0% found this document useful (0 votes)
193 views169 pages

၀တၳဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ ၁ (ဇ၀န)

Uploaded by

summerdream
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
193 views169 pages

၀တၳဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ ၁ (ဇ၀န)

Uploaded by

summerdream
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 169

Z0e

0w¦Kwdkaygif; csKyf (1 )

u G e f j y L w m p m ½ d k u f E S i f h y D ' D t u f z f - c an d e l i l l a
rrmmw
wdu
dumm

q&mZ0e\ pmayb0jzpfpOftusOf; .................................................................................3


a&Tpmay\ trSmpm...........................................................................................................4
ausmif;om;b0 ........................................................................................................5
a'gvHk;armvHk;rsm;vGef;w,f..................................................................................... 28
a&puf ....................................................................................................................44
avSum;BuD;jrefjrefaxmif ........................................................................................ 62
orufavmif;..........................................................................................................66
[JhaMumif anmif . . anmif.....................................................................................80
&nf;pm;pm ..............................................................................................................92
[dkyifjrifhqDu .......................................................................................................100
vlpGrf;aumif; ........................................................................................................110
om;rufolcdk;xif .................................................................................................. 123
aiGwpfusyf ...........................................................................................................127
cspfovdkvdk............................................................................................................131
aoewfoH.............................................................................................................151

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 2
q
q&&mmZZ00ee\
\ ppmmaayyb
b00jjzzppfpfpOOft
ftu
ussOOf;f;

1911 ckESpf (1273 ckESpf? ewfawmfvjynfhausmf 5&uf) we*FaEGaeYwGif jynfNrdKYü arG;zGm;cJhonf/

q&mBuD;onf touf (13) ESpft&G,f? 1924 ckESpf? 8 wef; ausmif;om;b0wGif bm;rm;bGdKif;r*¾Zif;ü


]ZmenfbGm;} 0w¦Kjzifh pmayavmuodkY pwifajccsEkdifcJhonf/ 1927? ZGefvxkwf vef'eftwfr*¾Zif;wGif
C

}&efukefol} 0w¦Kwdkudk ]Z0e} uavmiftrnfjzifh pwifa&;om;cJhonf/ q&mZ0eonf wuúodkvf


om

ausmif;om;b0wGif umwGef;OD;[defpGef;? umwGef;OD;b*srf;? yef;csDOD;pH0if;? q&mOD;0ef (rif;ok0Pf) wdkYESifh


me

wpfwef;wnf; wufcJhol? tEkynm rdwfaqGrsm; jzpfcJhMuonf/ yk*Hausmif;aqmifwGifaepOf


rcia

odyÜHarmif0xkwfa0cJhaom yk*HvufoD;pmapmifudk qufvufxkwfa0&mü yg0ifcJhonf/


l us
eo

q&mZ0eonf 0w¦Kwdk^&Snf? aqmif;yg;rsKd;pHkwkdYudk a&;om;cJhonfomru owif;pm t,f'Dwm?


f th

r*¾Zif;t,f'Dwm? *sme,ft,f'Dwm? ZmwfnTef;a&;q&m? umwGef;q&m? "mwfyHkq&m . . ?


is b

ZmwfcHkay:wufívnf; jyZmwfcsKdYwGif yg0ifo½kyfaqmifjcif; pojzifh tEkynmb0rsKd;pHkwGif


o ok

usifvnfcJhonf/ Z0e*sme,f? Z0eowif;pmwkdYudk udk,fwdkifxkwfa0cJhNyD; aomMumpmapmif?


wil

aMu;rHkowif;pm pwifxkwfa0&mwGifvnf; yg0ifcJhonf/ pma&;q&mtoif;wGifvnf; wufMuGpGm


l be

yg0ifvIyf&Sm;cJhonf/
at y
our

1983? rwfv (8) &ufwGif uG,fvGefcJhonf/ uG,fvGefcgeD;txd (aomif;ajymif;axGvm? okwpG,fpHk)


ow

r*¾Zif;wkdYwGif aqmif;yg;rsm; a&;om;cJhonf/


nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 3
aa&&TpTpmmaayy\
\ttrrSmSmppmm

jrefrmpmayavmuwGif xif&Sm;ausmfMum;cJhaom [mopma&;q&m[lí vufcsKd;a&wGufí &avmuf


atmifyif enf;yg;vSygonf/ ,if;wdkYxJwGif ]q&mZ0e} onf txif&Sm;qHk;? pma&;tm;taumif;qHk;
jzpfonfh tjyif tEkynmb0rsKd;pHkwdkYwGif usifvnfcJhzl;aom &Sm;&Sm;yg;yg; [mopma&;q&myif
jzpfygonf/
C
om

]Z0eum; wdkif;od? EkdifiHod pma&;q&mjzpfonfudk txl;ajym&efrvdkay? Z0eqdkaomtrnfrSm q&mawmf


me

bGJYqefqefjzpfaomfvnf; emrnfESifh vdkufavsmpGm [mo0dZÆm[kvnf; todtrSwf jyKxm;Muonf} [k


rcia

Z0e*sme,f xkwfa0&mwGif AdkvfcsKyfatmifqef;uyifvQif trSmpma&;om; rSwfcsuf jyKzl;onf/


l us
eo

,ckpmtkyfwGif q&mZ0e\ 0w¦Kwdkrsm;pGmrS r*¾Zif;rsKd;pHkwGif a&;om;cJhaom [mo0w¦Kwdk (13) yk'fudk


f th

a&G;cs,fazmfjyxm;ygonf/ qufvufívnf; xkwfa0oGm;&ef pDpOfxm;ygonf/ [mo&oudk


is b

ay;pGr;fEkdifaompmrsm; &Sm;yg;aeaom ,ckvkdtcsdefrsKd;wGif q&mZ0e\pmtkyfonf [mopmay


ook

jyefvnfOD;armhvmapa&;twGuf wpfzufwvrf;rS taxmuftulay;Ekdifrnfjzpfonfhtjyif pmzwfol


wil

wdkYtm; b0tarm ajyapEkdifvdrfhrnf[k ,HkMunfrdygaMumif;/ /


l be
at y
our

a&Tpmay
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 4
aau
ussmmiif;f;o
omm;;b
b00

wuúodkvfausmif;om;rsm;\ taysmfqHk;aeYrsm;onfum; t*Fvdyfvqef; 1 &ufaeYrS 10 &ufaeYavmuf


txd jzpfay\/ taMumif;rlum; xdk&ufrsm;twGif;ü rdbtkyfxdef;olrsm;xHrS aiGrsm;a&muf&dSonfh
tavsmuf &dSwkef;oHk;&wmyJ[laomtrSwfjzifh aemufwpfaeY oHk;p&mr&dSvQifckwifwdkifudkyifjzKwfí
aygifcsifaygif&ygap/ ,aeYtzdkYjzifh &dSorQpnf;pdrfjyKwfcsifjyKwfa&m[k ESvHk;oGif;vsuf aiGa&mufvmonfh
aeYwGif twef;udk ]bemh} vkyfí NrdKYxJokdY okwfajcwifolrsm;av\/
C
om

xdkaeYrsm;wGif pmydkYukvm;udk &nf;pm;xufcspfcifpGm wpfarQmfwnf;arQmf&olrsm;r&Sm;yif jzpfawmh\/


xdkrQESifhrNyD;ao;bJ rnfolrnf0g\aiGygao;onfudk pmydkYukvm; a&;íuyfxm;aompm&if;udk
me

rsufvHk;uRwwfvkrwwf pm&if;pOf avQmufízwf&onfrSm ausmif;upmxuf pdwf0ifpm;vmawmh\/


rcia

aiGrygvmolrsm;rSmrl ,aeYtzdkY b,ftaMuG;&Sifudk a&Smif&yghrvJ[kom ½kwfw&uf pOf;pm;cef;xkwfum


rIdifawGusoGm;í aiG&olrsm;url rdrdwdkYaiG&aMumif;? taMuG;&SifESifhwuG acs;iSm;rnfholrsm;rodatmif
l us

rdrdwdkYtrnfudk rifESifhzsufí pmydkYukvm;xHrS aiGtjrefxkwfNyD; jrKyfuG,fí ajy;Muavawmh\/


eo

]tdkifaq; ....udkausmfjrifh? cifAsm;aiGygw,fAsKdY} [k rsufrSefESifh ausmif;om;wpfa,mufu ajymvdkuf&m


f th

ausmfjrifhrSm tdkif,mvefxDaygufouJhodkY 0rf;ajrmuf0rf;omjcif;jzpfum ajy;vmí pm&if;udkMunfhvsuf


is b

]tppfyJAsKdY? yGwmyJ} [kqdkvsuf pmydkYukvm;xHodkYoGm;í aiGxkwf,lav\/ aiGrsm;udka&wGufí,lum


o

pmydkYukvm;tm; qkawmfaiGtojym ]av;yJ} ay;oem;awmfrlcJhNyD;vQif ,cifrsufrSefESifhausmif;om;udk


ok

vkdufí&Smav\/
wil

]vmAsKdY . . . udkodef;az? vufzuf&nfqdkifoGm;&atmif} [k ausmfjrifhuac:&m rsufrSefESifhausmif;om;


l be

armifodef;azu NyHK;&,fvsuf ]aeygapAsm? vdkufwmaygh} [kqdkum vufzuf&nfqdkifodkYajy;Muav\/


at y

pm;aomufMuNyD;aemuf ausmfjrifhu ]a[h . . . plu½l;? &m*sefudk bdkavmif;} [k rkefYrsm;udkwnfcif;ay;aom


plu½l;ac:onfh ukvm;uav;tm; qdkifxdkif&m*sefudk tac:cdkif;vkduf&m taMuG;pm&if;pmtkyfBuD;ESifh
our

rMumrD a&mufívmav\/
ow

vufzuf&nfpm&if;udk &Sif;vif;acsqyfNyD;aemuf ]udkif; . . . udkodef;az? uRefawmfNrdKYxJudk vpfvkduf


nr

OD;r,fAsm? acsmifvdkY&dS&if uRefawmfheHygwfxl;ay;prf;ygAsm} [k ajymvdkufojzifh . . .


isk

]vufpowfawmh uRefawmhfudk vufzuf&nfwdkufwm 'D[m&nf&G,fvdkYudk;? tpurodvdkY}

]tpuod&if vkdufawmifraomufbl;qdkygawmh}

]aomufrSmayghAs} [k qdkNyD; ]udkif;Asm? xl;ay;&wmaygh} [kajymrS ausmfjrifhwGif auseyfíoGm;um


][m;......[m;? udkodef;azwdkYu 'gawG cspfp&modyfaumif;aewm} [k qdkojzifh

]rvkyfygeJYAsm? nDvdk? tpfudkvdk oabmxm;yg? a,musfm;csif;cspfrSjzifh ausmfraumif;Mum;raumif;?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 5
axmifckESpfESpfuvJ wpfjym;rS avsmhrSmr[kwfbl;} [k ajymí&,faomaMumifh ausmfjrifhuvnf;
a&maESm&,fum . . .

]cifAsm;rSm 'gawGyJ&dSw,f}

][kwfuJh? 'gawGyJ&dSawmhw,f? [dk[mawG w½kwfig;aygif;aMumfqdkif ydkYxm;w,f} [k qdkjyefaomaMumifh


ausmfjrifhu ]aemufvJ aemufwJhvlyJAsm} [k&,farmum ajymqdkNyD;vQif ]udkif;Asm? ajymaewmMumw,f?
oGm;vdkuftHk;r,f} [kqdkum cGJxGufcJhav\/

ausmif;cef;odkY jyefa&mufaomtcg pmtkyfrsm;udk pm;yGJay:odkY ypfíwifNyD;vQif tay:tusÐudk


cRwfícsdwfum rsufESmopf&ef a&csKd;cef;odkY uref;uwef;ajy;av\/ rsufESmopfNyD;vQif wdkYywfy0g
C

uav;udk AD½dkxJrSxkwfí AD½dkay:wGifwifxm;aom aygif'gbl;udk,lí y0gay:odkY vIyfíxnfh&m aygif'g


om

wpfrIefrQ rusvmaomaMumifh ]udkif;? eifhwpfcgvTwf? ighq,fcgvTwf} [kqdkvsuf aygif'gbl;cGHudk


tjyifbufodkY vTwfíypfvdkufNyD;vQif wdkYywfy0gwGif uyf&yfusef&pfao;aom oeyfcg;aygif'grIefYrsm;jzifh
me

rsufESmay:wGif twGifwdkuf&avawmh\/ aemufrSykvif;wGif zifuyfrQusefaom bmvD,efxif;


rcia

acgif;vdrf;qDcJudk tdwfoGefzmarSmufaumf,lí qHyifudkokwfvdrf;um a&SYrSef? aemufrSefMunfhí


t&dyfxifvkrwwf ajymifíaeatmif qHyifcGJNyD; taygifqdkifodkY rydkYbJ ab;rJhvTwfxm;aom vHkcsnfudk
l us

xkwfí vJvS,f0wfqifum ]vla,mifzefqif;} av\/


eo

]tvkd....udkausmfjrifhwdkYu 'DvdkawmhvJ tacsmom;uyJAsm} [k tcef;0wGif &yfíMunfhaeaom ausmif;om;


f th

wpfa,mufuajymvdkuf&m ausmfjrifhuNyHK;&,fvsuf ]udk,hfvlbmpm;rvJ? vufzuf&nf aomufrvm;} [k


is b

ysmysmovJvkyfvkdufojzifh xdkolwGif oabmusoGm;NyD;rS ]wu,f . . . cifAsm;udk ajr§mufajymwm


r[kwfbl;? wu,fhudk pwdkifjzL;wm? cifAsm;[m . . . r0wfcsifvJaea&m? 0wfvdkuf pm;vkdufrSjzifh}
o ok
wil

]rvkyfygeJYAsm? acG;eJYwlw,fvdkY ajymrvdkYr[kwfvm;? rEIdif;aumif; EIdif;aumif; rdk;BudK;ypfNyD;csaeygOD;r,f}


[k jyefí&Tef;vdkufrS . . .
l be
at y

]cifAsm;udk? ½kwfw&ufeJYqdk&if ½kyf&Sifrif;om;jzpfavmufygw,fAsm? 'DpwdkifrsKd;aygh} [k ajym&if;qdk&if;


&yfqdkif;íaeojzifh ausmfjrifhu }½kyf&SifukrÜPDu vkdcsifwmvm;} [k Zmwfvdkufrif;om;[efrsKd;
our

vkyfjyvdkuf&m ]r[kwfbl;? 'DpwdkifrsKd;ayghAs? rD;&xm;ay:rSm tdyf&mvdyf vlcdk;cH&wm} qufvufajymqdk


xGufoGm;ojzifh ausmfjrifhrSm&,farm&if; usef&pfav\/
ow
nr

,if;odkYajymifvufpGm 0wfpm;NyD;onfhaemuf ydkufqHtarG;ruyfonfrSm Mumojzifh pm;yGJtHqGJxJodkY


xdk;xm;&aom rIdwufaeonfhom;a&tdwfuav;udk,lí yGwfoyfokwfoifNyD;vQif aiGpuúLrsm;udk
isk

txyfvdkufoGwfoGif;um tay:tusÐwGifxnhfNyD; tcef;jyifodkYxGufvmí tcef;wHcg;udk aomhcwfNyD;rS


ausmif;ay:rS qif;cJhav\/

wuúodkvfausmif;om;wdkY\xHk;pH aiG&dSvQif NrdKYxJodkYxGufzdkY&ef BuH&G,fMuonfhtwdkif; ausmfjrifhwGif


NrdKYxJodkYoGm;&ef ausmif;0ef;tjyifodkYxGufvm&mü rnfodkYtpDtpOf &nf&G,fcsufr&dSojzifh b,fudkt&if
oGm;NyD;? bmvkyf&ygrvJ[k pOf;pm;íaepOf tm-tD;-wD armfawmfbwf(pf) wpfpD;a&mufvm&m
xdkum;ay:wGif ausmif;oluav; wpfOD;ygvmonfudkawGY&ojzifh pdwfxJwGif rnffodkYrQ&nf&G,fcsuf
r&dSaomfvnf; oabmudkodwwfaomvufu armfawmfum;udk &yfcdkif;vdkufojzifh tvdkufodwwfonfh
ajcaxmufrsm;u oGufvufvsifjrefpGm um;ay:odkY wufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 6
um;ay:odkYa&mufaomtcg eD;eD;xdkifvQifvnf; ac:awmrSef;vlodrnfpdk;í a0;a0;xdkif&rSmuvnf;
tNrJwrf;rjrif&rnfudk ylyefaomaMumifh xdkrdef;rysKduav;ESifh ab;csif;wdkufcHkwef;\ aemufcHkwGif0ifí
xdkif&avawmh\/ um;rSm ukuúKdif;bufrSvSnfhí armif;rnfhum;jzpfojzifh cyfMumMumxdkifí vdkuf&rnf
odaomaMumifh xdkvSyoluav;\ rsufESmudk wpfvrf;vHk; wpdrfhpdrfhMunfh½IoGm;&rnfudk awG;rd&if;
ausmfjrifhwGif yDwdjzpfavawmh\/ um;ay:wGifxkdifrdonfhtcsdefupí ausmfjrifh\rsufpdrsm;rSm xdkrdef;rysKd
uav;\rsufESmqDrScGmír&? vTJz,fír&atmifpl;pdkufaeojzifh wpfcgwpf&H ol\vSnfhtMunfhESifh qHkoGm;
aomtcg tcspf"mwfrsm; udef;atmif;&mjzpfaom ESvHk;om;twGif;odkY zl;pma&;ewf\jrm; pl;0if
azmufxGif;í oGm;ava&mhovm;[k ausmfjrifhwGifxifrdav\/ olYudkig cPcPjrifbl;ygw,f? EkdYayr,fh
olYtrnfb,fvdkac:ygvdrfhrvJ[k awG;awmar;jref;aom pdwfrsm;onf tMunfhudk tm;ay;aeavukef\/

um;rSm jznf;jznf;rSefrSef armif;vmaomfvnf; ausmfjrifh\pdwfxJwGif cgwdkif;pD;&onfESifhrwl? xdkaeYrS


C

ydkíjrefjrefarmif;um wpfem&D 45rdkifxufrenf; armif;a&mhovm;[k atmufarhvsuf NrdKYxJodkY


om

jrefjrefa&mufí cGJcGmoGm;&rnfudk ylyefrdav\/ ausmfjrifh\pdwfwGif olYtm;rnfuJhodkY todjzpfatmif


vkyf&rnfudk BuHpnf&if;ygvmav\/ trnfudkvnf;rod? pwifípum;ajym&efvnf; taMumif;r&dSojzifh
me

tMuH&cufíygvm&if; ppfNidrf;ausmufwdkifem;qDodkY a&mufívmaomtcg qufvufpD;&ef rsm;pGmrusef


rcia

awmhonfhtavsmuf þwGifpcef;odrf;&awmhrvdkvdk &dSíaeav\/


l us

odkYESifh ql;avbk&m;vrf;odkY a&mufaomtcg xdkrdef;rysKduav;onfxdkif&mrSxí acgif;avmif;MudK;udk


qGJívIyfvkduf&m xdkae&mwGif qif;awmhrnfudk ausmfjrifhod&dS&onfhtavsmuf tydkif;wdkaom
eo

½kyf&Sifum;udkMunfh&ouJhodkY tm;&wif;wdrfjcif;r&dSrDu Zmwfvrf;qHk;awmhrnfjzpfojzihf pdwfxJwGif


f th

[mwmwmBuD;jzpfum oufjyif;½SLrdavawmh\/
is b

um;&yfvkdufojzifh um;ay:rS xdkrdef;rysKduav;qif;oGm;onfudk pl;pl;pdkufpdkufMunfhrdNyD;vQif


o ok

um;jyefíxGufaomtcg pdwfajzp&m&&ef olxkdifoGm;aomae&mudk Munfhvdkuf&m xdkifcHkay:wGif


wil

om;a&tdwfuav;wpfckudk awGY&ojzifh ][m . . . ae&muswmyJ? olarhNyD;usef&pfNyDxifw,f? 'guav;


vkdufydkYvkduf&&ifawmh wpfcgwnf;tqufjzpfoGm;rSmyJ} [k jAKef;ceJ aumvdyfausmif;om;wdkY ÚmPfwGif . .
l be

a&mifjyef[yfovdkvmíxifjrifrdonfhtavsmuf um;&yfatmifrapmifhEdkifbJ um;ay:rSckefcsqif;av&m


at y

ausmfjrifhrSm rdef;rysKduav;\aZmjzifh qif;ajy;&jcif;aMumifh um;ay:rS atmfvkdufaomtoHrsm;udk


rMum;&bJ&dSav\/
our

rdef;rysKduav; um;ay:rSqif;aomtcsdefESifh ausmfjrifhqif;í vkdufaomtcsdefrSm tenf;i,frQuGmí


ow

aeojzifh vltrsm;oGm;vmaeonfhtMum;wGif ½kwfw&uf xGif;azmuf&SmazGí rjrifEdkifojzifh vefcsm;ESifh


nr

vdkuf&vQifaumif;rvm;? ajcvsif&Sm&aumif;rvm;[k pOf;pm;ír&bJ&dSpOfwGif olcdk;rsufpdxufpl;&Saom


ausmfjrifh\rsufpdxJwGif uGefwDeifw,f aysmfyGJpm;½Hkem;rSuyfí AdkvfcsKyfaps;opfqDodkY avQmufoGm;ol
isk

uav;udk jrifvdkuf&m txl;auseyfíoGm;um vefcsm;ac:í tjrefqGJcdkif;av\/ tem;odkYa&mufonfh


wpfNydKifeuf vefcsm;udk&yfcdkif;NyD; tjrefqif;íajy;&m ]qyfzdk; .....ydkufqyfayG;av} [k ukvm;uajymrS
owd&um tdwfxJodkY vufxkd;EdIufvdkufonfwGif rwfaphwpfaphygvmonfudkrS jyefírvJEdkif/ ukvm;\
ydkufqHtrf;orQudkvnf; rapmifhEdkifbJ rdrdtm½Hkpl;pdkuf&modkYajy;oGm;um ]'DrSm . . .} [kac:vkdufrS rdef;rysKd
uav; vSnfhMunfhonfhwGif

]um;ay:rSm a[m'Dom;a&tdwfuav; usef&pfaecJhw,f} [k ajymaomaMumifh rdef;uav;wGif pOf;pm;&


cufaom trlt&mudkjyvsuf om;a&tdwfudkMunfhNyD;vQif ][ifhtif; . . 'guRefrom;a&tdwfuav;
r[kwfbl;? uRefr om;a&tdwf&dSom;yJ? rusef&pfcJhygbl;} [k qdkum rdrdvufxJ&dS vufudkiftdwfudk
jyonfhtwGuf ausmfjrifhwGif arm[dkufíoGm;avawmhh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 7
]'gjzifh b,folusef&pfcJhwmygvdrfhrvJ} [k ausmfjrifhu pOf;pm;&cufovdk aemufaphudkukwfazsmuf&if;
ajymvkdufrS ]'Dom;a&tdwfuav; uRefrab;rSm xdkifaewJh rdef;rwpfa,mufudkifaewmudk jrifwmyJ?
olY[myJ/ ab;rSmcsxm;wmeJYwlw,f} [k ajymjyojzihf

][dkuf....'grS acsmufaygufwdk;wmtppfyJa[h} [k pdwfwGif;u usdwfía&&Gwfvsuf rsufESmxm;&cufum


&Sufudk;&Sufuef;jzpfaepOfwGif ]BudK&D0g;vm;a[h? BudK&D0g;vm;? ywfu½dk;? cg;ydkufEIdufoGm;w,fAsKdY?
cg;ydkufEIdufAsKdY} [lí ukvm;vkd? jrefrmvdk qlnHaomtoHrsm;ESifhwuG ajy;vTm;ívmMuolrsm;udk
awGY&av\/

ausmfjrifhwGif cg;ydkufEIduf vkdufMuonfrsm;udk awGY&aygif;rsm;ojzifh ½dk;íaeaomaMumifh trIrxm;bJ


C

rdef;rysKdbufodkY vSnfhumom pum;ajym&ef pOf;pm;rdpOfwGif cg;ydkufEIdufzrf;&efvdkufolrsm;onf


om

rdrdwdkYESpfa,muftm; 0dkif;tHkxm;MuonfudkawGY&rS rsufvHk;rsufqHjyL;aeavawmh\/


me

][dkuf.....cufNyD? b,fhES,fvkyf&yghrvJ? aomuf&SufBuD;awmh uGJawmhrSmyJ} [k ylyefum rdef;rysKduav;\


rcia

rsufeSmudk Munfhvdkuf&m ¤if;wGifvnf; rdrduJhodkY pdk;&drfruif;bJ&dSonfudk awGYjrif&av\/


l us

]cg;ydkufEIdufygawmh . . . cg;ydkufEIdufyg? um;ay:uvufudkiftdwfuav;udk vkajy;wmyg} [laom


rdef;rtoHonf &efukefNrdKY\owåd? acG;udkufwmutp pktHkavh&dSaom vlwpfodkuftwGif;odkY xGif;azmufí
eo

vmNyD;vQif toH&Sifrdef;ronf ausmfjrifhudkjrifonfESifh wpfNydKifeuf ]a[m . . . olyJawmh? olygyJ? a[m'D


f th

vHkcsnfeJY a[m'Dt0wfeJY rSwfrdygw,f? ½kyfudku Zmwfvdkufrif;om;a,mifa,mif? vdkzma,mifa,mifeJY} [k


is b

qdkNyD;rS ausmfjrifh\vufxJu om;a&tdwfudkjrifojzifh ]tppfyJ? a[m'g usKyfom;a&tdwfuav;yg} [k


qdkum qwfceJqGJ,lNyD; &efawGYrnftvkyfwGif
o ok
wil

]uRefawmfajymyghr,f onf;cHygOD;? olarhusef&pfcJhwJh om;a&tdwfuav;rSwfvdkY uRefawmf,lvmrdwmyg?


olYudkjyvdkY r[kwfbl;qdkawmhrS . . .} [k ajym&mwGif ][kwfygw,f&Sif? uRefr[mrSwfvdkY vmay;wmyg} [k
l be

0ifíaxmufcHaomaMumifh oufom&m&rnfvm;[k atmufarhaomfvnf;


at y

]tr,f . . . 'DvdkavrsKd;eJY &rSwfvdkY? um;ay:u zswfueJqGJNyD; ckefajy;wm[m cg;ydkufEIdufr[kwfvdkY


our

arsmufzifeDvm;vdkY? [if; . . . vludk *sif*v,frSwfvkdY? wpfywf½dkufrvdkYvm;? usKyf . . . &efukefNrdKYBuD;udk


'dk;vdkarTvmwJhaumifr? wpfa,mufu om;a&tdwfudkab;qGJcsNyD;qif;oGm;w,f? vifvkyfwJholu
ow

zswfceJqGJNyD; qif;ajy;w,f? [if; . . . 'gavmufrsm;ryg;&if odrfBuD;aps;xJrSm aps;a&mif;rpm;bl;?


nr

b,f&rvJ &J . . . &J? eifwdkYvifr,m; b,frSrajy;eJY} [k qdkojzifh ESpfa,mufom;cufonfxuf


tcufBuHKum b,fhES,frS rvkyfwwfatmif &dS½HkrQru ]vifr,m;} [k ac:xm;jcif;udk cHMu&ojzifh
isk

wpfa,mufrsufESm wpfa,mufrMunhf&Jatmif &dSav\/

]r[kwfygbl;ta':? wpfckajymyg&ap} [k ausmfjrifhuajymírSrqHk;rD xdkrdef;rrSm rsm;pGma'goxGufonfh


[efjzifh . . .

]bm . . . rif;uvm; ighudk ta':ac:wm? igu rif;bGm;at t&G,frdkYvm;}

]aMomf . . . cufvkdufygbdawmh? ta&;xJ tysKdvkyfaejyefygNyD? ta':ac:wmrBudKuf&ifvJ...} [k


ajymíaeqJ wuúpDum;wpfpif;teD;odkY a&mufvmum um;ay:rS '½dkifbmu pdk;&drfruif;aom
trlt&mjzifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 8
]q&m? bmjzpfvdkYvJ} [k ar;rS ausmfjrifhwGif '½dkifbmudk Munfhrdum rdrdpD;aeus todjzpfaeonfudk
awGY&aomaMumifh

][m...pHwifvm;? vkyfprf;ygOD;uGm? wdkYawmh acsmufusaeNyD}

]vmygq&m? um;ay:wufyg? tzufvkyfNyD; pum;ajymraeygeJY? &Sufp&mBuD;} [k ajymum pHwifu


rsuf&dyfjyvkdufojzifh

]udkif;...cifygwufcJh? um;ay:wuf} [k rdef;rysKduav;yg ac:vkdufojzifh olYrSm bmvkyf&rSef;


rodonfhtavsmuf ausmfjrifhpum;twdkif; um;ay:odkYwufvdkufrS ausmfjrifhvJ aemufuvdkufí
C

wufonfESifh wpfNydKifeuf pHwifu csufcsif;yif um;udkarmif;xGufoGm;av&m om;a&tdwfydkif&Sifrdef;rESifh


om

wuG vlwpfpkwdkYrSm ai;arm&if; tHhtm;oifhvsuf usef&pfMuav\/


me

um;udkauGYywfvSnfhvnfarmif;ESifNyD;rS ausmfjrifhtm; pHwifu ]bmjzpfvkdYvJq&m} [k ar;&m


rcia

]rajymygeJYawmhuGm? tmtD;wDbwf(pf) ay:rSm om;a&tdwfuav;wpfvHk; usef&pfwmawGYwmeJY


olY[mrSwfvdkY csufcsif;,lNyD; um;ay:uqif;ay;wm? olY[mr[kwfbJ [kdrdef;r[m jzpfaevdkY ighudk
l us

cg;ydkufEIdufygqdkNyD; vkdufvmvdkY? uHaumif;vdkYtcsKyfxJ rtdyf&w,f}


eo

][m; . . [m; . . ? udkausmfjrifhwkdYujzifh vkyfvkdufrSjzifh trnfeJY vkdufatmifudk ausmfa&mhyJ? tusKd;vdkvdkY


f th

anmifa&avmif;? uHaumif;vdkY &Jtzrf;rcH&w,f} [k qdkjyD;rS


is b

]olu b,folvJq&m}
o ok
wil

]wdkYausmif;uygyJ? trnfuawmh . . .} [k qdkNyD;rS rdef;uav;bufodkYvSnfYí Munhfvdkufojzifh


l be

]rnGefYwif . . .} [k rdef;rysKduav;u pum;qufíay;rS


at y

]tdkifrf aqm&D;? odyfNyD;0rf;enf;ygw,f rnGefYwif? uRefawmfuvJ rnGefYwif om;a&tdwfuav;rSwfvdkY


our

apwemaumif;eJY vdkufNyD;ay;wm? wrifaESmifh,Suf&m a&mufaeawmhwmyJ? pdwfr&dSygeJYaemf}


ow

]tdk...bmrSawmif;yefp&m tvkyfr[kwfygbl;&Sif? 'DvdkjzpfzdkYMuHKvmvdkY jzpf&wmyJ? uRefrtwGufeJY


nr

jzpf&wmrdkY uRefrvJ odyfNyD;tm;emwmyJ}


isk

]tHr,fAsm? &efukefNrdKYBuD;qdkwm ckjrifckaysmufawGyg? rSwfrdwmvJ r[kwfygbl;? bmrSawG;Nyd; &SufaezdkYvJ


r[kwfygbl;? aemufawmhrS 'Dtjzpftysufuav; awG;rdwdkif; &,frdaerSmygyJ} [k pHwifu Mum;0ifí
ajymNyD; qufvufí ]q&mudkuvJ cufygw,f? 'DvdkrSm;aygif;vJrsm;vSNyD? wavmwkef;uvJ rkefYpdrf;aygif;
onfBuD;&Gufvmwm ay:awmfrlyifhvmw,fqdkNyD; ukef;&dScdk;aevdkufwm} [k qdkrS

]awmfyguGm? rif;uawmh aemufawmhr,f} [k qdkNyD;vQif ]a[h pHwif? a[m'Dpm;yGJ½Hka&SY &yfvkdufOD;a[h?


cg;ydkufEIdufvkdufwJhvlawGvJ rjrifEkdifygbl;} [k qdkvdkufojzifh pHwifvnf; um;ukdxdk;í &yfvdkufav\/

]udkif; . . rnGefYwif? aemufuvlawGvJ a&Smif&if;? 'DxJcP 0if&atmif}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 9
]'ku©r&SmygeJY&Sif? aeygapawmh? uRefrvJ rqmygbl;}

]rqmayr,fhvJav cPavmufaygh? pum;pjrnfvJajym&if; ckwifuvlawGvJ a&Smif&if;aygh? vufzuf&nf


wpfcGufeJYawmh ydkNyD;Adkufrav;ygbl;? NyD;awmhrS rnGefYwif oGm;csif&mudkajymyg? um;eJYvdkufydkYygr,f?
vmygav? o'¨gvdkYauR; aoaq;awmif vTwfypf&ao;wmyJ? [J [J} [k &TifNyHK;pGmac:vkdufaom
ausmfjrifh\ toHwGif ñdSKY"mwfygonfhtvm; rnGefYwifrSm jiif;y,fjcif;iSm rwwfEkdifawmhbJ qkdifxJodkY
vdkufygoGm;&av\/

ausmfjrifhwGif apmapmu pdwf½Iyfp&maumif;oavmuf ,ckwGif taysmfBuD;aysmfaeonfudkawGY&um vSyol


wuúodkvfausmif;oluav; wpfOD;ESifh xl;xl;qef;qef;awGYqHk&onfhtwGuf xdkaeYtzdkY &dSorQaiGawG
C

ukefcsifukefygap? ausmif;vcray;EkdifvdkY ]qyfpyef;&Sif;} txdcH&í ausmif;cef;xJ 0ifcGifhr&csifvnf;


om

aeayapawmh[kqHk;jzwfum a0óEÅ&mxHk; ESvHk;xm;vsuf pm;aomufzG,f&mrsKd;pHkwdkYudk qufumqufum


rSm,lauR;arG;av\/ pm;aomufMu&if; apmapmu tjzpftysufuav;udk pm;NrH§KYjyefum &,f&if;arm&if;?
me

ajymqkd&if;ESifh wpfa,mufESifh wpfa,muf tuRrf;w0ifjzpfoGm;&mrS wpfa,muf\taMumif; wpfa,muf


rcia

aumif;aumif;od&dSum xkdodkYawGYqHk&atmif jzpfvm&if;ukdyif 0rf;tomBuD;omí aeMuav\/


l us

pm;aomufNyD;Muaomtcg qdkifxJrS xGufvmMuNyD;vQif rnGefYwifu ]uRefr AdkvfcsKyfaps;xJrSm


ydk;xnfuav;wpfck0,fp&m &dSw,f? uRefroli,fcsif;wpfa,muf r*FvmaqmifvufzGJYzdkY? 'guav;
eo

ta&;BuD;aewmeJY xGufvmcJhwm? ta&;xJrSm t&may:aeawmhwmyJ} [k ajym&if;&,faomaMumifh


f th

ausmfjrifhu a&maESm&,farm&mrS
is b

][kwfyg&JY? jzpf&yHkrsm; qef;vJqef;ygayw,f? todausmif;om;xJursm; awGYoGm;&if ausmif;usawmh


o ok

b,favmufaemufajymifMurvJvdkY? b,folrSrawGYayvdkYaygh} [k ajymNyD;vQif ]a[h pHwif? AdkvfcsKyf


wil

aps;opfudk armif;a[h} [k trdefYcsum ESpfOD;om; um;ay:odkYwufí ygoGm;Muav\/


l be

rnGefYwif tvkd&dSaomypönf;rsm;udk ESpfa,mufom;Munfh½Ia&G;cs,f 0,fjcrf;MuNyD;aemuf qdkif&Siftm;


at y

rnGefYwif\ oli,fcsif;xHodkY wpfcgwnf; wifydkYvdkuf&ef cdkif;tyfcJhNyD;vQif


our

]udkausmfjrifhaum bmrsm;0,fp&m&dSao;vJ}
ow

]0,fp&mw,fNyD;r&dSygbl;? 0,fzdkYqdk&ifawmh tcef;em;u uav;idkovdk pmMunfhcsdefatmfwwfwJh


nr

ausmif;om;tzdkY EkdYbl;uav;0,foGm;rSyJ} [k ajymqdk&,farmojzifh


isk

]udkausmfjrifhwdkY ausmif;om;awG[m odyfNyD;aemufwJhvlcsnf;yJ}

][m rajymeJYawmh? ½IyfwJhaemufwJYb0rSawmh Adkvfcsnf;yJ? qm*sifawmifr&dSbl;} [k ajymonfhtwGuf


nGefYwifwGif &,farmaeaomaMumifh

]udkif; rnGefYwif? b,frSoGm;p&mr&dS&ifvJ ½kyf&SifoGm;Mu&atmif} [k ac:av&m nGefYwifu


tm;emvsufESifh jiif;y,faomfvnf; ausmfjrifh\ qGJiifjcif;udk ra&SmifomaomaMumifh

]tcsdefodyfNyD;aemufusaer,fxifw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 10
]aemufrusygbl;? cyfapmapmNyD;rSmyJ? jyefawmhvJum;eJYjyefrSm? tcsdefaumif;uav;yJ jyefa&mufrSmyJ} [k
ajymonhftwGuf nGefYwifrSm ½kyf&SifodkY vdkuf&jyefav\/

um;ay:rSqif;aomtcg ½kyf&Sif½Hka&SYwGif a&mufaeMuaom ausmif;awmfom;rsm;\ rsufvHk;rsm;onf ],l


wD pD} '&def;jyovdk ausmfjrifhwkdYbufodkY wnDwnmwnf; vSnfhMunfhum pdkufíaeMuavawmh\/

]'DieJeJY b,fwkef;ursm; odaeMuygvdrfhrvJ} [k awG;awm tHhMooluvnf;r&Sm;? todxJu


ausmfjrifhudkMunfhum rsufpdwpfzuf rSdwfíajymifjyolujy? vlaemufrsm;uvnf; ]MuGm;w,fa[h?
MuGm;w,f yHkrSm;0ifBudwfvmwmyJ} pojzifh rMum;wMum;ajymolu ajymojzifhcyfjrefjref0if&ef
vufrSwfcHrnftvkyf ]q&m? "mwfqDzdk;ay;cJhygOD;} [k pHwifuawmif;aejyefojzifh
C

]rif;wdkY '½dkifbmawG 'grsKd;csnf;yJ? xrif;rpm;&ao;wmeJY? "mwfqDr&dSwmeJY} [k pwdkifxkwfí Budrf;


om

vkduf&m
me

]q&m uRefawmhftaMumif;vJ todom;yJ? r&dSvdkYajymwmyg} [k qdkrS ]ay;rSmaygh} [k qdk&if;


rcia

ausmif;om;rsm;a&SYwGif aiGpuúLrsm;udk txyfvkduf qGJxkwfvdkufNyd; cyfwnfwnf wpf&GufpDa&MunfhNyD;rS


l us

]a&mh yxrwef;uESpfapmif vufrSwfoGm;jzwfacs? ydkwm,lxm;} [k qdkum wpfq,fwefwpf&Gufudk


xkwfay;vkdufav\/ vufrSwf&aomtcg }pHwif rif;½kyf&SiftNyD; vmapmifhacs} [k rSmcJhNyD;vQif
eo

ESpfa,mufom; pwdkifxkwfum ,SOfwGJíwufoGm;NyD;vQif ausmfjrifhu todausmif;om;rsm;bufodkY


f th

vSnfhum rsufpdrdSwf vQmxkwfí NyHK;jycJhav\/


is b
o

½HkxJodkYa&mufí xkdifrdMuaomtcg a&mufESifhaeMuaom ausmif;om;tcsKdYESifh aemufxyf0ifvmaom


ok

ausmif;om;rsm;onf ausmfjrifhwkdYudkom vSnfhíMunfh½IMuNyD;vQif tcsif;csif;wD;wdk;ajymqdk&,farm


wil

Muav&m ausmfjrifhonf tpwGif rsufESmylrdaomfvnf; rMumrcP vSnhfMunfhMuonfudk awGY&awmh


ojzifh rxl;awmhbl;[k ESvHk;jyKum tvSLY&SifrSef;odatmif r@yfwdkifwufíjyouJhodkY rdrdudk
l be

rjrifjrif&atmif &ifudkaumhí wnfhrwfpGmxkdifvsuf rsufESmajymifwdkufvkdufaomaMumifh


at y

ausmif;om;rsm;rSm aemufxyfvSnfhírMunfh0HhawmhyJ &dSav\/ xkdodkY ,SOfwGJí pwdkifxkwfvdkuf&jcif;


ESifhwuG waeYcif;vHk; twlwl,SOfwGJoGm;vmae&onfrsm;rSm ausmfjrifhwGif ewfjynfodkYa&mufatmif
our

rdSef;vkdufaom bdef;pm;\pnf;pdrfrsKd;udk cHpm;&um aeYpOfeSifhtrQ xdkuJhodkY oGm;vmaeEkdifwJh


udk,fjzpf&ygapvdkY pdwfxJuusdwfíqkawmif;&if; aysmf&Tifauseyfjcif;\ t&omudk qdwfNidrfpGm
ow

cHpm;aeav\/
nr
isk

]acsmuvufpm;rvm;? atm&def;u&yfaomufrvm;} wnf; [laom avmuGwfpum;rsm;jzihfnGefYwiftm;


trsKd;rsKd;ta&;,lae&if;yif ½kyf&Sifum; píjyojzihf wpf½HkvHk; rnf;arSmifíoGm;aomaMumifh ausmfjrifhwGif
ausmif;om;rsm;\ rsufvHk;vufeufrS oufomcGifh&oGm;avawmh\/ odkYESifh½kyf&Sifum; NyD;vkeD;vmonf
wGif NyD;onfhwdkifatmif apmifhíaeacsu ausmif;om;rsm;\ txGufESifhqHkaernfjzpfí ajymifavSmifMu
OD;rnfudk BudKwifodESifhonfhtavsmuf rdrdrSmrl tajymifcH&aomfvnf; omíauseyfzG,f jzpfrnf
rSefaomfvnf; rnGefYwif &SufoGm;rnfudk pdk;&drfaomaMumifh ]NyD;rSxGuf&if vlwdk;cHae&r,f? apmapm
xGufMupdkY} [k ajymum ESpfa,mufom; xGufcJhMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 11
]b,fhES,fvJq&m? NyD;NyDvm;} [k apmihfaeaom pHwifu ar;&m ]NyD;vdkYxGufvmwmaygh} [k ajymojzifh
][J[J tJ'g xHk;*sefudkAs} [k ukvm;oHESifh jyefíajymvdkufrS ]rif;uawmh aemufa&mhr,f} [k qdk&if;
um;ay:odkYwufMuum ausmfjrifhu pHwiftm; t&SnfqHk;vrf;rS jznf;jznf;armif;&ef usdwfí
rSmvdkufav\/

odkYESifhausmfjrifhonf wpfvrf;vHk;pum;awG azmifzGJYatmifajymí vkdufygvm&if; Apfwdk;&D;,m;


tJAif;e,l;okdY um;0ifvkdufonfESifh wpfNydKifeuf ausmif;odkYa&mufawmhrnfudk od&ojzifh
MumMumtwlpD;&awmhrnf r[kwfawmhaomaMumifh rMumrDcGJ&awmhrnfudkawG;í 0rf;enf;csifovdkvdk
jzpfrdav\/ xdkYaemuf rdef;uav;rsm;aexdkif&m tif;vsm;ausmif;aqmifwGif;odkY um;0ifoGm;NyD;vQif
ay:wDudkatmufwGif xdk;íqdkufvkdufojzifh ]uJ uRefrqif;awmhr,f} [k rnGefYwifu ajymonfhtwGuf
ausmfjrifhu wHcg;udkzGifhay;vkduf&m rnGefYwifonf um;ay:rS qif;&if; ]aus;Zl;wifygw,f&Sif? uRefrudk
C

jyKpkapmifha&SmufwmawG} [k ajymaomaMumifh
om
me

]aus;Zl;wifavmufatmif r[kwfygbl;? wifp&mr&dSygbl;} [k ajymí ]udkif; 'DuvJ oGm;vkdufygOD;r,f}


rcia

EIwfqufonfwGif pHwifuvnf; Mum;azmufí ]udkif; rrav; *GwfpEkduf} [k vlysuf t*Fvdyfpum;jzifh


EIwfqufum OD;xkyfudkajr§mufíjyonfh[efrsKd; vkyfvkdufojzifh rnGefYwifwGif &,farmí usef&pf&mu
l us

ausmfjrifhu vufvIyfíjyonfudkjrifojzifh jyefíjyvkdufaomaMumifh ausmfjrifhu ]a[h pHwif?


ighMunhfygOD;uG} [k qdkum &if0udkvufESifhzd&if; arhajrmívJonfh[efrsKd;jzifh um;ay:odkYyHkívSJcs
eo

vdkufaomaMumifh pHwifwGif um;armif;&mu [uf[ufyufyuf &,frdavawmh\/


f th

yk*Ha[mxJodkY um;0ifoGm;NyD; avSum;&if;wGif xdk;íum;qdkufvkdufonfESifhwpfNydKufeuf


is b

avSum;wuftqifhay:wGif &yfípum;ajymaeolrsm;onf ausmfjrifhudkMunfhum ][m


o ok

udkausmfjrifhwdkYuawmh 'DuaeYawmh pwdkifyJa[h? t&rf;udkypfBuJvkdufwmyJ} [k qdkojzifh ausmfjrifhu


qdkvdk&if;udkodaomvnf; rod[efjzifh NyHK;&,fum
wil
l be

]bmrsm;jzpfvdkYvJAsm}
at y

]rodbl;rSwfvdkY? zdef;r,fawmh rBuHeJYq&m? *vkyf½HkrSmav}


our

]aMomf odNyD? EkdYaywJYAsm? 'guawmh olYukodkvfeJY oljzpfwmygAsm? remvdkwdkY r&dSygbl;} [k ajymifíajym&if;


um;cay;íwufvmav\/
ow

]'DuaeYawmh cifAsm;w,ftDwJhvlyJ} [kwpfa,mufupvkdufojzifh tjcm;oHk;a,mufu ]zdk;tDa[h? zdk;tD} [k


nr

oHao;oHaMumifESifh atmfMuaomaMumifh ]bmvJa[h? bmvJ} [kar;um ausmif;om;tcsKdY tcef;xJrS


xGufvmMuav\/ xdkausmif;om;wpfpk wdkYonfvnf; qlqlnHnHESifh ausmfjrifhaemufrSvkdufum
isk

ol\tcef;wGif;odkY qlnHpGm0ifa&mufMuav\/ ukvm;xkdifwpfvHk;? pm;yGJwpfvHk;? AD½dkwpfvHk;?


ckwifwpfvHk;om&dSaom tcef;uav;rSm ausmif;om;rsm;jzifh jynfhESufoGm;um tdyf&may:
ypfvSJtdyfolutdyf? ab;wGifxdkifoluxdkif? pm;yGJay:odkYwufoluwuf? t0wfxnfhxm;aom
oHaowåmudkqGJí wufxkdifoluxkdifESifh ½Iyf,SufcwfoGm;av\/
]udkausmfjrifhwdkYrsm; odyfNyD;pGHwmyJ? aq;aumif;uav;rsm;&dSa&mhvm;} [kar;&m ]aq;aumif;awmh&dSwmaygh}
[k &,farmí ajymvkdufojzifh

ausmif;om;wpfa,mufu ]'gjzifhAsm? aq;enf;uav;rsm; ay;ygcifAsm? zdeyfcRwfay;qdk&if ay;yghr,f} [k

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 12
ajymum [efvkyfí cRwfawmhrnfhyHk vkyfvkduf&m ]'gavmufvJ toem;cHzdkY rvdkygbl;? vdkcsifoyqdk&if
ay;&wmaygh? udkif; rSwfxm;aemf? a&eHacs;&,f? aq;&Guf&,f 'kw¦m&,f a&m . .}
]tJ'gudk vQmrxdtmrxd rsKd&rvm;}
]r[kwfbl;? tJ'gudkvdrf;? 0Jajcmufawmh aoaocsmcsmEkdifw,f} [k ajymrS ajymifonfudkodum
0dkif;í&,fMu&m ]'geJY aq;enf;aumif;vkdcsifw,fqdk} [k ausmfjrifhuajym&m wpfa,mufu
]'Daq;ar;wmr[kwfbl;? rD;,yfaq;ar;wm} [k a'goxGuf[efvkyfajymum ]awmfygAsm? cifAsm;vJ
udkodef;azeJYaygif;wmeJY ysufvmNyD/ Mum&if tElaq;½HkydkY&awmhr,f} [k ajymaepOf yk*Hausmif;aqmif\
vl&TifawmfbGJY& rsufrSefESifhausmif;om; armifodef;az a&mufvmav&m ]aocJOD;r,hfvlyJ? ajymae&if;
a&mufvmw,f} [k wpfa,mufu qD;íajymvkdufonfudk odef;azrSm *½krpdkufbJ yg;pyfrSm ]'efY'vef'efY .
C

. 'efY'vef'efY} [k qdkjrnf&if; vufESpfzufudkvIyfí0ifvmojzifh ]bmjzpfvmwkef;} [k ar;rS


om

]aoG;pkef;em*sKd tJav bif*sKdwD;vmwm} [k ajymonfhtwGuf wpfcef;vHk;yGJusíoGm;av\/


me
rcia

]udkodef;az cifAsm;vluawmh? 'DuaeY Muufuef;qeftdk;wdk; vmwmyJ? *vkyf½HkxJ ESpfa,mufom;wGJNyD;


0ifvmvkdufwm? ol[mu bmvkdvdk nmvkdvdkAs} [k awGYjrifoGm;aom ausmif;om;wpfa,mufu
l us

ajymojzifh ]b,folvJAs} [k udkodef;azu ar;rS


eo

]rnGefYwifygAsm}
f th

]tHr,f cifAsm; w,fawmfwJhvlyJ/ NrHKxm;vdkufwm tckrS ay:awmhw,f? uRefawmhftodray;bl;}


is b

]cifAsm;today;zdkYaeaeomom? uRefawmfawmif 'DaeYrS od&wm}


o ok

]NzD;raeygeJYAsm? r[kwfEkdifwmawGajymvdkY olrsm;,Hkyghrvm;As}


wil
l be

]uRefawmfBudKufwJh&nf;pm;eJY rnm;bJ &dSap&JY? wu,fhudk ajymwmyg? awGYyHkudku qef;vGef;vdkY} [k


pvkdufrS trsm;u0dkif;í ar;MuonfwGif tjzpftysuftvHk;pHkudk zGifh[ajymjyaomaMumifh waomaom
at y

&,farmMuavawmh\/
our

][kwfvJ[kwfwJh vlyJAsm? ukowdkYZGJrsKd;eJY urÇmudkajcuefydk;r,fhvlyJ? uHaumif;vdkY axmifEIwfcrf;ay:u


acsmfrusw,f? BuHBuHzefzefAsm} [k ajym&if; odef;azrSm awG;í &,faejyefojzifh ol\&,foHudk
ow

tjcm;ausmif;om;rsm;rcHEkdifbJ a&maESmí&,farmMuav\/
nr

]'gjzifh cspfjcif;tp om;a&tdwfuqdkwJh pum;topfay:vmzdkY jzpfaeawmhwmaygh} [k ajymaeqJrSmyif


isk

xrif;pm;acgif;avmif;xdk;vkdufojzifh ]a0;a[;} [laomqlnHoHBuD;ESifhwuG vlpkuGJí oGm;avawmh


ownf;/

*********************

odkYESifh ausmif;awmfBuD;wGif ausmfjrifhESifhrnGefYwifwdkY jyefíawGYMuaomtcg &SufovdkvkdjzpfíaeMuojzifh


rsufESmrxm;&Jaomfvnf; ]aumf&pf'g} wGif &ifqdkifawGYae&jcif;aMumifh rsufESmcsif;qHkrdum NyHK;&,fí
EIwfquf&mu axGxl;aomtaMumif;r&dSaomfvnf; pum;ajymae&vQifyif auseyf&rnfjzpfjcif;aMumifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 13
]tck rnGefYwifwdkY atmhzf&ovm;} [k ]atmhzfyD;&D;,'f} ac: pmoif&efr&dSojzifh tm;vyfaom
tcsdef&ovm;[k ar;&mwGif

]r&bl;? t*Fvdyfuvyf(pf) wuf&OD;r,f} [k ajzaomaMumifh Mum&SnfpGm qGJzifhí pum;ajymcGifhr&ojzifh


xdkrQavmufajymvdkuf&onfESifhyif auseyf&avawmh\/

odkYjzifh oifMum;&ef oifcef;pmajymif;vJonfhtavsmuf wpfcef;rSwpfcef; ul;ajymif;oGm;vm&if;


awGYqHkonfhcPav;wGif pum;ajymjzpfatmif ajymvkduf&onfudkom tom;,lí rnGefYwifwdkY
tm;aomtcsdefESifh ausmfjrifhtm;aom tcsdefrsm;wGif we*FaEGwpfywfvHk;rS wpfcsdefrQom
wlonfhtavsmuf xdktcsdefuav;twGif; vkvk,uf,ufapmifhqdkif;í ]av'DpfuGef;rGef;&Grf;} ac:onfh
rdef;uav;rsm;\pka0;&m tcef;em;wGifvnf;aumif;? pmzwfcef;wGifvnf;aumif; awGYqHkum
C

rdef;uav;rsm;\ taMumif;udk ar;jref;jcif;? aomif;ajymif;axGvm ajymqdkjcif;rsm;ESifhom


om

tcsdefukef&avawmh\/
me

rnGefYwifrSm ausmfjrifhESifh todjzpf&jcif;ü a,musfm;tod&&dSjcif;xuf wpfpHkwpf&mtvkd&dSvQif NrdKYxJodkY


rcia

uqkefajy;um tjrefqHk;&SmazG0,f,lay;rnfholwpfOD; ay:aygufvmjcif;yifjzpfayawmh\/ xdkodkY


ausmfjrifhrSm rnGefYwif\tusKd;udk trsKd;rsKd;aqmif&GufjyKvkyf ay;jcif;tm;jzifh wpfOD;ESifhwpfOD;
l us

txl;cspfcif&if;ESD;aomtajcodkY qkdufa&mufvmMuonfhtavsmuf onftcsdef? onfae&mü awGYaeus?


[dktcsdef[dkae&mü awGYaeMujzpfonfhtwdkif; xdkodkYawGYMu&efrSm tvkyf0wå&m;BuD;wpfck jzpfonfhyrm
eo

rawGYbJ raeEdkifMuaom tjzpfodkYa&muf&dSvsuf wpf&ufavmufrawGY&vQif ydkufqHr&dSwkef;rSm


f th

ausmif;tjyefwGif vufzuf&nf rrDvkdufonfxuf 0rf;tenf;BuD;enf;rdavawmh\/


is b

,if;odkYaomtajcodkY qkdufa&mufvmonfhtavsmuf ausmfjrifhESifhtwlwGJzuf odef;azu


o ok

}b,fES,fhwkef;q&m? ,ckavmuf MumvdkYrScifAsm;wdkYtajctae[m b,fc&D;rSrqdkufao;bl;vm;} [k


wil

ar;onfhtwGuf ]'gawmh cifAsm;yJ pOf;pm;Munfhav? awmfawmf c&D;a&mufaerSjzifh tckvdk


b,faevdrfhrwkef;} [kajymaomaMumifh
l be
at y

]EkdY oluBudKufyHkray:vdkYvm;}
our

]'gawmh bk&m;rSodvdrfhr,f? uRefawmfawmhjzifh rajymwwfbl;? uRefawmfhpdwfxJujzifh


BudKufvkduf&wmaovkaeNyD}
ow
nr

][m 'DvdkeJYb,fjzpfrvJ? cifAsm;[mu wpfoufvHk;ydk;&awmhrSmvm;cif&JY qdkwJYtxJa&mufaeNyD? olBudKuf


rBudKufodatmif vkyf&awmhrSmayghAs? ckawmh cifAsm;BudKufwmudkawmif olodcsifrSodrSm? 'gaMumifh
isk

w&m;awmftwdkif; pum;eJYajym&ifajym? 'grSr[kwf ajym&rSm rsufESmylovdk tm;emovdkvdk&dS&if


pma&;wmaygh} [k tMuHay;aomaMumifh &nf;pm;pma&;&ef oabmwlnDMuonfhtwdkif;

]'gjzifh&if pmaumif;aumif;eJY tonf;udkNidoGm;atmif jrefrmpm*kPfxl;,lwJhvlwpfa,muf


ta&;cdkif;&atmif} [k ausmfjrifhuajymojzifh

]tHr,fAsm? &nf;pm;pmuav;avmufeJY olwdkYudkatmufusKdYcHvkdYAsm? tvum;vlawGyg? jrefrmpm*kPfxl;


oif&wmav;eJY OD;yknaoNyD;wJhaemuf olwdkYavmufompmwwfw,f xifaewJhvlawGayghAsm? b,folYudk
b,fvdkcsKd;vdkuf&rvJ? vmygAsm? uRefawmfa&;ay;yghr,f} [k uwdxm;vkdufonfhtwdkif;
npmMunfhcsdefwGif taqmifrSL;ppfaq;vSnfhvnfMunfh½Ijcif; jyKNyD;onfhtcsdefupí 0w¦Kpmtkyfrsm;?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 14
uAsmvuFm? arwåmpmtkyfrsm;udk ab;wGifcsí aumif;Ekd;&m&m aumufEkwfxnfhoGif;um ESpfOD;om;
wdkifyifí &nf;pm;pmuvDurm'DyeDusrf;BuD;udk tywfwukwfBudK;pm; a&;vkdufMu&onfrSm q,fwpfem&D
tcef;rD;Nidrf;vkdufonfhwdkifatmif rNyD;ao;ojzifh tcef;wGif;ü za,mif;wkdifrxGef;&[laom Oya'
&dSonfhtavsmuf xrif;pm;cef;odkY oGm;a&mufum rD;zGifhí a&;Mu&avawmh\/

NyD;MuawmhrS odef;azu ]cifAsm; tdrfudkay;r,fhpmeJYvJ rSm;NyD;awmh ray;rdapeJYaemf?


'grsKd;rSm;wwfMuvGef;vdkY} [k ajymifavSmifum vlcsif;cGJí qdkif&mtcef;rsm;xJodkY 0ifa&mufumtdyfav\/
pma&;NyD;onfhaeYrSpí ausmfjrifhonf tcgaumif;udkom apmifharQmfaeav&m vl&Sif;aomaeYwGif
nGefYwifESifh wpfa,mufcsif;awGYojzifh &yfwefYvsuf pum;tpcsDNyD;vQif

]rnGefYwifudk ajymp&mwpfck&dSw,f}
C
om

]ajymyg? ajymp&m&dS&if}
me

]ajymr,f BuHaewmawmh MumygNyD? ajymcsiforS raeEdkifatmifjzpfaewmyJ? EkdYayr,fh 'Dvdkajymvdkuf&if


rcia

½dkif;pdkif;&ma&mufaervm;vdkY tm;emwmuvJwpfaMumif;aMumifh usdwfaecJhwmyJ? EkdYayr,fh tckawmh


rrsKdodyfEkdifwJhtajctaea&mufvmvdkY? rajymbJeJY od&atmif} [k qdkum puúLtacgufuav;udk
l us

wpfyg;olrjrif&atmif uG,f0Sufum usdwfí ay;vkduf&m nGefYwif\rsufESmrSm ½kwfw&uf


trlajymif;oGm;um ]bmvJ} [k wkefwkef,if,if ar;ojzifh
eo
f th

]pm} [k jyefajymaomaMumifh t&SufaoG;rsm; rsufESmay:odkY jynfhvQrf;wufMuGum rsufESmudkapmif;vSnfhNyD;


is b

]&Sufp&mBuD;aemf? r,lyg&apeJY} [k oem;aomtoHjzifh ajymaomaMumifh ]'Dae&mwGif


igaemufqkwfvkduf&if wpfoufvHk;uef;awmhrnf? wpfa,mufrsufESmwpfa,mufMunfh&JawmhrSmr[kwf?
o ok

ZGwfESpfí ay;rSyJ} [kausmfjrifhwGif ESvHk;ydkufvdkufrdNyD;


wil

]udkausmfjrifhpdwfxJrSm cHpm;ae&wJh a0'emudkawG;NyD;oem;ojzifh ,lvdrfhr,fxifw,f? 'Duvdk arwåmr&dSvdkY


l be

pmrjyefcsif&ifvJaeygawmh? 'DrSm b,fvkdjzpfaew,fqdkwm od&if awmfavmufygNyDqdkNyD; t&SufudkiJhNyD;


at y

ay;&wmudkrS &uf&ufpufpufr,lbJae&ifjzifh tylawGaygufuGJNyD; tonf;uRrf;&awmhrSmygyJ} [k


ñd§K;i,faomrsufESmxm;jzifh oem;atmifajymrS nGefYwifwGif pdwfESvHk;rsm; t&nfaysmfonhftvm;
our

oem;pdwf0ifvmonfvnf;wpfaMumif;? tjcm;ausmif;olausmif;om;rsm;jrifí oGm;rnfudkvnf;


pdk;onfhtwGuf vufvSrf;í ,lvkdufrdonfESifh wpfNydKifeuf &SufaMumufaompdwfrsm;onf
ow

ausmfjrifhtem;wGif Mum&SnfpGm&yfae&ef pdwfroefYbJ &SefYwefYwefYjzpfvmaomaMumifh


nr

pmudkpmtkyfMum;wGif0Sufvkdufum ½kwfw&ufvSnfhoGm;NyD;vQif uGef;rGef;&Grf; (Common Room) odkY


0ifoGm;av\/
isk

ausmfjrifhrSm vrf;wGif rdrd\pmudk vTifhírsm;ypfvdkufrSmvm;[k wxdwfxdwfESifh


rsufpdwpfqHk;Munhfae&mu aumif;pGm,loGm;vsuf tcef;wGif;odkY 0ifoGm;onfudkawGY&rS pdwfat;oGm;um
0rf;wGif;üBudwfíylrdonfhtyludk oufjyif;csum rIwfxkwfvkdufpOf jAKef;ceJ ausmukef;udk
vufESifhykwfvkdufonfudk cHvkduf&ojzifh vefYzsyfí ]r[kwfygbl;} [k a,mifrdaomaMumifh vmíykwfol
odef;azu }bmr[kwfwmvJ} [k&,fíar;rS ][m vefYvdkufwmAsm? cifAsm;vkyfvkdufrSjzifh
tvefYwMum;csnf;yJ}

][J [J b,fhES,fwkef;? ae&mus&JYvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 15
]ay;awmh ay;vkdufNyD? oHk;q,fhajcmufaumif b,faumifaygufrvJrodbl;} [kajymrS
]ae&musygaphr,fAsm? rylygeJY? udkif; &nf;pm;pma&;ay;&wJh avQmufvTmcay;} [k qdkojzifh ]tdk vdkw&
apayghAsm} [k qdkum vufzuf&nfqdkifodkY xGufoGm;Muav\/

nGefYwifrSm ausmfjrihfpmudk &onfhtcsdefrSpí pdwfxJwGif uwkefu,ifjzpfaeavawmh\/ r,lvQifrjzpfí


ausmfjrifh\pmudk ,lvkduf&aomfvnf; rdrdvufxJodkY a&mufaejyefaomtcg vTifhíypf&efvnf;pdwfudkrEkdif?
&nf;pm;pmwdkYrnfonf cspfaMumif;BudKufaMumif;udk a&;om;jcif;yifjzpfonfudk od&dSonfhwdkifatmif
ausmfjrifh\pmrSm xdkYxufyif xl;jcm;ovkdvdkatmufarhum zwfívnf;Munfhcsifao;ojzifh
vTifhypf&efa0;pG? tjrwfwEkd; aumif;rGefpGm odrf;qnf;xm;vsuf? usíaysmufrnfudk pdk;&drfum rMumcP
prf;íprf;í Munhfrdav\/ rdef;uav;rsm;tcef;wGif;ü pmudkzGifhízwfMunhfrnf[k rMumcP
C

pdwful;rdaomfvnf; trsm;a&SYwGif zGifhzwf&efpdwfr&Jojzifh csDwHkcswHkjzpfíae&if;u pmoif&eftcsdefodkY


om

a&mufí pmoifcef;twGif;odkY a&mufjyefaomtcg oifcef;pmxJwGif pdwfr0ifpm;bJausmfjrifh\pmudkom


rMumcP prf;Munhfrdav\/
me
rcia

okdYESifh ausmif;qif;ojzifh tif;vsm;aqmifodkY jyefa&mufaomtcg awGa0ai;armjcif;jzifh tcsdefukefvsuf


tjcm;ausmif;oluav;rsm; upm;qif;&modkYvnf; rvkdufEkdif? &,f&,farmarm pum;ajymaejcif;udkvnf;
l us

rvkyfEkdifbJ? pmudkzGifhzwf&efom pdwfxJü tvkyf½Iyfaeonfhtavsmuf zwfMunhfzdkY&efrSm tcef;wGif;ü


eo

twlaeol roef;Munf&dSaeojzifh atmifhtnf;íae&mu roef;Munfa&csKd;&ef xGufoGm;aomtcgrS


tcef;wHcg;aphí ausmfjrifh\pmudkzGifhav\/ nGefYwif\ ESvHk;aoG;rsm;usonfh 'dwf . . 'dwf . . 'dwf . .
f th

'dwf jrnfaomtoHrSm ol\em;xJwGif rD;&xm;ckwfoHuJhodkYxifrSwf&if; ausmfjrifh\pmudk zwfMunfh


is b

rdavawmh\/
o ok

pmudkzwfíqHk;onfhtcg &,fp&mvdkvdk? &Sufp&mvdkvdk pdwfxJwGif xl;jcm;aomcHpm;&jcif;ESifh awGYBuHKvsuf


wil

0rf;om&aumif;rvm;? 0rf;enf;&aumif;rvm;[k a0cGJír&bJ&dSaeNyD;rS pmudkzwf&onfrSm


uref;uwef;zwf&í pHkpHkvifvifrzwf&ao;ouJhodkY xifjrifum xyfrHí zwfjyefonfwGifvnf;
l be

tm;r&bJ twefwefzwfNyD;rS roef;MunftjyefwGif awGYrnfpkd;í cdk;&mygypönf; vufcHxm;&onfhtvm;


at y

odk0Sufxm;&av\/ þwGifrS nGefYwifwGif 'def;'vdef;ewf zrf;pm;pjyKívmavawmh\/ ,cifu


ausmfjrifhtay:wGif rnfokdYrQ tm½Hkrxm;rdaomfvnf; xdkpmudkzwfNyD;rS rBuHwwfrpnfwwfjzpfum
our

pdkufípdkufíawG;vsuf ai;armrdIifawGp jyKvmavawmh\/


ow

,if;odkY t,luGJjym;vmonfudk roef;MunfwGif OD;pGmr&dyfrdaomfvnf; ñOfhpmMunfhcsdefwGif pmtkyfudk


nr

a&SYwGifcsum ai;armaeonfudkawGY&rS
isk

]rnGefYwif? bmawGpOf;pm;aeovJ} [k ar;vkdufonfwGif nGefYwifrSm awG;awmjcif;yifv,fwGif


rGef;epfarhajrmae&mrS ½kwfw&uf owd&um rsufESmxm;qnfvsuf ]bmr[kwfygbl; . . t"dyÜm,f
t,ltquav;wpfck pOf;pm;aewmyg}

]rnmeJYaemf? pmudkpOf;pm;½HkeJYawmh 'gavmufpdkufNyD;awG;aerSmr[kwfygbl;? rnGefYwifrSm


cspfwJhol&dSNyDxifw,f} [k xpfvkdufojzifh rvHkonfhtdk; wkwfrdk;½HkeJY tmonfudkqdkovdk
roef;Munfar;onfhtwkdif; r[kwf½dk;rSefygu rsufESmxm;ESifh jyefíNiif;y,fajym&rnfhae&mwGif
NyHK;NyHK;BuD;vkyfí ]r[kwfwmbJ roef;Munf&,f? cspfwJholr&dSygbl;} [k ajymrdaomaMumifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 16
]vdrfr,fvdkYawmh rBuHeJY rnGefYwifa&? rsufESmuJcwf½HkeJYodNyD;om;yg? rSefrSefajymprf;? b,folwJhvJ?
vdrfajym&if tmykyfapmfeHwwfw,fqdkwm raMumufbl;vm;}

]tdk . . rBudKuf&ao;ygbl;&Sif} [k qkdrdonftwGuf vQdKY0Sufjcif;wpf0uf ay:aeNyD;jzpfaomaMumifh


roef;Munfu a&SYaeppfovdk qufvufí ar;cGef;xkwf&mwGif vHk;vHk;ay:íoGm;av\/

]tif; . . olYpdwfolYpdwf . . bmpdwfeJYrS rwlbl;aemf? rpm;Edkifwydefydef? raomufEkdifwydefydefqdkwmrsKd;[m


'DpdwfawGaMumifhaygh? nrsm; tdyfrSaysmfyghrvm;rodbl;} [k &,fovdk? &Tef;ovdk ajymvdkufonfh
pum;rsm;rSm aA'ifa[mvkdufbdonfhtvm; nGefYwifrSm xdknwGif tdyfír&awmhacs/ pmxJwGif
a&;xm;onfrsm;udk wpdrfhpdrfhawG;&mu ausmfjrifh\rsufESmudk jrifa,mifa,mifjyKum [kdaxmifhem;u
C

jyHK;ovdkvdk? 'Daxmifhem;u rJhjyovdkvdk rdSwfír&aom rsufpdxJwGif xifjrifívmojzifh ]udkausmfjrifh?


om

&SifuRefrudk ESdyfpufwmyJaemf? uRefrbmom at;at;ae&&if taumif;om;? tckawmh &Sif½dIYwJhpeufrD;[m


csufaumif;u NidNyD; uRefrudkrcsdatmifvkyfwmvm;} [k pdwfwGif;ü BudwfrSdwfajymqdkrd&Smavawmh\/
me

odkYjzpfonfhtwkdif; nGefYwifrSm ausmfjrifhudkawG;av awG;av wpfrdepfrS wpfrdepfodkY ul;ajymif;wdkif;


rcia

qef;jym;aompdwfrsm;0ifpm;vmum ]rcspfcsifygbl;} [lí pdwfukdwif;jcif;iSm rpGrf;EkdifaomtajcodkY


qkdufa&mufavawmh\/
l us

aemufwpfaeYwGif nGefYwifrSm rBuHwwf? rpnfwwfjzpfíaeonhftavsmuf wdk;wdk;azmfwkdifyifzuf


eo

jzpfaom roef;Munftm;
f th
is b

]roef;Munf? uRefrawmhpdwfawGayGaeNyD? olYpmudkvufcHrdwm bmrSrvkyfEkdif? rudkifEkdifjzpfaeNyD? &SufvJ


odyf&SufwmyJ? pmjyef&&ifaumif;rvm;? rjyefbJae&&if aumif;rvm;} [kar;&m
o ok
wil

]rnGefYwifu arwåmr&dS&if pmjyefzdkY vdkr,frxifbl;? zGifhNyD;ajymvdkuf½Hkaygh? 'DvdkrS rajymcsif&if


ynmoifwkef;tcgrSm 'DpdwfrsKd;rul;ao;wJhtaMumif;? armifvkdESrvdkpdwfxm;wJhtaMumif;? tcspfudk
l be

vufrcHEkdifao;vdkY 0rf;enf;aMumif;eJY pdwfvJrqdk;atmif arwåmvJysufroGm;atmifa&;zdkYaygh? rnGefYwifu


at y

arwåm&dSvdkY jyefr,fqdk&ifvJ csufcsif;jyefvkdYawmh raumif;ao;bl;? tn§mvG,fw,fvdkY xifoGm;rSmvJ


pdk;&ao;wJYtjyif a,musfm;qdkwJYvlrsKd;[m jrifwkef;cPjzifh rcspf&ifao&awmhravmuf rl,mrm,m
our

rsm;wwfwJhvlrsKd;rdkY wu,fwrf; cspf? rcspfqdkwmvJ apmifhNyD;MunfhzdkY aumif;r,fxifw,f? 'gaMumifh


udk,fhpdwfukd,fEkdifrEkdif tNyD;tydkifqHk;jzwfNyD;rS 'DtaMumif;udk pOf;pOf;pm;pm;eJY vkyfwmaygh?
ow

olwu,fwrf;cspf? rcspfqdkwm od&atmif uRefrBuHNyD;ay;yghr,f} [k ajymvdkufonfhtwdkif; nGefYwifwGif


nr

xdkudpöeJYywfoufí roef;Munfudk vHk;0tm;udk;rdav\/


isk

ausmfjrifhrSm nGefYwiftm; pmay;rdonfhaeYrSpí ausmif;wGif vlcsif;awGYrdonfhtcgwdkif; rsufESmrjy&JbJ


tvdkvdkvdyfjymvefYíaeav\/ nGefYwifrSmvnf; rsufESmcsif;qHkzdkY&efr&JbJ ausmfjrifhudkjrifwdkif;
&SufaoG;rTefum acgif;iHkYíoGm;onfhtcgoGm;í? rawGY&atmif vrf;vTJíoGm;onfhtcg oGm;aomaMumifh?
ausmfjrifhrSm jyefpmuvnf;r&onfhtwGuf tawG;&cufíaeav\/ nGefYwif\rsufESmrSmvnf;
a&S;uuJhodkY Munfvif&TifysyHkr&ojzifh ightwGufeJYyJ olYrSmtBuHtdkufaea&mhovm;? 'grSr[kwf
wjcm;pdwfnpfp&meJY BuHKaea&mhvm;} [k pOf;pm;rdonfhtwdkif; pmzwfcef;wGif nGefYwiftm;
wpfa,mufcsif;awGYonfhtcg ]rnGefYwifMunfh&wm t&ifueJYrwlbl;? pdwfraumif;yHk&w,f? b,fvdkylyif
p&mrsm;&dSvdkYvJ/ ajymoifhw,fxif&ifajymyg? ulnDEkdifwmqdk&if ulnDyg&ap} [k 0ifíajymonhftwGuf
nGefYwifrSm ausmfjrifhudkMunfhvsuf olar;aompum;udk pOf;pm;&if; taMumifom;ai;aeNyD;rS wpfpHkwpf&m

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 17
owd&onfh[efjzihf ][kwfuJh? tefrwef pdwfraumif;p&mwpfck awGYae&w,f? taMumif;awmh
ajymvdkYraumif;bl;xifw,f} [kajzojzifh

]'DtaMumif;xJrSm udkausmfjrifhudpöaum ygovm;} [kar;aomaMumifh

]ygw,fqdk&ifvJ rrSm;ygbl;}

]'gjzifh udkausmfjrifh 0rf;om&rvm;? 0rf;enf;&rvm;} [k ar;vkduf&m

]'gudkawmhjzihf ,ckrajzyg&apeJYOD;? we*FaEGaeYus tm;vdkY&dS&if ausmif;udkcPvmcJhygOD;? 'Dawmhum


taMumif;pHkajymjyyghr,f} [k ajymvdkufonfhtwGuf ausmfjrifhrSm &ifxJwxdwfxdwfESifh we*FaEGaeYudk
C

apmifhpm;&if; nwkdif;tdyfruf,lí tdyf&av\/ we*FaEGaeYodkY a&mufaomtcg ausmfjrifhrSm


om

tdyf&muEkd;onfhtcsdefupí pmar;yGJajz&rnfhaeYwGif pdwfxJü vefY&GYHaeonfxuf tjyefwpf&mrQru


&GYHxdwfíaeum ]rcspfbl;ajymrvm;? cspfw,fajymrvm;} [k tajzudkawG;í vefYaeojzifh
me
rcia

udk,hfvl bmrsm;rdIifaewmwkef;? cifAsm;Munhf&wm aqGrsKd;rvmwJhw&m;cHvdkyJ} [k udkodef;azu


ajymojzifhausmfjrifhrSm rcsdoGm;jzJ&,f&mu ]w&m;cHeJYwlqdk 'DuaeY w&m;olBuD;trdefYcswm emcH&r,fhaeYyJ?
l us

rsufcHk;awGvJ vIyfw,f}
eo

]rsufcHk;vIyf&if uRefawmfa[mr,f? nmbufuvIyf&if vmbf? b,fbufuvIyf&if udk;? atmufuvIyf&if


f th

wGJ} [k ajymonfwGif
is b

]cifAsm;aemufayr,fh uRefawmhfrSm r&,fEkdifbl;Asm? bmMum;&rvJrodbl;}


o ok
wil

]'gjzifh uRefawmf eHzdkeHraxmufMunfhr,f} [k qdkum yg;pyfxJvufn§dK;xdk;í ]azmif;*Gd} [lí


axmufvkdufNyD;vQif ][m apmif;vkdufusw,f? tJ'gtajym&cufwmyJ? EkdYaywJY cifAsm;tBuHatmifatmif
l be

aqmifzdkY[muav;awG wGufcsufay;vkdufr,f? cifAsm;bmaeYom;vJ}


at y

]tHr,f cifAsm;aA'ifwwfvm;? tpwkef;u rod&ygvm;Asm}


our

]aA'ifrSmawmh i,fi,fuwnf;u vuf½dk;ausvmwm?EGm;uefcH&vdkY} [k ajymvdkufrS ]vkyfNyD?


ow

cifAsm;uawmh vlcsif;rawGYao;bl;? r[kwfr[wfuawmh t&ifajymawmhr,f} qdkum jyHK;rdav\/


nr

ausmfjrifhtif;vsm;aqmifokdY oGm;awmhrnftjyKwGif odef;azonf tazmf av;ig;a,mufudkac:vmum


isk

]awmf..awmf..awmf..csdef..[ tdef} [k pnfawmf&Grf;olu&Grf;í aZ,swkoH aMuG;aMumfolu aMuG;aMumfvsuf?


c½koif;rIwfoH jyKvkyfolujyKvkyfaomaMumifh ausmfjrifhrSm trsm;½l;ovdkr½l;vQif rdrdom
aMumifwufwuft½l;jzpfaernfhtwGuf &Sifbk&ifxGuf[efESifh ajcudkvSrf;&m ]csDawmfrlygbk&m;? trJ½dk;awG?
vSrf;awmfrlygbk&m; ao;pdkwJht0wfawG} [k oHNydKifatmfMuaomaMumifh ausmfjrifhrSm okwfajcwifí
ajy;&avawmh\/

ausmfjrifhonf tif;vsm;aqmif{nfhcef;twGif; &Sif;aomae&mwGifxdkifí nGefYwifudk apmifharQmfae&if;


ol\pdwfwGif;ü b,fvkdpum;rsm;Mum;&ygrnfvJ[k awG;awmxdwfvefYum ESvHk;om;rS wxdwfxdwf
aoG;rsm;usaeoHudk Mum;a,mifa,mif&dSaeayawmh\/ udkausmfjrifh uRefrawmhjzifh &SifhudkrBudKufEdkifbl;
vdkYrsm; ajymvdkuf&if b,fvkdrsufESmxm;&ygrvJ[k awG;ívefYum jyefíom ajy;csifaompdwfrsm;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 18
ay:vmaomfvnf; ñ§Kd;i,faom rsufESmESifh uydku½dk0wfpm;um 0ifívmaom nGefYwifudk
jrifvkduf&aomtcg rajy;EdkifbJ&dSum idkcsifovkdvdk? 0rf;om&awmhrvdkvdk jzpfrdav\/

rdrdESifh rsufESmcsif;qdkif nGefYwif0ifíxdkifvkdufaomtcg ausmfjrifhrSmaphaphMunhf&ef rsufESmylvsuf


pm;yGJudkom iHkYíMunfhaevdkuf&av\/ twefMumrS nGefYwifu wkef,ifaeaomtoHjzifh ]udkausmfjrifh} [k
r&Jw&Jac:vkdufrS ]Asm} [k av;av;BuD;xl;um acgif;udkarmhí MunfhEdkifaomfvnf; rdrdurl
rnfonfhpum;udkrQpí ajym&efr&Jojzihf nGefYwif\pum; tvmudkapmifhae&m

]uRefr 'DuaeYpum;jyefzdkYyJaemf}

][kwf . . uJh}
C
om

]EkdYaywJh csKdw,f? cg;w,fqdkwm b,f'if;rS rajymEkdifatmif 0rf;enf;p&mwpfck ay:vmw,f?


a[m'DpmudkyJMunfhawmh? uRefrwkdYararqDu ay;vdkufwJhpmyJ} [kajym&if; pmukdvufudkify0guav;jzifh
me

ywfxm;onfudkxkwfí ay;vkduf&m ausmfjrifhrSm omíxdwfvefYvsuf wkefwkef,if,ifESifh,lNyD;


rcia

zwfMunfhav\/
l us

nGefYwifonf ausmfjrifh\rsufESmudkMunhfaeav&m pmudkzwf&if;ol\rsufESmwGif ta&miftaoG;rsm;


uG,faysmufoGm;jyD;vQif pmqHk;onfESifhwpfNydKufeuf oufrBuD;csvkdufoHudk Mum;&ojzifh
eo
f th
is b

]tJ'DpmxJrSmygwJhtwdkif;yJ udkausmfjrifh? tck 'DZifbmausmif;ydwfvdkYjyefoGm;&if uRefrwpfcgwnf;


jyefrvm&awmhbl;? uRefrudk a,musfm;ay;pm;zdkY pDpOfajymqdkNyD;MuNyD? ausmif;ydwf&if
o ok

ararudk,fwdkifvmNyD;ac:vdrfhr,f? 'DtaMumif;udk udkausmfjrifh wpfa,mufom odygap? rvTJomvdkY


udkausmfjrifhudk today;&wmygyJ? &SufvJ&Sufyg&JY}
wil
l be

ausmfjrifhrSm b,fpum;udkajym&yghrvJ[k tp&Smí r&Ekdifatmif&dSNyD; vnfwdkifodkY ydwfqdkYwufa&muf


at y

vmaom wpfwpfcJcJ 0rf;enf;vHk;BuD;udk BudwfrSdwfrsKdcsvdkufum


our

]'gjzifh udkausmfjrifhtzdkY arQmfvifhcsuf r&dSawmhbl;aygh}


ow
nr
isk

]'gawmh udkausmfjrifhvJ ynm&dSyJ? pOf;pm;Munfhawmhav? rdbpum;udk y,f&Sm;vdkYrjzpfEkdifbl;? txl;ojzifh


tckavmufynmawGoifNyD;rS rdbpum;udky,f&if wpfoufvHk; vlajymvdkYqHk;EkdifawmhrSm r[kwfbl;}

ausmfjrifhrSm acgif;idkufpdkufBuD;csvsufaeNyD; ]udkausmfjrifh[m rnGefYwiftay:rSm b,favmufarwåm


&dSw,fqdkwm rnGefYwifod&JYaemf}

]'guawmhav? udkausmfjrifhoabmudkMunhfNyD; qHk;jzwf&r,fqdk&if pmxJrSma&;wJhtwkdif; ,Hkavmufyg&JYvdkY


atmufarh&rSmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 19
],Hkw,fyJxm;ygawmh nGefY&,f? 'Dvdkqdk&if rnGefYwifu jyefNyD;awmh udkausmfjrifhu cspfovdk
rcspfbl;vm;} [k ar;vkduf&m nGefYwifwGif ai;aw;aw;BuD; jzpfaeNyD;rS ]wpfck&dSygw,f udkausmfjrifh? ,ck
udkausmfjrifh odNyD;r[kwfvm;? uRefr a,musfm;,l&awmhr,fqdkwm? 'D[mudkod&ufom;eJY uRefru
cspfw,f? rcspfbl;qdkwm od&vdkY bmrsm;tusdK;xl;zdkY &dSao;ovJvdkY}

]rnGefYwifajymwm [kwfawmhvJ [kwfygw,f? EdkYaywJh rnGefYwifudk b,fenf;eJYrS &zdkYvrf;rjrifaomfvJ


cspfygw,fqdkwJh pum;uav;udk Mum;&&if pdwfoufom& &ao;yguvm;vkdY atmufarhNyD;
tvGrf;udkajzEkdifvdrfhrSmyJ}

]r[kwfbl;? udkausmfjrifh r[kwfbl;? uRefru cspfygw,fvdkY ajymvdkuf&if udkausmfjrifhomNyD;


C

'ku©rsm;zdkYyJaemf? aMomf udk,fuvJcspf? udk,fhudkvJcspfyg&ufueJY udk,fcspfwJholeJY raygif;&avjcif;qdkwJh


,lusHK;r&Edkifatmif waqG;wnf;aqG;aezdkY trSwftom;wpfckawmif;wmeJY twlwlygyJ? 'gaMumifh
om

'Dpum;udkrMum;csifygeJY udkausmfjrifh&,f? a&pufrqHkvdkY 'Db0rSm zl;pmrrQEdkifaomfvJ aemufaemif


me

awGYav&mb0awGrSm taMumif;rQEdkifatmifom qkawmif;ay;yg? uRefrtajzudk rMum;csifygeJY?


rcia

cspfygw,fajymvJ udkausmfjrifhrSm roufomygbl;? rcspfbl;qdk&ifvJ omNyD;qdk;zdkYyJ &dSygawmhw,f}


l us

]EkdYaywJh rkef;awmhrrkef;bl;r[kwfvm;}
eo

nGefYwifwGif twefMumawGa0íaeNyD;rS ][kwfuJh? rkef;awmh rrkef;ygbl;}


f th

]rrkef;&if cspfw,fvdkYqdk&rSmaygh} [k ZGwfar;aejyefojzifh


is b
o

]udkausmfjrifh 'Dtajzudk odyfNyD;Mum;csifovm;}


ok
wil

]Mum;csiforS rcsdbl;? 'DuaeY 'Dtajzudk Mum;&rvm;vkdYvmcJhwmyJ? 'DusrS pdwfroufomp&m awGYae&vdkY


cspfw,fvdkYMum;vdkuf&&ifvJ BuHzefNyD; pdwfudkajzazsmfEkdifrSmyJ? rcspfbl;qdk&ifvJ BudwfrdSwfNyD;jzwf½Hkaygh} [k
l be

ajymaomaMumifh nGefYwifwGif oem;ívmum ]'gjzifhav uRefr roGm;cifajymyghr,f? tckawmh


at y

cPatmifhtnf;apmifhpm;NyD; pdwfudk wjznf;jznf;ajzwmaygh} [k ajymvdkufonfhtwGuf ausmfjrifhrSm


xDxdk;&mwGif yxrqkr&aomfvnf; ysrf;rQaMu; &Ekdifao;onfudk arQmfvifh&awmhrnfjzpfvsuf
our

nGefYwiftm; EIwfqufí jyefcJhav&m ausmif;0if;tjyifodkY jznf;aES;aomajcvSrf;jzifh vSrf;um


acgif;idkufpkdufusvsuf xGufoGm;&Smaom ausmfjrifhudk nGefYwifjrif&aomtcg ae&mrS ra&TYEkdifbJ
ow

rdrdtcef;wHcg;0udkrDSum rcsifhr&J 0rf;enf;oem;rdavawmh\/


nr

odef;azrSm ausmfjrifhtjyefudk apmifharQmfav&m tawmfyifMumNyDjzpfonfhwdkifatmif jyefírvmao;onfudk


isk

axmufcsifhvsuf 'gavmuf MumyHkaxmufawmh ae&musvdkYyJ[k awG;í 0rf;omvdkYrSrqHk;rD


NyHK;&Tifjcif;uif;rJhaomrsufESmESifh ausmif;ay:odkYwufvmaom ausmfjrifh\rsufESmudk jrifvdkufvQif
rawG;wwfatmif jzpfíoGm;um tem;odkYajy;íoGm;NyD; ]b,fhES,fwkef; ae&muscJh&JYvm;} ar;onfwGif
]rar;eJYawmholi,fcsif;? cspfw,fvJ r[kwfbl;wJh? rcspfbl;vJ r[kwfbl;wJh} [k atmufar;
av;av;BuD;ESifh jyefíajymvdkufojzifh
]b,fhES,fwkef;As? cifAsm;pum;[mu &moufyef tcGJvJr[kwf? twGJvJr[kwfbJ tckrcGJao;bl;?
aemufawmhvJ rwGJbl;qdkwmrsKd;usaeNyD}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 20
]tppfyJ? tJ'grsKd;usaevdkY uRefawmfjzifh aocsifvSNyD} [k ajymaomaMumifh ]raocsifprf;ygeJYAsm?
vif;wawG zifEIdufrSm raMumufbl;vm;} [kqdkNyD;rS ]tusKd;taMumif;uav;rsm; ajymprf;ygOD;Asm} [k
ajymum ausmfjrifh\ycHk;udk ayGYzufum ¤if;\tcef;odkY ac:oGm;av\/

**************************

]tdk xx aumvdyfausmif;u xxx jyefr,fhtpfudkarmif xxx vufxyfawmhr,f xxx wu,fvm;qdk


xxx} paom aw;oDcsif;udk NrdefNrdef&Suf&SufBuD; oDqdkaeMuaom ausmif;awmfom;wdkYonfum;
'DZifbmv c&pfprwfausmif;ydwf&ufwGif &yf&Gma'oodkYjyefMuawmhrnfjzpfojzifh cGJcGm&pfcJh&ol
uav;rsm;ESifh jyefvnfawGY&awmhrnfhta&;udkarQmfawG;um 0rf;omvHk;qdkYaeMuaomfvnf; ausmfjrifhrSm
C

xdkaw;oHudkMum;vQif ]tdk xxx aumvdyfausmif;u jyefr,hfcifharmif xxx vufxyfawmhr,f


om

wu,fyJ&Sif} [k Mum;&ouJhodkYjzpfum rcsdrqefYaom twGif;aqG;a0'emudk cHpm;&vsuf rdrdtm;


me

rnGefYwifESifhapmif;csdwfí qkdouJhodkY xifrSwfum aw;qdkoludk owfíypfvdkufcsifayawmh\/


nOfYtcsdefodkY a&mufaomtcg jyefolujyef? usefoluusefvsuf qlqlnHnH EIwfqufoHrsm;onf rdrdtm;
rcia

rnGefYwif EIwfqufbdouJhodkY xifrdav\/ nGefYwifvnf; xdkaeYnwGif jyefawmhrnfjzpfojzifh


l us

ausmfjrifhrSm nGefYwifxHrS Mum;&rnfhtajzudkvnf; arQmfvifh&if; aemufqHk;Munfhjcif;jzifh Munfhvdkí


qG,fwmtuFsDudk0wfum avSavSmft0wf? bavZmtpdrf;? a&T0gBudK;uGyftuFsDudk xyfqifh0wfvsuf
eo

blwm½HkBuD;qDodkY vmcJhav\/
f th
is b

]aMomf . . udkausmfjrifh? rD;&xm;vmydkYovm;} [k NyHK;&TifpGm qD;BudKEIwfqufoHuav;onf


o

MunfvifcsKdat;oavmuf ausmfjrifh\em;xJrS tonf;xdatmif uvdíqif;oGm;av&m ][kwfuJh 'Dnjyef


ok

jzpfw,faemf}
wil
l be

][kwfuJh jyefjzpfygw,f} [lí ajzqdkoHudkom Mum;vdkuf&NyD;vQif tjcm;vkdufydkYaom


ausmif;oluav;rsm;eSifhwuG nGefYwif\tarESifhwlol rdef;rBuD;udk jrif&onfhtjyif nGefYwifrSmvnf;
at y

ausmif;olrsm;udk{nfhcHpum;ajymaeaomaMumifh &xm;wGJab;cyfvSrf;vSrf;u &yfvsufom


nGefYwif\rsufESmudk tm;&yg;& 00BuD;Munfhaeavawmh\/
our
ow

ausmfjrifh\rsufvHk;ESifhpdwftm½Hkrsm;rSm nGefYwifay:wGifompl;pdkufae&um; xdkrD;&xm;ESifh twlvdkufygrnfh


nr

ausmif;om;rsm;wGif ausmfjrifhESifhodoltcsKdYwdkYu tem;odkYuyfí aemufajymifoGm;onfudkrQ rMum;Edkif


isk

rjrifEkdif &dS&Smav\/

rD;&xm;xGufcsdef eD;ívmaomtcg ausmif;oluav;rsm;vnf; jyefMu&ef zifwMuGMuG&dSMuonfhESifh


pum;pjywfí vmaomaMumifh nGefYwifvnf; &xm;tjyifbufodkYacgif;jyLum ausmfjrifhtm;Munfhvsuf
]'DrSmpum;aumif;aewmeJY udkausmfjrifhawmif bmrSrajym&ao;bl;? vdkufydkYwm aus;Zl;wifygw,f} [k
ajymvdkufpOf nGefYwif\acgif;ay:rS yef;yGifhuav;onf uRwfíusvmojzifh ausmfjrifhu
aumuf,lNyD;vQif ay;awmhrvdkvdkvkyfNyD;rS yef;uav;udk erf;½HIYum rdrdtdwfxJodkY xnfhvdkufonfwGif
nGefYwifwGif Muifemaompdwfrsm;ay:aygufívmum ESpfoufoabmusaomNyHK;jcif;jzifh NyHK;vkdufojzifh
ausmfjrifhrSm auseyfí rqHk;Edkifatmif&dSavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 21
rD;&xm;xGuf&ef yxracgif;avmif;xdk;vkdufumrS nGefYwifwGif wpfpHkwpf&mudkowd&um
vufudkiftdwfxJrS pmtdwfao;ao;av;udkxkwfum ]wpfqdwf 'Dpmuav; . . q&mcsL;udkay; . .
ay;ygaemf} [k qdkí ay;vkdufojzifh ausmfjrifhu vSrf;í,lum tdwfxJodkYxnfhrnfvkyfNyD;rS
pmtdwfudkaocsmpGmMunfhrd&m ]ausmif;usvQif zGifhMunfhyg} [k t*Fvdyfvdk a&;xm;onfudk awGY&ojzifh
rdrdtzdkY pmjzpfonfudk olrsm;rodatmif ajymíay;jcif;udk&dyfrdum zdk;BudKif;wkwfjzpfrdav\/

wGJay:rS ausmif;oluav;rsm;qif;Muí rMumrDyif 'kwd,acgif;avmif;toHESifhqufí *gwfAdkvfc&moH


xGufay:vmNyD;vQif OMorIwfoHrSm 0rf;enf;pGm [pfatmfaMuG;aMumf vdkufouJhodkY atmufarh&um;
ausmfjrifhwGif 0rf;enf;yufvufBuD;jzpfum ]wpfcgjzifh uGJayghcifa& . . . uGJMuaygh} [k 0rf;wGif;uBudwfí
C

ylaqG;idkaMuG;rdavawmh\/ blwm½Hktrdk;&dS yefumrsm;NidrfoufíoGm;NyD;vQif &xm;wGJ&SnfBuD;\ab;wGif


vkdufydkYolrsm; pDwef;vsuf&dSum tqif;twuf&Sif;íoGm;onfhcPü &xm;wGJaemufrD;rS rD;pdrf;a&mif
om

jyvdkufonfESifhwpfNydKifeuf *sKwf*sKwfjrnfoHay:xGufvmaomtcg
me
rcia

]*Gwfbdkif 'dk&pf? *Gwfbdkif rnGefYwif? *Gwfbdkif r{&D} paomtoHqmqmuav;rsm;udk Mum;&NyD; ]oGm;NyD


l us

udkausmfjrifh? oGm;awmhr,faemf}
eo
f th

][kwfuJh oGm;awmh? oGm;awmh} [k tm;avsmhaomtoHjzifh jyefvnfEIwfqufum ai;ai;BuD;MunhfaepOf


&xm;a&GYvsm;pjyKvmav&m vufudkify0gxkwfí vIyfjyEIwfqufBuonfwGif ausmfjrifhrSmrl
is b

vufudkify0gudk udkifzkdY&efudkrS owdrjyKEdkifbJ oHwdkifudkrSDum tm;r&dSaomol\[efrsKd;jzifh nGefYwiftm;


o

vufvIyfíjy&if;yif rD;&xm;onf wjznf;jznf;a0;íoGm;um odrfjzLokomefudkausmfí b*FgvDpk


ok

vGefonfwGif aqmif;&moDtavsmuf wazG;azG;usa&mufaom ESif;jrLwdkYtMum;wGif rD;&xm;


wil

aemufrD;eDa&mifonf arS;rSdefaysmufuG,fí oGm;aomaMumifh ausmfjrifhrSm rsuf&nfrsm;0dkif;vmum


l be

oufjyif;BuD;csrdavawmh\/
at y

]vmAsm udkausmfjrifh? rjyefao;bl;vm;} [k ausmif;om;wpfOD;u ac:awmhrS ausmfjrifhwGif


jyef&efowd&um ][kwfuJh? vdkufwmaygh} [k qdkNyD;vQif xdkolESifhtwl rD;&xm;blwm½HktwGif;rS xGufum
our

wuúpDwpfpif;udkiSm;í ausmif;odkYjyefcJhavawmh\/
ow
nr

ausmfjrifhonf tcef;wGif;odkYa&mufaomtcg nGefYwifay;vdkufaompmudk zGifhízwfrnfjyKaepOf


isk

odef;az0ifívmum

]bmpmwkef;Asm}

]rnGefYwifay;wJhpmav? rD;&xm;rxGufcif ay;oGm;w,f}


][m [kwfvm;? vkyfprf;AsKdY zwf&atmif} [k qdkum tem;odkYuyfívmrS ausmfjrifhonf pmtdwfudkzGifhí
pm&Gufacgufuav;udk qGJxkwfNyD;vQif jznfMunhfvdkufaomtcg ]cspfygw,f} [lía&;xm;aom
oHk;vHk;aompmukd awGY&onfESifh wpfNydKifeuf ausmfjrifhrSm aysmfjcif;rvS&Tifaysmfvsuf
tm;&0rf;omxíckefum pm&Gufuav;udk &ifxJwGifuyfNyD;vQif vufESpfbufjzifh ayGYzuf&if;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 22
rsufpdudkarS;vsuf Zmwfvkdufrif;om; tm;&írdSef;onfh[efrsKd; vkyfvkduf&m odef;azu ]aysmfw,f?
olY&nf;pm; vif,lawmhrSmrdkY} [k ajymvdkufjzifh ausmfjrifhrSm rnGefYwif\tjzpfudk jyefíowd&um
rdIifíusoGm;av\/

]cufwmyJ udkodef;az .. cufNyD? uRefawmfcspfwJh oluav;eJYjzifh uGJ&awmhr,f? uGJNyDAsm uGJNyD/ uRefawmfvJ


olYudkcspfvkduf&wm aovkaeNyD? oluvJ cifAsm;odwJhtwdkif;yJ cspf&Smyg&JY? cspfvkdYrStm;r&cif uGJ&csuf
emvScsnf&JY udkodef;az? b,fhES,fBuH&yghrvJ? odyfpdwfnpfp&myJAsm}

]b,fvdkYrS rBuHEkdifbl; udkausmfjrifh? vrf;qHk;NyD}


C

]tif; .. tJ'DvdkvJ tm;ay;OD;rSaygh} [k qdkNyD;rS


om

]cifAsm;om 'Dtem;rSmr&dS&if uRefawmfidkcsvdkufyg&JY}


me

]Asm b,fvkdyJcspfcspf zl;pm&dSrS aygif;&rSmayghAsm? awG;NyD; 0rf;enf;ayr,fhvJ r&bJ[m?


rcia

bmxl;ao;ovJAsm? pdwftyifyef;cHraeygeJY? 'DvdkyJajz&wmayghAsm? Mum&ifarhrSmygyJAsm} [k ajymaepOf


taqmifrSL; ppfaq;&ef vSnfhvnfvmaomajcoHMum;í odef;azrSm xGufoGm;&avawmh\/
l us
eo

**********************
f th

0oefajymif;MuG aqmif;v&moD þrnfaomtcgwGif woGifoGif? wNzdKufNzdKuf? wvdIifvdIif? wa0a0


is b

apGoGefusqif;vsuf&dSaom jrLESif;&nfrsm;onf ,leDbmpDwDtufpwdwfac:aom NrKdYawmfuav;wpfNrdKYrQ


o

om,mvSonfh wuúodkvfausmif;e,fedrdwf wpf0ef;vHk;wGif vTrf;zHk;&pfodkif;? aiGESif;&nfqdkif;vsuf&dSum


ok

wpfausmif;ESifhwpfausmif; ]rjrifEdkifavmufatmif ydwfarSmifumqD;vsuf &dSayawmh\/ 'Dzifbm


wil

ausmif;ydwfxm;ojzifh ausmif;wuf&ef r&dSonfhtavsmuf apmapmpD;pD; x&efrvdkbJ umve*g;Esifh


l be

,SOfNydKifum csrf;csrf;ESifhauG;oluauG;vsuf eHeufapmapm ]bef;} ac:onfh aygifrkefYESifhvufzuf&nfudk


rrDvdkufvQif bdkifusonfhtcg pm;p&mr&dSrnfudkpdk;í apmapmEkd;ESifholu Ekd;av\/
at y

]tdkifaq; udkausmfjrifh? xavAsm? b,ftcsdef&dSNyDvJ} [k rSefudkacgufí wHcg;udk wGef;vIyfum EId;vdkufaom


our

odef;az\toHudkMum;&ojzihf ausmfjrifhrSm csrf;csrf;ESifh auG;ae&mu rxcsifxcsifESifh wHcg;udkzGifh


ay;&av&m
ow
nr

]cifAsm;u 'DuaeYn c&pfprwf'ifem xrif;pm;yGJBuD;pm;&rSmrdkY 0rf;acsmifatmif


isk

0rf;Ekwfaq;awGpm;xm;vdkY aysmhNyD;acGaewmvm;} [k odef;azuar;ojzihf

]rajymygeJYAsm . . uRefawmfjzifh wpfnvHk;tdyfraysmfbl;? reufusrS arS;ceJ tdyfaysmfNyD; pdwfnpfnpfeJY


auG;aewmyJ}

]aMomf olYpdwfaemf olYpdwf? bmeJYrSrwlbl;? w,fqdk;wJh[mrsKd;yJ? tcspfqdkwm y'dkif;oD;eJY twlwlyJAs?


pm;&ifvJ½l;? qkyf&ifvJpl; qdkwmvdk usaeNyD? EkdYaywJh udkausmfjrifh&m? rxl;wJhb0BuD;a&mufaeNyD
arhypfvkdufygawmhAsm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 23
]pdwfudkajzvkdYvJ r&bl;Asm? arhEdkifzdkYawmha0;a&myJ} [k qdkNyD;rS ]aeygOD;As? bmudpö&dSvdkY apmapmBuD;
uRefawmfhtcef; vm&wmwkef;} [k ar;rS

]tm;vHk;u 'DuaeYnaysmfyGJBuD;rSm cifAsm;eJYuRefawmf ZmwfcHkay:wufNyD; rsufvSnfh jy&rwJhAs?


uRefawmfwdkY enf;enf;yg;yg;jywwfwm odawmh cifAsm;uq&m? uRefawmfu vlysufvkyf&rwJh? EkdYNyD;
udkausmfpdefeJY udkwifwdkYu ESpfyg;oGm;pHkwGJ? rdk[mruf[lpdef (ac:) armifarmifvSu w½kwfoDcsif;qdk&rwJh?
'gaMumifh apmapmpD;pD;ZmwfwdkufrvkdYvmcJhwmyJ}

][m pdwfnpfvdkY ao&awmhr,fhtxJ? 'D[mawG bmvkyfEkdifyghrvJAsm}

]EkdYaywJh trsm;ucdkif;&if vkyf&rSmyJ? udkif;Asm rsufESmopfacs? cifAsm;u twnfvkyf? uRefawmfu


C

t½IyfayghAsm} [k ajym&if; odef;az xGufoGm;av\/


om

aysmfaysmfyg;yg;ESifh c&pfprwfxrif;pm;yGJBuD; NyD;aomtcg ½IyfMu? aemufMu? aw;qdk


me

atmf[pfaysmfjrL;Mu&ef ZmwfcHqifí pm;yGJ ukvm;xkdifrsm; &Sif;vif;aeMupOf odef;azonf


rcia

ausmfjrifh\tcef;odkY ajy;vmaomtcg ausmfjrifhrSm 0DpuDqdk'gykvif;rsm; rm;rm;&yfwnf&m pm;yGJay:wGif


acgif;pdkufí vJaeonfudk awGY&ojzifh
l us

][m udkausmfjrifh? b,fhES,fjzpfaewmwkef;As? odyfcGuswmyJAsm? cifAsm;vlrSef;olrSef;rod jzpfae&if


eo

tm;vHk;acsmufusukefawmhrSmyJAsm? b,fhES,fvkyfyghrvJ}
f th
is b

tdk udkodef;az cifAsm;rodygbl;Asm? uRefawmf b,favmufpdwfnpfaeovJqdkwm &ifomcGJNyD;


jyvkdufcsifwmyJ}
o ok
wil

]r[kwfbl;? cifAsm; pdwfnpfaevdkY aomufayr,fh uaeYn uRefawmfwdkY rsufvSnfhjyzdkY


wm0ef&dSao;w,fAs? tck b,fhES,fvkyfrvJ w½kwfrsufvSnfhq&mBuD;qdkNyD; cifAsm;0wfzdkY w½kwftuFsDawG
l be

iSm;vmNyD;NyD tck cifAsm;'Dvdkjzpfae&if}


at y

]Ekd;rif;? uRefawmfawmh acgif;rxlEkdifbl;? bmrSrwwfEkdifawmhbl;} [k qdkaepOf uyGJtrIaqmifrsm;


our

0ifa&mufívmum ausmfjrifh\ tjzpfudkawGY&ojzifh


ow

]vkyfBuprf;ygOD;? rif;'Dvkdqdk&if tm;vHk;ysufukefawmhr,f? uaeYnae cifAsm;wkdY rsufvSnfheJY


nr

tom;,lzdkY[m tckvdkqdk&if rcufbl;vm;} [k ajymajymqdkqdkESifh a&cJrsm;&SmBuHí ausmfjrifhtm;


trl;ajyatmif ukyfudkyGwfwkdufay;Muav\/
isk

tenf;i,fayghí vmovkdvdk&dSaomtcg ]udkif; . . udkif; ya&mfzufqma[mvfwdkYawmif a&mufaeMuNyD?


cifAsm;wdkYjyifMu? qifMuygOD;} [k qdkum {nfhcH&efxGufolu xGufoGm;ojzifh usef&pfolrsm;u
ausmfjrifhtm; w½kwftuFsDrsm;0wfay;NyD;aemuf wGJ,líxkwfvmMu&m 0efBuD;tuFsDxuf &Snfvsm;aom
w½kwftusFDudk rl;&pfaeol ausmfjrifhrSm aumif;pGmrxdef;odrf;Edkifojzifh tusFDrsm;udkeif;rdí
ajcESifhwkwfNyD;vJ&mrS owdr&awmhbJ &dSaomaMumifh ol\tcef;odkYjyefydkYum tdyf&may:wGifaumif;pGm
odyfxm;&av\/

rsufvSnfhjyzdkY tpDtpOfrSm jyifqifír&awmhojzifh ausmfjrifhrygaomfvnf; odef;azrSm ausmfjrifhuJhodkY


rwwfuRrf;onfwkdifatmif olwpfa,mufwnf;ESifhjyo&ef wm0ef&dSaeaomaMumifh tcsdefusonfESifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 24
wpfNydKifeuf ZmwfcHay:odkY wufNyD;vQif ]wDuaeY pGefaemfvdkY cvpfprwfxrif;pm;yGJuD;rSm wDvkyfjynf
ajyuD;u arSmfq&muD;q&mpH rsufvSnfhjyr,fvdkY pDrHxm;ayr,fh q&muD;ajyuD;u rD;&xm;cdk;pD;vmwm
vrf;rSmbD;aygufvkdY ajcvsifavQmufvmwmeJY rDa&mufap;vdkY pGefawmfudk,fwdkif jy&awmhrSmyJ} [k
pum;yv’ifcHum jyo&onfwGif tvsOf;rwwfuRrf;olwpfa,muf jzpfonfhtavsmuf olvkyfjyorQrSm
bmrStNrD;tarmufrwJhaomfvnf; &,fp&m aumif;atmif jzpfaeonfhtwGuf waomaomyGJusum
wrifpDpOfxm;onf[k atmufarhum auseyfoabmus aeMuavawmh\/

odkYESifh wpfa,mufNyD;wpfa,muf ucdkif;qdkcdkif;? oDcsif;qdkcdkif; wD;rIwfckdif;ESifh xrif;pm;cef;BuD;xJwGif


aysmf&Tifp&mjzpfaejim;vnf; ausmfjrifhrSmrl ol\tcef;twGif;ü vl;vGefYum aocsifvkajrmyg;
pdwf'ku©cHae&avawmh\/ cspfolaMumifh onf;tljywf rwwf &dS&onfwGif t&ufaMumifh
tonf;uRrf;vkeD;yg; cHpm;&aom a0'emrSm aemufwpfaeYeHeufwGif ausmfjrifhü acgif;uvnf;
C

rcHr&yfEkdifatmif udkufcJrl;a0í tonf;ESvHk;rsm; aZmufxdaZmufxdk;jzpfonfhtvm; vSyfvSyf . .


om

vSyfvSyfESifh &ifwGif;ü ylavmifajcmufaoGYum trl;rajyEkdifbJ&dSonfhtavsmuf ausmif;aq;½Hkvufaxmuf


q&m0ef a'gufwma&mbwfxHodkYoGm;um tif*suf&Sif;xkd;rS oufomovdkvdk&dSoGm;av\/
me
rcia

trl;oufomaomfvnf; tcspf½l;rSm roufombJ&dSum rdwfaqGrsm;u azsmif;zsajzazsmfí vnf;r&


odef;azwnf;[laom yk*Ha[mvf\ vl&TifawmfbGJY&wpfOD;yifvQif ausmfjrifhtm; &,farmatmif
l us

jyKvkyfr&Ekdifí vufavQmh&avawmh\/ ausmfjrifhrSm nGefYwifudk pdwfxJrS azsmufzsufí r&Ekdif&onfwGif


'dkbDukvm;vmojzifh tdyf&mcif;udk xkwfay;vdkuf&mwGif acgif;tHk;atmufrS nGefYwif\pmuav;ESifh
eo

yef;yGifhuav;xGufvmojzifh omíyif tyludkyGm;zdkY&ef ay:aygufvmonftavsmuf pdwfnpfjcif;udk


f th

aysmufrSaysmufap[k oabmxm;um t&ufudkxyfrHaomufOD;rnf[k bdGKifukvm;wpfa,muftm;


is b

aiGay;í 0,fcdkif;av\/
o ok

aeYv,fcsdefavmufwGif ausmfjrifhrSm ol\tcef;wGif;ü vl;vdSrfhaeum [pfatmf nnf;nLoHrsm;udk


wil

Mum;&ojzifh ]vmMuygOD;a[h udkausmfjrifh bmjzpfaerSef;rodbl;} [k odef;azESifhwuG


tjcm;ausmif;om;rsm;onf ysmysmovJ atmf[pfac:qdkum ausmfjrifh\tcef;udk ZGwftwif;zGifhí
l be

0ifMuav&m ckwifay:acgif;pdkufíusvsuf&dSaom ausmfjrifhESifh ab;wGif&dSaom bD,mykvif;rsm;udk


at y

jrifBuav&m ][dkuf 'Dwpfcgjzifh cufukefNyDa[h? udkausmfjrifhawmh aoawmhrSmyJ? reufu


tif*suf&Sif;xdk;NyD; tck bD,mawGaomufvkdY vl;aeNyD? tif*suf&Sif;eJY bD,meJY enf;enf;rS rwJhbl;
our

tqdyfxufqdk;ao;w,f 0DpuD? b&ef'DurS awmfao;w,f? oxHka[mvfu q&mudkwifMunf


t&ifwkef;u aooGm;wm tif*suf&Sif;xdk;NyD; bD,maomufvkdYaygh? aoawmhrSmyJ vkyfMuygOD;}
ow

tcef;wGif;ü ausmif;om;rsm; ½IyfaxG;aeavawmh\/


nr

ausmfjrifhrSm tlawGjywfvkrwwf cHpm;ae&onfwkdifatmif nGefYwifudkrarhEkdifbJ ]tr,fav; cif&JY . .


isk

nGefY&JY . . wif&JY cifharmifBuD; udkjrifvSnfhygOD;cif&JY? ao&awmhr,f aoawmhr,f cifhpdwfaMumifh


ao&awmhr,f} [k nnf;nLaeojzifh odef;azu ayGYzufum ]udkausmfjrifh udkausmfjrifh owdxm;av?
owdxm;yg}
]cifAsm; . . b,folvJ}

]uRefawmfav . . uRefawmf odef;az&,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 25
]tr,fav; . . udkodef;az&JY? uRefawmfhrsufpdawG jymvmNyD? aoawmhrSmyJ xifyg&JY? nGefYnGefYudkom
ajymvdkufMuygawmh? olYpdwfeJY ao&SmNyDvdkY? tr,fav; . . raygif;xkdufwJh r,m;ayrdkY
tavmif;ydkufxm;zdkY vmcJhygOD;vm; nGefY&JY} [k ajympOf
]udkif; . . udkif; . . rjzpfbl; . . q&mhudkajymMuygOD;} [k 0dkif;íajymMuojzifh taqmifrSL;udk
tusKd;taMumif;wdkifMum;av&m csufcsif;yif ausmif;aq;½HkrS q&m0efudkac:jyonfwGif tqdyfajzaq;udk
xdk;ay;NyD; qewfwdk;&D;,rf; (ac:) ausmif;aq;½HkodkY ausmfjrifhtm; ydkYvdkuf&avawmh\/
c&pfouú&mZful;ajymif;í ESpfopfodkYa&mufojzifh wuúodkvfausmif;awmfBuD; jyefízGifhaomtcg
ausmif;om;ausmif;olwdkY yg;pyfzsm;wGif ausmfjrifh\ taMumif;udkom ajymqdkMuvsuf
]aorSmygyJAsm? tJ'g udk,fhudk,fudk udk,fowfaowmAs? tqdyfaomufwmwdkY? BudK;qGJcsaowmwdkY[m
C

½dk;aeNyD? raovdkY&Sifjyef&ifvJ tpdk;&tjypf'PfeJY ruif;bl;? a[m'Denf;u q&mrOD;&if aowmcsnf;yJ?


om

raoawmif rodvdkYaomufrdw,fqdk&if? b,folu bmajymEkdifOD;rvJAs? tppfygyJAsm? rnGefYwifaMumifh


me

owfaowmyg} [k wD;wdk;ajymqdkMuavawmh\/ ausmif;zGifhí ausmif;om;rsm; jyefívmMuav&m


tif;vsm;ausmif;aqmifa&SYwGif um;wpfpif;qdkufvmonfwGif um;wGif;ü rnGefYwifygvmav&m
rcia

roef;MunfwdkYrSm olYtm;Munfhvsuf ai;armNyD;rS roef;pdefuajy;oGm;um


l us

]rnGefYwif . . toufrDatmif vmcJhwmvm;} [k ar;ojzifh nGefYwifwGif rsufvHk;rsm;jyL;oGm;um


eo

]bmjzpfvdkYwkef;} [k ar;rS
f th

]udkausmfjrifh . . tif*suf&Sif;xdk;NyD;? pdwfnpfvdkY bD,maomufwmeJY tqdyfjzpfNyD; aoawmhrvdkY?


is b

ajrmhajrmhuav;&dSawmhw,fwJh}
o ok

][if . . [kwfvm; . . tckolb,frSmvJ}


wil

]ausmif;aq;½HkrSm aorsm;aoNyDvm;rodbl;} [k qdkaomaMumifh nGefYwifwGif toufrSrSefrSef


l be

r½SLEkdifatmifjzpfum ]'gjzifh oGm;MunfhOD;rSyJ} [k qdkum um;ay:rSyif rqif;Ekdifao;bJ


ausmif;aq;½HkodkYvkdufav\/
at y
our

zkwfvdIufzkwfvIdufeJY toufiifaewmyJ awGY&rvm;? aoaewmyJawGY&rvm; [k ylyefvsufyif aq;½HkokdY


a&mufoGm;aomtcg qdwfNidrfvsuf&dSonfudk awGY&ojzifh nGefYwif\pdwfwGif okomefwpjyifuJhodkY
ow

atmufarhrdav\/ aq;½HkxJodkY a&mufoGm;aomtcg vlemjyKpkaom tcef;0wGif rIdifawGaeaom


nr

odef;azudk awGY&ojzifh
isk

]udkausmfjrifh&dSvm;? b,fhES,faeao;ovJ} [k ar;&m odef;azonf rsuf&nfrxGufatmif


BudwfrSdwfrsKdodyfxm;&onhf rsufESmjzifh rvIyfcsifvIyfcsif acgif;udkcgNyD;vQif 0rf;enf;yufvuf
toHBuD;jzifh ]oGm;&SmNyD r&dSawmhbl;? tckwifyJ &ifcGJMunfhzdkY aq;½HkBuD;udk ydkYvdkuf&NyD; vufrwifav;
vGJoGm;wmyJ? rnGefYwif tvmaumif;ayr,fh ta&mufaESmif;aeNyD 0rf;enf;yg&JY} [k qdkum
rdrd\rsuf&nfudk rjrifapvdkbdonfhtvm; rsufESmudkvTJí rsufpdudkyGwfoyfaeojzihf nGefYwifrSm
vIdufvIdufvJvJBuD;jzpfvmum bmudkrQrvkyfwwf rudkifwwfjzpfaeNyD;rS
]r&dSawmhbl;aemf . . 'DrSm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 26
]r&dSbl; . . oltdyfoGm;wJY ckwifyJ&dSawmhw,f? Munhfcsif0ifNyD; MunfhOD;av} [k ajymaomaMumifh
nGefYwifrSm odef;azac:&modkY ygvmum aq;½Hktcef;wGif;odkY a&mufoGm;jyD;vQif
ausmfjrifhtdyfoGm;onfqdkaom ckwifudkMunfhvsuf rsuf&nfrsm;&pf0dkif;ívmav\/ xdkYaemuf
odef;azudkMunfhvdkuf&m olr&dSawmhonfudkawGY&ojzifh 0rf;wGif;üwpfcJaeaomtvHk;BuD;udk
ajzazsmufEkdif&ef ydwfyifír&Ekdifaom rsuf&nfrsm;udk olwdkYtvkdtwdkif;usapNyD;aemuf ckwifay:&dS
acgif;tHk;atmufrS wpfpHkwpf&mxGufay:aeonfudk awGY&ojzifh vSefíMunfhvdkuf&mwGif ]cspfygw,f} [k
rdrda&;ay;xm;cJhaom pmuav;ESifh rD;&xm;rxGufrDu ausmfjrifhaumuf,lxm;aom yef;yGifhuav;udk
awGY&onfwGif rdrday:wGif rnfrQ cspfBudKufpHkruf arwåmouf&Smonfukd od&dS&um; rqnfrsKdYEkdifbJ
jzpfvmawmhojzihf ½Idufíidkum
]uGJMuaygh udkausmfjrifha& . . uGJMuaygh? uRefrrsufESmudk rMunfhcsifvdkY wrifoufouf udk,fhudk,fudk
C

owfaowmvm; udkausmfjrifh&JY? &ufpufygav&JY&Sif? uRefr udkausmfjrifhtay:rSm


b,favmufcspfw,fqdkwm? udkausmfjrifh rodbl;aemf . . udkausmfjrifh tcspfudkprf;csifvdkY?
om

uRefra,musfm;,l&awmhr,fvdkY vdrfNyD;ajymwm? wu,frSwfNyD; uRefrvmatmifrS rapmifhEkdifbJ?


me

owfaowmvm;? tcspfBuD;&JY? uRefrjyefoGm;&ayr,fh wpfaeYrS rarhbJ? vGrf;vGef;vdkY


rcia

csufcsif;jyefvmcJhwm uRefrudk rkef;oGm;vdkY 'Dvdkvkyf&ufwmayghav? uRefrjzifh rcsdbl; udkausmfjrifh&JY?


rcsdbl;? udkausmfjrifhpdwfeJY uRefrvJ ao&awmhr,f? raebl; vkdufcJhr,f . . vdkufcJhr,f} [k
l us

wwGwfwGwfajymvsuf pm&Gufuav;eJY ajcmufaoGYaeaom yef;yGifhuav;udk twefweferf;½IyfNyD;


acgif;tHk;BuD;udkzufí w½Iduf½Idufidkrdavawmh\/
eo
f th

]idkufr&Suf BudKufr&Sufqdkovkd? uRefrjzifh r&SufEkdifawmhbl;? udkausmfjrifh&JY} [k qdkum idkaeav&m


ausmudk vufwpfacsmif;wifa&mufum tomt,myGwfoyfvsuf }idkvGef;awmh udk,fEGrf;owJhcif?
is b

owdxm;NyD; w&m;eJY ajzrSaygh} [k qdkoHudk Mum;awGY&jzifh zswfceJvSnfhMunfhvdkuf&m nGefYwifrSm


o ok

MuufoD;wjzef;jzef;xNyD;vQif emembm0ESifh awGY&ouJhodkY wqwfqwfwkefum ausmfjrifh\rsufESmudk


awGY&NyD;rS
wil

]udkausmfjrifh . . &Sif udkausmfjrifhyJaemf} [k olYtm;udkifíar;&m


l be

]tppfygyJ a&ra&mygbl;} [k ausmfjrifhu NyHK;vsufajymojzifh ]&Sifuawmh &,fEdkif? armEkdifygay&JY?


at y

uRefrjzifh ao&awmhravmufjzpfoGm;wmyJ? bmjyKvkdY 'Dvdkvdrf&wmwkef;}


our

]usKyfvdrfwmu awmfygao;&JY? cifvdrfvkdufwm wu,fhudka,musfm;,lawmhr,f atmufarhNyD;


rajymygeJYawmh cif&JY? uHaumif;vkdYraow,f? w,fvJwwfEkdifygay&JY? yvDtdk;rav;&JY . .} [k qdkum
ow

nGefYwif\yg;av;udk tomt,mqGJum ]pdwfqdk;wmaemf . . odyfpdwfqdk;wmyJ? a[m'Dvdkvdrfvdkuf&} [k


nr

qdkum remrusifvdrfvdkuf&m ]awmfyg? &Sifawmhav . . arwåmr&dSvdkufwm} [k ceJYwJhwJh jyefajymvdkufpOf


isk

]tydkif; (14) NyD;ygNyD} [laom toHudkMum;ojzifh vefYzsyfum vSnfhMunfhvdkuf&m rsufrSefudk


vuf0g;ESpfzufESifh tkyfxm;aomfvnf; vufacsmif;rsm;udk NzJxm;um Munfhaeol odef;azudk awGY&ojzifh
&Sufudk;&Sufuef;jzpfoGm;Muavownf;/ /

ol&d,r*¾Zif;? Zefe0g&Dv? 1935/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 27
aa''ggv
vHk;Hk;aarrmmv
vHk;Hk;rrssmm;;v
vGeGef;f;w
w,,f f

uRefawmfESifhvSxl; ausmif;twlwlwuf wpfcef;xJ twlwl aeMuaomfvnf; rwlwmawGu rsm;ygonf/

uRefawmfu vlat;/ tpp&m&m acgif;at;at;xm;NyD; pOf;pm;qifjcifwwfolyg/ NyD;awmh vlyg;vleyf?


udk,fhtzdkYudk,fht&mvnf; aumif;aumif;wGufwwfcsufwwfonf/ uGufausmfjrifwwfonf/ wpfenf;
ajym&vQif vmbfjrifonf/ udk,fhtusKd;&Sdrnfhtvkyf [kwfr[kwfudk jrif½HkESifhqHk;jzwfwwfonf/ tusKd;
C

r&dSrnfhtvkyfudk b,faomtcgrQ rvkyfwwf/ uRefawmfu'Dvdkvlyg;/ uRefawmfhOD;aESmufu 'dkiferdkvdk


om

tm;aumif;onf/ a&TcsdefcGifvdk wdusjywfom;onf/ q&m0ef"m;vkd pl;&Sxufjrufonf/ NyD;awmhvnf;


MunfhygOD;/ uRefawmfhtoufu (18) ESpfyJ &dSygao;onf/
me
rcia

'Dtouf? 'Dt&G,fESifh 'gavmufynmÚmPftajrmftjrif BuD;rm;zdkYqdkwm vlwdkif;rjzpfEdkifygbl;/ uRefawmfh


oli,fcsif; vSxl;udkyJMunfhygav? uRefawmfESifh ol wuúodkvfrSm twlwlaeMuonf/ toufvnf;
l us

twlwl? rdbrsKd;½dk;ESifh Opöm"e tajccHcsif;vnf; twlwlyg/ 'gayr,fh oluEGm;vdk tefrwefxlwJh?


twJhtaumif/ vluawmh vlaumif;wpfa,mufygyJ? 'gayr,fh olYacgif;xJrS bmrSr&dSbl;/ vluvnf;
eo

pdwfvIyf&Sm;vG,fonfh vlpm;rsKd;/ rwnfNidrfbl;/ bmrqdkjrif½HkMum;½Hkjzifh olpdwfxJrSm pGJoGm;wwfonf/


f th

tqdk;qHk;u olwpfckckudk pGJvrf;rdNyDqdkvQif wef;wef;pGJjzpfawmhwmyJ/ onfvdk tpGJtvrf;BuD;rIrsKd;


is b

jzpfvmvQif b,fvkdrS tusKd;taMumif;jyvdkY r&bl;/ 'grsKd;[m qifjcifwHkw&m;ESifh wu,fudk qefYusif


zufyJ/ ay:yifvkdufNyD;vkyfwmawG wpfa,mufu t½l;xvdkufvQif 0dkif;NyD;xMuwmawG? zuf&Siftopf?
o ok

tawG;tac:topfay:vmvQif tJ'Daemuf0dkif;NyD;vdkufwmawG tJ'Dvdk olrsm;rdk;cg;a&aomufwkdif; vkdufNyD;


wil

vkyfwmrsKd;[m uRefawmfhtjriftm;jzifh owdorÜZOf qifjcifwHkw&m; uif;rJhjcif;rsKd;yJvdkY jrifygonf/


vSxl;uawmh onfvkdrjrif. . .
l be
at y

ausmif;rSjyefvmNyD; tcef;xJudkjyefa&mufawmh vSxl;wpfa,muf tdyf&may:wGif yufvufBuD;


vJaeonfudk awGY&ygonf/ olYrsufESmwGif BuD;rm;vSonfh 'ku©a0'em cHpm;ae&yHkudk xif;xif;BuD;
our

jrifae&ygonf/ olYa0'emudk jrif&onfESifh ]{uEÅ 'Ditawmh tlrSmtwufaygufwJh a&m*gjzpfvdkYyJ} [k


uRefawmfhtodÚmPfu vsifjrefpGm tajzxkwfvdkufygonf/
ow
nr

][m . . oli,fcsif;? rif;NidrfNidrfae? rvIyfeJY? rif;vIyfvdkufvdkY jynfaygufoGm;&if 'ku©a&mufr,f?


0rf;Ekwfaq;vJrpm;eJY? rif;'DvdkyJ aeOD;? igq&m0efajy;ac:vdkufr,f}
isk

uRefawmfhpum;udkMum;&rS olYrsufESmrSm ydkí½IHYrJhoGm;avonf/

]om;arG; . . om;arG; . . tusÐ . . tusÐ . .}

uRefawmfonf vSxl;\pum;udk roJruGJ Mum;vkduf&onf/

]aeygOD;uG? rif;u rdef;rrdkY udk,f0efaqmiftusÐ 0wfcsifaevdkYvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 28
]zGwfcsD;rSyJ? igu om;arG;csifvdkY rufwmewDukwftusÐawmifhwaewmr[kwfygbl;uGm? ig0wfcsifwm
om;arG;avmif;ukwftusÐuG}

þwGifrS olYa&m*grSm cE¨mudk,fESifhrqdkif/ ½kyfydkif;r[kwf? pdwfydkif;ESifhqkdifaeyguvm;[k uRefawmfawG;rd


awmh\/

]rif; . . ½l;rsm;aea&mhovm; oli,fcsif;&m? om;arG;avmif;ukwftusÐqdkwm 'DaeYumvrSm acwfrrD


awmhbl;uG? 'DacwfxJrSm om;arG;tusÐ? avmif;ukwftusÐ0wfwJholawG[m Zmwfrif;om;eJY? tnmom;
awGyJ &dSawmhw,f? wuúodkvfausmif;om; avmif;ukwftusÐ0wfw,fqdkwm bdk;awmfbk&m;vufxufu
yguGm}
C

]rif;rodygbl;? cspfaxG;&m}
om

]bmrod&rSmvJuG? [dkwkef;u aumvdyfausmif;om;awG[m acgif;aygif;eJY? ukwftusÐeJY? wkwfaumufeJY?


me

bGwf&SL;eYJ? wcsKdYrSm EIwfcrf;arG;awmif xm;vkdufMuao;w,f? tJ'gaMumifh rMunfatmifqdkwJh udkavtdk;


rcia

oDcsif;xJrSmawmif ygao;w,fr[kwfvm;? ]udkbDat NrdKYtkyfavmif;wdkY wkwfwpfacsmif;eJY vrf;udk


avQmufw,f? udkAdkau tkyfaygif;aygif;vdkY wkwfwpfacsmif;eJY vrf;udkavQmufw,f? acgif;aygif;p
l us

&SnfvGef; . . &SnfvGef;w,f? acgif;aygif;p &SnfvGef; . . &SnfvGef;w,f? [dkufpul;ausmif;om;&,f?


aumvdyfausmif;om;&,f? ae&Sife,f ausmif;om;&,fvdkYav . . }
eo
f th

]at; . . tJ'gaMumifhayghuG? iguom;arG;avmif;ukwftusÐudk tefrwef0wfcsifaewm? rif;wdkYigwdkY


is b

OD;BuD;awGacwfu zuf&Sif[m tckwpfcg jyefNyD;vnfvmNyDqdkwm rif;jrif&JYvm;? [dkwkef;u wuúodkvf


ausmif;om;BuD;awG EIwfcrf;arG;xm;ovkd tckausmif;om;awG EIwfcrf;arG;awGeJY jzpfvmMuNyD? qHyifawG
o ok

vJ t&SnfeJY? aemufrMumcif OD;zdk;usm;wdkY? OD;bcsKdwdkYvdk aoQmifxHk;eJY? acgif;aygif;eJY jzpfvmawmhr,f?


wil

avmif;ukwftusÐeJY? acgif;aygif;eJY? wkwfaumufeJY/ tdwfaqmifem&DeYJ acwf[m rMumcifa&mufvmawmh


rSmyJ? aocsmaeNyD/ tJ'gaMumifh igu acwft&if a&SYuajy;NyD; om;arG;avmif;ukwftusÐ0wfcsifaewm}
l be
at y

]rif;rdkYawG;rS awG;wwfayavw,f? oli,fcsif;&m? 'DacwfBuD;rSm avmif;ukwftusÐwum;um;eJY? rif;udk


aumifrav;awGu jrif&if iaygvdkY ac:MurSmaygh}
our

]igu iaygr[kwfyJ rif;u iwHk;jzpfaewm? 'DaeYumvrS om;arG;avmif;ukwftusÐ[m jrmawGudk


ow

tefrwefuswJhaq;yJ? od&JYvm;}
nr

vSxl;u uRefawmfhudk ,ckvkdacsyvdkufNyD; ]wpfaeY 'Dvdkjzpfvmr,fqdkwm? igodzdkYaumif;ygw,fuGm?


isk

ighudk,furdkufvdkY igh&dSwJhydkufqHtm;vHk; pmtkyfawG0,fypfvdkufrdw,f? tckawmh avmif;ukwftusÐ0,fzdkY


aiGr&dSawmhbl;} [k olYudk,fol jyefíajymaeovdkvdk? uRefawmfhtm; ajymjyaeovdkvkd vkyfae&mu
tdyf&may:rS vl;vJíxvmonf/

xdkaemuf olYtcef;xJwGif acgufwHkYacgufjyefavQmufonf/ yg;pyfrSvnf; ]ig avmif;ukwftusÐ&rS


jzpfr,f? jzpfr,f} [k ref;rIwfaeavawmhonf/

]b,fvdkjzpf&wmvJ vSxl;&m? enf;enf;rsm;vJ pOf;pm;prf;ygOD;? om;arG;avmif;ukwftusÐqdkwm


aqmif;wGif;cPav;yJ 0wfvdkY&wm? aEGus&if acgufxm;&rSmyJ? acgufrxm;csifvdkY0wfjyef&if av;uvJ

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 29
av;? acR;uvJ wNydKufNydKufeJY? eHvkdufrSmvJ rajymeJY? acR;uvJeH? tarG;uvnf;eH? tem;uyfrd&if
wd&pämef½HkxJu 0uf0Htem;uyf&ovdk jzpfaerSmaygh}

]rif;rodygbl; cspfaxG;&m? 'DacwfrSm 'Dt0wfeJYrS acwfrDwm? rif;u ighvdk acwfrrDcsifbl;vm;}

]'grsKd;awmh a0;ygao;&JY}

uRefawmfu opömpum;udk qdkvkdufonf/

]udk,fuawmh acwfrDcsifoyarmif} [k vSxl;uvnf; rSef&mudkyJ zGifh[vdkuf\/


C

]tckae om;arG;avmif;ukwftusÐwpfxnf &r,fqdk&if bmrqdk vkdcsifwmay;r,f? vdkcsifwmomajym}


om

csufqdk tuGufjrifwwfaom uRefawmf\OD;aESmufonf zswfceJ rD;yGifhvmNyD; vDAmtukefwifum


me

tvkyfvkyfygavawmhonf/ uRefawmfhrsufvHk;rsm;uvnf; vSxl;\rsufESmudk pl;pdkufMunfhum


rcia

tuJcwfvsuf&dSonf/
l us

]bmrqdk wu,fyJay;rSmvm;}
eo

]ay;r,f . . ay;r,f? igvdkcsifwm&&if rif;vdkcsifwm bmrqdkay;r,f}


f th
is b

olYpum;xJwGif tcdkiftrmajymonfhavoH ysH0Jvsuf&dSaeayonf/


o ok

odkYjzifh uRefawmfonf uRefawmfhar;aphudk vufndK;jzifhtxyfxyfukwf&if; pOf;pm;vdkufonf/ xdkodkY


wil

pOf;pm;vkduf&mwGif b,frSm om;arG;avmif;ukwftusÐ&Edkifrnfudk uRefawmf\ÚmPf0wGif rSefjyovkd


ay:vmonf/ uRefawmfhzcifNrdKYtkyfb0u acwfrDvSNyD[k 0wfcJhaom om;arG;avmif;ukwftusÐwpfxnf
l be

&dSonf/ xdkavmif;ukwfukd uRef;aowåmxJwGif y½kwfvHk;rsm;ESifh a&maxG;xnfhoGif;um tdrftay:xyfrSm


at y

odrf;qnf;xm;onf/ ,cktcg uRefawmfhzcif r&dSawmhNyDjzpf&m xdkavmif;ukwftusÐudk uRefawmftarG


cH,l &&dSxm;avonf/ xdktusÐudk0wfrnfholr&dS/ uRefawmfvnf;r0wf/ 0wfzdkYa0;pG? &dSrSef;yifowdr&/
our

vSxl;u om;arG;avmif;ukwftusÐtaMumif;udkajymrS owd&rdjcif;jzpf\/


ow

,ckvdk vSxl;vdkcsifonf om;arG;avmif;ukwftusÐ uRefawmfhrSm&dSovdk uRefawmfvdkcsifonfht&m


nr

wpfckvnf; vSxl;rSm &dSaeavonf/ wdwdususajym&vQif uRefawmfvdkcsifonfht&monf olYvufxJwGif


&dSonfawmhr[kwfyg/ xdkt&mudk OD;OD;zsm;zsm;&,l ydkifcGifholYü&dSaejcif;jzpfyg\/ onfhxufydkí &Sif;&Sif;
isk

ajym&vQif uRefawmfvdkcsifonfht&mrS olESifhtqufjzpfaeaom oufoufcdkifyifjzpfygonf/

oufoufcdkifudk uRefawmfpHkrufaeonfrSm MumygNyD/ þtrsKd;orD;uav;udk uRefawmfESpfoufjrwfEkd;


jcif;rSm ESvHk;om;\awmif;qdkcsufr[kwfaMumif;udk uRefawmftav;teufajymvdkygonf/ trSeftm;jzifh
olonf wpfzufom;\ESvHk;aoG;udk wkefatmif? ckefatmif vIHYqGEkdifoluav;wpfOD;jzpfygonf/ odkY&mwGif
uRefawmfonf ESvHk;om;\tvkdudkvdkufolr[kwfyg/ b,fcgrQvnf;uRefawmf\OD;acgif;udk tonf;ESvHk;
u pdk;rdk;cGifhray;cJhyg/ uRefawmf oufoufcdkifudk ,lvkdjcif;rSm a&SYa&;udk av;av;eufeuf awG;q
wGufcsufum OD;aESmufxJrS ay:xGufvmaom tajccHtaMumif;w&m;ay:rSm wnfav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 30
a&S;OD;pGm uRefawmhftaMumif;udk ajym&rnfqkdaomf uRefawmfonf Oaya'wef;wGif wufa&mufoifMum;
aeolwpfOD;jzpf&m rMumrDbGJY&NyD; w&m;½Hk;rsm;wGif wm0efxrf;&GufzdkY&dSaeygonf/ xdktcgwGif uRefawmfh
tzdkY Muifazmfvdkvmrnf/ xdkMuifazmfonf rnfonfhtrsKd;tpm;jzpf&rnfenf;/

a&S;u atmifjrifxif&Sm;cJhaom 0wfvHkawmf&BuD;rsm;? w&m;a&;0efxrf;rsm;udkMunhfygu olwdkY\


ZeD;rsm;onf >cif;csufr&dS ajym&avmufatmif vSyacsmarmMuonf/ ,Ofaus;odrfarGY£a`E´&Sifrsm;
jzpfMuonf/ todynmESifh jynfhpHkMuonfudkawGY&ayonf/ oufoufcdkifonf þt&nftcsif;rsm;
tm;vHk;ESifh jynfh0onf[k qdkEkdifyg\/ odkYaomf >cif;csufwpfckawmh xm;&OD;rnf/ oufoufcdkifonf
vSonf/ acsmonf/ odkYaomf vlysKdaqmifrsm;? t&ufqdkifrsm;wGif csdwfqGJxm;onfh eH&HuyftvSr,frsm;
uJhodkY 36-24-36 twdkif;txGmudkawmh rrDao;yg/ xdkt&nftcsif; rjynfh0ao;jcif;ukd tcsdefumvu
jznfhqnf;ay;vdrfhrnf[k uRefawmf,HkMunfygonf/ xdkodkYjynfh0zGHYNzdK;rnfh tvm;tvmrsm; olYwGifxif&Sm;
C

&dSaeygonf/
om

olYrsufESmonf usufoa&rsm; &Tef;a0aeovkd olYwpfudk,fvHk;uvnf; ,Ofaus;odrfarGY £a`E´&Sif


me

jzpfjcif;udk azmfjyaeyg\/ ol\ udk,faeukd,fxm; aMumh&Sif;oavmuf ol\oGm;[efvm[efrsm;uvnf;


rcia

ajcwpfvSrf; wpfoef;ru wefonf[k qdk&rnfyif/ aeyHkxdkifyHkrSvnf; rukef;raumh? ravsmhrwif;bJ


aysmif;aysmif;tdtd&dSvSonf/ pm;&maomuf&mrSmvnf; ZGef;cuf&if;udkifyHkutp pnf;urf;pepfusonf/
l us

EIwfcrf;uGufjcif;? vufayjcif;r&dS/ olYtrlt&mtm;vHk;u Zmwdykn*kPfrmeudk jyvsuf&dSonf/


eo

todtvdr®mrSmawmh vHk;0r&dS/ trSeftm;jzifh þt&nftcsif;rSm olYp½dkufESifh qefYusifbufjzpfae


f th

avonf/ odkYaomf olYudk uRefawmfyJhjyif xdef;odrf;ay;vdkufvQif olonfawmfvmrnf/ todtvdr®m?


is b

ynmt&nftaoG;wufvmrnf[k uRefawmf,HkMunfonf/ bmyJjzpfjzpf olYudkprf;NyD; yJhudkifjyKjyifay;zdkY


aumif;onf/ ukefukefajym&vQif t½kyfqdk;aomfvnf; todtvdr®mMuG,fonfh rdef;rysKdwpfOD; vSyatmif
o ok

jyKvkyf&jcif;xuf vSyaomfvnf; tydwkef;jzpfaeoluav;wpfOD;udk todtvdr®mMuG,f0atmif jyKvkyf


wil

&jcif;u ydkí vG,fulvSayonf/


l be

xdkodkYawG;rd&mu vSxl;udk uRefawmfpum;pvkdufonf/


at y

]oli,fcsif; . . oufoufcdkifeJYrif;eJY wu,fyJ BudKufaeMuovm;}


our

]ighudkawmh olpdwf0ifpm;aew,fxifwmyJ? tJ'gudk tcspfvkdY rif;wdkYac:rvm;rodbl;? aeygOD;?


ow

'DtaMumif; bmjzpfvdkYar;wmvJ}
nr

uRefawmfu olYtar;udk wdkuf½dkufrajzbJ pum;qufvkdufjyefonf/


isk

]rif;eJYoleJY twnfwus ajymNyD;qdkNyD;wmrsm; &dSaeNyDvm;vdkYyg? igqdkvdkwmu rif;wdkYwpfa,mufeJY


wpfa,muf pGJpGJNrJNrJwGJjyKaewm? [dk[mrsKd;? 'D[mrsKd;ayghuGm}

]'DvdkvJ r[kwfygbl;? oleJYigeJYawmh awGYMuwmawmh rsm;ygNyD? 'gayr,fh olYrSmvJ wjcm;tquftoG,f


awG&dSovdk ighrSmvJ &dSaewmyJ? aeygOD;? 'DtaMumif; bmjzpfvdkYar;wmvJ}

uRefawmfu olYtar;udk wdkuf½dkufrajzbJ pum;qufvkdufjyefonf/

]olYrSm rif;tjyif wjcm;ieJwpfa,mufa,mufeJY pGJpGJvef;vef;jzpfaewmrsm; &dSao;ovm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 31
]igodwmawmh wpfa,mufrS r&dSbl;? aeygOD;? 'DtaMumif;bmjzpfvkdYar;wmvJ}

olYpum;udkMum;&í uRefawmfrsm;pGmauseyfNyD; acgif;udk wqwfqwfndwfaevdkufrdonf/

]wpfenf;ajym&&if olYrSm wjcm;ieJeJY jzpfaewmvJr&dSbl;? 'DtxJ rif;vJrygbl;qdk&ifav;wifyGJrSm


b,folrqdkygEkdifaeNyD qdkygawmh? [kwf&JYvm;}

][kwfrSmayghav? tJ'g bmudk&nf&GnfNyD; rif;uar;aewmvJ}

]bmrSr[kwfygbl;uGm? bmrSr[kwfygbl;}
C
om

uRefawmfu wdkuf½dkufrajzbJ rkom;rygatmifjyefíajymvdkuf&onf/ ,if;odkYajymNyD;onfESifh AD½dkudkzGifhí


uRefawmfht0wftpm;rsm;udk xkwfNyD;c&D;oGm;vufqGJaowåmxJodkY t0wftpm;rsm;udkxnfhvdkufonf/
me
rcia

][ . . rif; b,foGm;rvdkYvJuG}
l us

]we*FaEGausmif;ydwf&uf tdrfjyefrvdkY}
eo

vSxl;onf uRefawmfvufESpfzufudk qkyfudkifNyD; rsufESmcsKdaoG;um toem;cHavonf/


f th
is b

]'DrSm oli,fcsif;? rif;tdrfjyefvdkY&dS&if rif;r,fawmfBuD;qDu aiGuav; ydkydkrdkrdkqGJvmNyD; ighudkracs;Ekdifbl;


vm;uGm? igom;arG;ukwftusÐ0,fcsifvdkYyg}
o ok
wil

][aumif&? 'DacwfrSm om;arG;tusÐb,frSm0,fvdkY&rSmvJuG}


l be

]tdkuGm . . &Sm&if&ygw,f? ta&;BuD;wmuaiGyg}


at y

]at;av . . rif;vdkcsifwm wpfckckawmh jzpf&rSmayghuGm}


our

uRefawmfu ya[VdqHqH t"dyÜm,ftrsKd;rsKd;ygaom pum;udk ajymvdkufNyD; om;a&aowåmxJodkY


ow

t0wfwpfxnfudk aemufqHk;xnfhNyD;ydwfvdkufavonf/
nr
isk

_________________

wevFmaeY eHeufwGif uRefawmf tdrfujyefa&mufvmNyD; 1925 ckESpfavmufu uRefawmfhzcif0wfaom


tarG;pkwfzGm;ESifhom;arG;ukwftusÐudk om;a&tdwfxJu xkwfí vSxl;udkjyvdkuf\/

]tyfcsavmif;}

vSxl;onf om;arG;ukwftusÐudkjrif&onfESifh ][dkif; . . &Sm;Amhpf} [k 0rf;omtm;& qdkjrnfwrf;vdkuf


avonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 32
olonfom;arG;ukwftusÐudk vSrf;,lí olYudk,fwGifuyfum ayGYydkuf&if; ][dkif; . . &Sm;Amhpf} [k xyfí
qdkjyefonf/

]'DtusÐ rif;oabmus&JYvm;}

]usrSus . . aumif;rSaumif;}

olonf ukwftusÐudk olYudkrSrcGmbJayGYydkufxm;&if; uvDurmrsufvHk;rsm;jzifh uRefawmfhudk pdkufMunfh


avonf/
C

]uJ . . ajymprf;? 'DtusÐtwGuf rif;udk igbmay;&rvJ}


om

]rif; . . r'Duav; ighay;aygh}


me
rcia

uRefawmfu pum;udk ed'gef;rysKd;? wefqmrqifbJ a[ma[m'dkif;'dkif;ajymcsvdkufavonf/


l us

]oufoufcdkifudkvm;}
eo

olYtoHrSm wkef,ifaeonf/
f th
is b

]rif; . . oufoufcdkifudk vdkcsifw,fvm;}


o
ok

]at; . . [kwfw,f}
wil

olonf ukwftusÐudk olYudk,frScGmí ypfay;vdkuf&if; . . ]b,fawmhrS r&bl;} [k rmrmwif;wif;jyefí


l be

ajymvdkufonf/
at y

uRefawmfu ycHk;udkwGefY? rsufESmudkrJh? vuf0g;ESpfzufjzefYjyum ]'guawmh armif&ifhoabmyJ? qefay;rS


our

aq;&r,fhOpöm? rvdkcsifvJ aeaygh} [k ajymvdkuf&\/


ow

xdkodkYajymvdkufonfhtwGuf olYpdwfxJwGif rnfodkY&dSrnfudk uRefawmfod&ef ukvm;xdkifwpfvHk;ay:wGif


nr

xdkifí pmtkyfudkzwf½Iae[efaqmifum rsufESmudkpmtkyfESifhuG,fNyD; olYudkwaphwapmif; acsmif;íMunfhae


rd\/ olYudkawGY&onfrSm tawmfyif rcsdwifuJ jzpfyHkay:aeonf/ olonf q&mawmfbk&m; bkOf;ay;
isk

ay;aeonfh 0ufom;eD? oHk;xyfom;udk oGm;a&wrsm;rsm;ESifh bkef;BuD;ausmif;om; ai;ajr§mfMunfhovdk


om;arG;tusÐudkMunfhvdkuf ][,f . . 'gBuD;udk bmvkyf&rSmvJ} [k tHcJNyD; rsufESmvTJvdkuf? aemufwpfcsD
jyefMunfhNyD; w½dIufrufrufjzpfaevdkuf? jyefvSnfhoGm;vdkuf? aemufwpfcg jyefMunfhvdkuf vSnfhoGm;vdkuf
ESifh jzpfae\/

xdkodkYMunfhvdkuf? vSnfhvkdufESifh vkyfae&mwGif tMunfhwGif wpfcgxufwpfcg rufarmrIwdk;vmNyD;


rsufESmvTJ&mwGif pdwfxJu wif;rmrI wpfpxufwpfp aysmhnHhvm\/

aemufqHk;tacgufwGif olonf vHk;vkH;rsufESmvTJroGm;awmhbJ pyg;BuD;a>r tñd§KYcH&onfhacsoli,fuJhodkY


rvIyfr,Suf? rufrufarmarm rsufaMumrjywf Munfhaerdavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 33
xdkYaemuf olYyg;pyfrS vnfacsmif;arS;uyfaeonfhtoHrsKd; xGufay:vmavonf/

]oufoufcdkifudk ighpdwfxJrSm cspfaewm [kwfcsifrS[kwfrSmygav? wu,fawmhigwdkYvJ twnftwHh


oGm;vmaeMu? [kd'if;? 'D'if;vkyfaeMuwmrS r[kwfbJ[m}

]at;aygh? 'grsKd;yJ jzpfrSmaygh}

uRefawmfu tqif;wGef;vdkufavonf/

]wu,fawmh oufoufcdkif[m ightzdkYbmvJ? iguawmh olYtzdkYbmvJ? bmrSrvJbl;? bmrSr[kwfbl;


C

[kwfvm;? wu,fawmh 'gawG[m oGm;&if; rawmfwq0ifNyD; cvkwfwdkufrdwmrsKd;yg? NyD;awmhvJ


om

NyD;wmygyJ}
me

][m . . 'godyfrSefwmaygh}
rcia

uRefawmfu olYudkaxmufcHNyD; ]'DukwftusÐvJ 0wfMunfhprf;ygOD; oli,fcsif;&m} [k qdkum tusÐudk


l us

vSrf;ay;vdkuf\/
eo

vSxl;onf [efvkyfraebJ aumufNyD;pGyfvdkuf\/ ukwftusÐonf tay:ydkif;u em;&Gufaemufa&muf


f th

onfhtxd ukyfydk;axmufaeNyD; atmufydkif;u ajczsm;xdí aeavonf/ olYudkMunfh&onfrSm 0efBuD;


is b

tusÐ0wfxm;aom vljyufESifhwlaeonf/
o ok

oluawmh ausauseyfeyfBuD;NyHK;um ]wdkif;&ufwJh . . yuúvm . . rdk;&GmwmeJY toifhqdkovdk


wil

ighudk,feJYawmh zpfzpfazmf . . azmfazmfzpf aewmyJ} [k qdk\/


l be

onfwGif uRefawmf ukvm;xdkifay:rS xvdkufonf/ NyD;vQif uRefawmhvufudk qefYwef;íay;um


at y

]'Dvdkqdk&if tay;t,lwnfhNyDaygh} [k ajymMunfhonf/


our

olu wHawG;udk tEkdifEkdifrsKdum ]tay;t,lwnfhNyD} [k qdkvsuf uRefawmfhvufudkqGJíqkyfudkifNyD;


vIyfvkdufonf/ aemufaeYwGif uRefawmfESifhoufoufcdkifwdkY pHkwGJckwfMu&avonf/ xdkodkY olESifh
ow

yxrqHk;awGYqHkjcif;rSm olYudkavhvm&efESifh tuJcwf&ef oufoufrQomjzpfygonf/ uRefawmfonf olYudk


nr

uRefawmfvkdcsifonfh tqifhtwef;odkYa&mufatmif rnfrQBudK;yrf;&rnfudk od&efvdkonf r[kwfygavm/


isk

yxrOD;qHk;olYudk [dkw,fwpfckwGif aeYv,fpmpm;&ef ac:oGm;ygonf/ [dkw,futxGufwGif olu


]'D[dkw,frSmpm;&wm odyfaumif;? t&rf;aumif;} [k qdkonf/ onfhaemuf ½kyf&SifodkYac:oGm;onf/
½kyf&Sif½HkutxGufwGif olu ]'D½Hkuawmh 'dyfyJ? *&dwfyJ} [kcsD;usL;avonf/ xdkYaemuf
olYudktrsKd;orD;aqmifodkY ta&mufvkdufNyD;ydkYvkdufonf/ uRefawmfuolYudkEIwfqufNyD; jyefrnftjyKwGif
olu ]'DaeYawmh tm;BuD;aysmf? trsm;BuD;aysmf} [k ol\cHpm;rIudk xkwfazmfajymygonf/

xdkYaemufuRefawmfonf pdwfav;av;jzifh uRefawmhftcef;odkYjyefvmcJh\/ uRefawmfhtzdkYrSm txifESifh


tjrifvGJaeavNyD/ uRefawmfxrf;&Guf&rnfh wm0ef\yrmPESifhBuD;av;rIudk uRefawmfavQmhNyD; wGufcJhrd
onf/ olESifh ,ckvdk ezl;awGY'l;awGY awGY&awmhrSyif ol\todynmacgif;yg;rIESifh aygh&Twf&Twfajymqdk
wwfonfh 0oDygaeNcif;udk tHhMoavmufatmif awGY&ayawmhonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 34
onftwdkif;qdkvQif olYudk todynmA[kokw jynhf0atmif jyKvkyfay;&½HkESifh NyD;rnfr[kwf/ tjrif
us,fatmif? awG;wwfatmifac:wwfatmif t&ifOD;pGm oifay;&efvdkavonf/ þwm0efrSm rao;i,f?
rEkdifreif;aqmif&Guf&rnfh udpöBuD;wpfck jzpfaeav&m yxraomf uRefawmfonf olYudkvSxl;vufodkY
jyefítyfcsifpdwfjzpfrdonf/ odkYaomf ol\jzLjzLazG;azG; a&aq;ig;ozG,f t,fíaeaom udk,fum,
tvSESifh [eftrlt&mwdkYu olYudkpdwfrysufEkdifatmif uRefawmfhtm; zrf;pm;xm;av&m olYudk uRefawmf
vkdcsifovdk rjzpfjzpfatmif yHkoGif;&ef pdwfESvHk;udk 'kef;'kef;csvdkufrdygawmhonf/

onfawmh uRefawmfbmvkyf&rnfenf;/ uRefawmfonf þudpöudk tEkvHky#dvHk pOf;pm;vdkufonfhtcg


]tvdr®mpmrSm&dSonf} qdkaom pum;onf uRefawmf\acgif;xJwGif ay:vmavonf/ uRefawmfonf
taMumif;tm;avsmfpGm Oya'ynmudkoif,laeoljzpfaomfvnf; pmay? uAsm? tvuFmwGif rsm;pGm
C

0goemxkHol wpfOD;jzpfonf/ ausmif;r*¾Zif;ESifheH&Huyfpmapmifrsm;wGif uAsmawmfawmfrsm;rsm; 0ifa&muf


om

a&;om;cJhzl;ygonf/ uAsLya'ownf; [laom uAsmenf;? qef;enf;wdkYudkvnf; tawmfuav;


ESYHESHYpyfpyf wD;rd? acgufrd&dSygonf/
me
rcia

odkYjzpf&m oufoufcdkiftaMumif;udk pOf;pm;vdkufonfhtcg uAsmwGifa'gownf;[laom tjypftqmrsm;


&dSovdk vlwdkYwGifvnf; tjypftqmrsm; &dSwwfMuonfudk EIdif;,SOfMunfhrdavonf/ uAsmwGif
l us

a'gouif;vQif *kPf&oajrmufovdk vlwGifvnf; tjypftqmuif;vQif aumif;jcif;ig;jzmESihf


jynfhpHkavonf/ xdkaMumifh oufoufcdkiftm; tvdr®mynm wdk;wufvmatmif uAsm? vuFmenf;jzifh
eo

jyKjyif,l&ef uRefawmf qHk;jzwfvdkufavonf/


f th
is b

aemufwpfBudrf oufoufcdkifESifhcsdef;&mwGif ]'Dnae oufoufeJYudk,feJY uefapmif;oGm;NyD; pum;ajymMu


&atmifvm;} [k tqdkjyKvkduf&\/
o ok
wil

]tdk . . oufoufwkdYu uefapmif;qdk&if tBudKufAvdkufaygh}


l be

oufoufcdkifESifhywfoufvdkY uRefawmfajymvdkwm wpfck&dSyg\/ onf[muawmh olYvdkazmfa&Gonfh


at y

rdef;uav;rsKd;udk urÇmukefus,foa&GY &SmvdkYjzifh rawGYEkdifjcif;jzpfygonf/


our

naebufwGif olESifhuRefawmf tif;vsm;uefapmif;rSm awGYMuygonf/ ]oufoufwkdY bmtaMumif;


ajymMurvdkYvJ} oluar;onf/ ]a'gotaMumif;} [k uRefawmfhtajzaMumihf olrsufvHk;jyL;oGm;onf/
ow
nr

]udk,fuvJuG,f bkef;BuD;vJr[kwfbJeJY? bmjyKvdkY a'goarm[taMumif;ajymcsif&wmvJ? ysif;p&mBuD;}


isk

]r[kwfygbl;? udk,fajymcsifwJh a'gou uAsm? vuFmxJrSmygwJha'gotaMumif;yg? tJ'DtaMumif;udk


em;vnfxm;&if uAsmudkydkifydkifEkdifEkdifpyfwwfw,f? pma&;wJhtcgrSm pmacsmw,f? pum;ajym&rSmvnf;
ajyjypfw,f? tESpfom&ygw,f}

oufoufcdkifonf wpfrdepfavmuf pOf;pm;aeNyD;rS qHk;jzwfcsufcsvdkuf\/

]atm½dkuf oabmBudKuf}

]uJ . . em;axmif}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 35
uRefawmfuvnf; acsmif;udk wpfcsuf[efYíU&Sif;NyD; pum;pygawmhonf/

]uAsm? vuFmrSm ravsmfwJhpum;vHk;? roHk;tyfwJhpmom;? rrSm;tyfwJh tzGJYtEGJYawGudk a&;om;oHk;EIef;


zGJYEGJYrdvdkY&dS&if a'gooifhw,f vdkYqdkw,f? tJ'DtjypftemtqmawGuif;&if *kPfajrmufw,f?
&oajrmufw,f}

}*kPfqdkwm aiGudkac:w,f [kwfvm;}

]r[kwfbl; . . r[kwfbl;? *kPfqkdwm wifhw,favsmufywfaumif;jrwfwJhoabm? &oqdkwm tESpfom&eJY


jynfh0wJhoabmudk qdkwm? a'gooifh&if raumif;bl;? tESpfom& rjynfhpHkbl;rSwf&r,f? a'gorSm
y'a'go&Spfyg;? 0gusa'goudk;yg;? 0gusw¦a'goajcmufyg;&,fvdkY &dSygw,f}
C
om

]rsm;vScsnfvm; q&mBuD;&JY? wxdkifwnf;eJY tm;vHk;ajymvdkY rSwfrdyghrvm;}


me

]wxdkifeJY tjywfrajymygbl;? ta&;BuD;wmavmuf a&G;NyD; wpfaeYenf;enf;? wpfaeYenf;enf; ajymjy


rcia

yghr,f? yxrOD;qHk; {uw¦ a'goudkajymr,f? tJ'D{uw¦ a'goqdkwm teuft"dyÜm,fwlwJhpum;jzpfjzpf?


0gusjzpfjzpf xyfwvJvJqdkwmrsKd;? Oyrm . . 'dyfyJ . . *&dwfyJ qdkwmaygh? 'Dpum;ESpfvHk;[m ukvm;BuD;eJY
l us

t&mBuD;vkd teuf"dyÜm,ftwlwlrdkY xyfNyD;qdkwm tydkpum;jzpfraebl;vm;}


eo

]tdk . . 'Dvdkvm;? aemufudk 'Dvdka'gooifhwJh pum;awG oufoufrajymawmhygbl;aemf . . aemf}


f th
is b

]aemufNyD;awmh a,bk,stm;jzifh odrf;usKH;NyD;ajymwJhpum;&Sdao;w,f? Oyrm . . udk,fvufvIyf&Sm;


avhusifhjcif;onf aumif;\/ xdkaMumifh vlwdkif;udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhoifh\ qdkwmrsKd;}
o ok
wil

]'Dtqkdudk oufouftrsm;BuD;axmufcHw,f? ukd,fvufvIyf&Sm;avhusifhw,fqdkwm usef;rma&;twGuf


odyfaumif;wmyJ[m}
l be
at y

]tJ'gu 'Dvdk&dSw,fav? udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhjcif;[m aumif;wmrSefygw,f? 'gayr,fh vlwdkif;


twGuf aumif;wmr[kwfbl;? ESvHk;a&m*g&dSwJhvl? tdyf&mxJu rxEkdifwJhvltwGuf aumif;w,fvdkY
our

qdkEkdifyghrvm;? rqdkEkdifbl;? q&m0efrsm;uawmif wcsKdYvlawGudk NidrfNidrfoufoufaezdkY


ñTefMum;&wm&dSw,f? 'gaMumifhoHk;oyfcsufwpfckckudk vkyfwJhtcg vHk;axG;NyD;rajym&bl;?
ow

wdusrSefuefrI&dS&w,f? udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhrIeJYywfoufvdkYajym&&if 'g[m rsm;aomtm;jzifh


nr

olwdkYtzdkYaumif;\/ odkYr[kwf rsm;pGmaom olwdkYtzdkYaumif;\/ tJ'Dvdk ajym&&if? 'Dvkdr[kwf&if


rjywfom;wJhtwGuf oHo,a'gooifhw,fr[kwfvm;}
isk

][kwfNyD . . [kwfNyD? tJav? bGm . . bGm? [if tJovdk ajymwm {uw¦a'go oifhrsm;aeovm;}

][ifhtif; . . tJ'Dvdkajymwmusawmh a'goroifhbl;? tmar!dwf&SpfrsKd;xJu yoHoqdkwJh


csD;rGef;wJhpum;jzpfvdkY a'goroifhwJhtjyif av;eufwJhoabmudkaqmifw,f}

]tdk . . odyfNyD; pdwf0ifpm;p&maumif;wmyJaemf? qufNyD; ajymygOD;}

]ajymyghr,f? 'gayr,fh tusÐudkawmh aqmifhaqmihfNyD; rqGJygeJYuG,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 36
olutusÐpudkvTwfvdkufawmhrS uRefawmfu pum;quf&jyefav\/

]aemufwpfcku twd0k'¨a'go? tJ'gu pum;wpfckudk vGefvGefusL;usL;csJYum;NyD;ajymwm? Oyrm . .


tmumudkvTmyHkjyKygvdkY? ar,kudkwJh pkwfwHcsDqdkwmvdk rjzpfEkdifwmawG csJYum;NyD;ajymwmrsKd;}

]odyfaumif;wJhpum;awGyJ udk&,f? aemufxyfa'goawGbmawG&dSao;vJ? ajymygOD;? em;axmif&wm


aumif;vGef;vdkY odyfaysmfwmyJ}

onfpum;Mum;vkduf&ojzifh uRefawmftawmfuav; pdwfysufrdonf/ wu,fawmh olbmrQ


oabmaygufyHkr&ao;/ odkYaomf uRefawmfvufavQmhvdkufvQif bmr[kwfonfhvlwpfa,muf uRefawmf
jzpfoGm;rnf/ odkYtwGuf uRefawmfquf&jyefonf/
C
om

]tckajymrSmu twåa'go? tJ'gu xkdufwefwmxuf vGefuJNyD;csD;usL;wm? yHkpHjy&&if vrif;xufom?


xGef;vif;jzmvsuf? a&mif0guGefYjrL;? ydk;pkef;MuL; . . qdkwmrsKd;}
me
rcia

][kwfvkdufwmudk&,f? oufoufav . . 'Dpum;rsKd; b,fawmhrS rajymrdatmif owdxm;ygr,f}


l us

]aemufNyD;awmh Mopdws[deqdkwm &dSao;w,f/ tJ'gu a&SYpum;eJY aemufpum;rnDwm? EIwftrlt&m


udk,ftrlt&m rwlwm? Oyrm jy&&if ]aorSmudk armifraMumufygbl;? oufaysmuf&if armifwpfudk,frdkY?
eo

vif;wtdk zifudkEdIufrSm pdk;vdkufygbd} qdkwmrsKd;aygh? olYpum;u aorSmudkawmh raMumufbl;? vif;w


f th

qGJrSm aMumufw,fqdkawmh a&SYpum;eJY aemufpum;rnD? a&SYuBuD;us,fNyD; aemufu avQmf&Twf&Twf


is b

vkyfvkdufawmh ayghroGm;bl;vm;}
o ok

]'guawmh olYpdwful;eJYawG;NyD; aMumufwmudk ajymwmyJ r[kwfvm;}


wil

]'gudk oufouf ydkNyD;em;&Sif;atmif Oyrmwpfckay;OD;r,f? xm0&bk&m;ocif[m bmrqdkzefqif;Ekdif&if


l be

olrcsDrEkdifwJh ausmufwHk;BuD;wpfckudk olzefqif;Ekdifrvm;}


at y

]zefqif;Ekdifwmaygh}
our

]b,f[kwfyghrvJ? bmrqdk olzefqif;Ekdif&ifb,favmufav;wJh ausmufwHk;BuD;yJjzpfjzpf ol rEkdif&rSm


ow

r[kwfvm;}
nr

][kwfawmh [kwfw,f? 'gayr,fh olrEkdifwJhausmufwHk;udkyJ olzefqif;Ekdifr,f? ol rcsDEkdif rrEkdifwJh


isk

ausmufwHk;udk rzefqif;Ekdifbl;vdkYxifw,f}

]ol bmrqkdzefqif;EkdifwmyJ[m}

oufoufu olYacgif;udkukwfí pOf;pm;Munfhonf/ olacgif;rSm vSyoavmuf acgif;xJrSmbmrSr&dS?


odkYjzpfí ]oufoufawmh acgif;½IyfoGm;NyD} [k ½dk;om;pGm 0efcH&Smav\/

]½Iyfp&myJaygh? ckcHwm;qD;vdkYr&EkdifwJh tiftm;BuD;wpfck&dS&if ra&GY&Sm;EkdifwJh t&m0w¦Kr&dSEkdifbl;? a&GY&Sm;


atmifvkyfvdkYr&EdkifwJh t&m0w¦K&dS&if ckcHwm;qD;vdkYr&EkdifwJhtiftm;r&dSvdkYyJ? wpfckeJYwpfck qefYusifwm

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 37
r&dS&if tjiif;yGm;p&mr&dSovdkbJ? tJ'gaMumifh a&SYpum;aemufpum; rnD&if? EIwftrlt&m? udk,ftrlt&m
qefYusifae&if tJ'grsKd;udk Mopdws[dea'gooifhw,fvdkY qdkw,f}

]'Dxuf vG,fvG,feJYem;vnfEkdifwJh a'gowpfrsKd;udkajymjyOD;}

uRefawmfu vufywfem&DudkMunfhvkdufonf/

]tcsdefr&dSawmhbl;? 'DaeYtzdkY awmfMuOD;pdkY? tckoufoufudk taqmifjyefydkYay;r,f? [dkusawmhrS


udk,fajymwmawGudk ausvnfatmifjyefNyD;pOf;pm;? usefwmawG reufjzefusrS qufajymr,f}

xdkYaemuf uRefawmfonf olYudk trsKd;orD;aqmifodkYjyefydkYcJhNyD; acgif;½Iyf½Iyfjzifh uRefawmfhtcef;odkY


C

jyefívmcJhavonf/ tcef;xJodkY a&mufaomtcg om;arG;ukwftusÐBuD;udk0wfNyD; 0uf0HBuD;vdk


om

ckwifay:wGifvJavsmif;um ZdrfESifhrSdef;aeaom vSxl;ukdawGY&avonf/ w'*Ftm;jzifh uRefawmhfpdwfxJwGif


olYtqufuav;udk olYtm;jyefíay;tyf&ef tBuHjzpfrdonf/ oufoufcdkifonf rnfonfhtodw&m;rQ
me

olYOD;aESmufwGif;odkY azmufxGif;r0ifa&mufEkdifatmif oHrPdjzifhtvHkumxm;onfh OD;acgif;&dSolwpfa,muf


rcia

jzpfaeav&m uRefawmf\pDrHudef;rSm cRwfacsmfysufjym;zdkY&ef aocsmoavmuf jzpfíaeay\/


l us

odkYaomf uRefawmf\tBuHudk uRefawmfjyefípOf;pm;vdkuf\/ uRefawmfonf wpfaeYw&uf tv[ó


jzKef;wD;NyD;rSawmh aemufwpf&ufxyfíjzKef;&vdkY xl;NyD; qHk;½IH;p&mr&dS/ olonf rD;cJjymzHk; jzpfaumif;
eo

jzpfrnf/ xdkrD;cJrS jymrsm;udk rIwfxkwfay;vdkufvQif rD;&J&Jawmufvmp&m&dS\/ odkYjzpfí aemufwpfBudrf


f th

prf;oyf&ef uRefawmfqHk;jzwfrdavonf/ odkYESifh aemufwpfaeYwGif uefapmif;ü uRefawmfwdkY


is b

awGYMujyefonf/
o ok

]raeYwkef;u aemufqHk;ajymwJhtaMumif;u Mopdws[dea'go? tJ'gu a&SYeJYaemufeJYrnDwm? tck


wil

ajymrSmu 0da&m"da'go? tJ'gu trSefjzpfwmeJY qefYusifbufjzpfwm? awmifxdyfMumayguf?


taemufaexGuf? uGJtufjrif;rdk&f? rD;udkryl qdkwmrsKd;jzpfw,f . .}
l be
at y

]rjzpfEdkifwJh [mawGyJaemf . .}
our

]tJ . . oufouf awmfawmfuav;oabmaygufvmNyD? aemufwpfckajym&OD;r,f? tJ'gu t"dyÜm,fr&dSbJ


pum;ydkawGxnfhajymwJh[m? tJ'gudk tewåua'govdkYac:w,f? bdk;pOfabmifquf bdk;vufxuf
ow

qdkwJhpum;xJrSm abmifqdkwJhpum;vHk;[m tydkoufouf t"dyÜm,fr&dSbJ pum;awGtydkrsm;wm?


nr

ydkNyD;em;&Sif;atmifajym&&if vlwpfa,mufu tvkyfavQmufwJhtcg tvkyf&Sifu olY&JYt&nftcsif;awG


ar;wmudk vdk&if;rajymbJ olYrSm rdef;rwpfa,mufeJY uav;ajcmufa,muf&dSygw,f? olYrdef;ruvJ
isk

rD;,yfydef? rD;,yfajcmufa&m*geJY csnfhcsnfheJYeJYjzpfaeygw,f? uav;awGrSmvJ pm;p&mr&dS? 0wfp&mr&dS?


aqmif;wGif;rSm NcHKp&mqdkvdkY *kefeDpkwfawmifr&dS? tdyfawmhvJ blrdurÁvm ajrtdyf&m? rdk;&Gm&iftpdk?
aeyl&iftajcmuf}

uRefawmfhpum;rqHk;rD oufoufcdkif\0dkif;pufaom rsufvHk;uav;rsm;rSm uk@vma&tdkifvdk rsuf&nf


NzdKifNzdKifusqif;aeonfudk awGY&awmh\/

]odyfNyD;qif;&J&Smw,faemf? oem;p&mygyJ . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 38
]tif; . . oem;awmhoem;p&mayghav? 'gayr,fh 'Dvdkajymwm[m ar;cGef;eJYbmrSrqdkifbJ
pum;tydkawGoufoufjzpfaew,f? avm*spfvdkawmh ]tufrZÆaum'D,ef;} vdkYac:w,f? rsuf&nfcsLwJh
pum;awG? tJ'Dvdk pum;rsKd;udkvJ tewåua'gooifhw,fvdkY qdkEkdifw,f}

oufoufcdkifonf w½Iyf½Iyfvkyfaeojzifh uRefawmfu vufudkify0gxkwfay;vkduf&onf/

]aemufwpfckajymOD;r,f? tJ'gu 'k|mvuFm&a'go? 'gu vdifrwl? 0k'frwlwJhta&;tom;rsKd;?


tajymtqdkrsKd; OyrmeJY Oyrnf;,s? vdifrwlwmcsif;wGJwm? Oyrmtay;vGJwm? ,kwfwm? vGefwm?
xyfwm? rEIdif;,SOfoifhwm EIdif;,SOfwmrsKd;? ,keftdrfpef;v . . [oFmrodkY qdkovdk vdifrwlwmrsKd;udk
pyfwm? [yfwm? tJ'gawGu tvuFmudkzsuf&ma&mufwJhtwGuf 'k|mvuFm&vkdYac:w,f? em;xJrSm
Mum;vkdYraumif;wmrsKd;aygh}
C
om

]MunfhygOD;aemf? oufoufwpfoufvHk;rSm 'Dvdktzdk;wefwJhpum;awG wpfcgrSrMum;&? rrSwfom;cJh&bl;?


aemufxyfajymygOD; . . ajymygOD;}
me
rcia

]aemufwpfrsKd;u *gr®a'go? tJ'gu em;&Sufp&m pum;vHk;awGudk awmwGif;om; vl½dkif;rsm;vdk


ajymwJhtwGuf *gr®a'gooifhw,fvkdYqdkw,f? Oyrm . . r,fhudkvIdufvIduf? cspfcgBudKufvdkY?
l us

ayGYydkufESpfudk,f? aygif;zufvdk\ vdkY wJhwkd;BuD;ajymwmrsKd;}


eo

]½dkif;vkdufwmaemf . . odyf½dkif;wmyJ}
f th
is b

uRefawmfonf vlwwfvkyfNyD;ajymvdkYomajym&onf/ tm;vHk;awmhrod/ odorQ? rSwfrdorQudkvnf;


oufoufcdkifem;vnfavmufonfh Oyrm? yHkpHwdkYjzifh &Sif;jy&\/ odkYjzifhrSwfrdao;orQxJu aemufqHk;
o ok

wpfckudkajymí ed*Hk;csKyf&ef qHk;jzwfvdkuf&\/


wil

]aemufqHk;ajymrSmuawmh [dewåua'go? tJ'gu *kPfBuD;vSwJh t&m0w¦Kwpfckckudk ao;i,f


l be

,kwfnHhwJh*kPfyk'feJY csD;usL;wJh[mukd [dewåua'gooifhw,fvdkYqdkw,f? Oyrm . .orif? '&,f? acsi,f?


at y

pdkif? qwf? zGwf? ykwwfudkowfjzwfEkdifeif; jcaoFhrif;qdkwmrsKd;aygh? jcaoFhrif;[m orif?


'&,fEkdifwmuawmh [kwfygNyD? zGwf? ykwwf Ekdifw,fqdkawmh csD;rGef;&mra&mufbJ csKd;ESdrf&m
our

a&mufoGm;w,f/ od*Ða&TcGufxJ rpifwpfyJom; usovdkaygh? tJ'gudk t*Fvdyfpum;eYJawmh a&wGif;xJ


tqdyfcyfw,fvdkY qdkw,f}
ow
nr

][if . . a&wGif;xJtqdyfcyf&if aomufrdwJhvlawG 'ku©a&mufrSmayghaemf}


isk

]a&wGif;xJtqdyfw,f qdkwJhoabmu'Dvdk&dSw,f? pum;&nfvkyGJwpfckrSm wpfzufuajymwJholu


wpfzufuvludk ol[m vltE¨? bmrQynmr&dSbl;? olajymwJhpum;awG[m tvum;pum;awG? t"dyÜm,f
r&dS? tqDtESpfr&dSwJhpum;awG? olajymwmawG r,HkygeJYvdkY pum;OD;oef;NyD;ajymwmrsKd;udk a&wGif;xJ
tqdyfcwfw,fvdkYqdkw,f}

uRefawmfu oufoufcdkifudk Munhf½ItuJcwfvdkuf&m rvdkifESpfuJhodkY jzLazG;aomol\ezl;udk


vIdif;tduav;rsm;uJhodkY tvdyfvdyfjzpfatmif wGefY½IHYum pl;pl;pdkufpkduf pOf;pm;aeonfudkawGY&av\/
cPrSmyif olYrsufvHk;uav;rsm;onf MunfvifawmufyvmNyD; todÚmPftvif;a&mif0ifvmonfudk
azmfjyaeay\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 39
]'DvdkajymwmrsKd;[m b,fw&m;rvJaemf? wpfzufom;u xNyD;pum;rSrajym&ao;cifu ESmjzwfwJhoabm
rsKd;vkyfwm odyfqdk;wmaygh? 'gudka&wGif;xJtqdyfcyfw,fvdkY ac:w,f[kwfvm;? NyD;awmh 'DvdkoabmrsKd;
ygwmudk uAsm? vuFmenf;rSm [dewåua'govdkY qdkw,fvm;}

uRefawmfay;onfh OyrmyHkpHrsm;rSm rSefwmvnf;wcsKdY&dSrnf/ wdwdususrSefonf[k rqdkEkdifwmvnf;


&dSrnf/ rnfodkYyif&dSap/ oufoufcdkifoabmaygufzdkYu ta&;BuD;ojzifh olem;vnfvG,fatmif yHkaqmif
&jcif;jzpfavonf/ bmyJjzpfjzpf oloabmaygufonfudk awGY&ojzifhuRefawmfhrSm 0rf;omrqHk;jzpf&onf/

odkYjzifh uRefawmfonf pdwfavQmhawmhrnfjyKcJh&mujyefí tm;wufvmum ajym&m? qdk&m? a&;om;&mwGif


rSm;wwfonfht&mrsm;? tjypftqmrsm;udk trsKd;rsKd;yHkaqmifum qufvufNyD; oifcef;pmrsm; ydkYcsay;&
avonf/
C
om

uRefawmfhtjzpfrSm OrifvdkPfacgif;wl&onfESifh wlvSonf/ yxraomf arSmifxJwGifrjrifrprf;ESifh


acR;wvHk;vHk;jzifhtvkyfvkyf&onf/ xdkodkYvkyfudkif&if; vkdPfacgif;BuD;udkNyD;atmifwl;Ekdifyghrnfvm;?
me

wl;íjzpfOD;awmh b,faomftcgrS wpfzufudkazmufxGif;NyD; tvif;a&mifjrif&ygrnfenf;[k pOf;pm;í


rcia

r&cJhay/ ,ckrl tvif;a&mifudkjrif&onfhtufaMumif;uav;ay:vmonfudk awGYae&NyD/ a&SYqufí


r&yfrem;wl;rnf? qGrnf? azmufrnf? xGif;rnfqdkvQif xdktufaMumif;uav;onf wjznf;jznf;
l us

us,fvmum wdk;vQKd;aygufoGm;NyD; aerif;utvif;a&mifawG oGef;avmif;csvdkufovdk awmufyxdefvif;


oGm;awmhrnf/
eo
f th

odkYjzpfí ig;&ufavmufqufNyD;ydkYcsvkduf&m oufoufcdkifrSm uAsmenf;? tvuFmenf;rsm;udk aumif;pGm


is b

em;vnfvmum tawG;tac:tajrmftjrifESifhjynfh0vmonfudkawGY&avonf/
o ok

atmifNyD/ uRefawmf\pDrHudef;BuD; NyD;ajrmuftaumiftxnfazmfcJhNyD/ ,ckqdkvQif oufoufcdkifonf


wil

uRefawmfhb0c&D;wGif vufwGJavQmufEkdifonfh t&nftao;Gjynfh0oluav;jzpfvmavNyD/ olvnf;


uRefawmfhZeD;? uRefawmf\pnf;pdrftdk;tdrfudk xdef;odrf;rnfhtdrf&SifrBuD;? uRefawmfhom;orD;rsm;udk
l be

aumif;pGmarG;auR; oGefoifyJhjyifqHk;rEkdifonfhom;aumif;rdciftjzpfESifhxdkufwef aeNyDjzpfonf/


at y

þodkYqkdvkdufjcif;jzifh uRefawmfonf uRefawmf\tdrfaxmifa&;om,m ajzmifhwef;rIwpfckwnf;om


our

Munfhonf/ olYtay:arwåmouf0ifrIryg[lí txifrvGJapvdkyg/ 0dZÆmaZmf*sD wyoDonf oltoufoGif;


xm;onfh ola,mifr,fudkESpfoufpHkrufovdk uRefawmfvnf; oufoufudkcspfaeygonf/ odkYjzpfí
ow

aemufwpfBudrfolESifhcsdef;csufawGYqHk&mwGif uRefawmf\pdwfxJü jzpfay:cHpm;rIudk xkwfazmfajymjy&ef


nr

qHk;jzwfvkdufonf/ uRefawmfwdkYonf todpcef;rStonf;pcef;odkY ul;ajymif;qufqHzdkY&ef tcsdefwefaeNyD/


isk

xkdaMumifh aemufwpfBudrf uefapmif;&dS uepdk;yifBuD;atmufwGif ESpfa,mufom; csdef;qdkíawGYMu&mwGif


uRefawmfu ]'DaeYawmh oufoufeJYudk,feJY a'gotaMumif;awG? avm*spftaMumif;awG raqG;aEG;
awmhbl;} [k pum;pvkdufavonf/

]tifh. .[if. .}

oufoufcdkifu pdwfysuf[efjzifhajymojzifh uRefawmfu rsufESmcsKdaoG;NyD;jyefíajym&avonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 40
]udk,fwdkYtwlwl awGYMuqHkMuwmig;cg&dSNyD? awGYMuwJhtcgwdkif;rSmvJ wpfOD;eJYwpfOD; MunfMunfjzLjzL
pdwfwloabmwl&dSMuw,f? tJ'gaMumifh udk,fwdkYESpfa,muf[m a&SYoGm;aemufvdkufnDw,f? ewfzufw,f
qdkwm xif&Sm;wmaygh}

]'gqdk&if twd0kwåa'gooifhwmaygh}

]bm . . bm bmajymw,f}

]aMomf . . udkcspfaxG;ajymzl;w,fr[kwfvm;? pum;wpfckukdvGefvGefusL;usL;ajymwm twd0kwåa'go


oifhw,fvdkY}
C

][kwfw,fav . . tJ'geJY bmqdkifvdkYvJ}


om

]'Dvdkav . . oufoufeJY udkcspfaxG;eJYawGYMuwmrS ig;cgyJ&dSao;wmr[kwfvm;? 'Dig;cgavmufuav;


me

awGY½HkeJY a&SYoGm;aemufvkdufnDw,f? ewfzufw,fvdkYqdkwm[m vGefvGefuJuJajymwm twd0kwåa'go


rcia

oifhw,f r[kwfaybl;vm;vdkY? qE´apmvGef;wmaygh}


l us

uRefawmfonf rnfodkYjyefíajym&rnfudkrodbJ aMumiftrf;trf;jzpfoGm;rd\/ NyD;rS oluav;awmhjzifh


uRefawmfajymonfh awG;ac:ajrmfjrifa&;oabmawGudk aemausaeavNyD[kawG;rdum NyHK;rdavonf/
eo
f th

]oufoufpOf;pm;Munfhav? ig;cgqdkwm em&DawG? rdepfawG? puúefYawGajr§mufvkduf&if enf;wJhtcsdef


is b

umvawGrSm r[kwfbJ? aemufqHk;rSmawmh MuufoGeftaMumif; wpfawmif;vHk;pm;MunhfrS od&wm


r[kwfygbl;? wpfwufpm;vJMuufoGef? ESpfwufpm;vJMuufoGef}
o
ok
wil

]'Dvdkqdkawmh 'k|mvuFm& a'gooifhaewmaygh? oufouf[mMuufoGefr[kwfbJ rdef;uav;yJ[m? Oyrm


. . Oyrnf;,s vdifrwlwmcsif; EIdif;,SOfjy&if 'k|mvuFm&a'goqdk}
l be
at y

uRefawmfvnf; olYtajymudk oabmusí &,frdonf/ oluav;wpfa,mufawmhjzifh uRefawmfydkYcscJhonfh


oifcef;pmrsm;udk twwfvGefNyD; ygyaumvm;? odkYjzpfí enf;y&d,m,fajymif;um olYtay:ü
our

uRefawmfarwåm&dSaejcif;udk &Sif;&Sif;ESifhbGif;bGif; zGifh[ajymqdk&ef qHk;jzwfvdkufavonf/


ow

]udk,fav oufoufudkodyfcspfw,f? cspfwmrS vIdufvIdufvSJvSJtlxJtonf;xJuudk cspfw,f?


nr

oufouf[m udk,fh&JYurÇm? Mu,fawGvawGxdefxdefa0aewJh udk,f&JY pMu0VmBuD;yg? oufoufr&dS&if


udk,f&JYpMu0VmBuD;[m uG,faysmuf&rSmyg}
isk

]{uwåa'go oifhjyefNyD}

]udk,ftwnfajymaewmyg oufouf&,f? udk,f[m oufoufudkpGJrufwJhpdwfeJY rtdyfEkdifrpm;Ekdif


jzpfaeygw,f? oufoufeJYudk,feJY armifr,fpHktcspfprf;NyD; pufcef;rSm raysmf&&if armifhb0[m okn?
bmrSt"dyÜm,fr&dSwmrdkY armif[m . . a0;&murÇmudkajy;NyD; aqG;pdwfeJY ao&awmhrSmyg oufouf&,f}

uRefawmfu tvSqHk;? txdqHk;? tNidqHk;jzpfrnfh pum;vHk;rsm;udka&G;NyD; oufouf\tonf;udk


qGJívIyfvdkufygonf/ xdkodkYajymvdkufNyD; atmifyGJqif&awmhrnfhta&;udk awG;arQmfum olYpum;tvmudk
apmihfpm;&if; vufydkufxm;vkdufonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 41
]rsm;vScsnfvm; udk,f&,f}

]bmawGrsm;wmvJ touf&JY}

]a'goawGav? cspfwm? pHkrufwmawG rdk;rTefatmifajymwmu {uwåa'goxufydkNyD; 'Gduwå?


BwduwåawmifjzpfaeNyD? NyD;awmh tcspfprf;NyD; pufcef;rSmaysmfcsifw,fqdkawmh *gr®a'goawmif
oifhaeygayghvm;udk,f&,f? rtdyfEkdifrpm;Ekdif tonf;aqG;&ao&r,fqkdwm tewåua'gooifhw,fvdkY
rqdkawmif udkcspfaxG;ajymwJh tufrZÆ&D aum'D,ef;qdkwJh rsuf&nfcsLwm jzpfraebl;vm;? pOf;pm;ygOD;}

uRefawmftHBudwfvdkufrdonf/ uRefawmftoufoGif;xm;ol? zefqif;xm;oluav;rSm ola,mifr,f


C

r[kwfbJ uRefawmfuarSmfq&m? oufoufu uRefawmfarG;xm;onfh zkwfo&J? uRefawmfhukyfudkcJrnfh


om

emembm0jzpfaeonfudk awGY&avawmhonf/ odkYaomf onf*gxmrpkwf? oHAka'¨r&GwfbJ ½kwfw&uf


wkefvIyfrIudk tNyHK;jzifhzHk;0Suf&vdkufavonf/ NyD;rS . .
me
rcia

]oufouf u a'goawGudk awmfawmfausnufaerSyJ}


l us

]odyfrSefwmaygh}
eo

oufoufu qwfueJndwfjy&if; ajymavonf/


f th
is b

]tJ'gawG b,foloifay;ovJ}
o ok

]udkcspfaxG; oifay;w,fav}
wil

][kwfNyD? tJawmh 'gawGwwfwJhtwGuf udk,fhudkaus;Zl;rwifoifhbl;vm;? udk,feJYrawGY&if oufouf[m


l be

'gawGudk b,fenf;eJYrS odEkdifrSmr[kwfbl;}


at y

]'Dvdkqdkawmh trSefw&m;eJY qefYusifbufjzpfaewJhtwGuf 0da&m"da'go oifhawmhraygh? 'DtaMumif;awG


our

uAsmpyfenf;pmtkyfxJzwfMunfh&ifvJ odEkdifwmyJ}
ow

uRefawmfhezl;rS acR;NzdKifNzdKifusvmawmh\/ &ifxJrSmvnf; eifhovkdvdk? emovdkvdk jzpfrd\/


nr

vnfyif;wGifvnf; qdkYeifhvsuf toHrSm uGJtuftufxGufvm\/


isk

]oufouf,ckajymwmawG[m ae&mwumwdkif;rSm oHk;&wmr[kwfbl;? 'gawG[m pmayeJYqdkifwm?


ausmif;rSoif&wmawG[m tppt&m&m b0eJY[yfvdkYr&bl;}

][J . .[J . . 'gqdk&if oHo,a'go}

oufoufu ua&mfua&mfvkyfovdk olYvufñdSK;udk uRefawmfhzufxdk;í auG;vIyfjyavonf/ onfwGif


uRefawmfpdwfr&SnfEkdifawmhojzifh qwfceJrwfwyf&yfum cyfrmrmar;vdkuf&awmhonf/

]uJ . . oufoufwpfcGef;xJyJajym? udk,feJY tNrJwGJrvm;? rwGJbl;vm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 42
]rwGJbl;}

]bmjzpfvdkY rwGJcsifwmvJ}

]aeYv,fwkef;uyJ udkvSxl;udk oleJYb,fawmhrSrcGJygbl;vdkY uwday;cJhvdkY}

uRefawmfrSm aemufodkYvefum uRrf;jyefrvdkjzpfoGm;onf/ uRefawmf\cspfa&;qdkrIudk jiif;y,fcH&jcif;


aMumifh &Sufvnf;&Sufrdonf/ vSxl;\wpfywf½dkufjcif;udk cHvkduf&onfhtwGufaMumifhvnf; a'go
jzpfrdonf/

]acG;om; . . 0ufajr;}
C
om

uRefawmfonf yg;pyfrSa&&Gwfum jrufzkwfwpfckvGifhoGm;atmif uefypfvdkufrdonf/


me

]oufouf . . oleYJ tqufrvkyfygeJY? 'Daumif[m oli,fcsif;tay:rSm tefrwefopömrJhwJh vlvdrf?


rcia

vlaumuf? vlnm? r[macG;olcdk;}


l us

]'g . . udkcspfaxG;u olwpfyg;udk oufoufcsKd;ESdrfwm? a&wGif;xJtqdyfcyfwm? *kPfBuD;&Sif


wpfa,mufukd *kPf,kwfatmifvkyfwm [dewåua'go}
eo
f th

]bmajymw,f}
is b

]udkcspfaxG; oufoufudkratmfygeJY? atmfw,fqdkwmvJ a'gowpfyg;yJ}


o ok
wil

uRefawmfonf renf;BudK;pm;í toH&dSefudkavQmhvkduf&\/


l be

]oufoufwpfckpOf;pm;yg? oufoufvJ tawG;tac: ynm&Sifwpfa,mufjzpfaeNyDyJ? ,xmblwusus


at y

pOf;pm;Munfhav? udk,fhxuf vSxl;ubmrsm;omwm&dSvdkY olYudka&G;&wmvJ? udk,fhudk Munfhprf;?


ynmwwfw,f? ÚmPfaumif;w,f? twef;xJrSmawmfw,f? A[kokwMuG,f0w,f? tem*wfb0
our

zlvHka&;twGuf pdwfcsEkdifwJh a,musfm;wpfa,muf? vSxl;uqdk&if acgif;xJrSm OD;aESmufr&dSbl;?


bmpmrSrwwfbl;? tE¨Amv? uyGJwufNyD; Murf;ydk;xdk;aewJh vrf;o&J? olY0rf;pm ol&Smpm;wwfr,fh
ow

taumifrsKd;r[kwfbl;? vufaMumwif;atmif tvkyfrvkyfcsifwJhvlpm;? olYrSm bmrsm;rufp&m&dSovJ}


nr

]&dSwmaygh}
isk

]ajymprf;ygOD;? rufp&mbm&dSovJ}

]olYrSm om;arG;avmif;ukwfeJYodvm;}

ajymajymqdkqdk oufoufonf uRefawmfhtem;rS cyfoGufoGufxGufcGmoGm;avonf/ uRefawmfum;


jrufcif;ay:wGif zifxkdifusum ezl;rSacR;ap;rsm;udk okwf&if;usef&pfcJhavawmh\/

pE´mr*¾Zif;? rwfv? 1976

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 43
aa&&ppu
uf f

uRefawmf\wpfoufwmwGif xdkwdkifikwfBuD;udk b,fcgrQarhEkdifawmhrnfr[kwfyg/

xdkwdkifikwfBuD;rSm rvIyfr&Sm; pum;rajym/ toufr&dSaom t&m0w¦Kyifjzpfvifhupm; uRefawmf\


tcspfZmwfvrf;wGif vlMurf;tjzpf yg0iftoHk;awmfcHcJhavonf/ xdkikwfBuD;omvQif uRefawmfi,fpOfu
C

ausmif;oGm;&m vrf;ab;wGif r&dScJhygrl uRefawmf\tcspfZmwfvrf;rSm pmzGJYavmufatmif wefzdk;&dSrnf


om

r[kwfay/
me

uRefawmfi,fpOfuom r[kwf/ uRefawmf\rdb? bdk;bGm;rsm;i,fpOfuyifvQif xdkwdkifikwfBuD;


rcia

&dSaecJhav&m rnfonfhtcgumvu rnfolvma&muf pdkufxloGm;onfudk ,cktcgwGif ajymqdkEkdifol


wpfOD;rQ r&dSawmhay/
l us
eo

xdkwdkifikwfBuD;\tjrifh ajcmufayomomrQjrifhí vHk;ywfrSm vufwpfzufcefYrQ&dSNyD; wdkifxdyfrSm


f th

vTESifhwdkufjzwfxm;ouJhodkY wdwdjywfvsuf&dSojzifh a&S;jrefrmrsm;vufxufu eef;awmfwdkif[lí


vnf;aumif;? bkef;BuD;ausmif;wkdif[lívnf;aumif;? wpfckckjzpf&rnf [líomvQif pdwfrSef;jzifh ajymol
is b

rsm;Muayonf/ xdkwdkifikwfBuD;udk xdyfeD[laom o&JBuD;wpfaumif apmifhonf[laom pum;ydkum;


o

vltajymrsm;ojzifh ntcsdefü xdkwdkifikwfBuD;teD;tem;rS jzwfoef;oGm;0Hhol tvGefenf;yg;vSay\/


ok
wil

xdko&JBuD;\ rsufvHk;rsm;rSm vif;uGif;avmufeD;eD;&dSí tpG,frsm;rSm wpfrdkufcefY&Snfvsm;NyD; udk,frS


l be

tarG;rsm;rSm wpfxGmausmf&Snfvsuf olYvQmudkxkwfum cg;awmif;usKdufouJhodkY aygifMum;rSvQKdNyD;


i,fxdyfa&mufatmif ywfjyEkdifonf/ xdyfeDonf oloabmusolESifh awGYvQif wkdifikwfay:rSaeí
at y

pdefuwHk;trJajcmufzkwf uonfhtujzifh ujywwfí Muufvdkvnf; wGefjywwfonf/ okdYr[kwfygu


tcsdefrawmf xdkwdkifikwfem;odkY a&mufvmolrsm;udk ukwfcsKd;ípm;wwfonf/ wpfcgwpf&H xdyfeDBuD;
our

a'gojzpfvQifvnf;aumif;? vlrpm;&onfrSm MumvQifvnf;aumif; NrdKYapmifhewfBuD;tm; cGifhawmif;í


NrdKYxJü vSnfhvnfaomif;usef; NyD;vQif uyfa&m*grsm;udk jzpfyGm;ay:aygufapvsuf vltajrmuftjrm;udk
ow

zrf;pm;wwfonf[lí trsKd;rsKd;ajymqdkavh&dSMuayonf/
nr
isk

wpfcgu rsufESmjzLta&;ydkifwpfOD; ntcsdefarmfawmfum;armif;ívm&if; xdkikwfBuD;teD;odkY a&muf&mwGif


xdyfeDonf um;a&SYrS xkyfqD;ouJhodkY &yfwefYvufqefYumqD;xm;&m ta&;ydkifonf rdrdtm; yrmrcefY
vkyf&rnfvm;[k cg;rSajcmufvHk;jyL;udk qGJxkwfNyD; ypfvkduf&mwGif ajcmufcsufpvHk; 'dkif;ceJrjrnfbJ
awmufwJh . . awmufwJh . . awmufwJh [laom toHxGufaeNyD; usnfqefrD;rul;bJ &dSaeonfhtwGuf
t*Fvdyfta&;ydkifvnf; BuH&mr&awmhbJ um;udkaemufodkY jyefqkwfcJh&um tdrfa&mufí ESpfem&DcefY
tMumwGif yg;pyfxJrS tjr§yfwpDpDxGufvsuf acG;½l;jyefNyD; aoqHk;oGm;awmhonf[k tcsKdYuajymMuonf/

xdyfeD;rSm aeYcif;tcsdefürl aESmifh,Sufzrf;pm;jcif;jyKonf[lí wpfcgrQ rMum;od&bl;ay/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 44
xdkwdkifikwfBuD;rSm azmfjycJhonfhtwkdif; uRefawmfausmif;oGm;&mvrf;ab;wGif&dSae&m xdyfeDBuD;\ qdk;oGrf;
aomif;usef;yHkudk Mum;odxm;&aom uRefawmfhrSm xdyfeDonfaeYcif;ü bmrQzrf;pm;jcif;rjyK[k ajymqdk
Muapumrl xdkae&modkYa&mufwdkif; MuufoD;xrdayawmh\/ odkYjzpfapumrl xdkvrf;onf ausmif;odkY
oGm;&ef teD;qHk;vrf;jzpfaeav&m tjcm;vrf;rS auGYa&Smifí roGm;vdkbJ ausmif;wufausmif;qif;onfh
tcgwdkif; wpf&yfwnf;ae ,cktcg cifarmifarmif0if;[lí emrnfajymif;xm;aom rmrufESifhtwlwl tNrJ
oGm;avh&dSayonf/ rmrufrSmvnf; xdyfeD\&mZ0ifudk uRefawmfuJhodkYyif Mum;xm;&oljzpfojzifh
xdkwdkifikwfBuD; tem;odkYa&mufwkdif; MuufoD;xaMumif;ajymjyygonf/

wpfaeYwGif uRefawmfwdkYausmif;qif;vmMu&mu xdkwdkifikwfBuD;tem;odkYa&muf&mwGif ESpfOD;pvHk; jzef;ceJ


MuufoD;xrd&mu wpfa,muf rsufESmwpfa,mufMunfhNyD; ESpfa,mufpvHk; vefYaeMujcif;udk &dyfrdMuum
zaemifhESifhwifyg; wom;wnf;usatmif aqmifhuefí ajy;vmcJhMuav\/
C
om

þodkYajy;vmMu&mwGif wpfac:avmufta&mufü vlBuD;wpfa,mufESifhawGYNyD; xdkvlBuD;u ][Jhaumifav;


ESpfaumif? bmvefYNyD; ajy;vmMuwmvJ} [k ar;&if;jref;&if; uRefawmfwkdYESpfa,mufpvHk;udk zrf;í
me

qGJxm;vkdufav\/
rcia

uRefawmfrSmum; tvefYrajyao;ojzifh bmrQrajymEkdif/ rmrufudk Munfhvdkufjyefaomtcgvnf; zaemifhrS


l us

ajcrIefYudk vufESifh,lí ezl;okwfaeonfudk awGY&av\/


eo

][Jh . . rmruf? eifhajcaxmufu zkwfawG ezl;okwfaewm npfywfatmif bmjyKvdkYvkyfaewmvJ}


f th
is b

xkdtoHudkMum;rS xkdvlBuD;\rsufESmudk MunfhrdNyD; rmruf\ ]MumMum} (ac:) bBuD;awmfol qlvwef


(ac:) udkarmifarmif jzpfrSef;udk od&avonf/
o ok
wil

rmrufonf ol\ ]MumMum} ajymonfhpum;udkMum;í ezl;üokwfNyD;aom ajcrIefYudk jyefíyGwf&if; . .


l be

]o&Jajcmuf&if ajcrIefYokwf&w,fqdkvdkY} [k jyefíajzvkdufav\/


at y

]eifh b,folajymvdkYvJ}
our

]'DvdkyJ ajymMuwmyJ? romcsvmwmeJYawGY&if vlBuD;awGu olwdkYajcrIefYeJY uav;awG&JY ezl;okwfw,f}


ow
nr

]pl0ufubusm;? eif'Dpum;awG ,Hkaeovm;? b,frSmo&J&dSvdkY eifwkdYudk ajcmufwmvJ}


isk

][dkwdkifikwfBuD;rSm ½dIufwef&dSw,f MumMum&JY? tJ'DwdkifikwfBuD; ½dIufwef[m aeYcif;rajcmufbl;qdkayr,fh


tckuRefawmfwdkYvmwkef;u ajcmufw,f}

]b,fvkdajcmufovJ? b,fvkdajcmufovJ}

]uRefawmfwdkY tJ'DwkdifikwfBuD;tem;odkYa&mufa&m MuufoD;xw,f MumMum&JY} [k rmrufujyefíajzum


uRefawmfhbufodkYvSnfhum ][kwfw,f? r[kwfvm;} [k ar;ojzifh uRefawmfuvnf; [kwfaMumif;
0efcHonfh trlt&mtm;jzifh acgif;ndwfjyvdkufavonf/

]rif;wdkYudk b,folajymovJ? MuufoD;xwm[m o&JajcmufvdkY jzpfw,fqdkwm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 45
][kwfw,fAs? o&J&dSwJhae&mwdkY? o&J&dSwJh opfyifatmufwkdYa7muf&if MuufoD;xw,fvdkY vlBuD;awGu
ajymxm;w,f} [k uRefawmfu rmrufudkaxmufcHum 0ifítajzay;vdkufavonf/

]rSwfxm;? o&JajcmufvkdY MuufoD;xwmr[kwfbl;? rif;wkdY ao;aygufcsifvdkY}

uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk;rSm &,f&TifzGufjyufvHk;rsm;udk Mum;vdkuf&bdouJhodkY NydKifwl&,frdMurS


tvefYrSm ajyaysmufovdkvdk &dSoGm;Muygawmhonf/

]bm&,faeMuwmvJ? igajymifjyD;awmh ajymaewmr[kwfbl;? rif;wkdY 'DwkdifikwfBuD;udkoGm;NyD; ao;yef;acs?


bmrSrjzpfap&bl;? wpfckck jzpf&if ighwm0efxm;vdkuf}
C
om

][m . . [ifh . . aMumufw,f? o&JBuD;udkufpm;vdkYaorSmaygh}


me

]a[h 'DwdkifikwfBuD;u o&J[m aeYcif;rSm r&dSbl;? nusrS&dSwm? 'gawmif vlBuD;awGudk rajcmufzl;? nn


rcia

avQmufvnf wwfwJh uav;awGudkom ajcmufaewm? aeYcif;tcsdefrSm xdyfeD[m i&Jrif;BuD;u BudrfvHk;eJY


½dkufac:vdkY i&JjynfoGm;NyD;? yefumqGJwJhcsmy&mpD vkyfae&w,f od&JYvm;}
l us

]MumMum tvum;yg? *Rwf'rGwfpum;awG ajymaewm}


eo
f th

]bmvJeifu *Rwf'rGwfav; bmav;ajymaewm? vmcJh? eif'DwdkifikwfBuD;udk ao;eJYryef;&if? o&Ju eifhudk


is b

rowfcif? igu eifhudk owfypfr,f} [k qdkum em;&GufudkvdrfqGJí ac:oGm;NyD;vQif uRefawmfhtm;vnf;


]a[haumifav; . . rif;yg vkdufcJh? rif;yg wdkifikwfudk ao;eJYyef;&r,f? rif;wkdYESpfa,mufpvHk; wkdifikwfudk
o ok

ao;eJYyef;NyD;&if wpfa,mufudk ig;rl;pD igydkufqH tvum;ay;r,f? vmcJh . .} [k ac:aeonfhjyif


wil

uRefawmfhrSm twlwlausmif;oGm;? ausmif;jyefzuf? rmrufudkcGJí ae&pfzkdY&ef rawmfaomaMumifh


aMumufaMumufESifhyif wkdifikwfBuD;&dS&modkY vkdufygoGm;cJh&av\/
l be
at y

]uJ . . yef;Muprf;}
our

uRefawmfwdkYrSm cdkif;onfhtwdkif; rjyKvkyf&JMubJ awGa0í &yfaerdMuavawmhonf/


ow

]rif;wkdYrvkyf&J&if . . igt&ifvkyfjyr,f? 'gayr,fh igha&SYuawmh vmrMunfheJY? aemufuae}


nr

qlvwef (ac:) armifarmifonf a&SYaemuf0J,mvSnfhí vl&dyfol&dyfudk Munfhum uRefawmfwkdYrSvGJí


isk

jrifavmufaomae&mü b,folrs r&dSonfudk od&onfESifh xdkwdkifikwfBuD;udk &Tef;pdkatmif bdodufoGef;


avawmh\/

]uJ . . igbmjzpfovJ? bmrS rjzpfbl;r[kwfvm;? uJ . . rif;wkdY yef;Muprf;}

udkudkarmif bmrSrjzpfonfudkjrif&í uRefawmfwkdYvnf; &Jwif;vmum olajr§mufay;onfhtwdkif;


olYvrf;pOfudkvkdufMu&m wdkifikwfBuD;rSm oBuFefrdk; oHk;Budrf&Gmovkd &GJ&GJpdkí oGm;avawmhownf;/

]uJ . . rif;wkdY MuufoD;xMuao;ovm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 46
uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk; NyHK;&,fMuvsuf acgif;cgíjyvkdufMuav\/

]a&mh . . a[m'DaiGwpfusyfudkzsufNyD; wpfa,mufig;rl;pD,l . . aemufudk rif;wdkYo&J&dSw,fqdkwJh wkdifikwfyJ


jzpfjzpf? opfyifyJjzpfjzpf awGYwJhtcgwdkif; ao;eJYomyef;? tJ'g o&JawG tifrwefBudKufwJha&arT;?
rif;wkdYBuD;vm&if csrf;omatmif o&JawGu vkdufMunfhvdrfhr,f? em;vnf&JYvm;? tck'Dwpfcg yef;wmeJY
awmif ig;rl;pD&oGm;NyD; r[kwfvm;? uJ . . tdrfudk aumif;aumif;jyefMu? bmrSraMumufeJY? ig 'Du
apmifhMunhfaer,f}

xdktjzpftysufuav;rSm uRefawmf q,fhwpfESpfom;t&G,favmufu jzpfygonf/ xdkodkYrjzpfrDu


uRefawmfhrSm xdkwdkifikwfBuD;tem;odkYa&mufvQif aMumuf&GHYrdcJhoavmuf xdkodkYjzpfcJhNyD;aemufwGif
uRefawmfonf xdkwdkifikwfBuD;tem;odkY a&mufonfhtcgwdkif; uRefawmfrSm qD;&Tif0rf;EIwfaq; pm;xm;
C

rdouJhodkY wm;qD;í r&Ekdifawmhyg/ uRefawmfESifh xdkwdkifikwfBuD;rSm acG;ESifhyifpdrf;yifuJhodkY tNrJqufqHrd


om

Muygawmhonf/
me

þodkYjzpfjcif;rSm rqef;yg/ vlwdkif;vlwdkif; xl;jcm;aomtusifhuav;wpfck yg&dSwwfMuygonf/


rcia

aomufaeus vufzuf&nfqdkifudk awGYvQif 0ifíraomuf&bJraeEdkif/ xdkae&modkYa&mufvQif


ajcaxmufrsm;uyif tvdkvdkodum xdkqdkifbufodkY ajcqGJoGm;avh&dSygonf/ xkdtwkdif;aygufaeusae&mudk
l us

awGY&onfhtcgwdkif; uRefawmfhrSm rayguf& raeEdkifyg/ aemufqHk;ydwf pwdjzpfjzpf n§pfxkwfcJhrd


ygao;onf/
eo
f th

odkYaomf uRefawmfonf vlysKdaygufuav; jzpfvmaomtcg &SufpdwfaMumufpdwf 0ifvmNyDjzpfí


is b

i,fi,futusifhudk wwfEkdiforQ azsmufzsuf&ayawmh\/ odkYjzpfonfhwdkifatmif wpfcgwpf&H


xkdwkdifikwfBuD;tem;odkY a&mufonfhtcg ayghpGefYvTwfvdkaompdwf jzpfay:vmwwfum a&SYaemuf0J,m
o ok

Munfhrdygonf/ xdkae&muav;rSm vrf;wbufu bk&m;ysuf? vrf;wpfbufu uGufvyfBuD;? vlaetdrf


wil

r&dSonfhtjyif vljywfaomae&myifjzpfav&m i,fi,fupdwfay:vmonfhtcgwdkif; i,fi,fu


tjyKtrludk jyKrdavawmhonf/
l be
at y

,cktcg xdkwdkifikwfBuD;rSm xkdae&mwGif r&dSawmhacs/ *syefrsm;0ifa&mufvmonfhtcsdefwGif xif;tjzpfodkY


a&muf&dSoGm;cJh&SmavNyD/ odkYaomf wkdifikwfBuD;udk xif;ckwfypfvkdufaom *syefppfom;udk xdyfeDu
our

rnfodkYzrf;pm;onfudkum; rod&ay/ xdyfeDcrsmvnf; tdk;rJhtdrfrJh 'ku©onftaejzifh b,fpcef;odkY


a&mufaeonfudkvnf; rodEdkifawmhay/
ow
nr

xkdodkY toufr&dSaom wkdifikwfBuD;onf txnfj'yftm;jzifhyif ,cktcgr&dSawmhbJvsuf uRefawmf\


tcspfZmwfvrf;wGif vlMurf;tjzpf 0ifa&mufaESmifh,Sufonfqdkjcif;rSm jzpfEkdifyghrvm;[k oHo,
isk

jzpfzG,f&m aumif;oavmuf b,fyHkb,fenf;aESmifh,Sufonfudk odvdkaompdwf0ifpm;Murnf jzpfonfh


twkdif; r½dk;rqef;vSaom uRefawmf\tcspfZmwfvrf;udk qufvufazmfjy&ef omvQif &dSayawmh\/

uRefawmf tpdk;&q,fwef;pmar;yGJ 0ifa&mufajzqdkatmifjrifNyD; &efukefwuúodkvfodkY ul;ajymif;í


ynmqufvufoifMum;ae&mu ppf&dyfppfaiGYrsm; oef;vmojzifh pmoifysufum ae&yfodkY jyefvmcJh&NyD;
aemufwGif tvkyfr&dStudkifr&dS? rdb\&SmazGauR;arG;orQudk rvkyfrudkif xkdifumpm;aeaom vlydk
wpfa,muftjzpfodkY a&muf&dSaecJhay\/

xdktcsdefwGif acwfysufyGJpm;rsm; pD;yGm;vrf; ajzmifhaeMuonfudk awGY&í xdktvkyfudk vkyfudkifprf;oyf


Munfhaomfvnf; bmwpfrQ ratmifjrif½HkrQru ppfwyfxJu cdk;xkwfonfhypönf;udk ta&mif;t0,fjyKvkyf

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 47
rdojzifh t½Iyft&Sif;jzpfcJh&m *syefvufonf;cGmrcH&atmif tawmfBudK;pm;í tvGwf½Hk;cJh&awmh\/
xdktcsdeftcgrSpí acwfysufyGJpm;tvkyfudk pufqkyfaMumuf&GYHoGm;NyD; bmrQrvkyfudkifawmhbJ tdrfrSm
tacsmiform;tjzpfjzifhyif tacsmifpm;aecJh&jyefav\/

xdkuJhodkY uRefawmfonf tacsmifpm;vkduf? aomufvkduf? oli,fcsif;rsm;ESifh aysmfvkdufyg;vkdufjzifh


tcsdefukefcJh&mu uRefawmfhtm; rsufpdpyg;arG;pl;pjyKvmaom uRefawmf\zcifu uRefawmfhtm; ac:um
]a[h . . atmif'if? rif;tcktwkdif;om MumMumae&ifawmh rif;ysufpD;vdrfhr,f? rif;ynmqufoif
csifvJoif? tvkyfwpfckck vkyf&ifvJvkyf? 'grSr[kwf rif;ppfxJ0if? 'DoHk;ck rif;BudKuf&ma&G;ayawmh} [k
pD&ifcsuf csufvkdufavawmh\/

uRefawmfvnf; bmudka&G;cs,f&rSef;rodbJ awGa0ípOf;pm;aepOfrSmyif zcifuqufvufí ]rif; tck


C

tajzray;Ekdifao;&if pOf;pm;zdkY oHk;&uftcGifhay;r,f} [k ajymojzifh ][kwfuJhtaz} [k tmrcHvkduf


om

&av\/
me

,ckvkd pdwfavvGifhaecJh&m pmtkyfESifha0;cJhNyD;rS uRefawmfhtzdkYrSm qufvufynmoifMum;&ef rjzpfEkdif


rcia

awmhay/ tvkyfvkyfzdkY qdkonfrSmvnf; jrif;vSnf;orm;u &mZ0wftkyfjzpfaeí 0efaxmufu


vufzuf&nfqdkif zGifhae&aom uarmufuracwfwGif vcpm;tvkyfudk&zdkYrvG,ful? udk,fydkiftvkyfvnf;
l us

rvkyfwwfaom uRefawmftzdkY bmvkyf&rnfudk rqHk;jzwfwwfay/ ppfwyfxJodkY 0ifa&muf&efudkomvQif


qHk;jzwfcsuf csvkduf&avawmhonf/
eo
f th

t&yf ig;ayav;vufr? &iftkyf oHk;q,fhoHk;vufr&dSí toufESpfq,f? t&G,faumif;wkef;? tm;tif


is b

pnfNzKd;wkef;jzpfonfhtjyif ynmt&nftcsif;tm;jzifhvnf; q,fwef;atmifjrifonf[laom axmufcH


csufwdkYonf uRefawmfhtm; bD'Datppfom;wpfa,muf tjzpfodkY vG,fvifhwulyif ydkYaqmifvkduf
o ok

ayawmh\/
wil

uRefawmfrSm omrefppfom;uav; wpfa,mufyifjzpfaomfvnf; ]Adkvfatmif'if} acwfaumif;aeonfh


l be

tcsdefwGif uRefawmfhudk uRefawmf Adkvf . . wyfac:xm;aomtrnfESifhyif t&yfxJwGif AdkvfBuD; . .


at y

AdkvfBuD; [k [dkuac: 'Duac:ESifh tawmfrsufESmyGifhvef;vsuf &dSaeav\/


our

,cifu uRefawmfhtm; 'Daumifuav;[m tvum;aumifuav;yg? pmvnf;jzpfajrmufatmifroif?


tvkyfvnf;rvkyf? oli,fcsif;awGeJY a[;vm;0g;vm; aysmfyg;pm;aomufaeonfh vlay:aMumhuav; [k
ow

txifao;cJhMuaom om;&Sif? orD;&Sifrsm;uyif ,cktcg uRefawmfhudk txl;ta&;ay;um ac:vm;?


nr

ajymvm;ESifh uRefawmfhudk rsufpduspjyKvmMuav\/


isk

oli,fcsif;rsm;ajr§mufay;í xef;&nfuav;&DwDwDESifh &nf;pm;pum;0ifajym&mwGif tzufrwefouJhodkY


qlatmifhvTwfcJhzl;aom csif;okyfonf rdn§ufuyifvQif ]udkudkwkdYrsm; AdkvfBuD;jzpfoGm;vdkY uRefrwdkYudk
arhaeNyDr[kwfvm;} [k rsufESmay; uvDurmESifh yvDyvmajymum csif;okyfwpfyef;uefBuD; a0óEÅ&m
jyKonfhtjzpfodkYyif a&mufcJhay\/

uRefawmf\txuft&m&dS BuD;i,fwdkYuvnf; uRefawmf\½kyf&nf? ynmESifhwuG vkyf&nfBuH&nfudk


rsm;pGmauseyfvsuf&dSMuum wyfrawmfxJwGiftvm;tvm&dSaom &Jabmfwpfa,muf[k todtrSwf
jyKMuojzifh Mu,fwpfyGifhu . . ESpfyGifh? wjznf;jznf;tqifhtwef;wdk;vsuf uRefawmfhycHk;wGif Mu,fawG
vkdif;awGESifh jzpfívmav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 48
]Adkvfatmif'if} [laom trnfrSm rdef;rysKduav;rsm;&yfuGufwGif tawmfacwfpm;vmavav?
uRefawmf\zcifBuD;rSm uRefawmfhtwGuf tm;&0rf;ajrmufavavjzpf&mu wpfaeYwGif uRefawmfonf
ppfwyfxJrS tm;vyfcGifh&í tdrfodkYjyef&mwGif ]a[h . . atmif'if? rif;udk ta&;BuD;wJhpum;wpfck
wdkifyifp&m&dSw,f} [k qD;í EdkYwpfay;av\/

]b,fvkdudpövJ? taz}

]rif;aemufudk aumifrawG waumufaumufvdkufaew,fvdkYMum;w,f? 'DtxJrSm acwfysufyGJpm;r


cifvS&ifqdkwJhaumifreJY bmvdkvdk jzpfaew,fMum;w,f? 'DaumifreJYawmh igenf;enf;rS oabmrwl
Ekdifbl;? aumifru cyf½Iyf½Iyf&,f? wpfckvyfvJ jzpfwJhtjyif rif;xufvJ toufBuD;w,f}
C

]r[kwfygbl; taz&m? vlrsm;u xifaMu;eJYajymaeMuwmyg}


om

]EkdY . . rif; 'DaumifreJY b,fvdkqufrdMuwmvJ}


me
rcia

]*syef0ifpwkef;u uRefawmfta&mif;t0,fuav; prf;vkyfMunfhbl;ygaumvm;? tJ'Duwnf;u odae


Muwmyg? tckolu pyfwyfxJ bmuav;? nmuav; oGif;aew,f}
l us

]at; . . awmfawmfMum vlygoGif;vdrfhr,f}


eo
f th

]'gawmh pdwfcstaz&m? uRefawmfeJYawmh bmrSrjzpfap&bl;}


is b

]'Dvdkajym½HkeJYawmh b,fpdwfcsEkdifOD;rvJ? rif;udk igoabmwlwJh rdef;reJY ay;pm;NyD;rSyJ? igpdwfcsEkdifrSmyJ}


o ok
wil

]'gawmh tazpDrHwJhtwkdif; uRefawmf em;axmif&rSmygyJ? 'gayr,fh}


l be

]bm . . 'gayr,fhvJ}
at y

]enf;enf;awmh apmifhygOD;}
our

]bmjyKvJ? 'DaumifreJY r&Sif;ao;vdkYvm;}


ow
nr

]oleJY bmrS rjzpfygbl;? uRefawmfhpdwfxJrSm 'DaeYxd b,frdef;rrS [kwfwdywfwdrBudKufao;bl;? uRefawmfh


tdrfaxmifa&;udk tazpDrHr,f qdk&if b,ftcgrqdk emcHzdkYtoifhyJ? wpfck uRefawmfar;csifwmu
isk

uRefawmfeJYay;pm;zdkY b,folYudk tazjrifxm;vdkYvJ}

]vludkawmh rjrif&ao;bl;? 'gayr,fh olYtaz? olYtarrsm;eJYawmh igeJY i,fi,fuwnf;u


odvmMuwJhvlawGyJ? wdkwkdajymr,fuGm? 0ufxD;uefu olaX;udkpHrif;&JYorD;yJ? tazacsm? taracsm?
orD;vJacsmrSmyJ? ydkufqHvJ&dSaeNyD? bmvkdao;ovJuGm? pdwfoabmqdkwmvJ taztartwdkif; vmrSmaygh}

]'Dudpö[m tazhpdwful;eJY udk,fhbufu aocsmaewmvm;? taz&m}

]'Dudpö[m pyfNyD;[yfNyD;wJh tajctaeudk a&mufaeNyD? vGefcJhwJhoHk;&ufavmufuyJ udkpHrif; olYqefawG


wifvm&if;eJY tdrfrSmyJ wnf;oGm;&mu om;a&;orD;a&; pum;pyfrdvdkYajymMuwJhtcg? rif;taMumif;udk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 49
Mum;wmeJY olodyfoabmusNyD; olYudk,fu 'Dpum;ukdpwm? rif;udkvJ olodyfawGYcsif&Smw,f? 'DuaeYawmh
rif;a&mufvmvdrfhr,fqdkwm ajymjyNyD; olYudkawmif igwm;xm;ao;w,f? olvJ &ufMumMumraeEdkifvdkY
jyefoGm;&w,f}

]OD;pHrif; oabmus½HkeJY NyD;Edkifyghrvm;? olYrdef;ruvJ oabmwlOD;rS? olYorD;uvJ BudKufOD;rS}

]wpftdrfvHk;rSm OD;pHrif;&JY oabmwpfckyJ? olu aoqdkao? &Sifqdk&SifyJ? &Gmudka&muf&if olYrdef;reJYvJ


wdkifyif? olYorD;udkvJ em;azmuf&OD;rayghuGm? wkdif;jynfBuD;u A½kwfA&ufqdkawmh 'DorD;udkyJ ae&mcscsif
aeMuwm MumNyD? rif;udkvJ odyfawGYcsifaewm? orufavmif;vJjrif&atmif? olYorD;udkvJjy&atmif
rif;udktvnftywf vTwfvdkufzdkYawmif rSmoGm;ao;w,f}
C

xdkpum;udk Mum;&onfhtcg? uRefawmfhpdwfxJwGif tawmfuav;yif aysmfovkdvdkjzpfrday\/ ryifryef;


om

aemufrydk;&bJeJY rdef;r wpfa,mufudk vG,fvG,fESifh &OD;awmhrSmygvm;[k awG;rdum? pdwfxJü


zdk;BudKif;wkwfjzpfoGm;onfudk rsufESmü tNyHK;&dyfrygap&ef £a`E´aqmifí aevkduf&avawmh\/
me
rcia

]aumifruav; emrnfuaum b,folwJhvJ taz&JY}


l us

]rwkwf . . wJh}
eo

][m . . emrnfuvJ uAsmrqefvkdufwm}


f th
is b

]igvcGD; . . emrnfudk jyKwfpm;&wmvkdufvkdYuGm? rif;vufxJusrSm cifcifwkwfvdkY jyifrSnfhayghuGm?


uAsmqef½Hkrubl; tvuFm*kPf awmif ajrmufoGm;OD;r,f}
o ok
wil

]taztBuHay;wmawmh aumif;yg&JY? 'gayr,fh}


l be

]vmjyefNyDvm;? 'gayr,fh}
at y

]'gayr,fhqdkwmu apmapmu ajymr,fhpum;yJ taz&JY? 'Dpum;[m tawmfta&;BuD;w,f? vlrsm;vJ


our

rodapeJY}
ow

uRefawmf\zcifvnf; pdwf0ifpm;pGmjzifh a&SYem;odkYwdk;vmNyD;vQif


nr

]bmrsm;vJuGm? ajymprf;ygOD;? ajy;&vTm;&OD;r,fh udpörsm;vm;} [k ar;avonf/


isk

tck uRefawmfwdkYwawG *syefudk jyefNyD;cscsif cs&vdrfhr,f? odyfawmhrMumawmhbl;? tckuwnf;u


wyfawGudk [dkydkY'DydkYeJYydkYaeNyD; uRefawmfwdkYvnf;b,foGm;&r,fqdkwm txufutrdefYudk apmifhaeMuw,f?
tJ'gyJ taz? odyfvJ&Snf&SnfajymvdkYraumif;bl;? 'gaMumifh awmfvSefa&;rpcifawmh tazpDrHwJYudpö[m
bmrSjzpfajrmufOD;rSm r[kwfao;bl;? awmfvSefa&;NyD;vdkY uRefawmfvnf; toufraoao;bl;qdk&ifawmh
tazajymwJhudpöudk jzpfajrmufatmifvkyfzdkY&dSwmyJ}

tbdk;BuD;rSm awmfvSefa&;pawmhrnf[laom pum;udk Mum;&vQif rSifwufrdouJhodkY NidrfoufoGm;um


a&SYa&;udkawG;awm ai;pdkufaeavawmh\/ uRefawmfvnf; tbdk;BuD;xHrSaemufxyf bmpum;Mum;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 50
&rnfvJ[k apmifhpm;aeNyD;? bmrQajymvkdaom trlt&mudkrawGYonfESifh ]taz uRefawmfjyefOD;r,f?
ppfrxGufcif wpfacgufawmh vmOD;r,f} [k ajymajymqdkqdkESifhyif xvdkufav\/

]tcktwdkif;qdkawmh rif;udpöu ydkNyD;ta&;BuD;aeayoaygh? at; . . at; . . oGm;OD; . . oGm;OD;? rif;wkdY


awmfvSefa&;udpöBuD;acsmacsm armarmeJY atmifjrifygapuGm}

uRefawmhfrSm odef;xDBuD;aygufNyD;umrS aiGxkwf&ufra&mufrD BudK;rdefYay;cH&oluJhodkY zl;pmzuf


ay:vmumrS awmfvSefa&;twGuf ppfxGuf&rnfhta&;udkawG;um avmuBuD;\oa&mfcsuf'Pfudk
rcsifhr&JcHpm;&if; tbdk;BuD;xHrS xGufvmcJhayawmhonf/

odkYaomf uRefawmfonf rwkwf? cifcifwkwf? 00wkwfwkwfuav;\ta&;udk qufvufírawG;tm;?


C

awmfvSefa&;udpötwGufom tm½Hkpdwfapmaeum trdefYusvmonfESifh wpfNydKifeuf ppfxGuf&efudkom


om

toifhjyifxm;ae&av\/
me

tcspfZmwfvrf;udk zefwD;aeaom zl;pma&;ewfum; uRefawmfESifhrwkwfwdkYudk eD;pyfap&ef rsm;pGmvdkvm;


rcia

aeyHk&ayonf/ taMumif;rlum; ppfxGuf&ef trdefYusvm&mwGif uRefawmfhtm; 0ufxD;uefe,fbufodkY


ppfxGuf&rnf[k od&aomtcg wu,frS[kwf&JYvm;? tdyfrufaeava&mhovm; [líyif ½kwfw&uf
l us

r,HkMunfEkdifatmif jzpfrdav\/
eo

trdefYrSm MumMumqdkif;ae&bJ nwGif;csif;yif½kyfazsmufíxGuf&ef nTefMum;csufyg&dSav&m uRefawmfvnf;


f th

tenf;i,frQ tcsdef&oavmufuav;twGif; zcifBuD;xJodkY tjrefxGufcJh&av\/


is b

]taz . . [efusNyD? uRefawmfwdkY tcknyJ xGuf&awmhr,f}


o ok
wil

uRefawmf\pum;rSm rjynfhpHkvSojzifh tbdk;BuD;rSm em;rvnfEdkifbJ ]ppfxGufwmeJY bm[efusovJuG} [k


uRefawmfhtm; ar;awmhrS/
l be
at y

]tck uRefawmfoGm;&r,fhae&m[m 0ufxD;uefe,fbufusaew,f? tJ'Dawmh [efwmayghtaz&?


OD;pHrif;wkdY tdrfay:wufNyD; rxifr&Sm; ½kyfazsmufaeEkdifzdkYjzpfvmawmh a&iwfwmeJY a&wGif;xJuswmeJY
our

tHudkufaewmyJ}
ow

][kwfvkdufavuGm? rif;wkdYudpö[m ewfzufwmyJuG? OD;pHrif; xHuvJ raeYuyJ pmwpfapmifvmao;w,f?


nr

olYrdef;ruvJ tusKd;taMumif;Mum;&vdkY odyf0rf;omaeowJh? rif;udkvJ MunfhcsifMuowJh? tJ'gaMumifh


tjreftvnfvTwfvkdufzdkY rSmvdkufwmeJY rif;uvJ tJ'DoGm;zdkY &dSaewmeJYawmh udkufaewmayghuGm}
isk

]uJ . . taz? uRefawmfvJ odyfMumMumpum;ajymaezdkY tcsdefr&bl;? tazhvufa&;eJY OD;pHrif;xHudk


pmwpfapmif cyfjrefjrefuav;yJ aumufjcpfvkdufygawmh}

tbdk;BuD;vnf; uRefawmfhtm; OD;pHrif;xH rdwfqufpmudk a&;ay;av\/ uRefawmfvnf; pmudk,lvkdufNyD;


zcifBuD;udk uefawmh&m cgwdkif;uJhodkY rdbtm;uefawmh&jcif;wGif r,m;&Smay;aom aus;Zl;&SifBuD;taeyif
ydkítm;&yg;&BuD; uefawmhí wyfodkYjyefvmcJhav\/

uRefawmfwdkY\tpDtpOfrSm awme,frsm;odkYjzefYí xGufMuNyD;vQif &Gmol&Gmom;tMum;wGif ½kyfazsmufí


aeMuum tcgqdkonfESifh toifhxGufay:vmMu&efyifjzpfayonf/ uRefawmfwdkY\awmfvSefa&;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 51
vkyfief;ESifh ywfoufí þrQxuf ydkrdkazmfjy&efyifvkdrnfrxifyg/ uRefawmfudk,fwkdifyifvQif awmfvSefa&;
udpöBuD;udk ,cifuavmuf pdwfr0ifpm;awmhbJ rcifwkwfuav;rSm jzLovm;? rnf;ovm;? vSovm;?
oGm;acgvm; ponfwdkYudkom odvkdaom aZmxufoefvsuf tjrefqHk;awGYvkdaom qE´jyif;jyvsuf
&dSonfhtwkdif; nwGif;csif;yif c&D;jyif; csDwufcJhMuygawmhonf/

uRefawmfwdkY 0ufxD;uef&GmBuD;teD;odkY a&muf&dSaomtcgwGif a0vDa0vif;t½kPfusif;NyD;jzpfay\/


xdktcsdefwGif uRefawmfwdkY wyfpkwyfom;rsm;tm;vHk;yif t&yf0wft&yfpm;rsm;ESifh ½kyfajymif;xm;NyD;MuNyD
jzpfavonf/ þae&mwGifrS uRefawmfwdkYonf tcsif;csif;EIwfquf vlpkcGJMuavawmhonf/ &GmxJodkY
uRefawmf0ifa&mufrdaomtcgwGif wpf&GmvHk;rSm Ekd;Mum;vIyf&Sm;oGm;vmp jyKaeonfudkawGY&av\/
odkYjzpfí uRefawmfhrSm OD;pHrif;\tdrf b,frSm&dSonfudk ar;jref;pHkprf;&eftwGuf apmifhpm;ae&jcif;
r&dSawmhbJ vrf;qHkü rkefYaMumfaeonfhrdef;rBuD;wpfOD;xHrS tvG,fwulod&dSum xdkrdef;rBuD; nTefjy&m
C

bufodkY a&mufcJhav\/
om

oHk;yifav;cef; ysOfaxmifoGyfrdk;? ESpfxyf? oHwdkifwHcg;? tdrfa&SYuNcHav;ESifh[k nTefjyvkdufaom tdrfem;odkY


me

csOf;uyfrdaomtcgwGif NcHxJrS a&T'*Fg;yef;rsm;udk bk&m;wif&efcl;aeaom wkwfwkwf00rdef;r cyf&G,f&G,f


rcia

wpfa,mufudkaemufbufrSjrif&um 'Dtdrfawmh OD;pHrif;tdrfyJ? rwkwfqdkwm 'DieJrrsm;jzpfaea&mhrvm;[k


awG;rdum ayghyg;&Tifysaom pdwfuif;rJhpGmjzifh ]OD;pHrif;tdrf . . 'Dtdrfvm;} [k vSrf;í ar;vkduf\/
l us

yef;cl;aeolonf olYtvkyfudkoltm½HkpdkufvGef;aeyHk&dSvm;rod? vloHMum;onfESifhvefYoGm;yHk&um uRefawmfh


eo

tm;vSnfhMunfhum uRefawmhfudkjrifumrS xyfívefYonfhtrlt&mudk jyefjyefav\/ pifppftm;jzifhqdkaomf


f th

olu uRefawmfhudk vefY&efr&dSay/ uRefawmfuom olYukdvefYzdkY&ef&dSayonf/ taMumif;rlum; oluRefawmfh


is b

bufodkYvSnfhvkdufrS rsufESmudktaotcsmawGY&&m tom;rnf;&onfhtxJwGif rsufpdESpfvHk;pvHk;rSm


ESmacgif;bufodkY vSnfhapmif;aeNyd; tay:EIwfcrf;uGJESifh oGm;wpfacsmif; ay:aeonf udk awGY&avawmh\/
o ok
wil

xdkyHkqdk;BuD;udk jrifvkduf&aom uRefawmfhrSm igawmhjzifh aomufusKd;enf;wmyJ[k pdwftysufBuD;ysufvsuf


jyefvSnfhcsifaom pdwfay:vmcdkuf ryHkqdk;u ]b,folYar;wmvJ} [k uRefawmfhtm;ar;&m uRefawmfhrSm
l be

vefYírckefrdatmiftawmfyif owdxm;vkduf&av\/ taMumif;rlum; ryHkqdk;\toHrSm usD;uef;ESifh


at y

awmufwJh pyfíusaom owå0gwpfrsKd;\toHvm;[k xifrSm;&avmufatmif uRefawmfhtm; ausmxJu


,m;oGm;apygawmh\/
our

]OD;pHrif; tdrfudk ar;ygw,f}


ow
nr

][kwfuJh? 'DtdrfygyJ}
isk

aemufxyfxGufvmonfhtoHrSm pmuav; aMumifckyfoHuJhodkY usDvDvdvdjrnfí xGufvmav\/

oHpHkxdk;onfh ryHkqdk;onf [kwfuJh[kajz½HkrSwpfyg; uRefawmfhtm; 0ifygvnf;rac:? oGm;ygvnf;rESifbJ


tdrfxJodkY cyfokwfokwfjyef 0ifajy;av&m uRefawmfhrSm 0ifívdkufoGm;&rnfvm;? olYtareJYaemf . .
arG;wwfyav? ightazeJYaemf . . a&G;wwfyav[k idkcsif;csum jyefívSnfhxGufcJh&aumif;rvm;[k
pOf;pm;a0cGJír&atmif tlaMumifaMumifESifh &yfíusef&pfav\/

watmifhrQtMumwGif tdrfa&SYodkYvlBuD;wpfa,muf xGufvmav\/ xdkvlBuD;\ ½kyf&nfvu©Pmudk


Munfh&jcif;tm;jzifh OD;pHrif;jzpfrnf[k wpfxpfcs,lqEkdifay\/ OD;pHrif;rSm cPrQjrif½HkESifhyif pdwfESvHk;
aumif;aom vlBuD;wpfa,mufjzpfrnfudk ½kyf&nfESifhyif tuJjzwfEkdifavonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 52
]armif&if . . b,fuvJ? 0ifcJhav}

uRefawmfvnf; ac:onfhtwdkif;yif NcHxJodkY0ifoGm;í tem;odkYa&mufonfESifh ]uRefawmf jynfNrdKYu


OD;bdk;pH&JYom;yg? tazu pmay;vdkufygw,f} [k ajymonfwGif OD;pHrif;rSm wpfrsufESmvHk; NyHK;csKdoGm;um
]vm . . vm . . tdrfay:wufygwufyg OD;wdkYvJ arQmfaeMuw,f} [k ajym&if; uRefawmf\
txkyftydk;rsm;udk vSrf;í,lrnfjyKojzifh ]aeygap OD;&,f? uRefawmf ryifyef;ygbl;} qdkum tdrfay:odkY
wufcJhav\/

uRefawmftdrfxJodkY a&mufonfESifh wpftdrfvHk;rSm *kPfoa&&dStxl;{nfhonfawmfBuD;wpfOD; a&mufvm


ouJhodkY vIyfvIyf&Sm;&Sm; jzpfoGm;um OD;pHrif;\ZeD;onfrSmvnf; ysmysmovJjzpfíaeonfudk awGY&ay\/
C
om

uRefawmfonf cif;ay;xm;aom oifjzL;ay:wGif txkyftydk;rsm;udkcsí OD;pHrif;xHodkY zcifa&;ay;


vdkufaom pmudkxkwf,laepOf OD;pHrif;u ]rwkwfa& . . aumfzDazsmfa[h . . aumufñ§if;xkyfawG?
me

rkefYvufaumufawG vkyfraeeJY? NrdKYom;awGu rpm;wwfbl;? aygifrkefYuif axmywfokwf?


rcia

bDpuGwfuav; bmav;&&ifvJxnfhcJh} [k tdrfxJodkYrSmMum;ae&m OD;pHrif;\ rodkr0Suf


a[ma[m'dkif;'kdif;&dSyHkudk ESpfoufrdaomfvnf; rwkwf[laomtrnfudk Mum;vkduf&onfwGif ausmxJu
l us

pdrfhoGm;rdawmh\/
eo

]a[m'DrSm OD;qDudk tazu ay;vdkufwJhpm}


f th
is b

OD;pHrif;onf uRefawmf\vufxJrSpmudk vSrf;,lí ]a[h . . rzGm;ouf? usKyfrsufrSef ,lcJhprf;ygOD;} [k


ol\ZeD;tm; vSrf;íajymvdkuf\/
ook
wil

a':zGm;oufonf OD;pHrif;\ rsufrSefudk vdkufí&SmazGae&m awmfawmfESifh rawGYEkdif&dSaeaomaMumifh


pmudkzwfvkdvSNyDjzpfaom OD;pHrif; rSm apmifhqdkif;íraeEdkifawmhbJ ]orD;a& cPvmygOD;? a[m'Dpmuav;
l be

tazhudk wpfqdwfavmuf zwfjyvSnfhprf;yg} [k ac:vkdufav\/


at y

uRefawmfhrSm yHkqdk;r\rsufESmBuD;udk &ifrqdkif0Hhovdk&dSum uRefawmfhtxkyftydk;rsm;udk jyefvnf&Sif;vif;


our

ovkdvdk tvkyfrsm;[efvkyfí aevkdufav\/ pifppftm;jzifh OD;pHrif;onf pmudkod&dSvdkonfh tcsufwpfck


omru ]'gOD;orD;aygh} [k aMumfjimarmif;cwfvdkonfh tcsufyg wpfcsufckwfESpfcsufjywf ½kwfw&uf
ow

zefwD;vkdufjcif;yifjzpfonf[k uRefawmhfpdwfwGif awG;rdayonf/


nr

]uJ . . zwfprf;ygOD;? orD;&,f . .} [laompum;t& OD;pHrif;\tem;odkY rwkwfa&muf&dSaeNyD;


isk

rwkwfvufxJü pma&mufoGm;NyDudk pdwfxJu rSef;jrifum ,cktBudrfwGif ]'D . . 'D . .} [laom


pum;xuf bufx&D[Gef;EdSyfoHrsKd; oHpHkxdk;aeOD;rSmvm;[k em;ESpfzufudk vufESifh rydwfaomfvnf;
pdwfjzifhydwfí aevkdufav\/

]pma&;taMumif;Mum;vdkufygonf}

uRefawmfhrSm rMum;csifír&ay/ odkYaomf uRefawmfMum;&onfhtoHrSm uRefawmfarQmfvifhaeaom


ckESpfaxGoHpHkr[kwfbJ tawmfyif Munfvifjywfom;í em;xJücsKdat;ESpfodrfh? &ifzdkípdrfhoGm;onfhtwGuf
acgif;iJhí Munfhvdkufrd&mwGif yHkqdk;rBuD;r[kwfonfudkawGY&í Munfh&if;Munfh&if; &ifxJü zdk;BudKif;wkwf
jzpfvmrdav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 53
þae&mwGif uRefawmf\trlt&mudk waphwapmif;acsmif;ajrmif;tuJcwfaeonfh wpfOD;wpfa,muf
&dSygvQif uRefawmfhtm; ac:awmfaoí 0ifpm;olvm;[k txifrSm;rnfrSm rvGJay? taMumif;rlum;
uRefawmfonf tajctaeudkyifowdvpfum rwkwf pmzwfíNyD;onftxd awmufavQmufyif ai;pdkuf
aerday\/ xdkodkY ai;pdkufMunfhaerdrSef;udkyif udk,fhudk,fudkowdr&ao;? rwkwfonf pmzwfNyD;
onfhaemuf pmxJüygaom uRefawmfh½kyfudk tuJcwf&ef vSnfhtMunhfESifh qHkrdrS uRefawmf\rsufESmudk
rodrom vTJvdkuf&awmh\/

þodkY rsufpdcsif;qHkrd&mwGif rwkwf\pdwfxJwGif rnfodkYjzpfoGm;rnfudkrod? uRefawmf\ pdwfxJ?


tonf;xJüum; ol&d,0päomudk jrifvkduf&aom yOöoDcewfom;\ apmif;oHyrm 'def;wyfwyf'def;jrnfí
aeonf[k xifrdawmh\/
C
om

rwkwfrSm toHom,moavmuf ½kyf&nfrSm tacsmBuD;tvSBuD;[k rqdk&apumrl? ½dk;½dk;,Of,OfESifh


tcsKd;tqpf ajyjypfoluav;jzpf vsuf tysKd&nf? tysKdaoG;wufMuGí aumif;wkef;t&G,fjzpfav&m
me

uRefawmhftzdkYrSm &Srf;BudKufonfh EGm;uJhodkY tacsmBuD;acsmí aeayawmhonf/ odkYjzpfonfhtavsmuf


rcia

apmapmu yHkqdk;rBuD;udk jrif&pOfu igawmh uHqdk;wmyJ[k xifrdoavmuf ,ckrl auseyf&Tifvef;í


rqHk;Ekdifatmif&Sdum ]avmuBuD;um; om,mvSygbdawmif;} [k pdwfxJü uAsmqefqef usL;&ifh
l us

rdavawmh\/
eo

]uJ . . armifatmif'if vmygOD;uGJY? xdkifygOD;? at;at;vlvl pum;uav;ajym&atmif aemufawmhrS


f th

t0wftpm;? jyifp&mqifp&m awG&dSwm jznf;jznf;vkyfwmaygh}


is b

OD;pHrif;u ac:vdkufojzifh uRefawmfvnf; jyifqif[efaqmifaeaom txkyftydk;rsm;udk


o ok

olYtwkdif;xm;ypfcJhNyD; OD;pHrif;tem;odkY xcJhav\/


wil

]uJ . . orD;? aumfzD jrefjrefvkyfNyD;,lcJhuG,f}


l be
at y

uRefawmfvnf; OD;pHrif;teD;&dS ukvm;xdkifvGwfwpfvHk;wGif 0ifíxkdif&if; teD;rS a&GYvsm;xGufcGmoGm;aom


rwkwfudk waphwapmif;Munfhvkduf&m oGm;[ef? vm[efuav;udkyif eef;qefvSonf[líyif taumif;
our

ay:wGif taumif;ydvsuf taumif;csnf;om pdwfxJtxifa&mufrdayawmh\/


ow

]armifatmif'if . . OD;wkdYqDrSm tawmfMumMumuav; aeOD;r,f r[kwfvm;}


nr

][kwfuJh? Mumvdrfhr,fvdkYawmh xifwmyJ}


isk

]'gayr,fh ta&;&dSvm&ifawmh BudKwif taMumif;rMum;EkdifbJ oGm;p&m ay:csifay:ygvdrfhr,f}

]b,fvkdta&;rsm;vJuGJY}

]ajym&r,fhudpöuawmh . . ppfeJY ywfoufaewJhtwGuf vQKdY0SufwJhudpöwpfckjzpfaew,f? tcsKyfuawmh


tckppfa&;[m tawmhudk ½IyfaxG;aewJhtwGuf t*Fvdyf0ifvm&if jyefcscsifcs&vdrfhr,f? 'grSr[kwf
*syefudkyJ jyefcscsifcs&vdrfhr,f? tJ'g OD;wpfa,mufwnf; odzdkYygyJ? uRefawmfwdkYvm&jcif;u 'De,fudk
umuG,fzdkYyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 54
]aMomf . . ppftajctaeu tawmfqdk;aerSudk;}

]qdk;w,fvdkY qdkr,fqdkvJqdkEkdifygw,f? tck uRefawmfwdkY 'Dvdkvm&jcif;[m 'De,ftwGufwm0efusvdkY


wpfcsufckwf? ESpfcsufjywftaeeJY vmjcif;jzpfwmrdkY ppfom;wpfa,muf vmNyD;aewJhtaersKd;
vlrodapcsifbl;cifAs? aemufNyD; uRefawmfhtrnfudkvJ armifatmif'ifvdkY rac:bJ MuGufeDvdkY ac:apcsif
ygw,f}

]OD;awmhjzifh? armifatmif? tJav . . armifMuGufeDa&mufvmwm tm;wufrdwmyJ? tumtuG,ftwGuf


trsm;BuD; tm;udk;&wmaygh}

xdktcdkufwGif umzDESifhpm;zG,faomufzG,frsm;udk apmapmu awGY&aom yHkqdk;rBuD;o,f,lvmum


C

pm;yGJay:ü csav\/ ,ckürl uRefawmfhrSm yHkqdk;rBuD;udk rMunfh&JbJ r&dSawmhacs/ pdwfxJwGif rwkwfESifh


om

ouFmuif;aeNyD jzpfay\/
me

]uJ . . orD;? rkefYawGxyfNyD; ,lcJhygOD;? cyfrsm;rsm;av;vkyfrSaygh}


rcia

OD;pHrif;u yHkqdk;rBuD;udk orD;[k ac:oHMum;vkdufaomtcg uRefawmfhrSm vefYíoGm;rdjyefav\/


l us

OD;pHrif;rSm orD;ESpfa,muf&dSNyD; apmapmuorD;rSm rwkwfr[kwfbJ? þyHkqdk;rBuD;omvQif rwkwf


jzpfaeava&mhovm;? apmapmuorD;udk pmzwf&efac:pOfu rwkwf[lí xnfhNyD; ac:rSac:ava&mhvm;?
eo

orD;[líac:onfudk toHom,monfhtwGuf rwkwf[k ac:vkdufouJYodkY pdwfxJu xifrdjcif;ayavm


f th

[k tlaMumifaMumifjzpfaerdum OD;pHrif;rsufESmudk Munfhvkduf? yHkqdk;rBuD;rsufESmudk MunfhvdkufESifh


is b

Munfhrdav\/
o ok

uRefawmf\ OD;aESmufMum;rSm Munfvif&Tifvef;ae&mu xlylívmjyefav&m 'DyHkqdk;rBuD;om


wil

rwkwfjzpf&ifawmh igawmhjzifhacsmufyJ[k ylyif&jyefvsuf OD;pHrif;tm; b,folb,f0gjzpfMuonfudk


zGifhíar;awmhrnfjyKvkdufrdav\/ xkdaemufrS xdkodkYar;jcif;onf ½dkif;ys&ma&mufaernfudk
l be

jyefvnfqifjcifrdpOf ]uJ . . armifatmifMuGuf . . tJav . . armifMuGufeD aumfzD ylwkef;aomufvkduf?


at y

rkefYawGvJ pm;a[h} [k OD;pHrif;uajym&m [efvkyfraeEkdifawmhyJ &ifxJu xMuGvmaom tylvHk;udk


rkefYrsKdí zdEdSyfcs&avawmh\/
our

]rzGm;oufaum . . vmav}
ow
nr

OD;pHrif;ZeD;onf uRefawmfwkdY pm;yGJodkYa&mufvmNyD; ]uJ . . armif? tm;remeJY udk,fhaqG udk,fhrsKd;tdrfvdk


oabmxm;NyD; pm;p&m&dSwmpm;? aomufp&m&dSwmaomuf a[m'DrkefYuav;,lvkdufygOD;} [k
isk

ajymajymqdkqkd pm;yGJwGif 0ifxdkifNyD; bDpuGwfxnfhxm;aom yef;uefudk vSrf;í ay;vkdufav\/

uRefawmfrSm awGY&cgprSmyif þrQ uRefawmfhtay:ü pdwfapwemaumif;vSaom tbkd;BuD;ESifh


tr,fBuD;udk a,mu©rawmf&ef toifh&dSaomfvnf; yHkqdk;rBuD;ESifhpyfí awmf&rnfudkrl 0efav;aerday\/

xdktcdkufwGuf yHkqdk;rBuD;jyefí 0ifvmNyD; aemufxyf,lvmaom rkefYrsm;udk csay;av\/

]orD;wdkYaum vufzuf&nfaomufNyD;NyDvm;} [k ar;av\/

][kwfuJh . . uRefrwdkY aemufaz;rSmyJ aomufaeMuw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 55
,cktBudrfwGif ryHkqdk;\toHrSm Muufvnfvdrfí jzpfñ§pfxkwf&onfh toHrsKd;xGufvmav\/

ryHkqdk;xGufoGm;onfhtcgrS a':zGm;oufu ]ta':wdkYrSm orD;ESpfa,muf&dSw,f? orD;qdkayr,fhvJ


wpfa,mufu wlr? wpfa,mufu orD;? ESpfa,mufpvHk;udkorD;&if;vkdyJ cspfae&w,f} [k ajymípum;
rqHk;rDyif ][kwfygNyD? tckrs ydkNyD;aocsmaeygNyD? 'gBuD;rS orD;tppfygyJ} [k pdwfESvHk;udk 'Hk;'Hk;csvdkufrd
av\/

]wlruav;u taztar r&dS&SmvdkY ta':wdkYuyJ i,fi,fuwnf;u Munhf½IvmcJh&w,f? rwkwfqdkwmu


ta':horD;t&if;? wlr trnfuawmh r0ufwJh}
C

þwGif uRefawmfhrSm jyóemwpfck wdk;vmjyefavawmhonf/ xdkjyóemum; r0ufESifhrwkwf[laom


om

pum;ESpfvHk;t& (0uf) ESifh (wkwf) b,foif;u ydkNyD;0aom t"dyÜm,f&dSoenf;[laom jyóemyif


jzpfay\/
me
rcia

uRefawmf\OD;aESmufrSm ajcmufuyfaeNyDjzpf&m b,folu rwkwf? b,folu r0uf[lí rqHk;jzwf


EdkifawmhbJ ]tckvmwmu} [k tqHk;rowfaompum;jzifh ar;cGef;aMumif;ar;vkdufum w&m;olBuD;\
l us

trdefYudkapmifhaeaom vlowfrIw&m;cH\ rsufESmrsKd;jzifh r0ufjzpfygap? r0ufjzpfygapbk&m;[k


qkawmif;&if; a':zGm;ouf\ pum;udkem;axmifav&m ]tJ'gu . . ta':wlruG} [k
eo

Mum;vkduf&onfwGif xDaygufaMumif; a&'D,dku toHvTifhcsufMum;&aomfvnf; ½kwfw&uf


f th

r,HkEkdifouJhodkY&dSum ]r0ufqdkwmvm;} [k xyfar;í [kwfaMumif;odumrS xrckefrdatmif


is b

renf;[efaqmif&NyD;vQif ][kwfom;yJ? ighudk,fu twm? 0ufqdkwm ydkNyD;0 ydkNyD;½kyfqdk;wmaygh? tvum;


tajcmufwdkuf ighpdwfxJu ylaewm} [k awG;NyD;? pdwfxJrSmyif NyHK;ae&av\/ rwkwfESifhr0uftwGuf
o ok

pdwfxJrSmyl&jcif;udk þrQavmuf½dk;r,fzGJYae&jcif;rSm uRefawmfESifh r0ufwdkY\ a&pufqHkMuzdkYta&;wGif


wil

tjcm;cspfolrsm;uJhodkY toufpGefY&jcif;? ylaqG;& ESdyfpufaESmuf,SufcH&jcif;rsKd;r&dSbJ ylyifaomuqdkí


þrQavmufom tckduftwefYuav;twGif; jzpfvkduf&jcif;udkyif xif&Sm;apvdkíjzpfay\/ uRefawmf\
l be

tcspfZmwftdrfZmwfuGufudk jyefajymif;íMunfhvkdufrnfqdkvQif rwkwfudk &&eftwGuf uRefawmfhrSm


at y

ukorif;uJhodkYvnf; qif;&JcHírydk;cJh&? rmw*FuJhodkYvnf; r,foHkaygufpD oDcsif;jzifh ajcqif;í


xdkifoydwf? vufeufrqifh? yOöoDcuJhodkYvnf; aAvk0apmif;ukdifí ra*:cJh&bJ zcifBuD;uyif
our

vrf;jzL;atmif tqifoifh yGJawmfcif;xm;onfvnf; wpfcsuf . . /


ow

awmfvSefa&; ppfxGuf&rnfhtwGuf a&pufqHkzdkYta&; c&D;uGma0;OD;rnf[k rSef;qae&onfhtxJrSmyif


nr

zl;pma&;ewfuyif tvdkwltvdkygjzpfum rwkwfESifh reD; eD;&atmif þae&modkY ydkYaqmifcJhonfvnf;


wpfzHk . . /
isk

a,mu©ravmif;ESpfOD;uvnf; vlrjrifcifuxuf vludkjrifrS omívkdvm;aeonfudk awGY&jcif;uvnf;


wpfenf; . . /

rwkwfudk jrifvkduf&onfESifhyif ol\trlt&muav;udku uRefawmfhtay:wGif vmyg . . vmyg


rMunf&JY oDcsif;ESifh ac:ae ouJhodkY wpfoG,f . . /

uRefawmf\ta&;rSm vufaq;í yGJawmftkyfEdIuf½HkrQ vG,fvG,fululacsmacsmarmarm tqifajyNyD;


jzpfaeav&m r0ufESifhrwkwf pdwf½Iyfvdkuf&onfh tuGufuav;wpfuGufrQomvQif ylyifaomu

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 56
jzpf&onfrSvGJí uRefawmf\tcspfZmwfvrf;pOfrSm tvGefw&m acsmarmvSygayonf[k urÇmrS
pHwifavmufp&mjzpfayawmh\/

rwkwftay:wGif uRefawmf\cspftifudk txl;0dw¦mtus,fcsJYjyae&efrvdkawmhay/ uRefawmhfbufu


wpf0ufaocsmoavmuf rwkwfbufuvnf; uRefawmfhrsufESmuav;MunfhMunhfNyD; NyHK;pdNyHK;pdESifh
EHk;csnfhcsnfh jzpfaeonfudk txift&Sm;awGYae&ayonf/

eHeufa&csKd;rnfqdkvQif rwkwfudk,fwkdif a&arT;qyfjym? rsufESmokwfy0gwdkYudk tqifoifh,lvmay;NyD;


olYrsufESmuav;rSmvnf; csKdíomaeawmhonf/

eHeufpm pm;csdefwGuf a,mu©ravmif;BuD;ESpfa,muf? orD;ESpfa,muf? uRefawmfwdkY ig;OD;om;


C

rsufESmpHknD pm;aeMuonfhtxJu tbdk;BuD;? tr,fBuD;awG avmuGufaumif;ovdk rwkwfuvnf;


om

]udkatmif'if pm;av . . tm;remygeJY} [k uRefawmf &Sufudk;&Sufuef; jzpfrae&atmif oluyif pwifí


pum;ajymygonf/
me
rcia

uRefawmfhtm; ukdatmif'ifvdkY ac:vkdufonfudk OD;pHrif;Mum;vQif ]orD;? aemufudk udkatmif'ifvkdYrac:eJY}


[k qdkvkdufojzifh udkudk vdkY tac:cdkif;rvm;[k uRefawmfhpdwfwGif xifrdNyD; rwkwfuvnf;
l us

tbdk;BuD;oifjyay;rnfh ac:yHkac:enf;udk iHharQmfaepOf OD;pHrif;u qufvufí . .


eo

]udkMuGufeDvdkYac:} [k ajymvdkufrS uRefawmfhrSm uRefawmfajymxm;onfh pum;udkowd&NyD;


f th

txiftjrifvGJrdonfudk &,fcsifrdonfxuf yHkqdk;r r0ufrSm tdtd . . tdtd ESifh 0ufoHxGufaeatmif


is b

&,fvsuf rwkwfrl NyHK;aeonfudk awGY&av\/


o ok

]r0ufuawmh 'DvdkyJuGJY? tifrweft&,foefw,f? armifatmif'if&JY}


wil

]aMomf . . rzGm;oufES,f . . ? armifMuGufeDac:ygvdkY tckyJ usKyfajymaew,f}


l be
at y

]bmjzpfvkdY udkMuGufeDjzpf&wmvJ taz&JY? aA'ift&vm;} [k rwkwfu NyHK;NyHK;uav;vkyfí


ar;vdkufav\/
our

]MuGufreufvdkY MuGufeDaygh orD;&,f . . ? tJ'gyJ rSwfxm;yg? ar;raeygeJY}


ow
nr

]udkMuGufeD pdwfqdk;aeygOD;r,f}
isk

]pdwfrqdk;ygbl; rcifwkwf&JY? tJ'gi,femrnfrdkY ydkNyD;oabmusygw,f} [k uRefawmfu 0ifíajymvkduf&m


rcifwkwfu rsufvHk;uav; rcdkYw½dkYapmif;iJhMunfhNyD; ]BuHBuHzefzef udkatmif . . MuGuf . . tJav . .
udkMuGufeD&,f} [k ajym&if; [uf[ufyufyuf &,fav\/

xdkodkY [uf[ufyufyuf &,foHuav;udku uRefawmhftzdkYrSm rcifwkwfudk cspfNyD;&if;cspfp&muav;


jzpfaeayawmh\/

þodkYvQif aysmfvkdYrqHk;? a*:vdkYrqHk;aom aeYuav;onf wpfaeukefcJhNyD; nbufodkY ul;ajymif;


vmcJhav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 57
uRefawmfESifh a,mu©ravmif;BuD;wdkYonf nOD;ü axG&mav;yg; pum;vufqHkusaeMu&mu teD;odkY
rcifwkwfa&mufvmNyD;vQif ]tdyf&m jyifNyD;NyD? tar . .} [k taMumif;Mum;av\/

]uJ . . armifatmif? tJav . . armifMuGufeDvJ c&D;yef;vmwmrdkY apmapmtdyfayawmh}

][kwfuJh . . uRefawmfh tdyf&mvdyfuav;ygygw,f}

]armifMuGufeD tdyf&mvdyfudk aeygap? ta':wdkY tay:xyfrSm arGY&mjcifaxmif tm;vkH;toifhjyifxm;w,f?


tdyf½HkyJ}

uRefawmhftzdkYrSm a,mu©rtdrfwuf om;rufozG,f rsufESmi,fqdkonfhpum;rSm rrSefawmhbJ


C

{&mrrsufESmBuD;aeonfudk awGY&ojzifh ]w,fvJ[kwfvdkufyguvm;} [k auseyfNyD;&if;auseyfjcif;


om

jzpfrdum yxraeY\tjzpf tcef;wpfudk Zmwfodrf;&ef tdyfcef;&dS&modkY xvmcJh&av\/


me

tdyf&mxJodkY 0ifrnfjyKNyD;rS a,mu©ravmif;BuD;rsm; uRefawmfhtm; cspfNyD;&if; wdk;cspfaprnfhtBuHwpfck&dSí


rcia

toHus,fus,fjzifh ]Moumo . . Moumo} [k [efvkyfNyD; bk&m;&dScdk;arwåmawG tpGrf;ukef


ydkYypfvdkufawmh\/ xkdaemufrS tdyf&mxJodkY a&muf&dScJhav\/
l us

tdyf&mrSm jcifaxmif? tdyf&mcif;? acgif;pGyfrSpí tm;vHk; 'dkbDusp topfpufpufjzpfav&m


eo

vwfqwfoefY&Sif;aom oif;&eHYuav;rSm cif;jyefYwGif uvdvsuf&dSaomaMumifh ]tdpufnufanmwJh


f th

zJarGY&may:0,f} [laom oDcsif;udk pdwfwGif;uqdkrdí yDwdBuD;jzpfvsuf ]aMomf . . rcifwkwf . . rcifwkwf


is b

. . ? olYvufuav;awGeJY cif;xm;wJh tdyf&may:wGiftawG;vHk;jzifh NyHK;NyHK;BuD; tdyfaysmfrdavawmhownf;/


o ok

aeYcif;ü pdwfxJüwpfpHkwpf&m pGJvrf;rI&dSvQif ntdyf&mxJwGif tdyfrufwwfonf[k avmu


wil

"mwfq&mBuD;rsm; ajymavh&dSonfh pum;omrSefcJhvQif xdknu uRefawmfhtzdkYrSm rcifwkwfESifh a&TvnfETJí


tcspfyGJcif;onfh r*Fvmtdyfrufaumif;udk ruf&rnftrSefyifjzpfayonf/ xdkodkYrufvkduf&vQif
l be

wlESpfudk,feD;&onfh t&omuav;udk vufawGYr[kwfapumrl ]wu,fvdkyJuG} [k ajymMuovdk


at y

yPmrtcspf t&omuav;udk cHpm;&vdrfhrnf/ xdkodkYrufvkdufvQif aumif;avpG/ odkYaomf xdktdyfrufrsKd;


rruf&ay/
our

uRefawmfhrSm wpfaeYvHk; pdwfMunfvifaysmf&TifaecJhonfhtwGuf pdwfESvHk;EkysKdvsuf&dS&m pdwfysKdudk,fEk


ow

qdkaom pum;ESifhtnD tdyfrufxJrSmyif wpfudk,fvHk;EkysKdoGm;um ]a[mvD;a'; . . a[mvD;a';} [lí


nr

0rf;ajrmuf&Tifvef;pGm [pfatmfvsuf oDwif;uRwf ausmif;ydwfvkdufonfhtwGuf uRefawmfESifh


rmrufvwpf ac: armifarmif0if;wkdYvnfyif;zufí aysmf&TifpGm ausmif;ay:rSm qif;ajy;vmMuonfudk
isk

jyefítdyfrufrufrdav\/

tdyfrufrSm wu,fyif ,kwåd&dSae&um; rEkd;Mum;aomuRefawmf\pdwfxJwGif uRefawmfhudk,fudk wu,fyif


ausmif;om;uav;jzpfae onf[k xifrdawmhonf/

uRefawmfESifhrmrufwdkYonf pmtkyfvG,ftdwfrsm;udk ezl;csdwfí ausmay:rSqGJum vrf;wpfavQmufvHk;udk


abmvHk;tjzpfuef&if; tdrfodkY jyefvmcJhMuav\/

xdkodkY uef&if;uef&if;yif tdrfjyefvrf;&dS bk&m;ysufBuD;udk ausmfvGefvmNyD; xdyfeDo&JBuD;pdk;pHonfh


wkdifikwfBuD;teD;odkY a&mufvmMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 58
]a[h . . wpfcsDyef;MuOD;pdkY}

rmrufonf ajymajymqdkqdk a&SYut&ifoGm;NyD; wdkifikwfBuD;udk a&zsef;r*Fvmobif qif,ifavawmh\/

tpueOD;wGif ed'gef;ysKd;cJhonfhtwdkif; uRefawmfwdkYrSm þwdkifikwfBuD;udk awGY&vQif xHk;pHtwdkif;


EIwfrquf&raeEkdifatmif ]a&puf} ygvmMuonfhtwdkif; uRefawmfvnf; rqdkif;rwG
rmruf\vrf;pOfvdkufum yef;yifpdkufovdk a&Trdk;aiGrdk; oGef;NzKd;vdkufpOfyif . .

tdyfaysmfaeaom uRefawmf\ aygifay:wGif a&aEG;ylavmif;vkdufovdk ylceJ? &dSrf;ceJjzpfum


tdyf&mrSvefYEkd;NyD; uav;rsm;tdyf&mxJ ao;ygovdk BuD;awmif;BuD;rjzpfumrS tdyfrufESifha&mNyD;
C

wu,fhudkyif r*Fvma&T>yefrS a&oGefrd&ufom; jzpfaeonfudk wpfydkif;wpfpBuD;ESifh awGYae&um


om

þtajctaea&mufcgrS wpfydkif;wpfpjzwfxm;í r&Ekdifatmif wm;r&? qD;r&jzpfvsuf rcifwkwf


vufuav;ESifh cif;xm;aom jzLazG;ysHYoif;aeonfhtdyf&may:wGif Mumyl? MumnD§? Mumig;rnfa&mpyfaom
me

taemwwftdkifBuD; ay:xGef;oGm;avawmh\/
rcia

aygifay:ü &Sdrf;ceJjzpfoGm;aom tylonf em;xifem;&if;udk wufvmNyD; ][dkuf . . aomufusKd;awmh


l us

enf;NyD} [k awG;rdum rsufvHk;jyL; rdav\/


eo

cufNyD? reufus&if rcifwkwftdyf&mudk vmí&Sif;vQif xif;ceJaeaom ao;uGufBuD;udk awGYoGm;


f th

awmhrnf/ tdyf&mxJü ao;ygaom owdkYom;udk b,ftysKd? b,funmu arwåmawmfrQEkdifyghrnfenf;/


is b

tdyf&may:rS þtrSwftom;BuD;aysmufatmif tb,fyHk azsmufzsuf&ygrnfenf;/


o ok

þae&mwGif uRefawmfonf ]BuHKao;w,f . . yHkaqG;AsmxkMuG,f . . b,fa&S;uH . . pDrHzefvmw,f . .}


wil

[k [pfatmfíom idkcsifrdygawmhonf/
l be

þwkdifikwf? xdkwdkifikwf? xdyfeD;pdk;pHonfhwdkifikwf? uRefawmfwdkYi,fi,fuESdyfpufcJhorQ ,cktcsufaumif;


at y

uscgrS uvJhpm;acs wdkifikwf/


our

uRefawmfhrSm tpdkudkajcmufatmif vkyfzkdYudk tBuHxkwf&awmh\/ eHeufrdk;vif;írS rajcmufvQif


wpftdrfom;vHk;tm; uRefawmf\rsufESmudkjy0Hhrnfr[kwfawmhay/ txl;ojzifh rcifwkwfudk ydkí&ifrqdkif0Hh
ow

jzpf&avawmhrnf/ uRefawmf\tcspfZmwfvrf;rSmvnf; &yfwef;odkYa&muf&awmhrnf/


nr

odkYjzpfí uRefawmfhrSm udk,hftrIudk udk,fr&GHEkdifbJ tdyf&mcif;udkcGmí pdk&TJaeonfhtpdwftydkif;udk vufESifh


isk

udkifí tkef;EkdYn§pfouJhodkY n§pfcsvkduf&m arGY&mrSmrl xyfípdk&TJoGm;vsuf tdyf&mcif;rSmrl pdkNrJpdkaeav&m


,yfcyfay;vQif ajcmufíoGm;aumif;oGm;rnfvm;[k cg;rS vHkcsnfudkcRwfum vHkcsnfjzifh ,yfcwfay;&
jyefav\/ wpfcef;vHk; arSmifrnf;aeíomvQif uRefawmfhrSm þuJhodkY vkyf0Hhayawmhonf/ rD;vif;
aecJhygrl pGyfus,ftusÐ0wfvsuf atmufydkif;wGifAvmjzpfNyD; ezl;rSaZmacR;jyefum ikwfwkwfxdkifNyD;
,yfcwfaeaom uRefawmf\ jzpftifrSm idktm;xuf &,ftm;oefp&mBuD;yif/

uRefawmhfrSm vufyef;usatmif ,yfcwfygaomfvnf; tenf;i,fajcmufaoGY½HkrQom ajcmufí cyfxyfxyf?


cyfxdkif;xkdif;jzpfaeao;onfudk awGY&onfjyif arGY&mudkprf;vkdufaomtcg ao;uGufrSm at;pufpufBuD;
jzpfvsuf b,fenf;ESifhrS ajcmufaoGYatmifvkyfí r&onfudk awGY&dS&um; þwGifrS pdwftysufBuD;ysufum
arGY&may:wGif vHkcsnfrygbJ arsmufxkdif xdkifvsuf ypfírdIifrdavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 59
odkYaomf þuJhodkY aeírjzpfao;? rdk;vif;bufodkY ul;vmNyDjzpf&um; wpfpHkwpfckudk jyKvkyfzdkY&ef tjrefqHk;
qHk;jzwf&awmhrnfjzpfay\/ þwGif tBuHwpfck&vmjyefum vHkcsnfudkjyef0wfNyD; jcifaxmifxJrSxGufí
acgif;&if;em;üxm;aom uRefawmf\ppfvG,ftdwfudk arSmifxJüprf;í &Sm&jyef\/

vG,ftdwfxJwGif a&arT;wpfykvif;aqmif,lvmcJh&m arGY&may:wGif a&arT;ykvif;zdwfouJhodkY wpfykvif;vHk;


avmif;csvdkufvQif tpdkcsif;wlí a&arT;aMumifhpdkonf[lívnf; xifrSwf&rnfhjyif usifi,feYHudk a&arT;eHY
vTr;fzHk;oGm;rnf[k awG;rdonfhtavsmuf vG,ftdwfxJrS a&arT;ykvif;EdIuf? tdyf&mjyefcif;? pdkaeonfh
tuGufudk vufESifhprf;NyD;xdkae&mwpf0dkufudk a&arT;wpfykvif;vHk; arSmufoGefum zsef;vdkufav\/

xdkodkYjyKvkyf&mwGif uRefawmfxifouJhodkY usifi,feHYudk a&arT;eHYESifhrzHk;bJ teHYESpfrsKd;pvHk;a&mrdum


C

uRefawmf\wpfoufwGif wpfcgrQ rawGYbl;aom pl;0g;nD§arT;onfh teYHqdk;BuD;wpfrsKd; xGufay:vmvsuf


om

tjcm;olrsm;um; rnfodkYjzpfrnfrod uRefawmfyifvQif atmf*vDqefum ysKdYtefcsifvmavawmh\/


me

uRefawmhfrSm wpfudk,fvHk;xlylvsuf ezl;rSmaZmacR;rsm;onf qD;uif;avmufBuD;rm;pGm wNzdKifNzdKif


rcia

,dkpD;aeMuawmh\/ uRefawmhftzdkYrSm tjcm;enf;vrf;BuH&mr&awmhNyD/ eHeufrdk;rvif;rD rnfolrQrodatmif


xdktdrfrSvpfí ajy;&efomvQif wpfvrf;wnf;om&dSawmh\/
l us

odkYESifh uRefawmfvnf; uRefawmf\ypönf;rsm;udk arSmifxJüprf;oyfxkwfydk;um &Sm&av\/


eo
f th

wpfcgrQra&mufbl;aomtdrfwGif arSmifxJürSef;ívrf;avQmuf&onfrSm rvG,fulvSay/ ajcuvnf;


is b

prf;prf;? vufuvnf;prf;prf;jzifh rSef;rSef;NyD;avQmufcJh&m uRefawmf\aemufem;rS cRwfceJtoH


Mum;vdkuf&ojzifh em;xifem;&if;BuD;oGm;um tom&yfaevkduf&avao;\/
o ok
wil

cPMumrQ ajcqufívSrf;vdkufpOf touf&dSaomowå0gwpfcku uRefawmf\vHkcsnfudk qwfceJ


zrf;qGJvkdufNyD; pl;0g;aomtoHjzifh ]olcdk;ygawmh} [k [pfvdkufav\/
l be
at y

uRefawmfhrS vdyfjymvGifhpifoGm;rwwfjzpfrdawmh\/ atmfvdkufonfhtoHrSm r0uf\toHjzpfae&um;


vlrdívefY&onfhtxJwGif ol\ toHaMumifh ydkívefYrdav\/
our

][Jh . . [Jh . . b,frvJolcdk;? udkpHrif;xygOD;? atmufxyfu olawmfwdkY? Mumzl;wdkY Ekd;Mu&JYvm;? olcdk;wJh .


ow

. olcdk;wJh . . b,frvJ "m; . . "m; . . rD;cGufxGef; . . rD;cGufxGef;} paom toHrsm; qlnHoGm;NyD;aemuf


nr

rD;rsm;vif;í vlrsm;0dkif;vmum uRefawmfESifh uRefawmfhvHkcsnfqGJxm;aom r0ufwdkYudkawGY&í tm;vHk;


tHhtm;oifhaeMuav\/
isk

][Jh . . b,fES,f . . bmjzpfMuwmwkef;}

]uRefr vloHMum;vdkY zrf;qGJvdkufwmyJ? udkMuGufeD wydkwyg;oGm;rvdkY qif;rSef;rodbJ}

]jzpfrSjzpf&avw,f? armifMuGufeDuvJ xr,fqdk&if toHuav; bmuav; jyKa&maygh? aeygOD;?


armifMuGufeDu txkyftydk;awG bmawG vG,fvdkYyguvm;? b,fvkdvJuGJY}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 60
]uRef . . uRefawmf . . OD;udkajymwJh awmfvSefa&;udpöeJY ta&;wBuD; pcef;wpfae&m oGm;p&mudkarhNyD;
wa&;Ekd;rS owd&vdkY OD;wkdYudkvJ tdyfa&;ysufaerSmpdk;vdkY rEdI;awmhbJ xGufoGm;rvdkYyg} [k ½kwfw&uf
tBuH&í ajzvdkufav\/

]olajymwm bmudpövJ udkpHrif;&JY}

]olYudpöudkawmh usKyfodygw,fav? 'gudkxm;ygOD;? armifMuGufeDuvJ bmtm;emp&m&dSvJuG,f? EId;a&maygh?


oGm;p&m&dSwmvJ oGm;ayghuG,f? ajymxm;&if tazmfuav;ac:oGm;zdkY pDpOfay;&raygh}

þwGif uRefawmf\ tcspfZmwfvrf;um; qHk;cef;odkY a&mufcJhygawmhonf/ uRefawmfESifh


rcifwkwfwdkY\ezl;pmum; þrQom uHqHkayawmhonf/
C
om

xdktcsdefrSpí uRefawmfvnf; rcifwkwfudk ,aeYtxd rawGY&awmhay/ þtjzpfuav;omvQif


uRefawmhftzdkY awG;awG;NyD; aqG;p&mjzpfawmhonf/ þodkYaqG;&onfxuf rcifwkwfpdwfxJwGif
me

uRefawmfhtm; Adkvfatmif'if[líwpfrsKd;? udkMuGufeD[líwpfrsKd;? awmfvSefa&;ol&Jaumif;BuD; Adkvfao;yef;


rcia

[lí wpfrsKd; trsKd;rsKd;rarhEkdifjzpfaernfudk awG;rdwkdif; i,fpOfu uRefawmfausmif;oGm;&m vrf;ab;&dS


wdkifikwfBuD;udk pdwftemBuD; emrdawmhownf;/ /
l us

aMu;rHkr*¾Zif;? Ekd0ifbm? 1951/


eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 61
aav
vSu
Summ;;BBu
uD;D;jjrreefjfjrreefafax
xmmiif f

awmuf . . awmuf . . awmuf . . [k cGmaqmifhíeif;vmaom av'Dcif½SL;zdeyfoHudkMum;&ojzifh


OD;½dk;azonf zwfaeaomowif;pmudk zwfíMunfhvdkuf&m ausmif;rSjyefvmaomarMunfudk awGY&av\/

arMunfonf cHkjrifhzdeyfuav;udk cyfrSefrSefeif;um tdrftwGif;odkY0ifoGm;av&m OD;½dk;azonf arMunf\


oGm;vmyHkESifhwuG t0wftpm;udk ajcqHk;acgif;qHk;MunfhNyD;vQif wpfpHkwpf&m pdwftdkufaom trlt&mjzifh
C

oufjyif;½SL½dIufrdav\/
om

OD;½dk;azonf acwfopfBuD;xJwGif arG;zGm;BuD;jyif;vmaom orD;ysKdwpfa,mufudk t*FvdyfpmoifBum;


me

ay;&onfhtwGuf ausmif;p&dwf? t0wftpm;p&dwf? auR;arG;&onfhp&dwf? toHk;tjzKef;p&dwfwdkYrSm


rcia

rdrd\yifpifvcudk 0g;rsKdaeonfhtwGuf pdwfrcsrf;romjzpfrdum xdkwm0efBuD;onf tb,ftcgrS


at;ygrnfenf;[k awG;Munfhrdav\/ xdkodkYawG;vdkuf&mwGif orD;jzpfolvif&rS rdrd\vufxJu
l us

uRwfvGwfum wm0efNidrf;awmhrSmyJ[k ESvHk;jyKrdayawmh\/


eo

odkYjzpfonfh tm;avsmfnDpGm orD;jzpfoltm; a,musfm;jrefjref&ygapawmh[k pdwfxJuqkawmif;rdvsuf


f th

acwfumv ynmwwfuav;rsm;\ ,Ofaus;aomxHk;pHt& arMunfESifhtwl tdrfodkYrMumcPvdkufygí


is b

vmwwfMuaom a,musfm;ysKduav;rsm;udk OD;½dk;azonf rnfonfhtcgrQ rESpfoufaomtrlt&mudk


rjyacs/ rdrdwm0efudk xrf;&GufMurnfh omoemh0efxrf;yk*¾dKvfuav;rsm;[k todtrSwfjyKcJhav\/
o ok

odkY&mwGif rdrdarQmfvifhaomtajctaeodkYra&mufrDuyif arMunfonf wpfa,mufNyD;wpfa,muf cGmNyJypf


wil

vkdufojzifh OD;½dk;azrS tawmfpdwfysufrday\/ odkYaomfNim;vnf; arMunfrSm ydk;yef;rnfholr&Sm;bJ


wpfa,mufESifhcGmNyJvQif aemufwpfa,mufay:vmojzifh OD;½dk;azrSm arQmfvifhcsufrukefbJ &dSav
l be

ao;awmh\/
at y

wwd,rdÜ . . oHk;a,mufajrmufaom &nf;pm;ESifh cGmNyJNyD;onfhaemuf? wpfaeYaomnaewGif arMunfonf


our

pwkw¦ajrmuf&nf;pm; wpfa,mufESifh tdrfa&SYcef;wGif pum;ajymvsuf&dSonfudk OD;½dk;az awGY&dS&av\/


ow

OD;½dk;azonf rdrd\orufavmif;\ toGiftjyif? t*Fg½kyftqif;udkMunfhrd&mwGif rdrd\orD;ESifh


nr

a&SYoGm;aemufvdkufnDrnfhol jzpfonf[k qHk;jzwfrdav\/ xdka,musfm;ysKduav;rSm ½kyf&nfoefYjyefYvsuf


aumif;rGefpGm 0wfpm;qif,ifNyD;vQif w0if;0if;ajymifvufaeaom pdefvufpGyf0wfqifxmm;onfudk
isk

awGY&aomaMumifh ¤if;ESifh&vQif rdrd\orD;rSm at;at;csrf;csrf;ae&ayvdrfhrnf[k awG;awm0rf;ajrmuf&if;


tdrfa&SYcef;odkY xGufvmav\/

]azaz . . a[m'DrSm? uRefrrdwfaqG udkwifjrifhqdkwm} [k arMunfuajymojzifh OD;½dk;azu


orufavmif;udkMunfhí NyHK;um wifjrifhuvnf; a,mu©ravmif;udk NyHK;íMunfhav\/

OD;½dk;azrSm orufavmif;udk txl;oabmusum &J&Jwif;wif;aexdkifajymqdk0Hhap&ef acwårQ &if;&if;EDS;EDS;


pum;ajymqdkNyD;aemuf rdrd\aiGpD;u&ufbl;udk xkwfíwnfav\/

xkdaemuf OD;½dk;az xoGm;aomtcg arMunfu . .

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 62
]udkudkYudk 'DaiGpD;u&ufbl;wnfwm udkudkYtay:rSm azaz tefrwefta&;,laMumif; jywmyJ? azaz[m . .
awmf½Hkwef½Hkta&;pdkuf&rnfhvlavmufjzihf b,fawmhrS 'DpD;u&ufbl;eJYrwnfbl;} [k wifjrifhtm;
ajymjyav\/

wifjrifhonf tvGefauseyfoGm;um pD;u&ufwpfvdyfñdSí aomufav\/ pD;u&ufrSm tvGefaomufí


aumif;ojzifh aemufxyfwpfvdyfñdSíaomufav\/ pD;u&ufav;vdyfavmufukefaomtcg OD;½dk;azonf
ESajrmívmav\/ ]'Dtaumif . . ighaq;vdyfudkaomufaumif;vdkYyJ rxwmvm;? pum;ajymvdkYyJ
rukefEkdifwJhtwGuf rxao;wmvm;} [k OD;½dk;az\pdwfwGifawG;rdNyD;rS ][,f'Daumif ighorD;r&cif
vmufom ighpD;u&ufawGaomuf&rSmyg? ighorD;,lNyD;wJhaemuf ighwm0efat;awmhraygh? 'gaemufqHk;
ukef&wmyJ? ukefygap} [k apwemjy|mef;vdkufav\/
C
om

odkYtm;jzihf wifjrifhonf OD;½dk;az\pD;u&ufrsm;udk naewdkif;tm;&yg;& rSefrSefBuD;wG,fíae&av\/


pD;u&ufrsm;udk arMunfudk,fwdkif,líay;? arMunfudk,fwdkif rD;ñdSíay;ojzifh wifjrifhrSm tvGefpnf;pdrf
me

awGYaeavawmh\/ OD;½dk;azonf rdrd\pD;u&ufrsm;udk wGefYwdkívmaomfvnf; ]wifjrifhrSm arMunfudk


rcia

pGJonfxuf pD;u&ufrsm;udk pGJrufí vmaeava&mhovm;} [k atmufarhum pD;u&ufrsm;udk


0Sufxm;vQif aemifudkrvmbJaeí orD;ESifhvrf;jywfoGm;rnfudkpdk;&drfum wifjrifh\pD;u&ufzdk;udk
l us

rdrdtukefcHí ae&avawmh\/
eo

xdkodkYvQif pD;u&ufESpfq,fhav;bl; ukefajrmufonfhaeYodkYa&mufonfhwkdifatmif wifjrifhonf rdrdtm;


f th

arMunfudk awmif;&rf;,lygrnf[laom pum;udkvnf;rajymao;? arMunfuvnf; wifjrifhESifh


is b

vufxyfzdkY&ef rylqmao;bJ&Sdonfhjyif wifjrifhonf pD;u&ufESifhyifrNyD;awmhbJ naewdkif; tjyef


rdk;csKyfum wpfcgwpf&H rdrdESifhtwlxrif;pm;yGJwGif 0ifíEIdufaeonfudk awGY&jyefav\/ odkYjzpfí
o ok

OD;½dk;azonf wifjrifhudkMunfh&onfrSm a&S;uESifhrwlbJ uRJaygufuav;vdk0NzdK;vmonf[k xifjrifrd


wil

aomfvnf; orufavmif;wpfa,mufjzpfonfhtwGuf apwemrysufEkdifbJ arMunfu wifjrifhtm;


naewkdif; xrif;pm;&efac:jcif;udk rwm;jrpfbJ &dSacsawmh\/
l be
at y

wifjrifhonf rdk;csKyfatmifae½HkrQru nOfheufatmifaeaomtajctaeodkY qdkufa&mufvmNyD;vQif vQyfppf


"mwfrD;rDwmudk nwdkif;jzKef;íaeavawmh\/ OD;½dk;azrS cgwdkif;rDwmc vpOf 3d-*JcefY ay;aecJh&mrS ,ckrl
our

7d-12J9ydkif;ay;&aomaMumifh pdwfwdkívmav\/
ow

OD;½dk;az\pdwfxJwGif acwfumvom;orD;udk t*Fvdyfpmoif&jcif;rSm ausmif;aep&dwf? t0wftpm;p&dwf?


nr

auR;arG;p&dwf? toHk;p&dwfomru &nf;pm;p&dwfygaxmufyHhae&onfudk awGY&aomaMumifh jrefjref


udpöwHk;atmif rnfodkYvkyf&ygrnfenf;[k tBuHxkwfav\/ xdkodkYtBuHxkwfae&mwGif arMunfESifh
isk

wifjrifhwkdY jrefjrefnm;ap&ef jyKvkyfjcif;rSwpfyg;? tjcm;pdwful;ír&bJ&dSojzifh jrefjrefnm;ap&ef


tb,fvkyf&ygrnfenf;[k enf;vrf;&Sm&jyefav\/

xdkodkYpdwful;rdojzifh twif; orufzrf;&aumif;rnfvm;[k pOf;pm;rdNyD;rS tu,fí orufzrf;írdvQif


ususeevufxyfay;OD;rSjzpfrnfjzpfav&m vufxyfrnfhtwGuf ukefus&rnfudk awG;rdaomaMumifh
aiGukefenf;rnfhenf;udk pdwful;av\/ xdkodkYpdwful;&wGif acwfumvtavsmuf cdk;&mvdkufajy;
Mujcif;onf aiGukefoufomaom enf;vrf;yifjzpfonfudk tBuH&ojzifh ¤if;wdkYESpfa,muf cdk;&m
vkdufajy;atmif rnfuJhodkY vIHYaqmf&ygrnfenf;[k pdwful;xkwf&jyefav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 63
wpfnwGif tdrfa&SYvrf;ay:rS uav;rsm; oDcsif;qdkoGm;MuoHudkMum;í em;pkdufaxmifvdkuf&m ]OD;½dk;az . .
[dk;[kd;[dk; . . rdk;xdatmif avSum;BuD;jrefjrefaxmif} [líMum;vkduf&ojzifh rdrdtwGufjzpfay:vmaom
twdwfwabmif[k ESvHk;jyKum 0rf;omrdNyD;vQif arMunftdyfaom tcef;jywif;aygufudk avSum;axmifí
ay;vdkufvQif b,fenf;ESifhrqdk wifjrifhonfcdk;ajy;awmhrnf[k ,lqNyD;vQif aemufwpfaeYwGif
tdrfeD;csif;bk&m;vlBuD;wpfOD;tdrfrS avSum;BuD;udk oGm;íiSm;av\/

]bmrsm;ta&;odyfBuD;vdkY avSum;vmNyD; iSm;&wmvJAs? OD;½dk;az} [k ar;onfudk OD;½dk;azrSm tajz&cuf


ojzihf ]ajymrjzpfwJhudpö &dSaevdkYAsm? aemufawmh od&ygapr,f} [k ajymav\/

]usKyfavSum;awmh rusKd;apeJYaemf . . usKd;&ifavsmf&r,f}


C

]pdwfcsyg? rusKd;ap&ygbl;? usKd;&ifavsmfyghr,f} [k ajymNyD;vQif OD;½dk;azonf avSum;BuD;udk udk,fwdkif


om

xrf;í,lvmNyD;vQif arMunftdyfaomtcef;\tjyifjywif;aygufwnfhwnfhwGif axmifxm; vkdufav\/


me

]azaz 'DavSum;BuD; b,fuiSm;vmovJ}


rcia

][dkbuftdrfu OD;bdk;aomifqDu}
l us

]bmvkyfzdkYvJ azaz&JY}
eo
f th

]avSum;qdkwm ta&;udpö&dS&if wuf&qif;&wmaygh}


is b

]tck bmudpörSr&dSbJ bmvkyfzdkYvJ}


o ok
wil

]tckudpör&dSayr,fh? vdkvdkr,fr,f aemifudkudpö&dS&if oHk;zdkYaygh} [kajymvdkufojzifh arMunfrSm awG;ír&bJ


NyHK;rdav\/
l be
at y

OD;½dk;az avSum;iSm;vmonfrSm ckESpf&ufajrmufaomaeYodkY a&mufvmonfhwdkifatmif arMunfESifh


wifjrifhwdkYonf xdkavSum;udktoHk;rjyKojzifh OD;½dk;azrSm 'gavmufawmift&ovm;[k ESpfa,mufpvHk;
our

tay:wGif a'goxGufrdum ¤if;wdkYtwGuf tb,fyHkBuH&rnfenf; [k rdIifawGcsrdav\/


ow

xdktcgrS OD;½dk;azonf rdrdwpfa,mufwnf;BuHírjzpfEdkif? bk&m;vlBuD;OD;bdk;aomifudk tusKd;taMumif;


nr

zGifh[ajymqdkí wdkifyifrSjzpfawmhrnf[k pdwfydkif;jzwfum OD;bdk;aomiftm; wdkifyifav\/


isk

]aMomf . . cifAsm;avSum;iSm;wm? 'DtwGufudk; [m; . . [m; . . [m; . .[m; . . orD;


vifhaemufvdkufajy;atmif vkyfzdkY[m ckacwfrSm omNyD;vG,faeao;w,f? cifAsm;orD;udkvmNyD;
aemufydk;aewJh oli,fudk tckvdk MunfMunfjzLjzL vufoifhcHaeorQ vmNyD; cifAsm;pD;u&ufawG?
xrif;awG? "mwfrD;tm;awG oHk;jzKef;aerSmyJ? tckvdkvGwfvGwfvyfvyfcspfae&wJhaemuf? bmvkyfzdkY
vdkao;vJ? b,fawmhrS cdk;zdkYpdwful;MurSmr[kwfbl;? tckae wpfa,mufESifhwpfa,muf rawGY&atmif
Muyfrwfxm;NyD; [dkoli,fvJ tdrfrvm&atmif vkyfvdkuf&if wpfa,mufESifhwpfa,mufrawGY&wJhtwGuf
raeEdkifbJ awGYEdkifwJh enf;vrf;udk&SmMuawmhrSmyJ? 'Denf;[m cdk;&mvdkufajy;apwJhenf;yJ} [k ajymjyvdkuf&m
OD;½dk;azrSm rsm;pGmauseyfNyD; jyefvmum tdrfodkYa&mufaomtcg orD;udkqlylav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 64
]eifwdkY acwfumvom;orD;awG[m rdbudktifrweft&SufcGJw,f? a,musfm;uav;eJY yl;wGJNyD;
oGm;[,fvm[,feJYwif tm;r&ao;bl;? tdrfwdkif&ma&muf ac:vmvdkufao;w,f? tckMunfhprf;?
tdrfeD;yg;csif;awG ar;aighukefNyD? igodyf&Sufw,f? eifeJYvdkufvmwJhtaumifawGuvJ tdrfOD;cef;u
pwdkifeJYxdkifNyD; ae½Hkruao;bl;? ighpD;u&ufawGvJaomuf xrif;pm;yGJvJ0ifEIduf? "mwfrD;vJjzKef;
vdkufao;w,f? 'DrsufESmawG igrMunfhcsifbl;? 'DtaumifrsLd;awG b,fawmhrS ac:rvmeJY? aemifudkawGY&if
tukefowfypfr,f? apmfapmfum;um; tdrfudkrsm; vmNyD; . . [if; . . } tp&dSojzifh wpfnaevHk;
qlylBudrf;armif;aepOf wifjrifha&mufvmNyD; tdrfay:odkYwufrnftjyKwGif qlyloHudkMum;&ojzifh jyefí
vSnfhoGm;av\/

xkdaeYrSpí wifjrifhonftdrfodkYa&mufírvmawmhbJ&dSacs\/ arMunfrSmvnf; cspfolESifhrawGY&ojzifh


wydefydefjzpfíaeum rIdifíaeonfudkawGY&av\/
C
om

oHk;av;&ufcefYMumaomtcg OD;½dk;azrSm pdwfylyefrdjyefav\/ rdrd\qlylwm;jrpfjcif;aMumifh wifjrifhrvm


awmhbJ rdrdajymqdkrdorQpum;awGom tzwfwifí aeava&mhovm;[k awG;awmum OD;bdk;aomifESifh
me

wdkifyifrdonfrSm vlaygif;rSm;aeNyD[k pdwfnpfrdavawmh\/


rcia

odkY&mwGif ajcmuf&ufajrmufaomnwGif orD;tcef;rS wdk;wdk;wdwfwdwfajymoHMum;&ojzifh tompdkufí


l us

em;axmifvdkuf&m wifjrifha&mufaeonfudkMum;od&ojzifh xívufcarmif;cwfcsif rdavawmh\/


eo

]uJ . . MunfMunf? jrefjrefvkyfyg? MunfMunfwdkYazazEkd;awmhr,f? Ekd;&if cufukefawmhrSmyJ?


f th

'DavSum;uyJqif;yg} [k ajymoHMum;&ojzifh OD;½dk;azonf tvGef0rf;om;um acsmacsmarmarmatmufodkY


is b

a&mufMuygap[k ESvHk;jyKvsuf avSum;usKd;rusygapeJYvkdY qkawmif;rdav\/


o ok

twefMumvQif OD;½dk;azonf rdrdjywif;aygufrSuJíMunfhvkduf&m avSum;ay:rSqif;oGm;Muaom


wil

arMunfESifhwifjrifhwkdYudk awGY&ojzifh rdrd0#fuRwfNyD[k 0rf;omrdpOf avSum;&if;odkY a&mufMuonfwGif


0kef;ceJavSum;BuD;vJíusav\/ arMunfESifhwifjrifhwdkYonf vl;vJí xNyD;ajy;Muav\/
l be
at y

OD;½dk;azonf tdrfay:rS ajy;íqif;um vJoGm;aomavSum;udk MunfhNyD;aemuf arMunfESifhwifjrifhwkdY


aemufodkY ajy;ívkdufum ][Jh rajy;MueJY? aeOD; . . aeOD;} [k atmfav\/ arMunfESifhwifjrifhwdkYrSm
our

aemufrSvdkufvmonffudkawGY&í aMumuftm;vefYtm;ajy;Mu&m arMunfrSm ajy;&if;cvkwfwdkufí


vJojzifh OD;½dk;azrDívmav\/
ow
nr

arMunfonf uref;uwef;xum wifjrifhtm;zufxm;NyD; ]csrf;omay;yg azaz&JY? uRefrwdkY


cspfvGef;vdkYyg? uRefrwdkY tcspfudk rcGJygeJY} [k ajymNyD; wifjrifhtm; ]udkukd&JY? uRefrudkzufxm;yg udkudk&JY?
isk

uRefrudkrvTwfygeJY} [k idkíajymav\/

OD;½dk;azonf ESpfa,mufpvHk;udk pdkufíMunfhNyD;vQif ]rif;wdkYcdk;ajy;wmudk igruefYuGufygbl;?


0rf;omygw,f? EkdYaywJh rif;wdkYqif;zdkY igiSm;vmwJhavSum;usLd;oGm;NyD? rif;wkdYtwGuf igpdkufNyD;
ravsmfEkdifbl;?igukef&wmrsm;NyD} [kajymvdkuf&m ESpfa,mufom;tHhtm;oifhíaeMuNyD;wifjrifhonf aiGpuúL
wpf&Guf xkwfíay;vkdufNyD;vQif auseyfpGmjyefoGm;aoma,mu©rBuD;udk ai;Munfhvsuf usef&pfav
awmh\/

jrefrmh½kyf&Sif? atmufwkdbm? 1937/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 65
o
orru
ufafav
vmmiif;f;

]&wewå,Ht[H0E´mrdoAÁ'g}

aus;Zl;&Sif yGJpm;BuD;OD;rif;armif tedpöa&muf&dSNyD;uwnf;u yGJuawmfBuD;a':jraronf aemufxyf


tdrf&maxmif&ef pdwfrul;bJ OD;rif;armif pkaqmif;&SmazGxm;&pfcJhaom tdrf&mNcHajr? a&TaiG? ypönf;rsm;udk
ruGJrysufap&atmif acRacRwmwmoHk;pGJvsuf OD;rif;armif\ vufikwfvuf&if;jzpfaom tvkyfudk
C

wwfEkdiforQ qufvufvkyfudkifvmum orD;jzpfolvS&Dudk xdef;odrf;apmifha&SmufvmcJhonfrSm q,fESpf


om

ausmfcJhNyD jzpfay\/
me

OD;rif;armif rsufpdESpfvHk; rdSwfíoGm;pOfu vS&DrSmq,fhwpfESpft&G,fwGif usef&pfcJh&m ,cktcgwGif


rcia

vS&DrSm tysKdBuD;vHk;vHk;jzpfaevsuf tcsdefweft&G,fa&mufí vmNyDjzpfaeojzifh a':jrarrSm orD;twGuf


pdwfat;&vQif tvkyfqufvufírvkyfawmhbJ w&m;tm;xkwfí v,faxmufc&orQuav;ESifhyif
l us

wif;wdrfa&mifh&J aeygawmhrnf[k ESvHk;ydkufrdonfhtwdkif; vS&Dtm; jrefjrefae&musEdkifap&ef


eo

qkawmif;vsuf xdkufwefrnfhom;rufavmif;udk &SmazGMunfh½IcJhav\/


f th

vS&Donfvnf; tcsdefweft&G,fa&mufvmí cspf&? BudKuf&rSef;oduwnf;u rdrd\rdcifjzpfol\pdwfü


is b

om;rufavmif; tvkd&dSaeonf? r&dSonfudkrodbJ rdrdpdwftvdktavsmuf rdciftwGuf om;rufavmif;udk


o

&SmcJhav\/ xdkokdYorD;a&m? ratyg om;rufavmif;&SmMu&mwGif ESpfOD;vHk; om;rufavmif; awGY&dS


ok

Muav\/ odkY&mwGif wpfa,mufESifhwpfa,muftBudKufcsif;rwlMuojzihf om;rufavmif;rSm wpfa,muf


wil

wnf;r[kwfbJ ESpfa,mufjzpfí aeavawmh\/


l be

a':jraronf tjcm;wpfNrKdYwpf&Gm&dS rdrdrdwfa[mif;aqGa[mif;jzpfol pufydkif&SifwpfOD;\om;?


at y

atmufvTwfawmf trwfaygufpwpfOD;udk oabmusrdav\/ a':jraroabmusol bodef;rSm &efukef


wuúodkvfwGif 0dZÆmbGJYudkcH,lNyD;aemuf xkd0dZÆmbGJYESifh tvkyftudkifvG,fvifhwul &SmazGr&Ekdifonfudkodí
our

0dZÆmbGJY&vsuf tvkyftudkifr&dSonfudk vlrsm;awGYjrifMum;od&vQif &Sufp&maumif;awmhrnf[k ,lqvsuf


tdrfwGiftvkyftudkifr&dSbJ xkdifí0dZÆmbGJYudk rIdwufcHaejcif;xuf wuúodkvfwGifqufvufí Oya'ynmudk
ow

oifMum;ae&vQif ESpfESpfavmufawmhjzifh £a`E´rysufbJae&rSmyJ[k ESvHk;ydkufum bDt,fvfbGJYudk


nr

&&dScJhNyD;aemuf OD;bodef;? txufwef;a&SYae[laomqdkif;bkwfudk wyfcJhonfhaeYrSpí ESpfq,fhig;usyfxuf


ydkí&aom trIwpfrIrQrvkdufcJh&ao;aomfvnf; bDt,fvfbGJYudk rodem;rvnfolwdkYu 0wfvHk[lí
isk

ac:a0:aeMujcif;jzifh auseyfaecJh&olwpfa,mufjzpfay\/ xkdodkY0wfvHktac:cH&jcif;udk ydkrdkauseyf&jyef


onfhtcsufwpfcsufrSm tkyfcsKyfa&;topft& a&G;aumufyGJusif;y&mwGif trwfjzpfvQif wpfvESpf&m?
ESpf&mhig;q,f? rSefrSefBuD;pm;&rnfjzpfí ,cka&SYaevdkufae&onfhtvkyfxuf aeYwGufpDOD;rnf[laom
arQmfvifhcsufjzifh zcif\aiGoHk;axmifcefYudk t&if;tESD;jyKvkyfum trwfta&G;cH&mwGif 0wfvHk[laom
trnfjzifh txifBuD;? tjrifBuD;jzpfí rJqE´ay;MuonfhtwGuf trwfjzpfvmcJh&jcif;yif jzpfay\/

odkY&mwGif vS&D\tBudKufrSm t*Fvdyfpmq,fwef;rQomatmifjrifojzifh tvkyftudkif BuD;BuD;us,fus,f


r&Ekdifojzifh tpdk;&tm;ukodkvfjzifh tvkyfvkyfudkifay;ae&&Smonfh tulpma&;uav; wpfa,mufrQom
jzpfay\/ vS&Donf cifarmifudkoabmusjcif;ü tulpma&;uav;jzpfojzifh oem;ívnf;r[kwf?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 66
rdcifjzpfol oabmusavmufonfhvdr®ma&;jcm;? rdom;zom;yDoí oabmoum,aumif;ol wpfa,muf
[k od&dS&onfhtwGufaMumifhvnf;r[kwfbJ cspfoludkawmifhw&SmazGaeqJwGif &nf;pm;pmay;&Jonfh
tpGrf;owådaMumifh vlysKd? tysKdwdkY cspfBudKufNrJ "r®wmtwdkif; cspfBudKufrdjcif;jzpfay\/

xdkodkY vS&Dü cspfBudKufol&dSaeNyDjzpfonfhtwGuf rdcifa':jraru trwfaygufpbodef;\*kPfyk'fwdkYudk


avxkwfíajymaomfvnf; vS&D\em;xJür0if? bodef;ESifhay;pm;csifonfh oabmudkajymaomfvnf;
vS&Du tif;rvIyftJrvIyfjzpfaeonfhtwGuf a':jrarrSm tBuH&cufae&mu vS&DoabmrusEkdifonfh
taMumif;&if;udk&Sm&mwGif cifarmifaMumifhjzpfonfudk od&aomaMumifh xdkodkYod&onfhaeYrSpí cifarmif
tm; tdrfodkYt0iftxGufr&dSap&[k ydwfyifa&;Oya'jzifh ESdyfuGyfxm;NyD;vQif vS&Dtm;vnf; cifarmif
vrf;avQmufvmonfhtcg xGufrMunhf&? cifarmifxHpmray;& pojzifh ynwfawmfq,fyg;jzifh wm;jrpf
xm;vkdufav\/
C
om

odkY&mwGif vS&DrSm cifarmiftm;wpfaeYrawGY&vQif raeEdkifoavmuf cifarmifuvnf; rjrif&raeEkdifonfh


twGuf ESpfOD;pvHk;uyif wpfenf;ESifhrawGY&vQif wpfenf;ESifhawGY&atmif trsKd;rsKd;BuHzefaeMuonfh
me

twdkif; wpfaeYwGif a':jraronf rdrd\aus;Zl;&Sifvifa,musfm; OD;rif;armiftm; tdyfrufrufonfudk


rcia

taMumif;jyKí a&Twd*HkapwDawmf tv,fypö,H aoG;aq;uefbuf&dSZ&yfwpfckwGif uG,fvGefol


vifa,musfm;tm;&nfpl;í qGrf;tvSLjyKMu&ef oGm;a&mufav&m vS&Donf xkdaeYwGifawGYEkdif&ef
l us

tcsufaumif; jzpfonfudk od&dSum cifarmiftm; taMumif;Mum;xm;onfhtavsmuf cifarmifonf


xkdZ&yfESifh cyfvSrf;vSrf;&dS todwpfa,mufZ&yfrSaeí vS&Dvmonfhwkdifatmif warQmfarQmfESifhapmifhí
eo

aeav\/
f th
is b

vS&Donf eufjzefeHeufwGif bk&m;&Sif udk,fawmfjrwfBuD;tm; t½kPfqGrf;uyfvSLí oHCmawmfjrwfrsm;


tm;vnf; qGrf;avmif;&eftwGuf ulnDcsufjyKwfvkyfudkifay;aeojzifh awmfawmfESifh cifarmiftm;
o ok

rawGYEdkifao;bJ&dSNyD;vQif csufjyKwfjcif;udpö NyD;Nidrf;oGm;onfhtcgüvnf; rdcifBuD;\tvpfESifh rBuHKBudKuf


wil

ao;onfhtwGuf tm;rvkdtm;r&jzpfvsufESifhyif tvpfudkapmifhae&av\/


l be

uHtm;avsmfpGm rMumrDyif vS&D\tvkdudkjynfh0ap&ef zl;pma&;ewfwdkY zefwD;vkdufava&mhovm;rod?


at y

teD;&dS Z&yfwpfckwGif a':jrar\tod Z&yftpfrwpfOD;ESifh xkdZ&yfwGif vma&mufOykofapmifhaeonf


qdkaom oN*ØK[fq&mwpfa,mufonf tvnfa&muf&dSvmMuav\/
our

Z&yftpfrESifh a':jrarwdkYonf a&S;a[mif;aESmif;jzpfwdkYudk ZmwfvSefaeMu&mrS a':jraronf uG,fvGefol


ow

aus;Zl;&SifBuD;udk owd&p&mawG wpfckNyD;wpfckyGm;rsm;vmojzihf y0gpuav;ESifh rsuf&nfwkdYudk wdkYí


nr

wdkYíae&mrS oN*ØK[fq&mBuD;u q&m*kPfjyvdkonfhtwGuf w&m;a[míem;csav&m a':jrarrSm


orD;uav;twGufpdwfat;&vQif w&m;ESifhyifaysmfawmhrnf[k ESvHk;jyKíxm;ol wpfa,mufjzpfojzifh
isk

xdkodkYw&m;oHrsm;udk Mum;&onfwGif &TifMunfaomo'¨gxufyGm;um xkdoN*ØK[fq&mBuD;ay:wGif


tawmfyif MunfndKrdav\/

]q&meJYawGY&wm uRefrrSm a&iwfwkef; a&wGif;xJusovdkyJ 0rf;omvdkY rqHk;Ekdifbl;q&m&JY? uRefrrSm


tvkyfawG? tudkifawG? orD;twGuf oHa,mZOfawG ½IyfayGaewJhtwGuf w&m;bufrSm vHk;vHk;
arYaeawmhwmyJ? 'gxuf q&mtrnf wpfqdwfavmuftrdefY&dSygOD;}

]usKyfemrnfvm; q&mazwJh}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 67
a':jraronf oN*ØK[fq&m\trnfudk Mum;NyD;aemuf Z&yftpfrbufodkYvSnfhum ]'Duausmif;tpfrBuD;eJY
b,fvdkodMuwmwkef;} [k ar;vkdufav\/

]t&ifwavm usKdufxD;½dk;oGm;Muwkef;u &xm;ay:rSmawGYcJhMuwmyJ? usKdufxD;½dk;rSm Oykofav;q,hf


udk;&uf apmifhNyD; tjyefwGif a&Twd*HkrSm w&m;tm;xkwfcsifw,fqdkwmeJY 'DuZ&yfrSmyJ aexdkifzdkY q&mBuD;
oabm&dS cGifhjyKxm;wmyJ}

]om"kyg&Sif . . om"k . . om"k} [k tlxJtonf;xJu vIdufvSJaomapwemjzifhajymvdkufonfh rdcifjzpfol


a':jrarudk Z&yfaemufab;acsmifqDrS tuJcwfaeaom vS&Donf rdrd\rdcifjzpfolonf q&maztm;
tm½HkpdkufíaeNyDudkod&ojzifh þwGifvpfNyD[k ESvHk;jyKum cifarmifxHodkY ajy;vmcJhav\/
C

]tr,fav; arQmfvkduf&wm &D&D&,f? tckrSyJ ay:vmawmhw,f}


om

]arQmfwm? ay:wmawG z,fxm;vdkufprf;ygOD;? tckawGY&wmyJ awmfvSNyD? a&SYqdk&if 'DxufMuyfawmhr,f?


me

tckawmif tvpfrenf;apmifhNyD; ajy;cJh&w,f}


rcia

]ajymprf;ygOD;? bmjyKvdkY a&SYudkydkNyD;MuyfawmhrSmvJ}


l us

]udkudkrodao;bl;vm;}
eo
f th

]aMomf . . rodvdkY ar;aewmaygh}


is b

]rod&ifomae&r,f? araru &D&DYudk udkbodef;eJY ay;pm;awmhrvdkY}


o ok
wil

]tvkdav; . . bk&m;a& . . b,fhES,fjzpf&wmwkef;}


l be

]&D&Dujzpf&wm r[kwfygbl;? ararujzpfaewm}


at y

]a,musfm;ay;pm;awmhr,fwJhvm;}
our

][kwfw,f}
ow
nr

]b,foleYJwJhvJ}
isk

]udkbodef;eJY}

]aMomf . . ukdbodef;eJYvm;}

][kwfw,f}

]b,fu udkbodef;wJhvJ}

]cufrsm; cuf&csnfawmhaemf? aMomf . . udkbodef;eJYvm; qdkawmh olyJ odaeovdkvdk} [k vS&DuajymNyD;


qufvufí ]udkbodef;qdkwm tckatmufvTwfawmftrwf? &efukefur[kwfbl;? wpfNrdKYu? aumvdyfrSm

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 68
bDatatmifNyD;aemuf bDt,fvfudk0ifajzNyD;awmh a&SYaevkyfaew,f? aumvdyfwkef;u or*¾toif;awG?
bmawGxJrSmvJ Ouú|vm;? bmvm;rodbl;vkyfcJhw,f? wcsKdYuvJ 'Dvl[maumvdyfrSm EkdifiHa&;
vkdufpm;uwnf;u ½l;wl;wl;? aygawmawmjzpfaew,fvdkYajymwmyJ? ½l;wmu udpör&dSbl;? tckbwf*suf
tpnf;ta0;rSm &efukefvm&if &D&DwdkYtdrfrSm wnf;rvdkYwJh? tJ'g b,fhES,fvkyf&rvJ rodbl;}

]tdk . . rcufygbl;? xkdoltdrfvmNyD; &doJhoJhpum;ajym&if rsufESmudk vuf0g;eJYomypfNyD; tkyfvdkuf&if


NyD;wmyJ}

]'Dvdkvkyfwdkif;om jzpf&r,fqdk&ifawmh ylyghrvm;udkudk&m? arar[m 'Dwpfckudk oloabmusw,fqdk&if


olYtvdktwdkif; rvkyfrae&bl;? oltck ay;pm;csifw,fqdkwmvJ twif;ay;pm;awmhwmyJ}
C

]'Dvkdqdk&if tckwpfcgwnf; udkudkYaemuf vkdufcJhygawmhvm;}


om

][ifhtif; . . [ifhtif; . . &D&Dcdk;&mawmh b,fawmhrS rvdkufcsifbl;? araroabmwlrS ,lcsifw,f}


me
rcia

]'Dvdkqdk&if araroabmwlaewmu wpfa,mufjzpfaeawmh udkudkarQmfvifhcsuf r&dSawmhbl;aygh}


l us

]rajymEkdifao;bl;? wpfaeYus&if arar udkbodef;tay:rSm oabmrusbJ jzpfcsifvJjzpfoGm;rSmyJ?


arar[m 'DvkdyJ vlwpfa,mufudk oabmusrd&ifvJ csufcsif;yJ? rkef;csif&ifvJ csufcsif;yJ}
eo
f th

cifarmifrSm rdrday:wGif jrifjrifcsif; trkef;cHcJh&onfukd pOf;pm;rdum ]tif; . . [kwfw,f} [k ajymav\/


is b

][kwfraeeJYOD;? BuHvJ BuHprf;ygOD;}


o ok
wil

]tckyHkawmh bmrS rBuHEkdifbl;? aemifcgvmaemifcgaps; qdkovdk aysmfaysmfyJae½Hkaygh}


l be

]udkukdomaysmfae? &D&Dawmh odyfpdwfnpfwmyJ} [k qdkum vS&Donf vufywfem&Duav;udk


at y

vSrf;íMunfhNyD;vQif ]oGm;r,fudkudk? araru Mumw,fqdkNyD; qlaeOD;r,f} [k ajymajymqdkqdk


xGufvmcJhav\/
our

vS&Donf Z&yfodkY jyefvnfa&muf&dSvmonfhtcg rdcifa':jrarESifh oN*ØK[fq&m q&mazwdkYrSm tvGefyif


ow

tvGrf;oifhaeMuonfudk awGY&½HkrQru rdcifu ]'Dvdkqdk&if q&muRefrwdkYtdrfrSmvmNyD; wpfvav;oDwif;


nr

qdkovdk w&m;tm;xkwfaeygvm;? 'DrSmqdkawmh w&m;tm;xkwf&ayr,fh pm;a&;? aomufa&;twGuf


cufao;w,f? uRefrwdkYtdrfrSmqdk&if bmrSylp&mr&dSbl;? tm;emp&mvnf;r&dSygbl;} [k ajymoHudk
isk

Mum;vdkuf&av\/ xdkodkYajymvdkufonfhtwdkif;yif aemufwpfaeYwGif vS&DwdkYtdrfodkY q&maz


a&muf&dSvmav\/

a':jraronf q&maztm; tdrfOD;cef;wGifxm;í 0wfBuD;0wfi,f jyKpkauR;arG;xm;av&m vS&DrSm


q&maza&mufonfhaeYupí q&mazpm;a&;? aomufa&;? aea&;? xdkifa&;twGuf wpfaeYrQ rtm;&atmif
jyKvkyf&&Smav\/ q&mazuvnf; ,ckuJhodkY ylyifaMumifhMur&dS aexdkif&onfhtwGuf xkdtdrfuyif
roGm;csifawmhoavmufjzpfrdum 'Dausmif;tpfrBuD; ig,l&&ifjzifh wpfoufyef at;at;csrf;csrf;
ae&awmhrSmyJ[k wpfcgwpfcgawG;rdav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 69
q&maza&muf&dSí &ufowåESpfywfrQ rMum&dSrDyif bodef;onf vTwfawmftpnf;ta0; wufa&muf&ef
a&muf&dSívmum vS&DwdkYxHüwnf;cdkav\/ bodef;onf a':jrar\tdrfa&SYwGif vlydkwpfa,muf
a&muf&SdaeonfudkawGY&ojzifh xdkoludk a':jraru,lírsm;xm;ava&mhovm;? odkYwnf;r[kwf a':jrar
vdkvdkESifh vS&Dtm; csdefaeonfh aMumifolawmfrsm;vm;[k rouFmjzpfrdum q&maz\taetxdkif?
toGm;tvm? tajymtqdkwkdYudk rMumcP acsmif;ajrmif; pl;prf; Munhf½Iavh&dSay\/

xdkodkY bodef;\ wdwfwqdwfacsmif;ajrmif;jcif;udk q&mazvnf; tuJcwfrdav&m wpf&ufxufwpf&uf


Mumívm&mwGif q&mazonfbodef;ay:wGifrESpfoufaompdwfrsm; yGm;rsm;ay:aygufvmum bodef;ESifh
rsufESmaMumrwnfhbJ &dSvmav\/ bodef;uvnf; rdrdtay:wGuf q&maz rESpfNrdKYjcif;rSm q&mazonf
a':jrarudk BuHpnfaeonfhtwGuf ¤if;\tBuHysufjym;rnfpdk;í rdrday:wGif rvdkjcif;jzpfayvdrfhrnf[k
awG;rdaomaMumifh tu,fí a':jrarESifhq&mazwdkY aygif;oif;MuvQif rdrdrSm q&maztm; a,mu©r
C

awmf&rnf jzpfonfhtwGuf bodef;rSm e*dkuq&maztay:wGif apwemaumif;r&dS&onfhtxJwGif


om

oN*ØK[fq&mwpfa,mufudk atmufvTwfawmftrwfwpfa,mufu a,mu©rawmf&rnfrSm &Sufp&maumif;


ouJhodkY oabmydkufrdvsuf q&maztay:wGif rvdkrkef;wD;aompdwfrsm; jzpfay:rdav\/
me
rcia

odkYtm;jzifh wpfa,mufudkwpfa,muf rESpfNrdKYbJ &dSaeMuonfhtavsmuf wpfaeYaomnwGif npm


pm;NyD;MuíNyD;onfhaemuf vS&Donf bodef;ESifhxkdifí pum;ajymraevdkaomaMumifh wdwfwqdwf
l us

a&SmifvTJíxGufcJhNyD; tdrfab;ywfvnf&dSjcHxJwGif a&Smifíaeav\/ odkY&mwGif bodef;rSm vS&Dudk tvGwf


rcHvdkonfhtavsmuf vS&DaemufodkYvkdufvH&SmazGav\/ a':jrarum; tdrfay:wGif usrf;pmtkyfwpftkyfudk
eo

zwf&if; usef&pfí q&mazrSmrl tdrfaemufab;&dS a&ajrmif;eHab;\ tilpGef;uav;wpfckay:wGif xkdif&if;


f th

ykwD;pdwfíaeav\/
is b

q&mazonf ykwD;pdwfíudk;ywfcefYrQ &&dSaomtcsdefwGif rdrd\aemufbuf&dS pHy,fcsKHqDrS wcRwfcRwf


o ok

rnfaomtoHrsm;udkMum;&ojzifh ½kwfw&uf ykwD;pdwf&yfíoGm;av\/ xdkaemufrS rdrdw&m;tm;xkwf


wil

aejcif;udk ysufjym;ap&ef raumif;qdk;0g;rsm; vma&mufaESmifh,SufaeNyD[k,lqum toHrxGufbJ


wzGzG&Gwfqdkum arwåmydkYav\/ odkY&mwGif wcRwfcRwfjrnfaomtoHrsm;rSm yaysmufíroGm;onfhjyif
l be

ydkíyifus,favmifvmouJhodkYMum;&ojzifh rdrd\arwåmydkY? y&dwf&Gwfjcif;udkyif raMumuf&GYHbJ ydkrdkí


at y

uJaejcif;udkaxmufaomf bkef;BuD;wapäjzpfwef&monf[k atmufarhvsuf ykwD;pdwfjcif;udk &yfvdkufNyD;


aemufodkYvSnfhMunfhvdkuf&m pHy,fcsKHqDrS cyfrnf;rnf;o@mefrsm;udk awGY&aomaMumifh ydkrdkí
our

xifxif&Sm;&Sm;odjrifvdkaompdwfjzifh ajczsm;axmufvsuf tem;odkYwdk;oGm;av\/ odkY&mwGif rnf;rnf;


o@mefrsm;udk uGJjym;pGmrjrif&ao;aomfvnf; ]cspfvGef;vdkYyg &D&D&,f? &D&DYtay:rSm wu,fharwåm
ow

xm;wJhtwGuf} pojzifh Mum;vdkuf&aomaMumifh rdrdomvQif arwåmydkYaeonfr[kwf? xdkrnf;rnf;


nr

o@mefwdkYvnf; arwåmydkYaeMuyguvm;[k awG;rdvsuf wdk;onfxufwdk;íoGm;onfwGif vS&Dtm;


bodef;u cspfBudKufpum;ajymaejcif;jzpfonfudk awGY&onftwGuf rdrdtm; jrifíroGm;ap&ef aemufodkY
isk

wjznf;jznf;qkwfoGm;&mwGif owdvpfí avQmufcJhrdjcif;aMumifh ausmufcJwpfvHk;udk eif;rdum ajcacguf


tm;vGefíoGm;NyD; a&ajrmif;xJ 0kef;ceJusoGm;av\/

bodef;rSm 0kef;ceJjrnfaomtoHaMumifh rdrd\ESpfyg;oGm;opömxm;udkqufvufí pcef;oGm;&ef tm½Hkjywf


oGm;NyD; ]a[h . . [kdrSm b,folvJ? b,folvJ} [k ysmysmovJ ar;vdkufav\/

odkY&mwGif tarSmifxJrS tajzxGufay:írvmbJ a&xJwGif ul;cwfaeonfhtoHudkom Mum;&aomaMumifh


a&ajrmif;eHab;odkY ajy;oGm;um &yfíMunfh&if; ]a[h . . b,folvJ? b,frSmvJ} [k ar;av\/ vS&Dvnf;
¤if;\aemufrS vdkufoGm;um a&xJodkY [dk[dk'D'DMunfhNyD;aemuf ]a[m . . [dkrSm? nmbufrSm? nmbufrSm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 70
[k ajymvkdufonfESifh wpfNydKifeuf bodef;rSm pdwfjref? vljrefwpfa,mufjzpfonfh tavsmuf 'dkifAifxdk;í
qif;ouJhodkY a&ajrmif;xJodkY ckefqif;um a&xJü ul;cwfoHay:vm&m tem;qDodkY ul;oGm;av\/

bodef;rSm q&maz\teD;odkY a&mufaomtcg arSmifrnf;aeojzifh qGJrdqGJ&m twif;qGJvdkuf&m


q&maz\aoQmifudk qGJrdonfhtwGuf apmapmu ykwD;pdyfcJhonfh odu©mwdkYudk arhavsmhNyD; ][Jh rat . .?
[Jh? acG;rom;} ESifh a&&Gwf&if; rdrdtm; u,fq,f&efvmoludk jyefíwGef;xdk;vdkuf&m bodef;onf
ausmif;wGifaepOfu zwfcJhbl;aom a&ul;enf;pmtkyfxJü a&epfoludku,fq,fvQif a&epfolu ½kef;uef
aeu wpfcsufwnf;ar;½dk;udkvufoD;ESifhxdk;NyD; arhoGm;onfhtcgrS u,fq,f&rnf? odkYr[kwfvQif
ESpfa,mufpvHk; a&epfwwfonf[laomtcsufudkowd&í q&maz\ar;½dk;udkcsdefíxdk;vdkuf&m ar;½dk;udk
rxdbJ rsufcGufudkxdk;rdojzifh ]atmifr,fav;As} [k atmfum aemufodkYvefí a&xJwGif jrKyfoGm;
jyefav\/
C
om

xdktcdkufwGif vS&Donf a&xJrSvlrsm; wufEkdifzdkY&eftvdkYiSm NcHacgif;&if;ü&dSaom 0g;vHk;&Snfwpfacsmif;udk


qGJ,lum axG;vHk;aeaom olrsm;bufodkY vSrf;ay;vdkuf&mwGif ]a&epfol0g;ulíxdk;} qdkonfhtvm;
me

bodef;\Adkufudkxdk;rdonfhtwGuf bodef;rSm tifhceJwpfcsufrQatmfEkdifNyD; a&xJüzifxdkifusum jrKyfí


rcia

oGm;av\/
l us

bodef;jrKyfítoGm;wGif q&mazay:vmNyD; 0g;vHk;udkjrifojzifh vSrf;íqGJum ukef;ay:odkYwufvmNyD;


vS&DudkyifrMunfhawmhbJ acgif;idkufpdkufBuD;csvsuf tdrfbufqDodkY ajy;av\/ vS&Donf a&xJübodef;
eo

wpfa,mufwnf;om usefawmhonfudkodaomaMumifh olYxdkufESifholYuH? wufcsifovdkwufygap[k


f th

oabmxm;um 0g;vHk;udk bodef;vSrf;íqGJrnftjyK? ukef;ay:odkYqGJwifvkdufNyD; arSmifxJwGif aysmufí


is b

oGm;av\/
o ok

odkY&mwGif vS&DrSm tdrfodkYjyefíroGm;bJ rdrd\&nf;pm; ntcsdefvmíawGYaeusae&modkY a&muf&dSoGm;um


wil

toifhapmifhaeaom cifarmif udk awGY&av\/


l be

]&D&DwdkY tdrfaemufab;rSm apmapmu bmjzpfwmwkef;}


at y

vS&Donf pum;rajym&rDuyif tlESdyfí&,fNyD;aemuf jzpfysufyHkrsm;udkajymjy&m cifarmifrSmvnf;


our

a&mí&,frdav\/
ow

xdkaemuf cifarmifu wpfpHkwpf&mawG;rdí ][m . . 'gjzifh ae&muswmyJ} [k t&if;r&dS tzsm;r&dS


nr

ajymvdkufav&m vS&Du ]bmae&muswmvJ} [k ar;av\/


isk

]'Dvdkvkyfygvm;} [kqdkum cifarmifonf vS&Dtm; wpfpHkwpf&mjyKvkyf&ef oGefoiftBuHay;vkduf&m vS&DrSm


rsm;pGmoabmusoGm;um ]'gjzifhajymaeMumw,f tcsdefr&dSbl;? jrefjrefoGm;rSyJ} [kqdkum cifarmifxHrS
cGJcGmívmcJhav\/

vS&Donf tdrfxJodkYa&muf&dSonfhtcgwGif t0wftpm;vJNyD;cgpjzpfaom bodef;udk ol\tcef;


tjyifbufwGif awGY&av\/

bodef;onf pum;tcsD;píraebJ ]'DvlBuD;[m ½l;aew,fxifw,f} [k ajymNyD;aemuf vS&D\


xifjrifcsufudkvnf;aumif;? Niif;qdkcsufudkvnf;aumif; rapmifhpm;bJ ][kwfygw,f? ½l;aewm tppfygyJ?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 71
a&xJckefcswm Munfhygvm;? r½l;&if ckefcsyghrvm;} [k rdrdajymcJhaom pum;udk rdrdudk,fwkdif
axmufcHcsufay;vkdufav\/

vS&Donf bodef;\pum;udk Mum;vdkuf&vQif wpfpHkwpf&m MunfEl;zG,f&mawG;rdouJhodkY rsufvHk;rsm;


Munfvifawmufajymifvmum ]q&maztaMumif; &Sifrodao;bl;vm;} [k ar;vkdufav\/

]tif; . . [ifhtif;}

]q&mazu udk,fhudk,fudk owfaocsifwJh pdwåZa&m*g&dSaew,f? ½l;aew,fyJ qdkygawmhav tJ . . 'g


udk,fhudk,fudkrS rowf&&if olrsm;udk vkdufNyD; owfwwfw,f}
C

bodef;rSm xdkpum;udkMum;&vQif toufr½SLEdkifbJ rsufvHk;jyL;íoGm;av\/


om

]ol½l;oGm;wm odyfrMumao;bl;? ½l;r,fqdkvJ½l;p&myJ? &SifawG;Munfhprf;? tdrftjyef om;a&m? r,m;a&m


me

xrif;pm;yGJrSm tqdyfrdNyD; aoaewmawGY&&if &Sifb,fvkdjzpfoGm;rvJ? tJ . . olvJ 'DvdkjzpfoGm;wmyJ? 'geJY


rcia

olYudkpdwfNidrfygapvdkY bk&m;w&m;tm;xkwfcdkif;jyD; pdyfykwD;ay;xm;wm? 'gayr,fhvJ wpfcgwpfcg


olYt½l;[m Murf;csif&if odyfMurf;wmyJ? tck waygif;vqkwfr[kwfvm;? tJ . . tckvdktcsdefqdk&if
l us

Murf;wwfw,f? 'gaMumifh 'Dvdkjzpfaewm}


eo

]'gjzifh ckeu olYudk,fol owfao&atmifBuHwmaygh}


f th
is b

][kwfw,f}
ook

]olraoawmh? b,fhES,fvkyfOD;rSmvJ}
wil

]olrsm;vkdufowfrSmaygh}
l be
at y

][dkuf} [k bodef;\yg;pyfrS toHxGufoGm;NyD; rdrdtm;&efNidK;xm;um vmírsm; owfaeOD;rvm;} [k


pdk;&drfNyD;aemuf ]'Dvdkqdk&ifwpfckckvkyfrS jzpfawmhraygh} [k qdkav\/
our

]b,fES,fhvkyfNyD;jzpfyghrvJ? ½l;w,fqdkwmudk vlrodatmifvkyfxm;wm? arareJY armifESpfr ESpf0rf;wnf;


ow

uGJw,f? 'gayr,fh bmrS rawmfbl;vdkY ajymxm;w,f? olYarmifxd&if tifrwefpdwfqdk;w,f? tckae


nr

&SifolYudkoGm;NyD;ajymvkdY? olxGufajy;&if ararwpfcgwnf; a'gyGrSmyJ}


isk

]'gjzifh olYudk t&dyftuJMunfhNyD;a&Smif&rSmyJ}

][kwfw,f? 'Denf;yJ&dSwmyJ} [k ajymajymqdkqdk vS&Donf tdrfay:xyfodkYwufoGm;&m }orD;a&} [k


ac:oHMum;vdkuf&ojzifh ]arar} [k jyefíxl;um a':jrar&dS&modkY avQmufoGm;av\/

]bmjzpfaeMuwmvJ? apmapmu q&mBuD;wpfudk,fvHk; a&awG&TJvdkY tdrfxJ0ifajy;wm jrifvkduf&w,f}

]aemufab;ajrmif;xJrSm owfaeMuw,farar&JY}

]owfaeMuw,f? [kwfvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 72
][kwfw,f arar&JY? q&mBuD;u udkbodef;&efudkaMumufvdkY xGufajy;NyD; a&xJudkckefcswm? udkbodef;u
a&xJqif;vdkufNyD; q&mBuD; vnfrsKdudkn§pfNyD;awmh a&xJtwif;ESpfw,f arar&JY? olwdkYapmapmu
&efp&dSvdkYvm; rodbl;}

][kwfEdkifyghrvm; orD;&,f? 'Dtouf? 'Dt&G,fBuD;awG&dSrSyJ}

][kwfvkdYom uRefrjrifwmaygh arar&JY} [k qdkum vS&Donf ¤if;\rdcifxHrS xGufcGmoGm;NyD; q&maz&dS&m


tcef;odkY wrif oGm;a&mufum wHcg;acgufíac:av\/

q&mazonf tdyfawmhr,f[k ydwfjzLvHkcsnf? pGyfus,ftuFsD? 0wfxm;um wHcg;zGifhí xGufvmav\/


C
om

]q&mBuD; ukodkvfodyfaumif;wmyJ? bk&m;odMum;rvdkY toufcsrf;om&m&wmyJ}


me

q&mazonf vS&D\u½kPmoHjzifh ajymonfhpum;ukdem;axmifum vS&Dtm;cifrifMuifemaom trlt&m


rcia

rsm;udkjyav\/
l us

]q&mBuD;udk a&xJtwif;qGJESpfwkef;u uRefrom r&dS&if}


eo

]bmajymw,f? usKyfudk ola&xJqGJESpfwmvm;? [kwfvm;} [k rsufvHk;jyL;rsufqefjyL;vsuf ar;av\/


f th
is b

][if . . olYtaMumif; q&mBuD;rodao;bl;vm;? b,folrS owdray;xm;bl;vm;} [k ar;onfwGif


q&mazacgif;cgíjyaomaMumifh
o ok
wil

]udkbodef;wdkY wpfrsKd;vHk;[m t½l;rsKd;awG q&mBuD;&JY} [k ajymjyav\/


l be

q&mazonf twefMumawGa0aeNyD; ]'Dt½l;[m Murf;ovm;} [k ar;av\/ ]wpfcgwpfcg


at y

odyfMurf;w,fwJY? vlowfcsifpdwfawG ay:ay:NyD; vmwwfw,fwJh}


our

]'gayr,fh q&mBuD;uawmh olYudkbmrSrvkyfzl;vdkY? olq&mBuD;udk owfcsifjzwfcsifr,f rxifygbl;?


rajymEkdifbl;q&m&JY? q&mBuD; olYa&SYrSm orf;zl;ovm;}
ow
nr

]tif;}
isk

]'gjzifh NyD;ygava&m NyD;ygava&m? ntdyf&if q&mBuD; tcef;wHcg;udk tvHkydwfNyD;tdyfayawmh}

]'Dvdkqdk&if 'Dt½l;udk bmjyKvdkYvTwfxm;MuwmvJ}

]tckxufxdawmh bmrSrvkyfao;vdkY Munhfae&wmaygh? wu,fvkdY 'Dnq&mBuD;udkowf&if eufjzef


t½l;axmifydkYrSmyg}

]ausmif;tpfrBuD; rodao;bl;vm;? 'DtaMumif;awG}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 73
vS&Donf rdrdyg;pyfwGif vufñd§K;jzifhydwfvsuf ]tdk 'Dpum;awG ararhudkwpfcGef;rS ajymrjyeJYaemf? araru
vlodrSm odyfpdk;wm? q&mBuD;om *kPfawmfwpfaxmifykwD;pdyfNyD; bk&m;w&m;atmufarhNyD; tdyfayawmh}
[k ajymí xGufvmav\/

rMumrD vS&Donf bodef;\tcef;odkYa&mufoGm;NyD; wHcg;acgufíac:um ]udkbodef; q&mBuD;tcef;xJrSm


oifwkef;"m;wpfacsmif;&dSw,f? tJ . . 'gudk &atmif,layawmh? ol[m "m;udkjrifvQif owfzdkYjzwfzkdY
owd&NyD; 'Dntcef;jyifxGufNyD; vdkufowfaer,f} [k ajymjyum rdrd\tcef;odkY tdyfzdkYjyefoGm;av\/

bodef;rSm oifwkef;"m;[laom pum;udkMum;vQif rdrd\vnfyif;udkprf;íMunhfrdav\/ xdkodkYprf;


Munfh&if; rdrd\vufacsmif;rsm; vnfyif;udkxdonfESifh wpfNydKifeuf wpfausmvHk;pdrfhíoGm;um rdrd
vufacsmif;rsm;udk "m;oGm;trSwfjzifh a,mif,rf;íatmfvdkufrnfuJhodkY jyKrdNyD;rS jyefíowd&av\/
C
om

bodef;onf "m;udkowd&aeojzifh xkdifír&? xír&? tdyfívnf;pdwfrcsbJ&dS&mu q&maz\"m;udk


&atmif,lrSyJ[k pdwfudk ydkif;jzwfvkdufNyD; q&maz\tcef;odkY oGm;a&mufum wHcg;acgufvkdufav\/
me
rcia

]b,folvJ} [k tcef;xJrS q&maz\toHxGufvmav\/


l us

bodef;rSm q&maz rtdyfao;[kod&í pdwfoufomoGm;um ]uRefawmf0ifcJh&rvm;} [k ar;vdkufav\/


eo

]b,folvJ}
f th
is b

]uRefawmfyg bodef;av}
o
ok

]bmvkyfrvdkYvJ}
wil

]"m;vdkcsifvdkYyg? "m; . . oifwkef;"m; . .}


l be
at y

]bm}
our

}"m;av . . oifwkef;"m;} [k bodef;u ajzvdkufonfwGif aemufxyfbmoHrQrMum;&awmhbJ


tcef;xJüwdwfíaeav\/ bodef;onf xyfíacgufav\/ tcef;xJü tenf;i,frQ vIyf&Sm;oH
ow

Mum;&av\/ aemufxyfacgufvkdufjyefav\/ tcef;xJü cyfnHnHMum;vdkuf&NyD;aemuf tcef;wHcg;udk


nr

pm;yGJukvm;xkdifrsm;ESifh twGif;bufrSaeí um&HydwfqdkYxm;onfudk od&av\/


isk

xdktcg bodef;onf pdwfavQmhvdkufNyD;aemuf rnfodkYvkyf&ygrnfenf;[k tBuHxkwf&mu q&maz\


tcef;tjyifbuf 0&efwmESifh uyfvsuf&dSonfh jywif;aygufrSaeí q&maztdyfaysmfpOf 0ifa&mufí
,l&eftBuH&NyD; rdrdvufywfem&Dudk Munfhvdkuf&m q,fhwpfem&DausmfausmfrQom &dSao;onfudk
awGY&ojzihf nOfhESpfcsufxdk;avmufrS 0ifa&muf&ef pdwful;vsuf rdrdtcef;odkY jyefvmcJhav\/

bodef;\ajcoHrsm;aysmufuG,foGm;jyDudkodrS tcef;wGif;&dS q&mazrSm pdwfoufom&m&oGm;av\/


odkYaomfvnf; vS&Dajymonfh pum;rsm;ESifh bodef;"m;vmíawmif;jcif;udk qufpyfNyD;awG;vdkufrdonfhtcg
MuufoD;arG;nif;xoGm;NyD; pdyfykwD;udkaumufudkifum tdyf&mxJwGifvSJ&if; zk|óaumu"ar®[d?
pdwåH,ó? eurÜwd? [k txyfxyf&Gwfqdkum &Jaq;wifav\/ odkY&mwGif zk|ó
tcgwpf&mjynfhonfwkdifatmif aMumufpdwfrukefao;bJ enf;enf;rS rtdyfcsifao;bJ&dSav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 74
zk|ó wpf&mhig;q,fcefY&dSvmaomtcg tenf;i,frsufvHk;rsm;zefívmav\/ zk|ó ESpf&mwpfq,fh
ckESpfBudrfajrmufNyD;aemuf ESpf&mwpfq,fh&SpfBudrfbuf tul;wGif zk|ó avmu"ar®a&muf½HkESifhyif
tdyfaysmfavawmh\/

rMumrD atmufxyf{nfhcef;&dS wdkifuyfem&DBuD;rS ESpfcsufwD;acgufoHay:vmav\/ xdktoH


ay:vmonfESifh wpfNydKifeuf bodef;onf cRwfceJeif;um xGufay:vmum q&maztdyfaom
tcef;tjyifbuf&dS 0&efwmrSaeí jywif;aygufudkausmfí0if&ef BudK;pm;wufav\/

bodef;rSm toHrMum;&atmif jywif;aygufaygifay:odkY vSrf;wufa&muf&dSoGm;NyD;aemuf tcef;wGif;odkY


toHrMum;&atmif qif;zdkY tBuHxkwf&jyefav\/ xdkodkYqif;&mwGif ckefícsvkdufu toHjrnfíoGm;rnf
C

jzpfonfhtwGuf avQmíqif;rSyJ[k ESvHk;jyKum wjznf;jznf;avQmíqif;&if; wpfpHkwpf&mudk


om

ajczsm;axmufrdonfhtcgrS Murf;ay:wGifajcwifrdNyD[k pdwfcsum wpfukd,fvHk;zdíeif;vkduf&m rdrd


ajczsm;atmufwGif &dSonfht&mrSm Murf;jyifr[kwfbJ axG;cHjzpfonfhtwGuf ajcacsmfíusoGm;NyD;
me

axG;cHESifhol wpfywfpDvdrfhíoGm;av\/
rcia

q&mazonf tcef;xJrSqlnHoHMum;&í "mwfrD;cvkwfudkzGifhvkduf&m Murf;ay:wGif tvsm;vkdufarSmufvJ


l us

ae&mu a&SYvufESpfacsmif;axmufíxum ZmwfxJu usm;vkyfol\o@mefuJhodkYaeaom bodef;ESifh


rsufESmcsif;qdkifMunfhaerdNyD; q&mazrSm uav;udkt½kyfjyí tajcmufcH&ouJhodkY ckwifacgif;&if;wdkif
eo

bufodkY zifa&TYoGm;um aMumufqkwfqkwf vkyfaeav\/


f th
is b

bodef;onf tvsm;arSmuf vufaxmufae&mu rxao;bJ q&maztm; awmif;yefonfh[efjzifh


Munfhum ]q&m[dk . . tif;} [k ajym&if; pum;rxGufbJ&dSav\/
o ok
wil

q&mazuvnf; wpfpHkwpf&m jyefíajymvdkufaomfvnf; aMumuf&GHYjcif;jzifh toHuyfíaeaomaMumifh


vnfacsmif;xJwGif ig;½dk;pl;aeonfhaMumifatmfoHuJhodkY jrnfav\/
l be
at y

]uRef . . uRefawmf . . [dk . . [dk'if;vkdcsifvdkY} [k ajym&mu bodef;onf t0wfxnfhaom rSefwifcHkay:&dS


oifwkef;"m;udkjrifum ]a[m . . [dkrSm} [k toHxGufav\/ q&mazvnf; bodef;Munfh&mbufodkY
our

vkdufMunfh&m oifwkef;"m;udkawGY&í rsufpdrsufESmysufoGm;NyD; ESpfa,mufpvHk; wpfa,mufrsufESm


wpfa,mufMunfhvdkuf? oifwkef;"m;udkMunfhvdkufESifh&dSMuum rnfolrQrsufESmwGif aoG;r&dSawmhbJ
ow

jzpfaeMuav\/
nr

xdkYaemuf ESpfa,mufpvHk; oifwkef;"m;udkOD;atmifvkMurnftvkyfwGif txGufcsif;wlaeojzifh ESpfa,muf


isk

pvHk;jyefíqkwfoGm;um tajy;NydKif&efwmplíaeMujyefav\/ xdkodkYwmplaeMu&mu bodef;onf


i,f&G,foljzpfojzifh ydkívsifjrefzswfvwfonfhtavsmuf q&mazowdtvpfwGif twif;ajy;í "m;udk
qGJvkdufav&m bodef;\vufxJodkY "m;a&mufoGm;onfudkawGY&onfESifh wpfNydKifeuf q&mazonf
ckwifatmufodkY twif;ajy;í0ifav\/

bodef;rSmvnf; "m;&onfESifhwpfNydKifeuf q&maz ckwifatmufuxGufí wpfpHkwpf&mvkyfrnfavm[k


awG;awmaMumuf&GYHum tcef;xJu rnfodkYrnfyHk rdrdxGufvmcJh&onfudkyif rrSwfrdEkdifatmif
jywif;aygufqDodkY twif;ajy;í ckefqif;xGufcJh&av\/ bodef;xGufoGm;onfhtcgrS q&mazrSm
ckwifatmufu xGufvm&JNyD;vQif jywif;aygufudktvHkydwfum tdyf&may:wGifvSJNyD;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 75
]zk|ó avmu"ar®[d} jzifh rdrdudk,fudk rdrdjyefí odyf&av\/

xdknu tjzpftysufudk vS&DrSm bmrSrodao;bJ aemufaeYeHeufwGif xrif;pm;cef;ü vufzuf&nf


aomuf&efjyifqif&if; owif;pmzwfae&mu yxOD;qHk;0ifvmol q&mazudkawGYvkduf&í ¤if;rsufESmrSm
rMunfomonfudkjrif&rS nu wpfpHkwpf&mjzpfNyDudk &dyfrdNyD; r&,frdatmif pdwfudk renf;ESdrfeif;
xm;&av\/

]q&mBuD; nu aumif;aumif;tdyf&&JYvm;}

]rtdyf&bl; wlr&JY? tonf;wxdwfxdwfeJYae&wmyJ} [k tpcsDNyD; jzpfysufyHkudkajymjyav&m vS&DrSm


renf;£a`E´qnfum [efvkyfí aevdkuf&av\/
C
om

]tckyHkqdk&if q&mBuD;udk olrvdkbl;xifw,f}


me

][kwfw,f wlr&JY}
rcia

]'Dvdkqdk&if q&mBuD; jrefjrefxGufajy;rSyJ toufcsrf;omvdrfhr,f? b,folrSrajymbJ xGufajy;rSjzpfr,f?


l us

olodoGm;&if vdkufNyD;&ef&SmrSm pdk;&w,f? 'gayr,fh ararhudkpmwpfapmif a&;xm;cJhrSjzpfr,f}


eo

]tif; . . [kwfw,f}
f th
is b

]EkdYaywJh pmxJrSm ol½l;aewJhtaMumif; xnfhra&;eJYawmh? ararvJ todom;yJ? q&mBuD;udk


a&xJESpfowfr,fBuHwm? tcef;xJ 0ifNyD; jyL;wl;NyJwJ vkyfjywm a&;jy&if ararodw,f}
o ok
wil

]at; . . aumif;om;yJ} [k q&mazuajympOf vS&Du rdrdyg;pyfudk vufñd§K;ESifhydwfum ]wdk; . . wdk; . .


wdk;} [k ajymojzifh q&mBuD;onf NidrfíoGm;NyD;vSnfhMunfhvdkuf&m bodef;udkjrif&ojzifh
l be

rsufvHk;jymíoGm;av\/
at y

q&maz\ jyL;oGm;aomrsufvHk;onf bodef;\pdwfxJürdrdtm; a'gojzifh rsufvHk;jyL;jyonf[k


our

xifrSwfum vefYzswfNyD; jyefívSnfhoGm;rnfhtjyK vS&Du ]vmav udkbodef;} [k ac:vkdufonfhtwGuf


vufzuf&nfpm;yGJwGif 0ifíxkdifav\/
ow
nr

bodef;ESifh q&mazwdkYonf wpfa,mufudkwpfa,mufrMunhfbJ yJjyKwfESifheHjym;udk pm;aeMu&mu


vS&Donf owif;pmudkzwf&m toHus,favmifpGmjzifh ,refaeYn q,fhwpfem&DtcsdefwGif Munfhjrifwkdif
isk

xD;wef;pufajrtwGif;üaexdkifol toufav;q,fhESpfESpf&dS udkxGef;a&Tqdkoltm; vnfyif;wGif


oifwkef;"m;ESifh vDS;jzwfxm;í aoG;tdkifxJwGifvJaeonfudk ¤if;\rdef;ruawGY&dS&ojzifh ]vmMuygOD;awmh
. . vmMuygOD;} [k [pfatmf&m

zwfjyvkduf&m bodef;ESifhq&mazwdkYrSm vufvSrf;íEIdufaeaom yJjyKwfESifheHjym;rsm;vGwfusMuum


wpfa,mufudkwpfa,muf rsufvHk;jyL;íMunfhaeMuav\/ xdkodkYMunhfae&mu wpfa,mufudkwpfa,muf
aMumuf&GYHaomtrlt&mudkjyMuum xdkifaeaomukvm;xdkifrsm;udk aemufodkYqkwfMuav\/

bodef;onf nurdrd,lxm;aom "m;udkowd&í &dSr&dS tdwfxJrS xkwfMunfhav\/ bodef;


"m;xkwfonfudkjrifvQif q&mazonf aMumufvefYNyD; qGJrdqGJ&m teD;&dS eHjym;n§yfaomuwfaMu;udk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 76
vSrf;íqGJvkdufav\/ q&maz vufeufqGJonfudk awGY&vQif bodef;onf,refaeYnu vS&DrS rdrdtm;
q&mazu "m;udkjrifvQif owfcsifjzwfcsifpdwfaygufonf[kqdkjcif;udk owd&um xdkif&mrS qwfceJ
xav\/

bodef;xonfESifhwpfNydKifeuf q&mazvnf; vefYzswfíxum bodef;udka&Smif&ef pm;yGJwpfbufodkY


a&TYoGm;av\/ q&maz a&TYjcif;udk bodef;\pdwfxJü aemufodkYvSnfhí vkdufjcif;jzpfonf[k xifrSwf
apaomaMumifh bodef;uvnf; a&SYodkY cyfjrefjrefwdk;vkduf&m q&mazvnf; rdrd\aemufodkYvdkufonf[k
t,l&dSNyD; pm;yGJudkvSnfhywfíajy;ojzifh bodef;vnf; vSnfhywfíajy;ae&av\/

bodef;onf rdrdudkifxm;aom oifwkef;"m;rSm tu,fí q&maz&efrlu ckcHxkd;ckwf&ef


vG,fulaomvufeufr[kwf[k ,lqum pm;yGJudkvSnfhajy;&if; pm;yGJay:&dS i½kwfaumif;ykvif;udk
C

vufeuftjzpftoHk;jyK&ef ajy;ítqGJwGif q&mazvnf; pGwfrdpGwf&m xGufajy;av\/ bodef;rSmvnf;


om

q&mazvpfNyD[k atmufarhum aemufxyfjyefvmvQif rawGYEkdif&ef tjcm;wpfbufrS


xGufíajy;avawmh\/
me
rcia

vS&DrSm Munfhaumif;aumif;ESifh MunfhaeNyD; ESpfa,mufom;xGufajy;íoGm;MurS tm;&yg;&&,faepOf


tdrfay:rSqif;vmaom a':jrar\ ajcoHudkMum;&ojzifh [efvkyfae&av\/
l us

]orD; . . q&mBuD; qif;vmNyDvm;}


eo
f th

][kwfuJh}
is b

]vufzuf&nfaum aomufNyD;yvm;}
o ok
wil

]rajymwwfbl;}
l be

]nnf;rjrifbl;vm;}
at y

]vufzuf&nfaomufwmawmh rjrifbl;? jywif;aygufu ckefqif;NyD; xGufajy;wmawmh jrifvkduf&w,f}


our

]bmajymw,f}
ow
nr

]udkbodef;u "m;eJYvkdufvdkY vGwf&mtaygufu ajy;&wmyJ}


isk

]armifbodef;aum}

]olvJ jywif;aygufu ckefNyD;vdkufoGm;w,f}

]nnf;bmawGajymaewmvJ}

]udkbodef; pdwfaemufaeNyD; arar&JY? raeYuvJ q&mBuD;udk a&xJqGJESpfw,f? nuvJ tcef;xJ0ifNyD;


t½l;vdkvkyfjyowJh? eHeufu q&mBuD;ajymvdkY od&wmyJ? tckeHeufuawmh q&mBuD;
vufzuf&nfaomufvdkY vnfacsmif;xJrS rusao;bl;? wpfcgwnf; t½l;vdkatmfNyD; twif;vdkufwm
jrifvkduf&wmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 77
a':jraronf pdwfarmvlarmjzpf[efjzifh ukvm;xdkifwpfvHk;wGif ypfíxdkifvdkufNyD;

]&dS&dSorQvlawG tm;vHk;½l;aeMua&mhvm;}

]udkbodef;awmh ½l;wm trSefyJeJYwlw,f? wuúodkvfrSm ynmawG odyfBudK;pm;? EkdifiHa&;vkdufwJholawG


OD;aESmufysufwwfwmyJ? owif;pmxJawmif wavmwkef;u tar&duefjynfrSm odyfxl;cRefwJhausmif;om;
wpfa,muf? olYudk wpfausmif;vHk;u txifBuD;aewkef; olYta': ajcovHk;udk ukef;udkufowJh}

]q&mBuD;aum}
C

]wpfcgwnf;ajy;NyD arar&JY}
om

][if . . [kwfuJhvm;}
me
rcia

]ol uRefrudkajymoGm;w,f? udkbodef;'Pf rcHEdkifbl;wJh} [k ajymvdkufrS a':jrarvnf; oufjyif;BuD;


csum tBuHtdkufonfh trlt&mudk jyav\/
l us

]arar . . uRefr ajymp&mwpfck&dSw,f? nwkef;u uRefrudk udkbodef;u cspfzdkY? BudKufzdkYajymawm arar&JY?


eo

uRefrvJ tif;rvIyf? tJrvIyfaewkef; q&mBuD;udk oljrifwmeJY pum;jywfoGm;NyD; a&xJqGJESpfw,f?


f th

'DvdkvlrsKd;udkawmh uRefr r,lyg&apeJY arar&,f}


is b

a':jraronf a'goxGufaomtrlt&mjzifh ]tdk . . 'grsKd;eJYawmh wpfoufvHk; ray;pm;bl;? pdwfcs} [k


o ok

ajymvdkuf&mwGif vS&DrSm &TifNyHK;í oGm;av\/


wil

]aemufNyD; arar w&m;tm;xkwfcsifw,fqdk}


l be
at y

]at; . . tJ'g bmvkyfrvdkYvJ}


our

]arar uRefrudkae&mcsr,fr[kwfvm;}
ow

]ae&mcscsifvdkY bodef;eJY pDrHwmaygh}


nr

]tckawmh oleJYae&mrusawmhbJ[m? uRefrarwåm&dSwmeJY oabmwlygawmh arar&,f}


isk

cgwkdif;ü a':jraronf xdkpum;udk jiif;y,fcJhrdav\/ odkY&mwGif ,cktcg q&mazudk rsufpdxJwGif


ajy;íjrifNyD; vS&D\pum;udk rajzao;bJ ]q&mBuD; b,foGm;r,fajymovJ} [k ar;vdkufav\/

]t&ifwke;fuawmh 'Dujyef&if ppfudkif;acsmifoGm;r,fvdkY ajymwmyJ}

]'Dvdkqdk&if ararvJ q&mBuD;aemufvdkufNyD; w&m;tm;xkwfr,fvdkY pdwful;wmyJ? orD;udkvJ?


ae&mcsxm;cJhcsifw,f? 'Dawmh nnf;wdkYtcspfudkvJ rcGJawmhygbl;? igpdwfcs&&if at;wmyJ} [k
ajymvkdufonfwGif vS&DrSm 0rf;omvHk;qdkYoGm;um

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 78
]arar . . vufzuf&nfaomufvkdufOD;av? at;ukefr,f? aygifrkefYaxmywf okwfvkduf&OD;rvm;} [k
ysmysmovJ ta&;pdkufí aeavawmh\/ /

C '*kefr*¾Zif;? {NyD? 1938/


om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 79
[
[JhaJhaMMu
ummiif f aan
nmmiif f .. .. aan
nmmiif f

]ynwfoGm;&m . . "mwfoufyg} [laom pum;&dSonfhtwdkif;omrSef&rnfqdkvQif armifokc emrnf&dSol


onf rnfonfhtcgrQ qif;&Jjcif;ESifhawGY&rnfr[kwfbJ armifolawmfqdkolonf raumif;rI'kp½dkufwdkYrS
uif;a0;&efom &dSay\/ odkY&mwGif armifokcemrnfESifh a&xrf;a&mif;um neuf0atmif renf;&SmazG
pm;aomuf&vsuf armifolawmfemrnfESifh wHigvkyfpm;aeonfudkaxmufaomf ynwfoGm;&m emrnfESifh
usdef;ausaeMuonf[k qdkzG,f&m&dSay\/
C
om

uHxl;onfum; xdkodkYemrnfESifhusdef;ausaeMuolwdkYwGif tygt0ifwpfa,mufjzpfay\/ uHxl;vlysKd


jzpfvmuwnf;upí ,ck toufESpfq,fhajcmufESpf&dSonfhwdkifatmif vkdufvHydk;yef;onfhrdef;uav;
me

rsm;ukd vufcsKd;a&wGufvQif vufq,facsmif;omvQifukefayrnf/ rdef;uav;rsm;rSm rukefao;ay/


rcia

uHxl;ydk;vkdufvQif vif&oGm;wwfMu&um; a,musfm;r&Edkifaom tysKdBuD;rsm;rSm uHxl;tydk;cH&vQif


rMumrDpGHawmhrnfhtwdwfyif jzpfay\/ uHxl;omvQif usef&pfjzpf&av\/
l us
eo

uHxl;\taMumif;rsKd;pHkudk ay:OD; wpfa,mufwnf;omaumif;pGmodol jzpfay\/ ay:OD;? tkef;oD;? aypdESifh


uHxl;wdkYonf eHeufwdkif; ]'dkYacwfwufvl} pmMunhfcef;wGif awGYpNrJjzpfay\/ uHxl;rSvGJí tjcm;
f th

oHk;a,muftrnfrsm;rSm rdarG;wdkif;zarG;wdkif; trnfrsm;r[kwfMubJ xdkpmMunhfcef;odkY a&mufvmavh


is b

&dSaom vlrsKd;pHkwdkYu ajymifavSmifrSnfhac:aom emrnfrsm;yifjzpfay\/ odkY&mwGif xdkemrnfrsm;rSm


o

"mwfoufygí ynwfxm;aomemrnfrsm;yif jzpfayawmh\/ ay:OD;um; tajymta[maumif;ol


ok

wpfa,mufjzpfí xdkemrnfcH,l&&dSjcif;yifjzpf\/ tkef;oD;rSm um,Avbufu avhusifhtm;xkwfol


wil

wpfa,mufjzpfí oefpGrf;rmausmolwpfa,muf jzpfay\/ aypdrSmvln§ufvlyluav; jzpfayawmh\/


xdkolav;a,mufwkdYrSm xdkpmzwfoif;wGif xif&Sm;olrsm;aywnf/
l be
at y

wpfaeYwGif xdkpmzwfcef;xJodkY aMumifaygufpuav;wpfaumif 0ifvmNyD;vQif aumufñ§if;aygif;pm;rdí


toHuyfaeaom anmifememtoHjzifh vlrrmtrJajcmufawmif;ovkd atmfjrnfum ay:OD;? tkef;oD;ESifh
our

aypdwdkY\ ajcaxmufrsm;udk ¤if;\udk,fuav;ESifh yGwfoyfum cspfcifzG,f&m trlt&mudk jyKav\/


ow

&nf;pm; vifaemufvkdufajy;ol\ylyefyHk[efrsKd;jzifh vufESpfzufMum;acgif;ñ§yfí rIdifawGcsaeaom


nr

uHxl;onf wanmifanmifjrnfoHMum;í acgif;axmifMunfhvkduf&m ay:OD;wdkYrsufESmudk warmharmh


Munfhvsuf yg;pyfuav; NzJumNzJum tpmawmif;aeaom aMumifuav;udk jrif&av\/
isk

xdkodkY jrifvkduf&onfESifhwpfNydKifeuf uHxl;\rsufESmxm;rSm cufxefaom trlt&mudkajymif;oGm;NyD;


teD;&dS pmtkyfwpftkyfudk qGJí aMumifuav;udk aygufvkdufNyD;vQif xdkif&mrSxav\/

aMumifuav;rSm pmtkyf\pufuGif;rS vGwfuif;aomfvnf; vefYNyD;ajy;av\/ ay:OD;? tkef;oD; ESifh


aypdwdkYrSm tHhtm;oifhoGm;Muum awGa0pdwf½Iyfaom trlt&mjzifh MunfhaerdMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 80
]w,f . . tpwkef;u 'Dtcef;[m wufvlawG NidrfNidrfqdrfqdrf at;at;aq;aq;pmMunfhzdkYvm;
rSwfygw,f? wd&pämef½HkjzpfrSef;rod jzpfaeNyD? 'Dtoif;uxGufr,f} [k ajymNyD; uHxl;onf rD;owftoif;
ajcvSrf;jzifh abmufqwfabmufqwf eif;íxGufoGm;&m omíyif tHhMo&if;jzifh Munhfíusef&pfMuav\/

aypdrSm Avao;oljzpfí aoG;aMumifívefYjzefYum ykíaeav\/ tkef;oD;rlum; axmifíxNyD;vQif


]bmjzpfwmvJ} [k qdkum xdktoif;wdkufxJwGif rnfonfhtcgurQ xdkodkY a[ma[m'dkif;'dkif; jyKvkyfrIrsKd;
rjzpfcJhzl;aomaMumifh ]b,foleJY &efp&dSMuvdkYvJ} [k ar;av\/

ay:OD;onf bmrqdkolt&if odESifhNyD;oljzpfonftwdkif; xdktar;udk acgif;cgíypfvkdufNyD;vQif ]b,foleJYrS


&efp&dSvdkY r[kwfygbl;? 'DaMumifuav;eJYvJ b,fwkef;urS zufNyD; rowfcJhygbl;? EkdYaywJh [dkt&ifwpfcg
]oef;wpfaxmiftdrf} udktvnfoGm;wkef;uwnf;u pNyD; oleJYaMumifeJY urÇm&efolBuD; jzpfMuNyD;
C

aMumifqdk&if tvkdvdkae&if; rsufrkef;usKd;aewm toHMum;½HkeJY owfcsifpdwfay:aewmyJ} [k ajymjyav\/


om

]tdrftrnfu oef; . . bmjzpfw,f} [k tkef;oD;u ar;av\/


me
rcia

]wpfaxmif}
l us

]bmwpfaxmifvJ}
eo

]oef;wpfaxmif . . wJh? 'D&efukefutdrf r[kwfygbl;? jynfNrdKYu rat;jrifhwkdY aewJhtdrf}


f th
is b

]bmvkyfwJh rat;jrifhvJ}
o ok

]aumvdyfuxGufNyD; xHk;pHtwdkif; tvkyfr&dSwJh rat;jrifhyJ? olY&mZ0ifudk ajym&OD;r,fqdk&if i,fi,f


wil

wkef;u 0ufr vdkYac:w,f? BuD;awmhrS umva&GYavsmNyD; 0ufu . . at;jzpfNyD; r u . . jrifh


jzpfvmw,f? olYtazu 'kwd,puf&Sif w&m;olBuD;tjzpfeJY te,fe,fudk vSnfhNyD; puf&Sifrif;BuD;rjzpfcif
l be

yifpifay;vkdufwmeJY jynfNrdKYrSmoGm;NyD; aew,f}


at y

]aumifrav;u awmfawmfvSovm;}
our

]uRefawmfawmh rjrifbl;vdkY rodbl;? uHxl;uawmhjzifh odyfacsmwmyJwJh? udk,fxif&if ckwifajcav;acsmif;


ow

qdkwmrsKd;yJ xifyg&JY? uHxl;uawmhjzifh aumifrav;udk odyfNyD;BudKufwmyJ}


nr

]wefawmh uHxl;BudKuf&if aemufqHk;cGmNyJMuwmyJ r[kwfvm;}


isk

][m; . . [m; . . tppfaygh? aemufqHk;bdwfusawmh 'Dblwmudk qdkufwmcsnf;yJ}

xdktcgrSapmapmuNidrfNyD;awGaeaomaypdu ]uHxl;BudKufNyD;rS vGJoGm;MuwJhaumifrav;awG? wpfa,mufpD


&JwyfpDovdk pDvkduf&if ql;avbk&m;uaeNyD; bDatatabmvHk;uGif;txd &SnfrSmyJ} [k 0ifíajymav\/

]'Dvdkqdk&if ae&Sife,fa';vSnfhzdkY odyfaumif;rSmyJ} [k tkef;oD;u qdkav\/

aypdu pum;udkjyefqufvdkí ]bmjyKvdkY tJ'Dtdrfudk oef;wpfaxmifvkdY ac:wmvJ} [k ar;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 81
]'Dpum;udk ar;vdkY&dSrSajymvdkuf&OD;r,f? 'DvdkAs? rat;jrifhwdkY wpfaqGwpfrsKd;vHk;[m wd&pämefb0eJY
eD;vdkYvm;rodbl;? acG;awG? aMumifawG vufoyfarG;xm;vdkufwm wpftdrfvHk; wd&pämef½HkusaewmyJ?
acG;oef;? aMumifoef;awGqdkwmjynfhvdkYyJ? olwdkYrdkYaeEdkifw,f? {nfhonfqdk&ifoef;udkufwmeJY MumMum
raeEkdifbl;wJh? 'gaMumifh oef;wpfaxmifvdkY ac:xm;Muwm? emrnftrSefyJvm; rajymwwfbl;? uHxl;ajym
wJhtwkdif; ajymjy&wmyJ? tdrfcef;wpf0dkuf rsufpdwpfqHk;Munfhvdkuf&if [dkae&mrSmvJ acG;eJY? 'Dae&mrSmvJ
aMumifeJY? acG;uvJ olYudk,folukwfvdkY? aMumifuvJ AD½dka&m? ukvm;xkdifacgif;tHk;a&m awGYu&mukwfvdkY?
vlawGuvJ oef;udkufcH&wmeJY ukwfvdkY? wpftdrfvHk; ukwfaeMuwmyJ? ajymyJrajymcsifygbl;}

]rajymcsifayr,fh ajymprf;ygOD;Asm? 'Dtdrfudk b,fvdkudp©eJY a&mufoGm;wmvJ}

]rat;jrifheJY oleJY[m aumvdyfausmif;rSm twlwlaecJhMuzl;w,f? ieJu ½kyfacsm? jrmuswJh ½kyfrsKd;?


C

ausmif;rSmaewkef;uwnf;u rdef;uav;awGeJY awmfawmhudk ta&mw0if&dSw,f? 'Dvdk rat;jrifheJY oleJY


om

ausmif;rSmcifcifrifrif&dScJhMuwJhtwkdif; aemufwpfa,mufeJYwpfa,mufuGJoGm;MuwJhtcg rat;jrifhwkdY


jynfrSmaeMuawmh jynfudktvnfvmzkdY ac:wmeJY olvJzdk;usKdif;wkwfusoGm;NyD; oef;wpfaxmiftdrfudk
me

a&mufoGm;wmaygh? 'DtdrfudkoGm;wkef;u uHxl;u rat;jrifhzdkYqdkNyD; tdrfaxmifOD; rSwfom;zG,f&mqdkwJh


rcia

pmtkyfudkawmif vufaqmif,loGm;ao;w,f? atmifr,fav;[ . . uHxl;av; . . xl;vJxl;ygay&JY?


'geJYqufNyD; ajym&OD;r,f? tJ'Doef;wpfaxmifqdkwJhtdrf[m NrdKYeJYvJ w,fNyD;reD;bl;? awmifajc&if;rSm
l us

&dSw,f? NrdKYxJudk um;eJYoGm;&w,f}


eo

jynfrD;&xm;blwm½Hkudk (ay:OD;u qufvufajymjyonfum;) rat;jrifhudk,fwkdif ESpfa,mufpD; armfawmf


f th

um;jzifh vma&mufBudKqdkav\/ xdkodkYum;ESifh blwm½HkrS oef;wpfaxmiftdrfodkYvmMu&if; vrf;wGif


is b

axGvDumvDpum;rsm;ajymvmMuNyD;aemuf rat;jrifhu ]jrifhwdkY azazuawmfawmfcufw,f? jrifhudkvmNyD;


pyfMuwJhvlawGeJY wpfcgrStajymrwnfhao;bl;? vmNyD;pyfMuwJhvlawGuvJcGcsnf;yJ? udkxl;om azazeJY
o ok

rsufESmaMumwnfhatmif vkyfayawmh} [k qdkav\/


wil

]rsufESmaMumwnfhzdkYawmh pdwfcsyg}
l be
at y

]EkdYaywJh azazu vli,fqdk&if w,fNyD;oabmrusvSbl;}


our

]udkxl;awmh oabmusrSmyJ? ukdxl; tckvli,fr[kwfawmhbl;? wufvlNzpfaeNyD? vli,frsm;toif;u


xGufvdkufNyD}
ow
nr

]aeygOD;? azazu bmaMumifh udkxl;udkawmh oabmusvdrfhr,fvdkY xifwmvJ}


isk

]udkxl;u acsmwmudk;}

]udkxl;av . .}

][kwfw,f} [k ajymvdkufojzifh rat;jrifhwGif oabmusoGm;um uHxl;\cg;udk vufESifhxkd;vdkuf&m


uHxl;u rat;jrifh\cg;udkjyefí xdk;vkdufojzihf ESpfOD;om;auseyf&TifNyHK;pGm &,farmrdMuNyD;rS jAKef;ceJ
rsufvHk;jyL;oGm;Muum a&ajrmif;xJodkY xdk;qif;vkqq
J Jjzpfaeaomum;udk renf;qGJvSnfhí vrf;ajzmifhay;
vkdufMuav\/ xdkYaemufrS &,farmjcif;udk jyefíqufMujyefav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 82
uHxl;onf rat;jrifhajymonfhpum;twkdif; ol\zcif oabmusatmifjyKrlzdkY&ef oEéd|mefcsrSwf&if;
]oef;wpfaxmif} odkY vkdufygcJhav\/

uHxl;a&muf&dSvmonfhtcsdefü rat;jrifh\zcif OD;bdk;ajAmhtjyifodkY xGufaecdkufjzpfí olESifhrawGY&bJ


OD;bdk;ajAmh\ZeD; rif;uawmfBuD;ESifhBuD;BuD;? a':a': aqGrsKd;awmfol? uyf&yfpm;aomufum [dwf[efxkwf
aeMuonfh rdef;rom;wpfpkwdkYudk awGY&av\/ rat;jrifhu uHxl;\ tusKd;taMumif;udkajymjyojzifh
wpfOD;ESifhwpfOD; od&dSMuNyD;aemuf uHxl;aexdkif&eftcef;odkY uHxl;üygvmaom ypönf;rsm;udk ydkYapav\/

uHxl;rD;&xm;qdkufaomtcsdefrSm tawmfyifaESmifhaES;aeaomaMumifh npmpm;aomufMu&ef tcsdefeD;uyf


aeojzifh pum;pjrnfajymaezdkY tcsdefrsm;pGm r&dSawmhonfjzpfí uHxl; a&csKd;&efxGufoGm;av\/
C

a&csKd;NyD; 0wfqif&eft0wftpm;rsm;udk toifhxkwfNyD;xm;cJhav&m uHxl;a&csKd;NyD;í ol\tcef;xJodkY


om

0ifvmaomtcg &SyftusÐay:odkY tarG;zGm;zGm;ESifhaMumifxGm;BuD;wpfaumif wufíaeonfudkawGY&av\/


me

uHxl;onf aumvdyfausmif;om;b0uwnf;upNyD; t0wftpm;ay:wGif tawmfyifta&;,lol


rcia

wpfa,mufjzpf&um; toifh0wf&efacgufxm;aom aumfacsmtajymifwdkuf yif;rif;jyef&SyftusÐ &ifbwf


ay:wGif aMumifwufíaeonfudkawGY&ojzifh a'gorTefaompdwfjzifh MuufaoaoíaeNyD;rS ][Jh . .
l us

aMumif} [k armif;vkdufav\/ odkY&mwGif xkdaMumifonf uHxl;\[pfatmfjcif;udk oDcsif;qdkjyonf[k


xifívm;rod? ]anmif . . anmif} [k atmfvdkufum tusÐay:wGif aA'ifwGufaeaomaMumifh
eo

ydkrdkía'gyGNyD;vsifjrefpGmajy;vmum aMumif\ukyfudk ta&jym;rSqGJqkyfíudkifrvdkuf&m aMumifonf


f th

rnfodkYrQratmfjrnf? r½kef;uefbJ tusÐudkvufonf;ESifh ukwfxm;ojzifh tusÐygtay:odkY ygvmav\/


is b

xdktcgrS uHxl;onf aMumif\ajcvufwdkYudk ½dkufykwfum tusÐudkvTwfapNyD;vQif oabFukefwifukefcs


armif;wufjzifhqGJovkd aMumifudktomqGJvmNyD; teD;&dSjywif;aygufrS tjyifodkYypfcsvdkufav\/
o ok
wil

aMumifrSm avxJwGif uRrf;oHk;av;ywfypfusoGm;&m tdrfab;wGifaxmifhwpfaxmifhrS xGufay:í


avQmufvmaom cHhcHhnm;nm;&dSonfh vlBuD;wpfa,muf\ukyfay:odkY wnfhwnfhcsnf; usa&mufav\/
l be
at y

aMumifonf xdkvlBuD;tm; ukwfzJhum usDpm;vdkufava&mhovm;rod/ ][ . . [ . . eifhtaruvTm; . . }


[k vefYzswfa&&GwfaomtoHonf tdrfay:odkYysHwufNyD; uHxl;\em;xJodkYwpfvHk;csif; 0ifa&mufvm
our

av\/
ow

uHxl;onf bmrsm;jzpfygvdrfh[katmufarhum jywif;aygufrS acgif;jyLíMunfhvkdufonfwGif rat;jrifh\


nr

zcif OD;bdk;ajAmhtay:odkY aMumifusoGm;onfudk awGY&av\/


isk

xdktcdkufwGuf tcef;csif;uyfaeaom jywif;aygufwpfckrS acgif;wpfvHk;jyLxGufvmum ]bmjzpfwmvJ?


udkbdk;ajAmh} [k ar;oHudk Mum;&av\/

]aMumifrdk;&GmvdkY}

]bm . . b,fu rdk;&Gm&rSmvJ? Mu,fawGxGufaewmyJ} [k qdkNyD; xkdacgif;jyLwpfuav;onf


jyefí0ifoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 83
uHxl;onf tbdk;BuD;auseyfoGm;atmif awmif;yefrSyJ[k ,lqum ]'DrSm} [k ac:vdkufav\/ OD;bdk;ajAmh
onf t&yfudk;rsufESmudk vSnfhywfíMunfhNyD; ]b,frSmvJ[} [k ar;í uHxl;u ]'DrSm} [k xyfrHqdkvkdufrS
uHxl;\rsufESmESifh qHkrdav\/

]uRefawmf rawmfvdkYxdoGm;wmyg? pdwfr&dSygeJYcifAsm}

]rif;vm; . . b,f[kwf&rSmvJ? ighaqmfwm aMumifuG}

][kwfygw,f? tJ'DaMumifudk uRefawmfypfcswmyg}

]a[ . . rif;vm;uG? ighaMumifudkypfcswm}


C
om

]'Dvdkyg? taMumif;uawmh . .}
me

]csD; . . ighaMumifudk rif;u . .}


rcia

]pdwfr&dSygeJYcifAsm? awmif;yefygw,f}
l us

]oGm; . . 'Dpum;awGrvdkcsifbl;} [k xyfíatmfvkdufojzifh uHxl;rSm tomacgif;vQKdNyD;


eo

tcef;xJodkYjyef0ifoGm;ojzifh xdkudpörSm wpfcef;&yfNyD; xrif;pm;&ef t0wfvJav\/


f th
is b

rMumrD xrif;pm;yGJodkY a&muf&dSoGm;aomtcg uHxl;onf OD;bdk;ajAmhESifh rsufESmcsif;qdkifxdkifvsuf


&dSaeav\/ OD;bdk;ajAmhu uHxl;\ rsufESmudk wuJuJt&dyfMunfhaeav\/ xdkodkYMunhfaeojzifh uHxl;rSm
o ok

aphaphrMunhf&JbJ ab;odkYvTJíMunfhjyef&m rsufESmayguf qdk;vSaom ta':? BuD;BuD;ESifh rif;uawmfwdkYudk


wil

awGYae&ojzifh tae&usyfaeav\/ odkY&mwGif rat;jrifhESifh pm;yGJatmufwGif 'l;csif;awhae&onfudk


tBuD;tus,f auseyfrdav\/
l be
at y

rif;uawmfBuD;onf {nfhonftay:wGuf azmfa&Gonfhtrlt&mjzifh uHxl;bufodkYvSnfhí ]b,fhES,fvJ?


'Dt&yfuav;[m rom,mayzl;vm;} [k ar;av\/
our

xdkodkYar;vdkufonfudk uHxl;onf rdrdtm;rif;uawmfBuD;u ta&;,lonf[k 0rf;ajrmufum


ow

pum;azmazmoDoDajymvdkufrnf[k &nf&G,fcsufjzifh ]rSefygw,f . . tifrwefrSyJ omom,m,m


nr

&dSygayw,f? opfyif? yef;yifuav;awGuvJ awmifapmif;rSmaygufaevdkufMuwm tifrwefrS


pu©Kyó'Ce0dÚmPfrSm Munfvifp&mBuD;ygyJ? awmifay:wufNyD;Munfhvkdufr,f qdk tifrwefrS vSywJh
isk

iSufuav;awG awGY&rSmygyJ? 'Dae&m[m awmvnfaoewfypfzdkY odyfaumif;wmyJ? 'DiSufuav;awG


vnfNyD;ypf&&if wpfaeYudk q,faumifxufrenf;&rSmyJ} ajymvdkuf&m uHxl;pum;ppOfu pum;BuD;
pum;us,f ygVdygXfom;ESifhMum;&í rif;uawmfBuD;\pdwfxJwGif csD;rGef;awmhrnfjyKae&mu iSufypfzdkY
aumif;onf[k ajymvdkufonfudk Mum;&jcif;jzifh wd&pämefuav;? iSufuav;rsm;udk ESpfoufwwfol
rif;uawmfBuD;rSm rsufvHk;jyL;í oGm;av\/

]b,fhES,fajymvkdufygvdrfh armif&,f? iSufuav;? Muufuav;awG owfzdkYaumif;w,fqdkwmawmh


a':a': rESpfoufEdkifaybl;? 'D[mrsKd;u taemufEkdifiHu xGifvdkufwJh taysmfxGufenf; wpfrsKd;ygyJ?
Ak'¨bmomw&m;awmfeJYqdkawmh ol&mar&d, [kwfaygif . . ygPmwdygwuH xdkufraebl;vm;? 'Dvdk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 84
aoG;oHxGufaprIudk taMumif;jyKNyD; aysmfrI&TifrI&Smr,fqdkwmrsKd;awmh a':a': tifrwefpufqkyfw,f? 'Dvdk
pdwfxm;rsKd;&dSwJhvludkvJ a':a':trkef;qHk;yJ} [k ajymvkdufojzifh uHxl;rSm yg;pyfr[EkdifbJ &dSoGm;av\/

xdktcdkufwGif OD;bdk;ajAmhonf xrif;pm;yGJrS xoGm;NyD;vQif tcef;wHcg;0odkYoGm;í &yfum ][Jh . . orD;?


tjrifh} [k ac:vkduf&m rat;jrifhonf ]&uf(pf)? ygyg} [k xl;&if; tem;odkYuyfoGm;av\/

][dk . . acG;0Jpm; rsufcGufeJY taygufcyfqdk;qdk;[m b,folvJ}

]wdk;wdk;ajymyg azaz&JY}

]bmwdk;wdk;vJ . . olb,folwkef;}
C
om

]udkuHxl;}
me

]bm *ef'l;vJ}
rcia

]uHxl;}
l us

]yDyDajymprf;yg? igem;av;w,frsm; xifaeovm;? uH'l;vm? *efxl;vm;? uHxl;vm; . . *ef'l;vm;? olY


eo

b,folac:vmwkef;}
f th
is b

]jrifhu tvnfvmzdkYac:wm? jrifhwkdYaumvdyfwkef;u tifrwefcspfMuwm}


o ok

'D½kyfrsKd;vm; cspfp&maumif;wm? rsufcGufudku t,lcHr&wJh w&m;cHrsufcGufrsKd;}


wil

]wdk;wdk;ajymyg azaz&JY}
l be
at y

]vmjyefyvm; wdk;wdk;? 'Daumif pdwfrS aumif;&JYvm;? vlay: aMumifypfcsvdk cs . .}


our

]tdk . . azazuvJ}
ow

]bm . . azazaejyefwkef;? vlay:aMumifypfcswm taumif;vm;? tuef;vm;? vSnf;eif;cH&wJh zm;jyKwfvdk?


nr

'DwpfcgyJ 'DrsufESmrsKd; jrifzl;yg&JY? b,favmufMumMumaerSmwkef;}


isk

]wevFmaeYtxd aer,f}

]zGwfwufrSmyJ? wevFvmaeY qdkawmh 'DuaeYrS aomMum&dSao;w,f? oHCmpifyg arSmufwmyJ}

uHxl;rSm acsmufusíaeavawmh\/ OD;bdk;ajAmhESifh tayguftvrf;wnfhawmhrnf r[kwfonfudkodí


rif;uawmfBuD;ESifhtvGrf;oifhatmif ajym&rSmuvnf; iSufypfzdkYaumif;onfqdkaom pum;udk tpjyKrd
ojzifh puwnf;u taESmifhtoGm;rvGwfaomaMumifh rif;uawmfBuD;uvnf; a&iHkEIwfydwfíaeojzifh
uHxl;rSm xrif;pm;NyD;aomtcgwGif vlBuD;awGESifh pum;ajymp&mr&dSbJ jzpfaeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 85
OD;bdk;ajAmhtm;rdrdtay:wGif txiftjrifvGJonfukdajyaysmuf&ef pum;ajymrnfBuHygaomfvnf; ajymzdkY&ef
tcsufudkr&bJ rdrdtem;wGif w0J0J&pfum ]bmqdkifvdkYaMumifudk ypfcs&wmvJ} [lívnf;aumif;? ]b,fvkd
vlpm;rsKd;vJ rodygbl;} [lívnf;aumif; rMum;wMum;a&&Gwfíaeojzifh omítusyfawGYaeNyD;aemuf
OD;bdk;ajAmh tdrfay:odkYwufoGm;NyD; ]tpdaEÅ,s . . tyÜar,s . . aus;Zl;awmftpHk *kPfawmfteEÅ . .
t[Gwf . . t[Gwf . .} ESifh bk&m;&dScdk;&if; acsmif;qdk;aeoHrsm;udk Mum;&ojzihf pum;ajymzdkY&ef
vrf;qHk;aeNyDudk awG;rdNyD; reufjzeftdyf&mxpdwfvufMunfomawmhrS ajymawmhrnf[k ESvHk;jyK
vkdufav\/

xkdtcdkufwGif ]anmif a0gif; a0gif; . .} [laom toH0gBuD;udk Mum;&ojzifh ajc&if;udkiHkYMunfhvdkuf&m


,cif rdrdyifcsvdkufaom tarG;pkwfzGm;ESifhaMumifBuD;udk awGY&av\/ odkYawGY&jcif;tm;jzifh þaMumif
aMumifh abmufusukefMu&onf[k &efNidK;zGYJum pm;yGJay:u iSufaysmcGHudk vSrf;í,lvdkufNyD;vQif BuD;BuD;?
C

a':a':? rif;uawmfwdkYtvpfwGif aMumifudktpmauR;ovdkvkyfNyD; yg;pyfxJodkY iSufaysmcGHqdkYum ]atmfOD;


om

[} [k usdwfNyD; Budrf;0g;av\/
me

aMumifonfvnf; cGD;ueJjrnfum tdrfay:odkYxGufajy;av\/ xkdtcdkufwGif OD;bdk;ajAmhaygufvmNyD;


rcia

]rif;vm; aMumifudk uefvkdufwm} [k rsufESmxm;wif;wif;ESifhar;av\/


l us

uHxl;rSm b,fvdkvlBuD;rsKd; awGY&wmygvdrfh[k awGíaeNyD;rS ]ruef&ygcifAsm . .} [k qdkav\/


eo

]ruef&ifom ruef&r,f? aMumif xGufajy;vmvdkufwm wpfem&Drdkifav;q,favmuf jrefwmuyJ}


f th
is b

]uRefawmf olYudk iSufaysmoD;auR;wmyg}


o ok

]aemufxyf vkyfMunfhprf;? rif;bmjzpfrvJvdkY}


wil

]pdwf&dSawmfrrlygeJYcifAsm} [k qdkNyD; uHxl;vnf; pum;vTJz,fvkdí ]uRefawmf OD;rif;eYJod&uRrf;&wm


l be

trsm;BuD;0rf;omygw,f? rat;jrifhuvJ . . } [k pum;rqHk;rD ]igawmh 'Dvdkod&wm 0rf;rombl;a[h} [k


at y

qdkjyD; xGufoGm;ojzifh uHxl;rSm yg;pyfta[mif;om;ESifh usef&pfav\/


our

uHxl;onf ]igawmhjzifh rjzpfacsbl;? igrSef;wJha,mu©rtxD;BuD;eJYrwnfh&if trBuD;eJYawmhwnfhatmif


pum;a&mazma&m vkyfOD;rSyJ[k ESvHk;ydkufum acG;erf;rwwf rsufESmcsKdaoG;um rdef;rBuD;awGpkxdkif&modkY
ow

xoGm;&m aMumifudkauR;vdkufaom iSufaysmcGHudkeif;rdí avQmceJ atmifarmif;ajcxdk; tu[efrsKd;ESifh


nr

acsmfíoGm;ojzifhvsifjrefpGm aemufajcudkuefNyD; udk,fudk[efvkduf&m aMumifwpfaumifudkwufí eif;rd


ojzifh ]uGd} ceJ jrnfoH Mum;vkduf&av\/ odkYjzpfí tbkd;BuD;aygufívmOD;rnfav[k ½kwfw&uf
isk

vefYzsyfum em;pGifhvkduf&m ]ta0&m a[mEÅK . . tAsmypäma[mEÅK . .} ESifh bk&m;qufvuf&dScdk;NyD;


arwåmydkYae&mu ]ighaMumifawGawmh aoygawmhr,f} [laom toHudk Mum;&av\/ odkY&mwGif
tbkd;BuD;qif;í rvmonfudkawGY&í pdwfat;oGm;av\/

BuD;BuD;? a':a':? rif;uawmfwdkYvnf; rsufarSmifMuKwfum uHxl;tm; pdkufíMunfhaeMu&m uHxl;vnf;


csKdoxufcsKdum ap;íaeatmifrsufESmcsKdaoG;vsuf udk,fudka&SYodkYudkif;NyD; t½dktaojyK[efjzifh
wpfOD;pDMunfhum OD;nGwfNyD;vQif ],ckvdkawGY&wJhtcg tmvmy . .ov’my pum;pjrnfajymyg&ap} [k
ajymajymqdkqdk teD;&dS qdkzmwpfckwGif xdkifvkduf&m ]cGD;} ceJjrnfoHESifh aMumifwpfaumif zifatmufu
xGufajy;onfudkawGY&í qwfceJ&yfvdkufav\/ BuD;BuD;? a':a':? rif;uawmfwdkYvnf; uHxl;udk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 86
trIrpdkufbJ rsufESmvGJí rdrdwdkYtm½Hkpl;pdkuf&mtvkyfudkvkyfaeonfudk awGY&aomaMumifh a&maESmí
rjzpfEdkifonfudk od&dS&avawmh\/

xdktcgwGifrS wpfckaomqdkzmay:wGif owif;pmt½kyfMunfhaeaom rat;jrifhudkjrif&ojzifh pdwfoufom


oGm;NyD; rat;jrifhxHodkY uyfoGm;NyD;vQif teD;tem;wGifaMumif&dSr&dSudk aocsmpGmMunfhNyD;rS rsufESmcsif;qdkif
ukvm;xkdifwGif 0ifíxdkifav\/

xdkodkYxkdifírS toufr½SL&ao;rD zkwfceJ ukvm;xdkifausmrDSxdyfay:odkY wpfpHkwpf&m ckefwufaomtoHESifh


]anmif . .} [laom toHudk Mum;&ojzifh MuufoD;xíoGm;um ycHk;xJodkY acgif;ykí0ifoGm;NyD;vQif
acgif;aemufodkY vufajr§mufyifhaom[efjzifh aMumifudk aemufjyefykwfcsvdkuf&m 0kef;ceJ a&SYodkYckefxGufí
'dkifAifypfvkdufojzifh xdkaMumifavxJwGif&dSpOf rat;jrifhu qGJí zrf;,lvdkufav\/
C
om

uHxl;u wpfpHkwpf&majymrnfBuHpOfyif rat;jrifhuxíoGm;um aMumifudkayGYydkufvsuf rdcif


rif;uawmfBuD;xHodkY uyfoGm;NyD; ]arar 'DaMumif ,lxm;prf;yg? udkuHxl;udk taESmifht,Sufay;aew,f}
me

[k qdkav\/
rcia

]at;at; . . ararqDxm;rSyJ 'DaMumif touf&Snfvdrfhr,f? uHaumif;vdkY}


l us

uHxl;rSm a&mufonfhtcsdefrSpí ,ckxd pum;wpfcGef;rStayguftvrf;rwnfhao;ojzifh 'DntzdkY


eo

rat;jrifheJYyJ pum;ajym&awmhrSmyJ [k ESvHk;jyKvdkufaomfvnf; rdrdtem;odkY rat;jrifhjyefírvmbJ


f th

tcef;axmifh&dS yD,mEkd&dS&modkYoGm;um ]*E¨rmabG} oDcsif;udk wD;aeavaomaMumifh pdwf½Iyf&onfhtxJ


is b

awmxGufcsifpdwfay:í oGm;av\/
o ok

odkYjzpf&um; ,aeYtzdkY jyó'g; rvGwfava&mhovm;[k jyu©'defudk vSrf;Munfhvdkuf&m jyu©'defudk


wil

rawGY&bJ em&Dudkjrif&ojzifh nOfheufvmNyDudkodum tdyfrSat;awmhrSmyJ[k ESvHk;jyKNyD; tdrfay:odkY


wufoGm;um rdrdtdyfzdkY&ef jyifqifxm;onfhtcef;odkY 0ifav\/
l be
at y

tcef;xJodkYa&mufí t0wftpm;vJNyD;aemuf rtdyfrD tcef;xJwGifaMumifrsm;&dSr&dSudk wpfcef;vHk; av;zuf


axmufNyD; tBudKtMum;rusef vdkufvHMunhfav\/ xdkaemuf acG;wpfaumif? aMumifwpfNrD;rSr&dS[k
our

pdwfcs&aomtcgrS av;zufoGm;&mrSxvkduf&m rdrdtdyf&rnfhckwifay:wGif tarG;zGm;zGm;ESifh acG;eufBuD;


wpfaumif tNrdKifhom;0yfíaeonfudk awGY&av\/ acG;onf uHxl;udkjrifí qwfceJ&yfvdkuf&m
ow

tawmfxGm;BudKif;aom acG;BuD;jzpfaeonfudk awGY&í uHxl;rSm acgif;em;yef;BuD;í oGm;av\/


nr

acG;BuD;onf uHxl;udkEIwfqufouJhodkY oGm;udkNzJjyav&m uHxl;rSm xkdEIwfqufjcif;rsKd;udk arG;uwnf;u


isk

aMumufwkefcJhav\/ acG;BuD;vnf; ,cifurawGYzl;olwpfa,mufudk awGY&ojzifh rouFmaom


unhfjcif;jzifh rsufpdtjywfrcHbJ pdkufíaeav&m uHxl;rSm ZmwfyGJxJü olcdk;cRwfeif;ovdk? [kduyf'Da&GYESifh
tcef;eH&Hudkausmay;NyD; a&GYvsm;ae&av\/ acG;eufBuD;vnf; ydkírouFmbJ tdyf&may:rS
xdk;íqif;vdkuf&m uHxl;rSm aMumuftm;vefYtm;ESifh rnfodkYvkyfrdonfrod? AD½dkay:odkYa&mufíoGm;av\/
uHxl;onf rdrdb0wGif þrQvsifjrefpGmtjrifhodkY ckefwufEkdifvdrfhrnf[krxifay/ odkY&mwGif q,fhav;ESpf
om;avmufwkef;u OD;av;wpfa,muf\ pD;u&ufudkcdk;íaomufojzifh t½dkufcH&pOfu opfyifay:odkY
wufíajy;aompHcsdefudk csKd;zdkY&ef wpfpuúefY\ ig;yHkwpfyHkvkdaeonfudk aemufrSpOf;pm;rdav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 87
acG;eufBuD;onf AD½dkudkywwf&yfíwuf&m rrDEdkifonfudkawGY&rS jyefíav;zufaxmufNyD; aiGwdkufa½SYwGif
pE´vDykvdyfapmifhovdk AD½dka&SYwGif acgufwHkYacgufjyef vkyfaeaomaMumifh uHxl;rSm xdkntzdkY AD½dkay:rSmyif
rdk;vif;&awmhrnf[k xifrdav\/

wpfpHkwpfa,mufudk ac:&rnfuvnf; rdrd\ol&Jabmenf;jcif;udk azmfjy&ma&mufrnfpdk;aomaMumifh


tac:&? tajym&cufaeav\/ acG;onfvnf; xdkntzdkY trJrdNyD[laomoabmrsKd;jzifh tem;u
rcGmbJ&dSav&m uHxl;rSm aMumufaMumufESifhyif AD½dkay:rSaeí ][Jh . . cGD;? [Jh . . cGD;} [k avoHESifh
armif;ESifNyD; ajcudkqwfceJ,rf;um jyefí&kyfodrf;vkdufav&m acG;BuD;vnf; rdrdtm; yrmrcefYjyKonf[k
xifava&mhovm;rod? okeu©rmef[kefwif;NyD; rus,fravmif [def;av\/

xdk[def;oHudk Mum;vkdufava&mhovm; rod? acG;ykuav;wpfaumif 0ifívmav\/ xdkacG;uav;


C

0ifvmojzifh acG;eufBuD;vnf; uHxl;udkapmifhae&mrS tm½Hkajymif;um acG;ykuav;bufodkY vSnfhí


om

Munfhaeav\/ xdkokdYMunfhí jrifvkdufonfESifh wpfNydKifeuf acG;uav;udk oa[mufo[ vkyfjyefav&m


]vlykpdwfwdk? acG;yk&efvdk} [laom pum;ESifhrjcm;? acG;uav;vnf;jyefípGmav&m watmifhavmuf
me

twGif;ü okeu©aoe*FAsL[mcif;NyD; wpfcef;vHk; yGufavmMurf;í oGm;avawmh\/


rcia

acG;ykuav;rSm trsKd;uvnf; qwfjyef? truvnf;jzpfjyefojzifh &efjzpfoefaomaMumifh oJoJrJrJ


l us

udkufcJav&m acG;eufBuD;rSm aygifESpfacsmif;Mum; tjrD;ukyfNyD; w*def*defatmfum wyfvefíajy;&av\/


eo

acG;eufBuD;\ atmf[pfnnf;nLoHrSm uHxl;\em;xJwGif yOöoDc ewfapmif;oHuJhodkY em;0ifcsKdpdrfhvsuf


f th

auseyfíoGm;av\/ xdkaemuf acG;uav;jyef0ifvmaomtcg uHxl;rSm AD½dkay:rS atmufodkYqif;NyD;om;


is b

jzpfaeNyD;vQif acG;ykuav;tm; rdrd\toufocifaus;Zl;&Sifuav;uJhodkY aumuf,layGYydkufum zufí


erf;av\/ xdkokdY,k,jcif;cH&ojzifh acG;uav;vnf; uHxl;tm; yg;&ufem;&ufjyKvkyfum tljrL;í
o ok

aeav&m uHxl;rSm tvGeftrif; auseyfíoGm;av\/


wil

xdktwGif; uHxl;\tdwfxJrSusaeaom vufudkify0guav;udk acG;uav;awGY&dSojzifh tpmckwfí&aom


l be

iSufuav;yrm vufudkify0gudk udkufcsDqGJ,rf;um aeav\/


at y

odkYjyKvkyfaeonfudk uHxl;awGY&í vufudkify0gwpfpudk qGJíxm;vdkufonfwGif acG;uav;vnf;


our

vGefqGJouJhodkY aemufuefí½kef;qGJaeav\/ uHxl;rSm acG;uav;udk ykdícspfvmNyD;vQif tm;vGefí


oGm;atmif usDpm;vdkaomoabmjzifh y0gpudkvTwfvkduf&m acG;uav;onf 'vdrfhacgufauG;
ow

uRrf;jyefNyD;vdrfhoGm;um acgif;ESifhckwifajcaxmuf½dkufrdí ]udef udef} jrnfum emusifaom txdrf;


nr

trSwfudk jyav\/ wdwfqdwfaeaomnwGif acG;uav;\toHrSm pl;½SpGmxGufay:vmav&m uHxl;\


pdwfwGif xef;&nfrl;vmaom a*:&if*sDukvm;udkxGufí½dkufojzifh tbm; . . tbm;ESifh i,foHygatmif
isk

atmfonfxuf ydkao;onf[k xifrdav\/

odkYaomfacG;uav;onf cPyifemí aysmufoGm;ojzifh atmfjcif;&yfpJvdkufav\/ xdktcdkufwGif


tcef;wHcg;acgufoHwpfckudk Mum;&av\/

]b,folvJ} [k uHxl;u ar;vkdufav\/

]uRefawmfyg}

]b,fu uRefawmfvJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 88
]'Du uRefawmfyg? a&at;ygcifAsm}

]at;at; . . rat;at; raomufcsifbl;}

]r[kwfygbl;? uRefawmfhtrnf a&at;yg}

]bmvkyfwJh a&at;vJ}

]pm;yGJxdk;ygw,fcifAsm}
C

]bmvdkcsifvdkYvmwmvJ}
om

]rrbk&m;u aemifawmfESdyfpufaewJhacG;udk tcef;xJu xkwf,lvdkufzdkY trdefYay;vkdufvdkYyg} [k


me

qdkNyD;aemuf wdk;wdk;Mum;&av\/
rcia

]'gwif ruao;bl;? aemifawmfu uvefrqefvkyfaer,fqdk&if aemifawmfhacgif;udk wl;&Gef;jym;eJY


l us

ESuf&r,fvdkY qdkygw,f}
eo

xdkodkY wdk;wdk;ajymjyonfhpum;rSm uHxl;\em;xJwGif AHk;ESifhypfazmufvkdufouJhodkY Mum;&av\/


f th
is b

uHxl;vnf; wHcg;udkzGifhay;vkduf&m oHwl;&Gif;udkxrf;NyD; &yfaeonfh pm;yGJxdk;udkawGY&ojzifh rsufvHk;jyL;í


tHhMorNyD;Ekdifao;rD rat;jrifh? rif;uawmfBuD;ESifh ta':nGefYaygif;pkH a&mufvmMuav\/ rat;jrifh\
o ok

rsufvHk;wGif a'gorD;[kef;[kef; awmufíaeonfudk awGY&av\/


wil

]uRefawmf tpD&ifcHyg&apcifAsm;}
l be
at y

rif;uawmfBuD;u rsufESm½IHYrJhum ]awmfygNyDarmif&,f? avukefyghr,f} [k qdk&if; acG;ykuav;udk


aumuf,lcsDayGYí ]ar&D b,femoGm;ovJ? rrudkajymprf;} [k ,k,aeav\/
our

]em;qifawmfrlMuygOD;}
ow
nr

]em;vJ raxmifyg&apeJYawmh? tdyfysuf&if acgif;udkufrSm pdk;&w,f}


isk

]rSefwJhtwdkif; tpD&ifcH&rSmjzifh acG;uav;[m ckwifwdkifeJY acgif;eJY ½dkufrdvdkYyg}

]olbmajymw,f} [k ta':wpfa,mufu ar;av\/

]acG;uav;acgif;udk ckwifwkdifeJY½dkufwmygwJh} [k rif;uawmfBuD;u ajymjyav\/

]tr,fav; . . &ufpufygay&JY} [k ta':u qdkav\/

]wd&pämefcsif; rpmemvkdufwm} [k BuD;BuD;u aighav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 89
rat;jrifhurl bmrSrajymbJ olwdkYESifhtwlxGufoGm;av\/ pm;yGJxdk;rlum; wl;&Gif;udk ykvdyfaoewfxrf;
ovdkxrf;um ]a[m'geJY ½dkuf&r,fwJh} [k ajymjyNyD; vSnfhxGufoGm;av\/

][Jh . . a&at;}

]bk&m;}

]eifb,frSroGm;eJY? tcef;tjyifu oHwl;&Gif;xrf;NyD;apmifhae}

]rSefygh}
C

tm;vHk;xGufoGm;Muí a&at;wpfa,mufwnf; usef&pfav&m a&at;\ycHk;ay:u wl;&Gif;udkjrif½HkESifhyif


om

uHxl;rSm qufaep&mr&dSaomaMumifh wHcg;udk*sKH;ceJydwfvkduf&m ]anmif . . a0gif . . anmif;} [k


pl;&Sus,favmifaomtoHudk Mum;&ojzifhiHkYMunfhvdkuf&m aMumifwpfaumif wHcg;wGif tNrD;n§yf
me

aeonfudk awGY&av\/ uHxl;rSm rnfokdYvkyf7rnfrodouJhodkY&dSum em;xifem;&if;xlylvsuf rTefí


rcia

aeav\/
l us

]MunfhygOD;awmf . . vkyfjyefygNyD? ylpDaoygawmhr,f}


eo

]trav; . . cufukefygNyD? ajym&if;qkd&if; owfaejyefNyD? Mum&if usKyfwdkYwpfawGyg owfypfvdrfhr,f}


f th
is b

][ . . b,folwkef;[? aMumifudkn§if;qJaewm? a[h . . b,facG;rom;vJ? [Jh . .


0g;&if;wkwfoHk;acsmif;avmuf ,lcJhMuprf;yg? 'Dtaumifudk MumMumrxm;bl;? tqHk;pD&ifvdkufrS at;r,f?
o ok

reufjzefqdk&if aMumifwpfaumifrS&dSawmhrSm r[kwfbl;? aMumifom;[if;csufpm;zdkYyJ &dSvdrfhr,f? ,lcJhMu


wil

prf;yg . . wkwf . . wkwf}


l be

]tdk . . udkbdk;ajAmh? &SifvGefr,f? &SifroGm;eJY? tifrwefqdk;wJht½l;? aq;r&dSbl;? &SifrvGefvkdY olvGef&if


at y

aoaeOD;r,f? &SifvGef&if pufwdkifwuf&vdrfhOD;r,f? a&at;&dSw,f? a&at;udkvkyfcdkif;? olYudk


wl;&Gif;ay;xm;w,f}
our

************************
ow
nr

aemuftzdkYüum; uHxl;\taMumif;rSm tenf;i,frQom ajymjyp&m usefayawmhonf[k ay:OD;onf


isk

Zmwfvrf;ed*Hk;csDí vmavawmh\/

xdkaeYnwGif eHeufbufodkY ul;ajymif;awmhrnfhtcsdefwGif ]oef;wpfaxmif} tdrfBuD;rS vlwpfa,muf


½kwfw&ufxGufay:ívmum wpfem&D (q,fig;rdkif) EIef;jzifh zaemifhESifhwifyg; wom;wnf;usatmif
xGufajy;oGm;onfudk awGYjrifvkduf&av\/ xdkolonfum; uHxl;yif jzpfayawmh\/

uHxl;onf xdkeHeuf ig;em&Dxdk;tcsdefwGifxGufaom rD;&xm;jzifh &efukefodkYygvmav\/ uHxl;rSm


ajy;vTm;cJh&ojzifh ajcaxmufESpfzufpvHk; zdeyfaygufcH&av\/ xdkodkYzdeyfaygufonfxuf tonf;uGJ&
onfrSm ydkrdkíemMunf;pGm cHpm;&av\/ xdkodkY cHpm;&jcif;tm;jzifh tcspftaMumif;udkawG;rdavav?
aMumiftay: pdwfemavavjzpfcJhaomaMumifh apmapmu pmMunfhcef;xJwGif aMumifuav;udk pmtkyfeJY

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 90
aygufvkdufjcif;rSm ol\pdwfxJwGif aMumifudk rnfrQpufqkyf&GH&SmaMumif; t&dyft>rufxGufay:vmjcif;yif
jzpfay\/

yoDukvm;onf 0ufudkpufqkyfouJhodkY uHxl;onf xdkaeYupNyD; aMumifudkpufqkyfcJhav\/ odkYjzpf&um;


,aeYrStpjyKNyD;vQif uHxl;\a&SYü jzwfajy;aomaMumifrSeforQwdkYrSm toufudktEkdifvkí ajy;Mu&
onfom rsm;avawmhownf;/ /

ol&d,r*¾Zif;? {NyD? 1936/


C
om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 91
&&n
nf;f;ppmm;;ppmm

uefawmfBuD;\vrf;apmif;jzpfaom txufyef;qdk;wef;vrf;&dS NcH0if;BuD;wpfckESifh tdrfwpftdrftwGif;qDrS


xGufay:vmaom pE´&m;oHonf om,maomeHeufcif;\t&omudk zsufqD;ypfvdkufouJhodkY &dSay\/
C

xdkuJhodkY om,memaysmfzG,frjzpfaom pE´&m;oH xGufay:vmjcif;rSm pE´&m;wD;aom rnGefYwifonf


pE´&m;udk rwD;wwfír[kwfbJ ol\pdwfxJwGif pE´&m;xJü pdwfr0ifpm;bJ wpfpHkwpfa,mufaomoludk
om

apmifharQmftm½Hkpdkufaejcif;aMumifh wD;rdwD;&m wD;cwfvdkufaom pE´&m;oHrsm;rSm em;axmifíraumif;bJ


me

&dSjcif;jzpfay\/
rcia

rnGefYwifpE´&m;wD;onfhae&mrSm eHeufwdkif; buGef;vrf;avQmufí oGm;&mjzpfaomvrf;ESifh rsufESm


l us

csif;qdkifjzpfonfhtwGuf nGefYwifonf pE´&m;wD;[efvkyfum xdkae&mrSmxdkifNyD;vQif buGef;udk


arQmfavh&dS\/ buGef;onfvnf; eHeufwdkif; tdrfab;vrf;u avQmufívmum nGefYwiftm;vmí
eo

Munfhavh&dSay\/ xdkodkYvQif buGef;ESifhnGefYwifwkdYrSm eHeufwkdif; tcsdefrSefrSef rsufpdcsif;awGYBuHKMu&


f th

aomfvnf; pmvnf; ray;zl;? pum;vnf; rajymzl;MubJ rsufpdcsif;jzifhom wpfa,muf\twGif;pdwfudk


is b

wpfa,muf odíaeMu&ay\/
o ok

nGefYwifonf rdrdtm; buGef;cspfBudKufaejcif;udk rsufpdtm;jzifh od&dSaomfvnf; rauseyfEdkifbJ buGef;\


vufa&;ESifh ay;onfhpmudk arQmfvifhawmifhwrdav\/ odkY&mwGif buGef;rSm vlvpfonftcgESifh wpfcgrQ
wil

rBuHKBudKufonfhtwGuf pmay;vkdvsufESifhyif ray;&bJ jyefoGm;&aygif; rsm;vSNyDjzpfav\/


l be

xdkaeYwGif buGef;onf nGefYwif\tdrfab;odkYa&muf&dSvmNyD;aemuf [dk[kd'D'D NcHxJodkYvSrf;íMunfh&m


at y

rnfolrQr&dSonfudk awGY&aomaMumifh nGefYwifMunfhíaecdkuf NcHxJodkY pmuav;wpfapmifypfíay;vkdufNyD;


our

nGefYwiftm; wpfcsufrQNyHK;íMunfhNyD; qufvufí avQmufoGm;av\/


ow

nGefYwifonf pmypfíay;oGm;onfudkawGY&onfESifhwpfNydKifeuf 0rf;omvHk;qdkYoGm;um wD;íaeaom


nr

pE´&m;udkrS jyefízHk;tkyf&efowdr&EkdifbJ pmudkaumuf,l&ef xívmav\/ odkY&mwGif nGefYwifonf


tdrfjyifokdYa&mufum NcHxJodkYqif;rdonfESifhwpfNydKifeuf uwfaMu;wpfvufESifh yef;nSyfaeaom
isk

a':at;cifudk awGY&ojzifh pmraumuf&JbJ tHhtm;oifhum &yfíMunfhaeav\/

buGef;ypfíay;vkdufaompmrSm a':at;cif&yfaeonfhae&mESifh rsm;pGmra0;vSojzihf nGefYwif\


pdwfxJwGif xkdpmudk a':at;cifawGYíoGm;rSm tvGefyif pdk;&drfrdayawmh\/ xdkpmudk a':at;cifawGYacsu
rdrd&nf;pm;xm;onfudk od&dSNyD; rdrd\azazESifhararwdkYxH jyefíydkYrnfudk awG;íaMumuf&GYHrday\/

a':at;cifrSm nGefYwif\q&mrBuD; jzpfcJhzl;onfhtjyif ,ckvnf; nGefYwif\rdbrsm;


tpdk;&tvkyfudpötm;jzifh wpfNrdKYwpf&GmodkY ajymif;a&TYaeMu&onfwGif nGefYwifvufa&;wkdynmoif
aejcif;rSm NyD;qHk;jcif;odkY ra&mufao;onfhtwGuf a':at;cifxH tyfESHxm;cJhjcif;jzpf&m i,fpOfuyif
q&mrtjzpfjzifh aMumuf&GHYcJhonfhjyif ,ckvnf; tkyfxdef;olwpfzefjzpfvmjyefNyD; a':at;cifrSm

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 92
toufav;q,fausmfq&mrtysKdBuD;wkYd\ qlylwwfaom t*Fgt&nftcsif;wkdYESifh jynfhpHkolwpfa,muf
jzpfonfhavsmuf nGefYwifrSm xdkpmawGYoGm;rnfudk tvGefyifpdk;&drfrday\/

xdkodkYpdk;&drfae&onfhtxJwGif a':at;cifonf jrufcif;ay:wGif usa&mufvsuf&dSaom aocsmpGmcsKd;acguf


xdk;ydwfxm;onfh pm&Gufacgufuav;udk awGYjrif&ojzifh xdkpmrsKd;udk ausmif;om;uav;rsm; vufxJrS
cPcPodrf;qnf;&zl;ojzifh jrif½HkESifh &nf;pm;pmrSef;odum qwfceJaumuf,lvkduf&m nGefYwifrSm
a':at;cif\tjrifudkrcH&JawmhbJ tdrfxJodkY0ifajy;NyD;vQif tdrfwGif;rSmaeí jywif;aygufMum;xJrS
t&dyftuJMunfhaeav\/

a':at;cifnf pmudkjzefYízwfNyD;aemuf cyfokwfokwftdrfxJodkY0ifvm&mwGif nGefYwifrSm tawGYcH&aumif;


rnfavm? ykef;&aumif;rnfavm[k csDwHkcswHkjzpfaeNyD;rS xdkpmrSm rdrdtm; ay;aompmjzpfonfhtwGuf
C

ykef;aevnf; xl;awmhrnfr[kwfí rsufESmysufysufESifhyif tawGYcH&ef qHk;jzwfvkdufav\/ odkY&mwGif


om

a':at;cifonf tdrfxJodkYa&mufaomtcg nGefYwiftm;Munfh½HkrQMunfhNyD; bmrQrajymbJ qufvufí


avQmufoGm;av&m nGefYwifrSm a0cGJír&EdkifbJ a':at;cifjyKrlyHkudk Munhfaevdkuf&av\/
me
rcia

a':at;cifonf qdkzmwpfckay:wGif xdkifNyD;aemuf ol\nDrrat;&Sifudk ac:vkdufNyD;vQif rat;&Sifa&muf


vmonfhtcgwGif pmudkzwfjyav\/
l us

]naeav;em&Dtcsdef uefawmfBuD;vrf;rSm awGYyg&ap? wqdwfoem;iJhn§mí vmcJhapvdkygonf/ nae


eo

ajcmufem&Dtxd apmifhygrnf/ qufqufvmyg}


f th
is b

xdkpmrSm rnfholYtm;ay;onf[lívnf;ryg? vufrSwfvnf;rxdk;xm;onfudkod&onfhtwGuf nGefYwifrSm


tawmfyif pdwfoufom&m&í oGm;avawmh\/
o ok
wil

rat;&Sifonf a':at;cifzwfjyonfhpmudk em;axmifaeNyD;aemuf ]'gb,folYudk ay;wmvJ? rrudkay;


wmvm;} [k ar;av\/
l be
at y

]nnf;ES,fat . . BuHBuD;pnf&m? ightouft&G,fBuD;eJY &nf;pm;pmay;csifwJh[mrsm; &dSyghrvm;?


ightxifawmh cdkif;wJhaumifrav;awGxJueJYwlw,f? rdpkqdkwJhaumifrudkMunfh&wm igw,fNyD;
our

rouFmbl;? 'gayr,fh b,folqdkwm twwfod&atmif&Smr,f}


ow

]olwdkYawGoGm;NyD; ar;rvdkYvm;}
nr

]olwdkYudkar;vdkYuG,frSmaygh? pma&;wJholudk igudk,fwkdifoGm;awGYNyD;ar;r,f? oif;uajcmufem&D


isk

apmifhr,fwJh? 'gayr,fh 'Dtcsdefxdrapmifhap&ygbl;? av;em&D'if'ifxdk;wmeJY wpfNydKifeuf oGm;awGY


vdkufr,f}

a':at;cifrSm tawmfyif pdwfjrefvufjrefolwpfa,mufjzpfay\/ wpfpHkwpfckvkyfrnf[kajymvQif


csufcsif;vkyfudkifwwfay\/ odkYjzpfonfhtm;avsmfpGm av;em&D'if'ifxdk;onfhtcsdefwGif tdrfxJrS
cyfokwfokwfxGufoGm;onfudk nGefYwifjrifvdkuf&um; buGef;twGuf pdk;&drfruif;jzpfrdum a':at;cif
tjyefwGif rnfuJhodkY tqltylcH&vdrfhrnfenf;[k awG;í &GYHrdavawmh\/

a':at;cifonf uefawmfBuD;ab;vrf;rSavQmufívmav&m rdrd\a&SYcyfvSrf;vSrf;qDwGif vrf;ESpfoG,f


Mum;&dS jrufcif;ay:üxm;aom wef;vsm;ay:wGif xdkifaeonfht&G,fvwfvwfESifh vlwpfa,mufudk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 93
awGYjrif&ojzifh tem;odkYuyfoGm;NyD;vQif armvdkufwmaemf[k qdkumwef;vsm;wpfzuftpGef;wGif 0ifí
xkdifav\/

xdkodkY a':at;cif0ifítxdkifwGif apmapmuxkdifaeolonf oabmrusaom trlt&mjzifh a':at;ciftm;


vSnfhMunfhvdkuf&m a':at;cifu ]xdkifwmpdwfr&dSygeJYaemf? armvGef;vdkYyg} [k ajymqdkawmif;yefav\/

]tdk . . r[kwfwmbJ? vltrsm;xkdifzdkYxm;wm uRefawmfuefYuGufp&mr&dSygbl;}

a':at;cifonf acwårQNidrfoufaeNyD;aemuf ]&Sifb,folYudk apmifhaewmvJ} [k ar;av\/

xdkolonf a':at;cifudk roFumovdkvdk ajcqHk;acgif;qHk;MunfhNyD; b,folrS rapmifhygbl;[kajzNyD;


C

bmjyKvdkYvJ[k aemufqufwGJ ar;cGef;xkwfvkdufav\/


om

]wjcm;r[kwfygbl;? pmwpfapmif 'Du vufxJa&mufvmvdkY? pmxJrSm av;em&D qufqufvmawGYvSnfhyg


me

qdkwmeJY pmay;wJhvlrsm; jzpfa&mhvm;vdkY ar;rdwmygyJ}


rcia

][if . . r[kwfygbl;? 'Dpm uRefawmfray;&ygbl;? t&ifuvJ awGYrSrawGYzl;bJ? rawGYzl;bJeJY


l us

ay;rd&ifawmif cifAsm;rSef;od&if ay;rdwmudk jyefNyD;awmif;yefrSmygyJ} [k ajymvdkuf&m a':at;cifrSm


rdrdtm; tapmfum;cH&ouJhodkY rsufESmysufoGm;av\/
eo
f th

]trSefawmh 'Dudkay;wJhpm r[kwfygbl;? tdrfrSm&dSwJh aumifrav;xJu wpfa,mufa,mufudk


is b

ay;wmeJYwlwmygyJ? uRefr[m q,fESpfru ausmif;q&mrBuD;vkyfcJhzl;vdkY 'Dvdkrav;rcefY


pmay;wmrsKd;awG qHk;rcJh&aygif;rsm;NyD? tckvJ qHk;r rvdkY vmwmyJ}
o ok
wil

xdkolonf oufjyif;csvdkufNyD; ]uRefawmfhrSmawmh 'DpmeJYywfoufNyD; bmrSrod? bmrSvJ tjypfr&dS


wJhvlygyJ} [k qdkNyD;aemuf ]aMomf . . cifAsm; ausmif;q&mrBuD; vkyfcJhzl;ovm;? uRefawmfrodygbl;?
l be

uRefawmfvJ 'Dt&yfom;r[kwfygbl;} [k qdkav\/


at y

]t&ifwkef;u vkyfcJhzl;wmygyJ? tckawmh ausmif;uxGufNyD; rdef;uav;awGudk vcpm;xrif;auR;NyD; nn


our

pmoifay;wmyJ? 'Dutdrf txufyef;qdk;wef;vrf;rSm &dSw,f}


ow

xkdolonf 0rf;omtm;&aomtrlt&mjzifh ]tHr,f? 'Dvdkqdk&if awGY&wm tqifoifhvkdufwm? uRefawmfhrSm


nr

wlrysKduav;wpfa,muf &dSw,f? om;r,m;vJqHk;oGm;vdkY Munhf½Ir,fhvlr&dSbl;? aemufNyD;uRefawmfh


tvkyfu rMumrMumc&D;xGuf&wJhtvkyfrdkY wlruav;udk xm;xm;ypfcJh&w,f? 'Dvdk auR;arG;xdef;odrf;
isk

xm;wJhvl &dSw,fqdk&if . .}

a':at;cifESifhxdkolwdkY ajymonfhpum;rsm;rSm tdrfwGif;a&;tajctaerS tvkyftudkifpum;bufokdY


ajymif;vJoGm;NyD;vQif rMumrDyif ¤if;wdkYESpfa,mufonf wpfckwnf;aompum;udk pdwf0ifpm;pGmjzifh
ajymqdkaeMuav\/ a':at;cif\pdwfxJwGif rdrd&&dSaom pmtaMumif;udk vHk;vHk;arhavsmhoGm;NyD;
rdrdwdkYxdkifae&mqDodkY a&mufvmaom a,mufsm;ysKduav;wpfa,mufudkyif owdrrlbJ &dSav\/

xdka,mufsm;ysKduav;onf a':at;cifudk jrif&onfESifh wpfNydKifeuf rsufvHk;jyL;íoGm;um csmceJ


emufodkYvSnfhNyD; cyfokwfokwf jyefíajy;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 94
rnGefYwifrSm a':at;cif xGufoGm;uwnf;u &ifxJü wxdwfxdwfjzpfaeum pdwfudkNidrfatmif
xm;ír&EdkifbJ &dSaomaMumifh pdwfoufom&m &vdk&jim; 0w¦Kpmtkyfwpftkyfudk qGJNyD;vQif NcHxJodkYqif;í
yufvufukvm;xkdifwpfckay:wGif xdkifízwfaeav\/

xdktcdkufwGif yef;yGifhuav;wpfyGifhonf rnGefYwif\&ifbwfay:odkY usa&mufvmav\/ nGefYwifonf


xkdyef;yGifhuav;udk,lí Munfhvkduf&m tay:rSaMuGusonfh yef;yGifhuav;r[kwfbJ NcHpnf;½dk;ü
pdkufxm;aom yef;yGifhuav;jzpfonfudkod&í wpfpHkwpfa,mufu xdkyef;yGifhuav;ESifh aygufvkdufonf
udk pOf;pm;rdum NcHpnf;½dk;bufodkYvSnfhMunfhvdkuf&m NyHK;&,fí&yfaeaom buGef;udk awGY&ojzifh
tHhtm;oifhíoGm;av\/

buGef;onf ]b,folrSr&dSbl;vm;} [k ar;onfhoabmjzifh acgif;udk,rf;jyvkduf&m nGefYwifuvnf;jyefí


C

acgif;cgjyvdkufojzifh buGef;onf t&JpGefYí NcHpnf;½dk;udkausmfNyD;0ifvmav\/ nGefYwifonf


om

wpfpHkwpfa,mufrsm;jrifíoGm;rnfvm;[k tdrfbufodkY vSrf;í MunfhvkdufNyD;rS ]a':a':eJY rawGYbl;vm;}


[k ar;av\/
me
rcia

]awGYcJhw,f? 'gayr,fh ol . . vlwpfa,mufeJYpum;ajymaevdkY rjrifbl;}


l us

][m . . 'gjzifh ol vlrSm;aeNyDxifw,f? oloGm;&if;u &Sifhpmudk olawGYvdkY &Sifhudkql&atmifoGm;wmyJ?


[dkvlawmh acsmufusaeNyD xifwmyJ? &,fyJ&,fp&maumif;ao;}
eo
f th

]'DuvlrSmawmhjzifh r&,fEdkifbl;? b,fvdkawGY&yghrvJvdkY csufaumif;udk&Smae&wmyJ? tckrSyJ


is b

ol[kdrSm&dSrSef;odvdkY vpfNyDqdkNyD; ajy;vmcJh&w,f} [k ajymNyD;aemuf ]'geJY rnGefYwif? 'DrSmyJ


tNrJaeawmhrSmvm;} [k ar;av\/
o ok
wil

}&Sif uRefremrnfudk b,fhES,fvkyfodovJ}


l be

]rnGefYwiftaMumif;avmufyJ tNrJpHkprf;aewJh vlwpfa,muf[m rodbJaeyghrvm;? 'Duemrnfawmh


at y

buGef;wJh? 'gxufar;wm ajymygOD;}


our

]uRefrvm; . . uRefr 'DrSm . . aemufESpfvavmufyJ ae&awmhr,f? ESpfvjynfh&if azazwdkYjyefac:r,fwJh}


ow

][if . . ESpfvxJ usefawmhovm;? tJ'grS cufwmyJ? ESpfvausmf&if rjrif&awmhbl;aygh? ESpfvqdkwm


nr

bmrSMumwmr[kwfvkdY b,f tajctaerSra&mufcifu jrefjrefBuD;uGJMu&rSm odyfcufwmyJ? a':at;cifeJY


todjzpf&&ifawmh odyfaumif;rSmyJ}
isk

nGefYwifonf buGef;\pum;rsm;udkMum;vQif &Sufovdkvdkjzpfrdav\/ rdrdrSm xkdpum;rsKd;udk


wpfcgrQrajymzl;? rMum;zl;onfhtjyif ,ck buGef;ajymvdkufonfhpum;rsm;rSm cspfNyD;BudKufNyD;
jzpfaeMuonfhtwdkif; ydkifydkifeif;eif; ajymvkdufjcif;jzpfonfhtwGuf omí&Sufrdum £a`E´rysufatmif
renf;[efaqmifíaevdkuf&NyD;rS ]a':at;cifeJYtodtuRrf;jzpfzkdYuawmh tcufom;yJ? rdef;rysKduav;awG
csnf; &dSwJhtdrfrdkY b,fa,musfm;ysKduav;rS rsufESmomray;bl;} [k ajymjyvkdufav\/

]'DrSm ESruav;&dS&ifvJ taumif;om;? uav;qdkawmh 0ifEkdifxGufEkdif&dSwmrdkY} [k ajym&if;u rnfodkYrnfyHk


BuHEkdifzefEkdifcGifhudk rajym&rDyifpum;&yfíoGm;um NcH0ifwHcg;t0qDodkY vSrf;íMunfhvkdufNyD; rsufvHk;jyL;í
oGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 95
nGefYwifonf buGef;Munfh&mbufodkYvdkufMunfh&mwGif a':at;cifESifh a,musfm;wpfa,muf 0ifa&mufí
vmMuonfudk awGY&ojzifh ]udkbuGef;? jyefawmh . . jyefawmh? jrefjrefjyefyg? rdoGm;vdrfhr,f} [k
ajymvkdufNyD; buGef;bufodkY vSnfhMunfhvdkuf&m rdrd\pum;rqHk;rDuyif buGef;onf ajy;ESifhNyD;
NcHpnf;½dk;ay:rS ausmfxGufoGm;onfukd awGYvkduf&av\/

nGefYwifrSm a':at;cifESifhygvmolrSm rnfolrnf0gjzpfonfudkod&ef olwdkY\tem;odkY ra,mifrvnf


uyfí oGm;&mwGif xdkolrSm apmapmu uefawmfBuD;cHkwef;vsm;ay:wGif a':at;cifESifhtwl awGYcJh&ol
jzpfNyD; ¤if;\trnfrSm udkom'if[kac:onfudk od&av\/

udkom'ifonf a':at;cifESifhtwl tdrfwGif;tdrfjyifvkdufvHMunhf½Ium xdktdrfBuD;udktawmfyif oabmus


C

onfhtrlt&mudkjyvsuf ]'Dvdk tdrfBuD;tdrfaumif;? vlaumif;olaumif;awGeJY twlwl uRefawmfhwlrav;


om

ae&r,fqdkwm odyf0rf;omwmyJ} [k ajymav\/


me

]uav;rav;udk aysmfaysmf&Tif&Tifae&atmif xm;yghr,f} [k ajymNyD;aemuf ]wlruav;emrnfu


rcia

b,folwJhvJ} [k ar;av\/
l us

]pdefpdefwJh}
eo

]b,fawmhavmuf ydkYxm;rvJ}
f th
is b

]wpf&ufESpf&uftwGif; ydkYxm;ygr,f}
o ok

xkdodkYajymqdkoabmwlnDMuNyD;onfhaemuf ESpf&ufavmuf Mumaomtcg udkom'if\wlrawmfonfqdkok


wil

pdefpdefonf a':at;ciftdrfodkY a&muf&dSvmav\/ pdefpdefrSm þodkY uref;uwef; a&TYajymif;aexdkif&vdrfh


rnf[k rxifcJhojzifh t0wftpm;rsm;udkrodrf;qnf;&ao;í om;a&tdwfBuD;wpfvHk;om yg&dSvmum
l be

aemufwpf&ufMumrS tjcm;t0wftpm;aowåmypönf;rsm; a&mufvmvdrfhrnf[k ajymjyí a':at;cifvnf;


at y

taMumif;udk od&av\/ odkYjzpfí a':at;cifrSm pdefpdef\ypönf;rsm; ra&mufvmrD pdefpdefaexkdifzkdY&ef


tdyf&mcrf;em;rsm; xkwfíay;&av\/
our

pdefpdefrSm toufESpfq,fhoHk;ESpfcefYrQ&dSNyD; ao;oG,foG,f? tom;vwfvwf w½kwfpyfuav;ESifh


ow

wlvSay\/ ¤if;\&Jwif;pGm Munhf½ItuJcwfwwfaom rsufvHk;rsm;onf xl;jcm;aomtrlt&mukdjyum


nr

a':at;cifxHwGif aexkdifcJhzl;olwdkYteuf txl;oGufvufyHk&ay\/ nGefYwifrSm pdefpdef\xl;jcm;aom


tjyKtrludk a0cGJír&&Smay/ odkY&mwGif nGefYwif\pdwfxJürlum; pdefpdeftm; cifrif ESpfoufrdav\/
isk

nGefYwif\pdwfxJü pdefpdefa&muf&dSvmjcif;onf rdrdtm;tazmf&&dSapjcif;yifjzpfí wpfcgwpf&H tjyifodkY


xGufí twlwlvnfywfEkdifcGifh&rnfjzpfaomaMumifh buGef;ESifh rMumrMumawGYEkdif&ef ewfwdkYzefwD;ay;
onf[k awG;awm0rf;ajrmufrdav\/

buGef;rSm nGefYwifESif acwåcPuav;rQ pum;ajymcJh&onfudk rausreyfBuD;jzpfíaeum aerxd


xdkifromjzpfíaeNyD; nGefYwif\tdrfab;vrf;udk cgwdkif;uJhodkY wpfaeYwpfBudrfr[kwfbJ rMumcP
a&mufrdav\/ odkY&mwGif nGefYwifudkjrif&onfhtcgrSom jrif&í xdkodkYjrif&jyefaomfvnf; b,ftcgrQ
nGefYwifwpfa,mufwnf; rawGY&ojzifh omíyif BudwfrEkdifcJr& jzpfrdavawmh\/ buGef;\ pdwfxJwGif
a':at;cifESifh todzGYJvdkcsifpdwf tvGefyifyGm;rsm;rdaomfvnf; ½dk;½dk;wef;wef;tm;jzifh todjzpfEkdif&ef

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 96
taMumif;udkrjrif? wpfpHkwpf&m&r,f&Smí tdrftwGif;odkY 0ifa&mufEkdifcGifh&&ef BuHzeftaMumif;&SmzdkY
udkvnf; rnfodkYrQ pOf;pm;í r&EkdifbJ &dSav\/

xkdodkY a':at;cifESifh todtuRrf;jzpfzkdYudk rqdkxm;bd? NcHpnf;½dk;ab;wGif&yfí nGefYwifESifh


pum;ajymcGifh&EdkifzdkYudkyif tawmfcufcJaeav&m nGefYwifrSmvnf; ESpfvMumvQif&dSawmhrnfr[kwf/
tcsdefqdkonfrSmvnf; tawmifaygufíaeonfhtvm; vsifjrefpGm ysHoef;ul;ajymif;vG,fvSojzifh
tcsdefrvifhatmifvkyfrSyJ[k pdwful;rdaomfvnf; rnfodkYvkyf&rnfudk bmrQrBuHwwfrvkyfwwfbJ
&dS&Smavawmh\/

odkYtm;jzifh buGef;rSm rwwfomonfhtqHk;ü nGefYwifESifhawGY½HkyifawGY&? nGefYwif\rsufESmuav;udk


jrif½Hkyifjrif&awmfvSNyD[k atmufarhum tcsdeftcgra&G; nGefYwif\tdrfeHab;odkY a&muf&dSvmavh&dSay\/
C
om

xdknwGif buGef;onf nq,fem&Domomtcsdefü nGefYwiftm; awGYjrifEdkifzdkY arQmfvifhcsufr&dSonfudk


odvsufESifhyif nGefYwiftm; pGJvrf;aompdwf\ qGJiifjcif;tm;jzifh a':at;cif\ tdrfab;odkYa&muf&dS
me

vmav\/ buGef;onf NcHpnf;½dk;eHab;wGif&yfum tdrfay:odkY arQmfMunfhvdkuf&m jywif;aygufwpfckwGif


rcia

rD;vif;aeonfudk awGY&aomaMumifh tu,fí nGefYwifrtdyfao;u tcef;xJwGif avQmufíoGm;vQif


t&dyfuav;udkyJjzpfjzpf jrif&ayvdrfhrnf[k arQmfvifhum xkdjywif;aygufqDodkY arQmfíMunfhaerd\/
l us

ZGJwumZGJwGif tcspfZGJrSm toefqHk;jzpfonfhtavsmuf buGef;onfwpfem&DrQMumatmif &yfíapmifhae


eo

aomfvnf; rnfonfht&dyfrQ rjrif&onfhwdkifatmif tenf;i,frQ pdwfysufjcif;r&dSbJ jcif?rSuf? ydk;rTm;


f th

udkufcJjcif;udk pdwfrysufvufrysuf qufvufí apmifharQmfaeav\/


is b

xdkodkYapmifharQmfae&mu buGef;onf pD;u&ufaomufvdkvSojzifhpD;u&ufrD;nd§vQif rD;a&mifudk vlrsm;jrif


o ok

oGm;í NcHpnf;½dk;em;wGif vluyfíaeonfudk odoGm;vdrfhrnfudk rylyifEdkifawmhbJ rD;jcpfawmhrnftjyKwGif


wil

tdrfxJrS wpfpHkwpfa,mufxGufvmonfudk awGY&ojzifh rdrdtm;awGYoGm;rnfudk pdk;&drfum xGufajy;awmh


rnfjyKNyD;rS o&JwapäuJhodkY cyfrnf;rnf;t&mudkjrifolonf rsufESmvTJNyD;rS jyefíMunfhwwfonfh
l be

tMunhfrsKd;jzifh tdrfxJrSxGufvmoludk xyfrHíMunfhrdonfwGif rdef;rysKduav;wpfa,mufjzpfaeonfudk


at y

awGY&aomaMumifh buGef;onf 0rf;omvHk;qdkYoGm;um nGefYwifyifjzpfonf[k wxpfcspGJrSwfum


nGefYwifonfvnf; rdrduJhodkYyif rawGY&raeEdkifonfhtwGuf tdrfxJrScdk;xGufvmjcif;aywnf;[k awG;awm
our

auseyfvsuf&dSav\/
ow

xkdtcdkufwGuf buGef;onfowd&í rdrdþae&mü&dSonfudkjrifap&ef pD;u&ufrD;udknd§vkduf&m tdrftwGif;


nr

rS xGufvmonfhrdef;uav;\o@mefonf rvIyfr&Sm;acwå&yfoGm;NyD;rS rdrdzufodkY wnfhwnfhBuD;


avQmufívmonfudk awGY&av\/
isk

xdkrdef;rysKduav;onf rdrdtem;odkY a&muf&dSítvmwGif bmrQrajymbJ vufxJwGifygvmaom om;a&


tdwfudk vSrf;íay;vdkuf&m buGef;rSm wpfcgwnf; rdrdESifhcdk;&mvkdufawmhrSmyguvm;[k awG;rdum
½kwfw&ufaomf tHhtm;oifhoGm;um b,fqDb,ft&yfodkY cdk;ajy;&ygrnfenf;[k awG;awmai;arm
aepOfrSmyif rdef;rysKduav;u vufESpfzufudk vSrf;íay;vdkufrS NcHpnf;½dk;tjyifodkY csDro,f,l&ef
owd&NyD; xdkrdef;rysKduav;tm;csKdif;atmufrS r,lvdkufav\/ xdkodkYr,lvdkufonfwGif buGef;\
pdwfxJü nGefYwiftm; þtcsdefumvawGY&í rMumrDuav;ü þodkY ydkifydkifeif;eif;udkifwG,fvkduf
&jcif;aMumifh xl;jcm;aom tawGYjzifh ausmpdrfhíoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 97
xdkYaemuf buGef;rSm rnfodkYrnfyHkvkyf&r,f? udkif&rnfrod jzpfaeNyD; pD;u&ufudk jyif;pGmzGmvkduf
onfwGif vif;oGm;aomrD;a&miftm;jzifh xdkrdef;uav;rsufESmudk taotcsmawGY&NyD; nGefYwifr[kwfonf
udk od&onfhjyif xdkrdef;uav;vnf; buGef;\rsufESmudkjrifvkduf&onfESifh wpfNydKifeuf vlrSm;aeonfudk
odum ]trav; . .} [k wpfcGef;rQomatmfNyD; om;a&tdwfudkyif ro,fEkdifbJ xGufíajy;avawmh\/

buGef;rSm bkrodbrod tHhtm;oifhvsufaeum ajy;ívdkufzdkYudk owdr&bJ xGufajy;onfh


rdef;uav;udkom Muufaoaoí pdkufMunfhaerdpOf NcHpnf;½dk;wpfaxmifhrSm a,musfm;wpfa,mufvnf;
xdkrdef;uav;aemufodkYvkdufum xGufíajy;oGm;onfh o@mefwpfckudkyg jrifvkduf&av\/

buGef;onf om;a&tdwfBuD;udkudkifum ai;armaeNyD; xdkom;a&tdwfBuD;udk tb,fyHkpD&if&ygrnfenf;[k


tBuHxkwf&mrS xGufajy;aomrdef;uav;onf a':at;cif\tdrfxJrS ypönf;rsm;cdk;,lvmoljzpfí ol\
C

aemufodkYvkdufygoGm;olrSm olcdk;BuHazmfBuHzufjzpfonfudk pOf;pm;rdvQif xkdom;a&tdwfBuD;udk


om

a':at;ciftm; udk,fwkdifoGm;ay;í tusKd;taMumif;rsm; ajymjy&vQif rdrdtm;aus;Zl;wifí þwGifyif


todjzpfMuNyD; aemifwGif0ifEkdifxGufEkdifjzpfatmif ewfwdkYuzefwD;ay;onf[k awG;rdí tvGeftrif;
me

0rf;omtm;&jzpfum om;a&tdwfudk qGJ,lNyD; tdrfa&SY0if;wHcg;rS vSnhfí0ifoGm;av\/


rcia

buGef;onf tdrfa&SYrS&yfum ]a':at;cif . . a':at;cif} [k atmfac:vdkufav\/


l us

rMumrD tdrfa&SYwHcg;yGifhoGm;NyD; acgif;wpfckxGufvmum ]b,folvJ . . bmvkyfrvkdYvJ} [k


eo

a':at;cif\ar;vkdufonfhtoH xGufvmav\/
f th
is b

]uRefawmf armifbuGef;yg}
o ok

]b,fu buGef;vJ}
wil

]aemufawmhajymjyyg&ap? 'DtdrfrSm olcdk;0ifcdk;oGm;w,f? 'gayr,fh raMumufMuygeJY? uRefawmfeJYawGYvdkY


l be

xGufajy;MuNyD? ypönf;awGvJ jyefNyD;&vkdufygw,f}


at y

]cPaeygOD; . . vmcJhr,f? tckyJ} [k ajymoHMum;&NyD;aemuf wpftdrfvHk; rD;rsm;xdefxdef


our

yGifhvif;oGm;jyD;vQif atmufxyftdrfa&SYwHcg;yGifhvmav\/
ow

buGef;onf tdrfxJodkYa&mufonfhtcg wpftdrfom;vHk; pk½Hk;aeMuonfudkawGY&í nGefYwifvnf; rdrdtm;


nr

0rf;om&TifNyHK;aom trlt&mjzifh Munfhaeonfukd awGY&av\/


isk

xdkYaemufbuGef;onf rdrdtm;xkdif&efay;aom ukvm;xdkifwGif 0ifa&mufíxdkifNyD;vQif tusKd;taMumif;


tvHk;pHkudk tus,fw0ifh ajymjyav&m wpftdrfom;vHk; tdrfxJwGif vkdufí&SmMu&mwGif tvSwifxm;aom
aiGxnfrsm;tm;vHk; ysmufaeonfudkawGY&NyD;aemuf om;a&tdwfBuD;udk zGifhMunfhvkduf&mwGif
aysmufaeaomaiGxnfrsm;yif jzpfaeonfudk awGYMu&av\/

a':at;cifwkdY nDtpfrESpfa,mufpvHk;rSm buGef;udk aus;Zl;wifí rqHk;Ekdifatmif &dSMuav\/

]wu,fygyJ . . armifbuGef;&,f? a':a':wdkY odyfNyD;aus;Zl;wifwmyJ? b,favmufaus;Zl;wifw,fqdkwm


ajymvdkY ukefEkdifrSm r[kwfygbl;? armifbuGef;eJYom rawGY&if tm;vHk;tukef ygoGm;jyD;om;yJ} [k

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 98
a':at;cifu ajymNyD;aemuf ]'gxuf 'Dolcdk;rav;[m tdrfxJ0ifyHk qef;Mu,fvGef;vdkY b,fvdkvkyfNyD;
0ifovJrodbl;} [k qdkav\/

xkdtcgrS nGefYwifonf owd&í tdrfay:odkY wufajy;oGm;NyD; csufcsif;yif jyefíqif;vmum ]a':a':?


pdefpdefwpfa,muf r&dSawmhzl;? olYtdyf&mxJvJ rtdyfzl;} [k ajymjyav\/

nGefYwif\pum;udkMum;&onfwGif tm;vHk;NidrfukefípOf;pm;aeMuNyD;rS a':at;cif\nDr a':at;&Sifu


]tppfygyJawmf? vufpowfusawmh a>rayG;cg;ydkuf ydkufrd&ufom;jzpfaerSudk;? udkom'ifu wlr
'DtdrfrSmxm;csifw,fqdkwm 'D,kefjrifvkdY 'DcsKHxGifwmyJ? olcdk;r tdrfay:wufrd&ufom;jzpfaew,f} [k
ajymav\/
C

xkdtcgrS a':at;cifu ]tif; . . vufpowfawmh NcHxJudk pmypfxnfhwm om'ifqdkwJhtaumifyJudk;?


om

oif; wrifÚmPfqifwmyJ} [kajymojzifh buGef;ESifhnGefYwifwdkYrSm r&,frdatmif tawmfyif


£a`E´aqmifí aevkdufMu&av\/
me
rcia

twefMumpum;ajymqkdaeMuNyD;rS buGef;onftvkdufodpGmjzifh ]uRefawmfjyefygOD;r,f} [k EIwfquf&m . .


l us

a':at;cifu ]aus;Zl;wifygw,f armifbuGef;&,f? tdrfudkvJ rMumrMum tvnfvmyg?


rdef;rom;csnf;yJrdkY armifbuGef;udkyJ tm;udk;&rSmyJ} [k ajymNyD;aemuf ]reufjzefnae vufzuf&nf
eo

aomuf rvmEdkifbl;vm;} [k ar;onfwGif buGef;rSm a&iwfola&wGif;xJusonfhtvm; tMunfqdkufí


f th

oGm;um a':at;cif\pum; qHk;onfESifhwpfNydKifeuf wpfpuúefYrQrMumrDyif ][kwfuJh} [k


is b

0rf;omtm;&ajymqdkum jyefívmcJhav\/
o ok

aemufwpfaeYnae av;em&D 'if'ifxdk;onfhtcsdefwGif buGef;onf a':at;cif\tdrfaygufodkY


wil

qdkufqdkufBuD;a&mufvmavawmh\/
l be

xkdaeYrSpí buGef;onf a':at;cif\tdrfodkY tcsdefrSefrSefvma&mufaom {nfhonfwpfa,muf


at y

jzpfvmav\/ wpfcgwpf&HwGif a':at;cif\tdrfü npmpm;NyD;rSjyefí wpfcgwpfcgü npmpm;½HkrQru


NcHxJüyif nGefYwifESifh,SOfwGJvrf;avQmufí om,maom va&mift&omudk MunfEl;pGmcHpm;vsuf
our

tcspf\pdwfjzifh aysmfarGYíaeavawmh\/
ow

odkYtm;jzifh rdef&moDajymif;í waygif;tul;? wefcl;t0if Munfvifom,maom aeYwpfaeY\ naecsrf;


nr

tcsdefwGif NcH0if;twGif;ü MunfEl;pGm pmtkyfudkzwfvsuf yufvufukvm;xkdifay:wGif xdkifaeaom


a':at;cif\teD;odkY nGefYwifESifhbuGef;wdkY ,SOfwGJvma&mufMuum nGefYwifu ]a':a':?
isk

uRefrwdkYtaMumif; azazhqDudk pma&;r,fqdk? a':a':u oabmwlw,fqdk&if azazu rjiif;ygbl;}


[kajymqdkawmif;yefvkdufonfwGif a':at;cifu ]at; . . [kwfom;yJ? a':a':vJarhaew,f? uJav . .
ajymaeMumw,f? tckyJ a&;vkdufr,f} [k qdkum xdkif&mrS xíoGm;av\/

aemufckESpf&ufavmuftMumwGif a':at;cifxHodkY pmwpfapmif a&mufvmav&m pmudkzGifhzwfvkduf


onfwGif ]q&mrMuD; oifhawmfonfxifvQif jiif;y,fp&mtaMumif;r&dSygbl;? q&mrBuD;udk tppt&m&m
vTJtyfxm;ygonf} [lí yg&dSvmonfudkMum;Mu&aom nGefYwifESifh buGef;wdkYrSm xíucsifavmufatmif
0rf;ajrmufoGm;Muav\/ /

jrefrmhwm0efr*¾Zif;? ZGef? 1938/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 99
[
[dkydkyiifjfjrriifhq
fhqDu
Du

csKdat;onfhqdkaw;oHonf us,fus,fwpfrsKd;? wdk;wdk;wpfzHk wufwHkoufwHk &dSvSonf[k xifrSwfrd&mu


,dk;',m;ESJoGm;vdkvdk? w½kwfvifyef;oHvdkvdk rSwfxif&avmufatmif ajymif;vJoGm;onfESifhtwl
wifOD;onf tdyf&mrSzsyfceJEkd;vm\/ tdyfcsifrl;wl; jzpfaeao;ojzifh Mum;ae&aom aw;oHrSm armifzdk;pdef?
r,fatmifAv ESpfyg;oGm;ESifh a*:&if*sDopömxm;? b,f[mrsm;ygvdrfh[k a0cGJr&&dSaeao;NyD;aemuf
wpfvSnfhtausmhwGifrS aMumifpHkwGJ ckepfoHcsDqdkaeMujcif; jzpfonfudk xif&Sm;pGmod&avawmhonf/
C
om

eHeufoHk;em&Dzuful;aeNyDjzpfojzifh vlwdkif;tdyfarmusNrJ jzpfonfhtcsdefwGif Mum;&onfhcspfaw;oHonf


wifOD;tm; &TifjrL;ESpfoufapEkdifjcif;r&dSacs/ odkYjzifh wifOD;onf tdyf&mxJrSxí aqmifhBuD;atmifhBuD;ESifh
me

jywif;aygufqDodkYoGm;um wHcg;udkzGifhvkdufNyD;vQif aw;qdkaeMuonfh aMumifpHkwGJudk ]½SL; . . ½SL; . .} [k


rcia

Mobmay;vkdufav\/
l us

cspfyifv,faMumwGif epfarsmaeMuaom aMumifpHkwGJrSm MobmoHudk rMum;MubJ wdk;íomuJvm


eo

Muavonf/ wifOD;rSm rdrd\toHonf cspfaw;oHxJwGif epfjr§yfoGm;onfudkodaomfvnf; xdkaw;oH&Sif


wdkYESifhNydKifítEkdifrBuJvdk? aMumifr*FvmyGJudk cJcsrSawmfawmhrnf[k ESvHk;jyKum vufvSrf;rD&m cyfrmrm
f th

ypönf;wpfckudk qGJvkdufav\/
is b
o

vufypfAHk;tjzpf yxrqHk;ypfvdkufaom zdeyfwdkufonfhbD;onf tdrfcsif;uyfvsuf&dSaom jcHwGif;&dS


ok

cspfwvif;teD;wpf0dkufwGif usa&mufoGm;av\/ cspfarmifESHwdkYum; rjzHK? bD;aemufodkY riftdk;vdkufjyef


wil

av\/ cspfaw;oHum;raysmuf/ vufeufcyfav;av;eJYrS pufuGif;udkxdatmif csdefom;usrnfudk


owdjyKrdum wifOD;onf pm;yGJay:&dS pm&Gufzdaom ]AdkvfcsKyfatmifqef;} udk ZdudkifíypfvdkufawmhrS
l be

]tr,fav; . . AdkvfcsKyf yguvm;[} [laompum;udk r*"bmomjzifh ]cGD;} ceJ bmomjyefqdk


at y

atmfjrnfum A½kwfA&uf jzpfoGm;oH&NyD; wdwfqdwfoGm;Muav\/


our

aMomf . . AdkvfcsKyf . . AdkvfcsKyf? rJyHk;uyfonfht½kyfomvQif wefcdk;BuD;vSonfr[kwf?


pm;yGJwift½kyftjzpfESifhyif vHk;0Nidrf;csrf;a&;ay;pGrf; Ekdifygwum;[k wifOD;\pdwfxJwGif todÚmPfwdk;&if;
ow

jywif;aygufudk jyefydwfí tdyf&modkY0ifum ESpfNcdKufpGm tdyfaysmfavawmh\/


nr

aemufaeYeHeuf tdyf&mxí vufzuf&nfaomufNyD; vrf;avQmufxGuf&ef zdeyfpD;&if; zdeyfwdkufbD;udk


isk

&SmawmhrS wifOD;onf nutjzpfudkowd&um rdrd\ypönf;rsm;udk jyefíaumuf,l&ef jcHxJodkY


qif;cJhav\/ wifOD;onf jcHpnf;½dk;teD;odkYuyfí wpfzufaomjcHxJodkY vSrf;arQmfMunfhvkduf&m rdrd\
ypönf;rsm;udkrjrif&rD xdktdrfwGif vlopfrsm;a&muf&dSaeonfudkawGY&av\/

wifOD;onf e,fydkift&m&dSuav;wpfOD;jzpfonfhtavsmuf &ufowåywfavmuf awmwufaecJh&mu


,refaeYnurS jyefía&mufvm&m xdktdrfodkYajymif;vmMuonfh vlopfrsm;rSm rnfolrnf0gjzpfMuí
rnfonfhaeYu a&mufaeMuonfudkyif rodao;acs/

]'DrSmcifAsm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 100


jcHxJwGifawGY&aom rdef;rysKduav;udk wifOD;u vSrf;íac:vdkufavonf/ rdef;rysKduav;onf wifOD;tm;
acwårQaMumifí MunfhaeNyD; r&Jw&JESifhcsOf;uyfvmav\/

]bmvJ&Sif}

rdef;rysKd\rsufESmESifh udk,fvHk;udk,faygufrSm rufavmufp&m jzpfonfudkawGY&ojzifh wifOD;rSm ½kwfw&uf


pum;rajymEkdifatmif jzpfoGm;avonf/

]'ku©ay;w,fvdkYvJ ratmufarhygeJY? nuaMumifatmfwm tdyfvkdYr&EkdifwmeJY uRefawmfhzdeyfwdkufwJh


bD;a&m? riftdk;a&m? AdkvfcsKyf . .}
C
om

]vufpoyfawmh &SifyJudk;}
me

rdef;rysKd\rsufESmrm a'go&dyforf;aevsuf wifOD;\rsufESmrSm usKdufxD;½dk; usD;yg;pyfuJhodkY [NyJBuD;


rcia

jzpfaeav\/
l us

]Asm . .}
eo

]&Sif[m b,fvkdvlpm;rsKd;vJ? wd&pämefeJYzufNyD; &efjzpfwm . .}


f th
is b

][if . . usKyfu wd&pämefeJYzufNyD; &efjzpfw,fqdk&avmufatmif cifAsm;ubmrdkYwkef;}


o ok

wifOD;onf &efjzpf&awmhrnfwlwl rxl;awmhygbl;[k ESvHk;jyKav\/ rdef;rysKdrSmvJ wpfrsufESmvHk;


wil

eDjref;oGm;um ]&Sifu uRefrudk wd&pämeftjzpfa&mufatmif ajymcsifwmayghav} [k ar;av\/


l be

]usKyf'DvdkvJ rpGyfpGJ&ao;yguvm;}
at y

]wd&pämefeJYzufNyD; &efjzpfwJhvlom wd&pämef&Sifh}


our

]'gjzifh usKyfwd&pämef jzpfoGm;NyD? cifAsm;usKyfeJY qufNyD;&efjzpfaevdkY rawmfbl;}


ow
nr

]&SifhudkuRefr pum;Ekdif,lcsifvkdY ajymaewmr[kwfbl;? &Sif[m vlpdwfr&dSwmudk ajymaewm? wu,fqdk&if


pum;rajymwwfwJh aMumifudk . .}
isk

]vlvdkrajymwwfvdkY awmfao;wmayghAsm? ajymrsm;ajymwwf&if noHk;em&DavmufBuD;xNyD; yGufavmMurf;


aewm[m 'Dxufawmif . .}

]'gawmh olwdkYobm0udk;? &Sifwm;jrpfvdkY&rvm;? Munfhprf;ygOD;&Sif? owå0geJYvufeufeJYrrQatmif


&SifvkyfvkdufyHk[m uHaumif;vdkY uRefr ieDBuD; cg;rusKd;w,f}

]cifAsm; ieDvkyfyHkuawmh uHaumif;vdkY usKyf AdkvfcsKyfatmifqef; ZufrusKd; . .}

]awmfyg&Sif}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 101


]awmfvdkYrjzpfao;bl;? usKyfypönf;awG cifAsm;jcHxJrSm &dSaew,f? tJ'gawG jyefay;OD;rS awmfvdkYjzpfr,f}

rdef;rysKdonf aqmifhaqmifhatmifhatmifhvkyfum wifOD;\ypönf;rsm;udk wpfckpDaumufNyD; ]a&mh . . &Sif . .


a&mh&Sif} qdkí wifOD;\ tdrfjcHzufodkY ypfay;&m wifOD;rSm rdrdudkrrSefatmif renf;a&Smif&Sm;&av\/

xdktcgrS wifOD;onf tb,fhaMumifh rdef;rysKdwpfa,mufudk rdrd&efjzpfcsifrdygoenf;/ tuRrf;w0if


&if;&if;EDS;EDS;jzpfatmiftodzGJY&rnfhae&mwGif &ef&Smrdjcif;rSm rSm;avpG[k aemifw&rdav\/ odkYjzpfí rdrd\
trSm;udk jyefvnfawmif;yefrnf[k pdwfydkif;jzwf&if; rdrd\ypönf;udk wpfckpDvkdufvHaumuf,lNyD;aemuf
jcHpnf;½dk;em;odkY jyefvnfuyf&yfvkdufaomtcg tdrfxJodkYjyefí0ifoGm;aom rdef;rysKd\ ajcovHk;azG;azG;
uav;udk jrifvkduf&½kHavmuf rDavawmh\/
C
om

wifOD;onf jzpfEkdifvQif rdrdukd,frdrdzaemifhESifhaygufí owfypfcsifrdav\/ xdkaeYtzdkY ½Hk;odkYoGm;p&m


r&dScJhvQif wifOD;onf xdkrdef;rysKduav;ESifhjyefíawGY&onfhwdkifatmif wpfaeYvHk; jcHxJwGifxdkifí apmifhae
me

vkdufcsifawmh\/
rcia

wpfaeYvHk;tzdkY wifOD;onf ½Hk;tvkyfwGif pdwfr0ifpm;acs/ em&Dudk wMunfhMunfhESifh ½Hk;qif;&ef


l us

tcsdefudkom apmifhpm;aerdavonf/ aemufqHk;wGif ½kH;qif;tcsdeftxd rapmifhEkdifawmhbJ acgif;udkufonf


udk taMumif;jyum wpfem&Domom apmíqif;cJhav\/
eo
f th

]a[h . . jrESif;? acgif;&if;zufu wnif;yifatmufrSm yufvufukvm;xdkifwpfvHk; oGm;NyD;csacsprf;}


is b

wifOD;onf t0wftpm;vJ&if; wynfhausmfjrESif;tm; tvkyfay;vkdufav\/


o ok
wil

]aeylao;w,fq&m}
l be

]a[haumif . . pum;aMum &SnfvScsnfvm;? Aeylwm rylwm rif;tvkyfr[kwfbl;? igcdkif;wmom


at y

NyD;atmifvkyfprf;yg}
our

wynfhausmfjrESif;rSm q&mhtrdefYtwdkif; tajy;tvTm;vkyfudkifay;onfhwdkifatmif ESpfrdepfavmuf


rQomvQif jcHxJodkY wifOD;xuf ta&mufOD;Ekdif&Smay\/
ow
nr

yufvufukvm;xdkifay:wGif owif;pmzwf[efjzifh wifOD;xdkifvkdufírQ watmifhwem;r&dSrDyif wpfzuf


aomjcHxJüvnf; wifOD; arQmfvifhaeoluav; a&muf&dSvmav\/ wifOD;onf jrifvQifjrifcsif; ajy;í
isk

awGYvkdufcsifaomfvnf; wrifvmíapmifhaeonfudk r&dyfrdapvdkí renf;atmifhtnf; [efvkyfae&av\/


odkYaomf MumMumrapmifhEkdif/

]'DrSm} [k jcHpnf;½dk;em;uyfí wifOD;u ac:vkduf\/

]bm . . 'DrSmwkef;}

]onf;cHygAsm? reufu udpöuav;twGuf uRefawmhfrSm wm0ef&dS&ifvJ awmif;yefyg&ap? wu,fawmh


uRefawmf[m aMumifcspfwwfwJh vlyg}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 102


rdef;rysKdonf wifOD;tm; rouFmonfhtMunhfrsKd;jzifh Munfhav\/

],&pfeJYjcpfovdk jcpfwmvm;&Sif? &Sifh[mu reufwkef;uyJaMumifudk tpdrf;vdkuf0g;pm;csifNyD; aerukef


ao;cif aMumifudkcspfw,fqdkawmh enf;enf;rS ,kwådr&dSbl;? &Sif[m bmtMuHeJY 'Dpum;ajymwmvJ}

wifOD;rSm cyf&dSef;&dSef;jzpfoGm;rdawmh\/ taygufwnfhrnfyHkawmh ray:bl;[k awG;rd\/

]t½dk;cHtwkdif; odapcsifvkdYajymaewmygyJ? aemifudkvJ 'grsKd;xyfNyD; rjzpfap&ygbl;qdkwm uwday;ygw,f}

]Munfh&ao;wmaygh&Sif}
C

rdef;rysKdonf pum;tqHk;owfNyD; cGmxGufíoGm;av\/


om

nOfhoef;acgifausmfonfESifh aMumifatmfonfhtoHrSm arG;cgpuav;wpf'gZifavmuf oHNydKif,drf;wkduf


me

ovm;[k xifrSm;&avmufatmif ,refaeYnuxuf uJawmh\/ wifOD;onf NidrfoufpGmyif em;axmif


rcia

aevkduf\/ odkYaom jymodkESifhcGmndKudk BudKqdkonfhaw;oHonf &yfroGm;bJ xyfíom yGm;vmav\/


wifOD;rSm ratmifhtnf;EkdifawmhNyD/ rdef;rysKdtm; ay;xm;onfhuwdudk owdr&EkdifawmhbJ tdyf&mrSx
l us

oGm;NyD; jywif;aygufudk zGifhvdkufav\/


eo

xdktcsdefwGif wifOD;\pdwfüjzpfouJhodkY vrf;ay:rS wpfpHkwpfa,mufaomol\ pdwfüvnf; jzpfyGm;yHk


f th

&avonf/ taMumif;aomfum; wpfpHkwpfckESifh aumufíypfvkdufojzifh avxJujzwfvmonfh &TD;ceJ


is b

jrnfo Mum;vkduf&NyD; wzufjcHxJ&dS a&xnfhaom pOfhtdk;udkxdrSefum *Grf;ceJ aygufuGJoHay:vmav\/


xdkwpfcPwnf;rSmyif aMumifpHkwGJwdkY\ yGwfobifvnf; &yfpJoGm;avawmh\/
o ok
wil

wifOD;onf tm;&auseyfpGmjzifh wHcg;ydwfí tdyf&modkYjyef0ifav\/


l be

aemufaeYeHeufwGif wifOD;onf vrf;avQmuf&if; aps;ydkif;odkY xGufvmcJh&m aps;xdyfwGif rdef;rysKdESifh


at y

&ifqdkifwkd;av\/
our

]aMomf . . [dk . . tif; . . aps;0,fvm;ovm;}


ow

olronf wifOD;ESifh awGY&onfudk &Tifysjcif;r&dSacs/


nr

]nuvJ ieDBuD;udk &SifcJeJYaygufjyefw,fayghav? &Sif[m a,musfm;wpfa,mufvkyfaeNyD; b,fhES,faMumifh


isk

pum;rwnfwmvJ}

wifOD;onf teD;tem;wGif em;axmifaeolrsm;&dSrvm;[k ywfcsmvSnfhíMunfhvdkufNyD; rnfolrQ


*½kpdkufaejcif;r&dSonfudk awGY&rS ]usLyfrypf&ygvm;Asm} [k ajzavonf/

]jywif;aygufwHcg;zGifhNyD; &Sif&yfaewmrsm; udk,fwkdifrawGYrd&if cufr,f? vufqkyfvufudkifrdaewmawmif


rkefvmOvkyfcsifao;ovm;}

]txifrSm;ygvdrfhr,f . . usKyf bmeJYrS rypfygbl;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 103


]rypfayvkdYaygh . . ypfrsm;ypf&if pOfhtdk;BuD;omru wpftdrfvHk; NydK&csnf&JY}

wifOD;onf ]tif; . . cufawmhaeygNyD} [laom oabmjzifh oufjyif;csvkdufNyD;aemuf xyfrHí xkacscsuf


wifoGif;&ef yg;pyf[vkduf&mwGif olru ]awmfygawmh&Sif . . 'DtaMumif;rajymygeJYawmh} [kqdkí
xGufoGm;awmhojzifh wifOD;vnf; wyfacgufí jyefcJh&avawmh\/

cufacsNyD/ olr\xdk;ppfrSm jyif;onfxufjyif;xefvmonfhtwGuf ppfajyNidrf;a&;pmcsKyfEkdifzdkY&efrSm


wifOD;twGuf arQmfvifhcsuf a0;cJhNyDavm . ./

]jrESif;a& . .}
C

wifOD;\wynfhonf teD;odkYvma&mufí ½dkaopGm&yfav\/


om

][dkzuftdrfu iwdruav; rif;odvm;}


me
rcia

][J . . [J}
l us

]a[haumif . . ar;wmajzprf;yg? bmNzJpyfpyfvkyfaewmvJ}


eo

jrESif;onf rsufESmydk;owfvkdufNyD;aemuf . .
f th
is b

]olYemrnfu wifar&DvdkY ac:wmyJ} [k ajymjyav\/


o ok

]acwfqefwJhemrnfyJa[h}
wil

]emrnfacwfqefayr,fh awmoluav;yg q&m&,f? e,frSm qlqlylyljzpfvkdY ajymif;vmMuwmawGyg? q&m


l be

awmwufoGm;NyD; aemufwpfaeY ajymif;vmMuwmyJ}


at y

]awmolayr,fh ½kyfvJracvSbl;? tqiftjyifuav;vJ 'Du[mawGxuf edyfw,f}


our

]olYrdbrsm;uvJ v,feJYacsmif;eJY? oluvJ 'dkiftdkrdef;uav;ausmif;rSm aezl;w,fqdkawmh b,facyghrvJ


ow

q&m&JY}
nr

]rif;u 'DtxdawmifodaerSudk;}
isk

][J[J . . uRefawmfu ola&mufvmuwnf;u 'Dowif;avmufyJ ta&;wBuD;pkHprf;aewm}

]acG;rom; . . 'gavmufyJvkyfzdkY pdwful;aew,f? oGm;prf;}

wifOD;onf olr\emrnfrSmwifar&Djzpfonfudk od&NyDjzpfaomfvnf; xdkemrnfuav;udk ac:a0:oHk;EIef;


Ekdif&ef tcGifhta&;udkyifr&&Smacs/ wpfcgwpf&HjcHxJodkYqif;&if; rsufESmcsif;qHkrdonfhtcg rsufapmif;xdk;í
vnf;aumif;? platmifhívnf;aumif; csmceJvSnfhoGm;onfudkom awGYawGYae&av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 104


&ufowåywf vGefajrmufcJhayNyD/ wifOD;tm; ZGJravsmhacs/ tm;tm;&dSwdkif; jcHxJodkYqif;í
tcGifhta&;aumif;ay:aygufvmrnfhtcsdefudkom apmifhpm;aecJhav\/ wpfckaomnaewGif ieDBuD;onf
pmuav;wpfaumifudk vkdufae&mu jcHpnf;½dk;udk cGíaygufaeaom wnif;yifay:odkY ysHoef;oGm;onfudk
awGYojzifh opfyifay:odkYwufí vkdufav\/

wifar&Donf tdrfxJrS xGufvmNyD; ][Jhaumifuav; qif;cJh? opfyifay: bmwufvkyfaewmvJ} [k


ieDBuD;udk vSrf;ac:vkdufav\/ ieDBuD;onf opfyifcGMum;rSiHkYMunhfum anmifememtoHjzifh jyefí
xl;vkduf\/

csufaumif;apmifhaeaom wifOD;onf þwGif rdrd\tcGifhta&;ay:NyDudk awG;rdav\/ ]r,m;aep?


aMumifaorS} [laompum;&dScJhvQif ]aemufydk;BudKufp? aMumif&SifrS} jzpfawmhrnf[k ESvHk;jyKNyD;vQif
C

jcHpnf;½dk;em;odkY uyfa&mufoGm;av\/
om

]ieDBuD; jyefrqif;wwfvdkY atmfaew,f? 'gayr,fh rylygeJY? uRefawmfwufNyD; ,lay;yghr,f? uRefawmfu


me

aMumifqdk&if odyfcspfwm}
rcia

wifOD;onf wifar&D\pum;udkyifrapmifhawmhbJ wnif;yifay:odkY oGufoGufvufvuf wufoGm;


l us

av\/ ta&;xJwGif ieDBuD;onf atmufodkYrqif;vkdao;ojzifh rnfol\tac:rQrcHvkdaomaMumifh


wifOD;tm; cg;ukef;í NzJajcmufjyNyD;vQif jrifh&modkYwdk;í wufajy;av\/
eo
f th

wifOD;onf tcGifhaumif;udk rvGwfvdk? cspfoltBudKufqdkvQif rkd;pGefwrGwf? Mu,fudkyif qGwfay;&½kd;


is b

tpOftvm&dS&m opfyiftxuf aMumifudkqGwf&jcif;rSm vdrfhusíaoaoaMuaMu vkyf&rnhf0wå&m;


jzpfonf[k ESvHk;ydkufí ravsmhaomvHkYvjzifh xdyfzsm;a&mufatmifyif ieDBuD;aemufodkY vdkufav\/
o ok
wil

aemufqHk;wGif ieDBuD;ukyfudk zrf;rdav&m wifOD;\pdwfxJwGif wmZHvdk ],dk&D;½dk;[D;av} [k 0rf;omtm;&


[pfíatmfvkdufcsifonfhqE´udk renf;rsKdodyfum cyfoGufoGufqif;cJhNyD; wifar&D\vufxJodkY ieDBuD;udk
l be

qufovkdufav\/
at y

]aus;Zl;wifygw,f&Sif}
our

wifar&Du NyHK;NyHK;uav;ajymvdkuf\/ wifar&D\tNyHK;onf wifOD;\ESvHk;udk ,m;usdusd


ow

jzpfoGm;apav\/
nr

]tdk . . aus;Zl;wifavmufp&m r[kwfygbl;Asm? uRefawmf[m wd&pämefuav;awG tifrwef


isk

cspfwwfw,fqdkwm ajymNyD;ygaum r[kwfvm;? tckvkd toufpGefYNyD; ieDBuD;udk toufu,fcGifh&wmudkyJ


0rf;omvdkYrqHk;ygbl;}

wifar&Donf ieDBuD;udkayGYydkuf&if; ausmuav;udkoyfum ]eDeD tifrwefqdk;w,f? tckvdk u,fhr,fhol


r&dS&if vdrfhusNyD; raoaybl;vm;} [k aMumifuav;udk qHk;rovdkvdk? wifOD;tm; ajymovdkvdkESifh
tdrfxJodkY jyefíac:oGm;av\/

wifOD;onf þodkYpGefYpm;vkduf&jcif;jzifh rdrd\emrnfrSm wifar&D\acG;a&yk&ydkufxJu aysmufíoGm;wef


aumif;NyD[k awG;í 0rf;ajrmufrqHk;&dSav\/ odkYaomf rdrdemrnfrSm rSwfyHkwifcH&zdkY BudK;pm;&ef
&dSaejyefao;\/ odkYtm;jzifh wifOD;onf enf;y&d,m,fopf rsm;udk pdwful;xkwf&jyefav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 105


pdwful;aygufwdkif;? aygufwkdif;ay:vmaomtBuHudk wifOD; rBudKufvSao;acs/ n§yfaMumif;ay;xm;onfh
twdkif;r[kwfbJ tcsKd;vGJvQiftusKd;enf;um &&dSxm;NyD;onfh rsufESmyGifhvif;rIuav;yif jyefvnf
aysmufysufoGm;rnfudk BudKwifíowdxm;ae&av\/

&uftenf;i,fMumanmif;cJhavNyD/ aemufxyf wpfpHkwpfckvkyfjyzdkY&ef tcsdefawmfaeayNyD/ ,ckxuf


&ufMumoGm;vQif wifar&D\ ajymif;nGwfaompdwfonf rD;a0;csdyfyrm jzpfoGm;rnfudk wifOD;awG;rd
avonf/ odkYaomf xda&mufrnf[k pdwfcsavmufonfh enf;y&d,m,fopfudk awG;ír&/ odkYawG;í
r&onfhaemufqHk;wGif vufawGYatmifjrifNyD;om; enf;y&d,m,fudkyif xyfrHí toHk;cs&ef pdwfydkif;jzwf
avonf/ okdYaomf ieDBuD;onf opfyifay:odkY aemufxyfwufonfudk rawGY&ojzifh wifOD;twGuf
tcufBuHKíaeavonf/
C
om

]ig; . . ig;}
me

vrf;ay:rS atmfvkdufonfh ig;onf\[pfoHonf wifOD;tm; tzdk;wefvSaom tBuHwpfckyGifhvif;


rcia

oGm;apav\/ ]ig;aMumfrBudKuf aMumifrdkuf} [laom pum;yHkonf wifOD;\OD;acgif;xJodkY 0ifoGm;av\/


l us

]vmygOD;AsKdY} [k tajy;tvTm;ac:um wifOD;onf ig;wpfaumifudk aps;rqpfbJ 0,fvkdufNyD;aemuf


jrESif;tm; taMumfcdkif;vkdufav\/
eo
f th

aemufaeYeHeuf t½kPfwufomomavmufwGif wifOD;onf tdyf&mrSxNyD;vQif ig;aMumfwpfaumifudk


is b

oHwpfacsmif;? wlwpfvufESifh jcHxJodkYqif;cJhav\/ wifOD;onf wpfpHkwpfckaom &mZ0wfrIudk


usL;vGef&ef MuHpnfaeoluJhodkY rdrdudk vlolav;yg;jrifoGm;rnfudk pdk;&drfonfh trlt&m ay:vGifvsuf&dS\/
o ok

odkYaomf rdrdrSwpfyg; rnfonfhvl&dyfrQ rawGY&/


wil

avmu"mwfBuD;um; om,mNidrf;csrf;vsuf&dSNyD; vif;a&mifjcnfudk aw;csKdcsKdjzifh MudKqdkaeMuonfh


l be

iSufuav;rsm;\ wGefjrL;oHomvQif vIyf&Sm;jcif;&dSonfudk awGY&av\/


at y

wifOD;onf ig;aMumfudk opfyifay:wGif oH½dkufícsdwfxm;&ef wufav\/ odkYaomf omrefcsdwfxm;½HkESifh


our

rjzpf? ig;eHYudkom&apí ig;udkrjrifap&atmif csdwfxm;EdkifygrS rdrd\tBuHrSmydyd&d&d&Sdrnfudk awG;í


&Guftkyfaumif;onfh tudkif;wpfckodkY a&mufatmifwuf&av\/
ow
nr

wifOD;onf ususee ig;udkoH½dkufcJhNyD;vQif wludkcg;Mum;xdk;í qif;vmcJh&m opfyifatmufqHk;cGMum;odkY


ta&mufwGif wifar&D\tdrfzufrS wHcg;zGifhoHMum;vkduf&NyD; jcHxJodkY wifar&Dqif;vmonfudk
isk

awGY&av\/

]tdk . . apmapmpD;pD; opfyifay:wufNyD; bmvkyfaewmvJ}

wifOD;onf ½kwfw&uftMuHxkwfum NyHK;&,faomrsufESmjzifh ]uRefawmfvm; . . reufapmapm


usef;rma&;avhusifhaewm} [k ajzvkduf\/

]qef;vScsnfvm;&Sif . . opfyifwuf&wJhavhusifhcef; 'DwpfcgyJ Mum;zl;w,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 106


]'gaemufqHk;ay: tar&duefavhusifhenf;yJ? reufvrf;avQmufwm[m tanmif;omajyw,f? opfyifwuf
wm[m udk,fvuf? ajcaxmuf? wpfudk,fvHk;&dSwJh taMumtjcifawGyg oefpGrf;apwJh avhusifhenf;yJ}

]'DvdkyJ tNrJavhusifhovm;}

]wpfcgwpf&HrSyg? tNrJvJraumif;bl;}

}&Sifhavhusifhcef;[m xdyfzsm;ta&muf wuf&ovm;}

]rvdkygbl; . . atmufqHk;tudkif;avmufygyJ} [k ajymNyD;aemuf wifOD;onf opfyifay:rSqif;cJhav\/


C

atmufodkYa&mufaomtcg wifOD;onf wifar&DESifh pum;pjywfí roGm;ap&ef ajym&efpum;udk&Smav\/


om

]'Dreuf aeuav; tawmfomw,faemf}


me
rcia

]aeomwm bmjzpfovJ}
l us

][dk . . tif; . . rdk;r&Gmbl;ayghAsm}


eo

]'Dvdkqdk&if uRefr vrf;avQmufxGufEkdifwmaygh} [k qdkí wifar&DxGufoGm;av&m wifOD;rSm


f th

zwfwiHhiHhESifhusef&pfav\/
is b

xdkYaemuf wpfeHeufvHk; wifOD;onf ieDBuD; opfyifay:odkYwufonfudk awGY&rnfvm;[k apmifhpm;ae


o ok

aomfvnf; ieDBuD;udk t&dyfta&mifrQyif rjrif&acs/


wil

'DaumifBuD; b,fae&mu aomufpm;awG 0atmifpm;NyD; Adkufum;aeovJ rodbl;? 'gayr,fh rqmbJ


l be

awmhraebl;? qmOD;rSmyJ [laomtawG;jzifh wifOD;rSm pdwfajz&av\/


at y

arQmfvifhwmrjzpf? rarQmfvifhwm jzpfavh&dSonfhtwdkif; aeYv,favmufwGif wnif;yifay:odkY


our

AsKdif;wpftkyfusvmum udGuGduGuGESifh qlnHaeMuav\/ wifOD;pdwfxJwGif ig;aMumfudk AsKdif;rsm;


qdwfaygufpm;Muí ukefvQifjzifhcufawmhrSmyJ tenf;qHk;ig;eHYuav;&atmif oH½dkufxm;onfhae&m&dS
ow

tpdwftydkif;uav;avmufawmhusef&pfygap[k usdwfíqkawmif;&if; eHeufu t½kPfwufavmuf xcJh&


nr

ojzihf tdyfidkufidkuf&dSum jcHxJ&dS yufvufukvm;xkdifwGifvSJ&if; arS;rdSef;íaerdav\/


isk

]tdk&Sifh . . 'DrSm . . 'DrSm}

wifOD;onf tem;rSAHk;ESifhaygufíEId;vQif rEdk;[efaqmifíaeaumif;aeayvdrfhrnf/ wifar&D\om,maom


toHudk Mum;&onfh tcgrSmrl aigufceJacgif;axmifí jcHpnf;½dk;teD;odkY tajy;uav;xoGm;av\/

]uRefawmfhudk ac:ovm;}

]uRefraMumifuav; opfyifay: wufajy;jyefNyD&Sifh? vkyfygOD;? qif;EkdifawmhrSmr[kwfbl; . . ?


cuf&csnf&JY}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 107


wifOD;rSm rD;xdk;ípufEId;ay;ae&ef rvdkawmhacs/ rdrdaxmifxm;onfhtaygufudk ieDBuD;0ifíwkd;acsNyD[k
0rf;ajrmufpGmjzifh opfyifay: odkY zswfzswfvwfvwfwufí vkdufav\/ ieDBuD;rSm ig;teHY&xm;ojzihf
,cifwpfacgufuuJhodkY wifOD;aemufodkY tomwMunfrvkdufvdkbJ jiif;qeftmcHaeonfhtwGuf
wifOD;rSm tukwftzJhcHum r&t& Zdukyf zrf;NyD;ac:cJh&av\/

wifOD;onf wifar&DwdkY jcHbufodkYqif;NyD; 'kw,rÜd ieDBuD;udk qufo&jyefav\/

]aus;Zl;wifvkdYrqHk;ygbl;&Sif? b,fvkdqyf&rSef;awmif rpOf;pm;wwfygbl;} [k qdk&mu wifar&Donf


wifOD;\vufudkMunfhrdum ][,f . . aoG;awGpdkYaeygvm;? odyfemoGm;ovm;[if} [k pdk;&drfwBuD;
ar;av\/
C

]tkd . . enf;enf;yg;yg; jcpfrdwmyg}


om

]enf;enf;yg;yg;qdkNyD; ayghayghaevdkY rjzpfbl;&Sifh? aMumifvufonf;[m tqdyfjyif;w,f? aoG;qdyfwuf&if


me

tcufyJ? aeOD; . . aeOD;? uRefr y½kwfqD oGm;NyD; ,lvdkufOD;r,f}


rcia

wifar&Donf ysmysmovJ tdrfxJodkY0ifajy;oGm;NyD; y½kwfqDESifh t0wfpnf;uav;wpfvdyf ,lvmav\/


l us

]enf;enf;awmh pyfrSmyJ? pyfwmu ta&;rBuD;bl;? temusufzdkYvdkw,f} [k wifar&Duajymqdk&if;


eo

wifOD;vufudk y½kwfqDESifhodyfíqkyfe,fum t0wfpnf;íay;av&m wifOD;rSm wifar&D\El;nHhaom


f th

tawGYtxdcHpm;&onfudk yDwdjzpfvsuf ]ieDBuD;eJYaemf . . ighudk cyfrsm;rsm;uav; ukwfvkdufa&maygh} [k


is b

awmifhwvdkufrdav\/
o ok

xdktcsdefwGif wnif;yifay:rS AsKdif;rsm;onf ig;aMumfudkvk,uf&if; tcsif;csif;cGyfaeMuav\/ wifar&D


wil

rSm *½kjyKrdyHkr&ojzifh rdrdtMuHudkr&dyfrd[k wifOD;awG;\/ ig;aMumf\wm0efrSm ausyGefaeNyDjzpfí


AsKdif;pm;vdkY ukefcsifukefygap rvdkawmhbl;[k wifOD; pdwfwGif ylyifrI r&dSawmhacs/
l be
at y

xkdtcdkufwGuf zkwfceJ ig;aMumfBuD; jyKwfusvmav\/ wifar&Donf usvmaom t&m0w¦Kudk


aumuf,lMunfhum tHhtm;oifhaom trlt&mjzifh ][if . . ig;aMumfBuD;ygvm;} [lí yg;pyfrS
our

toHxGufoGm;rdav\/
ow

]AsKdif;awGcsDvmNyD; vGwfuswmjzpfygvdrfhr,f? tif;xJtdkifxJu ig;udk b,favmufyJa0;a0;


nr

o,fvmavh&dSw,f}
isk

]tif;xJu ig;uvJ aMumfNyD;om;BuD;ygvm;}

wifOD;onf tlaMumifaMumifjzpfvsuf ]'guawmh tif; . . tJ . .} ESifh jzpfaeavawmh\/

]&Sif . . bmrSzHk;r,frMuHeJY uRefrodw,f? reufu &Sif . . 'Dopfyifay:wufwm 'Dig;aMumfBuD;


wufcsdwfwm r[kwfvm;? nmr,fvdkYawmhrMuHeJY? &Sifhcg;Mum;u wlBuD;udkjrifvkduf&uwnf;u
&Sifavhusifhcef;,laew,fqdkwmr[kwfrSef; uRefrodw,f? &Sif ieDBuD;udk opfyifay:rwuf? wufatmif
MuHwmr[kwfvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 108


wifOD;rSm pHkaxmufarmifpH&Sm;vuf0,fodkY a&mufaeaom w&m;cHuJhodkY ajy;rvGwfrSef;odojzifh ]&D . .
&DajymwJhtwkdif; trSefygyJ} [k 0efcHvkdufav\/

]uRefremrnf? &Sifb,fhES,fodovJ}

]odcsifvGef;awmhvJ pHkprf;&wmaygh}

wifOD;rSm rdrdtMuHawGay:ukefNyDjzpfí wifar&D\ rESpfNrdKYrIudk cH&ayOD;awmhrnf[k &GYHrdav\/ odkYaomf


wifar&Dtm; tm;&yg;& &,fí aeavawmhonf/

wifOD;rSm rpOf;pm;wwfatmif jzpfoGm;av\/ wifar&Du &,farm&if; ][dkrSmMunfhprf;} [k qdkojzifh


C

wifar&Djy&modkY Munhfvkduf&m rdrdwdkYtvpfwGif opfyifay:odkYwufajy;NyD; ig;Muif;wpfaumifudk udkufí


om

qif;vmaom ieDBuD;udkawGY&av\/ wifOD;rSm rsufvHk;jyL;oGm;av\/


me

][m . . 'gawmh uRefawmfr[kwfbl;? uRefawmfwifxm;wm wpfaumifwnf;&,f}


rcia

wifar&Donf toHrsm;xGufatmif &,fvkdufjyefav\/


l us

]tJ'g . . &Sifwifxm;wJh ig;r[kwf&if uRefrwifxm;wJhig;aygh&Sifh}


eo
f th

xdktcgrS wifOD;rSm bmaMumifheHeufapmapm wifar&D tdyf&mxESifhaeonfudk &dyfrdum . .


is b

]'Dvdkqdk&if armifhtMuHuawmif aemufusaeao;w,f} [k ajymNyD; wifar&DESifha&mí [uf[uf


o ok

yufyufBuD; &,farmvdkufavawmh ownf;/ /


wil
l be
at y

wdkif;&if;ar*sme,f? Mo*kwf? 1951/


our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 109


v
vlplpGrGrf;f;aau
ummiif;f;

uefwdkrift&yf&dS us,f0ef;aom NcH0if;BuD;wpfckxJodkY wuúpDum;wpfpif;onf cyfrSefrSef armif;ESif


0ifa&mufíoGm;um oyf&yfcHhnm;aom tdrfBuD;\qif0ifatmufwGif &yfvdkufav\/ um;xJwGif
vkdufygvmaom toufESpfq,fhig;ESpfcefY&dS a,musfm;ysKdonf rdrda&mufvmonfudk 0rf;omtm;&
BudKqdk&ef ajy;ívmrnfavm[k wpfOD;wpfa,mufaomoludk arQmfvifhonfhtrlt&mjzifh tdrfwGif;odkY
vSrf;Munfhvkduf&m rdrdarQmfvifhol ay:rvmbJ tckdif;tapa,musfm;BuD;wpfa,mufxGufvmonfudk
C

awGY&ojzifh rsm;pGmpdwfysuftm;avsmhpGmESifh um;ay:rS qif;av\/


om

tapcHa,musfm;onf csKdNyHK;&TifysaomrsufESmxm;jzifh ]tvdk udkausmfpdefyguvm;} [k qdkNyD;rS þuJhodkY


me

&if;ESD;pGm ta&mw0ifrac:tyfonf udk owd&[efjzifh ][m . . q&m . . b,fwkef;uvmovJ} [k


rcia

a,mifa,mifrSm;rSm; ar;vdkufrdav\/
l us

]tckvmvdkY tcka&mufwmayghuGJY? rjrifbl;vm;}


eo

][kwfuJh . . q&m? jrifygw,f q&m}


f th
is b

]igvmr,fqdkwm aqGaqGwdkY rajymbl;vm;}


o ok

]rajymbl;q&m . .? ajym&if uRefawmfvmNyD;BuKdrSmaygh} [k ajymNyD;aemuf xdkolonf wuúpDxJrS


wil

ausmfpdef\om;a&tdwfudk qGJí,lvdkufav\/ ausmfpdefvnf; um;cay;cJhNyD;aemuf tapcHa,musfm;ESifh


twl,SOfí tdrfxJodkY0ifcJhav\/
l be
at y

]aqGaqGwdkYaum r&dSMubl;vm;}
our

]r&dSbl;q&m} [k ajymvdkuf&m ausmfpdefrSm rsufESmraumif;bJ jzpfoGm;NyD;rS £a`E´qnfvsuf


]b,foGm;ovJ} [k ar;vkdufav\/
ow
nr

]tjyifudk vrf;avQmufxGufoGm;w,f}
isk

]a':a':wdkYygvm;}

]rrwdkY&dSygw,f? rrav;eJY udkatmifazeJY oGm;Muw,f}

ausmfpdefonf a,musfm;emrnfwpfckudkMum;vdkuf&vQif rsm;pGmtHhtm;oifhíoGm;um ]b,fu atmifazvJ}


[k ar;vdkufav\/

]rodbl;q&m? {nfhonfwpfa,mufyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 110


]touf b,favmuf&dSNyDvJ}

]q&mhavmufyJ&dSvdrfhOD;r,f? tvGefqHk; oHk;q,frausmfbl;}

ausmfpdefrSm rsufvHk;NyL;íoGm;av\/ taMumif;rlum; rdrda&muf&dSvmjcif;rSm cifaqGESifhawGY&ef tm;xm;í


vmcJhjcif;jzpf&m cifaqGudk ½kwfw&ufrawGY&ojzifh tarmqdkYoGm;um a,musfm;wpfa,mufESifh xGufoGm;
onf[k od&jcif;jzifh tHhtm;oifhoGm;&mu xkda,musfm;rSm rdrdESifh &G,fwlwef;wljzpfonf[k od&jyefonfh
twGuf omíyifrsufjzLqdkufíoGm;NyD;vQif tdrfxJodkYa&mufonfESifh wpfNydKifeuf {nfhcef;wGif;&dSqdkzm
ay:wGif ajcypfvufypf zifaqmifhíxdkifvkdufrdav\/

xdktcgrSm ausmfpdefonf rdrda&;vkdufonfhpmrsm;udk? cifaqGrjyefMum;bJaejcif;\ taMumif;t&if;udk


C

awG;rdum xdktaMumif;aMumifh blwm½HkodkYBudKqdk&ef vlrvTwfjcif;jzpfonf[k pOf;pm;rdav\/ odkYjzpfí


om

ausmfpdefonf pdwftysufBuD;ysufrdum vmrdwmyifrSm;avNyD[k atmufarhvsuf csufcsif;yif jyefí


oGm;vdkaom pdwfrsm;ay:aygufvmNyD;vQif wuúpDjyefívTwfvkdufjcif;udkyif tvsifvdkvSonf[k xifjrifrd
me

av\/ xdkaemufrS a&mufvdkY&dSrSjzifh taMumif;pHkudkod&efpHkprf;OD;rnf/ rdrdta&;vnf; xdktaMumif;


rcia

aMumifh ratmifjrifEdkif[k rqdkEdkifao;[lí ESvHk;jyKvdkufav\/


l us

ausmfpdefESihfcifaqGrSm ausmif;aezufi,fcspfrsm;jzpfMuav\/ odkY&mwGif cifaqG\rdbrsm;rSm tpdk;&


tvkyftudkifaMumifh a&TY&ajymif;&ESifhuGJuGmíaeMuum pmjzifhom awGYíaeMu&av&m vlcsif;rSmrl vGefcJh
eo

onfh ajcmufvcefYu aemufqHk;wpfBudrfawGYcJhMu&av\/ xdktcgu cifaqGonfausmfpdeftm; rdrdudk


f th

awmif;&rf;zkdY a&vmajrmif;ay;pum;ajymcJhaomfvnf; ausmfpdefrSm tvkyftudkifr&dS? tajctaevnf;


is b

r&dSonfhtwGuf xdktaMumif;ESifhywfoufí t&dyft>rufrQyifrajymbJ pum;vTJypfcJhav\/


o ok

,ckrl rMumrDuuG,fvGefoGm;aom OD;av;jzpfolwpfa,muf\tarGtESpfudk wpfa,mufwnf; cHpm;&&dS


wil

vsuf ydk;xnfvkyfief;ydkif&SifwpfOD;jzpfvmav&m ,cktcgürl rdrdwGifOpömtajctae&dSNyDjzpfí xdktaMumif;


udkajymawmhrnf[líwpfaMumif;? rdrdaemufqHk;tBudrf cifaqGESifhawGY&NyD;onfhaemufrS a&;vkdufonfhpm
l be

rsm;udk cifaqGxHrS bmrQjyefpmr&onfhwpfaMumif;aMumifh vdkufívmcJhjcif;jzpfav\/


at y

xdkodkYvdkufvmcJh&mrS a&mufvQifa&mufcsif; pdwfysufpum;rsm;udk Mum;&NyD;aemuf qdkzmay:wGif pdwfysuf


our

vufysufxdkifrd&mrS tdrftay:xyfwufaomavSum;ESifh uyfaeonfheH&Hay:wGif csdwfqGJxm;aom


t&m0w¦Kwpfckudk awGYjrif&ojzifh pdwfroufomonfhrsufESmxm;ESifh ]a[h . . bdk;uGef;? b,fhES,f
ow

BuD;vJuG} [k ar;vkdufav\/
nr

bdk;uGef;onf ausmfpdefMunfh&mbufodkY rsufESmvkdufíMunfhum ][kwfyg&JYq&m . . ? b,fhES,f


isk

[mBuD;rSef;vJ rodbl;} [k ajymav\/

ausmfpdefESifhbdk;uGef;wdkY pdkufíMunhfaeMuonfht&mrS avSum;txuf&dS uRJvdkvdkEGm;vdkvdk csKdum;um;ESifh


owå0gBuD;wpfaumif\ OD;acgif;jzpfav\/ xdkacgif;BuD;rSm 'dkif;yHko@mef&dSonfh ysOfjym;BuD;wpfck
y:wGif wyfqifxm;um tdrfütvSqGJ&ef jyKvkyfxm;onfht&myifjzpfaomfvnf; ausmfpdef\pdwfxJwGif
vSonf[kxifjrifzdkYa0;pG? xdkt&mwpfckwnf;aMumifh wpfcef;vHk;usufoa&,kwfí aeonf[kxifjrif
rdav\/ xdkacgif;BuD;rSm ausmfpdef\rsufpdxJwGif trJowf½HkodkY twifcH&cgeD;aom qdwfodk;BuD;\
rJh&GYJaeonfh rsufcGufESifhwlonf[k atmufarhav\/

]b,fvdkaumifBuD;vJrodbl;} [k ausmfpdefu rsufESmrJhíajymav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 111


]ajymif q&m}

][kwfw,f? rsufESmBuD;udku ajymifaeovdkyJ}

]r[kwfbl;q&m}

]bmr[kwfwmvJ}

]ajymifqdkwm? 'Dwd&pämefudk ac:wJhemrnfudkajymwmq&m&JY? yJcl;½dk;ru ypfvmwJhwd&pämefwJY}


C

]aMomf . . ajymifvm;} [k qdkum ausmfpdefonf xdkacgif;BuD;udk pdkufíMunfhjyefav\/


om

]rsufESmudku rsufESmaoBuD;eJY}
me
rcia

][kwfw,fq&m? toufrS&dSawmhbJ? rsufESmaoaewmaygh}


l us

]'gajymwmr[kwfbl;uGJY? towfcH&vdkY om;r,m;eJYuGJNyD; y&da'0 q,fhwpfrD;awmufaewJh rsufESmBuD;eJY


usufoa&r&dSvdkufwm? enf;enf;rS rBudKufaygif}
eo
f th

bdk;uGef;onf ausmfpdef\tajymudk oabmusoGm;av\/ rdrdudk,fwkdifvnf; xdkacgif;BuD;udk enf;enf;rQ


is b

rESpfoufcJhay/ xkdokdYrESpfoufjcif;rSm Munfh½Iraumif;jcif;aMumifh r[kwfvS/ avSum;wGif wyfxm;onfh


ae&mrSm twuftqif;rvGwfbJ acgif;iHkYírqif;vQif rPdudkuydÜcH&av&m xdkacgif;BuD;wyfxm;onfh
o ok

tcsdefrSpí ,aeYxd rSwfrSwf&& q,fhwpfBudrftwdkufcH&NyD;jzpfjcif;aMumifh ydkrdkírESpfoufjcif;yif


wil

jzpfav\/ odkYjzpfí ausmfpdef\pum;udkMum;&aomtcg rdrdESifh 0g'csif;wlolwpfa,mufawGYNyD [k


0rf;ajrmufum ][kwfw,fq&m? uRefawmfvJ enf;enf;rS oabmrusbl;? 'gayr,fh rru 'gBuD;udkyJ
l be

tjrwfwEdk;vkyfxm;vdkYMunhfae&wm} [k ajymjyNyD;vQif rdrdajymvdkufonfhpum;rsm;udk Mum;íoGm;rnf


at y

avm[k tcef;wGif;ü tjcm;vl&dSr&dSvSnfhíMunfhvdkufNyD; rnfholYudkrQrawGY&rS ]rr oabmusrd&if b,fol


rS jyifvdkYr&bl;? 0efaxmufrif;vJ oabmrusbl;? 'gayr,fh rr pum;ukd ry,f0HhvdkY Munhfae&wm?
our

q&mtdrfay:wufwJhtcg owdxm;? uRefawmfawmh acgif;eJYaqmifhrdaygif;rsm;vSNyD} [k owday;\/


ow

]'Dvdkqdk&if wjcm;ae&ma&TYNyD; csdwfxm;ygvm;}


nr

]rjzpfbl;q&m? rru {nfhcef;xJrSmrS yeH&w,fqdkNyD; 'Dae&mrSmcsdwfxm;wmyg? uRefawmfawmh jrefjref


isk

ydk;[yfawmuf? jcudkufNyD; ysufygapvdkYom qkawmif;ae&awmhwmyJ} [k ajym&mu ajcoHMum;ojzifh


½kwfw&ufpum;jzwfvkdufNyD; ]uJ . . uRefawmf 'Dypönf;awG tay:udk o,foGm;awmhr,f} [k qdkum
om;a&tdwfBuD;udkqGJíwufoGm;&mu avSum;oHk;av;xpfra&mufrD ajymifacgif;BuD;u bdk;uGef;\
acgif;udk EIwfqufvkdufojzifh bdk;uGef;rSm aemufodkYvefíusawmhr,fuJhodkY jzpfoGm;av\/ xdkaemufrS
udk,fudk[efvdkufNyD; a'goxGufvsuf ajymifacgif;BuD;udk vufoD;ESifhypfíxdk;vdkuf&m ajymif;acgif;BuD;rSm
tenf;i,frQrsufESmr½HIYbJ bdk;uGef;rSm vufwcgcg? rsufESmwrJhrJhjzpfvsuf udk,fhtjypfESifhudk,f
a'goudkxdef;NyD; tdrfay:odkYwufí oGm;av\/

ausmfpdefonf ajymifacgif;BuD;udkMunfh&onfrSm rdrdtzdkY edrdwfraumif;[k rSwfxifrdav\/ xdkacgif;BuD;


udk yHkoGif;wyfqifxm;onfrSm yHkoGif;olonf aumif;pGmuRrf;usifyHkr&acs/ aumfuyfxm;onfhae&m

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 112


tcsKdYrSm jyefYjyefY&efY&efYr&dSbJ wGefYíaeNyD; EIwfcrf;rSta&jym;onf tay:odkY tenf;i,fvefíaeojzifh
ausmfpdefonf xdkacgif;BuD;udktaotcsmpdkufíMunfY&mwGif rdrdtm;xdkacgif;BuD;ujyL;íMunhfum EIwfcrf;
&GJYBuD;ESifh ajymifjyouJhodkY xifjrifrdvsuf cifaqGxH rdrdvm&jcif;rSm ta&;rvSp&mtaMumif;jzpfonfudk
edrdwfjya&mhovm;[k xifrdav\/

xdktcdkufwGif ausmfpdefonf rdrdaemufbufrS ajcoHMum;&ojzifh vSnfhíMunhfvdkuf&m cifaqG\rdcif


a':ausmharjzpfaeonfudk awGY&í xdkif&mrSxum ]a':a': . . rm&JYaemf} [k EIwfqufav\/

odkY&mwGif a':ausmharonf ausmfpdef\pum;udk jyefvnfajymzdkY&ef pdwfxJüroGif;bJ ajymifacgif;BuD;


udkom ta&;,laeoljzpfonfh tavsmuf ]armifausmfpdef? 'Dacgif;BuD;udkoabmusNyD; Munfhaeovm;} [k
ar;vkdufav\/ ausmfpdefrSm xdkacgif;BuD;udk oabmrusaomfvnf; a,mu©ravmif;[k arQmfrSef;xm;ol
C

tm; qefYusifírajymEdkifbJ&dSonfhjyif a':ausmharrSm ol\tvdkudk vdkufíajymoludk ta&;,lwwfonfh


om

0goem&dSaomaMumifh ][kwfuJh a':a':? 'Dacgif;BuD;eJY? 'Dtcef;BuD;eJY odyfNyD;usufoa&&dSwmyJ} [k


ajr§mufíajymvkdufav\/
me
rcia

]a':a':jzifhav 'Dacgif;BuD;&wJhaeYuwnf;u tdrfrSmwpfaeYwjcm;usufoa&wdk;NyD; vmbfaumif;0ifw,f


vdkYatmufarhwmyJ? 'gaMumifh armifatmifazudk aus;Zl;wifvdkY rqHk;EdkifbJ &dSaewmyJ} [k ajymvkduf&m
l us

atmifaz[laomtoHudk Mum;vdkuf&vQif apmapmu bdk;uGef;ajymvkdufonfh emrnfudkowd&um


acgif;BuD;udkarhoGm;NyD; ]b,fu atmif . . armif . . tif; . . udkatmifazvJ} [k ar;vdkufav\/
eo
f th

]armifatmifazqdkwm om,m0wDe,fu e,fpD;awmtkyfuav;aygh armif&JY? ta':wdkY om,m0wDudk


is b

ajymif;&wkef;uawGYMuwmyJ/ aoewfypf odyfwnfh'gyJ? trJvdkufaumif; wpfa,mufaygh? tck a':a':wdkY


'Dudka&mufvmvdkY olvJcGifh&wmeJYtvnftywfvm&if; olukd,fwdkifypfvmcJhwJhacgif;BuD;udk yHkoGif;NyD;awmh
o ok

vufaqmifay;wJh[myJ}
wil

ausmfpdefrSm e*dkuyif xdkacgif;BuD;udkoabmrus/ atmifaz\emrnfudkvnf; Mum;puwnf;u atmhESvHk;


l be

emrd&m xdkacgif;BuD;ESifhatmifazrSm tquftoG,f&dSyHkudk od&jyefaomtcg a'govnf;xGuf? pdwfysuf


at y

rdav\/
our

]'gjzifh udkatmifazqdkwm? 'DvdkyJ wd&pämefawGudk owfjzwfNyD; tukodkvfvkyfaewJh vlwpfa,mufaygh} [k


ajymvdkuf&m a':ausmharrSm rsm;pGmrESpfoufbJ&dSaomfvnf; ausmfpdef\pum;rSm w&m;ESifhoufqdkifí
ow

tjypf,lp&mr&dSaomaMumifh ]armifausmfpdef xifovdkvJ i&JyGm;aewJhvl wpfa,mufawmhjzifh r[kwfygbl;?


nr

tifrwefpdwfaumif;? oabmaumif;&dSNyD; bk&m;w&m;MunfndKwJh oli,fwpfa,mufygyJ? 'gayr,fh


&GmxJrSm vmNyD; zsufqD;&efrlaewJh wd&pämef½dkif;awGudkawmh owå0gudk vlcRwfrSuRwfw,fqdkovdk
isk

'DvdkyJvkyf&wmaygh? armifausmfpdef oleJYawGY&if olYudktrsm;BuD;oabmusrdygvdrfhr,f? tckyJ aqGaqGeJY


vrf;avQmufxGufoGm;Muw,f} [k ajymjyav\/

ausmfpdefrSm a':ausmhar\pum;udkMum;&vQif rdrd\arQmfvifhcsufrsm;wpfppuif;rJhvmouJhodkY atmufarh


rdav\/ taMumif;rSmrl a':ausmharpum;t& atmifazudkvdkvm;yHk&onfhjyif twlwloGm;vmcGifh
jyKonfudk od&jyefaomtcg aqGaqGESifhatmifazwdkY tawmfyifc&D;a&mufaeMuNyDavm[k oHo,
&dSrdav\/

xdkodkY&dS&onfhtxJu a':ausmharu qufvufí ]aqGaqGjzifh armifatmifaz pGefYpm;yHkawGajymjywm


em;axmifvdkYrNiD;Ekdifbl;} [k ajymvkdufonfwGif ausmfpdefrSm aqGaqGESifhi,fpOfu ausmif;twlwl

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 113


aecJhzl;oljzpfí aqGaqGonfowådaumif;ol? tpGrf;aumif;ol? wpfpHkwpf&m &J&J&ifh&ifh aqmif&GufpGefYpm;ol
wkdYudk rsm;pGmESpfoufoabmusaMumif; od&dS&onfhtavsmuf atmifazudkvlpGrf;aumif;BuD; wpfa,muf[k
ESpfoufoabmusí aeavNyDavm[k pdk;&drfrdav\/

xdktcdkufwGif cifaqGESifhatmifazwdkY vrf;avQmuf&mrS jyefvnfí a&mufvmMuonfudk awGY&av\/


ausmfpdefonf atmifazrSm tb,fuJhodkYaomvlpm;jzpfonfudk emrnfMum;&uwnf;u Munfhcsifjrifcsif
vSonfhtavsmuf ,cka&mufívmonfwGif ajcqHk;acgif;qHk;Munfh½I&m trJvdkufaumif;[k qdk&avmuf
aom½kyfvu©PmbmrQr&dSbJ ydefydefuyfuyf? t&yfjrifhjrifh? rsufpdarS;arS;ESifhrkwfqdwfarG;pHk jyLjyLxGufaeol
wpfa,mufudk awGY&ojzifh rsufpdrSdwfívQmxkwfNyD; ajymifíjyvdkufcsifaom ausmif;aepOfu
uav;pdwfrsKd; ay:aygufvmjcif;udk tEkdifEdkifrsKdodyfí xm;vkduf&av\/
C

cifaqGonf ausmfpdefudkjrif&vQif 0rf;omtm;&ESifh ]tdk . . udkausmfpdef? a&mufESifhaerSudk;? aqGaqGu


om

ra&mufao;bl;xifNyD; trDtjrefjyefvmcJhwmyJ} [k ajymqdkEIwfqufNyD;aemuf atmifazbufodkY vSnfhum


]a[m'g . . aqGaqGeJYausmif;aezuf tifrwefcspfwJh oli,fcsif; udkausmfpdefqdkwmaygh} [k todzGJYay;í
me

ausmfpdeftm;vnf; ]aqGaqGwkdY om,m0wDwkef;u odMuwJh awmtkyfudkatmifazqdkwmav} [k rdwfzGJYay;


rcia

av\/
l us

xkdodkYcifaqGu t*FvdyfxHk;pHjzifhrdwfzGJYonfhtwGuf ESpfa,mufom; vufqGJEIwfqufí NyHK;Muaomfvnf;


olwdkYESpfa,mufpvHk;\NyHK;yHkrSm tlxJtonf;xJuxGufay:vmonfh NyHK;jcif;r[kwfbJ vnfpvkwfavmuf
eo

qDu xGufay:vmum wrifn§pfíNyHK;&onfh tNyHK;rsKd;jzpfonfudk awGY&ay\/


f th
is b

ausmfpdefrSm rdrdMumMumMunhfíae&vQif rdrd\rESpfoufjcif;rsm;udk &dyfrdukefMurnfudk pdk;&drfí ]uJ . .


a':a':? uRefawmf t0wftpm;vJvkdufyg&apOD;} [k ajymNyD;aemuf cifaqGtm; ]awmfawmfMumrSyJ
o ok

at;at;aq;aq; pum;ajymMuwmaygh} [k rSmum atmifazudkrl arsmufajcmufovdk oGm;NzJjyaom


wil

NyHK;jcif;rsKd;jzifhNyHK;NyD; tdrfay:odkYwuf&efxGufívmcJh&m avSum;ay:odkYwufrdonfESifh wpfNydKifeuf 'def;ceJ


jrnfaomtoHjzifh rdrdacgif;ESifh ajymifacgif;BuD;0ifíEIwfqufrdav&m a'gojzpfum &Suf&rf;&rf;NyD;
l be

acgif;BuD;udk vufoD;ESifhxdk;vdkufrnfBuHrdNyD;rS bdk;uGef;jzpfyHkudkowd&í vufavsmhvkduf&um rausrcsrf;


at y

jzpfaompdwfESifh tdrfay:odkY wufoGm;av\/


our

tdrfay:odkYa&mufonfhtcgwGif bdk;uGef;onf rdrdtdyf&eftwGuf atmifaz\ckwifESifh,SOfí rdrdckwif


jyifqifaeonfukd awGY&aomaMumifh atmifazESifh,SOfítdyf&rnfudk rsm;pGmpdwfysufrdav\/ odkY&mwGif
ow

olwpfyg;tdrfü wnf;cdk&jcif;wGif rnfolESifh,SOfí rtdyfvdk? rnfonfhae&mwGifrS tdyfvkdonf[k


nr

aMu;rsm;p&mtvkyfr[kwfaomaMumifh uefYuGufonfhpum;bmrQrajymbJ bdk;uGef;xHrSa&csKd;zdkY vJvS,f&ef


t0wftpm;awmif;,lNyD; a&csKd;cef;odkY xGufoGm;av\/
isk

ausmfpdefonf a&csKd;NyD;í t0wftpm;vJvS,fzD;vdrf;um tcef;tjyifodkY xGufívm&mwGif 0efaxmuf


rif;BuD;OD;atmifuJESifh &ifqdkifawGYaeonfhtwGuf atmufzufodkYrqif;EdkifbJ OD;atmifuJESifhtwl tdrfa&SY
vomcef;odkYxGufum pum;ajymqdkíae&av\/ ausmfpdefrSm rdrdESifhrsufESmaMumvnf;rwnfh? pdwfxJ
uvnf;rvdkol atmifazESifhaemufxyfírawGYvdkbJ npmpm;onfhtcsdefusrS xrif;pm;yGJwGif
rsufESmcsif;qdkifawGYMuav\/

xkdtcgrS a':ausmharu ausmfpdeftm; ajymifacgif;BuD;taMumif;udk ajymjy&eftcsuf&NyD; atmifazbufodkY


vSnhfí ]uJ . . a':a':hwludk ajymifBuD;eJYawGY&yHkudk ajymjyvkdufprf;ygOD;? Mum;csifvGef;vdkYwJh} [k
ajymvdkuf&m ausmfpdefESifhwuG OD;atmifuJyg rdrdwdkYrMum;vdkaMumif; ydwfyif&ef yg;pyf[zdkY jyifvkdufonf

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 114


wGif a':ausmharu OD;atmifuJ rESpfoufaMumif;udkodojzifh rsufapmif;xdk;um ]NidrfNidrfaeprf;yg?
pum;r[prf;ygeJY} [k avoHjzifhajymvdkufí cifaqGuvnf;ausmfpdeftm; bmrQrajym&ef wHawmifESifh
wGufí tcsufay;vkdufNyD;vQif atmifaztm; ]ajymprf;ygOD; udkatmifaz&JY? aqGaqGjzifh em;axmifNyD;&if;
axmifcsif&if;yJ} [k qdkav\/

atmifazonf "r®uxdu w&m;a[mcgeD; acsmif;[efYí cRJ&Sif;ouJhodkY ]t[rf;} [k vkyfvkdufav\/

]'Dwd&pämefBuD;rsKd;[m tifrwefeufwJhawmBuD;rsm;rSmrS&dSw,f? ajymifqdkwm 'DtaumifBuD;rsKd;yJ? rsm;aom


tm;jzifh ttkyfvkduf? tpkvdkuf aeavh&dSw,f? 'gayr,fh wpftkyfwpftkyfrSm AdkvfvkyfwJhtaumifBuD;&dSNyD;
oluawmh oGm;csif&moGm;aewmyJ? &efoludkoljrifvdkY tcsufay;vdkufwmeJYwpfNydKifeuf usefwJhwpftkyfvHk;
ajy;wmyJ? oluawmh olvGwfatmif ajy;Edkif&ifajy;? rajy;Edkif&if wpfaumifwnf;ckcHwmyJ? tck
C

avSum;xufrSm csdwfxm;wJhtaumifBuD;udk awGY&wkef;uvJ wpfaumifwnf;yJ? yJcl;½dk;r ra&mufcif


om

awmeufBuD;xJrSm awGY&wmaygh? awGYw,fqdk&ifyJ cyfvSrf;vSrf;rSm awGY&wmrsKd;r[kwfbl;? oluvJ


vQKdxJutxGuf? uRefawmfuvJ ukef;uav;tay:twuf? yufyif;awGYMuwm? bma0;rvJ? tvGefqHk;&dSrS
me

aytpdwfoHk;q,favmufyJuGmr,f? uRefawmfvJ rxifbJ ½kwfw&ufbGm;ceJawGYvdkuf&awmh Muufao


rcia

aoaeNyD;rS csufcsif;owd&NyD; aoewfudkarmif;wifNyD; ypfvdkufwm . . }


l us

]aoewfeJYypfawmh qDawGraybl;vm;} [k ausmfpdefu ajymifovdkvdkajymvdkuf&m OD;atmifuJESifh


a':ausmharwkdYrSm ausmfpdef\jyuf&,fjyKaom pum;t"dyÜm,fudkrodMuí ai;aeMuaomfvnf; atmifaz
eo

rSmrl rsufESmysufíoGm;ojzifh cifaqGu ausmfpdeftm; wHawmifESifh wGufvdkufav\/


f th
is b

]'dkif;ceJ usnfqHxGufoGm;wmeJYwpfNydKifeuf vJa&mvdkYatmufarhvdkufwm . . ? rvJbl;cifAs? ycHk;udkxdNyD;


aoG;awGjzmceJxGufvmw,f yJ awGY&w,f? 'DtaumifBuD;vJ aoewfxdw,fqdk&ifyJ &SL;&SL;&SJ&SJ ajrudk
o ok

cGmeJYaqmifh? csKdBuD;udkaxmifNyD; vludk&efrlzdkY jyifawmhwmyJ? 'gayr,fh . . uRefawmfuvJ enf;enf;rS


wil

aMumufpdwfr&dSbl;} [k ajympOf cifaqGonf yHkajymonfudkem;axmifaeaom uav;uav; uJhodkY


atmifaz\rsufESmudk ar;axmufípdkufMunfhae&mu ausmfpdefbufodkYvSnfhum ][kwfw,f?
l be

udkatmifazu odyfNyD; owådaumif;wmyJ} [k ajymjyav\/


at y

][kwfw,f . . ? uRefawmfuvJ ae&mura&GYbJ a&SYudkrwdk;eJY? wdk;&iftypfyJvdkY csdefNyD;aewkef; jAKef;qdk . .


our

ajymifBuD;aemufem;u qifBuD;wpfaumif xGufvmjyefyga&mAsm? em;&GufBuD;vIyfvdkY}


ow

]b,fhES,fwkef; armifausmfpdef? 'Dvdkrsm; armifausmfpdefawGY&&if b,fvdkaervJ}


nr

]uRefawmfawmh 'DvdkawGY&&if tdyfrufxJu vefYNyD;Ekd;rSmyJ} [k ajymvdkuf&m a':ausmhar\rsufESmrSm


isk

rMunfrom jzpfoGm;av\/

]ta&;xJrSmcufvkdufyHkuvJ uRefawmhfaoewfxJrSm ,rf;awmifhuvJwpfckwnf;yJ usefawmhw,f?


uRefawmfawGYae&wmu wpfaumifwnf;vJ r[kwfbl;? ajymifuwpfrsKd;? qifuwpfrsKd;eJY tcufBuHKae
wmaygh? 'geJY ,rf;awmifhtjynfhtpHkxdk;NyD;om; aoewfwpfvufeJY vJ&atmif uRefawmfhaemufvkdufudk
ac:rvdkY aemufudkvSnfhMunfhvdkufawmh armifrif;BuD;om; aMumuftm;vefYtm;eJY aoewfyg,lNyD;
zifaqmifhajy;awmhwmyJudk;? 'Dvdkaewkef;rSmyJ qifBuD;vJ wpfcgwnf; ESmarmif;BuD;axmif? tNrD;BuD;wef;
NyD;awmh uRefawmfhudkxdk;&atmif wpfem&D rdkifajcmufq,favmufjrefwJht[kefeJY wpf&dSefxdk;ajy;vmyga&m?
uRefawmfvJ [,f . . ? wwfEdkifygbl;? olYuHyJqdkNyD; ½kwfw&uftBuH&wmeJY ab;udkenf;enf;uav;
a&TYvkdufawmh ajymifeJY qifBuD;u wpfwef;wnf;wnfhoGm;wmaygh? tJ'DawmhrS wpfcgwnf;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 115


rsufpdrdSwfypfvdkufwm usnfqH[m b,favmufjyif;w,f rjyif;w,f rajymeJY? ajymif&JY udk,fxJu
xkwfcsif;cyfazmufNyD; qifBuD;&JY OD;acgif;udk wnfhwnfhBuD;0ifNyD;rSefwmyJ}

]trav; . . tonf;xdwfp&m aumif;vdkufwmaemf? armifausmfpdefrsm; tckvdkBuHK&&if b,fvdkvkyfrvJ}

]uRefawmfawmh MuHKao;w,f? yHkaqG;AsmxkMuG,fqdkNyD; tJ'Dae&mrSmyJ csKH;csKH;NyD; xdkifidkvdkufrSmyJ}

]tJ'geJY ajymifBuD;uawmh ae&mrSmyJ yGJcsif;NyD;aooGm;awmhwmyJ? qifBuD;uawmh OD;aESmufrSefuwnf;u


toufvGifhoGm;ayr,fh ajy;vmwJht&dSefu ½kwfw&ufrajyao;bJ [yfxdk; . . [yfxkd;eJY a&SYudk pdkufvmNyD;
uRefawmfhajc&if;em;rSmyJ acgif;pdkufNyD; aoawmhwmyJ}
C

xdktcdkufwGif a':ausmharu trTef;wifOD;rnfBuH&m ausmfpdefu t&ifOD;pGm }a':a':? xrif;xnfhygOD;} [k


om

xrif;xnfhaom aMuGZvHkudk vSrf;íay;vkdufojzifh a':ausmharrSm ajymrnfhpum;udk arhíoGm;av\/


atmifazrSmrl rdrd\pum;udk csD;rGef;jcif;rcH&onfhjyif zsufvdkzsufqD; aESmifh,Sufjcif;cH&onfhtwGuf
me

jyufvHk;xkwfonfudk y&dowfwdkY\&,farmjcif;rcH&aom vljyufuJhodkY aMumifawmifawmifBuD; jzpfí


rcia

oGm;av\/
l us

xrif;pm;íNyD;Muaomtcg ausmfpdefonf pdwfysufysufjzifh {nfhcef;xJodkYoGm;íxkdifaepOf cifaqGa&mufí


vmav\/
eo
f th

]udkausmfpdef ysif;aeovm;? wpfa,mufwnf; bmvkyfaewmvJ}


is b

]aqGaqGudk apmifhaewmyJ? txl;ta&;BuD;wJh pum;ajymrvkdY}


o ok
wil

cifaqGonf rsufvHk;uav;rsm;vSefí pOf;pm;ovdkvkyfaeNyD;aemuf NyHK;&,fum ]bmpum;rsm;ygvdrfh} [k


ar;vdkufav\/
l be
at y

ausmfpdefrSm cifaqG\NyHK;&,fjcif;udk rouFmovdkvdkjzpfum rdrdajymrnfhpum;udk&dyfrdí oa&mfovdkvdk


jyKvkyfjcif;ayavm[k pdwfroefYbJ&dSNyD; ajymrnfhpum;udkyif rxGufcsifbJ &dSrdavawmh\/
our

]aqGaqG . . ? udkausmfpdefay;wJhpmawGudk tckwavm bmvdkYrjyefovJ}


ow
nr

cifaqGonf pOf;pm;aeNyD;rS ]jyefzdkYrvkdawmhbl;xifvdkY} [k ajzvdkufojzifh ausmfpdefrSm


tHhtm;oifhíoGm;av\/
isk

]bmjyKvdkYvJ aqGaqG? udkausmfpdefudk aqGaqGcspfw,f r[kwfvm;}

]cspfw,fav . . cspfom;yJ? rcspfzl;vdkY b,fwkef;uajymovJ? 'gayr,fh udkausmfpdefudk ,lzdkYqdkwm


rjzpfEdkifvdkY aemufay;wJhpmawGudk jyefzdkYrvdkawmhbl;qdkwm . . ajymwmyJ}

]aqGaqG t&ifwkef;uqdk&ifudkausmfpdef&JYpum;udk vdkufemrdcsifvdkufemrdrSmyJ? 'gayr,fhtck udkatmifazudk


awGYNyD;rSawmhjzifh udkausmfpdef&JY pum;udk rvkdufemEdkifawmhbl;xifw,f? aqGaqG[m &J&J&ifh&ifhvlrsKd;udkrS
oabmuswwfw,fqdkwm udkausmfpdeftodom;yJ? txl;ajymaezdkY rvdkbl;xifw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 116


]pOf;pm;ygOD; aqGaqG? aqGaqG[m &J&ifhw,fqdkwmeJY a,mufsm;yDow,fqdkwJhpum;udk t,ltq
vGJaeNyDxifw,f? wd&pämefawGowfwm? jzwfwmeJY a,musfm;yDow,fvdkY qdkEdkifygrvm;? a,musfm;
aumif;pdwfxm;&dSrS . . } [k ausmfpdefajymírS pum;rqHk;ao;rD cifaqGonf pdwfqdk;onfhtrlt&mjzifh
]udkausmfpdef 'DtaMumif;udk aemufxyfrajymygeJYawmh? aqGaqGYpdwfxJrSm 'gqdk&if'gyJ? pdwfwpfrsKd;wnf;
xm;w,f? jyifvdkYr&bl;? 'gaMumifh udkatmifazuvGJNyD; b,folYrS arwåmr&dSEdkifbl;qdkwm ajymNyD;wJYaemuf
xyfNyD;ar;aezdkY rvdkawmhbl;? 'DtaMumif;eJYqdk&if aemufxyfem;raxmifcsifawmhbl;} [k qdkum
vSnfhxGufíoGm;onfhtwGuf ausmfpdefrSm tcH&cufcufjzifh 0rf;enf;a'gojzpfum usef&pfav\/

xdkodkYausmfpdefrSm rBuHEdkifrcHEdkifjzpfvsuf&dS&mu tBuH,louJhodkY [dk[dk'D'DMunfh&mwGif teD;&dS pmtkyf


wpftkyfudkawGY&ojzifh aumufíMunfhvkduf&m ]cifcifaqGodkY txl;arwåmvufaqmif} [k pmwef;xkd;vsuf
]az} [k vufrSwfxdk;xm;onfudk awGY&ojzifh ydkía'gojzpfum pmtkyfudkudkif&if; bmvkyf&ygrvJ[k
C

tBuHxkwfaepOf ajymifacgif;BuD;udk oGm;íjrifjyef&m ajymifacgif;BuD;\ oa&mfovdkvdk rsufESmBuD;onf


om

rdrdtm; ]r&Sufzl;vm; . . cifaqGu rBudKufzl;wJh} [k ajymifavSmifouJhodkY xifjrifrdojzifh vufxJü&dSaom


pmtkyfudk wtm;vTJNyD; ajymifacgif;BuD;udk aygufvkduf&m a'gufceJ i,fxdyfwnfhwnfhudk rSefíoGm;av\/
me
rcia

xdktcdkufwGif ]*Gwfa&Smhvf . . } [k qdkum rus,fhwus,f vufckyfMobmoHay;vsuf ]w,fNyD;


vufwnfhyguvm;uG} [k qkdvkdufoHudk ausmaemufqDrSMum;&ojzifh ausmfpdefonf vefYzsyfoGm;NyD;
l us

vSnfhMunfhvkduf&m OD;atmifuJudkawGY&í tHhtm;oifhum rdrdtm; tjypfwifavrnfvm;[k


&ifwxdwfxdwfESifh Munhfaerdav\/
eo
f th

OD;atmifuJonf NyHK;&,fvsuf ]a[h . . rif;w,f[kwfvSouGJY? igvJyJ 'Dacgif;BuD;udk enf;enf;rS


is b

MunfhvdkYr&bl;uG? b,fvdkvkyf&rvJ vdkY BuHaewm tckrS tMuH&w,f/ igvJyJ vufwnfhprf;OD;r,f} qdkrS


ausmfpdefrSm pdwfoufom&m &&dSoGm;av\/
o ok
wil

xdkodkYajymNyD; OD;atmifuJonf pmtkyfudkaumuf,lí aemufodkY av;ig;ajcmufvSrf;rQvSrf;um taotcsm


csdefqNyD;vQif wtm;ukef ukef;íypfaygufvkduf&m pmtkyfonf avxJwGif AsKdif;ysHouJhodkY pm&Gufrsm;
l be

tawmifcwfí ysHoef;um ajymifacgif;BuD;udk 0kef;ceJ wnfhwnfhBuD; xdrSefav\/


at y

]edyf[ . . } [k OD;atmifuJonf 0rf;omtm;&qdkvdkufum xíyif ckefawmhrnfuJhodkY jyKvkyfvkdufNyD;rS


our

acgif;BuD;udk pdkufíMunfh&if; . . rsufvHk;jyL;oGm;vsuf ][dkuf . . aomufusKd;awmh enf;awmhwmyJ} [k


qdkvkdufojzifh ausmfpdefonf OD;atmifuJpdkufMunhf&mzufodkY pl;prf;&SmazGaomrsufvHk;jzifh Munhfvdkuf&m
ow

ajymifacgif;BuD;üwyfxm;aom rsufvHk;wpfvHk;rSm pmtkyfrSefí uRwfxGufvGifhpifoGm;onfudk awGY&


nr

avonf/
isk

]tJ'grS cGuswmyJa[h . . ? igeJY rausmhareJYawmh urÇm&efBuD;awGYMu&awmhrSmyJ? olawmhjzifh 'DtaMumif;eJY


ywfoufNyD; pum;rsm;vdkY qHk;awmhrSm r[kwfbl;? b,fhES,fvkyf&yghrvJ BuHprf;ygOD;uG}

ausmfpdefonf acwårQpOf;pm;aeNyD;? ]tdk . . udpör&dSygbl;OD;&,f? uRwfoGm;wJhrsufvHk;[m arSmif&dyf


uswJhzufu rsufvHk;yJ MunfhvdkY rjrifygbl;} [k ajymav\/

][m . . nrdkYvdkY arSmif&dyfusaewm aeYcif;qdk&if aoaocsmcsmjrifEdkifwmayghuGJY} [k qdkNyD;aemuf


pdwf½Iyfonfhtrlt&mjzifh acgif;ukyf pOf;pm;aevdkufNyD; ]aeOD; . . 'Dvdkvkyf&if raumif;bl;vm;?
tckwavm 'Dbufydkif;rSm olcdk;xaew,f? olcdk;0ifNyD; rsufvHk;jzKwfoGm;w,fqdk&if} [k ajymNyD;rS?
rdrdtBuHredyfaMumif; jyefípOf;pm;rdum ]olcdk;qdk&ifvJ ypönf;om cdk;rSmyJ? bmr[kwfwJh rsufvHk;udkawmh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 117


cRwfoGm;rSmr[kwfbl;? pdwfaemufaewJholcdk;rSyJ rsufvHk;udkcRwf,lrSm b,fvdkvkyf&yghrvJ} [k ajymum
ausmfpdeftm; tBuHawmif;jyefav\/

]'Dvdkvkyfygvm; OD;&JY? wpfckvHk; olcdk; cdk;wJhoabmrsKd;vkyfNyD; vufpwHk; azsmufypf&atmif} [k


ajymjyonfwGif OD;atmifuJrSm rsufESm&TifívmNyD; ]b,fvkdvJuGJY? ajymprf;ygOD;} [k pdwftm;xifoefpGm
ar;av\/

]'Dn tm;vHk;tdyfaeMuwkef; uRefawmf wdwfwdwfuav; wufNzKwfNyD; NcHxJrSm wGif;wl;jr§yfypfvdkufr,f?


raumif;bl;vm;}

OD;atmifuJonf tBuH& 0rf;omtm;&pGmjzifh ]edyf[ . . 'DtBuHodyfaumif;w,f? igjzifh 'Dvdkenf;enf;rS


C

rBuHrdbl;? at; . . aumif;w,f . . aumif;w,f . . vkyfprf;uG,f? rif;udkig odyfaus;Zl;wif&rSmyJ?


om

rif;'DvdkvkyfwJhtwGuf ighrSm rdef;rtqltylcH&rSm b,favmufoufomoGm;r,fqdkwm rif;rdef;r&awmhrS


aumif;aumif;odr,f} [k ajymjyav\/
me
rcia

]uRefawmfawmh b,fawmhrS rdef;r&awmhr,f rxifygbl;}


l us

][if; . . b,fhES,fwkef;? aeprf;ygOD;uGJY? igar;prf;yg&apOD;? rif;eJY aqGaqGeJY BudKufaeMuw,fvdkY


igxifwmyJ r[kwfbl;vm;}
eo
f th

]uRefawmfvJ aqGaqGBudKufw,fvdkY tpuxifrdwmaygh? 'gayr,fh tckrS uRefawmf[m olBudKufavmufwJh


is b

vlpGrf;aumif;r[kwfbl; vkdY od&w,f}


o ok

OD;atmifuJonf acwåawGa0aeNyD;rS ]aMomf . . odNyD odNyD aqGaqGeJY atmifaz BudKufaeMuw,fvdkY


wil

rif;xifvdkY ajymwmr[kwfvm;? 'gayr,fh pdwfrysufygeJYuGJY? aqGaqG[m 'DvdkyJ vlpGrf;aumif;vdk[mrsKd;udk


rufarmwm[m cPyef;avmuf pGJvrf;wwfwJh pdwfrsKd;uGJY? awmfawmfMum 'DpdwfawG aysmufoGm;rSmygyJ?
l be

wu,fawmh ighrdef;r&JY taMumif;udk odwJhvlrSeforQ oltifrwef rufarmaewJY acgif;BuDudk


at y

tpwHk;azsmufypfEkdifwJhvlxuf vlpGrf;aumif;[m r&dSawmhbl;vdkY atmufarhMurSmyJ} [k ajymjyav\/


our

xdknwGif ausmfpdefonf tdyfaysmfíroGm;ap&ef txl;BudK;pm;í pdwfudkwif;vsuf rsufvHk;udk


NzJxm;&av\/ oef;acgifausmftcsdefavmufodkYa&mufonfwGif [dkzufcef; 'Dzufcef;qDrS wacgacg
ow

a[mufoHrsm;onf ,drf;orawG oHNydKifaw;qdkouJhodkY wnDwnmwnf; xGufay:vmonfudkMum;&í


nr

tm;vHk;tdyfaysmfukefNyDudkodum tdyf&mxJrS xav\/


isk

ausmfpdefrSm ajymifacgif;BuD;&dS&modkYa&mufatmif arSmifxJwGif wjznf;jznf;prf;ívm&m? ajymifacgif;BuD;


teD;odkY a&mufonfhtcg cJ,Of;pGmr&Sm&bJ rSefjywif;rS0ifa&mufonfh tjyiftytmum"mwf\
tvif;a&mifjzifh rIefrIefrTm;rTm;awGY&jrif&um acgif;BuD;udk toHrMum;&atmif jzKwf,lvdkufav\/
ausmfpdefrSm yifyef;BuD;pGm rjzKwf&aomfvnf; acgif;BuD;rSm tvGefBuD;rm;av;vHonfhtwGuf vufxJwGif
rEdkifhwEkdifjzpfum avSum;ay:wGif ,drf;,dkifíoGm;&mu avSum;xpfajc&if;odkYeif;rdNyD; ajcacsmfí
oGm;ojzifh w0kef;0kef;jrnfvsuf avSum;ajc&if;odkY zifavQmíusoGm;av\/ ausmfpdef\vdrfhusoHrSm
tawmfyifus,favmif&onfhtxJwGif avSum;&if;&dS yef;tdk;wifxm;aom pifuav;udkyg vdrfhus&if;
ajcESifhxdk;uefrdonfhtwGuf AvHk;vHk;vHk;'dkif; . . *Grf; . . [laom toHudk jzpfay:apNyD;
wpftdrfom;vHk;vdkvdkyif tdyf&mrS Ekd;ukefMuapavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 118


ausmfpdefrSm tcufBuHKum rsufvHk;jyL;íoGm;&mu a':ausmhar\ ar;oHjref;oHrsm;udkMum;&NyD; ol\tcef;
qDrS vufEdSyf"mwfrD;a&mifudk jrif&aomaMumifh rdrdudkawGYaeawmhrnfudk pdk;&drfrdum ajymifacgif;BuD;udk
NcHxJüoGm;írjr§yfrD rdrdykef;aezdkYt&ifvdkonfudkawG;rdum rEkdifhwEkdifjzifh ajymifacgif;BuD;udkrí avSum;
ay:odkYwuf&m aMumufpdwf\wkdufwGef;jcif;aMumifh av;vHyifyef;onfrxif&bJ vsifjrefpGm
tdrfay:xyfodkY a&mufoGm;av\/

tdrfay:odkYa&mufaomtcg tcef;wpfckxJodkY rjrifrprf;0ifí oGm;&m ckwifwpfckESihfwdk;rdawmhrnfjzpfNyD;rS


ckwifay:ü tdyfaysmfaeolwpfa,muf\ touf&SLía[mufoHudkMum;&ojzifh tcef;rSm;NyD[k pdk;&drfum
ajymifacgif;BuD;udkudkif&if; ckwifatmufodkY 0ifíykef;aevdkufav\/

ckwifay:ü tdyfarmusaeolrSm atmifazyif jzpfay\/ atmifazrSm tjcm;olrsm;tm;vHk; Ekd;aomfvnf;


C

ttdyfBuD;olwpfa,muf jzpfojzifh rEkd;bJ wacgacgjzifh ESmacgif;yavGrIwfí aeav\/


om

ausmfpdefonf ckwifatmufwGif ajymifacgif;BuD;udkzufvsuf Nidrf0yfpGmae&mu ajymifacgif;BuD;rS


me

tarG;rsm;onf ESmacgif;udkuvdojzifh pdwfudkcsKyfwnf;ír&EkdifbJ [cGD; . . [cGD; . . ESifh [wfcsKd;NyD;


rcia

rqHk;EkdifbJ&dSav\/
l us

ausmfpdef\[wfcsKd;oHudkMum;&rS atmifazonf tdyf&mrS vefYíEdk;NyD;vQif ]a[h . . b . . b . .


b,folvJ} [k ar;vkdufav\/ xdktar;udk ausmfpdefonf bmrQjyefírajym wkwfwkwfrQrvIyfbJ
eo

NidrfNrJNidrfíaeav\/ odkY&mwGif atmifazrSmrl NidrfíraebJ&dSum ausmfpdefrSm rdrdacgif;ay:rS ckwifay:wGif


f th

vIyf&Sm;oHudkMum;&NyD;aemuf acsmufceJ "mwfrD;zGifhvkdufoHudk Mum;&av\/


is b

]a[h . . ckwifatmufrSm bmvJ b,folvJ} [k atmifazu ar;jyefav\/


o ok
wil

ausmfpdefrSm rdrdykef;aeívnf;rvGwfawmhNyDudk od&av\/ odkYjzpfíckwifatmufrS rxGufbJae&rnfvnf;


r[kwf? rawmfwq atmifazu rdrdar;r&íaoewfESifhypfvQif þae&mwGif vlYjynfrae pkawí
l be

ao&awmhrnfjzpfonfhtwGuf qGJírxkwfcifu xGufvkdufrS aumif;awmhrnf[k ESvHk;jyKum vlrxGufcif


at y

ajymifacgif;BuD;udk OD;pGmwGef;í xkwfav\/


our

xdkodkY ajymifacgif;BuD;udk xkwfvkdufonfESifh wpfNydKifeuf ]atmifr,fav;av;As . .} [laom


i,foHygBuD;ESifh atmfvkdufonhf toHudkMum;vkduf&ojzifh ausmfpdefonf ckwifatmufrSjyLí
ow

Munhfvkduf&m ykqdk;rEdkifhwEdkif vufwpfzufjzifh wef;vef;BuD;qGJudkifum tcef;wHcg;0qDodkY aMumuftm;


nr

vefYtm; tl,m;zm;,m;ESifh xGufajy;aom atmifazudk jrifvdkuf&av\/


isk

atmifazrSm wHcg;aygufodkYtajy;wGif tcef;wGif;odkY0ifvmaom a':ausmharESifh &ifqdkifwdk;rdojzifh


wpfa,mufudkwpfa,muf tajcmufwkdufvefYum vufum;&m;ajcum;&m;ESifh yufvufvefívJusMu
vkrwwfjzpfoGm;&m a':ausmharudkrl ol\aemufrSvdkufvmaom cifaqGuzufíxm;vkduf&NyD;
atmifazrSmrl renf;udk,f&dSefowfum rdrd\taMumufBuD;jcif;udk &Sufudk;&Sufuef;jzifh £a`E´qnfí
aevdkuf&av\/

a':ausmharrSm tenf;i,f &ifckefjcif;oufomíoGm;aomtcgusrS rsufESmxm;BuD;jzifh ][if . .


b,fhES,fwHk;? bmawG jzpfMuwmwkef;} [k ar;vdkufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 119


]taumifBuD; . . taumifBuD; . . enf;wJh taumifBuD;r[kwfbl;As? w&SL;&SL;toHBuD;eJY
ckwifatmufuaeNyD;awmh . .} [k pum;rqufEkdifbJ &dSav\/

a':ausmharonf atmifaztm; rESpfvkdaomrsufESmjzifh? ½Iwfcsovkd ajcqHk;acgif;qHk;pdkufí


Munfhaeav\/ yJcl;½dk;rawmeufBuD;xJwGif ajymif? qif? usm;awGESifh &ifqdkifowfjzwfvmcJhol
wpfa,mufonf ,ckavmuf taMumufBuD;jcif;udk pOf;pm;ír&EkdifbJ&Sdojzifh ]taumifBuD;awGY&wmeJY
'gavmufyJ i,foHygatmif atmf&ovm;} [k ar;av\/

cifaqGuvnf; Mum;0ifí ]bmaumifBuD;vJ MuGufpkwfvm;? yk&Gufqdwf} [k oa&mfovdkvdk ar;vdkuf


av\/
C

]bmaumifBuD;vJawmh rodbl;? taumifBuD;awmh taumifBuD;yJ? enf;wJhtaumifBuD; r[kwfbl;As}


om

]aeygOD; . . armifatmifaz&JY? wu,fyJ [kwfvkdYvm;? 'DtdrfxJudk b,futaumifBuD;0if&rSmvJ?


me

xrif;vHk;wapärsm; ajcmufaewmvm;}
rcia

][kwfygw,f . . a':a':&JY? [dkatmufrSm} [k atmifazu ajymí vufñd§K;xdk;jyvkduf&m


l us

a':ausmharESifhcifaqGwdkYvnf; atmifaz jy&mqDodkY MunhfvkdufMuonfwGif ajymifacgif;BuD;udkydkufvsuf


ckwifatmufrS xGufvmaom ausmfpdefudkjrif&ojzifh cifaqGrSm [uf[ufyufyuf&,farmrdí
eo

a':ausmharrSmrl ]b,fhES,fawGrsm; jzpfMuwmvJ [½dk . .} [k t"dyÜm,fpOf;pm;í em;rvnfaom


f th

trlt&mESifh Munhfaeav\/
is b

cifaqGrSm &,farmírwdwfEkdifbJ ]Munfhprf;ygOD; udkatmifaz&JY? &Sifudk,fwdkif ypfowfcJhw,fqdkwJh


o ok

ajymifaoBuD;&JYacgif;udkyJ? udk,fh[mudk,f jyefNyD;vefYwm tHhMoyg&JY} [k ajymav\/


wil

ausmfpdefonf acgif;BuD;udkydkufíxvmNyD; ]b,folajymvJ? 'Dacgif;BuD;udk olypfowfw,fqdkwm


l be

tvum;nmwm} [k qdkvkduf&m atmifazrSm rsufESmysufíoGm;av\/


at y

]b,fhES,faMumifh olypfwmr[kwfbl;vdkY odwmvJ} [k a':ausmharu ar;av\/


our

ausmfpdefonf acgif;BuD;\vnfukyfay:wGif opfom;ESifhruyfbJaumfuGmonfhae&mu vnfyif;a&udk


ow

vSefíjyum ]'DrSmMunfhygvm; a':a':&JY? wd&pämefcsKdawG? acgif;awG? om;a&awGudk yHkoGif;wJhqdkifu


nr

wHqdyfBuD;tygom;uyJ? ol0,fvmNyD;awmh oludk,fwdkifypfowfcJh&ovdkvdknmNyD;ay;wm} [k ajymí


jyvdkufonfhtwGuf a':ausmharwdkYrSm tvdrfay:íaeNyDudk odMu&avawmh\/
isk

]b,fhES,farmifatmifaz? tpuawmh armifatmifazypfwmqdk}

atmifazrSm pum;rajymEdkifawmhbJ ]uRef . . uRefawmf . .} ESifh pum;txpfxpf jzpfíaeonfudkawGY&rS


a':ausmharu ]uJ . . armifatmifaz? t&SnfajymraeeJYawmh? taMumufajyoGm;atmif tdyf&m0ifNyD;
tdyfraysmfrcsif; *kPfawmf&Gwfaeayawmh} [k ajymvdkufNyD;aemuf ausmfpdeftm; ]armifausmfpdef?
b,fvkdjzpfwmvJqdkwm a':a': ar;raeawmhygbl;? vlvdrfwpfa,mufudk ay:atmif vkyfay;wmudkyJ?
aus;Zl;odyfwifwmyJuG,f} [k qdkum tjyifodkY xGufoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 120


xdktcgrS cifaqGu ausmfpdeftm; ]udkausmfpdef? awmfawmfyJ ttdyfysufoGm;w,fxifw,f? tm;&dSatmif
EGm;EdkYuav;wpfcGufavmuf aomufvkdufygOD;vm;? aqGaqGazsmfay;r,fav} [k ac:ojzifh ausmfpdefvnf;
cifaqG\aemufodkY ygíoGm;ojzifh atmifazrSm aMumifawmifai;NyD; usef&pfav\/

vufzuf&nfcef;xJwGif cifaqGonf ausmfpdeftm; udk,fwkdif EGm;EkdYxnfhay;&if; ]udkudk . . aqGaqGudk


pdwfrqdk;eJYaemf? aqGaqGudktjypfvTwfyg? aqGaqGtxifrSm;NyD; jzpfwmygaemf? aqGaqG udkudkYtjyif
b,folYudk cspf&OD;rSmvJ? udkudkYudkyJ cspfwmaygh? [kwfvm;aemf} [k ajymvdkufojzifh ausmfpdefrSm
0rf;omauseyfírqHk; NyHK;NyHK;BuD;vkyfum . .

]cspfwJholtay:rSm b,fawmhrS tjypfrjrifygbl;? udkudk aqGaqGudkyJ tonf;pGJcspfw,fqdkwm


aqGaqGtodom;r[kwfvm; tcspf&JY} [k ajymum 0rf;omtm;&pGm cifaqGtm;ayGYzufrnftBuHwGif . .
C
om

]a[h . . b,fvkdjzpfMuwmvJuGJY? ajymMuprf;ygOD;} [lí ar;vdkufaom OD;atmifuJ\toHudk


Mum;vkduf&aomaMumifh ausmfpdefrSm udk,f&dSefowfí aevdkuf&av\/
me
rcia

OD;atmifuJrSm tdyfaysmfaeí jzpfyHkysufyHk tvHk;pHkwdkYudk bmrQrodvkdufbJ&dSNyD; qlqlnHnHMum;&rS


tdyf&muEkd;vmNyD;vQif "m;jyrsm; 0ifa&mufwdkufcdkufava&mhovm;[k atmufarhum ESpfvHk;jyL;
l us

aoewfBuD;udk udkifqGJNyD;xGufvmcJhav&m cifaqGonf rdrdzcifudkjrifvkduf&onfwGif [uf[ufyufyuf


&,farmNyD; ]azaz 'DaoewfBuD;ESifh bmvkyfrvdkYvJ} [k ar;vdkufav\/
eo
f th

]rodbl;av . . "m;jywdkufvdkYvm;vdkY}
is b

]"m;jytBuD;pm;awmh r[kwfbl;azaz&JY? at;"m;jyyJ}


o ok
wil

]b,fvkd at;"m;jyvJuGJY? ajymprf;ygOD;}


l be

xdktcgrS cifaqGu atmifaz\ vdrfyHknmyHkwdkYESifhwuG tvdrfay:NyD; ol&Jabmenf;olwpfa,muf


at y

jzpfaMumif;udk &,fumarmumESifh tvHk;pHkjyefíajymjy&m OD;atmifuJrSm rdrdtvGefw&m rESpfoufaom


ajymifacgif;BuD;ESifh rdrdrsufrkef;usKd;aeaom atmifazudk a':ausmharuyg pdwfysufrkef;wD;oGm;jyDudk
our

od&aomaMumifh tm;&0rf;om&,farmvsuf ]acG;rom; . . 'DvdkrSef;tpu igrod&ygvm;? 'Dvdkomod&if


arSmifxJrnf;xJrSm "m;jy0ifwkdufygw,fqdkNyD;? aygifudk aoewfeJY zrf;NyD; rypfvkduf&ygvm;} [k
ow

ajymvdkufNyD;aemuf ]tckb,frSmvJ} [k ar;vdkufav\/


nr

]olvJ &Suf&SufeJY tdrfay:wufoGm;NyD}


isk

]acG;rom;? eufjzefcg rsufESmjy&JygOD;rvm; rodbl;} [k OD;atmifuJu wpfukd,fwnf; ajymaejyD;aemuf


]'gxuf orD; aqGaqG . . armifausmfpdefudk bmwkdufaewmvJ}

]EGm;EkdY} [k cifaqGu jyefíajzav\/

cifaqG\tajzudkMum;vQif OD;atmifuJof rsufvHk;jyL;oGm;um ][if . .EGm;EkdY? [kwfvm;} [k ajymvdkufNyD;rS


wpfpHkwpf&mudk awG;rdovdkvdk&dSí rNyHK;wNyHK;vkyfum ]tif; . . EGm;EkdYvJ tm;&dSwmyJuGJY} [k
qdkíxGufoGm;ojzifh cifaqGESifh ausmfpdefwkdYrSm wpfa,mufrsufESm wpfa,mufMunfhí &SufNyHK;
NyHK;rdMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 121


xkdaemuf cifaqGu ]udkudktckn udkudkYtdyf&m jyefrtdyfeJYawmh? atmifazu tnd§K;xm;NyD; tdyfaysmfaewkef;
owfypfae&if cufaer,f} [k ajym&m ausmfpdefuNyHK;vsuf ][kwfyg&JY? aMumufvdkufwm aqGaqGeJYyJ
twlwltdyfawmhr,f} [k ajymonfwGif ][if;tif; . . r&bl;q&m . . r&bl;} [k qdkojzifh
]trav;aMumufw,f} [k qdkNyD; cifaqGtm; aMumuftm;vefYtm; tzufrsKd;jzifh twif;zufvdkufav\/

jrefrmhtvif;r*¾Zif;? atmufwdkbm? 1938/


C
om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 122


o
omm;;rru
ufo
folclcdk;dk;x
xiif f

va&mifuav;u w0if;0if;? avjynfuav;uvnf; wnif;nif;? yef;&eHYuav; woif;oif;&dSaom


tcsdef0,f cyfjyif;jyif;rIwf&aom yavGoHonf wwDwD? wwmwmESifh &Gmv,fvrf;rBuD;ay:rS
xGufay:vmav\/ yavGrIwfol armifcsdwfonfum; rdrdwdkY&GmwGif topftqef;qHk;jzpfaom
OD;uvdefoDcsif;udkrIwf&onfrSm vQmüwpfrsKd;yif t&om&dSouJhodkY atmufarhrdav\/ armifcsdwfonf
xdkoDcsif;udk rdrdwdkY&GmwGif yxrOD;qHk; &&dSoljzpfojzifh emrnftawmfBuD;av\/
C
om

wpf&GmvHk; tdyfvsuf&dSaomtcsdefrSm armifcsdwfonf tb,fhaMumifhwpfa,mufwnf; yavGwdkYudk


rIwfoGm;ygoenf;[k awG;awmzG,f&m&dSaomfvnf; taMumif;udk&dyfrdolrsm;rSmum; ol\&nf&G,fcsufonf
me

wpfzufaomyGifhjzL&Gm&dS trd a':tkyf? tz OD;wvkyfwdkY\ orD; pdefwkwfudk vlysKdvSnfh&ef oGm;onf[k


rcia

tvG,fwul &dyfrdMuayvdrfhrnf/
l us

armifcsdwftm; nwdkif; EIwfqufavh&dSaom usm;Adkvfonf &GmolBuD; OD;MuGufeD\ wJukyfatmufrS


eo

w0kwf0kwfa[mifum EIwfquf&if; xGufívmav&m armifcsdwfu ][Jh . . usm;Adkvf? igyg[} [k jyefí


EIwfqufvkdufrS . ./
f th
is b

usm;Adkvfonf xHk;pHtwdkif; nwdkif;uJhodkY ujyifatmufodkY jyefí0ifoGm;av\/ usm;Adkvfonf


o

armifcsdwf\yavGoHudk em;Mum;jyif;uyfojzifh xGufía[mifonfudk r&dyfrdbJ armifcsdwfonf


ok

rIwfNrJqufí yavGrIwfum &GmjyifokdY a&mufoGm;av\/


wil

usm;Adkvfonf ,ckrS em;at;ygaygh[k ESvHk;jyKum *kefeDtdwfcif;onfh yx0Dqdkzmay:wGif tdyfaysmf&Sm


l be

av\/ armifcsdwfonf yGifhjzL&GmxdyfodkYa&mufaomtcg yavGudkcg;Mum;odkYxdk;xnfhvdkufNyD; wdwfqdwfpGm


at y

&GmxJokdY0ifoGm;av\/
our

pdefwkwfonf &GmxdyfrSrIwfvkdufaom yavGoHudkMum;ojzifh em;pGifhíaxmifaeav&m yavGoH&yfpJoGm;


aomtcg armifcsdwf&GmxJodkY 0ifvmNyDudkodojzifh tdyf&mrStomxí cavmufqGJwHcg;udk toHrMum;
ow

&atmif zGifhjzKwfNyD; aemufab;odkY cyfjznf;jznf;xGufcJhav\/


nr

NcHxJodkYa&mufaomtcg wrmyifatmufü vlwpfa,muf&yfaeonfudkawGY&av\/ oif;[m . .


isk

olcdk;vm;? vlqdk;vm;? EkdYr[kwf&ifvJ pdefwkwfudk cdk;ajy;r,fvdkY BuHaewJhvlvm;? igeJYtBuHwlwJh


&efolyJvm; paomawG;awmjcif;onf armifcsdwf\OD;aESmufxJodkY 'va[m0ifívmojzifh armifcsdwfonf
teD;&dS bl;pifatmufokdY 0ifa&mufcdkatmif;um acsmif;ajrmif;Munfhaeav\/ igtoHay;vkduf&vQif
aumif;rvm;? toHay;rdvdkY oif;wdkYxGufajy;NyD; igwpfa,mufwnf;awGYae&ifvJ 'ku©yJ[k qifjcifum
NidrfoufpGmyif aeav\/

rMumrD opfyifay:rS aumh . . aumh . . aumh . . zvyf . . zvyf . . jAwf . . jAwf . . uD;uD; . . *d
[laomtoHudkMum;&NyD; atmufüaeaomolu &TDceJavcRefvkdufí ykqdk;pudkrNyD; cg;ydkufaxmif
vkyfvkduf&m opfyifay:rS wpfpHkwpfck ypfcsonfudk jrif&NyD; atmufuvl xGufajy;onfudk awGY&av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 123


pdefwkwfonf xdktjcif;t&mudk jrif&ojzifhMuufolcdk;yg&Sifh? Muufolcdk;[k atmfav&m wrmyifay:u
vlonf apGYceJckefcsNyD; xGufajy;av\/ armifcsdwfrSm tHhtm;oifhvsuf ai;armum usef&pfav\/

OD;wvkyfonf tdyf&mrSvl;vJxNyD; eHab;üxm;aom "m;&SnfudkqGJíxGufvmNyD;rS rdrdrSm vHkcsnfrygvm


onfudkod&ojzifh tdyf&may:ü uRwfusef&pfcJhaom vHkuGif;udk ,lí0wfum r,m;tkyftm; EId;írD;cGuf
xGef;cdkif;NyD; tdrfaemufab;odkY xGufívmav\/

][Jh pdefwkwf? b,frvJ[ Muufolcdk;}

]taumifwpfaumifawmh xGufajy;wm jrifvkdufw,f}


C

]oif; . . tazmfawmh usef&pfcJhrSmyJ? acG;rom;awG rd&ifawmh taoyJ? wpfaeYuvJ arG;vdefrwpfaumif


om

ygoGm;NyD} [k qdkum [dk[kd'D'Dvdkufí&Smav&m? bl;pifatmufü ykíaeaom icsdwfudk awGY&ojzifh


"m;&Snfudkajr§muf&G,fum ]ratay; xGufcJhprf;} [k qdkum ckwfrnfjyK&m pdefwkwfu ]taz
me

vufvGefaeOD;r,f} [k qdkNyD; OD;wvkyf\vufudk qGJxm;av\/ pdefwkwfu qGJavav? OD;wvkyfu


rcia

uJavav jzpfvmav\/
l us

armifcsdwfonf aMumufaMumuf&GHY&GHYESifh bl;pifatmufrS xGufvmav\/


eo

][Jh . . acG;rsKd;? b,frvJ ighMuuf}


f th
is b

]uRefawmf . . Muufolcdk;r[kwfygbl;? cdk;wJhvl ajy;NyD}


ook

]rif;u . . ighudk bmrSwfvdkY vdrfaewmvJ? rif;rcdk; b,folcdk;rvJ? a[h . . rtkyf? rD;cGufeJY rsufESmudk
wil

taotcsmxdk;Munfhprf;}
l be

rtkyfonf rD;cGufudk a&SYodkYxdk;íjy&m pdefwkwfrSm tHhtm;oifhí oGm;av\/ OD;wvkyfrSmvnf; pdwfwpfrsKd;


at y

jzpfíoGm;av\/
our

]a[h . . rif;? anmifyifomu udkbdk;vl&JYom; r[kwfvm;}


ow

armifcsdwfonf acgif;udkndwfNyD; iHkYvsufaeav\/


nr

pdefwkwfonf armifcsdwfudkMunfhNyD; ]udkcsdwf . . &Sifhudktpu uRefr vlaumif;rSwfvkdY BudKufrdw,f? tckrS


isk

xbDawmif ra&Smif cdk;rJh olcdk;yJ} [k qdkvkdufcsifaomfvnf; rsKdodyfíxm;&av\/

]rif; Muufuav; wpfaumifcdk;zdkY[m? wpf&Gmuawmif vm&ovm;? vkdcsif&if ajymNyD;awmif;ygvm;?


udkbdk;vleJYawGYrS rif;taMumif; ajym&OD;r,f} [k qdkNyD; armifcsdwfudk aphpyfpGmMunfh&if; ]rif;cg;Mum;u
yavGwdk[m bmvkyfzdkYvJ? Muufcdk;wm yavGeJYcdk;&ovm;} [k ajymav\/

]uRefawmf Muufcdk;zdkYvmwm r[kwfygbl;}

]EkdY . . bmvkyfzdkY 'DNcHxJ a&mufvmwmvJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 124


]iSufrodawmh Z&ufcsKd;xifqkdwmvdk . .}

]aeygOD;? Muufcdk;wm Z&ufxifvdkYav;? csKd;xifvdkYav;eJY ighudknmOD;rvdkYvm;? oGm;oGm; vQm&SnfraeeJY?


jrefjrefoGm;Muawmh? igvkyfvkdufrdvdrfhr,f}

armifcsdwfonf pdefwkwfukdrQ vSnfhrMunfh0HhbJ xGufoGm;av\/ watmifhavmufMumaomtcg


OD;wvkyfxH Muufolcdk;owif;pum; Mum;em&atmif tdrfeD;csif; armifa&Tzm;u vmíar;av&m
OD;wvkyfu ]tdk . . 'Daumif aemufrvm&ygbl;? usKyf yg;oG,fem;oG,f cyfememESufvkdufwm yg;pyfu
acs;tefxGufwmyJ} [k tBuD;tus,fvkyfí ajymav\/ a&Tzm;vnf; ]'grS rSwfr,f} [k qdkí
jyefoGm;av\/
C

pdefwkwfonf ightm; trSefyiftxifvGJrSmyJ? ightay:rSm arwåmysufava&mhrvm;? 'DvdktxifrSm;wm


om

raysmufao;orQ ig\rsufESmudk rjy0Hhyguvm;[k armifcsdwfonf wtHkaEG;aEG;awG;awmum pdwfxJü


rausreyfbJ&dSav\/ ightay:ü pdefwkwftxifrSm;onfudk b,fvkdaysmufatmif vkyf&ygrvJ[k
me

awG;awmjcif;jzifh tBuHxkwfav&m tjcm;vrf;rjrif Muufolcdk;udkom vufyl;vufMuyfzrf;ay;EdkifrSom


rcia

at;rSmyJ[k ESvHk;jyKí nwkdif; pdefwkwf\tdrfaemufaz;odkYvmí olcdk;apmifh&av\/ yxrnü


olcdk;udkrawGY&ojzifh jyefcJh&\/ 'kwd,nü olcdk;rvmí qefjyKwfjzpfcJh\/ odkY&mwGif armifcsdwfonf
l us

pdwfravQmhbJ apmifhNrJapmifhav&m wwd,rÜd oHk;BudrfajrmufaomnodkY a&mufav\/


eo

armifcsdwfonf naeapmapmuyif a&muf&dSvsuf pHy,fcsKHatmufodkY0ifum ,kefi,fudkusm;acsmif;ovkd


f th

apmifhpm;acsmif;ajrmif;vsuf &dSav\/ wu,fvdkY wpfa,mufa,muf aemufaz;xGufvmvdkY yufyif;


is b

igeJYawGY&ifjzifh bkef;BuD;ESpfcg&Sufqdkovkd jzpfaeOD;rSmvm;[k awG;awmaMumuf&GYHrdaomfvnf;


rdrdykef;atmif;ae&mrSm vHkjcHKojzifh pdwfudkoufomap\/
o
ok
wil

aMumufp&mjcifaumifrsm;onf em;üuyf0Jvsuf xufpGmaom tpG,fESpfacsmif;jzifh armif;rJum


w0D0Dvkyfí vnfukyfudkxdk;Muav\/ armifcsdwfrSm rcHcsdaomfvnf; ydjym;pGmNidrfíae&av\/
l be

,if;odkYrSufjcifawGxkd;cHaeonfhtxJwGif aeYv,fu udkomMuG,fom; &SifjyKtvSLwGif &Smvywf&nf


at y

AdkufNyJatmifaomufcJhojzifh acsmif;qdk;csifívmav&m toHxGufrnfpdk;í yg;pyfudkydwfav&m acsmif;oHrSm


wcGD;cGD;ESifh aeav\/
our

]a[h . . o&Jacsmufw,fxifw,fuG? £wdydaom . . t&[H t&[H}


ow
nr

]o&J r[kwfygbl;uG? cgwkdif;rS racsmufbJ}


isk

]cGD; . . cGD; . . t[l; . . t[l; . . cGD; . .}

]igawmh MuufoD;xvmNyDuGm? jyefMupdkY}

]rif;bmomjyefayawmh? igazmif;wpfaumif&rS jyefr,f}

]at; . . igjcHjyifbufu apmifhaer,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 125


usef&pfcJhaom olcdk;onf wrmyifudk zufíwufav\/ armifcsdwfonf taotcsmapmifhpm;
acsmif;ajrmif;aepOf MuGufpkwfwpfaumifonf armifcsdwf\ykqdk;xJodkY wkd;í0ifav&m icsdwfrSm
aMumufvefYNyD; 0l;0J . . 0l;0J atmfvsuf xíckefav\/

Muufolcdk;vnf; toHMum;&ojzifh ]o&JBuD;As} [k atmf[pfum opfyifwpf0ufu vefYíusav&m


opfikwfwpfckwGif vHkuGif;Nidaeojzifh ajray:odkYrusbJ vif;EkdYuJhodkY wGJavmif;BuD;jzpfvsufaeav\/

OD;wvkyfonf tdrfaemufaz;rS vloHMum;í cg;awmif;udk ajymifatmifusKdufNyD; "m;&SnfBuD;udkqGJí


rD;cGufudk wpfzufuudkifum xGufvmav\/ armifcsdwfonf ½kwfw&uftBuH&NyD; wGJavmif;aeaom
olcdk;\qHyifudkqGJxm;NyD; ]olcdk;rdNyD? olcdk;rdNyD} [k atmfav\/
C

OD;wvkyfonf onfwpfcgicsdwfawmhZufjzwf&vdrfhr,f[k Budrf;0g;NyD;vmav&m icsdwfrSm olcdk;zrf;ay;ol


om

jzpfonfudk awGY&av\/
me

]icsdwf . . rif; 'Dwpfcg olcdk;zrf;ykvdyf vkyfaeovm;}


rcia

]t&ifcdk;wmvJ olyJAs? tckrSrdw,f}


l us

]OD;wvkyfonf tHhtm;oifhpGmaeNyD;rS armifcsdwf\ausmudkykwfí ]awmfayhuGm? rif;zrf;ay;ayvdkYyJ?


eo

'Dtaumif olBuD;bdk;wufwltdrfudk ydkY&r,f} qdkNyD; olcdk;udkwkyfaESmifxm;í armifcsdwfukd


f th

tdrfodkYac:oGm;av\/ tdrfay:odkYwufoGm;&m avSum;&if;ü NyHK;aeaom pdefwkwfudk jrifhcJh&ojzifh


is b

armifcsdwfonf tdrfxJodkYa&mufí rMumrD tjyifxGufOD;rnfqdkí xGufvmav\/


o ok

OD;wvkyfonf twefMumí armifcsdwfjyefrvmonfudk awGYojzifh aemufaz;odkYqif;íMunfh&m icsdwfESifh


wil

pdefwkwf acsmifukyfí aeonfudk awGY&rS ]tcsufrodvdkY om;rufolcdk; xifcJhrdwmudk;} [k awG;rdav\/


/
l be
at y

ol&d,½kyfpHkowif;? 'DZifbm? 1930/


our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 126


aaiiGw
Gwppfu
fussyyf f

]a[h . . bwif? rif;ightuÐs,lNyD; 0wfjyefNyDxifw,f? Munhfaumif;ao;&JYvm;? tusÐudk


acG;0Jpm;usaewmyJ? vufEDS;pkwfavmuf usufoa&r&dSbl;} [k b&Sifu rdrd\tay:tusÐudk
jzefYudkifíjy&if; ajymvdkufonfwGif bwifrSm rsufESmxm;ysufíoGm;um rnfodkYjyefvnfajym&rnfudk
½kwfw&uf rpOf;pm;wwfbJ ai;íMunfhaerdav\/
C

xdknDtpfudkESpfa,mufrSm t0wftpm;rIESifhywfoufNyD; aeYpOfvdkyif wusufusuf pum;rsm;avh


om

&dSMuay\/ b&SifrSm t0wftpm;udk tvGef½dkaoolwpfa,mufjzpfNyD;vQif rdrd\t0wftpm;rsm;udk


rdrduvGJí rnfolrQ r0wfapcsif/ olwpfyg;\t0wftpm;udkvnf; b,faomtcgrQ iSm;&rf;í0wfcsifpdwf
me

r&dSay/ bwifrSmrlum; rdrdt0wftpm;udk ½dkaool r[kwfonfhtavsmuf rnfonfhtcgrQ t0wftpm;


rcia

aumif;aumif;[lír&dSbJ ta&;taMumif;BuHK&SdvmvQif tpfudkjzpfol b&Sif\ t0wftpm;rsm;udk qGJí


0wfwwfonfhtusifhaMumifh xdkokdY0wfonfudk b&SifawGYonfhtcgwdkif; pum;rsm;avh&dSMuay\/
l us

odkY&mwGif tqHk;owfü b&Sifuom tavQmhay;&avonf/


eo

,cktBudrfrl b&Sifonf rdrd\taumif;qHk; ouúvwftusÐudk xdcdkufaeNyDjzpfojzifh tavQmhray;[k


f th

qHk;jzwfum a'gyGaomtrlt&mjzifh vufxJwGif udkifxm;aomtusÐudk tjyeftvSefMunfhav\/


is b

xdkokdYMunfh&mwGif tusÐrSm aMuEGrf;vdkuf? uGrf;aoG;ayaeonfhae&mu ayí tuGufawG


o

pGef;xif;onfhae&mwGif pGef;xif;aeonfudk awGY&ojzifh xkdtuGufrsm;udk ouFmruif;jzpfum erf;íMunfh


ok

NyD;vQif rsufESmrJhvsuf ]Munhfprf;? bD,mawGaomufNyD; tusÐay: zdwfuswJhtuGufawG?


wil

aumif;ao;&JYvm;? 'DtusÐ bmtzdk;wefOD;awmhrSmvJ} [k ajymav\/


l be

bwifu oa&mfaomrsufESmjzifh ]tzdk;awmh wefygao;w,f? tckaygufaps;qdkif ESpfusyfyJwif;eJY


at y

taygifvufrSwfwpfapmif wefygao;w,f} [k qdkav\/


our

]bmajymw,f . . rif;u? ightusÐudk0,fwkef;u q,fh&Spfusyfawmifay;&w,f? bmrSwfvkdYvJ?


rif;0wfvdkuf&if oGm;a&m}
ow
nr

]rvkyfygeJYAsm? usKyfr0wf&ygbl;}
isk

]rif;r0wf&if b,fol0wfOD;rSmvJuG? rif;wpfa,mufyJ 'DtdrfrSm 0wfr,fhvl&dSwm? rif;[mu


udk,fhrSm&dSwmrS udk,fh[mvdkY ratmufarhbl;? olrsm;[mvJ udk,fh[mvkdY atmufarhaewm? b,faumif;rvJ}

]bmvJAs? cifAsm;BuD;u? wpfqdwfuav;&dS xbDaysmuf&if bdef;pm;csnf; pGyfpGJwmvdkyJ? olaX;orD;


vlckd;awmh b,folrS bdef;pm;udk rpGyfpGJMubl;? cifAsm;tusÐwpfxnf [dkwkef;u wpfcgwnf;
,l0wfzl;wmeJY bmyJjzpfjzpf usKyfudkcsnf; pGyfpGJawmhwmyJ? [dkwkef;u q,fhig;&ufavmuf
,lNyD;0wfrdayvdkY? wpfvavmufrsm;0wfrd&if *wfudkwdkifrvm; rodbl;}

]'grif;0wfwmrS tppfygyJuGm? igodygw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 127


]cifAsm;'gavmuf yg;&if? eyf&if bmvdkY pHkaxmufrvkyfvJ}

]a[h . . rqkdifwmawG0ifNyD; rawmprf;ygeJYuGm? [dkwpfaeYuwnf; 'DtusÐudk rif;0wfcsifvdkY


iSm;aew,fr[kwfvm;? xrif;pm;yGJ &dSvdkYqdkvm;? bmqdkvm; rif;rajymbl;vm;? rif;wdkY xrif;pm;yGJawG[m
b,fvkd[mrsKd;qdkwm igodvdkY riSm;bl; ajymvdkufao;w,f? raeYu igr&dSwkef; rif;wdwfwdwfuav;
cdk;0wfoGm;wmr[kwfvm;? bmajymcsifao;ovJ}

]aeygOD;? cifAsm;ajymwm cifAsm;yJ jyefNyD;pOf;pm;ygOD;? tckyJ cifAsmajymw,fr[kwfvm;? [dkwpfaeYu


uRefawmfiSm;wmudk ray;bl;vkdY? cifAsm;rS ray;bJeJY uRefawmfb,fhES,fvkyfNyD; 0wfEkdifrvJvdkY}
C

]rif; rvdrfprf;ygeJYuGm? rif;0wfw,fqdkwm igajymEkdifw,f? [dkaeYwkef;u ightusÐtaumif;BuD;


om

bmwpfuGufrS tpGef;txif;r&dSbl;? rif;0wfvkdYom 'Dvkdjzpfwmaygh? rif;r0wfbJeJY 'Dvdk b,fhES,fh


vkyfjzpfyghrvJ? ajymprf;ygOD;}
me
rcia

]MuGufawGaMumifh jzpfrSmaygh}
l us

]MuGufeJY bmqdkifvdkYwkef;}
eo

]cifAsm;MuGuftaMumif; bmodovJ? 'DtaumifawG[m tifrwefnpfywfwm? tdrfudk odyfNyD;zsufqD;wJh


f th

taumifawG? cifAsm;tusÐayaewm qD;vGefwJha&m*g&dSwJhMuGufeJY awGYoGm;ovm;rS rodbJeJY/ t0wftpm;


is b

aumif;aumif;xm;wJhvl[m MuGufaxmifacsmuf aumif;aumif;xm;&w,f? y½kwfvHk;xuf aumif;w,f


rSwfxm;}
o ok
wil

]rif; 'Dvdkajymwkdif; igu ,Hk&awmhrwJhvm;uG} [k qdkNyD;aemuf b&Sifonf 'Dwpfcgawmhjzifh


tavQmhray;awmhNyD[k ESvHk;NyKum ]bmrS rif;rajymeJYawmh? ighukd aiGwpfusyfay;&r,f} [k awmif;av\/
l be
at y

]bm . . aiGwpfusyf? bmqkdifvdkYay;&rSmwkef;? cifAsm;u udk,fhudk,fudk orm"dNrdKY0efrSwfvkdY? usKyfudk


aiGwpfusyf 'Pfwyf&wmvm;}
our

]ig tvum;awmif;wmr[kwfbl;? '½dkif;uvif;eif; yif;rif;ay;&r,f em;vnfvm;? wpfusyfay;yg?


ow

aMu;rrsm;eJY}
nr

]usKyfajymNyDaumAs? cifAsm; tusÐudk vufzsm;eJYawmifrS rwdkY&ygbl;vdkY qdkaerSyJ? rauseyf&if *gwfudkwdkif


isk

bmta&;BuD;vJ? udk,frS r0wfbJeJY[m? axmifvJraMumufbl;? i&JvJraMumufbl;? bk&m;pl;usdef&Jw,f?


wpfqlwnf;eJY rauseyfao;&if tmaomurif;BuD; wnfcJhwJh bk&m;aygif; &Spfodef;av;axmif pl;&ap&JYvkdY
usdef&rvm;}

b&Sifuvnf;ravQmh? bwifuvnf; jiif;NrJjiif;íaeum a*:&if*sD &efjzpfovkd pum;rsm;aepOf ][vkd . .


'DnDtpfudkawGuvJ tckrS tcspfemvefxaeMujyefNyD} [k ajymajymqdkqdkESifh vlwpfa,muf0ifívmojzifh
pum;jywfoGm;NyD; xdkoltm; vSnfhMunfhMuav\/

]a[h . . bdk;cuf? rif;tckrS vmawmhwmudk;uG? iguapmapmu vmrvm;vkdY atmufarhw,f} [k


bwifu b&Sifudk *½krpdkufawmhbJ pum;jzwfypfvkdufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 128


]bdk;cuf . . tomz,fxm;vkdufprf;ygOD;? igawmif;wJhaiGwpfusyf ay;prf;yg? NyD;awmhrs rif;wkdYajymcsifwm
tm;&atmifajym? ighaiGwpfusyfu ta&;BuD;w,f}

]usKyfodygw,fAsm? em;yif;r[kwfygbl;? bdk;cufeJY pum;ajymyg&apOD;? olYudk acs;xm;wJh


aiGESpfusyf&dSw,f}

]bdk;cufonf 0ifívmNyD; bwif\ausmudkykwfum ]rif;raeYnu tawmhudk xdkoGm;wmyJayghav} [k


ajymav\/

bdk;cufpum;udk Mum;&í b&Sifu ]rif;vJraeYu xrif;pm;yGJ oGm;w,fayghav} [k ar;av\/


C
om

]bwifheJY twlwlayghAs? uRefawmfwdkYuvJ cyfxdkxdk? tNidrfhrif;orD;uvJ uvufwufwufeJYqdkawmh?


wpfcgwnf; t&rf;usaeMuwmyJ? cifAsm;vmzdkY odyfaumif;wmyJ}
me
rcia

]ightpm; . . ightusÐawmh oGm;w,fxifwmyJ}


l us

bwifu rMum;csifa,mifaqmifí bdk;cuftm; ]a[h . . oli,fcsif;? rif;ighqDu acs;oGm;wJh


aiGESpfusyfjyefNyD;ay;OD;armif? Mum&if arhaeOD;r,f}
eo
f th

]tHrm . . armifrif;BuD;om;? rvkyfygeJY? ay;NyD;ygaumvm;vkdY b,fEScg xyfNyD; ay;ae&OD;rSmvJ}


is b

]ray;&ao;ygbl; armif&m . . ? tacsmif tqHk;rcHyg&apeJY}


o ok
wil

]rif;[mrif; pOf;pm;prf;ygOD;uGm? raeYnuyJ xrif;pm;yGJtNyD;rSm bm;udkoGm;NyD; aemufqHk;wpfcGufpD


aomufMuwkef;u? ig;usyfwef puúLzsufvdkY jyefNyD;trf;wJhtxJu rif;udk ESpfusyfxkwfay;vdkufwm
l be

arhaeNyDvm;}
at y

][kwfvm;? EkdY . . igb,frSm xm;vkdufrdygvdrfh}


our

]rif;rl;rl;eJY tay:tusÐtwGif;tdwfxJ xnfhvkdufwmaum} [k ajymvdkufojzifh bwifvnf; owd&um


ow

]aMomf . . [kwfom;yJ? igarhvdkYyguGm? pdwfrqdk;ygeJY} [k awmif;yefNyD;vQif b&SifbufodkY rsufESmvSnfhum


nr

wpfpHkwpf&m ajymrnfh[efudkjyKvsuf ajymírxGufEkdifatmif wHawG;oD;í aebdonfhtvm; rsufvHk;


ysmuvwf? ysmuvwfESifh vnfwkdifwqefYqefY vkyfaeav\/
isk

bwifyg;pyfxJrS ][dk'if; . . tif; . .} [laompum;om xGufEkdifNyD; qufíajym&rSm


cufovdkjzpfaeav\/

b&Sifum; NyHK;csifvSaomfvnf; £a`E´ESifh ]tif; . . qdkprf;? bmajymcsifvkdYvJ} [k ar;vkduf&m bwifrSm


tajym&cufvSaomaMumifh ]bmrSr[kwfygbl;} [k qdkvkduf&av\/

xkdtcgrSm b&SifuNyHK;um ]uJ . . bmrSajymp&mr&dS&ifvJ igoGm;vkdufOD;r,f? yif;rif;qdkifudk? igapmapmu


rif;udktxifrSm;vdkY pGyfpGJaewm? tpuwnf;u rif;ajymwJhpum;twkdif; [kwfvdrfhr,fvdkY
atmufarhzdkYaumif;wm? igajymvdkY rif;0rf;renf;eJYuG? 'DvkdyJ vlqdkwm wpfcgwpfcgawmh rpOf;pm;bJ

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 129


a'gojzpfcsifjzpfwwfwm? at; . . at; . . rif;wdkYae&pfMuOD;? igyif;rif;qdkif ajy;vkdufOD;r,f?
ydwfcgeD;NyDxifw,f? rrD&if cGusaeOD;r,f? qdkifa&mufawmhrSyJ tdwfxJu[mawG xkwfNyD;Munhf&OD;r,f?
wpfcgwav yif;rif;ay;vkdufwJh tusÐxJrSm wpfckckygcsif&ifygwwfw,f? rajymEkdifbl;odvm;}

bwifrSm rcHcsdrcHomjzifh acgif;ndwfvkduf&av\/ rdrdvdrfíajymxm;rdaompum;aMumifh tusÐtdwf


xJwGif rdrd\aiGESpfusyfygoGm;onfudk tajym&cufaeouJhodkY b&Sifurl aemifudk bwifrSwf
avmufatmif aiGESpfusyfygvmonfudk ]bHk;} íxm;vdkuf&ef pdwfydkif;jzwfNyD;vQif auseyfaeav\/

bwifrSm rdrd\aiGESpfusyfudk tb,fuJhodkY jyefí&atmif vkyf&ygrnfenf;[k BuHvHk;xkwfNyD;vQif


]tpfudkYtuÐs uRefawmfacgufay;r,fav? yif;rif;qkdif ,loGm;wmayr,fh oyfoyf&yf&yfacgufNyD;
,loGm;wm aumif;wmaygh} [k tcsKdowfav\/
C
om

odkY&mwGif b&Sifu þtcsufwGif yg;eyfoGm;um ]aeygap ighnD&m? 'ku©r&SmygeJY? ighnD vufanmif;wm


tpfudkrjrifcsifygbl;} [k ajymqkd&if; tusÐudkacgufudkifNyD; ]igoGm;vkdufOD;r,f? rif;cPaeOD;} [k
me

bwifudkajymav\/
rcia

][kwfuJh EkdYaywJh . . aeygOD; . . ? [dk'if;uav; . .}


l us

]bmvJajymav}
eo
f th

]bmrSr[kwfygbl;} [k 0rf;enf;pGmjzifhajymum ygoGm;aomaiGESpfusyfudkESajrmum b&SifxGufoGm;NyD;


is b

aemufü bdk;cuftm; ]oli,fcsif;a& . . trQom,layawmh? bmaMumifhawmhjzifh rar;ygeJY} [k qdkojzifh


bdk;cufvnf; taMumif;rod&bJvsufESifhyif ]om"k . . om"k . . pmOwdkY tar? bmjyKvkdYao? ajymygeJYat?
o ok

a&m*geJYao? ½dk;rSrom? aqGrsKd;urSrvm} [k aemufvkdufaomaMumifh bwifrSm rcsdoGm;NzJ


wil

NyHK;&&Smavawmh\/ /
l be
at y

BuD;yGm;a&;r*¾Zif;? atmufwkdbm? 1935/


our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 130


ccssppfo
fov
vdkv
dkvdk dk

]uJAsm . . udkcspfaz? wpfvrf;vHk; wa,mBuD;ydkufvm&wm ranmif;ao;bl;vm;As? oDcsif;wpfyk'favmuf


xdk;prf;ygOD;}

]EkdY cifAsm;urS oDcsif;rqdkbJeJY? bmawGavQmufNyD; xdk;&rSmvJvkdY? cifAsm;uvJ qdkOD;rSaygh? qdkavAsm


udkbwif}
C

]awmfygAsm? aemufraeygeJY? oDcsif;qdkrSm qdkprf;ygAs}


om
me

]t[if; . . ysif;w,fwJhysif;w,f? wlev,fw,f . . b,foDcsif; b,f[mqdk&ygh rdwfaqGwdkYa&?


rcia

pm;BuOD;rvm;As? rkefYxkyfBuD; ylylaEG;aEG;] [k oDcsif;tcswGif bwifu ajymifavSmifí qdkojzifh . .


l us

]cufwJhvlyJAsm? twnfqdkaew,frSwfvkdY wa,meJY vkdufaewm? tJ'Dvdk MuyfMuyfqdk? t&yfxJu


xGufNyD;cJeJYaygufvdrfhr,f? [dk'if; qdkavAsm? vS,Ofaus;} [k cspfazu ajymvdkufrS/
eo
f th

]tif; . . tif; . . [kwfNyD? vS,Ofaus; a[; ath a[;? b,fhES,fwHk;? 'DtoH}


is b

]aumif;ayghAsm? toHuav;u eEGif;a&mifuav;}


o ok

]toH0gvdkYajymyg}
wil
l be

]b,ftoH0grvJAs? 0gwJhtjyif [dkbufvGefaevdkY eEGif;a&mifxaewm}


at y

]'gjzifh&if rqdkawmhygbl;Asm}
our

]tvum;ajymifwmyg udkbdk;pdefBuD;&m? pdwfrqdk;ygeJY? qufqdkyg}


ow
nr

]vS,Ofaus; . . a[; ath a[; . . rcifav;wdkYu csKdif;arG;xl}


isk

][m . . redwfwmbJ? aumif;aumif;qdkrSaygh}

]EkdY . . cifAsm;qdkcdkif;vdkY qdk&wm? 'DoDcsif; uRefawmfrSr&bJ}

]uJ . . awmfygawmhAsm? uRefawmfhwa,m uRefawmfxkd;ygawmhr,f} [k qdkNyD; cspfazu wa,mxdk;í


bwifu pnf;0g;vkdufum urf;em;vrf;wpfavQmufwGif qdwfNidrfjcif;udk NzdKzsufí oGm;Muav\/

tcsdefrSmrsm;pGm nreufvSao;aomfvnf; aqmif;&moDtcgjzpfonfh tm;avsmfpGm rsm;pGmaomtdrfwdkYrSm


apmapmpD;pD; wHcg;ydwfvsuf tdyfolu tdyfuefMuí rtdyfao;olrsm;uvnf; tdrfwGif;ü ukyfvsufom
aeMuonfjzpfaomaMumifh wvrf;vHk;rSm qdwfNidrfjcif;udk azmufxGif;í ay:aygufvmaom cRJcRJyspfyspf

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 131


qGJ&pfwD;rIwfaom wa,moHonf rtdyfEkdif? rxdkifEkdif &SdMuukefaom azmfuGma0;olwdkYtm; aqG;ylatmif
vIHYaqmfay;onftvm; xifrSwfzG,f&dSonfhjyif ESif;awGa0vsuf&dSaom avmu"mwfBuD;udk rIef&DpGm
xGef;vif;vsuf&dSaom va&mifonf vGrf;tm;udkulí tylwdkYudk wdk;atmifzefwD;aeay\/

cspfazESifh bwifwdkYrSmum; rdrdwdkY\*DwoHaMumifh wpf&Hpmaom olrsm;rSm MunfEl;jcif;? vGrf;qGwfjcif;?


ylaqG;jcif;jzpfpdrhfaomiSm wa,mxdk;oDqdkí oGm;Muonfr[kwf? a&TNrKdYawmfol? a&TNrdKYawmfom;rsm;tm;
ajzazsmf&efvnf; r[kwfbJ tdyfcsdefrSvGJí tdrfxJwGif ig;rdepfwdwdae&vQif acgif;udkufwwfaom
vlpm;rsKd;jzpfMuaomaMumifh umvom;wdkYbm0 vnfywfMujcif;jzpfonfhtavsmuf wpf&yfNyD;wpf&yf
vSnfhywfum olrodigydk; wa,mxdk;íoGm;Muav&m us,f0ef;aom jcHBuD;rsm;ESifh tdrfrsm;&dS&mt&yfodkY
a&muf&dSoGm;Muav\/
C

]tdkifaq; . . udkcspfaz? [dka&SYujcHBuD;xJrSm jr wpfa,mufjrif&JYvm;? tJ'g cifAsm;wa,moHMum;vdkY


om

jcHxJudkqif;vmwm od&JYvm;? udkif; . . aumifrudk wpfcgwnf; vGrf;usef&pfatmif xdk;avAsm}


me

]bmeJYxdk;&rSmvJ}
rcia

]wa,mudkajymwmygq&m? wa,mudk}
l us

]tJ'Dvdk &Sif;&Sif;vif;vif;ajymyg? cifAsm;ajymyHku em;vHk;bl;rxGif;}


eo
f th

]bl;vHk;em;rxGif;ovdk vdkY ajymyg? udkif; . . wa,mxdk;Asm}


is b

]tqkduav;vJ ygOD;rSmayghAsm? omNyD;pGJrSm}


o ok
wil

]bmudkqdk&rSmvJ}
l be

]qdkcsifwmqdkAsm? tckvdkvomwkef; abmv,fqdkwm aumif;w,f} [k qdkNyD; cspfazu wD;vHk;ysKd;í


at y

ay;av\/
our

]pdefjcL; . . Mumanmif . . Mumanmif . . va&mifawGvif; . . tif; . . [ifh . . vif;ygvdkY?


a[m[dkjcHwGif;&,fu r,fckarQmf . . atmh . . a[mh . . aMomf . . oHk;csufpnfawmf? pnfawmf
ow

½dkufaqmfumnif;w,fav; . . vif;jyefvkaemf . .} [k qdkvdkufojzifh jcHwGif;rS rdef;rysKduav;onf


nr

onf;cHíraevdkonfh trlt&mjzifh jcH0wHcg;qDodkY xGufvmNyD;vQif ]oGm;ygawmh&Sif . . ? xrif;usef


wmawG acG;auR;ypfvdkufNyD} [k qdkaomaMumifh cspfazESifhbwifwkdYrSm tHhtm;oifhí aeMupOf . .
isk

]xrif;awmhr&dSbl;? ydkufqHvdkcsif&if a&mh} [k qdkum tdwfxJodkYEIdufí jzL0if;aomt&mwpfckudk


ypfay;vdkuf&m xdkt&monf cspfazwdkY ajc&if;wGif cRrf . . csyf [laom toHjzifh a&SYuRrf;aemufuRrf;ypfí
usav\/

ydkufqHypfvkdufaom rdef;rysKduav;vnf; zswfceJrsufESmvTJí tdrfxJodkY jyefvSnfhoGm;onfESifh


wpfNydKifeuf bwifu ]aumfwmyJa[h? '*Fg;BuD; xef;&nf&Spfykvif;awmh xef'g;aeNyD} [k qdkum
0rf;omtm;& '*Fg;udk ajy;íaumuf&m cspfazu rESpfNrdKYaom trlt&mESifh . .

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 132


]aeprf;ygOD;As? cifAsm;u uaZmform;rSef; vlodatmifrvkyfprf;ygeJY? tckydkufqHypfay;wm? usKyfwkdYudk
olawmif;pm vkyfrSef;rod vkyfoGm;wm? od&JYvm;}

]odwmayghAs? 'gaMumifh cifAsm; uRefawmfhtem; odyfNyD;ruyfeJY? uRefawmfu olawmif;pm;qdkayr,fh


xrif;0aevdkY}

]awmfygAsm? cifAsm; 'DvdkaemufwmawGaMumifh tckvdkjzpfwm? oDcsif;qdkwmyJ ½dk;½dk;wef;wef; rqdkbl;?


aemufawmufawmufvkyfNyD; qdkawmh tckvkdtvkyfcH&wm aumif;ovm;? ay; . . '*Fg;}

]bmvkyfzdkYvJ? uufqGJzdkY ydkufqHr&dSvkdYvm;}


C

]vmvmcsnfao; . . ay;ygAsm? olY[m olYudkjyefay;NyD; ememBuD; ajymypfcJhr,f} [k qdkaomaMumifh


om

bwifu ]ukefygNyDAsm? xef;&nfzdk;uav;} [k qdkNyD; ay;vkduf&m? cspfazvnf; '*Fg;udk,lí NcHxJodkY0ifí


vkduf&efoGm;&m wHcg;ydwfxm;vkdufonfudk awGY&ojzihf rauseyfaom rsufESmESifh jyefíxGufcJh&av\/
me
rcia

]odyfcGuswmyJAsm? cifAsm;pum;aMum&SnfaewmeJY [dkrSm wHcg;ydwfoGm;NyD? b,fhES,fvkyfrvJ}


l us

]bmxl;xl;axGaxG vkyfaep&m&dSovJ? aemufawGYawmhrS ay;wmayghAs? azmufonfqdkwm


taMuG;xm;vkdY&ygw,f}
eo
f th

]wefyg zdk;apm&m . . vomwkef;&dSao;w,f? udkif; . . ajymae&Mumw,f? vSnfhNyD;jyefMur,f}


is b

]tif; . . 'DvdkeJY NyD;&rSmvm;vdkY? uRefawmfh'*Fg; jyefay;Asm? uRefawmft&ifaumufawGYwm}


oko
wil

]ray;bl;? cifAsm;ay;&if uaZmfpkyfypfrSm? olYjyefay;&r,f}


l be

]a&tqHk; ukef;wpf0ufwJh? ig;rl;awmhay;ygAsm? av;ykvif;zdk;}


at y

]atmifr,fav;av; . . aemufay:wJh bdef;pm;xJ cifAsm;tcRJqHk;ygvm;? 'gavmufawmif aomufcsif&if


our

uRefawmfyJ oyfoyfwdkufyghr,f? olYydkufqHudkawmhrxdeJY? olYjyefay;zdkY xHk;wdkYNyD; odrf;xm;rSm}


ow

]edyfwmyJ? aomuf&r,fqdk&if auseyfNyD? udkif; . . vmoGm;pdkY} [k qdkí ESpfOD;om;


nr

qufvufavQmufcJhMu&m cspfazrSm jzpfcJhonfhtaMumif;rsm;udk wpdrfhpdrfhawG;&if; NidrfoufpGm


vkdufygvmojzifh bwifwpfa,mufvnf; udk,hfoDcsif;ukd,fqdkí udk,fhyg;pyfqdkif;wD;um . .
isk

]"r®wmbHkrSmav . . umr*kPfpdwfwlrQ&SmvdkY? umr*kPfpdwfwlrQ&SmvdkY? bdu©LeDrBuD;&,f?


b,folYeJYvkdufpm;jyefowkef;? rifhAdkufw&m; rSefrSefa[m? aMomf . . igtpu rajymbl;vm;uGJY? rif;rSm
iguvGJ&if Munfhr,fhvl r&dSbl;qdkwm tajymom;eJY? tckawmh aumif;Muao;&JYvm;uGJY r[0g&JY?
uyfurÇmtajcrSmav; . . av? owå0gawGrSwfp&m ta&;ygyJ . . t[Jh . . (udkavmf . . udkavmf
owdxm;rSaygh? udkavmf&JY? NydwåmwdkY rsuf&nfp? ajr0,frusaumif;bl;wJh udkavmf&JY) *AÇao,s
oaE¨rDSaqmifvkdY {uoDawmif tv,fuwif;ygaygh . . wif; . . ygaygh? aemufwpfzef
azmufjyefwJhtcif;udkvS? tr,frif; . . rl&if;yxr ruif;MuwJhoabmudkjzifh? r,fbdu©L&,f . .
olawmfpifrBuD;&,f? rif;Adkuf b,fol ujrif;qGvdkY? ,ckvkd ig;ylwif;r jzpfwmudk rSefrSefajym . . ajym . .?
,ckrSawmh usKyfudk r&SufeJYawmh? rif;Adkufw&m; rSefrSefa[m? (armifBuD; armifi,f . . armifBuD;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 133


armifi,f? zdk;olawmfay;wJhydkufqH? r,folawmfoHk;vdkYukefwm? armifhpdwfaMumifh raeEkdif?
aiGNrdKifwkwfeJYxdk;)} [k awGYu&m&Spfaomif; yg;pyfqdkif;wD;í wpfa,mufwnf; idkcsif;cs vmpOf . .

]AsKdY . . udkcspfaz . . udkbwif? vmavAsm? vufzuf&nf aomuf&atmif vmyg} [k


vufzuf&nfqdkifwpfqdkifxJrS vSrf;íac:oHudk Mum;&ojzifh qdkifxJodkY vSnfhíMunfhMu&m . .

]a[m . . udkbdk;csdefyguvm;? ae&muswmyJAsKdY? udkbwifa&? [dkiwdrtaMumif;ukd olYar;Munfh&ifodrSmyJ?


olwdkYt&yfxJuyJ} [k cspfazu ajymajymqdkqdk 0ifa&mufoGm;ojzihf bwifvnf; vdkufygíoGm;av\/

]udkif; . . bmaomufMurvJ? vufzuf&nfvm;? aumfzDvm;} [k bdk;csdefuar;&m bwifu ][m . .


vufzuf&nf? aumfzDavmufawmh taysmhayghAsm? csrf;wJhtcg tmoGu©,ÚmPfawmf a&uav;rS
C

awmfr,f}
om

]bmvJAsm? tmoGu©,ÚmPfawmfa&qdkwm}
me
rcia

]cifAsm;w,fNyD; *Ekdifuswmao;wmudk;As? tmoGu©,ÚmPfawmfa&qdkwm t&ufudk ajymwmavAsm?


'gudkaomufvkduf&if tmoGuf? vQmoGufNyD; ÚmPfawmfyGifhvmwmyJ? tmoa0gw&m;vJ ukefoGm;wmyJ}
l us

][m; . . [m; . . w,fvJqef;Mu,fvkdufwm? 'DtcsdefusrS r&bl;q&m? qdkifydwfoGm;NyD} [k


eo

bdk;csdefuajymonfwGif cspfazu ]'DuaZmftdk;udk ta&;,lraeygeJYAsm? vufzuf&nfvJ rrSmygeJY? aeygap}


f th
is b

]'geJY bmvkyfzdkY0ifNyD; vmMuao;ovJ}


o ok

]cifAsm;ar;csifwm wpfck&dSvdkY}
wil

ar;ygAsm? ar;p&m&dS&if ar;Ekdifygw,f? rodar;? rpif udkbwif auR;wmaygh? [m; . . [m;} [k


l be

aemufojzifh bwifrSm rJhíoGm;av\/


at y

]ar;csifwmu wjcm;r[kwfbl;? cifAsm;wkdYtdrf aemufaz;wef;u qif0ifeJYtdrfu aumifruav;


our

taMumif; ar;csifvdkY}
ow

][m; . . [m; . . cifAsm;usaeNyDxifw,f? b,fwkef;u awGYMuovJ}


nr

]usaevdkYr[kwfygbl;? awGYwmvJ tckwifyJ? usKyfwdkYoDcsif;qdkNyD; wa,mxdk;vmwm zrf;NyD;


isk

aemufvkdufvdkY}

][m . . 'DaumifrtaMumif;awmh rajymeJYawmh? awmfawmfxwJY aumifrAs? 'gawGaMumifh olYudk


'DydkYxm;wm}

]olu b,furdkYvdkYvJ}

]'DvdkAs? olu&efukefu? olYrdbawGu &efukefrSmaew,f? 'DieJru pdefar&DrSmqdkvm;? pdefAif;qifhrSm


qdkvm;? &Spfwef;txd aezl;w,fwJh? ieJru bdkqefNyD; a,musfm;uav;awGeJY r&SufraMumufoGm;vm;
vmvm; vkyfavh&dSvdkY olYrdbawGu pdwfrcswmeJY 'DudkydkYxm;wm? tck olaewm olYta':eJY? 'Dtdrf[m

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 134


olYta':tdrf? tJ'Drdef;rBuD;[m tysKdBuD;As? ydkufqH&dSw,f? wpftdrfvHk;rSm olwdkYESpfa,mufeJY cdkif;wJhapwJh
vlawGyJ&dSw,f? ol 'Dudka&mufvmwm odyfrMumao;bl;? tvGefqHk; av;ig;&ufyJ &dSOD;r,f? ol
'Da&mufuwnf;u awmf½HkZGJaumif;wJh aemufydk;rsm; 'Dvrf;udk ESpfacgufravQmuf&Jatmif zrf;NyD;
ajymifvm;? avSmifvm;vkyfwmyJ}

]'gjzifh awmfawmfvG,fr,fh ieJryJxifw,f}

]rxifeJYq&m? 'Dvdk[mrsKd; omNyD;tp&cufao;w,f? cifAsm;u BuHcsifvdkYvm;}

]MuHcsifvdkY r[kwfygbl;Asm? taMumif;wpfckaMumifhyg? 'DtaMumif;awmh rajymawmhygbl;? EkdY . .


olYemrnfaum od&JYvm;}
C
om

]b,folwJhAsm . . aMomf . . cifav;wJh? rcifav;} [k ajymjy&m bwifu ]vS,Ofaus;rcifav;wdkYu


csKdif;arG;xl} [k qdkjyefojzifh cspfazu rsufapmif;xdk;um ]awmfaemf . . awmf? cifAsm;rSm 'gawGyJ&dSw,f}
me

[k qdk&m . .
rcia

][kwfw,f? 'gawGyJ&dSw,f? [kd[mawG taygifqdkifrSm} [k avmifaomaMumifh . .


l us

]rjzpfygbl;Asm? 'Dn? cifAsm;eJY cyfjrefjrefcGJrSyJ} [k qdkNyD;aemuf ]udkif; . . udkbdk;csdef? reufjzefrSyJ


eo

awGYMuOD;pdkY? uaeYnawmh tcsdefr&dSbl; oGm;OD;r,f}


f th
is b

]vufzuf&nf aomufoGm;MuygOD;vm;Asm}
o ok

]raomufawmhbl;Asm? udkif; . . oGm;OD;r,faemf} [k qdkum EIwfqufí vufzuf&nfqdkifxJrS


wil

xGufcJhMuav\/
l be

aemufwpfaeYnaewGif cspfazonf ,refaeYnu tjzpftysufudk rauseyfEdkifí cifav;ESifhawGY&ef


at y

oGm;rnf[k aumif;aumif;rGefrGef 0wfpm;í tdrfrSxGufvm&m vrf;wGif bwifESifhawGYaeojzifh a&Smif&Sm;í


r&EkdifbJ&dSaomaMumifh ZGwftwif; rjrifcsif[efaqmifí a&SmifoGm;&m . . /
our

]a[hvl udkcspfaz? b,fvJAs? uRefawmfvJ vdkufyg&ap}


ow
nr

]'DwifyJAs? bmvdkY vkdufcsif&wmwkef;}


isk

]tJ'D . . 'DwifyJ vkdufyga&apAs? ysif;vGef;vdkY}

]&dSBuD;cdk;yg&JYAsm? vkdufawmfrrlygeJY? uaZmfaomufzdkYr&dS&if ,loGm;NyD; tyif;qkdYawmfrlprf;yg} [k qdkum


ydkufqHig;rl; twif;xdk;í ay;cJhrS bwifusef&pfcJhav\/

cspfazvnf; ]'Daumifar awGY&ifawmh twif;0ifpum;ajymNyD; olYydkufqHjyefay;&if; ememBuD;


qdkajymypfcJhr,f} [laompdwfxm;ESifh cifav;\tdrfa&SYodkYa&muf&m ol\t&dyftpudkrQrjrif&ojzifh
wHkYjyefíavQmufygaomfvnf; rxl;aomaMumifh tpOf;pm;&cufíaeNyD;rS bdk;csdefudkowd&í bdk;csdefxHodkY
ajy;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 135


]udkbdk;csdefvmprf;ygOD;As? cifav;wdkY b,foGm;MuvJ? od&JYvm;}

]bmrsm; zkwfylrD;wdkuf jzpfvm&jyefwmwkef;? bk&m;udkoGm;Muw,f . .}

]'gyJ odcsifwmyJ? uRefawmfajy;vkdufOD;r,fAsm} [k qdkum vSnfhíoGm;awmhrnftvkyfwGif ]aeprf;ygOD;As?


'gavmufawmif tavmoHk;q,fjzpf&atmif[m bmrsm;ta&;BuD;vdkYvJ}

]aemufawmh od&a&mayghAsm}

][m . . aemufawmhrvdkcsifbl;? tckodcsifw,f? cifAsm;odcsifwmawmh uRefawmfu csufcsif;ajym&NyD;


uRefawmfodcsifwmvJ vkyfOD;rSayghAs? qdkprf;ygOD;? cifAsm;wdkY tqufjzpfaeMuNyDvm;}
C
om

]tqufawmh rjzpfao;bl;? EdkYaomfvJ BuHwkef;qdkygawmh}


me

]'grsKd;BuH&if cyfEkEkeJYawmh r&bl;q&m? wpfrsKd;vkyfrS} [k qdkaomaMumifh cspfazwGif bdk;csdef\xHrS


rcia

aemufydk;enf;edó&nf;udk emcHvdkaompdwf ay:aygufvmojzifh xGufroGm;ao;bJ . .


l us

]udkif;Asm . . enf;aumif;uav;rsm;&dS&if ukodkvfjzpf ay;prf;ygOD;? wynfhcHyg&ap? umvD'goBuD;&JY . .}


eo

]uRefawmfajymwJhtwkdif; vkyfrvm;}
f th
is b

]aumif;w,fqdk&if vkyf&wmayghAsm}
o ok

]aemufydk;w,fqdkwm vG,fvG,fuav;rrSwfeJYAs? awmfawmhudk cJcJ,Of;,Of; qnf;yl;&wJhynmrsKd;As?


wil

bmrodnmrod aqGrawmf rsKd;rpyfwJh rdef;uav;wpfa,mufu udk,fhtay:rSm arwåm&dSvmatmif


vkyf&w,fqdkwm awmhfawmhyg&rDeJY r&bl;rSwfxm;? ukowdkYrsm; zl;pmzufrSefae&ufom;eJY
l be

b,ftxdydk;&w,f qdkwmomMunfhawmh? 'gawGajymae&if avukefwmyJ? aemufydk;enf;rSm


at y

vlwpfa,mufudk wpfrsKd;pDvSnfh&wmawGudk #DumcsJYraeawmhbl; . . [kwfvm;? 'Dawmh cifAsm;tzdkY


tckpOf;pm;p&m&dSwmu b,fenf;eJY arwåm&dSvmatmif vkyf&yghrvJqdkwmyJ r[kwfvm;? vlwpfa,mufu
our

arwåm&dSvmatmif[m cifAsm;udk 'DvlpdwfxJu ESpfoufvmapzdkY ta&;rBuD;bl;vm;? tJ . . tckajymovkd


ESpfoufatmifqdkwmrSm oloabmusatmifvkyfzdkYyJ? aemufqHk;awGY&dSwJY ]qdkufudkavmf*sD} enf;opfrSm
ow

&,farmaysmf&Tifp&m vkyfEkdifwm[m vlrsm;oabmtusqHk;? tESpfoufqHk; qdkxm;awmh 'Dvdkvkyf,lrS


nr

ae&musr,f? rdef;uav;wpfa,mufudk awGYvdkY? ]tr,fav;ESr&,f . . ESrtwGuf armifhrSm rpm;Edkif?


raomufEdkif? rtdyfEdkifeJY bmjzpfnmjzpfw,f} vdkY ajymaewmtydkyJ? nmrSef;vJ olodwmyJ?
isk

vrf;rSmawGYvdkYajymr,fqdk&if cifAsm;pum; wpf0ufra&mufao;bl;? olYtdrfol jyefa&mufaevdrfhr,f?


olYrSmvJ cifAsm;pum;udk tptqHk; em;axmifEkdifatmif tcsdefr&dSbl;? tckacwfBuD;[m tjrefacwfqdkawmh
tjrefeJYNyD;&vdrfhr,f? cspfw,fBudKufw,fqdkwm ESpfcGef;xJeJYvdk&if;a&mufwmyJr[kwfvm;? 'Dawmh
vkd&if;udk twdkusOf;NyD; ajymvdkufr,f? cifAsm;BudKufwJhaumifrudk &,f&Tef;zwf&Tef;eJY udk,fhzufygatmifom
qGJayawmh? 'DvdkvkyfEdkif&if yD,aq; txl;aqmif zdkYrvdkbl;? usKyfvJ 'Denf;eJYvkyfwm tckawmh
r,m;ESpfa,mufeJYuav;awG xrif;rauR;EdkifjzpfaewmyJ? udkif; . . oGm;aya&mh . .}

cspfazvnf; ]aus;Zl;wifvkdufwmAsm? uRefawmfvJ b,fvdkvkyf&r,fqdkwm tpu &nf&G,fcsuf


rxm;rdbl;? cifAsm;awGYrS owday; ovdkvdk jzpfoGm;wmyJ? cifAsm;enf;eJYyJ prf;Munhf&OD;r,f? ae&mus&if

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 136


q&m&,fvdkY uefawmhyghr,f? udkif; . . oGm;r,fAsm? MumaevkdY rawGY&if armwm tzwfwifaevdrfhr,f}
[k qdkNyD; xGufoGm;av\/

cspfazvnf; bk&m;ukef;ay:odkYa&mufí vuf,m&pfwpfywfvSnfhírqHk;rD pG,fawmfwdkufa&SYwGif


bk&m;tm½HkjyKvsuf&dSaom cifav;udk wpfa,mufwnf;awGY&vQif rsm;pGm0rf;omtm;&&dSum
tem;odkYuyfNyD; ajymvdkufrnf[k BuH&G,fNyD;rS xdkodkY url;½SL;xdk;jyKvkyfjcif;iSm roifhavsmfonfudk
qifjcifrdí bdk;csdefajymvkdufonfh pum;rsm;udkvnf; pOf;pm;rdaomaMumifh rnfodkYjyKvkyf&ygrnfenf;[k
tMuHxkwfvkduf&m taumif;qHk;enf;vrf;onf cifav;\tem;odkY eD;EdkiforQ csOf;uyfí
bk&m;0wfjznfhjcif;u pwifjcif;onfomvQif pum;tp &dSEdkifaomenf;vrf;jzpfaMumif;udk pOf;pm;rdonfh
tm;avsmfpGm cifav;ESifh wpfawmifuGmrQjcm;um ab;csif;,SOfíxkdifvsuf bk&m;udkOD;oHk;Budrfcsum
0wfjyKNyD;vQif ig;yg;aom xdjcif;BuD;jzifh xdapvsuf ]tpdaEÅ,s . . tyÜar,s . .} tpcsDum
C

bk&m;udk;qlq&m\ toHenf;yg;wrQ us,favmifpGm &Gwfqdk&dScdk;av&m ol\xl;jcm;aomtoHaMumifh


om

cifav;onf cspfaztm;vSnfhMunhfum rESpfNrdKYaom rsufESmudkjzpfap&if; pl;pdkufum Munfh½Iaerdav\/


me

odkYaomf cspfazrlum; cifav;tm; *½krpdkufonfhtaejzifh bk&m;&SifapwDawmfjrwf\ pdefzl;BuD;udkom


rcia

MunfndKa0jzm o'¨gxufoefonfh tm½Hkpdkufonfhyrm armhízl;ajrmfvsuf bk&m;&dScdk;wpfyk'fvHk;


NyD;qHk;atmif &GwfqdkNyD;rS ]t&Sifbk&m; . . bk&m; wynfhawmf ,ck &dScdk;ylaZmfzl;ajrmfrmefavsmh
l us

uefawmh&aom ukodkvfuHapwemwdkY\ tusKd;tm;aMumifh b0qufwdkif;qufwdkif; a[m'Dab;rSm&dSwJh


oli,frav;uav;vdk acsmwJh? vSwJholrsm;eJY aygif;Edkif? oif;EdkifwJYudk,f jzpf&ygvdk\ t&Sifbk&m;?
eo

vdktyfawmifhw tyfaomqk? jrwfaomqkeJY wpfvHk;wpf0wnf; jynfhpHkatmif ay;oem;awmfrlygbk&m;} [k


f th

qkawmif;0wfjyKvkdufaomaMumifh cifav;rSm &,fcsifvGef;tm;BuD;í £a`E´q,fr&ojzifh yg;pyfudk


is b

ydwfí&,fav&m ]cGd} ceJ toHxGufoGm;onfudk cspfazMum;ívSnfhMunfhpOf cifav;vnf;


£a`E´[efaqmifí aevdkufaomfvnf; rsufESmvTJí r&EdkifbJ&dSojzifh trlt&mrysufapbJ
o ok

wpfa,mufudkwpfa,muf Munfhí aerdMuNyD;rS cspfazu ]aMomf . . r[0gyghvm;} [k qdkvdkuf&m . .


wil

]b,fu r[0g&rSmvJ&Sifh} [k cifav;u rsufESmxm; wnfwnfESifhajymvdkufrS . .


l be
at y

]½kwfw&uf emrnfarhaevdkYyg pdwfrqdk;ygeJY} [k awmif;yefpum;a&SYcHNyD;rS wpfzefjyefí ]aMomf . .


rcifav;ygvm;}
our

][if . . &Sifb,folwkef;? uRefremrnfrsm;awmif odvdkYygvm;}


ow
nr

]aMomf . . emrnfBuD;wJhvl acsmwJhvlvSwJhvlqdkwm odwJhvl r&Sm;ygbl;? usKyfudkaum rodbl;vm; . .}


isk

]rodaygif? 'gaMumifh ar;wmaygh? &Sifb,folwkef;vkdY}

]armifarmifrSmum; . . qdkawmh OaZÆeDwdkif;jynf awmifjyifolaX;BuD; OD;abm*&JY . .} [k pum;pNyD;rS


rdrdpum;udk cifav;u r&,fbJ t½l;wpfa,mufudkawGYí Munhf½Ienf;rsKd; MunhfumaeaomaMumifh
cspfazvnf; rsufESmydk;owfum ]usKyfu wjcm;vl[kwf½dk;vm;? raeYnu wa,mxdk;vmwJhvlaygh}

]b,frSmwa,mxdk;wmvJ? uRefreJYwa,mxdk;wmeJY bmqdkifvdkY od&rSmvJ} [k rodcsifa,mifaqmifí


ar;vdkufrS . .

]ESpfq,fav;em&DrS rvGefao;bl;? arhNyDvm;? raeYnu aiGwpfusyfypfay;vdkufwm usKyfwkdYudkaygh}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 137


xdktcgrS cifav;u owd&[efjyKum ]aMomf . . &SifwkdYvm;? uRefru olawmif;pm;rSwfvkdY? tif; . .
tJ'gbmjyKovJ? bmvkyfzkdY &SifuRefrtem; uyfvm&wmvJ}

]uyfcsifvdkYuyfwmyg} [k qdkNyD;rS cspfazwGif rdrdpum;rSm;onfudkodí ]uyfcsifvdkYr[kwfygbl;?


aA'ifq&mu Ak'¨[l;N*dK[fvIyf&Sm;aevdkY Ak'¨[l;eHaxmifhuaeNyD; &dScdk;&r,fqdkvdkYyg} [k ajymonfhtwGuf . .

]EkdYayr,fh &Sif'DvdkuRefreJY yl;yl;uyfuyfxdkifaeawmh wjcm;vlawGjrifoGm;&if b,fhES,fxifrvJ . .}

]vifr,m;vdkYxifrSmaygh} [k ajzvdkufaomaMumifh cifav;rSm rsufvHk;jyL;íoGm;um a'gyGonfh[ef


trlt&mESifh xdkif&mrSxíoGm;aomaMumifh cspfazu ]'DrSmxdkifygOD;? cP} [k qdkvkdufav&m ]&Sif b,fhES,fh
C

vkdufvmjyefwmwkef;}
om

]rif;raeYuay;vkdufwJh '*Fg;udk jyefay;rvdkY} [k ajymNyD; tdwfxJüuspfuspfygatmif vufudkify0gESifh


me

xkyfxm;aom '*Fg;udkxkwfí ay;&m . .


rcia

][iftif; . . rvdkcsifbl;}
l us

]b,fhES,f rvkdcsif&rSmwkef;? rif;'*Fg;rif;jyef,lyg? usKyfwkdYudk olawmif;pm;vkyfwm rcHEdkifbl;}


eo
f th

]rcHEdkifvdkY &Sifu bmvkyfcsifao;ovJ} [k cifav;uar;aomaMumifh cspfazrSm tajz&usyfvSojzifh


is b

pum;wpfrsKd;vTJí ]a&mhyg? jyef,lvdkY? rsufpdrpGefygbl;} [k ajymonfhtwGuf cifav;rSm


NyHK;oa,mifa,mifjyKvkyf&if; ]rvdkcsifbl;&Sifh? &Sifhay;wm? &SifbmyJvkyfvkyf &SifhoabmyJ} [k
o ok

ajymaomaMumifh . .
wil

cspfazwGif pOf;pm;ÚmPfwpfrsKd;ay:vmum ]a[m'D'*Fg;[m rif;'*Fg;jzpfwJhtwGuf rif;vJqdkifw,f?


l be

usKyfuvJ rvdkcsifjzpfaevdkY ESpfa,mufpvHk; ukodkvf&atmif bk&m;udkvSLr,f} [k qdkNyD;


at y

tvSLcHaowåmxJodkY acsmufceJjrnfatmif xnfhvdkufNyD;vQif ]t&Sifbk&m;? ,ckvSL&aom '*Fg;rSm


bk&m;wynfhawmf? wynfhawmfrwdkY\ ESpfOD;ydkifqdkifwJh? ypönf;jzpfwJhtwGuf þodkYjyK&aom ukodkvftzkdY
our

bk&m;wynfhawmf? wynfhawmfrwkdYonf þb0rSpí edAÁmefr&ao;rDtMum;wGif usifvnf&aom


b0wkdif;b0wkdif; qifjzpfvJ wpfudkif;xJem;yg&ap? iHjym&nfjzpfvJ wpfykvif;xJ0ifyg&ap? b0wdkif;
ow

b0wdkif;vJ a&pufqHk aygif;oif;&onfjzpfí xdkodkYaygif;oif;&aom cspfvSonfhcifyGef;ESifh


nr

zifyGef;atmifaygif;&ygvdk\bk&m;} [k qkawmif;aomaMumifh cifav;rSm &,fcsif&mwGif a'gopdwfuav;


ygívmojzifh . .
isk

]&Sifb,fhES,fwHk;}

]tjrifom;yJ? ar;ae&ao;ovm;}

]r[kwfygbl;? &SifhrsufESmuav;u oem;urm;? &SifvkyfyHkudkifyHkawGu ½l;aMumifaMumifeJY} [k ajympOf


pG,fawmfwkdufxJrSm cifav;\ ta':BuD; xGufvmNyD;vQif ]cif? bmjzpfwmwkef;} [k ar;vdkuf&m
cspfazrSm £a`E´ysufvsuf rdrdawmhjzifh tajymtqdkcH&awmhrnf[k xdwfwvefYvefY&dSaepOf cifav;u
]bmrSrjzpfygbl; a':a':cif? bk&m;ay:rSm a&onf rjrifzl;vm;vdkY ar;aewm} [k jyefajzvkdufrS cspfazrSm
pdwfat;oGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 138


cifav;\pum;udk a':a':cifMum;&vQif ][dka&SYrSm a&onfwpfa,mufvHk;&dS&ufom;eJY
ar;ae&ao;ovm;} [k qdkum rvSrf;rurf;&dS a&onfudkjyaomaMumifh cifav;rSm
rsufESmxm;cufíaecdkuf a&onfvnf; toHMum;í tem;odkYuyfvmNyD;vQif ]a&csrf;oyÜm,f MuOD;rvm;}
[k ar;aepOf cspfazvnf; vGwf&mvGwfaMumif;ajy;av\/

wefaqmif;wpfckxJodkY cspfaz0ifa&mufum acwårQpdwfat;atmif xdkifaeNyD;aemuf ,cifae&mwGif


cifav;wdkYtm; oGm;a&mufMunfh½I&m rawGYbJ&dSav\/ odkYrawGYaomfvnf; cspfazonf
pdwfukdravsmhao;bJ bk&m;udk oufaphvSnfhywfí&Sm&mwGif rawGYbJ&dSaomtcgusrS pdwfudk'Hk;'Hk;cs
vdkufNyD; ukef;awmfay:rS qif;cJhav\/
C

acwfumv a,musfm;ysKd? rdef;rysKduav;rsm;\ cspfBudKufjcif;onf ujrif;&mrSponf[kqkdvQif


om

rSm;Edkifvdrfhrnfr[kwfacs/ taMumif;rlum; rsm;pGmaoma,musfm;ysKduav;rsm;onf rdef;uav;


wpfOD;wpfa,mufudkjrifvQif pifppfcspfBudKufaompdwf a&S;OD;pGm ay:aygufvmonfr[kwfao;bJ
me

&nf;pm;pmvkdufíay;jcif;? pmaxmifíjyjcif;? rsufpypfjcif;? NyHK;jyjcif;? vQmxkwfjyjcif;rsm;jzifh


rcia

taESmifht,SufwpfrsKd;rsKd; jyKvkyfMujcif;yif jzpfav&m xdkodkYjyKvkyfonfudk rdef;uav;rsm;u


taumif;xifí pmudkvufcHjcif;? jyefí NyHK;jyjcif;? Mumrlvkyfjcif; ponfwdkYudk jyKvkyfjcif;tm;jzifh
l us

wpfa,mufESifhwpfa,muf NidrSef;rodNid? xdrSef;rodxd? wPSmaESmifBudK; &pfywfcsnfaESmifrdNyDjzpfí


½kef;xGufaomiSm rwwfEdkifbJ pGJrSef;rod pGJvmMujcif;udk cspfonf? BudKufonf[k ac:a0:todtrSwf
eo

jyKMujcif;yifjzpf&um; cifav;tm; ½Iyfovdkvdk? aemufovdkvdk vkyfvkdufjcif;rsm;onf ol\pdwfü


f th

cifav;tm; cspfovdkvdk jzpfay:ívmapawmh\/


is b

xdkodkY cspfovdkvdkpdwfrsm; jzpfay:ívm&jcif;aMumifh cspfazonf cifav;\tdrfa&SYvrf;ay:wGif


o ok

wpfaeYvQif tenf;qHk;wpfacguf ravQmufbJ raeEdkifovdkvdk pdwfrsm;ay:aygufvmonfhtwGuf


wil

wpfcgwpf&H bwifudkac:ívnf;aumif;? wpfcgwpf&H bdk;csdefudkac:ívnf;aumif;? wpfcgwpf&H


wpfukd,fwnf;aonfvnf;aumif; usepGm 0wfpm;íavQmufum rdrdydk;aerSef; cifav;odapvdkaom
l be

t&dyft>rufrsm;udk jyav\/
at y

,if;odkY cspfaz\trlt&mrsm; azmufjym;ívmjcif;aMumifh bdk;csdefwGif cspfaz\tpm; oem;vSojzifh


our

]cifAsm;uvJAsm? wpfaeYvmvJ tdrfa&SYuavQmufNyD;jyef? wpfaeYvmvJ tdrfa&SYujyefNyD;avQmufeJY


armyJrarmEkdifao;bl;vm;? cifAsm;tpm; uRefawmfoem;vSoAsm? 'gxuf ar;yg&apOD;? cifAsm;udk olu
ow

cspfyHkay:&JYvm;vdkY}
nr

]olYtrlt&m Munfh&wmawmhjzifh cspfovdkvdkyJAs}


isk

]aeprf;ygOD;? b,fvdk[mawGjrif&vdkY cspfovdkvdkxif&wmwkef;}

]Munhfygvm;As? bk&m;ay:wkef;u uRefawmfu awGYu&mawG avQmufajymNyD; aemufawmufawmuf


vkyfaewm? olu bmrSpdwfrqdk;wJYtjyif olYta':BuD;uar;wmawmif pum;vTJNyD;ajymao;wmyJ/
EkdYNyD;awmh uRefawmfwdkY avQmufavQmufNyD;oGm;wJhtcg olYrsufESm trlt&mMunfh&wm rxl;jcm;bl;vm;vkdY}

][kwfawmh[kwfom;yJAs? EkdYaywJhvJ cifAsm;tckvdk vkyfaeyHkrsKd;eJYawmh aoawmif&rSmr[kwfbl;}

]EdkY . . b,fvkdvkyf&rSmwkef;? 'DudpörSmcifAsm;udk q&mwifxm;wmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 139


]tif; . . q&mh0wå&m;twdkif; tMuHÚmPfay;&rnfqdk&if oleJY aemufxyfawGY&atmif MuHzdkYvdkwmyJAs?
tckacwfBuD;rSm &nf;pm;pmay; wmawG? bmawG[m ZmwfxJu 0efBuD;xGufwmvdk tcsdefudk r&Snf?
&SnfatmifqGJwJhenf;wpfrsKd;yJAs? 0efBuD;xGufvJ aemufqHk;awmh ESpfyg;oGm;cef;yg&rSmyJ? 0efBuD;rxGufvJ
ESpfyg;oGm;cef; yg&rSmyJjzpfwmvdk &nf;pm;pm ay;aevJ cspfzdkYBudKufzdkYyJ? pmray;vJ vlcsif;awGYatmif
BuHNyD;pum;ajymwmvJ cspfzdkYBudKufzdkYyJ/ 'Dawmh cspfzdkYBudKufzdkYcsif; twlwlrSm pum;eJYajymwmu
tjrefc&D;a&mufw,f? cspfw,f? rcspfbl;qdkwmvJ ylylaEG;aEG;od&w,f? 'gudkjrifNyD; vlcsif;awGYatmif
BuHapcsifw,f? aemufqHk;rwwfomrS &nf;pm;pmay;wmaygh}

]EkdYaywJh cifAsm;odwJhtwdkif;yJ? olYudkbk&m;ay:rSm awGYNyD;aemuf aemufxyfrawGY&bl;? olvJtdrfxJu


tjyifrxGufawmh awGYzdkYqdkwm tcufom;vm;As}
C
om

]trav; vl&m? vlMuH&if x&Hawmif wkwfacsmif;jzpfao;wmyJ? 'gavmufrsm;awmh bmrSrcJ,Of;ygbl;?


aeYwdkif;tdrfa&SYvrf;u avQmuf&wmu yifyef;ao;w,f}
me
rcia

]'gjzif&ifvJ enf;vrf;udkajymjyOD;rSayghAs}
l us

]'gavmufrSvJ rpOf;pm;wwfawmhbl;vm;Asm? oltjyifudkrxGufvdkY cifAsm;rawGY&bl;qdk&if cifAsm;txJ


0ifNyD;awGY&if NyD;wmyJ}
eo
f th

]rvkyfygeJYq&m? cifAsm;u acsmufwGef;aewmvm;? txJ0ifrdvdkY olcdk;qdkNyD; 0dkif;½dkufrSjzifh bkrodbrodeJY


is b

rPdtufaeygOD;r,f? cifAsm;[mu tonf;xdwfp&m}


o
ok

]aMomf . . cufygbdawmh udkcspfaz&m? vltvpf0ifrSayghAs? vlawGtjynfheJY a&SYarSmufrSm0ifNyD;


wil

&nf;pm;pum;ajymr,fqdk&if rPdtuf½Hk wifawmfao;w,f rPdjyKwfrSmawmif pdk;&ao;oayghAs? tJ'Dvdk


cifAsm;0ifNyD;ajym&r,fqdk&if olwdkYtdrf'Dbufu EGm;wif;ukyfeJY uGufvyfwpfck&dSw,f? tJ'D
l be

uGufvyfab;uaeNyD; jcHem;uyfoGm;&if aemufaz;yef;jcHeJYwef;aewmyJ? yef;jcHxJawmh olrqif;bJ


at y

aerSmr[kwfbl;? 'Dvdkqif;vmwJh tcgyef;vdkcsifovdkvdk? bmvdkvdkvkyfNyD;? cifAsm;jrifvdkY oltem;udk


a&mufvmwJhtcg zrf;NyD;pum;ajymwmayghAsm? EdkYaywJh pum;ajymwJhae&mrS vdkao;w,f? awGYawGYcsif;
our

rif;ighcspf&JYvm;vdkY ar;vdkYvJ ae&mrusao;bl;? wavmwkef;u ajymzl;wmvdk rifhtwGufeJY


yifhtoufuav; tEkdifEkdif½SL&ygawmhw,f? bm&,f? nm&,f qdkwmawGvJ ajymaezdkYtcsdefr&dSbl;? olYrSm
ow

cifAsm;udkBudKufonfjzpfap? rBudKufonfjzpfap cifAsm;pum;udkawmh em;axmifcsifrSmyJ? EkdYaomfvnf;


nr

vlrawGYatmif pum;ajym&rSmrdkY cifAsm; pum;aMum&Snfae&if rjzpfbl;? vdk&if;vJa&mufatmif?


wJhwdk;BuD;vJ rusatmif? EkdYNyD;awmh ysif;ysif;&d&dBuD;vJ em;axmifrae&atmif cifAsm;u
isk

pifppfrBudKufbl;xm;OD;? 'DvdkajymwJhtcg wu,fhudkBudKufvGef;vdkY aoawmhrwwfjzpf&wJh tajcrsKd;


a&mufaewJhtrlt&meJY? olYpdwfrSmvJ cifAsm;ucspfw,fvdkY wu,fxifatmif? tcsdefvJ tvum;
rukef&atmif} [k ajym&if;wef;vef; cspfazujzwfí . .

]awmfygawmhq&m? rdef;uav;wpfa,mufu cspfzdkYta&;udk tcsufaygif; wpf&mh&Spfq,feJY


nDnGwfrSqdk&ifjzifh}

]EkdYcifAsm;u olYudkBudKufaerdwmudk;? 'DvdkawmhvJ vkyfOD;rSaygh? t&yfysufrS r[kwfbJ? [Jh . . vmygvdkY


ac:½HkeJY&Ekdifyghrvm;? t&yfysufawmif awmf½Hkwef½HkEl;enf;rsKd;eJY udk,fhzufrygao;bl;} [k ajymaomaMumifh
..

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 140


]aumif;ygNyDav? cifAsm;ajymovdk vdkufem&rSmaygh} [k cspfazrSm 0efcHvkduf&av\/

odkY0efcHvkdufonfhtwdkif; cspfazonf aemufaeYtzdkYü cifav;wdkY\0ifjcHtjyifbuf &GufvSyef;yiftMum;ü


a&muf&dSum jcHxJodkY cifav;qif;vm&ef arQmfvifhapmifhpm;aeav\/ &GufvSyef;yifrsm;onfvnf;
tawmfyif oefpGrf;xGm;BudKif;onfhtavsmuf vlwpf&yfxuf jrifhonfhjyif wpfyifESifhwpfyif t&Gufcsif;
,Sufcsvsuf&dSaomaMumifh? yef;yifESpfyifudk tv,frSvufESifhNzJí jcHxJodkYMunfh½Iae&aomaMumifh
cspfaztm; jcHxJrSmaeí jrifEdkifzdkY&ef cJ,Of;ovdkvdk&dSay\/

xdkYaMumifhvnf; jcHxJodkY cifav;qif;ívmaomtcg cspfazbufodkYvSnfhí rMunfh½Irdjcif;tm;jzifh


cspfazrSm rdrd&dSonfudk cifav;odatmif tb,fyHk vkyfudkif&ygrnfenf;[k acgif;½Iyfatmif
C

pOf;pm;rdavawmh\/ odkYjzpfí cspfazrSm cifav;udkom pl;pdkufMunfh½Ird&um; rdrd\ywf0ef;usifwGif


om

rnfodkYjzpfysufvsuf &dSaeonfrsm;udk ta&;rjyKEdkifbJ &dSav\/


me

twefMumatmifyif cspfazonf NidrfoufpGm apmifhpm;aeaomfvnf; cifav;onf cspfazbufodkY


rcia

vSnfhrMunfhrdbJ ]a'vD,m} yef;yGifhuav;rsm;udk pdkufMunhfaeonfudkawGY&ojzifh cspfazu acsmif;[efYí


toHay;&m xdktoHudkMum;í cifav;onf rdrd0ef;usifudk vSnfhMunfhNyD; bmrQrxl;jcm;ouJhodkY
l us

yef;cl;NrJcl;aejyefaomaMumifh cspfazwGif BudwfrEdkifcJr&&dSum teD;&dS ausmufp&pfcJ uav;rsm;udk


aumufí cifav;teD;odkYypf&m vTJíypfvkdufaomvufonf yef;jcH\umuG,fjcif;aMumifh wjzKef;jzKef;?
eo

w0kef;0kef;toHjrnfapvsuf jcHaygufrSacG;wdk;onfhtoHrsKd;vdk jzpfay:aponfhtcdkufwGif AGrf;ceJrnfaom


f th

toHjzifh txJrS yufavmif;vdkufaom a&vHk;onf cspfazwpfukd,fvHk;udk oBuFefusíoGm;apav\/


is b

cspfazvnf; ½kwfw&uf bmvkyf&rnfroduJhodkY &dSNyD;rS jcHaygufuNzJítxJudkMunfh&m a&yHk;udkudkifvsuf


o ok

cufxefaomrsufESmESifh rdrdtm;pdkufMunfhaeaom cifav;\ta':ESifh &ifqdkifwdk;íaeaomaMumifh


wil

xGufajy;&awmhrvdkvdk vkyfaepOf ]vmcJh . . vmcJh . . rif;yJ aeYwdkif;yef;yifawG cdk;aewm? 'DuaeYrSrdw,f?


rajy;eJY} [k qdkaomaMumifh cspfazrSm a&ESifhvnf;tyufcH&? olcdk;vnf;tac:cH&ojzifh tcufESifhBuHKaeNyD;
l be

0ifcJh[k aemufxyfqdkaomtoHaMumifh jcHaygufrSwdk;0ifí txJodkY a&mufoGm;av\/


at y

]rif;r[kwfvm;? aeYwdkif; ighjcHxJu yef;yifawGcdk;aewm}


our

]r . . r[kwfygbl;? vlvJMunhfygOD;? uRefawmfhbmom uRefawmf aewm? oufoufr,fh a&eJYyufNyD;


ow

olcdk;vdkY . .}
nr

]EdkY? 'Dyef;awG cdk;&atmif r[kwfbJ? bmjyKvdkY jcHem;vmwmvJ} [k ar;onfhtwGuf cspfazrSm


isk

tajz&cufaeNyD;rS . .

]vS . . vS . . vSvkdYMunfhaewmyg}

]bmajymw,f? rif;uvm; ighudk rcdk;rcefYeJY? vSw,fav; bmav;eJY ajymwm}

]yef;uav;awG vSvkdYMunhfaewmyg? cifAsm;udkvSw,fvdkY rqdk0Hhygbl;? cifAsm;uvJ vSwmrSr[kwfbJ} [k


abmufajymaomaMumifh a':a':cifrSm omía'gyGvmNyd; wpfpHkwpfck ajymawmhrnftjyKwGif a':a':cif
bmjzpfaewmvJ [laomtoHudkMum;vkduf&í ¤if;wdkY tem;odkY cifav;a&mufvmNyD;vQif cspfazudk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 141


cifav;jrif&í tHhtm;oifhoGm;NyD;rS ]a':a':cifuvJ b,fhES,fvkyfvdkufwmwkef;? olYrSvJ a&awG&TJvdkY?
opfyifa&yufwm Munhfyufa&maygh} [k qdkojzifh . . /

]bm . . nnf;uighudk tuef;vdkYqdkcsifovm;? iguef;vdkY olYudk a&yufrdwmr[kwfbl;? opfyifcdk;&atmif


olwrifvmvkdY igwrif a&eJYyufwm? w,fav . . nnf;yg? igajymvdkuf&&efaum . .}

xdktcg cspfazu cifav;bufodkYvSnfhí ]MunfhygOD;awmh yef;yifuav;awG vSvdkY vmNyD;Munfhaewm


'Dvdka&eJY yufwm aumif;Edkifygawmhrvm;} [k ajym&if; wpfukd,fvHk; a&jzifh&TJ&TJpdkaeonfudk
avwdkufvmojzifh csrf;cdkufcdkufwkefíoGm;um cspfazrSm iSufzsm;rdoluJhodkY enf;enf;csrf;onfudk
odyfNyD;csrf;ovdk vkyfjyvkdufojzifh . .
C

][kwfom;yJ? yef;yifuav;awGvSvdkYMunfhaewm olYrSmbmtjypf&dSovJ? MunfhygOD; oem;p&m olYrSm


om

a&awG&TJvdkY tat;rdNyD; zsm;rSemrSjzifh} [k qdkNyD;aemuf ]tdk . . 'DvdkaeMuvdkY b,fjzpfEkdifyghrvJ?


&Sifht0wftpm;awGvJp&mvJ tdrfxJrSm xbDuvGJvdkY wjcm; 0wfp&mr&dSbl;? &SifhtdrfudkjyefydkYrSyJ? udkif; . .
me

vm} [k qdkí cspfaztm;ac:oGm;&m a':a':cifrSm tvGeftrif;a'gyGvsuf vufxJu a&yHk;udk


rcia

w*sKH;*sKH;jrnfatmifvIyf&if; ]a[h . . rda&Tcif? nnf;b,fhES,fvkyfwmwkef; 'grsKd;awG igrBudKufygbl;?


rdef;uav;vkyfNyD; t&Sufr&dS taMumufr&dSeJY? 'grsKd;awGaMumifh nnf;udk 'DydkYxm;wm rrSwfao;bl;vm;?
l us

nnf;vkdufrydkY&bl;}
eo

]EkdY . . a':a':vkdufydkYrvdkYvm;}
f th
is b

]iguvm; olYudk ta&;w,lvdkufydkY&rSm}


o ok

]a':a':cifrS rydkYbJeJY[m? uRefrydkY&rSmaygh} [k armfawmfum;½HkqDodkY ajy;oGm;ojzifh cspfazvnf;


wil

aemufrSvkdufoGm;av\/
l be

]nnf;aemf . . nnf;? awmfawmfxae nnf;tdrfudk jyefydkY&rvm;} [k jrnfwGefawmufwD;íajymqdkaom


at y

a':a':cif\pum;udk cifav;u ta&;r,lbJ ]jyefydkY&if omNyD;oabmusao;w,f} [k qdkum um;udk


xkwfvmNyD; cspfaztm; um;ay:odkYwufapí ZGwfw&Gwfarmif;ESifíoGm;aomaMumifh a':a':cifrSm
our

ai;íusef&pfcJhav\/
ow

]aeygOD; rcifav;&JY? awmfawmfMum tdrfjyefvkdY pum;rsm;aeMuOD;rSmvm;}


nr

]tdk . . pum;rsm;&atmif wrifvkyfwmyJ? 'grS pum;rsm;NyD; tdrfudkjyef&rSm} [k ajymvdkuf&m cspfazu


isk

xdkpum;\taMumif;udkodaomfvnf; rod[efaqmifí ]aMomf . . rcifav; 'DrSmraebl;vm;}

]uRefr 'Dur[kwfbl;? &efukefu 'DudkydkYxm;wm? 'gaMumifh uRefr 'DrSmae&wm enf;enf;rSraysmfvdkY


pum;rsm;NyD; jyef&ygapvdkY qkawmif;aewm? jyefyJrjyef&ao;vdkY wrifZGwfwdkufNyD; &Sifhudkum;eJY
wifvmwm}

]EkdY . . &efukefrSm bmjyKvdkYrae&ovJ}

cifav;u tusKd;taMumif;tenf;i,fajymjyum ]tJ'Dvdk a,musfm;uav;awGeJY oGm;vm;vmvm;vkyfwm


tdrfu enf;enf;rSrBudKufbl;? 'gaMumifh a0;&ma0;aMumif;qdkNyD; 'DudkydkYxm;wmyJ? uRefruvJ

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 142


a,musfm;uav;awGayr,fh aMumufp&m? vefYp&m&,fvdkY enf;enf;rS *½krpdkufwm[myJuvm;?
olwdkYeJYtwlwloGm;vmayr,fh uRefru ujrif;wmrS r[kwfbJ? olwdkYu bmwwfEkdifao;ovJ?
twlwloGm;wm? vmwmeJYvJ yJhusrSmrS r[kwfygbl;}

cspfazrSm cifav;\avoHudkMum;&í olYudkyif a':a':cifavmuf &GYHwGHYwGYHjzpfvmum


NidrfoufívkdufvmNyD;rS . .

]'Dvdkysif;&ifvJ tazmfuav; bmuav;&Smygvm;? ½dk;½dk;wef;wef; todrdwfaqG usKyfwdkYvdkvlaygh}

]atmifr,f . . &Sifhudk,f&Sif vl½dk;BuD;ayghav}


C

]'Du oabm½dk;ajymwmyg}
om

]tif; . . qef;vm&ifawmh [if;} [k atmufEIwfcrf;uav;udkoGm;ESifhiHkudkufí cspfaztm;


me

rsufapmif;xdk;vsuf MunfhvkdufaomaMumifh cspfazrSm b,fvdkaysmfrSef;rodaom aysmfjcif;rsKd;jzifh


rcia

aysmf&TifMunfEl;um&dSpOf ol\tdrfem;odkY um;qdkufívmojzifh cifav;ESifh cGJ&awmhrnfjzpfí


0rf;enf;ovdkvdkjzpfvsuf
l us

]udkif; . . &yfawmh tdrfa&mufNyD? aus;Zl;wifygw,f? um;eJYvdkufydkYwm} [k qdkpOf um;&yfvkdufojzifh


eo

um;ay:rSqif;í
f th
is b

]oGm;awmhr,faemf . . aemufudk 'DvdkawGY&ygapvdkY qkawmif;ygw,f} [k NyHK;pdpdvkyfíajymvdkuf&m


cifav;u
ook
wil

]&Sifhqkawmif;rsKd;awG bk&m;ay:rSm Mum;&uwnf;u vefYyg&JY? udkif; . . oGm;OD;r,f} [k qdkNyD;vQif


um;armif;xGufoGm;av\/
l be
at y

xdktcgrSpí cspfazonf a&SYuxufydkí 'def;'vdef;ewfzrf;ívmav\/ cifav;ESifhawGYqHk&ef


yef;jcHab;qDu apmifhpm;vdkygaomfvnf; a&SYuxuf ydkrdkí&TJatmif a&yufcH&awmhrnfjzpfí ]Zmjcifaxmif
our

rD;avmifaygufw,f? rvmcsifaygif rif;ta':aMumufw,f} [k qdk&rnfjzpfaom


b0odkYa&mufíaeNyD;vQif vrf;ay:uavQmufvmaomfvnf; cifav;udk rjrif&atmif
ow

apmifhMuyfíxm;aomaMumifh rMuHEkdifawmhbJ rdrd\aemufydk;ynm ]y½dkzufqm} cefYxm;aom bdk;csdefxHodkY


nr

ajy;&jyefav\/
isk

]vm&jyefNyD zl;pma&;ewfBuD;&,f? uRefawmfhrSmjzifh uBuD;&r&pfbJ uyfrSuyf&yavjzpfaejyefNyD}

]'gjzifh usKyfvJ ztkyfxkyf&r&pfbJ zpfrSzpf&av qdkvkdufcsifawmhwmyJ? b,fvdkrsm;jzpfvdkY


Muyfae&wmwkef;} [k ar;rS cspfazvnf; jzpfvmcJhaomtusKd;taMumif;udk ca&aphwGif;us
jyefvSefíajymjyav\/

]'gavmufrsm; rMuHwwfawmhbl;vm;? a,musfm;wdkYpGrf;&nf 'dkbDukvm;vufavQmh? tJav . .


a,musfm;wdkYpGrf;&nf aocgrSavQmh&r,f vdkYqdkxm;wm? rif;[m olYudkMuHrdvdkYrS r&rcsif; vufravQmhbJ
BudK;pm;&rayghAsm? wpfenf;r& wpfenf;eJYMuHrSaygh}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 143


]tJo[m rMuHwwfvdkY cifAsm;qDvmNyD; tMuHawmif;aewmayghAs? ydkYr,fhydkYvJ ul;wdkYa&mufatmif
ydkYygawmhAsm? vkyfprf;ygOD; aemifBuD;&}

]tif; . . tck cifAsm;rSm taygufusOf;eJY wdk;aeNyDqdkygawmh}

]tppfayghAsm}

]jcHem;vJruyf&awmhbl; r[kwfvm;}

][kwfuJh}
C

]jcHem;ruyf&&ifvJ ta0;uaeNyD; 0g;vHk;eJY xbDawG csL,lwmaygh}


om

][m . . cifAsm;uvJ ½IyfaejyefNyD? twnfvkyfprf;ygAsm}


me
rcia

]udkif; . . 'Dawmh cifAsm;pmwpfapmif a&;&vdrfhr,f}


l us

]tif; . . a&;NyDqdkygawmh? a&;NyD;awmh bmvkyf&rvJ}


eo

]bmvkyf&rvJudk tomxm;ygOD;? bmudka&;&zdkYu t&ifvdkao;w,f}


f th
is b

]aMomf . . [kwfom;yJ? tif; . . bma&;&rSmvJAs? ajymygOD;}


o ok

]'guawmh cifAsm; olYudk awGYcsifvkdY[myJ? awGY&atmifMuHzdkYa&;rSaygh}


wil

]'guawmh [kwfyg&JY? EkdYaywJh wpfa,mufeJYwpfa,muftwdtwif;BudKufaeMuwmr[kwfao;awmh?


l be

'Dvdka&;vkdY vmrwJhvm;}
at y

]EkdY . . cifAsm; tckajymaeyHkujzifh BudKufaeMuNyD; nm;MuvdkY uav;yJ arG;awmhr,fhyHkrsKd; ajymaewmudk;As}


our

]olYMunfh&wmu uRefawmfhudk cspfovdkvdkudk;As}


ow
nr

]cspfovdkvdkqdk&ifvJ cspfw,fqdkwmeJY wpfblwmavmufyJ jcm;wmygyJ? 'Dawmh cifAsm;pdwful;eJY


cifAsm;MuHzefNyD; oleJYawGY&atmif pma&;ayawmh? b,fvdk[mrsKd;a&;zdkY? bmvkyfzdkYqdkwmawGawmh ar;raeeJY?
isk

'Dtxdawmh cifAsm;tpGrf;eJY cifAsm;vkyfzdkYyJ? tJ'Dpma&;NyD;&if cifAsm;udk,fwkdif ay;EkdifwJhvrf;udkrjrif&if


uav;wpfa,mufudk ac:NyD;ay;ckdif;? cifAsm;udkcspf&if vmrSmyJ? rcspf&if rvmbl;qdkwmawmh
txl;ajymzdkYrvdkbl;? pma&;wJhtxJrSm tydkawGxnfhra&;eJY? awGYcsifw,fqdkwJhtaMumif;? bmaMumifh
awGYcsif&w,fqdkwJh taMumif;avmufyJa&;? olvmvdkY awGY&awmhrS cspfw,f? BudKufw,ftaMumif;awG
zGifhajymayawmh? tJ'gaemufqHk; ay:wJh avmu"mwfynmenf;opft& aemufydk;enf;yJ} [k ajymonfudk
cspfazu pOf;pm;ovdkvdkvkyfae&m bdk;csdefu qufvufí ]bmvJ? cifAsm; 'Dvdkrvkyfcsifbl;vm;} [k ar;rS

]vkyf&wmayghq&m? q&moifMum;wJhtwdkif;aygh}

]EkdYaywJh cifAsmhudku e*dkur[efvkdY ae&mrus&if wynfhraumif; q&mhacgif;vJ csraeeJYOD;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 144


]tdk . . ae&mrus&if q&mhacgif;tjypfrcsygbl;? wkwfeJYomcsrSm} [k ajymaepOf

]a[hvl? cifAsm;u cJzdk;ay;&rSmpdk;vdkY ykef;aewmvm;? &Smvdkuf&wmarmvdkY? cifAsm;udkawmhjrifygw,fAsm?


[dkwpfaeYwkef;u [dkiwdreJY um;twlwlpD;oGm;wm} [k ajymajymqdkqdk0ifvmaom bwifESifhawGY&ojzifh
pum;pjywfoGm;NyD;vQif ]vmygAsm? r*FvmaMu;uav; enf;enf;yg;yg;ayghAsm? xef;&nfpOfhtdk;wpfvHk;zdk;}
[k qdk&if; twif;qGJac:aomaMumifh cspfazrSm uefYvefYuefYvefYESifhygoGm;av\/

cspfazonf tdrfodkYjyefa&mufaomtcg pma&;pm;yGJwGif tcefYom;xdkifNyD;vQif EkdifiHausmf0w¦Ka&;q&mBuD;


wpfOD;onf urÇmausmf 0w¦Kwpfyk'fa&;&ef pOf;pm;cef;xkwfonfxufeufeJaom rsufESm[eftrlt&mjzifh
cifav;xHodkYay;&ef pmwpfapmifa&;av\/
C
om

xdkpmudka&;írS rqHk;rD oabmrawGYbJ qkwfNzJjcif;cH&NyD;aemuf topfwpfapmif xyfrHía&;jyefav\/


xdkpmrSmvnf; vHk;axG;vTifhypfjcif;cH&aomb0odkY a&mufav\/ odkYtm;jzifh pmq,fapmifxufrenf;
me

tedpöoabmodkY a&mufNyD;aemuf tqHk;owf pmwpfapmifwGif . .


rcia

cif . .
l us

þpmudk awGY&jcif;tm;jzifh tb,frnfaomt&yfu rsufpdvnfvrf;rSm;í a&mufvm


eo

aompmayenf;[k cifhpdwfwGif awG;rdrnfrvGJaomaMumifh rnfolay;aompm jzpfonfudk


f th

azmfjy&efrSm þpma&;olonf cif\jcHxJodkY 0ifítvmwGif a&csKd;ay;jcif; cH&ol


is b

jzpfygonf/ þuJhodkY pma&;onfhtwGuf twifh&JvSonf[k ratmufarhapvdkonfhjyif


a&;rnfhtaMumif;rsm;udkvnf; zwf½Ií &Jwif;vSyguvm;[k rxifapvdkyg/
o ok
wil

pma&;vkdufonfhtaMumif;rSm cifESifhwdwfwqdwf awGYqHkajymqdk&ef ta&;BuD;aom


pum;wpfcGef;&dSygaomaMumifh cifuawGYqHkEkdifvdrfhrnf[k arQmfvifhaompdwfrsm;&dSjcif;jzifh
l be

cifwdkYtdrfaemufaz;vrf;Mum;wGif najcmufem&DcGJavmufwGif awGYvdkygonf/ ciftrSef


at y

vmvdrfhrnf[k arQmfvifhjcif;tm;jzifh apmihfíaeygrnf/ rvmvdkygvQifvnf;


þpma&;jcif;udk tjypfr,lapvkdyg/
our

cspfaz
ow
nr

þpmudka&;NyD;rS cspfaz\pdwfwGif rsm;pGmESpfoufjcif;rjzpfvSaomfvnf; xdkYxufwdk;íaumif;atmif


pOf;pm;ír&aomaMumifh xdkpmESifhyif wif;wdrfvdkuf&av\/
isk

aemufaeYwGif cspfazonf cifav;\tdrfa&SYvrf;odkY avQmufoGm;&mvrf;wGif vHkcsnfuGif;okdif;í


oHacGvdSrfhvmaom uav;wpfa,mufudk awGYí ]a[h . . rif;ydkufqHwrl; ,lrvm;}

],lr,f? bmvkyf&rvJ}

]pmwpfapmifay;? ay;&vdrfhr,f}

]ay;r,fq&m? b,faumifrvJ} [k ar;aomaMumifh cspfazrSm oli,fudkMunfhírsufvHk;jyL;aepOf


]ay;aeMuygq&m? vefYraeygeJY . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 145


][J . . [J . . rif;vlvnfygvm;}

]tr,f . . 'Dt&yfxJrSm uRefawmfAdkvfaygh? csufBuD;wdkYu wynfhawG}

]aumif;ygNyDuGm? a[m[dkqif0ifeJYtdrf} [k qdkaepOf . .

]odNyDq&m . . odNyD? ay;ay;? jrefjref} [k jyefíajymum pmudkqGJí,lvdkufNyD;vQif ydkufqHudkawmif;í


taotcsmwD;acgufae&m . .

]a[h . . taumif;yguG}
C
om

]rvkyfeJYq&m? wavmu cJrl;aphBuD;eJY vlwpfa,mufESyfoGm;vdkY? aemufydk;ay;wJhbdkifawGtaygom;} [k


qdkNyD;vQif nTefMum;vdkufaomtdrfodkY wef;aqmifhíajy;aomaMumifh cspfazrSmNyHK;&,fvsuf MunfhaeNyD;rS
me

rdrdudktjcm;vlrsm; jrifrnfpdk;aomaMumifh a&SmifíoGm;av\/


rcia

cspfaz\pmonf cifav;\vufxJodkY aumif;pGma&muf&dSoGm;onfhwdkifatmif cifav;vmrnf?


l us

rvmrnfudk rodEkdifay/ odkYaomf xdkpmrSm cifav;\vufxJodkY ra&mufbJ ol\ta':u vrf;rSaeí


qD;,lvdkufonfjzpfaomaMumifh xdkaeYn ajcmufem&DcGJwGif aemufaz;vrf;Mum;rS cspfazonf
eo

cifav;vmcJ? vmcJESifhapmifhpm;aepOf arSmifxJrSxGufvmaom vl&dyfudkjrif&ojzifh tvGeftrif; 0rf;omí


f th

oGm;NyD;rS rdrdxHodkYavQmufvmolrSm cifav;r[kwfbJ ol\ta':jzpfaeaomaMumihf rsufvHk;rsufqefjymí


is b

oGm;av\/ a':a':cifonf pmwpfapmifudk vufxJu axmifívIyfum&Sm;um tem;odkYa&mufvm


NyD;vQif ]'Dpmukd rif;a&;wmayghav? rif;u ighudk yrmrcefYvkyfwmvm;} [k ar;av&m . .
o ok
wil

cspfazrSm yg;pyfta[mif;om;ESifh aMumifíMunfhaeNyD;rS ]'g . . 'g . . a':a':udkay;zdkY a&;wm


r[kwfygbl;}
l be
at y

]EkdY . . cifqdkwmbmvJ? ighemrnfrSm cifrygvdkY bmwJhwkef;vdkY}


our

]a':a':hwl . . wlruav;udk ay;zdkYa&;wmyg? 'gudk a':a':u a':a':hpmvdkYvkyfNyD; ,lcsif&ifvJ


rwwfEkdifbl;}
ow
nr

]bmajymw,f . . bmajymw,f? tr,f . . rif;uvm; ighudk}


isk

]uRefawmfu cifAsm;udk bmrSr&nfpl;ygbl;? cifAsm;wlrudk . .}

]bm . . rif;u ighwlrtay:udk vTJcsvdkY? rif;oufomr,fxifovm;? [if; . . roufombl;?


rif;'ku©rsm;ap&r,f? rif;b,frS rajy;eJY? igykvdyfvufxJudk . .}

]aeygOD;a':a':&JY? uRefawmfwpfck tpD&ifcHyg&ap}

]*wfxJusrS tpD&ifcH? ighudkbmrS qifajcuefraeeJY? rif;udk ykvdyftyfNyD; wpftcsuf . .


ighukd&efn§dK;xm;NyD; touftEÅ&m,fjyK&atmif BuHpnfrI? ESpftcsuf . . ighwlrudk aoG;aqmif

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 146


jzm;a,mif;NyD; cdk;,l&atmif tm;xkwfrI? oHk;tcsuf . . rouFmp&mjzpfzG,f&m tcsdefrawmfrSm
jcHBudKjcHMum;u acsmif;ajrmif;apmifhpm;rI? trSefrif;rSm olrsm;tdrfudk azmufxGif;cdk;,lzdkY &nf&G,fcsuf&dSw,f}

]pGJr,fhpGJ&ifvJ trIav;atmif vlowfrIyg xnfhNyD;pGJygvm;}

]tr,f . . rif;u ighudkyrmrcefYajymaewmvm;? rif;aeESifhOD;? rif;udkigrSwfrdw,f? ykvdyfbufu


t&m&dSBuD;udk oGm;ac:vmNyD; rif;udkawmh 'ku©awGY&aphr,f} [k qdkum a'gufa'guf . .
a'gufa'gufESifhajcaqmifhí a'goxGufyHkudkjyum xGufoGm;onfudk cspfazrSm ai;íMunfh&if;
usef&pfcJhav\/

rMumrD ay:ay:jrnfum tdrfxJrS um;wpfpif;xGufoGm;oHudk Mum;&í a':a':cifygoGm;onfudk


C

od&aomaMumifh ¤if;tvpfwGif tdrfxJodkY0ifum cifav;udkawGY&efpdwful;rdojzifh jcHab;rSvSnfhí


om

tdrfa&SYvrf;odkYjyefum tdrfa&SYaygufrS 0ifav\/


me

tdrfa&SYodkYa&mufaomtcg wHcg;ydwfxm;onfudkawGY&ojzifh a':a':cifESifhtwl cifav;vdkufygí


rcia

oGm;ava&mhovm;[k pdwfxJü pEkd;paemifhjzpfum jyef&vQif aumif;avrnfvm;[k acwårQ


awG;awmaeNyD;aemuf &dSvdk&dSjim; vlac:aomacgif;avmif;udk ESdyfvkdufav\/ odkYaomfvnf; tdrfwGif;rS
l us

ajcoHrQrMum;&avaomaMumifh rnfodkYrQ rpOf;pm;wwfbJ aemufxyfrHíESdyfjyefav\/


eo
f th

xdktcdkufwGif tdrfa&SYrS armfawmfum;qdkufoHvkdvdkMum;vkduf&ojzifh a':a':cifvm;[k vSrf;í


MunfhvdkufNyD;rS tdrfbufodkYjyeftvSnfhwGif cifav;udkawGY&av\/
is b
o ok

]vmjyefyvm; &Sif? a&yufcHcsifao;w,fxifw,f}


wil
l be

][dk . . [dk . . ajym . . ajym} [k qdkpOfrSmyif tdrfa&SYrSavQmufvmMuaom ajcoHrsm;udkMum;&í


cspfazrSmpum;qufvufí rajymEkdifbJ ajcrudkifrdvufrudkifrd jzpfouJhodkY Muufaoaoíaeav&m
at y

cifav;u awGYjrifí . .
our

]vm . . vm . . &Sifhudk 'Dwpfcgrd&if rGef;aeatmif tavmif;cH&vdrfhOD;r,f? vm . . tdrfxJ0ifcJh} [k


ow

ac:NyD;vQif tdrfxJodkYa&mufrS ]a[m'Dtcef;uav;xJ cPavmuf NidrfNidrfykef;aeacs} [k qdkítcef;xJodkY


nr

xdk;oGif;vkdufojzifh cspfazrSm bkrodbrodtcef;xJodkY a&mufoGm;av\/


isk

cspfazonf tcef;xJodkYa&mufírMumrDuyif tdrfxJwGif us,favmifus,favmifESifhqlnHaom toHrsm;


0ifa&mufí vmMuav\/

]raebl; . . raebl;? 'DtaumifawGY&if ESpfvHk;jyL;aoewfeJY &if0wnfhwnfhcsdefNyD; ypfowfenf;rsKd;


owfypfvdkufr,f? wpfcgwnf; t½dk;wjcm;? tom;wjcm;jzpfoGm;aphr,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 147


xdktoHrSm tmPmoHygaom a,musfm;BuD;toHrsKd;jzpfí &mZ0wfbufu t&m&SdBuD;wpfOD;wpfa,muf\
toHjzpfaMumif;udk &dyfrdí cspfazrSm 'l;wkefvsuf&dSav\/
]tefwDuvJ b,fhES,fwHk;? vl&,fp&mawG odyfNyD;vkyfaewmyJ? olubmrsm;&efrlvdkYwkef;} [k
cifav;\ar;oHudk Mum;&av\/

]at; . . bmrS &efrrlao;vdkYaygh? &efrl&if 'Dxuf'ku©rsm;&raygh? rD;qdkwm ravmifcifu


Nidrf;&w,fod&JYvm;? nnf;vJ MuyfMuyfowdxm;? nnf;tazu nnf;udkrEkdifvdkY vGwf&mvGwfaMumif;
qdkNyD; 'DudkydkYxm;wm? 'DusrS nnf;u omNyD;rif;rlaewmayghav . .} [k cifav;tm; ajymoHMum;NyD;aemuf
]0efaxmufrif;vJpOf;pm;Munfhyg? 'Dvdkcdk;aMumif cdk;0SufvmNyD; acsmif;wJhajrmif;wJhtvkyf[m vlaumif;
vkyfwmr[kwfbl;? tck olvkyfyHk[m "m;jyaomfvJ? *VKefaomfvJ vkyfwJhtrlt&mrsKd;yJ? {uEÅ *VKefygyJ?
C

t&ifwavmu xGufajy;aewJh *VKefbdk;NrdKifqdkwm olyJxifyg&JY}


om
me

][m . . [kwfvdrfhr,f? 'Dtaumif {uEÅyJ? b,fvdk{uEÅvJqdkwm awGYMu&ifodMua&maygh? *wfxJusrS


tn§if;cdkif;&OD;r,f? ausmwpf&m &ifwpf&m Budrf'Pf½dkufNyD; 'l;ysHwpf'gZifavmuf wkdufay;vkdufOD;r,f}
rcia
l us

[laom 0efaxmufrif;[k tac:cH&ol\ pum;rsm;udk Mum;&vQif cspfazrSm


eo

trsKd;rsKd;awG;awmvefYaMumufvmum ]ighudk 'Dtcef;xJ trdzrf;NyD; 0dkif;½dkufMuzdkY cifav;uyJ


f th

ÚmPfqifa&mhovm;} [k r[kwfr[wf awG;awmvefYaMumufum tu,fí þtcef;xJodkY


0ifa&mufvmvQif ½kwfw&ufrawGYEkdifatmif ykef;atmif;&ef acsmifaumif;aomae&mudk &Smrnf[k
is b

arSmifxJwGif prf;w0g;0g;ESifh a&TYía&TYíoGm;aepOf tcef;xJwGif vlwpfa,mufESifhwdk;rdí xdkolu


o

vefYíatmfrnftjyK twif;yg;pyfudkydwf&m arSmifxJwGif t&rf;toef;udkifrdaomaMumifh yg;pyfudk


ok

rydwfrdbJ vnfrsKdudk n§pfrd&ufom;jzpfaeojzifh tn§pfcH&olu vefYaMumufíatmf&m toHyDopGm


wil

rxGufbJ 0l;0l;0g;0g;jzpfaeonfhtwGuf cspfazu tvefYBuD;vefYum twif;wdk;ín§pfrdav\/


l be
at y

tcef;xJü ½kef;&if;qefcwfjzpfaeonfudk tjyifuMum;MuvQif a':a':cifupí ]olcdk;ygawmh . . olcdk;yg?


vl . . vl} [k [pfatmfNyD;vQif tcef;twGif;odkY "mwfrD;cvkwf ajymif;vJxGef;n§dNyD;vQif
our

tcef;udkzGifhvdkuf&m cspfazESifh tjcm;vlwpfOD;rSm eyef;vHk; csefyD,HvkaeMuonfudk awGYMu&av\/


ow
nr

cifav;\pdwfwGif ][dkuf . . cufawmhwmyJ? wpfcgjzifh rdjyefNyD} [k atmufarhaepOf a':a':cifu ]olygyJ


. . olygyJ . . olcdk;qdkwm} [k cspfaztm; vufn§dK;xdk;íjyaomfvnf; 0efaxmufBuD;u *½krpdkufbJ
isk

eyef;vHk;yGJudk tm;wufoa&m MunfhaeNyD; cspfazu tjcm;vl\ tay:wGif cG&ufom;&dSrS ][ . . cspfaz?


eifb,fhES,fjzpfaewmwkef;} [k ar;&m . .

][m . . OD;av;ygvm; . . vmvkyfygOD;? 'Dtaumifzdxm;yg} [k jyefajymonfudk a':a':cifESifhwuG


cifav;ygMum;&í a':a':cifrSm cspfaz\rsKd;½dk;udk od&aomaMumifh pdwfqdk;ajyíoGm;ojzifh
0efaxmufrif;u a':a':ciftm; ]olcdk;qdkwm b,folYudkajymwmvJ} [k ar;aomtcg
a':a':cifujyHK;vsuf ]atmufu jym;aewJh[maygh? aeYwdkif;vmvmNyD; aESmifh,Sufcdk;0Sufaewmolaygh?
udkif; . . 0efaxmufrif; MunfhompD&ifygawmh? [J . . [J . . 0efaxmufrif;wlu olcdk;zrf;taumif;om;yJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 148


xdktcg 0efaxmufrif;u NyHK;&,fauseyfpGm ]'guawmh rsKd;½dk;vkdufvdkYudk;? tckt*Fvdyfrif;vufxufrSm
ykvdyfbufrSm usKyfwkdYtrIawmf xrf;aewm? a&S;jrefrmrif;vufxufwkef;u usKyfwdkYrdbbdk;bGm;awG[m
ppfrSL;wdkY ppfuJBuD;wdkYaygh? rsKd;eJY½dk;eJYjzpfvmwm? tckvJ 'Dtaumifudk &mZ0wfbufoGif;zdkY pDrHNyD;aeNyD} [k
ajymaeqJrSmyif tckdif;taprsm;a&mufvmojzifhcspfazrdxm;olukd csKyfaESmifzrf;qD;&ef apcdkif;&av\/

taMumif;tm;avsmfpGm xdkolrSmvnf; bdef;pm;olcdk;jzpfaeaMumifh a':a':cifrSm cspfazay:wGif


,cifuajymxm;aom pGyfpGJcsufrsm;udk xdkolcdk;tay:wGif pkyHkícs&ef jzpfay:vmayawmh\/

olcdk;udk Ekdifeif;pGm zrf;qD;&rdaomtcg? ]udkif; . . 'Dtaumifudk *wfac:oGm;&OD;r,f? cspfaz . .


rif;vJvdkufcJh} [k qdk&m a':a':cifu armifcspfazudk ]aeygap? olYcrsm tawmfyifyef;oGm;&Smw,f?
C

xrif;awmif rpm;&ao;bl;xifw,f? 'DrSmyJpm;ygap? 0efaxmufrif;yJ 'DtrIudk MunfhNyD;pDrHvkdufwmaygh?


om

olcdk;udkvJ rSwf½HkavmufqHk;rNyD; vTwfvdkufwmaygh&Sif} [k ajymaomaMumifh cspfazrSm


tMunfqdkufíoGm;av\/
me
rcia

aemufrsm;rMumrD cspfazonf bdk;csdefESifh vrf;wGifawGY&m bdk;csdefu ]b,fhES,fwHk;q&m? cifAsm;wkdYu


l us

tckawmh ae&musaevdkY usKyfudk arhaeNyDayghav}


eo
f th

]arhawmhrarhygbl;Asm? EkdYayr,fh cifAsm;ajymwJh qdkufudkvdk*sDwdkY? avmu"mwfynmwdkYqdkwJh


is b

aemufydk;enf;awGeJY ae&muswmrSr[kwfbJeJY . .}
o ok

]EkdY . . cifAsm;tpGrf;aMumifhvm;}
wil
l be

]uRefawmhftpGrf;aMumifhvJ rqdkvdkygbl;? vlBuD;csif; aphpyfoabmwlNyD; vli,fcsif;vJ rjiif;aecsifwmeJY


at y

&MuwmyJ}
our

]tr,f . . cifAsm;u jiif;csifaeao;vkdYvm;}


ow
nr

]rjiif;csifygbl;Asm} [k qdkNyD;rS ]EkdYayr,fhvJ cifAsm;enf;eJY&wmr[kwfaomfvJ cifAsm;ajymwJhenf;awG


isk

r[kwfu[kwfu avQmufNyD;vkyf&if; jzpfcsifovkdjzpfNyD; ae&muswmaxmufawmh


cifAsm;ajymovkdrvkyf&if 'Dtajca&mufrSmr[kwfvdkY cifAsm;udk wpfenf; aus;Zl;wifp&mjzpfwJhtwGuf
a&mhAsm? usyfoHk;'*Fg;jym;a& wpfq,fwefwpfcsyf} [k qdkíay;&m . .

]cifAsm;puúL aumif;rSaumif;yghrvm;}

]tHrm . . rBudKufao;&if topfvJ,lOD;? tckyJn§yf yHkvkyfvmwmawG} [k ajymifíajymrS bdk;csdefwGif


oabmusNyHK;&,fum ]udkif; . . qkawmif;vkdufyghr,f? þuJhodkYay;urf;&aom tusKd;tm;jzifh
udkcspfazqdkaom cifyGef;eJY zifyGef;atmif aygif;&ygapAsm;} [k qdkaomaMumifh . .

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 149


cspfazu ]ay;aomqkeJY jynfhpHk&ygvkd\? qkawmif;jynfh ukd,fawmfBuD;bk&m;} [k qdkonfhtwGuf . .

]rvkyfygeJYAsm? *dkPf;oifhvdkY acs;ygNyD; aoaeygOD;r,f} [k qdk&if; xGufcGmoGm;avownf;/ /

u0dwHcGefr*¾Zif;? Zefe0g&D? 1933/


C
om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 150


aao
oeew
wfo
foH H

]xdkif; . .} [lí jrnf[nf;oGm;aom aoewfoHwpfckonf pufolaX;BuD;OD;vwf\ jcH0if;BuD;xJrS


xGufay:vmNyD;aemuf rSefjywif;aygufwpfckudk usnfqefxdrSefum wcGrfcGrfjrnfaom toHrsm;jzifh
rSefrsm;uGJusvGifhpOfoGm;av\/

tygonf xdktjcif;t&mudk jrif&onfESifhwpfNydKifeuf vufxJ&dS avaoewfudk ausmaemufodkY


0Sufvkdufum tHhtm;oifhaom trlt&mjzifh a[mif;avmif;aygufjzpfoGm;aom rSefjywif;aygufudk
C

pdkufíMunhfaerdav\/ rMumrD xdkjywif;aygufrS wHcg;csyfrsm; yGifhívmum rdrd\tbGm;jzpfol


om

a':a':pk\rsufESm ay:xGufvmonfudk jrif&onfwGif teD;&dS yef;csKHwpfckokdY0ifí ykef;atmif;


me

aysmufuG,foGm;av\/
rcia

OD;vwfonfvnf; yef;yifrsm;udk jyKjyifae&mu aoewfoHESifh rSefuGJoHrsm;udkMum;&í tdrfbufodkY


vSnfhMunhfvkduf&mwGif rdrd\ESrjzpfol rpkudk awGYjrifvdkuf&ojzifh tomacgif;iHkYí aevdkufavawmh\/
l us
eo

avmuwGif rdrdu &SmazGauR;arG;oljzpfvsufESifh r,m;udk aMumuf&aomol? om;orD;udkaMumuf&ol


f th

pojzihf vlxl;vlqef;rsm; &dSMuonfhtxJwGif OD;vwfrSm ESrudk txl;aMumuf&ol wpfa,mufjzpfay\/


odkYjzpfjcif;aMumifh rdrdajr;jzpfol tyg\vufcsufaMumifh rSefjywif;uGJíoGm;&mwGif udk,fxdvufa&muf
is b

usL;vGefjcif;tm;jzifh rdrdütjypfuif;aomfvnf; rdrdu aoewf0,fay;onfhtwGuf xdkodkY


o ok

jzpf&jcif;aMumifh rdrdrSm tm;ay;tm;ajr§mufjyK&m a&mufaeonfhtwdkif; þudpöwGif rdrdyga&maESmí


ajymqdktjypfwifjcif;rS uif;vGwfEkdiforQ uif;vGwfatmif rodvkdufrodbmom trlt&mrsKd;vkyfí
wil

aevdkufav\/
l be

xdkodkY rdrdbmrQroduJhodkY acgif;iHkYíaevkdufaomfjim;vnf; OD;vwf\pdwfxJüum; pdk;&drfjcif;ruif;ao;bJ


at y

rnfonfhtcsdeftcgwGif þudpöESifhywfoufí rdrdtm; qlyljcif;cH&ygrnfenf;[k vmvwHhaomab;&efudk


apmifharQmfaMumuf&GYHvsuf &dSaerdav\/ odkY&mwGif uHtm;avsmfpGm wpfem&DcefYMumonfhwdkifatmif
our

rdrdxHodkY a':pkvnf;a&mufírvm? þudpöESifhywfoufí pHkprf;ppfaq;jcif;r&dSonfudk awGY&rS


ow

pdwfoufom&m&um yef;jcHxJrS xívm&ayawmh\/


nr

xdkodkYxívm&mwGif tdrfa&SYqif0ifatmufü rdrd\ESr rpkESifhtoufESpfq,fhajcmufESpfcefY&dS a,mufsm;ysKd


isk

wpfa,muf pum;ajymaeonfudk awGY&í rsm;pGmtHhtm;oifhoGm;um olwdkY&dS&mbufodkY roGm;bJ


aemufodkYjyefqkwfrnf[k tjyKwGif OD;vwftm; a':pku jrifojzifh . . ]udk&if vmprf;ygOD;? 'Dukd} [k
ac:vkdufaomaMumifh rvmcsifhvmcsifESifhavQmufívmcJhav\/

OD;vwfrSm a':a':pk\trdefYtmPmudk rzDqef&Jojzifh vmcJh&aomfvnf; rdrd\orD;jzpfol jrciftm;


ydk;yef;aeonfukdod&aom xdka,musfm;ysKd\rsufESmudkvnf; rMunfhcsif? rdrd\ESru aoewfypfrIESifh
ywfoufí wpfpHkwpf&m ajymavrnfvm;[lívnf; pdk;&drfrdjcif;aMumifh &ifxJüwxdwfxdwfckefí
aeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 151


]udk&if . . a[m'DrSm armifpdk;armif &,fav} OD;vwfonf pdk;armifrSm tNrD;ESpfacsmif;aygufolr[kwfí
tHhMop&mr&dS/ awGY&í 0rf;omp&mvnf; r&dSouJhodkYaom trlt&mjzifh ]aMomf} [k qdkvdkufav\/

]aMomf . .}

OD;vwfonf rdrd\orD;jzpfoltm; pdk;armifESifhay;pm;&ef ESrjzpfol\ vdkvm;csufudk odaeNyD;


xdktaMumif;ESifhpyfvsOf;í a':a':pku pum;pwkdif; tif;rvkyf? tJrvkyfaecJhonfhtwGuf ,ckuJhodkY
]aMomf} wpfvHk;ESifh NyD;aejcif;\taMumif;&if;udk a':a':pkrSm aumif;pGmem;vnf &dyfrdonfhtwdkif;
OD;vwftm; ESpfoufoabmusjcif;r&dSaom rsufESmxm;ESifh MunfhíaevdkufNyD;aemuf pdk;armif;bufodkY
vSnfhum ]udkif; . . armifpdk;armif cPaeygOD;? rif;OD;av;eJY a':a':pum;wpfcGef; ajymp&m&dSvdkY} [k
ajymNyD;vQif OD;vwftm; yef;jcHxJodkY ac:oGm;av\/
C
om

]udk&if . . b,fhES,fvkyfwmwkef;}
me

]tdk . . igbmvkyfvkdYvJ rpk&}


rcia

]armifpdk;armifvmwm aexdkifaumif;&JYvm;? rm&JYvm;? om&JYvm; rar;bJ? aMomf . . aMomf vkyfaewm


l us

bmvkyfwmvJvdkY}
eo

]EdkY . . olaevdkY? xdkifvdkY? aumif;vdkY? usef;rmvdkYom tvnfvmEkdifwJhtvkyfudk iguaeaumif;ovm;


f th

ar;aevdkY tvum;aygh? aeaumif;wm jrifom;yJ r[kwfvm;}


is b

]bmudpöeJYvmovJ? bmvJ nmvJar;rSaygh}


o ok
wil

]rif;eJY pum;ajymaewmyJ? bmaMumifhvmw,fqdkwm rif;od&if NyD;a&maygh}


l be

]usKyfuawmh odwmaygh? usKyfwrifac:vdkufwmyJudk;awmh}


at y

OD;vwf\rvIyfr&Sm; rxl;jcm;ouJhodkY &dSíaecJhaom rsufESmrSm ,ckrS trlt&majymif;vJvsuf


our

rESpfoufouJhodkYjyav\/
ow

]bmvkyfzdkY ac:wmwkef;}
nr

]rac:vdkYjzpfyghrvm;? udk,fhajr;udkrS rEkdifEdkif? reif;Ekdif? rxdef;Ekdif jzpfaewJh[m tdrfrSm pmvJoif? qHk;vJ


isk

qHk;ray;zdkY ac:&wmaygh? 'DvdkrS rvkyf&if udk&if tvkdvdkufxm;wmeJY uav;vJ wjznf;jznf;wdk;NyD;


ysufpD;zdkY&dSawmhwmyJ? 'DaeYqkd&if olYavaoewfwpfpif;eJY [dkypf'DypfeJY tm;vHk;uGJ&SukefNyD}

]bm . . olYudk tdrfrSm pmoifay;zdkYvm;} [k ar;um OD;vwfonf oabmrwlonfh trlt&mjzifh acgif;udk


,rf;cgav\/

]ajymqdkNyD;NyD? rvdkcsifvkdY rjzpfawmhbl;} [kajymum a':pkonf pdk;armif&dS&mbufodkY vSnfhxGufoGm;ojzifh


OD;vwfrSm ai;íusef&pfcJhav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 152


a':pkonf rdrdtBuHatmifjrifouJhodkY 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfaomrsufESmESifh pdk;armifxHodkYa&mufvm
NyD;vQif ]rif;OD;udk a':a': tusKd;taMumif;ajymjyvdkY oabmusoGm;NyD? uav;udkom Munfh½INyD;
oGefoifqHk;rayawmh} [k ajymav\/

xdktcdkufwGif tdrfxJrS jrcifxGufívmav&m a':pkrsufESmrSm ydkí&Tifvef;oGm;NyD;vQif ]a[h . . jrcif?


tygzdkYawmh tdrfrSmpmoifay;r,fh q&m&aeNyD? armifpdk;armifu aeYwdkif;vmNyD; pmoifay;r,fwJh} [k
ajymjyvkdufav\/

jrcifrSm xdkowif;udk Mum;&í tawmfyif pdwfysufvufysufjzpfoGm;aomfvnf; ,Ofaus;jcif;tvdkYiSm


NyHK;&,fí pdk;armiftm; EIwfqufNyD;vQif 0rf;ompum;ajymvdkuf&av\/
C

xdkokdY jrcifESifhpdk;armifwkdY awGYqHkay;vkduf&jcif;tm;jzifh a':pkrSm pdwfBudKufESifhawGYoGm;um pdk;armif


om

ajymvdk&majymEkdifcGifh&ap&ef ]uJ . . pum;ajymaeMuOD;? a':a':tdrfxJ0ifvdkufOD;r,f} [k qdkía&SmifNyD;


xGufoGm;av\/
me
rcia

jrcifrSm rdrdrawGYcsifqHk;aom olwpfa,mufESifh awGYae&½Hkru vufcHpum;ajymíae&jyefonfhtwGuf


tawmfyif pdwftdkufíoGm;um rnfodkYa&Smifajy;&ygrnfenf;[k pdwful;xkwfae&mu tBuH&vmNyD;vQif
l us

wpfpHkwpf&m ½kwfw&ufowd&rdouJhodkY trlt&mrsKd;jyum ]aMomf . . tygwpfa,muf


b,fa&mufaeygvdrfhrvJ? olYq&ma&mufvmwm ac:jy&OD;r,f? cPaeOD;aemf/ tygudkvkduf&Smvkduf
eo

OD;r,f} [k ajymajymqdkqdk cyfokwfokwf xGufíoGm;av\/


f th
is b

xdktcdkufwGif OD;vwfonf pdwfysufvufysufjzifh jcHpnf;½dk;uJhodkY pDwef;nDnmpGm pdkufxm;aom


yef;yifrsm;qDodkYavQmufí vmcJhav\/ OD;vwfonf e*dkuyif rsufpdrIefíaeonfhtxJwGif pdwfysuf
o ok

jcif;jzifh wpfpHkwpf&mudk eufeJpGmtawG;vGefí vmjcif;tm;jzifh rdrda&SYwGif cvkwfuefoif; wpfpHkwpf&m


wil

bm&dSonfudk rjrifEdkifbJ&dSav&m yef;csKHxJrS wjznf;jznf;wdk;xGufívmaom t&mwpfckudk AdkufESifh


0ifwkdufrdNyD; ]0l;0l;0g;0g;} tvefYwMum;[pfatmfum aemufodkYckefí qkwfvdkufav\/
l be
at y

xdkodkY ckefvkduf&mwGif uHtm;avsmfpGm rsufrSefrSmuRwfírusbJ em;&Gufwpfzufuom jyKwfíoGm;NyD;


usefwpfzufwGif csdwfíaeao;aomaMumifh aumif;rGefpGmjyefíwyfNyD;vQif rdrdAdkufESifh0ifí aqmifhrdonfh
our

&mudkMunfhvkduf&m yef;jcHxJrS wdk;xGufívmaomt&mrSm avaoewfav; jzpfíaeNyD;vQif


xdkavaoewfxGufvmNyD;aemuf tyg\ wpfudk,fvHk; vkdufygay:xGufvmonfudk awGY&av\/
ow
nr

][J . . [J . . bbBuD;vefYoGm;ovm;? uRefawmfrjrifvdkY}


isk

]ighvcGD; . . a&SYudkMunfhOD;rSayghuG}

]uRefawmfrjrifvdkYyg bbBuD;&JY}

]aemufudkowdxm; . . Mum;vm;}

]tif; . .}

]bm tif;vJ . . [kwfuJhvdkY ½dk½dkaoaoajym&w,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 153


]tif; . . [kwfuJh}

]OD;vwfonf tygtm; tcH&cufonfh trlt&mjzifh Munfhaevdkufrdavawmh\/

]bbBuD; . . [dkrSm apmapmu ararBuD;eJYpum;ajymaewJh vlBuD;[mb,folvJ} [kajymum


tdrfbufqDodkY vufn§dK;xdk;í jyvdkufojzifh OD;vwfvnf; olnTefjy&mbufodkY MunfhonfwGif pdk;armifudk
jrif&av\/

]olYemrnf . . udkpdk;armifvdkYac:w,f}

tygonf aocsmpGmMunfhaeNyD;vQif ]½kyfudku b,fvkd½kyfBuD;vJ rodbl;} [k qdkav\/


C
om

][Jh? tyg . . 'DvdkrajymeJY? tJ'grif;udk tdrfrSm pmoifay;r,fh q&myJ}


me

][if . . q&muvJ b,fhES,fq&mvJ}


rcia

xdkodkYajymaeMupOf jrcifonf olwdkY\tem;odkYa&mufvmNyD;vQif ]tyg . . vmprf;? rif;udk


l us

a':av;ajymp&m wpfck&dSvdkY} [k ac:oGm;ojzifh OD;vwfonf aemufaz;bufrSvSnhfí tdrfxJodkY0if&ef


xGufoGm;av\/
eo
f th

jrcifonf tygtm;ta&;,l*½kpdkufonfh[efjzifh NyHK;NyHK;&,f&,f acsmhacsmharmharmhvkyfum ]tyg . .


is b

rif;aoewfypf odyfwnfhw,fxifw,f} [k ajr§mufyifhonfhavoHjzifh ajymav\/


o ok

]uRefawmfvm; . . odyfwnfhwmaygh a':av;&JY? bmypf&rvJ}


wil

]a[m[dk opfyifBuD;udk ypfvdkufprf;}


l be
at y

tygonf jrcif nTefjy&mbufodkY ypfíjyvdkufav\/


our

]tr,f . . 'gawmh? eD;eD;uav;udk;uGJY? rSefrSmaygh? a[m[dkrSm qif0ifatmufu vlavmufa0;a0;udk


rSefyghrvm;} [k qkdum jrcifonf pdk;armif&dS&mbufqDodkY vufnd§K;xdk;íjyav\/
ow
nr

]Munfhaeyg . . uRefawmfaoaocsmcsm csdefypf&ifrSefrSmaygh} [k ajymí tygonf pdk;armifbufodkY


aoewfudkvSnfhícsdefpOf jrcifonf yg;pyfudkvufESifhydwfvsuf &TifNyHK;aomrsufESmESifh vpfíajy;av\/
isk

rMumrD ]xdkif;} ceJ jrnfoHMum;&ojzihf jrcifonf cyfvSrf;vSrf;rS vSnfhíMunfhvdkuf&m qif0ifatmufwGif


arsmufzdk;pdefuvdk ajcum;&m; vuf&m;&m;ESihf xíckefvkdufaom pdk;armifudkjrif&ojzifh rsufESmvSnfhum
usdwfí&,faeavawmh\/ tygrlum; yef;csKHxJodkY ikHYvQKd;í aysmufoGm;av\/

]xdkif;} ceJjrnfoHudk Mum;&ojzifh a':pkonf tdrfxJrSxGufívmum ½IHrJhaomrsufESmESifh


ukyfudkyGwfaeaom pdk;armif\rsufESmudk jrif&vQif tHhtm;oifhíoGm;av\/

OD;vwfonf tdrfxJodkYa&mufí pdwftdkufjcif;aysmufap&ef pmtkyfwpftkyfudk ,lízwfrnftjyKrSmyif


]xdkif;} ceJjrnfoHaMumifh vefYzsyfNyD; vufxJupmtkyf vGwfusoGm;av\/ aoewfoHMum;aomfvnf;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 154


wpfpHkwpf&m uGJ&SoHrMum;&aomaMumifh rnfokdYaom ouf&dS oufrJhowå0gonf rm&S,favm
rdavNyDenf;[lí pOf;pm;rdav\/

odkY&mwGif tenf;i,fMumonfhwdkifatmif wpfpHkwpf&m xl;jcm;jcif;r&dSonfudk awGY&rS OD;vwfrSm


pdwfat;csrf;pGmjzifhpmudkjyefízwfav\/

xdkodkYpmzwfaepOf tcef;xJodkY w&Syf&Syfjrnfí 0ifvmaom zdeyfoHudkMum;&ojzihf rdrd\ESravm[k


vefYzsyfíoGm;um r&Jw&Jjzifh pmtkyfay:rS rsufvHk;ay:½Hk ausmfíMunfhvdkuf&m jrcifjzpfaeonfudk awGY&rS
touf½SLrSefoGm;av\/

]azaz . . b,frvJ uRefrtzdkY wl;vDwm armfawmfum;uav; 0,fay;r,fqdkwm b,favmufMumNyDvJ}


C
om

]aeygOD; orD;&,f . . 0,fay;rSmaygh? tckaeygOD;? tukeftusawGrsm;vGef;vdkYyg? aemufNyD; rif;a':a':u


'gawG0,fay;wm enf;enf;rS oabmrusbl;? olrodbJ0,fay;&if qlvdkYNyD;rSmr[kwfbl;}
me
rcia

]azaz . . 'Dvdknm&if bmaumif;rvJazaz&JY? 0,fay;r,fvdkY ajymNyD;&if 0,fay;ygawmhvm;}


l us

]aeygOD;? rif;a':a': ajymjyyg&apOD;? olu oabmus&if0,f}


eo

]'gyJ . . paeaeYrS r&&ifawmh azazeJY uRefreJY oda&maygh} [k qdkum jrcifxGufíoGm;av&m OD;vwfrSm


f th

ai;íusef&pfcJhav\/
is b

OD;vwfonf xdkodkY ai;armawGa0vsufaerdonfrSm rnfrQ MumjrifhoGm;onfudkyif owdr&EkdifbJ&dSum


o ok

tcef;xJodkY wpfpHkwpfa,muf 0ifívmonfudk t&dyfta&mifjrifvkdufojzifh pdkufíMunfh&mwGif


wil

vl,HkawmftapcHBuD; udkolawmfjzpfaeonfudkawGY&ojzifh tHhtm;oifhaom trlt&mudkjyum ]a[h . .


xrif;pm;csdefawmifa&mufNyDvm;} [k ar;vkdufav\/
l be
at y

udkolawmfonf OD;vwf\tar;udk rajzao;bJ tcef;xJodkY awmufavQmuf 0ifa&mufívmNyD;aemuf


OD;vwf\a&SYü rm;rm;&yfum 'gbmyGJwGif bk&ifcHqkwHqdyf csD;jr§ifhonfh[efrsKd;jzifh vufxJwGifygvmaom
our

avaoewfESifhpuúLaowåmuav;udk OD;vwftm;vSrf;íay;vdkufav\/
ow

OD;vwfonf rdrdtm; uav;oli,frSwfíaemufajymifavoavm[k rESpfNrKdYaomrsufESmjzifh


nr

udkolawmftm; twefMumpdkufMunfh tuJcwfaevdkufNyD;rS olvSrf;íay;aomavaoewfESifh


puúLaowåmuav;udk jyefípdkufMunfhum ]'gawGu bmvkyfzdkYvJ} [k ar;vkdufav\/
isk

]avaoewfygcifAsm}

]avaoewfrSef;awmh usKyftjrifom;yJ? bmvkyfzdkY,lvmwmvJ}

]rrpku 'gawGoGm;ay;acsvdkY cdkif;vkdufvkdYvmwmyg? odrf;xm;zdkYeJYwlygw,f}

]'gb,folYaoewfwkef;}

]rlvu tygydkifwJhypönf;ygyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 155


]bmjzpfvkdY uav;upm;wmudk twif;,l&wmwkef;}

]bmtaMumif;aMumifh uav;vufxJu ,lvdkufw,fqdkwmawmhjzifh rrpkajymrjyvkdY rod&yg?


ydkYcdkif;vkdufvdkY ,lvmcJh&wmyJ}

xdktcdkufwGuf a':a':pk0ifívmav\/ OD;vwfonf rdrd\ESrjzpfoludk jrifvkduf&ojzifh


tusKd;taMumif; &Sif;vif;awmhrnf[k arQmfvifhonfhrsufESmjzifh pdkufíMunfhaeav\/

]udk&if . . a[m'DaoewfeJY [dkpuúLaowåmuav;xJu usnfqefawGudk wpfae&m&mrSm aomhcwfNyD;


odrf;xm;prf;yg? tygudk 'Daoewf b,fawmhrS rudkifapeJYawmh}
C
om

]bmjyKvkdYwkef;}
me

]'Daoewfay;xm;&if pdwfrcs&bl;? tckbmvkyfw,f rSwfovJ 'DaoewfeJY armifpdk;armifudk


rcia

ypfvkdufw,fodovm;}
l us

]aMomf . .} [k OD;vwfonf tHhMoonfhoabmjzifh ajymvdkufaomfvnf; ol\rsufESmtrlt&mrSm


pdwfxJüusdwfí tvGeftrif;auseyfoGm;jcif;udk renf;zHk;zdxm;&yHk ay:íaeav\/
eo
f th

xdkYaemuf wpfcPrQ wpfa,mufESifhwpfa,muf pum;rajymbJ aeMuNyD;aemuf OD;vwfonf


is b

avaoewfudk aumufíudkifMunfhvkdufav\/ xdkodkY aoewfudk udkifvdkufrdonfESifh wpfNydKifeuf


OD;vwf\rsufESmrSm xl;xl;jcm;jcm; ajymif;vJíoGm;um EkysKdaom pdwfrsm; ay:aygufívmNyD;vQif
o ok

tcef;wpfzufaxmifh&dS a&Tig;xnfhaom zefcsKdifhuav;bufodkY csdefvsuf yg;pyfrS ]'dkif;} [k qdkvdkufNyD;


wil

NyHK;NyHK;BuD;vkyfí aevkdufav\/
l be

]tdk . . udk&ifhES,f? aoewfudk [dk,rf;'D,rf; vkyfraeprf;ygeJY? rawmfvdkY usnfqefxGufoGm;rSjzifh . .}


at y

]pdk;armifudk tygypfvkdufrSyJ? usnfqef&dSygOD;awmhrvm;} [k qdkí cvkwfudkvufn§dK;ESifhqGJjzKwfí


our

jyvdkufav\/ xdkodkYvkyfMunfhvkdufrdonfwGif OD;vwf\pdwfrSm aysmf&Tifvmum ]tif; . . 'DaoewfrsKd;


rudkif&wm tawmfMumNyD? q,fESpfom;avmufuwnf;uyJ} [k udkolawmftm; vSrf;íajymvdkufav\/
ow
nr

a':pkrSm OD;vwfESifhudkolawmf pum;aMum&SnfNyD;vQif aoewfESifh oli,fjyefíaeMurnfudk &dyfrdí ]'gyJ .


. udkolawmf? ay;NyD;NyD r[kwfvm;? oGm;awmh} [k qdkvdkufav\/
isk

udkolawmfxGufíoGm;NyD; tenf;i,fMumrS a':pku ]uJ . . udk&if? usKyftygudk vTwfvkdufr,f?


rSwfoGm;avmufatmif qHk;qHk;rr ajymvdkufprf;? usKyfawmhrajymcsifbl;} [k qdkí xGufoGm;av\/

twefMumaomtcg ]bbBuD; . .} atmfíac:vsuf NyHK;NyHK;&,f&,fESifh 0ifívmaom tygudk


awGY&jyefav\/

tygonf tem;odkYa&mufvmNyD;vQif rdrdaoewfudkjrif&ojzifh ][if . . 'g uRefawmfhaoewfygvm;} [k


qdkum vSrf;íqGJ,lvdkufrnf tjyKwGif OD;vwfu t&ifOD;pGm,lí qkwfz,fvkdufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 156


]bbBuD; . . uRefawmfhaoewfeJY bmvkyfrvdkYvJ}

]bmrSrvkyfygbl; . . rif;udkar;rvdkY? rif; 'DaoewfeJY vlawGudk vdkufypfaew,fqdk? rif;q&mudkvJ


ypfw,fqdk? 'DvdkvkyfaevdkY b,fjzpfrvJ? rawmfvdkY rsufpdrSef&if rcufaybl;vm;}

]rsufpdrrSefygbl; bbBuD;&JY? uRefawmfypfwm ukyfudkrSefwm? wpfcgwnf;atmfvdkufwm rajymygeJYawmh}

][m;[m; . . [m;[m;} [k toHrsm;xGufatmif OD;vwfonf oabmuspGm &,fvdkufrdav\/ OD;vwfrSm


tygtm; qHk;rzdkYudkyif owdr&bJ rdrdMunfhír&ol pdk;armiftm; xdkodkYcsKd;ESdrfvdkufjcif;udk od&onfhtwGuf
tygtm; ydkrdkESpfoufum tcspfwdk;íoGm;av\/
C

]igvJ i,fi,fu rif;vdkayghuG? aoewfwpfvufeJY[m}


om

]bbBuD; i,fi,fwkef;u aoewfay:NyDvm;}


me
rcia

]wkdY t&ifOD;qHk; ay:ay:csif; udkifzl;wmayghuG}


l us

]'gjzifh bbBuD;aum uRefawmfhvdk vufwnfh&JYvm;}


eo

]igvm;? [dkwkef;u odyfwnfhwmayghuG? BuGufawG? usD;uef;awG? EGm;awG ypfvkdufwdkif; rSefwmyJ?


f th

tckawmh rudkifwmMumvdkY usnfqefawmif b,fvdkxnfh&rSef; rodbl;}


is b

]uRefawmfjyr,f} [k qdkum tygonf aoewfusnfqefxnfhoGif;íjyNyD;aemuf ]uJ . . uRefawmf


o ok

bmudkrSefatmif ypfjy&rvJ} [k ar;av\/


wil

]rSef;prf;? igypfprf;r,f}
l be
at y

]aeygbbBuD;&JY? uRefawmfypfyghr,f}
our

]ay;yg? igt&ifypfprf;yg&ap} [k qdkum OD;vwfonf tyghvufxJu aoewfudk,lNyD;vQif


tcef;axmifhwpfzufodkY csdefum ]a[m[dk rSm jrifvm;} [k yg;pyfuajymajymqdkqdk cvkwfudkjzKwfcsvdkuf&m
ow

cGrf;ceJ jrnfaomtoHjzifh a&Tig;xnfhxm;aom zeftdk;uGJí oGm;NyD;vQif a&ESifhig;rsm;


nr

zdwfpOfíoGm;av\/
isk

tygonf 0rf;omtm;&pGm vufckyfvuf0g;wD;vsuf Mobmay;av\/ OD;vwfvnf; NyHK;NyHK;BuD; vkyfum


]uJ . . igb,favmufawmf ovJ? odyfvufwnfhw,f r[kwfvm;} [k qdkvdkufav\/

]tr,f . . bbBuD;u eD;eD;uav;rdkY rSefwmyg? ta0;BuD;qdk&if b,frSefrvJ}

OD;vwfrSm aoewfwpfcsuf ypfvdkuf&ojzifh vufaoG;qlíaeum tvGefypfcsif? cwfcsif&dSaeqJwGif


ajr;jzpfol\ ajr§mufyifhay;jcif; aMumifh ]uJ . . igta0;BuD;ypfjyr,f? vmMunfhvSnfh} [k qdkum
jywif;aygufqDodkYxoGm;&m tygvnf;uyfí ygoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 157


OD;vwfonf jywif;aygufuaeíMunfh&m ypfp&mcwfp&m uRJ? EGm;? Muuf? iSuf wpfpHkwpf&m
bmudkrQrjrifbJ yef;jcHxJwGif pdk;armif wpfa,mufwnf; &yfíaeonfudk jrif&av\/ OD;vwfrSm
ypfcwfcsifaompdwf jyif;xefae&onfhtxJwGif pdk;armifrSwpfyg; tjcm;ypfp&m bmrQrjrif&aomaMumifh
]uJ . . Munhfae? iga[m[dku vludk zifwnfhwnfh rSefatmifypfvdkufr,f} [k qdkum cvkwfudk
jzKwfcsvdkufav\/

pdk;armifonf pl;&SpGmatmf[pfum avxJodkYvufajr§mufvsuf ausmaumhíoGm;NyD; ajcwpfzuf


ajray:rSMuGoGm;av\/ xdkodkYjrifvkduf &onfESifh wpfNydKifeuf ESpfa,mufom; tcef;xJodkY
qkwfajy;MuNyD; OD;vwfonf aoewfudk pm;yGJay:odkYcsxm;um £a`E´rysuf pmzwf aevdkufav\/
tygvnf; vsifjrefpGmtcef;xJrS xGufajy;av\/
C

OD;vwfrSm [efvkyfí pmzwfae&aomfvnf; pdwfxJüum; rsm;pGmrNidrfroufjzpfum rdrd\ESrodoGm;vQif


om

tqltyGufcH&awmhrSmyJ[k &ifwxdwfxdwfESifh &dSaerdojzifh uav;r[kwf? oli,fr[kwf


rdrdjyKvkyfvkdufonfh trlt&mrSm rdrdESrtzdkY tvGefqlylíaumif;rnfh taMumif;wpf&yfjzpfonfudk
me

awG;awmrdav\/
rcia

xdkodkYpdwfxJü pdk;&drf&GYHxdwfjcif;ay:í rqHk;ao;rD tcef;xJodkY 0ifvmaom rdrdESrudkjrifvkduf&onfwGif


l us

wpfudk,fvHk;usKHYíoGm;um acgif;razmf&Jatmifjzpfaeav\/
eo

]udk&if . . usKyfajymwJhtwkdif; tygudk aumif;aumif;Budrf;vdkufovm;}


f th
is b

OD;vwfrSm rdrdtm;csufcsif; tqltylrcH&ao;í pdwftenf;i,foufom&m&oGm;NyD;vQif


]ajymvdkufw,fav? [Jh . . tyg? rif; 'Daoewfudk b,fvkdusnfqefxnfhovJuGJY? Igawmh rxnfhwwfbl;?
o ok

EkdYNyD; rif; bmjzpfvdkY rif;q&mudk aoewfeJYypf&ovJvdkY . . ajymvkdufw,f}


wil

]udk&ifajymwm . . 'gyJvm;} [k a':pku cufxefpGmar;av\/


l be
at y

]'gu tp&dSao;w,f? 'DvdkajymNyD; . .} [k OD;vwfpum;rqHk;rDyif tcef;xJodkYpdk;armif0ifí vmav&m


OD;vwfrSm olYudkjrifvkduf&vQif 0&rf;eJYvkdufvmaom ykvdyfudkjrif&onfhw&m;cHuJhodkY
our

aemufwGefYaMumuf&GYHíoGm;av\/
ow

a':a':pkonf ½SL;½SL;&Sm;&Sif;ESifh0ifívmaom pdk;armifudk jrif&vQif tHhtm;oifhvsufMunfhaeNyD;


nr

teD;odkYa&mufvmrS ]armifpdk;armif bmjzpfvdkYvJ} [k ar;vdkufav\/


isk

]bmjzpfovJqdk [dkuav;[m aoewfeJY xyfNyD; ypfjyefNyD}

]b,fhES,f}

]rMumao;bl;? tckwifuav;yJ? uRefawmfjcHxJrSm &dSaewkef;ypfw,f}

OD;vwfonf rdrd\&GYHaMumufaomtrlt&mudk renf;azsmufum £a`E´qnfvkdufNyD;vQif ]r[kwfygbl;?


rif;pdwfxifvdkYeJY wlygw,f} [k umuG,fíajymvdkufav\/

]b,fhES,f pdwfxif&rSmvJ? wifyg;udk aoaocsmcsmrSefwm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 158


][m . . 'gjzifh rif;udkysm;wkyfwmyJ? tckvdk &moDrSm jcHxJrSm ysm;tifrwefaygw,f? [kwfygNyD? rif;wifyg;
ysm;wkyfwmyJ}

a':pkrSm a0cGJír&Ekdifonfh trlt&mrsKd;jzifh wpfa,mufwpfvSnfhpDMunhfaevkdufNyD;aemuf ]tygawmh


[kwfr,frxifbl; armifpdk;armif&JY? tck armifpdk;armifudk aoewfrSefw,fqdkwJhtcsdefrSm tygaoewfudk
a':a':,lNyD; odrf;xm;ESifhNyD;om; jzpfaew,f} [k qdkav\/

][kwfw,f? 'DrSmMunfhygvm;} [k OD;vwfuvnf; 0ifí axmufcHav\/

]udk&if 'Dtcef;xJu b,frSrxGufao;bl;[kwfvm;}


C
om

]rxGufaygif? &dSaewmMumvSNyD}
me

]'gjzifh tygr[kwfygbl; . . armifpdk;armif? tygypf&if rif;OD;av;jrifrSmaygh}


rcia

]'gaMumifhajymwmaygh ysm;wkyfcH&wmygvdkY? trSefawmh ysm;u wkyfcsifvdkY [kwfr,frxifbl;? rif;zif


l us

ysm;pGJcsifvdkYeJYwlwmyJ}
eo

pdk;armifrSm tcH&cufouJhodkY a'goESifh wpfudk,fvHk;awmifhíaeav\/


f th
is b

]tygawmhr[kwfbl;uGJY armifpdk;armif&JY? aoewf 'Dtcef;xJrSm &dSaewmyJ} [k ajym&mu a':a':pkonf


wpfpHkwpf&mudkawG;rdum wif;rmaomtoHjzifh ]udk&if} [k ac:vdkufav\/
o ok
wil

]bmwkef;}
l be

a':pkonf ½kwfw&uf bmrQrajymao;bJ ]armifpdk;armif? a':a': rif;OD;av;eJY wdk;wkd;ajymp&m&dSaew,f}


at y

[k ajymvdkufojzifh pdk;armif vnf; tjyifodkY xGufoGm;&av\/


our

]udk&if? armifpdk;armifudk avaoewfeJY ypfw,fayghav}


ow

OD;vwfrSm xdkpum;Mum;&rnfudk arQmfvifhNyD;om;jzpfaeonfhtm;avsmfpGm tajzudkpOf;pm;xm;NyD;om;


nr

jzpfonfhtwdkif; tHhMoaom rsufESmxm;udkzefqif;vdkufNyD;vQif ]bm . . ig . . [kwfvm;? igu pdk;armifudk


ypfw,f . . [kwfvm;? igu bmvkyfzdkYypf&rSmvJ} [k qdkvdkufav\/
isk

]bmaMumifhypfw,fqdkwJYtaMumif;&if;udk aemufrSazmfr,f? tckar;wm t&ifajymprf;yg? udk&ifypfw,f


r[kwfvm;}

]usm;om;rdk;BudK; . . ? r[kwf&yguvm; trd&,f}

]'Dtcef;xJrSm aoewfvJ&dSw,f? armifpdk;armifudk aoewfrSefwJhtcsdefrSm udk&if 'Dtcef;xJrSm&dSw,f?


aemufNyD; 'Daoewfudk b,fvdk usnfqefxnfh&w,fqdkwm udk&ifodw,f? 'gaMumifh udk&ifyJypfrSmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 159


]olYudktypfcH&wm 'DaoewfeJYyJvdkY b,fhES,fvkyfajymEdkifovJ? urÇmay:rSm 'Daoewfwpfckwnf;yJ
&dSovm;? wjcm;uav;awGaum aoewfrudkifEdkifbl;vm;? awmfuGm . . awmfawmf? rif;wdkYwpfawG
wpfqdwf&dS ighudkyJ vmvmNyD; taESmifht,Sufay;aeMuw,f? b,ftcgrS at;at;vlvlrae&bl;?
awmfygawmh? ighbmomig yef;jcHxJqif;aeawmhr,f} [k OD;vwfonf t&JpGefYí avoHcyfrmrmjzifh
ajymum &efa&Smifí xGufajy;av&m a':pkrSm ai;íusef&pfav\/

a':pk\pdwfxJwGif aoewfypfrIBuD;rSm BuD;us,faom vlowfrIBuD;wpfckxufyif ½IyfaxG;aeum


armifpH&Sm;uJhodkY yg;eyfaompHkaxmuf iSm;&rf; axmufvSrf;cdkif;&awmhravmuf jzpfíaeav\/ oufaocH
taxmuftxm;[lí rsufjrifoufaor&dSaomfvnf; tcef;xJüaoewfESifh OD;vwfwdkY&dSaejcif;rSm
tawmfyif cdkifvHkaom oufaojzpfaeonfudk a':pk\ pdwfwGif ,HkMunfpdwfcsrdav\/ odkY&mwGif
xdkudpöESifh tpGyfpGJcH&ol OD;vwfu ]bl;} cHíaeonfhtwGuf a':pkrSm tjcm;oufaocH r&dSí tcH&usyfum
C

tcef;xJrSxGufcJh&av\/
om

a':pkonf tcef;xJrS xGufívmNyD;rS tcef;xJwGif avaoewfESifhusnfqefrsm; xdef;odrf;olr&dSbJ


me

usef&pfaeonfudk owd&í tyg\ vufxJudkjyefía&mufoGm;rnfudk pdk;&drfaomaMumifh ]vQKdY0Sufaom


rcia

aoewfypfrIBuD;} \ oufaocHypönf;jzpfonfh tqdkygaoewfESifh usnfqefrsm;udk jyefíodrf;,l


oGm;av\/
l us

OD;vwfonf yef;jcHxJodkY xGufoGm;vdkaom pdwfr&dSbJ a':pk\em;ylem;qm oufomap&eftwGuf


eo

tcef;xJrSa&SmifvTJí xGufvmjcif;jzpfav&m tcef;xJrS a':pkxGufoGm;onfudk jrif&onfhtcgrS


f th

rdrd\tcef;xJodkYjyef0ifíaeNyD; ,cifpmtkyfudk aumufí udkifaeav\/


is b

OD;vwfonf ,ckrS pdwfat;csrf;om&dSoGm;um ,cifu zwfvufpjzpfaompmtkyfudk qufvuf


o ok

zwfaeav\/ xdkodkYpmzwf½Iaeonfh tcgusrS OD;vwfrSm pmtkyfxJwGif pdwf0ifpm;íaejcif;tm;jzifh


wil

apmapmujzpfysufcJhonfh taMumif;t&mrsm;udk vHk;0arhavsmhí oGm;av\/


l be

xdkodkYwpftdrfvHk; Nidrfoufat;csrf;pGm &dSoGm;NyD;rS rsm;pGmrMumrDrSmyif ]xdkif; . .} ceJjrnfoH


at y

ay:xGufvmjyefav&m OD;vwfrSm vufxJ u pmtkyf vGwfusíoGm;onfhwdkifatmif vefYzsyfíoGm;NyD;vQif


þtBudrfwGif rnfolYtm;xdavoenf;[k odvkdaomaZmjzifh jywif;aygufodkYxGufí Munfhvdkuf
our

aomfvnf; jcHxJwGif rnfolYrQ rawGYjrif&aomaMumifh rdrdMumMum&yfaevQif tacsmifoufouf


w&m;cHtjzpf pGyfpGJcHae&rnfudk pdk;&drfum vsifjrefpGm tcef;xJodkY0ifajy;NyD; pmtkyfudk aumufíudkifum
ow

[efrysufpmzwfí aevkdufav\/
nr

wpfcPrQtMumwGif ]xdkif; . .} ceJ jrnfoHay:vmjyefav\/ OD;vwf\vufwGif;&dS pmtkyfonf


isk

'dkifAifxdk;p&dSvQif xdk;csifcsifjzpfaeonfhtvm; Murf;ay:odkY ckefcsvkdufjyefav\/ OD;vwfrSm


wxdwfxdwfwvefYvefY&dSaeum rdrd\ tdrftwGif;odkY bk&ifcH\trdefYESifh ppfykvdyfwyf0ifa&muf
ypfcwfaeavNyDavm[k atmufarhrdav\/

rMumrDtcef;xJodkY wpfpHkwpfa,mufaomol 0ifívmav&m rdrdtay:wGif pGyfpGJ&ef rdrdESr0ifa&mufí


vmavovm;[k pdk;&drfvefYzsyfoGm;rdNyD;rS 0ifvmolrSm udkolawmfjzpfaeonfudk awGY&í tenf;i,f
pdwfoufom&m&avawmh\/

udkolawmfonf avaoewfESifh usnfqefxnfhxm;aom puúLxkyfuav;udk a&S;enf;twdkif; ,lí


vmjyefum OD;vwftm; bmrQrajymbJ vSrf;íay;vkdufav\/ udkolawmf\rsufESmrSmvnf; tawmfyif

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 160


romr,mjzpfaeonfudk awGY&av\/ odkYjzpfí OD;vwfrSm pum;rajymEkdifbJ Muufaoaovsuf
udkolawmf\rsufESmudkom pdkufíMunfhaerdav&m tawG;jzifh pdwful;vGefvsuf&dSjcif;aMumifh udkolawmf\
yg;pyfu vIyfíaeaomfvnf; bmajymvdkufonfudk em;xJodkY r0ifaomaMumifh ]udkolawmf? usKyfudk
pum;ajymaevm;} [k ar;vdkufav\/

][kwfuJh? uRefawmfhudk cGifhjyKygawmh? tvkyfuxGufawmhr,f}

]bm} [k OD;vwfonf tHhtm;oifhpGm ar;vdkufav\/

]uRefawmf eufjzefupNyD; tvkyfrvkyfawmhbl;}


C

]bmjyKvdkYvJ . . usKyfwdkYay;wJhvcudk rauseyfvdkYvm;? b,folqlvdkYvJ}


om

]b,folrSvJ rESdyfpufygbl;? vcvJauseyfygw,f? trSefawmh 'DrSm tvkyf vkyfNyD;aevmwm


me

q,fESpfausmfNyD? tckavmufMumrS cGJ&r,fqdkwm wu,fhudk 0rf;enf;ygw,f? 'gayr,fh ajymrjyEdkifwJh?


rcia

rjzpfEdkifawmhwJh taMumif;wpfck&dSaevdkYyg}
l us

OD;vwfrSm OD;aESmufysufí oGm;awmhrnfuJhodkY &dSoGm;um acgif;udk vufESpfzufESifhtkyfum ukvm;xdkif


vuf&ef;wGif wHawmif axmufíaevdkuf&if; ]tif; . . tif; . .} [líom qdkvdkufEdkifavawmh\/
eo

udkolawmfvnf; OD;vwf\ oabmwlnDcsufudk&í xGufoGm;av\/ OD;vwfrSmum;


f th

udkolawmfr&dSonfhaeYrSpí 0ufom;tdtduav;csufauR;rnfhol r&dSawmhNyD[kawG;í pdwfraumif;


is b

jzpfrdav\/
o ok

OD;vwfonf acgif;iHkYvsuf idkifrIdifaeonfhtwGuf udkolawmfxGufoGm;onfudk rodvdkufrdbJ ]udk&if} [k


wil

ac:vkdufonfhtoHudk Mum;&rS rdrdESra':pka&mufaeonfudk od&um wpfukd,fvHk; wkef,ifvsuf


acgif;axmifNyD; Munfhrdav\/
l be
at y

OD;vwfrSm AHk;aygufuGJawmhrnf[k pdk;&drfxdwfvefYonfh rsufESmjzifh a':pkum;Munhfvdkuf&m ol\rsufESmü


cufxefjcif;r&dSonfudk awGY&í tHhMordav\/
our

]udk&if . . ckeu udkolawmf bmvmNyD;ajymovJ}


ow
nr

]tvkyfxGufawmhr,fwJh}
isk

]bm}

]eufjzefupNyD; tvkyfrvkyfawmhbl;wJh}

a':pk\rsufESmwGif tawmfyifpdk;&drfonfh trlt&may:xGufvsuf&dSum ]udk&if olYudk bmrsm;vkyfvdkuf


vdkYvJ} [k ar;av\/

][if . . bmrSrvkyf&yguvm; . . rif;aum}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 161


a':pkonf tajym&cufouJhodkY awGa0íaevdkufNyD;rS ]usKyf olYudk aoewfeJY ypfvdkufrdw,f} [k
avoHaysmhaysmhESifhajzav\/

]avaoewfeJYypfrdw,f}

]aoewfeJYypfw,f . . [kwfvm;}

]aMomf . . ypfygw,fqdk xyfxyfar;aejyefNyDvm;}

]bmjyKvdkYypf&wmwkef;}
C

]rajymwwfbl;? udk&if 'Dtcef;xJu xGufoGm;NyD;wJhaemuf aoewfeJYusnfqef usef&pfcJhwm pdwfrcsvdkY


om

udkolawmf&JY vufxJrS tyfxm;&atmif ,ltoGm;rSm aoewfudk udkifrd&ifyJ ypfcsif? cwfcsifwJhpdwf


ay:aygufvmNyD; &ifqdkif ajcmufaytuGmavmufuaeNyD; udkolawmfh AdkufudkypfvkdufrdwmyJ}
me
rcia

OD;vwfrSm apmapmuMum;vdkuf&aom aoewfoHESpfcsufteuf yxrtcsuf\w&m;cHESifh "m;pmcHjzpfol


wkdYudkawGY&NyDjzpfí 'kwd,tcsuf\ w&m;vdkw&m;cHwdkYudkom odzdkY&efusefav\/ odkY&mwGif 'kwd,trIudk
l us

odzdkY&efta&;xuf yxrtrIudk tpHktvifodzdkY&ef OD;pGm ta&;BuD;onfhtavsmuf ]EkdY . .


rif;olYudkypfvdkufawmh olubmrS rajymbl;vm;} [k ar;vdkufav\/
eo
f th

]b,foluvJ}
is b

]udkolawmfu}
o ok
wil

][ifhtif; . . bmrSrajymbl;? usKyfvJ ypfNyD;wJhaemuf olYvufxJudkyJ aoewftyfvkdufwmyJ[k


ajymNyD;onfhaemuf ]'Daoewf wpfcktwGuf tawmfcufaewmyJ? udkifrdwJholwdkif; ypfcsifcwfcsif
l be

jzpfaewmyJ? 'gxuf udkolawmfudk tvkyfu rxGuf&atmif vkyfzdkY ta&;BuD;w,f? olxGufwm olYudk


at y

typfcH&vdkYjzpfwmyJ? 'Dawmh oltvkyfxGufoGm;vdkY vlwdkif;u olYudkbmjyKvdkYxGufovJar;&if 'Dvkd


usKyfuypfw,fvdkY avQmufajymaerSmjzifh usKyfwdkYwpfrsKd;vHk; emrnfysuf&awmhrSmyJ/ 'gaMumihf
our

olYudkrxGuf&atmif acsmharmhNyD; vcwdk;ay;rS jzpfrSmyJ} [k ajymjy&m OD;vwfonf ]tif; . .} [k


&Snfvsm;pGmnnf;nL&if; acgif;wndwfndwfESifh vkyfaeavawmh\/
ow
nr

xdkodkY ajymaeMupOftwGif; jrcifonf uref;uwef; tcef;xJodkY 0ifa&mufvmNyD;aemuf


[dkMunfh'DMunfhESifh jyL;aMumifaMumifMunfhí aeNyD;vQif ]a':a': . . udkpdk;armifvdkuf&Smaew,f} [k
isk

ajymav\/

]'DudkvTwfvdkuf? 'DrSm &dSw,fvdkYajym}

jrcifonf xGufoGm;rnftjyKrSmyif pdk;armiftm; vdkufíac:rae&bJ tcef;xJodkY 0ifa&mufvmav\/


OD;vwfrSm pdk;armiftm; aoewfESifh ypfrduwnf;u pdk;armifukdjrif&wdkif; tvdkvdk&GYHxdwfíaeav&m
,ckpdk;armif0ifvmonfudk jrif&onfwGif ukvm;xdkifay: wGif &dSaeaomzifrSm Murf;ydk;txdk;cH&ouJhodkY
½dk;wdk;&Gw jzpfíoGm;avawmh\/

]a':a': . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 162


]bmjzpfjyefovJ armifpdk;armif}

]uRefawmf tygudk tdrfrSmpmoifay;zdkY vufcHwJhtvkyfudk vufrcHawmhbl;}

][if . . bmjzpfvdkY}

]'DrSm MumMumae&if wpfaeYaeY rsufpduef;vdrfhr,f? 'DuaeY wpfaeYvHk; aoewfeJY typfcH&wm


oHk;Budrf&dSNyD} [k ajymvdkuf&m a':pkESifh OD;vwfwdkYrSm tHhtm;oifhvsuf ][if} [k qdkrdMuav\/
OD;vwfrlum; rdrdwpfBudrf? tygwpfBudrf tm;vHk;ESpfBudrfomypfonfudkom a&wGufí&aomaMumifh
pdk;armifpum;udk r,Hkovdkvdk&dSrdav\/
C
om

]b,folypfvdkYvJ} [k a':pku ar;vdkufojzifh . .


me

]udkolawmf&,f} [k pdk;armifu ajzvdkuf&m . .


rcia

][dkuf} [lí armifESrESpfa,muf wpfNydKifwnf; qdkvdkufrdMuav\/


l us

]uRefawmfhudk 'DrSm q&mtvkyfay;r,fqdkNyD; ac:vdkYvmcJhwm? tckawmh wpftdrfvHk;vufwnfhprf;zdkY


eo

pufuGif;tjzpf toHk;awmfcH&atmif a&mufaewmeJY bmrSrjcm;atmif jzpfaeNyD? yxrOD;qHk;


f th

tyguypfw,f? 'kwd,tBudrf . .} [k qdkum pdk;armifonf a':pktm;ar;ouJhodkY vSrf;Munfhvdkuf&m


is b

a':pku ]awmfr[kwfvm;} [k ar;ouJhodkY OD;vwftm; wpfqifhMunfhvdkuf&m OD;vwfonf


ESpfa,mufpvHk;udkMunfhí acgif;cgjyNyD; ]a[h . . igrygbl;aemf} [k qdkvdkufav\/ jrcifrSmrl
o ok

rdrdzcifudkMunhfNyD; usdwfí&,fonfudk awGY&avonf/


wil

]'kwd, aoewfypfrIrSm vufonfray:ao;bl;? wwd,ypfrIrSm udkolawmf} [k pdk;armifu


l be

tpD&ifcHav\/
at y

OD;vwfonf ,ckrSpOf;pm;rd[efjzifh ]aMomf . . apmapmu aoewfESpfcsuf Mum;vdkufwm wpfcsufu


our

'gyJudk;} [k qdkav\/
ow

]tJ'Dawmh MumMumae&if aorvm;? uef;rvm; wpfckckyJ? 'gaMumifh uRefawmfq&mtvkyfudk


nr

jyeftyfcJhygw,f} [k qdkíxGufoGm;av&m a':pku ]armifpdk;armif aeygOD;} [k wm;&if; aemufu


vdkufoGm;av\/
isk

OD;vwfrlum; rdrdrMunfh½Ivdkolwpfa,mufudk rjrif&awmhNyD[k 0rf;omjcif;jzifh usdwfNyHK;NyHK;í


aevdkuf&mu rdrdpdwfudk rcsKyfwnf;EdkifbJ w[m;[m;toHxGufrdav&m ]azaz . .} [k ac:oHudkMum;rS
tcef;xJwGif rdrdwpfa,mufwnf;omr[kwf? jrcif&dSaeao;onfudk owd&um renf;£a`E´qnfvsuf
]bmwkef; orD;} [k ar;vkdufav\/

]azaz[m trJvdkufaumif;wJh rkqdk;BuD;wpfa,mufjzpfEkdifw,fqdkwm uRefr tpurxifrdbl;}

]bm . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 163


]uRefr rjrifbl;rSwfvdkYvm;}

]b,fhES,f . . bmajymw,f}

]tr,f . . azaz rodcsifa,mifaqmif raeprf;ygeJY? azaz jywif;aygufuaeNyD; udkpdk;armifudk aoewfeJY


ypfvdkufwm uRefr rjrifbl; rSwfovm;? rsufjrifoufao uRefr wpfa,mufvHk;&dSw,f}

OD;vwfrSm rdrd\&mZ0wfrIBuD; ay:awmhrnfudk pdk;&drfum rsufvHk;jyL;íoGm;um ESvHk;aoG;rsm;


ckefíaeavawmh\/

]uRefr tptqHk;jrifae&w,f? 'DtaMumif;udk azazhajymrvkdY[m azazhtcef;xJ vlvpfwm rawGY&bJ


C

wpfa,mufNyD;wpfa,muf 0ifaeMuwmjrifvdkY tomMunfhaewm? wu,fvdkY 'DtaMumif;


om

a':a':odoGm;&if}
me

orD; . . orD;? rif; a':a':udk 'D[mudkawmhjzifh rajymvdkufygeJY}


rcia

]bmjyKvdkYrajym&rSmvJ . . ajymr,f? udkpdk;armifudkvJ ajymjyr,f}


l us

]tr,fav; . . awmif;yefyg&ap orD;&,f? rajymygeJY? rif; ta':od&if ightouf zufeJYxkyfxm;awmif


eo

rcsrf;ombl;? pdk;armif odoGm;&ifvJ raumif;wmbJ}


f th
is b

]azazawmh ajymrSjzpfr,f? tqlcH&rSaumif;w,f}


o ok

]bmjyKvdkYvJ}
wil

]uRefrawmif;wJh armfawmfum;uav;udkrS 0,fray;bJ}


l be
at y

]tr,fav; . . ay;yghr,forD;&,f? ay;yghr,f? oGm;oGm; . . 'DaeYoGm;? orD;BudKufwJhum;wpfpif; oGm;NyD;


a&G;,lcJhayawmh}
our

]uJ . . 'gjzifh&if azazpma&;ay;vdkuf} [kqdkum jrcifonf OD;vwf\pma&;pm;yGJay:rS


ow

puúLESifhazmifwdefudk,lvmNyD;vQif rdrdyg;pyfu pmpDay;onfhtwdkif; OD;vwftm; ta&;cdkif;av\/


nr

OD;vwfrSm jrcif\ tEkdifrdíaeonfhtavsmuf jrcifajymonfhtwdkif; a&;ay;vkduf&av&m jrcifonf


pm&Gufuav;udk,lvsuf 0rf;omtm;&pGm xGufoGm;av\/
isk

OD;vwfrSm pdwftysufBuD;ysufum usef&pfcJhNyD; xdkif&mrSxí tcef;xJwGif acgufwHkYacgufjyef


avQmufaepOf rdrdavQmufonfhzuf rsufESmcsif;qdkif&Sd jywif;aygufrS acgif;wpfck wjznf;jznf;
ay:xGufvmonfudk awGY&um o&Jwapäudkjrifvdkuf&ouJhodkY MuufaoaoNyD; &yfMunfhaerdavawmh\/

acgif;axmifíxGufvmolrSm pdk;armifjzpfav&m OD;vwfrSm rdrdESifh jrcifajymaompum;rsm;udk pdk;armif


Mum;íoGm;avNyD[k pdk;&drfxlylíoGm;um wpfudk,fvHk; wkefwkef,if,ifESifh jzpfaeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 164


pdk;armifrSm xdktdrfBuD;rS ½kwfw&ufxGufíroGm;ao;bJ pdwfysufvufysufjzifh xdkjywif;aygufteD;ü
&dSaomyef;jcHbuf&dS wef;vsm;ay:wGifxdkifí pdwful;xkwfaepOf jrcifESifh OD;vwfwdkYajymonfh pum;rsm;udk
Mum;&aomaMumihf acgif;axmifí xvmjcif;jzpfayawmh\/

]vQKdY0Sufaom aoewfypfrIBuD;} wGif vnfonfay:aygufcJhavNyDjzpf&m w&m;cHjzpfolESifh w&m;vdkwdkY


rsufESmcsif;qdkifawGYqHkMu&mwGif olwdkY\ ajymqdkonfhpum;rsm;rSm tvGefrSwfom;pdwf0ifpm;zG,f
aumif;vdrfhrnf[k vlwdkif;xifjrifzG,f&m&dSaomfvnf; pdk;armifESifh OD;vwfwdkYrSm ½kwfw&uf
pum;wpfcGef;wpfyg'rS rajymEkdifMubJ OD;vwf\yg;pyfrS xGufonfhtoHrSm ]t[rf;} [k cRJ&Sif;oHjzpfí
pdk;armifyg;pyfrSxGufonfh toHrSm ]t[if;} [k a'gozdESdyfoHomjzpfav\/

OD;vwfrSm þae&mwGif wpfa,mufESifhwpfa,muf ,SOfNydKifowfykwfvufa0SYxdk;jcif;xuf tMurf;rIudk


C

tEkESifhatmifzdkY&ef y&d,m,foHk;zdkYvdkavNyD[k ESvHk;jyKum ]aMomf . . armifpdk;armifyguvm;} [k csKdom


om

acsmharmhaomavoHjzifh ac:vdkufav\/
me

pdk;armifonf bmrQrajymao;bJ pdkufMunfhaeav\/


rcia

]rm&JYaemf}
l us

][kwfuJh? avaoewfavmufeJYawmh awmf½HkeJY raoEkdifao;ygbl;}


eo
f th

]tif; . . vmygOD; armifpdk;armif? txJudk tJ'DuyJ ausmfNyD; wufcJhyg}


is b

wpfcPrQMumvQif pdk;armifonf tcef;xJodkYa&mufí vmav\/


o ok
wil

]xdkifygOD;uG,f? wpfaeYcif;vHk;rif;eJY pum;aumif;aumif;rajym&ao;bl;? tif; . . 'gxuf


OD;eJYorD;rjrcifeJY ajymaeMuwm armifpdk;armifMum;rdw,fxifw,f}
l be
at y

][kwfuJh}
our

]'DvdkMum;vkduf&awmh 'kwd,tBuDrf armifpdk;armif aoewfypfcH&wm OD;ypfwmyJvdkY rxifrdbl;vm;}


ow

]xifaezkdY rvkdbl;? wpfcgwnf;odwmaygh}


nr

]odw,fqdk&if armifpdk;armifrSm;vdrfhr,f? taMumif;uawmh rjrciftxifrSm;vdkYyJ? wpfenf;tm;jzifh


isk

olvdkcsifwm&dSvdkY wrifvDq,fNyD;ajymwmvJjzpf&r,f? tckumvrdef;uav;awG[m tckvdkyJ r[kwfr[wf


tifrwefajymwwfw,fuGJY? trSefuawmh OD; jywif;aygufrSm &yfaepOf vufxJrSm aoewf&dSwmuawmh
trSefyJ? aoewfxJrSm usnfqef&dSwmvJrodbl;? cvkwfudk vufnd§K;eJYcsdwfxm;rdwmvJ owdr&bl;uGJY?
'gxuf wpfcgwpfcg owif;pmxJrSm ygw,fr[kwfvm;? rawmfwq aoewfusnfqef
xGufoGm;w,fqkdwJhowif;av}

]'gjzifh OD;u rawmfwqjzpfw,fvdkY qdkcsifwmaygh[kwfvm;? rawmfwqrdkY zifwnfhwnfhrSefwmyJ?


wu,fqdk&if rsufvHk;rSefrvm;? vnfpvkwfxdrvm; rodbl;}

]wu,fyguG,f? rawmfvdkYjzpfwmyg}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 165


]aMomf . .} [k pdk;armif;u oa&mfovdkvdk vkyfvkdufav\/

]NyD;wm NyD;ygapawmhuG,f? b,fvdkrSvJ ratmufarhygeJY? 'DtaMumif;udkvJ b,fvdk[meJY


ywfoufvdkYyJjzpfjzpf b,folYrS rajymygeJY? rif;udkawmif;yefyg&ap}

][kwfuJh? OD;vkyfcsifovdk vkyforQ NidrfcHae&rSmyJvm;}

OD;vwfonf rsufESmxm;ydkí csKdompGmxm;NyD;vQif ]'gxuf igar;prf;yg&ap? rif;eJY rjrcif


arwåm&dSaeMuw,fqdk} [k pdk;armif\ tBudKufudkvdkufí acsmhav\/
C

pdk;armifvnf; aoewftrSefcH&jcif;rsm;udk vHk;0arhoGm;ouJhodkY&dSum tenf;i,fNyHK;vmNyD;vQif ][kwfuJh?


om

trSefrSmawmh olYoabm b,fvdkrajymEkdifbl;? uRefawmfuawmh arwåm&dSwmyJ} [k &Sufovdkvdk


trlt&mjzifh jyefajymav\/
me
rcia

]at;uG,f? cspfw,f BudKufw,fqdkwm a&m*gwpfrsKd;yJuGJY? vlwdkif; 0ufoufausmufjzL raygufbJ


rae&ovdk tcspfqdkwmvJ vlwdkif; wpfoufwpfcg tenf;qHk;jzpfwwfwJha&m*gyJ? 'Dawmh rif;wdkY
l us

arwåm&dSwmvJ igrwm;qD;ruefYuGufvdkygbl;? tdrfudkvJ oGm;vmNrJwdkif; oGm;vmayghuGJY}


eo

][kwfuJh} [k ajymum pdk;armifrSm wpfrsufESmvHk; csKdNyHK;oGm;av\/


f th
is b

xdktcdkufwGif ]xdkif; . .} ceJ jrnfoHay:xGufvmNyD; ESpfa,mufpvHk; xíckefrdMuav\/ pdk;armifonf


rdrdwpfudk,fvHk vkdufvHprf;oyfMunfh½I&m xdckdufemusifjcif;&dSonfudkvnf;rawGY? zl;a&mifaejcif;vnf;
o ok

r&dSonfhtwGuf ½kwfw&ufaomf ]igaoewftrSefcH&vGef;vdkY aoewfrsm;NyD;aea&mhovm;} [k


wil

atmufarhNyD;rS OD;vwftm;MunfhrdonfwGif ½IHYumrJhumjzifh em;&Gufzsm;udk vufacsmif;rsm;jzifh


yGwfoyfESdyfe,faeonfudk awGY&rS ]OD; . . OD; rSefoGm;ovm;} [k ar;vdkufav\/
l be
at y

OD;vwf\em;&GufrSm avaoewf\pufuGif;rdíoGm;onfudk pdk;armifvnf;tjrif? OD;vwfvnf;


udk,fawGYod&dSMuonfhtwdkif; ar;aezdkYrvdk? ajz&efvnf;r&dSaomfvnf; pdk;armif\tar;udkMum;&ojzifh
our

OD;vwfu ]ighvcGD;? em;&Gufzsm;rS aoaocsmcsmrSefwm? emvkdufwm? odyfemwmyJ} [k ajymum


emusifjcif;jzifh rsuf&nfrsm;yif vnfívm&mu ]rif;wkef;uaum awmfawmfem&JYvm;} [k
ow

ar;vkdufav\/
nr

pdk;armifonf acgif;ndwfum ]rajymygeJYawmh} [k qdkvkdufav\/


isk

xdkaemufrS OD;vwfonf vufonfudk &SmazGonfhtvm; ]w,f . . 'Daoewf? b,folYvufxJ


a&mufoGm;jyefNyDvJ} [k qdk&if; [dk[dk'D'DMunfh&m tyg\vufxJwGif oufaocHypönf;ESifhwuG
txift&Sm; awGYjrif&aomaMumifh a'goxGufíoGm;av\/

]b,fhES,f? 'Daoewf[m udkolawmfvufxJu tygqDa&mufaejyefygyaumvm;} [k qdkNyD;vQif ]w,f . .


'Daoewfawmh rjzpfacsbl;? udkifrdwJhvlwdkif; ypfcsifcwfcsif&dSwmyJ? tck tygvufxJa&mufNyD;
aemufqHk;ydwf ighudkawmifypfaeNyD? 'Duav;awmh aumif;aumif; qHk;ray;OD;rSyJ} [k qdkum tHudkBudwf&if;
tBuHxkwfíaeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 166


xdkaemufrS tBuHay:aygufvmum ]uJ . . rjzpfbl;a[h? rif;yJ olYudk qHk;rayawmh? tdrfrSmq&mvmvkyfzkdY
tvkyfudkvufcHyg? uav;udkvJ aumif;aumif;qHk;ray;yg? [kwfvm;} [k qdkav\/

pdk;armifrSm 0rf;ajrmufaomtrlt&m rjzpfay:bJ ]'Dvdkqdk&if uRefawmhfudk cdkifvHkwJhukrÜPDwpfckrSm


touftmrcHyg xm;ay;rSjzpfr,f} [k qdkav\/

]tdk . . rylygeJYuG,f? olYaoewfudk ig,lNyD; zsufqD;ypfvkdufyghr,f}

]'gjzifh&ifvJ oabmwlygNyD} [k pdk;armifutajzay;í pum;qHk;onfESifhwpfNydKifeuf aemufxyf ]xdkif; . .}


ceJ toHxGufvmNyD; OD;vwfonf vdyfacgif; ½IHYouJhodkY ukyfwdkí0ifoGm;onfudk jrif&av\/ /
C
om

jrefrmhtvif;r*¾Zif;? {NyD? 1940/


me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 167

You might also like