eslSpirilus,ct tamen scptem spiritusante thronum Anditevocem meara,et cro vobis Dcus,et vos eritis
legimus. Undc ct Psaircistu:..Quonicim videho, in- mihi populus {Jer. vu), » etc. Quicniim ergo sunt
quit.coclos tuosopeiM digituruia tuorum^A^id/.viii).» aboiiiinuliones j-Egyptiorum, nisi fidos el omncs
Pluraliter disit digitoruin.videlicet ob pluralilatem animi virtutesPVel quoe colunt yEgyptii, nisi omnia
donorumur.iuscjusdemqueSpirilussancli.Sednun- vitia?Abominahilis naraque est superbis humilitas,
quid bominesracntecorrupti,videlicet incaniatores etinjustis universa justitia.Dicit autem Scripturu:
el ffialclici illi,ila spirilui proximi crant, ut
scien- « Sacrificiuui Deo spirilus contribulalus, cor con-
ierdicerent,«digitus Dei est hie, »id est proprieta- Irituin el humilialum Dous non despicies (Psnl.i).»
tem considerandoejus persoii.Te,cau;amque propler Econtrario tumidum corvicem ct corcrassum.Eu'y-
quara diceretur digitus Dei?Ergo nec istia semeti- ptiicolunt. Sed enim ha;G primitus mactare debet
psislocuti sunt, id est nescientes quid dicerent,
C verus Israel,et tuncdemum,spiritura contribulalum
proprictatom nobis confessi sunt Spiritus sancti, et coroITerre conlritum atque humilialum,ut legi-
nihilaliud intendentcs, nisi ut dicerent, virtus vel timum ritoordinatum sil sacrificiuiii.Igitur«abo-
et

operatio Uei est bic. minationes,inquit,.Egyptiorum, » id est veritatem

GAPUT XXXIV. et sanctilatem « iraraolabimus et ea quae colunt;

qvod missuin musca-

esl omnc c,enux jEgyptii, » omnem falsitatem omnemque
scilicet
Quid significel
rum,el quid in co ijuod iloyxcs ait. « Abomina- pravitatem unum verum Deum colendo, in nobis-
tiones /Egypliorum immoUibimus Domtuo Deo metipsis immolabimus. Sed omnes qui hoc ordino
noslro. ><
volunt immolaro, perseculioncm patiuntur Ait :

Dominus ad Moysen:Consurge et sta

« Dixitque ergo:«Quod si maciaverimus ea quae coluntvEgypli
in diliculo coram Pharaone egredietur enim ad; coram eis.lapidibus uos obruent.» Juxlaaniigogen
aquas, el dices ad cum Haeo uicit Dominus
: Di- :
non ouditur Pharao dicens « Ite, sacriUcate Do-
:

mitte populum meum ut sacrifiret mihi.Quia si non mino Deo veslro,iised tantum«in ista terra, » cura
dimiseris eum, ecce ego mittam in te et in servos dicit .\postolica veri sucrificii tuba « Nolile jugum :

tuos,et in populum tuum, et in domos tu-is omne ducerc cunr; infidelibus:Qua5 enira participatio jus-
genus muscarum, »eto. Grande spectaculum Deus D titise cum iniquitate?Aut quffi socielas lucis ad tene-
universo orbi pra2stitil,i;umsuperbiamiEgyptiorum bras?Quae autom convcntio Christi ad Belial ? Aut
non de lconiluis ct ursis, sed de ranis domuit et quae pars fidelicum infideli?Quis autem consensus
muscis.«Dixil,inqiiit I'salmista,«et venitccjiioinyia, templo Dei cum idolis^i^II Cor. vi.)

(Psa/. civ), »id esl canina musca. Dignam illis fecit CAPUT XX.W.
contumeliam.videlicet oaninas sordes.et contumc- Quid signijicel quod supcr agros, el super jumenta,
liosam ipsorum siiperbiara omni genere muscarutn pestis gravis lacla est.

domando.HiEC pl iga quiuta est. forro quintum le- (CAP.IX.)"Dixil autem Dominusad Moysen : In-

gis mundalum dicit sic : ^llonora Patrem luum et gredere ad Pharaonem,ot loqucre ad eura. Hsc di-
niatrem luam,ul sis longaivus superterram quam cit Doininus Deiis Hebricoruin Dimitle populi;ra :

Do.T.inus Deus dubit tibi (Exoti. xx).»Pulcbre ha?cex meiim ut sacrifioet mihi.Quod si adhuc renuis.ecce
adverso respondenlsibi. Namistinchonoratores pa- manus mea erit super agros tuos, et supcr equos,
renlumsuntin lerra viveiitium longjevi,illinc om- et camelos,et asinns, el ovcs, et boves peJtis valde
603 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 604

gravis,»etc.Ha!C jam sexta peccatorum plaga se.Kli CAPUT XXXVII.

aaandati transgrpssoribusflagelliim illis pronuntiat. Quod i/nvulo et ignis pariler mista ferebantur, el ite
Nam et illic diciiur : " Non occides [Exod. xx). " eo quoil ait Deusialdcirco autem posui te, ul oslen-

Et hic occisoribus infantumflliorum Israel.quos in

dam in te fortitudinem meam. »

fluvium projecerunt,mors in aquis eorum consecu- « Dominus ad Moysen:Mane consurge,

Dixitque
tura eos appro.v;imat. Primiim in aniraalia vindicta et sta coram Pharaone, etdices ad eum. Haec di-

grassatur,nonrepenleirruens,sed paulatim adipsos cit Dominus Deus Hebrsorum Dimitte populum :

iisque progrediens,ac pedetentim corripiens pecca- meum.ut sacrificet mihi.»etc.Et subinde: • Idcirco
tores, ut inexcusabiles sint. Nam dc taii retarda- autem posui te, ut ostendam in te fortitudinem
tione Dei vindiclee Apostolus dicit : « An divitias meam,et enarretur nomen meura gentibus in omni
bonitatis ejus, etpatientis, et longanimitatis con- terra, » etc. Terribilis hujus sententioe Apostolus
temnis,ignorans quoniam in patentiaDei ad poeni- ita meminit:(ilgitur non volentis neque currentis,
tenliam te adducit?Secundum duritiamaulem tuam sed miserentis est Dei. Dicit enim Scriptura Pha-
et corimpocnilens thesaurizas libi irara in die irae raoni : Quiain hoc ipsum excitavi te, ut ostendam
(/iijm.ii).»lS3 Gura ergo haec dicit,subaudiendum in te fortiludinem meam, ut annuntielur nomen
esl,quemadmodum Pharao sibi thesaurizavit,cujus B mcum in universa terra {Rom. ix). » Protinus qui-
exeraplnm ex aucloritate prresentis Scriptura; ca- cunqae est protervus scrutalor judiciorum Dei di-
vendura est omni homini cuicunque peccanti vin- cendo:i<Quid adhuc querilur ? volunt::ti ejus quis
dicta quasi tarde occurrit, ne cum venerit, tanto resistit?» {ibid.) recte indignantero euradeni Apo-
copiosior quanto tardior oLveniat, duro alque im- slolum audit:(iO homo, tu quis es qui respondeas
pccnitenti, quemadmodum et huic cui magis ac Deo?An non habet potestatem flgulus luti,ex eadem
raagis induranti corsuum,tandein teterna;ira' totus massa facere,aliud quidem vas in honorem, aliud
thesaurus, quem congregavit, in mari Rubro in- in contumeliam? » {ibid.) Ita ille qui propter suam
cubuil. proterviam cognitione Dei secretorum dignus non
CAPUT XXXVI. esl, ab auditorio suo procul repulsus, convertitur
Quid siijnifuxt quod jmlvis fadus est stiper omncm ad eum qui raente subdita in timore Domini, ve!
terram .€gypli. exiguam rationis stillam a coelesti magislerio de-
Etdixit Dominus ad Moysen et Aaron
ci Tolle : poscii, et dicit huic .' « Quod si volens Deus osten-
nianusplenas cineris de camino, et spargat illum dere iram,et notara facere potentiam suam, susti-
Moyses in coclum coram 1'haraor.e, sitque pulvis nuit in niulla patientia vasa irse, apta in interitum,
super omnem terram^-Egypli, eruntque in homini- p ut ostenderet divitias gloris suk in vasa misericor-

bus et in jumentis vulnera et vesicje lurgenles in diaj, quae prajparavit in gloriam {ibid.). » etc. Cum
universa terraiEgypti.»Haec plagaseptima,septimo haec dicit, profecto Deum ab hominum suspicione
mandato, imo ei qui mandati septimi transgrossor defendil, neliceat cuiquam suspicari quod idcirco
est, merilam poenam prffisagit. Maniiatum quippe vel sibi iniquam
Pharao,vel quisquam alius iram
seplimum est Non mcechaberis (E.rorf. xx). Quid
: thesaurizavit, quiain hoc ipsum Deus illura excita-
autemestadulter combustus libidinis igne sulphu- vit.Nam idcirco potius Deus Pharaonem excitavit,
reo.nisi cinis decamino.'"Omnesenim adulterantes, subauditur in regnura, et idcirto summam iili po-
inquil propheta,quasi clibanus succensus a coquen- testatem contulit,quia vas irae fuit, et quia jumdu-
te(Oic.vii).»Tollitur ergo et spargitur in ccelum ci- dum aptus erat in interitum, idcirco corripiendis
nis de caraino, fiuntque vulnera vesicarura turgen- superpositus est misericordiae filiis,ut esset"virga
tiura in hominibusct jumentis,quiarapiturmcBchus furoris et baculus in manusDomini super eos{/ia.
deperpetratiaduUeriiiucendio,adcoBlestejudicium, x),vquos per tribulationem in gloriam transferre
et ajlerna pccna turgens.totusque ulcerosus,sempi- praeparavit.Igitur cum dicil:«Idcirco excitavi te, »

ternum in anima et corpore porlat incendium.<iNec subaudiendum estinregnum,permittendo videlicet,

potcrant, inquit, malefici stare coram Moyse pro- non agendo.ut in summum ascenderes imperium,
pter vulnera quse in illis erani, et in omni terra el haberes potestatem secundum nequitiam vel du-
..Egypti.»Ecce tertio victi sunt, unde et deinceps ritiam cordis lui, saeviendo in populum meum.
nulia mentio maleficorum.-periit enira meraoria
fit " EUjinquit, pluara hac ipsa hora cras, grandinem

eorum. Prirao virgis suis, non sine confusioiie ex- niultam nimis, qualis noii fuit iEgypto adiequa
armati sunt, quia virga Aaron devoravit virgas eo- fundaiaest.»Ac deinceps:«Et pluit Dominus gran-
rum.Sccundo conlusi,quia cum non potueruntcini- diiiem super terram iEgypti, tt grando, et ignis
phes educere, dixerunt:iiDigitus Dei hic est. Hoo >> mista pariter ferebantur. « Oclavo haec plaga est,
jam lertio sic superati suni, ut non possent respi- jam cunctis superioribuspropinquiorad iraplendam
rare spe illius victori.c.Ulcerosi quippe et ipsi,nec eorum perditionem."Percussit enim grando inomni
jura polerant starc coram Moyse. De simili confu- terra .Egypti cuncta quffi fuerunt in agris, ab ho-
sione certi sunt,quicunque resistunt veritati. Insi- mine usque ad pecus.»De hominibus nondum quis-
pientia enim eorum, inquit Apostolus manifesta quam fuerat mortuus, sed hac pldga jam illorum
eritomnibus.sicut ctillorum fuit 111 Tim.iu). primitis feriunlur.Porro octavuralegis mandatum
6on DE TniNITATE ET OPERIBUS EJTIR I.mni XLTl. — JN EXOD. Lil!. I. fior,

cst : « Noii furliim fiicios (E.roil. xx). >< Saic ciim A. tum mcuni,cliam hnc rogutoDominum Dcum
vico,nt
sinl plurcsdiHVrciitia! riirll, pcssinmin illuii coiistat vCHtruiii, ut niilerat morteiii istnm a nio. »
Hoo et
1'urtuiii cssc, quod ost verilatom Dei in injusliliu supra dixil: • Pcccuvi oliumnunc. Dominus juBtus,
(lollnoro. Iluic poccalo nioritam pccnam hiDC pluxu ogo ct pnpulus meu8 iiiipii {r.xnd. ix). » lloo etillud
donunliut, qutn dc cciAo factu est, ubl " Rraniio ct velut dedititius dixit, aod ubi datu cst roquieii,vclut
igniu iiiisliipariterfnrcbanlur.ii — Ilcvclalurenim iia rcfiigu induravit cor suuin, nco dimisit fllios Isracl.
Dci do ca'lo. inquil Apostolus, super oiiinem iinpin- Non crgo sulis est cuiquain dixi»sc, « t"''^cuvi,»nec
latem ct inju^^titium lioininum eorum (|ui verituleni prodesso potest confcssio non adiiiista llde. Altamcn
Doi in iiijustia delinont, qiiiu quod nutum cst Dci a iocuslaviclus cst forlis rex.Froindc sntis elcgan-
inanirestum csl in illis ;Ueus cnim illis reVelavit tor cuin ilixissct quodum loco per propholain » Et ;

{Itoin. i). n lloc deniiiup quod dixcral, n ciui verita- reddam vobisannos, quos comedil Iiicusta,bruchu8
tem Dei in injiislitia.delincnt, » subsccutuscxponit: et eruca {Jicl ii), « continuo iidlidit : « Eiirliludo
(' Quia cum cogniivis.-^cnt Dcuir., inquit, non sicut mea magna quain iiiisi in vos (i'i»(/.). » Kortitudo,
Deum gloriiicaverunl, aut grutiasegerunt.sed eva- inquit, mca magna, locusta, bruchus ct oruca, »
nuerunt obscuratum est
in cogilationibus suis, el subauditur, non supcrnarum virtulum et fortitudi-
insipiens corcorum.et mutavcrunt gloriam incnr- n num coBlesliuni, sed innrmnrum ntquo inibccilliuni
ruptiljilis Dci in siniilitudincmimaginiscorufitibilis comparutir.no hominum, in inlirmitale sua super-
hominis, ct volucruni, ft quadrupeduni, et serpen- bientiiiin, qui cervicem erigunl contra Douin.quam
luiii (ibiil.). Item qiK-e sit ira Uci, qua; de ccclo su-
II
publici sulijiciunt. H;ec locustarum plaga nona cst.
per impietutem revelutur, qu;eque hic per grandi- Porro noiium lej;is mandatuin hoccstiwNon loquc-
nem et igncin designatur, terribiliter exprimit.cum ris contra proximum tuuin falsum lcstimoniiim
protinus subdit Proptcr quod Irudidit illos Deus
: « (Ea-oi/.xx). »Hoc vidclicel maxiinc ha-rctici laciuiit,
in desidcria cordis ooium, in iiiimundiliam, ut et omnes loquunturmendacium. At vero inApo-
qui
conlumcliis ulliciant corpora sua in senielipsis »
calypsi J(;iinnis ha;relicorum mcndacii vispcrs|io-
(ibid.), etc. Grando ha;c, et ignis isle " cunctam, ciem locuslarum hoc modo designata est « Et :

inquit, herbam agri percussit, el omne lignum re- ascendil, inquit, iumus putei, sicut fumus fornaeis
gionis contrivil,» quia, videliccl ha;c quae prsdicta
mat.'n;u, et obscuratus esl sol et aer. De fumoexie-
esl ignominia, scrutidum Apostolum, cunctam hu- Et ubi de
runt locusta; in terram {.ipnc. ix). » illic,
mana-siibslantiaipulchritudinera ccclesliira invasis
fumo exieruDlloousla;in terram, ethic venlusurcns
ira; injecta polkiit, universam rationalis crealurE
levavitlocuslam, mystice idem intelligendum,vide-
dignitatem omni modo deslruit.Mulla qua; sciiuun-
licet, quia siouilocusta; proprium non habent vola-
tur, quoniam per se paient, sludio proficisceQdi C
tum, sed vento in porniciein .E.-Wptiorum sunt le-
pra;terimus.
vata), sic omnes lalsi tesles, sive in loro, sivc ia
184 CAPUT XXXVIir. ccclesiastico conciiio, contra sanguinem proximi,
Quod levata' sint locustx super universam tcrram sive contra fidem Christi falsa de Scripluris testi-
Eijypli. moniaprofcrentes,volarfi se putant pennisscientia;,

X) « autem Dominus ad Moysen

Dixit
sedproculdubio pcr inanelollunlurvento diabolica;
(Cap. :

Exiende manum tuam super ierram ^Egypti ad lo- superbioe,ad subversionem audieDlium,ad perdilio-

custani, ut ascendat supcr eam et devoret oranem nem sibi consentientiura.

herbamiiua;residuafuit grandini.ElextenditMoyses CAPUTXXXIX.

virgam super tcrraiii /Egypli, el Dominus induxit Quod" factx sunttenebra.-horriljilesiiiterra .E31/////.»
urcntem ventum tota dicilla etnocte. Etmane fucto, « Dixit autem Dominus ad Moysen Extende ma- :

ventusurenslevavitlocustas quae ascenderuntsuper num tuam in cixlum, el sint tenebrae super terram
universam lerram.Egypti,'ielc.Ecccqualesinslruxit .Egyptilamdensajutpalpariqueant.ExtenditMoyses
acies, quibus exordinibus sua caslra complcvit Do- manum in coelum, et fact« sunt tenebrse horribiles

minus pu.5nando pro Israel, ran.r, ciniphes.musca; in universa terra .Egypti. Tribus d ebus nemo vidit

atque locust* fueruut castrorum ejus acies, et ex ^ fratrem suum, nec movit se de loco in quo eral. »
ejusmodi cohorlibus totas contra fortes /Egyplios Ubiounqueaulem habitabant filii Isriel, lux erat.»

composuit lcgiones. Singuli milites secundum se Uxc tcnebrarumhorribiliumdensilas,recle.E'-'yptiis

breves quidem et infirmi, verum pro exercitibus secundum nomen et meritum suum illaiaest, Egy-
Pharaonis salis valentcs fuere, duce imperio Dei. pti namque nomine dicuntur et re, quia videlicet

Neinpe quod multus hominum exercitus facere non invidia el odio filiorum Israel oculi eorum tuerant
poluisscl, islK phalanges locustarum slrenua per- obtoncbrali. Porro ut ab ipsis /Egyptiorum lcncbris
egcre militia. « Operuerunt enini universam super- leipsum liberes, quK decima plagacsi,et decimum
fieicmlerra;, vaslantesomnia. Quamobrem festinus legis mandatura libi audiendura est.scilicct « Non :

l'harao, «lanquam ad dedilionem, « vocavitMoysen concupisccs domum prosimi tui, nec desiderabis
et Aaron, » duces tanti exercilus, alque primates uxorem ejus, non servum, non ancillaiii, non asi-
imperaloris ejus Doi. « Pcccavi, inqnit.in Doiiiinum num, non bovem, nec oinnia qu;c illius sunl(£xi'<'.
xx). » Ut, inquam, cum ^£gyptiis non mancas
Deum vestrum, et in vos. Sed nunc dimitlite pccca- in
607 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 608

tenebris, sed cum Isracl in luce hiibiles, hoc libi A cede a me, cave, na ultra vidcas faciem mpam,>ietc.
niandatum observandumesl.Quid enim matiisqiiam CAPUT .\L.
concupisccnlifB oculus lotum hominem obscurat ? Conclusio eorumdcm signornm, et prxlihatio mysterii
« Lucerna corporis tui, inquil Dominus,est
oculus cur per haic aignti niin viclus l'harao tauitem immo-
tuus. Si oculus tuug fuerit simple.x, totum corpus lalioP-C .\gni fascliatis superatus sit.

tuura lucidum erit. Si autem uequ;im fuerit,eliam Igitur, sicut superius dictum est, deccm plaga;
corpus tuum tenebrosum erit. Vide ergo ne lumen, .^gypti, quibus Moyses et Aaron affligere quidem
quod in te est, lenebrse sint {Mallh. v). > Quid in- Pharaonem, sed non ita ut dimitteret populum.vin-
quam, tenebrosius oculo nequam, verbi gratia.cum cere poluerunt.mystice decem legis praceiita sunt,

videt mulierem ad concupiscendumeam,cum intue- quoD observando quisqne justus, pupnare quidem
tur aliquam rem proximi, ut rapial eam?Nempo hic diabolum, sed ita non superare potuil, ut in seipso

talisneminein proximum agnoscit. Sienim a^mosce- funditus destrueret peocativcl mortisregnum.Porro

ret proximum, non faceret in eo quidquam eorum immolatio agni, quam eadcm nocle subsecuta est
quK suadetilli « cupiditas, radixomnium malorum mors primogenitorum yEgypti, et ortus esl clamor
(; Tim.vi).» Undesignanter de
iEgyptiis estdictum magnus, ncque enim erat domus in qua non jaceret
qnia « trilius diobu? nemo vidil 1'ratrem suum.« Cu- g mortuus (Exod. xii), » quid significet jamdudum to-
piditalo namque pra;occupatus aniraus,non vid't tus novit Israel Dei, el ilideni jain supradictum est,
iralrem suum, non agnoscit proximum suum, co quia passionem significavil Christi Filii Dei, per
tantum intentusut ioquatur contraillum falsum te- quam et originale peccatum et omnia deleta sunt
slimonium, ut furetur, quia concupivit qus illius peccata mundi. Ita jam abhincnarratio tanti opcris
sunt, ut moochetur uxorem cjus, quia concupivit Doi prosequenda est in laudom et gloriam cjucdem
eam,quod procul iion est viderc fralreiii vel agnoscere Agni Dei sanctietimmai'ulali,quisoIus tulit peccata
proximum. « Vocavitque Pharao Moysen et Anron, mundi, una tantum plairacrucissuae spiritalem tan-
ct dixit eis Ite sacrificate Domino.» Sequiturpaulo
:
gendo Pharaonem, utsalutem perficeret populisui,
post « Induravit autem Dominus cor Pharaonis,et
: quam lex decem praeceptorum decretis adperfeclum
iioluit dimittere eos. n Quinirao et sic ait » Re- adduccre non potuit.
:

IN EXODUM LIBER SEGUNDUS.

(Exod., cap. XII-XV.)

185 CaPUT PRIMUM. C Etate diutius immoramur, pomorum fructibusde-

Considerntio rursus lcrtix vetatis mundi, qua primo Iectati,dumde singulislignorumaliquid carpere cu-
SMcta Scri/jtura condila, secundum similitudinem pimus, nova semper pulchritudine oculos invitanfe,
diei terlii. atque ideo aviditate mentis nunquam contenta re-
Revocemus ad memoriam quod ab Abrabamter- posilis. Cuncla siquidem visu pulchra.cuncta sunt

tiam mundi suminus setatem, tertio mundana; crea- ad vcscendum suavia. Li},'num enim vita; est !in

tionis diei, quadim similitudine respondentem, et medioeorum;cunctaenin". diclavelaclainvitcEaucto-

ejusquirursum aspiritu timoris tertius estspiritus rera Chrislum respiciunt. Igitur quia ad hoc me-
scientirc veras divitias possidenlem. Tcrlio namque dium id est paschalem acmum pervenimus, libct

dic, dicente Deo « Germinet terra herbam viren-

: diutius imniorari, dulceest enim vits mysticisfru-
tcm facienlem semen, et lignum pomilerum faciens ctibiis uberius pasci. Pauci3inlerpositis,qua; per so
frustuin juxta genus suum {Gen. i), » paradisum satis patent, ita sequiLur :

voluptatis planlatum esse accepimus. Et hac tertia CAPUT II.

mundi aetate, loquenle parilcr et scribente codem De mense paichali, quem dicit primum essc in men-
Deo pcr Moysen, sanctam Scripluram conditam no- sihus anni.
vinius vere paradisum voluptatis, vere deliciarum n (Cap. XII.) Dixit quoque Oominus ad Moysen et
hortum, hortumcnncli]suin,rontemsign;itum(C(n(/. Aarrininterra /Egypti: Mensis iste vobisprincipum
iv),cujusemiss:onesparadisusmaIorumpunicorum. mensium, primus erit in mensibusanni.Loquimini
Hinc cnim cseterae omnes Scripturas habent princi- ad universum ccctum filiorum Israel, ot dicitecis:
pium. In illo paradiso, « plantaveratUominusDeus Decimadiemensis hujus tollat unusquisque agnum
omnelignum pulchrumvisu,etad vescendum suave, per familias et domos suas, n etc. « Mensis iste, »
ligaum etiam vitie inmedio ejusfGtn. ii). Inislo inquit. Quis iste mensis ? Isvidelicet, qucmilHNi-
><

Scripturae pnradiso planlavit pulchra et suavia.pa- Sjn,uos Aprilemdicimus.Verum nonquimiodoapud

triacharum planlaria, et iii medio eorum speciosa no9, id esl Romanos, sic ct apud illos mensis vel an-
ligni vitse, id est, Christi mysteria. Proinde in hac nus computatur. Nam Romani solarem annuin in
60« DK TIUXlTATIi KT OPKIIlBUS KJUS LllUtl \L1I. IN KXOU. I.IU. II. 010

monsos placitos per Kaleiulas divlserunt.HebraBise- A lalera, iil cst oninibus ubiquo « niagculu», » iipud
cuaduni legera soloa luniircs iiicnscs ct unnos novc- oiiines « iinniculus, » id Cbt, uniu.-iunni. Ul autcm
runt.Undc quotica hac Scriplura sancta sivc in
in Moii dasint qui vcscantur, providcbit, ct do viciiia

ipRe.sivo anlc lcRcni quota die mensis quid factuin, domosumct dnmunculo! dominus. « Juxtuquemri-
quidvo dictuin sit indicatur, iiihil aliud quain lunin lura lollctis et ba?dum. » IIoc per nnliciputioncindi-
ulas significulur.Kt nlius qiiidcm ;iO, ulius autem 31 clum e3t. Necdum enira ipsuin tollciidi ugiiuin di-
dicruin incnsis habctur, vidclicet, quia hin^cursus xcrut ritura, et jain dicit, < Juxlu queiii riluiii tollolis

20 diebusac somi.sic, id eslduodociin horis perfici- ctha;dum. » lit csl sensus : Sivo agiiura sivchifJum
tur. hte igitur « mensis, quem lunam Aprilis tollalquls procausubcnc crlt,dummodoin tollendo,
mensis diciraus, • principium, aii, vobis menaium iinmolando.vesceado, ritum eumdemobservctis.Ui-
crit. » Si(;n»nlor di.\it « vobis. » Nuin .•E.,'yptii9, tuincurademcontinuosubncctit: «Elservabitiseum
prineipiura eriit inonsiuni, mcnsis qui Soptfmber usqiif! iid quartam dcciniara diem mensis hujus. »

noii;inalurapud Uomanos.ct apud illosdiciturTolh. Ut quid tandiu ante « lolletis, n tanlo lcmporcser-
Neo oontentusdixis?e « principium mensium,» ad- vaturi ? Vidollcel ut dum ille pricsto est, causa quo-
ilidit, « primus crit in monsibusanni. « « Princi- — quc eju3 corda vestra soliicitet, ne sitis immemo-
pium » videlicet « monsiuin • pro verni tomporalis g res vel imparati quia trauseundem est, dum ille tot
naUirali ordine, « prinuis in mensibus anni » pro iiiito diiilius dn profi^ctione paranda vos adinonet.
pascbali divinaj auctunlatis lcslivitate. « Primus » Quolics cnim ille balatum emittit, lolies quasi tuboe

enim, id cst praecipuus, et ciEterorura mensiumfe- sonitus, exituras castrorura acies excitet. « Etim-
stivura decus « vobis, inquit, habebitur. » Ilujus inolubit cuni omnis multitudofiliorum lsracl,ad ve-
principii mensium.sive prirai inensis^hic lenor est sper.im. » Tot utique agni vel htedi eranl quot ia
legitimus, ut post lunam mensis Marlii, qui apud uiiivcrsa multitudine filiorum Is^ael domus vel fa-

illosdicitur Adar, sequcnsluna, si vel unodiecitius milias esse pulerant. Verumlanien fecte immolabia
ante oequinoctium plenu evenerit, non habeatur eum, dixil singulariter,non solum quia pluresagni,
« principium, » vel « primus mensis in meiisibus velplur<'3hcminessint,utphilosophiperhibcnt.parti-
anni,>sed supcrioribus duodecim mensibusadditus cipationespecieiundsagnusvclunushoniOjSedquod
annum peragat tredecim mensiam.Unde et Graece magis ad rem attinel, quia in omnibus unitiis sucra-
cmbolismus,id est supercrescens.dichur : namduo- menti, in cunctis unius eral futuri, de quo postmo-
dccimniensiumlunarium.annuscommunisdicitur, dum dicendum erit. n Et sument de sanguine agni,
quo prolix'orest solaris annusundenisdiebus.Unde el ponent superposlem ulrumque, el in supcrlimi-
Iit ul multivagusnusquamcerto locoooasistat lunae „ naribus domorum, in quibuscomedent illura. » Cur

.,.,„
discursus,
1 „1
et !,,„„
luna ,„„„o,„ \.,..,i,„
mensis Aprilis, „„„™
quem ,,-„.,!„_
pronter ita fieri .jiibeat,primus aperire videlur, cum dicit :

Paschae rationem quaerimus nuncin Martiu:n men- « Erit autem sanguis vobis in signum in aedibus.in
sein, nunc in Aprilem incidat, nunc aliquot dies quibus eritis. Et videbo sanguir.em,el transibovos,
raensisMai;occupet,rectius tamen Aprilideputetur. ncc vobis plaga disperdens, quando percus-
erit in
In qua ejus vagationc nos tamen certa regula diri- sero lerram iEgypti. » Et paulo post « Transibil :

gimurut, post aequinoctiumvernum,ubicunquepri- enim Dominus perculiens .-Egyptios. » Ait Moyses

muni ocurrerit pleniluniuiu( issine dubio pascha- ad seniorrs Israel .• « Cumque videri sanguinem in
lis sit terminus. Euperliininari ac in utroque poste, transcendet os-
CAPUT 111.
tium, et non sinet pereussoreni ingredi. » Non per
De decimadie, et quartadecima ejtisdemmen.ns^el de semetipsum perculit, sed potestatem dat angelo
mysierio agni ejusdem. percutienli, angelo malo, sicut et Psalmista tesla-
« Decima die, ioquil, mensis hujus, tollat unus- tur, cum dicit : « Misit in eos iram indignationis
quisque agnum pcr familias et doinos suas. » Hoc 3u<E,indignalionem,etiram,cttribulationem,immis-
loco nihil aliud familias a domo differt, nisi quod a sionem per angelos malos {Pnal. lxvvii). » Ergo nec
parietibus domus ejus habitatores. « Per domos, » ipsa subita Dei, sed missa in eosira indignationis
inquit, id est inter domesticos parietes, « et per fa- D pj„s ggt^ qujg transit. Et recte porcussori traduntur
inilias vestras, » id 186 est, singuli ad esum fa- angelo mslo, poslqiiam subjici noluerint porsemc-
miIi;B veslrae tolletis agnura.Ped fortefamiliola tam tipsum curripienti, ei deecm plagisad popnitenliam
exigua sit alicubi ul ad vesoendum agnum eadem quo ait, « videbo, » id est fi-
invitanti Deo. Porro I

hora sulficere non possit. .\\t ergo • Si autem mi- :

dem crcdentium exspectationem ap-
vel attentara
nor est numerus ut sufficerenon possit ad vescen- probabo. Nec enim obliviosus est, aut errabundus
dum agnum,assumet vicinum suumquiconjunctus incedit Deus, ut nisi signum sangainis videritin po-
est domui suae.juxta numerum animarum.quaesuf- slibus, nesciat quibus in domibus sit, aut non sit
ficere possuut ad vescendum ngnum. "Etcontinuo: comestus agiius, et errore deceplus p-ircutiat pa-
« Erit aulem agnus absque macula,masculus,anni- ritor jusios cum peccatoribus.Ila non quidem san-
culus. i Non, inquit, licebit, ut secunduinquantila- guis agni bibitus est; alio namquc loco Scriptur.i
tem doraesticae familiolaesuae.majoreir. quisque vel dicit « Omne quod movetur
: et vivit, erit vobis in
miaorem toUat agnum, sed erit secundum aequali- cibum, excepto quod carnem cum sanguine non co-
611 UUPEP.TUS ABBAS TUITIIiNSIS GI2

medetis {Gen. ix). » Sed nihilominus profioit, cum \ Non utique, sed sicut faciem tantum operuit sub
ejus inluitu non sinitur percussor domum ingredi. velamine, sic secretum spiritus abscondit sub tegu-
((Etedent, inquit, carnes nocte illa assas igni, ct mento liUcrBe. Sed et prophetae palam annuntiare
azymos panes cum lactucis agrestibus, » elc. Quid prohibili sunt.Uade uniillorum dicitur ; (( Ligate-

cauF» secundumlitternm,vel utilitatishapchabeant, slimonium, signa legem in discipulis meis {Isu.

quod cum azymis panibus, et cura lactucisagrcsti- viii). » Et alii dictum est : (( Tu ergo signa visio-

bus agnus comedi jubetur scire non possumus. At nem,quiapostdiesn3ultoseril(D(Hi.viii).»Item :(( Va-
de, Daniel, quiaclausi, signaliquesunttcrmonesus-
vero quod ait « Nec rcnianebit ex eo quidquam us-
:

que manc, si quid residui fuerit, igni coraburelis.» queadtcmpuspraerinitum(Dan.xii).» Igilurlidesqui-

Idcirco secundum litteram debet intelligi.quiavide- dem exigebalur apopulo l3rael,scilicet ul crederent
licPt quicoraedat hoo sacrum manc.Hebraiusnullus quod Deus palrum suorum, Ucus Abraham, Deus
erit, media nocte cogentilius oxirei^Egyptiis.Etnun- IST leaac el Deus Jacob, unus el solus verus Deus
quid consueverat populus ille carncs comederecru- esset, etquod in semineAbrahae benedicendKessent

das.utdicatur eis,(( non edetis eoeo crudumquid ?« omnes genles, sed illud ab eis exigi non polerat
Porro quod sic, (( in.^uit, comedelis eum Renes : quod non eis erat annuntiatum,ut crederent scilicet
veslrosaccingetis,calceamentahabebitisinpedibus, quod hoc raodo vel tali ordine bonedictione illaj
tenenles baculos in manibus, etcomedetis festinan- implendae forent in Christo. Si enim cognovissent, ((

tes, » polest idcirco factum dictum intelligi,ut

vel inquit Aposlolus, nunquam Dominum glorife cruci-

qua hora clamor in

fieret .lEgypto, quod moxfutu- faissent(/Co)Mi) » Quid(( cognovissent ? » — oSa-
rum erat morluis omnibus primogenitis,illi essenl pientiam, inquit ,quam loquimur inter pcrfectos,
parati, urgentibus iEgyptis et exire conipellentibus sapienliam vero non hujus saeculi,neque principium
nullamque omnino in proficiscendo niora.m facere hujus sseculi,qui destruuntur, sed loquimursapien-
sinentibus.Proinde jam et nos proficiscamur^vide- tiam Dei, in qus abscondita esf, quain
mysterio
licet ab ista litterali gloria, « quaj ex-jcuatur, » ad praideslinavitDeus anle saecula in gloriam suara,
permanentem in facie Christi gloriam vivificantis quara nemo principiu (T hujus sa?culi novit.Si emm co-
Spiritus {II Cor- iii). gnovissent^nunquamDoininumglorioBcrucifixissent
{ibid.). » Itaque et hanc immolationem agni pascha-
CAPUT IV.
in noslro lis, et ca;tera quaecunque, ut ait Apostolus, (( in
Myftice de eodcm agno, quod in illo fujura,
figura conlingebant illis (J Cor. s), » sic accipimus
autem Pascha veritas sit.

et sic legimus, tanquam actuales prophetias vel

Jam phase transitum nostrum.
sive pascha,id est
„ , r,,. u promissiones Christi venturi, clausas sub sigillis
.
'^
novimus, Apostolo dicente Etenim Pascba no- n : ((
-j ^ ii .
»
( ^ quK solus aperire posset idera Agnus Pei (/I;)cc.
,
\
.
K '
^L ,, ^ iir •
f f s
V ,
. .

strum mmolatus est Christus / Cor. v). » Iliic fi- ^ .

quod et fecit poslquarn resurrexit a mortuis,dicente

gura,hicauteraveritas.Illic un.bra,hicautem corpus
Evangelista Quia tunc aperuit illis sensum, ut . ((

est. At vero, inquis, per eanidem fideiii salvati sunt

intelligerent Scripturas {Luc. xxiv). » Idcirco vero
illi, per quam salvamur et nos. Acquiescimus,quia
passionis cjus mysteriura in hujusmodi figurispraj-
perearadem fidem, sed non pereumdem fideiscien-
figuratum est, quia non caperetmundus,ut sibijam
tiam, non per eamdem fidei confessionera. Hodie
tuncdiclisnianifestis pr£Enuntiaretur,nechujusmodi
palam exigitur ut corde credas ad justitiara,et ore manifestatio Spiritus in eo terapore ad ulilitatem
confitearisad salutera(/iom.x),quiaverusestAgnus,
daretur.
Christus Filius Dei, qui nos raorte sua rederait de
CAPUT V.
morte,qui nos sanguine suo consecravit, et resur- « Ecce Agnus Dei. »
De testimonio Jonnnis, dicentis :

rectione sua in vitara reparavit. Et boo praeflgura- cl quid siqniftcetquod agnus in plenilunio immolari
tum fuisse,in illa immolatione paschalis agni,inillo juisus sil.
transitu filiorum Israel,in illasubmersionecurruum El in hac quidem figura agni, qualis res indita
et exercitus Pharaonis, filiis Israel per raare Ru- sit, eo maxime clarescit quod Joannes, Christum
brum transeuntibus, manifestum est.Nunquid jara digito demonstrans « Ecce, inquit, Agnus Dei, :

habebant fidei vel confessionis scientiara ? Et

iili eccequi tollit peccala mundi (Joan. i). »Cum enira
quidem Moyses et prophet<e, alii plus, alii minus, haec dicit, profecto, ut est « lucerna ardens et lu-
secundum placilum Spiritus sancti dividentis c sin- cens {Joan. v), » illam nobis illustrat vesperam qua
gulis prout vull (/ Cor. ,xii), » sacramenti hujusha- omnis multitudo filiorum Israel istum.de quo dixi-
buere notitiara, sed qualiter hoca populosubtegere mus, agnum tali ritu immolavit,et cuncta quae illic
deberent in uno Moyse omnibus significalura est. acta sunt in tenebris, hic in vero lumine manifesta
Ubi enim cognilionem secretorum coelestiun:accepit, dicit. Cuncta splendida,cunctadivina2 rationissunt

faciesejus secundum similitudinem mentisrefulsit, plena. Priraumipsum quoimmolaturagnusplenilu-

sed splendorem eumdem non valontibus sustinere nium, mystice illa plenitudo temporis est de qua
Israel, velaminc operuit [l-.rod. xxxiv). Nun-
filiis dicil Apostolus : i Al ubi venil plenitudo lemporis,
quidsplendidamfaciemtantiimopcruit,etspIendoris misit Deus Filium suum factum ex muliere,faclum
causam, scilicet sacramenlorura Christi Filii Dei sub lege, ut eos qui sub lege erant redimeret, ut
cognilionem,publica cunctis prffidicatione operuit? adoptionem filiorum reciperemus (Gal. iv). » In
6i;j Dl' TllINrrATK ET OPKIilRUS KJIJS LIIIIU XI, II. — IN EXOD. I.lll. II. 014
ploniludinonamquc lompori8,i>I est qtiando muUis A pliis.quos ita oum principe eoruni dinholo morlis
jiiin iinpintus onit flloolnnim nimiorus npud infcr pr.Tposito virtus sanguinia Christi obniil.qiiomodo
niiioin .t;i;ypluiii, rciloinptioncm xunni exspecliin- illo9,Kgyptio»li(imiiiPsrcgoai(|necoriiniPliaraoncm,
liuin, tiinc vonit Kiliua UhI, tunc venit Au'nug Dci cuiii curribus pjus,profuiiduiTi maris lnvolvil.(,)uod
lollero poecfttamundi. Quid illud i|iiod non ante, vcromunibus euis, ul jam diclum csl, corpue et
sed post ver:ium immolulur sequinoctium ? Nempo snnguinemsiiumBubspecie panisipscsummusPon-
ab (Bquinociin veniosupcruro incipitdies noclein ;
tilcx obtulit, cl < hoc lacite in iiicuin commnraora-
nam iintc illiid tem|iiis prolixioies lcnebras, brcvin- lionem dixil {Lue. xxii), » corum salus csl qui in
roinquu hatiomus liireiii. lirgo ct in hoc mystcriiim istu vita detiiientur, quibus yEgyptus hic miindus
est quia, videlicct ab imniolalione Apui incontami- cst, quibus vcra captivitiis siibdiabolo mundi prin-
nati ot immaculati Christi, coopit lux justitis pecca- cipe ignor<ilio Dei est.Nisicnim hoc sacrainenlum
toruin toneliriis suporare, nam antea longa el pro- corporis et sanguinis sui cum mysterio baptismi in

fiindii pcccatoruni nox, brevis aulem ct nubilosa qiio similitudo est mortis ejus instiluisset, nobis
monsis Nisin.id
legalis justitiiB lux orat.Sed et ipsa omnibus (|uicunque nondum eramu8,8ivcomnibu3
vcrna temperies, cum tellus renorescil
est Aprilis, qui tunc erantgentes, ot ud simulacra muta,prout
totusque post hiemem, qnasi post senium, rursus n tunc ducebantur, euntos (/ Cor. xii), quando Chri-
juvonescit orbis, nonne sensaliim hominem riocet stus pro peccalis nostris semel mortuus est, mors
qualonns renovatus spiritu mentis sii.-c.ride viridis, ejus nihil profuissel. Solos enira illos in ills hora
epe loitus.et charitate floridus, paschalis agni epu- lavit a peccalis quos,five mortuos, sive vivos, mors
lis inlersit spirilualibus ? ejus lidcles iiivenil. Rilum ergo legitimum mandu-
CAPUT VI. candi corpus et bibendi sanguinem Domini nostri
Jesu Chrisli dorilu spiritualiler metiamurillius ty-
Qiwd verus Agnus Chrislus, sccundum legis nitjsle-
pici agni,in gloriam et honorem hnjus veri Agni
rium,di'cima die civilatem intraverit,ct guarta de-
ciuia ad vesperam manducanti corporis ct hibendi Dei qui tollit peccata mundi.
sanguinis sacrnmenium instiluerit.
188 CAPUT VII.
Bcne ergo verus iste Agous immolationis suc-e unusquisque agnum per
Quid dictum sit « Tollal :

tompus ipsum.quod typico pra?scripseral agno,per lamilias et donios suas, » quomodo anmtalitn el
omnia providit. Mense primo, decima die mensis, quoiiiie cclebrat Ecclesia.
quo secundiira legem agnus in domos Judteorum " Decima dic, inquit, raensis hujus, tollat unus-

tollebatur, intravit in sanctam civitatem Hierusa- quisque agnum pcr faniilias et doraos suas,et ser-
leni, turbis deducentibus, et quandiu itera secun- _ vubitis eura usquc ad quarlain decimam diem, ct
dum legem servatus est, tandiu et isle circa civita- immolabit eum omnis multitudo filiorum Israel ad
lem eamdem ct circa templum demoratus est,id est vesperam. » Hoc agit solemni ritu omnis Israel,id
usque ad quartam decimara diem inensis ejusdem, est Ecclesia Dei, cum, redeunleanni tempore quo
sanctae Scriptura: hcrbam ruminins, et ad vitae e- Christus passus est.ante quinque dies.sacrosancta!
terniE pascua interim suosauditoresjugi balatu in- ejus passionis,illum ejus ingressura in sanclamci-
vitans. Tandem quarta decima die, ad vesperam, vilatem atque occursum puerorum cura ramispal-
ubi illura pasch;r veteris agnum comeditcum disci- marum {.Matih. xxi) religiosa deductione, vel ex-
pulis sui?,tunc ipse novi sacrificii Agnus continuo ccptione,laudes canendo imitatur.Ea sola dislantia
capiendus ct ducendus ad iramolandum, jam in an- ut qualieunque feriarum luna evenial decima quae
gustia passionis agoni7,ans,prius propriis manibus est secundura Hebrsos decima dies niensis, sive

Deo Patri semetipsum immolavit,accipiens panem luua quarta decima, quae est quarta decima dies
et vinum, et mira atque ineffabili sanctificationis mensi3,semper tamen in prima hebdomadae, id est
polentia tninsferens haecin corporiset sanguinissui Dominica die, hunc processionis occursum, ct in
sacramentum.Nam, quod deinde manibus peccalo- sexta niortem, itemque in prima celebret ejusdem
rum crucilixus et mortuus est.ideiii Agnus praeteri- resurrectionem, ut qui morle et qui resurreclionc
torum atque prsesentium salus omnium continuo D ejussemel sacratus est dies, is raortis et is resur-
fuit, et ad illos qui in inferiori .lEgypto, id est in rectionis raemona per omnes annos saccr perseve-
inferiialibusdetinebanturtenebrisdescendit.quiqiie ret.Csterum ad iramolalionem vel esum Agni,non
perquinque retroactas raundiaetatesibidemfiieranl una vespera, sed lotus annus sanctae Ecclesiifi ao-
collecti. L'nde et constat recte quinque diebus, a ceptus est. Quocunque die, quacunque in domo
decima scilicet usque adquartara decimam mensis Israel immolare vel edere libet, Scriptura hujus
agnum servari, quia, videlicet ex quo in lypum mysterium observandum est. • Siautem minornu-
ejusdem Filii Dei primus Abel agnum obtulit, merus est,inquit,ut suflicere non possit ad vescen-
quinque fluxerunt aetates mundi quarura in fine dum agoum,assumet vicinum suura qui conjunctus
immolandus erat hic verus Agnus Dei. Continuo, est domui sus, etc.Numcrum hic mystice sicpene
>>

inquam, ut raanibus impiorum occisus est Filius oportet intelligi quomodo et in psalmo, cum Pro-
Dei, destructum est regnum morlis, et solula ca- pheta dicit : Notum fac mihi, Domine, llnem
«

ptivitas populi Dei, non valentibuseos tenere /Egy- meum, et numerum dierum meorum quis est, ut
 :

RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 61C

61S
xxxvm). Numerus A benignilatis tus (Pio/. lxiv), » Eul)audilur, cum
sciam quid desit mihi (PiaL »

enim hominis (ut secundum prasentem causam lo- veneritad te omniscaro remuneranda in illa dierum

quamur) tunc sufficiens est, quando is qui Agnum a?ternorum longitudine. Et quia is, qui sua non
manducal,mysteria cjus penetrarepraevalet.Sed ad habuit,aliena peccata portavit.sequitur lex et dicit :

Juxla quem ritum tollelio et haedum. Sicutenim

ha;c quis tam idoneus? Quis infantiam tantum
su- « >>

propter suam innocentiam in agno,sic propter ini-

pergressus cst, tantamque dicrum bonorum inulti-
tudinem coliegit,utad capiendum totum cibumtam quitates omnium nostrum,quas Deusposuit in eo,

solidum Ergo quoti. s huncAgnum

nihil sibi desit ?
recle idem figuratur in bsdu.Sive ergo agnus, sive
immolamus,rectepaucitatemnostramconfitentesin sit lia;dus,qui apud illumel illum immolalur,iinu3

nobis,quia tulum ejus mysterium capere non pos- idemque in mysterio est Christus,a suis (quia nulla
sumus,aisumimus vicinum,qui conjunctus est do- sunt) mundus, pro alienis peccatis ollerendus. Vcl
mui aposlolorum etmartyrum cho-
noslraj, scilicet mala aistimalione horainum,haedus,id est peccalor,
veraaulemverissimassimilitudineinnocentiaagnus
rum,qui pcr eamdem tidem propinqui suntfamiliE
erit. Quod utrumque propheta considerans « Et
Christians. Dcnique sine illorum invitatione, nun-
:

quamcomedere praesumimus.Dicimus enim:»Com nos,inquit,putavimus eum quasi leprosum, et per-

mc noriam venerantes, in primis
nles et g cussum a Deo, et humiliatum ipse autem vulne- :

gloriosK semper virginis Oei genitricis Marife, sed ratus est propterdelicta noslra.altritus est propter

et beatorum apostolorum et martyrum tucrum.

» scelera nostra [/sn. liii). » Et servabiiis eum usque
dicamus eamdem fide nos ad decimam quartam diem mensis hujus. iJe hoc
Quod idem est ac si id,

immolare etcomedere agnum Deiin qua virgocon- jam dictum est.

cepit et peperil, quam apostoli sancli praedicavc-
CAPUT IX.
runt, pro qua bcali martyres passi sunl.Ita vicinis
assumptis,nos per Deigratiam ad esum Agni suffi- Quid sit ad vesperam agnum inimolan,et prius posles
sanguiiie ejus signari, ac deinde carnes ejus man-
cimus, quia, videlicet et si totum ejus myslerium ducare.
camprehendere non valemus, satis tamen est quia
nihil de illo quod apostolica; fidei sit contrarium «Et immolabit eum universa multitudo Dliorum
sentimus. Israel advesperam. » Vespera prisens saeculi atas,
CAPUT VIII. in qua nos sumus,i< in quos.ut ait Apostolus, fines

Dc eo quoii diclum esl « Eril agnua sine macula

:
sasculorum devenerunt (/ Gor. x), » recte dicitur.
masculus annieulus. » El quid sit lixdum tolli, Porro « universa multitudofiliorum Israel » univer-
Erit autem, inquit, absque macula masculus „ sitascredentium est.Quae quandocunque sit per or-
'''""
anniculus. » ilacuh peccatum est. At ille « pecca bem terrarum diffusa unus est -Agnus quem in tot
tum non fccit, nec iuventua esl dolus in oreejus locis immokit.unusest panis quein fiangit,unusest

{Isa. Liii 1 Pe/r. ii). » Erit ergo, inquit, " absque

; Chrislus,cujusmanducatcarnemetsanguinembibit,
macula, » id est « sanctus, innocens, irnpoUulus, dummodo id quod sequitur spiritunliter testimo-

segregatus a peccatoribus [Hebr. vii), » in quo nium habeat catholicaj fidei : « Sument, inquit, de

nulla est iniquitas. Sed parum haberet gloriae sola 189 sanguine,et ponent super utruraque postem.et
innocentia, si r.on adesset fortitudo quoque ad in superliminaribus domorum in quibus comedent
ageadaperfecta! justitiae illum.»QuidnamsitsanguisAgni,nonjam auoiendo,
opera. Erit ergo,inquit, et
« masculus. » Masculus enim, hoc est fortis, quia sed bibendo didicimus.Qui san^-uis super utrumque
nihil femineum,hoc est mollevel fluxum admitlit. poslem ponitur,quando non solum ore corporis,sed
Uude et in .^pocalypsi dicilur, de muliere magna, etiam ore cordis hauritur. In utroque enim poste
quia « peperit filium masculum qui recturus erat sanguis Agni est positus,quando sacramentum pas-
genles in virga ferrea (.Apoc. xii). » Addilur adhuc sionisilliusoread redemptionem sumitur, ad imila-
quia eril « anniculus. » Anniculus,id est perfeclus tionem quoqueintentamente cogilatur.Nam quisic
;

perfectionem enim ab illo consequimur,quemadmo- Redemptoris sui sanguinem accipit,ut imitari pas-
dum et ipse in propheta testatur « Spiritus Do- " sionem ejus nccdum veIit,solum in uno poste san
:

mini super me,eo quod unxerit me ad annuntian- guinein posuit.Qui etiamin superliminaribusdomo-
;

dum mansuetis misit me, ut mederer conlritis rum ponendus est. Quid enim spiritualiter domos,
corde, et pra;dicarem captivis indulgentiamet clau- nisi menles nostras accipimus,in quibus percogita-
sis aperlionem, ut praedicarem annum placabilem tionem habitamus Cujus domus superlimiQaris est '?

Domini et diem ultionis Deo nostro (Isa. lxi Luc. ipsa intenlio quae praseminet actioni.Qui igitur in-
;

IV.) » Annura, inquit, placabilem pro his quos ad tentionemcogitationissuaeadimitationemOorainicas

gloriam prsparavil, et diem ultionis pro his quos passionis dirigit,in superliminari domus,A2ni san-
in iram destinavit. Annum quippe placabilem sive guinem ponit.Vel cerle domus nostrae ipsasunteor-
acceptabilem, plenam acceptionem dicit, quani et pora,in quibus quousque vivimus,habilariius.Et in
Apostolus prcedicat his verbis « Ecce nunctempus ; superliminaridomus.Agnisanguincmponimus.quia
:

acceptabile, ecce nunc dies salutis (/J Cor. vi),» etc. crucera passionis illius in fronte portamus. Ali;er
De hujus anni illius,imo et nostriplenitudinedici- « Sument de sanguine agni, » etc. Notandum quia

tur ei per os Psalmislffi « Benedices coronae anni

: prius oportet domum signari sanguine Agni,etlunc
017 DE TUINMT.VTE KT OPKIimUS EJUS Unitl XI.II. — IN EXOD. Mli. II. 018
(lctmin-. Ciirnpscjiis in illii maniliicari.IInc vereli-gi- \, son.e C(injunxit,sicsul)8ianliam panisct vini,ancun-
tiiiiuni ac ncccssiiriiiin psI, ntc i-lilfr ilignelicri po- dumexti'rioruiiHpi!cii!mq(iiiH|uesi;n!iil)ua»ubuclnm,
tpsl.Elenim prius oporlet qucmqne buptiziri in non mutalaulde3lruit,cumeidemVerbo inuiiitutem
morte Agni, id csl Chri.-li.prius, ini|uain,complun- corporis pjusdcm quod in cruce poppndit,etsangui-
t.iluin (iori, .«imilituilini moriis pjus,ut si tl ro3ur- nisejusilem i|ucm de lutcre suo ludit,ibta conjungit.
rcctionis {liom. vii.alquo itu ciiiisccrat!» iluini.tiinc Itcm, qnomodo Verbuiii u su iiiiio demissiim, curo
dcinum intus monsa! vivillcie purlicip:iri.SiintaulPm factum edt,non inutalum incarnern,8e ussumendo I

nol.T sanguinistres, dua: scilicet in utroque posto,!' carnem,8ic panis etvinum,ulrumqiie ab irno suble-
tcrlia in superliiiiinari. In nominc enim Piitris ct valum; fit corpus Chri.-ti cl sanguis, non mututuia
FiliictSpiritus saneti baptizamur, qune trianomina in carnis saporem, sivo in gin^uinis borrorcm,8ed

sive trcs porson.-c sunl, sod uiuisDcus. Cujus vide- ussumciido invisibilit(.'r ulriusquc.divina; sciliectet
licct trini nomiiiis ronfessio, dum rnlo passionia liiimuiKB, quii! in Christo cst,iinuiorlalis siibstantias

Ghrisli pcrornalur, uniusoslii duo postcs cum au- veritaloin. Pioinde sicut houiinem, qui de Virgine
porliminari Aijni sanguine litulantur. suiiiptus in cruce pependit, recto-.t caiholice Deum
confltemur, sic veraciler hoc quod suminus de san-
CAPUT X.
cto altari, christum dicimus, Agnum Doi pra;di-
QiKililcr in sacramenlo aUari:! observanilum sit qiio l B
diclum est « Noa comciltiis ex co crudum quid,
: camus.
nec cotium mjua, sed lantum assum iijni. » CAPUT XI.

< Et edent carnes noctc iila assas igni. Non ede- Quid signiftcenl anjmi pancscum luclucis agreslibus.
tis ex eo crudum quid.vel coctum aqiia.sed taotiim « Et azyraos panes cum lactucie agreslibus. » Al-
assum igni. " Signata dorno comedimus, quia,vide- tcrum liorum, scilicetquod dc azymis jubetur,tam
licet per baptismum consecrato cuique,et amacula inre quum in mjsterio nbservamus,utvidelicel azy-
veteris cibi per quem periit humanumgcnusemun- mum panemad conflciendum Christi corpus hjbea-
datOjCorpuset sanguis Christi Iraditur.quocibonon mus, et niystice vetus lermentum a nobis, sciliccl
superbe fieri velitsicut Deus sed humiliterin gra- lermcntum malilia; et nequitiffi,secundum Apostoli
quippe
tiani filiorum Dei aduptari niereatur.In nocte pr.-Bceptum, expurgemus (/ Cor. v). .\lterura vero,
agnum coniedimus, sacramento modo Domi-
qui in idest quod delaclucisagrestibjsprajcipilur.lantum
nicum corpus accipiiiius, quandoadhuc ad iovicem spiritualiter attendimus,quia videlicet auclor hujus
conscieatius noslras non videmus. « Carnes, inquit, sacramenti, non eas corporaliter adhibuit, scd so-
assas igni, > id estescoctiasmolestiapassionis.Unde lummodopanemetvinumbenedicensdeditdiscipulis
quia vis ipsa passionis, valentiorem reddit ad _ suis. Unde mirandum quo GrECorum consuetudo
cum
resurrectionem, dicit in persona ejus Psalmist=i auctore tradita inolcverit, qui fermcntatum panem
:

" Aruit tanquam testa virlus mea {Psul. xxi). » quaerunl.ela sacramento Christi azymum rpjiciunt,
Quid namquc est testaantcignerc.nisi molle lutum? cura nulli clubium esse debeat quod Dominusnoster
Sed ei ex igne agitur ut solidetur. Virtus ergo hu- non nisi de azymo illud primilus efTecerif. Etenim
manitatis ejus, velut testa exaruit.quiaabigne pas- neque fermentatuiii nocte illa secundum legis edi-
sioiiisad virtutem iucorruplionis crevit. Amplius ctiim inveniri liceLiat in cunctis dumibus Israel, ne-
autem.quiade Spiritu sancto, qui aslernus est ignis, que ipse apud se habendo fermentatum,legitimam
Virpo illum concepit,'et ipse per euradem Spiritum porrigere debebat occasioiietn iuimicis suis, cum
sanctum, ut Apustolus ait, obtulit semetipsum. ho- diceret lex Qui comederit fermentatum, peribit
: «

stiain vivam Deo viventi (£,u/ies. v), eodem igneas- anima ejns dc coetu Israel, tam deadvcnis quam de
satur in allari, operationc namque Spirilus sancti indigenis terrae(/;'xo(/. xm). Sed de hoc adversum
panis corpus, vinum flt sanguis Chrisli. Sed istud illos abundequejamdudura a Romana sededisputa-
noucapil humanasapientia.Repellitur ergoillanon tum est. Porro, azyma el lactucas agrestesutspiri-
tamsapientia qcam curiositas, dum repetenJodicit: lualiter edamus, ab ipsis qui primi hoc egerunt
« Non comedetis ex eo crudum quid, nec coctum apostolisevidensexemplum habemus.Etenira in eo
aqua,sed tantumassum igni.» — « Crudum »namque D vetus fermentum expurgaverunt, et erant nova con-
comedere nihil aliud est,nisi quod videturffisliraare, spersio epulando in azymis sinceritatis et verilatis
et " coctum aqua » comedere est,quomodo sit velle (/ Cor. v), quia praesens passio Christi mundahat
carnaliter dijudicare. Sed comeditis, inquit » assum illosab oranibus peccatis quibus corruptus homo
tantum igni, » id est, totum attribucfis operationi primus totam generis sui massam fermentaverit.
Spiritus sancti, cujus efTectus non est destruere vel Dixit enim illis in illa coena sacrosancta, hio verus
corrumperesubstanliam, quamcunque suosinusus AgnusDei : « Jam vosmundiestisproptersermonem
assumi t, sed substantiE bono permanenti quod erat, quem locutus sum 190 vobis Ooun. .xv). » Nisi
invisibiliter adjicere quod non erat(166).Sicut natu- enim quia sermonera meum audistis etcredidistis,
ramhumanam non destruxil, cum illam.operatione nequaquamperhancpasiionemineamraundarcraini.
sua ex utero Virginis, Deus Verbo in unitatem per- Quasi prateritum dixit, « mundi estis, » eo videlicet

(166' Hs'; opinio post in Concil. Latprancasi sub vininonpern-anet,sPdconvertiturincorpusct?i.ngui-

Innocentio Illreprobataest.Substantiaenimpaniset nemChristi.Ideononadraittituradductasimiluudo.

PXTROt. CLXVII. 20
 619 RUPERTI ABBA.T1S TUITIENSIS 620

modo qi'.o postea ibidem ait ad Patrem « Et jam : A unde Psalmista postulat, dicens k Ure renes meos
:

non sum in mundo {Joan. xvn),» cum nondum per- {Psal. x\v). Si enim voluptatim iibidinis in reni-
)j

actum, sed agere ccepisset ut transiret ex hoc bus,id est, si libidinem In lumbis suis cssenesciret,
mundo. Lactucas vero agreslos, qu;E valde amarae eos uri minime petiisset.Unde quia potestas diaboli
sunt, simul comederunt, quia profecto proplerilla humano generi raaxiraeper luxuriam pra'valuit,de
quK dicebantur jam in summa tristitia erant,et per illo voce Domiaica ad Job dicitur . « Potestas ejus
totum triduurn araaritudini passionis ejussatis mo- in lumbis ejus {Job xl). » Qui ergo Pascha comedit,
leste communicaverunt. Eorum ergo exemplo nos accinctos renes habere debet, ut qui solemnilatera
carnes agni cum lactucis agreslibuscomedimus,cura resurrectionisatque incorruplionis agil,corruptioni
corpus Redemptoris accipientes, nosmetipsos pro j;im per vitia nulla subjaceat, voluptales cdomel,
peccatisnostris affligiraus,quatenus ipsaamaritudo carnis luxuriam restringat. Neque enim cognovit
poenitentiae abstergat a mentis stomacho perversee qutB sil soleranitas incorruptionis qui adhuc per in-
humorem vitae. continenliara corruptioni subjacet.Hasc quibusdam
CAPUT XII. dura sunt, sed angiistaest porta qua; ducitad vitam
Quidsitagnum tolum vorari, caput quoquc cum i'.V(i<i/i. vii).Ethaberausjam raultaoxemplacontinen-

pedibus et inlestinis. tium. Unde bene adhuc subditur Calcearaenta

B et :

« Caput cumpedibus et iniestinis vorabitis.icHoo habebitis in pedibus. » Quid sunt enim pedes nostri,
facere omnes communiter possunt,singulalim qui- nisi opera?Quid vero calceamenta, nisi pelles raor-
que adiraplerc non possunt. In magna namque etin tuorura animalium? Calceamenta, autcm pedes mu-
purva domo, sunt etperfecti, quorum sit solidusci- niunt. Quae vero sunt mortua animalia,ex quorum
bus quale est osseum caput;sunt et parvuIi,quorum pellibus nostri muniantur pedes, nisi anliqui Patres
infirmo dente vix intestina mollia terantur.Denique qui nos adaeternam patriam prcecesserunt?Quorum
caput agni vorare est alta divinitatis Christi eloquia dura exempla conspicimus, nostri operis pedes mu-
viriliter capere, verbi gratia, quale est " In prin-
:
nimus. Calceamenta in pedibus habere,est morluo-
cipio erat Verbum et Verbum erat apud Deum, et
rum vitam respicere, et nostra vestigia a peccati
Deus erat Verbum Pedes vorareest nec
[Joan. i). »
vulnere custodire. « Tenentes baculos in manibus. »
illud ignorare quia « Verbum caro factum est. »ln- Quid lex per baculos, nisi pastoralem curam desi-
lestina vorare cum pedibus est verborum illius oc-
gnat ? Et notandum quod prius pr.Tcipimur renes
culta et mystica mandata cum aviditate sumere,vel
accingere, postmodura baculos tenere, quia illi de-
certesingulasinfirmitatisejusactionessivepassiones
bent curam pastoralem suscipere qui janiinsuocor-
inusum virtulisassumere,verbi gratia,quod esuriit,
fluxa luxuriae edoraare, ut cum
p pore sciunt aliis
quod Oevit,quod contristalusest,ad Bummum,quod
forlia praedicant, ipsi desideriis raollibus enerviter
tentatus est, « pro similitudino absque peccato
nonsuccurabant. Bene ergosubditur, «et comedetis
{Hebr. v). Vorare cura dicit, quid aliud quam pigri-
»
festinantes.» Notandum et hoc quod dicitur « tesli-

tiae noftrsetorporem reprehendit, qui ejus niysteria

nantes. » Mandata Dei, mysteria Redemptoris, coe-
atque verba et per nos non requiiimus,et dicta ab
lestis patri» gaudia, cura festinatione cognoscenda,
aliis audimusinviti'?Totum crgo vorandum est,dum
et praecepta vitae cum festinatione implenda sunt,
tempus habemus. Ail enim « Non reraanebitexeo :

quia enim adhuo hodie licet bcne agere scimus,

quidquam usque mane. »Dicta quippebujus magna
utrum cras liccat ignoramus.
Bunt sollicitudinediscntienda, quatenus,priusquara
dies resurrectionis appareat, in hac praesentis vita; CAPUT XIV.
nocte omnia mandala ejus intelligendo et operando De eo qmd dictuni est. « Est enim phase, id est, trans-

penelrentur. Sed quia valde est dilficile ut nihil ex itus Domini, » et de perctntsione primogenitorum.

eo remaneat, id est utomne Agni eloquium intelligi Causara faciendorum oraniura quae hic praecepta
et omne ejus mysterium possit penetrari, recte sunt,itasubjungit:« Est enim ph,ise,id est transitus
subjungitur « Si quid autem remanseril, igni com-
:
Domini, et Iransibo per tcrram ^gypti nocte illa,

burelis. » Quod ex Agnoremanet igni coraburimus, ])

pcrcutiaraque omne primogenitum in terra jEnypti

quando hoc quod de mysterio incarnationis ejus in- ab horaine usque ad pecus, et in cunctis diis
telligere acpenetrarenonpossumus, potestatisancti jEgypti faciam judicia, ego Dominus. Erit autem
Spiritus hurailiter reservamus,ut non superbequis vobis sanguis in signum asdibus in quihus eritis,
audeat vcl contemnere, vel denunlisre quod non in- et videbo sanguinem, et transibo vos, nec erit in
telligit. Sed hoc igni tradit, cum Spiritui sancto vobis plaga disper.lens, quando percussero terram
reservat. ./Egypti. » Idcirco, inquit, postes vestros sanguine
GAPUTXIII. agni signabitis, et hoc ritu carnes ejus feslinantes
Quid sil renes acciitctos et calceamenla in pedibus comedetis.carnes videlicet agni, subditur enim quia
/labere ec baculos tenere. « phase esl,id est,transitusDoraini. » « Domini » —
Quia igitur qualiter edendum sitPascha cognovi- non est in verbo phase, sed interpretationi esl addi-
mus, nunc a qualibus edi debeat agnoscairus.«Sic tuni, quia necessBrio subaudiendum est. Sequitur
autem corneditis illum Renes vestros accingetis.n
:
enlm.et dicit ipse Dominus :Transibo per terram
•Quid in renibuB, nisi delectatio carnis accipitur ; jEgypli nocte illa. « De eo quod ait,» et videbo san-
 02\ DV: TIUNITATE KT 0PEUI13US EJUS J.lbUl ALll. I.\ KXoD. 1,111. II. G22
Ruinorn, supra diotiiin ost. Porro trnnsire de
» jiini \ enira ? Nunquld do rermonlo |iaiiuui curd obI Doo ?
loco ad lociim, Dni non ost, qui|i|)n qui locu nulio An propter poccaum dicit diubolic<E8uporbiio,qu o
lonolur, sed iibique csl. Ergo(|uod ilicit, iruna- . fermontatum pstgonushumaiium in priinipurcnlis
ibo, » seounduui ligurum lemporis iliius.pro simili prnjvaricalione ? Septem orgo diebug, id cat, lota
dictum osl.id ost, pgrediitr ad moduiii gigiintis, in vilu nostra, ab lioc foriiicnto cavcumu». Nam pcr
rortitudino contrn lustoiii irrupiitis.otpost abscns- grotium lil ut priiiio die non invciiiulur, deinceps
siim suiim victori.o su;b Tosligia plona rolinqucnlia iiostri studii sit ne ilcrum corruiiipalur. Elenlm
pianctibus.lindo liber Sapicnliaj dicit: << Cuiii enim priiiio dio solemnitatis nostra:, id est, niox ul quie-
quiutum silcnlium tcneront omnla, et no.t in ruo <|ui8 nostrum signatiis est Christi sanguine.id cst,
cursu mcdiuin itor h ibcrcl,oir.nipi)tcns8crnio tuus l)aptizatos,in ijlius iiiorte omne peccHti votcris ler-
exsiliens do cielo a rcgalibus pcdibus vcnil, durus iiifinlum vaciiatum est.vcstigia cjus nullasupersunt,
bclliitor iii nicdiiini e.xtcrniinii lcrruiii [irosilivit, inveniri non potest. Idcirco grandi intcrminalione
gladiusacutus.insinillnluniimperium tuuin portnns iteruin alquo iterum prohibendo repetit:« Quicun-
191 etstans rcplovit oninia morte (.So/). xvm). » que comcderit fermentatum, peribitanima illa dc
CmtPrum de illo transitu q:ii pnr istutn liguratur
Israel apriiiiodie u.^iquead diein septimum. » Ordo
dicit evangi-Iista s;inctus • Ante diemfesluin Pas-
:
g verboruni cst Qucecunque anima lcrmcntutum :

ch(e s^iicns Jesus qui.i ejus hor;i venit.ut trunseat comederit a die prirno usquc od diem septimum
ex hoc mundo nd Patrcm (Joitn. xiii). » llle enim peribit de Israel. Et continuo subjungit: « Dies
vere transilus Domini,irao omnium noslrum trans- prima et dies octavahujusfeslivitatis erit a;queve-
itusest. Nam illo Iranseuntc px hoc mundo ad nerabilis. » Octava namque dies in primam diem
Palrem, transivimus ct nos ejusilem Pnlri» gratia et septoin dios dispcrtivit.Nam deinceps uit:« Pri-
de vinculis ad absolutionem,de lenebris ad oculo- mo mensc,quarta dccima die raensis ad vcsppram
rum nostrorum reveliUion>ini. Transivit ille de hoc comedetisazymausque in diem vigesimam primum
mundo quidem, qui et ipse quodammodo dicilur ejusdem mcnsis ad vesperam. » Plane hoc dicto
yf.gyptus, per /F.ayptum inferiorcm, id
Iransivit dies octocomplexus est. Protinus adhuc fortissi-
est inlernum, qni, sccundum nomen ^gypti, vere mum vinculum adhibens proponit:« Septem diebus
jam tcnelirosus cst ct locus horridus.Etquoscunque fermcntum non iiiveiiictur in domibus vestris. »
invenit illio d gnos filipslsraclsignatos lidesangui- Continuo subdit « Qui comederit fermentatum,
:

nis fui ajusto Abel, qniprimum in typum illius peribil aniina ejus de coctu Israel, tara de advenis
obtulit agnum, usque ad latroncm quemsanguine quam de indigenis terraj. » Nec mora, quasi cur-
suo signavit in ipsa hora Iransitus sui, cunctos rens sub unospiritu concludit:« Orane fermenla-
liberavil, percutiendo primngenitum Pharaonis, id " tumnon comedetis,incunctis habitalionibusvestria
est,peccatum primrc pravaricationisquod originale edetis azyma. » Quisnain ille primus dies, nisi is
dicitur, quod pprsuasio diaboli generavit. Igilur de quo Psalmista: « Hajc est, inquit, dies quam
postos certatim fignandi,ct carnes agni festinanter fecitDominus, » subauditur illucescerenobis^sub-
edend,-D sunt Iransiit enim Dominus ultra non
; jungens ita: « Exsultemus etlaetemur in ea?(P.5«/.
reversurus.Mortuusenim semel resurrcxil,et «jam cxvii.} » H;bc dies plane est Christus, dies magnus
non morilur, mors illi ullra noa dominabitur(/!om. et prsclarus, in quo de /Egypto exivimus, in quo
vi). » Isto transilu ejus contenti estole, ct postcs detenebris vocatiinadmirabilelumeneducti sumus
signatc oranes filii Israel ; alium enim transitum (/ Pe^r. iiJ.Propler quod dicil : « Deies primaerit
sperare non lieet.Vcnictquiiiem idem Dominus,sed sancta atque solemnis» Itemque deeodem Psalmi-
per iflgyptum inferni non transibit amplius, non sta : «Constituite, inqiiit,diem in condenaisusque
ultra pro illis qui nunc in tenebris exire jussi sunt ad cornu altaris {Psat. c.wn), » id est, positi in con-
morietur. densis et multipliciiate bonorum operum, vacate
C\PUT XV. a peecatis,secundumdieraquseilluxit nobi3,usque-

Quid sit myilice sefjtem diebus ax-yma comedere, et quo porveniatis ad cognilionem divinitatis ejus, in
quissit primus d'es quo fermenlum non sit inve- D cujus fide tanquaniin altariquidquid boni innobis
niendum in domibus. est, Deo offeriinus.Die.': itajue prima,inquil,sancta
« Habebitis autem hunc diem in monumentum erit atquc solemnis. Qui enira velut agnus oceisus
et cclcbrabitis eum solemncm Domino in genera- est exinfirmitate hominis, ipse verus dies sterna
tionibus vestris, cullu sempiterno. Septem diebus sequuntur
claritate lulget ex virtuteDei.IIancdiem
azymacomedetis.Prseclarum raonuraentum,grande septem continua celebritalc, ut sepli-
nostri dios
et magnilicum memorialis instrumenlum, septem mus quoque eadem feslivitate sit venerabilis; tota
diebus non comederc fernientafum. Hoc summa namque vita noslra sic agenda est, ut in eo con-
diligentia cavendum esse, confirmando subjungit: summctura quo coepit. Tant.-e namque diligenter
« In die primo non erit fcrmentalum in domibus observandae festivitatis causam interposuit: « In
vestris. » Subauditurne dum praisens est, facilius eadem enim,inquien9,ip8a die educ-im excerc.tum
possitquis in praevaricalionem labi.Est autem pri- vestrum dc terra -Egypli. » Signantcr dixit exer-
mus dies azymorum, decima quarta niensis. Quid cilum vestrum, videlicet quia non ad otia sive
 IIUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 62 i
623
domo antiqure A •Egyptios. » Et hoc nobis vigilantissimeobservan
ludicra eximns de terra ^gypti, de
pugnandum, adversus principes duni est, ul usque :r.ane, id est, usque ad ilnem
?ervitutis, sed ad
adversus mundi hujusrectores tene- hujus nostree nocturna; vita>,intra catholicojEccle-
ct potestates,
spiriiualia nequitice in cce- sice claustrg mancanius, neque per ha;reses vel
brarum tiarum, contra
cum tempus situtregnum schismata, tumultuando foaas erupisse qui inve-
lestibus(£/)/t«.ii),ciuippe
niatur. Nam quisquis foris fuerit inventus,
Dei vim patiatur, et nos vtoienter agondo diripia-
interposuit, reputabitur iEgyptius, et cum ^gypliis pariter
mus illiid {Matlh. xi) ; idoirco illud
exoeptis his quae ad pertranseuntis Domini flagello percotietur » Cum-
(. Nihil operis facielis in ea,
quevideritsanguinom in superliminai-i,tran3cendet
vescendum pertinent, et observa!)itis azyma.»Pro-
omni ostium, et non sinet percussorem ingredi doraos
pugnatoribus namque regni Dei, nihil de
vestras, et la;dere. « De hoc jam superius dictura
mundo curandum est, sed.juxta Apostolum.haben-
Tim.w), esl, quia sicut ex hoc loco constat, quamvis
tes vicluin etvestitum, his contenti sint (/
dicatur Dominus jEgyptios percutere, non tamea
praeoptantes tamon et primum quKrenles panem
per seipsum percutit, sed percussori scilicetangelo
verbi Dei, et interim sine ulla oblivionc observent
malo potestatem dat percutiemii. Tandem ita con-
azyma, de quibus seepedictum est.
cludit : « Cuslodi verbum istud legitimura tibiel
C.\PUT XVI. B liliis tuisusque in sempiternum. Cumque intro-
Quid cum fascicuto hyssopi postes sniigiiive si-
sit ieritis terram quam Dominus daturus est vobis,
gnnri, et foras usque wnne non egrcdi. Quodque
ul poUicitus est vobis, observabitis cajremonias
aliud sil verbum istud cusloUiri, alque aliud, coc-
remonias isla observari. istas, » etc. Quod dixit, « custodi verbum istud, »
hocidera repetisse cuilibet forte videalur, dicendo,
« Vocavil autem Moysesomnes soniores Israel.et
" observabitiscffiremonias istas,» verum nonitaest.
dixit toUentes aniraal per faniilias ve-
ad eos : Ita
Verbum enim, id estratio, taatum differt hoc loco
slras,immo'atc phase, fasciculumque hyssopi tin-
a caeremoniis quantum signilicatum vel sensus a
gite in sanguine, qui est in limine, et aspergite ex
signis distat et litleris. CtEremonia; namque signi-
eo superliminare, et utrumque poslem. » Animal
fioationes sunt id est,figura; velumbra futurorum;
dixitgenerali nomine.tam ha?dum significansquam
verbum autem ratio vel veritas sacramentum, qus
agnum, quorum utrumlibet lolleret quis.ut supra in Christo, utjam pro posse diximus adimplcta
dictum est, praeceptum perficeret, prKScriplum sunt. Recte ergo cum dixisset, « cuslodi verbum
observando ritum, « fasciculum, inquit, byssopi istud legitimum. » addidit, i in a;ternura. » Ubi
tingite in sanguine, qui est inlimine. » Quasi jam autem dixit, « observabitis caereraoniasistas, » non
esset sanguis in liniine,sic locutus est el nondixit p addidit.inseternum.Etenim qucecunque Cffirerroniaj

quem. ponetis in limine.Undeet qualiterhabendus carnales data; sunt temporalemstatura habuerunt,

OEset sanguis in limine, utrura agnus in limine propter transgressiones posits usque ad lerapus
deberet occidi, an alioquolibet modo dcbueritillic pra;finitum,dijnec venirctid quod sub ipsis promit-
effundi, incertum reliquit. Coelerum de sanguine tcbatur,verbum Domini manens in ajternura.Porro
veri Agni,Christi Filii Dei, certum esl quia non in qualiter positioni illarum, contrarium non sit illud
abscondilo, vel intus repositus, sed orani munuo quod per Jeremiara prophetam dictura est «Quia :

palara expositus est, 192 ut quicunque domum non sum Incutus patribus veslris, uec pra'cepi eis
suam signare velit, ut liberetur de manu pcrcus- in die qua eduxi eos de terra .Egypti, de verbo

Eoris diaboli, cito inveniat, cito et velociter salus holocaustomatum et victimarum {Jcr. vn), » alio
illi occurrat,d\immodosicfaciat : ToUatfasciculum loco plenius erit dicendum.
hyssopi,et intingat in sanguine, id est,recilet sym- CAPUT XVII.
bolum, spem totam constitupns in sola salutifcra
Qvid innuat quud medio die non sunt ccesa primo-
Christi passione,ef inde iresnotulas faciatin ulro-
geniia, sed incdia nocie.
-/ que poste, et in superlirainari, baptizatus videlicet
innomine Patris,el Filii,et Spiritus sancti. Hysso- « Factum est autem in noctis medio, percussit,
j^
pus namque herba hurailis est,nasciturque in pe- Dorainus omne primogenitum in lerra .iEgypti a
trosis locis,et deponil toraorcm pulmonis. Signi- primogenito Pharaonis, qui sedehat in solio ejus,
ficat vero fidem et humilitatem passionis Christi, usque adprimogenitumcaplivKqua; eratincarcere,
perquam superliioB tumor depoi.itur, quo primus etomne primogenltum jutnontorum. Surrexitque
homo corruptus contrasuum Creatorera intumuit. Pharao nocte, et omnes servi ejus, cunctaquo
Quod sperans Psalmista, dicebat « Asperges me : /Egyptus, et ortus e t claraor magnus io jEgypto.
hyssopo et mundabor, lavabis me, et super nivem Neque enira erat domus, qua non jaceret inor-
in
dealbabor {Psal. l). » Igitur hy~sopus linctus agni tuus. » Grande flagellum.et mira continuatio per-
\ sanpuine, quo domus signetur, humilitas mentis cussionnis innuitur, Scriptura diccnte, « aprimo-
est cum passionis Cbristi fide, in quo quisque goiiito Pharaonis, qui scdebat in solio ejus, usque
credentium baptizelur. « Nullus, inquit, veslrum ad pritnoysnitum captivse quae erat in carcerc. «
egrediatur ostium domus suoe usquc in mane. » Eryo iram Dei, nec rcges pro turrium altitudine,
Quare ? « Transibit cnim Dominus percutiens nec superbi pauperes crfugiunt, pro tabernaruna
(ij.i nK TRINITATE ET itPKlllltnS EJUS LIHRI XMI. — IN KXOl). I.IH. II. 036
olisciiritnlo. Po lioc jam supr.i dictuiii cst ((ui.i, A " Uvcs veslrus et armcnta, » in(|uil,»ubaudilur, no

quod oiuno priiiiogcnitum por iiniiiolulioiiom agni qun ul pridcm reinorundi cauaa sit, x aasuniilo, ut
Dominus percuasit, illud signillciit quod oriRinale pcliorntis, et abeiinto!) benedicite mihi. » Tundem
poccatuin niundi Iteus in passiono Chrisli Filiisiii diiri cnrdis ;G;{ypliu3 rcx mollcaliquid locutusest.
dclovit. Vcriim, liac caiipin snlva si);ni(icalion(;, Kt i|tiiilein siipru quoqiic seiiicl cl iteruin dixit,
potoral modi.i dic cunclis vij,'ilanlilius idein liiMi. « pcccavi,'. sed non dixil, alieuntcs,ignoacitemihi,
Cur crgo potius nicdio noclj» dormicntcs plaeuit nunc uulein eliuin « ubiMinlos, inqnit, bcnodicite
interfici? Vidolicel ul historiciim quoque cxem- niihi. 1 Nunquid non et hoc rulurum era', ul ille
plumdormitanlibus pronceret;utque advigilundum superbus.iMijus hio typuin gercbal, mollia loquere-
eos perccllerel, scicnlcs qiiia quisquis, exemplo liir?Neinpe sic dc illo hoininuj ad bcalum Job lo-
.K.Wptiorum, the.sauiizaverit sibi ir.iiii,nihiloniinus qiiilur » Nunqiiid tnultiplicabit ad te preccs, aut
:

excmplo illorum ixiiprovisum nccipiol vindictam. loqiieturud te mollia? {Joli. xl.) " Quis enim dubi-
Sic cnim et uaiversalo judicium duris cordo elim- tcl quodeimollia loculus rueritinfernumspoliunti,
pffinitenlibus ex improviso tanquum superveniot, cum adhuc in corpore viventi claraaverit, dicens :

liiqucusct lanquam fur.Idcirco Dominusadventum « Quid libi et nobis, Jesu Nazarene, venisti perdere
soum, qoo pcrdeadi sunt iinpii,modi;e nocti com- |} nos : scio qui.^sis,S(inctU3 Dei {Lnc. iv).» Nec eniin
paravit, verbi gralia, cuin in parabola prudenlinm Irustia Proplicta dicil in ciim : « Tu bumiliasti si-
virginiim atqiie t'aluurum dicit « Media norlc cla- : cut vulncratum superbum (Psal. lxxxviii). » Nara
mor luctus est Ecce sponsus venit, exite obviam
: sicut superbus, quanlumviganto pcrcussionemstet
ci {)latlh. xxv).» Sed et ipsc media nocte surrexit, rigidus.sub ictu tamen vulnerisalumore descendit,
atiine in exemplum discrctionis piorum al(iueim- verba deponil, ccrvicem dcmitlit, sic superbiae rex
pioruin, pias muliere? angelicavisioneel nllocutio- di<ibolus,quanlumlibet antea ul forlis armatuscon-
ne demulsit, inipios autem ac f;itnos custodes cx- fidcntcr looutns sit, ubi tamcn forliorera sensit,
terruit, et velut mortuos magno terr.ie raotu pra;eun- arma deposuit,spoliu reddidil 'Jlatlk.Ku). elmnllia
te reddidit (.V(i»/t. xxviii).Proinde peros Psalmistse non ex pietate, sed pra; dolore locutus est,et adtiuc
saneta Ecclesia dicit: « Media nocte surgcbam ad in extrerao judicio molliora cura omni corpore suo
confitendum tibi {Psal. cxvmi.]» Illud enim tempus locuturus ipse caput iniquorum. Sed « non parcam

sacris vigiliis, ct confcssioni sulubcrrimte deputa- ei, inquil Dominus, verbis potentibiis,et ad depre-
tum cst, ut videlicci Doinino profunda nocte con- candum coinpositis (Job xli), » quia videlicet sera
fitentes, commoneamusnos quatenus illa hora qu,Te el indigna poenitentia est,quam cruciatus extor-
pr.^Evidcrinon potestnon simus imparati. Illeergo ., quet. Hffic idcirco dicla sint.ni? laudantium Domi-
clamor magnus, qui ortus est in .Egypto,salubriter '^
num dignaj admirationi pulcherrimura illud desit
intericri auditu falijiat nos, ut non dormiamus, rairaculura,quod agnus exiguus vicit, et contrivit
sicut /Egyptii, sed vigilemus, et sobrii siinus. leoncm maximum, pressitque os superbi, ut moUe
« Qui enim dormiunt, inquit Apostolus, nocte proferret eloquium. Porro quod hic dictum est
dormiunt, et qui cbrii sunt, nocte ebrii sunt « Feceruntquefilii IsraeUsicutprreceperatDorainus,

(/ Thes.t. v). n Et peliernnt ab /Eu'yptiis vasa argentea et aurea

CAPUT xviir. vestemque pluriraam, et spoliaverunt ^Egyptios, »
De co ijuod Pltarao dixit .\beuntes hcnedicila
:
non sic putandurnest quodtunc primuiii cum exire
mihi," el qmd illi nocte exeuntes litteralem legem comppUerentur, illa petierunl.neque enirn abeunti-
prxvaricalisunt. bus commodarcnt .Egyptii, sed sic intelligenduin
(• Vocatisque Moyse et .Aaron nocte ait: Surgile est : :< petierunt, » ao si diceretur, quse pelierant

egredimini a populo meo, vos et lilii vestri. Ite, asportaverunt. De cujus etiain spolii jnstacausa
immolutc Domino, sicut dicitis. Oves vestras et spiritualitcr nobis iraitanda, jara supcrius cst di-

armenla assumite, ut peticralis, et abeuntes bene- ctiira.

dicite mihi. » Si nocte vocalis Moyse et Aaron CAPUT XIX.

haec dixit, quomodo illud, quod supra dictum est, D Quil sil ruljuspromiscuum et innumerabile cum cis

« nuUus veslrum egrediatur ostiura doraus su.Ta ascendere.

usque mme » juxta littcram stabit ? Sed fuorit Profectiqiic sunt filii Israel de Ramesse in So-(c

hociliismane.quod vocatiexirerorapulsi sunttrans- coth sexcnta !".re miUi.i virorum absque p:irvulis.
193 acta jara media nocte, et aspiranto proesentis Scd et vulguspromiscuumetinnumerabile uscendit
lajtitiae luce. Gaeterum illi manileste hanc legera cum eis, oves et armenla,el animantia diversi ge-
trausgressi sunt qui qua nocte agnura eodein rilu neris raulta nirais. » Quamvis in pluribus eorura
immolaverant, exierunt ad ciimprehendendura Do- non beneplacitu:u fuerit Deo, siquidem postrata

minum Jesum. Unde et eos Scriptura prnphetica sunt corpora eoruin in deserto (/ Cor. x),no.Tien ta-

in uno tradilore, qui cum accepissPl bncccUaraexiit men filiorum Israel, numerusquc perfectus.scilicet

continuo cun: essot nox {Joan. xiii), sic occultequi- centuplex si^narius, eos tantuni significatqui S'c ad
deni, sed gry.viter accusat: « Corejus congregavit (^hri-itura veniunt rugienteshunc mundum, utet di-

iniquitalcm sibi, et egrcdiebatur foras (Psnl. xl). » gni gratia vel adoptione filiorum l>ei,et apud Pa-
627 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 628
trem oranps numerati f unt.Caeterum t vulguspro- A quod peregrinumfuturum sit semen tuiim,in lerra
miscuum et innumerabile,» quod ascenriit cumeis, non sua, et suljjicient eos servituti,et aflligcntqua-
eo ipso quod innumerabile luil, typum eoruinges- dringentis annis, necdum enin: impletaB sunt ini-
sitquiquam plurimi ad riiemnomine tenusveniunt, quilales Amorrhaeorura usque ad praesens tempus
etverbo tenus eonfitentur se nosse Christum. De (Gen. XV).» Ubinotandum quianoa dixit,et ifdigeat
qualibus Propheta in psalrao dieit : • Annuntiavi quadringentis ettriginla.sed tantum quadringentis
sum, muUiplioati &unt super nunierum
et locutus annis.jam enira aliquid de hac summa diminuium
Porro quod sequilur.ic Coxeruntque
{Psal. xxxix).» fuerat a prcedicta confirmatione testamenti. Iiaque
farinam quam dudum conspersam de.Egypto tule- Eummae quadringentis triginta annorum, detrahere
rant, et fecerunt subcinericios panes azymos, ne- primum vigintiquiituor annos,quiex quo locutusest
que enim potcrant fcrmentari, cogentibus exire Deus ad Abraham usque adnativitatemlsaac inter-
j?5gyptiis et nullam moram facere sinentibus, » fuerunt,et quadraginla annoslsaacantenativitatem
idem est ac si diceretur : Etiarasi non fuissent a Jacob.ItemquenonagintaannosJacob,quibusexacti3
fermentato prohibiti, tanla luit instantia exire com- genuillD-l Joseph, ac deinde cenlum vigintiannos
pelienlium ut non possent fermentari. Ejusmodi Joseph, quo vivente cuncta fuere prospera, et non
dictiosa?redicto consensit azymorum mysterio, pluresquamcon-
g remanent servituti filiorumlsrael
quia videlicet quod azymi,id est sinceri,de lenebris tum quadraginta quatuor anni, sicut antenosdili-
peccatorum nostrorum exivimus,nonhoc industriae genter a temporum scriptonbus pernotatum esl.Et
nostrae, sed divina» gratiae debet aseribi.qua? spiri- nota diligenter quia scelerisquod in fratrem suum
tuales -^ilgyptios (•um suo fermento citius abaistere
filii Jacob commiserunt,in decuplum filiiseorumin
compulit. tertiam et quartam gcneralionem, pcena secundum
G.\PUT XX. tempus rediiita est. Illf3 namque venditus ab eis,
Ue qmdringenth et triginta annis, quibus habitave- quatuordeciraannis servivit.quippequicum venun-
rtint filii Ifrael in tcrra yEgypti, unde incipiendo
datus esset,sexdecim eral annorum, quandoautem
debeant compiitari.
de carccre eductus coratn Pharaono stetit, triginta
Habitatio autem filiorum Israpl,qua raanserant
"
annorum. Quatuordecira vero decics multipli-
erat
injEgypto.fuitquadringentorum trigintaannorura. centum et quadraginta fiunt.Igitur ut dictum
cati,
Quibus expletis, eodem die egressus est omnis
est in decuplum illis pcena servitutis rcpcnsa est.
exercitus Domini de terra.Sgypti.» Hoc,si adsolas « Quibus expletis, ait, eademdie egressus estomnis
quatuor generaliones respicias, quia generatione exercitus Domini de terra ^Egypti." IIoc diclo pa-
quarta exierunt filii Israel de ^gypto, slare non
p lam innuil Scriptura quia nou saltem una die re-
potest, etiam si Levi, Caalh, et Amram, non prius morali sunt ultra annos quadringentos triginta.
quam centenarii essent, (ilios genuissent,et Moyses CAPUT XXI.
quartus a Levi jam centenarius coram Pharaone De eo quod diclum esl « Xox isia ohservabilis Do- :

sletisset, pra?scrtim, cum Levi el caeteri filii Jacob 7niiw, » elc. Et de nocte paschali Chri$tianorum.
jam grandcs, etsinguli cum conjugibus suis, et fl- « Nox ista observabilis Dominoquando eduxiteos

liis introierunt in ^Egyptum. Unde ergo vel quo de terra .Egypti. Hanc observare debent omnes fi-
potiusaprincipio istosquadringentos trigintaannos liilsrael,in generationibussiiis.» — «Nox ista,)isub-
numeremus, Apostolo leste habemus, qui cum di- auditur, quando immolatus est agnus, et nrimoge-
xisset ad Galaias « Abrahs dictae sunt promissio-
: nita .Egvpti ca?sa sunt. EquiJem alia nox fuil illa,

nes, et semini ejus.ncn dicitet seminibus,quasiin cujus in vigiliamatutina.respiciensDominussuper

multis, sed quasi in uno, et semini tuo, qui est columnam ignis et nubis,
castra .Egyptiorum, per
Christus {Gal. iii), » statira inlulit ; eorum exercitum, et subvertit rotascur-
« Hoc autem jnlerlecit
dico Testamentura confirmatum a Deo, quae post
: ruum, ferebanturque in profundum {E.vfld. xiv).
quadringentos et triginta annos facta est lex,non Verum noxunapro duarum noctium rebus gestis,
irritum facitad evacuandarapromissionem {ilnd. Domino obseryabilis jussa est. Et recle:namuna
Igitur a promissione Dei dicentis ad Ahraham cum D eademque liberatio Israel, quoe in monte primoge-
ille essel septuaginta quinque annorum .« B^nedi- nitorum inchoata,in submersione yEgyptiorumcun-
cam benedicentibus libi, et maledicam maledicen- ctorum peractaest. Non ergo nova vel praesumpta
tibus tibi,atque in le,»sive,ut in alioloco dicit(G(n. auctoritate,sancta Romana Ecclesia duarumitidem
xxii), « in semine tuo benedicentur universae cog- noctium aeta,unaeadcmque nocte cclebrari instituit
nationes terrae [Gen.xu),» quo verbo Apostolus di- unius scilicet qua comprehensus etad mortemdu-
cit,« confirmatum testamentum a Deo (Ga/. iii),"hos ctus, primogenitum Pharaonis, id est s':perbiam
annos compulari oportet, et scire quia, cura hac diaboli cruce sua transfixil; alterius vero, quare-
servitute filiorum Israel,peregrinatioquoquepatrum surgens a morluis plenumgaudium tam deanim.i-
iotra quadringentos ct triginla annos comprehensa rura redemptione quam moriendo acquisivit.quam
est.Et recle,nam et pater Abraham posteamdem de corporum resurreclione quam resurgendoacqui-
promissionem primus in .(Egypto peregrinalus est. sivit, toti mundo attulit. Hsc, inquam,duarumno-

Unde et reversus erat quando dictum esl ei: «Seito ctiura acta una nocte celebrare instituit,in laudem
 (12!l DE TRINITATE ET 01>i:niriUS EJUS LIBIll XLII. — IN EXOD. LIU. II. 630
ot Kloriam vcri ABni, qiii nbsliilit pcccala mundi, A cumadmitlat sorvum(>mptitium.r,a;lcrum spirllua
(|ui morlem nostrum inorionflo Jovioit, et vitam lisphaso religio, cfirluni Oiil quod nullum udinitlat
rosurgonilo ropariivit."lIano, inquit, obscrvare de- nisi sorvuin cniplitiuin.id osl cuiii tiinluni,qui sus-
bent onincs lilii Israel. » Ita phmo laciunt. Umncs copcritpcr bapliamiiincmiitionis Chrisli sacramcn-
lilii Isriioi.iino omnes (ilii Dci.cnii (li.«persi luprant, tuiii. lUi.imsi jain sil cilochumenus, n iii vescctur,
congroRntiin unuin.poslliujusnoclis sacraincntuin, scd (inasi mcrecnarius a ca:lu vcscenlium scgrcga-
qiia C.brislus Dci Kilius tanquam agnus occisus pro bitur, ul neo saltcni consist.il in domo, dum hoc
liliis, taiiquaiii lco rehurrcxorit, noctein istum con- phase iminoliiUir, dum a doineslicis (idci cornedi-
cordi ubiquo tripudic concclcbrant,illam csse non tur.Sed ct iii allcriiis soct;c hoiniiics,in quoscunquo
dubilantes, dc qua scriptum esttnKt nox ut dics il- ha;reticos, vel schisniaticos, hoc phase dividcre
luminabitur.ct noxilluininatio inca in deliriis meis Defurium est, ctium si sanguinu Agni signutos se
(/*ja(.cxxxviii).>>ldciroonocteii)iEquoutdiemsequen- babere dicant suarum Irontiura postes. Alt cnim :

tem, sancta Kcclesia qiiuntum polcst concclebrat, « In una domocomedetur.ncc effcrelis de carnibus
eodein namque victorioste rcsurrectionis obscquio cjus foras. » Ilajc jussio, sccundum lilteram, illud
in vespora,quo et scquenti die porsultat.Prius enim necessario quod supcrius dictum
fiori cof^it, est ;

vcspcrtinum quam matutinuiii sucrilicium tanta- so- g ,5; autcmminor estnuiuorus^utsuflicercnon possit
lemnitulis immolat. (^ur hoc ? Videlicet quia ost ad vcscenduin a;^'aum,assumet vicinum suum, qui
re3urrectioprimuqua;noclcin,eLresurrcctiosccuiida conjunctus csl domui sua", ctc. Porro sccundum
quaj diem illustrat. Kesurrectio prima cst remissio spiriluni unitas saiicla; Ecclcsiaj commcndatur at-
peccalorum, quuni renascentes cx aqua ot Spiritu tentius, scilicet, ut manducaturi inensam Domini-
sancto in illu paschali vespcra accipiunt.ct itajam cam simu.3 domus una, id est idipsum dicamus
inanimaresurguiit.Ucsurrecliosecunda resuscitatio omnes, et non sint haereses in nobiset schismata.
corporum cst, qusB jain in Christo facta,et tundem Tunc enim non una in domo comeditur Agnus.sed
in omnibus facicnda esl.At voro prajsons Ecclesia,
foras carncs cjus clTeruntur,quando indiscrctc tri-
qua; nox aliquando erat, hac prima rcsnrrcctiona
buitur sciudcnlibus unilaiem fidci.cum in scissura
lit lux, et sicut dics illuminatur. Per hHnc enim
mentium Deus non sit.Ergo cum prajseiili teslimo-
quisquc nostrum,ct nunc,duni in corpore cst,vcri-
iiio Scripturae conGdenter dicere quia non
licet
tute fulgot.et post corporis solutionem tota vcspera
est verum sacrificium, quod sit extra unitatcm
Sabbati, donec lucescat in prima Sabbati {ilalt.
Ecclesia;. « Nec os, inquit, illius confringctis. »
xsviii),qua3 ipsaoctava ent.illuminabitur ut dies,et
Hoc tesliinonio sanclus evangelisla sic usus est :

interim sola anima sabbatizat, quia in requie est.

« Ail Jcsum autem cum venissent, ct viderunt
Ilecte igitur ante lucem prima; Sabbati ipsa vespe- C 105 eum jam raorluum,non fregerent ejus crura
ra Sabbati jucunditale illumiuatur paschaiis sacri-
{Joan.xix). » Etsubinde:«Facta sunt enim ha;c, ut
licii pra;contore Christo,dicente;«El noi ut dies il-
Scriptura implcretur ; Os non comminuelis ex eo
luminabitur,et noxillurainatio in dcliciis mcis.n ()i;(i.).»Ergoet juxta proprias vocumsignificaliones
GAPUT .X.XII. prophetia manifesta esl.El nihilorainus tanieu quoti-
De eo qitod Dominus ail : k llxcest rcligio phase. » die nobis mystice observandum cstut os illius, id
« Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron; H«c est est ve^^bum pcrquod subsistit, cibi et potus hujus
rcligiii phase omnis alienigena non comedet ex
: &ucramenlumnonconrringamus,6cd integruniatque
co.Omnis autem scrvus emptitius circumcidetur,et illibatum custodiainus.Qui enim quidpiam de divi-
sic comedet..\dvena et mercenarius non cdent exco. nitate Agni hujus perversum sentitjpse sibi os il-
In una domo comedetur, nec efferetis de carnibus lius confringit. Pr.iescriplo quod intus manducari,
eju3 foras,nec os illius confringctis.a —« Haec cst, et nihil dc ossibus ejus foras efferri dcbeat,tandem
inquit, religio phase.»Plane religio sancta et justa deillisqui foris snnt consilium datniQuod si quis
etbona.Quid enim ?Nunquid alienigenam pro vili pcregrinorumin vestramvoluerit transirecoloniam,
conditione refulat?ProcuI dubio repugnat quod di ct facers phase Domino,circumcidelur prius omne
citur,«omnis aulcm servus eraptitius circuincidc- D masculinutn ojus, et tunc rite celebrahit, eritque
tur,et sic comcdet. » Ergo alienigena quandiu fuit sicut ir.digena tcrra;.Siquis autem circuracisusnon
liber, non vescetur, ubi autem in servum fuerit fuerit.non vescelur ex eo.F.adem lex erit indigenae
emptus, ipse vescetur ex eo. Quare ? Videlicet quia et colono qui peregrinatur apud vos. » Ergo
alienii,'ena,dum liberest, p(>slquam hodiecomede- quisquis adhuc peregrinus et nondum doniesticus
rit phase.cras vel conlinuo, si volet, coramunicabit fidiji est,s;ve ille pagacus, sive sit hiereticus, aut
superstitioni .Egypti»,non dijudicansinter utrura- certe falso Juda;us,circumcidatur Doraino circum-
que.similiterque mcrcenarius, quia stabilitatem in cisione cordis et aurium, quod est in Israelitarum
domo Israelitica non est professus et idcirco non ; Iransire coloniam,et tunc vcs^etur carnibus Agni,
habct unde ad phascsemelguslatum constringatur. quffinon debent extraunam catholioam Ecclcsiam
Igitur Deus. non quiasit I)eus,carnali3 Israel tan- efrerri.Possumusperindigonara etcolonum quorum
tum et nongentium, sed proptervagam instabili- lcx cadom sit, et eum qui cx circomcisione est et
tatis licentiam,refutatalienigeaamct mercenarium. eum qui ex praepulio est intelligere populum, quo-
 :

631 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 632

rum alter qui ex circumcisione est indigena recte A primogenitus hominis dupliciter legi debitor
dicitur.alter qui ex prseputio,coionus;hospes enim luit, primum ut Domino sislerelur redimendus,
testanienlorum, et alienus olimerat « a conversa- deinde ut hostia pro illo sicutpro caeteris daretur.
tione Israel [Ephc.s. ii). » Utriusque populi eadem Utrumque in deductione Domini, evangelista hoc
lex esl,ut,tam liic quam ille,omissis cunctis supcr- modii denuntiavit : « eum in Hie-
Tulerunt, inqnit,
stitionibus vci justitiisciJrnis,solamChristiqunerant rusalem, ut sisterent eum Domino, sicut scriptum
gratiam,et per hunc angularem lapidem quasi duo est in lcge Moysi : Quia omne masculinum adape-
parietes in unam domum conveniant. riens vulvara sanctum Domino vocaliilur (Lxie.ii). »
CAPUT XXIII. Hoc pro lege primogeniti, quia videlicet Dominus
DeSocoth, id est, liiLicrnaculis,ei dc duahus solemni- noster,cum matri sua; unigenitus, consequenter
sit
tatibus Paschx et Tabernactdurum. esL et primogenitus,quaravis non e converso, pri-
" Fecerunt omnes filii Israel sicut praeceperat
mogenitus oncnis sit etiam unigenitus. Sequitur
Dominus, et in eadem die eduxit Dominus filios
evangelisla:«Et ut darent hostiam,secundum quod
Isracl de tcrra Egypti. » Dicendo, c. in eadem die
dictum est in lege Doniini,par turturum.aul dnos
eduxit Dominu?,'>ad memoriam revocare contendit,
columbarum
pullos [ibid.). nYioa pro lege matrum
ubi ha^c et ea quae adhuc sequuntur proecepta sint g eommuni quia videlicet sic lieri lam pro filiaquam
data, scilicet in Socolh, ubi primum tetenderunt
pro filiOjlex absque ulla exceptione .jussit. non |iro
tabernacula,profecti de Ramcsse. Congregati enim redemptione partus,sed proemundatione parientis.
in Ramessc,quod interpretatur("om?7io/io fmpa^jSive
Porro quod dicit:KOmne autem primogenilum ho-
tonitruum 5raurf»',videlicet ubi servilem tineam de- minis de filiis tuis,»subauditur, non dc alienigenis
posucruntjCt in gnudium exierunt, illic, ut dictum
sive rnercenariis, «pretio redimes,»non tam jussio
est.primnm tabernacula tetpndfrunl.Unde et ex ea quam permissio est. Nam quipretio redemii, bene
re,locus nomenaceepit.Socoth quippeinterpretalnr quidem leoit. Verumtamen Anna, qune Samuelem
in lingua nostra tabernacula, sive (entoria. Et non redimere voto proposuit, nielius fecit. Quare
ob hoc septimn mensesolemnitas Tabernaculorum autem cura dixisset,«sanctifica mihi orane primo-
constituta est, non quod illuc septimo mense ve- genitum,»adLlidit, « quod aperit vulvam ? » Vidcli-
norint, sed unum ejusdemque gaudium exitus, in
cct ut dubium non esset quod intendit.Vult autem
duas soiemnitates itadispartitiimest.utin principio primogenitum omnis uteri,quod plusestquam pri-
anni, id est, primo mense solemnitas Paecha;, vel mogenitura viri.Saepe enim factum est et fitut plu-
azymorum, in medio autem anni, id est septimo res unius uxoris viri sint. Ne ergo suspicciri licerel
mense fe>itivitas ageretur Tabernaculorum, quinta
p quod de quaralibet multis uxoribus unum deberet
decima die mensis septimi, quota videlicet die primngeniium uDus vir, recte cum dixisset,«omne
mensisprimi venerunt in Socoth,et post ergastula primogenitum, » addendo quod aperit vulvam, » «c

/Egyptiorum propria libcrtatis sua; tentoria lixe- suam exactionem definivit.Porro quod dicit, « san-
runt. ctilica, » id est, sanctionc legis, quam violari vel
C.4iPUT XXIV. praeteririnon liceat,mihi vindica. Quod deinde ait .
I)e eo quod ail Dominus « Snnctifica mihi omne :

« Primogenitum asini redinies ove quod si non ;

primogenilum, » elc.,el cur addideril dicens-.^iQuod
redomeris,occides,»cum litterali rectitudine.mora-
aperii vulvitm. »

(Cap.XIH.) « Locutus est Dominus ad Moysen lem quoque siiavitatem continet, scilicet ut praece-

rticens : omne primo;:enitum,quod

Sanctifica inihi dentia carnis opera posteriore spiiitus correctione

aperit vulvam in filiislsrael tamdehominibusquam

quisque superet.Peccatum natiique carnis primoge-
de jumentis. Mea enim sunt omnia. » Etpostpnu- nitum asini, eleemosyna vero, qua praecedens pec-
ca:c(Gumque introduxerit te Dominus, »ait Moyses, catum iedimitur, recte dicitur ovis. Quodsi non c.

n in terram Chananaei, separabis omne primogeni-

rpdemeriSjflOG inquit, interficies, > quia videlicet
tum,quod apcritvulvam Doniino,etquodprimilivum qui peccatasua redimerc rcnuit.morte sempiternse

estin pecoribus- tuis. Oiiine autera primogenitum semctipsum addicit.

hominis de flliis tuis pretio redimes. « Lex ista CAPUT XXV.

propria primogenitorum est.Crelerum illa tam pri- De lege carremoniarum, et qtiod non fucrit ejusdcm
mogenitorura quam et poslerius natorum lex com" auctoritalis et stiihilitiilis, ciijus (^iirisli prwceptn,
qttse soia referuntur scripta csse diijiio Dei.
munis est, qu« in Levilico hoc modo scripta est
«Gumque expleti fuerint dies purgationis ejus,»sci- « Sanclifica mihi, inquit, onine primogenitum
licet mulieris,qu8e filium vel filiam peperit,"profilio quod aperit vulvam in filiis Israel tam de homini-
velfilia deferet agnum anniculum inholocaustum, bus,quam de jumuntis inea sunt enirr, omnia. Et
:

etpullum columbae, sive turturem pro peccato, ad ailMoysesad populum Memenlote dieihujus, in :

ostium tabernaculi testimonii.etc. Quod si non in- qua ogressi estis de /Egypto, de domo servitutis, »
veneritmanus pjus, nec potuerit oflerre Hgnum, etc.Notandum quod, cum dixeril Dominus « San- :

sumet duosturtures,vel duospulloscolumbcTe.unum ctilica mihi onine primogenitum,»hic internuntius

in holocausium, et alterum pro peccato, orabitque Domini alia praeloquitur ad populura, et dicit ul
pro ea sacerdos,cl sic mundabitur [Lev. xm. » Ita- n-.pmiuftrinl dieihujus,cum eos introduxerit Domi-
r 1.1 ni^ THINITATI' RT OPFiniRUS KIUS Mniii .xr.ii. — IX Exon. i.in. ii. 0.31

< iii trrnxni Chiiniiiii'i.iit eu^UHliiint cjii? cuUtim A piilijunrla muniloslat : •< Cuiii.inqiiit, inlcrrnjjiworit

Mluto tcmporc a dirbus in dies. Iloilii! menso te lilius tiius crii.", (liccns : (Juul c«t hoc ? rcMpon-

noviirum frupuin.id e^l, quinlo drcimo die Aprilis, doliis ei : Quia in inanu lorli oiluxit nns dc lorra
quo jam scpundum leniperiera acris, apud illospri- /Eiiypti, de doino gcrvitulis. Nnm cum induratus

mneviD l'ruf.'C3 vesci possunt, hoc intendcs, ut esset Pharao,el nollet nos dimitlcre, occidit Uoini-
apnum ct nzymn.quorum upuiu scmci acceperunt, nus oiiine primogcnitum in tcrra,KL.'ypti,a primo-
diliRenlor pcr onine;" annos oliPcrvont.Hoc Hicimus, gonitohoniinis iisi[iio ad priinogoniliim.jumcntorum.
nc itinoremus qiiiil Jiid.Tis rcspond 'annis, arbitran- Idcirco immolo Domino omiie quod uperit vulvam
libus carnales c.Trcmonias suiis cjusdcm nuctori- masculini sexus, et omnia primrgcnita filiorum
tatis sive stabilitalisespedcbere cujusel illadccem nioorum redimo. » Consentimus .-cquitatl quotquot
prafccpta viliP qii.P in lahiilis lapideis scripta sunl. in hoo sanctarum lopuin aiiditorio consistimus ju-
VtTum ipfc lei^isliilor hoc pro suinmii diirerfntia risperiti, vcl scnsum habcnlesveritalis,i|uia juscst
de illis dixit, quia scripta sunl ili ;ito Oci, quod ut pro quorum libcratione, illa corporalitcr primo-
nusquam dixit, nec dicere dchuil de hujusinodi,
gcnita caisa sunt, ab eis liberalori suo deheretur
qiias Iransitnrias lore noverit caercmonias Apo- et
oinne prinio^renitum.Sed loquiturDominus in libro
;

stohis cum dixisset nHocaulcm dicotestamenlum g .Numcrorum ad Mnysen,dicens

:
« Ego tuli Levitas :

conlirinatum a Deo, qu;e posl quadringentos et a filiis Isniel, pro oinni primogcnilo, qui aperit
tri^'inta annus fncta est lex, non irritiim fiicil ud Tulvam in liliis IsracL ErunlqueLevilie inei,raeum
evacuandas promissiones {Gal. iii), » protinus ait est enim omne primogcnitura {Num. iii). » ctc.
« Qiiifl iRilur lcx?Proptcr Iransgressores posita Item « Numera,inquit,primngenilo3sexu masculi- :

esl, donec veniret semen cui repromiserat ordinata ni, a menso cl supra, et habctis summam eorum.
per anpelos in nianu rocdiaioris {ibid.). » Lcgom Tollesque Lcvitas mihi.pro omni primogpnitofilio-
c.Trenioniarum ordinalam dixit, non in manii vel rum Isracl (ibid.). » Qu.fritur crgo : Si omnc pri-
digito Dei, sed in manu mediatoris Moy?i, cum mofrcnitum de filiis Israel, pretio redemptum est,
testaraentum aDeo confirmatum asseruerit.sicute quo jure folluntur Domino Levita;,prooraniprimo-
converso, Moysef praecepta vits digito Dei scripta genito filiorum Israel? Vel si Levitas tollore habobat
dicit, cum de sacrificiis vel soleninitntibus obser-
pro primogonitis, qua rcctitudine pretium pro pri-
vandia nihil lale dixerit. liiitur non tantum hic.ubi
mogenitis dari jussit vel accipi? Ad haec inq.iam :
Moysps injussus repetit de azymis, legenniue datde
Sacerdotium verum primogenitorum est. Etenira
festis ubicnnque permanumejusdem
annuis, sed et
corum oranium nnus futurum erat ul fieret sacer-
mediatoris, populo illi aliqua instituuntur eorum, „
dns in .'plernura, secundum ordinem Melchisedech,
sine qiiibus tcstamentuma Deooum Abraham con-
quem raultis locis Soriptura sancta primogenitura
firmatum fuit, sic accipienda sunl, non tanquam filioruralsrael, appellat, videlicet respectu omnium
jussa, tanquara permissa, videiieet propter
sed
id cst, omnium filiorum Dei, ut Apostolus dicit :

trani.'ressinnps,ul verissime Aposlolusait : Vincula

ci Nain quos i
r.Tscivit, et praedestinavit conformcs
enimquoeda.Ti fueruntpropterlransgressionesposita,
fieri imaginis I'ilii Dci, ut sit ipse primogenitus in
scilicet ut diim taliiim sacriliciorum vel festorum
muliisfratribns {P,om. vi:i). »Amplius autera Lucas
ritu detinerentur, non vacaret eis ermre a Deo
dicturus : " Tulerunt eum in Hierusalem,ut sistc-
suo, in suis adinventionibus, et illieitis iilolorum
rent oura Domino, sicut scriptum cst in lege Domi-
cultibus. Proinde confideniibus in illis loTuiturper
ni : Quia omnc masculinum aperiens vulvam.san-
prophetam idem Deus Hoiocaustomata vestra : «
cluin Domino vocabilur (Liic. ii), » pricmisit ila de
addite victimis vestris, et comedite carnes, quia
Virgine,dicens : << Et peperit filium suum primoge-
non sum locutiis cum patribus vestris, etnon pra;-
nitum {ibid.], » videlicet ut, cognitor legis Doinini,
qua cduxi eos de terra .Egypti, de
cepi eis, in die
subauJint quod vocaretur Domino sanctum, cui
verbo holocaustomatum et victimarum, sed hoc
verbum pra;ccpi eis, dicens Auditevocem meami :
suramum et verum ropositum erat sacerdoliura.
Porro illud carnale sacerdotiura legis, veri hujus
et ero vobis Deus, et vos eritis mihi populus. Et D
ambulate in via quam mandavi vobis, ut bene sit sacerdolii vicariura fuit, nectanquam necessariura
vobis (Jer. vii). »— « Non sum locutus, » aif, id vel ad salutera sufficiens positum est,sed quasi pce-
esl, non praecepi. Nam
quaecunque taliura velulex dagO:;us propler transgressiones,donec veniret cui

ore meo Moyses jussit, non nie jubente, sed me ropromiserat sacerdolium, lestalur Deus, dicens,
permittentepraecepil.Et in David(Psa/. xi.vi): « Nun- quod in illo benedicerentur omnes genles {Gal. iii).
quid manducabo caines taurorum, aul sanguinera Ergo quia primogenilorum, ut jam dictura esl, sa-
hircorum potabo ? » et multa his similia. cerdotium erat in Christo repositum, carnalo au-
CAPUT XXVI. tem sacerdotiu.i, hujus fuit vicarium justumeral ;

Dp primogenilis: Domino .wictificalis, el quod filii

ul quorum videiicet primog^nitnrura filii l.ovi vi-

Levi usqiie nd Chrislum in carnali sacerdolio fiie- ccm egerunt, eorum qucque ad necessariuiii victum
rinl repulaii. acciperent pretium, proprios funiculos inlerfraires
Quo jure primogenitura omne exigat, ratione suo.s filios Israel non habiluri; juxta sententiainpa-
63S RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 636
trissuiJaeobdicenlis :«Simeon et Levifralres,vafa A cxeinplum, qui non ad olia, de .'Egyplo nujiis Sce-
iriiquitatis bellantia,dividam eosin Jacob,el disper- culi, scd ad bella vocati sumus, conlra barbaricas

gam eos in l3rael(Gen. xlix). » Igilur quia propter acies viliorura,adversus phalanges malignorum spi-

traiisgressiones vicarium sacerdoliurn positum est, rituum, quanquam ipsi nondum essent idonei ad
donec verum veniret sacerdolium,quod primogeniti bellura ante Rubri maris transitum, sicul el nos
est jure, et vacantia primogenita redimebantur, et nihil fortiter agere potuimus, ante percepturn salu-
eorum 193 vicarii sacerdoles ac ministri, illorum laro baptismi Christi sacramentum. < Tulit qiioque

pretio locabantur ministraturi pto ipsis, donec MoysesossaJosephsecum,eoquodadjurassetrilio8ls-

priraogenitus venirel, qui seipsum non redimeret, rael.dicens VisitabitvosDeus.efferteossamea hinc
:

sed assistens Domino per proprium sanguinem vobiscum(Gen.L). « Admirandus ordodivini judioii.

amoto statim vicario, tolleret sacerdotiura suum Venditores fratris fecit Deus descendore post eum

secundum ordinem Melchisedech. in.Egyptum,et non ipsi viventes vivum reduxorunt,

sed ipsis defunctis illic rcmanentibus, filii eorum
CAPUT XXVIt.
mortuum revexerunt, eisque in peregrina terra
De eo quol diclum csi : « Non eos duxtt Dominus per
viari lerrx Philisl\iiim, » etc. sepultis, hio vero recanditus in terra el hareditate

« Igiturcum dimisisset Pharao populura,non eos B palrum.

duxit Deus per viam terrse Philislbiira, qua? vicina CAPUT XXVIII.
est, repulans ne furte poeniteret eum, si vidissct De eo quod diclum esl : t Nuuquam defuit « cotumna
adversum se bella consurgere, et reverteretur in nubis per dicm, neque columna itjnis per noclem
coram populo. »
iEgyptum, sed cireumduxit pcr viam deserli, qua;
In cantico suo paulo post d Prnfectique de Socoth, castrametali sunt in
est juxta mare Piubrum. i>

Moyses dicit « Ascenderunt populi el irati sunt,

:
Etham, in extrerais finibus solitudinis. » Ethara

dolores obtinuerunt habitatores Philisthiim. Tunc

interpretatur jorlitudo. In eo quod dicitur, « in

conlurbati suntprincipesEdora,robusto3 Moabobli-

extremis tinibus solitudinis,» ostendilurlocum inter
confinia esse eremi et /Egypti. « Dorainus autera
nuittremor,obriguerunto;iineshabitatoresChana^n
Cum dixisset « ascenderunt populi et prscedebat eos ad ostendendam viam per dieni ia
{Exod. XV). ))

irati sunt, )) quasi qucereres, qui populi ? el quo- columnam nubis, et per noctem in columnara iynis
Dolores,inquit,obtinuerunthabi- ut dux essel itineris utroque lempore.Nunquam de-
modoiratisunt? o
columna nuhis per diem.nec coluranaignis per
etc. Principes Edom contur-
fuil
talores Philisthiim, »

batosfuisse, robustos
noctemcorampopuIo.»UbiqueinhocsanclaiScriptu.
Moab trerauisse, omneshabi-
ra? coEloluiidaoccurruntsidera,cmnia in fonterasui
talores Chanaan obrinuisse, habitMtoresautem Phi- p
luminif, scilicet in verum solem Christum respi-
listhiiradoluissedicit,idest,invidisse.Igiturmaxime
cientia, et nullus locus vacuus est. Ecce colurana
habitatores Philislhiim erant vitandi, non frustra,
nubis per diom, el columna ignis per noctem,dux
quia aliis limentibua soli conira Israel jamhostilem
itinerisutroquetemporeinconspectufilioruQiIsrael,
coquebant invidiam. Sed nunquid Oominus contra
Pbaraonem et .Epryptics pro Ifrael pugnare poterat, videlicet juxta oculorura naturam,qai ut sequi va-
loant, et ful) sole nubeni, et in nocte facile digno-
et contra Philisthajos non polerat? Plane et contra
istos poteral, sed in hoc sicut in c-Bteris factis.qus
scunt ignem.Quisnain est hic dux itineris, nisi qui

superficies hislorira continet,spirituaIe instrumen-

et dux et via nobis est Jesus Christus Eilius Dci l

tum ralionaliter providebat. Spiritualiter naraque Ipse neiiipecolumna ignis, quia verus Deus ipse ;

hoc au'it in omnibus eleclis suis, in iEgypti exitu, idem columna nubis, quia verus homo est. Unde
id est in initio conversionis, vel dum novilius est signanter et proprie loquens Scriptura non dixit :

« Dominus autem prascedebat eos » in columna nu-

conversi animus, nec totusexivit de pristinis erro-
bis, et in columna ignis, sed in alio casu quem
ribus, peccatum a vitiis paret viam, quatenus qui
vocali sunt, tranquille et delectabiliter egrediantur. accusalivum dicunt gramraatici, « in columnam
ne subitis lenlalionibus pulsati, a propo=ito sancto q nubis.et in columnam ignis, » id est,sicut columna
vix iiiceplo deterrcanlur. PraJterea et illa gens crat, nubis, et sicut colunina ignis. Cum adhuc esset
quam Dominus Israeli reservare decreverat utiliter, nox, erat t;;nlum ignis ubi autem dies gratise, vel
;

ut pcr illain exeiceretiir, et quasi proximo flagcUo tempus miserationis advcnit, nubes factus est qui
casligarelur, quoties legera Dei sui relinqueret, ignis erat, id est, homo vel caro factus cst,carnem
quodseepe futurum erat. Igitur non quasi timidus, induendo qui Deus erat. Plus est sol igneus, sol

ut simplex sermo sonare videtur, sed bene provi- jusliliae in die, quara ignis splendidus ignis verbi,
dus, « non eos duxitper viam terrs Philisth'im,sed prophetici in nocte. Sol ut toliTtiri possit venit in

circumduxit per viam deserti, quae est juxta inare nube, id est,Deus,ut cum hominibus conversaretur,
Rubrura. » —
« Circumduxit, » el circumducendo venit in carne. Hinc jam opportune prophelicum
erudivit, sicut ipse hicMoyses ait in cantico Deute- arripimus testiinonium.Ait Isaias ; « Ecce ascendet
ronoraii: « Circ^uraciuxit eum et docuit,et custodivit Doniinus super nubeni levem, et ingredietur .^gy-
quasi pu|iillam oculi sui [tieul. xxxii). x — « Et ptura (/«((. XIX, » etc. Cum prasenti nunc historia
armati, inquit, ascenderunt. » Videlicet in nostri illa conferatur prophetica, etenim quae hic factis,
(^7 I)E TRINITATK ET OPEninUS lUUS MRni XMI. — I^f EXOD. LIB. II. 038

(•ulitn mysteria si^jnita aunt 'lictis.Siiiuiilom

illii; A juxla lonninuiii eJus.Kt crit in signum ct in tfl.iti-

lii^yptus liiiiic iiiuiiiluiiijilii uijtuiii Isracl.cleclum mnniurii Duminn e.frciliiuin in tcrra .ilt^ypti. Cla-
•<igniliennt pnpuluiii Cliii»li,uunc pro purtp illoiiini, iiiHbuiit onim ad Dominum a facio tribulanlis, ct
qui cjus usque in llnemseeculi sequunlur advcntum. milteleis ealvatorem et propugnatorcm.qui libcr.^t
\ain supra ubi iiRnus immolnlus.ct .figypli primo- eos.Kt cn;;noscotur Dominus ali ;f;;;ypto, ct cogno-
f,'i'nita cicsa suiit, ^.'yplus infernum, filii uutcm scent .'Epypti nominum (ilnd.),>> quij- ciinfia nunc
Ur«('l clecluni C.hiisti signilicabiinl pnpuliiin, pro porspf|uionerosum cst.Proindo quoiroilo Doniinus
parte illoriim qui adventum vel piissioncm fjus populi sui ductor fuerit incoliimna niibiSjCtpersc-
pra;cesscrunt,t't apud inforos rcpositi,illuc vcntu- futnrcs cjus in prolundum tlcincr3crii,proscquen-
lum exspeclavcrunt. dum ost.

GAIHIT XXIX. CAPUT XXX.

De ejusdein coliiiiina' seiisu myslico. De myslica cuslrorum posHione.
Igitur colui'ini! hujus niysteria novimus qux in (Cap. XIV.) « Locutus C8t Dominus ad Moyspn,
nocle, id cst, nondum revelata luce ;;ratia!, igiiii dicens Reversi caelramctcntur c regionc Phiha-
:

orat, cl cxiguum, id est, perpaucis in prophetalem hiroth, quee estinter Magdalum ct conlra Beelsc-
L,':iiliiiin lueebat : cxiguuin, inquam, videlicet com- p phon.In conspcctu ejus caslra ponctis supramaic»
p iiiiiinne dici pra-senlis, quando totus fons ignis Pliihahiroth os no/;(7ni?»,Mugdalum sivo Magdol,ut
vorusSol et fons luminis totus cum niibe suii? carnis in pleris(|iie codiribus liiibotur,mn(;i!i7urf()sive /u;-n.«,
venit. Quamvis sit sol in nubo, clarius taincn lucet Deolsephon Dominus ar/uiloins interprctatur. « Re-
quam dudum ignis in nocte. Ad quid ejusmodi co- versi, » inquit, subauditur de Elhan, ul non irent,
liinina nus prtEccssit ? Videlicet ut oslendcrot nobis sicut jam dictum est, per terriim Philisthinorum.
viiim luffiendi a Pharaone rego .Egypti, iJ est a Ethiin interpretiilur/or/i7!(.fn.« Tu.iiujuit Psahiii.=ta,
ilitibolo principc hujus mundi, ad hoc 19S ut ape- siccnsti fluvios Elhan (/'•;«/. i.xxni),>. id est,annihi-
riret nobis viam maris Eubri, id cst,graliain bapti- lastisapicntiam lortiiim. Ergo contrariam forlitu-
snii sanguine suo rubentis, ut ingr3ssi cum Pha- dinem.tam ;Egyptiorum quam Philislhinorum, id
raone, .flgyptii posl nosin mare,id est.baptizatos est.lam da;monum eteorum qui illos colunt,q:ara
nos in mortem Christi pcrsequentes, idololatraj ct Jiida>orum sive haerelicorum, secundijm nomen
gentes perircnt dc memoria nostra cum imo
diis, Philisthiim, polionc cadcntinrn, quia i miscuit cis
cum dcemoniis suis,et confunderentur « omnesqui Doniinus spiritum vertiginis,)' sicut est expropheta
adorant sculptilia, qui gloriantur in simulacris supra diclum {Isa. xix) ; ba?,inquam,contrarias for-
suis(Psa/. "Quid aliud propheta supradictus
Lxi.x). *, titudines,fugienles,caslrametenturcaregionePhiha-
capitulo pndicto declaravit ?Cum dixissct Ecce : <i hiroth.quoil, ut jum dictum est,interpretatur os no-
ascendet Dominus siiper nubcm lcvcm {Isa. .\i.v), » /)!7n4;n,etsit;niriciit nobilem doctrinam velfidemapo-
id est, accipiet iiiundam carnem, qua hic intelligi- stolorum. « Inter Maadalum et mare,» id est,inter

tur per nubem candidam, « ct ingredictur /Egy- ma.L,'nam turrim fortitudinis,scilicet, Christum, ct
ptum,"Statim subsequentes ejus eflectus intulilhu- sanctum ejus baptismum. Contra Beelsephon,» id
«

jusmodi: " Et movebuntur simulacra .Egypliafacie estcontradiabolum,aquiloiiisdominum,qui ausu su.

ejus,et cor iEgypti labcscet in medio ejus, et occur» perhi.r elatus," Sedebo,inquit,in n.onle tcstamenti,
rere fuciara -Egyptios adversum .-Egyptios {Ibid.].' in l.iteribus aqiiilonis [ha. xiv),. id est, eos possi-
Et post aliqua : « Dominus miscuit in medio ejus di;bo,qui frigidi rem.anebunt e dilectiont Creatoris,
spiritum vcrtiginis, et errare fecerunt Egyptura Tali utique positione spiritualiter cattra inotantur
in omni opere suo, sicut erat cbrius et vomens nostri catechumeni, quando fugientes hujus raundi
[i!'id.], » elc. Hoc tantum inlere»l similitudirjis, .Egyptum, ubi simulacra mutu coluerunt,ctabomi-
quod hinc omnes reprobi per .-Egyptios, et oinne» natisunt omnesseclashiereticorurri.quiae.stiinatione
clecti per filios Israel significanlur. In illa autem sua Ethan,idostfortes,sunt,vcniuntad mare.scilicet
prophetia dividuntur /Egyptii contra .Egyptios, ' ad unici et veribaptismi sacramentum,quod iiiuna
subauditur, electi contra reprobos, eo videlicel D sancta catholica atque apostolicu Ecclesia quajren-
intuituquod omncs homines, tam qui e nobis assu- dum atque confitfndum est. Quid hoc pra;cepto
niuntur quani qui relinquunlur,omnes,inquam,no3 intendat Dominus,sulidendo manifeslat « Dictu- :

era;nus gentcsad simulacra muta proutducebamur rusque Pharao super Israel

est Coarctati sunt :

cuntcs (/ Cor. xii). Pro parte rcproborum,qui c.um in terra, conclusit eos desertum. Et indurabo cor
diis suis et principe diabolo roUcti suat, dicit ejus,ac persequetur vos. » Ordo pricposterus. Nara
« Stulti principes Thaneos, sapienlos consiliarii sensu prius est,« et indurabo cor Pharaonis,»pos-
Pbaraoni dederunt consiliuiii insipiens. Quomodo terius vero, « dictuiusque cst Pharao super filiis
dicctis Pharaoni^Eiliiissiipieritium orgo,filiusregum Isracl. »Sed ut competentius seciindum porsonam
antiquorum? Ubi sunt nunc sapientes tui (/sa. sermo continuaretur,« et indurabo cor Pbaraonisac
xix), » eic. Proparle voro electorum, qui a diabolo pcrsoquetur vos, ac glorificabor in Pharaone, et :n
recesserunt, sub.secutus ait : « In dieillaerit altare orani exercitu ejus, » sic recte commi:tafum est.
Domini in medio terrs ^Egypti, et titulus Domiai Porro de verbo hoc,«el indurabo,» modo supcrius
 ^
639 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 640
est dictum, quia vidL'licet indurabo, id est, odiura A plenius dictum est. Spiritualiler,
« tunc nuntiatum

»c livorem ejus felicitate exeunlium torquebo.» Di- est regi jEgypti quod fugisset populus, » quando
clurus est,inquit : Coarctali sunt in terra.conclusit percepit diabolus quod exaltato super omnes coelos
eos desertum, » id est, hinc terra iEgypti, inde Christovocatisadlidem ejuscunctis genlibus templa
terra Philistliiim, atque inde rursus deserlo, a sua derelinqiiereiitnr.et simulucroruni ejus sordes
quarto climatc mare Rubro conclusi, cffugere non abjicerentur.Nam de illis quos de inferno amisit,
poterunt. « Et glorificabor, inquit.in Pharaone, et quos triumphator Christus paradi:0 restituit,et io-
in omni excrcitu ejus. » Proprie tam secundumhis- tra muros superna; pacis collocavit.nullum postea
toriam quam secundiim allegoriam dictum est, nuntium audivit,neo anhelanti post illos ejus invi-
« et glurilicabor.» quia videlicet.cum multafecerit dic-c spes ulla supere?se potuit. Tunc orgo iiuando

magnalia in ^Egypto, nullo magis glorificalus est resurrectionis Christi gloria pra-dieari cccpit, et si-
quam eo quod sic terribiliter Pharaonem et e.\erci- gnum vicloriiE ejus ellulsit,ut omnes gen-
audirenl
tum ejus demersit in mari Rubro.Et cum in coelo tes,quod jam judicatus esset princeps hujusmundi
ct in terra m.ignalia feceritabsque nuraero, denullo {Joun. XVI), et idcirco transfugerent ad regnum vi-
gloriosius pr<pdicatur quam de eo quod per humili- cloris,litulumque ejus acciperent in frontibus suis,
titcm Christi Filii sui diaboliimdejecit.et consilium p luno,inquam,audito tristi nuntio, lulit currus ele-
ejus prKoipitavit. Porro quod tandem dieit, « et ctos,quidquid curruum in ^gyplo fuit,verbi gralia,
scient ;ii:gypti,« id est, nescire non licebit jEgyptiis, Neronem, Trajanum, Deoiuin, Diocletianum, vel
" quia ego sum Dominus,» veibi gratia,cum dicent, Maxirnianum. Isti enim et cmteri hujuamodi currus
occurrentlbus sibi aquis « Fugiamus Israelem :
; Pharaonis, currus electi fuere diaboli,et equi ejus,
Dominus cnim pugnat pro eis. » jiixta Apocalypsim,rufi (.'l/)Of. vi),id est, sanguinei.
CAPUT XXXI. Supcr hos ascendit, et persccutus est (ilios Israel,

Dc cjusdcm Phnraonis, diaboli typum gereittis, id est perseciitionerapublicam excitavit contraora-

indwatwne. nes in Gbristum credentes. « At illi,inquit, egressi
El nunliatum est regi /Eiryptiorum quod fugis- erant in manu excelsa. » Elegantissima opposilio.
set populus, » etc. Nnnne hic est Pharao.qui supra Excelsi videbantur prsdicti currus Pharaonis, et

dixit:" Suri_'ite,ef'redimini, et abeuntes benedicile duces diaholiri exercitus.sed revera manusDomini

mihi 1(Exod. xu » Quomodo ergo nunc diclum est,
) excelsa est,in qua egressi sumus,excclsa, inquam,
« et nuntiatumest regi quod fugisset populus? »An manus Domini, et cxcelsus Agnus Dei, cujus san-
quia pe(ierant filii Israel ab yEsyptiis vasa argentea guine redempti exivimus.
et aurea, vestemque plurimam, et spoliaverant CAPUT XXXII.
yEgyplios, et vulgus promiscuum atque innumera- De en qnnd levatttes filii Israel oculos.vidermt /Egyp-
bile, forsitan de niancipiis /Egyptiorura dominos plios iiostseel timnerunt,juxla sensummysticuni.

suos fugiens.ascenderat cum eis,idcirco sic dictum Cumque appropinquasset Phar;io,levantes filii

est, « et nuntialum est quod fugisset populus. » Israel oculos suos, viderunt ^gyptios post se, et

Etenim ea ipsaquuque causa non parum innuit ut timuerunt valde, » etc. Juxta historiam, parva ni-
spoliis jE','ypti potiti tilii Israel, quanto cupidius mis est nec dignis profectibus erudita, secundura
onustati, tanto libentins ac properantius irent ad qua? viderant opera Dei,illorum fidfs dicentium ad
imperium Domini, Pharao autem lanlo ad perse- Moysen : « Forsitan non erant sepulcra in jEgypto,
qiiendum proniorem haberelexercitum,quantoinsa- ideo tulisti nos ut morereraurin soliludine.»Porro
niusaccepissenl auro vel argentosuoseessespoliatos juxta altiorem sensum, tuno « levantes filii Isracl
ab eisquos dudum libertate spoliaverant. Unde in- oculos suos, viderunt jEgyptios post se, » quando
flam;(iati scqui; furoreinflammantes
invicem c.-cco : aurlitores Evangelii pra?cedentis columnae jam illu-
«Quid, inquiunt, voluimus lacere,ut dimitteremus minatos oculos cordis habentes,respiciunt pr«ter-
Israel, "899 ne serviret nobis ? Junxitergo cumim itos errores in quibus fuerunt, et conferentes vcri-
suumPharao,etomnempopulum suumassumpsitse tali quam novo nunlio audierunt, valde o admirati

cum.Tiilitquesexcenloscdrruselectos.quidquidcur- D sunt,et conturbati sunt. commoti s'jnt, tremor ap-

ruuiii in jEgypto duces totius exercitus.n In-
fuil,et prehenditeos;veruraibidoloresutparturientis(Pja/.
duravitque iJomirius cor Pharaonis regis yEgypti,et XLVii), » id est, dolores non vani, sed fructum affe-

persecutus est filios Israel. At illi egressi erant in rentesgaudii 9empiterni,quemadmodum parluriens
manu excclsa,» etc. Sspc usa est,et nunc exlrema postquam pepererit,dolorum vcl prcssuroe suaejain
vice sancta utitur Scriplura, verbo illo terribili : non meminit,propter gaudium nati hominis {Joan.
« Iduravilriuo Dominus cor Pharaonis, « nihil ve- xvi). « Et ait Moyses ad populum Nolite lime.^-e, :

lutum sive figraentum contra figu-

rita.ne loquatur !tate,et videtemagnalia nei,quffi facturus est hodie.
lum.et dicat « Ergo cujus vult miferetur,et quem
: ^cyptios enim,quos nunc videtis.nequaquara ultra
vult indurat.Quid adhuc quoritur? Volunl^iti enim videbitis usque in sempiiernum Donnnus autem:

ejus qi^ia resistit ? (Afom.ix) Nam si quid tale mutire pufrnabit pro nobis, et vos tacebitis » Hoc sicutin
audeat.diceturei : « homo,tu quis es qui respon- veritate historis factum est, ita veraciter in abun-

deas Deo ? {Ibid.) » etc. Sed de hoc jam alio loco dantia spiritualis gratis per Christum hactenus la-
G41 DK TIIIMITATK liT OPKlllULS EJUS Lllilll XI. II. — IN E.\OD. LIO. IL 612
otum esl, el lit junilor, quia videlicct quoscuDquo X ingndJQnlur IsraelperBiccurn in mcciio in. r>8,
fllii

/Egyplius,quiccunque opera tcncbrarum, posl ao potcstaaeslChriali Kilii Dci, ct unicurcguU bupli- }

vidontcatechumeni fclcclesiu;, venieiiteaadculholicai smi.quam super n(|iias exlendoro jusait tlOO iluci-
ndci l)ii|jlis[r.uiii,iicquiiquaii> ullravidi.'bunt,necerit bnspopulisiii,sciliuet,aposloli3,poslquunMesurrexit
eoruni reconlatio usque in sempitcrnum. Ibi eniin a inorluis : « D.itu e:^t inibi, inquil, oiiiiii» polestua
per Cbristi sanguinein deictur omnc pcccati cbiro- in ca>lo ct in turra. Lluntcs ducele omncs geoloB,
graphum,datoSpiritu sancto in peccatoruin rouiis- bnptizanleiieos in nomin.e Palriaet Filii, clSpirilus
siooem : C.hristiis enini mullorum pcccata lulit,eo- sancli(,Wn///i. xxviii).»Ad hanc cnim/iuasi virg^iin,
rum sine dubio qui pcr buptismum communicant id est, voct! poteslalivara dividunlur aquii! ul ingrc-
Bimilitudini inorlisejus cl resurrectlonis (/{o»i.vi).\ dinntur liliilsrucl,liili ocijuisilionis ol s.ilutis.iil cst,
Unde pulchre Dominus pugna-
ac lidelilerinquit: <>
aperit se gratia Spirilus sancti suspicions liliosdia-
bit pro vobia, et vos tacebitis, » aon quod iterum boli, rcnascituros in filios Uei, filios irie regeiierun-
pugnctChristus, aut iterum moriatur,sed quiaom- dos in lilios grulia;.
niumquicredilurieranl, peccatatulil pugnaprajter- CAPUT .XXXIV.
ita vel mors ejus. De eo quoi diclum eU « Qui divisil mure : in divi-
CAPUT XXXIII. sioncs, » juxtaPsalmiiliim.
]

De eo qiiod ait Moysi Dominus

« Qiiidclanuis ad :
Aiuntllebraiiquia non unadivisio, sed duodccim
nie ? >i El quid iignificec virga clcvala iuper terram. IVicta! lueiiiit rauris divisiones, videliccl secundum
« Dixitque Dominus ad Moysen : Quid clamas numpruinduodecim tribuum lillorum Isruel,uluna-

ad me ? Loqucre filiis Israel, ut proticiscantur. Tu quccque tribusper suain divisionera incederct.ethoc

autera eleva virgain tnam.et estende manum csse quod in l'salmo pluraliler dicluni csl:«Qui divi-
tuara
super mare, et divide illud, ut ingrediantur filii
sit mure Hubruin in divisiones (Psal. cxxxv).»Quijd

Israel in rocdio maris pcr siecuin, etc. « Quid, si ita Cst, nec hoc quidem a rayslerio vacat, quia

inquit,clamas ad mc ? » Hoc plane magn<B gralise,

videlicet mullo^ sunt in uno spiritu,qua! baptizitis

hoc iri Christo aperiuntur,graliaruin divisiones.Ei non

dign.TB et gralios.ij acceptionis est dixisse Do-
minum ad unum Moysen, tempore, uni cuiicta!tribuunlur, scd alia aliis plus vcl uiinus,
in tali « Quid
clamas ad me ? Quid enim ? Nonne et.Egyptii cla- serundumbeneplacitu:n uniusejus lem.iue spirilus,
mabanr.'Nonne et p.iulo ante diclum est quia « le-
dividentis singuli3,prout vult (/ Cor. xii). Atlamea
vantes oculossuos, viderunt -Egyplios post se. et primum donumetsumraabaptismi ulilitas, quxest
timuerunt valde, claraaveruntque ad Dominnm ? « reinissio peccatorura, sciendura quia non parlicula-
Clamubant plane f.i isti,granderaqiie turbara facie riter dislribiiilur, neque alii plus, alii rainus dona-

bantvocibusconfusis.Sedquiil sequitur?.Forsitan, ^ sed omni lequaliter puri gralia, in diisirail

<'!'•

inquiunt,nonerant sepulcra in .Egyplo.ideo tullisti donationis abundantia; OT:nium, inquam, peccata

nos ut moreremur in soUludine. » Ergo clamabant absorbentur, et baplismi fluclibus omnes .Egyptii,
quidera, sed non claraabaut digne, ut merito cunctireatus,lam originalis culpae quamactuulium
criminum,confc5timobruuntur.Ci'teruraepirituales
diceret eis Deus, Quid claraatis ad me? Glamabant
gratias, quales .\postolus comraemoral, dicens :
enimsine fide.quiclainorvanus etindignus creditur
Dei auribus. At veroMoyses quid clamavit?"Nolile,
« Unicuiqnenostrura daturinanifestatio Spiiitusad
utilitatem,alii quidemperSpiritura dalursapicnlia,
inquit, timere, siale, et vldete magnalia Dci, Do-
alii autem sermo scientis,secundum eumdem Spiri-
minus pugnabit pro vobis.vos tacebilis. » lloc voce
eorporis adpopulum, hoc grandi vociferalionefidei
tum (ibid.],t etc, dubium non est quinnuUiconfe-
runturoranes^pr-fiterunum cuput corporis Ecclesia;,
dixil ad Dominum. Recle igitursolum huncsudivit
quod est Christus(£p/ies. v),« in quo habitatomnis
illacolumna nubis,illa columna ignis.Sic nimirum
plenitudo divinitatis corporuliter (C'</. ii). » Igilur
cadera columna,jam vere et columna nubis,id est,
si cui placet plures factas fuisse divisiones, non
ideraDeusjnraindutus uubc eariiis,dumcura turbis
quidem ad recipiendum nos invitos cogere potest,
ambularpt,etaturbisc(iii'iprimeretur,subiloinclama-
quiacertanide Scripturis sanclis auctoritatem non
vit : « Quis est qui rae tetigit ? Mirantibus omni- D
hubet verumtaraen ipse.hoo seiisu litlerali susce-
;

busacdicentibus,turba3 te comprimunt et alQigunt,

pto, habet quod mystice subintelligat utiliter.
et tu dicis : Quis me teligit ? » [Matlli. ix.) !lle
in senlentia persistens, ait : « Tetigit me aliquis GAPUTXXXV.
{ibtd.). » Ita planehoc loco Moyses,quia filiis Israel De co quod diclum est « Angelus Domini pariler-
:

sinefidcclannanlibus,soluscuraCdeloculusest,solus que columnu ignis. priora dimilteu.i, abiit posl

audiri inagno clamore potuit, quemadijiodum illic eos, » et quiit mystice sigiiificet.

mulier,quia turbis Dominuin irreverenter compri- « Tollensqueseangelns Domini, qui praecedebat

menlibusipsa cum fiderevcrentissima fimbriarave- cum eo pariter co-
rastra Isracl, abiit post eos, et
Stimenli ejustetigU,solasentiri nicruit. «Tuautem, lumna nubis, prinra dimittens, post tergum stclit
ail,elevavirgamluam, etc.Juxta altioremseosum, inlcr castra iEgypliorum et castralsrael.Et erat
quo hactenus cucurri:riUs,virga Moysi qiiara super nubes tenebrosa, et illnrainans noctera,ita ut ad se
mars jubet Dominus elevari.ut dividatur mare, et invicem lolo noctis tempore accedere non valcrent. »
 —

RUPERTI AbBATIS TUITIENSIS 644

Hoc ex motu columnas priora dimittentis, et post A nica.Maliitino namque tempore sedit angelus ad
tcrgum stantis agno?ci vel previderi potuit quod an sepulcrurn Domini,et posl profundam tiistitia; no-
gelusDeiqui pr.iecedebat castra Israel, post eos ctem, magni gaudii diem mulieribus etperillas
abierit. Neque enim an.irelus sive ille erat Angekis lugentibus apostolis,evanj.'elizavit. Hino cstillud in
magni consilii,sive angelicorum spirituum allquis, Psalmo : « A custodia malutina usque ad noctem
in quo esfet virtus liberatoris Dei,per semclipsum speret Israel in Dom\no
{Psnl. cxxix). » Custodiam
appareliaiomnibus; nequehoclitteracogitintelligi, matutinam custodiam militum maneexterri-
dixit
alioqui non necesso csset ut vel per diem columna tam,inexemplumomniumimpiorum;nam mulieres
niibis, vel per noclem coiumna ignis appareret co- Iffitiflcatae sunt in exemplum omiiium piorura.Quid

rampopuloduxitineris.Sed quomodouna eademque pperet Israel in Domino ab illa custodia malutina ?

columna,et nubes tenebrosa, et noctem illuminans Videlicet quiain se.quod in factum essc exluncillo
erat, nisi quia, secundum diversa, imo contraria innoluit, futurum est quia rcaurrexita mortuis,
merila una erulemque virtus, impios
piis liieebat, " quia apud Dominum misericordia est,et copiosa

excEcabat.Ergo hoc quoque mysterium pulcher-

in spud eura redemptio: et ipse redimet Israelex om-
rimum cst,quiavidelicet unura eumdemque « Chri- nilius iniquitatibus ejus [ibid.), » subauditur,(iuem-
stum,inquit Apostolus,prcBdicamu5,Judaeis quidem adniodum redemit illos filios Israel cx omnibus
scandalum, gentibus autein stultitiam (/ Cor. i), » yEiryptiis hominibus. Itaque vigilia mntutina qua
quod valde est obscurum : « ipsis aiitem vocatis pertran?ieruntfiliiIsrael/Egyptiisreraanentibus,my-
Judais Christum Dei virtutem et Dei
alqurt Greecis stice nobis gaudiumest Dominicie resurrectioni8,in
sapientiam(!6!rf.),'i quod valde est laminosum.Quid 209 quavetercm deponentes hominem, renali su-
porro sibi vult quod illacolumna ialis,prinra dimi- musjdiabolo remanente cui renuntiavirauset omni-
sitjet posl tergum Israel intra castra .E','yptiorum bus pompis ejus.Dicit enim Apostolus « Quia qui- :

et castra Israelstetit ^Hocnempe mystice illudfigu- cucque baptizati sumus in Chriato Jesu, in mortera
rat quod optime credit et firmiter catholica tenet ipsius baplizali sumus,consepuUi cum illo per ba-
Ecclesia, quia Dominus noster Jesus Chrislus qui ptismum in mortem,ul quomodo surrexit Christus
nos praecessit, qui antequam sciremuseum, abiit, a niortuis per gloriamPatris, ita et nos in novitate
transivit, et pra?cursor pro nobis ccelum introivit, vilae ambulemus. Si enim compiantali facti sumus
ipsetamenadestin hora sancti baptismi.juxla ve- siniilitudinemortisejiis,si;;-ul et resurrectioniseri-
ritatem ipsius, qui mox, utdixit, « Euntes docete mus(/!om.ix).o Dehujusigitur facti gloriosi myste-
omnes gentes, baplizantes eos in nomine Patris et rio celeberrimo jam silere non debemus, habcntes
Filii, et Spiritus sa.ncli (^Matlli. xwm), » ita con cantlcum Moysi, quod sequitur « Quia hic est sa- :

clusit : 1'Ecce ego vobiscum sumoronihus diebus C pientia, qus aperuit os muti,el linguas infantium
usqucad consummationem sseculi [tbid.] «Tenda- fecit disertas (iup. x), » ut victricem manum tuain
mus securi quo ill? por passionem suam praecessit, laudemus pariter, Domine Deus noster.X;im ab oro
namubiadbaptismumaccpssimus,ipseperpassionis nostro quicunque gratiam hancsumus consecuti,
ejusde'm sacramentum post nos stareco2pit,noaquo canticum hoc noa debere deficere innuit illud de
intra gratiae su« muros includons, peccata nostra a Apocalypsi « Et vidi tanquam mare vitreum mi-
."

nobis exclusit, ul tota noctc, id est, tota vita pr.p- stum igne,et eos qui viceruntbestiam et iraaginem
senti,nos consequi,velad nosaccedere non possint. illius,et nuinerum nominis ojus,stantes supra uiare

CAPUT XXXVI. vitreum, habentes citharas Dei, et oantantes canti-

de ingressu fiiiorum Isrnel per medium maris Rubri. cumMoysi servi Dei, el canticum Aijni, dicentes :

El de sacramento bajitismatis. Magnaet mirabiliaopera tua,L)omineDeu3omnipo-

tiCumqueoxtendissetMoyscsmanumsuper mare, tens {/4poc. sv), » elc. Ecce stamus supra mare vi-

abstulit illud Dominus flante vento vehementi et treum, videlicet laborantes servare innocentiam
urente, et veriit in siccum, divisaque est aqua, el quam accepimus per baptismum, « mare, inquam,
ingrcssi sunt filii Israel per medium sicci maris, » vitreum,» videlicel propterpuram quam ibi facimus
etc. Clara est gloriosae magnificenliae Domini res D relinquendorum confessionem peccatorum, sed et
gesta, quia « divisa est aqua, et ingressi sunt filii « igne mistum, »idest Spiritu Sancto vivificatum,

Israel per niedium sicci maris,"et quia«interlecitDo- quo peccata ipsa consumpta sunt, qui el hoc loco
minus exercitum Pharaonis,et subvertit rotas cur- mystice designatur per ventum urentem.cum dici-
ruum,ferebanturque in profundum,» et ita scierunt tur, quia » cum extendisset manum supra mare,
ipsi /Egyptii quiaDominus ipse est Deus,ut dicerent: abstulit illud Doniinus venlo flante vohementi et
« Fugiamus Israelem,Dorainus enira pugnat pro eis urente tola nocte.» « Habentes ergo citharas Dei,»
contra nos. » Sed fugientes involvit eos Doininus in id est mortificationem carnis,quam Deus prscepit,
mediis fiuclibus, « respiciens supra castra eorum « cantantes canticum hoc Moysi servi Dei.etcanti-

vigilia matutina, » id est, quarla vigilia. Quatuor cum Agni » utrobique exsultantes, etpro re gosta
enim computabantur vigilia^ noctis,ternis horia per qujB faota est per manum Moysi, et pro mysterio
singulas vigilias compulatis. Porro sensu mystico Agni immaculuti et incontaminati,Christi,quodiile
« vigiiia matutina, » ipsa est reaurrectio vita; Domi- in eadem re prophetice intelleserit.
G»,'? \)K THINMTATK ET 01'liUIIIUS liJUS LIBRl ALll. — IN EXOD. I.IU. II. 04«
CAl'UT XX.WM. \ mon cl l.tiis nieu Dominue..' Quiii iliMnilo? «Kl fnc-
Domini, qui prc- tus cst iiiibi in i^iilulcm." l<)rgo lurtiludo quiu rucln
Canlicum .Woyii ad latiUem CJiristi
ciilatwslru in inan liuliro, id tsl in bui lisinal*. 03t tibi in sululciii ? l'luno • lurtitudo mu.i, >< nam
UeniertU. lurtiludo cupitis iiici, lorlitudu incu cst, imo c.iput

(Cap. XV). « Cantemus Domino, gloriose enini meuin si lorte esl, lortitudo mCA cst. Quis uulem
magnificatus est, equum ot asccnsorem projecit in ncsciat,quiu Uoiiiinus ipse magnilicus capul mcum
uiaro." PriiiiavoxiirscentoriB admonitioest.adbor- est, ex quo « Vcrbum caro laclum csl (Jo(in.i),i> et
tans omncs, qui in Sunnniilo sunt clioros castro- cgo uiia ticclcsia, quaj ad curnien boo vocatu sum,
rum.ut sublevent concentumsecuntlummngnitudi- unum corpus cjus sum? Liccligiluruniversosimul
nem rcativitutia, secundum qunntitatem sive quali- corpori.liccl singulatim quibusquc mcmbris glo-
latem divinorum opcrum, • Cantcmus, inquit,L)o- riuri.salvu capilis gralia.ct dicere quia « Forlitudo
mino." Cantcmus spiritu,raDtumus,ot mcnte.Nam iiica cst.laclus est raibi in salutcm, » ct hinc laus

el Apostulus dicil Psallam spiritu, psalliim et

: << totum corpus non dedecet.
mca est,ct lius c.ipitis

naente (/ Cor. iv).» Denique spiritu cantaro vcl Aliaa aulciii nisi caput istud fortissimuin habcrem,
psallere.id est rem gestam memnriter tenere,et eam sicut hactenus cxquubibi caliceiuiroiejus dcmunu
solam proraateriacunt.itioni-.habere.Cuntarcuulem n Domini.et potavi uaque ad fcces proptcr Adac prae-
mentc,id est in exliMiore tacto mystorium interius varicationem, sicut hactenus, inquit, non fuit qui
perseulire. Cuniemus igilur Doniino. Quare ?.. tilo- suscitaret me eiomnibusfiliismeis,quos genui(fia.
rioseenim magnilicatus est.» In quo ? « Equumet li), ita et usque in sempiternum doruiirem, sicut

asceasorem prujecit in inare.uVore gloriosamagni- bcstia illaqueala plena indignatione Domini.« Iste
liccDtia,etiam3i solum factum exterius attendas.Si Deus ineus,et glorilicabo eum, Deus palris mei, et
autem el mysterlum interius perspiciu8,ibi glorio- exaltubo cum.i Iste,inquara,quondam despectus,et
sior magnilicentiseabundantiaest.Nam bicmundus novissimus viroruiii.vir doiorum,el sciensinfirmi-
per equuiii, diabolus pcr nscensorem aignificatur. tatcm (iia. Liii),qui inoriendotalcm equum,et talem
Quando illuin ascensorem ct taleinequum projecit? ascensorem si'; projecit,Deusineus est.El homoest,
Tunc videlicet, quando dixit • Nunc judiciiHii est : et Deusmeus est.« Clorilicabo eum,»nonerubescara
muodi, nunc princeps hujus mundi ejicictur foras eum. Sed dicunt mihi adversarii populi,qui ascen-
(Joa«. xii),» et subsequer.teprotinus e.xponens aclu dcrunlet irati sunt,quo3 dolores obtinuerunt,scili-
quid dixerit, accepit « cornun crucis inmanibus et cct synagoga; Judaeorum.conciliabulahaireticorum:
ibi abscondita est fortitudo ejus, et obrepercausa Si Deus tuus isle est, ergo Deus recens, Dcus alie-
mors.deinceps victa iret ante faciem ejus; elegre- . nus est in te, et non facis secuudum Scriptura; pra;-
deretur diabolus ante pedes ejus(fl(i/'ac.iii)." Tunc ceptum,sed contra Scripturam.dicentem :« Israel,
projecit, etex tunc projicere non desinit iUum in S! mc audieris, non erit in te Deus rcccns, neque

mare.nobis quidem vitreum.et Spiritus sancti igne adorabis Deumalieaum(Psii/.Lxxx).»Dicam ad hsec,

mistum;illi piceum,igneumque ac sulphu-
auteiii et « Iste Deus meus,et glori-
cantabo confidenter :

reum.Nam illud quidem mare.quo transierunt filii ficaboeum, Deus patris mei » Abrahaai, i et exal-
Israel.unum idemque istoseinisitjel illosabsorbuit; tabo eum." —
« Abraham,inquit.pater vester, exsul-

verum nostrum mare, quo baplizamur in noraine. lavit, ul videretdii'm meum, vidit, et gavisus est
Patris et Filii, et Spiritus sanct!, equum istura et (Joan. viii).» Iiem : « Amen, amen dieo vobis, an-
ascensorem ejus oequaqaam admittit.sed dumnos tequam Abraham fieret, ego sum (ibid.). » Igitur
pcr illud msrevitreum transimus,illein profundum Deus recens non est inme,neque adoro Deumalic-
inferni projicitur.Hoc valde gloriosum est quodsic num, sed Deum patris mei, Deum antiquum. Nam
fecitDomiaus. Olim ascensorem istum," In coelum etsi filius, etsi genitus,vcl natus est, nec 20? uno

ascendam, dicenlem,el supra astraDei exaltaboso- tamen puncto sive atomo junior est Patrc suo, an-
lium meum (Isa. xiv),» detraxil,et projecit inistum tiquo dierum.Istum glorificabo,istum exaltabo, di-
aerem raliginosura nunc autem sedentem super
: camque:« Dominusquasi vir pugnator (omnipotens
I)
equum.id estsuperinfrenatam stultitiam superbien- nomen ejus), currus Pharaonis et exercitum ejus
tiuin, et a se deceptorum hominum, dejecit in pro- projecit in mare.Electi principesejussubmersi sunt
fundum laci,in barathrura arilentis inferni." Verum in mari Rubro,abyssi operuerunt eos,de.=cenderunt
tamen, inquit propheta, ad infernum detraherisin inprofundum,quasilapis »PerparenthesimlegeOm-
profundum laci;qui te viderint,adteinclinabuntur, nipolens nomen ejus, videlicet, ut in mediooratio-
tequc prospicient {ibid.), » etc.Eccevidemus,adhuc nis suggilleturadversariuSjCui nimium videbaturut
in die judicii visuri sumus,tunc enim « cunctisvi- diceretur Dominus (Exod. v). « Quasi vir pugna-
dentibus praecipitabitur (Job xl).» — « Cantemus tor, » inquit, id est ad moduro viri pugnatoris h.-t'c
itfitur Doraino," ail hic dootos.et bene vocalisprae- fecit. Sicutenim vir pugnator, pro molo velquali-
centor: « Fortitudo mea el laus mea Dominus, et tate hostis suisemetipsum ajitatet arraisinquit.sic
factus estmihi insa!utera.».^ccepta commonitiooe, iste, seciindum naturam hostis sui, novis et mirR-
chorus universus unum ex multis membriscorpus, bilibus modis beilum ordinare debuit. Erat autem
tali initio ingredilur carmendelectabile:«Fortitudo hostis ejusnon caro et sanguis.sed principatusqui-
647 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 648

dani et poteslas aerea, rector mundi hujus, tene- A rum juxla coeptum iiiysterium,« aquce, popull suat
{Apoc. xvii).»Unde est « Beati qui seminalis super
brarum harum, spiritualis nequitia in ccelestibus :

(Ephes. vi). Non ergo materiali gladio supcr femur

omnes aquas (/so. xxxii)... Ilem : « Intonuit Domi
nus supcr aquas multa= (Psal. xxviii). » Ista- a juas
suum semel-psum potentissimus accin.vit, nonlori-
spirilum furoris,idest comminationem futuraBCxa-
camvel galeam ferro texlaminduit,sed contraejus-
minationissentire ve) audire potuerunt,quia ratio-
moui piincipatum vel potestatem superbiaj.humili-
nales sunt, et atimore ejus congregatae sunt. Ubi-
tatem et obedientiam induit contra spiritualia ne-
quitisB,charitatisfortitu.iint-minduit,etpra;cinxitse.
nam « congrejratae sunt » « In medio mari.»Sic
'? —
aerei,quo enim lernaria repetitione usus,per trepum.qui pe-
Ita quasi vir puiinatorcurrum Pharaonis
riphrasis, id e=t cir^nimlocutio dicitur, el ornandae
super altitudinem nubium equitare se credidit, ut
tandem deienninavit « Con-
rei causa lieri solet, :

esset Altissimo simiiis (/.sa. xiv).el exercitum ejus

unda fluens, congregatae
gregatae sunt aquae, stetit
tam viliorum quam dajmonum.quos propo3ueratin
mare. Mo- sunt abyssiinmediomari.»Aquarum enim nomine,
templis vel delubris^entium^projccit in
ut jam superius dictum est, populus significatur,
riendoquippe accepit potestatem incKloet interra,
uode vel abyssorum vcl fluentis vocabulo Duidam
et omnia traxit ad se (Joaii. xii). Ex tune electi
et prolundiira populorum signat miseriam, juxta
principesejus submersi sunt in mari Rubro,undosa g
quod alibi dc isto pcrsecutore dicitur: «Absorbebit
namque tribulatio ejus, de qua diclt in Psalmo :

fluvium et non mirabitur(yo(» xl). » Sed stetit hic

« Salvum me fac, Deus,quoniam inlraverunt aquo»
fluvius vel haec fluens unda tunc stetit hic fluvius :

usque ad animam meam (Psal.LXvm), » inundavit vel haec fluens unda :tunc stetit,quando « congrega-
super capita eorum ex hora qua in lalere percussus
ts sunt aqu£E,»id estpopulimulti,ut stanti et terno
lancea, fiidil sanguincmet aquam, et ita « abjssi
Deo per fidem unirentur.Elalio locoScripturadicit:
operuerunt eos, » et periit msmoria eorum,«et
Pravum est cor horainis et iuscrutabile.quis co-
desceniierunt in profundum quasi lapis, » propria gnoscet illud? » (Jer. xvii.)Ergo et « abyssi congre-
iniquitate depressi.Nihil enim jurishabenl inomni- gataesuntin medio mari,» quando pravi horaines,
bus quorum hio Deus est, et qui glorificant cum, deoccultis tenebrarum.de profundis vitiorum con-
qui hunc patris sui profitentur Deum.Inde laudes, fluxerunt ad unicum et universale Christi b.iptisma.
indegratiurum acliones. « Dextera tua, Domine, Medium enim recte dicitur id quod commune vel
magnificata est in fortitudine,dextera tua.Domine, universale est,quod nos dicimusca-
publicum, aiit
percussit inimicum. et in multiludine gloriae tuae tholicum. Et hoc expedit congregationiaquarum,ut
deposuisti adversarios meos.iSit vox ista roaxime congregenlur ad mediura i.am quod in parte est, ;

marlyrum nostrorum; perillos enim destera Do- C Q^n est authenticum.Illud haereticorum est,qui an
mini, quK ccelos fundavil et terram,rairifice glori-
gulos quaerunt, quibus aquae furlivai dulcioressunt
ficata est miraculis.templa daimonum evertit, idola (Prov. IX). « Di.xilinimicus Persequar etcompre- :

disperdidit. Itu « percussit iniraicum, » non ferro, hendam.dividam spolia, et implebitur animamea.»
sed sanguine martyrum, « inmultitudine gloris Hoc dixit « inimicus,» id est diabolus, qui antono
suae," in laudem et honorem <;lorioss gratiae suae, mastice, id estquasi proprio nomine.dicitur inimi-
sancta Eccleria,depo?uit adversarios tuos.Dicant cus Quid mirum.si hocdixit,habens fiduciara,quod
ergo viclores isti, praeliatores fidei, propugnatores influat Jordanis in os ejus, et falsus est, qui dixil:
veritalis : « Misisti iram tuam quae devoravit eos «In coelum conscendara (Isa. xiv),» ct affectanssi-
sicut stipulam,et in spiritu furoris tui congregatce milis esse Altissimo,eispe& cjus eum frustrataest?
suntaqua;.St°titi;ndafluens,congregataesuntabyssi Quid, inquam,mirum,si de cordibus renascenlium
in medio mari.» Iram tuam,id est zelum luum,mi- in Christo.jam exclusus.sic dicit et loquitur, quide
sisti.Domine Deus zelatus enim es pro gentibus te
; cobIo projectus,cum angelis suis adhucK adversatur
ignorantibus,quae in errorem adducta;adsimu!acra et extollitursupra omne quod diciturDeus,autquod
mula ibant, prout ducebantur (/ Cor. xii), et devo- colitur ? » (// Thess. ii.) « Persequar, ir.quit,el com-
ravit ira tua, sive zelus tuus, deos fanaticos, sicut Q prehendam. » Persequar.quantum licet ; nam de liis
devorat ignis stipulim.Ubi nunc adulter Jupiler? qui mare ingressi sunt,neminemcon.prehendit,nisi
Ubi Venus meretrix ? Ubi caBterorura portentadeo- fictum aliquem aut bypocritam. In quo habet fidu-
rum.ubi sunt ecjui eorum qui sub illis contramar- ciam, ut dicat « dividam spolia, iraplebitur anima
tyrestuoshinnierunt,id est reges et praesidestrucu- mea.» Ait « Evaginabo gladium meura,interficiet
:

lenti,qui pro illis martyrum sanguinera fuderunt? eos manus mea. ȣiladiura eva^inare, id esl aper-
Devoravit eos ira tua o sicut stipulam, et in spiritu tam persecutionem excitare.sicut econtrarioarcum
furoris tui, » id est in comminatione futurijudicii. intendere, id est occulte velle decipere. Ulrumque
« Congregatae sunt aquae : » juxta litteram,» in spi- Psalmista exprimens persecutionis modum:« Gla-
ritu furor's tui congregatae sunt aquae, illud est dium, inquit, evaginaverunt peccatores, intende-
quia« abstulit eas Dominus flante vento vehementi runt arcum suum (Psal.xxxvi).» Ergo« evaginabo,
et urente tota noclc, erantque quasi raurus ad inquit, gladium meum,» id esta cordibusexcliisus,

dextram et laevam, » quaj res utique fugientibus manilesta utar tyrannide regura.iiuperatoruj:, ve
opem, persequentibus portabat furorem. Caete- pagauorum crudelium.Et quianon pertingo ad ani-
«49 DK TIIINIT.VTR ET OPKIURUS KJU3 LiniU XIJI. — I.N KXOD. Mli. II. W)
mas, oorporaliter intorncibt oos iiiaiius ineii, polo- A. « ''"'f'^ siinilis Altissiiiii {ha. .\iv). » 1'ai-uni crat
slu9mon, pormisaio diviiia. Scd « qui fccit cum, » praidioasso in illo fortitudincm, diccndo : « Qui»
ait lui B. Jol) Domiiuia, n appiicabit glailium cjua similisluiin forlilius, Domine,» nisi ctsanclitatcm
{Jol> XI.), • id ost, non (|iKinluin voiot.scd qu;inluin piifdicurcl.addcndn « Oiiissirnilia tui, in.ignidcus
:

utilo cst, SKvire uut inttrliccre pcrmillclur. Non iii siiictilatc ? >i lloc cnim a so difTorunt hoc loco
orgo timcat vietoriosua populus Dei fcslinans ad fnrtitiido ct sanctilas, quod alibi judicium ot misc-
hajrcditutom quam promisit Dcus ; elonim inimicus ricordia. Forliludo judicii contru supcrbicntes,
isle, duin porsoquitur, dum occidit, proposito ma- sanctitus miscricordiiB supor pios fui,'ienle8. Secun-
gis illorum prolicit, ut cilius ad palriam pcrvc- dum hajc diio sultjungil noinina laudis, « torribilia

niant pengrini. Indc laluus esac convincitur,i[iiia atquo laud;ibilis, » liTribilis vidfilicet projudiiii
dum pro so conlra Doum, vcl contra Dci 20S forliludine.laudiibilis pro misericordia! sunctitalc.
populum afierc oitilur, contra so polius ngit, Sccundum utraque ista, • el faciens, inquit.mira-

ct Dei propositum adjuvat,ulperncialur.Dicitur.[uc bilia. » Qiia) mirabilia? « E.xtondisti manumtuam,

nd U. Job do illo » Nuiiquid ponrs circuluni in na-

: el dcvoravit cos lerro. » Iloc est mirabile forlilu-
ribus cjus ? " {Job xl.) IIoc cnim dicto fatuita?rjus dinis, undces tu, Dcmino, terribilis ? • Dcvoravit,
maximc denotatur. Et subinde « Nunquid lcriet „ inquit, eos tcrra • terra, inquam, juxta B. Job,
: ,

pactura tccum, et accipics cum scrvum serapilcr- tcnebrosa, et operta mortis caligiue, terra miseriaj
num {ibid). » Subauditur, ut ogo, cui voluntale et tenebrarum, ubi umbra mortis, nullusordo,scd
advorsando sic illc cooperalur, tanqu.im juraverit sempilernus horror inhabilat {Job x). « Dux fuisti in
obseqiiium,sequeservumstudeat exhibero fidelissi- misericordia tua populo qucm rcdcmisti,cl portasti
mum. Scquitur « Flavit spiritus tuus, el oporuit eum in fortitudinc tua ad habitaculum sanctura
:

eos mare, subraersi sunt quasi plumbum in aquis tuum. » Hoc mirabile sanctit.ilis vcl misericordiaj

vehomentibus. » Certum hoo tenet catholica fides est,inde es tu,Dominc,laudabilis." Terribilis atque
quia marc Christi nobis ingrcssis aspirat Spiritus laudabilis » tam diversa rairabilia fecisti, « ct por-
Domini, Spirilus gralia; et remissionis, deponcns, tasti cum,inquil,in forlitudine tua. » Tempore pra;-

juxla prophelam, omnes iniquitulcs nostras, ct lcrito pro prKsenti usus est,« porlasti, » inquicns,
projiciensin profundum marisomniapccoiitanoslra pro co ul dicercl, portabis, certissime scieus quia
{ilich. vii). Quod enim pri-
Hoec ruinadiaboli est. quod ccepit perficerel, vel quia proposilum ejus
mumin semctipso caput nostrumfecitin prKsentia infirmare nemo posset.Quod autem
est habitaculum
suae morlis, « delens quod adversus nos erat, ut Dei sanctum ? Nunquid
peccatorum, tcrra terra
Apostolus ait, chirographum decreli, quod erat Chananasorum ? Fuerit quidem illic habilaculum
contrarium nubis, ct ipsum inquit.tulit de medio, C sanctum, id est, civitus sancla Hierubalem vel
arfisens illud crucietexspolians principatuset pote- templum,et sancta sanctorum verum nonpropler ,

stales traduxit confidentcr,palam triumphans illos se illa sancla fuere, sed propterea quia coolestium
(CoL «quod, inquam, tunc in semetipso caput
;) : erant exemplaria sanclorura. Ergo non tam locum
nostrura fecit, hoc idem inbaptismo facitin mcra- illuralerrenum quam terrara viventium,cujus ilia
brissuis.ubiestsimililudo mortisejusdem,cui com- erat umbra, dixit habitaculura Dei sanctum, quo
plantamur, ut idem Apostolus ait {Rom. vi). Recte per gloriosam ductoris Dei magnificfintiam,portan-
igilur dicas et veraciter cantes quicunquo de hoc dum praevidebatcsso universum sanctorum populum
mari ascendistiinChrislorenatus,quia «operuiteos in forliludine Dei, quse non est alia, quam Filius
marc.submersi sunt qu.isi plumbum inaquisvehe- Dei. " Ascenderunt populi, et irali sunt. » ttc.
mcntibus, » iraplcta verilate dicenlis prophctire : Unde soire poleratutdiceret quasi prtetcriluin quod
« Ecceego ad te, Pharao rex /Egypti, draco magne, fulurum erat, « lunc conturbali sunt principes
qui cubas in medio fluminum tuorum, et dicis : Edom robuslos Moab oblinuit treraor, obriguerunt
Meus est fluvius.etegofeci memetipsura et ponam ; oranes habitatoresChanaan ? » Nam deeo quodait,
frenurain raaxillis luis.ct agglutinabopisces flumi- K dolores oblinuerunthabilalores Philisthiim,» illud

nura tuorum squamis tuis,et extraham te de mcdio D forte responderi possit quia vicina erat lerra Phi-
fluminum tuorum.etuniversipiscestui squarais tuis listhiim, et antequam mare ingrederentur, caven-
adhffirebunt,et projiciam te in desertuin, etomnes dum illiseratne per eos transire conarentur,sicut
pisces fluminis tui {Ezech. sxix). » Et nota quod su- superius jara dictura, eo quod eorum dolor, id est
periuslapidi,videlicet propter gravedinem peccati, invidia,jamexeuntibusex/Egyptoinnotuis5ct.Vcrum
hic aulem eos plurabo comparavit, soilicet propler Edom dicentibiis « Obsecramus utnobis transire :

pccnain velretributionera peccati,secundum Zacha- liceatper lerrara tuam {i\um. xx),»necdum respon-
riam prophetara,apud quem talentum plumbi mitti- derat • Non Iransibitis per rae, alioqui armatus :

tur in os ejus iniquitatis (Zuch. v). Iterura laudcs, occuram tibi (ibid). » Neque dixerat rex Moab :

iterura gratiarum actioncs. « Quis similis tui in for- « Ita delebit hic populus omnes in nostris finibus
tibus.Domine, quis similis lui, magnificus insanc- commorantur,quo modo solet bos harbas usque ad
titate, terribilis alque laudabilis, et facies mirabi- radices carpere (.\um. xxii). Unde ergo, nisi ex
lia.» Hoc contra illud, quia dixit iste Pharao : prophetico spiritu jam ista cantare noverat.' Porro

Patrol. CLXVII. 21
 651 RUPERT! AllBATIS TUITIENSIS. 652
BpiritualiterEdom, id esi, terrenusve] sanguino- ^ quoi est mirabiie,
latronera plantavit, dicendo
Moab.quod interpretatur cx /j«ire,subau-
lentus,ei 1« ,\n"ien hodie mecumeris in paradiso
dioo tibi,

ditur diabolOjChanaan quoquc, quod interpretatur {Luc. xsiii). » —

« Dominus regnabitin Eternum et

commolio, Philisthiim, quod interpretatur polione ultra. » Pulcherrimi cantici clarissimus et valde
cadentes omnes illos et nominibus siguificaverunt,
;
sonorus finis hic est.Nam quod sei^uitur « Ingressus :

et factis suis prfflfiguraveruut, qui Christo victo est cnim Phsrao, » etc, subjungondo ad caput redit
coronato, gloriam ejus ccclis enarrantibus,atque in et universa qur.si breviepilogo concludit;« Dorai-
omnem terram exeunte sono aposlolorum ejug, nus regnabit in Eternum. Certum hoc habet
»

victi diaboli causam quasi tuendam suseeperunt, et oranis quinovit Dominum.quia « Dominus regnabit

ejusinflammatiinonmesin Christocredentes
spiritu in ffiternum. » Sed quis hoo ipsum capiat, quod
ascenderunt et irali sunt. « Irruat, inquit, super dicitur « in asternum? » Significatum hujus vocis
eos formido et pavor,in magnitudinc brachii tui. » nimis spatiosum est. Longiludinem et latitudinem

Forraido de futuris, pavor de preesentibus, lloo sive allitudinera ejus noster intuitus permetiri non
juste illis imprecatur, qui gloria Dei cruciantur, polest.Hac voce audita,forte levamus capilanostra,
cunclia videlicet hostibus fidei,vel nominis Domini sed non tota videmus eeternitatis spatia. Addidit
tam visibilibus quum invisibilibus. • Fiant immo- p « et ultra, » velut si dicat : Quantum videre in
bilcs quasi lapis. » Videlicetut mobilibus, et bene longinquum potcs regnabit Dominu9,et ultraquao:
ad Deum currentibus nocere non possiut. « Donec videre potes, ultra id quod ipsa vox, qua dicitur
perlranseat populus tuus, Domine. » Subauditur, « in ajtornum, » animo vel intellectui tuo infert.
qui manentem hic non habet civitalem,sed futuram Quasi quoereres Unde : scis quia Dominus regnabit,
inquirit {Hebr. xin). « Donec pertranseat populus raiionem reddit hujusmodi « Ingressusest enim :

tuusistequempossedisti. «Kepetitio pertranseuntis Pharao, » etc. Ergo nisi ille in mare ingressus
popali est quidem in littera quoque ornatus ser- fuisset,etnisi Dominuseum superaquas reduxisset,
monis vel cantici, &ed in mysterio placet magis,si Dominus non regnaret ? Plane rcgnarol ubiquepo-
postprioremHebrsorumsequentemquoquegenliura testate,sed non regnaret illa hominum possessione
popuiumintclligerevell3,quemsuosanguineemptun: quam propheta suspirans : « Et possederunt nos,
ductor Chrittus possedit, Palre dicente : « Postula inquitjdomini absque te (Isa. xxvi). »Nisi,inquam,
a rae,et dabo tibi gentes hsrcdilatem tuam,et pos- fuisset Dominus
oppressus ille Pharao spiritualis,
sessioncni tuam terminos terr» (P.sa/. u). » «In- —
non regnaret in nobis, id est, nisi fuisset ejeclus
troduces eos,et plantabis in moote hffireditatis tuae, princeps mundi,non possideret nos Christus Filius
lirmissimo habitaculo tuo, quod operatus es, Do- Dei, non regnaret in nobis Salvator mundi.
mine.» Hoc secundum similitudinem vinea; dictum ^
CAPUT XXXVllI.
Psalmistaquoqueampleotonscanit Domino:«VineaD
transtulisti, ejecisti gentes et plantasti
Maria idem canlicum cum mulieribus post viros
de /Egypto
cantuns, cujus rei nobis )nysticum exemplum de-
eam {Psal. lxxix), » etc. « In monte,inquit,ha2redi- derit.
tatistua;. » Terra quidem montosa est,quam dedit
Dominus populo illi, sed incomparabiliter 204 ea « Sumpsit ergo Muria prophetissa soror Aaron
celsior est lerra.quam recte dicas rnontem hEredi- tympanum manu sua, egressfeque sunt omnes
in
tiitis Domini,pra;Fertim cum protinus subjunxerit, mulieres post eam cum tympanis etchoris, quibus
« firmissimo babitaculo tuo, quod operatus es,Do- pra^cinebat, dicens Cantemus Domino,» ctc. Pul-
:

mine sanctuarium tuum,Domine, quod confirma-

: cher narralionis crdo. Prius Moyses cum viris,
verunt manus tua;. » Ergo mona, in quo magoum deiode Maria cum raulieribus unum idemque can-
sit flanlari populo Dei.quod recle vocetur firmissi- ticum canit.Nos hunc ordinem spiritualiter intelli-
muni habitaculum Domini, quod operatus ipse sit, gentes,saUem ut mulieres cum mulieribus,quoniam
quod sanctuarium sit Doniini, quod manibus suis iiifinna; anim.^e sumus,eiilem fide cantemus nam ;

ipse confirmaverit, ille est Libanus,dc quo prophc- apostolos et apostolicos homines,quicunque armati
ta planlationem apostaticam ejectam dicit esse hia D de .(Egypto ascenderunt, et ad praeliandum fortes
verbis:« Ecce Assur quasi cedrus inLibano pulcher Eunt, viros esse fatemur, ct eorum comparatione,
ramis, etfrondibus nemorosus, excelsusquealtitu- cum quasimulieressimus.nequaquam eorum choro
dine, et inler condensas frondes elevatum est cacu- consistere, vel eodem lono pcrsonare valemus. No-
nien ejus {Ezerh. xxxi). » Et post pauca «Omne : tandum quia Mariam hic prophetissam Scriptura
lignum paradisi Dei non est assimilatura illi et pul- nuncupavit,quia videlicet sicut pra;dictum,partim-
cbritudini ejus,quoniam speciosum feci eum {ibid).» que expositum est, futurorum prophetiam verba
Ac deinceps : « Cui assimilatus es,o inclyte atque contincnt hujus cantici,cum sonare videanturtan-
subliiuis inter voluptatis ligna? Ecce deductus es tum depraesenlibus et praetcritis. Et pulchre sump-
cum lignis voluptatisad lerram ultiniam,in medio sisse diciturtympanum,quod modulationis instru-
incircumcisorum dormies, cum his qui interfecti mentum,corium est in ligno exteutum.significatque
sunt gbdio. Ipse est Pharao, et omnis multitudo carnis mortificationem sine qua nulla potest anima
cjus,dicit Dominus {ibid). » la hoc monte primum, probam se exhibere cantatricem. « Egressae sunt,
G53 DE TIIINITATE ET OPEIUnUS EIUS I,il!lll .\|,l|. _ in EXOD. M!!. III. fi34
iii.iuit.omncs miilioirs luist (u.ii... Mulier airoUiiic \ iiniiiKini piirimi,)or ORrcli.qualcnoa viros imitarict
(licta cst, Sod oportet ub ipsa mollitio sua (idolom iligno Uco canere possit.

IN EXODUM LIBER TEIITIUS.

(Kxod. cap. XVXXIV.)

«05 CAPUT nUMUM. vocansillud Mara,id cst amaritudincra,» protcnl.a-

Quomodo, fiixla Paiiluin, m^iieinur nc, xiiitl miilti
lione factum cst.Sic enim habes « Ibi constituit ci :

filii l.iincl in tiithc el mari btiplivili, sic tiox iii judicia, atquo pr.Tccpta.ct ibi lentavit eum.» Tnn-
Cliristo biiptizatt, wnlis opcrilms baiilismi gra- talus autcni, continuo rcprehensibilis popnliisin-
tiam perdamus.
vcntus est. Nam « inurmuravit contra Muysen, di-
I^jnorarc nos Apostolus non viilt ca qiiicprajiiicta ccns: Quid bibcmus ? » Non quia dixit, scd quia
sunt,et qute sequunlur, in (igura nostri facla esse, niurmurandodixit,«quid bibemus?»rectearguitur.
scriptaes?eautemad corroptioncm nostraminquos Scd ha;c prima tenlatio iiiiprobitas fuil.Ergo man-
fines sa;culorum ilevenerunl (/ Cor. NJ.Quomodo ad sueta Dei paticntia suaviter corrlpit, cl dicit:« Si
correptioncm nostram ? Videliccl ut non jaiii nns audicris vocem Domini Dci tui, etc. cunctum lan-
comprphendisse, vel hoc solum nobis sullicere ar- guorem quem posui in ,Egypto,non inducam super
bitremur.quod in Ghristobaptizali sumus (Gu/.iii), tc. Egoenim Dominus Salvator luus.» Ac si dicat :

et hac liducia deccpti,susceptam baptismi gratiam B Sinonmurmurareautcontentioseagereincipias,'.'go,

malis operibus iterum pcrdamus.Hanc enim iniili- qui .E.-yptum contrivi \n ira mca, duclor tuus cro
lcm nobis coiilidcntiamrumpercnilens « Nesoitis, :
in misericordia mea. Alias autem, si yEgyptiorum
inquil..iuod hi qui in sladio currunt.omncs quidem pcccata rebellando seculus fueris,cunctum languo-
currunt, scil unus accipit bravium'?Sic curritc ut rem inducam super te, quera in /Eijypto posui.
comprehcndalis. (/ Cor. ix )» Ac deinccps « Nolo :
Grande et hic myslerium est.
enim vos ignorare, fratres, quoniam palres nostri
omncssub nube fuerunt.et omnesmaretrunsierunt, CAPUT III.

et omnes in Moysebaptizati sunt in nube ct inma- Quod Moyses sedulus nutritius, filios Israel tanquam
ri.Et omncs eamdem escam s[iiritua!em manduca-
parvulas exccperit,rl quifl aqiuv Mara significcnt.

verunt, et omnes eumdem polum spiritualem l.i- « Tulit Moyses, inquit Scriptura, filios Israel i!o
berunt. Bilicbanl autem despirituali, consequente mariRubro.» Puta dixisse,quia tulit nutritius scdu-
eos.petra.Petra autem erat Christus.Sed non in plu- lus parvulos alu.rnosde nova; regenerationissncra-
ribus eorurn bcneplacitum est [)eo. Nam prostrali menlo.Nara illi quidem nonnisi in figura buplizali
sunt in desei-to,Ha;cautem infigura facta suntnos- erunt, nec ita ut nos in Christo renati crant
tri (/ Cor.x),« ctc.Igitur concupiscentias.ctidolola- „ (/ Co/'. x),ac quoque, sicat omnes homi-
proindc illi

triam illorura, fernicELtiones quoque, tentationes, nes, fiitura craundatione sanguinis Christi adhuc
alquc murmurationes iilorum sic proscquamur, indigebant.Verumtamen proptcr eamdem pri-Eligi:-
quateous de prostralis eorum corporibus pra;diclnj rationem baptismi, in ipso ascensu suo de niari
correclionis cmoluinentum capiamus et ante omnia Uubro illi-s significabant parvulos,quibus B. Pelrus
de liguris rerumcorporalium cum auctoritateejus- apostolus dicit : « Oeponentes igitur omnem inali-
dem apostoli spiritualia mysteria Christi Filii Doi tiam et omnein dolum.et 8imulationes,et invidias,
juxtapropositumnoslrum perscrutemur.Nam «h;ec et oranes dotractiones, sicut modo geniti infantes
oinnia,inquit, in figura contingebant illis [il^id). » rationabileset sine dolo, lac concupiscite, ut in eo
CAPUT II. crescatis in salutom [l Pelr. ii). » Constat aulcra
Quomodo juxla aquas Mara Domiiius populinn lcii- cjusniodi infantes oportere affeclu nulritio psrlari,
taceril. quandiu parvuli sunt, quandiu lacte illis opus est,
" Tulit autem Moyses filios Israel de mari Rubro,
non solido cibo (llebr. v). Et haec maxiraa
ct
et egressi sunt in desertum Sur.Anibulaveruntque rectoribus populorum cura impendet, nt ejusraodi
tribus diebus pcr solitudinem, el non inveniebant quasi in humeris toll.int, juxta proplictam di-
aquam,et venerunt in Mara, » etc. Sur desertum centera « Pueri eorum in humeris portabun- :

interCides etBarath :ubi invenil angelus ancillam D tur et super genua eonsolabuntur
(Isa. lsvi). »
Saraj Agar [Gen. xvi). Extenditur autem usque ad Bene ergo dictum est et proprie,» tulit,» quia vide-
mare quod ad /Egypti confinia pervenit. Interpre- licet grandeonussuper te tollit quisquis infantlles
tatur autem Sur murus sive dircctus. » Ambulave- horainum more?,recte et secundum Deum poriare
runt, inquit, tribus diebus, o etc. Hoc quod non intetidit. Mnyses in 206 seipso
Quod priraum hic
inveniebant aquam, el quod venientes in Jlara expertus.dicit ad Dominum
« Cur alflixistiservura
:

« non poterant bibere de aquis ejus.eo quod essent tuum? Quarenon invenio gratiam coram te?et cur
amarae, unde et congruum loco nomen imposuit, imposuisti pondus universi populi hujus supertEC?
655 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 656

Nunquidegoconcepiuniversammiiltitudinembanc, A riuSj quarta ternarius, sexta binarius, duodecima

vel genui eam,ut dioas mihi Porta eosin sinutuo,
:
unum, qui siuiul compositi sedecim efficiunt, qui

sicut portare solel nutrix infantulum, et defer in utiquenunrerussuperatquatunrunitalibusduodena-

terram pro qua juravi patribus eorum ? » {Nutn xi.) rium.Hoc, inquam,non mirum,nam et in Ecclesia
« Et venerunt,inquit,inMara.i) Mara,cujusaquasbi- doctores superflui fuerunt,qui eloquentiam sinesa-
bftre non poterant, eo quod essent amarae, legem pienlia babentes, hoereses et schismata fecerunt,6t
signilicat veterem, cujus carnales ca-remonias nos in iniiio fidei, plerique supra modum aposloli, id

parvuli sanguine Christi redempti non possemus est pseudoapostoli, reperti sunt. Quid autem per

portare.Sed neque patres ipsi potuerunt, apostolo septuaginta pahnas florentes circa ipsos fontcs, nisi
Pelrodicente « Nunc ergo quid tentatis Deum im-
: pios ac fortes accipimus martyn;s?Nam de t.ilium

ponere jugum super cerviceni discipulorum, quod quolibet Scripturadicit « Et erit tanquamlignum
:

neque patres noslri, neque nos portare potuinius quod plantatur super aquas,quod ad humores mit-
{Act. xv). » Profecto quibus hsc dicebat parvulis, tit radices suas, et non timebil cum venerit a;3-

aquas de Mara propinare volebant, quas neque ipsi tus » etc. {Jer. xvii.) Hic igitur nobis spirilualibus
pra5 amaritudinebibere poterant ? « Clamavit Moy- ovibus salubris amcenitas ovilisnostridesignalacst,
ses ad Dominum, qui ostendit ei lignum, » Hoc T> ut nontimeamus lupos.contra quosmartyresnostri
lignum, quod Moysi, imo per gratiam et nobis pugnaverunt,undc modocoronati sunt,et accipiunt
ostendit L)ominus,sanct33 et vivilicae crucis lignum palmas.tantas et tales quanias intelligere licet pcr
esl.Lignura enini in aquasMara miltere et siccasin hunc numerum sepluagcn irium,qui ex septcnario
dulcedinem vertere, estDominicaepassionis sacra- et denarioconipositus est,quorum alteruin septifor-

mentumcum litteralegisconfcrre.Quod quam dulce rais spiritus gratia, alterum legis Decalogus coin-

sit,qui expcriri meruit ipsenovit,quibibit ipsesapit. mendat.Delectet nos duodecim frequenlare fontes,
CAPUT IV. ut merilo de ovlbusEccb^&ia; suas Christus sic pro-
qxM nuntiftt« Dentes tui sicut grex tonsarum, qua; as-
Quid per Elim, quid per dmdecim fontes, per :

septuagiiita palmus significetur. cenderunt de lavacro. Omnes gemellis fctibus, ct

w Venerunt autem in lilim, ubi eranl duodecim sterilis non est inter eas {Cant. iv). »

fontcs aqi;arum, et septuaginta palmae, et castra- CAPUT V.

mctati sunt juxta aquas.» Quid erat opus scire nos De murmuralione filiorum Israel pro carnibus, cl cie

nqmerum fontium,numerun;que palmarum,nisi et specie mannie.

in bis quoque scitu dignum subesset mysterium? (CAP.XVI.)«Profectiquesu!:t de Llim,ct venitom-

Elim namquc vertitur in arieles. Ergo, quoniam et nis multitudo fiiiorum Israel in desertumSin,quod

in Psalmocantamus; «DHduxistisicutovcspopulum
C est inter Elim et Sinai, quinto decimo die mensis
tuum,in mauu Moysi et Aaron {PmI. lxxvi) » et secundi,postquam egressi sunt de terra ^Egypti. Et
;

in Evangelio de nobis Pastor dicit « Et alias oves

:
murmuravit omnis congregatiofiliorum Israel con.
habeo, qua; non sunt ex hoc ovili, et illas oportet tra Moysen et contra Aaron in solitudiiie, » etc.
me adducere,et vocem meam audient,et fiet unum Desertum Sin idem dicil Scriptura esse quod cst
ovilc etunuspastor( Joan.x);» ipsumovileDominicutri Cades interpretatur autem Sin tentalio, Sinai ted-
:

bicaccipiamnspernomenElim, id esl arietum.Arie- lalio mea.QuoA nomen rei satis congruit, videlicet
tes namque ducesgrcguni et ovilis principes sunt. quia murniurantes dixerunt filii Israel « Utinara :

Porro per abundantiam fontium duodecim,copiam- morlui essemus per manum Domini in iEgypto,
que palmarumseptuaginta,demonstrari nobis arbi- quando sedebamus super ollas carnium,et comede-
tremur ovile ipsum quam sit deleciabile ovibus bamus carnes in saturilafe, » etc. Nam hujusmodi
ad manendum, quam commoda sit statio educan- murmurationem tentationcm esse Psalmista mani-
dis filiis arietum, de quibus Psalmista « Afferle,
: feste teslatur, dicens « Et tentaverunt Deum in :

inquit,Domino, filii Dei, afierte Domino filios aric- cordibus suis,ut peterent cscas animabus suis. Et
tum (Psnl. xsviii). » Quid enim per plenitudinera malelocuti suntdeDeo, et dixerunt Nunquid po- :

duodecim fontium,ni3i uniTersitatera debemus in- D teritDeuspararemensamindeserto?» (Pia/.LSxvii.)

telligere doctorum ? Nam quia duodecim apostoli Tentalio bujusmodi peccatum illorum fuit. Non
sunt,quorum primarium cst docendi officium, rccte cnim quia pelierunt escas, sed quia dixcrunt :

duodenario numero designantur omnes,qui aposto- « Nunquid poterit Deus mensam parare in deserlo,
licadoclrina tantum profecerunt, ut scdere valeant quoniara percussit petram, et fluxerunt aqua: et
in ordine doctorum in medio Dominici ovilis,id est, torrentes inundaverunt. Nunquid el panem potcrit
in medio Ecclesiae aperire os suum. Nec mirum dare, aut parare mensam populo suo ? » {ibid.) :

quod apostolicus ordo,vel apostolicorum hominum idcirco in pcccalum reputatum esl illis. « Ideo
universitas, juxta talem concluduntur numerum, enim,inquit Psalmista, audivit Dominus et distu-
scilicet duodenarium, quomadmodum arilhmetici Iit,et ignis acccnsus est in Jacob, ct ira asccn-

dicunt,superfluum,eo quod ex duodenarii partibus dit in Israel {Ibid.). » Sicut jam dictum est, non
conficitur.supra ipsius sit duodenarium. Videlicet quia petierunt escas,quibus necessario caro morta-
quia media pars ejus senarius est,tertia quaterna- lis alitur,sed quia,cum peterent, « non crediderunt
 657 UKTIUNITATKET 0PE1U15US FJUS LlUlll XLIl. — IN KXOIJ. LlU 111. 658

In Doiim, iicc apcraverunl in salutarc rjus [Psat.. A proposiiit, cliocns :« AporiaminpnraboliaOBmeum,

Lxxvii). iiPlantteatliistoria quomodopluerltilliman- loquar propo9itione9abinilio(iYii(/.). >Quarufnvidoli-
naail manducaniJura,ctsicutpulverenicarncs(ii((i.A cetparabolarumnoilifficilis cpsetsolutioenbsecutag
scilicet^Tfpein coturnieum. liriitautcm niannu,sic- Apo3tolu8,cum dixisset : << Jiihcbunl aulem despi-
ut alio loco ecriptuiu est, « qiiasi semcn coriandri ritali, conscquciite eo.s,pelra(/, Cor.x), » cuntinuo
(Exod. xvi), » videlicet herbae, qum GriEce corion subjunxit : n l'etra autcm erat Christiis {ibid.). »

dioitur, « ooloris bdcIlii(iVum.xi), » scilicetaroma- Hocenim dicto, quasiunosolari radio pcrfenestrara

ticai arboris, de cujus nntura Plinius plenissimo injfcto toliua domus tenebras dispulit,ul,clarevide-
scribit: procolurnieoautemplitrique ortiKometram rcmua qaod uliam petram aliainquc prufluenlein
lesunt,ulii autein [iro ortigometra coturnicesinler- aquam dc petra, in parabolis |)ra;dicti8,baperc dc-

gonus aviuin, quaravis

pretati sunt cuin sit uliud beamus. Komi.nus quoquc cum dicentibus sibi Ju-
coturDicibua non usquequaquedissimile.Aliiaulem doiis « Patres nostri manducuverunt manna in
:

orticomotrasducestotnrnicumesseafnrmant obOr- deserto.sicut scriptum est : Panemde ccclodedit eis

tigia, in qua abundant.insula nominalus.Jam nobis manducarc [loan. vi), » continuo contradicit re-

inlro tcndentibus ud mystoriura quod dc boccapi- spondcndo : « Amen.araendico vobia : Non Moyses
tulo sumptura toto orbo celcbratur juxta quod g dcdit vobia pancmde coelo^scdPater mcusdatvobia
veraciter dicitur in Psalmo « Panem ange- : panem dc cieIo verum (rtW.). » Profecto oslendit
lorum mamlucavit horao (Psal. lxxvii). » Primo, aliumease panera inProphcta.cujustestimoniofue-
S07 inquam, nobis nolandum est quanti reatussit rant abusi, aliumque io bac historia quem palres
murmuralionis malum,diccnte Moyso ad pnpulum : suos manducasae recolebanl Judaei. Igitur curnau-
« Nos cnim quid sumus ? Ncc contra nos est inur- ctorituteniulliplici,scilicctcumtestirnonioProphel!B
mur ve8trura,sedcontra Deura. » Non tamen priina loquentis h;eo in parabolis, cum (ide Apostoli di-

vice, ubi pro aqua xurmuraverunt,ncque secunda, centis ha;c omnia in figura coutigisse illis (/ Cor.s.),

uhi nunc pro carnibus murmurant, poena correpti cura veritateChristi,pauem se csse asserentis.et in
Bunt, patientia Dei usque ad tcrtiani vicem sup- percussicne pctrK,cum ad ipsuoilocum veneriKus,
portanic. Tertio nainquo inurrauranles, apud se- passionem Domini, et in largitate panis cum rore
pulcra concupisceiitia;,nonjam solis vcrbiscorrepti» supra castra descendentis,in praesentiarum corpus
sed pcenamortis mullati sunt. « Adhucenim,inquit' ipsius,quod dc saocto suniimus altari,fideliter in-
Scriptura, carnes erant in dentibus eorum,necde" tellisamus.
fecerat hujusmodi cibus, etecce furorDominiconci CAPUT vir.
tatus in populum percusait eum plaga magnanimis An congrue juxta mysticum sensum talis hisioricus
(iVum.xi). » Unde haclenus in sancta Ecclesiajusta ordo potuerit a Propheta przposterari.
est patientia, ut quisque pro qiiolibet vilio, usque Sed dicit aliquis Etsi petrae interruptio,Christi
:

ad tertiam vicem verbis corripiatur,ettunc demum, passionemet manna Christi mensam significavit,
si non emendaverit, puniatur. paratam nobis in lerra salutem, nec sic oporluit
C.\PUT VI. historica facta praeposterari ut prius diceret Pro-

De online pr,Tposteraio, an prius pania pelenlihtis pheta percussam fuisse petram ut aquae fluerent.et
dalus sit et posl aqua de pctra percussa secundum deinde mandatum esse nubibus desuper et manna
hisloriam, an e converso secundum Prophelam. illis duplutum esse, ut ederent.Nam antequara mo-

Non idem ordo est in Propheta quo hmc sancta lestia crucis percuteretur Dominus Jesus Christus,
et veridica S^jriptura historia; contexta eel. Hic ipse verbo suo januas cceli aperuit, et hoc manna
eiiim res gestas quse facU-c sunt eodem
eadom quippe nocle,qua tradebatur, propriis
et nar- pluit
runlur ordine, id esl prius panis pelentibus da- ipse manibus sinclam eucharistiam,ut hocfacere-
tu3, et post aqua de petra percussa producta esse mus nos, ipse consecravit. Ad haec inquam Non :

memoratur. Atvero in Propheta taliter praspostera- ante passionem suam Dominus noster, sed in ipso
tum est, « Interrupit petram in eremo,et adaquavit suae passionis articulo hoc fecit.Jam enim venditus
eos velut inabyssomuIta,eteduxiltanquamflumina D erat, jam tradebatur, jam tristis erat anima ejus
aquas (Psal. lxxvii), » etc. lioc primum posito.ita usque ad mortem, jam pavebal, et mcestus erat,
subjunctumest « Etapposueruntadhuc peccareei
: jam factus in agonia, et orans sanguineas guttas
(ibid.). n Inquo?«Dixerunt:Nunquidpoterit Dcuspa" desudabat, jam se,propter certitudinem mortisin-
rareinensam indeserto ?Quoniam percussitpetram, slantis, in mundo non esse dicebat. Unde et hoc
eifluxeruntaqua3,ettorrentesinundaverunt.Nunquid notandnm quia cum aliis locis panis hujus, id est,
et panera poteritdare, aut parare mensam populo suimet esum necessarium commendaverit,dicendo :

suo ? » (Ibid.) naec ita cum dicit, manifeste prius « Nisi manducaverilis carneiii lilii hominis,et bibe-
esse vult, quod percussa petra « fluxerunt aquae,et ritis ejus sanguinem,non habehitis vitam in vobis
torrentes inundaverant » posterius autem, quod (ioan. vi), » nusquam tamen nobis oatendil, quo-
« mandavit nubibus desuper^januascieli aperuit,et modo possct,vel deberet hoc fieri, nisi in horailla,

pluit illis mannaad manducandum. »Curhoc ? Vide- qua tradebatur, qua,utjamdictum est, inangustia
lioet, quiaparaboiiceloquitur, sicutin initio Psalmi passionis agonizabat. Cur hoc ? videlicet quiapaa-
 ;

6d9 RUPERTl ABBATIS TUITIBNSIS. G60

sionia ejus opus res et virtus est saoramenti, qua \ CAPUT IX.
subslantia panis et vini in veritalenr. nobis converti- Quiil significel qvod murmurantes canlra Moijsen
lur corporis ejus et sanguinis. Uniic Aposlolus : dixerint : « Sedcbarnus super ollns cimium, » ctc.

« Quotiescunque enim manlucabitispjnein hunc.et « Scdebamus, inqniunt, super ollas carnium, et

caliccm bibetis, mortem Domini annuntiabilis.do- comedebamus pancs in saturitale.Cur in desertum

nec vcniat(i Cor.u). "Sedetillud nemo quinesciat istud induxistis nos, ut occideretis omnem mulLitu-
prius esse ut invitetur quisque ad fidem Dominicae dinem fame ? >> Murrauratio haec filiorum Israel,

passionis,quiimad participalionem hujus panif, id Judaica; contentionis forma cst.Sicut enim illi post
est, ut prius baptizetur in morte cjus quam ad immolalionnm submerso Pharaone, et omni
agni,

sanctum allare admissus communicet carni et exeroituejus, transito raari Rubro,nimia ingratilu-
sanguini illius.Recte igitursic Propheta historicos diue rcspexerunt ad ollas oarnium jEgypti, et ad
actiis praeposleravit, ut prius diceret interruptam panes illius saturitalis, cum fuissentservi etmulta
fuisse pctram, ut fluerent aquaB, posterius januas afflictione ad amaritudinem perducti,sic post pas-

cccli apertas, ut homo cibarctur angelorum pane. sionem Agni immaculati et incontaminati Christi,
CAl'UT VIII. jam foras misso hujus mundi principe, novitii Ju-
Quawh dicit Apostohts : « Omnes d dKorum
eamdem escam D in Christo baptizati, stulta pertinacia re
spiritualein manducaverunt, » elc : et Christus spicientes vetera taurorum et arietum sacrificia,
dicit Judxis : « l\'on iloi/ses dedit vobis panem de
quae DominusDeusin prophetaruradictis manifeste
ccelo, sed l'aler, » ctc, iitrum figurs et res in hoc
idem sint.
contemnil, contendebant, dicentes : « Quia nisi

Item dicat aliquis Cum dicat Apostolusdcpatri-

:
circurnciilamini.etnifiinoedatisperomniasecuadum

bus « Et omnes eaaidem escam spiritualem man-

:
niorein Moysi, non potcstis salvi fieri {.icl. xv). »
ducaverunl, et omnes eumdera potum spiritualem Moyses ad hac « Non contra nos esl murmur
:

biberunt Cor. s), » quomodo dixit Chrislus, ubi

vestrum,sed contraDominura. » Hocplaneapostoli
(/

Juda^is loquilur Non Moyses dedit vobis panem

: «
dicere potuerunt. Nunquid enira ab ipsis Evangelii

de ccclo, sed Pater mcus dat vobis panem de ccelo pra?dicatoribus carnalium sacrificioruin rcprobalio

verum (Joan. vi), » Dicimus ad ha;c : Cum dicit

sumpsit initium '?
Non
Domino, ulique. Sed ab ipso

Apostolus,«escaarea3idem)>nu]latenuslitterainnuit verbi gratia, cum

Psalmo « Nunquid diceret in :

illum subaudire voluisse.eamdem qu;mi nos.Equi- ma.aducabo carnes taurorum,aut sanguinem hirco-
dem ante nos magni Putres hano relalioncm subin- rum potabo {Psal. xlix). » Et multa his similia.

tcllexerunt, sed sicut a quodam pro alia re dictum Dioant ergoducescredentium apostoli,qui populum

est.quamvis gnmdis sint auctoritatis.ct sanctitalis p carnali consuetudine prcCgravalum educunt adspi-
vcl sapientia.Mpsorummagnitudo nos opprimat,nos
ritualcm sensura per baptismum Christi « Nusenim :

quid sumus » Videlicet quia dum incorpore vivi- '?

magis evangelica Christi auctoritateducimur quam
cujuslibel cloquentia; argumentis. Nec enim ratio musvestroarbilrio,loDgeminorisauctoritatissumua
patitur, ut figura et res idcm sint. Dixit aulera quam propbetarum (qui dudum excesserunt) quis-
Apostolus, tam de hoc quam de ca;tcris qua; 908 quam vel miniiiius. Nec mirum, nam et ipsi cum
facta sunt, quia « in figura contingebant illis
adhucvivercnt adeocontempli sunt ut occiderenlur

(/ Cor. x). » Proiudccum dicit : « et omnes » quos quia vos minores estis, quasi honorantes se-
onriiumquedeinde distinctionf-m facit,dicendo «sed pulcra eorum aedificatis [Ualih. xxiii). Al vero,

non in pluribuseorum bencplaoitum fuitDeo,nam confilemini quia Deus deorum Dominus per illos

placum locutus est,quod non vosarguntin saerificiisvestris,

prostruti sunt iu desorio, » intellectui est
unam escam omnes mandu- hoc potius dicens « Immolasacrificiumlaudis Do-
:
idera esse ac si dical,
caverunt, el unum omnes polum bibcrunt spiri-
mino [Pml. xlix). » Igitur « non contra nos est
tualom, non naturali ordine, scd spirituali
id est
murmur vestrum, sed contra Dominum id cst, ;

virtute provcnientcm, et tamen in illam repromis-

non contendilis contra novitatcm evangelislarum,
gionis terram non omnes introicnmt, videlicet in
scd contra vestrorum antiquitatem prophetarum.

figura nostri.quiomnes eodemsacramenlo corporis " CAPUT X.

Christi participamur, el tamen in illam terram vi- Quis sit ille panis, qucm de cielo pluebat Dominus
ventium non omnes pariler sive bene, sive male filiis Isracl in deserio.

vixerimus, siraus admittendi.lgitur etquodVe.ritas u Ecoe ego pluamvobis panesdecccIo.Egrediatur

de prKtorito tompore negans do pra^scnti vcro con- populus, utcolligatquKSufliciuntpersingulosdies,

firraans « Non Moyscs,inquit, deditvobis panem
: ut tentem cum.ulrum ambulet in lcgemea au non"?
de corIo, sed Pater meus dat vobis panem de ccclo Dic autcra sextaparenl quod inferant,et6it duplum
verum, » etquodveritatisAposlolusdicit « Omnes quam colligere solebant per singulos dies. »
:
—
eamdom escam spiritualcm manducaverunt, et « Pluamvobis,»inquit. Huic vcrboconsonansPro-

omnes euindem potum spiritualem biberunt, » non phetadixit: « Etraandavitnubibusdesuperetjanuas

esse rcpugnantia sive contraria, ratio manifesta crrli apcruit,ct pluit illis manna ad manducandiim
convincit.Niino jara de Iiujus panis mysteriodicturi (Pifl/.LXxvii). » Quid autem per manna intelligive-
aliquid, ad cuput lcclionis redcamus. Iit,innucnscoutinuo subjungit ; « Panemccclidedit
 GOt DE THINITATE ET 0PEHIBU3 EJUS LIHIU XMI. IN EXOD. LID. III. 06J
ci3,pancm angclorum mnmiucavit liomo {ibid.). • \ voloro homitio, non cat nobia manna collige
Quis nnm liic pnnisca3li,panisungclorum?Nunquid non cgt nobis huno pnncm Dominiouin mun-
angeli illo pano ribanlur in cj.'lo iiueni populusille duoarc. Praiterea, si digno munducnro cupi-
colligcns similcm coriamlro rranKi'b(U inola, sivo mu8, flb omni sonHus cgro-
curiositate corporei
torobat niortariolo?Ergo pnnis cocli, punis angolo- diaiiiur, ut videlicct, visu, gustu, odoratu,cl tnctu
rum ipse est, qui in Evangelio suo dicilioligo sum dijudicanduni non eeso arbilrcmur, un vcruiii sit
panis vivus.qui clo coelo descendi ; si quis mandu- oorpus Cbristi, an vera sit caro. id quod sumimus.
caveril o.K hoc pano, vivel in a;tornum (Joan. vi). » Nam istis pcrmiinentibus colore, odoro, atque
Hic onim vicliis cst.ct vila est angelicie substuntio), sapore.est qiiod surilcial (idei.iiuod satis sit calho-
nam in eum desideranl nngoli pro3picere{/ l'elr.\). liciD piotati.«.Spirilu8 est,inciuil, qui viviQcat, caro
Quod quia conlempsit angclus, cecidit et
facero Verba quai locutus sum
noii proJest (luidquain.
factus est diabolus.Qui et hujus panis,8empiternam vobisspiritus et vita sunt (Joan, vi). » Vcrba fidci,
pntiens inediam.scrapcr cst p!illiihi8,et morsillum verba veritatifl, sulficit proliita cssesuper substan-
8cqui(ur. Di^^na orgo Prophotaj cxclamalin, digna tinm paiiis et vini, tit inspirelur spiritus et vita 03-
admiriitio,quin januis ccrli aporlis, « pnncm ange- terna eroattiris inunimatis^quamvis spccicsextorior
lorum iiianducavit homo (Pm/. Lxxviil.nUnde hoc ? p non niulctur in illis suilicil, inquam, ad sulutcm :

Videlicetex co quodi<mundavitnubibus desuper, et crcdentis,ad vitam digne percipionlis.Tantumer|,'o

januas cocli aperuit, » id est prajostcndit apostolis unusquisquc colligat, quia tsnlum sudicit. Colli-
siveeliam propbotis, de quibus illud est « Tene- gat unusquisque qua; sufficianl, id est, credat
:

brosa aqun in nubibus aeris (P.wl. xvit), id esl verba Doinini spiritum esse et vitam, et pcr ea
>>

oceulla scicnlia in prophetis et dcinde pcr somet- panemel vinum,exteriori spccie non mutata,tran3-
ips£:m clausasprius homiiiibus januascccliaperuit, ferri in ver-jm viventis corporisotsanguinisChristi
Bolutis in carne sua velcribus inimicitiis.sicquetcr- substantiam. Nam mutari visibililerin speciemno-
renis coclostia conjunxit, id est homines angelis vam,id est,hoc in ovinam carnem, illud in sangui-
sociavit, ut eodem vescantur pane cocli, illi in coc- nis horrorem,non prodestquidquamjimoetinfiduin
lestibus in manircslo conspectu divinitalis, isti est.
adhuc interra sacramento pietatis.dequo
positi in C.APUT XII.
dicil Apostolus:(>Magnum esi^inquit, sacramentum eum, ulrum am-
De co quoddiclum cst : « Ul tenlcm
pietatis,quod manifestatum est in carne.justiricatum an non. » buleC in lei/e,

est in spiritu, apparuit angelis, praedicatum cst Ait poslremo « Ut tentem eum, utrum ambulet :

gontibus, crcditum est mundo, assumptum est in „ in lcge mea, an non. » Ergone justum fuit ut vel
gloria (/ Tim. iii). o Equidem illic panem cccli, illum talimodo tentaretpopulum,velhodiequesuper
<<

panem angclorum » singulariter hic autem « ego talicibo et potu tentet hominera Christianum?Plane
;

pluam vobis panes, "pluralilerdiclum est. Nullam «equum fuit, ut illum Deus tentaret populum nam ;

tamensuspicerisdissonanliam.nam ct illic plurali- illepopulustentabatDeuin.Hocjamsuperiusdictuin

ter subjunctum esl, u cibaria misit eis inabundan- fuit, quod in eo fuerit magnitudo peccati eorum,

tiam (P.«(i/. Lxxvit). » Ergo sccundum se panisunus non quia petierunt, sed quia tentando et murmu-
Christus vel unum corpus Christi, verumlamen se- rando escas petierunt, quia justa Psalmistam.
cundum locales Ecclesias et seoundum offerentium « Tenlaverunt Deum in cordibus suis, ut pelerent

personas,sive accipicntium innumerabiles populos, escas animabus suis, et male loculi sunt de Deo.

cibaria sive panes recte dicas pluraliter. Verbum Dixcrunt : NunquidDeus parare mensam
poterit

ipsum pIuit,quo utraque Scriptura usacst, in in deserto?» [Psal. lxxvii.) Ergo dum tentantibus
ista
Deo dicente:« Ecce egopluain, d in illa autem, « et osiendit Deus, quid ipse possit paraudo mensam
pluitillis manna ad manducandum,»eamdemubi- illis, aequum fuit ul ipse versa vice tentareteos,

que terrarum paratam oranibus pusillis et magnis ne nescirent quales erant ipsi.Pene huic siraile esi

signilicat copiam, ut de se ipso magnus Propheta quod dicitPeus in cantico Deuteronomii:«Ipsi me

dicat : t Parasti in conspectu meo mensam (Psal. D provocaverunt in eo qui non erat Deus, et ego pro-
xxii). » Et de nobis,
minimis « Edentpau-
licet :
vocabo eos in eo qui non est popnlus^Dcu/.xxxii).

pereSjCt saturabuntur.et laudabunt Dominuin.qui Tentati quippe deprehensi sunt,quod non ambu!a-
requirunt eum, vivent corda eorum in sa;culum rent in lege ejus,id est in fide ejus.dumdiffidentcs
soeculi [Pial. xxi). » de crastino, colligerent plus quam sulficeret « per
singulos dios,»sicut habes in sequentibus.Porro ut
209G.APUTXL de hoc spiritualicibo etpotu tcntemur nos,Equum
esse manifesta defcndit ratio. Tentatus enim est
Mystice de eo quod diclutn esl:«Egrediatur populus,
et colligat qux suffxciunt per singulos dies.
homo a diabolo, et victus est ; tentetur a Deo, ut
illius lentatorisfraudem vincalcttaliantidotojuxta
« Egrediatur, inquil, populus, et colligat quae naturam morbi competentcr vitse suae subveniat.
sufficiunt per singulos dies."Profecto et nobis spi- Tentali, inquam, sunt primi homines a diabolo
ritualiter egrediendum est,ut colliganius quantum dieenie Gomedite « eteritis sicut dii {Genes. iiil, »
:

sufficerepolest. Unde egredieraur?De pristina con- et crediderunt ei pliisquam Deo,dicenti « In qua- :

ver8atione,de vetustate vitae.Nondumenimdeposito cunque die comederitis ex co, morte morie-

663 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 6(U
'

mini(Geni?s.iii).Proinde tentetur aDei Filio dicente A Audivit enim murmur vestrum contra Dominum
de pane el vino. o Coraodite,hoc est corpiismeum, nos vero quid s^umus quia mussitatis contra nos ?
hic est sanguis meu6(Ma<(/i.xxvi);))Comedite et eri- Et ait MoysesiDabit Dominus vobis vespere carnes
tis filii Dei, el credamus verbo ejus plusquam ocu- edere, et mane panes in saturitatem, eto. Notan- )>

lis nostris carnalibus, quibus nonnisi extcriorem dum 2110 quod cum Dominus de panibus solum-
panis etvini speciem intuemur, etita inquam cre- modo dixerit « Ecce ego pluam vobls paues de
:

dulitatem parentuni nostrorum pia crcdulitate in coelo, f Moyses ad populum mandata perferens,
nobismetipsis evaciiomus. quasi de suo, carnes proraittit : « Dabit, inquiens,

GAFUTXIII. Dominus vobis vespere carnesedere,et manepanes

Quod in Sabbato non coHigebavt, scd de manna in saturitatem. » Et quidem Dominus inferius
reposilo die sexla, manducabant, et de duplici loquens ad Moysen : « Loquere,ait,ad filios Israel,
Sabbato. vespere comedetis carnes, » etc. Verumtamen es
u Die autem sexta, parent quod inferant, et sit Moysi priusquam ex Domini oro vespertinas car-
duplum quam colligere solebantper singuloa dies.» nes promitti audimus. Quid ergo per carnes, nisi
Quod inferantjinquitjid est quod reponant Sabbato vetera sacriricia,quid per manna,nisi novumsacri-
sequenti quo vacare vel requiescere debeant in p fioium accipimus ? Etenim sicut jamsuperius per
commemorationem Creatoris, qui sex diebus ope- tractatum est et prophetae lestantur, illa Dominus

ratus est, et in seplimo requievit. Sod diximus nos sacrificiapromisit fieri,non jnssit;hocaulem novum
in prima parte hujus operis, quod illi dics alterius corporis et sanguinis suisacrificiumpersemetipsum
conditionis inlelligendi sint, etquod longe aliud tradidil,el«hocfacitein memoriam meam(Z,tic.xxii),t
quam hominis sit Sabbatum,id est,Dei requies.Cur dixil.Kecte igitur saturitatem panis prius ipse
ergo do hujusmodi Sibbato, quale hactenus obser- Dominus, et deinde Moyses, pollicitus est. Quid
vantcarnales Juda?i,tunc ciira fuit?Vidp|icot, quia autem per vesperam nisi vetustam, quid per mane
dupliciter utile hoc homini fore priEvidit.Primum, nisi novam novae vitM claritatem intelligimus ?

ut sicut omnia in figuram contingebant illis, ita et "Ad vesperam(inquit Psalmista)demorabiturfletus,

illud ligurativum Sabbalum figura esset spiritualis et ad matutinum Istitia [Psal. xxix). n Nam quia
gabbati.et 8uacarnalisimiIitudinc,illiusrecordatio- circa vesperam primusAdam.inobediens convictus
nera faceret operatio Dei non solum quandiu obser- et judicatus,in hancmortalitatem devenit,matutino
vatum quandiu loaitur aut lependumest
est.sed et uutem novus ,\dam, obodientia peracta,in immor-
{Exod. Ti). Deinde ut uno ex septenis diebus, refri. talitatcm atque incorruptionem resurrexit : recle
geraretur hominis mercenarii pietas, providit sicut hic pervesperam veterem vitam, iu qua carnes
alio loco lex dixit « Sex diebus operaberis, » se-
:
'-'
taurorum et sanguinem hircorum sacrilicaverunt
ptima cessabis ut requiescat bos et asinus tuus, ut Judai per mane autem novam vitam inlelligimus,
;

refrigeretur filins, ancillae et advena {Dcul. v). Si in qua, praecurrente summo sacerdote Christo,
ergo verum Dei agnovimus Sabbalum, ubi requie- pane cieH saturantur Christiani. Ad
sacrificant, et
8centeillo,et Iffitante in operibus suis, nunc depo- illam vesperam demorabatur fletus cunctisadinfe-
sito carnis onere, cum eo requiescunt animae san- rosdescendenlibus, ab hoc autem mututino Ia;lilia
ctorum, sciamus quia manna, quod nobis
et illud est,quia coelum patet, paradisus aperlus est. Dicat
datum Sabbato non invenietur, ul colligatur,
est, itaque : « Vesperescietis, quod Dominus eduxerit
sed quod ante coUectum est, tunc manducabitur, vos de terra ^gypti,et mane videbitisgloriamDo-
quando facie ad faoiera videbitur. Neque enim qui mini .. Vcspere coniedetis carnes, et mane satura-
nnnc baplismum perdit,illic aliud invenire poterit; bimini panibus. » Ac si dicat Quoniara recordati :

neque is qui nunc corpusDominicum manducare,et estis, quia sedebatis super ollas carnium, tota ista
sanguinem bibere indigne prassumpserit, velomni- ve3pera,qu8B lucifiuum Christiadventum prajcurrit
no contoinpseril, illic inveniet hostiam quara pro carnalibus sacrificiis, qualibus avelli non potestis,
peccatis suisotrorrc.velin remissionem peccatorum vobis inservire licebitiita lamen, utperilla sciatis
sumere possit. Proinde quod hac sexta a?tate para- D et memorioe repraesentetis^quod Doniinus eduxerit
mus, duplum sit quam dudum colligere solebat vos de terra^-Egypti, verbi gratia, per vespertinam
populus Dei namille solamlitteram legens Deum
: immolationem agni paschalis, et « mane videbitis
coluit : nobis, quia « Verbum caro faclum est gloriosam resurrectionem Domini,
gloria;ii,»id est,
{Joan. i), )) Deus et hnmo Christus colcndus et cujuscomparatione gloria non est, quodeduxit vos
adorandusest. de terra /Egypti.
CAPUT XIV. CAPUT XV.
Quod Moytes populo carnes et panes promittit, cum Quid quod o coturniv caslrn, cl ros per
significet
Donnnus solummpdo cie punibus dixerit el quare ;
circuitum castrorum opcruci-il superficiem tcrrx
><

dictum sit.iiVcsjtere scielis...mane videbitu.>'

in similitudinem prvina', dicenlibus /iliis Israel :

Dixeruntque Moyses et Aaron ad onines filios

« c( Manhu. »

Israel Vo?perescietis qnod Dominus eduxcrit vos

: (I Factum estergo vespere, et ascendit coturnix
de terra^Egypti.el mane videbitis gloriamDomini. et operuit castra: mane quoque ros jacuit porcir-
 (;63 l)l': TRINITATB ET OPERIBUS EJUS LinUI XLII. — IN EXOI). MI). lil. 6«0

ciiitum cnslrorum, cumquo oppruisscl supcrliciem A. CA1'UT XVI.

tcrrro, iippiiruit in sulituiiliic ininututn, et quaai pilo Quod liiii Israet icnluti a Duinino, iri tribus rebus

tii8um similitudino pruinm super terram. Quod

in infiilcles reperti sunt.

cum vidisscnt lilii Israel,di.\crunl ad invicenr.iMunhu, (I Feeoruntciuo lilii lsrael,clcolleKerunt,alius plus,

quod Quid esl hoc ? » Prajclara rorum
signilicul : alius miiius, et mcnsi sunt ad iiicnsuram Gomor.
inuipinalio ottlccora llgurarum distinctio. Coturnix Ni>o ((iii plus collogorat habuil ampliug, nec qiii

castra operuit, ros aulom cum quo parilcr et manna minus paraverat,ro|)erit minus, scd singuli juxla id
descendit, non in castris, aed per circuitura caslro- quod poteranl ederc, congregaverunt, » etc. Tcn-
rum jacuit non, inquara, castra, scd superliciom
:
tali lilii Israel Dominodicente.ut supradictuin est,
lcrno operuit,ipaumque minutum in solitudine ap- i< ut tentem eos, utrum ambulent in lcgo mea, an
piruit dicenlibus liliis Israel a Manhu. " Hos Spi-
: noii, i> in tribus rebus lontaliunem jinciderunl, ct
ritum sanctuui significnt,dc quoin Ptalmohabciuus inlidi roperti sunt. Primum, quia audito sormonc
{Psal. cxxxii) :«Sicut unguentura in capite,quod des- Domini dicentis, «colligat unusquisque exco quan-
cendit inbarbam.barbam Aaron...sioutro3Hermoii, tum suflicit ad vcscendura, Gomor per singulaca-
quide?CRndit in montctjSior., »sic«bonum el jucun pita, juxta numeruiu aniraarum vestrarum, »
dumesthabilarolValresin unum, "quod fitperuDum n collrgerunt, « alius plus, alius minus. » Nam quod
et solum dilcctionis Spiritum. Auron quippe quod taraen « mensi sunt ad mensuram Goraor, ncc
intorprotatur moii>anus, Christus est, cui sicut qui plus collegerat liabuit amplius, nec qui minus
barba capili, sic adhc-crcnles perfectict fortes apo- paraverat reporit minus, » hoc virtulis et operis

stoli, tunc ejusdera capitis ungucnlo maduerunt, ad mysterium pertinet,de quo paulo
fuit divini, et

quando ejus sansto Spiritu repleli sunl,cl eju.-dem post dicenduin cril. Secundo, tentalionom circa rem
unguenti ros, cstgratuitum donuni deseendit in
id eanidfm inciderunl, cuni dicenle Domino pcr Moy-
montos Hermon, atquo Sion, id est in Ecclesiam sen « Nullus relinquut ex co in raane, » non au-
:

ulriusque populi gentilis el Judaici, quorum alter, diorunl euni, sed « dimiserunt ex eis quidara usquo
scilicct gentilis per Hermon, quod interprctatur raane. » Tcrtio, quia venit dies septima, et egressi
anitthematiiatum, ulter, id est Judaicus intelligitur de populo ut colligerent, non invenerunt. 311
per inonlem Sion. Ros ergo qui cura manna descen- Tripliciter ergo praevaricatione peracta, « usque quo
dil. Spiritum sanotum significat, per cujus sanctifi- (ait Dominusj non vultis custodire mandata mea ? »
cutionem ad invocationem sacerdotis conUcitur Porro Gomor mcnsura attica duodecim sextarios
corpus Christi. Coturnix castra operuit, ros autem habens est deciroapars Ephi, sicut in sequentibus
per cirouitura caslrorum jacuit, quia vidolicet cum habes. Ephi ergo, ut batus, una est mensura, id est,
Synagoga carnalibus vacante sacrificiis commune ^ modiorum Irium
nihil est huic vero et vivo pani qui cura isto rore CAPUT XVII.
descendit. De castris exeundnm tibi est, qui-
illis Quodnon secundum quanlitalemportionis corporis aul
cunque hoo minutum, quod detulit ros iste, colli- sangiiinis Christi, alius plus, alius minus colligat de
gere contendis. Gastra solummodo coturnix, ros au- gratia Spirilus sancli.
tem superficiem terra; opcruit, et in solitudine mi- « Nec qui plus coiligorat habuil ainplius,nec qui
nulum apparuit,quia videlicet non uni genli, sicut minus paraverat, reperit minus, » etc. Hoc pro
legem de carnalibus sacriQciis, sod universfe terrae virtule cibi el spiritualis potus, id est corporis et
et solitudinicunctarum gentium gratiam Spiritus sanguinis Christi,sciendumet flrmitertenendumest,
aancti et panem de ccclo verum, id est semelipsum quia non pro quanlilateportionis,quamoropercipit,
Christusdedit.Eratautemcquasi pilo tusum,» quod secundum visibilem speciem panis et vini, alius
plano Christuin signiUcal in liguo crucis attrilum plus, alius minus consequitur de gratia Spiritus
per passionom. Descondit aulem « in similitudino quodpossuntederc,
vivificantis, sed singuli juxlaid
pruince, »quia videlicct illi genti pro partereprobo- quod possunt credere remissio-
congregant, id est,
rum rrigidam lecit nebulam infidclilatis et invidise. nem peccalorum percipiunt, et vitam «tcrnam.
Undeetdixerunt adinvicein:«Manhu,»quodsigni- D Siculcnim pater noster qui primus peccavit, cujus
ficat Quid esl hoc. Hoc enim dicerc cajperunt, ex
:
nos iniquitatem portavimus, non pro quanlilate
quo dicente illo, «Ego sum panis vivus,qui descendi morsus sui sive pomi quod momordil, sententiam
de cobIo, » et qui manducat carnem meam, habet ve! damnalionem justam accepit, tantumque illi
vitam aeternam (Joan. vi), et his similia, liligave- valuitpomum unummomordisse,quantumquidq'jid
ruat.et raurmuravorunt,dicentes, «Quomodo potest pomorum inarbore illa luit, dovorasset,ad consum-
hicnobiscaraemsuamdareadmanducandum?i>{rti(i.) malionem infidelitatis, et inobedienti;e : sic econtra-
Tunc, inquam, dicere cccperunt « Manhu, » et :
rio,quisquenostrumnonproquantilateportiunculaa
usque, hodie sive Judaei sive haeretici sequaces vivifici panis, quae frangitur illi, quara ore sumil,
eorum dicere non desinunt, cum dicimus eis Caro :
aut dentibus terit, gratiara vcl vitam accipit, sed
Christiest etdicunt semper: Quomodoest,Quomodo tantum illi valetad consecutionem justitis exiguum
est? quid percepisse, quantum valeret, si totum quod
oblatum est, proprio solus perciperet ore, Recle
 :

66" RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 668

ergo sancta Christi Ecclesia, panes non valde gran- A 8uis meritia magnificaverit eum vel honoraverit Do-
des, sed exiguas ad conficiendum corpus Chrisli minus. Nam magnificenliam et honorem non solum
componit einiilas ct valde tenues, neque vini niul- non promerucrunt, sed conlusione et opprobrio
tum, sed exiguum quid infundit, quia (sicut jam dignos se fecerunt. Ohstruatur ergo omne os, et
diclum est) nec qui plus colligit habel amplius, nec subditus fiat omnismundus Deo. Quas enim vel in
qui minus paraverit, reperiet minus. hac parte distinctio Judaei el Graeci ? Omnes pecca-
CAPUT XVIII. verunt, et egent gloria Dei (liom. ni). Primus
De eo quod dictum < Nullus relinqunt e.n eo u^que
:
Moyses dicit « Ne dicasin corde tuo Propter justi-
: :

inane, » et quod avari colligentes, in Deo spem liam meara introduxit rae Deus, ut terram istam
suam non ponant. possiderem {Deiit. ix). » Item «.Scilo igitur, quod :

« Dixitque Dominus per Moysen ad eos Nullus nonpropterjustitiastuas Dominus Deus dederitlibi
:

relinquat ex eo usque mane. » Juxta litteram fides eam, cum durissimae cervicis sis populus. Ex eo die
exigitur a populo, ut lotam sui curam Deo commit- quo es egressus ex .lEgypto, sempor adversus Domi-
tentes, solliciti non sint de crastino {Matth. vi). nura Deum tuum, in suiitudine contendisti {ibid.). »
Quorum inobedientiae, vel minimas fidei poenam Et David « Omnes, inquit, declinaverunt, simul
:

dignam miraculum illud praesignavit, quod cum n inutiles facti sunt, non est qui facial bonum, non
dimisissent « quidam ex eis usque mane, scalere est usque ad unum Psal. xni). » « Scimus, in-
(
—
ooepit vermibus,et computruit. » Hoc enim exemplo quit Apostolus, quoniam quitcunque lox loquilur,
commoveri se sciat infidelis avaru3,qui spem suam his qui in lege sunl loquitur, » elc. (/iom. iii.) Sola
in Deo non posuit, et idcirco divitias reoondendo igitur glorificetur gratia Dei, quae et tunc murmu-
mammona; servit. « Videbunt jusli, inquit, Psalmi- rantibua contra Dominum, et jurgia concitautibus,
sti, et timebunt et super eum ridobunt el dicent
: et manna de coelo, et aquam de pctra produxit, et
Ecoe homo, qui non posuit Deum adjutorem suum, nunc blasphemantibus Judasis atque gentilibus ita
sedsperavit in multitU(iinedivitiarum8uarum(Pj«/. cleraenter astitit, lit panera vitae(de quo jara supra
Li). » Nam eum qui hujusmodi est, et nunc quandiu dictum est) el aquam salutis perpetua^ ori eorum
vivit, curarum atquesollioiludinumvermis comedit, apponeret,rogantibus interea legatis ejus ac dicen-
etinfulurovermisqui non morieturcomesturua est. tibu3:« Obsecramus pro Christo, reconciliamini
Porro spiritualiterecatensde manna vermiculus ille Deo (// Cor.v). » Cum pane et aquaoccurrens nobis
est, qui loquitur in Psalmo: « Ego autem sum inimicis suis, cura pane, inquara, corporis sui, et
vermis, et non homo {Psal. xxi), » sicut vermis sine aquo, quam percusaa petra, id est, Christus ipse
concubitu de manna scalurit, sic solus sine virili crucifixus effudit, nos Deo Patri in reconciliationem
seraine de virginco ventre conceptus et natus est venire deposcit. Quas enim petra illa sit, quaj per-
'•'

Chrisitus Filius Dei. Sed hoc ubi praedicatur infide- cussa est cunctis sitientibus notum est, Apostolo
libus Judaeis,scandalumest illis: sordidum enim et prfficinente « Petra autem erat Christus (/ Cor.
:

indignum Deo reputaot, de femina potuisse nasci. x), » unde jara superiusdictum est. Porro per aquam
Computruit ergo talibus manna veruni, quod de qua; de Petra fliixit, non solum sanguis intelligendus
coolo dpscendit sed quod hoc pacto infirmum est
;
est Christi Filii Dei, sive aqua visibilis quas de pate-
eis, fidelibus virlus est, et sapientia. De eo quod factoejuslatere cum eodem sanguine cucurril sed ;

dicit :« Hoc est quod locutus est Requies Sabbati

: et invisibilis gratiaSpiritus saucti, de qua mulieri
sanctificata est Domino » itemque ;
« Sex diebus :Samaritana; ipse dicit: « Qui autem biberit cxaqua
colligite,indio autemseptimoSabbatum estDomini, quam ego dabo ei, non sitiet in aeternum. Sed aqua
idcirco non invenietur, » et caetera, jam superius quam dabo ei, fiet in eofons aquK salientis in vitam
dlclum cst. De urna aurea, quse cum manna reponi aiternam {Joan. iv). » Et alibi « Qui credit in me, :

jussa est coram Domino, ad servandum in gene- sicut dixit Scriptura, flumina de ventre ejus flueat
rationes sempiternas, alio loco opportunius di- aquae vivae. Hoc autem, » inquit, evangelista, « dixit
cemus. de Spiritu, quem accepturi erant credenies in eum
CAPUT XIX. D {Joan. vii). Ut conlinuo subjunxit
» « Nondum :

Quod Judieis de suis non gloriandum meritis, et quse enim eratSpiritus 292 datus, quia Jesus nondum
sil percussa pclra, e qua enianavit aqua.
erat glorificatus {Joan. xvi). » Ergo nisi petra per-
(Cap. XVII.) « omnis multitudo
Igitur profecta cussafuisset, aquanon fluxisset.id est nisi Christus
mansionessuas
filioruin Israel de deserto Sin, per per passionem hinc abisset, ad nos, sicut ipse ait,

juxta sorraonem Domini, castrametati sunt in Ra- Paracletus non venisset. Verumtamen
iste et alias de
phidim,ubi non erat aquaad bibendum populo. Qui hoc mysterio dicendum erit.
jurgatus contra Moysen ait Da nobis aquam ut
:
CAPUT XX.
bibamus. u Ac deinceps: « Cur nos exire fecisti de De pugna Amalec contra Israel pritna; quomodo
^gypto, ut occidercs nos ac liberos nostros, ao Moyse orante superatus sit.
juraenta siti?»Ubicunquemurmurationesac jurgia, « Venit autem Amalec, et pugnabat contra Israel
etbeneficia Dei sponte venientia, nulla praeveniunt in Raphidim. Dixitque Moyses ad Josue ; Elige
merita. Non ergo ille populus glorietur, quod pro viros, et pugna contra Amalec. Cras ego stabo in
C6'J UKTIilNITATERTOPl-^IlIUU:^ KJUS LinRI XLII. - IN EXOD. I.II!. III. «70

verticeeolli», Imbnns virfinm Dei in miinu inoa, » A. inqnilaposlolus Petriis,«porlnri>pnrtuirr.ufi.Chrl8tu»

olc. Inhac pugna Israelia contra Au)ulo<;, C3t quoil et iiucm illo niisil I^Hraclcluiii, snavein nobiH Mlqufl

jureinireniurquoilqucnulluspngnfelegitininjperitus portabilem fcccrunt in Spiritu vivillcanle." Iln« fii-

u luyslorio vacire «rbitretur. Qnid eniin ? Nunquid clum cst, inquit, ut manus ipsius non lassurcntur
hic ho.stis Anuilcc ninjor aut forlior erat cinclis usque ud occasum solis, fugavitquo Josue Amalcc
hostibus Isr.icl, aut solus hic crat, contra qucm et populum ejus in oro gladii. a Igilur bcllum Chri-

necessnrio tali modo pngna licret? « Moyses,inquit stianis iniliclum hoc cxcmplo monstrutur, ct belli

Bcriplura, et Aaron cl Ilur, asccnderunt supcrverti- elVectua orationis instantia aperitur. Orat cni:n
Moyses et vincit, ccssal el vincitur. Uidicit Chri-
ceni collis. C.uniqnelovarot Moyses inanua, vincebat
Isracl, sin nntem pauluhim reniisisset, supcrnbat stianus, quid cgerat, invcnit quid fugiat ; didicit,
Amalcc. Miuuis auteni Moysi crant gravcs, « ctc. inquam, undo aut vincatur,aut vincat.Moyseaeni:n
Nuni, inquiim, sine ccrti causa niystcrii provisum contra homincm, ctpro aliis orandopugnubat.Nsc
est, ut tali ordine vincereturhic hoalis ? Ipsura ergo quisquampoleritexcusari, quihostcm vincere nolil,
mysterium diligenlcr inda^'andum est. Anteomnia dura orando cessavit. El tamcn in Moysc corpua <'.e-
Bcionduin, quia primus cx omnibus gentibus isto ficiebat, non volunlas aliquando cossabat, Bi ergo

Amalcc cgrcssum cx A^gypto Dci populum (^ralis n frngililatia cuusa in Muyse cxcusari non potuit,
impugnavit. Prnptcrea de illo Balaam in prophetia qucmadmodun),in nobis volunl/ispolcril excusari?
sua dicit « Principium gcntium Amalec,cujnsex-
:
CAPUT X.Kl.
quod rlktum Moi/si « Scrifte hoc in
trema perdentur (A'»?». xxiv). » Porro qualiter cum De eo esl :

impugnaverit, ita legitnr in libro Ueuteronomii :

libro, a etc.

t Memento qua? fecerit tibi Amalec in via, quando « Dixit autcm Dominus ad Moysen: Scribo hoc ob

egrediebaris ex /Egyplo, quomodo occurril libi, ct moniiracnluminlibrOjCttradcauribusJosuc.Delebo

extremos ngminis tui, qui lassi residebant,ccciderit enimraemoriam Amalecdc ccclo. » Nonsolumexco
(DeHf.xxvii). Lassos hic Hcbrtei immundos sccun-
)i
Saulabjccisse surmoncmDomini reilurguilur,etpro

dura legem exira castra manentcsintelligunt,quo3 peccato inobedionti;c, quasi pro scelere idololatrias
cecidisse Amalecitcedicuntur,qui<i,sicutipsi tradunt, projectus a Deo est, quia perSamuclem mandalum
eorum circumcisionemamputaverunl.et in subsan- est ei aDomino dicente « Reccnsui quajcunquo
:

nationera Dei in coelum projecerunl.Igitur quia sie fecilAmnlec Israeli, quouiodo rcstitit ei in viacum
principium genlium factusest Amalcc, et primus ex ascenderet de /Egypto, nunc igitur vade,ct percute
omnibus post exilum ex ^gypto, pugnavit contra Amalec, etdemolire universaejus (/ lieg.w), » ipse
Israel, et ipsura nomen Amalec populus liiigcn^ in- aulem versus est ad pra;dam, et fecit malum in
terpretatnr, recteomnium visibiliumetinvisibilium '-'
oculis Uomini, verum et ex hoc, quia sic dictiim,
inimicorum populi Dei, de hoo mundo ad Deum etsicfueratscriplum.-<i Scribehoc ob monumentura
fugientistypum tenere judicatus est, et ita contra in libro, delebo enimmemoriara Araalec subccclo»

illum pugnatum est, ut qualiterdiabolus cum omni- Cum enim is, qui sine auctoritate de nihil usquam
bus, qui cx parleejus suntexpugnandus sit, pugiia scripsit, iraperium interponit dicentis,
hic ejus
ipsa|lis!uraret. Venit .\malec, venit populuslingens. « scribe hoc, » et deinde subjungentis, o delebo
et post concupiscentias suas vadens.cujus princeps enim memoriam Amalec sub coclo, » magno utiquo
ct dux diabolusest : ct comraunicato consilio,cum judiciiipondere futuruni pr.x>varicatorem premil, no
apiritibus malignis, peregrinantem in hoc sseculo parva3 videatur audacia;, quod, non parcente Deo,
Dcipopulura impugnavit semper, etimpugnare non parcere ausus sit, vel quod,ju8titise vindictam itn-
desinit. Conlra hunc Moyses in montera ascendit,et perante Deo, ipse ad prffidam se converteril. Porro
cura eo A^iron, ijuod interprelatur vwnlanus, sivc spiritualiter in libro cordis cujusque nostrumscri-
mons Pcr Moysen legem, per Aaron
fortitudinis. ptum esse vult quia diabolum antiquum inimicum
Christum, per Hur, sanctum intelligimus Spirilum. Israel, et angelos ejus, et homines sequaces ejus,
Ut quid enira dataestlcx, nisi ut pugnare'doceret, perdere habeat, et memoriam eorum sub cirlo de-
el ut sccundumillamhoraocontra diabolum manus D lerc, videlicet dicendo « Ite, maledicti, in ignem
:

suas, id est, opera justiti.-e in ccclum sustolleret ? a?lernum, qui paraius cst diabolo et angelis ejus
(Hcbi: VII.) Sed « manus, inquil, Moysi erant gra- {ilatth. xxv), . ut hac Scriptura permanente in

ves, » quia videlicet nihil ad perfectum adducere cordibus nostris, nunquam cum illo pacem habea-
poterat lex. « Sumentes igitur lapidera, posuerunt mus, neque pugnare jussi conlra hunc Amalec, in-

subtus eum in quo sedit, » quia videlicet ad hocia obedientes simus. Quod enim uni mandatum e.^t

mundumvenit Christus Filius Dei : et ad hocglori- dicendo : « omnos nos

Et tradeauribus Josue, » ad
ficato iilo, dalus est Spiritus sanctus, ut legi, quse pertinet.et oranibus audiendum Iraditum est.Si ita

infirmabalur.solida subslitueretur gratiaEvangelii, pugnantes deleverimus Araalec,raeliustriumphabi-

in quo scderet Moyses, id est, in quo adimpleretur mus, quam Saul, qui parccndoilli triumphalemsu-
lex. « .^aron,inquit,fctHur,sustentabant manusejus perbi»fornicemrexit,meliusqueplacebitobedienlia
ex utraqueparte.»Nam difficultatemoccidentislilte- nnstra, quam illius victims. Nam hoc innuit
quod
vocavit
ra^, quani « neque patres nostri,neque nos (.4ci.xv),» sequitur': « /Edificavitque Moyses alture.et
67? RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. Gr2
Eomen ejus, Dominus
mea, dicens Quia A exemplo superioribus eril utiliter ud inferiorum
exaltatio :

manus solius et bcllum Dei erit

[a(. Domini,
consilia desceudendum.
solii]

contra Amalec a genGrationo in generationem. CAPUT XXIH. i>

Suam quippe animam in Dei teraplum aedificavil QuodMoysr.s Deo immolavit, in signum quod ab eo
qui ut slansjugiler suppositolapide manibus
vicit, missus est.

ejusnon lasselur «usque ad occasum solis,»id est (Cap. XIX.) « Mense tertio egressionis Israelis de
usque ad flnem vitce prffisen!is,dicatquecumDavid; terra^Egypti, in die hae venerunt in solitudinem
Dominus illuminatio 21S mea et salus mea
i< : Sinai. Nam profecti de Raphidim et pervenientes

quemtimebo ? « (Psu/.xxvi.) Ac deinceps « In petra : usque in desertum Sinai, castrametati sunt in eo-
exaltavit me, et nunc exaltavit caput meum super dem loco, ibique Isr.iel tenloriaflxit eregionemon-
inimicos meos.Circuibo etimmolabo intabernaculo tis, Moyses autem ascendit ad Don.inum. « Quod
ejus hostiam yociferationis [ibid.], » etc. dicit « mense tertio in die hac, » idem est ac si
dixisset, mense terlio in die mensis prima.IIic im-
CAPUT XXII.
molaturus erat Moyses, et implenda verilas ejus qui
Quod Moijses cognnti siii consitia avdiverit, juxta
raiscrat eum dicentis : « Cum eduxeris populum
sententiam Salvatoris, « quia filii Iwjus smculi pru-
p meum de ^Egypto, immolabis Deo supcr montem
dentiores, » etc.
istum {E.rod. iii) » Haec immolatic Moysi pro signo
(CAP.XVIII.)i<CumqueaudissetJelhrosacerdosMa- veritatis fuit, quod Deus eum miserit^non quiaim-
dian cognatus Moysi omnia qua; fecerat Dominus molavit,sedquiainterira.molandum Dcus clarissiaia
MoysietpopulosuoIsrael,eoquodeduxissetDominus suae prffisentia; signa dedit, ita ut perterriti ac pa-
Israelde.iEgypto,tulitSephoramuxoremMoysi,quam vore concussi filii Isracl, diccrent Moy-si « Non lo-
:

remiserat,etduosflliossjus.)iQuan;obcausarnrem:so- quatur nobis Dominus, ne forte moriamur [Exod.

rituxoremetfiliossuosMoysessuperiusscriptumest, xi.x). » Et Dominus, ad Moysen. « Haec, inquit, di-
videlicet ob circumcisionem,tetigit enim pedesejus,
quod de ccelo loeutus ces filiis Israel : Vos vidistis
et ait « Sponsus sanguinum tu mihi es [Exod.w). »
: sumvobis (Exod. xx), » etc. Ergo sic immolasse
Etdimisiteum postquam dixerat, « sponsussangui- super montem islum, signum fuit Moysi quod Do- ;

num. » Notandum hoc loco quod ei, in quo Deus minus misisset eum.Porro hic mensis tertii primus
loquebatur, qiiera principom plebis 3ua2 constitue- dies a primi mensis quarta decima die,qua Agnus
rat, non homo,sed Deus,pcrquem mirabilia lanla immolatus est, juxta lunarem supputatio'nem,qua-
Deus fuerat operatus, consilium dedit homo etbni- dragesima septima est. Dixit autem Dominus ad
cus « Stulto, inquiens, labore consumeris et tuet
:
.^ '

populus iste, qui tecum est. Sed audi verba mea

n Moysen
'
J "
in die hac « Vade ad populum,el'-• sauctifica

illos hodic et cras, laventque vestimenta sua,etsinl

—— :
"^ ^
atque consilia, et erit Dominus tecum.Esto tu po- parati in diem tertium. » Acdeinceps «Jamadve- :

pulo in his quae ad Dominum pertinent.Quibus au- nerat dies tertius, et mane inclaruerat, et ecce coe-
ditis, Moyses fecit omnia qua ille suggesserat, et perunt audiri lonitrua, ac micare fulgura,et nubes
electis viris strenuis de cuncto Israel.constituit eos densissima operuit montem. » Ilic dies a praedicta
principes populi. » Ergo ex hoc quoque loco veram immolationeagni quadragenariusnonusesl.Quibus
csse claret evangelicam Domini sententiara, dicen- addeunum, ct flunt quinquaginta,quadie,videlicet
tis ; « Quia filii hujus SKCiili prudentiores sunt filiis quinquagesima, dixit DorainusadMoysen : « Dabo-
lucis in generatione sua (Luc.xvi). genere » Nam in que tibi tabulaslapideas, et legem ac mandata quae
quidem causarum adDorainum pertinentium, Moy- scripsi, ut doccas filios Israel {E.rod. xxiv). » Igitur
ses prudentissimus erat omnium lucis filiorum, legis et yraliae sumnia secundum numerum conso-
« neque surrexit propheta ultrain Israel,siculMoy- nantiaest, quia videlicel a paschali vespera quinqua-
ses quem nosset Dominus facie ad faciem,in omni- gesimodie, lexin tabulis lapideis digito Dei scripta
bus signis atque portentis quae misit per eum(Oen/. « per Moysen data est gratia autem et veritas per
;

XX.XIV). » Verum in genere causarura pertinentium JesumChristumfaclaest (Joan. i), » quinquageslmo

ad rempublicam hominum prudentiorillo cognatus D nihilominus a resurrcctione ejus die, Spiritu san-
ejus inventus est, io quo hodie quoque plerosque cto misso de coelo, in cordibus apostolorum scri-
filios sfficuli videmus liliis lucis prudentiores.Quod pta est.
sciens Apostolus ita Corinthiis loquitur : « Saecula- CAPUT XXIV.
ria igitur judicia si habueritis, contemptibiles qui Quoniodo simul impteli sunt dies Pentecostes Judso-
sunl in Ecclesia constituite ad judicandum (/ Cor. rum, etdies Peniecostes apostotorum.
vi). » Contcmptibiles eos vocat coraparatione no- Ilic jam quaeritur quomodo dies Pentecostes Ju-

biliorum, qui cdusarum ad Dominum pertinentium dsorum in Dominicam completi fLierint,qua et Spi-
minns capaces sunl. Nam in Christi Ecclesia non ritus sanctus super apostolos venit, juxta fidem
ex gcnere carnis, sed ex regenerationis gratite spi- Evangelii. Constat quippe quia quinquaginta die-
ritualibus donis, ouncta censetur nobilitas. Igitur rum ultimus in eamdeni feriam semper erumpit,in
quoties filii lucis a flliis hujus SKCuli quidpiam per- quamcunqueilluxeritet primus.Quis autem nesciat
cipiunt quod sil auditu vel imitatione dignum, hoo quiaprimadiesazymorumJudffiisinquintamferiam
 673 DK TIIINITATI': ET OPEUIRUS KJUS lAU. XI-Il. - IN KXOD. 1,11). 1||, 674
anno illo ovonil, qna vospora Domiiiiisnoalertrarti- \ C.APUT XXV.
ln.«i,siil)8oqucnte dii> Pnrascnvcs (nicKixus ost, Sal)- De hif i)u.v myttico gesta sunt juxta montem Sinai.
bnlo qiiievit,ct doindo prima Sai)biili, id est priina Ait: « Non ucco^^sistis ad tractabiloin ot acccssi-
dicpostSal)bntuni,qiiampxtiincDominicamdicimii8, bilpm igncm, ol turbincm, ct ctiligincm,fl procel-
rcsurroxiirit ? Ouoiiiolo crpn iila fcstivilns, id cst lam, ellubio soniiin, el voceiii verborurn quaiii qui
Pontocostcs, in primam Sal)bati tunc cmicuit? Ad audiorunl, cxcusavorunt se, no cis (iorot vorbum.
hajo Bciondiim, quia quinriuagcsimo qiiidom ab iiii- Non oniin portabant quod dicebalur: Kl si tctigerit
niolationo agni dic in oxitu Isrncl do iHgypto lox bcstia montom, lapidabilur. Kt ita terribile erat
data pst, 8cd non itidom par annos singulos, nbim- quod videbatur. Moyscs dixil : Exterritiis suinol
mnlatiiino iigiii quinqiiiigcsimo dipsolemnitas pjus- trcmcbumlus. Sed aocessislis arl Sion montcm, et
dpininuneris cfilobrari jiissa cst, siquidem inl.evi- civitulcm Dei viventis Jcrus.ilom viventem,ot mul-
liroscriptum cst " Cuiii ingrcssi fucrilis lerram,
: torum millium angelorutn frequenli.im.etEcclesiara
quara cgo dabovobis^elraesgucritis scgntom,fcrcli3 primitivornm, qui conscripti sunt in coelis.et judi-
manipulos.feretis spicarum primiliasmessis veslraB cem omnium Dcum, spirilum jjuslorum perfe-
et
ad saccrdotpm. Qui lovabit fnsciciilum ooram Do. ctoriim, et Testamenti Novi mediutorom Jesum,et
mino, ut acooptabills sitvobis altera dicSabbali.ot g aanguinisaspersioncm^molinsloquentemquam Abcl
sanctificabit illum. Nunicraliitis ergo nb ipsodie,in {llebr. xii). » Cura hrec dicit, acri nimirum compa-
quo obtulistis primiliarura spicas, septera hebdo- ritionc rem nobis ostcndit,nec desides nos esse si-
madas plenas, usque ad allorara diem cxpletionis nit circacuram ac reverentiam coelestium, quorum
hebdomada! septima>. ot sicolTeretissacrificiuraDo- ad excmplarilla visibilin sive sonsibilia tam terribi-

mino novuni.Et vocabitishunc d'em colebcrrimum literdictn vel acta sunt, quoe moxlructanda occur-
atquc sanclissimum {Lcv. xxiii). » Perspicnum cst, runt Primum,ut fieri solot.captandre benevolenliaj
hoc psse prjcccplum legisut iiiquamcunque foriam gralia, Dominns, sua commemorans bencGciapraj-
cecidisset quartadccima diesprimimensis,cujusin terita et promittena fulura : « Vos ipsi, inquit, vi-
vespera forct immolandusagnus paschaIis,posl cara- dislis quffi fecerim .iE^-yptiis, quomodo portaverim
doin immolationem.pxspcctarcturaltcra Sabbati,id vos superalas aquilirum,et assumpserim mihi.Si
Sabbato succedit, ct2l4 ipso die le-
cst dios qn.i^ vocem meam, ct custodieritis pa-
eriro audicritis

vuto spicarum fasciculocorum Domino, numcrantur ctum meum,erilis mihiin pcculinm de cunctis po-
exindeseptera hpbdomad.-B plena;,diesvidclicetqua- pulis,» etc.Si hsec digaecommemoraDda erant eis,
dragintanovemet alteradics cxpletionishebdomadaB ut non ingrati essent,quosadominis,quamlibetsu-
septima», quse dies quinquagesima est,celebcrrima perbis Pt injustis,hominibustamenIiberaverat,etad
vocaretur, atque sanctissima, quas GroBce dicitur ^ illum Irjcl.ibilem ignem, ad illutn turbinem et
Pontccostes.Undeplenius in Levilico dicendumest. caliginem adduxerat, quanto magis illud nobisre-
Itaque dubium non remanet, neque jam quEestione memorandum est quod, non ut tunc, sed abun-
indifiet, quomodo simul impleti fuerint diesPente- dantiore gratia liberatos a peccatis nostris, por-
eoslcs Jud-Boru::i,et dies Pentecostcs apostolorum, tavit nos Deus homo factus ad Sion montcm et
quia vidplicot, qua die suum levare fasciculum ju- civitatem Dei viventis Jerusalem coelestem, quasi
bcntur.eadem surrcxit araortuis ChristusDeifilius, super alas aquilarum, velociter et alte volantium
fasciculus viventium, sua super terram
ir.embia fetusque suos fortiter portantium, et assumpsit
mortificantium.De quoinCanticis sponsa loquitur : sibi, ut ubi ipse est ibi etnos simus? « Si ergo,
« Fasciculusmyrrhs diloctusmeus mihi inlerubera inquit, audieritis vocem meara, et cuslodieritis
mea commorabitur {Caiit. i). » Et continuo subjun- paclum meum »subiuditur,quod pepigicum.\bra-
git : « Botrus cypri dileclus mous mihi,in vineis bam. Sive pactum, id est legem quam in pra;sen-
Engaddi (i6i(/.).»Nain px nostra quideminfirmitate, liarum vobis daturus sum. Non dixit tantum, « si-
fasciculus myrhae erat,num jaceret in sepulcroraor- audieritis, » sed addidit, « et custodieritis pactum
tuus, sed ex virtute Dei levalus est, tanquara bo- meum,» quia profecto« nonauditores legis juslifi-
trus cypri,quoad dulcedinem resurrectionis.Exinde D cabuntur apud Dominum {Rom. ii).» » Eritis, ail, —
Judaeis numerantibus secundum legem septem heb- mihi iii peculium de cunctis populis.» Mea estenim
domadas,ut altora die postexpletionera earum,mor- omnis terra.et vos erilis mihi in regnum sacerdo-
tuam agerent festivit:ilem, Chrislus Deus vivens, tale, etgens sancla. Sicut dictum est, sic et hodio
etseipsum vivum prsbens discipulissuis,in multis factum est a Domino. Nam ecce domini est terra,et
argumentisquadragesima die superomnesccclosas- per Christum ipse doininatur gentium.Omniumau-
cendit.quinquagesima autera cclebrantibusillisac- tem nostrum regnum sacerdotale sive regale sacer-
ceptionem lilterffi ocoIdentis,ipse suis vivificantibus dotium,ille popolus est pro parte eleclorum; exillo
donis Spiritu sancto descendente credentes replevit. cnim, secundum carnera, Christus rex,et Sacerdos
Nunc praedicti monlis Sinai caliginem ingressuri omnium, Sanctus sanclorum. Unde verissime ipse
lucernam pr.-eferamus sensus aposlolici,ut cum illo testiflcatus cst» quia salus ex Judaeis cst {Joan.i\).«
ad noslram ulilitatem scrutomur secundum Evange- Ergo ille peculiaris Dei populus est,nam « nos ad-
lium Christi, quaedictasuat illic. venaj sumus et hospites {Ephcs. ii). Et si ex nobis
 ; :

673 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 676

plures sunt sacordotes.peculiariter laiueii rcgnum A cxislimans hoc bonum esse propter inslantom ne"
sacer- cesaitatem {ibid.).
et sacerdotium illius populi esl,ex quo rex et
dosChrislus, cujus ipsum, quo fungimur.sacerdo- CAPUT XXVII.
Quid significet quod sanctiftctitionix prxpiiratio man-
tium est. Et nola quod tanquam paterlamiliascon-
datur in diem terlium.
ventionem faciens cum operariisdiurnisquos conti-
nuo missurus cst in opera legis, tandiu verba facit, Quid praaterea sibi vultquod sanctificationisprae-
donec ab eis ipsacollauJetur conventio, dicentibus paratio raandatur in diera tertium! Hoc plane si

« Qua3 locutus est Dominus faciemus. » quaerimu3,pariter et illud occurritquKrerecuripse

cunctis :

Heec enim verba populi,ubi ad Dominum nuntiavit qui hoc mandavit Dominus Deus, homo factus, per
Moyses, ipsenihil moratus. « Vade, inquit, ad po- tfiduum sanctificaverit seipsum? Instante namque
pulum et sanctifica illos hodie et cras, laventque hora passionis sujb, cum dixisset : « Sanctificaeos

vestimenla sua, et sint parati in diem tertium. » in veritate. Sermo luus veritas est. Sicut tu me
misisti in mundum, et ego niisi eos in mundum
CAPUT XXVI. [Joan. xvv), »ita continuo subjunxit : « Et pro eis
De eo quoddictuyn Estoleparoti in diemcras-
eU: « cgo sanctifico meipsum, ut sint et ipsi sanctificali
tinum, ne approinnqueiis uxoribus vcstris. » n in veritate(!(;u/.).>i Quis sanctificatio pjug?Haud du-
Multa in hoc sunt capilulo, quae diligenter consi- bium quin immolatio ejus sanclificdlioni nostrae

derandasunt. Primum quod sanctifioare jussus po- nccessaria fuerit, quam tertio die consummavit,
pulumMoysPS, eamdem ita sanctificationem deler- resurgendoa mortuis in gloriara immortalitatis et
incorruptiouis, et juxta prophetam Zachariam,
minal. « Estote parati in diem tertium, ne appro- ita,

pinquetis uxoribus vestris.» Ergone appropinquare ablatis ab eo sordidisVestibu3,indulus est mutato-

uxoribus res est illicita ? Non utique.Sed sicut alia riis {Zach.in). Sed de hoo citius respondetur quia

dicit Scriptura: Omnia tempus habenl, et suis

« Deu9,cui in Christo seipsum sacrificante nostranii-
spaliis transeunt universasubc«lo,Tempus ample- tura salisfactionem o£ferebat,ut nos ei reconciliare-
mur, Deus, inquara, nostcr Trinitas est, Patcr et
xandi ettempus longe ficri a complesibus [Eccle.u].»
Tempus longe ficri a complcsibus tunc est,quiindo Filius, et Spiritus sanctus, ac proinde justum fuit

sanctificationis tcmpus impendit.Quid enim eslsan- ut, etsi non deberet videre corruptionem sanctus
ctificari, nisi abstinere etiam a licitis? Nam qui e.jus (PsaL xvii), tamen festiva ejus resurrectio sal-

abslinet solummodo ab illicilis,pcenaniquidem ova- tcm in diem tertium differretur.Itaquerectead sua!

sit pcccali, sed gloriam nondum esl assecutussan- futura; sanclificationis exemplum, jam hic tridua.

ctitatis. Unde ct Dominus inEvangelio dicil:«Cum najn sanctifioalionera indixit hominibus,undetri-

'-'
duanffi poenitcntia? vel afflictionis iauctoritas dein-
feceritis omnia quas preecepta sunt vobis, dicite:
Servi inutiles sumus,quod debuimus facere,recimus ceps peccatoribus sanciretur. Porro, quod dictum
Etenim ad sanciificationcm non satis csl, « laventque vestiraenta sua, » secundum litte-
(Luc. xvn). »
est feoissc prKceplum.nisi adjieias facere ctconsi- ralem (juidem sensum non multum apud Dominum
lium. Hoc autem hic agebatur.quatenus sanoli cs- adsanctificationem valere constat,verumlam£ncum
fit, internam quoque muu-
sent,id est digni audire vel videre quomodo homi- pro ritu sanctificationis
nibus possibile est.pra)sontem Dei majestatem.Rccte ditiara Deoplacitam esse cogit intelligi. Ca^torum
igiturconsuliturillis ut continentiam hubeant etiam hffiC utcunque se habeant, lavare opcrtel per poeni-

licitcTerei, dicendo: « Estote parati, ne appropin- teniiam animae vestimenta.id est membracorrupti-
quetis uxoribus vestris. > Si hoc recte dici debuit bilia.De quibus ait sanctus Job:« Et abominabun-

accessuris ad illum ignera visibilem,ad turbinem, tur me vestimenta raea (Job ix), » id estabomina-

et caliginem, ct proccllam, et tubs sonum ut bilem reddent me raembra corruptibilia. Ue bis

Bupra jam dictum est, quanto magis accedenlibus lavandis sive non inquinandis, alibi scriptum est
nobis " ad civitatem. Dei viventis Jerusalera cccle- « Beatus qui custodit veslimenta sua, ne nudus

stem, » ?15 ct nniltorum railliura angelorum fre- ambulet, et videunl turpitudinem ejus {Apoc. xvi).»
quentiara,et Ecclesiam primitivorum quiconscripti D Item :« Omni tempore vestimenta lua sintcandida,
suntin ccelis,et judicemomnium Deum.etspirituum et oleum decapite, » id est, charitas de corde tuo,

justorum perfeclorum, et TestamentiNovimediato- f non deficiat {Eccle. ix). »

remJesum,etsanguiiiisaspcrsionem,meliusIoquen- CAPUT XXVIII.

tem quam Abel? Hoc enim alio loco pcrpcndens De eo quod diclum esl :« Omnis quiletigerit monlcm,
idem apostolus.incontinentibus quidem manuni in- morte morietur. »
dulgentiffi porrigit: « Nolite, inquiens, fraudarein- Omnis, inquit, qui tetigcrit montem, raorte
«

vioemnisi forte exconsensu adtempus.ut vacetis morietur. Manus non tangent eura, sed lapidibus
orationi, ct iterum revcrlimini in idipsum, ne ten- opprimetur,aut conibdietur jaculis.Sive jumentum
tet vos Satanas, propter incontinentiam vestram fuerit, sive homo, non vivet, » etc. Horum terribi-

(/ Cor. Continentibus autem persuadel, ut ha-

vii). lium causa prssens populi riidis erat inscitia, cui
laendo uxores, tanquam non habentes sint (rtzrf.) tanqu:im adoIesccntulopetulauti,quid pium patrem
virginibus vcro, utsic permaneant, consilium dat. revercri nesciret, severum pa»dagogura adhiberi
677 DK THIMTATK ET OPKRinUS EJUS LIHIll XLII. - IN KXOI). I.IR. ||I. G78
oporlebat. Doccntium enitr eratquofl Dcus palrura A illum.B Attamcn licet hac occasiono pr(ctonta,qua8
ejus non osset toli3 ul (iii .Epyptioruni, quorum in spcurum Dcum reddere volueril, non profecit. Nara
sncriSiimo sacrilegiis ludcreclchroros ducerc,nian- Dominus in scnlcntia persistcns. « Yade inqiiit
ducare ol Liiborc, ac dcindo pollucro ct pollui so- dosccnde, asccndcsque, tu, cl Aaron lccuiii. » Iloc
lemneerat in omni gcneri fornicationuin. Siquidcm in excinplum corum qui populo Dci pra^ficicndi
non ullro vel rucile hoc pcrdisccro poterat, qiiip[)C crant, sicut Moysc?, ilictum vcl factum cst, quibus,
cum ct post talpstantoaque terrorcs nihil cunctatus, supernoruinconlemplalioniarctiusinhicrcrccupicn-
quusi nihil vidi^set, fecerit vilulum connalilcm. tibus, nonnunquam causa vol cura subdilorum iin-
« Sederunt populus manducarc et bibere.el surrc- pcdimcnto fit. lixemplo namque simul, et imperio

xeriint ludorc.nixoruntque: Fsti sunt dii tui, Israel, Salvaloris, qui do sinu Palris propier nos exivit,
qiii to eduxcrunl do tcrra .'Ks.vpti {Exod. xxxii). » cogiintur intcrdum omilterc dulredinem altissiinaB
Ergo tcrribiliuin qu,-c ostensa siint, id Cst buccinoe cnntcmpIationis,ct condcEccndcro parvulig,ut cum
pcrstrepenlis, lonitruorum,acmicantium fulgurura, cis Iraclent de carnalibus negotiis, ut Paulus apo-
nionlisque fumanlis,ac densissim!Enubis,sive cali- stolu3,qui, cum raptus luissct usquc ad tcrtiumcoc-
gini.i, KC sctitenlia;, quae intcrponitur, « omnis qui Uim vel par.idisiim et audisset « arcana verbaqua;
totigcrit montcm, iiiorte morietur,»causa fuit ipse n non licet honiini loqui (// Cor. xii), » de tuni altis ad
populi slratus.qui quoniam ad chnrilatcm nondum tam inlima desccndit, ut disponeret jura conjugii
pcrvencrat, oportebat ut timoro slringcretur. Unde «Uxori, inquieos, vir dcbitum reddat, ct uxor viro
ct post aliqua Moyses dicit : « Ut enim probaret vo3 (1 Cvr. vii). »

venit Deus, et ut lerror illius essct in vobis, et CAPUT XXX.

non peccaretls {Exod. xx). » Sed nunquid Dominum Quid significel mons Sioii,juxta sententiam Aposloli.
vcllc viilcre maluin est ? Imo bonurn, ct omnium El quid intelligendum sit per Iwc quod dictum esl
optinuim est. Sed raalura est ei qui per curiosita- « licstia si tetigeril monlem, lapidibus opprime-
lem illum quserere audet, aestimans quod Deus in tur. I

sua natura visibilis, aut membris suis ut homo loca- Mons namque Sinai quid significet capitulo su-
litcr dislinclus aut circumscriptus sit. Recte igitur perius scripto idem apostclus apcruit : « Sed acees-
intcrpositiono pia-cepti curiosifas iinportuna atquc sistis, inquiens, ad Sion montcm cl civitatem Dei
indigna repulsa est. Posito autcin prajcepto, praeva- viventis,Jerusalem coelestcm {Hebr. xii). » Cum
ricatoris pocna justa est, ac proinde justissime. enim haec igni moniis Sinai, et caligini opponit,
« Omnis, montem, morte mo-
inquit, qui tetigorit [n quam Moyses asce.dit, quo populus ascendcre

rietur, » ct taliter, ut cceteri habeant. Quo- metum

non potuit, profecto illic figuram, hic verilatem ;
mndo manus, inquit, non tangenl eum, videlicet C illic umbram, hic nos inlelligero vult corpus aut
abjcclum, sicut pollutum ei iinmundum? sed lapi- rem. Quem ergo Deus misit, cui juxla cxemplum
dibus opprimetur aut confodictur jaculis. Jumen- Moysi signum dare dignatur, quod eum ipse mise-
lumquareoccidetur? Videlicct ut dominus jumenli, rit, huic monti Sion, et civitatis Dei viventis Je-

qui illud cuslodirc ncglcxit, in eo contristetur, et in rusalem coelestis januas apcriet, vocando illuin in-
quo ncgligentia ejus cst, in eodcm a?qua judicii tra sccreta contemplationis, quo populus ascen-
mcnsura feriatur. dere non meretur, quia carnali sensu prcmitur." Et
CAPUT XXIX bestia, inquit, si tetigerit montem, lapidibus op-
Quomodo dicliim sil : « Cum avperit clangere buc- primetur : » Si enim is, qui beslialiter vivit, alla
cina, tunc oscendanl in montem, » cum supra con- Divinitatis cudcat scrutari, illa gloriosa dignitaa
trarium diclum sit. caliginem sibimet obducit, et fuinante toto Scriplu-
a Cum, inquit, coeperit clangere buccina, tunc rarum monteindignosoculosc^ecilateobvolvit.Unde
ascciidant in monteiii. » Sed et supra jam dictum Psalmisla : « Et posuit, iuquit, tenebras latibulum
cst Cavete ne ascendatis in montem. » Et post-
: « tabernaculum ejus tenebrosa suum, in circuitu ejus

modum itom Dominus dicit « Contestare populum, aqua in nubibus aeris {Psal xvii). » Ita cum sit
:

ne forte Iransccndere velint terminos advidendum D splcndida lux vcritatis, ille nihil videns, nisi eali-
Dominum,etpereat ex eisplurimamultitudo. "Ergo ginem mendacii,illis opprimiturlapidibus,quosaIii3
cum dicitur, "cumcoeperit clangere bucoina, ascen- verbis idem significal, cum dicit: « Pluit super
dat in montem, » subaudiendum est, usque ad ter- peccalores laqueos, ignis, sulphur, et spiritus pro-
minos constitutos per circuitum. Porro Moyses, cellarum, pars calicis eorum (Psal, x). »Sic.4rius,
qaam avide inhsereat divinae visioni, illud innuit et alius quilibet h.Tresiarches a supcrna majestate
quod, cum dicente sibi Domino : « DescenJe, et lapidatus est. Et hoc idcirco,quia bestiafuit.Sienim
conlostare populum, ne forte velint transcendere rationabilitcr ut homo per activam vitam seipsum
terminos. Saccrdotes quoque qui asccndunt ad Do- prius exercuisset,ac deinde ad conlemplandam veri-
minum sanctilicentur,ne percutiam eos,»itarespon- tatis gloriam ordinate promovisset, suos ab illo

dens, Non polerit vulgus ascendere 216 in

ait : « fortiludo majcstatislapides continuisset.Interca qui
montem Sinai. Tu enim testificatus es, et jussisti, vocatus a Doa.ino esl, is usque in tertium coelura
dicens Pone terminos circa montem, et sanctifica
: aut paradisumraptus.etilludusquementeexcedens,
679 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS. 680
civitatem Dei viventis Joruaalom coBlestem peram- A.juslia, impii8,et peccatoribus,sceleralis,et contami-
bulat, murosque ejus ex omni lapide pretioso, tur- natis (/ Tim. i). » Injustos nerape et totos cupiditati
res quoque iieramis a!dificaias,atque plateas mundo deditos homines, Deus curandns susceperat, ct id-
auro stratas [Apoc. xxil.mnltorumque inillium angc- circo tanquam negotioso agricola;, primuni ha^cilli
lorun trequentiam, in circuitu ejug et intus mira- cura impendebat.ul malis ladicibus ocoupatam ter-
tur, taniaeque vifioni ejus nunquam abesse festivi- ramsarcitudon:eliori plantationiprEpararet,scilicet
tati, tolis visceribus optat. Sed oportet ut • qui au- charitali quse sola justo posita est. Nam et idem
dit dicat : Veni {Apoc. xxu), « id est utis qui super- Apostolus antequam dicerel quia injustis et non
nam dulcedinem prcBgustavit, invitet alios ad pro- subditis lex posita est,justo, id est, Timolheo disci-
merendamrequi;m,quimiserelaboraotesetonerati, pulo,dixcrat : « Finis prcecepti est charitas de corde
nesciunt adhuc ubi pax et vera refectio sit. Nec puro, el conscientia bona, et fide non ficta (ti«(/.).»
enim idcirco aperti sunt illi thesauri bealitudinis, Etenim ubi charitas esl, non opus estdicere «Non :

ut repertis solus incumbat divitiis. Dicitur ergo occides, non moechaberis, non furtum facies, non
Moysi ut descendat, ascensurus iterura,et assumat falsum testimonium dices. » Proinde interrogatus
secum Aaronfratremsuum,populoquoque prEedieet Dominus a legis perito,dicente : « Magister,quod est
quatenus lotis vestimentis ascendaut ad Dorainum. p mandatum maguum in lege ? >< Respondit :« Diliges
Illic tonitrua, fiilguraque micantia, fumus quoque Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tola
et ignis, el clangor buccina;, ul fiat quod scriptum anima tua et in lota mente tua Hoc est maximum
est : « Qui respicit terram, et facit eara tremere, etpriinum mendatum. Secundum autem simile est
qui tangit montes, et fumigant (Psal. x). Item >> : huic Diliges proxiraum tuum sicut te ipsum.In his
:

" Commota est et tremuit terra.et fundamenta mon- 2BI duobus mandalis universalex pendel et pro-
tium conturbala sunt et commota sunt, quoniam pheta? {Malih. xxii).» [gitur hic in initio non jam
iratus es eis. Ascendit fumus in ira ejus, el ignis charitas imp^ratur, sed qus contraria sunt chari-
a facie ejus exarsit, carbones succensi sunt ab tati prohibentur, ut in illis exstirpatis tunc dc-
es, » etc.^Piaf.xvii.^Terraquippecommovelurelcon- mum ipsa charitas radix omnium bonorum substi-
tremiscit,fundamenta quoque raontium conturban- tuatur.
tur et fumigant, exardescente igne a fucie Domini, CAPUT xxxn.
cum audito per pra;dicatorem futuro adventu tre- Quod prxceptorum quatuor pertinent ad dileclionem
mendi Judicis, hi qui prius terrara tantummodo Dei, sex vero ad dileclimem proximi.
noverant, semelipsos poenitendo discutiunt,et mon- Sunt autem pr£Ecepta decem,quorum primum,ut
tuosa superbia dcscendente, fumus, id est lacry- prffidictum est « Non habebis deos alienos coram
:

mosa oratio, ascendit a timore

Domini,et ignia irae me, non facies tibi sculptile;» sequens,sed ultimum
doloris a facie ejus, id est a cogoatione veritatis est « Non concupisccs. » Quatuor ex his dilectioni
:

exardescens, peccata consumit. Dei,sex dileclioni subserviunt proximi. oNon habe-

CAPUTXXXI. bis deos alienos coram me, non facies tibi sculptile,
Decalogus prseceplorum, etcurdirlutnsit in fine .«?ion npque omnem gimilitudinem, non assumes nomen
concupisces, » cum omnium malorum radix sil Domini Dei tui in vanum.memento utdicm Sabba-
cupiditas ; et de charitale. torura sanctifices. » Quatuor ista Dei diloctioni
(Gap. XX.) « Locutusi|ue est Deua cunctos scrmo- repugnantia prohihendo,locum eidem dilectioni Dei
nes hos Ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi
:
; sermo Dei parare intcndit. Habere namque deoa
te de terra ^Egypti, de domo servitulis. Non habe- alienos, et Deum veruin diligere simul non potes.
bis deos alienos coram me. Non faries tibi sculptilo, Ait ergo « Non habebis deos alienos coram me, »
:

neque omnem similitudinem,quaB cst in ccclo desu- id estneminem Kstimabis Deum prster unum Crea-
per, et quE in terra deorsum, neque eorum qu» in torem cocli et terrae. Item Facere sculptilo, vel :

aquis sunt sub terra, non adorabis,neque colesca,» ullarn similitudinem eorum quae in eoelo,vel in lerr.i,
etc. Hic Deoalogusin capite legis positus est,ij cst vel in aquis sunt, et aestimare alicui horum Dei si-
decem prsceptorum numerus.quorum primumest: D milem esso.iniquitas est etdilectioni Dei repugnat.
« Non habebis Deos alienos coram. me, » ultimum « Cui similem, inquit propheta, fecistis Deum?Aut
:

Non concupisces. » Dicit aulem Apostolus Quia quam imaginem ponetis ei?(/5«. xl) »Ilocadversus
:

« radix omnium malorum estcupiditas (/!»». vi). » humaniformios valet, qui Deum humanis putant
Cur ergo non hic primum positum est,Non concupi- esse compactum membris. Nimirum hoc pacto
Bces'?Sedsciendumquiasicutmalajarborissuppriores grande sibi fingunt simulacrum,quod incoelo scdeat
primumramipr8esciduntur,elsicpaulatim usquead et terram pcdibus contingat, dicentc ipso « Ca;- :

radices pervenitur, sic prius opeia mala, prout lum mihi sedes est, terra autem scabellum pedum
cupiditati viciniora, panlatim pra;scidunlur,et sicad moorum [Isa. lxvi). » Dicit itaque : « Non facies tibi
uUimumipsacupitlitasvelconcupiscentiavoceprohi- sculptile, neque omnem similitudinem quae est in
bentisamputatur.Notandumquippequodprohibendo coclodcsuper, » ctc. Sane quod hic ait « Ego sum :

pene cuncta hsc enuntiantur. Unde verissirr.e Apo- Dominus Deus tuus, fjrtis, zelotcs, visitans iniqui-
stolus dicit ; « Quia justo lex non posita est, sed in- tatcm patrum in filios, in tertiam et quartam gcne-
 f)81 OR TIUNITATE ET OPERIBUS KJUS LlliiU \M|. _ in EXOD. Lllt. III. C8i
ralionom oorum qui oderunt mp, pt faciensmiscri- A. CAPUT XXXIII.
cnrdinm in millia his qui (lilif,'iint mc ct custoiliunt De co i/uod diclum cnt : « l'oi,ulhs videlmt vocet et
praicepla mou. » llocino:iini praccoplo subaudicn- IdmiKidcs, cto. Quiil aUurc dc lcrra sinc ijra-
dilius.
dum oat, vidolicct ul tiraoat pcenam transf^rossor,
sperotpr.-emium prsccopti e.tscciitor.Opportunoquo- « Cunctusautcm populus vidcbat vocca ct lampa-
quo tcmpore fortcm se et roddciilom iniquitatem dea, el sonitum buccinx, montcmquo fum.intem. »
patrum in lilios,in (|uarta:n cttcrtiam gcnnrationom « Vidobat vocca, » id ost inlclligehat, sed eum qui
hic as3cruil, vidolicctuhi lotus mons Sinai funiiga- voccs formubat.Deum non vidcbat. Nec vero larnpa-
bat, et totus crat tcrribili?, eo quod desccndisset des tantum micantes,scd « otmontom fuiiiantem »
Dominus, quod crat indicium lortiludiniset iniqui- vidcbat, quia videlicet non erat in omnibus iiilegri-
tatempalrum.quiJosephfralrem suumvendidcrant, tus fidoi, vcl perfectio timoris Domini, qua Moysea
nunc rcddidcrul in terliam ct quartum gcneratio- perfcctus fuit, et idcirco flainmam in rubo sine
ncm, nou absquo misericordia,soluttt ncmpo capti- fumo vidit. « Et pertcrrili ac puvorc concussi slcte-
vilato.rcvertebanlur doyKg.vpto.gcnorationc quarta. runl procul, diccntcs Moysi : Loquere tu nobis, et
llem assumero nonien Dei in vanuiii (quod poeta; fa- audieraus, » elc. Quod ita iaudabilitcr dixerunt.cla-
ciunt) vcl revorentiadignum non fcstiinarc.ubicun- „ retin libro Deuterononiii excomniemorationc Moysi
que nomen Domini fuerit invocatura, diloctioni Dci dicentis: Quod cum audisset Dominus,ailad rce:
«

omnino est advcrsum. Ait orgo Non accipies :

Audivi vocein verborum populi hujiis, qiia; locuti
nomen Doinini D(>i tui in vanum. Ncc enim habebit sunt tibi, bone oinnia locuti sunt. Quis det talem
insontemDominuscuin qui assunipserit nomen Do- 003 habere mente.m, ut timeantme et cuslodiant
mini Dei sui frustru. » Itcm : Aliquid boni faccre, universa raandatameain omni terapore,ut bene sit
non ad laudom Dei, sive ob spem a!tcrn;e retribu- cis.et filiis oorum in sempiternum? » {Deul. v.) Ad
tionis, sed ut videaris ab hominibu3,dilcctioniDei hunc sensura respicit, quod hic pr.-eterea Dorainus
contrariuraest.Dicit ergo: « Momento ut diem Sab- dicit « Vos vidistis quod de cmlo locutus sum vo-
:

batorum sanclilices. » Id est in omnibus operibus bis. Non facie.tis deos argcnteos, ncc doos aureoa
tuis, Dei retributioncm altende, vel in Deo rcquicra facietis vobis.Altare de lerrafacietis mihi. » Et post
tibi prfepara quid vere esl diera
pro merccde :
pauca : « Non ascendes per gradus ad altare meum,
Sabbati sanctiQcare. De carnali Judaeorum Sabba- ut reveletur turpitudo tua. » Nunquid enim hoc ju-
sequuntur sex
tisrao jara ulias dictura cst. Quaj :
bet, ut non nisi de terra congosta sibi altare fiat,
« Honora patrem tuum et matrcm tuam. Non occi- ne vel idipsura altare plano solonon cmincat?Non
des. ISon moDch-jberis. Non furlum facies. Non lo- utique, nam idera postmodum « Altare,inquit,fa-
:

queriscontra proximum tuum falsuintostimonium, cies mibi de lignis sctim,et opcries illud a^re {F:.rod.
Non concupisces. Cunetaquae dilectioni pro.^cimi
» xxvi). » Sed et Salomon altare fecit in templo
suntinimicaexslirpant, legemqueadjuvantnalura- .-ereum (/// Reg. viu), altitudinis decem cubitorum.
lem quaj dicit Quod tibi non vis fieri alleri ne
: <i
Nunquid sine gradibus illuc ascendi poterat ? Itno
fcceris.» Uxc a gentibus.sine honestioribiis gcutili- quindecitngradibusascendebaturinillasanctorum,
bus, utcunquc obscrvari poterunt,sed ad vitam illis juxta quae cantantur in David, quindecim cantica
absque dilectione Dei non profuorunt, utpote deos
graduum, continentia quid significaverunt gradus
alienos habentes,et castera quK supradictis quatuor
illi, scilicet virtutuni profcctibus ascendendum esse
prajceptis inhibentur faciontes, bealitudineo: non
in ccclestia Sancla
sinatorum. Ergo potius ad id
sunt consecuti.Deccinpr.Tceptorura dislinctio nunc
qucd humiliato nonloquaturnobis
cor.le dixerant, «
in nostris codicibus, e.\ translalione leati Hiero-
Dnrainus, ne forte moriamur, cuncta htiec figurate
nymi sic habetur. C;cterum alias qualuor prseccpta
dicta esse probantur. N;im 988 liujus quoqueloci
qua; ad dilectionem Dei pertinent, in triaesse reda-
memor Moyses ilerum in Deuteronomiodicit: « Pro-
cta; et econtrarioeorum quaaddilectionem proximi
pbetara de genie tua et de fratribus tuis, sicut me
spectant, ultimum, id cst « non concupisccs, • in
... , ,. ,
. ,. . . Dominus Deus tuus.Ipsum audie3,ut
suEcitabit tibi
duo divisum legiraus, ut aliud sit in auditum « non n ,-„1: „ r> r> n j
" pelisti a Domino Deo tuo in Horeb, quando concio
1, <
_. ° .„.,.- ..
'
1- j - -
concupisces uxorem proximi lui, » et aliud, « non
congregata esl, atque dixisti UUra non audiam :

concupiscesremproximitui.net ilaad dileclionem

vocem Domini Dei raei, et ignem hunc maximum
quidem Dei tria,ad dilectionem vero proximi septem
araplius uon videbo, ne moriar. Et ait Dominus
pertinere prscepta. Quod ex septuaginta Interpre-
mihi Bene omnia sunt locuti.Prophetam suscitaho :

libus sumptum fuissc arbitraraur.Ista sunt decem

eis de medio fratrum eorum similem tui {Deut.
chord.TB canloris Dei dicentis in psalmn « Deus :

xviii), » elc. Hunc prophetam, id est semetipsum

canticuranovum cantabotibi,inpsalteriodecachordo
dicit in istoloco: « Yeniamad te et benedicam tibi. »
psallam tibi {Psal. cxliiO.» Ilem ; « Confitemini Do-
Etpostaliqua «Ecce ego mittam angolum moum, :

mino incithara,in psalteriodocem chordarum psal-

qui praecedat te, otcustodiat in via, et introducat
liteilli {Psal. sxxii). > Qui enim sine istis vivit,
in locum quem paravi. Obsorva eum et audivocem
mentitur quotiesseindecachordo psalterio Domino
ejus, ne contemnendum putes, quia non dimittet
confiteri proQtetur.
cum pecoaveris, et est nomen meum in illo {Exoi.

Pathol. CLXVII. 22
 :

683 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS. 684

xxiii). » Igitur cumdixisset Moyses: uUlcnim pro- A tniaa {Psal. c). » Cantandi namque judicii materia
ba:et vos, venit Deus, et ut terror iliius esset in eat insignis, ab hoc loco usquequo dicit: « Qui im-
vobis, et non poccarctis, » videlicet quia « inilium molat diis, occidetur, pra;ter Deo soli {Exod.xxu),n
sapientiffitimor Domini (Psal. cx), Dominus illum <> misericordiffi vcro moduli dulces sunt ab eo quod
propbetam,illum magni consiliiinlendensangelura: continuo subjungit « Advenain non contristabis
:

« Vos inquit, vidistis quod de coelo locutus sum {ibid.), » usque ad id quod ait « Sex diebus opera- :

vobis, dicens Non facietis deos argenteos, nec

:
beris, septimo die cessabis, ut requiescat bus et
deos aureos facietis vobis, » et portare non potuistis. asinus tuus, ut refrigeretur fllius ancill* tuae,et ad-

Dico ergo, « altare de terra facietis mihi, » id est vena {Exod. xviii). » Res quidem obscurKet exiles,

incarnationem prophetffi illius.quem suscitabo vobis sed judicio splendidaaet justitia illu3tres,verbi gra-

de fratribusvestrishumilitercredetis. « Et offcretis tia : « Si Ij03 alicnus bovem alterum vulneraverit,

super eo holocausta.et pacifica vestra oves et bovea et ille mortuus fuerit, vendent bovetn vivum, et

in omni loco,in quofuerit mcmoria nominis

mei. » divident pretium, cadavcr aulera morlui inter se

« A solis ortu usque ad occasum d, inquit,per pro- disperlient.» Noli hicatlcndere quantilatem peculii,

phetam Malachiam, « magnum est nomen meum in sed cequitatem judicii. Quid enirn de bobus curare
gentibus, et in omni loco sacriflcalur ef offertur „ tanta; majeslati? Sed vere laudabilis sapienti.-c judi
nomini meo oblalio munda {Mal. i). » Hoc ergo di cantis de bobuscornupetis, sicut et mirabilis forli-

cit, quia quidquid rite offerre voluerit

quis, ovem tudoprseliantis contraPharaonem inranis etmuscis.

sive bovem, id est minorem vel majorem actionem Hac igitur judicia Domini judicia vera justificala in
in structura altaris illius, id est in fide Dominicaj semolip^is {Psal. xviii), qua; propones eis, iuquit
iiicarnatiocis solidabit. « Vetiiam ad tc, » sub- Nonsuntillajudicia, dequibus Psalmista : « Judicia

audltur, secundum illud altare, « el benedicam » lun, inquit, abyssus multa {Psal. xxxv), « vel illud

omni bencdictione coilesti et gratia spi- Aposloli :

«*0 altitudo sapientiaj et scieutis Dei,
scilicet
rituali. « Quod si altare lapideum feceria mihi, quamincomprehensibiliasuutjudiciaejus,et investi-
non ffidiflcabis illud de seciis lapidibus. Si enim pabiles ^icE ejus (Ro?».xi),» sed rjusmodi sunlhrec,

levavcris cultruratuum supereo,polluefur."Lapide8 dequibusitcmPsalmisladicit : j In labiis mcis pro-

virtutes animi sunt, de quibus tunc altare Domino nuntiavi omnia judicia oris tui {Psal. cxviii). • Ma-
facimus, dum fldem habcntes incarnalionis ejus, nifestamquippehabent a;quitatem, conspicunmque
super hoc fundamentum illas supera;diflcavimus. omni hominirationabiliter disputanti,undc et regi-

l''errum autcm sive cultrum arrogantia est, quo bus genlium ante Christi quoque advenlum cum
naximcvitio mcns a Creaiore suo praBsciditur. p summofavoreetcollaudalioneaccpptaha;ccthis(oriaB
jEdificatumcrgoaltare, « sisupcr eocullrumlevave- fuissc tradunt.Breviteraliquadehisdiscufiendasuiit

ris,»idestsi tibi virtutesipsasarrogavcris,«pollue- adcomprobandura manifcsta; justitia; testiraonium.

tur.»— «Non ascondespergradusadaltaremcum.» CAPUT XXXV.
subaudilur de terra fuclum, id cst minorem Palre Quare de emplione Hebrxorum priina judicia propo-
non dices incarnatura Fiiium, « ne revelctur turpi- nanlur, el unde i:lis illa ingenuilns conticjerit.

tudo tua. Turpius enim nihil est turpitudine hx-

>:
« Si emeris servum Hebrasum, scx annis serviet
rctica. Sive « non asoendes per gradus, » id est non tibi : inseptimo egrediotur liber, gratis, » elc.« Si
extolleris de tuis profpctibus, proptor quod vitiuni quisvendideritfiliam suaminfamulam.nonegredie-
turpiludo revclalur,quiaprofecto superbiam mcntis lur sicut ancilla; exire consueverunt, « etc. Quajri

contuuieiia carnis comilatur. non frustra polest ciir de proponeiidis judiciis,ha;c

CAPUT XX.XIV. in ordine priora sunt? Et ad haec, inquam : Ha;c

Quod recte post prwccpta judicia ponanlur. IIcbraicegcntijudiciapropria,ca;teraverocunctisho-

(Cap.XXI.) « IIjbc sunt judiciaqus proponos eis.» rainiliussivecunctisgcntibusdebentessecommunia.
Rcctc et ordinate, pust data rrajcepta, judic'a pro- Quareh:rcHebrceorumsunlpropria?Quiavidelicetpa-
ponuntur; futurum namque crat nononines obscr- tercoruniJacobsexannisprogregibusLabanservivit,
vare vol audire prrecepta, et idcirco nccessariiim in septimo di late sua servala liber exivit,magis
fuit pia;scriberoqualistransgressor quali reus foret eligens cumpatribussuis Abrahamet Isaac peregri-
judicio.Nonautem idem singularitcrjudiciumsonat nari quam in terra vel cognatione patrum suorum
quod pluraliter judicia. Nam singuiariter judi- plura serviendo lucrari.Ha;c ingonuitas pafrisillam
cium, plorumque damnationem; pluraliter vero ju- suisposterisapud Doniinum thesaurizavit,quatcnus
dicia,tam rei vindictam quam innocentis significat le^'c dofendat eos, ut nenio ex illis ultra sex annos
defensionem.Utriusijue partis,judicii scilicet etmi- cogatur servirc, si nolit. Econtrario.mater ipsorum

sericordiffi; sententias, post data decera prajcepta, Lia pcr injuslitiam patris venditaquasiinfamulam,
proponit hic lex Domini sancta et immaculuta, et sic cgresta cst sicut ancillie exire consueverunt.
justa ct bona {Psal. xviii ;
P,o}n. vii), ut veraciter Undo tam ipsa quam soror ejus Racbel hoc raodo
Psalmist«psallcntiin.decachordu psallcrio,priniam conqucsfa; sunt : <> Nunquid habemus rcsidui quid-

locus bic materiara videatur dedisse,quatenus dicc- quam in iacultatihus el ha;redifate domus patris no-
ret :oMisericordiam et judiciura cantabo tibi, Do- tri ? Nonne quasi alienas rcputavit cos, et ven-
r.ss DK TltlNlTATL; ET OPlilllllUS LIJUS l.llilU XLll. _ !\ l^XOU. 1.IU. III. 080
iliilit, cumeditqiio pretium noalrumV » Cen. \\\i.) A morto moriatur. Qui autom non est insidiatua, scd
It^ujue liffiO propriii secundum llltcram UebraJO- Deus illuin tradidit in manns eju», cnnstiiuain tilii
ruin judicia aunt. " Si oineris, inquit, scrvum locuinquolugcredehcat...— «Con8tiluarn,inquit,tibi
'il9 lleliriuuni, scx iiiinid sorvict tibi, in HCplimo locum, » id cst, so|iarabo tibi urbcn (iigitivorum
egrcdioiur libor Rrntis, i 8ubiiuililiir, si volucrit; qiio fugorc ilcliont qiii
non ost insidiatiis, sed Dnus
nttin inBonuus esl, cl putorcjus :ispinf"tip30 vondi-
inimicum tradidit in nioniis ojus. Exompli grntia :

tus, septimo scrviiii anno liber e.xivit, quia voluit, PcrsoquenloSaule David, cum illc fuisset « in«re8-
noo eniin so in porpctuuni vcndidit. " Cum quali 6U8 speluncam ut purgarot vcntrom, David ct viri
veste, » id cst cuin (|uiili coiulitioiio « inlravorit, ejus in inleriorc parte spclunca; latcbant. Et dixe-

cum taii cxont,» qui,i vidclicol patcr tjus neo plus runt sorvi David ad cum Kcce dics, do qno locutus :

noc minus.scd tantum adduxit, quantum juro ac- cst Duminus ad Ego tradam tibi inimicu;riluum
te ;

quisivit. « Si habcns uxorcm, ct uxor egrcdietur {/ Iley. XXIV,) » etc. Item « Vencrnnt David et Abi- :

putcr cjus habcns uxores, utramquo sai ad populum noctc, et invonerunt Saul jaoentom
simul. » Qui:i

aororom Liain ot nacbcl, quas faota convcntiono etdorinientem in tentorio.Dixitque Abisai ad David:
acquisierat, jaiii quando scrviendo pro grcgibus Conclusit Dens inimicum tuum in manus tuas.Nunc
Quod sidixcrit crgo perfodiani cum lanooa in tcrra Romel, ot se-
intravit cuincisdoni cgrossus est. « p
scrvus: Diligo dominum meum.ct usorcs, ac libc- cundo npiis non crit ( / Ilcg. xxvi). » 1'lnne David non
ros,non ogrcdiar libcr,oireral cum,inquit Dominus, fuoralinsidiaUisscd Dcus inimicum gr.itisinsidian-

diis,» elc.Dcos,saoerdotes intellige.secundum quod

tom tradiderat in manus cjus.Unde ct dicit : « Ani-
dictum est nd i\loyscn : « lCreo conslitui le deum madvcrtc vidcquor.iam non estiniquitas in me,
et

Pharaonis. {E.vod. vii), » videlicct sccundum di- tu autom anima; mea; {I /leg. xxiv). » Et
insidiaris

gnitatem divini oflicii. « Applicabitur, inquit, ad illcsccundum hanc logem locutus :« Justior, inquit,
ostium multos habcat inspec-
et postes » scilicct ut
tu es quam ego {ihid.}, » quia videlicetpcrmisso le-

torcs et testcs.« Pcrforabitque aurem cjus subula,»

gispoterasoccidere me,legitimum habiturus refugii
videlicet ut amplius soincl diclM professionis suaj locum, doneo tcmporis hujus moreretur sacerdos.
dclere vcl abscondero uon possit nionumentum. CAPUT xx.wir.
« Et crit ciscrviis in s.-cculura.» Festinando ad alia " -Si lyia'.? per induslnam, » quod homicila ab allari
moralcm hujus capituli sunvitatera pra!teriir,us,suo evellendus el morli tradendus sit.
namqueloco invenienda estedita asanctisPatribus. " Si quis perindustriara occiderit proximumsuum,
« Si quis vendidcrit filiam suam in famulam » su- et pcr insidias ah altari meo avellcs eiim, ut moria-
bauditur, qiiem.idmodum vcndidit Laban matrem tur.» — V Ab altari,inquit, mco avelles oi;m,ut mo-
vcslram Liam quam irrogatus protrusit ct indota-
;
'-'
riatur, » id est,etiamsi ad altare meum confugcrit
tam Non egredietur sicut ancilla; exire consne-
I'
illucusqijp persequoris oum,avulsumqneinterfioies,
verunt {Gen. xxis). d Videlicet auetoritate patris quia vidclicct ci nihil debet fides altaris, qui pcr
vestri Jacob praeunte, qui non pnssus est illam doium oekidendo proxiinum omnem fidem pcrdidit.
quasi ancillao.i sine omni dote oxirc.Egit namque Jure ergo nemo
Salomonis judicium, vel Danaio
vel
arte sua, ponendo virgas populeas in canalibus, manum reprehendit,quiaJoabprofugum in taberna-
quas ex parte dcoorticaverat,ul in ipso calore coi- culum Dominijtencntemquecornu altaris et dicen-
tus oves inlucrcntur virgas, et parerent maoulosa tem : « Non cgrediar, sed hie moriar, » ibidcm
et variu, et diverso coloro rcspersa {Gei).\\\). Ita egressus interficit (/// Reg. ii), qnia ocoidit duos
nempe.quia cum fortiore Laban judicio contendere viros justos, melioresque se, Abner el Amasam,
non potuit pro dote non posiulata; uxoris.jnxla sibi principes militia;,ot cffuditsanguincm belli inpaco,
ditatusque cst honio ultr.i mo-
et ille arle providit,
id est in csculo pacis, dicendo : « Salve, mi fra-
dum, habuitgreges multos, servos, et ancillas,
et
ter, » tenens manu mentum more osculanlis (//
camelos,et asinos.Ilaplanesatagere licebitemptori Iteg. xx). NoD, inquam, jure quisquam hoo repre-
ut ei quam emit,quia filia est,non omne dotis sub- hendit quod hio lalis avulsus cst ah altari et inter-
sldium desit, sive sibi sivc filio illam despondere D fcotup.dicentc hic Domino de bujusmodi, « ab altari
noluerit. <( Si displieuerit oculis domini sui, cui meo avelleseum, utmoriatur. »C,«lera quoque si-
tradita fuerit,diraittet eam.» Hic clanciilo illos sua; militer manifestam habentia pulchritudinem aequi-
vel maternKCondilionis admonel,quiaprofeotocum tatis,facile rationalis ae diligens homodiscernit, ul
displicuisset Lia, nam « lippis erat oculis i.Gc'n. ullro facic cjus dolcctatus dicat : " Fidelis Dominus
xxix), » jureJacob dimittcre eam poterat, quippe in omnibus verbis suis.juslus Dominus inoranibus
pro qua non scrviorat, oui fidem conjugalera non viis suis (Psal xliv.) » Cum ergo ha3C omnia fece-
dederat." Populo autem alieno vendendi,non habet
rit servus llebraeus opera justitioe, nunquid statim
potestatem, si spreverit eara, » etc. perfectus erit, et pr,Bmium accipiet vitae ffiterna! ?
CAPUT XXXVI. non utique, nam et Apostolus testatus est quia
De diverso supplkio ejus qui hominem in insidhs « nihil ad perfectum adduxit lex {Ilchr. vii.) » Et
occidit, et qui ejus occidil inimicum suum. justorum in lege.de praecipuis unus dicitlacrymosa
« Qui percusserit hominem, volens occidere, confcssione, « quasi pannus menstruata; universiE
687 RUPEftTI ABBATIS TUrriENSlS. 688

jusliti» nostrae (Jso. lxiv.) » Bene igitur Dominus \ rarumque gentium congruere nomina, seeundum
ipse,hic post omnia non regnum coelorum jamlegis interpretationes suas, jam alio loco dictum est,
hujus operariis repromiltit, sed dicit. proinde praesenlia pertranseuntes, ad slia cur-

CAPUT XXXVIII. ramus.

Quod diclum esl ; « Ecce ego mittam angelum CAPUT XXXIX.

meum, » etc. Quomodo fecunditatem Ecclesise repromitlil ,dicendo :

Ecce ego mittam angclum, qui

« A'on eril infecunda nec sterilis in lcrra tua. »
(Cap. XXIII.) «

praecedat te, et custodiat in via, et introducat ad « Non erit infecunda, nec sterilis in terra tua.

locum quem paravi. Observa eura, et audi vocem Numerum dierum tuorum implebo. » Beati seminis
ejus,nec contemnendum putes, quia non dimittet fecunditatem EcclesicTo sanclae repromitlit.quam et
cum peccaveris, et nomen meum in illo. » Non prophela Isaias praevidens: Lauda, inquit, steri-
«

esthicille angelus.quem promittens Dominusper liSjquK non paris : erumque

clama quae nonpar.
et

Malachiam prophelam " Ecce ego, inquit.mittam :

turis,quia multi filii deserts magis quam ejus quas

angelum meum, et prEparabit viam ante faciem habet virura {Isa. xxxiv). » Nam postquam nos
meam IMalac. iii). >> IHe est namque Joannes-Ba- Angelus ille pracessit, et in coBlum ascendens dona
ptistapropheta,et plus quam propheta,angelus, id g sancti Spiritushominibusdedil^non estin hac terra,

est nuntius, non prffico venturi,sed nuntius atque quam ille sanguine suo rigavit, quae sil infecunda
index jam prssenlis bujus magni Angeli, de quo verbo Dei, et ab operibus bonis. In omni
sterilis

confestim idemprophetasubjungit • Etslatimve- : loco maler Ecclesia spirituales fillos parit, et de

nietaditemplumsuumdominatorquemvosquaeritis, mortuis vivos in vitam Kternam regenerando par-
et Angelus testamenti quem vos \-\iH\s{ibi(l]. « Pro- turil.Cujus fecunditatis pra^mium breviter contin-
pria hujus angeli differentia hic posila 220 est, gens,« numerum,inquit,dierum tuorum implebo,»
dicente Deo, « et est nomen meum in illo. » Non id est in saeculorum saecula, quae dinumerari non

dixil, et nornen meum super illum, quod recte dici possunt,vitam tuam estendam et dilatabo. « Ter-
queatdequolibet infimoeIeclorum,quorumomniuar rorem meummittam in prfficursum vestrum,» etoc-
illa est prophetiea vox « Tu autem in nobis es, : cidam omnem populum ad quem ingredieris, » etc.
Domine et nomen tuum iuvocatum est super nos Haeo ita lacta esse novimus, ut in figura terroris,
{Jer. xiv), » sed « est inquit, nomen meum in illo, » quo per crucem Christi fulminati sunt rnaligni spi-
id est pro nalurali divinitate,eodem quo et ego cen- ritusinimicinostri^coniigissevcraciterpraedicemus.
sctur nomine.Dioitur enim, « et esl, » sque ut ego, Unde et ipsi inimicorum capiti fiducialiterdicamus:

Deus, Dominus, omnipotens,invisibiIis, increatus, _ tortuose serpens, qui mille per maeandros frau-
immensus,a;ternus, etquidquidde Deo substantia- desque flexLiosas agitas quieta corda,di£ccde.Chri-

liter prajdicatur, ut hoc solum de nomine intersit stus hic est.bic est Christus,liqucsce,bignumquod
quodego adillum relative Pater.ille ad me relative ipse nosti damnat tuam catervam.sed quinam sunt
Filius dicitur.Hunc ego « niittam,qui prscedat te, » crabrones, de quibus ait « Emitfam crabrones
:

scilicet aperiendo tibi portas justitiae, « et custodiat prius,qui fugabunt HevKum, ct ChananKum, et
te in via, » quatenus quod arbitrio non praevales, Hethaeum antequam introeas. » Qui, inquam,spiri-
ejus consequaris gratia, « et introducat ad locum tualiter sunlpercrabronesintelligendi quosscimus ;

quemparavi,»scilicetmansionibusmultisdistinolura de equino stercore nasci, quos contra Chananaeum

aborigine mundi.dequo cecideruntapostalajangeli, se missurum dicit, sicut contra ^Epyptios muscas
quibus pes superbia3,et idcirco « expulsi sunt, nec misit,nisi ignobileset contemplihlles hujusmundi,
potuerunt stare {Psai. xxxv). » — " Observa eum, quos ut nobilis et fortior confunderet, ante con-
et audi voceni ejus,» « Observa,» inquam, « eum,» spectuiii nostrum misit ut per illos contrila super-
non a semetipso Ioquentem,et opera mea facientem, bia sajculi, pacifice possimus ad vilara a;ternum
« el audi vocem ejus, » dum
ingredi ? Isti crabroncs qui se lanquam purgamenla
sub duobus testibus,
scilicet sermone nomine Dei Patris
et opere, se in mundi profltebantur et omDium peripsema (/ Cur.
sui venisse profitetur.« Nec contemnendum putes,» D iv), milvos vicerunt, diabolum principem mundi
quia non dimittct cum peccavoris, ne contemnen- fugaverunt,et omnes pompas ejus sub pedibussuis
dum putes quod homo est.quod mortalis cst, quod velociter conculcaverunt. » Non cjiciam, inquit,
morluus ex infirmitate hominis, vivit enim ex vir- eos a facie tua, anno uno ne terra in solitudinem
tuteDei (// Cor. xui), habensque poteslatera judi- redigalur, et crescant contra te bestiffi. » Hoc est
cium faciendi,» non dimitletcura peccaveris »odio dicere.Non absque legitimi ccrtaminis labore vitia
habendo illum gratis. « Quod si audieris vocera ejus delebo repugnantia proposito tuo ve! intentioni tuae,
et feoeris omnia quae loquor, iniraicus ero inimicis ne oxloUat te in superbiam repentina gloria victo-
tuis, et affligam affligentes te,pra;cedelque te ange- riae.SatiuB enim est pugnare cum hominibusquam
lus mcus, et inlroducet te ad Amorrhaeum, » etc, bcstiissubdi, idest tolerabilius est,verbi gratia,co-
inimicos Israel, id est omnium quaerentium Domi- laphizari stimulo carnis quam devastari elationis sti-
num,et .Egyptum hujus raunJi fugientium,maIignos muIo.Hi-cc enim humana,illa tentatioest diabolica.
esse spiritus, eisque Amorrhaei et Hevaei, caete- Aitergo; «Paulalimexpellam eosdeconspectumeo,
68U DE TaiNITATE ET OPElUnUS EJDS Linill XMI. — IN EXOD. Lin. III. G90

doncc aiigcnris ct possideas terram. • Ac si dicat : A moliosum reddit hominem otiam in cxterioribua
A8ccn3ioncs<iimsin coriioluodisposuisliinhacvailo carnii opcribiis, sic ccoiitrario lida Crcatorls iido-

lacr^marum, in hoc loco quem libi posuisti [Psal. ratioglorioEumillum efficitsucccdcntibu» IVuclibua
Lxxxiii), in quom, o homo pro luo vilio incidisti, spirilus. Equidem non hodic cuncli vcrbo paium

paulatim pcr auxiiium excrcitantis gratia) perficles, Crcatorisadorutorcssumus ^srdauetoribusmagnis,

ibisdcvirtuteinvirtiitemdonec vidcasDeuni deorum Christo videlicet ct Apostolo ejua, simulHcrorum

inSion.quod estvoracitcr augeri et possiderc terram ecrvitus sic a;quivocalur, ut in iliosacrilcgio piori-

viventom.i<Ponamaulem terminostuos amariRubro quo professorcs Ghrislianit utis involvantur. Nam

usquc ad niaro Pala3Stinorum, et a deserto usque ad evangeiicu auctoritatc, si avari sumus, non Uco
fluvium. «Spiritualileraulcin terminiC.hristianitatis servimus, eed mammoniE {ilalth. vi ; Luc. x). El
hi sunt.Pcr maro liubrum et per desertum populum Apostulus tc8talur,quiaavarilia « idolorura cstscr-
intelligimusJuda;Qrum,lUibruinmarepropurloelec- \'d\ia(Eplies.\' Coloss. iii). » Igilur ct hic et supra
;

lorum qui primi rubsnte sanguine Christi mundati ubidictumest:Nonfacielis deos urgcnteos.ncc dcos
8unt, et apud quos priores baplisma est Ecclesia) aurcos facictis vobis, apud nos idcm est ac si di-
cclebratum desfirtumaulemproparlo reproborum, cutur : non sludebitis avaritiai,non servietis mam-
;

qui proptor infidelitatcm ab inhabitatoro Dco et- monaj.

g
homino Christo doserti sunt. Per mare autem Pa CAPUT XLL
liBslinorum, et fluvium magnum.quom aiio loco
Quoto data sil, el quod allari xdiftcatoad
die lex
nominat Scriptura Euphratem, quod nos Latine radiccs montis, pcpulus triua reiictilioiie dixeril :

dicimus frugilerum, multiludinem intclligiinus gcn « Omnia verba Domini giue locutus est, facie-
tium,sive profunJitatem nationum,ad quas dilatali mus. »

sunttermini apostolorutr,incipientiumabJerusalem> (Cap. XXIV.) « Venit ergo Moyses, ct narravit

nbi (sicut dictum est) primo sacratum est nostri piebi omniaverbaDominiatiiuejudicia. Respondit-
baptismi mare Rubrum. Porro, juxta iitteram. que populusoranisunavoce : Orania verbaDomini,
quatuorciiniatalerrBe reproraissionis distinctasunt quae locutus est, faciemus. » Memoriter tenendum
lertii, ut superius
dicendo mari Rubro usque ad mare PaL-estino-
« a est, hunc terlium diem mensis
rum, descrlousquead Duviura. > Pala;stinorum
ct u dictum non quinquagcsimum.sed quadragesi-
est,
alio loco legimus appeilari mare Magnum, quod mum nonum esse, a quarta decima raensis primi,
juxta lerras situra ipsorum erat iliis contra solis id estab immolatione agni. Gura enim juxta luna-
occasum. remcomputalionem mensis, alius triginta, aiius
CAPUT XL. unde triginta sit, profecto sedecim dies, a quarto
C cum
decimo,qui residui fucrunt raonsis primi,
tri-
Qtiod sermonis Dei cum Moyse exordium, medinm,
elfinis, idem sil. ginta secundi, et istis Iribus diebus
mensis tertii,
Tradara manibus vestris habitatores terrs» sunt. Nura ergofalliinur.dicen.
« in quadraginta novera
de conspectu vestro. Non inibis cum tes quia quinquagesimo die dala est
iex,quia qua-
et ejiciam eos
sermo-
eis foedus,nec cum diis eorum non babitent
; in terra dragesimo nono die locutus estDeus cunctos
vestra, ne forte peccare te faciant in ma, si ser- nes hos, « venitqiieMoyses et narravit plebiomnia
cunctus
vicris diiseorum quod certe erittibi in scanda-
: verba Domini, atque judicia,rcsponditque
lum. Quod sermonis hujus fuitexoriium ipsum,
•> populusuna voce omnia verba Domini faciemus
:

medium ipsum et flnis est.Ia esordio namque di- quae locutusest:. Non utique. Nam vide quid
ctumest: «Nonhabcbis deos alienos coram me.»In sequitur.'<ScripsitautemMoysesuniversossermones
2?! mcdio autera,qui immoiatDiis,occidetur,prae- Domini, et mane consurgcns sedilicavit altare ad
ter Dco soii. Porro hic in fine dicitur « Non inibis : radices montis, et duodecira litulos.per
duodecim
focdus cum diis eorum, » etc. Et rectc, quia bono- tribus Israei.»Hocmane quinquagesimus est dies,
demum iex data est.Quomodo « Mi.sitque.ait
rum omnium radis est unius Dei diligentissima quo .'

notitia idcirco maxime circa hanc tota benevoli

;
Scriptura,juven'!sdefiliis Israel.quiet abstulerunt
planlatoris impendiluropera. Ha»c plenim in corde holocausla, immoiaveruntque victimas pacificas
prius radicata et fundata, quidquid inde pullulal, Domino, vitulos duodecim. Tulit itaque Moyses
misit in crateras,
frondet ac floret in gratiam, et fructum aCfert in dimidiara parlem sanguinis, et

vitam Kternam sicut econtrario deorum alienerum partem autem residuam fudit super altare. Assu-
servitus causaest perdilionis, efficiens omnem fru- mensque volumen fcEderis, legit audiente popuio-
ctum nequam, et mortem
sempiternam, afferens Qui dixerunt Omnia, quae locutus e?t Dominus,
:

testante Apostoio cum dicit a Propterquod tradi- : faciemus, et erimus obedientes. » Qua; professinnis
dil illosDcusin desideria cordis eorum.in immun- tertia repetitio plena, insolubilis quoquejam con-
ditiam,ut contumeliis afficiant corpora sua in se- firraatio est. Nam et primo die mensis, diserunt :

metip3is,qui commutaverunt veritatem Dei in men- • Cunctaqua; locutus estDominus faciemus,»etler-

daciuni, et coluerunt et servierunt credturae potius tio die dixerunt : « Omnia verba Domini.qnaB iocn-
quam Creatori,qui esl benedictus in saecuia.Amen tus est Dorainus,facieraus : -> et hic dicunt : « Om-
(Rom. i), » etc. Ergo sicut creaturae servituscontu- nia quae locutus est Dominus, faciemus, et eriraus
691 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 692
obedientes. » — « llle vero sumptum sanguinem, A. Jesus, id est « ipsum ccclum, ut appareat nunc
respersit in populum.et ait : IJic est sanguisfoBiie- vultui Dei pro nobis {ibid.). » Hec autem sancta
ris,quod pepigit Dominus vobisoum, super cunctis populo illi tradita illorura sunl exemplaria, quem-
sermonibns his.))Ac deinceps. « DixitautemDomi- admoduin idem Apostolus, cum testimonio Scri-
nus ad Moysen Ascendead me, in montem,et eslo
: plurffi presentis ait : « Si ergo esset super ter-
ibi, daboque tibi duas tabulas lapideas et legem ac rara.nec esset sacerdos : cum essent qui ollerrent
mandata, qufe scripsi. » Uicdemum solemnisetrite secunduin legem munera, 222 qui exempiari et
peracta legislatio est. Nam prffiterilo die quadrage- umbrffl deserviunt co;leslium, sicut responsum ost
sinr.o nono, erat quod factum quasi quaedam cate- Moysi, cum consummasset tabernaculum Vide, :

chizatio est dicenda. Aliud nempeest dicere, ecce inquit, omnia faoito secundum exemplar,quod tibi
lex sub qua militare vis si potes obsorvare,ingre-
: ostensum est in monte (liebr. viii). » Proinde pr»-
dere non potes,liberdiscede :aliud,postuIata3le-
: si sentera locum cum cocleslibiis.quorum ha;c el cae-
gis^professionem confirmatam manu propria signare. tera quas soquuntur cxemplaria sunt, jara nunc

CAPUT XLII. libet conferre diligentius.

De dedicatione teUamenti, post aniiftcationetn altaris CAPUTXLIII.

insanguine duodecim vitulorum.
g Qxmi sangnis piiulorum sanrjuincm coelestis hominis
Apostolus loci hujus memor,cum dixisset « Te- :
Christi signijicet.
stamenlum enim in moiUiis confirmatum est,alio- Primo sanguis vitulorum, quo hmc esemplaria
quin nondum valel dum vivit (Hebr. xi), » continuo muodata sunt, sanguinis exeraplar fuit coelestis
subjunxit: «Undenecprimum quidem sine sangui- hominis JesuChristi.quo coelestia simul et terrena
ne dedicatum est. Lecto enim omni mandatoiegis pacificata sunt. Salutis namque,quam sanguisejus
a Mo.vse universo populo, accipiens sanguinem vi- in veritate contulit signum liircoruni vel vitulorum
tulorum et hircorum,cum aqua et lana coccineael sanguinc prfficurrit. Porro, quod juvenes polius
hyssopo.ipsum quoquelibrura ct omnem populum quara senes de filiis Israel Moyses misit, ut offer-
aspersil, dicens : Hic sanguis testamenti, quod rent holocausta illius sunt juventutis exeraplar, de
mandavit ad vos Deus (ibid.). » Dedicatum hic pri- qua Psalmisla : «Renovabitur, inquit,juventus lua.
mum asserit testamentum, in eo quod a?diGcato ut aquilas (Psal. cii), » Neque enira veteres, sed
altari cum duodecim titulis duodecim tribuum, le- novos homines, neque in vetustate litlera!, sed in
gem recitatam profitentium, et immolatis victimis novitatespiritusmissurus erat Dominus Jesus Ghri-
dimidiam partem sanguinis fundens super altare, stus duodecim aposlolos, sacerdotes novos,novi et
residua parte Moyses populum aspersit, dicens veri sacrificii ministros. Quid deinde nobis illud
:

Hic est sanguis 1'cederis. » Quid autem esseputa- ^ exeraplificat,quoddimidiam partem sanguinis super
mus hanc dedicationem testamenti,nisi acceptionem altare fudit, et dimidiam in populum respersit,iiisi
conscriptionis propter promissiones testatoris, ut quod duo simulde uno eoderaquederivala
ccelestia
ipse eis inDeum.ipsi autem illiessent in populum, sunl sanguine Christi Filii Dei, allerura quo per
eecundum multitudinem foederis maritalis ? Nam baptismura in remissionem peccatorum aspergimur,
hinc ost quodin Ezechieleinter Cffitera diciticUbe- allerum quo vcrum,cum carnc vera, sanguinem de
ra tua intumuerunt, et pilus tuus gprininavit, et sanclo altari sumiinus ? Missus itaque sanguis iu
eras nuda, et confusione plena. Et transivi per te, craleras,partira in allare funditur, parlimin popu-
et vidi te, et eccc tempustuura teinpus amantium. quiareconditum verbum Uomini-
liim respergitur,
Et expandi amictura meum super te, et operui cae omniuraque sacerdo-
passionis, in aposlolorum
ignominifira tuam, et juravi tibi,et ingressus sum tum Chrislicordibus, sic per os iinguamqueillorum
pactum tecum, ait Dorainus Deus (Ezcch. xvi), » in ha'c sacramenta diffundiiur, ul et veruciter in
etc. Igitur
hujusquinquagesimidiciraagna etdigna mortem Jesu Chrisiib.iptizati^sanguine ejus resper-
mcmoria, qua niulier illa.. scilicet Synagoga, qua: sisimus etdesancto altari sanguine ejus in verilate
in /Egypto niulliplicata fucrat et grandis effecla. bibamus. Apostolus aspersionom illam exemplarem
jaraque, ut ait idera propheta.ad mundum mulie- D cum aqua et lanacoccinea et hyssopo faotam esse
brera pervenerat,qua;quein die ortus sui prsoisum teslatur (Hebr. ix). Sic nirairum el de latere Christi
umbilicum non habcns, non fuerat lota aquainsa- cum aqua sanguis elfluxit (Jcia». xix), et idcirco
lutem,multis enim diis servire incoeperal, univiro, recle.cuin vino aquam misccri in sacraraento san-
uni Deo facta est, et lota aqua, et emucdata asan- cta3 Ecclesiffi.fides apostolica sanxit.Quod autem in
guine suo, vestita, et calceata est, et cunctajusti- / celebratione sancti baptismi, aqun per verbum
tiae accepit ornamenta, qua* sub nominibus orna- crucis, per potenliam sancti Spiritus virtutem ac-
tuumidem prophela diligenter dinnmerat.Dicit au- cipiai sfinguinis Christi, ad abluenda pcccatacre-
leni apostolus supradicto capilulo « Neccsse est : dentis, nullus dubilat fidelis. Hyssopus, horba hu-
ergo exemplaria quidem ccelcstium his muiidari : iiiilishumilem significat fidem Dominicffi passionis,
ipsa autem ccelestia mclioribus hostiis quam islis quia sicut illa tumorem pulmonis,sic fidos Christi
(Hebr. ix). » Coclestia sunt, secundum evangelicam superbiam cordis sanando deprimit. Perlanain
vel apostolicam fidem, sancta illa (lua; iutroivit coccine am proposritam nobis ejusdem pusEionisimi
G!);i I)H THINITATK ET OI-KIIIHUS EJUS LIBIU Xr,ll. — IN KXOI). l.lli. i|| 094
lationem inlplligimus, i[iiia " Chrislus pasaus oat A doceas niios lerael. Surrcxorunl MoyscB cl Joauo
pro nobis.ul ail U. PelruH Apostolus, vobis rolin- ministcr ojiis.» Kt supra dictum est.« Ascnndcruat
(lncMS pxcmphnn ut sequaminivestigia cjus (/ frlr. MoyscsolAraon ot Abiuetseptuugintudo Bcniuribua
li).>i Soil ct i[)3uin librumaspcrsum esso A|)o.stolu3 non dictum csl:A8ceud(iruni ad Doini-
Isracl, » sed

assorit, iiuia viilolicol sio sunota Scriptura pnno num,liio autem dictumesl," aaccnde ad me,>iquod
uliii[iit) (iilciii conlinct passionis Cliristi.ot sino illa signilicat illuiii inviluri ud colloquiuni furniliare,
nullatonus intclligi possit.Absquc asporsionc hujus additumquo cst,« ot csto ibl, • subuuditur.iion una
sanguinis, Deum ncmo vidcbit. Nam « nisi quis bora,vol uno die, scd « csto ibi, » id cst mane ibi

renutiis fuerit ox aquii el Spiritu sancto, (^hristus quadraginta diebus ot quadraginta noclibu.s : «Da-
ait, non potest vidcrc rognum Dei (Jom.iu). » boi|uo tibiihias tubulus I ipideas,etleg(.undciiianduta
Item : « (Jui crediilerit et baptizatua fucrit, salvus (Iiia; soripsi, » non ait et legom ijuum scripsi, sed

erit [ilaic. xvi). » lieno crgo antequarn sanguine « mandata qu;e scripsi; cnim Moyses ipse.
» legoiu
illo exemplari respersus fuisset popnlus.ait Domi- scripsit, sicut ct dc Judiciis supra scripsit dictum
nus : nesccndo ot contcslarc populum, ne forte
i< est,(|uia scripsit Moyses nnivcrsos scrmones Do-
vclint Irangccnderoterminos ad vivcMukim,ct pen^at raini ; manilalu auteiii digitus Doi scripsit, sicut,

eis plurima inultiluilo {E.rol. xix). » At nune ipsc Moyscs in PoulcrDnomio dicit « Dcdit^jue
e.\
g :

post asporsionom. < A8conderunt,inquit Scriptura, mihi Dominusduas tnliulas lupideas scriptasdigito
Moyscs el Aaron,et Nadab et Abiu,etsepluaginlade Dei {Detit. ix). • Et hoc coelestium exomplar fuit.

senioribiisIsraeKctvidoruntDeumlsracl.Sub podibus Quorum coelestium Eorum vidclicctqum facta sunt

.''

ejus quasi opus lapidis sap|)hirini,et quasi ccelum per novum homincm JcsuinCbrislum,qui uscondit
cum sercnum est. Noc super eos qui procul recos- ad Dcuui, non in montcm tcrrenuni, scd in ipsura
soraatdeliliisIsraelTnisitmanun:suatn,videruntque coDlum,ut acciperet nobis nonoccidcntcm litteram,
Deum.et comederunt et biberunt. » Viderunt Deum sed vivificantem spiritum (// Cor. iii). Undc esl :

Isracl,3ei non sicuti est. « Non enim.inquit, vide- «Ascendisli in altum,oa;pisli captivitatem,acccpisti
bit mo homo et vivere potcst {E.vod xxxiii). » Et dona in hominibus {Psal. lxvii). » Qua; dona : « Et
longo postvisionom istam, Deum, inquit Joannes ipso dedit quosdam quidem apostolos,quosdam au-
ovangclista, ncmo vidit unquam (/ Joflu. iv). Ergo tem prophetas, ulios vero evungelistas, aliosautera
et visio haoo coclestis visionis Doi,qua « videbimus pastores ct doctores {Ephes. iv).» Ha3C ethujusmodi
eum sicuti est {l Joan. iii), » exemplar est. Quod dona spiritualia scripsit nobis « non in tabulis
enim dicitur « sub pedibus ejus quasi opus lapidis lapideis, sed in tabulis cordis curnalibus {11 Cor.
sapphirini,et quasi ccchim cuni serenum est,» rcgn' ni\ » Soripsit autcm non calpmo,nequeatrainento
illius, in quo videndus promittitur, soliditatem, ^ sed digilo Dei,id est Spiritu sancto. Narii quiuqua-
puritatem, atque altitudinem mystice innuit.« NbC gesima die postquam surrexit a mortuis, cujus
super eos, inquit, qui procul recesserant, de filiis etiam hio dies quinquagesimu.i exemplar fuit,
Israel, misit manum suam. » Tanquam diccret.- cum essenl omnes discipuli ejus pariter congre-
Antcquam respersi essent sanguine fmderis quod gali, missus est ad scribendum hic Dei digitus,
popigit cuni eis Dominus.miseratsuper eos manum hic Spiritus sanclus multiplcx, subtilis, disertus,
suam, inanum tcrribilcm ac tremendam, dicendo 9?3 certus,ac discretus {Act. ii). Prima scriptoris
:

» Omnisqui tetigerit monlem,morto morietur, la- esperiontia claruit in hominibus, qui prius erant
pidibus opprimctur,aul confodieturjaculis {Exod- idiota;, ct sine litteris, in eo quod statim « cepe-
xix). » Nunc aulein quia foederati, (juia sanguinc runt loqui linguis magnuliaDei {ibhl.).>>UlA etqua;
foederiserant cnnspersi,non misit supcrcos manum deinceps subsecuta Runi,opera ccolestia fucrunl, ul
suam, non probibuit eos a visione sua, qui prae recto hrec Soripturadata intabulislnpideis illorum
timore superius dicto proculrecesserant,terininos- dicatur eiemplar ca;lestiua\ Nam de ihujusmodi
que constilutos a^cendore non audcbant. « Vide- diotum esl: « Quoniam videboccclos tuos operadigi-
runtque Deum, » sicut jam dictum est.et comede- torum {Psat. viii). » Sed dioitquis: Ista; tabula; la-
runt ac biberunt, » quod totum illius fuitvisionis D pideo; digito Deisci-ipta!postmodumconfracta;sunt.
exemplar,in quacomedemus acbibemus,eademque Reversus namque Moyscs de monte,cum appropin-
visione salurabimur et inebriabimur. Dioit cnim quasset, « vidit vitulum et choros, iratusque valde
Psalmista «Satiabor cum apparuerit gloria tua
: projecit de manu tabulas,et confregit eas ad radi-
{Psal. xvi). » Item « Inebriabuntur ab ubertate do-
: cesmontis(Ea'0(/.xxxii). t Quid hoc ad exemplarper-
mus tua;, et torrenle voluptatis tuas potabis eos tinuit cceleslium? Plane et hoc perlinuit,quia vide-
{Psal. xx.xv). » licet gens illa, cujus tabulis prius inscripta sunt
C.\PUT XHV. donu ccolestia digito Dci, ecce rebellando confracta
De eoquod diclumest « Ascende ad me,el esto ibi.»
: alque projccta est. » Pra;scide,ait,tibi duastabulas
Elde diiahu!; tahuli.^ lapideis, digito Di'iscriplis. lapidca? instarpriorum,et scribam supereas verba
« Dixit autem Dominus ad Moysen Ascende ad : qua; habuerunt tabula:-qaas fregisti (E.rorf.xxxiv).»
mein monteni,rt esloibi daboque tlbi duas tabii- ; Isla?junioros tabulco non conlracta; sunt. Etenim
las lapideas, et,legem ac mandata qua; scripsi ut reprobatis illis, quibus oporlebat prius loqui Ver-
695 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 696

bumDei {Act. xiii), gentibusannuntiatum est,etibi A bisque in se credendibus qiiem ille manducando
Scriptura digiLi permanet.Sane, secundum littera- perdidit, cibum vitae teternce jejunando acquireret.

turae ordinem, sic mandata in duabus tabulis illis Sed hoc,ut pra;dictum cst,supra naluram hominis
distincta sunt ut in altera continerentur, quffi ad di- est, et idcirco ha;relica pravitas, quae illum non
leclionem Dei pertinent, quorum primum est: vere,sed in phantasmate hominem apparuissecon.
«NonhabebisDeosalienoscoram me;»in alteraquaa tenditjtam diuturnumjejunium insuae vesaniaB pa-
ad dilectionem prosirai,quorum primum est: « Ho- trocinium procaoiler arripuisset-Utiliterergo nobis,
nora patrcm tuum etmatrem tuam.» Unde etApo- ut jam dictum est.Divinitas providit ut duostestes

stolushoc primum dicitmandatum (Ephes. vi). veritatisjejunantishominisChristihumanilas obti-

CAPUT XLV. neret, alterum scilicet exlege,alterum exprophetis.

Quomodo Moyses durare poluerit sine cibo quadra- Imo,si libet, dioimus quia non duos tantum, sed
ginia diebus. et tres habuit testes in hoc negotio hic Deus et

« Gunque ascendissetMoyses,operuitnubesmon- horao verus Salvator noster. Unus enim Moyses

tem et babitavit gloria Domini super Sinai.tegens secundo jejunavitquadragintadiebusetquadraginla
illum nube sexdiebus.» Gloriam Domini habitasse noolibus. Igilur in oro non tantum duorum,
super Sinai dixit, quia expertus est magnam et g sed etiam trium testium stabit et hoc verbum
gloriosam mult.itudinem dulcedinis Domini, quam (Dcul. six).

abscondit quidem timentibus se (Psa/. xxx) sed , CAPUT XLVI

huic ostendit non parvaex parte,utiu illa epulare- Quid sit quod Moyses prxcepla capescens, egressus
tur,non uno die,sed quadraginta diebus etquadra- in medium nebulse montem ascendit,el luitibifjua-
ginta noclibus. Nam quasi quaereres quomodotan- draginta diebus et quadraginta noctibus.
diu duravit horao sine cibo et sine potu, cum ultra <( Erat autem species gioriaj Domini quasi ignis
septem dies nalura humana sine omni alimonia ardens superverticemraontis in conspeotu filiorum
durarenon possit. o Septimo autem die, inquit, Israel, » talis quoque species gloria? Domini coe-

vocavit eum de medio caliginis. » Fuerit hoc om- leslium exemplar fuit.Nam ubi quadragesimo die,
nino humana3 possibililatis, quo prse aviditate sicut supra dictum est, gratia coelestis affulsit,

coclestium epularum sex diebuspanem non coraedit erat itidera species gloriae Domini quasi ignis. «Et
et aquam non bibit. Coetcrum, nisi septimo illum apparuerunt, inquit,illisdi3pertitfclinguae,tani|uam
die Dominus vocasset,nalura hominis insemetipsa ignis,seditque super singulos enrum(.4cf.ii).» Utro-
residens in brevi penitus aruisset. Vocavit ergo bique vivacitas ignis zelum et fervorem spiritus
illum de medio caliginis,cujus voxsuavis, ao super adversuspeccatapraesignavit.«IngressusqueMoyses
mel et favum est dulcis, et vocatione sua sic ino- medium nebulae ascendit in montem, et ibi fuit

pera hominis naturam ditavitutusque ad quadrafje- quadraginta diebus ct quadraginta noctibus. »Ne-
simum diem non solum cibi et potus, sed et totius bulam sive caliginem, quamin his locis Scriptura
humanee conditionis posset semet
oblivisci. Sic in sajpiusexpressitnonnulliiuceminaccessibilemdixe-
ipso meruit experiri,ul veraciter diceret quod« non runt,videlicet, quia dicit Apostolus : « Quem vidit

in solo pane vivat homo, sed in omni verbo quod hominum nemo.ncc videre potest qui lucem habi-
procedit ab ore Dei (Dcul. iii). » Item Nec in Elia
: tat inaccessibilem (ITim. vi). » Verum hic sensus,
jejunantesimiliterquadragintadiebusetquadraginla ut in vocabulo nebulssivecaliginis lexintelligatur,
noctibus Scriptura lacuit.quod nonhocde hominis perantiphrasimpluribusScripturarumlractatoribus
possibilitale habitum.sed de virtute Dei pro mu- non complacuit. Porro praster typicam inlelligen-
nere sumptura est. Ubienimillum AngelusDomini tiam.id quod Moyses medium nebuls ingreditur,
secundo teligit.dicens: « Surge et coraede (/// lieg. moraliler quoque appetendam esse quietem atque
xix).» Postquam comedit et bibit,statim subjunclum cordis munditiam eis qui ad contemplationera len-
est « Etambulavit infortitudine cibi illius quadra-
: dunt,innuit.Quid enim est quod hic sublimia Dei
ginta diobus el quadraginta noctibus(!7ii((| » In for^ priccepta perciperet.alta conscondit,atque ut inter-
titudinecibiilliusScripturasicdixit.utsubintelligas D na penelraret,ab extcrioribus tumultibusoccultatus
quod non erat nec esse poterat innaturaquamlibet esi, nisiquod|sancti viri, qui exterioribus ministe-
fortisetin jejuniisexercilali hominis.'Uliliter salis riis deservire olTlcii necessitate coguntur, studiosc

providit divinitas quatenus idoneum habcret testi- semperadcordissecrelarefugiunt,ibiquecogitationis

monium Christi humanitatis.Ille namque jejunare intima;caCumenascendunt,etlegem,quasiinmonte,
habebat quadragintadiebusetquadragintanoctibus percipiunl, dura postpositis turauliibus aclionum
ut, pro gula peccatoris primi hominis,innocens hic temporalium,in contemplationis suss verticesuper
homosecundusordinatasatisfactioneviipularct, no- na; voluntatis sentcntiam perscrutantur.
<597 DE TRTNITATE ET OPERIBUS KJUS LIBIII XMI. — IN EXOD. MU. IV. 698

IN EXODUM LIBER QUArTUS.

(Exod. cap. XXIV-XX.W.)

««4 CAPUT PRIMUM. A Qui exemplari et umbra; deserviunt coolestiura

I)e tabernaculo hluyu, quod oelesle iabtrnuculum (flebr.jx). » Et continuo subjungit teslimonium jara
exemplar qus /uerit. dictum, quo Dcus co^leslia potius exeraplaria csse
Tabernaculum verum, « Deus, et non
quod lixit dixitterrestrium.« Sicut respnnsum estMoysi.Vidc,
homo {llebr. viii) » tubernaculi quod fixit Moyses, inquit, omnia facito secundum exemplar quodtibi
exomplnr fuisse, auctor est idem Deus, et non ho- osiensumest inmonte(i7<i(/.). » Hoc ergo quaerimus,
mo.Ait enim « Inspice.et facsecundum exemplar»
: et Deo donante, citius inveniemus. Moysi Deus lo-
quoil tibiinmontemonstratumest(t'.Ciirf.xxx).»Cujus quebatur, et ei cmlestia, priusquam faceret terrcs-
dicti meraor Apostolus : " Non enim manufacta, tria, spiritualia prius deraonstrabat quam faceret
inquit, sancta Jesus intravit exemplaria verorum, carnalia. Quomodo vel quali visione demon-
scd in ipsum ccElurn {llebr.ix). » Hodc lanta aucto- strabat ? Visiono intcrna, visionc prophetica. « Lo-
ritas architecti Dei illius tabernaculi manufacti quebatur enim illi fncie ad faciem, sicut loqui
structuram toti mundo spectabilem fecit. Ubi ? In Bolct homo ad amicum suum (t>0'/. xxxiii). • Quo-
hac sancta et veridica Scriptura, quae retinuit, et modo solet homo loqui ad diiiicum suura? Non ce-
oblivioni sustulit eedificationis illius mensuras uni- landoilIiconsiIiurasuum,(aciendoilIum secretorum
versas, numerosque et pondera. Divertunt hoc n suorum conscium. Cum ergo loqueretur ad illum
omnes, qui in hoc mundo peregrinantur regni coe- sicut loqui solet homo ad amicum suum,nunquid
lorum milites, qui perlranseunt, et manenlem hio illi occultarel summum amicitiae suaj fructuin, id
civitatem non habentes, futuram inquirunt [llebr. futurum Chrisli Filii sui CLclcste sacerdotium ?
esl
xiii) aiquecoelestium, qua> jara exparlecognoscunt, Imo lam de praeteritis quarade futurisdocuiteura.
hic exemplaria contemplaDtur,ut proficiant ad co- Nunquid non cum auctoritatc Scriptura Mosaicae,
gnoscendum. Qui et rairantes, dicunt « Quam dicit Juannes . « In principio erat Verbura-, et Ver-
:

dilecta tabernacula tua, Domine virtutum [Psal. bum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, hoc
Lxxxiii). » Et nos igiturquos ad hunc locura,recta erat in principio apud Deum, omnia per ipsum
propositi nostri via perduxit.paulisper immoremur facta sunt, et sine ipso factum est nihil? {Joan. i.)
hic, quatenus es pulchritudine tabernaculi allecta, Etenim prior ille sic locutus est, quia dixit Deus,
concupiscatetdeficiatanimanostrainatriaDomini, • fiat, el factum est [Gen. :), » quod aequipollens
corde el carne exsultantibus in Deum vivum, ubi est. Nam si dixit « Fiat et factum est » per Ver- :

passer domum et turtur invenitsibi nidum (ihid.). bum factum est. Ergo multo magis illud amico
Aspiciat Deus ct passerem secundum cor, ia suo non abscoadil quod Verbum caro fulurum
illam ccelestem doraum tendentem,el turturem se- esset, quod Deus et homo Christus,propilialio pro
cundum carnem prsesenti tabernaculo laborantem, ^ peccatis nostris futurus esset quod idem intaber- :

et quia tam sancta quam alta sunt quaj molimur, naculo suo (quod est praesens Eccles'a) mensam
auxiliumgratiaeejusetadbenecogitandumpraeveniat corporis et sanguinis sui positurus esset, quodque
passereoD.et ad bena agendum subsequatur turturem. idipsum tabernaculum Christus,ipse magnumcan-
CAPUT II. delabrum, cunctis Spiritus sancti donis lucens
Cur Aposlolus versa dicttone labemaculum Moysi illustraturus erat.Itaque quoniam prius hasc spiri-
exemplar dicat fuiise cceleslis tcbernaculi. tualia sive ccelestia vidil, et postmodum carnalia
Primumquaererelibetcurinrationeexemplariuni, populo illi Sancta sanctorum fecit, ipsa coelestia
divinae dictionis Apostolus imrautaverit niodum, illi exemplaria dicunturet sunt. Porro Hebraei (ad
Nam Deus dicit, « juxtaomnem similitudinem ta- illos enim illa Epistola Apostolus loquitur) prius
bernaculi, quod ostensum tibi,etomnium vasorum tabernaculumraanufactum.priusarcam, propitiato-
in cultum ejus, sic facietis illud [E.tod. .xxv). » riura, mensam, candelabrum et cstera omnia ma-
Ilom : « Inspiceet facsecundumexemplarquodtibi nufactanoverunt, etdeillorurasimilitudinecommo-
inmonte monstratum est (ibid.). » Manifeste hic nebantur ab Apostolo, ut se extenderent ad cogni-
eorum quae mandabat facere Moysi, ea quK de- tionemcoeleslium.Recleigituristisecontraterrestria
monstrabat illi exemplaria esse dixit. Econtra " haeo dicta sunt exemplaria fuisse coelestium [Hebr.
Apostolus,ea quas fecit Moyses,illorum exemplaria viii),e.xemplaria verorum {Hebr. ix), exemplaria,
nuncupavit, quae Deus illi demonstravit. Aitenim: inquam,et umbrae futurorum. Jam nunc taberna-
« Si ergo esset super terram, nec esset sacerdos, culi ipsius strucluram Deo duce et candelabro,quod
cum essent qui offerrent secundumlegem munera, ille est, praelucente, ingrediamur.
699 UUPEim AbBATIS TUITIENSIS. 700

295 CAPUT III. A spirilualiabona sunt, quorura utiquo cui pliis com-
De primitiis quas Dominus (id conslructionem laber- mittiturplus abeoexigitur iLuc.xu) ari consumma-
naruli jussit tolli. tionem ccclestium sanclorura, quoruui illa,utsaepe
(Gap. XXV.) Locutusque est Dominus ad Moy-
« dictumest,nobis exemplariasunt.Undecumdixisget
sen dicons Loquero filiis Israel, ut tollant mihi
: Aposlolus « Et ipsededitquosdam quidem aposto-
:

primilias, » exponensquid dixerit,velquid intelligi los,quosdano autemprophetas, aliosveroevangelis-

voluerit,dicendo primitias,continuo subjunxit « Ab : tas.alios autemdoctores et pastores lEphes. v), » si-
omni homine qui olfert ultroneus accipietis eas. •>
gnanteraajecit," adconsunimationemsiinctorumin
K Ultroneus oiTert, » qui non coacta servituto sed opus rninisterii, in Kdifioationem oorporis Christi
spontanea charitate quidpiam offert.Ergo charitatis (i'Au/.).»Ha;cethujusmodidonagrandia,aurumsunt,
oblationes, sive magnse sive parvE sint, primitioB argentum sunt,lapides pretiosi sunt.Videmus quia
Domino sunt,et ad co^lestis tabernaculi ejus orna- legimuslongosordinesbeatorumhominum,virorura
tum proliciunt.Eoontra quidquid ex tristitia ofTer- pariter ac mulierum, puerorum ac puellarum, ad
tur, serotinum est, et ad decorem domus Domini cosleste ministerium Christi procedentium, qui in

proricere non potest.Proinde Apostolus cum dixis- sanctuarium Domini talia lideliterac devoteobtule-
scl : « Qui parce seminat, parce et melet ; et qui n runt. Kt nos igitur exigui quoniam tale quid eoBlesti
seminat in benedictionibus, de benedictionibus cl offerre sacerdotinon possumus.ne tamen vacuiom-

metGt (// Cor. ix) » continuo subjunxit « Unus-

: : nino coram illo appareamus, bona voluntatead vi-
quisque, prout deslinavit in corde suo,non ex tri- dendum sanctuarium alacres ingrertimur, plncere
slitia, aut ex necessilate hilarem enim datorem ;
nobisomniaveraciterprofittintessaccrdotisordinem,
diligitDeus, »etc.(I6!t(.) Boneergo dixitquod oppor- ministrantium religionem, offerentium charitatoni.
tune audiantomnestabernaculi Dei,id est Ecclesiic De argenlo etauro caiterisque primitiis,qua2cunque
Christiadjutores, « ab omni homine,qui olferet ul- ab ultroneis oblata accipi .jubentur,quam significa-
troneus, accipietis eas. » Quod de corporalibus di- tionem habeunt,suis in locis,proutsingula in opera
ctum est, itidem de spiritualibus dicendum est et expenduntur, pro posse dicemus.Et quam vere di-
sentiendum.Namquidquid boni.sive corporale,sive ctum sit,K et habilabuin medio eorum cumfecerint
spirituaiesit,siidcircofacimus « coramhominibus, mihi sanctuarium, » ipsa lectionis mysteria decla-

ut videant opera nostra bona.et glorificent Patrem rabunt.De simllitudine tabernaculi.quod ostensum
nostrum qui in coelis est (Matth. v), » primitivum est Moysi, jam supra diclum est.Principium ajdifi-

est, etprimitiarum acceptor Deus suscipi jubot. cationis arca est, quae sic inoipit :

Econtra, si quis faciat coram hominibus ad hoc - CAPUT V.

tantuniutvideuturabeis, nullamsibi in tabernaculo De arca quod, incurnutionis Dominicx vel corporis
Dei collocat memoriam.Nam in eo quod vlsusestab ipsius mysterium luerit, et qui sint vectes quihus

hominibus recepit mercedem suam. debeat portari.

CAPUT IV. « Arcam de lignis setim compingite,cuius longi-

Itcm de cisdem, et quod minora inlerdum majoribus tudo habeat duos et semis cubilos,lalitudocubilum
chariora sinl Deo pro intenlione offereniis. otdimidium,allitudocubitumsimiliter,etsemissem'
«Hsecsunt autem,quEe recipere debetis :Aurum, et deaurabis eam auro mundissimo intus et foris.
et argentum, et aes, et hyacinlhum, et purpuram, Faciesque supra coronam auream, per circuitura
cDccumquc, bis tincium, et byssum, et pilos ca- et quatuor circulos aurcos,quos pones perquatuor,

prarum, et pelles arietum rubricatas, pelles hya- arcaiangulos. » — « Aroam,inquit,Jelignissetiup, u

cinthinas, et ligna setim, » etc. Ergo ut primiti;c lignasetim imputribilia sunt,spinosa,et a qualitate
sint qua3 olferuntur,non oblationum quantitas,sed albs spiniE non multum distantia. Prinoipio san-
offerentium bona eflicit voluntas. Multum enim aD ctuarii arca corapingitur.quiaprincipio sanctsB.Ec-

auro et argento, pili caprarura in prelio diilerunt, clesiaj Filio Dei corporis humani membracompegit
et lamen sub eodera vocabulo primitiarum positi ex Virgine sanctus Spirilus.Compingitur auiem
sunt.Nec dubitandum pilos caprarum et pellesarie- D arca de lignis setim.lignis imputribilibus, quia dc
tum,inlerdura auro et argento, lapidibusque pretio- semine Patrura fidelium seterna memoria redolen-
sis priora fuisse apud cordium inspectorem Deum. tium Dei Filius est incarnatus. « Cuju8,inquit, lon-
Nam ejusdera tabernaouli DeusacDominus.cumse- gitudohabeatduosetsemiscubitos,latitudocubitum
deretcontragazophjlacium,aspiciensquomodoturba unum et dimidium, altiludo similiter cubitum et
jactaretffisingazophylaciuui,multiquedivitesjacta- semissem, » vidclicet.ut hominisalva reverentiasit
rent multa.venit una vidua pauper et misitduomi- accessibilis, et attrectabilis intus et foris,proutest

nuta, quod est quadrans. Et convocans discipulos meusura vel statura hominis; staturae namque hu-
suos,ait illis Amen dico vobis quoniam viduahoBC
: raanae longitudo aplanlapedis usque ad coilum tricu-
pauper plus omnibus misit.Omnesenimquod abun- bitalis est. Cum ergo aliituilo arca3 tantum unius
dabat illis niiserunt,ha;c vero depenuria sua omnia cubiti sit ac semissis, palam est quia curvaturam
quas habuit, misit totum victum suum ()larc. xu). corporis huraani non excedit,et longitudo cum sit

Porroquaiadspiritualemsdiljcationemconferantur, duoruracubitorumacsemissis,porrectismanibusad
 701 DK TIIINITATI': ET OPKItlHUS KJUS LIHIII M.II. — IN K.\(i|). I.il!. IV. 702
iloxloram cl ad sinistram ii<l qi:pnililicl nrluin roli A. CAPUT VI.
gionis ultro accctlit. Latitudo ciibiti quoqueuc se-
De prnpUialorio, qmd Dominicx pa.tfionis sitfnuin
missisliquetincumbcnlismnnibu^.qunm nccommo- juerit. Et (luid duo
inijstire .unt cUeruliin, cl cur
da sit. Qiioil lotuni niystice nobisillud iimuilquin dicluin .tit,'iinde pirfcijiiatn lilii.»
incnrnalu divi.iitas omiiibus modis nionauia',i(l csl
capacilitti hominis bonigua sc charitato indulsit. • l''ucies(iue propitiatoriumdcauro mundissiino.
Dcus appropinquans in terra visu3,et cum homini- Duos cubitos lencbit, ct dimidium longitudo ojus,
busconversutus esl(Bar«c/j.iii);oculishominum cx- scmissem.ct cubituin latitudo,>>longitudini8 et luli-
pnsitus.auribus hominuin propositus, inanibus ho- ludiiiig ejusdem propiliatorium, cujua clarcu cst,
minum appositus cst. " Quod fuitab initio, inquit quia vidolirel cndcm charitatia intontiono l-ilius

Joannos,quod audivimus, quoJ vidimus oculis no- Dei pro nohis passus, quaet incarnutus cst. Propi-
stris.quod per8pexinVus,ot inanus nostPie tractuvo- tiutoriuni namque nobis idem incarnatus Deuaest,
Tun\{IJo<m.i). » II Et deaurabis, inquit, enin auro sed per passioncm et raortemsuam.Perillam oniin
mundissimo intus et foris, » quia vera3 divinitatis propitiatus nobis est Deus.et per illam pcccatorum
auro, et inlus per insitam sapienliani, el foris per remissionera accipimus, in qiia buplizati aumus ut
divina opera.ciurificatus estChristus, (luodsitDei n ailApostolusnquicunque baptizali auinus ineodem
l'iliu9.i<l''acies(iuo super coronara auream pcr cir- » Ergo quia nisi Deus incar-
Christo Jesu(fi('7n.vi).
cuitum."Supra coronaaurea arcacircumdatur,quia nalusctiaramortuus fuisset^ipseaolusraaneret. Post
Filio Doi quasi diadema capitis est^hicmiserationis arcK fabricam,«lacics, inquit, et propitiatorium.
ornatus, quod el per bonitalis 5'J6 graliam voluit, UnJe ? « de auro mundissimo. » Aurum divina; in
et per inajestatis polentiam valuit houiinem assu- Christo substantio) signilicat prelium. Signunterct
mere, quod nou poluisset nisi Deus. Greatururum expresse dixit«raundissimo, » quia videlicet ex eo
quippe ordo vel natura noii patitur, ut altora aiteri quod Deusab orani esLsorde mundissimus, ex eo,
substantiulitor inseralur.verbi gratia,horaoangelo inquam, propiliatorium nobis factus eslCbristus
vel homini angelus.Ergo et pro hac humilitatc ora- Dei Filiu3,ex eo peccata mundi tollerepotuitAgnus
nipotentissima miraliilis, vcrus et victoriosus prae- Dei, « sanctua, innocens, irapollutus, segregatus a
diccturDeus. Et quatuor, inquit, circulos aureos, peccatoribus, etexcelsior ccelis factus (W(;6r. vii). »
quos pones pcr quatuor arce angulos, quia videli- Hnc duo tcslamenta consonis vocibus cathegorizant,
cetin eoquod per quatuor mundi partes fides in- hoc lox et Evangelium uno spiritu,(-odemque scnsu
carnationisChristi dilatata tenditur, procul dubio pr»dicant.Se(iuilurergo «Duosquoque chcrubim
:

iiuatuor saacti Evangelii libris accincta praBdica- aureos et produetijps facios, esutraque parte ora-
tur.«Faciesquoqueveotesdelignissetim,»elc.Vectes G culi.»Justa liltcram,qualis factura, qualis vel unde
dc lignis setim fiunt,qui eisdem ad portanduracir- sumptafuerit cherubim forma, non exprimit Scri-
culis inseruntur,quia fortes et perseverantes docto- ptura ;creaturaB tamen angelica; monumentum est,
rc3,velut imputribilia ligna quaerendi sunt,qui ins- quam fortitudinem cum gladio Oammeo atque ver-
tructioni sacrorum voluminum semper inhaerentes, saliliantc paradisuni coUocatam inGenesiscriptum
sanctre Ecclesia; unitatera denuntient, et quasi in- cuilicentia pictorum alaseffingit, non
esl(C(?re.iii),

troraissis circulis arcam porlent. Vectibus quippe sine aucloritate Scriptur» priEsentis.Videlicet pio-
arcam portare est bonia doctoribus sanctara Eccle- pter velocit.item nature spiritualis.Sequitur enim :

siara ao rudes inQdelium nientes praedicando de- iiUtrumque latus propitiatorii tegant, expandentes
ducere. « Et opcries eam.iuquit, auro, » videlicet alas, et operientes oraculum, » id est propitiuto-
oum splendore serraonis aliis insoiiant, ipsi rium.Sequitur adhuc ; « Respiciantqueinutuo ver-
etiara splendore vitm fulgescant. a Qui seraper sisvultibus in propitiatoriui.i.»i.Respiciant,»inquit
orunt in eirculis, nec unquam extrahentur, ait,» non aspiciant.Nempe et alis propitiatoriuraoperire
id est semper excubabunt mutuos vultus in se convertere, id est non ante
in sacris libris, et et
nunquam recedent a studio sacrae lectionis. se aspicere, sed alam versus capul divertendo, in
.\d hoo enim vectes in circulis sempor esse D ^"srutrum respicerc.Porro juxta praedictam exem-
jubentur.ut cura porlari arcam opportunitas exigit, plariura rationem,duo cherubim,quod nomenpleni-
de introrailtendisvectibusportandinulla haberetur ludo scienluv interpretatur, duo Testaraenta sunt,
tarditas,quia videlicet cum spiritualealiquidsubdi- undescientiam Dei sitientes hauriraus,ubi nihilde-
tus a pastore inquirit, ignominiosum valde est, si est eorura quaa de Deo qusrenda vel scienda sunt.
tunc quserat discere, cura quajstionem debet eno- Duos ergo, inquit, cherubira aureos et productiles
dare.iSemper ergo vectes in circulis ernnt, inquit, lacies.Duo cherubim duotestes sunt,quoruni inore
ad portandara arcam parali,>iid ost, qui ad pra;di- stat omne propitiationis uostra; verbura.Aurei suut,
cationis accedunt officium, sempererunt parati ad quiaVetuset Novum Teatamentum eadem Dei sa-
reddendara rationem orani petenli « de ea quse in pientidveralucent,eademsiraplicivcritafedescripta
ipsis est fide Jesu Christi (/ Petr.m).* — «Ponesque sunt,«desiderabiliasuper aurura et lapidem pretio-
in arca testificationera, quara dubo tibi. »Subaudi- sum raulti:m(Psa/.xvni). » Productiles, quia profe-
tur urnam auream, habentem raanna, et virgam cto inter lunsiones ct pressuras, sanctautriusquc
Aaron,qu5e fronduit,et tabulas testamenti. Testamenti Scriptura condita est. Expanduntalas
703 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS. •704

suas etoraculumprotegunt.quia videlicet

hymilita- \ cubltos longitudinis, el in latitudinem cubitum, et

tem crncifixi Domini noslri Jesu Chrisli.a Judaicis in altitudinem cubitum ac semissem, etinaurabia
vel haereticis blasphemiis defendunt.Nam Judsipu- eam auro purissirao. » —« Duos, inquit,habentem
taverunt«eum quasi leprosum et percussuma Deo, cubitos longitudinis, » uni tantum
longitudo hsBC
ethumilialum {ha. uii), » ipse autem duobus che- homini assidenti salis expedite accoraniodaest.dEt
attestantibusovulneratus est propler iniqui- in altitudinem cubitum ac semissem;»aItitudohjBO
rubim
tates noslras, attritus est propter scelcra nostra, paulo sedentis hominis genu supereminct. « Et in
disciplinapacisnostrajsupereum, etlivoreejus sa- latitudinem cubitum,»Iatitudo ha;c oppositum con-
nai\sumu9(ibid.).« Mortuus est pro gente, « et
non vivam seorsumaut divisiveepulantem non sustinet.
tantum pro gente.sedutflliosDei.qui dispersierant, Qua; est hrec mensa post propitiatoriura parata in

congregaret in unum (Joan. xi). • Versis vultibua tabernaculo Domini.nis: mensacorporis etsanguinis

respiciuntin propitiatorium, quia utraque Testa- Domini,initiura habens a passione ejusdem Domini

menta in nullo a se discrepant.

Quod enim unum nostri Jesu Christi ? Siqaidem dum anxiaretur jam
promittil, aliud exhibet, et ita
dispositum inter se venditus, et continuo tradendus, dum tristis esset
Mediatorem Deiet hominum vident.Facies asemet- usque ad mortem anima ejus,dum factus in agonia
ipsis cherubim averlerent,si
quodunum Testamen- prolixius oraret,et sudor ejusvelut sanguisin ter-
B
tum promittit,aliud negaret. « Quo operienda esl, ram decurrerel(/V/a»/i. xxvi), interea propitialionis

inquit,arca.»ErgopropitiatoriumsubIimiu3 quam et redemplionisnostrae opifexmensam paravil,acci-

arca.et ita dictum est, « quo operienda est

area. » piendo panem, quem benedixit ac fregit, deditque
diceretur, cui submittenda est arca. Unde discipulis suis, dicens : Accipite et comedite. Hoc
ac si

Apo3lolus;«Supraqueeam cherubim glorise obum- est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Simili-
brantia propitiatorium (flebr. is). « Hic
quidem terque calicem Hic est, inquiens, calix sanguinis
:

Caeterum raci, qui pro vobis effundetur (ibid.). Haec men.sa

neutro genere«obumbrantia» dictum est.
masculino genere cherubimenuntiari, ex hoo loco, Domini cst,si tantum (ides non desit nostro modulo
«duosquoquecherubimaureosetproductilesfacies» satis accommoda,8iclamen ut unus assistatproom-

ex aliis plerisque locis magis patet.Et

nolandum nibus, quod jam dietis mensae illius raanufacta;,

quam sonora dixit Apostolus enuntiatione,«supra- mensuris significatur.Unusenim est mensa;vel con-
que cam cherubim gloric-e.-.Duo nempcTestamenta unussacerdos sive pontifexnoster Chri-
vivii Pater,

ubique gloriam Filii Dei spirare sapit quisquisSpi- stus,etuna men3aest,dequa P3almista:«Parasti,in-

ritus sancti delibutus est unolione.AIterum

, namque quit, in conspectu meo mensam adversus eos qui
eorum inquit ; « Gloria et honore coronasti eum tribulant me(Psal. xxii).»«Item:Edent pauperes, el

(Psal. viii). » Alterum vero : « Et vidimus gloriam L. 8aturabuntur,etlaudabunt Dominum qui requirunt

ejus,gIoriam quasi unigeniti a Patre (Joan. i). » In eum,viventcordaeoruminsaecuIumsasculi(Psa/.xxi)

his quidem dictis, noraen quoque, sed ubique in I Etinaurabis eam, inquit, auro purissimo. » Cur
tota serie Scripturarum.res est gIori«,personantis non fusilis aut ductilis est tota ex auro, sed facta
jugiter consona nde « Inde praecipiam, inquit, et
: de lignis Setim,inauratur auro purissimo?VideIicet
loquar ad te super propitiatorio, » scilicetac me- quia species utraeque panis et vini de terra sumun-
dioduorumcherubim.qui erunt super arcamtesti- tur,utraeque de communivel publico haec granario,

monii.Quid est,«inde praecipiam, et loquar ad te?» de apotheca capiuntur.Sed accedit substantia-

illa

Nunquid non aliunde poterit homo responsa Dei rum atque specierum Creator Dcus,atque formator
percipere?Non utique. Nam nisi per mortem Chri- Spiritus sanctus, aurumque Verbi incarnati,aurum
sti Filii suiparieteminimicitiarumDeusdiruissel,
Christi cruciflxi, mortui ac sepulti atque post glo-

non erat accessus homini ad Deum(Ephes. n), non riosam resurreclionemassumptiincceIum,addexte-

erat aliud quod daret homo reconciliationis pretium, ram Patris,non superficie tenus inducit, sed effica-
per mortem repropitiatoris hujus reconciliati su- citer haec in carnera et sanguinera ejus convertit,
muSjOtperinde reconciliationisspiritura accipimus permanente licet specie exteriori. Hio labio con-
de quo alibi Propitialor ipse dicit « Nisi abiero, : D fessionisopus est.Sequitur ergo:«Faciesilli labiura
Paracletusnon veniet ad vos.227 Siautem abiero, aureum per circuitum, » id est, auri tenuis promi-

mittam eura ad yo3(Joan. xvi). » Ergo quia per il- nentiaraexlra tendentem.Et quia corde credentiad
lum Paracletum accipimus, qui docet nos omnera justiliam,et ore confltenti ad salutem (Aoni.x) pra;-
veritatem, et quae ventura sunt annuntial nobis mium tribuitur,ut quod credit.intelligat. « Et ipsi,

(t6u/.),inde,inquit,praecipiamet loquar ad te cuncta inquit, labio coronam interrasilem » id est ana-

quae mandabo per te filiis Israel. glypham vel sculptam,«altara quatuor digitis, » id

est palmo,quo donura intelleclus mysticesignifica-

GAPUT VII.
tur.Cubitus enim quera latitudomensffinon excedit,
De menstt, quod refeclum sigiiijicaveril ejusdemcor- sexpalmorum est,quonumerooperatio signiflcatur,
poris et sannuinis Domini, tl de coronis ejus et cir- ac proinde palraus coronae, quia septiraus est, re-
culis,vectibus,vasis quoque acproposilionis panibus. quiera contemplationis,qua fldes remuneralur cre-

oFacieB etmonsam deligni3setim,habentemduo3 dentis, recle significat. • Et super illam, inquit,

705 BR TIIINMTATK ET OPEHinUS FJUS Lirtlll XLII. — IN KXOD. Llli. IV. 706
altoram coronam auroolam.»Do hujus coronro qua; \ dclabri a?quo ut cajterorum, ciuaj praisoripta sunl
suporiliamcst fncturasivemonsura.rcctc Scriptura fabrofacturam.Scripturalcgcntiumoculiaprtt^aentare
tacuit, quia vitlelicot rcmuncrationom, qua ipsa laborat, ut quia tota dlvina, ot divino spiritu peracta
praBsens contoraplntionis (luies, vcl intclligontia) eut, rcbus ipsis secundum matcriam pcrmunere non
dignitascoronanda C9t,« oculus non vidit, ncc auris vulentibus, ipsarum ratione pormancnto, sit rorura
audivit, nco in cor hominis ascondit {Isai. lxiv). » ajlcrna momoria, Spli;crul;irura alriuo liliorum, in
• Quatuor quoque auroos circuios praeparabis, et candclabris qum hodic passim liunt vol habontur,
ponos eos in quatuor angulis ejusdcm inensa! per pauca suporsunt vcslit;ia. Nam sphKrulae, id ost
singulos, poJos, • etc.ut suprado quatuor circulis nodi rolundi in haslilibus, vcroincapitibus cun.
lilia

aurcis, pcr quiituor arcaj angiilos dispositis. Sicut dclabrorum passim visunlur. Cjjterum scyphi, si
cnira nrca Dominic.T! incarnationi», sic ot mensa auctoritalcScripturx' pr.usonlig licrcnt,vcl si usquam
corporis ct sanguinis ojus quatuorubiquo Evangclii fiunt, profecto intuenlium oculis, et ipsi operoso
libris dcfcnditur. Et sicut fortes ac pcrscvcruntcs dccore placcnt. Scd jam quia sunt exeinplaria coc-
doclores, incarnationis fidem, sicutet menso; hujus lestium, coclcste ex ipso speculemurcandelahrum,
sacramentum porlare, id estprffidicarcdcbcnt, quasi id est Ghristum 228 incarnatum, cujus soptcin
vectes circulis inlromissi, id cst fortiter sacrorum luccrnaj scptem spiritus Dei sunt, quorum cxcmpla-
voluminum scmpcrinhcerentes instnictioni. n Para- res septem lucerna; fuerunt, quaj sicut sequcntia
bis acotabula et phialas; thuribula ac cyathos, in ducent, supcr illud malcriale candelabrum positas
quibusoCfcrendasuntlibamina.exauro purissimo. » 3unt.«Kacies, inquit, et lucernas scptom, utluceant
Acetabulumvasduodecimdragmasappendens, cya- ex adverso. » Ghristus ergosupcr quom « requievit
thus vero decem. Porro phiala; dictfc, quod ex vitro spiritus Doraini, spirilus sapientia; et intellcctus,
sunt. Vilrum cnim Gracc phialin dicitur. Sunt au- spiritus consilii el fortitudinis,sijiritu3 soientiiu et
tem pntulo ore. Nam cyathum eoontra constat oris pietatis, et rcplevit eum spiritus limoris Domini
angustiorisesse.Quidergoper phialas, nisidoctrina {Isai. xi), > ipsccstcandelabrumcocli,candelabrumet
oxuberans, et quid per cyathos, nisi parva atque Iuxmundi,septemcjusmodi semperlucensinexstin-
anjrusta scientia designatur?.\liusnamquedoclrina guibilibuslucernis.Quipropterincarnationismyste-
veritatis plenus audientium menles inebriat per ;
rium per arcam, propter passionis et sanyuinis sui
hoc crgo quod dicit, phialam porrigit. Alius expli- prctium, per propitiatorium, propter corporis et
carequodsontitnon potest, sed quia hoc utcunque sanguinis sui sacramentum, quod nobis in cibum el
denuntiat, prolecto per cyathum gustum praebet. In potum tradidit per mensam, ipsopropter septifor-
Dei ergo tabernaculo, id est, in sancta Ecclesia po- mcni spiritum, qui supereuin requievit, quemque
per doctrina; sapientiam phialas minime
sili, si gloria et honore eoronatus, et ad dexterara Patris
porrigcrepossunt, in quantum pro divinitatis largi- residcns^hominibus dedil,per candelabrum septem
tatesufTiciunt proximissui3,boni verbidarecyathos lucernarum recte figuratus est. Quare autem « sex
debent. >< Et pones super inensam panes proposi- calami de lateribus candelabri, » id est, majoris ha-
tionisin conspcctumeoEempcr,»Panispropositionis stilis " egrediebantur? » Videlicet quia hujusnostri
ipse Christus est, sicut catholica tcnet fides, quem candelabri prima claritas, quam novimus, ex eo est
inconspectu Dei sancta proponit semper Ecelesia. quod per iliud senario dierum numero cuncta fecit
Namillepanispropositionisquiintypumhujuspanis Deus. Tres ex uno latere, et tres ex altero calarai
«

positus est, jam dudum scelere Judajorum pollutus egrediebantur, » quia videlicet tribus primis diebus
esl.Unde per Malachiam prophclam « Offertis, : per verbum suum, mundi frabricam explicuitDcus,
inquitDominus,superaltaremeumpanempollutum diebus aulemreliquistribus implevitillum creaturis
{Mal. Ac deinceps « Munus noa suscipiam de
i). » : mobilibusatque sensibilbus,Quare « et tres scyphi,
manu vcstra, ab ortu enim solis usque ad occasum quasiin nucismodura pcr oalamossingulos, spba?-
raagnum est nomen meum in gentibus, et ia omni rulffiqiie simul et lilium ? » Videlicet quia et hoo ad
loco sacrificatur et ofTertur nomini meo oblatio clarilate.il candelabri hujus pertinet, quod nos
munda (ibid). » D scientia; vino inebriat, ut quae amamus mundi dele-
ctamenta obliviscamur. Sphasrula quce exomni parte
GAPUTVIII. volvitur, volubilitatem praedicationis, quam accepi-
Quodgloriam Chrislivel glorxficalum Christum signi- mus, ex quo candelabrura istud illuxit, significat
ficaverit canlelubrum, ct calami et scyphi, ac sep- quK quia nec adversitate retineri potest, nec pro-
tem sphcxruloe ejus, sitpten quoque lucernce ejus
speritalibus elcvalur, sph«rula est. Et bene post
pondus quoque, el ipsa positio ejus
scyphosctsphajrulasincandelabroliliaascribuntur,
' Facics et oandelabrum ductile, de auro mundis- quia post hanc praedicationis ebrietatem atque volu-
simo, hastile ejus et calamos, scyphoset sphserulas, bilitatcm, illa virenspatria sequitur, qua; animabua
ac lilia ox ipso procedentia. Sex calami egredientur sanctis quasi sternis vernat Qoribus. Itaquescyphi
ex lateribus, tres ex uno latere, et tres ex altero. et sphaeruliad laborem, liliaad relributioncm per-
Tres scyphi, quasiin modum nucispercalamossin- tinenl. Igitur quia et sex dibus omnia per verbum
gulos, sphaerulffique simul et lilia, »elc Totam can- faota sunt, aeptimas aatem dies ia quo requievit
 707 RUPERTI ABBATIS TUlTlEIsSIS. 708
Ueus ipseestFiliu3,sicutin exordio prassenlis operis A est. « In introitu vero atrii ficttentoriiim cubitorura
diximus.recte de uno haslili,id est de uno candela viginti (Exod. xxvii). »Primaerat ingrcdiendi porta
bro,sex calami cgrediebantur, et quia quando Ver- atrii, quEe patebat viginti cubitis, et habebat qua-

bum ipsuui caro factum eii{Joun. i),quando egre.^sa tuor columnas, quibus dependebat velum viginti
est virga de radice Jesse, et flos de radice ejus cubitis extensum, erectum autem cubitis quinque
ascendit, requievit super eum septiformis spirilus qualuor illis saipe commemoratis coloribus, acu-
Domini (Isai. xi), recte nihilominus super candela- picto opere variatum. Dac porta ingrediens, esci-
brum septem lucernae dinuniorantur. << Utluceant, piebatur atrio, cujus latera dextera Iffivaque quio-
inquit, ex advcrso, » id est contra mensam ; hoc denis cubitis, et ternis columnis porrigebantur in-
enira pcstmodum exprimit dicendo : « Et conlra trorsus, ut in medium ponerent ostiura tabernaculi
mensam candelabrum pones partequo perveniebanl,sicutin me-
in latcre tabernaculi interioris in ea
meridiano. » Mensa enim stabatin parte aquilonis dio ponebant portam atrii ab eaparle undeincipie-
(E.vod. xxxvi). Per hoc mystice innuitur, quia lux bant. In hoc atrio erat altare sacrificiorum^quadra-
candelabn nostri, id est evangelica gratia Domini tum quinque scilicet cubitis longiim et totidem la-
nostri Jesu Christi, Filii Dei, ab austro, id est, a tum. Intcr portani et altare spatium eral ubi versa-
magna charitato Dei Palris nobis cifulsit, qui era- _ bantur qui sacrificia imponobant altari, introrsus
mus in parte aquilonis, illius videlicet,de quo dia- vero inter altare et ostium tabernaculi, locus crat
bolus : ' Sedebo, inquit, in monte testKmenli in cineris ante altare, et indelabrum a3nci:m,ubi nia-
lateribus aquilonis {Isai. xiv). » Nobis,inquiim, qui nus et pedes lavabunt sacerdotes,vel altari in atrio
eramus aquilonarii^id est infidelitate fri!-'idi,mensa scrvituri,vcl tabernuciilum iiUerius ingrossuri.Ten-
prasdictaproposilaest, eta meridiana charitateDei, toria porro hujus ati-ii in lateribus ternarum colum-
candelabrum Ghristus effulsit.
coelestis sanctuarii narum byssina erant extenta cubitis quindenis,
« Omne ponduscandeIubri,cum universis vasissuis erecta cubitis quinis. Ab hoc ergoalrio, intrabatur
id est cum emuncloriis, et ubi quae emuncta sunt ostium tabernaculi cum transitum essel altare, ct
exstinguantur,habebit, inquit, talentum auri mun- iabrum aeneum. Quo ostio ingresso,occurrebat ve-
dissimi. » Talentuin maximum, ceiitum librarum Ium,quod ad ostium fueralcompositum,in quinque
est et viginti Magnum pondus, grande signilicat
: columnisexoenlum,variutumillisquatuorcoloribus.
talcntum mundi, quod, appensuin in libra crucis, Transito illo veloexcipiebat pars tabeinaculi media
appositam lancem prtegravando excussit el peccata interhoc vclum, et illudalterum, quod columnia
nostra in mare projecit. Quod quia muniiissimum inteiius qualuor fuerat impositum ex illis quatuor
iiurum est,id est, quia Deusab omni sorde iiiundis- coloribus laclum, et scparabat inter sancta, quae
simus Ghristus est, tota in pondere cjus redemptio ^ Ibrinsecus erant, et Sancta sanctorum inlerius po-
nostra pcracla est. Et quia cum perloctus Deus el sita. In hoc ilaque medio spatio intcr ista duo vela,
homo sit, passionum dulores pertulit, et sic ad re- nieiisaerataurea,qu8e habebat panespropositionis,
surrectionis gloriam pervenit, rccte candelabrum in parte aquilonis, et contra eam candelabrum au-
ductile fuit. « secundum exemplar,
Inspice, ct fac reum septem luccrnarum, in parte austri, huc
quod tibi in monte monstratum fuit. » De hoc jsm usque Eolis sacerdotibus licebat intrare. Interius
superius dictum est. autcm, id est iu Sancta sanctorum, ultra velum
CAPUT I.X. quatuor columnarum arca erattestimonii deaurata,
De distinctione vel situ secundi tahernnculi. in qua erant tabulas lapideas legis, et virga Aaron,
(CiP. XXVI.) «Tabernaculum vero ila fietrDecem et III na aurea cum roanna, et propiliatorium ; desu-
cortinas de bysso retorta, et hyacintho ac purpura, pcr uutem, ubi slabant duo cherubim alia obum-
coccoquebis tincto variatas operopluniario faeies, » brantia propitiutorium, et iutuentia se invicein et
etc. Lectionishujus summam Apostolus ita breviler ipsum. Ante arcam vero, id est inter arcam et ve-
contingit « Tabernaculum faclum est primum in
: lum positum 229 erat altareincensi,quodaliquan-
quo erant candelabra,etmensa,et propositio paiium., do aureum dicit Scriptura, aliquaado deauralum,
qu.-B dicitur sancta. Post velamentum autem secun- D aureum utique appcllans,quod erat inauratum Al :

dum tabernaculum quod dicitur Sancta sanctorum, hffic Sancla sanctorum, nisi summo sacerdoti, non
aureum habens thuribulum, et arcam teslamenli, licebat intrare quotidie propter inferendum inceii-
circumtectam ex omni parte auro,in qua urna ha- sum,semel autem in anno cum sanguinead purili-
bens manna, et virga Aaron,qu8B fronduerat, et ta- candum altare, et si forte quando exigebat necessi-
bula3 lcstamenti.Supraqueeacherubingloria; obum- tas pro peccato sacerdotis,aut universa? synagogce
brantia propitiatorium (Hebr. ix). » Sciendum in sicut in Levitico scriptum est.Nunc denium aprin-
primis quia non secundum ordincm lectiunis, qua cipio rursusingrediamur cumhistorica demonstra-
compositio narratur, sed, secundumordinemmini- tione,situmqueprosequamurspirituaIisintelIigentiae.
sterii,sive introitus, primum et secundum laberna- CAPUT X.
culum dixil. Itaque et nunc reciprocaodo, pauca Quod lahernaculum typus Ecclesiai fueril, el lex cor-
dicenda sunt desitu, vel positione utriusque taber- tinarum quis modus, et quis mysterii habeal.
naculi, id est incipiendo afine lectionis,ubidictum Tabernaculum vero ita fiet. Post arcK, propitia-
 7il'J DI-: THINITATE KT OPLlIUnilS EJUS Linill ,\I,II. — l\ KXou. i.l|{. IV. 710
torii, mensfl) atque candelabri ractura[n,tabernacu- A CAPUTXI.
lum iit (iat, quort locus ipaorum sit.oniinutur.quia I)e lagis cUicinii umlfcim eaxdcmcnrlinaf operienli-
lius,et de pellibus arieluinruliricutis. Quid jjcr liwc
vidolicct poslincarnationem.passioiiem, corporisel
tnyslire inlclliijdinus.
aanguiniscommunicationemChristlt^iliiUei.liiciara-
« Et facics saga imdecim.ud oporiondura lcclum
quepcrilium niisaionorn Spiritus sancli Kcclcsia
tabcrnaculi.» Sic snnctorura vila cst clara, sed nisi
sancta t]iiii' locus ipsius cst, ct de unliquig in ccd-
cuuto sub prajpositorurn pr;i;sidio quasi sub ciliciis
ium collocatur, ot dc novis homiuibiis in tcrrara
abscondulur, inlegritatis ejus pulchrituJo non scr.
congrejjalur. Oiiomodo? Quali institutione vcl or-
vatur. Ituqueut interiora taburnaculi, bjssus ful-
dine? Ait « Uecera cortinas de bysso retorti, et
:
geat, coccus coruscct, hyacinthus et purpura pul-
hyacintho ac purpura coccoque bis tlnclu variatas chrisilidcin coloribus resplciideant, dcsupcr pelles
opere plumario facies." Donarius nuraerus.secunda et cilicia imbrein, vcntos et pulvcrera portant. Quj
unitas esttrinniiiila.quod nioliusarithmcticisnotum
igitur magnis virtulibus ia saaclae Ecclcsia; sina
esl.Ergo dpnarius scciindii unitas tri.ingula unam
proficiunt, prspositorura suorum vilam dcspicerc
Trinitatis unica; fidem signilicat.Et hic cortinarum
non debent, cum vacarc cos rebus exterioribus vi-
niimerus, Decalogo quoeidem Deo servitur, beno
dcnt,quia hoc quod ipsi securi intinia pcnotranl,cx
consonat : Porro cortin;e aul.-ca sunt, id est vcla.
illoruu) adjumento est, quia contra procellas hujus
dict.-c autera cortintc oo quod primitus de corio lie-
sxculi exlerius laborant. Possunt tamen pcr saga,
bant.De bysso, iiiquit, retorta et hyacinlho ac pur-
qua; byssum ct purpuram hyacinthum et coccum ne
pura, coccoque bis lineto. liyssus quoddain geous
proccilariim injuriis patcant subtegunt, sajculurcs
est lini candidissimi.llyacinlhus autem ajreicoloris
intclligi divitC3,qui in Ecclesiasunl,qui sanctis.vel
est, purpura marini, coccus ignei. llis quatuorco-
ins.inctoproposilo DeoscrvientibusneullaiiihabcaDt
loribus prxcipuis.illaomnis varietas virtutum desi-
necpssitateni vagandi foris(quod nonexpedil anima-
i;natur, de qua in psalmo canitur : " Omnis gloria
buseorum),neccssaria vitfc de facultatibus suissub.
ejus filin: regis ab inius.in fimbriisaureis circutna.
ministrant pro redemplione pcccutorum sucrum.
micla varietalibus (Psa/.XLiv), » illam deniqueglo-
Unde etund ecim soga et cilicina sunt.quiavidelicet
riam quae ab intus esl, quam solus rex Cbristus, in
non dilfiienlur, prajcepta Decalogi trans-
qiioil ipsi
lilia rcgis sponsa sua videl, lextura hujusmcdi si-
gressi sunt et idcircc quasi in undenario nurnero
;

gniiicatjin eomaximoquod sagisciliciuissublegenda

suiit, seJ pocniteutiae quae per cilicium designatur,
est. " Variatas, ait, opere plumario, • id est ia
dignos iructus fucere cupientes, labernaculum, ut
rnodum plumae acu Longitudo cortina;
depicto. <<
dictum est, protegunt.Sed el ipse tricenus in longi-
unius habebit viginti et octo cubitos. Latitudo qua-
tudine cubitorum numcrus, qui conjugatorum est,
luor cubito"um erit. 1 I.atitudinishujus mensura, ^
quemadtcodum et viduarum sexageuus,et virginum
longitiidiais septiina est. Quater enim septem et
centenus,huic sensui bene coucinil.Porro,juxta lit-
septics quatuor, viginti et octo sunt.Porro septima
teram, vel visibilem taberaaculi facturam, cur un-
passim contemplaliouis requiem designat. Ergo el
decimsagasint.elcurlongitudinemcortinurum binis
ipssemensuree corlinarumquaBsagisoperiendaesunt,
exccdant cubitis,mox sequentiadeclarant > Quin- :

illos confirmant ordines Ecclesiac signiGcari,qui in

que,ait,junges seorsum,et scx sibi muluo copulabis,
conteir.phitionis quietc vivunt. « Quinque, ait, cor-
iia utscxtum sagum in fronte tecti dupliccs. » Et
tinae sibi jungentur muluo, etalii^ quinquc nexu
paulo post « Quod autem suoerfuerit in sagis quae :

simiii coh.vrebunt. » Quomodo? « Ansulas, inquit,

parantur teclo,id cst unumsagum quod ampliusest,
hyacinthinas in lateribus ac suramitatibus facies
ex medietate ejus operies posteriora taberaaculi. >
cortinarum, ut possint invicem copulari. » Ansulae
Medietassagiduocubitisunt secundumlalitudinero,
hyacinthiuie coclestia vincula charilatis fratcrnffi.et
quutuorcubitorum.Non crgo sagum unum
qua; est
quia per fraternam charitaiein ascenditur ad Dei
scindendum erat a capile usque deorsum, ut una
dileclionem.oFacies,inquit,etquinquagintucirculo3
pars in fronte tecti ducti duplicarelur, reliqua vero
aureos, quibus cortinarum vela jungenda sunt, ut
posteriora tabernaculi operirentur.Non utique. sed
unum tabernaculum fial. » Circuli namquo aurei, D
undccim hoc sagum,utquoniamdeccmtantummodo
vincula suntdivinajdilectionis, quee fraterna dile-
sagorum operimenlo,qua-
cortinae suntsuperextenlo
ctioni quasi ansulis inscrta hyacinthinis sanctam
tuor exuberent cubiti, qui sunt unius sagi latitudo.
illam et Deo dign.im cflici!. Et quia charitas h;ec
Itaergosagorum conjunctorum extensio moderetur,
multiladinem opcrit peccalorum bene (l Petr. iv),
ut in fronte duo cubiti descendant,qui et iusinum
ansulaj quinquaginta,in singulis lateribus,et quin-
reducti,duplicentur,duo vero nihilominus inposte-
quagintacirculi habentur,quo numero remissio si-
riora tabernaculi, ad protegenda demitlantur. Nam
gnificatur, et ex lege imperatur.Undeet quinquage-
et inutraque latera tabernaculi bini qui supersunt
simus annus jubilKU3dicitur;Z.eu.xxv|,id estdirnit-
in longiiudine sagorum, ultralongitudinem corti-
tens.Pulchra cortinaruravarietas,et pretiosa textura
narum dispertiunturcubiti. Ait enin: : « Et cubitus
est, sed foris relinquenda nuda non est ; nec enim
ex una parte pendebit,et alter ex altera,qui plusest
imbrium aut graudinis injuriam suslinet. Sequitur
iu longitudine sagorum.utrumquelatuslabernaculi
ergo
protegens. > Totum hoc mystice ad pradictum re-
711 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 712

fertur sensum, quia videlioet vita spiritualium, ut A dicatisomnes,etnonsintinvobisschismata(/Co;M).»

quieta sit, quae per pulchritudinem 230 signatur Viginti, inquit,erunt in latere meridiano:simi-

cortinarum, undique subsidiis indiget sfficularium literque in latere86cundo,quod vergitadaquiionem.i

fidelium. Hoc proesenti loco praetereundum non est Quiatabulae stantes 8unt,et habentinlatitudinesin-
saga do piiis facta esse postmo-
caprarum,unde el gulos,ac8emissom,profeototrigintacubilorumcons-
dumScriptura dicit « Fecitergo Beseleel sagaun-
: tat esse utriusque labulati longitudinem,et non per-
decim de pilis caprarum adoperiendumtectum ta- lingit usque ad extenti desuper tecti quantitatem,

bcrnaculi {Exod. xxxvi).»— « Faciesetquinquaginta quadragintacubito8longitudinisexplioantem,secun-

ansas more sagi unius, » elc, ut supra, nisi quod dum numerum vel extensionem decem cortinarum,
nequeansse hyacinthina3,neque fibuiaedicuntur au- quarura singula; quatuor in latitudine cubitorum
reae,sed sneae, quia videlicel fideles.quiin saeculo erant.Bina; bases singulis labulis suppositaj funda-
sunt vel quorumcunqueauxiliovita spiritualium in menta sunt apostolorum et prophetarum {Epkcs.u),
extcrioribus juvatur, eadem firmatur dilectione, et quorumfideisiveauctoritatitotumffidificii tentorium
si non eadem fulget co^lestis sapientiae claritate. innititur spiritualis.Quae et argente;e dicuntur.Quid
i<Facieset operimentum aliudtecto de pellibusarie- enim per tabularumbasesargenteas,nisi prophetica
tum rubricatis.et super hocrursumaliud operimen- g fidei signantur eloquia ? Dum enim primi aperte de

tum de hyacinlhinis pellibus." Rubeus sivehyacin- Dominica incarnatione loculi sunt, quasi quasdam
thinus color,pellibusarietumnonpernaturamadest bases,eos conspioimus a fundamento consurgero,et
sed per industriam airerlur.Bene ergo per haBcfide- superpositaefabrioffiponderasustentare.Undeetcon.
lissteculariura concordia designatur, qui virtutum junclffi hinae etbases singulis labulis supponiintur,
copiatn,non quidem actu habent,sed in cisqui ha- qui dum prophetm sancti in verbis suis.de mediato-
bent et ipsi amando possident. Hincnamquc illud ris incarnatione coacordant,subsequentespra3dica-
in psalmo quod cum prKmissuraesset:c<Ro;;ale quae tores Ecclesiae indubitanter a;dificant, ut cum a se-
ad paoem sunt Jerusalem (Psal. cxxi),slalim, sub- metipsis non discrepant, illosrobuslius figant. Nec
junctura est,« et abundantia diligenlibusteliiirf.).» imraerito bases exargento fundi jubentur. Argenti
Abundat enim spiritualibus bonis Jerusalem,ide3t quippe naturaex usu servatur,sineusu autem in ni-
anima sancta, quascunque suam qua>rit pacem, gredinem vartitur.Prophetarum quoque diota ante
Deumque videl perconfemplationem.Quiauteranon Mediatoris advcntuni,quiain usu spiritualis intelli-
eodemproposilostabilitus,amatsioincedentem,per- gentiae non erant,dum conspici prae obscuritate non
fruilur et ipseabundantiacum eadem Jerusalom.Et poterant, quasi nigraremanebant.At postquamMe-
notandum, sccundum litteram, quia prout qua:<iue „ ^-.^^^^ veniens ea ante oculos nostros incarnationis
1- -._! i ;t„ ^.,.v,^..,« ;« t<^Un„^ ^
in taber
• _ !
.

viliora vol minusoperosa sunt.ita qui-eque

sua;nianutersit,quidquidlucisineislatebatinclaruit,
naculosuperioraettemppstatibusviciiiiorasunt.Nam
sensusque Patrum pra^cedenlium in usumdedit,quia
post cortinas sagacilicina,deindepelles arietumru- verba rebus exposuit.nAd occidentalem verOjinqiiit,
bricatas, ao deinde pelles habet hyacinthinas. plagam tabernaculi facies sex tabulas, et rursum
CAPUT XII.
alias Juas quse in angulis erigantur post terguni la-
De tabidis tabernaculi stanlihus, et connexione ac
bernaculi.Et erunt simul tabulas octo.» Per oclo
basibus illarum, et de vcciibus eas conlinenlibus,
quid per hxc spirilualiler intcUigatur. tabulas ad occidentalem plagam sic positas, recle

u Faoies et tabulas stantes Labernaculi,de lignis octo bealitudines inlelligimus post finem prssentis

setim,qua3singulffl denos cubitosin longitudineha- vilS! digne nierentibus successuras. o Duabus, ait,

beant,etinlatitudine singulos acsomissem.»Tabuls tabulisqucein angulisponendssuntjsimilisjunctura

intabernaculostante9,praelato3signifioantjn Eccle- servabitur, » quia videlicet duabus beatitudinibua

sia praeerainentes.scilicct simplicitate decoros.pru- prima; ct octavae eadem positio gloris.id est, pro-
dentiatutos.in sajcularibusprovidos.in divinisrebus missio regni coelorum servatur.Istia quoque tabulia^
consideratos.In tabulis enim^neiiue deoorcumtene- uinae bases singulis supponunlur,quia profectobea-

ritudineut in cortinis,neque munimentum est cum j) titudinum earumdem spes tam prophetica quam
Equalore,utinsagis.Praelatosergo recte designant, evangelica vel apostolica fide 3olidatur.Porro,juxta
qui nequecuram subditorura propleramoremcceles- historioara posilionem duas tabulas in angulis posl
tium,necccelestiumconlemplationemnegligeredebent tergum tahernaculi erectas, ad quid nisi ad orna-
propter temporalem subditorum curam.Minuiturta- tum valere arbitremur? « Facies etvectes de lignis
men illis quies conlemplationispropterstudiumope- selim quinque ad continendas tabulas in uno la-

ralionis.Unde et rccte denos in longitudine cubitos, tere tabernaculi,et quinque alios in altero, etejus-
absquo diminutione;in latitudine autem singulos ao dem numeri ad occidentalem plagam, » etc. Ta-
seraissem habent.Quod cadit in semissecc .integri vel bula: utslare possint,gemino basium scilicet atque
totius non signilioiit plenitudinem.«In laleribus ta- vectium robore fulciuntur, quia videlicet Ecclesiae
bulaedua;incastratura;fient, quibus tabulaalterita- rectores apostoli ve! apostolici viri tam spiritua-
bula3 connectatur.wGonnexio tabularum;oompagina- lium quam et carnalium prKsidio necessario ful-

Mo charitatis est,rectoribusEcclesiarum necessaria, ciuntur. Sicut enim per bases eloquia prophetica
ut fiatquod perApostolum dictum est,«ut idipsum signantur,quorumcum auctoritate spiritualiasemi-
 713 DE TRINITATR ET OPERIBUS K.IUS LIURI XUI. — IN liXOD. LIB. IV. 714
nanl.sicporvoctoadiviluin alquepotenlumsiibsidia \ (Cap. XXVII.) « Kacioa ol alluro dn liKnis aotiim,
recto flguranlur, do quorum aluindanlia carnalia iiuod habcbit (|uin(iui} cubiloa in lonjiiludino, ot
inctunt. Qui ot ipsi ajquo ut labuhc Huro vestiuntur, totidum inlatitudinc, id estqiiudrumcl tros cubitos
quia profccto potontos soiculi homines, qui quasi in ultitudino. » Itaiiuo tcrnuria liiDC positio diligisnter
laliulis por annulos ourooa inseruntur, ut oas con- diatinf;ucndaesl. Pr:mo,ulsuperiu8Jaindictuni cst,
tinoant dura priedicatoribus lidei pcr cam.icm lidcm ingrodionti allaro sacriliciorum, doinde Iranaito
communicintosneccdsiiria mini.->trant, ipsorum mcr- priiiio vclo, primum id crat tabernnculum, ic quo
cedo remuncrari juro crediinlur. Qui eniiii rccipit nieiisaetcaiidolabrum,tranjitoque rursus volo aitc-
prophetuin, ail Dominua, in nomine propbeta;, mer- ro,8ecundumidorat tabornaculum, in quocratarca
cedoro prophotn! accipict, ct qui recipit justum in ot oherubira oburabMnti.i propitiaturiura. Rt forte
nnminc jusli, rnercodcra justi accipiet [ilaltli. k). • quoarat quis quid funrit propiliatoriuin ? Prolecto
Kt rectcquidein Tcctes in singulis lateribuset ojus- cum aureuin iilud Uominus juiiscrit lieri, t-jusque
doiiinumeriadocciilcntalera pl^igura mitti jubentur, longitudinem,etlatiludinem quanlain ct ipsius ircx
quia vidollcet carnulos hoinincs, quuntum iii boc Scriptura pxpressorit, da altitudine vero lacucrit,
scoculo divitcs sunt, tantura in quinque solis sensi- volut tabula aurea lantfo formiB intelliginda est,
buscorporalibus.ct in hisqua?pi'ripj-03 sunl transi- qua pussit arca conlcgi < His ila compositis, in
jj
genda magis occupanlur. priori quidem tabernaculo semper inlroibint sacer-
931 CAPLT XIII. dotes, sacrificlorum officia consummantcs. lu se-
cundo autem semei inanno solus pontifcx, non sine
De labemacuto, et velamenlo dividenle inter primum
et secundum, quod dicitur Sancta sanclurum, et sanguine, quera olTerret prosuaet populi ignorantia
quod situtn ejus, vel ritum .ipostolus dical fuisse {llebr.ii), hoc significante Spiritu sancto nondum
,>

paraholam. propalatum css? sanctorum viam, otc. Igiturpara-

« Facies et velum do hyacinlbo et purpura, bolicara istam Spiritus sancti signiflcationem, ipso"

coccoque bis lincto, et bysso retorta, operepluma- JQvante, breviter discutiamua.

rio, et pulchra vurietatc contextum, quod appendes
CAPUT XIV.
antcquatuorcolumnas dc iignis setim, • etc. H^cte- Quid sitmyslice taberaacuhtm secundum, el quid ejus
nus per coraposilionera tabornaculi serrao prope- struclu)V€ iignificent.
rantiorcucurrit, nuncderaumad capilulum.\postoli Tabornaculum secundura, in quo eral arca, su-
superius memoratum redeundum est. « Taberna- perque eam cherubira gloria; obumbraatia propilia-
culuin, inquit, factum esl priraum, in quo erant torium, mystice illud esl in quod inlroivit Jesus
candelabra, et raensa, et propositio panum, quae labernaculumnonm;inufaclum,sanctanoiiexerapia
dicitur sancta. Post velamentuin autem secundum ria verorum, sed ipsum ccElum, ut appareat nunc

tabernaculum, quod dicitur Sancta sauctorura vultui Dei pro nobis [Hebr. ix). Nam in eo quod
(Hebr, ii), velamentum autem quod illic
» etc. Post semel in anno aolus pontifex introibat, non sine
memorat, istud est, de quo pra;senti loco Dominus : sanguine.quemotferret pro suaetpopuli ignorantia,
« Facies, inquit, et velum de hyacintho, et purpura hoc signiflcabat Spiritussanctus, quod nunc semel
coccoquobis tinclo, et bysso retorta, opere pluma- Christus in consumtrationeno saeoulorum, ad destitu-
rio, » etc. « Post velamentum, quod ait secundum tionem pecoati, per hostiam suam apparuit semel
tabernaculum, quod dicitur S.incla sanctorum, au- oblatus ad multorum e.xhaurienda peccata (i6jrf.),
reum babens Ihuribulum.et arcara teslamenti, su- secundosinepeccatoapparebit, exspectantibussein
perque eam cherubim gloriae, obumbrantia propitia- salutemperfidem. CoIumQae qualuor qu£e iilic faclaj
torium, » idem quod hic dioitur, « intra velum sunt, base3aigenteas,etcapitahabentesaurea, qua-
ponesarcam testiraoniiex quosanctuarium sanctua- luorpraefiguraverunl Evangelia, prsdiclum pontifi-
rii et sanctuaria dividuntur : pones et propiliato- cisChriati introitumconoorditerattestantia,quorum
rium super arcam testimonii in sancta sanctonim. » senno, dura cum prophetica veritate consonat, ve-
Porro, quod aitidein Aposlolus, in primo taberna- ramquo huinanitatera atque gloriosain uniusejus-
culo erant candelabra, et meusa, etpropo3itiopa- D demque diviuitatem Christi pri-edical, veraciter co-
nurn, quae dicitur sancta, » id est, quod hio sub- lumnas bascs argenteas et capita habent aurea. Ve-
junctum est, « mensamque ponea extra velum, el lum ante dependet, quia videlicet nondum videmus
contra mensam caodelabrum. » Sequitur, dicens «sicuti cst(/ Joan. iii).
: « Per fidem enim ambula- ., —
« Facies et tentorium in introitu tabernaouli, et de mus, et non per speciem (// Cor. v), » per fidem tene-
hyacintho, el purpura, coccoque bis tincto, et bysso mus, quia propiiiatoriura illic est Jesus Christus,
rttorta, opere plumario, et quinque columnas deau- « qui mortuus esl, imo qui et resurrexit, qui est

rabis, lignorum setim, antequaaduceturtentoriura, a dexlris Dei, qui etiam interpellat pro nobis
quarum erunt capita aurea, ct bases aeneoe. » Itaque {Rom. vm). » Unde Propheta in psslmo « Quia :

mensa, et propositio panum, candelabrumque inter apud te propiliatio cst (Psal. cxxix). » Thuribulura
duo vela posita erant arca autem et propitialo-
: qucque illic est, scilicet, suavissima nostrae reconci-
rium.cura duobus cherubim ultra velum secundum lialionis memoria, .jugiter apparentibiis vulnerum
Sequitur, adhuc cicatricibuc quae pro nobis pertulit Dei Filius in

Patrol. GLXVII. 23
 :

715 RUPERTI ABBATIS TDITIENSIS 716

carne noslra. Illic arca estvera, scilicet carnis no- A ambulantes decantemus « Dominus regit me, et :

strs, quae de Virgine sumpta est, et in cruce pe- nihil mihi deerit, in loco pascus ibi me collocavit
pendit substanlia, virtute resurrectionis nullatenus {Psat. xxii). Item <>« Nam etsi ambulavcro in
:

absumpta, sed tantura in gloriam immortalitalis at- medio umbra; mortis, non timebo mala, quoniam tu
que incorruptionis immutata, habens virgam, et meeum es {ibid.). » Quinque columnae in ingressu
manna et tabulas testamenli. Virgam, id est po- hujus tabernaculi, quinque libri Moysi sunt, Eocle-
testatcm Patris super orania opera de qua dicit siaj praesenti perhibentes testimonium. Bases co-

((Data est mihi omnis potestas in ccelo et in terra lumnarum aeneae vilem significant litteraturatn
{Matth. xxviii). » Manna, id est gratis dulcedinem : Scripturs ilosaicffi. Nam capita columnarum aurea
« hunc enim Deus suscilavit, et principem ac Salva- excellontem designant gloriam spiritualis intelli-

torem exaltavit, » ait aposlolus Pelrus protinus sub- gentiae.Qui sensu parvuli sunt, bases tantum ajaeas
jungens, « ad dandam pocnitentiam el remissionem attingere, id est non valde nobilem litteram legere
peccatorum {Act. v). • Tabulas testamenti, id est possunl ;
qui autem viri proficiendo facti sunt, au-
librum judicii, de quo Daniel dicit « Judioium : rum iittingunt, id esl capita columnarum, dum oc-
sedit, et iibri aperti sunt {Dan. vii). » Nam de his, cidentem negligenles litteram, extendunt se ad
quae in libris testamenti sunt scripta, futurum est T. vivificantem spiriium {U Cor. iii). Velum, quod
judicium,etaperiendaBsuntconscienti8B3ingulorum ante columnas dependet, velamen est, quod nobis
Unde nec duo cherubim illic desunt, per quos in- quidem in passione Christi seissum, Judaeorum au-
telligimus ea qua; per duo Testamenta nobis praedi- tem cordibus superpoaitum est. Idcirco nobiscum
cata sunt, misericordia scilicet el judiciura. Nam non ingrediuntur, quia quod in colurauls, id esl in

« universffi viae Domini, misericordia el veritas librisMoysirutilat aurum,obstante velamine, videre

(Psal. xxiv). » mutuo se respiciunt versis vultibus non merentur.

in propiliatorium, et in eo tolum est negolium, ut CAPUT XVI.
misericordia superexaitet judicium {Jac. ii). » Haso De aliari, quod exlra poiilum,]alxorun lemporale
nondum per speciem significaverit ministerium.
omnia per fidem tenemus, el

videmus, recte velum anle columnasappenditur. Altare quod estra positum est, Judaeorum est
ministerium, sanctum quidem antequam Christus
«32 CAPUT XV.
qui per hoo promittebatur veniret ; nunc autem ei
Dj labcrnaciilo primn, qxiod prxsenlem signiftcaverit
mcnsa et candelahram,
quo ille sancta sanclorum ingressus est, cum mi-
Ecclcsiam, cl rjxdd in eo
quinquc cotumnx, el quid quod ante illas nistris suis, eum non sequentibus reprobatum, et
(juid
dependel velum. velutimmundum abjectum est.Habuitquidemprius
hoc justificationes culturas, et sanctum saiculare,
Tabernaculum quod deinde, juxta descriptionem
sed non poteral « juxta consciontiam perfectum
secundum, juxlaordinein ingrediendi primum est,
facere servientem solummodo in cibis et potibus, et
ut Apostolus ait (Ilebr. ix) prresentom significal
variis baptismatibus, et juslitiis carnis usque ad
Ecclesiam. Illic mensaest et contra mensam cande-
teinpus correctionis impositis {Hebr. ix), » nunc
labrum. Etenimin hacEccIesia, imoin hac Ecclesiae
autemexquotempuscorrectionisadvenit,servientem
peregrinatione, et tabernaculo ejustemporali mensa
in supradiclis, nonsolummodoperfectumfacere non
estDomiiii, parata laborantibus in agone certami-
Nam
hic propositus potest, sed nec ulliusboni, saltem inilium est, imo
nis, niensagemina; reroctionis.
et cum Apostolo detrimenta reputtindum, el ut
est panis, id esl Scriptur.i sancta, qu.-e magna verbi
stercus abjiciendum esl {Ptiit. iu). Proiade noa
Dei copia ment^m reficit, et panis corporis ejus, et
atriura ingrcssi patriarcharum, fiducialiter altare
calix sanguinis queir desanctoaltariChristianusad
illud praeteriraus, etultra veluin ingredimur bases
vitam ieternam sibi profulurum percipit. Candela-
hicest, et dignoconvivantibus lucet,
ajneas columnarum aspernantes et aurea capila gra-
brum quoque
Ecce ego vobiscum tanter aspicientes, id est occidontem legis litterara
videlicct Christus, qui dicil : «
relinquentes,etvivificantomspiritum amplectentes.
sum omnibus diebus usque ad cansummationom
sa3culi {Matth. sxviii). » Semel candelabrum islud,
D atque inde ad mensam Djmini fideUter accedinius,
obte3timoniumpcenitcntiaeeuae,liicernarumsuarum ubi non carnes taurorum immolantur, autsanguis

visibiliter quoqiie ostendit, tunc scilicet

hircorum potatur, eed panis vitae a»ternae, quod est
flammam
corpus Christi proponitur, et calix salutis perpetuae
quandojam assumptus in ccelum.Spiritum sanctum,
quiest sanguiscjusdemChristi Filii Dei libatur, tan-
quo apostolos illuminaret, palam in linguis igneis
deraonstravit {Act. ii). Et notandum quia mensam
dem illud ctclestc sanctuarium ingressuri, quo prae-
cursor pro nobis Christus idein pervenit.
in parte aqnilonis, candelabrum autem in latera
tabernaculi meridiano Doininusstare jussit (E.tod. CAPUT xvn.
xxvi). Ad nos enira qui eramus pars aquilonis, id Per atrium tabernaculi cum pa.villis suis, colu.Tinas
est rcgnum diaboli, infidelitiile frigidi, et a Deo qurque cum basibus et cciintibus earum, mystice
tene- fidem vel vitam intelligi Patrum, qui anle lcgem
alieni, mensa Domini porrecta est, et contra
fueruni.
bras nostras meridianum gratiae candelabrum Deua
Atrium tabernaculi patriarcharum et aanctorum
posuit, ut edamus et bibamus, pariterque in lumine
 717 DE TIUNITATE ET OPERIBUS EJUS l.illHI XI.II IV RXOD, LIR. IV. 718
omniiini (|iii nnto ipRcni fucrc.latituiliiicm ct vi|:iin A CAi'UT XVIll.
non catonus Irgis Scriptura (iistrictam dcslgnuvit- Quod iiUroilus Inlicnmruli iib una tnnlum j<atle,idi-tl
pyrum dixposili (|ui(!cin ah oriente lueiil, ipsiux nutem sanrl.v Tiinilntis,
Niini plpnxillixiici.iiiiipcr
quam legimut in Apocalypu a qualuor partibua
non aliiid iiunin palriarchiirum lidcm si^nilicant,
Irinx ponx sint.
sine qua nec alrium, ncc tabernaculum starc, vel « In ea atrii longitudinequxrospiciladorienlem

8anctum essepossit. « Gentum,inquit,cubilos unum quinquaginta cubili erunt.in quibiis quindocim cu-
latus lenebitin lonRitudinead austrum.-similiterque bitoruni tenloria lateri uno doputal)Uiitur,columna;-
in latcre aquiloiiis lontoria centum cubilorum, in
qiio tres, ct hases lolidcin. « 1'atct littcru, quia ab
latitudine voro ad occidentem quinquaginlanihilo- oriento introilus in atrium.ct inde in tabernuculum
minusadorienteminlalitudincmtcntoriacubitorum
porquindenoscubitoSjtcrnasquehincindccolumnas
quinquaginta. » Cenlenarius longitudinis numcrus porrigilur. Kt videtur in hoc cxemplaris sive ciclo-
tcrtia unilas totragona,dccie8 euim dcccm centum slium ralio dcficcrc.Nam ubi de coolestibus manife-
sunt, lonfianimein fidom, longaniracni significul pa- stcloquitur spirilus, ita pr.Temittens: « Etosteiidit
trinrch:)rum spcm morequadrulilapidis.ubiquetam mihi civitatem llierusalem sanctum, descendentem
in adversis quam in prospcris constantem. Quain
de coolo a Deo habentcm claritatem Dei [Apoc. x.\i),»
llorum longanimitatem, Apostolus pia considi^ra- g p.^^,^ ^^^^ j,^ subjungit . Ab orionte port!-!; trcs.
:

tione permoliens, «juxla fidem, inquit, defuncti ab aquilone porta; tres,ab austro portaj tres, et ab
sunt omnes,non acceptispromissionibus.sid longe occasu porla; tres iibid.). » Hic autem ab oricnte
easaspicientes ct sulutanles, et conlitenlesquia pe- tantum in quatuorcolumnis introitus
patet. Scqui-
regrini cl hospites sunt super tcrram (llebr. xi). » tiir ulnintroilu vero atriifiet tentorium cu-
enira :

Ergo tabernaculi veri, cujus hoc exemplar est,

bitorum viginti.Columnas habebit quatuor cum ba-
principes sunt. Undeet protinus idem Apostolus :
sibus quatuor. » Adde quod ab oriente captuto in-
• Qui enim,inquit,h8BC dicunl^significant se patriam troitu, facies introeuntis in occasum speclut, quo
qurcrcre (i6ii/.). » Et paulo supra « Exspectabant, :
nihil boni significalur. Igitur quoniam cH altare,ad
ait, fundamentahabenlem civitateni, cujus artifex quod primum per ipsum introilum pervenitur, to-
et conditor Deus (ibid). • Itaque et secundum illos tusque ordo ejus antiquari, et genescere habebat,
Palres in tabernaculis,sive in casulis propter spem
occasum situsejus vergobat,
ct interituruiii erat,in
futuroe civitatis commorantes ecelesto tabernaculum
portarum quoque non miranda nobis divcrsitas,
devirtutibuscompaclumistoexeDiplari,quodMoyses scilicel quod in hoc typiouiii et uinlir.ilicum laber-
fecit prius cst. Latitudo decem cubitorum.longitu- naculum, ab una parte introiius patebat, perqua-
dinis praedicts est medium lum ipso qumquagenario
quinquagenario tuor columnas velum habens altitudinis qiiinque
numerofuturumpra2signansjubiIaeum,quiavidelicet^ cubitorum;in ipsa autem ccelestia sancta, quorura
per latiludinein charitalis Abraham, Isaac et Jacob hoc erat exemplara quatuor mundi partibus eadein
in repromissionem jubilaBum, id est remissionem introeuntibus facultas per ternas,ut prsdiclum tst,
peccatorum acccperunt per Christum et benediclio- offertur portas.Nam et ille populus, qui hoc usus
nemomniuragentium.Adhancillorum perfectionem est exemplari.justitiarapraesumit exoperibus legis;
spcctat numerus sesaginta columnarum. Nam in vocalio autem cunctarum gentium,ad vera tendens
meridiano lalere viginti et in aquilonari item viginti et ccelestia sancta,solam quaerit jusliliam lidei, ba-
elinoccidentalililitudinedecemcolumna» (167)sexa- ptismum vocantis Christi suscipiens,innomine Pa-
ginta sunt. Qui nuraerus ex senario, denaricque tris, el Filii, etSpiritus sancti.
compositus.bene perfectionein significat eorumdein CAPUT XIX.
Patrum qui legem scriptamnonhabentesDeculogum Qucd Dei civitas lucerna Scripturarum nonegcai ;
illa
lamen legis bene et perfccte operando laudabiliter et idcirco lucerna noH intra,scd cxlra velum ardera

adimpleverunt.Attamen omnes %33 column<e atrii, jussa est.

bases habentes «noas, et capita argentea cunctis, « Pracipe filiis Israel, ul offerant tibi olcum de
qua3 in labernaculo erant, minus insignes exstito arboriliusolivarum,purissimuni,piloquc contusum,
runt. Sed discretis mentibus, non eo despicabilps D "t ardeatlucerna semperin tabernaculo testimonii

anliqui Patres qui ante legem fuerunt videanlur, extra velum, quod oppansum est Testimonio, ct
quod quaedam quoe in lege prohibenda eranl ipsi collocabunt eam Aaron et filii Israel, ut usque mane
admiserunt, verbi gralia, quod Abraham uxorem luceat coram Doff.ino. » Res postulare videretur,

habens Sarara,dc concubina Agar genuit filium, vel ut in eo quod sacratius eral, idem in secuiido ta-

quod Jacobduassorores in unum duxit conjugium. bernaculo juxta vclum lucernasemper arderet cultu
Nam hoc pacto, columnae quidem minus speciosa; perpetuo.Quid ergo nisi mystcrium, el in hoc rilu
sunt,necenimtalequid trahendumest in exemplum, propositum est, videlicet quia in illis sanctis non
sed in eo satis excusantur, quia nihil horum fuerat manufactis, quae Jesus semel introivit,lucerna opus
lege prohibitum. non est ? Sic enim in Apocalypsi dc illa sancla et
aeterna civitate dicit Joanncs : n Nam claritas Dei

(167) Addendum puto, ac lotidem in orientali.

710 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 720

ilkmiinabit eam, lucerna ejus Agnus est [Aiioc.

et A Coccus igni el fetheri. Et justunfi esse commemo-
xxi). Igitur velum in priore taberuaculo
extra rant, ut 234 pontifex Creatoris, non solum pro
semper ardcat lucerna coram Domino usque mane Israel,sed pro universo mundo roget. Siquiilem et
cultu perpetuo, id est in prcesenti Ecclesia luceat terra, et aqua et aere, ct igne^mundus isto consi-
quisque lidelium ea quas habet Spiritus sancti gra- stit.el hffic elementa suniomnium < Facie5,inquit,
:

tia,utvideant honiiues corum opera bona, et inde superhumcrale de auro et hyacintbo ac purpura,
aperiantoculossuosadglorificandum Patrem quiin coocoqus bis tincto, et bysso retorta, opere poly-
coelis est [Malth. v). Nam haac intentio charitatia milo. » Sciamus hoo veslimentum esse pontificis,
oleum purissimum est pilocontusum.id est proptep et apud Hebraios ephod appcllari. Nec enim statira

aBdilicationem proximorum sponte laboribus pres- illud occurrit quod Saniuel qui levita fuit scribitur,

sum. r.ollocahunt eam, inquit, Aaron et filii ejus, in libro Rcgutn,primo habuisse aBtatis adhuc par-

videlicct,qui le^'itimi sunt sacerdoles Doraini, jure volffi, ephod (/ Reg. ii), id est superhumerale li-

successionis.Etenimverse charitati studere atque in neum.cum David quoque ante arcam Domini idem
operibus bonis, non suam,sed Dei gloriamqucerere, porlasse referatur (11 Rcg. vi). Aliud est enim ex
id plane estdignum,atque iegitimum Deo sacerdo- quatuorproedictis coloribus,id est hyacintLO,bysso,
tem Ad hujusmodi lucernam collocandarn,
esse. ^, purpura coocoque, et ex auro habere contextu
Paulus dilectum discipulum commonebat,cum di- aliud in similitudinem sacerdotum simplex et li-
ceret « Propter quam causam Ldmoneo te, utre-
: neunri. « Duas, inquit,orashabebit junctas in utro-
suscites gratiam Dei, qua; estin te, per impositio- que latere summitatuin, ut in unum redeant,ipsa-
nem manuum mearura (// Tim. i). » — « Ardeat,in- que textura.et cuncta operis varietas, erit ex auro
quit, usque mane, usque ad finera praisen-
» id est, ethyacintho, » elc. Auri, inquit, laminffi, id est
tis vitae ; Naminipsodio lumine lucernaB non indi- bracteae mira lenuitate tundantur,ex quibussecta
gebimus.quando " sicut est (/ ioan. m), » « et — fila torqucantur sub teginiiie trium colorum hya-
facie ad faciem videbimus (/ Cor. xiii). » cinthi, cocci, purpursB, et cum staniine byssino, cl
CAPUTXX. efficiatur palliolum mirae pulchntudiuis in modum
Dc vestibus sacerdotaliOus. caracallarum praestringensfulgoreoculos, sed abs-
(Cap. XXVIII.) «Applica quoque ad te Aaron fra- que cucullis, junctas habeat oras iu utroque latere
trem tuumcum filiissuis, de medio filiorum Israel, suiDiiiitatum, ut in unum redeant. « Sumesque
ut sacerdutiofunganturmihi Aaron,Nadab et Abiu, duodecim lapides onychinos, et sculpes in cis no-
Eleazar, et Itharaar faciesque vestem sanclanifra-
: mina filiorum Israel, sex nomina in lapide uno, et
tri tuo in gloriam etdecorem. Et loqueris cuncti» sex in altero. » Ut videlicet pontifex ingrediens

sapientibus corde,quos replevi spiritu prudentiae, (j sancta sanctorumnominapopuli,pro quo rogaturus

utfaciant vestes Aarou,in quibus sanctificatus mi- est Dominum, portet in humeris. Hoc nempe est
nistret mihi, i elc. Venimus ad sacerdotalia vesti- quod subjungitur « Et ponesin utroque kitere su-
:

menla, quifi et primum moreJudaico simpliciter perhumeralis memoriale flliislsrael, portabitque

expunenda sunt, etdeinde singillatim mysticascru- Asron nomina eorum coram Domino ctperutrum-
tanda est intelligentia. Porro non eodem ordinehic que humerum ob recordalionem. Rationale quoque
descriptasunlquo invesliendosacerdote sumuntur. judicii faoies opere polymito, juxta texturara su-
Nam femiualia line;(, quilius operitur primum car- perhuraeraiis, » etc. Patet litterae superlicies, et

nis turpitudo, postrerao in hao descriptione posita scire volentibus omnium positionem,id est, super-
sunt, et econtrario rationale, quo prajter laminam humeralis,rationaIis, tunicaj hyacinthinaa oum tin-
auream, in ponlificis fronte ligandam,nihilsanctius linnabulis ac malia punicis aureis, lunicse quoque
in vestibus erat.primum designatura est.Aitenim : quoque, et i]uodoraniura sa-
lincas et ballei, tiarae
« Ha;c auteni erunt vestiraenta^qua; l'acient:rationale cratissimum est^laminceaurea; super tiaram immi-
Dt s«p8rhuincrale,tunicam lineain,et strictam.cida- nentes fronti pontiflcis. Hacc.inquam.scire volenti-
rim, et balleum.uEt postmulta ; « Facie3,ail,et femi bus, dcscriptio litteralis est in promptu, qua pla-
naIialinea,utoperiantcarnemturpitudinissua3,"etc. D niorem descriptionem explicare non possuraus.
G.APUT XXI. Proinde mysticas jam singulorum rationes subne-
Quatuor cfllorc.<:, hijncinlhum, purpuram, coccum, el ctimus,sicut a Patribus cdita; sunt,primum secun-
hyssum,quutifcr Hebrasi interpretentur,el de texlura dum Hebreeos, deinde secundum ecclesiasticos.
superhumeralis, et raiionalis.
CAPUT XXII.
« Facient autem superhumerale de auro.et hya- Qux singulorum vcstimeiitorum myslicc ab Htbrxis
ointho, ac purpura, coccoque bis tinclo, el bysso tradita sint.
retorta opera polymito. » Quatuor colores toties in Piiiiium lineura vestimentum, aiunt, terram si-
hac Scriptura compositos, Hebraeiad quatuor cle- gniflcat,secundura hyacinthinum aerem, in colore
menta reforuut, ex quibus universa subsistunt. demonstrans,quia de terrenis paulatim ad excelsa
Byssus aiunt terrae deputatur, quia ex lerra gigni- sustollimur. Et ipsa vestis hyacinthina, a capite
tur. Purpura mari,quia ex ejus concheolis tingiiur, usque ad talos veniens, indicat aerem deccelis us-
Ilyaointhus aeri, propter ooloris similitudinem quead terram fusum.Mala autem punica et tintin-
 lil DK TltlNITATE EE OPEHIBUS EJUS Liniir .\I,II. - IN EXOD. LIU. IV. 722
nabula in inferioribus posita fulgura tonilruaquo A et annusin scmelipsum rovolvilur.et ipsiB rutiB ele-
dciiionstrant, sivo tcrrani et aquam, el omnium vantiir in coclum, ct supcr crystalluin thronus ex
eleiiicnloiuni intcr so consonanliam^cteic sibi uni- Siipphiro Pst, supcr thronum siinililudo .«cdcntia,
vorsii [iirplexa, ut iii singulii; omiiia reperiantur. cujus inferiora ignca, supcriora clectrini sunl, ut
Ouod autnni supradicti colores auro inlcxli sunt, id dcmonstrcnl qun; inlcriora sunt, ignc, ct ptirga-
signilicari volunt quod vitalis color ot divini sensus tione indigcre,qu8) sursuin sunt in conditionis suo]
providentia univcrsa penetret. Superhumeralo ot piirilateconsistcre. Et quomodoin succrdotiBhabitu
duoslapidcs, vol smaragdos.vcl onychinosquidcsu- auri laniina csl desuper, itu Hzcchiel clectrum in
per sunt, et utruinquo humcrum tei^unt, duo hcmi- pcctoro et ii verlice collocatur (ibid
). Justr.m crgo

sph;Hriaiiiterprctuntur,quoruinaliud super terrain, supra diximus, ut pontifex Dei

erat, sicut, ex partc

aliud sub terra sit, sive solem et lunam, quae de- crcaturarum omniura lypum portans in vestibus
supcr rutilant. Zonam illara qua sacerdotis poctus euis indicaret cuncta indigere miscricordia Dci, ct
arctatur ct linca tuiiica, id est torra constringitur, cum sacrilicuret ci, expiarclur univcrsalis conditio:
intorpret intur Oceaiiuni. Rationale in mcdio posi- ut non pro liberis ac parentibus,ct propinquis,scd
luiu terrain odisserunt, iiuas instar puncti, licet pro cuncla crcatura, ct vocc et habiiu precurctur.
orania in so habcat, tamen a cunclis vallatur elc- n Dc fcminalibus lineis hoc solent dicerc. Katio se-
mentis. Duodccim lapidcs, vel zodiacum interpro- minum, et generationis ad carnem pertincnSjterra;
tantur circutum, vel duodeoira menses et singulis per eam deputatur. Unde et Adain loquitur Deus;
versiculls.singula astringunt tempora,et his ternos (ITerra es et in tcrrara ibis(Ce». iii). » Causasquo
depulant men&es.Xcc alicujus gcntilis videatur ex- hujus rei, quomodo vel de parvulo semine, ct foo-
positio. Non enim cooleslia et Uei disposilioneiii, dissimis initiis tanti hominum vcl diversarum re-
idolorum nominibus infamarunt, idcirco Dei ne- rum pulchritudo nascatur, esse obvolutas el huma-
ganda est providentia, quse certa lege currit, et nis oculis non patcre.
ferlur, et regit universa. Nam et in Job arcturum, 935 GAPUT XXIII.
et orionem, et uiazuroth {Job. ix), hoc est zodiacum De Pontifiremagiio Jesu Clirislo, et spirituali ejus in-
circulum, et cfelera astroruni nomini le),'imiis, dumenio per Aaroit vesles mi/sttce intelligcndo.
non quo cadem apud Hcbra;o3 vocabula sint, sed Et Hebrseiquidemnon tam Dei, quamsuospiritu,
quonon possumus nosquae dicuntur.nisi consuetis vel ingenio legis periti, et coclestia ne3cientes,quo-

vocibus inlelligere. Pulchreautem hocipsum.quod rumsecundum exeraplar,etiam hoec fierijussasunt,

in mcdlo est, appellatur ratioaale. Katione eniin Dominus repetens facies(inquit), juxta
sicut toties
cuncia plena 6unl,ei terrena htcrcnt coslcstibus, cxempluni, quod tibi in monte monstratum est :

imo ratio terrenorum, et teiuporum, caloris.et fri- talemde veslimenlis sacerdotalibus rationem edide-
goris, et duples inter utrumque temperies de cc^li runt. No3 autem qui praadicta coelestia et fide cre-
cursu, et cceli ratione descendit. Unde et rationale dimus, etscientiajam ex parte novimus,haeceadem
cum Ephod fortius stringitur. Porro quod dicitur, altiusinterpretamur. Unum pontificem magnum Je-
« pones in rationali judiciidoctrinametveritatcm," sumChristum,pontificemccelestemetverunr. intuea-
hoc ipsum signilicat, quod nunquain in Dei rationo mur, cujus in habitu ccelpsli, haec essc completa
mendaciura sit, sed et ipsa veritas multissignis et non dubitamus, quem et imitari oporteat nos, ut
argumentismonslreturhominibus,etusquead raor- simusregale sacerdotium,et genssancta.Feminalia
tales veniat. Unde faclum est ut rationem solis et lineasacerdotisraagni.decus significantincarnatio-
luna;, ct anni, et mensium, et temporum, et hora- nis sancta; Christi Filii Dei,quaprffiornalaestnatura
rum, tempestatem quoque serenitatis,etventorum, nostraignobilis;et plagapeccati originalisfoliis ficus
et rerura omnium nosceremus, accipientes a Deo in Adain infeliciter contectain isto exclusaest ; non
insitam sapientiam, et ipso .habitatore, atque Do- enim deulcerosalibidineut nos, ita et illeconceptus
ctore domicilii sui;alque nobis et fabricae sciontiam est, sed demunda et siniplici virgine,byssum retor-
deraonstrante. Super omnia cidaris etvita hyacin tam, id esl, candidi et incoinquinali corporis deco-
thinacreUim monstrat et auri lamina, quae infronte D rom induit et fortitudinem, unde et corporis sui.
inscriptumque nomen Dei universa,
pontiftcis est, quod est Ecclesioe, verccundiam, scilicet originale
qu» subter sunt, Dei arbitrio gubernari. Idipsum peccatum operuii. De hoc vestimento ejus Joannes
arbitramursub aliisnominibus,etincherubin, et in in Apocalypsi Et habet,inqiiit,in vestimento,etin
: <<

quatuor aniraalibus figuralum,qufe ita sibi{perraista femore suo scriptum.Rox Regum et Dominusdomi-
sunt, et haerent, ut in uno inveniantur et reliqua, nanlium (Apoc.xix). » Tunica deinde lincastrirta,id
etquod instanter ante se vadant et non revertan- est, subucula, quam vulco camisiam vocant, nova

tur.Labuutur enim tcmpora, el prffiterita relin- estejusdemcoelestishominis vita,quiavidelicetsicut

quontia ad futura festinant. Quod autcni semperin novoet inusitato ordineconceptus et natus.sic nova
niotu sunt, illud significat, quod el philosophi su- et veteri vit;e contniriapulchritudineinter homines
spioantur munduin currere suo ordine, et incessa- conversatus esl. Balleus cirra renes fortitiido Divi-
biliter velut rolam in suo ordine torqueri (Ex£ch. i). nitatis est, per quam conmioveri non potuit. Unde
Unde et rota in rota est, id esttempora in terapore, et in psalmo cum dixisset « Insuper el usque ad
:
723 RUPEUTI ABBATIS TUITIENSIS 724

noetem increpuerunl merencs me\{Psal. xv),»con- A Christi gratiam salvaripotuit.etulerqueunoeodem-

tinuo Eubjunxit « Providebam Dorainum in con-

:
que peccatorum portatore Christo indiguit. Et recte

spectu meosemper, quoniam a dextris est niihi.ne lapides onychini, quoe species gemm<B sive lapidis

commovear. » Etenim sic ille cognovit Cgmentura colorem habet unguis humani, undeet vocabulum
nostrum, et ita usque ad noctem, id est, usque ad sortitum est (GrKci namque unguem onychen di-
mortistribulationem suirenes increpuerunl cum,ut cunt); recte, inquam, quiaprohominibusDeus homo
experimenlo sciret, id quod nullounquam passibili factus peccatorum superhumerali oneratusest.La-

modo titillatus est, non ex ipsa carnis natura, sed pides ejusmodi nominibus filiorurn Israel, id est :

ex divinilate esse, qua; a dexlris crat.Unde verissi- electorum omnium inscripti sunt:ipseenimcunctos
me Apcstolus dicit « Non enim habemus Pontifi-
:
novit es nominc, quorum super se peccata tulit:
cem,qui non possit compati infirmilatibus nostris, unde et appropinquans articulo passionis : « Ego
tentatum autetn per omnia pro similitudine absqiie inquit, scio quos elegerim {Jonn. Juxta or-
xiii). »

peccato {Hebr. ix). » Denique ex eo didicit compali dinem, inquit, nativitatis eorum sculpeseos. Ergo
inGrmitatibus nostris, quoties tentamur a renibus cuncti majoresin uno,cuncti minores natu scripti
nostris, quia sic aliis infirmitatibus tentatus est, sunt in lapide allero. Majores Olii Israel sunt qui
sicut et tentatione peccati tentatus fuisset, si non _ ante minores, qui post adventum humerosi hujus
,T^ j -r..-:.. u ;_n.:.,„ D .„.„-: :„.: . ai„;„„„o ;,,_
essetDeus,quod nonsumus nos.Tunica hyacinthina portatoris ppccatorum
.
conscripti sunt.Majores.in-
Gum tintinnabulisetmalispunicis,vita velconversa- quam.quiex Judfeis, minjresqui ex genlibus sunt.
tiogloriosaestejusdem pontificis nostrlDomini Jesu Nam de populo loquitur Deus ad Pharaonera.
illo

Ghristi abaptisino Joannis. Ex lunc enim tintinna- « Filius meus primogenitus » meus « Ismel {Exod.

bulis coepit perstrepere, id est, aperta et publica iv). » Rationaleigitur jungitur superhumerali,quia

prjedicatione personare malis punicis intermicanti- misericordiaetveritasobviaveruntsibi.Misericordia

bus, id est, miraculorum opcribus per singulapene in superhumerali, veritas intelligitur in rationali.
verbaconcurrentibus.Ipsecolortunicaehyacinthina;, Unde el dicitur rationale judicii, doctrina quoqueet

coelestem eorumdem operum ejus exprirait dignita- vcritas inscribitur illi. Qui enim in misericordia re-
tera. UndeetdiciturinCanticis : « Manusejus torna- demit, idem ipse in verilate judicabit {ha. lxxxiv).
tile?, aureaj, plena hyacinthis {Gant. v). • Illic in Unde non uno aut duobuslapidibus onychinisinra-
manibus,hicinvestitu,secundum hyacinthicolorem tionali,sicutin superhumerali cunctafiliorum Israel
aereum ejus, utdictum est, opera designantur, qui nomiaa,sedsingulislapidibussin^^ulainscriptasunt.
nop de terra est, neque de terra loquitur, sed de Nam una quidem gratia cunclos Christus redemit.
coelo venit, et super omnes est. Et bene per tunics et cunctorum super humeros suos peccatatulit,8ed
circuitumdeorsum ad pedes mala rubent,ct tintin- C in judicio « reddet unicuique secundum opera sua
nabula concrepant in ingressu sanctuarii,quiavide- {Hom ii). Et electorum quoque non omnium eadem
1)

licet maxime in fine vita; mortalis operosa claruit erunt pra;mia, sed pro divorsis differentia meritis,
dilectio,veldoctrinaRedemptoris.«Cumenim,inquit « Mulla; enim sunt,inquit,mansiones in domo Patris
Evangelista, dilexisset suos qui erant in mundo, in mei {Joan. xiv). » Multitudinem mansionum ccele-
finem quoque dilexit eos [Joan.xu]). «Tintinnabula, stium,multiplex et dislinctus designatordo lapidum
id esl, dilectionis praeceptii, quibus in illa ccen-iper- prctiosorum. Eteniin apud Ezechielem contra prin-
sonuit, totus mundus audivit et mala rubentia,
: cipem Tyri novem ordines angelorum, per novem
scilicet vita; a;lcrnffi tructum, de illo ingressu ejus designantur nomina \:xp\<ium {Ezcch. xxviii).Notan-
in caelesle sanctuarium, totus orbisconsecutus est. dum, quod in superhumerali non solum catenulae
Superhumeralo hujus pontificis.obedientia charita- sed etuncini8unt,quirationale jiidicii constringant.
tisest, quiaidemChristus Filius Dei porlandis,imo quia videlicet in misericordia 236 Rcdemptoris
tollendispeccatisnostris humerossuossupposuit,et nostra;s|jeianchora; ?unl,utsempermi3ericordiasu-
cum illis in crucein ascendit. Nam « Doiuinus, in- perexaltetjudicium. Hocin pectoresuo portat pon-
quit Prophela, posuit in eo iniquitates oinoium no- lifex,nam in prKsentia sua scriptos habet omnes,
slrum {Psal. liii). » Et bene ex quatuor coloribus D omuiuiiique condignasmeritis aboriginemundipa-
supradictis^quiquatuorrespoudentelcneiitismundi, ravit raansiones. Cydarim quoque supcr caput pon-
auro quoque intextum superhumerale fieri debuit, tifcx accipit, ne Cherinthus vel Arrius, seu quilibet
quia « ipse esl propitiatio pro peccatisnostris ; non alius ha;reticus,Jesu Chrisli Filii Deicaput, id est,
auteiii pro nostris tantum, sed ctiam pro tolius iniliura sevidisse arbritretur. Non enimsicut nos,
mundi (J Joan.), » non coacta,sed spontanea chari- ila et ille a carne exislendi initium habuit, juxta
tate,qu8ecaeteri8virtutibusitapraeeminet,utcaeteris blasphemiam Cherinthi qui illum anto Mariam ex-
metallis auruin praDpollet. Duae orte juncta;, et in stitisse negavil, sed Divinum caput, quod erat in
singulishumerissin^:uliIapide5 0nychini,norainibus principio et ante sa^cul!!, ibi abscondit.Cydaris orgo
duodecim Qliorum Israel inscripti, duo sunt populi, caput tegil pontiflcis,quia videlicet inoomprehe:;si-
temporibus quidem disjuncti, sed cansa vcl sacra- bilis cst anliquitas vcl oriLTO divinitatis Chrisli. La-
raento conjuncli, quorum Christus peccata in cor- mina aurea fronti iraminens
corona est gIori«e et
pore suo pertulit. Neuter quippe alitcr nisi per honoris in capitc Redemptoris. « Gloria, inquit, ct
725 nr-; thinitatr et opkuiiius fjus libri xmi. — in exod. r.in. iv. 72C
honorcooronaslioun.eloonslituistieum supcropcra A Judmi, non minus quam (Irseci {llom. ii), os omne
mnnuum tuanim.Uinnia sulijccisli sub pclibus njux obstruatur, nam commutuvcrunt voritatom
et isti

{l'sal. viii). » Kl Apostolus cum (lixisset: « Ghri- Dci in niendnciiim. Dixerunt cnim « ili Biint dii :

gtU9 factus est pro noliis obediens patri usque nd tui Isracl, qui te oduxcriiiit de tcrra /Kgypti. »Hoc,
niortom, iiiorleiii aulcm crucis (/'/a/i/i ii), conti- >< in(|uain,diccndo,vcritatom Di i mulavoruntin iiion-

Duo subjunxit « Prupter quod cl Uoas e.xaltavit

: daciuni, et scrvioriint crcatura) poliu» quam Cr(!a-
illum, ot donavil illi nomon quod est super omno tori, vidclicot scrvituto peccati, Scripluni sic di-
nomcn. Ilujus roi mystorium,scilicot noiiiinis,(|uod centc : « El sedit populus manducare el bibcre, et

est super oranc nomon, in eoe3t,q;iod lamiiia! san- surrexorunt ludero. » Iii glorin similitudinis vituli
Oluin Doiiiini insciilptum cstidesl, nomen Domini comedenlis fenum, comcdcrunt uc biberunt ct id- ;

Tctraj^rammaton, quod inclTabile dicunt. Scribitur circn lusibus obsctonis cnnlinuo somotipsos convo-
enim qualuor litteris Joth llo Vau He, quaj in sylla- muerunt, Iraditi in reprobum scnsum, ut fuccrent
Lain aul voccni articulatara comprchendi nequcunt. ea quoj non conveniunt, et mcrcedem quam opor-
Arcaniim scripturai hactenus lalel, nisi quiaox in- tuil erroris sui ita in scmetipsis rocoperunt. Ergo et
lerpretatione elemcnlorum collipi potcst,qiiod ovan- Aposlolo teslo Jud.Torum glnriatio exclusa est, ut
:

gclicam fidcm non minime dcloctat. Intcrpretalur n non insultot Gvxcn {l{om. ii), quod servierit creatu-
enim Joth principium, He, isle, Vau et Hc iste. ra3: nam quod gravius cst,ct ipsc servivit in prseva-
Estquocontinuu3litterarumsensu3,principiura isle, ricutione.Lex enim huic erat, etadhuc quasi aurum
et iste, hoc, inqu im, jurc nos doleclet, quia princi- sermo Dci recens ab if;ne calcbat.Paulosntc loctum
piura istel'uter,etprincipium iste Filius est.Putrom fucrat « volumen loederis » a Mnyse, audiento po-
esse principiura videns ultro consentit.Principium pulu. Qui et dixerunt Omnia qua; lociitus est Do-
:

se quoque esse Filius defondit.iiuia interrogantibus minus,faciemus,eterimu3obedientes(Bj;od. xxiv) »

Judaeis : Tu quis es ? « Principiura,ait,qui e t loquor Hoc facto utique inaures aureas suisauribus inter-
vobis {Joan. vni). nHoc nomen profecto super omne nis appendebant. « Ille vero suraptura sanguinem
nomem est, quia supcr priacipiura nihil esse potest. respersitinpopulum,et ait:Hic est sanguis fcedcris,
Igitur oclavum pontilicis docus, auroa laraina est, qu&d pepigit Dominus vobiscum (ibid.).» Itaquouni
insculptum habens inoffabile iiomen,'quod dicitur viro Deo quasi conjugalem juravernnt copulam, et
sanctum Domini, quia videlicet Christo pontilici inauribusmandatorum ejus ut jam dictum est orna-
propter passionem mortis, octava sua.id est resur- tarafaciemhabebant.Atnunctuleruntoinaiiresaureas
reclionis gloria coronalo, « nomen quod est super de uxorum et aliorum et liliarum suarum uuribus,»
omne nomem Pater donavit, n ut in nomino Jesu
>> formaveruntque opcre fusorio,et feccrunt ex eis «vi-
omne genu flectatur, cailestium, terrestrium.et in- '-'
tulum conllatilem, » eteisdem pedibus.quibus mare
fernorum,etomnislingua confiteatur,quiaDominu3 Iransierant, coram tali figura saltaverunt, et veri-
Jesus Christus in gloria est Dei Patris (Philip. ii).» tatem quam cecinerant dioentes « Cantemus Do- :

Moralem tiliorum Aaron, id est, sacerdotum Christi mino, gloriose magnificatus est, equum et ascenso-
ornatum studio proficiscendi praeterimus.suis enim rem projecit in mare (E.iod. xv), » in mendaciuin
in locis invenilur, sicut. Patribus expositus est.t^ed commutaverunt cantando « Hi sunt dii tui, Israel, :

etquse deinceps Mo.vsi imperantur a Domino, dicen- qui eduxerunt te de terra -F.gypti. » kiturinexcu-
to : « Sed et hoc facies, ut mihi in sacerdotio con- snbilis est et Judaeus, qui Gra;cum ad gratiam Dei
secrentur, tolle vitulum de armento,et arieles duos confugientemlpropter antiqua peccalajudicat {Rom.
imraaculalos (Cap. XXI.X.), etc.Quoniam sicut hic
• ii): eadein enimegit quasjudicat. Et
quolics ab illo
imperata, sic in Levitico acta memorautur nunc : paululuin cessavit psedagogi virga, stultus puer ad
ipsa differimus, illic enim opporlunius dicenlur. cadem vel sirailia se convertit idololalriae flagitia

CAPUT XXIV. CAPUT XXV.

De vilulo quem fecerunt filii Israel, commutantes et Quod non vane dixerit Deus : « Dimille me ut irasca-
ipsi verilalem Dci in menilacium. lur furor meus, etc.,e/ quod nunc vcre ita factum
(Cap. X-XXII.) Yidens autem populus, quod D
« tit.

morara faceret descendendi de monte Moyses,con- Pr«esagium ejus, quae nunc est, confusionis et
gregatus adversus Aaron, ait Surgens, fac nobis iffnominiiB Judaicaj in isto scelero, promptum est
:

Deos, qui prfficedant nos, Moysi enim huic viro, Bgnosci. Sicut enim tunc aurium suarum decus vel
qui nos eduxit de terra -^Jgypti, ignoramus quid ornaraentum, scilicetinauresaureas in vitulum for-
acciderit ei, » etc. Plana cst res gesta, quia mandum conjecerunt, menda- el veritate derelicta,
cito fecerunt,imo cito defecerunt,faciendo vitulum, ciun: coluerunt :
auream legis
sic futurum erat, ut
in menda-
et adorandosculptilc ;etquodvaldeest admirandum et prophelarum voritatera commutarent
talem tantaraque « gloriamsuam mutaverunt in si- cium quod nuncfaciunt sicroscodiccs manibusle-
luilitudinem vituli comedenlis fenum {l>sal. x). » nentes,et vipereis linguis blastjhemias contra Chri
Celeritatem defectus, et ipse Dominus quasi admi- stumrabricantes,quodnuncjampra?vidensDominu3,
rans : « Cito,inquit, recesserunt de via quain ostcn- ait ad Moysen Cerno quod populus iste dur»
: <

disti eis.feceruntquesibi vitulumconflatilem.»Ergo cervicis sit.Dimilte me,ut irascatur furor meus con-
727 RUPEIITI ABBATIS TUITIENSIS 728

tra eos, et dcleara eos, faciamque te in gentem ma- A CAPUT XXVII.

gnam.» Quld ageret Moyscs brcviter hio ipseinnuit, De amlcrilate Moysi dicenli.i : « Ponat vir gladium
Deum dixisse rcferens, « dimitte me. » Psalniista supcr femur suum, » el pietate ejus, qua j/ro illis
937 verovehementiusexprimit, «et dixil,inquicns, Deum oravil, qncd utrobique prxlatis imilandus
ut disperderet,si non Moyscselectusejus stelissetin sit.

confractione in conspectu ejus (Psal. cv). » Per ni- Videns enim Moyses populuin quod esset nu-
«

miamhumilitatcmsignificat.MoysenDeutntenuisse, dalus (spoHaveral enim eum Aaron, propter igno-

diccndo«in confractione. » Confraotio namque ni- miniara sordis.et inter hostes nudiim constituerat)
miacordishumilita^iestjquaesolacoramomnipotente et stans in porta castrorum, ait: Si quis est Do-
Deo et Domino universae fortitudinis principe, res Congregatique sunt ad eum
mini, jugalur mihi.
fortis e?t et valida, ita ut illa laborante, Quibus ait Haac dicit Dominus
quasi bra- omnes filii Levi. :

ohium suum ad percutiendum Deus extendere non Deua Israel « Ponal vir gladium super femur :

valeat, regina virlutum agente ne refutetur ipsi.et suum tle, et redite de porta usque ad portam, :

vinconte pro sua reverentia. Attamen nunquid vane et occidat unusquisque fratrem et amicum, et

dixil Deus, « diraitto me, ut irascatur furor meus proximum suum, » et reliqua. Non ergo nova
oontra eos, et deleam eos. » Nunquid in ventum r, ausleritas Moysi,in eo quod Judasos, vitulum men-
...... . • .

dixit, « faciamane te in gentem raa,unam ?» Irao

T " n -\ ,... rt. . .

dacii fabricantes, et arcnm vcritalis Chrislumbla-

. . . . . • I

sicut dictura, ita nuno factum est. Duram cervicem sphemanles accusat,ut prajdietum esl in testimonio
pDpuli illius Deus confregit Moysen autem fecit in
: dicentis, « est qui accuset vos Moyses, in quo vos
gentem magnara. Dilatavit enim Moysi legeni spi- speratis, » non enim sio tenuil Deum.iramqueejus
rilualem.universam degentibusEcclesiam toto orbe repressit, ne deleret eos, ut careret zelo bono et non
diffusam. Non ergo frustra dixit, « deleam eos, cPmularetur pro Domino: sed « ponat, inquit vir
faciaraque te in gentem, magnam, » dixlt enim et ^ladium super femursuum,et occidat unusquisque
factum cst. Attameji dislulit,ne tunc faceret in pra5- fratrem,el proximum, et amicura suum.» Aiuntqui-
senliarum non dimittente Moyse, sicutdictiim cst dam quod aureum vitulura in pulverem redaclura,
.•

« Placatusque est Dominus.ait Scriptura,ne faceret in potu illis in indicium dederit, et hoc facto, qui
malum, quod locutus fuerat adversus populum^ » auctores fuerunt sceleris, aureis prominentibua
CAPUTXXVF^ labiis publicati vel deprehensi, ita demum percus-
Conlraclio tahularum priorum, el viluli contrili ,pul- soribus de porta usquo ad portam por mcdiuiu ca-
vcrem in aquam sparsnm,et ad polanduniexhibitum strorum euntibus ac redeuntibus, non indiscrete
quid signijic.ei myslice. csesi, sed cum judicio fuerunt puniti. Intueri nunc
Et reversus est Moys(^s de monte, po:tan3 duas ^ libet, in Moysi pectore, misericordiam cum seve-
tabulas testimonii in manu scriplas ex utraque rilate sociatam. Certe cum audiret, « descende pec-
parte, et factas opere Domini^ Curaque appropin- cavit populus tuus, » ao si ei divina vox diceret qui
quassetadcaslra, viditvitulum et choros,iratusque in tali peccalo lapsus esl, jam meu3non est, item-
valdfi, projecit de manu tahuhts, etconfregil casad que et hoc suhjungeret Dominus; « Diraittemeul
radices niontis. Confractionis preBdictaj,qiia populi irascatur furor meus conlra eos, faciaiiique te in

illius hodie Deus (iuram cervicem confregit, prasa- gentem magnam, » ille ad impetum irascentis Dei
giurn in tabulis lapideis praourrit. Sicut enim illae placandum seobicem opposuit: Iterumque reversus
conlraotee sunl Moyse, sic lapidea
confringente acl Dominum, ait « Aut diniitte eis hanc noxam
: :

Judfforum oorda confracta sunt et reprobata, ac- «aul si non facis,dele me de libro quem scripsisti,»
cusanlc Moyse, quemadmoduin dicit : <i Esl qui ac- Hoo nimirum misericordis est. Verum circa sub-
cuset vos Moyses, in quo vos speratis (Joan. v). » ditos suos recloribus incsse debet,non solum juste
« Arripicnsquevltulura quem fecerant,combussit ct consulens miscrioordia, sed ct pic sa;vicns discipli-

contrivit usquc ad pulverem quem sparsit in aqua, na qui ergo lanto populi amore constringilur
:

el dedit px 00 potum niiis Israel. » Vituli pulverem cnnlra culpas cjus, cnnsidcra quanto zelo rectitu-
quem adoravcrant, in conlemplura supcrstitionis in D diiiis accendatur. Mox enira, ut petitioue priraas
potura accipiunt, ut contemnere disoant, quod in culpas veniam, ne delorentur, obtinuit,ad eumdem
secessura projicividerant. Cstcrura juxtaanagogen, populum vcnicns, ait « Ponat vir gladium supcr ;

idem de hoo facto, quod et de illo dicto prophetico femur suum, ite et redite de porta usquead portam
aentiendum. « Tu oonfregisti capita draconis, dcdi- per raedium castrorum et occidat unusquisque
sti eura escam populis •Ethiopura (Psal. i.xxiii). » fratrem et amicum, et proxiraum suum. Cecide-
Capita namqne draconis, sive vituli, perquod dia- runtque in die illo XXIII millia hominum. » Ecce
boli culium licet intelligi, ecce Dcus Moysi confre- qui vitam hoininuin ctiara cum sua morto pctivit,ct
git, atque in pulvcrem rcdaclum, populo suo in paucorum vilam giadio ('xslinxit,intusarsit ignibus
potura dedit, qui eos qui ex partc vel regnn crant aiiioris, foris accensus zelo severitalis. Tanla fuit

diaboli por piBnilenlinm confracb"is,ct in pnlvcrcm pichi?, nt sc prn iilis cnram Dominn ninrli offcrre
humili^ conscionlia? redactos. Ecclcsia; sua; pcr non dubitarct. Tanta scvcrjlas,ut quiaeos divinitns
haptismi aquam incorporavit. feriri timuit, ipse judicii gladio feriret. Sic amavil
729 DE TRINITATE RT 01'EIIIBUS EJUS MBRI XMI. - IN RXOD. LIB. IV. 7;jO

C08 quiliiis pripfuit.ut pro , eis nec sibi parcorot et A misericordia^consequitur, ut ot mo do lihro luo
taiiion(Iolin'iurnto3siopor90cutu9osl,quos BUiavit, doloas. « Si enim iniquitates observaveria.qiiiB au-
ut oos.oliain Domino parcecito, prostorncret. Ulro- slinoliit? » (Psal. cxxxix.) lCrg.) s: tu pcccuta nun
bi<|UO legalus foilis, utrobiiiuo modiator mirabilis, dimittis, si soii apU'1 to scripti permanont ju.sti,

cuusani popuii iipud Domiuuui prcoibus ;

cuuBam consoiiuenscst ut ncc ego pcrmaneam in libro tuo
Dei apud populuni iilailiis alligavit. quom scripai8ti.Scripsi89e,el quod scripserit delere
CA1'UT X.WII. diciturDcus.noii quod mutetur, quasi hoino sa;po
Coiitra eos qtti scdeiU super calhedram Moysi, et )ion mutans stylum suum, iteruin quaj digna siiil lcgi
fcquwitur cremptum eius. acripturus: ssd quod multos qui scripti esse silii
Omnibus qui in regimine uniniarum pr*sunt, vldentur,eo quod confileantur so nosse Ucuui, do
qualiter praecsse,imo qualiior prodesso debeant, inemoria tollat pcr judicium factorun), quia factis
hinc exomplum trahendum est, ul videlicet inlus negant. « Multi enim sunt vocati, pauci vero electi
amantos divinu; irae supplicando obsistant foris ; (Malth. XXII) : » id est, multi in prajsenti Ecclesia
Sicvientes. culpam fcriomlo consuraant. .Mioquin nomina sua dundo in libro conlessionis conscripli
raulesedcnl supercalhoilram Moy9i:sunt cnimsicul scd pauci (quo I valdc pavendum est) judicii dilu-
Scribae et Pharisa!i,si sedentes in loco Moysi, dcsc- p vium cvasuri sunt. Unde cl protinus respondenB
runt prKdictum ofncium, vol curara Moysi.Illi pro dicit: c Qui peccaverit mihi, dclebo eum de libro
se dictura putont, quod in Evangelio 9uoDominu9 meo, » et Tu autem vade, el duc po-
continuo : «

dicit : " SupiT cathcdram Moysi sederunt 23(8 puluui istum,quo locutus sum tibi. » Tu aulem, in-
Scribi-D et Pharisaei. Omnia ergo (luoecunque dixo- quit^subauditur iiucm ego « novi ex nomine. » Sic
rinl vobis, servale, et facite secundum vero opera
: enim postinodum dicit « Invenisli enim grutiam :

eorum nolile fucore.Dicuntenim et non fuciuntetc. coram me.ct le ipsum noviex nomine. » Igitur cum
{M(ttth. xxxiii). • Idcirco sancta Roinana Eoclesia adpetitionemdiccntis.u autdimitteeisbanc noxam;
lalibus de>idiosiset negligentibus, et juxta Amos aut si non lacis,delo me delibro tuo, quem ecri-
prophetam, dormientibus in lectis eburncis, et la- psisti, 11 ita Doininus respondet: « Qui pcccavcrit
scivicntibus in slralis, cum comcderint agnum de mihi, dclebo eum delibro meo, tu aulem vade, et
grege,etvilulum de medio armenti (.-Imos vi) ta- : duc populum istum, quo locutus sum tibi,» miro
libus,inquam,somnolentis praedictoe leclionis evan- Diodo partem utramque efadit, ut neque noxam
gelicffi lucernam per sini^ulos annos una Domini- hanc omnino dimitlat, neque servuin fidelein de
carum in oculos ingerere consuevit, valido sinuil aliorum ruina in raagna humilitate trepidantem
concentu concrepans hoc exeraplum Moysi, ne ne- abundantiori tristilia absorberi (//Cor. ii), vel de-

Eciant quidsequi dtbeant,videlicet quia sanctilica- sperationi appropinquare permiltat. Nequo enim
vit Moyses altare Domino et immolans victimas noxam hanc eis dimiltit, qui protinus subjungit
lccit sacrificium matutinum, inodorem suavitalis «Angelus meus praicedet te. Ego autera in die
Domino Deo.in conspectu liliorum Israel,et doinde ultionis visitabo et hoc peccatuin eorum .» De qua
consurgens ascendit in montem, ubi constituit ei ultione prophetice simul ac mystice protinus sub-
Deus.et videnseum,procidens adoravit euradicens : jungit:« Percussit ergo Dominus populum pro
Obsecro, Domine.dimitle peccata populi tui,« aut reatu vituli, quera fecitAaron. » Nam et pro rcatu
si nonfacis,dele me de libro quem scripsisti:iiac hujus quemfecit hicAaron, et pro
vituli materialis

deinccps orans, « si inveni gratiam in oculis tuis, reatu vituli,id est mecdacii quod fecerunt principes
ostende mihi ipsum manifesto, utvideam te, »
ie sacerdolum,in quod veritatem Deieommutiverunt,
etc. Curenim tam longo tamque acuto canore res ut superius jara dictumest,blasphemando et abne-
isla declamatur.nisi quia grande negotium est, ut gando Christum Dei Filium.ecce percussit Dominus
quipracEunt ad hoc excitentur, ut Moysi exemplo populura Judaicum.Unde signanter dixit,» visitabo
solliciti sint, non dilatare phylacteria 9ua,vel ma- et hoc peccatum eorum, » et hoc, inqaam, subaa-
gnificare fimbrias : eed providere populo ne fortc dituret aliud, cujusin isto typus est vel pra;figu-
gratia Dei nudatus et inter hostes visibiles sive in- D ratio, quod facturi sunt.
visibiles, nudus propler peccata sit conslitutus, CAPUT XXX.
eumque operiremeritiset protegere precibus.Nunc Quod uno spiritu dictum sit ah isto: • Aul si non
jam quae dicta,qiitBsitudigna sunt, diligentius per facis, dele me de libro, » et iib Apostolo : « Optatam
curramus. el ipse anatliema essepro fratrihus.
CAPUT XXIX. Notandum, quod non dixit Moyses : dele me pro
De ci) iptod Moyses ail :« Aut dimitle, » elc. El de eo illis de libro tuo quem scripsisti,aut,opto delcri ut
ijuod Dominu!' di.vit : « Ego ttittem in die uUionis scribantur isti ; sed, si non dimittiseis, dclo nic,

visitalw hoc peccalum. > inquit, quod idem esl uc si dicerct, si deles illos,

« .\ut dimilte,inquit,eis hanc noxam, aut si non dele et mecum illis.Hocpruptcr illudnuncdicipius
faci?, dele ine de libro qncm scripsisti. » Ouare ? qiind eoilcm spiritu .Aposloliis dicit : « Verilalrm
Videlicct, quia et ego homo peccator sum, si non dico in Ghristo, non mentior, testimonium nnlii

est apud tepropitiatio, si judicium apud te estsine perhibeiite conscicntia mea inSpiritu sanclo ;
quo-
731 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 732

niam mihi magna, et continiius dolor

tristitia est A sorem luiangelnra.ul cjiciamChanan<cum,et intres
cordi meu,optabam enim ego ipse anKthema essea in terram fluentem lacte et melle.Non enim aseen-
Christo pro frutribusmeis qui suntoognati mei se- dam tecum, quia populas durae cervicis es, » elc.
cunilum carnera (fiom. ix). » etc. Nam eadem oha- Mirumforte viJebitur quomodoad orationcm Moyai
ritate et hiclooutus est et ille,sed paulo differt in placalus fuerit Dominus, ne faccret malum, quod
verbiSjdum hio analhema cupit esse pro fratribus locutus fuerat adversus populum suum, et tamen
suis,hic autem deleri se concedit cum illis.Ille sua idem Moyses postquam dixit « Conseorastis manus :

separatione vult salutem fratrum redimere, hic si vestras hodie Domino, unusquisque in filio, et in
non possiteorum salutera obtinere,conceditse cum fratre suo. Facto die altero, dixit ad populum :

eisde libro viventiuin deleri,vel anathema existere. Peccaslis peccatum raaximum,ascendam ad Dorai-
Utriusque dicla magni ponderis sunt,et nostras vires num,si quo modo quivero eura deprecari pro sce-
excedunt.Magni etiam viri hactenus utramquesen- lerevestro. j Sed profecto liquef, quia placatus
tentiam humeris suia versaverunt, et rem sicut est quibem in eo fuerat Dorainus,ne in prsesentiarum
satis verbis exprimere non potuerunt.Estcnim hoo corporaliter deleret eos,suggerente et quasi consu-
pene ineffabile.necnisi aliquiddeejusdera charitatis lente Moyse: « Ne, quaeso, dicant ..flgyptii Callide :

spiriiu habentibus, saltem sensu perceptibile est, n eduxit eos, ut interficeret eos in montibus, et de-
quomodo homo Deo farailiarisqualicunque causa leret eos e terra. » Sed in eo nondum placatus

vel ratione, hoc animo suo admittere possit, ut a fuerat,ut Dominum eorum se esse rursus profite-
Deo anatbemaesse, vel de libro ejus concedat sei- relur,undeetadhuc alieno animoloquitur seoundo,
psumdeleri quomodoin istaconcessionenon solum
;
ut seratl fuerat locutus « Vade et descende deloco :

nullam incurrat pmnara, aut culpam, sed etiam isto tu el populus tuiis, » tuus, inquam non meus.

ampliorom apud Deum raereatur gratiam. Nobis Egn angelus meus pra^cedet te, inquit, sive « emit-
hoc non solura de tanla resublucet,quia Deus cha- tam pra?cursorem tuiangelum,» suliauditur,ail hoc
ritas, Deus humilitas est et cum per humilitatcm tantura ut intresterram Chananoeorum, non etiam
sive charilatem a Deoquisquam procul ab?istit,in- ad hocut inlres in terram viventium. Non enim
digniorem se judicins pro quibus intervenit,
cis, snm Deus tuus.Non tu ipseest populus meus.Nam
miro modo.quantum se deprimil,lantum asccndit; hoc est, quod dicit : « Non enim ascendam te-
quantum conderanat,tantum justificat quantum a ; cura, quia populun durfe cervicis es, ne forte dis-

Deo quasi recedit,tantum illi proximusfit. Divitias perdara te invia: » ac si dicat : Quoniam popu-
animi ejusraodi,nos frigidi atqueinopesignoraraus; lus duraeeervicis es, non tibi expedit ut me Deum
et idcirco legimus, illum anathema se esse
cum tuum nomines, ut culturam meam profitearis, ut
optantem pro fratribus,istura de libro Dei deleri se leges meas bajules, ad prffivaricandura tara pronus
concedentera,aatdictadissiraulamus,nutin sensum et facilis. Levius enira inulto est Deura nescire
exilem gravissime prolata detorquemus. Cajte- quara cognitum irritare. Tolerabilius estviam Dei
rum quem spiritus idem tetigit, viditex par- ignorare quampost agnitam retrorsum ire. Idcirco

te aliqoa, quantum talis habilus mentis apud si ascendero tecum, si me dixerisDeum tuum,
Deum valeat, pro sua reverentia. Videre sibi justius in viadisperdam te provocantem me dura
?S9 videtur, majestatem ccelis oranibus ac terris cervice.

tremendam,de suo surgere et accedere vulne-

solis CAPUT XXXH.
rato corde, rogare amicum quasi discedentem ne Quomodo non sit conlrarium,quod ait : « Non ascen-
deserat se,dicentemque,verbi gratia « Ergonsten- : dam tecum, » el quod ilidem tuhjungil, « semel

dam omne bonum tibi.et vocabo in nomineDomini axcendam in medio tui. »

coram me [Exod. xxxiii). » Hoc Nonascendam, ait,tecum, quia populus durs

sentiens anima «

beata, fortitudine sua utitur, quia solis superbis Ao dein-

cervicis es ne fortedisperdam te in via. »
resistere potest Deus, et dicente Deo: Dimitte me, ceps «Populus durae cervicises. Semel ascendam
:

ut irasci mihi liceatcura tuo consensu, non audit, in medio tui, et delebo te. » Contraria ha;c vel

non conscatit.et non patitur, nisi interduin volun- D repugnantia esse videntur« non ascendam tecum.
tatcin hominis faciat Deus, et in istis viribus suis ne forfe disperdara te, » et « semel ascendam in
mirabiliter confracta, sicut et de isto dictum est, medio tui,el delebo te. » Sed notanda in sermone
quia « stetit in confractione in conspectu ejus diversitas.Negando enim dixit « Non ascendam :

{Psat. cv), » ineffabili dulcedine pascitur. ineffabili tecum, affirmacdo « Semel ascendara tecum, 1) :

charitatisvulnerescinditur,cujus8anguinemabsque dixit,in melio tui. » Non parum differt in verbis

rcvereiitia videre non sustinet Altissimus. aut in sensu, quod illic « tecura, » hic autem « in
CAPUT XXXI. medio tui, » dixit. Verbi gralia Debellator sive :

Quod dixerit Deu.'; :• Angelus meus prxcedet te, » adversarius cura civitatera irruperil, reclcinmedio
subjungens :« Non enim ascendam tecum.t populi ascendi6sedicitur,cum populo autem asccn-
« Angehismeus, inquit, praecedet te, Ego autem disse non recte dicitur.Igitur et quod dixit, « non
indie ultionis visilabo et hoc peccatum eorum. » ascondam tecum,quia populus dura; cervicis es, ne
Ac deinceps (Cap. XXXill.) « Et mittam praacur-
: forte disperdam te, » et quod iterum ait, « Semel
 733 DB TRINITATE ET OPEaiUl S KJUS LIBIII XMI. — IN KXOn. Un. I\. 731
asccDtlnm in medio liii, ct delobo te, » utrumque A. spcclaculum, ma)?na ct mira rlispensalio myslerio-
admolu (liscretionis lampudii pcrvidendum cst. runi ca-lcstium. Intcrim dum tubcrnaculum consli-
Non ascendam tooum, » dixit. Quaro? « Ne forto
(I tuitur,inimiciti3) sunt inler Ooum et populum.pro
dispordam te. Tu onim dursc cervicis populus cs,
>> rcatu vituli.ctnon ante solvunturctcdDin inimicitix',
tu pucr sen? u,tu quasi juvcnculus luscivus et indo- nisi prius teiidalur tulieriiaculum, quuil ct pcrindo
cilis 09. Tu animulis homo es, ot ea qna; Dei sunt vocatur labernacuiuin fccdcris. Di.ximus supra de
non pcrcipis (/ Cor. ii;, idcirco ponam velamcn coclestibus, quorum sccundum exeiiiplar,hoc ipsum
supor raciem tuam {II Cor. iii), idcirco non in ina- tabernaculum factum Quid igilur est boc, nisi
cst.

nilestaliono rcrun),sed in figuris, et in umliris lo- quia dum cs.^^ent inimicitioa inter Dcum et homines,
quar ad tc do allitudino niystcrinrum coclcstium. proptcrsolvenlaseasdcm iniiiiicitias tabcrnuculum
Quare? >< Ne forto disperdain to. » Tu enim rcrum vcrum, • qiiod llxit Deus.ct non hoiiio (H^fdr. viii),»
allitudinem non sustincrcs, scd blasphemares,scd ab incarnatione Ghrisli Filii Dei ficri oajptum eat.
dura cerTice recalcitrares, et ita rae ad disperden- Proindo valde notandum quoddicitur: « Et omnis
dum te provocares. Quandoque tamen itu fiet.n Se- populus qui habebut aliquam quaistionem egredic-
rael asccndam » non quidcm tccum, sed «
medio in batur ad tubernaculum foederis exlr.i castra.Cumque
tui, et delcbo te, »— « .\sccndam,inqtiam,in mcdio r» egrederetur Moyses ad labernacuhim focderig,sur-
tui ; nam in terru videbor, etcum hominibus con- gebat universa plcbs,et stabat unusquisque in oslio
versabor {Baruch. iii).» — « Et delebo te, » inquit, papilionis suae.Aspiciebantque tergum Moysi,donec
subauditur de libro meo.quem scripsi. Nam hocad Ingrederetur tentorium. Ingresso autem illo laber-
illud respicit quod supra Moysi dicenti: « Aut di- naculum fojderis, descendebat columna nubis, et
mitte eis hanc noxam, aut dele nie de libro tuo, stabatad ostium.loquebaturque cuni Moysc cernen-
queiii scripsisti. Qui peccaverit, inquil, mihi, de- tibus, quod columnu nubis ad ostium tabcr-
s laret

lebo eum de libro raeo. » Nec vana comminatio, naculi. Stabantque ipsi, et adorabant per forcs
Semel enim ascendit, scmel humanatus cst, semel tabernaculorum suorum. » Quidnam est quod tcn-
passus, morluus est, et resurrexit, et in coelum dilur tabernaculum exlra castra,nisi quod coelestia
ascendit,etuincdemum illumpopulum diiracervice sancta, quorum pontifex ac minister Cbristus est,
ascensus sui nimis impatientem dclcvil completa exlru carnales Judasorum lenduntur cfieremonias,
prophetia, quae dicit : «quos odivit anima Domini, sicut dicit Isaias? {Isai.
Deltantur de libro viven-
tiura, et cum juslis non scribantur {Psal. lxviii). » i.) Et quid est, quod omnis populus qui habebat
Delevit, inquani, id est,non scripsit,et quod scripti aliquamqu8estioncm,egrediebatur adillud taberna-
esse videbantur, dicendo filios se esse AbrahK, et _ culum fcederis, nisi quia omnis qui Scripturarum
habendo templum et altare, quasi calami vilium quaerit veritatem, oportet ut egrediatur ad hsc
abstersit, delendo cum eis templum ipsorumetal- sancta Christi sacramenta, per quae surous Deo
tare. Itaque quamvis dicant se Judaecs esse, non reconciliati?Velamenquippe quod superJuda;orum
tamen sunt Jud8ei,sed sunt synagoga Salan8e.(-J/'0C. cor positum est, in solo Chrislo revelatur. Quid,
ii), plane deleli sunt, Deo pro illis, aliorum confes- inquam, est quod ingresso Moyse tabernaculura
sorura noraina scribente, aliosque suscitante pro foederis, desccndebatetstabatad ostiumtabernaculi
illis fiiios Abrahs. colum na nubis, videntibus cunctis, nisi quod con-
CAPUT XXIII. junctalege.quae per Chrislum Jesum factaest {Joan.
De eo guod : ait • Jam nunc depone ornutum tuum,» et veritate quse per Moysen dale est cum gratia
ctc, el quid mtjstice sil, quod Moyses tahernacu- i), stat in ingressu reconciliationis.incarnatioejus-

I lum, quod nunc tahernaculum fxderis vocavit,exlra dem Cbristi Filii Dei, ut videlicet tabcrnaculum
castra tetendit. foederis ingredi, idest,Deoreconciliarinemopossit,
« Audiens autem populus sermonem hunc pessi- nisi per istam columnam nubis, in qua thronum
mum Iuxit,et nullus ex moreindutus ost cultu suo. suum sapientia posuit, per islara carnem in qua
Et Dominus : Jam nunc depone ornalum tuum, ut «corporalilerinhabitatomnisplenitudodivinitatis?»
sciam quid faciam tibi. » 240 Hoc,juxla hisloriam, D {Col. II.) Loquebatur cuin Moyse, cernentibus
lectorem a;dilieal, quia videlicet nisi ambulet pec- universis?ijuomodo cernentibus? « Aspiciebantque,
oator dcmisso capite, nondum se scire fiiteturDeus inquit,tergum Moysi, ilonec ingrederetur tento-
quideifaciat ;
nullam enimhabet materiam struen- rium. 1 Evangelium familiare quidera,
Ergo lex et
d» misericordiae, nisi ambitio lytl habilus pccni- atque consonum habent colloquium, sed donec
tentie praecedat. « Deposuerunt ergo Clii Israel omnia compleantur, quae utroque Te^tamento pro-
ornatum suum.a monte IJoreb, Moyses quoque tol- missa sunl, Judsi non videbunt; non enim faciem,
lens tabernaculum tetendit extra castra, procul sed tergum Moysi tilii Israel viderunl.
vocavilque nomen ejus Tabernaculum foederis. » CAPUT XXXI V.
Putaremus uno die quo descendit Moyses de monte De eo quod dictum est: « Slabantque et ipsi, et ad-
dicta ha^c esse vel acta, sed ecce litlera repugnat; orahant per fores tabernaculorum suorum. »
jam enim tabernaculura lactum est quod Moyses moralem sensum legentis b.tc
Juxia hlstoriam,
tetendit extra castra. ergo magnum et mirum ipsarcsKdificat.Quid estenim populum columnam
 —

735 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 736

nubis aspioere, et in tabernaculi sui foribus slare A. signis atque 24« portentis {Deut. sxxiv). » Igitur
atque aJorare, nisi quod humana mens cum supe- quia quod prophetarum esl, scilicet prsvidere con-
riora illa, atque coiieslia utcunque in a;nigraate siliura Dei, quod carnalibus sive popularibus, sub

conspicit,jam clauslra habitationis corporce per figuris abscoudebatur et cjeremoniis umbraticis,

sublevatamcogitatiouemexil atquc illum humiliter quia, inquara, hoc Moysi datum est, et non postG-
adorat, cujus etsividere substantiamnon valet,jam rioribus prophetis, recte sic de illo est dictum quia
taraen ejus potsntiam per illuminationem Spiritus loquebatur ei Dominus facie ad faciem, quomodo
miratur? Et cum Moyses tabernaculum ingredilur, luqui sidel homo ad amicum suum. »

ejuB tergapopulusaspicit, et in papilionumsuorum CAPUT XXXVI.

ostiis consistit, quia cum sanctus quisque prasdica- Quid sit myslice quod, Moyse rcverlente in caUra,
tor alta de Deo loquitur, et supernae habitationis Josue non recedebat de tabernaculo.
jam utcunque habitaculum ingreditur, ejus terga « Curaque ille reverteretur in castra, minister
populus aspicit. Cujus pr.edicationis mrirmi quique ejus Josue, filius Nun puer non recedebat de laber-
etsi virtutem plcne pensarc non possunt, tamen naculo. » Reversio Moysi in castra leolio legis est
velut lergaaspiciunt,quia postrema quae prasvalent sive Evangelii gratia. Supra dixiraus colloquium
per intellectum sequuntur, sed in ipsis quoque g Domini cum Moyse ad labernaculi ostiura conso-
minimis, quae capere sufficiunt,jam de suis papilio- nantiam esse legis et gratias ad ingressum veri et
nibus quasi exeunt, atque in ostiis stant, quia et coelestis tabernaculi, quia videlicet utrumque rcci-
habitacula carnis reiinquere.et ad illa ajterna; vitas pere vel proQteri oporlet eum qui ingreditur iu
gaudia, quse audiunt progredi conantur. tabernaculum Deo per mortera
foederis, id est, qui

CAPur x.\xv. Filii ejus cupit reconciliari. Ergo Moyses quidem

Quod diclum est: « Loquebalur autem Dominus Moysi revertitur in castra, sed Josue minister ejus non

facie,» etc, et quod postmodum dicit : « Ostende recedit de tabernaculo, quia videlicet lex quidem
mild faciem tuam. » legitur in Synago.t'a,qua; tabernaculo vero non ap-
« Loquebatur autem Dominus Moysi facie ad fa- propinquat,3edspiritus legiscuraChristi perseverat
cicm, sicut loqui solet homo ad amicum suum. » gratia in Evangelio. Josue quippe miuister Moysi
Postmodum gratiam in conspectu
dicit: <c Si inveni spiritum legis in eo quoque recte significat, quia
tuo, ostende mihi teipsum manifeste,ut videam te.» populum in eam repromissionis terram introduxit
Certe si Deus non erat cuui quo loquebatur,ostende quam per MoysenDominus eidem populo promisit.
mihi diceret, et non « ostende mihi temetipsum. » Sic etenim littera legis promissiones quidem Dei
Si aulem Deus crat, cum loquebatur facie ad „ conlinet, sed, nisi per spirilualem legis inlelligen-
— ....
faciem, cur se
. _„i_K..i..:j
petebat videre quem ..:j_i...i
videbat
o o-j
Sed .'
'-' .: ;«.,: :u
tiam.promissionibus ^:^^^,-^ ^^^^ a:
eisdem nemo dignus ^in..: .-.^
elfici po-

hac ejus petitione colligitur quia eum sitiebat per test. Legant igituroccidentem litteram carnales Ju-
incircumscriptam naturaB suk charitatem cernere daei; nam spiritus vivificans a tabernaculo, cujus
quem jam coeperat per quasdam iraagines videre ut pontifex Christus est, non recedit.
sic superna essentia menlis ejus oculis adesset, CAPUT XXXVII.
qualenus ei ad cEtcrnitatis visionem, nulla imago Quod placaius liierit Dominus utnon jaceret malum,
creata temporaliler interesset. Cur igitur sic dictum sed non in co ut esset Deus eorum et ascenderet
est: Loquebatur Dominus Moysi iacie ad faciem, cum eis.

sicut loqui solet bomo ad amicum suum, » cum in « autem Moyses ad Dominum: Praeoipis,ut
Dixit
hac mortali carne consistentibus videri non possit educam populum istum, et non indicas raihi quem
in sua substantia lumen incircumscriptum? Idcirco missurus es mecum, praesertim cum dixeris Novi :

videlicet, quia suum ab illo consilium non abscon- te ex nomine,et invenisti gratiam corara me. » Iloc
debat, et sccretorum suorura eumquod suprajam dictum est,quia placatus qui-
faciebat con- est
scium.Quomodo enim loqui solet homo ad amicura faceret malum quod locutus
dem fueratDominusne
suum? Aperiendo utique illi consilium suum, non fuerat adversus populum suum, et introduceret eos
celando illi quae faclurus sit, eo quod custos sit D in terram Chananaeorum, sed non ctiain placatus
animi, unde. et amici vocabulum originem sumpsit. fueral in eo ut ascenderet cum eis et esset Deus
Et scimus, quia prophetarum maximus Moyses eorum, quod est introducere in terram el regionem
exstitit,sicut Dominusde illotestimonium perhibel, viventium. Ait ergo,«prscipis ut educam populum
cum dicit ad Aaron ct Mariam: «Audite sermones istum, » subauditur, in terram istam mortuorum
meos: si quis fuerit inter vos propheta Domini, in sive mortalium,<i et non indicas mihi quem missu-
visiono apparebo ci, et vel per somnium loquar ad rus]es mecum,» subauditur,qui introducat populum
illum.At non talis scrvus meusMoyses,qui in omni istum in terram viventium; praisertim cumdixeris
donio moa lidclissimus est. Ore enini ad os loquar Novi tc ex noraine. » Quasi consequens sit ut quod
ei,et palam,non per senigmata etfiguras Dominum ipse notus est Deo, hoc alios qui Dei notitia non
videt (.Vkw. xii). » Itcm Scriptura dicit: o E{ non sunt digni coiiimendare possit, sic Deum ex ore
Burrcxit propheta uUra in Israel sicut Movses, ipsiiis pietas humana constringere cupil. Sic enim
querr. nosset Dominus facie ad faciem in omnibus per alium prophetam, idem Dominus dioit. « Si
737 DK TIUXITATli KT OPlilllHnS liJUS IJMIII XUl. — IN i;X(Jl). I.IH. IV. 738
fuerint Iros isli viri in moilio oorurn,No8,D(»nicl ot A, noTi ox nomine. • Gonllrmat hoc Doua quod paulo
Joh.ipsi juftitiusna libcrahunt uniniio su is {Excclt. ante gcmcbundua commeiiioravorut Doi laiiiuIuD,di-
xiv). >i Ip.si soli liboralmnlur.Non lilierubunt (ilios, cendo : « Priesorlim cuin dixcris
Novi lo ex no- :

nni|uo lilias.scrt ipsi ."nli liboratmntur. Non indi- niino, ot invenistigratium curarn mo. » Sed quo-
CU3, ini|uit, milii (jiicm niissurua osniccum. » Er- nam cx nomino Dcus novil illum ? Nun(|uid ex co
Rone Moyni non iii.licibat Dous quud uiissurusessot tantuni(|uodfiliaPhuraunis iiiiposuitilli vooans cum
Chrislum 1'ilium siiuni, cum,ut proiJictum ojl.lo- Moy3en,(licon3 ; Quia do aquatuliipsuni?« (Bxoii.
qucrclur ci « fncio ud laciom^sicut loqui solet homo ii). Equidem ex isto quu'|ue nnmine, ncsciro Dcus

ad amicum suum. » Sod audi quod scquitur : non poterat eum quo et appcllare ipsuiu do rubo
CArUT XXXVIII. dignalus est, itcrato dicens : « Moyses, Moyses
QiiodChi isli aJieiUuiii ,yoij<:i",suspirel,dicendo (Exod.iw). » bad ciuid inugnum cst qucmpiama Dco
« .S'i tu «0/1 iiiSi'ii>;TCcdi;s,m educas iiosile loco islo. » lalilcr cognosci, vel coMpcllari cx nornino Ncrnpe .''

(< Si crgo in?cni gratiamin conspcclu luo,ostende ita I'haraoncm regcin yEgyplinominarc novit,com-
mihi faciem tuam,ut sciam tc.ct inveniam grnliara pollans etiam illum in propheta quiper ipsum prie-
nnle oculns tuos ; rcs;>ice pnpulum tuum, gcntem ligiiratus ost « Ecce cgo ad te,l'harao rex>Egypti,
:

hunc. » Hoc igitur postulut indicari sibi.id est,po- i> ?42 draco inaj,'ne (Eteck. xxix) » et ad eumdem :

pulo Isracl, cujus per.sonam gerit, cujus causum priucipcm superbise « Ejcci te, inquit, o Tyro :

suscepit, cujus logutione lunctus.quantu potuillor- (£ii't7r. xxviii). » Quid ergo magnum cst Dcum
titudino, hactenus usus est, tenendo Deura dioen- quempiam taliterscire ex nomino ? At nunquid ia
tcm :« Dimitto me, • indicari,inquam.populolsrael regno cjus hujusmodi vncabulisindigobimus?Igitur
eum qucm raissurus est, ut cum vcnerit, ostendat cum dicit, " leipsum novicx noiuine, « subaudien-
illis faciein suam, ut videatur manifcstc. « Et Do- dura est, Dei,quod invocatuin est supcr te. Ex hoo
iiiinus ad hicc : Facies ineaprKcedet te.et requiem etonim noinine Deo nolusest omnis qui scriplusest
dabo tibi. » Parum dictum est potest enim subau- in libro vitfe. Unde in Apocalypsi de victore dicit
;

diri, ad hoc tanlum, ut supra dixit, » ut ejiciara « Et scribum supereum noinen Dei mei,et nomen

Chananaium, et Amorrhajum, ct Heth.-eum,ct Phe- civitatis Dei mci nov;e IJierusalem, qua; descendit

rczpum, et llev<c'jin,ct Jebussum. » « Ait ergo — de coelo a Deo meo, et noraen mcum novum {Apoc.
Moysos Si non tu ipsc ijra;ccdcs,ne educasnosde
: iii). » Isto cx noniine et Moyien,et omnem electum
loco isto. • Quia per faciempoteralintelligi angelus, Deus agnoscit hoininem. Sed unum, idemquc no-
quiaddejicienduraChananc-euin hominemsufficeret, men, cum sil, quasi variis litteris scribitur, ut ia
« si inquit,non tulpse prfficedes, »qui sokis diabo- alio aurea,in alio argentea,in alio rursuspurpurea,
lum, niunili principem cjiccrc poles, « non educas ^ bivecanilida Scriptura laudetur^muUa quippc sunt
nos de loco islo. » Quo eniiu nobis vivere nUosque donanominisDomini,nequo uni cuncta tribuuntiir.
procreare, si non lu ipse vcneris.qui natosad mor- Quanlum quisque Deum cognoscit, lantum in eo
tem solus potes ad vitam regenerarc?Additadhuc : fulget nomen Domini. Nomen quippe a nolione
« In quo cnimscire poterimus.ego ct populustuus, dictum est.Etunum itaque nomen Domini est,quod
inveni.sse nos gratiamin conspectu luo,nisi ambu- supcrnosille scripsit,et multa sunt nomina noslra,
lavcris nobiscum,ul glorificeinur ab omnibus popu- de quibus idem nos agnoscit. Hinc est quod plura-
lisqui habitantsuperterram? » « Utgloriflcemur, — liter dicit : » In hoc gaudete, quia nomina veslra
inquil,ab omaibus populis. » Ergono adhoctendit scripta sunt in cojlis {Luc. x). »

vir mansuetissimus tota confractione cordissui,ut

CAPUT XL.
glorilicetur genlium cffidibus et bcllorum victoriis ?
Quod tria hsec diligenterdiscernendasint : « Ego
Nempe gloria hxc vaDaesl.Igiturilludpolius fortis- ostendam libi omne bonum. Non poteris videre
sima prece vorsat, ut glorilicetur ille populus pro faciem meam. Ecce est locua apud me,et stabis
parte clectoruraacunctis populis,dicentibus:«Quia supra petrain. r>

salus ex Judffiis est (Juan. iv). » Proinde continuo « Qui ait : Ostendemihi gloriam tuam. Respoa-
Dominus : « Et verbum istud quod locutus es fa- D dit Ego ostoridam omne bonum tibi,et vocaborin
:

ciam. » lloc, inquit, faciam.ut glorificeris tu et po- nomine Domini coram te,et miserebor cui voluero,
pulusmcus a cunctis populis qui habitantsuperter. et clemens ero in quem mihi placuerit. Rursumque
ram, quia vcstra est adoptio filiorum,etgloria,et
>< ait : Non poteris videre faciem meam. Non enim
testamentum,ellegislatio,etobsequiumetpromissa, videbit mc homo et vivet.Et iterum : Ecce, inquit,
et Christusex vobis secundura carnem.qui estsuper est locus apud
Notanda hic diligenter
uie, » etc.
omnia Deus benediclus in sn>cula {Rom. ix). « Hoc gemina subilislinctio: « Respondit Ego ostendam :

modonunc omncspopuiiglorificant populum illura, oinne bonum tibi. Rursumque ait non poterisvi- :

et ita plane gloriamillumgloriam suaruessefaciunt. dere faciem meara, persona populi Judaici,pro » in

CAPUT XXXIX. parte reproborum. ait « Ecceestlo- Quod iterum :

Quod ailDomiints o Noviteexnomine, : » et quid cus apud me,stubis supra petram.cuinquelransibit

illud sit nomen quo eUclorum quemque noverit. gloria mea, ponam te in foraniine petrae,et prote-
« Invenisti enira gratiam coram me, et teipsum gam dextera mea, donec transeain, tollamquema-
 739 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 740
num meam, et videbis posteriora mea. » Ilem in A viderunt. Dicat ergo : « Est locus apud me, stabis
persona ejusdempopuli dictumaccipe,sedproparte suprapetram.>'Quainvidel'oet super petramfstabat
electorum. Equidem raortalis homo,poccato primi Petrusjamcum diceret ;« Tu es Ghristus FiliusDei
parentis obscuratus,atque infirinus factus,quandiu vivi (Mailh. xvi), » et idcirco tale respoosjm acce-
vivit in hoc mortali corpore, Deum videre nun po- pit : « Kt ego dico tibi Tu esPetrus^et superhanc
:

test; quippe cum nec angelum Dei Daniel sanctus petram a^iiflcabo Ecclesiam meam {ibid.). u — « Cum-
videre sustinuerit. Nam
cum venisset, inquit, ad
« que transibit gloria mea, » id est, cumtransicroex
me pavens corruiin faciem meam,etcum loquere- hoc mundo, glorifioatus magna resurrectionis el
tur ad me, collapsus sum pronus in terram {Dun. ascensionis gloria, <• ponam te, » id est omnera
viii). Ac deinceps : « Et ego Daniel langui etregro- Israelitam quicunque erit ex tua fide,quemcunque
tavi per dies {ibid.). n Vcrum nos hic niysticasra- non excscaverit fumus invidiae, « ponam, inquam,
tiones quarimus, videlicet quia nun frustra, hoc in foramine petra:, » id est, in fide passionis meae
maxime ioco cum Deum ofTendisset populus,talior- « etprotegam dextera mea ; » non enim rapietquis-
dine de vitanda gloria Domini Moyses postulasse quam de manu mea « donec transeam, » ut prje-
creditur, quod postulanti, atque dicenti
Igitur dictum est « Tolbmque manum meam, » id est :

« Ostende mihi gloriam tuam, » respondit « Ego g extollam potenliam meam, « et videbis posteriora
:

ostendam omiie bonum tibi, et vocabor in noraine mea, » sicutjara.Jictum est. « Faciem autem meam,
Domini coram le, et miserebor cui voluero,et cle- id est, dum praesens in corpore sum, majestalcm
menseroinquem mihi placuerit, » pro personasua meam « non poteris videre. »
dicitur ad illud speclat quod supra dixerat
illi,et CAPUT XLI.
hic, « aut diraitte eis hanc noxara.aut si non facis, De e.o : Prxcide tibi, » etc. EldesententiaPauU,
{(.

dele me de libro tuo,quem scripsisti. » Ac si dicat: dicentis : « Non rursus jacientes fundamentum
« Egoostendam gloriam meam,egoostendamomne pcenilentise de operibus mortuis. »
bonum tibi, » non cuivis,non pariteromni populo, (Cap. XXXIV. « Ac deinuepa : Praecide, ait, tibi
pro quo petis, sed << libi,quem ego ex nomine novi, duas tabulas lapideas instar priorum, et scribam
et vocabor in nomine Domini coram te » vocabor, super eas verba quae habuerunt tabulae quas fre-
inquam, id est, ostendam eamdem gloriam in no- gisti, 1 etc. Hic quia gens praevaricatrix primam
mine Domini,in quo te novi,vocabor utique coram fitiem irritam fecerat in conflationc vitu]i,ct totum
te, ul videas manifesle quod nunc videa « per spe- rsdificium fcederiscollapsum fuerat,pene abaliorur-
culum et in ienigmate, et ex parte » cognoscis susprincipio inchoatur.rlum dicitur « Estoparatus :

{I Cor. xiii), miserebor cui voluero.etclemens

» et mane, ut ascendas statim in montem Sinai, » etc.
ero in quem mihi placuerit, » quia videlicet nulli ' « Nullus ascendat tecum,nec virlealur quispiamper
quidquam debeo, quoniam omnium pater Adam in totum montom,bovesquoque et ovos non pascantur
me peccavit,et proinde quiJquid ostendero tibi vel econtra. » Iterumque prKCopta qua: prius similiin-
cuilibet alii, gratia^ est, nun
Quod deinde debiti. vitatione dedorat, conjungit sermo divinus « Cave, :

facta subdistinctionerursum ait Non poterisvi- : « inquiens.neunquam cum habitatoribus terrsillius

dere faciem meam, non enim videbit me homo et jungas amicitias, qus tibi sunt in ruinam,sed aras
idem est ao si dicat In medio populi hujus,
vivet, » : eorum destrue,confringe statuas,lucosquesuccide.
pro quo postulas,cujus projlocutor es.non sic ascen- 943 Noli aiiorare deum alionum, » etc. Ilaecitera-

dam ut videat faciem ineum, ut oslendam illiglo- tiu pritceptorum carnalibus Jud^is de justilia sua
riam meam.Quare? « Non enim videbit mehomo :;t gloriantibus,aeterna exprobratio est,utnon glorien-
vivet. » Ego autem idcirco ascendam homo facUis tur, sadeorum quoqueomneos obstruatur, sicutsu-
inter homines, ut in rae reviviscat homo qui in periusjam dictum est.Apostolusautem: Intermitten -

Adam mortuns est. Si igitur ascen<Jcro non in ho- tes,inquit, inchoationisChristisermonem,adperfec-

mine,Deus absconditus.sed Deus manifestus.crucis tionemferamur,nonrursunijacientesfundamentum
utilitas impedietur,et homo non vivet.quianonerit pcenitentiae ab operibus mortuis et fidei ad Ueum
redemptus.Verumtamen fidem habentibusopportu- D [Hehr. vi), » etc. Ergone apostolica auctoritas huic
nitas videndi non negabitur.Hocest quod sequitur: legali contraria est, cum fundamentum poenitenlias
« Ecce est locus apud ine, stabis supra petram. rursus jacien<1um esse doneget, hic auloraet praeci-
Cumque transibit gloria mea,ponara tein foramine saB rursus tabula3,et aprincipiorepetitasil lex ? Non
protegam dextra mea, donec transeam,
petras, et ulique. Namnequehic fundamenturarursus jactura
tollamquemanummeam,etvidebis posterioramea.» est,fundamentumauterafoeiterisbocest:«Tulititaque
Hoo enim pro parte dictum est electorum,videHcet Moysesdimidiaiipartemsanguinis,eta:isitincrateras,
Petri caeterorumque apostolorum. vel omnium.qui partemautemresiduamfuditsuperallare.Assumcns-
ex eodem pnpulo crediderunt, aul credituri sunt, quevolumenfoederis,cumlegisset, audientepopulo,
quibus nihil obfuit quod faciem,id est, pra;sentiam sumptumsanguinemrespersit in populum,etait: Hic
Domini, sicut erat, non viderunt. Postquam enira estsanguisfxderis,qu(id pepigitDominuavobiseumsn-
resurrexit a mortuis, et ascendit in coelum, tuno per cunctis sermonibushis {Exod.xxiv). » Hoc si iterato
cognoverunt, et ita quodammodo posteriora ejus factum esset, recle fundamentum rursum jactum
741 DK TIllNIT.VTR KT OPKIlIIiUS KJUS UIMII Xl.ll. — l\ i:.\OU. Llli. IV. 712

csisu dicipossct. Qiioii quia fuctuni non cst, legali A signu nunquam visa^vol quod nst opus Dominilor-
iitiquo ooQSonat aposlolica auclorila?. Non onim ribilc.quod cornat populus prajsidonto Moyso, nisi
|jipnitentiani(ul iiiale Novatus intcilc.xit)lap9ia«l.in- quod Uous homo factus est, quod crucilixu», nior-
ilain csso iicgiivit,Bcd funduiiienlum pa;iiilciilia5,id tuus acsepultusost, et rosurroxil lcrtia dio, pro-

esl baptismuiii
phelia Moysi cjus tpstimunium astipulantc ? Noinpo
iii (luo ruiidutur linnitas pnniitcn-
tim.Naincumdixissotnluiiilamentuiii pujnilonlia'»!) sirespicius.ad sigiiu qu.T in illopopulo factusunt,

opcribus niortuis ot ndci ad Dominum, » addidit antciiuam vcnirot hic Filius Dei, majora visa Hunt
i<baptismatum doctrinaB, imposiliones quoiiuo ma- suporterram, mujora facta sunt signa in inoiiio
niium.»NoD if^ilur dandum pujiiileniia; locuiii, scJ .ligypti.nec tam terribiloopusDomini vidit populus
ille,sub cunctis rcgibussuis, quara fuit illud quod
baplisraa nogavit csse itorundum.
jam fcceralDoininusin l'haraonom ct in omnesser-
C.\PUT XLll.
vuscjus. l'ra;ccptn, qua; hie brcviter itrrantur, sic
De eo (/uod diclnm est » Dominalor Domine, » elo.,
:

et quod respondcns Domino « Ego, iwiuit, iniho

tcrminantur ut anto:«Non coques ha;diim iii lacle
:

pactiim cunctis videnlibus. » matris sua;(E.ri'(/. x\iii, xxxiv). » Quodiclo, prohi-

DominatorDomineDeus,niisericors ctclcmens,
«
bcmur de Chrislosecundum carnerasapere.Ha^duin
paliens, ct mul(a3 miscralionis ac vcrax. » Notan-
nainquc Ccrinthusin lacte nuitris sua; coquerc vo-
B luil,qui Christura c\ Maria inilium sumpsisse dixit.
dum quod cumlola sit inlcntio deprecaripro populi
scelL're,ot miiericordiaiii implorare,non tamcn inler
At illc anle uiatrcii ct ante avos matris.imo ctantc

tot nomina Iaudisdivina3,!iiter lot vocabuia luiseri-

origincm mundi Dous erat;nam « omnia peripsum
cordiae, siluit dcjustitia vel vcritate, dicendo « mi-
facta sunt.et sine ipso faclum est nihil(Joar!.i).

soricorset clemon3,patien3 et mult» misorationis,» CAPUT XLIII.

tandemque addondo, «et vcr»x,»itemquenaminum
De inscriptione tabularum secundarum.
ipsorum e.itponenJo causas, cum di-xisset « Qui :

custodis misericordiaminraillia.qui aufers iniqui- "Dixilque Dominus ad Moyscn:«Seribe libi verba

latem,ct soelera alquo pcccala, uullusque apud te h.-ee,quibus et tecum et cum Israel pepigi focdus. »

per se innocens est. » Quod lotum miserationis et

Fractislabulis prioribus aliai adinstar priorunipr<Te-
glorise est justificantis, addidit:<.Qui reddis iniqui- cisa; sunt.etin eis eadein verba describuntur, quia
tatera patrura in Gliis ac ncpolibus in tcrtiara et fractis propler incredulitatcm carnalibus Judaiis,
quarlam generationera.» Quodproculdubio juslitiaa alterius populi tabulse cordiscarnaleselecta;suntda
ct veritatis est.Quumodoergo,iuquis,idem Deusper cunclis genlibus,et cis eadem praicepta traduntur.
prophetam dicit: « Filius non portabit ir.i<iuilalem „ Notandumquippe quia sic dixil etsic distinxitDeus,
patris,ct pater non portabit iniquilatem fiiii(£,'jfc/i. ^ «quibus et lecum ct cum Israel pepigi fa3dus.»«Et
xvin)..Vidclicetnon portatlilius iniquilatem patris tccura, inquit, ct cum Israel, » id estcum isto po-

quaracunquenon iinitatnr;redditurauteminiquitas pulu et curaillo qui post venturusest.Nam carn.dea

p.itrum in filiis ac nepotibus quicunque patres ini- quidem caeremonias mutat,imoet abjicitsplritualis
quos imitantur : verbi gratia, non oinnes boiiiincs rcx, nec de illis curat justitia, qua3 ex fide Jesu
secundurncarnorn.\d;e lilii sumus.Si ergo iniijuita- Christi est,sed dcccm verba legis immutari non li-

tem,id est incredulitatem ejus, qua serpenti magis cct, et observari tam a novis quam a veteribus po-
quam Deo credidil, imitamur, iniquitas e.jusdem stulatsaccla ,justa et bona fa;deris lex. Undo alias

palris innobis filiisjusto redditur.Si autem iniquita- opora Dei.aliasdigito Doiscripla esse memoranlur,
tcm ejusdem vclcris boniinis fugienles ad jus etiam et hoc dicto asterna velimmutabilia foresignantur.

novi hominis Jesu Gliristi Filii Dci confugimus.iion De jejunio Moysi bis quadragenario, jam suporius
ullque iniquitatom iliius portabimus.Proindeoralio dictum est.

Moysisic pulchre concluditur:«FeslinusqueMoyse3 CAPUT XLIV.

curvatus est in terram, et adorans ait Si inveni : Quod Moiisi facies cornula trul ex consorlio scrmonis
gratiaiuin conspectu tuo, Domine, obsecro ut gra- Domini,et quod iimenlibus jUiis Israelpropc accc-
derc,velamcn posuil supcr faciem suam.
diaris nobisoum,populus enim dur;e cervicis cst, etD
auferas iniquilates nostras atquo peccata, nosque « Cumque descenderet Moyses de monteSinai,
possideas. • Cum enim dicit,« utgradiaris nobis- tencbat duas tabulas lestimonii, et ignorabal quod
cum,»etc., Gduciuliter fides evangelica gaudet sub- cornuta essetfacies ejus ex consorlio sermonisDei.
intelligere,ut Verbum caro fiat,et habitet in nobis, Videns autem Aaron et filii Isracl cornutam Moysi
et videamus gloriam ejus.gloriara quasi unigeniti a faciem, timuerunt prope acccdere.sCornuta, id est
PaIre(Jo(jn.i). Nam ex Adam populusdurae cervicis splendida, 244 sive radiosa facies Moysi, cumse-
erarauSjidcircomedicamento humilitatis Dei indi- cundarum tabularum scriplura,quid rairaculo suo
guiraus. Ad hac rcspondot Domiaus « Ego inibo : pra;3ignaverit,hodicpalam totus orbis agnovit. Ubi
pactum cunctis vidcntibus.Signa fdciam,quae nun- enim tabuUe secundae,id estChristiani populieorda
quam sunt visa super terram.nec in ullis genlibus, projceptorum Dei scripturam susceperunt, et cQepil
ut cernat populus iste,in cujus medio es.opus Do- ab eis lex spiritualiter intelligi,tantum splendoren:
mini terribile quod facturus sum.»Qu8e enim sunt facies, id est sensus Moysi emisit, quantum ferrg
743 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 744

non valenles, fugiunt ad latebrasfllii Isiaol, irl est A. verilalis susliaere non possunt. N;iri in tiis qui
carnales Judiei. « Impletis,inquit, sermonibus po- pereunt, inquit Apostolus, opcrtum esl Evange-
«

suitveiamen superfaciora suara.Quod ingressiisad liura,>iin quibus Deus hujus sfficuli sapientum ex-

Doininum, et loquens cum eo auferebat donec exi- ca;cavit mentes infidelium,ut non fulgeat illumina-

ret. Et tunc loquebatur ad filios Israel omnia quae tio EvangeliiChristi.qui estimago Dei (// Cor. ivi.

sibi fuerant iniperata. Qui.videbant facicm egrodi- Hicjam tr-ictatus in Exoduni finem faciraus, quia
eutis Moysi esse cornutara.sed operiebal rursus illc videlieet de tabernaculi coustructione, quaecunquc

faoiemsuam.si quando loquebaturad eos.xHoc ex- hic dictavelfacta sunt,eadem superiustransegimus

positione nostra non indiget.Dicil enim Apostolus: pro posse noslro. Illud non prasterire diguum est,
«Elnon sicut Moysesponebat velamen superfaciem quod dicit Moyses ad fllios Israel,«quia vocavitDo-
suam, ul non intonderent filii Israel ia faciem minus exnomineBeseleel, filium Huri.filiiHur, de
ejus,:iuod evacuatur,sed obtusi sunlsensus eorum tribu Juda, implevitque eum spiritu Dci, sapientia

usque ad hodiernum diem.idipsum vclamen in le- et intelligentia. Ooliab quoque filium Achisamech,

ctione Veleris Testamenti manet non revelatum, de tribu Oan.Etarabos erudivit sapientia,ul faciant
quoniam in Cliristo evacuatur. Sed usque in ho- operaabietarii,polymitariiet plumarii(£aroJ.xxxv).»
diernum diem cum legitur Moyses,velamen est po- n Beseleel enira interpretatur umfcra Dcf^quia nomine
situm supercor eorum.Cura auteraconversi fuerint suo, ut dictura est, significat ipsum opus taberna-
ad Dorainum, auferetur ve!amen(// Cor. iiil.Blgitur culi, quod fecit umbram, id est exemplaresse ta-

quod posuit Moyses velaraen super faciem suam, bernaculi ccelestis. Ooliab quoque interpretatur
quod ingressus ad Dorainum, et loquens cum eo proleclio mea pater, quo nomine signiflcat quia Dei
iilud auferebal.si quando autem loquebaturadfilios vel tabernaculi ejus adjutoribusprotectio ipsiuspro
Israel, operiebat rursus faciem suam, ejusrei pr^- mercede speranda est, cumScripturee hujus aucto-
sagium fuit quam totus nunc orbis agnoscit. Quia ritate dicentis, quia « vocavit eos Dominus ex no-
videlicet,dura loquitur Moyses ad Christum, id est mine.et ambos erudivit sapientia,) quis dubitethas
ad evangelicam Ecclesiam in qua Christus est vel omues cjusraodi artes esse Dei dona ?Proinde
tollit velamen suum, et apertam oslendit faciera. in quocunque habentur homine artes,tam utilesac
Tollit cnim bttoram occidentem,et spiritumpromil licit.TPjdiligendcE sunt.et admonendi periti artifices,

vivifioantem.Ubi autemlegitur in synagogis Juda;o- ut tanquam Deitalentum in lucrumcxpcndant,quia

rum, operit vultum suum, id est spiritualem legis nonipsorura facultas propria, sed Crealoris oiiinia
sensum. Ilii enim, propter aureum blasphemiarum tribuentis commissum est, et ab eisquibus tribuit
suarum vitulum, oculos perdiderunt et claritatem ipse exacturus est.

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

OPElllBUS EJUS
LIBRI XLII.

IN LEVITICUM GOMMENTARIORUM
LIBER PRIMUS.
(Levit. cap. I-VIII).

245 G.\PUT PRIMUM. i

dicitur Exilus.Item a parte sui majore, quia maxi-
Curliher Leviticus dorelur,et quod sacrificioriimritus muin eorum dequibus agiturin !llo,exitus estfiliio-
non neccssarius pro tempore fuerit instilutus. rum Israel de .E^'ypto.Ergo quia de ministeriis hic
Libcr iste, Vagecra, Gra;ce Leviticus,
Hebraice agitur sacerdutalibus, liber iste a Grajcis Leviticus
Latine Ministerialis dicitur,videlicet a ma.<iimapar- dicitur, non quod Grfecam habeat hoc vocabulura
le,quia de ministeriis agit sacerdotalibus.Sic ante- originem ; oritur namque a Levi, quod Hebraicum

rior liber,llebraiccEliesn:oth, GraBeeExodus,Latine est, et interpretatur additus sed quod hic liber de
:
7« Ul': TIUNITATE lil' OPERIBUS KJUS LIUIII .Ki.II. - IN I.KVIT. LID. 1. 7iO
ininietoriisagatsacerdotalibusLeTiticiDtribus.Porro \ «10 CAPUT III.
Bucriliciii, qiioruin hic ritud est ordlnutus.iion tan- Quod de Irlbtis yeneribui .lumi jubcan-
o->niia itonnisi
(luaui |jcrlicicndx> Bulutis instrunicnlu noccssuriu, lur, de armcnlo, de pccuribus, de volalitibus,
et
qutd per hmc mtjslice.
^cd tanquani obstaculaqua^dam proptcr trans^reB-
sioncspositic sunt.Quod hxc ipsu icx.ot prophctm, Et notandum,([uod h.ec omnia do tribussumi ju-
el Aposluhis parilcr ujlipulnntur. Nam hicc ipsalex bcntur gcueiibus, id eat do armenlo,du pccoribua,

sacrilicioruni pr;cmissa : n ['undctqiic sacerdoa san- do volatilibus. t)e armento, vitulus; de pecoribus,
guinom super altaro Do.iiini udostium tabernaculi uricssivecuprn; de volatilibus turtur sivecolumba.
testimonii adolebitquo adipeni suavitutia Domino quinquc animulium speoie3,ca3tora ani-
Prasler hus
{Lev. xvii), )i continuo sulijuiif^it : « Et nequaquam mantia munda sivo iminunda, nescil sacrificiorum
ullruimmohibuntliiii Isruclliostia8suasda;monibus, lex. Mysticas (juaiaituri causas, usuules prius ar-
cuin quibus rornicivti sunt (ibid.). >• Et in proplicta incnti pecorum uc volatiliuni proponamus differen-
Jeremia DuiainusdicLt "HolocuustonKita vcstruud-
: tias. Armentum duobus modia prolicit : nam ot ope-
dite victimis vestris, et comcdite carnes, quia non ratur terram.et lactis copiam prajstat.Pecus, id est
sum cum patribus vestris locutus, et non praecepi arics sive capra, nihil operatur, sed solos laclis et
eis in dio qua cduxi eos de tcrra .Egypti, do verljo ri lanoB pr.Tbct rcdditua.Turtur sive columba in neu-
holocuuslomatum et victimaruin (yer.vii). » Quid igi- tro valct.el ab omni cjusmodi servitio vacuuia est.
lur lex ? Propter iransgrcssioncs positu est, doneo
i( Igitur in his tribiis gcneribus.tres intelligamus ordi-
vonirct semen cui repromiserat, ordinuta per ange- ne3,quorum sacrificiis legitimisin coelcsti taberna-
losin uiunu Medialoris(Gii/. iii). » Igitur Eucrificio- culo deservitur, quas apud prophetam Ezcchielem
rum lcgeiii non propter ipsa,sed proptor hoc quod tres viri isti
designant, Noe, Daniel et Job, unum
ipsu quoquesecundum cxcmplar veri et ccelestis sa- rcctorum,alium contemplationi vacantium,
.scilicet

crillcii disposita sunl,ipsoadjuvante coelestiumDo- terllum in actlbus s;eculi bcne ct lioite operantium.
luino.spiritiialitcr exnminanda ingredlamur, et ad Nam his tribus ordinibus distinctl sunt oranes,qui-
iiostram ulililatem^quicoeleati tabernaculo deservi- cunque aemetipsos Deo vivo sacrificant.exhibenles
inus, cuncta referre curemus. corpora sua hostiam vivam, sanctam, Deo placen-
CAPUT II. tcm,rationabile obsequium suura (liom. xii). Et ali-
Oblalionum sive sacrificiorum rilus quot modis, sive quandoquideiii holocau8tum,id estgratiarumactio,
gtialiliilibus clistiiiguatur. aliquando pro peccato idem panitentiaj opus est,
(Caput.I.) Vocavit aulem Mojsen, el locutus
(c quod ofrertur,aliquando pacifica hostia,id estoratio
est ei Doniinus de tabernaculo testimonii, dicens qu;erens pacem ab irapugnatione vitiorum, verbi
:

Loquere liliis Isracl, et dices ad cos Iloinoqui ob- ^ gratia, dicendo cum Apostolo « Infelixego homo,
: :

tulorit cx vobis hostium Domino de pecoribus.id est quis me liberabil de corpore mortis hujus 'ZGratia
de bobus et ovibus olTerens Ticlimas.si bolocaustuin Dei per Jesum Christum {liom. vii). >.

luerit ejus oblatio ac de armcntomasculumimma- GAPUT IV.

culatum.ofTerreladostium tabcrnaculitestimonii,ud Qtiod eorum omniwn princeps iimts sit C/iristus, a
placandum sibi Dominum. » Antequam verbaipsa qiio, vel in quo omnc sacrificium pcrficiatur.
singillatim conferamus,sumina lcgis sacrinciorum Horumoranium princepsunus Christusest.Ipsius
facta divisione Lrcviter colllpero libet.Oblationum, namque principaliter est holocausta gratiarum of-
sive sacrificiorum.alia suntqua; dicuntur holocau- ferre.qui secundum sirailitudinem Noe,de fluctibus
slomata, alia quae paciflca, alia quae pro peccato. ct perditione saeculi arcam eruit Ecclesiae sua3. Et
Rursus eorum qu.« pro peccalo dicuntur, alla sunt de isto rectissime dicas, quia Kdificavit altare Do-
quse pro peccito sacerdolis simul et multitudinis, inino, offerens superillud holocaustura (Ge?i, viii).
alii qu86pro peccatocujuscunquehominisprincipis, Etenim propier illum oduratus est Dominusodorem
sive populuris. Sed qua; pro peccato sunt sacerdotis suavitatis.et benedixit nobis, dicens : o Grescite et
tantum, atque pro peccato sacerdotis simul et mul- multiplicamini, et replete terram (Gcn. ix). » Ilcm
litudinis,parura aut nihil difTerro videntur,ulraque D hujiis solius est offerre hostias pacificas secundum
enim exlra castra cremari jubentur.et hoc ab holo- similitudinem Danielis dicentis ^"Etnon estintem-
causto di[rerunt,quod holocaustum in aitari,i!la au- pore hoc princeps,ct prophela.et dux, neque holo-
lcm extra castra cremantur. Ilem,quae propcccalo caustum, neque sacrificium, neque oblatio, neque
principis, et quje pro peccato sunt hominis plebei, incensum, neque locus primitiarum coram te, ut
sub eamdem legcm rediguntur, utraque vcro pari possimus invenire raisericordiam,sed in animacon-
modoseparatomemorialiin paslum ignis Dominici, triiaet spiritu hurailitatis,suscipiamur sicut in ho-
adipe scilicet qui operit vilalia et orani pinguedine locaustum arietls,et taiirorum,et sicutin millibus
interiori, duobus renibus cum adipe quo teguntur agnorum pinguium [Dan. iii). » Solus enim inter
illa,et reticulo jecoris cum renunculis, bis,inquam, Deum et homines pacem fecit, antiquas solvens ini-
separatis,ca2tera cedunt in esum sacerdotis. micilias,aliud quam seipsum noii habensaltare vel
sacrificium, et in carne vel sanguine suo melius
susceptua est quam millibus taurorum etarietum,

Pairol. CLXYII. 24
 747 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 748
velagnorumpinguium.Nihilominushujusestofferre \ aliquid adversus te,relinque ibi munus tuum ante
sacriflcia pro peccato non suo.sed alieno secundum allare,etvade prius reconciliari Iratri tuo, et lunc
similitudinera Job,qui surgens niane,offerebat sa- veniens offeresmunus tuum [Malth. v),» qui propter
crificia per singulos lilios, iliccns « Ne lortc benc- : illud.inquam, aufert irarn a corde suo, sanguincm
dixerint lilii mei Deo in cordibus suis {Job. i), -> ct hostlE sus fudit ' percircuitum allaris,» juxla prai-
itasacrificabuteosDomino.Nuncdiligentiussingula ceptum Domini. " Detractaque pelle hostiK, inquit,
perlractcmus. artus in frustaconcident.» Pellem hostiaj detrahere,

C.iPUT V. estomnein hypocrisini abjicere, quod simulatores

Deoblatione holocausti cx armenlo, et quid sit ritus
non faciunt.introrsum turpes speciosi pello decora,
ejus,el quod ojferre myslicesit ejus qui vivit secun- quales erant Scribaj ct Pharisc6i,quibus \x denun-
dum Job. tiatDominus noster, eo quod omaia faciant propler
« Si, inquit, holocaustum fuerit rjus oblatio, ei homines.Artusquoque in frusta concidere, e.st vitia
de arnncnlo masculunri immaculatum offcret ad mortificare, juxta Apostolum dicentera « Morlifl- :

ostium tabernaculi testimonii, ad placandum sibi cale memhra vestra, quae sunt super lerram, for-
Doniinum. » Dearmento ejusoblalio est, qui vivit nicationem,imniunditiam, iibidinem, concupiscen-
secundum Job,ul prffidictum est,qui sub jugocon- n tiam malam, et avaritiam, qua; est simulacrorum
f..:t „* nM^., «.,«« « rt.,^^; n mf servitus
;».,., /n^t .,.\ Tt„ A .. — c.,u;;«;«„i
•
:: j
jugii domui sus beno pr«fuit,et filios suos in omni
; i
247 (Col. in). » Ita demum
:
« Subjicienl,
.. .
:
..

pietato subditoserudivit,adeo ul,sicut jam diximus, inquitjin altari ignem, slrue lignorum aute posita,
holocausta oHerct per singulos,dicens « Ne forte et membra qus cresa sunl suporordinantes, caput
:

peccaverint et benedixerint Deo in cordibus suis videlicet ct cuncta quae adhiercnt jecori, intcstinis,
(Job i). » Et ejus oblatio holocaustum est,id est to- ct pedibus lolis aqua,adolcbitque ea sacerdos super

tum incensum,quando de bono operegratias agens, altare in holocauslum et suavem odorem Domino.»
etnon sibi, scd Deo totum Iribuens oblulit. Ait Membra qua? csrsa sunt ordinare,est ea quaj fuerant
enim « Masculum immaculatum offcret ad ostiura
: armainiquitatis exhibita poccato arma effeclajus-
labernaculitcstimonii,adplacandumsibil)ominum.n tiliffi rationabiliter componere, ut sit.juxta Aposto-

Masculuin immaculatum de armento in illo ordine lum, rationabile obsequium noslrura {/iom. xii).
offerre est honorabilc connuliium, juxla Apnsto- Ordinatum quippe est,ut,verl)i gratia,fidera reddat
lum,et toruraimmaculatum (Hebr. xiii) custodire vir uxori, uxor viro, ambo Deo. Qua; membra ?
ad placandum sibi Dominum, districtum videlicet «Gaput videlicet et cunctaqua; adha;rent jccori. »
judicem fornicatorum etadulterorum.Quorilu ? Se- Cnput intentio est,qiiam cuncta totius opcris mera-
quilur « Ponetque manus super caput hostiip, et
:
bra sequuntur :injecore concupiscentiaet voluptas,
acceplabilis erit, atque in expiutionem ejus proli- C juxta eos qui de physicis disputant,consistit.Intes-
ciens.Immolabitquevitulum coramDomino.»Manus tina cogitationes occultas.pedes quotidiana signifi-
supercaputhostiaeponereetvituIumDeo immolare, cant peccata,sinequibus humana vellerrenaconvcr-
est adhibita bonoruraoperum disciplina, carnem satio transiginonpotest his omnibus « lotisaqua,»
:

conjiigalem ad honorem Domini relinere, ut possit id estjper confessionem emundatis et perlacryuias,

orationi vacare.
" Et offerent, inquit, filii Aaron adolebit ea,inquit, sacerdos supcr allare in holo-
(I

sacerdotissanguinem ejusper allaris circuitum,ad caustum,et suavem odorem Doraino. » » Nunquid —

oslium tabernaculi. » Filii Aaron,quod interprela- de bobus cura est Deo ? » (/ Cor. ix.) Si non de bove
tur J?io;pj/i)cfi7;<(h'nis,filii,inquam,Aaron sacerdotis, vivo ac triturante cura est Dco, quanto minus de
id est membra sacerdoti5,sive Pontificis magni,qui bove morluo detracta pelle, in frusta conciso. Erjro
penetravit coclos,Jesus Christus, ipsisuntquisemet- propter nos potius dictum est.qni cum fecerimus ea
ipsos in quocunque ordiiie dcdicant illi. Nam non qu!E pr«dicta sunt,nt adoleverimus in holocaustum
solis eis.qui manibus et ore sacramentaChristi ccn- Domino,non nobis,sed illi tolum attribuendo,cura
ficiunt.sed cunctis credenlibus dicitur per Petrum cst illi de bis, et suavis ad illum asccndit odor,
apostolum : « Voa nutem genus elcctum.regale sa- sicut econtrario de peccatoribus fetor, qui sibi
cerdotium (/ Pelr.n). » Et in Apocalypsi : « Om- D vivunt, non Doo, tcstanle Doo : « Conipulrucrunt
nium clectorumlaudantium vox est. Quoniam occi- jumenta in stercorc suo (Jocl. i). »

sus es, et redemisti nos Deo in sanguine tuo, et CAPUT VI.

fecistinos Deo nostro regnum, et sacerdotes (Apuc.
De oblalione holocaudi ex pecoribtts, et quis sit ritus
v). « Porro altare illorum fides esl, cui quidquid ejus, et quod ojjerre mystice sit ejus qui vivit se-
offerunt necess.irio iniponunt,sine qua nihil dignum, cundum Noc.
autplacitumofferrepossunt.Sanguinern ergohostias « Quod si de pecoribus oblatio est, de ovibus
fundunt < per altaris circuitum.ante ostium taber- sivecaprisholocaustumanniculumetabsquemacula
naculi,» quando voluntatem carnis etsanguinispro offeret.Imraolabilque ad latus aUaris,quod respicit
Christo lrucidant,utia tabernaculo ejus digne con- ad aquilonera coramDoraino. » elc. « De pecoribus
sistere possint, verbi gratia, quando proptcr illud, ejus oblatio est, » qui vivit secundura Noe,qui ul,
iiuod diclum est : « Si ergo offers munus tuum ad pra;dictum est, pra;!uil arcae inler undas diluvii.
altare, et recordatus fucris quia frater tuus habet Qui, inquara, ejus exeraplo domum rei regendam
7V.) \m THINITATK RT OPKRIDUS EJUS LIIllU XI,II. — IN LKVIT. LIU. I. lao
su!-ci'pit,f>,ju3 oblttlio doariotibuB ost.sivo do c.npriH. A contcmplationiu volatu migrot, velcaput colloinhiB-
Num ot si rovcra sit mundus et lolus candidua reat, ot non runditiis abscindntur, i|iiia vidcllcet

iirit>9, »(ia tam(>n ipstiinalionocapor, id csl.pnccutor mcns, qua? ita cunctos actus, sicut cainit regit cor-
ost.K Auniciildin, inqiiil, cl al)8quB inaculaoirorol.» pus, a ciirniM (lelnotationn iQcidciida (^st, sed a car-
Aiiniciilus, id c.st, uiiius anni niaseulu3,,jiim fortia nis cuiancC'SKari(i iiiciiloiida non cst.Scriptuin osl
cst,corniculumqno vibraro pol08t,grPKcnique duc- cnim: « Carniscuram no fcccritis in dcsiduriis^/lom.

ploniludincm
taro jain illuradec(>t. Significat ergo xiii). 11 Qure ero'o in disideriia facienda non est,
virluUim cjn^, qui priccaso dignus ost Dominicis procul dubio in necessitatc facienda cst. « Kiipto,

ovibudiqiialisAposlolnsjuxiaconfidcntiuniliKinilur, inqiiit, vulncris luco dccurrero faciat sanguinem

« An c.\porimonluni vnltis cjus qiii in nic loquitur supor crepidincm Sanguis funditur inal-
altaris. »

Ghrislus?» (// Itemquc qiiasi vaiidi con-

Cor. xiii.J tari, cura ul supra diclum cst, funditus abrenun-

soius corniculi Quid viiltis, inquit, in virga

: « tiatiirpropria; voluntati. « Vcsiculam vorogutturis,

veniamadvos, an iiispiritu man3netudini3?«(/ Cor. ct plninas pro,jiciei,ctpropo altare ad plagara orien-

IV.) Eslquo absqiie maciila ciim cavut et dicit talem in loco in quo cinercs elTundi solent. « Vcsi-
:

« Ne forto aliis pr.ts licans, ipso reprobus efficiar cula gnlturix, quo vidnlicet turtur sivo columba

(/ Cor.i\). "EtdijcipulopersuaiIet,diccn3ut scipsnm n grana reprrta recondit, cnpacitem significut mc-

exhibeat» opcrarium incor.fiisibilera (// Tim. ii). » moriae, qua benc utens aniinus Scripturarum sen-
lluio ordini maxime ncccssaria est latitudo chari- tentias utiliter congerit ;
pluma; vcro, agilitatem
talis cuiii spiritu forlitudinis ; undn ct suliditur : mcnlis.qua sublimia sequi altumquedictorum sen-
(I Imnioljiliilqun ad latus ajtarit^, qnod rc^picit ad surn comprehendcre novit. Sed hanc naluraj facul-
aqiiilonnm. » Latns namque allaris cst amplitudo tatera mcns erudita quodainmodo nescit, dum in

charitiitis, quadilatatus idem Aposlolus dicit; « Os totum videt, toturnquod deDeosapit,

vcritutis luce

nostrura patet ad vos, o Corinthii, cor nostrura non suarum virium,sedsuperni essc muneris.«Ve-
dilatatnmest.Non anguatiamini innobis(//tor.vi),» siculam ergo, inquit, gutturis ct phimas pro.jiciet

etc. Ad hoc lalusallaris scmctipsuraiminolansidcm ad orientalem plagam, » id est pra;dictu3 mcraoriaj

arics anniculus, dux iiregis Dominici Libenter, : <c supcrnam vel ingenii sui f.icultatesin se contcuinet

inquil, impondiin et superimpcndar ipse proani- quo liolocauslorum confilendo iiratiam. Locus, in
mabus vcslris (// Cor.xii).»— «Quod respicitad aqui- cineres effundi solent, justam significat homiuis
lonem, i inquit. Aquilo dinbolum significat, qui humilitatem, qui ne de accepto munere, vel reve-
dixit: « Sedcbo in monte tcstanienii, in lateribus lationum magnitudine se extoUal (/ Cor. xii), me-
aquilonis (tsa xiv). llunc aquilonem respicit
>i minitquia cinis est,et revcrtetur in cinerem.Unde
latus charitatis, quia viilclicet nihil diabolo sic ^ adhuo subditur ; « Gonfringelque ascellas ejus. »
contrarium est.quoraodo latitudo charitatis, « San- Ascellis namqucpcnnatis avicula in altumloliitur.

guincni vero illius fundent supcr altare filii Aaron Ascellas ergo confringet, id est virtutem in infir-
per circuitum, dividentque marabra, « eto. mitate deprimet, dum ut pra^dictum est de munere
GAPUT VII. se mens non extullit, quod tribuit Deus, sicut de

De obi.itione holocautti ex voUlilibu^, et quid sit is'.o Moyscdictum est quia « stetit in confr.ictione

ritus ejus, et quod oj]erre myalice sil ejus qui vivil in conspectu ejus {Psal.cv). » — « Non secabit!848
sccundum Daniclem. nec ferro divideteam, inquit. » Nec enim virtus
t Sin autem de uvilms holocausti oblalio fuerit accepta omnino nosciri debet, alioqui custodiri non
Domino, do turturibus et pullis columba; offeret valet. Confringatur ergo, et non fecetur vel ferro

eam sacerdosad alt^re. » Deavibus e,jus oblalio est dividatur, id cst per huinilitatem ignoretur, sed
qui vivit secundura Danielem,id est qui vitam ducit pcr ralionem optimc sciatur,ut servctur. « Et ado-
super altare lignis, igne posito, etc. »
cfilibemjdehoc solum soUicilus « quomodo placeat lebit

Deo(/ Cor. vii), » et ub omni libor onero sive ser- G.\Pl]T VIII.

vitio penna contcmplationis ad alta sublevatur, Dfl oblalione farris el cursil diclum : « Anima cum ob.

sancto feriiitus olio. « Da turturibus,inquit,etpullis U tukrit, 11 el quod simila essc debeat ejus oblatio,et
colurabse. » Avis utraque gemitum pro cantu habet. quis rilus ejtts sil.

Iloctantuminterestquodturtursublivagus.columba (Cap. IL) « Animacumobtuleritoblationemsaori-

gregalim gemere consuevil. Significat ergo turtur ficii Dopaino, simila ejus eritoblatio.i) Quamvis per
solitariam vcl eremilicam, coluroba vcro ccenoSia- partem, totum, id est pcr animam recte intelligas

lem vitam eorura qui pcr conteraplationom volant. hominem, eleganter tamen in tali negotio maluit
« Offeret eam, inquit, sacerdos ad altare. » Quo- animam ponere quam hominem. In vero namque
modol' «Retorto, inquit, ad collum oapite, ac rupto non sutis est corporaliter prffisentem spe-
sacrificio

vulnerislocodecurrere facietsanguinemsupercrepi- hominem.prcBsertim ubi sacrificii Dominus non

clari

dinem allaris. » Gaputadcollum sivc ad pennulas, schcma vel habitum eorporaIcm,sed animaereapicit
id est sensura ad intenliones virtutum retorqueri inlonlioncm. « Animo ergo, inqult, cum oblulerit

oblationem sacrificiiDomino, simila erit ejus obla-

oportet, ut videlicetquidquid agit, qui in ejusraodi
proposito est, ad hoc tendat, ut ad coGlestia jugi tio. »lIactenusdeobIationepecorum, sivecarnium
751 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 752
nuacdeoblationefarrislitteralisserraoest.Equidem A idcirco filii Aaron, id est, proximioraChristi mem-
dignum est ut non hordeumaul furfurem,sed3irai- bra sunt, sancta et desiderabilis refectio est.quid-
lam olfcrat Deo largitori omnium, qui accoptione quid de hujusmodi sacrificio sancti doctores in
dignani raodis omnibus facere curat oblalionem. libris suisreliquerunt.Erit igitur,inquit, « sanctum
Gietcrum et hoc spirituali sensu noD vac.it. Simila sanctorum de oblationibus Domini. »

namquo interior fruraenti et triiici meJulla est. CAPUT I.X.

Quid autemhffic Scriptura sancta, nisi frumenlum Quod oblalio similas sartagine niinulalim dibidcnda
Dei ? Porro medulla triciti spiritualis intellectus sii, ohlaLio vero de cralicula non comminuenda,
verbi. Qui ergo rite sacrificare desiderat.dum legit et utraque absque fermento oleo corispersa esse
ac psallit, spiritualera intelligentiara in Creatoris dcbeat, et quid hxc mijslice innuatu.
sui laudibus olferal.Qaod Apostolus stu lens agere: « Cum autem obtulerls sacriUcium coctum in cli-
Psallam, inqull, spiritu, psallam et raente (/ Cor. bitno, de simila paues, scilicet absquo fer.-nento,
xix).Namspiritu psallereest memoriter psahnorum conspersos oleo,et lagena azyraa olea lila,si oblatio
verba proferre, mente vero psallere esl vitalem tua luerit de sartagine similae consperss oleo et
verborura sensum mente perciperc. Qui ergo Dco absque fermento.divides eam minutatim,et fundes
laudem immolat, ut floridum faciat sacrificium n dosuper oleum. Sin autera de craticula sacrificium
_.
seiisum utilern quodelectatur Deus offerat,ut,verbi fuerit, a;que simila oleo conspergetur. » Ei (|ui si-
' ' .
.

gratia, cum dicit «Panem angelorura mandueavit

: milam verbi Dei coquit in clibano, id est Scriptu-
horao (Psal. lxxvii;,» non tam furfurem litterse se- ram sacram tractat in Spiritu sancto, panes faciens,
quenJoquamspiritusillumBimilampanemintelligat, absque omnis hrcreticee pravitalis vel vana; gloriae
nun quem IVIoyses dedit, vel quem Moyses curn fermenlo, consporsos, ul pra;dictum est,charitati8
populo manducavit, sed quem Pater signavil et oleo ei,inquam, persecutio seuiper prcesto esl.Aut
in quo vitam mundu dedit (Joan. vi), quo ange- enim ab hls qui intus suul falsis fratribus illidero-
losimmortaIiterpascit,quodquia Judaii nonfaciunt, gatur,aul ab illis qui foris eunl impiis et sine Deo
occiJentem litteram, et non vivificantem spiritum hominibus manifeslius impugnatur. Ait ergo : « Si
scquendo, contemptibile est quod efferunt, rccteque oblatiotua fuerit desartagine sirailaeconspersas oleo
dicitur illis pcr prophetara ; « Otfertis superaliare et absque fermenlo, « id est, si inlus habueris
meum panora poUulum (\lal. i). " Itaquesimila,in- pugnas verborura a falsis fratribus,prosacra;studio
quit, erit ejus oblatio. Sed nonsatiscst, in hujus- Scriptura;, quam cum charitatis oleo, et absque
modi oblationesolam habereconscientiara.Sequitur falsitatis tractaveris fermento, « divideseani rainu-
ergo Fundetque supeream oleum,et ponet thus.»
: talim,»id est, diligentissime singula dictadisculies,
Oleura charitatem, Ibus bona; fama; significat odo- ^ ne fortequidpiam, reprehendi juste possit, « et fun-
rem. Hoc sermo divinus pr^cipit, ut quicunque des supra oleum. » Siraila; jam consperste oleo,
dicto vel scripto prKJictam vcrbi divini similam iterum minutatim divisse superfundes oleuni,id esl,
sacrificat, et cum charitate id facial, el apud eos Scripturae sancta; per charitatem elucidata;,iterum
qui foris sunt,bonum testimonium habeut.Hoc enira singillatim retracta; advcrsus contradictores, non
modo, et oleum pariter et Ihus ofTerel Deo suo. amaritudinis zelum, sed ardentioris,ut eos lucrifa-
« Ac deferet ad filios Aaron sacerdotis. Quorum cias, superaJdes ejusdcm charitatia oleum.Sartago
unustollet pugillum plcnuui similie el olci,actotum vas, a stropitu soui vocatum, sonat cnim et strepit
thus, el ponet memoriale superaltare, in odorem dum oleum. Intcrnum ergo significat
in ea frigitur
suavissimum Domino. Quodautem reliquum fuerit fraternee a3raulationis incendium, id est interiua
de sacrificio, erit .\aron et filiorum ejus sanotum personanle ac perstrepente falsorum fratrum invi-
sanctorum dc oblalionibus Domini. »Unusislevel dia. Porro craticula aportara illorum,qui foris sunt,
LcclcsicB verilateai, vel certe ipsum significat significat malitiam, qui sanctos hornines, veritatis
Christum magnum pontificera. « Tollel, inquit, similam Dco sacrificantes, corporaliterquoquedis-
pugillum plenum sirailae et olei, ac totum thus, » tenlos, subjectis incendiis conflat^avcrunt. lllic

id est, intentionem charitatis ac bonie vita; odorem D quoqueoleum conspcrgitur;corpore namqueassato

ejus qui laborat in verbo et doctrina, « el ponct charitas exundat et cbullit ferventius. Ait ergo :

memoriale super altare in odorem suavissimum « Sin autera de craticula sacrificium seque simila
Domino, » viJelicet juxta qnoJ in Apocalypsi idem oleo consperyctur. » NotandurnquoJside sarlagine

ipse significatur, per angelum stantem juxtaaram esl oblatio minutaiim dividi, et sic oleum supra
terapli et habcni.em thuribulum aurcum in manu fundi jubelur sin autcm de craiicula non minuta-
:

sua, cui data sunt incensa multa, ut daret de ora- tim dividi, eed oleo tanlura conspergi imperatur.
tionibus sanctorum super altare aureurn, quod est Nam contra falsosfralrcs, quisub nomine Christia-
ante oculos Domini. liic plane pra;dictum memo- no verilati insidiantur, diligcntissima divisione
rialc super altare tollit, ul is a quo suscipitur in ac subtili discretionis minutalione opus est,
menioria aeterna sit. « Quod reliquum, inquit, fue. quippe qui sub eisJem nomiuibus, quibus pro
rit de sacrificio, erit Aaron ct filiorum ejus, » quia fide utimur, et ipsi malitiose delilescentes, con-
videlicet corum qui Scripturas libeuter Ici^uut, et tra fidem nituntur. Unde Dominus noster : • At-
7,^3 DK TmNITATE ET OP RniBUS EJUS L1BR1 XLII. — IN LEVIT. LIH. I. 7.14

tciuiite a falsis voniimt ad voa

propliPtis, qni A. cat, abnquc discrelione nihil facias. Nam aicut
ut
l.|l> in ves^timcnti!» ovinm.intrinsocus uuloin sunl quod solc non est con<lilum,insipidMin nst, pl carncs
lupi rapacos (Mdttli. vii). » Ccutcrum contra eos qui quihussiilisrondiiiientum dcnegalurcitius corrnm-
Chriiiti noiiicnquoquo odcrunt, non adco dubia, puntur, f ic onine quod agimua.si abaquo discretiono
vel subtilis pugna est illic cnim quasi in plano
; sapicntia; placitum non cat, et quasi
flat, ajtcrnaj

campo hoslem dignosccro valet simplicitasquoijuo pulridura uut felens abjcclionodignuMi osl .Idcirco
rusticorumtidclium.NamsicutipscUominusiui!-ti.'r, ter dixil (sal foederis Dci lui,) quia videliccl in dis-
cu.Ti a Judioorum pontilicilius, Scribis etPbarisieis, crctiono focdus Doinini pnrraanens esl, iDdijcrcte
tanquara in sartagiuc stridula, scditioso strcpitu aulem aRcntibus fa'dus cum Doo permanens, vi;!

qua;stiunculi3ol)jecti3l'rigeretur,8ubtilioommemora- incorriiptum pcrseverare nequit. Proindc Dominus

tioneScripturarumcausairijustitiu;suoctuebatur;cum ait : " Vos cslis sal terra;. Si ergo sal infatualura
aulcm coram Pilata staret nihil cum de Scriplu-
illo fucrit, in quo salietiir? » {Mallh. v.)
ris est loeutus ; «ic olccti ejus discipuli quotics ab CAPUT XI.
eisqui Scripturarum habcntnotitiaai, quajstionibus Quid sil myslice de spicis vireniibu.i ol]erre, ct quid
pcrversis inquietantur, oportet ul de Scripluris sil igni eas torrere, oleumque ac llius superim-
vigilantes re8pondendo,verba suaquasi minutatim ponere.
^
dividant, quotics autem ab eis tribulantur qui Scri- "Sin aulem obtuleris munua primitiarum frugum
pturas nonrccipiunt.volearumnon habe:itauiiitum, tuiirum Domino,de spicisadhucvirentibus.torrobia
sermonem dc hiijusmodi non effundant. Scquitur; eas igni et confringes cas in morem farris, et sio
« Quam oITerens Domino Irades manibus sacerdo- offeros primilias tuas Domino, funden; super ea
lis, » etc, ut supra. oleum, et thus imponens,quia oblatio Domiiii est. »
CAPUT X. Fruges nostra; lectionis sacra; sunt. Tunc aulcm
QuOil omnis oblalio, qux o(\crlur Domino, absque munusprimitiarumofforimus despicis adhucviren-
fennento el mclle esse, et sale coniliri debeat, et tibus, cum in servitio DomiQi Patrum illorum qui
quid lixc mystice. ante legem fuerunt, imitanda nobis exempla propo-
« Omnis ollertur Domino absque
oblatio qua; nimus. « Ager enira mundus cst, semcn vcrbum
fcrmcnto Noc quidquam lermcnli, nec rnellis
fiet. Dei, messis vcro consummolio SKCuli (Un((/i.xii:\»
adolebitur in sacriOcio Domini. Primitias tantum ErgocumexemplaPatruralegiraus,etimitandanobis
eorum offeretis et munera super altare vero non ; proponimus, quos nondum legis sestus torruerat,
ponentur in odorem suavitatis.» De fcrmento veteri, quasi de spicis adhuc virentibus, Domino primitia-
fermento malitiaj et nequitiae, jam alibi dictum est. „ rummuniisofferimus.Scdsunteorumfactuquaedam,
Mel dulcedinein temporalis gandii signiQcat, cui qua» sicut historialiter acta lcguntur, nequaquam
conslantera sapicntc vcrbi Dci pra^fertur delectalio, ita sequi, vcl in defensionem nostii pro auctorilate
dicenle: « Quam dulcia faucibus meis eloquia tua assumere ca valemus.Imo et post lcgcm datam sunt
super mel et favum ori meo » (PsoL cxviii.)! Neo mel- sanctorum facta quadam, a quibusjusterestringi-
lis, inquit, id ost vanae ac transitoriae delectationis mur secundum regulam evangelicam.verbi gratia :

adolebiturquidquam in sacrificio Domini.Nam econ. Anle datam legem Abrabam patriarcha Dei amicus
trario agnum coraederejubemur.cum lactucis agre- sororcm suam filiam patris sui,et non matris sua»,
stibus, qua; valde amara; sunt, et amarasignificant uxorem dnxit (Geii. iii) post legera autem David
;

lamenta poenitentium, sine quibus non satis est quoquesanctuspluresuxoreseodemtempore habuit

charum Deosacrificium nostrum.Quod sciens Psal- (J Rcg. iii). Ita quasi virenles adhuc spicae, anle

mista « Sacrificium, inquit, Deo spirilus contri-

: advonlum Chrisli in agro mundi hujus steterunt,do-
bulatus, cor contrituin et huiniliatum, Deus non necelevalo eodem sole justitiaj.quasi plena sstate,
despicies {Psal. l). » Igitur nec fermenti, inquit, maturesceret, acsolidaretur messis virtutum.Igitur
necmellisquidquamadolebiturinsacrificio Domini, si de spicis, inquit, adhuc virentibus munus prirai-

quia videlicet sicut fermentum malitis etnequitim tiarum frugum tuarum Domino obtuleris,»torrebis
Deus odit, sic et ineplam iKtitiam non admittit,nec D eas igni, et confringes iu modum farris, » id est si
enim tempus est.nunc ridendi,sedflendi {Eccle.m). exempla Patrum antiquorum imitanda tibi propo-
« Vas autem vobis, ait, qui ridetis nunc, quia plo- sueris, horrentem litterae paloam Spirilu sancto
rabitis et flebitis (Luc. vi). » « Priraitias tantum —
adures et sensu spirituali conterendo,adsimiIiludi-
eorum, ait, oftcrctis et munera, videlicet quemad- nem evangelici farris confringe», ut quod hoc tem-
modum anethum docimatur, aut mentha, " super porejudicarotur adulterium ad evangelicum referas
altare vero non ponentur in odorcm suavitatis. » sacramentum.Namquod Abrahamduosfilioshabuil,
— t Quidquid obtuieris sacrificii, sale condies,rec unum de ancilla et nnum do libera, si secundura
auferes sal focderis Dei tui de sacrificio tuo.In omn, litteram sequaris vel imiteris,tanquam adulter juste
oblatione offeres sal.»Notanda lerna salis replicatio removendus cs ab altari Doroini. Si autem cum
« quidquid obtuleris sale eondiesel non aufere? sa Apostolo pcr allegoriain dicta esse hajc accipias
foederis Dei tui, et in omni oblatione olTeres sal.» {Gal. IV), spicas vircntes igni torres, et in modum
Hoc ergo sub nomine salis plenius inculcat et repli- farris confringis, digne Domino primilias ferens.
75S RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 756

fundensque super eas oleum, et thus imponcns.id A tiliter valde pensandum est quod dicitur.Quid enim
esl pia charitatis consideratione ad honorem Domini est « adipem qui operit vitulia,Pt quidquid pinfrue-
perpendens, quia non illis reputatur in peccalum, dinis intrinsecus est, » in holocaustum adolere,
quod recenti adhuc sfeculo sancti ac fideles homines nisi corpus castigare et in servitulem redigere ?
Dco non prohibente fecerunt. « De qua adolebil Adeps nimque qui operil vitalia, quid est, nisi lex

sacerdos in memoriam muneris partem farris fra- alia quas in membris delicatis et vitali legi mentis
cti etolei, ac totum thus. » Hocitem inlelligendum repugnat?Quid,inquam,est iiduos renes cum adipe
ut supra. quo teguntur illa in holoeaustum » adolore, nisi
CAPUT XII. cum Psalmista dicere ad Dominum » Proba me, :

De hostia pacificorum, q-jtd ah ohlalione holocausli Domine,et tenta me,ure renes meos,etcor meum?»
non de vola- (Psal. XXV.) Sed non satis est abstinentia ciborura
diffcrat et de mystico ritu ejus, ct cur
tilibns fieri prxcipiatur. renes corporis castigare, nisi intrinsecus radixcon-
(Gap. III.) « Quod si hostia pycificorum fuerit ejus cupisccntiaeperustasitsanctiSpiritusigne.Aitergo :

oblatio, et de bobus voluerit offerre marem sive n Et reliculum jeooris cum renunculis. » In jecore,
feminam, offeret immaculatam coram Domino. < juxta pbysicos, voluptatis et concupiscentiae consi-
Iloc ita superiori conjungitur lectioiii. Dixerat su- stit vis. Ergo non solos renunculos,sed cum renun-
B
perius (Lev.j) : «Si holooauslum fuerit ejus oblalio, culis,reticulum quoque jecoris, id est non solum
ac de armento, masculum immaculatum olTeret ad renes corporis per abslinentiam cibi et potus, sed
ostiuni tabernaculi lestimonii ad placandum sibi interiorem quoque concupiscentiaa radicem sanctj
Dominum, » etc, 250 usque ad id quod dictura Spiritus oportetamore comburi. Sive de bobuSjSivg
est, « confringotque ascellaa turturis sivecolumbsB, de ovibus, ha;c obldtio, id est hostia pacificorum
et non secabil, nnc ferro dividet eam. • Paucis in- fuerit, sive masculus, sive femina, sive ovis, sive
terpositis de sacrificio farris, nuncdemura itasub- capra, item eodem ritu haec separariet in holocau-
junjiil: <c Quod si hostia pacificorum fueric ejus stum oportet afferri, quia quocunque ex ordine ille
obIatio,»etc. Holocausium, id est totum incensura, sit,in quo adhuc alia niembrorum lexrepugnat legi

jam supra rii.xiinus, sacrificiu-n esse gratias agen- meutis, expedit illi, laboreproprio cum invocatione
tium, vidclicel, quia per auxilium Dei gratiacuncta sancti Spiritus tam concupisoentiam coraburere
vitia suasanctiSpiritusignecombusserunt.Hostiam icentis quam renes affligcre corporis. Deinde Aaron
vero pacificorum eorum esse qui secundum Apo- et sacerdotum filiorum ejus erit quod reliquum erit

stolum condelectati quidem lego Dei secundumin- sacrificii,quia videlicet eorum qui jam in virtulibus

teriorem hominem,
"- — —
sed videntes aliam .^^^..
' in _ profecerunt, el aliis prajesse ---
legem ... noverunt, cura hiec
. , 1 , —
niembris suis repugnanlem legis mentis suas pacem erit, ut istorum infirniitatem oralionibus,juvent,in

quKrunt et dicunt: « Infelix ergo homo, quis me forment cxemplis, erudiant disciplinis. Notandum
liberabit de corpore mortis hujus?» (/iom. vn.)IIrgo in hoc sacrificio, id est in hostia paciflcorum, cura

hujusce sacrifioii,id est ho sliaa pacificorum etho- adipeet cum renibus deberecaudam quoque offerri
locausti distantia diligenter consideranda est. Holo- per sanguinem suum. Ait enim « Et offerent de :

causti oblalio, sive de armento, sive de pecoribus pacificorum hostia, sacrificium Domino adipem,et
sit, sive de avibus, lota secundum nomen suum caudam totam cum » elc. Gauda finis cor-
renibus,
jubetur incendi. De hostia vcro pacificorum, nunc poris esl.Hoc ergo islo quoque nomine Spiritus dicit
ita lex dicit: « Fundentque filii Aaron sacordolis Ecclesiis quia « qui perseveraverit usque in finera,
sanguinem per circuituraaItari?,ptoffcrentdehoslia Iiic salvus crit (Malth. x). » Itera notandum elillud,

pacificorum in oblationem Domino. » Si de bobus quia sacrificium hujusmodi, id est hostia pacifico-
fuerit, B adipem qui operit vitalia,et quidquid pin- rum dearmento quidem etde gregibus ovium atque
"uedinis intrinsecus est, duosrenes cura adipequo caprarum, aeque ut holocausti oblatio sumitur de ;

teguntur illa, et reticulum jecoris,cum renunculis, avibus vero,id est de turturibus et pullis columbae,
adolebuntque ea super altare in holocaustum lignis Eumi non prascipitur. Cur hoo ? Videlieet, quianon
igne supposito in oblationem suavissimi odoris Do- D illoruraquijampercontemplationispennamsursum
mino.Si vero de ovibus fuerit ejus oblalioet agnum volaot, pugna illa est, qua, ut pr;edixiinus, lcgi
atlulerit. » Item, eodem modo separabunlur haec in mentis repugnat alia lex quae in membris ost. Se-
holocaustum Domini. « Si autem capra fueril, i quitur.
nihilominus eadein separationis lex erit, videlicet, CAPUT XIII.
nee uilipem, nec san^uinem omnino comedetis, Dc oblatione pro peccalo, (jUid ab holocausloet hostia
inquit. Nam subaudiendum est.quia « quidquid re- paciftcorum dtjjcral.
liquum fuerit, crit Aaron et filiorura ejus,sanctum (Cap. IV.) « Loculusque est Dominusad Moysen,
sanctorura de oblalionibus Doraini [Lev. ii). » Hasc dicens Loquere filiis Israol Anima quK peccaverit: :

holocausti et hostiee pacificorum distantia juxta hi- per ignorantiam, et de universis mandatis Domini,
storiam manifesta est. Ca5terum, juxta spiritualem quaj pra?cepit ut non fierenl, quidjiiam fccerit, si
sensum,eis quorum b.-cc cst piigna,qua legi nientis sacerdos qui esl unctus poccaverit, delinquere fa-
ea,qu« in raembris estlex uliaadhuo repugnatsub- ciens populum, offeret pro peccato suo vitulum im-
757 DE THINITATE ET 01'EIllBUS EJUS LIIiRI XLII. — IN LKVIT. LIB. I. 758

moculalum Domino, et adducet illum ad oslium A. ceptum ct natum. Adduxil illum, vitulum, id est
tahernaculi testimonii coram Dominu,ponclquc ma- semetip^ium, et astitit ad obtium tabcrnaculi tcgli-

num suam supcr caputpjus,et immolabit cum L)o- monii tubrrnaculi, inquam,CGcle8tis ct vcri, quod
;

mino, » ctc. Lpx islii pjus oblationis est, quas pro nobis erat claijsum.ut apcrirct nobis coulogtii) san-
pcocutodatur.Hocaacrilioium primum ituniversalo ctu sanotorum pcr sanguinem siiuni. Posuitquo
omniuraest.Quid sccundum litteramab holocauslo manum super capulojus ct immolavit cum Domino,
et hostia pacilicoruiii (liHcrat perspicuum, quia vi- id est obedicntciu so e.xhibuit,ct obtulitse insacri-

delicet non ul do hosiia pacificorum, ita deislo in ficium l)eo et Patri suo. Et notandum quod tcrtio
esuni saccrdotum.partfls quasdum tolluntur,ncque rppotitum est Domino.Offcret vitulum iinmucula-
ut holocaustum ir. altari, scd c.\tra castra totum lum Domino.adducet illum ooram Domino,el immo-
comburilur.Krgo legcm ejus auctoritate aposlolica lubil cum Doraino. » Dominanti quippe Trinituti
projcunte diligentius proscquamur.Ail « Si sacer- :
Christua humanitatis suae vitulumsacrificavit, tri-
dos qui est unctus pecsaverit, delinqucrc faciens duana morte satisfuciens pro nobis. Unde adhuc
populum, propeccato suovitulum immacu-
otTcrct sequitur :<< Hauriet quoquedesanguine vituli,infe-
latum, » etc, ao deinceps « Quod siomnis turbu : rens illum in tabernaculum testiraonii.Cumquc in-
Israplignoraverit, et per imperitium fecerit, quod g tinxerildigitum in sanguine, asperget eum septics

contra mandatura Doraini est.et postea intellexcrit coram Domino.contra velum sancluarii, ponctque
pcccatuni 8uum,oneret vitulum pro peccato, » etc. de codein sanguiiiesuper cornu altaris, thymiama.
Ulrobique sic delinilumest.» Pellem vero, etomnes lis gratissimi Domino.quod est in tabernaculo testi-

Ciirnescum c^ipitc uc pcdibus, el inteslinis.et fimo roonii. » Et hooitalactum est. Cbristuscnira pro-
etreliquo corpore erferet cstra castra, atque com- piliationis nostra; vitulus perpropriumsanguinem
«

buret. " Porro lia;c Apostoli sentenlia est : » Quo- introivit semel in sancta (llebr. ix), » non quod
rum enim animaliumsanguis inferturin sanctaper sanguinem sui corporis.verbi gratia.quidc lancoato

pontificem,eorum corpora cremantur exlra castra. ejus latere proQuit, ipse in illa ccelestia sancta
Propter quod et Jcsus, ut sanctilicaret pcr seraet- transtulerit, sed quia sanguinis ejusdem effectum,
ipsara populum,extra portum passus esl. Exeamus id est reraissionem peccatorum universa Ecclcsia;,
igitur ad eum exlracastra, improperium cjuspor- quae cit tabernaculum testimonii ejus, intulit in

tantes (Hebr. sui). » conspectu Dci Palris.Quomodo ?«Cumque inlin-

CAPUT XIV. sanguinem, asperget eum

xerit digitura,inquit, in
Quod Adatn fuerit sacerdos ilte ju.vla sensum mysti- septies coram Doraino contra velum sanctuarii, »
cum de quo lexdicit • « Si sacenlos peccaverit, de- etc.Digiturain sanguine intingere est Spiritum
linquere faciens poijulnm, » ct quod vitulus pro sanctum pcr sanguinera suum darc; nam digilus
peccato cjus oblatus esl Christus. Dei dicitur Spiritus sanclus ut illic: « Si ego in
Quis igilur iste est sacerdos qui peccalum delin- digiio Dci ejicio daemonia \Luc. xi), » quod alius

quere faciens populum nisi primus homo Adam, evangelistamanifestius : « Si in Spiritu Dei.inquit,

qui cura deberet esse sacerdos, et jugi sacrificio ejiciodsemonia (ilalth. xii).» Porro hic Spiritua
jaudis honorificare Dominum, ad hoc enim super sanctus nulli in rcinissionem peceatorura nisi per
jumenta ct bcslias terras eruditus, id est ad ima- Chrisli sanguinem datur.Unde est illud «Nondum
:

ginem et siniilitudinem Dei factusest.et in paradiso enira fuerat Spiritus datus.quia Jesus nondam crat
positusbenedictioneCreatoris infiliis suisaugendus glorificatus (Joan.yn). »— « Cum ergo sacerdos digi-
ut cidem Creatori gratias ageret,el sacrificiumlau- tum in sanguine inlinxerit, » id est eara Spiritum
dis 251 ufferret; cum,inquam,hoc facere deberet, sanctum per suum sanguinom acquisicrit," asperget
peccavit, et omnes posteritalis suae populum delin- eum, inquit, seplies coram Doctino contra vclum
quere fecit? Nam in illo omnes peccavimus, et » Hic Spiritus sanctus sepliformis esl.
sanctuarii.
omnes in illojustemortui suraus.dicit ergo« : Of- Porro vclum sanctuarii operturam sive clausuram
feret pro peccatosuo vilulum immaculatum Domino, significat coelestium mysteriorum ejusdem Christi
ct adducet illum adostium tabernaculi testimonii D Filii Dei. Digito igitur inlinclo sanguinem septies
coram Doraino,ponelquemanum super caput ejus, apergere, est dato perpassionem suara sepliformi
et immolabit eum Doraino. » Hoc ita factum est. Spiritu sensum discipulis, ut Scripturas iutellige-
Adam non idem in persona, sed idem in natura, rent, aperire (Luc.xxiv). « Ponetque, ait, de eodem
Adam,inquam,novus Deus ethomo Chrislus Jesus, sanguinesupercornualtaris Ihymiamatisgralissimi
obtulit pro peccato suovitulum immaculatum, pro Domino,quodest Cornu
ia tabernaculotestimonii. »
peccato,inquam,suo, id est suorum nostrura enim ,
ejusdem Christi est.
altaris fortitudovel exaltalio
peccatum per suam gratiam suum fecit debitum. UndoPsalraista: « Constilnite diem solemnem in
Undedicitinpsalmo ;«Quae non rapui tunc exsolve- condensis usque adcornu altaris(PM/. csvii), » id
bam (P^a/. Lxvin). » Quem vitulum obtulit imma- est.vacate aservilibus et intenditc bonis oporibus,
culatuui Semctipsum.corpus suum immaculatum
? donec pervenialis ad cogitationem divinitatis Chrisli
de armento boum magnorum, de genere patriar- qui est sublimitas vestraemeutis.Idcirco vcro altarc
charumantiquorum sine omni macula peccati con- dicitur thymiamutis gravissimi Domino, quia thy-
759 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 760

miamatasiveincensa orationumnostrarumnonnisi A ergo hffic sibi vuit relentio adipis, et rsterorura

de illo vel periikim Deus Paler accipit. « Ponet, qus separari jussa sunt in holocausium, nisi illud
inquit,Brgo de eodem sanguine supercornu allaris quod idem vitulus,idemque sacerdos magnus,con-
thymiamatis, » id est,suscitatus a mortuis et ele- tinuo educendus vesperfinum fecit sacrilicium,pa-
vatus in ccclum, sedensque a dexlris Dei, vesligia nem et vinum ?5? transferendo iu corpus et san-

sucB passionis, scilicet, cicalrices vulnerum, signa guinem suum.Nam pellem quidem, id est visibilem
clavorura, et lanceae, in aeternum reservabit, quo hominis speciem lotumque raortalisac misera; sub-
memoriali gratissimi odoris semper interpelletpro stantiae nostrffi fimum, in isto gacrificio non atten-

nobis. dis,sed quidquid pinguediuis, id est quidquid gra-

CAPUT XV. tiae spiritualis in Christo est, fides istic tenet, et
sensus animaepercipit.Undetota cum eodamcapite
Qu'id rcliquum sanguinem jundi ad basem altaris in
introitu tabernaculi, sit baptizari gentcs post pas- suo sanctadicit Ecclesia « Sicut adipe et pingue-
sionem ejus in morte ejus. dine repleatur anima mea (Pm/. lxii). » Caeterum
Omnem autemreliqunra sanguinem fundet in deillo quaeri potest quod cum dicatur, corpus et
basem altaris holocausti in introitu tabernaculi.
» sangui3,nequepanis incarnisspeciem,neqHevinum
FundamentumestChristiana;fidei,scilicet,baptizari g mutetur in sanguinis horrorem, id est murmurare
-

innominePatris, et Filii, et Spiritus sancti. Unde ''

plebeium quemque,cur non sacerdos
' " ''
vituli fimum - '

el bene dicitur, « in introilu taliernaculi, b quia adoleat, simul et pellem. At illa semel extra por-
videlicetnonnisiperbaptismiregenerationemintroi tam cremala sunt,quando pellera nostraemorlalita-
tusuUiestintabernaculuraDominiquodeslEcclesia lis atquecorruplionis excoxit ignis passionis super

Dei,Ait ergo:-- Omnem autem reliquum sanguinem struem lignorum,id est in patibulo crucis, ac de-
fundet in basera altaris.» Dixit enim postquam mumipso resurgentea mortuisidquodmortaleerat,
resurrexerit a mortuis: << Euntes, docete omnes a vita absorptum est.Cur postresurrectionem suam
genteg,baptizanles eos in nominePatris, el Filii, et invisibilis faetus est, et non nisi quando voluit, et

Spiritus sancti {Matth. xxviii). • Hoc utique dicto a quibus voluit visus e8t,ilaut cum vellet evanesce-

reliquiassanguinis sui fudit in basem altaris.Nam ret.nisi quiacorruptionis omnisabsorptaesf?Etenim

et Apostolusdicit: Quicunque baptizati sumus
• quodnecessariovisibileest,proeuldubioet corrupti-
in Christo Jcsu, in morte ipsius baptizati sumus bile est.Igitur de fimo et pelle vituli, id est, visi-

(Rom. VI), » etc. Igitur « reliquum sanguinem bili atque corruplibili specie corpus
sanguinis el

fundet in basemaltaris inintroitu labernaculi, » id Domini, neminem scrupulus moveal infidelitalis.

est cum per sanguinem suumpriorum temporum Niim totam adipem,tolam pinguedinem viluli, id
omneselectosemundaverit^ejusdemgratisereliquias est totam gratiam et veritatem verbi incarnati,qua
futuris, et per verbum apostolorura, crediturus indiget ut repleatur anima fidelis.illio se habere
gentibijs sive Judaeis, ponit iu introitu tabernaculi fides Ghristiana consentit.Nomine,re, atque effectu
veri,ut per baptismum complautentur similitudini caro vera est et sanguis verus. Nomine videlicet,
mortisejus quicunque voluut corpori ejus uniri.id quia sic sacerdos dixit consecrationura opifox, qui
est inEcciesiam ejus ingredi et resurreclionis ejus vero rebus nomina ponit : « Uoc est corpus meum.
comparticipes fieri. Uic est calix sanguinls mei. > Re autem,quia pro-
CAPUT XVI. fecto sanctum saoctorum est, quara vere sacerdos
Quid sil pclle, carnibus, rapile, pedibus, intestinis iste,qui sanctificat, Sanctus ssnctorum est. Effectu

et limo e.ttra castracrematis, et ciueribus in

lo- nihilominusquiavidelicetquamefficacilersemelpas-
cum mundum if\iisis,adiHm viluli vffcrri pro pcc- sus omnibusprsteritisremissionem peccatorumat-
cato;ct quod, in sacrificic paniset vini, vcritas
tulittam potenteretnuncad Ecclesiam per eamdem
carnis et sanguinis, et lota sit gratia Verbiincar-
nati. fidem venientibus, remissionem peccatorum digne
« Et adipem pro peccato,tam eum
vituli offeret percipientibus impeodit.Ubitothabens vera3 essen-
tia3 partes mullo adipe repletur aniina fidelis, quid
qui operit vitalia.quam omnia quse intrinsecussunt
duos renunculos, et reliculum quod est super eos D te moveat.quia non comparent pellis ct fimus, id

juxta illa.et adipera jecoris cura renunculis, sicul est horrida species carnis et sanguinis. Illud sane

aufertur devilulo hostia; pacificorum,et adolebitea non praetercat vicarium Christi sacerdotem, quia
super altare holocausti. Pellem vero,et omnescar- cum quoque renunculos et rcliculos
adipe duos
nes cum capite,et pedibus,et intestinis,et fimo, et jecoris.id est omnem voluntatem propriam secun-

reliquo corpore efTeret extra castra in locum mun- dum spiritualem hanc legem,magnu8illeSacerdos
dum,ubi cineres effundi solent. Incendetque eam Deo Palri suo in holocaustum cbtulit.Noneniinin-
super lignorum struem, quae in loco effusorum crepantibus se renibus suisacquievit,Eed jain ant&-
cincrum cremabiintur.» Dubium ergo esse non licet qnain prasdicto modo carnis ejus peliis quoque et

quoniam illud quod corpus hostiae jubetur extra fimus cremaudaextraportamefferrentur,renessuos

castra cremari, hoc signiticet quod Dominus Jesus adoleverat.Dicebat enim « Non mea,Pater mi,sed
:

extra portam passus est, Apostclico firmante testi- tuavoluntas fiat (Luc. xxii). » Hoc, inquam.sacer-
monio (Hebr. xiii), quod superius positum est.Quid dotem quemque non praetereat^sed ex exemplo ejus
701 UE TIlINITATn: ET OPRIUDUS EJUS LinUI XMl. — IN LKVIT. I,IIl. I. 702
ipso quoquprenes suoacum jccoro.iilcst vohiplatom A ignorantiamDoidcnuxit.orii^inaloorimenaotuHlibuB
ciiriiis voi coiicupiscoDtiuni (iua'juxta piiyuicoscon- cuintilando poccatis. Undo Apoi>tolus Quia non :

sisiit iii jocore, adolcro, id est mortincaro Btudcat. est juelus qiii8quam,non ost inlelligon8,aut rcqui-
In iopiiin, inquit, niundum, in quo cinercs effundi rons Dciim. Omnos declinuvcrunt, simul inutilea
Bolent, cn^iiiuljuntur. Lociis in quo ciuorea elVundi facli sunt {Itom. m), » etc, qu;c de teslimonio

8oleiil,ooimnunis torr;!' sinu.-s.ot liunianiesepuiliiraj psttlmi sumpta sunt {l'sitl. xm). Kt ut comprobaret
nocossitus est. lllic enim cincres, id cst, oiiininm ncc Judioum qui rcquicscit inlege glorialur in Deo,
mortalium corpora moxincinercresoivenda,oirunili ab illa dcclinantium alquo inulilium univorauli-
snlent. Mundus autem quod dixit, hoe evangoiisla latoexcipi, continuo subjunxit: « Sciinus autem
saiictiis non prffiloricns, cum dixissol « Erat Jiu- : quia quscunquc lex loquitur liis qui in lego sunt,
toin in loco ubi crueitlxus esl hortus, et in liurto loquitur, ut omnc os obstruatur {liom. 111), » otc.

monumentum (Jcm»-. xix), » statiin addidit,« inquo Igitur et sacerdotis, qui dcliuquere focit populum,
nondum quisquam positus fuerat (ibid.]. » Mundi- et simul omnis turba: peccatum, eodom animali,
tiam ergnsingul«remcinorisunici,signantorexpres- id est vitulo,et eodera sacrificiiritu legitiinecxpia-
sit, dum non tanluni quo cinpres tur, quia et originale quod cx Adam contrastura
in locuni, in

effundi solont.sed inlocummnnilunidixit.Nam sicul p est,et cuncta simul actualia peccala eodempassio-
in utero do quo eonceptus est, nondum quisquain nis Christi sacramenlo doleiitur. Et super illius
admissus fuerat, et sicut in monumento in quopo- quidem bruti pecoris caput seniores tanlum pone-
situsest, nondum quisquam conditus fuerat, sie in bant manus, neo enim fieri poteral, ut cunctasi-
illa nninililia qua cinisetlusus est,nulliu3 unqnam mul turbaimponerct unimanus,hujus aulem viluli
cinis clVusus fuerat. Unde et cineres omnium in ralionalis.iil est Christi capili, manus inr.posuimus
nntiquuin statiim roformare poterit indulta illis nos omnis turba, quicunquein morte ipsius bapti-
participalione sui sanclus istecinis.Namet idcirco zati sumus.Omnia namque peccata nostra capitiet

cum mundus esset.in tcrrsm fusus est, ut corpora forlibus humeris ejus portanda sive lollendaimpo-
nostra propter peccata incinerem reversa, denuo suimus,imo Deus per mauus nostras ;
pcr manus,
gecum resuscitaret. inquit, id est per fidem sive professionem cre-
CAPUT XVII. dentiiim,po3uit in eo iniquitates om nium nostrum
De eo quod ail : « Qtiod si omnis turba Israel igno- {Isai. Liii).
raverit, » etc, 71(01/ aclualin pecrala per iliam 353GAPUT XVIH.
mullilvdinis iijnoratiliam inlelliijenda sint,ct quod
De peccaio quod vost haptistnum adtnitlilur.secundum
illa quoquc ut oriijinale peccatum, dcleautur pcr
leqemdicenletn: « Si peccaveritprinceps, » etc.,ei
mysierium passionis Christi. q qids sit princeps et qux anima de populo terrx, et
« Quod si omnis lurba Israel ignoraverit, et per de oblalione principis, id est prxlali.
imperitiam feccrit.quod contra mandatura Domini Si pecoaverit princeps, et fecerit unum e plu-
est, et postea inlellexerit peccatum suum, offeret ribusperignorantiam,quod Domini lege prohibetur,
vitulum pro peccato, adducetque eum ad ostiuni et postea intellexerit pecc-itum suum^olferet hostiam
tabernaculi.et poncnt scniorespopuli manussuper Domino, hircura de capris immaculatum,ponetque
caput ejus coram Doniino, » etc, ut supra. Queo manumsuam supereaput ejus.Cumque immolave-
hactenus dicta sunt, itidem dici potuisset, etiam rit eura in loco ubi solet mactari bolocaustum co-

si unum et solumoriginalepeccatum Cbristifuisset ram Domino, quia pro peccato est, liniret sacerdos
morte deletum.Sed dicit .Apostolus « Et non sicut :
digitumin sanguine hostiae pro peccato, tangens
per unum peccatum itaet donum.Nam judiciura ex cornua allaris holocausti, et reliquum fundeus ad
uno in condemnationem, autcm ex multis gratia hasim ejus. Adipe vero adolebit supra,sicut in vic.
delictis in justificationem. Si enim in unius delicto timis pacificorum fleri solet.» Post passionis Chri-
mors regnavil per unum,mullo magisabundantiam stisacramentam,quod in baptismo percipitur,pec-
gratiae et donationis, et juslitioe accipientes io vita cantibus jam non idem remedium vel eadem gratiae
regnabunt perunum Jesum Christum {Botn. v). » n largitas proponitur. Nara hoslia pro peccato nobis
Optime et cum hoc Apostoli testimonio, et cum exslititChristus, quam seinel pro peccatis certare- i^
omni evangelicae veritatis doctrina, certum tenet dcmptione tunc dedimus, quando singuli in morte
fides catholica ruia non solum originale, sed et ipsius baptizati sumus.Etenim comparatione secu-
cuncta simul actualia,nobis per passioncm Christi ritatis,quam de prsteritis peccatis in baptismn sive
Filii Doi remittuntur peccata. Bene ergopostquam inlantes sive veterani accepimus, valde scrupulosa
de pecciito sacerdotis les dicit, ita subjunxit: est rederaplio, si iterum peccaverimus, quamlibet
« Quod si omnis turba Israel ignoraverit, et per diijnos pocnitentiai fructus faciaraus.Quaravis dictum
iraperitiam feceril, quod contra mandatum Domini sit : n Quacunque die quis conversus ingemuerit,
est, " etc. Post peccatum sacerdolis omnis quoque salvus erit {Ezech, xviii),» non tamen et hocdictum
turba ignoravit, quia poslquam prinius homo pec- cst Quacunque die ingerauerii, peccala sua remit-
:

cavit, qui, ul prjedictum e3t,in paradiso Dei sacer- tentur nec certum est utrum in hoc saeculo re-
ei,

dosesse,gratiarumque el laudum hostias offerrede- mittantur, an in foturo. Nec enim leviteraut dubie
buit, cunota quoque populositas generis humaniin dictum est : « Si cujus opus arserit, detrimentum
763 RUPERTI ABBATIS TDITIENSIS. 764
patictur, ipse autem saivus erit, sic tamen quasi A me {Psal. l), » continuo subjunxit : Docebo ini-
per 1^'nem (7 Cor.iii).» Potest tumcn et illu-l recte de quos vias tuas, el impii ad te convertentur (/fti,/.).»

principali convcrsione dictum accipi, videlicet qua Verumturaea nonnihil refert. Nam secreto quidem
de crrore etde peccatisvetusti hominia Adce conver- admissum spontanea confessione sacerdoti pro-
et
titur quis, et ad Dorainum vel Dei Filium ingemi- dilum pcccatum, rogante pro eo sacerdote, tanta
scendo transit.quo non portet iniquita-
fit ut fllius largitale dimittitur ut cum venia dignitas quoque
tem primus peccavit. Bene
patris, scilicet ejus qui pristina rcouperetur; dcprehensuin
autem, aut
itaque post datura immolandi vituli ritum hostia publice conviotum criraon post pcenitentiam, laica
minoratur,cum dicitur: « Si peccaverit princeps, tantum coramunione contenlum addidit hominera
et fecerit unum e pluribus quod Domini legeprohi- sacrorum auctoritati canonum. Unde et hoc notan-
betur, offerel, hircum.» Ac deinceps: « Quod si dumquodsupraquidemdesanguinevituli tinguntur
peccaverit aniraa perignoranliara de populo terrae, cornua altaris thymiamatis, quod erat interius.hic
et cognoverit peccatum suum,ofFeret capram imma- aulem de sanguinehcedi,etpostraodum desanguiue
culalam, » etc. Princeps illeest.qui tanquam aries capr») tinguntur cornua altaris holocausti, quod

ovibus, aut tanquaro hircus capellis pluribus prie- erat exterius. Etenim, utsupra dictum est, compa-

cminet.Hic si peccaverit el feceril unum epluribus, ratione securitatis quam in baptismo accepimus
quod Domini lege prohibitum est, eo ipso quod valde Bcrupulosa est rederaptio, si iterumpeccave-

peccavit, malum inferioribus exemplum prajbuit. rimus. Sed et « reliquum sanguineQj,inquit,fundet

«Quodsi posteaintclleserit peccatura suum, offerot, ad basira ejus, » cum de oaetero cavet ounctis con-
inqiiit,hostiam Domino » non iterum vilulum, sed cupiscentiarum per puram confessionera fusis
« hircura. » Non enim renovabitur iterum ad poeui- suggestionibus. Adipem quoque adolel, sicut fieri
teutiam, scilioet ut baptizetur iterum, quod esset solet in pacifioorum, cum ut, superius
victimis
rursus crucifisere in semetipso, et ostentui habere dictum ad hoc tendit ut pacificorum habeat
est,

Dei Filiura [Ucbr. vi), sed « olTeret hircum,» idost, vitK statum, qualera suspirans Apostolus « Con- :

per actiialis poenitentiae raorlificalionem, mactabit delector, ait, legi Dei secundum interiorem homi-
seraetip5um,ut possit pro peccalo suo ejusdempas- nera ;
video autsm aliam legera in merabris meis
sionis Cbristi de sancto altari uliliter percipere {Bom. vii). »

sacramcntum.Peccando namque et facicndo unum CAPUT XI.X.

de pluribus quod Domini lege prohibitum est,verbi De peccato plebei, id est suldili, et de oblalione ejus,
et de eo quod ait « Si peccaverit per ignoran-
gratia, moechando sive homioidiali cornu feriendo :

liam, » elc.
ipse hircus effectus est,qualcs utique ad sinistram
statuenlur, quibus et dicetur : « Ite, maledicti, in G « Quod si peccaverit anima per ignorantiam de
ignem aiternum, qui paratus cst diabolo et angelis populo terr8e,ut faciatquidquamex his quaeDoraini
ejus (HlaUh. xxv). » Igitur si salvari cupit,mactabit legc prohibentur, atque delinquat, et cognoverit

hircum, id est pccnitendo puniet semetipsum.Ubi ? peocatum suum, offeret capram immaculataui, »

« In loco, inquit,ubi solet mactari holocaustumco- etc. Eadem lexplebei, quae et principis est.excepto
ram Domino. » Loeus, in quo holocausta mactari quodprinceps hircum masculum, plebeus cupram
solent, catholica Ecclesia est. Nam estra illam feminam offerre debet, et recte. Nam quomodo
nullusveri sacrificii locus est. Igitur in catholica ferainanon a semctipsa concipit, sed ex masculo
Ecclcsia, in confessione vera fiilei poenitebit, et seraen suscipit, sic plebeus sive popularis ignem
huic fundamento digna pcenitentiae opera superaedi- peccatorum non asemetipsoinvenit^sed aprjeeunte
ficabit. " Tinget, inquit, sacerdos digitum in san- raajorisexemplo peccatum admittit.Eadem.inquam
guine hostiae pro peccato tangens cornua altaris utrique lex est ; nara et qui prsbet, et qui malum
holocausti, ct reliquum fundons in basim ejus. » imitaturexeraplum, uterque eadempoenitenliajpur-
In isto quoque sacrificiospiritualiteridem sacerdoa gatione indigent.
et bostia est, quia semetipsum offeret. « Obsecro, Quaerendum tandem est cur quemdam venialis
inquit Apostolus, ut exhibeatis corpora vestraho- D peocati terminum praeligens dixerit lex « Si pec- :

Btiam vivenfem, sanctam, Deo placentem. rationa- caverit per ignorantiam. » Si enim per ignorantiam
bile obsequium vestrura {Rcm, xi). » Quod qui fece- peccare hoc putaveriraus esse discretionera bonia
rint, gralulabuntur seoundum Apocalypsim dioen- raali non habere, sive mandata Domini non legisse

tes : « Et fecisti nos Deo nostro regnum et sacer- vel audisse, ergo neminem 254 scientiara haben-
dotes {Apoc, v). » Tingit ergo sacerdos digitum in tium lex Dominipostpeccaturaada.ittit intrajanuas
sanguinehostiffi sua;,quando discretionem operosas propitiationis suas.Sed absit hocl Quisenim inhac
pcenitentiae imprimit usque ad mortificationem parte, scilicel in scientia legis,major quam David?
concupiscentia; sua;. Tangit vero cornua altaris, Et tamen post adulterium simul et homicidium
cum pristina dignilate recuperata, alios quoque pcenitcns receptus est {// Reg. xii). Quserendum
docendi auctoritatem resumit, velut ille qui cum ergo quis ille sit terrainus, quem cum attigerit

post culpam poenitendo dixisset : « Redde raihi peccator, non per ignorantiam peccare recte pro-
lajtitium salutaiis tui,et spiritu principali confirma Euntietur. Dicimus itaque quia cum quispiam eo
7G3 DE TKINITATR RT 01'EHIBUS EJUS LIBIII XLII. — IN LKVIT. LIH. 1. 766

proccsscrit vol rodiirgiituadcpficCRtosuo.nonsoluin A magis quam prrecopti e8t,videlicotutcuncla tribuat

ot niliil sibi retinoat. Igitur n ovoin, inquit, ob-
non cmcniicl.seci insui^cr openi suaiiofouJorcvelit, si

tulcrit immaculatain, » id esl,si siiiiplicoin qiioquo

luno denium nou por ignornnlium, Bcd scionter
peccuro el proindo oxcusationem do pcccalo suo mo-
vitara et iicitam convcrsutioncin roiiquijrit, ut
rcgno coolorum vim facore possit, « ponetina-
non l-.abcro diccndus cst. lCst cniin qu>rdam non
lius

ajtulis, vei siiiiplicitutis, qtiiim inlirmilalis nuin supcr caput ojus, » id cst, votuni suum rnani-
laiu
igiioraiitia,duminhorutoiitatiouis sio monsealigino fesla actiono prolitcbitur, poslquam non licobit ei

invoiviliir ut miro modo id quod ecit nosciat,

et jainquiilquamproprium liaboronullamomniiiorcm,
non videat. Do liac parlo ignorantia! sed ncc proprium corpus in sua potoslatc. o Ki. im-
quod videt
Apostoiui dixit « Qui condolcro possit his qui
:
molabit eam in loco ubi solenl holocaustorum coidi

ignorant ct errant (Ufbr. v), » subjunxit enim : hostia;, » ctc, ut supra.

« yuoniam ot ipso circumdatiis cst inrirmilalo CAPUT XXI.

{ihid.). » llia duntaxat, qui cjusiuodi sunt, ista « 5; peccaveril animael audieritvocem juranlis, »
manum, et eorura tantum, eic.,/uxla itlwt Aposloti inlettif/cndum : IS'o>i <i
cl';mentiffl iex porrigit
sotuin qui /aciunt, .se</ etiam qui cniiseiitiunt
pcccala conlrahil inlra redemplionis ambitum.qui
/aricntibus, » ct quod immundilix taclus, $ic
peccant pcr ignorantiam.Niim cis ([ui peccatissuis
B peccaliconsensus.
favenl, qui diligunt iniquitatem, oamquo libeiitor
(Cap. V.) « Si peccaverit anima.et audicrit voccm
aspiciunt et redarguti, ut jam dictum est, poccata
jurantis, tcstisque fuerit quod aut ipse viderit, aut
suasuperba dcfensione tucnlur.nuilus propiliatio- conscius est, nisi judicaverit, portaiiit iuiquitalcm
nisiocusest ^UndePsaliuista :« Iniquitatem,inquit suom» Apostoluscura dixis3et:«Qui cumjustitiam
si aspcxi in corde meo, non oxaudiet Domir.us
Dei cognovissent, non intellexcrunt, quoniam qui
{1'sal. Lxv). n Et Apostolus : « Volunlario cnim
talia agunt digni sunt morte {Rom. i), » continuo
nobi3,po3t acceplara notitiaiiiveritatis peccantibus, Non autem qui faciunt, sed et
subjunxit : « solura
jam non relinquilur hostia pro poccatis (Ikbr. x). » qui consenliunt facicntibus (ibid.). » Hoc idom con-
CAPUT XX. sonanter heec saora icx praescnti ioco elocuta cst.
De eo quoflsicdictum cst « ,'>i>iaulcm depccori-
: Nain hactenus de illis dixit qui faciunt unum de
bus,»)uxla itlud Jivaiigelii Mntt/t. xix coiisi- pluribus quod loge Domini prohibitura est,nunc de
tiuni « Si vis perfectus esse, » etc.
:
illis qui coiistfntiunt facientibus manifeste perdocet.
« Sin autera de pccoribus obtulerit vicliraam oro I Si peccaverit, inquit, anima, et audierit voccm
peccato, ovcm scilicclimmaculalam.ponet manum jurantis, >i etc. Procul dubio qni pejerat.unum facit
super caput ejus, et immolabit eam iti loco ubi so- C e pluribua quod lege Domini prohibelur.Quiautcm
lentholooaustorumca;dihoslia;, » eto., utsupra.Lex tcstis aut consoius est, qui vidit aut audivit illud
8piritualis et sancta postquam dedit pr;eceptum, in quo ille pejeravit, sed tacet et non indicat, pro-
accommodat eti.tm consilium. Nam quod intoUi- cul dubio silendo consentit,non indicando perjurii
genti peccatum suum hactcnus de oflprendo hirco comparticipera se fecit.At vero quia non indicavil,
sive capra dixit prnsceptum est. Quod aulem nunc portabit iniquitatera suam, quia talis est consen-
do offerenda loquitur ove, consilium est. Nec enim tiondo qualis et ille agendo, tcsto, ut prffidiclum

dicit offeret autem,

ovem. sed conditionaliter, « si est.Aposlolo.Igiturde his qui faciunl supralocutus,
inquit, de pecoribus obtulerit pro peccato ovem. « nunc dsillis qui consentiunl facientibussentetitiara
HicergorecleiDtelligiuusilludgignificassetspiritum ingressus, ct raox remedium ostensurus, dicit

sanctum quod nunc aperte rcsonat Evan-

Christi adhuc : « Animaquffi tetigerit aliqu'.d immundura,
gelium, sio pra:dicari pcenilentife prseceplum utnon sive «luod occisum est a bestia, aut per se raor-
taceat perfectionis consilium. Nam peccatoribus tuum, vel quodlibet aliud reptiie, et oblita fuerit

prificipipndo dicit : :< Poenitentiam agite, appropin. immunditiae suoe, rea est, et deliquit.Et si tetigerit

quabitcnim regnum ccelorura {Matlh. iv). » ElJoan- quidquamde immunditiahorainis,juxtaoranem ini-

nes cum comraination venturM ir;c ' : « Facite. in- T\ quitatem qua pollui solet, oblitaque cognoverit
quit, fructus dignospocnitenlloe {HlcUlli. iii). » Justo postea, subjacebit delicto. » Quod significaverat
auteni dieitur sic :« Si vis perfectus esse, vade et dicendo « Anima quos tetigerit aliquid immundum
:

vende oiiinia quac habes et da panperibus, et vcni sive quod occisura est a bestia, » hoo pene expressit
sequcrc me {ilallli. s.\\). « Et profecto qui juxta dicendo : «et si tetigerit quidquam de iinmunditia
hanc dislinctionem pcenilentiam agit, ita duntaxat horainis, • etc. Nam revera immunditia hominis
ut pro fructu poenitentia; qu«dain tribuat, et qut-e- morticinura est, quia verara vitain, id est Dci spi-
dam sibi retincat,hic hircum qui non tundeturim- ritum per immunditiae opera procul a ae effugavit,
molat. Qui aulem nil sibi reservat, sed omnia veii- quo fit ut eic mortua puteat anima Deo privata,
dit et dat p;iuperibus, el ita Christum Eequitur,hic quomodo putrescit corpus amissa anima. Taugit
ovem tonsara immolat, qiuiliura gregera in saucla autem qui consentit, et sic tangendo immunditiam
Ecclesia sponsus inlucns dicit in canticis ; « Dcntcs bominis, quasi morticinum,adulatorialinguadeIin-
tuisicut grex tonsarum quse ascenderunt delavacro git. Csterum si non consentiat, nihil oorporalicjus

{Caiil. iv). » Sed hoc, ut praidictum est, consilii taclu se inquinat, uut rea oonstituituranima.Atta-
767 RUPERTI ABnATIS TUITIENSIS. 768
men gi immunditia sit, corporali quoque
hasrclica A labiis suis male quid facere vcl bene, »elc.Ergone
tactu vcl cohibitatione non conlingenda, sed hoc intelligendum luit, quod sive bene sive male
maxime vitanda est.Si enim fornicator carnalis ex agere, quid jurapsel et ulrumlibet oblita esset per-
prfficepto Apostoliita vilandusestut cum hujusmodi agerCjindepccnitentiam ageret?Hocilli putaverunl,
nec cibuiii debeas sumere (/ Cor. v), quanto magis qui tam ad malura quam ad bonum,imo magis ad
eum qui de Deo male loquitur,debeas vilare? « Non malum quamad bonum semper proni fuerunt.Coe-
est, inquit Dominus, qui faciat virtutem aliquam terum, juxta veritatem, hic prssentis loci sensus
nomine meo, el possit cito raale loqui de me est Qui juravit, ut bene quid faceret,
: si peragil,
{Marc. ix). » Non ergo virtutem baptismipotestcon- liber est; si non per(icit,reus est. Qui autem jura-
ferre, qui de Dei Filio male loquendo, malus est vit, ut mali quid faceret, ut, verbi gratia,cum me-
ebriosum rite
hajreticus (lCS),cum fornicatorem vel retrice maneret, sive perliciat, sive non, reus est.
potuissebaptizareconvincamus.Maximeergovitanda Obsessus ergo undique,quia per portam legitimam
estimmunditiahaeretica^cujuscunctaoperavelmyste- non vult exire, oportet ut ab illa muri parte desiliat
ria 255 qusdam sunt morticina.Cadaver cjus,sive quam humiliorem conspicit, id est in eo peccet, in
a bestia occisum,sive per semetipsum sit mortuum, quo peccatum levius est, et citiori potest remedio
id est,sive alieno siveproprio sit vitio depravatum, B curari. Moraliter tamen recte potest dici, quod is
quicunque, vel quomodocunque ille sit immundus, male sibijuraverit facere,qui carnem suam perab-
aninia quce tetigerit,qua; consenserit,amplius autem stinentiam macerare devovit,quod perfecto malum
quae defenderit.oblita^jue intellexerit, posteasubja- etasperumest sensibuscarnis.Quiergojuramentum
cebit delicto. Vel, ut supra dictum est,portabitini- sive votura suura oblitus posiea intellexerit, « c.Te-

quilateiiisuam,scilicet dign-imagendo poenitentiam rat,inquit,aguum de gregibussive capram. »Quid

sub.jacebit, inquam,delicto,id est portabit delictum per agnum,nisi activae vitae innocentiam ? quid per
suum in hoc ssculo, ne sub illo promaturin futuro, capram,qua3 in summis saepe exlremisque pendens
notandum quippe quod dixit,« oblitaqueintellexe- rupibus pascitur, nisi contemplativa vita signatur?
rit. )>Nisi enim quodoblitaeslnegligenter.posteain-
Qui ergo seconspicit promissa,ac propositanon im-
tellexerit,non subjacebit delicto puo, non portabit, plesse, ad sacrificium Dei se studiosius dcbel, vel
imononasportabitiniquitatemsuarii,dignamagendo innocentiaboni operis,vel in sublimipastu contem-
pcenitentiam, verumtamen non sicut in ca3teris,ita plalionis accingere.Et bene agnade gregibus,capra
et in isto modus vel quantitas definitur oblationis, vero de gregibus offerri non jubetur, quia activa

quia videlicet consensus non omnibus, vel semper multorum est, conlemplativa paucorum. « Sin
vita

idem est,cum exnccessitatenonnunquameveniatut q aulem non potcrit offerre pecus,oCrerat duos lurtu-
se quispiamconsentire dicat,el idcirco cum dicitur, res, vel duos pullos columbarum Domino, unum

oblilaque intellexeril postea, recte inlellectui, vel pro peccato, et alterum in holocaustum, dabitque
conscientioe ejus relinquiturqualeonus poenitentise eos sacerdoli, » etc. Juxta litteram,pie pauperibus
meiilo subire jubetur. consulitlex Domini,illo contenta quod vilius potest
CAPUT XXII. comparari. Juxta spiritualem vero intelligentiam,

Deeo quod ait : « Anima qux juraverit, » etc, illis consilium dat qui adeo inopis animi sunt ut
el de eo qmd
juravit male facere, quod sive utentes mundo tanquam non utentes esse non pos-
faciat sive non
faciat, reus sit, et qualiitr vel 8int,ut emenles tanquam non possidentes.uthaben-
quid offeval qui juravit. tes uxores tanquam nonhabentes essenon noverint
« Anima qua juraverit,et protulerit labii8suis,ut (/ Cor. vn). Quid enim esl agnam sive capram in-

idipsumjuramento
vel niale quid faceret,velbene,et venire non posse,et idcirco duos columbarum pul-
volsermone firmaverit,oblitaque postea intelle.xerit los, aut duos turturesotrerre,nisi in saeculari habitu
peccatum suum, agat pcenitentiam pro peccato, et vitffl activae vel contemplativae studere nequaquam
ofTerat agnum de gregibus sivecapram. » Hiclocus posse, et idcirco ad spiritualem ordinem publica
ex illis est, de qualibus canitur in psalmo « Pluit : professione transmigrare.juxtapsalmum dicentem:
super peccatores laqucos (Pin/. x). » Multos quippe ^ « Ecce elongavi fugiens, et mansi in solitudine? »
peccatores illaqueavit, verbi gratia, llerodemin de- [Psal.hw.) Quid vero per duos turtures,nisi duplex
collatione Joannis, qui cum jurasset saltatrici, id- pcenitentiae gemitusdesignatur,utcum ad oCferenda
circo sibi legitima necessitate occidere visus est ne bona opera non assurgimus,nosmetipsosdupliciter
pejeraret (Afa«/t. 'xiv), et Juda;os quadraginta in defluamus, quia et recta non fecimus,et prava ope-
Actibus apostolorum, qui devoverunt se non man- rati sumus ? Unde et unus turturpro peccato,aller
ducaturos pauem, antcquam occiderent Paulum vero offerri in holocaustum jubelur. Holocaustum
(Act. xiv); putaverunt enim quia quidlibet juras=ent, namque totum incensum dicitur.Unum ergo turtu-
aut devovissent, sive bonum sive malum, liberi ex rem pro peccato o£ferimus,cum pro culpagemitum
lege forentjdummodojuramento facto complessent. damus. De altero vero holocaustum facimus, cum
Dicit enim les: « Anima quae juraverit etprotulerit pro eo quodbona negleximus,nosmelipsosfunditus

(168)Inte!ligesiin formabaptismi nomenFiliiDei, cum nomine Patris et Spiritus sancti non expres-
ut non necessarium, hasretica persuasione simul serit.
709 ni<: TiiiNiTATK F/r oi'i:iuiius kjus uhri xmi. — in li;vit. liu. i. 770
succoQdonlea, igno doloris ardomua. El bonc caput A mittot in eam ulcum, nec tburis oliquid imponet,
ad ponnulas retorquori proicipitur, ut videlicot ca (luiapro peecutoont." Multum namquodilTortutrum,
qux dicia facias, ot os ad opora conjungus. Nec ita ex volo gratuito, libera charitatc, an pro admigao
caput abacindjnduin est ut a corpL>re dividalur.aed scolcro, sorvili tiinore quis tribuat: illic onim oleum
« collo, iiiquil, inha,'roat,i> Quia videlicel nicna quiu qnam in datorc Dcus diligit; hic
lucet hiliiritatis,
por caput intclligiUir, u cariiis dclcctalione inciden- beno non subcst, tiincbrosus oculus.impune
ost, si

da cat, sod carnia cura necosauria inciileuda non peccaro volcntis, (juem Dcus odil. Illic inccnsuin
est. Juxta alle;;oricum quoque sonsum,caputturlu- pietatis suscipiontcra Dcura oiloro bono doleclat;hic
ris inciaum csl, et tumcn a suo corporc abscissum bcne est,8i non oblatum munus indigna) paBnitenlioe
nonost, quia ex eo ciuod pro nobis caput nostrum feturo otfcndat.
Chrislus murlein porlulit, oinnes nos verius in ipsa CAPUT XXIV.
mortc sua conjunxit. Cuput ergo turUiri» incisuiu Quid sit in his qux Dnmnio sacrifiCiUa tunl, per er-
inhajsil corpori, quiapro nobisquideni Ucdemplor Torem peccare, cl quid sit arielcm per Iwc oljerre
nostcr passusest,sed a nobispcrpassionemsepara- cmptum duobus sicli^, damtium quoque resliluere
tus non est. Sed rarus quisiiue cst,qui coinpunclus cum adjeclione ijttiiilx parlis.
spirilu pictalis assumerc pcnnus sieul columbtTiOt n " Loculus est Dominus ad Moysen dicons: Anima

volure scial, et requioscore (ibid.), ol ila geinilus si praivaricans cjcrcmonias por crrorem in his.quaj

lurturis, aut coluiiiboe sciat in poenilentia vel in Domino sunt sanctificata poccavcrit, oiroret pro de-
oratiouo habere. Exteaditur aulem et adhuc lex licto suo arietemimmaculatumdegregibus,qui cini
clomcntia), et subditur : potestduobus siclis.juxtapondus sanctuarii.Ipsum-
CAPUT XXIII. qun quod intulit daiiinuin rcstituct,et quintain par-
De co qui duox iurlures vel intllos columbx o/fcrre tom ponet supru, tradens sacerdoti. » Ceremoniffi
non ;ir;ci'(i/f(, ut stmiiam partem ejihi decimam sunt ritus sacrilioandi, vel sacra orania quae Groece
olJerat quid significet mijstice. orgia vocantur. Porro ritus sacrificandi et vcra no-
i< Quod non quiverit manus ojus ollorre duos
si qua;cunquc in sancta Ecclc-
bis orgia sunt, visibilia
turtures vel duos pulios columbte, offeret pro pec- sia celcbraraus,sacramcnta Christi Filii Dei, quo-
calo similam, partein ephi dccimain. Non mittct in rum bapiisinus et cucharislia vel maxima sunl.qua
eam oleum, nec Ihuris aliquid imponet, quia pro ab ipso Domino nostro instituta sunt secundaria ;

peccato est, tradetque sacerdoti qui plenum ex eo veroquasdcinccps asanctis apostolissive apostolicis
puyillum hauriens, concremabit super altarein mo. viris, circa h3>o recte et uliliter ordinala sunl.Et ia
numentum ejus qui obtulit, rogana pro illo et e.x- his peccamus.damnumque rci farailiari Dominino-
pians. Ucliquam aulem purtem ipse habebit in mu- ^ stri inferimus,quotie3 errabundo corde, vagantibug
nere. » Ephi et batus una mensura est niodiorum oculisitaxatis at'|ue ad inania rejectis auribus,alia3
trium. In Evangelio suo Dominus legis dicit: « Qui occiipati, imo otiosi sacrificium laudis, quod in ore
recipit prophetam in nomine propbclaj, mercedem nostro versatur turbatis, laceralis et interdumpar-
prophetiB accipiet (Mutlh. x), » dicamus 250 et temaliquaraviroruaa sanctorumelapsamnobisaroit-
secundura praisentis loci serraonem. Et qui pascit tiraus.Nonnunquara vero(quud valdepavendumcst)
sacerdotem in nomine sacerdoti3,mercedein sacerdo- pretiosissimaraquoquecorporisetsanguinis Domini
lis accipiet. « Quod si non quiverit manus ejus substantiair. perincuriaiD bujuscemodiexcidit.lgitur
offerre duos turtures, vel duos pullos columbas, i ubi sic evcnoril, is per cujus conligit neglectum,
illud spiritualiler,est,ut qui orare vel duplicein.sic- scire debet quod nuno dicitur. « Oireret pro delicto
ul prsdiclum est, gemitum in oratione nescit, ha- suo arietetn iraraaculatura de gregibus,» etc.Vide-
bere, pascat eum cujus est of(iciuin semper orare, licet arietom oirorre immaculutum, cujus tolum
ut curnaliasua seminando di^'ne mereatur ejus spi- pretium duo sicli sunt, id est gominum divinae et
ritualiametere (J Cor. ix). Unde notandum quia fraternas dilectionis prKceptura juxta pondus san-
sio diclum est: « Qui plenum ex eo pugillum hau- ctuarii coelestis et non manufacti,quia videlicet non
riens, concremabit supcr altarc in monumcntum D homo terrenus,sed Deus cceli.duocharitatis pra;ce-
ojusquiobtulit,rogiinspro illo et expians; reliquam pta libravit,qua solaredimimus aniraura Deo offe-
vero partem ipse habebit in munere. > Tunc enim rendum, quia sola hasc operit multitudinem ;;ecea-
sacerdos legitinie peccatoris munus accepit, cura [orum (I Petr. iv). Singulorum deaique siclorum
primomoiLioriam ejus plenoconscientiaepugillo sus- juxta pondus sanctuarii viginti oboli sunt, et hoc
tollens coram Dcraino prccera pro illo fusam con- loco testamcntura utrumquesignificant,sinequoruin
creraat vero et legitimo charitalis igne. Ca3terum si plenitudine nculrum constat charitatis prKceptum.
dehujusniodi non curat, osquesuum impletum rau- Quintara vero partera in restitutione damni super-
nereclauditaboratione, peccalum sibi assumit aiie- addere, id est, non solum corde poBnitere, verum
num, completurquo in illo quod de
Uominus talibiis etiam quinque corporis sensus, quorum vagatione
per prophetam dicit Peccata populi mei come-
: i< erratura est, per extcriorem pccnitentiam punire.
dunt (Ose. iv). » Nihilominus et illud non praeter- « Qui » videlicet sacerdos, « rogabit pro eo ofTerens
eundum quod dehujusmodioblationedicitur,» nou arielein, et dimittetur ei. » Tunc enim acceptabit
 ; ,

771 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 772

Deus saorificium justiliae, rogante pro nobis sacer- ^. negaverit depoaitum proximo suo, quod fidci ejus
dole, illo, inquam, sacerdotp, qui raortuus est i< creditum fuerat, vel vi aliquid exlorserit, aut ca-
imo qui ct resurrexit, qiii est a dextris Dei, qui lumniam fecerit, sive rem perditam invenerit.ct in-
cliam interpollat pro iiobis {Hom. viii), « non jam ficians insuper pejeravcrit, ct quodlibet aliud ex
precum submissionc,sed prKsentatione cauas refe- pluribus fecerit, in quibus peccare solent homines,
rends. convicta delicti reddet omnia quae per fraudem vo-
CAPUT XXV. luit obtinere integra, et quintarn insupcr partem
De co quod ait Anima
si pccruverit pcr ignoran-
: « addetcuidaranum intuleral,» clc.Neniini pulandum
tiam, » et quod iijnoraniix diversus modus sil. cstlegcm sanctam sibimet esse contrariam, pro co
« Anima si peccaverit per ignoranliam, fecerit- quod cum alibi dicat « Qui hoc vel hoc fecerit,
:

que unura ex his quae Domini lege prohibentur, et mortemoriatur,etsanguis ejussitsupercaput ejus,»
pecc.iti rea postea intellexerit iniquitatem suam, hic pro quocunque peccato,absque ullaexceptione,
olTerct arielem immaculatum de gregibus sacerdoti de omnibus quaj lege Domini prohibentur oblatio
juxta mensuram; a;stimationemquepec&iti.»Notan- suscipialur, et rogante sacerdoto dimillauir. Alia
dum quod,cum perignorantiam poccantibiis diversa namque quam e.icusat clementia in
est accusalio
hacteuus pro modo peccatorum vel condilionepec- D sicriliciis,alia quam condemnat justitia in judiciis.
cantium remedia prceacripseril, nuncanima;,id est verbi gratia, pone aliqucm admisisse adulterium a
omni homini cujusounque conditionis sit, item per nuUo dopreliensura, nullis testibus ^rguendum,
ignoranliam peccanti unum idcm(|uc animal,scili- ipsum sui fieri accusatorem, hic cx lcge pra;senti,
cet arielem immaculatum olferre (|uasi mutala sen- quam misericordia condidit, suscipitur, et per sa-
tentiadecernit.Sed sciendum quia dilfert ulrum per crificium mediantesacerdote remissionemlucratur.
irruentem mentis coeoitatem quis ignoret, an pcr Uude signanterhffic ubique lex suscipiendi sacrificii
inscientiam Iegis,aut per improvidam negligentiara conditionem prielinit.dicendo: « si peccatumsuum
ignoret et erret. Nam, verbi gratia, aliler ebrius, intelloxerit. » C.jeterum si patrato scelere deprehen-
aliter ignorat jejunus. quia Ille namque errat, sus, vel peralium fuerit cognitus, occiditur, lapi-
mentis statum vitio perdidit iste, quia rei de qua ; datur, sanguis quoque ejus capiti ejua imputatur.
agitur,notitiamnunquam habuit, Sicprofecto aliter Itaque non sibi contraria est lex sancta, quam ho-
ignorat is cujua oculum obtenebravit concupiscen- diequeChristitenet Ecclesia. Nam latentem peccati
tia, aliter qui vel per a.'talera,vel per simplicitalem
causam, secreta confessiono proditam, gaudenlcr
nescil, quid inter dexteram et ainistram suam ha-
admittit inter venise januas, deprehensa vero por
beal. Nam si non esset ignoranlia, quam iraportat „ alium cognita criinina.non solum forense tribunal,
furor mali desiderii, nunquam dixissot David, uti- sed ct synodica irrecuperabiliter plectit severitas.
que legispcritus atque a puero Spiritui sanclo assue- Nam illud vita, hipc autem ecclesiasticis honoribus
factus : « Delicta juventutis meae, et iguorantias reosprivat.Proindequod hic nunc dicitur,« convicta
measno memineris (Pifr/.xxiv). » Et de illo quidem delictireddatomnia, « sicinteIligioportet,quia teste
qui sic ignorat, rocte dicas : « Qui ignorat ignora- conscicntia convicta esl, ut semetipsam accusaret
bitur (i Cor. siv), » subauditur nisi postea poini- confessione spontanea.
tendo intelligat, de bis autera qui per inscitiam
CAPUT XXVII
ignorant, per prophetam suura. loquitur Deus : « Tu
De quod ait
eo « Hxe cst le.x holocnusii, » quod
:
doles suporhedera,in qua rion laboraSiti,qua; sub una
supraiictormn quasi conclusio sil, etquodnoslrum
nocte nata est, et sub una nocto pcriit, et ego non hostia pacificorum
pro peccato sacrificium sit fides,
parcam Ninive civitati maguK, in qua sunt pliia- spes, holocaustum charitas.
quam centum viginti millia homiuum,qui nesciunt « Locutus est Dominus ad Moysen, dicens: Pra3-
quid sit inter dexteram suam et sinistram ? »
cipe Aaron et filiis ejus. Haec cst lex holocausti. »
{Jon. IV.) De hujusmodi nunc dici manifestum est.
Quod prn magno curare solent ssecularis eloquentiae
Sequitur cnim : « Qui » videlicet sacerdos, « orabil
n magislri.utintcntionissuaesnpremumenumeratione
pro eo quodnescieus fecerit et dimittetur ei, quia
concludant, colligendo et commeraorando, quibus
per errorem dcliquit Domino. » Non igitur Irustra
de rebus verba sua fecerint, ut renovetur, non re-
hicomnis anima olTeret arietem itnmaculatum.cum
dintegrctur oratio,ut auditorsi raemoria; mandavit
supra qui peccavit per ignorantiam jubeatur pro
ad idem qiiod ipso mcminerit, reducatiir, hoc anti"
peccato olferre hircum. Quanto enim aries irama-
quissimus ille sanctK legisorator hicfacere digna-
culatus hirco lascivienli prKCcIIit, tanto venia; vi-
tU3 est, recolligendo quod hactenus dixcrit et ita
cinior esl qui nescienter erravif, eo quera sua
is
commemorando : « na;c est lex holocausti, ha;c est
concupisBcntia, ut ignoraret, obstupefecit.
lex hostia; pro peccato, ha3c est lex hostiae pacifico-
SS7 GAPUT XXVI. rum. n Primum est,ut secundum spiritualem et ve-
De eo quod ail : « Anima qux contempto Domino rum sacrificandi ordinera certissima istorum sacri-
deposilum proxinw negaverit.n
ficiorum vocabula prodamus, ne dubiumsit quale
(Cap. VI.) « Locutus cst Dominus ad Moysen, di- hurailitatis nostr»opus sacrilicium pro peccato
cena : Anima qus peccaverit, et conlempto Domino quale hostia paciQcorum, quale holocaustum sit.
773 DH TUINITATK KT OPKIUBUS KJUS 1.111111 XMI. — IN I.KVIT. Llll. 1. 774
qiiodjara suporiiis pro posso (liiimiH. Rsl iUniuo A. uxorl, (f Cor. vii). Tota, inqiiam, r.romabitur noclo,
nnstrum pro pcccato sacrificiutn (idi3s,h(Mliu piici- otvix Buflicict aliiiuis,utad purum conorcmot, oro-
ncorumspos holocaustum vorocharitits.Nnm supra, mandojiigiter usiiuo, ad (incm vitaj.Tollotquc cino-
liccl iiidigosta narratione, prius holooiiuslura, no- rosquos vorans ignis exussit.Ciiiis qui muno Bupor
vissimo sacrinciiiin pro pcccato positum 3it,tamcn ost, sordida! cogitationcs sunt, aquibus ncmo pnr
ordiiio vivciidi sivc proliciendi, priua sacrincium scinotipsum liber cxisterc potcsl.Quis cnim io illo
pro puccatn cst, id est (idcs, 3U[ireinum vero holo- mano, in illo Ircmcndo llne vita) suus ({loriubitur
ciiustum, iil csl charitas. Sio in ordino cocleslium, castum 80 li.ibcre cor ? Verbi i;ralia Dum dicit .•

perquse Doi Filius nl nos usquo desccndil, prius quamlibet sanctusaliquis hujusceholocausti sacer-
est spiritus sapicnlii-B.novissimum vcro spirilus ti- do3 sivo sacerdotalis ainica « Dilocte mi, apprc-
:

morii, vcnimlamcn profoctum ordincm sorvando hondain tc,et ducam tc in dnniuin matris raca!, et
qiiiliiis ad Dominum nos ascondimiis.priiisesl ppi- in ciibiculum gcnitricis meu (6'(ik;.viii). » Et in hu-

ritiH tiinnris,9icut 8ai'iptum cst:c<Iniliuin sapienli.t! jiiainodi simililu linibuj carnalis sponsi ctspons.i3

timnr Domini [Psal. suprcmiim vero spirilus

cx.), » contcmplatur veritalcra cosleslis copul.T.ulii spcral
sapicnliic. iRitur sacrilicia quco hic sub velamine so creiitura voris Creiitoris complexilius 958 frui-
vullus Miiysi quondam lalonlia nunc rovelatasunl p turam osao, quomodo impollulain se custodiro po-
in faoie charitalis Clirisli^ Mdos, sprs, ct charitiis test aboiiini cincre,id cst a cogilationibus carnulis

suut.Mijopis horum.id cst charitalis,magni el veri copula!. « Tollet crgo, inquit, cineres quos vorins
holocausti les haec est. ignis cxussit, ct ponet.juxla altarc, » id cst parvu-

CAPUTXXVIII. los cogilalus SU03 comportabit ad Ciiristura,qui lo-

tam gerit salutis. Hoc faciet jugi
cur.ira nostra:
Quod allare illud Ckrialus^et ignis iUe Sjjiriim Christi
sil, de ijuo ail: uCreinahilur in ulUvi lota tiocle. » cordis sui discussione,crebra cordiset oris conies-
lU quid IhVr mysliee. sione. Quid deinde?«3poliabitur, inquil, prioribus
« Cremabitur in altari lota nocte usqiie mane : vestiraentis, indutusque aliis eirerct cos extra ca-

Ignis es eodom altari erit. Vesticlur sacerdos tu- stra, et in loco inundissitno usque ad favillam cou-
nicact fominalibus lineis.wAltarenostrurn Christus sumifaciet.»Spoliari prioribus vestimentis, id est,
est de quo et alibi dictum est : • Altare de terra tandem deponere invoIucrumcarni3,induiquealiis^
fucietis mihi {E.cod. xx), » id ost, humiliter incar- id cst gratiam accipero a;ternaj retribulionis. Tunc
nationem credetisChristi Filii Dei.Cujus signum est • cfrerct eos » videliccl cineres suos « extra castra,
hoc altare vi3ibile,quia']ueinadmodum hocuniverso elin loco mundissimo usque ad favillam consurni
prtecir.inel templo, sio Christus universiE Kcclesiae faciet, » quia profecto praidictarum sordiuni reli-

caput est. Ignis qiii cs eodem alliiri est, Spiritus ^ quias cxtr.i prajscntis vitaj militiam, usque ad pu-
sanctus cst, quein ulique ignem il!c vonit mitterc rum cxcoquet,id est,amor in illo saeoulo mundissi-
iHterram, et voluit vehementer acccndi {Lut\ xii). mo (luia ut Isaias ait : »Amor iste ignis Doraiui est
Porro holocaustum nostruin cornostrum est,totum in Sion, etcaminus ejus in Jerusalem (/s(i. xxxi)"id
incen?um, totum divino amori deditum, et
id est estin ista prasentisvitae Ecclesia quantuluscun^iue,
proptcr illum ab omni carnisamoreseparalura.Nox in illa verosupernapace inefTabilisest^qualemciocu-
autcm projsens estvita quantumlibet eodem igne,id lu3 non vidit, auris non auJivit, et in corhominis
cstcjusicm Spiritus sancti stollanlibus donis illu- non ascendit {Isa. Lxiv ; Cor. ii).»

strata,videlicet comparatione illius diei,quod vide- CAPUT X.XIX.

bitur Ueus eorum in Sion {Psal. lxxxiii), quando in aUari,inquit,semper arde-
De eodem igne qui »
quod nunc videmus per spoculum in 8enigmate,vi- bit, quem nxUriet sacerdos, sidijiciens ligna mane

deliimus facie ad facieni(/ Cor. xm). « Cremabitur, per singulos dies. »

inquit, tota noote, » id est usque ad finem vilaj. i< Ignis aulcm in altarisemper ardebit, quem nu-
Qiiomodo ? » Vostictur, ait, sacerdos tunica el fe- triet sacerdos, subjiciens ligna mane per singulos
minalibus linei3,tolletque cincres quos voransignis dies.Et imposito holocausto, desuper adolebit aJi-
exus3it,et ponens juxta altare,spoliabitur prioribus D pes pacificorum.Ignis iste est.perpetuus, qui nun-
vestimenlis, iadutusqut? aliis, etiereteos extra ca- quara dcficiet in altari.»Altare Dei,utsupra dictuin
stra, etin looo luundissimo usjuead favillam con- cst,lidcsChrisli in corde nostroest, in quo jubetur
sumi faciot.nTunica sacerdotalis linea, ut alio loco ignis semper arderc, quia necesse est ex illo ad

jam dictura est, vitam significat novi horainis,sicut Dominum charitatis flammam indesinenter acoen-
econtrario tunica pellicea,qua post peccatum indu- dere, cui pcrsingulos dies sacerdos ligna subjiciel
tus est Adam, vitam signavit veierem ejusdem ve- ne exslinguatur. Omnis enim Christi prffidicator
tusti horainis. Porro feminalia linea districtum si- meinbrum utique summi Sacerdotis effectus est,
gnificanl proposilum castitatis, quo succingi debet sicut cunctis fidelibus Petrus apostolus dicit:«Vos
quisquis fortitcr totum igni divini arnoriscorauum autemgonu3eleclum,regale 3acerdotium(/Pc//Mii.»
impendore cupit, ut nec licito se indulgeat amori Et sicul Joannes apostolus dicit :«Fecisti nos Deo
copulffi conjugalis, quia divisus est hujusraodi ac noetro regnum et sacerdoles {.ipoc. v). » Sacerdos
Bollicitus qua; sunt hujus mundi,quomodo placeat ergo in allari igncm nutriens quotidie lignasubji-
 775 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 176
ciat, id est fidelis quisque in eo charitatis flarama A ope.ra vestra bona,etglorificent patrem vestrumqui
deficiat, in corde suo tam exempla praecedentium in coelis est {Matth. v). » Recte igitur post legem
quam sacree Scripturae teslimonia congerere noa holocausti, quo occultura significatur incendium
desislat.Nam quasi qusdam fomenta igni dare est, amoris lexsequitursacrificii et libaiiicntorum ejus,
ia sxercitatione charitatis, vel exempla Patrum, quorum partem comedant Aaron et filii ejus, quo
vel praecepta Doniinica ministrare. Quia enim in- signatur opus bonum faclum coram horaiuibus,ut
ternanovitas nostra ipsa quotidie liujus vits con- glorificetur Deus. « Tollet, inquit, sacerdospu-
versatione veter&scit, ignis iste adhibitis lignis nu- f^illura similEe, quae conspersa est oleo, et totum
triendus est,ut dum per usum se nostrae vetustatis quod super similam est positum,))id est is quiDeo
attenuat, per Patrum testimonia et exempla revi- quodlibet offert opus justitiffi,firraitatem intuebitur
visc:it. Et bene preecipitur ut mane ligna per sin- inundissiraffi conscifnti8e,intentionem utililatislra-
gulos dies congerantiir. Hkc quippe non fiunt,Disi ternse,bene redolentem exspectationera laudis di-
cum nox cascitatis exslinguitur. Vel certe, quia vince. « Et ha3C adolebit, inquit, in altari,
reliquam
mane primapars diei esl,postpositiscogitationibus autem partemsimilascomedet Aaroncum filiissuis.»
vitae pra-sentis hoc priori locoquisquis fideliumco- Ubienim haeo quae pra^dicta sunt,bene
openuispro-
gitet,ut quod in se jamjamque quasideficit.quibus posuerit in radioe cordis sui, legitimejam coram
g
valet nexibus sludium charitatis inflammet. Ignis hominibus lucere permittitlucem operis sui,ut non
enim iste in altari Domini, iJ est in corde nostro videatur ipseab hominibus,sed ut giorificetur Pater
citius exstinguitur, aisi solerter adhiLitis excmplis qui in coelis est.Itaque comedeturabsque fermento
Patrum, et Dominicis testimoniis reparetur. Bene id est absque vanae gloriae tumore ventoso,comcdc-
autem subjungitur : « Et imposito holocausto de tur, inquam, « in loco sancluarii tabernaculi, » id
super adolebit adipes p.icifieorum. » Nam quis(]uis cst, celebrabitur opus bonum in communi ajdifica-
hunc ignem charilatis accendit,et semetipsura uti- tione Ecclesiae Christi. Ideo, inquit,nonfermenta-
quebolocaustumdesuperiniponit,omnevitiumquod bilur, quia pars ejus in Domini offertur incensum,
in se male vivebat.exurit. Cura enim cogitalionum id est idcirco vento inanis glorioe bonura opus non
suarum interna considerat, etvitam reprobam per perdetur, et idcirco hoo ipsum quod visum est ab
irarnutationis gladium mactat, in ara se sui cordis Iiominibus pro mercede non roputabitur, quia tota
imponii, et igne charilatis inrcndit. De qua hostia operantis inlenlio tendit ad Dominura. « Sanctum
pacificorum,adipesredolent,quia inlerna novoe vits sanctorum erit, subaudilur quamvis horaines illud
impugnatio pacera inler nos etDcum faciens, odo- viderint et laudaverint. « Sicut pro peccalo atque
rem suavissimurade nobis reddit.Quia veroeadem delictO"id est, non raagis laedetur biudibus homi-
charitas in cordibuselectorum inexstinguibilis ma- ^ num, ubipura fuerit intentio, quara si praeverica-
net, aptc subditur. « Ignis est isie porpetuns, qui tionis reus aliq'jid persolvisselex debito,inquomi-
nunquam deficiot dc altari. «Nunquam profecto de norem utiquelocum habet omnis jaclanliae tumor.
altari ignis iste deficit,quia etiam post hanc vitam Et quia non indiscrele, bonum omnibua propalan-
eorum raentibus fervor charitatis accrescit. yEterna dum 259 est, quamvis pro exemplo, « Mares, in-
quippe conteraplatione agitur,ut omnipolens Deus, quit,tanlum stirpisAaron comedent ex eo, » id est,
quo magis fuerit agni!us,eo ampliusdiligatur. coram illis tanlum hominibus lucere studebitjusti-
CAPUTXXX. tiam suam.dc quibusspes egse potest quod viriliter
De lege sacrificii el lihamentnrum, quod comeden- proficiant imitando. Bt qu^atotus hic publica; vi-
dum absque jermento, id cst hene operandum sit sionis oplabilis fructus, « omnis, inquit, qui leti-
ab^que vanx glorix iumore ventoso.
» gcrit illa, sanctificabitur, id est,omnis qui imita-
« Uffic est lex sacrificii el libaraentorum, quse tus fuerit oper.i tua bona, salvabitur.
fferentfilii Aaron coram Domino.et coram altari.
CAPUT XXXI.
Tollel saoerdos piigillum simil8e,quje conspersaest
De oblatwne Aaron et filiorum ejus, quod puritus,
oleo,et totum thus quod supersimilam positum est. qux qu.vritur per consilium, a sacerdo-
in aliis
Adolebilque illud in altari,ia raonumentum odoris D tibus exigatur.
suaviasimi Domino:Reliquum autera simila; come- " Hasc est oblatio Aaron et filiorum ejus,quam of-
det Aaron, cum filiis suis absque fermento, et co- ferre debenl Domino indie T:nctionis suae.Decimara
medet tabernaculi.xOptiujum est
in loco sanctuarii partem cphi offerent simihe in sacrificio sempitcr-
modo supra dicto facere holocaustum quod dicitur no.Medium ejus mano.et raediura vespere. Quae in
totum incensum,id est opus bonum in amoris igne sartagine oleo conspersa frigetur.Ofreret eam cali-
probatum,non sibi, sed Deo attribuere totum, fu- dara in odorem suavissimura corara Domino,sacer-
gere ventura gloriae popularis, juxia pr*ceplum dos qui patri jure successerit,et tota cremabiturin
dicentis ; « Cavete justitiam vestram facere coram altari. » Holocaustura, id est veri amoris sacrifi-
hominibus ut videamini ab eis(iVfai(/i.vi). » Verum- cium seoretum, in quo fidelis anima vac:it ad con-
tamen si semper fugias speclatorem,nunquam ha- templationem Domini, cum in caeteris hominibus
bebis imitatorem Proiudo idem Dominus dicil
: : quaeretur per consiiium, tuncvero a sacerdotibus
« Luceat lux vestra corara hominibus, ut videant exigitur per prfeceptum.Verbi gratia : Ut laici qui
777 DF. TRINITATE ET OPERIIJUS EJUS LIDRl M.II IN LEVIT. LID. I. -78
habenl uxorcp, tnnquam non habentcs sint (l Cor. A. prior,8ed dignilato inlnr spom et choritatem
mertla
vii), consilii est. Uliiulom aaccrdutcs divid.intur in est. Illud sano pnctrrcunduin non oul in
his dislin-
hujusmoili, ncc lox, nec rnlin ppriiiittit. « iloec, ctionibus, cum dicitur: Ixia cst lex hnstin. pro ..

iniiiilt, est olilatio .\iirnn, et lilioruin ejus in dio j.eccato, » 80 deinceps : « Haec quoquo est lex hoBti»
unctionis su(b. » Qund dicit « in liio unctionissua;,» pro delicto, » post niodum quDqiic utriusque hoslias
idi-stsecundum propositum vel tonorcm vocationis lex una erit. Non, inquam, pr.elcn-undura qiiod
pu.T3.Nim ni' pules haiicobinlionein uno lunliim ilie peccati uliiuedelicti nonnulla ilisluntiaeit. Pccca-
i|uo et uncti 8uiil,:ib illis dcbcre confcrri.coiitinuo tuin viilcllcct cst .luidpium qiiod Doiiiini legeprohi-
subjmgil Decimiim partein ephi olTeroiit in
: « betur feciBse, dclictum vcro quidlibet eoruiii qu.T
Bacrifii-ium seinpilcrnum.»Et significans tolum vitaa jubeDturneglexi3!>c.Seiljam ipsa hujuscclegisvorba
terapus a sacerdotibua impendi dcbere orationi, et pfTstringamus. « In loco, inquit.ubi offertur holo-
K medium ejus, inquit,mane,et itiedium vespere. » causlum, » id est, in catliolicaEcclcsia extra quam
Si omni mane et onini vcspcre,ergo onini tempore. nnn est habere vel accipere sancti Spiritus incen-
Nam omno tenipus manc et vcspere.id est riiei cl diuiii, <. iramolabilurcoram Domino. » Alioqui, si
noctis variatur versalili vicissiludinc. Et, niiia in aliai=, si in aliquo hasrelicorum conventiculo immo-
memoria passionisChristi.percharitatiscompnssio- n letiir, non est hiistia pro peccato, non est corpus
nem.lervere dcbct sacerdotis pcclus, n in sarlugine, quod tradilum pro nnbis, non cst sanguis qui fueus
inqiiit.oleo conspersa frigetur. >> Et.quianihil tepi- est pr(i peccatis totius mundi. « Sanctum sancto-
de.nihil Dpglitienter in tanto ncgotio gerendumcst, rum, » inquii, id est, ulira caj'era sancla, quae in
« otTeret,icquit, illam calidam in odorem suavitatis prredicto bolocausti loco aguntur.hoc sanctum est,
Domino sacerdosqni Patri jure successerit, et tota Sacerdos qui comedet eam in loco sanclo
offert,
cremabitur in altari, » ut supra jam dictumest.Et in atrio tabernaculi. » Bene ergo ac legitime cano-
quia indignuni est ul s.iccrrios reconcilmtione indi- nicacensuit auctorilas, ut nunquam sacerdos, qui
geat (quisenim status,aut qua? dignitas sacerdotii^ niissas celebrat, omiltere audeal quin ipsecommu-
si se implicet actibus saeculi, fiatque sicutpopulus nicet. Porro locus sanctus, et alrium tabernaculi
cis et sacerdos
?), omne, iuquitisacrificium sacer-
<<
prtesens Ecclesia est, sanctus, inquam, locus et
dolum igoe consumetur,ncc quisquam comedet ex atriura tabern.iculi.subauditiircoelestis.Hicnamque
80, » quod fieri noo potest.nisi curis carnis lotum patriarcharum et prophetarum fidcs est per quam
se exuat, et abalienet cor suum ab hoc sa^cuio, ut et de qua introitur in illud coelesle templura Dei.
soli vacare et solo possit frui Deo. Econtra inimunda Juda;orum,vel haiieticorum sunt
CAPUT XXXII. convenlicula, ubi, sicut jam dictura est.nec debet,
p
nec potest maciari haec hoslia sancta. « Quidquid
De lege hostix pro peccaio, quse comcienda sit in
loco sancio. cl quod vestis. saiiguine illtus resper- tetigerit carnes ejus, sanctificubitur. De sanguine
sa, lavunda sit in loco sanclo. illius, si vestisfueritaspersa, lavabiturin loco san-
« Ista lex est bosliae pro peccato : In loco ub' cto. » Hoc, ita ul d citur,iuxta litleram intelligitur
oderlur holocaustum immolabitur coram Domino ;
utiliter. Etenim quidquid tangit corpusDomini^sine
sanctum sanctorum est. Sacerdos qui ofTert.come- dubio sanclificatur et religi.nse abluitur, ita ut ne
det eam in loco sancto, in alrio tabernaculi. » Ordo disitos quidem extremos ad communium rerum
supr.i scriptus paulisper hic in recolligendo permu- reducere taclum sacerdoli licitum sit, nisi prius
talus est. Illiceaira post bolocaustiim hostia pacifi- diligenterabluerit.Vestis quoque, si fuerit aspersa
corum, et deiode hostia pro peccato disposila e.";! ;
isto sanguine.hoc pro gravi quidem offensione me-
hic vero prius les hosliae pro peccato.et deinde iex rito habetur. At ipsa veslis a Deo sanctificala jure
hosli* pacilicorura. Et fortaisis in superioribus repulatur, ut non solum in sanctoetab omnicom-
idcirco legem hostise, pro peecato distulit, quia de muni visu remoio loco lavetur, verum ab eis qui
ilia plura dicturus eral.Nain,secuodum prcesentem diligeDtioressuntprosunrraispignoribusreconditur.
ordinem. et Psnlmista holocaustum et pro peccato CAPUT .xxxiir.
coDJungit : «Holocaustum,inquiens,et pro peccato D Ve sententia prophctira qua diciuni est » Si tulerit :

noD poslulasti Attamea, ut prae-

[Psal. xxxix). •>
homo carnem sanclificatam in ora vestimenli sui,
diviraus, nostrura pro peccato sacriDcium proprie nunquid sanctificatnlur ?
fides est. Quae est euim redeinptio peccati.per quod Huic sensui nequaquam illud contrarium videri
mors introivit in hunc mundum, nisi credere quia debet, quod.in Aggso propheta,cum interrogasset
Dominus Jesus, ut sanctificaret per semetipsumpo- ex ore Domioi sacerdotes,260 dicens : « Si tulerit
pulum, extra portam passus est (Hebr. xni.) At "?
homo carnem sanclificatam in ora vestimenti 8ui,et
vero superius tractavimus, testante Apostoio.quod tetigerildesumn:itateejuspaneni,utpulmentum,aut
hoo perillud aignificabatur, ut quorum animalium vinura,aut oleum,aut omnem cibum, uunquid san-
sanguis inferebatur in sancta per pontificern.eorum ciificabitur ?responderunt, dicenles Non {Agg.n).a
:

corpora cremabantur estra castra.Krgo fides spiri- Nam ad id quod dicit, « nuaquid sanctificabitur ?»
tuale pro peccato sacrificium est, quae tempore subaudienduraest, homo sive portando sive omnem
quidem vel ordine graduura ascensionis nostraa cibum sumendo,qui tetigerit ex eo quod sanctiCrf'-

Patboi. GLXVI., 25
 :

779 RUPERTI ABBAS TUITIENSIS. 780

tum oblatum fueritDomino.Nam neque portan- A
vel comburetur igni.Quare? Nempe ut spiritualempro-
do, neque manducando, aut bibcndoquod sanclum sequamur intelligeDtiam,quia species illa corpores
aut sanclo contaclum est, sanclificari potest, sed visioniSjin quia caesa est pro peccatis nostris hostia
e contrario magis contaminabitur,si sanctaconlin- viventium, Christus, Filius Dei, cujus sanguis, imo
gere praB.sumpserit,cum ipseinanima pollutus sit. sanguinis causa semel illataestin illa calesliasan-
Nam continuo sequitur : « Si tetigerit pollutus in ctaante oculos Dei Patris ad expianda el repropi-
animacx omnibus his,nunquidcontaminabitur?Et tianda delicta populi illa, inquam, species tunc
:

responderunt sacerdotes et dixerunt :Contaminabi- quando Coesa est contemptibilis.non debuitcomedi,

tur (ibid.). » Itaque et nos aliudentes.dicamus Si : sed comburi igni, id est perSpiritutn sanctum, ex
V signaculocrucis fronlem aul peclus suunisignaveril virtute resurrectionis, ab omni immortalitaliB vel
impius,nunquid boc signo diabolus de illo efluga- passibilitatis corruptione, neilla videretur cximi et
bitur ? Nonutique,sedarctiusincludetur,imo etipsa in coelum levari.
ejus aniina nihilominus erit diaboli.juxla Scrlptu- ;Cap. Vll.) Haec quoque est lex hostiae pro de-
II

ram dicentem Cum maledicit impius diabolum

: .< licto : Sanctum sanotorum est, » etc. Ulsuprajam
maledicit animam suam [Eccli. xxi). » dictura est,delictum est jussa non fecisse,peccatum

CAPUT XXXIV. D vero prohibita comraisisse.Omniaqua! pro peccato,

eadem et pro delictofacienda sunt. « Etenimulrius-
T)e eo ait: « Vas firlile, » elc, et quod non
qiiod
que, inquit, hostite lex una erit. » Quia videlicet
(emina, sed mnsculus vesci debeat cainibus ejus,
et quocl pro peccalo liostia 7wn cornedi, sed com- eodem sacramenlorum Christi remeiJio indiget is

buri deheat. qui jussa non feceritquo et ille qui prohibitacom-

« Vasautemficlile in quo coacla est,confringetur, miserit. Additur tamen hic, quod nondum fuerat
quod si vas aeneum fuerit, defricabitur, et levabitur dictum, quia « sacerdos qui otfert holocauati victi-
aqu^i.Omnis masculusdcgeuere sacerdotili, vesce- raam habebit pellem ovis. » Hoc videlicet,ut secun-
lur Ciirnibus ejus, quia sanctum sanclorum est. dum lilleram, itaetsecundumspirituin aequum est.
Hostia enim,quae ca»dilur pro peccito.cujussanguis Qui enim converli fecerit hominem ab errore viae
infiTtur in labernaculum testimonii ad £ Xiiandum sucfi et usque ad rcconciliationem sacri altaris per-

iii sanotu irio.nonconiedetur.sed coniburetur igni.» duxerit,dignum est ut tanquain victor spolia ejus
« Vaa, inquit, ficlile confringetur, n videlicet ne accipiat, id est cui sua spiritualia seminavii. ejus
post SHDCta ad cornniuiies culinae usus reducatur.At carnalia metat '/ Co/\ ix). « Et oinne saoiificiuin
vero « EPneum defriiabitur et lev;ibitur.»sine dubio •nqiiit, t-imilae,quod eoiiiiitur in cliliano,et quidquid
quia graviori quam fictilcdispendio coufringeretur. in craticula vel in sartagine pneparatiir, e.jus erit
Cajterum nos nequeficlili,ncquesneo,nequeligneo, " sacerdotis, a quo offerlur. »Quia videlicet justura
sed tantum argenteo sive aureo vase bostiam sacram estapud Uoralnum ut qualecunqueopus bonumquis
conficimus. Porro spiritualiter vas fictile, in quo fecprit,sive in clibano conjugalis, sive in craticula
cocta esl hostia, contrinaitur,ideslPJus proquohcec vidualip, sive in sarlagine virginalis propositi,eiu3
singulnrishoslia cnquiiur^omnis terrenitas destrua- glori«sit,cujusinstinctu velcoramonitione hoc egit.
tur. juxta illud in psulmo quod, cum dictum esset « sive oleo conspersa olilatio sivo arida fuerit, » id

Reges eos in virga ferrea (Psa/. ii), » statim addi- est,sive ex amore, sive ex timoreopus bonum pe-
tumest " trtnquam vas figuliconfringeseos(!6iVi.).»
: ractum sit. « Cunctisfiliis Aaron Bquamensura per
Quod si vas aeneum, id est cor in bono proposito, sin^ulus dividetur. » Iloc bactenus ex lege.maxime
ut amplius iion peccet, lupril solidatum, « d«frlca- in coenubiis observatur.lllis enirn omnes filii Aaron,
bitur et lavabiluraqua, »idest quolidiana lavabitur id estomnes, quorum propcsitum vel olficium est
pocnitentia,ut amplius niteal. El, quianemo moilis, orare pro peccato saecularium.quoruin eteleemusy-
Rut (luxus, hujusmiidi hotli^e dignus est esu, « om- nasaccipiunt,juxtareguliimapostolicam qua « erant
uis, inquit, masculus de genere sacrrdotali, » id illis omnia communia. Dividebatur autem singulis
est,omnisfortis,qui virililerintus resislendo dignus prout unicuique opus eral {Acl. iv). »

consanguineus nisgni Sa-

cst dici vel es.se filius aut D CAPUT XXXV.
cerdulis Ghrisli, « vescelur cariiibus ejus,» Quare ? hostix fiacificoriim, quatiter
De lege in Ecclesia
« Quia Sanclura sanctorum est. » Idcirco namque pubiicis stidionibus cclebretur.
feraina, id est quaecunque mollis vel immunda ani- « Hsc est lex hosliae pncificorum, quae offertur
ma,isio cibo indigna est, quia Sanctum sanclorum Domino. gratiarum actione fuerit oblatio,
Si pro
est.Sequitur « Hoslia eniiii, qua; caeditur pro pec-
: otferent panes absque fermento,conspersos oleo, et
cato,cujus sanguis infertur in tabernaculum testi- lagana az)raa unclaoleo,coctamque similam et col-
mouii ad expiandum in sancluario,non comedetur, lyridas olei admixtione conspersas, panes quoque
sed comburetur if!ni. « Tanquam diceret : Quae ha- fermentatos cum hostia gratiarum, quae immolatur
ctenusdicta siint deilla duntaxat hosiia,pro peccato pro pacificis, exquibus unus pro primitiis oiferetur
scilicet, qucB nou solum ipsa ca?ditur pro peccato, fundet boslis san-
Doiiiino, et eril sacerdotis, qui
Bedganguisejusinierturintabernaculumtestiir.onii, guiuem. Cujus carnes eadem comedentur die, nec
ad expiandum in Banotuario non coroedetur sed remanebit ex eis quidquam usque mane. » Hostias
781 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS Llljlll XLII. — IN LLVIT. L113. 1. 183
pacificonim, qu.iles hodipin EeclcMa Christi rcdn- \ vivebam sine Ippe aliquando (/iom.vii); mcdincrig, ..

lont, qualium istoB carnales umljra: fueruiit, spei cum ,jain adversus poccatum pugn.it, do quo idcm
insignia sunt, et pro omnimudis prorcotibus, tim siibsecutus : « Cnndelector, ait, logi Oci seciiiidum
privutisquaiii publicis stutinnitius.actitanliir. Undo inleriorcm hominem (ibiil.), » etc. ; oplimus ct pri-
di9ci()iilum cohorl.ins Aposlnlus : " Otisocro,ini|iiit mus, cuni tandom pcccatum i|i»uiii victorsub pedi-
primo oranium lieri nbsecralionc3,ornliono<,po!<iii- bu8 calcavit, de (]uo itidem curn dixiasct Infelix : <<

lationes,gratiarum.ictionesprooiiinibu8horainibus, cgo homo, quia me liberabit de corpore mortia

pro rp^'ibuB et omnibus qui in sublimilate sunt, ut hujus (i/xrf ) 7 continuo sibimet respondens,
quietam et Iranquillam vilam acramus cum omiii « gratia, inqiiit, Dei per Jcsum Christum (ibid). »
pieiatc et casiiiutp (/ Tim. u\ " Logis hiijus pro- Eadcm itaque die carnes comeduntur, cum ejus
priela-i, quuliter firivntiin observetur, superiiis di- oblalioiics a sacerdotibus recipiuntur, quem gralia
clum secundum Aposlo-
est, scilicet in hoinine. qui Dci jam liberuvit per Jesum Christiim, ut non du-
lum dicil « Condelector Ipgi Dei secundum in-
.• catur in le^e peccati captivus. Allero die adhucli-
leriorem 961 hominem, video autem aliam legeni cilo comndunlur, cum ejus oblationes recipiuntur,
in mcinbris meis (Itom. vii), » etc. Verum in hac qui nondum qiiidem liberalus est, sed pugnandi
legis pjusdem renovalionoplura addita sunt.dpqni- n spcm nraestat speclntoribusconscientia' sut-e sacer-
bus nunc ita est disserendumutcommunesqMnqiie dotibiis, quorum ct commendiit sese oralionibus.
respii.'iainus hostias pacificnrum^quaE ut prsdictum Pcirro teriio die non coineduntur, non qunndo pjus
esl,in EcciesiaChrisli publicis siationibuscelebrari nblationes non recipiunturqui sine lege vivit, qui
Bolilnj sunt. ( Si inquit, pro gratiarumuctionetuerit non repugnat ut liberetur, imo lorte et in rebus
oblatio, » etc. Et hohicauftum quidem quo tolum pcssimis gloriatur. Hoc ncfarium pst. .\it ergo: « Si
iiitriiisecus cor divini amoris igne coquitur.gratia- quis dpcarnibus victimae pacificorum die tertio cn-
rum aclio recte dicitur sed uliud est internam gra-
; mederit, irrila fiet oblatio, nec proderit oirerenti.
tiaruro actionerocoram divini.^incendere, ei secrelo Quin potius quaecunque anima tali se edulio conla-
amore vel dolore ardere pro sola quam desiderat minavit, praevaricationis rea Igitur munus, erit. »

iiiens divinitatis visione, aliud voees solemnes, vel quod ab impio suscipitur, non solura non proderit
vola publica reddere pro Lonis publicis praesentis offerenti, sedet illutn qui suscipit constituit reum
quoque vitse, verbi gratia pro felici rpgum statu, prsvaricationis. Et recte, nam el ille pertinaciler
sub quo vitam quietam agamus. « Lagana, inquit, ppccat, dt iste peccata ejus coraedit. Proinde et
azyma uncta oleo,et collyridas olei admislione con- adhuc ipsum quod diserat, quidquid dies tercius
spcrsHS. « Laganum, panis primum in aqua coctus „ invenerit, ignis absumet repetit, dicendo « Caro, :

et postea in oleo Irixus. Collyrida, panisquadralus quae aliquid teligerit immundum, non comedetur,
itidem cum oleo fri.xus. Et rccle panis offerendus sed comburetur igni. » Nam, juxia sensum praeiii-
oleo conspergilur, per quod laetitia charitalis intel- ctum, lertiusdies, id est extreiuus peccatorum vits
ligitur, quia videlicet « hilarem datorem diligit status, immuodus esl et hoc immundum tangit ;

Deus (// Cor. ix). » Nec vero movere debel, quod caro, cum a peccatore impcenitente ad saoerdotem
panes quuque fermentatosofferri jubel, cum supra adulanlem proficiscilur oblatio. « Non comedetur,
dixerit « Omnis oblatio quae offertur Domino abs-
.• inquit, sed comburetur igni. » Qui fuerit mundus
qu'; fermenlo erit {Lev. n.) » Nam et illic subjun- veseetur ex ea. » Ergone postquam combusta fue-
ctura est « Primitias tantum eorum offeretis, et
: rit igni.lunc demum qui mundusfuerit vesceturex

munera super aliare non ponentur in odorem sua- ea ? Hoc itaque, juxta litteroe corticein, stare non
vilalis [Ibid.), » et hic non super altare poni, sed potest, sed, juxla interiorem spiritus medullam,
pro promittis offerri satis esprimitur, cura dicitur: certum est. Nam, postquam carbonibu." poenitentiEB
« Ex quibus unuspro primitiisofferelur Di^mino.et combusta fuerit oblatio peocatoris, id est qui testi-
erit sacerdotis qui fundet hostias sanguinero. » monium habel ex Deo, quod non parcens eosdem
CAPUT XX.XVI. congesserH super caput ejus, non quae illius sunt
Qui lint tres dies, quorum in lertio carnibus hostix D quaerendo, sed ipsum, hic plane vescetur fiduciali-
vesci licitum non est. ter quae illius sunt. Poiest tamen superioribus ita
« Cujus carnes eadem comedentur die,necrema- continuari, ubi dictum est, « cujus carnes eadem
nebit ex eis quidquam usque mane. Si voto vel comedentur die, » carnes videlicet hostiae, ut his,
sponte quisquam hostiam oblulerit,eademsimililer quae sequentur interpositis, recte dicat, «qui fue-
edeiur die. Sed et si quid in crastinum remanserit, rit mundus vescetur ex ea, » subaudi hostia. Nam
vesci licitum est. Quidquid autem tertius invenerit et sequitur;« Anima polluta, quoe ederitdecarnibus
dies.ignis absumet. »Qui sunt tres dies, quorum in hostiae pacificurum, quae oblata est Domino,peribit
tertiocarnibus hostia; vescilicituin nonest? Nempe de populisejus. Et qui tetigerit iiumunditiam homi-
tres status vitce hominis, de quibus superius, cum nis vel jumenti, sive omnis rei quae polluere potest,
primum exista pacificorumdeprompta est,dixiinus, el comederit de bujusmodi carnibus, interibit de
videlicet quia stalus extreinuscura adhuchomosine populis suis. » Veram omnino ac sanctam legem hic

metu peccat de quo Apostolus : « Ego, ioquit, Spiritus sanctus praescribit sacerdotibus imo noa
783 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 784

Bacerdotibus, sed vaccis pinguibus, qualibus per A. utilliusexeioplo terreaturpeccator dives.qui adhuc
prophetam loquitur ; « Audite verbum hoc, vaccae superest, quid aliud quam adipem cadaveris morti-

pingues, quae estis in monte Samarlae, quae calum- eini, el ejus auiinalis quod a bestia captum est,
niain facilia e^enis, et conlringitis pauperes, quae scilicet diabolo, in usus varios assumit, in cibum

dicitis dorainisveslris ACft^rie et bibemus (4mos.

: vero sumere retugit ? Hac igitur similitudine inler-

Anima, inquit, polluta, quae ederil de

iv), " etc. « posita, adhuc interminando subjungit Si quis : c<

carnibushostiaepacificorum. « Quidnaraestanimam adipemquiofTerridebetiaincensum Dominicomede-

polluiam edore de caroibus bostiae p^cilicorum quae rit, perib t de populis suis. Ac si dicat Si quis>> :

oblataest Domino.nisi saoerdotera quaerentem quas vitia divitis adulando foverit.quem instrueredebuit,

8ua sunt, non qua; Jesu Christi [Puii. ii) inhiare ut per pcEniteniiHm mactaret vel incenderet seiuet-
oblationibus peccaiorum, ut offerantur quasi Do- ipsum Domino, peribit de sanctorum populo.«San'
mino, potius provideat ventii suo, deo suo ?
cum guinem quoque oronis animalis non sumetis.ait,in
Cum enim saceniotalis dignitas peccatoridiviti sese cibo, tam de avibus quam de pecoribus. Oronis

adulando submittit, atque ad pastillos e.jus hiando, anima quae ederit sanguinem peribit de popul.s
linguam movere obliviscitur, et loqui et annuntiare suis. » Verba diversa, sed sensus idem. Nam, et

illi peccalum suum,profecto anima ejuspollutaest, t, per proplietam dioit Deus « si non annuntiaveris
:

=— -^- :-:--:-' -: -
et quia quod recto ordine offerendum erat Domino, impio iniquitatem suam, sanguinem ejus de manu : >

perverse praeripuit, idcirco « peribit de po^julis tua requiram {Ezech. iii e(xxxiii), » Eccesacerdos,
suis. » — «Qui tetigerit,inquit,immunditiamhomi- qui propter commodum, homini niortem ipsiua
nis, » imo » jumenti » in stercoresuo putrescentis, tacuerit, juxta priedicli prophelce verba dicentis :

sive omnis reiqua; polluere potest, »scilicetom- « Vivificabant animas eorum el violabant me ad
nis peccati, cujus lactus, id est consensus, vere populum meum propter pugillura olei, et fragmcn
poUutio est,«etcomederitdehujusmodicarnihus, » panis, ut interficerent animas quae non muriuntur,
quisquis adulatur peccatori, quem pro officio suo et viviflcarent animas qua non vivuat, mentientes
dehuerat redarguere ancipiti gladio, id est verbo populo meo crfdenli mendaciis {Ezech. xiiil,»san-
juxta illud
veritalis, « Verba sapientium
: quasi guinem pinguium comedit, el ideirco « peribit de
stimuli, et quasi clavi in allum defixi {Eccl. xii), » populis suis. » Quid enim porro fieri oportel? Ait :

idcirco « perihit de populis suis. » CAPUT XXXVIII.

Quid sit quodait o Qui offert viclimam pactficorum,»
CAPUT xxxvn. :

et quid sil pectusculum tt armum de.vlrum caedere

Quid sil mystice adipem bovis, caprx non
ovis et
in usus sacerdolum.
comcdendum, et quid sil adipem morticini in unus C
« Qui offert victiraam pacificorum Domino, offe-
varios habere.
ral simul et sacrificium et libamenia ejus. » lloo
« Loquere filiis Israel :Adipem bovis, etovis, el sacerdos praedicet, hoo, clamet, hoc aonuntiet.
caprae non comedetis Adipem cadaverismorticini,
:
« Qui offert victimam, inquit, pacificorum, » idest,
et ejus animalis quod a bestia 262 captum est, exteriorem manus oblalionem Uomino, « ofTerat,
hahebilis in iisus varios. » Ferseverat in sententia simul et sacrificium verum, » idestspiritum contri-
sacra lex contra sacerdoles voraces. Adipem, in- « bulatura, corcontritum et hurailiatum.D?o,inquam
quit,bovis,et ovis,et capra; non comedetis. » Hujus hoc offerat, bonumque exemplum hominibus prae-
nempe verbi transgressoribus loquitur Deus per beat, qu<e digna et legitima sunt sacrae victimfe li-

prophetam « Quod crassum erat occidebatis,

:
bamenta. Nam rem suam si Deo quidem offerat
lac comedebatis, et lanis operiebamini (Ei.ec/i. seipsum autem .sihi retineat, comparabitur Cain,
xxxiv), Adipcm quippe bovis, et ovis et capra
» etc. dicelurque illi « Si recte offeras, et non rectedi-
:

comedere est eorum, quorum « quasi ex adipe pro- vidas, nonne malum est ? » {Gen. iv). Etenim Ca:n
diit iniquitas (Pio/. lxxu), » peccata fovere, et ita recte quidera obtulil, quia cui debuit Deo obtulit,
proptercommodumquasi pingues cervicesadulando sed non reote divisit, quia quod minus erat, id est
palpare. Adipem,inquit,cadaveris morticini,etejus D rem suam, Ueoquidem obtulit quod autem pretio- ;

animalis qucd a bestia captum est,habebitis in usus sissimura esset, scilicet semctipsura, sibi retinuit,
varios. » Pulcherrime ac sanctissime dictum Ecce : Qui ergo de re sua Deo parat victimam ; « oflerat
sacerdos Ipgiiimus homini diviti, altum sapienti, et simul et sacrificium et libaraentaejus,» libamenta,
« speranti in ineerto divitiarum (/ Tim. vij » pro- inquam,utinillo glorificeturDeus.ut quodoffert,sit
ponit, et ante oculos strenua praedicatione rcducit illibatum, sit inlegrum et totum, ut habeat Deus
aliquem, de gregeEpicuri porcum impium, qui in cum re quas forinsecus offertur, cnntribulati spiri-
vita suaciicurrerit adversus Deum, erectocoUo et ; tus et contriticordis sacrificium. Ilaec tria in obla-
pingui cervice amatus fuerit, faciem ejus operuerit tione pacificorum legiiima requiruntur,ut minister
crassitudu, et de lateribus ejus a ruinadependerit: altaris dealtano vivat (/ Cor. ix), ut cor offerentis
in fine autem suo, magnis, ul saepe factum est, ap- Deus habitor possideal, ut lux boni operis, coram
pareniibus indiciis,quasi sterquilinium perditussit hominibus lucens.aii glorificanduin Deum proliciat.
et divitiisquas devoravit, evomuerit, et de ventre Quomodo offeret illa? « Tenebit, inquit.in manibus
ejus exiraserit illas Deus. Gum ita satagit fideiiter adipem hoBtiasetpectusculum.Cumque ambooblata
 ;83 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIDRI XLII. — IN LEVIT. LID. I. 786

Domioo consccraverit, tradet saccnloli.qui adolebit Al aecipiol cx fructum, ii cst, necosarium vilD
illo

adipem super ppctusculum auiem erit Auron

altare: etipendiuiii. «Poctusculum eluvalionis » dixit, ab
etllliorum ojus. Ariuus iiiKique de.xtcr do piicilico- co qiiod supra, « (enebit,inquit,ln manlbus udipem
rum hosliiscuiilet in primilias sacerdotis. • Adipcin et pcctusculum ; » — « armum voro separulionia •

in manibus toncro, id cst carnis luxurium relre- ab co quod scorsum cedcret in partem sacerdotis.
naro. Peclusculiim quoque tonoro, id est malas Ha.'C, inquit, tuli a filiis Israel, el dcdi Aaron sa-
cngitalionea, cordi suo advenientos per confcssio- ccrdotict liliis cjus,»quatenus ipsi ct in pecluaculo
nem revelarc. Nam in pectore cor conlinetur, in lcgem Domini die ac nocte mediientur, et in armo
corda cogitationes versantur. « Cumque ambo dextro praicepta Dei fortiteroperentur, aliorumque
oblaia Djmino consecraverit, tradet sacerdoti. » ct in pectusculo sollicitudinem gcrant, et armo
Prius enim oportet facta carnis atquc intentioncs fructum laboris sui percipiant.
cogilationis vocari intus ad judiciuin cj^ram Uo- CAPUT XXXIX.
mino, ut conscientia accuset, timor ligct, ratio di- De eo quod ail : « llxc est unclio Aaron el filiorum
judicct, ot cumresponsum acceperit, cum hoo
lioc ejus religionr, perpetua, » subinieltigendum esse
propr.situm habucrit, quod de caetero emendare non ad velamen lilterx, sed secundum clarilntem
vplii, tunc demuin confessioncm puram otTerctsa- n spiriluidis inlelligenlix.
ccrdoti. Nam, qui sic ad confejisionem accedit ut « Haec est unctio Aaron et filiorum cjus in ca;re-
peccata siia nondum rclinquere velit, hic adipem moniis Domini, die qua obtulit eos Moyses, ut sa-
hostiiB pacificorumet peclusculum nondum Domino cerdotio fungerentur, et quas praecepit eis dai-i Do-
con3eoravit,ct proindc trustra tradit sai erdoti quid- minus a filiis Israel, religione perpetua in genera-
quid obtulerit. Nec enim confessio, non seque te tionibus suis. Ista les holocausti, el sacrilicii pro
contritione et correctione, s.nlvare poterii,magisque peccatoalque delicto et pro consecrationc, et paciO-
dicend.i est peccandi professio quam peccati con- corum quas constituit Dorainus Moysi ia
Tictimis,
fcssio. Primum igitur haec Domino consecrabit, monte Sinai, quando mandavit filiis Israel, ut offer-
deinde tradet sacerdotl..iOui adolebit adipem super rent obluliones suas Domino in deserto Sinai. »
altare,pectusculum autcm erit Aaroo et liliorum Breviori rursus conclusione cuncta praesenlal, de

L ejus. » Non, inquii, comedet adipem legiiimussa-

cerdos, sed « adolebit super altare, » id est non de-
cipiet confilentem, contentus commodo quod
quibus hactenus ad legem Domini allius lectorein
reducens, quam est initium Levitici hujus libri,vi-
delicetadconsuinmationem labernaculi,ubi locutus
suo,
solent pravi medici facere, dum putridas carnes ne- Dominus ad Moysen
n Applica, inquit, ad te .\a- :

glignnt resecaro, spd imprimet allius ferrum sen- p ron, cum filiis suis, ut sacerdolio fungantur raihi
tentiae, pi-ovocando ad gemitum,ad agendosfructus (E.vod. xxviii). » « Haec,inquit,est unctio Aaron et ~
dignos pcenitentitB. Nam hoc est quod sequitur Dliorum ejus, et isia est lex holocausti, » elc. Le-
:

i< Armus quoque dester csedet in prioiitias sacerdo- gem sacerdotum etlegem populi quasi digito distin-
tis. » lo armo dextro recta et lorlia operainteilige, cte dcmonstravit. Si rite revelata facie perspexi-
quse exigere debet sacerdos a confitente, verbi mus trans velum, Christo raorienle scissum, quo
grutia, ut cum Apostolo di;at: « Sicut enim exhi- celabatur hoc divinae legis sanctuarium, prompte
buislis membra vestra servire immundiliae et ini- advertimus, cunctaqua; dicta sunt digna esse gra-
quitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete raembra vitate dicentis, ut merito cecinerit Psalmista :
vestraservirejustiliae in sanctiQ:ationem {liom. vi.» « Lex Domini immaculala, convertens animas, fe-
« Pectusculum autem erit Aaron et filiorum ejus, stimonium Domini Qdfle,sapieritiam praestans par-
adipem adolebit super altare. » Ac si dical Opera :
vulis. Jiistitiae Domini recte laelificantes corda, prae-
carnis carbonibus poenilcntiae palam cremabuntur, ceptum Domir.i lucidum illuminans oculos (l^sal.
ut dictum est, cogitationes autem gemituosap intus xviii).» — « Lege,inquit,perpelua «Perpetua planei
ad Cbristum ciamabunl, et ad sanctos ministios verumtamen non secundum velampn littera», sed
ejus. » Qui obtuleril adipem et sanguinem filiorum secundum charitatem spiritualis intelligentiae.Alio-
Aaron, ipse habebit etarmum dextrum in portione D quin quomodo conveniel legi et prophetis ? Nam
sua. Pectusculum enim consecratiunis, et armura hic legislator cum dixisset : « Ista est lex holocau-
separalionis tuli a filiis Israel, de hostiis eorum sti, » etc, continuo subjiingit : « Quara constituit
pacificis, et dedi Aaron et filiis ejus lege perpelua Dominus Moysi in monte quando mandavit
Sinai,
nb omni populo Israol. » ^Equa lex. « Nonnp,inquit filiis Israel, ui offerrent oblationes suas Domino in
Apostolus, quoniam qui in sacrario operantur.quK deserto Sinai. » In propheta autem idem Dorainus

de sacrario sunt, edunt, et qui altari deserviunl, dicil Holocaustomata vestra addite vicliraisve-
: «
cum altari participantur .*'
(/ Cor. ix.) o Qui ergo slris, etcomedite carnes, quia non sum locutus
de filiis Aaron obtulerit, ipse habebit et annum cum patribus veslris, et non praecepi eis in die qua
dexlrum, » id est, quisquis ex discipulisChristi cor eduxi 603 de lerra ^Egypli, de verbo holocausto-
cujuspiam iocras^atum, carnisque ac sanguinis raatum et victimarum (J^r.vii). » Quomodo ergo
opera praedicatione 263 sua morlificaverit, et hoc noo dissonant vel discordant lex et prophetie, nisi
modo sua apiritualia aeminaverit, ipee carnalem quia locutus est Dominus Moysi de spirituali et per-
787 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 788
pelua lege.non locutus est quidquam de carnali sa- A filiis Israpl, ut offerrent oblationes suas in deserto
crificiorum lege? Nam Dominus Moysi constituit, Sinai. » NHm aliud Moysl ostendit, el aliud illi po-
Moyses autem ad populum Incutus cst. Ille a Do- pulo mandavit.sicut lestatur ipse Dominuscum su-
niino claritatem spirilusaccepit,ad populiin'. autem perius dicit: k Inspice, et lac secundum exemplar

obscuritatem litterae donec venirent qui

protulit, quod (ibi in monte monstratum est (Exod. sxv). »
croderent Deum Filium in Deo Patre, et hac fide Idcirco quandoloqueoatur ad populura.ponebat ve-
illuminati, viderent li'gem spiritus in lege litterae. lamen super fficiem suam quando
;
vero loque!)atur
Proinde sio recte distinctum est Quas constiluit
: « ad Doiiiinum auferebat (Exod. xxxiv).
iJorainus Moybi in monteSinai,et quando mandavit

IN LEVITIGUM LIBER SECUNDUS.

(Levit. cap. Vlll-XXVlf.)

2C4 CAPUTPRIMUM. B prius holocaustum pro peccato consecrationis quo-

Cur uhi Moyses fralrem suiim iudml, de solis fomi- que, sive pacificorum, oblulit bostiam quam Aaron.
nalibus lineis,quod i^rimum erat indumenlumnuUa Ditfcrenter tamen.Naraet tabornaculuiu solo unctio-
mentio fit. nis oleo, Aaron vero oleo simul et sanguine conse-
(Cap. VIII.) <i Fecit Moyses ut Dominus imperavo- cratus est, et Moysi quidem oblata vulgeri igne,
rat. Congregataque omni turba ante fores, ait Isle : Aaron vero sacnficia ccelesti flamraa devorata siiut.
est sermo quem jussit Dominus fieri. Slalimque Sed jam, antequam horum mysteria prosequamur,
obtulit Aiiron et filios ejus. Cumque lavisset eos, de ipso unctionis oleo, quia nimc usque distulimus,
vestivit pontilirem subucula linea accingens eum broviler aliquid dicendum est.Superius Dominusnd
balteo et innuens tunica hyacinthina, et desuper Moysen locutus est « Sume tibi aromata primte
:

humeraleimposuit.>'Superius,ubi has veslessuramo myrrha; et electae quingentos siclo.^, et clnniinionii

gloriam et decorem Qeri tecit Uominus,
pontilici medium ducentos quinquaginta siclos.calaaii
id est
mysticas pet- singula indumenta rationes pro posse similiterducentosi|uinquagiQta casiaequoque quin-
rcddidimus. Unura hic quasrendiim est, cur, cum gentob siclos in pondere sanctuari;,oleum in olivetis
CiBteris omnlbus fratrera suum Moyses induorit, de mersuram hin, facics unctionisoleura sanctum un-
solis feminalibus lineis, quod erat primum indu- n gurntum compositum op('reun*guentarii etungesex
nientura,secundum impeiium Doraini, nulla hic eo tabernaculum testimonii, et arcam testamenli,
mcntio fit.Non enim Irustra velcatu peroblivionem mensamque cum vasis suis [Exod. xxx). »Nolum
obvenisse pulrtndum ett. Dicimus ergo quia femina- omnibus quiaolcum quo Dominus noster Dei
est,
lia quibus carnis lurpiludotepereturin figuiaiii con- Filius unctus esi, unde et Ilebraice Messias.Graece
tinentiae, quffiinaxime sacerdutibus competit, fieri Christus dicitur, oleiim, inquam, Spiritus sanclus
jUbsa sunt. Porro cnntinentia hsc, ul omnimoda /est, et hujus olei signuin sive materiale indicium
puriiale sanclificetur homo,iit ad mutationem novi f uit hoc quo reges, sacerdoles et prophetae prius un-

hominisJesuChristivirgineamagalpulchritudinem, geliantur. Cur autera illud verura exsultationis

haec, inquam, continentia vel puritas non esl exle- oleum,non hic iu lege per simplexoleum slgnificari
gis prapcepto, sed ex Evangelii consilio. Recte igitur placuit, sed quatuursjieciebus Diyrrha.cinnamomo,
inler manus Moysi, legera scribeniis et legem in casia calamoque permistid? Videli^'et,quia non satis
persona sua figurantis, ubi frutrem induit, de isto est cuiquam Spiritum sanctum, utcunque, verbi
Scriptura tacuit, ut ipso silentio fateatur de virgi- gratia.in prophetiara ad facienda signa percepisse,
nibus non esse legis praeceptum, sed offerri gratiae habeat et quatuor virtutes oplimas, quas
nisi pariter
consilium. Sed et illud non praetereundum quod niundana philosophiajustitiam,prudenliam,teiiipe-
non prius nisi loti aquaex praeceptoDomini vestiun- r,.ntiam atq ue forlitudincra appeP.at nostra autem ;

tur sacerdotali gloria, ut videlicet per boc signilice- theoria, fidem, spem, charitatem, et earum perse-
lur quod non nisi per baptismum eflicimur Tegale verantiain nuncupal.Igitur quatuor speciebus,mj'r-
sacerdotium ct gens sancta (1 Peir. ii). » rha, cinnamomo, casia et calarao, cum oleo permi-
C.^PUT 11. stis,regaleel sacerdotale pretiosissimum conficitur
De oleo unclionis, quo Auron uiictns est, quod Spiri- unguentum, ex (|U0 » caro hominis non ungalur,et
lum sanctum iignificet, quo ChrUlus uncius esl. juxla cujus corapositionem,non fiat aliud tale quid.
« Tulit et unclionis oleum quo linivit tabernacu- Qui fecerit homo, extprminabitur,inquit,de populo
lum, cum omni supellectili sua, » etc. Totiuscapi- sao {ibii.), » quia videlicet,ex pracdiclis virtutibus,
tuli hujus prolixi sumnia haec notanrta
quia ta- esl, cum Spirilu sancto gratia bona conficitur, qua car-
bernaculurr, cuiiiomnisupelleclilisua,priusunctum nalishomonunquarafruatur,cujusadimmutationeQ]
est quam tabernaculi sacerdos Aaron, et Moyses secta ulla,vel saecularis eloquentia nunquain exten-
 389 DE TRINITATE liT OPlilllbUS EJUS LlUHl XLll. — LN LKVIT. LIB. M. 790
dalur.Quod si allenlaverit.sinodubio » extermina- A tudiniB.sacerdos vel ponlifex inagnus Chrigtuslavit;
bitur, ait Dominus. u 8aii(^tilicavit enim scnietipsuni pro noliis. Lavjl, in-

CAPUT Ul quaiii.quin Scripturas oinnca implevlt.et cuin inun-

Quid qtwdtabernaculum priut quidemquam
sigiii/icft daa haberet manus el pedes, cuncta patienter fe-
Aaroii, .sed tine sanguine unctum est, et aliare rendo, ut implerentur Scripturo!, sordes omoiuin
aspersum septies, el quid tabrum CFiieum. noslrum in soinetipso emundavit.
Tabcrnaculuin igilur, ut prajdirtum esl, prius- WPUT IV.
quam Auron,ili'o quidera unclionis, sed sino san •

De miislica super capul Aaron. el quid

efjusinr.e otci
guine uniiluni est, quia profecto tabernaculuin ve- sit cii/iut. qutd barba, quiil orav-slimenti, in quo
rum,quod est Ecclesia.prius quidem in patrinrchis, juxta 1'salmi^tam unguentum descendil.
regibua ct prophelis suis 265 SpiriUim sanctum « FuDdens, inquit, oleum super caput Aaron,
accepil quam ungerelur Sanctus sancloriiin.pnnli- unxit eiim et consecravil. » Hujus rci inysteri.im
fex magnus.Jesus Christus Dei Fllius, qui mvslice couunenflans Spirilus sanctus in David,cura riixis-
per Aaron intelligilur, sed hostiam non habuit in set Ecccquam bonum et quam jncunJum hnbi-
: »

veritate sacrificii, id est, cujus sangiiine in reinis- tare fralres inunum (Piai.cxxxn),» continuosubjun-
Bionem pecoatorum liiiirelur. <i Cumque sanctifi- g xit « Sicut unguenlum in capite, quod descendit
:

cans.inquit.aspersisset allareseplem vicibus. unxit in barbani, b.rbani Aaron.quod descendit in oram

et illud et oninia ejiis vasa. >; Seplies as(iergendo vestimenti ejus (ihid.). » Nun ergo longe,8ed propc
unxit,et hoc ulique laeiendo sanclum eunidpm Spi- est in ore et corde nostro myslerium unclionia
ritum sepliforniem esse significavit. « Labrum quo- hujus. Bonitaiis nam'iue et jucundilatis Iratrum
quecumbasi sua sanclificavil
• he hoc labro olen. habitaotium in unum si-ioum fuisee illiusungueati
ita superius scriptum est labrum <eni-um
: » Fecit et ellusionem islc cecinit. Porro « habitare fralres in
de speculiij niulicrum.quce excubabanl in ostio la- unum, » quidest, nisi omnes, unius Putris Dei Fi-
Lernaculi [Exod. xxxviii). » Sic enim locutus fue- lios elIei;Uis,'jabere principem et salvalorem unum

rat Dominus dicens o Facies et labruinajneumcum

: Christum, quomodo mulla corporis membra caput
basi sua ad lavandum.ponesque illud in tabernacu- habint unum, habendo, sciiicet concordiam pcr
lum teslimonii et allare. Et missa aqua lavabunt in unum dilTusae incordibus suis charitalis spiritum?
ea.^aronet filii ejus manus suas ac pcdes, quando lla plane quod dicitur hoc est.Tale bonum talisque
ingressuri sunt testimonii labernaculum.et quando jucunditas est j habilare fratres in UQum,iiqualem
accessuri ad altare, ut offerant in eo tymiama Do- per illud recte signari placuit, quod praesenii loco
mino,ne forte moriantur. Legitimum sempiternum p acriptura est,quia « fundens oleum super caput Aa-
erit ipsi et semini ejus per successiones {Exod ron, unsit eum el consecravit. o Et ulique quia
aulem hoc labrum quod Moyses
xxx). » Signilicat benigna largitate fusum est, priraum in barbam
jubente Domino fecit,hanc ipsam Scnpturam san- il!ius,et deiode in oram vestimenti ejus descendit.

ciam.quam idem ille Deo inspirante scripsit. Nam Prsdicta namque bnnitas atquejuounditas fratrura
specula tnulierum, unde labrum illud faclum est, habitantium in unum,oleum laetiliae, id estSpiritua
mystico exempla sanctarum sunt animarum, de sanctus est. Quod videlicet unguentura optiraum,
quibus ha!C omnis Scriptura condita est, verbi •;ra- totum in illo capite,quod est Christus.caput quippe
lia, Abrabae, Isaac et Jacob, et ipsius qui scripsit corporis EcclesiiP, ipse est, totum, inquam, in illo
Moysi quse, videlicet aniraas, tanquam raulieres fusuir. est cum orani pleniludine sua,in qua « cor-
pulchrae, Deura amatorem suum quaerenles, excu- poralller omnis plenitudo divinitatis inhabitat
babant in ostio tabernaculi ca;lestis,nondum aperti, {Col. ii),» non ex quo super illum in speciecolum-
quandiu sacerJos magnusChristus nondutuinunctus bae descendil {Matih. iiil, sed a priraa conceptione,
fuit.Ad quid hujusmodi labrum Moyses fecit? < Ad quce ex sola constilit virtute, vel operatione Spiri-
lavandum, inquit, ul missa aqua, lavarsnt in eo tus sancti {Luc. i).De illocapite primum inbarbam
Aaron et filii ejus manus suas ac pedes, ingressuri ipsius,ae deinde in oram vestimenti
ipsius descen-
testimonii tabernaculum. » Hoc nerape expedit e' dit, quia videlicel de plenitudins ejusdem Spiritus
optiinum est ut ingressuri coeleste tabernaculura sancti primura ab ipso perfusi sunt viri fortesApo-
sacerdotes lavent raanus suas ac pedes in illis san- sloli, sic illi adhaerentes et proximi, ut barba capi-
ciarum animarura speculis, in fide scilicet et obe- li,ac deindc Ecclesia, cujus fid.' ac virtutibus ipsa
dientia Abrahae.in fide et patienlialsauc, in fideet decoratur, ad raodum alicujus,qui pretioso vestitu
lenitate Jacob,caeterorumque virtutibus limpidissi- induitur juxta illud : n Vivo ego,dicitDominus.quia
njis.manus inquam, suas ac pedes lavent,id est per oranibus his velut ornaraento vestieris (Isa. xlix). »
coinpunctionera ex illorura imitalione operura si- De filiisAaronminorisgradus sacerdotibusjainalili
niul et cogitalionura,qiia2 lanquara pulvis pedibus, dictum est. Sed et de oblationum dilTerenliis.juxla
ita sensibus menlis adhaerent, quolidiana peccata quas nunc Moyses obtulisse narratur,supra tracta-
emundent Non solum filii, sei Aaron, inqnit, et tum est. Nunc illud superest dicere cui non solum
ejus lavabunt. » Et hoc perspicuum est quia oleo, sed et sanguine sacerdotibus unctio ceiebra-
I filii

primus et prse omuibus Aaron noster, mons forti- ta est.

 : »

791 RUPERTl ABBaTIS TUITIENSIS. 792

CAPUT V. A i'l est de fide Ecclesiae Christi, lolo isto tempore
Quomodij in fnron velux sacerrlotiuin in figura novi non exeuntes, et « die ac nocte, » id est, tam in
sucerdotii Chrisli prius oleo, postea sanguine con- prosperis quam in adversis, « custodiag,Domine,
scctalum cil. ne moriamur, secundum propositum vel ordinem
«Cum,inquit, iramolasset Moyses arietem secun- nostrum, « custodientes. »

dum,in consecratione sacerdolum sumens de san- CAPUT VI.

guine tetigit extrpmum auriculae Aaron,et polli. em Qnomodo oclava consecralionis die, ignis egresxus a
manus ejus dexterae, simillter et pedis. Obiulit et Domino eonsumpsit holocaustum, in typum sancti
filios Aaron. Cumque de sanguine arielis immolati Spi/ tlus.

teligisset extremum auriculfe destra!, el pollicig (Cap. IX.) Hoe igilur consiiderare superest quod
manus ac pedis dexlri,reliquum fudit super altare octava die dicente Moyse : << Iste est sermo quem
per circuitum. » Sacerdotium vetus, nuvi figura, priecepil Dominus .•
Facite ei apparebit vobis gloria
primum oleo ac deinde sanguine consecratur, qui ejus. » Et otferente Aaron holocaustum ac depre-
viilelicel magnus coelestis veri tabernaculi pontitex, cante pro se et pro populu secundum rilum suora
primum Spiritu sancto.deinde suo quoque sanpuine memoratum, « ecce,inquit,ignis egressus a Dumi-
sanctificatus est. [)e Spiritus sanctilicatione Psal- no, devuravit holocaustura, et adipes, qui era.ot
p
mista dicit : « Dilexisti justitiam.el odisli iniquita- super altare, » cum de his quas obtulerat Moy^es,
tem, propterea unxitte Deus, Deus tuus, oleo Iffili- nihil tale acium fucrit.Quidnam hoc sibi vult, nisi

tiae prae consortiljus tuis(Pi(i/. xliv). » Desanguinis quia non per sacrificia legis, qua; per Moyaen figu-
sui sanctificatione in Evangelisla Joanne conlinuo rabantur, sed per sacificium Christi, cujus Aaron
sanguinem tusurus dicit ' Et pro eis sanctifico me-
: typus fuit,Spiritus sanclusin reinissionem peccato-
ipsum, ut sint ctipsi sanotificati in veritale {Joan. rum datus est nobis? Nam hinc est quod dicit in
xvii).» Item in Luca Ef;o baptismo habeo bapli-
: >< psalmo : « Holocaustum et pro peccato non postu-
zari.et ijuomodo coaictor usque dum perficiatur? » lasti, tunc dixi : Ecce venio {Ps'il. xxxix). »
(La<;. XII.) Quomodo ergo sanguine sacerdos conse- Veniensautem aliam bo5tiam,quam holocaustum in

cratur ? « Sumens, inquit.de sanguine tetigit extre- velpro peccatoofferret,nonbaliuit,nisi semetipsum.

mum !iuricul83 dextras et pollicis manus ejus dex- Et descendit ignis super ipsum, ignis, inquam, de
Irse.fimililer et pedis. )i Taclus sanguinis in exlre- quo dixit : « Ignem veni mittere in terram {/.uc,

mo auriculae dextrae pontificis,acceptioest maiidati. xii).» et devoravit holocaustura quia illa videlicet
quod Pater dedit, vel obedieniiffi Christi Filii Dei, devoraiione sua quam,secundum Apostulum recle
quemadmodum de illo immutalionein dicimus, quia profecto « resurgcns
Apostolus dicit : Cbri.-tus
factus est pro nobis obediens patri usque ad mor- ^ ex mortuis.jam non moritur, mors illi ullra non
tem.mortem autem crucis (P/«/. ii). » Et ipse de dominabitur {llom. vi). » Hic ignis ille est, de quo
semetipso in propheta dicit: Dorainus Deusaperuit supra dictum « Ignis auiem in altari semper anle-
cc :

mibi aurem, ego autem 266 non contradico, re •

bit,quem nutriet sacerdos, subjiciens iigna mane
trorsum non abii {Isa. l). » Tactus sanguinis in per sinjiulos dies {Lev. vi). » Nam, quia Vr'rus iste
extrerao pollicis manus dexirae deductio est voliin- ignis, qui et nunc in prima resurrectione anima-
per Psalmistam dicenle
tatis paternae, ipso « Te- : rum.peccata consumit,et post in secunda resurrc-
nuisli manurn dexteram nieam,et in voluntale tua ctionecorporumquoquemortalitatemsivecorruptio-
deJuxisti me {Psal. lxxviii). « Tactus in extremo nem devorabit, nunquam defieere debet in altari,
pollicis pedis dextri,quo flnis esl corporis,consum- id est in fide.per quam Christushabitttincordibus
matio est ejusdem obedientiae. Psalmista in boo nostris.Idcirco in magno mysterio decretum est ut
dicente : « Ui inlingHiur pes tuus in sanguine {Pial- ille ignis visibilis egressus a Domino.qui holocaus-
Lxvu). «Similiter Aaron sanguine signantur,
etfilii lum devorabil, videntibus turbis.ac ruentibus « in
ut videlicet exemplo Christi,apostoli quoque obau- facies suas » et laudantibus Dominum, nunquam
diantjOperentur, sive legitime pugnent, et perseve- deficeret, sed sacerdole ligna subjiciente semper
rentusquein finem. « Adipem vero et caudam, £) Unde ordinatissima et
arderet in altari. mirabili
omnemque piiiguedinero qua; operit intestina, » providentia actum iia Scriptura subjungit
etc.,quorum causas mysticas,quoniara Eedein «^upe- CAPUT VII.
rius dictae sunt,nunc repeiere superfluum duximus. Quid Nadah et Abiu,qui offerenles ignem alienum
in
Nam « quod septem,in(|uit, diebus finitur consecra- Domtno mortui sunt,myiticc prxfiguretur.
tio, » quid significet multis Scripturarum loci^ (Cap. X.) « Arreplisque Nadab et Abiu filii Aaron
certum est, quia videlicet seplem diebus omne thuribulis suis posuerunt ignem,et incensum desu-
preesentis saeculi lempus voIvitur,quod oclsva, id per offerentes coram Domino ijrnem alienum,
estfuturs resurrectionis tempore clauditur, qute in quod eis praeceptum non lucat. Egressusque ignis
raagno pontifice Christo jam impleta,in nobisaulem a Domino devoravit eos.et morlui sunt coram Do-
implenda iion dubitatur, quicunque tanquam filii mino. Nadab spontaneus Abiu pater meus est, vel
Aaron toto consecrationis tempore, pro octava pater ipse interpretatur, sifjnificunt autem populum
laboramuSjde ostio taboroaculi totis septem diebus, Judaicum,quiincaBremoniiscarnalibus8pontaneu8,
 793 DE TrilNITATE ET OPEIllBUS EJUS LlBRl XI. II. i.N r.EviT. Lin. 11. ;<J4

ino nimiH esi imporliinu'*, qiiippe qui diccnto \ carncm proxiinorum. « VocaliaautomMnyDOBMissolo
Deo : .< IVtinqni.l niaiwluciilio ciirno» tuiiroriini, aiit tt Elisnphnn filii»Ozii'l,p(ilnii Anron.ail adeos Itc, :

sungiiinciii tiirconiiii polubo ? » {l's(il. xli\.) Uciu- ttSOJ tollitcrrulrcive8irofd''Ciin^pcctu»anclujrii,

quc iliiiil in Isaiii : << IIolociiUBt:i uriotum,cl ailipcin cl anporlulo e.xtra cuslru. • Mi^aol lac.luf Di!i, sivo
pin^uiuin, el sanguineni vituloruni et agnoruin ct quis inlerrogaril, Klisaphan D<;< i/;f;cu^a,Oziel /orti.

hircorum nolui (/<«. i). Ila3c, inquam.et bissimilla tutlo iiiea Ufus inlcrpretatur.Sigiiincuntaulcm lcgi-
Deo ccnntra
(lieenti' iiipcril ea lanquam rogeliir, llir.os lillds illlus populi, pro parte elcelorum, qui
tnnqiiuiii ti.TC al) eo postiilel Dcus. Jactabumlus veraciter dlccrc poliiciunl » lorlitudo mea Deus, »

qunqiie Hicil : Pater nieiis cst, vel patcr ipsc. verbi gr.ilia, hunc ipsum Muysen,Uaiam qunqucet
« Abrahum, inquiunt, palor noster noa ex
cst, el caiteros, qui secundum numlna BlisaphanctMisucle
fornicatione non sumus nali, unum PBtrem habH- veoturum Dei Filiuni do longe spcculali siint, et a
Hius Deum (yoiiii.viii) » Igitur ubi egrcssus ignisa Dco lacti u>que hodiej dicunt Quis inlerroghvit, :

D.Miiiiio dpvoruvit holocuusla, " arrcplis Naihib et qoia quajsivit hicc de manibus vestris? Hoc eniin,
Abiu thunbiilis posucrunl ignein ct inccnsum
suis, coiiiliustis, ut supra dlctum est, sucerdotitjus dicit

flcsuper oirercnles coram Domico ignem alicnuni, in Isala, luctus Dci, spiritus Dei : « Quis qussivit
qi:od eis preceptum non fueral. » Dum, postquam hxc de maDibua veslrls, ut ambularetis in atriis
verus ipnis Spiritus sanctus a Domino cgrcssus,
B nieis ?» {ha. i) etc Isli tollunt Iralres suos carnales
iH cst,!i Pntre proccdens,holocaustum vcrumChrisli Judteos de conspectu sancluarii, etasportant c.ttru
Kilii Dfi accejituin csse ostcndit veniendo dcsuper, castra. Accusanl enira lllos ct condeiiinant,quein-
id of t,su|ier discipiilos pj'is in linguis igneis {.ici.i\)< admodum Doiuinus dicltillls :« Ksl quluccusutvos
adhuc Judaicus populus ciiltum alienum, et cnere- Moyses, quo speralis {Joan. v). » « Locutus eat
in

iiionias odibilcs Di'o,per prophetas reclamanli im- Moyses ad Aaronetad Eleuzar.alque Iihainar filios
pcirlune niinis rt molesto ingerit. Quid proindo ? ejus : Capitu vestra nolilc nu'lare, et vestlmenta
• Egre^sus, ait, ignis a Domino devoravil eos, et nolile scinilere.ne forle raoriaiiiini.et su|icr omnera
morlui sunt coram Doniino. » Nihil verius. Siqui- ccctum oriatur indignatio. » Non priEcipit quud na-
dem etdupliciigne devoratusestillepopulusquippe tura: impossibile est, ut scilicel pater pni tillorum,
quonim et templum succeiisuni esi, urgente Roina- et fratres pro rrutrura morle noD doleant,scd quod
110 e.xercilu, et animae gchenn.Te incendio concrc- posslbile est, ut videllcet dolorera cordis publico
mantur. Unde et Ueus in cantico Deuteronomii, corporis gestu non exiTceant. Iloc splritu ^iter lilii

cuin di\isset : Ipsi me |irovocaverunt in eo qui non Aaron, id est apostoli L.hristi lef;itinie observave-
erat Deus, et in abominationibus suis ad iracun runt. N<im, licet doleant de ruina populi sui, ut.
dlam concltaverunl,el egn provocabo eos in eu qui '-'
vcrlii gralia,Paulus cum dicit : « Veritatem dico in
non esl popnlus.etln gente slulta irritabocos(/)eiif. r.hrlsto,non mentior,te8llraonium mihi perhibento
xx.Mi). »Contlnuo subjun.\it :«Ignis succensus est conscientia mea, in Spiritu sancto, iiuonium trlsli-
in lurorc raeo, et ardebilusque ad inlerni novissi- tia est mihi roagna, et continuus color cordl iiieo.
nia,devorabitiiue terram cura germine suo,el moa- Op.abaw enlm ego ipse anathema esse a Christo
tiumtundameiitu combnret(i6?iL).» — o Hocest, in- pro fratribus meis.qui suntcognati mei(fiom. ix).»
quitMoysCf,'iuod locutusestDoininu9:Sanetlficabor etc. Licel,inquara, doleant, non tamen cnpila sua
inhisquiappropinquantmlbi.et inconspectuomnis nudant.nec vesl;mentascindunt,ld est ministerium
populi glorificabor. Hoc audiens, tacuit .\arun. » suum honorare non desinunt,sanctaeScriptur8B ve-
Juxia litteram, non innuit Moyses.quod ab illovi- ritatem integra lide adversus geotis suae perlidlana
sibili cxperimento certum habpr?t Deum esse san- delendunt,et hoc modo fores tabernaculi non egre-
ctum, ct sanctitatis sua dignitatem semper esse dluntur,alioquin perissent. « Vae enim,inquit idem
detensurum.et viniticalurum in eos qui limerp,im- Apostolus, mihi est, si non evangellzavero (/ Cor.

parati, invocati, vel injussi sine ordine, absque ix). » Ait er^'o : « Vos autera nnn egrcdiamini fores
reverentia, sacns prssucuunt se ingerere, vel im- tabernaculi. Alioquinperibilis.Oiei;m quippesanotaJ
mergerc Dei mlQisteriis. « El hoc, inquit,locutus D unctlonis cet super vos. » Oleum quippe sanctae
est Dominus, » videlicet superius loto fumigante unctionis est super iUos.quaedocet eosdeomnibus
monle Sinai.ubi et dixit « Sacerdotes qnoque qui [l Joan. ii), quomodo propter
: carnera vel gentem
acceduntad Dominura,sanctincenlur,nc percutiara suara non debeant caput, id eslmenten suam,fide
eos {Exod. s\\), etc. Porro, juxta allegoridm, 11- et gratiii Christi nudare, suum vestiraentum,id est
lud innuitur,quodpoena Judaici populi sanciendum veritalisdoctrinam.scindere.fores tabernaculi cgre-
sit, ul deinccps in carne neiiio audeat gloriari,sed di,id esl ab ordine veri sacrificii cessare pro cemu-
in sola fide Jesu Christi.Hoc audiens tacetAaron : lulione sacerdotii Judaici.
tacel.inquam,iiiagnu3 sacprdos Christus.quiquon- CaPUT VIII.
dain flevit super miseraincivitatem Jerusaleni (Lwc.
Ctir filii Aaron rinum et omni' qund inebriore poternt
1.1%). pro huinano alTectu, niagisque exercet ratio- bioere non dcbenut qunmlo intrant tvbernocun,m
nabile divinitatis consilium.quam sequatur carnis et iit quitt sit /luto sfmum mysticum.

respecturoinmortevelperditioaeeuurumsecundum « Dixit quoque Dominus ad Aaron : Vinum et

795 RUFERTI ABBATIS TUITIENSIS 7»6
omne quod inebriare potest non bibes.tu et filii tui, X. portetis iniquitatera multiludinis, et rogetis pro ea
quando intr^ilis tabernaculura teslimonii,ne moria- in conspectu Domini pra;sertim cum de sanguine il-

quia prsceptum esl sempiternuffi in gi-nera-

iiiini, lius Don sit illaluin inlra sancla » El in isto non .'

lione veslra, et ut habeatis scienliam discernendi deest mysterium, alioquin frustra videretur scri-
inter sanctum et prolanum,inter pollutura et raun- ptum. Hircus namque qui pro peccato oblatus ad
dum, docpatisque Blios Israel orani legilima mea, esum sacerilulum non pervenil, qui et requisitus,
quae locutus est Uominus ad eosperraanum Moysi, » non sallem coinbustus.ut liolocHUstura, sed exustus
Secundum litteram manifestura sobrietatis prsoe- reperitur, sacrificium Judaeorura est,'|Uod ad ritura
ptum est.quia vinum aposlatare laeit,etiam sapien- veri sacerdotis Cbristi non est admissum.Hinc ira-
tes (E('c//. xix). » Fornicatio, inquit propheia, et scitur Moyses in typum videlicet illorum legisaerau-
vjnum et ebrietas auferunt cor ^Ose. iv). » Et Apo- lator']m, qui, sicutin Actibusapostolorum legitur,
siolus : « Nolite, iuquit, inebriari vino, in 'luo est cum Evangi'lio Christi Cceremonias legis misceri
luxuria {E/jlie^.y}. » uiide rectissime suncta censet voluerunt {Acl. xv). » Respondit Aaron ; Oblataest
Ecclesia, ut qui sacerdoies sunt, et veri sacrificii hodie mihi victiraa pro peccato, et holocaustum
sanctuarium jugiter intrant, a conjugiis omnino Domino. Mihi autem accidii quod vides. Quomodo
abstinoant.omnemque luxuriam fugianl,cum in hac ij potui comedere eam.aut placere Domino in CEre-
lpge,ubi carres brutorum Bnimalium sacrificaban- moniis mente lugubri ? Quod cum audissel Moyses,
tur, co tempore quo intr<tbanl iabernaculiim, non reC'-pit satisfactionem. » In supprficie historica pa-
solum a luxuria, st-d et a vino, in quo esl luxuria, tetquod cauta filiorum, qui pro sua praesumplione
sacerdoies ppnilus absiinere debuerant. Porro ut mjrtui luerant, edendi non folum voluptas, sed et
cccptam prospquamur allegoriBm.ppiriiualitcr hoc voluntas patri exempta est. Porro, juxta cceptum
prEcepit Deus,et non homo nam non Moyses sed : spirilualem 568 sensum, causa reddita est, cur
ipse Dominus hoc Jocutus esse perhlbetur, ut hoc vicliraasJudaicas raagnus ponlifex Christus, et filii

len.porf,quo pr^currente l.hristo, in verum ingre- ejus,scilicet apostoli, oderunt. « Oblata est, inquit,

diniur tabernaculum, nequaquam legis occidentis hodie viclimapro pcccato Ktholocaustum Domino.»
sequamur litteram. Nam vinum
inlerdum quidi.^m Ac si dicat i|'Se Christus loquens in apostolis suis :

signilicat Spiritussitncti virtutem.Utibi « Et vinum : Id boc lempore acceptabili.in istodie salutis (// Cor.

IfflllGcat cor honiinis {Psal. ciii). » Verumtamen cum vi), oblatussum ego.sicut praedixeram in P^^almo :

in coniparutione melioris deprirailur.ut ibi : << Quia « Holocaustum et pro peccato non postulasti, tunc
meliora Eunt ubera tua vino(Co?i/.i), » austeritalem dixi Ecce venio (Psal. xxxix). » Oblatus sum, in-
:

dubio melior estlactea dul

signilicat legis.qua sine quam, quia volui, et oblatus luli peccata mundi
cedo Evangflii. Ut quid enim non est bibenilum '-'
(Jsa. liii). Mihi autem accidit ut Dlii mei, « niii
hujusraodi vinum ? » Ut habealis,inquit, scientiam alieni, > qui « mentiti sunt mihi,et claudicaverunt
discernendi sanctum et profdnum,inter poUu-
iiiter a semitis suis (Psal. xvii), » cum otTerrent ignem
tum et mundum, » etc. Ergone idcirco non bibent alienum.nolentes igncm suscipere coelestem et ve-
vinum, utdiscernere queant intor bovem el came- rum,scilicetbpiritum sancium. Quomodo crgo poa-
lum,interhircumetchcBrogryllum?Dara hujusmodi sura admittere caeremonias eorum, et non potius
discretio, si siraplicem sequaris litteram, postmo- exurendum tradere templum et civitatem eorum,
dum subscripia est. Igitur ut inter veram mundi- praesertiin cum venerim « fncere non voluntatem
liara veramque immundiiiam sacerdotes legitimi meam, sed voluntatem ejus, qui misit me, Palris
(Jiscernere queant.idcirco vinum bibere, id est au- {]oan. V, 6). i Quo audito, ' Moyses recepit salis-
sleram probibeDlur sequi legis lilteram. faetionem. » Sic nempe qui ex Judaeis erant recepe-

OAPUT IX. runt satisfactionem, loquentein Jacobo caeterique

De hirco oblato, guem num qusreret Moyses exustum apostolis Christo, et judicante non inquietari dc-
repertt, de quo Aaron ; « Quomodo, inquit, polui bere eos, qui ex gentibus coDvertebaotur ad Douii-
comedere mente lugutri ? n quod Judaici sacrificii num {.Acl. xv). Proinde recte contiouo sequitur :

qu<kle nunc est, typus fuerit. CAPUT

J) X.
« Loculusque est Moyses ad Aaron etEleazar at- Quid sit my.flice quodpost ignem (iatuin, lexde come-
que llbamar filios ejus qui residui erant Tollite : liendis animdHLus datur, ct quiisit ungulam divi-
sacrificium quod remansii ex oblatione Doraini, et dere et ruminare.

comedite illud absque fermento, juxta altare, quia (Cap. XI.) « Locutus esl Dominus ad Moysen et
sanctum sanctorum est. " UKcdeprsceptis vel tra- ad Aaron, dicens :Dicite filiis Israel Haecsunt «ni- :

ditionibus idcirco nuncscripto iterantur, ut ad ea malia qu£e comedere debelis de cunclis animalibus
quE subjecta sunt, ordioe perveniatur. Inler haec terra;. Omne quod habeat divisam ungulam et rumi-

hircum,qui oblatus fuerat pro peccato.cum qurere- nat in pecoribus, cooiedetis.Quidquid autem rumi-
rel Moj8es,exuslu[n reperii. Iratusque coiitra Elea- nat quidcm et habct ungulam.sed non dividit eam
zar et Ilhamar Aaron, qui remanseiant, ait
lilios : siculcamelus, non c.^medelis lllud, » etc. Animalia,
« Cur non comedistis hostiam pro peccatoin loco de quibus Deo curaest, homines sunt. Recte, in-
sancto, qux aancta sanctorum est et data vobis,ut quam, contiuuo pust igaem de ccelo datum, mor-
 797 DE TmNlTATfc: ET OPKRIBUS EJUS LIHRI Xl.ll. IN LKVIT. I.in. 11. 7U8

lemqiie filiorum .\oron, basc do comedcndis et non \ aclam aequuntur occidpnlem lill.Tnm, ct ad vivifl-

comi'(lt)iulia uniiiiaUbu» lexd<ilur;num clpuataunuli canlem spirituni non subsliunt.ulla-c suiU quic de
Spirilus adviTitiiiii ulqiic Syiuigof-x' intciitiiin, ilo avibus nun conie lclis et vitunda suut vubis.» i-lc-
adiiiillondia ct non adiDiiteinli:', sive rcprobandis Quasi oves iiiimunda!, iniinea gcnlium philusophi
hoiiiiiiitius discrclio sanclia apostolis impcrutur. lut're,rccte(|ue uvilius superqiiaiuorpidea gradien-
libus couiporuntur quicuiiquc cx liis cuui unimo dc
Undect Petro csuriuiiti ac volenti gustare, ostcndi-
turiii c.\cossu mcntis • vus quoddum,velut iintcum ccclcstibus, vcrbi j,'ratia, sole, luna, slellis, et rili-

maf;num,quuluur initiisde caMosubmilti in lerram, qiiis philiiso()hanlur, veiitre uutem et corpore per
iii qiio erunt oinniii quadr;:pediu,et scrpentiutcira3 tirrain, lutuiiique vitiorum viTSuntur. Rcptilibus
et volutiliu coeli. Kl lacla csl vox ud cuin: Surge, quoque non incon(;rue siiiiilantur qui iiullius vil
Petre, occide el manduca. Ait auiem Petruri;Absit, Bpud homines bona- aut honcstie prolessionis ha-
Dominc IQuiai.unqu^am munducavi omneconimune bcntur, ut puta guaeone3,histriones,inalelici,8cor-
ct iramundum.El vo\ ilcruiE secundu ad cuni:Quod tatores. Secundum qualitatem vcl proprietalem
Uous purificavit, tu necommune dixoris x).t cujuscunque vitii,iilii uliis reptilibus sive iinmundis
(.-Ifc'/.

Qund illic in illa visione, hoc idem in ista sanct.i ct qulbusque animaniibus recle coniparar.lur.astipu-
spiriluali lcfje, sub nominibus quadrupedum, ser- g laiitibus, non solum divinarum.sed eliam hurauna-
pentium, volatilium, atque nut.ilitiura dignum cst rum lilterarumauctoribus.Namhincestquud socius
intelligere. i< Ilaec, inquit.ct hiecimmundu vcl pol- Ulyssis, pueris miraiitibu?,C.iroe filia Solis in variaa
lula sunt vobis, »subaudiUir, nisi Deusill.i sancti- fonnas vertisse lectit.iiur (1(59).« Ha-c igitur.inquit,
ficauTit.N.ira ha;c animiilia cum non homines,
sint imnjunda sunt, et quicunque inorlicina horum te-
ut prajJiclum est, ejusmudi sunt, ut iispiriintf' Deo tigcrit,polluetur,et erit iuimundus usque .id \b^pe-
vcterem iiiimuiiditia: raut.ire posaint habitura. rum, » id est,usque ad perreclam poenilentiaiii.quo
Proiode Pelro, ul proeii, isimus, ita dictum est videlicet dicto saepius repetito spiritualiter omnis
"Quod Dcus purificavit, lu ne commune dixeris.» damnatur iniquitatis consensus. Nunc horum ani-
Nunc irnmundilia! causas secundum praBsentes di- raantiura, qu;B ha;c S'jriptura coniraeniorat.nomina
stingu.iiiius dilV.Tentias." Omne, inquit.quod h ibct breviter nalurasque perstnngere liuet.
diM.sam unguliiiii, et ruminil in pecoribus, come- CAPUT XII.
detis. Ungulam habere divisam, panter et rumi-
)'
De animalium proprielatihus vel iiaturis, quse lex
naro, est discretara sancl» Trinitalis habere intelli- nominatim immunda decernil hahcii.
geniiara, ejusdemquc diligenter voce et opere re- Chu^rogryllusbesliaspinosamajorencio.Slruthio
tractare nn>morium. « Hoc, inqiiit, omne comede- Graeco nominedicitur.quod animalia similitudinem
lis, 11 quia videlicet qui.^^quis tulis e^t, in corpusvcl C avis peniiashabeie videtur, de terra tamen aliius
comraunionem Ecclesiae fiducialite.' adraitli debet. non elevalur.Noctua dicitur, eo quod nocte circum-
" Qiiiilquid aulera ruminat quidem el habetungu- vnlr-t, eadem et nyclicorax avis luciluga. Larusipse

Iairj,sed non dividit eam, non comedetis. » Quasi cst gala,quE solet sempersupersedere aquis.Bubo-
ruminat quidein,sed ungulam non dividit,qui>quis a sono vocis nomen habet, uvis feraIis,onusla plu-
rccta videtur opciari,scd pecrat in fide, non recte rais, et in cavernis commoruns. Mergus ab ussidui-
distingueus personas unicae Trinitatis.E conlrario tate irergendi vocata, avis nigra piscibus infesia.
findit ungulam, sod nun ruminat, quisquis confite- IbisNili flurainis avis, quae ventris fimum proprio
tur se nosse Deum, lactis aulcm iicgat. « Horum, roslro extrahit;hcec serpentium ovis libenter vesci"
ait, cadavera non contingetis, » id est, mortuis tur. Onocrotalon Graeci vocant rostro longo, avis
operibus non consentielis. Quartu species louge in- cygno similis, 369 sed major. Porphyrion avis
ferius posita.scilicet animalquodaec dividitungu- purpurei coloris, ut nomen significare videtur alii ;

lam nec ruminat, omnino priori contraria est, ac autem albam. similem cygno, alii pellicanum esse
pruinde multo magis immunda.eura significatho- dicunt.Fulicae similes magpitudine et colorecygno-
minem, qui nec inlellectu nec operatione Deum rum, duris et grandihas roslris.et in scopulislitto-
honorat. D ruin couimorantes. llas Lntini dioraedeas, Graeci
CAPUT herodios
.\1.
vocant. ChnraJrion avis alba tota, cujus
Quid sit pisces pennaa hahere, quid avcs quadrvpedes interioraoculos caliginosos curant. Upupam Graeci
csse, quid rcj'tile? vocant.quod stercori humano consideat, et felenti
« H.TC sunt quoBgignuntur in aquis, et vesci lici- pascatur fimo,avis spurcissima.cristis exstantibus,
tum est.Omne quod habetpennulaset squaraast a.u galeata, in sepulcris el sterconbus commoraos.
in mari quam
fiuminibuset stagnis, comedetis-
in Attacus el ophiraachus ignot* aves. Bruchus, lo
-

Quiiiquid auiem pennulas et squamas non habe' cusla, qua necHum volal.Locusta.quod pedibussit
eoruii), quoe in aquis movenlur et vivunt,abomina- tam maritimam
lonfiis, velut basta. Hanc Graeci
bilevobisct essecrandura erit. » Quasi natalilia quara aslagim dicunt. Mustela Graecura
terrestrfein
iramiinda, maxime Jmlaei sunt.qui natant in Duen- est.id est mus longa. Crocodilus animal quadrupes
a croceo coiore dictum, gignitur in Nilo. Migale
tis Scripturarura, sed pennulas non habent, dum
(I 69) Plin.,sxv, 2, 5; Cic, Di Sjt. i:h-., m, 19; Hyg., tab. 125, 133, 19J ; O.id., 'Ut. xiv, pasim.
799 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 800
ignotabesUa, quam lamen similem camaleonti fe- \ intrat in 03, coioquinat hominem [Matth. xx).»illa
runt. Gamaeleon non habet colorem unuiii, sed di- potius, ut coepimus, per haec intelligamus, quae
vorsavarietite est con-.per3U3,ut pardus.Corpuscu- exeunt de hamine. Nam « hEec, inquit, sunt quse
lum vero cameeleontis ad colores quos videt, facil- coinquinant hominem, scilicet cogitHtiones malee,
lima conversione variatur. Stellio genus lacertaede homicidia, adulteria, lorniCHtiones, furta, falsa te-
colore nomen inditum haben?. Est enim tergore stimonia, blasphemiffi {ihuL), » et ab istis omnia
pictuslucenlibussuttisin modum stellarum.Lacerta nostra custodiainus.ne conlacta horum polluantur,
reptilegenus vocatum.quod brachium habeat.Talpa adhibitis circa illosqui nobiscoramissisunl diligen-
terrestre animal sine oculis.terram semper fudiens, tissimis custodibus, ne illorum qui ejusmodi sunt,
quam Graeci aphalacara dicunt.Adspiritualemsen- miseria vitientur, dicentes cum Apostolo: • Ne te-
sum sermo nunc redeat. tigeritis.neque gustaveritis, neque contrectaverilis
(Col. II). s Si vas fictile, id esl si necdum in bono
CAPUT.KIII.
proposito roboratus est is, quem talium frequenta-
Tangere, portare, romedere mnrticina eorum. lavare
lione seu confabulatione delectari deprehendimus,
vesiimenla, elc, quidsit mystice.
frangatur,id est severissime corripialur,verberibu3
Quicunque morticinaeorumtetigerit,oolluetur.
« etiam coerceatur. Si clibanus, adolescen-
g id est si
el erit immundus usquead vesperum. Etsi necesse tulus est, cujus aetatis status naturaliter tanquam
fuerit iit portet quippiam horum mortuum.lavabit clibanus ardet,si chytropodes.dequibusanledictum
vcstimeiita sua,et immundus eritusque ad occasum est. Si, inquam, clibanus autchylropodes sunt,pro
solis. » Tria sunt quae prohibentur, ."cilicet come- qualitate morum destruantur, id esl verberibus aut
dere, langere atque poitare quidpiam immundum, nimiis jejuniis arfligantur,ut in meliuscommuten-
quffiet huc differunt.quod hgere malum.consentire tur.Si in vase est quodcunque liquens.id est.si non
raalo.elad huram pro necessitalesustinere malum». seipfoconsilii compos 8it,si alieno regitur consilio,
Debet autem legitima esse necessitas,propierquHm sicut vas non innatam.sed aliunde infusam sibicon-
portandum sit immundum, videlicet ubi aut nulla- tinetaquam,ctbic taliscumimmundo confribuletur,
tenus corrigi, aul non nisi cum majori deiri-
rei non credaturei, quod munda id faciat conscientia,
mento potest auferri malum. Verbi gratia.Naaraan cunidicat Apostolus : « Oorrumpunt bonos mores
Syrus cum diceret Eliseo prophetae Hoc soluni
:
colloquia mala (] Cor. xvj.iiCa»terum;si fontes nutci-
est,de quo preceris Dominum proservo luo.quamlo sternae velquaevis a'(uarum collectionessint.quorum
ingreiJitur Uominus meus templuip Remmon, ut alterum venam habei aquarum viventium,alterum
adoraret, ex illo inanum meam, si
innitente super potabilem reddit imbrem de coelo Buscepium.id es t
adoravero m templo Remmon.adoranteeoin eodem ^ si sapiantes, si fuerint habentes « desursum datum
locn.ut iiinoscat nihil Dominus servo tuo super hac optimum et donum perfectum (/or 1),» quo possinl
re(/r lieg.v). Necesseilli fuerat ut porlaret im-
..
munduin regereanimum.et hitales fuerint visicum
niundum, ut sustineret malum, non quidein ut inquinalis el immundis halere colloquium, mundi
adoraretRemmon, sed utadoraret in templu Rem- erunt,id est,credelur eis quod cum immundis iii,'i-
mon, ubi scilicet et in omni loco poterat adorare tentdemunditiacastitaliscnnsilium.Porro.siscmen-
Deum verum. Proinde continuo dicit ei propheta ; tom,inquit, morticinum tetigerit.non poUuel eam,
<" Vadein pAce{ibid.).» Attaraen non omnino illaesa id est,is qui Deo mortuus esl in ejus colloquium ve-
esl portantis conscienlia,necsi de necessitatisexcu- nerit.qui sapientiE vel scientise sermnnem accepit,
sationeconQdat.rectedici potest securitas,sed u^agis hi qui viderintnonstalimriijudicabunt,verbigratia,
lemeritas. « Luvabit er^o, inquit.vestimenta sua, » dicendo cum pharisaeis : « Quia hic peccatores reci-
idest flebit pro ipsa necessitatis miseria.quud nullos pit el manducat cum eis {Mattli.ts). » enim
Potest
fpcisse, Cdarelalio narrat. « Et immundus erit us- fieri.quia saspe factum esl,ut ex bujusmodi sementc
que ad uccasum morte ejussperabit,
solis,..id est in munditiae moiticinum immunditiae reflorescat, et
qui occumbendo in mortem tulit peccata mundi.«Qui vitalem habitum, pulchntudinemque resumat. Ve-
tetigeril morticina eorum immundus eril usque
ad D rumiamen si idem ille qui sermone praepollet ante
vesperum. Et super quod ceciderit quidpiam de hac in facto, quod sspe lubricusdeprensus esl,non
morticinis eorum,pol!uetur. graveser-
• Durum et illicredendum est. Sequitur erfio « Sin autem :

vitulis jugum.de quo verissime Petrus apostolus quispiam sementem perruderit,et postea morticinis
;

« Quod neque nos, inquit, neque patres nostri pnr_ tacta fuent, illico polluetur. » Ac si dical Sin au- :

tira potuimus^Ac/. Vas flctile confringilur'

xv). » tem ante hac, heri et nudiustertius vel quando-
omoiscibus et omneliquens in vase,ut immundum cunque spermologum illumjusto qui.=quam pn.bro
ahjjcitur,clibani etchylropodes, qiiffi sunt coquendi niaculavit, et non habet bonum testimonium ab
vasa fictilia cum iribusprdibus.destruuntur.Fontes hisqui foris Bunt (/ Tim. w), et post hoc morti-
tamen et cisternffi nequaquam ininiunditiae pro hu- cinispeccatorum se in colloquiuin miscuerit, non
jusnmdi condemnanlur.etseraentis.nisi antetactum credatur illi, quod ad lucrandos illos aptus vel ido-
morticiiii aqua perlusa fuerit, non polluetur. Ergo, neus sit.
quoniam verituti credimus, dicenti Non quod
: •.'
801 DE TniNITA.TE liT OPEniBUS EJUS LIDRI XLII. — IN LEVIT. LIB. II. 802
»70 CAl-UrXlV. X nntiquus dialiolus et Sataiius lotigit et vcnero euo
Quid sit my^lice: « Si mortuum lueritanimal, quod polluit ? Si non ila csi cur ista lex itu lo.iuitur,«qua}
lictt vuhis edcrc, qui, » eic. oiune quod loquitur.his qui ia logo BUfilloquitur/.

«moiluurn fuenl nniraul.quod licot vobis co-

Si {Riim. III ) «Non esligilurdistiiKtioJudiBi el Urajci
medere.qui cadaver ejus teligtirit, iiniuundua orit {Rom.x .» Oiiines cniin pcccuveruiil, imo, ul secun-
usque ad vcoporuin.» llucplanc ilkid rospicu quod dum pra33eiiloiii litleramloquar, omiie.s pollutiluo-
Apustolus dicit « bi is qui Iruter nuiiiinalur, est
: runt,otegebanteniundaincegraliaDei(Hom.iiij.Nam
foriiicator.aut avarus,ttut idolis servien8,aut inalc- et quantiila erut illu ciiiundulio Juda;i circuiiicisi.et

dicus.aut ebrio^us, uut rapux, cum ejusmodi nec adiempluiiiilludmunulactumcum hostiisdopurtati,

cibuiu suniere (/ Cor, v), » Ac deinceps : « Aurerto nisi veniaaet ipse et hosliaot lomplum non iiiunu-

maluu)c.tvobisipsi»(i/)i(/.j»liuniuliu8;« Nollte eum tactum Chrislus FiliuaDoi.qui tolliipcccatajinundi.

rcciperc in doinum, nec Ave ei dixoriiis. Qui enira Siquidein Isaiusdicil «umnosjustitiaj nostra sicut
:

dicit illi Ave, cominunicat operibus ejus uialignis panni uien8lrua:*(/iii. mv). » Proinde Cateaiiiur,
{ItJoun. i). »— n Et qui coinederit ex eo quidijiuui, quia no8 imuiunda repiilia luiinuo.duinmodoet il-
sive potaverit, lavabit vosiiuienld sua, • etc, ut lorum qui nob:8 insultubant.etomneosobstruatur,
Bupra. quidoin luimus.sed abluti sumus, n ubi desua leulioiiepannomensiruatiE compurantur
< El hocc

8ed sanctiliculi suiuus.sed justilicali sumus in no- illoruni jiisliliie.Et sciniusquiu illoiuiii nuncieden-

mine Domini noslri Jesu Christiet in spirilu Dei tium in Chrisluin.nienstrua iieiiio lavii;ha;c autein
nostn (/ Cor. vi). » Proinde licilo jaiu nos Ecclesia reptiliaDeu8purilicavit,etungulabene divisa,at(|ue
Cbristi teligit, portavit et sibiuiet incorporuvit ore ruroiQanio ornavit. Sed jam ipsa legis hujus
onmiuin Deo clamante de coelo pro nobig > Qiiod :
verba carpumus.
Deus puiilicavit.tu ne commune di.xeris {Act. x). » CAPUT XVI.
Uuarevero uec abomiiiabilia nobis erunt.qua? adhuc De eadem re, ei cur dgnanter dixerit, « suscepto sc-
immunda sunt,elquurenoncuntaiiiiQabiiiiusuniirjas mine, » et de emundatione ejns qux masculum, et
Dostras assumeiido heec in cibum?Ail Ego eniin : « ejus qux feminam pepererit.
Bum DominusDeusvester.Saneliestotequoniamego « Mulier, iuqult, si, suscepto semine, pcpererit
Banctus 6um. » El iterum « Ego enim sum Doiiii- : masculuni;immund.i septem diebus, »etc. Re-
erit

nus.qui eduxi vos de terra; /Egypti, ut essem vobis ligiosesanctus prophetalis spirltuslegem suamde-
in Deum. Sancti eritis,quia ego sanctus suin. » Si teriiii3avit,(licendo,nsi suscepto seniine pepererit.»

crgo legem sequiniur regalem.non simus confi^'u- Aliquam enim mulierem fuluram proevideb.it, qus
rati prioribus ignorantiae nostra; desideriis, quibus parilura quidem,sed noo suscepto semine puerum
in /Egypto serviebamus,unde noseduxit Deus,qua! '-' paritura erat.Alioqui IrustrasicdeterrainaBset.Ergo
proleci.0 Pelrus apostolus sub istis immunditiaB no- legis necessitate unica mulier, una et soia Christi
aiinibus intelle.terat.cumpreemisso, « nonconDgu- FiliiDei mater fuit liberriina.quae tamen eamdem
rati prioribus ignorantiffiveslrae desideriis, 6ed se- laudabiliter Bubiit legem humilitate spontanea.«Si,
cundumeumqui vocaxit vos sanclum, el ipsi in inqiiit,masculum pepererit, immundaerit septem
omni conversatione sanctisilis (//'«(/•. i),» stalim de diebus.i Acdeinceps: «Sinautem femiiiam pepe-
hoc loco sumptum siciotulit: « Quoniam scriptum rerit,imraunda erit duabus hebdoraadibus, juxla
est: Sancti eritis, quoniam sanclus sum Dominus rilum fluxus inenstrui^et sexaginta sex diebus erit

Deus vester {ibid.). » in sanguiiie purificationis suae.» Iii litlera manifesta

non praelereuodum expariu feraioam parturientis
CAPUT XV.
majorem esse pcenam infirmitatis.vel immunditiae,
De muliere qux suscepto semitie conceperil, el dit
quaraex profusione masculi. Et recie tara scripta
nosirx immundilix causa communi, quodnon sit
qaam naturalis lex.feminam plus quam masculum
dislinctio Judxi el Grxci.
in hac ratione gravat,quia videlicetin accessu pec-
(Cap. XII.) « Locutus est Dominus ad Moysen cati.per quod mors intravit in hunc mundura repiili
dicens: Loquere filiis lsrael,ei dicesadeos : Mulier Q illi vasculo diaboli.unde venenura immunditiae iios-
si,susc6pto seinine,pepererit masculum, immunda trie principium ille sibilavit, propriorfemina stetit
eritseplemdiebus.juxtadiesseparationismenstniaa, quam vir.Nara non per virura raulier,sed per mulie-
etdieoctavo circumcidetur inlanlulus.lpsa vero reiavirinmendaciodiaboIipollutusesl(fiom.v).Recte
manebit in sanguine puriticationis suee. » Nullum igiturin femina et fluxus a natur.i^et ex lege puri-
oranino lexDominiimraaculatiigloriari patitur;quas ficationis duplicata est mora. Verurataraen in re-
desuamunditid, «ut omneos obstruatur.ei subditus rnedio gratiae puriflcantis, nuUaest distantia. .< Ibi
liatomnis mundus Deo (Rom.iu). »Nam,sino3gen- enim, inquit Apostolus, non est masculus neque
tesreptilia etserpentia immunda fuimus.quod ipsi feminaiGu/ iii)- » Ucde et hac lege non alia pro
non ditlitemur,cumemendatore nostrogratiasaga- filia quam pro lilio datur bostia, scilicet gnus, si-
mus.Unde hoc illis.ut munda tuerint pecora, qua- inulque columba sive turtur. Quaevidel'cel tuiicriie
libus vesciliciiumtuerii ?Annon etipside immundo offerunlur.quando is qui accedit et fideliter credit
semiae fuere concepti (Job. xiv), de immundo, in- in paBsione et immaculati Cbri-
Agniincontaminati
quamj semine, quod in primi» hominibus,serpeD3 Bti.et oompatiendo ut conregnet, gemitum habet,
 803 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 80 i

vpI gi-egatim ul columba.vel solitarle sieut turtur. A etiam deillisejicieHdis in quibuscunque.post agni-
Culjmba namque gregatim, tiirtur vero solivagus tionera veritatis, apostatica vel haeretica immun-
gcraero consuevil, et ob hoc ifta publicos EcclesiaB ditia surborta esse deijrehenditur.

convenlus, isle onitionura secretas lacrymas insi- CAFUT XVtll.

nual.Gregdtim ergo gemere ut columba, est poeni- De sncerdolis cirra leprum dijndicundum diligentia
tentiaro agere in publica Ecclesia ; solitarie vero secundiun Apostolum dicentem " Hif.relicum ho- ;

gemere ut turtur,est.occulta vel etiam abhominibus minem posl primam vel seciindam udmonitionem
reraota deli^;ere lamenta. « Quod si non invenerit deviia. »

manus ejiis,npc poteril offerre agnum, sumet duos Ait ergo : » Horao in cujus carnevel culeorlus
turtures vel ituos pullos columbrp, » etc. Ejus nia- Primum bcec ad Apo-
fuerit diversus color, » etc.

nus agnum non invenit qui lantae capacitatis non convocemus imperium, dicentis • Haereiicum
stoli :

est ut capere possit mysteria veri Agni, Cbristi homiiiem post primam et secundam admonitionem
Filii Dei. Offerat ergo duos turtures vei duos co- devita.seiens quia subversus est.qui ejusmodi est,
lumbEB pullos.il e^, contenta sit gemince chari- et delinquitcum sit proprio judicio condemnatus
t.ilis exsecutione. « Unum in holocaustum, et alte- (Tim. iu). M Prolecto sicut in hac sancta.ct justa et

rum pro ppccato. » Amo namque Dni tolus intrin- g bona lege estquando debeat homo consideratus a
socus ardet : amor vero proxiini foris per opera sacerdote statim ieprae conderanari et ad arbitrium
mlsericordiae peccatum redimere studel. ejus separari,et est quand deheat semel
i et iterura
includi ac die spptirao considerari, sio in sancta
271 CAPUT XVII.
Ecclesia est qnando debeat homo statim ul a fide
De lege leprosi, quod Ueus pro myslerio hujus rei
exorbitaverit, haereticus nuntiari, et est quando
curam habuerit.
debeat piis admonilionihus prius semel et iterum
(Cap. XIII.) « Locutus est Dominus ad Moysen et conveniri.Denique si is qui ex adverso fidei verita-
Aarnn.dicens : Homo
cujus carne et cute ortus
in tisque oonsistit, talis est ut cumnon per iiinoran-
fuerit divp rsiis color sive pustula, aut quasi lucens tiam,sed per malitiam errare in hypocrisi, fictis

qui ipiam.id est, plaga Ipprae, adducetur, ad Aaron verbisnegoliarietlnqui meniiHcium,npmmi dubiura
sacerdotem.clad unuraquenilibefiliDrumfjus,» eto. sit.qualis erat jara Simon ille Mijfuscum primum
Manilesta quidem legis bujus littera est.Sed quare se apostulis ingressit illic [Act. viiii, non debet sen-
h«c talia Duminus Deus od Woysen locutusest? tentia remorari, sed statim ejicienda etseparanda
Nuniiuid illi tam grandicurcB fuitconspicere lepram est lepra nequi-sima,ne corrurapantur caeteri. Ait
humani corpnrls, lepramqup domeNiici parielis ? ,
ergo : « oum viderit lepram in cutp,et pilos in album
Quidenim praeterppccalum inimundumest illi?Nun- '
mutatos ci)Iorem,ipsamque speciem lepras humi-
quid contra morbos corporum,el non potius contra liorem carne et cute reliqua, plaga leprae est, et ad
vitia animorum. « Deusjudex fortis gladium suum arbitrium ejus sepirabitur. » Et postmodum idera
vibravit, arcnm suum tetendit et paravitillum? repetendo conQrmat. « Plaga, inquit, leprae si luerit
(P.vn/. vii). » Ergo quod de sacrificiis brutorumHui- in hoinine, adduoetur ad sacerdottm et videbit
maliura, idem de lege leprarum in hac parte een- eum. Cumque color albus in cute fuerit, et capillo-
tiendum est.N.tm sicut alio jara in loco, cura tesli- rum mutaverit asppctura, ipsa quoque caro viva
moniis prnpheticis diximus, non idcirco ejiismodi appHruerit, lepra vetustissima judicobitur, atque
sacrificia Deus disposuit, quod carnes laurorum inolitacuti. Contaminabit ita'|ueeum sacerdos, et
manducaro,aut sanguinem hircorum potare habe- non recludet.quia perspicua immunditiaest.»Tunc
ret, sedquiasponl etalibus ..flgyptia cnnsuPtudine elenim pilus in album mutalusest colorem.ipsa el
inhiatiani,el inniberi non poterant filii Israel. Id- species humilior est carne et cute reliqua, quando
circo sic disposita sunt ut veri sacrificii, quo dele- id agilur sub albedine et humilitate bypocrispos,

ctalur L)eus,saltem umbram vel figuram ordo illo- quatenus in errorem mutanlur simplices fidei.qua-
ruin gerprel.Ita plane non idcirco de lepra vitanda les Aposlolus praemuniens,dicit « Nemo vos sedu- :

Deus legem dat, quod ipse corporum infirmitales D cat veniens in humilitate et religione angelorum
abhorreat, sed quia sensus hominis,quamlibet sa- qu» non vidit anibulans frustra inflatus sensu car-

pientis, sensus, inquam, exlfrior, id est, visus vil nis suae,et non tenens caput, ex quo toluiri corpus
tactus, hujusmodi plagam pene naturaliler exhor- connexum et conjunctione subministratum et con-

rescit, nisi quem vera misericordia, vfl charitas Blruclum crescit in augmentum Dei (Col. ii). »
non ad compatiendum vel commiserescendum
ficta Tunc, inquam capillorum mutato aspectu caro
erudivit.Idcirro leprae discutiondae, atque vitand.TO quoque viva iipparet,quando id quod praedictum est
Ipgem talera posuil, cujus umbra vel lignra spiri- agitur scienler, aut defenditur pertinaciter, quod
tualis homode spiritualibusdebeat inlirmari.Itaque ei contactu sanrti peccare est. Nprape, quasi mor-
quia fiiiri potest, factum est, ut in domo
et saepe tuae carnisestlppra ignoranlis hominia dissonana a
munditiae qnae est Ecclpsia Dei,lepraimmundissima, recta fide liiquela.et hrfpo potest remitli.Quasi viv«
lcpra hffiretica nasceretur, recte pustquam de non autem carnis lepra est huminis veritatem acientis
adaiittendis immunditiis mystice lexdataest.dalur blasphemia,et haec non remittetur, neque in hoc
 803 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJU» IJBllI XLII. — IN LEVIT. LID. II. 800
Bcciilo, neque in futuro {.Mnllh.Tiu). » -
Lepra A oatholicam dcscruit, eo quod ilicercnt Ariuni Non :

inqiiit, velutitiiisiina judicnLntur.utquc iniilila cuti, tibi subvcniplur, nisi hic coiiimunicavcri»,
nicut
contnminaliit pum sacprdos, cl non rpciudi-t, quia palca leviler omni vento circuinlVrcnte, niinc ub
pcrspicua ininiunditiu Ci-I. > Quod csl liircro : Non areu transvolal in fppem, nunc rursus a gpe reler-
sHhibebil dili^entiuai, ut manilpstum corrigut ho;- tur in aream. Igitur eljuxia hanc legem inimun-
reticum,?ed vilubit et vitandum pronuntiol^it eum, ditiae condemnabitiir,Pl jiixluevnnf,'p|lcum A|ioBluli
quia subvcrsus est, quia inrorrigibilis est. «i Sin pra;cpptum,"quia subversus csl.ndtvitubltur.
aulem lueens candor lucrit in cuie, ncc humilior
GAPUT XIX.
curne reliquu,cl pili coloris prisiini, recludct eum Quid lepra mwuUssitna tineri. el irlcirco hominem
.u
saccrdos septem diebus ctconsidcrabit die septimo. muttiiusiiiiMm derfrni, sicundum AfiDstoh senlcn-
Etsiquideui lopra non ullra crevciit, ncc Iraiis- liiitn diceiUis :« S'ripii vobis tn Epislola tion

eum commisceri loridcariis.

icril iu cute priorcs lerminos.rursus includct
spplcm (liebus aliis,el die septlmo contcmplabilur. 'I Sin autem elfloruerit discurri.-ns lepra incute.
Si obscurior fuerit lepra, non creverit in cule,
et et opcrueril oninciu cariiem, a CBpiie usque ad
niundabit eum, quia scnbics est. » bensus hic est : dedes quidquid sub aspectu oculorum cadit, consi-
Si non pcr inanein gloriiunin astutia vel hypocrisi g perabiteum sucerdos, et teneri lepra mundissima
bliisphoiniam siruere, scd per ignorantium errur ju(licabit,eo quod omnis iii candorem versa sit, et
visus fuerit, fcorsum inlruetur, sensu vcritatis e idcirco honio mundus erit.Quundo vero caro vivens
fidelissimo dispensatore verbi,totis seplem dicbusa ineo apparuerit, tunc sacerdoLis judicio polluetur,
id est, inomnibus Scripturis diviniius inspiratis, ctinter immundos reputabilur.Hujus loci mystcrio
« Ei si quidem lepra ultra noncrevcrit, nec trans- legiti rae consonans Apostolus.dicit ad Corinthios :

ierit priores terminos, id est si non defendendo « Scripsi vobis in Epislola:Ne commisceamini lor-
errorem, realum suura auxerit, quod faccre solent nicariis, non uti jue lornicariis hujus mundi, aut
omnes baeretici, quorum diubulus corda subverlit, avaris,aut rapacibus aulidolisservientibus.Alioqui
« rursus includct eum septcm diebus aliis, et die debueralis de hoc mimdo exiisse. Nuno aulem
seplimo considcriibit, » id est, ilerum bona spo scripsi vobis non commisceri. Si is qui frater no-
illum inomnibus scripturis catholicaj veritatiscutc- minatur est fornicator, aut av&rus, aut ididis ser-
chizabit, ct beiie conlirmalum sanctue matri Eccle- vicns aui malelicus, aui ebii.isus, aut rapa.x, cum
six priEsenlabit, dicnns, quia scabi.^s fuit, el non ejusmodi neccibuin sumere.Qold enim imhi de bis
lepra.id est, ignorantia dcliquit, nun malitia. « La- qoi Ibrissunt judn.are ?Nuiiquid enim de his qui
vabiique homo vestimenta sua, et inunduserit. » _ inius .•unt vos judicatis ? Naui eos qui foris suut
Ju.xtahunc sensum spiritualem, in Lavandis vesti- Ueus judicabit. Aulerte malum ex vobis ipsig. »
menlis discretio qualis esse debrat, pcclesiastica ( / Cor. jii). Quid enim
est, lotum a capite u>que

prudenlia non ignorat. Nara, qui abhi-eretica Ippra ad pe les opertum esse, nisi forr.icarium aut
lepra
correctus ad integritatcm fidei reducitur, qualis- avaruraesse et oinniDolam prolessione,qiiamopere
cunque ilU PX3titerit,dumraodo baptizatus fueritin foris esse ? Qui.l enim esl carnem vivara aspergi

nomine Patris et Filii et Spiritus sancti S72 non lepra, nisi nominari fratrem et fornicatorem rsse,

illi repelitur lavacrura carois, sed tantum confes- caeteraque facere opera fraterno noinini repu-
sione dala,spirilumaccipit reconciiialionis etremis- gnantia ? Igitur elQjreate ao discurrente lepra ia
sionis peccaioriiui, qua sufficienler lavenlur vesli- cule lotam a capite usque ud pedes curnem oper-
menta, ut homo ejusmodi raundus sit. » Quia, si tani esse, quidquid
sub aspectu oculorum cadit,
posiquam a sacerdote visus est, et redditus mun- idque consideratum a sacerdote, lepram quidem,
iterum lepra creverit, adducetur ad eum, et
ditiae, sed mundissimam lepram jud;curi,eo qiiod omnis
immunditiie condeinnabitur. » Et hoc aequum e=t. in candorem versa9it,et idcirco homineiii mundum
Nam.si denuo abalienatus fuerit pecrator a vulvaet dcccrni, id profecto est tornicariis bujus mundi,
avaris.rapacibus, iJoIis servienlibus licenter com-
erraverit ab utPro,et locutus fuerit fa!sa(P«a/.Lvii),
qua-jam spes superesse poterit?Quomodo enim de D misceri, nihilque judicare de illis, eo quod foris
igoorantia poterit excusari ? Igituret quemadmo- sunt.quos Deus judicabit.Ejusmodi homo mundus
dum supradictus Aposlolus, ail:i.Haereticum homi- ejusmodi colloquium legeeccle-
erit.inquit, id est
nem post primara secundam adraonitionein de-
ei siastica non te conlaminabit et hoo modo lepra
\ita(rim.iii),»Videlicet eo quod inexcusabilis, imo ejus tibi mundissima erii.Nam et Dominus noster
el incorrigibilis sit, ita nunc lex iramundura esse talibus coministus, unde et improperabaiur illi
decerniteura qui redditus munditiae itorum lefjram quod esset amicus peccalorum et publicanorum
contraxerit. Hoc plaoe lecit aliquis, cum forte ali- {Mallh. xi). Alioquin si tales vitandi erant, dcbue-
quo in.ligens negotio, unde in cathnhca Ecclesia ranius et nos et afiostnli de boc mundo exiisse,
posset ei subveniri.fidem rectam professus esl, eo imoet Dominus nosler nunquam in hunc munduoD
quod diceretur ei Non tibi subveoietur hic, nisi
: veni sftt. E contrario carnera vivam apparere in
commuaicaveris,et rursus alio indigens, quo, verbi lepra, vel carnem vivam lepra aspergi. quod supe-
gratia, apud Arianos posset ei subveniri, rursus riori modo longe diversum vel dissimile est, et
 807 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 808

Idcirco immundura decerni, id plane est eum, qui A ^^ Ecclesia delerior factus unius verbigra-
est, et

noraen habetquud vival(/4poc.in),qi]i frater nomi- tia.carQalis vitii quasi uloere sanato vel constricto
natur et intos e<t, judicari, et cura ejusmodi nec in hieriisim lapsus est,ferit schismHta turbavilque
cibum sumi, sed aulerri raalum cx vobismetipsis cathijlicam pacem, pro[)ria inQammatus iracundia.
(/ Cor. iii). Quid si abundantiuri iristitia frater Tdlis Niculaus de Actibus rtpostuloruin seplimus
absorptus fuerit ^{ll Cur. ii). Nunqiiid omnino {Act. VI),diaconus de zelo pulcherriniae conjugia
relinqiiPtur, dum idcirco duntaxat tradi debeat increpalus, respondisse fertur ut quicunque vellet,
Satanasin interitum carnis.ut spirilus salvus liat in acoiperel eam uxoreiD.et ob hoc inflileles docuitse

die Domini (/ Cor. v). Praemisso ergo, « caro enim quod apostoli promiscua cuoctis, communiaque
viva si lepra aspcrgatur immunda esl, « coniinuo consortia feminarura permitterent,

sequitur : « Qund si rursum versa fuerit in albo- CAPUT XXI.

rem, et totiinj hominem opcruerii, considerabit
De l'pra capitis barbx. el caule dhcerrievdum
vel
eum sacerdos, et mundum esse dtcernpt. » Quod csie uiruin tepra an scabies,sive c ilviiium iit.
idem esl ac si dicat:.Si abundantiori tnstitia fuerit
« Vir sive mulier, in cujus capite vel barba
absorpiu.s, irao et antequara penitus abso'-beatur,
germinaverit lepra, videbit eos sacerdos. Ei si
intuebitur eum sacerdos,scilicet isqui infirmanira
B quidera hurailior fuerit locus carne reliqua, et
curam se novit accepisse animarum.et non super
oapillus flavus solitoquesubtilior.contaminabiteos,
s:inas lyrannidem.elproindeeacerdoslegilimus est.
quia lepra capitis ac barbae est : Sin autem viderit
Inluebitur,inquam,eura pio intuitu, etconCrmabit
locuin maculoB aequalera vicinaa carni, » etc, ut
in illura charitatem, mundum esse decernens,
supra. El ex hoc loco cognoscere licet quoniam
videlicet ut eum qui se ilii in colloquio sociaverit,
non temere de consuetudine cujusquam, praeser-
non judicet aequalem debere sortiri excommunicH-
timquaebono possit animo fieri, judicium proterri
tionis vmdictam.sed potius immittat sapientes,qui
debeai. Tunc etenim in capite vel barba, quae vi-
quasi occulte consolentur Irairera fluctuantem.
delicet pars corporis non absconditur, nec adeo
C.APUT XX. veste contegitur, lepra germinavit aut germinasse
De lepra ejux, cui ulrus innalum esl, et ejus qwrti putatiir, quando talem quis consuetudnera in
igins e.Tusstt, mysiicc, de dislanlia h.mreiiarch3e
publico Ecclesiae causam infidelitatis
tenet, quae
el hxreliri.
habet,vel liabere creditur. De hujusmudi, inquam,
« Caro et cutis in qua alcus nntum est, et sana-
apparuerit aiba.sive
non lemere judicandum est. Potest enim evenire,
tum,et in loco ulceris cicatrix
ul quod tinea vcl lepra capitis esse putatur.eo quod
subrufa, adducetur hoino ad saceidotem. » Item :

.. . . ;. „t „.,„„(„ C capilli
^ fluant, scabies aut calvitium sit, id est.
« Caro
,
et cutis, quam ignis excusserit, et sanata
,

„, • ,

11. ~ 1- u K ,„„;i cicatricem,consiae-

^io^tnio£.rv. ,.An=,iHo u t quod
^ 8 fideli vcl sana doctnoa « bhorrere dici tu p,'
albam sive subrulam V,
habuerit
bono proposito et munda conscientia teneatur, ut,
rabit eam facerdos. Et ecce versa est in alborem
^«•bi g'-^'''^. cum quis virginitati impensius favet,
et locus ejus rel.qua cule hurailior, coniaminabit
Ha- etexinde opinio nata est quod con.jugia daraoet.
eum. quia pla^a lepr* in cicatrice orta est. »
velcumfratri carnem intemperantius manducanti
clenus indistinctionede lepraqualiscuniiue haeresis
detrahit.et exinde occasio se praebuit quod, contra
sancta et mystica lex locuta est, nunc distincte.
lepra haeresiarrhae.id est ejus
Apostolum, bonam Dei creaturam rf jiciendam esse
loquitur.primum de
non proprio vi- (/ Tim. iv), docere velit. Adducetur, inquit, ad
a quo hneresis orta est, et ejus qui
sacerdotem, et res, eodem ordine quu jara supra
tio.sedalieno inductus haeretica tabe pollutus est.
dicturaest, diligenter examinabitur, atqne rei ve-
Denique qiiod ulcus innatum.etcombustiopropriis
causis differunt hoc realus haBrPsiarchcB,et ejiis qui ritate comperta, si lepra est, immundus homo ad-
jucabitur ; si scabie-i, lotis prius vestibus, raun-
ab illo seducente in anima combustus est differt.
proprio vitio ulceratus, mortiferum virus
dabitur si calvilium, absque uUa inlerpositione
Nam ille
;

impruiens forte.dum divili haeretico

erit mundus.
concepitjiste
adukndo quodammodo ad prunis distenditur, et D GAPUTXXII.
caleracit crppitantis lornaculoe scintillisevolantibus De leproso separalo, quid sil habere vestimenla dis~
suta, caput nudum, os, vesie contectum, conla-
in crure adusius est. Uiriusque lex e:idem est. Pa-
minaiurn se clamare ac sordidum.
rum quippe diifert in crlmine decipere et decipi

po^se. « Cum, inquit, viderit sacerdos locuin leprae V Quieunque ergo maculatus fuerit lepra, et se-

humiliorem carne reliqua, et pilos versos in can- paratus ad arbitrium sacerdotis, habebit vesti-
dorem, contaminabit eum. Plaga enim lepraeorta menta dissuta, caput nudum, os veste contectura,
est in ulcere, » etc. Quae videlicet Ipx, quia supra- contaminatum ac sordidura se proclaraabit. Omui
dicla est.jam caetera pro?equHmur."Hoc tar.en non lemporequo leprosusest immundus.solushabitabit
praetereunduin quia tunc in carne vel cute jam sa- extra castra. « Durus et fortis hic occidentis litle-

nato ulcere.quod innatnm fuerat, plaga leprae orla rae baoulus est, majnri ronfusione vel i^nominia
est.quando homo vitiosus magnarum opuro,magni miseri corporismorbos analhematizans quamipsa,
et ardentisSTS ingenii de proprio vitio correptus qus Ueus odit,adulteria. Caeterum, quod viviflcans
809 DE THINITATE ET OPERinUS EJUS LIBIII XMI. — IN LEVIT. r.lM. II. 810
spiritus in isto iooo dicit Ecolcsiis, justum valiie ot \ inncula funrit infocla, ropululiitur lopra, ostondo-
raliomibilo est. Qui cnim hairctica osl leprn macu- Uirqucsaccrdoti.Uuiconaidorutnm rccludct scptcin
latus revera notandus, quia prnfocto dcvitnndus dicbua,et die septimo rursua nspicicna, ai creviaao
est. « llaboliit crf,'o, inquit, vcslimpnta dissula. » deprehondorit,lopra pcrscverana est.pollutum judi-
Planc h;i>reticus vostimcnta luUiel dissuta ; num hoo cnbit vcstimenluin ct omne in quo lucrit invonla,

ipso quol hiTCticus cst, illud sibi scidit Chrisli ol idoiroo comburctur flummis. » Vcslis lanea,8ivo
vestiraoMtuni.cuJus in typum militcs tunicam ejus- linea, aut cerla pellicen, restia, inquam, quoilibot
dem Chrisli Uoniini scindero noluerunt {Joan. xix) lcprosa pcrveraa eat hoeretici scriptura arte lexta
undo et schismaticus dicitur, ct est, quia videlicet vel consuta sivo tjrossiori, ut linea, sivo aubtiliori
unitntem tidei unicam vel Scripturani veritatcm cloquio, ut linea, aivc de Philonc, caaterisque phi-
scindcndo, ipse dissutus etconscissus ost. Ilabel ot losophis Doo mortuis, suinpta ut vestis pellicea,
.1caput nudum, » perdidit enini coronain spei Do- dc mortuis utique animalibus contracta, Itaque si

imo et ipsum perdidit cnput cujus mcmbra

niini, muculam habuerit albam vel rufam, id eat si quid
sumus, caput, inquam, Ecclesia; Christum, « ex pium discrepueritabuniversituteScripturarum.sive
quo totum corpus per ncxum et eonjunctiono humili, sivc grandilo(iuo sermone, « lcpra, » sci-
ubministratum est, et crescit in augmentum Dei p licet bacrctioa perfiilia « reputabitur » ab eo qui
assumpsit sibi caput inimicorum diabo-
{Col.\\),« et cgerit vcl audierit, « ostendeturque sacerdoti, »

lum, caput ulcerosum, caput lcprosum. Habet et viro vidclicet verum Scriplurarum aensum atque
« os veste contectum, » id est, spiriiu lictionia judiciiim habenti, cui, qui non ostcnderit,tanquam
obturatum bilingue et dolosum. « Vesle, inquam, pro conscnsu damnabilis erit. « [Qui consideratam
conto^tum. » Summopere naiiiquo cavet ne ab illis recludot ?74 septom diebus, » id est, non lemera-
qui palulum habcnl discretionis nasum, fotore suo riura proferct judicium, sed conferet cum omni
depreheQdaturos vel guttur malignum,de quo alibi auctoritate Scripturarum, « et silepram crevisse,»
scriptum est « Scpulcrum patons est gutlur co-
: id est, si vere hseresim esse « deprehenderit, com-
rum, linguis suis dolose agebant,venenuin aspidum buretur flammis. » Nullo enim modo melius aut
sub labiis eorum {Psal. xiii). » Nec fruslra. Nam cilius haeretica scriptura de memoria perit. Com-
« contaminatura, inquit.acsordidum se clamabil. » burelur itaquc leprosa vestis,scilicet prava scriptu-
Dum enim susurrare se putat hsereticus, clamat, ra flainmis visibilibus, nam leprosusscriptor insa-
dura sibilare lingua viperea se e.^cistimat, latratus nabilis, scilicet hcereticus impcDnitens, creraabitur
ejus omnem auritum hominem exsurdat. Cum,
flammis inexstinguibilibus, flammis Eternis,flam-
inquam, in cubiculo mis gehennalibus. Qiio cootra vestis illa, quam
suo regi Deo detrahit, avis
cceli audit et nuntiat {F.cde. x). et flt pavor, C operata est mulier sapiens, qua?sivit eniin lanara

et admiralio in tota Ctiristi domo, quas esl Ec- et linum, et operata est consilio manuum sua-
clesia. Igitur quidquid loquitur hsrelicus, clamor ruin, vestiet virum illius nobilem, dabiturque
est, et turbam concitat. Quid ergo ? Orani, inquit, ei de fructu manuum suarum, et laudabunt
temporc qao leprosus et immunius est, solus ha- eam in portis opera ejus {Prov. xxxi). « Quod si

bitabit extra castra.'! Non ergo quisquam haeretico, eam non crovisse, » id est putaverit haere-
viderit
quem viventem catholica; EcclesiaB caslra non re- sim non esse, et id quod pravum sonat bono sensu
cipiunt, mortuo veniam promittat. Nam lepra vel accipi posse,« praecipiet,et lavubunt id in quo lepra
immunditia hseretica, qus in hao vita per pojni- est, » id est,prffidicabit vel exponet coram omnibus
tentiam non mundatur, post hanc vitam non est illum verbi sensum, qui sanus vel utilis est. « Et
undecuretur." Quodcunque potest manus tua, dicit cum viderit faoiem pristinamnonreversam,» idest,
Ecclesiasles, instanter operare, quia nec opus,nec nihil prodesse lectoribus sive auditoribus sanam in-
ratio nec sapientia, nec scientia sunt apuJ inferos, terpretationem suani, «igne comburet, » ut praedi-

quo tu properas {Eccle. ix). » Omni igitur tempore cluro est. « Sin autem obscurior fuerit locus leprje,
id est, in saecula saeculorum,sine termino, sine line postquam vestis est lota, abrurapet eum, et a so-
erit extra castra sempiterna3 Ecclesiae, solus.quam- D Hdo dividet, » id cst, si cum in uno capilulo error
vis in perditorum multitudine, solus, inquam, et sit aut hffiresis,multa fidelia sive utilia sunt in toto
solilarius quia a Deo derelictus, dcsertor ac de- corpore voluminis, dempto vitio,cffitera reservabit,
sertus, pollutor et immundus, qui hoc tempore, quod facere nonnulli conali sunt de libris Origenis.
dum vivil, non fuerit spiritu reconcilialionis emen- « Quod si ultra apparuerit in his locis quae prius
datus. iraniaculata erant, lepra volatilis et vaga est, « id
CAPUT XXIII. est, si ultra de illis quoque scriptorum locis, quae

De lepra vesti\im, et quod leprosa vesUs sil comhu- prius viJebantur innoxia, dissensiones ortae et facla
renda, id est scriptura hseretica penilns auferen- fuerintscandala,debentignecomburijVidelicet et eo
da. quod plus simplicibus obsintquam prosintsapien-
« Vestis lanea sive linea, quse lepram habuerit tibus et discretis, cum suficiant scripta prohitae

in stamine sive sub tegmine, aut oerte pellis, ve! fidei. <- Si cessavcrit, » id est, si dissensio vel lur-

quidquid ex pello :?".lV;clura est, si alba vel rufa batio legentium rationesedaripotuerit,«lavabit ca,

Patrol. GLXYII. 26
811 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 812
quas pura sunt secundo » id est, defendet vcl com- A vermiculusque ethyssopus. Lignum cedrinum im-
mendabit oa quse culholica sunt iterato testinoiiio, pulribile spem significat resurrectionis et incorru-
(< et iiiunda erunt, » authentica permanebunt. ptionis futurffi vermiculus, charitatem hyssopus
; :

CAPUT XXIV. herba humilis,quatumorpulmonis deponitur,ipsam

fidein, qua corda nostra puriflcantur. Sine istis re-
De cmundalione leprosi, id est, hnretici, el quod
mundure mnndutum hoc sil reconciliarecorrectam, conciliatio non Gt. Immolalo itaque passere uno,
et quid sil duos ol]erre passeres. alius vivus in sanguine ejus tingitur, quo septies,
(Cap. XIV.) « Locutus est Dominus ad Moysen, qui mundandus est aspergatur, ut rite mundetur,
dicens : Hic est ritus leprosi : Quando mundandus quia videlicet uous idemque Christus mirabiliter,
est.adJucetur ad sacerdolem.Qui egressus e castris et hic in sacramento suo quotidie immolatur, et in

cum invenerit leprara esse mandatam, prascipietei ccolo vivil non moriturus. Hac Dde recepta, qui
qui purificabitur, ut offer.it pro se duos passeres hasreticus fuerit, « septiesrespersus, » id est, san-
vivos quos vesci licitum esl, et lignum cedrinura, cto septiformi Spiritu,qui in sola catholica Ecclesia
vermiculumque et hyssopum,et unum e passeribus datur, innovatus, « dimittet passerem vivum in
immolari jubebit in vase fictili super aquas viventes. agrum,ut avolet, » confitendo scilicet quia Ghri-
Alium autem vivum cum ligno cedrino, et cocco et stus, ut prKdictum est, nuuquam moriturus in
hyssopo tinget et sanguine passeris imraolati, quo eelernura manet.
asperget illum, qui raundandus est septies,ut jure CAPUTXXV.
purgetur. » Vere « bona » et sancta « lex, si quis De mystica observatione leprosi qui mundatui est,
ea legilime utatur {/ Tim.i).« Vere splendida Moysi deque cgeremoniis suis el ohlationibus.

facies.siquis eam amoto vclamine intueatur(J/ Cor. « Cumque laverit homo vestimenta sua radet
ni).Vidimus, inlelieximusqualiler pjiciat leprosum, oranes pilos corporis,et lavabitur aqua.Puriflcatus-
id est hsereticum, eo quod leprosus sit. Nunc videa- que ingredietur castra, ita duntaxat ul maneal
mus qualiter mundet, id tst reconciliet illum, ubi extra labernaculum septem diebus, et die septirao
mundatus, ubi in catholica fide fuerit correctus ; barbamque et eupercilia ac
radot capillos capiiis,
hoc enim est mundaremunrtatum, scilicel reconci- totius corporis lotis rursum veslibus et
pilos, et
liare correctum. « Ut offerat, inquit, pro se duos corpore,die octavo assumet duosagnos immacula-
passeres. » Passcr Christum signiflcat hoc loco,qui tos,et ovem anniculam absque macula, el tres de-
et in psalmo loquitur: « Vigilavi, et factus sum cimas simil» in sacrificium,qufe conspersa sit olec
sicut passer solitarius in tecto {Psnl. ci), » id est et seorsum olei sextarium. Gumque sacerdos pu-
resurrexi et ascendi in coelum, separatus ab homi- riflcans hominem statuerit eum, et heec oiunia co-
nibus, ad modum passeris solilarii in tecto, scpa- rara Doraino in ostio tabernaculi testimonii, tollet
ratiab aliis avibus, et quiescentis in loco suo.Sed agnum et offeret eum pro delicto oleique sexta-
duo passeres offerendi sunt, « et unum, inquit, e rium, 1) eto. Curaque, inquit, laverit homo vesti-
passeribus imtuolari jubebit in vase fictili super menli sua, eo videlicel lavacro, de quo Propheta
aquas viventes, alium autemtinget vivum in san- inpsalmo : « Lavabo, inquit, per singulas noctes
guine passeris immolati etc. Cur hoc, nisi qula lectum meura.lacrymis meis stratum raeum rigabo
oportet eum, qui reconciliatur Ecclesiae, confiteri (Psal. vi), » radet oranes pilos corporis sui, id est
Christum quiacrucifixus ct mortuus est ex infirmi- oranes a se superstitiones haereticas amputabit, et
tate nostra, et vivit nunc ex virlute Dei ? {II Cor. lavabitur aqua id est sacra informabitur doctrina,
xm.) Nam in urabra quidem vel ligura ista duo pas- purificatusqiie.scilicet hoc moJo.ingredietur castra
seres offeruntur, sed in veritale essentias unus est jam enira ex tuncin catholica reputabitur Ecclesia,
Christus: unus, inquam, idemque una geminae per- 2J5 ita dunlaxat ut maneat extra tabernaculum
sona substantias ex altero crucifixus, ut praedictum suum scptem diebus, » videlicet nerudis adhuc si
esl, ex altero jam vivus, ex quo etiam « jam non contubernalium haereiicorum malis colloquiis mis-
moritur,raors illi ultra non dominabitur (/?()m. vi).» ceatur, iterum rediviva illoruralepra corrumpitur.
Igitur oblatis duobus passeribus quos vesci hcitura D «Maneal inquam,extra tabernaculum suum septem
est; utraque enim jam dicta credere oportet, unus diebus,»idest,donecineoperfecteChristusformetur,
immolatur, et ex aliovivo cum sanguine immolati, cuiestiterura pariente gratia natus.Et ei hoccoutra-
is qui mundandus est septies aspergitur,(|uia vide- riura non est quod sacerdotibus supra in consecra-
licet immolatus esl Christus, idemque redivivus tione ipsorura praeceptum est : « De ostio quoque
septiforraeradedit spiritum,sine quo nullus rite as- tabernaculi non exhibitis septem diebus^Lcw.viii).»
pergitur, ut peccatorum remissione mundetur. Hoc Sacerdotibus naraque tabernaculura catholica est
in sacramenlis Ecclosiae mirabiliter (quod fidclibus Ecclesia. Leproso autem huic tabernaculum suum
notum est) celebratur. Immolatur passer (( in vase hasreticorum conventiculum erat. « Et die, inquit,
flctili,»id est.recitatur fides ejus,qu85 exinflrmitate septimo, radet capillos capitis, barbamque et su-
nostra exstitit passionis Christi. Et hoc « super percilia ac totius corporis pilos. » Haec namque
aquas viventes,» ido3t,sQoundura Scripturasverita- perfectio et reformationis in eo qui barbatus et
em vitae continentes. Illic est lignum cedrinum. veternosus hsereticus fuerat,si ex lotoad infantiam
813 DI<: TaiXITATE ET OPKIUBUS K.IUS LIBni XLII. — IN l,HVIT. I.in. II. »14
innoconlia) redcat, si doposita pbilosophia etinani A. delcrrninataj Bunt. «Sumelergo, inqiiit pro peccalo
fallacia.quiu est « secundum traditionom hoininum, agnum, • id eat pro correctiono pcstie hiereticiB,
secundum clementa niundi, » et non secundum nppnhendel apostoliciB fldei symbolura. « Decimam-
Bpirilum {Cot. u), in ilio qui cnput ost corporls quc partem simila; conspersE oleo, et olei scxla-
Ecclcsiaj {Col. i). "tota exspoliationocorpnrisciirnis unam absque subtili dlscussione,
riuni,"idest fidem
rellorescat,quod esl capillos capitis, id esl sensus Irium personarum,ita dunlaxat ut dilectioncni ha-
pristinos cordis. barliaimiuo virilcin, ac suporbia; bcatergo Deum et proximum, juxla sensum supra-
cum totius
supercilia, corporis pilis radore,ut totus dictum, '< duos quoque turturos, ait, sive duos
homonovus incodat. <• El lolis rursus vestibus et pullos columbs;, quorum sit unus pro peccato, et
corpore, » id cst itonim atque iterum dala confes- nltcrin hoIocaustum(tfi'. xii), » vidollcet duplicem

siono, « dio octavosumot duos agnos imniaculatos, habendo gemitum vel quia dixit et fccit qua; ca-
etovom anniculam absquo macula.et decimas tres tholica; purilatisnon sunt, vel quia non dixilet non
simila?, » ctc. Ua;c loprosi ablatio a sacerdotum ff cit qua; ab hasreliciB leprae contagione aliona sunt.

supradietis oblationibus differt quod illic vitulum, Ca;tera, utjam dictumest, pra;terimus, non enim
hircum atque agnum sumi jubet lex, azymorum eadem inomnibus locis suis replicare compelliniur.
de canistroexprimiturcadem quantitas hicautem ;
B CAPUT XXVI,
• duos, liiquil, agnosassumet.el ovein anniciilam,
De lepra domorum, cum nuntiata fueril sacerdoli,
et tros similaj decimas. » Plane ab hoc haeretico, quatiter comiderelur, id est lixresis quorum libet
qui ab hujusmodi lepra mundalus est, exigi debot, in quovisordinecoabilanlium quatiter ejeaminetur.

uttotius van8B philosophia: rasis superciliis.simpli- « Locutus est Dominus ad Moysen otAaron di-
duobus agnisimma-
citalera fidei sapi.it, et itacura cons Cuin ingressi fueritisterrara Chanaan, quam
:

cuiatis, t ovem anniculam, » id est, in duobusTe- ego dabovobis in possessionem,si fuerit plagaleprae
sl.uncnlis unara simplicilcr profiteatur Gdemcatho- in lEdibus, ibit cujusestdoraus nunlians sacerdoti,

licam. Nam a sacerdole, id est ab eo qui nunquam etdicit: Quasi plaga lepra; videtur mihi esse in
aborravit a Qdo, non lanta solertia requiritur vel dorao mea. At ille pra?cipiet,ut offerant universa
exigilur ut sit contenlus siraplioi lide, quippe qui priusquam ingrediatur eara, et videat utrum lepra
neminem sollicilum reddidit.quod inquam humana sil,ne immunda fiant oninia qu» in domo sunt.
Deum voluerit ratione comprehcnderc. Igitur, « ot Intrabilque postoa, ut consideret domus lepram,
tres,inquit,decimassimila2 assumel in sacrilicium. » otc. » Et hic a superioribus deductus vivificans le-
Tribus decimis assumptis, septem decin s residuae gi.s spiritus in promptu est. Sienimnon de lepra
sunt. .\ssuniet ergo tres siraila; decimis, id est „ carnis, sed de lopra mentis vel peccato oarnis Deo
Ires conUtebitur pura mente otpublica voceunicae, cura vel judicium esi, quanto magis de lepra pa-
deitas porsonas^utquasnonbabebatseptem decimas rietum, vel de lepra lapidura visibiliura et insen-
sanctum sentiformem Spiritum in calholica
scilicct sibilium illi Ergo hicdomus, ra-
cura non est ?
matre Ecclesia recipiat.Sed non satis cstsanctam quo partes
tione urgente, eo sensu accipienda est
confiteri Trinitalem in oonspectu Ecclesiae, nisi domus dicimus singulos homines. Et hoc nondum
prseeunte dilectionis auctoritale et erga Deum et spirituale est ; nam el litteraliter, sicut Iribiis per
proximum fideliter operante. « Conspersa, inquit » familias, sive cognationes, et cognatio perdomos,
simila sitoleo, et seorsum habeat olei sextarium,» sic domus per viros plerisque Scripturae locis divisa
qui videlicet et intus coram Domino conspergitur est.« Cura igilur, inquit,ingre3si fueritis in terram
charitatis oIeura,et foris erga proximumsex opera Chanaan, quam ego dabo vobis in possessionem, si
misericordiaa sunt, scilicet esurienli eibum, siiienti Extuncterram
fuerit plaga lepr.f innedibus, » etc.
dare potum, colligere hospitom, cooporire nudum, Chanaan,quod interpretatur wieiHS eorum, ingressi
visitare infirmum,Tenire ad eum qui in carcere est sumus,ex quo,sub regibus Chrislianis atque catho-
[Xatth. xxv). Caetera prsterimus, quia fere sunl licis principibus, licuit sanctae Ecclesiae publicis
eadem qus superius in consecratione sacerdotum. regnare conventibus divinumque imperium coele-
imo in exordio voluminis hujus, pro posse tracta- D stibus gubernare legibus. quidem Cha-Nam lerra
vimas. Nec mirum, quod eodem ritu et sacerdo- nuan,quam dedit possidendam,
Dominus populo illi

tes consecrantur, et qui leprosus fuerat emun- illam significal terram viventium de qua maligni
datur, quia, videlicet in reconciliatione hKrotici spiritus expulsi sunt, quia, secundum nomen Cha-
cunota sunt agenda mysteria Christianw fidei, per naan, motus est pes eorum {Psal. xciii), cecide-
quae Deo nostro regnura et sacerdotes sumus runtque, et stare non poterant (Psal. xxxv) ; sed
effecti {Apoc. t), escepto quod non illi repetitur quia per praesentis Ecclesiae januas in illam ingredi-
lavacrum carnis, si veniat ab haereticis, quamlibet raur terram, non vane jam nos ingressos esse dici-
perversis.baptizantibus tamen io nomine Patris, et mus, et beata spe sloriamur, cum adhuc peregri-
Filii et Spirilus sancti. « Quod si pauper est,et non nantes in corpore, jam in coeliscum Apostolo con-
potcst manus ejus invenire quas dicta sunt, » etc. versari possimus {Phil. iii). « Si, inquit, fuerit

Pauperille est, qui pro parvitate scientiae non pene- plagaleprae in aedibu8,»id est.si orta fuerit ha;ref's
tratprofundaScripturafum,qua;dnobusTestamentis in quibuslibet Ecclesiae conventibus, ceenobiisque,
815 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 816
velquibuscunqueordinibuscommuniterviventibus, A vel thealro, vel in maligno malignorum collegio,
« ibit cujus doraus est, nunlians sacerdoli,» subau- cum mortuis,cum his qui sunt in inferno, «Domum
ditur eo quod plagam raortiferam per semetipsum autem ipsam radetintrinsecus per circuitum; » nec
Banarenonpossit, « Tunc enim is,cujus est domus,» enim immunis esse poterit ab illorum colluvione
qui domui Christi est praelatus,majoris vel superio- totus ccetus cohabilantium, dicente Scriptura :

ris quffirere debebit prEsidium, cum 276 per se- <i Qui tetigerit picem, inquinabitur ab ea [Eccli.
semetipsumcurarenonpoterildomesticummorbum. xm). » — • (( Radet,inquam,per circuilum, » id est,
IIAl ille prfficipiet, ut efferant universa de domo, cunctos tam vocis professionequam et manus sub-
priusquam ingrediatur eam, et videal utrum lepra scriptione, anatbematizare compellet dogma haere-
sit. « Ingressuro sacerdote in domum, ut videat ticum, Kpulverem rasurse extra urbem
et sparget
utrum lepra sit quod annuntiatum est,an non.prius in loco immundo,» immundorura,
ut videlicetnihil
debent universa, subauditur quoBefferri pos"
efferri nihil hKretioorum sensuumresideat in tota Dei Do-
m conventu, vel cffitu cohabi-
sunt,quia videlicet mo. Sed « et lapides alios reponi jubebit pro his
tantium orta disaensione dc fide vel dogmatibus, qui ablati fuerint, » scilicel, ut malis male per-
antequam res examinentur, qui non consentiunt ditis (Mallh. xxi), domus impleatur aliis dome-
scandala facientibus, ipsumsuum declarare debent p sticis, qui pro veritate lidei, vcl pacis catholicae
studium quo ab aliis dissentiunt. Nam postquam stalu,jurecompetentur in familia Domini, Tandem
lepram hcereticam esse manifesla ratio convicerit, «luto alio liniet domum, » id est, malis sensibus
nonsolum auctoribus,sed et auctorumconsentaneis exclusis sedula prsdicatione ac meliori doctrina
sententia pariter incumbet judicialis. Quare enim totura reformabit fidei vel catholicas pacis stalum.
pra?cipiet utefferant universa. Ne immunda, in- ci Sin autem postquain eruti sunt lapides, et pulvis
quit, fiant omnia, domo sunt, » videlicet-
quce in elatus, et alia terra lita, ingressus sacerdos viderit
quando prolatum fuerit convictae immunditis indi- reversam lepram et parietes aspersos maculis.lepra
cinm. « Intrabitque postea, ut consideret domus est perseverans, et immunda domus. Quam statira
lepram, » videlicet postquam schismatis partem deslruent, etc., videlicet sicut, post primam et se-
utramque diviseret,dislintamque utriusque habuc- cundam inspectionera, homo leprosus immunditiie
rit notitiam. « Et cum viderit in parietibus illius, condemnatur.sic et domus, post priraam et secun-
quasi valliculas pallore sive rubore deformcs, et dam considerationem, crescente lepra, jure de-
humiliores superficie reliqua, egredietur ostium struitur,id est sicut hsreticus homo post primani ct
domus et statim claudet cam seplem diebus.»Quod
secundam admonitionem, devitandus,sic etuniver-
est dicere Cum audierit capitula disceptantium
: sa domus, siveEcclesianialignantiumconciliumque
omnino a pulchritudine vel sanitatc sanctarum ^ hffireticorum,post primam et secundam orthoduxi
Scriplurarum discrepare, egredietur tota aversus sacerdotis visitationem, anathematizandum est,
mente,et imponet silentium immundospiritui, sci- « Destruent ergOjinquit, domum et lapidesejus, ac
licet leprae haereticae, d septem diebus, id est, uni- ligna, atque universum pulverem projicient extra
versae veritatis objecta auctoritate, ut videant vel oppidum in loco immundo, » videlicet cum illo
inlelligant recti et lastentur, et omnis iniquitas op- imraunditiae princifie diabolo, cui per prophetam
pilet os suum (Psal. cvi). sub nomine Babylonici regis dictum est « Omnes :

CAPUT XXVII. reges gentium universi dormierunt in gloria, in

Quod si post septem clies inveneris crevisse lepram, domo S'ja. Tu autera projeclug es desepulcro tuo
jubeaterui lapidcSy idest, si\post omnes admoni- quasi stirps inutilis, pollutuset obvolutus cura his
tiones perseveravH hxrcsu, e.vpcllct ejus aiiclores,
et si ncc ita profeceril, deslruel totam domum
qui interfect! sunt gladio (ha. xiv). » — «Quod si in-

hasreiicam. Iroiens viderit, lopram non crevisse in domo,

Reversusque septimo considerabit eam. Si
die postquam denuo lita est, purificabit eam, reddita
evenerit crevisse lepram, jubebit erui lapides in sanitate. El in purilicatione ejus sumet duos pas-
quibus lepra est, et projiciet ecsextra civitatem in seres, » etc, ul supra.

loRoimmundo,domumautem ipsamradiintrinsecus ^ CAPUT XXVIII.

per circuilum, etspargi pulvorem rasurae extra ci- De eo fjtii pnlilur (lu.xum seminis, idesl, inconlinen-

vitatem in locoimmundo, lapidesque alios reponi

tiam sermonis. el de ea qux sanguine fluif, id cst
qux cuilibet frairi detrahit, et de /nystica ejusob-
pro his qui ablati fuerunt, etluto alio Ilni domum.» lalione si sanala fuerit.
« Septirao, inquit, die », id est postquaro omnem (Gap. .\V.) « Virqui patitur fluxum seminis, in-
adhibuil sani sermonis diligentiam, « reversus, si mundus erit. Et tunc judicabitur huic vitio sub-
leprara invenerit crevisse » hsreticam, « jubebit jacere cum per momenta singula adhaeserit carni
erui lapides in quibus lepra est, »id est utetur ferro illius, humor. » Item
atque conorevit foedus :

abscissionis,auferendo et expellendo illos qui sunt « Mulier mense patitur fluxum

qus redeunle
ejusdem impietatis auctores,« et projicieteosextra sanguinis, septem diebus separabitur. » Ac dein-
civitatem, » extracivitatem, inquam, viventis Dei ceps : « Mulier quaj patitur multis diebus fluxum
Hierusalem coelestem, extra pacem ecclesiasticae sanguinis,non in tempore menstruali,vel qua post
communionis « in locoimmuDdo. » in diaboli circo menslruum sauguinem fluere non cessat quandiu
817 DE Tni.Vrr.VTE ET OPEllIBUS EJUS l.lliiU .\LII. — IN LKVIT. I.m. II. HIM
liuic subjacot passiuni, imiiiunda cril quasi sit in'A. poDnitenti.im mutantur et grana flunt, eolemni rc-
lcrupore mcnstrui. » Ordinate post io^em datam, conciliationo non indigcnt, scd l.inlum lurturis ct
lcpro! (larniiatiiiis, iit ost liaTetic.i" priiviliili?,legcm columba; jieniitiis olVer.int, ct salvati sunt. Ca;tera,
edicit Scriptura dc (luxu seminis ct dc fluxu san- quia riianifcsta sunt, et siinilia vel eadem ex parte
guinis mcnstrui.id cstdcincontinentiaorismurmu- dicta sunlaupcrius.sludio proficisccndi pra;torinrus.
rosi et de loquacilatc iingua; dctrahentis. Quid cst CAPUT XXI.X.
fluxum scraiiiis aut flu.xum pati sanguinis.nisi de- Quoil mulier viiio tahoratn fluenli.i meiixtrui^a xiinclx
Iractoriis aut ctiani criminosis fluereverbis?Nem- communionis prolvheri nondebcat ingrettu.
pe qui detrahit Deo, vel qui blasphemat Deum, et Hoc taincn dc mcnstruis floribus secundum litte-
qui delrahit proximo, vcl qui judicat proximum, ram pr.Tlcreundum non cst.quiajam in Evangclio
proximi sunl. Qui enim boc temporo catholicjppa- Ghristi mulier ejusmodi passionem sustinens, Deo
cis.quando sufficiontibus orlhodoxorum scriplis la- itnnuindanon csH.I/(i///i.ix).Nam viroquidem iramu-
pidata vel obruta cstomnis h.tresis, proximi quem landa sit,scilicet, « ut vir qui cuin ea coierit, tem-
videl bona quoquc odit, quomodo, vigentibus hie- pore s.inguinis menstrualis, immundus sit.»Et hac
reticorum zizaniis, Deo quem non videt posset esse lege prohibealurcum ea coire vir,in quo certe mul-
lidelis ? Igilur et hic immundus est.Et si quidcm in
p tum conceptibus lex sacra prospicit.Dicuoturenim
proposito virtutis, aut in quolibet eminenli gradu concepti fcptUE vitium seminis trahere,ita ut leprosi
constitus sit vir est paiiens fluxum sanguinis si ;
ct elephantiaci ex bac conceptionenascantur,etfae-
autem de s.tcularium plebecula nulloque ordinis di in utroque sexu corpora pravitatevel enormitate
ecclesiestici sive curialis munere functus sit, recte membrorum, sanies corrupta degeneret. Ca;terum
mulier dicatur patiens fluxum san^uinis menstrui, Deocur pro hac passione immunda 8il?Etenim ec-
quamdiu a detractione lingu.-c non parcit, quandiu clesiastica recte censet auctorilas.quia miilier dum
scandala nutrire, dissensiones facerc non cessal. Et consuetudinem inenstruam patitur,prohiberi eccle-
notandum quam caute diclum sit, quam provide siara ingredi non debet,quia ei naturas superfluitas
definitum sit. « Tunc, inquit.judicabitur huicvitio in culpam non valet reputari,et per hocquod invita

subjacerc.cum per momenta singula adhaeserit car- palilur,justuin non est ut ingressu Ecclesiae prive-
ni illius.atque concreverit fcedus humor. " Qiiod est tur.Novimus niimque quod mulierquae fluxura san-
277 dicere: Non prouno verbojudicabilur linguae guinis patiebatur, post tergum Domini hurailitcr
vitio subjacere; nam « si i|uis in veibo nnn offendit, veniens, vestimenli ejus fimbriam tetigit, atque ab
iii).» Sed cum indesinen-
hic perfectus est vir (Jac. ea staliiu infirmitas sua recessit (.Varc. v).Si autem
ter proconsuetudine adhaeseritori illius foeda^atque _ in fluxu sanguinis posita laudabiliter potuit Do-
humida loquacitatis lues, et suavis fuerit gutluri mini vestimentum tangere, cur qute menstruam
pjuspanis hujusmodi, immundus, inquam, et hie sanguinis superfluitatem patitur, ei non licet Do-
erit, verumtaraen non seque ut leprosus, nondum mini ecclesiam intrare ?Sed dicis Illam infirmitas :

ajque hareticus. Nec enim habet haec lex ut separe- corapulitjhas vero,de quibus loquimur, constringit
tur, ut habitet extra castra solus.OptimfiacIegitime consuetudo. Si igitur bene praesurapsit quae vesti-
sancta didicit Ecclesia porlare et sustinere, intra menlumDomini in languoreposita tetigit.quod uni
castra sua, qui sunt hujusmodi, gemens tamen et personoB intirmanti conceditur,cur non concedatur
dicens :<«Heu raihi! quiaincolalusmeusprolongatus cunctis mulieribus quae naturte suae vitio infirman-
eat ; habitavi cum habitantibus Gedar, multum in- tur ? Sanctae autem communionis mysterium in
cola fuit anima mea. Cum his qui oderuDt pacem iiadera diebus percipere nocdebet prohiberi.Si au-
eram pacificus {Psal. cxix). » Hunc tenet modum tera ex veneratione raagna perciperenon praesumit,
discretionis, ut cum his qui oderunt pacem « proxi- laudanda esl;sed si perceperit,non judicanda.
mi, quan diu salvo unitatis vinculo potesl, pacifica C.\PUT XXX.
sit :cum his autem qui oderunt pacem Dei,qui male De mysterio duorum hircorum, quod eorum alter
de Deo loquuntur et sunt haeretici, nullam habeat Christi, aller Anlichrisli typus sit.

pacem, aut tolerantiam communionis.sed emunda- D (Cap. XVI). « Locutus est Dominus ad Moysen,
tio taliiim sine sani.'uine fit. Ait enim « Si sanatus post mortera duorum filiorura Aaron, quando offe-
:

fuerit qui hujusmodi sustinet passionem.numerabit rentes ignem alienum interfecti sunt, et praecepit ei
septem dies post emundationeiu sui,et lotis vestibus dicens Loquere ad Aaron fratrem tuum ne omni
:

ac toto corpore io aquis viventibus, erit mundus.Die tempore ingrediatur sanctuarium,quod est inlra ve-
autcm octavo,sumet duos turtures aut duospullos lum, coram propitiatorio, quo tegitur arca, ut non
columbse,et veniet in conspeclu Domini ad ostium raoriatur, quia in nube apparebo super oraculura,
labernaculi testiraonii,dabit eos sacerdoti, » etc.Ita, nisi haec ante fecerit.Vitulum offeret pro peccato,et
inquam,talinra emundatio,et earum mulierum qua- arietem in holocaustum,»etc.Post mysticum atque
rum steterit sanguis el fluere cessaverit, sine san- ordinatissimum sanctae domus Dei statum, in hao
guine fit, cum emundatio leprosi nonnisi cum san- sacra Levitici voluminis scriplura dispo3itum,ite-
guine fiat passeris vivi.Etenim quicunque fidei pro- rum ad caput redditur, id est, ad Aaronsummum
fesBione intus sunt, quamvis paleae sint, cum per pontificem et sacrificium ejus. Sic enim superius
819 RUPERTIS ABBATIS TUITIENSIS. 820
habuimus,jiibente Domino.quia obtulcrit Aaron vi- A pum ejus Barablas latro seditionis aucloret homf
tulum et duosarietes, vitulum pro peccato,et arie- cidii (.Va(//i. xxvii), vivens est dimissus, et nunc
tem unum inholocaustum,acdeinde tiircum.Deindc usque super illos seditionibus alque homicidiis
subjuncta est mors filiorum Aaron, ac deinde di- tyrannizat diabolus:uoster vero hircus pro peccatis
scretiomundorum atqueimmundorumaaimantium nostris est mortuus mortuus, inquam,semel pec-
;

deindelex li'prosi hominis.et leprosae domus,fIeinde cato, nunc enim vivit Deo (Rom. vi). u Omnes, in-
de viro patientc fluxum seminis.de femina patienlc quil, iniquitates filiorum Israel, universa dclicla
fluxum sanguinis.Post hffiCjinquam, opportuna re- alque peccalaeorum imprecans capiti ejus, >> om-
capitulalione ad ipsum redditur,cum h?ec ad Moy- nium quippe animarum sanguisuniversus in caput
sen Uominus loquitur.Verum nonnihil differt.Dicit ejus redundabit, u emittet per hominera para-
enim « Quibus cunctis cum lotus fuerit induetur.
:
tum in desertura,»id est prscipitabit in infernum,
Suscipietque abuniversa mullitudiue filiorumlsrael in manibc.s patrisejus diaboli,horainis utiqut niali
duoshircos pro peccato, et unum arielem in holo- el viri iniqui,de quo paterfamilias in Evangelio di-
caustum:eumquR oblulerit vitulum, et oraverit pro cit : « Inimicus homo hoo fecit (Mallh. xiii). » Se-
se,et pro domo sua, hircosduos stare faciet coram cundum hanc significationem turpe nimisest ho-
Domino, in ostio tabernaculi testimonii, raittens g raiuisillius ministeriumsignificantis diabolura.qui
super utrumque sorles. Unani Domino,et alleram in solitudinerainfernideportabitillumhircumsuura.
capro emissario, » etc. Hoc, inquam, nonnihil a Sed audi quod postraodum sequituriollle vero qui
superioribus differl : nam illic de capro emissario dimiserit caprum emissarium, lavabit vestimcnta
nullus sermo est. Magnum
mysterium est. et hic sua, et corpus aqua, et sic ingredietur castra. »
Post mortem duorum filiorum Aaron, quando ofTe- Porro hoc loco, quod hircum illum attrectavit, et
rentes ignemalienum mortuisunt,et mysleria dicta ad horam lypum gessit totius munditiae Principis,
sunt,et utiquepostperditionem Judaeorum quinunc «lavabit vestiraenla sua»non ante ingressurus ca-
in peccalo suo pereunt, hsc eadem opere implenda stra. et ipse Aaron, quia capili ejusdem hirci
Sed
sunt, lunc summus pontifex, tunc, inquam, cum manum utramqueimposuit, « lavabit carnem suam
pleoitudo gentium subintraverit,tempus erit,utre- in loco sancto, indueturque vestimentis suis. Vi-
liquiaB salvae fiant Israeliliei populi,/iom.xi). « Duos tulum autem ct hircum, qui pro peccato fucrant
hircos stare facietin osiio tabernaculi testimonii, » immolati,et quorum sanguis illalus est, ut in san-
id est revelato homine peccati,filio perditionis, qui ctuario expiatio corapleretur,asportabunt foras ca-
vere hircus est fetidus pro peccatis propriis, inno- stra, et comburetur
igni, » elc. Haec superius ex-
tescet ipse Christus populo illi,qui cum pro sua in- posita hoc loco, ut supradictum est,
sunt, sed
nocentia sitimmaculatus Agnus Dei, tanquam liir- recapitulantur, videlicet idcirco quia non alterius,
cus velul peccator oldatus est pro peccatis totius ejusdera Domini nostri Jesu Chriati sanguine, qui
mundi. Tunc mittentur super utrurnque sortes, ut « ut sanctiOcaret per suura sanguinem populum,
liquido constet cunctis quis eorum benedictus in extra portam passus est {Hebr. xiii), » reliquiae
noraine Patris in multitudinemisericordiBe advene- Israel salvabuntur.
rit.et quis maledictus in nomine suoin multitudine
CAPUT XXXII.
irae suas emerserit. Nam cujus sors a Domino ex-
Senlcntia legis de non cnmcdendis morlicinis, et cur
ivit, qui oblatus est pro peccatis nostris, hic illum ^braham uxorem habens sororem suam, conlra
alteruin « interficiet spiritu oris sui, etdeslruet il- lcgem hanc iion fccerit dicentem : <> Jux/a con-
lustratione adventus sui {11 Thess. ii). » Jam quia sueLudinem /Egypti non (acielis. »
caetera superius dicta sunt,vidclicet quid significet (Cap. XVII.) Deliinc paucis interposilis, qua; et
quod pontifexsolusingrediturinsanctuarium,sum- intellectu plana sunt, et jam diversis locis exposita
ptum sanguinem fundens super238cornuaaltaris sunt,recapitulationem prosequitur,et qua;nam sint
per gyrum, aspcrjiens digito septies, et expians, immunda.quorum ab esu,vel contactupopulum
illa

atquesanctificansiUudabimmunditiisfiliorumlsrael sanctum sanctalexabsterreal,manifestiuseloquitur

nunc decapro emissario.quod restat dicendumest. D « Anima, inquit, quaa coraederit morticinum, vel
CAPUT XXXI. captum abestia tam de indigenis.quamde advenis,
Qaod vivens hircus qUi.emitlitur,ipse sit .intichrislus. lavabil veslimenta sua et some.ipsum aqua, et con-
« Ofrerat,inquit,hircum viventem.et posila utru- tarainalus erit usque ad vesperum, et hoc ordine
que manu super caput ejus, confileatur omne? iiii- mundus fiet. » Hoc el superius dictura fuerat, ac
quitates filiorum Israel, et universa delicta atquo subinde :« Haec sunt, inquit, animalia, quaecome-
peccata eorum. Qu^e imprecans capili ejus, emittet dere debetis de cunctisanimantibus terrae{Leo.xi),ii
illum per hominom paratum in desertum, » etc. el ha;c atque haec inter immunda reputabitis. Nam

Hircus iste,ut praediclum est, Antichrislus est. Vi- si quaeras, quEe sunt immunda, quae Deus odil,
veiis,inquam,hircus,quippe quinonveniet ut Chri- (Cap. XVIII.) « Juxta consuetudinem, inquit, terrffi
Btus,pro peccatis hominum moriturus, sed omnino ,'Egypti in qua habitastis non facietis, el juxta
causae vel morti ejus contrarius. Unde et dicitur morem regionis Chanaan,ad quam egointroductu-
Antichristus, id est, Christo contrarius. Nam in ty- russum vos,nonagitis.» Ac deinceps:«Omnis homo
821 DE TlllNITATR ET OPICIUBUS EJUS LIDIU XLII. IN LKVIT. Lili. II. 822
Rii pro.ximam sanguiniasui non accedet.»Nam vere A. mtiiiipulum primitiarum, scptem holidomadas ple-
liicc aniin(>iin sunt irnmiinfiii, animiilia cii lavernsa, nn3,usqucnd alternm diem pxplctioniH heluioni.ida'
qui" p'>|iniii3 Uei conieilcro,iil cst in siii cDnsorliiim sepliiiK)', id est qiiiiiquugiiila dies, el sic uiTcretis
ailmiltero non debel, scilicot, omnes bominea ista sacriflcium 919 novum DoiiiiDO, » elc. Hieo bd-
facientes, lijcc imiiiundu et irrationabilia pprpc- lemnilu!' meiisis primitivurura, qui nienBis apud
trantcs, turpituilinem mutris, vel piUris di.>*cuopc- Hebr;co3 Tlieseri, a[)uil Korauno.i uutcm Junius
rientes, sororis cx putro, sivo sororiu e.\ inatre dicitur : hn-c, inqiiara, snlcmnitap, Primitivorum
ignomioiam revoluntcs. Quod si objicias : Ergo ilicitur, ct festivitns llcbdoraaduruiii. Vocatur etiara
Abraham oootra Dei placitum fecit, sororis suob Grsece Pentecostes, id est quinqungesimus dies. Da
turpiiudinoui rovclaiido ; Sarucniin soror cjus fuit solcraiiitate congregatarum frumim. « Mense, in-
filia putrisejus, et iion raalris. Respondebiiuu.squiu quit, septimo, priraa die mcnsis erit vobis Subba-
hoc, juxtu consuctudinnm gcnlium, fecii, quum tuiu meiiiorialc clangentilius tubis, et vocabitur
Doua hoc loco inlcrdicit. De quibus cum educeret sanotum. Omne opus servile non fucictis in eo, cl

eum Deus, jam antea soror nupserat illi. Necdum holocaustum offeretis Domino, » ctc.
scripto lcgis, imo neediim voce Dei pra'ceptum CAPUT XXXIV.
acccperul hujusraudi. « Ubi aiilein prsceptum non De ejuidem solemnilalibus el de causis singularum.
g
est, nec prajvaricutio {liom. iv). » H.trc, inquum,l'a- Tres ist;B solemnilntes legalcs causas hab('nt
cientes homine.^^el quoraudocunqiie sanguineam notissimas, magnaque elprieclaracommemorutione
lurpitudinem diacooperientes, mulierisjraenstruataa digna testantur Dei beneficia. Solemnitatis Azymo-
focditdtem revelantcd, cum uxore proxirai coeuntes, rum, solemnitatis, inquam,puschali3 causa illaest,
de semine suo dantes idolo Moloch, et per ignem quiai< iii raanu, imiuit, forli eduxit nos Duminus de
transferentes, hi el c;eteri operurii iniquitatis coin- terra /Ejjypti, de doino servitutis Naiii,cum iudura-
quinuti et immundi suiit, quibus hihil est mun- tus esset Phurao, et nollet nos dimittere, occidit
dura (Tit. i). Usec enim de homiDe exeunt, et Dominus omne priraogenitum in terra .iEgypti, a
juxta evangelicam veritatem, coinciuinanthominem priraogenitohominisusquead primogeniturajuraen-
(Mallli. xv), nam « quod intrat in os, inquit, non torura (E.rod. xiii). • Solemnitatis Priraitivorura
coinquiiiat hominem (ibid.). » Et in his nullaui ira- sive Hebdomadurura, caus^a hwc est, quia menae
pendimus morara qua;rondo niysteriorum profun- tertio egressionis de lerra .Egypti.pepigit Dominus
dilatem, quoniam in superficie munifcatam habent foDdus cum filiis Israel, et legera dedit in tabulis
juatitis rationem, transgresEoribus reutuin peren- scriptaiii digito Dei. Pactio foideris non lertio, ut
nem, uuditoribus imo fuctoribus suis maguam pa- _ plerique ncgligenter legentes,sed quarto diemensis
rrfutia conscientiae requiera. tertii,quiestquinquagesimusaquarta decima luna,
CAPUT XXXIII. vel die mensis primi sic acla est. « Tulit Moyses
De tribus ioletnnitalibus anui, quis sit mensis atymo- dimidiam parlem sanguinis et misit in populo,
rum, quis primitiuorum, quis congregatarum purlera autem residuam fudil super altare. Assu-
frugum. mensque voluraen foederis, legit audienle populo.
(Gap. XXIII.) Locutus est Dorainus ad Moyen,
• Sumplum quoque sanguinem respersit inpopulum,
dicens : Loquere filiis Israel, etdices ad eos Hae : et ail Hic est sunguis foederis,
: quod pepigit Domi-
sunt feria; Doraini sunctae, quas celcbrare debetis nus vobiscura, super cunclis sernionibus his(E.rorf.

temporibus suis. Mense primo, quarta decima die xxiv). » Solemnitatis raensis septimi, quae dicitur
raensis ad vesperum phase Domini est, et quinta festivitas Tabernaculorum, ea causa est, quia adie
decima die mensis hujus soleranitas azyraorum egressionis eorum de terra jEgypli, per quadra-
Domini est, » elc. Trium soleninilatura continuata gintuannosintabernaculishabitaveruntjtandemque
ratio planius hic ordinata est, de quibus in Exodo consumpta generatione illa, quia murmuraverunt
Dominus : t Tribus, inquit, vicibus per singulos contra Dominura,filii eorum terram repromissionis

annos raihi festacelebrabili3,soleranitalem Azymo- ingressi suut {iSum. xiv). (laus.t haec partim tristi-
rum, solemnitatem mensis Priraitivorum, solemni- D ti;e, parlira laetitiae est. Tristiti», quia corpora pa-
tutem qucque in exitu anni.quanilo congregaveris truiii in deserto prostrata sunt. LKliti», quia filii
oranes fruges tuas de agro iE.tod. xxiii) » De so- ipsorum terram, ut prsdiclura est, in^'ressi sunl.
lemnitate Azymorum iiunc dicit ; « Qiiarta deciraa Proinde celebrilas haec in recordationem utriusque
die mensis primi ad vesperum phase Domini esl,» rei prius cum t;istitiu,postmodum cum laetitiuper-
sive pascha,id nsi^transilus. De solemnitate raensis agi jussa est. Ait enim « Deciiuo die mensis hujus :

Primitivorum. « Cum, inquit, iugressi fueritis ter- septimi dies Expiationura erit celeberrimus, et vo-
ram, quam ego dabo vobis, et messueritis segeiem, cabitur sanctus. Affligetisque animas vestras in eo,
feretismanipulosspicarum, primitias messis vestr» etofferetis holocaustum Domino.Oranis anima.quse
ad sacerdotem, qui elevabit fasciculum coram Do- afOicta non fuerit die hoc, peribitde populis suis,»
mino, ut acceptabilis sit vobis altero die Sabbati, Hoc pro recordatione malorum, quia, sicut prae-
et sanctificabit iilum. » Ac deinceps : « Numera- dictum est, corpora patruni per quadraginta annos
bitis ergo ab altero die Sabbati, in quo obtuliatis in deserto prostrata sunt, eo quod detraxissent
823 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 834
lerrae quam inspcxerant exploratores apud filios A. a vespera quarlae decimas lunao paschalis, non ab
Israel, dicentes : " Terra quam lustravis, devorat ipsa immolatione agni, sed ab altera die Sabbati,
habitatores suos {Num. vui), » elc. Hoc est « jeju- quotocunque loco infra Paschae dies occurreril,
niura septimi, et jejunium quinti, etjejunium de- quinquagintadiesincipiuntnumerari, prorecloliqupt
cimi, erit domui Juda in gaudium et laetiliam quiadies Pentecostes Judaeorum in Dominicamtunc
et in solemnitates praeclaras [Zacli. viii). » In gau- erupit. Quinquagenarius quippe numerus a qua in-
dium et lastitiam ait, videlicet post afflictionem. cipit in eamdem feriam semper concluditur. Ita fit
Unde et hic postmodum dicit A quinto decimo
: c< ut nos atque Judaeisaepius eademdiesanctumPente-
die meiisis septimi, quando congregaveritis omnes costen celebremus, eo quod nequaquam eodem die
fructus terrae vestrae, celebrabitis feriaa Domini quo illi agnum suum jugulant,sed quo fasciculum
seplem diebus. Die primo ct die octavo erit Sabba- C"ram Domino de manipulis spicaruin primilias
tum, id est requies, sumetisque vobis die primo nifssis offerunt, nos quoque paschale sacrificium
fruclusarborispulchcrrimt-ejspatulasquepalr.-.aruiri, ofTeramus. Hoc vere sanclum, hoc vere magnum
et raraos ligni dcnsarum frondium, et salices de mysterium est. Nunquid enimde insensibili spica-
torr.^nte, et Iffitabiminicoram Domino Deo vcstro, rum fasciculo cura esl Deo ? An non potius propter
videlicet, quia post culpam murmuris,veldetrciCiio- n istum fasciculumnostrum,ha;c fierijufsit^dequoin
nis, quapatres eorum terrs detraxerunt, etproqua Canticis sponsa dicit: Fasciculus mirrlitedilectus «

corpora illorum in deserto prostrata sunt,gaud ium meus mihi [Ciin. i), » subjungens protinus « Botrus :

successit filiorum qui terram introierunt, idcirco Gypri dilectiis meusmihi (j/nrf.).» Qui enim fascicu-
solcmnitatis hujusprima celebrilas est jejunium, lus mirrhffi propter passionis amaritudinem, ipse
ultima laelilia, vel gaudium. Utriusque rei, scilicet idem botrus Cypri dioitur propter resurrectionis
afflictionis agendae, uno, id estdecimo die,et gaudii dulcedinem. Annon, inquara, 9S0 in providentia
scptem diebus, a quinto decimo die celebraiidi pra;- resurrectionishujusfasciculi.qui resurrecturuserat
conium esl. o Prima diesmensis Sabbatum, id est altera dieSabbati,illum talemfasciculum jussit haac
festum memoriale et sanctum est clangenlibus sancta et mystica lex elevari coram Domino altera
tubis, scilicet, ut audientes clangorem tubarum
>i dic Sabbati ? Itaque causa proesens est cur dies,quo
sint ad fesla ventura parati, et eodem die feriati. Spiritus sanctus apostolis missus est,is ipse Judffiis
Num « omne opus,inquit, servilenon facietis ineo, completio Pcntocostes est,cum secundum terminos
et olfereiis holocaustum Doinino. » illius anni, dies idem, a vespertina immolatione

CAPUT XXXV. agni, jam quinquagesimus terlius exstiterit. Unde

merilo laudanda
meriio lauoanaa siuoiosa
studiosa sancis
sanclae Ecclesiae fides,vel
Quod harum oplimam magisque divinam Mimm „
i

haheal soiemnilas llebilomudarum, qux Griecc ^ industria, quaj hoc pra;flnivit ul, quacunque feria-
dicilur IlEv:£-/.6j-r|, el quod seplem hebdomudas rum, sanguinei Juriaei suum trucident agnum vel
aliera die Sabbali lex numcrari jussit. haedum,exspecteturaltersSabbati,quoillisecundum
Harum solemnitatura Irium optimam magisque legem primitias messis elevare consueverunt, id
divinara habet causam festivitas Hebdoniadarum, esl spicarum fasciculura, et tunc demum nostrum
qiia;,ut supradiclum est, Gra;ce diciturPentecosles. vitalem elevemus fasciculum, diccntem « Kxsur- :

Nam magna quidem beneficia Dei fuerunl quod a rexi et adhuc sum tecum (Psal. cxxxvin). » Igitur

Pharaonis dominatione liberavit Deus populura solemnitatuui trium, inaximam magisquecoelestem

illum, quod introduxitillum in terramproquajura- habct causam festivilas Hebdomartarum, et idcirco
vil patribus eorum, sed maximum alque optimum magis placet ac delectat nos quod Dominica dies
fuit quod supradicto moiio pepigit cum eo fcDdus,ut earum principium ac finis est,ut Christianaelaetiliffl
essetDeusipsorum.Nam iilabonaquidem,sed transi- diem utrobique Judaei celebraverint eliam invi-
toriafuerunl,hoc bonumetoptimumest,quiassmpi- dentes.
ternum. Unde pulcherrime atque sanctissime legis CAPUT XXXVI.
sancta; auctoritate provisum est ut h»c solemnitas, De eadem Sabhali, et quomodo Judm, vel
allera
anno quo Salvalor,passusest,in illam diemoccurre- D quare, festivilates a die in diem transponeresoliti
sunt.
rel quac, ex Evangelio Christi, propler ejusdem re-
surrectionem et propter suncti Spiritus adventum Ut Josephusquoque in libro AntiquiLatum scribit,

melius ac dulcius fulget. Ait enim « Qui elcvabit : ci Allcra Sabbatl luna decima sexta debet. intelligi,
fasciculum coram Domino, ut acceptabilis sit pro quia videlicet decima quinta cum sit sancta, alque
vobis,altero die Sabbati et sanctificabit illum. » Ac solemnis, Sabbatum generali nomine dicitur, eo
deinceps ; « Numerabitis ergo ab altero die Sabbati, quod non liceatin illo die quidpiam operari. Sed

in quo obtulistis manipulum primiliarum, septem constatprorecto^quodannoDominicaepassioniscum,

bebdomadas plenas.usque ad alteram dicm cxple- secundum Evangelium,quinta feria,decima quarfa
tioni8hebdomada;septimae,idestquinquaginla dies, hina evenissel, decima sexta luna Sabbatum luit.

etsicofferelissacrificium novumDomino. » QuKnara Num ergo una eademque dies, et propter se Sabba-
fuit allera dies Sabbati.nisi dies post Sabbatum,die3 tum, et propter prscedentem diem Paschae, allera
Dominica, qua Christus resurrexit? Dum ergo non fuit Sabbati ? Hicjam,antiquam Juda;orum consue-
825 DE TniNITATR ET OPERIBUS KJUS I.IHFU XLII. - IN LEVIT. LIB. II. 826
tudinem nosse oporm prctium esl.quao hujuamodi \ CAPUT XXXVII.
cst : Mos illis cst ut, ubicuiiquo vitarc pr.Tcvalcnt, Quod noslra Aiymorum feslivilns diriUus iil, el
nunquani duo Subbata.iil csl duos dies lcstos.qui- iioslra Ventecuf.lc ailvenlus Spirilus lancti, el
bus opcruri non liceal continuent. Mulla enim, noslra longregalarum jiugum Iselissima leslivilns
ISalalii> bomiui.
aiunt, nobis iuiportuna fiercnt, atque incommoda,
verbi graliu,in ouruudis funcribus,(jua? intcrdum a Porro nobis trium Holemnitalum anni noslri lolai
prima vespera prioris Sabbati scrvata, in quorlum spiritunles, totu' sunt cuusa; coelcstcs.Nam «Pascha
diem fetoris molcstiam gcnerarent. Idcirco ubi nostrum immolatus esl Chrislus (i Cor. v), » quo
quinta feria paschaiis lerminus.id eatdecimaquarta non a Pharaonc homine, sed a Pharaone diabolo,
luna evenissct, ap;num quidcm cadem noclc comc- iclerna libcratione liberati sumus. Nostra Pentc-
dcbunl, scd seqiientia dioi solcmnitatem rcliuquc- costes, id esl qtiinquaginta dierum fcslivitas, ad-
bint in Sabbatuin Iransfcrcndam. » Hoc prxscito vcntus est Spirilus sancii, quo cum nobis gcnlibus
nemo mirutur ciir,quando Uoruinus passus cst.cum fccdus (jratiosum pepigit Deus, linguas omiiium
prailprita vesperu Judgei agnum comcdissent.quem gcnlium tribuens apostolis, ut esset unde vel quo-
ct ipse Dominus cum discipulis manducavcrut, Ju- modo gratiam istam nudircmus.Nostra lestivitas do
habcro cum csspl luna g con^rcgalis frucliiius tcrriK inexilu anni est nostra
daois tunicn judicia
dcciniu quinta, qua? dics ex
vacrtverit,
)ege suncta csse dc- fcstivitas,
" ' '"
Nalivitas scilicet Jesu Christi "-
Filii Dei, in
buerat atiiue solemnis. Claret igitur quia nihil qua vero fructus terra; nostra; congregamus, terra;,

oranino repugnat, quoniam, sicut jam dictum est, inquam,nostra;,terra; virginea;,dequaprorr,iltentem

ea die qua Christus resurrexit, Juda;i suum spica- audivimus Spiritum sanctum : « Doininus dabilbe-
rum fasciculum ievavcruiit, alque exindc, quinqua- ni|,'iiitatcm, et tcrra nostra dabit fructum suura
ginta dics computando, die qua Spiritus sanctus [Psal. Lxxxiv). )i Hoc plane mirabiliter delcctari
datus esl apostolis, comiiletum,p,t ipsi suam Pente- possumus,quod secundum Romanorumcomputatio-
coslen celebraverint. Hic est agnus dequo nune
ille npm,lunc anni exitum habemus, quando Pra^dictas
mystice dicilur « Alquein eodem die, quo raani-
: tcrrae noslrtefruclumsuscipimus.quandodeVirgine
pulus consecratur^credetur apnus immaculatus an- natiim Deum et hominem corde,et ore manibusque
niculus in holocaustum Doniini. In holocaustum, <> bajulamus.Sed ct.secundum Gra;corum observatio-
inquam, Oomini, et non in esum, sicut in vespcra ncm,itidem tunc anni exitusesl, quando de Nativi-
paschali.Etenim in illa quidem specie,qua seipsum tate Chrisli omni populo gaudium ct laiitta est. Cse-
dedit manducandum aposlolis suis, Agnus Dei in terum, quod io Exodo dicit haec sacra lex, ut jam
vespera paschali, in illa, iaquam, specie panis et diclum est « Solcmnilatem quoque in exitu anni,
:

vini.ita sacrificamus ut et inanducemus eumdem quando congregaveris omnes fruges tuas de agro,
Agnum Dei.in illavero specie, qua resurrexit altera cuslodies {ExoU. xxin) ,» ethic, id est in Lovitico,
Sabbati,nequaquam illuracomedimus,sedadolemu3 « mense septimo » id agendum esse constet hoc,
in holocaustura Doiiiini.iit totus iateger, atque in- nonnisi secundumannum.Egyptiorumaquibustunc
columis sedeat a dextris Dei. Sunt et alite Judsis illi profecti fuerant, stare potestquia videlicel non

transpositiones ejusdem dici festi, quas licet cx Hebrffiis, sed JSgyptiis circaSep ten:brem qua; apud
abundanti sit scribere,non tamen praBterimus,sicut illos dicitur Thot.exitus vel initium anni est. Gen-
accepimus ab illis.Non solum enim sexta leri,i, sel tium ergo, id est Romanorum ac Graecorum com-
et secundaet quarta Dominica quoque,diem Paschae putistaa hoc maxime delectet quod in exitu anni
celebrare fugiunt. Nam, si secunda feria Pascha ipsorum Christus r.atus est.in quo terras nostraefru-
celebrarent, dies Propitiationis,id est decimus dies ctus congregr»vimus,in quo et Scripturarum sancta-
mensi3septimi,qui adiePas -hse cenlesimus septua- rum 9§1 veritalem impletam accipimus.Audiamus
gcsimus tertius est, in sextam feriam illis evenirel, igitur.quod dicitur : « Suraetisque vobis dieprimo
quonihil omnino illisoperari licet. Si quarta fcria fructusarborispulcherrim6e,spatulasquepalmarum
Pascha celebrarent, Dominicam diem propitiationis et ramos ligni densarum frondium, et [salices de
haberent.et utrobi lue duo Sabbata,id est duos dies D iorrente,et l«tabimini coram Domino Deo vestro. «
festos continuos habentes, praedictis incoramodis (I LR;tabimini, n inquit, hoc planenos gentesfaeimus
laborarent.Verumtamen horum omnium qua; dicta in pra;dicto nostri anni exitu, tanto iripudio virgi-
8unt,si ab eisauthenticam quaerasrationem,nullam nei ventris excipientes fructum ut manifesle sic
omnino de Scripturis proferre possunt, fatenturque quoque verum comprobemus oraculum, quodictum
has traditiones non Dei esse aut Moysi, sed ma- est : « Et ipsc erit exspectatio gentiura {Gen..xui).»
gistrorum suorum Scribarum et PhariscPorum. Cae- Qua; unquam nox,in tota multituiinc noctium an-
terum nunc infelices qualiJor agant noncurandum nuarum,tantara meruit laetiliam universorum ordi-
est, quippe qui nec locum,nec oblationem liabentes, nuni utriusque sexus,senum, juvenura, adolescen-
legem.ut ipsi fatentur, non observant,nec ab altero tium,puerorumatquepueIlarum ?» Annuntiovobis,
die Sabbati, sed ab ipsa vespera paschali suos inquit angelus, gaudium magnum,quod erit omni
quinquaginta dies computant. populo {Luc. ii). » Et verum dixit, nam ita cst,

etiam in isto Qebili et misero mundo. Prscipue

827 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 828
intus spirilualia rcligio, secundum sacrosanctam A annus. Non seretis, neque metetis sponte in acro
Romanae Ecclesia; institutionem Istatur in illo die, nascentia, et primitias vindemiae ncn culligetis, «
imo in illa nocte, coram Domino Deo suo, sumens " Reverletur, inquit,homo ad possessionem suani,»
fructus arboris pulcherrim.-e.id est refectionem bis
subauditur,sinecessitatecompuIsusvendideriteam.
in illa nocteproponens sancta; Eucharistias. Quid Quo jure? Ait paulo interius terra non vendetur
:

enim?Nonno corpus et sanguis Filii Dei, qu» mu- in perpetuum, quia mea est, et vos advonce, et co-
nera bis offerimus vel accipimus in illa nocte, fru- loni estis. Unde cuncta regio possessionis ve-
mei
ctus sunt arboris pulcherrimae, id est, Virginis straesub redemptionis conditione vendetur. » Re-
inlemerataB ? « palmarum,
Suraetis,ait, et spatulas vertetur itaque homo ad posaessionem. « Etunus-
et ramos ligni densarum frondium, et saliors de quisque, ait, rediet ad familiam pristinam, •
torrente. » Mirum si non ex loco isto vere inquisitor subauditur, qui paupertate compulsus vendidit se.
laetitiaeconimonitusfuit, qui sic offlcia praefatae so-
Hoc enim inferiusdicit : « Si paupertate compulsus
lemnitatis instituit, ut Nativitatem ChristiFilii Dei
vendiderit se tibi frater tuus, usque ad annura ju-
prafomnibussubsequereturStephanusprotomartyr,
apud te.etpostea egredieturcum
bila3ura operabitur
qui ejus glori» sempiternap primus martyr occurrit.
liijeris suis, ad cognationem et ad
et revertetur
Deinde Joannes dilectus Domin I, lertio ,loco Inno-
centium exercitus, quos funestus Herodes occidit.
g possessionem patrum suorum. » Quo jure 7 Ait :

Mei enim servi sunt, et ego edu.xi eos de terra

Nam el in illo, scilicet protomarlyre victorioso, vEgypti » Et
: iterum ; « Mei enim sunt servi filii
revera spatulas palmarum Ecclesia sanctit sustollit;
Israel quoseduxi de terra jEgypti. » Pulchre jus
et in isto dilecto Domini, quasi ramum ligni den- suum agnoscitDeu8,ut lege clementiaelicito utatur.
sarum frondium, videlicel quia densa et altissima Sed quid niagnum Domino Deo excelso, possessori
Scriptura, ab sterno incipiens principio lidem coeli et terrae, maris et omnium quae in eis sunt,
rectam hic e.xornat ac defendit in parvulis aulem ;
quid,inquara,magnum aul quam gloriosum praedi-
innocentibus quasi salices de torrente, quippe qui
cere, aut praescribere sibijus terrs modicae quam
nihil operati, quemadmodum salices fructum non Syriac» sinum esse non valde ma-
c:inslat terrs
habentes, subilo per solam gratiam ad viriditatem
gnum.Videlicet,quia hi quibus loquilur pueri sunt,
salierunt £eternae patriae.
parvuli sunt [Gal.iii), amatores parvorum, cupidi
CAPUT XX.XVIII. rerum cxsilium,avidibonorum terrestrium, utpote,
De anno seplimo terne sabhalo, et de juhilxu, id esl necdum cognitores bonorum eoBlestium.Ergo quan-
remifsionis anno, cl ciir Deus populo illi nihil
aliud, sed lantmn fjona temporalia,si oblemperent, tulumcunque sit hoc bonum ante magni Dei con-
polliceaiur;mala temporulia, si non ohtemperent, spettum,pro re et pro ten.pore,nondedignatur ejus
C
comminetur. magnificare commodum, neque curat quale, vel
(Cap. XXV.) « Locutus est Dominus ad Moysen, quanlum sit id quod dat Pater sapiens, dummodo
dicens : Loquere filiis Israel, et dices ad eos : pro rauneresibimet attentum,sibimetobnoxium
illo
Quando ingressi fueritis teiram, quam ego dabo faciitpuerum. Et h:ec lex, magnuset sapiens pK-
vobis,sabbatizet sabbatura Domini. Sexannis seres dagogus, sed parvum quidem est praeraium, quod
agrum tuum, et sex annis potabis vineam tuam, pollicetur, ut bonum provocet pueri ingenium, et
colligesque fructus ejus. Septimo aulem anno,sab- parva est virga qua minatur, ut ejusdera deterreat
batum eril terrae requietionis Domini. Agrum non lasciviam. Quid enim poilicetur.quod comminatur ?
seres, et vineam non polabis. Qua; sponle gignil « Si,inquit, in pra;ceptis raeis arabulaverilis, dabo
humus.non metes,et uvas priiiiitiarum tuarum non vobispluvias temporibus suis,etterragi^netgermen
colliges quasi vindemiam. » Ac deinceps « Nume- : suum,et pomis arbores replebuntur (Lev. xxvi). »
rabis quoque tibi septem hebdomadas annorum.id Acdeinceps: « Comedetis velustissima veterum,et
est septies septem, quae simul faciunt annos qua- vetera novis supervenientibus projicietis (ibid.). »
draginta novem. Etclanges buccina mense septimo, Ha;c et his similia pollicetur, et de regno coelorum
deciina die mensis. » Antequara terram dividat po nusquain palam loquitur,quia videlicet populus ille
pulo suoDominus « in funiculo distributionis (l'sal. ^ puer erat,necdum qus invisibilia sivecoeleslia spe
Lxxvii), 1) legem ejusdem terrae praescribit, condi- rare, sive amare noverat. Deinde dicit « Quod si :

tiones proponit, sub quibus filios Israel non terrae non audieritis me,nec feceritisomnianiandata mea
dominos, sed Domini terrae,id est Dei sui, colonos visilabo vos velociter in egestate et ardore, qu
degere velit. « Sanctificabis, ait, annum quinqua- conficiatoculosvestros,etconsumat animas vestras
gesiumm, et vocabis remissionem cunctis habitato- Frustra seretis sementem, qu« ab hostibus devora
ribus terraetuK. Ipse est enimjubilasus. » Idcirco, bitur (ibid.). » Item « Emiltam in vos bestias agri
:

inquit,vocabis remi£sionem,quia ipse esl jubilaeus. quas consumant voa

et pecora vestra, et ad pauci
Jubilaeus namque dimitlens\e\ remiltens interpreta- tatem cuncta redigant, desertae fiant viae vestrae
tur. Quare vocabis remissionem, quare annus
et Ac deinceps « Cumque confugerills in
(ibid.). t :

ipse est jubilaeus? Ait : « Revertetur homo ad urbes, mittam peslilentiam in medium vestri, et
possessionem suam,et unusquisquerediet ad fami- trademini hostium manibus postquam confregero
]iampristinara,quiajubilaeuse3t,etquinquagesimus baculum paais vestri,ita ut decem mulieres in uno
82!) DE TltlNITATE ET OPKRIUIJS EJUS LIIiRI XLII. — IN LEVIT. I 111. II. S30
olibano ooquant panes, et rcddant oos ud pondus, A jugio vacanJum esl. i SeptimoannoBubbalum erit
el comcdclis, et non saturnbimini (ihid.). » lla;c el torra> rcjuiellonis t)omini,»ido8t ponlsincoptioncra
his siiniiia coinininalur, ot lio gciioniia ignis iiiex- tiliuriiiii ciinlinentia] studcbis el ca<>tilati operam
stinguiljilis, ubi « orit lltilus el slriiiur dfntiiiiii dabis.cujus UiMsjuredobeat dclcclari.
iiihubit.itioiu'

{Matth. viii), » nusquam paiam lo(iuilur,quia vido- • ;\grum nun scres et vineaiii non putabls, » id est,

licol sicut jain dictuiu 2S? cst populiis ille pucr sponianeos carnis inotus non sequeris^sed habens
erat,etmala invisibilia timere non noverut Itaquo agrum sive vineum, quasi non hubcns eris, id cst
Deus non pro eua magnitudine, scd pro servili habens virum vel habcns uxorcin quasinon babens
sensu, rem parvam iiuasi grandi versat inolimine, eris, el hoc modo. « Quaj sponte nifinit humus non

daturus tamen pt rum illis bonis exiguis, magna ct ineles, et uvas primiliuruin tuaruiii non colliges
osterna obedientibusproBmia.elcumilliamulistrans- quasi vindemiam, » id est spontaneis,ut praidictum
itoriis, sempiterna inobediciilibus supplicia. e3t,carnismotibus fruendo, luxuriam non cxerce-
C-\1'UTX.\XI.\. bis,quasi rem justam uut licitam. « Annus enim

Quod iwn (adem li'n;e Saliliula, tion carnaliler, sed tcrroe requietionis est, » id est tciiipus est ul ab
siiiridiuliter debeumus ohscrvure. ejusuiodi servitute corruptionis vaces. « Sed erunt
CiBterum nos in plenitudine lemporis sumu?, de r. voliis,inquit, in cibiira, tibi et servo tuo, ancillae el
qua vir magnus, vir perfeclus loquilur Aposlnlus : mercenario et adven», qui peregrinantur apud te.
« Et nos cumessemus parvuli,sub elementisraundi Jumentis tuis et pecoribus omnia quae uascuntur
eramus scrvienles.At,ubi venit plenitudo temporis, prrebebunt cibum. » Sed inulubis, imiuit, opera
misit lieus Filium suum.factuui ex muliere.facium carnis, opera corruptionis in opora spiritus, opera
sub lege, ut eos.qui suL loge erant, rodimeret, ut glorlai et honoris, utvidcant homincs quorum quasi
adoplionem filiorum recipcremus [Gal. iv), » etc. servorum sive ancillaruiii,quasi mercenariorum et
In hac plenitudine positi,non decetut eonvertamur advenaruui imperlcctio vel fides infirmior, imo et
« ilerum ad infirina et egena elementa {ibil.), » quasi jumeuloruiu autpecorum carnalisconvcrsatio
videlicet ut nihil aliud arbilremur agi hic,nisiquod bono iniliget corroborari exeiiiplo, videant, in-
arida sonat littera, dinndo « Sex annis seres : quam, ct glorificcnt Patrcm qui estiu cffilis [Matth.
agrum tuum, et sex annis putabis vineam tuam, v), quodammodo refecti quasi cibis ex terra tua
coUigesque fructus ejus,septimo autem anno sabba- praebitis.
tum eril terrs requielionis Domini, » etc. Neque CAPUT XLI.
enim pro inagriO computare dignabuntur Uo.iiani, Quis noster sil jubilxus, id est dimittens unnus.
quod illi populo ixiguum teriaesinum Deus dedit, « Numcrabis quoque libi septem hebdomadas

cum et patres eorum paici ^Enea duce Latium occu- *-•

annorum, » id estseptem septies,quae simul faciunt
pare potuerint, el ipsi deinceps orbein terrae maxi- annosquadragintanovem.oEtclangesbuccinamense
mis etcrebrisbellorum victoriissibimetsubjccerint. septimo decimadie mensis propitiationis tempore
Itaque et ipsi humana ratione possunt adduci, ut in universa terralua.Sanctiticabisque annumquin-
credant, quod Deus majestatis nunquam do iilius quagesimum. Et vocabis remissioneni cunctishabi-
terraebonis.sivemeliorum significatione, nunquam tatoribus terrce tus. Ipse estenim jubilaeus.» Jubi-
de illius terree exiguae incoinmodis, sive malorum lffius,ut supra dictum est, dimitlens interpretatur.
oeternorum iiivisibilium figuratione verba facere Quidaulem profecimusio scholahujus sanclas legis,
digoatus sit. Igitur, quoniam misit Deus Spiritum in disciplina legis el Evangelii, si non didicimus
Filii sui in corJa nostra clamantcai : Abba Pater dimittere debita fratribus nostris, debita, inquam,
(/(om. viii), jain ct hsec in spiritu contemplemur, id estpeccata debitoribus nostris '? SiquidemDomi-
ubi littcampro capacit.ite secsuum exercitatorum nus noster,proposita parabola de homine rege qui
jure fastidimus. voluit rationem ponerecum servis suis,ita conclu-

CAPUT XL. sit "Sic et Pater meus faciet vobis, si non remi-
:

QiUB sabbata nostra qux sint, el terra noslra de seritis unusquisque fratri suo de cordibus vcitris
cujus sabbutis Spirilui sanclo cura sit. D [Matth. xviii). » Uixerat enim illi Petrus « Domine, :

I" Sex, inquit, annis seres agrum tuum, septimo quotiespeccabit in me meus,ct dimittam ei ?
frater
autem anno sabbatum erit requietionis Domini. » Usque septies ? Non, inquit, dico libi usque septies,
Putaconsilialorem dixisso Apostolum « Hoc, ita- : sed usque septua^ies septics {ibid.].» — nSanctifica-
que dico, fratres, tempu= breve esl. Reliquum est bis ergo, inquit, annum jubilaeum, id est sancta et
ut qui habent uxores, tanquam noa habentes sint cbaritativa remissione peccantemin te, etpoeniten-
(i Cor. vii), » elc. Quae enim est terra nostra, de tem suscipies Iratrem tuura, peccantem, inquam,
qua Deo vel Spiritui siincto sit cura, nisi caro non usque septies, qui numerus insolubilis est, ne
nostra Sex ergo,inquit,annis seresagrum tuum,
? « queenim per partesaequas dividi potest.et insolubi-
id est in carne tua,usque ad sunicientem
seminabia le peccatum inpocnileniis significatjsed seplemvici"
generationem filiorum. Senarius quippe numerus bus septies.qui numerus solubilis est, sive septua-
perfectus est, et hoc loco spiritualiler pulchre suf- gies septies,qui numerus itemin partes aequasdivi-
ficientemprolem signiIicaf,pro cujus sola spe con^ di non potest, significatque peccatum quod solvi po
831 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 832
test, quia videlicet frator qiii peccavit, cura pceni- A. et quia non est deploratum in isto, neo remiltetur
tentiam agat, corrigibllis est. IIoc vere sanctum, peccatum ejus in futuro skcuIo (Matth. xii). » Si
atquo pulcherrimum jubihei festum est, evangelia autera in villa fuerit domus,quce
muros nonhabet,
clangenle buccina, concelebrandum, ita ul rcver- id est proximura adraissum fuerit peccatum,
si in

tatur homo in possessionem suam, et unusquisque quod muro defensionisroboratum non est,agrorum
rodeat ad faniiliam pristinam, id est ut orani di- jure vendetur, id esl veniali conditione tenebitur.
scordia soluta,omnes habeant cor unum et animam Nam (c si ante,inquit, rederapta non fuerit.in jubi-
unam, servenlque unitatem spiritus et integrum Iffio revertetur ad Dominum, » id est etiamsi ante
pacis vinculum (Ephes. iv), caneotes : « Ecce quam finem vitae non condignasatisfactionecompensatura
bonum etquamjucundum habitare fratres inunum fuerit, is, in quem pecjavit proximus, non solum

(Psai. cxxxii). » licito, verum etiara laudabiliter orabit pro eo, ut

romittatur peccatum. « ^Edes Levitarum qiu-e in
ei
283 CAPDT XLII.
urbibus sunl semper possunt redimi. Si rederaptae
De eadem Aimnnione legilima, secundiim legem do-
morum rcdimnidarum, aliam quidem enrum quse non fuerint injubilsorevertentur ad dominos,»etc.
in urbihus muratis, atque aliam earum, qux in Is venditor domus su8e,intra muros urbis constitu-
agris sive in villis sunt, ei de Levilarum adtlius. Levita est, qui, quamvis in Deum
g tse, pocca\'crit,
Sed debel ipsa remissionis causa esse festivitas. eumque superbe eontempserit,non taraentandiu in
Sunt enim plerique.quod valde absurdum cst fa- peccato permanet, doaec eum invitum felor suus
cilesadremittendarainjuriam Dei,difflciles et tardi publicet,sed aspiranteDeo compunctus, peccati sui

ad donandam injuriam suam. Nimirum hoc potius causam adhuc in anima sua latentem, spirituali
beneconstituli et bene eruditi animi est,quod faci- seniori per semetipsum patefacere studel, praeoc-

lis sit ac promptus ad remittendam injuriam sui,

cupans faciem Domini in confessione (Psal. xcii),
tardior autem ad donandam injuriam Dei. Subse- quod uliqne legitimumest quasi ordinis Levitici.id
quitur ergo discretus, ac providus legis spiritus,el est boniacsancti propositi. Ejusraodi,inquit,«itjde3

dicit « Qui vendiderit domura intra urbis muros,

:
Levilieae semper redimi possunt, rodemptK non
etsi

habebil liccntiam redimendi.donecunus Impleatur fuerint, in jubilaeo revertentur ad dominos, » quia

annus. Si non rederaerit, et anni circulus fuerit videlicet culpae etsi in praesenti saeculo non satis

evolulus, emptor possidebiteam, et posteriejus in dignispcenitenliasfructibusredemptae fuerint.sallem

perpetuum, et redimi non poterit etiara in jubilaeo. )n futuro venia noncarebunt, « sic tamen quasi per

Si autem in villa fuerildomus, quajmuros non ha- gnem • purgatorium (/ Cor. iii). Origenes de eo
bet.agrorum jure vendetur.Si autem redemptanon „ quod bic dictum est, « si non redemerit, et anni
fuerit,in jubilaeo reverletur ad dominum. » Domo- circulus fuerit evolutus, encptor possidebit eam in
rura venditia,raentiumabalienatio est. Quoties enim perpetuum, et redimi non pnterit, » nescio quid
quisquc.peccati captus dulccdine, semetipsum per- volens o Semel tantum, inquit, in Ecclesia esi :

dit, profecto domum valde necessariam pro nihilo pojnitentife locus. u Verum quomodocunque ille

vendit.Uude per prophetam Dominus dicit « Gra- dixerit, ille magis sensus eligendus est, qui neque
:

tis venundati estis (Isa. lu). » Ipsae autem domus sapientium auctoritatem, nec simplicium fidem
ali.'e intra muros urbis venditae consistunt, ali« in laedit.

villa sunt,quia videlicet esl quando in Deum, est CAPUT XLllI.

quando quis in proximum peccet.Etquidem utrum. De eo quod Si pnupertate comvulsus vendide-
ait : <c

que pertinet ad Deum, sed in redemplione differt rit se libi jrater luus, » ijuam sapienter oporleal

plu-imum. Unde ad filios suos dicit Heli : « Si pec- humilem jimnitentium confessionem altendere.
caverit vir in virum, placari ei potest Deus. Si au- Oportethic confessionissusceplorem doctum esse
tem in Deum peccaverit vir, quis orabit pro eo lege divina, cautumque discretione praecipua, ut

(/ Hcg. Quis igitur vendiderit, inquit.domum

ii). » sciatqua mensura,quamoderatione redemplionum
inlra urbis muros, habebit licentiara redimendi, singularura taxet pretia, id est qualia quibusque
donec unus impleatur annus. Si non redemerit, et D pro modo culparum, vel pro possibilitale confiten-

annicirculusfueritevolutus.emptorpossidebit eami tium imponet onera. Dioit ergo adhuc

poenitentiae

et posleri ejus ia perpetuum, etrediminon polerit lex sancta, lex juxta et bona « Si paupertate eom' :

etiam in jubilso. » Quod est dicere : « Qui noraina pulsus vendiderit se tibi frater tuus, non eum op-
tur rornicator, aut avarus, aut idolis serviens, aut primes servitutefamulorum, sed quasi mercenarius
maledicus,aut ebriosns ((/ Cor. v), » qui, inquara, aut coloniis erit. Usque ad annum jubilEura opera-
talis existensvelquidpiam hujusmodi faciens,etiam bitur apiid te el postea egredictur cum liberis suis,

defendere voluerit opera sua, quandiu quidem su- ct rovertetur ad cognationem et ad possessionem
perest illi vitae tempus, potest et licentian: h.ibet palrum suorura. Mei enim servi sunt, et ego eduxi

poanitendo et emendando peccalum suum redi- eos de terra iEgypti. » —

« Si, inquit, pauperlate,»

mere et ab Ecclesia solvi, si vult. Si autem non id est spiritu timoris compulsus, « vendiderit se

comprehenderit vitae
pceniluerit et impoenitentem tibi frater tuus, » quod videlicet facit quando pro
terminus, emptor diaboluspossidebitanimamejus, reatu timens, et compunctus semetipsum judioio
833 DE TniNITATE ET OPEniBUS EJDS LIBRI XLII. — IN LEVIT. LIB. II. 834

Oei per ministrum Dei subjicit.ut vonittiii saiutera- A '" circuilu sunt, laboriosa vicloria fll et capiuntur,
quc niercetur,('ucturus prorcdcniptioncuuima)8ua) rcbcllcs fucrunt,nun(|uum prodiiln-
([ui liosles vel

(liiid(iuld a te fuerit jussua. Ut quid enim so tibi sciilroulum suum. Iii illus, ini|uam, sevcrius vin-
8ul)jicit, nisi quiu paupeilus cum compcllit, ilia, dicate, qui non volunluria confcssionc prccalum

inquam, paupertas, in qua ponit Oominus beatitu- suum prodiderunt,sed per alioa cst cognitum.
dinis principiuin, (liceiido:oUeali pauperes spiritu, CAl^UT XLIV.
quoniuin ipsoruiii ost regnum ccelorun).'"(i1/(i»/i.v.) De eo qiii i)i le, vl est le scienlr, peccaveril, qualiler
vrram circa illum (lisciplinnm inoderari debcas
Nisi enim hia?c illam angerct,quilorsitun natilibus,
secuwlum (jaod ail « Si
: invuluerU apud te ma)ius
sensu iiuoque.aut ctiam curio) fascibus le poiior advence eipere(jrini. »
eBt,nunquam consilium salulis sua; a te cum pcuna I' Si invalucrit apiid vos manus adveno) aiquc
pudoria sui mendicaret. « Non crgo, inqiiit, eum pcrcgrini,Pt attenualus fralertuus vendiderit seei,
opprimes servitule fnmulorum, » videlicct de tuu
aut cuiquam de stirpe cjus,posl vendilionem polest
conlisus justitia, tanq'jain tu ipse misericordia Dei rcdiini. Qui voluerit ex fratribua suis, redimet
non indigeas, qucinadmodum pharisaeus ille, qui
cum,» elc. In omnem partem periculi lex spiritiia-
peccatricfin muiierein secus pedes Doniini flenlera is magnam clemciitiir! manum porrigit.Quid eniin,*
videns,arenti corde fontcm misericordiaidcprehen- g ^;„5^^^ jpgg peccaior delictum suum prodidit,nc
debat : « Hic, inquit, si csset propheta, sciret quao que publice per alium cognitus est, sed lu solus
et qualis esset mulier, qua; tangit eum.quia pecca- nosti?Nunquid statim divuigabis?Non utique Sed :

lri.\ est(Luc.vii). » Utique tali si mulierha:c eadem « vade, inquit, Dorainus, et corripe cum inter te
paupertatc compulsa, semetipsura vendidisset,non etipsum solum:Site audierit, lucratus eril fratrem
eam paterna pietate suscepisset, sed servitute fa- luum {)laHh. ij. » — « Si ergo, inquit, invaluerit
mulorum oppressisset.imo ct quod pejus est calci- apud V03 manus advena; atque peregrini. » PerO'
busrortercpulissct.cSed quasi mercenarius,inquit, grinus iste diaboliis est, qui tunc apud nos invale-
et colonus erit, » id est veniam peccatorum, pro scit, quando in his qni nostri sunt, « incrassatur
qua servit, per tuum ministerium impetrabit, te- pars ejus, ut ait Habacue, et cibus ejus electus(ffa-
cuiiique in gratia vel justitia,<]ua dilalalus es, sine I .iNam de hoc peregrino ad David a Domino
bac.
angiistla receptus habitabil. « Usque ad annum
missus Nalhan loquitur:"Duo viri erant in civitate
jubiK-cum opcrubitur apud te, in est usqiie ad una.unus dives, et alter pauper [UUeg. xii). » Ac
remissionem sperandam indictos sibimet abs tefa- deinceps:<iGura autem peregrinus quidam venisset
ciel fruclusdigiios poenitentiaB.et postea revertetur ad divitera, parcens ille sumere deovibus et bobus
ad cognatiooem et possessionem patrum suorum, n guis, ut e.xhiberet convivium peregrino illi, qui ve-
?S4 scilicet recipiendo pristinae dignitatis veloffi- nerat ad se, tulit ovem viri pauperis (ibid.),« t\.<:.
ciigradum. Non eoiin peccata, qus tali modo pro- Peregrinus ergo, ct ab omni civitate Dei profugus,
dita sunt, honore vel gradu proprio privant aucto- imo et refuga, diabolus est, quem superveniente:n
rem suum, cum et David dicat « Docebo iniquos : Davideo tempcre excepit.et quasi grandi convivio
vias tuas (Psal. l), » qui utique grande crimen nebulonem pavit,quando uxorem Urije adulteravit,
admiserat. « Mei enim, inquil, sunt servi, et ego ipsumque gladio filiorum.^inon interfecit. « Si igi-
eduxi eos de terra .Egypti. » Ac si dicat : Idcirco tur,inquit,invalueril apud vos manus advenae atque
noa opprimes, ut praediclum est, quia non libi se peregrini, » id est,diaboli, « el attenuatus, » id est
subjeoit, sed mihi ; non tuo, sed meo timore con- tentaticne superatus,«frater tuus vendiderit se ei,»
fessus est quod fecit, et ego inspiratione occulta videlicet quomodo David seraetipsum vendidit,
vocavi illum de peccatorum suorum tenebris.utve- «post venditionem polest redimi,»nec enim debet
niret adlucem consilii tui."Non veneantconditione post peccatum poenitentia denegari. a Qui voluerit
8ervorum,nec affliges eum per potentiam, sed me- ex fratribus suis redimet eum,»videlicet corripien-
luitoDeum tuum. » Ac si dicat Non agetur cura :
do inter se el ipsura solum (Mallh. xviii), el ita lu-
his qui ejusmodi sunt, sicutcum his qui in servili crando eum, faciendo etiam quod Apostolus ait :

nequitia perseverantes deprehensi vel a judicibus " „ Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis

convicti sunt, "sed metuito, inquit, Deum tuum, » legem Christi (Cal. vi). » — « Sin autem et ipse
videlicet « cunsiderans ne el tu ipse tenteris (Ga/. potuerit,redimet se, • praeveniendo scilicet omnem
vi). » Nam, qui se existimat stare, videat, inquit, correptionem spontanea confessione, ut supra di-
ne cadat (/ Cor. x). » —
« Metuito, inquam, Deum ctum est. Redimet se, ait : « Supputatis duntasat
tuum, » et temetipsum in alterius calamitate defle, aanis a tecripore venditionis usque in annum jubi-
quia fortasse in similibus aut lapsus es, aut labi laeum,etpecuniaqua venditus fueratjuxtaannorum
poles, si non lapsus es.nServus et anciila sit vobis numerum, et ratione mercenarii supputata.Si plu-
de nationibus qui in circuitu vestro sunt,et de ad- res fuerinl anni qui remanent.usque ad jubik-cum,
venis qui peregrinantur apud vos. » Illos, ait, in secundum hos reddet et preliura, » etc. Supputare
fortitudine et terrore opprimite,quosarguit servilis annos a tempore vendiiionis usque ad annum.jubi-
condilio morum, qui nisi quasi cum armis quaesiti laeum, peciiniamque juxta annorum numerum id
£uissent, ad aiodum belli, quo de uationibus, quas plane estpura ac siuceraconfessioneaperire,rarius
835 RUPERTI ABBATIS TUITIP.NStS 836
an crebriuspeccatumsititeratum,et8ecundumpec- A verit, et spoponderit Deo animam suam, subsesti-
califrequentationetn suscipere pcenitentispensum. raatione dabit pretium. Si fuerit masculus, a vige-
Neque enim, si, verbi gratia, adolescens semel et simo anno usque ad sexagesimum annum, dabil
fortuito casu cum virgine peccavit, aut seme) fur- quinquaginta siclos argenti,ad mensuram sanctua-
tum fecit, eadem pcenitentis quantilate plectendus rii.Si mulier triginta, a quinto aulem anno, usque

est qua et ille qui saepius peccatum ipsum inctdil . ad vigesimum raasculus viginti siclo.s, feniina de-
CAPUT XLV. cem,»etc. Notandum in primia votum ex prscepto
non esse,quamvis dical psalmus vovete et red- ><
De bonis qnx promiUit Deus, deque malis qux com- :

minatur quasi carnntibus, quomodo a nobis spiri- dite {Psal. lxxv). » Nempe quod dicil « vovete, »
lualiier recle inielliganiur. non ex aucloritate jubentis.sedex animo est consu-
(Cap. XXVI.) Ego Dominus Dous vester Non : lentis, quod autera addit, « et reddite, jam ex )>

facietis vobis idolum,>ietc. Confirmaturus prapcepta auctoritate imperantis Etenim ut voveat, aut
est.
moxquedignapromissuruspraemia,summamaucto- non voveat quis in potestate habet,postquam autcm
ritatem promittit Deus et Dominus majestatis.Quae voverit,jamex necessitate reddit.iuiadebet.Deinde
autem promittat bona, vel quaa comrainetur mala. sciendum quia non satis Deo charus est, imo Dco
spiritualis homo non minus in spiritu videt quamin B indignus est, qui rem suara illi quidem offert, se.
littera. Neque enim exposilione indigetquas nobis ipsum autera sibi retinet. Nara si recle quidsm
mandata sua custodientibus detpluvias temporibus obtulit, quia cui debuilDeo obtulit, sed non recte
suis.quK terra jjignat germen, quae pomis suis ar- divisit, quia quod erat melius Deo negavit, quod
bores repleantur,quiB raessium tritura, quae vinde- vilius, dedit. Uude et assi:iiilatur Cain qui Deo
mia, quae sementis succedat, quem panera come- quidem fruges terrae obtulit, sed cor in malo deti-
damus in saturitatem, quara pacera babearaus nuit (Gen. iv). Igitur et lex Domini sancta votum
in finibus nostris, quae sint malae bestiaj quas Deus animaa proponil, deinde et votum rei possessae
auferal, et quis sit gladius qui terminos nostros Bubjungit.dum dicit « Homo qui votum fecerit et :

non transeat, quae comedamus velustissima ve- voverit et spoponderit animam suara, » etc. Ac
terum, et quae vetera quibus novis supervenienti- deinceps « Animal, inquit, quodimmolari potest
:

bus projiciamus.Clarura qulppe nobis est quae plu- Domino, si quis voverit, sanctum erit, et mutari
vicB nostra; pojlestes doctrinae sunt, terra nostra Ec- non poterit, etc. Per periphrasim, id est per cir-
'»

clesia,arbores siniruli homines,messisvcl vindemia cumloculionem, trinamque non verbi, sed sensus
communia justitiae opera, panis noster vivus panis, ejusdem repetitionem,dicendo: « qui votum fecerit
qui de CDelo descendit, et pax nostra Chriatus est, p et voverit el spoponderit voti tenorem, »quantus
malae bestiae maligni spiritus.gladiusaeterna dam esse debeat, inlimare contendit. Et revera non so-
natio, velustissima comedenda antiquissima Deca- lurain austeritate legis, sed et in dulcedine Evan-
lof,'i praecepta, auxilio Dei bene implenda, vetera gelii gravissimum et valde periculosum est non
novis supervenientibus projicienda, caeremonia ve- rcddidisse quodcunque voveris. Nara in Actibus
terfis in spiritu custodiendae, vetustate littersB con- aposlolorum Petro dicente : » Anania, cur tenlavit
tempta.Haec enim omnia Divinitatis ope nobis bene s^atanas cor tuum mentiri te Spiritu sancto, et
proveniiint, proplcr praicedentis fidei meritura. fraudare de pretio agri Audiens
? {Act. v.), » etc. «
E contrario quae malaconirainatur non audientibus Ananias haec verba, cecidit et exspiravil {ibid). »
mandata sua Dominus Deus plana sunt intellectui Verumtamen hanc voli occidentera litteram. Eccle-
tam in littera quam in spiritu. Visitabo vos, in-
« sia in Evangelio Christi detrinientum facil, atque
nuiens, velociter in egestate et ardore, » etc. Et ahjicit, quod videlicet carnali populo permissum
quidem magis quam carnalia, aeterna
spiritualia est, sic vovere animam suam, ut non redemisse,
potius quam transitoria mala metuenda sunl, et reatus esset, votum persolvisse, sacrilegium esset.
a:terna raagis quamtransitoria bona diligendasunt. Eo modo potius homo Christianus animam suam
Verumtamen et pro temporalibusbonis Deo suppli. voveat, quo cum voverit, redimere non liceat, et si
care, et contra mala temporalia ejus opcm flagi- " non voverit,sine dubio perdat. Quomodo ? scilicet,
tare,nulla nos Scriptura vetat. ut peccato moriatur, et justitiae vivat(fio7«. vi), ut
«85 CAPUT XLVI. mundo crucifixus sit,mortificando membrasua su-
De eo quod ait • Homo qui votum fccerit, » etc,
:
et per terrara {Col. iii), et sic odiendo animam suam,
quod gravissimum sit non reddidisse quod voveris. in vitam aeternam custodiateam (Joan. xn).
(Gap, XXVII.) « Homo qui votum feceril et vo-
837 DE TniNlTATR ET OPKRinUS KJUS LIRIll XLII. — IN NUM. Lin. I. 838

R. I). 13. IIUPKRTI

AHn.VTIS TUITIEXTIS

DE TRIMTATE ET OPElilBUS EJUS

LIBRI XLII.

IN NUMEllOS GOMMENTARIORUM
LIBER PRIMUS.
(Num, cap. I-XIV.)

«86 CAPUT rniMUM. A quippe Apostolo < Hec in figura nostri facta,et ad
:

De eo quod dirlinti est in El cum devo-

Apocalypn : «
corrpctionem nostram scripta sunt (/ Cor. xl. » Qua
rassem librum, amnricntus esi venter meus, •> el
in fiLiura nostri sunt facta, vcl quid de nobis prs-
f/uod hunc lihrum Sumeri legentibus, recle amnri-
calio timoris in eo tit, qui^d numerali ftlii Israel figuraverunt, nisi quia nos omnes secundum pra;-
prosternuntur. seniem fidei professionem numor.iti sumus.quippe
Apertum in Apocalypsi Joannes librum accipit, quiomnes in baptisrao Christi nomina nostra dedi-
iit devorel illumdc manu angeli fortis stantissupra mu3, el tamen non omnes sic currimus ut compre-
mare et super tprram. Qui, dum praedicatores for- hcndaraus (f Car. ix). Igitur cantantcs quidera :

liores mitlit ad minores ad minora

fortiora, sive « Quam dulcia faucibus meis eloquia tua,i.'omine !

pericula, profccto pedem suura dcxtrum supra super mel favum ori raeo (P.^a/. cxviii), » devoca-
el

mare, sinistrura autem ponit super terram. « Et tione nostra gaudeamus, sed de incertitudine cur-
accepi, inquit, librum, el devoravi illum, et erat in sus aut comprehensionis nostrae timentes amarice-
ore meo tanquam mel dulce. Et, cum devorassem mur, secundum verum ac mysticum sensum prae-
eum, aniaricatus csl venter meus (.-IpDC. x). » Liber quem nunc ingredimur.
sentis libri
iste.qiiem et hic angelus apertum habet in manu. CAPUT II.
et in alio loco signalura accipicns Agnus solvitsep- g ^Yomjnn principum, tribuum ac domorum, el inter-
ptem signaoula ejus (Apoc. v), sancta Scriplura est pretntiones eiirum,et quod professiomm significent
quam insemetipso implevit unusideraqueChristus, in Cliristum credentium.

et angeli id est «un/ii,nobi3 onicio functus,el tan- (Cap. I.) Principum,

tribuum ac domorum, in
quam agnus pro peccatis nostris immolatus. Et cognationibus suis, isla sunt nomina « De tribu :

hunc librumnosquoquecum Joannede manuangeli Ruben, Eiizur filius Sedeur. De Simeo, Salamiel
acoipere ac devorare, ore licet exiguo, nec satis filiusSuri.^adai. De Juda, Naason filius Arainadab.
firmo denteconati suraus, estque in hi3,qure hac- De Issauhar, Nathanecl filius Zuar.De Zabulon, He-
tenus dicta sunt.in ore nostro tanquam mel dulce, liab filius Helon.FiJorumautem Joseph.DeEphraim,
sed jam nunc adest,unde amaricetur venter noster, Elisaraa,filius .Ammiud.De Manasse,Gamaliel filius
unde timore maixno jure concutiatur interiorsensus Phadassur. De Benjarain, Abidam filius Gedeonis.
noster. Hic enim est liberNumeri, quo omnes filii De Dan,Abjezer filius Amisaddai. De Aser, Phesiel
Israel jubente Domino per generationes et familias filius Ochran. De Gad, Eliasaph filius Duhel. De

ac domos suas, et nomina capitum singulorum a Nephtali,AhirafiliusHenan.Hi nobilissimiprincipes

vecesimo anno et supra recensiti sunt, et tamen in multitudinis. » Horum nominafereoraniasecundura
terram repromissicnis non introierunt, sed eorura proprias interpretationes insignia sunt Ruben ;

corpora in deserto prostrata sunt. Hoc est, unde ^ quippe uirffns /i/ios interpretatur ; Elizur, pal?rm««s
amaricetur venler hominis spiritualis, quicunque fortis, Sedeur, uberum lu.v ; Simeon audiens trisli-

librum praedictum sludiose devoravit. Quid enim tiarn ; Salamiel, retribuens mihi Deus, vel pax mea
amarius quam quodin hoclibro numerati prosler- Deus ; Surisadai, continens ubera mea, ve\ fortis
nuntur,et dinumeratio deinceps iteratur. Testante meus Dominus ; iudei, eonfessio ; Naaeon, serpentinus
 :

839 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 840

vel angurium ;
Aminadab, pofuli mei spontaneus ; A lem, castrorum acies ordinata {Cant.
lerribilis ut
Issachir, merces; Natlianeel, domum Dei;Zua.T, pu- vi). » Equitatuimeo in curribus }'haraoni3
Item : «

silius Zabuion, hahilaculum fortiiudinis Heliab,

; ; assimilavi te, amica mea [Canl.m).» Ergo non so-
Deus meusputer YLeXor^, exercilus fortiiudo Joseph,
; ; lum duoe ratione, sed et hac, praeunte auctoritate,
augmentum Ephraim, frugifer sive crescens Eli-
; ; prsdictumordinemcastrorum in figura disposilum
gama, /)eus wieuj awdu'i< Ammiud, populus meus ;
fuisse credamus sanctae EcclesiK. Quid enim pul-
inchjlus ; Manasse, oblivio : Sa.ma.\\c], relribulio Dei ; chrius,(|uid rationabilius, secundum vivilicantem
Phadassur, redemptioBenjamin, fortis ; 2§7 spiritum,tali castrorura ordine ? Ad orientem tribus
fitius dexteriB ;Ahiddn, palcr meui judex; Gedeon, Israel tres, ad occidentem tribas lres,ad meridiera
tenlatio iniquitatis, vel circuiens uterum ; Dan, tribus tres, et ad aquilonem melabuntur castra tri-
judicium, aul judicans Ahiezer, frater meus ad- ; bus Ires. Et in Apocalysi de illa sancta civitate
ju(or; Amisaddai, populus meus su/liciens ; Aser, Dei, quae est Ecclesia quam hajc, ut praedictum est,
beatus ; Pheziel, occurre mihi, Deus ; Gad, accin- ordinatasigniiicalcastrorumacies,ita scriptum est
ctus ; Eiiasaph, Deus meus congregavit ; Duhel, « Et babebat murum maf^num et allum.habens por-
agnoscant Deum Neplhalim,
;
dilatavil me : Ahira, tas duodecim, et in portis angulos duodecim, et
fralrismei amicus Uenan.nwte. Haec, inquam, no- g nomina scripta.qu» suntnominaduodecim tribuum
;

minafereomniasplendidasunt,etpulchramomniuin filiorum Israel. Ab oriente portae tres, ab aquiloue

nostrorum professionem significant.qui in prasenti portaa tres, et ab austro portae tres, et ab occidente
via currimus,quimare baptismi omnestransivimus, portaetres {Apoc. xxi). » Hincegregius atque ortho-
et omnes jam non in nube et in mari,sed in eo quod doxus versificator ait :

per nubem mare significatum est, baptizati su-

et Seu pueros solprimus agat,seu fervor ephebos
mus qui omnes escam spiritualem manducamus,et Accendat nimius, seu consumniahilis sevi
spiritualem potum bibimusdepelra (J Cor. X),quffi Perficiat lux plena viros, sive algida horex
nonjamin figura, sed in veritale est Christus. bed /Ktas descrepilam vocet ad pia sacra senectam,
in Apocalypsi dicit spiritus Ecclesiis : « Qui vicerit,
Occurrit irinum quadrina adcompita nomen.
sic vestietur vestimentis albis et non delebo nomen Hoc igitur liquel quia talis tribuum disposilio,ple-
ejus de libro vit8e,et confitebor nomen ejuscoram nitudinis gratiae figura est,qua nunc ab omnigente
Pdtre msoet coram angelisejus {Apoc. m.)» Cum et natione,ab omni sexu et state venientes,excipit
deillo qui vicerit,dicit « Non delebo nomen ejus,
:
sanotae Trinitatis unica et apostolica fides. Sed et
et confitebornomen ejus, " profecto de opposito, id pra!terea notar.dum quia Dan ad aquilonis partem
est de illo qui non vicerit, subaudiri vultquod de- castra metatus esl.Nam quia destirpe ejus, ut cre-
leat nomen ejus, quod non confltealur nomen ejus, ditur,Antichristus venlurus est, recte ad aquilonem
quantumlibet inprffisenli Ecclesiapulchrescriptum sedet.qui in mala accipitur significatione, propheta
esse videatur, quantumvisalteinterChristianae fidei dicente : » Ab aquilone pandetur malum super om-
professores recitetur. Nempeetistiprincipes nomi- nes habitatores lerroe {Jer. i). » Et quidem Aser et
natim, et omnes qui sub illis a vicesimo anno, et Nephthalim, quia cum eo castrametati sunt, nomi-
supra numerati sunt. « Quorum fuitnumerus sex- nibus suis bona significant. Aser quippe beatus,
centatria millia virorum, quingenti quinquaginla Nephthalim latiludo interpretatur,sodomnes videli-
ad bella procedere valentium. » Omnes, inquam, in cet Dan, Aser et Nepthalim ex ancillis, omnes ex
dcserto prostrati sunt, preter Josue filium Nun, et concubinis generati sunt. Cslerum ad orientem,
Caleph fllium Jepphone. Ordinem quoque exerci- unde sol oritur,Judas,IssacharelZabulon,qui om-
tuum considcremus, quoniam nec ipsum a figura nes exLialibera. Ad occidentem vero,unde suaves
nostri vacare credimus. etverni spirantzephyri, Ephraim,Manasses et Ben-

CAPUT III.
jamin, qui omnes ex Rachel libera progeniti sunt,
castrorum, quod
vel positione fixere tentoria.Porro ad meridianam plagam, unde
De ordine exercituum,
iltud significet,qtiod in Apocalypsi civiias ternurum clarior diei facies, sed nimium interdum
quidem
dispositione portarum. Ruben, Gad, Simeon castra metati
aestus fervet,
(.Metabunturautemcaslrafiliilsrael,unusquisque sunt,quorum unus Gad de ancilla, caeleri de libera
per lurmas aut cuneos, atque exercitum suum. crti Bunt.

Porro levils pergyrum tabernaculi figent tentoria, CAPUT IV.

ne flal indignatio super multitudinem filiorum Is- Quid mystice significtl, quod levitx non sint nume-
excubabunt in cuatodiis tabernaculi testi- rali inler filios Israel.
rael, et
monii. » Ac deinceps :
« LevitiC autem non sunt numerati inter fllios
(Cap. II.) « Ad orientem Judas figet tentoria per Israei.Kic enim prascepit Dominus Moysi. » Levilae
turmas exercitus sui.eritque princeps filiorum ejus in praesenti Ecclesia Christi,hi sunt qui altari deser-

Naason, filius Aminadab, et omnis de stirpe ejus viunt, qui sacrishonoribus sancti sunt, qui altaris
8ummapugnantium,se.ptuaginlaquatuormilliasex- officiacelebranda susceperunt.Deislissacricanones
prKcipiunl, ssecularibus curis abstineant
cenli.» InCanticiscanticorumsponsusdicit - Pul- :
ut a

chra es.amica mea, suavis et decora, sicut Hicrusa- ^j/ Tim. ii). EpiscopuSjinquiunt, aut presbyter, aut
841 Dli; TEIINITATE KT OPEUIBUS KJUS Mlilll XLII. — IN NUM. I.IH. I. 842

ilinconus, neqimiiunm aii-ouiurcs curas assumut, A nictuntur.Unde ot in psalino canimus Moygca et ; <•

verbi gratia, nogotiavcl vcnatioiies e.xercendo, aut Auronin sacordolibus ojus {l'sal. xcvii,), quia vi- ..

in bollum eundo. Sin ulitor dojiciutur. Bene ergo dolicot in proisonti Ecclesiuscmper ducumaut con-

levita', pr.Tcipientc Doinino,non sunl numerali iii- snlum fuscibus, renum i|uo>|uo vcl impcrutorum

tor lllios Isruol, quia videlicot non sicut populum, gkidiis multum indigctsacerdotulissanctitas^ctcum
sic sucerdotos aut niiniatros ulturis esse deccl. silii convcniunt.nihii tutius cum autcni advcrsus
;

(Cai>. III.) Inter coa, sciiicot levitns.Aiiron succr- inviccm dissontiunt, nihil stalui Cbristianitatis in

do8 suramus ominot, cujus primogenitus Nadjb, hoc mundo potest esse perniciosius.
dcindo Abiu ctF.ieazar ot Ithamar. Quorum Nadub CAPUT VI.
si>ontain'us Abiu, /in/cc meus cst, sive pciter meus
; De co quod ail : « Tollesqtte levitas pro primogenitis
ipse Eleazar, Deus meusofljtitor, aive Dci mei ad-
; liliorum Israel, » et quodante i/rimoijenili fuerunt
jtitorium ; Ilhumar, ubiamarus, sivc ubi palma in- snceriloles. cl cur in unam lcviticum tribtim sacer-
ilotium deliilum esl.
terpretatur. Ilis nominibus pene totus sacerdotalis
Num « Locutiis cst l^ominus ad Moysen, dicpns : Ego
ac levitici ordinis noslri status e.xpriimtur.
tuli lovitas a filiis Israel proomni primogenilo qui
pleriquec.xnobis ad allaris ollicia niniis spontanei
sunt sccundum nomen Nadab, et nimium in Dco "P^i^ ^"'^'^™ '" f"'i« ['"""^- Krunlquc levit^ mei.
fi
gloriantursecuiidum nomcn Abi.qui aieuiii popu- I
meum est enimomncpnmogenitum.e.xquopercussi
luin aspcrnanturtaniiuamsolisipsisPatersit Deus.
omnes primogenitos in terra .Egypti.nAcdeinceps :

Cajterum qui sui gradus honorc huiniliteret digiie

« Numera primogcnilos sexus masculini, dc filiis

Israel, a mense uno et siipra, et habebis summam

lunguntur, hi sccundum nomen Eleazar rcctediccre
possunl, Dons meus ailjulor, vel Dei mei adjuto- eorum.Tollesque levitasmihi proomni primogenito
filiorum Isracl. » Jam et alio loco dictum est tradi-
riuin,quia viilolicet quidquid ab eis dij;ne perfecte-
tioncm IlebrKorum esse quod usque ad sacerdotium
que agitur, a Deo lieri creditur,et sccundum nomen
Aaron,omnes primogeniti ex stirpe Noe fuerint sa-
Ilhumar hoo ab illis exigitur,ut per amaram casti-
cerdotcs,et Deovictim.is iminnlarint, cujus videlicet
gationem corporis sui sic currant,ut bravium acci-
piant, nefortc nliis pra;dicando, ipsi reprobi fiant Noe primogenitus Sem ipse fuerit Mclchisedech, et
haec csse primogenita quae Esau vendiderit Jacob.
(Z Cor. i.x). « Mortui, NadabetAbiu
inquit, sunt
Quare crgo transponitur in lege, vel adunam tri-
cum ofrerrent ignem alicnum, nvideliret in typum
Judaiorum vel ha:reticorum,quorum sacriliciamor- bum Levi congregatur omnis sacerdotalis dignitas,
et universa allaris ministratio coarcta est in tribu
tua suat.
cjus sola? Videlicet quia sacrificia vel ministeria
288 CAPUT V. C temporis permissa,quod
illius non jussa fuere, sed
De dispositionc fitiniliarum lcvilarum circa labernacu-
jainmultislocissiiperiusinprophetarum testimoniis
tum, et qtiod ad orientem Moijses simul etAaronsint
castra melati. comprobav'mus. Verum namque sacrificium in Ec-
« Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : Nu- clesiafuturumeratsecundunQordinemMelchisedecb,
mera filios Levi per domos palrum suorumet fami" quod primogenitorum est,imo unius primogeniti
et

lias omnem masculumabuno mense, ut supra.Nu" sancti et immaculati, cui « juravitDominus et non
meravit Moyses, ut pra;ceperat Dominus,et inventi poenitebit eum: Tu es sacerdos in aelernum secun-
sunt filii Levi per nominasua, Gcrson, et Caath,et dum ordinem Melchisedech (P«a/. cix). « Hicdicitin
Merari. Filii Gerson, Lebni et Semei. Filii Caath, alio psalmo « llolocaustumet pro peecato nonpo-
:

Amram ct Jesuar, Hebron et Oziel. Filii Merari, stulasti, tuncdixi: Ecce venio (Pj«/. xxxix), » sub-
MoolietMusi,»eto.Et horum sacra mysteria pulchra I auditursacrifioaturus carnem meam et sanguinem
vel speciosa signanlvocabula.Levi namque adilitus, meum pro multis in remissionem omnium peccalo-
siveiissum/i/K.^interpretatur; Gcrson,(j'ii-t'na ; Caath, rum.Qiiidenimaliud postuIab.it,quamaliara volebat
patieiitia ; Merari, amaritudines ; Lebni, filio meo ; Deus redeinptionem, nisi sancti et immaculali car-
Semei, auii vel auditiomca ;
\mr>im,populus excel- nemetsanguinem?<'Nuni-iuid,ait,manducabocarnes
sus ; Jesuar, esl meridies sive mcridianus : Hcbron, D taurorum,autsanguinem hircorum potabo ? » {Psal.
participatiofortitudiuis,ve\ atigmentiimsempiternum ; xLix.jet multa hujusmodi. Ergo antequam haberent
Oziel, fortitulomea,Deus ; Mooli, chorusmeus; Musi, sacrificium quod olTerrent^ut quid ex jussu legisad
at rectator, sive palpator mcus.Wi vel horum familiffi sacerdolium vocati primogeniti accederent '?Igitur
omnes leviticae, sicut pro officio medii sunt inter sicutolTerrendumerattunctemporissacrificium,non
Deum et populum, ita et positione medii excuba- jussum.sed permissum, sic sacerdotes vel ministri
bantintertiibernaculumetcastraduodecimtribuum. omnes de tribu Levi,non jussi,sed admissi sunt,noa
Et Gersonita? quidem post tabernaculum ad occi- tam sacerdotes quam sacerdotum vicarii vaeantium
dontem,Caathiia5 vero ad meridianam plagam, Me- primogenitorum, quo victitarent, tandiu accepturi
raritae ad septentrionalem. Moyses autem et Aaron pretium, donec veniret priraogenitus qui seipsum
cum suis, ante tabernaculum foederis, id est
flliis non redimeret, sed futurorum bonorum assistens
ad orientem.UbinotandumquiaMoyses populi dux, pontifes semetipsum pro nobis omnibus ofTerret,
et Aaron pontifexsummuspariteradorientem castra « factus, ut preedictum est, sacerdos inaBternum se-

Patrol. CLXYIl. 27
 RUPERTI ABBATIS TUITIBNSIS. 844
843
cundumordinemMclchisedech...Quodpulchrerespi- A litteris adornent. leti autemaudiant.vel expositaab
legant. inquam, quibus dalum est regnum
ciens evangelista Lucas cum dixisset de Virfjine illis Isti,

quam de Spiritu sancto concepissenarraverat :« Et Dei audirein parabolis, et ipsi non audeant expo-
peperit fllium suum (Luc. ii), >. stiilim addidit,«pri- sitores vel auctores esse, ne labantur in hsresim.

mogenitum (ibid.), » quod videlicet secundum prae- Portent, inquani.minus eruditi, aut vasasacracum

dictam ejus narrationem superfluum esset, nisi filiis Caath, aut cortinas tabernaculi, et lectum
magnum secundum Scripturas myslerium attende- fcederis, cunctaque tentoria cum Gersonitis.aut ta-

ret.Dixitergo" primogenitum, .. ut subaudiat legis- bulas testimonii, et vectes ejus, columnas, et bases
peritus vir eoclesiasticus eum esse qui sacerdotium earum ; columnas quoqueatrii per circuitum cum
leviticum,sacerdotium vicarium tandem amoveret, basibus, ei paxiUis, et funibus suis, id est aut, si

et ipse primogonitus cum omni corporesuo, (juod

possunt,mysticalegant,expositavalentcraPalribus

est Ecclesia, sanctuario coelesli suo sacerdotio fun- orthodoxis,aut, si non possunt,legant alii,vel praa-

ctus astaret. Et bene quinque sicli accipijubentur dicenthistoricorum novorura,vel antiquorurafacta,

proredemptioneprimogenili,quodvidelicet quinque alii moralia sanctorum pra2cepta,in quibus infirmis

sensibus fungitur corporalis heec vita.quam primo- circa fidem minus estpericuli.

genitus iste noa redemit, sed pro nobis omnibus CAPUT

g VIII.
morti obtulit. Cur vero potius hjec tribus, id est
Quod hujus praseepli prxvaricatio sil, ubi ad sacri
levitica, admittitur pro primogenitis ? Videlicetquia mysterii ordinem admittunlur indigni.
de tribu illa Cuerunt Moyses et Aaron, qui filios At vero nunc, quod periculosissimum est, filii
Israel ediixerunt de terrayEgypti, de domoservitu- Caath,fllii Gerson, et fllii Merari,qui non pervene-
tis,etdignum er.it ut ex qua fuit salustemporalis, runt ad dignitatem Aaron,et filiorumejus, non so-
ex eadem tribu ministros haberent sacriflcii tem- lum non arcentur a conspioiendis vel tangendis in-
poralis. terioribus sanctuarii sanctis, verum etiam advocan-
CAPUT VII. tur et irruunt irreverenter intus, quando ad sacro-
sancta altaris Chrisli mysteria tales acoersuntur,
De cultu fitionim Caiilh, et quid siL tmisiice quod ait,
« ul porlent involuta, ul non langant vasa sanctua- quales pro merito vitae, pro qualitate vel quanlitale
rii, ne mot lardur. n scientiffilaicusquoque non injuria contemnal popu-
(Gap. IV.) <t Hic est cultus filiorum Caath : Taber- lus. Qui hodie tales facile admittunt, non audiunl
naculum fcederis, etSanctum sanctorum ingredietur Dominum loquentem ad Moysen et Aaron « Nolite :

Aaron et filii ejus, quando movenda sunt castra, et perderepopulum Caath de medio Levitarum, ut vi-
deponentquodpendet ante fores,involventque eo ar- vant et non moriantur, si tetigerint sancta sancto-
cam teslimonii,el operient rursus velamine hyacin-
^ rum,Aaron etflliiejus intrabunt, »etc. Nam revera,
thinarura pellium.nAc deinceps : « Cumque involve- quia quicunqucnomen vel tonsuramclericiarripue-
rint Aaron et filii ejus sanctuarium,et omnia vasa runl, irruunt admissi ad Christi sanctuarium, tan-
ejus, in conimotionecastrorum,tunc intrabunt filii guntque et contreotant indigne sancla sanctorum
Caath, ul portent involuta, et non tangant vasasan- idciroo moriuntur, et non solumin anima, verum
ctuarii, ne moriantur. » Magna cultus divini reve- etiam in corpore citius feriuntur. Nain « ideo, in-
rentia.magna etsevera disciidina. « Aaron,inquii,et quit .\postolus,intervos multi infirmi,et imbecilles,
fllii ejus intrabunt,ipsique disponent opera singulo- et dormiunt raulti (I Cor. xi). »
rum,et divident quae portare quis debeat. Alii nulla
CAPUT IX.
curiositaic videant quae sunt in SHncluario prius-
De quod prxcipit ut ejiciaut de caslris omnem le-
eo
quam involvantur.alioquin morientur.»Ergo secun- prosurn, el qui semine fluit, et qui poUutus est su-
dumhancnormamsacerdoteshodieque legitimisunt per morluo.
hitantum, quibus pro merito electionis secreta sua (Cap. V.) « Locutus estDominusad Mojsen, di-
Deus crcdidit, qualibus in Evangelio suo Salvator cens : Proccipe flliis Israel ut ejiciant de castrisom-

dicit « Vobisdatum est nosseraysterium regni Dei,

: nem leprosura.et qui semine fluit, pollutusque est
csterisautem in parabolis (Matlh. xiii). Ipsi arcam .. D supermortuo.Tammasculura quam lerainam ejicite
testimonii mensam 2S9 propositionis,thuribula,et de castris,ut non contaminent ea, cura habitaverint
mortariola.cyatbos quoqueel crateras ad libamina fun- vobiscum. » Ordinatacastrorum acie,qualis,secua-

denda, candelabrumcumlucernisetforcipibussuis dumcoelestia, quorura haec exemplaria sunt, raali-

emunctoriis et cunctis vasisolei.necnon et altare au- gnis spiritibus terribilis esse detieat, lola videlicet
reuiri,oniniaquevasaquibusministratur,insanctuario sancta tota niunda, nunc demura sub noniinibus
contrectent manibus, etinvolvant palliis hyaointhi- leprosi,etnuxumseminispatientis,qu9?cunquenoxia
nis,atquecoccineis,filiiauteajCaaihinvolutaportent, qufficunquesunt imraunda,lexspiritualisanathema-
et non tangant, ne moriantur, id est, illi mysteria tizari imperat.Qualiter circaejusmodi sit agendum,
incarnationis, nativitalis, passionis, resurrectionis superiusin Leviticoplaniusedixerat.Verumnonnihil
Christi Filii Dei, adventus quoqiie Spiritus sancti, interest.Nam illic quidcra virum qui patitur fluxum
libero intuitu oculorum cordis,qujs Deusillis ape- Beminis,extracastranon jubetprojici, quiavidelicet
ruit, aspiciant.et ore sacro contrectent,puIchrisque durumnimis est ut omnem qui multiloquio subdi-
8« DE TIUNITATB ET OPEIUBUS WUS LIBfU Xr.II. — IN NUM. LIIl. I. m
lur.etcose inqiiinal.confcstim a ca^tu suo.rcriue ut A contentiosiini Synagogam fIcprehcn'Icro vo! conv
hajreticuni.sancta Kcclesia projiciut l^^rgo cuin dl- cero queut ? Noiiipo illa quidcm adulier'um fccit,
conE, « ejicianl de cuslris omnem Ic|irosuni, > ad- 8cd tantis torgivcrsionibus soip^-am dclcndit, ut
«ctqui scmine fluit, » intclligi oportet unum
(lidil, raruaquisqucailndeo legL^poritus,^»© adcovalens
eumdcmquc qui sic semine lluit ul eliani lcprosus in Scripturis.quatcnus illam convincere argumen-
sil, id cst sic inconlincnlis linguai cstulotiain hoore- lando possit, quod non Dei, sod synagoga Satana}
ticus sit. Nuinct hoc addidil conlinuo," pollulusque sil{Ai)oc. II). Latetergo quodammodo adultorium,
cstauper mortuo.» Ktcnim unusidemqucetlepros us et testibus argui non potcst.quando videlicct confi-
estelserainelluil, etpoiluluscstsupcrmorluo.quan- tetur quia Dcus Abraham, Dcus Isaac ct Dous Jucob
do is qui htureticus cst pra-dicarc audct, lacere non Dcua suus est, el convinci, ut praBdictum est, vix
valens, et munda loqui ncscicns, sic(|ue intcrficit potcst, (luod faclis illum ncgct.qula non est inventa
auditores suos, atquc ila poliuitur super mortuo. in stupro, quia nulli visibiliter servit idolo, sicut
E^iciant ergo,inquit,decastris omncm qui ejusmodi olim servivit Astaroth,coluil Baal, initiata est Beel-
esl,tam masculum quam fcminam. Verum de ce- phej:or. Quid ergo vir ejus facict ? « Si spiritus,
non eadcm dlstrictio legis est. Nam
tcris pecratis in iuit,ze!otypiaBconcitavcritmaritumconlrauxorem
sequitur • Virsivemulicr cum leccriiitex omnibus
:
g 6uam,qux> vcl polluta est, vel falsa suspicione ap-
peccatis qua; solcnt hominibus accidere, ct per petlitur.adducetcam ad saccrdotem,otofreret obla-
nogligentiam Iransgressi fuerint mandatum Domini, tionem pro illa, dccimam partem sati farinac hor-
atque deliqucrint, coufitcbuntur peccatum suum.el deacea;.» Plane spirilus zeiolypis, id csl iemulalio-
rcddent ipsum caput,quintam(iup parlem dcsuperei nis uxoriae concitavit virum ejus Ueum contra uxo-
in qucm peccaverunt, >> etc. Peccatis oranibus re- rcm quidem polluta pst,scd secun-
illam quae revera
mcdium,velrcdemptionisregulaproponitur.Leproso dum contcnliosam aestimatioDem suam suspicione
autem, et qui semine fluit, nihil aliud nisi, ut de appetitur. Concitatus ergoadducit eam ad sacerdo-
castris ejiciatur. Ergo nec illud in Evangelio suo lcm,ad illum « pontilicem magnum,qui pcnetravit
sine hiijus mystica;lcgisconsonantia Christusloqui- Jcsum Christum Fllium suum {llebr. iv), »
coclos,
lur, dicens : « Quia orane peccatum remittetur uljudicialcmsub illo accipiat sententiam. t EtoCfe-
hominibus Spirilus autem blasphemiae non remit-
; rel, iiiquit, oblationem pro ea, dccimam partera
tctur. Et quicunque dixerit verbum contra Filium sati farinsB hordeaceae. » Hoc secundum litteram
bominis, rcmittetur ei qui autem dixerit contra ; factum sil,et fieri quaecunquc ma-
debuerit pro illa,

Spirilum sanctum, non remiltetur ei,neque in hoc ritura contempsit, et in oblatione non similam fer-
saeculo, ncquein futuro {Malih. xu).» Verum dehoc mentl,sed hordeum habuerit.quod est jumentorum
supra in Levitico uberius dictum,nunc cxpta pro- pnbulum,quia fluxumsecutaest jumcntorum.Caete
sequamur. rura,secundum jam cocplum spiritualem sensum,
C.4PUT X. tola adulteraeSynagogae oblatioquasi hordeaceaest,

De viro cujus uxor erraverit, qualiter investigare de- quK Scripturarum solam lilteralera paleara legit
beal, et cujtis rei mijsterium in Chrislo sit. tam irroBsam taroque hirjulam,ut strangulari potius
« Locutus est Dominus ad Moysen, dicens Lo- : queatquam reDci. «Xonfundct,ait,supereamoleum,
quere liliis Israel, et dices ad eos : Vir [eujus uxor necimponetthus, »Quare? «Quiasacrificiumzeloiy-
erraverit, maritumque contomnens dorraierit cum piae est, et oblatio investigans adulterium. » Nam
alio viro.et hoc maritus deprehendere nequiverit, revera non dedit illi sanctum charitatis spiritum,
sed latct adullerium, et teslibus argui non potcst, nec aliquem boni odoris (ructum,quia veheraenter
quianon est inventa in stupro, si spirituszelotypiffi ignera iracundia!,causa praedicti incendit adulterii,
concitaverit virum contra uxorein suam, quas vel « Offeret igituream sacerdos et statuet coram Do-
polluta est,vel falsa suspicione appetitur, adducel mino. Assumetque aquim sanctam in vas fictile, et
eam ad sacerdotem, et olTerot oblationem pro illa, pauxillum terrae de pavimento tabernaculi mittet in
deciinam partem sati farina; hordeaceaj, » etc. Se- eara. Curaque stelerit mulier in conspectu Domini,
cundum suprascriptam castrorum metationomqua- D discooperiet caput ejus,et ponet super raanus illius
drifidam,valde laudabilis est amica Christi evange- sacrificium, » elc. Plana est examinalionis hujus
lica Ecclesia,ut recteadmirelur ipse,et dicat « Quae littera,et nihilominus in spiritu super illam Satanae
:

est istaquae progredilur, vel quae asccndit por de- synagogararaanifesteadimpletaest.Postmodumubi

sertum, sicut aurora consurgens, pulchra ut luna, ChristusinciElumascendit, etilla apostolos quoque
elocta ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinata ejusflagellavit,etcseis occidit,lapidavit,et decivita-
{Cant.\i). » l3ta,inquani,laudubilis est,sed qiiidfiet te incivitatem persecuta est, postmodum, inquam,
Je Synagoga adultera? Quld faciel vir ejus, vel statutaestcoram Doraino,discoopertocapite,circum-
maritus antiquus, quem illa contemnens dormivit dataatqneangustata ab exercitu Roroano, undique
cumalio viro?Etenim contempto Deo amatore suo, absqueomnimodaDeiprotectione.Tuncposuitsuper
contempto Dei Filio Christo, petulanter erravit, et manusillius generationismalae et adulteraesacriC-
cum diabolodormivit.Verum hocmaritusdeprehen- cium recOi-dationis,etoblation6m zelolypiae.ul veni-
dcre nequit, sed latet adulterium. Quis enim facile retsuper i!lam«omnissangulsjustus,quie£fusu3est
 847 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS. 848

superterramasanguine Abel justi usquead sangui- A cens ; Loquere filiis Israel, et dices ad eos : Vir
nem ZachariaR prophetae, quem occidenmt inter sive mulier cum fccerint votum ul sanctificeotur.et

templum et aitare (Matth. sxiii). » — « Ipse autera se voluerint Domino consecrare, a vino et omni
tenebit aquas amarissimas,in quibus cum exsecra- quod inebriare poteslabstinebunl.Acetum ex vino,
tione maledicta congessit,» videlicet,juxta Prophe- et ex qualibet alia potione, et quidquid de uva ex-

tam dicentem : « Pluit super peecatores laqueos, primitur,non bibent, » etc.Istalex Nazaraorum,id
ignis et sulphur.et spiritus procellarum pars calicis est,sanctorum sivo consecratorum est, de qualibus
eorum {Psal. x). » Item : « Fiat mensa eorum coram in libro Machabaeorum scriptum est « El suseila- :

ipsis in laqueum, et ia retributiones,et in scanda- verunt Nazaraeos qui impleverant die3,et clamnve-
lum {Psal. Lxviii). » Hsec, inquam, maledicta con- runt vece magna in ccelum, dicentes : Quid istis

gesla in aquas Scripturarurn.quasilla sibi amarissi- faciemus, et quo eos ducemus? » {I ilach. iii.) Vi-

mas fecil, leuuit vir quondam ejus, etapposuit ori delicetambitiosiusin calamitate sua Deumdepreca-
illius.cum illa conquestione prophelica: " Quomodo, bantur, tales habentes patronos,scilicet Nazaraeos,
sicontemnal mulieramatorcmsuum,sic contcmpsit qui plurimum merebanlur de clemenlissimo Deo,
me domus Israel {Jer. ni). » Item « Frons mulieris :
quia impleverani dics suos, aSflicti nacra continen-
merelricis faeta est tibi (ibid.) » Sequitur « Adju- :
tia,votiva abstinentia. Sed quid sibi vult, aut quid
:
g
rabitque eam,et dicel : Si declinasli a viro tuo,at- rationis habet hosc illorum lex in eo maxime quod
que polluta es, et concubuisti cum altero viro, his dicit : « Si autem inortuus quisquam
fuerit subito

maleilictionibus subjacebis ; Del te Dominus in ma- coram eo.polluelur caput consecralionis pjus, quod
IedictionetD,exemplumquecunctoruminpopulosuo. radet illico eadem die,ila ut dies priores irriti fiant,

Putrescere faciat femur tuum, el tumens uterus quoniam pollula est sanctificatio ejus. » Quid, in-
luus disrumpatur.Ingredi.intur aqua? maledictae in quam,in hoc rationis est quod tantopere super mor-
ventrem tuum, et ulcro luo tumescente, putrescat tuum ingredi,etsuperpatrisquoqueetmatris,fratri3
femur.Et respondebil mulier Amen,amen.» Ecce :
291 et sororis funere contaminari prohibetur, ut

hodie liquet,et toto mundo palam factum est quia

si mortuus fuerit quisquam subilo coram eo,pollua-
mulier illa maledicta est,adultera illainexemplum turillico,et dies prasteritiirriti dacantur?Ergo quo-
cunctorum posila est,putrefacto femore claudicans niam in hac occidentelittera nihil proficimus^vivifi-
ab omnibup semitis suis, et tumensuterus ejus dis'- cantem spiritum necessario requirimus.Nempe ista
est lex sub qua faclus est Dei Filius, ista,inqnam,
ruptus esl, ila ut nulla penitus nasci potest ex ea
soboles.Romsno enimexercitu agente, capta
lexest.quam sic implevit illeNazarseus, ut propter
vitalis
illum,imo de illo scripta esse credautur.Hoc sciens
et capliva ducta esl in omnes gcnles,et ila maledic-
tionem suara circumfert,illam,inquam, maledictio- C evaogelista MatthKus.cum dixisset « Audiensau :

nem,quae non aDeo est, sed ab ipsa,quia sic locuta tem Joseph quod Archelaus regnaret in Judaeapro
est,sic sibimet imprecata est « Sanguis ejussuper Ilcrode palre suo,timuit illo ire,et admonitus inso-
:

nos et supcrfilios nostros (iVnW/i.xxvii), » et usque mnis secessit in partesGalilEce,et veniens habitavit
in civitate, quae vocatur Nazareth {Matih. ii), » con-
hodie confirniat illamjugiter.Respondet enim sem-
per et dicit « Amen, amen. » Igitur clarum est
:
tinuosubjunxil «Ut adimplereturquod diclum est :

quiaaViro suo declinavit,et cuni altero concubuit, perprophelas;Quoniam Nazaneus vocabitur.(iAa/.)»

qui.t Ghrislum occidit, diabolo adhaesit.Nam si non
Nempe siqu.ieras ubi vel per quos prophetasdicium
ilaessetnequaquain istis maledictionibus subjace- esi, quia « Nazaraeus vocabitur, » et ecce jam in

ret. Dixit enim ista zelotypia lex. non rtormi- « Si istopropheiarum maxirao hio dictum est, « quia
vit vir alienus tecum, el si non poUuta es, deserto Nazara3us vocabitur, » siquidem velamine litterae

irarili toro, nocebunt aquae istae amarissi-

non tibi
amotoclarilatemspiritus intueamurlegitime.Ethoc

mce,in quas maledicta conjeci. » Sed quis est ille

bene prospecto,simul et illud clarebil cur evange-
liber in quo sacerdos ista raaledictascripsit?Nempe
lista prffidictus lali in loco, vel causa, tali testimo-

iste est liber judicii in quo scripta sunt noaledicta

nio usus s't,quia videlicet quod hic Moyses dictis.

qufficunque sibi anima peccatrix ascivit, ex quo '^°'= ^^"^^ '!'"" Dominus noster infantulus praesi
D
Adam primus peccavit.Sed delevit hasc aquis ama- gnavit factis,cum fugiens Judaeam propter Arche-

ris?imi?,quasipsedetorrentein via bibit {Psal.ci\). laum ibi regnantem,venitNazareth,etbabitavit ibi.

Tulil mundi.Verum easdemrur-

enlm peccata totius
sum aquasamarissiraas adulterae illi in potum dedit, CAPUT XIL
quia sio dixit,sic sibimel elegit,ut suprariictum est,
Quomodo iste NazariBUS, id esl sanctu.': Dominus
clamans suopraesidiPilsto Sanguisejussupernos : «
Deus iiosier Jesus spiritualiler legem, Nazarxorum
et super fllios nostros,» ad quod et usque hodiedi- impleverii.
cit « Amen,amen,» jugiter Christum maledicens.
:

CAPUT XI. « Oinni,inquit,temporc consecrationis suas super

mortuum non ingredietur,nec superpatris quidem
De lege Nazarssorum, el de eo quod ail evangelista :
u Ut adimiderelur quod dictuni cst pcr prophetas,
et matris.el fratris, el sororis funere contamina-
quoniam Nazarxus vocabitur. » bitur, quia consecralio Dei super caput ejus est.

(Cap. VI.) » Locutus est Dominus ad Moysen,di- Omnes dies separationis suae.sanctus erit Domino
 8i9 DE TltlNITATE ET OPr.niltUS KJUS Lllt. XLII- IN NUM. 1.11). I. B.-iO

Si aiilciti morluiig fucrilsubilo (iiiiapiam cnrumco, A omnc obscquium, in lanliim ul eliam omnia quas-

polluclur capul consccrutionis oju». » yiiod rudcl cuiKjuc llli vunclu rui'ruut,.jani udcrituiiiiiiu lici, ex
illico in eudom die purgulionia su.i]. Nnzuraji.idosl quo munua suas hujua Buiigulno iin|ilovil {liai. l).

suncli bujus, qui verosoius est sunctua, « qui pcc- Rusit Nazaricus caput suumsupcrilluin, elqua^oin-
caliim non nec inveiitus est ilolus iriorecjuB
lecil, nia super se susceperat porcatu lotius rnundi, hujua
(/ /V/r.ii),» onino tcujpuaconsccralionis, omiu' ruit peccata, quiu rnortuus est, rcjecit supcr ipsurn. Et
lempus vil.TB pnesenlis, e.x iiuo conccptiis cst doSiii- nostra quoquepeccaturaait quidenieadem novacula
rilu saQCto usquequo resurrexit a mortuis. Tolo pussionis, verum non supernos illii rejncit, quianon
quippo illotempore suo super morluum ingressus nobis mortem suam imputuvit, sed omni vcnto di-
sperf,'cnda dedit, el sic ait Propheta « Quantum
non est, auper nullius runeracontiiminutusest.quia :

nullum unquam vel lcvo peccalum admisit.nullius dislat ortus ab occidcnte, longe fecit a nobis ini-

unquam pcccalo consensil, iino nec ini,'rcdicu8 in quitates noslras (P.tai. cii). »

hunc raundum, ulia sccuin vcstigia traxit peccati CA1'UT Xlll.

originalis.pcrquodmorsinhuncmundura introivit, De codem, qtii secitndum muslicam legem svjniflcel,
utpote consecrationem super caput suum habcns, quod raso capite, pro eo qui coram iU.o cecidit
Dei suijid est plenariam clfusionem Spiritussancll, n mnrluus Judaicus poiiulus, et irriti facli sunl prx-
de quo cl conceplus est, ex utero Virginis. Conse- leriti 'lies ejus.

craiionem, inquam.Dei sui, quia videlicet Deusilli « Kadet, inquit, illico in eadem die purgntionis

estsecundum naturam hominis quam assurapsit, suap, et rursum septima. In octavo autem dlc olTeret

secundum quaraetNazaraeusest.quemadmodumdi- duos lurtures, vel duos pullos columbae sacerdoli in

oit : « .\scendo ad Patremmeum
Patrem vestrum, el introitu tabernuculi fccderis testiinonii. Facietque
Deum meum el Deum veslrura
Naza- {Joait. xx). » saoerdos unum
pro peccalo,et altcrum in holocau-
rsBus istc capillos nutrivit, quia peccata generis bu- stuin, et deprccabitur pro eo, quia peccavit super
maui super se tulit, et pcunilentiain usquead mor- mortuo. Sanctiiicabitque caput ejus in dieillo et con-
tem pro omnibu? egit, baptizatus a Joanne in poeni- secrabit Domino dies separationis ejus, offerensag-
lentiam cum publicanis et peccaloribus,arflictusin num anniculum pro peccato. » Bene etseplimadie
jejunioquadraginta dicbuselquadraginta noclibus, radel Nazara^us caput suura, in octavo autem sacri-
itautprocesserit « obediens 1'atriusqueadraortem, ficio renovatur, quia videlicet passio hujus sancti

raorlem autem crucis [Pltil. ii). » Sed mortuus est seplem prolracta est diebus. Nam adecima luna, qua
subito quispiam corameo,videlicelpopu!u8isteJu- diecivitatem ingressus est, quadie secundumlegem
daicus clamando ; « Crucifige, crucifige (Maltli. tollebaturin cunctasdomosJudffiorum pasehalisag-
xxvii'), >> Sanguis ejus super noset su-
clamando : « nus, quarta dociraa luna ad vesperarn iramolandus,
pcr lllios nostros [ibid.). » Ibi mortuus est ille popu- ab illa, inquam, diesepliina dies exstitilSabbalum
lus subito, et illo morlicinio Nazaraei hujus caput sepulturffi ejus. Octava deiuceps die, quasest prima
quasi pollutum est, non sibi, sed illi qui mortuusest. Sabbati resurrexit a mortuis, el tunc novum sacrifi-
Undeenim populusillemortuus est, nisi quiamotus ciura, quod sub articulo suie passionis instituerat,
invidia,pro eoquodcccincrantlurbae: « Hosannafilio perfccit, olTerens duos turtures vel duos pullosco-
David.Bcnedictusquivenitinnomine Domini(il/ii/(/t. lumb», idesl Spirituin sanctum tribuens, charitatis
xii), B commcntalus eslqualiter Nazaraeus iste ma- geminse in introiiu fccderis lestimonii, in apertione

ledictumfieret legisdieentis : « Maledictus aDeoest regni coelestis, quod illa die nobis devicta morle re-
omnis qui pendet in li^'no {Deut. xsi), « videlicet ut seravit. «Facietque,inquit, sacerdosuiium pro pec-
hoc facto comprobarelur hunc illum non e.sse de calo et alterum in holocaustum, > quia videlicet ,

quo Prophela cecinit Benedictus qui » venturus

: <i unum dedit Spiritus sancti datum in remissionem
est « in nomine Domini {Psal. cxvii). » Ergo unde 99? peccatorum ad dilii.'endum pruximum, alte-
mortuus estJudaeus, indeNazaraeusiste pollutus,id rum in diversarum distributione gratiarum ad dili-
est maledicium legis factus est. Imo unde sic ille gendum Deum. Unum adhuo positus in terris, alte-
poUutus esl, indeisle mortuusest. Rasitillico Naza- D rnm jam in coelo residens ad dexteram Palris. Hos,
rseus caput suum,ita lamen ut dies priores irriti fa- inquam, turtures duos vel columba pullos dedit
cti sint, quoniam poUuta esl sanctificatio ejus. Cui saccrdoli, id est ut daret in sua potestale, accepit
nisi mortuo illidies priores irrili facti sunl? Nempe Nazaraeus ipse, sacerdos ipse vel pontifexinagnus,
inde vae mortuo tali, quia ex quo coraiu Nazaraeo qui ccelos penetravit {Hebr. iv). « Et deprecabitur,
Sanctus san-
isto cecidit, nihilprodestilliquod talis inquit pro eo, » subauditur ipse sacerdos pro se-
ctorum carncm de carne ejus accepit, quod in terra ipsoNazaraeo : « deprecabitur, » inquam.pro seipso,
ejus trginta tribus annis visus est, et cum honiini- id est pro corpore suo, pro nobis lidelibus suis,
busconversatusest(/JrtrHr/i.ni),quiuniversacondidit quod concorporales sibi, teslaote Paulo
fecit esse

Itafactisunt ei prioresNazara'idies irriti,imoetora- cum dicit Qui est a dextris Dei.qui etiam inter-
: «

nesdiesuniversi saeculi, ex quo cum Abraham.Isaac pellat pro nobis {Rom. vrii), » non lamen submissa
et Jacob. patribus ejus, coUoquium habuit. Irritum prece orans, sed polenter jure advocati pro nobis
hinc faclum est pactum, irrita legislatio, irritum intcrpellans. « Sanctiflcabitque.inquit, caputejus.»

1
831 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 832

etc, ut supra. SanctiQcatum est caput hujus Naza- A agitur, hoc trahamus in exemplum quod capillos
ra^i.quia nunc, juxta Zachariam, ablatis ab eo sor- nutriunt, quospostvotumdetonsos inigne sacrificii
didis vestibus nostrae mortalitatis, quibus fueral in- deinceps incendunt. Quid enim quod NaZriroei capil-

dutus, posita est cidaris munda super capul ejus, et los nutriunt, nisi quod per magnam vitai continen-
indutus est mutatoriis {Zach. iii), coronatus videli- tiam, prKsumptionum ? Sed
cogiiationcs crescunt
cet gloria immortalitatis et honore incorruptionis. quid est quod devotione completa, caput Nazaraeus
Et ita consecravit « dies separationis suaj, » utjam radere, capillosque in igne sacrificii postea ponere
non moriatur, mors illi ultranon dominetur (/Jom. jubetur, iiisiquod tuncad perfectionissummam per-
vi), «offerensadhucagnum anniculumpro peccalo,» tingimus,cumsic exteriora vitia vincimus,utetiam
vidclicet per manus Ecclesice corpus suum et san- cogitationes superfluas a mente resecemus ? Quas
guinem sacrificttns pro cuncto populo catholico in nimirum sacrificii igne concrcmarc est flammas eas
sancto altaris maguo atque ineffabili mysterio, ila divini amoris incendere, ut totum cor in Dei amore
tamen ut dies priores irriti 1'acti sint, sicut supra ardeat,etcogitationessuperfluasconcremans, quasi
dictum est. Nazaraii capillos, devotionis perfectione consumat.
XIV.CAPUT CAPUT XVI.
De eodem Nazaraso Christo, guando implendi sunl g J)e eo quod ait : » Sic benedicetis filiis Israel, » quod
dies quos ex voto decrevit. tertio dictum sit Dominus, quod estPcder, et Filius
« Istaestlexconsecrationis: Cumdiesquosexvoto el Spirilus sanctus.
decreverat, complebuntur, adducet eum ad ostium Locutus est Dominus ad Moysen, dicens Lo-
« :

tabernaculi foBderis, et offeret oblationem ejus Do- quereAaronetOliisejus Sic benedicetis fililslsrael,
:

mino agnum anniculum immaculatum pro peccato et dicetis eis Benedicat tibi Dominus, etcuslodiat
:

in holocaustum, et ovem anniculam immaculatam te, suam libi, et miserea-

ostendat Dominus faciem
pro peccato, et arietem immaculatam hostiam pa- tur tui. Converlat Dominus vultum suum ad te, et
cificam, » elc. Quando impleti erunl dies Nazaraei det tibi pacem. Invocabunt nomen meum super li-
hujus, quos ex votodecrevit ? utique cum plenitudo lios Israel, et ego benedicam eis. » Quod hic Do-

gentium subintroierit {/Jom. ii). Tunc enim tcmpus minus loquens Moysi sub velamine litteriB eis
erit ut reliquia; filiorum Israel salvoe sint (ibid.), abscondit, hoc pra?fatus ille NazarKus sanclifi-
quod ex voto decrevit, quemadm.odum dicit « Non cato capite jam resurrectionis indutus mutatoriis,
.•

sum missusnisiadovesqua perierunt domuslsrael gloriosa claritate revelavit. Dixit enim discipulis
[ilaltli. xv). » Quamvis hoc dispensatione temporali suis « Euntes docete omnes gentes, baptizantes eos
:

dictum debeat inlelligi, quia licet per semetipsum p in nomine Patris, ctFilii, et Spiritus sancti {Matth.
solis prKdicavit Judais, tamen ad illos veniet, et xxviii). » Qua? enim alia, pra;ter hanc, benedictio
reliquias eorum recolliget rirca finem sfficuli. Tunc est qua benedicat sacerdos ille sanctus Cliis Israel?
dabit pro illis trimodum sacrificiura, dequoin Le- « Benedicat, inquit, tibi Dominus, » subauditurPa-
vitico plenius dictum est, seilicet illud quod dicitur ter, « ostendat et faciem suam tibi, » snbauditur
pro peccato sacrificium fidei, pacificam hostiam spei, Filius, (I convertat vultum suum ad te, » subauditur
holocaustum charitatis. Tunc « radetur Nazaraeus Spiritussanctus.Quidhocpulchrius.quidjucundius?
ante ostiuin tabernaculi fmderis, o id est tollet pec- Ecce hic in antiquissima lege novffi gratia; lucem
cataillorum sacramento ejusdem passionissua;, qua videmus, nominis sancti Trinitatem quam odit Ju-
tuiil peccata mundi ipse sacerdos, ipse Nazarsus, dteus, quam dissipalha;reticus Arius, quani confun-
ipse ostium tabernaculi fcederis, tabernaculi coele- antiquoNumeri libroamabiliter
dit SLtbellius, hic in
stis. « Tolletque capillos ejus, » id est peccataJu- conjunctum, clare distinctum agnoscimus. Et nota
daici populi,« etponetsuperignem, » completa pro- singularum enuntiutionum pulchritudinem. « Domi-
phetia, quae dicit : « Si abstulerit Dominus sordem nus, » inquit, scilicet Pater, benedicat tibi, » quod
iiliarum Sion, et sanguinem JiTUsalem laverit de est bona dare, « et custodiatle, » quod est a malis
medio ejus in spiritujudicii et spiritu ardoris {Isai liberare, « Dominus » Filius « ostendat faciem suam
iv), » tunc « tollet»ab illis,vel suscipict, « armura D libi, » quod est bona dare, a et misereatur tui, »
et pectusculum » arietis, id est bona opera cum con- quod est a malis liberare. « Dominus » Spiritus
fessione cordis et oris, « et femur » quoque,idest « convertat vultum suum ad
bona te, » quod est
fiduciam carnis, ut jam non glorietur sicut hacte- dare, « etpacem, » quod est a malis libe-
det tibi

nus, in carne, sed in fide AbrahaB. Post haec potest rare. Nam hic geminus est divinae benedictionis
vinum bibere Nazarajus, quia videlicet ex tunc in fruclus, ut bonis repleamur, et mulis careamus, ul
aeternum et ultra regnabit Christus, completo, quod signati hoc nomine Trinitatis, jam liic in projsenti
nondum impletum videmus, « omniasubjecisti sub peccatorum remissionem, et quodlibet divina; gra-
pcdibus ejus {Psal. viii ;/ Cor. xv). » tia3 donum percipiamus, et in futuropoenis inferni,
CAPUT XV. corporum quoque corruptione exuamur, quod in
Moraliter quid, quod Naxarsei capitlos nulriunt, quos gloria resurrectionis futurum speramus. « Invoca-
post volum incidunl. bunt, inquit, nomen ineum super filios Israel, el
Moraliterdumdevitandissuperfluiscogitationibus ego benedicam eis. » Quia dixerat « Aaron et filiis
853 DKTIUNITATKliT 01'KIlIltUS KJUS LiUHI XLII. — IN NUM. LIB I. 834

auis, 8io honpiiicotis (11113 Israel, » no quis piitarcl \ niiorum Rubcn, Ucliz.ur (iliiis Scfleur,..otc."(julnto
boiicdictionem e.sso numinis, vol ub hi)ininp (iiioui dioprinceps lilioruiii Siiiieon, Buluiuifl liljus Suri-

pium benedici,dc(inivit quoil dixernt.SOa <i Invo- sadai, .> oto. « Sexto die prioceps (Iilioruiii Oud,
cabunl.inquicns, nomcn nicuni supcr (ilio!) Isrucl, Eliaseph lilius Oucl. Spptima die princcps (iliorum
Ncino prso de auctoritato
et ogii beniHlicuin ois. » L;n'ruim, Ulisum I (lliuH Animiiid. Octnvudic princcps
glorictur hominis, ut, vorbi grutiu, dical quisquo (iliurum Munassp, Uuiiialii'1 (iliiis Phiidiizur. Nono
noslrumKitjgo quidera suin Puuli.cgouutomApollo, dio princcps liliorum Dcnjumin, Abidun liliua Uo-
i .:ii vero CophiD, ego aulcm Chrisli. Nunquid, ait deonis. Decimo dio princeps filiorum Dan, Ahiezer

Apnslolus, Puulus crucifixus est pro vobis, aut in iiliua Ainiseddui. Undecimo dic princeps filiorum
nomine Pauli baptizati ostis ? » (/ Cor. viii.) Iuitur Ascr.Phcsicl lilius Ochran. Duodecimodie princeps
quocunque invncante nomon Domini supcr nos.so- niiuruMi Nophtalim, Ahira (ilius lienan. ) i£qualia

lus qui benfdicitipsoestDominus Deus unus.Puter, obtulere universi, et non fuiigatur calumus Moyai,

et Kiliu3,et Spiritus sanctus.cui otcum Psalmista, toties eadem rcpeterc in singuliseisdem verbis^eis-
cum prysentis looi sensu dicimus « Benedical nos
:
dorn pene syllabis.Quid,inquam,hoc sibi vult,nisi
DouSjDeus no3tcr,benedicat nos Deus(/'s(i/. lxvi). » quia mysleriumgrandcisto quoque loco let;islittera
T> subtegit.
CAPlITXVir.
CAPUT XVIII.
De ercclione laheniaculi, et oblatiouibus priiicipum,
quod onuics x^juatiii oUulcrunt. Quodlunc Cltristushunc lcijislocum implevcril ,quando
duodccim sibiapostolos etcuit^et quando tunc taber-
(Cap. VII.) « Faclum est autem in die quacoin-
naculum erectum et sanctijicatum est, quando ille
plevit Moyses tabernacukim.ot erexilillud,unxitquo passus est, ct resurrexil, cl exinde duccs, id est
et sunctificavil cum ouinibus vasi8suis,altarcsimi- aposloli munera fuleiobtulerunt.
literet vasa ejus obtuleruiil principes Israel, et ca- Igilur et nunc ad eum respicimus « in qiio sunt
pita ramiliurum qui erant per singulas tribus.proQ- omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi
fectieorum quinumcruti l'ucranl,munera coramDo- (Col. ii),»qui in semclipso legom adimplevit, (luem-
mino,sex plauslra tccta cumduodeclm bobus,»etc. adraodum dicil : « Nolite pulare quia vcni legem

Posl multas etainplus raystcriorum exoroitationes, solvere ; non veni solvere, sed adimplere {Matth.
iteruni ad tabernaculuin rcducti libentcr seqiiimur, v). » Utique et adiinplendo hanc partem legis « vo-
ut inde thesauros absconditoseruamus.loetantessu- cavit ad se quos voluit, ascendens in raontem, et
per haec sanctalef^is eloquiu, sicutqui invenit spolia venerunt ad eum. Et fecit ut essent duodecim cum
multa {Psal. cxviii). Complcto atque erccto taber- eo.ctut mitteret eos prasdicare etdedit illis polesta-
naculo.jubente Doiniuo singuli duces pcr singulos tem curandiinlirmitiites el ejicicndi da3raonia(iWarc.

munora in dedicationo allaris, etom-

dies offerunt iii)» — «Et cum,"iiiquit Marcus,«audissent sui,exie-
nium eadem suntnumcra quajofferunt.ut Dominus runt tenere eum. Dicebant enim quoniam in furo-
ordinavit.Profecto non omnium tribuum quantitas rem versus csl{ibid.]. » At ille vereet unice beatus
eadem, vel numcrus idem erat, sed in aliis plures, vir,non in (urorem versus erut,sedin lege Domini
in aliis tuere paucioresreconsiti per cognationes etvoluntas ejus et in lege ejus meditabatur dieacno-
domos.ac familiaset capita.et nomina singulorum cte(/'i(W.i),quippp qui ijisura totius legis sacrarium
ac vicesimoaano etsupra,sicutpr?eceperatDominu3 erat,ipsum verbum legis, ipsum Verbura Dei incar-
Moysi.Nam,verbi gratia,dc Juda numerus fuit du- natuiu erat.Tunc medilabatur legem implere,id est
plex, et plus quam duplum major ea mullitudine secundumpra!scns hujus legismysteriumduodecim
quie de Manassc recensita est. Quid ergo hoc sibi spirilualium castrorum duces ordinare.Nam ethuc
vult quodoblationumomnium,quasobtulcresinguli respiciens,eisdera apostolis dicit alio loco: « Amen
duce8,eadem quantitas est, nec plusa septuaginta dico vobis quod vos qui reliquistis omnia, et secuts
quatuor miUibus sexcentis,qui fucre de Juda,quam cstisme in regeneratione.cum sederitFilius hominii
a trijjinta duobus millibus ducentis, qui fuere de in sede majestalis suse.sedebitis et vos super sedes
Manasse, Domiiio jubento, exactnm est ? Nempe duodecim,judicantes duodecim tribus Isracl(i1/«///i.
:

nPrima die obtulit oblationem suam Naason, iilius D XIX). » Dixerat enira illi Petrus « Ecce nos rcli. :

Aminadab,de tribu Juda, acetabulum argenteum, quimus omnia et secuti sumus te ? Quid ergo erit
pondocentum trigintasiclorum,phialamargenteam nobis ?(/*('(/.) » Multum eos honoravit, multumho-
habenteraseptuagintasiclos,juxtapondussanctuarii norem et grande praemium signavit, cum illis ita

utrumque plenum simila conspersaoleo in sacrifi- respondit.Vult enim intelligi se quidein Dorainum
cium, mortariolum ex docem siclisaureis plenum autem duces fore
esse tabernaculi calestis, ipsos
incenso, bovem de armento, et arietem, etagnum tribuum Domini,de quibus Psalmista cum dixisset:
amiculumin holocaustum,hircumque pro peccato, (iJerusalem qua; ajdificatur ut civitas.cujuspartici-
et in sacriGcio paciticorum boves duos,arietesquin- palio ejus in idipsum(P*a/.cxxi), » continuo subdi-
que,hircos quinque, agnos anniculos quinque,»etc. dit:«Illuc enira ascenderunt tribus,tribus Doinini,
« Secundn die Nathanael fliius Zuar dux de tribu teslimoniuin Israel,ad confitcndum nomini Doniini
Issachar, > etc. « Terlio die princeps flliurum Z;ibu- {ibid.). » Et quod illis ducibus duodecim filiorum
lon,Heliab filiuslielon, » etc. i Quartodie princops Isr&el jussum est facere vel offerrecorporaliter,hoc
8n5 RUPERTI ABRATIS TUniENSIS. 856

ab ipsis.vel per ipsosimplendum fore spiritualiter. A. offeram tibi holocausta medullata.Id est meipsum
Quando enim erectum.unctumque et sanctificatum factum holocaustum medullatum, totum interiori
est cuni omnibus vasis suis tabernaculum illudcce- charitatis igre combustum, incensis arietibus, in-
leste,cujus secundum exemplar tabernaculum istud censis bobus ethircis,id est omni repugnantia,om-
Moyses fecit,tuncutiquequando tubernaculi ponti- ni extollenlia,omni fmditate vitiorum carnis etspi-
fes Jesus Christus Filius Dei sanguinem suum fu- ritus. Nam idcirco quinque arietes quinque sunt
dit, in quo universam Ecclesiara, quanta collecta agni, quinque sunt hirci,quia videlicct in quinque

fuerat ab origine mundi, remissionem peccatorum sensibuscaro cum licet, lascivit.

conferendo unxii et sanclilicavit.Subseculi denique CAPUT XIX.

confestim principes isti, boves et plaustra obtule- De eo quod, cum ingrederelur Minjses f abernaculum

vel tabernaculi
jaderis,audiehal vocem loquenlts ndse dc propilia-
runtad portandum tabernaculum,
torio, ei exemplum de Acubus aposlolorum, quando
sanctuariuru, dum patriarcharum et prophetarum Moyses ingressus sit. el in re auditum ct factum sit
fidem.permundum universumpraedicandum susce- quod prdejiytirabatur illic.

perunt,hoc modo ipsi boves,ipsi plauslra sunt,ipsi (CAP.VlII.)«CumqueingredereturMoyses taberna-

reotores, ipsi portitores Ecclesis sunt. Obtulerunt culum fccderis utconsuleret oraculum,audiebatvo-
singuli acetabulum argenteum pondo centum et
g cem loquentisadse depropitiatorio quoderat super
triginta siclorum, qui numerusex unitate centena, arcamtestimoniiinterduoscherubim,unde etloque-
et ternario deceno consistens, unius Dei triumque batur ei.Locutusqueest Dominus adMoysen^dicens;
personarum recte significat fidem. Phiakm quo- Loi|uere Aaron et dices ad eum Cum imposueris :

que argenteam habentem septuaginta siclos, qui septem lucernas candelabrorum, in australi parte
numerus ex denario, septenarioque compositus, erigantur.»Ex quo tabernaculumsanctificatum est,
evangelicam septiforrais sancti 29-1 Spiritus yra- Moyses ingreditur tabernaculum foederis, quia
tiam, et legis, cujus decem praecepta sunt, veram videlicetex quo sancta per Christum Ecclesia re-
designat scientiam. Obtulerunt etiam mortariolum dempta est, ex tunc homo reconciliatus factus est
aureum.ex decem scilis aureis,incenso plenum, id Deo familiaris. Ex lunc, inquam, consulens oracu-
est,Christum Dei Filium consona voce prffidicave- lum Moyses, « audiebal vocem loquentis ad se de
runt,cujus de Virgine concepti corpus aureum,cor- propitiatorio,quod erat super arcam testimonii in-
pus iramaculatum,omne in se continens purae ora- ter duos cherubin,)iquia profecto quierantdiscipuli
tionisiucensumpretiosum,morlispassionepronobis Moysi, ex tunc cognoverunt consilium Dei, quod
est contribulatum.llaec isti obtulerunt, haec ad lau- habebat super gentibusuniversis,quod illis quoque
dera et gloriarii Dei prKdicaverunt singuli die suo.id ad po?nitentiam viam vellet offerre. Quam enim
est unus^quisque secundum mensunun gratiffi, vel ^ audiebat vocem loqucntis ? Ait . « Loquere Aaron
revelatinnis,quam arcepitaDouiiuo.ab unoeodenf- el dices ad eum Cum posueris septem cande- :

que Spiritu sanclo.Etalii quidem plures, alii pau- labrorum lucernas, in australi parte erigantur. »
ciores ad fidem traxerunt, sed idem omnes eodem El continuo Scriptura sequitur et dicit:<(Hoc igilur
Spirilu, el eodem sensu prffidicaveiunt, quemad- pra!cepit,ut lucernas conlra boream eregionerespi-
modum isti principes tribuum, et alii plura, alii ciant ad niensam panum prnposilionis. » Contra
pauciora sua3 tribus millia sub manuhabiierunt,sed eam partem candelabrum respicit, ad quam luoere
omnes aequalia, cuncti eadem vasa obtulerunt. Et debebunt.Tanquam dicerel Cum septem lucernas ;

illi quidem similam in vasis,similam,inquam,Tisi- candelabrorum in auslraliparteerigi pracipiatcon-

bilem oleo visibiliconspersamoblulerunt.Istiautera tra mensam proposilionispanum,ipsa autemmensa,
spiritum legis in litlera latentem, veram el invisi- sicut ia Exodo scriptum e.>t (Exoi. xxv, xxsvii),
bilem similam praedicaverunt,verum et vitalem ci- in parte aquilonis poni jussa est;hoc igitur praece-
bum omnium animarum credentium. OLitulerunt pii,ut lucernae contra borcam e regione respiciant.
« nihilominus bovem et arietem,et agnum annicu- Vehementerintimatum nobisessemonuit,quodcan-
lum in holocaustum,bircumque pro peccato. Et in delabrum septem lucernarum, id est Christum in
sacrificio pacificorumbovcs duos, arietcs quinque, D quo septem lucidi spiritus requiescunt,ad aquilo-
hiroos quinque, agnos anniculos quinque. » HiEC, nem, idestad gentes, verum hactenus solem non
inquam, principes nostri singuli obtulcrunt ; nam habentes, piuni gratlEe suae convertere voluerit in-
prsedicantes aliis,ne ipsi reprobi Qerent,semetipsos tuitum,et illic habcremensampropositionispanum,
af[lixerunl,semetipsosetiampassionibus objecerunt id est veritatem Scripturarura,sive corporis etsan-
{lCar. IX). Nam ipsi sunt, quorum singuli in psal- guinis ejussacramenlum.Nam quod candelabrum,
mo sexagesimo quinto dicunt " El loculum est os
: Christum gloria resurrectionis eoronatum, septcm
meum iu tribulatione mea. Holocausta medullata vcro lucern;e sanctum spptiformem Spiritum, ipse
offeram tibi cum iucensoarietum,offeram tibi boves autem boreas sive aquilo nos genles significet,ple-
cum hircis. » Istorum namque principum totus ille nius in Exododictum est (Ea;od.xxv). Hoc,inquam,
psalmusvox est. Ac si dicat quisque oorum, etiam vehementer nobis insinuatumesse voluit,scilicetsic
in tribulatione positus ; Aliis prffidicabo ut et ipsi sibi prsceptum fuisse certi gratia mysterii,membr
ad idem meo inducantur exeaiplo, et hic inlerim videlicet exemplaris quodiamonte Dominusosten-
S57 DE THINITATE ET OPEIUBUS EJUS Linni XLII. — IN NUM. LIB. I. 858

Herat sibi. < Cum, inqiiit, ingrodcrolur Moyscs A liones.quas Bioa iDonlo inciilimua ut doatniasionno
laliernacuium fccderis, ulcoiisulerct oraculum, au- oarum nullo doloro futigeinur. Pili curnis aunli|uii!-
diel>al voccm loi|Uonlis ad sodo propitiulorio, quod libet superdua humana; corruptionis. I.cvita num-
crat super Hrcnm tPslinionii intcr duos chcrubini (|ucussuiiiptu8 vocutur.Oportelergo Lcvitas omncs
uiido et ioqucbatur oi. " In Actibusupostoloruin lia- pilos carnis radere, quia is qui in obscquiia divinig
bemus, quundo Moyses ingrcssusin tabcrnaculum assumitur, dubet antc Dci oculos uunctis carnis
foederis, el oraculo consulto, vocom hujusmoJi, cogitationibus mundus apparere.Non illicit.i8 cngi-
voceni tantno propitiationisaudierit, interduos chc- tationes mens proferat,et pulchram anima: spccicm,
rubim, id est de cooconli tcstilicationo uiriusque quasi pilis fruclificuntibus deforinem reddut. Scd
Testamenti « Fuctaseilitione nonminima Paulo et
: quantunilibct, ut dixi:nu8, queinpiam virtussancta;
DarnaiuT) adversus gontes, quibus aperuerat Ueus coiiversationis evexerit, adhuc tanien ei de vetu-
ostium fidoi, slatuetunt ut ascenderent Paulus cl state vita) nascitur quod tollatur. Unde et ipsi Le-
Burndbas et quidem alii ox aiiis ad aposlolos et vitarum pili rudi praecepli sunt, non evelli. Hasis
presliytoros in Jerusalem, euper hac qu.-uslione enini pilis in carne rudices remanenl, et crescunt
{Act. xv). Ac dflincpps « Cum autem magna con-
: iterum ut recidantur, ijuia magno quidem stuilio
quisitio (ieret, surgens Petrus dixit ad eos Viri D superfiua; cogitatlonus ainputanda; sunt,sed tunien
:

tratres, audite me. Vos scitis quoniam ab anliquis amputarifunditusnequaquum possunt.tJcmperenim

diebus in nobis elegit Deus pprosmeum audire gen- caro superflua generat, quoo semper spiritus ferro
tes Evangelii verbum el credere {ilii'l.). » etc. « Et sollicitudinis recidat. Sed hasc in nobis tunc sub-
postquam lacuerunt, respondit Jacobus dicens:Viri tilius conspicimus, cum speculationis altapcnetra-

fratrcs, audite me. Simon narravit quemadniodum nius.Verum huno niunditia;, vel pulchriiudinis per-
priinumDous visitavil.sumere exgcntibus populum lectionom consequi nou poterit, nisi qui cunctns
nomini suo,ethuic concordant vcrba prophetarum, prius ab animo suo saeculi facuitates amoris divini
sicut scriptum est Post ha3c revertar, et a;dificabo
: novacula raserit. Proinde Dominus nostur, qui le-
tabernaculum David quod cecidit, et diruta ejus griii non solvere,sed adimplere venit ()l(ttth. v), ut

rea'dilicabo et erigam illud, ut requirant Ciuteriho- ista i|uoqu6 Levitarum lex a suis assumptis possit
minum Dominum, et omnes gentes super quas impleri, dicit adolesuenti diviti « Si vis perfectus :

iuvocatum est nomen meum, dicit Dominus ia- esse, vade et vende omnia qu» babes etda paupe-
ciens haec. Nolum a sa»culo Domino est opus suum ribus, et habebis thesaurum in calo, et veni, se-
{itnd.). »etc. Igitur ingrediento Moyse,et consulente quere nie (Hlallh. xix). » Ac deinceps « Et omnis :

oraculum vos audita est jubentis, ut contra boream qui reliquerit domum vel fratres {ibid.], i etc.Hanc
e regione respiceret candelabrum septem lucerna- plane Levitarum esse rasuram Moyses quoque in
'-'

rum, et ut contra eam partem lucerent lucernae, Deuteronomio probat, cum dicit in benedictione
quam respicit candelabrura, quia videlicet facta Levi « Qui dixit patri suo et matri suaa
: Nescio :

qusestionodum consuliturSpiritussancti oraculum, vos et fratribus suis: Ignoro vos, hi custodierunt

;

hoc manifestis auctoritatibus defenditur,quod Chri- eloquium tuun),etpactum tuumservaverunt,judicia

stus sit exspcctatio gentium. Sed et hodie i|uoque tua, Jacob, et legem tuain.o Israel (Deut. xxxiii}. »
Moyses ingredietur tabernaculum ad consulendum CAPUT XXI.
oraculum.quoties boni rectores, cum se resdubias Deeiidem, et qtiid sif quod Israet manus super filii
discernerenonpossecognoscunt,adsecretuma:entis, Levitas, et Levitx mmus suas pontinl super capita
velut ad quoddam tabernaculum revertuniur.Divina boutn qui immolandi sunl.
lege perspecta quasi coram posita arcaDoiiinura Sic, inquam, spiritualiler debcre radi filios Levi,
contulunt, et quod prius audiunt intus, hoc foris probat hic ipse Moyses, cura et illic protinus sub-
postmodum agentes 295 innotescunt. Ut enim jungit : « Ponent thymiama in furore tno,et holo-
exterioribus curis inoffense deserviant, ad causlum super altare tuum {Deut. xxxiii), » ct hic
secreta
cordisrecurrere iucessabiliter curant,et sicvocem cum dixisset « Aspergantur aqua lustrationis, et :

Dei.quasi peroccultam inspirationem audiunl,dura D radantomnes pilos carnis sueb, «continuosubdidit:

meditatione menlis a carnalibus sensibus abstra- « Cumquelaveriot vestimenta sua, et mundati lue-
hunlur. rint, tollentbovem dearmentis,etlibamentumejus,

CAPUT XX. oleo similara conspersam.Bovem autera alterura de

De purificalione Levitarum, quid .nt mystice, quod armento accipies pro peccato, et applicabis Levilas
jubentur omnes pitos camis sux radere. corara tabernaculo foederis, convocata omni raulti-
Etlocutus est Dominus ad Moysen,dicens:ToIle tudinefiliorura Israel.CumqueLevitEe fuerint coram
Levitas de medio filiorum Israel, et purificabis eos Domino, pnnent Clii Israel manus suas supereos,
juxta hunc ritum. Aspergantur aqua Iuslrationi3,et et offeret Aaron I..evitas munus iu cjnspeclu Do-
radant omnes pilos carnis suae. Cumque laverint mini a filiis Israel, ul serviant iu ministerio ejus.
vestiraenta sua, et mundati fuerint, tollent, bovem Levitaequoque ponent raanus suas super capita
de armentis, » etc. « Badant, inquil, omnes pilos boum. elc. Quidnam est aqua aspersos levitas.et
)>

carnis sua. •> Pili carnis sunt vit«e veteris cogita- rasos lotisque vestibus mundatos, bovem alterum
859 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS. 860
in holocaustuin,aUerumpro peccato, manibus suis A suo, guarta decima die mensis hujus ad vesperam
super capita positis, coram Domino tangere,positis juxla omnes csremonias, et juslificationes e.jus.
antea vel in simul manibus fillorura Israel super PrfficcpitqueMoyses filiislsrael, ut facerent Phase.
se'? Quid, inquam, hoc est, nisi spiritualis propo- Qui feccrunt tempore suo quarta decima die mensis
siti viros a propriis vitiis raundatos, a cunctis fa- ad vesperam in monte Sinai.Juxta omnia qua? man-
cullatibus curisque sa!culi rasos, ad hoc solura va- daverat Dominus Moysi, fecerunt filii Israel. « Ma-
care ad quod assumpli sunl, videlicet ut ponant gnae solemnitatis, quae Hebraice dicitur Phase, id
tbymiama in furore Domini, et holocaustum super est transitus,dennitionem el legem novimus undc
altare pjus,'id est interveniant pro peccatis populo- Exodo plenius diximus, videlicet quiaPascha
ol in
rum ?Filii namquelsrael manussuassuper Levitas, nostrum immolatus estChristus, et ejus sanguine
qui ab ipsis dccimas accipiant, et Levitae manus semel quidem postes nostros signavimus, quando
suas ponunt super capita boum, quibus unum,
e in morte ejusbaptizati sumus semper autem car- ;

inquit, facies pro peccato, et aiterum in holocau" nibus ejus, eteodem sanguine cum azymis sinceri-
stum, quando spiritualis ordinis viri, Sfficularium tatis et veritatis epulari debemus (I Cor. v). Sed
peccata 8uscipiunt,quorum ex eleemosynis vivunt videamus quid sequitur « Ecceautem quidam im-
:

et ea coram Domino sacriflciis orationum oblatis g mundi super anima hominis.quinonpoteranlfacere

deprimere, et usque ad remissionem vel indulpcn- in die illo -
Pascha,
-
accedentes ad iMoysen et Aaron,
tiam eorum superarecontendunt.Quod quia magna diserunteis Immundisumussuperaniraahominis.
:

est inslantia faciendum, in fine capituli, trina re- Quare fraudaraur, ut non valearaus ofl^erre oblatio-
petitioneconimemoraturfactum.nFeceruntqueMoy- nera Doraino, in tempore suointer fllios Israel ? »
ses et.\aron etoranis multitudofiliorum Israelsuper Per hanc occasionem cocsulto Domino,quod deerat
Levitis, quK praeceperat Dominus Moysi. » Et de- legi, ita suppletum est. « Homo, inquit, qui fuerit
inde. « Purificatique sunt, et laverunt vestimenta immundus super anima, sive in via procul in gente
sua. » etc. Ac deinde tertio. « SicutpraeceperatDo- vestra, faciatPhase Domino, mense secundo quarta
minus Moysi de Levitis, ita factum est. » decima die mensis sd vesperara, cum azymis et la-
ctueis agrestibus comedent illud, » etc. IIa3C pars le-
CAPUT XXII.
gis et Judaicffl immunditiaj prophetla, et singulo-
De eo qund Levilse a vigiriti quinque annis et sup)'a
minislrent, el qtdnqtiagesimo anno custodes vaso- rum hominumdiscernenda^ causaeregula est.Judasi
rum fiant. namquesupcr animaimmundi sunt,quia Christum
«LocutusestUominusadMoysen,dicens iHacest occiderunt, et idcirco ceecitas contigit in illis, ut
lex Levitarum : A viginti
et supra non videant,quia verum Pascha Christus est,donec
quinque annis
p
ingredientur ut rainistrent in labernaculo foederis. plenitudo gentium ad istudpaschale convivium sub-
Cumque quinquagesimum annum impleverint,ser- intret (liom. xi). Futurum tandem est ut reliqua; ex

virecessabunt, eruntque ministrifratrum suorum, eis salva3 fiant iibid.), non aliter quam per esum

in tabernaculo foederis, ut custodiant quM sibi fu- ejusdem Agni, non aliter quam signatis postibus
erantcommendata. » Quid per annum quintum ac
frontlum suarum sanguine Christi. Hoc, inquara,
vicesimum, in quo flos juventulis oboritur, nisi fulurum est. Iramundi igitur super anima, Phase
ipsa contra unumquodque vitium bella signantur? Domino primo mense non faciunt, secundo autera
Et quid per quinquagenarium, in quo jubilaei re-
facturi sunt,quia videlicet sanguine Christi polluti
quies continetur, nisi interna quies e domito bclio Judaei,nunc ejus carnem non comedunt neque san-
mentis exprimitur ? Quid vero per vasa taberna- guinem bibunt, circa finem vero sasculi comesturi

animae figuranlur ? Levitaj ergo

culi, nisi fidc4ium ac bibiluri sunt, qui ex eis erunt residui. Porro su -

ab annovicesimoquinto tabernaculo descrvianl, et persingulis hominibus hajc dlscreta synodici-e di-

a quinquagenario custodes vasorum fiant, ut vide- strlctionis censura est, ul qui suramo gradu Phase
licetqui adhuc impugnanlium vitiorum certamina Domino facere, id est sacrosancta altaris mysteria

tolerant,aliorumcuram suscipere non prsesumanl. celebrare debuerant, verbi gratia, presbyter aut

Electi eniracumadhuc in tentatione sunt, subesse D diaconus si super anlma immundus fuerit, id est si

eos, ac servirenecesse est, obsequiis laboribusque crimen quod mortedignum sit admiserit,laicadein-
fatigari. Cum vero tentationura bella ceps coramunione contentus sit. Hoc modo plane
subegerint,
quoapudsejaradeintimatranquillitatesecurisunt, secundum hanc mysticara legem quasi de prirao
aniraarumcuslodiamsortiantur.MentisquippeEtate mense diflertur in secundum, quia de superiore
tranquilla, dum calor recesserit tentationis,cuslo- gradu detruditur ad infimum.
des vasorum sunt, quia doctores animarum, vel
rectores fiunt. CAPUT XXIV.
296 CAPUT XXIII. De eo quod elevata nuhe proficiscehantur filii Israel,
De eo quod ait : « Ilomo qui immundus fuerit super et quod in loca ubi stetisset, ibi castrametahantur.
anima hominis sive in via procut, faciat Phase
Domiuo meuse secundo. >>
«Cumqueablata fuisset nubes,qua3tabernaculum
(Cap. IX.) « Faciant filii Israel Phase intempore protegebat, tunc proficiscebantur filii Israel, el in
 S61 DK THINITATR ET OPKRinua FJUS Linitl XLII. - IN NUM. Lin. I. 8G2
loco ubi BlcUsncl nulie», ibi cnBlrnmctnlmntur. Ad \ huccina in Gabna, tulii in nnmn.ululalc in notha-
inipcriuiii Dominl prolic'i8cobnntur,rt ail iinpcrium vcn posl tcrgum tuuiii,l!injnmiii (^;sc. v). » Si-cun-
ejus li;,'cbnnl tabcinnculum, » eto. Oloriosutn qui- dum proprielatcm clangoris sivo ululutus uoncisi,
dcmclhonurilicumsccunilum historiuniluitducibus propric ipsnm quoiiue locutioncm suam prophcla
iilis, excrcitibus illis, quod ad imporium Dotriini quadrimcmbri distinclione cf.ncidit.Porro de clan-
prolicisccbantur, ct uil impcrium illius (i^^cbnnt tn- goro simplici.id cst non conciso illud est in pro-
bcrnaculum cunctis dicbus, quibus stnbat nulics phctaJocl Sanctilicutc jcjunium, vocute cicluin,
;
<i

Buper tabcrnaculuin.mancntcs in codem loco,((uod congrcgato scncs, omncs hahitatorca terra; in do-
pcr vorbum Domini ligobanl tenloria, et pcr verbum mum Dei vestri, et clamato ad Dominum A, a, a,
illius prolicisccbantur, cranlque in cxcubiisDomini dici, quia prope dies Domini, ct quasi vastitas a
juxta impcriuin Domini,pcr manum Moysi.Vcrum potcntc vcniel {Jocl.\).a Mcdium horuni estclangcre
illa cadestia, quorum sccundum oxomplu ista facta Bcmcl ad eolos suflicicns congrcgandogprincipcsvel
sunt, occultiorn quidcm,scd gloriosiora quam ha?c capilamultitudinislsracl.Juxtascnsum spiritualem
sunt. Qu.-B Bunt illa? vidclicet quod patres nostri, 207 clangor tubarum vox cst prajdicatorum, sino
duccs nostri,qui spirituali procinctu expediti deve- quibus uliquo quamvispulchra,quaralibet ordinata
xerunt ad nos sanctuarium Domini, incarnalioncm p castrorum ucies, tcrribilis non est.Nara quod pr»-
sivo nativitatom, passioncm,et cx mortuis rcsurre- dicationcm,vel pcccutorum incrcpationom tubarum
ctioiiom atque ascensionom prsedicantes ChrisliFilii clangor significet, in prophclis tacilum non cst, ct
Dci.non ad suum arbitrium.quo volebant ipsi pro- cur dum potius quam tres aut quatuor fieri debue-
ficisccbantur, sed quando, quo vel quomodo impe- rint,itidem in prophetis significatum, etin Chrislo
rabat illis spiritus Jesu. Nam hinc csl illud quod revelatum est,Quid cnimaliud nunliat tuba praidi-
in .Vclibus npostiilorum lcgimus Transcuntcsau- : « futurum diom tremcndi judicii,quem-
cationis,nisi
tein Phrygiam cl Galalio! rcgionem, vctiti sunt a adraodumct in prophcta Jool paulo antedictumest:

aancto Spiritu loqui verbum in Asia.Cum venissent «Quia propeest diesDomini? « (i7'!'/.)Porrojudicis
autem in Mysiam, tenlabant ire Bithyniam, et non ejusdem,non unus tantum,scd duo adventus sunt.
permisit cos Spiritus Jcsu, Cum autcm pertransis- Unus quo jam venit judicandus, alter quo veniet
scnt Mysiam, descenderent Troadein, et visio per judicnturus.Utcrquc tcrr!bilis,pra;sertim illisapud
noctem Faulo oslcnsa cst.Vir Maccdo quidam crat quos vel contra quosprfficipue Scriptura prophctica
stans, el deprecans eum diccns Transiens in Ma- : clangit, uterque, inquam,
adventus illis,
terribilis
cedoniam.adjuva nos;ut autem visum vidit,statim ulerque adventus judicii. Nam
de primo 'adventu
quaesivimus proficisci in Macedoniam, ccrti facti I
dicit : « In judicium ego veni in hunc raundun),ut
quia vocassct nos Deus evangelizareeis (Act. xvi). » '

qui non vidcnt videant, el qui vident cajci fiant

Igitur ct istiad imperium Domini proficisccbantur (Joan. ix). » De secundo adventu an sit tcrribilis,

prKcedente illos nube, qua} esl Ghristus, videlicct supernuum est quarcre, vel probare testimoniis.
secundum humanum corpus, de qua nube plenius Igiturquiaduo sunt adventustremendijudicis,circa
in Kxodo diximus. quos omnis Scriptura divinitus inspirata, omnis
CAPUT XXV. •Scriptura legalis, prophetica atque cvangclica om-
De duahus lubis duclilibus argcnteis, et de dislinclione nem operam suam, totum spiritum,et omne cona-
clangoris, et cur dux lantum fieri jussa; sint. men suum expcndit recte, non tres aul quatuor,
(C.\p. X.) « Locutus est Dominus ad Moysen, di- non,inquam,plures,aut paucioreSjScd duas tantum
cens : fac libi duastubasducliles argenteas,quibus tubas jubet Pominus facere Moysi. Quse in hoc ar-
convocare possis multitudinem, quando movenda gentcajsunt, quia pra;dicatorum verba lucis nilore
suQtcastra.Guinque increpucrislubis,congregabitur parcnt,et auditorum mcntem nulla sui obscuritate
ad le oinnis turba ad ostium focilfcris tabernaculi.» confundunt. Nam « eloquia Domini, Psalmista in-
Pene naturale est humanis animis, tubarum can- quit, eloquia casla, argentum igne examinalunc
tibus affici, et pro qualitatc sonituuin aut terrore [Psal. ii). i> Idcircoautem ductilcs,quia necesse est
concuti, !aut animositate efferri, aut reverentia D utpraedicatores,qui secundum veritatem Scriplura.
componi. Quod soire dignatus animorum dator et rum ambulant^lribulationum tunsionibus crescant.
conditor Dominus, diligentcm clangoris distinctio- CAPUT XXVI.
nem fecit hoc modo : « Si semel clangueris.veniont
De eo quod ail « Si semel clangueris, venient prin-
:

ad te principes et capita multitudinis Israel. Sin cipes, » elc.,quod secundum hxc prxdicatio dispen-
autein prolixior atque conoisus clangor increpuerit, sanda sit.
movebunt Quando autem congregandus est
castra. « Si semel clangueris, venient ad te principes
populus, simplex tubarum clangor erit, et non autem prolixior at-
et capita inultitudinis Israel.Sin
concise ululabunt. » Motioncm castrorum, sive ex- que concisus clangor increpuerit,» etc.Summopere
itum ad bellum prolixus atque concisus enuntiat haec tenenda distinctio esl septemangelisstantibus
clangor tubarum ; simplex, id est non concisus, in conspectu Dei, quibus dalae sunt septem tub»,
congregandum invitat populum.De conciso et ulu- qui paraverunt se ut tuba canerenl {.Ipoc. viii), id
lante sonitu illud est iu propheta Oseee : « Glangite est omnibus praidicatoribus in Ecclesia Deiprieemi-
863 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 864

nentibus quibiiscunquedatumestdesuper doctrinae A. Ubi vero quodammodo solos vocat principes, et in

donumperfectum.quicunqueimpositiimsibisanctae uno discipulo beneinstituto cunctos commonet.qui
pr»dic!itionis otficium susceperunt. Nam in ligura sunt capita multitudinis Israel, quasi tuba clangit
quidem vel significatione,duae,ut supra dictum est, semei, id est submisse loquitur, quia videlicet sa-
tubffi fieri.inssffi sunt, sed in re et veritate evange- pienti semel dixisse satis est « Propter quam cau- :

lica, ficut niulti prfedieatores, sic et multa secun- sam admoneo te,ut resuscites graliam Dei.quae est

dum sunt,quorum uni-

divisionera gratiarum data in te per inipositionem manuum mearum.Non enim
versitas per septenarium angelorum alque tubarum dedit nobis Deus spiritum timuris, sod virtutis, et

recte inteliigitur numerum.Haec, inquam,distinctio dilectionis.et sobrielatis. Noli itaque erubescere le-

vel discretio solerter observanda est, ut quando stimonium Domini nostri {II lim. i), » etc, quas
congregandusestpopulus,simplestubarumsitclan- omniasubmisse et penecommuni loquitursermone.
gor,et non concise ululans quando autem exeun-
; CAPUT XXVII.
dum ad bellum,prolixioratqueconcisusclangorsive De eo quod ait. : « Si quando habebitis epulHm, » etc,
ululans increpet quando vero vocantur principes,
;
quod bene fial in Ecclesia Christi.
vel capita multitudinis,clangant Eemel,id est cum « Filii Aaron sacerdotis clangent tubis, eritque
primum auditores vocantur ad fidem,lerribiliter et g hoc legitimum sempitcrnum in generalionibus ve-
graviterfuturumillisannuntielurjudicium;quando stris.Si quando habebitis epulum et dies festos, et

autem jam habentibus sermo piirrigitur,temperate Kalendas, canetis tubis super holocaustis, et paci-
excitentur ad bellum contra phalanges vitiorum ; ficis victimis,ut sintvobis in recordationera Dci ve-

quando vero cum illis agilur,qui jam bene instituti stri. »Optima sancta Romana Ecclesia,et hoc legi-
Bunt et spiritualitervivunt, suaviter cum illis fami- timum sempiternum voluit esse in generationibus
liarehabeaturcolloquium.Huncdiscrelionismodum suis. Nam quoties epulum habet, et dies festos, el

Paulus tuba canentium optimus,dispensare sciens Kalendas, quis non admiretur quanto spiritualiura
Romanis,qui adhucin fide tam rudes erant ut non clangore tubarum concrepet super holocaustis et
intelligerent.Dei se gratia el non suis meritis esse pacificis victimis suis Quod enim est ejus epulura,
'?

salvatos, el ob hoc contra Judaeos conflictarent, ita nisi corporis et sanguinis Domini nostri Jesu Chrisli
gravissime loquitur, dicens « Revelatur enim ira
: sacramentum? Quisunt dies festiejus.quffi Kalendae
Dei super omnem impietatem.eiinjustitiam homi- ejusdem
ejus, nisi incarnationis vel etiam nalivitatis

num eorum qui veritatem Deiininjustitiadetinent, annuus,amplius aulem glorio-

Christi Filii Dei dies
quia quod notum est Dei, manifestum est illis sissimum resurreclionis ejusten.pus? Ui diesfesli
{ftom. i), » etc, in quibus vitia gentilitatis priora _ ejus, hae Kalendae ejus sunt.et praeterea sanctorum
comraemorans,simplici utiquequasi tubarumclan- aposlolorum,et beatorum natalitia martyrum.298
pore personat, et non concise ululat,ad hoc lendens Quis,inquam.aures audiendi habens,Don conculia-
ut congregetpopulum,ut discordespacificetanimos tur,attoniluscIangore ejus in istisdiebus ? Quisnon
duorum populorura.Porro ad Corinthios jam secun- admiretur ordinem animi ejus?Tantas ac talestu-
dam Ecribens Epistolam,nec jam de fideve! gratia, barum spiritualium voces, cum musicae dulcedinis
sed de pugna agens vitiorum,quasi clangorem con- pulchritudine circa epiilum, quod illi Deus dedit,
cidens temperatum : « El per arma,inquit,justitiK circamensara Cbristi.qui haec festa tribuit, tantas,
a dextriset a sinistris,per gloriamet ignobilitatem, inquam,ac tales tubarum coelestium voces de tulo
et per infaraiam et bonam famam,ut seductores et Scripturarum sanctarum thesauro circa holocausto-
veraces, sicut qui ignoti et cogniti, quasi morientes, mataet pacificas victiraas ad canendum atquelegea-
etecce viviraus,ut castigali et nonraortificati,quasi dum conscivit, ut si quis eorum rationem invenire
tristes,semper autem gaudcntes.sicut egentes,mul- raeruerit,veraciter ejus anima dicere possit illud de
tos aulem locupletantes,tanquam nihil habentes,et Canticis canticorura: « Introduxit me rex in cubi-

omnia possidentes (// Cor. \i). » Tandem post plu- culura 8uura,introduxit me res in cellam vinariam

riraahujusmodi,item quasi curaconciso ululatudi- {Cant. 1 et ii). »

cit : Titum.et misi cum eo fralrem.Nun-

« Rofiavi CAPUT XXVIII.
quid Titus vos circumvenil? Nonne eodem spiritu De eo quod, cum projiciicerentur filii Israel de de-
ambulaviraus?Nonneeisdemvestigiis?01imputatis serto Sinai,ait Hloyses socero suo : « Noli nos relin-
quodexcuserausnosapud vos? CoramDeoin Christo quere, vcni nobiscum,el eris ductor nosier. »

loquimur.Omniaautem,charissimi,proptervestram « Anno secundo, mense secundo, vicesima die

sedificationem. Tiraeo enim ne forte eum venero, mensis, elevata est nubes de tabernaculo focderis.
Profectique sunt filii Israel per turmas suas dcde-
ncn qualesvoloinveniam vos,etegoinveniar avobis
qualemnon vultis, ne forte contentiones.aemulatio- serto Sinai, et recubuit nubes in solitudine Pharam,
moveruntque castra Dixitque MoysesUbabfilioRa-
nes, animosilates, dissensiones, detracliones.scur-
:

rilitates, susurrationes, inflationes, soditiones sint

guel Madianitae cogiiatosuo Proficisciraurad locum :

inter vos,ne iterum cum venero,humiliet me Deus quem Dominus daturus est nobis.Veni nobiscum, ut
apud vos,et lugeim raultosexhis qui ante peccave- bcne faciamus tibi,»etc.Plerumque persuadereela-
runt et non egerunt pcsnitentiam (// Cor. xu). » tisutiliamelius possumus.si profectumeorumnobis
865 DETHINITATEETOPEIUUUS EJUS LIDRI XLII.— IN NUM. LIB. I. 806
polius quam illis profulurum dic-umus, si eorum \ facio manifcslius lot[uitur, qum videlicct Bit cleva-
moliorationcm nobis magis quam sibi impcndipos- tio nubis,ct qtii cuatroruin principutu3,f|Uiu ascen-

tulaiuus. Facile enim ad booura ciatio llcctitur, si sio in altum,ot qu;e dona in hominibus. « Unicui-
iDtJoxio prodcsse ct aliis crcdiitiir. Undc hiciiui rc- i|ue nostriiiii, inquit, dala cst gratia, accundum

gente ae Dco iter deserti duccnte aerea coluinna mensuram ilonationis Chri9li.«l'ropler quoddjfit:
pergckat, cum Obab cognatumsuum a gcntiliialis «Asccndens inaltuni, ca|ilivam dtixit ciiptivilatein,
8u« conversatione .'cllet cducere, et oinnipoteiitis dcdit dona hominibus. Et ipsc dcdit quosdam qui-
Dei doiiiinio subjugare, ait : • Profiscimur ad locum dcm apostolos, quosdam autem prophclas, alioa

quem Dominus daturus est nobis, veni nobiscum, vero evangelislas, aiiosaulem pastores ct doctorea
ut bene laciamus tibi,quia Dominus bona promisit ad consummationcm sanctorum.inopusministcrii,
I-rael.Cui cum respondisset ille:Non VHdum lccum, in rEdilicationera Corporis Christi [Ephcs. iv.) •
scd revertar in '.erram meani, in qua natus suin, » Exsurgdt igitur Deus,id ebtascendat in altum Chri-
illico adjunxit:<iNoli nos relinquere, lu enim iiosti slus,et por istos principcs, qui elevata nubecarnis
'.w qiiibus locis per deserlum casira ponere dcbea- eju3 ad nos missi proficiscuntur, per apostolos,
.,iU9, ct eris ductor noslcr. » .Ncquc eniin Moysen cvaogelistas, prophetas, doctorcs, alque pastores,
ignorunlia itinerisaugListabat,quemet adpropbeliae n per islotf, ioquam, « principes JuJa, principesZa-
scicntiam cognilio divinitalis expaDderat,quera co- bulon, principes Nephtalim.Miui sunt fido pulchri,
lumna esterius prajibat, quem de cunetis interius spe forles et charitate di!atuti,ubi est et«I3enjamin
per conversationem Ueo sedulam tocutio familiaris adolescentulus in mentis cxcessu,» scilicct,Paulu8
instruebat.Sed Tidelicet providus vir elato auditori apostolorum minimus, usque ad tertiuiu eoelum
colloquen3,solatiura petiit.ut darel;ducera require- raptus. « Dissipentur inimici ejiis, ct fugiant qui

bal in via, ul dux oi lieret ad vitam. Egit itaque ut oderunteuni a facie ejus, » quod factum est, et lit,

superbus auditor vociad meliorasuadcDtieomagis usque ad consumir.atara vicloriam

et in line saeculi

fieret devolus, quo putaretur necessarius, el undo fiet. Cum autem deponeretur arca, aiebal Moyses :

se exhorlalorem suutn prajcedere crederet, inde se « Revertere, Domioe, ad multiludinem exercitus

sub verbis esbortationis ioclinaret. Israel. » Ethoc utique fiet,cum pleoitudo gcntium
subintraverit.Tunc enim Dominus ad illuin carna-
CAPUT XXIX.
lcm Israel revertelur, ut ex eis rcliquiae salventur
De eo quod cum elevarelur arca, dicebal Moyses :
(Rom. xi).
Surge, Domine, el dissipentir inimicitui, » et de
e.raltalioneCliristi,secundum sensum psalmi sexa- CAPUT X.\X.
gesimi septimi. De murmure populi, quod ortum est, et quod cucu-
« Cumque elevaretur arca, dicebat Moyscs :
'-'
meres,et pepones concupierint, el de manna cujus-
Surge,Domine,et dissipentur inimici tui,et fugiant modi fuerit.
qui oderuntle a facie tua:Cumautem deponeretur, (Cap. .XI.) « Interea ortura est murinur populi,
aiebat:Revertere,Domine, ad multitudioera exerci- quasi dolentium pro labore,contra Domioura.QiJod
lU9 Israel. » Levata nube, moventibus castra prio- cumaudisset, iratusest. Et accensus in eos ignia
cipibuSjMoyses persistens in contempktione exem- Domini dcvoravit exlremain parlem castrorum.
plariejus, quod illi in monte ostenderat Dominus Cumqueclamas3etpopi;lu3adMoysen,oravitMoyse3
ut saepe repetens hsec Scriptura testutur : « Surge, ad Dominura;et absorptus est ignis,vocavitqueno-
inquit.Domine.Hsive, « exsurgat Deus, ul dissipeo- men lociiUius incensio, eo quod succensus fuisset
tur ioimici ejus(PM/.LXvn.)>:Nam hinc principium, contraeos ignis Domini. » .\bhinc causas ordiun-
hinc cociestemhabetcausara sivemateriampsalmus tur propter qua3,ut in iniliolibri hujus Numeridi-
sexagesimus septimus « Exsurgal Deus et dissi-
: ctum est, comedentis araaricetur. Omnes
venter
pentur ioimici ejus, et fugiant qui oderunt eura a qiii a vicesimo anno, et supra
recensiti fuerant
facie ejns. » Quo ergo Deus exsurgat ? IUic utique, abhinc exterrainantur, et eorura corporain deserto
quo exsurrecturura illum nubes levata (igurat.Hoc prosternuntur, in figuram videlicet nostri, ut ait
nerape in Psalraista propheticus scrutatus spiritus D Apostolus (/ Cor. x). qui omnes baplismo Chri-
quid quod elevata nube, principes castra
sibi velit sti candidati currere incipimus, sed non oinnes
movenles proficiscuntur. « Ascendisti in altum in- comprehendimus, et omnes pugoare videmur,
quit,cepisti captivitatem, accepisti donain homini- sed non omnes coronamur. Prima haec causa, ten-
bus (!/'j<i.). » Ac deinceps, in praesentis loci sensu tatio 299 concupiscenlium est,tentatio,iDiiuam,et
mystico persistens, « viderunt, inquit, iogressus concupiscentia gulae illecebrosae servientium. Ui-
tuos,Deu3, ingressus Uei mei, re^is mei, qui estin xerunt enim « Quis dabitnobis carnesaJ vescen-
:

sancto. PraBvenerunt principes conjuncti psallenti- dura ?Recordamur piscium quos comedebaraus in
bus, in medio juvencularum tympanistriarum. Ibi iEgyplo gratisjin mealem nobis veaiuDt.cucumeres,
BenJHmin adolescentulus.in mentis excessu.Pria- et pepooes, porri, et ca3pe,et allia. Anima oostra
cipes Juda duces eorum.principes Zabulon, princi- aiida est, nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi
pes Nephtalim {ibid.) » Tertius accedit Apostolus, man. • n«c, inquam, dixerunt tentando concupi-
totoque umoto velamine sensum amborum revelata scentes, concupiscendo tentantes. Disit enim Psal-
867 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 868

misla : « Et tentaverunt Deumin cordibus suis, ut A, laboratis et onerati esti3,et ego reficiam \os{Mtath.

peterent escasanimabus suis. Et male locutisunt xi), » boni cursus initium arripiunt, sed pristinis
de Deo, dixerunt Nunquid poterit Deus parare
:
inescatidesideriiscursumnonperficiunt propositum
mensam in deserto?»{Pi(iL Lxxvn)etc. Miseri plane sibi fastidientes Dei verbum, vel etiam sacrosan-

etcontemptibiles,quitalemfastidientes panem.dum ctum altaris Christi officium, propter quod labores

concupiscunt carnem, illuc usque risa ventris de- et onera sseouli reliquerunt, sanctum confitentea
voluti sunt, ut tam viles anhelanti desiderio respi- otium,quo vocare possent ad videndumDeum.Nam
cerent herbarum species. « In mcntem, inquiunt, exislispleriquenonnunquam desiderio flagraverunt
veniunt nobis cucumeres, et pepones, porrique, recordati carnium, quarum super ollas in sseculo
et caepe,elallia. » Cucumis namque natura frigida sedebant,et piscium quos comedebant,et in mentem
est, stomacho incommoda. Pepo Grajcum nomen vanerunt illis cucumeres, et pepones, porrique et
est.et origo ejusLatinis incerta, natura ejusnimis cspe,et allia,qualibu3 interdum refrigerari gaudet
frigida. Porri notum est, quiagustuin-
et caepe Kstuans quoque venler crapulati diviti3,juxta illud
suavessunt,comedenti namque interdum lacrymas Flacci:
eliciunt.De allioquoque certum est,quod insuavis- . , .Cum rapula plenus
simum sit. Unde et odiose ludens Flaccus, ita con- r, .itque accidus mavult inutas ; nec dumomnis abacla

queritur : Pauperiesepulis requm.

Parentis olim si quis impia manu (HORAT. Sut. II, sat. 2.)

Scnile guitur fregerit, Hi dumtalibus occupati desideriis,sacraelectionis

Edit cicutis allium norenlius. vel suscepti olficii non habent studium, profecto
(HonAT.Eporf.i,od.3.) meraores jEctypti, cojleste manna fastidiunt, sicque

Proinde culpans,eorunique culpam Scriptura ve- inquieti, aliosque turbantes, pra;latum sibi qucm-
hementer exaggerans. » Erat autem, inquit, man, piam servum Domini vehemenler affligunt,ut cum
quasi semen coriandri coloris bdellii. Circuibatque isto Moyse dicat ad Dominum Quare non invenio :

populus,et colligins illud frangebat mola, sive tere- gratiam coram te.
bat in mortariolo, coqucns in oUa, et faciens ex eo CAPUT XXXII.
tortulas saporis quasi panis oleati. Cumque de-
De eo quod ailCongrega miht septuuginta viros, »
: n

scenderet nocte super castra, ros descendebat pa- etc, el quomodo dixerit, » et auferum de spiritu
rileretman.oAd increpandum illios panis divinitus luo, tradamque eis. »

accepti speciem colorem atque saporem, simul et « Et dixit dominus ad Moysen Congrega mihi :

spontaneamexpressitaffluenliam.Coriandrumherba septuaginta virosde senioribusIsrael,quo3 tu nosti,

est medicaminibus apta,qus Grfece zopiov dieitur. '-'
quod senes populi sint,ac magistri, et duces eos ad
Bdellium succinum estexbdellio fluens arborearo- ostium tabernaculi fcederis, faciesque ibi stare le-

matica.Propter hujusmodi concupiscentiam.accen- cum, ut descendam et loquar tibi, et auferam de

sus,inquit,in eos,ignis devoravitextremam partem spiritu tuo,tradamque eis,utsustentent tecumonus
castrorum,vocalumque est nomenillius loci incen- populi, et non tu solus graveris. » Una eademque
sio, eo quod incensus fuisse contra eos ignis Do- ex fornace et ad bonos lumen, ct ad malos erumpit
mini, sive sepulcra concupiscentiaj k ibi enim, : incendium, Uno, inquara, ex camino tribulationis,
inquit,sepelierunt populura qui desideraverat.» et in reprobos accensus est ignis Domini et in

CAPUT XXXI. electos diffusus est, qui in Moyse erat spiritus Do-
mini.Curhoc, nisi ut daretur spes omnibus qui af-
Quod eorum similes ptimiimJudxi sint,deinde omnes
fliguntur exeraplo Moyei, qui pie vivere volentes,
quicimque in Ecclesia neglcclo proposilo,fastidiunt
verbum Dei sive mijsleria Chrisli. moribus illorum,quorum curam susceperunt,
inalis

Horum similes,imo et filii,primolocoilli fuerunt, affiicti gemunt, ut sperare scirenl, quodipsis in

qui ex circumcisione conversi in priinordiis evan- labore fatigalis, et pene deficientibus, plurimi ex
gelicas fidei proposita sibi mensa panis vlvi qui de ipsorum proficiant virtutibus ? Non enim frustra
ca;lo descendit.quod est manna verum,quod est vi- D dictum est « Et auferam de spirilu tuo, tradamque :

vum et verum saorificium, quod est ipse Christus, eis,»cum dici potuisset sic: Et de spiritu meo dabo
quod est verum corporis et sanguinis ejus sacra- eis.Nam quiapatientia merebatur Moysi, ut plures
mentura.hoc, inquam, proposito sibi cibo respexe- acciperent spiritum Domini, quatenus ex ipsorum
runt ad ollascarnium, adcarnes veterum holocau- profectu, meritum accresceret illi, recte sic dii;tum
stomatura et victimarum, quae Deus non qua?sivit est, « et auferam de spiritu tuo, tradamque eis. »

de manibus patriimipsorum,sicul prophelaj testati Nec vero quiadictum est, « auferam, » pueriliter
sunt (Isa. I Jer. vii), et pro illis contendentes et
;
suspicemur particulara divisam,atqueidcircoMoysi
rixantes contra apostolos divisi {Act. xv), revera in diminutam quam habebat Moyses spiritus Doraini
jEgyptum reversi sunt, in tenebras vetustatis an- gratiam. Sic enim ignis elementaris ejusestpo-
tiquM revoluti sunt. Secundo loeo murmuratorum tenti»,ut licet divisusin partes, mutuali tamen lu-
supradictorum similes, imo et filii sunt, quicunque minis delrimenta non noverit.quantomagis spiritus
audita voce dicentis « Yenite ai me, omnes qui
: Dominiverus, et aeternus ignis, cum pluribus im-
869 DE TRINITATE ET OPKIUnUS EJUS LIBFII XLII. — IN NUM. LIH. I. 870
portiliir, diminiilioncm non sentil ? i(;itur quod A ''0"'^'i>''f''"''oneniutriusqiinrogni,qiKo plcniuHcom-
ilixit, « aufcrnm, » iilcm ac si (iixisset, nccipiain. poncliutur cx copula lain inaperuli conjugii. Itcdit
Nolandmn vero (iiliiicntorquodcumdixisset : «Con- ergo ad i'haraonnm, non solum triuniphutn, sod
grega mihi scptuaginla viros do sciiiorilius Isracl,» otiam rcportanspucia et concordio) unanimom alVo-
addidit, quos tu nosli.quod scnes populi sint ac
" clum. Sed duplici mahiissct Phurao triumpharo
magistri. Nam rcvera Dousnon sonectutcmanno-
» la'titiu, si cum, devicto hosto, contigissot Moysen
rum.sed sonoctutcmrci[uiritaniraoruni. «Scnoctus victorcm oppelerc.
enim vencrabilis ost non diuturna.neiiuo annorum CAPUT X.XXIV.
Duraerocompulata. Canienimsunlscnsus hoininig,
Dc iixore ejus /ElhiopixM, et <iwiUlcr Mmjscs, pro eo
immaculata (.Sn/i. iv). » Isla
et «Tlas scnectutis vitu
i/uoit vir mitisiimus csset, ilclcnsorem stl/i Deum
senootus, vel non tain oculis corporis.sod
isti ci\ni, miii/is iuceniio coiistitiicrit, cl ite eo quod ail : « Al
judicio agnoscuntur rationis, ct talcs hoc loc» Deus nuu tiilis scrvus meiis Moijses. »

maniiosto roquirit, dum delerininat sic diccndo, Veruin hoc, quia dc Scripturia non habot aucto-
<> quos tu nosti. » rilatcm, lacile conlcmuitur. aed
et quid opus ost

300 CAPUT
XXXIII. quaerere, extra presentom Scripturani, cum oblo-

De co quod /oru/.i est Mnria et Aaron contra Moijsen, p quontes dixerinl uxoroin cjus /Ethiopissani. Nam
et i]u;i! fabula conscripta sil de u.vore .Ethiopissa. cum Moyscs uxorem duxeritliliain Jethrosacerdotis
(Cap. Xll.) I.ocutaquocstMaria ct Aaron contra Madian {E.KOd. ii), tcrra autein Madiaii vicina sit
Moysen proptcr uxorem ojus /HthiopissamjCt dixc- tcrra; .Elhiopum.rccte intclligitur quod proco iiuod
runt Nunquid per solum Moysen locutus cst Do-
: dicerent uiorem Madianitldem, dixerlnt u.\orera
rainus ? Nonne et nobis similiter ost locutus ? Quod yEthiopissam, sicut se habet amaritudo rixantium,
cum audisset Dominus,ir.ilu3 cst. « Propter uxorom ut semper e vicino rapiat quod valcat ad augcndum
cjus, inquit, .Ethiopissiiin. Ex occasiono verbi conlcmplum. Paulo ante Jethro reJuxerat illam
hujus laliulam hujusccmodi scriptores Judaici tra- {Hxod. xviii), et indignari cceperunt de fratre suo,
diderunt. Moyses Thesmuth, filise regis .(Egypli duce suo, quod haberet uxorem alienigenam. Pot-
adoplivus, ab ipso capiti suo irapositam coronam erat calumnia confulari vel sola auctoritatc Moysi
rogiam in tcrram projecit et comminuit, quod quod vidclicet reprehendi non dcbcret a subditis
j'E:..;ypliis vutihus pra-^sagientlbus (uit indicium per pr;elatus pr.33sertim ispor qucinDeus tanta tamquo
illum dcstruendum .Egyptiuin rcgnum. Quam rom manifesla loqueretur. Invaiuit ccontra perlinaciter
Pharuo pr*cavens,hunc qui regnisui prajvidebatur supcrbia carnalis, et superbiam spiritualem pro-
fore exterminum, pra^cepit sine moraexstingui,sed ficicndo impetus generavit. Dixeruntenim «Nun- :

a filia cjus offensas propitia, morti subtrahitur, ct C qujti porsolum MoysenlocutusestDominus? Nonne
suopopuloincolumisremiltitur.Post inulta tempora et nobissimiliter cst locutus ? » Vidolicel(|uiapaulo
.Ethiopibus .-Egyptum impugnantibus cum pcne ante creverat turba prophetanlium, septuaginta
superarent hi, /Egyptii vero succumberent, ab namquc seniores prophelicum acceperant de ipso
ariolis divinatum est .^Cgyptum iEthiopis subigen- Moyse spiritum, dicenle Domino Moysi « Auferara :

dam nisi Israelitico duce eorum fulta militia, iret de spiritu tuo, tradamque eis (Xum. xi). » Idcirco
hostiles restringcre incursus, per quem solum quasi pro multitudinc prophetanlium, unus pro-
communis veraciter exspectaretur triumphus. Mox phetarum maximus decrescebat, et vilescebat in
divina ordinalur providentia, huie pericijlo a Pha- eorum oculis. Hocfrequenter accidit el in Ecclesia
raone Moyses, ut forte si hostes non feriret, sal- Christi ut magistrura succresconles discipuli, proe-
tem ab hostibus ipse intcrirct, eligitur ; sed aliter Uitum illustrem subdili, patrnm contenliosc audeant
quam speraliat, Deus ordinabat.qui illum, et victo- obscurare illustres filii.Tale quid, et Pauloapostolo
rem iEthiopum, et prophetiae quondam pra?dict.-E contigerat, cum diceret ipse Corinthiis: « Jam sa-
in collisione corona3 regis pr.-evidebat tostimonium. tiirati estis. Jam divites facti estis. Sine nobis
Accingitur ergo Moyses ad militiam, subscribitur regnatis, et utinam regnetis ut et nos vobiscum
et multa militum manus,procedit cum spe vicloriffi, D rcgnemus (/ Acdeinceps « Non utcon-
Cor. iv). » :

sed a Pharaone cxspeclatur cum discrimine sui ot fundam vos hccc scribo, sed ut filios meos charis-
..'Egyptia! confusionis. Ventum
muros hosti- est ad simos moneo. Niim si decem millia paedagogorum
lium urbium. VirtusquamministratDous suoquan- habeatis in Christo,sed non multos Patres Nam in
doque fuluro niiliti, nunc autem j-Egyptio satelliti, Christo Jesu per Evangelium cgo vosgenui {Ibid.).»
hosles viriliteroppugnat, fiangitincurrenteg,elidit Igitur quia sic primo contigit Moysi, sanoiendum
omnemque robur ooruin hactenus infraclum debi- fuit exemplum in primis, quod deinceps timerenl
litat, et non jam ut cruentam cum damnomililura sccuturi. « Quod cuiu audissel Dorainus, » iratus
suorum conquirit victoriam, sed ut nobilera cum est. Quare ? « erat onim, inquit,Moyses virmitis-
suorum reporlat palmam. Ad cu-
gloria et saluto simus super omnes homines qui morabantur in
mulum etiam suee laudis, filiam regis ^Ethiopum terra, » dulcisquidem laus, et vehementer magna
conjugem sibi sociat primum ab illa expetitus ob laus, egregise virtutis, quam possidens omnisprae
gratiam pulohritudinis, deinubipso adamata ob latus recte dicere poscit : « Imitatores mei eslote,
 871 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 878
sicul et ego Chrisli (/ Cor. ii), » oslendens quod A hnbentem de gentibus Ecelesiam signiftcaL Lepra
juste Deus iratus vero el icpuratio Marix delrahentis, peccata Syna-
sit, vel irasci debuerit,quia vide-
yogx Ckrisluni bluspliemanlis.
licet Moyses nor. ulcunque tiiitis, sed et mitissimus
erat super omues houiines qui habitabantin terra. V Iratueque contra eos abiit. Nubes quoque re-
Nullo nioito seipsum ilefeDdebat,et hoc pacto quasi super tabernaculum. Et ccce Ma-
cessit, quoB erat

legitima causa defensorem sui Deum magis tacendo riamoperuit c.indenslepraquasi nix, » otc. Propter
constituebat. Nam « mihi vindictam et ego retri- sensum allcgoricum supra repetendum est,et tunc
buani, dicit Dominus [Deut. xxxii). » Verumtamen clarebit quid ista prophelissa per gratiam clarifi-

parum dictum est, quia mitissimus erat, sed pro culpam a Deo consputa,id est, le-
cata, et propter

merito Moysi laus ista longe inferior. Supplevit prosa facta Hoc loco Moyses uxorem
significet.

ergo Dominus de Moy.?e quod Moyses de seipso babensjEthiopissam mystice Christus Dominusest,
minus dixerat. Ait enim « Audite sermones meos.
:
peccatricem quondam de gentibus non aspernatus
Si quis fuerit inter prophetas Domini, in visione Ecclesiam.Hoc nimium aegreferunt Aaron ctMaria,
irl est c.irnaie Judaeorum sacerdotium, et tota illo-
apparebo ei, somnium loquar ad eum. At
vel per
non talis meus Moyses, qui in omni dorao
servus rnm vetus Synagoga hoc, inquam.aegreferunt, de ;

meafidelissirausest. Oreenim adosloquorad eum. g hoc murmurant, magnumque hahent invidis lor-
et palam, et non per ainigmata Dominum videl mcntum, semper enim gentium salutem oderunl.
Quare igitur non timuistis detrahere servo meo Hoc ergo non ferentes, et hac invidise trabe tene-
Moysi ? » Magna commendatio, fortissimadefensio. bratum cordis oculum habentes, ad ipsius Domini
Attenlosauditores esse voluit enuntiatio judicantis. Christi odium prorumpunt, et propter condescen-
« Audite, inquiens, sermones meos » gravitate usa sicnem miserorum, contra ipsnm misericordiam
competenti.Deinde locutionis su;b modos dividitdi- confligunt.Dicuntenim : <. Numpersoium Moysen, »

cendo ; dSiquis fuerit inter vos propheta Domini, » id est num per solum Christum vestrum « Deus
etc. Videlicet quia dixeranl « Nunquid persolum
:
locutus est ? Nonne et nobis, » id est propbetis
Moysen locutus Dominus ? Nonne et nobis si-
est nostris, « similiter loculusest ? »Habet namque lex
militer est locutus ? «Mensuram suam cognoscere nostra viros virtutis, qui deterrapariter et de cmlo
habcbant,utminoris etmajorishabendo distanliam, signa fecerunt, mareRubrum el Jordanem fluvium
non se super se extollerent, cuin observandum sit, diviserunt, menna de coelo deposuerunt, solem in
et inler mquales quoddictumest, « honoreinvicem coelo stare, vel etiam retrocedere fecerunt. Haec et
praevenientes (Hom. xn). » In visione, inquit, ap- his similia illis maligno livore dicentibus,Dominus
parebo ei, vel persomniumloquaradillum. Somnia iratus est. Clarum est manifestumest quia superbae
futurarum pr.ieferunt imagines rerum, et si pru-
C Synagogae et carnali ejus sacerdotio Dominus iratus
dentem habucrint conjeclorem,qua3dara prophetiae est. Dominus Pater, Dominus Filius, DominusSpi-
sunt. Prius rerum futurarum imaginesvel flgurae ritus sanctus, genti illi iratus est. Nam ecce le-
conspiciuntur, et deiude conjiciendo res ipsae ex prosa facta est, lepra candenle tota cooperla est.

parte prajvidentur : Sic Joseph in /Egyplo somnia Multum iratus patcr exspuit in faoiem ejus, et pro-
301 Pharaonis [Gen. xu). Sic Daniel in Babyloni.i jecit super vultum ejus stercus soleranitatum ejus
somnia Nabuchodonosor priu? [Mal. ii). Quanto ncquior blasphemia ejus ot/Iocu-
audivit, et ipse sua
vidit, ac deinde revelantespiritu de conjiciendonon tione Aaron et Maria;, el imo qnanto amplioris
in incertum de rebus futurisprophetavit. « Atnon, glorioe isteprae Moysedignushabitus est,tantopIaga
meus Moyses,qui in omni domo
inquit, talis servus gentis illius, lepra Synagogee illius deterior est.

mea fidelissimus est. » Non hic prius figuras per Nam Moysesquidem fidelis erat in tota domo Dei,
somnium conspicit, et deinde de futuris rebus con- quemadmodum dicit, « at non talis servus meus
jicit, seu potius ccontra prius res ipsas de longin- Moyses, qui in omni domo mea fidelissimus est, »

quo futuras prospicit et deinde figuris ct senigma- fidelis, inquam, vel « fidclissimus in Doino Dei, »

tibus pro tempore operit atque involvit. Nam hic non sua, tanquam famulus, in testimoniura eorum
saepe dictum est- «Inspiceet fac secundura exem- qusdicenda erant.Christus vero, tanquam flliusin
D
plar quod tibi in monte monstratum esl [Exod. domo sua, quKdomussumus nos.Igitur leprosailla
sxv). « Ait ergo Ore enim ad os loquor ei, et
: « quidquid tangit, immundum est, immundum, in-
palam non per aenigmata Dominum videt. » Ac si quara, quidquid attreiHat, quidquid concelebrat,el
dicat:Prius clarointuitu rerum futurarum ordinem Deoodibile est, separatur ad arbitriura sacerdotis
videt,et quanquain aenigmata conscribat,etfiguras, summi, qui penetravit cceIos, Christi Jesu, habet
rerum tamen veritatem intrinsecus ipse tenet. vestimenta dissuta, caput nudum, os veste conte-
« Quare igitur non timuistis detrahere servo meo cium, contaminatam ac sordidam se clamat, de
Moysi ? » Percunctitio ha3c reos concludens, irati quibusomnibus superius in lege leprosi dictum est.
animi esl, quam et protinus poenali senteatia eve- Omni terapore quo leprosa est,etin hacimmunditia
stigio secuta est. perfidiaesui-eperseveratjSolahabitabit extra castra ;

CAPUT XXXV. sola, inquam, extra vera et ccelestia castra, quasi

Qmd Moyses uxorem habens ^ihiopissam Christum morlua, imo vere mortua, et ut abortivum, quod
.S73 DE THINITATE ET 0I'ER1BL S EJUS LIBIII XLII. — IN \UM. LIB. I. 874

projicilur tlo vulvtt niatris sua>. Abalionatu esl a A jani pordccem vices, nnc nbodiiTunl voci mc.Te, non

vu!va, orruvit ul) uloro, loculu est lulsu (/'iii/. xxxv), virleliunt lorruni pro qua 30*J jiiruvi pulnbuH co-
quiunonilocuiteuin niutor suu ridelisiiutriurcliurum rum (Xum. xiv). » Il.cc tentulio deciina. caHcriirum
el prophcturum Clamat autem Moyscs
ccilesia. " tent.itionimi pcssimu, cuusu luit niuxiinu cur om-
ad Dominum, dicens Deus, obsecro, sana cum. »
: nium illorum, qui nuiiierati fuerunt a viginti annis

Imo vero tola onliquitas, tola Patrum nntiquorum et supra, pr.-utorduos jam diclos, nemoin illam rc-

pro illa penlo inlorvenil fides. Sed non sanubitur, proini.-sionis terram ingrederelur, sed eorum cor-
non rovocabilur incustra, donec evolvantur scplem pora in dcserto prostcrncrenlur. Porro prophctu,

dies, id est douec plenitudo (^enlium tuliintroeat. imo Spiritus sanctus in Psalmo cuin dixisset « IIo- :

« Si.inquit, palercjusexspuissetinfacieraejus, non die ei vocem ejus audioritis, nolite obdurarocorda

debuorat snliem septem diebus ruboro confundi ? » vcstra (Psal. xciv), » continuo adjecit : « Bicut in

Plane vera sinuliludo.Nuni revorasi quis filius pu- exuccrbationesecunduradiomtentationisindeserto,

trcm, quom tionoraro, cui blandiri debct, ita exns- ubi tentaverunt mc patres vestri, prubuverunt ct
poraverit, ita ad iracundiam provocaveril]ut ille mo- viderunt opera mca. yuadraginta annis otrensus fui
tus in faciem ejus exspuat, qui utique faciem filii, generationi huic, et dixi semper Hi erant corde. :

natur.i duce, osculis dclambere consueverat, ijuo- n Kt isli non cognoverunt vias mcas, quibua juravi in
modo lalis filiussic pro sua protervia, sputo patria ira mea Si introibunt in requiem meam {ibid.) » :

oblitus, non sultoin septem diebus inter compares Hoc testimonio Apostolus quo(iue ulens continuo
suos erubesout ? Cui cnim pretiosusesse potest, qui suljjungit: « Videte, fralres, ne forto sit in aliquo
ut vilis a patre suo consputus est ? « Si ergo, in- vestrum cor malum incredulitatis, discedendo a
quit, pater ejus cxspuisset in faciem illius, » etc. Deo vivo sed adhortamini vosmelipsos per singulos
;

" Ego autcm, inquit, Pater vester suni, qui dico ad dies, donec « hodie » cognomicatur, ut non obdure-
Pharaonem Filius primogcnitus meus Israel, di-
.•
tur quis ex vobis fallacia peccati. Participes enim
mitle filiura mcuni [Exod. iv), » el cece exaspera- sumus, si tunien initium substantije
Christi etTecti
tus qnodammodo exspui in fuciem hujus, dum le- ejus usque ad finem firmum retineamus, dum dici-
pra candidissima, lepra quasi nivea, id est veris- tur : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare
sima, totam operui carnem ejus. Separetur igitur corda vestra, quemadmodum in illa exacerbatione.

septem diebus, etc, ut supra. Quidam eoira audientes exacerbaverunt, sed non
CAPUT XX.X.VI. universi qui profecti sunt ab .Egypto per Moyscn.
De exploratoribus, yiii ierrx delraxerunt, ct quod illa Quibusaute(iiinfensusestquadragintaanni3?Nonne
lentatio causa maxima fuerit ut fere omnium, qui illis qui peccaverunl, quorum cadavera prostrata

numerati fuerant, corpora in deserlo proslerne- sunt in deserto ? Quibus autem juravit non iutroire
rentur. in requiem ipsius, nisi illis qui increduli fuerunt?
(Cap. XIII.)« Profectus est Israelde Azeroth,fixi3 Et videmus quia non potuerunt introire propter in-
tentoriis in dcserto Pharam. Ibi locutus est Dominus credulitatem (Hebr. iii). »

ad Moysen, dicens : Milte viros qui considerent CAPUT XXXVII.

terram Chanaan, quam ego daturus sum vobis, Myslice quod nos qui Scriplurus legimus, exploralores
sinyulos de singulis tribubus ex principibus. F.icit terrx sumusviventium, et quod botrus quemporta-
Moyses quod Dominus imperaral, • ete. Plana esl verwit in vecte duo viri, Chrislus sit, quem in

historia, quia missi exploralores exploraverunt Scriplurii legunt duo populi.

terram, pergentesque ad torrentem botri, abscide- Igitur preesentis capituli notissimam teaeamus
runt palmitem cum uva sua, quam portaveruot ia allegoriam, ad inslruenduni timorem sanctum, ti-
vecte duo viri, reversique post quadraginta dies, morem castum.ut « tiraeamus, » secundum eum-
delraxerunt quain inspexerant omnes pr.^etor
terrae, dem .npostolum, « ne forte relicta poUicitalionc in-
Josue filium Xum.et Caleph filiumJephonedicentes: troeundi in requiem ejus, exislimetur aliquis ex
« Terruquamlustravimusdevorathabitatoressuos, nobis deesse. Etenim et nobis, inquit, annuntia-
et continuo « Populus, inquiunt, quem aspesimus. D tum est, sicul et illis (Hebr. iv). » Quidoam.secun-
proceraj slaturre est. o nimium
Qure profecto senlentia dum jam dicta Psalmistae et apostoli testimonia,
prsecedenti contraria est.Hic nerape mos est detra- terra illa tunc eo modo requiem
explorata, nisi

hentium, ul dum detrahere student, nonnunquam Domini autem illa reqiiies Domi-
significai ? Quae
sibimet contraria dicant, non curantes quam in ni ? de qua iterum determinando diem quaindam
partem verba cadant, dummodo audientium corda in David dicit ; « Uodie si vocera ejus audieritis noli-
subvertant.Tandem cuni clamaretomnismultitudo, te obdurare corda vestra, » tandem ita concludens,
et lapidibus eos velletopprimere, qui alio spiritu « quibusjuraviin irameaintroibunt in requiem : Si

sequebantur Dominum, tali senlentia judicium Do- meam? »Quae, inquam,

hodiernarequiesDomini
esl

mini definitumest « Vivo ego, inquit, et implebitur

: diem habens delerminatum, post illum septimum
gloria Domini uuiversa terra. Attamen omnes homi- diem, quo requievit Dominus ab operibus suis ?
nes qui viderunt majestatem meam, et signa quae Nempe ipsa est resurrectio carnis, resurrectio
feci in .Egypto, et in solitudine, et tentaverunt me Chrisli, gloriosa requies Domini. Hanc requiem,
Patroi,. CLXYII.
875 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 876
hanc terram viventium ad explorandum missi su- A Caleph:<c(Ascendamusetpossideamusterram, quo-
mus, quicunque Scripturas sanctas in mpnibus niam poterimusobtinereeam. ))Galephquasico;'vel
habemus, primis Judieis Domiuo dicente Scruta- canis interpretatur. Et hic ipso nomine non minus
: <i

mini Scripturas, qiiia vos putatis in ipsis vitam quam fide veritatemvei testimonium illorum expri-
habere(Joun. v), » deinde et deapostolisevangelista mit, qui suntsicutcor Christi Domini,juxta quod
dicente, quia tunc aperuit illissensum, ut -
« intell scriptum est : « Si separaveris preliosum a vili,
gerent Scripturas {Luc. xxiv.) «Scripturas namque quasi os meum eris {Jer. xv). » Si enira quipretio-
lnt'*iligentibus illud recte decantatur : Introduxit sum a vili, id est veritatem a mendacio, separal,
vos Dominus in terram fluentem lac et mel, et, ut ipse os Domini, cur non recte dicatur, et quasi cor
lex Domini sil ore vestro. Legendo
semper in Domini habendo spirilum Christi ? Est et cania
igitur atque inteiligendo ascendimus, tcrramque Domini, juxta quod itidem scriptumest « Lingua :

optiniam exploranuis. Perreximus ad montem canura tuorum ex iniraiois {Pial. Lxvii), » id est
bolri, abcisus est palraes cum uva sua, quam de- testes sunl apostoli, ex odientibus te Judjeis. Ita
portaat in vecteduo viri. Quid enira esl torrens bo- Caleph, id est omnis teslis veritalis, praedicat lide-
tri, nisi passio Domini nostri Jesu Christi ? Neinpe liter, clamal confidenter : « Ascendamus et possi-
de sponsa dicil in Canticis « Bolrus cypri di-
illo :
g deamus terrara, » id est credamus quia Cbristus
lectus meus mihi in vineis Engaddi (Cant. i). » Et resurrexit a raortuis, et credentes resurrectionis
de passione ejus per Prophetam dictum est " De .•
ejusdem cousequamur gloriam. Alii vero, alii, in-
torrente in viabibet {P.s«/.cix). » Explorandoitaque quam, qui fuerunt nobiscum, scilicet Antichristi
venimus usquo ad torrentem botri : legendo namque haeretici, qui exierunt ex nobis, sed non erant ex
prophelasintelleximusquiaoportebatpatiChristum, nobis {I Joan. ii), » detrahunt terrae quam inspexe-
el resurgere a mortuis.Quomodo autemabscisusest runt, negant fidem resurrectionis, aut infirmare
palmes cum uva sua, nisi quia ferro passionis conanlur ejus in qua resurrecturi sumus verilatem
abscisa est anima ejus,et de carne exivit cum divi- carnis. « Terra,inquiunt,quam lustravimus,devorat
nitate dulcissimasibi insita ? Nam de isto psalmite habitatoressuos.»Quidaliudasserunt haretici,dum
sic est,et per prophetamprsdictum quia « abscisus dicunt Quia non resurget vera substantia carnis?
:

est de terra viventium (ha. liii) » Abscisura ergo Nempe si non eadem resurget caro, si eril ventis
palmitem portant in vecte duo viri, id est passum et aere subtilior, ergo illa, quam e.xspectamus,
et mortuum Christuro adorant in cruce duo populi terra viventium habilatores suos devorat. Sed
credentes, et confitentes quia resurrexit a mortuis. 303 contrarii sibimet continuo dicunt : « Populus
Porro palmitem abscisum portantibusin vecteduo- „ quem aspeximus, procerae slaturae est. » Haeretici

bus viris necessario qui pra^cedit quod portat non namque circa eamdem rem contra se divisi sunt,
videt, qui autem subsequitur, semper prae oculis ita ut, dum veram carnem resurrecturam ne-
alii

habet. Ita plane anterior populus, qui beata Domi- gant, alii econtraco ncubitum quoquefiliorum pro-
nicoe passionis tempora dulcissimum
praecessit, creatione illic exspectent, ita sibi contrarii sunt ut

botrum, id est Christum, quem fide portabat, non curailli non ipsam sperent sub3tantiam,isti econtra
vidit nos aulem qui subsequimur videmus et prae-
:
nimiampjusdemsubstantiaeexspectentcorpulentian:.
sentem haliemus rem salutis, cujus spem solam (Cap. XIV.) « Al vero Josue filiusNun, « sive Jesus

habuerunt illi.Unde et nobis dicitur cum apostolis :

Nave, (juod interpretatur salvator, /ilius pulctirilii-

« Beati oculi qui vident quae vos vi<ietis.Dico enim dinis, « et Caleph, » de cujus interpretatione no-
vobis quia multi reges el prophetae volueruntvidere minisjam anle dictum est ; Josue, inquam,etGa-
quae videtis, etnon viderunt, et audirequaeauditis, eph, id est Salvator Ghristus, ei apostoli ejus cun-
et non audierunt(/,uc. x). » Sedet de malo granatis ctique catholicam fidem profilentes, « sciderunt

et de ficulius loci illius tulimus, quia propheiarura vestiiiienta sua, » id est a suo consortio talium re-
mortes vel persecutiones quas passi sunt, passuri jecere blasphemias. « Et ad omnem multitudinem
intelleximus. Hoc explo
Christi testimonia fuisse flliorumlsrael locuti sunt Terraquam lustravimus, ;

ravimus quadraginta diebus. Qui enim ad explo- D valde bona est, »etc. Quidmulta? » Cum clamaret
randara carnis resurrectionem nos admisit, prae- omnis multitudo, et lapidibus eos vellet obruere,
buit nos seipsum vivum in multis argumentis,per apparuit gloria Domini super tectum fcederis, »
dies quadraginta apparens discipulis, et loquens dignaraque pcenam edicens « Vestra, inquit, ca- :

de regno Dei (Acl. i). Unus exploratorum dicit :

davera jacebunt in solitudiue, filii vestri erunt vagi
in deserto annis quadraginta, el portabunt fornica-
« Quod fuitab initio,quod audivimus,quod vidimus
oculis nostris, et manus nostrae contrectaverunt tionem vestram, donec consumanlur cadavera pe-
trum io deserto, juxta numerum quadraginta die-
{1 Joan. i). »
rura, quibus considerastis terrara. Annus pro die
CAPUT xxxviir.
imputabitur, et quadraginta anuis recipietis iniqui-
Quod illi exploralores qui terrx detraxerunt,
myslice hxrelici sunt, maxime. qui veram carnis Hoc exemplum omnibus baereticis
tates vestras. »
resurreclioncm non credunl. et increduiis est. « Videamus ergo, » ut
sancitum
Igitur quotquot spiritu Dei agimur,dicimu3cum supra memoratus apostolus ait, « ne forte sil in ali-
 877 DK TRINITATE ET nPERinUS EJUS Linni XMI. — IN NUM. I,in. I. 878
quo nostrum cormalum incredulitatis (llfhr. iii). » A Isracl : Vespere sciotis quia Dominua eiluxoril voi
Nam rcveru sicul (letractores illi pro dic roccperunl de terra /Egypti, cl mano
videbilis gloriam eju».
aDDum, sic hferctici omnes cum Judo^is incredulis Audivit enim murmur
vcstrum contra Dominum
pro Ipmpnralis hiasphemi.TR culpa sempitcrnum re- (i/iiW.). » Kt posl pauca « Locutus esl Uominus :

cipicnt intoritum.Kt tunc quidein Domino dicenlc : ad Moysen dicens- Audivi murmurationes flliorum
« Quousquo non eredcnt mihi in omnibus signis Israel. l.o.|ucre ad eos Vespcro cou.cdcti.s carnes,:

qute fcci coram cis ? feriara igitur eos peslilentia, et mane saturabimini panihus, el scictis quod cgo

alque consumam
tunc,inquain,haec dicente Do-
; <> 8um Dominus Oeus vesier.Kactum estergo vospere,
mlno Moysps orabat dicena
: « Dimitto, obsecro, : ct asccndens coturnix operuil castra [ibid.). » De

ppccatum populi hujus secundum mapnitudinera soptima ita hlc in Numeris dicitur « Interea ortum :

misericordi.T tua?. " Nunc autem et illoF,et omnes est murmiir populi, quasi dolentium pro lohore

accusat h.iirclicos.Nam qucmadmodum Judoeis Ve- conlra Dominum. Quod cum audisset Dominus, ira-
ritas dicit : « Est qui accusat 'vos Moyses, in quo tus est,et in 00 ascensus est ignisDomini, ct devo-
vos speratis (Jonn. v) ; ravit extremam castrorum partem {Nutn. xi). » Et
» sic ot omnibus hcTreticis
Eeclosia, veritatis columna
Sunt postpauca « Sanctificamini^cras comedetis carnes:
(i Tim. iii), dlcit : :

<iui accusent vos lex ct prophetae, Evangelium el n Ego enim audivi vos dicerc Quis dabit nobis eseas :

omnes apostolica; littere,quorum dc scientia prfE- carnium ? Benc nobis erat in .Egypto (i/'id.). » etc.
sumitis. Octava tentatio fuit vilulus aureus,quem fabricave-
CAPUT XXXIX. runt sibi in deserto filii Israel.morante Moyse cum
Dinumeralio decem tentationum, de quibus ait : « Et Dominoin monteSinai (Exo*/. xxxii). Nona tentatio
tentaverunt me jnm per deceni vices. » hic in deserto Pharan, qu» in ipsa dicilur BHrne,
" Et tenlaverunt, inquit, me jam por decem deexploraloribus : > Usquequo,inquit,(letrabetmihi
vicos.» Ipsas tontationes hic breviter enumeremus. populus iste ? Quourque non credenl mihi in omni-
De prima tentalione Exodo ita in legitur: « Jurga- bus signis quae feci coram eis ? • Etpostpaululum :

lus populus contra ait Da nobis aquam ut

Moysen : « Juxta numerum quadraginta dierum.quibus con-

bibamus. Quibus respondit Moyses Quidjurgalis : siderastis lerram, quadraginla annis recipietis
contra me ? Cur tentatis Dominum? {E.tod. svii.) • » Decima tentntio in eo est, iniquitates vestras.
De secunda tcntalione, ita in Numerorura libro quod " cum locutus esset Moyses universa verba
scribitur « Cuinque indigeretaqua populus, »etc.,
: Domini ad omnes filios Israel Luxit populus ni- :

usque ad eum locum in quo ait « Hsec est aqua mis, et ecce mane primo surgenles ascenderunt
:

contradictionis, ibi jnrgati sunt filii Israel contra verticem montis atquc dixerunt Parati sumus :

p
Dominum, ot sanctificatus est in eis {Sum. xx). ascendere ad locura de quo locutus est Dominus, >

Terlia tentatio in campestri fuit contra mare Ru- quia peccavimus. Quibus Moyses Cur, inquit, :

brum,in quo loco murmurasse dicunturcontra Do- transgredimini verbum Domini, quod vobis non
minum,qiiiaperemptos yEgyptios fuisse,Moysi sibi cedet in prosperuai? Nolite aseendere, non enim
de verbo Domini dicenli, non crediJerunl, sed po- est Dominus vobiscum. » Item post pauca. « At illi

tius eos se ^subsequi timuerunl {E.rod. xiv). Unde contenebrati ascenderunt in verticem n^ontis. Arca
diritur in Psalmo : « Patros nostri io jEgypto non autem testanenti Uomini et Moyses non recesserunt
intellexerunt mirabilia tua, non fuerunt memores de castris. »

ncisericordiae luae, et ad iracundiam provocaverunt CAPUT XL.

te in raari Rubro {Psal. cv). • Quarta et quinta ten-
De eo quod armaii ascendunl filii Israel, remanente
latiosuper manna exstitil. Una fenlatio fuit super arca Domini,quo4 in hoc quoquc hicrelicorum lypus
eodem manna sicut in Exodo dicitur « llic est .•
fuerit.

sermo quem praecepitDominus :Colligat exeounus- Jam nunc ad ordinem redeamus.Postquam locu-
quisque quantum potest sufficere ad vescendum tus est Moyscs ad filios Israel universa verba Do-
{E.Tod. xvi). » Et post pauca
Moyfo? ; dixit ad eos mini dicentis : « Vestra cadavera jacebunt in soli-
• Nullus delinquat ex eo usque mane. Qui non au- D tuiine, filii vestri erunt vagi in Deserto annis qua-
diverunt eum,sed dimiseruntex eo quiddam usque dnginta, » illi, uljam dictum est, ascentierunt in
mane {ibid.). » Altera fuit tentatio, de qua post verticem montis, arca Domini et Moyse non rece-
paiica in eodem libro dicitur « Sex diebus colli- : dentibus de castris. « Descenditque Amalecitos

getur,in die autem septirao Sabbatum est Domini, et Chananaeus qui habitabant in monle, et percu-
idcirco non inveniotur.Venit septimadies.et egrossi liens eos atque concidens, persecutus est usque
do populo ut colligerent.nnn invenerunt. Dixit au- Horma. » Mons iste in quo Amalecites et Chana-
tem Dominus ad Moysen Usquequo non servabilis : naeus habitare dicuniur, nions Seir intelligitur,

mandata mea et legem raeara ? [Ibid.). » Sexta et sicutin Deuteronon.io304dicitur : «Igituregressus

seplima tentatio in sepulcris concupiscentiae facla Aniorrha;us,quihabitabal inmontibus,etobviamve-
fuit, scilicet tentatio carnium in qua etiam prima niens persecutus est vos,sicut solenl apes persequi,
tentatiocarnium complectitur. DequainExodo le- et ceciditdeSeirusqueHorma(Offu*. i). » Amalecites

gitur : « Dixerunt Moyses et Aaron adomnes filios populus lingens, Chananajus possidens, Seir pilosu>,
879 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 880

Uorma anathema interpretatur. Per haec nomina A non egt ; lex Domini.lex veritatis cum illis non esl

muligni spiritus intelliguntur.qui usque llorma, id et proinde, qusecunque arma quasi arma verbi Dei
est usque in profundum inferni,quod aeternum est corripiunt.nonproderunliilis.^ec valet illisdixisse:
anathecna, supradictos sancts terrae delractores « Peccavimus, » quia videlicet catlioiicEe Ecclesiae

omnes haereticos concidendo.victorum more perse- nequaquam reconciliati sunt dignis poenitenti» Iru-
quuntur.Arcanamque testamenti Domini cum illis ctibus.

IN NUMEROS LIBER SEGUNDUS.

(Num. cap. XV-XXXIV.)

CAPUT PRIMUM. B tres tantum mortuos, unum in domo jacentem

De eo quod diclum est : » Atiima qux per superbiam [Matlh. ix), alium cum jam per portam civitatis

aliquid commiseril, peribit de populo suo. <> efferretur {Luc. vn), tertiuni de sepulcro quatri-
(Cap. XV. )« Si per ignorantiam prasterieritis quid- duanum fetentem (Jnan. xi), guscitasse legitur, et
quam horum,quae locutus est Dominus ad Moysen quartum non su=citasse legitur, eadem videlicel
et mandavit per eum, a die qua ccopitjubere et ul- ratione.qua in propheta jam fuerat dictum :« Super
tra, oblitaque fueril faoere multiludo, offeret vitu- Iribus sceleribus et super quatuor non convertam
umdearmento,holocaustum suavissimum Domino, eum. t
et sacriflcium ejus ac liba ut caeremoniae postulant, CAPUT II.
hircumque pro peccato. » etc. Opportuna hic reca-
De eo qui quod peccave-
colligit ligna in die Sabbnli,
pitulatione commemoratio fit de lege sacrificio- rilper superbiam, et Core, et Dalliun alque Abiron,
rum,de qua in Levitico uberius dictum additurque : quod mortes illorum exempla sint quud pereal onima
aliquid quod diligentissime,summaque caulela no- qux per superbiam peccaverit.
tandum est. « Anima, inquil, qu» per superbiam Opportuna, inquam, recapitulatione nunc com-
aliquid commiserit, sive civis sitille, sive peregri- memoratum est de lege sncrificiorum, et continuo
nus, quoniam adversusDominum rebellis fuit, per- p peccatum superbiae nullum docctur habere sacri-
ibit Verbum enim Domini contera-
de populo suo. ficium.Statimque subjungitur: « Factum estautem
psit,et prsceptum illius fecit irritum, idcirco dele- cum essent filii Israel in solitudine, et invenisscnt
bitur el portabit iniquitatem suam. » Hanc justitiae hominem colligentem ligna in die Sabbati, obtule-
legem, et prophetae sequuntur et Evangelium. Pro- runt eum Moysi et Aaron,et universK multitudini.
phetffi,cum dicit Amos
Supertribus sceleribus : « Qui recluseruut eum in carcerem, nescientes quid
Damasci,et super quatuor super tribus sceleribus ; super eo facere deberent. Dixitque Dominus ad
Gazae, el super quatuor super tribus sceleribus ; Moysen : Morle moriatur homo iste.» Ac deinceps :
Tyri, et super quatuor, non convertam eum {Amos (Gap. XVI.) « Hcce autem Core, filius Isaar, filii

i). Primum namque scelus est iniquitalem mente

>> Caalh, Dathan, atque Abiron, filii He-
filii Levi, et
concepisse. Secundum scelus est dolorem opere ]iab,Honoquoque filiusPhelech de filiis Ruben,sur-
peperisse. Tertium iniquitatis opus in usum vel rexerunt contra Moysen, aliique flliorumlsrael du-
consuetudinem traxisse.Quartum scelus male acta centi quinquaginta, viri procercs Synagogae, et qui
per superbia3 spiritum defendere. Ergo " super .eraporeconsilii pernominavocabanlur.Cumqueste-
quatuor.inquit, non convertam eum,» id est, cum .issentadversumMoysenet Aarondixerunl :Sufficiat
superbe fuerit responsum,jam non est remissibile vobis, quia omnis multitudo sanctorum est, et in
peccatum. Confinnat hoc, ut praedictum est, et D ipsisest Dominus.» Igitur evestigio subsequentibus
Evangelium,curc dicit Salvalor esse peccatum quod exemplis: «Anima^inquit^quae persuperbiamaliquid
non remittalur, nequein hoc saeculo, neque in fu- eommiserit,peribit de populo suo {yum. xv), o sive
turo,scilicet blasphemiae in Spiritum, sive verbum parvum sive magnum fuerii illud quod commisit,in
contra Spiritum sanclum [Mullh. xii), qucid non es quo adversus Dominum rebellis fuit. Nam et si ma-
aliud quam superbiae maium.quo contra conscien- gnum fuitquodCore comraisit,in quo Dathanet Abi-
tiam propriara defendendo se quispiam arguentem ron rebelles fuerunt,quia videlicet unilatem scide-
de peccato elidit Spiritum sanctum. De hoc et Joan- runt dicentes: «Noa venimus,non venimus; » atcol-
nes in Epistoln sua dicit » Est pcccalum ad mor- : ligerelignares vel factum fuitexiguum,inquotamen
tem, non pro illo dico ut rotjet quis [I Joan. v). » 305 qui ofrendit,colligendo in die Sabbati :« Morte
Sed fit ad (ilios suos loquitur Ilcli : « S' peccaverit moriatur,inquit Dorainus,obruateum lapidibusom-
vir in virum, placari ei potest Deus. Si autem in nis populus. Videlicet, quia per superbiam illud
1)

Dominum peccaverit vir, quis orabit pro eo ^l Reg. quod videbatur exiguum commisil, quia verbum
I.) » Idcirco et illud sciendum quia Doniinus noster Domini contempsit, quia legem Sabbali, imo le-
881 DK TIUNITATK KT OPEItlBlJs EJUS I.Iimi XLII. — IN NUM. LIU. II. HS2

gislatorom in Sabl)ato cjus Jpspoxit, iilcirco niori A. non immomorcB.proniin faclpra cadcnles,
rioordia!

(lcliiiil.non consiJiTanlpDoo (luiilvol (iuantuni,9ed (( in^iniunl, Deus spiritiium univergiB

I""orti88iino,

ijiia nionto feccril.Ita(|ue uninia qu;B por superbiam carnis.num uno pecr«nlP,conlra omncaira lua dc-
ali(iuiil coa.niiseril, sivo maftnuiii sivo parvuin sit, 8a!vicl?"Utrobiquo lortos, utroliiquo volonlea. Nom
utique peribit.Notanda interim in ipsa supcrbia quibus ipsi concessorunt Deus iratus cstja quibus
poenaruin dispensatio justa. Dathan utque Abiron, ipsi vetuorunt, prajaens ira reraotaest.

qui vocati,cum subsannatione dicunl, « Nor. veni- GAPUT IV.

mu8,non veninius, » non consucta mortc hominuni Qtialc iil myslerium eoquod pervirgam oermimn-
in
intereunt, sod novam rem fccit Dommus, ut apo- tem,rokihitum esl suprrbix mnlum.
riens terraos suu!n,dcglutirrleos,descendcrcnti|ue (Cap. .KVn.) Quo tandera pacto superbise malum
vivenles in infernuin. Al vero Core conciliura du- exterminatuin est, etcohibit» a Domino querimo-
oonli quiDquaginlaviri sequentes,quinondi.verunt, ni;u liliorum Israel.'Ait : (( Loquere ad lilios Israel,

ul illi.Non venimus, etipsi quidem pro eadcm su- et aooipeabeis virgas singulas per cognationes suas
perbia coelcsti ira puniti sunt, verumlamen non a a cunctis principilius filiorura Israel, virg;is dnode.
terra absorpli, quae res ma.\ime nova exslitil, sed cira tribuum, et uniuscujusque nomcn subscribcs
igne sunl conflagruti.Illeautera homoqui inventus g virga: sua;, nomen autem Aaron erit in tribu Levi.
nonasccn-
est colligensligna,cujususquo ad buccas Et una virga cunctas seorsum familias continebit.
dit contemptus sive supcrbia, magis consueta ho- Poncsque cas in tabernaculo foederis coram testi-
rainum morle moritur, per homines occiditur, ab monio,ubi loquar ad Quein ex his clogcro, ger-
te.

omni populo lapidatur. minabit virga ejus, Pulcherrimc alque cle-

» etc.

mentissime fortissimus Dcus, poflquam superbi»

CAPUTIII.
malum ultus fuerat,quasi positis armis suae fortitu-
Quod ; • Ne respicias sacrificia eo-
jure dixil Moyses
dinis,virgam germinantem adhibel adversus iufla-
rum, « ac deinceps : u ,yum uno peccante, contra
omnes ira lua desA'viet ? » tioncs,etquerimoniasli!iorum Israel;virga,inquam,
« Ne, inquit, respicias sacrilioia eorura. o .Vc germiniintc, gemmisque turgentibus in florrs, et

deinceps • Forlissime
: Deus spiritum universae fructus erumpento, doinceps non superbire docet.

carn;s,nuni uno pcccante,contra omnesiratua de- Quid hic ordo pulcherrimus prssignat, nisi quod
saeviet? Ergo verissime jara de istis dicas quia hi
>
contra diabolisuperbiamnecessariaChristi Filii Dei

sunt duasoliva;,et duocandelabra luceutia ante Do- ponendaesset humilitas ? Hocnempe sciens Isaias

minura dominatorem universae terra;,habent pote- propheta.cum dixissct : (( Vse Assur, virga furoris

sldtein claudere coelum,et aperire porta3eju8(/lp(?c

inei et baculus ipse,in manu ejns indignatio raea

XI), quia lingus eorumclaves coeli factae sunt. Qui ^ (J«a- ^Y, " ac deinoeps : « Visiiabo super fruetum

enim hcec dicunt:m\e respicias sacrilicia eorum, » magniflci cordis regis Assur, et super gloriam alti-

jam nou tanluin coelum.sed et ipsos oculosDomini tudinis oculorum ejus [iljid.): » cum, inquam, haec

claudunt.Item qui dicendo,"Forlissime Deus spiri- et caetera aenigmatice duissel de superbia diaboli,

tuum uuiversaecarnis, » etc, iram a populo aver- subjecit atque ait de humilitate Christi:"Et egre-

tunt,linguis suis profectopro cceliclavibus utuntur dielur virga de radice Jesse, el flos de radice ejua

utsuperbi3claudant,mitibusaatemc(Blumaperiant. ascendet, et requiescet super eum spiritus Domini,

Verum potestutem hanc, non voluntas eflicit, sed spiritus sapientiae et intelleetus.spiritus conailii et
forlitudinis,spiritus sciecliae et pietatis, et replebit
causa. Ubi superbiae causa iram provocat suisque
ironiis persultat, dicendo « Revera induxisli nos
:
eum spiritus timoris Domini. Non secundum visio-

in terram quas fluit rivis lactiset J3ellis,dedisti no- nem oculoruni judicabit,nei|ue secundum audilum

bis possessiones agrorum,et vinearum: an etoculos aurium audiet,sed judicabit injustitia pauperes,et
nostros vis eruere?non venimus.^Illic iste, de quo arguet in aequitatepro mansuetis terrae.Et percutiet
supra dictum est « Erat enim Moyses vir mitissi-
:
spiritulabiorumsuorum in-
terramvirga orissui, et
» Igitur secundura liltenim
terficiet impium[/so.xi).
mus superomnes homiiies qui uiorabantur in terra
(IVijm. xii);»illic,inquara, iste mitissimus irascitur D
quiderahistoriaveratesitursecundumspirllum ver()

quasi impcriose Dcminum mysteriorum recapiiulatioest,quales in Apocalypsi

valde, loquiturque ad :

« Nerespicias Eacrificia eoruni.>:Irascitur, inquam, Joannis periochas septem legimus.Quid enim virga
non suo spiritu, sed ejus, cui Psalmisla loquitur illaquae ethicneque plantata,nequprigalagerminat
:

« Tu terribilis es, et quis resistet tibi^Extunc ira floretque,et fructum facit,et in,propheta jara diclo,
tua(P.<;«/.LXXv). » Nempe ex quo Ueo resistitur, ex- de radiceJesse egrediturfloremque producit,super
tunc Deus terribiliter irascitur.Elomnis (juicunque quem requiescit sepliformis Spiritus Doraini;quid,

in veritate mitis est,cujus habitator est Deus, illic inquam, haec virga est, nisi Virgo regia DavidicEe
irascitur,ubicunque superbife malum oboritur.Uti- stirpis, quae, juxta Gdem Evanfielii, sine virili se-

tur duro anatherautis gladio, separat separa-

illic mineChriftumnobis protulit.verumflorera.verum-
tum aDeo, quera tradat diabolo. Ubi vero clav-bus que decus generis humani, « in quo corporalitcr
praediclis, clavibus coeli, linguis suis ad iram de- inhabitat omnis plenitudo divinitatis ? {C-ol. ii.) •
pluendam coeliportas aperuerunt, in ipsairamise- In lllavirgaspeciosee novitatis velus Ev» genus re-
883 UUPEKTI ABBATIS TUITIENSIS. 884

florequem peperit,carni8 nostraesilva

viruit.in illo \ rit emundari.nAspersio tisc umbra vel figura est :

nuce quassa vel fracla per lignum

refloruit, in illa sacramentum res el veritas est. Ait
Chrisli vero
crucis anima noslra nucleum vitis inveDit;anima, namque Apostolus «Si enim sanguis hircorum et
:

inquam, nostra esuriens inde refecta est vitamque taurorum.et cinis vitula; aspersus inquinatos san-
recepit. Et illa quidem virga tunc litem diremit, ctificatademundationem carnis,quanto magis san-
querimoniasque liliorum Israel removit qui contra guis Christi.qui per Spiritum sanclum senjetipsum
Moysen murmurabant Aaron,tanquam illesacer-
et obtulit i:nmaculatum I)eo,emundabit conscientiam
dolium traxissetmagisfraterno amore quaniarbitrio nostram ab operibus morluis ad serviendura Deo
coelesti.Haec autem virga regia,bic flos virginilatis, vivenli?»(Hefc)MX )Ergo aqua oinisque vitulaj asper-

hic fructus virginei ventris Judaicam superbiam gendusidem hic, quod in Levitico sanguis vituli,
scilicet aspersionem sanguinis Chrisli: tactus vero
compescuit, percussa gente, dejecta gloria templi
raorticini hominis.mortua significat opera, quibus
mauufacti, palamque fecit quia non carnale, sed
spirituale sacerdotium Deo cura3 est, quia solus nos illeemundavit.Totiesquippe cadaver tangimus
secundum hominis, pro quo nobis expediatlustrari aqua ex-
Ghristus saoerdos in feternum est, nun
piationis, quoties peccatum incurrimus, quod per
taurorum aut bircorum caedes,sed secundum ordi-

nem Melchisedech (Psal. cix). P confessionem atque pcenitentiE satisfactionem re-

dimi necesse sit. Sed«si die tertio, inquit, aspersus
306 CAPUT V.
septimo non poterit emundari. » Quod
non fuerit,
De eo quod ait;"Tu et filii tui portabitis iniyuilatem
catholicam fldem teneat baptizatus
est dicere;Nisi
sanclnarii.ii quod per hoc onus signijicetur sacer-
dolii Cfirisli,quod super se lulil peccala mundi. in nominePatris, ot Filii, et Spiritus sancti, nulla

(Cap.XVIII.) i< Proinde continuo sequitur Domi- peccatorum confessione,vel pcenitentiffidistrictione

domus justiflcari,velgratiam poteril consequi septiformis
nus dicens ad Aaron : Tu, et fllii tui, et
Spiritus sancti. Notandum vero quod nondixerit,
patris luitecum,portabitisiniquitatem sanr,tuarii.)i
Kt rursiim:«Tu et lilii tui simul sustinebitis pecca-
omnis qui cadaver hominis, propter hoc
tetigerit

Ac deinde Tu au- septem diebus immundus erit. Non enim quomo-

tum sucerdotii vestri. » tertio. "
docunque vel ubicunque tetigcrit cadaver hominis,
temetfllii tui ministrabiti» in tabernaculo testimo-
nii. Excubabuntque Levilae ad praecepta tua, et ad tandiu immundus erit.Nam paulo inferius delermi-
cuncta opera labernaculi, « etc. Trina repetitio di- nat sic : quisin agro teligerit cadaver occisi
« Si

vin<e positionisveloruinationis vehemensconiirnia- hominis,aut per se mortui,sive os illius, vel sepul-

tio est. Ijic in
crum,immundus erit septem diebus.nSumma cura
virga florente fructumque ferente.
mysteriumincarnationisChristi Filii Dei signatum iHi quide cineribuscombustionisatquepeccaticum
_„j:_. ...1 ^rn,:„ t,..: »„_»;., ;„;„„; L aquis vivls aspergit hominem, hoc discernendum
est,sic in ordine vel offlcio hujus portantis iniqui-
. :

sanctuarii,sustinentis peccata sacerdotiisui, cst ulrum in agro, ubipatet locus edugii aut intra
tatem
angustias murorum urliis cadaver tetigerit, id est
mystice signatur onus vel opus ejusdem Christi
quo Dominus posuit iniquitates illi qui confitenti poenilentiam indicit, suramopere
veri sacerdolis, in
omnium nostrum,sicut propheta pra3dixit(/ia. liii). discornondum est utruni isqui mortua fecit opera,
vcl mortuis consensit operihus, spcnle peocaverit,
Qualis Levitarum aut sacerdotum in ministeriode-
an necessitate aliqua prKveotus peccatum declinare
beat esse religio vel dibtinctio,qu8e vel qualia sus-
cipi debeant a populo, qualis victima; debeat esse ncquiveril. Namsecundum modos necessitatis sut

religio, hic sacra lex recapitulando commemorat, voluntalis, pcenitentiaB onera quaiimponat pensare
nam cuncta hffic superius uberius dixerat, atque dobebit.Quid porro est quod ipse quiaportal cine-
idcircohis omissis jam proficiscamur ad alia. Ne- res, vel « aspergit aquas, immundus cril, el idcirco
lavabil vestimenta sua?))Videlicet quiais quialiena
que enimhicaliud significat vacca rufa eetatis in-
tegrae.in qua uulla sil macula,nec portaveritjugum, curanda peccata recepit, nequaquam munda vel

quae et educta immoletur,vel comburaturextra ca- secura vivetconscienlia,nisi poenitenlia? quamindi-

stra ;nou, inquam, hic aliud vacca rufa, quain in cil partim superse susceperit onera.qucmadmodum

Levilico vitulus iinm-jciilalus,eodem rituimmolan- D .Vpostolusdicit:» Aller allerius oncra portale et sic
dus significat, nisi quod bic sexus lemineus ma- adiraplebitis legfm Christi (Gal. vi). » Pro hac im-
ternam sharitatem designat Ghristi,qua pro nobis mundilia; parte, nimium plus quara justo soliipita
factus obediens Patri.salutem nostram in angustia sponsa dicit in Canticis « Exui me tunica mea, :

sua parturivit. quomodo induar illa ? Lavi pedes meos, quomodo

CAPUT VI.
inquinabo illos ? » (Can/.v.) Igitur«omnis qui teti-
gerit aquas expiationis,)>id est qui aliena suscepta
Mysticcde e.tpiando tnctu cadaveris hominis, itde
eo quod ail « Si die lertio aspenus non fucrit,
:
confessiune peccatipoenitentiseremedia suggesserit
die septimo non puleril emundari. » (limmundus erit usque ad vespeium,)>id est donec
(CAP.XIX.)«Qui letigeritcadaver honcinis, et pro- orando pro invicem perficiat charilalem,qua3operit
pter hocseptemdiebus fuerit immundus,aspergatur niultituJinem peccatorum(/ Pf//'.iv). Quid sibi vult
ex hac aquadieterlio,ctseplimo,elsicmundabitur. quod interimdicit:«Vas quodnon habuerit opercu-
Si die terlio aspersus uon fuerit,eeptimo non pole- luiUgUec ligaturam deBuper,immuadum eritj))quid,
8RS DE TIUNITATK KT OPKIUBUS KJUS Llimi XLII. IN M'M. I,IH. II. 8SB
inquam, tali nepotio per hoc dictum intendit, nisi A tiirba eral Domlnum Jcsum libcnter audicnn, uode
quia pcccati tuiruusam liitcntem, tuli debcsrcvelare exarcerbati illi dixerunt : « Sed turba hiec,qun! non
senlori.quielsuaciirirevulncraelalienanoniloteRcre novit legem,iiialcilicti s\in\{Joan. »ii). >• — « Niim,ln-
aulrevolarenoverit'.'Nempcquisecretum tppcrene»- quiunt, dc petra hac vobis aqiiiim poliTlmus eji-

cit,vasesti<non habensoperculum.nec ligaturnmde- cerc ? " Puta Scribas cl Phurisicos do illa petra,de
super, » etimmundus est.Scd in quocunquoncpotio ipso Christo dixisse : Numab islo seduclore sanam
quisquisorisautlintjuoBincontinenlisest.imniundus doctrioamsperatisbibero ? Item : t Daeiuoniuniba-
esl, « vclut vas non iialiensoperculuin si?cliRaturiim bct, ct insanit.Quid eum, auditis 7 » {Joan. x.) Ita

desuper. »Et undccunque immonililiacontractasit, male 'iislinxerunl in lubiis suis(Pi«/ cxj, id esl

nisi aquapxpiationisaspergatur,ut jiim dictum est, contra proprliimsuntconscientium locuti. Sciebaut

manebit spurcitia ejus supcr eum.Sumraaquecau- enim, vcrbi gralia, quod in Spiritu Uei ejlceret diB-
telaagcndumest.neimmundus tangatroundum.quia monia,et tamcn pessima labiorum suorum distin-
«quidquid tetigeritimniundu9,inquit,immundum fa- ctione dixerunt • In Beelzebub principe dxmonio- :

ciet. —
« Corrumpuntenim bonosmorescolloquia rumcjicitdaBmonia IJIatth. Tiit)," cumhoc furore in-
prava (/ Cor. xv). » Itemque ethoc prudeati domus creduli cl turbidi percusserunl petram justitiae.Bis
Deidispensatoricurandumest.neilliquiimmundus B percusscrunl;duobusenimlignisunius crucisChri-
est quispiam in ullo juiigatur consortio, neque in stum cruciOxerunt, linguis suis, et manibf.s gcnti-
colIoquio.Nam et • anima, inquit, quse horum quid- lium. Hoc facto • egressx sunt aqux largissiniae.»
piamtetigerit,imiiiiindaerit usque in vesperum,"id est Nihil verius, passo namque Christo fluxerunt aqute
usque in satisfactioneraetemendationemcongruam. Scripturarum, torrentes gratiarum Spiritus sancti
CAPUT VII. inundaverunt, et antea quidem Scriptura; legeban-
De tenlatione et jurgio propter aquam. et de eo quod tur, sed non intelligebanlur : legebiitur occidens
ait Moyses : u .A'um de petra tiac poterimus uqunm sed non fluebat vlvitlcaotis spiritus viva et
littera,
educere'h> quod JiuUeorum el Pharisxorumtypum salutarisaqua.Itemetanleanonnullisfpiritus datus
geaserit in illa increduUlate.
fuerat, sed non in reraissionem peccatorurn datus
(Cap. X.\.)«Curaque indigerel aquapopulus.con-
fuerat. « Nondumenim,» inquitevangelista,«fuerat
venerunt adversus Moysen et Aaroo,et versi in se-
Spiritus datus,quia Jesus nondum fuerat glorifica-
dilionem dixerunt Utinam periisscmus cum fra-
:

tus (Joan. VII). » Datus ergo fuerat in diversarum

tribus nostris coram Doraino Cur eduxislis Eecle- !

distributionesgratiarum,verbigratia,inprophctiam,
siam Domini in solitudinem, ut et nos et noslra
quam et habere et mali esse possunt, sed non, ut
jumenta moriamur? " etc. Post multos circuitus
praedictum est,inreconciliationem vel remissionem
venerunt in deserlum Sin. Hoc idem Scriptura C
peccatorum. « Quia non credidistis, inquit, mihi,
dicit esse quod et Cades. Nota res gesta, quia » ir-
ut sanctificaretisme coram filiis Israel,non ititrodu-
ritaverunt Dominum ad aquas Contradictionis
cetis hos populos in terram quam dabo eis. » Non,
(Psal. cv), » more suo tentantes et murmurantes,
inquani, introducelis. Parum pro mysterio dictum
S07 " et vexatus est Moyses propter eos,quiaexa-
est. Imo et noninlroibitis. Nam revera in istis, sci-
cerbaverunt spiritumejus el distinxit in labiissuis
licet Scribis et Pharisaeis, illius maxime accipimiis
(ibid). I Multum distinxit, multum et longe aliter
juramenti senlentiam Quibus juravi in ira mea : « :
quam solituserat locutus est in labiissuis. « Audite,
inquit, rebelles et increduli Num de petrahac vo-
Siinlroibuntinrequieinmeam(P5a/. xciv).» « Vae —
igitur vobis, bcribaB,et Pharisaei.et legisperiti, quia
bis aquam poterimus Non sic loqui con-
ejicere? »
tulistis clavein scientiae : ipsi non introistis, et eos
sueverat, verbi gratia, cura mare divideret, imo
cum tam multis plagis ^Egyptum verberaret. Non
qui introibant prohibuistis (Luc. xi). » — « Non in-
troibitis in requiem Domini. » Quininio, vobis foris
dixit : Num defluviis ranas poterimus ejicere.num
stantibus et vacantibus, aliis committetur officium
grandinetn cum igne de coelo deponere, num mare
introducendt. « Haec est aqua contradictionis, ubi
Rubrum in divisiones poterimus dividere ?Hic exa-
, , ., .
p, ..... . ., jurgati sunt filii Israel contra Dominum, et sanctt-
cerbatus ejus spiritus, pene fidera perdidit, et n hcatus
,_.!__ :.:_,.u:: :. ti_j. .1 i._.: .:
distinxitinlabiis suis. Unde et sententiam protinus
ita
"
r- . .
cst lu cis^ »
•

— "
t,
Hsc, inquit.eit
•

aqua contra-
dictionis. » Contradicunt Judaei,contraHicunt haere-
accipit : « Quianoncredidistismihi,aitDominus, ut
ticiaqui»-, quae de latere Domini profluxit Qumini-
sanctificaretis me coram Cliis Israel, non introdu-
bus aquae vivK,quaecunque fluunt de ventre in illum
cetishos populos in terram quam dabo eis. » Porro
credenlis (Joon. vii). Verumtamen inter ipsas con-
quod petra in myslerio vel in figura Christus fuerit
tradictiones sanctificatus est in eis sanctus sancto-
jam dudum cum Apostolo Christi (/ Cor. x) lotus
rum.clarificatusestin eis,namex ipsacontradictioDe
mundus canil. Cujus paulosupra in virga quae flo-
gloriosior ascendit.
ruit nucemque protulit,sacrosanctam spectaviraus
CAPUT VIII.
incarnationem ejusdem in hac petra percussasalu-
,

Quis mystice sit, qui poU virgam flnri/eram, post

tiferam intelligimus passionem.Moyses petras per- aquam de peira productam, non sinil Israel per se
cussor, et hoclocoincredulus Moyses, inquam,et ; transire.
Aaron hoc loco increduli, item in raysterio vel fi- « Misitinterea nuntios MoysesdeCadesadregem
gura Scribae fuerunt et Pharis*i. Populus sitiens Edom,qui dicerent Haec mandatfrater tuus Israel.
:
8S7 RUPERTl ABBA.TIS TUITIENSIS. 888
Nosliomnemlaboremqiii apprehenditnos,quoniodo A 308 CAPUT IX.
descenderunt patres nostri in yEgyptum, et habita- De obilu .-Jaron, quod mijsfice sacerdothim Judseorum
verimus ibi multo tempore, afflixeruntque nos siijm/icaverii fuum liahilurum.
yEgypfii, et patres nostros, et quomodo clamaveri-
Cumque castra movissent de Cades, venerunt
"
mus ad Dominum, et exaudierit nos, miseritque
ad montem Hor,qui est inlinibus terrae Edum. Ubi
angelum qui eduxerit nos de lEgypto. Ecce in urbe
locutus est Dominus ad Moysen Pergat, inquil, :

Cades,qu3e est in estremis flnibus tuis, positi, obse-

Aaron ad populos suos. Non enim intrabit terram
cramus ut nobis transire liceat per terram tuam, »
quarn dedi quod incredulus fuerit ori
liliis Israe],eo
etc. In manifesta nemoremur, mysteriorum
littera
meo ad aquas si interdumno-
contradictionis. » Et
ordinem prosequamur.Qui est iste Edom, qui post mine etolficiomagnum sacerdotemthristum signi-
virgam floriferam atque fructiferam.post aquam de
ficare potuit Aaron, moriendo tameo nequaquam
petraproductam,postulantibusnuntiis,«0bsecrarru8
illuni significare merelur qui manet in aeternum,
utnobistransire liceatper lerram tuam : » — « Non
quisempiternum habet sacerdotium [Hebr. vii),pr8e-
transibis, non trausibis, alioquin armatus
inquit,
sertim quia celerioris causa mortisilli est, quia in~
occurramtibi,statinique»egreditur« obviuscum in"
^ ,. „ . . credulus Uomini ad aquas coniradictionis.
fuit ori
finitamultituduie et manu forli. Quis, mquam.se- ij»
,, . , .,..
T^ „ »T M,
o ,
Munendoergo propler peccatum suum,ilhus sacer- ,

est i>te Edom ? Nempe ille est,

,

cundum lUYSterium
^
, ,,
j i--
dotu , •
• -,- 4 ,

signilicatoccubitum,cuiusofficiaIe3
•, •
m •
i
m peccato
•

oontra ^auem ^querela fpersonat propnetica

r » Me-
t-
: , . , j
suo mortui sunt, sacerdotu Judaici, sacerdotii 1 i-- , ,
• ,••
car-
mento, Domine, filiorum Edom in die Jerusalem.
nalis el umbratici. 1'orro Maria; mors, paulo ante
Quidicunt :Exinanite,exinaniteusqueadfundamen-
comraemorula, nulla prmcedente vel prsscripfa
tuminea (Psal. cxxxvi). » Ipse est nomine et carne
peccaticausa, finem legalisobservantiae prspfigurat,
Israel,re autem vel moribusEdom, qui pro coctione
quae non propter erroris malitiam, sed propter me-
rufa,prosanguineChristi,utillosaturaretur,vendldit
lioris gratiae praerogativam erat interitura. « Tolle,
primogenita Bua,cujuserantpatres,ettestamentum,
inquit Uominus, Aaron et filium ejus cum eo, et
et legislatio,et obsequium, et promissa (Rom.vs.),
duces in montem Hor.
Hor lumen interpretatur. »
cui cuncta haec supplantavit Jacob,id est evangelica
Aaron ergo in monte Hor morilur. Futurum enim
Christi Ecclesia.Huic Edom dixeruntnuntii Domini,
erat utmanifestatione veritatis umbraticum Judaeo-
nuntii evangelici,pacem portanles pedibus speciosis
rum sacerdotium destrueretur. Sanuset valens ad
(Isa. Lii), qui aquam de petra supradicta fluentem
mortemproficisciturpedibussuis;sacerdotesnamque
biberunt primi : « Obsecramus ul nobis transire
Judaeorum,dura se valere et justos esse arbitrantur,
liceat por
r - ferram tuam, » transire per torram Ju-
' .
monuniur. Dnde
p in peccato suo moriuntur. unae graviier
graviter luos in
illos 11
da^am.praedicare per Synagogas tuas in templotuo, C
pg^,„„denotari animadversum est, dicenteexper
circadomos tuas gratiam evangelicam. Non trans
sonaChristi:«Et irruerunl in me fortes (Psal. lviii), »
ibitij per me, inquit. Hoc disit insuper, et dTsis
videlicet tanquam frenetici dum raedicum percu-
denuntiavit,netransirent perse, ne loquerentur in
tiunt,sanos seesse pufantes. Spoliaturvestibus suis
nomine Jesu ulli hominum (i4c/. v). Igiturarmatus
moriatur;templumnamqueillorum,et omne san-
ut
occurrit, qui caesis hoc denuntiavit. Econtrario illi :
cfuarium destruotum est, ne Judaei de vitali virtute
« Per tritam, inquiunt, gradiemur viam, » id est
saeerdotii sui saltem falsoglorientur.Moriturautem
antiquam, et bene nolam tenebimus doctrinam.
Aaron,sicut inferius scriplum est, anno quadrage-
Trita namque viaestEvangelium, trita fide patriar-
simo egressionis filiorum Israel ex ^gypto, mense
charum.frita testimoniis legis etprophetarum. Ni- quinlo, prima die mensis, cum esset annorum cen-
hil ergo dicendo novum, nihil docendo quod non
tum viginti trium.
constat auctoritate Scripturarum pertrifam gradie-
mur viam. « Si, inquiunf,biberimus aquas tuas, i> CAPUT X.
idcst,sievangelizantestenuemsumpserimusvictum,
Quod Chananxus rexArad,guipugnavitco7ilra Isracl,
quidmagnumhocest?» Dabimusquod justumest lialwlum significet, el qund ut vinceret, voto se
Metenfes carnalia, seminabimus spiritualia, (/ D obliyans Israel, prxdicatorum dcvotionem signi-
/;cei.
Cor. ix). hoc neinpe justum est Dignus est enim
operarius mercede sua (/ Tim. v). » Perseveravit (Cap. XXI.) « Quod cura audisset Chananaeus rex
ille Edom dicens . Non transibitis, non hic evan- Arad, qui habitabat ad meridiem, venisse scilicet
gelizabitis. « Insuper et egressus estobvius cum Israelperexploratorum7iam,pugnavit contraillum,
inlinila multitudine.et raanu forti. » Nam aliosqui- et victor existens duxit ex eo pr»dam. At Israel
deni occidit, alios Qugellavit, alios lapidavit, et de voto se Domino obligans ait : Si tradideris populum
civilafe in civiliifem persecutus est (Malth. xxv). isfura in manu mea.delebo ejus urbes, » etc.Sccun-
Quamobreni divertit ab eo Israel. Dixerunlque : dum ordinem spirifualiurn, gesfa haic historica pro-
« Vobis quidem primum oportebat loqui verbura cedunt. Passo naiiique Christo et gloriflcato, ac
Dei, sed quoniam repulistis illud, et indignos vos Spirifudato, quodper petrampercussam, et aquas
judicastis aelernae vita?, ecce convertimur ad gentes exinile fluentes significatum est : postquam vetuit
[Acl. xiii). » Edom, id est terrenus,vel sanguinolentus Judaicus
889 m TlllNITATK RT 01>KHinnR KJUS Linill XIJI. — IN NHM. Lllt. II. SOO

populus, Iransiro Israolperlorram suara.prohibuit- \ pppulo, et loouluB est Dominua ad eum Fac snr- :

quo Christi uposlolos iioviim in SynaK^iKissuisiirie- pentem icneum, pone cuin pro signo. » Prippen-
et

dicare grutium, uudivil Cii.inun.ifus rox Arud, id csi ti» loci iiiysterium occultum lux evungidico! veritutis
perscnsit princcps vel posisessor iiuindi hiiju.-idiulio- splondorc proprio rcvelnvit. Dixit cnim : « Kl sicul
lus.ijui perChunanirumrcgeniAradiiiysticointclligi. Moyscs cxaltavil serpenlern in ueserto, ita exuUuri
tur:Chanana!usnumiiue^(/.Mi(/t'»i.«,Arudr/ei('t'»i/f'«sin oportet Kiliura hominis, ut omnis qui credit in
lerprotaluridescendensnutem etdcorsuin fluenscs ipsuin, non pereat, sed hnbeat titam njtornam
diubolus,pos?idons,idcstprincepsmundihujus(Jo(iH (Joan. iii|. Dixeral nutem ante h.i^c « Amen, amcn :

xiv).'auilivil,inquuni,etignorarononpotuitpriBdica. dico tibi, nisi quis renatiis fuerit cx aqiia elSpiiitu

tionisovangelicajgratium," percxploriitoruiii vium,» sancto, non potest introiro in regnuni Dei (iliid.). •

id est pcr aposlolorum inslanliam, cum possideret Ergo el hoc in (igura nostri faclum est, quos revera
gentos ille forlis annutus, ot in atrio suo pucc lon- serpentesmomorderunttammultiquam multosdeos
gn?va socurus regnarct (Lmc. xi), non legitimus rex, palres nostri coluerunt, (|uam multisvitiis ctanimae
seil riiplor impcrii tyrunnus :cum igituraiidisselsa- etcorpora nostru devustata sunt. Ergo qiioruinper
lulem prolicisci ad gcntos, pugnavit contra illum ministerium nos ex aqua et Spirilu sunclo renali
spiritualem Isrucl, et viotor existens duxit ex eo „ sumus, ut Dei possimus videre regnum, ipsi illum,
praidum. Pufinavit ituiiuo regum et imperatorum utpraedictumest, Chiinanxumspiritualem interfece-
legibuselarmis, pcrsecutiones excitavit, edicla pro- dum signum crucis Christi, iii.ocrucifixum
runt, et
posuit, sciiidensque corpora, quorum animas con- ipsum nos adorare docuerunt, 309 quasi serpen-
tingero nciiuivit, quasi pricdiim duxit, eademque tcm a-neuin pro signo posuerunt. Quem cum per-
corpora quasdaraanimarum vcslespainaliterdislra- cussi aspicimus, sanaiuur, credentes namque in

xit. Hoc inodo udhoram quideni vidit,sed exlrinse- eum, non perimus, sed vitam jEternara habernus
cusvincens, intrinsecus victus est, suisquevictores (iliid). Rcs proiclara et splendida, sed quia pene
gloriosiores etrecil martyres. Al Israel voto se obli- cunctis nota, totoquc orbe celeberriina est, et nos
gans, uit « Si tradideris populum istum in manu
: longum iter proliciscimur,nunc illaui breviter teti-
mea, delebo urbes ejus. »Tali voto se obii^ans ille gisse suffiuiat.
Israel, non sibi, sed Deo se pugnare professus est, CAPUT XIL
el idcirco « exaudivit Dominus vocem ejus, et tra- De Moab, quod inlerprelalur « e.T palre, « quod per
didit Chanana^um. » Sic plane nostri priEdicatores illum fiyurcnlnr li.vretici.

pedibus speciosis pacem nobis portantes (Isa. lii), « Etinde moventes, veneruntad torrentemZared,
non qu« sua sunt, sed quic Jesu Christi quicrere Quem rclinquentes,castrametaii suntcontra Arnon,
proposuerunt {Pliil. ii), el idcirco desiderium illo- ^ quK est in deserto, et prominet in finibus Amor-
ruinexaudivitDominus,pra3parationescordi3eorum rhffli. Siquidem Aaron terminus estMoab, dividens

audivit auris ejus (/'a(i/. x), ut vincerent Chana- Moabilas et Amorrhseos. » In manifesta historia
na;um, utdeantiquissedibusmalignumpossessorem postquatE serpens Eeneus posilus pro signo est,
ejicerent, diabolum principem mundi hujus, recto- quemaserpentibuspercussiaspicerentetsanarentur,
rem tenebrarum {Ephes. vi). « Quem ille interfecil, tandem pervenitur ad terminos Moab, quia videlicet
subversis urbibus ejus, et vocavit nomen loci illius postquam Filii Dei signum per totum mundum visi-
Horma, id est anathema. » Nolandum quod ubi pri- biliter quoque exaltatum est, ut simulacris gentiuin
murn pugnando vincil ille carnalis Israei,victoriie relictis fidelis Israel hoc polius adoraret, hajretico-
causa efficiens damnatio cupiditatis est. Sic plane rum perversitas es adverso fidei subortaest. Zared,
vincit spirilualislsrael triumphaleraque militiaejus alienus; Avnon maledictio eorutn
Amorrhffiusamo- ;

profectum habet, ubi caste et solacharitatis inten- rus Quibus nominibus

; Moab«a;/;fl//'einterpretatur.
tione VHrbum Dei annuntiat, et pro corona coolesti abalienalio, maledictio atque amaritudo hieretico-
Ie^'itime certans, vanitatem glori.-c sub pedibus cal- rum,qui ex patrediabolosunt, recte subiiitelligitur.
cat, Tales duces nostri prajdicatores Christi mun- Unde dicitur in libro Bellorum Domini « Sicut :

dum vicerunt, Chananeeum illum, id est diabolum, D fecit in mari Rubro, sic faciet in torrentibus Arnon.
de regno suo exturbaverunt. Scopuli torrentium inclinati sunt, ut requiescerent
in Arnon, et recumberent in finibus Moabitarum. •>

CAPUT XI.
Nulla concludit ratio materiales fuisse libros Bello-
De ignilis serpenlibus qttos misit Domiyius in pnpu-
rura Domini,ante hano ejus quihseloqoiturMpysi
lum, et de serpenle ceneo, quem exullavit Moyscs.
Scripturam. Sed nec uUaalianovimusbellaDomini,
« Profectisuntautem et de monte Hor, per viam nisi illa quibus adversum omne.i: impietatem per
quae ducit admare Rubrum, ut circumirent terram fideles homines dimicatsermo Domini. Ergo quod
Edoiu, etta:dere ccepit populum itinerisuc luboris. » dieitur prophetia est, quam in libro ccelesli .Moyses

Acdeinceps « Quamobrem misit Dominus in popu-

: iste vidit eisdem oculis quibus videri' meruit, aut
lum ignitos serpentes, ad quorumplagas et mortes potuitcuncta ccelestia,quorum secundom exemplar
pluriraorum, venerunt ad Moysen, atque diserunt quod in monte monstralum esl illi (Exod.x^vi),
Oraut toliat a nobis serpentes. Oravit Moyses pro dixit haec et fecit atque instituit cieremoaiarum de-
 ;,

891 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 892

creta, quibus in tabernaculo manufacto deserviret A et ita puteum aque vivae « foderunt, atque parave-
populus carnalis. Dicitur ergo in libro Bellorum runt in baculis suis. » Non aulem » in baculis suis,»
Domini, notum celebre esl in fide evongeiicaj
et sed « in datore iegis, » cum baculissuis, qnemadmo-
veritatis, ubi vera et fortia leguntur bella Domini. dum Apostolus cum dixisset a Plus omnibusillis
:

laboravi (/ Cor. xv), x continuo subsecutus, « non

CAPUT XIII.
autem, inquit, ego, sed Dei gratia mecum (ibid). >
De lorrenlihus Arnon, quod significent eloqueniiam Baculi ducum vel principum nostrae multitudinis,
hsrreticoriim, et quomodo fial in eis sicut laclum quibus foderunt puteuin « in dtitore legis, » fortes
est in mari Ruhro, el de cannine Israel pro puteo. ac perseverantes animi fuerunt, quibus pugnando

« Sicut fecit, inquit, inraari Rubro, sic facietin mapistri Ecclesiae contra blasphemias hsereticorum

torrentibus Arnon. Quomodo fecit in mari Rubro?

'< veritatem nobis aperuerunt Scripturarum « in da-
« Respiciens, inquit, Dominus super castra jEgyp- tore legis, » id est cooperante gratia Dei. « Ascen-
tiorura, per columnam ignis et nubis, interfecit dat puteus, concinebant, <c etc. Qui concinebant ?
exercitum eorum, et subvertit rotas curruum, fere- Plnne qui tenebant, imo qui et tenent fidem calho-
banturque in profundum (Exod. xiv). » Torrentes licam, qui sanse doctrincc sitiunt, el libenter bi-

Arnon, fluvii sunteloquentium haereticorum, scan- , buntaquamvivarauniversu8spirilualisIsrael,omne8

dentium superhis currum, rotantium verba peccati veri Israelitae, in quibus dolus non est {Joan. i.)

contra Christum et sanctumejus catholicum popu- Ascendat, inquil, puteus. » Quo vel unde ascen-
<<

lura. Istis igitur de libro Bellorum Uomini, de omni dat ? Do profunrlis suis ascendat ad labella sitien-

libro catholicaj veritatis, vel divinae auctoritatis tium, ad ora manusque parvulorum, ut sine dilfi-
pr«dicitur,quiasecundumsimililudineraPharaonis cultate bibant aquam vivara salientem in vitam

et exerciluum ejus, ipsi quoque subvertentur, et iEternam [Joan. iv), quod et factum est, quia duces
in profundum inferni cum diaboloprascipitabuntur. et principes foderunt, quia Sciipturas saoras fide-
" Scopuli torrentium inclinati sunt, ut requiesce- liter exponendo, nobis intelligibiles fecerunt. Unde
rentinAran.etrecumberentinfinibusMoabitarum.» acceperunt hoc De solitudine Mathana, de Ma-
? «

Permeldphoramsubinclinatorumnominibusscopu- thana in Nahaliel, de Nahaliel in Bamolh. Bamoth

lorum, timorem exprimit Moabitarum trementium, vallis est in regione Moab in vertice Phasga, quod

ad introitum filiorum Israel et requiescentium in respicitcontradesertum. »Nonsolum juitalitterara

Aran, id est, spem suam ponentium in hariolo baec nominamansionum filiorum Israel sunt, sod in

Balaam, quemadduxerant de Aran,ut recumberenl spiritu prophetiaegratiae ducum

principum prs- vel

in finibus Moabitarum, videlicet cum de finibus _ dictorum merita vel profeclus significant: Mathana,
eisdem filios Israel abegissent, maledicente illis donum Nahaliel, ascensio Dei mei; Bamoth, cxceUa
;

Balaam. « Ex eo loco apparuit puteus. Super quo Phasga, os mullum, sive os dilecti. « De solitudine
locutusestDominusadMoysen Congregapopulum : inquit, Mathana, » id est de dono perfecto et dato

et daboei aquam. Tunc cecinil Israel earnemistud: optimo, quod desursum est descendens a patre
Ascendat puteus.Concinebant Puteus quem fode- : luminum. Nahaliel, id est ascensionem Dei, duces
runt principes, et paraverunt duces multitudinis isti ascenderunt, primo per activaj vitas virtutem,

:n datorem legis, etin baculis suis. » Juxta hislo- deinde inBamoth,id est inexcelsam contemplativae
riam, non valdemagnum, autcarmine dignum fuit vitae gratiam, ac deinceps « vallis est illis in regione

quod « ex eo loco puteus apparuit « majora enim ; Moab, »quod nimirum estsecundum litteram,« in
apparuerunt illis, verbi gratia, quando aqua de verticePhasga, » quodtamen verum est secundum
petra percussa nullum tamen lunc
profluxit, et 310 spiritum, nam egregia est illis humilitas in
Israel carmen cecinit. Scrulemur ergomysterium, magna etalta sapientia vel scientia, cum orismulti
quod vere jucundo carmine est dignum. « Scopuli vel dilecti raulta et dilecta facundia, « quod respi-
torrentium, » id est auditores vel miratores haere- cit contra desertum, » idest tolo studio pugnatcon-
ticorum, « inclinati sunt, utrequiescerent in Aran, » tra desertoris diaboli mendacium.
quando ipsi reges vel imperatores, tam Christianae D CAPUT XIV.
fidei quam suae dignitatis obliti, benedictionibus,
QuamobremobsfcraveruntZeon regem Amorrhxorum
imo maledictionibus haereticorum se submiserunt,
ul licerei .ubi transire per terram ejus, cum terram
suamque spera in illis posuerunt, quasi in Balaam,
Chanaan possidere debuerit.
deleotati pulchritudine loquacitatis eorum, qufe in-

lelligitur per Aran. Aran quippeinterpretaturdecui. « Misit autem Israel nuntiosadZeon regem Amor-

Et recumbentes « in finibus Moabitarum, » id esl rhsorum, dicens Obsecra ut transire mihi liceat
:

communioni illorum cum defensione adhaerentes, per terram tuam. Non declinabimus in agros et
qui expatre diabolo sunt. « Ex eo, inquit,locoappa- vineas, non bibemus aquas de puteis. Via regia gra-
ruit puteus. » Nihil verius, nihil certius. Nam diemur, donec Iranseamus terminos luos. Quicon-
revera conlentionilius haereticorum excitati prin- cedere noluit, ut transiret Israel per fines suos, »
cipes ad duces nostrae fidei, orthodoxi atque catho- etc. Omisso interim quid fuerit Moab, quod post-

lici viri altius profundaScripturarumscrutati sunt, modum narraturuB est, jamdioit quid feceritquid-
R!)3 DE TniNITATK ET OPEninrS FJUS Linni XLII. — IN NllM. I.IB. II. 894

qup receperit Zcon rex AmorrhaBoruni. Quomodo A CAPUT XV.

autcm ail bunc mittit laraei nuutioa obsccrana ut Quid npirituale iletiijnet quoi trnniiiurut Jnrdnnem
hraeljam cirra JonVinem urbe% ac viculos possident.
traneitum concedat per terram euam? Cur non
tcrram ejus invadil jurc pra-iii, cum tcrram Cha- Transiturus Jordanein Israel.jani cilra Jordnnr-m
urbes ac viculos possidet terram rcgis Amorrhso-
man possidere debuerit, sieul palrll)U8 ejus Deus
.\morrbaeus aatem «que ut JebusiBus rum.et terram Og regis Basan, de quo poslmudum
repromisii ?

filius Chanaan cislileril? Nonne Amorrhaeum qui subditur : • Et occurrit ei Og rex Basan.pugnaturus

habitabat trans Jordanem Israel expugnavil.'Qu.ire

in Elrai.M Ambo qucm-
fuere reges .AmorrhaBoriim,

ergo nunc ad Zcon regem Amorrhseorum nuntios

admodum in Tulimus in
Deuteronoinio dicitur : i<

illo tcmpore tcrrani do manu duorum regum Amor-

circaJordanem mittit, obsccrans per terram ujus
ibi transitum concedi? Videlicet quia terra hrco rhcorum (Deul. iii), » etc. Ac deinceps « Solus :

quippe rex Og Basan restiteratde slirpcgigantum.

Amorrheorum fuerat terra Moab Porro Moyses in
Monstratur lectus ejus ferreus, qui cst ^in Rabath
Deuteronoraio « Venimus, inquit, ad iter, quod
:

ducitad desertum Moab.Dixitque Dominus ad me :

liliorumAmmon.novemcubitoshabenslongitudinis,
Non pugnes contra Moabitas, nec ineas adversus et quatuor latiludinis ad mensuram cubiti virilis

eum pnlium. Non enim dabo tibi quidquam de manus (i6id.).»— « De slirpe,inqiiit,gigantum,» non
p utique illoruin,qui ante diluvium fuisse memoran-
tcrra eorum, quia filiis Lottradidi Ar inpossessio-
Igitur quasi quaerercs, ut quid
tur, dicentc Scriptura : « Gigantes autem erant
nein [Deut. ii). »

Israel per nuntios obsecnit, ut sibi terram Araor-

super terram in illis diebu3(G<n. vi), » sed eorum
« Non declinabimus.inquiens,
qui post diluvium csse potucrunl, sicut Eoachim.
rh«i transire liceat :

non bibemus aquas de puleis, Solus autem restitisse dicitur, fortassis idcirco
in agros et vineas,
quiasiogulariter superbus prae caeteriserat magnis
donec transeamus terminos luos » cum,juxla jura-
sl staturosis horainibus. Jam ergo, ut praedictum,
mentun), qnod disposuit ad Abrahara,quod juravit
ad Isaac, quod • statuit ad Jacob in teslamenlum necdum transito Jordane, terram possidet Israel.

sternum (Psal.av), sperare dcberet tolam lerram

>>
Pene huic simile est quod spiritualis Israel, cujus
pars Dominus, cujus fuciculus, cujus haereditas
C^hanaan funiculum hsreditatis sos'[ibid.}, de quo
terra viventium estjaministo saeculo nccduoctran-
et Amorrhaeus erat.subindecansam reddidit,dicens:
sito Jordane,necdumsecundabeatiflcatus resurrec-
" Urbs Esebon fuit regis Zeon, .Amorrhaei, qui pu-

gnavit contra regem Moab, et tulit omnem terram,

tione, diviium saBCularium regum atque imperato-
quae ditionis illius fuerat usque Arnon.i Atque hoc
rum divitias possidet, castella obtinet, civilatibus
praesidet. De sancta Christi Ecclesia loquimur, de
ipsum Scripturae aoctoritale, quae nulla erat, pro-
bare non valcns,proverbio vulgi orc hactenus can-
C apostolicis gradibus dicirous, quorum patres ac
principes verbi Dei gladium tenentes, adeo conva-
tato comprcbat, dicens : « Idcirco dicitur in pro-
verbio Venite in Esebon, aediticctur ct
luerunt, adeo fortes in bello facti sunt ut, dum
: consti-
tuatur civitas Zeon.Ignis egressus est de Esebon,
tyrannorum regumque fortium Christi jugo subji-
flamma dc oppido Zeon.ct devoravit Arnon Moabi- ciendo animas, rcgnoium quoque partes niaximas,
in usn servorum Chrisli,quasi optima diripuerunt
tarum, et babitatorcs excelsorum .\rnon. Vae tibi,
spolia. Et haec quidera « diligentibus Deum oriinia
Moab, peristi, populc Chamos, etc. Ex hoc pro-
cooperantur in bonum (Hom. viii), nec pro ista
verbio.quo et viclo illuditur et victori applauditur,
temporali mercede privantur ceternaquia videlicet
non minus firmiler quara scripto Israeli comproba-
« dignus est operarius mercede sua [Luc. xi, »
tur,quod terra illanonfueritdcfoniculohaereditatis
quintam fidclibus Llhristi ministris dlgneseminan-
pjus. Verumtamen quod non erai jure hEereditatis,
tibu3spiritualia,nemomortaIiumde suiscarnalibus
factum est, ut ei esset jure praelii. n Noluit enim,
corapensare valeat (/ Cor. ix). Verumtamcn eis qui
inquit.concedere,ut transiret Israel per lines suos.
nullo aeterncrum bonorum amore trahuntur, et
Quin potius cxercitucongregato.cgressuscstobyiam
in dcserto, et venit in Jasa, pugnavitque contra
Christum annunlianl, ut non quae Jesu Christi,*ed
.
eum..A qno percussus
1- j- 1 1

est in ore gladii, et possessa

n 4"*
U nus '""-""'
sua =unt " eis, inquam,recte
acauirant^(P/»i7. ii),
"'•'1""° ^ ' '

ac legitime dicitur : » quia acceperunt mercedem

est terra ejus, ab .\rnon usque Jecboch, et filioB
suam (3/a«/i. vi),» ct idcirco quasi cum Qliis Ruben,
Ammon, quia forti praesidio tcrmini tenebantur
et Gad, et dimidiae iribus Manasse, de quibus pos-
Ammonitarum. » Quo praesidio termini tenebantur
terius dicendum est, citra Jordanem residentes,
Ammouitarum? Videlicet praesidio Oei, quemad-
secundamresurrcctionis non habebunt gloriam.
modum itidem in Penteronomio Moyses dixisse
Deumcommemorai his verbis : « Tu transibishodie CAPUT XVI.
terminos Moab, urbem nomine Ar, etaccedesin De cupiditate Balaam.et quci ipse fueril qui in libro
Job Heliu diciiur.
vicina filiorum Ammon.Cave ne pugnes contra eos,
nec moveatis ad praeliom. Non enim dabo tibi de (C.^p.XXIf.)" Profectiquecastrametati suntincam-
terra filiorum Ammon, quia filiis Lot dcdi cam in pestribus Moab,ubi'trans Jordanem Hiericosita est.
possessionem {Deui. ii). » VidensautemBalacCliusSepphoromniaquaeffcerat
Israel Amorrhaeo.etquodpertimuissenteum .Moabi-
89S RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 896

tae.etimpetum ejus ferre non possent.dixit ad ma- A de Sem, aeque ut Abraham, ortus fuit, et ad fidem
joresnatuMadian Itadelebil hic populusomnesqui
:
et sortem Abrahae non pertinuit,cum oculos habe-
in finibus3ll no9triscommorantur,quomodosolet bant « plenos adulterii bt incessabilis delicti {II

bos herbas usque ad radices carpere. Ipse erat eo Petr. ii) ; sintque malediotionisfilii {tbid}.» maledi-
tempore rex in Moab. Misit ergo nuntios ad Ba- cliones, sive benedictiones, quascunque cantitant,
laam filium Beor hariolum, qui habitabal super pretiovendunt,etapud eoscunctavenaliasunt.Cum-
flumen terrae filiorum Ammon, » elc.Huno Balaam quesintejusmodiblasphemiatquecorrupti,penesse
divinum sive hariolum Hebraei traduoteum fuisse solosarbitrantur, oraaesacrumsolumquodipsidant
quiin iibro Job dicitur HeIiu,primovirum sanctum, hocsssesanctum,soIoseosessebenedictosquibusbe-
et prophetam Dei,postea per inobedientiam et desi- nedixerint, et maledictosin quoscunque maledicta
derium munerum,dum Israel maledicere cupit,di- congesserint. Nihiiominus Balac,quod interprelatur
vinisivehariolivocabulonuncupatum.Deniquequod lingens velelidens, quietipsede Seir exstitit, Moab
inobediens Deo fuerit, i|uod munera desideraverit, quippenatusestde Lotnepote Abraham, illorumex-
quod Israel maledicere cupierit, ratio manifesta eniplumestqui,in Ecclesiapositiet falso nomineChri-
convincit. Vocatus a rege Moab dicente : n Ecce stiani, tales sibi pretio conducunt arbitros benedi-

egressus est popuius ex ^gypto sedeus contra me. n cendi atque malediceudi, et idcirco criminis e.jus-
Veni igitur et maledic populo huic.quia forliorme dem habenlurcum ipsisqui vendunt,emplore3im-
est,» etc, ille nuntiis habentibua divinationis pre- probi, de templo Dei cum lunioulo furoris ejus eji-
tium in manibus: « Manete hic, inquit, nocte, et ciendi, lingentesatqueelidentes.vitiis adulantes, et
respondebo quidquid mihi dixerit Dominus. » Non omneopus virtulisquo possunt elidentes.Hffic ubi
dixit ; Absithoc a me non maledicam populo huic,
! aguntur,ora subditorum justa laxantur licentia in
pecunia lecum sit in perdilione sed explorat im- ; reprehensionem praelatorum. Nam ecceisto merce-
probus Dei secreta semel et ilerum,8i forte pcrmit^ dem iniquitatis secutus, « correptorem, ut jam di-
teret Dei patientia,quod ut faceret suadebat ardens ctuni esl.habuitsuae vesaniae,rautumsubjugale ani-
cupidilas. Adeo munerum oupidus vel maledicendi maljhominis voce loquens,corripuit prophets insi-
fuit ut dimissus sub conditione a Deo dicente « Si : pientiam.» Quarolibet subjugalis sit,quamlibetfre-
vocare te venerunl homines isti, surge et vade cum num sessoris in ore susceperit, tamen si angelum
eisjita duntaxat, ut quod tibi praecepero, facias, Domini videritin via stanlem,evaginato gladio si, ;

— surrexit protinus mane,» id est cum festinatione, inquam,illum magni consilii Angelum inevangelica
contemptaconditione,ad modum videlicetservorum via viderit, vendentes et eor-entes terribili sententia
nequam, ad oculum servientium, qui, dum missi de templo de domo Patris ejicientem {Malth. xxi),
veldimissifuerint ad praesumunt perpetrare ^ quem sessor,id estpraelatus suus.viderenon valet,
licita,

et illicita. Idcirco « sletit angelus Domini contra avaritia caecatum cor habens, avertel se de itinere,
illum evaginato gladio, » ut animadverteret ex poena quamvis irascentem illumque quamvis eliam ver-
preeseuti quam durum sit abuli permisso,veI dissi- berantem prohibebit iniquumcupiditatisopusperfi-
mulare imperium Domini. cere.Nunc harioli, vel divini hujusprophetioa verba
carpamus.
CAPUT XVII.
CAPUT XVIII.
Quod eorum lormam gesserit prselalorum, apud quos Quomodo non sit mirandum quod Dominus verbum
cuncia venalia sunl, unde et redargui possunl, sic- in ore ejus posuit, et quid in prima parabola ejus
ut islum subjurjate miitum animal redarguil. prophetaverit.
Quorum iste formam pratulerit, ex apostolicis (Cap. XXIII.) « Assumpta parabola sua dixit De :

claret litteris. Apostolus Petrus cum dixisset de Aram adduxit me Balac rex Moabitarum, de mon-
perniciosis ac biasphemis ;
postaliqua : oCorexer- tibus Orientis. Veni, inquit,et maledic Jacob, pro-
citatum avaritia habentes, maledictionis filii, dere- Quomodo maledicam cui
pera, et detestare Israel.
linquentes rectam viara erraverunt (// Pelr. ii), » non maledixit Deus Qua ratione detesterquem non
?

continuo subjunxit :« Secuti viamBalaara ex Bosor, -, detestatur Dominus ? De summis silicibus videbo
qui mercedem iniquilatis amavit.Correptorem vero eum,el de collibus considerabo eum.Popuius solus
habuitsuaevesaniae.-subjugalemutumanimaljhomi- habitabit,et inter gentes non reputabitur. Quis di-
nis voce loquens, corripuit prophetffi insipientiam numerarcDossit pulverem Jacob,et nosse numerum
{tbid. ).Judas quoque in Epistola sua cum dixis-
» stirpium Israel? Moriatur anima mea morte justo-
set: « Hi autem qufficunqueignorant,blttsphemant, rum, et fiant novissima mea borum similia. » JIoc
quscunque autem tanquam muta animalia natura- « verbum,inquit, posuit Dominus in ore ejus, » ne
liter norunl,in his corrumpuntur (Jurf. i), » confe- forte mireris quod propheta tam pessime inter aras
stim subsecutus ait « Vsg illis qui in via Cain ab-
: Balac, Deumque divisus admitti potuit, ut poneret
ierunt, el errore Balaam mercede effusi sunt, et in Dominus verbum in ore ejus, ut idoloialraB, atque
contradictione Core perierunt {ibid.). « Igitur Ba- hariolo verbum suum Deusimpooere pateretur. Sed
laam, quod interpretatur vanus poputus, vanitatis enim fidelis Samuel propheta Domini cum dixisset
illorum tenet formam,qui in Ecclesia nomine tenus ad Saul .• « Melior est obedientia quam victima5,et
et vana professione positi,quemadinodum 'ste qui auscultare magie quam offerre adipem arietum
81)7 DE TIILNITATL ET UPEIUBUS EJUS LIBUI XI, H. — IN NUM. LILl. II. 8U8
(/ liey. xv),.iContiniio subjunxit: " Quoniam, quasi A. manentem civitateni,Bod futuram inquirens {llebr,
ppccaluiii hiiriolanili tst rcpugnare.el quQsi scolui xiii).Sic,inqiiain,omni8 pDpulus lldiM ejus Holusha-
idulolulri.ii iiollo aciiuioacerc {ihiil.). >< Scd ilo illo bitabit in tiiboriiaculi8,quia cum gontibus in tcrra
po6linodum Scriptura rpfcrl : « Abiit etiani ipsein non sdificabit. « Quis dlnumerare posBtt
civitateu
R.imalha, » vidolicct pergequens David, « ct vonit pulverem Jacob,et nossc numerum stirpis Isracl?»
usijue ad cisteruani niagDum.quie est in Socoth,et Tanquam diceret:Nc,quia dixi « solus habitabit, .1

interrogavit ct dixit : In quo loco sunt Samiiel et pauoitatcm putes pupuli.quom desummis silicibua
David ? Diclumquo est ci : Ecco in Aioth sunt in vidi;ne.quia dixi « inter gentes non reputabitur, •
liamatha, et faclus osl ctiam super euin spiritua p.iucaezistimes milliagentis unicse,quaTidecollibus
Uoiiiini, et ambulabat ingrediens, et proplietabat considcravi. Nam si quis possit hominum nume-
usquo dum veniret in Aioth in llamuthu.Et exspo- rare pulverem terra)
numerare quo- {Gen. xiii),

littvitse etium vcstimentis suis.et prophetavit cum que poterit pulvorem Jacob, et si quia Btellas
ca;teris corara Samuel.Etcccinit nudustotu dicilla cocli numerare possit (Gen. v), numerum quoque

et noctoi/ Heg. xix). > Igitur quoniam usque hodic stirpis Israel nossc praevalebit. « Moriatur anima
per indignos spiritus mysteria loquitur, itu ut in raea raorte ju3torum,etfiant novissima meaborum
Evangelio quoque dicat spiritus malignilalis:i.Scio n similiu.» Vana optantis suspiria, frivola et caduca
quis sis, siinctus Dei {Marc. i), » non quis dicat, prophetantis desiderialSuspiraro desiit, desiderare
scd quid dicit aiidiamus."Assumpla, inquit, para- cossuvit, cum, prajvalente cupidltate, postmodum
bola sua.i Parabolira dictio ab eo incipitur, quod consiliura dedit quid faceret populusBalac populo
ait:«De summis silicibus videbo cum, et de colli- huic, et idcircomortua est anima ejus morte im-
bus coQsiderabo illum. » Nam quod praemisit:3l9 piorum,et facla sunt novissima ejus Madianitarum
• Quomodo malcdicam cui non maledixil Deus,qua similia.Nam ulciscentesse filii Israel deMadianitis,
ratione deleslerquem Dominus non detcstutur ? » jubente Domino,istum quoquo Balaam filium Beor
nudiis et manilestus secunduin proprietates vocum interfecerunt gladio (jV«m. xxxii).
veritatis est sensus. Nemo quippc maledicore uut GAPUT XIX.
detestari efiicaciter potest eum cuia Doraino bene- De qualitale eloculionis ejus, quod more adulteran-
dictio data esl, cujus laus vel testimonium exDeo lium verlium Dei sui .maviler lenocinetur
est.lgilur « de sumrais silicibus videboeum, et de « Dixitque Balac:Veni mecumin ulterum locum,

collibus considerabo iilum, » cum dioit, Patresex- unde partem Israelis videas, et totura videre non
celsos.palriarchas summos,iDtelligeistius populi ;
possis,inde maledicilo eis,'>etc. Cum eaquaesupra
Patres noo tam earnis eorum quam firlei.De illorum scripta sunt diceret Balaam,intuebatur,utillic prae-
silicum, de illorum ccliium altitudine dignitatem C scriptum est, extremam partem populi, id est non
illius populi contemplare. Nunquam enim raelius prassentia lantum.sed propheticospiritu prospicie-
intelligis quid amplius Judaeo sit quam gentili.cum bat qu.-e ventura erant diebus novissiinis. Verum
dicis euin Apostolo, quia horum « est adoptio, et Balac,et(iuicunqueilli3 3irailisest,quemcunqueiile,
testamentuni, et gloria et legislalio,et obsequium, utjam dictum est.noraine signat,lantumpr®sentia
et promissa,et eorum patres, ex quibus secundum curat, quae in tempora longa fient, audire recusat.
carnem Christus.quiest super orania Deus benedi- Dicit ergo « Veni mecum in allerum locum, unde
:

ctus in SKCula {Rom. ix) : » profecto rie summis partem Israelis videas,et totura videre non possis.»
silicibusvidisti.dccollibushuncpopulumgloriosum Ac si dicat Tolum mihi videre noli, futura mihi
:

considerasti.Quid de videbode suramissilicibus

illo nuntiare noli, prcesentera tantummodo rerumpar-
qualem illum considerabo de coilibus? « Populus, tem vide mihi:hoc solum quomodo possim percu-
inquit,solus habitabit et inter gentes non reputabi- lere, et ejicere eutn de terra mes prospice mihi.
tur. « Abraham, inquit, et lilii ejus, filii, inquam, • Sta,inquit,Balac, et ausculta. Audi, fili Sepphor :

non carnis.sed promissionisejus,csolus habitabit,» NonestDeus quasi horao ut meatiatur,nec ulfllius

solus et singularis erit cultor unius Dei, populus hominis,ut mutetur. Dixit ergo, et non faciet ? Lo-
uniusprincipis,corpusuniuscapitis:«solus,inquam, D cutus est Do:uinu3,et non implebit ? » Notanda in
habitabit,»solus benedictionem haereditateposside- omnibus dictis faceta garrulitas prophetae incom-
bit,quam patriejusAbraha pollicitiisest,dicens:«In modi. Cuncta congeminando dicit singula semel
semine tuo benediccnlur oinnes gentes(G^n.xxii). » dicta non quidem vocibus eisdem.sed eodein sensu
Quamvis de cunctis mundi partibus congregandi repetit, ut sit similitudo dissimilis in morein can-
sunt in unum, qui dispersi fuerant filii Dei (Joan. lilenEB affectatae et suaviter lenocinantis. « Sta, in-
xi), jam post sui congregationem, post acceptara quit, Balac, et ausculta. » llem repetit continuo
Dei benedictionera, inter gentesnon reputabuntur, dicens : « Audi, fili Sepphor. Non est, ait, Deus
quemadmodum ipse pater .Vbraham, postquara de quasi horao,ut mentiatur. » Et hoc ipsum congeitii-
genlibus est vocatus, postquam de Chaldaeis est nans protinus, a nec ut filius hominis, inquit, ut
eductus, jam inter gentes non est reputatus, jam mutetur. Sic, • etc. Bene ergo et ipso locutionis
interChaldaeos non est esistimatus, habitans solus raodo lormam illorum exprimit qui verbum Dei
et peregrinus, advenaet solitarius, non hic habens aduUerant,quidum benedictiones cantitant, de vir-
 »

899 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 900

tule verborum non curant, magisque voculae suae ^ ingressus sum pactum tecum, ait Dominus Deus.
tripudium quam divinoruni majestatera attendunl Et facta es mihi,etlavi aqua [ihid.), » etc. Igitur
te

sensuum. Quud Dominus gravissime interdicens non est,nec esse licet in Jacob idolum;nec videtur,
prffidicatoribus Evangelii « Et neminem, inquit,
; nec videre licet simulacrum inlsrael;Knon,inquam,
per viam salutaveritis (Luc. x) » Nam revera quasi est, » nec esse debet augurium in Jacob, nec
><

per vium salutanl,qui verbum Dei quod oredecan- divinatio in Israel. » Quare ? Quia k Deus adduxit
tant, auditoribus proficere non desiderant. eum de iEgypto, » inquit. Et conlinuo : « Gujus,
CAPUT XX. ait, fortitudo similis est rhinocerotis. » Parva di-
ctione sensum magnificum subintelligere licet.Rhi-
De eo quod ait « Deus eduxit eum de /Egypto, cujus
:

forWiido similis est rhiiiocerolis, » elc , qux te- noceros animal est unicorne, Graece sic dictum
cunda benediclione di.cit. quod habeat cornu in nare, id est super narem in
« Non esl,inquil,Deus quasi bomo,ut mentiatur, fronte, tantae fortitudinis ul a nemine vinci, tantae
etc. Tanquam diceretiVeni ego in alterum locum, ferocitatis ut a nemine contingi possit.Solummodo
sed non inveni alteratum Deum. Semel posuit ver- puella; virginis,ut aiuntphysici,blanditias admittit,

bum meo.quod inutari non patilur,quando-

in ore trahitur odore virginitati8,puellamque cumin agro
quidem omnis homo mendax,et omnis liliushomi- p adesse persenserit, ullro e.tpetit, caput reclinat
nis mutabilis est, sed non itidem Deus monlitur, blandoque sinu gratanter indormit.Illic avenatore
non similiter a sua sententia mutatur. « Ad bene- comprehensus confoditur, fitque arte, quodnullis
dicendum adductus sum, benedictionem prohibere constare potuit viribus.Hoc respiciens propheticus
non valeo.Non est idulum in Jacob,non videtur si- spiritus,«cujus, » inquit, videlicet Dei, « fortitudo
mulacrum in Israel.Dominus Deusejus cum eo est, similis est rhinocerotis. » Hoc plane tam verum
et clangor victorise regis cum illo. Deus adduxit quiimpiumest.FortissimusnamquespirituumDeus
eum de jEgypto, cujus fortitudo similis est rhino- velut unicornis, id est potentis singularis Deus
cerotis. Non est augurium in Jacob, nec divinatio incomprehensibilis,Dftus invictae virtutis.postquam
in Israel. Temporibus suis dicetur Jacob et Israel populum illum de jEgyplo eduxit, virginei tractus
quid operatus sit Dcus.Ecce populus utleaena con- est odor uteri, virginera expetiit, virginei pudoris
surget, et quasi leo orietur. Non accubabit, donec claustris inclusus est. Ex eo tantum comprehendi
devoret praedam, et occisorum sanguinem bibat. potuit,et occidi. Igilur « fortiludo ejus similis est
Quasi vinctum et catenatum audimus prophetam, rhinocerotis. Temporibus suis dicotur Jacob el
raptos veritatis argenteos ore invito per singula Israelquid operatus sit Deus, » id est,cum tempus
vcrba proferentem.« Ad benedicendum, inquit, ad fueril, pnedicabitur vero Jacob et vero Israeli quid

ductussum, n videlicet legatus ab ilb qui benedi- '-' adducendo hunc populum de jtgypto significaverit
ctionum omnium solusarbiterest <'Benedictionem» Deus.vel unde«fortitudo ejus similisrhinocerotis »

probibere volo,«prohibcre non valeo.BQuid igitur ? rectedicatur. « Ecco populus, ut leaena consurget,
Invitus benedicam,non spontebenedictionescanaui. etquasi leo orietur. Non accubabit, donec devoret
« Non estidolum in laeob.Non videtursimulacrum sanguinem bibat. » El hoc
prffidam, et occisorum
in Israel.wSed quid?«Dominus Deus ejus cum eo,» quidem secundumlilteram adpreeliaejusdempopuli
cum eo, inquam, tanquam cum uxore vir zela- referri potest, quia, duce Josue transito Jordane,
tor, prohibens adulterium idolorum, prccul extru- ut laeena consurrexit.et quasi leoorlus est,necante
dens ma3chiam simulacrorum. Et ne quando accubuitin terrapromissionis,donecdevoraretprae-
313 vacet,quasi abspnte viro,cum idolisvel sirau- dam, donec bostium sanguinem funderet. Verum
lacris per nocturnum ma;charisilentium:«Clangor, melius atquecertius ad illa tempora refertur, qui-

inquit,viotoriae regis in illo est. » Clangor victoriae bus,utnunc ait, dicetur Jacob et Israel quid ope-
i<

regis,zelatoria vox est dicentis, a monteSinai cum ratus sit Deus.»Ecce enim urbi rhinoceros ille for-
clangore bucciuce vehementius perstrepenlis:iiNon tissimusad mortemcrucisde Virginissinudeductus
habebis deos alienos corarame.non facies tibiscul- est, populus ejus ut lemna consurrexit, nam ipse

pV\\e{Exod. XX) ,» etc. Quojure, quod debito solus D princeps exmortuis resurgens quasi leo ortus est,
ille vult uti quasi lege maritali?«Deus,inquit, aJ- secundumprophetiamJacob,dicenti8:«Catulusleonis
duxit eum
de iEgypto.» Nerape causa justa, causa Juda ad praedam, fili mi, ascendisti, requiescens
legitima est. Eduxii hanc gentem de .Egypto in accubuisti,ut Ieo,et quasi leaena [Gen. xlix), » etc.
manu forti, in bracbio extento, pepigitque fLedus Igitur « nonaccubabit, inquit, donec devoret prae-
cum ea,in aspersione sanguinis supercunctis ser- dam, et occisorum sanguinem bibat,»per iiietapho-
monibus suis. r.ujus rei memor ipse in Ezechiele ram,per leonem fortissinium.Christielapostolorum
propheta dicit « Transiens per te vidi te concul-
: ejus fervidain virtutem exprimens, qui non quie-
cari in sanguine tuo,etdixi tibi,cum esses in san- verunt,donec diabolum mundi principem,quem per
guine tuo Vive (Enech. xvi). » Ac deinceps
: i Et :
semetipsura Christus apud inferos quasi leodebel-
Iransivi per te, et vidi ecce tempus laverat,ipsi per totum mundum discurrentes,quasi
luum
te, et
tempus amantium.Etexpandiamictummeumsuper lesna antiquis templorum sedibus prolraherenf.
te, et operui ignominiam tuam, et juravi tibi.et
'.»01 DK TIUNITATE ET OPEHmUS EJUS LIDIll XLII. — IN NUM. I.in. II. 902
CAPUT XXI. A inquit, ncmoroBm, ut
horli juxtalluvios irrJBul, >
otc.Ilxcex aliiaScriptura) locia itucsso perBplcuum
Dehiiquxtertiahenediclione dixil, citnens ilcsetnel-
i]iso : i( Dixit homo rujits ohtiiratitt at onttus, » etc. egt.In Isaiu Doniiiius derclict.c «(uoniluiiiguMtilltuti,
El ifiiiesit si>iritiialiti;r pulrltritudo tnhernarulorum spiritualium vlrtutum uieritu, tumiuum descrto ur-
Israel. busta proinilttna « Dabo, imiuit, in solitudinocc-
:

(Cap. XXlV.)«Cumque vidissut liuUaui quoiiplu- drum, el 314 spiiuim, myrtum, et lignum olivjo.
ooret Dominu ut banediccrut Isracl, noquaquam Ponam in duserto abietcm, ulmum,el buxum simul,
abiit, ut «uloa porroxorat, ut uugurium (|UiBrerct : utvidcant.ct sciant, et rccugitont et Intelligant pa-
8cd dirigi'n8 contra dcscrtuui vultuni suuin.et elc- rilcr(/irt.xi,i).»Ergo « pulchru taberuaculu,utvulieB

vans oculos, viilit Isracl in lcntoriis comniorantera ncmurosa). » Itcm.- .< lOt eris quiisi hurtus irriguua,

per tribus puas. Et irruento iu so Spiritu Uci, as- el sicul fons uquaruui, cujus non delicienl H(]ua!

sumptaparaboia, ait : Dixit Balaam lllius Bcor,dixit [Isa. i.viii). » Et in Canticis : « Ilortus conclusua,
homo cujus obturalus esloculua, dixit auditor ser- fons sigiiiitus, lons hortorura, piitcus aquarum vi-
nionuin Dei,i]ui visioneuiOniMipntenlis intuitusest, ventium, quo! fluunl impetu di; Libuuo [Cant. iv). »
quicadit.elsic «periuntur oculi ejus. « Cum,in- 1 —
Ecce « pulchra lahernacula, ut horti juxla (luvios
quil,vidisset, »cum experimento didicisset, « quod _ irrigui. » Kt Fsulmistucuin dixisset « lligunsiiion- :

constanterplacerct Uomino ut benediceret, » qiiippe te* de superioribus suis{Pjrt/. ciii), » elc, continuo

qui el dixorat, « Non est Deus quHsi horaoutmen- subsecutus « Suturabuntur, inquil, lignacampi,et :

tiatur.neo ut niiushouiinisulmulctur, » spe perdita cedri Libani(]uas pluntuvit. » lirgo « pulchra taber-
qua post suam ciipiditateni hiubat, « non abiit, ut n.icula, ut cedriproptcr aquus, » videlicot in qui-
ante porrexcrat.ut auguriuni iiUKreret. » Augurium bus avcs nidilicant, (]uaruin abunduntia, cuinsint
quasi augurarium,id est garritus aviuni,unde fana- diviles homines, pauporum inopiam supplet.
tici lutura cxplorare eon8ueverunt,non quod oracu- CAPUT .X.Xil.
lum Dei dici debeat augurium, eed quia sic dici de- 1'rophetin de Christo uh co quod ait : « Fluet aqua de
buit in talisprophetfe.tamiiue cupidi consultorisde- situla ejtts ; » et quod ait Linseo « .issur enim capiet :

speclum. » Dixit homo, inquit, cujus obturatus est /«(168). »

oculus, » etc. Magnum ac pra>clarumest auditorem « Kluet aqua de situla ejus,et semen illius erit in

Bermonum verumtamcn malum ac per-

Dei esse ,• aquasmultas. » Quae est situlaejus ? Imo qua; est
versum estobturatum oculum habere. Item pul- aquaejus ? Aquaejus,aqua viva ejus sancta est Scri-
chrum ac honoriticum e.st visionem Omnipolentis ptura ad quara per prophetara invitans dicit « Om- :

intueri, scil rectus ac legitimus debel esse ordo in- ncs sitieiites venite ad aquas (/.5«. lv), id cst,
tucndi. At ille perversum exposuit ordinem,proli- ^ omnes diligenles, omnes quaerentes Deum, sanctas
nus dicendo : « Qui cadit, et sic aperiuntur oculi legileScripturas.Hscaqualsraeliticiestaquapopuli;
ejus. Hoo nisi dixisset,duo praedicta,«cujus obtu-
i> illi namque credita sunt eloquia Dei. Qu» ergo est
ratus est oculus, » et « qui visioncra Omnipotentis et situla ejus, nisi Chrislus ejus ? Nara per situlam
intuitus est, » conlraria vel ropu^rnantia sibi vide- aqua hauritur, et per Christura sancta Scriptura
rentur. Nunc autera planura intellectu fit quia per aperitur. Imo ab illo sitis excitatur, ut ha»c aqua
propheticam quidera soientiam auditor sermonum desideretur.ab illo scnsus aperitur,ut Scripturae in-
Dei est, et visionem Oranipotentis intuitus est.sed lelliganlur.« Fluet>iigitur«aquadesitulaejus,i>idest
per avaritiam cor ca;catum habet, et in cupiditatem vera manabit intelligentia Scripturarura de Christo
quidem cadit, sed sic taraen apertos oculos habet. ejus.Quiddeinde?«Etsetnen,inquit,illiuseritinaquas
undn nec excusationera habet de c.isu, vel peccato fEultas.»Quodeslaquadesitulaeju8,hoc estaquarum
suo. Quid talis homo dixit ? « Quam pulchra taber- mullitudo de semine illius. Nam semen ejus, semea
nacula tua, Jacob, et tentoria lua, Israel,utvalle3 patris ejus AbrahK,Hoc «semen illius
est Christus.
nemorosaB,ut horti juxta fiuvios irrigui.ul taberna- crit in aquas multas,
hocsemenfucdetaquas
» id est

cula quaefixit Dominus,quasi ccdri propler aquas. » multas.bibendo experti sumus quod vere « in aquas
Etsecundum historicam quidem casirorura positio- D mullassit semen illius.» «Qui in rae credit,inquit, —
nemsuperiusdescriptara,pulchra eranttabernacula llumina de venlre ejus fluentaquae vivae {Joan. vu). »
Jacob, sed quia sermones Dei sunt, quia visio Om- Ilem :Qui biberitex aqua quani egodabo ei, non
«

nipotenlis est, tabernaculorum spiritualis Jacob sitiet in quam ego daboei fiet in
aeternura,sedaqua
spiritualem hic intelligainus pulchritudinem. Veri eo fons aqua; salientisin vitam ceternam (Joan. iv).»
Israel ac spiritualis Jacob peregrinantis in saecjlo Hoc, inquam, gratia ejus bibendo experti sumus,
prapsenti tabernacula sunt religiosi, et secundum ecce enim de hac situla, qua; esl Christus ipse,
disciplinaraChristibenedispositiordinesconjugato- multa sancti Spiritus in una Ecclesia dona percepi-
rum,continentiura,viduarumatque virginumsecun- miis, multa etlarpissimaScripturarura fluenta pos-
dum utrumque sexu m.Haec plane tabernacula sin- sidemus. " Tolletur propter Agag rex ejus, et aufe-
gulainsuopropositopulchrasunt. Etquara pulchra retur regnum illius. » Hoc ita inipletum est.SauI rex
tabernacula, quam pulchra tontoria ? « Ut valles. ejus, scilicet Israel fuit, contra volunlatem Domini
(168) De Cinseo nonnisi in cap. 24infra Rupertus agit.
 »»

903 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 904

expetitus,dicenti3 ad Samuelem :«Audi vocem po- A et in apostolis suis, imo in tota Ecclesia suaorbem
puli ia oranibus quae loquuntur tibi, non enim te universum praedatus esl, « quasi leasna, quam sus-
me Hinc prcecepit citare, inquit, nemo audebit, » cui resistere nemo
abjecerunt, sed (/ Reg. viii). »

Samuel exoieDoinini Vade et : • percuteAmalec,et poterit. « Qui benedixerit tibi, erit ipse benedictus,

demolire universa ejus. Non parcas ei, sed interlice et qui malediierittibi,inmaledictionereputabitur.

a viro usque ad mulierem, et parvulum atque Hoc luce esl clarius, quia qui benedicit Chrislo et
lactentein [IReg. xv). At ille percussitquidem.\uia- sancto populoejus,particeps eritbenedictionisejus,
Amalec. " Universa quse
Agag dicentis « Venile, benedicti Patris mei, percipite
lec,sed pepercit regi :

pulchra erantdisperdere noluit, quidquidvero vile regnum quod vobis paratum est ab originemundi
fuit,et reprobum, hocdemolitus est.Factumest au-
(Maltli. XXV), » et econtra qui blasphemias irrogat,

tem verbumDomini ad Samueldicens; Ptenitet me, maledictus erit in adventu ejus dicentis : « Ite,

quod constituerim Saul regem, quia dereliquit me, maledicti.in ignem slernum,qui paralus est diabolo
et angelis ejus (ibid.) »
et verba mea opere non implevit {ibid.). » Ac dein-
ceps:«Implecornutuumoleo,et vpni ut mittam tead CAPUT XXIII.
IsaiBethleraitem,providieniminfiliiseju?mihiregem Quid intenderit, dicendo : « Verumlamen pergens ad
(i /JeJ^.xvi). » Hoc, inquam,quod dixit istecadens, p populiim meum,dabo comHium, quiti populus tuus
etc, apertoshabens oculns, « tolletur propter Agag taciatpopulo huic, » addidcril, « cxlrcmo tempore. »
rex ejus, et auferetur regnum illius, » subauditur « Verumtamen pergens ad populum meum,dabo
non ejusdem regesejus.ut nullus regnet
Isra^^ljSed consilium, quid populus tuus populo huic faciat
deposteris illius. Sed quid in lali tantoque negotio extremo tempore. » Quale consilium dederit iste
regis hujusce meminit spiritus propheiicus videli- .' cadens apertis oculis, vel cur extremo tempore di-
cet ut astrueret quod praeterDeum ejus nemojure xerii,subsequentibus faclis apparebit :« Dixit homo
sit rex ejus. Xam hoc est quod subjungit protinus : cujus obturatus est oculus ejus, dixit auditor ser-
« Deus eduxit illum de ^gypto, cujus fortitudo si- monum Dei, qui novit doctrinam Altissimi, et vi-
milis est rhinocerotis. » Ut, inquam, astrueret quod siones Omnipotentis videt, qui cadens apertos ha-
praiter Deum ejus nemo jure sit rex ejus, hoe in bet oculos : Videbo eum, sed non modo, intuebor
illo dixit SpiritusDomini.Juxta quodipse Deus cum illum, sed non prope. Orietur stella ex Jacnb,
dixisset ad Samuel « Non enim te abjecerunt,
: 315 et consurget virga de Israel, el percutietdu-
sed me, ne regnem supereos (//?(;(/. viii), » addidit ces Moab, vastabitque oranes fllios Seth. Et erit
continuo : " Juxta omnia opera sua, quee feeerunt Idumaeapossessioejus,ha5reditas Seir cedetinimicis
a die qua eduxi eos de yEgyto usque ad diem hanc, suis, Israel vero fortiteraget. De Jacob erit qui do-
sicut dereliquerunt me, et serviunt diis alienis,sic minelur, et perdat reliquias civitatis, » Iterata con-
faciunl eliam tibi {ibid.) » Igitur cum di.-^cisset : fessioneimoprofessioneslultitiamsuam promulgat,
«Tolleturprnpter Agagrex ejus, etaufereturregnum quod videlicet audiens intrinsecus sermonesDei,ob-
illius, » continuo ut aslrueret quod nec unquam turatum per cupiditatemhabenscordis oculum,non
debuisset esse rex ejus, sed solus Deus, « Deus, provideat suae saluli, quod cadens apertos habeat
inquit, eduxit eum de jEgypto, cujus fortitudo si- oculos,ut8uperiusdixerat.Addiditadhucnonminora
milisest rhinocerolis, eodem sensu quo superius.
» prioribus : « Videoo, inquit, eum, sed non modo.
Quia vero Deum suum, rpgem suuni forlissimum Quem visurum se fateatur,in parabola hac pene ape-
rhinoceroti similem, de Virginis sinu factum com- rit.cujus sensumsatismanifestutn totusnovit orbis.
prehensibilem, ducturcque ad mortem reliquerunt t Orielur slella ex Jacob, » etc. De Christi namque
hostesqueillius facti sunt, alium recepturi sunt,id nativiiate manifesta et vera est prophetia, qui et
est Antichristum, cujus in typum Saul expetierunt. ipse stella clara est, et matutina, et in ortu suo per
« Devorabunt, inquit, gentes hostes ossaque illius, stellam visibilem declarandusest (Ma///i. ii). «Orie-
eorum confringent, et perforahunt aagitfis. » Hodie tur » ergo,inquit, «stellaexJacob,et consurgetvirga
namque nos gentes illos tales hostes ejus devora de Israel, id est, lux veritatis ct coeleste imperium
mus, ita ut nemo illorum audeat extollere caput, D de hujus populi carne procedet.Virga haec « percu-
confringentes ossa, id est quas fortes putantur ra- tiet duces Moab, estomnes hostes veri Israel,
» id

tiones eorum, etperforantes sagiltis veritatis. Nam quos omnes jure nuncupes Moabitas. Et recte in
quotquot sumus verbo veritatis instructi atque ad praesenti causa, et apud regem Moab, per soliim
reddendam rationem de fide parati (/ Petr. ni), re- Moab inimicorum ejus designatur universitas.Sed
cte dicimur sagittarii Domini, sagittarii potentis, quidesl quod ait Vastabitqueomnesfilios Seth?»
: .<

cujus verba in nobis « sagittse « sunt « acutae,cum Nunquid hostes sunt ejus omnes filii Seth ? Nonne
carbonihus desolatoriis^Piti/. cxix). » «Accubans — totus mundus, nonne homines a diluvio sunt filii
dormivitut leo,et quasi leaena.quam suscitare nemo Seth?Nempe diluvio soliis Noe cuni domo superstes
audebit. » IIoc et Jacob patriarcha eodem quidem fuil.de quototus iterum impleius est orbis.At illum
Bpiritu,sed meliori mentisstatu praedixit [Gen. xlix), Scth fuisse niium,quis nescit ? Seth quippe genuit
ut supra dictum est. Interemptus in ligno, jacuit in Enos,Eno3 gonuit Malaleel, Malaleel genuit Jarech,
sepulcro, dormivitque ut leo rugicns apud inferos. Jarechgenuit Enoch, Enoch genuit Mathusale.Ma-
901 DE TUINITATE KT OPFRIBUS FJL'S LIliMI XMI. — IN \UM. LII{. 11. 008
thiisalo genuit Lamooh, Larneoh gonuit Noe {Oen.y). A Cineus reoesserat qiiondam a ooitoria Cinsia fratrl-
ilurquud ait : " Vastabltiiue omnes liiios Seth, » bua suis.dliis Obab coKoati Moyni (Jud. iv). » Vidit
iil in est ftc ai dicat.vuslsbitque oinnos (^cntps virga nrt;o, inquit, Cinmum, siil^anditur, in medio Ania-
Israel, virpa ferroii, reclissimus atque (ortisBimus lec habitanlem, nihil tameo Israeli cum illo adver-
rcx juxta prophotiain quoque.uua in ps-ilmo loqui- Banlum, videlicet, propter prxdicti Ubab patrie sui
tur Palor « Postula a rae, et dtbo tibi gentes hajre-
: cum Moyso cognationem, et idcirco cum Amalec,
dilttlom tuam.etpossessionemtuumlerminos terrm. neijiinquaiii oamdem eubilurum perditionera.Deni-

Uopes eos in virga ferrea {Psal. ii). » — « Kt erit, queubi Am.iloc pr.xilabatur.dixitCinseoSaul: « Abi,
inquil, Idum>T;a, » id est convorsa de lerreniiate ctrecede, utquo discode ab Amalcc, ne forto invol-
gentium Kcclesia, « po«8essio ejus, » sicutet aliud vum te ciim eo.Tu enim fecisti misericordiam cura
propheticum teslatur oraculum « In IdumsBara, : omnibus filiis Israel, cum aecenderent de jEgypto
inquiens, oxtendam cnlcoamentum meum (Psn/. ux (/ heg. xv). • Misericordiam fecit pater Cinaei cum
et cvii), » idost gentibup pandam incRrniitionismeae Israel, quando nonnequaquam ut Amalec,
soluin,
inyslcrium. « Hairedilas Seir cedet inimicis suis. » adversatuB est, sed et bonum pro Israel consilium
Seir id est pilou, scilicet diaboli heeroditas, nos dedil, dicens Moysi « Quid est hoc, quod lacis in
:

gentes quandoque fuimus, cui in simulacris mutis ii plebe ? Cur solus sedes,et oranis populuspraestola-
Iribulacultussacrilegisolvebamus.Fuimus.inquam, tur de mane usque ad vesperam ? {Exod. xviii). »
sed jam non sumus ; regi namque Israel postulanti Vidit igitur. « Et assumpta parabola, ait Ro- :

a Patre, ut prajdicturn est,duti sumus in haeredita- buslum quidem habitaculuiii luum.sed si in petra
tom.Krgo hmreditas Seir, quae cedat inimicis, illi poaueris nidum tuum, et electus fueris de stirpe
siint sive gentes, sive Jud;ei, quicunqueadhuc l>o- Cham, quandiu permanere poteris. > • Robu- —
inino adulanlur victi diuboli Cedent itaqu» inimicis stum,inquit,e3t babitaculumtuum, "forlepositione
suis, id est derelinquenlur, quia sic elegerunt, sic vel natura locorum. Sed nunquid contra Deum,

malue runt,eisdem dominis sui.-i. Ipgj namque idnm, cujus in manu Amalec,ruju9 tu in medio es,extre-
quod miBerriraum est, domini sunt qui inimici. ma perdenlur ? Non utique.Nam nisi recessisses de
Isr.iel ergo fortiteragPt,lsrael, inquam,quisqiiis de medio, dicente Saui « .\bi et recede de medio :

lide est Israel, et si non sit de carne Israel,fortiter Amaleo, » facile involviBset te cum eo. Ergo robu-
agel, forliter cum rege suo mundum vincet. Unde stum quidem est habitaculum tuum, videlicet ut
onim hoo .''
« De Jacob,inquit, erit qui dorainetur,et futus essequeasabincursucaeterarura gentium.Sed
perdat reliquias civitatis. » Unus, inquit, de carne quandiu sic permanerc poteris ?« Assurenim capiet
Jacob princeps erit exercitus,et dux belli, qui et in le, » videlicet ut plurimas gentes.el plurima repna
primo adventu suodominatum accipiet.regnumque terrae. • Si in petra posueris nidiim tuum,et fueris
et honorem, ut omnia populus, tribus, et linguae electus de stirpe Gham, ille capiet te. » Electus de
serviant ei {.ipoc. v), et in secundo cum venerit, stirpe Cham fuit Nemrod, filius Chus, filii Cham.
scilicet in diejudicii,perdetquae adsenon pertinent Nam u iste coepit esse potene in terra, et erat robu-
rcliquias civitatis, civitatis adversse, civitatis dia- stus venator coram Domino. Ab hoc exivit Prover-
boli. bium, quasi Nemrod robustus venator coram Do-
GAPUT XXIV. mino. Fuil autem principium regni ejus Babjlon
De parabola qua ail : « Principium gentium Amalec, (Gen. x). » Igilur robustum quidem, inquit, est
<i

cujus extrema perdentur. » habiiaculum tuum, » sed si faeris robustus,ut ille

Cumque vidisset Amalec assumens parabolam venalor electus de stirpe Cham, et alteram tibi
ait Principium gentium Amalec, cujus extrem.a
;
pronidoexstruxerisBabyloniam, « Assurcapiette.»
perdentur. Parabola brevis, sed longa vindicta in
316 CAPUT XXV.
Amalec prolata. « Principium, inquit, Amalec, »
Prophetiia ejus: « Venient in trienbus, de Italia
videlicet non natione, sed impietate adversum superabunt Assyrios, » etc.
Egresso namque Israel ex jEgypto, prinius
Israel. « Assumpla parabola, iterum locutus est Heu, :

omnium gentium « venit Amalec.et pugnabat con- D quis victurus est.quando istafaciet Deus ? Venient
tra eum in Raphidim [Exod. xvi). » Ejus ergo, in trieribus de llalia, superabunt Assyrios, vasta-
inquit, extrema perdentur, tanc videlicet, quando, buntque Hebrceos, et ad estremum etiam ipsi peri-
ut supra dictum est, « propter Agag regem ejus bunt, » Parabolica haec quidemprophetia tunc fuit,
lolletur rex Israel et auferetur regnum illius. » nunc autem res in aperto est, quia venerunt « in
Extrema, inquam, ejus perdentur, id est non tem- trieribus de Italia, « venerunt,inquam,legione8 Ro-
poraliter tantum.aut corporaliier tantum, sedaeler- raanurum, non solum terra.sed et raari prsliantes
naliterquoque.atquespirilualiterdamnabitur. « Ma- et illa bestia quam
Daniel vidit, bestia, inquam,
nus ejus solius Domini, inquit Moyses, et bellum quarla terribilis atque mirabilis et fortis nimis,
Dei eril contra Amalec a geueratione in generatio- dentes ferreos habens magnos, comedens atque
nem {ibid). —«
Vidit quoque Cineum. » Cinei de cnmminuens, et reliqua pedibus suis conculcans,
Jelhro, sive Obab cognato Mnysi,fuere esorti.Unde {Dan. vu), • fortissimum
quoque superavit, atque
in libro Judicum scriptum est sic • Aber autem :
oomminuitregnum Assyriorum,pulcherrimum quo"
Patkol. CLXVII. 29
 .

907 RUPERTI ABBATIS TriTlENSIS. 908

que vastata regione subvertit lemplum Judaeorum. A CAPUT XXVII.
Et ad extremum ipsi quoque perierunt, imo et peri- Quid yoc sibi vuli quod cinn dixissei < Dabo consi- :

bunt. Nam etsi Roma a gentibus non destruitur, lium, quid populus luus populo huic facial, » ad-
didit « exlremo tempore. »
constattamenquiaproparteillorum secundumquos
Quid auteni hoc sibi vult quod, cura dixisset
Babylonia dicitur,in seraetipsam divisadesolabitur, :

« Dabo consilium, quid populus tuus huic populo

et domus supra domum cadere non cessat [Matlh.
faciat, addidit « extremo tempore (Num. xiiv).
)>
xii). « Heu, inquit, quis vioturus est, quando ista
<>

Deus ? » Cum dolentis interjeetione iterum

Nempe ut irruente in se spiritu Dei loquebatur,
faciet
vlsuri erant,
extremum illudtercpus intuebaturquorevera popu-
suspirat, illos beatilicans oculos qui
lusille est abominationem susceplurus « abomina-
vastatis Hebra?is, superatisque Assyriis, florente
tionem, inquam,desolationis (Mati/i.xxiv), « seilieet
regno Romanorum, elucescere regna coeloruiii.Eo-
Antichristum.qui per Beelphegorpraesignatur.Unde
dem modo suspirans et prima dixerat prophetia :

« Moriatur anima mea morte justorum, et fiant

et summa proprietate diclum est, « initiatusque est

novissima mea horum similia. » Sed haBC suspiria

Israel Beelphegor. » Tunc enim ubi
sic estfornica-
tus praBsentel)eo,«initiatu8est Beelphegor;» quan-
cunctaque prophetiae vel sapienlise dona perdidit
radixamaritudinis, « radixomnium malorum cupi- -n
doautem Antichristum vcnientemin norainesuosus-
Tini. vi), « quianimirum sitiens impiorum cipiet,consummabit Beelphegor.Medium fornicatio-
ditas (i
nis ejus illud exstitit,quod coranriPilato, denegato Deo
inunera, sic inter benedictionis verba dixerat ad
suo, tradito rege suo pacilico, Barabbam seditionis
Balac a Verumtamen pergensad populum meum,
:

auctorem, in typum ejusdem Antichristi sibidimitti

dabo consilium quidpopulustuusbuicpopulofaciat
postulavit [MalLh. xxvii). Igitur uoi per prophetiae
in extrerao tempore. » Arcanum pessimi consilii

ejus, sequentia declarant.

spiritum, ab eo quod dixit, « Deus adduxit eum de
yEgypto cujus fortitudo similis est rhinocerotis
CAPUT XXVI.
/A^um.xxiv), » in longinquum prospiciens,Romanos
De eo quod popidus Israel initialus esl Beelphegor,
adorans deos fUiorum Moah. quoque venturos in Irierihus vidit,a quibussupera-

(Cap. XXV.) « Morabatur autem eo terapore rentur Assyrii, vastarenturque Hebraei, necdum
Israel in Sethim, et fornicatus est populus cum quievit, sed ulterius procedens, Antichristi quoque
filiabus Moab, quee vocaverunt eos ad sacrificia lurpitudinem vidit, quam
populo temporeab illo

sua.At illi comederunt el adoraverunt deos earum. exlremo plenarie suscipiendam, jam tunc in lali
Hoc ejus con- idolo initiari posse persensit, et quomodo id fieri
Initiatusque est Israel Beelphegor. »

silio factum esl ul luxurioso populo,filiarum Moab possit consilium dedit.

objiceretur pulchritudo, ea comraiscendae fornica- " GAPUT XXVIII.

tionis conditione interposita,ut appetitu concitato,
Quoii sfplem plagis consumpta sit omnis gineralio
non ante viris mulierculaa succumberent,nisi prius iila, omnes qui numerali erant a viginti annis el
vocati ad sacriflcia, comederent et adorarent deos supra.
earum, et initiarentur Beelphegor. Scicbat pro- « Tolle, inquil Domin'Js,cunctosprincipespopuli,
pheta nequam,in quo essel illa populi maxima for- etsuspendeeos contra solem in patibulis, utaverta-
titudo, quam pertimescens Moab,ita inquit: «De- tur furor meus in Israel. » Ac deinceps « Et ecce :

lebit hic nostriscom-

populus omnes,i]ui in finibus unus de liliis Israel intravit coram fratribussuis .id
morantur, quomodo solet bos herbas usque ad scortura Madianitidem,vidente Moyse etomni turba
radices carpere {/Vum. xxii). » Sciebat, inquam, filiorura Israel. qui flebant ante fores tabernaculi.
unde hoc, ut populus illetanquam lesnaconsurge- Quod cum vidisset Phinees, Glius Eleazari, filii
ret, et quasi leo oriretur, non accubilurus (iVum. Aaron sacerdotis,surrexit de medio multitudinis,et
xxiv), donec devoraret preedam, et occisorum san- arreiilo pugione ingressus est post virum Israelitem
guinem biberet, videlicet quia Dominus Deus ejus in lupanar, et pertodit ambos simul,virum scilicct
erat cura eo,cujus lorlitudu similis estrhinocerotis. et mulifrem in locis -lenitalibus.Cessavitque plaga
Ut igitur castitatis amatoriMn, quasi rhinocerotem D r filiis Israel, • Ecceseptem plagisconsumpta omnis
abigeret ab Israel. hoc impiura dedit consiliura, generatio illa, omnes qui numerati erant a viginti
quatenus ad fornicandum illectus populus.insuper annis el supra. Prima plaga fuit in sepulcris concu-
etiamcontra Deum suum non qualecunque idolum, piscenti.T, ubi cum adhuc essent carnes in dentibus
sed Beelphegor, id est siniulacruni turpitiidinis rorii:)i, ni^cdiimqnedefpcissetejusmodi cibus, « ecce
iniliaretur,qui idem apud Romanos olim erat Pria- furor Doraini concitatus, perciisaiteum plaga majrna
pus.Verum in hac scientia nimium obtur.itus ejus nimis (.Vum. xi). »Secundaplagafuit,ubiinconsucta
neo prjescire meruit quod hoc pacto
fuit oculus, mortehominura Core.Dathan, el Abiron interierunt,
nequ;iquam Deus a populo su» foret recessurus,sed novamqup rem fecit Deus, ut aperiens terra os
perpugionera Phineessacerdot\s,z«luinqueoptimum suum, deglutireteos, et omnia quae ad illos pertine-
aversa iraDei a filiis Israel,ipse quoque cum forni- bant, descenderentque vivi in internum (Num. xvi)
cariis suis gladio foret occidendus. Tertia plaga luit die eodem, ubi egressus ignis a
Domino.interfecilducentos quinquaginta viros, qui
90<l DE TIIINITATR ET OPERIDUS EJUS LIRRXLIF. — IN NUM. Lllt. II, 910
317 olTorobanl incensum (i*»(i.). Ouarltt plugaiuit ^ 8inguli, quod in ppceda uuri potuimus invenire
iliesi'c|ui'nti iiiurniurantiu[nconlraMa_\seiiclAaron, {:hid.). » Igitiir in prnisenti quidoin Kcclegia ruina
Ktiiuciliceiilium: V03 inlerfecistis poiiuluiii Uomini, multorum lllresurgentibus aliis,quer:;Qdniodum in
ol piTcussi ouiit quntuoriiecMiii niilliu honiinum ol liliro Jcib Scriplura licit : c< Coiiteret mullos et innu-
septingenti, ubaque his qui perierunl iii BOiiitione morubilcs, et stare faciet ulios pro eis. Novit eniin .

Gore (iftjd.j.Quiuta luit pluga,ubi dum oircumeundo operueorum, idoirco!nduoet;nocteraetconterentur.

terram lidom, ta;'ioro cojpit populus itineris uc lu- Quasi impios percuissit eos in loco videntium {Job.
boris, loculi sliiiI conlru Itoiiiinuiii et Moysen et ob xxxiv), » otc. Quod sciens el Apostolus, quia vide-
hunc roiii inisit Dominus in populumignilosserpen- licel nomo, qunnfiiu esl inhuc vita,8ecuru3 esso de-
tes(/Vum. xxi). Sexta est pluj^u, lia;c poona cuncto- beat ;
c< Ejio, iiiquit, non arbitror me comprohon-
rumprincipum populi, quospro scelero Beelphegor disse {Phil. 111). » In prajsenti quidom Ecclesia, ia
suspeadi jubet Dominus « contra solem in palibulis quaiiivocatorum fit detrimontum, quoties qui stare
(yuiii. XX v).» Sopliinaest pliiya,quiil,tndemPhiiiees, videbantur, cadunt sed in illa cocleBti Ecclesia,;

lilius Eleazari lilii Aaron sacerdotis, avertit a filiis sine dubio |ira>scitus et proedestinutus ante orania
Israel iram Doiiiini. t Percutiens viruni Israolitem sseculii complebitur, atque integer permanebit nu
Zanibri, acilicet ducein de copnatione et Iribu Si- j,
merus clectorum. Et notandum quianon omnesqui
meonis cum Madianitidescorio, scilicet Chozbi.filia hic secundo numerati sunt, sed electi ultionera fa-
SurprincipisnobilissimiMadiunitarum(;/iid.), » per- ciuntde Madianitis, milleni videlicet de cunctis tri-
lodions ambos simul, « virum scilicetel inulierem bubus, id est duodecim millia expeditorum ad pu-
in locts gcnitalibus. > llis, inquam, septem plagis gnam. Neque enim oinnes.quisalvandi sunt,eliam
consumpti sunt,qui numeratiluerantplagis novissi- jiidicabiint, sed pauci judices super Ihronos sede-
mis, post decem plagas .*Egypli,quarum secundum bunt {Mallh. six), et non judicati, sive judicandi ju-
nunierum, el Joannes in Apocalypsi septem plagas dicabunt, plures vero judicabunturet salvabuntur

novissimas describit « quoniam in illis, inquit, con- perjudicium.Dejudicibus etper similitudinem pree-
suiumata est ira Dei (.i/)Oc.xv), » hoc numero plaga- liantium dicit psalmus secundum prasentem lo-
et

ruin septenarioplagarumuniversitutem signilicans, cum : « Exsultationes

Dei in gutture eorum, et
quibus interemit.qui jam in Ecclesia nominibus da- gladii anoipites in manibus eorum {Psal. cxux), >
tis coDnumerati, confiteotes se nosse Deum, t'a- eto. Eorumquijudicatimittenturinifinema ternum.
ctis autem negantes {Tit. 1), indigni sunt accipe- pcenam, occisio significat Madianitariim. Nunc ea
re terram repromissionis, terram viventium « in qu.fi per se satis palent.quffique aUis jam locis sunt
fuuiculo distributionis {Psal. lxsvii). » dicta praetereuntes, cstera prosequamur.
CAPUT -XXI.X. <
CAPUT XXX.
De secunda numeratione [iliorum Israel. De voto viri, et marilatss mulieris, el ejus quas adhuc
(Cap. XXVI.) Post haec iterura numerantur filii est in setate puellari.
Israel, jubento Domino itidem c< a viginti annis et (CaputXXX.)« Isteest sermo quem nraecepit Do-
supra, per doraos et cognationes suas cuncti, qui minus. quisvirorura votura voverit, aul se con-
Si
possent ad bella procedere, » et summa pene redin- slrinxerit juraraento, non faciet irritum verbum
tegrataest.Prima namque dinumeratione «fuerunt, suura, sed omne quod promisit implebit. Mulier.si
inquit, omnes liliorum Israel perdomos et familias quidpiam voverit, et se constrinxerit juramento,
suus, qui poterani ad bella procedere, sexcenta tria quse est in dorao patris sui,et in eetate adhuc puel-
milliu viroruin quingenti quinquaginta {Huin. i). » lari, si cognoverit pater votum quod pollicita est,
Hac secunda dinumeratione itidem • summa in- et juramentuni, quod obligavit animam ejus, et ta-
quit,Bliorum Israel, qui recensiti gunt ista esl cuerit, voti rea eril, Universis quidem coa- > etc.

Sexcenia millia et mille septingenti triginta. » Ac silium salutis Spiritus sanctus in psalmo suggent,
deinceps Hic est, inquit, numerus filiorum Israel,
: praeceptumqne servandi propositi dicendo: « Vo-
qui descripti sunt a Moyseet Eleazaro sacerdole.in Domino Deo vestro, omnes qui in
vete et reddile
campestnbus Moab supra Jordanem contra Hieri- D circuitu ejus alTertis munera {Psal. lxxv). » Verum
cho, inter quos nullus fuit eorum qui ante nume- in hoc ipso tibi, si « terribili, et ei qui aufertspiri-
rati sunt a Moyse et Aaron in deserto Sinai. » Isti tum principum (ibid.) »sum- revera placero studes
terrairingrediuntur,faclapriusultiooedeMadianilis, ma enim si lu ipse in
discretione opus est. Quid
dicente Moyse secundum imperium Domini :« Ar- tua potestate legilime esse non poies? Quoraodo
mate ex vobis viros ad pugnam,qui possint ultionem reddere licebit, quod nec vovere licuit ? Igitur quee-
Doniini expetere de Madianitis.Mille viri de singulis cumque es, devola aniraa, non tibi deesse debet hu-
tribubus eliganiur ex Israel, qui mittanturad bel- jusce legis auctoriias. Mulier, luquit.si quidpiam c<

lum (Num. xxxi). » Ex omnibus ne unus in bello ce- voverit, et se constrinxeril juramento, » etc. Ac
cidit, sicut gratular.lur Moysi
victores dicenles deinceps autem statim.ut audierit contradi-
: • Sin
«Nos servi tui recensuimus numeruin pugnatorum, xeril pater, et vota et jurameata ejus irrita erunt^

quos habuimus sub rnanu nostra.et ne unus quidem nec obnoxia tenebitur sponsioni, eo quod contra-
defuit. Ob quam rem offerimus Iq donariis Domini dixerit pater. » Proinde quicunque sub regimine
911 RUPEdTI ABBATIS TUITIENSIS. 912

prioris es, vovere qulHem piamque devotionem ha- A coth, quod interpretatur lahcrnacula sive tentoria,
bere bonum est ; sed quidquid sine permissione quia videlicetillic primum tetenderunttabernacula,
patrisspirituaiis feceris,praBsumptioni deputabitur, unde et ex ea re locus nomen accepit.et ob id septi-
et vanae gloriao, non mercedi. Hanc sententiam non mo mense, quinta decima die mensis solemnitag
de nihilo Patrum venerabilium maturitas edixit.sed Tabernaculorum est. Tertia mansio in Etham,quod
do isto fonte legis sumptaest, de venaloci prssen- interpretalur forLiludo atque perfectio, de qua et Da-
tisemanavit. Quid euim est anima sub praelati vi- vid canit :«Tu dirupisti fluvios EthamfPsu/.LXxiii),»

vens cura,sub alieno imperiopeasum servitulis Deo id est fortes. Quarta mansio est contra Phiairoth,
reddere prufessa, nisi filia in domo patris adhuc quae respicit Beelzephon ante Magdalum. Phyairolh
in aetale puellari posita? « Si igitur atatim ut au- interpretatur os nobilium, Beelzephon, dommui aqui-

dierit pater contradixerit,et vota et juramentaejus lonii Magdalum^majHifurfo vel <ums. Quinta man-
;

irrila eruat, » etiam si terram pedibus non dignata sio inMara, quod inlerpretatur amaritudo. Sexta
tangere, in ccelum volaverit, pater ejus pedem te- mansio in Helim, quod in arieles fortesgue vertilur.
nebit, et detrahet deorsum quoad sibi placnerit. Septima mansio ad mare Rubrurn.Et quairitur quo-
« Si maritum habuerit, et voverit aliquid, et semel modo supra transitum maris Rubri, et foniisMara
verbum de ore ejus egrediens, animam illius obli- et Helim, rursus ad mare Rubrum yenerinl, nisi

gaverit juramento, quo die audierit vir,et non con- forte in itinere pergentibus sinus quidam maris oo-

tradixerit, voti rea erit, reddet quodcunque promi- currit, juxta quem castrarnetati sunt. Aliud est
serat. Sin autem audiens statim contradixerit, et enim transire per mare, aliud in proximo figere ta-
irritas fecerit pollicitationes, verbaque quibus ob- bernacula. Octava mansio in solitudine Sin, licet,
strinxeralaniinam suara,propitiusei erit Deus,»etc. juxta ordinem Exodi, septima sit. Interpretatur
Hanc legem de muliere maritata 318 non semel autem Sin rubus vel odium, quorum utrumque facit
dixisse contenta, tertio repetivil. Proindein carna- ad myslicos intellectus,quod videlicel postquam ve-
libus quoque adeo valet, ut dicere non dubitaverit nerimus ad eum locum de quo sit Dominus nobis
Apostolus : « Uxori vir debitura reddat, similiter locuturus, grande mereamur odium inimici, et vi-
aulem el uxor viro. Mulier sui corporis potestalem deamus ardere rubum, et non comburi, id est illu-
non habet, sed vir (i Cor. vii), » eto. Hoc ulique strari igne sancti Spiritus, qui illuminat, et non

cum praesentis auctoritate legis edixit,quia videli cet comburit ; sive etiam persecutionibus inflammari,

si votum juramentum, quo se constrinxil,ut per

et nec tamen perire, cura Dominus in illa sit. Nona
jejunium et caeterarum rerum abstiDeDtiam,aut ali- mansio in Daphea, quod interpretatur pu/.faao, vi-
quid hujusmodi alfligat animam suam, inarbitrio delicet juxla quod Dominus ait « Pulsate et ape- :

viri est, ul facial, sive non faciat, cum viro nihil ^ rietur vobis [Malth. vii). n Decima mansio in aliis,
obsit votum ejusmodi,multo magis si continentiam quae in Exodo non babetur,crediturque in Sin ere-
voverit, quae viro occasio possit esse adullerii, in mo contineri, eodem narrante libro Prulecta est : <

arbitrio viri eril. « Quod si eiudiens vir tacuerit,et omnis multitudo filiorum Israel de eremo Sin per
in alteram diem disiulerit sentenl;am,quidquid vo- mansiones suas juxta os Domini, et venerunt in
verit, atque promiserit, reddet, quia statim ut au- Raphidim [Exod. xvii.) » Ex quo conspicuum est
divit, tacuit. » Quare? Videlicet quia tacuisse lau- plures mansiones unius regionis vocabulo demon-
dasse est. Laudasse autem pene vovisse est. Igilur slrari. Inlerpretaturque aliis fermentum, quod vide-

reddel, quia uterque procul dubio debet. licet tollens raulier commiscuit farinae salis tribus,
CAPUT XXXI. donec ferinentaretur totuni (Matlh. xiii.) » Undeci-
De mansionibus filiorum quudraginla duahus.
Israel ma mansio in Raphiiiim,quod interprelatur dii.so/u-
.(Cap. XXXIII.) In ultimt tdndem voluminis hujus tio foitium, sive remissio tnanuum. Illic Moyses
Numerorum parte, quod apud Hebraeos appellatur ascendit in montem,
Jesu praeliante contraAma-
et

Vagedaber, ita scriptum est : « Hae sunt mansiones lec sedet super lapidem, ul non lassentur manus
filiorum Israel, qui egressi sunt de terra yEgypti ejus. Duodecima mansiu esl in solitudine Sinai,in

per turmas suas in manu Moysi et Aaron, » etc. D l^* videlicetmedia pars Exodi, et totus Leviticus
Gatalugusistemansionum,aprimausquoadultiraam liber, Nuraerorum praecepta non modica.et persin-
numero quadraginta duarura, secundum numerum gulas tribns populi distributio et oblaliones princi-
totidera Christi generationum, quid mysterii conti- pumdeseriptffisunt.InterpretaturautemSinairufiuj,
neal, latius a beato viro Hieronyrao dissertum est. non unus ut supra in Bolitudine Sin, sed plures.
Proindenostra compositione resnon indiget.verum- Nara,cum sit mansio duodecima, el ad apostolorum
tamensingulorumnominum,secundumipsua:mysti- spectet numerura, ibi principium,hic perfectio esl ;

cas ponamus interpretationes. « Profecti sunt, in- ibi solitarius nuiv.erus,hic rauliiplex.Aliud estenim

quit, de Raraesse mense primo, quinta decima die unam, et aliud plures gratias possidere. Tertia de-
mensis primi, Ramessea quibusdam interpre-
etc. eima mansio in sepulcris concupiscentiaB, videlicet
tatur cnmtnotio tttrbulenta, aut amaritudo, commo- ubi raurmurantes coturnices acceperunt, et us(|ue
tiogue tinex, nos autem, inquit,verius
existimamus ad nauseara ac voraitum devoraverunt. Quarlade-
exprimi lonilruum gaudii. Secunda mansio in So- cima mansio inHaseroth est, quod in atria vertitur,
 9i.{ DE TRINITATE ET OPERIIUIS EJUS LlHlll XI.II. — IN NUM. 1,11). II. itlt

ubi Aaron el Maria conlra Moysen murmurarunt, \ (/ Pelr. v). » Viccsima quarln mnnBio in Tharcquo
proplor uxorom ojua /Ethiopissatn. Quintu dccinia vocabulo,el oiadem litleris gcribllur pater Abrnha?,
Muinsio in llethma. Nolandum quoii rcliiiurc man- qui terlur ab alniclia corvis.qui hominum frumenla
sionps dcoein ct oclo, iiuarum nunc ratoiop;ii8 brc- vastalmnt, nbacloris vpI dppul.soris nomcn sorlitus
vilcr describitur a Rplhir.n usquo Syonjjalior, id cst esBC. Itniiuo cl no8 imitcmur Thare, 'ut volucres
ti'ii"('simnm scciindam mansionem sub 1'hiiram soli- C(pli, qui juxla viam salum triticum devorare festi.

Imiinis nomino conlineantur, in quibus universa nant,snlliciti prohibeniiuis.Vicesimaquinta manaio

(|ii,c'scripta8un(diversi3 temporibusgestasrtntiinus. in Methca.qiiod verlitur in dulcedinem, \\\eim vide-
HillHnii intcrpretatur sctiilus aiit juiiiprrus. Ferunt licet,dc quu psalmusdicit : "Quam dulcia fuucibus
iiiiteiii lignum hocignfim multotemporccoiiservare, iiicis eloquia tua, super mcl et favum ori meo {Psal.

itu ut si pruncTCX ejus einere fuorint oporta!,usijuc cxviii). » Vicpsima sexta mansioin Hcsmona,quod
ad annum perveniant. Ex quodiscimus,po8t sepul- in lingua nostra feslinationem sonat.qua videlicet ad
cra concupiscenliae el vestibula, iransire nos ad ulteriora properantes,obIiviscamur praeteritorum.et
li;.'num, quod raulto tempore culorem tenct, ut si- in futura extendomusnos.Vicesima septima ojansio

mus fcrvcnte? spiritu,et claro sonitu,alque in altuin in Most'roth,quod rind(/a sivo rfi.!C(p/ina sonat ; vin-
exallatavocpEvangelium Domini prapdicemus.Scxta j> cula, inquam, de qualibus propheta : « Et Sabaim
decima mansio est in Remon phaore8,quod inter inquit,viri sublimes, ad te transibunt,et tui erunt,
pretatur mo/i punici (finsto, quod aliiraalum grana- post te nmbulabuDt vincli manicis (/<«. xlv). » In

tura dicunt, cujus arboris Iruclus in Scriptura du- hisvinculis commoramur,dum festino grndupergi-
pliciler accipitur,aut in Ecclcsia; gremio, qu<c om- mus ad magistros et eorum tcrimus limina, prte-
nem turbam crrdpntium suo rortice lcgit, aut in ceplis virlutum oc mysteriisoccupaliScripturarum.
varietate consonantiaque virtutum, juxta illudquod Vicesinia octava raansio in Benejaacan,quod trais-
scriptum est : Multiludinisautemcredentiumerat
« fertur in filios necessilaiis sive s<ndor!s,videlicet de
por unum et anima una i.icl. iv). » Sicque divisi qualibus dicas cum Sion : « Ego sterilis et non
sunt singuli gradus, ut oiunes eadem corapage te- pariens, transmigrata etcaptiva, et istos quis enu-
ne inlur.Scptimadecima mansio cst in Lebna, quod Irivit ? Ego destituta et sola, et isti ub; erant ? » (/.ta.

nos in possumus vertere,videlicetcujuKopi-

lalerem xLix.) Filios slridoris ad illum sensum refer, quod
ficio populus in ^tgypto inserviens ingemuit. Unde timore supplicii et ejus Ioci,ubi eat stridordentium,
discpmuSjin itinere istius vit», et de alio in alium etnetus(A/ai//i .viii),deserentes diabolum.inChristo
niiiic nos crescere, nunc decresccre, et post ordi- renasci feslinant. Vicesiraa nona mansio in monte
nem sspead
ccclesiasticuni Scepe
Iieuj CUCiesittaLlculll ciu lalerumopera
lciLci uiii upti ti transmi-
Li ttusuii- vjltugciu, quod luioi
Gadgad, l|uuu interpretatur
picittiui nuntius sive
nuniiui oi va expeditio.
c*c//c^utin/j

grare. OctHva decima niansio in Ressa, quod in '-'

vel certe (quod verius est), (;07!f!5W,videlicet utnon
frcnos vertitur. Si cnim post profeclum rursus ad prohiheamus gladium nostrum a 8anguine,dicent6
luii opera descendimus,infrenandi surous.et cursiis prophela : « Malcdictus,qui facit opera Dnmini ne-
vagi acprsecipites.Scripturarum retiaculisdirigendi. gligenter.et qui probibet gladium suum a sanguine
Nona decima mansio in Caaltha.quod interprelatur {Jer. xLViii), »scilicet,quin carnes devoret, carnia
Ecclesia. Vagi currenlium gressus Irenis ad Eccle vitia trucidet.Tricesima mansio in Jerebatha,quod
siara retrahuntur. et forcs quas ante reliquerant, interpretatur bonitas,\3i cum pervenerimu3 ad per-
rursus intrare festinanl.Vicesima mansio inmonte feclum virum in sacerdolalem gradum, imitemur
Sepher, quod interpretatur pulchritudo. Et vide eum qui di.xit : « Ego sum Pastor bonus.Paslor bo-
quid prosint (rena a vitiis nos
, retrahunt,
nus animam suam ponit pro ovibus suis {Joan. s).»
intro-
ducunt ad virlutum choros, ut ia Christo monte Tricesima prima mansio est in Uebrona, quod in-
pulcherrirao, habiture faciant. Vicesima prima terpretatur transitus sive transitio, qno verbo signi-
mansio in Arada, quod verlitar in tniraculum, ficatum est.si exempla velimos congerere exomni.
319 quam pulcher ordo profecluum, quam bus Scripturis probantes, quod non habeamus hic
egrcgia texlura credentium.Post opus lateris infre- manentem civitatem {Hebr. xm), sed transire de-
naraur,post frenos in Ecclesiam introduciraur, posl D bean^us « in locura tabernaculi admirabilis, usque
habilationem Ecclesia»ad Christum montem ascen- ad domum Dei {P.'.al. xli). » Tricesiina secunda
dimus, in quo positi stupemus atque miramur, ut raansio in .\siongaber, quod transfertur in ligna
noster in laudibus ejus sermo superetur. Vicesima viri, qualia videlicet sumus nos.in manu artificis

secunda mansio in Moseroth,quod vertitu r in c^/us, Dei nostri, vasa facientis diversa, qua in domo ma-
videlicet de quibusdicere possumus Eccequam gna neeessaria sunt {II Tim. ii). Hucusque solitudo
:

bonura etquamjucundum habilare fratresinuaum ! Pharan, decem el octo continens mansiones, quae
(/'.«o/. csxxii.) » Item Deiis « qui habitare facis
: descriptaeincatalogo insuperiori ilinere nonponun-
unius moris io domo {Psal. lxvii). « Vicesiraa ter- tur.Tricesima tertia mansio in desertoSin, hasc est
lia mansio in Taath,quod in /;ai'ijr«m vertitur.illum Chades. Quaeriturcur octava mansionunctricesiraa
videlicel qiiem exigens Apostolus : « Noli, inquit, tertia esse dicatur? Sed sciendura quod prior per
altum sapere,sed time {Hom. xi) » « Deus enim ;
— samech litteram scribitur, interpretaturque rubus,
superbis resiatit, humilibus autem dat gratiam sive Ofiium, hsic autem per Sade scribitur, et verti-
915 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 916

tur iQ mandatum. Illudque quod jungitur Chades, A trema est, in carapestribus Moab. Cursim quae in
non ut plerique aestimant sn?!C/a dicitur, sed muia/a haec sint gesta, narremus.
sive translaia. I.egimus in Genesi,juxta [lebraicam CAPUT XXXII.
veritatem, ubi Judas meretricem putans Thamar, Brevis narratio eorum quas in ullima, id esi,qundra-
dona transmittit,et sequester munerum inlerrogat, gesima seciinda mansione gesla sint.
ubi esset cadosa, hoc est scortum cujus habitus a Residens in ea po|iulus, a divino Balaam, quem
caeleris feminis mulatus est (Gen. xxxviii).In multis mercede conduxerat Balac fllius Sepphor, Oei bene-
quoque locis hoc idem reperimus.Sin autein sancla diotione benedioitur, et maledictio vertiturin lau-
interpretatur, Chades, per aiiliphrasim intelligen- des. Audit vocem Domini ex profano ore rcsonan-
dum est, quomodo Parcae dicuntur,ab eo quod mi- tem Orietur stella ex Jacob, et cnnsurget homo
: «

nime parcant,et bellum, quod nequaquam bellum de Israel, et 320 percutiet principes Moab, et
sit,et lucus.quod minime luceat. Tricesimaquarta vastabil cunctos tilios Setb.et erit Edom haeredilas
mansio in raonle Hor.quod plerique interprelantur ejus (A^um xxiv). » Fornicatur cum filiabus Madian,
lumen,qao nomine dignus locus nieritis sacerdotis et Phinees (ilius Eleazari sacerdotis zelatus zeluin
monstratur.duntaxat secundum personam ipsius ; Doraini, Zambri et scortum Madianitidem pugione
nam,8ecundum mysteria,permortemejussacerdotii transfigit {Num. xxv). Unde et accepit prffimium in
Judaicidesignatur interitus.Tricesimaquinlaman- aeternam memoriam alvum victims.Numeraturrur-
sio in Salmana,quod interpretatur mn(/UrtC[//a.Tri- sum populus, numerantur et Levits,ut interlectis
cesima sexta mansio in Phunon,quod inlerprelatur pessimis,noviis Dei populus cynseatur (JVum. xxvi).
diminutive os (abore non ab ossej.flffi duse mansio- Interpellant nuinque lilii Salphaad, el ex judicio
nes tricesima quinta, et tricesima sexta, in ordine Domini hsreditatem accipiunt,ut interfratres suos
historiae nnn inveniuntur,8ed scriptum est proeis : nec femineus a possessione Domini ?exus excluda-
t( Egressi de monte Hor,per viam maris Rubri, ut tur [Num. xxvii). Jesus Moysi in monte succedit
circuirent moRlem Edom. » Ex quo ostenditur in (ihid.), et discit a lege, quae spirtualiter otTerre de-
finibus atque circuitu leirae Edom eas positas. Se- beat in Ecclesia, primura quid per singulos dies,
cundun SaImona,imagunculae verae expres»
noriien quid in SabIiato,quid in Kalendis,quid in Pascha,
Sffique imaginis Filii Dei passionem ejus intuendo quid in Penlecoste (A^um. xxviii), quid in neomenia
conservatur, et in Phunon, quod corde credit ore primi mensis, quid in jejunio ejusdem mensis dic
pronuntiat,legen8 illud Apostoli Corde creditur
: c< decimo,quid scennpegia,quando figuntur taber-
in

ad justitiam, ore autein confessio flt ad salutem n^icnla, quinlodecimo die supradicti mensis i.Vwm.
[Rom. x). » Tricesima septima mansio in Oboth, xxix), uxorum et filiarum vota, absque auctoritale
quod vertilur in mugos sive in pijtliones,qii3.\c9 pu- C patruin et virorum cassa memorantur [Num. xxx),
gnaverunt contra Moysen et Aaron, dum interscor- bellum contraMadianitas (A^um. xxxi), et mors di-
piones habitamu3,ettamen eorumvenena vincimus, viniBalaam, et praedae divisio, et oblatio ex e.i \a
profecto in Oboth castramelati sumus. Tricesima tabernaculo Dei [ibid.]. Prinius Ruben et Gad, et
octava mansio in Jeabarim, quod actrvos lupidum dimidia tribus Manasses, circa Jnrdanera in eromo
transeunlium sonat.De qualibus scriptum est « La- : pnssessionem accipiunt (Aum. xxxii).Plurirna cnim
pides sancti volvuntur super terram [Zach. ix). » habebant jumenta, et necdum ad id venerant ut
Sunt tamen et alii quos propheta tolli de via jubet possent habitare cum templo. Docetur populus, ut
[Jer. l1, ne per istud saeculum ambulantiuni, et ad in terra sancta idola destrual, el nullus de priori
alias mansiones transire festinantium pcdes offen- habitatore servetur (!7)/rf.).Describilur olim per ca-
dant.Tricesiraa nona mansio in Dibongad.quod in- pita provincia,et duarum semis tribuum hffireditas

terpretatur fortiter inletlecta teniaiio, qua videlicet

separalur.Numerantur Iribuum principes, qui ler-
inlelligimus quod non debeamus nos elevareinsu- ram sanctam debeant introire [Num. xxxiv). Qua-
perbiam. Ante conlritionem enim elevatur cor, et drafiinta duas urbes,cum suburbanis suis usque ad
ante gloriam humiliatur. Quadragesima rnansio in mille passus per circuitum Levitae accipiunt,tot nu-
Helmon DebIathaira,quodinterpretaturnt(;t)n<e»!/)^u D tr,ero,quot et ista; sunt mansiones,et adduntfugiti-
plagarum sive opprobriorum, quo discimus omnia vorum sex alias urbes,tres juxta Jordanem,et tres
dulcia et illicebras voluptatum in hoc saeculo con- trans Jordancm,ut sintsimul quadraginta oclo.qui
teranendas,nec inebriari debere vino, in quo luxu- lugitivorum suscipi,qui interfici debeant, el usque
ria; sunt opprobria [Eplies. v).Quadragesima prima ad mortem pontiticis maximi reservari (Afuin.xxxv,
mansio in montibus Abarim, contra faciem Nabo. xxxvi).SucceJit Deuteronomium secunda lex medi-
In montibus, inquit, Abarim, quod interpretatur tatoruin Evangelii. Ibique breviter discimus qnae
<raj(5ei(niium,videlicet quamvis in montibus sit vir- inter Pharan, el Tbophel, et Laban, et Azeroth, et
tutum,adhuc tamen indiget,quandiu peregrinatur loca aurea,abjecto Juda inDdeIi8simo,undecim die-
hic civis coelorum. Nabo interpretatur conclusio, bus Tia de Oreb, per viam montis Seir, usque ad
soilicet in qua flnitur lex.et non invenitur pjus me- Chades Barns, Moyses populo sit locutus, el extre-
moria. Porro gratia Evangelii absque ullo fine len- mum cantat canticum,in quo apertissime Synagoga
ditur, Quadragesima secunda mausio, qua; et ex- projicitKr,etEccIesia Domino copulalur.Benedicun-
 017 Dl' TIUNITATE ET OPERIBUS KJUS UDIU XI. 11. — IN UKUT. Ul). I. 'Ji8

tur fiiii Isriii'1, ot rur8um in Sinipono Juiliis projiri- A pifins utintelli^ot lnco 'Mnteliigena, ot cognoscelea?
turraiserundus.o (tprofunclunuUvitiurumsiipientiic Quia rpctix vitc Domini, ot justi amhulabunt in eia
ctscientiie Doi, quHminsprutabilia sunljudiciaojua, prffivaricatores autem corruent in illis (Oie. xiv). »
Dl invcstigaliiles vin^ pjiis! (Hom xi) • — >> Uuissa-

R. D. D. RUPKm
ABB.VTIS TUITIENSIS

\ llE TRI.MTATE ET OPERIBUS EJUS

LIBRI XLII.

IN DEUTERONOMIUM
LIBER PRIMUS.
(Deut, cap. I-XXV.)

3«! CAPUT PRIMUM. B Laban, el Aieroth, ubi auri est plurimum, undecim
De Deuteronomio, et cnntico Deuteronomii, et quod diebus de Oreb per viam montis Seir, usque ad Cades
quati secundus et tertius testes sint. Barne. Tanquam dicerct Haec sunt verba quae lo-
:

Deuteronoinium, id esl secunda le.v, in-

Isle liber culusestMoysesadomnemlsrael.intrausituJordanis
scribitur. Brevissime autem, in cantico ejusdem in solitudine campestri, contra mare Rubrum inter
Deuteronomii cuncta ab eiitu Israel de ^Egypto Pbaran et Laban. et Azeroth, et auri
Tephel, et
numeranturel ponderantur.Curhoc ?Videlicelqiiia abundanlia, undecim dierum iter de Oreh ad mon-
judicium DominopraDparaiur,et eisquianletribunal tem Seir usque ad Chades Barne. Haec sunt verba,
ejusstaturi etperlegemjudicandi sunt,eis,inquam, quibus corripuil Mnynes lilios Israel, pro decem
imocontraeos quiperlegemarguenteninonaudiunt, tentationibus, quibus Dominum tentaverunt. Unde
testinioniasufficientia providenda sunt. Dicitautem Dominusin libroNumerorum dicit Attamenomnes
:

ipsalex : Sonstabit leslisunusrontra aliquem, quid- homines qui viderunt majestatemmeam, et signa qux
quid illud peccati aut facinoris sit ; sed in ore duorum jeci rn .flgypto et in solitudine, et lentaverunt me jam
aut trium leslium stabit omne verbum (Deul. xix). per iecem vices,necobedierunlvocime3e,nonvidebunl
El ne putes in hoc nequaquam dictorum ilerationem terram, pro qua juravi patribus eorum (Num. xiv).
exigi, sive factorum, sed tantummodo numerum Q Quas tentationes hic breviter et obscure Moyscs
personarum. Paulus apostolus cum dixisset Ecce : enumerat dicens, in solitudine, in qua demonstrat
huc venio ad vos (II Cor xiii), slatim subjun-
tertio eos, pro aquae penuria, duabus vicibus tentasse
xil In ore duorum vel trium testium stabit omne
: Dominum. Sane quod ait, m st//;7Hrfi>z(; campeslri,
verbum(ibid.).\g\t\iT prcevaricatores omnes accusa- contra mare Rubrum, Pharan et Thophel, et
inter
turus Moyses,verbum omne,non unius tantum, sed Lahan, et Aierotli, el ubi auri est plurimum, sic in-
duorum, imo ettrium coostituit inoretestium, dum telligendum : In campestri contra raare Rubrum
post Ipgem scriplam scribit el Deuteronomium, ac murmurasse dicunturClii Israel contra Dominum,
deindeDeuteronomii canticum. Duo tesles legendo, quia Mo.vsi dicenti sibi, de verbo Doraini peremptos
terlius vos, o pr<evaricatores Judaei, convincit fuisse .Egyptios, non crediderunt,sed potius eos se
canendo, ut excusalionem non habealis de pecc.ito subsequi timuerunt. Unde dicitur in Psalmo iPatres
vestro. Hoc Deuteronomium sic incipit. non intellexerunt mirabilia tua, non
nostri in /Eyypto
CAPUT II. fuerunt memoresmuUiludinismisericordixtux,et ir-
Quod in initio libri hujus decem tentaliones obscurius ritaverunt ascendenles in nmre Rubrum{Psal.cv).Porro
tiumerentur. Pharan interprelatur onager ; Tophel,
stultitta La- ;

(Caput I.) Hxc sunt verba qux tocutus est Moyses rv ban, album. Quod ita quia similes
intelligitur,

ad omnem Israel trans Jordanem, in solitudine cam- onagro facti filii Israel, stulte egerunt tentantes ;

pestri, contra mare Rubruminter Pharan et Tophelet Dominum duabus vicibus super albo, id est super
 :

919 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 9?0

manna. Mannavero album dicitur, siout etillud in A ipsum audies ut petisti a Dotnino Deo tuo in Oreh,
Exodo Appellavitque illud domns Israel nomen ejus
: quundo concio congregatu est, atque dixini Ultra non :

Man, quod erut quasi seinen coriandri atbum (Exod. audiam vocemDomini Dei mei, et tgnem hunc maxi-
xvi). De tentationibuseisdem numerodecemjamin mum ampUus non videbo, ne moriar. Prophe.Uisle
Exodo dictum est. magnus nulli dubium eslquin ipse sit CbristusDei
32« CAPUT III.
Filius, idem Propheta, et prophetarum Dominus,
Quod ipse modus elocutionis, in hoc lihro, studiosa idem enim homo et Deus: Quem quomodo petierit
intentione auditorem provocet ad dilectionem. Israei, in monte Oreb, aperte Scriptura non dicit,

Cxpitque Moyses explana) e lcgcm, el dicere

nisi quod, cum vidissent voces et lampades,et loni-
Domi- :

nus Deus noster locutus est nobis in Oreb, dicens : tum buccinx, montemque fumantem, perterriti ac
pavore concussi, steterunl procul, dicentes Moysi
Sufficit vobis^quod in lioc
monle mansislis, etc. Ilffic
legia explanatio brevis et lucida pene cunctorura
Loquere tu 7iobis, et audiemus. Non loquatur nobis

quae sparsim dicta vel gesla sunt recolleclio cst,

Dominus ne jorle moriamur [Exod. xxj. Ergo Deus
magnam multamque sollicitam viri mitissimi super nonsermonem iliorum, sed necessitatemrespiciens,
omneshominesqui morabantur in terradilectionem eunidem sermonem propetitione habuit, quia vide-
ubique spirans, scilicel ad hoctendentis utaudito- B licel sic loqui Mediatorempetere fuit. Proindecum
ii\\\ssel Nunc propketam de genle iuaelde fralribus
rumsuorum siirsum adDominum erigat benevolen-
:

tiam. Naminterexplanandum multis et magnisjam me, suscitabit tibi dominus Deus tuus,con-
tuis, sicul

tinuo subjunsit, ipsumaudies,sicutpetistiaDomino

cnramemorstis beneficiis Et nunc, hrael, inquil,:

audi prxcepta et judicia quse ego doceo te, tit faciens

Deo in Oreh, id est ipsum audire poteris sicut audi-
bilem tibi atque toierabiiera fleriloquelam Deipeti-
ea vivas, et ingrediens possideas terratn,quam Donii-
nus Deus patrum vestrorum daturus est vobis (Deul. sti illeenimnube carniscontectam babensigneam
:

divinilatis majestatem, loquetur tibi. Porro, ut in

iv). Ac deinceps Audi, Israel Dominus Deus nosler,
: ,

Deus unus est Diliges Dominum Deum tuum ex toto advcntu e.jusdem prophetce maxime inexcusabiles
:

corde tuo, ct tx anima tua,et ex lola forliluditie

tola
forent,quieum non susciperent Judsi, Judseorum-
tua (Deut. que principes aut legisperiti, tale eis signum vel
vi). Itemque post aliqua Et nunc Israel, :

quid Dotninus Deus tuus experimentum proponii. Quod si tacita cogitatione

petit a te, tiisi ul timeas Do-
minum Deum tuum ambules in viis ejus, et
et
re.iponaeris Quomodo possum intelLigere verbum
:

diligas
eum, ac sercias Domino Deo luo in tolo corde quod nonest locutus Dominuslhoc habebis signum :
luo, ei
intota aniwa tua, cuslodiasque
Quod in nomine Domini propheta ille pradixerit, tt
mundata Dotnini, et
cxremonias ejus quas ego hodie prxcipio, ut bcne sit
Q non evenerit, hoc Domuius non est locutus, sed per
libil En Dotnini Dei tui ccetum est, et cmlnm cceli, tumorem anitni .sui propheta confinxit, et idcirco non
lerra et omnia qus in eis sunt, et tamen pulribus tuis
timebis eum{ibid.). Hocdesemetipso scriptumesse

conglatinaius est Dominus, sciens iste propheta dicit in Evangelio suo contra
et amnvit eos, etegitque
semen eorum post eos, id est vos de cunctis gentibus, cilumniatores Judaos : Operaenimqux dedil mihi
sicut hodie comprobalur. Circwncidite igitur prxpu-
Patcr, ut perficiam ea, ipsa opera qux ego jacio, ie-
liutn cordis vestri(Deut. x), etc. slimonium perhibent de me, qitia Pater me misil
Itaexplanando tanta
tamque diligenli peromniasuavitatis arte utitur,ut {Joan. v), Et alibi : Verba quse ego loquor vobis, a
hoc maxime voluraen, de illis esse areolis non du- memetipso non loquor. Pater autem in me mancns,
bites,de qualibus in laude sponsi dictum est Gcnx :
ipse facitopera (.loa?). xiv). Tanquam
diceret:Opera
sicut areolx arotnatutn, subsequentia opera Patris mei, quae nemo alius
illius qux consitx sunt a
(Cant. v). Totam quippe Scripturae
pigttientariis fecit, testimonium perhibent vrrbis meis quod non

hujusareolampigmentariuseruditusconserensineo ea de corde proprio conflnxerim, quemadmodum

est ut lectorem visu et odore prophetsB mendaces, quos cavendos esse Scriptura
trahendo delectet, ut
pulchritudinebeneflciorumDeiaddilectionemipsius praem.onuit. Dicitautem lex vestra hoc vobis forn
cunctorum conscientias invitet. Et nunc quidera, r> signum prophetae magni, quem secundum legera
quamvis multa sint qua; ex istis utiliter dicantur, eamdem per omnia vos audire debetis Quod in :

etmultoplurasivealtiora quam comprehendere vel nomine Domini propheta iile pr3edixerit,et non evene-
attingerequeamus, tamen, quoniam suis locis sin- rit, fioc Dominus locutus non est, sed per tumorem

gula tetigimus, nunc capitalia de libro hoc pauca animi sui propheta confinxit, et idcirco non timebis

cKteris omissis perourramus, videlicet in quibus eum. Illum autem cujusinore egopono verba mea,
Christi Filii Dei promissio est vel adventus ejus. qui audire noluerit, inquit, ego tiltor existam (Exod.
xx). Igiturcum prsseutibus operum testimoniis
CAPUT IV,
clarum sit, quod ego propheta ille sum qui susci-
De eo quod ail : Prophetam de gente tua, » etc. Et tandus erat ex promissione Dei, quia non est in me
quid secundutn hunclocumDominus Deus de semet-
signum prophetse, per tumorem animi sui verba
ipso loculussit.
conflngentis, ipse ultor existet, quia vosaudirenon
(Cap. XVIII.) Prophetam de gente tua, et de fratri- vultis.
bus tuis sicut me susoitabit tibi Dominus Deus tuus
1)21 nii TIllNITATfc: ET OPEIUBUS EJUS LTBRI XMI. - IN UKIJT. I.ll). I. 'J22

G.\PUT V. \ ab eu prooul duliio vindiclain dc culpa; reatu non

Deseparalione nrhiuin luijilivorum.elquiil spintuali- expetit,(iiiem sub ejus vcnia,spc8, (Idcsel charitas
lei sit »H>r.i sarcrilolis. abscondit.Cilius ergoculpu diiiiiltitur, qumnniiua-

(Cap. XI.X.) Cum disiirrdiilent Ihimiiius l)rut luus quaiii sludio innlitin' perpctroliir.Ouid igilurVNum
gentes, quarum ttbi Iradilurus est Irrram, et posse- illa laiilum pcccata ClirisU inorto dcleiitiir,qu(n no-

derit eam, huliitnverisque in urbihus eius, el in acdi- lenles vel nescientes commisirausVSfd profectono-

but ; tres civilates seimrahis in medio terr;e, quam lensoccidit, qui boc ipsuiii non vult quod occidit,
Deininus Dcus tuus dabtl tibi in posse.^sionem.sternent non inquam, ei nescit qui occidit, cui hoc ip-
vuli,

diligenter viam.rt in Ircs aqualilir parlestotam terrx sum displicct quod occidit,ciii displiccl quod feclt.
lux provinciam diviiles,ut luibeat in vicino qui propler Casterum cui non displicet quod fecit velquodfuit,
homicidium prolugus est quo possit evadere. Perspi- qui non veram ex corde pccnitentinm agit,nihil illi
cue hic dalur inliilligi, cujus usque :d aacerdotis proficit mors Christi sacerdotis magni, quamvis ad

morlem, in urbibus lugilivorura remorari debeal prjedictascivitatesconfugiat^idestquamvis inChri-

(]ui noloiis sanguinpin fuderit.revprsurusin terram stum credere se dicat, quamvis sperarc pra^sumat,
suam postquani ille obierit. lloc, inquam, dutur hic quamvis conliteatur quod Dominum diligal.
inlelligi,quodisleprophetaniugnu9 illesaoerdossit. g CAPUT VI.
Quiduuleiiicst inurbel'uj,'itivorumcoraraanereusque Dc .lepeliendo corpnre ejus qui appensus fueritpatibulo
ad mortein magni hujus sacerdoli8,magniPropliet2 et quod ail « Malediclus a Dco est qui pendet in
:

nostri.nisi poenitentiam agere in ndepassionishujus ligno. »

Christi Filii Dei?Nam si exlra ftnes urbium.qtue cxsu- (Cap. .XXI.) Quando peccaverit homo quod morle
libu^i depulatx sunt, fueril invenlus, occidetur ab eo plectenihim est, el adjudicatus morti appensus luerit
3%3 qui ultor est sanguinis;debuerat enim profugus in palibulo,non permanehit cadaver ejusin ligno,sed

in urbe rasidere usque ad morlem pontificis (Num. in eadem die sepelielur,quia malediclus a Deo est qui

xxxv), id est 81 non baptizatus in noinine Christi pendet in ligno, el nequaquam conlaminabit terrum
Jeiu,priBsenti vita exceBseril.condemnabitur, sicut luam.quam Doininus Deus luus dederil tibiinposses-
il;e pra;dixit;debuerat enim in sola morte eju3 ter- sionem.Hoc planelegem di.visse scicntes amici legis,
minos ponere quaerenda; sdlulis. Qua) igitur sunt imo corruptores legi3,et inimici Dei callide prsdi-
tres istas civitates, eequali inter se spatio distantes, ctum prophetam magnum^sacerdotem magnuincui
nisi fides^speset charitas,lres virtutes principales? cantatum fuenit Benedicttis qui venit in nomine
:

Et quidem cum tria sint, major horum charitas est Domini (}latlh. xxi), appenderunt in palibulo, ut
(/ Cor.wn), verum tiim a;quali inter se spatio di- consequenter constaret eura malediclum esse a Deo
8tant,quia nihil horura ad salutem magis autminus t. et proinde certura esset hunc hominera, juxla sen-

necessarium eat.Sed continuosubjunctum est:H<rc lentiam vel accusationemipsorum.non fuisseaDeo.

eritlex homicidse lugienlis, cujus vila servanda est, S8d,o Judcci, malitia csci, fuerit quidem, quoniam
qui percusscrit proximum sutim nesciens, et quiheri et hoo Apostolus ait fuerit, inquam, Dominus no-
:

et nudiusterlius nuilum conlra etim habnisse compro- ster maledictum legis, utnos a mafedic/o redimeret
batur odium,sed simpliciler abiissecumeo in silvam (Gal. iii). Verumtsmen, nunquid secundum verba
ad ligna ccedenda, et in successione lignorum secuiis legispendereinliguopraecedens causaestmaledicti?
fugeritmanum,ferrumque lapsum demanubrio, ami' Ut taceam quod noii dixit,quandohomo adjudicatus
cum ejus pereusserit et occiderit. Ad silvam cum morti,appensu8 fueritin patibulo.sed itapraemisit,
amicoimus,quotiescumquolibet proximoadintuen- guando' peccaverit homo quod morte plectendum si/.el
da delicta nostra convertimur. Et siropliciter lijjna lunc demum i\\\i'mi\i\\i.eladiudicatusmorli,suspen-
succidimu3,cum delinquentium vitiapia inlentione sus luil in patibulo, ut, inquam, boc taceam, quod
resecamus.Sed securius manum fugit.cum sesein- manifeste amaledictoexpurgatDorainumnostrum,
crepatio pius quam necesseest in asperitatem pro- quidem est inligno,sed non peccavit
qui appensus
trahit. Ferrumque de manubrio prosilit, cum
quod morte pleclendum esset:nunquid."ail,maledi-
de
correptione serrao durior excidit,etamicum percu- D ctu3 est a Deo, qui pendet in ligno ? Nunquid, ait
tiens, occidit, quia auditorem suum prolata contu- impreca'ido,maledictu8 sil,velabsoluteraalftdictu3,
melia nb spiritu dilectionis interficit.Correcti nam- ut subaudiri possit imprecantis verbum,sit,et non
que mens repentead odium proruit.si hancimmo- potius enuntiando dixit, maledictus a Deo est, non
derata increpatio.plus quam debuil.addicit. Sed is quia pendet.sed qui pendet in ligno? Non enim sic
qui incaute lignura percutil, el proximum cxstin- se habetlittera Hebraicae veritatis, quomodo LXX
guit.ad tres necesse esl urbes fugiat, et in una ea- translulerunt,quippe qui non sensum Dei perfecte
rum defensusvivat, qui si ad pcenitentis lamenta habebant, nec enim vates,,?sed interpretes eranl.
conversus in unitate sasramenti, sub fide, spe et Unde ethoc, sicut caetera multa, non satis integre

charitate absconditur,reus perpetrati homicidiinon transtulerunt,OTa/erf!Ct!(s omnis qui pendet in ligno,

tenelur,euraque esstincti proximu3,et cum invene- cum sic habeatur in Hebraico : Maledictus a Deo
rit,non occidit, quiacura districtus Judex venerit, est qui pendet in ligno. Nempe tribus modis discor-
qui sese nobis pcrnatursenostrte conBortium junzit dat a vero haeo tranelatio. Cum enim in Hebraico
923 RUPERTl ABBATIS TUlTlENblS 924
habeatur, malediclus esl, traQstulerant absoluto A luisobjiciat sfflpemaledictionesprolatasessea Deo,
malediclus,et si/subaudiri potest.ItemiD Hebraico verbi gratia,cum dicil ad Gain: A'uhc ergo maledi-
additum est a Df^o.qiiod in LXX deest,et fconlrario ctus es super terram,quas apernit os suum,et suscepit
inSeptuaginta ad.lilurn est omn!5,quod in Hebraico sanguinem jratris tui de munu tua (Gcn. iv) ; nos
non hiibetur.Quare rtrgo.inquis, Apostolus traiisla- econtrario dicirajs non esse maledicti efrusionem,
tione illorum in hac senteniia usus est ? Sic enim sed maledicti jam existentis enuntiationem,pr8eser-
ait : Chrislus nos redemil de malediclo legis, jaclus tim cura non dical,maledictus sis,8ed tnaVedtciusw,
pro nobis maledictum, quia scriptum esl: maledietus et non a me,sed a peccatis tuis. Nec enim maledi-
otnnis qui pendel in ligno{Gal.u\). Quare hoc e.xem- ctus est Cain a Deo,sed a vocesanguinis fratris sui,
plo sic usus est'?Videlicet quia apud GraecoR,quibu3 clamantis de terra,et impietates ejus annuntiantis
soribebat, vuigata fuerat a lempore Ptolomaei Phi- ipsi Deo. Igitur hic solus maledictus luitaDeo, et
ladelphiseptuaginta Interpretumeditio.etnimisiin- non a suo peccato a Deo, inquam, qni omnium
:

portunum erat ut cum Christo testimonium perhi- nostrum raaledictum, quod erai super nos, id est
bere assereret Scripturas.ut vixaudirelur,ip8i?quo- oranem iniquilatem nostram posuit in eo.Quod non
queScripturas male interpretatas esse ostendere addit lex,('i nequaquam contaminabis terram, quam
conaretur,cum apud illos LXX Interprelum aucto- Dominus Deus tuus dalurus est tibi in possessionem,
ritas haberelurceleberriraa.Maluitergosententiam mira Spiritus sancti arte dixit,et scripsit, cum po-
cum sensu qui aedificaret commemorare,quam cor- tius ex ea contaminata terra posset videre, si in se
rigendo Scripturam veteranos lectores ofTendere. reciperel corpus maledicti. Quid enim?Quid etiam
Prsterea videre meliuscujus intentionis sithaecea- hoc loco scriptor legis intendit ? Hoc ulique, quia
dem enuntiatio male.licti, prsserlim quia pro eo tcrra,quara dedit Deus vero Israeli in possessionem,
quodmaledictusaDeoesijubetillumsepelire.Non ne corpus est hujussingulariter et pronobismaledicli,
mortuis pars benediclionisestsepeIiri,et econtrario quara aibi datam tunc Israel non contaminavit, id
malediclionis sepultura carere more asini?Sicut de est contaminari non permisit, quando illud Joseph
quodara rege lerribiliter dictum est,prout eratme- et Nicodemus eodem die S8pelierunt pro communi
ritus : sepultura asini, id est, nulla sepultura, sepe- legeomnium in ligno pendentium, videlicet ne in-
helur (Jer. xxn). Nonne sancti et magni viri patres digne insepultum abjiceretur,et a canibus illis,qui
sive patriarchoe de sepeliendis, vel etiara Iransfe- vivumcircumdederantadhucexanimeconspueretur
rendis corporibus suis, diligenter mandaverunt, et Porro illi putabant in eo non conlaminari terram
pro magno illis fuit sepeliri,et non tantum ubicun- suam,sicujusquamtaliteroccisi corpus nequaquam
que,sed in viventium oculis ingereretur. Quod si quis quairat
sepuloris patrum suorum?Oigitur mira-
bileetantiquuin Cruciiixi hujusconsilium,qui lanto ^ adhuc cur prohoc tantopere legislator fueril solli-
antequam veniret, ila de sepeliendo corpore suo citus,cura possetetiamiasepullumcoelitus custodiri
dedit prrBceptum, ut profuerit onmibus orucifixis, sacrosMnctum corpus.sicut custodita sunt, ne a ca-
scriptum pro se uno legis mandatum. Cum euim nibus vel avibus lasderentur, eliam multa corpora
decollatos,sive lapidatos, aut alia vi peremptos li- martyrura, interrogemus eum cur,moriente eodem
cuerit impune insepultoscanibus projici,solis cru- Domino et terra tremenle, monumenta sanctorura
cifixis propter istum crucifigendum lex prophetica, apcrta suni ()latth. xxvii). Videlicet aut nihil ido-
ut pole dijrito Deiconscripta,sepulturam uegari pro- neum,aut hocrespondebitursolum,quiacorporibus
hibuerit.Nonne er<»o propheticus ipsius Christicru- raortuorum boc expediebat, ut conjungerelur cum
cifigendi spiritus 324 'gemitibus inenarrabilibus eis in sepulcris corpus hujus mortui, quod affere-
rugiebat corde Mojsi talem legem scribentis, ut
in bat resurrectionem mortuorum,et idcirco ad susci-
dum orucifixi omnes ex lege sepeliuntur,sepultura piendum illud certatim el avide sese dilataverunt.
non careat hic unus pro salute mundi Crucilixus^a Namsicut animam Domini Jesu ad animas apud
Deo maledictus?Notandum quippe, utjam dictum inferos descendere expediebat, ut inde illaseduce-
est.quia non aitimprecando,maledictus8it,sed cau- ret,sic et ad corpora corpus ejus pervenireoporte-
samreddenSjCureadem diedebeatsepeliri,eauntian- D bat ut illa resuscitaret.
do dixitj^nio maicdictu^e.^/.addensetiama Dco^quod
CAPUT VIl.
nusquamfecitincunctismalediotionibuslegis.Verbi
Quid sil inveniri /lominis cadaver in. terra,cuius cm-
gratia,cum AmV.Malediclus eris in cioilate, maledi-
dis rcus ignoratur,et quid sil viciniorem civitdtem
ctusinagro,malediclusingrediens,maledictusegrediens pc.rspicere,el illic cervices vilulse cxdere, et manus
(Deut. xxviii), et similiter ceeteris, nusquamdixit a lavare.
Deo.nisi tantum
hoc lono.Cur hoc,nisi quia vere
in Quando inventum fuerit in terra, quem Dominus
solusesthicaDeomaledictus,in eovidelicet.quodsi- Deus tuus daturus est tibi, hominis cadaver occisi, et
cut ait ^TO\ih(ii&:lniquilutes omnium nostrum in itlo ignoratur raidis rcus,egredientur majores natu etju-
posuit DeusUlsa.hiu.) Idcirco scpeliatur, inquit, qui dices tui, ei metientur a loco cadaveris singularum
jf/eredeare/if/rio^quiafulurusesttalispendensinligno, per circuitum spalia civitatum, et quam viciniorem
qui erit Maledictus a Deo, a Deo, inquam, transpo- ccBteris esse perspexerint, seniores civitatis ejus lul-
nente maledictiones humanigeneris in illo.Quod si lent vitulam de armento,qu.x non traxit jugum, nec
025 DE TRINITATE ET OPEIUBUS KJUS Liriill XLII. — IN DKIIT. LID. \. UJO

terram sfiilit vomfre, el durenl eam ad vallcm as})i'- \ iioslrw non eljitdcniut liune lanijuinem, ne: ociili vi-

ram atque snxofam, qu.r nuni/uum antla «(, ncc ie- dfruiii.Svd nunijuid hoiMlliBquoquecont^ruildictum;
mentem recepit, ei nvdenl in ea cervicet vitula.', eU\ qui sceleri Judjeoruru interruerunt, qui crucilij^cn-
PriDsentis loci niysteriiuii niiijorea nos-tri, judicca dumbumineiii illiimucclumuverunt.etposteamuhus
nostn, Bcilicct iiposloli aancli, !ioc modo irapleve- suae laverunt ? Nunquid ct ipsi diccre possunt .V.i- :

runt. In terru i|uiiin Duiiuiius Dciis ipsoriiin lUilil nus no.ilra^niin efjuderunt liuiic samjuincm, nec oculi
illis, iil est in sanctaruiu pleniludlne Scripturaruni, videruiil ? IMunc boc ct ips-i ver.icitcr dicere |)o-
qims ut intflligerenl, Dominus Jcaus .«(Visumd/ifrui/ lucruiit, quia lavando iiiunus suus ahurati sunt.
iltit (/,nc x!civ),caiiaver hominis ocoisi invcnerunt, Omnes, qui in Christo Jcsu, omnes iiui in morte
id ost sacrikgiumpiirumqui oociderunt,et ejus qui Christi Jesu baptizati sunt, sic innovati sunt, imo
occisiis esl Christi Filii Dei verilateni utque inno- sic alleri sunt, ul jam non slntipeiqui fuerunl a
centiani, causuni quoque iiitellexerunt. Scd quo- Dco, ut dicat Apostolus : Consepulli sumus cuiii illo

dammodo ignorabalur cicdis reus, tum quiu Jud.x-i per baptismum in morlcm, ul quomodosurrexit (hri-
non ipsi manibusauisoocideiunt, sedgcntilibusoc- stus a mortuis per gloriam Patris, iia et nos in novi-
cidendum trudiderunt, lura quia non se Christum tate vitx ambulemut {Rom. vi). Item : Chnsto con-
regem Buum,8e(l niagumatquemHloricumhomincin n fixus sum cruci ; vivo autem nonjam ego, vivit vcro
occidisse pertinuci concerlatione delendunt. Quid in me Chrislus {Gal. li). Igitur ip?i qui sanguinem
igitur ? Exierunt et alococaduveris mensi 9unlsi:i- Christi luderunt, el postea pocnitentiam egerunt,
gularum per circuituin spatia civitulum. Lorus baptizati in nomine ejus, postquam sic laverint, et
cadaveris sive locus caedis in illa terra, quam Do- sic lavando allerali fuerint, recteet veraciter dicanl
minus Deus dedit, in illu Scriplura sancta, cujus Manus nodrx non efjuderunt hunc sauguinem, ncc
intelligentiamChrislus tribuil, locus.iniju ini,c;i'ilis oculi viderunl ;
propiiius esto populo tuo Israel quem
ille eslScripturfB loeusquicunque manileste passio- redemisti, Oomine, el non reputes sanguinem innoccn-
neni exprimil Hedemptoris. Verbi gratia : Sicul ovis tem in medio populi lui /i/a(?/. Nihilominus anobis,
ad occisionem ducelur, et quasi agnus coram lon- qui eramus longe, sed supradicto modo secun.^um
dentese obmutescet, et non aperiet os suum {Isai liii). mensoris funiculum fucti sumusprope,aufertur rea-
Item : Post hebdomadas sexaginla duas occidetur tus sanguinis, el alieni sumusab innocenlis cruore
Christus (Dan. ix). Uoc tali loco animadverso, vici- qui fususest,cum fccerimusquod praecepitDomiuiis.
niorem grutia" velsaluti esseperspexerintcivitatein, Caelcrum non faciendo hoc, et non credendo in eum
sive Ecclesiam gentium.quam populum Judaeorum. qui occisus est, eis qui occidcrunt consentircmus,
Cum enim dixisset lsaiag,quod jam pra;dictum csl : alque idcirco sanguis ejus jusle anobis exigerelur.
Sicut ovis ad occisionem Uucelur etc, qui locus cae-
^
CAPUT VIIL
disChristiest, confestim e vicinosubjunxit : LauJa,
Quid lit obsessa civitate non arbores
spiritualiier,
sterilis, quxnon paris, decanta laudem, et hinni,qu(v
frucileras succidere, sed de lignis agreslibus nia-
uon pariebas,quoniainmuUi filii dc.^:ertiE magis quam chiniis inslruere, et quid sil obsessx civitati pri:iium
ejus qux habel vxrum, dicit Doiriinus {Isa. liv). Iteni pacem ofjcrre.
cum dixisset Daniel : Occidetur Gbristus, ut ante (Cap. XX.) Quaiido obsederis civilalem mullo lem-
jam diclum,qui itidemlocus caedis Christi est con- pore,elmuniliombuscircumdcderis, ulexpugneseam,
tinuo subjunxit : Et nun ertt ejus populus, qui eum non succiilesarbores de quibw vesci polest,nec sicu-
negaturus est [Dan. ix). Igitur secundum positionem ribus per circuilum debes vasture regionem, quoniam
terrs, secundum sacralissinium textum Scripturae lignum non homo, ncc potest bellanlium conlra
esl, cl

divinee, vicinior civitush8ec,quam illaloco cadavcris le augere numerum. Siquaautem ligna non suntpo-

est, propinquior gralia; Chrisli gentilis quam Judai- mifera, sed agreslia, sed et cmteris apta usibui, suc-
cus populus esl. yuid proinde lacient senioreshu- cide, et tmlrue muchinas,donec capias civitalem qux
jus civitatis ? Tollent, inquit, vitulam de armenlo, conlratedimical. Suuima prssmtis capituli ha;cesl,
gux non traxit jugum, nec lerram scidit vomere, et utligna fruoliferaconserventur,quaB autem fructum
dacent eam ad vallem asveram atque saxosam, qux D non faciunt, succidantur. Ergone de lignis cura est
nunquam arata est, nec sementem recepit, el ccedenl Deo ? Si, juxta Apoplolum,de bobus cura illi non est
in ea cerviresviluUe. Vitula lasciva, vitulamale libe- (i quanto inagis de lignis insensiijilibus
Cor. IX),
ra, nulloque divini cultus jugo assueta, caro erat cura illi non est. Igitur ligna ista vel arbores istae
nostra, brula et vitiosa. Ut ergo non imputaretur hominessunt,etsecundumhancsimililudineniillud
Dobis saoguis bominis occisi, oportebat csdere accipimus in Evangelio veraciter dictum Fructus :

cervices hujus vituls, id est superbiaiu carnis, crgo facilo dignos pocnitenlix. Jam enim securis ad
meuibra vel opera carnib morlilicare in valle aspera radiccm arboris posita esl. Omnis arbor, quse non facil
atque saxosa, id eslin humilitate ac laboriosa poeni- fruclum bonum, excidetur, el in ignem ndtuiur
tentia,et sic lavare manus, id est baptizari in murte {Matth. III.) Nempe quiobsidet civitatem multotem-
Christi Jesu. Unde etprotinus subditur.' Et venient pore. et munitionibus circumdat,ut expugnel eam,
^najores natu civitalis illius ad interfeclum et lavabunt , ipseest qui torti armato custodienti atrium suum
3%5 manus suas iupcr vUuluni, el diccnt : Manus forlior supervenit et civitatem ej us civitati Dei vivea-
927 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 928
tisJerusalem coelesti inimicam ,usque ad finem sae- A. conlinuo subjunxit Sicut et quidam vfstrorum poe-
:

culieipugnare non desinit {Luc. xi). Unde, quia larum dixerunt Ipsiusenim etgenussumus{Act.xvn).
:

priniusejusadvenlus in paceexstitit,etremissionem Item Di.vit autem quidam itlorum proprius ipsorum

:

peccatorum omnibusobtulit,secundus aulem inter- poeta : Cretenses semper menduces, malte bestise'
rore erit, et eos qui pacem ejus recipere noluerunt, ventres pigri [Til. i). Itemque non solum non repre-
durus debellatorin infernum praecipitabit. In pupe- hensibile, verum eliam laudabile est quoties vir
riori capitulo (quod praB festinatione praetereamus) ecclesiasticusde lignisagrestibus quae succisa suut,
eidem alumno suo Christo Filio Dei familariter idestde sapientibus mundiqui damnati sunt, com-
dixerat eadem sancta et spiritualis lex Si
haec : moda dictorum convehitexempla vel testimonia,ut
quando accesseris ad expugnandum civitatem, offeres suomet robore debelletur civitas, qu» adversus
ei primum pacem. Si receperit et aperuerit tibi portas, Christum dimicat.
cunclut populus gui in ea est, salvatur, el serviel

sub tributo. Si autcm faedus

896 GAPUT IX
lihi inire noluerunt, et
cocjerint conira te bellum, oppugnabis eam, etc. Ac- De muliere pulchra in bello capta et adamata, qua-
cedeni) namque ad expugnandam civitatem primum liler eam ducere uxorem liceat, el quid mysiice
eipacem obtulit,qui ingrediensinhunc mundum ad n signiftcel.

expugnandumdiaboliregnum.primumpoenitentiam (Cap. XXI.) Sj egressus fueris ad pugnandum con-

et remissionem peccatorum omnibus gentibusprae- DominusDeus luus
ira inimicos tuos, et tradiderit eos
dicavit (Ma?/ft. iv). Quem recipere et portas illi ape- in manu tua, caplivosque duxeris et viderisin numero
rire, est corde aperto credere ad justitiam, et ore captivorem mulierem pnlchram, et adamaveris eam,
patenti confessionem facere ad salutem (Rom. xj. voluerisque habere uxorem, introduces in domum
Quihocmodo foedus cum illo inierint,salvabuntur. iuam. Qux radet cxsariem, et circumcidet ungues,
Qui autem recipere illum noluerint, oppugnati et et deponet vestem in qua capta est, el sedens in domo
victi tandem gladio judieii ferientur.Igitur,r!on suc- tua, patrem et matrem suam uno mense. El
flebit
cides, inquit, arbores quibus vesci potetl, idest non postea intrabis ad eam, dormiesque cum ea, el erit
judicabis peccatores dignos fructus poenitentiae fa- uxor tua. Juxta litteram hoc fecisse David Iradunt
cientes. Quare ? Quoniam lignum, inquit, est, et non Hebraei de Maacha filia Tholoraai regis Gessur
homo, nec potest bellnntium conira le augere nume- [11 Reg. iii), videlicet quod in praelio captam, cae-
rum. Ergone lignum non pomiferum, id est, pec- sarie et unguibus praecisis, secuodum hanc legem
cator, non fatiens poenitenti» fructus, homo est, et uxorem sibi sociaverit, ex qua genuit Thamar et
polest contra pugnatorem
, ,, islum --o--- hostium _ Absalon.Porrojuxtasensummysticumhoc itafacere
augere
numerum ? Planehomo,idest, sapienset ratiunalis "^ debet eeclesiasticusvir. Mulier pulchra in numero
adeo sibi videlur, ut stultiiiam arbitretur id quod captivorum sive inimicorum, sancta Scriplura est,
prcedicamusJesumChristum,ideocrucirixum(JCor.i) in tractatibushasreticorum. Nam et pleriquehaere-
ut per ipsamcrucem suamobsideret velimpugnarel tici sive haeresiarchs in cathedra Moysi, imo et in
diabolum,et adeo sibi videturaugere posse hostium aposlolico culminesederunt,el quanquam de divini-
Christi numerum, ul dissertando nonnunquamcur- tate male sentientes,de moribustamen et allegorica
renti verbo Dei moram faciat vel impedimenlum. subtilitateuliliter multa dixerunl. Si ergo egrcsius
Econtrario,qui judicat se nihil scire inter ejusmodi fueris, inquit, ad pugnandum cnntra inimicos tuos,
homines, nisi Christum Jesum,
kunc crucifixum et id est si sanctum habueris zelum contra fidei Chri-
(l Cor. ii). hic Euomet judicio noa homo est, sed stianae hostes haereticos, et tradiderit eos Dominus
lignum de coelo exspectans rorem, unde reflorescat Deus luus in manu tua, ut palmam veritatis obti'
et dignum faciendo fructum, primae originis recu- neas polenti fideet sana doctrina,non tibi illa legis
perel statum, quera in Adam perdidit proptercon- imponilurnecessitas,utnullamquamlibelpulchrara
cupiscentiae lignum,et hic talis contra Deum et ho- mulierem apud inventum adamarenon audeas,
illos
minem Christum necpotest,nec vulthostium augere id est utnullanfj quamlibet utilem Scripturarumex-
nuraerum. Servabitur ergo hic,ille autem tanquam D positionem ab illisconscriptamlegerevel audirenon
lignum inutile succidetur,juxta quod scriptum est: debeas,sedoirnibusprobatis,quod bonumest teoere,
Perdam sapientiam sapienlium, et prudenliam pru- et a solaspecie malatibi abstinerelicebit (/ Thess.w.
dentium reprobobo {Isai. xxix ; / Cor. i;. Sanesiqua Namhoc est quod nuDC dicitur : Qux radetcxsuriem,
in illo vel ex illo procedunt ulilia.qua ex adverso etcircumcidet ungues,etdeponet veitem in gua capta est,

ejusdem civitatismunitionibusefficaciterintorqueri Et poilea intrabis ad eam,dormiesque cum illa,et eril

valeant, heec nos, imo qui in nobis loquilur Chri- uxor tuii. Caesariem namqueradere,unguescircum-
stus, rapere non dedignabitur, utmale compositis cidere, vestemque pulchrae mulieris mutare, est
bene utatur. Unde provida cum dixissel Seriptura, omnequod pravum,on3nequod superQuum estsacrae
luccideiWa, continuo subjunxit,e< instrue machinas, lectioni ampuiare, omnem denique speciem malam,
donec capiai civitatem qux contra te dimicat. Hoc id estsensum haereticum caute et diligenter auferre,
ipsum primum. Apostolum fecisse legimus, ubi cum utuxoremhabeasidoneam, juxtaillud: Dixi sapien-
dixisset : Inipso enirn vivimus,el movemur,et sumus, tix : Soror mea cs, et prudentiam vocavi amicam
929 DE TIIINITATE EE OPERIBUS EJUS LIDIII XLII. - IN DEUT. Uli. I. '.m
meam (Prov. aulem posfea non sederil animo \ i.iv|. Verum hnc abjecta, hsc odiona prior pcporit
vii). S»
luo, (InnitlfS eam vendnr poleris pecu-
tiberam, nec prinium cnimsponsi sui Kilii Oei advontum ri.ccpit.
nia, ner oppninerepfr polentiutn,(iuia liumiliastiteam. Illa autcni nunc sterilis permaiicns, secunduni ejus

Juxta litlernm inuiiitesltt C8l n^iiuilns, juxta nnnt^o- advcnlumrcropluriiest.Cuiiicniiri plpnitudogonliuin

gen vero, judicii lectorum inhibctur rr.utabilitas, subintriiveril, tunc omais Isrncl ealvus ent Uiom.
videlicel qualo in Theopbilo, Alexandrince oivitatis xi). Igitur niius odiosiB primogenitus est, et ex legc
episcopo, eccicsiastica roprehendit relatio.Qui curn non polcst homo filium dilcctm faoore primogeni-
Joannis Constiiutinopolitani, quiChrysoslomus ap- tum,ctpra!ferre populuChristianoliliuhujusodiosK,
peilatur, esscl inimicus, lectionem OrigcniB, cui qupmudmndum dicit : Non possum ego a meipso fa-
lib6nterincuiiibclat,zelocjiisdem Joannisdamnavit, cere quidiiuam. Sicut audio judico, etjudiciunt meum
tandemque damnato Joanne, quia se a lectioneOri- verum est (Joan. v). Quid enim homo iste factus ex
genis non cohibuit, rursus ipse lectioni Origonis, muliere, fai sub le^e (Gat. iv), quid, inquam,
tus
ejusilem incubuit. Qui dum ab aliquo fuisset intcr- cum ha;c diceret, audiebat homo iste, nisi lcgcm
rogfttus, quomodo ea qua; abdicaverat, rursus Bm justitia;, auditor et factor legis sancta;, et justaict
plecteretur, ita respondil : « Origcnis libri siniiles bonse '?Quamvis illam diligeret.quainvis superillum
sunl pralo floribus pleno, quidquid ergo bonum in dilectam quoque pro carnis afrectu potuisset
flere
g
eisinvenero,deoerpo siquid mihi spinosum occur-
,
(Luc. xix), non tamen sic injustus esse potuit ul non
rcrit, hocquasi si pungat, omilto. » Igitur pos/fo, .si tiliuiii odiosse cognosceret primogenitum, magis di-

inquit, non sederil animo luo dimittes Ubcram, id est vinitatis rationem quam carnis sequens afTectum.

si quamlibet circumcisam damnaveris, pro experi- Dedit crgo huic primogenito de his quae habueral
mento tuo lectionem captivam^noneamdem rursus, cuiictaduplicia.Namapud illam quondamdilectam,
mutata sentenlia, ad tuam retrahes scholam, quia sola remanente littera, lilius hujus non jam odiosa!,
liumiliasti, id esl damnasti eam, ne non tam per scilicetpopulus Cbristianus sic sanctam possidet
ratiunem damnasse videaris quam per invidentiam. Scripturum, ut cuin historica spiritualia quoque
obtineat mysteria. Iste enim est principium libero-
CAPUT X.
rum ejus, quia primus credidit in adventu ejus, et

De homine duas uxores habente,quod non possit ftlium huio debenturprimogeoita. Undeetin psalmo gra-
dilectx piimogenilum facere.quaUlerChristus,S\jn- tulatur idem priraogenitorum posseasor, et dicit :

agogam, et de gentibus liabens Ecclesiam, hoc tlegit nohis hxreditatem suam, speciem Jacoh quam
debeat adimplere.
dilexit(Psal. xlvi). Speciem Jacob, inquit, quia
Si habuerit homo uxores duas, unam dilectam, et videlicetquemadmoduni Jacobillesecundumnomen
alteram odiosam, genuentque ex ea liheros, et [ueril suum, fratrcmsuum Esau supplantavit, sicistefilius
liliui odiosx primogenitus , volueritque substantiam 337 odiosae illi Qlio dilectee supernae bcnedictionis
inter filios suos dividere, non poterit filium dilectx primogeaita praeripuit.
facere pnmogenilum, et prseferre filio odiosx, sed /j- GAPIIT XI.
tium odiosx agnotcet primogenitum, dabitque eide
De filio contumaci in judicium producendo quod non
his qux hahuerii cuncla duplicia. Iste est enim prin- feeit Heti, quomodo patres spirituates in Ecclesia id
cipium liberorum ejus, et huic debentur pritnogenita, agere debeanl.
etc. Non poteril, inquit, fitium ditectx facere primo- Si genurrit homo filium contumacem et protervum,
genilum, subauditur, nisi lilius odiosae proprio vitio qui non audiat palris ac matris imperium, etcoerci-
honorem perdiderit primogenitorum. Nam ijuia tusobedire conlempserit, apprehendent eum, elducent
minus dilectas primotienilus Ruben cubile patris ad seniores civitalis Utius et ad portam iudicii,dicent-
ascendit, et maculavit stratum ejus (Gen. xxxv), que ad eos Fiiius isle noster protervus et contumax
:

idcirco potuit Jacob plus dilecta; Rachelis Qlium est, monita noslra audire contemnit, comessationibus

Joseph, facere primogenitum, sicut scriptum estin vacat, atque tuxurix et conviviis. Lapidibus eum ob-
Paralipomenon Ruben qui juit primogcnitus Israet
: ruet populuscivitatit, et morietur, ct auferetis mulum
sed cum violassel thorum patris sui, dala sunt pri- " de mediovestri, ut uniiersus Israel perlimescat.CTa\\s
mogenits, ejus filiis Joseph, fitii hrael, et non est Hle et niatur.i sententiasanctaelegistenerosfalsae pieta-
reputatus in primogenilum. Porro Judas, qui erat tis afTectus acordibus patrum erga
filios,ne habean-
jortissimus inter fratres suos, de stirpe ejus principes tur, excludit. Nam
causa Dei, neo Qlium pater
in
germinali sunt,prtmogenita autem reputata sunt Jo- sapiens agnoscit. Qiiam legis aucloritatem, quiase-
seph (l Par. v). Caeterum spiritualiter et hanc par- nex Heli neglexit, idcirco pavendura vite periculum
lem legis Mediaior Dei et hominum.horao Christus incidit.Nunquid enim tam moUiterdixissecontentuii
Jesus, adimplevit. Nam hic illehomoest, qui
duas esse debuit : Quare facitis res ejusmodi quas ego au-
uxores habuit, unam dilectam, scilicetSynagogam, dio res pessimas omni populo f noliie, filii mei
in
propter patres charissiraam, alteram odinsam, sci- ([Reg. ii). Nonne armaturam zeli, qualis vel quanta
licet gentilitalem, cui loquitur per Isaiam Quiut : super filios inobedientes esse debuerit, sacerdos
mutierem derelictam et mxrentem spiritu vocavit te longaevus ox ista legis lectione scire potuit "? Recte
Dominus, et uxorem ab adolescenlia abjectam (Isa. igitur, quamvig dixisset : Notiie fitii mei, recte, in-
931 RUPERTI ABBATIS TUmENSIS 932

quam, arguiliir non corripuissa fllios suos pater A. ''s Piastuas, Domine, demonstra mihi, et semitas :

Heli, Domino dicente Etmagis honoraili fttios tuos

: luas doceme (Psul. xxiv), duxit in domuui suam
quam me (ibid.). Itemque de illo, eo quod noverat coelestem perviam prudentis, pueris occurrentibus,
indigne agere fllios suos, et non corripuit eos ne- et cum laude D^i sublevantibus ramos victoriaB
:

que enim oorripuit, qui non lefiitime corripuil.Me- (Matih. ixi). Per quos videlicet pueros sancti inlel-

minerit hujus omnis pater spiritualis qui bene dicit iegunturangelijgaudentesdefelicitateredemptionis

prsesse domui Dei. Si forte genuit hic homo fllium nostr.-e. Hoc idem recte inlelligitur de ove errante,

protervum etcontumacem, qui non audiat,qui obe- quod maxime comprobalur ex paraboU centum
dire contemnat. scire debet quia primageneris no- ovium et unius perditae {Luc. xv). Notanda diligen-
stri quam luimus culpaestinobedientia,etquiacon- ter tota praesentis capiluli textura. Siquidem tara in

tumacibus et protervis nullam justitia Dei reposuit principio quam in flne ejus sublevatio praecipitur
veniam, sed sicut scriptum est Deus superbis re- : Judaici populi, qui Domino secundum carnem pro-
sislit humilibus aulem dut gratnim {Jae. iv). Cogi- pinqiius exstitit, in medio autem sublevatio populi
tandum lamen illi est (juia de onr.nibns judiciis suis gentilipqui a carne ejusalienus erateta testamento
Deo redditurus est rationem, ne forle invidiae, aul Dei. Nam in principio dicit : Nonvidebisbovem /ra-
zeli flamma urat animam. Idcirco suam non prteci- -a tris tui, aut ovem errantem et prasteribis, sed reduces
pitabit sententiam, sed sapiertes adhibebit in testi- frutriluo. In flnera autem sic : Si videris asinum
monium. Hoc bene in cura flliorum scncti et or- fratria tui, aul hovem errantem cecidisse in via, non
thodoxi Palres sanxerunt, secundum praBeuntis dpsi'irie$, sed suhlevahis cum eo. Porro in medio di-
bujus auctoritatis imperium. Dicit enim preesens cit :Etiamsinon est propinquus frater tuus, nec no-
lex Apprehendent ev.m et ducent adscniores civilatis
: sli eum, duces in dumum tuam, videlicet bovem ejus
illius, et adportamjudicii, quidem
etc. Igilur caetera vel asinum. Fraternamquehominishujus qui solus
peccata tolerandasunt in domo Dei, contumaces au- legem totam implere potuit, ipse est Judaicus po-
tem et prolervos fllios severitas Palrum sapientum pulus, seeundum carnem Abrahae frater vel propin-
obri'it, ut auferatmalumde medio sui,cum praesenti quus Domini. quem ei prius errantem primo ad-
auctoritate legis Domini, irao proprio exemplo Dei, venlu suo Salvator requisivil, et aliquos ex eis ad
qui inobediens filios primos, honiiues scilicet, de vlam salutis reduxit, et nunc sub onere peccatija-
paradiso expulit. centemnon omnino despiciet, sed in finesubievabit.
CAPUT XII. Interim qui non erat nuno ejus propinquus aut
frater, utjamdictum est, asinusqui perierat redu-
Quid sit .<ipiritualiter, bovem aut ovem vel asinum fra-
trls,etiamsi propinquus non sit, reducere, aut sub- o citur, quia de sntibus ad carnem Abrahae non
lcvare, vel qualiter Chrislus hoc perficiat. pertinentibus, simplicea el abjecli per gratiam col-
(Gap. XXI.) Non videlns bovem fratris tui, aut ovem liguntur.
erranlem, el prfeteribis, sed reduces fralrituo,etiamsi
CAPUT XIII.
non est jiropinquus frater luus, nec noMi eum : rfu-

ces in domum tuam, el erunt apud te, quandiu qi'ce- Quid sit spiritualiter,mulierem virili, aut virum mu-
rat ea frater tuus, et recipiat. Similiter facies deasino, liebn veste indui non debere.

etc.Magnifice et hoc imperium ejus Dominus noster Non induetur mulier veste virili, nec vir uletur ve-
JesusGhristus peromnialegisubditus, seadimplere ste feminen , esl enim apud Deum qui
abominabilis
perdocuit.quando vilissimumoraniumjumentorum facit htec.Hoc utrumque adeo sponte natura per-
asinuraascpndit veniens incivitatem Jerusalem pas- horrescit ut deeo,quod minusest, Apostolus dicere
surus pro8alutemundi,juxta prophetiam Zachariae, non dubitaverit Vos ipsi judicate. Decet mulierem
:

dicentis eidem sanctae civitati, imo supernse Jerusa- non velatam orare Deum ? /Vec ip.ia natura docet nos.
lem, cujus illa typus vel umbra fuit : Ecce rex tuut Vir quidem, si comam nutriat, iynominia esl itl{
veniet libijustus el salvator, ipse pauper, rt ascendens (I Cor. XI), elc. Porro spiritualiiermuHer vestevirili

supcr puilum filium asinx Quid enim my-

[Ztich. ix). induitur, quando ia qui vits sue nescit moderamina
aticfl asinus ille Dominus, nisi stultus
cui insidet tenere, judexfieri vits audet alienae, et praeesse prae-
gentilium populus intelligiiur? Etsimplicior quidem surait, qui nondura subesse didicit. Econtrario, vir
Hebrsorumpopulus.qui Dominumsei|uebatur,Pha- utitur veste ferainea quando is qui jam spiritualia
risajis dicentibus . Sed turba hasc qux non novit le- percepit charismata, 3?8 scilicet prophetiam, aut
gem, malcdicli sunt (Joan. vii), asinus quidem, sed sapientia? s"rmonem, aut genera linguarum (1 Cor.
propinqui asinus fuif. Dicit autem haeo sancta et xii), horum propter quod vir jure dici
aut quidpiam
spiritualis lex Etiam si non est propinquus frater
: poterat, et tanquam virprieest in domo Dei quie est
iuus, nec nosti eum, duces in domum, eic. Igitur ut Ecclesia, fluxa tamen sequilur vitia, et pro contem-
totam legem implerel, etiamnon propinqui suiasi- ptibili vita mfrelur, ut si qua esl praedicatio ejus,
num iste Salvator noster ascendlt, eumque in do- ipsa quoque recte despiciator. Uterque, inquit, abo-
mum suamduxil, quando gentilem populum assum- minuiiUs eH tipud Denm qui facil hxc, quod utique
psil, slulla mundi elijiiens, utconfunderet sapientes assertione nostra non indiget.
(/ Cor. \), sedensque dorso obedientis, atquedicen-
933 DE TniNITATE ET OPERIBrS FJUR Mltltl XI.II. - I\ UIMIT. Lin. I. n.14

CAPUT XIV. A clc. NiduB avia arbore, populus fuit Israel sub
in

Qualiter Chrislus iiinbulinis /kt I'(Vi»i /111^0« vil.T, in priedictii quidciii iiiiindi principp, sed in Ipgls alli-

arhore, vel m Urra nidum avis invcneril, et i>uUos tuiline naliira (|iiidpm filiua irrp, gicut ct cmteri, sed
ti^nuerit, cl mnlrem dhire permiseril. inalta Hile Abraha;. Nidus nvis
universa in lerra fuil
Si amlmlaus per viiim innrbore, vel in lcrra nidum scd pennis diaboli mnlo lota, et iuomni
goiitilitas,

avis inveneris, el malrem pullis, vel ovis inculmnlem tcrrena cupiditatp, Uei qnoque ignoranliam habene,
desuper, non tcnchis eam cum fllii^, sed ahire palie- oiniiino dcfiressa. P.Tro Filius Dei perviam anibu-
ris eaplos lenens /i/io.s, ut henc sit lihi,et longo vivas lans utriibii|uc nidum invcnil, quia prn.'senli8 vita;

temporc. Vnrvisnownihui rns pprRrandes signilican- iiiutaliilitatcrningrcssiis,utriin;qnn parti>m uraliasua

lur, otul magniliconliua dictumsit, hicquoquo in respoxit, absqiio distinclione Judici el Gra-ci. Non,
facie Moysi parvo volamine grandis Bplendoropori- inquil, lenebis eam cum filiis sed ahire patieris ca-
tur. Nam cujus, aut qualis aviculs nidum hic aut ptos tenens ^/lo,?. Wa^rfm adulterinam quip, ut supra
ova oporlot intclligi, ronsultus Jerernia-! prophoti diotuni cst, fovil qu,v non peperif, nan tenelns. Nec
sic oxpriinit : l'erdt.t fovit tjuir, non peperil, fecit di 1'niin grntia liboratoris diaholum roi|uisivit,ped tan-
vilias non in judicio. In dimidio dierum suorum lumlilios siiii gratia rc^enerando rei|ui8ivit. idcir-
derelinquet eas, et in novissimo suo eril insipiens [Jer. n co capti tenentur filii ut salventur, idcircomHter ta-
xvii). /Vrrfi.c avicula fovit, inquil, qu;e non peperil. lis abire pcrmittitur, ul in nov issimo suo perdalur.
Solot enim furari et foverc ova comparis sui. Nati CAPUT .XV.

autem pulli audiuntclciinnrem cjusquee ovapcperit, Mxjsticc de eadem re, qualiter Clirislus lererit, vcl
el oontii\uo relicta illa quae furataestet ova furtiva qunliler nos faciemus tenenrlo mijslicos sentus, di-
fovit, ut diviiias faceret et nidum suurn ditnret.tJt mittcndo lilteram legis.

non injudicio, de rapioa, reeurrunt ad fam

id esl, Non lenehis, inquit, matrrm cum filiis, scd ahire
qua) raater est, quae pepcrit prima. Proptereadicit, patieris, caplos tcnens filios ut bene sit tibi, et longo
in dimi(liodierum^u>rumderelinfjuetcas,cl in noris- vivas temporc. Mater pullis vel ovis desnper incu-
simu suo erit insipicn^. Insipienter enim dum dolu- bans, littora SynagogK est, liltcra legis qua?occidit
dere cupit, delusa esi, et ars ejus a natura victaest. ova autem ipsa vel pulli mysteria siint spiritus lo-

Pordix iste diabolus est, qui astulia sua massam ge- gis, spiritus vivificantis. Sed illam matrem, illam
neris humani, in primis p.irentibus Greatori subri- litteram Cbristus non tenuit, quemadmodum in psal-
puit, et ex tunc foril quxnon pepcrit, id est in vitiis 1110 dicit Quoniam
: no7i cognovi lilteraluram iniroibo
hujus mundi male blanditus est eis, et in peccato, in polenlins Dumini (Psal. ixx). Filios tantumcaptos
nasci fecit eos quos non creavit. Unde in Isaiasub „ tenuit, spiritiialiter enim legem iniplcri vult asuis
uomine Assur gloriabundusdicit : Et detraxi quasi iiiscipulis,iV()n/eweii!s,ait, sed ahire patiens..\d qu\d'!

potens in sublimi resistentes, et invenit qunsi rddum, VI bene sit libi, ait, el longo vivas tempore. Dicanius
manus mea forlilucline populorum (hai. x). Itaque aliud quod commodiuspraesentem locum queat illu-

quasi ova do niilo sublimi, de ailo alieno sub- strare. Ipse in psalmo dicit : Deus ostendit mihi sa-
ripuit; de quibus pulli erant nascituri, quando per inimicos meos, ne occidas ne quanJo obli- eos,
de paradiso friudc, eduxit homines, de quibus viscanturpopuli mei {Psnl. Sed quid? Disperge
lviii)

nascituri eranl omnes filii Dei jam praedeslinati, illos in virlute tua (ibid.) Ecce hodie videmus ma-

dicente Domino : Crescite et multiplicamini (Gen. i). trem solam avolasse sine filiis, et scimus ubi sit,
Fecilque divitias, et non in judicin, quin videlicet quia toto orbe disper^a est Synagoga inimica Chri-
princeps mundihujusfactusestet ah hominibus'n sli, solam habf>ns litteram legis, ct hoc ipsuiii Chri-

templis idoloruiii,pro Deo cultiis est ordine perverso. sto proficit, ut longo vivat tempore, id est ut nun-
Sed m
dimidio dierum suorivn, inquit, derelinquei quam ejus obliviscatur populi. Igitur, et nos vel
eas, quod jam factum est, el in novi.isimo suo erit quique nostrum perviam imus, quia prtBsentcm vi-
tnsipiens, quod futurum est. Universitas namque tara pergimus, et nidos avis in terra et in arbore
dieruraejususquead ultimumjudiciuniprDtenditur invenimus, quando verba historiae, aut in coniem-
Verum ante illum judicium quijudicaturus eratve- D jilativa, aut in activa vit.i tenenda legimus. Nara
nit judicandus, et sine judicio raptas, cum judicio prsBcepta activae vitffi, nidus avis in terra est, prae-
raplori [ er passioneni su^ira sustulit diviilas qutrn- cepta cotemplativae, nidus in arbcre. Miiter vero
admodum dicit Nunc judicium est mundi, nunc
: pullis vel ovis incubat, quando ipsa historia intel-
princeps hujus mundi ejtcietur foias. El ego si exal- lectum spiritualcm fovet. Nnn teneamus eara cum
tatus fuero a terra,omnia Iraham ad meipsum (Joan. riliis,sedabire patiaraur, captos tenentes filios, quia
xii). Taiidem in novissimo suo crit insipiens, id est videlicet in quibusdam locis praeterraittenda est hi-
insipientiae coarguetur, tunc videlicet, quando vi- storia, ut soli inatris hu.jus pulli, id esl spiritu;ilis
dentihus cunclis prwcipitabilur (Job. xi,). Igitur pul- intplligentiae sensus nnhis in esum veniant,nec nos
chre et venerabiliter tibi. singularis auditor el mater, sed pulli reficiant. Cuni eiiiiii legimus aurum
factor legis, Christe Jesu, dicit hsc sancta lex : Si et argentum /Egyptiorum ab Israelitico populn peti-
ambulans per viam in a>-bore vel in terra nid<un uvis tionis deceptione subreptum (fi.rorf. 11), el rursum
inveneris,etmalrem pullisvel ovis incubantemdesuper cum legimus carnalia sacrilicia Deo exhibita, quid
935 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 936

inhoc verborum nido, nisi raater dimiltenda est, et \ ritum, sementem et quse nascuntur ex vinea pariier

tenendi ? Nos enim cum a quibusque saeculari-

filii
sanclificari.

bus vigilantiam ingenii indefensionem veritatistra- Non seres vineam tuam altero semine, ne et se-

himus.etcumeorumeloquiumin usum reclitudinis menlis quam sevisii, et qux nascuntur ex vinea pa-
verlimus, quid aliud quam aurum el argentum ab
riler sanctificentur. Hoc ruslicorum quoque sive
^gyptiis tollimus, ut exeo nos divites effecti, et
et agricolarum novit industria, quia vineaterram sibi
Ui pauperes valeant osteudi, sicutscriptum esttin
liberam poscit, ut non solum nulla subjiciaturae-
captivilalem redigentes omnem inlellectum in obse. mentis, verum etiam sponte proferente herbas in-

quiiitn Christi (II Cor. x). Et cum nostra corpora utiles, sarculocertatim exstirpareopussit. Alioquin
perabstinentiara domamus, quid aliud quam 3*9 terraepinguedo, cujus abundantiam vinea poscit,in

spiritualia sacriflcia omnipotenti Deo cxhibemus, vanum disperit, quia dum in multa dividiLur, in
Vlexhibealis cor- singulis valet minus. Itaque semenliset qu3e na-
sicut rursum perPaulum dicitur : et

pora vestra hosliamviventem [Rom. xii). Matrem ita- scantur ex vinea pariter sanclijicantur, id est ad ste-

que dimittentes, pullos comedimus, cum bisloriae rilitatem rediguntur, atque ingrato cultoribus suis

exempla dimittimus, sed exea allegoriarum sensus otio feriantur, juxta illud quod commonendo Domi-
in menteretinemus. Unde recte additur, ut bene sil g nus cum populo merenti dixisset : Eritque terra ve-

libi, etlongo vivas tempore, quia longo tempore ille stra deserta,el civitales dirulae, continuo subjunxit,
vivit, qui per spiritualem intelligentiam aeternitalis (Lev.xz.vi) : Tunc placebunl terra Sabbata sua cunctis
annos apprehendit. dicbus soliludinis sux (i/inf.) Itaque ne pariter san-
CAPUT XVI. ctificentur,id est nepariter ad sterilitatisSabbatum

Quid sit mystice novam domum xdificare, et murum redigantur. Porro spiritualiter cum universa Eccle-
per tecti circuilum facere. sia vinea Domini sit, et haec si hieretico semine
Cum sedificaveris domum novam, facies murum seratur, aut.ludaiciscaeremoniis, in quibusdivilem

tfcii per circuitum, ne eflundatur sanguis in domo se putat ille populus, nihil bonorum fructuum inde
tua, et sis reus alio labenle, el in prstceps ruente. colligatur,tumvero maxime illi vinea Domini sunt,
Talis domorum structura, secundummorem Palae- quorum in eadem Ecclesia ordo sacratior, et spi-
stinae est provinciae, ubi solent in tectis residere. riluale propositura. De qualibus ad prophetam lo-

Unde Dominusin Evangelio : Quoniamquxin tene- quitur Dominus Fili hominis, quid fiet ligno vitis
:

bris, inquit, dixistis, in lumine dicentur,el quod in ex omnibus lignis nemorum, quse sunt inter ligna sil-
aure loculi eslis in cubicutis prxdicabitur in leclis varum ? Nunquid totletur de ea lignum ul fiat opus,
[Luc. xii). Ergo quia solebant in tectis residere fa- aut fabricabilur de ea paxillus, ut dependeal ex ea
cies, inquit, tecti murum per circuilum ,ne efjundatur quodcunque vast (Eiech. xv.) Nempe hi quorum erat

sanguis in domo lua, et sis reus labente alio, el in spirituale exercitium, si ad saeculare devolvantur
prseceps ruenle.Yiim templi constructione legimus; negotium, el quod fueranl deperit, et quod aggre-
Texit quoque domum laquearibus cedrinis, et sedifi- diuntur interdum non proficit. Unde in Actibus
cavit tabulatum super omnem domum quinque cubilis Apostolorum dicunt ipsi apostoli Non est oequum :

allitudinis [lll Reg. xi). Non enim tecia noslro derelinquere verbum Dei, el minislrare mensis (Act.
moreculminibus subIi:Tiata, sed plano schematefa- vi). EtApostoIusIoquiturCorinthiis:S«cu/aria!pi7ur
ciebantfequalia.Porro spiritualiterdomum aedificat. judicia si habueritis, contemplibiles, qui sunt in Ec-
qui domus Dei curam habens, subditorum mentes adjudicandum (I Cor.vi).Igitur
clesia, illosconstituite

pro oflicio suo doctrins verbo informat. Undeillud non seres, inquit, vineam tuam altero semine, ne el
est : Jiisi Dominus xdiHcaverit domum, in vanum la- sementis quam seviilis, el qux nascuutur ex vinea pa-
boraverunt qui xdificanl eam [Psal. cxxvi). Quod est riter sanclif^enlur, id estinsignes qui suiit inEccIe-
dicere : NisiDominus corda prsparaverit audito- sia, ccclestis fertiles, contemptibilium ne-
doctrin*
rum, in vanum quamlibet sapientes architecli, ver- gotiorum non injuriaberis occupatione, ne dum in
borum irapensas effundunt. Igiivir cumsediftcaveris, ulramque partemdividuntur, in neutram utilesin-
inquit, domum nowam,subjectorum mentibus
id est D veniantur, et itaquasi sanctificatoSabbato nihil re-
doctrinam posueris inehoativam, /nc!«3murum lecli gno Dei fructuosum operentur. Hinc enim quod
per circuilum, id est quaecunque di.xeris, sufficienti- auctoritas canonicasacros altarisministros saecula-
bus communies rationibus, sive testimoniis Scri- ribus negotiis implicari velat. Nemo mititans Deo
plurarum, ne fias reus labente alio, et in prseceps inquit Aposlolus, implicat se negotiis saecularibus
ruente, quod videlicet fit, quoties incauta dictio per- (II Tim. ii).

vers» dal auditoribus occasionem intelligenticB. Si CAPUT XVIII.

ergo communitum quidquid dixeris, ut in serraone Quid sit non ar„re in bove limtil el asino, et quid
tuo nemo labatur, nisi qui volens et conlentiosus non vestiri vestimento ex lino et lana, et quid sit
86 excusserit. facere funiculos in fimbriis.
CAPUT XVII. Non arabis in bove simul et asino, non indues ve-
Quid sit spiritualiler vineam non seri aliero semine, slimenlum, quod ex lana linoque contextum est. Hoc
et qtiid sit secundum litteram vel secundum spi- de cavenda doctoribus imperitorum societale di-
 o;n I)E TRINITATF, ET OPERIRUS EJUS LinRI XLH. — IN DEUT. I.IB. I. 0.38

clum inlclligi potrsl. yon arabis in bove simul et A saUcm roRilaro putienlor volont, f|ualitor ruptae

n.si«n,iitoni esl ac si aporlo dicerot :Non sociabis in virginitatis crucnta in panno scrvenlur vebtigia.
pr.xMliciitioneni supionlcs el rntuos, ro videlicot per Sed consolctur nos iri islo qnoqiic Inco cadom l)ei

eu.n qui implcre non valot, ol iliiobsistas qui pra;- Siipionlia, clainans do ejufmodi occidento jittera :

valel. Quiil vcro pcr hanc vcstom nisi hypocrilarum SijiriOi.s enim meus suj'er mcl liulcis, et liwrcditas
persona signatur, iiui bcnignitalom orga proximos mea stqier favum {Errli. xxiv). Ac dcinccps
mel cl

ostondunt, et dolo sua; iniiiuitatis, quic loquunlur Et me, vilnm. wternam hahchunt {ibiil.}.
/lui eluciilanl

operiunt ? Vestis enim, qtia) cx lana linoquo fit, Igilur do obscura littero! hujus spelunca lucidum

lanam scmpcr in fariom rcddit, et linum sublcr evclvamus spiritus mystcrium, lalemque ct hnnc
abscondit, Quid crgo pcr liuiam nisi simplicitaa sapiamus logem, cui subjexlum fuisse non deceat
sonat?Quiil per linum nisi sul)lililas dcsignatur ? virum sancta; r^cciesia; Christun)..S( (/u.ce;ii, ini|uit,

elsajpc homosubtilis et acutus extcrius simplicita- i'ir uxorem, et postea eam odio habuerit, ctc. Spiri-

tem maMsueludinis o3tondit,el intcriussubtilitatem tualiter factum est. Vir uxorem duxit,
hoc ita

maliliic contegit. Istc ergo veste se actionis sua; quando naturam assumpsit humanam Eilius Dei.
quasi ox lana et lino induit, quando "ab co el sim- Undecst In solc posuit labernuculum suum, ct ipse
:

monslralur in superficie,et subtilitas mali- '""'/""'" -Vonfus procedens de Ihalamo suo (Psal.
plicitas B
ticc scrvalur in mente. Unde el continuo subjungi- xviii).Spiritualibus ejusdem sponsi filiis.vel aroicis

iur.Puniculos in fimbriis facies, per quatuor angulos mysterium hoc notum est. Unde et gratulanles di-
namquo jam dicta;
pallii /i(i,(/uo opericris. Veslis cunt Qui habet sponsam, sponsus esl {Joan. m).
:

cum quasapiens inccdat,custodions iilam nenudus Itemquc oum Apostolo Et erunt duo in carne una. :

ambulct, cum ex cunctis virtulibiis toxlura cjus Sacrumentum hoc magnum csl in Chrislo, el in Eccle-
constct,angulos,id est principaies sunt quatuorvir- sia {Ephcs. v). In illa, inquam.carnis assumptione,

tutes, quaset etbnici propriis appellare nominibus vir iste cognovit uxorem suam, scilicet universam

noverunt, teinperanliam, juslitiam, fortitudincm, Judffiorum atque gentium Ecclesiain,pro temporum

prudentiam. His enim cum propter Deum sapiens quidem vel locorum diversitate numerosam, sed
ornatus incedat.non ut vidcatur ipse ab hominibus, juxla fidei sacramcntum unam.Verum sic acceptam
sed ut glorilicetur Pater in ccelis (Mallh. vi), postea quodamraodo odio habuit cam, quaesivitque
330 hac dilectioue Dei et proximi, bona
et cuiii occasiones quibus diraitleret eam, dixit enim disci-
faciens opera, perseverat usque in finem, ut salvus pulis suis In viam geniium ne abieritis,et in civila-
:

sit, profccto funiculos fecit in limbrii? per quatuor tcs Samarilanorum ne inlraveritis (Matlh. x). Item :

angulos paliii. Caeterum in supradictis hypo- .Von sum missus nisi ova qux pcrie>unt domus
lul
p
critis indecentes fimbrias Dominus noster acri in- Israel {Mallh. xv). Ac deinceps Non est honum
:

vectione coarguens, dicit : Dilatanl phylacteria sua, pancm sumere filiorum, et mitlere canihus ad man-
et magnificant fimbrias {Matth. xxiii). Multumenim ducandum (ibid.). Voces namque ejusmodi, voces
se accusant.cum de re significata non curantes, si- erant odii, non juxta ralionem divinitatis, scd se-
gnificativasinoculishominum fimbriasmagnificant. cundum sensum carnis, priori non consonantes
CAPUT XiX. proposito ejus, vel Scripturarum veritati. Nam
priusquam incarnaretur,amorem Ecclesiae gentium
De viro.qui uxorem acceptam odio habens,dicit : o lYon
inveweam virginem,» et jiarenlihussigna virginila- professus fuerat in omnibus prophelis.Ita tanquam
tis aljcrcntibus V(ipulal,eamque habere compcllitur, mutato consilio objiciebat illi nomen pessimum
qualiler in Christo faclum inleliigalur. dicens Vxorem hanc accepi, ei ingressus ad eam,
:

Si liuxerit vir u.vorem.et postca eam odio habtierit, non inveni virginem.^Son inveni, inquit, cam virgi-
quSEsieritque occasiones quibus dimiltat eam, et rbji- nem, sed multorum deorum, tanquam multorum
ciens ei nomen pessimum, et dixerit Uxorem hanc : virorum millibus prostitutam. Verum id frustra
accepi, et ingressus ad eam non inveni virginem, fuit. Nam in copula praedicta, in illa incarnatione
tollent eam paler el maler ejits, et deferent secum Filil Dei sacrosancta vesti^'ia virginitatis spectanda
signa virginitatis ejus ad scniores urbis ejus, qui in D reposita sunt. Egit eoim illa quondam prostituta
porta sunl. Et clicetpaler : Filiam meam dcdi huic egit,inquam,ptEnilentiam,mortificavitcarnemsuam'
uxorem. Quam quia odit, imponil ei nomen pessi- insuper et sub gladiis persecutorum.propterillum,
mum, et dicit : Non inveni filiam tuam virginem. virum suum fudit sanguincm suum. Quid igilur?
Et ecce hoec sunt signa virginitutis filix mex. Expan- Tollent, inquam, cam pater et mater ejus, et defe-
dent veslimentum coram scnioribus civitalis. Appre- rent secum signa virginitatis ejus ad seniores urbis
hendenique scnes urhis illius virum. cl vcrberabunt illius, qui in poria sunt, el e.tpandenl vestimentum
eum, condemnantes super ccnlum siclis argcnti, quos coram senioribus civilalis, e/ appreliend( ni virum et
dabit patri puellx, quoniam difjamavit nomen pes- verberabunt eum, etc.,ut supra.Nempe miro modo,
simum super virginem l.irael, habebilque eam uxo- miro charitatisordine,propteripsumcrimen, unde
rem,et non poteril dimiltere onini limpori vitx sux. Ecclcsiam de gentibus redarguit, homo factus Dei
Heec justitiae vel sapientiae Dei litterapudicis sensi- tilius^ipse vei beratus et cruci affixus est,et in porta
bus obscurissima est. Quis enim jiudicus animus civitatiscoram senioribuaurbis, id estin consistorio

Paxeol. CLXYII. 30
939 RUPERTI ABBA.TIS TUITIENSIS 940

coeli, inconspectu Patris et sanctorum angelorura A t^i- Si aulem in agro repererii vlr puellam qux de-
ejuf, virgo esse judicata est, quae in conjunctione sponsata est,et apprehenderil,pt conrubuerit cum ea
ejus posuil vesligia sanguinis sui.qua; in predica- ipse morietur solus, puella nihil patielur, nec esl rea

tione ejus poenitentiam egi[,qu8e pro fide ejus san- morlis, quoniam ficut latro conswgil conlra fralrem
^uinem fudit. Nempe et si ante prostituta fuerat, suum et occidit animam ejus,ita puello perpessa est.

poslquatn lamen sic illi conjuncta est, jam virgo Sola erai in agro,clamavit,et nullus adfuit quilibera-
meretur dici,et est.Quis vero pater, vel quae mater ret eam. In manifesta discreta; rei justitia justum
est ejus^nisi ordo apostolicus, et Eccles-ia primitiva, nihilr.minus adulterii spiritualisjudicium est. Nim
quorum testimonio in coelo et in terra delenditur? qui cum
uxore alterius dormivit, vir impurusdiabo-
Verherabunl, inquit, illum, condemnantes in^uper lusest.qui creHturam rationalem,seilicet hominem
eenlum sicHs arqenli, quos dabil palri puelLr, guo- corrumpere ausus est,et hic quidem in agro puel-
niam difjamavil nomen pessimum super virginem Is- iam virginem Deo desponsatam invenit, et cum illa
rael. Deoique quia de peccato arguebat Ecclesiam concubuit, quando ante legem datani peregrinanlem
sive S/nagogam, quarn vir;.'inem e.'se vulebat, id- in ^Egypto gentem Hsbraeam sib: subjugavit servie- ;

cireo vir iste verberalus, insuper et crucili.xus est. bat enim illic diisalienis, quam in Abraam, Isaac
iiuo ut peccalum prostitutionis ejusdeleret,idcirco r> et Jacob Jesponderat sibiDeus legilimus vir.Clama

verberari et crucifigi dignatus est,deditquecentum vit puella,et nullusadfuit qui liberaret eam.nullns,
siclos argenti,id estplenitudinem donorumSpiritus inquam,non erat enim lex, non venerat propheta,
sancti. Habebit ergo, inquit, eam uxorem, et non qui a cultu deorum iEgyptiorum revocaret genlem
poterit dimitlere omni tempore vitae su3t, videlicet illam.nisi quod clamor ejus venit ad Jesuui, et hic
impleta prophetia.qua:! dicit Habitabit enim jiivenis: solus descendit,ul liberaret populuni suum. Uaque
cum virgine, et habitabunt in te filii tui, et guudebit sicut latro consurgitcontra fratrem suum,eloccidlt
sponsus super sponsam, et gaudebit super te Deus auimam ejus, ita puella illa, ita gens novella illa

luus {Isai. Lxii).Sequi!ur : Quod si verum est quod perpessa est, et intus diabolum corrumpentem, et
ohjicil,et non esl in puella inventa virginitas,ejicient foris Pharaonem servituti subjicienlem. Sola eratin

eam extra fores domus patris sui,et lapidihus obruent agro illo, in Jilgypto sola, longe remota a civitate
viri civitatis iliius, te morietur, quoniam fecil nejas Dei et regno. Igitur vir ille, inquit, morietur solus,
in Jsvael, ui fornicaretur in domo patris sui, et au- puella nihil patielur,nec est rea morizs.Talis nempe
feresmalutn de medio tui. Hoc interim sciendum adulteriipcenarasolusportabitdiabolus,quemadmo-
esl quia cum gratia Dei in poteslate mulieris est, durn in typum ejus solus periilPiiarao cumcurribus
utrum crimen, quod ab hoc viro objectum est ve- suis et equitibus, gensautem illanibil passa mare
rum sit, an non. Etenim ijuae poenitentiam egit, ut transivit, glorificata miraculis, defensa coelestibus

aupra dictum est, et ita virginem castum se eshi- praesidiis Exod. xiv). At hic idem aiiulter toties

buit, in illa nomen pessimum periit ;

quae autem puellam desponsatam in civilate iuvenit, et toties

pcenitentiam non egit, magisque Barabbam quam cum illn concubuit, quoties gens eadem jam Scri-
Dei Filium, raagis amat Antichristum quam Chri- pluris sanctiset angelorum munita praesidiis,idolo-
stum, haec difTamata est, quia vere fecit nefas in lalrise sese prostituit,initiando Beelphegor.colendo
Israel,et peccatum ejus manet \g\\.\3iT ejicieni eam, ; Caal,serviendo Astaroth. Amplius autem tunc dia-
inquit, videlicct Synagogam, exlra fores quondam bolus corruptor cum illa in civitate concubuit,
Patris sui De\,et lapidibus obruent eam viri civitatis quando a;ternum sponsum ct amatorem animarum
ejus, scilicet omnes judices, qui sedebunt super Jesum Christum Filium l)ei crucifigi,virumque ho-
thronos judicantes duodecim tribus Israel {}Uitth. mijidam sibi donari petil (.tct. iii). Igiiur, cdi/c?*,
xi.x), quia fornicala est in domo Patris
et morielur, \Xi(\a\\.,utrumque ad porlam civilalis illius,ct lapidi-

sui, id est condemnabitur, quia diabolo adhaesit, bus ohruentur. Palam esl omni mundo quia jam
cum haberet legem et prophelas Dei sui. adultera illa ducta est, jam non solum spiritualiter,

33t CAPUT XX. sed corporaliter quoqueet visibililer de civitate Dei

Si dormieril vir cum nxore allerius,utriquc morienlur; protracta est,multisque calamitatibus tanquam la-
et qux sit distantia ejus in agro,et eju; qux in civi- pidibus obrula est, amissis jam angelorum praesi-
tatcreperta esl ; et quod adulter diabolus,puellavero diis.nullum jam habens vigilem,id est prophetam,
quam oppressit in agro,Synagoga fuerit in .'Egypto. de qualibus ipse Deus Super muros luos, inquil,
:

Si dormierit vir cum uxore alterius, utrique mo-

D Jerusalem, constitui cuslodes, lota die et lota nocte

rianlur, id est ailulter et adullera, el auferes malum non tacebunt laudare nomen Domini {Isa. lxii). Ipsa

Hoec de adulterio generalis sententia est.

qunque civitas terrena Jt-rusalem deserta est tacla,
de Isru''!.

Sed differt.utrum per vim,an per consensum adul- et templum exustum est,et qui Romanorumgladio
terium perpetralum sit. Sequitur ergo Si puellam :
superlueruntjin omnes genles captivi ducli sunt.
virglnem desponderit vir, et invenerit eam aliquis in
CAPUT XXI.
civitate.et conruhuerit cum illa, educes utrumque ai
portam rivitatis, et lapidibus obruentur puella guia :
De eo quod ait: «Ulriquemorianlur,y subaudiendum
esse, si ctim consensu muiieris dormierit cum ea vir.
non clamavil cum esset in civitate, vir quia humilia-
vit uxorem proximi sui et auferes malum de medio
:
Igitur si dormierit, inquit, vir cum iixore allerius
 i»ll DE TRINITATB ET OPEIUIUS FJUS LIRni XLII. — IN DKU l\ LIR. I. 'Ji2

ulrrque moriantiir, suliaudilur, si cum cnnsfnsti A """'•'"•"*' Oum est enim donniig, aiit qui niuri
niulipris doriiiivit cum ra vir. Naiii ei invitu vinlata D irnini, nisi Pcclesin Domini ? SoH profficio intnl-
ost, si vim pcrpesaa esl, ila c|ueiiiadm(idum latro ie.clug eunuchi non idi^m hic cat ct illic.Illic oniiii in

oonsur^it adversus rralrcmsuum,ct occidilunimam litleni, hic cunuchns intp|lii;cndu8

iiulcm in spiritu
ejus, aduilersalus erit vir, illa nihil palielur, nec e8t,iiuia spiritualis est.Quaproptpr jam ipsasounu-

est rei mortis. Quaro ? Viceiicot quia sola caro vio- chorumPnumflremusspecica.Fn EvanRclio Dominus
lala cst, airmtiB nutrin, iibiscdul fide.s conjugii,in- d icit : Siint ntnurhi qui sic nnli miiil ; et sunt eunuchi
corruplus.Siia (idcs viulata in criniine cst,sola ndci qui al> Iwminihu!: jiicli sunt; et sunl eunuclii qui se
perditio adultorium est.Nam ubi nullius desponsio- caxlraverunl propler rrgnum civlorum (ilattk. xix).
nis sigillala cst fidcs, si corruptor accesscrit, jain Hajc terlia eunuchizatio, sive castralio, quia non
quidem vitium, sed in nculro adulteriuin cst.Nam fcrro abscissionis.scd propo^ito fit ca3titalis,magi8
SP(|uilur : Si inrcncrit vir pucllam virgincm,qiuv non quidcm spirilunlis est, verumtaincn non omnino,
lialiet sponsuin et npprehendcns concuhueril cum ea, quia manircstus in carneca;libalus esl.Et hi procul
et res ad judirium vencril, dabil qni dormivil cum ea dubio laudabiles sunt eunuchi, quiijus, juxta pro-
patri puetlfc quingn^iginta siclos argenti, et liabcbilphotam pra^dictum.dut Dominus tocum tn domo sua,
eam uxorem, quia huiniliavit illam. /Von poteril di- g ^' '» muris suis nomenque melius a filiis et filiabus.
miltere cam cunrtis dichus vil.v su,v. Igitur sanctio Horum omnium cenerum de nullo veraciter dicas,
conjngii non tam in conjiinctione,vel commislione quia non ingrcdiliir pcclesiani Domini, nisi quod
carnis, quam in sacra iienlo desponsionis est. Qua- sacros tantum altaris hnnorc^s auctoritas canonica
propter legitime ac rationaliterde virgine nunquam truncatis vel abscissis intprdicit. Quapropter quae-
cognoscendu carnaliter vel copnita^loquitur angelus rendum adhuc est qualis sit ille eunuchu8,qui non
ad Joseph Joseph, fili David, noli timere accipere
: ingrediatur ecclesi.im Domini.QuKrcntibus hoc illis

Mariain conjugrm tuam : qund eniin in ea natum est, quoqiie illud sese offert quod alibi diclura est: Ma-
de Spiritu sancto esl {ilaltk. i) Legitimp, inquam, ledicliis omnis qu! non ferit seincn in Israel. Neu-

id csl secunduin lcgem pr.-Bsen.tem vocat illam in trum quippe sine altero recte inlelligi potest, quia
Evangpjio conjugem proptcrsolam desponsionis fi- videlicet verba quidem diversa, sensus tamen idem
dem. Porro de spirifuali adulterio idem sentiendum est. eunuchus qui noa ingrediatur in ecole-
Igitur
est,videlicet quod invitam,vel ab adultero vim pas- siam Pomini, et non faciens semen in Israel.quiet
sani, nullam aniraam proprius vir Deus quasi adul- idcirco iiialedictus esse debcat, quia scmen non fe-
teram judicet. Quod optime sciens martyr invicta, cerit in Israel, ille est, qui cum possit verbo Eedifi-
cadBmque virgo pudica dicit primum de carnali p care pro.ximiim, mutus incedit, vel cum bona et
adulterio sic « Nunquam inquinatur corpus, nisi
: ulilia noverit, otiosa magis et vana diligil. Hic illi
do consensu mentis. Nam si invii:\m me feceris vio- oppositus est qui se castravit propter rcgnum cce-
Iari,castitas mihi duplicabitur ad coron^m.» Sum- lorum, quia videlicet quantum ille laudabilis est,eo
ptuiii quoque depra;senti legis loco tcstimonium sic quodfacullatem habens naturalem seininandi Dlios
inseril, diccns : « Nam sic patitur Deus violatorem carnis continens est propterregnumcaelorum, sci-
castitatis, sicut serpentem, sicut latronem, sicut licet [ut] vacare possit orationi,et juxta apostolicum
barbarum. Porro de spirituali adulterio itidem
» consilium lanlum sollicitus sit quie sunt Domini :

dicit : « Nam ctsiin macu rrea thura punas.et per tartum hic detestabilis est, eo quod commissum
manum raeam jacias sacrificia,Deus haec attendil et habens taientum verbi Dei, quo ad a;dificationem
ridet. » Ei dc utroque coinmunera reddens senten- multorum bene possit operari et utiliter nego-
tiam :« De sensibus enim ctde voluntatibus,inquit, tiari, vacat olio, et acceptam indigne graliam ne-

judicut. » gligit.

C.\PUT X.XII. CAPUT XXIII.

De quod eunuchus non inlrabil Ecclesiam Domini;
eo " Si fueril inlcr vos komo qiii noclurno pollutiis sit

quodsiut eunuchorum spcries, cl qualis euuuchus soinnio, » qunlirunque discre/ione ohserrandum sit.

non imjrediatur in Ecclesiam Domini. D Si fuerit inier vos knmo qui nocturno polluius sit
(Cap. X.XIII.) Non intrabil eunuchus attritis vel am- somnio, egrediatur extra castra et non revertetur
putulis teslirulis et abscisso veretro in ecclesiam Domini. priusquam ad vespcram. Lavetur aqtia, et posl solis
In Isaia Icgiraus : E/ non dicat Eunuchus : Ecce ego occasum regredielur mca.s/ra.Hicjam recte quasritur
lignum ariduin, quia hxr dicit Dominus eunuchis : utrum post illusionem quaepersomnium solet acci-
Si ciistodierint sahbala mea, et egerint qux volui,et dere, quilibet corpusDomini valeat accipere, vel si
tenuerint fcedus meum, dabo eis in domo mea, et in sacerdos possit sacra mysleria celebrare, quia ecce
muris meis locum et nomen inelius, a filiis et filiabus lex non nisi lotum aqua, nec ante vesperam conce-
nomen scmpilcrnum dabo eis quod non peribit (Isa. ditin ecclesiam vel castra intrare. Etquidem spiri-
Lvi). Ergone sic sibi conlraria sunt lex et 33-^ tualiter intelligitur, quia quasi per somnium illudi-
propheta;, ut dicat lex, non intrabit eunuchus in tur, qui tenlatus immunditia, veris imaginibus in
ecclcsiam Domini, dicat econtra Dominus in pro- cogitatione inquinatur. Et hic lavandus est aqua.at
pheta : Dabo eunuchis locum in domo mea, et in culpas cogitationis lacrymis abluat, et nisi prius
 943 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 944
ignis tentationis recessit, reurn se quasi usque ad A cit cum isto stulto divite : Anima, habes multa repo-
vesperam cnf»noscat. Sed ut siinplicern nunctenea- sila in annos plurimos (Luc. xii). Isle ergo perdet
mu8 eadcm somnii illusione valde
lilteram, estin eam, nocte enim, id est, tempore vel hora quam
necessaria discretio, qua subtiliter pensari debeat, ignorat repetenl eam {ibid.). Econtra odit animam
ex qua re menti dormientis accidat.Aliquando enim suam, qui abhorret,qualem fuisse meminitprvteri-
ex crapula, aliquando ex naturae superfluitate, vel tam, qui abhorret,qualem fuisse meminit prasteri-
infirmitate, aliquando ex cogitatione contingit. Et tam vitam suam qui conversus ingemiscit, et se-
;

quidom cum. ex crapula contingit, habet exinde ipsum punit per pcenitentiam, numerans singuloa
animus aliquera realum,non tamen usque ad prohi- aclus suos, et pro singulis semetipsum accusans,et
bitionem percipiendi sancti mysterii, vel missarum proprio condemnansjudicio.Nara hoc quoque quaai
solemnia celebrandi, cum fortasse aut dies festus sedens fodit per circuiium, et egesta humo operit,
exigit, aut exhiberi mysterium pro eo quod sacer- quo relevatus esl, juxta prophetam, diceniem : Et
dos alius in loco deest, ipsa necessitas cornpellit. meditatus sum nocle cum corde rneo,et exercitabar et
Cum vcro ex natura; superfluitate,vel infirmitate in- scopebam spiritum meurn {Psal. lxxvi). Hoc agit pro
venerit.omnimodo haec illusio timeiida non est,quia reverentia Domini Dei sui, ambulantis in medio ca-
hancanimuspertulissemagisquam fecissedolendus t,
strorum, ne quid foeditatis appareal coram illo, et
est. Si vero ex turpi cogitatione vigilantis oritur SSSoIfensus derelinquatlocum cordis fetidum.lsle
animo suus reatus.Tribus
illusio dorraientis, patet ergo in vitam aiternam custodit e.im.
enim modis omne peccatum cogitatiouis impletur, CAPUT XXV.
videlicet suggestione, delectatione consensu.Videat Quomodo Chf-islus faciat hoc quod uit: Ne tradas
ergo qua ex radice inquinatio illa processerit : scili-
servum domino, qui ad te confugerit, » id est
eum qui ad se conversus fueril noii relinquat
cot utrum suggestione an delectatione, vel, quod
diabolOj ct quomodo hoc observare debeat Ec-
majus est peccati, consensu aociderit,quod et cogi- clesia.
tavit sciens, et pertulit nesciens. Suae igitur con- Non tradas servum domino suo, qui ad te confuge-
ecientire juilicio nocturno fuerit
relinquilur, qui rit. Hubilabit tecum in loco qui ei placuerit, et in
somnio pollutus, ut pro modo pollutionis digne la- una urbium tuarum requiescet, nec contristes eutn.
crymis suis, vel poenitentise satisfactione lavetur, Utinterim sensum spirituaiem continuemus, huic
priusquam in castra Dei regrediatur, id est prius- capitulo illud Evangelii dictum consentit: Omne
quara sacris uiysteriis Christi participetur ? quod dat mihi Pater, ad me veniet, et eum qui venit
CAPUT ad me non ejlciam foras. {Joan. vi). Eum, inquit,
XXIV.
qui venit ad me, sive scrvum, sive liberum, id est
Quo sensu mijslice inlelligendum sil quod ail : " Fo- C sive genlilem, sive Judaeum, non ejiciam foras.ii&m
dies per circuitum el egesta humo operies. »
servus tol dominorum, quot cultor dsmoniorum,
Habebis locum exira castra ad quem egrediaris ad gentilis erat populus, liber autem Judaicus sibi vi-
requiHiu nalurx, gerens paxillum in halUo. Cumque debatur. Sed et singuli hominum, quot vitiorum
sederis, Jodies per circuiium, el egesla humo operies, vel peccatorum tot sunt servi duminorum, quia
quo relevalus es. Dominus eniyn Deus ttius ambulat in omnis qui facit peccalum servus est peccali (Joan.ym),
medio caslrorum, ut eruat te, ct tradat inimicos tuos propter quod et non manel in domo in asternum
tibi, ul sint castra lua sancta,et nihil in eisappareat {ibid.). At ille liberator, eum qui venit ad se, non
fcedilalis, ne derelinqual te. Fodies, inquil, per cir- ejicit foras, ut jam dictum est, id est converten-
cuitum, et egesta humo operies quo relevatus
es. Na- tium se ab errore [vitee suee nullum a sua repellit
turffi pondere gravati,amentis nostrae
corruptibilis gratia, sive ille Judaeus, sive gentilis sit, sive ma-
uteroquaadara superflua cogitationum quasi mentis sculus, sive femina, sivebarbarus, sive scytha (G«/.
gravamen erurr.punt. Sed portare sub balteopaxil- iii) igitiir et hoc modo legeni adimplet, non Ira-
;

lum deberaus, ut videlicet ad reprehendendos nos- dendo servum domino, qui ad se conversus fuerit,
melipsos semper accincti, acutum oirca nos stimu- non relinquendo diabolo, cui hactenus servivit.
ium compunctionis habeamus,qui incessanter ter- D Quod poslulens Psalmista dicit : Non tradas me,
rara mentis nostra; pmnitentiae dolore confodiat. et Domine, a dcsiderio meo peccalori {Psal. cxxx). Tu
hoc quod a nobis fetidumerumpit.abscondat. Ven- ergo, quicunque es, consecrelalis ejus qui legem
trisquippeegestio fossahumo per paxillum tegitur, dedit, quicunque in domo ejus, qua; est sancta
cumnienlis nostrajsuperfluitas subtili redargutione Ecclesia, sanctaj libertatis oflicia suscepisti, non
discussa.ante Dei oculos percompunctionissua; sti- tradas servum doniino .vuo, qui ad te confugerit, id
mulum Huic sensui legis illud quoque de
celatur. est pcccata sua conlUentem, et ea relinquere volen-
Evangelio coogruit: Qui amal animam suam perdet tem, ne in desperationem abigas,qualecunque cri>
eam. Et qui odit animam suam in lioc mundo, in vi- mcn quantumcunque adniiserit; Nec contristet
vel
lam xternam eam {Joan. xu). Amat quippe
cuslodil eam, imo consolare juxta Apostolum, ne abundan-
animam suam, quiquantum in deliciis, tantum in tiori tristilia absorbeatur. (II Cor. ii). Uabitabit le-
vitiis fovet pra;sentem vitam suam, qui sibi blandi- cum in loco qui ei placuerit,ct in una urbium tuarum
tur, qui etiam inalam defendit vilam suam, qui di- requiesccl, id est in quocunque proposito vel ordine
943 DE TRINITATE liT OPERIBUS EJU8 LIBRI XLII. — IN DEUT. LIR. 1. 9W
devoverit Buara usquo ad flnem pconitenliam aget. A condemnQbis.qualecunqueilludsitquod abontiquU
Ciuieruin juxli» spnsum litterulem, hoc praicpplum patribus lil aul nclum ohI. Vnrbi nrulia : Abraham
saucta Christi Ecclesia aic observal, ut, socumlum duos filios hdbuit, unum dc ancilla, et unum de li-

canonicam auctoriialem.JuilcToruni sive papanorum bera{Gal. iv), hiec et hiesimili» si tan(|uam adul-
mancipia, seniel ad ipsam fugionlia nunquainqui- teria reprehendiis, uut judn^es, rutionfin non dig-
buslibet suasionibua reJdcre debeat. Sancitum cernens tiTnporum, quod viilelicet ante legcin alia
quippo est lege canonica, ut si quilibet Judaeorura licentia fuerit, alia sub lege, atque alia in pulchri-

aut pajjanorum servus ad veuerabilia loca lidei tudinesit,Evangelii;si, inquam, haec repreliendas,

oausa confugerit, nuUatenus euni patiumur pr.TJu- ve! condemnes inhorainibussanctispalribusnostra

dioium suslinere. Scd sivo olira Christianus, sive fidei.quorum desemine salus nobia Christus adve-
nunc fuerit baplizandus, sine ullo Christianorum nit, nimirum segetcm ainici lulce indiscrela inea-
pauperum damno, rcligioso Ecclesiuslicas pietutis Buisti. Manu igitur tantum horrentera epicam con-
patrocinio inlibertatemoinnibus modis defendatur. teres, id eat per allegoriain dicta esse haec intel-
Jjirgg
CAPUT X.XVI.
"
ingrefso vineam proximi uvas
'
CAPUT X.XVIII.
Qui'l sit spiritualiler
inlus comederejoris (lulem non ej]erre. Quofl homo si acciperit uxorem, el eam oderit, per-
miihtur ei dure lihellum rcpudii,qualHer cl singu-
Ingressus vineamproximi iuicomede uv(is,(iuantum
lis nostrum dcbeal inlelligi, et quati'er Chrittut
tibi placueril.torns aulem ne efjeras lecum.Vroximus Synagog.T; id fecerit.
tuus mediator Dciet horainuna.hoinoChristus Jesus (Cap. XXIV.) Si arceperit homo uxorem, et
est, qui vulneratum hominem ubi ab llieiicho in habuerit eam, et non invenerit gratiam ante
Jerusalem desceaiierat, misericorditer suscepit, et oculos ejus, propter aliquam fccditatem, scri-
inde proximus ejus dicitur et esl, quia cum illo bet tibellum repudii, et dabit iu manu illiut,
misericordiam fecit {Luc, x). Unde ei loquitur per et dimiltet eam de domo sua. Cumque egressa
Prophelam:()u,ist proximum,quasi fratrem nostrum, altcrum marilum duxerit, el ille quoque oderit eam,
tic complacebam. {Psal. .vxxvi). Porrn vinea ejus dederitque illi lihellum repudii, et dimiserit eam de
Ecclesia ejus cst,queraadraodum in propheta dicit domosua, velcerte fuerit mortuus, non poterit prior
spiritus:tan^a/)0di7cc<0 meu canlicum patruelis tnei, rnaritus recipere eam in u.vorem,quia polluta est, et
vitiea: tuoe, meo in cornu filio
vinea jacta est dileclo abominabilis facta coram Domino, nec peccare
esl
olei {Isa. v).Ac deinccps Vinea enim Domini excer-
:
facias ttrram tuam quam Dominus Deus tuus tibi
cituum, domus hrael esl, et vir Juda germen delec- tradiderit possidendam. Patet profecto quia vis
tabilc <?jaj(i6id.).Vineam hanc ingressus es.quando praecepti 33-4 ratione juxta litteram caret. Quod
ad fideraChrislitanquamoperariusa palrefamilias et Veritas in Evangelio teatalur,dum Pharisfeisob-
vocatus es Comede ergo, inquit, uias,
{}latlh. sx). jicientibus quod Moyses mandavit dare libellum
quantum aulem ne efferas lecum,
tibi placuerit,foras repudii, uxorem dimittcre, respondens dixit :
et
id est opera bona quantacunque potes corde bono Quoniam Moyses ad duriliam ciirdis veslri, mandavit
et anirao volenti, nihil autem quasi ad oculos ho- vobis dimiilere uxores vestras. Ab inilio aulem non
minum. Qui enira lucem suara lucere facil fonim fuit sic.etc. {Matth^ xix). Et hic ergo liltfrae spicam
liominibus, ul videattt opera ejus bona, et glorificenl
conteramus, atque inde spiritualis sensus granum
Patrem qui est in ccbUs {Matth. v), ille profecto capiamus.Homo uxorem accipit,cum actionis ter-
intus uvas comedit, et proxirao suo nequaquam rena suscipil curam.cujus si fa;ditatem cognoverit,
damnosus.imo cbaritati ejus gratiosus existit.Quia dat libellum repudii.et diraittit eam de domo sua;
autem fecit justitiam suam coram hominibus, ut quia saepe ipsa terrenaactio qus priusquam habe-
videalur ab eis,uvas procul dubio foras exlulit, et retur fortiter araabatur, cura habita fuerit, cujus
in hoc araici gratiam laesit. Dicit enim de hujus- sil foeditatis agnoscitur, cura esse poUuta per pec-
modi : Amen dico vobis, receperunt mercedem suam cata videtur. Dimitlal ergo eam vir de domo sua,
{Joan. vi). Receperunt, inquam, nec eeterna fa-
ut amorem mente sua, quae egressa
ejus rejiciat a
miliaritate ad eamdem proximi ingredientur vi- Q virura alterum accipiat qui terrenam actionem,
neam. quam tu deseris, alius concupiscit. Sed fortasse et
CAPUT XXVII. ipsa in odium quandoque ventura est,uteam utili-
Quid sil de tegele tpicas frangere, et manu conlerere, ter dimiltat. Bene autera dicitur, dimiseriteam,vel
falce autem non melere. certe morltius fueril, quia unusquisque terrenam
Si iutraveris segelem amiei lui, franges spicas, et curara aut dimittit aut moritur, id est aut non ei
manu conleres, falce autem non meles. Ejusdem ex aniino succumbit, aut propter eam funditus in
amici velproxiraiseges sanctaScripturaest.quae de animae vita succumbit.Sive ergo sequens eam ma-
patrum ejus secundum carnera dictisvel faclis con- ritus dimiserit, sive mortuus fuerit, maritus prior
texta est. Franges ergo, inquit, spicam manu, ut non poteril eam in uxorem accipere, qtiia potlula est,
ad latentia grana pervenias, id est discuties occi- ut videlicet is,qui semel curam terrenam atque vi-
dentemlitterara.ut de repositointrinsecusspirituali tae praesentis intentionem reliquerit, ad cam ultra

sensu vivas falce autein non meles, id est non nuUo modo redeat, quamipsejam auo judieio pol-
;
947 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 948

luit.quiaeam priu3 iiloo deseruit, quia poUutam A /««es, guodcunque docuerint te sacerdotes Levitici

essecognovit. CsBierum el juxta allpgoriam sensua generis, juxta id quod prxcepi eis, et imple sollicite.

allior ('&t,in eo videiicel quod sicut per propbietum Et protinus : Memento quse feceril Dominus Deus
tcstntus est matri vestraeSyiiagogSjO JudjEi, libel- vesterMarix in via, cum egrederemini dc Mgypto.
lum dedi rcpudii. Veruiiilamen litteram ejusdera Quidnam hoc sibi vult,quod pranceplo tali prtrmissa
pracepti, partim per misericordiam praeterit idem lepram. tantopere cavendam esse dccernil?aut uun-

Deus judicii.cum itidem in propheta dicit Vulgo :

quid observare potest.aut in aibitrio ejus est pla-
dicilur : Si dimiserit vir u.wrem sunm et recedens ab gam leprae non incurrere ? Ergo et in hoc allius
eo duxerit alterum virum.nunquid revcrtetur ad eam quidpi.im requirendum est.Deprehensus quippe est
non contaminata erit homo, quod vendif.o fratre suo pretium accepcrit,
ultra ? Nunijuid polluta, et

mulier lu autcm fornicala is cum amatoribus

illa ?
qu.i<ndo populus Judaicus, autsanguineai Christi,
mullis, tamen reverlere ad me, dicit Dominus, el ego
secundum carnem fratrissui fundpret, prelium de-
nunc quidemSynagoga
Igitur dit et accipit trailitor quippe Judas pretium san-
suscipiam le (Jer. iii).
;

quomodo si contem- guinis triginla argenteos retulit [Matlk. xxvii).

libelluin accepit rppudii,quia
Christum eon- IIoc facto tota Synagoga lepram maledictionis in-
natmulier amatorem suum.sic illa
alterumque maritum diabolum duxit, r, currit, cujus in lypum Mariam, ut suo loco jam
temnsit "^
' . . " dictum
j;.t..„ est,per tolum
.. t„i.,„^corpus
,.,„l,.v„™ „..„^o„o operuit
lepra candens
, , nr.o„„;t i

verumtamen ad priorem maritum reversura est, et

ille revertentem 8uscipiet,quia cum plenitudo gen- (Num. x;i). Igitur quicunque Christura ex lege et

tunc omnis Israel salvus erit prophetis venturum esse didicisti, ejusque vendi-
tium subintraverit,
[Rom. ii).
tionemin Evangelio legere vel audire potuisti, ob-
CAPUT XXIX. serva diligenter.^ ne incurras in plagani leprx, id est

pignms infcriorem el superiorem mo- neconsentiendosacrilegiis Juda!orum,malediclione

Quid sit loco
lam non debere accipi. operiaris,et sempiterna confusione induaris,et cum
illo coetumalignantium projectus, habites extra
Non accipies loco pignorisinfenorem etsuperiorem
Accipere caslra proficiscentis in coalum Ecclesise. Hoc in-
motam, quia animam suam apposuit (ilz.

dicimus aliquandoaiiferre.UndetlP.iulus aposlolus

quam, observa diligenter, et fac quodcunque docue-
rint te sacerdotes Levilici gcjieris, id est prsedicato-
dicit Su.stinclis enim, si quis vos devorat, si quis
:

res evangelica? veritatis.Ipsienim docere te possunt

accipil(ll Cor. xi),ac si diceret, si quis rapit. Pignus
qualiter lepra careas cjusmodi. Prieterea fratrem
vero debitoria est confessio peccatoris. A debitore
suura et ille vendit, qui venale habet Evangelium
enim pignus accipitur,cum a peccatorejam peccati
confessio tonotur. Superior autem et inferior mola Christi.Frater enim vesterille est, quemadmodum
subvehit, ^ in Evangelio dicit Vade ad jralres meos, et dic
spes et timor. Spes quippe ad alta :
est,
eis Asrendo ad Patrem meum et Patrem vestrum
timor aulem corinferius premit.Sed mola superior
:

etinferior ita sibi necessariojunguntur.utuaa sine

[Joan. xx). Et alibi cum dixisset : Qux esl mater
peccatorisnamquepec- mea, et quisunt fralres mei ? [Matth. xii.) extendens
altera inutiliter habeatur.In
incassum
tore dcbet spes el forniido conjungi,quia
manum in discipulos suos, dixil^^cce rnater mea et

fratres mei.Qui ergo venale habet Ghristi Evange-

misericordiam sperat, si non etiam justiliam ti-
lium, raaxime vero si venale faciat qujdecunque
meat. Incassum justitiarn metuit, si non etiam de
Christi sacramentum, profecto hic vendit fratrem
misericordia confidit.Loco igitur pignoris mola su-
suum.llio autem adeo lepram iucurrit ut hnsreticus
perior aut inferior tolli prohibetur.quia qui pecca-
tanta dispensationecomponere debet judicetur, quemadniodum in Actibus apostolorum
tori prfedicat
Magus ille Simon(.4(.'/. viii), a quo usque hodie ven-
prffdicationem ut nec dcrclicta spe timorem sub-
ditores vel emptores gratiarum Christi, Simoniaci
trahat,ncc subtrucla spe in solo eum timore dere-
dicuntur.lgiturquieunque legistis vel audistis,Gr«-
linquai.Mola enim superioraut inferior tollitur, si
lis arccpis:is,yratii date (Matih. x), observa, inquit,
per praBdicaalislinguam,in peccatoris pectore, aut
diligenter ne incurras plagam /e/ira», subauditur pro
timor aut spes a timore dividatur.
tali fratris vendilione.ethoc patiarisin anima,quod
CAPUT XXX.
Quid sibi velit quod prxmissa sentcntia in eumqui Uiczipertulit in corpore.Nam quemadmodum lepra
frafrem suum vendident, plagnm tepra' cavendinn Marifficladem 335 illorum spiritualera significat,
esse.noxsubjun.vit ,e.f qno'/ illt; quoque Iralrem .i»!/w qui per superbiam meiitisin foveani incidunt haere-
vendftt, qui venale habet Ecangetium Chrisli, ac lepra Giezi moihum illurum expri-
tica? doctrinae sic
proinde leprosus sil, utGiezi.
rait [IV lieg. v) qui propter venalitatem cujuslibet
Si deprcliensus /ueril liomosullicilnnsfralremsuum
evangelicae gratiae,tanquam leprosi projiciuntur de
de filiis hrael,et vcndito eo acrcperic prelium, inter-
sinu matris Ecolesim.
ficietur, et auferesmalum de medio tui. Manifeste
CAPUT .XXXI.
juxta litterae quoque sensum grande in venditione
Eum qui rcpelit rem aliquam a proximo, non debere
fratris sacrilegiuiu est,cujus reos se constiluerunt dimuniejus ingredi, id est nennnemdebere curio-
filii Jacob, quando ab illis in servum venundatus sum vei suspiciosum esse erga eonscientiam, pec-

est Joseph [Gen. xxxvii). Sed coiitinuo sequitur : catoris.

Observa diligenter ne incurras in plagam leprx, sed Vumque repetes a proximo tuo rem aliquam quam
!)1!) \)K TIU.NITATE KT 01'L.IIIBUS IIJUS LIBRl XLII. — IN DEUT. LIB, I. U50
dchet tihi, noit ingredieris domum ejus ul piynus A peccatum, pro sola iniquilalo patrum, iil C8t pro
aufenis, ted slahis foris, cl itle lihi prolerel qucd originuli peccuto apud inferos dctinoantur.be qui-
hdbucril. Sin tiulem pauper cst, non pcrnoclnbil n\md bus (•iiiii icctissiiiio Urodicas: Judicia lua ahi/ysus
te pii/nus, sed sluliin reddes ci anlc solis occasuin, ut »i»/((((/'*((/.xxxv)etidl)cutiJubsub tulium peraona:
dormicns in veilimenlo mo benedical libi. In ipsa Et mullijilicabis vulnei-a mea etium tine cuusa {Joh
superlicie auu.pulchra et amabilis ost ista clemen- ix) lllud taroen de omnibus morti prifdostiDatis
;

tia) lex. Porro iii quod intrinsecus lutct, pulchrius sciendum est quia genorutionis vel supordufD origi-
est. Spiritualitcr namquu rcui uliquain a proxiiiio nis corum causa pcccutiiin est.Post peccatumnam-
rcpotimus, quolics proximuin pro uliqiio pecculo que Kv(B diolum est Mulliplicaho arumnas tuas,
:

oorripimu?, juxtuilhiil llvungclicum : Si jieccaverit et conceplus tuos {Gcn.

iii). Nuin ocontra generationis

in le Irutcr luu.t, viulc el corriije eum inler le, et vcloriginiseorum, qui advitam praedestinati sunt,
ipsumwlum {Miillli. xviii). yon ingrediens, inquit, causa eMiciens benedictio Uei est, dicentis anto pec-
domum cjut ul pignus auferas. Domum proximiiile catum : Crescile eimulltplicamini et replete terram,
ingredieturut ()i^nus aurerutquicuriosusctnimium suhjuite eam {Gcn. ii. etc. Prof(^cto purvuli, qui
susplciosus viti>mojusperscriitulur,utaccusatiune[n ante perce|)tum Chrisli graliam px hac luce s-ublra-
adversus illum inveniat. Non ergo ingrcdieris, in- B huntur, eo ipso quod sic sublructi sunt, palam fa-
quit, domum non curioae ages, ut publice
id est ciunt, quia non cx prKmissu benedictione, sed ex
arguere vel rcpreheodera possis quiB forte secreto subscquentispeccutisupcifluilatcortisunt.yuuergo
conimissa sunt. Sed quiii ? Foris slabis, el ille libi justitia dicenlis : Huliiplicabo wruvinas tuas et con-
prolerct ijuod huhuerit. Foris, inquuin, stabis, foris ceplus liios, suieiflui homincs eadom et
nati sunt,
pulsubis, foris seriuonem fucies, itaut non uni.sed nioriuiitur. Proinde diligenlior: adhuc detcmina-
omnibus non de uno, sed de cunctia loqucris, an- tiono sententiasupplenda est, n(!o (ilii pro patribus
nuutiando quod nihil opertum quod non reveletur, moricntur, subaurlitur, si patres uliu8,bcilicet san-
nihil ucculluiii (]uod noii sultein in futuro judicio cta; EcclesioD sacerdutes, imo patrem alium, id esi
sciatur ^Malth. quatenus duin omncs sollicitos
x), novum Adain Christum habere mereantur.
rcddis.unus securus non sit. Tunc ;//« libi profcrct CAPUT XX.Xlll.
quod iiabuerit, id est sponte sua contitebitur quod yon essc qux
in messe posl tergum
recfdligenda ea
fecit,et tu pro illo orabis, juxta praeceptum Apo- relicla non scmpcr vcl omn'a debere
sunt, id csl
abscondi bona opera ab ocuiis kominum.
stoli dicentis : Confilemini allerutrum pecciiavcstra,
et orate pro tnvicem, ut salvemini {Jac. v). Tu itaque Quando messucris segelem in agro luo, et mani-
sponte conlitenti, statim dimittes ei. Nam hoccst pulum oblitus rcliqueris, uon rcverlcris ut lollas eum,
p
quud scquitur : yon pernocluhil apud le oignus, ii sed advenain el pupillum cl vtduam palieris auterre,
pauper est, sed statim reddes ei ante solis occasum, ut benedicat tibi Dominus Deus tuus, in omni opere
etc. lla?c in te discretio esse debetut si pauperspi- manuutn luarum. Si fruget colliges olivarum, quid'
ritu csl, sihuiniiiter conriletur,si pro peccatosuo quid remanserit in arboribus, non reverlerisutcoUi-
conipungitur,statimdimittas el antesolisoccasum, gas, sed relinques advenas, pupillo, ac vidux. )le-
id est antequam incidat in desperutionis perieulum, menlo quudcitu scrvieris in .Flgypto. Et bsc litterae
ut doriniens in vestimento suo, id est requiescens euperlicies plana,mentes nostras valde ud humani-
in spe salulis suce bencdicat tibi, quia tu animam tatem vel pietalemiEdificat, nec occiditha^e litterae
ejus lucrifecisti, ut habeas justitiam coram Domino pars imo non minus quam spiritus vivificat.Ipsum
,

Deo tuo.videlicet qiiam subaudire te voluit dicendo :

jam spiriium de littera non tanquam vitam deoc-
Si te audierit, lucratus eris fratrem tuum {Ualtli. cidente,sed tanquam thesaurum de thesauro, tan-
XVIIl). quam mel de cera producerepromptum est. Spiri-
CAPUT XXXII. tualiternamquemesses segetum, fruges olivarum,
Quod illa non videeintur contraria, quod dictum est, raceini vinearum nostrarum,opera justitis nostrae
« r.oti occidentur patres pro fHiis, » et « qui redcHs sunt. Et segetem utique nostram, olivas nostras,
iniquitatem patrum in fiiiis ac nepotibus D racemos quoque nostros, absqueullo residuo coUi-
yon occidenlur palres pro filiis, nec filiipropa- gimus,quando itacavemusjustitiam nostram facere
tribus, sed unusquisque in peccatosuo moWe/ur. Alibi coram hominibus, ut a nullo videamur. Verum si
dictum est ; Qui reddis iuiquilatem palru7n in filiis tantopereseinpertimeamus spectatorem, nunquam
ac nepolibus, in terliam ei quartum generationem habebimus imitatorem.Ergo non reverteris, inquit,
{Exoi. xxxiv). Nec haec sibi contraria videanturcum ut lollas eum quem oblitus reliquisti manipulum,
dicit, nec filiioccidenturpropalribus,?,uh&iiA\e,xiA\im non ut coUigas ijuidquid in arboribus remanserit
est, qui peccata patruin non sequuntur. Nam ubi olivarum, aut vinea quidquid residuum fuerit ra-
dictum est : Qui reddis iniquilalem patrum in filiii ac cemorum, sed adve.nam et pupillura et viduam pa-
nepo/ffcu.sitidemsubaudirioportet^quipatrcsiniquos tieris auferre, sed relinques pupillo, ac advense, ac
imitantur. In qua distinctione cum ratio jastitiffi vidux, sed cedent in usus advenae pupi]|i,ac viduas.
manifesle se olTerat, de solis parvulis niagna et Advena,pupillus,ac vidua, quia oon seniinaverunt,
autiquaquestioest,cur cum Duiium habeantaotuale quia olivas et vineas non plantaverunt, pauperes
951 RUPERTl ABBATIS TUdlENSlS 952

jntEcclesiffi, qui fidem habenl quidem, sed non- A daverunt. Porro qui spiritualiter totam legem ad-

dum fidei congrua opera fecerunt. Piura

justiti£E implevit, novus homo Jesus Christus, huio quoque
parti legis in semetipso sic obtemperavit ul pro gul a
ergo operum nostrorum propter periculummiseree
primi hominis, jejuniorum plagas sustinens, qua-
vanitatis intra conscientiae secretum quidem repo-
336 pupillis vel dragenariumnonexcederetdierum numerum nam ,
namus, aliqua tamen hujusmodi
consummatis illis, ecce accesserunlangeti elminislra-
advenis ac viduis relinquamus,utnoslris provocen-
bant ei {)lattti. iv). Ubi usque hodie solemne est
tur exemplis, ut sicut ait Dominus noster, videant
taiti publicis quara privatis satisfactionibus hunc
opera nosira bona, et gloriftceut Palrem noslmm,
qui in ccelis esl {Matth. v).
dierum indicere nuraerum,etita spontesuaprostra-
tos acpcenitentes legitime plagisabslinentiaecoram
GAPUT XXXIV.
plagarum qua- Domino verberari.
Quare in corripiendo homine qiiantiias
dragenarium non debeat excedere numerum, el de GAPDT XXXV.
quadragenario jejunio Domini. B .\on alligabis os bovis trituranlis. •

(Cap. XXV.) Si fuerit causa inler aliquos,et inter- f^on alligabis os Dovis lerentis in areu fruges tuas.

pcllaverint judices, quem justum esse perspexerunt, Nota jamdudum et celebris auctoritas bovem hic
illi patmam dabunt.Quem\mpium,condemna- g
iustitix simpliciler vetat intelligi.Paulus namqueapostolus
bunl impielalis. Sin aulem eum qui peccavit, diQnum cuin dixisset Sunquid non habcmus poiesiatemman-
viderint plnqis, proslernenl. coram se fncient ver-
el ducundi et bibendi (I Cor. is), subseculusadjunxit :

berari. Pro mensura peccuti erit, elplagarum moius ; Nunquid secundum hominem lixc dico ? An el lex
ila dunta.vat, ul quodragenarium numerumnonexce- hicc non dicit ? Scriptum est enim in lcge Moysi :

d'Jl,ne fa:delaceratus ante oculos tuos abeat Iraler Non alligabis os bovi Irituranli. Nunquid de bobus
tuus. Plagarum virgarum medicamentum scimus cura est Deo ? An propter nos utique dicit ? Nam
esse culparum, qua; non ad mortem sunt, quo sci- propter iws scripla sunt, quoniam debel in spe qui
licet et prffiterita culpa diluatur, et de futuro pec- arat arare, etqui triturat, in spe frucius percipiendi

candi cupiditas metu pcenae expertae reprimatur. (ifctd.).Igitur boshocloco Evangelista, id est Evan-
Nara et idcirco in Ecclesiastica disciplina improbos gelii prffidicator debet intelligi, qui tunc utique
et duros ac superbos velinobedientes.verberum vei triturandoin areagranum a palea separat, quando
corporis castigatione in ipso initio peccati coercere Scripturas tractando in publica ecclesia, sensum
deberaus, scientes scriplum : Stullus verbit non cor- legls spiritualem de sterili producil littera. lluic

rigiiur {Prov. xxiii}. Etiterum : Percute filium tutim justitia Dei providet, dicendo : Non alligabis os bovis
virga, etliberabis animam ejus a morle yibid.). Sed ^ terentisinareafrugesluas, id est non patieriscsurire

quare secundum hanc legem quantitas plagarum in corpore prsdicatorem, qui tibi ministratanimaB
quadragenarium non dcbet excedere numerum ? victualia * non, inquam, illi negabis tua carnalia,

Quare prostrato homine sub tot ictibus plagarum qui sualibiseminatspiritualia;i^«(i.),pr8esertimoum

foedum essedebuit pupilloilli, non satiari numero in evangelio et Veritp.s cadem eademque dicat jusli-

tot plagarum ? Videlicet, quia simul omues ipsi tia : Dignus esl operurius mercede sua {Luc. x).

peccaverunt in scelere vituli, quem fecit Aaron, et CAPUT XXXVI.

prostratus Moyses qaadraginla diebus et quadra- De eo quod ait : « Uxorem defuncti arcipiet fralerejus,
ginta noctibussub plagis jejuniorum satisfecit Do" et suscitabit semen fratris sui. » Et de Rulh Mou-
bitide, qua genitus est Obedpaier Isai, palris David.
mino pro reatu ipsorum sic enim dicit El jacui
: .•

coram Domino quadraginta diebus el noctibus (Deut. Quando habitaverinl fratres simul, et unus e.v eis
ix), sive et procidi ante Dominum, aicut prius qua- absque liberis mortuus fuerit,uxor defuncli non nu-
draginta diebus et noctibus, panem noncomedons, bet alteri, sed accipiet eam fraler ejus, el suscitabit

etaquamnonbibens, propteromnia peccata vestra, semeti fratris.n'.i.El primogenitum ex eu filiuninotniue

quee fecistis contra Doininum, et exaudivit me Do- illius appellabit, ut non delealur nomen ejus exhrael.
minus etiam hac vice. Bene ergo in ipso fervore Sin aulem noluerit occipere uxorem jralris sui, qux
judicii, lex sancta miserationis memoriam faeit, ei lege debehir, perget mulier ad portam civitatis, et

mira non iminemores esse permittens

diligentia interpellabit majores natu, dicetque : Non vult fraler
delicli universalissub omni pcena singularis cujus- viri mei suscilare semen fratris sui in Israel, nec me
libet hominis, dum ejus tenentur lege numeri, quo in conjugium sumere. Statimque accersiri eum facient
ipsi alio vapulante, misericordiam consecuti sunt. et inlcrroyabunt. Si responderit Nolo eam uxorem
:

Haeo pietas legis Paulo quoque apostolo modice accipere, accedet mulier ad eum coram senioribus,
subvenit. Ait enim A Judaeis quinquies quadra-
: tolletque calceamentum de pede ejus, spuelque in fa-

genas una minus accepi {II. Cor. xi). Judices iniqui ciem ejus, et dicet : Sic fiat homini, qui non xdificaC
injuste judicatum, impie prostratum, ne voluptate domum fralris sui.El nomcn illius in Israel
vocabilur :

cfedis, vel dclectatione crudelitatis toto viderenlur Domus discalceali. Secundum hanc legis litteram
perinisso uti, parce quinquies verberaverunt, dum via lacla, aperius est, quo in generatione
aditus
de quadrafienario numero, quem transgredi non Chfisti, qui secundum carnem ex Juda^isest, gen-
audebant, plagam unam jam lacerato corpori denu- tilitas quoque locum haberet, utecilicet RutbMoa-
933 DR TllINrrATE ET OPElllBUS EJUS IJnni XLII. — IN DKUT. LID. I. !)5l

bitidoiii, Booz juro propinqui uxorem aociporet.ra- A "'""" ''''^n''' corjierit, volen^iur uxor alleriut viri
cusiinte illoqui erat propinquior accipcre uxorem eruere virum .^uum tlr m'tnu lorlioris^miscril manum
frairis sui, ct suscitaro scincn cjus (/lw//i iv). llbi suam, et apprclieudcril vcrcnda ejut,absc!nde manum
tiinicn notanduin quia non oinnino sccundumlinnc illius, nec flecteris ulla misericordia .<w/)«rcam.Merila
lcHCin ucccssit iiiulior ail illum coruin scnioribus. pmna IVontosin et impudenti mulieerula),quaj lene-
ut tollerct calmcntuin do pcdo cjus, spueretque ras et occultafl invadendo naturaj radices, dolore
in laciem illius, el dicerct. Sic fial liomini qui non simul pudnre viruni fortcm ipsasinc fortitudino
;ic

xdilical domum Iralris <«i,8ed di.xil illi propinquo atliceret. Seilquid in conscribenda lcgcjustitiie talia

booz-.Tolle calceamenlum: quod statim solvil de pede ac tuntilli inlortunii meminiese dignaluaest digitus
tuo. .(/ ille majorihus natu et universo populo Israel: Dei?Nempe si sincspiritu vel mystico sensu scri-
Testes i'OJ,inquil,e.s/is /kh/k; (iiii/.),ctc.rorsitan quiu pium putcs.e.xile atiiuo ridiculiim hoc littera? corpu-
porcnrinu eral mulicr.idcirco non lota liccntia, vel seiiliim cat. Ergoet in hoc mysteriuiiiqu!Bramus,ut

permisso legis uti ausa csl.De illa gcnituscstObed niulierem viri fortis inimicam, ubique persequa-
paler l8ai,patris David,quisecundum carnem puler mur. Nempe hoecmulier Synagoga est. Porro duo
esl Domininostri Jesu Chiisti.Itaquc.utjam dictum viri qui jurgium, imo certamen magnum interse
est, pcr grutiain 337 lcgis hujus udmis?a est in n habuerun(,hinc Christus.atque indc diabnlus est.Et
generationem Chrisli Killi l)ci,ut jam di.\iinus,post ille quideni fortis.scd hicforliore9t,quemadmr>dum

Uaab meretriccni Ruth Moubilis. Secundum quam dicit : Cnm lortis armatus custodit atrium suum, in
Isaias prophela dicit Emille ugnum, Domine, do-
: pace sunt omnia qux possidct. Si autem fnrtior illo
viinatorcm terr.c de pelra deserti ad montem filix superveniens viccrit eum (Lur. xvii), etc. Hujus viri

Sion \lsa. xvi). Petra namque deserti mulier illa fortioris atque fortissimi nihil aliud mulierilla,nisi
tuit de incdio gentilitatis, quie videlicet gentilitas, carnis iniirmitatem novit.Nempequemadmodumin
prius u Ucodc8ertaexslitit,undo secundum,carnem Noe de vinea,quam plantavcratipse,incbriatoatque
Agnus Dei filiua David Christus processit. in tabernaculo suo verenda discopeerta (Gen. ix),
GAPUT XX.Wll. myslice carnis significant infirmitatem^ex qua cru-
Quod myslicevir de/unctus Cltristus sil,ctfrater ejus ciligi potuit Deus et homo Christus a vinea sua>

qui prxvalet regere EcclesiamDei, suicilare debeat doino Israel,accto cum felle totaque mortis amari-
semen ejui tuiline inebriatus.sicetin hoclocoverendaviri fortis,

Porro mystice frater defunctus ille est qui post qu<E mulicr viro suo favens apprehcnilit, naturam
resurrectionis gloriam apparens,dixit Ite nunliate : signilicanthumanam ejusdemChristi FiliiDeisecun
frutrihus meis (Joan. xx), q-ji quasi sine filiis obiit, dumquamtenereillum etcrucifigere poluit Synago.
quiaadliucelectorum suoruin numerum noo imple- ga,pdriibus favens viri, imo adulteri sui diaboli.
vit. llujus scilicet uxorem superstes frater sortiri Quid igitur ? Ab.^ciniles, inquit, manum cjus, nec
pra3cipitur,quia dignum profecto est ut cura sanctae flecleris ulla misericordia super eam. Palam omni
Ecclcsia: ei qui hanc bene regere prajvalet impona- mundo est.totus orbis audivit et intelligit quiama

lur. Cui nolenti mulier in faciem expuit,quiaqui3- nus abscissaest Synagogae; absc!ssa,inquam,a vivo
quis ex muneribusqucp percepit prodesse aliis non cor[)Ore,absciss.i a tola patriarcharum et propheta-
curut,bonisquoqueejus sancla Ecclesiae esprobans, rum fide, ita ut nihii operari possit, ut omne opus
et quasi in faciem salivam jacit. Cui ex uno pede ejus mortuuiii,et a Deo vivo separatumsit. Preeter-
calceamentum tollitur.utdiscalceatidomus vecetur. ea toties viri jurgium habent, quoties
inter se
Scriptum quippe esV.Calceati pedes in pneparalione cum ha;retico vircatholicus, fide fortis ac sermone
EvanQelii pacis {Ephes. vi). Si ergo ut noslram, sic potens.pro fidei defensione,publicuminUcertamen.
curam proximi gerimus,utrumque pedcm per cal- Mulier autem volens eruere virum suum de manu
c.eameutum munimus. Qui vero suamcogitans uti- fortioris, mittit manum.et vercnda illius apprehen-
litatem, proximorum negligit, quasi unius pedis dit, quando fautorum quilibet disimtandi ordinem
calceamentum cum dedecore amittit. Interea uxor uesciens.ad turpia vel trivialia convicia prorumpit.
defuncti, uxor inquam Synagoga, quie defuncto, D ^ gj quam novil aut confingere polest, viro forti

id est,illi qui pro ipsa mortuus est nubere debuit, saltem falso, de pr;eleritis ejus actibus maculam
nupsit alteri,quippe qus et Barabbam latronem ha- injicit. .-l/wciiK^/Migitur, inquit, mnnitm illiits, nec
bere maluit,et contempto eo qui in nomine Patris flecterisullamiscncordia super eam,y\i videlicel etiam
sui benedictus advenit illum exspectet aliuiu qui si quavirtus ejus est,tanquam vitium contemnas,et
maiedictus in nomine suo venturus est. Unde et velut stercus abjicias,ita ut confidenter dicas^il/i^/ior
illud Quia juxta me discooperuisli,et suscepisti adul-
: est iiiirjuitas viriquam benefaciens mulier (EccI.xlu)-
terum |/sa. LVif).
CAPUT XX.\IX.
CAPDT XXXVIII.
« Si Itabuerint inter se jurgium viri, >> etc. El cujus « Non habebis in sacculo diversa pondera.» Et qttod

rei mijsierium Satanx Sgnagoga,

sit in Chri.sto et spirilualiterapudse hxc haheat hxrelicus.

et quomodo manus Sgnagogx nunc abscissa sit. Non hahebis in sacculo diversa pondera, majits et

Si habuerinl inter se jurgium viri, et mus contra minus, necerit indomo tua modius major et nttnor.
955 RUPERTIS ABBATIS TUITIENSIS. 956
Pondns habebis jusfum el verum, modius spqualis el A lassos Hebraei hic immundos secundum lege extra
verus erit iibi ut vivas multo lempore super terram castra manentes intelligunt, quos cccidisse Amale-
quam Dominus Deus dederit libi. Ahominatur enim chitse diciantur : quia,sicut ipsi tradunt,eorum cir-
Dominus Deus eum qui facil hKC,etaversalur omnem cumcisionem ampu taverunt.et in subsannationem
injustitiam. PonJrra, \nqa\t,maius elmiiius, modiu» Dei in c.ilum projecerunt.Gravissime diclum,seve-
major cl miaor. Majus videlicet pondus, et major rissime imperatum contra Amalech, tam hic cum
modius ad accipiendum velemendum.minus pondus dicitur: Cave ne obliviscaris, quam in Exodo, ubi
etminor moii^js addanium vel ad venundandum. diclum est : Scribe hoc ob monumentum in libro, et
Ejusmo-ii emptores vel venditores,recte mangoaes, Iradein auribus Josue.Deleho enim memoriam Ama-
quasi raanoones vocamus, eo quod aoceperint vel lech de sub cxlo (Euod. xvii^. Porro prajcepli hujus

emerintjdanflo vel venundando mancum fociant,id adimplendi sors super Saul cecidit,dicente Domino
est minus.Talibusrectesirailis existlmaiurquisquis ^\<::J{ecensui quxcunque fecit Amalech Israel,quomodo

in nep!otiatione coelesti spirituali positus, pretiosas restitil ei in via, cum ascenderel de ^-Egypto, Nunc
verbi Dei raargaritas quascunque acceperit parte Amalech {IReg.xv). Non igitur igitur vade et percule

aliqua in reddeiido mutilat, ut videlicet de sacrae mirum aul injustum quod talem obculpam irrecu-
Scripturce vocibus eisdem aliter sentiat,alque aliter n perabiliter projectus est Saul.quia prsvaricari ausus
j._.. At j _._i
dicat.Nam quasi majore cum pondere vel modio
: : j- " est,quod
-„t ..,.
ex «... 1..I + .« ..* — »:„
lege semelalque iterum, imo ct tertio
i I 4 ; *

aurum atque argentum, vel frumenlum,sive etiam tanta cum gravitate peaeceptum est.Caeterum etim-
oleum accipit,et cum minore reddit,qui Dei verbum perantis auetoritas, et inobedientis poena tiinorem
rccto intrinsecus sensu per intellectum ponderans, nobis sancire debet, utcaveamus ne obliviscumur
contentiose tamen extiinsecus perversis vocibus quid nobisfeceritspiritualis Amalcch,exquo egressi
exponendo pervertit. /l/)o;?ima/!(r, inquit, Dominus sumus deiEgypto, ex quo Rubrum mare baptismi
eum, quifacit hsec, quia videlicel haerelicus et im- Christi \Td.x\s\y\v[\\ii,qiiomodo oceurreril nobis, et ex-
pius est..46omma/ur, inquam, ita ut peccatum hu- fremos agminis, qui lassi residebamus, ceciderit,

jusmodi,neque in hoc ssculoremitti lestetur,neque eramus/nmeef /aftor^ confecti. Iste namque

quancfo
in futuro (Matlh. xii). Verbum namque contra Spi- Amalech diabolusest,qui exquoGhristi baplismate
rituin s.mctum dictum est ubi.revelante Spiritu, abluti,peccati originalis realum evasiraus, singulos
Scripturffisensum ma!e exponendo Jiminuere malus nostrum pertimaeiter est perseeutus, ut quia cre-
mensor, ac fraudulentus ponderator audel. dentes in Christum,de .Egypto,id est de iKnorantias
tenebrisexivimus,saltem actualibus proepediti pecca
33S CAPUT XL.
De eo quod
, .

ait : K
.,
Memento qux
, ,..,..,,
Amalech,
fecerit tini ^^
tis terram repromissionis,terram viventiumnequa-
j ivt -i . •
u -j
j,i„i.;, .,• !„.;, j !• .' G quara ingrediamur. Novit quisque nostrum quid ab
.,/
et delehis nomen
.,
ejus sub cxlo, » et
1 ,
quod nobis spi-
ipsopassus Bit,qualiter concisus,iiuibus vel qualibus
ritualiler diabolus sil Amalech.
vulneribus in anima confectus sit.Igitur pro se unus
Memento qux feceret tibi Amalech in via, quando quisque nostrum adversus hunc Amalech per poe-
cgrediebaris ex .'Egypto, quomodo occurrerit tihi, cl nitentiam consurgat, quatenus hujus de sub coelo
ex'rcmos agminis tui, qui lassi residehant cecideril, raemoriam perimat, nam Pharaonis et (xercitum
quanc/o tu erut fame et labore confectus,et non timue- ejus,id est peccatorum,quae baptismum praecesse-
rit Deum. Cum ergo Dominus Deus tuus dederil tibi runt, per solam gratiam Christi, tota periit me-
requiem, et suhjecerit cunctas pcr circuitumnationes moria.
in terru, quam tibi poilicitus est, delebis nomen ejm
sub coelo. Cavene obliviscaris. Jam alibi dictum quia

IN DEUTERONORUM LIBER SEGUNDUS.

(Deut. cap. XXVI-XXXIY.)

GAPUT PRIMUM. ad locum, quem Dominus Deus tuus elcgerit, ut ibi

De eo quoi ail « Cum intrnveris lerram, quam Do-

: invocctur nomcn ejus. Aceedesque adsacerdotem, qui
minus Deus luus daturus est iibi, » etc, quomodo fuerit in diehus iHis,el diees ad eum : Profiteor hodie
spiritualiter atl nos )jertineat. caram Domino Deo tuo,quodiigressussumin terram,
(Gap. XXVI.) Ultimum,id est nonum decimum in pro qua juravit patribus noslrii ul darel eam nobis.
Pentateucho librum cudeutes, faciamus quod, post Suscipiensque sacerdos carlallum de manu ejus,ponet
illa quc-eproinissasunt^continuo dicit sanctahaec et anle allarc Domini Dei iui, tt loqueris in conspcclu
spiritualis [Q^.Cumque intraveris lerrum, quam libi Domini Dcitui anie aliare. Syrus persequebalur /ja-
Dominus Dl'us datwus lihi csl possidendam, ct ohli- Irem meum, qui descendit in Mgyptum, etc. Dei
nueris eam,atque liahitaveris in illa, tolles de cunclis namque et Domini nostri Jesu Christigratia terram
rugibus tuis pj-milia, etpones incartullo,pergesque iutravimus,quam ille aobisdeditpossideQdam,obti-
937 DK TnlNlT.Vrb: ET OPERIUUS liJUS LIUllI XLII. — IN UEUT. LH). II. 938
nuimuBoamatquohabitaviniusinilluomneB.quibua A in .Egypttim, et ihi peregrtnalus rM m
paucissimo
iili) sonsum apcruit, ul iutclligorciiiua PiTijjlura». iittnicro. Crcvilque i>i uenlcm maynain alque robu-
Etonim Scriptuiuruui caiii[)us jum qu^iilinii lcrru !:tam, et in/inita' niuttiluditits. Afllixcruulque nos
viventiuni cst, ila ut sccun^luiu illas vivcntos ct in onera gravissi-
.Kgijplii el perseriili suut imiionenlcs

ipsis aiiibulunlos, ructe liicumus : Nosira uutcm ma. Et clainavimus ad Domivum Dcum palrum no-
couversatiu in citUs est (1'liiliii. iii). Unde el cunctis stroritm, qui exaudivit nos, et respexil humilitatem
credentiljus, atquo posl iei,'i3 uiubram, Evanijeli- nostram ct luborcm, utque iinguslias, et eiluxit nos

camvoril.ilem tononlibus,totiusl'xclo9iiB jamiluilum de /Eijijplo in iniinu forti, et brachio extcnto, in insi-

oro cantatur : < Intrortuxil vos Dominus in terrani gni pavore, in .<iignis aiqtie portcnlis, et iiilrcdu.vit ad
flucnlom lac et iiiel.et ut lex Uomini sempor sit in locum islum, et Iradidit nobis tcrram mananlem lacte
ore vcstro. » Igitur ut jam diximus, cum Uei adju- et mclle. Syrus, inquit, id est Laban do Mesopota-
torio ruciamus quod subjoctum est. Tolles decumtis mia assumptis frutribus suis, perseculus est
Syria;,

(ruiiihus luix primttias., cl ponesin cartallo,\d estin patrpm iiieum, queiii el cnmprehendit in monleGa-
cuuialro sive ia culalho, ficrgesque ud locum quem laad. Sed vidit in sonmis dircnlcm sibi Deum :
Dominus Deus luus elcgerit, ut ibi invociiur nomen Cave nc qutdqtiatn aspere loquarit conlra lacob
ejus. Primitiae frugum nostrarum, optima quaeque n {Gen. xxxi). Ulum, inquam, patrem meum, id est
sludiorum nostrorum sunt. Porrolocusquem eiegit Jacob, qui esl Israel, Sijrus ille persequebatur, non
Dommus Ueus noster ut ibi invocelur nomen ejus, patrem nieum Abraharn, sive patrcm nieura Isaac,
Ecclesia catholica est, extra quain nusquam prope sed palrein vicuin Jacob. Seqiiitur cnim Qtii de- :

est invocantibus eum, exlra quam alibi nusquam scendit in /f.gyplum, ibique percgrinalus cst in pau-
invocalur in veritate nomen ejus. Sacerdos qui cissimo numero, etc. SpiritualiterSyrus, quod inter-
esl in istis diebus, ipse esl Fontilex magnus, qui pretatur stiblimis, iste est mundus, mundusrtpro-
penetravil ccclos.Jesus Christus {llebr. i\),qui ne- batus, mundus damnatus, mundus, inquara qui pro
quaquaiu ut cjEtcri,morte prohibitus est permanere, parte illorum qui de gencratione terrena sunt, qui
scil 33J> sempilernum habct sacerdotium, eo quod ab initio persequebatur patremmeum, inquii, virfi-
maneut in seternum [Hcbr. vii\ Ad hunc igitur locum, palrem meum, inquain scilicet
delis et catholicus;
ad huiic sacerdotem magnum pcrfiamus porlanles omnempopulumeleclum,genorationemquaBrenliuin
priiiiitiasfrugum noslrarum, id est ad sancteB Ecclc- Ueum{P.'a/. xxiii). Duae namque generationes suiil,
siaj ajdilicationem, ad Chrisli Doinini nostri defera- altera mundi, altera Uei, jam ab initio mundi a
mus honorem, optima quajque laboruravel studio- primis fralribus Cain et Abel, allerutrura adversari
rumnostrorum, dicenles omnes, dicentessinguli ad _ eceperunl, etusquead finem s«culi adversi sibimet
eum Profitcor hodie coram Domiiio Deo luo quod esse non desinunt. Ex tunc enim pater meus descen-
:

ingressus sum in lerram pro qua juravit patribus no- dere coepil in .Eayplum ex quo videntis /ihi Dei fi-
stris, tit daret eam nobis. Quod estdicere: Confiteor liiis hominum, qiiod essent pulchrnc, acceperunt tibi

hodie, id est hoc tempore impletum esse illud quod u.rores ex omnibu; quas eleyerunt {Gen. vi). Ex tunc
loquenspollicitus est.et juravit adAbraham patrem enim qui ad generationem Dei pertinent, vitiis et
nostrum Dominus Ueusnoster, dicens: insemine f^t erroribus adversse generationis involvi cceperunt.
tuo benedictn/ur omiies gentes {Gev. xxn), el hoc Qualiter, secundum mysticum sensum dictorum
seinen Jesum Christum esse, qui in diebus Herodis praesentium, afflixerunt illos .Egyptii et persecuti
regis nalus, et sub Ponlio Pilato passus est, qui sunt, et Cceterorum qu8e sequuntur, de manu vel
et resurresit a mortuis, atque ila perillum factum nos liberaverit Do-
servitio Pharaonis, spiritualis
estut ingrederelurin /erram;;/o qua juravil patribus minus per agnum suum, id est per Chriatum Filium
noslrit, terram viventium,tferram paradisi coeiestis, suum, loco plenius dictum est. Ilia servitus no-
ul dareteam «ofcis. Cumhac professione suscipiens. :
stra causa fuit pro qua necessario moreretur, ut
inquit, sacerdos cartallum, ponet anteal'areDomini, praedictum moreretur et resurgeret Christus
est,
subauditur, quod est ante oculos Domini, ut memo- Filius Dei, atque ita nos cum illo ingrederemur
riale tuum ajternum sit; juxta istud quod per pro- D in lerram banc pro qua juravit patribus nostris.
phetam loquens ipse Dominus : Sermones mei, in- Idcirco, \nquien3,nuncolJ'eroprimitias [rugum terrse,

quil, non delicient de ore tuo, et muneratua acce- quam Domintts dedit. El dimitles eas in conspeclu
pta erunt super aitare meum. Et loqueris, ait, in Dotnini lui.

conspcctu Domini Dei tui, subauditur, causam cur CAPUT III.

lali ordine, scilicet per passiouem Christi, terram

De eo quod ait : « Decimam trugtim tttarum dabis
illam nos oportuerit ingredi pro 9(10 jitravit patri- anna tertio, » ct quid sil dicere:
Levilx et advense
bus nostris, quae videlicet causa est hujusmodi. meo. »
« lYon comedi ex eis in luclu
CAPCT II.
Et adorato Domino Deo tuo, et epulaberis in omni-
« Sijrus persequebatur, Qualiter ei nobis in
>> etc.
conjessioneet obUitione dicendum
: « Syrusperse-
sit bus bonis, qux Dominus Deus tuiis dederit tibi, el

quebatiirpafrem meum,iiui dcscenditin Myijptum. » domui tttx, lu et Levites et advena qiii tecum est.
Sijrus persequebatur patrem meum, qui descendit Quando complsveris decimam cunctarum frugum tua-
959 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 960

rum, 011710 decmarum iertio. dabis Levitte cladvense, A Christi, loquendo pariter et perfectae fidei conscri-

et comedant intra portas tuas,

pupillo, el vidux, ut bendo Iitteras,ip9e elficaciter atque confidenter po-

et satiirentur. Notanduna valde quoddicitur an«o de- stulat ut ex eis in quibus laboravit aliquem fructum

cimarumleriio, quandorepleveris decimam cunctarum habeat, respicienteDorainode sanctuario ?uo,et de

frugum tuarum, anno, inquam, decimarum, non excclso coelorum habitaculo, et benedicente populo

primo, aut secundo. sed tertio dabis Levitx et ad- suo, sine cujus respectu ac benedictione frustra

venx, pupilloetvi tux, ul comedant intra portas tuas, praedicator fatigatur, quia neque qui planiat, neque

et saturentur Quantutn ad Jitteram, prfeceptum pie-

.
qui rigat eU aliquid, scd qui incrementum dat Deus
quantum vero ad sensum mysticum, de- (/ Cor. III)
tatis est;
monstratio vel prophetia operis apostolici est. Ter- CAPUT IV.
De eo quod ait « Et aedificahis allare domino de lapi-
tius namque decimarumannus hoc evangelicae gra-
:

dibus qufls ferrum non tctigit. »

tiso tempus est. Nam primum tempus ante legem,
(Cap. XXVII.) Prsecepit ergo Moyses et seniores
secundum sub lege, tertium sub gratia est. Porro
Israel populo dicentcs : Custoditc omne mandatum
Levites JudaicKgentisalumnus est. Advenasive pu-
quod prwciiiio vobis hodie. Cum transieritis Jonlanem
pillus aut vidua gentium plebecula est. Tertio in-
quit, anno dabis, non solum advenx p in ierram quam Dominus Dcus tuus dabit tibi, eriges
Levitse., sed el
ingcnles lapides, et calce levigubis eos, ut possis in
simul, etpupillo ac vidux, iit comedant intra portas
eis scribere omnia verba legis hujus Jordane trans-
tuas, el salurenlur, id est revelala? gratiae tempore
lyiisso. Ac deinceps Et sedificabis ibi allare Domino :

non soli Judaao, ut ante legem vel sub lege, sed Ja-
Deo luo de lapidibus quos (errum nontetigit. Trans-
dfflo pariter et gentili absque distinctione distribues
misso Jordane ingentes erigere lapides, eosque ul
alimoniam cojlestisdoclrinae, el prKdicabisomnibus
possint in eis scribere omnia verba legis Domini
verbum vita; ffiternie. Loquerisque in conspeciu Do-
calce levigare, est celebrata passione et resurre-
mini iui : Alluli quod sanctificaium est de domo mea
ctione Christi lapideas gentium mentes evangeli-
et dedi illud Levitw, advense, pupillo et vidw£, sicut
zando concutere, eisque non aliquavi,sed dulci ac
jussisli mihi. yon prseterivi mandata tua, nec sum
Jevi praedicatione doctrins salularis voces aut ratio-
oblitus imperii. Non comedi ex eis in luclu meo, nec
expendi
nes inscribere. Econtrario altareDomino de lapidi-
separavieain qualibel immunditia, nec e.v

domini Dei bus quos ferrum tetigit velle icdificare, est coacte
his quidquam iii re junein-i. Ubedivi voci
vel vi aliqua legeraChristianam invilis auditoribus
mei, el feciomnia sicut prsccepisli mihi. Puta Paulum
imponere. Sed boc vetat sacra lex. Igitur sine ferro
apontolum in conspectu Domini sic esse Jocutum.
altare Domino, id est sine vi Christiana construalur
hiieve:n&
,1
emm quod sanctifcatum esl dedomo sua,ei\. ^
C
,. . ,.,.,,.,
relisio, et duri lapides lapidumque cuJtores levi-
,. ,
•

, , •,,
r
',
da.nBillud Levila;,etadvenx,pupilloetvuiux,mcsi „, •;;„.,,,„)...» ;^ „„t ^ _ f -j » . „ j;„ .; •
„
calce, id est suavi mulceantur praedicatione.
, i
gentur
sanctam Evangelii gratiam, de Synagoga foris baju-
Et ita scribes, inquit, super hipicles omnia verba legis
lans atque Judaeo pariteret Grajco sine distinctione,
hujus plane ac lucide, videlicet ut quod dictum
fial
sicutjussum est illi a Domino dicente Quialonge :

est: Si tacuerint, lapides non tacebunt (Luc. xix),

in naiioncs mittam te {Act. xxii), non comedit quid-
id est siJudaii negaverint Christum qui codices ha-
quara ex eis in luctu suo, id est, non reticuit quid-
bent, gentiles, legem in cordibus suis scriptam ha-
quam gentibus proptereos quos lugebat fratres suos
bentes (liom. li), praedicabunt.
Judaeos, quos, inquain,Iugebat dicendo Veritatem :

dico in Chrislo, non mentior, testimonium mihi perlii-

CAPUT V.

bente conscientia mea, quoniam trislitia mihi est ma- De eo quod ait Hi slabunt ad benedicendum, et e
: «
regione isli stabunt ad maledicendum, » quid in hoc
gna, et continuus dolor cordi meo. Optabam enim
3M cgoipseanathema esse a Cliristopro fratribus
lulurum significetur.

meis {nom. ix), etc. Nempe si propter hunc dolorem Prsecepitque Moyses populo in die ilto, dicens : Hi
subterfugisset, qui niinus gentibus evangelizaret stabunt ad benedicendum Dominum super monlem
gratiara Dei, aJiquid ex frugibus vel ex decimis suis GariTiim, Jordane transmisso, Simeon, Levi, Judas,

coraedissetin luctu suo, velexpendisset in re fune- D Isachar, Joseph Benjamin : Et e regione isti sla-
et

bri, qui cum item dioit Sed quse mihi lucra fuerunt,
:
bunt ad maledinendum in monle Hebal, Ruben, Oad,
hsec arbitralui sum detrimcnta propter Christum, et et /iier, Zabulon, Dan, et Nepthalim. Quoniam ad

arbilror ut stercora {Philip. iii), profecto non sepa- usque finem legis jam processimus, opportune ad
ravit fruges suas aut decimas in qualibet immundi- finem saeculi prospiciaraus, et ex Evangelio Christi
tia. Obedivi ergo, inquit, voci Domini Dei mei et feci
judiciura ultimumbicsignificaricomprobemus.Cum
omnia sicut prxcepisti mihi. Respice de sanctuario venerit, inquil, Filius hominis in majeste sua, et

tuo et de e.tcelso cmlorum habiiaculo, et benedic po- omnes angeli cum eo, tunc sedebit super sedem ma-
pulo tuo Israel, et tcrrx quam dedisti nobis, sicut jeslatis, suse, et congregabuntur ante cum omnes gen-
jurasti patribus nostris, terrani lacte ei melle ma- tes, et separabit eos ab invicem, sicut pastor segregat
nantem, etc. Profecto qui sic frugum suarum san- oves ab hxdit. Et siatuet oves quidem a dextris suis

ctificatas altulit decimas, ipse fiducialiter sic orat, hxdos autem a siiiistris. Tunc dicet his qui a dextris

id est qui, quoad potuit, laboravit in Evangelio eju$ erunt : Venite, benedicti Patris mei, potsidele
961 DR TIIINITATE ET OPEmnUS EJUS Linni XLII, — IN DEUT. LIB. II. »08
paratum vobis rcgnum a coiislilulione iniiiidi. Bsu- \ 311 idomquo, ot hic in umbra IPRis 8i);natum,et
rivi enim, et dedislis milii vianducare Olalth. .>lxv), illic in evangolica iuce rcvelatum est.
etc. Ac deincopa : Tiinc, dicel el his qui a sinislris CAPUT VI.
erunt : nixce.lile a me,mnlcdicti, in iijncm wlernum, Quod sequenles nialedictionea, numero trirjinln, pro-
qui paralut esl diabolo el angelis eju^. Ksurivi enim, prie sinl Jwlj-orum , et quod fuxta causam camilem
«'« psalmo centesimo octavo sint maledictiones toti-
etnon dediUis manducarc (ibid.), ctc.Judiciuin
milii
dem.
universalo ijuod continuo passurus clara luco
illie

pronuntiat Doi FiliuSjipsum continuomoriturum in Et istie quidein qu.-o hactenus dictx sunl beno-
umbra, et sub velamine suo prophotat Moysos Dei dictiones sivo maledictiones, cunclis gentibus pro
famulus. Illic dextra rej^is et sinislra divisis ac se- meritis singulorum communes sunt. Non esl enim
parntis ovilius ab hnnlis.hic duo colles contra invi- distinclio. Quicunque enim in lcge yeccaverunl, sive
com respioientos, Ciarizim et Hobal, qiioruui tiari- .ludjui, sive genlilcs, qui et ipsi credendo inChri-
zim divi.fio interpretatur ; llebal vero dejiciens sivo stum, vcrba legis decem scri[)tu in (abulis accepe-
dislerminans, vol vorago velus inlerprctalur. lllic runt, /icr lefjem judicabunlur (/fom. ii),teste quoque
sex opera misericordiae dexlris ad benedicendura, Evangclio, quod supra diclum est, quia cum vcne-
et sex iinpictalissinistris ad malcdiccncium.Ilicsex j,
ril Filius hominis in majeslalesua,tunccongreyabun-
noinina lilioi-uin Israel in montcGarizim itidem ad tur ante euin omncs rjcnles (Malth. xxv). Porro se-
benedicendum, ct sex nihilominus in montellebal quentes malcdictiones dicentis; Quod si audireno-
ad maledicendum.Scd et 3edesduodeeim,de quibus lueris vocem Uomini Dci tui, ut custodias et fticias
BiWbi A\c\i: In regeneratione cum sederit Filius ho- omnia mandata ejus^et casremonias ejus, quas ego
minis in sede maicslulis sux, sedebitis el vos super prxcipio libi hodie, veniert siiper te omnes maledi,
sedes duolccim {^lallb. xix), non hic omnino laeitas cliones ista; ct apprehendentle, proprire Judxorum
sunt, sequitur enim : El pronunliabuntlevitx,dicen- sunt, et populum
ecce hodie super illum infelicem
tes al omnes viros Israel excelsa voce : Matedictus venerunt,eumque manifestc apiirehenderunt.Sunt
homo qui facit Duodecim hicmaledi-
sculptile, etc. autem numero triginta, quarum prima esl, male-
ctiones proposita; sunt, homo qiii facit
milcdiclus diclus eris in civilaie, ultima vero, advena qui tecum
tculplile, malediclus quinun honorat palrem suum et tersatur in terra, ascendet super leeritjue sublimior,
malrcm, maleliclus qui Iransfert lerminos pro.vimi tu autemdescendes, eteris inferior ; ipse erit libi in

sui, malediclus qiii errare facit csecum in ilincre,ma- caput, el tu eris incaudam. Et merilo tri^'inla ma-
ledictus qui perveriit judicium, maledictus qui dor- ledictionibus obruti sunt, qui triginta argenteis
mit cum uxure patris sui, malediclus qui dormil cum emptumdatorembenedictionisChristum DeiFilium
omni jumenlo, malediclus nui dormit ctim sorore occidorunt. Justa causam eamdem.et in psalmo
sua,maledictus quidormil cum socrusua, maledictus eum qui vendidit,
Iriginta maledictiones sunt.tam in
qui rlam percusserit pro.vimum siium,maledictus qui Judam proditorem,quam in eosqui emerunt:
scilicet
accipit munera ut percutiat animam sanquinis inno- quarum primaest Consliluesuper eum peccalorcrn:
:

centis, maledictus qiii non permanet in sermonibus ultima vero: Etinduanlur sicui diploide con/uuoue
legis hujus, neceos opere perficil. Econtrario, nihil- sua [Psal. cviii).His nunc et caeteris quae sequuntur
ominus duodecim bcnedictiones hoc ordine positae omissis, quia manifesta sunt, et sicut pra;dicta,sio
sunt : (CiP. XXVIII.) Venientque super te omnes be- a tempore obsidionis qua Judc-ei miserabiliter a Ro-
et apprehcndent te, si prxcepta Do-
nedicliones islx, manis irrecuperabili excidiodisperditisunt etopere
mini Dcitui audieris. Benedietus tu in civitate, et implcta sunt, adipsa jaiu cantici verba vertamus
benelictus m agro, benelictui fructus ventris tui, articulum, quo manifeste Synagoga rejicitur, et
benedicla horrea lua,el benediclx reliquix luie. Be- Ecclesia substituilur in laudem et gloriam Christi
nedictiis eris egrediens et ingrediens. Dabit Dominus Filii Dei, quem solum priraum legis, secundum

inimicos tiios, qui consurgent advcrsum te corruentes Deuteronomii,id est.secundas legis, et hoc tertium
in conspeclu tiio.Vcr unam viam venient conlrate,et cantici pr8edicant,defendit atque collaudat testimo-
per septem fugient a facie tua. Emiltet Dominus be- D nium.
nedicliones super cellaria tua, suscilabil tc Dominus CAPUT VII.
sibi in populum sanctum,sicutjuravit tibi. .\bundarc De Cantico Moysi: « Audite, cceli, qwe loquor. »

Dominus omnibus bonis. Aperiet Dominus

te jaciet
Cap. XXXII.) Audile, cwli, qux loquar, audiat
thesaurum suum optimum,cjelum, ut tribuat pluviam terra verba oris mei. Melonymice, ad coelos inani-
lerras tuse in lempore suo. Benedicet cunrtis operibus matos lerramque inanimatam sermo dirigitur,
manuum tuarum. Comtiluet le Dominus in caput, et atque a rebus, quae nec aures, nec sensum habent
non m caudam, et eris semper supra et non subter. aliquem.homo rationalis et sapiens altentum etfla-
Ita et illic in Evangelio, duodecim judicantium se- gitare videtur audilum, tanquam si dicat :Quoniam
des,et hic in lege quasi singulae desingulissedibus ego morlalis homo sum, novi autem quod isti ho-
prolatae.Hinoduodecia; benedictiones,illincduode- mines vel posteri eorum,post mortem meam inique
cim maledictiones. Igitur clarissime et in isto legi acturi, et de via quam praecepiillis.cito declinaturi
consoaum esl Evangelium, quia judicium unum sunt, vos saltem, coeli, qui superstites erilis, et tn
963 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 964

terraquseinseternum stabis.accediteadaudiendurE, A innotescat Deiconsilium,atqiie indeper ora vestra,

Btate ad testificandum, ut cum iniqueegerint, et a in omnem herbam, in cuncta gramina toto miindo
yia Doniini declinaverint, vos, ju.vta maledictinnes virentia, fluatploquium meum.Quia nomen homini
superius positas, vos, inquam, Cijjli, silis desuper inquit, iHfOrtifto.Ergo, o cceli, bene\olentiani vestro
aenei, et lu terra quam calcant ferrea sis. Verum prcestate oratori, aurem benevolain vestro proebete
juxta sensum verilatis intimrp,isti potiusecelicon- cantori, ab ipsa re flagitanti quia \idelicot magna
vocantur ad audiendum.de qnibusidem spiritusin res est invocare nomen Domini.Vobiscum invocnbo
Propheta:C(i'/z,inquit,e«oiva«( gloriain Dei el opera nomen Domini, Domini, inquam,Dci cujus vos glo-
manuumeJHS aititunliat ftrmamtnltnn (Psal. xviii) ; riaiii enarraturi,cujus opera vosestis annuntialuri.
et illa terra de qua alibi : Domiitus, iui|uil, dabil Idcirco audite me coeli, idcirco audiat terra verba
berdgnilaiem et lerra nnstra dabit jructum suum oris mei.

{Psal. Lxsxiv). IUi, inquam, cccli, et illa terra con-

Date magnifieentiam Deo nostro, Dei perfecta sunl
vocantur huc ad audiendum, de quibus et in alio
opera, rt omnes vix cjus judicia. Hoc est quod pri-
piopheta Rorate, inquit, cttli desuper, et nubcs
:
muni audire volo vos, o cceli. Haec sunt, quaj au-
pluantjustum^aperialur terra et germinet Salvaln- dire le Quando man-
cupio.o terra, verba oris mei
rem {Isa. -xlv), ut videlicei non dubitent cosli elo-
g daverit Dominus Deus noster vobis.o coeli.ne plua-
quentcs, scilicet aposloli, prophetse, el universi
tis super hanc vineamimbrem,quam exspectavituf
prsdiealoreSjdereiicta gente hacstulta sineconsilio faceret uvas, et fecit Inbruscas (Js(i. v); quaiii ex-
et sine prudentia, proficisci, ut in omnem terram spectavit ut faceret judicium, et ecce 342 iniqui-
exeatiOJius eorum, et in ftnes orbis terrx verha eo-
clamor: quando,iMquam,
tas, et justitiam, et e';ce
rum (Psat. xvin), et secundum prssentis cantici
mandaverit vobis ne pluatis super eam, sed potius
testimoniura invitare gentcs ad Isudandum Deum, super terram quondam desertara et inviam. nolite
vel Dei populum.ut non dubitet terra quondamde- murmurare, nolite obniti, pro zelo gentis vestrae,
serta et invia, scilicet Ecclesia salutarem suscipere vel carnis vestrre, sed date magnificentiam Deo
pluviam de summis coBlorum.id est praedicationem nostro, sequimini, et magnificum sestimale quod
de ore apnstolorum eodem auditu fidei quo susce- complacitum est Dco nostro,quia videlicet et si bo-
pit terra; hujus principium^videlicet beata Virgo,et mines causa vel ratio latet, Dei tamen perfecla suiit
dedit fructura suum, pariendo Deum et hominem opera; perfecla, inquam, et irreprehensibilia, et
Chrisiu;ii.i4«r/iVc igitur, coeli, id est apostoli,a!((iin/ omncs viae e]\is judicia vcra, et justa, ct justificata.
terra,id eat colligenda de cunctis genlihus F.cclesia. in scinetipsa (Psal. xviii). Nam universx vix Domini
Quomodo au,iiatis,cceli,quomodo ad auditum terrae misericordia et reritas [Psal. xxiv). Misericordia
I est
hujns perveniant verba oris iiiei?C(7H(;rMf(i( in plu- ^ y\^ ^^^. qua ad gentes commigravit veritas,haecvia
viam doclrina mea, fluat utroseloquium meum,qua.ii est qua ab Israel recessit. Ilanc igitur date magni-
imber super lierbam, et quasi stiltx super gramina. fioentiara D«;o nostro,ut credatis quia Dei perfecta
Quomodo pluvia concrescit? Quomodo fluit ros ? sunt opera, ut confiteamini quia ha3 velomnes vias
Notum cst quia de deorsum.lenuem nebulamexha- enim ?Nunquid quia pepigit
ejus snnt jiidicia.Quid
lantibus aquis, bumor in nubibus densescit, et de foedus cum Abram, nunquid quia dixit Et slaluam :

nubibus in tt^rram concreta pluvia defluit : rosau- jmclum meum inter me et te,ttinterscinen tuum potl
tem, sine nubibus nocturno frigore concretus, de te in generalionibus suis fuedere sempiterno[Gen.\\i\),
ccelo in terram matutino sereno cadit.Sic c(Bliisti, nuncautcm ab islo semine ejusrecessit.idcireonon
qui enarraverunt nobisgloriara Dni, gloriam eam- perfecta opera ejus, idcireo non judicia vis ejus?
dam,partim per studium sacree iectionis.partim per Imo, Deus fnlelis et absque ulla iniquilate, justus et
solam didicerunt revelationem Dei. Quod legendo rectus. Fidelis, inquam, in omnibus verbis suis, et
didicerunt nobisque loquendo refuderunt, quasi de absqueuUa iniguiiatein omnibusjudiciis &ms,.juslus
deorsum humorem suseeptum, et in piuviam con- in omnibus viis suis, rectus in omnibus operibus
cretum, gratiosae nubes per berbam reddiderunt. suis.Unde ergo vel ob quam Causam,pactum suum
Quod per solam Dei revelationem acceperunl.quasi D oblitus est, quod cum Abraham pepigit ?Si fidelis,
rorem nocturnum meditando atque contemplando si ubsqiie ulla iniquitale, si justus est et rectus,
congregaverunt, et praidicando vel etiam scribendo quoraodo juramentum neglexerit quod juravit cum
super laeta fidei vel spei nostrae gramina distillave- patribus? Ecce habes Peccaverunt ei, et non filii
:

runt.Utroque modo perfectumcoeIum,vel firmatuni ejus in sordibus. PeccaDerunt,\d est irrilura pactum
decet esse firraamentura, id esl apostolun, vel prae- ipsi fecerunl, subauditur, inimici,^; ,jam non filii

dicalorem idoneum, qui non de corde suo vel a eju^. Irritum, inqnam.fecerunt pactum ejus.quem-
semetipso loquatur, sed quod audivit.hoc testetur ; admodum hoc et ipse praesciens dixit mihi supe-
quod in Spiritu sancto didicit, boc annuntiet et rius : Ecce lu dormies cum patrilms luis, el pojulus
loquatur. Igitur in vobis, o cceli qui auditis, con- is/e consurgens fornicabiturposideosalienosinierram
crescat in pluviam doctrina mta, et per \osfIuat ul ad qvnm ingrediclur utbabilet in ea. Ibi derelinquet
ros eloquium meum,\d est ex praesenti legis leclione me, et irritum faciei fadus quod pepigi cum eo
et ex Spiritus sancti revelatione, vobis orantibus {Dcut. xxxi), In sordibvs peccavertmt , in sordibus ir-
903 DE XniNITATK ET OPKIlinUS EJUS LIBIU XLIl. — IN DKUT. Llli. 11. '.JUG

rilum rocerunt pnctum.non euluro in 4or(/i6ujvitul! X sunt(Joan. i), ct per generatiooos singulaB myslcria
qucrn rpcit Aaroti, uut llelphonor.qiin; vidclicet snr- cjus dietis et factia pr.-csigiiatu sunt. SoJ forto mo-
tO!i jamduilum eunt.scd et sonlibus Bual,
ailmlss.-c morla diurum antiquoruiii,ctcogitaiiogcnerullonum
et Astaroth.lcaelcrorumque dieniooiorum, tiindem- singularum necdum tibi satia faciuot?Quid igitur
quc iH sordilitis Itiirublix latronis.quem sibi dimitti facias . Interroga patrem tuum, cl annunliahit tihi,
peliero, peccaverinit . Peccavcrunt, inquam, certum majores tuos,et dicent tihi. I'uter tuua ipse cst, ma-
est enim quia pcccubiint. Cuiii igitur sic peccuve- jores tui,iex et prophetas siinl. Interroga cri^ofiatrem
runt jam mm filii cju.i iii sonlibus, ct ab lioc proje- tuum orand(i,j/in;'()r*s luos legcndo. ^'n/rm, inquaiii,
oeriteos fiilelis Deus, dicito, quia nibilominus lura /uimiDeum iH/crr(i(/aorationibusintcntis,ulrumcon-
fidelis Deuf Bt absque ulla iuiquiiate justus el rectus, silium hoc velopus.cujus inoinnem terramsonusexi-
quaiiivis illosprojecerii,cum quibus puclum pepigit vit. {Psal. xviii), ex ipso sit, el annunliuliit tibi. Si
in putrilius : /icvnrcruii/enim p/,et irntum recerunt enim Cornelium gentilem pro lioc ipso orantem,et
piictum istud isti jam non liliiejus in sordibits. l'ro- elcemosynas facienlem dignanlurexaudivil,elmira-
indc, eoeli et tcrra,iiuicuni|ue audistis ha:c verba biliterquidipsumfacereoporleretperangelumsuu.n
oris mei, non ipsuui Ueum '|ui /ijelis cst, et nhsque oslendit (4c/.x), quanto niagis^si tu inlerrogaveris,
ulla iniquitnte, se.l islos non niios ejus qui peccave- _^ ct ul bene agas inlelligere volucri8,per aliquum re-
runi,cuiictis ioquetis.universissenr.onibus vestris, vclationemannuntiabittibi? lL.'itur,ut praedictuii.cst,
quibus in omnem lerrum el in (inesorbis terrac au- Deum Patrem tuum interrogu orando, majores luos,
diendi estis, redaiRuite, et dicite: Geneialio prava idest propbelas oiiines consule legcndo. Illeannun-
cl perversa, hxccinc reddis Doinino, popule slulte el /infri/, et illi (iicen/ /i7't quia isle quem tradidisti,
insipienst Generafio, inquam, prava alque perversa, quem negasti,quem fellecibasti,quemaceto polasti,
quod idem est ac si cum evangeliea declamalione quem clavis conlixisli,cujus latus lanceapcrforasti,
diciis, gfneralio mnlaet adullera{MalUi.\u). Idcirco Palcr tuus est .-jui te possedit. Quomodo autera pos-
generalioprava, ({auxde boiiisquidein parentibus.sed .sc(/i7, vel quomodo possidere incccpit ? Plane hoc
male progenita,quia non do lide solu patrumcarne ipsum dicit Itbi : Quando dividchat Allissimiisgeiites,
e.xorla. Idcirco, inquam, prava et perversa, quia quando separabat filios Adam comtituit terminos :

lidem patrum non imitata,secun lum mores patribus populorum juxta nuinerum filiorum Israel. Notum
lo.ige disparaia. llxccine reddis Domino ; luTccine, tibi est quia quando prolecli de oriente filii Adam,

inquam.id est reddens inaia pro bonis,;;o/)u/t.' .«/«//« et invenientes campum in terra Sennaar, cccperunt
tt insipiens, reddis Domino? Stiiltusenim es, quia facere turrim,cujus culmen adusque coelum pertin-
malum sciens non cavisti, insipiens quicunque ex geret, ut celebrarent nomen auuffl,confuditibi Al-
hoc populobonum ncscisquod scirepotuisti.Stultus C tissimuslinguameorum.utnonaudiretunusquisque
es, dum legendo prophetas sensum proplietarum vocem proxirai sui,at.iue ila divisit eos ex illo locn in
coiitentiose perverlis,insipiens qui nec sallem legi- universas lerras (G««.xi).Tunc utique divisit Altia-
8ti,qui ut beneageresiulelligerenoluisti^P.SH/.x.Kxv). siniusgentes,sciIicet,inlinguasdissonas,etseparavit
iijitur popiUe stuUe ei insipiens, hxccine Domino filios .iffam, id est imitatores superbiee Adam, in
reddis ? .\uaquid non ipse est pater tuus, qui posscdit universas terras. Nonperdiditeos utantofererat per
te, el Jecit el creavit te ? Quantum est quod ipso est diluvium, sed consiluil lerminos populortim, jti.tta
pater tuu3,quemadinodum dixit ad Pharaonera Fi- :
niimerum filiorum /.sr(if/,id est slatuilut duret genus
lius primogenitus mcus Israel {Exo'l. iv). Quanlura huraanum donec impleaturnumeruselectorum.qui
est, qiiod possedit te, quod fecit, quod creavit te. oranes secundum fidem suntfilii Israel. Pnrs aulem
1'ossedil, videlicet Dominus, fecit ut figulus,
ut 343 Doinini populus ejus, Jacoh funiculus ejus hx-
creavit utDeus. Fi;ci7, inquam.in propria quemque reditatis ; subauditur in illa divisione gentium, in
per3ona,<;rfar!7 eum massa.qui te possedit in gratia, illa separatione filiorum .Vdam.Fact.i namque con-
Fuerit tibi hoc commune cum c*terisgenlibusquod fusione linguarum, remansit lingua primiliva ut
fecit,et quod creavil, at singularis beneflcii esl quod domo et familia Heber, unde per Abraham, qui et
possedil. Quantum ad proprietatem vocum vel dis- D ipse ab illo llebraeus dictus est,hic populus Hebrseus
tinclionem sensuura, magnie est potentiae quod pos- exivit, pars Domini solus hic, inquam, populus Ja-
;

«erfj7,majoris quod lecil, miximte quod creavit : et co6, solua hseredilatis Domini lunicuhis, in quo solo
econtrario,raagn3B fuil graii.Tcquod creaii/, raajoris ncittis Deus, ita quo solo magnum nomen ejtis (Psal.
quod lecit, maxira.-E quod possedit. Hxccine igitur Lxxv). Unde et per Baiaam loquilur : Populus solus
protot benericiis rcddis DominoVa.\.n luo,possessori liahitabit,el inter gentesnon repulahitur {.\tun.x^m).
tuo, factori tuo, Creatori tuo "?
ilemento dierum au- Pars autem Domini, vel luniculus hxreditatis ejus,
tiqtiorum. cogila gcneraliones singulas, videlicet ut non quod soii vel omnes ad Dominum partineant,
scias quod is ipse quem tradidisti, quem negasti qiii sunt de carne ejus, sed quod soli vel omnis

ante faciem Pilati {.ict. iii), paler luus est, qui pos- Dominisunt qui sunt de fide ejus.Hoc modoptwc-
inquam i3lud scias,
sedit, et fecit, et creavit te, ut dil, et sic possidere inccepit. Invenit eum in terra
memento dierutn antiquorum,cogita generationei sin- deserta, in loco horroris et vastx solitudinis. Inrenil
gulas.}ia.m in diebus anliquis, omiiui per ipsum facla euin in terra deserta, id eat iuaotuit ei in deserto,
 ;

967 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 968

annis quadraginta.imo primum innotuil ei in loco A alibi dictum est, non est sicut terra jEgypti, ubi ja-
horrorisM est in horrida servilute JEgypl\, percu- clo semine in horlorum morem aqux ducuntur irri-
tiendo ^gyptios decem plagis, ac deinde in loco guy, sed montuosa est et campestris de ccelo exspe-
vaslx solitudlnis manna pluendo,et aquam depetra clans pluvias, quam Dominus Deus semper invisit,

producendo.ut jam dictura pst,annis quadraginta. et oculi cjus in ea sunt a principio anni usque infinem

Circumduxil eum ac dociiit et cuslodivit qunsi pujiil- ejus {Deut. xi). Super excelsam igitur terram consti-

lam oculi sui.Circumduxit, inquam, non enim duxit luil eum,ut comederet fruclus agrorum. Ul sugeret
eos perpiam lerrx Philislhim, quie vicina est, scd mel de pelra, oleumque de saxo durissimo. Ul, in-
circumduxit eos per viam deserti, quae est juxla mare qua.vo ,sugeret mel depelra,id est ut dilectioni Crea-

Rubrum {Exod.xm),ci ita circumducendo ci^stodivil toris assuefactus,-tandem dulcedinem ccelestis do-

guasi pupillam ocu/!, videlicel reputans ne jnrte pcB- ctrinffi caperel de petra, virga crucis et passionis
nileret eum,si vidisset adversum se be.Lla consurgere, percussa, scilicet de Gbristo praesentialiter praedi-

et reverleretur ia Egijplum {ibid.). Tenerior quippe canle ore mellifluo,oleumque de saxo durissimo, id

erat quam pupilla oculi, ita ut leviter offensus ani- est Spiritumsanctum deeodem Christoper virtutem
mus ^Etryptum reverti \o]aeT\\ .Circumdu.rit
sffipe in resurrectionis incorruptibiliter solidato.Bu/i/rum de

igHur etdocuit. non solum multis bonorum etmalo- „ nrmcnto,el lac de ovibus cum adipe agnorum et arie-
rum experimentis,verum etiam doctrinaconscripti lum filiorum Basan, et hircos cum medulla Iritici et
hujus legis. sanguinem uvas biberent meracissimum. Haec omnia
Sicut aquila provocans ad volandum puUos suos.el temporaliter atque realiter iste populus adeptus

super eos volitans e.rpandit aias suas, et assumpsil est,qup.m invenerat Dominus Deus cjus in terrade-

eos.atque porUivit nt humeris. Sic circumduxil, sic serta, in loco horroris et vaslx soliludinis, ut istis

docuit, sic custodivrt, sicul pullos aquila, videlicet corporalibus bonis lactatus et excitatus, spirituale
secundumnaturam suamerga pullossuosnonabsque bulxjrum, el spirituale iac, spiritualemque adipem
severa pietate neque absque severitate pia.Semper suo temporelibenter acciperet,rfe spirituali armen-
enim fertur probarequosgenuil, negeneris suiinter tn, de spiritualibus ovibus et agnis sive arietibus

omnes aves quoddam regale fastigium.degeneris par- liliorum Basan, id est pinguium, scilicet de factis
tus deformilas decoloraret. Ilaque asseritur quod imitandis, aut dictis exsequendis patrum vel pa-
pullos suos radiissolis objiciat, atque inaerismedio lriarcharum,de Scripturis prophetarum et aposto-
parvulos pio ungue suspendat.At si quis repereusso lorum veraciter pinguium,juxtaquod singulitalium
solislumineintrepidam oculorum aciem inofTenso verissime dicunt Impinguasti in oleo caput mcian
:

intuendivigoreservaverit,isprobaturquodveritatem (Psa/. xxii). £< sanguinem uvx meracissimum, id

naturaesinceriobtutusconstantiademonstraTerit.SJ ^ est sanguinem Christi Filii Dei biberet sacrosan-

ctum.Idcirco super excelsam illam terram tempo-
vero lumina sua prmstrictus radiis solis inflexerit,
rallter constitutus est, et haeo teraporalia bona
quasidegener.ettantoindignusparenteabjicilur,nec
adeptus est.ut ad spiritualium et Kternorum appe-
sestimatur educatione dignus qui fuit snspectione
titum proficeret. Sed quidem.
indignus. Igitur circumducendo, et docendo, sic

tentavit.sic probavit,sicut aquila pullos suos ; nam Incrassalus esl dilectus, ei recalcitraint ; incrassa-

eos quidem qui murmuravcrunt, qui tentaverunt, lus, impinguatus, dilatatus. Dilectus, sed diligenti

qui concupierunt in deserto, prostravit \.Psal. cv) ingratus, dilertus, inquam, sed ipsa dilectione su-

eos autem, qui crediderunt, qui obedierunt, quasi perbe ac ferociter abusus, incrassatus est cogilatio-

super ala? gratiaB assumpsit alque porluvit in humpris ne, incrassalus opere, impingualus pertinacia, dila-

suis. Dominus solus dux ejus fuil, et non erat rum lalw arrogantia. Talis dileclus recalcilravit , id est

eo deus alienus Increpatio illorum : Quid tibi, in- largitoris iraperia calce abjecit. Verum ista crassi-

quit,o popule stulte et insipiens.quid tibi cum turba tudo, tumor, et non plenitudo esl. Nam qui veram
deorum alienorum?Nnnquid diialieni tede.Egypto, plenitudinem, qui veram scit pinguedinem, quan-
de domo servitulis eduxerunt, aut educcnlem te tumvis butyro abundet, aut lacte ovium,sive adipe
Dominum Deum tuum adjuverunt ? Non ita, sed ^ agnorum et arietum, donec ipsum apprehendat

Dominus, inquit, dux ejus fuil, et non erat

sotus Deum, dicit Ego vero egenus et pauper sum {P.wl.
:

cum eo deus alienus, non ille cornutus et aureus Lxix).At vero,cujus deus venter esl (postquam illum

vitulus, non Reelphegor spurcissimus, non liaal, impleverit ex his quae pra;dicta sunt,) incrassalus,

non omnino quisquam deus 3.]\9n\is.Consiifuit eum impinguatus, rfj/aia/us, falsa sibi aeslimatione suffi-

suprr excehcm lcrram,ut comederrl fruclns nnrorum. ciens videtur,falso sibi nihil deesse arbitralur. Quid

Eum quem invenil in lerra desertd, in loro horroris enim fecit iste dikclus taliler iiicras.^salus ? Derdiquil

etvaslx soUiudinis.consfituit super excelsam terram, Deum factorem suum, et recessila Peo .^alutari suo.

id est montuosam \.e.mTC\.ul rcmcderct fruclusagro- Deus idem,factor, idem et salutaris, sive salvator.
rum, ut inhabitaret civitates quas non aedificavit, Verum aliud est quod factor, aliud quod salvator.
et biberet vinum de vineis quas non plantavit, ut Nam Deus factor,quia,hominem tecit Deus salva- ;

regiones geniium et labores possidcret populorum tor,quia homo factus est ipse, homines salvare ve-
( PsaJ. cvi). Quae videlicet terra excelsa, sicut jam nil.Sic incrassalus est, utdeneulra gratia curaret.
969 Dl-: TIUXITATK ET OinilUHUS liJUS LUiUI XLII. — |N DliUT. LIU. IL 070
Nani et antequum vonircl, Deutn faciorvin suum e X xvii),cluinanto per |)ru|iholag mio» sancto Spirilu
dcretiijuit, ct ijostquum vunil a Deo salvaloreiiio re- ul poccatuin tuum a liicio ojti» iion drloulur. ICt ad
ccssil. Quoinudo illuiii drrcliijuit, quoinoilo «fr illo iracundiain concititlus est, vidclieet noii aiiiiiii u ui
rencssit ? Provonweruiil tum in dtis aliriiis, el in passibili inotu, lluus cnim non moveliir nut pDrtur-
ahominiitioiiibus suis ad iracundiam conritavtrunt.M batur, scd judicii vorilute sic impictatcm prose-
ideni prorodit, otiiuoil i« diis alienis provocaverunt, qiiento, ut jam non pius Pator, sod districtu» judox
et quod in iihominationibus suis ad iracundiam con- scntiutur. Elhocidcirco, quiaprovocaverunt cum filii
citaveruiit, 341 vcrunitaincii divorsi sunl el e di- suict /i/(,r,quud utiquosccundom oiiincmralionom
verso veniunt. Nuiii diiiiuidcm ulieiii suiit, abomi- minus tolerunduin est quuin si provocassent eu m
nationcs aulcm suio sunt, piopter quus ut oaa li- exierni vcl externio. 1'rovocaverunt auiem, viiiolicet
ccnliosc agcrcnt deos alienoscolueruiit. Verbi gru- ineoquodnonperignoruntiain vrlinflrinamindigen-
tia : Vilulus quem fecerunt {Exoi. xxxii), et Beel- tiam, sed scienter pecoaverunt, et per industriam,
pliegor qucm initiuti sunt (.Yiim. xxv), dii ulieni imo sapientcs fuerunt ad concinandum peccutum,
fucrunt, quod uulem post coiiunessitiones et polu- ad conquircndum mendacium. Et ait : Abscondan
tiunes suirr.veruiit lulcre(r..vod.\\xu), et quod inter facicm mcam ab eis, et considerabo novissima eorum.
sacriliciu cum Mudianitis fornicalisunt.suie abomi- i> Att, id cst aententiam lixit, cujus dixisse lixisse ust
nationes exstilerunt. Igitur et in diis alients mitem tu ut ccclum et terram, quam dictionem ejus, traas-
provocaverunt el in ahominatiunibus suis ad iracun- irc facilius sil. Non enim est Deus quasi homo ut
diamconcilavenint. Item in eo quod antequum veni- menlialur, nec ut muletur (yum,
Filiits liominit
tit

rclir. hunc munduiii, tolies ad idolulatriam defluxe- .\xiii). Ait ergo, id judicium dedil hujusniodi.
cst
runt, tn diis ulienis eum provocuverunt elin eo,quod Ab.icondam faciem meamabeis, id est exciEcaboillos,
priBsenlem blasphemaverunt dicentes : Dxmonium ul viara veritatia invenire non possint. Excajcabo,
habetel insanit {Joan. viii), et : In Beehebttb prin- inquam, corda eorum, et aurcsillorura aggravabo,
cipe dxmoniorum cjicit dxmonia (Malth. xii), pro- el oculos eorum claudam, ne forte videanl oculis,
feclo in abominulionibus suis ad iracundiam conci- et auribus suis audiant, et cordo suo inlelligant,et
taverttnt. Sed in qualibus diis etim ijrovocaverunl ? converlantur et sanem cos (Isa. vi). Dicamque eis :

Immolaverunt dxmoniis ct non Deo, diis quos igno- Auditc, audienles, et nolite intellit,'crc, el videte
rabant. Novi recenlesque venerunt, quos non cotuerunl visionem, et nolite cognoscere. Ita absconditus ab
pittres eorwm. Dii quos coluerunt,non dii, sed potius ois considerabo novissima eoruin, id est exspeotabo
diumonia sunt, dii nuncupativi, dii novi, quia prius llnera, et consummationem ppcrati eorum, tacite
eos ignoruverunt, dii recentes, qui non coluerunt prospicieQdomirabilem audaciam oorum. Ceneralio
illos palres eorum. Nunc igitur, cffili et terra, ad ^ enim perversa, el inftdeles /iiit. Damnationis ejus
capul increpationis redite, et dicite generationi qua dixi, abscondam laciem meain ab eis, causae
prave atquc perversae Hxccine reddis Domino,po-
: pra!cedentes sunt, quia generatio perversa est,quia
pule slulle et in.upicns ? Deum qui te genuil dereli- filii sunt, sancto quoque Spiritu per pro-
infideles
quisli et oblilus es Domini crcaloris lui. Dcum qui phetam contestante quia. suntprincipes Sodomorum,
te genuit, id cst qui diu sterilibus parenlibus luis quia aunl populus Gomorrhx (Isai. i). Alioquin non
gignendi te facultalem, sive affectum tribuit. Nam videretur stare quod dixi supra, Deus fidtlis, el
pritlerunicum Filium suum, quem ex ulero ante absque ullainiquitate. Justum igitur judicium in eo
luciferum genuit {Psal. cix), quem et in bunc mun- quod dedi illis scutum cordis laborem meum (Thren.
dum misitper uterum Virginis, neminem depropria iii), quod licet tanquam sponsus procedens de thata-

substantia sua Paler ille genuit. Ergo qui le yeiiuit, mo suo, in .wle posuerini tahernaculum meuiu(PsaL
id est qui Sarae diu sterili tandem conceptum dedit xviii), ipsi tamen videre me non possunt, imo et

(Genes. xviii), et Rebeccae slerili, eodem Isaac de- scandalum illis est,cum designatur tabornaculum
precante dilcctum sibi Jacobut conciperet et pare- meum carneum, diciturque illis ecce iste Deus :

ret (Gencs. xxv), prestitit, de quibus vel per quos noster, rex nosler, Salvator nosler. Amplius autem
genituroB lua; rivus emanuvit, illum tu dercliquisti D audile, coili, juslum judicii ordineiu, sequam judi-
genitoremtuum ingratitudine detestabili, etoblilus cantis vicissitudinem. Ipsi me provocaverunt in eo
es Domini creaioris tui, subauditur, quem prius quinon eral Deus, el irritaverunt in vanitatibus suis.
cognovisti per praesentem doctrinam legis, et per Et ego provocabo eos in eo qui non est populut, et in
exemplapatrum eorumdem, qui haereditariam ejus gcnle slulla irritabo illos. Priores ipsi provocaverunt
scientiam thesaurizaverunl tibi. Unde et majus pec- tiie, non levi quacunque olfensione, vel huraano
catum habes, quam si nunquam fuisset cognilus excessu, scd in eo qui non erul Deus, id est sic me
tibi. habendo tanquam si non essem Deus, et irritaverunt

Vidit DomiHus, et ad iracundiam concitatus estt me priores ipsi in vaniiatibus iuis, id est vanitates
quia pro-jocaverunl eum hoc
ftlii sui, et ftlix. Widit suas, vanos deos praelulerunt mihi tandemque sibi
illequemnihil latet, oculisnunquan: dormitantibus data oplione Barrabam mihi praeferre non dubitave-
quibus omnia videt : vidit, inquaro, hoc peccatum runt, auctorem seditionis {ilarc. xv). Reddam ita-
tuura stylo ferreo scripluminungue adamantino (Jer que illis talionem, provocabo eos in eo qui non est

PATHOt. CLXVIL 31
 971 UUPERTI ABCATIS TUITIENSIS 972

populus,i<i estsichabendoeos, ut nnn sint populus A tenaplum inclytaniquecivitatem;cujusstatu suffulli

ut sint sine rege, sine princijje,suie sacerdote, slne flrmitsr in haereditario patrum suorum Deo sibi stare
ephod, et sinc t/icni/jhini [Os''. lll), etomniiio noii videntur, genle.-que cioterds quasi vullus infirinas,
siut populus, scd in populia ot in genlibus jam nunc montes ipsi despiciunt : templum, inqu.im, et civi-

dispergantur, et in luturo uum eis qui non sunt tatem in mon tibus fundatam, ignis elementaris com-
annuUentur, cum eis qui in inferno deputantur, et buret. Praetereuterram, id est carnes eorum,terrum,
ita ingcnte stulta irritabo illos. Irritaho, inquam,id inquam, peccatrioem, id est populum qui superbit,
est ad semulationeni a'Jducam innongenlem,in geii- cum sit terra et cinis, devorabit iijnis cum fjermine
tem insipientem, in iram eos miltam, ut videaiit suo, id estcum libidinibus et omnibus malis operi-

gentemloco8uoregnantem,gentemsapientemqiJam bu3 suis, et montium fundatnenta, id est ipsas quo-

Kmulentur, cujus aemulatione torqueantur. que animas quae vegetant comburet ignis, et hic
Jgnissuccensus estinfuroremeo,etardebit usi/ue succensus, utjam dictum est, et in futuro ardens
ad infnrni no»issima. Provocabo, inquam, iV/os, ct vsque ad injcrni novissima.
irritabo, provocationis autem et irrilationis princi- Congregabo super cosmalaet sngittas meascom-
pium hoc est, quod ignis succensus est in furore plcbo in eis. Et hoc ait Dominus, utique ad iracun-
meo,coni\imm&iQ<\atardebitusquead interninovis- -Q diam piovocatus, ait, inquam, non solura secrelo
sinia. Ignisenim in praescnliaruin succensus est et inlus prophetis audieotibus, verum etiam in pu-
ignis Roraanorum, quo civitas sancta lacta est de- blico, apostolis audienlibus, Judojis blasphernanti-
serta Sion, deserta tacta est Jerusalem, desolata bus, audituris etiam per Evang^^^lium cuactis pcr
domus sanctificationis eorum et gloriseorumfacta orbcmgenlibus. Cumenim Eccecgo mitto
dixissct :

est in exustione ignis, et omnia desiderabilia eorum advos prophetasetsapientcset scribas, et ex illisoc-
versa sunt in ruinas, et ceciderunt in ore gladii,et cidetis,et cruci figetis et flagellabitis in synagogis
,

cuplivi ducti sunt in omnes |.'entes. Isle jam succen- vestris, et persequimini de civitale in civitatcm
susignis pcena^,ignis vindicta;, ardcbitaulemusque {Matth. xxiii).continuo suhnmKii: [Jtvematsuper
ad inferninovissima. Namdohacvindicla temporali vosomnissangiiisjustus,quieffususe;>tsiipevterram,
ad eeterna proiiciscuntur tormenta. Num ergo, in- asanguine.Xbeljustiusquead sanguinem Zachariae
quis, judicat Deus bis in idipsum, aut consurget filii Barachix, qnemoccidistis inter lemplumctal-

duplex tribulatio ? {Nahum i).Nonutique,siinvin- tare.Ammdicovobis,venienlhsecomniasuper gcne-

dicta vel tribulalione prwsenti realum agnoscas, ralionem islam[ibid.). Ha3c dictioejusest,apos!oli3
Dneraque ponas peccatis. Caelerum quoniamin ipsa audientibusdemaliscongrcgandis, quijamaudienie
poena impia perseverat voluntas populi slulti etin- p Moyse, imtcquam homo fieret, htec ait Igiturcon- :

sipientis, et nunc inducit super eos diem afflictio- gregabosuper eosmala, id estvi^nirefaciamomnem
nis, et in poslerura ignis c^m succensus esl usque saiiguinem juslum, qui cffusus estsuper terram.Ei
345 ad inferni novissima ardebit, juxta quod et hoc juste, quid videlicct ipsi me occidendo,sangui-
aiius propheta imprecalur Et duplici coniritione
: nem meura effuadendo, mensuram patrumsuoram
contere eos, Domine Deus nieus {Jer. xvii). Alias complebunt, patrum malorura, patrum impiorum;
autem una percussio est,qu;c hio cojpta illic finitur, qui justos occiderunt, quisanguincm prophetarum
utcorrcctionis unuui flagcllum sitquodtemporaliter HudoTuni. Etsagillasmeascoinpkbo ineis, videlicet
incipitjSOd in ailernis suppliciis cur.sumetur, qnaj- quia congregala tot mala, pauca; sagitiae, vel pars
tenus eis qui omnino corrig: rcnuunt, jam pra;sen- sagittarum meirurnexpiarc non suflicerent, idcirco
tiuinflagellorum persecutio,sequentiumsit inilium coinplebo, id est omnesexpendam sagittasmeas in
torraentorum. Igitur nihilo laesa vel in pravura de- eis, sagittaa maledictionis, scilicet qua.s paulo aate
torta rogula prophciica, qua dictum est, non con- in pharetra cujusdam condilionis ita recondidi.

surget duplex tribulalio [Nahum i),sivejuxlaLX.\;: Quod siaudire nolueris vocem Domini Dei tui, ut
Non judicabit Deus bisin idipsum, et hic a furore custodias et facias omnia mandala ej us etcxrcmo-
meo succensus esl ignis, et in;futuro,quod e.Biusque nids quas egoprxcipio tibi hodie, venient super te
ad inferni novisima ardebit. Devorabilque ttrram " omnesinaledictionesistxetapprchendentte.Maledl
eumgermincsuo,etmoniiumfundamcnlacomburet. cius erisincivitate,maktictus in agro,maledictum
Non.utsaepe factumest, soluni terra; germcndevo- horreumtuum, maledictx reliquix tux, nialedi-
ct
rabit, ut sit famos in terra propter peccata populi, ctusfruclusventris tui{Deut. X)i.\ni),cic. Explcbo,
sed ipsam quoque terrara, cujusiracnndialoquen- inquam,idest,omaesistassagittasmeas expendam,
tes dolos cogitabant {Psal. xxxiv), ita ut dicerent : in eis, quod alias nunquam feci,licet fnultoliesali-
Sidimittimus euni sic,omnescredentineum, etve- quam sagiltarum partera in eos injccerim. Excnipli
nient /toinani, et toilenl noslrum locum et gentcm gratia, quando Benadab rege Syria! cum universo
{Joan. xi) tcrram, inquam, ipsam cvmgerniinesuo
: exercitu sub obsidente Samariam, facta est fames
devorabit, id est auferet, ita utterra eorumnonsit, magna inSamaria,et tandiu obsessacst,donec venun-
et niliilominus ea careant, quasi devorata sit igne dareturcaputashn octoginta argenteis, et quarta
hostili. Et montium fundamenta comburet, id est pars cabi steicoris columbarum quinqueargentcis,
superborum fiduciara auferet, videlicet pulchrum dixitquemulieraltera ad alteram Da filium tuum :
 073 UK TIUNITATE f-^T OPRHinUS FJUS LIHIll XF.II. _ IN DKIJT. UH. 1! 974
iilcomedamiiscu)n/iodie,elfilium meumcomcdamus X sasvitiara velarmaRomano rum immiltam ineot,cum
crasjy /!('(/. vi). quaiulo, inqimin, hn-o «cta sunt, furorctrahtntiumsu/,vrlerrani,'u\ cstulisquemiac-
tuni: sai^illas nioas (juidem.icci, snd non totas coin- rlcordiii rcsidiiosin raplivituloducenlium in
omncm
lilc.vi.Nain inltToa ilixit f^/iscun: Au<li/e verlium Dn- iorfam,dt:nlesf/ucser/ien'iuin,iil cst sa;viliam mali-
Hxcdicit Dnminui : In lem/,orc hoc cias mo-
tiiiii i. gnorum jpirituum post cruciatus el mortc-i corpo-
diiis similx uiw slalere erit, el duo modii hordei rum, usqup ad infcrni novissima trahentium. Nara
slalercuno in porla Samarix {Jei'. \'ii), quod ct pprbestias Ilonianos forlcsac fcroccs recte intelligi,
factuii) cst. Verum non ila erit, cuni faciem meum illiidpro tcstiraonio vclcxemplo cst, quod Psalmista
abscondcro ab eis. Sed quid ? cum eamdem calamitalem deplorans di.Kissct : (Jt

Consumenlar fanv, devorabunteosavcs morsu

et quiddcslruxislimaccriampjus,cldiripiunt\eamom-
amarissimo. Dtntii bcstiarum iminillam ineo.<:cum ncsquiprxlergrediunturviam(Psal.v\\i\)?coni'\-
nuosuh\i\n\il, exlcrminaviicamaperdestlvactsin-
furorc trahcntiumsuper tcrram, ali/ueser/icnlium.
Forisvistabllcos yladius, ct inlus /javor, juvcnem gularis ferits dc/)aslus esl eam (ihid.). I'cr aprum
>iiiiulacvir(jincm,larltHtemsimulcumhomincscne. de silva, (^t pcr singularem ferum, Titum et Vcspa-
plane critsagitlas meas compleri in cis. Cumu- sianum Komanos imperalores si^rniticans. Igitur
wt'Hn</7ame,videIicet indiesoIemniPasciiajJeroso- B 'ie»t^sbeslicirumsuperterramtrahentium,ormsL3unt
lyrais congrcgali, volul e.\itiali manu quadam co- Romanorum occidcnlium.etincaptivitatcm trahen-
gente, (|uos tricies centcna millia Josephus dicit /ium.GulligensnaraquPsupradiclushistrjriographua
fuisse, scilicet justo judicio, lempore hoc ullionis omnein numcrum pcremptorum vel (ame, vpI ferro
undpcios centena millia designat. Ca;tcros vero la-
electo, ut qui in diebus P.ischaj Salvalorem suum
Oominum Jesum trones et sicarios ac prtedones post urbis excidiuin
Christum, cruentis riianibus, ct
sacrilegis vocibus violaveiant, in ipsis dicbus velut
mutuisdeclaratintoriissevulneritjus. Kleclosautera

in unum carccrem
omnisinultitudo conclusa^foralis
quosque juvenum,quo3decorcorpori3 et proceritas
comraondabat, ad triumphum dicit esse servatos
pcEnajexitiumquod mcrebalurexciperet(JosEPH.,Z)e
Rcliquos autera qui supra decera et septein annoB
bel. Jud., lib. VII, cap. ~5). Quain dira; famisexitio
agebant a-tatis, vinctos ad onera -Ex'ypti per raetalla
consiimpli sint, qui plenius nosse cupit, quintum
deslinatos, velpercasterasprovinciasessedispersos
pnedieli Joscph hisloriarum libium legal, ex ijuo
alii quidera ut ludis gladiatoriis, alli quidem ut ad
omnPin eoruni luctuosim tragidiam pernoscat. In
beslias tradercntur. Si qui vero intra docimum et
quo illud permaxime horrcndum !uit quod mulier
soptiraum oolatis reperti sunt annum, per diversas
quicdam Maria noaiine, Ele.izari filia, gcnere et fa-
provincias in servitutem distrahi jussi sunt. Quorum
cultatibus nobilis.pne magniludino fainis,quasi in n
insanium vcl araentiam vcrsa, parvulum quemsub
numerus usque nonaginta miilla perductus est. Id
plane fuit trabi super tcrram dentibus bestiarum
uberibus babebatfiliuin jugulat,igniquo supcrposi-
ac deinde animas duci ad inferos, id fuit trahi den-
lum lorret, et medium quidem consumit, mcdium
tibus scrpentlura. Unde signanler non dictura est,
vero servat obtectum. Uodeet per prajdones confe-
slim irrucntes, quos conceplus obuslae carnis nidor denles besliarum et serpenliumcum furore trahen-
lium suj.er terram,sc(i denlcs besliarum cum furore
invitaverat, scrutabantur enimdomos esurieDtes,et
proB famo iusanientes, pcr pradones, inquam, boc tra/tenliu!nsi!/)erlerram,etser/)enliutn,utsuhdUi\'isLS
dentes cura furore trahentium in inlernum. Malo-
malumdepreliensum.conlinuocivitatem universam
rura omnium suiiimam unojtandera vcrsiculo com-
horrondo nuntio replevit, illa proicrenle quod ob-
plcxus csl:F(jrisvaslabitcosg/adius,elinluspavor,
texerat, ac diceate, « quia partem vobis optimam
juveticm simul acvirgincm, lactentcm cutnhomine
reservavi.»Igiturcons«wen/«r, inquit, fame, subau-
sene.
dis et non sepelientur, sed dcvorabunt eos avcs
Furii nanu/ue gladius, id est exleriorcorporum
morsuainarisiimo. Sepolirenamquecadaveraproxi-
omnimoda calamilas inluspavor, id estatroxcon-
morum, nec delunctorum uiultiiudo, necvirium de- ;

scientia, quia scienlibus illis, jam sanguis Christi,

bilitus permittebat. Primoquidem publico sumptu
Q sicut sibi imprecali /uerant, super ipsos, et super
scpcliri morluosjusseratfeloris intoleranlia, utvero
filioseorumredundabat.Et dixi: Ubinamsunt.?Ce^-
omneni sumptum coe; it vincere mullitudo niorien-
sare faciam cx hominibus metnoriameorum.iiscc et
lium, de muro cadavera pracipitabant tantamulti-
hxi dixit qiu-e jam praemissa sunt, et lunc demum
ludine.utraurtuorumcadaveribus valli replerenlur,
dixi ego, cui fuluriBcalamitates ista', imoelomnia
ct humani corpuris tabo patria tota rigarelur. Igi"
tampr;eteritaquamfutura;prKsentiasunl:^'(!rino»i
lur devorabunt eos aves morsu amarissimo, scilicet,
sttnl ? Videlicetqui.i defecerunt ;;fcca/o;-fsa
terra,
iDsepultosmorsuamarissimo,quia videlicelresiduis iniquiita utnon st'nt{Psa/.
et cii). Et va; illis, quos
spectactibus amarissima ha;c erit amaritudo. Ncc nescilDeus ubinamsint, cum ipseomniumquisunt,
solum aves devorabunl sed ct deiilesbestiaruin im-
, qui non male sunt, locus sit. Uude dicit in Job, :
mitlam Irahentium eos supcr terram cuni fu-
in eos Sicut consumilur nubes et pfrtransit, sicquides-
roi e, denlesque serpenliuiii, \\iter Dcnlesbesliarum
: cendil ad non ascendet, nec revertetur ui-
in/cvos,
immitiamincos cum furorc lrahcntnimS-16 super tra in doinuin suam, neque cognoscel eum amp/ius
lerram, atgue serpentium. Dtntesbesliarum, idest /QCUsejus[Job. ix).Cessarefactamex hominibusme-
9-75 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 976

monam eorum. AcParum est ut ainplius A mala inferni, quae post praesentia sequentureos, eo
si dicat :

cognoscam eos, ego quondam locus ipsorum, insu- quod intelligere noluerint, eo quod Qecsaltemvexa-
ex tiominibus cessare faciam memoriam eo- tio prcesens intellectum dare possit eorum auditui.
per et
rum, ut nec apud Deuin, nec apud tiomines ulla in Hocoptamus,hoc illis cupimus, quicunquerecta et

bono sit memoriaillorum. Sed propteriram inimi- humili iidecognoscimus, quia naturalesolivfe rami
isli sunt, nos autem naturalis oleaster fuimus, eis-
corum distuli, ne forte superbireut iiostes eorum.
El dicerent Manvs nostra excelsa,etnon Dominus
:
que fractis qui naturaliter slabanl, nos contranatu-
fecithsecomnia.lU,ul praedictumestjsa^fi^as ineas ram insertisumus.Verum donecplenitudogentium
resi- subintroeat, gens \s\.asineconsilio elsine prudentia
complebo in eis, ut ne unaquidera maledictio
non neque intelliget, neque no-
dua sit. Poteram faoere, et ipsi merebantur, ut
ita est, id esl faciet,

hominihus memoria eorum quatenus vissima providebit. Dicinius tamen quamvis verba
cessaret ex
Sed forte perdentes,quamvis nullos vel paucissimos ex eis lu-
nulla; superesiient reliquiaa eorum(lsa.x).
supetliirenthostes eorum, et dicerent : NonDomi- crifacientes, utinam saperent et intelligerent acno-
nus/ecithxcomnia, sed manusnostra excelsa fecit vissima providerent. Quoinodo persequebatur unus
ksecoiiinm. Distuli igilur etnon totara
funditus de- mille, ct duo /ugnruntdecemmillia. Imo utipsare-

levi memoriara oorum. Imo, et dixi, quiasi lucrit ^ colamus raaledictionis verba, quibus hoc pronuntia-
numerus quasi arena maris, reliquia salvae fient tum est, quoraodo tradebat Dominus genlera hanc
{Rom. IX). Hoc pacto fit ut non superbiant
hostes corruentem antc hostes suos ? Quoinodo per viam
eorum, ut non dicant, manus nostra excelsa, et non unaraegrediebatur contra eos, etper septem fugie-

DominusfecU hxc omnia, dum reliqui sunt ex

eis hdLll NonneideoquiaDeus suus vendiditeos,el Do-
peromnes^-entesdispersiqui librossecumbajulant, minusconclusit illos ? Non enim est Deusnoster, ut
et maledicta legis, quae le?entes hostes eorura, et dii eorum,etiniinicinostrisuntiudices.Qu\i eni.m?
causas malediclionura recensentes sciant, etdicant Nunquid ut ipsiputant, Deus Abrahain,Deus Isaac,
quiaDoininusfecitha;comnia. Ampliusauleraineo Deus Jacob, Deus eorum est Nor. utique nam .' :

residunm eorum proficil, ul quicunqueci hostibus ipsi ex eis vel prjecipui sunt, quorum deus venter
eorum ad fidem patrura illorum conversi fuerint, 347 est [Philipp. iii), et gloria in confusione vel
dum, quod cum plenitudo gentium subintravent, pudendis eorum. Quantoscunque deos coluerunt,
tunc omnis Israel salvus erit [ibid.), non superbiant, nirairura propterhunc deum maximum deorum suo-
quodcaecitasin Israel contigit, ipsiautemilluminati rum, id esl, propter ventrem suum, et propter pu-
sunt, Apostolo quoque superbiam istara reprimente, denda siia coluerunt, scilioet, ut sederent manduca-
cum dicit : Quod sialiqui ex ramis fracli sunt,tu re etbibere, et deindesurgerentludere(£.ro(/.xxxii),
autemcumoleasteresses,incertusesinillis, etsocius
t lusura turpem, lusum ignoniiniee. Ergo vcnter suus
radicisetpinguedinis olivx/actus es,noligloriari deus suus quimultosdeos adorandi causa illis
est,

adversus ramos. Quodsi gtoriaris, non turadicem est. Et hicDeus suus vendidit eos,hic,inquam,deus
te [Rom. xi), etc. Plane
haec talis suus, pretio scortationura et libidinum distraxit
portns, sed radix
repressiosuperbi», dignae Deo cura? est, ut merito illoa, quiavidelicetipsi, utillum deum suum, ven-
priecavens dicat, manus nostraexceka, et non Do- trera suum saturarent, ut per ea quae sub ventre
minus /ecil hxcomnia. Idcirco dicitur in psahno :
suntlibidinibus fluerent,semetipsos tradiderunt.vi-
J)eus ostenditmihi super inimicos meos neoccidas tam suam prodiderunt, animas suas perdiderunt.
eos, ne qnando ohliinscantur populi mei. Diaperge Unde et per prophetam appellantur manifeste prin-
disper-
illos in airtute tua [Psal. LViii). Nuno erga cipes Sodomorum et populus Gomorrha; {Isa. i).
sionem eamdem, erga dispersa-s populi stulli etin- Ita venditos Dominus conclusit illos conclusit, ;

sipientis reliquias, qualis essedebeat apostolorum inquam, primum cscilate ac furore mentis, ut pal-
et populi sapientis, populi Christiani affectus, se- parent in meridie, sicut palpare solet caecus in te-
quentibus mox cantici verbis innuitur. nebris : et cura esset vita ipsorum pendens ante
Oensabsqueconsilioest,etsinepruderitia, utinam oculos eorum.non crederent eidem vitae suae,deinde
saperentac intelligerent,ac novissimaproviderent. D conclusitillos ethostili exercitu, ubi persequebatur
Quid aliudoptatApostolus cumdicit Gemelmndus :
unus mille, et duo fugarunt decem millia.Nonnehaec
veritntem dicoin Christo,non mentior ,iestiinonium igitur passi sunt, quia talis, ut jam dictura est,
mihiperhibente conscientia meain Spiriiusanclo, deus suus vendidit eos, Dominus ultor conclusit
et
quoiiiamtristiliarnihi estmagna,etcontinuusdolor illos. Non enim est Deus noster utdii eorum ; non,
cordi men^ Optabain cnim ego ipse analliemn essea inquam, qualis Deus noster, tales dii eorum. Hoc
Chrislo/)ro/ratribusineis{/i(>m.K),e\o.Qu,<\,\nqua.m tam liberc prollteinur, ut non coinraune lotius orbis
dicit,quidoptat, n\s\utinnm saperent, el intellige- sublcr lugiaraus auditoriura, ut sententiara non ve-
rent,ac novissimaproviderenl? Siperent videlicet, reiiraurqualiumcunquehorainumralionputentium.
qualiavelquasobcausasventuraillismalaexlegesu- Jnimici quoque nostri sunt judices ; verbi gratia:
perius scripta pronantiata sm\, inteUigerentvts,ei Platonici,sivePythagorici, vel quicunque philoso-
malorura prssoMtium elfectus, bene respondere di- phi gentiles, cum adhuc ininiici nostri sunt, cum
ctisprajteritis, providerent novissima, subauditur. nondum fidem Chrisli susceperunl ipsi sunt judices
 '.»77 III': thinitatf: f.t (ipehibu!^ kjus i.ihiu .m.ii. -- i\ nKUT. i.iri. ii. 978
Ecce hic in conspectu omiiiiim proponantur, tiino A. aniii «oj/ri, iit, jam Psa\m\s\a,sicut aranenmpflila-
Deus nostcr, ot indo t)eus ooruin, him;, ini|uani, bunlur (iA(V/.):dio8anni)rum no8trijruint«ubHudilur,
Doiis nosler ct cruxojus, inde siitollilcs iloi eorum, claudunlur in ipsis septuaginta anni». Sin aiitomin
vontris eorum, Heelphegor, iit est Priapus, potenlntibus, si suntqui in fortiiudinfi, et anspiiate
Obxrwnoqlie riiber )irojcclus ab inguine palus. natume diutius vivant, quidam enira forlinris et sa-
(lliinAT., Snt. 1. I, sal. «.) lubrioris siinl naturip^qiiam nlii : si, inqii,iin,in po-
Sintinler hircjuilicos noptri ininiici.jiidicpnt ininiici tcntiitiliiis.iil esl in his qiii saliilirioris nHtiirn^sunt,
nostti.iiuiil niilchrius.quiil hnnestiussil.utruiiipieta" octoginta sinlanni.amplius eorum spatium longiua
tem crucilixi Chri8ti,an tenlipincm vel turpilutlinem his ocloginla annis jam non
vita, sed potius labor
adorarePriapi.Diciteniincjudiccsinimici quidemno- et dolor est. Igitur vel sic juxta ost dics perditionia
stri.seiljudicandiscicntiaQi habontes,quid pulchrius iit ndesso festinent tempora.Fiigaces quippo labun-
in irstimationevestra.crucem adorare.an adulteria : tur anni, diosque dio Iruditur. Ilaclenus contra
crucem, inquain, injuste homini justo compactam, gentem sino consilio ot .sine prudentia, pro parte
an fornicationes et stupra ? Quid respondcant, imo illorum, qui excaecati sunt : nuncadens reliquiaa
quid responderint.qui judicaverint ininiici nostri, sermo dirigitur consolatoribu8,qua' servandoe sunt.
jam totus orbisaudivit, quia videiicel 9tupris|ditm- g Judicabit Dominuspopulum suum,et in servissuis
natis, pia coliasubmisere cruci damnatis concupi-
miserebilur. Ilaec duo clarissimas sedis Dominirai-
scenliis ventris, et eorum qnro sub ventre sunt,
nisteria sunt, misericordia sciiicet et judicium, de
prfedicaverunl gloriam Christi.
quibus tota pendot ratio vei matoria iaudis divinae,
Verum isti nondum sapiunt, nondum inlcUigurit.
Psalinista quoque dicente Misericordiam etjudi-
:

Quare ? Devinea Sodomorum vinumeorum,el desu-

cium cantabo tibi Domiui: [Psal. Lxxxiv).Nihii enira
burbanis Oomorrhx. Idcirco obscurali sunt oculi
est in verliis9t operibus fideliset justi Domini,quod
eornra ne videant, idcirco csecati sunt, ul non sa-
non aut raisericordiaesit, autjudicii, aututriusque
piant.nec inlellipant, nequenovissima provideant,
concurrcnlis, ut ail idem qui supra Slisericordia :
quia (le innea Sodomorum,vinum eorum,et de sub-
etveritasobviaveruntsibi[ibid.) \s\i^tirjudicabitDo-
urbanis Gomorrhs', idest.quia vivuntsodomitice.
miiius populii/)! suum, subduddur sec»n(iamea.q\i!B
Uvacorum, uva /ellis, et bolrusamarissimus. Fel
hactenus dictasunt, quia vidileos provocantes, et
draconum vinumeorum, etvenenum aspidum insa-
inabominationibussuisad iraoundiam concitantes,
nabile.PeT vineam radicescogitationumnequam, el
vidit, inquam, et ad iracundiam concitatus est.
peruvamet botruin operum neqi:itiam,etvinumcol-
Porro in servis suis miserebitur, id estin reiiquiis,
loquiamala,pravaraquebIaspheraantiumdoctrinam
C quasalio modo se habentos intuebitur. Videbilquod
intellige.Profecto quisquisoperibuseorummaiignis
in/irmatasitnianus, ct clausi quoque de/tcerunt re- ,

communicaverit, a^tprnji amaritudine torquebilur,

siduique conswnpti sunt. ^idebii, inquara, quod
iic\rco (Wxiluva/ellisetbotiusamarissiinus.^Elqms-
manus illa infirmata sit, et infirmitatem suam
quisfabulasvelsusurrationeseoruaraccepit^sapietur
agnoverii, quEhactenussanasibividebatureltortis,
sempiterna mortis ebrietate ; idcirco dixit : Feldra-
ita ut prae infirinitatis vi insaniens ut phrenetica
conum vinum eorum et venenum aspidum insa- medicum percuteret verum, quemadmodum dicit
nabHe. in Psalrao : Et irruerunt in me /ortes [Psal. Lvin).
hxc condilasunt apudme,et signata in the-
lYrtn
Sicenim infirmi,et verae justitiae virtuiera non ha-
saurismeis? Videlicet quia haec nulla poenitentia bentes, ex operibus iegis gioriabantur, unde apud
delevit, quia non baptismus Christi, quosolo pec-
Deumnullusjustificabitur,utslarentadversus Chris-
cata reraittuntur, hsc absorbuit, idcirco recondita
tum ejus dicendo : Disrumpamus vincula eorum,
manent apud me, et signata suntin thesauris meis,
etprojiciamus anobisjugum ipsorum{Psal. u). Ma-
reddcnda in pondere et raensura irae, quam thesau-
nuuitaiem, fortitudinem ejusmodi, videLit quod
rizaverunt sibi. .\tea est ultio et ego retribuameisin
infirmata sit manus, quod humiiiatasit.quod jiisti-
tempore, ut labatur pes eorum. Meaest, inquam,
D ficationcm suspiret,qua? e.alex fide,noa ex operibus
M/fto,meum est judicium, etegoretribuam e/s,vide-
legis (Rom. iii). Et hoc videbit, quod clausi quoque,
licet unicuique secundum opera tempore. in sua.jVj
f/au5!, inquam, quos, utsupradictum est, Dominus
dieirs, ut labntw pes eoriim, ut cadant in oppro-
co»ic/iM i^t/e/Vceni^i/jidestjnuliaDulteriusinsemet-
brium sempiternum,ut deducanturin puteum inter-
ipsis fiduciam habebunt, tesiduique, in.juam, id
itus, ut usque ad inferni novissima devoivantur
(Psal. tiv). tempora longa liet istud
Dicis : In
est,qui 34S
ex Israel reiiqui sunt, consumpti sunt,
in eo videiicet,quod nihil se esse cognoscuut, quod
(Ezech. xii). Ego autem dico Juxta est dies per- :

ad nihiium se redactos esse confitentes restaurato-

ditionis, et adesse /estinanl tempora-iuxU estdies,
etsimilleanniintersint. Nam mille anni anteoctdos opera poscunt.
ris et liberatoria

tuos tanquam dies hesterna qux prxteriit [Psal. Etdicent: Ubi suntdii eorum,inquibushabebant
Lxsxi.^c). Sed esto ut milienaria, imo decies aut /iduciam? De quorum victimiscomedebantadipes,et
centies millenaria, speretur ante iilum diem fore bibebant vinum libaminum.Surgnntetopilulentur
ScBCuli prulixilas. Nunquid non sinuulariter i.nicui- vobis.et in necessitate vos protegnnt. Videte qiind
que peocatori juxta est dies perditionis ? Denique egosimsoliis,etnonestalius Deus prxlerme. Adeo
 ,

979 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 980

infirmatisunt, adeo defeceruntet consumpti sunt,'A. '«•^'''"" ullionem hostihus meis,et his quiodertmLme
ut dicant,imo jam iion ipsi loquantur, qiiia defe i-etribuam. Qua;na.nest manus mea, qua3 judicium

cerunt etconsumpti sunt, sed Inquatur in eis Do- arripiat ? nisi Filius qui dicil : Pater non judicat
minus, dicat in eis Domini Spiritus ; fjbi suntdii qucmquam scd judicium omnc dedit Filio[Joan. v).
eo)'ian,inquibus habebatit fiductam^suba.uiilur,qu\ El quis gladius ejus ? nisi bonorum malorumque
fortesfuerunt,qui non derecerunt,nequ3 consurapti, divisio.qui videlicet indextram sinistramquo di'.isi

idest,per poenitentiam alterati sunt. Ubi, inquam, insociabiliter separ.tbuntur (iV(((//i. xxv). Porro ful-

sun<c///eo?'((W "?Sul)audilurniisquam sunt,nusquam gur ad breve quidera lucet, sed percutit irrecupe-
adsunt, quia videlicet non dii, sed d;cmouia sunt. rabiliter. Si igitur acuero ut/ulgur gladium meum,

Vosigitur,reliquiaeIsrael, vide/e qnod ego sim solus id est, si (quod sine dubio futurum esl) in brevi
ego, inquam solus sim quemadmoduin dixi, de quidem, sed palam omnibus in dextram et sini-
mediorubiloquens /!.'go sum qui sum {Exod. ni),
:
stram divisiones fecerobonorumet malornm, ftita
quod videlicet et dixi tunc, dico el nunc, ad di- jiidicium arripucrit manus ??(ea,sicut jam dixi,non
stantiam oranium quae non vere et simpliciier sunt, erit qui eruat, sed reddum ultioncm hostibus mcis,

quiarautabiliasunt,maxiraeauiemaddistinctionem scilicetgehennam ignisinexstinf:uibilis,et ibi vicis-

vel divisionera deorum omnium qui non sunt, qui g situdinemcondignamA(S5'«(0(/eran^»ie7-e/ri7(«aw.
etsi dicantur clii, sunt eniin qui dicanlur dii mulli, Inebriabosagittasmeassan'juine,etgladiusmcus
et dominimuUi,tamen dii aut domini non sunt.Ego devorabit carnes.Hjgmx mia; universsesunt judicii
autemadeosum,utnecmorteintcrvenienteessedesi- sententin, scnario illic numero designatae. Esurici

erim, nam etsi morluus sum ex inCrmitatecarnis, enim et non dedistis mihi manducare : sitivi et non
sed vivo ex virtute Dei, id est, eo quod virtus Dei dedistis mihi bibere : hos/jcseram,et noncoUegistis
sim.Hocy((/e^e,et quod non sit aliusjjrxtcr me.Nam me : nudus, et non operuistis et nonme : infumus,
alia quidem persona Pater, aliy, persona l"ilius,alia visitastis me : in non venistis ad me
carceie, et

persona Spirituss;inclus sed : i.on alius Deus Paler, [Matlh. xxv). Hujusmodisagiltas meas e^o inebriabo
aliusDeus Filius, alius Dcus Spiritus sanctus est. sanguine, ila ut omnes expendaiitur cum etTectu

Ego occidam et viverefaciam,]jercutiamct cgo v\nii\clsi.Etgladiusmeusdevo7'abitcarnes,nonquod

sanabo, et non est qui de manu mea possit eruere. ipsam carnis substantiam extorminet, sed quod
Hoc quoquc vidcte, hoc ab effectibus pra^senlibus ffilernaliterpuniat carnalium aniatores, vitia carnis

comprobatum scitote. Nam ego genlileni quondam conseclantes, ganeones, helluones, nebulones, tam
populum occidi, id est, idololatriae dedltum, praeler malignosspiritnsquamimmundoshomines,quorum
me dcos alicnos colcntem damnavi et nunc idera quia communis est nequitia, poena quoque parest,
ego per Spiritum sanctum vivere feci. Iteinque juxta illud: i)Mce(/<7ea we,ma/e(/ic7/,in«jn«)«as/er-
ego populum meum, populum Judiicum,provocan- num,quipr;cparatusesldiaboloctangelisejus(ibid.).
tem et irritantem me, caecitale percubsi, et eoce Nam hoc cstquud sequilur De cruore occisorum, :

ipse rcliquias ex ipsis sanavi. Ei non est gui de etdccaptivitatcnudaliinimicorumcaplis.Inebriabo

manu mea possit eruere, subaudilur, eum qui in sugittas meas de sanguine occisorum,\d est,de dam-
manus rneas horrcndas incideritper imperium su- natione impiorumhomiDum,!./ de captivitate inimi-
psrbia;. iMon, \nquam, cftgui de manu mca jMSsit corum capitis, scilicet diaboli,qui caput elprinceps
eruere, propheta quoque dicen!e: Si fuerunt tres est inimicurum, ca^j(V(4-,inquam, >j!«/a//, id estma-
viri jusli in mcdto corum,IS'oe,Daniel et Job, vivo nifcstati :cunclis enim manifestabilur, cunctis vi-

ei/o,dicit Dominus.ipjsiin justitia sua animas suas denlibus pra;cipitabitur. Finera cantici pariter au-
liberabunt,fiiiosautemetfiliasnonlibevabunt{Exe':h. diamusouines Laudate,gentes,populumejus,quia
:

xiv). Quis enira ipsain manum saltem possit attin- sangtiinemservorumsuorumulciscelur,etvindiclam

gevcl Levabo ad coclum manum mcam, ct dicam : fetribue(inhosteseorum,ct propilius erit terrx po-
Vivo cgo in xternum. Quis igitur de manu mea puli sui. Laudale,gentes,populuin ejus. L«taniini,
possit eruere, de manu aUissiuia^lam altc in ccclum genles, cumplcbe ejus, beatum dicite, genles, po-
sublevata, ut nemo possit attingcre ? Manus mea-D pulum cujus Dominus Deus ejus, quia non peribit
qua3 omnia fecit, qua; cculum exlendit, terramque patientiapopuli,vel servorum cjus, snnguinem enim
fundavit, et maria elfudit, in ipsa infinnitatc sua, servoruinsuorum ulciscclur, el vindiclam retribuet
dum carne induta, quati obligala viderotur tunc in hostcs corum,dicendo Discedite a me in ignnm :

quoque percussit superbum, et obstetricante illa, wtei num,maledicti{ibid.),elc., propitiuserit tcrrx

eductus est coluber tortuosus (Joixxxvi). Quanto populi SMi.dicendo : Venite, benedicti Patris mei,
niagis poslquam lcvavi illaiii ad ccelum, et di\i, percipite rcgnum ,quod vobis paratum cst a consti-
yivoegoin ».'e>'n?/w,qucmadmodum testaluret ille tutione mundl [ibtd.). Sic hodie laudamus nos,
qui dixit Chriftus rciurgens ex mortuis, jam non
:
genlcs, haicenim nostrafides, hac nostra confessiu
moritur,morsilliidtranondominabitur{Rom. vi): est,quia manus Domini, quaeadcoclum levata est,
quant» magis, inquam,ex tunc nemo esi qui de hac Filius Dei qui posl resurreclionem suam in ccBluin
manu mea possel eruere ? Si acmro ut fulgur gla- assumptus est, fulgurans judicium arripiet, in quo,
dium nteum, et arripuerit judicium ntanus vxea, et de iaipiis persecutoribus sanguincm servorum
 981 DE THINITATE ET OPERIBUS EJUS IJimi XMI. — l.\ DEUT. I.IK. II. 982
suorum ulciscdur, et vindictam retribuet in hostes A cordiam auam notam fccit.Porrojuxlascnsuraspl.
oorum, scilicct diabolum ot angftlos cjus: populo ritualcm,nubis gcntibus Salvator noslcr JoausGliri-
autcm suo, servia suislerriim propitius reililct,do stua Uui [''ilius, do Sina, quod intorprclalur lcnta-

quu primuin iiuniinem proplcr peccalum c.xpulil: lio, do Sina, inquum, id est do tentationibus auis
iiuo soliditalom angolictc bcaiitudinis, iu quam venii, tenlalus enim per omnia pro aimililudine
transfercndus orat homo, non intervenionto morle absque peccato (llcbr. iv), relictis tcntutoribussuis
corporis,si non intcrcessissel prmvaricalio pccca- Judoiis posl tcntulionem inontis, coronatus Kluria ct
toris. Eccu (]u;ileiii us«iuo ad llucm verba carminis bonorc rcsurrectionis, ad nos gcnles commigravit.
Moyses complovit, sciliccl usque ad ullimumjudi- El de Seir orlus esl nobis. Scir pilosus interprelalur,
ciura, in quj omnium llnia crit. vel /iispirft(,s,quoitidcra nominbrecte Judaji pcccalis
3.1!) CvPUT VIU. suis hispidi denotantur. [irgo de Seirorlus eslnobis,
DeeoqnolbcnedUil/iliit hineliste MDi/ses lerjisla- quia secundum carnem dc Judieis orlus est, sic ad
tnr,e.l tamen /uturo lempore Psiilmista dixerit :
nos gentes transiit, quomodo ad Jacob juniorera
/ilenim benedictionem dabit legislator ; » rjuid
translalasunt per suppluntationem primogcnilafra-
oporteat inlelligi dc C/iri<:lo.
ris cjus Esau {Gen. xxvii). Apparuit et nobis dc
(Cap. XXXIII.) Ilxc e4 bcnedidio qiw beuedixil
g montc Pharan, quod interprelatur pHnger sive/^cro-
Moijscs homo Dei fiiii^ Israel ante mortem suam,et
cilas euruiii. Oiiager ferox atque stiiltus, id estpo-
ail: Dominus de Sina vctiit, el de Seir orlus est
pulus Jud»icu3, do quo et illud in Job rcrte dictum
nohis. Apparuit de monte Pharan, et cuin eo sancto-
inlelligitur : \'ir vanus insuperljium erigitnr et quasi
rnm millta. In dc.rira ejus ignea lex. DHe.rit populos.
puiluin onagri liberum se natam pulal {Job xi)- lilrgo
Moyses, inquit, Moyses, inquim, lcgislator, bcne-
quia pullus illcjustitiara suam slatucrevolens,justi-
diclione hac, filiis Israel boaedixit antc mortcm
tis Dei noluit esse sul)jectus,ct propter hocabillis
suaii). Porro Propheta dicit: Etenim benedictionem
scse ubacoudens Dominus.gentibus se oslendit,Dei
dabil Irgislalor, ibunt de virtule in viiiutem,viiebilur
justitiara csurientilius, recledicamus,qiiia upvaruit
Veitsdeorum in Sion (Psal. lxxxiii). Quid ad hoec
nobis de monte Pharan, el cum eo sanclorum millia.
dicemus ? Nempe de isto legishilore Scriptura dicil,

quia /)('>i(?rf;.ri< ; dc alio legislator Prophcta dicit,

Cum namqtie de Judaeis incarnato,et ab eisdem
illo

lentatione mortis lentalo cum eo, inquam, nobis :

(\ma.bcneliclioncm dabit. Cum legi.=?setbenodicti'ineT)
vcncrunl, nobis aiiparuerunt sanctorum mitlia, id
pra'tcrili hujus lcgislatoris.futuri hujus legislatoris
est oinnes sancti quibus repromissus esi, a quibus
benedictionera prophotavit.Quid ergo diccraus,nisi
exspectatus,et prophetatus est per iilum nobiscum
legislaloris hujus benedictioncm
"'. '
" semi-
de illisesse
,
' . .. pronter eamdem fidem, et nos cura illis una facti
nibus, do quibus illc alius lc gislator in Evangelio C „ ,
sumus Ecclesia.
dicil, quia alius esl qui seminat, el aliiis cst qui me-
lil : cgo vos misi meterc qiioilnon seminasti: alii labo-
CAPUT X.
raverunt, et vos in labores eorum introistis ? {Joan.
Iv.) Denique et hic Moyses, et caeteri seminatores lii dextra illius ignea lex, quid sit mystice.
agri pleni.labdrando in agro Doraini.et seminando
In devlra illius ignea lex ; dile.vit populos : omnes
verbum Dei, spem poncrc potuerunt futura; bene-
sancti in manu illius sunt. Et qui appropinquanl pedi-
dictionis ; solus autem ille legislator alius eamdcm
bus ejus accipient de doctrina tllius. Legein prxcein^
benedictionem dando.suos operarios ad raetendum
nobis Morjses hxreililalem mullilndinis Jacob. Eril
in labores eorum mittcre potuit.Et hic quidem ante
apud rectissimuin rcx. Ignca lex in dextra illius, ar-
mortcra filios Israel benedixit, ille aulem in ipsa
denlissin:acharitasest,in fortissimis operibusillius,
morte sua bcnedictionem omnibus gentibus acquisi-
vit, de quo postmodum dicil: Eunles docete oinnes
qua dilexit populos : non, inquam, unum Judaicum
gcnta, bjptix,antes eos in nomine Patris, el Filii, el
populura, sed omnes populos. Hkc illud effecit, ut
Spiritus saiicti (Matlh sxviii).
de Sina veniret nobis, ut de Seir oriretur nobis, ut
CAPUT Ai.
(jrtrui XI. de monte Pharan appareret nobis in siniilitudine :

n
QuHsittamsecunduinlitteram^quamsccundumsen- iHius temporis, quoapparuilMoysi m flammaignis
suinspiritualein:u Dominusde Sina venit, el de de medio rubi (E.vod. v), et liberavit populum suum
Seir ortus est nobis,eic. de manu ^Egyptiorum inmanu forli. Sicenim cum
Doininus de Sina venit, et de Seir ortus est nobis. ignea lex dextrae sua?, cum ardentissima charitate
Apparuit de monte Pharan. Juxta sententiam litte- oranipotenliffi suae, apparuit nobis ut liberaret nos
ralem, nobis, inquit, Dominus de Sina venit, et de de manu Pharaonis et .Egyptiorum, id est diaboli et
Seir orlus est nobis, et demonle Pharan apparuit, angclorumeju3spirituuramalignorum,inraanuforti,
quia videlicct nobis Judaeis, nobis populo Isracl quiaipsuradiabolura vicit,atriumqueejusdem fortis
carnali, de his locis pcr ea qvise in his Jicta vel acta fortior ipse debellavit et cepit.OmHWjnnc/e i» wanu
suntlocisDominusDausinnotuit,utreclecantaretur: itlius sunt, id est hoc ipso quod sancti sunt, opus
Nolus in Judxa Dcus, in Israel magnum noinen ejus manus illius sunt. Nec enim sua virlute sancti,sed
(Psal. Lxsv).Nara in Sina legem dedit, el montem gratia illius sanctificati sunt (PiOm. v),quippe qui ex
Seir circumeuntibus, ia deserto Pharan consisten- uno peccatore omnes peccatores nati sunt, et non
tibus mirabilia sua osteadit, iram suam et miseri- nisiperuaum quisolussinepeccatoestjustusjusti-
983 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 984
ficari potuprunt. Talis venit, talis Dominus ortiis A eum. Vocpm Judae.vocem ejus qui ex Juda ortusest,
estjetapparuitnobis.^";^»! appropinquant pedibus qua oravit Patrem, ut ad populum suum introduce-

ejus accipient de doctrina «7/iMS,id est qui recipiunt retur, nos omnes evangelicaegratias filii audivimus,
fldem adventus ejus, intelligunl epiritualiter spiri- maxime ubi mox pa?surusitaloquitur r/^a^er^renK
tualom legem illius.Nec enim aliter quarn per Chri- hora,clarifica Filium tuum,ut Filius tuus clarificet
sti fidem profunda Soripturarum intelliguntur.Unde teiJoan.xvu). Etsubinde: Manifestavinotnen tuum
usque hodie superbi Judsi, quia pedibus illius ron hominibusquosdedistimUddemundo.Patersancte,
appropinquant, id est humilitatis ejus adventum serva eos in nomine tuo, quos dedisti mihi, ut sint
suscipere dedignantur, Scripturas non intelligunt, unum sicut et «os. Ac deinceps Non pro his autem
:

et velamen positum est super cor eorura {IlCor.m), rogo tantum, sed et his pro qui eredituri sunt per
quod in Christo revelatur.Cum ergo per prophetam verhum eorum inme,ut omnesunum sint sicut tu ,Pa-
dmlUominus-.Proptereacaptiviisducliisest popnhts ter,in me,etego nnbis unum sint, ut
in te,utet ipsi in

meus.quianonhabuit scientiam (ha. v),consequen- sint mvtm sicut et nos tmum sumus. Hsc enim vox
teradjungeniium est,proptereanonhabet scientiam, Christi Filii Dei, secundum carnera de Juda exorti,
quia pedibus illius appropinquare,id esthumilitatis vox Judae est orantissead popuium suurainlroduci,
ejusadventum susciperededignatusest.Quid tandem r> videlicet omnes populares sui, omnes fideles sui,
Moyses .''
Non utique ipse est,qui scientiam aut dO' unum per euradem Spiritum velut membramuUa;
ctrinam det, legem tantum prEecepit, hapreditatem URum, inquam, corpus sint, ipse autem caput ipso-
mullitudinis Jacob preecepit, inquam, legera.non
;
rum sit. Hrec voxejus passim inScripturis auditur,
apparuit praecepit haereditatem sperare.nonetiam
; maxime in psalmis, ubi in spiritu ejusProphetalo-
funiculoshsereditatisejusdem multitudini Jacobdis- quitur; Domine Deussalutismex,indieclamavi, et
tribuit. IWe
a.u[emeritapudreclissimumrex.li^e,iti- nocte coram te {Psal.vs.Tiy\\).Domine,exaudiora-
quam,sciiicetDnminus,sedebitadextrisDoraini rec- tionem meam,etclamormeusa'l te veniat(Psal.c\).
tissirai rex. .\pud illum sedebit homo factus, rex in \g\luraudi,\r)>\u\t,Domine,vocemJudse,ctad popu-
ffiteruum,apudquemeratinprincipio350DeusVer- lui}isuumintroduceum,'\Aes\.exiui\ChT\s\.umtuum
bam.Nontanquara famulus, autpraecolegem praeci- quem de Juda speramus nasciturum, et a mortuis
pietnobis.sed tanquamrexascendens in altuDC, cap- suscitaillara, atque principem ac Salvatorem exalta
tivam ducens captivitatem, dona hominibus gra- eum ad dandam poenitentiam et remissionem pecca-
tiae dabit [Ps. lxvii). torum. Sed nunquid ille infirraus est, et seipsura
CAPUT XI. adjuvare nonpotestV hnomantisejuspugnabunipro
De benedictione Ruben;quod illiassimilentur,quide gggi adjutor illius contraadversariosejuserit. Ad
hseresiad catholicam Ecclesiam revei-tantur. t^
vos,
„ adjutores, „,.„„i_„„u„„ feci
„.4;„(.,_„„ aposlrophen f„„: /i.. ..^ 4„
{Acl. ii). ne pute-
Congreyatisprincipibuspopuli, cum tribubus is- tis hanc orationem esse dubitantis, sed festinantis
rael, ait: Vivat Ruben ,tt non moriatur ,et sit purvus animi, atque tripudiantis esse dcsiderii. Nara ille
in numero. Quare sit parvus in numero ? Videlicet Deus est, Deus et homo erit. Ex eo quod Deus est,
quia ascendit cubile patris sui,et maculavit stratum
manus ejus pugnabunt proeo,'\4 est in ipso sua for-
ejus.Nam procausa hac,e//MSMses,inquit paterejus quod im-
titudo erit, ut solvat dolores inferi, juxta
Jacob, sicut aqua, non crescas {fien. xlix). Vivat
possibile erit teneri illura ab eo. Ex eo autem quod
tamen, et non moriatur,ut hac contentus sit venia,
homo erit, ad']u{or eiu? contraadverfarioseju.serit,
factus indignus primogeniti gloria spirituuliterqui
idestadjutorio cuncta peraget Divinitatis corporali-
ascendit eubile palris, et maculavit stratum ejus,
ter in se habitant!s.//a?ces/,inquit,yu(/« 6enerf(C/io
videlicei ha;reticus qui Ecclesiara corrupit sponsam insigni demonstratione,quae dicturus erat,pro Juda
Chrisli, adulterando verbum Dei, si ad patris gra-
prastitulavit, quiain casterarum Iribuum benedictio-
tiam redierit,iiiya<e<nonmo;ia<(/?-:sittaraen parvus
nibus, nusquara usus est, quia videlicet quod de
in numero, id est non multiplicetur ecclesiasticis Juda sperabatur, singulare bonum est,et de caeteris
honoribus, sed laica sit communione contenlus. tribubus nuUa erat ejusmodi spes.
CAPUT XII. ^
De benedictione Judse, et quid in isto mystice posl CAPUT XIII.

intelligatur. Be benedictione Levi,et unde benedlctionem meruit,

Hsec est benedictw Judx Audi, Dominc, vocem
: et quumodo illuni imilentur sacerdotes evangeiici.
Judx,etadpopiilumsuumintroduc(tum.Ma)iusejus Leviquoqueait: Perfectiotuaetdoctrinatuaviro
pugnobunt pro eo, et adjutor illius contra adversa- sancto tuo, quemprobasti in tentatione,et jttdicasti
riosejuserit.laJuda.rex etconfessionisnostraeprin- i,d aquas Contraitictionis. Quidixit pairisuoetma-
ceps. Salvatornoster Jesus Cbristus Dei Filius bene- trisufe:\esi:io vos,et fratribussuis ignoro illos,etne-
dicilureodem spiritu eodeuique atFectu, quo el Pro- scierunlfiliossuos,htcustoditrunleloquitimtuutn,et
pheta orandosicprecatur: ExaudiatteDominusin pactum tuumservnve/-unt,judicia tua,o Jacob,eile-
dietribulationis,protegattenomen DeiJacob{Psal. gemtuam,oIsrael.Ponenilhymiamain/uroretiioet
xix), etreliqua.Eodem,inquam, a(rectu,nunceadem holocauslumsiiper altare tttum.lr\Lev'\prssenl\seo
intentione prophetici spiritus i-te loquitur: Audi, ten-porePhineossacerdotis dignilasbenedicitur,qui
Domine, vocemJudse et ad populumsuum mtroduc ininiliationeBeelphegor arrepto pugioneingressus
!tX5 DR TRINITATK RT OPKniRUS KJUS LinRI XMI. — IN nisUT. MR. II. !t«6

pcist virum Israelitomin lupnnnr, nmbosque perfo- \ Belio, dioit : Nolitc arbilrari quia venerim pacem
iliona.viriim scilioet ol rnuiiercin, cc8i"art! locit pla- millerc su/)er terrain non veui /lacem millcre, sed
(juui u liliii) Israol, ilicnnto Uomino uil Miiyncn : qlndium. ciiirniin se/iarare hiiiiuwm advcrsus jia-
I

Phineesfilim hJlenzari fHiiXarQnsncerdntisavcrlit Irein suum.et filiuiiKulversus mntrcin sunm, cl nu-

iram meam a filiis /srael, qiiia zelo nieo commotus rumailversiissorriunsunin,elinimicihoiiiinisdimii-

enlcotilraeos, ut non ipse deterem filios Israel tn tlici ejus.-Qui aviat /inlrem ac matrem plus quam
zelo meo.ldcirco inqiiere ndeiinr.Frce do eipncein me,uon esl me dignus:qui nmnt filium aul filiam
faederisinei,elerit lnini/isi(/iiniu semiiii ejuspnctuin plus ine,non est inc ^/iyHus( .\/a/</(. x). Qui, inquam,
sacerdndi sem/>ilrrnum{i\'uin.\\v). I)e hoc ip30 et gladiura illum arripiunt,(^ladium vcrbi Uei.quiper-

propter hoc ipsuin.item in propheta Dominusdicit: fectio etdoctrina Domini eel.ct /k e«sfo'/ierw?i/e/o-

Paclum meum fuit cum Levi vitxetpacis,et dediei quium tuum, el /tacluin tuum servarunl, jiidicia

liinorein, ellimuilme, et faciem nominis meipave- lua,o Jacob,el legem luam,o I.srael, atque idcirno
bal. Lex verilntiifuil in oreejus,ri inii/uilns,non esl quia perfflcti sunt,idcirco Ueus pro imperfeclispo-
iiwenta in Inbiisejus.lnpnce el aequilate amhulavil pularibus tuis ponent thymiama orationura, sive

mecnm,el multos averlil ah iniquitate.Labia enim holocausta intercessionum, quia videlicct pro peo-
sncerilolis custodiunt scienlinm,el legem requirunl g calis hnminum intercedere digni et idonei sunt.Iste
exoieejus,quiaan(jel\isDominiexerciluumest{Ma- I<ladiu3 verbi Dei in manu vel super feraur apostolo-

lach.n).\n pace.inquit, et «quitate ambulavit me- rura et evangelistarum vera forlitudo est.cui proli-
cum,subauditur sicut lunbulavit Enoch, qui trans- nus ita benedicetur://en(,'rf(e, Domine, forliludini
lalus esl ad Dominum.et nouinveniebatur.Tradunt ejuset opera manuiim illius suscipe.Percule dorsa
enim Hcbriei.quod Phinees ipse sit Ueiias(Ge»i. v). inimicoruin ejus, et quioderunt eum non consur-
yuod si ita est.raaxime placet.quianobiscum lacit, gant.
ne i;;noremu9 quomodo cum illo pactum pepigeril CAPUT XIV.
UiHis sacerdotii sempitemi.cum sacerdotium lef»ale, De benedictioneBenjamin, cur istum ponal post
quiid lunctus est Phinees, sempiternum non fuerit. Judiun et Levi,etqwid mnxnne in Paulo ajjos-
lolo hxc ejus lienedictio completa sit.
Nam cum veneril circa linem saeculi, protecto in

Ecclesia Christi, cujus sacerdotium serapiternum Et Benjamin ait:Amanlissimus Doinini habila-

est.bonore sacerdotii non carebit. bit confidenler in Ihatamo tota die

eo quasi in
commorabiluret inter humeros iltiusrequiescet .^on
Igitur perfeclio tua, o Deus, \nqaH,el ductrina casu atquefortuito contingit,ut post Judam Levi,ac
lua virosanclo tuo,quem probasliin lentatione, vi. deinde prsdicet ac beatificet Benjarain, neglecto
delicetsecundum Phinees quieste.K Levi.etjudicasti ^ ordine nativitalis.sed spirilualioculo causas habet
ad aquas Gontradictionis,videlicet secundum meet prsesentes^quas Scripturarum auditor,certius quam
Aaron.quibui iratus es ad aquas Contradictionis.et digitos aut ungues suos cognoscere possit. Certum
dixioli:^i«ia noncredidistis mihi,ul sanclificarelis quippeest quia scisso regno Jsrael a domo David,
me corain filiis lsrael,non introdiicelis hos poputos propter peccatumSalomoni3,et auperJudam etBen-
inlerra-n quain dabo e/s(.Y/f/w.xx).QuaBest illa per- janiin, et super saoerdotium Levitiounique templi
fectio?^(«i dicitpalri suo el tnaln sux,i\escw vos, ministerium, lucerna remansit ipsi David {III Reg.
S5I el fralribus suis, Ignoro iltos, et nescierunt xii). Igitur recte apiritu prophelali pra;euntc pri-
filiossuos, etc, ut supra Hmc
perfectionem tunc mum Iribum Juda regiam,deindesacerdotalem sive
Levi carQalitcr quidem, sed pro tempore digne et leviticam.ac di'inceps tribuin Benjarain benedicendo
lau labiliter arripuit, quandopropter vituliim confla- designat;utrique loco habititionis regnique Davi-
tilem irato Moyse.ac dicente Si quis est Domini,
: diciunione conjungendam. Amantissimus, inquit,
jungalur mihi,congregali sunl adeum omnes fitii Domini habilavil confidenter.^csi dxc&l^Muilam a
Z,ey/,illoque protinus dicente:tf«c dicit Dominus: Dominosediligi noningralo animo Benjamin existi-
Ponat vir gladium super femur suum, et occidat raet, in eo quod vitulis Samaria;, sive vitulorum
unusquisque fratrein,el amicum suum ,el proximum D sacerdotibus.csterarum tribuuiuanimasdepri-edan-
suuin,fecerunlfilii Levijuxta sermonem Moysi. Co- iihyxi^i^pst habitabit confidenter, uliisquc tribubus
secralis inanus veslraslwdieDoinino,unusquisque in adorantibus quod nescient, ipse cum Juda etcum
filioel fratre suo,ut delur vobis benedictio[Exod. Levi adorabit quod
In eo quasi in thalamo
sciet.
xxxii). IIi,inquit cus/0'iier««/ eloquium tuuin, et lotadie}norabilur,\neo,'mqu^ni,\desl'mcaHu ejus,
pnclum luicm seruaverunt, judicia tua, o Jacob, inlege ejus,uliiquasi inthalamoanimalegitimoviro
legem ^ua^i.o/imf/.E' quiasuas illic manusoonse- suo Ueo oopulatur.tota die morabitur,e/ intcr hu-
craverunt:Po«e«/,ait, thgmiama in furore luo, et meros iltiuf, id est inter fortissimas tribus regiaro
hotocaustum super altare /'(Mm,id estsacerdotes tui et sacerdotalein reywesce^ut noneumvanus error
erunt, et in tempore iracundiaj stabuntad reconci- laboris fatigel. Verum altius adhuc respicientibus,
liandura.Verumevangelico viro hoc vel maximeloco amantissimum Domini Paulum de tribu Benjamin
vivificans spiritus sequendus est. Ubi enim littera praeterire non licet, neque arbilrandum est quod
magis occidit'?Igitur ille qui gladium illumarripue- prophetarum maximus Moyses,qui praesoiremerue-
ritjde quo Dorainus legis.legemadimplensin Bvan- rit,quidquid bonae spei de singulis tribubus exspe-
987 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 988

ctandum foret, tale tantumque Benjamineffi stirpis A de virili semine, sed de Domini benedictione ; noa
bonum non prKviderit.aut prtevidens oraculo voci de mortali opere, sed de sancti Spiritus opcratione
Bua3 celebrare dedignatus sil. Igitur amaiUissimtis concipietur, forraabitur et patietur. Dc pomis coeli,
Domznz BcDJamia.id estSaulus, qui et Paulus de et rore, el n?/i/5.s-o.v!t6;'6iw»((;,3ubaudietur,formab)tur

tribu Benjamin, magno pietatis miraculo {Act. ix) et germinabiturrde pomii, inquam, cccli rorantis. et

de perseoutore Domini factus amaii/wizmtts Domiiii, abysso subjacente, id est de ccelestibus et anjielicis
habitabit confidenter, magis ac niagis convalescens, alloquiis, et virginese carnis humore, juxta aliam
et inimicos Dornini coufundens,!?! eo quasi in tlia- prophetiiim dicentem: Rorate,ca'li,desuper,et nubes
lamo tola dic morahitur, id cst in graliaejus omni cceli pluant justuni ,aperiatur ttrru elgerminelSalva-
tempore gloriiibitur, et inter duos humeros illius, torem (7ia.XLv).RoraTerunt enim pomiferi, quando
interduo Testamenta illius ?-(,'7Uieiff(,pascetur ac de missus Gahriel angelus:Ecce, inquit, con-
coelis

multitudine revelaiionum chirificabitur, ita plane Subjacens autem

cipies et paries fitium (Luc. i),etc.

quemadmodum in Juda rex et Dominus JesusChri- abjssus.poma cocli^td est verbafidelia suscopitan-
stus,sic et Benjaminaraantissimusejus,vas electio- geli, cum virgo fidelis subjectum et crcdulum pan-

nis ejus, sacrarium gratia; ejus, digne prophetico dens auditum Ecce, inquit, ancilla Domini, fiut
:

spiritu celebretur. D mihi secundum verbum luum (ibid.). De pomis, in-

CAPUT XV. quit, fructuum solis ac lun£e, id est de veiitate vel

De benedictione Joseph. Quod Juda et in islo operatione utriusqiie divin=e scilicet pariter ethu-
Chrislus fJei Filius binedicetur. raanae naturae.Nam isle benedictionis Filius,nonde

Joseph quoque ait : De bcncdictionc Domini tcrr.i sole tantum, neque de luna sola, id est non enira
ejus, de pomis cceli et rore, atque abijsso subjaccnte, ex divinu tantum, neque de sola huraana, sed de
cie pomis fructuum solisaclunx, de verlice anliquo- utraque Deuset homo unus ideraque consistit na-
rum montiiim, de pomis collium ccternorum, et de tura. Et de sole quidem, id est de natura divina
frugibus terrx,et de plcnitudiue ejus. Si ad litleram immutabilis atque impassibilis erat. De luna vero,
spoctes,curpost Judam, Levi el Benjamin, ponatur id est de huraana natura varietatibus nostris passi-
Joseph,qui secundum tempusctordinemnativitatis biliter sulijacebat. De verlicc antiquorum monlium,
duodecim filiorum Israel penultimus est, illa causa etde pomis <;o//(um .^/ej-norum^subduditur, insignis
est quia regni Jeroboam,qui a domo David abscidit etinclytusincedat.Montesquippeantiquipatriarchae
decem tribus Israel,principium fuil tribus Ephraim sancti:coiles ceterni propheta; sunt, stabilis et per-
filii Joseph.Xam ipse Jeroboam rex per Ephraim erat manentis testimonii. De carne illoTum nalus, de
de Joseph, ct grandi quidem affectu benedictionis _ Scripturis horum tostimonium habotiste accrescens
acervuscongeritur,proptermeritaJoseph,sedsecun- filius. Igitur de vertice anliquorum montium, depo-
dum litteram,quidquidbenedictio pra;sensresonat, mis cotlium xternorum, id est de fideli semine pa-

uon valde magnum est cum pomis ccoli et rore,id triarcharum,de fideli veniatnobissermone prophe-
est omni ubertate aeris rorantis,bona et salubri tem- tarum. De frugilnis terrx, suhaudis, ditetur atque
perie,atqueabyssisubjacentisfructibusquoquesolis ampliflcetur magnifice,id estde multis atque innu-
etluniB,naturaliterautem,utphysiciperhibent,exlu- merabilibus filiis toto orbe dilfusaj Ecclesiae, nalae

nacrementun:,exsoleautemmaturitatemfructuster- atque gcrminantis, de sacrosancta ejus passione.

ra3 capiunt;cum, inquam, pomisvel frugibus terrae El de plenitudine ejus, id est de gloriosa et coclesti
omnibus, malus aequeut bonus, interdum quoque illa palria,ubi terra eadem plenitudine, atque feli-

malus magis quambonusabundet.Porro juxtasen- citateresurrectionisinnovata,bonisejusimplebitur,

BUm altiorem ac prophetico spiritu dignum,ipse in bonorum omniumabundantia,tamsecundumcorpu8
Joseph, qui et Juda benedicitur, quia videlicet qui quamsecundumanimamin aspectu ejus perfruetur.
ex Juda secundum carnem natus, ipse est Joseph Ad summum, in<iu\t:Benedictio ejus qui apparuit in
ChrislusDei Filius,totavitEeejusordine estprsligu- rubo, veniat super caput Joseph, et super verticem
ratus. Ait ergo : De benedictionc Domini lerra Quod estdicere:
Nazarasi ejus inter fralres suos.
ejits, etc. Benedictio ha;c septenaria distinctione D Quae lunc benediotio praeflgurata est, quando ille
subdivisa est. Prima, de benedictione Domini terra omnis benedictionis opifex apparuit in rubo.ut po-
e/us.Secunda, de pomis ccbH el rore, atque abysso pulum suum liberaret et educeret de iEgypto
subjacente. Tertia, de pomis fructuum solis aclunx. [Exod. iii), illa perfioiatur in capite Christi Filii

Ou;;rta, cle vertice antiquorum montium. Quinla, de Dei, qui nobis Joseph, nobis, inquam, filius accrc-
pomis cotlium xternorum.Stixlei, de fruclibus terrx. scens venturus est, in capite, inquara, et in vertice
352 Septima, de plenitudine ejus. Quid hac bene- illius Joseph, in majestate et altissima divinitate
dictione septenaria.nisi Christo Dei Filio,cujus ille Nax.arxi inter fratres suos, id est sancti inter omnes
filius accrescens typum gesserat, cuncta perfecta, etsuper omnes homines sanctos.leniVi/ super caput
cuncta prajoptantur vel pra^dicantur prosperaPNam ejus,dum concipitur veniat super verticem ,pjus,
:

dc bcnedictionc Domini tcrra f/i(s,subaudiendum ost cum jam juvenis baptizatur. Necpartim, sed lota
fundabitur vel creabitur, terra, inquam, ejus, id ^\iim\.\iA'ix\<ivcniat super caput vel super veriiceme^ns,

esl terreaum deterreoa materia corpus cjus, non universus grali» et benedictionis fluvius, quae pro-
US!I UK TRINITATR KT OPKRIDUS EJUS LIUIll XLII. — IN DEUT. LID. II 990
feolo non alia est qiiQmgratia scptiformisSpirilus. A ru;n cstiiuiabcllopuljlicomirabilitcrinilliscornibue
Veni.it ignis qtiiduni, scil rubum illuininuns, nun suis goiilcs usquo ad tcriiiinos torno veotilavit:
coinburcns, id est cuin sit fortissimus 8|jirituum priodicando enim quia Verbum per quod oinniain
Dous.lriigilom virginei vonlris subsluntiumnonrJis- principio facta sunt,raro fuctum, in finosa-ciilorum
solvens, iiiatrcm ciuiilem oKicicns.seil virginem in- vicil diabolum, gi-ntes uiite sn egit, parlimque in
oorruplam cuslodicns. Talis vcniens bencdictio dc fugam vcrtit, partiin sub pclibus suis stravit.Nam
tnedio rubi,liberctnosdcnianu PharaoDis,et dolwto qui exeis reslitfruntcum gladiissuis et proposito
iE^-ypti, id cst natus de virginc,liberet nos de nanu persoqucndi disperierunl:qui uutcm praidicaiionem
diaboli etservitiito pcccM. Quasi piimogeniti tauri ejus receperunt, bene pcdibua ejus subjccti sunl.
pulchritii'lo t'JHS,cornun rliinocerotis cornua ejiis. Ventilavit igitur gcntes usqiie ad lerminos terrx, ct

Libet ct secunduni rem gcslam intui'ri,<iuam recle sic ventilundotara gcnlil.^s quam Ju I;eo3,coiiiplevil

illo Joseph (llius Israel,recte etNazarmus inter fra- quod dixcrat .Doininus dixit ad me •.Fi-
in Psaliiin

tres jiMOJ.ot quasi tauri luisseprimogonitus puicher- lius tneuses lu,egohodie genui te.Postuln a»ne,el
rimus, el cornuu iv/ut r/ii;ioi'fro/i,s',pro similitudinc dabo ti/ji gmles hxreditatim luam,et possessiouem
hubuisse dicatur.Videlicet Nazaraiusex lcgecouiam tucnn lerminos terrx.Rcge^ cos in virga /errea, et
nuti-ii-o jubelur {Siiin. vi). At ille longa carccris B tanquam 353 vas /i/jull cnn/rinijcs eos (Psal. Ii).

clausura comara nulrieral.quousque al imperium Gentesipsaiinulliludiuessunt Kphriim,elmilliaMa-

Pharaonisde carcereeductus,tonsus et stolaindutus nasse, id est sic judicata;, et sic disposiiiB sunt,

est byssina {Gen. xli). Pro qua causa? Vidclicet pro quoraodopraOguralum est in filiis Joseph.Ephraim
niagna innocentia, prol lulabili justitia, quiacon- etManasse.Ephruim nitu junior, Manasses primo-
veiilus el provoc.itus a concupiscente domina, ne- genitus erat,sed benedictione sua Pater Israel coos-
quaquara operi nefario aciiuieverat. Recte igitur tituitEphraimanteManassen(Gen. xlviii). Sicpopu-
rei vel causa; momorabiri applaudendo, et capiti lus Judaicus populo gentiuraprior erat,sed venti-
coraato aUu.iendo.dixit ct patriarcha Jacob Fianl, : lantibus hujus rhiiiocerotis cornibus, illud quoque
subauditur benedictiones isla;, ('/) capite Joseph, et post ca;tcra factum est, utjunioriste ante priorem
in vcrtice i\nzarxi,inter /ratressuos (^Gen. xnx), illum sict.

dicil el iste le;;islator: Venialbenedictio supercaput CAPUT XVI.

Joseph etsupcrveriicem Naza>xi,inter /ratres suos. De benedictione Zabulon et Issachar,quod in ipsis
apostoli Chrtsti benedicantur.
Constat vcro, quia propter pulchram faciem de-
Et Zabulon ail: Lxtare, Zabulon, ineiitu
corumque aspeclum, a domina sua adamatus est.
Er^oquasi primogenilitauripulchritudo ejus, quia tuo, et Isacharin tabi rnaculis luis.fopulos admon-
p
videlicet sic a domina sua juvenis decorus temvncabiint,ibi immolabunl victimas juslitix qui
; velut a
inundationem ma''is quisi lac sugent,et thcsauros
lascivientevacca taurus juvenculus.et intra caeteros
absconditos arenarum. Primo simpliciter sicdicen-
egregius appelitus est..Vdquod idem alludens, idera
dum est,quod in benedictionibus sive laudibusJo-
qui supra Pater sanctus, Filiiis, inquil, accri^icens
seph tacitum est,cum secundum litteram sivehis-
Joseph,fiiim accrescens et decorus aspectu(ibid.).
toriam dici posset Ephraim a templo Domini,et a
Quia vero fortiter libidiai restitit, recte elhicdi-
rcgno vel civitale Dei recessurus, et vitulos aureos
ctuin est^comua rhinocerotis cnrnuaejus,el illequi
fabricaturus esl tunc qui de Zabulon et Issachar
;

supra : Sedet, inquit,J« /orti areus ejus. Sed jam optimi erunt, po/iuZos ad montem vocabunt: ad
cffiptam sequentes tropologiam.htcc quoqueadSal- monlem, inquam, id est ad lemplum in Jero-
vatorem referamus : nam quasi priniogeniti tauri solymis, in monteMoria situm, contradicentes sa-
pulchritudo e/«s.in eo quod prosalutemundi sacri- Hieroboam.ac dicentes, non vitulos ejus in
ciilegio
(icatus, solus sufftfcitjpro omnibus ia odorein sua- Deum patrum
Belhel, etin Dan, sed Dominura
vilatis acocptus vitulus saiinatus.vitulus primoge- adorandum.Aiuntnam-
suorum in Jerosolyitisesse
nitus, candidus et rubicundus, electus ex millibus
que Hebrsi, quod hi maxime qui de Issachar et
(Caii/.v).CornuarA)noee?-o^(sconi«ae;us.Fortissi- D Zabulon, Nephtalim quoque erant, ad Scripturas
nuis quippe erat at]ue omnipotentissimus, incom- sanclrtS die ac nocle meditandas studium dedorunt,
pr.jlionsibilis cunctis veiialoribus, nisi quod in si-
elhocpermetaphoram significariinbenediclionibus
Dum, imo in uterum Virginis singulare deposuit Jacob dicentis Zabulon in littoremaris habitabit:

omnipotentiae eornu, atque inde comprehendi et

(Gen. xLix). Issachar asinus lortis supposuit bumc-
oocidi potuit a vcnatoribu3,a Judaeis insidiantibua. rum suum ad portan.ium/aotusque est tributisser-
Quamvis unuin sit cornu rhinocerotis,unde etdici- viens, quod est, submisit se studiis, laborans ad
tur unicornis, tamen pluraliter cornua dixit,Yideli- dicendum, magistris dona portans. Cui sensuiam-
cet.iuiaucus idemque cuncla ouinipotenter fecit.et plissiaie congruit,quod nunc dicitur: Qui inunda-
cuncta perdita nihilorainus eadem potentiarestau- tionein marisquasi lac sugent,etlhesauros abscon~
ravit. De natura rhinocerotis jam alibi dictumest ditos arenarum. Quod idem est ac si diceret:Qui
ad reliqua properemus. /n ipsis
{sup. i:rtp.20),nunc plenitudinera Scripturarum cum dulcedine et desi-
ventilabit gentes usquead terminosterrx.Hx sunt derio percipient,et absconditosin litterarum profun"
iHultitudinesEphraim,elhxcmillia Manasse. Cla- do thesauros sublilium sententiam.yW immolabunt
 991 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS 992
victnnnsjustitiw,y\tu\\saulem Ephraim qufficuoque A leorequ>evif,cepitguebrac/iiumelverticem.El vi :it
immnlabiiiitur.sine dubio victimaj erunt injustitiae. principatuM suitm, qund in parte sua dnclor esset
Verumjam altiu'* producendum est. Z,tE<arf, inquit, repositus, qui Juit cum pri, cipibus populi,et fecit
Zabulon, in exitu tuo,el hsachar in tabernaculis jusi.itias Domi>n,et judicium suum cum Israel.Be-
^aw.Melius et prophetico spiritu dignius est.si ad nedictus,\n(\\i\\.,in latiludine,\d est in honavolun-
doctrinam Salvatoris qui supra Joseph benedici-
in quia dicil :Caulas ouium fabricavi-
tate, videlicet
tur hnec referamus,eo quod vel ma.xime in lerraZa- mus et stabula jumenlorum,parvulis quoque nos-
bulon Nephtalim doouerit, atque apostolos vo-
vel tris urbes niunilas. Nos autem ipsi armati el ac-
caverit, ut in Evangelio quoque scriplum est: La- cincti pergemusadpr3eliumanlefitios Israel.donec
tarcZabulon^Afatth.w^^qaoiMnterpret&lur/iabita- inlroducamus eos ad loca sua.Non revertemur ad
eulurn forlitudinis, et Is?achar,quod interpretatur domos nostras usque dum possideant filii Israel
,

m?;'fes.l-8etamini, inquam, apostoli Salvatoris^qui- hxreditatem suam, nec quidquam quserimus trans
bu3 fortiter omnia relinquentibu9,fortiterque adver- Jordanem,quia jim habemus po.^isvssionem nostram
sa propter justitiam sustinentibus, copiosa in coelis in orientali plaga ejus {Num. W!i.n).\isc dicendo
merces reposita est.In illo exitu vestro, in illis cce- Gad,el sic faciendo,profecto viditprincipalum
suum,
lestibus habitaculis vestris laetamini. Prctinus ad '^ ^st non neglexit sponsionem suam,nec mentitus
JJ
auditores apostrophen facit serrao propheticus./''^- esl promissum suum princeps belli incedendo arma-

pulos ad montem vocabunt,ibiimmolabuntvictimas tus.etsecundum nomen suum accinctusante faciem

justittx. Populos,[nqua.m,non unum populum Ju- fralrum suorum. In parte sua doctor repositus, id
daeorum, sed populos vel gentes omnes ad montem est propria sentenlia dux in periculis constitutus,
vocabunt, ad montem illnm, de quo et secundum faotis suispraecurrentibus disciplinam docens et
Isaiam semetipsos vocati populi mulli, vel omnes fortitudinem belli, quam caeteri sequerentur. Ita

gentes cohortantur et dicunt Venite, ascendamus

; fuit cum principibus populi pTinceps in acie,primus
ad montemDomini, et ad domum DeiJacob. Erit, in periculis,e< fecit justitiasDomini,dicti suacom-

iuquit propheta, m nouzsswiis diebus prseparalus pensando factis, et judicium suum cum Israel,
nions domus Domini in vertice montium,el elevabit faciendo quod judicavit se facere debero coram vel
super colles,et fluent ad eum omnes gentes {Isa.n), cum universo Isr^e^.liexvAequasileorequievit, ce-
etc. /Irf illum,inquam, montein, qui impieturus to- brachiumetverticem.kA filios namquequos
fiitque
tura orbem lerrarum,/(op!</os vocabunt, magna voce trans Jordanem in possessionem dimiserat, posl
vocabunt,ita ut in omnem terram exeat sonus eo- quatuordecim annos revertens, pra^lium adversum
rumet finesorbisterra:verbaeorum{P<al.x\m). C eosvicinarum gentium grandereperit,et diraicando
in
Ibi in.molabnnt victimasjustitix .ii?,inquam,tan-fortiter hostes vicit,ad modum lconis brachium ad-
tum.quia praeter montis illius asccnsum, praeter versariiverticemque 354 occupantis,utsublatapri-
montis istius,vel domus Domini fldem nusquam ali- mum pugnaci dextera,deinde sanguinem ejus bibat.
bi est Immolare victimas justitix.^E^fiao admon- Spiritualiter postapostolos apostolorum successores
tem istum vocantibus apostolis. rfe.9/on exivit lex, hac benedictione instruuntur^qui profecto jam citra
et v?rbum Domini de Jerusalem {Isai. ii),quidquid
Jordanem possessiones acceperunt, quia videlicet
usqu tm,sive in Jerosnlymis.sive in tota Synagoga jam hic ante prajdia ccelorum terramqueviventium,
immolatur,illa vocatione contempta,sacrificium in- facultates in Ecclesia possident,et praedia de raanu
justitias est, victima impietatis est. Illuc vocando divitum regumque, vel imperatorum fidelium. Vi-
inundationem maris \n(\\i\i,quasilac sugent, id esi deant \st\ principatumsuum,quod inpartesua doc-
multitudinem gentium,dulci praedicationein unam
toressint repositi,idestnon igaorentqua conditione
fidem.quasi in suum corpus trajicient,juxta quod in principatumacceperuntEcclesiaeChristijquianonim-
propheta sanctne et apostolicae Eccle?iae, promittens
peratores vel tyranni,sed doctores sunl inparievel
sanctus et consolatorius Spiritus d,\c\t:Et suges lac
possibilitale sua repositi, regere Ecclesiam quam
gentium etmamilla requm lactaberis {Isai.ix). n / , j ,
o
Sugent. . ,.,
, J ^ .j
et absconditos thesatiros arenarum,\d est ^ _. ^
.

.. ".
,
'. D acouiswit sanqutne suo{Act.xi.),unaett rattonem
.. ^» _
\

sunt reddituri (Hebr. xiii). Iloc.inquam, videant,

clarissimo intuitu srrul*buntur,et spiritualiter,tra-
ctando suaviler bibent prolunda Scripturarum ar-
sintque cum principihus populi,\d est apostolos imi-
tentur,pares et principesChristiani populi.et exem-
cana legiset prophetarum. Sugent, inquara,(/iM(iM-
plo illorum faciant jMs<)7ias /)o»n>i!,secundum quod
ros ejusmodi a?w«rum, et experimento scient, quia
judicia Dotnini vera justificata in semetipsa, de- causa postu!at,nunc in virga,nuncin spiritu man-
siderabilia super atirum et lapidem pretiosum mul- suetudinis,ei judtcium suumcumlsrael. Jtidicium,

tum, et dulciora stiper mel inquam,vel proposilura suum teneant, quocurarese

et favum {Psal. xvui).
CAPUT XVII. professisuntproisto spiritualilsrael,neillisad dam-
De benedictione Gad, quomodo nomen ejus, quod nationeni proveniat indignesumpta temporalis mer-
interpretatur accinctus, tam secundum histori- ces.Igiturbenedictus in latiludine Gad, scilicet qui-
ctim quam secundum spiritualem sensttm conve- cunquepraedicatorautprElatusdilatata perchiirita-
niat. temhabetviscera,quadilalatusApostolusdicebal:Os
Et Gad ait:£enedictusin latitudine Gad.Quasi nostrumpatet advosoCorinlhii, cornostrumdila-
91)3 UE TIUNITATE ET OPEIUBUS EJUS LIBllI XLII. _ ix DEUT. LIU. II. 094
lalum esl {II Cor. vi),elc. rkne quisquo cjuemodi A Jordanem conlra orlum lalis civilalismumliiiimx
o^i^tquasileorvquifvil, cepitque hrachium el vrrli- {Josue. .Mx). Kr;,'o iiieliua C8l,si ct hoc hiI dootnnam
cetu , iii est sancliiin ieonisrio Iribii Jiiiln spirilum rcferamus Sulvnloris, en quod ibi vel maxirne do-
induil copitiiup oinnom hotninfm «uo
in bracliio ccnte illo Mriihlalimreveramaneelmeridie poaae-
:

Spirilu Dci resislentfm, ot conculcsvit superbix dererit, comploto quod dictum ost per prophotam,
vcrtlcem. populus qitiambulahal in tenebris vidil lucem ma-
C.\PUT XVIII. gnam {hai. ix). Quod cvangclisla quoquc testutur,
/k' benediclioiie nn.quodin itlo secund'
'

m hislo- <:^mi\ic'\l: ElreliclacivilaleNazareth^venttelhabi-

riam Samson.qui fulurus eral delribu e)iis,mi/-
tavit in Caphai naum,marilima in finibus Zabulon
stice aulein Christtis, cujus ille li//)um gessent
et i\e/,htalim, tit implvretur quod dictuiu est /ler
benedicalur.
Dnn quoqueail:Dan,calulus leonis, fluel largiler Lsaiamprophetam.-TerraZabuloncllerraNephta-
liin via inaiis, Irans Jordanem Galitaw gentium.
de Hasan. Dan, iil eetSanison de tribu Dan quasi
catiilos leonis lorlisisirDus erit : sic pnim niillia l'o/iidusquiscdebalinienebiisviditlucvinmagnain,
hostiuiTi,i|iia9i leo unus multa millia ovium, facile el scdentibus iii regione uiubrai inorlis,lux ortaesl
supevBibii.Fluel largiter de Z/a«fl»',id est Iransgres- J}
eis {.\fatth. iv). Igitur mane el meridie possidebil
9us Jordanem.pxpugnata priua cum Israel terra Og exindc cnini Jesus meridiana lux pr«dicaro cojpit
regis Basan fortiter as-et, ascendens el pugnando exinde,inquam,ideiii stella matutina el meridianus
capiens sortem suarn. Nec enini propter Sarason sol prasdicando illuxit. Ita benedlclionis Domini
solum.sed et propter communes pugnacissimae tri- plenuserit Nephtalim,videlioetpro parte clectorum
bus vives catulus leonis Daa. Scriplum est enim :
quibus ipsum mane et ipsa meridics complacebit,
A icenderunt filii Dan ,el pwjnaverunl coulra l.esen, sanisetnon invidentibus oculis. Universaliter ta-
ceperunique eam, el percusserunl in ore gladii,ac men.quoniam Ncphtalim /a/i<u(/o inlerpretalur.in-
possederunt et habiiaverunt in ea vocanles tiomen telligere licet quia omnisqui per charitatem dilala-
tur, revera plenuss-it benedictionis Uomini,et hic
ejiis l.es?nda/n exnomine Dan PalrissnifJosue xix)_

Porro Oan propter praedictiim Samson,

et altius in
mane acmeridiempossideat,idest, nuncquidemper
qiiod interpretatur^o/ eorwm, licet intelligere solem speculum in wnigmate,in fuluroautemfacieadfa
nostrum.solem jusliliasChristum.lsteca^M/MS leonis ciem Deuin vidcat (/ Cor. xiii).

idest Filius Dei fortissimi.//Me^ largiter de Basan, CAPUT XX.

id est fortiter aget.et largitalem donorum tribuet De benedictioneAser,quod in eo secundum nomen
Spiritus sancti.cujusplonitudo intelligiturperBasan C ejus, quod inler/jrelatur bealus, omnes sancti
Basan quippe interpretatur ^/«jruis, et in Christo Dei qui vere beati sunt, benedicantur.
Aserquoqueait Benediclus in filiis Aser, sil
:

rectepinguedinem signiticat Spiritus sancti, justa

placens fratribus suis, et tingat in oleopedem
quod in Psalmo dicitur Mons Dei, mons pinguis :

suum, ferrum et ws cakeamentum ejus. Sicut dies

[Psal. Lxvii).lste catulus leonis portas inferni con-
juventulis tuw, ita et senectus tua. Non est Deus
media nocle resurgens tandem in coolum
fregil,et
alius ut Deus reclissimi. Ascensor cwli auxiliator
ascendit.juxtaquod in typum ejusSamson iderade
tuus. Magnificentia ejus discurruntnubes,et habita-
tribu Uan obsessus ab hosiibus, media nocte sur-
cuiuin ejus sursum et subter brachia sempiterna.kji-
rexit,porla3 urbis tulil,et in verticeic montis subiit
cteta facie tua inimieum,dicetqueconterere.BeQe-
{Judic. xvi). Sed et CtCtera praeclarissima ac fortis-
dictum fuisse !n/?/us ^ser,etbeato3genuis8elilios,
sima gpsta, quibus Uan Iribum
illustravit tribum
illud indicio est quod femincE quoque bealse ac be-
suam,m.vsteria fuere signiflcantia Christi Domini
nedictae,prophetiie spiritum habentes, raagnumac
nostri gloriam,6icut a Patribus orthodoxis jamdu-
longaevum sapienti» vel sanclitatis reliquere testi-
duin exponitur, et expositura legitur, et scilur per
monium. Siquidem mulier sapiens, quae de civitate
universam Cbrisii Ecclesiam.
Abellaexclamavit dicens: \udite,audite,dicite Joab
CAPUT XIX. D
[II lieg. ix),ac deinceps : .Strnio, inquit, dicebatur
Nephlalim, et quoddiclum esl in leleri proverbio,qui interrogant,interrogent in
De benedictione
« .Mane el meridie possidebit, ad doctrinam >>
Abella, et sic percipiebant veritatem : Nonne ego
pertinere Salvutoris. stim, qui res/wndeo Viritalem in Israel '? quare
Et Nephtali dixit Nephalim abundantia per-
:
3aA/jrwcipitas hoereditalem Domin't'?[lbid.)Mu\\er
inquam, illa sapieas, ut Iradunt Hebrsi, filia luit
fruetur,elplcnus erit benediclionis Domin i,mane et
meridie possidebil. Si ad litteram sptctes, quod di-
hujus Aser, quae et idcirco matrem se dixerit in
Israel,quia multorum erat annorum, ut vel propter
ctum est mane et meridie possidebit, quaeritur cur
eam nunc recte pater Aser dicatur: Ferrum el ws,
non sit dictum,quia occidentem quoque possidebit.
{•a/ceamefi^uwe/us^quodictopulchrediuturnitasvita
Scriptura est enim in sorteNephtilira El egressus :

eorum usquead Jordanem, revertiturque lerminus designatur. Sed et in Evangelio Anna prophelissa
conlraoccidenteminAzanolhabor,alqueindeegre- legitur filia Phanuel.detribu .Iser (Z,MC.n,tampro
diturinHucucaetpertransilinZabulonconlrame- longaevasanctitatequam pro gratiapropheticavene-
ridiem,et in Asercontra occidentem,et in Juda ad rabilis,quippe quae Christuminfantem agno3cere,el
 ^

995 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 996

prophelicum illi perhibere testimonium dignababila A {P.tal. Lxvii),ibi et es tuncPetrus rectissimus.Igifur
est.Verum quoniam Asor /)('a/u5 interprctatur.lalius quisqiiis in glorilicatiune Dei rectissimum te dicil,

sanclos omnes bertlam s[i6m exspectantes, in hoc causam efficientem undosis rectissinius subjungat
noaiine beatificari arbitremur. Itaque benediclus in protinus : Asccnsor cceli, inquiens, auxiliator iuus.

filiis Aser, id est benedictus in operibus bonis, et Magnificentia ejus discurrunt nubes, Ac si dicat :

virtutibus suis beatus ille populus, cujus Dominus Quid riiirantui?Auxilium illius ascensoris cocii po-
Deus ejus esl.Sit jdacens fralribus sids,\d est habeat tcntissirnumalqueefficacissimumest.Nam magnift-
dileclionem ad invicem, sicut eum Dominus Deus centia ejus discurrunt nwfrw.Magnificentia, inquam,

ejus dilexit. El inlingal inoleopedem situm, viddi- id est magnifica gratia hoc factum est, ut super

cet pacem annuntiando, charitalem praedicando. omnem terram discurrantnubes,nubesten.iperaliva;,

Nam bcati pedes evangelizantium paccm. Ferrum et nubes aquosa: cunctis loquelis,universis sermonibus
les cakeamenlum ejus, id esl sicut ferrum forle, et genlesorones aquis complueniessalutaris doclrinse.
aes persevcrantisfimuiii est.ita lidcs ejus fortis sit, Nam istae nubes apostoli et propheta; sunt. Diclum

et usque finem perseveret, vel siculferrum con-

in quippe est de his Qai sunt isti qni utnubv-s volant,
:

stans, et jbs sonorum est, ita bona et constantcr el quasi colurnbx ad fenestras suasl (Isa. lx.) .Ante-

operetur,et fideliter annuntiet. Sicut diesjuvenlutis quara magnificusascpnsorejussuum auxilium illis,

p
tux, ita et senectus tua. IIoc vere laudabiic est. So- id est sui spiritus dona non di.«curre-
prKstitisset,

lent enim plerique maxime qui carnaliler sapiunt, bant,sed iuunoloco Judaea; permodicopluebantistje
et carnalitervivunt, in juvcntute quidem sapere et nubes.Nunc autem quid? Ilubiiaculum cjus cursum,
acutiores essc, in senectute autem desipete, et in ct subter brachia sempiterna.Qaoii esi dicere: llle

infantiamdeclinarestultitiao.Nonit! autem tu. Nam asccndit in coelum, sedensquead dexteram Palris,

et Tcx David poslquamsenuerat,nunc demum inve- habitat sursum,el exinde porrexit hucbrachia sua,

nit AbisacSunamitempulchram nirais adolescentu- brachia senipiteina, id est sancti Spiritus sui dona
lamvirginem (/// l\e(j.\), signiiicans viros sauctos, fortissima. Nam cadem saucti , Spiritus dona,sicut

cura plurimos habuerint aitatis dies, et a calore in Apocalypsi septemagni cornua {Apoc. v), sic in

pristino magis ac magis refriguerunt, tunc magis ae isto propter eamdem fortitudir.ein, recte dicatur

magisproficere ad sapientiam spirilualem.et ccelc- septem brachia babitaculi ejus sempiterna. Horum
stem virginemincorruptam atque incorruptibilem. mngnificentiabrachiorum magniCcataB discurrerunt
Igitur sicui dies jnvenlulis tux, ita et scnectus tua, Diibes, id cst psr mundum universum divisi siint

scilicftejua quam vocasli amicam tuam, sapientiae apostoii,vel aposlolici viri sapientesatque elrquen-

vel prudentia; complesibus idonea. Non esl Deus tes,uteorum doctrina omnem lerram compluerct,
alius,ul Deus rectissimi.Hoc plane dicent, qui tin- Ejiciet a facie tua inimieum, dicetgue conterere. lllis

ctum in olco pedem tuum, et ferreum vel a;neum brarhiis suis,o Aser, o popule. terquc qualcrque,

calceanienliim tuum vidcrint. Propterea dicit Lu- : bealc, vtimicum ilkim cjiciet a (acictua,Ae quoan-

ceal lux vestra coram hom inibus ut videunL opera vesira tequam brachia sua cceli ascensor extendcret :

bona, ei glorifuenl Palrem veslrum qui in caiis est Nunc, ait, mundi, nunc princeps hujus
judicium est

(Maltk. v). idcircopedem

H.c, inquam, dicent, et mundi ejicietw fcras {Joan. xii). Ergo primum qui-
tuum oleo calceatum
tinctum, ferroquc vel £B!-e dera per passionem, resurrcctionem, alque ascen-
ostendere dcbcbis,non ut videant tc,sed ut jucundo sionera suam ejiciet inimicuiii a facie tua trahcndo

lumine operum luorum e.\hilaruli, dicaril: A't)» est ad seomnia, in novissimo au tem dicet, ccn/cwe,
Deus alius, ut Dcus altissimi. Hoc sspedictum est, cum potestate magna et majestate,
veniens scilicet
et dicentibusprofuisse notissimum est.Admirantes uteumetoranes angelos cjus pracipitet in ignera
quippe atquegaudentescum viderentethnici attjue ffiternum semper ardenlis alque iDexslingulbiiis

gentiles Christi servos opere perleclos, et sermone gehennae {Matt. xxv). Dicet, inquam, conterere, id

potentes, Vcrus, dixerunt, Deus ille est, qui vos

« esl cum, non manu vel pede, sed verbi
conteret
tales servos habet. » Ubi propter te, o rectissime, Omnipotcntis quoJ ipse est, magna et inctfabiii
sicDeusfuerit glorificatus.oadem Dei glorificatione D dictione, non transitoria voce, sed scntcntia pcr-
bcatificaberis et tu. Adjicient enim : Ascensor cmli manente.
nua-i7m(o;-an(S.Idcircotu,inquiunt,rectissimus,quia CAPUT -XXI.

qui in ccelum asccnderil.ipse ausiliator tuus. Nam De universali benediclione totius populi Dei.sub no-
sine auxilio ejus nibil facere poteras tu. E.xempli mine Israel et Jacob.

gratia Pelrus hodie rectissimus, antequam ille

:
Ilabitabit imiel confidenter, et solus. Oculus Jacob
ascendisset in coelum nou erat rectus, quippe qui in terra frumenii et vini, cxliqm caligabunl rore,
advocem ancillse ostiaria; trcpidus et curvus decli- Cum illeascensor coeli regnaverit.cum habitaculum
navit,et dum mori timuit.vitam negavit.At ubi ille suum sursum posuerit,sedendo ad dexteram Patris,
au.iciliator ejussuperoccasum ascendit, ubi mortem et quae prsdicta sunt brachia fempitcroa subler
resurgendocalcavit, et in ccclum ascendit, vel, ut porrcxerit.tunc Israel,verus Israel.qui nmoto vela-
secundum prophetamloquar,ubi ascendensiii allum, mine,et revehitafacie.gloriam nomini speculabitur,
captivam du.vit capiivitalem dcdil dona hominibus liabitabil confidenter et solus,queTn&dvaod\im et alius
 !»97 DE TUlNITATri liT OPIilUltUS KJUS I.llll;! XLH. — IN DKUT. Lllt. II. !)98

l>rophola lcstalur : Erce, inquit, [dicf veiiient, dicil \ CAPUT X.\ll.

Doiiiinus, cl siisrilabo nnv.d gcrmcii juftuin.ct rcyna- l)c morle Moyst ,r/iioil sine dabio morluus iil,sicut
hit rcc, vt stt}iieHS erit, cl facict judirium ctjuslitiam iiwtuus csl Aaroii /raler ejus,et Je Josue succcs-
in lerra. In dichus iilis snlvaliilur Jud,i, et l\rciel sore ejus.

hubitabit contidentcr {}er. xxml.Quis rex sccundum (Cap. XXX IV. I Morliius est iloyses servus Domini
ilium propbetum ri'gnablt,nisi()ui eccundumistum in terra Moab, juhciilc Doinino, et sepelivil eum m
asccnsurcm ccoli, surtiumquc habitaculum sibi vallc lerrx Moah, conlra 1'Ucgor. Et uon ccijnovil
posuit ?lit per quid fucict juiliciiim cl justiliarr. in homo scpulcrum cjus usfjue in prx^cntcin dicin.A\h-
terra, nisi pcr b;ec brachia sempiterna, per sancti runt pleriqie ((uod iMoyacs non voreju.xta proprietu-
Spirilus cbarisrauta mundum arguentis dejudicio lem vocis mortuus
sit.sed Doininus eurn abscoade-
et de juatilia []oun. x\i). Igitur queinadmodum et rit, noincn mortui absconsionera cjus sive
ct pcr
bic, et iile testatur, habitahil, 35C imo jam ex Iranslationcm dcbero intelligi, iilud pro ma.xiino
tuno liabilut vcrus hracl confidcnlcr et solus ; confi- aiguincnto habontos, quod trunsnijurato in rnonlo
dentcr,inquam, qiiia niugnuin haLict advocatum Doinino, iatc ciiin Elia cuin eo loiiucns apparuit
apud Patrem, magnuin habet pontificcm qui penc- {Miillk. .wii). VeruiD si non aiorluu3,8ed a Domino,
travil ccelos.Josum Ghristum,cujus tencL confessio- „ ul linochel velut Elias translatus crcditur,quomodo
.IJ^I. - ...\ t_'.l..~ 1..... :„; ^^ :-•..,! :_.i; »r -_i:_.-r. •; ... i-. n
nem (llcbr. iv}. Solus autein, :..
quia nonnisi unam istud pro indignatione vel ira Domini reputubitur ?
cdlholiiam riicipit fidem, foris est etc.xtra terniinos Nempc sio Iransferri non indignationi.s,sed digna-
hujus IsraeliS, ubicunque si(,quisquis idipsum non tionis,non iraj sed mugna; gruti;e est. Lticit onim
sapit,quisquis idipsuin non dicit. Interca solus vel ipsc Moyses Sec iniranda iiidignatio in poputiim,
:

solitaiius iste noquaquam hicsuaj conlidenliae mer- cum inihi quvque iralus Domiiius,iixerit propler vos:
cedem recipere intendit. Scd quid ? Oculus Jacoh in Kec tu ingredieris, scd Jof^ue filius Nun mini.ster
ici ra frumrnti etvini ; ocM/H«,inquara,id est, intcn- tuiiS,ipsc inlrabit pro tc{Dcut. i). Itern : Iratus est
lio Jucob forlissiiiii supplantutoris in illura lcrrain Dnminus coiilra mepropter serinoncs vestros, el jura-
vivcniium lendit, quam indignis habitutoribus vit ut iion Iransirein Jordancm,nec ingredercr terrain
supplanlabit, qua; lerra esl Irumenti el vini ; fru- oidiiiiain,quam daturus est vubis : Ecce inorior in hac
menti, inquam, id est vits acternae.ubi in sua £ub- humo,non iransibo Jordanem. Vos transihitis, et pos-
stantia videbitur angclorum pani?,et lerrael vini, iidcbitis lerram egrcyiam (Dcut. iv). Sed et uunc
ubi non dciiciut fluvius ainoris, torrens voluptatis. initus Dominiis dicit llicc cst lerra pro quajuravi
:

Illuc lendit oculus Jaci.ib, illic spcm suain posuit Abrahain, Isaac, et Jucob, direns : Snniin tuo daho
fortis Jacob. Cwlique caligahunl rore, ubi oculus eam.yidisli eam oculis luis,ct non Iransibis ad eum.
Jacob in illamterram prospicit.quandiu in hoc sa;- C tSA sumraum, nonne vel Aaron vere raortuus est,
culo percgrinatur.conteraplanli anirao patria cceIc- vera deposilione eorporis^Quis vel hoc dissimulare
stis dulci caligine, et ealiginosa absconditur dulce- possit? Dicit autcm Dominus paulo supra Moysi :
dir.e, ut quod niiruni ac pene incffabile e-t, in co Asccnde in moiilem isluin .ibarim,id esl lransiluin,in

quo videre
I nitilur fatigala deficiat, et ipso defectu monttm Neho, ei morere, sicid mortiius est .iaron
suo referta gaudeat. Beatus es.tu Israel. Quis stmi- jraler tuus in monte llor,quia prxvaricali estis coram
lis lui,populequi salvarisl Ecce iterum heatus hrael me ad aqitas Contradictionis, et non sancti/icastis me
dicitur,quia rovera populus beatus, ciijus Dominus intcr filios hrael (beul. xlii). Igitur quantiscunque
Deusejus.Et(jiiiss!i)u7i.i/«i,inquil?Nemo;subaudis, quise conlrario nitatur argumenti.^, libcre confir-
nain tu salvarib-,populus aulcm,cujus ascensor cwli maraus quia sicul Aaron,sic et Moyses vere, et vera
nu.KiUalor dalus non est,pcrdilioni deslinatus est,et dcpositione corporis raortuus sit. Moijses cenlum el
in hoc valdcatquecontrariomodo tuiest dissimilis. viginti annurumerat quando inorttius cst. Xcai dicat:
Vcruni non hoc libi repule5,neque ex le provcnisse Ecce super meilla Domini sentenlia consurgit,qua
c.^istimes. Sed quid^iH Doinino scutiim nu.tilii tiii, cum universalitor disisset Non pennanchil spirilus :

et gladiusglo!ix tiiu;. Sculuin au.cilii (ui quo ignea mcus in hoinine iii xleriuim, quia caroesl {Gen. vi),
inimici tui jacula rcstinguere potuisli, et gladius D stutim singulariter quasi iratumcontrame digitum
sermonis Dei quo inimicura persequendo, vel vitia inlendens : Erunt, ait, dies illius centuin vigiidi an-
carnis resecando, gloriose Iriumphasti {Ephes. vi), noruin (ihid.). Constituit enim dies horainis, qui
in Dominoet non in te, fuit donum gratia; Doraini, pr.-Eteriri non poterunt {Job xiv). Non caligaiil ocu-

cl non tua; opus csl virtutis. Neyabunt le inimici lui, lus cjus, nec deiites illius moli sunt. Ergo adhuc
et tu eorum colla calcahis. Et hoc ipsum de gloria viiffi huic poteral idoneus esse,nisi vindicta prope-
est Domini, quem primum negaverunt inimici sui rante dixisset Dominus Ascendc : in montem istum el

ante facicm Pilati.ipseautem resurgens exmortuis, morere. Josue vero Nun, repletus est Spiritu
lilius

asccndcns in cflElum,colIa eorum calcavit, deditque sapientiaj, quia Moyses posuil super eum manus

tibi potcstatem, ut cumsimiliter inimicile negave- suas.Et obedieruat ei filii Israel, feceruntque sicut
rint, qui propter cum sunt inimici tui,tui ta.idem prMCcpit Dominus Moysi.£/ non surre.vil uitra pro-
colla eorum calccs in diejudieii. pheta in Israel, sicul Moyses. Judsei fugaces ct ubi-
que sensum veritatia fugientes, cum interrogantur
999 HUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1000

de quo dixerit Moysea hic Prophelam 4e gente lua,

:
A Me sciijtsit (Joan. v). quam ea quae
Quid enim aliud
et de fralribus luis, sicut me
sw^cilabil lihi Dominus de illo sunt, Moyses scripsit? Aut quem in alium,
Deus tuus, iiisum audies, sicut pelisti n Domino Deo quem in Dei Filium,vuItLim suum scriptorintendit ?
tuo in Oreb(Dcut. lxviii), respoRdenl,'iuia de Josue Vere, ut hic novissime dictum est,[)ominu3 illum
dictum e=t. Ecce aulem cum dixisset : Josue vero facie ad faciem novit in omnibus signis alque

repletus eslSpiritu sapientiBe, elc, statim subjunxit: portentis, quae misit per eum, ut faceret in terra
Et non surrexitpropheta ultra in Israel, sicutMoyses. yEgypti Pharaoni, omnibus servis ejus, uni-
et

Hoc plane idem esl, ac si dixisset; Non fuit Josue versaeque terrae illius, et cunctam manum robu-
sicut Moyses. Igitur non surrexit propheta ultra in stam, magntqne mirabilia qufe fecit Moyses coram
Israel sicut Moyses,subaurtias oportet.excepto illo, universo Israel.In omnibus his novit eum Dominus,
qui non solum propheta, sed prophetarum Do-
el et ipse novit Dominura facie ad faciem. Paciendo

minus est, qui secundum hominem quidem sicut namque extrinsecus hasc omnia terrestria, coeleste
MoyseSjii est alius legislator est^secunduoi divini- intrinsecuscerto intuitu respiciebatexemplar.quod
tatem vero non sicut Moyses sed plusquam Moyses in montesibi ostensamfuerat,et secundumresillas,
est. Quem nosset, inquit, Dominus facie ad lacicm in res veras, figurarun". quasi in tabula docta inanu
omni'ius alque porlenlis. De hoc jam alibi
sigyiis B pictor egregius imitatrices ducebat lincas. Hsc illa

dictum quia Moysen Dominus facie ad faciem

est, claritas interioris vultusMoysi,qua2 hodie inChristo

prae omnibus novit, in eo videlicet quod non per toto revelata est orbi, fugientes accusat Judaeos,
somnium aut perfiguras (/Vum. xii),sed certa et pro- videre non ferentes ejus, in quem non credunt, in
priavisione coelestia mysteria, vel lulurorum noli- MoysB suo gloriam Christi Fild Dei.Recle igitur et

tiam prae omnibus prophetisilli ostcndit. De morte veraciter : Est, ait, qui vos accuset Moyses, m quo
Moysi,elsuccessione Josue,quidmysteriicontineant, vos speratis [ibid .),qu\R vos in eum non credilis.quia

sequentis non tacebunt principia voluminis. vosvultuiejusclarissimo,perlidiaevelamenoppandi-

35 7 CAPUT XXIII. tis. Nos autem credimus propter quod et locuti su-

Quod vere dixeril Dominus Judxis, « Si crederetis mus (II Cor. iv), et si quid aliter quam dici debuit,

Moysi crederetislorsitan et mihi. » diximus, si quid minus aut exilius.veniam a te, et

Vere et fideliter ait Dominus Judaeis, quia si cre- a spiritu Moysi, duce vel habitatore ^Christo, peti-

deretis Moysi crederetis forsitan et milii. De me enim mus.

R. D. B. HUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS

LIBRI XLII.

IN LIBRUM JOSUE
COMMENTARIORUM LIBER UNUS.

358 CAPUT PRIMUM. C que morte Abel justi. Secundi in angustiis

fuit in

QuodJosue jam octavum speculum Christi Filii

sit Noe. Tertia in immolatlone Isaac Quarta in vendi-
Dei, septem ftguris in Moysi Pentateucho praesi- tione et vinculis Joseph. Quinta in exitu filiorum
gnati.
Israel de /Efiyplo psr iramolationem agni. Sexta in
Septera perioohis in Penlateucho Moysi,recapitu-
eo quod Moyses petrara virga percussit, et sitienti
latara Iractavimus passionem Christi Filii Dei,nunc populoaquam produxit. Septima in eo quod idem
in octavo Josue, gloriam resurgentis, coelumque
in deserto serpentem exallavit, quia sic exaltari
ingressi triumphurasuaius cclcbraturi.Prima nara-
oportebal Filium hominis (Joun.m). Octavum, ut
 1001 DE THINITATE ET OPKHIDUS EJUS LIBRI XMI. — IN JOSE LIB. UNUS. 1002
jam dicliimcsl, pjiisdpmChrisli l''ilii L)ci spcculiim, A. Domini, Nave piikUrtludo intcrpretatur. Erfi^n JoBue
scilic.U Josiie nuiio ingivdionlcs, in pi.uliis el viclo- llliua Nuve, iil i-st siilvulor oniiiii llliua pip|i-hritu-
i

I :s i3juj liil.iii) ai^iioscimus ouniJtfm prinripom,et dinia, quis esl iiisi Si.lvulor unigei ilus U.-i P.ilrig,
Siilv.(ior.'m mundi, i|ui nos in terruin viventium niius virniniUlis ? Ad huncsine «luliio Snlvilorera
inlroduxit,iibi prioringre8sus,<rcsurgcnscxniorluis, suum.S.ilvatoremase inissum, tertioDominusDous
jam non moritiir,mors illi iiltra non dominubitur • Piilcrlocutus est, ettertioillum Spirilu sanctouiixil,
(liom. vi). Talem, inqunm, illum in istius nomino principaliter et singularitcr.frimo naiique in utero
et oporibus .ignoscinius, quippc qui etvicloriis pr.x- Virfiinis Spirilu sancto illum unxit, quippo quem
cUris populum in illam promissionis terrain inlro- non dc virili semine, sed do Spiritu sancto incor-
duxit, quod Moyses faccre non potuit, et in pace rupta virgo concepit, et sccundum firophclicum
obiitnullispassionibusagonizans, in figurain passio- cjusdem Bpirilus suneti testimonium, sic ad eum
nis ejusdein Doiuini nostri. VcrumUiiiionnon ulin locutus cst, imo ctsicdeilloprjelocutus : « Eructavit
Moyscfccimus.iladcincepsconlinnuniexplHnatiunis cormpumverbumbonum, dicoopera raea regi. Lin-
cursum vel ordinom tencbimus, sed splcndidiora gua mea calanius scriba;, velociter scribcnlia »

carpcndo, ubicunque fulgenlis desuper Solis iBterni (Pifti.xuv).Ueindequasijamforraatihominis3pcciosi

imaginem agnosferc potcrimus, ad propositum g inanumtenens.uteducereteumperclanstra uterivir-
fiacm properabimus ginei,quem virnunciuam aperuit, speciosus, inquit,
C.VPUT II. «formaprjefiliishominura.Difrusaestgratiainlabiis
Quid jain lerlio Dominus loculus sil Josue. tuis, proptercabenedixitteDeus inajternum. Accin-
(Caput I.) << Et factum est, utpostraortem Moysi geregladiotuosuperferaurtuuir,.potentissiire.Specie
servi Domini loqueretur Dominus ad Josue filium tuaetpulchritudine tua,inlendeprojpcre,prooedeet
Nun ministrum Moysi.et dieeret ei Moysesservus : regna'i(i7iKi.).nsc etca!teraquaepsalmiejiisdom se-
meus morluusest. Surgc,ettransi Jordanomistum, quontia inuuunt, tunc ad istum Josuc Domiiius lo-
tu et omnis populus tecum, in terram quam ego cutus est. Dictum est aulem in illalocutione[.rima:
dabofiliis Israel. Oranemlocumquem calcaverit ve- «Etponemanum tuamsupereum » (iViim. xxvii). Ac
siigium pedis vestri dabo vobis, sicutlocutus sum deinceps:« Et impositis capiti ejus manibus,cuncla
Moysi. A deserto et Libano usque ad llumen ma- roplicavit,qure mandaverat Dominus» {ibid.). Qaii
gnum Euphraten omnis terra llelhaeorum.usque ad igitur secundum hic dicendum esl, nisiqiiia Josue
mare magnum contra solis occasura erit lermiaus nosler prima sancti Spiritus operatione conceptus
vestcr. Nullus vobis poterit resistere cunctis diebus sub lege factus est ? Moyses namquc capiti
et nalus,
,'it3B lua?. Sicut fui cum Moyse,
tecum, non „ Josue manusimposuit, quandoSalvator nosterDeus
ita ero
i; — :ii «., j i:.... c^ ^i i__„i. ^ DciFiiiu3,«ut
r\.,:i7:;:.... ..,,i nnr^ ^..l ....^u Innn nnnnt Hn^;.^/x..^i
l f^ ,.i i
dimiltamnecderelinquamteiconfortareetesto robus eosqui sub lege erant redimeret {fiaX.
tus.Tuenimsortedividespopulohuicterramproqua iv), legi subjici dignatus est, non tanquam legis
juravi patribus eorum. • llocjam tertio factum est, servus, sed tanquaai legi obediens homo idemque
ut loquerelur Dominus ad
Primo ad illum,
Josue. Deus, legisDorainus, secundura legemcircumcisus,
vel super illo locutus est, cum, sicut habemus in secundum legem tanquara peccator solemni hostia
extremis partibus libri Numeri, dixi ad Moysen :
mundatus.ctcaeteris similibus usquead tempus per
«TolleJosuefiliumNun,viruminquoestspiritu9Dei, omnia legi tanquum Moysi manibussubditus.Unde
elponemanumtuamsupereura.Adverbunr.ejuaegre- dicit Apostolus; « MisitDeusFilium suum factumex
dieturetiDgredieturipse,et omnesfiliifsraelcumeo, muliere, fuctum sub lege, uteos quisub legeerant
etcsetera multitudon^.Yuw.xvii), et reliqua.Secundo redimeret » (ibid.).

locutus estad eumdem, cum, sicut babemus supra, C.VPUT IV.

scribente Moyse canticum el docente filios Israel, Quod seounda locutione : « Conforlare, etestoro-
pr;ecepit Dominus Ji)sue filiumNun, et ait: • Con- bustus, » ad Christum aulem diclum sit « Tu :

fortare, et esto robustus. Tu enim introduces filios es Filius tneus ditectus. »

Israel in terram quam pollicitus sum, et ego ero te- Secundo hunc Josue eumdem, id est Salvatorem
cum » {Deut. xxxi). Tertio, ut praedictum est nuncin D nostrum, Deus unxit ve! ad eum locutus est, quando
cxordio voluminis,loquituradeuir,.Voy«ei,inquiens, super eum jam juvenem, ac pro viriliastate publico
« servusraeu9mortuuscst:surge,ettransi Jordanem prEdicationis offieiojamidoneum, Spiritus sanctus
islura, tuetomnispopulustecum,»elc.Inmanifesta in specie columbre descendit, protostante paterna
historiae littcra lalentia, sed clarissima spiritug V0C3 de ccdUs « Hic est Kilius meus dilecius in quo
:

scrutemus mysteria. raihibenecoraplacui • {Mallh iii; Lhc. iii).Dictum est

959 C.VPDT III. autem in illa sccunda bcutione Domini adillum lit-
Q:tod prima loculionejussuDomini,Moyses manus teralemJosue:Co»/b)/ar(;fif;.s/oroius/u5.Acdeince,'s:
siiper capus ejus posuerit, et Dei l'ilius pritna «Tollite librum isium, librum legis, » ait Moyses,
locutione Patris n.ittentis sub legc jactus esl. « et ponite eum in bitere arcae lcederis Doraini Dei
Primo, juxta ipsamproprii nominisinterpretatio- no3tri,utsit3ibicontrateintestin)onium»[/>^u/.xxxi).
nem, Josue filiusXave, Domini noslri JesuChristi Quid igitur per haec innuitur, nisi quiano^tro Josue
<4,estare se testatur imaginem. Nam Josue salvator humilitalisprincipi usquead annumtricesimumla-

Patroi.. CLXVII. 32
1003 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1004

tenti apud se prsdicta Spiritus declaratione, cum A surge psalterium et cifhara »(Pso^ lvi, cvn), ipse,

testiticatioiiepaternae vocis mandatumest ut confor- jnquam, et idem spiritus Dei buic in ty|ium ejus

taretur, et essetrobusluE,idest ut ad prcBilicandum praecjpicns : Surge, ait. Ipsa jam verba discutienda
gladio suo, quo soper femur suum erat accinctus, Eunt, et sicutjam dictum est, in hac tertiaoitatio-
uteretur, et ad faciendd miracula, adejicienda dee- ne viri fortis, victoriosa speculanda est gloriaSal-
monia digito Dei amaretur, Spiritu Dei incederot vatoris invicti et immortalis.
robustus ? Quid vero tunc fuit toili legislibrum,et 360 CAPUT VI.
poni in la^ere arcae contra Israel in testimonium, Quomodo Moyscs servus Domini vereJudaeismor-
nisiextuncperpassionemejusadimplerilegemcontra tuus sit, et quid Christo Jordatiem tiwisire, et
carnalem Israel, contra carnis Judaismum ? Arca de finibus vel distribulione terrx promissionis
ejus.
nempe, ut suo loco jam dictum esl, fabricatum
Dei corpus est.
Mot/ses,inquit,"servusmeus mortuusest. Surge et
de masso generis humani Christi
trBnsi Jordanem istiim,tu et omnis populustecumin
Arcs illius, corporis illius latus sacro^ranctum lan-
terram quam ego diibo filiislsrael.)> UbiMoysesser-
ceaperforatum est, atque exiede sanguine pariler
vusDon>ini,ubi,inquam,velquibusmortuusest.'Pla"
et aqua in redemptionem, atque sanctificationem
Judsis mortuus est. Judaeis, inquam, Moysi vi|a
nostri profluentibus lexconsummafa, lex adimpleta p "e
indignis Moyses m orluusest,in scelere ipsorum.in
est. Itaque confortato, atque robustis animis ince-
sacrilegio quo Dorainum Moysi crucifixerunt.Quid-
dente Josueliber legis Domini in laterearca focderis
quidex tunchabere sibividenturMosaicum,mortuum
Domini positus est, contra Israelio testiraonium,
est,etouini vitacaret mullitudovictimarumillorum,
quia fortiter prsdicante ac robusto Dei digito dae-
holocaustaarietum,et adepa pinguium,Eanguis vi-
moniaejiciente Salvatore nostro, lex per passionem
tulorum, el agnorum, sive bircorum, neomeniaeo-
ejus adimpleta est, posila contra Judaiosin testimo-
nium, ita ut ex tunc accuset eos M^yses {Joan. v), rum, Sabbalum eorum, Kalenda; eorum, et alia om-
nes festivitates eorum, sive solemnitates. (juomodo
quem inaniter, imo et stulle sperant delensorem
suura.
enim haec vivere, vel in his Moysen se putaiit ha-
bere vivum, cum illa oderit Deus vila viventium?0(ii-
CAPUT V. vil, inquit, « hffic anima mea, factasunt mihi mo-

Quod lerlia locutio ad Josue « Surge et transi lesla » {Isa. i). Non feram, non exaudiam, imo et
:

Jordanen, istum, » ad Chrislum autem « Ex- oculos meos avertam. Igitur Judaeis Moyse3:Jud»is,
:

surge. gloria mea, exurge, psalterium. » inquam,pro sacrilegioipsorum.quia mawiuipsorum

Tertio adeumdem Salvatorem nostrum Dominus «plencesuntsanguine» (ifciJ;. « Mnysesmortiiusest»
Paterlocutusest,ei leriio illum unxit Spiritu sancto, C {Deut. xxxiv).Dequoetsuprarectedictiimest:«Etnon
quando animamejus eduxit ab infernis, carnemque agnovit bomo sepulcrumejus, usque in praesentem
ejus, ne videret corruptionem, tertia die suscitavit diem « {ibid.). Quis enim hodie locum scire possil

a mortuis, novumque hominem innovatum, filium Moysi inmanibus Judaorum mortui? Civitaseorum
hominisgloria imniort;ilitatisethonore incorrupiio- facfa est deserta terrena Sion ; deserta facta est illa

nis coronavit, atque ex tunc constituit eum super quondam nobilis domus sanctificationis eorum. In
opera mauuum suarum, et omnia subjecit sub pedi- omnes genles dispersi sunt, in omnibus locis noti
bus ejus {Ilebr. ii). Vocem patris, quo tunc ad eum sunt, et nullus est locus eorum; nec esl dicere : Hio
in sepulcro jacentem loculus est. vocem.inquam, et vel ille Judc-eorum est locus, ubi mortuum Movsen
ipsa verba in psalmo audivimus £.run;g, inquit, : suum, mnrtuain litteratnram celebrare debeant.lta
«gloria mea,exurge psalleriura etcilhara » (Pin/. lvi, mortuoMoyse,«!(rje, tu Josue. exurge, SHlvator, re-
cvii). Res pondit cithara illa paternaa kudis psalte- surse, salutare raeum, «ettransi Jordinem isturo, >>

riumque sempiternaeejusjubilationis, respondit^in- transi cunctascarnales cajremoniasJudaeorura.cun-

quam:« Exurgamdiluculo i {ibid.), inquit.Igiturubi ctaspurificationesJudaeoru[r.,cuncta Juda!orumbap-
nunc in typum illius magni et veri Salvatoris in se- tismata, «baptismatacalicuni,urceorura,>< aeramen-
pulcro,utdiclumcst,quiescentisad istum Josue jam D totum, ct lectorum {Marc. vii ; Hefrr. vi). Transi^in-
tertio loquitur Doniinus recte et juxta mysterii pro- quam,etipsotran3itu tuodivisiones faciesinterlitte-
prietatem •.Surge, inquil, etlransi Jordanemistum, ram et spiritum. « Tuet omnis populus lecura.» Te
tu el omnis popidus tecum. Nunquid enim vir ille in eniraprimogenito mortuorumresurgenlea mortuis,
propria persona sua jacebat, ut dicerefur ei : Surge, fit ut resuriiat et oranis populus tecum, sitque spe-
et non potius stabat in praecelsis meritis justifise ? randouniversalisresurrectiomorfuorum,ef,teresur-
Spiritu Dei plenus erat, quemadmndum primo loco gente, transibit omnis populus tecum, in terram
testatus est ipse Deus, dicens : « Tnlle Josue filium quam ego dubo terram vivenlium,ter-
filiis Israel,
Nun,virum inquo est S(iiritus Dei » |.'V»m.xxvii),etc. ram reverafluentemlacetmel. *Oranemlocum quem
Nftmpetaliumeststare.Quemadinodumdesemetipso calcaverit vestigium pedis vestri vobis tradam.sicut
unus eorum libere pruUtens « Vivit Dominus,» ait,
: locutus sum Moysi.iiHoc plane verumest.hoc in Sol-
anle cujus conspecium slo {111 Hcg. xvii). Itaque vatore nostro perspicuum est. Omnis locus, omne
Spiritusidem, qui Salvatori nostro dicit in Prophe- cor, vel omnis conscientia, quam calcavit vestigium
ta, ut jam dictum est ; « Exurge, gloria niea, ex- pedis ejus, qua; subjecit se pedibus ejus, quaesusce-
1003 Dli; TRINITATI'] ET 0PERIBU3 EJUS MBUI XLII. — IN JOSUE. LIB. UNUS. 1000
pit voAligia ejus velcustodivit, ipsius CBl,Salvatoris A por manamejuB.ettranstuliilloB per mareRubrum,
est, soiii|)itoriin! sQJviitionis cBl.Kcontrario ([uos non tubmerso Pliaruono cum curribus el exorcitu ejus,
ouicuvil vcsligiuin podis pjus, qui non sunt suljecli sic per to, Christe, Salvator inundi, et jain vici, et
poilibus oju9, non sunt cjus, non ipsi traditi eunl, in futuro Judicabo spiritualcm Pharaonrm, id est
soddiubolo duti 8unt,nou populus acquisitionis,scd diaboluin, per tc, inquam, confregi infernum, et

porditionis (iliisunt. » Adeserlo et Libanousquc nd vici mundum, vineainquo ugque ad pcrf ctum, do-
fluvium niugnuinEiiphrntpnijOmnisterrallethiUMruiii, iiec in prolundo subMicrgutursuiritUHJisP.^iaraocum
usqucad marcn:ut;niiin contruoccusuineriUerrniiuis curribus et cquitibiis «uis, id est in iiilcrnuni proj-

vcster. • Juxta iitlerain Josuc tcrre pos^idondaj

illi ci[iitetiir dialioliis, ciiin aii^'i'lis et ornnibus poiiipis
termini dcliniuntur.Ju.xlu scnsuni vorospirilualem, suis. It;ique sicul fui cum lHoyse, ila ero iecam, id
Domino Salvatori nostro tam Juda>orum quam gen- est sic por to cuQcta fient, siout per illum figurata
tiura potestas vel imperium promittitur. Nam de- sunt, et caperto in veritate coniplebuntur, quorum
sertum ct Libunus, quod interpretaturc;im/a/HS,po- in figura pcr Moysen illa contigerunt. Conforlale,
pulus esl Juduicus, descrluin videlicet pro purte et csto rohuslus. Hic sermo confortatorius tertio est
illorum qui, ol) suain perlidiam ub islo Salvatore repelitus. Prima, cotiforlate, ait, et esto robutlus
deserti, ab istu salute derelicti sunt.
Libanus vero secundo confortare igitur et esto robustus valde
g
pro parto illorum qui baptismi ejusgraliam susce- tertio, «confortareetesto robustus, noli metuere,et
perunt, vel circa lincm mundi, cuni plenituilogen- noli timere. Secunduin littoram quunto multiplex
tium subintraverit, snscepturi sunt. Flumen vero ropetitio, lunlo vehemens est fortitudinis iiicul-
Euphrates et magniiin marc populus gentium est, catio ; Epcunilum eceptum vero mysterium triplex
videlicct fluinon Euphrales quod interpretatur tru- Salvatoris, et Spiritus ejus commendutur nego-
gifer, sivo crescenx, pro parte illorum qui de ipsis tium. Qund ipsedcclaruns ac suldistinguens : Cum,
gentibus ad istuin Salvalorem magno virtutumin- 3CI inquit, « veneritParaclelus.ille urguetmundum
cremenlo ciim fructu salutis .•cterna; eurrunt. Mare depeccato,cl dojustitia.etdejudicio » (Joui>.\v),e\.c.
autem magnum pro parto illorum qui ,falsiet amari Igitur conlortare, inquit, ut arguas raundum de
persistenle3,salutem vclsanitatem vita; nonrecepe- peccalo, oonfortare ut arguasdejustitia, confortare
runt, iino et mirabiliter persccuti sunt, sed noc ut arguas de judicio. Ad omnia confortare et esto
praevaluerunl,quemadmodumde illis in psalmoca- robustus, ut nec blandlmentis, ncc terroribus, nec
niraus : « Mirabijeselulionpsmaris, mirabilisin allis prosporis,necadvcrsiscoDstantia Evangelii turbetur
Dominus Omn»,inquit lerrallelhico-
» {Psal. xcxii). aut convellatur,
rum.id est lormid.inlium, sive stupenlium, de qua- CAPUT Vfir.
libus incantico suo Moyses dicit Irrualsupereos ^ Quundo vel quomodo prxcipit Chriitus principibus
: <<

formido et pavor in magQiludine brachii tui » {Deii.t. populi, id est Inposto/is dicens : Trnnsi^e per medium

xxxii),,'omnis, inquam, leira formidantium, etsub castrorum, et quid sit transire Jordnnem posl diem

lormento iiialcB conscientiK paventium, ab illo de- lerlium.

« Praicepitque Josue principibus populi, dicens
serto » usqueadillud mare magnum.ctabilloLibano :

usqueadilludjQumen magnum Kuiihratenjerit ter- Transitepornieilium castroriim,el imperatepopulo,

minus vester, » ul videlicet in omnigenteelnatione acdiciteiProBparatevobiscibariajquoniam postdiem
praedicando Evangclium reveletis iramDeiad for- tertium transibitis Jordunein, etiutrabi lis ad possi-

midinem Uethaeorum, id est impiorum hoininura, dendam terram quamDominus Deus vesler daturus
« eorum qui veritatem Dei in injustitia delinent.et est vobis. » Principes populisuiit sancti apostoli, de

creaturoe potius quam Creatori serviunt {Rom. i).

quibus huic Josue,id est Salvatori Christo Filio
Nullusvobispoteritresisterecunctisdiebusvitaetuse- suo Deus Pater in psalm. dicil « Pro patribus tuis :

Repugneni et resistant veritati fortcs et pugnaces nali sunt tibi filii, conslitues eos principcs super

Hethaei, non preevalebunt, scd secundum nomen omnem terram, memores erunt nominis tui » {Psal.

Hetha;orum formidabunt et pavebunt, quicunque xLiv). Porro Josue hujus castra,

populus ejus, vel

libi, o Salvator mundi, contradicunl. D omnes electi sunt, omnes hi sunt, qui ad vitam prae-
ordinati sunt. Ubi velquando Josuc, id est Salva-
CAPUT vir.
« Sicut fui cxtin Sfoijse, iia ero tecum, » id nd Chri-
tor noster, istisprincipibussuis horumper medium
stum dici, ppr te quidquid Moyse est prs- castrorum transire, et haec imperarejussit '? in Gali-
fiel iti

figuralum. la2a, in monte postquam resurrexit a mortuis, ubi

« SicutfuicumMoyse,itaerotecum,nondia[iittum, et videntes principcs adoraverunt, quidam autem
nec derelinquam le. Confortare.et estorobustus. Tu dubitaverunt.Tuncenira dixit ; « Data estmihiomnis
enimsorte dividespopulohuicterrrm proquajuravi potestas in coeloet in terra. Euntes ergo dccele omnes
patribuseorum,ut Iradereineamillis.Confortareigi- gentes, baptizanles eos in nomioe Patris, et Filii et

tur etesto robustus valde,elc,SicutfuicumMoyse,M) Spiritussanctijdocenteseosservareomniaquaaman-

inquil ila ero tecum. Quod est diccre Sicul per : davivobi3;>: {)latth. xxviii). IgiturJosue, quiaudierat
Moysen carneum Pharaonera dcbellavi, totamque dicentom sibi Dominum : « Surge.et transi Jordanem
coDtrivi /Egyplum tandemque eduxi tilios Israel istum, » statimpraecepitprincipiLusoopulijdiceas :
 1007 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1008
Transile per medium iastrorum, quia Salvator A sionisjam sortiti possessiones mysticeeoclesiastici
nosterquiaudieratdicentem Patrem Deum, «exsur- aunt ordines, qui jam in hoc sascuio et vita prs-
ge,gloriamea ;exsurge,psalleriuraetciihara, » nihi- senti, ut iiistantius et es debito verbum Dei annuD-
lominus prsei-epit apostolis suis, dicens Ilein mu7i- : tient, licitas et ex Evangelio sibi concessas facul-
dummiversum (Luc.ik, x), ileet transite pcr medium tates accipiunt, ut illis evangelizare vacet : ut eos
natioaum : transite,inquam,aLcincti, transiteexpe- non solum pro spe futurorum, verum et pro re prae-
diti, subsislentes, nusquam retro aspi-
nusquam sentium Christum annuntiare delectet. Vos ergo,
cientes,nuUo vos negotio saiculari impedientes, inquit, « mementote sermonisquemprascepitvobis

neque sacr.ulum, ncque peram portantes, non c-es Moysesfamulus Uomini.Memeatote sermonis, » me-
in ZDuis vestris habentes (// Cor. iii), ut omniliug raenioteprofessionis, mementotelegisetdebiti,me-
exoneraii, nulloque sub onere curvi, velociler ad mentoteofficiivel propositi vestri.Nam vaevobisestsi
omnes nuntiuii! bonum perferatis." El imperate, o in- non piignaveritis,quia jiim pugnse stipendium acce-
quit, « po|juluacdicile: Piaparalev(jbiscibaria,quo- pislis si non evangelizaveritis, qui de Evangolio
:

niam post diem tertiuaa transibitis Jordanem, etin- vivitis. " Araiati transite anle frntres vfi3tro5,&iiines
trabitisad potsidendam tcrram quam DominusDeus fortes mauu, et pugnate pro eis ; »armati, inquam,
noslerdaturusestvobis. B lmperate,inquam,utimini jj verbo et opere, et lortes manu, ne Ibrte uliis
1-: f--;-!.--
imperiosa Spiritus libertate, quoniam ubi Spirilus praedicantes, ipsi reprobi efficiamini (1 Cor. ix).

Domini, ibilibertas, quae nulliuspulchritudini adu- CAPUT X.

letur nullius atrocitatem timeat. « Praeparate vobis Quod Josue tnherit exploratores, cum virtute Dei
cibaria, » providete fructus dignos pocnitentiK ; the- ccrtusesset,etquidperillo!!,qiiid permcretricem,
saurizate fidem, comportnte spem, reponite vobis gux suscepit et salvubit cos, prse/iguralum sit.

charitatera. Haec enim cibaria vitae asternaB sunt. (Cap. II.) « IWisitergoet JosuefiliusNiin deSelhin
« Post diera tertium transibitisJordanem, »idestse- duosvirosexploratoresabsconditos,etdixiteis:Iteet
cundum negotium vcl opus diei tertii, de morte ad considerateterrain,urbemque Hiericho.Qoi pergen-
vitam, do hoste ad amicum, de diubolo trantibitis tesingressisunt indomummulierismeretiicisncmi-
ad De.um. Ego tertia die resurrexi a mortuis,idcirco neRaab,etquieveruntapudeam. » CumquoDominus
vos in morte mea terna mersione baptizati, in no- erat,cuiet dixerat,nullu8 vobispoteritresistere cun-

mine Palris et Filii, et Spiritus sancti, ut quomodo ctisdiebusvilstuae.Ipseexploratoresmiliitadconsi-

ego surrexi a mortuis per gloriam Patris, ita et vos derandamterramurbemqueHiericho.Nonergoquis-
in novitate vita; ambuletis (Rom. vi). Bxc, inquit, quam ullo in negotio tantum de coelestibua praesu-
populo imperate, hsec dicite, haec iraperando, haec mat prsesidiis, ut non etiam ipse sibi prior adsit,
dicendo velociter transite. vitilando pro facultate ingenii, laborando pro por-
CAf UT IX. tione virili. Nam sicut minimffl fidei est, de divinis

Quinam sint Rubenilx et Gadditse, quibus prxci- dubitare promissis, sic nimise temeritatis vel prae-
piat Salcator « Tos autem transile arviati
:
suinptionis est, coeleslem per miracula preestolari
ante fratres vestroi. » 362 opem, otiose seJendo manibus compositis.
«Rubenitisquoque elGadditis,et dimidiaeettribui Hominis namque esl incipere, Dei autem perfieere,
Manasse ait Mementote sermonis quem pra?cepit
: Porro ut ccepta prosequaniur mysteria : Ingrcssi,
vobisMoyses,famulusDomini,dicens:Dorainus Deus inquit, «domum mulierismeretricis,nomineRaab,et
veslerdedit vobis requiem et omnem terram, uxores quieveruntapud eara. » Nots fidei el celobris memo-
vestras ac jumenta manebunt in lerra quam
filias et ris meretr;xista,tamnominef;iiamvita,maximeau-
Iradidit vobis Moyses trans Jordanern. Vos autem tem faclo pra;senti,collectametcolligenilam de gen-

trar.site armati anle fratres ve£tros,omnes fortes ma- tibus Ecclesiam significat. Nomine videlicet, Raab
nuetpugnatepro eis, » etc.Rubenitis etGaddilis, et quippe laiitudo intcrpretatur. Et certnm est quia
diinidia3tribuiManasse,hocpactononnullidoctorum sancta catholica Ecclesia latissimc per totuni orbem
Judffiosesse similes intelligivolunt, et eo quod cilra terrarum diffusa est.Vita vero, quia qaemadmodum
Jordanem habitare, id cst fidem vel baptisraum D meretrix haec multis viris prostituta, sic gentilitas,
Christi non suscipere elegerint, et tamcn accincti quaj nunc est Ecclesia, raultoruin deorum vile pro-
atque armati pergantante nos,et pugnentpro nobis, stibulura fuit. Facto autem praesenti, quia quemad-
bajulando, scilicet, secum per omnes terras legis et mcdum hiecexploratores ab Josuo missos,Eic Eccle-
prophetarum libros,quorum ubique fides Christiana sia apostolos vel praedicatores univorsos a Salva-

comprobaturac delenditur testimoniis.Verura quo- tore legalos, domo excepit, hospitalitate fovit, fide
modo hoc illis concedai, irao et praeoipiat Salvator acrvavit. Igiturrfwos, inquit, exploratorcs mi^^ii Josue,
velquomodo isti respondeant : « Omnia quae praece- ile, inquiens, considerate terram urbemque Hiericho.
pisti nobis faciemus, et quocunque miseris, ibimus Hiericho defectus sue luna interpretatur. Signifieat
sicut obediviraus in cunctis Moysi, ita obedieraus et autem hunc mundum mutabilitati et de.fectioni ob-
tibi, »ecclesiasticaeexposit:onis non
ErgoRube- est. noxium, quemadmodum in parabola evangelica
nilaj et Gadditae, et dimidia tribus Manasse ante Salvalor ipse testatus est : Homo quidatn, inquit,
transilum Jordanis, anteintroitumterra repromis- descendebal ab Hienisalem in Hiericho, et incidit in
 i009 DH THINITATE ET OPEHIRUS EJUS LiniU Xf.II. — IN JOS. LIB. UNUS. 1010
latronrs (Lue. x), clc. Duo viri exploratores univer- A Salvaloro missos EvnnRclii pra>ilinQli)rc8(CAP. III.)
8CS tiipnlticnnl Evangelii projdicutores in iluubus Tunc, inquuin, hou illi nuniiutuni cbl, qnando do
pritTeptischaritalia ntnbulantcH,vel duoTedtamenla, cordibus huminum, de temgilis vul BiinulacriH gcn-
VelU8elNovum rtripientea.nihilquooxtraloqucntcs. tiiim illuin cjici ca-plum pst. Misil crgo rcx isle :

Hi recte dicuntur exiiloratores a Salvatoro niissi, rex, ini|uuin, riliorum superbiic, et rex lliericho,
terrain omnem iirbcni(|uo lliericho e.xploruturi, id cst slultitiie. Qui suntvcl qui fuerunl misBi re-
quia vidclicct cauli et discreti prolecti aunt contra gis hujus ? Primus Nero, repis diuboli liclor pricci-
saplentiuiD, iinorullaclam inanemquc pbilosophiam puu9, deinde Domitianus, deindo Trajanus, dcinde
munili, cauti, inquam, non astutia huinuna, sed cneteri omnes, hominum quidein principcs, dxmo-
Spiritu Dei, spirilu sapientio) multiplici, discreto, nuni autcm satellitcs : niundo iiuidem iinperantes.
Bubtili, perdendam sapicnliura
diserto, mobili ad diabulo autem parentcs. Isti missi a rege suo^missi,
sapientium, ad comprebcndendos sapientes in astu- inquaio, id est, diabolo, dixcrunt ad
inspirati a
tia eorum. Tales excepit exploratores meretrixilla, Raab, dixerunt ad Ecclesiara, quse toto janr. orbc
el ingressi domnm cjus quieverunt apud eam. Fla- Romano una fidei domo
diffusa, Christi apostolos
gellati in consiliis, fatigali in consiliis.persecutio- susceperat Educviros qui venerunt ud te.ctia-
: «

Dcra passi de civitute in civitatem yll 6V.M),quie- g gressisuntdomum tuam.. Hocdixeruntedictisnovis

verunt apud eam, et illa refecit viscera eorum ape ]egibus,proscri|itionibus, gladiis, el variis tormec-
riendo illis ostiura suura.rccipiendo salutis verbum, torum generibus.Cum enim modis omnibus perse-
pra;bendo nuntiis pacis patiilum fidei auditum. quendo et occidendo id ngerent, ut Christi nonien,
Antequam ingredcrcntur doniura ejus, antequam et uposloloru.Ti ejus lidem exslirparent.viros educi
requiemofrorretingredientiiinipedibuspacemportan- compcllebant, qui venerant ad eam,et doraum ejug
tibu3,mcrelrix erat prostibulum da;moniorum, lu- ingressi fuerant. Al illa talibus nunquam assensum
panar idulorum..\t uLi ingressi sunt,et eos recepit, prsbuit, imo etubi utrinque servare nequivit.ndei
jam pudica, jam unius viri virgocasla, una amica, margaritam abscondit, et suam potius vilaiii prodi-
una columba (Can<. vi), una immaculata, una per- dit. Non solumautem, sed et secundura historicum
fecia est. quoque raulieris hujus esemplumubicunque causa
C.APUT XI. vel ratio poposcit, susceptos Sslvatoris
missos per
De menducio cnm quo tamen itla justificala esl, et aliam viam fugituros eraisit. Nec vero bellatorum
quod itle re.t Hiericho diatwlum, et ii quos ille
fidissimiduceshoc modogloria; sua; crimen intule-
misil ad Raab, perseculpres prxsignaverint C/iri-
stitinorum.et guod Christianis in fersccutione (ugere runt.quoties persecutores astu fallendo, de loco ad
liciium sil. locum fugerunt. Nam ubi totam Christi familiam
" Nuntiaiumque est rcgiHiericho etdiclum: Ecce '
perseculor petit, et tanquam in totum ovile,lupus
yiri ingressi sunt huc per noclem de liliis Israel, ut aut leo de3avit,ibipastor non fugereabjectis armis,
explorarent terram.Misitque rex Hiericho ad Raab, sed usque ad mortem stare socius periculi,aniniam-
diccns : Bduc viros qui veneruntad te, et ingressi que suam pro ovibue dare debebit. Ubi verosolLim
domum tuam. Exploratores quippe sunt, etomnem paslorem lalro aut carnifex peiit, illic utiliter tugae
terrara considerarevenerunt.»Quffistionem facienti- prjBsidium quaerit secundum auctoritatem Evange-
busdemendacio, et arbitrantibus culpa non carere, licam : « Cum persecuti vos fuerint in una civilate,
quod mulier ista lotlens viros, et abscondens eos :
fugite in aliam » {Matlh. x). Sic Paulus Damasci,ubi
fateor inquit, n venerunt ad me,sed nesciebam unde praepositus regis Aretbie custodiebat civitatem ut
essent,cumque porla ciaudcretur in tenebris et illi eum coraprehenderet.quia solus qiia;rcbatur,a fra-
pariter exierunt,nescio quo abierunt, persequimini tnbus per murum volens subniissus est in sporta,
cito.et comprehendetiseos • primo illud responden-
: et sic evasil manus ejus (// Ccr. xi ; Act. ix).

dum esl, quia et hoc mendacio justificata est.Dicit Ubi universalis perseculio ssvientis Neronis,
eniinapostoiusJacobus: «SimiliteretRaabmeretrix, tam pastoria ejusdem quam et ovium vitam
nonneexoperibus justificata est,suspiciensnuntios. qua;3ivit, ibi nec fenestram, nec funem, nec
et alia via ejiciens » ijac. ii). Plane illud nemini D sportam poposcit, sed libentcr foso sanguine
dubium est, quia es mendacio, cujus diaboluspaier in exemplum ovium pro Salvatore occubuit.

est, nemo justificari potest. Haec autem ex hoc, ut 363 C.\PUT XII.
jam dictum esl mendacio justificata est. Igitur et De ftde Raab, id est Ecclesix, secundum myslerium,
hoc fidenter astruendum, quia necmendacium di- el de domo ejus, et quid sil signum coccineum ejus,

cendum est, quod contra veritaiea: Dei non est, et quid omnis cognatio ejus.

imo nec ad veritatem Dei perlinere potest quidquid «Necdumobdormierant,quilatehanteteccemulier

quamvis veraciter, salva tamen charitate, dici non ascendit ad eos, et ait Novi qiiort Dominus Iradi- :

potest. Sed de boc alias dictuni est. Spiritualiter derit vobis terram.Etenimirruitin nos terror vester,
regi Oiericho nuntiatum e3t,venisse ab Josue missos et elangiierunt omnes habilatores terra;. Audivimus
exploratores,quando principi hujus mundi diabolo quodsiccaveritDominusaquasmaribRubriad vestrum
re ipsa compertum est, venisse contra principatum. introitum, quando ingressi estis es.Egypto etqure
et aereas potestates, regnumque tenebrarum a feceritis duobus Amorrhasorum regibus, qui erant
1011 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1012
trans Jordanem Seon et Og, qiios iiilerfccistis, etc. A conditione libenter constringimur juramento quo
Sic hodieque mulier sapiens ac provida loquitur,sio adjiirastinos, ut si ingredientilms nobis ternim, si
omnino fidelis Ecclesia nunc usque el corde credit venienle ad judicium Salvalore,cum omnibus sena-
et ore cunfitetur. Audivimus, inquit, et credimus, toribus populi sui, apparuerit signum istud in te,
propter quod et loquimur (II Cor. iv), o sancti apo- leneamur obnoxii juramenti et sponsionis nostrae,
stoli, quod ad veslrum introilum, quod in diebus ut sit aniraa nostra pro vobis in mortem.atque es
vestris, quando ad vitam introistis, spiritualem debito misericordiara et veritatem faciamus in te.
Pharaonem, id est diabolum, debellaverit,eumque Nunc interimpaimn tuuniac malrem, fratresque el
peraquasmarisRubri,per sanguinem et aquam,qua! omnem cognalionem tuam congregcs in domum luam,
de latere suo proflusit in passione sua,suffocaveril, ul sit domus tuaper fidemuna. Nam qui ostiumdo-
et ita de jEgypto, ita de tenebris regni ejus vocali mus tux egressus fuerit, quicunque seipsum ab uni-
in admirabile lumen existis (/ Petr. ii). « Nunc ergo late fidei prsciderit, hsresesque ac sohismata fe-
juratemihi perDominum.utquomodo egofeci vobis- cerit, sanguis ipsius eril in caput ejus, etnos erimus
cum misericordiam, ita et vos faciatis. Ad bifc illi : alieni. Igitur heec illa gloriosa sunt, quae dicta sunt
Innoxii erimusajuramento hoc,quo adjurastinos,Bi de civitate Dei, coinprobante te Josue, id est salva-
ingredientibus nobis terram, signum funiculus iste tore, dicta haec, atque diccnie : Memor ero liaab el
coccineus fuerit, et ligavcris euni in fenestra, pcr Babylonis scientiumme, suha.udH.ur,Ha. ut dicam ego
quam nos dimisisti, et patrern tuum ac matrem,fra- iosue Sola Raab meretrix vival cum universis qui
:

tresqueacomnem cognationemtuamcongregaverisin cuni ea in domo sunl (Jos. vi).Sed quinam sunt co-
domum tuam.Uui ostiuindomus tuaecgressusfueril, gnaii illi, qui in domo ista sunt ? Ecce, inquiunt,
sanguisipsiuserilincaputejus^etnoserimusalieni.» alienigenis, cl Tyrus, et populus JElliiopum, hi fuc-
Loci hujus memores psallimus Regi nostro psalli- runt illic. (Psal. lxxxvi). TyTus anguslia interpreta-

mus sapienterSalvatorinostro « Fundamenta ejus : tur. Ergo quicunque a cultu Dei alieni, quicunque
in montibussanctis ^diligitDominusportasSion su- angustiati a peccatis, quicunque jEthiopes, id est
per omnia tabernacula Jacob.Gloriosadicta sunt de denigrati in vitiis, veniendo in unam domum co-
te, civitas Dei (Psal. lxxxvi). Sequitur enim expo- gnati fiunt, ct fratres sunt,et onines per unum sal-
nendo qua^nam gloriosa dicta illa sunt. Memor ero vantur funiculum coccineumpercrucis et passionis
Raab et Babylonis scientium me (ibid.). Dorainus Christi signaculum.
ergo Raab mystice ipsa est Sion, cum Dominus
CAPUT XIII.
portas diligit ipsa estoivitas Dei, de qua j^loriosa
:
Quomodo juxta historiam comprobatum sit quod di-
dicta Bunt civitas, inquam, id esl Ecclesia Dei,
:
ctum est « Sicut fui cum Moyse, sic ero tecura. »
:

digna memoriaDei.Porro fundamenta ejus ipsi sunl quid sit mystice, quod « aqux Jordanis inferiores
exploratores, quos ipsa suscepit episcopi sunt, descendenmt, et superiores steterunl. »
;

apostoli, id est quos illa abscondit,quibus omnino (Cap. III.) « Igitur egressus est omnis populus do
tauquara fideisuae fundamentis innititur, et dioit : tabernaculis suis, ut transirent Jordanem sacerdo-
« Nunc ergo jurate mihi per Dominum, ut quomodo tesqui portabantarcamfoEderispergebantanleeum.
ego feci vobiscum misericordiam, itaet vosmecum Ej^ressisque Jordanera, et pedibus eorum tinctis in
faciatis, » ut eruatis animam nieam de morte.Quod parte aqua; (Jordanis autemripas alvei sui tempore
est dicere : Nunc ergo invocate super me noraen messisimpleverat), steleruntaqus! descendentesin
Domini, nomen Patris el Fiiii, et Spiritus sancti, ut loco uno,el in>tarmontisintumescentes,apparebant
in regenerationecum sederit Filrus hominis.in serie proculaburbequ8evocaturAdon,usqueadlocumSar-
majeslatib su;e.quando sedcbitis et vos super sedes than.Qua; autem inferiores erant in mare solitudinis,
duodecira.judicantes duodecim tribuslsrael (Matih. quodnuncvocaturMortuum,descenderunt,usquequo
xixj, salvetis me a damnatione sterna, etquomodo omnino deficerent. » Juxta liiteram si lorte qusras.
ego vos in mea temporalia,sic vos me recipiatisin quid intendens Dominus, Sicut fui cum
dixisset
vestra aeterna tabernacula (Luc. xvi). Innoxii, in- Moyse, ita ero tecum (Jos. i); itemque ; Hodie inci-
qiiiunt, «erimus a juramentohoc,quo adjurastinos, D piam cxalture te coram omni Isracl, ul scianl quod
aiiDgredientibusnobisterram,signum fueritfunicu- sicul cum Moyse fui, iia et tccum sim (E.vod. xiv) ;

lusisteoccineus,>>etc.Postulaveratenimsignum,di- ecce habes, quia sieut fuit cum Moyse, ut elevante

cens « Detisque mihi signum verum.ut salvetis pa-
: illovirgam suam super mare, auferret illud Domi-
trem meum
matrem, fratres et sorores meas, et
et nus, flante vento vehementi, et urente tota nocte,
omnia quE eorum sunt,ut eruatis animas nosirasde et verteret in siccum,ac divideretur aqua,ingressis-
morte. » Signum istud,funiculusistecoccineus infe- que (iliis permedium sicci maris,esset aqua
Israd
neslra ligandus.titulus est passiooisDominicae inter quasi murusad dexteram eorum et lajvam ita et :

oculos Ecclesiae jugiter pingendus coccineus, in- : nunc eodera elementodivinapotentia suuraad mi-
quam,funiculus,sanguineumestcrucis3ignaculuiT!,; nisterium utens, ad ingressum Josue dividil Jorda-
jugilar pingcndum in fronteejus.Quodenirasignum nem populo incedente,etsaeerdotibus qui portabant
aliud bene sibi provida postulat Ecclesia ? Itaquc in- arcam foederis Domini stantibus supcr siccanihu-
noxii, inquiunt, erimus ajuramento hoc, id est, ea mum. Porro juxtaspiritum, ecce plusquam Moyses
 iOl3 DR TIIINITATK ET OPERinUS EJUS UBRI XLII.— IN JOS. LIB. UNCS. 1011
hic pccpcum Josuo Dominus plus quamcumMoyso
: ^ focderis Domini Doi noslri, cutn tninsird Pum, id-
fuil. In quo ? Vidflicct in eo(]iioii 8lt'lei'unl«fiu«8 <( circoiiosilisiint liipidos i.-.tiinnionu(iiPntumrilioriim
(losconileiilo8 in uno loco (|u;o autcin infcriorca
; Israel, usquo inancrnum.» Nco vcro hi qui in nipdio
erBiil,('M(/Hi/.,in murosolittidinis.quoil nuncvoculur Jordanis ulvco minuH, (iiiain hi ijui supor uridim
Mortuum, dcsiccndentnt, usquctiiio omnino dcfico- pnsiti sunt durissiini Inpides, utpote siib a(|ui8nu-
rent. » AquoB inrcriorcs Velcris Tcstumonti fiicrojus- triti, carumque vetcri usu uttriti tunti memorium
li(icttlioiics,do quibus Apoatolus cum dixisaet Quod : facti scrvure, vel indicare polucrunt. Nam et si i.n-

autem antiqualur ,S6-i ct sencscit jii-ope interitum terilum crescentibusaquissubtecti lutere potcrunt,
est (llebr. viii), continuo sulijunxit : llaliuit quidein scmper tamcn eorura olTpnsiones gurgitcs irritati
et iirius.justi/icatwics culturx et sanctum sivculare. (quod aquisprollucnlibus naturaleest) fortiusatque
Tttliernuculum eniin ladum est fuimum (Ikhr. ix) aniniosiusinibicurrcudoscuiidaluiiisuum nunqiium
elc. A(]u.TQ vero descendenlcs et scquentes, evange- occultum esse siverunt. Porro spiritunliter nobis
lica lidcs psl, I)pi jiistitia est. Descenderunl uqux lapides vivi lapidesmagni apostoli et prophct.e.sunt,
injeriorcs in mnre solitwiinis, in mtire Moriuum, et qui lidem nostram velut funduirienlum portant,ne-
oninino delccenint, quia videlicet justifirattones cessurianique noliis factis et dictis operum Domini
carnis, justilicutiones JudiBorum, cuncta: carnales , . xenioriaiu semper suscitant.UndeApo3toliis:ii Jam
casremonite illorum, qute neminem ad perfectuni non eslis hospiteset advena!,!^ed estis cives sanclo-
ai)du\orunt [ilnd.), tanquaiti aqua dccurrens adni- ruin,domestici Dei,supera'dificati super fundamen-
liilum dcvencrunt (Psat. LViit) imo et pro detri-
: tum a|iOstolorum ctprophetaruni » {Ephes.u). Eipro-
ineiito halienda;, et ut stercora (Pliilipp. iii) arbi- phelae quidem, quia profundioia vol obscuriora sa-
tranda: sunt. Ita in mare Mortuum descenderunt. cranientii continent, quasi inmedio Jordanis ulveo
Quae autemaequuntur,descen denteset venientesde- sub aquis lutent. Aposloli vero,quia nuda etapcrta.
sursuin aquae vivffi, aquaj superoa: ^Tatia; (Jac. i). facie Salvatoris opora tcjtantiir, quast in Galgala,
Descendentes, inquant,desursuin a Patre luniinum, positi, qund interprctatur revcltttio, semper sub
eccein uno loco consisfcntcs,instiir monlis, intumue- dio conspectilius omnium palenl. Ulrobique ma-
runt, procul apparentes ab urbe, qux vocalur ,\dom gnum et evidens teslimoniura, crcdulis gentibus
usque ad locum Sarthan. Adom rubra Sarthan sive Juda:i8 bonura el jucundum, incredulis triste
:

tribulatio eorum intcrpretatur. Adom ergo, id est atque pavendum.

rubra, ipsaest Hierufalem terra: unde, juxta pro- CAPUT XV.
phelaiii (Isa. lxiii), tinctis veslibus venit formosus
De causa circumcisionis,et quid impelire potuerit ut
iste verus Josue. Sarthan aiitera, id est tribulalio per quadrarjinta annos itineris populus qui nalus
eorum, Iloinanum est imperium, a quo illa Jerusa- G est circumcisus noii fuerit.
lem per miserandum,imo per merilum tribulata et (Gap.V.) " Eo tempore ait Dorainus ad Josue Fac :

versa est in excidium. Ab illa Jerusalem usque ad tibi cultros lapideos, et circumcide secundo filios

Romanum imperium.aiiua; Jordanis descendentes, Israel. Fecit quod jusserat Dominus.et circumcidit
et inslar montis intumescentes apperuerunt. Inci- Dlios Israel in coUe propputiorum.HKC autem causa
pientes enim ah Jerusa!em,usque in sinum Roma- estsecucdacircunicisionis^Omnispopulusquiegres-
nse urbis devenerunt dona Domini, scilicet pccni- sus est ex .Egypto generis masculini, universi viri
tentia.et reinissio peccatorum.Igitur,ut praedictum bellatoresmortui siintindescrto.perlongissimosvise
Deus est,quiim cum Moyse
est,plus cura isto Josue circuitus,quiomnescircumcisierant.Populusautera
fuit.altiusque hunc quam illum coram omni Israel qui natus est in deserto per quadraginta annos iti-

principem et salvatorem eialtavit. neris latissimKsolitudioisincircuiucisusfuit.donec

GAPUT XIV. consummarentur quinonaudieranlvocem Doraini.»
Est quod hoc loco recte qu«ri debeat. Certe Moysea
De duodecim InpHibus a Jordanis alveo sublatis,aliis-
que totidem in medio Jordanis positis, quod pro- nescire non potentt quod scripserat, scilicet dixisse
phetarum ei aposlolorum lypus fuerit. Deum ad Abraham : « Masculus cujus pr«putii caro
(Cap. IV.) i< Fecerunt filii Israel sicul eis praecepit D circuracisa non fuerit.delebituranimailla de populo
Josue,portantes de medio Jordanis alveo duodecim suo,quiapactumraeumirritumfecit » (Gf«.xvii). De
lapides, ut ei Dominus imperarat, juxta nunierura quo videlicet circumcisionis remedio quam neces-
filiorum Israel, usqueadlocum in quo castrametati sarium ante Christi adventum fuerii.velqua ratione
sunt, ibique posuerunt eos. Alios quoque lapides usijuc ad eumdem adveotura ejus celebrari, postea
duodecim posuit Josue in medio Jordanis alv3o,ubi verojam cessare debuerit,suo loco jamdictum est,
steteruntsacerdotes,qui portebant arcamf(Ederis,et Quomodo ergotanto tempore, scilicel per quadra-
sunt usqueinpraesentem diem. » Lapidesislipro
ibi ginta annos populura qui niitus est in deserto,incir-
ulilismemoria! fundamentis,quibusdam ponijussi cumeisum esse sustinuit, prKsertim cum in lanta
sunt. Cur en'.m sic a Doraino praeceptum, el sic est multituiine innumerabiles parvuli mori poluerinS,
faclum." (juando,!?i(/K('/,interrogHverintvos llliives- et ita quia non eranl circuuicisi periere de populis .-

tri crasiMcentc3,Quid sibi volunt isti lapides? res- suis. '}uid tandem dicemus,ut negligentiatara dura
pondebitiseis:DefeceruntaquaeJordanisantearcam Moysen sanctum ducem populiautprincipem,excu»
lOlo RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1016
satum habeamus ? An forte illud alfirmare licebit, A cumcisioneChristi ; consepulli ei in baptismo.in quo
quod inter caelera mirabilia Dei mirabiliter et hoc ctresurrexistisperfidemoperationisDeijiiuisuscita-
fieri potuerit, ut defiliis qui in locum successerunt vit illum a mortuis n (Coloi. u). Quod et ipsum in
patrura circumcisorum, nemo moreretur per qua- Evangelio Christi non sine legis et prophetarum
draginta annos latissimae solitudinis ? Dicit enim testimonio dixit. Namlexdicit: «Circumcidet Domi-
Moyses his Adduxil vos Dominus quadragiida an-
: nus Deus tuus cortuum et cor serainis tui,utdiliga3
nosper deserliim, non sunt attrita vestimcnla vestrct, Dorainum Deum tuum in loto cordo tuo,et in tota
nec calceamenla pedum verlrorum veliislate consumpla anima tua.ut possis vivere» [Deut. xxxj.Et propheta
sunt (Deut. sxiv). Si illud curare dignatus est, ut dicit : u CircumcidiminiDoraino, et aufL-rte praepulia
vestimenta non atlererentur,neque calceamenta pe- cordium vestrorum,viri Juda,ethabitatores Jerusa-
dum illorum vetustateconsumerentur,quantomagis iv).Primaitaquecircumcisione circumcisi
iein >'(/«•.

illud curasse credendum esl, ut nemo illorum im- sumus.et prima resurrectione resurreximus,conse-
matura morle moreretur 'Alioquin quomodostabit pulti Christo in baptismo, et exspoliati in operibus
quod idem in Cantico dicit Circumduxit eum, et : carDis,ia quo et resurrexistis.inquit, per fidem Dei.
docuit et custodivit quasi pupillam oculi sui {Deut. Talisigitur,utpraediclum est,nobissecunds circum-
xxxii).Altamen vel in eo preevaricatio fuit, quod n cisionis causaest.Nos omnes populus acquisitionis
non in lempore fuere circumcisi.Dixerat enim Do qui sub gratia Christi nati, imo renati sumus, per
rainus in prima circumcisione, id est ubi primo hocomne tempus itineris latissimae solitudinis, id
circuracisionis ritum instituit : Infans oeto dierum est vitse pra?sentis sa2Culi,prima quidem circumci-
circumcidetur in vobii {Gen. xvii). Quem ergo Scri- 8ione,de qua jamdictum est, circumcisi,sed secun-
ptura culpare puiabilur,dicendo : Horumfilii in lo- da circumcisione necdum circun^cisi sumus, quia
cum sucesserunl palrum, el circumcisi sunt ab Josue, mentis nostrae renovati quidem su-
videlicet spiritu
quia.sicut nciti fuc-ant, in prxputio erant,:xcc eos in mup,sed corpore vel carnevetusti adhuc sumus.et
via aliqnis circumciderut. An forte non ipsura Moy- quotidie veterascimus,id est corruptibiles adhuc et
sen,sed patres eorum rebelles incredulos videlicet, mortales sumus,et vivendoquotidie magis aomagis
quod propter dilationem annorum quadraginta ad morlem proficiscimur. Unde idem Apostolus :
semetipsis rebelli impalientia dissecantes, et Corpus quidem, inquit, mortuum est propter pecca-
mandatis Domini amplius adversantes non saltem ium, siiritus vero vivit propter juslificationem Rom.
365 suos circumcidere voluermt filios ? Dicit Ait igitur Dominus ad Josue ait, inquam
viii). :

enim illis per propbetam Nunquid hostias aut sa-

: Dominus Deuspaterad Salvptorem nostrumia illa,
cnficivm obtulislis mild in deserto quadragiuta annis de qua dictum est,ejusdem resurrectione Fac lilii :

domi<s Isruel ? (Amos v.) Subauditur, non, sed dia- C cullros lapideos, et circumcide secundo filios Israel
bolis vestris.Sequitur enim Et porlastis tuberna- : Faciet Salvator quod jussum est, et circuracidet
culum Moloch vestro, et imaginem idolorum vestro- filios Israel in colle praeputiorum, id est in resur-
rum,sidus Dei vestri qu;e fecistis vobis. Qui ergo non rectione mortuorum. Ganente namque luba mortui
Deo,sed idolis suis hostias aut sacrificium obtule- resurgenl incorrupli, el noi, inquit Apostolus,!mmM-
runt, quid mirum, si nec filios suos circumcide- tabimur. Omnes enim, inquit, resurgemus, sed non
runt?Igitur ubi nunc ait.^uia sicul nali fueranl, in omnes immulahitur.El exponens quid sit imrautari,
prxputio erant : ncc eos in lia aliquis circumciderat, oportctenim, inquit, corruplibile hoc induerc incor-
sudaudiendum est, non Moysi negligentia, sed Pa- ruptionem, et murlule hoc induere immorlalitatem
trum rebellium perlinacia. Et hxc, inquit, caiisa es£ (/Cor. xv).Hac utii|ue iramutatione non omnes im-
secuncla circumcisionis, id est, secundae imperandaj mutabimur,soli namque electi ad impassibilitatem
vel instruendae circumcisionis. PririiOnamque im- resurgemus. Culter lapideus, quo jam semel cir-
periotradita fuit Abraha;, secundo nunc impenitur cumcisi prima resurrectione resurreximu?, ae se-
Josue.Valet autem dictio haec ad commendationem cundo circumcidendi circumcisione secunda, id est
circumcisionis, quod videlicet serio tenenda nunc carnis resurrectione resurrecturi sumus.sermoDei
fuerit,quam et semelDominus tradiderit, et aboli- D est,sermo,inquam,Dei vivus et efficax, et penetra-
lam iterum sanctione sua Urmaverit bilioromni gladio ancipiti {Hebr. iv), cujus virtute
resurgeraus, cujiis efficacia cuncta corruptione ex-
C.\PUT XVI.
spoliabimur. Ergoculler lapideus Cbristus est :

Quod spiritualiier nobis secunda circumcisi» fulura nam ser.T.o Dei Christus. Christus autem ipse lapis
sil re\urrectio carnis. Prima autcrn nunc fiat in
vel petra diclus est.
baptismo Clirisli, et quod culter lapideus Ckristus
sil. CAPUT XVII.
Porro spiritualiter nobis secunds circumcisionis Quod filiis Israel terram promissionis ingressis
talis itidem est c JUsa.Secundae, injuam, credendo manna defecit, quid mystice significet.

namque in Chnstum, et baptizati priiiia circuraci- «Deficitquemanna,postquamcomederuntdefrugi-

sione sumus circumcisi, leslunte Aposiolo cum di- busterrae,necusisuntultraillocibofiliiIsrael,sedco-
cit : In Cbristo circumcisi estis circumcisiune non mederunt de frugibus ann praesentis terras Chanaan.» i

manufacta, in exspolialione corporis carnis in ctr- Manna quo iu deserto pra;sentis Sfficuli pascimur,
1017 DE TRINITATE ET OPPIIIIRUS EJUS LIHRI XI.II. - IN JOS. LIB. UNUS. 1018

donoc ad beiiliim pervenmnms pnlrittin.ubiin con- \ nunqnam occcditiir ad Dominiim, tain huic qiiam,

speclu Vfiprajscnliu I)fie|iuliibimurel<'xsultuliiiiiii8, illi.^V/('i;,inquit,«ciiIccaiiieotu iituuindcpc lilius tuis

at(|iie in iietUia (lclcclubiinur, verbum Dci cat.Scri- locusenim in quo 8lus eanctus eii«(Exod. iii]. Srd
plura sancta csi : Quoil bievitcr innupnsMo.vsP!', jam,ui ccEptum profequainur mybloriuin, illic pri-
cum di.xisset: II Alflixit tcDoininus penuria.etilcdit mus, hic 8i;cundu3 Sulvutoria no.slri llgurutur ad-
tibi cibiiin iiianim.iiuem igiiorabaslii cl pHtrestui, » ventu-s.Sccumlo nnraque liliis larucl circumciHis ad.

couli&uo 8ubjun.\it : quml nonin

II utostcndcrtl tibi 691,« ev.iginalumtonens gladium.princcps (xcrcitus
solopaneviviit homo,8ed iaorani vcrboquodprogre- Domini,» quia videlicel nobis secunda,id est corpo-
ditur de orcDA {Dcul. viii). Hoc manna.liunc pa-
>> rum. rcsurreotione immutali9,judicium arripiet ma-
ncm anKcloruin ut iminducaret hoiiio, scmel qui- nus Domini.judcx, inquam.vivorum et mortuorura
deni l)eu9 portus Cirli apcruit.ulin terram nostrani opparebit Christus Filius Dci. Qui ct in canlico
illud carnom factum mitieret,ct solis angclis hacte- Deuleronoiiiii de hoc ipso gladio siio dici(:«Si acuero
Dus usitatum,Dobis quoque parvulis,ac pcDceden' utfulgur.gladium raeum,et arripueriljudiciumma-
manducabilem faccret. Unde et dicit
tulis, Ego : <• nusmca.reddainultionemhostibusmcisciDeMf.xxxii)
snm panisvivus.qui de ciclodescemii > (yi)an.vi),etc. Ncc verosolus ipso princcps exercitus Z)i>minj,eedet
Cieierum et quoties apostolorum ct prophelarum, judicium veniet,8eniores populi
ipsi,cura quibua ad
sive etiam doctorum Spiritussanctus ora aperit,ad habcbunt gladios in manibussuis.
sui, Judiciarios

prasdicandum ealutis verbura.adrevelandamysteria UndeelPsalmistacanit: « DxaltutionesDci iagutlu-

Scripturarum,portas cocli aperit Dominus, el pluit reeorum.etgladiiancipilesinmanibuseorumii^Psa/.
nobis mauna ad m(iiiducn>idiim(Psul. LX.\xvii).Quan- XLix).Nationes ipsa: in quibusvindicta facienda est,
diu per hocdesertum hujus sieculiincedimus.quan- vel populi in quibus fuciendae sunt increpationes.per
diu per fidemet non perspeciem'ambulamu?,nimi- urbem Hiericho signantur, de qua etprotinus sub-
rum istis alimeotis indigemus.Pascimur mentele- ditur.
gcndo.vel audieodo verbum Dei, pasciraur et ore CAPUT XIX.
manducando de mensaDomini panemvita; Kternae, Quid sit mtjstice clausam Hiericho,singulis diebus
et bibcndo calicem salulis perpetuae. Atubi veneri- scmi'l,septiitto autein diecircttire seplies,etquod
nius ad illam terram viventium, in illam bealam illa civitastubisconcrepantibuslundituscorruit.
SioD,ubi ia sua specie videbiturDeusdeorum (Piai. (CAP.Vr.)«Hierichoautemclausaerat,atquetimore
Lxxsiii), neque vcrbo doctrinae indigebimus, rieque filiorum Israel munita,et nullus egredi audebataut
in istis speciebus panis et vini,sed in propria sub- iiigredi. Dixitque Dominus ad Josue : Ecce dedi in
stantia videndopanetnangelorum msnducabimus. manu tua Uiericho,et regem ejus,omnesque fortes
I^itur postquam comederunt frugps terrae, defecit C viros.Circuiteurbem,cunctibeIlatore3semelperdiem
manna, quia videlicet postquam veneritquod per- Sic facietissexd:el>us,septimoautem die,sacerdotes
feclum est.evacuabitur quodeiparteest(/ Cw.xui). tollant septem buccinas.quarum unusin jubiltBo.et
CAPUT XVIII. pnecedant arcam fosderis,septiesquacircuibitiscivi-
( uod qui Mnysi in flnmma ignis.ipie gladium te- tatem,»etc.Magnum et pulchrum mysterium, raa-
nens Josue apparuit, tjtiid mysttce significet. gnum et tremendum in mysleriomundi hujusjudi-
uCumautem esset Josue inagro urbis Hiericho,le- cium.Cum,inquit,« insonueritvoxtubDclongioralque
vavit oculos suos.etvidit virumetantem contra seet conci8ior,etinauribusvestrisincrepuerit,conc!ama-
cvaginatumgladiumtenentem.Perrexitqueadeura,et bitomnispopulusvociferationemaxima.elmurifua-
ait Noster es.an adversariorum ? Qui ait Nequa-
, : dituscorrup.ntcivitatis.»Itafactum.«Postquanr.in au-
quam.Sed sum princeps exercitus Domini et nunc res mullitudinisvoxsonitusqueincrepuit.muriillico
3(>6 venio. • Juxta historiam,qucmadmodum trans- corruerunt, et ascendit unusquisque perlocumqui
itus Jordanis,ita et hocad illud proraissum perlinet contra se erat.»Hiericho prsesenti loco raystice civitas
quoddictum est, sicui fiticum Sl<iyse, ita ero lecum. semper
diaboliest, civitati Deivivenlis Hierusalem,
Acdeioceps:<iHodieincipiamexaltarete coramomni Babylonem nuncupare san^ta
inimica, quam et

Israel, ut sciant sicut fui cum Moysc, ita et lecum D consuevit Scriptura.ut in psalmo superius memo-
sum.» Moysi namque apparuit Dominus inflamma rato Uemor ero llaab el Babijlonis {PsaL lxsxvi). :

ignis de medio rubi: huic autemtanquam virprae- Raab videlicet in bono, Babylonis autem in malo
liator stans,et evaginatum gladium /eiien.s,nnicuique ipsius memor ero. Raab, inquam, ut sola vivat
juxta rerum sequentium proprielatem lijiuras vel cum universis qui cum ea per fidem in domo
formas compplentes praeostendens, illi videlicet sunt. Babylonis autem in malo ipsius, scilicet
splendida facturo miracula, ignis apparuit,ut jam ut rauri ejus funditus corruant, sitque ipsaana-
dictum est vidi inquiens,« afflictionem populi raei
: thema et omnia qu8B in ea sunt. Quare autem sex
in .?Jgypto,et clamorem ejus audivi,et descendi libe- diebus circuire oportet civitatera semel pcr diera,
rare eum,i>huic,raox cruenta bella faciuro.evagina- septimo aulem die septies ? Videlicet quia civilas
tum gladiumtenens apparet: princeps.iuqiiiena.cgo diaboli, et pro creatura mundi, unde et Creatorem
sum exercitus Domini, et nunc venio. Ulrique ma- cognoscere potuit, et pro adventu Filii Dei, qucm
gnum commendans humilitatispr8Psidium,sinequa noD recepit, judicanda est. Circuitus sex dierum,
1019 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS i020
senariaj significatcreatiiraejudicium Sex enim die- A sentenlia ejus ulrobique divinuin teslimonium e
bus cuncta hiaec creata sunt. Apcistolus aulem, cum vestigio subecutum e3l.Nam,iit laceara quod muri
dixisset quia, quod noturn Uei est, manilestum csl solo Deinutu, et sine manu horoinis lundilus cor-
in illis, Deusenim illis maaifestavit,conlinuo sub- ruerunt.Achar filiu.i Charnu filii Ziddi, filii Zare
enim ipsius, o creatura mundi,
junxit:« Invisiljilia de tribu Juda,tollendo aliquid de analhemate tur-
per ea quae facta suntintellecta conspiciuntur.Sem- bavit omnera Israel,Dominoterribililer iDclamanta:
piterna quoque virtus ejus et divinitas, itaut sint «Anathemain m«dio tui, Israel. Non poleris stare
inexcusabiles,quiacumcognovissent Deum,non sicut coram bostibus tuis, donec deleatur ex te, qui hoc
Deum glorificaverunt.aut gratiasegerunt » (/iom.i), contaminatuses'scelere)>^yosMevii).Itemquisuscila-
etc. Igitur sex diebus semel per singulos dies ci- vit et ffidificavit civitatem Jericho, ipse, juxla quod
vitasiniraica circumeunda est, quia pro intellecta imprecatusestJosue,inpriinogenitosuofundamenta
creatura mundi impielas hominum, qui non pro- illius jecit,et innovisfimo liberorum posuit portas
baverunt Deum habere in notitia, judioanda est. ejus.Sic enira haboinus in libro Regum lertio « In :

Septimo autem,id cst,multo maxime,et pcr omnem diebus Achab aedilicabil Ahiel de Bethel Jericho.in
modum amplius, pro adventu Filii Deijudicandi Abiram primitivo suo ('undaviteara,et in Sefrubno-
sunt, quia non receperunt eum.Nunquid enim non p vissimosuoposuitportasejus.juxtaverbum Domini,
audierunt?" Etquidem inomnemterramexivitsonus quod looutus fiieratin manu JosuefiliiNan»(////Vg.
eorum» (Rorn. x).etc.Audierunt coelis enarrantibus, xvi).Sane quod dictum est:iiln primilivosuofunda-
el viderunt in sole positum« tabernaculumejus.nec vit eam,etin novissimosuo posuitportas ejus,»idem
est qui se abscondat a calore ejus» (P^a/. xviiij.Hoc est ac si diceretur; Quando fundamenta ejus jecit,
tam mirabiliter quam veraciter dictum, quia vide- statim mortuus est filiusejus primogenilus,et(tein-
licet non magis eos latuit Filii Dei adventus, quam cepsintersdificandum paulatim secundum ordinem
sol iste qui ab omnibus videtur. Pro hoc, inquam, nativitatis decedentil;us filiis omnibus, ubi (quod
amplius judicandi sunt, et pro hoc multo maxime novissimum erat operis) posuit portas ejus.mortuus
inexcusabilcs erunt. Igituret hoc recte dictumvel est filius ejusnovissimus: raira ambitione pertina-
factum est,ut cum singulis caeterorum dierum se- ciara fulciente, ut ambiendo condltoris nomen,
meljseptimo die civitas circuiretur septies. Septi- totum cum effectu perderet genitoris honorem.
mus namque dies, in quo requievit Deus ab omni CAPUT XXI.
opere suo quod patrarat, sicut latius in exordiis Quod in vindicla guse facta est in Israe/. propter
hujus operis diximus, ipse est Filius Dei, cujus anathema quodfwatus est Achar,exemplumsan-
illis adventus ad judicium est. Itaque et rex civi- citum sit contra avaritiam.
tatis diabolus,videntibus cunctii prsecipitabitur,et ^ Quareautem tanta severitate coelestis judicii in
muri ejus corruent funditus flentibus.sicutplenius eos vindicatum est, nisi ut venturis SKCulis metus
in Apocalypsi habemus, et plangentibus omnibus eorum exemplo sanciretur ? Futurum quippe erat

qui cum illa fornicati sunt,ac dicentibus: «Voe, vae (quod hodie videmus) ut scilicet falsorum fratrum
civitasillamagnaBabylon,civitasillafortis,quoniam avaritia simuletambitione nonmodice EoclesiaDei
unahora veait juiiioium tuum. » Itemque secundo :
turbaretur.Quid enim? Nonne oranesqui in Christo
«Vae,Vce civitas illa magna, quffiamictaeratbyssinn. Jesu bapiizati sumus, Jericho.id est mundum hunc
et purpura, et cocco, et deaurata est auro.et lapide anathematizavimus, abrenuntiando diabolo el o.ti-
pretioso,et margaritis,quoniam una hora destitutaa nibus pompis ejus? Ecce autem de nobis exierunt,
sunttantae divitiae.Ao deinceps tertio^Vae vae civitas quamplurimi imitatores Achar de tribu Juda, qui
magna,inquadivitesfactisunlomnesquihabent na- videlicet fldem proQtenles catholicam,quodestesse
vesinmari depretiisejus,quoniamunahorade5olata vel dici de tribu Juda (Juda quippe confessio inter-
est » {Afoc. xviii). pretatur), tulerunt de isto anathemate, et furati
CAPUT.XX. sunt atque raentiti, et absconderunt, atque inter
Quod Josue contemplatione judicii divini urbem vasa sua reposuerunt. Dum enim sub specie pie-
anatkematizaver it, et eum maledixerit qui mu- D tatis, pulchri incedentes alque religiosi, avaritiae
ros ejus restitueret. student quas est simulacrorum servitus {Ephes. v).
Intemporeilloimprecatus est Josue,dicen6.'Ma-
« et cuncta malitiae spirilualis faciunt venalia, quid
ledictusvircoraraDomino.quisuscitaverit etaedifica- aliud quam anathema furantur, et mentiuntur, et
verit civitatem Hiericho.ln primogenito suo funda- abscondunt inter vasa sua, imo inter conscientias
mentaillius faciat, in novissimo liberorum ponat suas.Hanc malitiie radicem,et hujusfellis amaritu-
» Duodixit: Primo sitque civitas haec
porlas ejus. dinem, primum in SimoneMiigo per os beatiPetri
anathema,et omnia quae in ea sunt. Deinde «male- apostoli, univdrsa Christi Ecclesia terribiliterana-
diclus vircoram Doinino, qui suscitaverit civita- thematizat,et haereticam essehydriam indicat. Non
tem Hiericho.»Duo, inquam, dixil, et neulrura in ergo, inquit Dominus, poterit Isruel stare ante
amaritudine furoris, sed ex proprii motu animi, hostes suos, eosque fugiet,quia pollutus estanathe-
367 sed divini conteraplatione judicii, civitatem mate. Ubi enim in sacerdotibus, vel eis qui prae-
peccatricem Deoque odibilem condemnavit.Denique sunt, avaritia regnal,et principatum obtinet pecu-
1021 DE TRINITATE ET OPEIIIBUS EJUS LIDIII XLII.— IN JOS.LIB. UNUS. 1022

nid, hi siinl Isracl upiiia viilulum contru vitia A 8uinen8.i(i6j(/.).Ju3tecrKo Domini sonlcnlimrucral,
toricnles, ol proul oportel ar^ucrp, obsecniro vo- utindurareatur cord.i corum.cl pugnurent.et non
lciites.stiire non possunt rnnlra liosles lil)ere repu- merenjntur ullam clcmenliain, Bicnt pra.-nopcrut
gnantes, quippo quos ppcuiiia luolur, ut de viliis DiMiiinua Moysi. enim pr.cccporat Uoiiiinus
Qiiid
impuno iirguuntur.Undo
suis ali(|u«nilo non saltoni Moysi. t Si quandii," inqiiit, « accesseria
adcxpu-
et apud evangolislum Mutthxum, pulchro myslcrio gnundam civitatom.oireroi primo pacoiri.Sin autcm
diotuni toncnius, quiu cum Oominua noster, faclo foilus inire noluorint » [Deiit. xx),etc.Ac deinceps:
do funibus nagollo.vendentcs Pt cmenles detomplo " Dchls autemcivitatibusqii.-B dubunturtibi, nullum
ejecisset.tunc deinum » accesgprunt ca?ci etclaudi oinninopermitte8vivere,sed|interficic3 in oro gladii,
adcum in. templo, et curavil eos » (ilatlh. xxi). Non Ilsthium videlicet, Amorrhfoum, et Chanunwura,
prius cascos ct claudos curavit, quam illos latroci- Plicresa!um,et Hevffiura, et Jebussaura,sicut prxce-
nanles de spelunca ejecit, quia videlicet non vilia pit Doininus Deus tuus,ne forte docoant voslacere
curari,nccv:rtutespossuntillustrari,nisi priusMam cunclas abominationcs, quas ipsi opcrali sunt diis
mon do cordilms sucprdoluin, aiit ipsi sacerdotos suis,et pcccetis in Dorainu:nDeum vestrum ti{ibid.).

cum illo deo suo de lemplo Dei fuerinl ejecti. Iloc, I>'irum autoraerat apud homines,laiilura 36S vic-
inquam, futu^uin enit, el idcirco ulililer proemon g torem.qui nec morlus parceret,scd morluorum quo-
strandum erat in illo uno Achar, qualis vel qunnla queooila pedibus calcari pra;ciperet, mortuosque
socundum nonien ejiis.qiiod interprctatur tumultus palibulis affigeret, do crudelitate excusari prxdicto
vel turhtitcr, cunctis imitutoribus cjus turbatio vel testiinonio,vel prajcepto legis, nisi etiam defendo-
poena sit reposita. Recte igitur severe, et sine ulla retur in prajsontiarum novo et inaudito rairaculo
venia pro tali in illura furto vindicatum est, lapi- justi Dei. Cap, X.) Cura,» inquit, « fugcront filios
«

daiite illuTi omni l8rael,<et omnia qusilliuseriiDt, Israel,et essentindescensu Betheron,Dorainusmisit

igne sunt consumpla, » proeloquente Josue, acdi- super eos lapides magnos de ccilo, usiue ad Azeca
cente, « Quia turbati nos, turliet te Dominus in dio el Maceca, et morlui sunt mullo plurcs lapidibus

hac » (yc'.'.vii).Quamvis onim illo dicenle " Filiinii, : grandini.s.quamquos gladiopercusserant filiilsrael,
(ia gloriam Doiiiino Deo IsrHCI, confitere, et indica Tunc locutus est Josue Domino in die qua tradidit
mibi quid feceris,etne abscondas » ille confilendo : Amorrhaeum in conspectu filiorum Israel, dixitque
responderit.il Vere ego peccavi Dominolsrael,et sic coram eis Sol,con(ra Gabaon ne movearis, et luna,
:

feci," non tanien ullam mereri veniam debuit, quia contra vallem Ahialon. Stetit itaque sol in niedio
videlicol cinfessio nimium tardaluit.AnlPenira lur- cocli.etnon fesiinavit occumbere spalio unius diei.
batus estlsraelquam illereaiuro agnosceret,et ante „ Non anteaet postea tam longa dies, obediento
fuit

sors veridica, Deoauctore,prodiditpersonam,quam Dominovoci hominis,et pugnante pro Israel.» Quid

ipse culpam. igitur inomnibus his,nisi futnri universalis judicii
CAPUT XXII. justi flgura vel documentum est, quando is qui iu
Quare Domini sententia cuncti reges
fuerit, ul multitudine niisericordiae judicandus advenit, in
contra Israel pugnarent,el fjugnaiido caderent, forlitudine justiticB gladium,ut supra significatum
et quoiiilla cxdes,el sole stante prolongata dies, est.evaginatum tpnens,judicaturus adveniet? Tunc
longwn judicii d\em significet. profecto sole slante, et non festinante occumbere,
(Cap. 1X.)ii Quibus auditis.cunctireges trans Jor- longus dieserit,donecsegens ulciscaturde inimicis
danein.qui versabantur iu montanis, et campestri-
suis,.Yonne, inquit.sm/i/um est hoc in tihro justorum'?
bu8,ia maritimis,ac littore maris magni,hi quoque
Quo in librojustorum.nisi in universitate sanctarum
qui habitabant juxta Libanum, .Ethsus, etAmor- veridicarum Scripturarum
el ? Universitas quippe
rbsus,et Chananaeus,Pherez6Bus,et .Eveus,et Jebu- illarum,diem illum tremendis declamat p.-aeconiis,
saeus.congregati sunt pariter, ul pugnarent conlra
diera longum,diem magnum,diem araarura.n Juxta
Josue et lsrael,et uno animo.eademque senlentia, »
inquit Propheta, » dies Domini magnus, juxta
est, a

etc. Omnes peccato suo ducecongregali sunt.ut pe-

est et velox nimis.VoxdieiDoraini amara,tribulabi-
rirent.quia videlioet Uomini sententia luerat,ut in- J) tur Dies
ibi fortis. irae dies illa, dies tribula-
durarentur cordaeorura.et pugnarent contra Israel,
tionis et angustiae, dies calamitatis et miferiae,dios
et caderenl,et non mererentur ullam clementiara. tenebrarum et caliginis,dios nebulae etturbinis,die3
Quaroautem hoc Domini sententiE fuit ? Videlicet tuba; et clangoris » [Sophon. i). Vere longus, vere
quia tam pessinii erant,iamque peccatores, ut ipsa magnus dies, cujus magnitudinem lol vocibus,tan-
eos terra merito evoineret.Cum enim di.\isset:« Qui tis declamationibus explicare propbeta non valet.
cumjumentoet pecore coierit.morte moriatur: mu- CAPUT XXIII.
lier quae succubuerit cuilibetjumento,simulinterli-
Pro eo guod, ejectis gentibus,Josue lerram in fu-
cieturcum eo » [Levit. xx) ;cura,inquam,hcEC et his niculo distributinnis sorte divisit, id signifieari
similia dixisset, subsecutus ait:» Ne et vos evomat quod mansiones in domo Patris gratia Dei dis-
terra quam intraluri estis ethabitaluri.Noliteambu- tribiiuntur et non ex meritis.
lare in legitimis nationum,quas ego expulsurussum (Cap.XIII.)ii Et dixit Domicus ad Josue :Senuisti
ante vus.Omniaenim b«c fecerunt, et abominatus et longaevus es.terraque Iatissimadereliclaest,qus
1023 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1024

necdum sorte divisa est, » etc. Quoniara et hoc ab A inquit Apostolus, ut ne quis glorielur (Ephes. ii).

imperio Domini, procedit, ut non bominura arbi- Recte igitur forte, in qua non hominis electio, sed
triOjSed occulto sortis judicio tribubus Israel divi- occLilta Ueicuncta agit dispositio, terra illa divisa
deretur terra repromissionis, ne boc quidem a est quia videlicet, gratia Dei,quam nulla prsces-
:

myslerio, vacare credendum est. Quid enim est, serunt merita, nostra terra viventium speranda
quod ejectis a facie eorum gentibus, sicut el Psal- nobis etpossidendaest.Transeamusnunc ad librum
mista canit : « Sorlo divisit eis terram in funiculo Judioum,et planani Iritamque historiae superficiem
«distributionis »(Ps«/.LXxvii),nisi quodbeatapalria, transilientes,inhisduntaxatvenerandum quaeramus
de qua superbientes ejecti sunt apostatas angeli, myslerium,ubi pro re vel tempore se exerit Domini
cunctm mansiones multx suntindomo
illa3, qu<E verbum,ubiad ejus dicitur vet agitur quid coeleste
non
Pairis [Joan. xiv), gralia Dei distribuuntur, et imperium.
ex meritis. Dei enim donum est, et non ex nobis,

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

DE TRMTATE ET OPERIBUS EJUS

LIBRI XLII.

IN LIBRUM JUDICUM
COMMENTARIORUM LIBER UNUS.
868 CAPUT PRIMUM. B Domini Spiritu8,recte spiritualia Salvatoris nostri

Quoi duodecim sint judices usque ad Samuel,unde Chrisli Filii Dei mysteria in persona ejus re-
Judicum dictus est.
et liber quiruntur. Historia de illo talis est.

(Caput I.)« Postmortem Josue consuluerunt filii CAPUT II.

Israel Dominum, dicentes Quis ascendet ante nos
: De Olhmuel,etuxore ejus Axa filia Caleph: quid
contra Chananajum et erit dux belli ? Dixitque Do- sedens in asino et suspirantallegoricesiynificet.
minus Judas ascendet.Ecceterram in manuejus,»
:
u Dixitque Caleph :Quid percusserit Carialh Sep-
etc. Liber iste idcirco liber Judicum appellatur, eo pher et vastaverit eam, daboei Axam filiam meam
quodde illis conscriptus sit qui judicaverunt Israel, uxorem.Cumque cepisset eam Olhoniel filiusCenez
antequam in gente illa regum nomen. vel regia po- frater Caleph minor,dedit ei filiamsuam conjupem.
teslas expeteretur. Fuerunt autem judices numero Quam pergenlem in ilinere monuit vir suus ut pete-
duodecim. Primus, Othoniel filius Cenez frater Ga- ret agrum apatre suo.Quae cum suspirasset sedeas
leph. SecunduSjAoth filiusJera (llii Gemini.Tertius, in asinOjdi.xit ei Caleph:Quid habes? Al illa respon-
Sangarfilius Anat. Quartus, Barach filius Abinoen, dil: Da mihi benediclioneni; quia lerram arenlem
deCedes Nephtalim. Quintus, Gedeon filiusJoas. dcdisli mihijda et irriguam aquis.Dedilergo ei Ca-

Sextus,JairGalaadites.Scptimus,Jephte Galaadites. leph irriguam superius et irriguam inferius.» HcBC

p
Octavus, Abcsam de Bethlehem. Nonus, Ahialon ipsa per anticipalionem in libro Josue dicla sunt
Zabulonites.Decimus,Abdon Pharatho-
filius Hellel (7t)j. xv).Porro Olhoniel,8ive,ut verius,juxla bealum
nites. Undecimus, Samson. Duodecimus, Samuel. Hieronymum,scribitur,Athnniel,<emp«s ejus Dei,ve\
De primo horum Othoniel ita Scriptura refert: autem magnum
responsio Dei inlerpretatur.Significat
« Et clamaverunt fllii l^^rael ad Dominum,qui sus- judicem,imo Salvalorem Israel Ghristum Dei Filium,
citavit eis salvatorem,Olhoniel videlicet filium Ce- cujus lypus quo populum suum visilavit lempus
nez fratrera Caleph juniorem.Fuitque ineoSpiritus Dei, cujus Evangeliura nimirum responsio Dei est.
Domini,et judicavit Israel » (./udtc. iii)-Quoniam ergo Axavero, sive, ut verius legatur, Axaf, medica-
nomine salvatoris et officio fungitur, etineofui mentum interpretalur ; nam Axa in furibundam
lOr» DE TRINITATE ET OPEIUBUS EJUS LIDRI XLII. — I.N JUDIC. LIB. UNUS. 1026

verlitur. Loci iuijiis sacramoiiluru Jirplc;, id csl A. duiitoculua meus (Thrcn. iii). IVincipalilcr lamco
ti»ni allogoricaiii i|iiam inoralc est. Nain Otlioniel, compunctionis goiiera duo sunt, qui Ueum siticna
scilicot solvator nostcr ct Judex, tunc Cariath Sc- aniiiia,priu3 limorc compungitur.post amoro.Priua
phor, id cst civitatcm litteram pcrcussit, qiiaj cnim in lacrymis sa affligit, quia, dum malorum
priiis Dabir, id ost loquens sivo loquela vocabatur, suorum recolit, pro bis perpcli Bupplicia (ctcrna
quando manifostata voritalo Evangclii, loiiuaccm pcrtimescit. At vero cum longa moeroris anxictate
Bcribarum ct Pharisjcurum synajiogam in littcra fuerit formido consumpta, quaidam jam de pro!-
iegis gloriantcm rcdarguit. Nam eadcm synagoga sumptione veritas nascitur, et in amcrc cadcstium
recte ciuitn //((«»rtriimdictaest,cui priuiuincredita gaudiorum animua inflammatur.Etquiprius (lebut,
sunt eloquta Dci {Rom. iu). Di.xit autom salvator neducerelur ad supplicium,po8tmodumamarissime
iste Scribis et Pharismia ; dixil.inquam, ct dictum deflet, quia diirertur a reguo. Contemplatur enira
opero coraplovit:".\racn dico vohis.quia aiiteretura mens ([ui sint illi anjiclorum chori, quie societas
vobis regnuiu Uei, ct dabitur gonti facienti fructus sanctorum spirituiim.qua) majeslasajtcrna; visionis
ejus(.l/(i///».xii). Itu pcr civilalem litterarum, id cst Dei, ct amplius plangit, quia bonis peronnibus
eos qui lulerunt olavim scientias, percussit alquo dcest.qua; flcbat prius cum mala intcrna inetuebat.
dainnuvit proposito sibi priemio.ut acciperet Axam n Sicquc fit ut pcrfecta compunctio forraidiiiis tradat
conjugcTii.id est novam dagentibus llcclesiam. Cu- animura compunctioni dilectiouis.Quod benc inhac
jus paler por lidoiu factus esl Caleph, quod inler- sacra veraciquo historin, figurata narralione dc-
prctatur 870 qttnsi cor, scilicet Deus, qui nobis scribitur.Quia ergo, utdixi, duo sunt corapunctio-
raclua est quasi cor, dicendo:><Convertimini adme, nis genera, dedit ei pater suus irriguum superius,
et ego convertar ad vos(Z(ii7i.i). Hinc ipscqui factiis ct irriguum inferius.Irriguum superius accipit ani-
esl ei vir salvator muudi, suasil ut peteret a patre ma, cum sesein lacryrais coelcstis rcgni desiderio
suo agrum. Docuit enira Ecclcsiam suiim orare et afnigit:irriguum vero inferius accipit, cum inliTni
pctere a Deo Patre regnum coelorum {Malth. vi ;
supplicia flendo pertimescit. Et qiiidem prius irri-
Liif.xi).«ijuoe cum suspirasset sedens in asino,dixit guuminferius.ac post irriguum superiusdalur, sed
eiCaloph:Quid habes?»Axa sedens asino suspirat, quia compunclio amoris dignitate pra:eminot, no-
quando conver.«a ad Christum Ecclesia, primajam ccsse fuil ut prius irriguurasuperius,ct postmodura
grulia, id est pcccatorum remissione, percepla,so- irriguum inferius commencorari debuissel.
cundaiii gratiam, id fst Sancti S[>irilu3 illustralio_ CAPUT IV.
ncm.regni cojlestis desideriura postulal.Unde etpro. De Barach el propheiissa Debbura tixore ejus, et

tinussubilitur:"Damihi,)> inquit, « benediclionera ;

quod iilem sit Lapidoth.
quia torram arcntem dedisti mihi, da et irriguam (CAP.IV.)Quartus jam nobis e judicibus assumi-
aquis.itTerra namquc arcns ost primagratia remis- tur Barach.nam in Aothquisecundusest.mysterium
sionispeccatorum,quam in baptisraopariier omnes rcquirere vel sacramentum, pene violentum esl,
accipimus:irrigua vero aquis, cognilio vel deside- quippe qui non tam divino oraculo quaiii humano
rium coelestium booorura.quod indiversis diversa ductus iogenio, imo et dolo interfecit regem Moab,
operatur unus atque idemspiritus,dividenssingiili3 atqueidcirconon tammissusquampenissusdicatur
prout vult. a Deo, ut esset sa!vator.«Addiderunt, » inquit,«filii

Israel facere malum in conspectu Domini, post

CAPUT III.
raortem .Aoth,et tradidit illos Uominus inmnnu Ja-
De eadem re moraliter, qux senleniia beati Qre- bin,regis Chanaan,qiii regnavit in Asor. Habuitque
gorii esl. ducem exercitus sui Sisaram,ipse aulem habitabat
Cieterum et moralilcr Axa super asinum sedet, inAroseth gentiuui. Clamaveruntqiie filii Israel ad
cumirrationabilibus carnissua; motibus aniraaprae. Dominum.Nongentos enim habebat falcatoscurrus;
sidet.QuK suspirans,a patreterrara irriguam petit elviitiiiti jnnos vehementer oppresserat cos. Erat

quiaaCreatore nostro cura magno gemituquoerenda antem Debbora prophctes uxor Lapidolh,qua! judi-
estlacrymarura gratia. Sunt namque nonnulli, qui D cabat populurainillo tempore,etscdebatsubpalma,
jam in dono perceperunt pro justitia libero loqui, qua; noraine illius vocabatur, inter Rama et Belhel
oppressos tueri.indigenlibus possessa tribuere, ar- in raonleEphraiui.Ascendebantqueadeam filiilsrae
dorem(ideihabere.-sed adhuc gratiam lacrymarum in omnojudicium.Quae misitetvocavitBarachfilium

nonhabent.Hi nimirum tcrram australemetarentem Abinoen de Cedes Nephtalim.»Barach idem qui La-
habent, sed adhuc irrigua indigent, quia in bonis pidoth vir Debborae prophetes fuisse tradilur.Inler-
operibus positi, in quibus magni atque fervenles pretatur autein Lapidoth fulgur, Barach quoque
sunt, oportet ad minus, ut aut timore supplicii, /"ii/mf».Fulgur idcirco, quiaantequam ulcisccretur
aut amore regni coelestis mala etiam qua; antea Israeldc Chanana;is,quasi fulgiir splendebat in po-
pcrpetraverunt.deplorent.Et licet in multis specie- pulo,meriti3 scilicetet pra;rogativis operum ;
post-
bus compuactio dividatur, quandosinguls quasque quam vero ultus est Israel de ChananiEis, fulmen,
a potentibus culps planguntur,undeet voce quoque id est percutiens, vocatus est. Plana hisloria est,
poenitenlium Jeremia3,ait:«Divisiones aquarum de- Canlicum ergo eorum primo breviter percurrentcs.
 1027 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1023

tunodemum pulchrum perslringamu3 myaterium A. ubi dicitur;«Clamaverunt filii Isrsel ad Dominum,

quod intrinsecus latet. nongi'ntos enim falcatos habebat currus, et pervi-
GAPUT V. ginti annos vehementer oppresserat eos {Jud. v).Ve-
CanliciillorumtractalusexbeatuHieroiiijmoliUeraliler. beraenter oppressit eos, quia arrais esxpoliasse
(CAP.V.)«Domine,cuin exii-es de Seir.et transires dicitur, siout in libro Sumuelis 8cribilur;«Cuaique
per Edom,terra mola est, cccliqueac nubes distilla- venisset dies praelii,non estinvenlus ensis et lanoea
veruntaquis.iiExisseDominusdeSeirdicituretlrans- totius populi,qui erantcum Saul et Jonatba,excepto
isse perEdom, eo quod IdumKis legem suam reci- Saul et Jonatha,fiIioejus(ifi«3.xii)).Cormeumdiligil
pere nolentibus in monte Sinai legem Israel dederit. prinoipes Israel. Soiendum quod in Hebraeo non
»

«Terra mota est,cceli acnubesdistillaveruntaquis.» cprijicipes sed doctores \egitar.Boc Debbora in per-
Terras motus monlis Sina dcsoribitur.Et quod di- sona Dei loquitur, (luod Deus diligat doctores legi
xit,«ca;li ac nubcs distillaverunt aquis, » ad praesen- Dei studenles,dequibu3 dicitur sub.jungendo:«Qui
tiamDomiriiooeli^quasiquodampavorusudorememil- propriavoluntateobtulistisvos descrimini in populo,
tentes,aquisdistillasse dicuntur.Similiteretomontes «benedicite Domino.nDequibus etiamjaiii superius
flu.ierunt a facieDomini. » Quod vero sequitur:«Et
dictum est in eo loco.ubi ait:«Qui sponte obtulistis
Sinai a facie Domini.Dei Israel,»subHudiendum est; n animas veslras ad periculum.benedicite Domino.
contremuit et fumavit.»In diebus Sangar filii Anath, «Quiascenditissuper nitentes asinas,Pt sedetis in
in diebus Jahel quieverunt semitae.et qui ingredie- judicio.cl ambulatis in via,loquimiQi. • Ascensores
bantur,ambulaverunt per calles devios. » Quievisse asinarum populus Israei dicitur. Asinae vero, ia
dicuntur semitae.quia terapore Sangar duois Israel, quibus ascenduut, doctores tribus Israel dicuntur.
praeoecupatae erant semitaj ab inimicis Israel,et non Superquorum doclrinam reliquus populus quasi
audebanl in domum Dominilibere orandi gratiaas- super asinas ascendisse dicitur, id est requiescere.
cendere,sed qui ingrediebantur per ea5,tiuioro ini- Et ipsre asins nilentes dicuntur hoo est gradientes
micorum latenteretpercullesdeviosascendebant.De instar Iunae,in lege sedentes super judicium.id est
quibusinimicis non plene eos Sangarliberassedici- super legem Quae eti^m super judioiam sedere di-
tur.Quod vero interponiturpaulo superius, indiebus cuntur, id est super legem, et ambulare in via,
J(i/ir/,intelligcndumest quia.inlerempto Sisara a Ja- subauilitur legis, eo quod viam legis nequaquam

hel apcrts 6untvia3,etabsque ullotimoreibantin do- excederent. Populum itaque qui super has asinas,
mum Domini,quianteapercallesdeviosillucgi'adie- id est super hos doctores rnquiescebant, prnvocat
bantur, et378 quodJahelautDebbora faic ponitur, Debbora ad benedioendum Dominura, et dicit :Z,o-
hu!iiirualiscaiisaliooDabhoraf('oissedicitur,eoquod ,
quimini^ideal laudate.Et quasi interrogassent, ubi,
Jiiheluxor Aberi.ynei Cisar.im interteoerit.«Gessave- '
et quando laudabimus Dominum, illa respondit :

runtlurtea in Israel,quieverunt doneesurgeret Deb- «Ubi sunt currus.et hoslium suirocatus est
collisi

bora.Burgeretiiiaterin [srael.''Fortcshio doctoreset exercitus.Ibi narrenturjustili8eDomini,e[olementisB

praedicato 'es legis dicit,qui quievisse.id est.non fuis' Quamvis semper et ubi-
fortis Israel.wAc si diceret :

se dicunlur, donec surgeret Debbora, qus Israel et que Deuslaudandussit, modo tamen a vobis potiua
pra!dicatione et exbortatione dooeret,et oonsilio ab laudandusest,et benpdioendus,qui inimicos vestros
hostibusliberaret. Hos etiam fortesiu superioribus subvertit,sioiit (Egyptios in mari Rubro (E.vod. xiv).
ad Dominumsecum benedicendura,eadom Debbora "Tuno descendit ad portas populus Domini,et obti-
verbis his provocat, diccns ; « Qui sponte obtulistis nuit principatum.Ad portas populus Domini dest.ea-
animas vestrasde Israelad periculumbencdiciteDo- dit,»id estad portasdomus Domini, quia benedicto
mino.»Hi fortes,id cst doctores, oblulisse dicuntur et oollaudato inlooo victoria Domino.descenderunt
suas anim-is ad perioulum, id esl legi Deietservi- in domum Domini,ut ibi etiam Dominum collauda-
tuli ejusse subdidisse, et die nooluque in medita- Quod vero
reut, orationes et victimas ei offerentes.
tionibus corpus animamque macerasse.«Nova bella de tribu Isaohar, doctores caeterarum tribuum
elegilDominusetportas hostiumistesubveriit.»Quo- 8ssent,monstratur ex libro Paralipomenon ubi ait
modo vel in quo nova bella ? Sequitur continuo, et D «Defiliis quoque Isachar eruditi viri,quinotantsin-
interrogando dicit:«Glypeus cthasta siapparuerunt gula tempora,ad praecipiendum quidfaceredeberent
in quadraginta millibus Israel? « subauditur,non. Israel,principes ducenti. Omues autem reliqustri-
H«c enira verior lectio, veriorque sensusesl, lioet bus eorum consiliura sequebantur (/ Pur. xii). Et
in plerisqueoodicibus,detracta dictiuncula si, atfir- quod iidem dootores asini sint, monstratur in libro
raative soleat legi, quod scriptorum vitio iuolevit. Genesis ubi legitur:«Isachar asinus fortis accubans
Cuod dicit, clyprus et hasta, inlelligendum est hoc inter terminos. Vidit requiem quod esset bona, et
quasi jurejurandodixisse,.iUodiii quadragintamilli- quod optiraa terra, el supposuit humerum suum ad
bus nec clypeus nec hasta inveniri posset. Idcirco portandum, factu=que est tributis serviens {Gen.
Deus novabella elegisse dicitur, et portas hostium XLi.i;). Asinus in libro Genesis ubi sequitur, fortis
subvertisse,eo quod deinermibus fortes et victorio- dioitur proptcr fortitudinem legis, eo quod legem
sos fecerit.Quod vero Israel armis exspoliati fuissent, in humero portaret, et Cteteris tribubus tributum,

aJabin rege Ghanaan, in superioribus declaratur. id est doctrinam legis impenderet : In libro vero
1029 DE TRINITATE ET OPERinUS EJDS LIlllll XLII. — IN JUDIC. I.IIl. UNUS. 1030

Judicum asinae dicuntur, eo quod viribiis rracliet A. credens vorba Uomini, ae discrimini dodit precci-
huiiiiliuli atque inlirini nianorcnt, Jugoscilicelgcn- pitans se in torrenteiii Cyaon, perscqucng ct dubel-
tiuiii pressi at(|iio huiniliuli, ct sola tanliiin logo luns .Sisaraj exercitum. Hiralhruin in Iujc loco tor-

Dci conlenti." Surgo, surgo, Debbora, surge, surgc, rcns Cyson intelligitur. « Divi.so conlra se Ituben,
loqucre caaticuin.» Notundum quoJ iu llcbrKO£.c- magnanimorum rcperta coutcntio est.» In llcbroio
pergiscere lcgatur, id cai expergiiccrc in spiritu pro- non habetur contra se. Vox eniiii Dcbboracst incre-
phetio!. Prajfatoruin itaquc doclorum vocibusUeb- pans Kuben, id est Iribum Rubcn,co quod imperio
bora provocatur.ut cvpergiscdtur in apiritu prophe- Domini non obtcuipcruns cuin fratribus suis coiitra
tioi non ccssct a luudibus Oci. Unde
ct luiidis, et iiiimicos Domini dcbellandos non ierit, sed timore
et sequitur: u Loquere canticum. Surge Uurach et perterritus, ct verbis Uoir.ini incredulus ab eis sc
apprehende caplivos tiiosflli Abinoen.» lnlIebra;o divisorit, et pro eo raagnanimus, id csl supcrbus,
ilicitur: « Pra-durc prajdam tuam, flli, Ahiouem.» repertus, exsiiteril. Unde et sequitureoruiii incre-
lluc sententia vocibusctium eorumdeiii doctoruin patio in spiritu propheliae dicens :

Barach admonolur, ul depra:rietur reliquias inimi- «Qiiareh.ibitas inter duos terniinos^utaudiassilji-

coruiii suoru.m, et ail internecioiiom eos usque per- los grcguin.» In IIebr;co noii legitur (/«oi.sed iiWer
ducut, et nomen sibi vicloria iaudabililer acquirat. T» termwos, et est sensus : Rubcn, fjucire hahiias,
TuncusalvatiesuntreliquiiBpopuli.iIlaBCsentenlia id est quare rcmanes inler lerminos tuos, suilicet
ad intelligcndumjungenda est sententiaj superiori, vicinarum iT'ihuuml\iaiT\im,ulauJiassibilosgregum2
qua dicilur.oubi narrenturjustitiae Domini.clemcn- Ao si dicercs Greges quibus abunda8,servare cu-
:

tia; fortis Israel,eo quod tunc salvataesuntreliquiae pis el amittere vcrcris, eorumquesibilos audirc po-
populi. Dominus in lortibus dimicavit.i In Hebra;o tius deleclaris, quam cum fratribus luis ad dehel-
legitur," tioininus propter me in fortibus dimicavit, landos hostes Israel progredi niteris, et quiu hoo
et cst vox totius popi:li Israel.»Dimicavit enim pro- facis, imperio Domini superbus resistis, unde et
pler cos in .Egyptiis et cajleris inimicis Israel. sequitur id ipsum quod et supra " Diviso Ruben, :

Undc et scquitur : «Ex Ephraim deleviteosin .Ama- magnanimorumrepertacontentioest.»Eoquodmale

lee," id est Josne, exislens de triliu Ephraim,dcle- fi!cerit, impcrium Domini parvipendens, et super-

vit fortes icimicos Israel in Amalec ei populum cjus bus existens."Galaad trans Jordanem quiescebat.Et
in ore gladii, sicutlegiturinlibroExodi : «Fugavit- hoc increpando dicitur, eo quod remorante Ruben
que Josue Amalec el populum ejus in ore gladii » cum eo Galaad pari consilio remanserit.-.iEt Dan va-
quod idem Josue extribu Ephraim
(t.coJ. xvii). Et cabat navibus, » quia videns quod tribus liuben et
fuerit, monstratur ex libro Xumerorum, ubi dici- tribus Galaad non irent cum fratribus suisad bel-
tur « Dc tr.bu Ephraim, Osee ri.ium Nun» (iVum.
: landum, timore correptus navibus vacando fug.im
xiii), quem et in consequentibus Josue vocat, di- arripuerit: « Aser habitabat in littore raaris, et in
cens: « Vocavitque Moyses Oseae filium Nun Josue» portubus morabatur.» Sirailiter hoc increpando po-
[Jos. vi)."El po>l eura in populos tuos Amalec» post nitur, eo quod Aser in littore maris habitans, in
eum, id csl Josue, ex triiju Bcnjamin existcns.Saul portubus moratus fuerit, fugara potius arrepturus
populum Amalec praicipienle Domino delevit. Quod quam fratribus compraeliaturus. «Zabulon et Neph-
de spiritu propheti» Debbora ctSauIe futurum pro- thalimobtuleruntanimassuasmorliinregioneMero-
pheluvit, et hoc secundum schema, quod vocalur nie.uln Hebra;oiiipe'"re'gio?i«//i.l/f;on!e Etestsensus:
prolepsis, diclum est, quod ipse esset deleturus Quia caeteris tribubus ire nolentibus,hae duae tribus
Amalec, sicut habes in libro Samuelis (/ Reg. xv). animas suas niorti dederint super regione Meronie.
Sed et r,uod ait: Amalec, in llebraao non legitur, Mernoift enira interpretatur excelsus. Pro regione
8ed Latiniis interpres sensus gratia hoc addidit.n De enirn Excelsi, id est Dei,obtulisse dicuntur animaa
Machir principes descenaerunt et de Zabulon, qui suas, et idcirco laudibus elTeruntur, cum caeterae
exernitumducerentad bellanium. • In Hebrieo legi- comprehendanlur tribus.«Veoerunt reges ct pugna-
Iw.bc ilacliirpi incii>esdescendi'runt,elsuh&[idil\}[- ad veriint.D Regcs terrae Chanaan dicit,qui regi Jabin
bellandum,id est ad prosternenduin Sisara princi- I) subdili crant.Pugnarunlreges Chanaan.Idipsumre-
pem.f/ de Zahulon, subauditur descenderunt, «qui petit,t»r/ianaac.Thanaacenimprovinciaest, ubiest
ducerent de lribuIitlerarura,»ideslJetribuIsachar, torrens Gyson, ju.c/a aquas Mageddo. Mageddo eniin
et subauditurad bellanJum,id est ad Deumcollau- civitas est posita super toirentera Gyson. Et quod
dandum et exoranduui,de quibus et sequitur. 'Duces dicit, jj/x/ii a^iuis Mngeddo, intelligitur juxla torren-
Isachar fuere cum Debbora.»In Hehr.vo, [,rinciijcs,\d tem Cyson Mageddo. « Tamen nihil lulere
civilas
est doctores legis fuere 372 cum
Debbora ad col- prsedanles. Hoc subsannando dicitur, cum non
lauilaodum Deum.«Et Barach vestigia sunt seculi. solum nihil praedae tuleriol, quin potius animas
Intelligenduin est quia pars quaedam illorum cum eruere nequieverunt. «Decffilodimicalum est eonlra
Debbora ad Deum collaudandum remansit, et pars eos.»Quiain quadraginta millibus Israel clypeuset
Birach vestigia sunt secuti ad populum exhortan- hasla inveniri non potcrant, idcirco Don.inus de
duract JcbellaudumSisaram.«Qui quasi in prajceps coelo lapidibus grandinis ct igni dimicavit pro cis
ac barathrum se discrimini cedit. > Barach scilicet, contra hostes suos, sicut et illud in libro Jo3ue(Jw.
 1031 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1032
s). Slellx mancnlas in ordine suo el cursu, adv«r- ^ citushostem generis hiimani nomineipso signiQcat.
sus Sisaram ]>ugnaverunl.%\,e\\^ angeli iatelliganlur, Interpretatur namque eqvti wt.vio.Equi visiodiabulus
qui de ccelo eontra Sisaram pugnavernnt. est, qui oranesublime videt,r)ui sei-"undum naturam
Torrens Cyson traxil cadavera eor«m.Est enim hic equi superbi et fluxi spiritum hominisin superbiam
dcfectus et quasi interrogando, ubi et respondeatur erigit.carneinque luxuriosam velut equino fluxu pol-
in torrentem Cadumin, id est in mare Rubrum. luit. Hic dux Jabin, quod interpretalurin(e//!ye»)/!^,
Unde et sequitur. Torrens Cadumin, torrens Ctjson. videtur enim sibi esse cherubin, id est plenitudine
Torrentem Cadumin mare Rubrum vocal. Ca- Bcientiae, dux, inquam, Chanaan, id est omnium
dumin enim interpretatur antiquorum, eo quod quorum pcdes per superbiam moti sunt. Chanaan
antique miracula in eo facta fuerint transeuntibus qiiippeinterpretatur motuseorum. nongentos habuit
filiisIsrael, et ^Egyptiis pereuntibus. Et quia falc.ituscurraSjidestsuperbivitinomni potentatu,ita
mare Rubrum /Egyptios mortuos evomuit, itii utsibi pro !)eiipraeessevider6tur,cunctis angelorum
uteos morluos IsraelitK superlittus maris viderent, ordinibiis. 3?3 Erat autem,iBqu\l,Debbora propheies
et eadem cadavera piscibus etbestiis maris abstra- uxor Lapidolh. Debbora apes interpretatur. Signi-
cta fuerunt, idcirco trnxit lorrens Cyson cadavera fical autem legem, quae tanquam in cera mel, id
eor-«>n, ut pro cadaveribus/Egyptiorurasibiablatis estia littera, spiritus continot dulcedinem. Ha;c
cadavera Phsinnn^jinpn m ipsius
r.nA axrcfn Chananseorum incinamQT'iGRnhnnicpDQ^.-..i
maris Rubri pisces r_-j_ii. i- .t-. • >
autem uxor Lapidoth.qui et ipse vocatus est Baraoh.
.

et bestias coraederent. Conculca animamearobusios. Vir Debborae populus fuit Judaicus, legis studium
Hoc Dobbora in persona totius Israelia dicit, ul vel scientiam professus. Lapidoth lulyur, Barach
oinnes uno animo robustorura,id est fortissimorum lulmen inlerpretatur. Et fulgurquidem coruscat,sed
inimicorum suorum colla conculcarent, sicut est breviter, fulmen autem (erit fortiter. Lapidolh ergo,
illud in libro Josue de quinque regibus Chanana;o- id esl fulgur, populus ille erat pro parle illorum
rum {Jos. x)Ungulx equorum. In Hebrfflo sic le-
:
qui breviter, imo inaniter solo legis litteralis ser-
gitur.' Tunc imgulx cquorum ceciderunt fugientibus mone coruscaverunt, fulmen vero pro parte illorum
impcium, et per praeceps ruentibus lortissimis ho- qui Iei;em adimplendo fortiter diabolum percusse-
stium. Lapidibus enim graudinum de ccolis »b an- runt.Igitur Debbora.idestlcxsanctaetjusta etbona,
gelis ungula3 equorum cecidisse traduntur, ut sit misit et vocavit Baracb fiiium Abinoen, idem popu-
sensus:Si ungulteequorumcecidisse tactu lapidum lum Judaicura, Patrem Deum labiis honorantem
creduntur,quid putas equitibusaccidisse?.U(i/<;rfi<;/a secundum nomen Abinoen. Abinoen quippe inter-
terra Meroz dixit angelus Domini. In Hehraso legi- pretalur Patris mci decor. Vade, inquil, et duc
tur : Maledicile, Meroz, dicil angelus Domini. An- exercitum in monlem Thabor. Thabor reniens tumen
gelus Dumini ab Hebra;is Michael intf-Iligitur, qui C interpretatur, illum si^'nificans de quo veraciter
jubet per Debboram populo Israel, ut maledicant Zacharias cecinit, dicens : Visituvit nos oriens ex
Meroz, id est potestatem angelicain, qure prserat allo (Luc.i), etc. Ergo in monlem Thabor duc, in-
Cbunanajis. Meroz euim interpretatur arcanum. Id- quit, exercilum, id est, crede in eura, spera in eum
circo maledici jubetur, id est anathematizari, eo
qui AbrahfB promissus est, qui de semine .'^brahse
quod ceeteris angelis dimicanlibus pro Israel, ipse venlurus est, scilicet Ghristum lumen verum, bene-
non solum non pugnaverit, verum etiam in adver- dictionera omnium gentium.Namin illum montem
sitate eorum perstitcril. Maledicite habitatoribus
duccre exercitum, id est spem viiae vel jusiitiae
ejus, id est et Meroz et populo ejus, Et redditur
ponere in Christum, hoc Debboraprascipit Barach,
causa cur maledicantur. Quia, scilieel, non venerunt lex universa, hoc, inquam, legis et pro-
hoc enim
in adjutorium Domini, in auxilium forlissimorum
phetarum sanetaimperat Judaico populoScriptura.
ejus. Denedictu inter mulieres Jahel uxor Aber Cynei.
At ille \ttqw\l, venis mecum, vadam. Si noiueris
:

Inter mulieres scilicet Saram, Rebeccam, Rachel, venire, non pergam. IIoc plane populus ille dixit,
Liam, et caeterus ferme mulieres. Dcnedicalur in quia justitiam suam volens statuere, jusliliae Dei
tabernaculo,s\iihA\xA\\.nT Domini,et ibi memoriale sit
subjectus esse noluit(Ro«?. s). Iloc, inquara,ilIenon
ejus, sicut et Judith. Et beue redditur causa cur
^ ^^^^^^^, sed Lapidoihe dixerit, id est populus ille.
benedicalur, quia scilicet sapienter et prudenter
non pro parle fortiura et perfectoruin fortiler ful-
fecerit, eo quod pelenti aquam lac dederit. Idcirco
minantium, sed pro parte imperfectorum breviter
lac dedit, ut hostis fugiens sibi potiorem Gdera coruscantium3ivefulgurantium,quifiduciamhaben-
accommodarel.Etsiqua;riturcurvinum non dederit, adventum
tes in operibus legis nescirenl sibi esse
respondendum est quia doraus Rachab vinura non vel gratiam Christi. Sed enim ex operibus legis non
biberat, sicut habes in Jeremia propheta (/er.xxsv). omnis caro coram D;o {Rom. iii).
iustijicdhitur Dicil
CAPUT VI.
ergo Dobbora: Ibo quidem tecum, sed in hac vice
QuoJ mysliceSisara diabohm, Debbora legem,Barach viclorta non repulabitur tibi, quia in manu mulieris
vero qui interprelatur u fulmen,» forles legis viros si-
gnilicel, qui illa legitime utcntes, lortiter diabolum
tradelur Sisara. Quod est dicere : Tibi quidem lex
percusserunt. observata, quamvis non ad perfectum adducendo
Haec ad lilteram dicla, magna spiritus et yitas proderit, sed cum Christus venerit, Ecclesia de
continent mysteria.Sisara quippe duxadversiexer- genlibus per solara fidem ejus sperans justificari,
1033 nE TIIINITATR ET OPRIlinUS EJUS LlBRl XLII. — IN JUDIC. LID. L'\US. 1034
perrootioneni plonaiiiqiie vicloriam olilincliit." Ahcr A pallio vitiis rorilHicnrotiir, ut victorii» Chrinti non
autcm Cyncus recosscrut qunnlaitiR crlriin Cyncis vulens fiiBcari' noiiion, sallcin moium in dnmoejus
lialribuB auis),! elo. Cyiici poslcri oraiit Oi^ub.iil o»t corrUiii|ieret pulchriluiliniim. Scd qiiid illa fecil ?
Jethro, cognati Moysi, dc quibun uliua juni (iicium H Tulit," inquit,« cluviim tiibcrnHCuli.uHHiuiiengpari-
Uaruch de montcThubor, et
est.« Descendit itaqiie terelmalleuin,t>lingri-88aabscouditeet cums^ilentio
decommiliapiignatoruiiicumco.nDcscendit Uurach, posuit Buprutenipuscupitissuicluviim, perciissum-
Barach, inqunm, non jani Lapidoth, id cst.non jam quomalloodelixil inccrebrum usque udlerram. Qui
fulgur, sod llumen descendit de monlo Thalior,8ci- soporem mortisociuns^dofecitacmortuusest. Vere i.

licetJudiBi magniet veri Chrisli apostoli afllnti Spi- juxtascripturam nliam," mulierfortisaccinxitforti-
rilu sanclo, roissi a Christo, et cum eisdccem mil- tudinelurabos suos et roboravit brachium suum »
liu pngnatoruin, scilicet armatus universus
fide [Prov, xxi). « Sinistram manum misitad clavuin, et
cxercitus oredtMitiuin. Unde canitur inPsalnio: dextraui adfubrorum mallcos. »Talis habituscorpo-
« Curnis Dei dfcem inillibus multiplex.milliH Uctan- risprofectnliguraiii crucis ex|irimit. Clavus taber-
tium; Douiinus in eis in SinainSanclo » (/'i(i/.LXvii). naculi ipsum est stigma passionisChrisli.» Clavum
Descenderunt, inquain, dignatione, scilicot, quia tulit, iiquce jussa mortificare membra sua super
credontes ipsi illuniinati, nondum credentcs et
g torrnm, crucem suam bajulavil, crucifigcns car-
adhui; ctecos respicerc digaali sunl. neni suain cum vitiis Hoc tunc
ctjconcnpiscentiis.
GAPUT VII. valide lit, qnaudo non pro vanitate huinana! lau-
De Jdhcl uxore Aber Cynei, qwililcr Simram inler- dis, seJ pro gloria assumitur IJei afflictio carnis,
teceril, el quod EccLesix de gentibus lijiium get$e- non, inquam, in ambitione aurae popularis, sed in
rit. timoreDomini.IdcircoPsalmistapostulat:» Confige
PerterruilqucDorainusSisaram.elomnescurrus
•< timore tuo carncs meus "'.{Psal. cxviii). Kecte igitiir

ejus,universamque multiludinem in oro gladii,ante » sinistram manum misit ad clavum, et dexteram

conspectum Barach, in tantum ut Sisara de curru ad fabrorum malleos. » Sinistra inferius ad clavum
desiliens, pedibus fugeret, et Barach persequeretur visibilis oporatio ptenitentiaeest in oculis honiinum.
fugientescurrusete\ercitum usquead Aroseth gen- Malleus in dextera desuper, timor Domini in inlen-
tiuiii.cl omnishostium multiludo usquead interne- tione cordis est. Ita factum est, ut capiti ejus defi-
cionemcaderel.»Dominus,in'iuit,perterruitSisaram, geret 374 clavum valide in cerebrum usque ad
Quis enim alius nisi Dorainus noster, Dominus terrara. Quare in capite quaesivit .vulneri £locuin?
virtulum et Rex gloricc perterruit diabolum, et de Videlicet quia peccali caput est feriendum,nepost-
curru superbis pedes dejecil eum, jnxta Psal- _ quam ventre irrepserit, difficilior pugna^sit. Caput
in

mistara dicentom Tu humiiiastisicutvulneratum

: « prima peccati suggestio est, venter autem subse-
superbum »(p5(i/. Lxxxviii).[llum ipseperteiruit ud quens delectatio. Porro consensus cauda est. Unde
conspectum Barach, ad conspectuin apostolorum, ligetur aniraus, quemadmodura de l.eemoth ad
qui fuere ex Judaicopopulo.cuiDebbora, sicutjam beatum Job dicitur : « Stringit caudamSsuam quati
dictum est,id est sacra lex.primo nupsit. Illi erant cedrus» [Job. xl), id est fortius tenet quemcunque
coeli enarrantes gloriam Dei (Psal. xviii), et illis per conscnsum ligaverit diabolus. Igitur in capite
comminanlibus atque fulminantibus, signaque ct quaeratur vulneri locus.id est,non exspectata eauda
prodigia facientibus perlerritus diabolus de curru consensus,imo delectationis venlre,priraa suggestio
desilivit. Iraperatorum enim et principum saeculi clavo Dominicae crueis, cumtimoris Oominimalleo
conversorum »d Christum allitudinem perdidit. Iransfigalur.
Quid deinde? • Fugiens,i inquit, «pervenitadtento- CAPUT VIII.
rium Jahel uxoris AberCyuei. Eratenim pax inter
De cantico Debbone et Barach, a qualibus recte
Jabin regem Azor,eldomum AserCynei.» Jahel,«ccr- secur.dum sensum mysticum in Ecclesia Chrisli sit
vaHsivo" conjugiumcerTale «interpretatur. Signifi- canendum.
cat autem Ecclesiam de geatibii3,qu£e veluti cervo, (Cap.V.) «GecineruntqueDebborael Barach.filius
id est, vii-o suo Ghristo nunc per fldera copula- D Abinoen in die illo dicentes: Quisponte obstulistis
tur.Qu6ecomeditquidemserpentem,admiltendopec- de Israel animas vestras ad periculum,benedicite Do-
cati venenum, sed pro hoc pa;nitens dicit singulari- mino. "Canlicum hocjuxta litteram supra decur-
ter ex persona singulorum, dicit universaliter in sum.spiritualiterin Ecclesiajjugiter illis canendum
persona omnium membrorum suorum, qui sunt est qui ad bella spiritualia sponte animas suas ob-
unum corpus.una Ecclesia, unus populus: « Quem- lulerunt, id est"qui non contenti acceplasse praecep-
admodum desiderat cervusad (ontes aquarum, ita tuni, utfortius pugnarent contra diabolum, secuti
desideratanima meaad te,r)eus • (P«a/. xLi).Dejectus sunt et consilium, sponle ofTerendo animas suas,
decurru, et pedibus fugiens tabernaculum ejus sponte, inquam, et ex voto gratuito, cura rebus et
ingressus, et pallio ejus opertus est, quia perdito possessionibusipsis, quasjpro Domino reliquerunt,
falso divinitutis vocabulo, quo adulter in publicis suas quoque, ubi causa poposcit, obtulerunt ani-
gloriabatur conventibus populoruni, occultus irre- mas. Isti sunt reges, isti sunt principes. • Audite,»
psitin Ecclesiee tabernaculum,ut occultis quasi sub inquit, « reges ;
percipite auribus, principes.

Patrol. CLXVII. 33
 :

1035 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 1036

Egosum.ego sum.qus Domino canam.psallamUeo A a palflis frumeQta exculeret.angclum vi(iit,ad cujus

Israel.» Ego sum, inquit, Debbora,ego sum, inquit, imperium protinus haedum coxit, quem super pe-
lex divina, qu<e Domir.o canam. Qiianticunque re- tram posuit, et jus carnium desuper effudit. Quid

ges, quanticunqueprincipes, ossuum ad canenduin est frumentum virga caedere,nisi rectitudine judicii

aperiant, ego sum quae Domino canam, nam exlra a vitiorum paleis, virtulura grana separare ? Sed
legem diviiiam, extra canonicam Scripluram nihil hsc agentibus angelus apparet, tanto magis enim
est quod Domino Deo canat. Quid igitur canara? Dominus interiora denunliat, quanto se studiosius
Quid Domino Deo Israel psallam? « Domine, cum homines ab exlerioribus purgant.Qui occidi bacdum
exires de Sejr, ettransiresperregionesEdom,terra
praecipit, id est, omnem appetitum nostra2 carnis
iminolari, carnesque supra petram poni,ct jus car-
mota est,ccelique ac nubes distillaverunt aquis.Mon-
tes fluxerunt a facie Domini,et Sinai a facie Domini nium desuperellundi. Quem alium significatpeira,

Deilsrael. Sejro pilosus, »Edom

>> «lerrenus» sive ni9ieumdequoperPauluradioitur:«Petraautemerat
«eanguinolentus, »Sinai «tentatio » interpretalur, Christus ? » (/ Cor.x.) Carnes ergo supra petrain

quibus utique noniinibus populus ille Judnicus de- ponimus.cum corpus nostrum in Christi imitalione
notatur hactenus persequens Jacob fratrem suum, cruciumus. Jus etiam carnium desuper effundit.
idest, supplaniatoremdegentibus, populumChris- qui in conversatione Christi, ipsas etiam carnales
g
tianuai,peccalishispidus,cupid.tateterrenus,crude- cogilationes exinanit. Quasi enim jus ex carne li-
litatchanguinolentus, maxime Christi sanguine, et quida petra funditur, quando mens a cngitationum
prophetarum ojui-. Notum autem etcertuiiiestquia carnalium fluxu vacuatur. Qua; lamen mox ange-
deillo Seyr exivit, et per regiones illius transivit, lus virga tangit, quia intenlionem nostrara nequa-

populum illum roliquit, el ad nationes transivit, quam putestasdiviniadjutoriidescrit.Depetraaulem

dicendo nimirum prophetica, dicendo voce evange- ignis exit, et jus carnesque consumil, quia afflaius

lica: Eccerelinqueturvobisdomusvestradeserta»
< a Redemptore spiritus, tanta cor nostrum flamma

(Ma'//t. xxiii).Igitur: « Domine, » inquit, «cumexires

compunctionis concremat, ut omne quod in eo est
deSeyr, et transires per regiones Edom,terra mota illicitum et operis et cogilationis exurat. Perfecta

est, coelique ac nubes distillaveruntaquis, «idest, cnim raens non solum perversa
solerter vigilat, ut

cum carnales relinqueres Judaeorum caeremonias, agere renuat,sed omne etiam quod inse percogita-
templumque Christi Filii tui sanguine pollutum, tiones turpiter liquatur, tergat.

prffsidibus cjus angelis luis, ut Josephus quoque CAPUT X.

testaur clamantibus,«Transeamus exhissedibus,» Dc gemino signo vetleris,quale
in uiroque futurorum

terra omnis, audila Evangelii tui prsedicatione, ad prxsagium fuerit.

pocnitentiam mota est. CoBJi de quibusscriptumest, ^ «DixitqueGedeonadDominum:Sisalvumfacisper
«Cojlienarrantgloriam Dei « (Psal. xvin),coeli, in- manum meam Israel.sicut locutus es, ponam vellus
quamjidestiiposloli.ecpdemquenubesdequibusalibi hoc lanffi in area. Si ros in solo vellore fueril,et in
scriptum cst:« Elnubibusmandabo.ne pluantsuper omni terra siccitas, sciam quod pernianum mcam,
vineammeamimbrem»(/^«.v),« distillaverunt»ubi- sicutlocutus eSjliberabisIsrael.Factumque esl ita, »

que« aquis» sapientise^aquisdoctrina-evangelicse^ita elc. Juxta historiam delictum quidemcst el tenla-

ut anonessentloqueliEnequesermonesquorum non)> tio, quod adbuc secundo ct tcrlio petit signum post-
audireatur« voceseorum,etinomncmterram» exiret quain superioresignoquod primura fuit, ascendenle
« sonus eorum et in fines orbis lerra; verba eorum » ignedepetra,etcarnesazimosquepauesconsumeiite,
[Psal. xviii). Hoc idem vcrbis quidem paulo immu- vidit et agnovit, quod csset angelus Domlni. Nec
tatis, sed eodem sensu alibi Psalmista concinit :
mirum,quod contralegem potuit lentareDominnra,
<i Deus cura egredereris in conspectu populi lui, qui post victoriam, de auro ejusdem victoriae fa-
cum pertransires in deserlo, terra mota est (Psal. ccre375 potuit Ephot, quod et posuit in civitale
Lxvii), etc. Reliqua cantici, superius litterali cxpo- sua Ephra, fornicatusque est ipse, el omnis Israel
sitione digesta studio proficiscendi praelerimus. cumeo. UndeGedeon interpretaturw tentatio iniqui-

CAPUT XI. D tatis eorum,»licet et alias interpretetur « circuiens

uterura. » Porro juxta sensum mysticum, utrum-
Moroli/er de eo quod Gcdeon, cum a pateis frumenta
exculerit, angitum vidit,adcujusimjierium iixdum
que velleris signum futurorum pr.nesagium est.
coxit. Quandiu « rosin vellere,» tandiuin« omni terra»fuit
(CAP.VI.)«FeceruntauterafiliiIsraplmalumincon- «siccita?.» Itemqueecontra,ubi omnisterra rorema-
spectu Doniini. Qui tradiditeos inm.anu Madianse- duit, solum vellussiccumfuit. Sicprufecto iiuandiu
ptem annis et oppressi sunt valde ab eis.Venit autem « in Judffia notus « erat «Deus, » quandiu«inlsr.iel
angclusDumini,etseditsubqucrcuqu<-eeratinEphra, magnum erat nomen ejus » (A^sa/. Lxxv),lotus mundus
et pertinebat ad Joas patrem familiae Ezei.Cumque siccitate.idest ignorantia Dei marcebal,et econtra
Gedeonliliusejuscxculeretatquepurgaretfrumenfa niinc,ubi in tota multitudine et latitudinemuudi,
iniorculari, ut fugerel Madian, apparuit ei,et ait Spiritus sacclidona diffusa sunt, Judasa Christum
Dominustecum.virorum forlissiroe,-> etc. Hic primo non habens, omnimoda superns gratiaj squalet
sensus moralis non prKtereundus esl.Gedeon cum inopia. Quod respiciens Psalmista, Doraino canit.
 l(,;n DE TRINITATE ET OPHinDUS EJUS LIBRI XLII. — IN JUDIC. Lin, UNUS. 1038
Doinino Palri de Filioejus Christodicit : Ikscendet A mogis usum pugnnndi Iranseunt, Innto amplius
sirut pliwia in ucUiis, el sicut siilliciiliu stillanlia a prophelandi mystcrio non reccduni. Qiiis enim
tiiiier tirnim {l'sal. lx.xi), id isl prius venlet in co- unquuin ciiiii lagciiis cl lum|<udibus ad priL-lium
gnitioncin Jndieorum, ct dosccndct dcinde supcr vcnii ? Quis contra ariiia vcnicns, urina doacruil ?
tcrran), id csl in cognilioncin gcnliuni. Ideuautem Uidicula nobis ha;c profcclo fuerant, si terribilia
dcr vclluspopulua Judaiorum intclligilur,quia sicut huslibua non fuissent. Scd victnria itita attestante
vcllu!) sine corruptinnc ct dolorc ngiii st.cciditur, didicimus, ne parvi ha;cqu;c sunt facta pcndamus.
ilu Judaicus populus priniiim Deo adha}rcn?,a fidc Gedcon itaquc ad praelium venicns Itcdemptoris noa-
Christi sine dunino ipsius Domini csl scparatus. Iri signal adventum, de quo scriptum est Tullite : i.

yuamvis recto cl aliler dcbeat intelligi. Nam de- portas, principcs, vtstras, et clevamini, portfea>tcr-
sceadel sicut pluvia in vellu<:, id est sicut pluvia in nales, et introibitrex gloriae.Quisest istcrexgloria;?
vellus dcsccndit, sine omni corruptiono ct dolorc Dominus forlisel polens,l)ominus potensinpraelio»
ipsius velleris : itii ipse ro.t nascetur dc Virgine nostrum,non so-
(Psal. xxiiil, ilunc Kcdeinptorcin
sine omni cnrruptione Virginis, ct postcadescondet lum nomine prophetavit. Gedeon
opcre, sed clium
sicut slilltcidia slillaiilia super lerrani, id est in co- namque interpretatur circiiiens in ulero. Dominus
gnitionom omnium hominum. g enim nosler per majestatis potentiam omnia cir-
CAPUT XI. cumplectitur, et tamen per dispensutionissua; gra-
De mi/stica ejtis pugna, trecentis viris probatis liam intra uterum Virginia venit. Quid estergo eir-
contra Madian. cuiens in utero, nisi omnipotens Ueus sua dispen-
(Gap. VII.) « Di.tilqueDominusadGcdeonem : Ad- satione nos redimens, divinitate cuncta coinple-
hucpopulusmuitus est, duc eosad aquas.etibipro- ctens, ethumanitatem intra uterum sumcns?In quo
babo eos. Et de quo dixerotibi,ut tecum vadal,ipse utero et incarnatus esset, ct clausus non essct ?
pergat. Quem ire prohibuero, revertatur. Cumque Quia et inlra uterum fuit per infirmitatis substan-
descendissetpopulu3adaquas,di.\it Dominusad Ge- liam : ctextra mundum pcr potentiam majestatis.
deon: Qui lingua lambuerint aquas, sicut soient ca- Madian vero interpretatur de judicio. Ut enim ho-
nes lambere, separabis eosseorsum. Qui autemcur- stes ejus repellendi, destruendive essent, non de
vatis genibus biberint, in alteraparteerunt.Fuitau- vitio repellentis, sed de judicio juste judicanlisfuit.
temnumcruseorumquimanuadosprojicientoaquas Et idcirco de judicio vocantur, quia alieni a gralia
lambueranttrecentiviri ; » et reliqua. Ethic, utsu- Redemploris jusls damnalionis meritum eliam in
perius in Barach cantatum vocabulo nominis trahunt. Conlra hcs Gedeon cum
est, nova bella elegil,

Dominus (Judic. v). Actum quippe est, ut cum Ire- p trecenlis pergit ad prslium. Solet in centenario
centia viris tantummodoqui stantes manibus aquas numero plenitudo perfectionis intelligi. Quid ergo
hauserunl, et cum no remanserunt, cuin his ad introducto cenlenario numero designatur,nisi per-
eosque non armis, sed tubis,
prKliuiii pergeret, /ecta cognitio Trinitatis? Cum hisquippeDominus
lampadibus lagenisque armarel. Nam, sicut scri- nosler adversariosdeslruit, cum his ad prKdicatio-
ptuiii est, accensaslarapades miserunt intralegun- nis bella descendit, qui possuntdivina cognoscere,
culas, et tubas in de.xlera, lagenas autem in sini- qui sciunt de Trinitate, quae Deus est, perfecfa
stra tenuerunt, etad hostessuos cominus venicnles, Notandum vero est, quia iste trecentorum
sentire.
cecinerunt tubis, confregorunt lagunculas, lampa- numerus in tau littera conlinetur. Et pertaulitte-
des aperuerunt. Et hinc tubarum sonilu.illinc lam- raiu, sicutjam diximus, species crucis ostcnditur,
padarum coruscatione territi bostes suntio fusam qu£e crucis speciem tenet, cui si super transversa
conversi. De hoc namque bello per prnphetam di- linea id quod in cruce eminet adderetur, non jam
citur;i( Jugum enim onerisejus.etsceptrumexacto- crucis species, sed ipsa crux esset. Quia ergo iste
ris superasti. sicul in die Madian (/•.(/. ix). Eripiens trecentorum numerusin tau liltera continetur.non
nempegentilitatem Dominus, superavit jugumonc- immerito in his trecentis Gedeonem sequentibus,
ris ejus.cumearaaivenlu suo ab illa dasmoniacae ly- illi designati sunt ijuibus dictum est Qui vullpost :

rannidisservitateliberavit Superavit utr^am/iMmert D ine venire,ahneget semelipsum et lollal crucem suam,

ejus, cum percussoremillius, qua experversoopere et sequalur me {Malth. xii .Marc. viii
; Luc. ix). ;

gravitcr deprimcbatur, ab humanogenereredempto Qui sequentes Dominum tanto verius tollunt cru-
compescuit. Superavit scepinim exacloris ejus, cum cem, quanto acrius se domanl, et erga proximos
regnum ejusdem diaboli, q;ii pro pestifera perpe- suos charitatis compassione cruciantur. Unde etper
tratione vitiorum consueverattributa debitapcena- Ezechielera (Ezecli. ix) certoin his trecentis, qui in
rum exigere, de Qdelium corde destruxit. Quid est tau littera continentur, hoc exprimitur, quod fer-
hoc. quod tale bellum per prophetom adduciturad rum hoslium crucis ligno superetur. Uuctique sunt
mediuni, et aJventui Redemptoris nostri isliuspu- ad Quvium, ut aquas biberent. Et quicunque aquas
gna; victoria cnniparatur ? An indicare nobis pro- flexisgenibus bauserunt, a bellica intentione re-
pheta studuit quod adventum Redemptoris nostri moti sunt. Aquis namque doctrina sapientiaB,stan-
contra diabolum illa Gedeonis pugnae vicloria desi- tis autem genu, recta operatio signilicatur.Qui ergo

gnavit ? Talia illic nimirum actasunt, quae quanto dum aquas bibunt genu flexisse perhibentur, ab
 1039 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 1040
uorum certaraine prohibiti rpcesserunt : quia cum A pro sinislro vero, qcod pro nihilo ducimus. Bene
illisChristuscoDtra hostes fidei pergit ad prslium, ergo hic scriptum est, quod in dextra tubas, et la-
qui cum doctrinie fluenta hauriunt, a rettitudine genas in sinistra tenuerunt : quia Christi mariyrea
operum non in3ectuntur. Omnesquippe tunc bibisse pro magno habent proedicationis trratiam.corporem
aquam, sed non omnes rectogenua dum aquasbi- vero utilitatem pro minimo. Quisquis enim plus fa-
sunt. Reprobatique sunt qui genua dum aquas bi- cit utiiitatem corporisquam gratiam praedicationis,
berent, inflexerunt, quia, attestante376Apostolo : in sinistra tubam, atque in dextera lagenam tenet.
Non audilores legis juui sunt apud Deum, sed faclo- Si enim priore loco gratia pradicationis attenditur,
res iegis jusiificabuntur (Rom. xii). Quia enim, ut et posteriore ulilitas corporis, cerium est quia dex-
diximus, dlssolutio operum in ipsa genuum incur- tris tubae et sinistris teneantur lagenae.
vatione signatur, recte per Paulum dicitur; Remis-
CAPUT XII.
sas manus, el ijenua dissolula erigite, et gressus re-
De Jephie Galaadite, quod Abraham quidetn in exem-
ctos jacile pedtbus vestrii (Hebr. xii). Igitur Christo
plutn Deo pareniii, hic aulem in exemplutii nobis
duce ad bellum prodeunt, quid hoc quod ore annun- sil temeriiria vota cavendi et qualis super itlo
tiant, opere ostendunt, qui fluenta doctrins spiri- Joannis Chrysottomi homilia tit.
tualiter hauriant, nec tamen in pravis operibus n (Cap. XI.) Fuit illo tempore Jephte Galaadites,
carnaliter inflectuntur ; quia, sicut scriptum est : vir fortissimus, atque pugnator, filius mulieris mere-
Non est speciosa laus in ore peccaloris {Eccl. xv). tricis, qui natusestde Galaacl, et reliqua.Unura est,
Itum estigitur ad praelium, cum tubis, cumlampa- quod in istoJephte pietas humana rationi aiimixta
dibus, cum lagenis, atque isie, ut diximus.fuit ordo juste accusare possit, id est quod inconsulte vovit,
prasliandi : cecinerint tubis, intra lajtenas autem qiioil sine custodia discretionis os suum ad Oeum
missae sunt, lampades : conlractis verolagenis, lam- aperuit : Quid eniin '? .Nunquid iudiscrete vovere
pades ostensa" sunt,quarum coruscanteluce,hoste3 debuit ? Nunquid non Dominus in lege dixerat :

ternti in tugam vertuntur. Dcsignatur ergo in tubis In omni oblatione tua offeres sal ? {Levit. ii.) An
clamor pr»-dicationis, in lampadibusclarifas mira- forte discrete vovit, vel in hac oblatione sua
culorum, in lagenis fragilit.is corporum. Tales sal obtulit, qui dixprit : Si tradideris filios Ammon
qui|ipe dux nuster secum ad bella praedicationis in manus meas, quicunque primus fuerit egres-
duxit, qui, denpecta salule corporum, hostes suos sus de foribus domus meas, mihique occurrenl re-
morieiido prosternerent eorumque gladios non ar-
: vertenti cum pace a fiiiia Ammm, cum holocauslum
ir.is et gladiis, sed patientia superarent. Armati offeram Domino ? Nonne cognoscere quisque debet
enim venerunt sub ducc suo ad praelium martyres utrum bonum sit vel malum, quod vovet, cogno-
lampadibus, sed lagenis.Qui ^ scere et videre utrum vel maculatum vel imma
nostri, sed tubis, sed
consonuerunt tubis dum praedicant, confregerunt culalum sit quod oflerat ? Hoc igitur est, quoj
lagenas, dum solvenda corpora in passione hostili- juste quisque reprehendat, hoc unum in isto est,
busgladiissupponunt.Resplendueruntlarapadibus, quod anima Deo devota sapienter vitare debeal.
dum post solulionem corporum miraculis corusca- Nam quod ad Deum confugit, quod fideliter a Deo
veruLt. Moxque hostes in fugam versi sunt quia victoriam speravit, non solum non reprehenbibile,
:

dura mortuorum martyrum corpora miraculis co- sed et laude dignum fuit, unde et in Epistolaquae
ruscare conspiciunt, luce veritatis fracti, quodim- dicitur Pauli apostoli ad Hebraios, in catalogo pa-
pugnaverant crediderunt. Cecinerunt ergo tubis, trum Cdelium conscriptus est, qui per fidem vice-
ullagenae frangerentur laj;en£e tracla; sunt,ullam-
: runtregna, operati sunl promissiones (Wffir. xi),
padesapparerent apparuerunt lampade8,uthostes
: Porro et Deu3 in boc facloinexcusabilis (sic) est qui
in fugam verlerentur, id est prsdicaverunt marty- non prohibuit quin ille flliam suam sibisacrilicaret.
res, doneceoruin corpora cum eoin mortesolveren. Nonne enim eadem qua sunclus Abraham Gen.
tur, ut miraculis coruscarent. Coruscaverunt mira- xxii), et iste yia venerat ad sacrifie.indum ? Non
culis, ut hostes suos ex divina luce prosternerent, utique : nani illum laudanda obedientia: istum vero
quateniis, nequaqiiam Deo erecti resisterenl, sed D castigandatemeritasadduxerat.Recte igitur quando
eum subdili lormidarent. Et notandum quoil stele- exiendit manum et arripuit gladium, ut immolaret
runt hoste3antela-enas,fugeruntautem lampades, filiam,non praestofuit angelus Domini qui clamaret
quia nimirum persecutores sanctae fldei prsdicato- de ccelo dicens : iVe manum tuam supcr
exlcndas
ribus adhuc io corpore positis restituerunt. Post puella-n, neque (acias quidquam (ibid.). Proinde
illi
solutionem vero corporum apparentibus miraculis ille quidem in exemplum Deo parendi hicaulem ;

in fugam versi sunt, quia pavoreconterriti a perse- exemplum sit nobis temeraria vota cavendi. Exslat
cutione fidelium cessaverunt. Pradicatione scilicet dehochomiliaJoannisqui Chrysostomusdictus est,
tubarum lageniscorporum, visis tirauerunt
fractis qua et hoc factum Jephte inter illa computare non
larapadibus miraculorum. Intuendum estetiam hoc dubilavit,de quibus dictum est: Hxcautem omnia in
quod illic scriptum est, quia in dextera tubas, in figura contingebantillis .(/Co)'.x). Unusquisque,ait,
sinistra autcm lagenas tenuerunt.Pro dextero enim noslrum debemus esse Jephte, qui, devictis inimi-
babere dicimua, quidquid pro magno pensainua ;
cis cupiditatum nostrarum,voluplBtiscarDisnostrs
 1041 DE TniNlTATE ET OPERIBUS EJUS LIBUI XLII. — IN JUDIC. LIB. UNUS. 1042

oCTiJrarotis unioom animam nostram.de qua dicebat A. nerent.Quintus.quod in mHxilln asini.in iriandibula
Propheta : " Eruo a IVamPa.Dous, anliimin nioam.et pulli asinurum, dclcvit ct pcrciiBslt inillo viros.
de inanu canis unicaiii meama {Psal x\i). Oocisis in Bexlu», quod obscssus Oaz.c cloniiivit usqiie ad no-
nobia omnibus deloclationibus carnis, victores re- ctis mediuni, et exinde consurgens, appreliendil
dimus iui Dciiin onerenlos ei, ut dixi, animam no- ambas portoB fores cuin postibus suis ct sera, impo-
strsm, qux' C8t singularis et unica. Sed scissis vo- silosquo humeris portavit ad verlicem montis.Sopli-
stimontisinalaruin conitRtionum tiimpnralium, quai mus, (luoii concussit duHS inagnx domuscoluiiinas,
variaol animam, olTeramus illuin occidendam in et niultuplures inlerfecit raoriens.quam ante vivus
malis.viviftcandnmin bonis. Undedicebat Dominus occiderat. Igitur quia cuncta haic.ut praidictum nst,

in Evangelio: t Qui perdideritanimam8uam,invenict opera sur.t Dei, neque fieri potuerunt, nisi agcnte
eani • {Udlth. x, lii). Ac deinceps Adliuc,iDquit, : Spiritu fortitudinis Dei, in sinKulis, ut rerum veri-
istum Jpphte existimo esse Dominum nostrum Je- tas, dijinitasque posjil, gloriosa scrutemur sacra-
sumGhristum vietorem mundi, qui obtulil filiara meatu Christi Filii Uei, in quo septiformis Spiritus
Buam unicain ipsain Eccleeiam lemporepersecutio- sanctus requievil.
nis, malis pontifieibus non agnorum, sed luporum. CAPUT XIV.
ipsodicenle < Ecceegomittovos sicutoves inmedio
: n Deeo quod Nazarseui /ore prxmmtiatus est, et de
luporum v{Luc. x »m
iWa((/i.x).Obtulit ergo Ecclesiam
;
injuncta matr quo sensu ad ('hris-
i coniineniia, qu
matriconlinenlia,
periramolationem iiiartyrum tenrporepersccutionis, lum et Virffinem njus matrem aspiciat.
et victima unica oblata est Deo, ut eacriliciura acce-
u Sterilisiiinquit.Mesabsque liberis,sedooncipie8

ptabile esset Patriex lucris Unigeniti.uCfertunicus, et paries filium.Cave ne viniim bibas acsiceram.nec

uniram sponsus, sponsam

: 37 7 pater, filiam. :
immundumqiiidquamcomedas,quiaconcipiesi't pu-
Quid enim polest inveniri fortius integritate et vir- ries filiura, cujus non tangct caput novacula. Ent

in corruptione, enim Nazaraeus Dei ab infantia sua, ei ex iiialris

ginitate Ecclesiae .•
quae concipit
creat in integritate ? Virgo est ista, qus virum non utero : et ipse incipiet liberare Israel de manu Phili-

novii.Plangit auiem « sexaginta diebus virginitatem stinorum. Jam ex hoc ipso quod sterili ex matre
»

suam, i> id est omnibus suisdiebus. Nec enira mittit nasciturus Samson promittitur, magnis et primis

ad Don.inura eos qui ipsa proficiunt, nisi ex magna coraparabilis est patribus Isaac, et Jacob.ei Joseph,

tribulatione, nisi ex planctu, el fletu, et lacrymis. qui omnesslerilesdiu matreshabueruut.omnesque,

HaecEcclesia cultoribus suislaetitiam non promittit, fide promerente, superno raunere deiicienti nalurae
neque in preesenti saeculo securitatem quiarerera dati sunt, et in factis suis Chrinti Domini nostri
;

omnis laelitia periculosa est, omnis securitas casi- figuram praetulerunt.quemnon moresuonatura,sed
bus plena.omnisjucunJitaslaqueis irapediiur. HcBC praecipua prae omnibus Nazarseis, factum de ventre

praBdictus Joannes. Verura nos ea praetercurrentes, virgineo protulitgratia.Matris vel mulieris hu jus ste-
in quibus jubeotis desuper vel agentis Domini raa- rilitasjbeatae Marissecundum figuramestvirginitas.

Jestas non eQulget, ad illa properemus, in quibus Quid enim secundum naturara sterilius virginitate?
auctore ipso gestis, maaifestior mysteriorum pul- Igiturubi apparelangelusDomini.dicens huic," Ste-

cbritudo perlucet. rilises etabsque liberis, sed concipieset pariesfi-

Iium,«inmentemnobisveniaiGabrielaagelusDomi-
CAPUT XIII.
ni, dicens illi Virgo e3,et non cognovisti virum,sed
:
De gfstis Samson lortissimi.quodmanifeste fuerini
opera viriutis Dei, et idcirco recte in illisquse- ecce concipies et paries litiuin (L«e.i).Nempe et quod

rentur mysteria Dei. huic ail, « Cave ne vinura bibas ac siceram.nec im-
(Cap.XIII.)" Rursumque filii Israel facerunt raalum mundum quidquamcoraedas.quia concipiesetparies
ia conspectu Doraini. Qui tradidit eos in manus filium,cujusnontangetcaputaovacula, iiillamystice
Pbilistinorum quadragintaannis.Erataulemquidam praeparaiio est,qu<E in his angeli verbia intelligenda
vir de Saraa.ei destirpe Dan nomine Manue.babens est: « Spiritus sanctussupervenietin teetvirtusAI-
uxoremsterilera, '«et reliqua. SamsonisbujusNaza- tissimi obumbrabit tibi. IJeoque quod nasceiurex
reiforiissimiomnessuntactuBrairabiles.raanifestura D tesanctum, vocabitur Filius Uei » [ibid.). Denique
in se divinae virtutis vel fortitudinis opus expriraen- beatae Virgini Spiritu sanctosuperveniente.puriflca-
tes.Neque enim opera sunt hominis, sed Dei non, : ri, vinum ac sicerara non bibore.et
immunduranon
inquam, virihus hominis acta, sed virtuteDei mi- quidquam comedere fuit. Vinum quippe ac sicerara
rabilia facientis,suntauteranumero septera.Primus bibere, vel immundura quid coraedere, est volua-
actus est, quod angelico prsnuntiante rainisterio, tatem carnis amare, virilesque per libidinein com-
Nazaraeus Dei de muliere sterili natus est.Secundus, plexus admittere. Sed profecto omnem ejusmodi
quod de comedente 'illi exivit cibus, et de forti appetitum beatae Viriiais superveniens Spiritus
egressa est dulcedo. Tertius, quod, captis trecentis sanctus a mente et corpore ejus exclusit. Igitur vi-
vulpibus, caudas earum junxit'ad caudas, et faces Dum ac siceram non bibit, nec immundum qnid-
ligavit in medio,quas el igne succendit.ut pergereut quam comedit paritura filium cujus, cum sit :

in segeles Philistinorura. Quartus, quod percussit Filius Dei,icaput tangere ei non deboat novacula,
eo8 ingenti plaga,ut stupentes suram femoriimpo- id est blasphema corrodere lingua. Quisquls enim
 ,

1043 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 1044

negat illum esse Filium Dei.quisquis non hominem \ lippus quoque a Bethsaida eraDt civitate, quam per
ac Deura, sed hominem tanlum iilum esse asserit, inlidelitatem leodiabolus in ore tenuit.ipso testante
prolectoc iput pjus ausu fHcrilego.etiiovaculanimis Domino, cum dixit : « Vae tibi, Corozaira, v;e tibi,
acuta radit, quod tecit Dalila ineretiix (Judic. xvi), Bethsaida quia si in Tyro et Sydone factae essentvir-
id est gynagoga carrialis ingruta amanti. Erilcmm, tutes, quae in vobis factaj sunt, olim in cilicio, et

inquit, Aujar^iiJ Dei : Nazai'eus,inquam, Dei, id est cinere pcenitenliam egissent « (.l/a/</i.xi).Amplius au-
sanctus Dei: quod etdaemoniacd impurilasconfessa tem tuncexameuapumet favummellis exoreleonis
est, Scio, inquiens, quis sis, sanctus Dei {Luc. iv). assumpsit,quando palam in crucedehumani generis
Proeterea quod, oblato sacriOcio Domino superpe- hoste triumphani,non solum apostolos, sed omnes
tram.stante uxore ejus, flamma ascendit:
Manue et qui per verbum eoruiu credil';ri erant in illum,de
« Cumqueascenderet flamma altaris incojlum, an- potestate ejus eripuit.Igitur faviim mellis sicsum-

gelus Domini in flamma pariter^ascendit » illud no- ; ptum in manihus comedcbal «ni;fa,idestvoluDtatem
bis pulchre innuit, quia suscepto Deus Pater sacri- Patris in salutem illorura delectabiliter faciebat in
ficio virgine«fidei dicentisad angelum • Eccean- : praesentivita,quemadmodumdicit : « Jleus cibusest
cilla Domini, fiat mihi secunJum verbum tuum « ut faciam voluntatein Patris iiiei » {Joan. iv).Intcrea
[Luc. i) : statim Spiritus sancti splendoribus cas ta ri etproblenia proposuit sodalibussuis :Decom(?i(c'/ife,
replevit viscera, et recessit angelus ab ea. inquiens, exivit eibus, et de forli egressa est dulcedo.
CAPUT XV. Judaeis namque loquehatur Dominus in parabolis
Quod riomine ipso Christum figuraverit Samson, juxlailludin PsOilmo: .iperiam in parabolis os meum,
quicatulumleonis manihus infrustra discerpsit, loquar proposilioncs nb iniiio{Psal. lxxvii).