0% found this document useful (0 votes)
134 views135 pages

ေသရာေညာင္ေစာင္းေလ်ာင္းေသာအခါ

This document provides information about Burmese numerals and numbers. It lists the Burmese numbers from 1 to 30, including the individual numerals and their components. For example, it explains that the numeral for two is made up of the numerals for one and zero. The document also discusses place value in the Burmese number system.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
134 views135 pages

ေသရာေညာင္ေစာင္းေလ်ာင္းေသာအခါ

This document provides information about Burmese numerals and numbers. It lists the Burmese numbers from 1 to 30, including the individual numerals and their components. For example, it explains that the numeral for two is made up of the numerals for one and zero. The document also discusses place value in the Burmese number system.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 135

ao&manmifapmif;

avsmif;pufaomtcg
(yAÁZdwtbdPSokwåef w&m;a'oemawmf)

zm;atmufawm&q&mawmf
oAÁ'geH "r®'geH Zdemwd?
oAÁ&oH "r®&aom Zdemwd/
oAÁ&wd H "r®&wd Zdemwd?
wPSu©a,m oAÁ'ku©H Zdemwd/

'getm;vkH;udk "r®'geu atmifEdkif\/


t&omtm;vkH;udk w&m;t&omu atmifEdkif\/
arGUavsmfzG,ftm;vkH;udk w&m;ü arGUavsmfjcif;u atmifEdkif\/
'ku©tm;vkH;udk wPSmukefjcif;u atmifEdkif\/

pd&H wd|wk o'¨ar®m? "ar® a[mEÅ K o*g&0g/

bk&m;&Sif\ tqHk;tr omoemawmfonf


t"GefY&SnfpGm wnfygapownf;/
o'¨r®oHk;jzmü ½kdaoav;pm;jcif; &SdMuygapukefownf;/
rmwdum

rmwdum
1/ ed'geuxm rdwfqufvTm .................... u
&cJaom b0 ........................... u
tok&okwf ............................. c
'kwd,orm"dokwåef ....................... C
q0gvmwokwåef ......................... q
cdyÜedoEÅdokwf ............................ ps
udavom (10)yg; ......................... !
tjrwfqHk; pum;awmf ...................... P
yAÁZdwtbdPSokwåef ygVdawmf ................. '
2/ yAÁZdwtbdPSokwåef w&m;a'oemawmf ........... 1
3/ ½kyftqif;\ azmufjyefajymif;vJjcif; .............. 2
4/ y&du©&mwdkY\ toGiftjyif ajymif;vJjcif; ............ 5
5/ t&Sifom&dykwå&m\ ESdrfcsxm;aom pdwf"mwf ......... 9
6/ olwpfyg;wkdYESifh qufpyfaeaom toufarG;rI ....... 17
7/ odu©myk'f (6)yg; ......................... 19
8/ r[mrdwå (t,srdwå) rax&fjrwfBuD; ............. 21
9/ toGiftjyifjyKjyifajymif;vJa&; ................. 33
10/ pdwf"mwfjyKjyifajymif;vJa&;................... 39
11/ r*¾if&Spfyg;usifhpOfw&m; ..................... 46
orxykdif; r*¾if&Spfyg; ....................... 46
0dyóemydkif; r*¾if&Spfyg; ..................... 48
'ku©opöm .............................. 48
ork',opöm ............................ 49
eda&m"opöm ............................ 51
rmwdum

tEkyÜg'eda&m" ........................... 51
OyÜg'eda&m" ............................ 53
avmuDr*¾opöm .......................... 54
0dyóemtcdkuf opömav;yg; .................. 54
0dyóemtcdkuf r*¾if (8)yg; ................... 59
avmukwå&m r*¾if (8)yg; .................... 60
12/ tm;xkwfykHpepft>ruf ...................... 61
13/ r[m#DumtzGifh .......................... 63
14/ "mwfoabmw&m; (12)rsKd; ................... 64
15/ tMunftwkH;tcJ tMunfjyif ................. 65
16/ pdwf"mwftoGiftjyif ajymif;vJrIjyK&ef ............ 68
17/ r[myx0DajrBuD;ESifh wlnDwJh pdwf"mwf ........... 74
18/ a&ESifh wlnDwJh pdwf"mwf .................... 75
19/ rD;ESifh wlnDwJh pdwf"mwf ..................... 75
20/ avESifh wlnDwJh pdwf"mwf .................... 76
21/ aumif;uifESifh wlnDwJh pdwf"mwf ............... 77
22/ rdrdukd,fukd oDvjzifh rpGyfpGJrdjcif; ................ 82
23/ oDwif;oHk;azmfwdkY\ pGyfpGJrI ................... 85
24/ &SifuGJESifh aouGJ .......................... 87
25/ nOfh-aeYawG b,fvdkukefoGm;ovJ¿ .............. 91
26/ qdwfNidrfwJh awmausmif;awmifausmif;ESifh
t"dukov"r®wdkYü aysmfarGUyg&JUvm;¿ .......... 94
27/ ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg .......... 99
28/ w&m;a'oemawmfed*Hk; .................... 102
29/ rCa'0 edu©rcef; (awmxGufcef;) ............. 104
30/ rSwfom;zG,f&m tu©&mpOftñTef; .............. 108
n
ed'geuxm

ed'geuxm rdwfqufvTm
earm wó b*0awm t&[awm or®morÁK'¨ó/

&cJaom b0
tyÜrma'e bdu©a0 orÜma'x? 'kv’abm Ak'¨KyÜga'g avmuo®ð?
'kva’ bm rEkówåy#dvmabm? 'kvb
’ m orÜw?då 'kvb
’ m yAÁZmÆ ? 'kvb
’ H
o'¨r®ó0eH/ ('D-|-1-47/)
cspfom;&[ef;wkdY ... rdrdwkdY jznfhusifh&rnfh oDv orm"d ynm
odum© ok;H &yf tusijhf rwfwnf;[laom ukov dk w
f &m;wküYd rarhavsmjh cif;
tyÜrm'w&m;jzifh odu©mokH;&yf tusifhjrwfukd jynfhpkHatmif BudK;pm;
tm;xkwfMuukefavmh/ avmuü bk&m;&SifwkdY\ yGifhxGef; ay:ayguf-
awmfrl&m tcgumvukdvnf; &cJvS\? vlUtjzpfukdvnf; &cJvS\?
olawmf oljrwfwdkY&Sd&m t&yfü aexdkif&jcif;ç £a`E´rcsKdUwJhjcif; o'¨g-
w&m;udk &&Sdjcif;ponfh jynfhpkHjcif;orÜwådukdvnf; &cJvS\? &Sif&[ef;
tjzpfukdvnf; &cJv\ S ? olawmfaumif;w&m;ukd emMum;&ef tcGifhukd-
vnf; &cJvS\/ ('D-|-1-47/)
d c zm;atmufawm&q&mawmf

bk&m;&Sifonf eHeufcif; qGrf;pm;jcif;udpö NyD;qkH;aomtcg *E¨uk#D


ausmif;awmf\teD; &[ef;awmfwYdk nDrq l nf;uyf&m t&yf0,f tvkyf
tauR;&[ef;awmfu cif;usif;xm;tyfaom ae&mü xkdifawmfrlum
ajcawmfwu Ydk dk aq;aMumawmfr\
l / xkad emif ajcaq;tif;ysOüf &yfawmf
rl&if;uyif &[ef;oHCmawmf taygif;ukd txufyg tqk;H tr Mo0g'ukd
aeYpOf ay;oem;awmfrl\/
Budrfzefrsm;pGm xyfumxyfum qkdqkH;rawmfrl&jcif;\ &nf&G,f-
csurf mS &Siaf umif; &[ef;aumif; Oygoumaumif; Oygodumaumif;-
rsm; jzpfapvkdaom OD;wnfcsufyif jzpf\/ rnfuJhokdYaom &Sifaumif;
&[ef;aumif; Oygoumaumif; Oygodumaumif;rsm; jzpfap&ef
OD;wnfcsuf &Syd goenf;[k ar;&ef&\ dS / atmufyg okweå f aumufEw
k -f
csufrsm;ukd zwf½IMunfhyg/
tok&okwf
(tH-1-403-404/)
«toka&mwd tok&o'daom ADbapäm/ a'a0g
&mwd wd a'0o'daom
a'a0gwd
*kP0aoe tbd½layg ygom'daum/ (tH-|-2-324/)
= tok&m - [lonf tok&mESihf wlaom &G&H mS pufqyk zf ,
G af umif;-
aom yk*¾dKvfwnf;/ a'0 = ewf[lonf ewfESifh tvm;wlaom *kPf\
tpGrf;jzifh tvGeftqif;vSaom MunfndKzG,f*kPfukd aqmifEkdifaom
yk*¾dKvfwnf;/ þ &Sif;vif;csufukd em;vnfygu atmufyg bk&m;a[m
a'oemawmfukd qufvuf zwf½IMunfhyg/»»
&[ef;wkYd ... avmuü þyk*Kd¾ vaf v;rsKd ;wko
Yd nf xif&mS ;&Su
d ek \
f /
tb,fav;rsdK;wkdYenf;[lrl ---
1/ tok&mjzpfí tok&mtjcHt&H&Sdaom yk*¾dKvfç
2/ tok&mjzpfí ewftjcHt&H&Sdaom yk*¾dKvfç
ed'geuxm d *

3/ ewfjzpfí tokk&mtjcHt&H&Sdaom yk*¾dKvfç


4/ ewfjzpfí ewftjcHt&H&Sdaom yk*¾dKvfwkdYwnf;/
1/ &[ef;wkYd ...tb,fov Ydk Qif yk*Kd¾ vof nf tok&mjzpfí tok-
&mtjcHt&H &Sdoenf;¿ &[ef;wkdY ...þavmuü tcsdKUaom yk*¾dKvf
onf oDvr&Sd ? ,kwn
f ahH om oabm&S\ d ? xko d \l y&dwo
f wfonfvnf;
oDvr&Sd? ,kwfnHhaom oabm&Sd\/ &[ef;wkdY ...þokdYvQif yk*¾dKvf
onf tok&mjzpfí tok&mtjcHt&H&Sd\/
2/ &[ef;wkdY ... tb,fokdYvQif yk*¾dKvfonf tok&mjzpfí ewf
tjcHt&H &Sdoenf;¿ &[ef;wkdY ... tcsdKUaom yk*¾dKvfonf oDvr&Sd ?
,kwfnHhaom oabm&Sd\? xkdol\ y&dwfowfonfum; oDv&Sd\?
aumif;aom w&m;"r® &Sd\? &[ef;wkdY ... þokdYvQif yk*¾dKvfonf
tok&mjzpfí ewftjcHt&H &Sd\/
3/ &[ef;wkdY ... tb,fokdYvQif yk*¾dKvfonf ewfjzpfí tok&m
tjcHt&H&Sdoenf;¿ &[ef;wkdY ...þavmuü tcsdKUaom yk*¾dKvfonf
oDv&S\
d ? aumif;jrwfaom w&m;"r®&\dS ? xkod \
l y&dwo
f wfonfum;
oDvr&Sd? ,kwfnHhaom oabm&Sd\/ &[ef;wkdY ...þokdYvQif yk*¾dKvf-
onf ewfjzpfí tok&mtjcHt&H &Sdf\/
4/ &[ef;wkYd ...tb,fov Ydk Qif yk*Kd¾ vof nf ewfjzpfí ewftjc-H
t&H &Sdoenf;¿ &[ef;wkdY ...þavmuü tcsdKUaom yk*¾dKvfonf
oDv&Sd\? aumif;jrwfaom w&m;"r® &Sd\? xkdyk*¾dKvf\ y&dowfonf-
vnf; oDv&S\ d ? aumif;jrwfaom w&m;"r® &S\ d ? &[ef;wkYd ... þokYd
vQif yk*Kd¾ vo
f nf ewfjzpfí ewftjct H &H &S\ d / &[ef;wkYd ... avmuü
þyk*¾dKvfav;rsdK;wkdYonf xif&Sm;&Sdukef\[k rdefYMum;awmfrl\/
(tH-1-403-404/)
d C zm;atmufawm&q&mawmf

þyk*Kd¾ vf av;rsKd ;wkw


Yd iG f bk&m;&Sif ESpNf cKd uaf wmfral om yk*Kd¾ vu
f m;
rdrdukd,fwkdifu ewfjzpfí ewftjcHt&H &Sdaom yk*¾dKvfwnf;/ wpfzef
t*Fwk &å edum,f pwkueú yd gwf 'kw, d orm"dow k eå fü vm&Sad om yk*Kd¾ v-f
av;rsdK;wkdYkukd qufvufzwf½IMunfhyg/

'kwd,orm"dokwåef
(tH-1-405/)
&[ef;wkYd ... avmuü þyk*Kd¾ vaf v;rsKd ;wko
Yd nf xif&mS ;&Su
d ek \
f /
tb,fav;rsdK;wkdYenf;[lrl ---
1/ &[ef;wkYd ...þomoemawmfü tcsKd Uaom yk*Kd¾ vof nf rdr\
d
uk,d w
f iG ;f tZÑwo å EÅmefü pdw\
f wnfMunfjcif; tyÜempsmef orm"dudk
&&Sd\? ocFg&w&m;wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®)
0dyóemynmukd r&&Sd/
2/ &[ef;wkYd ...þomoemawmfü tcsKd Uaom yk*Kd¾ vo
f nf ocFg&
w&m;wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóem-
ynmukd &&Sd\? rdrd\ ukd,fwGif; tZÑwåoEÅmefü pdwf\wnfMunfjcif;
tyÜempsmef orm"dukdum; r&&Sd/
3/ &[ef;wkYd ...þomoemawmfü tcsKd Uaom yk*Kd¾ vo f nf rdr\
d
ukd,fwGif; tZÑwåoEÅmefü pdwf\wnfMunfjcif; tyÜempsmef orm"d
ukdvnf; r&&Sd ? ocFg&w&m;wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"d-
ynm"r®) 0dyóemynmudkvnf; r&&Sd/
4/ &[ef;wkYd ...þomoemawmfü tcsKd Uaom yk*Kd¾ vof nf rdr\
d
uk,
d w
f iG ;f tZÑwoå EÅmefü pdw\
f wnfMunfjcif; tyÜempsmef orm"du-dk
vnf; &&Sd\? ocFg&w&m;wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"d-
ynm"r®) 0dyóemynmudkvnf; &&Sd\/
ed'geuxm d i

1/ &[ef;wkYd ...xkyd *k Kd¾ vaf v;rsKd ;wkw


Yd iG f rdr\
d uk,
d w
f iG ;f tZÑw-å
oEÅmefü pdwf\wnfMunfjcif; tyÜempsmef orm"dukdom &&Sdí ocFg&
w&m;wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóem-
ynmudk r&&Sdao;aom yk*¾dKvfonf rdrd\ ukd,fwGif; tZÑwåoEÅmefü
pdw\f wnfMunfjcif; tyÜempsmef orm"dü &yfwnfí ocFg&w&m;wku Yd dk
½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóemynmukd &&Sd-
atmif BudK;pm;tm;xkwftyf\/ xkdyk*¾dKvfonf aemiftcg rdrd\ ukd,f
wGi;f tZÑwo å EÅmefü pdw\ f wnfMunfjcif; tyÜempsmef orm"duv dk nf;
&&Sd\? ocFg&w&m;wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm-
"r®) 0dyóemynmukdvnf; &&Sd\/
2/ &[ef;wkdY ...xkdyk*¾dKvfav;rsKd;wkdYwGif ocFg&w&m;wkdYukd ½Ijrif
wwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóemynmukdom &&Sdí
rdrd\ ukd,fwGif; tZÑwåoEÅmefü pdwf\wnfMunfjcif; tyÜempsmef
orm"dudk r&&Sad o;aom yk*Kd¾ vo f nf ocFg&w&m;wku Yd dk ½Ijrifwwfaom
vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóemynmü &yfwnfí rdrd\ ukd,f
wGif; tZÑwåoEÅmefü pdwf\wnfMunfjcif; tyÜempsmeform"dukd &&Sd
atmif BuKd ;pm;tm;xkwt f yf\/ xkyd *k Kd¾ vo
f nf aemiftcg ocFg&w&m;
wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóemynmukd
vnf; &&Sd\? rdrd\ ukd,fwGif; tZÑwåoEÅmefü pdwf\wnfMunfjcif;
tyÜempsmeform"dukdvnf; &&Sd\/
3/ &[ef;wkYd ...xkyd *k Kd¾ vaf v;rsKd ;wkw
Yd iG f rdr\
d uk,
d w f iG ;f tZÑw-å
oEÅmefü pdw\ f wnfMunfjcif; tyÜempsmefuv dk nf; r&&Sd ? ocFg&w&m;-
wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóemynm-
ukdvnf; r&&Sdao;aom yk*¾dKvfonf xkdukokdvfw&m;wkdYudkyif &&Sd&ef
vGefuJaom tvdkqE´ukdvnf;aumif;ç BudK;pm;tm;xkwfjcif; vkHYv
0g,mrukdvnf;aumif;ç tjyif;txef BudK;pm;tm;xkwfjcif; vHkYv-
d p zm;atmufawm&q&mawmf

Oóm[ukv d nf;aumif;ç xkx


d uftvGef BuKd ;pm;tm;xkwjf cif; OaómV§D
ukdvnf;aumif;ç pdwf\ rqkwfrepfjcif; tyÜ#d0geDukdvnf;aumif;ç
atmufarhtrSwf&jcif; owdukdvnf;aumif;ç aumif;pGm uGJuGJjym;jym;
odwwfonfh orÜZOfÓPfukdvnf;aumif; jyKtyf\/
&[ef;wkdY ...ykqkd;ukd rD;avmifaom olonfvnf;aumif;ç OD;-
acgif;ukd rD;avmifaom olonfvnf;aumif;ç xkdykqkd;ukdaomfvnf;-
aumif; OD;acgif;ukdaomfvnf;aumif; rD;Nidrf;ap&ef vGefuJaom tvkd
qE´uv dk nf;aumif;ç BuKd ;pm;tm;xkwjf cif; vkv YH 0g,mrukv d nf;aumif;ç
tjyif;txef BudK;pm;tm;xkwfjcif; vkHYvOóm[ukdvnf;aumif;ç xkd
xuftvGef BudK;pm;tm;xkwfjcif; OaómV§Dukdvnf;aumif;ç pdwf\
rqkwrf epfjcif; tyÜ#0d geDuv dk nf;aumif;ç atmufarhtrSw&f jcif; owd
udvk nf;aumif;ç aumif;pGm uGu J jJG ym;jym; odwwfaom orÜZOfÓPfudk
vnf;aumif; jyKvyk o f uJo h Ykd --- þOyrm twlomvQif ,if;yk*Kd¾ vo f nf
xdk ukov kd w
f &m;wdu
Yk ykd if &&S&d ef vGeu f aJ om tvdq k E´uv kd nf;aumif;ç
BudK;pm;tm;xkwfjcif; vHkYv0g,mrudkvnf;aumif;ç tjyif;txef BudK;
pm;tm;xkwjf cif; vkv YH Oóm[ukv d nf;aumif;ç xkxd uftvGef BuKd ;pm;
tm;xkwjf cif; OaómV§u D vdk nf;aumif;ç pdw\ f rqkwrf epfjcif; tyÜ#-d
0geDukdvnf;aumif;ç atmufarhtrSwf& jcif; owdudkvnf;aumif;ç
aumif;pGm uGJuGJjym;jym; odwwfaom orÜZOfÓPfukdvnf;aumif;
jyKtyf\/ xkd yk*¾dKvfonf aemiftcg rdrd\ ukd,fwGif; tZÑwåoEÅmefü
pdwf\ wnfMunfjcif; tyÜempsmeform"dukdvnf; &&Sd\? ocFg&w&m;
wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóemynmukd
vnf; &&Sd\/
4/ &[ef;wkYd ...xkyd *k K¾ v
d f (4)rsK;d wkw
Yd iG f rdr\
d uk,d w
f iG ;f tZÑw-å
oEÅmefü pdw\f wnfMunfjcif; tyÜempsmef orm"duv dk nf; &&Sí d ocFg&
w&m;wkdYukd ½Ijrifwwfaom vGefjrwfaom (t"dynm"r®) 0dyóem-
ed'geuxm d q

ynmukv d nf;&&Sad om yk*Kd¾ vo f nf ,if;ukov kd wf &m;wküYd yif &yfwnfí


tmoa0gw&m;wdu Yk ek &f ef twdik ;f xuftvGef BuKd ;pm;tm;xkwt f yf\/
&[ef;wdkY ...avmuü þyk*¾dKvf (4)rsKd;wdkYonf xif&Sm;&Sdukef\[k
rdefYMum;awmfrl\/ (tH-1-405-406/)
tdr&f mwnfaxmifonfh vlUabmifukd pGecYf mG vsuf omoemabmif
odkY 0ifa&mufum &Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfwdkY\ oEÅmefü bk&m;&Sif
bufu jzpfapvdkaom *kPft&nftaoG;wdkYudk þtxufyg 'kwd,-
orm"dokwåefu azmfjyvsuf&Sd\/ omoemh0efxrf; &Sif&[ef;wdkY om-
oemabmifodkY a&muf&Sdvmonfhtcg vdkufemjyKusifh&rnfh wm0ef-
0wå&m;ESifh jynfhpHkatmif BudK;yrf;&rnfh w&m;"r®rsm;udk bk&m;&Sifu
ñTefMum;xm;awmfrlayonf/ aemufxyf okwåefwpfckudkvnf; quf-
vuf zwf½IMunfhygOD; ---
q0gvmwokwåef
(tH-1-407-408/)
&[ef;wdYk ...avmuü þyk*Kd¾ vf (4)rsK;d wdo
Yk nf xif&mS ;&Su
d ek \
f ?
tb,f (4)rsKd;wdkYenf;[lrl ---
1/ rdrd tusK;d pD;yGm;twGuv
f nf; rusiçhf olwpfyg;wdYk tusK;d pD;yGm;-
twGufvnf; rusifhaom yk*¾dKvf?
2/ olwpfyg; tusK;d pD;yGm;twGuf usiíhf rdrd tusK;d pD;yGm;twGuf
rusifhaom yk*¾dKvf?
3/ rdrd tusK;d pD;yGm;twGuf usií
hf olwpfyg; tusK;d pD;yGm;twGuf
rusifhaom yk*¾dKvf?
4/ rdrd tusKd;pD;yGm;twGufvnf; usifhí olwpfyg; tusKd;pD;yGm;
twGufvnf; usifhaom yk*¾dKvfwdkYwnf;/
1/ &[ef;wdYk ...tpGe;f ESpzf ufxyd üf rD;avmifí tv,fü rpif-
d Z zm;atmufawm&q&mawmf

vl;vnf;ayusaH eaom olaoaumifzw k o f nfh xif;ukvm;wH;k (= q0g-


vmw)onf &Gmüvnf; opfom;jzifh jyKvkyftyfaom vkyfief;udpöudk
rNy;D pD;apEdik çf awmüvnf; opfom;jzifh jyKvyk t f yfaom vkyif ef;udpuö kd
rNyD;pD;apEdkifouJhodkY tMuifyk*¾dKvfonf rdrd tusKd;pD;yGm;twGufvnf;
rusifh? olwpfyg; tusKd;pD;yGm;twGufvnf; rusifh? þyk*¾dKvfrsKd;udk
xdo
k al umifzw k o
f nfh xif;ukvm;wH;k ESihf wl\[lí igbk&m;a[mawmf-
rl\/
2/ &[ef;wdkY ...tMuifyk*¾dKvfonf olwpfyg;\ tusKd;pD;yGm;-
twGuf usifh\? rdrd tusKd;pD;yGm;twGufum; rusifh? xdkESpfOD;wdkYwGif
þ 'kwd,yk*¾dKvfonf txl;ojzifh aumif;\? txl;ojzifh jrwf\/
3/ &[ef;wdkY ...tMuifyk*¾dKvfonf rdrd\ tusKd;pD;yGm;twGuf
usifh\? olwpfyg; tusKd;pD;yGm;twGufum; rusifh? xdkoHk;OD;wdkYwGif þ
wwd,yk*¾dKvfonf txl;ojzifh aumif;\? txl;ojzifh jrwf\/
4/ &[ef;wdYk ...tMuify*k Kd¾ vo
f nf rdrd tusK;d pD;yGm;twGuv
f nf;
usifh\? olwpfyg; tusKd;pD;yGm;twGufvnf; usifh\? xdkav;OD;wdkYwGif
þ pwkwy¬ *k Kd¾ vo
f nf uJveG \
f (= t*¾)ç jrwf\ (= ao|)ç tBu;D trSL;-
jzpf\ (= ygarmu©)ç jrifhjrwf\ (= Owår)ç omvGefjrifhjrwf\ (= y0&)/
&[ef;wdkY ...EGm;rrS EdkY&nfç EdkY&nfrS EdkY"rf;ç EdkY"rf;rS qDOD;ç qDOD;rS
axmywfç axmywfrS axmywfMunf jzpf\? xdo k Ykd jzpf&mü tqifq h ifh
jrwf\[k qdt k yfouJoh ?Ykd &[ef;wdYk ...þOyrmtwlyifvQif tMuif-
yk*Kd¾ vo
f nf rdr\d tusK;d pD;yGm;twGuv f nf; usi\ hf ? olwpfyg;\ tusK;d
pD;yGm;twGufvnf; usifh\? xkdkyk*¾dKvf (4)OD;wdkYwGif þpwkw¬yk*¾dKvf-
onf uJveG \ f ? jrwf\? tBu;D trSL; jzpf\? jrifjh rwf\? omvGejf rifjh rwf-
\/ &[ef;wdYk ...avmuü þyk*k Kd¾ vf (4)rsK;d wdo Yk nf xif&mS ;&Su d ek \
f [k
rdefYMum;awmfrl\/ (tH-1-407-408/)
ed'geuxm d ps

rdrd olwpfyg; ESpOf ;D om;wd\


Yk tusKd ;pD;yGm;ukd rnforYdk nfyHk jyKusi-hf
ygoenf;[k ar;&ef&Sd\/ atmufazmfjyyg cdyÜedoEÅdokwfukd qufvuf
zwf½IMunfhyg/ (cdcdyÜ = vsifjrefpGm? edoEÅd = odEkdifpGrf;&Sdjcif;? cdyÜedoEÅd =
orxç 0dyóem tpjzmonfh ukov dk w
f &m;wküYd vsijf refpmG odEidk pf rG ;f -
&Sdjcif;/)
cdyÜedoEÅdokwf
(tH-1-409-411/)
1/ &[ef;wkdY ... tb,fokdYvQif yk*¾dKvfwpfa,mufonf rdrd\
tusdK;pD;yGm;twGuf usifhí olwpfyg;\ tusdK;pD;yGm;twGuf rusifh-
oenf;¿ &[ef;wkdY ...þomoemawmfü tcsdKUaom yk*¾dKvfonf
ukov dk wf &m;wküYd vsijf refpmG odEidk pf rG ;f &S\
d / Mum;emtyfNy;D aom w&m;
wkdYukd EIwfikHaqmifxm;Ekdifaom oabm&Sd\? EIwfikHaqmifxm;tyf
NyD;aom w&m;wkdY\ teufoabmw&m;ukd ÓPfjzifh qifjcifEkdif\/
teuft"dygÜ ,f (= t|uxm)ukd odíç ygVd (= "r®)ukd odí avmukw&å m-
ukd;yg;tm;avsmfaom t&d,r*f\ a&S;tzkdYü jznfhusifhtyfaom ykAÁ-
bm*y#dy'g = ykAÁbm*owdy|mer*fwnf;[laom oDvESifh wuG-
aom orx-0dyóem usiphf Ofuv dk nf; usi\ hf / okaYd omf aumif;aom
w&m;pum;r&Sd ? aumif;aom w&m;pum;ukd >rufqo dk rH &Sd ? oef&Y iS ;f aom
tjypfuif;í usaygufjcif;r&Sad omç teufoabmw&m;ukd odapwwf-
aom ,Ofaus;aom pum;ESifh rjynfhpkH? oDwif;okH;azmfwkdYtm; tusdK;-
pD;yGm;ukd rodjrifapwwf? w&m;ukd raqmufwnfapwwf? w&m;usi-hf
ok;H &ef rxufoefapwwf? r&Tiv f ef;apwwf? &[ef;wkYd ...þokv Yd Qif
yk*¾dKvfwpfa,mufonf rdrd\ tusdK;pD;yGm;twGufusifhí olwpfyg;\
tusdK;pD;yGm;twGuf rusifh/
2/ &[ef;wkYd ...tb,fov Ydk Qif yk*Kd¾ vw
f pfa,mufonf olwpfyg;
tusdK;pD;yGm;twGuf usifhí rdrd tusdK;pD;yGm;twGuf rusifhoenf;¿
d n zm;atmufawm&q&mawmf

&[ef;wkYd ...þomoemawmfü tcsKd Uaom yk*Kd¾ vo f nf ukovdk w


f &m;-
wkdYü vsifjrefpGm odEkdifpGrf;r&Sd/ Mum;emtyfNyD;aom w&m;wkdYukd EIwfikH
aqmifxm;Ekdifaom oabmvnf;r&Sd? EIwfikHaqmifxm;tyfNyD;aom
w&m;wk\ Yd teufoabmw&m;ukv d nf; ÓPfjzifh rqifjcifEidk ?f teuf
= t"dyÜg,fukd odíç ygVd = "r®ukd odí avmukwå&mukd;yg;tm;avsmf
aom t&d,r*f\ a&S;tzkdYü jznfhusifhtyfaom ykAÁbm*y#dy'g =
ykAÁbm*owdy|mer*f wnf;[laom oDvESifh wuGaom orx-
0dyóemusiphf Ofuv dk nf; rusi/hf okaYd omf aumif;aom w&m;pum;&S\ d ?
aumif;aom w&m;pum;ukd >rufqo dk H &S\
d ? oef&Y iS ;f aom tjypfuif;í
usaygufjcif; r&Sdaom teufoabmw&m;ukd odapwwfaom ,Of-
aus;aom pum;ESifh jynfhpkH\? oDwif;okH;azmfwkdYtm; tusdK;pD;yGm;ukd
odjrifapwwf\? w&m;ukd aqmufwnfapwwf\? w&m;usifhokH;&ef
xufoefapwwf\? &Tifvef;apwwf\/ &[ef;wkdY ... þokdYvQif
yk*¾dKvfwpfa,mufonf olwpfyg; tusdK;pD;yGm;twGuf usifhí rdrd
tusdK;pD;yGm;twGuf rusifh/
3/ &[ef;wkdY ...tb,fokdYvQif yk*¾dKvfwpfa,mufonf rdrd
tusdK;pD;yGm;twGufvnf; rusifh olwpfyg; tusdK;pD;yGm;twGufvnf;
rusio hf enf;¿ &[ef;wkYd ...þomoemawmfü tcsKd Uaom yk*Kd¾ vo f nf
ukov dk w f &m;wküYd vsijf refpmG odEidk pf rG ;f r&Sd ? Mum;emtyfNy;D aom w&m;-
wku Yd dk EIwif aHk qmifxm;Ekid af om oabmvnf;r&Sd? EIwif aHk qmifxm;tyf-
Ny;D aom w&m;wk\ Yd teufoabmw&m;ukv d nf; ÓPfjzifh rqifjcifEidk ?f
teuf = t"dyÜg,fukd odíç ygVd = "r®ukd odí avmukwå&mukd;yg;tm;
avsmfaom t&d,r*f\ a&S;tzkdYü jznfhusifhtyfaom ykAÁbm*y#dy'g
= ykAÁbm*owdy|mer*f wnf;[laom oDvESifh wuGaom orx-
0dyóemusiphf Ofuv dk nf; rusi?hf aumif;aom w&m;pum; r&Sd ? aumif;-
aom w&m;pum;ukd >rufqo dk H r&Sd? oef&Y iS ;f aom tjypfuif;í usayguf
ed'geuxm d #

jcif; r&Sdaom teufoabmw&m;ukd odapwwfaom ,Ofaus;aom


pum;ESifhvnf; rjynfhpkH? oDwif;okH;azmfwkdYtm; tusdK;pD;yGm;ukd rodjrif
apwwf? w&m;ukd raqmufwnfapwwf? w&m;usio hf ;Hk &ef rxufoef
apwwf? r&Tiv f ef;apwwf? &[ef;wkYd ...þokv Yd Qif yk*Kd¾ vw
f pfa,muf-
onf rdrd\ tusdK;pD;yGm;twGufvnf; rusifh? olwpfyg;\ tusdK;-
pD;yGm;twGufvnf; rusifh/
4/ &[ef;wkdY ...tb,fokdYvQif yk*¾dKvfwpfa,mufonf rdrd
tusdK;pD;yGm;twGufvnf; usifhí olwpfyg; tusdK;pD;yGm;twGufvnf;
usio hf enf;¿ &[ef;wkYd ... þomoemawmfü tcsKd Uaom yk*Kd¾ vo f nf
ukov dk w f &m;wküYd vsijf refpmG odEidk pf rG ;f &S\
d / Mum;emtyfNy;D aom w&m;
wkdYukd EIwfikHaqmifxm;Ekdifaom oabmvnf;&Sd\? EIwfikHaqmifxm;-
tyfNy;D aom w&m;wk\ Yd teufoabmw&m;ukv d nf; ÓPfjzifh qifjcif-
Ekdif\? teuf = t"dyÜg,fukd odíç ygVd = "r®ukd odí avmukwå&m
w&m;ukd;yg;tm;avsmfaom t&d,r*f\ a&S;tzkdYü jznfhusifhtyfaom
ykAÁbm*y#dy'g = ykAÁbm*owdy|mer*fwnf;[laom oDvESifh wuG
aom orx-0dyóemusifhpOfukdvnf; usifh\/ aumif;aom w&m;-
pum; &Sd\? aumif;aom w&m;pum;ukd >rufqkdoHvnf; &Sd\? oefY&Sif;
aom tjypfuif;í usaygufjcif;r&Sad om teufoabmw&m;ukd odap
wwfaom ,Ofaus;aom pum;ESifhvnf; jynfhpkH\? oDwif;okH;azmfwkdY
tm; tusKd ;pD;yGm;ukd odjrifapwwf\? w&m;ukd aqmufwnfapwwf\?
w&m;usio hf ;Hk &ef xufoefapwwf\? &Tiv f ef;apwwf\? &[ef;wk.Yd ..
þokv Yd Qif yk*Kd¾ vw f pfa,mufonf rdrd tusKd ;pD;yGm;twGuv f nf; usií hf
olwpfyg; tusdK;pD;yGm;twGufvnf; usifh\/
&[ef;wkdY ... avmuü þyk*¾dKvfav;rsdK;wkdYonf xif&Sm; &Sdukef
\[k rdefYMum;awmfrl\/ (tH-1-409-411/)
d X zm;atmufawm&q&mawmf

Ä tw¬rnm, "r®rnm, "r®mEk"r®yÜ#dyaEém a[mwd/ (tH-1-410??)


tw¬rnm, "r®rnm,mwd wd t|uxÍö ygVdÍö ZmedwGm/ "r®mEk-
"r®y#Ü yd aEém a[mwDwd
wd e0avmukw&å ""rrm® eH tEk½yl "r®bw
l H ooDvuH
ykAÁbm*yÜ#dy'H y#dyaEém a[mwd/ (tH-|-2-326/)
þtxufyg ygVdawmfESifh t|uxmwdkY\ ñTefMum;csuft&
yk*¾dKvfwpfa,mufonf rdrd olwpfyg; ESpfOD;om;wdkY\ tusKd;pD;yGm;udk
&Guaf qmifvykd gu a&S;OD;pGm bk&m;&Si\ f w&m;awmfrsm;udk oif,zl u Ydk m;
vdktyfayonf/ yd#uwfoHk;yHkudk tm;vHk; oif,lum EIwfiHkaqmifxm;
&rnf[í l um; rqdv k ykd g/ 'kue© ad &m"*grdeyd #dy'g = 'kuc© sKy&f m edAmÁ efoYkd
a&mufaMumif;usifhpOf jzpfonfh r*¾if (8)yg; usifhpOfw&m;wdkYudk pepf-
wus oif,zl u Ykd m; vdt k yfygonf/ txl;ojzifh t&d,r*f\ a&S;tzdüYk
jznfu h si&hf rnfh ooDvuH ykAb Á m*y#dy'H = oDvusiphf OfEiS hf wuGaom
orm"dusifhpOf ynmusifhpOfwkdYudk q&morm;xHü pepfwus oif,lzdkY
vkdtyfygonf/
rdrd aqmufwnfusio hf ;kH &rnfh or®m0gpm or®mur®EÅ or®mtmZD0-
[k ac:qdktyfonfh oDvusifhpOfydkif; qdkif&m usifh0wfy#dywfudk jznfh-
usivhf ykd gu ,if;oDvusiphf Ofukd a&S;OD;pGm wwfoed m;vnfzu Ykd m; vdt
k yf
ayonf/ xkdokdY wwfod em;vnfygrSvnf; ½dk½dkaoao jynfhjynfhpHkpHk
jznfu h siEhf ikd rf nf jzpfayonf/ oDvtaMumif;udk jynfjh ynfph pkH kH em;vnf-
rxm;olonf oDvudk jynhfjynfhpHkpHk jzLjzLpifpif c½koif;yGwfopfESifh
twl jznfhusifhzdkY&efum; rvG,fulvSay/ oDvtaMumif;udk aumif;-
aumif; em;vnf rxm;aomaMumifh jzpf\/
oDvusiphf Ofukd aqmufwnf usio
hf ;kH Ny;D aom usio
hf ;kH vsu&f adS om
yk*Kd¾ vo
f nf or®m0g,mr or®mowd or®morm"dwnf;[laom orm"d-
r*¾if (3)yg;udk qufvufum usifhoHk;&rnf jzpfayonf/ xdkusifhpOf
ed'geuxm d !

ur®|mef;udk q&morm;xHü oif,u l m vufawGUusio hf ;kH &rnf jzpfay


onf/ xdak emif or®m'd|d or®mouFy[ Ü al om ynmr*¾if (2)yg;ESihf jynhpf kH
atmif q&morm;xHü pepfwus oif,lum qufvuf BudK;pm;&rnf
jzpfayonf/ r*¾if (8)yg; usiphf Ofw&m;wdu Yk kd jynfjh ynf0h 0 jznhu f siEhf ikd yf grS
&Sifaumif; &[ef;aumif;rsm; jzpfEdkifMurnf/ rdrd olwpfyg; ESpfOD;om;
wd\Yk tusK;d udv
k nf; &Guaf qmifEikd Mf urnf jzpfayonf/ rdr\ d ud, k w f iG ;f
tZÑwåoEÅmefü pdwfwnfMunfrI orm"dudkvnf;&&Sdum ocFg&w&m;
wdkYudk ½Ijrifwwfaom vGefuJjrifhjrwfaom t"dynm"r® 0dyóem-
ynm
ynmESiv hf nf; jynfph EkH ikd rf nf jzpfayonf/ xku d o
hJ aYkd om olawmfaumif;
rsm; jzpfa&;twGuf t&d,r*f\ a&SUtzdkYü vdkufem jyKusifh&rnfh ykAÁ-
bm*y#dy'g = ykAÁbm*owdy|mer*f usifhpOfwdkYudk ñTefMum;jyoay;
onfh okweå af 'oemawmf rsm;pGmwdw Yk iG f ,ck a&;om; wifjyvwåUH aom
t*Fkwå&edum,f 'ouedygwfü vm&Sdaom yAÁZdwtbdPSokwåef (tH-
3-325/)vnf; yg0ifvsuf&Sd\/
udavom tnpftaMu;wdu Yk kd ESix
f wk Nf y;D olrsm;ESihf ESix
f w
k zf &Ykd ef
BudK;pm;tm;xkwfaeqJ yk*¾dKvfrsm;udk yAÁZdw[k ac:qdk\/ xdkyAÁZdw
trnf&aom udavomwdu Yk kd ESix
f w k &f ef BuKd ;pm;tm;xkwaf eqJ jzpfMu
ukefaom &Sifaumif; &[ef;aumif; oDv&Sifaumif; Oygoumaumif;
Oygodumaumif;wdkY tjrJrjywf rMumcP qifjcifoifh qifjcifxdkuf
onfh tcsuftvufrsm;udk tbdPS ypöa0u©P"r® [k ac:qdk\/
þokweå w f iG f ,if;odYk qifjcifoifh qifjcifxu kd of nfh w&m;"r® (10)rsK;d -
udk bk&m;&Sifu a[mMum;xm;awmfrlayonf/
,if;w&m; (10)rsK;d wdu
Yk m; ,if;w&m;wdEYk iS hf jynfph akH tmif vdu
k ef m
jyKusifhaeolwdkYtwGuf psmefcsrf;om 0dyóemcsrf;om r*fcsrf;om
zdkvfcsrf;om edAÁmefcsrf;om[lonfh csrf;omxl; csrf;omjrwfBuD;wdkYudk
rsuaf rSmufb0üvnf; &apEdik f cHpm; pHpm;apEkid o f nft h jyif tu,fí
d ¡ zm;atmufawm&q&mawmf

wrvGefb0onf xdk olawmfaumif;twGuf xif&Sm; wnf&Sdaeao;


ygu wrvGefcsrf;om[lonfh vlcsrf;om ewfcsrf;om jA[®mcsrf;om
edAÁmefcsrf;omwdkYudkvnf; &&SdapEkdifç cHpm; pHpm;apEdkifonfh pGrf;tif
tjynfht0&Sdaom w&m;wdkY jzpfMu\/ xdkrQomruao; jynfhjynfhpHkpHk
vdkufemjyKusifholwdkYudk oHo&m0#fqif;&J 'ku©\ tqHk;tydkif;tjcm;
udkvnf; jyKvkyfay;EdkifpGrf; &SdMuonfh w&m;"r®wdkYvnf; jzpfMu\/
udavom tylrD;wdkYudk xm0& Nidrf;at;apEdkifonfh pGrf;tiftjynfh
t0 &SdMuonfh xm0& Nidrf;csrf;a&;w&m;awmfrsm;vnf; jzpfMu\/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg rsufESmromr,m r&Sd&
avatmif BudKwifjyifqifxm;&rnfhç BudKwifum &&Sdatmif BudK;pm;
xm;&rnfh w&m;"r®wdkYvnf; jzpfMu\/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg rsufESmrvSatmif
jyKvkyfay;wwfaom w&m;qdk;wdkYum; udavom (10)yg;wdkYyif jzpfMu
\/ raorD tcsdefumvtwGif;0,f xdkolawmfaumif;wdkY &&Sdatmif
BudK;yrf;xm;onfh 0dyóemÓPf r*fÓPfwdkYu aocgeD;umv0,f
rsuEf mS rvSatmif zefw;D ay;wwfonfh ,if;udavom w&m;qd;k wdu Yk kd
y,f&mS ;xm;Ny;D jzpfonft
h wGuf xdo
k al wmfaumif;wdo
Yk nf wpfqifx
h uf
wpfqifh jrifhoxufjrifh jrwfoxufjrwfonfh csrf;omokcwdkYudk
½IarQmfvsuf &Tifysaom rsufESmç vSyaom rsufESmç Munfvifaom
pdwf"mwfjzifh b0udk tqHk;owfMu&rnf jzpfayonf/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg xdkuJhodkY jyHK;&Tifaom
rsufESm Munfvifaom pdwfxm;jzifh b0udk tqHk;owfEdkif&eftwGuf
udavomw&m;qdk;wdkYudk y,fowfEdkifonfh pGrf;tm;&Sdaom 0dyóem
ÓPf r*fÓPf zdkvfÓPfwdkYudk olawmfaumif;wdkif;onf raorD
&&Sdatmif BudK;yrf;xm;&rnfom jzpfayonf/
ed'geuxm d P

udavom (10) yg;


pdwt
f pOfukd npfErG ;f apwwfaom w&m;rsm;udk udavom[k ac:
qdk\/ ,if;udavomwdkYrSm atmufygtwdkif; (10)rsKd; &Sdayonf/
1/ avmb = xdxk b
kd 0 xdx k t
kd m½Hu k kd vdv
k m;wyfrufro I abm?
2/ a'go = pdwfcufxef Murf;wrf;rIoabm? zsufqD;vdkrI-
oabm?
3/ arm[ = todrSm;rIoabm (= trSefudk rodrIoabm)?
4/ rme = pdwf"mwf wuf<u jrifharmufrIoabm?
5/ 'd|d = ocFg&w&m;wdu Yk kd edpö twå okc okb[k pGv J rf;
,HkMunfjcif;oabm? t,lrSm;jcif;oabm?
6/ 0dpdudpäm = &wemoH;k wef uH-uH\tusK;d w&m; ponfwüYkd
odkYavm odkYavm awG;awm ,HkrSm;jcif;oabm?
7/ xde = pdwf\ av;vH xdkif;rIdif;jcif;oabm?
8/ O'¨pö = pdwfysHUvGifhrIoabm?
9/ t[d&du = tukodkvfw&m; 'kp½dkufw&m;wdkYrS r&Sufjcif;-
oabm?
10/ taemwåyÜ = tukov kd w
f &m; 'kp½du k wf &m;wdrYk S raMumufjcif;
oabm?
þoabmw&m; (10)rsKd; OD;aqmifaeonfh tukodkvfw&m;-
wdo
Yk nf pdwt f pOfukd npfErG ;f apwwfaomaMumifh udavom[k ac:qd-k
\/ ,if;udavom tnpftaMu;wdkYudk pifMu,fatmif aq;aMum
okwo f ifz&Ykd ef r*¾if (8)yg; usiphf Ofw&m;wdu Yk kd wu,fvufawGU usiMhf u-H
BudK;ukwf yGm;rsm;tm;xkwfaeaom olawmfaumif;wdkYudk yAÁZdw =
udavomwdkYudk ESifxkwfaeolrsm;;[k ac:qdkayonf/
xdkolawmfaumif;wdkY tjrJrjywf rMumcP qifjcifoifh qifjcif
d w zm;atmufawm&q&mawmf

xdkufaom yAÁZdwtbdPSokwåefü vm&Sdaom w&m;wdkYudk qGrf;tEk-


arm'emw&m;tjzpfjzifh a[mMum;cJh\/
,if; okwåefw&m;awmfudk emMum;&onfhtwGuf pmtkyftjzpf
½du f m vSL'gef;ylaZmfvydk gaMumif;udk rav;&Sm;oDv&Sif a':okov
k Ef ydS u D
u avQmufxm; awmif;yefvmonft h wGuf w&m;wdwaf cGrS pmtkyjf zpf
atmif pDpOfum "r®'ge getjzpf xkwaf 0vdu k yf gonf/ ,if;okweå af [mpOf
ü r*¾if (8)yg; usifhpOfw&m;wdkYudk oabmaygufEdkifavmuf½HkrQudkom
tusO;f csKyu f m wifjyxm;ygonf/ wu,fvufawGU jynfjh ynhpf pkH kH jznhf
usifhvdkolwdkYonfum; q&morm;xHodkY csOf;uyfum qnf;yl;Mu&rnf
om jzpfayonf/ q&morm;\ tultnDum; vdktyfvsufyif &Sdae
rnf jzpfayonf/
tjrwfqHk; pum;awmf
,H Aka'¨g bmoaw 0gpH? acrH edAÁmeywåd,m/
'ku©óEÅud&d,m,? om a0 0gpmerkwårm/ (oH-1-191/)
Aka'¨g = opömav;&yf w&m;jrwfudk q&mrul o,rÇLÓPfjzifh
rdrd tvdv k kd ud, k af wmfwikd o
f mvQif xd;k xGi;f odjrifawmfrNl y;D onf jzpfí
uRwfxkdufool ewfvljA[®m a0ae,sMum owå0gtaygif;udkvnf;
,if;opömav;&yf w&m;jrwfukd ypöuÓ © Pfjzifh xd;k xGi;f odjrifapawmf-
rlwwfaomaMumifh ]Ak'¨}[laom trnfawmfudk &&Sdawmfrlonfh or®m-
orÁK'¨bk&m;&Sifonf? edAÁmeywåd,m = udavom[l tylcyfodrf;rS
tNird ;f Bu;D Nird ;f tat;Bu;D at;&mjzpfonfh r[mtocFw"mwf tNird ;f
"mwf edAÁmefw&m;awmfjrwfodkY t&d,r*fÓPf zdkvfÓPfjzifh tm½Hk
rsufarSmuf qdkufa&mufjcif;iSmvnf;aumif;? 'ku©ó = umr ½ly
t½lywnf;[laom awblru 0#f'u k \ © ? tEÅu&d ,d m, = cE¨y&deAd mÁ ef
0ifpHcsKyfNidrf; 'ku©Zmwfodrf;jcif;jzifh tqHk;tydkif;tjcm;udk jyKjcif;iSm-
ed'geuxm d x

vnf;aumif;? acracrHH = ab;'ku© t00wdkY\ ukef&m ukefaMumif;


Nidrf;at;&m Nidrf;at;aMumif; jzpfaom? ,H 0gpH = oHo&m0#frS
xGuaf jrmufaMumif; ed,smeduw&m;aumif;[k ac:qdo k rkwtf yfonfh
r*¾if (8)yg; tMuif tusifhjrwf w&m;pum;awmfudk? bmoaw =
u½kPma&SUoGm; arwåmxm;í a[mMum;jyo qdkqHk;rawmfrltyfcJh-
avNyD? om 0gpm = oHo&m0#frS xGufajrmufaMumif; ed,smedu
w&m;aumif;[k ac:qdo k rkwt
f yfonfh xkw
d &m;pum;awmfonfum;?
a0 = pifppf/ 0gpme
0gpmeH = pum;[lorQwdkYwGif? Owårm = tomqHk;
tjrwfq;kH pum;awmf jzpfawmfryl gayownf;/ (oH-1-191/oH-|-1-252??)
olawmfaumif; taygif;wdkYonf ,if; yAÁZdwtbdPSokwåefü
bk&m;&Sif a[mMum;jyo qdqk ;kH rxm;awmfral om w&m;"r®wu
Ykd kd usiMhf uH
BudK;ukwf yGm;rsm;tm;xkwfEdkifMuygapaom0f .../

zm;atmufawm& q&mawmf
pdwåvawmifausmif;
zm;atmufawm&Ak'¨omoemh&dyfom
armfvNrdKifNrdKUe,f

omoemawmfouú&mZf 2547 ckESpf?


aumZmouú&mZf 1365 ckESpf? awmfovif;vjynfhaeY?
c&pfouú&mZf 2003 ckESpf? pufwifbmv 10 &uf/
d ' zm;atmufawm&q&mawmf

yAÁZdwtbdPSokwåef ygVdawmf
'o,dar bdua© 0 "r®m yAÁZad we tbdPHS ypöa0u©w d AÁm/ uwar
'o¿ --
1/ ]]a00PÖd,rSd tZÑKy*awm}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH?
2/ ]]y&y#dA'¨g ar ZD0dum}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH?
3/ ]]tanm ar tmuayÜg u&PDa,m}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypö-
a0u©dwAÁH?
4/ ]]upöd Ek acg ar twåm oDvawm e Oy0'wD}}wd yAÁZdawe
tbdPSH ypöa0u©dwAÁH?
5/ ]]upöd Ek acg rH tEk0dpö 0dnL ojA[®pm&D oDvawm e Oy0'EÅD}}wd
yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH?
6/ ]]oaAÁ[d ar yda,[d remay[d emembma0g 0dembma0g}}wd
yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH?
7/ ]]ur®óaumrSd ur®'g,ma'g ur®a,med ur®AE¨K ur®y#d-
o&aPm? ,H ur®H u&dómrd uvsmPH 0g ygyuH 0g wó
'g,ma'g b0dómrD}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH?
8/ ]]uxHbw l ó ar &wåEd 0d´ g 0Dw0d wåE}DÅ }wd yAÁZad we tbdPHS ypö-
a0u©dwAÁH?
9/ ]]upöd Ek acg t[H oknm*ga& tbd&rmrD}}wd yAÁZdawe tbdPSH
ypöa0u©dwAÁH?
10/ ]]tw¬d Ek acg ar Owå&d rEkó"ar®m tvr&d,ÓP'óe0dao-
aom t"d*awm? a,em[H ypädar umav ojA[®pm&D[d yka|m
e ruFk b0dómrD}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH?
£ar acg bdu©a0 'o "r®m yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁm/
(tH-3-325/)
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 1

earm wó b*0awm t&[awm or®morÁK'¨ó/

yAÁZdwtbdPSokwåef w&m;a'oemawmf
1365-ck? 0gacgifvqkwf (4)&uf? c&pfouú&mZf (2003)ck?
Mo*kwfv 16-&ufaeYü rav;&Sm;EkdifiHrS tvSL&Sifjzpfol ]Goh See Lin
Tan Yoke Har}\ tvSL'ger*FvmyGJü tEkarm'emw&m;tjzpf a[m
Mum;tyfaom t*Fw k &å edum,f 'ouedygwf tauúmo0*fü vm&Sad om
yAÁZdwtbdPSokwåef w&m;a'oemawmf .../
]]yAÁ d }} --- udavomudk ESix
yAÁZw f wk w f hJ vkyif ef;&yfudk wu,f vuf-
awGU usiMhf uBH uKd ;ukwf yGm;rsm;tm;xkwaf ewJh &Si&f [ef;wku yAÁZdw}}
Yd dk ]]yAÁ
vkdY ac:ygw,f/ xkd yAÁZdwtrnf&aewJhç udavomukd ESifxkwfrnf
qkw
d hJ OD;wnfcsujf zifh omoemabmifoYdk 0ifa&mufum &Si&f [ef;jyKvm
MuwJh yk*¾dKvfawG tjrJrjywf rMumcP qifjcifoifh qifjcifxkdufwJh
w&m;awGukd 'D yAÁZw d tbdPo S w
k eå frmS jrwfpmG bk&m;u a[mMum;jyo
qkdqkH;rxm;awmfrlygw,f/ xkdokwåefudk pwifNyD; emMum; MunfhMu
&atmif .../
d 2 zm;atmufawm&q&mawmf

'o,dar bdu©a0 "r®m yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁm/


bdu©a0 = oHo&mab;ukd ½Iavh&SdMuukefaom &[ef;awmfrsm;
tkd - cspfom;wkdY .../ £ar 'o "r®m = þq,fyg;ukefaom w&m;-
wkuYd /dk yAÁZad we = omoemabmifoYdk 0ifa&mufí &Si[
f ef;jyKvmaom
yk*¾dKvfonf/ tbdPSH = tjrJtjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁm =
qifjcifoifh qifjcifxkdufvSay\/
udavomawGukd ig\ oEÅmefrmS r&Sad p&bl;? ESix f w
k yf pfrnfqw dk hJ
OD;wnfcsufjzifh omoemabmifokdY 0ifa&mufNyD; &Sif&[ef;jyKvmwJh
yk*Kd¾ vrf eS o
f rQ tjrrJ jywf rMumcP qifjcifoifh qifjcifxu dk w
f hJ w&m;
q,frsKd;&Sdw,fqkdNyD; 'Dvkd bk&m;&Sifu w&m;ukd ed'gef;ysKd;xm;ygw,f/
xkdw&m;q,frsKd;ukdvnf; bk&m;&Sifu wpfckNyD;wpfck pepfwus a[m-
Mum;jyo qkdqkH;rxm;awmfrlygw,f/ eHygwf (1) tqkH;tru bmvJ¿

½kyftqif;\ azmufjyefajymif;vJjcif;
]]a00PÖd,rSd tZÑKy*awm}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
t[H = igonf/ a00PÖd,H = tqif;\ azmufjyefjcif;okdY/ tZÑK-
y*awm = uyfa&mufí ae&avonf/ trSd = jzpf&ayNyD/ £wd =
þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY 0ifa&mufí &Sif&[ef;
f nf/ tbdPHS = tjrrJ jywf rMumcP/ ypöa0u©w
jyKvmaom yk*Kd¾ vo d AÁH
= qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/
eHygwf (1) qifjcifoifh qifjcifxkdufwJh w&m;/ bmwJhvJ¿
a00PÖ, d H = tqif;\ azmufjyefjcif;oabm --- igonf tqif;\
azmufjyefjcif; oabmokdY a&S;½Iuyfa&mufae&w,fvkdY rdrdukd,fukd rdrd
omoemabmifoYdk 0ifa&mufNy;D &Si&f [ef;jyKvmwJh yk*Kd¾ vrf eS v
f Qif rMum
cP tjrJrjywf qifjcifay;yg/ b,fvkd tqif;\ azmufjyefwmvJ
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 3

qkwd meJyY wfoufNy;D t|uxmu tqif;\ azmufjyefyHk (2)rsK;d &SdaMumif;


zGifhqkdxm;ygw,f/
eHygwf (1)uawmh o&D&a00PÖ, d = rdr\d ½kyt
f qif;\ azmufjyef
ysufpD;oGm;jcif;/
eHygwf (2)uawmh y&dum© &a00PÖ, d = rdro
d ;Hk pGcJ w
hJ hJ y&du&© mwk\
Yd
toGiftjyif ajymif;vJoGm;jcif;ukd qkdvkdygw,f/
½kyt f qif;awGu azmufjyefysupf ;D ajymif;vJomG ;yku H dk b,fyHk b,f
yef; b,fenf;vrf;tm;jzifh ½I&rSmvJqw dk mudak wmh t|uxmu t&dyf
t>ruf tenf;tusOf; azmfjyxm;ygw,f/ &[ef;awmfrsm; oDv&Sif-
rsm; rSewf MunfMh unfjh zifh rdr\d rsuEf mS udk rSex
f rJ mS Munf&h rnfh vkyif ef;
cGifukd bk&m;&Sifuvnf; wm;jrpfxm;wJhtwGuf t|uxmq&mawmf
u xko d u d m© yk'u
f dk apmifph nf;aomtm;jzifh ½kad oav;pm;aomtm;jzifh
b,fvkd zGifhqkdxm;vJ¿
auorókMoa&myaee o&D&a00PÖd,H a0'dwAÁH/
(tH-3-|-313/)
qHyifudk &dwcf svudk af wmh rdr\d qHyifawGudk vSr;f Munfv
h u
dk v
f Qif
i,fi,fuqHyif\ ta&miftqif;eJY tckqyH if\ ta&miftqif;awG
rwlnDawmhbl;? tjzLa&mifawG a&mvmNyD? wjznf;jznf; azmufjyef-
ysufpD;vmw,f? tom;ta&uav;awGukd vSrf;arQmfNyD; MunfhvkdufvkdY
&Sv
d Qif tom;ta&uav;awGu a&S;,cif i,fpOfu EkysKpd Ofu tom;
ta&ESifh rwlawmhbJ wjznf;jznf; &ifha&mfNyD;awmh ta&awGu wGefY
vdyfNyD; vmw,f? t&G,fawGu wjznf;jznf; tkdrif;vmw,f/ rdrdu
b,fvydk if vScsiyf csiaf yrnhv f Ydk vScsiyf csiw
f YJ ta&miftqif;twkid ;f
'DcE¨mukd,fBuD;u jzpfay:vmovm;qkdawmh rjzpfbl;? ]]½kyf0gEke,f
½IpzG,fESifh wifhw,f&Tef;pkd eifvSvkdvnf; ttkdpm&if; olu oGif;\/}}
d 4 zm;atmufawm&q&mawmf

EkEke,fe,f vSvSyy wifhwifhw,fw,feJY rdrdu tjrJ aecsifaeay-


rnhv f Ydk rdrd xlaxmifxm;wJh uHw\
Ydk pGr;f tifu 'Dvdk tjrJ wnfwahH tmif
aqmifay;EkdifwJh pGrf;tm; r&Sdbl;/ 'Dvkd pGrf;tm;r&SdwJhtwGufaMumifh
bmjzpfvJ¿
]]½kyf0gEke,f ½IpzG,fESifh
wifhw,f&Tef;pkd eifvSvkdvnf;
ttkdpm&if; oluoGif;\/
ab;uif;&efuGmvGefcsrf;omí
rem&vkd awmif;qkqkdvnf;
eifhukd rn§m ab;a&m*gESifh
cgcgrihJ rdwfaqGzGJU\/}}
wpfaeYxuf wpfaeY tkdoxuf tkdoGm;atmifom 'D uHawGu
&GufaqmifzefwD;ay;aew,f/ rdrdu ab;awG &efawG uif;csifw,f?
tema&m*g uif;csifw,f? 'gayrnhfvkdY rdrd xlaxmifxm;wJh uHawGu
ab;a&m*gtrsK;d rsK;d tema&m*gtrsK;d rsK;d wkEYd iS hf awGUMuKH atmif tjrw J rf;
&Gufaqmifay;aew,f/ ]]aemufqkwfvkdY jyefrysKdonf a&SUukdom tkdjrJ}}
qkwd t
hJ wkid ;f wpfaeYxufwpfaeY wpfpxufwpfp rdru d tkjd cif;w&m;-
bufoYdk emjcif;w&m;bufoYdk aojcif;w&m;bufoYdk aeYpOfrjywf w&pyf
csDwufoGm;vmae&w,fqkdwJh oabm&Sdw,f/ 'D oabmw&m;ukd
omoemabmifoYdk 0ifa&mufNy;D &Si&f [ef;jyKvmwJh yk*Kd¾ vrf eS v f Qif tjr-J
rjywf rMumcP qifjcifay;yg/ aemufwpfcu k - rdrw d \ Ydk y&du&© mwk\
Yd
toGiftjyif ajymif;vJoGm;ykH oabmw&m;ukdvnf; qifjcifay;&rnf?
b,fvkdvJ ---
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 5

y&du©&mwdkY\ toGiftjyif ajymif;vJjcif;


ykaAÁ ye emem0d&m*ged okckr0w¬med ed0gaowGmyd eme*¾&o-
abmZeH ok0PÖ&ZwbmZaeok bkÍw dÆ mG yd od&*d aAÇ 0&o,emoaeok
edyZÆdwGmyd edoD'dwGmyd oyÜde0eDwm'D[d aboZÆH uwGmyd yAÁZdw-
umvawm y|m, qdEéoHC#dwuom0&oyDwmed 0w¬med ed0gao-
wAÁmed/ (tH-|-3-313/)
bmajymovJ¿
ykaAÁ = [kd a&S;,cif vljzpfpOftcgwke;f u/ emem0d&m*ged = txl;-
xl;aom aq;a&mifwjYdk zifh qk;d í xm;tyfuek af om/ okckr0w¬med
= tvGef El;nHh odraf rGUaom t0wfwu Ydk /dk ed0gaowGmyd = 0wf½cHk -hJ
&ygaomfvnf;yJ ---
a&S;,cif vljzpfpOf tcsed tf cgwke;f u rdrw d u Ydk csr;f om<u,f0ae
wJh ola|;om;awG ola|;orD;awG jzpfcrhJ nfqv dk &Ydk v dS Qif ta&mif trsK;d
rsKd;jzifh qkd;xm;wJh tvGef El;nHhodrfarGUwJh t0wfawGudk a&S;,cif vl
jzpfpOftcgwke;f uawmh 0wf½cHk &hJ w,f/ tJ'v D dk 0wf½cHk &hJ ayrnhv f Ydk ...
aemufwpfck ---
eme*¾&oabmZeH = txl;xl;aom rGejf rwfaom t&om &Sad om
abmZOfu/dk ok0PÖ&ZwbmZaeok = a&Tcu G f aiGcu
G w yu©-d
f üYdk / (yu©
ydwGm = xnfhí/) bkÍÆdwGmyd = pm;okH;cJh&ygaomfvnf;yJ ---
t&Sif om&dykwå&mwkdY t&Sif r[muóywkdYvkd ola|;om;awG
qkdMupkdYaemf? a&S;,cif vljzpfpOf tcsdeftcgrSm olwkdYu a&TcGufawG
aiGcuG af wGxu J dk tpmtm[m&awG xnfNh y;D awmh pm;ok;H cJ&h wJh olawmf-
aumif;awG jzpfMuygw,f/ a&S;,cif vljzpfpOftcsdeftcgwkef;u 'Dvkd
a&TcGuf aiGcGufawGxJrSm xnfhNyD; tpmukd pm;okH;cJh&ayrnhfvkdY ...
d 6 zm;atmufawm&q&mawmf

od&d*aAÇ = toa&&SdvSwJh usufoa&wkdufcef;twGif;ü/ 0&-


o,emoaeok = rGefjrwfaom tdyf&m ae&mxufwkdYü/ edyZÆd-
wGmyd = tdyfpufcJh&ygaomfvnf;yJ/ edoD'dwGmyd = xkdifcJh&ygaomf
vnf;yJ ---
ola|;om;awG ola|;orD;awG jzpfjcif;aMumifh a&S;,cif vljzpfpOf
tcsed t
f cgukd Munfv h u
dk vf &Ydk v
dS Qif tifrwef usuo f a&&Sv
d wS hJ wkud cf ef;
twGi;f rGejf rwfwhJ tdy&f m ae&mawG pepfwus jyifqifxm;wJh tdy&f m
ae&mawGrmS tdypf ufc&hJ w,f? pepfwus jyKjyifxm;wJh ukvm;xkid af wG
ay:rSm ususee xkid cf &hJ w,f? 'Dvydk if tdycf &hJ aomfvnf; 'Dvydk if xkid cf -hJ
&ygaomfvnf; &[ef;b0a&mufawmh ykHawGu ajymif;oGm;NyD .../?
aemufwpfck ---
oyÜde0eDwm'D[d = axmywf qDOD; ponfwkdYjzifh/ aboZÆH =
aq;ukd/ uwGmyd = azmfpyfí okH;pGJcJh&ygaomfvnf;yJ ---
vlUb0wke;f u ok;H pGcJ &hJ wJh aq;awGudk Munfv h u dk v
f &Ydk vdS Qif tvGef
tqifhjrifhwJh aq;awGjzpfMuygw,f/ axmywfawG qDOD;awG ysm;awG
wifvJawG tp&SdonfwdkYjzifh aq;trsKd;rsKd;awGukd azmfpyfNyD;awmh
vlUb0rSm ok;H pGcJ &hJ w,f/ 'gayrnhf &Si&f [ef;jyKvmwJh tcsed t f cgusawmh
b,fvkdykHajymif;oGm;&vJ¿
yAÁZw d umvawm = &Si&f [ef;jyKvm&m tcsed t f cgumvrS/ y|m-
, = pí/ qdEéoHC#dwuom0&oyDwmed = tykdif;ykdif;jzwfí
csKypf yftyfaomç zef&nfudk aomufo;kH vsu&f dS Muukeaf om/ 0w¬med
= t0wfykqkd;wkdYukd/ ed0gaowAÁmed = 0wf½kHtyfukef\/
vlUb0u a&mifpkHqkd;xm;wJh tvGefEl;nhHodrfarGUwJh t0wfawGudk
0wfae&ayrnhfvkdY &[ef;jyKwJh tcsdeftcgu pNyD;awmh bmjzpfvJ¿
wefbkd;enf;oGm;atmif tykdif;ykdif;jzwfxm;wJh ouFef;awGukd csKyfpyf?
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 7

csKyfpyfNyD;awmh zef&nfawGqkd;? zef&nfawGukd aomufokH;xm;wJh 'D


t0wfawGuo dk mvQif 0wf½&Hk wJh oabm&Sw d ,f? toGiaf jymif;oGm;w,f
aemf/
t,yawå 0g rwåduyawå 0g rdóaum'aem yu©dydwGm bkÍÆd-
waAÁm/ (tH-|-3-313/)
t,yawå 0g = oHoydwfüaomfvnf;aumif;/ rwåduyawå 0g =
ajroydwfüaomfvnf;aumif;/ yu©dydwGm = xnfhí/ rdóaum-
'aem = a&m>yrf;aewJh qGrf;tm[m&ukd/ bkÍÆdwaAÁm = bkOf;ay;
okH;aqmiftyfay\/
vlUb0u a&Tcu G af wG aiGcuG af wGxJ xnfNh y;D awmh tpmtm[m&-
awGudk pm;okH;cJh&ayrnhfvkdY &[ef;b0 a&mufvmNyDqkdvQif oHoydwf
okdYr[kwf ajroydwfxJukd a&maESmaewJhtpmawG xnfhoGif;NyD;awmh
pm;&w,f/
'DaeY qGr;f avmif;vSLwJh tajctaeukd Munfyh gaemf? oydww f pfv;Hk -
xJrSm qGrf;awG [if;awG tukefvkH; a&maESmxnfhNyD;awmh a&maESm-
xm;wJh rdóuabmZOfvkdY ac:qkdtyfwJh tpmtm[m&awGukdom
okH;aqmif&wJh oabm&Sdw,f/ 'g ykHpHajymif;oGm;w,f aemf/
aemufwpfck ---
½ku©rlvm'daoemoae rkÍÆwdPoE¦&Pm'Dok edyZÆdwAÁH/
(tH-|-3-313/)
½ku©rlvm'daoemoae = opfyif&if; paom ausmif; tdyf&m
ae&mü/ rkÍw Æ P
d oE¦&Pm'Dok = jzLqHjruf Nyw d jf rufwjYdk zifh jyKvyk f
xm;tyfaom tcif;ponfwkdYü/ edyZÆdwAÁH = tdyfpuf&\/
vlUb0wke;f u Munfv h u
dk rf nfqv
dk dYk&SdvQif usuof a&r*Fvm tjzm
jzmwkdYESifh jynfhpkHaewJh tvGef tqifhjrifhwJh arGU&mawG aumfaZmawG
d 8 zm;atmufawm&q&mawmf

uwåyD gawG tp&Sw


d hJ rGejf rwfaom tdy&f m ae&mawGxufrmS tdypf ufc-hJ
&aomfvnf;yJ &[ef;b0a&mufvmNyq D v dk Qif opfyif&if;wnf;[laom
ausmif; pwJh ausmif;awGxrJ mS jrufopf&u G u
f av;awGudk pk½;Hk Ny;D awmh
cif;xm;wJh tcif;awGrSm tdyfpuf&rnhf oabmyJ &Sdw,f/
aemufwpfck ---
pr®c@w¥dum'Dok edoD'dwAÁH/ (tH-|-3-313/)
pr®c@w¥dum'Dok = om;a&EG,yf idk ;f zsmykid ;f ponfwüYdk / edo'D w
d AÁH
= xkdifaetyf\/
vlUb0wkef;uvkd tqifhtwef;jrifhaewJh ukvm;xkdifawGay:rSm
xkdif&wJhç qkdzmawGay:rSm xkdif&wJh oabmrsKd;awmh r[kwfawmhbl;?
om;a&EG,yf idk ;f uav;ay:rSm xkid af e&rnf? zsmydik ;f uav;wpfcak y:rSm
xkdifae&rnf ponfjzifh ykHpHtoGifuav;awG ajymif;oGm;w,f/
aemufwpfck -
ylwdrkwåm'D[d aboZÆH uwåAÁH a[mwd/ (tH-|-3-313/)
ylwdrkwåm'D[d = EGm;usifi,fykyf ponfwkdYjzifh/ aboZÆH = a&mpyf
pDpOfí xm;tyfaom aq;udk/ uwåAÁH = rSD0Joifh rSD0Jxkdufonf/
a[mwd = jzpf\/
vlUb0wke;f uawmh qDO;D axmywf ysm; wifvJ tp&So d nfwjYdk zifh
a&mpyfxm;wJh aq;trsKd;;rsKd;awGudk okH;pGJcJh&w,f/ &[ef;b0 a&muf-
vmNyD qkdvkdY&SdvQifawmh EGm;usifi,fykyfjzifh pdrfxHkxm;tyfwJh ZD;jzLoD;
oQod Qm;oD; zefcg;oD; tp&Sod nfwu Ydk dk rS0D o
J ;Hk aqmif&w,f/ qGr;f ouFe;f
ausmif; aq;qkdwJh ypönf;av;yg;awGonf vlUb0wkef;u okH;pGJcJh&wJh
ypönf;awGeJY ykHpHrwlawmhbJeJY toGifajymif;oGm;w,f/ tJ'Dvkd toGif
ajymif;rIudk ]]y&dum© & a00PÖ,
d }H } tok;H taqmify&du&© mwk\ Yd toGi-f
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 9

ajymif;jcif;vkYd ac:ygw,f/ omoemabmifoYdk 0ifa&mufNy;D udavom-


awGudk ESifxkwfypfrnfqkdwJh OD;wnfcsufjzifh &Sif&[ef;jyKvmwJh yk*¾dKvf
rSefcJhvQifvnf; 'Dvkd y&du©&mwkdY\ toGifajymif;oGm;rIç okH;pGJolwkdY\
toGifajymif;oGm;rIawGukdvnf;yJ tjrJrjywf rMumcP qifjcifay;yg
qkdNyD;awmh jrwfpGmbk&m;u qkdqkH;rxm;ygw,f aemf/
'DtqkH;trawGukd wu,fvufawGU vkdufemjyKusifhoGm;wJh ol-
awmfaumif;awGuawmh wu,fh ola|;om;tppf jzpfawmfrlMuwJh
t&Sifom&dykwå&m t&Sifr[marm*¾v’mef t&Sifr[muóy tp&SdwJh
olawmfaumif;awG jzpfMuygw,f/ xkdolawmfaumif;awGxJu t&Sif
om&dykwå&mBuD;\ xkH;av;wpfckukd bkef;BuD; enf;enf; xyfajymrnf/
t&Sifom&dykwå&m\ ESdrfcsxm;aom pdwf"mwf
t&Sifom&dykwå&m ukd,fawmfjrwfBuD;[m csrf;om<u,f0wJh
ola|;om;wpfOD;jzpfygw,f/ wpfcsdefrSm y&dedAÁmefpHNyD qkdMupkdYaemf/
y&dedAÁmefpHrnfh nrSm rdrdarG;zGm;cJhwJh wkdufcef;twGif;rSmyJ jyefNyD;awmh
y&dedAÁmef pHygw,f/
OD;wnfcsufuawmh - r,fawmfjzpfwJh ½lyom&DykaPÖ;rBuD;ukd
aomwmywård *fÓPfç zkv d Ó f PfoYdk qku
d af tmif w&m;a&at; tNrKd uf
aq;udk wkdufauR;awmfrlcsifwJh OD;wnfcsufjzifh xkdn rdrd arG;zGm;cJh&m
emVu&GmtwGif;rSm wnf&SdwJh arG;zGm;cJh&m wkdufcef;twGif;rSmyJ y&d-
edAmÁ efpzH Ydk BuKd ;pm;cJyh gw,f/? r,fawmfjzpfwhJ ½lyom&Dyak PÖ;rBu;D ukv
d nf;
w&m;a&at; tNrdKufaq;ukd wkdufauR;EkdifwJhtwGuf r,fawmfBuD;-
vnf; aomwmywådr*fÓPf zkdvfÓPf qkdufa&mufoGm;cJhygw,f/
t&Siof m&dyw k &å m uk,
d af wmfjrwfBu;D vnf; y&deAd mÁ ef pHveG af wmfrl
oGm;NyD/ xkdtcsdefrSm rdrd\ om;&wemukd tvGefMunfndKaewJh rdcif
jzpfolu a&TawGukd xnfhxm;wJh *kda'gifwkdufwHcg;awGukd zGifhNyD;awmh
d 10 zm;atmufawm&q&mawmf

a&TawGukd csdefwG,fNyD;awmh ay;w,f/ ighom; y&dedAÁmefpHwJh rD;oN*ØK[f-


&rnfyh rJG mS a&Tr@yfaygif; (500)? a&Tjyom'faygif; (500) aqmufvyk af p
qkNd y;D awmh 'Dvdk a&TawG xkwaf y;w,f aemf/ 'g b,favmuf csr;f omae
ovJqkdwmukd bkef;BuD;ajymcsifwmyg/
tJ'Davmuf csrf;omwJh ola|;om;&wem wpfOD;u wpfcsdef
omoemabmif 0ifa&mufNy;D &Si&f [ef;jyKvmNy?D &Si&f [ef;jyKvmwJh tcsed f
tcgrSm 'D t&Sio f m&dyw k &å m\ *kPaf wGudk bk&m;&Siu f cs;D usL;awmfrw l hJ
taetm;jzifh y&deAd mÁ efpv H eG af wmfro
l mG ;Ny;D wJah emuf t&Siof m&dyw k &å m\
"mwfawmfawGudk nDjzpfol t&Sipf Ek r´ ax&fu om0w¬jd ynfreG f aZw0ef
ausmif;wku d of Ydk ,laqmifvmNy;D jrwfpmG bk&m;&Si\ f vufawmfoYdk tyf-
ESif;ylaZmfwJh tcsdeftcgrSm "mwfawmfxnfhxm;wJh MuKwfuav;ukd
vuf0g;ay:wifNy;D bk&m;&Siu f t&Sio f m&dyw k &å m\ *kPaf us;Zl;awGukd
csD;rGrf; ajr§mufpm;aomtm;jzifh &[ef;awGudk vkdufemjyKusifh oifhwJh
qifjcifoifh qifjcifxu dk w f hJ w&m;awGudk a[may;ygw,f/ emMunfMh u-
&atmif ---
a,m yAÁZD Zmwdowmed yÍö?
y[m, umrmed raem&rmed/
wH 0Dw&m*H okorm[dwd`Ed´,H?
y&dedAÁKwH 0E´x om&dykwåH/ (oH-|-3-255/)
bdua© 0 = &[ef;awmfrsm; tkd ...cspo f m;wk/Yd a,m om&dyak wåm
= tMuif om&dykwå&m rnfomac:rSwf &[ef;jrwfonf/ raem&rmed
= pdwfESvkH;ukd &TifjyHK;arGUavsmfapEkdifukefaom/ umrmed = 0w¬Ktm½kH
umr*kPfwkdYukd/ y[m, = riJhruGuf &uf&ufpGefYy,fawmfrlcJhonf
jzpfí/ yÍö Zmwdowmed = b0rsm;pGm ig;&mwkdYumvywfvkH;/ yAÁZD =
o'¨gvkvk &Sif&[ef;jyKcJhavNyD/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 11

t&Sifom&dykwå&mukd,fawmfjrwfBuD; &[ef;jyKvmwm 'Dwpfb0


wGif r[kwfbl;? b0aygif; (500) qufwkduf &Sif&[ef;jyKcJhw,f/
b0aygif; (500) qufwkduf &Sif&[ef;jyKvmwJh tcsdeftcgrSm rdrd
ykdifqkdifaewJh ouf&SdoufrhJ umr0w¬K tpkpkawGukd ihJuGufrI r&SdbJeJY
&uf&ufa&ma&m pGefYvTwfNyD;awmhrS omoemabmif 0ifa&mufNyD;
&[ef;jyKvmwJh olawmfaumif;jzpfw,f/ 'gu olUrSm csD;usL;xkdufwJh
*kPft*Fgwpfckaemf .../ aemufwpfck ---
0Dw&m*H = ,cktcg0,f wPSm&m* vk;H 0 uif;Ny;D xaom/ oko-
rm[dw`d E, ´d H = aumif;pGm wnfNird af om orm"da`Ev
´ nf; &Sad yxaom/
y&dedAÁKwH = y&dedAÁmef 0ifpHcsKyfNidrf; 'ku©Zmwfodrf;avNyD;aom/ wH
om&dykwåH = xkdom&dykwå&m rnfomac:rSwf &[ef;jrwfukd/ wkarS =
oifcspfom;wkdYonf oifcspforD;wkdYonf/ 0E´x = o'¨g½kdusKd; rmefpG,f
csKd;í &Sdckd;OD;ESdrfMuygukkefavmh .../
"mwfawmfMuKwu f av; vufsmvuf0g;ay:rSm wifNy;D awmh jrwfpmG
bk&m;u &[ef;awGukd t&Sifom&dykwå&m\ ykvJ&wemeJY wlnDaewJh
"mwfawmf&wemawGukd &Sdckd;ylaZmfzkdY&eftwGuf wkdufwGef;w,faemf/
aemufwpfck ---
cEÅDAavm yx0doarm e ukyÜwd?
e pmyd pdwåó 0aoe 0wåwd/
tEkurÜaum um½kPdaum p edAÁKawm?
y&dedAÁKwH 0E´x om&dykwåH/ (oH-|-3-255/)
bdua© 0 = &[ef;awmfrsm; tkd ... cspo
f m;wk/Yd a,m om&dyak wåm
= tMuif om&dykwå&m rnfomac:rSwf &[ef;jrwfonf/ cEÅDAavm =
tvGetYf vGef onf;cHbjd im; t"d0goecEÅw
D &m;vQif cGetf m;&So
d jl zpfí/
yx0doarm = r[myx0D þajr EIdif;,l ykHpHwlonfjzpfí/ e ukyÜwd
d 12 zm;atmufawm&q&mawmf

= tjyifol wpfbufom;tm; b,fawmhrS trsufrxGufwwfacs/


pdwåó = rwnfNidrfjim; pdwfw&m;\/ 0aoe = tvkdtBudKuf olU
p½kdufjzifh/ e pmyd 0wåwd = rnfonfhtcgrS vdkufvnf; rvkdufygacs/
t&Sifom&dykwå&mukd Munfhvkduf ... 'Davmuf csrf;om<u,f0-
aewJh ola|;om;&wemwpfOD; jzpfayrnhfvkdY olu omoemabmifodkY
0ifa&mufvYkd &Si&f [ef;jyKvmwJt h csed t
f cgrSm t&[wår*f t&[wåzv kd f
qduk of mG ;Ny/D &m* a'go arm[awGu uif;oGm;Ny/D &m* a'go arm[
awG uif;oGm;wJh t&Sifom&dykwå&m udk,fawmfjrwfBuD;udk vSrf;arQmf
MunfhvdkufwJh tcsdeftcgrSm bmjzpfaeovJ¿ cEÅDAv - tvGefYtvGef
onf;cHwJh t"d0goecEÅDw&m;udk olu cGeftm;tjzpf tjrJwrf; tokH;
jyKw,f/ yx0Dor = r[myx0DajrBuD;eJY wlnDaewJh onf;cHjcif; cEÅD
w&m; &Sdw,f/ r[myx0DajrBuD;ay:udk pifMu,fwJh t&m0w¬KudkyJ
jzpfap? rpifMu,fwhJ t&m0w¬Kuydk jJ zpfap pGeyYf pfvu kd w f hJ tcsed t
f cgrSm
r[myx0DajrBuD;rSm azmufjyefrI wkefvIyfrI azmufjyefysufpD;rI bmrQ
r&Sod vdb k J t&Sio f m&dyw k &å mtay:odYk aumif;aom tm½kaH wGyJ jzpfapç
raumif;aom tm½kHawGyJ jzpfap wdkufcdkufvmNyD qdkvQif t&Sifom&d-
ykw&å mud, k af wmfjrwfBu;D \ pdw"f mwfonf wkev f yI rf rI &Sbd J r[myx0D
ajrBuD;uJhodkY MuHHhMuHHhcdkifMunfwJh onf;cHjcif; cEÅDpGrf;tm; &Sdaew,f/
aemufwpfck -
pdwåó = rwnfNidrfjim; pdwfw&m;\/ 0aoe = tvdktBudKuf
olUp½kdufjzifh/ e pmyd 0wåwd = rnfonfhtcgrS vdkufvnf; rvdkufyg-
wwfacs/ pdw\ f tvdt k wdik ;f tjyKtrlqwkd m wpfcgrQ r&Scd b
hJ ;l / jyKoifh
jyKxdkufwJh vkyfief;&yfawGudk jyKw,f/ rjyKoifhrjyKxdkufwJh vkyfief;&yf-
awGudk a&SmifMuOfcJhw,f/ ajymoifhajymxdkufwJh pum;udk ajymw,f/
rajymoifhrajymxdkufwJh pum;awGudk a&SmifMuOfcJhw,f/ MuHpnfoifh
MupH nfxu kd w
f mudk pdwu f ;l MupH nfw,f/ rMupH nfoifh rMupH nfxu kd w
f hJ
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 13

tm½kHawGudk tjrJwrf; a&SmifMuOfcJhw,f/ pdwf\ tvdktwdkif; jyKrl-


aqmif&uG rf q
I w
kd m wpfcrk S r&Scd b
hJ ;l / 'g t&Sio
f m&dyw
k &å mrSm&Sw
d hJ *kP-f
awGyJaemf/ aemufwpfck -
tEkurÜaum = ajymxlrsm;pGm owå0gudk arwåmyHhaxmuf apmifh-
a&Smufwwfay\/
owå0gtaygif;tay:rSm jzefMY uufxm;wJh arwåmpsmefawGudk tjrJ
0ifpm;Ny;D awmh owå0gawGtay:ü arwåm"mwfjzifh apmifah &SmufwwfwhJ
pdwfxm;vnf; &Sdw,f/
um½kPdaum p = MuifemqyGm; oem;vnf; oem;wwfay\/
u½kPmbm0emur®|mef;ukdvnf; psmefqkdufonfwkdifatmif
pD;jzef;aewJh olawmfaumif;jzpfjcif;aMumifh owå0gtm;vkH;tay:ü
Muifemoem;wwfwJh pdwfxm;uvnf; olUrSm &Sdaew,f/ 'gaMumifh -
tEkurÜaum = ajymxlrsm;pGm owå0gudk arwåmyHhaxmuf apmifh-
a&Smufwwfay\/ um½kPad um p = MuifemqyGm; oem;vnf; oem;
wwfay\/ edAÁKawm = udavom[l tylrvdrf; at;Nidrf;NyD;olvnf;
jzpfay\/ y&deAd KÁ wH = y&deAd mÁ ef0ifpcH sKyNf ird ;f 'kuZ© mwford ;f avNy;D aom/
wH om&dykwåH = xkdom&dykwå&m rnfomac:rSwf &[ef;jrwfukd/ wkarS
= oifcspfom;wkdYonf oifcspforD;wkdYonf/ 0E´x = o'¨g½kdusKd; rmef-
pG,fcsKd;í &Sdckd;OD;ESdrfMuygukefavmh/
'kw,
d tBurd f jrwfpmG bk&m;u wku
d w
f eG ;f jyefw,faemf/ aemufxyf
wwd,tBudrf jrwfpGmbk&m;u bmqufwkdufwGef;jyefvJ¿
p@mvykawåm ,xm e*&H y0da|m?
eDpraem p&wd uaVmyd[aw¬m/
wxm t,H 0dp&wd om&dykawåm?
y&dedAÁKwH 0E´x om&dykwåH/ (oH-|-3-255/)
d 14 zm;atmufawm&q&mawmf

bdu©a0 = &[ef;awmfrsm; tdk ... cspfom;wkdY/ e*&H y0da|m =


NrdKU&GmtwGif; xrif;t&Sm 0ifa&mufí vmayaom/ p@mvykawåm
= qif;&JvSjim; 'Gef;p@m;\ om;onf ---
tvGef qif;&JEGrf;ayaewJh olawmif;pm;wpfOD; &Sdw,f? 'Dol-
awmif;pm;u NrdKU&GmtwGif;rSm xrif;&SmzkdY 0ifvmNyD?
bdu©a0 = &[ef;awmfrsm; tdk ... cspfom;wkdY/ e*&H y0da|m =
NrdKU&GmtwGif; xrif;t&Sm 0ifa&mufívmayaom/ p@mvykawåm =
qif;&JvjS im; 'Ge;f p@m;\om;onf/ uaVmyd[aw¬m = ES;D jzifh &ufvyk f
pkwfEkwfvSpGmaom cGufi,fukd vuf0,fukdifpGJvsuf/ eDpraem = rmef
rwuf<u ESdrfcsaom pdwf"mwf &Sdvsuf/ p&wd ,xm = vSnfhvnf
usufpm; oGm;vmaexdkifbdouJhokdY ---
olawmif;pm;ukd Munfv h udk v
f Qif NrKd U&GmtwGi;f rSm olu xrif;&SmzkYd
0ifa&mufvmw,f/ tifrwefqif;&J EGr;f yg;Ny;D awmh pm;p&mrJh aep&mrJh
cku
d ;dk &mrJw
h hJ olawmif;pm;vnf; jzpfw,f/ Ny;D awmhvnf; 'Doal wmif;pm;
\ awmif;rnfh cGufuav;udk MunfhvkdufvQif ESD;jzifh &ufvkyfxm;wJh
tifrwef pkwaf ewJh cGupf w k uf av;wpfco k m jzpfw,f? tJ'D cGupf w k -f
uav;wpfckudk vufuukdifNyD;awmh NrdKU&GmtwGif; xrif;awmif;zdkY
0ifvmw,f/ 0ifvmwJh 'Doal wmif;pm;\ oEÅmefukd vSr;f Munfv h udk wf hJ
tcsed t f cgrSm tifrwef wuf<ujrifah rmufaewJh rmew&m;awG olUrSm
r&Sdbl;? olu a'go odyfBuD;rnfç rmeawGu odyfBuD;aernfqkdvQif
olUukd xrif;ay;rJhvl r&Sdbl;qkdwm ol em;vnfaew,f aemf .../
tJ'DykHpHav;ukd pHxm;NyD;awmh jrwfpGmbk&m;u b,fvkda[movJ¿
bdu©a0 = &[ef;awmfrsm; tdk ... cspfom;wkdY/ e*&H y0da|m =
NrdKU&GmtwGif; xrif;t&Sm 0ifa&mufívmayaom/ p@mvykawåm =
qif;&JvjS im; 'Ge;f p@m;\om;onf/ uaVmyd[aw¬m = ES;D jzifh &ufvyk f
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 15

pkwfEkwfvSpGmaom cGufi,fukd vuf0,fukdifpGJvsuf/ eDpraem = rmef


rwuf<u ESdrfcsaom pdwf"mwf&Sdvsuf/ p&wd ,xm = vSnfhvnf
usufpm; oGm;vmaexdkifbdouJhokdY/ wxm = xkdYtwl/ t,H om&d-
ykawåm = þom&dykwå&m rnfomac:rSwf &[ef;jrwfonf/ eDpraem
= rmefrwuf<u ESdrfhcsaom pdwf"mwf&Sdvsuf/ 0dp&wd = vSnfhvnf
usupf m; oGm;vmaexkid af vh &Sad y\/ y&deAd KÁ wH = y&deAd mÁ ef 0ifpcH sKyNf ird ;f
'ku©Zmwf odrf;avNyD;aom/ wH om&dykwåH = xkdom&dykwå&m rnfom
ac:rSwf &[ef;jrwfukd/ wkarS = oifcspfom;wkdYonf oifcspforD;wkdY
onf/ 0E´x = o'¨g½kud sK;d rmefp, G cf sK;d í &Scd ;dk OD;ESrd Mf uygukeaf vmh .../
t&Sio f m&dyw k &å monf ckeu bke;f Bu;D ajymcJo h vkyd J tvGef csr;f om
<u,f0wJh ola|;om;wpfOD; jzpfygw,f/ 'gayrJh omoemabmifukd
0ifa&mufvmNyq D v dk Qif rdrd pdw"f mwfudk b,fvdk ESrd chf sxm;ovJ¿ tifr-
wef qif;&Jvw S hJ NrKd U&GmtwGi;f xrif;awmif;zk&Yd ef 0ifvmwJh olawmif;-
pm;yrm rdrd\ pdwfukd tjrJwrf; ESdrfhcsxm;w,f/ 'Dvkd ESdrfhcsNyD;awmhrS
NrdKU&GmtwGif;rSm qGrf;cHjcif;jzifh vSnfhvnfavh&Sdw,f/ 'gaMumifh
omoemabmif 0ifa&mufNy;D &Si&f [ef;jyKvmNyq D v
dk Qif &Si&f [ef;jyKvmwJh
yk*Kd¾ vaf wGrmS xm;&So d ifw
h hJ pdwaf e pdwx
f m;ukd jrwfpmG bk&m;u a[mae
ygw,f/ aemufwpfck ---
Ooabm ,xm qdEé0domPaum?
ta[|,aEÅm p&wd yk& EÅa& 0ae/
wxm t,H 0d[&wd om&dykawåm?
y&dedAÁKwH 0E´x om&dykwåH/ (oH-|-3-255/)
bdua© 0 = &[ef;awmfrsm; tkd cspo f m;wk.Yd ../ qdE0é o
d mPaum
Ooabm = OD;csKu d sK;d jim; OobEGm;vm;onf/ yk&EÅa& = NrKd U&GmtwGi;f -
üvnf;aumif;/ 0ae = awmtwGif;üvnf;aumif;/ ta[|,aEÅm
= rnfoUl ukrd Q ESyd pf ufnO§ ;f yef;rI tvsO;f yif rjyKonfjzpfí/ p&wd ,xm
d 16 zm;atmufawm&q&mawmf

= vSnfhvnfusufpm; oGm;vm aexkdifbdouJhokdY/ wxm = xkdYtwl/


t,H om&dyak wåm = þ om&dyw k &å m rnfomac:rSwf &[ef;jrwfonf/
ta[|,aEÅm = rnfolUukdrQ n§Of;yef;ESdyfpufrI tvsOf;yif rjyKonf
jzpfí/ 0d[&wd = avsmif;ç xkid çf &yfç oGm; av;yg;,myx rQwwifw h ,f
aepHyg,favh &Sday\/ y&dedAÁKwH = y&dedAÁmef 0ifpHcsKyfNidrf; 'ku©Zmwf
odrf;avNyD;aom/ wH om&dykwåH = xkdom&dykwå&m rnfomac:rSwf
&[ef;jrwfu/dk wkarS = oifcspo f m;wko Yd nf oifcspo
f rD;wko
Yd nf/ 0E´x
= o'¨g½kdusKd; rmefpG,fcsKd;í &Sdckd;OD;ESdrfMuygukefavmh .../
csKdusKd;aewJh EGm;vm;OobBuD; wpfaumif&Sdw,f? csKdusKd;aewJh
EGm;vm;OobBu;D onf NrKd U&GmtwGi;f vSnv hf nfwhJ tcsed t
f cgrSmyJ jzpf
apç awmtwGif;udk vSnfhvnfwJh tcsdeftcgrSmyJ jzpfap? rnfonfh
owå0g wpfpw Hk pfO;D ukrd Q n§O;f yef;ESyd pf ufjcif; tvsO;f rjyKbJ vSnv hf nf
usufpm; oGm;vmaexkdifbdouJhokdY tvm;wlyJ t&Sifom&dykwå&m
uk,d af wmfjrwfonfvnf;yJ NrKd U&GmtwGi;f vSnv hf nfusupf m;wJh tcsed f
tcgrSmyJjzpfapç ausmif;wku d t
f wGi;f vSnv hf nf usupf m;wJh tcsed t f cg
rSmyJ jzpfap avsmif;ç xkdifç &yfç oGm; av;yg;aom £&d,mykxfjzifh
aexkdifawmfrlwJh tcsdeftcgrSm rnfonfh owå0g wpfpkHwpfOD;ukdrQ
n§Of;yef;rI ESdyfpufrIç pdwftaESmifht,Suf jzpfatmif jyKvkyfrIqkdwm
wpfcgrQ r&SdcJhzl;ygbl;/ 'gaMumifh 'ku©Zmwfodrf;oGm;NyDjzpfwJh y&dedAÁmef
0ifpHawmfrlwJh 'D t&Sifom&dykwå&mukd,fawmfjrwfukd oifcspfom;wkdY
wawG oifcspforD;wkdYwawGonf o'¨g½kkdusKd; rmefpG,fcsKd;NyD;awmh &Sdckd;
OD;ñTwfMuyg...qkdNyD;awmh jrwfpGmbk&m;u wkdufwGef;awmfrlygw,f/
'Dae&mrSm bkef;BuD;ajymcsifwmu omoemabmif0ifa&mufNyD;
&Si&f [ef;jyKvmwJh yk*Kd¾ vaf wGonf rdr\ d toGit f jyif ajymif;vJomG ;rIudk
tjrw J rf; qifjcif½yI mG ;zkYd bk&m;&Siu
f wku
d w
f eG ;f xm;w,fqw kd hJ tcsuyf J
jzpfygw,f/ 'Dvdk ypöa0u©PmÓPfjzifh tjrw J rf; qifjcifvu dk w f thJ wGuf
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 17

bmjzpfvmEkdifovJ¿
{0H ypöa0u©awm aumayg p rmaem p y[D,wd/ (tH-|-3-313/)
{0H = þokdY/ ypöa0u©awm = qifjcif½IyGm;vsuf&Sdaom yk*¾dKvf\
oEÅmefü/ aumayg p = trsufa'goukdvnf;aumif;/ rmaem p =
rmefrmewuf<urIukdvnf;aumif;/ y[D,wd = y,f&Sm;Ekdifay\/
rdr\
d 'Dvdk tqif; azmufjyefysupf ;D aewmawGudk = ½kyt f qif;\
azmufjyefysupf ;D rI rdro
d ;Hk pGaJ ewJh y&du&© mawG\ toGit
f jyif ajymif;-
vJoGm;rIawGukd tjrJrjywf qifjcifvkdufrnfqkdvkdY&SdvQif 'Dvkd qifjcif
aewJh yk*¾dKvf\ oEÅmefrSm trsufa'gow&m;awGukdvnf; 'Dyk*¾dKvfu
y,f&mS ;Ekid w
f o
hJ abm &Sod mG ;vdrrhf nf/ rmefrmew&m;awGuv dk nf; y,f-
&Sm;EkdifwJhoabm &SdoGm;vdrfYrnf/ 'gaMumifh -
]]a00PÖd,rSd tZÑKy*awm}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
t[H = igonf/ a00PÖ, d H = ½kyt
f qif;\ azmufjyefysupf ;D jcif;ok/Yd
tZÑKy*awm = uyfa&mufí ae&avonf/ trSd = jzpf&ayNyD/ £wd
= þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY 0ifa&mufí &Sif&[ef;
jyKvmaom yk*Kd¾ vo
f nf/ tbdPHS = tjrrJ jywf rMumcP/ ypöa0u©w d AÁH
= qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/
jrwfpGmbk&m;u 'Dtcsufudk eHygwf (1)qkH;rxm;w,f/ eHygwf
(2)tcsufudk jrwfpGmbk&m;u b,fvkd qufNyD; qkH;rovJ¿

olwpfyg;wkdYESifh qufpyfaeaom toufarG;rI


]]y&y#dA'¨g ar ZD0dum}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
ar = ig\/ ZD0dum = toufarG;rIonfum;/ y&y#dA'¨g =
olwpfyg;wkdYESifh qufpyfvsuf&Sd\/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe =
d 18 zm;atmufawm&q&mawmf

omoemabmifokdY 0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/


tbdPHS = tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcif-
xkdufay\/
igY\ toufarG;0rf;aMumif;vkyfief;&yfonf olwpfyg;wkdYESifh
tjrJwrf; qufpyfaew,fqkdwmukd omoemabmifokdY 0ifa&mufNyD;
&Sif&[ef;jyKvmwJh yk*¾dKvfrSefvQif tjrJrjywf qifjcifay;yg? rMumcP
qifjcifay;yg? 'Dvkd qifjcifvkdufvkdY&SdvQif bmjzpfrvJ¿
{0H ypöa0u©awm [d tmZDa0g y&dokZÑwd? yd@ygawm p typd-
awm a[mwd/ (tH-|-3-313/)
{0H = þokv
Yd Qi/f ypöa0u©awm = qifjcifaom yk*Kd¾ v\
f oEÅmefü/
tmZDa0g = tmZD0yg&dok'¨doDvonf/ y&dokZÑwd = pifMu,f\/
toufarG;rIqw dk hJ tmZD0yg&do'k o d¨ v D Bu;D pifMu,fomG ;Ekid wf ,f/
igY\ toufarG;rIonf olwpfyg;wkdYESifh tjrJwrf; qufpyfaew,f
qkw d mukd tjrrJ jywf qifjcifvu dk rf nfqv dk Qif 'Dvdk qifjcifaewJh yk*Kd¾ v\f
oEÅmefrmS tmZD0yg&do'k o d¨ vD Bu;D pifMu,fomG ;Ekid w f ,f/ b,fvv dk nf;
vkYd ar;vQiaf wmh - ]]igonf olwpfyg; vSLwJh ouFe;f ukd 0wf½aHk e&w,f/
igonf olwpfyg; vSLaewJh qGrf;udk pm;ae&w,f/ igonf olwpfyg;
vSLaewJh ausmif;rSm aeae&w,f/ igonf olwpfyg; vSLaewJh aq;
ypönf;awGukd okH;pGJae&w,f}}vkdY 'Dvkd cPcP qifjcifay;vkdufrnf
qkvd &Ydk v
dS Qif 'Dvdk qifjcifaewJh yk*Kd¾ v\ f oEÅmefrmS tmZD0yg&do'k d¨ oDvu
wjznf;jznf; jynfph v Hk mEkid w f ,f/ pifMu,fvmEkid w f ,f/ bmaMumifv h ¿J
'Dvdk qifjcifaewJh yk*Kd¾ vu
f 'DtoufarG;0rf;aMumif;vkyif ef;&yfEiS hf
ywfoufNy;D awmh bk&m;&Sif ynwfawmfrw l hJ odum© yk'af wGudk tjrw
J rf;
trSw&f atmif 'Dqifjcifru I tjrw J rf; wku
d wf eG ;f vIUH aqmfay;aeygw,f/
wkdufwGef;vIHUaqmfay;aewJh twGufaMumifh 'Dvkd rMumcP qifjcif-
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 19

ay;vkdufvkdY&SdvQif bk&m;&Sif rBudKufwJh rdpämtmZD0ac:wJh rSm;aom


toufarG;rIvyk if ef;&yfawGukd rdru d a&SmifMuOfrmS jzpfw,f/ rqifjcifwhJ
yk*Kd¾ vaf wGu ra&SmifMuOfb;l ? qifjcifwyhJ *k Kd¾ vu f awmh rMumcP qifjcif
aewJhtwGuf a&SmifMuOfrnf/ a&SmifMuOfvdkufvkdY&SdvQif rdrd toufarG;
0rf;aMumif; vkyfief;&yfonf wjznf;jznf; pifMu,foGm;rnf? 'Dvkd
pifMu,fcv hJ Qif tmZD0yg&do'k o
d¨ v
D ESihf jynfph NHk yv
D Ydk 'Dvq
dk &dk w,f/ okaYd omf
'DavmufwGifvm;qkdawmh ruao;bl; .../

odu©myk'f (6) yg;


'Dae&mrSm toufarG;0rf;aMumif;ESihf qufpyfNy;D bk&m;&Sif ynwf
awmfrlxm;wJh odu©myk'f (6)rsKd; &Sdygw,f/ 'Dodu©myk'f (6)rsKd;udk 0denf;
y&d0gygVdawmf (0d-5-178/)rSm tusOf;csKyfNyD; az:jyxm;ygw,f/
eHygwf (1)uawmh--- yg&mZdutmywf jzpfygw,f/ toufarG;
0rf;aMumif;udk taMumif;jyKum ,kwfrmwJh tvdkqkd;jzifh rdrdrSm xif&Sm;
r&Swd hJ psmefr*fzvdk f w&m;awGukd &&Sw d t
hJ aeESihf 0g<um;yvTm; ajymqdck -hJ
vQif yg&mZdutmywfoifah pvdYk bk&m;&Siu f odum© yk'f ynwfxm;awmf
rlygw,f/ psmefw&m; r*fw&m; zdkvfw&m;awGudk &aewJh &[ef;vdkY
vlawGu txifBu;D um vSL'gef; ylaZmfMuvdrrhf nfqw kd hJ arQmvf ifch surf sK;d
udk ,kwrf mwJh tvdq k ;kd vdYk qdv
k ykd gw,f/ 'Dtvdq k ;dk udk tajccHum psmef
r*fzv kd af wGukd r&bJEiS hf &w,fvYkd 0g<um; yvTm; ajymqdck v hJ Qiçf vlwu Ykd
vnf; txifBuD;um ypönf;av;yg;wdkYudk vSL'gef; ylaZmfcJhvQif xdk
ypön;f awGukd oH;k pGwJ hJ &[ef;[m tmZD0yg&do'k o ¨d vD rpifMu,fawmhb;l /
eHygwf (2)uawmhh--- toufarG;0rf;aMumif;udk taMumif;jyKum
,kwfrmwJh tvdkqdk;jzifh a,musfm; rdef;r ESpfOD;om;wdkY\ tMum;rSm
atmifwref vkyfief;&yfudk jyKusifhw,f? oHCm'daooftmywf oifh-
w,f/
d 20 zm;atmufawm&q&mawmf

eHygwf (3)uawmhh --- tvm;wl &nf&G,fcsufESifh ]]oihfausmif;rSm


oDwif;oH;k wJh ud,
k af wmf[m &[EÅmyJ}}vdYk ajymqdw k ,f? xkvp’ Of;tmywf
oifhw,f/
eHygwf (4)uawmhh --- toufarG;rItwGuf axmywf qDOD; ysm;
wifvJ ig; trJ pwJh rGefjrwfwJh abmZOfawGudk aqGrsKd;rawmfolç
ypön;f av;yg; awmif;cH&ef rzdwMf um;xm;olwx Ykd rH mS *dvme r[kwbf J
awmif;&rf; pm;oHk;w,f? ygpdwftmywf oifhw,f/
eHygwf (5)uawmh --- toufarG;0rf;aMumif;udyk J taMumif;jyKum
bduK© erD u qDO;D axmywf ysm; wifvJ ig; trJpwJh rGejf rwfwhJ abmZOf-
awGukd aqGrsK;d rawmfoçl ypön;f av;yg; awmif;cH&ef rzdwMf um;xm;ol-
wdkYxHrSm *dvmer[kwfbJ awmif;&rf; pm;oHk;w,f? yg#da'oeDtmywf
oifhw,f/
eHygwf (6)uawmhh --- toufarG;rIudk taMumif;cHum rGefjrwfwJh
yPDwabmZOf r[kwfwJh yJaemuf[if; qGrf;pwJh tm[m&awGudk
*dvme r[kwfbJ aqGrsKd;rawmfpyfolç ypönf;av;yg; awmif;cH&ef
rzdwMf um;xm;olwt
Ykd xHü awmif;&rf; pm;aomufw,f? 'ku#ú t
f mywf
oifhw,f/
'Dvdk odu©myk'f (6)rsKd; vm&Sdygw,f/ 'Dodu©myk'f (6)rsKd;wdkYwGif
wpfrsKd;rsKd;udkjzpfap trsm;udkjzpfap vGefusL;um ypönf;av;yg;udk &Sm-
azGvQif rdpmä tmZD0 jzpfw,f? toufarG;rI rp,fMu,fawmhb;l / ]]ig\
toufarG;rIonf olwpfyg;wdEYk iS hf tjrw J rf; qufpyfaew,fv}Ykd } 'Dvkd
rMumcP qifjcifay;aewJh yk*¾dKvf[m 'Dvdk rSm;,Gif;wJh enf;vrf;jzifh
ypön;f av;yg;udk &atmif &SmazGraI wGukd tjrw J rf; a&SmifMuOfrmS jzpfyg
w,f/
NyD;awmhvJ bk&m;&Sifu [kd - 0dbif;ygVdawmf (tbd-2-255/) pwJh
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 21

xdxk kd ygVdawmfawGrmS vlwu Ykd kd opfo;D ay;jcif; yef;ay;jcif; aq;ukjcif;


pwJh bk&m;&Sif &GH&Sm pufqkyfawmfrlwJh rSm;,Gif;aom toufarG;rI =
rdpmä ZD0rIwjYkd zifh &&Sw
d hJ vmbfvmbawGuv kd nf; roH;k pG&J ef wm;jrpfxm;
awmfrlygw,f/ rdrd\ toufarG;rI[m olwpfyg;wdkYESifh qufpyfae
w,fvYkd tjrJ qifjcifaewJh yk*Kd¾ v[ f mvnf; 'Dvkd bk&m;&Sif &G&H mS pufqyk -f
awmfrlwJh toufarG;0rf;aMumif; vkyfief;&yfawGudk a&SmifMuOfcsifwJh
pdwf"mwfawG ay:vmrnf? a&Smifvnf; a&SmifMuOfayvdrfhrnf/
odkYaomf ...
yd@ygawm p typdawm a[mwd/
yd@ygawm p = 'g,um 'g,dumrwkYd vSL'gef;ylaZmfaewJh qGr;f ukd
vnf;yJ/ typdawm = wkv YH n S whf pfzef jyefvnfí ylaZmftyfNy;D jzpfonf/
a[mwd = jzpfay\/
'um 'umrwdkY vSL'gef;aewJh qGrf;awGukdvnf; wkHYvSnfhwpfzef
jyefvnfNyD; ylaZmfjcif;qdkwJh vkyfief;&yfawGudk rdrdonf wjznf;jznf;
jyKvkyfNyD; jzpfoGm;vdrfhrnf/ b,fvkd jyKvkyfNyD; jzpfovJ¿
r[mrdwå (t,srdwå) rax&fjrwfBuD;
'Dtykdif;av;ukd bkef;BuD; 0w¬KZmwfaMumif;uav;wpfckudk &nf
ñTef;NyD; enf;enf;av; xyfa[mr,f aemf/ emrnfausmfjzpfwJh r[m
rdwårax&fBuD; (t,srdwårax&fBuD;) qkdMupkdY/ oD[kdVfuRef; uóu
vkdPf*l wpfckrSm olu oDwif;okH;aeygw,f/ 'Drax&fBuD;udk qGrf;ukd
wkHYvSnfhwpfzef ylaZmfwJh vkyfief;&yfrSm pHjytjzpfeJY t|uxmrsm;u
azmfjyxm;ygw,f/ ('D-|-2-379-380/ r-|-1-297-298/ oH-|-3-196-197/
tbd-|-2-266-267??)
'Dawmh 'Dae&mrSm - txl;ojzifh qGrf;eJY ywfoufNyD;awmh ]]ig\
toufarG;rIonf olwpfyg;wdEYk iS hf qufpyfaew,f}}vdYk 'D qifjcifwmeJY
d 22 zm;atmufawm&q&mawmf

ywfoufNyD; qifjcifykHenf;pepfuav;awGudkvnf; t|uxmq&m


awmfu enf;enf; zGifhqkdxm;w,f/ b,fvdkvJ¿
a, wH yd@ygwm'D[d Oy|[EÅd? £ar aw rEkóm ae0
Ówum? e 'gour®u&m? emyd ]wH edóm, ZD0dómrm}wd aw
yPDwmed yd@ygwm'Ded a'EÅd/ ('D-|-2-379-380/ r-|-1-297-298/ oH-
|-3-196-197/ tbd-|-2-266-267/)
a, = tMuif'g,um 'g,dumrwdkYonf/ wH = oifhudk/ yd@-
ygwm'D[d = qGrf;ponfwdkYjzifh/ Oy|[EÅd = jyKpkvkyfauR;í aeMu
avukef\/ £ar rEkóm = þ'g,um 'g,dumrwdkYonf/ aw
oif\/ ae0 Ówum = aqGrsKd;wdkYvnf; r[kwfMuygayukef/ e
'gour®u&m = uReftrIvkyfa,mufsm;wdkYvnf; r[kwfMuygayukef/
wH = oifhudk/ edóm, = trDSjyKí/ emyd ZD0dómr = touf&SifaewJh
yk*¾dKvfwdkYvnf; r[kwfMuygukef/
tvSL&SifawGudk vSrf;Munfhvdkufyg/ rdrdudk aeYpOfqGrf;jzifh vmNyD;
ylaZmfaeMuNyD/ ylaZmfaewJh 'D tvSL&SifawGudk MunfhvdkufvdkY&SdvQif
'DtvSL&SifawGonf rdrd\ aqGrsKd;awGvnf; r[kwfMubl;/ rdrd cdkif;ap
aewJh uReftrIvkyfa,mufsm;awG uReftrIvkyftrsKd;orD;awGvnf;
r[kwfMubl;/ rdrdudk trDSjyKNyD;awmh toufarG;aewJh yk*¾dKvfawGa&m
[kwfMuovm;¿ r[kwfMubl;aemf/
aw = xkd'g,um 'g,dumrwkdYonf/ yPDwmed = rGefjrwfukef
aom/ yd@ygwm'Ded = qGrf; cJzG,f tp&SdwJh vSLbG,f0w¬KtpkpkwkdYukd/
a'EÅd = ay;vSLí aeMuavukef\/
wpfcgwpf&H tvSL&SifawGbufukd MunfhvkdufvQif rdrdwkdYawmif
rpm;bl;/ tvSLcHyk*¾dKvfawGukd vSLrnfqkdwJh pdwf"mwfjzifh vmvSLMu
w,f/ vSLvkdufwJh ypönf;awGukd MunfhvkdufvQif rGefjrwfwJh qGrf; cJzG,f
abmZOfawG ygw,f/ rGefjrwfwJh ouFef;awGç rGefjrwfwJh ausmif;awGç
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 23

rGefjrwfwJh aq;ypönf;awG ygMuw,f/ tJ'Dvkd rGefjrwfwJh qGrf; cJzG,f


abmZOfpwJh 'DvSLbG,f0w¬K tpkpkawGukd vSL'gef;ylaZmfaewJh yk*¾dKvf
awGukd vSrf;Munfhvkdufawmh rdrdwkdY\ aqGrsKd;vnf;r[kwfç rdrd ckdif;ap
aewJh uRefa,mufsm; uRefrdef;rawGvnf; r[kwfç rdrdukd rDSNyD; touf-
arG;aewJh yk*¾dKvfawGvnf; r[kwfMuygbl;/ bmawGvJ¿
tx acg twåaem um&meH r[yævwH ypömoDormem a'EÅd/
(tbd-|-2-266 .../)
tx acg = wu,fpifppftm;jzifhaomfum;/ twåaem = rdrd\/
um&meH = jyKpyk sK;d axmifxm;Muukeaf om aumif;rIuo k vdk w
f \
Ydk / r[yæ-
vwH = BuD;us,fzGHUNzdK; rsm;jrwfaom tusKd;&Sdonf\ tjzpfukd/ ypöm-
oDormem = vkdvm;awmifhwMuukefvsuf/ a'EÅd = ay;vSLMuukef\/
olwkdYvSLwJh OD;wnfcsufu bmvJ¿ rdrd jyKvkdufwJh jyKpkysKd;axmif
vkdufwJh aumif;rIukokdvfw&m;wkdY\ BuD;us,fzGHUNzdK; rsm;jrwfwJh tusKd;
&SdrIudk vkdvm;awmifhwNyD;awmhom aumif;rIukokdvfawGukd jyKpkvSL
'gef;ylaZmfaeMujcif;jzpfw,f/ aemufwpfck -
ow¬m&myd ]]t,H £ar ypöa, y&dbkÍÆdwGm um,'V§dA[kavm
okcH 0d[&dówD}}wd e {0Íö orÜówm wk,SH ypö,m tEknmwm/
(tbd-|-2-266 .../)
ow¬m&myd = vlewfw\ Ydk q&mwpfqjl zpfawmfral om bk&m;&Siu
f
vnf;yJ/ t,H = þ &[ef;awmfonf/ £ar ypöa, = þ ypönf;
av;yg;wkdYukd/ y&dbkÍÆdwGm = okH;aqmifí/ um,'V§Ad [kavm = ukd,fü
awmifhwif;ckdifrmjcif; rsm;jym;onf/ [kwGm = jzpfí/ okcH = csrf;csrf;
omom/ 0d[&dówd = omoemawmfü aexkdif&ayvwåHU/ £wd =
þokdY ESvkH;ykkdufí/ {0Íö = þokdYvnf;/ orÜówm = aumif;pGm
½IarQmfvsuf/ wk,SH = oifhtm;/ ypö,m = ypönf;av;yg;wkdYukd/ e
tEknmwm = cGifhjyKawmfrltyfonfvnf; r[kwfygay/
d 24 zm;atmufawm&q&mawmf

bk&m;&Siu f vnf; 'Dypön;f av;yg;ukd oift h wGuf cGijhf yKxm;awmf-


rljcif;onf 'D&[ef;awmfonf 'Dypönf;av;yg;awGukd okH;aqmifNyD;
uk,d v
f ufMuchH idk af &; vkyif ef;&yfawG rsm;jym;Ny;D awmh cE¨mud, k f awmif-h
wif;ckid rf mNy;D omoemawmfrmS csr;f csr;f omom aexkid &f vdrrhf nfqw dk hJ
OD;wnfcsufjzifh jrwfpGmbk&m;u cGifhjyKxm;wm r[kwfbl;/ 'Dvkd ukd,f
vufMuHhckdifzGHUNzdK;a&;ukd arQmfvifhawmifhwNyD; jrwfpGmbk&m;u ypönf;-
av;yg;ukd cGijhf yKxm;jcif; r[kww f t
hJ wGuf bmuko d m OD;wnfNy;D jrwf-
pGmbk&m;u cGifhjyKovJ¿
tx acg ]]t,H £ar y&d b k Í Æ r maem orP"r® H uwG m
0¥'ku©awm rkpödówD}}wd aw ypö,m tEknmwm/ (tbd-|-2-266/)
tx acg = wu,fpifppftm;jzifhaomfum;/ t,H = þ &[ef;
awmfonf/ £ar = þypönf;av;yg;wkdYukd/ y&dbkÍÆrmaem = okH;-
aqmifvsu/f orP"r®H = orx-0dyóem[k ac:qkt d yfaom &[ef;
w&m;ukd/ uwGm = usifhMuHBudK;ukwf yGm;rsm;tm;xkwfjcif;aMumifh/
0¥'ku©awm = oHo&m0#fqif;&J 'ku©rS/ rkpödówd = vGwfajrmufí
oGm;ayvdrfhrnf/ £wd = þokdY ESvkH;ykdufawmfrlí/ aw = oifhtm;/
ypö,m = ypönf;av;yg;wkdYukd/ tEknmwm = cGifhjyKawmfrltyfcJhavNyD/
jrwfpmG bk&m;u bmOD;wnfcsuef YJ 'Dypön;f av;yg;udk cGijhf yKco
hJ vJ¿
'D&[ef;awmfonf 'Dypön;f av;yg;awGudk ok;H pGNJ y;D awmh orx-0dyóem
qkdwJh &[ef;w&m;awGukd usifhMuHBudK;ukwf yGm;rsm;tm;xkwfEkdifygap/
'D orx-0dyóemqkdwJh &[ef;w&m;awGukd usifhMuHBudK;ukwf yGm;rsm;
tm;xkwEf idk wf t
hJ wGuf oHo&m0#fqif;&J'u k r© S vGwaf jrmufomG ;vdrrhf nf
qkdwJh 'Dvkd arQmfvifh OD;wnfcsufjzifh 'Dypönf;av;yg;awGukd oifhtm;
jrwfpGmbk&m;u cGifhjyKawmfrljcif;jzpfw,f/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 25

aom 'ged wGH ukodawm 0d[&aEÅm e wH yd@ygwH typm,d-


ówd/ (tbd-|-2-266/)
aom = xkdoifonf/ 'ged = ,cktcgü/ ukodawm = ysif;&dvsuf/
0d[&aEÅm = aexkdifcJhonf&Sdaomf/ wH yd@ygwH = xkdqGrf;ukd/ e
typm,dówd = wkHYvSnfhwpfzef jyefíylaZmfEkdifonf rjzpfayvwåHU/
rqifjcifbJeJY ysif;ysif;&d&deJY 'Dvkd aexkdifcJhrnfqkdvdkY&SdvQifawmh
oifonf ysi;f ysi;f &d&ed YJ orx-0dyóem bm0emawGudk tm;rxkwb f J
aexkdifwJh oifuJhokdYaom yk*¾dKvfonf 'DvSL'gef;ylaZmfaewJh qGrf;ukd
wkHYvSnfhwpfzef jyefNyD;awmh ylaZmfaeonf rrnfygbl; .../ 'um
'umrwkYd vSL'gef;ylaZmfaewJh qGr;f ukd wkv YH nS w hf pfzef jyefNy;D ylaZmfw,f
qkwd mu orx-0dyóem bm0emawGudk wu,ftjyif;txef usiMhf uH
BuKd ;ukwyf mG ;rsm; tm;xkwyf grS qGr;f ukd tusK;d &Sad tmif rdrw d u Ykd jyefvnf
&Guaf qmifaewmjzpfw,f/ 'gaMumifh wkv YH nS whf pfzef jyefNy;D awmh qGr;f udk
ylaZmfaeonfrnfw,f ...aemf/
tm&'¨0d&d,aó0 [d yd@ygwmypm,eH emr a[mwd/
(tbd-|-2-266/)
tm&'¨0&d , d aó0 = tjyif;txef usiMhf uBH uKd ;ukwf yGm;rsm; tm;-
xkwfíaeaom yk*¾dKvf\ oEÅmefüomvQif/ yd@ygwmypm,eH emr =
qGrf;udk wkHYvSnfhwpfzef jyefvnfí ylaZmfjcif;rnfonf/ a[mwd =
jzpfay:ívmay\/
orx-0dyóembm0emawGukd tjyif;txef usifhMuHBudK;ukwf
yGm;rsm;tm;xkwfaewJh yk*¾dKvf\ oEÅmefrSmomvQif 'DqGrf;ukd wkHYvSnfh
wpfzef jyefNy;D ylaZmfjcif;qkw
d hJ oabmw&m;awG xif&mS ;jzpfay: vmEkid -f
ygw,f/ tJ'v D dk qifjcifaewJh vkyif ef;&yfrsK;d ukyd J jrwfpmG bk&m;u &nf-
&G,fNyD;awmh -
d 26 zm;atmufawm&q&mawmf

]]y&y#dA'¨g ar ZD0dum}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/


'Dvkda[mxm;w,f/
ar = ig\/ ZD0dum = toufarG;rIonf/ y&y#dA'¨g = olwpfyg;
wkdYESifh qufpyfíae\/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoem
abmifokdY 0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH =
tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/
'Dvkd a[mxm;w,f/
tJ'Dvkd qifjcifwJh ae&mrSm xkH;wpfckuawmh ckeu ajymcJhwJh
r[mrdwårax&fBuD;jzpfygw,f/ r[mrdwå rax&fBuD;u uóu
vdkPfrSm oDwif;okH;awmfrlw,f/ xkdrax&fBuD;\ qGrf;cH&GmtwGif;
rSmvnf; Oygodumr = &wemok;H yg;ukd uk;d uG,q f nf;uyfaewJh 'g,d-
umrBuD;wpfOD; &Sdw,f/ cefYrSef;ajctm;jzifh Munfh&wmuawmh awmf-
awmfav; qif;&JErG ;f yg;aewJh 'g,dumrBu;D vkYd ,lq&ygw,f/ 'gayrJv
h Ydk
'Dr[mrdwårax&fBuD;ukd 'g,umrBuD;uvnf; rdrd\ om;t&if;vkd
oabmxm;NyD;awmh ½kdaopGmjzifh pGrf;tm;&Sdoavmuf qGrf;jzifh jyKpk
vkyfauR;aeygw,f/
wpfaeYrSm 'D'g,dumrBuD;u awmukd oGm;cgeD; orD;i,fjzpfolukd
rSmMum;aew,f ---
]]cspforD; [kdae&mrSmuawmh ESpfcsKdUqef qefa[mif;uav;awG
&Sdav&JU? [kdae&mrSmuawmh EGm;EkdYawG &Sdw,f? [kdae&mrSm axmywf
&Sw
d ,f? [kad e&mrSm wifvcJ aJ wG &Sw
d ,f/ oif\ armifawmfBu;D r[m-
rdwårax&fjrwfBuD;vmwJh tcsdeftcgrSm qGrf;ukd csufNyD; EGm;EkdY axm-
ywf wifvJwkdYjzifh a&mpyfNyD;awmh vSL'gef;ylaZmfvkdufyg/ oif cspforD;
vnf; pm;yg/}}
'DvkdrSmMum;aewJh pum;ukd r[mrdwårax&fBuD;u Mum;w,f/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 27

b,fvkdMum;ovJ ar;vkdufawmh --- xkdtcsdeftcgrSm r[mrdwårax&f


BuD;u qGrf;cH<urnfqkdwJh OD;wnfcsufjzifh rdrd oDwif;okH;&m vkdPf*l
twGi;f uae xGucf mG vmcJNh y?D xGucf mG vmvku d wf hJ tcsed t
f cgrSm &Gmxdyf
wpfae&mvkYd cefrY eS ;f &ygw,f/ tJ'D wpfae&mrSm &[ef;awmfrsm; ouFe;f
½kw
H hJ ae&muav;awG &Sw d ,f/ tJ'o D uFe;f ½kw
H hJ ae&mrSm ouFe;f uav;
½kHNyD;awmh ouFef;½kHNyD;prSm oydwftdwftwGif;uae oydwfukd xkwfNyD;
awmh qGr;f cHz&Ydk ef jyifvu
dk wf hJ tcsed tf cgrSm - rax&fBu;D u ur®|mef;ukd
vufvw T Nf y;D vmwm r[kwaf vawmh xkt d csed tf cgrSm 'dAaÁ omwtbd-
nmPfudk 0ifpm;Ny;D awmh em;axmifaeygw,f/ om;trdawG ajymaewJh
pum;ukd 'dAÁaomwtbdnmPfem;jzifh vSrf;NyD; Mum;aew,f/
'DtcsdeftcgrSm orD;i,fjzpfolu bmar;ovJ¿ ]]tara&m bm
pm;rvJ¿ tarhtwGuf bmjyifqifxm;vdkuf&rvJ¿}} ar;vdkufawmh-
]]igawmh raeYwkef;u usefaewJh xrif;Murf;av;udk ytkef;&nfeJY ck
pm;NyD;NyD/}} ]]aeYtcgusvQifaum tarbmpm;rvJ¿}}vdkY orD;u
ar;vdkufwJh tcsdeftcgusawmh ]]aeYtcgawmhuG,f [if;&Gufuav;eJY
qefuaJG v;eJY a&mjyKwxf m;wJh csOpf yfpyf&adS ewJh ,m*kav;udyk J ightwGuf
pDpOfxm;vdkufayawmh}}vdkY 'DvdkajymoGm;w,f/
rax&fBuD;u 'DajymaewJh pum;udk Mum;vdkufwJh tcsdeftcgrSm
pdwfxJrSm awmfawmfav; raumif;jzpfoGm;w,f aemf/ b,fvdkvJ¿
r[mOygodum ud& uÍöda,e yg&d0godubwåH bkÍÆd ---
(tbd-|-2-267 .../)
OygodumrBu;D u ytke;f &nfeYJ a&mxm;wJh ,refaeYu useaf ewJh
xrif;Murf;udkawmh pm;NyD?
'd0gyd uPyPÖrdÁv,m*kH bkÍÆdówd --- (tbd-|-2-267 .../)
aeYtcgusawmhvnf; qefuGJav;eJY [if;&GufeJY a&mjyKwfxm;wJh
csOfpyfpyft&om &SdaewJh ,m*kav;udk pm;rnfvdkY ajymaew,f/
d 28 zm;atmufawm&q&mawmf

wk,SH tw¬m, ye yk&mPw@Kvm'Ded tmpdu©wd ---


(tbd-|-2-267 .../)
oifhtwGufusawmh qefa[mif;awG axmywfawG wifvJawG
ysm;awG - 'gawGeJY a&mpyfNyD;awmh EGm;EdkYawGeJY a&mpyfNyD;awmh qGrf;udk
ususee vSLcdkif;aeNyD/
wH edóm, acg yaeom ae0 acwåH e 0w¬KH e bwåH e 0w¬H
ypömoDowd/ (tbd-|-2-267 .../)
wH = oifhukd/ edóm, = trSDjyKí/ {om = þ'g,dumrBuD;
onfum;/ acg ye = wu,fpifppftm;jzifh/ acwåH = v,fukdvnf;yJ?/
ae0 ypömoDowd = rawmifw h yg/ 0w¬KH = ,mudv k nf;yJ/ e ypömoDowd
= rawmifhwyg/ bwåH = xrif;ukdvnf;yJ/ e ypömoDowd = rawmifh-
wyg/ 0w¬H = t0wfukdvnf;yJ/ e ypömoDowd = rawmifhwyg/
'D 'g,dumrBuD;ukd vSrf;arQmfMunfhvkdufwJh tcsdeftcgrSm 'D 'g,d-
umrBu;D u oifu h dk trSjD yKNy;D awmh v,fawG &zkq Yd wdk hJ arQmv
f ifah wmifw
h
csufvnf; r&Sdbl;/ ,mawG&zdkYqdkwJh arQmfvifhawmifhwcsufawGvnf;
r&Sdbl;/ xrif;&zdkYqdkwJh arQmfvifhawmifhwcsufawGvnf; r&Sdbl;/
t0wfyq k ;dk awG &&Szd q
Ydk w
dk hJ arQmvf ifah wmifwh csuv f nf; r&Sbd ;l / bmudk
om arQmfvifhovJ¿
wdaóm ye orÜwåda,m yw¬,rmem a'wd/ (tbd-|-2-267 .../)
wdaóm ye orÜwåda,m = vl ewf edAÁmef okH;wefaom orÜwåd
csrf;omwkdYukd/ yw¬,rmem = vkdvm;awmifhwvsuf/ a'wd = ay;vSL
ae\/
vlcsrf;om ewfcsrf;om edAÁmefcsrf;omqkdwJh vl ewf edAÁmef
okH;wefaom pnf;pdrfcsrf;omwkdYukd arQmfvifhawmifhwNyD;awmh vSL'gef;
ylaZmfaejcif;jzpfw,f/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 29

wGH {wdóm wm orÜwåda,m 'gwkH ou©dóod? e ou©dóod/


(tbd-|-2-267 .../)
wGH = tvSLcHjzpfwJh oifonf/ {wdóm = xkdOygodumrBuD;tm;/
wm orÜwåda,m = xkdarQmfvifhawmifhwaewJh vl ewf edAÁmef okH;wef
aom orÜwådcsrf;omwdkYukd/ 'gwkH = ay;jcif;iSm/ ou©dóod = pGrf;-
EkdifvwåHUavm/ e ou©dóod = rpGrf;EdkifvwåHUavavm/
oifonf 'D'umrBuD; arQmfvifhawmifhwaewJh vl ewf edAÁmef
okH;wefaom pnf;pdrfcsrf;omawGudk orÜwådawGukd ay;zkdY&eftwGuf
pGrf;tm; &Sdyg&JUvm; pGrf;tm;rsm; r&Sd jzpfaeava&mhovm;vkdY 'Dvkd
olUukd,fol ar;Munfhw,f/
t,H acg ye yd@ygawm w,m o&ma*e oa'gaoe o-
arma[e e ouúm bkÍÆdwkEÅd ywåH x0dum, yud©ydwGm *P²duH rkÍödwGm
ed0wådwGm uóuavPar0 *EÉm ywåH a[|mraÍö pD0&H pD0&0Hao
XaywGm ]]t&[wåH tygykPw d mG e edur© ó
d mrD}}wd 0D&,
d H t"d|[dwmG
edoD'd/ (tbd-|-2-267 .../)
t,H yd@ygawm = þqGrf;ukd/ o&ma*e = &m*wef;vef;ESifh
wuGaom/ oa'gaoe = a'gowef;vef;ESifhwuGaom/ oarma[e
= arm[wef;vef;ESifhwuGaom/ w,m = oifuJhaom yk*¾dKvfonf/
bkÍw dÆ kH = bkO;f ay;ok;H aqmiftahH omiSm/ e ouúm = rwwfaumif;av&m/
£wd = þokdY ESvkH;ykdufawmfrlí/ ywåH = oydwfukd/ x0dum, =
oydwftdwfü/ yud©ydwGm= wpfzef jyefxnfhí/ *P²duH = emywfuGif;
em;ywfoD;udk/ rkÍödwGm = ajzvkdufí/ ed0wdåwGm = wpfzef jyefvSnfhí/
uóuavPar0 = uóuvkdPf*lokdYomvQif/ *EÉm = <uoGm;
awmfrí l / ywåH = oydwu f /dk a[|mraÍö = uk#ifanmifapmif;atmufü/
pD0&H = tay:½kHouFef;ukd/ pD0&0Hao = ouFef;wef;ay:ü/ XaywGm =
wifxm;vkdufí/ t&[wåH = t&[wåzkdvfokdY/ tygykPdwGm = r-
d 30 zm;atmufawm&q&mawmf

qkdufa&mufbJ/ e edu©rdómrd = þvkdPf*ltwGif;rS ig rxGufawmh


aytHh/ £wd = þokdYvQif/ 0D&d,H = BudK;pm;tm;xkwfrI vkHYv0D&d,ukd/
t"d|[dwGm = aqmufwnfí/ edoD'd = xkdifí aeawmfrlcJhavNyD/
odyfaumif;oGm;w,f aemf/ bmwJhvJ¿ 'DqGrf;ukd &m*wef;vef;eJY
a'gowef;vef;eJY arm[wef;vef;eJY oifuJhokdYaom yk*¾dKvfrsKd;uawmh
rpm;ok;H xku
d af wmhb;l vkYd 'Dvdk ESv;Hk yku
d Nf y;D awmh oydwu f dk oydwt f wd x
f J
xnf?h em;ywfuiG ;f tdrrf mS wyfxm;wJh em;ywfo;D ukd jzKwv f u
dk ?f jzKwNf y;D
ouFef;½kH zsufNyD; jyefvSnfhw,f/ uóuvkdPf*lukd jyef<uoGm;w,f/
vkdPf*ltwGif; a&mufwJhtcsdeftcgrSm oydwfukd uk#ifanmifapmif;-
atmufrmS xm;vku d w
f ,f/ tay:½kH {uoDuv dk nf; ouFe;f wef;ay:rSm
wifxm;vkdufNyD;awmh b,fvkd qkH;jzwfcsuf csvkdufovJ¿ -
]]t&[wåH tygykPdwGm e edu©rdómrd/ (tbd-|-2-267 .../)
t&[wåH = t&[wåzkdvfokdY/ tygykPdwGm = rqkdufa&mufbJ/
e edu©rdómrd= vkdPf*ltwGif;rS ig rxGufawmhaytHh/
t&[wåzkdvf ra&mufrcsif; 'DvkdPf*ltwGif;rS igb,fawmhrS
rxGuaf wmhb;l vdYk pdwu
f aqmufwnfvu dk w
f ,f/ tJ'v
D dk aqmufwnf
NyD;awmh orx-0dyóem bm0emawGukd wu,f vufawGU usifhMuH
BudK;ukwf yGm;rsm;tm;xkwfawmfrlvkdufygw,f aemf/ tm;xkwfvkdufwJh
tcsdeftcg bmjzpfvmovJ¿
'DC&wåH tyÜrawåm [kwGm ed0kw¬bdu©K 0dyóeH 0a¹wGm
yka&bwåar0 t&[wåH ywGm 0duormerd0 y'krH r[mcDPmoa0g
[odwH ua&maEÅm0 edoD'd/ (tbd-|-2-267 .../)
'DC&wåH = aeYnOfhoHo&m &SnfjrifhpGmaom tcsdeftcgumv
wkdYywfvkH;/ tyÜrma'g = orx-0dyóem bm0emvkyfief;&yfwkdYü
rarhravsmhjcif; tyÜrm'w&m; vufukdifxm;cJhonf/ [kwGm = jzpfí/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 31

ed0w
k b
¬ u d K© = aexkid cf ahJ om &[ef;onf/ 0dyóeH = 0dyóemÓPfu/dk
0a¹wGm = wkd;yGm;apcJhonf&Sdaomf/ yka&bwåar0 = qGrf;rpm;rD
eHeufyidk ;f tcsed t
f cgumvüyifvQi/f t&[wåH = t&[wåzv dk o
f /Ykd ywGm
= qkdufa&mufawmfrlí/ 0duormerd0 y'krH = yGifhqJjzpfaom y'kr®m
Mumyef; uJhokdY/ r[mcDPmoa0g = tmoa0guif;uGm &[EÅmjrwfBuD;
onf/ [kwmG = jzpfí/ [odwH = jyKH ;&,fru I /dk ua&maEÅm0 = jyKawmfrl
vsufomvQif/ edoD'd = xkdifawmfrlNyD/
&[EÅmtjzpfokdY qkdufa&mufoGm;wJh tcsdeftcgrSm yGifhopfpjzpfwJh
y'kr®mMumyef;BuD;uJhokdY jyHK;&,frIukdjyKvsuf tmoa0guif;uGm &[EÅm
tjzpfeYJ xkid Nf y;D awmh oDwif;ok;H aeawmfrv
l u
dk w
f ,f/ tJ't
D csed t
f cgrSm
vkdPf*lwHcg;0opfyifrSm pkd;tkyfNyD; aexkdifwJh ewfuaeNyD;awmh bm
avQmufovJ¿
earm aw yk&domZn? earm aw yk&dokwår/
,ó aw tmo0g cDPm? 'u©daPa,smod rm&dom/
(tbd-|-2-267 .../)
yk&domZn = a,mufsm;tmZmenf jzpfawmfrlygayaom t&Sif
bk&m; .../ aw = t&Sifbk&m;tm;/ earm = &Sdckd;yg\/ yk&dokwår =
a,mufsm;jrwfjzpfawmfryl gayaom t&Sib f &k m; .../ aw = t&Sib f &k m;
tm;/ earm = &Sdckd;yg\/ rm&dom = qif;&Jjcif;uif;awmfrlwJh t&Sif
jrwfbk&m; .../ ,ó aw = tMuif t&Sifbk&m;\ oEÅmefü/ tm-
o0g = tmoa0gw&m;wkdYonf/ cDPm = ukefqHk;cJhavNyD/ wGH =
oifonf/ 'uda© Pa,sm = uHEiS hf tusK;d &nfu;dk arQmo f ef tvSLaumif;
tvSLrSe[f o l rQudk pk;d ,lyidk o
f cH,al wmfrx
l udk w
f hJ 'uda© P,sy*k Kd¾ vo
f nf/
tod = jzpfawmfrlygay\ t&Sifbk&m; .../
a,mufsm;tmZmenf jzpfawmfryl gayaom t&Sib f &k m;tm; wynfh
awmf &Sdckd;ygw,f/ a,mufsm;jrwfjzpfawmfrlaom t&Sifbk&m;tm;
d 32 zm;atmufawm&q&mawmf

wynfhawmf &Sdckd;ygw,f/ qif;&Jjcif; uif;awmfrlwJh t&Sifjrwfbk&m;


t&Sifjrwfbk&m;\ oEÅmefrSm tmoa0gw&m;awG ukefcef;oGm;NyD
jzpfw,f/ 'gaMumifh t&Sifbk&m;onf uHESifh tusKd;w&m;ukd arQmfvifh
awmifhwNyD;awmh vSL'gef;ylaZmfaewJh tvSLaumif; tvSLrSef[lorQukd
pkd;,lykdifo cH,lawmfrlxkdufwJh 'u©daP,syk*¾dKvftppf jzpfawmfrlygay
w,fvYdk 'Dvdk avQmufxm;w,f/ avQmufxm;Ny;D wJh tcsed t f cgusawmh
olu bmawGwkdufwGef;ovJ¿-
baEÅ yd@m, y0d|meH wkrSm'domeH t&[EÅmeH bdu©H 'wGm
r[v’udw¬da,m 'ku©m rkpödóEÅd/ (tbd-|-2-267 .../)
baEÅ = t&Sifjrwfbk&m;/ yd@m, = qGrf;tvkdYiSm/ y0d|meH =
&GmtwGif;odkY 0ifa&mufí <uoGm;awmfrlMuukefaom/ wkrSm'domeH =
t&Sifbk&m;uJhokdYaom oabm&SdMuukkefaom/ t&[EÅmeH = &[EÅm
yk*¾dKvfwkdYtm;/ bdu©H = qGrf;udk/ 'wGm = ay;vSL&jcif;aMumifh/ r[v’-
udw¬da,m = touft&G,fBuD;&ifhMuukefaom trsKd;orD;BuD;wkdYonf/
'kum© = oHo&m0#fqif;&J 'kur© /S rkpódö EÅd = vGwaf jrmufí oGm;Ekid Mf uyg-
ukefw,f/
t&Sifbk&m; ... qGrf;tvkdYiSm &GmwGif;okdY <u0ifawmfrlMuwJh
t&Sifbk&m;uJhokdYaom &[EÅmyk*¾dKvfawGukd qGrf;vSL'gef;ylaZmf&jcif;
wnf;[laomtaMumif;aMumifh touft&G,Bf u;D &ifah ewJh tkrd if;rpGr;f
jzpfwJh trsKd;orD;BuD;awGonf oHo&m0#fqif;&J 'ku©rS vGwfajrmufNyD;
oGm;EkdifMuygw,f/ 'gaMumifh t&Sifbk&m; qGrf;ukd <ua&mufNyD; csD;jr§ifh
tvSLcHay;awmfrlygqkdNyD;awmh avQmufxm;w,f/ tJ'D tcsdeftcgrSm
r[mrdwårax&fjrwfBuD;uvnf; qGrf;tvSLcH <uay;awmfrlvkduf
ygw,f/ 'g[m bmajymwmvJ¿ rdrd\ toufarG;0rf;aMumif;rIonf
olwpfyg;wkEYd iS hf tjrw
J rf; qufpyfaew,fqw dk mudk rMumcP qifjcif
ay;wJhtwGuf qGrf;ukd vSL'gef;ylaZmfaewJh yk*¾dKvfwkdY\ qGrf;ukd wkHYvSnfh
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 33

wpfzef jyefNyD;awmh rdrdu ylaZmfaejcif; jzpfw,f/ 'gaMumifh rdrd\


toufarG;0rf;aMumif;rIonf olwpfyg;wkdYESifh tjrJwrf; qufpyfaeyg
w,fvkdY omoemh0efxrf; &Sif&[ef;awG[m rMumcP qifjcifay;yg
qdkNyD;awmh jrwfpGmbk&m;u wkdufwGef;w,f/ 'DavmufwGifvm;¿
ruao;bl; aemf/
pwlok ypöa,ok typöa0u©dwy&dabma*g emr e a[mwd/
(tH-|-3-313/)
pwlok ypöa,ok = ypön;f av;yg;wküYd / typöa0u©w d y&dabma*g
emr = ypöa0u©PmÓPfjzifh rqifjcifbJ okH;aqmifjcif;rnfonf/ e
a[mwd = b,fawmhrS rjzpfEkdifay/
'Dvkd tjrJrjywf qifjcifaewJh yk*¾dKvfawGonf rdrdwkdY okH;pGJaewJh
qGrf; ouFef; ausmif; aq; qkdwJh ypönf;av;yg;awGudk ypöa0u©Pm
ÓPfjzifh rqifjcifbJ b,fawmhrS okH;pGJrI rjyKawmhbl;/ 'DtusKd;w&m;
awG &w,f/
tmZD0yg&dok'¨doDvawG pifMu,f½kHwGifrubl;/ ypö,oEdéódw
oDvvnf; pifMu,fEkdifw,f/ qGrf;ukd wkHYvSnfhwpfzef jyefylaZmfEkdifwJh
twGuf &[EÅmtjzpfokdYawmif a&muf&SdoGm;Ekdifw,fvkdY qkdvkdygw,f
aemf/ 'gu eHygwf (2) &[ef;wkdY qifjcif&rnfh w&m;yJ? aemufwpfck -
eHygwf (3) &[ef;wkdY qifjcif&rnfhw&m;ukd jrwfpGmbk&m;u qufNyD;
a[mawmfrljyefw,f/ b,fvkdvJ ---

toGiftjyif jyKjyifajymif;vJa&;
]]tanm ar tmuayÜg u&PDa,m}}wd yAÁZdawe tbdPSH
ypöa0u©dwAÁH/
ar = igonf/ tanm = vlwkdY\ toGiftjyif tjyKtrlrS tjcm;
wpfyg;aom/ tmuayÜg = &[ef;wkdY\ toGiftjyif tjyKtrlt&mukd/
d 34 zm;atmufawm&q&mawmf

u&PDa,m = jyKoifhjyKxkdufvSay\/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe =


omoemabmifoYdk 0ifa&mufí &Si&f [ef;jyKvmaom yk*Kd¾ vo f nf/ tbd-
PSH = tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxkduf
ay\/
omoemabmifoYdk 0ifa&mufNy;D &Si&f [ef;jyKvmwJh yk*Kd¾ vq f wdk mu
vlwkdY\ toGiftjyiftjyKtrlrStjcm;wpfyg;aom &[ef;wkdY\ toGif
tjyiftjyKtrludk igonf tjrw J rf; jyKoifjh yKxudk wf ,fqw dk mudk qifjcif
ay;&rnf/ b,fvkdqkdvkdwmvJvkdY ar;awmh t|uxm (tH-|-3-313/)
u 'Dae&mrSm zGifhqkdxm;ygw,f/
vlawG[m oGm;rnfqkdvkdY&SdvQif bmvkyfovJ¿ &ifav;ukd aumh
w,f? &ifav;ukd aumhNy;D wJh tcsed t f cgusawmh bmjzpfv¿J vnfyif;ukd
cyfqefYqefYav;eJY tay:axmifvkdufw,f/ wifhwifhw,fw,f pHpH
y,fy,feJY olwdkYu pHy,fwJh tjcif;t&mtm;jzifh oGm;Muw,f/
qHyifqkdvnf; tvSqkH; jyifvkdufw,f ayghav? ckvkd zm;vsm;BuD;
awmh [kwyf rHk &bl; aemf? qHyifawGudk tvSq;Hk jyifw,f/ a&Tb;D aiGb;D
awGudk tvSqkH;wyfw,f/ qif,ifjyifqifw,f/ rdrdjyifqifxm;wJh
&wemuav;awGudk jrifatmif &ifukd tomav;aumhNy;D jyvku d af o;
w,f/ [kwfw,f r[kwfvm;¿ tJ'DykHpHeJY olwkdY oGm;Muw,f/
aemufwpfck - oGm;vkdufwJh tcsdeftcgrSmvnf; ted,wy'-
0Dwd[ma&e = tjrJ owfrSwfcsufr&SdwJh ajcvSrf;awGeJY oGm;aew,f/
qkv
d w dk mu jrefcsiw f t
hJ cgvnf; jrefrnf/ aES;csiw f t hJ cgvnf; aES;rnf/
uscJ siw f t
hJ cgvnf; ajcvSr;f u usrJ nf? cyfpyd pf yd f cyfjznf;jznf;uav;
oGm;csifwJhtcgvnf; oGm;rnf? ykHrSef ajcvSrf;r&Sdbl;? olwkdY\ toGif
tjyifu wpfrsKd;jzpfw,f/ aemufwpfck - &[ef;usawmh tjcm;ykHpH
wpfrsK;d ajymif;Ny;D awmh vlawGeYJ rwlnw D hJ toGit f jyif tjyKtrlt&m
jzifh oGm;&wJh oabm&Sdw,f/ b,fvkdvJ¿
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 35

oEÅd`E´da,e oEÅrmeaoe ,k*rwå'ódem 0dor|mae O'u-


oua#ae0 rE´rdwy'0Dwd[ma&e [kwGm *EÅAÁEdÅ ypöa0u©dwAÁH/
(tH-|-3-313/)
oEÅd`E´da,e = Nidrfoufaom £a`E´&Sdvsuf ---
&[ef;qkw d m oDv&Siqf w
dk m Nird o
f uf wnfMunfaewJh £a`Ea´ v;eJY
oGm;&w,f/
oEÅrmeaoe = Nidrfoufaom pdwf"mwfjzifh ---
rsufvTmav;uawmh tomcsoGm;w,f? pdwfu rNidrfbl;/ 'Dvkd
ykpH vH nf; rjzpfap&bl;/ £a`Eu ´ vnf; Nird o
f uf&rnf? pdw"f mwfuvnf;
Nidrfoufat;csrf;ae&rnf/ pdwf"mwf Nidrfoufat;csrf;a&;twGuf
bmvky&f ovJ¿ rdr½d yI mG ;aeus orxur®|mef;tm½kH okrYd [kwf 0dyó-
embm0emur®|mef;tm½kHxJrSm rdrd\ bm0empdwfudk tjrJwrf; oGwf
oGif;xm;&rnf? 'Dvkd oGwfoGif;xm;rnfqkdvdkY&dSvQif Nidrfoufat;csrf;
aewJh pdwfxm; &Sdvmvdrfhrnf/ Nidrfoufat;csrf;aewJh £a`E´vnf;
&Sv d mvdrrhf nf/ Nird o
f ufat;csr;f aewJh pdwxf m;vnf; &Sw
d ,f? Nird o
f uf
at;csrf;aewJh £a`E´vnf; &Sdw,fqkdvQif bmvkyf&rvJ¿
,k*rwå'ódem = xrf;ykd;wpfjyefcefYrQavmufaom t&yfukd
½Ijrifvsuf ---
EGm;vSnf;awGrSm wyfxm;wJh EGm;½kef;wJh xrf;ykd;qkdwm &Sdygw,f/
'D xrf;ykd;wpfjyefcefY yrmPavmuf &SdwJh t&yfavmufukdom MunfhNyD;
oGm;yg/ awmifMunfh ajrmufMunfhç [kdMunfh 'DMunfh 'DvkdMunfhNyD;
roGm;&bl;/ aemufwpfck ---
0dor|mae = ajrrnDñw G &f m t&yfü/ O'uoua#ae0 = a&ukd
o,faqmifvmaom vSnf;BuD;uJhodkY ---
ajrrnDnmwJh t&yfukd oGm;aewJh vSnf;u wtm; 'kef;pkdif;NyD;
armif;vkdufvQif wifvmwJh a&awG tukefvkH; ukefroGm;Ekdifbl;vm;¿
d 36 zm;atmufawm&q&mawmf

ukefoGm;Ekdifw,f? zdwfukefrnf? tJ'DykHpHvkdbJ ajrrnDnmwJh t&yfrSm


oGm;wJh vSnf;onf cyfjznf;jznf; oGm;&ovkdaemf ---
rE´rwd y'0Dw[ d ma&e = aES;auG;aom wkid ;f wmrI&adS om ajcvSr;f
jzifh/ [kwGm = jzpfí/ *EÅAÁH = oGm;tyf\/ rE´rdwy'0Dwd[ma&e =
aESmifhaES;aom wkdif;wmaom ajcvSrf;&Sdonf/ [kwGm = jzpfí/ *EÅAÁH =
oGm;tyf\/ £wd = þokdY/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxkduf
ay\/
cyfjznf;jznf; cyfaES;aES;aygh? tvGef cyfaES;aES;Bu;D awmh rqkv d dk
ygbl; aemf/ cyfjznf;jznf; cyfaES;aES;eJY wkid ;f wmEIid ;f pmvk&Yd wJh ajcvSr;f
qkw
d mu ykrH eS f ajcvSr;f av;eJY oGm;&w,f? odyjf refjrefvnf; roGm;eJ?Y
odyaf ES;aES;vnf; roGm;eJvY Ydk qkvd w
dk ,f/ Oyrm - ajcvSr;f u wpfawmif
avmuf vSr;f aeusjzpfvQif wpfawmifavmufyJ ykrH eS u f av; vSr;f Ny;D -
awmh oGm;yg/ awmifqyk af vmufom vSr;f aeusjzpfvQif awmifqyk f
avmufyJ ykrH eS uf av; vSr;f Ny;D awmh oGm;yg/ usu J sv
J nf; wtm; jrefjref
rvSrf;eJY? cyfjznf;jznf;uav; [efaqmifNyD;awmhvnf; oufouf
aES;aES; auG;auG;uav; roGm;eJv Y Ydk qkv
d ydk gw,f/ 'Dvdk oGm;vku d w
f hJ
twGuf bmjzpfv¿J
{0H ypöa0u©awm [d £&d,myaxm om½kayÜg a[mwd/
(tH-|-3-313/)
{0H ypöa0u©awm = qifjcifvsuf&Sdaom yk*¾dKvf\ oEÅmefü/
£&d,myaxm = £&d,mykxfonf/ om½kayÜg = MunfndKzG,f*kPfukd
aqmifí xm;Ekdifonf/ a[mwd = jzpf\/
'Dvkd £&d,mykxfawGukd £a`E´&Sd&Sd pdwf"mwfNidrfNidrfoufoufjzifh
ykrH eS v
f rS ;f aewJh yk*Kd¾ v\
f £&d,mykxo
f nf MunfnKd z,G *f P
k u
f dk aqmif-
xm;EkdifwJh pGrf;tm;awG &Sdvmygvdrfhrnf/
wdaóm odu©m y&dyla&EÅd/ (tH-|-3-313/)
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 37

wdaóm odu©m = odu©mokH;&yf tusifhjrwfwkdYudk/ y&dyla&EÅd =


NyD;pD;jynfhpkHapEkdifukef\/
odum© ok;H &yf tusijhf rwfawGukd Ny;D pD;jynfph aHk pEkid w f ,f? bmaMumifh
vJ¿ oGm;aewmu trSww f rJh roGm;ygbl;/ ajcvSr;f wkid ;f ajcvSr;f wkid ;f
rSm rdrd\ pdwf"mwfukd Nidrf;at;oGm;atmif --- rdrdu orxur®|mef;
yGm;rsm;tm;xkwaf evQif orxur®|mef;tm½kx H rJ mS ç 0dyóembm0em
ur®|mef;ukd tm;xkwfaevQifvnf; 0dyóemur®|mef;tm½kHxJrSm
pdwf"mwfukd oGwfoGif;NyD;awmh ykHrSefoGm;aew,f/ 'Dvkd oGm;vkdufwJh
twGuf oDvusiphf Of oDvodum© ç orm"dusiphf Of orm"dou d m© ç ynm-
usiphf Of ynmodum© qkw d hJ odum© ok;H &yfudk jznfu h siahf eonfvnf; rnfyg
w,f? jynfhpkHaponfvnf; rnfw,f/
xk;H av;wpfcu k awmh emrnfausmjf zpfwhJ r[mwdórax&fjrwf-
BuD; jzpfygw,f/ apwd,awmifausmif;rS tEk&m"NrdKUokdY qGrf;cHt0if
vrf;ckvwf wpfae&mrSm azmufjyefaom pdwfxm; &SdwJh trsKd;orD;
wpfOD;u toHxGufNyD;awmh jyHK;&,fvkdufwJh toHudk Mum;vdkufwJhtcg
'DtrsK;d o®;D \ jyKH ;&,fvu kd wf hJ oGm;ukd vSr;f Ny;D zrf;pduk v f udk af wmh t½k;d pk
BuD; jzpfoGm;NyD/ bmaMumifhvJ¿
rax&fBuD;u - olu t½kd;pkur®|mef;ukd yGm;rsm;vsuf vrf;c&D;
avQmufvmwmç qGrf;cH<uvmwm jzpfygw,f/ 'Dawmh oEÅd`E´d, =
Nidrfoufaom £a`E´uvnf; &Sdw,f/ oEÅrmeo = rdrd ½IyGm;aewJh
t½k;d pkur®|mef;tm½kx H rJ mS bm0empdwu f vdk nf; oGwo f iG ;f Ny;D vmvku d wf hJ
twGuf Nidrfoufat;csrf;aom pdwfxm;vnf; &Sdw,f/ 'Dvkd Nidrfouf
at;csrf;aom pdwfxm;&Sdvsuf tEk&m"bufodkY qGrf;cH<uvmwm jzpf-
avawmh jAKe;f ueJ trsK;d orD;toH Mum;vdYk wpfcsuf vSr;f Munfv h ukd wf hJ
tcg oGm;udk jrifvQif jrifcsif; t½dk;pkur®|mef;udk ESvHk;qufoGif;
vdkufw,f? tJ'DtcgrSm oGm;udk rawGUawmhbJeJY trsKd;orD;wpfckvHk;
t½dk;pkBuD; jzpfoGm;NyD/
d 38 zm;atmufawm&q&mawmf

bmjzpfvdkYvJ¿ a&S;,cifuwnf;u tZÑwå A[d'¨ ESpfXmewkdYü


t½dk;pkur®|mef;udk Budrfzefrsm;pGm xyfumxyfum avhusifhxm;wmu
taMumif;wpfcçk xdk rdrd tZÑwå t½d;k pkur®|mef;udk tajccHí yxrpsmef
orm"dqu kd af tmif orm"dukd Burd zf efrsm;pGm xyfum xyfum xlaxmif-
aewmu taMumif;wpfckç xdk yxrpsmeform"dudk tajccHí ½kyfemrf
aMumif;usK;d ocFg&w&m;awGukd odr;f qnf;Ny;D awmh xko d cFg&w&m;awGukd
tedpö 'ku© tewå vu©Pma&; oH;k wefwifNy;D wGiw f iG Bf u;D 0dyóem-
½IymG ;aewmuvnf; taMumif;wpfc?k 'DtaMumif;w&m;awGaMumifh 'Dvkd
rarhravsmh tjrJwrf; aexkdifcJhwJh olawmfaumif;onf ckvdk vrf;ck-
vwf wpfae&m qGrf;cH<uoGm;wJh tcsdeftcgrSm ckvdk tm½kHwpfckESifh
wdkufqdkifvdkufawmh 'DtrsKd;orD;\ oGm;udk zrf;pdkufvdkufwmeJY t½dk;pk
ay:vmNyD? A[d'¨ t½dk;pku yxrpsmeform"dudk rqdkufEdkifwJhtwGuf
rdrd ½IyGm;aeusjzpfwJh tZÑwåt½dk;pkudk wpfzefjyefNyD;awmh &GH&Sm puf-
qkyfzG,f y#dulvtm;jzifh ajymif;pdkufvdkufwJhtcg yxrpsmeform"d
qdkufNyD;? xdk yxrpsmeform"dudk tajccHNyD; rdrd ½IyGm;aeus 0dyóem-
bm0emur®|mef;udk pD;jzef;awmfrlvdkufwm xkdae&mrSmyJ t&[wår*f
t&[wåzdkvftxd qdkufa&mufoGm;ygw,f/ (0dok'¨d-1-20-21/)
wdaóm odu©m y&dyla&Ed Å/ (tH-|-3-313/)
wdaóm odu©m = odu©mokH;&yf tusifhjrwfwdkYukd/ y&dyla&Ed Å =
NyD;pD;jynfhpkHapEkdifukef\/
ur®|mef;vufrvGwb f eJ YJ ckvdk oGm;jcif;onf odum© ok;H &yf tusihf
jrwfukd NyD;pD;jynfhpkHapEkdifwJh pGrf;tifawGudk jzpfay:vmapw,f/
'Dawmh 'Dae&mrSm jrefvcS snv f m;vkYd 'Dvadk wmh rxifeaYJ emf/ olu
½kyef mrf aMumif;usK;d ocFg&w&m;awGudk 'Dvdk 0dyóem½Iaewmu olu
wpfoufwmvkH;vkH;yJ/ olUwpfoufwmrSm Budrfzefrsm;pGm ½IcJhwm r*f
zkdvf edAÁmef rqkdufao;wmyJ &Sdw,f/ 0dyóemÓPfawGu r&ifhusuf
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 39

ao;vkdY r*fzkdvfedAÁmef rqkdufao;aomfvnf; wpfcsdefrSm 0dyóem-


ÓPfu &ifhusufvmNyDjzpfw,f/ tJ'Dvkd &ifhusufaewJh tcsdeftcgrSm
ocFg&w&m; wpfpw d wf pfa'oukyd jJ zpfapç trsm;pkuydk jJ zpfap vu©Pm-
a&;ok;H wefwifNy;D 0dyóem½IymG ;vku d v
f Qif r*fzvdk ef Ad mÁ efqu dk Ef idk w
f ,f/
bmaMumifhvJ¿
'D 'kuo
© pömç ork',opöm trnf&wJh ocFg&w&m;awGudk ½Iuu G f
ukefpifatmif Budrfzefrsm;pGm xyfcgxyfcg 0dyóem½Ixm;NyD; jzpfae
w,f aemf/ 'gaMumifh odum© ok;H &yf tusijhf rwfawGukd Ny;D pD;jynfph aHk pEkid f
wJhtwGuf jrwfpGmbk&m;u -
]]tanm ar tmuayÜg u&PDa,m}}wd yAÁZdawe tbdPSH
ypöa0u©dwAÁH/
ar = ig\/ tanm = vlw\ Ydk toGitf jyif tjyKtrlrS tjcm;wpf-
yg;aom/ tmuayÜg = &[ef;wkdY\ toGiftjyif tjyKtrlt&mukd/
u&PDa,m = jyKoifjh yKxu dk \f / £wd = þokv Yd Qi/f yAÁZad we = omo-
emabmifokdY 0ifí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH = tjrJ
rjywf rMumcP/ ypöa0u©w d AÁHÁ = qifjcifoifh qifjcifxu dk af y\ .../
'Dvkda[mxm;w,f aemf/

pdwf"mwfjyKjyifajymif;vJa&;
bk&m;&Sio f nf rlvyPÖmoygVdawmf oav’cokweå f (r-1-54-55??)
wGif &[ef;awmfwpfyg;taejzifh jyKjyifajymif;vJa&; vkyfoifhaom
um,uHrI 0pDurH I raemuHrw I u Ykd kd t&Sipf Ek r´ ax&fudk pHxm;um &[ef;-
awmfwdkYukd atmufygtwdkif; qkdqHk;rxm;awmfrlcJhygw,f/ emMunfhMu
&atmif ---
pdwåKyÜg'rÜd acg t[H pkE´ ukoavok "ar®ok A[kyum&H 0'grd?
aum ye 0ga'g uma,e 0gpm, tEk0d"D,emok/ (r-1-54/)
d 40 zm;atmufawm&q&mawmf

pkE´ = cspfom; pkE´ .../ t[H = igbk&m;onf/ ukoavok


"ar®ok = ukodkvfw&m;wdkYü/ pdwåKyÜg'rÜd = pdwfjzpfjcif;rQudkaomfvnf;/
A[kyum&H = aus;Zl;rsm;vS\ [lí/ 0'grd = a[mawmfr\ l / uma,e
= ud,k jf zif/h 0gpm, = EIwjf zih/f tEk0"d ,
D emok = jyKvyk af jymqdk pD&ifjcif;
wdkYü/ aum ye 0ga'g = tb,fqdkzG,f&m &SdygtHhenf;/
cspof m; pkE´ ... igbk&m;onf ukov kd w
f &m;wdüYk pdwx
f u
J jzpfae
½HkrQjzifhaomfvnf; tvGefaus;Zl;rsm;vSw,fvdkY a[mawmfrlygw,f?
wu,fvufawGU udk,fjzifh jyKvkyfpD&ifrnfç EIwfjzifh jyKvkyfpD&ifrnf
qdv k Qif tb,frmS ajymqdzk , G &f m &SEd idk yf ghrvJ¿ ajymqdpk &m r&Sad vmuf
atmifyif aus;Zl;rsm;vSygw,f/
'Dae&mrSm b,fvkd ukovkd w
f &m;awGvv
J aYkd wmh ar;p&m&Syd gw,f/
bk&m;&Sifu ykHpHtenf;i,f xkwfjyum a[mMum;xm;awmfrlygw,f/
b,fvdk a[mMum;xm;awmfrlcJhovJ¿
cspfom; pkE´ ...'gaMumifh oifcspfom;wdkYwawG oifcspforD;wdkY
wawG[m 'DomoemawmfwGif;rSm 'Dvdk pdwf"mwfawGukd arG;jrLMu
prf;yg/
1/ olwpfyg;awG[m wpfbufom;udk n§O;f qJwwfoal wG jzpfcsif
jzpfMuygap? igwdu
Yk awmh 'Dae&mrSm wpfbufom;udk rn§O;f qJ
olwdkYom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
2/ olwpfyg;awG[m olUtoufukd owfavh&w dS hJ yk*Kd¾ vw
f Ykd jzpfcsif
jzpfMuygap? igwduYk awmh 'Dae&mrSm olUtoufukd owfjcif;rS
a&SmifMuOfwJh olawGom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk
arG;jrLMuprf;yg/
3/ olwpfyg;awG[m olUypönf;udk rw&m;,lwJholawG jzpfcsif
jzpfMuygap? igwdu
Yk awmh 'Dae&mrSm olwpfyg;ypön;f ukd rw&m;
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 41

,ljcif;rS a&SmifMuOfwhJ olawGom jzpfapMu&rnfvYkd 'Dvkd pdw-f


"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
4/ olwpfyg;awG[m rjrwfwhJ arxket f usiu hf kd usiw hf yhJ *k Kd¾ vaf wG
jzpfcsifjzpfMuygap? igwdkYuawmh 'Dae&mrSm arxkeftusifhrS
a&SmifMuOfjcif;qdw
k hJ jrwfwt
hJ usiu
hf okd m usiw hf o
hJ al wG jzpfap-
Mu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
'DtqHk;trawGuawmh txl;ojzihf um,uH pifMu,frI&Sdatmif
qdkqHk;rcsufawG jzpfMuygw,f/ odkYaomf bk&m;&Sifu 0pDuH pifMu,frI
awG&adS tmifvnf; qufvufum qdq k ;kH rxm;awmfrcl yhJ gw,f/ b,fvkd
qdkqHk;rxm;awmfrlcJhovJ¿
5/ olwpfyg;awG[m rkom;pum; ajymMum;wwfwJh yk*¾dKvfawG
jzpfcsifjzpfMuygap? igwdkYuawmh 'Dae&mrSm rkom;pum;rS
a&SmifMuOfolawGom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk
arG;jrLMuprf;yg/
6/ olwpfyg;awG[m ukef;wdkufpum; ajymMum;wwfwJholawG
jzpfcsifjzpfMuygap? igwdkYuawmh 'Dae&mrSm ukef;wdkufpum;rS
a&SmifMuOfoal wGom jzpfapMu&rnfvYkd 'Dvkd pdw"f mwfukd arG;jrL
Muprf;yg/
7/ olwpfyg;awG[m Murf;wrf;wJhpum;awG cufxefwif;rmwJh
pum;awGudk ajymMum;wwfwJh olawG jzpfcsifjzpfMuygap?
igwdu
Yk awmh 'Dae&mrSm Murf;wrf;wJph um;awG ajymMum;jcif;rS
cufxefwif;rmwJh pum;awG ajymMum;jcif;rS a&SmifMuOfwJh
olawGom jzpfapMu&rnfvYkd 'Dvkd pdw"f mwfukd arG;jrLMuprf;yg/
8/ olwpfyg;awG[m Nydefzsif;wJh pum;awGudk ajymMum;wwfwJh
olawG jzpfcsifjzpfMuygap? igwdkYuawmh 'Dae&mrSm Nydefzsif;wJh
d 42 zm;atmufawm&q&mawmf

pum;awGudk ajymMum;jcif;rS a&SmifMuOfwJholawGom jzpfap-


Mu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
'Dtcsuaf wGuawmh 0pDuaH wGEiS hf ywfoufNy;D toGit f jyif jyKjyif
ajymif;vJa&;awGvkyfzdkY bk&m;&Sif\ qdkqHk;rcsufawG jzpfMuygw,f/
&[ef;&,fvYkd jzpfvmNy;D aemuf oDv&Si&f ,fvYkd jzpfvmNy;D aemuf um,-
uH pifMu,frIuvnf; r&Sdbl;? odyf Murf;wrf;aew,fqdkvQif vlUb0
toGiftjyifESifh &[ef;\ toGiftjyifawG[m xl;jcm;rI r&Sdawmhbl;/
rkom;awGudk a&vdo k ;kH aernf? uke;f pum;awGudk cyfrsm;rsm; ajymaernf?
cufxefwif;rmwJh Murf;wrf;wJh pum;awGuo kd m a&SUwef;wifxm;rnf
tESprf &Swd phJ um;awGuo kd m jrwfE;dk aernfqv
kd Qif vlw\ Ykd toGit f jyif
twdik ;f yJ aexdik af ew,fvYkd qd&k w,f/ &[ef;&,fvYkd jzpfvmvQif rSeu f ef
wJh pum;ç cspfzG,fpum;ç odrfarGUEl;nHhwJh pum;ç 'ge oDv orx
0dyóem tpjzmwJh ukodkvfw&m; wdk;yGm;aMumif; pum;awGudkom
tav;*½kjyKum EIdif;csdef ajymqdkwwfzdkY vdkygw,f/ 'gwGifruao;bl;?
raemuH jyKjyifajymif;vJrIawGudkvnf; qufvufNyD; qdkqHk;rxm;awmf
rlygw,f/ emMunfhMu&atmif ---
9/ olwpfyg;awG[m tbdZÑmw&m; rsm;jym;wJçh olwpfyg;ypön;f udk
rawmfavmb vdck siaf ewJh olawG jzpfcsijf zpfMuygap? igwdu Yk -
awmh 'Dae&mrSm tbdZÑm rrsm;jym;wJh olawG rawmfavmb
r&SdolawGom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk arG;jrLMu
prf;yg/
10/ olwpfyg;awG[m wpfbufom;udk zsuq f ;D vdw
k hJ pdwx
f m; acs-
rIef;ypfvkdwJh pdwfxm; &SdMuolawG jzpfcsifjzpfMuygap? igwdkYu
awmh 'Dae&mrSm wpfbufom;udk rzsufqD;vdkwJh pdwfxm;
arwåmESifh,SOfwJh pdwfxm;om wdkdYoEÅmefrSm jzpfapMu&rnfvdkY
'Dvdk pdwf"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 43

11/ olwpfyg;awG[m rdpäm'd|d = rSm;,Gif;wJh t,l0g'&SdwJh olawG


jzpfcsijf zpfMuygap? igwdu Yk awmh 'Dae&mrSm or®m'd|d = rSeu f efwhJ
t,l0g'&SdwJh olawGom jzpfapMu&rnfvkdY 'Dvdk pdwf"mwfudk
arG;jrLMuprf;yg/
odyf[efusw,f odyf[efusw,fµ bk&m;&Sifu 'DrQESifh r&yfao;
bl;? a&S;qufNyD;awmhvnf; qdkqHk;rawmfrljyefw,f --- b,fvdkvJ¿
12/ olwpfyg;awG[m rSm;,Gif;wJh tMuH&SdwJh rdpämouFyÜorm;awG
jzpfcsifjzpfMuygap? igwdkYuawmh rSefuefwJh MuHpnfrI&SdMuwJh
or®mouFyÜorm;awGom jzpfatmif ---
13/ 14/ 15/ olwpfyg;awG[m rdpäm0gpmorm;ç rdpämur®EÅorm;
awG (= um,'kp½dkuf? 0pD'kp½dkufawGudk vGefusL;olawG) rdpämtmZD0
= rSm;,Gi;f wJh toufarG;rI&w dS hJ olawG jzpfcsijf zpfMuygap? igwdYk
uawmh or®m0gpmorm; (= 0pDokp½dkufESifh jynfhpHkolawG) or®m-
ur®EÅorm; (= um,okp½dkufESifh jynfhpHkolawG) or®mtmZD0orm;
= rSefuefwJh toufarG;rI &SdwJholawG jzpfatmif BudK;pm; tm;
xkwMf urnf? jzpfapMu&rnfqw kd hJ 'Dpwd "f mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
16/ 17/ 18/ olwpfyg;awG[m rSm;,Gif;wJh BudK;pm;tm;xkwfrI
vHkYv0D&d,&SdwJh olawG jzpfcsifjzpfMuygapç rSm;,Gif;wJh owd
&SdwhJolawG jzpfcsifjzpfMuygapç rSm;,Gif;wJh orm"d&SdwJholawG
jzpfcsijf zpfMuygap? igwdu Yk awmh rSeu f efwhJ BuKd ;pm;tm;xkwrf I
vHvYk 0D&, d &Swd hJ olawGç rSeuf efwhJ owd&w dS hJ olawGç rSeu
f efwhJ
orm"d&SdwJh olawGom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk
arG;jrLMuprf;yg/
,ckajymcJw h hJ eHygwf (11) rS (18)txduawmh r*¾i&f pS yf g; usiphf Of
w&m;awGyJ jzpfMuygw,f/ 'Dr*¾if&Spfyg;taMumif;ukdawmh aemufrS
xyfNyD; ajymygrnf/ aemufxyf jzpfapcsifwJh pdwf"mwfjyKjyif ajymif;-
d 44 zm;atmufawm&q&mawmf

vJa&;awGuv kd nf; bk&m;&Siuf qufvuf a[mMum;xm;awmfryl gao;


w,f/ bmawGvJ¿
19/ olwpfyg;awG[m rdpmä ÓPD = rdpmä ÓPfeD ÓPfeufawG &Scd sif
&SdMuygap? igwdkYuawmh 'Dae&mrSm or®mÓPD = rSefuefwJh
qifjcifwwfwJh ypöa0u©PmÓPf&SdwJh olawGom jzpfapMu&
rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfukd arG;jrLMuprf;yg/
'Dae&mrSm rdpämÓPfqdkwmuawmh raumif;rIawGudk jyKvkyfwJh
tcgrSm b,fvrkd aumif;rIudk b,fvjdk yK&rnfqw kd hJ jyKyekH nf;vrf; trsK;d
rsKd;udk MuHpnfwJhtcg jzpfay:vmwJh arm[ç raumif;rIukd jyKNyD;wJh
tcgrSmvnf; ]]igawmh jyKNyD;ayaygh}}vdkY tJ'D jyKNyD;wJh raumif;rIudk
qifjcifwJh tjcif;t&mtm;jzihf jzpfay:vmwJh arm[udk qdkvdkygw,f/
wu,fhÓPfawmh r[kwfbl;/
or®mÓPD0,f or®mÓPf qdkwmuawmh r*fav;qifh zdkvfav;-
qifhukd qdkufa&mufNyD;wJh t&d,molawmfaumif;wdkY oEÅmefrSm jzpfay:
oGm;MuwJh ypöa0u©PmÓPf (29)rsKd;ukd qdkvdkygw,f/ (r-|-1-192/)
(29)rsKd;u bmawGvJ¿
aomwmywådr*fÓPf zdkvfÓPfqdkufNyD;wJh aomwmyeft&d,m
olawmfaumif;\oEÅmefrSm ---
(u) rdrd&NyD;wJh t&d,r*fukd qifjcifjcif;ç
( c ) rdrd&NyD;wJh t&d,zdkvfudk qifjcifjcif;ç
( * ) edAÁmefukd qifjcifjcif;ç
(C) y,fNyD;udavomukd qifjcifjcif;ç
( i ) ry,f&ao;wJh udavomudk qifjcifjcif; ---
'Dvdk qifjcifwJh ypöa0u©PmaZm (5)wef apmwwfwJh oabm
awmh &Syd gw,f/ 'guawmh a,bk,stm;jzifh ajymwmyg/ tcsKUd t&d,m
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 45

olawmfaumif;awG[m pmayA[kókwrSm ruRrf;usifMubl;qdkvQif


y,fNyD;udavomESifh ry,f&ao;wJhudavomawGudkawmh rqifjcif
Mubl;vdkYqdkw,f/ tvm;wlyJ ou'g*grf tem*grf t&d,molawmf
aumif;wdYk oEÅmefrmS vnf; ypöa0u©PmaZm (5)wefpyD J apmMuygw,f/
odaYk omf &[EÅmt&Sijf rwfw\
Ykd oEÅmefrmS awmh ry,f&ao;wJh udavom
r&SdawmhwJhtwGuf ry,f&ao;wJh udavomudk qifjcifwJh ypöa0-
u©PmaZmu rapmawmhb;l / 'gaMumifh &[EÅm t&Sijf rwfw\ Ykd oEÅmef
rSm ypöa0u©PmaZm (4)wefom apmygw,f/ tm;vH;k aygif;vdu k af wmh
ypöa0u©PmaZm (19)wef jzpfygw,f/ 'Dypöa0u©PmaZm (19)wef
udkyJ or®mÓPfvdkY ac:qdkygw,f/ xkdor®mÓPfESifh jynfhpHkwJh t&d,m
olawmfaumif;ukd or®mÓPD = or®mÓPf&SdolvdkY ac:qdkygw,f/
aemufxyf jrwfpGmbk&m;u qufa[mawmfrljyefw,f -- bmwJh
vJ¿
20/ olwpfyg;awG[m rdpmä 0drw k &då w
dS hJ yk*Kd¾ vaf wG jzpfcsijf zpfMuygap?
wdkYuawmh or®m0drkwåd&SdwJh yk*¾dKvfawGom jzpfapMu&rnfvkdY
'Dvdk pdwf"mwfukd arG;jrLMuprf;yg/
'Dae&mrSm rdpmä 0drwk q
då w
kd m bmukd ajymvdw
k mvJ¿ avmurSm tcsKUd
tcsKdUyk*¾dKvfawG[m wu,fwrf; udavomwdkYrS rvGwfajrmufMubJ
wu,fwrf; oHo&m0#fqif;'ku©rS rvGwfMubJ ]]wdkY vGwfajrmufMu
w,f}}vdkY trSwfonm &SdMuw,f/ EGm;vdkusifhcJhvQif acG;vdkusifhcJhvQif
udavomrS pifMu,fEkdifw,f oHo&m0#fqif;&J'ku©rS vGwfajrmufEkdif
w,fvYkd ,lqwJh ykpH rH sK;d awG jzpfMuw,f/ w&m;ud, k t f eufoabmtm;
jzifh ajymvQiaf wmh wu,frvGwaf jrmufbJ vGwaf jrmufygw,fvYkd ,lq
wJh tjcif;t&mtm;jzifh jzpfay:oGm;MuwJh tukov kd cf E¨mawGuykd J rdpmä -
0drkwådvdkY qdkvdkygw,f/ or®m0drkwådqdkwmuawmh t&d,zdkvfpdwfwdkYESifh
,SOw f uJG mjzpfay:oGm;MuwJh or®m'd|pd wJh r*¾i&f pS yf g;uvGv J Qif <uif;usef
d 46 zm;atmufawm&q&mawmf

aewJh pdwfapwodufawGyJ jzpfMuw,f/ (r-|-1-192/) &[ef;qdkwm


rdpäm0drkwådudk a&SmifMuOfum or®m0drkwådjzpfatmif BudK;pm;rnfqdkwJh
pdw"f mwfukd arG;jrLay;&w,f/ t&d,zdv k o f Ykd qduk af tmif ig BuKd ;pm;rnf
qdkwJh pdwf"mwf &Sd&rnfvdkY qdkvdkygw,f/ t&d,zdkvfodkY qdkufatmif
or®m0drw k jdå zpfatmif b,fvu kd si&hf rvJvakYd wmh ar;p&m &Sv d mjyefw,f/
txufuajymcJw h hJ r*¾i&f pS yf g; usiphf Ofw&m;awGuykd J usi&hf rSmjzpfw,f/
'Dawmh &[ef;qdw k m r*¾i&f pS yf g;ESihf jynfph wHk o hJ al wGjzpfatmif wdYk BuKd ;pm;
tm;xkwfrnfqdkwJh pdwf"mwfudk tjrJrjywf rMum cP arG;jrLay;zdkY
vdktyfygw,f/ oav’cokwåefydkif;udk acwå&yfem;NyD;awmh r*¾if&Spfyg;
taMumif;udk twdkcsKyfNyD; enf;enf; xyf&Sif;jyrnf/
r*¾if&Spfyg;usifhpOfw&m;
'Dr*¾i&f pS yf g;usiphf Ofw&m;awGrmS avmuDr*¾i&f pS yf g;ç avmukw&å m
r*¾if&Spfyg;qdkNyD; ESpfrsKd;&Sdaew,f/ 'gwGifruao;bl; avmuD r*¾if
&Spfyg;udk MunfhvdkufvQifvnf; orxydkif; r*¾if&Spfyg;ç 0dyóemydkif;
r*¾if &Spyf g;qdNk y;D ESprf sK;d &Sad ejyefw,f/ orxydik ;f r*¾i&f pS yf g;taMumif;udk
a&S;OD;pGm ajymMu&atmif ---
orxykdif; r*¾if&Spfyg;
a&S;OD;pGm a,m*g0p&&[ef;awmfu 0pD'pk ½du k af v;yg;rS a&SmifMuOf
jcif;qdkwJh or®m0gpmç um,'kp½dkufokH;yg;rS a&SmifMuOfjcif;qdkwJh or®m-
ur®EÅç rdpämtmZD0 = rSm;,Gif;aom toufarG;rIrS a&SmifMuOfjcif;qdkwJh
or®mtmZD0 --- 'Dov D r*¾io f ;Hk yg;udk pifMu,fatmif jznfu
h si&hf ygw,f/
wpfzef 'DoDvwnf;[laom ajray:rSm&yfwnfNyD;awmh or®m-
0g,mr = rSefuefpGm tm;xkwfjcif;ç or®mowd = rSefuefaom owdç
or®morm"d = rSefuefaom pdwfwnfMunfrI = orm"dqdkwJh orm"d
r*¾ifokH;yg;ESifh jynfhpkHatmif BudK;pm;&jyefw,f/ Oyrm - uodkPf;udk
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 47

½Iw,fqMkd upd?Yk tJ'D rdrd ½IaewJh uodP k ;f y#dbm*edrw d t


f m½kuH kd odatmif
tqifhqifhBudK;pm;tm;xkwfjcif; 0D&d,ESifh tJ'D uodkPf;y#dbm*edrdwf
tm½küH pdwNf ird 0f yfpmG uyfwnfaeatmif BuKd ;pm;tm;xkwjf cif; 0D&, d u
or®m0g,mrç tJ'D uodP k ;f y#dbm*edrw d tf m½ku H kd trSw&f aejcif; owd
jraJ ejcif;oabmu or®mowd? tJ'D uodP k ;f y#dbm*edrw d f tm½kw H pfck
wnf;ü pdwf Nidrf0yfpGm uyfí wnfaejcif;oabmu or®morm"dwdkY
jzpfMuw,f/ orm"dr*¾ifokH;yg; jzpfMuw,f/
tJ'uD odP k ;f y#dbm*edrw d tf m½ku
H kd xGi;f azmufojd rifjcif; oabm
u or®m'd|d (psmeor®m'd|d) jzpfw,f? tJ'D uodkPf;y#dbm*edrdwf tm½kH
ay:odYk pdwu f akd &S;½Iwifay;jcif;oabmu or®mouFyÜ jzpfw,f/ 'Dr*¾if
ESpfyg;uawmh ynmr*¾ifawGjzpfMuw,f/ oDvr*¾ifokH;yg; orm"dr*¾if
okH;yg; ynmr*¾ifESpfyg; aygif;vdkufawmh r*¾if&Spfyg;jzpfw,f/
tu,fí a,m*g0p&&[ef;u "mwfur®|mef;udk tm;xkwfw,f
qdk&ifawmh r*¾if&Spfyg;wkdYrSm 'DvdkjzpfMuw,f ---
a&S;OD;pGm aqmufwnfusio
hf ;Hk xm;&wJh r*¾iaf wGu oDvr*¾io
f ;Hk yg;
jzpfMuw,f/ 'DoDvwnf;[laom ajray:rSm&yfwnfNyD;awmh orm"d
wnf;[laom ausmufzsmxufrmS ÓPfwnf;[laom oefvsuu f kd jrjr
xufatmif aoG;ay;&w,f/
(u) "mwfBu;D av;yg;wk\ Yd ud, k yf ikd of bm0vu©Pm toD;toD;
udk xGif;azmufodjrifjcif;oabmu or®m'd|d?
( c ) tJ'D "mwfav;yg;wdkY\ udk,fydkif obm0vu©Pm tm½kH
toD;oD;ay:odYk bm0empdwu f kd a&S;½Iwifay;jcif;oabmu
or®mouFyÜ?
( * ) "mwfBu;D av;yg;tm½kuH kd odatmif BuKd ;pm;tm;xkwjf cif;ç tJ'D
"mwfBuD;av;yg;tm½kHü bm0empdwfudk Nidrf0yfpGm uyfwnf
d 48 zm;atmufawm&q&mawmf

aeatmif BudK;pm;tm;xkwfjcif; oabmu or®m0g,mr?


(C) "mwfBu;D av;yg;tm½ku H kd trSw&f aejcif;oabmç rarhaysmuf
jcif;oabmu or®mowd?
( i ) "mwfBuD;av;yg;tm½kHü pdwfwnfNidrfaerIoabmu or®m-
orm"d -
oDvr*¾if okH;yg;ESifhyg aygif;vdkufawmh r*¾if&Spfyg; jzpfygw,f/
'guawmh orxydkif; r*¾if&Spfyg; jzpfw,f/
0dyóemydkif; r*¾if&Spfyg;
0dyóemydkif; r*¾if&Spfyg;taMumif;udk ajymMu&atmif ---
bk&m;&Sifu emrnfausmf r[mowdy|meokwåef (r-1-88/)rSm
or®m'd|dudk av;rsKd;cGJjcm;NyD; a[mMum;xm;awmfrlygw,f/
(u) 'ku©opömudk odwJhÓPfonf or®m'd|dç
( c ) ork',opömudk odwJhÓPfonf or®m'd|dç
( * ) eda&m"opömudk odwJhÓPfonf or®m'd|dç
(C) eda&m" = edAÁmefodkY a&mufaMumif;usifhpOfjzpfwJh r*¾opömudk
odwJhÓPfonf or®m'd|d ---
'Dvdk or®m'd|dudk (4)rsKd;cGJjcm;NyD; a[mMum;xm;awmfrlygw,f/
'Dowdy|mefa'oemawmfrmS a[mMum;xm;awmfrw l hJ r*¾opömudk ykA-Á
bm*owdy|mer*f = t&d,r*f\ a&S;tzdkYü vdkufemjyKusifh&rnfh
avmuDr*¾opöm jzpfaMumif;udk t|uxmrsm;u ('D-|-2-336-337/ r-
|-1-235-236/) zGifhqkdxm;Muygw,f/ 'gaMumifh 'Dae&mrSm 'Dopöm
av;yg; taMumif;udk enf;enf;&Sif;jyrnf/
'ku©opöm
'Demrnfausmf r[mowdy|meokwåefpwJh xdkxdka'oemawmf
rsm;rSm --- oHcdawåe yÍöKyg'geu©E¨m 'ku©m/ (r-1-82/) vdk&if;wdk&Sif;
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 49

ajym&vQif Oyg'geu©Em¨ ig;yg;wdoYk nf 'kuo © pöm jzpfMuw,fqNkd y;D a[m-


Mum;xm;awmfrlygw,f/
wpfzef - ½lykyg'geu©E¨m a0'Ekyg'geu©E¨m onKyg'geu©E¨m
ocFg½kyg'geu©E¨m 0dnmPkyg'geu©E¨m qdkNyD; Oyg'geu©E¨mwdkYudkvnf;
a&wGufjyxm;awmfrlygw,f/ (r-1-84/)
tmoa0gw&m;wdkY\ tm½kHjzpfwJh wPSm'd|dwdkYjzifh ]]ig-igh[m}}vdkY
pG,
J t
l yfwhJ pGv
J rf;tyfwhJ twdwf tem*wfç ypöKyeÜ çf tZÑwå (ud, k w f iG ;f )ç
A[d'¨ (jyify)ç MoVm&du (tMurf;)ç okcrk (tEk)ç [De (t,kw)f ç yPDw
(tjrwf)ç 'l& (ta0;)ç oEÅdu (teD;) qdkwJh (11)rsKd;aom tjcif;t&m
tm;jzifh wnfaewJh ½kyfw&m; tpktyHkukd ½lykyg'geu©E¨mvdkY ac:qdk
aMumif;ukdvnf; cE¨0*¾oH,kwfygVdawmf cE¨okwåef (oH-2-39/) rSm
bk&m;&Sifu a[mMum;xm;awmfrlcJhygw,f/ a0'Ekyg'geu©E¨m pwJh
usefemrfcE¨m (4)yg;wddkYudkvnf; yHkpHwlyJ a[mMum;xm;awmfrlygw,f/
'gaMumifh twdwfç tem*wçf ypöKyÜefç tZÑwåç A[d'¨ pwJh (11)rsKd;
aom tjcif;t&mtm;jzifh wnfaewJh Oyg'geu©Em¨ ig;yg;onf 'kuo © pöm
jzpfw,f/ tJ'D 'ku©opömudk xdk;xGif;odwJhÓPfu or®m'd|d jzpfw,f/
ork',opöm
bk&m;&Siu
f opö0b d if; (tbd-2-112-115/) ygVdawmfrmS ork',
opömudk (5)enf; cGJjcm;NyD; a[mMum;xm;awmfrlygw,f/
(u) wPSmukv d nf; ork',opömvdYk a[mMum;xm;awmfrw l ,f?
(tbd-2-112/)
( c ) wPSmESifhwuG udavomtm;vHk;udkdvnf; ork',opömvdkY
a[mMum;xm;awmfrlw,f? (tbd-2-113/)
( * ) wPSmç udavomESiw hf uG tukov
kd w
f &m;tm;vH;k udv
k nf;
ork',opömvdkY a[mMum;xm;awmfrlw,f? (tbd-2-114/)
(C) wPSmç udavomç tukodkvfw&m;tm;vHk;ESifh tmoa0g
d 50 zm;atmufawm&q&mawmf

w&m;wdkY\ tm½HkjzpfwJh tavmbç ta'goç tarm[ =


ukovrlvw&m; oH;k yg;ukv d nf; ork',opömvdYk a[mMum;
xm;awmfrlygw,f/ (tbd-2-114/)
( i ) tmoa0gw&m;wdkY\ tm½HkjzpfwJh ukovrlvw&m; oHk;yg;
wdkYESifhwuG tmoa0gw&m;wdkY\ tm½HkjzpfwJh ukodkvfw&m;
tm;vHk;ç wPSm udavomESifhwuGaom tukodkvfw&m;
tm;vHk;wdkYudkvnf; ork',opömvdkY a[mMum;xm;awmfrl
ygw,f/ (tbd-2-115/)
'Dopö0dbif;a'oemawmfudkyJ &nfñTef;um t|uxmBuD;rsm;
uvnf; ---
ww¬ ,o®m ukovmukovur®H t0daoaoe ork',opöEÅd
opö0dba*F 0kwåH/ (tbd-|-2-185/ 0dok'¨d-2-216/)
apwemç apwemESihf ,SOzf ufw&m; ponfjzifh txl; rajymawmh
yJ omrntm;jzifh ajym&rnfqv kd Qif ukov kd u
f H tukov
dk u
f H rSeo
f rQudk
ork',opömvdkY bk&m;&Sifu a[mMum;xm;awmfrlwJh taMumif;ukd
zGifhqdkxm;Muygw,f/
aemufwpfck &Sdao;w,f/ [dk t*FkwådK&f ygVdawmf wduedygwf
wdw¬m,weokwåef (tH-1-178/)rSm t0dZmÆ ypö,m ocFg&m ponfjzifh
a[mMum;xm;awmfrltyfwJh t0dZÆmaMumifh ocFg& jzpfyHk pwJh ocFg&
avmu\ jzpfpOf = tEkavmry#dpo ö rkygÜ 'f oabmw&m;wd\ Yk aMumif;-
usKd;qufEG,frIoabmukdvnf; ork',opömvdkY a[mMum;xm;awmfrl
ygw,f/
ckajymcJhwJh ork',opöm t&yf&yfawGudk jcHKajym&vQifawmh ---
t0dZÆmç wPSmç Oyg'gefwdkYudk tajcwnfum taMumif;cHum jyKpk
ysKd;axmifxm;wJh ukodkvfuH tukodkvfuH rSeforQ[m ork',opöm
rnfw,fvYkd rSwyf g/ tJ'D ork',opömukd odwhJ ÓPf[mvnf; or®m-
'd|dyJ jzpfygw,f/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 51

eda&m"opöm
eda&m"opöm taMumif;udk qufajymOD;rnf/ 0dyóemydkif;rSm
0dyóemÓPfjzifh xk;d xGi;f od&rnhf eda&m"opömukd ajymrnfaemf/ ckeu
ork',opömwkef;u ajymcJhwJh wdw¬m,weokwåef (tH-1-178/)rSmyJ
bk&m;&Sifu ---
t0dZÆm, awG0 taoo0d&m*eda&m"m ocFg&eda&ma"m =
ponfjzifh ocFg&avmu\ csKypf Of y#davmry#dpo ö rkygÜ 'f oabmw&m;
udkvnf; eda&m"opömvdkY a[mMum;xm;awmfrlygw,f/ a,m*g0p&-
&[ef;awmfu t0dZmÆ csKyjf cif;aMumifh ocFg&csKyyf pkH wJh ocFg&avmu\
csKyfpOfudkvnf; 0dyóemÓPfjzifh odatmif usifh&rSm jzpfygw,f/
'gaMumifh 'Dvdka'oemawmfawGukd &nfñTef;vsuf 0dok'¨dr*¾t|uxm
(0dok'¨d-2-267/)u 0dyóemÓPfjzifh xkd;xGif;od&rnhf eda&m"opömudk
'Dvdk zGifhqdkxm;ygw,f ---
tEkyÜg'eda&m"
ypö , awm 0,'óaee ed a &m"opö H ygu#H a[mwd ?
ypö,mEkyÜga'e ypö,0wH tEkyÜg'g0aAm"awm/ (0dok'¨d-2-267/)
a,m*g0p& &[ef;awmfu 0dyóemydkif;a&mufwJhtcg O',-
AÁ,ÓPf\ tpdwftydkif; wpfckjzpfwJh ypö,awm 0,'óeÓPf =
taMumif;w&m;tm;jzifh tysufukd = tcsKyfudk ½IjrifwwfwJh ÓPfjzifh
0dyóem½IvdkufwJhtcg xkda,m*g0p&yk*¾dKvf\ ÓPffrSm eda&m"opöm
w&m;[m xif&Sm;vmw,f/ bmaMumifhvJ¿ t0dZÆm wPSm Oyg'gef
ocFg& uHqw kd hJ taMumif;w&m;awGu aemifwpfzef rjzpfaom csKyjf cif;
vdkY ac:qdktyfwJh tEkyÜg'eda&m" oabmtm;jzifh csKyfNidrf;oGm;wJhtcg
taMumif;w&m; xif&Sm;&SdygrS jzpfEkdifwJh pGrf;tm;&SdwJh tusKd;cE¨mig;yg;
wd\Yk aemifwpfzef rjzpfaom csKyjf cif;jzifh csKyNf ird ;f rIukd ,if; 0dyóem-
d 52 zm;atmufawm&q&mawmf

ÓPfu xd;k xGi;f odaomaMumifh eda&m"opöm[m a,m*g0p& &[ef;\


todÓPfrSm xif&Sm;vmjcif; jzpfw,f/ 'Dvdk zGifhqdkxm;ygw,f/
'Dae&mrSm ar;p&mwpfck &Sdvmw,f/ bmvJ¿ b,ftcgrSm 'D
t0dZmÆ wPSm Oyg'gef ocFg& uHawGu aemifwpfzef rjzpfaomtm;jzifh
csKyfjcif;vdkY ac:qdktyfwJh tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh csKyfNidrf;oGm;
ygovJvdkY ar;p&m &Sdw,f/ 0dok'¨dr*¾ r[m#Dumq&mawmfu 'Dvdk
ajzqdkxm;ygw,f ----
t0dZÆmeda&m"m ½lyeda&ma"m
&ma"mwd t*¾r*¾ÓaPe t0dZÆm,
tEkyÜg'eda&m"awm tem*wó ½lyó tEkyÜg'eda&ma"m a[mwd
ypö,mbma0 tbm0awm/ (r[m#D-2-421/)
'D #Dumpum;&yfu bmudk ajymvdw k mvJ¿ ckeu eda&m"opömydik ;f
wke;f u ajymcJw h hJ y#davmry#dpo ö rkygÜ 'fvYkd ac:qdt k yfwhJ ocFg&w&m;
wd\Yk csKypf Ofukd jyeftm½k,
H x l m;yg/ y#dorÇ'd gr*¾ygVdawmf pmrsuEf mS (53)
rSm vm&Sw d t
hJ wdik ;f t0dZmÆ wPSm Oyg'gef ocFg& uHqw kd hJ taMumif;
w&m;awG[m t&[wår*fodkY qdkufa&mufoGm;wJh tcgrSm r[m
tocFw"mwf tNird ;f "mwfeAd mÁ efw&m;awmfjrwfBu;D \ tm&r®Pypö,-
owåjd zifh aus;Zl;jyKay;rI t&Sed t f 0g owåx d ;l Bu;D udk qufcvH ukd &f aom
tJ'D t&[wår*f\ pGr;f tifaMumifh ,wdjywf vk;H 0 csKyNf ird ;f oGm;Mu
w,f/ aemufxyfwpfzef b,fawmhrS xyfrjzpfMuawmhbl;/ 'Dvdk
aemufxyfwpfzef b,fawmhrS rjzpfwhJ csKyNf ird ;f rIrsK;d udk tEkygÜ 'eda&m" &m"vdYk
ac:qdw k ,f/
'Dae&mrSm wu,fajymMupdkY qdkvQifawmh t&[wår*fu t0dZÆm
wPSm Oyg'gefqwkd hJ udavomawGuo kd m t<uif;rJh ,wdjywf aemuf-
xyf b,fawmhrS rjzpfatmif y,fowfvdkufwm jzpfw,f/ odkYaomf
ocFg& uHawG[m t0dZmÆ wPSm Oyg'gefqw kd hJ udavomtaygif;tazmf
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 53

udk &&SdygrSomvQif b0opfvdkY ac:qdktyfwJh Oyg'geu©E¨mig;yg; 'ku©-


opömw&m;awGukd jzpfapEdik w f hJ pGr;f tm;&Swd ,f/ t0dZmÆ wPSm Oyg'gef
qdwk hJ udavom tazmfo[m,fukd r&&Scd v hJ Qif 'kuo
© pöm tusK;d w&m;udk
jzpfapEdkifwJh pGrf;tm;r&Sdawmhbl;? pGrf;tifawG ukefcef;oGm;w,f/ 'D
taMumif;jycsufaMumifh t&[wår*fu t0dZÆm wPSm Oyg'gef ocFg&
uHawGudk aemifwpfzef rjzpfaom csKyfjcif;vdkY ac:qdktyfwJh tEkyÜg'-
eda&m"oabmtm;jzifh csKyfNidrf;apw,fvdkYyJ ajym&w,f/
'Dvdk t&[wår*faMumifh t0dZÆm wPSm Oyg'gef ocFg& uHawG\
aemufxyfwpfzef b,fawmhrS jyefrjzpfwJh csKyfenf;vdkY ac:qdkwJh =
tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh csKyfNidrf;oGm;jcif;aMumifh tusKd; Oyg'g-
eu©Em¨ ig;yg;wdv Yk nf; y&deAd mÁ epkwu
d kd aemufq;Hk xm;Ny;D y&deAd mÁ epkw\
d
aemufqG,frSm aemufxyfwpfzef jzpfcGifhr&Sdaom csKyfjcif;jzifh csKyfNidrf;
jcif;qdkwJh tEkyÜg'eda&m" oabmtm;jzifh csKyfNidrf;oGm;Muw,f/ 'D
csKyfNidrf;rIudk 0dyóemÓPfu jrifatmif½I&rSm jzpfw,f/
OyÜg'eda&m"
tEkygÜ 'eda&m" taMumif;udk ajymNy;D awmh OyÜg'eda&m" taMumif;
udkvnf; ajymOD;rnf/ 'ku©opömw&m; ork',opömw&m;qdkwJh ocFg&
w&m;awG[m jzpfNyD;wmeJY wpfcgwnf; ysufoGm;Muw,f/ 'DvdkjzpfNyD;-
wmeJY cPrpJ woJoJ csKyfysufaewJh oabmudk c,0d&m* = cP cP--
eda&m"
&m"vdvYk nf; ac:qdw
k ,f/ (0do'k -d¨ 2-1-282/) odaYk omf taMumif;w&m;
awGu aemufxyfjzpfatmif aus;Zl;jyKay;aeorQ umvywfvkH;
'DocFg&w&m;awG[m cPrpJ woJoJ csKyfaysmufoGm;ayrJhvdkY topf
topf xyfum xyfum jzpfaeMuOD;rSm jzpfw,f/ 'Dvdk csKyfysufNyD;
aemuf aemufxyfwpfzef jyefjzpfcGifh &SdaewJh csKyfysufjcif;udkawmh
OyÜg'eda&m"
&m"vdkY ac:qdkygw,f/
d 54 zm;atmufawm&q&mawmf

a,m*g0p& &[ef;awmfu 0dyóemykdif; a&mufwJhtcg ocFg&


w&m;awG\ 'DOyÜg'eda&m"oabmudkvnf; 0dyóemÓPfESifh jrif
atmif MunfhNyD;awmh tedpö 'ku© tewå vu©Pma&; okH;wefwdkYodkY
wifum 0dyóem½I&rSm jzpfw,f/
ckajymcJhwJh ocFg&w&m;wdkY\ OyÜg'eda&m"ESihf tEkyÜg'eda&m"
ESpfrsKd;vkH;udkyJ odwJh 0dyóemÓPf[m 0dyóemor®m'd|d jzpfygw,f/
avmuDr*¾opöm
a,m*g0p& &[ef;awmfu 0dyóemydik ;f a&mufwt hJ cgrSm t½ly-
owåu 0dyóem½Ienf;tydkif; (0dok'¨d-2-261-261-264/) O',AÁ,m-
EkyóemÓPfyikd ;f (0do'k -d¨ 2-268/) b*FgEkyóemÓPfyikd ;f (0do'k -d¨ 2-288??)
pwJh 0dyóemydik ;f odYk a&mufwt hJ cg 0dyóemÓPfjy"mef;aewJh 0dyó-
emraem'Gg&du aZm0Dxd pdwftpOfawGudkvnf; wpfzef jyefNyD;awmh
0dyóem½I&rSm jzpfw,f/
'Dvkd 0dyóem½IwhJ tydik ;f rSm 'D0yd óemÓPfEiS hf pdwuå P© wpfck
twGif;rSm twl,SOfwGJ jzpfaeMuwJh or®mouFyÜç or®m0g,mrç or®m-
owdç or®morm"dqdkwJh r*¾ifawGudkvnf; a,m*Dyk*¾dKvfu &Sif;&Sif;
vif;vif; odaeygw,f/ ol\ ÓPfxrJ mS 'Dr*¾iw f &m;ud, k f = r*¾opöm
w&m;awG[m xif&mS ;aeygw,f/ 'Dr*¾opömw&m;awGu w'*F tcdu k f
twefYtm;jzifh udavomawGudk y,fowfEdkifwJhtwGuf 'Dr*¾ifw&m;-
udk,fawGudk r*¾opömw&m;awGvdkY ac:qdkjcif;jzpfw,f/ (0dok'¨d-2-268/)
'Dvkd 0dyóemÓPfu r*¾opömw&m;awGukd xd;k xGi;f odru
I v
kd nf;
0dyóemor®m'd|dvdkYyJ ac:qdkygw,f/
0dyóemtcdkuf opömav;yg;
ckajymcJhwmu 0dyóemtcdkufrSm 0dyóemÓPf = 0dyóem-
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 55

or®m'd|dESihf xdk;xGif;odwJh opömav;yg; jzpfygw,f/ em;&Sif;atmif


enf;enf; xyfajymrnf ---
twdwçf tem*wfç ypöKyeÜ çf tZÑwçå A[d'p¨ wJh (11)rsK;d aom tjcif;
t&mtm;jzihf wnfaewJh Oyg'geu©E¨mig;yg; = 'ku©opömw&m;awGudk
xd;k xGi;f odwÓ hJ Pfu or®m'd|?d xdk 'kuo © pömw&m; tm½kaH y:odYk pdwu f kd
a&S;½Iwifay;jcif;oabmu or®mouFyÜ? xdk 'ku©opömw&m;awGudk
odatmif BudK;pm;tm;xkwfrIoabmu or®m0g,mr? xdk 'ku©opöm
w&m;awGudk trSwf&aerIoabmu or®mowd? xdk 'ku©opömw&m;
tm½kHwpfckwnf;ay:ü pdwfusa&muf wnfNidrfaerIoabmu or®m-
orm"d? aygif;vdu k af wmh r*¾iw f &m;ud,
k f ig;yg;jzpfygw,f/ BuKd wifum
aqmufwnf usifhokH;xm;wJh oDvr*¾if (3)yg;ESihf aygif;vdkufygu
r*¾ifw&m;udk,f (8)yg; jzpfygw,f/
'ku©opömudk xdk;xGif;od&mü r*¾ifw&m;udk,f (8)yg;udk oabm
aygufygu ork',opömudk xdk;xGif;od&müvnf; tvm;wlyif r*¾if-
w&m;udk,f (8)yg;yif &SdMuygw,f/
0dyóemydkif; a&mufwJhtcg --- eda&m"opömESihf r*¾opömawGu
awmh ,if;'ku©opömw&m; ork',opömw&m;awGudk vu©Pma&;
(3)wefoYkd wifum 0dyóem½IwhJ tydik ;f rSm xif&mS ;vmMurSm jzpfw,f/
'D'ku©opöm ork',opömqdkwJh ocFg&w&m;awGudk ,if;ocFg&w&m;
wd\ Yk jzpfNy;D wmeJY csKyyf suo
f mG ;wJo
h abmudk tm½k, H Nl y;D awmhvnf; tedpö
vdkY odkYr[kwf 'ku©vdkY odkYr[kwf tewåvdkY wpfvSnfhpD vu©Pma&;wif
um 0dyóem½I&w,f/ NyD;awmh 'DocFg&w&m;awG\ cPrpJ woJoJ
NydKNydK ysufysuf csKyfcsKyfaewJh oabmudk ÓPfESifh jrifatmif MunfhNyD;
awmhvnf; tedpövdkY odkYr[kwf 'ku©vdkY odkYr[kwf tewåvdkY wpfvSnfhpD
vu©Pma&;wifNyD;vnf; 0dyóem½I&w,f/ cPawm O',AÁ,-
'óevdkY ac:ygw,f/
d 56 zm;atmufawm&q&mawmf

'gwGifruao;bl;? taMumif;ork',opömw&m;awG xif&Sm;


jzpfjcif;aMumihf tusK;d 'kuo
© pömw&m;awG xif&mS ;jzpfyuHk v
kd nf; ½I&w,f/
(ypö,awm O','óeÓPf jzpfw,f/) taMumif;w&m;awG tEkygÜ '-
eda&m"oabmtm;jzifh csKyfjcif;aMumihf tusKd;cE¨mig;yg;wdkY\ tEkyÜg'
eda&m" oabmtm;jzifh csKyjf cif;udv k nf; 0dyóemÓPfjzifh jrifatmif
½I&w,f/ (ypö,awm 0,'óeÓPf jzpfw,f/) ESpf&yfaygif;vdkuf
awmh ypö,awm O',AÁ,'óeÓPf jzpfw,f/ aemufwpfck---
taMumif;ork',opömw&m; - tusKd;'ku©opömw&m; = taMumif;
w&m;ESifhwuGaom Oyg'geu©E¨mig;yg;wdkY\ jzpfNyD;ysufwJh oabmudk
ÓPfESifh jrifatmif MunfhNyD;awmhvnf; vu©Pma&;okH;wefwdkYodkY
wpfvSnfhpDwifum 0dyóem½I&jyefw,f? cPawm O',AÁ,'óe
ÓPf jzpfw,f/ cPtm;jzifh jzpfysuu f kd ½IwÓ
hJ Pf jzpfw,f/ 'gawGukd
aygif;NyD; xyfajym&vQif (6)rsKd; jzpfygw,f ---
(u) cPawm O','óeÓPf = cPtm;jzifh tjzpfudk jrif
atmif ½IwJhÓPfç
( c ) cPawm 0,'óeÓPf = cPtm;jzifh tysufudk jrif
atmif ½IwJhÓPfç
( * ) cPawm O',AÁ,'óeÓPf = cPtm;jzifh jzpfrI ysurf I
udk jrifatmif ½IwJhÓPfç
(C) ypö,awm O','óeÓPf = taMumif;w&m;tm;jzifh
tjzpfudk jrifatmif ½IwJhÓPf = taMumif;w&m; xif&Sm;
jzpfjcif;aMumifh tusKd;w&m; xif&Sm; jzpfykHudk jrifatmif
½IwJhÓPfç
( i ) ypö,awm 0,'óeÓPf = taMumif;w&m;tm;jzifh
tysufudk = tcsKyfudk jrifatmif ½IwJhÓPf? wpfenf;ajym&
vQifawmh taMumif;w&m;awG aemifwpfzef rjzpfaom
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 57

csKyfjcif;vdkY ac:qdktyfwJh tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh


csKyNf ird ;f oGm;jcif;aMumifh tusK;d w&m;awGvnf; aemifwpfzef
rjzpfaom csKyfjcif;vdkY ac:qdktyfwJh tEkyÜg'eda&m"oabm
tm;jzifh csKyfNidrf;ykHudk jrifatmif½IwJhÓPfç
( p ) ypö,awm O',AÁ,'óeÓPf = taMumif;w&m;awG
xif&Sm; jzpfjcif;aMumifh tusKd;w&m;awG xif&Sm; jzpfykHç
taMumif;w&m;awG tEkygÜ 'eda&m"oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f
jcif;aMumifh tusK;d w&m;awG tEkygÜ 'eda&m"oabmtm;jzifh
csKyfNidrf;ykHudk jrifatmif ½IwJhÓPf ---
'Dvkd (6)rsK;d cGjJ cm;Edik yf gw,f/ 'D (6)rsK;d udyk J xyfNy;D csK;H ajym&&ifawmh
cPawm O',AÁ,'óeÓPfESifh ypö,awm O',AÁ,'óeÓPf
qdNk y;D ESprf sK;d yJ &Sad wmhw,f/ 'Dvkd ocFg&w&m;awGukd ESprf sK;d aom O',-
AÁ,'óeÓPfwjYkd zifh ½IjrifaewJh a,m*g0p& &[ef;awmf\ ÓPfxrJ mS
opömav;yg; xif&Sm;vmykH tydkif;udk 0dok'¨dr*¾ t|uxmu (0dok'¨d-2-
267-268/) 'Dvdk zGifhqdkxm;ygw,f/
(u) ypö,awm O','óe = taMumif;w&m;awG xif&Sm;
jzpfjcif;aMumifh tusKd;w&m;awG xif&Sm;jzpfykHudk 0dyóem
ÓPfjzifh ½Ijrifjcif;jzifh a,m*g0p& &[ef;awmf\ todÓPf
rSm ork ' ,opö m w&m; w&m;[m xif&Sm;vmygw,f/ tusKd;
w&m;awGukd (= 'kuo © pömw&m;awGu)kd wdu
k ½f u
dk f jzpfapwwf
wJh taMumif;w&m;awGudk (= ork',opömw&m;awGudk)
xGif;azmuf odjrifjcif;aMumifh jzpfygw,f/ aemufwpfck
ajym&atmif ---
( c ) cPawm O','óe = 'DocFg&w&m;awG\ cPrpJ
woJoJ jzpfaerIukd ½Ijrifvu
kd jf cif;jzifh xdk a,m*g0p&yk*Kd¾ v\
f
d 58 zm;atmufawm&q&mawmf

todÓPfrSm 'k u © o pö m w&m; w&m;[m xif & S m ;vmygw,f /


bmjzpfvdkYvJ¿ 'DocFg&w&m;awG\ jzpfjcif; = Zmwd'ku©udk
xGif;azmuf odjrifjcif;aMumifh jzpfw,f/ uJ aemufwpfck
xyfajymOD;rnf ---
( * ) ypö,awm 0,'óe = taMumif;w&m;awG tEkygÜ 'eda&m"
oabmtm;jzifh csKyjf cif;aMumifh tusK;d w&m;awG\ tEkygÜ '-
eda&m" oabmtm;jzifh csKyfNidrf;oGm;ykHudk ½IjrifvkdufwJhtcg
tJ'D a,m*g0p& &[ef;awmf\ todÓPfrSm eda&m"opöm
w&m;
w&m;[m xif&Sm;vmygw,f/ bmaMumifhvJ¿ taMumif;
w&m;wd\ Yk tEkygÜ 'eda&m"oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f oGm;jcif;
aMumifh taMumif;w&m;&SdwJh tusKd;w&m;wdkY\ tEkyÜg'-
eda&m" oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f oGm;ykuH kd xGi;f azmuf odjrif
aewJh twGuaf Mumihf jzpfw,f/ uJ aemufxyfwpfck xyfajym
OD;rnf ---
(C) cPawm 0,'óe = 'DocFg&w&m;awG\ cPrpJ woJoJ
csKyfysufaewJh OyÜg'eda&m" oabmudk 0dyóemÓPfjzifh
½IjrifvkdufwJhtcg tJ'D a,m*g0p& &[ef;\ todÓPfrSm
'ku©opömw&m; w&m;yJ xif&Sm;vmjyefw,f/ bmaMumifhvJ¿ 'D
ocFg&w&m;awG\ cPrpJ woJoJ aoausysufpD;aewJh
r&P'ku©udk xGif;azmuf odjrifaewJh twGufaMumifh jzpf-
w,f/ uJ aemufwpfck xyfajym&OD;rnf ---
( i ) 'Da,m*g0p& &[ef;\ oEÅmefrmS jzpfay:oGm;wJh O',AÁ,-
'óe = cPawm O',AÁ,'óe+ypö,awm O',AÁ,-
'óe
'óeac:wJh ESpfrsKd;aom O',AÁ,'óeÓPftjrif[m
tusKd;w&m;wdkY\ odkYr[kwf taMumif;w&m; tusKd;w&m;
ESpfrsKd;vkH;wdkY\ jzpfjcif; ysufjcif; O',AÁ,udkvnf; odjrif
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 59

w,f? taMumif;w&m;awG xif&Sm;jzpfjcif;aMumifh tusKd;


w&m;awG xif&mS ;jzpfyçHk taMumif;w&m;awG tEkygÜ 'eda&m"
oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f oGm;jcif;aMumifh tusK;d Oyg'geu©Em¨
ig;yg;wd\
Yk tEkygÜ 'eda&m"oabmtm;jzifh csKyNf ird ;f ykuH vkd nf;
odjrifw,f/ 'Dvdk ESpfrsKd;aom O',AÁ,'óeÓPftjrif
[m avmuDr*¾opömw&m; jzpfygw,f/ 'gaMumihf tJ'&D [ef;
\ todÓPfrSm r*¾opömw&m; w&m;[m xif&Sm;vmygw,f/
bmaMumifv h ¿J tJ'oD cFg&w&m;awG\ ESprf sK;d aom O',AÁ,
oabmw&m;tay:rSm rodatmif zk;H vTr;f xm;wJh oar®m[
w&m;udk 'D0dyóemÓPfu y,f&Sm;Edkifjcif;aMumifh jzpfyg
w,f/ (0dok'¨d-2-267-268/)
0dyóemtcdkuf r*¾if (8) yg;
'Dawmh 'Dae&mrSm 0dyóemtcdkuf r*¾if (8)yg; jzpfykHudk opöm
av;yg;vkH;udk jcHKikHum xyfNyD;awmh ajymOD;rnf ---
ckajymcJwh hJ opömav;yg;udk xGi;f azmufojd rifjcif;oabmu or®m-
'd|d? tJ'D opömav;yg;tm½kHay:odkY pdwfudk a&S;½Iwifay;jcif;oabmu
or®mouFyÜ? tJ'Dopömav;yg;udk xdk;xGif;odatmif BudK;pm;tm;xkwf
jcif; oabmu or®m0g,mr? tJ'D opömav;yg;udk trSwf&aejcif;
oabmu or®mowd? tJ'D opömav;yg; tm½kHü pdwfcdkifjrJaejcif;
oabmç Nidrf0yfpGm wnfMunfaejcif; oabmu or®morm"d? aygif;
vdkufawmh r*¾ifig;yg; jzpfygw,f/ BudKwif aqmufwnfxm;wJhç jzLpif
atmif usio hf ;Hk xm;wJh oDvr*¾io
f ;Hk yg;ESihf aygif;vku
d v
f Qiaf wmh 0dyó-
emtcdu k f avmuDr*¾if (8)yg; jzpfygw,f/ 'DavmuDr*¾i&f pS yf g; usiphf Of
w&m;udkyJ ykAÁbm* owdy|mer*f (r-|-1-235/)vdkYvnf; t|uxm
q&mawmfrsm;u ac:a0:okH;pGJxm;ygw,f/ t&d,r*fodkY rqdkufrD
a&S;tzdkYü jznfhusifh&rnhf owdy|mefusifhpOf jzpfygw,f/
d 60 zm;atmufawm&q&mawmf

'DavmuDr*¾i&f pS yf g; usiphf Ofw&m;awGukd 0dyóemÓPfpOftwdik ;f


tqifq h ifh BuKd pm;tm;xkwEf ikd cf ahJ omf wpfcsed rf mS 0dyóemÓPfawGu
&ifhusufvmMuygvdrfhrnf/ tJ'D &ifhusufvmwJh 0dyóemÓPfwdkY\
tqkH;rSm t&d,r*fÓPf zdkvfÓPfwdkYu r[mtocFw"mwf tNidrf;
"mwf edAÁmefw&m;awmfjrwfBuD;udk tm½kH,lum jzpfay:vmMuygvdrfh
rnf/ tJ'D r[mtocFw"mwf tNidrf;"mwf edAÁmefw&m;awmfjrwfBuD;
uawmh avmukwå&m eda&m"opömw&m;jrwfBuD;yJ jzpfygw,f/ tJ'D
tcsed rf mS avmukw&å mr*¾if (8)yg; usiphf Ofw&m;awG[m Ny;D jynfph o Hk mG ;NyD
jzpfygw,f/ 'Dae&mrSm t&d,r*ftcdu k f jzpfay:oGm;MuwJh r*¾if (8)yg;
wdu
Yk kd pHxm;um xyfNy;D &Si;f jyygrnf/ zdv k Óf Pftcdu k f r*¾if (8)yg;wdu Yk kd
vnf; enf;wloabmaygufyg/
avmukwå&m r*¾if (8) yg;
tocFw"mwf tNidrf;"mwf edAÁmefw&m;awmfjrwfBuD;udk xGif;
azmuf odjrifwJh t&d,r*fÓPfu or®m'd|d = r*¾or®m'd|djzpfw,f?
edAmÁ eftm½kaH y:odYk pdwu
f kd a&S;½Iwifay;jcif;oabmu or®mouFyrÜ *¾if
jzpfw,f? or®m0gpm rjzpfatmif or®mur®EÅ rjzpfatmif or®mtmZD0
rjzpfatmif wm;jrpf aESmifh,SufwwfwJh udavom tnpftaMu;
awGukd tJ't D &d,r*fÓPfu t<uif;rJh y,fowfvu kd yf gw,f/ 'gaMumifh
or®m0gpmoabmç or®mur®EÅoabmç or®mtmZD0oabmawG[m
xdkt&d,r*fÓPftcdkufrSm a&S;½I wnfaeMuygw,f/
aemufxyf r*¾if (3)ckudk qufajymrnf/ r[mtocFw"mwf
tNidrf;"mwf edAÁmefw&m;awmfjrwfBuD;udk xGif;azmufodjrifzdkY&ef BudK;-
pm; tm;xkwfjcif; oabmu or®m0g,mrr*¾if? tJ'D edAÁmeftm½kHudk
trSwf&aejcif; oabmu or®mowdr*¾if? tJ'D edAÁmeftm½kHü pdwf
Nird 0f yfpmG uyfwnfaerI oabmu or®morm"dr*¾iw f Ykd jzpfMuygw,f/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 61

tm;vkH;aygif;vdkufawmh avmukwå&m r*¾if&Spfyg;wdkY jzpfMuw,f/


'Dvkd avmukw&å mr*¾iaf wGukd jynfph aHk tmif tm;xkwEf ikd w
f hJ yk*Kd¾ vf
\ oEÅmefrmS or®mÓPfac:wJh ypöa0u©PmÓPfawGvnf; yg&rDtm;
avsmpf mG tqifq
h ifh jzpfay:vmMuygvdrrhf nf/ or®m0drw k adå c:wJh t&d,
zdkvfw&m;awGvnf; jzpfay:vmMuygvdrfhrnf/

tm;xkwfykHpepft>ruf
'Dae&mrSm a,m*D&[ef; wpfyg;taeESihf avmukw&å m r*¾iw f &m;
awGudk &&SdzdkYtwGuf ykAÁbm*owdy|mer*fvdkY ac:qdkwJh avmuDr*¾if
w&m;awGudk yxr jynfhpkHatmif BudK;pm;tm;xkwf&rSm jzpfw,f? yGm;-
rsm;&rSm jzpfw,f/ yGm;rsm;ykH pepfuawmh a&S;OD;pGm oDvr*¾if (3)yg;udk
jzLpifatmif jznfhusifhyg/ oDvjzLpifwJhtcg orm"dr*¾if (3)yg;udk
yGm;rsm;yg/ avmuD 0dyóemÓPfEiS fh opömav;yg;udk odjrifa&;twGuf
jzpfygw,f/ bmaMumifhvJ¿ opömav;yg;udk xdk;xGif;odjrifa&;twGuf
bk&m;&Sifu 'Dvdk wdkufwGef;xm;awmfrlygw,f/ b,fvdkvJ¿
orm"ð bdu©a0 bma0x? orm[dawm bdu©a0 bdu©K
,xmblwH yZmemwd/ (oH-3-363/)
&[ef;wdYk ...orm"dukd xlaxmifMuyg/ orm"d&w
dS hJ &[ef;[m
[kwfwkdif;rSefpGm odygw,f/
'Dvdk bk&m;&Sifu a[mMum;xm;awmfrlygw,f/ orm"d&SdvQif
bmawGudk [kwfwdkif;rSefpGm odrSmvJ¿ opömav;yg;udk [kwfwdkif;rSefpGm
odrnf/ 'Dvdk qufNyD; a[mMum;xm;awmfrlygw,f/ orm"dxlaxmifykH
ESiYf ywfoufvYkd bk&m;&Siuf orxur®|mef; (40) a[mMum;xm;awmfrl
ygw,f/ rdrdwdkY BudKufESpfouf&m ur®|mef;jzifh orm"dudk xlaxmifEdkif
ygw,f/ 'Dae&mrSm "mwfur®|mef;ESifh orm"dxlaxmifykH tydkif;udk
t&dyt f >rufavmufyJ ajymzdYk &nf&,
G x
f m;ygw,f/ 'D"mwfur®|mef;[m
d 62 zm;atmufawm&q&mawmf

orxydkif; ur®|mef; (40)xJrSmvnf; yg0ifygw,f/ Oypm&orm"d (=


o'doyl pm&tm;jzifh Oypm&orm"d)txd qdu k af &mufEikd w
f ,f/ (r[m#D-
1-436/) 0dyóemul;wJhtcg ½kyfw&m;awGudk odrf;qnf;csif&ifvnf;
'D"mwfur®|mef;udkyJ pwiftm;xkwf&ygw,f/ bmaMumifhvJ¿ t|-
uxmBuD;rsm;u 'Dvdk zGifhxm;Muw,f/ em;axmifMunfhyg ---
ww¬ b*0g ½lyur®|meH uaxaEÅm oacFyreodum&0aoe
0g 0dw¬m&reodum&0aoe 0g pwk"mwk00w¬meH uaxod/
('D-|-2-314/ r-|-1-280/ tbd-|-2-252/)
'Dt|uxm pum;&yfawGu bmudq k v kd okd vJ¿ 0dyóemtydik ;f odYk
ul;wJth cgrSm a,m*g0p&yk*Kd¾ vu f ½kyw
f &m;awG emrfw&m;awGukd pwif
odr;f qnf;&awmhrnf/ 'gaMumihf 'd|0d o d 'k p¨d cef; qdwk hJ 0dyóemÓPf\
t½IcHtm½kHawGudk pwifodrf;qnf;wJh tydkif;rSm --- ½kyfur®|mef; emrf
ur®|mef;[k ur®|mef;ESprf sK;d &Sw
d ,f/ ½lyy&d*[ ¾ = ½kyuf kd odr;f qnf;jcif;
= ÓPfjzifh ykdif;jcm;,ljcif;? t½lyy&d*¾[ = emrfudk odrf;qnf;jcif; =
ÓPfjzifh ykdif;jcm;,ljcif;vdkYvnf; ac:qdkygw,f/
'Dvkd ½kyu
f r®|mef; emrfur®|mef; ESprf sK;d &S&d mrSm ½kyu
f r®|mef;½Iuu
G ef YJ
ywfoufvdkY bk&m;&Sifu a[mMum;awmfrlwJh tydkif;rSm ---
(1) "mwfBuD; av;yg;udk tusOf;ESvkH;oGif;enf;ç
(2) "mwfBuD;av;yg;udk tus,fESvkH;oGif;enf; -
qdkwJh enf;ESpfrsKd;wdkYwGif wpfenf;enf;ESifh pwk"mwk00w¬mefac:wJh
"mwfur®|mef;udk a[mMum;awmfrlygw,f/ 'guawmh bk&m;&Sif a[m
Mum;awmfrlwJh "r®wmyg/
'Dvkd t|uxmawGu zGiq hf x
kd m;awmh bk&m;a[m ygVdawmfawGukd
vdkufMunfhvdkufwJhtcgrSm bk&m;&Sifu r[mowdy|meokwåefrSm ('D-
2-234/ r-1-73/) "mwfur®|mef; tusOf;enf; ½IuGufudk a[mMum;-
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 63

xm;awmfrlygw,f/ "mwfur®|mef; tus,fenf;udkawmh bk&m;&Sifu


r[m&m[kavm0g'okwåef (r-2-84-86/) "mwk0db*Fokwåef (r-3-283-
285/) tbd"r®m "mwk0dbif;ygVdawmf (tbd-2-84-86/)wdkYrSm a[m
Mum;xm;awmfrlygw,f/ t&Sifom&dykwå&m rax&fjrwfBuD;uvnf;
r[m[w¬dya'gyrokwåef (r-1-242-247/)rSm 'D"mwfur®|mef; tus,f
enf;udk a[mMum;xm;awmfrlygw,f/
'gaMumihf ½kyfur®|mef;½IuGufESifh ywfoufvdkY "mwfur®|mef;
tusOf;enf;ç "mwfur®|mef; tus,fenf;qdkwJh enf;ESpfrsKd;udkom
bk&m;&Sif a[mMum;xm;awmfral Mumif;ukd t|uxmrsm;u zGiq hf Mkd ujcif;
jzpfygw,f/
r[m#DumtzGifh
'Dae&mrSm r[m#Dumq&mawmf\ tzGifhudkvnf; xyfNyD;awmh
ajymcsifw,f/ b,fvdkzGifhqdkxm;ovJ¿
,xm ½lay 0dyóembdeda0aom a,bka,se 0dyóem,med-
uó? {0H t½lay 0dyóembdeda0aom a,bka,se orx,med-
uó a[mwd/ tbdeda0aomwd p 0dyóem, ykAÁbma* uwåAÁ-
emr½lyy&dapäa'g a0'dwaAÁm/ wo®m yXrH ½lyy&d*¾PSeH ½lay tbd-
eda0aom/ {o ea,m aoaookyd/ (r[m#D-2-470/)
a,bk,s pnf;urf;owfrw S cf sut
f & ajym&rnfqv kd Qif ½kyw
f &m;
u pNyD;awmh 0dyóemESvkH;oGif;jcif;[m ok'¨0dyóem,meduyk*¾dKvf
twGuf jzpfw,f/ tvm;wlbJ emrfw&m;u pNy;D awmh 0dyóem ESv;Hk
oGi;f jcif;[mvnf; a,bk,stm;jzifah wmh orx,meduyk*Kd¾ vt f wGuf
jzpfygw,f/ 'Dae&mrSm 0dyóemESv;Hk oGi;f jcif;qdw k muvnf; 0dyóem
\ a&S;tzdkYrSm jyKoifhjyKxdkufwJh emrf½kyfudk ydkif;jcm;jcif; emr½lyy&dapä'
ÓPfudk qdkvdkygw,f/ ½kyfw&m;udk odrf;qnf;jcif; = ÓPfjzifh ydkif;jcm;
d 64 zm;atmufawm&q&mawmf

,ljcif;udk ½kyw
f &m;ü 0dyóemESv;Hk oGi;f jcif;vdYk ac:qdyk gw,f/ tvm;
wlyJ emrfw&m;udk odrf;qnf;jcif; = ÓPfjzifh ydkif;jcm;,ljcif;udkvnf;
emrfw&m;ü 0dyóem ESvkH;oGif;jcif;vdkY qdkvdkygw,f/
'Dvkd a,bk,spnf;urf;owfrw S cf suu
f kd vdu
k ef mjyKusiw
hf thJ aeESihf
0dok'¨dr*¾t|uxmq&mawmfu ½kyfur®|mef;upí ESvkH;oGif;vdkwJh
orx,meduyk*Kd¾ vEf iS hf ok'0¨ yd óem,meduyk*Kd¾ v[ f m 'd|0d o
d 'k pd¨ cef;
odkY ul;wJhtcg "mwfur®|mef;u pwiftm;xkwfzdkY&ef ñTefMum;xm;
ygw,f/ (0dok'¨d-2-222/)
"mwfoabmw&m; (12) rsKd;
yx0D"mwfü --- rm-Murf;-av;-aysmh-acsm-aygh-vdkY oabmw&m;
(6)rsK;d &Sw
d ,f/ (tbd-1-170/ tbd |-1-368/) tmayg"mwfrmS awmh ,kpd ;D -
zGJUpnf;qdkNyD; oabmw&m; (2)rsKd; &Sdw,f/ awaZm"mwfrSmawmh ylrI
-at;rIqdkwJh oabmw&m; (2)rsKd; &Sdw,f/ 0ga,m"mwfrSmawmh
axmufuefrIoabmç wGef;uefrIoabmqdkNyD; oabmw&m; (2)rsKd;
&Sdw,f/
a,m*Dy*k Kd¾ vu f 'D"mwfoabmw&m; (12)rsK;d udk ajcqk;H acgif;qk;H
wpfudk,fvkH;rSm wpfckNyD;wpfck jrifatmif Munfh&rSm jzpfw,f/ Oyrm-
-- rmrIoabmudk ½Iawmhrnfqdk&if rmrIxif&Sm;wJh ae&mu pNyD;awmh
wpfu, kd v f ;Hk rSm jrifatmif ½Iyg/ useo f abmw&m;awGuv kd nf; wpfcNk y;D
wpfck tvm;wlyJ ½Iyg/ "mwfoabmw&m; (12)ckv;Hk udk ajcqk;H acgif;-
qkH; ½IEkdifygu 'Doabmw&m;awGudk wpfckNyD; wpfck cyfjrefjref jrifEkdif
atmif BuKd ;pm;yg/ "mwfoabmw&m;wpfcu k kd ½Iaomfvnf; ESpcf k ok;H ck
udk NyKd iw f v l v kd kd awGUvQif ydak umif;ygw,f/ tJ'v D kd oGuo
f u G v
f ufvuf
½IEidk w
f t hJ cg rdru d ,kd f wpfu, kd v
f ;Hk udk jcKH iNHk y;D "mwfoabmw&m; (12)ck
udk jrifatmif ½Iyg/ ckvdk wpfudk,fvkH;udk jcHK½IwJh tydkif;rSm udk,fudk
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 65

tm½kHr,lbJ "mwfoabmw&m;awGudkom wpfzufowf tm½kH,lyg/


[dka&TUMunfh 'Da&TUMunfh rvkyfygESifh/ "mwfoabmw&m;awGudkom
jcHKikHMunfhNyD; wpfckpD oGufoGufvufvuf jrifatmif ½Iaeyg/ ½Izef
rsm;vmwJhtcg "mwfoabmw&m;awGudk NydKifwlvkdvkd awGUaeygvdrfh
rnf/ tJ'Dvkd awGUNyDqkd&ifawmh (4)csuf ajymif;½Iyg/
(u) rm-Murf;-av;-aysmh-acsm-aygh-udk MunfhNyD; yx0D"mwfç
( c ) ,kdpD;-zGJUpnf;ukd MunfhNyD; tmayg"mwfç
( * ) yl-at;ukd MunfhNyD; awaZm"mwfç
(C) axmuf-wGef;ukd MunfhNyD; 0ga,m"mwf ---
'Dvdk (4)csuf ajymif;½Iyg/ orm"dudk xlaxmifyg/ xkid w f idk ;f xkid w
f idk ;f
"mwfav;yg;tm½kHü bm0empdwfu wpfem&D ESpfem&DcefY wnfaeNyD
qkvd Qif rMumrD &ufyikd ;f twGi;f rSmyJ cE¨muk,
d Bf u;D ukd rawGUawmhbJ tjzL
twk;H tcJBu;D ukd awGUwwfygw,f/ tJ'D tjzL twk;H tcJBu;D rSm &Sad ewJh
"mwfBu;D av;yg;udyk J odr;f qnf;um orm"dudk qufvuf xlaxmifvu dk f
vQifawmh orm"du ykdí ykdí euf½dIif;vmwJhtcg a&cJwkH; zvfwkH;
rSefwkH; vkd MunfaewJh tMunf twkH;tcJBuD;ukd awGUaeayvdrfhrnf/
tJ'D tMunf twkH;tcJrSm wnf&SdaewJh "mwfBuD;av;yg;ukdyJ odrf;
qnf;NyD; awmh orm"dukd qufvufxlaxmifyg/
tMunftwkH;tcJ tMunfjyiif
'Dae&mrSm ar;p&mawmh&Sdw,f/ 'D tMunftwkH;tcJBuD;qkdwm
bmvJvkdY ar;p&m&Sdw,f/ 0dok'¨dr*¾t|uxmu 'Dvkd tajzay;xm;
ygw,f ---
pu©m'dyÍö0d"H ½lyg'DeH *[Pypö,bma0e tm'gowvH 0d,
0dyÜoEéwåm yom'½lyH/ (0do'k -d¨ 2-81/)
d 66 zm;atmufawm&q&mawmf

pu©Kyom' aomwyom' Cmeyom' Zd0gS yom' um,yom'


= rsufpdtMunf em;tMunf ESmtMunf vQmtMunf ukd,ftMunf
qkw Ydk m aMu;rkrH eS t
d hJ tMunf½yk f ig;ckw[ f jyifvdk MunfvifaewJt
h wGuf
aMumifh yom'½kyf = tMunf½kyfvkdY ac:qkdygw,f ...wJh/
'Dt|uxm tzGifhtwkdif;yJ a,m*Dyk*¾dKvfu Ceac:wJh ½kyftwkH;
tcJudk rNzdKcGJEkdifrD Ce = twkH;tcJ rNydKrD 'DtMunf½kyfawGudk twkH;-
vdkuf tcJvdkuf tpkvdkuftjyHKvdkuf awGUaejcif;jzpfw,f/ 'DtMunf-
½kyfawGxJrSm um,tMunf"mwf = udk,ftMunf"mwfu wpfudk,fvkH;
tESt YH jym;&Sw
d ,f/ xdru I o
kd wd hJ ae&mwdik ;f rSm &Sad eygw,f/ tJ't D Munf
"mwfawGukd Ceac:wJh ½kyt f wk;H tcJ rNyKd rD twk;H vdu k f tcJvu kd f awGU-
aejcif; jzpfygw,f/ a,m*Dy*k K¾d vu f tJ'D tMunfjyifrmS &dw S hJ tmumo
"mwfudk jrifatmif ½I&ygw,f/ tmumo"mwfudk ½I&ef txufu
ajymcJhwJh r[m&m[kavm0g'okwåef pwJh okwåefawGrSm bk&m;&Sifu
a[mMum;xm;awmfrlygw,f/
t|uxm (r-|-3-97/)uvnf; tmumo"mwfudk tOD;rlum
Oyg'g½kyt
f m;vk;H udk ½IymG ;apvdw
k t
hJ wGuf tmumo"mwfukd jrifatmif
½I&ef bk&m;&Sifu ñTefMum;awmfrljcif;jzpfw,fvdkY 'Dvdk &Sif;jyxm;yg
w,f/ tJ'D tMunfjyifrSm tmumo"mwfudk jrifwmeJY wpfNydKifeuf
½kyfuvmyfawGudk pwif awGUwwfygw,f/ ½kyfuvmyfawGudk awGUwJh
tcg ½kyfuvmyfwpfckwpfckrSm wnf&SdwJh yx0Dç tmaygç awaZmç
0ga,mç 0PÖ (= ta&miftqif;)ç *E¨ (= teHY )ç &o (= t&om)ç
MoZm (= tqDtap;) pwJh y&rwf½kyfoabmw&m;awGudk qufvuf
odrf;qnf;&ygw,f/ q&morm;ESifhom csOf;uyfavhvmyg/
pu©K'gG &pwJh 'Gg& (6)yg;vk;H rSm &Sw
d hJ ½kyw
f &m;awGEiS hf (42)aum|mo
rSm&SdwJh ½kyfw&m;awGudk qufvufodrf;qnf;yg/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 67

½kyfw&m;awGudk odrf;qnf;NyD;wJh a,m*Dyk*¾dKvfu 'D½kyfw&m;awG


udk tm½kH,lum 'D½kyfw&m;awGukd rDSwG,fjzpfay:aeMuwJh emrfw&m;
awGudk qufvufodrf;qnf;yg/ (tbd-|-1-271/) 'Dvdkodrf;qnf;wJh-
tydik ;f rSm zóupíjzpfapç a0'emupíjzpfapç 0dnmPf = todpw d f
u píjzpfap zóvQif ig;ckajrmuf&SdwJh zóyÍöruw&m; OD;aqmif
aewJh emrfw&m;awGukd pu©K'gG & aomw'Gg&pwJh tm,we'Gg&tvdu k f
qufvufodrf;qnf;yg/ (r-|-1-280-281-ponf/)
atmifjrifrI&&Sdygu ,if;½kyfemrfwdkY\ taMumif;w&m;awGudk
wpfqifhwufum &SmazGyg/ t0dZÆm wPSm Oyg'gef ocFg& uHqdkwJh
twdwftaMumif;w&m;awG xif&Sm; jzpfjcif;aMumifh ypöKyÜeftusKd;
Oyg'geu©E¨mig;yg;wdkY xif&Sm;jzpfykHudk ÓPfjzifh jrifatmif quf½Iyg/
<uif;usefwJh twdwftenf;i,fESifh tem*wfwdkYüvnf; enf;wl½Iyg/
NyD;awmh [dkcyfapmapmu &Sif;jycJhwJhtwdkif; t0dZÆmç wPSmç Oyg-
'gefç ocFg&ç uHwdkY\ tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh csKyfNidrf;oGm;jcif;
aMumifh tusKd; Oyg'geu©E¨mig;yg;wkdY\ tEkyÜg'eda&m"oabmtm;jzifh
csKyfNidrf;ykHudkvnf; jrifatmif quf½Iyg/ NyD;awmh taMumif;w&m;ESifh
wuGaom 'D½yk ef mrfawGukd vu©Pma&;ok;H wefwo Ykd w Ykd ifum 0dyóem
ÓPfpOftwdkif; wGifwGifBuD; 0dyóem½Iyg/ r*fqdkufzdkvfqdkufonfh
wdkifatmif ½Iyg/
tJ'Dvdk r*fqdkuf zdkvfqdkufonftxd 0dyóem ½IEkdifrnfqdkvQif
awmh avmuDr*¾i&f pS yf g;ç avmukw&å mr*¾if &Spyf g;wdu Yk v kd nf; jznfuh siNhf y;D
jzpfoGm;ygvdrfhrnf/ 0dyóemÓPfjzifh xdk;xGif;od&rnfh opömav;yg;ç
t&d,r*fÓPf zdv k Óf PfwjYkd zifh xd;k xGi;f od&rJh opömav;yg;wdu Yk vkd nf;
xdk;xGif;od&Sdygvdrfhrnf/
0dyóemÓPfawGu udavomawGudk w'*Ftm;jzifh y,f&Sm;yg
vdrfhrnf/ t&d,r*fÓPfuawmh tJ'D udavomawGudk orkapä'
d 68 zm;atmufawm&q&mawmf

tm;jzifh tjrpfjywf y,fowfygvdrfhrnf/ 'Dvdk t&d,r*fqdkufonfh


wdkifatmif tm;xkwfEkdifcJhvQifawmh pdwf"mwfawG[m tvGefYtvGef
tajymif;vJBuD; ajymif;vJoGm;ygvdrfhrnf/

'Dvkd ajymif;vJraI wGukd OD;pm;ay;vsuf &nfñeT ;f vsuf [dak &SUydik ;f u


ajymcJhwJh oav’cokwåefrSm bk&m;&Sifu pdwf"mwfjyKjyifajymif;vJa&;
w&m;awGudkqufNyD; a[mawmfrlygao;w,f/ qufNyD;awmh emMunfh
prf;yg --- aumif;vGef;vdkYyg aumif;vGef;vdkYyg .../
pdwf"mwf toGiftjyif ajymif;vJrIjyK&ef
21/ olwpfyg;awG[m xderd'¨ (= pdwfapwodufwdkY xdkif;rIdif;rI)
tvTr;f rd;k cH&wJo
h al wG jzpfcsijf zpfMuygap? wdu
Yk awmh 'Dae&mrSm
xderd'¨ uif;pifwo hJ al wGom jzpfapMu&rnfvYkd 'Dvkd pdw"f mwf
udk arG;jrLMuprf;yg/
22/ olwpfyg;awG[m pdwfysHUvGifhwJY olawG jzpfcsif jzpfMuygap?
wdkYuawmh 'Dae&mrSm pdwf"mwfrysHUvGifhwJh olawGom jzpfap
Mu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
23/ olwpfyg;awG[m 0dpdudpäm (= &wemokH;wef uH-uH\ tusKd;
w&m; ponfwdkYtay:ü ,kHrSm;oHo,) xlajymwJh yk*¾dKvfawG
jzpfcsifjzpfMuygap? wdkYuawmh 'Dae&mrSm 0dpdudpämudk vGef
ajrmufEkdifwJh olawmfaumif;awGom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk
pdwf"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
&[ef;awmfwpfyg;[m ypö,y&d*¾[ = ½kyfemrfwdkY\ taMumif;
w&m;awGudk twdwf tem*wf ypöKyÜef umvokH;yg;vkH;rSm pGrf;tm;&Sd
oavmuf odrf;qnf;EkdifcJhrnf qdkvQifawmh 'Dypö,y&d*¾ÓPfuvnf;
w'*Ftm;jzifh 'D0pd u
d pd mä w&m;udk y,f&mS ;Ekid yf gw,f/ odaYk omf aomwm-
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 69

ywådr*fÓPf zdkvfÓPfokdYwdkifatmif qdkufa&mufoGm;vQifawmh 'D


aomwmywård *fÓPfu 'D0pd u d pd mä w&m;udk tjrpfjywf y,fowfvu kd rf mS
jzpfygw,f/ tJ'DtcgrSm tNyD;wdkif 'D0dpdudpämw&m;udk ausmfvTm;
vGeaf jrmufrmS jzpfygw,f/ 'Dvkd ausmv f mT ;vGeaf jrmufatmif pdw"f mwf
toGit f jyifukd jyKjyifajymif;vJay;zdYk bk&m;&Siuf qdq k ;Hk raeawmfrjl cif;
jzpfygw,f/ aemufwpfck -
24/ olwpfyg;awG[m a'goBu;D wJh trsux f uG af vh&w
dS hJ yk*Kd¾ vaf wG
jzpfcsijf zpfMuygap? wdu
Yk awmh 'Dae&mrSm a'gorBu;D wJh trsuf
rxGufwwfwhJolawGom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk pdwf"mwfudk
arG;jrLMuprf;yg/
[dk O'gef;ygVdawmf arCd,okwåef (O'ge-120/)rSm --- arwåm
bma0wAÁm Asmyg'ó y[mem, = a'goudk y,f&Sm;Ekdifa&;twGuf
arwåmbm0em ur®|mef;udk yGm;rsm;ygqdkNyD; bk&m;&Sifu qdkqkH;rxm;
awmfrlygw,f/ 'gaMumifh &[ef;jzpfvmvQif rdrdwdkY\ pdwf"mwfudk
arwåm"mwfjzifh tjrwJ rf; xkrH rG ;f ay;wwfzYkd vdyk gw,f/ &[ef;jzpfygvsuf
a'gou odyfBuD;aernfqdkvQif rdrdcH,lxm;wJh yAÁZdw = udavom
awGukd ESix
f w
k af eolqw
kd hJ emrnfEiS hf b,fvrkd S rvdu k af vsmEkid af wmhb;l /
'Dtcsuu f awmh orxenf;vrf;ESihf a'goudk ajz&Si;f ykpH epf jzpfygw,f/
tu,fí rdrdu 0dyóembm0emur®|mef;udk pD;jzef;EkdifwJh ol-
awmfaumif;jzpfrnfqv kd Qif ckvkd a'gojzpfavmufwhJ tm½kaH wGeYJ wdu
k f
qdkifvmwJhtcg rdrda'gojzpfaewJh yk*¾dKvfwdkY\ oEÅmefrSmwnf&SdaewJh
"mwfBu;D av;yg; OD;aqmifaewJh ½kyw f &m;awGukd odr;f qnf;um vu©-
Pma&;okH;wefodkYwifNyD;awmh 0dyóembm0emur®|mef;udk pD;jzef;Ekdif
rnfqdkvQifawmh tJ'DtcsdeftcgrSm rdrda'gojzpf&rJh yk*¾dKvfowå0gudk
&SmrawGUawmhbJ tedpöw&m;tpktykH 'ku©w&m;tpktykH tewåw&m;
tpktykHawGukdom awGUaeayvdrfhrnf/ 'DvkdodaejrifaewJh 0dyóem-
d 70 zm;atmufawm&q&mawmf

ÓPfawGuvnf; w'*Ftm;jzifhawmh a'goESifhwuGaom udavom


awGudk y,f&mS ;ay;Ekid w
f hJ pGr;f tm;&Syd gw,f/ 'gaMumifh 0dyóembm0em
vufeufjzifh 'Da'goukd wku d zf suEf idk af tmif 0dyóembm0ema&csr;f jzifh
rdrdwkdY\ pdwftpOfukd aq;aMumokwfoifay;yg/ 0dyóembm0em
pdw"f mwfawGudk arG;jrLay;Muprf;yg/ 'Dvdk bk&m;&Siu f qk;H raeygw,f/
'gwGifruao;bl; --- tu,fí &[ef;wpfyg;u ckvkd 0dyóem
bm0emur®|mef; pD;jzef;vkdufvkdY yg&rDtm;avsmfpGm tem*grdr*fÓPf
zkv
d Óf Pfow Ydk idk af tmif aygufa&mufcrhJ nfqv
dk Qiaf wmh 'Dtem*grdr*f-
ÓPfu 'Da'gow&m;ukd t<uif;rJh y,f&Sm; owfjzwfEkdifygw,f/ 'Dvkd
a'goukd tNyD;wkdif tjrpfjywf ajz&Sif;EkdifvQifawmh taumif;qkH;aom
pdw"f mwfarG;jrLenf;jzpfygw,f/ uJ aemufwpfck qufemMunf&h atmif-
25/ olwpfyg;awG[m wpfbufom;ukd &efNiKd ;zGUJ wwfwhJ olawG jzpf
csijf zpfMuygap? wku
Yd awmh 'Dae&mrSm &efNiKd ;rzGUJ wwfwhJ olawG
jzpfapMu&rnf/
26/ olwpfyg;awG[m olwpfyg;\ *kPfaus;Zl;ukd acszsufwwfwJh
olawG jzpfcsifjzpfMuygap? wkdYuawmh 'Dae&mrSm olwpfyg;\
*kPfaus;Zl;ukd racszsufwwfwJholawGom jzpfapMu&rnf/
27/ olwpfyg;awG[m *kPcf si;f NyfdKiw
f wfwhJ olawGjzpfcsijf zpfMuygap?
wku
Yd awmh 'Dae&mrSm b,fawmhrS *kPcf si;f rNyKd iwf hJ olawGom
jzpfapMu&rnf/
28/ olwpfyg;awG[m jiLplwwfwhJ uk, d x
hf ufomremvkwd hJ pdwx
f m;
&SdwJholawG jzpfcsifjzpfMuygap? wkdYuawmh 'Dae&mrSm rjiLpl
wwfwJh ukd,fhxufom remvkdwJh pdwfxm;r&SdwJholawGom
jzpfapMu&rnf/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 71

29/ olwpfyg;awG[m 0efwjdk cif; rpä&,


d w&m; xif&mS ;&Sw
d yhJ *k Kd¾ vaf wG
jzpfcsijf zpfMuygap? wku
Yd awmh 'Dae&mrSm o0efww dk hJ pdwx f m;
r&SdwJholawGom jzpfapMu&rnf ... vkdY 'Dvkd pdwf"mwfukd
arG;jrLMuprf;yg/
ckajymcJhwJh &efNidK;zGJUjcif;ç olwpfyg;*kPfaus;Zl;ukd zsufqD;jcif;ç
*kPcf si;f NyKd ijf cif;ç jiLpljcif;ç 0efwjdk cif;qkw
d hJ 'Dpw
d x
f m;uav;awGuawmh
a'go\tqG,ftyGm; wynfhom;ajr;uav;rsm;om jzpfMuygw,f/
arwåmpwJh jA[®pkd&fw&m;awGukd yGm;rsm;jcif;? 0dyóembm0em ur®-
|mef;ukd pD;jzef;jcif;? t&d,r*fÓPf zkdvfÓPfwkdYukd &&Sdatmif BudK;pm;
tm;xkwjf cif;jzifh 'Duad vomtnpftaMu;awGudk pifMu,fomG ;atmif
pdw"f mwfudk toGit f jyif ajymif;ay;Ekid yf gw,f/ aemufxyf bk&m;&Si&f UJ
tqkH;trawGudk qufNyD;awmh emMunfhMu&atmif ---
30/ olwpfyg;awG[m aumufuspfpOf;vJwJholawG jzpfcsifjzpfMu
ygap? wku
Yd awmh 'Dae&mrSm raumufusprf pOf;vJwhJ olawGom
jzpfapMu&rnf/
31/ olwpfyg;awG[m vSnyhf wfwwfwhJ rm,mrsm;wJo h al wG jzpfcsif
jzpfMuygap? wkdYuawmh 'Dae&mrSm rvSnfhywfwwfwJh rm,m
rrsm;wJholawGom jzpfapMu&rnfvkdY 'Dvkdpdwf"mwfukd arG;jrL
Muprf;yg/
'Dae&mrSm rm,mESifh omaX,s b,fvkd uGmjcm;ovJvkdY ar;p&m
&Sdw,f/ r[m#Dumq&mawmfu 'Dvkd &Sif;jyxm;ygw,f --
oEÅa'goy#dpmä 'evu©Pm rm,m/ toEÅ*P
k orÇm0evu©PH
omaX,sH/ (r[m#D-1-84/)
rm,mu rdrrd mS xif&mS ;&Sad ewJh tjypfudk zk;H uG,w
f wfwhJ oabm
&Sdw,f/ rdrd\ tjypfukd zkH;um zdumESifh tjypfr&Sda,mif [efaqmif
d 72 zm;atmufawm&q&mawmf

wwfw,f/ 'Drm,m[m rsuv f nS ohf rm;eJwY w


l ,f/ rsuv f n
S o hf rm;awG
[m a&Tr[kww f hJ ausmufw;Hk ausmufcu J dk a&Tw;Hk a&Tcv
J Ydk xifvmatmif
vSnphf m;wwfw,f/ tvm;wlyJ rm,morm;[mvnf; vlwpfbufom;
ukd txifrSm;atmif rdrdrSm &SdwJh tjypfukd zkH;uG,fNyD;awmh tjypf&Sdyg-
vsuf r&S[ d efaqmifwwfw,f/ avmurSm vltrsm;u aMumifoal wmf
vkdY ac:a0: okH;pGJaewJh pdwf"mwfwpfrsKd; jzpfw,f/ bk&m;&Sifu 'Dvkd
nHzh si;f vGe;f vSwhJ pdw"f mwfrsK;d awGudk rdr\d wynfh om;orD;awG oEÅmef
rSm r&Sad pcsib f ;l / bk&m;tp&Sw d hJ t&d,m olawmfaumif;wk\ Yd oabm
xm;u --- rdrrd mS xif&mS ;&Sw d hJ tjypfudk tjypftm;avsmpf mG xifpmG jyKjcif;
ukpm;jcif;uko d m tvk&d adS wmfrMl uygw,f/ 'D rm,m[m y&rw¬oabm
t& ajym&vQiaf wmh avmb arm[jy"mef;aewJh tukov dk pf w d t
f pOf
wpfrsKd;omjzpfygw,f/
vlwpfbufom;wkYd txifBu;D vmatmif rdrrd mS r&Sdw*hJ P k u
f dk &S[
d ef
aqmifwwfwhJ avmbwpfrsK;d ukyd J omaX,s = aumufuspf pOf;vJjcif;
vkdY ac:w,f/ rm,mu rdrdrSm&SdwJh tjypfukd zkH;uG,fum rdrdrSm tjypf-
r&Sda,mif [efaqmifwwfw,f/ omaX,suawmh rdrdrSm xif&Sm;
r&SdwJh*kPfukd &Sdava,mif [efaqmifwwfw,f/ 'DESpfrsKd;vkH;uawmh
tvdrfÓPf tyvDÓPf taumufÓPfrsKd;awGcsnf;jzpfMuw,f/
oDvr&SdbJ oDv&Sd[efç orm"dr&SdbJ orm"d&Sd[efç ynmr&SdbJ ynm
&Sd[efç tusifhraumif;ygbJ tusifhaumif;av[efç pmayusrf;*ef
rwwfbJ pmayusrf;*efwwfav[efç r*fÓPf zkdvfÓPfr&bJ &av
[ef - 'Dv[ dk efaqmifraI wG tm;vk;H [m omaX,scsn;f yJvo Ydk m rSwyf g/
vlUavmu vlUabmifbufukd vSnfhNyD; ajym&vQifvnf; ykHpHwl
uav;awGukd awGUjrifEkdifw,f/ tcsKdUu oDv orm"d ynm r&SdygbJ
vsuf &Sd[efaqmifwwfMujyefw,f/ tcsKdUu bGJUr&bJ bGJU&av[efç
ypönf;Opöm r&SdygbJ &Sdav[ef - 'Dvkdvnf; [efaqmifwwfMuw,f/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 73

tcsKdUqkdvQif vlwum txifBuD;oGm;atmif olwpfyg;\ vuf0wf


wefqm pdefa&T&wem tjzmjzmwkdYukd iSm;&rf; 0wfqifwwfMuw,f/
tcsKUd uawmh owård &Sb d J owå&d [dS ef [dw[
f ef xkww f wfMuw,f/ 'Dvdk
[efaqmifrIawG[m omaX,scsnf; jzpfMuygw,f/ bk&m;&Sifu 'Dvkd
pdwf"mwfrsKd;awGukdvnf; omoemh0efxrf; &Sif&[ef;awG\ oEÅmefrSm
r&Sad pcsiyf gbl;/ 'gaMumifh ]]olwpfyg;awG[m rm,momaX,sorm;awG
jzpfcsifjzpfMuygap? wkdYuawmh 'Dae&mrSm rm,momaX,sorm; rjzpf
Muap&bl;}}vkdY 'Dvkd ckdifjrJwJh pdwf"mwfawGukd arG;jrLzkdY&ef bk&m;&Sifu
wkdufwGef;awmfrljcif; jzpfw,f/ bk&m;&SifwkdYuawmh 'Dvkd pdwfxm;rsKd;
awGukd &GH&SmpufqkyfawmfrlMuygw,f/
aemufxyfb&k m;&Si\
f tqk;H trawGudk qufNy;D awmh em,lMunfh
ygOD; ...
32/ olwpfyg;awG[m pdwf"mwfcufxefwif;rmwJholawG jzpfcsif
jzpfMuygap? wku Yd awmh 'Dae&mrSm pdw"f mwfcufxefwif;rmrI
r&Sw
d hJ El;nHah ysmah ysmif;wJh pdw"f mwf&o
dS al wGom jzpfapMu&rnf/
33/ olwpfyg;awG[m tvGef rmefrmeBuD;wJholawG jzpfcsifjzpfMu
ygap? wdkYuawmh 'Dae&mrSm tvGef rmefrmerBuD;wJholawG
ESdrfcsxm;wJh pdwf"mwf&SdolawGom jzpfapMu&rnfvdkY 'Dvdk
pdwf"mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
odyaf umif;w,f odyaf umif;w,f...omoemh0efxrf; &Si&f [ef;
wpfyg;taeESihf omoemrSm aewJt h cg 'Dvkd ESrd cf swhJ pdw"f mwfuav;eJY
aexdkifwwfzdkY[m tvGef vdktyfygw,f/ t&Sif&m[kvmwdkYvdk ESdrfcswJh
pdwx f m;ç odum© oH;k &yf tusijhf rwfukd vdv
k m;awmifw h wJh pdwxf m;awG
&Szd [
Ykd m odyvf t
kd yfygw,f/ 'Dae&mrSm t&Si&f m[kvmudk pHxm;Ny;D awmh
&[ef;awGudk bk&m;&Sifu qdkqHk;rxm;awmfrlwJh tqHk;trwpfckudk
d 74 zm;atmufawm&q&mawmf

ajym&OD;rnf/ rZÑdryPÖmoygVdawmf r[m&m[kavm0g'okwåef (r-2-


86-87/)rSm vm&Syd gw,f/ 'DtqH;k truawmh pMum0aw;rif;\ om;Bu;D
&wemjzpfzdkY&ef MuHpnfrdwJh t&Sif&m[kvmudk pHxm;um bk&m;&Sifu
&[ef;awmfawGukd qdq k ;kH rawmfrw
l hJ tqH;k tr jzpfygw,f/ bk&m;&Siu
f
b,fvkd qkdqHk;rxm;awmfrlovJ¿
r[myx0DajrBuD;ESifh wlnDwJh pdwf"mwf
cspfom; &m[kvm ... r[myx0DajrBuD;ESifh wlnDwJh pdwfxm;
&Sdatmif oifcspfom;\ pdwf"mwfudk yGm;rsm;tm;xkwfprf;yg/ cspfom;
&m[kvm ... r[myx0DajrBu;D ESihf wlnw D hJ pdwx
f m;rsK;d &daS tmif pdwu f kd
yGm;rsm;tm;xkwfaewJh oifhoEÅmefrSm jzpfay:vmMuwJh jrwfEkd;zG,f&m
tawGUtxd tm½HkawG rjrwfEkd;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawG[m
oifcspfom;\ pdwf"mwfukd odrf;usKH;,liifNyD; b,fawmhrS rwnfEdkif
awmhbl;/ cspfom; &m[kvm ... Oyrmwpfck ajymrnf --- r[myx0D
ajrBuD;ay:rSm pifMu,fwJh t&m0w¬KawGudkvnf; ypfcsMuw,f? rpif
Mu,fwJh t&m0w¬KawGudkvnf; ypfcsMuw,f? usifBuD;udkvnf; ypfcs
Muw,f? usiif ,fuv kd nf; ypfcsMuw,f? wHawG;udv k nf; ypfcsMuw,f?
jynfuv dk nf; ypfcsMuw,f? aoG;udv k nf; ypfcsMuw,f/ 'gayrJv h Ykd 'Dvkd
ypfcswt hJ wGuf r[myx0DajrBu;D [m emMunf;rIvnf; rjzpfb;l ? &SuEf ;dk rI
vnf; rjzpfb;l ? &G&H mS pufqyk rf v
I nf; rjzpfb;l / cspo
f m; &m[kvm ...
'D Oyrmtwdkdif;yJ? oifcspfom;[m r[myx0DajrBuD;ESifh wlnDaewJh
pdwf"mwf&Sdatmif yGm;rsm;tm;xkwfprf;yg/ cspfom; &m[kvm ...
r[myx0DajrBuD;ESifh wlnDwJh pdwf"mwfrsKd;&Sdatmif pdwfukd yGm;rsm;
tm;xkwaf ewJh oifcspo f m;\ oEÅmefrmS jzpfay:vmMuwJh jrwfE;kd zG,&f m
tawGUtxd tm½HkawG? rjrwfEdk;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawG[m
oifcspfom;\ pdwf"mwfudk odrf;usKH;,liifNyD; b,fawmhrS rwnfEdkif
awmhbl;/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 75

a&ESifh wlnDwJh pdwf"mwf


cspfom; &m[kvm ... a&ESifh wlnDwJh pdwfxm;&Sdatmif oif
cspof m;\ pdw"f mwfudk yGm;rsm;tm;xkwpf rf;yg/ cspo
f m; &m[kvm ...
a&ESifh wlnDwJh pdwfxm;rsKd;&Sdatmif pdwfudk yGm;rsm;tm;xkwfaewJh
oifcspfom;\ oEÅmefrSm jzpfay:vmMuwJh jrwfEkd;zG,f&m tawGUtxd
tm½HkawGç rjrwfEdk;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawG[m oifcspfom;\
pdw"f mwfudk odr;f usK;H ,liifNy;D b,fawmhrS rwnfEikd af wmhb;l / cspo
f m;
&m[kvm ... Oyrmwpfck ajymrnf? a&xJrmS pifMu,fwhJ t&m0w¬Kukd
vnf; aq;aMumMuw,f? rpifMu,fwJh t&m0w¬Kukdvnf; aq;aMum
Muw,f? rpifuv kd nf; aq;aMumMuw,f? usiif ,fuv kd nf; aq;aMum
Muw,f? wHawG;udkvnf; aq;aMumMuw,f? jynfudkvnf; aq;aMum
Muw,f? aoG;udkvnf; aq;aMumMuw,f/ 'gayrJhvdkY 'Dvdk aq;aMum
vdkufwJhtwGuf a&[m emMunf;rIvnf; rjzpfbl;? &SufEkd;rIvnf; rjzpf
bl;? &GH&SmpufqkyfrIvnf; rjzpfbl;? cspfom; &m[kvm ... 'DOyrm
twdkif;yJ a&ESifh wlnDwJh pdwfxm;&Sdatmif oifcspfom;\ pdwf"mwfudk
yGm;rsm;tm;xkwfprf;yg/ cspfom; &m[kvm ... a&ESifh wlnDwJh
pdwfxm;rsKd;&Sdatmif pdwfudk yGm;rsm;tm;xkwfaewJh oifcspfom;\
oEÅmefrSm jzpfay:vmMuwJh jrwfEdk;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawG?
rjrwfEkd;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawG[m oifcspfom;\ pdwf"mwfudk
odrf;usKH;,liifNyD; b,fawmhrS rwnfEdkifawmhbl;/
rD;ESifhwlnDwJhpdwf"mwf
cspfom; &m[kvm ... rD;ESifh wlnDwJh pdwfxm;&Sdatmif oif
cspo f m;\ pdw"f mwfukd yGm;rsm;tm;xkwpf rf;yg/ rD;ESihf wlnw
D hJ pdwx
f m;
rsKd;&Sdatmif pdwfukd yGm;rsm;tm;xkwfaewJh oifcspfom;\ oEÅmefrSm
jzpfay:vmMuwJh jrwfE;dk zG,&f m tawGUtxd tm½Hak wGç rjrwfE;kd zG,&f m
d 76 zm;atmufawm&q&mawmf

tawGUtxd tm½Hak wG[m oifcspo f m;\ pdw"f mwfudk odr;f usK;H ,liifNy;D
b,fawmhrS rwnfEdkifawmhbl;/ cspfom; &m[kvm ... Oyrmwpfck
ajymrnf ... rD;[m pifMu,fwJh t&m0w¬Kukdvnf; avmifuRrf;ypf
w,f? rpifMu,fwJh t&m0w¬Kukdvnf; avmifuRrf;ypfw,f? rpifudk
vnf; avmifuRrf;ypfw,f? usifi,fudkvnf; avmifuRrf;ypfw,f?
wHawG;udv k nf; avmifuRr;f ypfw,f? jynfuv kd nf; avmifuRr;f ypfw,f?
aoG;ukv d nf; avmifuRr;f ypfw,f/ 'gayrJv h Ykd ...'Dvkd avmifuRr;f &wJh
twGuf rD;[m emMunf;rIvnf; rjzpfbl;? &SufEdk;rIvnf; rjzpfbl;?
pufqyk &f &HG mS rIvnf; rjzpfb;l / cspo
f m; &m[kvm ... 'DOyrmtwdik ;f yJ
rD;ESifh wlnDwJh pdwfxm;&Sdatmif oifcspfom;\ pdwf"mwfudk yGm;rsm;
tm;xkwfprf;yg/ rD;ESifh wlnDwJh pdwfxm;rsKd;&Sdatmif pdwfudk yGm;rsm;
tm;xkwaf ewJh oifcspo f m;\ oEÅmefrmS jzpfay:vmMuwJh jrwfE;kd zG,&f m
tawGUtxd tm½HkawGç rjrwfEdk;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawG[m
oifcspfom;\ pdwf"mwfudk odrf;usKH;,liifNyD; b,fawmhrS rwnfEdkif
awmhbl;/
avESifh wlnDwJh pdwf"mwf
cspfom; &m[kvm ... avESifh wlnDwJh pdwfxm;&Sdatmif oif
cspfom;\ pdwf"mwfudk yGm;rsm;tm;xkwfprf;yg? avESifh wlnDwJh
pdwx f m;rsK;d &Sad tmif pdwu
f kd yGm;rsm;tm;xkwaf ewJh oifcspo f m;&JUJ oEÅmef
rSm jzpfay:vmMuwJh jrwfEdk;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawGç rjrwfEdk;
zG,&f m tawGUtxd tm½Hak wG[m oifcspo f m;\ pdw"f mwfukd odr;f usK;H
,liifNyD; b,fawmhrS rwnfEdkifawmhbl;/ cspfom; &m[kvm ...
Oyrmwpfckajymrnf ... av[m pifMu,fwJh t&m0w¬Kukdvnf;
wduk cf wfomG ;w,f? rpifMu,fwhJ t&m0w¬Kuv dk nf; wdu
k cf wfomG ;w,f?
usifBuD;udkvnf; wdkufcwfoGm;w,f? usifi,fudkvnf; wdkufcwfoGm;-
w,f? wHawG;udv k nf; wduk cf wfomG ;w,f? jynfuv dk nf; wduk cf wfomG ;
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 77

w,f? aoG;ukdvnf; wkdufcwfoGm;w,f/ 'gayrJhvdkY 'Dvkd wdkufcwf


oGm;&wJhtwGuf av[m emMunf;rIvnf; rjzpfbl;? &SufEdk;rIvnf;
rjzpfbl;? pufqkyf&GH&SmrIvnf; rjzpfbl;/ cspfom; &m[kvm ...'D
Oyrmtwdkif;yJ avESihf wlnDwJh pdwfxm;&Sdatmif oifcspfom;\ pdwf
"mwfudk yGm;rsm;tm;xkwfprf;yg/ avESifh wlnDwJh pdwfxm;rsKd;&Sdatmif
pdwfudk yGm;rsm;tm;xkwfaewJh oifcspfom;\ oEÅmefrSm jzpfay:vm
MuwJh jrwfE;kd zG,&f m tawGUtxd tm½Hak wGç rjrwfE;kd zG,&f m tawGUtxd
tm½Hak wG[m oifcspo f m;\ pdw"f mwfukd odr;f usK;H ,liifNy;D b,fawmhrS
rwnfEdkifawmhbl;/
aumif;uifESifh wlnDwJh pdwf"mwf
cspfom; &m[kvm ... aumif;uifESihf wlnDwJh pdwfxm;rsKd;
&Sdatmif oifcspfom;\ pdwf"mwfukd yGm;rsm;tm;xkwfprf;yg/ aumif;-
uifESifh wlnDwJh pdwfxm;rsKd;&Sdatmif pdwfudk yGm;rsm;tm;xkwfaewJh
oifcspfom;\ oEÅmefrSm jzpfay:vmMuwJh jrwfEdk;zG,f&m tawGUtxd
tm½HkawGç rjrwfEdk;zG,f&m tawGUtxd tm½HkawG[m oifcspfom;\
pdw"f mwfukd odr;f usK;H ,liifNy;D b,fawmhrS rwnfEikd af wmhb;l / cspo f m;
&m[kvm...Oyrmwpfcak jymrnf... aumif;uif[m b,ft&yfrmS rS
wnfraebl;/ cspo f m; &m[kvm ... 'DOyrmtwdik ;f yJ aumif;uifEiS hf
wlnw D hJ pdwx
f m;&Sad tmif oifcspo f m;\ pdw"f mwfukd yGm;rsm;tm;xkwf
prf;yg/ aumif;uifESifh wlnDwJh pdwfxm;rsKd;&Sdatmif pdwfudk yGm;rsm;
tm;xkwaf ewJh oif cspo f m;\ oEÅmefrmS jzpfay:vmMuwJh jrwfE;kd zG,&f m
tawGUtxd tm½Hak wGç rjrwfE;kd zG,&f m tawGUtxd tm½Hak wG[m oif
cspfom;\ pdwf"mwfudk odrf;usKH;,liifNyD; b,fawmhrS rwnfEdkifawmh
bl;/ (r-2-86-87/)
b,fvw dk ek ;f ...w&m;emy&dwo f wfawG? bk&m;&Si\f tqH;k tr
awG[m odyfMunfndKzdkY raumif;bl;vm; -- odyfMunfndKzdkYaumiff;yg
d 78 zm;atmufawm&q&mawmf

w,f/ 'Dae&mrSm ajrBu;D ESihf wlnw


D hJ pdw"f mwfç a&ESifh wlnw
D hJ pdw"f mwfç
rD;ESifh wlnDwJh pdwf"mwfç avESifh wlnDwJh pdwf"mwfç aumif;uifESifh
wlnDwJh pdwf"mwf &Sdatmifqdkwmuawmh wm'D*kPfESifh jynfhpHkatmif
BudK;pm;tm;xkwfprf;ygvdkY qdkvdkygw,f/
£|meda|ok [d t&ZÆaEÅm t'kóaEÅm wm'D emr a[mwd/
(r-|-3-98/)
tvd&k tdS yfwhJ £|m½Hak wG tay:rSmvnf; wyfrufr&I m* rjzpfb;l /
tvdkr&SdtyfwJh ted|m½HkawGtay:rSmvnf; jypfrSm;wJh zsufqD;vdkwJh
a'go rjzpfb;l / 'Dvkd wyfrufrv I nf; r&Sdy?J jypfrmS ;rIvnf; r&Sb
d J tv,f
tvwfrmS wnfNird af ewJ*h P k [
f m wm'D*P k f rnfygw,f/ vmbf&jcif;ç
vmbfr&jcif;ç tjcHt&Hrsm;jcif; tausmftapmrsm;jcif;ç tjcHt&H
enf;yg;jcif; tausmftapmr&Sdjciff;ç tuJh&JUcH&jcif;ç tcsD;rGrf;cH&jcif;ç
csrf;omjcif;ç qif;&Jjcif; qdkwJh avmu"H avjyif;rkefwkdif;wdkY wdkufcwf
vmjcif;aMumifh wkefvIyfrI r&Sdjcif;udk wm'D*kPfvdkY qdkvdkygw,f/
'Dvkd pdw"f mwfawG wkevf yI rf I r&Sad tmif wm'D*P k Ef iS hf jynfph akH tmif
usizhf &Ykd ef bk&m;&Siu
f wdu
k w
f eG ;f awmfrx l m;ygw,f/ wm'D*P k Ef iS hf >cif;-
csufr&Sd jynfhpHkrIuawmh &[EÅmt&SifjrwfwdkY\ oEÅmefrSmom jzpfEdkif
ygw,f/ odaYk omfvnf; 'D r[m&m[kavm0g'okweå u f kd bk&m;&Sif a[m
Mum;awmfral ewJh tcsed rf mS t&Si&f m[kvm[m (18)ESpo f m;om &Sad o;wJh
ykxZk efwpfO;D jzpfygw,f/ ykxZk efb0rSmyJ &Sdaeao;wJh t&Si&f m[kvmukd
ajr-a&-rD;-av-aumif;uifwEYkd iS hf wlnw D hJ pdwx
f m;rsK;d &Sad tmif usizhf çYdk
wm'D*kPfESifh jynfhpHkatmif BudK;pm;zdkY bk&m;&Sifu tqkH;tr Mo0g'
ay;aewm jzpfygw,f/ 'gaMumifh uvsmPykxkZefu pNyD;awmh rnf-
onfh yk*¾dKvfrqkd vkdufem jyKusifhoifhwJh tqkH;tr Mo0g' jzpfygw,f/
'Dvkd wm'D*kPfESifh jynfhpkHatmif = ajr-a&-rD;-av-aumif;uifawGESifh
wlnDaewJh pdwfxm;rsKd;&Sdatmif b,fvkd usifh&rSmvJvYdkawmh ar;p&m
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 79

&Sw
d ,f/ [kad &SUykid ;f u ajymcJw
h hJr*¾if(8)yg; usiphf Ofw&m;awG jzpfMuygw,f/
'Dvdk usiEhf idk v
f Ydk atmifjrifr&I wJh tcgrSm avmu"H avjyif;rkew f idk ;f
wkdYaMumifh wkefvIyfrI r&SdwJh pdwf"mwfawG ay:vmrnf/ tJ'D tcgrSm
pdw"f mwf cufxefwif;rmrIawG tvGerf mefrmeBu;D rIawG[m wpfpwpfp
avsmeh nf;oGm;rSm jzpfygw,f/ &[EÅmtjzpfoYdk a&muf&cdS v hJ Qif 'Dpw
d "f mwf
cufxefwif;rmrIawG tvGerf mefrmeBu;D rIawG[m vk;H 0 csKyNf ird ;f oGm;Mu
rSm jzpfygw,f/ tJ't D cgrSm wm'D*P k Ef iS v
hf nf; >cif;csurf &Sd jynfph o
Hk mG ;NyD
jzpfygw,f/
oav’cokwåefrSm bk&m;&Sifu &[ef;jzpfvmwJhtcgrSm pdwf"mwf
toGit f jyif ajymif;vJraI wGudk jyKvyk o f ifah Mumif; qkq
d ;Hk raewm b,f
txd a&mufoGm;NyDvJ ... pdwf"mwf cufxefwif;rmrI r&SdzkdY tvGef
rmefrme rBu;D zkt
Yd xd a&muf&o dS mG ;Ny/D aemufxyf qufNy;D qk;H rxm;wm
awG &Sdaeao;w,f/ qufNyD; emMunfhMu&atmif ---
34/ olwpfyg;awG[m qkdqkH;rcufwJh olawG jzpfcsifjzpfMuygap?
wkdYuawmh 'Dae&mrSm qkdqkH;rvG,fulwJh olawGom jzpfapMu
&rnfvkdY 'Dvkd pdwf"mwfukd arG;jrLMuprf;yg/
35/ olwpfyg;awG[m ,kwfrmwJh rdwfaqG&SdwJholawG jzpfcsifjzpf
Muygap/ wkuYd awmh 'Dae&mrSm rdwaf umif; aqGaumif; q&m-
aumif; orm;aumif;&SdwJh olawGom jzpfapMu&rnf/
36/ olwpfyg;awG[m 'ge oDv orx 0dyóem tpjzmwJh
ukokdvfw&m;wkdYü arharhavsmhavsmh ayghayghqq aexkdifwJh
olawG jzpfcsifjzpfMuygap? wkdYuawmh 'Dae&mrSm 'ge oDv
orx 0dyóem tpjzmwJh ukov dk w f &m;wküYd rarhravsmjh cif;
tyÜrm'w&m; vufukdifxm;wJh olawGom jzpfapMu&rnf/
37/ olwpfyg;awG[m o'¨gw&m; r&Sw d o hJ al wG jzpfcsif jzpfMuygap?
d 80 zm;atmufawm&q&mawmf

wkdYuawmh 'Dae&mrSm o'¨gw&m;&SdwJh olawGom jzpfapMu


&rnf/
38/ olwpfyg;awG[m 'kp½kdufw&m; tukokdvfw&m;wkdYü t&Suf
r&Swd o
hJ al wG jzpfcsijf zpfMuygap? wku
Yd awmh 'Dae&mrSm 'kp½ku
d f
w&m; tukokdvfw&m;wkdYü &SufwwfwJh pdwfxm;&SdwJh olawG
om jzpfapMu&rnf/
39/ olwpfyg;awG[m 'kp½kdufw&m; tukokdvfw&m;wkdYü rxdwf
vefYwwfwJholawG jzpfcsif jzpfMuygap? wkdYuawmh 'Dae&mrSm
'kp½ku
d w
f &m; tukovdk w
f &m;wküYd xdwvf efaY Mumuf&UHG wJh pdw-f
xm;&SdwJh olawGom jzpfapMu&rnf/
40/ olwpfyg;awG[m tMum;tjrif A[ków k r&Swd o
hJ al wG jzpfcsif
jzpfMuygap? wku
Yd awmh 'Dae&mrSm bk&m;&Si\ f w&m;awmfawG
ukd tm*rokw t"d*rokwqkw d hJ oifod usio
hf d 'Dtod ESprf sK;d
ESihf tMum;tjrif A[ków k &Sw
d hJ olawGom jzpfapMu&rnfvYdk
'Dvkd pdwf"mwfukd arG;jrLMuprf;yg/
'Dae&mrSm bk&m;&Si\
f w&m;awmfawGudk tvGw&f atmif avhusihf
um EIwfikHaqmifxm;EkdifwJh todrsKd;ukdawmh tm*rokw = oifodvkdY
ac:qkdygw,f/ tJ'D w&m;awmfawGukd oif,lxm;wJhtwkdif; or®m'd|d
ÓPfynmjzifh ukd,fwkdifrsufarSmuf xGif;azmufodjrifatmif BudK;pm;
vku
d wf t hJ cg vufawGUusivhf Ydk odvmwJh todudk t"d*rokwvkYd ac:qkd
ygw,f/ txl;ojzifh emr½lyy&dapä'ÓPfEiS hf ypö,y&d*[ ¾ ÓPf ESpyf g;
ukd &nfñTef;xm;ygw,f/ aemufwpfcku bmvJ ...
41/ olwpfyg;awG[m orx 0dyóem tpjzmwJh ukokdvfw&m;
wkdYü ysif;&dwJholawG jzpfcsifjzpfMuygap? wkdYuawmh 'Dae&mrSm
orx-0dyóempwJh ukov dk w
f &m;wküYd tjyif;txef BuK;d pm;
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 81

tm;xkwfwJh vkHYv 0D&d,&SdwJh olawGom jzpfapMu&rnfvkdY


'Dvkd pdwf"mwfukd arG;jrLMuprf;yg/
42/ olwpfyg;awG[m um,ç a0'emç pdwåç "r®trnf&wJh ocFg&
w&m;wkdYü owdvufvGwfaewJholawG jzpfcsifjzpfMuygap?
wku
Yd awmh 'Dae&mrSm ocFg&w&m;wküYd rarhaysmufwhJ owd&w dS hJ
olawGom jzpfapMu&rnfvYdk 'Dvdk pdw"f mwfudk arG;jrLMuprf;yg/
43/ olwpfyg;awG[m 0dyóemynm r&SdwJholawG jzpfcsifjzpfMu
ygap? wku
Yd awmh 'Dae&mrSm 0dyóemynmESihf jynfph wHk hJ olawG
om jzpfapMu&rnfvkdY 'Dvkd pdwf"mwfukd arG;jrLMuprf;yg/
ynm
(ynm wd p £" 0dyóem ynm a0'dwAÁm/ r-|-1-194/)
ynmwd
44/ olwpfyg;awG[m rdrd t,ludk rSm;aomtm;jzifh ok;H oyfavh&o dS l
awGç rdrdt,l0g'rSm;ukd jrJjrJjrHjrH qkyfukdifxm;wJh olawGç
rdrdt,lrSm;ukd pGefYvTwfEkdifcJwJh olawG jzpfcsifjzpfMuygap?
wkuYd awmh 'Dae&mrSm rdrt d ,ludk rSm;aomtm;jzifh ok;H oyfavh
r&SdwJholawGç rdrdt,lrSm;udk jrJjrHpGm qkyfukdifrxm;wJh olawGç
rdrdt,lrSm;ukd pGefYvTwfvG,fwJh olawGom jzpfapMu&rnfvkdY
'Dvdk pdwf"mwfukd arG;jrLMuprf;yg/ (r-1-52-53/)
omoemabmifokdY 0ifa&mufum &Sif&[ef;jyKvmwJh olawGrSm
&Sdoifh&SdxkdufwJh toGiftjyif jyKjyifajymif;vJa&;w&m; (44)rsKd;udk
bk&m;&Sifu rZÑdredum,f rlvyPÖmoygVdawmf oav’cokwåef (r-1-
52-53/)rSm a[mMum;xm;awmfry l gw,f/ vlUb0u xm;&Scd whJ hJ pdwaf e-
pdwfxm;awG tjyKtrlawG tajymtqkdawG tm;vkH;ukd toGifajymif;
ay;&rSm jzpfygw,f/ 'Dvdk toGifajymif;rIrsKd;awGukd &nfñTef;NyD;awmh
bk&m;&Sifu yAÁZdw tbdPSokwåerf Sm ----
d 82 zm;atmufawm&q&mawmf

]]tanm ar tmuayÜg u&PDa,m}}wd yAÁZdawe tbdPSH


ypöa0u©dwAÁH/
ig[m vlw\ Ydk uk,d t
f rlt&m toGit f jyifç EIwt
f rlt&m toGif
tjyifç pdwfaepdwfxm; toGiftjyifrS tjcm;wpfyg;aom &[ef;wkdY\
ukd,ftrlt&m toGiftjyifç EIwftrlt&m toGiftjyifç pdwfae
pdwfxm; toGiftjyifukd jyKoifhjyKxkdufw,fvkdY omoemabmifokdY
0ifa&mufum &Sif&[ef;jyKvmwJh yk*¾dKvf[m tjrJrjywf rMumcP
qifjcifay;yg --- 'Dvdk bk&m;&Siu
f wku
d w
f eG ;f xm;awmfryl gw,f/ yAÁZw
d
tbdPSokwåefukd qufMu&atmif ---

rdrdukd,fukd oDvjzifh rpGyfpGJrdjcif;


aemufwpfck - eHygwf (4)
]]upöd Ek acg ar twåm oDvawm e Oy0'wD}}wd yAÁZdawe
tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
upöd = tokdYygenf;/ ar = ig\/ twåm = pdwfonf/ twåmeH =
rdrdudk,fudk/ oDvawm = oDvtm;jzifh/ e Oy0'wd Ek acg = rpGyfpGJbJ
&Sdyg\avm/ £wd = þodkYvQif/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY
0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*d¾Kvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf
rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifhqifjcifxkdufay\/
ig\ pdwfuae igYukd,fukd jyefNyD;awmh oDvtm;jzifh rpGyfpGJbJ
&Syd g&JUvm;qkNd y;D awmh omoemabmifo0Ydk ifa&mufNy;D &Si&f [ef;jyKvmwJh
yk*¾dKvfrSefvQif rMumcP tjrJrjywf qifjcifay;ygwJh/
bmjzpfvkdYvJ¿ rdrd\ oDvukd rdrd rMumcP 'Dvkd qifjcifay;rnf
qkv
d Qif rdr\
d oDvonf pifMu,fwhJ oDv jzpfw,f? okrYd [kwf rpifMu,f
wJh oDv jzpfw,fqkdwmukd rdrdu qef;ppfvkdY&avmufw,f/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 83

{0H ypöa0u©awm [d tZÑwåH [d&D ork|mwd/ (tH-|-3-314/)


{0H = þokvYd Qi/f ypöa0u©awm = qifjcifo;Hk oyf ½IymG ;vsu&f adS om
yk*¾dKvf\oEÅmefü/ tZÑwåH = rdrdukd,fwGif; tZÑwåoEÅmefü/ [d&D =
&Sujf cif;[d&oD abmw&m;onf/ ork|mwd = xif&mS ;jzpfay:í vm\/
rdru
d ,
dk u
f dk rdrpd w
d u
f jyefNy;D pGypf o
JG vm;¿ rpGypf b
JG ;l vm;qkw
d mudk
'Dvkd cPcP qifjcifay;vkdufvQif rdrdukd,fukd rdrd &SufaewJh [d&D
oabmw&m;onf xif&Sm;jzpfay:vmrnf/
om wDok 'Gga&ok oH0&H oma"wd/ (tH-|-3-314/)
om = xkd &Sufjcif;qkdwJh [d&Dw&m;onf/ wDok 'Gga&ok = okH;rsKd;-
aom 'Gg&wküYd / oH0&H = apmifph nf;jcif;uk/d oma"wd = Ny;D pD;jynfph aHk p\/
'D&uS jf cif;oabmw&m; rdro d EÅmefrmS a&S;½IwnfvmNyqD v
dk Qif rdr\
d
um,'Gg&ç 0pD'Gg&ç raem'Gg&ac:wJh 'Gg&okH;yg;vkH;ü apmifhpnf;jcif;ukd
'D&u
S jf cif;qkwd hJ [d&w
D &m;u jynfph v Hk matmif &Guaf qmifay;Ekid w
f ,f/
rdrd\ um,uHawG pifMu,frI&SdoGm;atmif &Gufaqmifay;rnf? rdrd\
0pDuaH wG pifMu,fr&I o dS mG ;atmif &Guaf qmifay;rnf? rdr\
d raemuHawG
pifMu,frI&SdoGm;atmif &Gufaqmifay;rnf/
tJ'Dawmh 'Dae&mrSm oDvqkdwmu ygwdarmu©oH0&oDvvkdY
ac:qkdtyfwJh 0denf;oDv wpfrsKd;ukdom qkdvkdonfr[kwfbl;/ ygwd-
armu©oH0&oDvESifhwuG £`E´d,oH0&oDvç tmZD0yg&dok'¨doDvç
ypö,oEédódwoDvac:wJh 'D pwkyg&dok'¨doDv av;rsKd;vkH;ukdyJ &nf-
ñTef;xm;ygw,f/
tJ'DxJrSm £`E´d,oH0&oDv\ jynfhpkHrIqkdwmu ur®|mef;tm½kHeJY
uif;NyD;awmh £`E´d,oH0&oDvu rNyD;pD; rjynfhpkHEkdifwJhtwGuf orx
ur®|mef; okdYr[kwf 0dyóemur®|mef; - ur®|mef;tm½kH wpfckwpfck
d 84 zm;atmufawm&q&mawmf

twGi;f ü rdr\ d bm0empdwu f dk rdru


d tjrw
J rf; oGwo f iG ;f xm;&rJh vky-f
ief;cGif jzpfygw,f/ (oH-2-385/ ukar®myrokw/f ) tJ'v D o
dk wG o f iG ;f xm;Ekid rf S
um,uH pifMu,frv I nf; &Srd nf/ 0pDuH pifMu,frv I nf; &Srd nf/ raemuH
pifMu,frIvnf; &Sdrnf/ um,uHukd apmifhpnf;EkdifwJh oabmw&m;ç
0pDuu H dk apmifph nf;Ekid w
f hJ oabmw&m;ç raemuHudk apmifph nf;apEkid w f hJ
oabmw&m;awG xif&Sm;jzpfay:vmrnf/ jzpfay:vmcJhvQif bmjzpf
vJ¿
wDok 'Gga&ok oH0a&m pwkyg&dok'¨doDvH a[mwd/
(tH-|-3-314/)
wDok 'Gga&ok = 'Gg&okH;yg;wkdYü/ oH0a&m = apmifhpnf;jcif;onf/
pwkyg&dok'¨doDvH = pwkyg&dok'¨doDvonf/ a[mwd = jzpf\/
um,uHudkvnf; apmifhpnf;aew,f? 0pDuHudkvnf; apmifhpnf;
w,f? raemuHuv kd nf; apmifph nf;w,fqv dk Qif pwkyg&do'k o
d¨ v
D ac:wJh
oDvBuD;av;rsKd;vkH;yif pifMu,foGm;NyD ...aemf/
pwkyg&dok'¨doDav Xdawm 0dyóeH 0a¹wGm t&[wåH *PSmwd/
(tH-|-3-314/)
pwkyg&dok'¨doDav = pwkyg&dok'¨doDvü/ Xdawm = &yfwnfEkdifwJh
&[ef;awmfonf/ 0dyóeH = 0dyóemuk/d 0a¹wGm = wk;d yGm;apcJo
h nf
&Sdaomf/ t&[wåH = t&[wåzkdvfukd/ *PSmwd = t&,lEkdifay\/
pwkyg&dok'¨doDvrSm &yfwnfNyD;awmh 0dyóem bm0emur®|mef;
pD;jzef;rnfqvdk Qif 0dyóemÓPfawGudk wk;d yGm;atmif jyKvyk Ef idk cf ahJ omf
t&[wåzkdvftxd t&,lEkdifygw,f/ 'gYaMumifh 'Dvkd t&[wåzkdvfukd
t&,lEkdifwJh vkyfief;cGifawGudkom vkyfapcsifwJhtwGuf jrwfpGmbk&m;
u ---
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 85

]]upöd Ek acg ar twåm oDvawm e Oy0'wD}}wd yAÁZdawe


tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
upöd = tokdYygenf;/ ar = ig\/ twåm = pdwfonf? twåmeH =
rdrdudk,fudk/ oDvawm = oDvtm;jzifh/ e Oy0'wd Ek acg = rpGyfpGJbJ
&Sdyg\avm/ £wd = þodkYvQif/ yAÁdZdawe = omoemabmifokdY
0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*d¾Kvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf
rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/ 'Dvkd
qkH;rxm;w,f aemf .../ uJ - eHygwf (4) NyD;ap/ eHygwf (5)u
bmvJ¿
oDwif;oHk;azmfwdkY\ pGyfpGJrI
]]upöd Ek acg rH tEk0pd ö 0dnL ojA[®pm&D oDvawm e Oy0'EÅ}D }wd
yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
upöd = tokdYygenf;/ rH = igYukd/ 0dnL = wwfodem;vnfaom
ynm&Sd jzpfMuukefaom/ ojA[®pm&D = oDwif;okH;azmfwkdYu/ tEk0dpö
= ÓPfjzifh ouf0if pdppfí/ oDvawm = oDvtm;jzifh/ e Oy0'EÅd
Ek acg = rpGyfpGJbJ &SdMuygukef\avm/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe =
omoemabmifoYkd 0ifa&mufí &Si&f [ef;jyKvmaom yk*Kd¾ vof nf/ tbd-
PSH = tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxdkuf-
ay\/
b,fvkdvJ¿ igYukd wwfodem;vnfawmfrlMuwJh oDwif;okH;azmf
wkdYu ÓPfjzifhouf0if pl;prf;qifjcifNyD;awmh oDvtm;jzifh rpGyfpGJbJ
&Sdyg&JUvm; qkdwmukdvnf; omoemabmifokdY 0ifa&mufum &Sif&[ef;
jyKvmwJh yk*¾dKvfrSefvQif rMumcP tjrJrjywf qifjcifay;yg/ 'Dvkd
qifjcifvkdufwJh twGuf bmxl;EkdifovJvkdYawmh ar;p&m&Sdw,f aemf/
d 86 zm;atmufawm&q&mawmf

{0H ypöa0u©awm [d A[d'¨g MowåyHÜ oP²mwd/ (tH-|-3-314/)


{0H = þokv Yd Qi/f ypöa0u©awm = qifjcifaom yk*Kd¾ v\
f oEÅmefü/
A[d'¨g = jyify ouf&Sdowå0gwkdY tay:ü/ MowåyHÜ = aMumuf&GHU½kdaowJh
MowåyÜw&m;onf/ oP²mwd = a&S;½Iwnfvmay\/
olwpfyg;awGtay:rSm aMumuf&UHG ½kad orIç oDwif;ok;H azmfwt Ydk ay:
rSm aMumuf&UHG ½kad orIqwdk hJ oabmw&m;awG xif&mS ; jzpfay:vmrnf/
igYudk olwpfyg;wku Yd oDvjzifh pGypf u
JG &hJ UJ Muavrvm;qkNd y;D 'Dvdk qifjcif
pOf;pm;aewJh yk*Kd¾ vof nf olwpfyg;wkt Yd ay:ü ½kad oav;pm;aewJh pdw-f
xm;? aMumuf&GHUaewJh pdwfxm;awG wjznf;jznf;ay:vmrnf/ 'Dvkd
ay:vmvQif 'DMowåyÜw&m;u bmjzpfvJ¿
wH wDok 'Gga&ok oH0&H oma"wd/ (tH-|-3-314/)
wH = xkdMowåyÜw&m;onf/ wDok 'Gga&ok = 'Gg&okH;yg;wkdYü/
oH0&H = apmifhpnf;jcif;ukd/ oma"wd = NyD;pD;jynfhpkHapEkdif\/
MowåyÜw&m; --- tukokdvfw&m; 'kp½dkufw&m;wdkYudk jyKusifhzdkY&ef
aMumuf&GHUwJh MowåyÜw&m;ç olwpfyg;wkdYtay:ü aMumuf&GHUaewJh
MowåyÜw&m; xif&Sm;&SdvmvQif 'DMowåyÜw&m;u um,'Gg& 0pD'Gg&
raem'Gg&ac:wJh 'Gg&ok;H yg;vk;H ü apmifph nf;rIudk Ny;D pD;jynfph aHk pEkid w
f ,f/
aemufwpfck ---
wDok 'Gga&ok oH0a&m pwkyg&do'k o d¨ v
D H a[mwd/ (tH-|-3-314/)
wDok 'Gga&ok = 'Gg&okH;yg;wdkYü/ oH0a&m = apmifhpnf;jcif;onf/
pwkyg&dok'¨doDvH = pwkyg&dok'¨doDvonf/ a[mwd = jzpf\/
'Gg&ok;H yg;vk;H ukd apmifph nf;Ekid v
f Qif pwkyg&do'k o
d¨ v
D Ny;D pD;jynfph NHk y/D
pwkyg&dok'¨doDav Xdawm 0dyóeH 0a¹wGm t&[wåH *PSSmwd/
(tH-|-3-314/)
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 87

pwkyg&dok'¨doDav = pwkyg&dok'¨doDvü/ Xdawm = &yfwnfae


aom yk*¾dKvfonf/ 0dyóeH = 0dyóemukd/ 0a¹wGm = wkd;yGm;apEdkif
cJo
h nf&adS omf/ t&[wåH = t&[wåzv
dk uf /dk *PSmS wd = t&,lEidk af y\/
pwkyg&dok'¨doDvü &yfwnfEkdifwJh yk*¾dKvfonf 0dyóembm0em
ur®|mef;ukd pD;jzef;vkdY 0dyóemÓPfawGukd &ifhusufatmif wkd;yGm;
atmif aqmif&u G cf v
hJ Qif t&wåzvdk u
f dk t&,lEidk w
f ,f/ 'gaMumifh ighukd
wwfodem;vnfaewJh ynm&Sd oDwif;okH;azmf olawmfaumif;wkdYu
oDvjzifh ÓPfjzifh ouf0ifNyD;awmh rpGyfpGJbJ &SdMuyg&JUvm; qkdwmukd
vnf; &[ef;jzpfwhJ yk*Kd¾ vo f nf tjrrJ jywf rMumcP qifjcifay;ygwJ/h
eHygwf (5) NyD;oGm;NyD/ eHygwf (6) ---
&SifuGJESifh aouGJ
]]oaAÁ[d ar yda,[d remay[d emembma0g 0dembma0g}}wd
yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
ar = igonf/ yda,[d = cspfjrwfEkd;tyfukefaom/ remay[d =
pdwfESvkH;ukd wkd;yGm;apwwfukefaom/ oaAÁ[d = cyfodrf;OókH tvkH;pkH
ukefaom ollwkdYESifh/ emembma0g = &SifuGJ uGJ&jcif;onfvnf;aumif;/
0dembma0g = aouGJ uGJ&jcif;onfvnf;aumif;/ b0dówd = jzpf&
ayvdrfhrnf/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY 0if-
a&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*d¾Kvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf
rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/
rdrd cspfcifjrwfEkd;aewJh ESpfoufjrwfEkd;aewJh yk*¾dKvfawGeJY aouGJ
&Siu
f JG þESpu f JG wpfcck ak wmh used ;f ao{uef jzpf&rnfqwdk mukd cPcP
qifjcifay;ygwJh aemf/ 'Dvkd qifjcifvkdufvQif bmjzpfrvJ¿
{0H ypöa0u©awm [d wDok 'Gga&ok toH0kwmuma&m emr e
a[mwd/ (tH-|-3-314/)
d 88 zm;atmufawm&q&mawmf

{0H = þokdY/ ypöa0u©awm = qifjcifaom yk*¾dKvf\ oEÅmefü/


wDok 'Gga&ok = um,'Gg& 0pD'Gg& raem'Gg&[k ac:qkdtyfaom 'Gg&
ok;H yg;wküYd / toH0w
k muma&m emr = rapmifph nf;tyfaom tjcif;t&m
rnfonf/ e a[mwd = rjzpfEdkif/
um,'Gg& 0pD'Gg& raem'Gg&awGrSm rapmifhpnf;EkdifwJh oabm-
w&m; olUoEÅmefrSm b,fawmhrS xif&Sm; jzpfay:rvmbl;/ bmjzpfvkdY
vJ¿ aouGJ uG&J rnf? &Siu f JG uG&J rnfqwdk mukd olu tjrrJ jywf qifjcif-
aew,f/ qifjcifaewJhtwGuf 'D rdrd cspfcifjrwfEkd;wJh yk*¾dKvfawGukd
taMumif;jyKNy;D awmh rdr\d oEÅmefrmS rapmifph nf;Ekid wf hJ tjcif;t&mawG
b,fawmhrS jzpfay:rvmbl;qkw d mu ikwd mwkYd &,fwmwkYd ponfwaYdk ygh
av .../ rdrd cspfcifjrwfEkd;aewJh yk*¾dKvfawG azmufjyefysufpD;wmukd
taMumif;jyKNyD;awmY pdwfawG rcsrf;romjzpfwmwdkY &ifbwfpnfwD;
jzpfwmwdYk pwJh 'Dvkd rapmifph nf;wJh tjcif;t&mawG b,fawmhrS jzpfay:
rvmbl;/ aemufwpfck ---
r&Pówd oly|dwm a[mwd/ (tH-|-3-314/)
r&Pówd = r&PmEkówd ur®|mef;onf/ oly|dwm = a&S;&I
aumif;pGm wnfaeonf/ a[mwd = jzpf\/
rdrv d nf; ao&rnfqw kd mudk tjrw J rf; qifjcifrad ew,f/ olwpfyg;
wdkY ao&rnfqdkwmudkvnf; tjrJwrf; qifjcifrdw,f/ 'Dxuf rdrdu
pGrf;EkdifrnfqkdvQifayg?h rdrd aowJhykHukd tm½kH,lNyD; rdrd\ ZD0dwac:wJh
touf\ jywfprJ o I abmw&m;udk tm½k, H Nl y;D r&PmEkówdur®|mef;
udkvnf; tjrJwrf; pD;jzef;EkdifwJh tcGifhtvrf;awG ay:vmrnf/ 'Dvkd
r&PmEkówdur®|mef;ukd tjrJrjywf pD;jzef;aewJh yk*¾dKvf\ oEÅmefrSm
ckvdk cspcf ifjrwfE;dk tyfwhJ yk*Kd¾ vaf wG azmufjyefysupf ;D jcif;wnf;[laom
taMumif;w&m;aMumifh wkev f yI jf cif; qkw
d hJ tjyKtrl? azmufjyefysupf ;D wJh
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 89

tjyKtrlawG b,fawmhrS jzpfay:rvmEkdifbl;/


'gaMumifh omoemabmifokdY 0ifa&mufNyD; &Sif&[ef;jyKvmwJh
yk*¾dKvfonf cspfcifjrwfEkd;tyfwJh yk*¾dKvftm;vkkH;wkdYESifh aouGJ &SifuGJ
þESpu f JG used ;f ao{uef jzpf&rnfqw
dk mukd rMumcP tjrrJ jywf qif-
jcifay;yg/ uJ - eHygwf (7)u bmvJ¿
uHomvQif udk,fydkifOpöm&Sd\
]]ur®óaumrSd ur®'g,ma'g ur®a,med ur®AE¨K ur®y#d-
o&aPm? ,H ur®H u&dómrd uvsmPH 0g ygyuH 0g? wó 'g,ma'g
b0dómrD}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
t[H = igonf/ ur®óaum = uHomvQif ukd,fykdifOpöm&Sdonf/
ur®'g,ma'g = uHomvQif tarGcH &Sdonf/ ur®a,med = uHomvQif
taMumif;&if;ppf &Sod nf/ ur®AE¨K = uHomvQif taqGcifyeG ;f &So d nf/
ur®y#do&aPm = uHomvQif yke;f atmif;vnf;avsmif;rScDS &dk m &Sod nf/
trSd = jzpf&ay\/ uvsmPH 0g = aumif;onfrv l nf;jzpfaom/ ygyuH
0g = raumif;onfrv l nf;jzpfaom/ ,H ur®H = tMuifuu H /dk u&dómrd
= jyKpkysKd;axmifaytHh/ wó = xdkuH\/ 'g,ma'g = tarGcHonf/
b0dómrd = jzpf&aytHh/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoem
abmifokdY 0ifa&mufí &Sif&[ef; jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH =
tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/
igonf uHomvQif uk,
d yf idk Of pöm &Sw
d ,f? uHomvQif tarGc&H w
dS ,f?
uHomvQif taMumif;&if;&Sdw,f? uHomvQif taqGtrsKd;&Sdw,f? uH-
omvQif ykef;atmif;vnf;avsmif;rSSDckd&m &Sdw,f/ aumif;onfjzpfap
raumif;onfjzpfap tMuif uHwpfckukd ig jyKpkysKd;axmifrnfqkdvQif
xkduH\ tarGcHom ig usdef;ao{uef jzpf&rnfvkdY omoemabmifokdY
d 90 zm;atmufawm&q&mawmf

0ifa&mufNyD; &Sif&[ef;jyKvmwJh yk*¾dKvfonf tjrJrjywf rMumcP qif


jcifay;ygwJh/ tJ'Dvkd qifjcifvkdufrnfqkdvQif bmjzpfrvJ¿ ---
{0H ur®óuwH ye ypöa0u©awm ygyu&PH emr e a[mwd/
{0H = þokv Yd Qi/f ur®óuwH = uHomvQif uk,
d yf idk Of pöm&So
d nf\
tjzpfukd/ ypöa0u©awm = qifjcifokH;oyf ½IyGm;íaeaom yk*¾dKvf\
oEÅmefü/ ygyu&PH emr = raumif;rIukd jyKjcif;rnfonf/ e a[mwd
= rjzpfEkdifay/
igu 'Duu H dk jyKpyk sK;d axmifvQif 'Dvt
kd usK;d w&m;&rnf? 'Daumif;wJh
uHudk jyKpyk sK;d axmifvQif 'Dvakd umif;wJh tusK;d w&m;&rnf? 'Draumif;wJh
uHukd jyKpyk sK;d axmifcv hJ Qif 'Dvrkd aumif;wJh tusK;d &rnf ponfjzifh tjrJ
rjywf qifjcifaewJh yk*Kd¾ vo f nf raumif;rIuuH dk odyaf MumufomG ;w,f/
aMumufomG ;wJt h wGuaf Mumifh 'D raumif;rIuaH wGudk jyKvyk zf &Ydk ef wm0ef
awG avsmhenf;oGm;NyD? jyKcsifwJh pdwfxm;vnf; r&Sdawmhbl;/
txl;ojzifh 'Dvdk qifjcifwt hJ ykid ;f rSm rdru
d pGr;f tm;&Sv
d Ydk aMumif;-
usK;d qufE, G af ewJh y#dpo ö rkygÜ 'foabmw&m;awGukd wu,fvufawGU
½IEidk w
f hJ olawmfaumif;jzpfcv hJ Qif twdwb f 0ZmwfaMumif;wpfcrk mS rdrd
rSm;cJhwJh rSm;,Gif;csufawG raumif;wJh tukokdvfuHawG xlaxmifrdwJh
twGuf raumif;wJh tusKd;w&m; cHpm;cJh&ykHawGukd pepfwus odrnf
jrifrnfqkdvQif xkduHrsKd;awGukd aemufxyf xlaxmifzkdY&eftwGuf pdwf
"mwfawG wGeq Yf w
k o
f mG ;Ny?D 'g[m aumif;usK;d wpfcyk J aemf/ tJ'D tqifh
txd rdrdu ra&mufEkdifvQifvnf; bk&m;&Sif\ w&m;awmftay:ü
,kMH unfpw d cf saomtm;jzifh uH uH\ tusK;d ukd ig used ;f ao{uef cHpm;
&rnfvYdk tjrrJ jywf qifjcifay;vQif bmjzpfrvJ¿ vmbf&jcif; vmbfr&
jcif;ç csrf;omjcif; qif;&Jjcif;ç tjcHt&H rsm;jcif; tjcHt&H enf;yg;jcif;ç
tuJh&JU cH&jcif; tcsD;rGrf; cH&jcif;qkdwJh 'Davmu"Hw&m;awGeJY awGUwJh
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 91

tcgrSm rdrdu cHEkdif&nf &SdoGm;vdrfhrnf aemf/ 'gaMumifh 'Dvdk uH uH\


tusKd;ukd tjrJwrf; qifjcifay;yg/ aemufwpfck eHygwf (8) ---
nOfh-aeYawG b,fvdkukefoGm;ovJ¿
]]uxHblwó ar &wådE´d0g 0Dwd0wåEÅD}}wd yAÁZdawe tbdPSH
ypöa0u©dwAÁH/
ar = igonf/ uxHbw l ó = tb,fokdY jzpfay:aepOf/ rH =
igYukd/ &wådE´d0g = aeYnOhfwkdYonf/ 0Dwd0wåEÅd = ausmfvGefajrmufí
oGm;Muavukefoenf;/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoem
abmifokdY 0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH =
tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/
igonf b,fvkd jzpfaepOftcsdeftcgrSm ighukd aeYawG nOfhawGu
ausmfvTm;vGefajrmufNyD; oGm;MuygovJqkdwmukd omoemabmifokdY
0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmwJh yk*¾dKvfrSefvQif tjrJrjywf rMumcP
qifjcifay;&rnf/ bmajymwmvJ ---
udEéK acg ar 0wåyÜ#dywå ð ua&mEÅóç O'g[k tua&mEÅóç
Ak'0¨ peH oZÑm,EÅóç O'g[k toZÑm,EÅóç a,medaomreoduma&
ur®H ua&mEÅóç O'g[k tua&mEÅómwd uxHbw l ó ar &wåEd 0d´ g
0Dwd0wåEÅdç y&d0wåEÅDwd taw¬m/ (tH-|-3-314/)
udEéK acg = tokdYygenf;/ ar = igonf/ 0wåyÜ#dywåð = usifh0wf
y#dywfu/dk ua&mEÅó = vku d ef mjyKusií
hf aepOf/ O'g[k = xko
d rYdk [kw/f
tua&mEÅó = rvkdufem rjyKusifhí aepOf/ rH = ighukd/ &wådE´d0g =
aeYnOfhwkdYonf/ 0Dwd0wåEÅd = ausmfvTm;vGefajrmufí oGm;Muavukef
ovm;¿
b,fvkdvJ¿ igonf bk&m;&Sif ynwfawmfrlwJh usifh0wfy#dywf
d 92 zm;atmufawm&q&mawmf

awGukd vkdufemjyKusifhaewkef;rSm ig\ aeYnOfhawGu ighukd ausmfvTm;


vGefajrmufNyD;oGm;wm [kwf&JUvm;? bk&m; qdkqHk;rawmfrlwJh usifh0wf
y#dywfawGudk rvdkufem rjyKusifhaewJh tcsdeftcgrSmyJ ig\ aeYnOfh
awGu igYudk ausmfvTm;vGefajrmufNyD; oGm;avovm; qkdwmukdvnf;
qifjcifay;&rnf/ aemufwpfck ---
Ak'¨0peH = bk&m;&Sif\ w&m;pum;awmfukd/ oZÑm,EÅó =
&Gwfzwfo&ZÑm,faepOf/ O'g[k = xkdokdY r[kwf/ toZÑm,EÅó =
r&Gwfzwf ro&ZÑm,fbJ aexkdifpOf/ &wådE´d0g = aeYnOfhwkdYonf/ rH =
ighukd/ 0Dwd0wåEÅd = ausmfvTm;vGefajrmufí oGm;Muavukefoavm¿
bk&m;&Sif\ w&m;pum;awmfawGukd &Gwfzwf o&ZÑm,faepOf
okrYd [kwf bk&m;&Si\
f w&m;awmfawGudk r&Gwzf wfbJ aexkid pf OftwGi;f
rSmbJ ighudk ig\ aeYnOfah wGu ausmv
f eG af jrmufí oGm;Muavovm;/
'gukdvnf; qifjcifay;&rnf/ aemufwpfck ---
a,medaomreoduma& = a,medaomreodum& vkyfief;&yfü/
ur®H = ur®|mef;ud/k ua&mEÅó = usiMhf uBH uKd ;ukwf yGm;rsm;tm;xkwí
f
aepOf/ O'g[k = xkdokdYr[kwf/ ur®H = ur®|mef;udk/ tua&mEÅó =
usifhMuHBudK;ukwf yGm;rsm;tm;xkwfrI rvkyfbJ aexdkifpOf/ &wådE´d0g =
aeYnOfhwkdYonf/ rH = ighukd/ 0Dwd0wåEÅd = ausmfvTm;vGefajrmufí
oGm;Muavukefoavm¿
odkYr[kwf - a,medaomreodum&vkdY ac:qkdtyfwJh ur®|mef;
tm½ku H dk ig wu,f vufawGU usiMhf uBH uKd ;ukwf yGm;rsm;tm;xkwaf ewJh
tcsed t f cgrSm ig\ aeYnOfah wGu ighudk ausmvf mT ;vGeaf jrmufNy;D oGm;wm
jzpf&UJ vm; ...¿ okrYd [kwf ur®|mef;w&m;ukd yGm;rsm;tm;xkwrf I r&Sw d hJ
tcsdeftcgawGrSmyJç tm;rxkwfbJ aexdkifpOfrSmyJ ig\ aeYnOfhawGu
ighukd ausmfvTm;vGefajrmufNyD; oGm;avovm; ...¿qkdNyD;awmh 'Dvkd
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 93

omoemabmifoYdk 0ifa&mufNy;D &Si&f [ef;jyKvmwJh yk*Kd¾ vo


f nf qifjcif
ay;&w,f/ tJ'Dvkd qifjcifvkdufvQif bmjzpfrvJ¿
{0H ypöa0u©awm [d tyÜrma'g y&dyl&wd/ (tH-|-3-314/)
{0H = þokdYvQif/ ypöa0u©awm = qiffjcifí aeaom yk*¾dKvf\
oEÅmefü/ tyÜrma'g = 'ge oDv orx 0dyóem tpjzmonfh
ukkokdvfq,fck jrwfaumif;rIü rarhravsmhjcif; tyÜrm'w&m;onf/
y&dyl&wd = NyD;pD;jynfhpkHvmEkdifay\/
'Dvkd tjrJrjywf qifjcifay;rnfqkdvkdY&SdvQif rdrd wu,fvufawGU
usifh&rnfh oDvusifhpOf orm"dusifhpOf ynmusifhpOfawGtay:ü rarh
ravsmhjcif; tyÜrm'w&m;onf NyD;pD;jynfhpkHvmEkdifw,f/ txl;ojzifh
½kyfemrf"r® ocFg&wkdY\ tedpö 'ku© tewå tjcif;t&mukd rarhravsmh
tjrw J rf; trSw&f aejcif; tyÜrm'w&m;onf Ny;D pD;jynfph vHk mEkid yf gw,f/
'gaMumifh &Sif&[ef;jzpfvmNyDqkdvkdY&SdvQif bmvkyf&rvJ¿
]]uxHblwó ar &wådE´d0g 0Dwd0wåEÅD}}wd yAÁZdawe tbdPSH
ypöa0u©dwAÁH/
ar = igonf/ uxHblwó = tb,fokdY jzpfaepOf/ rH = ighukd/
&wådE´d0g = aeYnOfhwkdYu/ 0Dwd0wåEÅd = ausmfvTm;vGefajrmufí oGm;Mu
avukefoenf;/ £wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY
0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf
rMumcP/ ypöa0u©w d AÁH = qifjcifoifh qifjcifxu
dk af y\/ 'gu eHygwf
(8)yJ aemf/ aemufwpfck - eHygwf (9)? jrwfpGmbk&m; qufa[mNyD ---
d 94 zm;atmufawm&q&mawmf

qdwfNidrfwJh awmausmif;awmifausmif;ESifh
t"dukov"r®wdkYü aysmfarGUyg&JUvm;¿
]]upöd Ek acg t[H oknm*ga& tbd&rmrD}}wd yAÁZad we tbdPHS
ypöa0u©dwAÁH/
upöd = tokdYygenf;/ t[H = igonf/ oknm*ga& = qdwfNidrf&m
t&yfü/ tbd&rmrd Ek acg = arGUavsmf aysmfykduf ESpfNcdKufyg\avm/
£wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY 0ifa&mufí &Sif
&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf rMumcP/
ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh qifjcif xkdufay\/
b,fvw dk ek ;f ...¿ igonf qdwNf ird w f hJ vkyif ef;&yfawGü qdwNf ird f
wJh t&yfü arGUavsmfaysmfykduf ESpfNcdKufrI &Sdyg&JUvm; qkdwmukd omoem
abmifokdY 0ifa&mufNyD; &Sif&[ef;jyKvmwJh yk*¾dKvfrSefvQif tjrJrjywf
rMumcP qifjcifay;ygwJh/ 'gu eHygwf (9) yJaemf/
'Dawmh 'Dae&mrSm qdwfNidrfrIqkdwmu ]]0da0u}}vkdY ac:ygw,f/
y0d0w
d ó
å m,H "ar®m? em,H "ar®m o*FPu
d m&mró/ (tH-3-63??)
bdua© 0 = cspo
f m;&[ef;wk/Yd t,H "ar®m = þavmukw&å mw&m;
ukd;yg;onfum;/ y0d0dwåó = ]0da0u}okH;jzmü arGUavsmfaysmfykduf
ESpfNcdKufaom yk*¾dKvftm;omvQif/ a[mwd = jzpfEkdif\/ o*FPdum&m-
ró = taygif;tazmfü arGUavsmfaysmfykduf ESpfNcdKufaom yk*¾dKvf\
oEÅmefü/ e a[mwd = b,fawmhrS rjzpfEkdfif/
avmukwå&mw&m;ukd;yg;qkdwmu ]0da0u}okH;jzmrSm arGUavsmf
aysmfykduf ESpfNcdKufaewJh yk*¾dKvf\ oEÅmefrSmom jzpfay:vmEkdifw,f/
]0da0u}ok;H jzmü arGUavsmaf ysmyf udk f ESpNf cKd urf I r&Sb
d J taygif;tazmfEiS hf
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 95

arGUavsmaf ysmyf u
dk f ESpNf cKd uaf ewJh yk*Kd¾ v\
f oEÅmefrmS b,fawmhrS jzpfay:
NyD;awmh rvmEkdifbl;/ 'Dvkd jrwfpGmbk&m;u tEk½k'¨r[m0dwuúokwåef
qkdwJh t*Fkwå&edum,f okwåefwpfckrSm a[mxm;ygw,f aemf/
'Dawmh rdrdwkdYu avmukwå&mw&m;ukd;yg;ukd tvkd&SdcJhrnfqdkvQif
]0da0u}okH;jzmü arGUavsmfaysmfykduf ESpfNcdKufwJh pdwfxm;&SdzkdYawmh vkdyg
w,f/ ]0da0u}okH;jzmqkdwmu bmawGvJ¿ um,0da0u pdwå0da0u
Oy"d0da0uwkdY jzpfMuygw,f/ wpfa,mufxD;wnf; wpfyg;xD;wnf;
oGm;jcif;ç &yfjcif;ç xkdifjcif;ç avsmif;jcif;ç tdyfjcif; ponfjzifh tazmf
rygbJeJY aexkdifjcif;ukd um,0da0uvdkY ac:ygw,f/ um,0da0ujzifh
aexkid ½f o
Hk ufoufeYJ r*fÓPf zkv d Ó
f Pf edAmÁ efukd &Ekid rf vm; avmuk-
wå&m w&m;xl;w&m;jrwfukd &Ekid rf vm;qkad wmh r&Ekid b f ;l / r&Ekid af wmh
bmvkyf&rvJ¿
pdw0å ad 0u trnf&wJh psmeformywf &Spyf g;awGudk &atmif BuKd ;-
pm;tm;xkw&f ygw,f/ pdw0å ad 0u qkw d muawmh rdrw d \
Ydk bm0empdwf
tpOfrmS eD0&Pudavom tnpftaMu;wkrYd S uif;qdwaf erI oabm
w&m;ukd pdwå0da0uvkdY ac:ygw,f/ pdwftpOfrSm eD0&Pudavom
tnpftaMu;awG ruyfatmif uokP d ;f y&duaH wGukd usiMhf uBH uKd ;ukwf
yGm;rsm;tm;xkwfNyD; psmeformywf&Spfyg;udk &atmif BudK;pm;&w,f/
tJ'D psmeformywf&Spfyg;awGu pdwå0da0uw&m;awG jzpfMuygw,f/
'D psmeformywf&Spfyg;ukd 0ifpm;aeckdufrSm rdrdwkdY oEÅmefrSm eD0&P
udavom tnpftaMu;awGu uif;a0;aeygw,f/ odkYaomf 'Dpdwå-
0da0uw&m; oufoufrQjzifhvnf; avmukwå&mw&m;udk &Ekdifrvm;
qkdawmh r&Ekdifbl;/ r&Ekdifawmh bmvkyf&ovJ¿
pdwå0da0u trnf&aewJh 'DpsmeformywfawGukd tajccHNyD;awmh
½kyfemrfaMumif;usKd; ocFg&w&m;awGukd odrf;qnf;NyD;awmh 0dyóem
d 96 zm;atmufawm&q&mawmf

bm0emur®|mef;udk qufvufNy;D pD;jzef;&w,f/ 'Dvdk 0dyóembm0em


ur®|mef;udk pD;jzef;vkud wf thJ cg ocFg&w&m;awGudk vu©Pma&; ok;H wef
wifNy;D 0dyóem½Ivu dk wf hJ tcsed t
f cgrSm --- wpfcsed f - 0dyóemÓPfawG
u &ifhusufvmvQif r*fÓPf zkdvfÓPf edAÁmefokdY qkdufa&mufoGm;rSm
jzpfw,f/ tu,fí t&[wår*f t&[wåzv dk f qku d af &mufcNhJ yq D v
dk Qif
awmh xkdt&[wår*f t&[wåzkdvf edAÁmefonf Oy"d0da0uw&m; jzpf
ygw,f/
Oy"dqw dk mu wnf&m/ 0da0uu uif;qdwrf I oabmyJ/ wnf&m
av;rsKd;rS uif;qdwfw,f/ wnf&mav;rsKd;u bmawGvJvkdY ar;awmh
- umrky"d cE¨Ky"d udavoky"d tbdocFg½ky"d qkdNyD; Oy"dw&m;
av;yg;&Sdygw,f/
umrky"dqkdwmu --- tm½kHig;yg; umr*kPfw&m;awGudkvnf;
Oy"dw&m;vkaYd c:w,f/ bmaMumifv h ¿J tm½kiH g;yg; umr*kPw f &m;awG
ukd taMumif;cHNyD; okca0'emu jzpfay:vmwJhtwGuf tm½kHig;yg;
umr*kPfw&m;awGonf okca0'emawG\ wnf&mjzpfvkdY olwkdYukd
umrky"dvYdk ac:w,f/ tJ'D umrky"dtrnf&aewJh tm½kiH g;yg; umr*kPf
w&m;awGonf tocFw"mwf tNidrf;"mwfedAÁmefrSm r&Sdbl;/ r&SdwJh
twGufaMumifh 'Dt&[wåzdkvfedAÁmefukdvnf; umrky"dac:wJh Oy"d
w&m;rS uif;qdwfaewJh w&m;wpfckjzpfonfhtwGuf Oy"d0da0uvkdY
ac:ygw,f/ aemufwpfck -
cE¨Ky"dqkdwmu --- cE¨mig;yg;ukdvnf; Oy"dw&m;vkdY ac:w,f/
cE¨mig;yg;ukd bmaMumifh Oy"dw&m;vkYd ac:&ovJvYdk ar;awmh cE¨mvQif
taMumif;&if;&SdwJh 'ku©awGonf cE¨mig;yg;tay:rSm oGm;NyD; rSSDwif;NyD;
aexkdifMuw,f/ qkdvkdwmu 'DcE¨mig;yg;&SdwJhtwGuf i&JrSm 'ku©cH&
w,f/ 'DcE¨mig;yg; &SdwJhtwGuf Nydwåmb0rSm 'ku© cH&w,f/ 'DcE¨m
ig;yg;&Sw
d thJ wGuf wd& pämefb0rSm 'kuc© &H w,?f 'DcE¨mig;yg;&Sw d t hJ wGuf
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 97

vlUb0rSm 'kut © rsK;d rsK;d cH&w,f/ 'DcE¨mig;yg;&Sw d thJ wGuf trd0rf;wGi;f rSm
y#doaE¨ wnfae&wJh 'ku©ç tkd&wJh 'ku©ç em&wJh 'ku©ç ao&wJh 'ku©
cH&w,f/ cE¨mvQif taMumif;&if;&Sw d hJ 'kut © rsK;d rsK;d awG cE¨m&Srd aI Mumifh
xif&mS ; jzpfay:vm&wJt h wGuf cE¨monf cE¨mvQif taMumif;&if;&Sw d hJ
'ku©trsKd;rsKd;awG\ wnf&mjzpfvkdY cE¨mig;yg;ukdvnf; cE¨Ky"dvkdY ac:yg
w,f/ edAmÁ efrmS 'DcE¨Ky"dw&m;rSvnf; vk;H 0uif;qdwf aew,f/ 'gaMumifh
edAÁmefonf Oy"d0da0u rnfygw,f/
aemufwpfckuawmh udavoky"djzpfygw,f/ udavom Oy"d
w&m;awGvnf; 'DedAÁmefrSm uif;qdwf aew,f/ udavomawGukd
Oy"dvkdY bmaMumifhac:ovJvkdY ar;awmh tyg,foHo&m0#fqif;&J'ku©
awG[m udavom txift&Sm;&SdwJh yk*¾dKvfawG\ oEÅmefrSmom jzpf
ay:w,f/ udavom txift&Sm;r&Sw d hJ yk*Kd¾ vaf wG\ oEÅmefrmS tyg,f
oHo&m0#fqif;&J'ku©awG rjzpfay:EkdifwJhtwGuf tyg,foHo&m0#f
qif;&J'u k \
© wnf&m jzpfjcif;aMumifh udavomw&m;awGuv dk nf; Oy"d
w&m;vkdY ac:ygw,f/ tocFw"mwf tNidrf;"mwf edAÁmefrSm xkd
udavom Oy"dw&m;wkrYd v S nf; uif;qdwaf ewJt h wGuf tocFw"mwf
tNidrf;"mwf edAÁmefonf Oy"d0da0uw&m;jzpfw,f/ aemufwpfck ---
tbdocFg½ky"d --- tbdocFg&qkdwmu b0opfukd jzpfay:vm
atmif jyKjyifay;aewJh ukov dk u
f H tukov dk u
f H ukov dk o
f cFg& tukov dk f
ocFg&w&m;awGudk tbdocFg&vkYd ac:ygw,f/ xkt d bdocFg&awGonf
uHvQif taMumif;&if; &SdaewJh 'ku©ç oHo&m0#fqif;&J'ku© t00wdkY\
wnf&mjzpfvYdk 'Duok v
dk u
f H tukov dk u
f H ukov dk o
f cFg& tukov kd o
f cFg&
w&m;awGukdvnf; Oy"dw&m;vkdY ac:ygw,f/ tJ'D tbdocFg½ky"d
trnf&aewJh Oy"dw&m;awGvnf; 'DtocFw"mwf tNird ;f "mwfeAd mÁ ef
rSm r&Sdbl;/ 'gaMumifh tocFw"mwf t&[wåzkdvf edAÁmefonf Oy"d-
0da0urnfygw,f/
d 98 zm;atmufawm&q&mawmf

aygif;vku
d af wmh 0da0uw&m; b,fEpS cf v k ¿J (3)ck --- um,0da0u
pdwå0da0u Oy"d0da0u/ tJ'D 0da0uw&m;okH;yg;ü arGUavsmfaysmfykduf
ESpfNcdKufwJh pdwfxm;&SdwJh yk*¾dKvf\ oEÅmefrSmomvQif avmukwå&m-
w&m;uk;d yg;u xif&mS ;jzpfay:vmEkid w f ,f/ 0da0uw&m;ok;H yg;ü arGU-
avsmfaysmfykduf ESpfNcdKufwJh pdwfxm;r&SdbJ taygif;tazmfeJY arGUavsmf
aysmfykduf ESpfNcdKufwJh pdwfxm;&SdaewJh yk*¾dKvf\oEÅmefrSm avmukwå&m
w&m;ukd;yg;u xif&Sm;jzpfay:NyD; b,fawmhrS rvmEkdifbl;/ tJ'Dvkd
rvmEkdifwJhtwGufaMumifh jrwfpGmbk&m;u ---
]]upöd Ek acg t[H oknm*ga& tbd&rmrD}}wd yAÁZad we tbdPHS
ypöa0u©dwAÁH/
upöd = tokdYygenf;/ t[H = igonf/ oknm*ga& = qdwfNidrf&m
awmausmif; awmifausmif; t&yfa'oü (0g) qdwNf ird &f mjzpfwhJ 0da0u
w&m;ü/ tbd&rmrd Ek acg = arGUavsmfaysmfykduf ESpfNcdKufyg\avm/
£wd = þokdYvQif/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY 0ifa&mufí
&Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf rMumcP/
ypöa0u©wd AÁH = qifjcifoifh qifjcifxu dk af y\/ 'Dvdk a[mxm;ygw,f/
tJ'Dvkd qifjcifvkdufvkdY&SdvQif bmjzpfvJ ---
{0H ypöa0u©awm um,0da0aum y&dyl&wd/
{0H = þokdYvQif/ ypöa0u©awm = tjrJrjywf qifjcifaeaom
yk*¾dKvf\oEÅmefü/ um,0da0aum = um,0da0uonf/ y&dyl&wd =
NyD;pD;jynfhpkHvmEkdifay\/
'Dvkd qifjcifaernfqkdvkdY&SdvQif qifjcifwJh yk*¾dKvf\ oEÅmefrSm
um,0da0u okdYr[kwf pdwå0da0u okdYr[kwf Oy"d0da0u qkdwJh
0da0uw&m; okH;yg;awG wjznf;jznf; jynfhpkHvmEkdifygw,f/ 'gaMumifh
tjrJrjywf qifjcifay;ygwJh/ aemuf - eHygwf (10) aemf/
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 99

ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg
]]tw¬d Ek acg ar Owå&d rEkó"ar®m tvr&d,ÓP'óe-
0daoaom t"d*awm? a,em[H ypädar umav ojA[®pm&D[d yka|m
e ruFk b0dómrD}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
ar = ig\oEÅmefü/ t"d*awm = &&SdtyfNyD;aom/ Owå&d-
rEkó"ar®m = vlwkdY\ ukokdvfur®yxw&m; q,fyg;xuf omvGef
jrifhjrwfaom/ tvr&d,ÓP'óe0daoaom = udavom tnpf
taMu;ukd zsufqD;jcif;iSm pGrf;Ekdifaom jzLpifjrifhjrwfaom ÓPftjrif
xl;onf/ tw¬d Ek acg = &Sdrsm;&Sdygav&JUvm;¿ a,e = ,if;w&m;
aMumifh/ t[H = igonf/ ypädar umav = aemufqkH; ao&manmif
apmif; avsmif;pufaom tcsdeftcgumvü/ ojA[®pm&D[d = oDwif;
okH;azmfwkdYu/ yka|m = ar;jref;tyfonf&Sdaomf/ ruFk = rsufESm rom
r,m &Sdonf/ e b0dómrd = rjzpf&aytHh/ £wd = þokdYvQif/
yAÁZad we = omoemabmifoYdk 0ifa&mufí &Si&f [ef;jyKvmaom yk*Kd¾ vf
onf/ tbdPSH = tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcifoifh
qifjcifxkdufay\/
]]ighrSm vlwkdY\ ukokdvfur®yxw&m; q,fyg;xuf omvGef jrifh-
jrwfaewJh psmefw&m;awG r*fw&m;awG zkdvfw&m;awG edAÁmefw&m;
awG xif&Sm;&Sd&JUvm;ç 'Dpsmef r*fzkdvfw&m;awGu udavomtnpf
taMu;ukd pifMu,fatmif aq;aMumokwfoifEkdifwJh jzLpifjrifhjrwfwJh
ÓPftjrifxl;awGjzpfw,f? 'DÓPftjrifxl;awGonf ighoEÅmefrSm
xif&Sm; &SdMuyg&JUvm; ...¿}}qkdNyD;awmh qifjcifay;&rnf/
'Dvdk qifjcif½wHk iG v
f m;qkad wmh ruao;bl;/ 'Dqifjcifjcif;u bm
tusKd;&SdovJvkdY ar;awmh aemufqkH; rdrdu aoawmhrnf? ao&m
anmifapmif; avsmif;pufNyDqkdwJh tcsdeftcgrSm oDwif;okH;azmfwkdYu
d 100 zm;atmufawm&q&mawmf

ar;csifar;rnf ]]t&Sifbk&m;rSm tm;ukd;xkdufwJh avmukwå&mw&m;-


awG xif&mS ; &Syd g&JUvm;}}vkYd ar;vQif wynfah wmfrmS r&Syd gbl;vkYd ajymrnf
qkdvQif rsufESm romr,m jzpfoGm;rnf/ tJ'Dvkd rsufESm romr,m
rjzpf&atmif ighrmS avmukw&å mw&m;awG xif&mS ;&Syd g&JUvm;qkw d mudk
omoemabmifokdY 0ifa&mufNyD; &Sif&[ef;jyKvmwJh yk*¾dKvfonf tjrJ
rjywf rMumcP qifjcifay;yg/ 'Dvkd qifjcifvkdufvkdY bmxl;rvJ¿-
{0H ypöa0u©EÅó [d armCumvu&dd,m emr e a[mwd/
{0H = þokdYvQif/ ypöa0u©EÅó = tjrJrjywf rMumcP qifjcif
okH;oyf ½IyGm;vsuf&Sdaom yk*¾dKvf\ oEÅmefü/ armCumvu&dd,m
emr = tcsdefukd jzKef;wD;í aejcif;rnfonf/ e a[mwd = rjzpfEkdif
awmhay/
tcsdefawGukd rjzKef;awmhbl;/ ighrSm 'Davmukwå&mw&m;ukd;yg;u
xif&mS ;&Sv
d Qif &Sw
d ,f? r&Sv
d Qif r&Sb
d ;l qkw
d mukd odaewJth wGuf qifjcif
EkdifwJhtwGuf igonf tcsdefawG jzKef;aevkdYawmh rjzpfawmhbl;?
ae0ifawmh rnfqkdwm ukd,hfukd,fukd od&w,f aemf/ aeawGu 0ifzef
rsm;vmNyq D v
dk Qiaf wmh bmjzpfrvJ¿ ao&Gmukd oGm;zku Yd eD;uyfvmwmyJ/
wpfaeYxuf wpfaeY aornfhbufodkY eD;oxufom eD;vmw,f? a0;
a0; roGm;bl;/ wpfae0ifwmonf wpfaeY aornfb h ufudk eD;vmwmyJ/
aemufwpfaeY wpfae0ifvQifvnf; aemufwpfaeY aornfhbufukd
eD;vmwmyJ/
'gaMumifh ae0ifcgeD;aeNyDjzpfwJh aorJhbufukd eD;uyfvmwmudk
rdrdu rMumcP qifjcifrdwJhtwGuf tcsdefawGudk tvum; jzKef;wD;
w,fqkdwJh vkyfief;&yfawGukd rdrdu rjyK rusifhbJ a&SmifMuOfEkdifwJh
oabmawG &Sdvmrnf/ tcsdefawGudk tvum; rjzKef;wD;bl;qkdvQif
bmvkyrf vJ¿ oDvusiphf OfawGudk ig wu,fvufawGUusirhf nf? orm"d
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 101

usifhpOfawGudk ig wu,f vufawGUusifhrnf? ynmusifhpOfawGukd ig


wu,f vufawGUusifhrnfqkdwJh pdwfxm;awG ay:vmrnf/ wu,f
vufawGU oDvusifhpOfawGukdvnf; usifhw,f? orm"dusifhpOfawGudk
vnf; usifhw,f? ynmusifhpOfawGukdvnf; usifhw,f? atmifatmif
jrifjrif usifhEkdifcJhvQifawmh wpfaeYrSm rdrd arQmfvifh awmifhwaewJh
avmukwå&m w&m;xl;w&m;jrwfawGudk &&SdEkdifygw,f/ 'Dvdk &&SdEkdifwJh
twGuf jrwfpGmbk&m;u ---
]]tw¬d Ek acg ar Owå&drEkó"ar®m tvr&d,ÓP'óe
0daoaom t"d*awm? a,em[H ypädar umav ojA[®pm&D[d yka|m
e ruFk b0dómrD}}wd yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁH/
ar = ig\oEÅmefü/ t"d*awm = &&SdtyfNyD;aom/ Owå&drEkó-
"ar®m = vlw\ Ydk ukov dk u
f r®yxw&m; q,fyg;xuf omvGejf rifjh rwfí
aeaom/ tvr&d,ÓP'óe0daoaom = udavom tnpf
taMu;ukd zsuq f ;D jcif;iSm pGr;f Ekid af om jzLpifjrifjh rwfaom ÓPftjrif-
xl;onf/ tw¬d Ek acg = &Sdrsm; &Sdavovm; ...¿/ a,e = ,if;
w&m;aMumifh/ t[H = igonf/ ypädar umav = aemufqkH; ao&m-
anmifapmif; avsmif;pufaom tcsdeftcgumvü/ ojA[®pm&D[d =
oDwif;okH;azmfwkdYu/ yka|m = ar;jref;tyfonf&Sdaomf/ ruFk = rsufESm
romr,m &Sdonf/ e b0dómrd = rjzpf&aytHh/ £wd = þokdYvQif/
yAÁZdawe = omoemabmifokdY 0ifa&mufí &Sif&[ef;jyKvmaom
yk*¾dKvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf rMumcP/ ypöa0u©dwAÁH = qifjcif
oifh qifjcifxkdufay\/
'Dvkd a[mxm;ygw,f aemf/ 'gaMumifh udavomawGudk ESifxkwf
rnfqkdwJh OD;wnfcsufjzifh omoemabmifodkY 0ifa&mufNyD; &Sif&[ef;
jyKvmwJh yk*Kd¾ vaf wG tjrrJ jywf qifjcifoifh qifjcifxu
dk w
f hJ w&m;awGukd
tm;vkH;aygif;vkdufawmh b,fESpfyg; &SdoGm;ovJ¿ q,fyg;jynfhoGm;NyD/
d 102 zm;atmufawm&q&mawmf

£ar acg bdu©a0 'o "r®m yAÁZdawe tbdPSH ypöa0u©dwAÁm/


bdu©a0 = cspfom;&[ef;wkdY/ £ar acg 'o "r®m = þ q,fyg;
ukefaom w&m;wkdYukd/ yAÁZdawe = omoemabmifokdY 0ifa&mufí
&Sif&[ef;jyKvmaom yk*¾dKvfonf/ tbdPSH = tjrJrjywf rMumcP/
ypöa0u©dwAÁm = qifjcifoifh qifjcifxkdufay\/
'Dw&m;q,fyg;ukd omoemabmifodkY 0ifa&mufNyD; &Sif&[ef;jyK
vmwJh yk*Kd¾ vrf eS v
f Qif tjrrJ jywf qifjcifay;ygqkNd y;D awmh jrwfpmG bk&m;u
wkdufwGef;xm;awmfrlygw,f/
'gaMumifh 'DaeY tvSL&SifESifhwuG w&m;emy&dowftaygif;
olawmfaumif;wkdYvnf; bk&m;&Sif qkdqkH;rxm;wJh tqkH;trawGudk
wu,fvufawGU vku d ef mjyKusiNhf y;D awmh rdrwd Ydk arQmv
f ifah wmifw h aewJh
r*fÓPf zkv
d Ó
f Pf jrwfeAd mÁ efudk a&muf&EdS idk yf gapvkYd wku d w
f eG ;f &if;jzifh
uJ - w&m;odrf;Mu&atmif aemf ---
w&m;a'oemawmfed*Hk;
[dwGm umar yAÁZðok? oaEÅm *rÇD&pdEÅum/
aw wkarSysEkodu©ma0Sg? yAÁZdwm okayovm/
oaEÅm = bk&m;tvsm yapöumESifh t&d,mtEG,favmif; [dk
wdkYa&U Su olawmfaumif;wdkYonf/
*rÇD&pdEÅum = eufeo J nfh "mwfoabmawGukd eufepJ mG Muq
H if tMuH
aumif; 0ifawmfrlMuukefonfjzpfí/
umar = a&S;ujyKzef ukodkvfuHwdkY pDrHaxmufr vufa&muf
&om; rsm;vSZeD;onf BuD;BuD;i,fESifh ESD;EG,fa&m,l
udk,fawmfwdkY ydkifoonfh umr0w¬KtpkpkwdkYudk/
[dwGm = igwdyYk ikd jf im; þumrw&m;wdo
Yk nf trsm;ESihf qufqH
ao&manmifapmif; avsmif;pufaomtcg (yAÁZdwtbdPSokwåef) d 103

ab;awGu 0ef;&H &efawGu ajrmufjrm; wu,fudk


aMumufvefYzG,fawGygwum;[k aMumuftm;awmf
ÓPf<u,f vGwv f w
G Bf u;D pGeyYf ,fawmfrMl uukeo
f nf
jzpfí/
yAÁZo
ð k = C&m0go orÁm"[k udpörsm;ajrmif vlwdkYabmif 0#f
aESmifudk vGwfatmifMuHK;vsuf ½kef;uefxGufí ESpf
ouf&Tifvef; &Sif&[ef; jyKí awmxGufawmfrlMu
avukefNyD/
wkarSyd = jrwfaeu©r® "mwftmo,[k qE´udef;atmif; oif
olawmfaumif;wdkYonfvnf;yJ/
yAÁZdwm = 0w¬Kumr [lorQrS r&t& MuHK;vsuf ½kef;uef xGuf
Muukefonfjzpfí/
okayovm = pmr&Dom; NrD;zsm;ckHrif ykHtoGifodkY cspfcifav;jrwf
ESpfouftyfaom oDv udk,fpDudk,fi &SdMuukefonf
jzpfí/
aw = xdkbk&m;tvsm yapöumESifh t&d,mtEG,favmif;
[dk wdkYa&U Su olawmfaumif;wdkYudk/
tEkodu©ma0Sg = twkvdkufum usifhwwf&mudk usifhumraoG tm;-
xkwfEdkifMuygapukefownf; .../
om"k om"k om"kygbk&m; . . .
d d d
d 104 zm;atmufawm&q&mawmf

rCa'0 edu©rcef; (awmxGufcef;)


rvdrf;pdwfjrL? olawmfhrljzifh? ajcmufql tm&r®P? ig;umrwGif?
[Dew&m? vGef,kwfrmom;? &om,we? tm[m&EIduf? &m*wdk;yGm;?
owådtm;aMumifh? bk&m;yapöuAk'¨g? &[EÅmwdkY? 0dumvabmZe?
MuOfukefMuodkY? edpörabmuf? vSHrapmufjzifh? apmifha&SmufMunfjzL?
Ak'u
¨ v
lF Qi?f t,lrcG? þum,uk?d rQwEkid ½f Hk? a&pmusKv
H nf;? rMuKH pw
d u
f ?
oabmcs\/
*E¦ 0dyóem? ESpfjzm "k&? rvkHYvbJ? udpörenf;? tvkdonf;í?
t&nf;ryD? tvZÆDjzifh? 'kóDusifhqef;? &Sifaygufyef;wkdY? &[ef;wrifh?
w0if0h ifEh iS ?hf rif;usiphf ;kd usi?hf vlusiçf h usiu
hf ? aysmufviG o
hf w
D if;? oDv
uif;\/
ukd,fwGif;,kwfrm? ygydpämjzifh? wPSmtxnf;? avmbonf;í?
ypönf;vmbfoyf? tyfç rtyfu? &orQukd? NydwåmhrsKd;aph? wayGUayGUESifh?
wyfa>rUcifruf? woufoufwnfh? roHk;&uf[l? rvSL&ufa&;? ray;
&uftm;? rpm;&ufEdk;? wpdk;pdk;jzifh? olcdk;uyif? Opöm&Sifxuf? cifrif
ESpfouf? ESajrmcufodkY? &r®ufNidpGef;? 0wfouFef;ESifh? &[ef;jzpfvsuf?
usifhvGJvufaomf? ukr®*¾qkd;? vrf;½kd;rrSef? wd& pämefokdY? edAÁmefrayguf?
tyg,fa&mufvsuf? vrf;aumufwdrf;yif;? cRwfcJh,Gif;\/
rCa'0 edu©rcef; (awmxGufcef;) d 105

,if;odkYr[l? Ak'¨uFlum;? t,lajzmifhpif;? ESvHk;oGif;aMumifh? tzsif;


toGr;f ? *kPrf EhJ rG ;f atmif? uk, d 0f rf;arG;rI? vlUES,w
f v
k su?f vljyKvu l si?hf
rlrusifhbl;? &SifESifhrawmf? ypönf;arQmfí? ravsmfavsmufywf? ajrMuef
wwfu? eu©wyf nm? apyg'lw? t*F0Zd mÆ ? wd& pämjzif?h ,kwrf m 0rf;a&;?
oufarG;Mujim;? avhusurf mS ;onf?h iHpYk m; armfpm;? tajrmfpm;ESi?hf axmifh
pm;ac:½d;k ? &[ef;qd;k wd?Yk pm;rsK;d av;jzm? rdpmä ZD0? aeoevnf;? pdwrf Qw&H?
tMuHrqef;? rSJYrpGef;wnfh? wcef;xdkrS? jynfr wef;qm? vifuGm rdef;r?
rkq;kd rESi?hf [dik ;f rysKBd u;D ? woD;oGi, f wk ?f y@Kuf bduK© e?D wvD xdak emuf?
aoaomuftdrfac:? tyfravsmfom;? qa*gp&? ajcmufXmeEdIuf?
oDvcspfcif? olawmfpifwdkY? uRrf;0ifb,fcg? rjyK&mwnfh? jyKygwNyD;?
c&D;ukef;aMumif;? zHkaxmif;axmif;EIduf? rdausmif;Munf;wif? jzpfwwf
usi\ f ? odv Yk Qif rtyf? qGr;f ajcmuf&yfvnf;? rpyf rpGe;f ? jrLroef;wnf/h
&[ef; &[ef;? rnfjy|mef;vsuf? &[ef;[lvpf? ac:&mjzpf½kH? pepf
acgufcsKd;? ovif;ykd;vsuf? csKyf½kd;cef;cef;? zef&nfpGef;om;? ouFef;0g0g?
OD;jynf;umjzif?h ynmuif;y? 'kpmö &ESi?hf oDvrJrh sK;d ? twGi;f qk;d um;? tusK;d
wpd? b,frSm,Sdvdrfh? armfrdarmfref;? aeumqef;ESifh? &[ef;usifh0wf?
wyg;cRwfu? vlewfrBudKuf? uJh&JUxkduf\? aemifEIduf csrf;om? ewf&Gm
r*fzkdvf? ukd,fvQifvkdu? olUukd rwk? ukokdvfrIü? ukd,fjyKukd,f<u? ukd,f
vkv YH í? uk,
d x
f uk,d Ef ;Id ? uk,
d t
f m;BuKd ;rS? uk,
d u
f sK;d uko
d m? uk,
d Nf y;D &m\/
ukd,fhwm ukd,hf0ef? rvGefapxkduf? ukd,ftm; pkduf[k? ÓPfEdIuf
ajrmfq? oabm&vsuf? "e a&TaiG? qefa&woD;? odkrSD;rJhjcif;? jypfuif;
qGrf;&Sm? wjzmrSwfa&;? qGrf;{;rsKd;pm;? jynfwdkif;um;EIduf? vQyf0g;uvl?
rrla0;pGm? y&du&© mrruf? vk,ufab;uif;? rif;rif;trwf? yl;yGwrf uyf?
av;&yfrsufESm? avyrmvQif? vdk&mrwGefY? oGm;rwefYonfh? &[ef;okc?
[lwHkpGom;? t|orP? bj'jzifh? jA[®pm&D? avh0oDESifh? a,m*DwkdYxkH;?
d 106 zm;atmufawm&q&mawmf

jrwfESvkH;ukd? ykdufusKH;0rf;wGif;? ,lajzmifhpif;onf? jypfuif;rdpäm rk'drf;


wnf;/
&Sifqkd;&Sifnpf? &[ef;jzpfvnf;? pifppf,kwfrm? ygydpämjzifh? wum
vlAkdvf? csD;rGrf;qkdESifh? xkdxkdjzifynf;? ypönf;vmbfukd? awmifhwvkd\?
vko d nf&h r®u?f Mu0H w d ufaMumif?h tkwu f sut f ek ;f tif;? aMumfjimvQi;f í?
owif;ay;um? a'opmjzifh? NrdKU&GmZeykduf? e,fwkdufwkdufukd? vkdufí
zsufqD;? ckd;olBuD;okdY? &HoD;rsm;pGm? y&d0gESifh? rvdr®mol? &SifvlAmv?
tyÜow k ? rde;f ra,mufsm;? olwt Ydk m;vQi?f vSnjhf zm;orI? oufarG;jyK\?
&Sifwk&Sif0g? &Sif,kwfrmESifh? r[mapm&? &Sif"m;jywkdY? ygyusifhrsKd;? tvkd
qk;d jzif?h tusK;d r[J?h rku
d o
f if;zGUJ í? i&Jp;D yGm;? &Smaomvm;ok?Yd w&m;w&m;?
w[m;[m;ESifh? jypfrsm;ajym[kH? awmihfES,fykH\?
tm½kHqdwf&m? oknm*g&? t&nEdIuf? um,pdwå? 0da0uukd? &vkd
aomyk?H tcsKUd wku
H m;? &*kaH wmcGi?f ck0d ifaejim;? qGr;f cHpm;vsu?f acgif;yg;
[m&? 0rf;vsvsEiS ?hf &orQ[?l pyfqnf;qlí? yHou k 0l wf½?Hk aeygwkv
H nf;?
jymykHcJus? axmif;axmif;xokdY? O'¨pöxkH;? ESvkH;rwnf? ckdifMunfrJhvQif;?
apmifph nf;uif;í? cHwiG ;f EIwaf qmh? usio hf rG ;f aomh\? warmh<um;<um;?
wvTm;vTm;ESifh? w&m;a[ma,mif? csKdU&Sifajymifvnf;? awmifawmif
ajrmufajrmuf? yifhajr§muf csESdyf? a&mif&dyf0J&pf? vmbfukd n§pfvsuf?
AvpfAvpf? EIwfrxpfbl;? rqpfrqdwf? rwdwftoH? wnHnHjzifh? w&H
rpJ? bGmpdBuJí? EIwf&JvQm&G? wcsKdUurl? rmeawmifeD;? wufzdpD;í?
ax&fBuD;0gBuD;? odu©mBuD;tm;? c&D;vrf;Mum;? awGUMuHKjim;vnf;?
av;pm;rJb h ?d twdrmeD? rcsv D uftyk ?f rwkyrf uG? OD;rcsb;l ? a0;uMuOfz?J
wdrf;a&SmifvTJí? wyGJxGuf0if? ighjyif r,dS? [lbd0g0ifh? ravsmfusifh\/
orifhtvm;? awmopfusm;ESifh? awmom;wkdYoGif? b,fusKd;xif
vdrfh? &SifyifwyJ? i&JNydwåm? jzpfwwfpGm&Sifh? 'umç 'umr? 'kyÜnwkdY?
ajr§muf<utkHvSnfh? ulnDjznfhvsuf? ol\q&m? ighq&m[k? wPSm
rCa'0 edu©rcef; (awmxGufcef;) d 107

a&m,Suf? rmewufí? olUbufighbuf? wD;vufaqmf½kduf? EGm;ukd


wkdufodkY? trkdufyGJcH? ygyuHjzifh? tkef;nH0kdif;nm? jyKMucg0,f? q&m
usuzf si;f ? ynmuif;wk?Yd twif;apmifí? EGm;h ES,af 0S\ Y ? a0So
Y nftvkud ?f
tjyif;wku d af omf? EGm;rku
d u
f q
H ;dk ? OD;csKu
d sK;d u? wyk;d rIwuf m? Mur®mcRwvf ?JG
Oau©mif;uGJu? trJpm;um? b,folemvdrfh? vGefpGmrkdufvS? EGm;Amv
om? ao&½kHwd? usKd;r,Sdbl;?
pkwdysufpD;? aocgeD;EIduf? wGwfwD;wGwfwm? xdwfvefYpGmjzifh?
]odum© } pGeaYf ,mif? ]0g} pGeaYf ,mifEiS ?hf uawmifuacsmuf? yawmufy&pf?
rkd;BudK;ypfcg? vufqD;umokdY? axG&mpGJvrf;? qkda,mif,rf;í? jrnfwrf;
[de;f [D;? wnnf;nnf;ESi?hf i&Jr;D yl? tarG,v l su?f a&m½l0pD ?d atmufoYdk
xdatmif? usbd jcKwfjcKwf? cHMurf;MuKwfNyD;? *dZÑuk#fawmif? rIdif;arSmif
ndKUndKU? NydwåmNrdKU0,f? &SifwkdYpHcef;? BudK;cg;Aef;u? ouFef;ajymifajymif?
rD;ta&mifESifh? usD;aumif vif;w? odrf;ç pGef ponf? qdwfqGqGJiif?
aumif;uifxuf0ef;? ajy;yso H ef;í? &[ef;Nywd må ? w0g0g vQi?f r[m'ku?©
wGif;qkH;usvsuf? jyif;jy<uufql? [pfa<u;tlí? u,folrjrif? ylyif
EGrf;n§dK;? xkd&Sifqkd;wkdY? ukd;½kd;um;&m;? tyg,fvm;onf? rrSm;rSwfem
tdrf;tdrf;wnf;/ /
(r[mokwum&D rCa'0vuFmopf? pmydk'f-425/ 426/ 427/)
d 108 zm;atmufawm&q&mawmf

tu© & mpOf pmrsuf E S m tu© & mpOf pmrsuf E S m

tu© & mpOf


rSwfom;zG,f&m tu©&mpOftñTef;
pmrsuf E S m tu© & mpOf pmrsuf E S m
pmrsuf E S m tu© & mpOf

« t» t½lyowåu 54
tukodkvfcE¨m 45 t&SifpkE´rax&f 10
tMunftwkH;tcJ 65 t&Sifr[muóy 9
tqif;\ azmufjyefjcif; 2 t&Sifr[marm*¾v’mef 9
tZÑKy*awm 2 t&Sifom&dykwå&m 9
t"dukov"r® 94 tok&okwf c
t"dynm"r® uç p toGiftjyif 3ç 33
t"d0goecEÅDw&m; 11
ted,wy'0Dwd[ma&e 34 « tm»»
tEk&m"NrdKU 37 tmZD0yg&dok'¨doDvBuD; 18
tEk½k'¨r[m0dwuú 95 tm;xkwfykHpepft>ruf 61
tEkyÜg'eda&m" 51
tEkavmry#dpöorkyÜg'f 50 «O »
tEkodu©ma0Sg 103 O',AÁ,mEkyóemÓPf 54
tyÜ#0d geD p Oy"d 96
tylrvdrf; at;Nidrf;NyD;ol 13 OyÜg'eda&m" 53
tay:½kHouFef; 29 Oyg'geu©Em¨ 49
tbdPSH 2 Oygodumaumif; ps
tbdocFg½ky"d 97 OaómV§D p
tjrwfqHk; pum;awmf P OD;csKdusKd;jim; OobEGm;vm; 15
t,yawå 7
t&d,mtEG,favmif; 103 « Mo »
t½kd;pkur®|mef; 37 MowåyÜw&m; 86
rSwfom;zG,f&m tu©&mpOftñTef; d 109

tu© & mpOf pmrsuf E S m tu© & mpOf pmrsuf E S m

« u» « *»
uóu vkdPf*l 21 *rÇ&D pdEu
Å m 102
umrky"d 96
um,uH pifMu,frI&Sdatmif 41 « C»
udavom (10)yg; ! C&m0go orÜm" 103
udavomwdkYudkESifxkwfaeol P
udavoky"d 97 « p»
uk#ifanmifapmif; 29 p@mvykawåm 14
auorókMoa&myaee 3 pmr&Dom; NrD;zsm;ckHrif 103
aumif;uifESifh pdwåu©P 54
wlnDwJh pdwf"mwf 77 pdwf"mwftoGiftjyif 68
usufoa&wkdufcef; 6 pdwf"mwfjyKjyifajymif;vJa&; 39
usufoa&r*Fvm 7 apwd,awmifausmif; 37
aMu;rkHrSeftjyif 66
« q»
« c» q0gvmwokwåef q
cPawm O',AÁ,'óe 55 qdEéoHC#dwuom0&o 6
cPeda&m" 53 qifjcifoifh qifjcifxkdufwJh
cE¨okwåef 49 w&m; q,frsKd; 2
cE¨Ky"d 96 qGrf;ukdwkHYvSnfhwpfzefylaZmf 21
c,0d&m* 53
cgcgrihJ rdwfaqGzGJU 4 « Z»
cdyÜedoEÅdokwf ps ZD;jzLoD; oQdoQm;oD; zefcg;oD; 8
cufxefwif;rmwJh pum; 41 aZw0ef ausmif;wkduf 10
acsrIef;ypfvkdwJh pdwfxm; 42
d 110 zm;atmufawm&q&mawmf

tu© & mpOf pmrsuf E S m tu© & mpOf pmrsuf E S m

« Ú» 'kef;pkdif;NyD; armif;vkdufvQif 35
nOfh-aeYawG 'Gef;p@m;\ om; 14
b,fvdkukefoGm;ovJ¿ 91
« "»
« w» "mwfur®|mef; 63
wPSm&m* 11 "mwfawmfMuKwfuav; 11
w&m;a&at; tNrdKufaq; 9 "mwfoabmw&m; (12)rsKd; 64
wdw¬m,weokwåef 50
wifhwifhw,fw,fpHpHy,fy,f 34 « e»
wpfbufom;udkn§Of;qJol 40 eme*¾&oabmZeH 5
wkHYvSnfhwpfzef jyefíylaZmf 25 emem0d&m*ged 5
emVu&Gm 9
« x» em;ywfoD; 29
xkv’pOf;tmywf 20 eda&m"opöm 51
xrf;ykd;wpfjyefcefY EkEke,fe,f vSvSyy 4
rQavmufaom t&yf 35 eifhukd rn§m ab;a&m*gESifh 4
aemufqkwfvkdY jyefrysKdonf
« '» a&SUukdom tkdjrJ 4
'ud©aP,syk*¾dKvf 31 EGm;usifi,fykyf 8
'dAÁaomwtbdnmPf 27 aES;auG;aom wkdif;wmrI
'kuú#ftmywf 20 &SdaomajcvSrf; 36
'kue© ad &m"*grdeyd #dy'g X aESmifhaES;aom wkdif;wmaom
'ku©opöm 48 ajcvSrf; 36
'kwd,orm"dokwåef C ESpfcsKdUqef 26
a'gowef;vef;ESifh 29
rSwfom;zG,f&m tu©&mpOftñTef; d 111

tu© & mpOf pmrsuf E S m tu© & mpOf pmrsuf E S m

« y» « z»
ytkef;&nf 27 zef&nfukd aomufoHk; 6
ypöa0u©PmaZm 45 jzLqHjruf Nydwfjruf 7
ypöa0u©PmÓPf (29)rsKd; 44
ypö,awm 0,'óeÓPf 51 « b»
ypö,oEdéódw oDv 33 b*FgEkyóemÓPf 54
yPDwabmZOf 20
y'kr®m Mumyef;uJhokdY 31 «r»
yAÁZdwtbdPSokwåefygVdawmf ' r*¾if&Spfyg;usifhpOfw&m; 46
y&y#dA'¨g 17 riJhruGuf &uf&ufpGefYy,f 10
y&du©&mwdkY\ toGiftjyif rwåduyawå 7
ajymif;vJjcif; 5 rawmfavmb vdkcsifaewJh
y&du©m& a00PÖd,H 3ç 8 olawG 42
y&deAd mÁ epkwd 53 rem&vkd awmif;qkqkdvnf; 4
y&deAd mÁ efpNH yD 9 raemuH jyKjyifajymif;vJrI 42
y&dokZÑwd 18 rjrwfwJh arxkeftusifhudk
yom'½kyf 66 usifhwJhyk*¾dKvf 41
ygpdwftmywf 20 r[m#DumtzGifh 63
yg#da'oeDtmywf 20 r[myx0DajrBuD;ESifh wlnDwJh
yg&mZdutmywf 19 pdwf"mwf 74
ykAbÁ m*y#dy'g ps r[mrdwå (t,srdwå)
ykAÁbm*owdy|mer*f psç 48 rax&fjrwfBuD; 21
Nydefzsif;wJh pum; 41 rm,m 71
rdpmä tmZD0 19ç 20
rdpämur®EÅorm; 43
d 112 zm;atmufawm&q&mawmf

tu© & mpOf pmrsuf E S m tu© & mpOf pmrsuf E S m

rdpämÓPD 44 ½lyyk g'geu©Em¨ 49


rdpmä 0drwk då 45 a&ESifh wlnDwJh pdwf"mwf 75
rdpäm0gpmorm; 43 &Sifaumif; &[ef;aumif; ps
rdpämouFyÜorm; 43 &SifuGJESifh aouGJ 87
rdrdukd,fukd oDvjzifh ½kyftqif;\
rpGyfpGJrdjcif; 82 azmufjyefajymif;vJjcif; 2
rdóuabmZOf 7 ½kyfemrf aMumif;usKd;ocFg&
rdóaum'aem 7 w&m;awG 38
rD;ESifh wlnDwJh pdwf"mwf 75 ½kyf0gEke,f ½IpzG,fESifh 3
rkÍÆwdPoE¦&Pm'Dok 7
rkom;pum; ajymMum;wwfwJh « v»
yk*¾dKvf 41 avESifh wlnDwJh pdwf"mwf 76
rlvyPÖmoygVdawmf 39 avmuDr*¾opöm 54
arCd,okwåef 69 avmukwå&m r*¾if (8)yg; 60
arm[wef;vef;ESifh 29
rmef rwuf<u ESdrfcsaom « 0»
pdwf"mwf 14 0&o,emoaeok 6
rSefuefwJh owd&SdwJh olawG 43 0g<um;yvTm; 19
rSm;,Gif;wJh owd &SdwhJol 43 0dnmPkyg'geu©E¨m 49
0dyóemtcdkuf r*¾if (8)yg; 59
« &» 0dyóemtcdkuf opömav;yg;54
&cJaom b0 u 0dyóemydkif; r*¾if&Spfyg; 48
&m*wef;vef;ESifh 29 0dok'¨dr*¾t|uxm 51
½ku©rlvm'daoemoae 7 a0'Ekyg'geu©E¨m 49
½lyom&DykaPÖ;rBuD; 9 a00PÖd,H 2ç 17
rSwfom;zG,f&m tu©&mpOftñTef; d 113

tu© & mpOf pmrsuf E S m tu© & mpOf pmrsuf E S m

« o» odu©myk'f (6)yg; 19
ocFg½kyg'geu©E¨m 49 od&d*aAÇ 6
onKyg'geu©E¨m 49 oDwif;oHk;azmfwdkY\ pGyfpGJrI 85
o'¨r®o0eH u okckr0w¬me 5
o'¨gvkvk &Sif&[ef;jyK 10 okayovm 103
oyÜde0eDwm'D[d 6 ok0PÖ&ZwbmZaeok 5
orxykdif; r*¾if&Spfyg; 46 olwpfyg;wkdYESifhqufpyfaeaom
or®mtmZD0orm; 43 toufarG;rI 17
or®mur®EÅorm; 43 olYtoufudkowfavh&SdwJh
or®m0gpmorm; 43 yk*¾dKvf 40
or®m0drkwåd 45 olUypönf;udk rw&m;,lwJhol 40
or®mouFyÜorm;awG 43 ao&manmifapmif;
orm"da`E´ 11 avsmif;pufaomtcg 99
ork',opöm 49 aomwmywådr*fÓPf 9
o&D&a00PÖd,H 3 oHCm'daooftmywf 19
oav’cokwåef 39 oHo&mab; 2
ooDvuH ykAÁbm*y#dy'H X opfyif&if;wnf;
omaX,s 72 [laomausmif; 8
om;a&EG,fykdif; 8 owfrSwfcsufr&SdwJh ajcvSrf; 34

d d d

You might also like