tSSS

•
.w » -. - v_ ^
-C
w •« •» » • AW1' -..» •»"«>
"w —•

*
m*"* » m. , "* ,. . ~ _ ~ ^ ^ ~ ~
 I

!i 1

.
i

4 I

ji '

I
i
N i

descriptio
m

VATICAN^ 11

!ili

basilic AE.
VETERIS.ET NOVAE.
js

if H
I
MI
(J
i ill

vKfr -r , •
 A\\\V*Vv^.V'
■ap)rfi.-' <

rsmentcuttz cmrnt&L^ eorum, Gens eizrni

etRegnuni, one ci
k
auk \nrnnkauerim± tz, at aAord; /tlgtl s evident tilt.,verilvb.
yean turn: omms+ Ifain LK.
 jTSmctus Syluester )|
J eld em.
Magniflco w
f appcLrdtu consecrauicu

Uulins II
Tout Map Cofi&rvtinus C krtsmvj L groins ChrisckamsJ'ls VSM
ront-MajC'
} oh ruinam (
am ffrPriricvp era Wc. ffmcog He/: Iccc^Romf vSacetlumGrei
V> ajilicam. jundmiit &c affertor et sua merito
fomperidentetrf splendide orn&ult bgorimtttfL I
(Ba-nlicamexf JmRominorwnv fdnpercttor^ splencLido!
| parte demo f
* op ere $tru\
litXiS in for-' cit ornxMhdts
m&Templi cedi -
dotdULt
fume eoernt

C lernens Vlli
/ Sixtu-s V- V , Poat M&x
ifPontMgic J hsaceltum el C
jj3 erecto id. H VET E RI S f tcrwn non '
7. otum admi 1 j mmoru tnel w
$ rationeTcm Jh L gn^dcerUia,
Stylo thohxmi
0 mwosvit W VAT 1C ANAE %con/kdit Tern/
P vfarg. -pauL v
fon.enlo"'m-d-'MO
ireo ihraudu-
Defcriptio
:

AVC TORE ROMANO

riufdem,Bafilic<£ Canonico V rb aniii vJI
jk F&ulus • V- Font' Mapc
/ Vont M ax ■
Cum nous Abbotts ta.nv dbsolu
Irv re1.icjV.umBA
S turn omni r
dicce dstr o,
Wj
\ eta, uettistau
PAVLI DE ANGEL IS bus perfecti
J| a furulatventis | decoris or
If Mtrypcii et Qnibus acccdit dcscriptio breuis 'namenUs odl
I PonUflcu. U ditis rit&~>
| herdilate per N0V1 TEA1PLI VATICAN I consecratut

Necnon vtruisque Ich nographi&.

B.OMAE typis 3ernar£nL S up c riorum- permifli
Tani- 1^4-6' .

E K=X5RE» 'kwqps^WS'T^EV'J KBVRgtfEy'vg RqMAMV'^ |mr-WK-AK.M|clgiif(n:v)i]

i mm

>m*CKP5
 SANCTISSIMO AC BEATISSIMO
P A T R I E T D. N.

INNOCENTIO X
PONT OPT. MAX.

ABBAS PAVLVS DE ANGELIS

SEMPITERNAM FELIGITATEM.

AMDVDVM mihi in animo

fuic Beatifsime Pater •, vt exi-
miam meec beneuolentk fi-
gnificationem in Principem
Apoftolorum oftenderenr, in-
timam, atque extimam magnifici, pulcher-
rimique Templi faciem eidem dicati, Libe-
riana: Bafilicas non abfi mill's, me ad viuum
exprefsi, defcribere . Hoc a Magno olim
Conftantino Bafilicar in morem inchoatum,
a
varijs poftmodum, fummifque Pontifici-
bus audum, ad extremum a Paulo Quinto
a 2 abfo-
 abfolutum, perfe&umque fait. At dum talia
mecum ipfe perpenderem,a quodam eiufdem
Templi, id temporis Bafilica, Canonico fa&a
* Calculous III.
defcriptio, dum Eugenius III. Romanam fe~
dem obtineret, peruenit ad me > qua non fo-
lum illius aui Bafilica flatus , verbm etiam
SS. Pontificum fepulchra, necnon memoria,
beneficentia, ac regefta, turn in Oratorijs,Sa-
cellis, atque Altaribusextruendis, turn etiam
in magnifico veflium apparatu ,auri, argen-
tique amplifsimis ornamentis, atque ad eiuf-
dem Bafilica vfu m rebus neceiTari js fuppedi-
tandis ritibufque folemnibus exequendis,
,

ponuntur ob oculos. Proinde a mea priflina

fententia defciui, atque opera precium me
fa&urum exiflimaui, fi aliquid adderem,
.

quod ab Au&oris incuria pratermiflum fuit,

vnk cum veteri, recentique archetypo. Quo-
niam verb (vt fuperiusdiximus) de Bafilica
egimus Vaticana, in pulcherrima Templi for-
mam ardficio nobiliori
reda<Aa;Regum, Dy-
naflarum,lmperatorum,Regnorum,Prouin-
ciarum, aiiarumque Vrbium, ac ditionum
munera
diligenter , accurateque defer ipfi:
quarum aliqua iura , ac diplomata k Prade-
cefforibus tuis conceffa,Beatifsime Pater,Ha-
driana molis afleruantur in arce, dum
fupre-
mam > atque amplifsimam Pontificia maie-
ftatis
ftatis dignitatem tenerent, quam tu Diuini
Spiritus nutu, fummoque totius Chriftiana:
Reipublica: plaufu, atque emolumento, Bea-
tifsime Pater, nunc obtines. Cuinam
igitur,
quam Tibi proborum omnium, atque Apo-
ftolicte Sedis propugnatori fortifsimo,
opus
hocdicaremlibentius, ne in obtre&atorum,
ac
procacium inuidiam adducerer ? Tux pa-
trocinium Maieftatis venerabundus, atque
ad genua prouolutus imploro, B. P. vt inno-
centifsima duce Columba, atque aura Ponti-
fici xbenignitatis afpirante, feliciter in portum
appellam. Roma pridie Ralend. Februar.
anno Salutis M. DC. XLVI.

IN lecundo Pontificatus anno S.D.N. INNO-

CENT1VS X. Pont. Max. interiorem par-
tern adrairabilis Templi Vaticani, quam fel. rec.
Paulus V. a fundamentis opere magnificentiffi-
mo extruxerat.ornare coepit, non minori magnifi-
centia fplendide varijs lapidibus pretiofis artifi-
ciose commiffis; illiufque molitur perfediionem |
opus tanto Pontifice dignum, a plerifque cogita-
turn, fed INNOCENTIO X. Deo volcntefer-
uatum.

Epdemque tempore Lateranenlem Bafiiicarru»

non folum vtraque naui ruinofam a fundamentis ■,
led etiam maiorem illarum magno cum Iplendo-
re,& in nieliorem formam perducere,atque or-
nare
coepit, praeclaro ad futurumanni quinquage-
limi Iubilsum celebrandum apparatu.voto totius
Vrbis,imd & Orbis diuturno relpondens, quod
feltx faultumque fit.
IVffuReuerendiffimi
ci P. Fr.MichaelisMazarini
Palatij Magiftri, Opusvidi, quod infcribitur, Apoftoli-
Sacri[ BreuisDe-
fcriptio Sacrofan<5l;a&VaticanasBafilicas,Authore Romano eiuf
dem Bafilicae ante annos fere quingentos Canonico, &c. Cui ao
ceflsnint nonnullas adnotationes ad fupplendasresab eodem_s
prastermitfas, AbbatisPauli deAngelis.] NihilqueineoOrtho-
dozx fidei contrarium reperi 5 imo dignum vt publiei iurisfiat,
cenfeo Romas in Hofpitio Coenobij fan&orum Vincentij 6c
.

Anaftafij ad aquas SaIuias,KaL Februarij anno 1644.

Ferdinandus Vghellus Alias SS. Vincentij fo Anaftasy ad Aquas Saluias, Ordinis Cifiercienfis.

Imprimatur, fi videbitur Reuerendifs. P. Magiftro Sacri Palatij Apoftolici,

A. Epifc. Comacl. Vicefgerens.
Imprimatur.
Fr. HyacintJius Serronus Magifter & Socius Reuerendifs. P. Fr. Michaelis
Mazarini Sacri Palatij Apoft. Magiftri, Ord. Praedicatorum,

Anno fecundo Pontificatus Sandiflimi D.N. Innocentij X. Pont. Max.

Gom liber hie nofteriucem
afpexit,infcriptio, ahoc quinto 3ddita
me anno
extare non
poterat. Pontifex tunc interiorem admirabilis Vaticana? Pnncipis
Apoftolorum Bafilicae partem, (quod teftatusfumfuperius) ornare coeperatjat
ornatum non
abfoluerat.magnificentiflimi opens infigne monumentum, poft
libri editionem,pr^termittendonr
jvita fuperftite>oonfuit. hocte mi Lector
paucis monitum volui,

BASILIC AM
PRINCIPIS APOSTOLORVM
IN
HANC MOLIS AMPLITV DINEM
MVLTIPLICI ROMANORVM PONTIFICVM
AE DIFICATIONE PERDVCT AM

INNOCENTIVS X PONT- MAX

NOVO CAELATVRAE OpERE
ORNATIS SACELL1S
JNTERIECTIS IN VTRAQVE TEMPLI ALA
MARMOREIS COLVMNIS
STRATO E VARIO LAPIDE
AVIMENTO P
MAGNIF1CENTIVS TERMINAVIT,
 matmmmmm mm

LECTORI PIO
ET BENIGNO.
5SH igSHL
E«$*
Ademanimialacritate, atque fidu-
cia, qua praeteritis annis deferipfi-
mus Sacrofanflam Bafilicam San- If
0.x Mariae ad Praefepe, alias San- 1
I
&ae Mariae Maioris, femper in ani-
mo noftro defiderium habuimus
I'fl
nonnulla de Principis Apoftolorum beati Petri in_>
VaticanO Bafilica tradere: nonvtalij quidam, qui
I
fine vllo ordine de eadem Bafilicabeati Pesri locuti
funt, fed & rerum & temporum ordine diligenter P

feruato, §L veritatis fidem fandififime cuftodita. Qua-

propter nullum in hac narratione verbum inferam,
quodnon, velabapprobatis, veteribufque fcripto-
ribus acceperiin; vel ex manuferiptisfide dignis, vel
denique ex antiquis marmoribus non deferipferim. li
Et fane in magnis, Dei beneficijs numeraui, qubd
hac de re cogitans, MeiTanae in deferiptionem huius
Bafilicae vetuffiffimam inciderim, Eugenij Tertij
Pontificis tempore editam, Romano eiufdem Bail-
licae Canonico, authore: quammihi Antonius Ami-
cusRegius hiftoriographus commodauit.Eam nosfe-
cuti; quae ille tanto ante defcripfit, nunc tandem in
lucem edere decreuimus, diligentiore rerum ad ean-
dem
dem Bafilicam pertinentium cdlleSione IHilibenter
reli&a, quem in earn curam iam diu incumbere in
hacVrbe pro ccrto comperimus.Ordo porro rcrum
ab antiqud jllo Canonico traditarum hie eft, quem
nunc
fubijeimus. Tu. interim vale & Deum mihi
propitium, quod ego pro te inuicem facio, precare.

ADhuc autem eft quod

Authorem hunc te mbneam
noftrum, (Le$or
quicunque prudentifllmo j
ille fit, antetempora
'Gregorij XL & Pij V. qui liti de Primatu,&praDcellentia Ecclefias
Lateranenfis,& D.Petri inter vtriufque Ecclefia? Canonicos graui-
ter,ac fummo ftudio per piures annos
fufceptae finem pofuerunts
& filentium fub
poenis grauiilimis indixerunt,Ecclefi£ cuius ipfe
erat Canonicus, fauere nonnihil
capite tertio, & alibi de praeroga-1
tiua,& Primatu Ecclefi# D.Petri afferuiffe: Ea ipfe, ne textus au-i
ihoris mucilus in manus hominum veniret,nefas efTe duxi omitte-
xe, lite iam a
qua? didis Summis Pontificibus compofita nullum^
prasiudicium afferunt, vnde nec ego prceiudicare conftitui Eccle-
fix Lateranenfi.
Neque aliaratione ea me edidifTe fateor,obteflorque. Gaudeant
Unguli fuis prarogatiuisj &priuilegijs: ipfe nihil addicum,vel de-
tra&umalicui hoc mep Romano volo,
INDEX
INDEX CAPITVM
'

-> • ' I r M V y* £ T * ?"*! ' ' "r "• ' * r

SIVE TITVLOR.VM. • ' -■ - ' ••••• •»« ' .> . >• ' -• :» • - ; ■■ .. .

1 ^UO ^P0^0'0runcl Corpora de Catacum-

xa. bisleuatafint,
6cvbifepulta. fol. i
2 De Remiffione Dedications huius Bafilicx. $
3 Quod *n bead Petri Bafilica tantum vigilantur Pallia, quae Do*
minus Papa mittit Archiepifcopis. 5
4 De excellentiahuius facrofan&xBafilicx. 8
5 De facris Corporibus, qux in hac beati Petri Bafilica requie-
fcunt, & quibuftlam Altaribus San&orum. 13
6 De Oratorio beatx Marix, quod eft in Ghoro Canonico-
rum. 15
7 Vbi requiefcant Domnus Gregorius, 6c Eugenius Tertij
Papx. 16
$ De A&ibus Domni Eugenij Tertij Papxfelicis memorix. 17
9 De Altare fandi S'lueftri. 21

10 De Altare fimdiMauritijMartyris, 6ceiusdignitatibus. 22

11 De Oratotio fandi Leonis Quarti Papx. 22
12 Vbi requiefcit D.Hadrianus Papa Primus. 43
13 De Oratorio B. Marix, quod eft in Vatican©. 50
14 De Oratorio Sandorum Proceffi, 6c Martiniani. 54
l $ De Altare fandi Martialis. 57
j 6 De Ecclefia S. Petronillx Virginis. 5s
! 7 De fandis Pontificibus, qui in Vaticano requiefcunt. 6o
1 8 Vbi requiefcit B. Linus Papa, 6c cxteri, qui fequuntur. 61
j 9 De Altare S. Egidij Abbatis. 84
2 o De Oratorio SS. Procefli 6c Martiniani. 103
21 De Oratorio S, Gregorij Papx. to 6
22 De Altare ApoftolorumSymonis, &ludx. 106
23 VbirequiefcitSergiusPapa Secundus. 107
2 4 Vbi requiefcit Venerabilis Beda Presbyter. 117
25 De Oratorio Veronicx. 119
2 6 De Oratorio S. Antonini Martyris. 120
2 7 De Oratorio Apoftolorum Philippi, 6c Iacobi. 121
28 De Altare fandi Abundij. 121
2 9 De Oratorio S. Ambrofij. 125
30 Vbi requiefcit Beatus Matthias. 124
31 De Altare Sandorum Petri, 6c Pauli. 124
32 De Oratorio S, Lucix. *2 5
3 3 De
3 j De Oratorio S.Crucis. 12 $
34 DeEcclefiaS-Ioannis ad Pontes, 126
35 De excellentia huius Bafilicae. 127
36 Deeademre. # # , 127
37 De praerogatiua huius ficrolan&i Altaris. 12s
38 Ratio,quare beati Petri Bafilica praecedat in Proceflione. r2 9
39 Ratio quare beati Petri Bafilica, & caeteras Ecclefias Vrbis, 6c
omnibus praecellat lumine lampadarum. 13 o
40 De confuetudine Confeflionis Altaris B. Petri. 131
41 Quot lampades ardeant quotidie in B. Petri Bafilica de con-
fuetudine. 132
42 De confuetudine Maioris Ebdomadae. 134
43 De Ebdomadis, qualiter diuiduntur per ordines. 13 5
44 De nominibus quinque Portarum Bafilicae B. Petri Apofto-
lorum Principis* 136
45 De Dignitatibus beati Petri Balilicae. 13 8
46 Deeademre. 138
47 Deeadetnre. 138
48 De eadem re. 13 9
49 De eadem re. 139
5o Quando ornatur Le&orium B. Petri. 141
51 Donatio Carolilmperatoris. 142
52 De feftiuitatibus, in quibus Dominus Papa debet coro-
nari, 1 si
S 3 De no&urnis Stationibus. 1 $2
54 De diurnis Stationibus fandH Petri. 152
S $ Quo tempore Corpora fan&orum Apoftolomm Petri 6c
Pauli a Gratis de fepulturis fuis furata lint, & vbi fepults-..
foh I s 3
r *' v * r '

Ha&enus de Defcriptionis huius Bafilicae ordine, a Romano

Canonico allato : cui noftras annotationes, vt
fupra diximus >
adiungimus, vnacum veteri Veftigio ipfius fantti Petri Bafilicae a
Coftantino Magno Imperatoreafundamentisaedificatas,fimuIq>
etiam cum omnibus Altaribus, atque facellis,
omnibufque*?
alijs-.Nouoque infuper Veftigio, prouthodieconfpicitur, fuifqs
facellis atque Altaribus>6c omnibus
alijs ornamentis3 ad iplam fp©#
&antibus«
 (

a a v o
i.

CORPORA
de Catacumbis teuata fint „

Et
IC VT itaque in iibro Pontifical! fcriptum in- De translat.corp. ,
,■ *
ueni,Beatus Cornelius Pajpa rogatusaquadam ss. Apoli Petri 3 &
matrona, nomine Lucina, corpora fandfcorum vita s. CornelijPP.
Apoftolorum Petri 5c Paiili de Catacumbis
i • o x • i ~ • T»
no-
1. Honufr. in Plat, in
ecu Ieuauit:Sc primoquidem corpus Beati Pauli vkaeiufdemPonti.
a
f% i• i« t o • i*/** • ficisCornehj.Pomp#
Apoltoli, praedicca Lucina in praedioiuopoluit vgon.infaahuuu
via Oftienfi, ad latus,vbi decollatus eft. Beati vero Petri Apoftolic on ^om iUr 1'
corpus accepit B. Cornelius Papa, 5c cum magna deuotione, &
g ieuerentia,poftut illud prope locum,vbi cruciftxus eft,inter cor-
pora fandboru Epifcoporu>in T emplo fcilicet Apollinis,in Mon-
te Aureo,in
Vaticano,Palatij NeronkPoftea vero tempore bea-
ci Silueftri Papae Conftantinus Chriftianifsimus Imperator, ro-
gam eiufflemfan&iffimiPontifkis, cum magna deuotione, 6c
diligencia, vt res ipfa docet, fecit Ecclefiam beato Petro Apo-
ftolorum Principi, ante Templum Apollinis, in Vaticano: cuius
fundamentum ipfe Imperator primus fodit, 5c afportauic indej
duodecim cophinos,ad honorem duodecim Apoftolorum. Gu- DeBafii.Ap0a.Pri3
I .1 r r"l /"L r* • cip. B.Petri in Vati-
his venerabsle corpus,vna cum beato Silueitro Papa, tta recon- canoa Constantino
p didit. Loculum argenteum cotinentem fan&iftimu COfpUS orn- Anaft.in vita s. Sil-
ni parte ex ere 5c cypro conclufit,quod eft immobile. Ad caput, Bar.toraj. a'd ann,
pedes quinque, ad pedes, pedes quinque , ad dextrum pedes inatSlpag^
quinque, ad ftniftrum pedes quinque, fubtus pedes quinque, fu- SoS mPiat!an.
pra pedes quinque. Sic inclulit corpus beati Petri 5c Pauli, 5c n™-iavuaiSilus'
exornauitfuperius altare eius, 5c aream exauro fuluo, 5c fecit
ciborium ex columpnis porpbyreticis, 5c auro raundilfimo. Po-
fuitque ibi ante venerabile Altare eius,ad ornatum eiufdem Bali-
Ilex, duodecim columpnas vittineas, quas de Graecia portare fe-
cic, qux fuerunt de Tempio Apollinis Trog^. Pofuit 5c fupra
corpus beati Petri crucem ex auropuro , habentem centunu
A quin-
 I Breuis defcriptio Vatican# Bafilic#.
qulnquagincahbras, in qua eftfcriptum: CONSTANTINVS A
AVGVSTVS, ET HELENA AVGVSTA FECERVNT. EtBa-
filicam beatp Paulo Apoftolo via Oftienfi : 5c recondsdit corpus
eius, ficut corpus B. Petri in sere 5c cypro. Quas itaque Baiilicas
B Siiuefter Papa vna die, quia vna die coronaci funt, ad hpnorem
IESV CHR.ISTI filij Dei viui,& eius Genkricis,& beatoru Prin-
cipu Apoftolorum Petri & Pauli, folemniter confecrauitjconuo-
catis Epifcopis,& Sacerdotibus,& turbisfidelium per vniuerfum
Or hem.
ADNOTATI O.

MVlta Petri,defcri
in hoc primoS.Tjtul©
pis Apoftolorum a Romano, Bafilicae Pnnci
ptionis Canonico eiufi- B
dera Bafiiicae inchoarae, continents: plura nimirum deBafilica
loquitur ; multa quoque a Conftantfno Imperatore pijffiiBp
aedificata, de crypti§ emortualibus, quas vulgo Catacunibas ap •
pellant, 5c translatione corporum fan&orum Apoftolorum a
Corcelio Papa fa&a j facet omnino de veteri Ecclefia fmtfci Pe-
^laAnadlpp01'tri Apoftolorum Principis, vel coemeterio ab Anacleto Papa ex-
tra&o, de quo Damafus loquutus eft, his verbis. [ Hie memo-
nam bead Petri conftruxit, 5c
compoluit, dum Presbyter fadus
fuiffet abeatoPetro, feualialoca, vbi Epifcopi recondsrentur
fepultur^, Vbi autemSc ipfe fepukuseftinpace, iuxta corpus C
rofp.j.ann.314. beati
Petri:] ibiniipirumfuit,vbi nunc tern poris A ltare Diuo Pe-
trofacmmhononfice fplendet, Cuius fitum Baronius optimo

locuss.remaitar.
fignificauit, in figura circulari, vel o&angulari, nomine irn pref-
folnui&iftimi Augufti, Magni Conftandni Imperatoris: 5c nos
Deo fauente demonftrabimus in veteri veftigip Bafiiicae fan&i
Petri, cum omnibus Altaribus, Oratorij s, Sacellis, atque Mona-
fterijs, alijfque Ecclefi js circiter ipfam Bafilicam confecratis.Sic,
5c breuibus loquutus eft de hac Bafilica Romanus au£fcor, qui,5c
in pauca re contulitjcum tamen nullo
negotio potuiffet tantam
Bafilicam latiusdefcribere, ad exemplum, acpofterorum me-
moriam ,ad maioremgloriam ipfius
Principis Apoftolorum, ad D
oftendendamliberalem Chriftianifiimi Imperatoris Conftanti-
ni magnanimitatem, ciina florerec tunc
temporis omnibus Ora-
puiu'usant*
' b Altaribus ,atque Sacellis, quorum hodie nulla eft memo-
fuarum antiquit.* ria, VeftiglllUl nullum: folumilludextat,
quod Andreas Fuluias
antiquarius, exreljquijs dirutse apfidis excepitad perpetuam rei
memoriami5c in illius opere mufiuo legebatur hoc diftichon,
QVOD DIVE TE MVNDVS SVRREXIT IN ASTRA TRIVMPHANS,
HANG CONSTANTINVS VICTOR TIBI CONDIDIT AVLAM.

Ipfe
 Audore Romano Presbytero.
jj
A 1 pie etiam Romanus cum loquitur de Bafiiica landH Petri, ne«
cefeium mihi videtur oftendere debuiffe, quid fit Bafiiica, cum
omnibus ad Bafilicam, & eius vfum pertinentibus: ficutnosad-
notauimus, in noftra defcriptione & delineatione Bafilic# fan*
€tx Marias Maioris: Bafilicam nempe efle amplam domum »
ybi, & controuerfiaedirimuntur*
Bafiiica cemplo erat perfimilis, ambulantibusconftru&a, a<f
quam tota ex Vrbe confluebant. Bafiiica Regia domus erat: Ba*
filicas in vfum negociorum fuifie aedificatas conftat: Bafilicae no*
men 3
quid apud Catholicos defignet: Bafilicae nomen hodio
quibufdam magnificis Ecclefijs attribuitur.
■g Nihil etiam Romanus loquutus eft de Catacumbis, videK-
cetjdeeamm fignificatu: nil de ftru&ura, vel aquo originem
fumpferint, dum dixirfuperius [ Corpora fim&orum Apoftolo-
rum, Petri, & Pauli de Catacumbis Cornelius Papa nodfculeua?
nk ] nec omnes inteiligant hoc nomen Catacumbas. Quoniam
verb de his Honufrius Panuinius propriam quandam laudem in
defcribendo confequutus eft 5 ideo nullum hac de re ferma*
nem hie nos faciemus,fed tamenHonufrij verba referemus, cu?

ius haec font: [Catacumbas porro,fiue Catatumbae, eft vetuftifli- vrbiltccfdeS

mum Chriftianorum perfecutionum tempore s. facellum, in am
^|; ^baftia^
tiquo cuiufpiam nobilis familiae Romanae fepulchri hypogeo a
C S.Callifto Papa fabricatum, quando is corpora Apoftoloram
Petri & Pauli tranftulit, & Coemeterium de foo nomine extra?
xit, velrefecit. Catatumbarumforma eftcircularis, & cum for-
nice teftudineato ad quas triginta gradibus defcenditur. Ha-
,

bent quatuor fpiracula, lumen defoper admittentia, cum feput

chris xiv. circa locatiV. Eo loci adhuc foperfont auguftifiimae an?
tiquitatisveftigia. Ibi adhuc eftamplum', &vetuftiflimam antir
qukatem referens, marmoreum altare, fob quo corpora Apo
ftolorum iacuerunt, in quo Romani Pontifices Martyres Mi£-
fas celebrant. Ibi in medio adhuc e rudi marmore humilis, Sc
fimplicMSmus extat fandifsimorum illorum Pontifkum Callifti >
D Vrbani, Pontiani, Antherij, Fabiani, Cornelij martt. Epifcopalis
thronus: ibi extant adhuc Cleric, S. R. E. circumcirca later*-
tiafedilia: ibi extant meniana, fiue podia paulo altiora, quibus
ob loci anguftiam plebs fidelis facris myfterijs aftabat. Ibi demu
circuitu,Martyrum fcpulchra,quorum facrofim&a erat
extant in

memoria, tumbarurn more facia fimplicibus aliquot gypfeis

emblematibusornata, non Gnevenerationevifenda, ofculan-
da, adoranda. Atque had:enus de Catacumbis. ]
Porro Romanus ait: [Beats verb Petri Apoftoli corpus accepit
A B. Cor-
 4 Breuis ciefcriptio Vatican® Bafilicae.
B.Cornelius Papa, 6c cum magna deuotione, & reuerentia, po* A
fuit illud prope locum,vbi crucifixus eft,sneer corpora fandorum
Epifcoporum: in Templo, fcilicet, Apoliinis in monte Aureo, in
Vaticano Palatij Neronis. ] Vbi tacuit Ecclciia antiquam S. Ana-
cleti,vt fiiperius diximusin eodem loco: 6c nos, Deo rauence,hic
de ipfa Ecclefia.vel Coemeterio, de Balilica a Magno Conftatino
Impcratorc exinde extru&a, & Diuo Petro dicata, ijlque omni-
bus, qui ipiam Bafilicam adiuuarunt,breuiter didurifumus,deq$
nonnullisalijsadipfam Bafilicam pertinentibus. De hac hifto-
cSraiu ria de qua Romanus Ioquutus eft in primo Titulo dcfcripcionis
•

?lipp ,
iouBz.au ann^zii. huiusBafilicaei vide Anaftafium in vita fandfciCornelij,Baroniu,
7 ^ #

Honufr Sfef™ Blondum FIauiura,& PompeiumVgonium recentiorem audio- B

vitacomeii] FP. i.
rem,
'
6c iteram Baronium Tomo 3. ad ann. 324.
star. 11. pag. 90. * y n or*'
tom
Roma?
adann. 3x4
inftaurat.
Item dicimus Hon bene Romanum Aucrorem, oc Canons-
, . .

lib.i.pagj.S.nu.jo. cum hums Bafihcaeadnotafle, veldefcripfifle: opus quippe erat

ante, adnotare caufam, 6c quomodo acciderit depofitio corpo-

rum fandorum Apoftolorum Petri, 6c Pauls in Catacumbis, 6c

a
quo fuerint ibi collocatajSc poftea pertradare hiftoriam,quam
ipfe defcripfit, ficut fecit S.Gregorius Papa adnoftramdodri-
s.Gte?.pP.Dialog nam:[ Quod fi cunda, inquit ,quae in B. Petri Ecclefia gefta funt,
euoluerequisconetur, ab omnium iamproculdubionarratio-
ne conticefcet 3 nam Bafilicam in monte Vaticano non ita no-
bilss ftrudurae (vt tradit Damaftis Papa) primus aedificaoit fub C
vide Anaft. Bibi.in
vita Anacl. pp.
ipfa
*
beati Petri Apoftoli
*
morte Anacletus Presbyter S.R E. ab eo- x
J
vide: Martyroiog. dem Petro ordmatus,6c quartus ab eo poftea Pontifex Romanus
Bed. uj. KaUulij, . # * r ^

creatus, suxta viam Trsumphalem

Caipad Neronss Circumjquo
loco idem
Apoftolus Neronis iuflapedibusinfublimeeleuatis,
Greg.pp. s.epiit. cruci affixus fuerat.] Et
Gregorius Papa IX. in Epiftola quadam-»
fcribit, Bafilicam beati Petri Apoftoli, vtpote tempore omnibus
priorem ita etiam honoris dignitate praeftantiorem effo.
,
Idem veto Anacletus poftea Pontifex fadus inftituit, vt
relsqui
Anaft Bibi. vita Epi&°pi ^oman* >
m ^0c* fepulmnac traderentur. Sic Linus, Cle-
d 7ClVrbis EccieftUS>
pag.4©.
^nacletus> Euariftus, Xiftus, vt Honufrius cenfet. Itaque
clare videtur,ante ConftantinumMagnum Imperatorem hoc D
loco Beati Petri fuiffe Ecclefiam, vt habemus ab
ipfo Dama-
Vide DamaL pu
Plat. cu*usverkafuperiusadnotauimus.Hanc veritatemhiftorias
„ . r i p. r
'Honuf. etomnesin non solum per Damaium Papam, fed etiam peromnes, auide
Vita lanai Petri j et * • t> r- t> * r . 1-

ptascipueBaton, vstis itomanorum 1 ontihcum icripferunt, fine vlla dubitatione

affiraaarims. Et haec fatis circa adnotationem hoc loco:
quo-
niam nonnulla alia fcribi
poffent, quas breuitatis caufa relinqui-
mus

De
 tero.
j
A
(C£» II*
|p T quia fiolempnitas maxima eft, maxima remiftionem Apo-
EZt ftolica prouidentia omnibus ad earn deuote venientibus
condonaait. Quae videlicet remiflio, Apoftolica prouidentia ,
fic tripartita diftinguitur: vt Romianis, &
circumadiacentibus
vnius anns: Tufcis, Lombardis, & Apulis, & caeteris marc non
tranfeuntibus, duorum annorum :ied & his, qui maria tranfmea-
re nofcuntur, trium annorum maneat remiffio
peccatorum. Si-
milis eademque remiflio fadbaprobatur in hacBeati Petri Bafi-
lica in Ccena Domini: quando confecratur ibi fandbum
Chrif-
g mainAfcenfione Domini fimilitefo
AD'NOTATION
AnchiftoriamaPresbytero noftro Romano defcriptam,
illuftrat Vgonius in faa de Stationibus Romx
hiftoria^;,v
vbi erudite deremiffione huius facrofandbae Bafilicae tradbat: &
flat „

Honufrius de eadem re optime fcripfit: & ante hos non breuiter v

Anaftafius BibIiothecarius,qm loquutus eft de confeeratione,aut
Dae v^EccIef-
dedicatione huiusfacrae Bafilicae a SilueftraPapa I. fadbaxiv.KaL Art'? vitafanai
^ i . . r l ' i' ' r Silueftripp.
Decembris, maxima cum pompa, lolemni, rehgioloque ntu,
•

qui multa ornamenta ex argento, , auroque donauit, maxi •

C mifque prouentibus auxit, vt Anaftafius loco citato

Quod in Beati Petri Bafilica tantum vigilan- nj.

tur Pallia,
qu« Dominus Papa
mittit Archiepifcopis.
T quoniam haec facrofandbaDei, & Beati Petri Bafilica eft DehacBafilicavide-
r 1 , 0 |. « f j. Anatial. in vita A-
iundamentum oc caput omnium aharum Eccleiiarum,di-
,
naciet.PP.
D centeDomino: Tu es Petrus, &:
fiiper hanc petram ^dificaboHonufr.de 7.vrbfe
Ecclefiam me am: & tu vocaberis Cephas, id eft, Caput,quadam Pio»etPag. 5©. 51.
prerogatiua, inea tantum vigilantur Palliay quae Dominus Pon- S.Matth.c;i6.
tifex Romanus mittit Patriarchis, &
Archiepifcopis per vniuer-
fum orbem conftitutis. Et inde eft,
quod Legatus S. R. E. dicit t SSSXraC.ap'4&
Accipe pallium de corpore B. Petri fumptum, in plenitudinem
ofticij tui. Itaque cum vigilamus Pallia, facimus folempnes vigi-
lias in confeflione Beati Petri cantantes
vigilias, quas confue-
*

uimas cantare in fefto dufHem Apoftoli. Et de

antiquaconfue-
A 3 tudinc
6 Breuis defcnptio Vatican* Bafilicac.
tudine habemus, ad bibendum, deConfeflione abandanter. A
optimum claretum. Qualiter debemus pannos laneos, vndej
fiunt Pontificalia, ad beati Petri corpus vigilare, ficutvidi ego
Presbyter Romanus, huius Sacrofan&ae Bafilicae Canonicus , ad
poftetitatismemoriamfcribo. Acceptisde Altarifaculis.&ce-
reis ad legendas ledtiones, &orationesvigiliarum, necnon in-
cenlojcirca fero conueniunt Canonici ad Altare S. Leonis Papas:
6cPresbyter Ebdomadarius accipit ipfos pannos complicates,
&inuolutos in findone, praecedentibus tammanfionarijs cum
incenfo, & faculis accenfis,quamCanonicis> incrat ad corpus
beati Petri,& ponit eos fupra altare, & facial^ ante altare ponun-
tur. Tunc Chorus, cuius eft cantus, incipit antiphonam: Si dili- B
gis me Simon Petre, & reliqua, cum Puis pfalmis 5 verfic. Tu
es Paftor ouium: Tres le&iones leguntur in libro Stationali: Pe»

trus, 6c Ioannes afcendebant in Templum: 6c cantatis duobus

refponforijs, quae voluunturdefan&o Petro , deindefequitur,

Te decet laus: 6c oratio, Deus qui beato Petro Apoftolo tuo cob
latis clauibus. Sic reportantur ficut allata fuerunt. Si altero die
cantatur Miffa
fuper Maiori Altare, ponantur ibi: 6c poft com-
pletam Miffam tollantur. Sin autem, reddantur miftb Domini
Papas. Etdantur Canonicis, quoties has vigilias celebrant,tres
folidi prouinienfes pro claretoifacul^ verb CamerarioCanoni-
coram
remanent,quae de Altaris communi cum cereis, 6c incen- C
fo, 6c prouinienfibus dantur. Sic vidi tempore Domini C^leftini
Tertij Papx fieri: fic fcio fa&urn per focios, 6c dominos meos
tempore Domini Clementis Tertij Papx: fic etiam in fecundo
anno eiufdem Pontificis, Indi&ione decima ,raenfis Martij
die 3 o. quae fuit tunc feria fecunda ante Pafcha. '
A D N O T A T I O.

PRo confirmatione
au&oris quae de beati
eorum,inuenimus
habet hiftoria, Petri Bafilica,
in antiquis huius
inferiptioni-
bus hoc Epitaphium, quod iudicauimus no
indignum hoc loco.
D
Quidnam igitur mirum, magno fi culmine Petro
Quolibet exiftant aedificata loco?
Et cum fit toto celebrata Ecclefia
mundo,
Infundamento fixa Petro maneat ?
Namque ilium Deus ipfe, caput qui corporis extat,
Propterea Petrte nomen habere dedit.
Dicens,Efto Petrusj quoniam fundabo fuper te,
Quam mihi nunc toto molior orbe domum.
In
 Audore Romano Presbytero. y
A Ik te per canvas flat firrna Ecclefia'gentes
Vincit 6c inferni carceris Imperium.
Clauibus hifee dedit Cxlorum claudere portas r
fit referare dedit pro mentis hominum.
Qusecumque in terris fiierit fententia Petri,
Haec erit in Caslis fcripta ,notante Deo .
Dixit enim: Tu (is magno mihinomine: Petrus,
Et tibi cxlorum fortia clauftra dedi.
Hac ditione potens terra, caeloque Petrus flat,,
Arbitrer in terris, Ianitor in fuperis.

B De v(u, 6c au&oritate pallij pertinebat ad noftrum audborem

verba facere, necnonde originehuius pallij y 6c nonnullisalijs,
qux ad audboritatem, 6c vfum palli j attinent: Sed quando ab eo
fuotpr§termifla, de bis vide Gregorium Papam IX. in Deere- ^Vroc.'s.dccrct.
talibus, vbi h$c materia fuit diuifa in feptem capitula, in quibus
nonnulla habentur de dignitate, 6c vfu pallij, cum quibufdem-r
alijs ad hanc materiam pertinentibus.
Et apud loannem Stephanum Durantum de Ridbus Catho- Iib;i C2p^
nu<4|t
Hex Ecclefi^ 5 vbi ait: [ Non improprie indumentum, quod:
honoris gratia Pontifices Romani indulgere (blent Archiepif-
copis, & Patriarchis, inter facrificandumcommunipalliobre-
C urns,Pallium dicitur. Pallia enim tunicx imponebantur. Inde ve-
tus illud
prouerbium: Tunica pallio proximior . Gr^ce pallium
appofiteappellatur. yerb authore Polluce lib. 7.cap. 13.Lib>7- C3p* i?<
funt exteriores veftes, quae (uperinduuntur. Quare cumfu-
per omnia indumenta pallium Archiepifcoporum induatur ,
non male
pallium appellatur, Porrb pallij origo antiquifiima
eft. Au€bor vetus rituum Ecclefiae, feu ceremoniarum 5. R. E. Vetus RituaT EccL
lib. 1 tit. 10. cap. 5. ex Maximo Epifcopo, homil. de vefte facer-
.

dotali,6c Eufebi© Cefarienfe fermone de Epiphania, docet in le-

ge gratix, antiquum efle illud noftrum ephod, id eft, palliunu,
quod a Lino poft Petrum (ecundo Romano Pontifice inftitu-
D turn, 6c in
fingulare poteftatis priuilegium noftris Prxfulibus da-
turn fuit. Rupertus Tuirienf lib. 2 .de diuinis ofScijs cap.2 7. fcrip-

turn
reliquit,Maternum a DiuoPetromiflum Treuerenfi Eccle-
fix hxreditatem pallij furs fuccefforibus reliquifle. Pergit autem
vetus audborrituum Ecclefiafticorum cap. 5. petitionis pallij for-

mam exararc his verbis: Ego N. etedbus Ecclefix N. inftanter,

inftantius,6cinftanti(Eime peto, mihitradi, 6c aflignari pallium

de corpore (andbi Petri fumptum, in quo eft plenitudoPontifi-
calis officij. De corpore verb fandbi Petri fumptumdicifolet,
quo-
 ; S Breuis defcriptio
quoniam pallia confeda deferunmr ad Bafilicam Principis Apo« A
ftolorum, & per Canonicos Batilicx ponuntur fuper corpora^
Petri & Pauli Apoftolorum lab altari Maiore, vbi i'attis vigiiijs,
pernodemdimittunt.Deinde reftituunt Subdiaconis, qui sa_*
loco honefto ea confertfant H$c audorlibiac.Gerem.R.E.cap*
dc pallio. Eadem fere ratione fandus Gregorius fcribit, fe fan-
diffimam clauem afandi Petri corpore tranfmittere lib. t; epift.
3 o. & 3 9,& lib, 6 epift.2 3 •& lib.7. epift. 126.] &qux fcquuntur.

J . .

Ri . *
•!.

Ill I- De excellentia huius facrofan&a: Bafilica:.

't» V

, Via igitur totus orbis terrarum haic fandiffimg Dei, 6c bea-

ti Petri Apoftoli Bafilicae, cui Chriftus comraific ones
^ ^
fuas, dicens, Pafce ouesmeas,debit^ fubiedionis exhibet oh-
fequiura 5 inula ex diuerfis mundi partibus ob eiufclem reueren-
tiam Apoftoli hie coaueniunt oracores: quibus nefcientibus, vel
ignorantibus quot, <5c quae preciofae reliquiae in hac fanda beat!
Petri Bafih'ca requiefcunt, per iftarum litteraruminfinuationem
eogniturn e{Tevolumus.Saltem quandohic conueniunt ad exor-
andum Dei filium Dorninumque IESVM CHRISTVM,
6c eius Beatam Genitricem femper Virginem M A RIA M , &
fandos Apoftolos Chrifti, 6c alios Sandfos, 6c Sandas5 pro re- C
tniftione peccacorum fuorum , pro iocietate fupemorum G£~
uium* 6cfandaruoi animarura, eos denote exorentc
5 >

v
A D N O T A T I O.
E excellentia, atque praeftantia huius facrolandae Bafili-
D cae bead Petri
Apoftolorum Principis, Romanus nofter
Rcufp.t circi vix aliquid atrigit, 6c muki audores, fandique Patres idem ag-
fin.pag 50.j1.et5 *.
grefsi j pauca tamen dixerunt ,ficut proprio ore confeffifunt. Et
S?4p nAnaderasPontifexfadus inftituit, vt reliquiEpifcopIRo-
ceii.humsBafii.Bar. maniinhacBafilica humarentur. Hk Linus, Gletus,ipfe Ana-
adann.72.5. *
'
.
n r .

cletus Euanftus 6c multi alii Sandi Pontifices ( de quibus D

, ,
De prsltanr. hums . f . , . / t 11

laGreV-de
^pp Dib°°'ra
5 bicemus ) eodem loco fepuki traduntur ab Anaftaiio .
CaiusquidamfaiptorEcdefiafticus,quicumfandoZephirIno
Papa, Vidoris fucceffore,aduerfus Proculum haerefis Cataphry-
gum principem difputauitdelocis, in quibus fandorum Apo-
itolorum Petri6c Pauli corpora pofita funt. [Tabernacula, fiue
caemeteria (inquit) Apoftolorumtrophxa perfpicue poffum^
oftendere. Nam fi lubet ad Varicammi proficifci, aut in via,quae
Oftienfisdickurteconferre 5 Trophaea coram, quiiftamEcde-
fiam
£9

5
Apo. ji Au&ore Romano Presbytero. 9
P0^ £ fnm fuo fermone, & virtute ftabiliuerunti, nuenies.] Quibus ex
vtraque parte ftatutisi Ron)ana communiter Ecclefia, vetuftifli-
111 ^
mam fandti Petri memoriam, vt Anaftafius earn vocat, flue mar Fufebiolib«
^CaP* tyrium, vel confeffionem ( vt iam S, Rs E. protonotarij, qui
k
^ Grece, Latineque resgeftas Martyrum fcripferunt) appellant. vid^Homift vie-
•

€pift. De confeflione fuo loco dicemus latius & fiiperius nonnulla vrbisEccIef.cap.i
>

diximus. Pb44a
—_ De buius Bafilicae beati Petri in Vatican© praeftantia, & vene-
ratione,Honufrius:[Magnae(inquit)hxcBafilica toto terrarum Honufr.vbifwpr^
orbevenerarioniperpstuofuirjinquapraecipuaquaequenoftras
g B Reiigionis myfteria, & Romanas Apoftolicx Sedis fa&a, cele-
6 bea- brata leguntur. Hanc vnam pr^ caeteris genres externa caterua-
.J).
it ones tim vifitare Temper folit^ fuerunt:
nemoque Peregrinus in ea-»
ob< admitti fblebat, nifi
pritis redlg Fidei fu$ formulam attulilfet.
ueren- Pontificum, Imperatorum Auguft Regum, Clariflimorum Vi-
us, vel rorum, Fceminarum $ item fandtorum hominum erga vnam
a beati banc Bafilicam eximia perpetuo fuit reuerenria: de qua re mut
ionera ta, 6c maxime memotatu digna exempla extant. Donationes
1 exor- Ciuitatum, Prouinciarum, Regnoruni facte S. R. E. fuper akare
V M, mains fandH Petri fadb^ funt. Eorum, qui ius Rom^ adminiftra-
M,& bant, 8c lege indamnaicosftipendiaagebant,defandi;iPetriEc-
pro re- c C elefia tribuebantur. ] Malta alia infra fiioloco tradfcabimus.
m Ci- Addamus etiam alia, que Honufrius memoriae confignauit
de beati Petri in Vaticano Bafilica [Rogationes, inquit,minores
pfgn"^;vb/fupr3^
triduan^vkimxj Rogationes maiores in die fandti Marci Euan-
gelift^. Litanig, a% fupplicationes in cafibus vrgentifiimis per-
.
ga{j[;, petub ad fandlum Petrum celebrate. Clsri ordines cundfciin fup*
nofter plicationibus fequebantur eiufdem Bafilic^Grucem,qu^ Statio-
em
ag. nails vocabatur.Maior Pcenitenriarius S. R. E. Cardinalis, 8c mi-
-unt £t nores Poenitentiarij, qui maiores prgrogatiuas habent, quam alij
)pj j0. qui in ea refident, 6c adeiusaram maximam iuramentum pr§-
k ^na. ftabant. Redfcores patrimoniorum S.R.E, nouiter inftituti. Item
csuibus D ^ DucesEcclefiafticf militig creati. PontifexcenfusRegnorum, PojdcusB3fliica£a
^ag0 Prouinciaru,5c Ciuitatu, ac folemnes proteRationes in eiufdem
phirino porticufufcipere folebat. Epifcopi Metropolitan! obedientiam
SR.E. fuper Akarifandri Petri iurabant: ex quo tanturn pallia-*
caphry-
n Apo- affumunturpro Archiepifcopis, 6c Patriarchis. Solemnes Epif
ja |ue coporum,Patriarcharum, Regum, Imperatorum,excommu-
i0^umj nicationes, abfolutsonesque, in hac vna Bafilica celebrari fole-
bant. Cuius limina
.
deuotionis, 6c fubiedionis ergo Epifcopi,
P ie. ex debito vifitant. Etinhxrefimlapfifuoserroresineaabiurare
I c folebant. Reges quo que 3 fiid opus eifet, fuper Altare maiori fo-
iim '
B lemnia
 Io Breuis defcriptio V aticana Bafilica:.
lemnia iuramenta prasftabant. Quos fi Rornae coronari conti- A
giffet, non alibi ea celebritas, quam in hac Bafilica, fiebat, Certe
Petrus Aragonum Rex ab InnocentioTertio$ Carolus Primus
Sicilise Rex a Legatis dementis Quarti * hums filius Carolus Se-
cundus a Nicolao T ercio > Carolus T ertius pronepos ab Vrbano
Sexto, in hac Bafilica coronati funt. Imperatores quoque in ea
tantum Imperij diadematademanuRomaniPontificisfufcipe-
re fblent 5 Qui fi Romas mortui funt, non nifi in ea fepulchrum

habuere. In quaHonorius, Valentinianus Tertius, Otho Secun-

dus Augufti, Maria ThermantiaHonorij, Agnes Henrici Secum
di vxores 5 Cedoaldus, & Offas Reges Anglorum, & alij multi
praeclariffimi viri, fepulti funt. Sed & Romarius Pontifex defi- B
gnatus folemne facramentum in Ecclefia fandtf Petri praeftabat,
de fandtis fidei dogmatibus, vfque ad mortem tuendis. In ea tan-
tum ipfe confecratur, & coronatur. Eiufdem redtae Fidei confef-

fio, dogmatica epiftola inclufa,ex hac Bafilica ad omnes Chriftia-

nos mittebatur,
] Haec Honufrius: qui non fecit hie mentionem
de Sandtorum Canonizatione: de quibus nos dicemus, quae vi-
dimus. ASiftoQuinto in hac parte Bafilicxveteris fuit fadtaCa-
nonizatio S. Didaci Ordinis Minorum de Obferuantia S. Franci-
lei,qui vocatur Affifa, & Hifpanica patria. Poftea S. Ray mundi
Hifpani, Ordinis Praedicatorum, Canonizatio a Clemente Papa
Odfauo 5 a quo etiam fuit celebrata in eadem Bafilica Canoniza- C
tio S.HyacinthiHodrouonski, Ordinis Praedicatorum, natione
Poloni. Hie etiam fadta eft Canonizatio S. Francifcae Romanae,
& S. Caroii BorromeiCardinalis, & Archiepifcopi Mediolanen-
fis, a Paulo Quinto. Celebrata]etiam fuit Canonizatio in die fan-
dfci Gregorij Papacdie 12.Martij 162 2. a Gregorio Decimoquin-
to Pontifice Maximo, S. Ifidori, natione
Hifpani. S. Ignatij Lo-
yolaeCantabri, Societatis IES V Inftitutoris, natione Hifpani5
S, Francifci Xauerij eiufclem Societatis IESV, Indiarum Apollo-
li, natione Hifpani 5 S. Philippi Nerij Florentini de Congregatio-
ne S. Marias Vallicellaei S. Terefias Abulenfis Ordinis Montis Car-
rneli, quae fuit audlrix reformationis ex eodem Ordine, natione
Hifpanae: & nouiffime ab V rbano Papa Odbauo fuit fadta Cano-
nizatio S.ElifabethReginaeLufitaniae, & S« Andreas Corfinina-
tione Florentini,Ordinis Montis Carmeli,Dominica in Albis 2 2.
Aprilis 16 2 9. De Sandlis liquet, Romanura Presbyterum, & Ca-
in nonicum huius Bafilicx in
Bed. lib. c. 7.
fuadefcriptionepaucadixiffe-.quod
ceafi|Reg.An. Beda Presbyter in fua hiftoria Anglicana luce clarius oftendit,
quod nihil ab audlore didlum fit de frequentia, atque deuotio-
puiivms, etobitus.

SS.:caphi^iacon ne huius Bafiiicas in Vaticano* dum fcribit: [ Annum autem Re-

gis
 •ytero. ij
A gis Alfridi tertio, Ceadualla Rex Occidentalmm Saxonum, cum
genti fuaeduobus annis ftrenuiffime praeeflet, reli&o Imperio
propter Dominum, Regnamque pexpetuum, venit Romany
hocfibigloriaefingularis defiderans adipifci, vtadliminaBeato-
rum Apoftolorum fonte
baptifenatisabluereturi cum dsdiciffet
per hunc folum generi humano patere vit£ qdeftis rntroitum'zfi*
mul etiam fperans, quiamox baptizatus^ carne folutus ad gterna
gaudia iarn mundus tranfiret. Quod .vcrumque, vt mente difpo-
faerat, Domino adiuuante, completum eft. Etenim illo perue-
niens, Pontificatum ageote Sergio, baptizacus eft die fando fab-
bad Pafchalis,anno ab IncarnationeDomini fexcetefimo o£bua~
g gefimo nonoj 5c in albis adhuc pofitus, languore correptus,duo
decimo Kal.Maij folutus eft carne, 5c Beatorum eft confbrric
fociatus in c§lis. Cui etiam, tempore baptifmatis Papa memo-
ratus, Petri nomen impofiierat> vtBeatiflimi Apoftolorum Prin-
cipis, ad cuius facratiffimum corpus per longa locorum inter-
uaiiapio dudtus amore venerat, etiam fan&iflimum nomen re-
ferret: qui in eius quoque Ecclefia fepukus eft. Et iubente Pon-
tiftce,epicapbiumineius monumento fctiptum eft,vc 5c memo-
ria deuotionis ipfius fixa per fgcula maneret,5c legences quoque,
y el
audien£es,exemplum fadti ad ftudi urn religionis accenderec.
IC Culmen, opes, fobolem, pallentia Regna, tiriumphos,
Exuuias, proceres., mgnia, caftra, lares. cfrfceduTfe Sf
Quoque pacrum virtus, & que congefferat ipfe gis°
Ceadual armipotens, iiquit amore Dei.
Vt Petrum, fedemque Petri Rex cerneret hofpes y •
Cuius fonte meras fumeret almus aquas
Splendificumque iubar radianti carperet hauftu, -
Ex quo viuificus fulgor vbique flu it.
Percipienftjue alacer rediuiug pr^mia vitg,
Barbaricam rabiem, nomen 5c inde fuum
Conuerfixs conuertit ouans, Petrumque vocara
D Sergius Antiftes iuffit, vt ipfe pater
Fonte renafcentis, quern Chtifti gratia purgans*
Protinus ablatum vexit in arce poli.
Mira fides Regis, dementia maxima Chrifti,
Cuius confilium nullus adire poteft.
Sofpes enim veniens fupremo orbe Britanni
ex
Per varias gentes, per freta, perque vias.
Vrbem Romuleam vidit,TempIumque verendum
Afpexit Petri mvftica dona gerens
B 2 Can--
 12 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilica:.
Candidas inter oues Chrifti lociabilis sbit, A
Corpore nam tumulum, mente fuprema tenet.
Commutaffe magis iceptrorum infignia credas,
Quern Regnum Chrifti promermffe vides.

HIC DEPOSITVS EST CEADVALLA

QVI ET PETRVS REX SAXONVM
SVB DIE DVODECIMO CALENDARVM MAIARVM
INDICTIONE SECVNDA
QVI VIXIT ANNOS PLVS MINVS TRIGINTA
IMPERANTE DOMINO 1VST1NIANO
PIISSIMO AVGVSTO B
ANNO EIVS CONSVLATVS QVARTO
PONTIFICANTE APOSTOLICO VIRO
DOMINO SERGIO PAPA
ANNO SECVNDO

Ipfe etiam Beda in eadem Hiftoria commemorauit fuccef-

fionem illius Regni in perfona Huidi fonguine Regio, qui re-
xitiited Regnum per trigintafeptemannosi Sc non Totem ve-
B o'iib? ca 7 Kire ad Itennafan&orum ApoftoIorumRomamcogitauit,fed
lunn'Js^7iTvd €l^mcumlota^uafam^aad
tri
nulla argumenta cu
Vrbemacceffit,6capudfancftiPe«
ApoftoioramPrincipis Bafilicam fiium dienrobijr,vt Beda eft Q
did*. ' au&or loco citato Hoc non eftdubium, multos, sir o pluri-
.

Anaft.invita Adria-
mos Imperatores, Reges, Duces Sc multos alios Principes*
,
r 4 « ° , , .. . i *
n:Leonisiir.etiv. lumma cum deuonone, atque pietate ,
rehgsoneque ad Petri
Summorum Ponti- limina adueniffe ex fuis
regionibus: Carolum Magnum, Pipi-
num, Carolum Marteltemj vt Anafiafius teftis tft. Lege etiam
Tom. 6. ad an. 449. Baronium de frequentia Principum, qui veniebant deuotionis
cauTa ad banc Bafilicam fandti Petri in Vaticano
qui de Va-
5
lentiniano, vna cum Eudoxia Coniuge Augufta, 6c Galla Pla-
cidiaipfius Valentiniani Imperatoris matre : [ Venerunt, fcri-
bit ex more ad facra Apoftolorum limina:
,
qmlmperator fcrip-
fifie fertur etiam Domino Theodolio I
mperatori, pro Ecckfia^ D
Rom ana ] Hxcfunt verba,quxBaronius adducit
[Cumadaenif-
fern in Vrbem Romam ad Diuinitatem
placandam, fequenti die
ad Bafiiicam Apoftoli Petri proceffi. Et illic
poft venerabdem no-
(Stem diei Apoftoli, 5c a Romano
Epifcopo, 5c ab illis cum eo ex
diuerfis Prouinc? js
congregatis,rogatus fum fcribere veftr^ Man-
teetiidiBi.^] Vndeapparet, quod fi nos hie defcribere veil emus
omnes, qui caufa deuotionis ad hanc Bafilicam fe conferebant,

nunquamadfinemhuius, non folum annotations, fedncc vo*

lumims
 Au&ore Romano Presbytero. j?
A luminis,perueniremus. Sed folum concludimus, quod fuperius
diximus, di&um cflfe fine praeiudicio eorum, quae Infra in alijs
annotationibus annotabimusi 5c praecipue deiandfcis
reliquijs
fan&orum Apoftolorum, 5c multoium fanftorum
Martyrum,
ac Confefforum
perfeftorum, luftorum, qui in hac Bafilica bea-
ti Petri requiefcunt.

De facris Corporibus, qua; in hac beati Petri y.

Bafilica requiefcunt, & quibufdam
Altaribus San&orum.
B

SVnt itaque inhacian&aDei,

raster fan&iffimum
ca, p & beatiinquoipferequiefcit,
Altareeius, Petri Apoftoli Bafili-
quorundam San&orum Altaria, velpotiusOratoria, quorunu
ifta funt nomina.

ADNOTATIO.

IN difpofitione huiusmaiusfoncftorum
Presbyter Altare
nus CapitulipraetermittitaudborilleRoma-
Apoftolorum, dequo
merito mihi videtur fermonem debuifle facere ante defcriptio*
nem omnium aliorum Altarium Santftorum, vna cum
Oratorijs.
C Sed nos primo de Apoftolorum Altari, vbi corporaiacrofandta_j
requiefcunt, agendum putamus cum Honufri© Panuinio, qui De7. vtbis Eccief*
fcribit:[Theodoretus Cyrenfis Epifcopus in epiftola ad Leonem cap'4'pas'40,
Papam ait: Sepulchra Apoftolorum illuminant totum mundu. ]
De facrofandlo hoc Altari, 5c de tota etiarn Bafilica fandbi Pe-
triApoftoli in Vaticano, aConftantinoMagnoPijffimo, fern-
per Augufto Imperatore aedificata,Baronius locutus eft: fed prius vi(jeAnaft. in vka
Anaftafius Bibliothecarius in hxc verba: [Eodem tempore Con?
ftantinus Auguftus fecit Bafilicam beato Petro ApoftoioinTem-
ploApollinis. Cuius locukm, cum corpus fandti Petri recondb
dit,'ipfumloculum vndiqueex asre cyprioconclufit, quod eft
D immobile. Ad caput pedes quinque, ad pedes pedes quinque,
adlatusdextrum pedes quinque, ad latus finiftrum pedes quin-
que, fubtus pedes quinque, fupra pedes quinque. Sic inclufit
corpus B.Petri Apoftoli, 6c recondidit, Stexornauit fuper Co-
lumnas Porphyreticas, 5c aliasColumnasj tres tyneas,quasde
Grxcia perduxit. Fecit autem CameramBafilicae ex trimma auri
fulgentera, 5c ftipsr corpus B. Petri xs, 6c quod condufit. ]
De B. Apoftoli autem fcpultura Diuus Gregorius Papa in epi-
ftola ad Conftantiam Auguftam a Baronio addudta tradit, adtiamAug-
B 3 quin-
14 Breuis defcnptio V
aticana: Bafilica:.
quindecim pedes extra Petri fepulchrom, fuifle defiiper locum A
ilium argento contedhim ; quod cumipfiusprxcefTormiitarc*
voluiflet, apparente figno quodam, non paruo terrore abfterri-
tus, ab huiufmodi confilio deftitk. A t rurfum base in libello: [ Fe-
cit& Crucem auream pretiofiftimam, ponders Iibraru centum
quinquaginta, in menfurara loci, vbifcriptumhoceft. CON-
STANTIN VS AVGVSTVS, ET HELENA AVGVSTA
HANG DOMVM REGALI SIMILI FVLGORE CORV-
SCANTEM AVRO GIRCVMDANT. Scriptumexliteris ni«
gellis in cruce. Fecit autem Candelabra ex aurichalca in pedi-
bus decern , numero quatuor, argento conclufa cum figil-

lisargenceis. Adhis Apoftolorum, penf. finguli libras trecen- B

tas. Calices aureos tres, cum gemmisprainis, & hyacinthinis

finguli, qui habent gemmas quadragintaquinquei penf finguli

libr, duodecim. Metretas argenteas duas, penflibn z oo. Calices
argenteos viginti, penf. finguli libras decern. Amas aureas duas ,
pent flog. libr. i o. Amas argenteas quinque, penf. ling libr, 20.
Patenam auream cum turre, & columba, ex auro pnriffimo,
ornatam
gemmis prainis , & hyacinthinis, & margaritis frna-
ragdinis, numero ducentis & quindecim, pondere librarum^
irigmta.Patenasargenteas quindecim, fingulaslibrarum qifin-
decim. Coronam auream ante corpus, vbi eft Phamecantharas >
cum Delphmis
quinquaginta, qui penf libras trigintaqnin que. C
Phara argentea in Gremio Bafilicx 32. cum Delphmis, pent
fing. libras decern. Addexteram Bafilicx Phara argentea trigin-
ta, pent fing. libr. odfco. Ipfiim Altars auro, 6c argento claulum,
cum
gemmis prainis, hyacinthinis, & aibis, ducentis decern
ornatum vndique, pent libr. 3 5 o. dec.
]
De vafe, & ornantento. Hxc font ilia ipfa Bafilicx S. Petri fa-
cravaia, quxpofto&ogimafex annos, cum ab Alarico Yrbs
captaeft, occultataapudiacram Virginem, dcinuenta 5 vt era-
ditOrofius5 prx magnitudine, pukhriradine, pondere, dc di-
uerfitate, Gothorum animos in admirarionera traxerunt, & ab
eifdem non fine Nuoainis prouidentia, cum honore eidem Bafi D
licxreftitutafunt.
Deredditibus, dcdonls, quxobtulit ConftantinusAuguftus
B.Petro Apoftolo, infra fao loco dicsmus, non folum de corpo-
ribus Sandfcorum, qux in hac Bafilica requ iefcunt,6c afferuantur;
fed etiam de Altars ipfbrum Sandtorum, & Oratorijs, iuxta ordi-
nem A uthoris Romani.
!; Et primiim de Oratorio B. Marix, quod eft in Choro Canons-
re
coram 5
quoniaoa.fuperius.de Altars B. Petri Principis Apoftolo-
rum
A ram nonnulla tetigimus^ merito iequi debet Oratoriumiftud
qaddeft membrum j&parshuiu&BafiKcas;.
in
VI.
-
't>r - * '

IN Choro Canonicorum
Marix Matris
B. eft Altare
Domini noftri fine potiusquo,Qratorio^A^?^»^
Iefu ,Chiifti Oratorium> Honuf. de 7- vrbis
tin
beatx recordations Gregorius Papa Tertius recondidit in ho*PP Tem?
Apoftolorum»& mukorum fandlorum Martyrum> acConfef-
B forum , perfe<5torum iuftorum, toto Grbe terrarum requiefcen-
tium. Inter quas, vt anoftris maioribus accepimus, recondidit
corpus fandiGabinijBresbyteri, cuius Altare manfit ibi vfqu^
ad temporanoftra.Namtempore DominiEugenij Tertij Papx,
quando eius prxceptoerexinaus iftudAltare ibi, duo Alraria ibi,
erant; Altare videlicet
SGabinij Presbyteri, ad quod Sardinia, &
Coifica tributum annualiter mittebant: & Altare B. Marix fern-,
per Virginis , quod prxnominatus Dominus Gregorius Papa-*.
Tertius fecerat, & confecrauerat. Sub quibusAkaribusinueni-
mus tres
fepukuras, ferro,& plumbo optime; ligatas, Quxetiam,
Altaria cancellis xneis circumdedit. In quo etiam Oratprio ima-
C ginemB.Marixiemper Virginis, Filiumamplexantis, pofuit.
Supra quam Imagioern fecimus loculum tempore Domini Ale-
xandri Tercij Papx, in quo Eonorifice cum Romano Giero/pov
fuimusdextrum armuna B. Stephani Protomartyris ^quocLDo* ^deffnu|f
minus Pelagius Papahuic Bafilkxdonauit 5 ficut in translatione, Protoma«,/
eius de Gpnftantinopoli Romam fadfcahabetur*

AD NOT AT IO.

Ro confirmarione HuiusHiftorix, & declaratione, Exc

ver-Anaft
P ba ab Anaftafiofumptafuerunt, dum loquitur dehacBafili> gor.IIL fumpta finvitaGrCt

ca S.Petri in Vaticano
[ Hie, inquit, fecit Oratoriumintraean-
.

D dem Bafilicam iuxta arcum principalem, parte virorum tin. quo

recondidit in honorem Saluatoris, lan&xque eius Genitficis, re-
liquias landtorum Apoftolorum, & omrmnifan&orum Marty-
rum, & Confefforum,perfe6torumqueiuftorum,tPtoorbe ter-
rarum
requielcentium. Quorum fefta vigiliarum a; Monachis
trium Monafteriorum illic leruientibus, quotidie per ordineuu
exiftentibus, cum natalium Miffis in eodem loco celebrari infti-
tuit 5 &in CanoneMiflx illud adiecit a iacerdotedicendutiLj:
QVORVM SOLEMNITAS HODIE IN CONSPECTV
TVAj
 -ft6Breuis defcriptio VaticanaBafilica.
TTJB MAIESTATIS CELEBRATVR DOMINE DEVS A ,

NOSTER, IN TQTOORBE TERRARVM. Quaminftitu-

tionem in eodem Oratorio tabtilis lapideis confcribere fecit*.
In quo fecferifpergalam, cbntulit dona aiukiarum fpecierum,
id eft, Gabathas aureas duas, alias faxicas nuEnero quinque. Cru-
ces
numero quatuor, item Cruces fimiles numero
pendentes
? decern. Antmias foperauratas paria duo pendentes, fibiilatoria-#
quinque . Coronamauream cum Grace pendentenr,
numero

gemmis ornatam foper Altare. Patenara/ 6c Galicem aureiim-»

par vnum cum gemmis. Aquamanile aigenteum par vnum. Et
imaginem fandiflim$ Dei Genitricis diadema aureum haben-
tern cum
gemmis > 6c collare aureum, cum gemmis pendenti- B
bus,inaureis habentes hyacinthinas fex. Et faciem altaris,6c con-
feffionem cum regulis veftiuit argeilto: &cin tribus lateribus Al-
taris pofuit Cruces argenteas tres, pent in vnum libras triginta^
fex. Caniftra argentea duo. Calicem argenteum quocidianum;
Coronulas argenteas numero quinque , & Calicem argenteum
vnum,qui pendet in abfide ipfius Oratorij: 6c fuper eandem abfi-
dem Cruces argenteas tres, & castera, quae ad ornamentum per-
gulas, feu ad vejftes Altaris ordinata font. ] Haec Anaftafius, qui
correxitHiftoriam cum augmento ipfius Hiftorsasab Audoro
noftro Romano Canonicohuius Bafilicae confcriptae. EtHonu-
Der. vrbis Ec&ef. &*usde hoc Altare , vel Oratorio ita feripfit: [Odauum Ora- C
cap.4. pag.4*. torium cum duobus Altaribus S. Marias, 6c S Gabinij, ab eadem
parte tranfoerfas Crucis fob area maiore prope Chorum Canbni-
coram in media Cruce exiiftentera, fust B. Marias a
Gregorio III.
fabricatum, dedicatum, pulcherrimifque mufiui operis figuris
condecoratum,6c infinitis pene reliquijs Sandorum 5 in his, cor-
poribus B.Gabini j Presbyteri, 6c Petri Diaconi, cum quo fandus
Gregorius Dialogorum librum feripfit, brachioque fandiSte-
phani Protomartyris, ac aureis argenteifque ornamentis locu-
pletatum. Inquoipfe, EugeniufqueTertius, quiilludreftirait,
-

fepulti fuere.

VII- Vbi requiefcant Dominus Gregorius, °

& Eugenius Tertij
Papa.
honufr.de 7. vrbis T "f Ic itaque Summus Papa!Grfcgorius Tertius requiefcit in lo-
Eccl.c-4.pag.55.et |-^-J i- r 1. • • • 1 t"« • r»
anaftafmvita gre- jl JL coillo, vbi nunc ielicis memorsx beatus Eugenius
Papa-*
Plat.invitaeiufdem Terrius requiefcit. Vbi etiam ad honorem eiufdem Gregorij Pa-
pp. Tertij
^ foit eredus arcus optimo mofibo depidus, 6c permanfit ar-
cusille vfque ad temporaDomini Eugenij Tertij Papas. De quo
habemus
 Audore Romano Ganonico. 17
A habemus in
Epitaphio eiufflein Gregorij hunc verfum .

TERTIVS HIC PAPA GREGORIVS

EST TVMVLATVS.

Inquoetiamfepulchrodefuperrecondiimis venerabile cor-

pus Domini EugenijTertijPapae, odtauoiduslulijj &fccimus
ei fepulchrum exdiuerfis lapidibus.
Requiefcitetiamineodem fepulchro vt audiuinms, Petrus
,

Diaconus B.Gregorij I. Papae, ad quem fecit librum

Dialogoru.
De A&ibus Domini EugenijTertij VIII.
Papx felicis memorise.
HIcfandHffimusPrasfulEugeniusTertius qoandoce-
Papa,optulst
lebrauit primam Miflam in B. Petri Ecclefia, fuper
venerabile Akare eius
optimum ferantafmum ad Altarisorna-
mm:
6tfempereumveniebatceiebrarefe>lempniaMiffaram in
iiac fan&a Dei, & B, Perri Bafilica, non vacua nianii veniebat5
fed fans denote oferebat, vel veftem fuper Akare, vel optimam
cafiilam vel aliud Papale donurn. Condidit quoque priuile-
,

giyoi, in quo conceffit Canonicis huius Venerabilis Bafilica

qtiartam partem totius oblacionis, quae venit in Ecclefia B. Petri,
pragteroblacionemS.LeonisNoni Papx.
Iuxta fepulchrum Domni Eugenij requiefekbonae recorda-
tionis Domnus Adrianus PapaQuanus in optima Conca. Hie
Benignifiimus Prasful donauit Canonicis huius venerabilis Bafili-
caeCaftrum Valeranum inperpemum, in Epifcopatu Ciuitatss "59.
■Caftellanaepofitum. Condidit etiam 1priuilegium Canonicis de ^ i, . .. .
/ r _ O Dedonationib.hu-
Conrirmatione Conremonis, necnon 5c priuilegmm de liberta- tusBafii;Cf faaisvi-
_ __

•tti aeInnocent.pp.IiI.
\
te omnium noftrarum Ecclefiaram, tarn m Vrbe,
quam extra
Vrbem pofitarum. Hie fan£riffimus Papa femper cum veniebat polhetin aliaepift.
celebrate Miffam ad fandfrim Petrum, offerebat fuper facrofan- turn Bafilie* Apoft,
&um Akare eius, vel optimum pallium ad ornatum Akaris, vel Principup^J^
D candelabra
argentea, vel aliud donum Papale.
Ante huius fepulchrum inuenimus duo corpora hominum in
Chrifto quiefcentium, quorum nomina Deus fcic.
A D N O T A T I O.

PRo
Bafilicse huiusinhiftorix
veritateS. Petri Vatican©a Romano Presbytero,
Canonico & huius
feriptas, Baronius
hoc priuilegium latius
adnotauit, his verbis.
[Eugenius Epifcopus femes feruorum Dei,di!e£Hs fill js Bernar-
C do
18 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilicar.
do Presbytero Cardinali S. Clementis, 6c Ecclefix B. Petri Archi- A
presbytero, atque cxteris eiafdeni Ecclefi^ Canooicis, tarn pre-
fendbus,quamfuturiscanonice fabftimendis in perpetuum.
Beatorum Petri 6c Pauli ram eminsnseft, 6c tarn gloriofa l3L~t>

focietas, vt 5c ambo fine do&ores gentium,au(5lores Martyrum,

Principes Sacerdotum ♦ Et cum inter vniuerfos Apoftolos pecu-
liari quadam prxrogatiua prxcellant, xquaiitatisinCxlo rneri-
tis diiparitatem non fentiunt,Petro ab ipfo Saluatore noftro Do-
roinolefuChrifto claues Regni Cxlorum funt commiffx: Pau-
lusaDeoele&us eft, vc de multitudine GentiumRegnumCx-
loram impleat fiia prxdicatione. Petrus petra eft, 5c fiindamen-
turn Fidel, 5c ne ruamus, in foliditate nos firaia fubftentat: Pau- B
lus, ne prauo hxreticorum dogmate vulneremur, moraiitatis
honeftate, 5cinuincibilirationefideinosarrnat. Petrus princi-
patum tenens ex poteftate ligat, & (oluit: Paulas dtligens Prxdi-
cator, ne quid reprehenfibile, vel ligatione dignum in nobis ap-

pareat, mirabili nos exhortations prxmunit. Petrus firmamen-

turn noftrumeft, acdomusfortitudinis, 5c in fide eiusplantati,
$c radicati fumus: Paulas Vas eledtionis prxdeftinatos a Deo,
6ce!e£t:05, cxleftis tubx fonoritate vocausti 5c pro nobis fine
intermiffione orans, ne a fide, 5c veritate deuiemus, apud Deum
interueniendo, nos protegic,
Cum igitur hxc duo Jmaxima luminaria, Dei Ecclefiam illu- ^
ftrantia, pari 5camicabiliTplendore, 6c fraterno amore prxftil-
geant 5 xqukatis, 5c iuftitix perfuadet ratio, vc nos, qui licet in-
digni, Chrifts vices in terris agirnus, 5c in eiufdem Apoftolorum
Principis Cathedra refidere confpicimur, domeftscam Beati Pe-
tri familiam paterno diligamus affe&u, 5cpia earn prouifion^
in Puis neceffitatibusadiuuemus. Huius
itaque rationis debito
prouocati,dile<fti in Domino filij, quartam partem omnia ob-
lationum, qux de Altari eiufdem B. Petri Apoftoli, 5c de arca->,
quam de omnibus minifterijs ipfius Ecclefix, prxterquam de>»
minifterio B. Leonis,proueniuntj vobis ex conftnfu fratrum no-
ftrorum Epifcoporum,5c Cardinalium, Sedss Apoftolicx aucio-
ritateconcedimus,5cprx(ent!S fcriptipagina confirmamus.-Ita
videlicet, vt Temper cum volueritis, facultatem liberam habea-
tis, eandem oblationem in veftris man!bus retinendi, atque cu-
ftodiendi, feu alijs, quibus valueritis, cum noftro, atque noftro-
rumfuccefTorum confenfuvendendij faluain omnibus 5c alijs,
5cretentainnoftris, 6c fucceffommnoftroruromanibus,ipfiu$
Ecclefix libera difpofitione, atque cuftodia,
Hccautemideofacere dignum duximus, vt vos die ac no*
CCS
 Au&ore Romano Canonico. 10
A &c ftudioseinDei laudibns defudantes, tam in Miffarumcele*
bratione,quam in Matutinis, & alijshoris,pro viuorum, arque
dctiin&orum falute, attcnca diligentia,
&honeftedecantandjs,
praedidbam B. Petri Ecclefiam obfequio debico venereminij &
Dei fideles Apoftolorum limina deuotione debita vifitantes, Io-
cumipfum in maiori deuotione ac veneratione femper ha-
,

beant. Decernimus ergo, vt nulli omninohominum fas fit hu-

iusnoftraeconceffionispaginamtemerarioaufu infringers, feu
quibuslibet modis perturbare. Si qua igitur in futurum Ecclefia-
ftica/ascularifue perfona id attentate praefumpferit: fecundo, ter-
tiouecommonita, nifi prxfurnptionem fuam congrua fatisfa-
B dbione correxeit,
poteftatis, honorifque fui dignitate careat, re-
amq$ fediuinoiudicio exiftere de perpetratainiquitatecogno-
feat, & a fandbiffimo Corporc, ac Sanguine Dei, & Domini Re-
demptoris noftri Iefu Chrifti aliena fiat, atque extreme examine
diftridbae vltioni fubiaceat. Cundbis autem hanc n oft ram Confti-
tutionem eidem loco feruantibus, fit pax Domini noftri Iefij
Chrifti,quatenus, & hie frudbumbonaeadbionispercipiant, &
in futurum prasmia astern^ pacisinueniant. Amen,Amen,Amen.

•*Ego Eugenius Catholics Ecclefis Epif-

c
copus fubferipfi.
4 Ego Conradus Sabinenfis Epifcopus fubferipfi.
4 Ego Igmanus Tufculanus Epifcopus fubferipfi.
4* Ego Hugo Oftienfis Epifcopus fubferipfi.
Ego GregOrius Presbyter Card, tituli S.Callifti fubferipfi.
4 Ego Guido Presbyter Card.tituliS.Chryfogonifubferipfi.
4 Eg° V baldus Presbyter Card, tituli S. Praxedis fubferipfi.
4 Ego Manfredus Presbyter Card, tituliS.Sabinaefubferipfi.
4 Ego Aribertus Presbyter Card, tituli S. Anaftafias fubferipfi .
4 Ego Hubaldus Presb. Card. tit. S. Crucis in Hieruf. fubferipfi*
4* Ego Guido Presbyter Card, tituli Paftoris fubferipfi.
4 Eg° Iordanus Presb. Card, tituli S. Sufannxfubfcripfi.
E*
4 Ego Odbauianus Presbyter Card.tit. S. Caeciliaefubferipfi.
4 Ego Aftaldus Presb.CardinalisS. Prifcaefubferipfi.
4 Ego Rolandus Presb. Card.tituli S.Marcifubferipfi.
4 Ego Gerardus Presbyter Cardinalis tituli S.Srephani in Cac-
lio Monte fubferipfi.
4 Ego Ioannes Paparo Presbyter Cardinalis tituli S.Laurenrij
in Damafo fubferipfi.
4 Ego Ioannes Presbyter Cardinalis tituli Sandborum Ioannis
& Pauii tituli Pammachij fubferipfi.
Q 7
Ego
 to CIO

Ego Cencius Presb.Card.tit.S.Laurentij in Lucina fubfcripfi. A

*§* Ego Henricus Presb.Card. tit.SS.Nere!»& Achiileifubfcripfi.
||
II Ego Qddo Diac. Card.S.Georgij ad Velum Aureum&bfcr.
^ Ego Gaidq Diac. Card. S. Manx in Porticu fiibftripfi.
J
EgoHyacinthus Diac.Card.S.MarixinGoftnedin fubfcripfi.
ij) "J Ego Joannes Diac; Card. SS. Sergij, & Bacchi fubfcripfi.
Ill •>J* Ego Gerardus Diac. Card. S.MarixinVialatalubfcripfi.
1 Ego Odp Diac.jCard. S. Nicplai in Carcere Tulliano fubfcr.
Ego Bernardus Diaconus Cardinajis SS. Cofme, &. Damiani
iuxta templum Romuli fubfcripfi,
Datum Romx apud fan&um Petrum per manum Bofonis
S. R. E. Scriptoris, quarto Idus Aprilis, Indicftipne prima, Incar- B
nationis Dominicxanaomillefimo centefimo quinquagetimo
tertio, Pontificatus verp Domini Eugenij III. Papx anno nono.
■!» *§* Locus plumbi.]
De obitu Leonis Papx IX. videLeonem Oftienfem,quiait:
[ Manfit Berieuenti yfque ad menfis Martij duodecimum diem:
Ibique infirrnatus, yocato prxdid:o Comite Hunfrido North-
manno,haud pridem hofte vi<5tore, modo obfequentiffimo, Dei
virmte famulo,ab eo Capuam vfque dedu&us eftj ibi duodecim
dies remoratus, accerfito tandem Abbatenoftro, fui itineris fo-
i cip, Romam redijt. Ibique poft paucos dies fan&o fine quieuit.
Ad cuius tumulu pjurima tunc teroporis fignaChriftus effecit. ] C
fnnaoj^"'''?d Haec Leo Oftienfis. Pergit Barpnius: [ Eadem de miraculis etiam
Hermannuseiufdemtemporisfcriptor,qui&ifta de pbitusdie:
s 1
Pafchali inftante tempore Romam xgrotusreuerfus, inualefcen-
teindieslanguore, gloriofb exitu cundlis priusbenedicens,&
adpiPnitis yaledicens, fandloquePetro peccata fua confeflus,
&deuote feillicommendansi xiij. Kalendas Maij obijt, & in
IS
'

| :| Rafilica fan<51:i Petri iuxta (epulchrum S. Papx Gregorij fepultus ?

If
miraculis claruiffe memoratur. Hxc Hermannus. ]
De pbitu Eugenij T erti j: [Hoc eodem anno odauo idus Iulij,
JJiran.tom.i^ann,
3153- Eugenius Papam diemobijtTybure, cumfediffetannoso&o,
MM menfes quatuor, & dies trefdecim. De qup ifta in vetere codice D
Romanorum Pontificum Vaticanx Biblipthec^: Et inde per ftra-
! tarn publicam, & mediamVrbem,acqueinVaricanum,cum-»
tptius Cleri, & Populi Romani frequentiflima turba, maximo
lu&u, communiquepmnium immenfa triftitia deportatus eft,
& in ipla B.PetriEcclefia coram maioriAltaritumulatus, Hxc
ibi de EugenioPapa, quempluribusilluftratummiraculistefta-
tur Gofridus huius
temporis fcriptor in fine yitx S.Bernardi. ]
De pbitu Adriani Papx IIIL Alexander Tertius in
cpiftola ad
Epi-
*
 Au&ore Romano Canonico 2 I

A Epifcopum. & Canonicos Bononien, Ecclefix, hxc habet, vt Ba-

ronius aic. [ Porro ciitn antecefibr nofter bonss memorise Adria-
nus PapaKaiendis Septembris Tom. duodecimo
Anagnix debitum naturx foluif- adann. 1155.
fet, & decerrisadCxlum, de imis migraffet, Dominovoean-
te ad fuperna; eo Romam adducfto& pridie nonas Septembris
in Ecclefia B- Petti,prxfentibusfereomnibusfratribus.fatisho-
nefte, ficut moris eft, tumulato, &c. ]

De Altare fan£ti Silueftri. IX-

Papx,fepul
IYxta chrumficutDomini
in quo, Adrian!brachium
accepimus, AltareeftS.Si
Quarti efteius Iueftri
recondi-
mm.
RequiefcicetiamVigiliusPapa, ficut a maioribus noftris
gccepi mus, &c etiam in pariete inuenimus fcriptum,
ADNOT ATIQ.

1\T On folum ipfe au&or Presbyter Romanus, nihil memo-

l/N rata dignam de hoc Altare $. Silueftri memoriae madauit,
fedetiamHonufriusfecutuseftj cuius funt verba: [Huicproxi-
mum feptimum fuit Altare S. Silueftri, in quo eiufijem brachium
reconditumfuir, & corpus Vigilij Papas.] Ec invetereveftigio
legimus:[ALTARE S. SiLVESTRI PAP/E. VBIVIGIJJI,
C ET ADRIAN! QVARTI SEPVLCHRA.]De fanftiffimo Vt-
gilio Papa inuenimus cum huiufmodi carminibus.
MOENIBVS vndjsonis BEUORVM incendia cernens
PARS EGO TVMC POPVLI TELA PAVENTIS ERAM.
Bar,torn. 7. an, 544V
PVBUCA LIBERTAS, VIQJU SANGJISSIME PAPA,
ADVENIS INCLVSQ SOLVERE VINCLA GREGI, Vigilij opera Yd>s
liberata.

DE GLAPIO RAP1VNTVR QVES, PASTORE MINISTRO,.

INQVE HVMERIS FERIMVR* TE REVOCANTE, PIIS,
CORPOREVM SATIS EST SIC EVASJSSE PERICLVM:

MIHI PLVS ANIMM NASCITVR 1NDE SALVS,

D ECCLESIAM SVBEO, DIMiSSA NAVFRAGVS AVLA,
PERFiDA MVNDANI DESERO VELA FRETI, &c, Ad {kem yer« hate
habec.
TE PVCE, TYRO LEGO, TE DOGMATA DISCO M.AGISTRO s
SI qyiD AB ORE PLACET, LAVS MONITORIS ERIT,

Non bene locuruseft, vt mihi videtur, Presbyter Romanus

defepulchrohuiusfandiiffimi Pontificis Vigilij, qui mortuus^ft
in Ecclefia Syracufana Si ciBasRegni, Au&oreft Analtafiusvqui y?^i^u,yi,M
italoquutuseft. [Tuncdimific omnescum Vigilio,5c venerunt
in
 2 2 Breuis defcriptio Vacicanx Bafilicar -
inSidliammemitatemSyracufanam, 6c ex multa afBidtiono A
calculo doiorem habens, defandhiseft Vigilius. Casus corpus
dudhim eft Romam, 6c fepulcum eft ad S. Marcellum via Salaria
in Cimkerio Prifcillae. ]

De Altare fan&i Mauritii Marty ris,

X-
& eius
vide iionufr.:de 7. 1 Vxta hoc Altare per directum eft Altare S. Maurstij Martyrise
vrteEcdef.eap.^ J| acj qU0(j f^ilicec Altare, de antiqua confuetudineRomano-
mm Imperatorum, a Dominis Epifcopis Cardinalibus benedici-

tur, 6c vngitur. Ad Altare vero mains B. Petri, a Domino Papa B

benedicitur, 6c coronatur: 6c de lacrofandlo Altari eius per ma-
nus Romani Pontificis ad defendenda Ecclefiam gladsu accipit ,

ADNOT ATIO.

hoc AltariHonufrius
DEbatur eadem
in numero verfus
orientem
cruce habet. [ Subl
6. hxcfacellum, eque-
6c Altare
S Mauritij. Cuius ilia iingularis erat dignitas , quod Imperator
defignatus, antequam ad Altare fentfti Petri a Romano Pontifice
coronaretur, ibi primum ab Epifcopis Cardinalibus inung?, &
benedicifolebat.] Et in veteri veftigiohuiusfecrofon&xBafili-
cas hxc verba
Iegimus, C
ORATORIVM S. MAVRITII, AD QVOD IMPERATOR
ET IMPERATRIX, AB EPISCOPIS CARDINALIBVS BE-
NEDICVNTVR, & ET IN BRACHIO DEXTERO OLEO
SANCTO VNGVNTVR ANTEQVAM A ROMANO
,

PONTIFICE CORONENTVR Et hoc de Altari fufficiat.

.

XI- De Oratoriofan&i Leonis IIII. Papa:.

ANte Altare S.Mauritij,

Martinum iuxtaPetrum,eftOratoriumS.
poft fandhira aditum, qui vadit ad fcn&um
Leonis D
PapxQuarti. In quo ficutfxpeanoftrismaioribusaccepimus,
videlicet a Domino Presbytero Cencio Priore,6t Domino Chri-
ftiano, fandtae recordations DominusPafchalis PapaSecundus
corpus beati Leonis Papx Primi, 6c Secundi, 6c T erti j, 6c Quar-
ti recondidit: ficut etiam multi noftrorum viderunt. Hie fcilicet
Leo Papa Quartus vixit in Monachali
propofito longo tempore
in Monafterio fandfci Martini poft Sinftam Petrum, ad feruitium
eiufdem Apoftoli. At hinc aflumptus Presbyter Cardinalis ©ft
ordi-

♦
 Au&ore Romano Canonico, 2
3
A ordinatus de Ecclefia San&orum Quatuor Coronatorum. Foft
non ir.ulcum tsropus
Apoftolicus fadtus, Ecclefia beati Petri.qua;
nutriueratcumlacte, per omnia dilexic, magnifque
honorauit. Nam optimum cibotium de
benefices
argcnto fuper facrofan-
<2o Altari cius ex columpnisargenteisfieri fecit. Arcam
quoquc
Altaris intus & extra deargentauit; & non tantum facranf beati
PetriContelfionem, vctum etiam frontem przdi&i Aitaris fatis
decenter, &honorificeperornauit. Nam tabulam de auto &
fmalco,pen(antem ccxvj. libras aurl fecit fieri: in qua vetus 6c
nouum Teftamentum continebatur: &
pofuit earn in fronto
Altaris i quam etiam & nos vidimus. Cmcem
quoquc de auro
B puriflimo, ex diuerfisgemmis, hyacinthis fcilicet, St albis, ex
fmaragdis ornatam, mux. magnitudinis 5 6c pofuit earn iuxta ve*
nerabile Akare B, Petri parte dextera, penfantera rafilie libras au*
ri optimi: 6c permanfit ibi vfque ad tempora noftra.Fecit 6c Irqa-
ginem Saluatoris Domini noftri lefuChrifti in thro 110 fedentis,
cum duobus Angelis circa fa 3 necnon 6c viginti alias imagines
de argento circa earn: 6c pofuiteasante Akare
fuper colump-
nas vituneas.Fecit quoque
quadraginta caniftra argentea, id eft,
coronas
argenteas, in quibus lampades appenderentur, a pe-
(ftoralibus, fcilicet, ante Akare, vfque ad Cxucifixos. Necnon
6c Cmcem aureani magoam ad Akare fan&orum
Apofiolomm
C Syrnonis,6cIuda2,penfantemcc, libras. Ab alia parte Ecclefia;,
ad Akare, videlicet, fandtomm Apoftolorurn Philippi &c laco-
bi, magnam Cmcem de argento penfantem ducentas libras.
Portam quoque mediam tabulis argenteis coram decora ait.
Vnde vfque hodiedicitur Porta
Argentea 5 quam etiam, 6c nos
vidimus. Donauit etiam Canonids Beati Petri CaftmmBuue*
giamde proprio patrimonio. Condidit quoque magnum pri-
uilegium canicin ium Canonicis in perpetuum Ecclefiam Salua-
toris,quae eft pofita in Turrione: quam ft quidem Ecclefiam bea-
tus Pontifex ad
fcpukuram omnium pqregnnomm Vkramonta-
norumfecerat. Et Ecclefiam S. luftini poiicam in Monte Sacco-
D rum, quam fecerat ad fepojturam omnium peregrinommLati-
nor urn. Necnon 6c Ecclefiam fancfti
Peregdni extra Ciuit&tera
Leoninam pofitam, cum tenimentis fuis. Et Ecclefiam beat#
Marias in Palazolo pofitam, Et Ecclefiamfantfti
Georgij Marty-
rispoftfan&um Petmm pofitam. Multa quoque alia, quae iiu
praefati beati Petri Bafilicaidemfon&iflimul^Prasful fecit, poffe-
musfcriptis mandate : fcd nonoportet 5 quoniam liber Pontifi-
calismanifeftiffimeindicat. Huius fandlilfimum corpus requie-
fcit in Altari fuo, quod eft, vtfupradiximus, iuxta aditum, qui
vadit
 24 Breuis defcriptio Vaticana: Bafilicse.
vadit foras ad S. Martinum poft S. Petrum. In quo edara Altari, A
vt a noftris maioribus fxpe accepimus, requiefcit beams Leo

Papa Primus, & II. III. & IV,

A D N O T A T I O.

Sac Ade1viSbRo. Ebis Leonibus Romanis Pontificibus multa praeclara fum-

rranorum
in sorum
Pontific.
vita.
JL/ ma cum pietate funt dicenda. Et primum de Leone Prime
Anaftafins aliquid adnocauit, dum in vita ipfius Leonis dicic:
[ Hie conftkuit Monafterium apud B, Petrum Apoftolum, quod
loannis, & Pauli nuncupatur, & c. Hie conftituit fiiper fepulchra
Apoftolorum cuftodes, qui dicuntur Cubicularij, & nunc tern* B
porisCapeliani ex cleroRomano.] Et multa a!ia,qux breuita-
us caufo
praetermittimus: fed fblumhicadnotauimus epkaphiu
in eius translation a Sergio Papa fa&um, quod fie fc habst.
HVIVS APOSTOLICI PRIMVM EST HIC CORPVS HVMATVM,

QVOD FORET ET TVMVLO DIGNVS IN ARCE PETRI.

Viae Bar. tern. 12,.
i i append,pag, pi p. HVNC VATVM, PROCERVMQVE COHORS , QVOS CERNIS ADESSE,

'
MEMBRA SVB EGREGIA SVNT ADAPERTA DOMO.
* .

SED DVDVM VT PASTOR MAGNVS LEO SEPTA GREGEMQVE

CHRISTICOLAM SERVANS, IANITOR ARCIS ERAT.

GOMMONET E TVMVLO 3 QVOD GESSERAT IPSE SVPERSTES # q

INSIDIANS NE LVPVS VASTET OVILE DEI.

TESTANTVR MISSI PRO RECTO DOGMATE LIBRI,

QVOS PIA CORDA COLVNT , QVOS PRAVA TVRBA TIMET.

RVGIIT, ET PAVIDA STVPVERVNT CORDA FERARVM,

PASTORISQVE SVI 1VSSA SEQVVNTVR OVES.

HIC TAMEN EXTREMO IACVIT SVB MARMORE TEMPLI,

QVEM IAM PONTIFICVM PLVRA SEPVLCHRA CELANT.

SERGIVS ANTISTES DIVINO IMPVLSVS AMORE
.

HVNC IN FRONTE SACR/E TRANSTVLIT INDE DOMVS.

EXORNANS RVTILVM PRETIOSO MARMORE TVMBVM,

IN QVO POSCENTES MiRA SVPERNA VIDENT.

ET QVIA PR^EMICVIT MIRIS VIRTVTIBVS OLIM,
VLTIMA PONTIFICIS GLORIA MAIOR ERlT.

Pergit Anaftafius de fandlo Leone Papa Primo: ] Hie renoua-

uit poft cladem Vandalicam, omnia minifteria facrata argentea
peromnestitulosconflata, hydrias fex, duas BafilicaeConftam
tinianae,duasBafiIicae bead Petri Apoftoli, duasBafilicaeB. Pauli
Leonis Apoftoli: quas ConftantinusAuguftusobtulerat, quaepenfaue-
runt fingulae libras centum. Quas omnia vafa renouauit facrata,
Hie
 Au&ore Romano Canonico. 2
y
A Hie fecit cameram Bafilicae Conftantinianae, 6c aliam cameram
Bafilicae B. Petri. ] 6c qux fequuntur.
De vita 6c
geftis Leonis Secundi non poffum multa dicero
propter breuitatem eius Pontificacus. Nihilominus in Anaftafio s-ad
legimus hsec verba: [ Hie fecit Ecclefiam in Vrbe Roma iuxtu
S.Bibianam, vbi 6c fandorum Simplicsi Fauftini, 6c Aaaftafiusinvij*^
corpora
*
•
_
. . .. ,
, f. >' 3 Leonis II.
Beatricis, atque ahorum Martyrum recondidit, & ad nomen_.
beats Pauli Apoftoli dedicauic. Huius alms Pontificis iuflu Eccle-
fiaiuxta Velum Aureum inhonorem beati Sebaftiani aedificata-j
eft, necnon in honorcmMartyrisGeorgij.J Ha&enus de hoc
Pontifice Anaftafius.
B De donis fadis a Leone Papa Tertio huic Bafilicae,ab eodem
Anaftafio nonnulla in vita ipfius Pontificis adnotata
reperiun-
tur, vbi ait: ] Fecit autem 6c in Bafiiica beati Andreas
Apoftoli ad Anaftafiusjinvita**
beatum Fetram Apoftolum rugas
argenceas penfantss libras
oduaginta, 6cc. Hie almificus Prxful fecit in Altari rnaiori beati
Petri Apoftolorum Principis veftem
chryfoclabam pretiofis
genimisornatam, habentem hiftorias tam Saluatoris beato Pe-
tro Apoftolo
ligandi, foluendique poteftatem tribuentis, quam
Principum Apoftolorum Petri ac Pauli paflionem figurantes,
mirae magnitudnis, in Natali Apoftolorum vniuerfis omnibus
fplendencem, 6cc. Hie autem praecipuus Praefiil fecit in Bafilicau
C B. Petri Apoftoli pharum argenteum ante
Presbyterium cum-*
gabathis argenteis triginta, 6c Caniftrum odogoni in medio,
penf. libras fexaginra 6c tres: 6c in cantharis argenteis tam in cir»
cuitu Altaris, quam in Presbyterio, pofuit ceroftata
argentea-j
penf.inibi libras ducentas 6c duodecim. £t in Altare beato Pe-
tro
pofuit veftem vnam habentem periclyfin de blattis, feu
chrifoclabo, ]
De donis a Diuo Petro fadis poft coronationem Caroli Pijfi
limi Augufti, Anaftafius audor eft qui inquit: [ Antefacramj
,

Conidfionem beati Petri Apoftoli plures Sandos inuocates, ter

didum eft, 6c abomnibusconftitutuseftImperacorRomano-
D rum. Illico Sandiftimus Antiftes & Pontifex vnxit oleofando
Carolum, 6cExcellentiflimumFiliumeiusRegem in ipfo die-?
Natalis Domini NoftrilefuChrifti: 6c Miffa parata, poft cele-
brationem Miflarum obtulit ipfe SereniffimusDominus Impe-
rator men lam
argenteam cum pedibus fuis, 6cc. Sed 6c in Con-
feflione ekiftiem Dei Apoftoli obtulit, vna cum praecellentiffr
mo filso fuo
Rege, 6c filiabus, diuerfa vafa ex auro purifsimo in
minsfterio ipfius menfae,penC lib Sed 6c coronam auream
cumgemmismaioribus, quaependetfuper Altare, pentlibras
D quin-
 J

2 6 Breuis defcriptio Vatican a: Bafiiica:.

quinquaginta quinque . Et patenam auieam maiorem cum-* A
gemmis diuerfis, penf libras triginta. Et calicem maiorem cum
gemmis, 5c anfis duabus,penf.libras quinquagintaodo. Item
Calicem maiorem fundatum cum fcyphone, penf libras trigin-
ta&feptem . Immo, 5c alium Calicem maiorem fendamm-*,
penf. lib. 36. Obtulit 5c fuper facratiffimum Alcare bead Petri
Apoftoli,5cc.]
Pergit Analtafius, cuius verba funt base: [ Idem vero Praelatus
Pontifex fuper Altare beati Petri Apoftoli fecit veftem cum vice
exauropurifsimo, cum gemmis preciofiffimis, 5c roargaritis,
habentern in medio vultum Salaatoris, 5c fandae Dei Genitricis
Marias, 5c duodecim Apoftolorum 5 vbi 5c rnifit auri libras vi- B
gintiquinque. Et aliana veftem chryfbclauam habentern hifto-
riamLitanixmaioris. Sed 5c aliamveftem, habentern cabulas
chryfoclauas tres, 5c hiftoriamDominscxpaffionis legentem:
HOC EST CORPVS MEVM QVOD PRO VOBiS TRA-
,

DETVR.5cc. Similiteretiarn, 5ccortinammaioremdefunda-

to Verum etiara5c per arcus argenteos fecit vela Pafcfaalia-*
.

cum
periclyfide ftauracin ex quinque cu chryfoclauo nonagin-
ta 5c tres, 5c in arcubus maiora vela alba
quadraginta 5c odo,
Necnon 5c gabathos fecit ex auro puriffimo quindscimcuma
gemmis, pendentes in pergula ante Altare, penf. libras fexagim
ta
quinque, 5c femis. Sed 5c tabulam ante Confeffionem fecit C
ex auro
puriffimo, penf. lib. vigmtinouem. Verum etiam 5c
Imagines argentcas deauratasduasfuperrugasmaiorespofuit,
penf. libras nonaginta. Immo 5c canthara argentea duo in PrcC
byteriofecit, penf lib quinquaginta. Necnon 5c feneftrasip-
fiusEcclefixexmetallociprynodecorauit. Et alias feneftras de
vitro diuerfis coIoribusdecorauit,5cc.
Ipfeautem a Deo prote*
dus Venerabilis, 5c Almificus Pontifexfecit inBafihca B. Petri
Apoftoli nutritoris fui in medio Bafilicac Crucifixum ex argento
puriffimo penf lib. feptuaginta & duas. Item a Deoprotedus
idem Prasclarus Pontifex fecit fuper Altare beati Petri
Apoftoli
fautoris fui veftem de chryfoclauo mirae
tem hiftoriam Dominicas Natiuitatis,
magnitudinis, ha ben- D
gemmis preciofiffimis, 5c
margaritis ornatam. Fecit autem in fupradida Ecclefia vela de
ftauraci, atque de fundato, pendentia inter column as maiores
dextera laeuaque, numero
fexagintaquinque, 5c alia vela alba-»
holoferica maiora tria,que pendent ante regias in
introitmatque
ibidem eius Beatitudo fecit Crucifixu ex
argento purifsimo, qui
flat iuxta Altaremaius, mirae
magnitudinis decoratum,penf lib.
quinquagintaduas. Cui fuperfecit gabatha fex cum Cruce ex
argen-
 Au<ftore Romano Canonico. 27
A argenro purifsimo, qux pendent ante atcummaioremdextera
Ixuaque, pen£fimdhb.duodecim6cfeitiis.Enimvero, 6cinibi
fecit prxclarus Pontifex vela
deftauraci, quae pendent in arcu-
bus a rgenteis in circuitu Alcaris, 6c in
Presbyterio, numero no-
naginta 6c fex 5 ex quibus duo habentia in medio Cruces deu»
chryfoclauo cum orbiculis, 6c alias o&o cum periclyfi de
foclauo Necnon 6c chry-
.

coiumnisfuis fecit ex atgento

arcus cum

purifiimo in fupradi&a Ecclefia 6c in medio Presbyterio,penf.fi-

mul lib. ducentas
quinquaginta & vnam, & femis. idem verb al«
mificus Pontifex fecit vbi
fupra Crucem,anagliphaminterfati-
lemexauromundiffimo, pendentem in pergula ante Altars,
B cumcandelisduodecim, penflib. 13.
Prxfatus vcro venerabilis,6c
prxclarus Pontifex fecit in Bafili-
B. Petri
ca
Apoftoli, nutritorifuogabathamexauropuriifimo,
anagiipham gemmis pretiofisornatam, qux pendet ante imagi-
nem
ipfius Apoftoli in ingeffuveftibuli,psnf.librasfeptem 6c fe-
mis.Faciem verbfacri Altaris
ipfius Apoftolorum Principisab
imo vfque ad fummum,cum luminaribus
inferius fuperiufque,
necnon 6c intra Confeffionem, Saluatorem
ftantem, dextra las-
uaque eius, B. Apoftoli Petri 6c Pauli, habentes pariter coronas,
C ex gemmis preciofi$$atque
ftiuitexauro fuluonimis,
pauimetumipfius Confeffionis inue-
penf libras quadringentas quinqua-
ginta 6c tres, 6c vncias fex. Verum etiam fuper ipium factum Al-
fecit veftem
tare
chryfocIauam,habentemhiftoriam Dominicx
Afceofionis, 6c Pentecoften, cum periclyfi de
Pari modo vbi
chryfoclauo.
fupra fecit Imaginem ipfius Apoftolorunu
Principis in porta virorum,ex auro puriftimo, 6c gemmis precio-
fiflimis, mirx magnitudinis, 6c pulchritudinis decoratam,
lib. decern
penf
6c nouem, 6c vncias tres. Prxfertim verb idem bea-
tiiiimus Pontifex fecit vbi
fupra cancellos
fufiles in ingreffu Pre-
sbyterij, feu in dextra parte lxuaque 5 necnon 6c in ingreffu ve-
ftibuli, ex argento rnundifiimo, penf fimul lib. mille
quingen-
tas
feptuaginta&cres; Simulque 6c columnastornatiles, tamj
D in ingreffu corporis, dextra
lxuaque ex parte virorum, ac mix-
liemm,paria 06b o, penf fimul libras centum nonaginta: necnon
6c arcus
argenteosodbo , penf fimullibras centum quadraginta
6ctres. Fecit autem idem beatilsimus Pontifex in Bafiiica beau
Andrex vbi fupra regnum ex auro
purifiimo, cum gemmis pre-
ciofis ornatum, penf lib. duas, 6c vncias
quinque *
Necnon, 6c fuper Altare beatx Petronillx vbi fupra, fecit re-
gnum aureum cum gemmis preciofifiimis, penf. libras duas ,6c
vncias tres.6cc.Hfe^** Petro Apbftolo fautori fuo Euan-
H ~
gelia
 2 8 Breuis defcriptio V aticanas Bafilica:.
geiia aurea cum gemmis praxinis, atque hyacinthinis, 6c albis, A
mirxmagnitudinis, in circuituornara,penf librasdecern6cfep*
tem, 6c vnciasquatuor. Hie fecit Calicem aureum prxcipuum
diuerfis ornatum lapidibus preciofis, penf. libras vigintio&oj 6c
patenam auream penf lib. vigintio&o, 6c vncias nouem.
Pari modo in Bafilica ipfius Apoftoli fecit Cherubim ex arge
to puriffimo deauratos quatuor, qui ftant fuper capita columna-
rum
argentearum ftib ciborio, penf libras nonaginta 6c tres.Fe-
citquoque idem prxcipuus Frxful vbi fupraimaginemSaluato-
tis auream, quae flat in trabe fuper ingreflhveftibuli, penf libras
feptuaginta 6c nouem, 6cc»
Fecitautem Venerabilis 6c prxclarus Pontifexfuper Altare B
Beatx Petronillxcyborium cojumnis porphyreticis ex argento
purifsimo mirx magnitudinis decoraturn, penf lib. trecentas
quadraginta 6c o6toj atque Imaginem argenteam ftantsmfub
area de ipfo Ciborio, penf libras decern 6c femis, 6cc.
Fecitaatem idem egregius Frxful in Bafilica beati Petri Apo-
ftoli calices maiores ex argento mundiffimo,qui fedenc fiiper tra-
hes argen. numero decern 6c o&o, penffimul lib. centum o&o-
ginta duas. Necnon vbi fupra fecit ceroftatas maiores fufilesex
argento purifiimo,qui ftant ante Confeffionem, penf libras cen-
turn
nonaginta o&o, Inusftiuit verb fuper trabem ex argento
mundiffimo, qux eft ftper Imaginem auream in ingreffu vefti- C
buli,penf lib. centum viginthex, 6c femis. Verumeciam vbi
fupra fecit lucernas fufiles duas ex argento puriftimo, penf fimul
libras viginti 6c feptem. Et hoc conitkuit,vt Dominicorum dies,
velinfan&isfolemnitatibus, hincinde iuxta Le&oriam confi-
fterent 6t ad legendum facras le£tiones luminis fplendore re-
fulgerent.
Hie fecit ad B. Andream Apoftolum ciborium ex argento
puriifimo fuper Altare maius,penflib. trecentas 6c quinque. Hie
aucem prsecipuus Pontifex diuinitus infpiratus,
Baptifterium vbi
fupra confpiciens ? quia iam prx nimia vetuftare ruinx proxi-
mum inerat, 6c
quia anguftior locus populi exiftebat, qui ad D
Baptifmumveniebat, idem Prxful a fundamentis ipfumbapti-
fierium in rotundum ampla largitateconftruens, in meliorem
erexitftatum; atque factum fontem in medio, largiori fpatio
tundat?it, 6c in circuitu columnis porphyreticis decorauit: 6c in
medio faotis columnam pofuit, 6c fuper columnam Agnum ex
argento purlfsimo, fundentem aquam, qui penf lib. decern 6c
ot\o, 6c vnd&£ decern. Necnon 6c Altare ma ius lub abfida con-
fttuxit. Cuius facfem, atque Confefsionem, feu rugas, ad deco-
rem
 Au&ore Romano Ganonico.
9
A rem ipfius facri Altaris inueftiuit exargento mundifsimo, pent
fimul lib. quadraginta & o<5k>. Verum etiam & veftem de ftau-
raci Taper earn pofuit, atque
regularem ibi fuperinucfticum ex
argento putifiimo fecic-Ecfuperipfum regularem pofuit arcum,
& gammadias
exargento, qui pent fimul lib. o&uaginta. Nec-
non &
Imagines tres, vbi lupra, pofuit, penlan. inibi lib. trigin-
ta & feptem, & vncias decern.
Ipfum vero baptifierium diuerfis
in circuitu decorauit pitturis.
Oratorium vero (an&xCrucis, vbi
fupra.quodiam prxni-
mia eratvetuftateruiturum, hie
prxcipuus Paftorafundamen-
tis fimul cum abfida,nouo aedificio erexit,6c ad
perfe&um vfque
B perduxit j atque ipfam abfidam ex mufiuo diuerfis decoratanu
piduris atquemarmoribus, mirofplendoreornauitivbidcob-
tulitCiborium fuper Altare cum columnisfuisj
atque faciemj
ipfius Altaris inueftiuit argento purifsimo penf lib. centum vi-
ginti&vnam, & vncias duas. Regnum fpanoclyftum ex aura
purifsimo cum Cruce in medio pendens fuper ipfum Altarzj
penflib.vnam, 6c vneiasvndecim. Necnon 6c alias columnas
argenteas quatuory 6c fuper ipfas columnas regularem inuefti-
turn
argento purifsimo, penf inibi librasfexaginta 6c quatuor,
6c vncias tres. Arcus argenteos tres
pent lib. quadraginta 5c tres,
& vncias o<5to. Imagines argenteas deauratas tres,
penf inibi
C lib. triginta. Caniftros argenteos interfaces duodecim,
penf. fi-
mul libr. feptuaginia 5c o&o Gabathas
. argenteas interfatiles
fundatas viginti vnam, 5c Crucem vnam
penf in vnumlibras
quinquaginta. Vcftem fuper Akare de fundato vnam. Et alia de
blattin, cum chry foclauo; necnon 5c aliam veftem albam rofa-
tarn cum
chryfoclauo. Velum modicum chryfoclauatum cum
Grucifixo, 5c margaritis ornatum. V ela de ftauraci feptem.Vela
de fundato quatuor. Vela modica,
quas pendent in regulari an-
te
Imagines Tyrias, fex. Vela albaferica ornata in circuitu de-»
fundato duodecim. Velum mains album rofatum, ornatum de-
fuper de quadruple vnum, 6c aliud velum rubeurn cum bubalo,
D quod pendet ante regiasmaiores . Vela modica de ftauraci qua-
tuor ,
quae pendent in regulari ante Imagines * fed 5c alia velau
promifcua ferica numero vndecim. Fecit vbi fupra ad fontes
vela tria, qux pendent in
regularem ante Imagines ,5c alia vela
ferica numero vigintiunum.
Hie fecit beato Petro Apoftolo nutritori fuocalicem aureum
praecipuum fpanoclyftum diuerfis ornatum lapidibuspreciofis
penf libras triginta. Pari modo fecit 6c patenam auream fpano-
cly ftam fimiliter, diuerfis ornatam prcciofis lapidibus, penflib.
D j vigin-
jo BreuisdefcriptioVatican#BafiHoc,
vigintiquinque . Fecit verb fuper ciborium de Altari maiori A.
beato Petro Apoftolo canthara maiora quatuor ex argento pu-
riffimo, habentia in medio cereos ex argento deauratos, penf. in
vnum lib. centum 6c quadraginta. Praedidus verb , 6cpraeclarus

Pontifex fecit vbi fupra thuribulum Apoftolicum ex auro puriffi-

mo penf lib. duas, 6c vncias quinque. Fecit verb veftem fuper

Altare mains chryfoclauam diuerfis ornatampi<5luri$,quam con-

ftituit quatuor temporibusper annum in duodecim leblionibus
ibidem ponere. Fecit vbi fupra Coronas maiores ex a rgento pa
riffimo quatuor , penf fimul libras centum quinquaginta qua-
tuor, 6c fern is. Fecit vero vbi fupra le<5lorium argento purifsimo
miras magnitudinis decoratum, penf libras centum quadragin- B
ta6ctres: necnon 6c ceroftatas ex argento mundiffimo fiances
iuxta ipfum leftorium, penf fimul lib. quadraginta 5c nouem.
Verum eriam, 6c fuper ipfas ceroftatas fecit lucernas fufiles birni-
xas duas ex argento puro,penf lib.
viginti 6c feptem. Et hoc con-
ftituit, vtDominicorumdie, velinfan&ris folemnitaribus, hinc
inde iuxtaledloriumconfifterent, 5c adlegendumfacrasleblio-
nesluminis fplendore fulgerent. Farocantharos fecit in Presby-
terio numero quatuordecim ex argento mundifsimo,penf fimul
iibrasquadringentas triginta 6c tres: necnon columnas o&o, 6c
arcus
quatuor fecit ex argento, penf inibi libras centum feptua-
ginta&tres. r. c
Fecit verb vbi fupra calices fundatos ex argento, qui pendent
inter columnas maiores, dextra lasuaque Bafilicae, numero fexa-
ginta quatuor, penf pariter libras quadringentas fexaginta 6c
vnarn.

Idem verb praefagus Antiftes, vbi fupra ad beatum Andream

Apoftolum inueftiuit Altare maius argento purifsimo deaurato,
mirodecoreornato, qui penf vndique libras centum triginta-.
quinque. Cantharas ex argento purifsimo duodecim, penf fi-
mul libras quinquaginta 6c duas. Ganiftros duodecim ex
argen-
to, penf librasfeptuaginta 5c odlo. Inueftiuit vero Altare beatas
Fetronillas argento purifsimo deaurato diuerfis ornatum pidlu-
, D
ris vndique, penf libras cenrum
fexaginta 6c duas, 6c vncias
o&o.Necnon inueftiuit Altare beati Gregorij Confeftoris atque
Bontificis argento deaurato vndique, penf libras centum
vigin-
t i 6c feptem. Fecit vbi
fupra, in gremio Bafilicx B. Petri Apoftoli
cortinam maiorem Alexandrinam holofericam, habentem in-»
medio adiun&um fundatum, 6c in circuitu ornatum defunda-
to. V erum etiam idem
prxcipuus Prxful fecit thuribula Apofto-
lica exautQ tuuifsimo duaiex auibus vnum mifit intus
fuper cor-
rl nus
 Au&ore Romano Canonico. 21
A pus eius, penf lib, duas 6c alterum penf libras duas, & vncias
o&o: quod praecedit
per ftationes, 6cc.
In Ecclefia bead Petri
Apoftoli fecit caniftrum de
rifiimo penf lib. viginti duas. &c. Fecit veto idem argento pu-
tiftes beato Petro prxfagus An-
Apoftolo Calicem aureura, diuerfis ornatum
preciofis lapidibus, qui prxcedit per ftationes, penf lib. trede-
cim. Hie fecit in Bafilica
ipfius Apoftoli velum chryfoclauum,
quod pendet fupra in ingreflu veftibuli. Item aliud velum maius
e
chryfoclauo, quod pendet in trabe argentea ante Imaginem
Saluatoris fupra in ingreflu veftibuli. Coronam
maiorem ex ar-
gento purifsimo pent lib. quinquaginta & tres, & vncias o&o.
B Farum argenteum pendentem infra
ipfam coronam penf libr.
viginti 6c tres. Item coronas argenteas quatuor, penf. lib. quin-
quaginta6cfeptemjCaniftroso<fto, qui penf fimul lib. quadra-
ginta. Hie verb pro amore, 6c cautela Orthodox# Fidei fecit
vbi fuprafcuta argentea duo, fcripta
vtraque Symboloj vnum
quidem Uteris Graecis, 6c alium Latinis, fedentia dextra laeuaque
fuper ingreflum corporis, penf inibi lib. nonaginta quatuor, 6c
vnciasfex. Fecit vbi fupra in
gremio Bafilicx cortinam maio-
remholofericam fundatam vnam, ornatamincircuitu de fun-
dato. Velum album holofericum rofacum maius vnum
quod
,

pendet in trabe maiore fuper Imagines aureas, ornatum in cir-

C cuitu de fundato. Enimvero vbi
fupra ad fontes fecit vela ferica
albanumero nouem, ornata in circuitude fundato. Hie
verb,
vbi fupra inueftiuit Akare beatifsimi Leonis Confefforis
atque-»
Pontificis ex argento mundifsimo deaurato,
penf fimul lib. cen-
turn 6c nouem Item inueftiuit Altare bead
Gregorij Confeffo-
.

risatque Pontificis ex argento mundifsimo deaurato, penf vn-

dique lib. centum viginti 6c feptem. 6cc. Prxfatusvero venera-
bilis, 6c prxclarus Pontifex, fecit hf Bafilica bead Petri Apoftoli
nutritoris fui fuper Altare maius ciborium cum columnis fuis
quatuor ex argento purifsimo deaurato, diuerfis hiftorijs mirx
magnitudes mirifice decoratum $ quod penf lib. duo milie fep-
D tingentas 6c quatuor, 6c vncias tres. etc. Sed 6cin Mufileobea-
tx Petronillx,
quodponitur ad beatum Petrum Apoftolum,fecit
vela alba maiora tria, minora o<5to, ornata in circuitu de funda-
to. Fecit verb idem
prxclarus Pontifex ante Gonfefsionem ipfius
Apoftolorum Principis Angelos ex argento purifsimo dextra lae-
uaque, penf inibi lib. centum quadraginta 6c fex. Necnon 6c
alios Angelos duos ex
argento purifsimo deauratos, quiftant in
trabe maiori fuper ingreflu
veftibuli, dextra lxuaqueiuxtalma-
ginem Saluatoris auream, penf fimul lib. fe&aginta tres. Et alios
Angelos
 .. f

h'

32 Breuis defcriptio Vatican^ Bafiliar.

I Angelos quatuor minores ex argento purifsimo deauratos vbi A
fupra, dextra Ixuaque, qui penf. fimul lib. fexaginta odlo. Ve-
i mm etiam fecit vbi
in ingrdTu
fupra columnellas ex argento deauratas lex
veftibuli diuerfis depidlas hiltorijs, qux penf fimul
W lib. centum quadraginta & feptem . Fecit & Crucem maiorem
j ■' m
argento purifsimo deauratam, qux flat iuxta Aitare mains,
iiii'
I ex

penf lib. vigintiduas. Fecit verb vbi fupra arcum maiorem ex

argento rnundiflimo deaurato fupra in ingreffu veftibuli, penf.
4 r
lib. centum triginta & ynam,6c femis. Fecit vero vbi fupra intra
Confeffionem B. Leonis Confeflbris, atque Pontificis, Euange-
! 1 lium ex argento mundifsimo deauratum fupra in ingreffiivefti- B
buli, penf lib. quadragintaodto, 5c femis. Fecit vbi fiipra co-
lumnellam vnam de argento puriffimo , penf Jib, decern 6t

Hofpitale a futida.
feptem , &c»
mentis faftti a Lec- Hie autem prxclarus Antilles dminitus infpiratus,Hofpitalem
ficTertip.
beatoPetro Apoftolo, in loco, qui Naumachiadicitur, a fun-
danientis nouiter conftruens, diuerfa illic domorum xdificia de-
corauit, atque Ecclefiam inhonorem beati Petri Principis Apo-
ftolorumanouoconftruxit. In qua etiam Sandtorum Ecclefix
Chrifti Martyrum corpora deferensrecondidit, & omnia, qux
in prxdidlo hofpitali erant necelfaria,
conftruxit.
Prxdia etiain illic vrbana vel ruftica,pro alimonijsCbrifti C
,

pauperutn, feu aduenis, vel peregrinis, qui ex longinquis regio •

nibus veniunt, obtulit, ad exaltationem fandlx Dei Ecclefix, 6t
nopals s.stepha falutem Populi Romani. Prxfertim igitur 5c Monafteriumfam
Y%
m catagaih paai-
a chrifti primi martyris Stephani, quod appellatur Gatagalla-#
Patricia, quod prx nimia vetuftate iam emarcuerat, atque ex
111: parte corruerat,idem prxfagus Pontifex certamen ponens a fun-
damentis, fimul cum Oratorio, firmum iaciens fundamentum,
in melioremerexit (latum. Gradusvero, per quos ingreffus eft
in Ecclefiam B. Petri Apoftoli a S.
Andrea Apoftolo, qui vetufta-
II
te confumpti erant, a nouo refecit,
Pari modo, 6c MonafteriumBeati Martini Confeflbris,atque D
IMI» 1 Pontificis, fitum vbi fupra, quod nimia fyerat vetuftate
rum, pene omne a fundamcntis reftaurauit. Sacra verotedla-j
Bafilicxfandti Andrex Apoftoli, quod appellaturCatabarbara^
quafla •

Patricia, qux per olitana iam fuerant tempora vetuftate com

fumpta, nouiter reftaurauit, 6cc.
■
f.i ■ i Idem verb fandtifsimus Prxful, fandli Spiritus illuftratione-?
IK
II perfufus, fecit beato Apoftolo nutritori fuo calicem aureum
' 1 #1!
prxcipuum tetragonum fpanoclyftum, diuerfis ornatum pre-
ciofis lapidibusVpondere lib. triginta 6cduarum. Necnon fecit
ll ' '

&
} I.,?'

II
 Au&ore Romano Canonico.
5*
A &
patenaaurcamfpanoclyftammiraemagnitudinisdecoratam,
pent lib. vigintiquinque, 6c vncias nouem. Fecit autem inBa-
filica, cuius fupra, farum in moduin retis cum caniftro s & cm-
cem de
argento purifiimo, qui pendet fub arcupiincipali. Nec-
non 6c alium farum maiorem in modum
retis, cum caniftris
viginti, pendentemfub trabem maiorem argenteam, ad orna-
turn fandtas Dei Ecclefiae,
qui pent lib. duo mille, centum qua-
tuor, 6c vncias feptem, 6cc.
Hie vero venerabilis, &
praeclarus Pontifex fecit in Bafilica
beati Petri Apoftolinutritoris fui caniftros interrafiles
exargen-
topuriflimo, taminquadriporticu, quatnquein gremio Bafili-
B cx numero 2 2.
,
penf fimul lib. centum vigintiquinque > Gaba-
thas fundatas fignochriftas,
quje pendent in quadriporticu, in_.
faro asreo in medio Bafilicas, numero
quadraginta & odto,penf.
fimul lib.centum 6c vnam, & femis. Fara
argencea cria5 quae
ftantfupertrabes argenteos, penfilib.nonaginta&tres. Arcus
argenteos duos, penf lib. quadraginta 6c vnam, 6c vncias odfco.
Vela de blattin maiora, quae pendent
per trabes argenteos,
dextera lasuaque
Presbyterij, necnon 6c in circular fedis, nu-
mero triginta, ornataincircuitu de quadrapulo. Vela modica
defundato numero quadraginta 6c feptem, ornatain circuitu
de blattin Byzantco, 6c inueftita dc blattin
Neapolitan© Nec- .
C non 6c in gremioBafilicae fecit cortinam maiorem Alexandrinam
miraemagnitwdinis, 6c pulchritudinis decoratam, ornataminj
circuitu tyrio, 6cc. Veriimetiam & in Ecdefia beati Petri
Apo-
ftoli, vbi fupra fecit veftem rofatam habentem hiftoriam Domi-
ni noftrilefuChrifti,
quando extendit manus, 6c apprehendk
B. Petrum Apoftolum defludfcibus maris, &c.
Idem verb beatiffimus Prxful fecit in Bafilica B. Petri
Apofto*
li nutritoris fui ante
Presbyterium farum volubilem ex argen-
to purifiimo, cum coronis 6c crucibus,
penf. inibilib. triginta
quinque,6c vnciasfex. Verumetiamidipfumdeorfum, vbifa-
cratiffimum corpus ipfiusPrincipis Apoftolorum
requiefcit, re-
D nouauit
Imaginem auream habentem vultum Saluatoris Domi-
ni noftri IESV CHRISTI, acfandx DeiGenitricis MARINE Do-
minae noftras,6cBeatorum Apoftolorum Petri, 6c Pauli,
atque->
Andreas,necri on 6c B.Petronillas Martyris: vbi 6c addidit auri ob-
rizi lib. r 1. 6c vncias tres, 6cc. Pari modo in Bafilica B Petri
Apo-
ftoli fautoris fui fecit
regnum ex auro purifiimo, diuerfis precio-
fis ornatum lapidibus,
penf lib. feptem ] Hasc,multis alijs omit
fis, funt ab Anaftafio in vita ipfius Pontihcisdefcripta.
Accedamusiamaddona digna, 6c alias res in hac Bafilica fa-
E <Sta
14 Breuis defcriptio Vaticanx Bafilica;.
da Leone Quarto Pontifice fandbiumo, ab eodemAnaftafio
a A
adnotata in vita eiufdem [ Hie vero, inqult, infignis, & prteclarus
Antilles, fuperno araore exardefcens, obtulit in Bafilica beati
Petri Apoftoli coronam ex argento purifsimo vnam, penflib. vi-
ginci 6c quatuor. Gabachas interrafiles duas, penflib. duas. Vela
feptem, duo quidem de fundato 6c alia duo de ftauraci, 6c tria de
fpanifco. Obtulit vero ibidem ad fplendorem, 6c gloriam ipfius
venerandae Bafilicae, cortinam Alexandrinam mirae pulchritudi-
nis vnam, habentem hiftoriam Pauonum portantium defuper
homines, 6c aliam hiftoriam Aquilarum, rotarumque, 6c auium,
cum arboribus, 6cc. Ec quia Diuino Temper crat munere peror-

natus, dignamque de omnibus curam, 6c folicitudinem habere B

ftudebat j feliciter fecit in Oratorio fandti Andreae Apoftoli ad
fan6lum Petrum vela maiora de fundato duo, 6c alia minora
quinquc, ornata incircuitudeblattin. Hie quoque prxdidlus
PraefulaDeoamabilis, 6c pmdentifiimus Papa fecit in Bafilica
beati Petri Apoftoli vela de fundato in circuitu compta de blat-
tin, numero quadragintaqusnque . Fecit autem idemegregius
Pontifex in Monafterio fandti Martini, quod beati Petri Bafilicae
cohasret, ad laudem 6c gloriam ipfius beati Martini Oraculi, mi-
raepukhritudinis veftem perfecit habentem hiftoriam fuperiiis
memoratiSandli iacentisin le&ulo, cum effigie Saluatoris Do-
mini noftri lefu Chrifti. Simul effigiem fandtae Martyris Agathae, G
habentis ad pedes effigiem ipfius almi Ponticfiis,habentem gem-
mas
hyacinthinas decern 6c feptem. Item in eodem Oratorio
fecit vela quatuor, 6c vnum quidem habens rotas de chry fbcla-
uotres.6cc.
Hie vero venerabilis, 6c praeclams Pontifex fecit in Bafilica
beati Petri Apoftoli nutritoris fui caniftrum interrafile de
argen-
to
puriffimo penflib Vbifupra obtulit coronas de argen-
to
puriffimo penflib Hie verb beatiffimus6c praeclarus Pa-
pa,fuperno fretus amore, obtulit beato Petro Apoftolo, ad fplen-
dorem 6c gloriam ipfius fandtiffimaeBafilicae,lucernam bimixin
de argento puriffimo, penf lib.
quadraginta quinque, 6cc. D
Fecit idem fandlifsimus, 6c beatifsimus Praeful in Ecclefia bea-
ti Petri Principis Apoftolorum
vela,quae pendent in arcu Presby-
terij, ex aurotexta, habentia hiftoriam beati Petri Apoftoli, nu-
mero decern 6c odBo. Necnon in Oratorio beati LeonisCon-

fefforis, atque Pontifieis, quod eft fitum infra prxdidtam Ec*

elefiam, veftem de fundato vnam, habentem hiftoriam Aquila-
rum Obtulit quoque vbi fupra coronam de
argento vnanu
.

penflib, ,....6tc.
Item
 Au&ore Romano Ganonico.
jc
A Itemfandb'fiimus, & angelicus praefatus Praeful, poft depra-
dationem Saracenorum iftiusEcclefias, fecit
Petri
fuper corpus beati
Apofloli Imagines argenteas, totafque, numero rres: 6c
vnam quidem in medio, habeneem
effigiem Saluatoris Domini
noftrilefu Chrifti
cumgemmisinoapitepercrucem, ornatam
hyacinchinis 6c prafinis. Item aliam quandampofitam ad dex-
ttam partem Saluatoris 6c habentem vultum beati Petri
,
Apo-
ftoli, 6c beatae Petronills. Aliam quandam pofitam ad
partem-,
lasuam depidlam, vultum habentem beati Andreas
Apoftoli, fi«
mul 6c vultum prasdidti Summi Pontificis,
pent libras centum
6cquatuor. Fecit vbi luprafaraacrea, quae fedent fuper veftibu-
B I am facri Altaris, nunaero duodecim, &c.
Ipfe quidem a Deo procerus , 6c venerabilis Praeful, intra Ba-
filicam beati Petri Apoftoli Oraculum mirae
pulchritudinis, fum-
mique decoris conftruxit $ quod pulchrismarmoribuscircum-
dans, fplendide compftc j abfidamque eius ex rnufiuo, aureo lu-
,
perindudto colore, glorifice decorauit. In quo etiam venerabile
corpus beati Leonis Confeflbrisatque Pontificis recondens, fa-
crumdefuper conftruxit Altare, 6c Ciborium cum Cruce cxau-
rata,adlaudem, 6cgloriam Chriftinominis, hoc fretus amore
C perfecit, vt fibi dignum in aethers conquireret locum.
Patratis itaque omnibus,
atque perfedHs operibus, quorum
iam ftgillatimfuperius nomina
fcripta, vel memorata funti con-
feftimidem Paftor, 6c Pater cgregius, quamuis vniuerfarum-.
proficuam Ecclefiarum Dei curam, digtiamque folicitudinern
gereret, 6c ad omne opus bonumprae omnibus intentus exifte-
ret s ex intimo cordis
fuilongatrahens fulpiria, cum quotidio
beatifiimi Apoftolorum Principis Petri lacratifiimum Altare-*
cernerst violatum, 6c ad
tantaminhoneftatemaSaracenisper-
fidis, Deoque contrarijs,6c vilitatem perdu&um, etiam, 6c quod
dolentes maerentefque dicimus, ipfe vndique Chriftianum po-
pulum ad iam fati Principis facratiffima, orationis caufa, vel gra-
tia,limina deftinari cerneret,6c ob hoc vota fua,vt olim perficere
D non pleniter latagebat: Ideo omnipotentis Domini fretus auxi*
lio, atque confilio 6c virtues munitus, aureis, fimulque argenteis
tabulis, non tantum Confefsionem facram, verum etiam front-
tem laspedi£H Altarisiatis decenter, 6c honorifice perornauit, vt
praefens per omnia opus ibidem dedicatum luce clarius manife-
flat. Qaamobrem venerandi Altaris frontem praedpuamtabu-
lis auro optimo nouiterdedicauit, vna cum
gemmisquampluri-
mis valde optirais, ac
preciofis, totam circu mdedit, 6c in melio-
rem, vtprius, ftatum decoremqueperduxit. Inquibusfcilicet
1? 2 aureis,
 }6 Breuis.defcriptio Vatican® Bafilica;.
aureis, vt di&um eft* cabulis non foliim R^dsmptobs noftrj for- A
sna depicta prsfuigec» veriim & cias venerandaa*.
acqaefodiciapafaGr^ ac falutifcr^ Cruei5> nl rioft > [A ^ '
Petri quqque, Paulique pariter vidfos^que Andrew, in prx-
noroinatis tabulis iimiliteriplendeppatqiie cprufcantdntcr quos
landliffimj Quarti Leonis Piasfulis, netnon,-& fpccialis filljM ,
Domni Impeiacoris Lc.harij propter futurammemorianr,Sum
mercedem, perfonxDeo carx, per.cun'6te;.fecula venerandx*
depitftx runt. F^it denique tabulam de fihako, 9pm duccmas
fexdvclm auri ohrizi penf hbras. CpnfoflBonem vero crebro di-
£H Akaiisy tabulis ex argento paratis puriftmo >fimift modo tota
animi deuotione ad antiquum decus, 6c ftatum perduxfoln qui- B
bus Saluacorem in throne fedeqtem confpicirnus, preciofas in~>
capite. gemmas haben^em i 6c a bex'tris illius Cherubim, a txiia
quoqpe ejus vultus Apqftglorum.y cxterorumque depicios* Jnao
5c regas/acrx Ccnfeffionis ex argento coiiftm6^as, veltus ha-
betesbeatifsimi Petri 6c Pauli, penC omnia Iih,ducentas 5c c £1 ot
Ipfe vero a Deo amabilis, & prudentilsimus Pontifex fecit in
Bafilica beati Petri Apoftoli vela ex auro texta, petiden. in arcu*
bus, compta in circuitude blattin, numero vndecim. Neencn
& in Oratorio fandliLeonisPontificis intra Ecclefiam beati Pe-
tri Apoftoli fecit veftem ferkamalbamfigillatarn cuiri gamma-
dijs, & periclyfi de blattin vnaro 5 6c vela fimiliteralba maiora c
duo, minora o&o, 6cc,
Aliam.yerb veftem miraevarietatisin Bafilica (an&x Perronil-
Ix perfecit, habentem rotam» aquilamque cum Criice de chry-
foclauo, 5cgammadijs vnam, 5cc. Qui fummus, 6c prxcipuus
Prxful fecit in Bafilica beati Petri Apoftoli cortinam holofericam
cum
hiftorijs multis, claritatis immenfx, ad decorem,6c glo-
riamipfius facratiftimx Bafilicx, VnamXum verb hxc#& quae
fcripta lunt, Leo vir beatifiimus, Quaxtufque Prxfal, Domino
folicitante, amoris, acdefiderijgratia, perdiuerfapiorumloca
Sandlorum perfe&ius contuliffetj tunc deRomanx Vrbisftatu,
ac reftauratione murorum, qui
longo iam fenio, atque vetufta- D
te
nimiafratfti3dirutiquefunditusvidebantur,ccepitcum IESV
CHRISTI Domini tracftare confuku : nc fi diu, fub faac negli-
gentia, fiue obliuione conftarent, aut Domino permittento',
faciliusabhoftibuscapi, aut forfan expugnaripotuiffent, Ideo
ne hoc in futurum malum fieret, omnes prxnominatxmuros
Ciuitatis RomanXjduodecimainftante Indi&ione renouaro,
atque ad,priorem cultum decufque, totamentisalacritate cu-
iauit,&c.
Fecit
A Fecit etiam idem beatifsimus Praful poft depraedationem Sa-
lacenoium, in Ecclefia beati Petri Apoftoli Crufifixum miix

magnitudinis, conftru&um cum gemmis hyacinehinis, de ar-

gento purifsimo, exauratum, pent lib. feptuaginta, & alias
gemmas albas ft ptem, maiorem vnarn, &c.l
Pergit Anaftafius: [ Pro his igi tur beneficijs, vt iam enarratnm
eft, beatus Pontifex obtulit inBafilica bead Petri Principis Apo-
ftolorum poft de praedationem gentis Agarenorum, arcus de ar?
gento mundifiimo numero treidecim, Ex quibus duo, quos po-
Juitapartpdextra, feu finiftra in Presbyterio, mirsmagnitudi-
nis, pent lib,..,.*
B Idem quoque beatiftimus Prceful fecit in Ecclefia beati Petri
Principis Apoftolorum veftem vnam auro textam, habencenu
hiftoriam, qualiter beatus Petrus praedicauit ad Sancftam Roma-
nam Ecclefiam,cum gemmis albis, id eft,
margariris feptem, 6c
cum gemmis prafinis vndecim, necnon* 6c gemmis
hyacinth*-
nis viginti 5c feptem,
Fecit & in Ecclefia beati Andreas Apoftoli Ciborium fuper
Altare ex marmore; necnonSccalicemdeargento, cumcoro-
nis pendentibus in eodem Ciborio, numero duodecim, penfan.
lib...... Fecit etiam ibi ipfum. Campanile, 5c pofuit campanam
cummalleo xtco, 6cCruceexaurato. Necnon5cin Ecelefhu
C beati Petri Apoftoli obtulit turibulum ex auro
purifsimo diueifis
gemmisornatum, 6cc. ] ^ ^ o, / r
Pergit etiam Anaftafius infra hoc modo: [ Obtulit in Ecclefia
beati Petri Apoftoli Crucem auro purifsimo, diuerfis gemmis
hyacinthinis albis, 5c finaragdis mirae magnitudinisornatam5
quas ftat parte dextra iuxta Altare maius. In qua etiam nouiter
renouauit virgam, 6c deargentauic earn, in qua praedidla Crux
continetur, penfi lib. argenti vndecim, 6c femis, legente de no-
mine Domni Leonis Quarti Papas. ]
Pergit etiam Anaftafius infra his verbis: [His denique decern
tius confummatis, atque peracftis, poft flebilem, 6c iniquam Sa-
D racenorum depraedationem 5 Catholicus, 6c per omnia laudabi-
lisPraeful, addecorem, 6c laudemEccIefias Apoftolorum Prin-
cipis Petri, fecit mirae magnitudinis acpulchritudints, fuper il-
liusvenerandura Altare, Ciborium, 6c columnas, 6cliliaexau-
rata exargento purifsimo, penf lib. mille fexcentas 6c fex. Nam
6c fuper Ciborium obtulit coronas quatuor, 6c calices fexdecim
ex auro mundifiimo, penf lib,..... Et de argento, vt fupra, ad

honorem, 6c gloriamipfius, Ciborium fecit, calicefque, 6cco-

ronas, numero quadraginta fex, penf lib. vigintiduas, 6c vncias
E 3 feptem.
2 8 Breuis defcriptio Vaticana: Bafilica:.
iepjtem. Necnon & fupercolumnas ipfius Ciborij, propter am- A
plam pulchritudinem, ex argento purifsimo fecit cophinos rta-
mero quauidr,pen£lib.quadraginta & duas. Fecit etiam ibidem

ante Altaris circuitum vela alba holoferica figiUata,numej:6 qua-

tuordecim, liftas habentia de fundaco.
Obtulit inibi & alia vela linea numero quatuordecim, liftam
habentia per circuitum de fericoalbofigillato. Vbi fupra fecit
arcus duos ex argento purifsimo penf lib. quinquaginta. ] Et in-
fra: [ Obtulit etiam in Ecclefia beati Petri PrincipisApoftoloriim
coronam ex argento cum hiftori js,a foris circumdatam, & exau-
ratam, penf lib. feptem. IpfsquoqueaDeoprotedhjs, & bea-
tiffimus Papa, fuperrio fretus amore, obtulit in Bafilica beati Pe- B
tri Apofloli ante Confefsionem facri Altaris a dextris, feu a fini-
ftrfs, ad decorem ipfius Bafilica?, Angelos fex ex argento mundif
fimo, penf. lib. fexagintaquatuor. it fuper illud Ciborium fecit
©leas, qua?pendent in cirCuitu Altaris,faabentes tabulas quaruor
exauratas. Necnon & gammadias numero quatuor. V bi fopra

fecit arcus quatuor, qui ftant in Presbyterio, ex argento rnundsf-

fimo, penf lib. centum, &c.
Et infra: [ Necnon obtulit in Bafilica beati Petri Apoftoli ar-
cos ex
argento mundifiimo quatuor, penf. lib. odfuaginta &
quatuor,&c ]
Et infra. [ Necnon & in Bafilica beati Petri Apoftoli fecifar- G
cusdeargentopuriffimo, cum co!umnis,& lilijs, numero cres*
penf. lib. fexaginta, &c. ] Et infra: [ Similiter vela de fpanifco or-
rntain circuitudefundato,numero tria. Sed & tabulas de ar-

gentoexauratas, ingradu ante Confeflionem beati Petri Apo-

ftoli numero quatuor, & agnos duos, qui penf lib. fimul quadra-
ginta & quatuor. Obtulit vbi fupra coronas porphyreticas mirae
roagnitudinis, ornatas auro purifsimo, cum delphinis duode-
cim, legentc de nomine ipfius almifici Praefulis, penf auri lib.
tres & femis. Necnon, & arcus
argenteos numero decern, qui
penf fimul lib. centum odiruaginta &vnam. Et vela linea, qua?
pendent in arcubus vbi fupra, ornata in circuitu de fundato, nu- P
mero
quadraginta odbo, &c.]
Pergit etiam infra: [ Ipfc infignis, Prxlulque praecipuus, aim
innumera fummi decoris opera in Bafilica beati Petri Coeli cla-
uigeri perfeciffet 5 portas, quas dextruxerat Saracena progenies,
argentoque nudarat, erexit, multifque argenteis tabulis lucifluis,
falatiferifque hiftorijs fculptis decorauit, & in meliorem fpe-
ciem, quam pridem fuerant, reparauit 5 vt omnes,qui in eandem
Bafilicam ingredi volunt,laudes Deo Omnipotenti, fandfcoque
 Au&ore Rom ano Canonico. z
y
A fuo Prasfulatui referant, & expofcanc, vt multa annorum fuae vi-
curricula extendantur, qui canti fulgoris opere, tantoque pul-
tae
chritudinis pondereaulam Dei argento penf lib. feptuaginta^
ornauit. Qui fiimmus, Deoque amabilis Papa, in exordio fui
Pontificij, cum porticus partis laeuae beati praenimia vetuftato
Petri Bafilicae cecidiffet,] celeri ftudio praeclariqs renouauit.
Nam, & ipfius prasci pue farta te&a Ecclefiae magnis trabibus,
procaciqueartificio eleuatis, lucifluc renouauit. Qui ctiam por-
ticum, quae fan&i Andreas coh^ret Ecclefiae, cum cerneretur ca-
fura, in melius noftra fere memoria reftaurauit. Sed 6c came-
ram, quae ante portas argenteas iam di&ae aulas e(fe confpicitur,
B infinito fretus amore renouans decorauit. Et multas pie opera-
riones in eademlpecie Ecclefias fecit 5 quas fi fcripturae traders
voluerimus, lingua narrare non fufficiet, 6c nec fcribentium va-
lebunt articuli fuftinere, Gum ergo per diuerfas Dei Ecclefias
multa perficeret infignia opera ipfe beatiflimus Pontifex, porti-
cum, Bafilicam San&aeDeiGenitricis confiftit, qux
quae ante
iuxta Bafilicam ian&i Laurentij fita eft foris muros, clarius, ac fir-
mius renouauit, &c.
Idem beat jfiimus Pontifex fecit in Bafilica beati Petri Apofto-
li cereos deargentatos, qui ftant in Presbyterio, numero viginti
& feptem, penf. fimul lib, quadraginta. Nam 6c trabes in ingrcfi
C fu, & in medio Presbyterijinueftiuit ex argento puriflimo,penf.
librasfexaginta 6c feptem, 6cvnciastres, Cumautem fupernae
2elo patriae incenfus, fpeciofisChrifti per ordinem ornaretmc-
i tallis, ac ornamentis Ecclefias 5 poft fecit alia multa in aula beati
Petri Apoftolorum Principis: Coronam ex argento puriffimo
vnam, cum catenulis argenteis quatuor, habentemdelphinos
quadraginta 6c duos, penf fimul libras viginti 6c tres. Hie quo-
que Pontifex, Chriftifemperauxiliofretus, ac diuinitus infpira-
|r tus,fecit in circuitu Altaris beati Petri Apoftoli vela ferica de pra-
fino quatuor, habentia tabulas de chryfoclauo cum effigie Sal-
uatoris, 6c Apoftolorum Petri, 6c Pauli, 6c fui ipfius almifici Prae-
^
fulis, & in medio cruces, 6c gammadias de chryfoclauo cum or-
biculis, in quibus funt imagines Apoftolorum, mira pulchritudi-
ne decoratas, quas in diebus feftis ad decore m ibidem fufpen «

I duntur.
i Pari modo fecit vbi fupra alia vela alba boloferica rofiita can-
cellis decorata mirifice, Pafchas obumbrantia facra . Necnon
& aliam coronam minorem ibidem obtulit cum catenulis qua-
tuor, 6c delphinis decern, habentemlilium, 6cvncinum,penC
lib.duas. Huiusnamque beatiffimiPraelulis animus
1
femperde-
uotus
1
fl!
Ififr-f
N
■\ M
40 Breuis dcfcriptio Vatican^ .Bafilic*.
i1 uotusexiftens, preciofis IESV CHRISTI Ecclefias ornament!?, A
fi! »
IN ingenti ob asternas vitas falutem decorare ftudebat amore: 6c,
quodnullusprascefforum eius Fontificum facere arbitrates eft 5
hie fenbto proculdubio fpiritu fernens, atque compulfus, coro-
nas ex auro mundiflimo, inelytis Chrifti videlicet, & San«5tor mru

vultibus refulgentes , inApoftolorum Principis Petri Ecclefia-.

m juxta Altare,fub quo eius facratiflimum corpus requiefcit, dextra

I lasuaque pendentes fieri duas, cum catenulis aureis, bullis, gem-

mifque prafinis decoratas deereijit, habentes in fimul delphinos
*i
Hi fexaginta, penf. lib, viginti,
Hi Feck 6c Crucifixum argenteum miro opere depi&um inea- B
dem Ecclefia, qui in l^ua introitus parte inter columnas magnas
I pofitus ingenti Iplendet decore, habentem libras fexaginta 6c
IIII
duas, dtdimidiam. Ipfe quoque bearifsimus Pontifex fecit in.*
Oratorio bead Andreas Apoftoli, quod fan£fi Petri cohxretEc-
clefias,veftem fericam vnam habentem hiftoriam Aquilarum, 6c
In medio tabulam cum chryfoclauo, in qua depidbe Chrifti, 6c
[Hi!
Difcipulorum eius dextra lasuaque Imagines fulgent, 6c ipfiusal*
mifici Prasfulis, 6cc. ]
Pergitinfra: [Poftpraecipuam verb huius Concilij diffinitio-
nem, beatiflimus eiufdem Praefulis animus, c^leftis Temper amo-

risigneaccenfts, ad reftauranda Ecclefiarum Deicun&orunij C

ornamenta vaforum, ftudium rurfus
coepit ingens habere. Nam
If & in Ecclefia bead Petri, regni Coelorum clauigeri, fecit lucer*
mmexargentopuriflimovnam bimixam, penf, lib. fexdecim.
Necnon 6c in Monafterio fim&i Martini, quod ipfius Apoftolo-
rum Principis Ecclefiascohasret, fecit aliamlucernamex
Ir argen*
to fufilem, penf lib.
viginti 6c feptem, 6c dimidiam, 6cc.
Idem verb fan&iflimus Papa fecit rugulas de argento fufiles
cum cancellis, in
K ingreflu Presbyterij, 6c ante Cbfeffionem bead
I
■:h Petri Apoftoli amatoris fui, quae pulchro lucentes decore, homi-
th nam prasbent mentibus admirationem:
quarum duas penf libras
.

lexcentum quadraginta 6c duas: alias veroduas libras

■N
quingen- p
PI
I1S:
tas6co<5hiaginta,6cc.
[h|
'S
Sedquia, vtfaepediximus, hums fereniffimi Prasfolis animus
leVrisfonSon? lHaxime beatiffimi Praefulis Apoftolorum Principis Petri reple-
w
'

[' i'l BaVSArom»rtno, £us amore > *pfi#s fummas Ecclefiae, cuius,diuina difpenlante po~
L
ill
si &c,
tenria, thronum regebat, mulca defiderabat femper ornamenta
perficere.
Fecit fuper eius fanftum Altare veftem de
.if chryfoclauo , ha^
bentem hiftoriam in medio Saluatoris inter
,
Angelicos vultuis
fulgenris, Petroque Apoftolo claues Regni Coelorum tradenris:
&in
III

>!:!
 Au&ore Romano Canonico.
41
A 6c in dextra
Ixuaque, gloriolam Petri,6c Pauli paflionem
tern. Inter
quos ipfe Prxful ciuitatem, falgen-
quam fieri iufferat, Petro
interueniente offert depidam, 6c Crucem
auro, gemmifque ni-
tentem, 6c in circuitu Altaris, 6c
defuper habentem pannos feri-
cos
preciofa Aquilarum hiftoria textos, quorum duo aurati cer-
nuntur,6cc.
Sedin
Ecclefijs,
quas ibidem fecit, multa donaobtulit. In_.
Ecclefia, videlicet, fandi Petri
iores minorefque, gabathasexargento fufilesma-
feptem, penfpariter lib. fexdecim, 6c vnciam
vnam.
Cantharamexauratam baucas exauratastresj fi-
vnam$
bulatoriamaiora,6c minoraquinque. Crucem ex
B auratam
vnam, cum gemma vna. Item aliam
argentode-
crucem de auro
vnam, habentem in medio Monocoflim.
Et aliam Crucem ex
argentonumeratim habentem gemmas
lum aureum exauratum
quadraginta. Turibu-
vnum, dextramfaxifcamvnam, coro-
nas aureas
duodecim, gabatham vnam, 6c Struthio camelorum
ouaduo. Atque fecit in eadem
ftes fericas duas: ex
EcclefiaiamdidxCiuitatisve-
quibus vna habet in medio tabulam de
foclauo, 6c alia habet in medio Crucem, 6c orbiculos chry-
quatuor
cum
gammadijs, 6c vela de fundato decern 6c odov Crucifixura
exargentopurifsimo penf lib. feptem. Necnon6cinEcclefia-«
fandi Leonis
obtulit patenam exauratam
C vnam, calicemdear-
gento vnum, veftes duas, vnam quidem de fundato, ornatamj
in circuitu decolouero,
habentem in medio rotam de
chryfb-
clauo,8cgammadias> 6c aliam de fpanifco. Similiter 6c codices
Carholicos numero feptem . Hiftoriarum
Salomonem, Anti-
phonarium, Pfalterium, 6c Sacramentorium, Geftorium, 6c fer-
mooes?
fed6cEuangeliumcumtabulisargenteis. Atque facra-
tiffimum Dei Altare,
quod fupra fandiffimum beati Petri Apo-
ftoli corpus confiftit,
argenteis deauratis, quae in dextra 6dxua
ipfius ApoftolorumPrincipis habet miracula perornauit lami-
,

nis, (forte luminaribus) qux ingentifplendore nunc vt Coeli

aftra corufcant,
penf verofimul libras ©duaginta quatuor, 6c
D vnciasquinque,
Atque poft tarn immenfx operationis
uinaDei xterni dementia infignia, fadaque, di-
infpirante, qux per diuerfa loca ob
falutem Chriftianorum,
ipfe fandiffimus Papa eft operatus, Ec-
clefiam, qux Domini voce fupra firmam
ftit, 6c de beati Petri Apoftolorum
petramfundataconfi-
Principis nomine fandoglo-
riofacorufcat, preciofiffimo omnium metallorumornatu,
nimio Patris coeleftis amore, prx
quotidie ornare procurans,ibidem
quoque Ledorium argenteum, incly ta operatione cxlatum,8c
F Tuper
42 Breuiselefcriptio Vatican^ Bafilicar.
fuper quatuor pedes confiftens, per fecit: in cuius videlicet fum- ^
mitate Lepnis caputrefijget, periC libras trigintaunam, 6c vn~
cias vndecim. Necnon 6c ceroftata quatuor, quaealongo tern-
porefummorum Pontificum in medio Presbyterij feftis erige*
bantur diebus Atque haec fagaci arbicrio de argento puriffimo
.

inueftiuiti atquevtin perpetuum ibidemeretftadfent, confti-

tuit, quod oullus praedecefforum eiiisfacere cogitauit, habentia
fimul libras quinquaginta 6c quinque. Vbi fupra fecit 6ccero-
(lata de argento maiora, par vnum, penf. lib. quadraginta otfto,
6c v ncias decern, in quibus fedent lucernae bimixaede argent©
punfiimo^ucentesiuxta Altare maius, penf lib. fimul quadra-
ginta&nouem. Necnon 6c alia ceroftata deargentata feptem , B
penf. lib, vigintiquinqae, 6c vncias tres. Pari modo, 6caliafep*
tem tetra fecit ceroftata ferrea defuper de argento penf. lib. vna

6c viginti, 6c vncias tres, Atque fuper ipfum Altare fecit veftem

auro textam, candidis per totam margaritis fulgentem, 6c iru

dextra Ixuaque tabulas gemmatas habentem, cum aureis per

ckcukum orbiculis, quibus infigne ipfius Praefulis eft nomeo*
deferiptum.
lam 6c Monafterium S. Martini,quod long© fenio erat ca^
furum, miris domorum aedificijs reftaurauit, 6c ad honorem me-
liorem, quam prius fuerat, funditus decorauit. In quo 6c veftem
albaiii rofatam cum rofis obtulit, 6c Saluacorem cum Apoftolis, C
6c Virginem legentem nomen Domni Leonis Quarti. Item ve-
la quinque alba rofata, 6c vnum quidem habens gammadias
trefdecim, 6c amigdala de argento exaurata tria, 6cc. Praetere&j
idem fummus, 6c Orthodoxus Pontifex, diuina infpiratione pul-
fatus, fecit in Bafilica beatiPetriApoftolorum Principiscalices
ex
argento puriffimo, qui pendent fuper arcum prineipalem,
necnon 6c infra columnas maiores dextra
lasuaque, numero
o<5hiagintatres,habentes infimullib. quadringentasquadragin-
ta6c vnam. Id ipfum verb ante facri Altarisveftibulum,mirae
pulchritudinis fecit trabem, quam poft diraegentisnefandamj
depraedationem ex argento decorauit puriftimo, inquafacrasac ^
Dei vencrabiles fedent imagines, quae penf libras
fexaginta.
Obtulit quoque in Ecclefia beati Petri Apoftoli, quae ponitur
in ciuitate Leopoli, thuribulum de argento exaurato vnum 6cc.
Ipfe ve rb a Deo protecftus, venerabilis, 6c praeclarus Pontifex
fecit Propitiatorium facri Altaris beati Petri Apoftoli Apoftolo-
rumPrincipisi vbi facratiffimum corpus eiusquiefcit, fpanocli-
ftum, habensquidemangentilib. feptuaginta6cduas, auri verb
o&uaginta.]
De
 Au&ore Romano Canonico. 43
A Be hoc Oratorio nihil etiam dixit Honufrius, nifi paucis his
verbis: [ Secundum facellum, & Altare prope fuperius locatum, pag%^lbis EccIef'
fait fandi LeonisQuarti Papas, fub quo Pafchalis Secundus re-
condidit corpora Sandorum Pontificum Leonum I. IL III.
& IIII. J Hxc Honufrius.
Pauca etiam Romanus de Altare fandorum Apoftolorum^
Philippi &Iacobi commemoratus eft, de quo Honufrius hxc
verba : [ Inter portam Romanam argenteam fait Altare fando-
rum Apoftolorum Philippi, & Iacobi, poftea fandi Spiritus, pai^<VrblsEccle['

nunc fandx Annx didum, Societatis Parafrenariorum S. R.E.

Cardinalium.] Sunt etiam nonnullx alias adnotationesinhoc
8 capitulo xj» quas nos infra, Deo fauente, fuo loco apponemus:
&nunc hie fequimurordinem Authoris Romani huius Bafilicx
Canonici, qui pergit dicere de Hadriani Papas I. fepulchro.

Vbi requiefcit D. HadrianusPapa Primus. xiL

IVxta hocfaitOratorium
rium,& fandi
Altare fandi LeonisMartyrisj&
Hadriani Quarti Papas eft Orato-
eft fepulchrum
beatas recordationisDomniHadriani Primi Papas, de quo ha-
betur hoc epkaphmm.
HIC PATER ECCLESIJE, ROMA: DECVS, INCLYTVS AVCTOR
HADRIANVS REQVIEM PAPA BEATVS HABET. '1
VIR, CVI VITA DECVS, PIETAS LEX, GLORIA CHRISTVS,
PASTOR APOSTOLICyS, PROMPTVS AD OMNE BONVM.

MOBILIS EX MAGNA GENITVS IAM GENTE PARENTVM»

SED SACRIS LONGE NOBILIOR MERIT1S.

EXORNARE STVDENS DEVOTO PECTORE PASTOR

SEMPER VBIQVE SVO TEMPLA SACRATA DEO;

ECCLESIAS DONIS, POPVLOS ET DOGMATE SANCTO

IMBVIT, ET CVNCTIS PANDIT AD ASTRA VIAM.

1 4

PAVPERIBVS LARGVSs NVLLI PIETATE SECVNDVS,

ET PRO PLEBE SACRIS PERV1GIL IN PRECIBVS, '
DOCTRINIS, OPIBVS MIRIS EREXERAT ARCES,
VRBS CAPVT ORBIS HONOR, INCLVTA ROMA TVAS.

Hie fandiftimus Prasfal praster multaalia bona, donauitCa-

nonicis huius Ecclefix caftrum Capracorum, & a nouo reftaura-
uit tedum tituli fandi Clementis Papx in regione III. pofiti .
Iuxta huius Oratorium eft fepulchrum Domini Vrbani Secundl
Papae fatis pulchrum, in Vaticano.
F 2 Multa

/
 ISHVi

E10
44
A
ADNOTATIO. I.

MVlta&dehoc
huius Bafilicae
no, a PresbyterovelRoma-
e dicehda eflvelentpraecermifla,
PontificCanonico, leui-
ter tada 5 quae ego hac adnocabo. Ac primum legantur hi vetfas
a Romano fikntio praeteriti ,
MORS, CVI NIL NOCVIT, CHRISTI QV& MORTE PEREMPTA EST,
IANVA SED Vim MOX MELIORIS ERAT. 'vr

POST PATREM LACRYMANS CAROLVS H/EC CARMINA SCRIPS!:

TV MIHI DVLCIS AMOR; TE MODO PLANGO, PATER.
TV MEMOR ESTO MEI: SEQVITVR TE MENS MEA SEMPER,
CVM CHRISTO TENEAS REGNA BEATA POLl.
TE CLERVS, POPVLVS MAGNO D1LEXIT AMORE; - .

OMNIBVS VNVS AMOR, OPTIME PRjESVL, ERAS.

NOMINA IVNGO SIMVL TITVLlS, CLARISSIME, NOSTRA ,
HADRIANVS, CAROLVS REX EGO, TVQVE PATER.

QVISQVE LEGAS VERSVS, DEVOTO PECTORE SVPPLEX

AMBORVM MITIS DIG, MISERERE DEVS.

HSC TVA NVNC TENEAT REQVIES, CHARISSIME, MEMBRA,

CVM SANCTIS ANIMA GAVDEAT ALMA DEI.

Bar.tom.f.anti«7>5 VLTIMA QVIPPE TVAS DONEC TVBA CLAMET IN AVRES; Q

PRINCIPE CVM PETRp SVRGE VIDERE DEVM.
AVDITVRVS ERIS VOCEM, SCIO, IVDICIS ALMAM;
INTRA NVNC DOMINI GAVDIA MAGNA TVI.

TVM MEMOR ESTO TVI NATI, TE PATER OPTIME, POSCO/

CVM PATRE, D1C, NAT VS PERGAT ET ISTE MEVS .

O PETE REGNA PATER FELIX CjELESTIA CHRISTI,

INDE TVVM PRECIBVS AVXILIARE GREGEM.
DVM SOL IGNICOMO RVTILVS SPLENDESCIT AB AXE,
ll LAVS TVA SANCTA PATER SEMPER IN ORBE MANET.

Anaft. in rita Ha-

driani pp. I. [SeditbeatasmemoriaeHadrianusPapaI.annos23.men£io. D
dies 17- Obijtvij.Kal. Ianuarias. ] Sequunturmodohie dona-»
pulchra, atque multa fada ab Hadriano Papa Primo huic Bafill-
cae fumma
cumlargitate,vt Anaftafius teftis eft,qui ait: [Hie enim
coangelicus vir fecit in Ecclefia beati Petri Apoftoli veftem mirae
pulchritudinis ex auro puriflimo, & gemmis, habentem praefi-
guratam hiftoriam, qualiter beatus Petrusa vinculisper Ange-
lum ereptuseft. Item in eadem Bafilica ab introitu de ruga vfque
I ad Gonf eflionem,pauimentum veftiuit argento puriflimo, quod
:
penC
 Au&ore Romano Canonico. 4?
A pcnf lib. centum quinquaginta. Fecit etiamineademspfaBafi-
lica beati Petri iuxta ianuas maiores argenteas cortinas mirx ma-
gnitudinis de pallijs ftauracin, feu quadrapulis. Nam 6c per vni-
uerfos arcus eiuftlem Apoftolorum Principis Bafilicx de pallijs
tyrtjs atque fundatis, fecit vela numero fexaginta quinque. De-
nique eius Bsatitudo fecit 6c farum maiorem in eadem beati
Petri Ecclefia intypumCrucis, qui pendetante Presbyteriuou,
habentem candelas mille trecentas & feptuaginta. Et conftituit,
vt
quatuor vicibusin anno ipfum farum accendatur $ id eft, in
Natiuitate Domini, in Pafchate, in natali Apoftolorum, 6c ii-u
natali Pontificis. Itemque prsfarus fandtiflimus Prseful fecit in_>
B ea Bafilica calicem fuudatum argenteum penflib. quinque:

quern 6c pofuit in Presbyteriopro eo, qui pcrierat temporibus

Domini Pauli Papae. Nam 6c in Ecclefia beati Andrex fita iuxta
eandem beati Petri Apoftoli Ecclefiam, ciborium nouiter ex ar-
gento mundifsimo ipfetcr beatiflimus Pontifex fecit, qui penC
lib. U5.6cc.
Hie beatiflimus Prxful ,diuina infpiratione incitus, conftituit
in Monafterio S.Stephani Catabarbara patricia, (itum ad bca-*
tumPetrumApoftolum, Congregationem Monachorum, ibi
6c Abbatcm idoneam perfonam ordinans. Statuit vt fedulaslau-
des in Ecclefia beati Petri perfoluant, ficut 6c extern tria Mona-
r fteria: vt duo Monachi pro latere ipfius Ecclefix Deo noftro ca-
nant laudes. Quoniam ipfum Monafterium in magna delidia,
8c negle&u iniuriaque pofitum erat, 6c nullum diuinum offi-
cium cultu ibidem exhlbebatur, 6cc. ]
Pergit hie audtor. [ Hie beatiflimus Prxful fecit, atque confti-
tuitnouiterdomoscultas quatuor. Vnam quidem, quae voca-
tur Capracorum, pofita in territorio Vigentano, milliario ab Vr-
be Roma plus minus quintodecimo: ex quaprimitusfundurtu
ipfum Capracorum cumalijs pluribus fundis ei cohxrentibus,ex
hxreditaria parentum ftiorum fiicceflione, tenere videbatur,
n eius proprij olim cxiftentes: vbi, 6c alios plures fundos, feu cafa-
les, 6c maflas,data iufta recompenfatione,ad vicem a diuerfis
perfonis emere, 6c eidemdomuicultxadderevifuseft, Quam
videlicet domocultana Capracorum cummaflis, fundis, cafali-
bus,vineis,oliuetis, aquxmolis, 6comnibus ei pertinentibus,
ftatuit per Apoftolicum priuilegium fub magnis anathematis
obligationibus, vt invfufratrumnoftrorumChriftipauperunu
perenniter permaneat 5 8c triticum, 6c ordeum, quod annue in-»
locis eiufdem domocultx natum fuerit, diligenterin horreo fan-
dfcx noftrx Ecclefix deferatur,6c fequeftratim reponatur.Vinum
F I veto,
46 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilica:.
Verb, feu diuerfa legumina, qux in prxdi js, ac locis ipfius ante- A
fatx domocultx annue nata fuerunt, fimili modo curiose in pa-
racellario prxnominatx fandlx noftrx Ecclefixdeducantur, 6c
feparatim reponantur.
Sed porcorum, qui annue in calaiibns fepiiis didlx domocul-
tx inglandiati fuerint, capita centum exinde occidantur, 6c in-$
eodem paracellario reponantur. Decernens eius ter Beatitudo,
atque promulgans fub validiflimis obligationibus interdidlionis,
vc omni die centum fratres noftri Chrifti pauperum, etiamfi plu-
resfuerint, aggregentur, 6cc.
At vero cum omnibus Ipiritualibus ftudijs,qug idem ter beatif B
fimus, atquealmificusPontifex,tamperaugmentum,6c vtilita-
tern profedlibusSandlxRomanxEccIefix perficiendis, quam-

queproreftaurationibus EcclefiarumDei, 6c diuini cultusme-

lioratione gerere videbatur, magnam etiam folicitudinis curam,
5camorisaffedluminfandlam, ac venerandam Patriarch!j do-
mum, certum eft habuifle. Vndeexnimiafsruoris diledlione,
pro honore beati Petri Apoftolorum Principis, 6c ornatu ipfms
fandli Patriarchij,conftruxit atque xdificauit ibidem nouiter tur-
rem mirx pulchritudinis decoratamcoherentiporticu, quxde-
fcendit ad balneum. Vbi & deambulatorium, fcilicet, folarium
fuum, cum cancellisxreisnimispulcherrimeconftrui fecit: fed
6c porticum ipfam, quae vetuftate diruta inerat, nimis vtiliter re- c
nouauit, 6c pidluris, atque marmoribus eandem turrem, 6c
cundla xdificia ab co nouiter conftru&a,decorauit. Itaque idem
ter beatifGmus,6c
reueraprxcipuus Pater, atque bonus Paftor,
egregiufquePrxful, tanto am oris affedlu feruens erga nutrito-
rem
fuumbeatumPetruurPrincipem Apoftolorum, dum cun-
dum ornatum eiufdem Apoftolicx aulx tam in praeclaris ex au-
to,6c gemmisveftibus, feu diuerfis pallijs, 6c alijs ornamentis
ex auro 6c
argento in eadem Apoftolica aula, fecit, atque obtu-
lit. Etiam 6c omnes eius gradus maiores,qui afcendunt in atrium,
fimulque 6c ex duabus porticibus, quae afcendunt in eandemj
Ecclefiam, ex vtriulque lateribus renouauit: fed 6c cundlum D
pauimentum ipfius Ecclefix,vbi marmora confradla erant, adhi-
bicis alijs pulcherrimis melioribus marmoribus, renouauit. Por-
ticus verb ex vtriufque lateribus fuprafcriptx Ecclefix, in quibus
confradlx trabes inerant, 6c tedium ruinx vicinum pofitum
erat, pofitisnouistrabibus,ipfum tedium nouiter faciens,reftau-
rauit. Fecit etiam ter beatitudo eius Imagines fex, exlaminis ar-
genteis inueftitas. Ex quibus tres pofuit fuper rugas, qui funt in_»
introitu Ecclefix Presbyterij, vbi 6c regularem ax argento inue*
1 ftito
 Au&ore Romano Canonico. 47
A ftitofeck, 6cpofuit fuper eundemregularempraefatastresima-
gines,inmedio quidem vnam exiftentem habentem depidtum
vultumSaluatoris, 6c ex vtriufque lateribus imagines habentes
depidfas effigies, vnam beati Michaelis, 6c alteram beati Gabrie-
lis Angeloram.
Infuperioriveroruga,ideft, in medio Presby-
teri j, faciens aliam regularem argento inueftito, conftituit
fuper
eum
reliquas tres Imagines , in medio quidem habentem praefi-
guratum vultum fandbe DeiGenitricis, 6c ex duobus lateribus
vnam habentem vultum
depidhun fandri Andreas Apoftoli, 6c
aliam fandri IoannisEuangeliftas.
Vtrafque verb fex Imagines,
vt didlum eft, de laminis
argenteis nimis pulcherrime fadtas, de-
B aurauit 5 in quibus Imaginibus pofuit argenti libras centum. At
verb iam pereuoluta viginti annorum fpacia, forma, quae voca-
tur Sabbatina, nimis confradta exiftens,
per quam decurrebat
aqua per centenarium in atrium Ecdefiae beati Petri Apoftoli:
fimulque, 6cinbaIneoiuxta eandem Ecclefiam fito, vbifratres
noftriChrifti pauperes, qui ad accipiendam eleemofynam in->
Pafchalemfeftiuitatemannueoccurrere, 6c iauarifolebant, 6c
ex
qua diuerfe molae in genuculo macinabant, aqua ex eadetn
forma, neque in atrium beati Petri, neque infra Giuitatem de-
currebat, dum ipfa forma, vt didfcum eft, diruta extitit, ob cen-
turn arcus
ipfius formae magnae altitudinis conftrudlos, 6c a fun-
C damentisdemolitos, atquedeftrudfos, vt iam nulla fpesvidere-
tur effeeofdem arcus, velfradtamformamtegdificandi,atque-i
reftaurandi: ipfe beatifsimus, ac fandrifsimus Praeful aggregans
multitudinem populi per femetipfum ad fabricandum atquej
reftaurandum eandem formam praeparauit: 6c tantamcuram,
ac folicitudinem in eiufdem formae fabrica
exhibuit,quod etiarn
nouiter a fundamento earn renouauit^atque reftaurauit,6c con-
feftim centenarium illud, quodexeadem forma in atrioEccle-
fiae decurrebat, dum per nimiam negledkus incuriam plumbum
ipfius centenarij furtim iam plurima ex parte exinde ablatunij
fuiffet, reliquum plumbum conquaflatum protinus idem prae-
D cipuus Paftor, addita multitudine plumbi, ipfum centenarium
nouiter fecit, 6c Deo aufpice aqua in atrio beati Petri 5 fimulque
6cinpr^fatobalneo, verum etiam 6c intusCiuitatem, id eft in
genuculo,vbimol^macinabantur, ficutantiquitus, abundan-
ter decurrere fecit, 6cc.
Pergit poft pauca idem audfor: [ Ipfe verb pr^cipuus Pontifex
fecit Imagines ex laminis argenteis deauratis, habentes effigiem
Saluatoris Domini noftri IESV CHRISTI, qu$ pofita eft filpei:
introitu Bafilicae beati Petri Apoftoli, vbi portae argenteas exi-
ftttnt,
4s Breuis defcriptio Vatican^ Bafilica:.
ftunt, qux penfant libras qumquaginta, 5cc. A
Data enim digna eompenfatione, nemini vim inferens, fed
magis,vtcondecetPatri, cunda fecus eundem locum arnica
padione emit prasdia * 5c domumcultam , beaco Perro eun-
dem locum iure perpetuo ftacuit permanendum. Quern , 5c do-
mumcukamfandi Ediftij vocant vfque in hodiernum diem.
Parker etiam 5c mafia, quae vocatur Acatiana, quae iuxta ean-
dem domumcultam efle videtur, ab eodem Leonine beato Pe-
troconceffa eft, 5cc. Simili modo, 5c in famofiflima, totoque^
orbe terrarum praeclara veneranda Bafilica bead Petri Apoftolo-
rum Principis, dumperolitana tempora vetuftiffimas trabessque B
ibidem exiftebant, cerneret 5 idem praecipuus Pontifex, mittens
Ianuarium veftararium fiium, cognofcens eum idoneam perfo-
nam, cum multitudine populi mutauit ibidem trabesnumero
quatuordecim, atque totum eiufdem Bafilicae tedum, 6cporti~
cus nouiterreftaurauit, 6cc.
Hie idem fandiffimtis Prseful in domoeulta, quam Capraco-
mm vocant,quam ex iure propria fuo obtulit pro alimonijs pair
perum beato Petro Apoftoiorum Principi nutritori fuo, a fclo
fundauit, atque aedificauit Ecclefiam, fimulque fpeciose orna-
uit, 5c in nomine eiufdem Deo fadori fuo dedicauit, recondens
in ea
veftimentis Saluatoris Domini noftri IE S V C
reliquias ex
CHRISTI, 5c eiufdem Dei Genitricis, femperque Virginis
M A RI Ai, atque duodecim Apoftoiorum, 5c aliorum venera-
bilium Martyrum. In quam facratifsimam Ecclefiam cum cudo
Clero fuo, SenatuqueRomanopergenscumnimiagloria, feu
exultatione, pariter ouantes, 5c in pauperes Chrifti ibidem ma-
gnamconfuetameleemoiynam faciens, translatauit, atque in-
troduxit in earn corpora fandorum Martyrum, fimulque Pon-
tifictim, videlicet corpus fandi Cornelij Martyris 5c Pontificis,
fiiccefforifque eius fandi Lucij Martyris atque Pontificis, 5c cor-
pus iandi Felicis,fimiii modo Martyris, feu Pontificis* pariterque
corpus fandi Innocentij Confsffbris atque Pontificis. Quos vt D
patronos in Domino, almus facer Pontifex ob amorem fandas
Sedis Apoftolicas, in qua praefederunt, ficut decuit, honora*
uit,5cc.
Hicquippepraefigus virconfideransplurimi Populi falutem,
fuperripam fluminis porticum, quae ducit ad beatum Petrutru
Apoftolum, ardam 5c anguftam exiftentem, per quam viam
,

tranfeuntesad eundem B. Apoftoiorum Principem Petrurn per-

ueniebant, plufquam duodecim miilia tuphosinlitore aluei flu-
nfinis in fundamentis ponens, a folo vfque ad fummum tedum*
mirae
 Au&ore Romano Canonico. 49
A mirx magfiitudinis porticum reparauit.&vfque ad gradus bea-
ti Petri reftauraust, &c.
Hie fecit in Bafilica beats Pctronillx ad beatum Petrum arcus
argenteosfexpenfi lib. quinquaginta, &c. Item pcrnimisfoler-
temcuram, atqueinduftriam, aquae ductus Sabbatinae anouo
format# >afundamenco aedificanS) fautore fuo beato Petrc Apo-
ftolo, fiuentemaquam perduxit tarn in fontem Bafilica?, qui per
vehicula xmplebatur, qirnm in atrium emfdem Bafiiicas, & firnui
in balneum, vtilitateai psregdnerum ibidem feruientium pro-
curansr&c.
Hie vero egregsus Sacerdos,ob nimiam amorem Confeflio-
B nem beati Petri totam incus auro purifsimo in
iarninss3diueifi%
hiftorijs
compte ornauit, pondera trecentarum librarum po-
nens, & in poftem fuperiori emfdem facr# Confeffionis auri
mundiflimi libras trefietimrpari modo 5c in iplius Apoftoli Con-
feifionis liminari inferior!, lib. vigintiquinque. Afpe^mn verb
Altaris fuper eandem Confeffionem, atque dextra laeuaque-*
parte, iuxta gradus iarn di£fcxCorifeflionisp addens in ea argenti
lib.centum triginta fex, curiofe renouauit, eiufquehiftoriasex
auro purifsimo libr. decern & o<Sta nitidjfiime deaurauit. Si-
mulque & cantharas in eadem Dei Eccleiia Apoftoli numero
decern renouauit, addens in eis argenti lib. centum. Antq ia-
C nuas verb argenteas fecit caniftros argenteosjduodecim, pepft

lib. triginta fex. Simili modo & in Turre caniftros argenteos

dliodecim, penf inibi lib. quadraginta quinque. In eadem quip-
pe beati Petri Ecclefia per diueiias coronas fecit dclphinos ex ar-
gento libr. centum, 6cc.
Prasftantiffimus idem eximius Antilles fecit in Eccleiia beati
Petri Apoftoli ad corpus imaginem, quae dudum ex argento ine-
rat.Saluatoris, fan6l#DeiGenitricis, fan&oromApoftolorum
Petri, acPauli, atque Andrew, de auro puriifimo miras magnitu-
dinis, penf. lib. ducentas, &c. Item fecit patenam & calicem in^
Bafilica beati Petri Apoftoli, pro quotidianis minifiedjs, ex auro
®
puriifimo, penf. fimul lib. vigintiquatuor,&c. Praefertim in Altari
maioriEcclefiae beati Petri Apoftoli fecit ex auro puriifimo dk
uerfas hiftorias penf lib. quingenta nonagintafeptem: & intus
in Confeifione Imaginem in modum Euangelioru ex auro obri-
zo,penf. lib. viginti: iimul bccancellos ante eandem Confef
iionem ex auro puriifimo, penf lib. quinquaginta fex. Qui fecit
iitnul in Akari intus in facra, vitro cirroque Confeifionera, Ima-
ginem in modum Euangeliorura: necnon & in poftibus inferio-
ribus, & fuperioribus, atque caneellis»fimul etiam, 5c circa cor-
G pus
 5o Breuis defcriptio V aticanas Bafilicar.
pus ex auro obrizo lib. mille trecentas viginti odo, &c. j Hade- A
nus Anaftafms de Hadriano Primo.
»

ADNOTATIO II.
E Vrbano Papa Secundo nullampariter Romanus ille au-
]LJr mentionem fecic, cum_»
dor Ganonicus huius Bafilicae,
mulca de hoc Pontifice dicendaeffentj fed foliim ipfius fepuku-
rarnfignificauit, id eft, locum fepulturae. Itaque de rebus prae-
b/nippjifus Vr' dare geftis huius Poncificis vide Baronium, Ciacconium, Placi-
nam
qui optimede vita, rebufque geftis huius Pontificisfcrip-
,

ferunt. Nostantumineiuslaudes, exDomnizone epitaphium

in veifibus valde rudibus ponimus, quod fic fe habet. B
Epitaph,in hudent ^0N ERAT HIC RECTOR TREMVLVS QVASI CANNVLA VENTO .
toraai.an^io//.'' sED VELVTI FERRVM TRVNGABAT NOXIA VERBO;
VT CERVVM SERPENS , H^RESVM SIC TVRBA TIMET QVEM.
CVNCTA SIBI PRAVA SVBDVNTVR DOGMATA, FALSA
NVNQVAM DECREV1T : LIBERTAS DENIQVE SEDIS
ROMANS PER EVM, SANCTVM PERAMAT QVIA PETRVM.
AVREVS ANTISTES, COLOR OPTIMVS EXTITIT IPSE
SCILICET VRBANVS, SANCTIS MER1TO SOCIATVS.
TALEM V& ROMiE CVM PERDIDIT VPILIONEM.
c
MORTVVS EST ROM/E DIGNO CONDITVS HONORE,
IVLIVS IPSE DIES BINOS CVM DAT|PROPE FINEM,
ANNO M1LLENO NONAGENOQVE NOVENO
A NATO CELSO DE PRIMA VIRGINE VERBO.

ADNOTATIO III.
E donis fadis a fandiftimo Domino Papa Hadriano Primo
huic Bafilicae fandi Petri inVaticano, vel
ipfius Canoni-
cis, vide Anaftafium Bibliothecariu in vita ipfius HadrianiPapae I.
qui optime non folum domocultam Capracorum, fed etiam
multa alia bona, reliquit beato Petro Apoftolo, vtnosfuperius D
in prima annotatione, vbi agitur de donis huius PontificisHa-
driani, fatis diximus.

XIII- De Oratorio beats Maria:, quod eft

in Vaticano.

IVxta fepulchrum
Domini, DominifecitVrbani
quod conftrui Oratoriumbeat^
PauluseftPrimus Papa: cuiusMatris
paric-
tes
 Au&ore Romano Canonico. ji
A- tes optimo mofiboex diuerfis metallis depinxit 5 vbi effigiemm
fandx Dei Genitricis in ftatu ex argento deaurato depinxit. In_j
quo Oraculo etiam fibi fepulturam conftruxit . Quod fcilicet 1
Oraculum propter multa corpora Sandorum, quae ibi fepulta->
flint, & qu^ ipfe, ficuti in ttanflatione fendaram Dignae,& Eme-
ritae legi,de Cimiterijs Ieuans ibi pofuit. Nam Vaticanum, locus
•ille dicitur, xneis caneellis claufit. Vnde vfque ad tempora noftra
locum ilium mulieresnonintrabant. Hie praenominatusPapa^
Paulus, dum in EcclefiaB Pauliseftiuotempore demoraretur,
corporali praeoccupatus acgritudine, illic vitam finiuit: vbi etiam
fepultus eft, illicque fere trium menfium Tpatio eius fumum hu-
B naatum permanfit. Poftmodum vero congregati Roman! Ciues,
& ali^ nationes,eius corpus per flumen Ty beris nauigio transfre-
tantes, ad B. Petrum cum fpalmodiss honore deportauerunt 5 5c
inpraephatoabeoconftrudo Oratorio eum fepelierunt. Super
cuius fepulchrum eft fcriptum. HIC REQVIESCIT PAVLVS
PAPA. Qui locus vfque hodie dicitur Sanda Maria in Oratorio,
Ante hoc Oratorium beatx Mariae,fcilicet,inVaticano, eft quod-
dam fepulchrum loannis Cardinalis fendx Anaftafiae: cuius epi«
taphium eftiftud.
CLAVDITVR HOC TVMVLO VENERABILIS JLLE IOANNES,

^ QVI LEGIS SACR^E DIFFVNDERE NOVERAT OMNES.

G
EGREGIVS DOCTOR, VERBO QjMBCVNQyE DOCEBAT, J
MORIBVS, ET VITAE TRIBVENS EXEMPLA GEREBAT.
HVNC A CANONICI D1STRICTO IVRE RIGORIS r

NON TIMOR, AVT LVCRVM, NON GRATIA FLEXIT AMORIS.

DET DEVS AETERNVS COELORVM LVMINE PASCI,
CVI DAT ROMA MORI, DEDERAT BVRGVNDIA NASCi;

QVANDO VIR ISTE OBIIT, SI VIS COGNOSCERE VERVM,1

SEPTIMA LVX MARTIS FVIT ILLI META DIERVM.

A- DNOTATIO.
D

ROmanus Presbyter
Petri Principis audor nofter
Apoftolorum Canonicus, Bafilicasfcripfit
& huiusoptime fandi
de Paulo(andiffimo Papa Primo5 fed non fatis: quoniam ipfk^
Pontifex vir optimus, & fandiffimus fuit .Cuius rei, eius in Pon-
rificatugefta, vitainnocener, purequeada.&incredibilismo-
rum, & vitas fanditas, 5c quas omnia deeoafidedignis Audo-

xibusferuntur,fidemfacilefacerepoffunt. AudoreftAnaftafius
Bibliothecarius, qui nonnulla fcripfit de vita, & geftis ipfius, fan-
G 2 (ftiftunum
 j2 Breuis defcriptio Vaticans Bafilic*.
dlifiimum hunc Pontificem, inftar diui Gregorij Primi, Secun- A
Siknf vidfBaJo- dique Papas, in fua propria domo a fundamentis MonafteriuoU
m tom.p.ann.7^,
aedificafie in honorem fan<51i Stephani Pontificis Martyris, 6c fan-
(Sti Silueftri Pontificis 6c Confeflbris. Anaftafiij hasc funt verba:
[Hie fan&iffimus Prasful in fua propria domo Monafterium^a
fundamentis in honorem fan&i Stephani, fcilicet Martyris,
atque Pontificis, necnon 6c beati Sylueftri, item Pontificis 6c
Confefforis Chrifti, conftruxit. Vbi 6c oraculum in fuperioribus
eiufdem Monafterij mcrnijs asdificans, eorum corpora magna.#
cum veneratione condidit. Infra clauftra verb ipfius Monafterij,

Ecclefiam mirae pulchritudinis a fundamentis nouiter conftruxit:

quarn mufiuo, 6c marmorihus decorans, 6c omnem illius oma- B
turn in auro argentoque, 6cdiuerfis fpeciebus largiens, fed 6c

Cibormm ibidem ex argento librarum fecit 5 illicque innume-

rabiiium San&orum corpora, quae de praefatis demolitis abftulit
Cimiterijs, maximo venerationiscondiditaffedu, In eoderxu
quippe Monafterioplurimacontulitpraedia, 6cpoffeiiiones,ac
loca vibana, vel ruftica, iuperfiiie, atqueabundanter ditans au-
ro, 6c argento, alijfque re rum fpeciebus, 6c omnibus vtilitati-
bus. Vbi 6c Monachorum Congregationem conftruens, Gixcx
modulations pfalmodire ccenobium effe decreuit, atque Deo
noftroQmnipotenti, 6c omnibus ibidem requiefcenci'ousSan-
6lis, magnis fub interdidlionibus fedule, ac indefinenter Iaudes C
ftatuit perfoluendas. ]
Pergit etiam Au&or his verbis: [Hie (inquit) fecit nouiter
Ecclefiam infra hanc Ciuitatem Romanam, in via facraiuxta_»
templum Romuli, in honorem fandborum Apoftolorum Petri,
6c Pauli,vbi ipfi beatiffimi Principes Apoftolorum, tempore,quo
pro Chrifli nomine Martyrio coronati flint, dum Redemptori
noftro funderent preces, propria genua fie&ere vifi funt. In quo
loco etiam nunc eorum genua pro teftimonio omnis in poftre-
mo Venturas
generationis, in quodam fortiflimo filice effe no-
fcuntur defignata, Nam 6c infra Ecclefiam beati Petri Apoftoli
foris muros huius CiuitatisRomanas, nouiter Oraculum in ho- ^
norem fan£hs Dei Genitricis conftruxit iuxta Oratorium fandH

Leonis Papas, fecus fores introitus fantSIas Petronillas, atque bea-

ti Andreas Apoftoli, mufiuo, 6cdiuerfismetalliseumadornans.
Vbi 6c effigiem fandtee Dei Genitricis in ftatua ex argento deau-
rato, qux penfi lib. centum, conftituit: in quo Oratorio, 6c fepub
turam fibiconftruxit,
6cc.]
Ethoc pertinetad iUud , quod a Romano Presbytero didluttu
eft Je Oratorio Pauli fan&iffimi Papas Primi in Bafilica fandri Pe-
tri
 AuCtore Romano Canonico.
A tri inVaticano. Honufriusvero, de hac hiftoria nihil aliud an-
notauit,nifihis verbis: [Quartum, in anguloeiufdemCrucis Oc- 1
cidentem verfus, fuit facellum mufiueis figuris ornatiffimum
Akare fiindlx Marias in Oratorio,conditum a Paulo Papa, in quo
ipfe fepultus fuit. Hoc Oratorium ingredi foeminis nefas fuit, ob
multa Sandlorum Martyrum corpora, quae idem Pontifex ex vi-
cinis V rbi Coemeterijs ablata in eo collocauit. ] Haec ille dicit. Et
nos hodie habemus copiam
Priuilegij fundationis illius Mona-
fterij, quod diciturMonafterium fandii SikieftriinCampomar-
tio Monialium, ab Honorio Papa IV. concefli, qui inde amouit
Monachos Ordinis fandii Benedidli, quibus aflignauit Monafte-
B rium, 6c Ecclefiam fandii Laurentij extra muros, 6c illud virgini-
bus Monialibus,quaehabitabant in Monte Ciuitatis Prxneftinx,
concefliuDe quo Monafterio fuit audlrix B. Margarita Colunen-
lis ,foror Domini Iacobi Cardinalis de Columnis, qui fecit tribu-
nam Bafilicx Liberianx, cum Ioanne pariter Cardinali de Co-

lumnis, optimis mufiuis psrornatam, cum hiftoria Coronatio-

nisbeatxVirginiscum multis vbique Sandlis, 6c alijs etiam ad
beatam V irginem attinentibus, a non ignara manu perfedlis: de
quibus nos copiose loquuti fumus in defcriptione, atquc deli-
neatione eiufdem Bafilicx, vbi omnia videntur. Hi etiam Cardi-
nales Iacobus, 6c Ioannes Columnenfes,fuerunt audlores huius
C Bafilicx profpedlus, vbi videtur hiftoria fecrofandlx feftiuitatis
Niuis, 6c fundationis a Liberio Papa illius Bafilicx: vbi etiam func
multx figurx , atque Imagines diuerfarum Sandlarum mufiuo
cpere eiaboratx.
De hoc Monafterio fandii Silueftri nos Deo adiuuante adluri
(umus in tertio volumine Eminentifsimorum Cardinalium Ti-
tulorum, 6c in titulo fandii Silueftri in Campomartio a Leone->
Papa Decimo eredto, par. i. lib.6.
De hoc Cardinals Ioanne tituli fandlx Anaftafix in Baronio
Isgitur: [Qui patrocinatusfuiteledlioni AlexandriTertij. ] Sed
apud me valde dubitatur 6c non fine fundamento. In tempori-
bus enim Romani noftri Audloris exiftebat fepulchrum ipfius
D Ioannis Cardinalis fandlx Anaftafix: 6c Romanushicfuittem-
poribus Eugenij Papx Tertij, ficut ipfe ait. Quomodo ergo po-
tuit in eledlione ad fummurn Pontificatum Alexandro Papx Ilk
patrocinari, cum ipfe Ioannes ante eledlionem ad fummunu
Pontificatum iftius Pontificis Alexandri,circiter quindecim an-
nos raortuus effet > Et tanto magis nos in noftra fententia perma-

nemus, quod in ipfius epitaphiofepulchralifuperius a Romano

Presbytero annotate* legitur, fuilfe ex natione Burgunda.
G 3 De
 Brcuis defcriprio VBafilic^,
II
; I J
*
|
•, * %
A
II;
h im

&Martiniani.
B alia parte iuxta portam aeneam, qua llur ad lan&am Pe-
1 tronillam, & adfitn&um Andream, eft Oratorium fan£to«
if rum Procefii, & Martiniani martyrum, mofibo, 6c diuerfis lapi-

iiH dibus decoratum. Quod fiquidem Oratorium eonftrui fecit bsa»

txrecordations Pafchalis Papa Primus ad eoram honorem. Ioj*
I
quo fiquidem Oratorio honorifice recondidit eos in concha
■
I
porphyretica, vt apparet. Et pro reuerentia eorum, locum ilium B
H
J
| cancellis aeneis circumdedit. Qui locus in tanta veneratione eft
111 habitus, quodvfque ad noftra tempora locum ilium mulieres
non intrabant. Nam 6c in illo locofunt fepulturae fancier am-.

Pontificum 5 6c inde per directum, fcilicet per porticum Pontifi-

11!
cum, 6c vfque ad portam argenteam, flint fepulturas fandcrum
Pontificum.

A D N O T A T I O.
*

Ic fan&iffimus Pontifex Pafchalis fuit vir caftus, plus, inno-

i||», cens,magnanimus,loqueladeuotus, pudicitiaplenus, 6c
i ii
nimishilariter, iucundeque in eleemofynis pauperumcuntfta^,
HlHi quae habebat, opportune diftribuens, 6c omnibus virtutibus pie- c
■

II -I nus:
qui multain flio Pontificatu, 6c vita etiam, maxima bona-.
I! ill i ■
fecit.Sed nos hie demonftrabimus tantum,quod pertinet ad hanc
fffll i
S. Petri Apoftoli Bafilicam ,ficut in Anaftafio Biblioth. legkar his
II
If! )\ m In vita ipfius Pa- verbis: [Qui etiam gratiam hofpkalitatis inperegrinis, 6c claudis,
ichal. pp. I.

qui ob a more m beati Petri Apoftoli de Ionginquis regionibus

adeiuslimina'occurrebant, vtiliter prxparans neceflaria fiibmi-
i'1I fl!
:|j niftrabat, 6c occulte,quibus egebant, hilariter erogabat. Etfem-
per quotidie in Dei operationecrefcebat, vfquequo pr^decefi
M
Ibresus Domnus Stephanus Papa de hac luce ad xtctmm bea-
h|i! titudinem migraffet , Dum ergo per tanta bonae operations
I exempla prxcipue, longe lateque fama difcurreret, 6c Qrnnipo- D
■
it
II tensDeusregimenEcclefiae fuas fub piae gubernationis cura an-
I M: i
nueret
apte moderateque difponere 5 vna concordia, vna ea-
E demque voluntate, diusno interueniente confulcu, a cun£Hs fa-
cerdotibus, feu proceribus, atque omni Clero, necnon 6c opri-
matibus, vcl cundbo Populo Romano, ad laudem , 6cgloriam
III Iff 11
SI 1 OmnipotentisDei,in SedemApoftolicam Pontifex eleuatus eft.
Erat enim Patrum prasceptorum,feu inftitutorum Pontificum,
iii' atque Canonum, necnon legum, fanftionumque, decentifsk
mus
jp;
IS
 Au&ore Romano Canonico. $• $•
A IB usobferuator 6c cuique iuftitiae norm# a tempore ordinatio-
>

nisfu&nobilifsimus promulgator: tardusadirafcendum, 6c ve-

lox ad miferandum. Nullum malum pro malo reddens, neque^
vindi&am fccundum cuiufquam commiflum tribuens, fed fern-
per mifericorspiadiledtfone omnibus ciuibus, 6c a Deo com-
miiTo Populo Romano, amator, 6cgubernatorexiftebat. Om-
nium etenim Ecclcfiarum Dei fummo ftudio, atque fumraa pro-
uidentiaprofolitareligioniscuracultor, reftaurator, atque iru
omnibus deuotifsimus exornacor fuit,
Hie beatifsimus Praeful multa corpora Sandorum inuenit,
qux 6cdiligentius intra Ciuitatem ad honorem, 6c gloriam Dei
B honefte recondidit. Rogam etiam omni Clero fuo in Presbyte-
rio profe&o multipliciter ampliauit, 6c omnethefauruminfa-
crario coeleftirecondidit, maximeproptercaptiuos,6c exules,
eos non tantum a tranfnarinis regionibus viros, ac mulieres au-

ro feu argento redimens, verum etiam per longinquaviarum

,

itinera pafsim perquirendo,taminHifpanias parti bus, quamque

per fingula loca inueniens, ficut bonus 6c verus paftoradpro-
piia perduxit.
Fecit autem in facto Altari Beati Petri Principis
Apoftolorum
veftem mux magnitudinis pulchram, 6c decoratam, nimisex Sfpjtrilfc
auro gemmifqus contextam, prxfigurantem hiftoriam, quali- PafchaliPnmo-
C teridem Apoftolus a vinculis per Angelum ereptuseft.Ineiuf
dem venerabili Bafilica ante aditum, qui ducit ad corpus in lo-
coferrata, Altare conftituit, in quo 6c venerandum beati Sifti
Martyris atque Pontificis corpus honefriiiime collocauit. Vbi 6c
defuperarcum mufiuo ornatum decenter inftruxit. Similimo-
do in eadem facratiflima beati Petri Apoftoli Ecclefia iuxta in-
greffum, quiducitad beatamPetronillam, Oratorium fummx Aitare s. xmi PP.&
magnitudinis, atque pulchritudinis decoranter conftruxit. Et
fupercolumnas in quadrificio camerantes, mufiuo, pulchrifque E™corP«"'
metallis decorauit. In;quo 6c corpora beatifllmorum Martyrum
Procefli & Martiniani, ad honorem, & gloriam omnipotentis
D Dei, memorialiter, honorificeque recondidit. In cuius abfidam Mamniania Mch,
Imaginem pulcherrimam de argento exauratam, cum djuerfis
hiftorijs inter m arm o rum concruftationes ordinatas infixit, quae
penfant lib. fexaginta duas, 6c femis 5 fimulque, 6c lilia de argen-
to, penfi libras decern 6c feptem, 6c vncias duas. Necnon&

gabathas ex argento puriffimo, numero feptem, penf fimullib.

tredecim, femis, 6c vncias duas. Imagines etiam de argento
cxauratas fecit in eodem venerabili loco numero tress vnam Sal-
uatorisDomininoftri IESV CHRISTI, & duas aliorum beato-
rum
 c 6 Breuis defcriptio Vatican# Bafilic#
rum Martyrum Proceffi, & Martiniani, penf infimul lib. trigin- &
ta6c fex. Necnon &aliam Imaginem exauropurifsimoobtulit
ad ornatum iam prxfati Oratorij, penf lib. trefdecim, 6c vncias
tres.Simili modo caniftros ex mudilsimo argento nurnero orfto,
penf. omnes libras tres 6c quadraginta.
Pariterque, 6c concham ad fpongiam prono&urnisdiligen-
ti js ibidem ex argento conftituit, penf. lib. feptem, 6c vncias no-
uem. Imo 6c claues in modum crucis, auro purifeimo, feu
gem-
mis mux decorationis exornatas, in eodem venerabili loco me-
ritbdecorauit, quae penf-lib Vbietiamregularemordina-
uit, quem laminis argenteis fuperinduxic, penf lib. viginti. Su- B
per quem conftituit areas duos de argento, 6c gammadias qua-
tuor, quaefimulpenf lib. fexaginta. Propitiatorium etiam Alta^
lis ex laminis argenteis exornatum circumduxit, atque facramj
Confefsionem eius interius exteriufque cum regulis feis nobilif
fime circumftmxit, quaefimulpenfantlib. Et fuper Altar©
eorundem beatifiiniorum Martyrum veftes duas inftituit, ex
quibus vnam de fundato cum cruce de chrifbclauo, 6c alteram
de quadrapulo mirifice exornauit. Vela quoque maiora de fun-
dato nurnero feptem cum periclyfi de blattin circumfuta iimili-
ter decorauit, 6cc
Hicprxclarus, 6c venerabilis Pontifex fecit in Ecclefiabeati C
Petri Apoftolorum Principis nutritoris fiii vela de
cbryfoclauo
perarcus Presbyter!j habentiahiftoriam de mirabilibus Apofto-
lorum, qux per eos Dominus operari dignatus eft, nurnero qua-
draginta & fex, &c. _ ■
Sed neque illud praetereundum efle exiftimamus: Dum
qua-
dam die ad B. Principis Apoftolorum Ecclefiam
pergeret, quate-
nus
apud eundem beatum Petrum Apoftolum folito more vigi -
lias celebraret, 6c ante eiufdem Confefsionem matutinales lu-
cefcente Dominica laudes refidens decantaret 5 fubito
depref-
fus fopore vidit adfiftentem fibi
virginali afpe&u puellam An-
gelicis veftibus decoratam, talia locutionis affamina protuliffe D
dicens: Multas tibi gratias referimus,
quia certamen, quod do
me din
pofueras, fruftratorias relationibus peruulgatis aures ac-
commodans, reliquifti. Quippe quitanto penes me fuifti, vti
proprio loqui inuicem ore valeremus. Hxc iam fxpe prxfatus
Pontifex diligenter audiens ftudiofe
requirere coepit, qux effet
ipfa, qux talia illi verba diceret, velquo nomine vocaretur. Cui
ilia refpondit: Si nomen inquiris, Cxcilia famula Chrifti vocor.
Ad quam fummus inquiens Prxlul i Quomodo hoc credere
pot
fum, eoquodolimfama relatalit, quatenus eiufdem venerabi-
lis
 Audore Romano Canonico.
5-7
A lis Chiifti Martyris Cxcilix corpus ab
AriftolphoLongobardc-
mm Rege hoftiikerRomx refidente,furtim,6cabilliushomini-

bus fuiifet ablatum > Cui talia venerabili Pontifici intimanti,om-

nipotentis Deifamuk dixit: Quia me defideranter, vt inuenirent
Longobardi, quxfiuerunt, omnino verum eft. Sed Domini mei
IESV CHRISTI opitulatione, 6cDominxmexfan<5lxDeiGe-
nitricis, femperque Virgin is MARINE auxilio, neque me inue-
nire, neque deportare, ficut voluerant, hinc Iongius po tuerunt.
Etideoficut me quxrere coepifti,qualiter meinuenias,afliduo
labori non defiftas incumbere 5 quia Domino Deo , pro cuius
amore, 6chonore paffafum, placuit, vtmeinuenias, 6c in Eg-
B clefia, quam nouiter cooftraxifti, recondas. Et hxc dicensab
oculis afpicientis ablata eft 1 Tunc idem venerandus Pontifex
matutinalibuslaudibusperfolutis, pro tarn certx5cindubitabi-
lis seuelationis iudicio coepit hac illacque operofitis quxrere, vbi
fjcratifiimum eius corpus iacerethumatum. Quod tribuenre-f
Deo dumfolicitequxreret, reperit in cimiterioPrxteftatifito, Pafchalis L exfan.
foris portam Appiam, aureis illud veftitum indumenta's,cum cor- foneTnufnicUdus
pore venerabilis fponfi fui Valeriani 5 pariterque 5c linteamina-* cor^us-
Martyris ipfiuslanguine plena, quando ab impio percuflacar-
nifice, Chrifti Domini Martyr eft regnantis in fxcula confecra-
ta. Quibus, 5c linteaminibus fanguis fan€tx
Martyris exterfus in-
C uoluta, ad pedesillius corporis lacratiftimo cruore plena, de tri-
na
carnificispercufsionereperta &nt. Quas cunda fuis pertra-
dansmanibus collegic, 6c cum magno honcre infra muroshu-
ius Romanx Vrbis in Ecclefia nomine ipfius fandx
Martyris de-
dicata, ad laudem & gloriam Omnipotentis Dei, eiufdem Virgi-
nis corpus cum chariflimo Valeriano fponfo, atqueTyburtio,
6c Maximo Martyribus, necnon Vrbano, 5c Lucio Pontifici-
bus, fubfacrolando Altaricollocauit. ] Etmulta alia dona de-
die, qux breuitatis caufa relinquimus.

De Altare fan&i Martialis. XV-

D
"p St etiam ibipoft Chorum Ganonicorum Altare landi Mar-
JHf tialis difcipuli beati Petri.
ADNOTATIO.

DElicxhocCanonicus,
Altare Presbyter
nullumRomanus
verbumnofter
fecit: audor, huius Bafi-
fed Honufriushis
bisEccief;
verbis adnotauit. [ Nonum Altare ab eadem parte ^ fuit fandi 15 cce
Martialis difcipuli fandi Pauli Apoftoli, antiquum, 5c magnx
H vene-
 J8 Brcuis defcriptio Vaticana: Bafiiicas.
venerationis. Haec omnia Altaria & Sacella fuerunt a dextra Ba- A
filicae, intranfuerfa naui fupraEcciefiaeperiftylia.] Quod nihil
adnos. Didmusfolum, effemaximamcontroueriiaminrcrRo-
manum
Presbyterum, & Honufrium : quoniam ipfe vult fan-
(Stum Martialem, difcipulum fuifle D.Petrij & Honufrius, D.Pau-
Vide SuriuitSc
li. Videripoteft Laurentius Surius 5 quoniam in Martyrologio
Romano nihil inuenimus.

XVL De Ecclefia S. Petronilk Virginis.

Nfra Palatium verb Neronis eft Templum Apollinis, quod

1'1 Pem>~
I nunc vocatur fandae Petronillae, in quo eft reconditum cor- B
Pus eiufdem Virginis, ante quod eft Bafilica fandi Angeli, quae
vocatur Vaticanum, mirifico mofibo laqueatum auro, & vitro.
Ideo verb diciturVaticanum ,quia Vates,ideft,Sacerdotesan-
tiquitus canebant ibi fua cfficia anteT emplum A pollinis.Et ideo
tota ilia pars dextra Bafilicas beati Petri, qua itur per porticum

Pontificum, & vfque ad portam argenteam, vocatur Vatica-

num.
Ibique eft aliud Templum, quod fuit Veftarium Neronis,
quod oiodo vocatur fandus Andreas: in cuius Altare beacus Gre-
gorius Papa,vt a noftrismaioribusaccepimus, recondiditbra-
chium fandi Andreas Apoftoli,& B.Lucas Euangeliftasi quae cum
magna deuodone detulit a Conftantinopoli, C
....
ADNOTATIO
' • • *
I. • * r- -■
...... - 'lit* * A

v!Ea naarxani
DE Virgin©
fcribitfanda Petronilla,
Baronius*
Petri Principis
in Annalibus Apoftolommj
Ecclefiafticis, vbi multa
dick, & etiam in adnotation. ad MartyrologiumRomanum,
vbihisverfibus.
TVM PRIDIE PETRONILLA PETRI DE GERMINE SANCTO,
FVLGIDA VIRGO MIC AT, CHRISTI TRABEATA DECORE,

Nos hie diduri fumus breuiter de Audore Ecclefias huius Vir-

Anaft.Bibl.pag. 169
>
Mart.Jib. ?• cap. ii. ginis Petronillas 5 fimuL etiam de donis ipfi Ecclefias a muitis
Ecclef. S.Petronillaf
sfimis Pontificibus Romanis, & ab alijs Principibus Ghriftianis fa- D
Pr™b adducimus,quod Marlianus deDius Petronillae Ec-
lemr.Q clefia fuo tempore dixit, vbi de Vaticano nonnullaadnotauit,
cuius verba hasc funt: [ Ad eunclem montem, Apollinis templum
fuiffe, vbi nunc Sacellum Diuae Petronillas 5 quod temporibus
noftris fuit demolitum. Martisvero, vbi Diuas Marias de febri-'

bus, in viaolimTrsumphali, quidam tradidere 5 fedAudcrenuk

idoneum non adducunt i T uUium Paulum Poetam prasdiolunu
S aIiV an Vaticanum poflediflememoratGellius, &c.] Haec Marlianus
df
 AuSore Romano Canonico.
59
A de Ecclefia fandx Petronsllx fandi Petri filix
in Vaticano,
monte 6c valle V
aticanajooge, 6c erudite fcripfit.
Blondus Flau. in fua Roma inftaurata
pag. 5. 6t Honufrius de-> paeg7;7v.rbis Ecclef'
hac Ecclefia nilaliud dixit,
nifihxc:[ A dextero verb latere tern- P«rofcp"uiS
plum fandx Petronillx, vbi corpus eius diu quieuit. ] pp- l c6nftrudtum-
Baronius fcribitfuifle
antiquiflimumcoemeterium fandx Pe- Tomo 9# ann> 7Jt<
tronillx didum, ex
quo beatus idem Pontifex facrum corpus p°™f.pauiipp.i.
eiufdemSandxfublatum tranftulit apud Bafilicam Vaticanam.
Haec idem Baronius,
qui pergit dieere paulo inferius dePetro- fovitaP*uiiMafi.
nilla loquens his verbis:
[ Petronillx autem memoriam apud
fandi Petri Bafilicam in V aticano
fuifle, idem Anaflafius inferius
B in eodem Paulo, dum
agit de Oratorio illic ab ipfo conflrudo, *
his verbis meminit: Intra Ecclefiam beati
Petri Apoftoli foras
muros huius Ciuitatis
Romans, nouiter oraculum (Oratoriunu
fcilicet) inhonorem fandx Dei Genitricis conftruxit iuxta Ora-
torium S. Leonis
Papx, fores introitus fandx Petronillx, atquej
beatiAndreae Apoftoli, mufiuis, 6c diuerfis metallis eumador-
nansibi, 6c effigies fandx Dei Genitricis in ftatua ex
argento
deaurato, quxpenfat libras centum, conftruxit:in
lo 6c fepulturam fibi conftruxit. Hxc Anaftafius.
quoOracu-
De donisfadis huic Ecclefix fandx
]
Petronillx, idem Anafta-
fiusait:[Inueftiuit(nempe Leo Papa Tertius) verb Altare beatx
C Petronillx InViiaLeoaisTerti)
ex
argento puriflimo deaurato diuerfis omatum pi* papsc
durisvndique pent lib. centum fexaginta 6c duas, 6c vncias
,

odo,6cc.] Itaque de donis, alijfque bonis, ficetiam preciofis

ornamentis, 6c reftaurationibus, qux pertinent ad Ecclefiam
fandx Petronillx, multis in locis
fuperius in noftris adnotatio-
nibusloquutifumus,fadis a nonnullisfummisPontificibus,6c
infra etiam
fuolocodidurifumus.EtdeipfofandiflimoPapa-.
Leone alias ait Anaftafius:
[Necnon 6c fuper altare Beatx Petro*
nillx vbi fupra fecit
Regoumaureumcumgemmis preciofifli-
mis, penfi lib. duas, 6c vncias tres, ]
Pergit infra etiam Audor
dicere: [ Fecit autem venerabilis, 6c
D
prxclarus Pontifex fuper Al-
tarebeatxPetronillxCiborium cumcolumnisporphyreticis ex
argento puriflimo, mirx magnitudinis decoratum, penf lib.tre-
centas
quadraginta odo, atque irnaginemargenteam, ftantem
filb arcu de ipfo Ciborio,
penfi lib. decern, 6c femis. ]
A D N O T A T I O II.

DEmanusmentionem
Oratorio fandi Gregorij Papxnullam
fecit. Nos Audor ifteRo-
aliquid,Deo fauente, hie
annotabimus. Et primb, Honufrius loquens de Oratorio ifto ait:
H 2 [In
 m
I

6o Breuis defcriptio Vatican# Bafilic#.

De 7. Vrbis Ecclef. [ In Ecclefias fine, vbi fedent Poenitentiarij, eft Oratorium, 6c Al» A
2' II
cap.4. pag. 44- tare fandtorum Andreas, 6c Gregorij, a Gregorio Papa Quarto fa-

dhim, fob quo iacet corpus eiufdem £an<5ti Dodforis. In Ciborio

vero, quod eft fopra Altare, extat caput fandfci Andreas Apoftoli,

if
f a Pio Secundo locatum, 6c lanceas ferrum, quo Domini noftri

IESVCHRISTI latus perforatum eft, a Magno TurcarumRe*

ge Baiazete Innocentio Odfauo Papae dono miffum.Id eft vnum
I ex feptemAltaribus, quae priuilegijs, 6c indulgentijsornataim*

Bafilica Vaticana extant. ] Et Anaftafius Bibliothecarius loquens

Xn vita Gregorij pa-
detranslatione beati Gregorij corporis, hasc verba habet: [Et
par Quarti.
quoniam tunc diuino ignis amore foccenfos, corpus beati Gre- B
gorijhuius vniuerfalis Ecclefias Prasfulis, per quern SandHSpiri-
gratia toto orbe terrarum inextinguibile fapientias rnunus in-
in
tus

duxit 5 6c loco, fepultum quo prius fuerat, tulit, 6c non longe ab

Mi eoinaliumnouiter coftrudfum infra Ecclefiam beati Petri Apo-
11
ftoli fommo honoreperduxit: eiufque facrum Altare argenteis
itt tabulis vndique perornauit, 6c Oratoriumfuo fandto nomine ti«
tulauit j abfidamque eiufdem foperaurato mufiuo depinxit. Im»
quo fcilicet Oratorio, land orum corpora beatorum Many mimi
quibus
Sebaftiani,Gorgonij, ac T yburti j, ex Coemeteri js, in ante
II iacebant,perduxit: 6cvnumquodqueeorumfeparatis Akaribus
III collocauit. Pro quibus denique Pontificatus fui tempore, vt Mo-
nachi,quiad officium perfoluendum in Ecclefia beati Petri Apo- C
i||
ir ftoli font conftituti, omnibus diebus ibidem laudes Omnipo-
II1 tenti Domino canere non defiftant. Obtulit autemineodem_»
Oratorio vela maiora, vel modica ferica decern 6c odf o. Veftes
i foper Altare, fob quo fandfcifsimi Gregorij Papas corpus quiefcit,
chryfoclauo habentemhiftoriam.... 6c foper
tres: vnam cum

ill): vnumquodque Altare praedidtorum Martyrum veftem de fun-

i: datovnam. Imagines denique defoperdeargentatas, necnon-»
i i auro
perfufas, tres, habentes vultum Domini,6c eorum depidtos,
r
quorumfpecialia ibidem corporahumata, miraculis,ac virtuti-
bus pollent. ] Hasc Anaftafius.
i -
, - V • •• 3
*
-V-V v,_ -
*■.
•
-
.. - •.
D
iii De fan&is Pontificibus, qui in Vaticano
XVII•
iii
Hi requiefcunt.
if N hac dextra parte Bafilicas beati Petri, fcilicet, in Vaticano,
IIlil I 6c per dire&umjper porticum Pontificurn,qua itur ad fandtum
Gregorium Papam egregium Dodlorem, 6cvfque ad portamu
afgenteam , font fopulturas fandtorum Poncificum . In quibus
nimirum fepulturis , ficutinlibroPontificum , 6c in eorum quo*

If! que

'! ij
 Au&ore Romano Canonico. 61
A quefepulchris, fcriptum inueni, velamaioribusnoftrisfepeac*
cepimus, requiefcunt iftivenerabiles fubfcripti Pontifices, vi-
deiicet.
Vbi requiefcit beatus Linus Papa, XVIII-
& cseteri, qui fequuntur.

LInusPapa,
tuit, & Martyr,
Mulier quivelato
in Ecclefia
vt ex praecepto
capiteintroiret, confti*
beati Petrifepultus
iuxta corpus beati Petri in Vaticano. Nam multa corpora fan- 2^QrP°rebeau
6fcorumEpifcoporum,& fan£fcorumVirorum,obreuerentiam
B beati Petri ibidem fepulta font. BaLSSul
niann.89.

ADNOTATIO.

Llini fepulturxfcripferunt,
Pontificum de vita,praecipue
omnes, quinullum Romanorum
& geftislocum affigna-
runt: fed apud fan&um Petrumfepultumeffedixerunt
tantum
iuxta corpus B. Petri Apoftoli, quod idem eft.
T E X T V S.
CletusPapa, & Martyr, qui tertius poft ApoftolumPetrum
cum rexiflet Ecclefia m annis duodecim, perfequutione Domi-

tiani martyrio coronatus eft, & fepultus in Vaticano.

C ADNOTATIO. ' ,
Audtor Romanus nonnulla prastermifit fan&i Cleti Papae, de
tempore, rebufquegeftis. Ad quod Anaftafius optimeadnota- iovit,s,cieti&tr.
uit,ficut etiam Baronius ibi late,& erudite hanc hiftoriam fcripfit. JS****-' vfq:
T E X T V S.
Anacletus Papa, qui fuit ordinatusPresbyter a B. Petro Apo-
ftolo, & fepultus in Vaticano.
ADNOTATIO.
Au&or nofter Romanus de vita , & geftis huius Pontificis
Anacleti fan&iffimi Athenienfis,pauca, vel potius nihil dixit,pras-
termitcens tempus eius Pontificatus, qui in Cathedra beati Petri
D fedit annos nouem, menfes tres, & dies decern 5 quod fuit tern-
poribus Domitiani 5 & alia ab Anaftafio fcripta. Qui Pontifex
memoriam beati Petri conftruxit, id eft, Ecclefiam, feu alia loca,
vbi Epifcopi reconderentur fepulturaej vbi autem & ipfe fepuh tyroiolfSifil
tus eft in pace, iuxta corpus B. Petri. Et multa alia de beato Ana*
cleto fcripta funt: fed nos breuitatis caufa relinquimus.
IuIi>
T E X T V S.

Euariftus Papa, qui conftituit fepsem Diaconos, qui cuftodi-

rent Romanum Pontificem • AD-
 62 Breuis defcriptio Vaticanx Bafilica:.
ADNOTATIO, A
De huius Pontificis rebus geftis'muka Romanus Audor no-
Iter omifit. Quoniam ipfe Euariftus non folum feptem Diaco-
nos conftituit, vc cuftodirent
Epifcopum Romanum prssdican-
tempropterftylum veritatis 5 fed etiamTkulos in Vrbe Rojkjl.
gar.tGm.i.ati.in. diuific Presbyteris. De quibus, nos Deo adiauante,latms in pri-
fcinvitaipfius. mo torno Titulorum Cardinalium aduri fumus. De tempori-

bus hums Pontificatus vide Anaftafium, 5c Baronium.

T E X T V S.
Xiftus Papa, Sc Martyr, natione Romanus. Hie fait fepultus
iuxta fsrratani prope corpus bead Petri, vbi a dime eft arcusdo*
mofibo, quem fecit fieri Fafchalis Papa Primus. B
ADNOTATI O.
Devita, rebufque geftis bead Sifti Pap# 6c Martyris multa-»
fuiffent dicenda, a Romano huius Bafilicas Canonicoomiifcu.
itmta xiiVi pp. i. ^os nonnulla hie Deo fauente fignificabimus. Et primo Anafta-
fius ait: [ Conftituit vt vafa facrata non tangerentur, nifi a mini-
ja?.ton».*^nn.i4*. gu'lSt Hie conftituit, vt quicumque Epifcoporum euccatus fail-
fet ad fedem Romanam Apoftolicam, Sc rediens ad Parochiam
fixam, non fufciperetur nifi cum forniatis falutationibus ad ple«
bem a Sede Apoftolica, &c. ] Et Honufrius loquens de huius fan-
di Pontificis, & Martyris translatione, dum defcribit Alcana, vel
Be 7. «u-
«
Vrbis r
Ecctef. Sacslla huius Bafilica, hsc habet: f^ Primum ad dexcerarn Akaris C
# /-»«. -

cap.4.pag 41. masons m tranfueria Bafihcas parte, qu'am Crucem Ecclefite vo-

^
Altare, & Qratorm
- cant,verfusabfidam,fuitOratorium,ScAkarefandiXifti
/ \ _ . 7 .
Pape
xsftL &
s
Martyris, lub quo a Palchah Secundo Papa fepulca mere cor-
pora fandorumPontificumXifti ipfius, Fabiani Martyram, Sc
SergijSecundi.]
TEXT V S.
Telefphorus Papa, 6c Martyr, qui conftituitfeptera epdoma-
das ante Pafcha ieiunium celebrari; Sc in node Natalis Domini
Mififas celebrari, & GLORIA IN EXCELSISDEO, ante fa-
crificiumdici.
ADNOTATIO. D
videTcrtui in car- Presbyter Romanus, Sc huius Bafilicae Canonicus, optime de
' Se Manic' r£^us gsRis Tdefphori Papae fcrlpfit5 fed non fatis rnentionenm
°

fecit tie multis, quorum nos

breuiteraliqaademoftrabimus.Te-
Anaft. in vita teie-
lepshorusPontifex nationeGraecus ex Anachorita fedit annos vn-
decim, menfes tres, dies viginti duos. Fuit autem temporibus An-
tonini,5c Marci: de cuius vita 5c geftis BaroniusadducitTertul-
Bar.tom.z. an. 141. lianum, vbi adnotauit nonnullos vcrfus pro landto ifto Pontifi-J
SCIJ4' • /* •A • *
ce,quilun£ siti,
POST
 Au&ore Romano Canonico. 6%
^ POSI RXPLETA SVJ QVI LVSTRI TBMPORA TRADIT
TEIESPHORO t EXCELLENS HIC ERAT, MARTYRQVE FIDELIS.

At Anaftafius ait: [ Martyrio coronatus eft,qui fepultus eft iux-

ta corpus beati Petri in Vaticanononis Ianuarij. Qui fecit ordi-
nationesquatuorpermenfemDecembris, Presbyteros duode-
cim,Diaconoso&o. Et ceffauitEpifcopatusdiesfeptem.]
T E X T V S.

Yginus Papa, & Martyr, qui compofuit Clcrum, & diftri-

buitgradus.
ADNOTATIO.
B Huius Pontificis Hygini natione Graeci Athenienfis res geftas
CanonicusRomanusnonomninoadnotauit. Nos autemdici-
rous,annoscjuatuor, menfes tres, 6cdies o&ofedilfein Cathe-
draPetri. Fuit enim temporibus Veri, & Marci, a Confulatu
Magni, & Camerini, vfque ad Orphitum, 6c Prifcum. N onnul-
la alia leguntur in Anaftafio, quae nos relinquimus, 6c tantum
hie annotabimus, his verbis: [Qui etiam fepultus eft iuxta cor-
pus beati Petri in Vaticanoiij. Idus Ianuarij, 6c ceffauit Epifco- p«jcAnaft°afilimin
pamsdies tres. 1 vita Hyginij;paP*
T E X T V S.
Pius Papa, frater beati Paftoris Presbyteri: Tub
cuius tempore
C Hermes librum fcripfit, qui appellatur Paftor, quia in habitu Pa-
ftoris Angelas ei apparuit.
ADNOTATIO.
Au&or nofter huius Bafilicas Canonicus hie de rebus geftis Pi j
Papae I. fratrisfan&i Paftoris deCiuitate Aquileia , nihil adnota-
uit: fed tantum foiffe fratre beati Paftoris Presbyteri. Ad intellige-
tiam enim huius hiftoriae oportebat dicere, ab Hermete praefato
librumconfcriptu,continentem mandatum,quodeiprxcepe*
rat AngelusDomini, ad ipfumveniensinhabituPaftoris, nem-

pe, vt fan&um Pashca die Dominico celebraretur. De hoc Pon-

tifice ita Anaftafius:[ Hie etiam conftituit, hxreticum venientcm
D exIudxorumhxrefifu(cipi,6cbaptizari:6c conftitutum de ec-
clefia fecit, 6cc. Hie ex rogatu B.PraxedisdedicauitEcclefiam
Thermas NouatiinvicoPacricij in honorem fororis fuae fan&x
Potentianae, vbi&multa dona obtulit $ vbi fxpius facrificiunu
Domino offerens miniftrabat. Imo 6c fontem Baptifini conftrui
fecit,manu fua benedixit, 6c confecrauit, 6c multos venientes ad Bar.ann.i£x^&i?9.
fidem baptizauitinnomineTrinitatis.]Dequotitulo,Deo vo- Syroidiexiiui j.
lente, nos a&uri fumus late, 6c copiofe in tomo 2. de titulis Pre- videAnaita/ium-.,
sbyterorumCardinalium. Multa etiam de rebus geftis Primi Pij Papae PijPapxI.
 64 Breuis defcriptio Vaticanx Bafilicar
Frimileguntur,eiufque temporibtis,mPlarina, 6cin Anaftafio A
Bibli othecario, vt fupra 5 & Bar onius copiofe de vita 6c moribus
huiusfan&iflimiPontificisloeofapradidto dixit, 6c etiam in ad-
notatione MartyroIogijRomani. Quilepukuscftiuxta corpus
bead Petri in Vaticano.
T E X T V S.
EleutherPapa, qui praecepitvt nulla efeavfaalisaChriftianis
repudiaretur.
A D N O T A T I O. '
Multa de Eleutherij Pontificis Martyris rebus geftis dicen-
da font,* fed Romanus ille pauca fignificauit: nos autem all quid B
hie dicemus. Pontifex ifte EleutheriusfuitnationeGraecus, do
oppidoNicopoli. Sedit in Cathedra fandbi Petri annos quinde-
ci.m, meofes fex, dies tredecim. Rexit Ecclefiam temporibus An-
tonml.Accepiteriam epiftolam aBritannixRege Lucio,vtChri-
ftianus efficeretur per eius mandatum: & mulca aliadecreta-.,
S£lm' ann"r8J' ciux in Baronio leguntur . Nos verb hie indicauimus tantuni
fisarn fepukuram.: qui etiam fepukus eft iuxta corpus bead Petri
in Vaticano.
TEXTVS.
Vidbor Papa, & Martyr > qui conftituit vt fandbum Pafcha die
Dominico celebraretur. Hi omnes, ficut in Pontificals legitut, in G
Vaticano quiefcunt.
ADNOTATIO.
Neque etiam Romanus ifte Canonicus audbor nofter, de hu-
ins Pontificis rebus geftis plene facisfecitjfed vnum tantum hoius
Papxdecretura fcripfit, quod etiam illud Elemherius conftituit.
Nos autem in pauca conferemus. Hie Vidborfummus Pontifex
Africanus in Cathedra fancbi Petri annos decern, menfes duos,
dies decern fedit. Fuit temporibus Helij Perrinacis, 6c Seueri, a
Confulatu Commodi quinto,6cGlabrionis vfque ad Lateranum,
Anaft.inviw ipiius ^ Ruffinum. ( vt Anaftafius ait) Multa alia in fuo Pontificatu

ImiiinSavTao- propter bona Ecclefias fecit, licut Baronius, & Anaftafius, quae D
nos breuitatis gratia omittimus.

TEXTVS.
Leo Papa Primus, qui mifit epiftolam Flauiano Epifcopo do
*
Xncarnarione Domini, 6c fecit fermones contra hereticos. Hie
iacet in Altari fandbi Leonis Quarri Papx, ficut fupra didtum eft.
ADNOTATIO.
De rebus, prxclarifque geftis fandbi Leonis Papx I. Pontificis
Leonis epift.5 I. %
GrS fandbiffimi vide Baronium6c Anaftafium. Quoniam nihil dixit
KSKT!"?' au<^or nofter Romanus huius Bafilicse Ca nonicus,de tanto Pon:
i tifice*
 Auftore Romano Canonico. 6$
A tifice,qui Ecclefiam Dei illuftrauit: & hanc veriflimam hift oriam
non folum prxdidti fupracitati Audtores oftendunt,verum eciam

ipfius fcripta, quae omnibus in toto terrarum orbe ckrefcunc.

HicPontifex vere fuit norma, & fpeculum omnibusRomanis
Pontificibusfuis fiicceflbribus. Itaque non audeo dicerc de tan-
to Pontifice verbum, fed potius filentio vti iudicamus, quoniam

valdequidemtimeo, ne patica loquendo de rebus gdiisipfius

fandlifiimiPontificis, maxioiam iniuriammirabilibus eius fadtis
inferam. DeipfiusAltariinhacFrincipis Apoftolorum Bafilicam
fuperius in noftris adnotationibus ad tit. xj. fol. 2 4, &feqq. iatis
dixtmus: quo loco appoiuimuseriam eius epitaphium, a Sergio
B in translatione eius corporis fadhim.
T H X T V S.

Simplieius Papa, qui conftituitadfandhim Petrum,6cadlan*

dhimPaulum, & fandtum Laurentium, 6cadfandiamMariam
Maiorem, vt perhebdomadas Presbyteri Cardinalesibimane-
rent propter poenitentes, 6c baptifinum.
ADNOTATIO.
De vitx fandtitate, prxdarifque rebus geftis Pontifieis fandtif
fimiSimplicii rnultafunt dicenda,
• . t
quxRomanus huiusBafilicx
/lcj i* Vide An3ft.& Plat.
Canonicusomittit, velpauca commemoratuseit. Sed nosali- in vicaipfiire.
quid hie adnotabimus, dumad Anaftafium , & Piatinam, 6c ad
C alios Audlores, qui vitam fandlorum Romanorum Pontificum,
refque geftas fcripferunt, nos confenmus * Et Anaftafms quidem
de hoc Pontifice ita loquitur. [Hie dedicauit Bafilicam fandli Ste*
phani inCcelio Monte,in Vrbe Roma56cBafilicam beati An-
drex Apoftoli iuxta Bafilicam fan&x Marix: (de qua fads In de-
fcriptione noftra Rafilicx fandlx Marix Maioris egimus) &
aliam Bafilicam fandHStephani iuxta Bafilicam fandli Laurentij:
6c aliam Bafilicam intra Vrbem iuxta Palatium Licinianum bea-
txMartyrisBibianx, vbicorpus eius requiefcit, 6cc. Hie etiam
fecit in Ecclefia Romana fcyphum aureum penfantem lib. quin-
que. Canthara argentea ad B. Petrum Apoftolumfexdecim,
D
penf. fing.lib.duodecim. ] Multa alia bona fecit hie fandifli-
mus Prxful. De cuius temporibus vide Baronium, qui multa ad-

notauit, 6c Au&ores ftperius addudfcos. Pergit Anaftafius: [ H io Tom. 6. ami. 478-.

fepultus eftin Bafilica beati Petri Apoftoli.] Quodpertinetad m(5Jnn
Bafilicam fandi Andreas Apoftoli, nos in Tribuna huius Bafilicas, Resgeftar per Simv
qux eft valde diruta, vnicum vidimus de ea monumentum a Pla- phCiUra F"pam
tinaconferuatumi quod hie memorix caufa erigami aitenim
Platina:[Hoc autctnin templo, hate carmina legifle memini,
mufiuo operedefcripta*
I HAEG
 66 Breuis defcriptio Vatican# Bafilic#,
HJBC T1BI MENS VALIDE DECREVIT PRiEDIA CHRISTE, A
CVI TESTATOR OPES DETVIIT ILLE SVAS.
SIMPLICIVSQVE PAPA SACRIS COELESTIBVS APTANS
EFFECIT VERE MVNERIS ESSE TVI.

NE QVOD APOSTOLICI DEESSENT LIMINA NOBIS,

MARTYRIS ANDREAE NOMINE COMPOSVIT.
VTITVR HAEC HERES TITVLIS ECCLESIA IVSTIS ,

SVCCEDENSQVE DOMO MYSTICA IVRA LOCAT.

PLEBS DEVOTA VENI, PERQyE HAEC COMMERCIA DISCE,
TERRENO CENSV REGNA SVPERNA PETI.;

Haebenus vetus infcriptio.Sed hie non eft praetermittendum, B

blenrio vtendum quod ipfe Baroaius in rebus geftis huius
,

pontificis inuenit in antiquis inferiptionibus, his verbis: [ In anci-

quarum Infcriptionum volunaine de eodem Simplicio,qu6d
feceri t in Paradifo, (erariocus amoenus iuxta Bafilicam fandbi Pe-
tri didbus) asdificium, eft eiufmodi antiqua defcriptio hoc titulo.
CVM SVBITIS PERAGI FALLAX CLEMENTIA VERIS,
Antiq,ir.fcr.app|d, £T SAGER ADDENDO FESTA VETARET AQVIS,
pag. nu, i.
SIMPLICIVS PRAESVL SAGRARIA CELSA PETENTEM,

PONTICIBVS IVNCT1S TEXIT AB IMBRE DIEM.

Ibidem fiib hoc titulo fuper limina introitus Ecclefias. C

Antiq. infcr.apped. QVI REGNI CIAVES, EI CVRAM TRADIT OVILIS*
QVI COELI, TERR.EQVE PETRO COMMISIT AVENAS ,

VT RESERET CLAVSIS, VT SOL VAT VINCLA LIGATIS,

S1MPLICIO NVNC IPSE DBDIT SACRA IVRA TENERE,

PR/ESVLE QVO CVLTVS VENERANDiE CRESCERET AVL^ J

De loco huius ParadifiBafilicae Vaticanae, quod atrium dici
s.Pauiin. inepiftoi Pote^> loquitur Baronius, vbi adducit epiftolam S. Paulini No-
Tom i. ann.%7. tra&at de formaEcclefiarum abantiquis defcripta his
verbis.[ Huic etiam minifterio inferuiebatfons ille in atrio Bafi
parsdif. Biffl.raaai ]}cx Vatican# Rom# pofitus, coins Paulinos hifce meminit ad D
Aletium fcribens: Inveftibulo cantharumminiftramanibus,8t
oribus noftris fluenta ruitantem faftigiatus, folido aere tholarurn
ornat, &inumbrat, non fine myftica fpecie quatuor columnis
I— *J • • Y — > /1 3.
Atrium ante Bafilif falientes aquas ambiens: decet enim ingreffutn Ecclefi# talis or-
cam fanfh Petri di- 4 .. n . p
aum Paradifum a natus, vt quod rntus mylteno lalutari seritur, fpsdbabih pro fori-
symnucho&aLp.
^ opere fignewr. Ec ad SeneraminhuncmodumdealiaBe-
clefia. ] Et infra nos adturi fumus, Dso fauente, de hoc Atrio vel
Faradifo.
Nefcio
 Au&ore Romano Canonico. 67
A Nefcio cur Romanus Presbyter nofter Audor hie relinquit Fe-
licemTertiumPaparri: quoniam in ordine fummorum Roma-
norum Pontificum poft Simplicium Papam
ipfe FeKx Romanus
Vontifex Tertius, locum tenet* qui etiam in Bafilica Diui Petri in
Vaticano fepultus eft:
de quibus ipfe Romanus in fua defcrip'tio-
neloquitur. Nos autem paucade rebus geftis ipfiusFelicis did-
mus: Fuiffe fcilicet natione Romanum, fediffe in Cathedra bea-
ti Petri annos odo, menfesvndecim, 6c dies vigintitresitem-
poribus fuiffe Odoacris Regis vfque adtemporaTheodorici:qui
Fecit multa bona pro Ecclefia Romana* de quibus Anaftafius, 6c
Baroniuslatius,6c copiose fcripferunt:6c Honufrius no Tertium, iB vka Felids
B fed Secundum Felicem appellauit in fua adnotatione in Platina.
Sequitur hie, ficut Romanus audor adnotauit,Geiaftus Papa-,
Primus: de quo ita locutus eft.
T E X T V S.
Gelafius Papa I. Hie fuit amator Cleri, 6c pauperum.
ADNOTATIO.
De huius Pontificis rebus geftis pauca Romanus huius Bafili-
casCanonicus dixit. Quoniam Anaftafius optima fcribendi ra- tom-^ann-
tioneexercuit, ficut etiam Baronius, 5c Platina* nos nonnulla.. ^^inYitaGeIafii-
de fandiflimo hoc Fontifice demoftrabimus.Gelafius igitur Afri-
canus in Cathedra Diui Petri annos quatuor, menfesodo, 6c
C dies nouem fsdit. Huius
temporibusinuenta eft Ecclefia fandi
AngeliinmonteGargano. Hie liberauitapericulo, 6c fame Ci-
uitatemRomanam :6c multa alia bona fecit5 6c praecipue dere-
bus Orientalibus pro Ecclefia Romana . De quibus omnibus
Anaftafius, 6c Platina egerunt. Hie fuit temporibusTheodorici
Regis, 6cZenonis Augufti. Hie fecit conftitutum deomniEc-
clefia. Fecit etiam nonnullas Ecclefias: qui etiam jfepulcus eft in
Bafilica beati Petri Apoftoli.
T E X T V S.
Anaftafius Papa Secundus, qui fecit Confeflionem beati Lau-
rentij exargento.
D ADNOTATIO.
Huius Pontificis res geftas non fine caufa audor Romanus
paucis comprehendit, quia vixit annum in Pontificatu vnunu,
inenfes vndecim, dies vigintiquatuor. Hie natione Romanus
fuit temporibusTheodorici Regis. Eodem tempore multa Cle-
rici, 6c Presbyteri fe a communione ipfius fubtraxerunt. Multa-. VKa~
fecit etiam decreta,f6c conftitutiones propter bonum Ecclefiae.
Quae omnia ab Anaftafio, 6c Platina recenfencur. Sepultus eft in
Bafilica beati Petri Apoftoli.
I TEX-
 6% Breuis defcriptio Vatican^ Bafilicae.
TEXTVS. A
Hormifda Papa . Hie compofuit Clerum , 6c pfalmis
srudiuit.
ADNOTATIO.
Hie Pontifex fuit vir fandiflimus, de cuius rebus geftis Roma-
nus rem paucis complexus eft. Quoniam a Platina multa dic5ta-»
funt:6cAnaftafius optime, 6c prxclare de hoc Pontifice fumma
cum pietate, dementia, zelo, conftantia dixit. Huius temporb

bus multa fuerunt contra Ecclefiam Romanam qux propter

,

animi magnitudinem ipfePontifex omnia difiecit, ficut Bare-

niusjuceclariusoftendit, maxima cum laude. De hoc Pontifice g
518.&J14, ita Anaftafius: [ Eodem tempore venit regium donuro cunvj
gemmis preciofis a Rege Francorum Clodoueo Chriftiano* bea-
to Petro
Apoftolo, Sub huius Epifcopatu multa vafa aurea , vel
argenteaveneruntdeGrxcia, 6c Euangelia cum tabulisaursis,
cum gemmis preciofis, qux penf. lib. 15. Patena aurea cum hya-

cinthis, quae penf. lib. 2 5. fcyphus aureus cum gemmis ,penf

lib. odoifcyphus aureus circumdatus gemmis,penf libras odo$
fcyphi argentei tres deaurati, penf finguli lib. quinque. Pate-
nx
argenteae dux, penf lib.2 5. Gabata eledrina penf lib. 2. The-
cx
cyrei aurex dux penf fing. lib, fex5 Pallia olophora, blattea-j
cum tabulis auro chlamyde, vel de ftola Imperial^
tedis de
fubcindorium fuper Confeffionem beati Petri Apoftoh. Hxc q
omnia a Iuftino Augufto Orthodoxo votorum gratia oblata Hint.
Eodem tempore TheodoricusRex obtulit beato Petro Apofto-
lo ceroftata argentea duo, penf lib. feptuaginta. Eodem tempo-
re fecit
Papa Hormifda apud beatum Petrum Apoftolum tra-
bem, quam ex argento cooperuit, quxpenf lib. mille 6c qua-
draginta.]Et multa alia alijsEcclefijsauro, argentoque donauit,
qux breoitatis caufa omittimus, dum in Anaftafio leguntur. Qui
Pontifex fepultus eft eciam in Bafilica B. Petri Apoftoli.
TEXTVS.
Simacus Papa, qui fecit Bafilicam fandi Andrex Apoftoli ad
fandum Petrum 5 in qua 6c Altaria ftatuit, vbi plura Sandorum-* D
corpora, ficutcarmina indicant, pofuit. Etiuxta fontemOra-
torium fandx Crucis conftruxit, 6crecondiditinesus Confefi
fione crucem ex auro, 6c gemmis, vbi inclufit
Lignum Crucis
Domini penfantem decern lib. Pofuit 6c
fuper Altare eius, vt a
noftrismaioribus accepimus, incolumnis fcilicet porfireticis,ve-
nerabJlem Imaginem ApoftolorumP etri,6c Paulij
quam beatus
Siluefter Papa oftende rat Conftantino ad reprxfentandam for-
mam coram, quosante Bapti fin a invifione viderat. Bafilicam
1
B. Petri
 Auttore Romano Ganonico.
A B. Petri marmoribus ornauit. Cantharum pulchrumin Paradifo
cum
pinea fecit.
ADNOTATIO.
Multa quidede rebus, prasclarifque geftis Symmaehi Papx I.
PresbiterRomanus dicere potuerat, quonia leuiter potius dixit.
Muka enim funt dicenda de huius Pontificis vitas fanditate.
Nos autetn hie nonnulla oftendemus. Et primb,ipfe fandiffi-
musPraelulnatione Sardusfedit in Cathedra B. Petri annos 1 $.
menf $. dies 2 6. Et fuit temporibus Regis Theodorici, 6c Ana* vid de hodch'rma-
teHonufrium in ad-

ftafij Augufti: in cuius eledicne ad fummum Pontificatum fait tn0°^ '^c Ba<:
fchifma 5 6c tandem, Deo volente, Symmachus legitimus Papa & 50z-& s°5-
B fuit: de quo ita Anaftafius. [ Hie fecit in Ecclefia S. Andreas iuxta
iandum Petrum Ciborium ex argent©, & Confeffionem, penf.
lib. centum 6c viginti. Areas argenteos tres, pending. lib. fexa-
ginta> Oratorium fandi Thomas Apoftoli ex argemo , penf. lib.
3 go. 6c confeffionem lib. viginti. Arcumargenteum penf lib.
fexdecim. Confeffionem fandi Caffiani, 6c fandorum Proti, 6c
Hyacinthi ex argento> penf lib viginti. Arcum argenteum penf.
lib. 12. OratoriumS. Apollinarisexarsento, 6c Confeffionem c A „
ri-t & ' . orat.S.Apoll.
I. cum arcu ex
argento,penf lib. 3 o. 6cc.Item ad fontem inBalilica
beati Petri Apoitoli Oratorium fandixGrucisexargento.Confef „ ^ .

r a v L, 1 r 1' S. Crucis orat.

fionem, 6c Crucem exauro curngemrnisi vbiuicluiic lignum
C Dominicu :ipfa cruxaurea penf lib. 10. Fecit auteOratoria duo
S.Ioannis Baptiftae, 6c S. Ioannis EuangelifteiinquommCon-
feffione areas argenteos, 6c cubicula pofuit, penf lib. triginta.
Quae cubicula omniaafundamento perfeda conftruxit. Bafili*
cam verb Bead Petri marmoribus ornauit 5 6c cantharum Bead

Petri cum quadriporticu marmoribus ornauit, 6c ex mufiuo

agnos, 6c cruces, 6c palm as fecit. Ipfiim verb atrium omne com-
paginauit. Gradus verb ante fores Bafilicae B. Petri ampliauit, 6c
alios gradus conftruxit, fubfigno dextra laeuaque. Item in eo-
dem loco Epifcopia dextra lasuaquefecit. Item fubgradusin_* Atr^c^ebiBda^cuf
atrioaliumcantharumforisin fundo campipofuit, 6c ad vfum-> Paradis'Iocus ansoe
D neceffitatishumanas feek.Item 6c alios gradus afcendentibus ad namm.
beatum Andream fecit 6c cantharum pofuit. ]
5

Item pergit Audor, f Ad beatum Petrum viginti canthara ar-

gentea fecit, penf fing. lib. 1 $. 6c areas argenteos 22. penf
fingul.lib. viginti, 6cc. Hicconftituit, vtomnidie Dominico,
vel Natalitijs Martyrum, Hymnus diceretur Angelicus, ideft,
GLORIA IN EXCELSIS DEO, &c. Hie omni anno per Africa,
Vel Sardiniam, ad Epifcopos, qui in exilio erant retrufi, pecu-
niam, 6c veftes miniftrabat. Hie captiuos per Liguriam, 6c per
Medio-
 yo Brcuis defcriptio V aticana Bafilica:.
Mediolanum, & per diuerfas prouincias, pecunijs redemic, 6c A
donamultiplicauit, 6cdimifit.] Haec Anaftafius. Multa aliafe-
cit, fiue in donis preciofis,auro, argentoque,in liultis varijiquo
Bafilicis,Oratorijs, 6c Altaribus 5 fiue in vrbe, fiue extra, magna-*
cumpietate,6cfiimmareligioner fiue etiam in reparationibus
Bafilicarum, vel etiam a fundamentis fadtis. De quibus cum alijs
infinitis Anaftafius Bibliothecarius, 6c etiam Platina. Quod per-
tinet adhiftoriam Orientalem, 6c multa accidentia in illius Pon-
tificatuin totoorbeterrarum , ita Anaftafius, itaPlatina fcripfe-
Baf. torn. 6. ann. runt. Baronius autem egregie omnia illius temporis annota-
dudt/HonPuffdet u,t • Et Honufrius ita de Oratorio S. Thomas dixit: [ Oratorium^
vrbisEcci.c.4.pag. fan&i Thomas condiditSymmachus Papa, & multis ornamen-
tisdonauit :adhucfupereft. Inquofepultifuntlnnocentius Se-
ptimusPapa,6caliquotCardinales. Ibidem eft baptifteriurru,
quodmarmoreoeleganti pilo olimProbiPrasfe&iPrastorio fe-
pulchrum fuit. ] Nos hk ponimus Epitaphium /epulchrale huius
piat.in vita iaaoc. Pontificis, quod legimus, 6c Platina in vita huius Pontificis pra>
septimj.
feruauit,quodficfehabet.
INNOCENTIOSEPTIMO PONTIFICI MAXIMO, CVM B
NEGLECTIEIVS SEPVLCHRI MEMORIA INTERIISSET
NICOLAVS QVINTVS PONTIFEX RESITVI CVRAVITY

;
-

.
T E X T V S. , ;
:: ■-'* • -v.- .
\^ -
■»

Ioannes Papa Primus, qui ob catholicam fidem Rauennas in

cuftodia defundhis eft Martyr, xv,Kal. Iunias. Cuius carpus tra£
latum eft de Rauenna, 6c fepultum eft in Bafilica B. Petri in Va-
ticano.
ADNOTATIO.
MS ^w'us I°ann's rebuSpr$claris,religiofifque geftis, non pau-
ca Anaftafius Bibliothecarius loquutus eft,prius quam Au&or C
Romanus deipfometIoannefcripfiffet,vt fuperius di<5tumeft.
Similiter Platina, qui optime,6c copiofe dixit. Nos autem non-
nulla de vitas fan<5titate,6csume pietate huius fan&iffimi Pontifi-
cis didturi fumus. Ioannes
itaque nationeTufcus,in Cathedra
diui Petri Apoftoli annos duos, 6c menfes nouem,dies 14. fedit.
Huius temporibus multa nefaria contra Ecclefiam acciderunt:de
Anaft.;i«!vkaipiws _ 4 r . „ . „ .

ioan.& piatina. quibus nos mentionem non facimus, quoniam Baronius,6c Ana-
uT&u™'7'*nn' ftafiuslatins,6cvereloquuti funt,6cetiamfequutus eft Platinju.
Noshictantumdemonftrabimus, quodpertinetad pietatenu,
religionemque,6c venerationem huius Bafilicas S.Petri Apoftoli
in Vaticano, de
qua hie tra&amus. Hie Papa Ioannes fecit fey-
phos
 Au&ore Romano Canonico. 71
A phos argenteos quinque, pallia auro ccxta quindecim, qux ipfe
Ioannesdetulit ApoftolisBeaciffimis Petro,6c Paulo. Etmulta-*
alia bona fecit in all js Bafilicis,atque Ecclefijs, vel Templis varia-
rumSandarum,dequibusadnosnihil pertinet,qui tantum ad
noftram Bafilicam fpedantia dicimus: in qua antiquitus repertu
eft hoc epitaphium:
De Martyrio loan-
3martyribvs christi domini pia vota ioannes mspp.i.Bar.tom.7.
iO!io cu. et torn. xli.
reddidit antistes, sanctificante deo. p«g.9*j.
ac sacri fontes simili fvlgente metallo

providvs antistes nvnc copvlav1t op vs.

g qyo qvisqvis gradiens, et christvm pronvs adorans.

effvsasqve preges mittat adaethra svas.
t e x t v s.
Felix Papa, qui fecit EcclefiamSandorumCofmi, & Damia- vbi reqmefcit Feiix
ni j5c conftituit, fupra fepulchrum Martyrum Miffas celebrari • Papa'
ADNOTATIO.
Romanus Presbyter, & huius Bafilicas Canonicus, Audor,dej
fan di tare vitas, geftifque rebus huius fandiffimi Pontificis Felicis
nonnullacommemorat, fed multa de vita illius Pontificis omi-
fit. QuoniamPlatina, 6c Anaftafius melius,6c latius fcripferunt,
ad quos nos referimus. folum hie adnotamus,Baronium non fi> Baron.Tom.7. snn,

C lumde vita,rebufquegeftishuiusPontificis,6c Martyrisoptime,

6c erudite fcripfiffe,6cpraecipuede temporibusillius Pontifica-
tus,fedetiamde fanditate ipfius Pontificis. Nos autem tan-
turn dicimus, quod fepultus eft in Vaticano vna cum pia memo-

ria ,quaefuitincifa,6cadhucextat,in throno fandorum Marty-

rumCofini,6cDamiani, his verfibus. Baron.tom,'ii.pag.
9*4.

avla dei claris radiat speciosa metallis,

in qva plvs fidei lvx preciosa micat .

martyribvs medicis popvlo spes certa salvtis

venit, et ex sacro crevit honore locvs.

obtvlit hoc domino felix antistite dignvm a

d mvnvsi et aetherea vivat in arce poli.

Noneftdubitandum, quod quoque ad Felice PapamQuar-

turn, qui fucceffit loanni Papas Primo, pertinent infcriptiones,
qux ibidem recitat; fabijciunciu his verbis:

'
OPVS
72 Breuis defcriptio Vaticana: Bafilica;
OPVS QVOD BASILICA BEATI MARTYRIS I
STEPHANI DEFVIT,
A IO ANN E EPISCOPO
MARMORIBVS INCHOATVM
IVVANTE DOMINO,
FELIX PAPA,
ADDITO MVSIVO SPLENDORE
SANCT/E PLEBI DEI PERFECIT'.

Infuper.
aspicis avratvm C®lesti cvlmine tectvm,

astriferoqve micans pr®clare lvmine fvltvm.

•. * ■ v * ' "i. r •

DOMINO IVVANTE
FELIX EPiSCOPVS DEI FAMVLVS -
FORVM BASILIC/E
BEATI MARTYRIS STEPHANI
MVSIVO ET MARMORIBVS DECORAVIT.

Epitaphium autem ipfius fepulturae fie fe habet.

CERTA fides, ivstis CiELESTIA RHGNA PATERE,
antistes felix qv/b modo laetvs habet,
pr^ELatvs mvltis, hvmili pietate svperbvs

promervit celsvm simplicitate locvm. i

pavperibvs largvs miseris solatia pr^stans,

sedis apostolic® crescere fecit opes.

T E X T V S. ?
Booifacius Papa L Hierequiefcit in porticu Pontificum,dejf
quo habetur hoc epitaphium .
... i . '7 i v.' •• ' •

atria magnifici svnt membris plena sepvlchri,

sedis apostolic® bon1fati pr®svlis almi.

ADNOT ATIO.
De huius Bonifaci j Papse I. rebus geftis Romanus Presbyter,&
Canonicus huius Bafilscae, nihil loquutus eft, fed tantum de loco
fepulturae ipfius Pontificis dixit, vbi pofuit epitaphium fepulchra-
le fuperius ab ipfo fcriptum. De quo Pontifice, & Jeius tempori-
bus, Anaftafius & Platina propriam quanda laudem in feribendo
confequuti fuere 5 latiufque Baronius. Nos autem nonnulla hie
adnotabimus. Bonifacius igiturPapal. Romanus in cathedra-*
B.Petri fedit annos quatuor, msnfes decern,& dies tres. Fult tern-
poribus
 Au&ore Romano Canonico.
7j
A poribus fchifmatis maxima cum intentione. De quo haec, inter
alia,habet Anaftafius, [Hie Bonifacius conftituic, vt nullamu- yideBafatom.?„
,«- . ann. 4x8- in fine K
lier, vel monacha paliam facratam contingeret, aut leuaret, ann^^«
,

aut incenfum ponoret in Ecclefia, nifi minifter. Nec feruum cle-

ricum fieri, nec obnoxium curiae, vel cuiusTibec rei, 6cc. ] Qui fe-
pultus eft in ccemeterio fan&ae Felicitatis Martyris via Salanajvbt s
multa bona fecit, ita in auro, ita 6c in argento, ita etiam in reftau*
ratione coemeterij, 6c a funda mentis Oratorij in ipfo coemete-
rio, vbi fepultus eft, vt fuperius di&um eft, cum hoc epitaphio,
quod propter temporum iniuriam confumptum erat^ 6c nos Dei
benignitate inuenimus in antiquislnfcriptionibus, quodficfe^
B habet. 1 , i.
H

POSTQVAM MORS CHRISTI PRO NOBIS MORTE PERISH,

Baron, tom.it.pas
in domini famvlos nil tibi ivris erit. 916.
Anriq.infcrip. in ap«
pone trvcem rabiem-non est saevire potestas: pend.pag.u*j.n.4.
AVT QVID VICTA FVRIS NIL NOCITVRA piis ?

HOC SI QVIDEM MELIVS DEMISSE VIVITVR ORBE,

CVM TAMEN VT VIVAT,HIC SIBI QyiSQVE FACIT*

hoc sita svnt papae bonifacii membra sepvlchro ,

PONTIFICATE SACRVM QVI BENE CESSIT OPVS.

1vstitia cvstos rectvs, patiensqve, benign vs.

cvltvs in eloqviis, £t pietate placens.
FLETE ERGO MECVM PASTORIS FVNERA CVNCTI,

QVOS TA3DET CITIVS HIS CARVISSE BONIS.

De Bonifacio Primoextat etiam huiufmodivetus Infcriptio*

sacri fontis honor labor est, meritvmqve dvorvm
PONTIFICVM, PER QVOS CONTVL1T ISTA DEVS*
namqve magnificis coeptis bonifacivs avxit,
H&C coelestinvs compsit ad omne decvs,

IteroqueBonifaeij.
SEDIS APOSTOLICiE PRIM^VIS MILES AB ANNIS
POST ETIAM TOTO PR&SVL IN ORBE SACER,

membra beata senex bonifacivs hic sva clavsit,

CERTVS IN ADVENTV GLORIFICANDA DEI.

mitis advnavit divisvm pastor ovile#

vexatos refovens hoste cadente greges.

iram svpplicibvs hvmili de corde remis1ts

debellans cvnctos simpuc1tatb

' ' —'
doios.
- -

K E<3IT
 74 Breuis defcriptio Vaticanae Bafilica:.
EGIT NE STERILIS ROMAM CONSVMERET ANNVS, • c
* ■ -t
A
NVNC ORANDO FVGANS, NVNC M1SERANDO FAMEM

QVIS TE SANCTE FXRENS CVM CHRISTO NESGIAT ESSE ,

SPLENDIDA QVEM
u ...
TEdVM VITA FVISSE PROBAT?
* f , . Jt s •' • • • •

Et hoc (atis dc Bonifacio

Papa L
Hie adnotandum eft, quod Romanus loquutus eft de vitis
Pontificum Romanorum, qui fepuld funt in Bafilica Vatkana.
Bonifacmsautem Papal, non eft in hac Bafilica fepultus^fedin
coemeterio Pandas Felicitatis Martyris i vbi muka bona fecit.
Quare exiftimo ipfum Audorem inteHexifte ferraonem face-
re de rebus
geftis Bonifacij II. de cuius vita, 6c geftisDeo fatten- R
jte fuo loco dicemus.
V . ... \ .- -...•<■■•» ...
t.K*, . • •••» A S^v A - ■ S.V i. • W

T E X ' T V S.
» * C. • .
l,.% i I-1 •. t . . J. .' i.

Ioannes Papa II. qui 6c Mercurius appellatus eft,de quo habe-

tor hoc epitaphium.
HIC TVMVLVS VATIS CONSRRVAT MEMBRA IOANNIS', *
ORDINE PONTIFICVM QVI FERTVR IVRE SECVNDVS;
LICET IN EXTREMIS SOBERS, FIDVSQVE MINISTER

CLARVIT, ET PRIMVS IVRE LEV1TA FVIT.

Non eft pretermit- MISSVS AD IMPERIVM VICE PR^SVLIS, EXTITIT AVCTOR; ; p
tendnm,aBaronio „ • ' rxftir „

Epitaphium hoc, HVNC MEMORAT SYNODVS, PONTIFICISQVE TftRoNVS.

quodeftloanuis II. - ^ -

IoanniIlI.afcr.ptu CVM TITVLIS FIDEI V'lGlLANTIA QVANTA REGENDI

fuifie, vt videreeft ? -

apud eum tomo 7. COMMISSAS ANIMAS , NE LVPVS HOSTIS OVES

ann. 5 35. pag. 176.
CARPERET AMMIXTVS, PREMERETVE POTENTIOR VNVM ;
1VSTITIAM CVNCTOS NIXVS HABERE PAREM.

PROVIDVS, HVMANVS, SVMMVS, VERVSQVE SACERDOS «

NIL TEMERE, ATQVE NlMIS PONDERE CVNCTA GERENS

ADNOT AT IO.

in vitaipftusloannis
Dc loannis fummi Fontificis Secundi rebus geftis Romanus
Audor nofternihilaiiudcommemoratuseft, quoniam Anafta- D
fius, 6c Platina, nonnulladegeftis ipfius Pontificis, fiue etiam
de temporibus illius Pontificatus,
com.7. ann. 1 j?.&
fctipferunt: fic etiam Baronius.
Nosautem de vita huius Pontificis ad ipfos prasnominatos Au-
dores Ledorem remittisms: 6c folumhk demonftrabimtts do-
na miffa ab
Augufto be&tb Petto Apoftolo j quibus his verbis
Anaftafius fcripfit: [ Ipfis diebiis bbtiilit Ghriftianiflimus Impera-
tor Iuftinianus
Auguftos bearo Petro Apoftoio fcyphum au-
reum , circumdatum de gemmis prafinis, 6c albis , 6c alios call-
ces

/
 Au&ore Romano Canonico. 7c
A
A ccs argenteos duos, fcyphum penflib. 5. calicss argenteos penC
fingulos lib. quinque: pallida olouera aurotextaquatuor,6cc.
Qui edam fepulcus eft in Bafilica bead Petri Apoftoli. ]
T E X T V S.

Agapitus Papa I qui (andHflimus Papa conuicit Anthemitintj.

Patfiarcham Conftantinopolitanum , duas nacuras in vnoOo-
itiino noftro IISV CHRISTO efle hegantem: 6c in locpeius
Mennam Catholicum confecrauit. Cuius corpus de Conftanti-
nopoli translatum eft in loculo plumbeo, 6c fepulcus eft in Pafili-
ca beari Petri
Apoftoli. De quo beatus Gregorius in Pialogo
B magna refert. . ajk:
A.DNOT A./T I O.
De rebus geftis, 6c vitas fandbitate huius Pontificis AnaftafiusJ,
& Platina praeclarius fcripferunt, quatn Audbor nofter Roma*
wv«aAgapetipp.r.
nus$6cBaronius latiiis, & erudite nonfolumde rebus geftis ip-
fills Pontificis, fed etiam de temporibus huius Pontificatus lo-
quutus eft5 qui vultplus annosvixilfe. Ad quos Audboresnosre-
ferimus: hie tantum pqnimus eius epitaphium fepulchrale, a
Baronio inuentum ab arid quis Infcriptionibus,quod fic fe haber,
. •
'>; - * ■■ t

MENTE PIA VIVENS CHRIST! NVTRITVS IN AVLA,

c ^ ET SOLA GAVDENS SIMPLICITATE BONl

BLANDVS IN OBSEQVIIS, ET PVRO PLENVS AMORE
PACIFICAM VITAM IVRE QVIETIS AGENS.

Qyi GRATVS POPVLIS, ET CELSO DIGNVS HONORE

SVMPSISTI MERITIS PVRIFICALE DECVS.

COMMISSVMQVB TIBI PASGENS BQNITATE MAGISTRA

SERVASTI CVNCTVM SVB PIETATE GREGEM.

PRO RITE TVVM VENERANS AGAPETVS HONOREM

PRyESTITlT HMC TVMVLQ MVNERA GRATA TVO.

qV.I NVNC ANTISTES ROMANA CELSVS IN VRBE*

SEOIS APOSTOLIC^ CVLMINA SACRA TENET« f

^ Et hoc latis de Agapico Papa I.

T E X T V S.
1

t PelagiusPapa I. qui coepit conftruere Ecclefiam fandborum

Philippi, 6cIacobi. Hie fepulcus eft ante Secretarium beatiPe-
id: cuius epitaphium eft iftud,

au. TERRENVS CORPVS CLAVDANT HAiG FORTE SEPVLCHRA,

Nil SANCTI MERITIS DEROGaTVRA VIRI.
cali-
K 2 VIVIT
 t(> Breuis defcriptio Vaticana; Bafilicar,
A
V1VIT IN ARCE POLI COELESTI LVCE BEATVS, 41
^ 'v. : r..i ;■ * .• . ;-r : : «v -

VIVIT ET HIC CVNCTIS PER PIA FACTA'LOCIS,

SVRGERE IVDICIO CERTVS, DEXTRAMQVE :rENeNTEM
ANGELICAM PARTEM-SEVRAPiElTEi MANV.
VIRTVTVM NVMERET TJTVLOS ECCLE.S.'A- DEI,

qyOS. VENTVRA VjELVT SECVLA FERR-E QVEANT;

DOCTOR APOSTOIiCdE FIDET VENERANDA RETEXIT
J DOGMATA, QViE CLARg CONSTITVEKE. PATRES ..

EI.OQVIO CVRANS ERRORVM SCH1SMATE IAPSOS

VTI VERAM TENEANT -GQRDA PIACATA ::.EIDEM, • . r -

SACRAVIT MVLTOS DIVINA LEGE MINISTROS,

NIL PRECIO FACIENS IMMACVLATA MANVSJ

f .,1 . .
f
GAPTIVCS REDIMENS MISERIS SVCCVRRERE PROMPTVS,
ri '
PAVPERIBVS' NYNQyAM PARTA NEGARE 'SIBI.
TRISTIA PARTICIPANT LATfl MODERATOR OPIMVS
■■ £ Jinn ik ■ •
ALTERIVS GEMITVS CUE DID IT ESSE SVOS.

HIC REQVIESCIT PELAGIVS,

QVI SEDIT ANNOS IV. B
MENSES DECEM, DIES XVIII.
DEPOS. IV. NONAS MARTIAS,

A D N O TAT I O.
i
£ar.tom.7.ann.55'£. De hums Pontificis Pclagij rebus geftis fatis'loquutus eftBaro-
viquead
nius, qui non folum copiose & pereleganter multa de huius
Pontificis geftis dixit, fedv etiam de temporibusfuis* Anaftafius,
Platina valdeetiam ,&c optime loquuti funt. Nosau.tpm tantum
dicimus: Pelagius publics fe purgauk ab obiecSlo crimine . Hie
conftitutionem fecit publice,.yt nullus eligeretur in Papain, nifi
qui per gradus Eccleliafticos afcenderet Coepit etiam asdificare G
.

a fundamentis Bafilicam
Apoftolorum Philippi, 5c Iacobi 5 quae
dum initiaretur fabricari, mortuus eft, &
fepultus in Bafilica bea-
ti Petri, cum fuo
epicaphio, vt a Romano pofitum eft, in mar-
moribus incifo. Etnos Domino fauente, in fecundo volumine
deTitulis CardinaliumS. R.E. di&urifumus lathis, non folum de
origine huius Bafilicac Apoftolorum Philippic Iacobhfed etiam
de omnibus ad ipfam attinentibus. Et haec de
Pelagio fufficiant -
-
T E X T V S. •-

Ioanncs PapaTertius,
qui complcuit Ecclcfiam Philippi, &
Iacobi, ficuchabetuE in hoc fequenti verfu.
PELAGIVS GOEPIT» GOMPLEVIT PAPA IOANNES,

. « ' AD-
 Au&ore Romano Canonico,
77
A ADNOTATIO.
Romanus Audor pauca de geftis Ioannis PapasTertijdixit.
Anaftafiusautem, 6cPlatinainmulcafecoIlatifunt$ 6cprascipue De vitisPontificum
de temporibus huius Pontificatus: Baronius etiam latius ,6c
pie-
niffime non folum de geftis ipfius Pontificis, fed de
temporibus, Tom.7.ann.
6c de ftatu Jtalias. Et nos hie dicimus cum Anaftafio, his verbis: lib.i.de geliisLon-
[Reuerfuseft ergoNarfescumfandiflirao Joanne Papa. Tunc s°ba caM
fandiflimus
PaparednuitieincimiteriofahdorumTiburtij,6c
Valeriani, 6c habitauit ibi multum temporis, vtretiam Epifcopos
confecraret ibidem. Narfes verb ingreifus Romam,
pbftmul-
B turn temporis mortuus eft . Cuius corpus pofitum eftinlocello
plumbeo, 6credudum eft cum diuitijs eiusCofiftanrinopolim.
Eodem tempore Joannes Papa 6c ipfe mortuus eft ,6c
fepultus in
Bafilica B. Petri ] Et hase de Ioanne Papa IIL cum hoc epkaphio.
MENTE PiA VIVENS, CHRISTI NVTRITVS IN AVLA,

ET SOLA GAVDENS SIMPLlCITATE BONI.

BLANDVS IN OBSEQVIIS, ET PVRO PLENVS AJTORE/

PACIFICAM VITAM IVRE QVIETIS AGENS. ;

QVI GRATVS POPVLIS EXCELSO DIGNVS HONORS

SVMPSISTI MERITIS PVRIF1CALE DEC VS.

COMMISSVM TIBI PASCENS BONITATE MAGISTRA

C SERVASTI CVNCTVM SVB PIETATE GREGEM.

PRO QVO RITE TWM VENERANS AGAPETVS HGNOREM
PRAEST1TIT ET TVMVLO MVNERA GRATA TVO, .

QVI NVNC ANTISTES ROMANA CELSVS IN VRBE

SEDIS APOSTOLICAE CVLMINA SACRA TENET,

T E X T V S.
BenedidusPapal. Hie fepultus eft in Secretarioadfandunu
Petrum.
ADNOTATIO.
DeBenedidiPapasI. rebus geftis nihil Romanus Audor no-
D fter dixit, quia nihil dici poteft, non folum de geftis huius Pon-
tificis, fed nequcde ipfius temporibus, nifide maxima miferia,
non folum Romas, fed totius Italiae 5 vt Baronius Audor,
qui de-?
illius temporibus latius egit, 6c Anaftafius de illius Pontificatu Adfana. J7^,vfque
aliquid dixit.Nos tantum hie oftendimus de illius Pontificis crea- adJ7i?'&577-
tione, qui in Cathedra beati Petri fedit annosquatuor,menfem
vnum, dies decern, 6c odo. Eodem tempore gens Longobar-
doruminuafitomnemltaliam .Qui mortuus eft, 6c fepultus in-a
Bafilica beati Petri Apoftoli. Et hasc de Benedido Papa L
4K K 3 TEX.
 78 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilicaj.
t e x 7 V- s. • A
BonifaciusPapaSecundus. Hie requiefcitin PorticuPontifi*
cum: cuius epicaphium.

VITA HOMINVM BREVIS EST, CERTA HANC DETERMINAT HORA k f

,ct
-uS'J ^ { SED vn/E /ETERN# IDEM PARAT VR ITER.
QVO NON INDECORA, AVT RVRSVM PERITVRA VIDETVR
SED PVLCHRVM ATQVE DECENS, ET SINE FINE MANET.
DIG IGITVRj QVID MORS STIMVLIS AGITARIS INIQV1S?
OVID FREMIS INCASSVM, QVID FVRIBVNDA GERIS ? i
COMMODA NVLLA TIBI POTERVNT TVA FACTA REFERRE,
NEC PRODESSE POTEST IMPETVS ISTE TIBI. g
GREGORII SEMPER MONITA, ATQVE EXEMPLA MAGISTRI 14' > H

VITA OPERE» AC DIGNIS MOR1BVS ISTE SEQVENS.

QVO HOC TERRA; REPVTAS, SVNT HVIVS MAXIMA VOTA,
MITTERE AD ASTRA ANIMAM,
4 i *-* *
REDDERE
i '• - ,, ,
CORPVS HVMO.
• >'
•• 'i • v .. - •
* —-•» — • — * ' • ..... i... . .. .*

SAVCIA MVLTIPIICI SIQVIDEM NAM MEMBRA DOLORE

RVRSVS IN ANTIQVO PVLVERE VERSA MANENT.
QV.E CONIVNCTA ANIMUS • ■
•
STABILITO IN CORPORE SVRGVNT
AD VITAM /ETERNAM TE PEREVNTE MAGIS..

SANCTA FIDES MERITO VTLE CLEMENTIA PATRIS

***** k ••• • - - • - - - •* ' • <*■' «- - *• ' ■ - ■ 1 ' K 1 '■

SPEM CERTAM HANC FAMVLOS IVSSIT HABERE SVOS.

REQVIESCIT BONIFACIVS IVNIOR,

HIC
QVI SED1T ANNOS SEX, MENSES OCTO
DIES DVODECIM.
A
DEPOSITVS VIII. IDVS MARTII
t • i

IMPERANTE DOMINO ERACLIO

ANNO E1VS SECVNDO,

A D N O T A T I O.

Ronaanus Presbyter,& Canonicus huius Ecclefias S. Petri, Au-

&or,de Bonifacio Papa II. nihil loquutus eft, nifi fepultum efle in D
porticu PontificOm, vbi oftendit etiarn epitaphiumeiusfepul-
tomj.ann. 151
chrale ,
multa intelligi pofliint. Baroniusautemde tem-
ex quo
AM,
poribus illius Pontificis loquutus eft. AnaftafiusBibliothecarius
multa fcripfit, & Platina non pauca de Bonifacio I. loquutus eft:
ficut etiamdeipfius Pontificis temporibus. Et nos ad ipfos Au*
<Sfcotes referimus.
T E X T V S.
luxta hoc lepulchrum eft Oratoiium beati Gregorij Papx I.
:-aT Hie
ca>.
Au&ore Romano Canonico.
79
A HiealmificusPrseful fuit fepultus ante Secretarium inter colum- ^

ntl^ nas porticalium. Cuius epitaphium eft iftud. njPipxI. 6"°

A D N O T A T I O.
hora, De omnium Romanorum Pontificum fepulehrisiirhac Bafi-
lie# parte, quorum nosiuperiusdiftin&evnumquodqueoften-
7 dimus, & adnotauimus, vfque ad fepulturam Gregorij Papas I.
r. Honufrius paucis his verbis loquutus eft: [Hac parte Ecclefiashu- De 7.
Hccl'pag.44,
mi fepulti fueruntpoftexcitatam a Conftantino Bafilicam, de-
i cem PontificesRomani, qui primi poft Petrum (an<5lam Eccle-
Earn gubernarunt. Praeter quos etiam circiter alij
viginti,qui poft
fandham Silueftrum fuere,iacent.] Haec Honufrius.Sequitur mo-
B do epitaphium, de quo fupra Romanus.
I
svscipe terra tvo corpvs de corpore svmptvm,

reddere qvod valeas vivificante deo .

u.
spiritvs astra petit, leti nil ivra nocebvnt,
0.
cvi vim alterivs, mors magis ill a via est.

pontificis svmmi hog clavdvntvr membra sepvlchro ;

qvi innvmeris vivit semper vbiqve bonis

vnt
esvriem dapibvs svperavit, frigora veste,

ATQyE ANIMAS MONITIS TEXIT AB HOSTE SACRIS.

implebatqve actv qvidqvid sermone docebat, ;

C esset vt exemplvm mystica verba loqvens.

ad christvm anglos convertit pietate magistra,
R,
pq acqvirens fidei agmina gente nova.
hic labor, hoc stvdivm,h£c tibi cvra, hoc pastor agebas,
vt domino offerres plvrima lvcra gregis.

hisqve dei consvl factvs l^tare trivmphis,

nam mercedem opervm iam sine fine tenes.

HIC REQVIESCIT GREGORIVS PRIMVS PAPA,

QVI SEDIT ANNOS XIII.
p.tri An- < MENSES SEX, DIES DECENT,
Jn3 effdn [ DEPOSITVS QVARTOIDVS MARTII.
D
iusfepui*
a decern- Hie conftituit, toto orbe terrarum Miflarum folempnia Do-
thecarto n3'n* n°ftd IESV CHRIST I, Sandbeque eius Genitricis, fan<5to-
lutusellt mm Apoftolorum, 6c omnium fandlorumMartyrum, ac Con-
nibs Ail- fefforum perfedtorum iuftorum toto orbe terrarum requiefcen-
tsum memoriam agere. Hie augmentauit praedicationes Cano-
num fieri: DIESQVE NOSTROS IN TVA PACE DISPO-
•

papxl, NAS,6cc. Hie conftituit fupra corpus beati Petri ScbeatiBauli,

Hie' ' kQa'
8 o Breuis defcriptio Vatican^ Bafilic*,
a Cardinalibus iugiter eelebrari Miffas. Hie fecit Rornanum can- A
turn, 6c ordinauit Primicerium, 6c fcholamCantorum, 6c do-
cuit. Ordinauit & ftationes propter pcenitentesjquascum Car-
dinalibus,6cCantoribus, 6c Regionarijs, & Acoiitis,cruce fta-
tionali prsecedente, fadebat. Nam aliter inQuadragefima vfque
adPafcha, 6c aliter in Albls s 6c Dominicisdiebus, 6c feftiuitati-
busSan&orum. Et ftatuit has antiphonasproceflionalesinQua-
dragefima cantari, fcilicet, DEPRECAMVR TE DOMINE.
MVLTA SVNT DOMINE PECCATA NOSTRA. PARCE
DOMINE, PARCE POPVLO TVO. Etinlitaniasmaioreshas
aliasantiphonas, fcilicet, DOMINE DEVS NOSTER, 6c ce-
teras. Et fecit fan&um Stephanum orphanotrophium, vbi Pri- B

micerius, 6c Cantores manerent 5 dequibus iugiter effent, cum

Pontificei& de Epifcopis Cardinalibus,Diaconibus,Regionarijs,
6cde Acolkis, 6c Cubicularijs, qui eum cuftodirent, & effent ei
boniimteftimonium.Et conftituit, ficut B. Papa Gelafius ordi-
nauerat, vt effent per regiones,de Diaconibus Card. 6c Su bdiaco-

nibusRegionarijsi vtfiquodEcclefiafticu negotium inregione

oriretur, quod diffiniri nonpoffet, Archidiaconorepraefentare-
tur, vt ipfe finem imponeret. Hie fcripfit ordinem, qualiter Ec-
clefia regeretur: 6c ftatuit, vt quando Pontifex extra Vrbem iret,
vel effet 5 Archidiaconus, 6c Archipresbyter Cardinalis, 6c Primi-
cenusrepr^fentarent vicem eius.Et fecit finodochiam fandti Gre- C
gorij iuxta gradus beati Petri: 6c conftituit ibi tres Cantores cum
Prinoicerio, qui iugiter officiarent Miffam ad Akare beati Petri,
induti pluuiali, 6c mitra, 6c virga 5 ftarentque iuxta Altare cum ij.
6ciij. &iiij.6cprobeneficiohaberent, ficut in Priuilegioeiusle-
gitur. Statuit 6c quatuor Cantores ad fan&um Paulum, 6c qua-
tuor ad fandiam Mariam Maiorem, 6c
quatuor ad fandtum Lau-
rentium foris muros, profemitioMiffammCafdinalium,cuirLj
benefices harumEcclefiarum. Et prsecepkPrimicerio, 6c Can-
toribus, vt nullo modo deuiarent ab ordine, quern ipfe docuit
in Romana Ecclefia.
Praecepit quoque, vt ad Altare maius beati
Petri nulla confecratio fieret, nifi Romani Pontifids $ 6c
quando D
Do minus Pontifex facit confecrationem ibi, defcendat ad fan- >

£tum Andream, 6c faciat ibi confecrationem:

qua expleta reuer-
taturad Altare maius, 6c expleatMiffam. Et conftituit quatuor
Diaconos Cardinales ad fandbum Petrum, qui legerent
Euange-
lium, 6c praedicaret vnufquifque in ebdomada fua. Et Cardinalis
ebdomadarius fimiliter effet ibi propter poenitentes, 6c baptif
mum, 6c propter Miffas Peregrinorum ad Altare beati Petri. Si-
milker, 6c ad fan<5him Paulum ftatuit.
Hie
 Audore Romano Canonico. 81
A Hie fan&iflSmus Prasful Gregorius quantum dilexerit, & dita-
ueritEcdefiamiftam, in Priuilegio, quod eftfcriptum intabu* Bar,£om-s'?n"*6*4-
lismarmoreisinparieteante Ecclefiam fixk ex parte, habetun
quodficincipit.
Priu jiegium B. Gregorij Pri mi.

DOminisSandis,
rum beatiflimisPetro,
Principibus>&Gregorius & PaulQuoties
indignus feruus. o Apoftolo-
lau« priuijegiumbafi"ca~*
3. ore-
di veftraevfibus feruitura qusedam licet parua conquirimus, ve-
ftra vobis reddimus, non noftra largimur: vthascagentesnon_»
B fimus elati de munere, fed de faluatione fecuri. Nam quid vn-
quam fine vobis noftrum eft ? Qui non poffumus accepta redde-
re,nifi quoniam per vos iterum 6t ipfum hoc, vt redderemus, ac-
cepimus. V nde ego vefter feruus reducens ad animum, multum
me vobis, beati Apoftoli Petre, & Paule, effe debitorem 5 propter
quod ab vberibus matris meae, diuinas potently gratia protegen-
re, intra gremium Ecclefiaeveftrasaluiftis, &adincrementum-»
per fingulos gradus, vfque ad fummum apicem Sacerdotij, licet
immeritu,perducere eftis dignati. Ideoque hoc priuilegij munu-
fculumhumili interim offerre deuotione praeuidi. Statuo enira,
& a rneis fuccefforibus feruandum fine aliqua refragatione con-
G ftituo, vt loca, vel praedia cum oliuetis, quae inferius defcribun-
tur, quag pro concinnatione luminariorum veftrorum a diuerfis,
quibusdetinebantur, recolligens, veftra vobis dicaui, immuti-
lata permanere: Id eft, in patrlmonio Appiag mafias vi&oriolas.
Oliuetum in fundo Rumelianointegro. Oliuet. in fundo 0<Sta-
uiano in integro. Mafia Trabatiana. Oliuet. in fundo Burregano,
vt fupra. Oliuet. in fundo Appiano vt fupra. Oliuet. in fundo Iu~
liano in integro. Oliuet. in fundo Biuiano vt fupra. Oliuetum in
fundo Cattiano.Oliuet. in fundo Solificiano, vt fupra. Oliuetum
in fundo Palmis, vt fupra. Oliuetum in fundo Sagaris, vt fupra.
Oliuet. in fundo Marano, vt fupra. Oliuetum in fundo Viliano
® vt fupra. Oliuetum in fundo Cagnano,&Carbonaria,vtfupra.
Mafia Cefariana.OIiuet.in fando Norano,vt fupra.Oliuetin fun-
do Prifciano, & GraflSano, vt fupra. Oliuet. in fundo Pafcurano,
vt fupra. Oliuetum infundo Mariniano,vt fupra. Oliuetumin^

fundo Cefariano, vt fupra. Mafia Pontiana ad Ponzanum. Oli-

uetum in fundo Pontiano, vt fiipra. Oliuetum in fundo Cafaro-

maniana, vt fupra. Mafia Steiana. Oliuetum in fundo Beriano,

vt
fupra. Oliuetum in fundoCacclano,vtfupra. Oliuetuminj
fundo Aquiliano, vt fupra. Oliuetum in fundo Steiano, vt fupra.
L Oliue-
 82 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilic*
Oliuetum in fundo Cafli, vt fupra. Mafla Tertiana. Oliuetum in A
fundo Camelliano, & fundo T ortiliano, vt fupra, Oliuetum iru
fundo Cafacucul, vtfupra. MaflaNeuiana. Oliuetum in fundo
Arcipiiano, vt fupra , Oliuetum in fundo Correliano, vt fupra^.
Oliuetum in fundo Vrfano, vt fupra. In Patrimonio Lambica-
nenfi. Mafla Algiftas.Oliuetum, quod eft ad tufum iuxta Ana-
gnia, in integro. Oliuetum, quod eft in Sluula, & modicas talias
catagemulum a commiliti. Oliuetum in Apineas, in integro,
Oliuetum, quod eft in Glauiano, quod tenet Franculus Colonus.
Oliuetum in fundo Ordiniano in integro. Mafla Pelagiana. Oli-
uetum in fundo Cafamutis iuxta Anagnias. Mafla Pontiana. Oli-

uetum in fundo Pacciano. Oliuetum in fundo Ricianis. Malfsu B

Pvufcellens. Oliuetum iuxta[Signias in fundo Perpiniano, ininte-
gro. Mafla Hederiana. Oliuetum in fundo Rafiniano .Oiiue-
turnin fundo Cornatiano. Mafla Fiftis. Oliuetum ibidem, Oli-
uetum in Mafla Silanis, in fundo Siliano, cum fadorio fuo, in in-

tegro, cata Petrum veftararium in Patrimonio Tyburtino, Mafla

Alliana Oliuetum in fundo in CafaSimiana, in vlcoPaflia-
.

no ,
quod tenuere haeredes Sergi j Scriniarij. Oliuetum in fun-
do lunianiello, quod Simon Abbas Mafla Pollonis. Oli-
uetum in fundo Tana, & Prandiaria. Mafla Cornutis. Oliuetum
in fundo Plautiano &c. Oliuetum in fundo Statiano, quod te-
nuit Claudius nepos Demetrij. Oliuetum in fundo Surrio. Oliue- C
turn in fundo facrofando, quod tenet
Sergiusgener Petri. Oli-
uetum in fundo facrofando, quod tenet familia&c. Oliuetum

Int. 6ol[tem'8 in fundo paterno, quod tenet familia &c. Si quis autem temera-
rio aufii infringere praefumpferit &c. Datum idibus Nouembris.
Imperante Pijflimo Leone.
A D N O T A T I O I.
Sunt omnia praedia cum olsuetisnumero trigintaquiiique. Ex
quibus intelliges, quam abundans efle]foleret copia Iampada-
rum incenfarum:
quarum tantum vfui tot tantaque inferuire de-
bebant oliueta.
A D N O T A T I O I I. D
Non eft cur dubitetur, quod Romanus aliquid de rebus
geftis,
acpietatehuiusfandiflimiGregorij Papas I. commemoratusfit:
fed negari quidem non poteft, quod nihil dixerit 5
quoniam mul-
tilibri de fanditate vitas, rebufquepraeclarisgeftisipfius Ponti-
ficis fcripti reperiuntur 5 St Baronius non fatis oftendit in vita
ip-
in waGrego^r fins Gregorij fan&iffimi, nihilominus in multa fe contulit: & A-
naftafkts Bibliothecarius, St Platina, aliquid
loquuti ftint.
EtnoscumAnaftalio dicimus: [Hie expofuit homiliasEuan-
gelio-
 Au&ore Romano Canonico. 8?
A geliorutn quadraginta : fuper lob , lib. j j. fupcr Ezcchielcmj
lib. 2 2. Dialogomm lib.4.6c Paftoralem, 6c multa alia bon^ qux
enumerare non poffumus,&c. Hie fecit beato PetroApoftolo Ci-
borium cum columnis fiiis quatuor ex argento puro. ] Multa, im*
mo infinita bona fecit. Nos aute hie ad Audores fiipra addudos
ledorem referimus$ ficut etiam de temporibus illius Pontificatus.
De Oratorio fandi Gregorij Papas I. notum eft omnibus,quod
temporibus illius Romaninoftri Audoris exiftebat in loco, vbi
ipfe demonftrat, fub nomine fandiffimi Pontificis tantum, 6c
non fandi Andreas Apoftoli 5 ficut Honufrius dixit his verbis: [ In
Ecclefiss fine, vbi fedent Poenitentiarij, eft Oratorium, 6c altare
B fandomm Andreas, 6c Gregorij, a Gregorlo IV. fadum, ftib
quo iacet corpus eiufdem firndi Dodoris.In Ciborio vero, quod
eft fupra altare, extat caput.S. Andreas Apoftoli, aPioSecundo
locatum, 6c Lanceas ferrum, quo Domini noftri IESV CHRI-
STI latus perforatum eft, a Magno TurcarumRegeBaiazeto
Innocentio VIII. Papas dono milium. Id eft vnum ex feptemj
Altaribus, quas priuslegijs,indulgentijsornatainBafilica Vatica-
naextant.]HascHonufrius. Anaftafius autem veraciftimus Au-
dor, inter multa de rebus geftis Gregorij Quarti fandiffimi Pon*
tificis, haec ait: [ Perficierste vero illo, hasc, quae fuperius di<5bu
fimt, ad alia tunc Pontificals eius animus Sandorum opufcula_j
C fummopere coepitattendere. Et quoniam tunc diuino ignis amo-
re fuccenfus,corpus beati Gregorij huius vniuerfalis Ecclefias Pr§-
fulis, per quem fandi Spiricus gratia totoorbeterraruminextin-
guibile fapienrias munus ioduxit, ex loco, fepultus quo prius fue-
rat,tuliti 6c non longeab eo in alium nouiterconftmdum infra
Ecclefiam beati Petri Apoftoli fummo honore perduxit: eiufque
facrum Altare argenteis tabulis, vndique perornauit: 6c Orato-
rium fuo lando nomine titulauit: abfidamque eiufdem fuperau-
rato mufiuo depinxit. In quo fcilicet Oratorio Sandorum cor-

pora beatorum Martyrum Sebaftiani, Gorgonij, ac Tiburtij, ex

Gimiterijs,inquibusante iacebant, perduxit, 6c vnumquodque
D eorum feparatis Altaribus collocauit. Pro quibus denique Ponti-

ficatusfui tempore decreuit, vt Monachi, qui ad officium per-

foluendum in Ecclefia beati Petri Apoftoli funt conftituti, omni*
bus diebus ibidem laudes Omnipotent! Domino canere non de-
fiftant. Obtulit autem in eodem Oratorio velamaiora, vel mo-
dica ferica decern 6c odo. Veftes fiiper Altare, fub quo fandiffi-
mi GregorijPapas corpus quiefcit, tres: vnam cum chryfoclauo
feabentem hiftoriam..... 6c fiiper vnumquodque Altare prasdi*
dorum Martyrum veftem de fundato vnam. Imagines denique^
L 2 defuper
 I?4 Breuis deferiptio Vatican# Bafilic#,
I
defuper deargentatas, necnon auro perfufes, tres, habentes vul-
turn Domini, & eorum depidos, quorum fpecialia ibidem cor-

pora humata miraculis, ac virtutibus pollent.] Haec Anaftafius.

XIX- De Altare S.Egidij Abbatis.

sepuichrums.Gre- Iuxta fepulchrutn, in quo beams Gregorius Papa Lprimo loco
foco'poftu'iprimo pofitusfait, eft venerabileAltareS. Egidij Abbatis.
r

ADNOTATIO.
Hoc Altare fandi Egidij Abbatis inuenimusfuiffefundatum^
a Ioanne Tomacello Comite Neapolitano, qui Bonifacium Pa-

pam Nonum a coniuratisVrbisfumma cum gloria liberauit:de

quopraeclaram mentionem facit Bzouius. Quid antiquitUs hie
locus fuiftet, nefcio, quia nihil inuenimus apud Audores, qui de
lacrofanda Diui Petri Bafilica fcripferunt. Et haec de hoc Altare^
S. ./Egidij Abbatis. NosautemhicfequimurAudoris noftri Ro
mani ordinem, velpotius confufionem 5 quippe qui nullum or*
dinem in hac Bafilicae defcriptione obieruauit.
T E X T V S.
Sabinianus (inquit) Papa. Sub cuius tempore fait fames gra-
uispnCiuitateRomana : fed perfeda pace cum genteLongo- ^
bardorum, iuflit aperiri horreaEccIefix, & venundari frumen-
turn populopervnumfolidumxxx. modios tritici. Cuius epita-

phium eftiftud,
HIC HOMINVM VITIA BLANDO SERMONE REMOVIT,

NEC CVLPIS IVDEX, SED MEDIClNA FV1T.

Mifericordiae enim vifceribus vltra quam dici poflit, afflue-

bat 5 & quantum in fe, nullum a benefieio mifericordiae exclu-
debat.
ADNOTATIO.
Pauca de rebusgeftishuiusPontificisSabinianiRomanusdi-
xit, & non fine ratione: primo, quia fait temporibus calamitatis:
fecundo, quia breui tempore in cathedra beati Petri fedit. Nihi-
lominus hie in Ecclefia beati Petri Apoftoli luminaria addidit:qui
fepultus eft in eadem Ecclefia. Fecit nonnulla alia bona in Ec-
clefia Dei, quae ab Anaftafio, Platina,& Alphonfo Ciacconio de-
fcripta funti qui loquuti flint etiam de miferia illius temporis 5 &
Tom.'Sn.lof:1 praecipue Baronius erudite, atque plene loquutus eft, Et hoc fatis
de SabinianoPapa.
T E X T V S.
Bonifacius T ertius Papa. Hie requiefcit in porticu Pontificum
ad fandum Gregorium.
A D-
 (

Au&ore Romano Canonico. 8f

A
ADNOT ATIO.
Romanus Au&or nofter nihil omnino de Bonifacio
Papa Ter«
tio commemoratus eft: fed nos dicimus cum Anaftafio,
quod
iftePontifex,nationeRomanus, feditmenfeso&o, diesviginti- InviaBonifaci"r'
tres. Hie obtinuit a Phoca
Principe, vt fedes Apoftolica bead Pe-
tri Apoftoli, nempe Ecclefia Romana,
caput effet omnium Ec-
clefiarum. [Hie fecit (vt verbis vtar Anaftafij) conftitutum in Ec-
clefia bead Petri, in
quafederuntEpifcopifeptuagintaduo, &
B PresbyteriRomanitrigintiquatuor, Diaconi, & omnisClerus,
fub anathemate, vt nullus Pontifice viuente, aut
Epifcopo Ciui-
tatis fax, praefumat
Ioqui de fucceffore. ] Haec Anaftafius, qui re- ln Vk*Bonifacij nr.
B cenfetetiam nonnullas alias ordinationes
pro Ecclefia Dei: £t
Baronius,quoquede temporibus illiusPontificatuslatiusloquu-
tus eft. V ide
prasterea Platinam, & Alphonfum Ciacconium, facij*
T E X T V S.

Bonifacius PapaQuartus, qui petijt templum Pantheon a Fo-

ca C^fare, & dedicauit illud in honorem beatae MARLE
Temper
Virginis, & omnium Sandorum, Kalendis Nouembris. Hie fe-
pultus eft intra Ecclefiam bead Petri, iuxta portam Rauennatam:
cuius epitaphium eft iftud.
^ GREGORK) QVARTVS IACET HIC BONIFACIVS ALMVS,
HVIVS QVrSEDIS FV1T AEQVVS RECTOR, ET £D1S,
?
TEMPORE Qyi PHOC/E CERNENS TEMPLVM FORE ROM£,
DELVBRA CVNCTORVM FVERANT QVO DjEMONIORVM,-
HOC EXPVRGAVIT, SANCTIS CVNCTISQVE DICAVIT;
CV1VS NATALIS SOLEMPNIA QVI CELEBRATIS,
PRIMIS SEBTEMBRIS FERT HOC LVX QVARTA KALENDIS.

ADNOTATIO.
Devita, &moribusBonifacij PapaeQuarti, Romanus Audor
nofter pauca loquutus eft 5 quoniam Platina, Ciacconius,& Ana- In vitaBonifacij IV.
ftafius, vti de temporibus illius Pontificatus, ita etiamdegeftis som°s"idaa"'6l*°
®
optime fcripferunt3ad quos nos referimus.Solum hie apponimus
epitaphium, quodBaronius adducit, a Malleoin monumentis
Vatican# Bafilicae fandi Petri colledis, inferiptum eius Pontiff
cis fepulchro s quod lie fc habet:

VITA HOMINVM BREVIS EST; HANG CERTA TERMINAT HORA;

SED VIT^E iETERN^ DElNDE PARATVR ITER.

Qym NON INDECORA, AVT RVRSVM PER1TVRA VIDETVR*,

SED PVLCHRVM, ATQVE DECENS IAM SINE FINE MANET.
L 3 SIC

\
 $6Breuis defcriptio Vaticanas Bafilicae.
sic igitvr qvid mors stimvlis agitaris iniqvis? a
qvid feris 1ncassvm, qvid fvribvnda geris.?
commoda nvlla tibi potervnt tva facta referre ,
nec prodesse potest 1mpetvs iste tibi.
gregorii semper monita atqve exempla magistri
vita, opere, ac dignis moribvs iste seqvens.
qvo hic terr& repvtans svnt hvivs maxima vota,
mittere ad astra animam, reddere corpvs hvmo;

savcia mvlt1plici si qvidnam membra dolore

rvrsvs in antiqvo pvivere versa manent.
qv/e conivncta anim^e stabilito in corpore svrgant g
AD VITAM iETERNAM, TE PR/EEVNTE MAGIS.
sancta fides merito, vim clementia patris,

SPEM CERTAM HANC FAMVIOS 1VSS1T HABERE SVOS. *

T E X T V S.

Deusdedit Papa. HiebenigniflimuspaterClerumvaldedile-

xit, 5c ad priftina loca reuocauit,
ADNOTATIO.
Romanus Canonicus huius Bafilicas (andli Petri de vita,5c mo-
ribus huius Pontificis nihil egit, nifi, quod dilexit CleruiiLs.
Nonnulla degeftis ipfius Pontificis leguntur, & praecipue de eius Ci
Tom. 8. ana. 61 J. temporibus, apud Baronium, dcAnaftafium. Vide etiam Plati-
in vita ipfius. nam, Sc Alfonfum Ciacconium, qui optime de rebus geftis hu-
ius Pontificis fcripferant 5 ad quos nos referimus. Solum hie dici-
raus, conftitutam ab hoc Pontifice fecundam Miflam in Clero,
Roga donatio eft.
di&aab erogando. 6c dimififfe pro obfequijs ad omnem Clerumrogarn vnaminte-
gram j qux donatio dicitut. Sepukus eft in BafilicaB, Petri.
T E X T V S.

Bonifacius Papa Quintus. Hie beatiffimus Prasful,vt in Pontiff-

calilegkur, fuitmitiffimus, 5c mifericors fuperoinnes, qui fue-
runt tempore fiio. D
ADNOTATIO.
In vita Bonifacij V. Pauca quids in de geftis4huius Pontificis Bonifacij Quinti fcrip-
fit Romanus nofter Au&or * cum multa, vel Jfaltem nonnulla di-
cere
potuiffet: quoniam Anaftafius, Platina, Ciaceonius optime
619. vfquead',62,5 ; dixerunt, Sc Baronius latius, 5c erudite multa adnotauit,etiam de
huius Pontificatus temporibus. Nos autem hie ponimus eiufi
dem Bonifacij epitaphium, quodipfi
inferipfit eiusfiicceflbr Ho-
norius Papg: & eft quod fequitur.
CVR

/
 Audtore Romano Canonico.
CVR T1TVLATA DIV TORPVERVNT IVRA
SEPVLCHRI,
ET POPVII NVLLVS PERSTREPVIT GEMITVS j
SEGN1TIES NON CVLPA FVIT, QVICVMQVE REQVIRIS,
NAM DOLOR INCLAVSVS PLVS LACERARE
SOLET.
PANDE DOLOR GEMITVM, MERITISQVE QVIESCE BEATIS t
VT LIBEAT SVMMI GESTA REFERRE
PATRIS.
HIC VIR AB EXORTV; PETRI EST NVTRITVS OVILI,
SED MERVIT SANCTI PASTOR ADESSE
GREGIS.
PVRA FIDES HOMINIS VOTIS MVNDATA
BENIGNIS
EXVLTAT CHRISTI CANTIBVS HYMNISONIS.

SIMPLICITAS SAPIENS VIVAX SOLERTIA SIMPLEX

SERPENTINA FVIT SIMPLIGITATE VIGENS.
i ' .
. •, . . • ... ... v ,
....
, ...

CVMQVE QVATER DENOS COMPLERET PRESBYTER ANNOS

SERA SENECTVT1S MENS TAMEN ALMA FVIT.

CVLMEN APOSTOLICVM COlVIT TRES FERME PER

ANNOS,
PERFECTVM NVMERVM,
TERQyE QVATERQVE GERENS.
HOC TIBI PRO MERITIS SVCCESSOR HONORIVS
AMPLIS
M ARM ORE CONSTRVXIT MVNVS EPITAPHII.
(

.
... •- •
Item aliud.
...... ... A
; -V -- «
..
.

DA MECVM GEMITVM S1NGVLTI ROMA

DOLORIS,
PLENA SACERDOTIS LVCTIBVS EGREGII.

CVR? QVONIAM DEFLERE SOLET MENS

ACTA PERICLIS
PLEBSQVE ORBATA PIIS INSVPER OFFICIIS.
HIC VIR INACGESSIS TENVIT CONTRARIA
FACTIS,
H/EC DOCVMENTA BONIS MORIBVS APTA
SVIS.
MITIS IN ADVERSIS POSITVS,
REBVSQVE SECVNDIS,
OMNIA GRATA FERENS, ALTERA PRESSA TENENS,
PR<EVENIT NE NATA FORENT DELICTA
CVR1TIM;
ORTA TAMEN SECVIT CVM PIETATE GRAVI.

IN COMMVNE BONVS BONIFACIVS INDE

VQCATVS,
PROPRIA LVCRA PVTANS PVBLICA
1
...
SVBSIDIA, .

MVNIFICVS SAPIENS, CASTVS, SINCERVS, ET

,
&QVVS;
ISTA BEATORVM SVNT PIA SVFFRAGIA.

NVM VIDVALIS APEX ,

PVPILLORVMQVE PHALANGES,
COEGORVMQVE CHORVS DVX TIBI LVCIS ERIT.
INFREMVIT POST FATA SVIS MORS SAVCIA TELIS
RESPICIENS MERITVM VIVERE POSSE VIRVM.
CVLMEN APOSTOLICVM
Q^INQVE ET BIS MENSIBVS ANNIS.
KEXIT, ET AD MAGNI CVLMEN HONORIS ABIT.
 T E X T V S.
Honorius Papa I. Hie cooperuk tedum Bafilicae bead Petri
tomm ex tabulis asneis 5 quas leuautit de templo, quod appellatur
Romuli, ex confenfu Eraclei Pijfliini Imperatoris. Fecit & Eccle-
fiam inhonorem fandt Apollinaris Martyris in Vrbe Roma itia
porticubeati Petri Apoftoli, quas appellatur Palmata, Hie fecit
conftitutum in Ecclefia, 6c decreuitvtonani fabbatoexeatleta-
niaab Ecclefia fajufti Apollinaris ad fandhjm Fetnun, nifi feftum
interueniat.
ADNOTA'TI O.
De huius Pontificis rebus, pijfque geftis multa funtadnotan-
da, a Romano noftro Audore Canonico omifta 5 cum nihil lo- B
quutus fuerit: fed ab Anaftafio, 6c Platina de hoc Pontifice non-
In
Tom
nulladidafunt. Baronius autempfopnamquandamlaudem de
vfe. 638, eo in fcribendo confequutus eft, non folum de temporibus, fed

etiamds vitas fandkate. Nos verb aliquid de tanto Pontifico

diduri fumus cum Anaftafio Biblsothecario: [ Hie erudiuit Cle-
rum. Temporibus fuss renouauit omnem familiam bead Petri
Apoftoli, 6c inueftiuit Confeftionem bead Petri ex argento pu«
ro, quod penf lib.centum oduaginta 6c feptem. Inueftiuit re-

gias ianuas ingrefiu Ecclefias maiores, quas appeliantur media-

n&, ex penf. lib. noningentas feptuagintaquin-
argento $ quae
que. Fecit 6c ceroftata maiora ex argeto paria duo,quae funt ante C
corpus bead Petri Apoftoli, penf. finguL lib. 2 7 2. Fecit 6c ad bea-
turn Andre am Apollolum vbi fupra ante Confeftionem tabulas
ex
argento, quae penf lib. feptuagintatres. Huius temporibus Ie»
uatae funt trabes in Ecclefia bead Petri Apoftoli numerofexde-
cim. ] Reliquum huius hiftoriss didum eft fuperiusab Audore
Romano Canonieo. Pergit Anaftafius:[kem fecit Bafilicam bead
Sda s'Appo1 Apollinaris Martyris in Vrbe Roma in porticu beati Petri Apo-
ftoli, quas appellatur Falmaria, a folo, vbi dona multa largitus
eft, 6cc. ] Hie temporibus fuis multa bona fecit, ita in aedifican-
doafundamentis, multas, variafqueEcclefias, fubdiuerfisSan-
dorum titulis, tarn in Vrbe, quam extra: fic etiam multa, va- D
riaqueargend, 6c auri dona mulds Ecclefijs dedit, 6c multa alia
fecit > longum eflet. Nos ipfius epitaphium
quae enumerare
fepulchrale adducimtus, quod fic fe habet •
Bar. torn, i ».>/«©. PASTOR EM MAGNVM LAVDIS PIA PR£MIA IVSTRANT,
QVI FVNCTVS PETRI HAC VICE SVMMA TENET.
EFFVLGET TVMVLIS NAM PR^ESVL HONORIVS ISTIS,
CVIVS MAGNANIMVM NOMEN HONORQVE MANET.
SEDIS
 Au&ore Romano Canonico.
^ 8^
£ SEDIS APOSTOLIC^ MERITIS NAM 1VRA GVBERNANS,
DISPERSOS REVOCAT, OPTIMA LVCRA REFERT.

VTQVE SAG AX ANIMO DIVINO IN CARMINE POLLENS,'

AD V1TAM PASTOR DVCERE NOVIT OVES.

HISTRIA NAM DVDVM SMVO SVB SCHISMATE

FESSA,
AD STATVTA PATRVM, TEQVE MONENTE, RED1T, .

IVDAIC/E GENTIS SVB TE EST PERFIDIA VICTA.

SIC VNVM DOMINI REDDIS OVILE PIVM.

ATTONITVM PATRIAE SOLLERS SIC CVRA

MOVEBAT;
OPTATA VT POPVLIS ESSET VBIQVE QVIES.
®
g 'QVEM DOCTRINA POTENS, QVEM SACR& REGVLA V1TM
PONTIFICVM PARITER SANXIT HABERE DECVS.

SANCTILOQVI SEMPER IN TE COMMENTA MAGISTRI

EMICV'ERE TVI TANQVAM FECVNDA NIMIS.

NAMQVE GREGORII TANTI VESTIGIA IVSTI

DVM SEQVERIS CVPIENS, ET MERITVMQyE GERIS;
AETERNAE LVCIS, CHRISTO DIGNANTE, PERENNEM
CVM PATRIBVS SANCTIS POSSIDE IAMQVE DIEM.
HIS EGO EPITAPHIIS ME1HTO TIBI CARMINA SOLVI,

QVOD PATRIS EXIMII SIM BONVS IPSE MEMOR.

c
c
Bar onius etiam in Honori j laudibus haec verba annotauit,
quae
mihi non videntur pretermittenda: [ Hadtenus dc Honorio
Pontifice. Epitaphium eft quidem eiulmodi, vterubefcerede-
beant,quiiniplummutire vel audeant. Etenimnorifolumfan-
6ki Gregorij fait imitator,fed hac ex parte in reuocandis fchifma-
ticis plufquam Gregorius hie, qui perfecerit,
quod ipfi Gregorio
faitinconceffum.Sed& accipe ex alio Epitaphio infignemad
hoc opus miniftrum adhibitum Thomam : eo enimadlchifma-
ticorum conuerfionem vfus eft Honorius.

D D QVIS MIHI TRIBVAT VT FLETVS CESSENT IMMENSI,

ET LVCTVS ANIM/E DET LOCVM VERA DICENTI?

LICET IN LACRYMIS SINGVLTVS VERBA ERVMPANT,1

DE TE CERTISSIME TWS DISCIPVLVS LOQVOR.
TE GENEROSITAS MINISTER CHRISTI PARENTEM,
TE MVNDA ACTIO THOMAS MONSTRABAT
HONESTfM# jf
TECVM VIRGINITAS AB INCVNABVLIS V1XIT,
^

TECVMQVE VERITAS AD yvt& METAM PERMANSIT.

M TV
 Brcuis defcriptio Vatican* Bafilicar.
TV CASTO LABIO PVDICA VERBA PROMEBAS*
TV PATIENS IAM PARC END O PIE DOCEBAS.
TE SEMPER SOBRIVM, TE RECINEBAMVS HONESTVMs
TV TRIBVLANTVM VERA CONSOLATIO VERAX.
ERRORE VETERI DIV AQVIIEGIA CAECA
DIFFVSA CELITES RECTAM PVM RENVERET FlDEM
ASPERA VIARVM, NINGVIDOSQVE MONTIVM CALLES
CALCANS INDEFESSVS GLVTINASTI PRVDENS SCISSOS *

T E X T V S.
Ssuerinus Papa I. Hie conftituit 3 abfidem bead Petri Apoftd-
im
i ex optimo mufiuo, quod dirueum erat, renouari. Sepultus eft B
in Eeclefia bead Petri in porticu Pontificum.
ADNOTATIO.
Hie Seuerinus Ponttfex Romanus apud Aiiaftafium , fedit
Tom, 8. ann. 639,
In vita Seuerini menfesdaos, 6c dies quatnor. De hubs temporibus Baronius ,
6c Anaftafms iatiiis loquati funt, ad quos nos omnia s qux de eo
11 dici poftent, remittimus: 6cfolom hie dicimus, quod a Romano
cmnino prxtermiflum eft. Fuk igitur ifte Pondfex valde beni-
gnusergaomnes, amator pauperum, largos, miriflfimus, fan-
<5lus, amator Cleri, quern, 6c omnibus bonis, vel donisaugmen-
IV, I'll
tank: diuifit enim omni Clero rogam integram: 6c multa alia-,
ll bona pro Ecclefia Dei perfecit, qux breuitatis caufa omntimus, C
6c ad prxdi&os Aucftores beferimus, vt dicftom eft.

T E X T V S.

loannes
Papa Quartos. Hie dimifit in Clerom rogam inte-
gram. Sepultus in Baffiea bead Petri in porticu Pontificum.
ADNOTATIO.
Ph Hie loannes Papa Quartos con nulla bona fub fuo Pontificatu
HI ■ ' fecit. Sic etiam multa dona, acque ornamentaexargento,au-
Hit '''
Tom. S-. ann. $40, roque mundiffimo Ecclefix, 6c Oratorio donauit, ab spfo a fun-
Si 641.
damentis fa&is: de quibus Anaftaiius latius loquutus eft, 6c Baro-
niusnonnulladehoc Pontificeloanne optime adnotauit, ficuti D
etiam de temporibus illius Pontificatus. Vide etiam Platinam ,
6c Ciaccomumde vita,rebufque geftis huius Pontificis. Nos tan-
sumhicagimusdepietate , acque religione huius Ioannis Papx
Quarti. Fuit vir fandfcus:, pius, Kberalis erga pauperes $ libentiffi-
ins efkmdebrt
largitatem in redimendis captiuis: 6c multa alia-,
i>i bona fecit, 6c Oratoria plpra conftrnxk. In cuius teftimoniunu
pietatis adducimus hoc ppitaphium a Baronioinuentum,quod
ficfehabet.
At ■ 1 MAR-
 Au&orc Romano Canonico. 91
^ MARTYRIBVS CHRISTI DOMINI PIA VOTA IOANNES
REDDIDIT ANTISTES SANCTIFICARH DEO. Bar.tom.g.ann^u
AT SACRI FONTIS SIMILI FVLGENTE METALLO

PROVIDVS INSTANTER HOC COPVLAVXT QPVS.

Et hoc fatisdeloanne Papa Quarto.

T E X T V S.
Theodorus Papa Primus, qui leuauit corpora lan&orumj
Martyrum Primi, 5c Feliciani de Arenario via Numentana, &
honorifice recondidit ea in Ecclefia beati Stephani Protomarty-
ris in Coelio Monte. Hie fepultus eft in porticu Pontificum, cu* 5
B iusepitaphiumeftiftud.
1NCVBAT EGREGII THEODORI PR/ESVLIS ALMI. dec.

A D N O T A T I O.
Haec Romanus, qui de rebus geftis huius Pontificis nihil aliud
adnotauic. Nos autem dicimus cum omnibusfcriptoribus, qui
de vitis Romanorum Pontificum fcripferunt • Hie fuit amatqr
pauperum, largus, benignus fuper omnes, 5c multum mifcri-
cors:
qui in Cathedra fan&i Petri fedit annos fex, menfes quin-
que, dies viginti. Baronius non folum de rebus geftis huius Pon-
tificislatiusloquutuseft, verum etiam detemporibus huius Pon-
tificiss fcripfit etiam 6c Anaftafius. Tanmm hie addimusepita- 6r>'
C phium fcriptum inlaudibus ipfius Pontificis Theodori, quodBa- ^ >pfius<
ronius adnotauit, quod fic ft habet.

EXQVIRENS PIETAS TECTVM DECORARE SACRATVM. Baron.tom.u.pag.

«i.
PASTORIS SVMMI THEODORI CORDA DIREXIT.

QVI STVDIO MAGNO SANCTORVM CORPORA CVLTV

HOC DEDICAVIT, NON PATRIS NEGLECTA RELIQVIT

. T E X T V S.
Eugenius Papa I. Hie fuit benignus, mitis, 6c omnibus affa-
bilis, 5cindigentibus eiemofinamfepiffime miniftrauit.Sepul-
tus eft in Ecclefia beati Petri.
D ADNOTATIO.
De rebus geftis huius Pontificis pauca quidem
Romanus lo-
quutus eft, quoniam Anaftafius, Platina, 5cCiacconius, non Tom. s. mmj*
folum de rebus geftis, fed etiam de temporibus huius Pontificis
optimeloquutifunt, 5c Baronius prascipue. Sedit in Cathedra^
S. Petri annos duos, menfes o&o, dies
vigintiquatuor.
T E X T V S.
Vitalianus Papa. Hie regulam Ecclefiafticam,atque vigorem,
vtmoserat, omnimodoconferuauit.
M 2 AD-
 A D N O T A T I O.
De rebus geftis Vitaliani Paps Primi multa quidem funt dicen>
da,a Romano huimBafilicxCanoniCOomifta.Anaftafuisautem,
& Baronius non pauca de hoc Pontifice fcripferunrj atque etiam
Platina, ScGiacconius, qui dixerunt non folum de rebusgeftis
t II!
huiusPontificis,fed etiam de temporibus Poritificatus. Nos quo-
que nonnulla dicemus de vita, atque fan&itate, rebufque geftis
huiusPontificis, cum Anaftalio: [ Hie (inquir) direxic refponfa-
ksfuoscumfynodica iuxta confuetudinem in regiam Vrbem,
apud pijflimos PrSncipes, fignificarisde ordinatione fua; Et dum
fufcepti eflent, renouantes priuilegia Ecckfiae reueifi funt, quo-
turn Priocipum dementia per eofdem niiffos direxerat B. Pe- B
noApoftolo, 6c Euangelia aurea cum gemmis albis miraema-
goitudinis in circuits ornata,6cc. Hams temporibusvenit Con-
ftantinus Auguftus de Regia Vrbe, &c. & ipfa die ambulauit ip(e
In visa Vital, pp. I. Imperator aalandrum Petrurn>adorationem, 6c donum ibi ob-
tuiit,&c] PergitdicereAoaftafius: [Dominicodieproeeftkad
fan&um Petrum cum exercitu fuo. Qmnes cum cereis exierunc
obuiam ei, &obtulitfiiper AltareilliusPalisumaurotextile.]Et
I'' muleafic initinereipfius Imperatoris, fic etiam ini Vrbefcitudb
gniora . Nos autem breuitatis caufa omnia remittimus ad Au*
dores fuperius addudos, qui optime annotarunt.
T E X T V S. c
ML '

Adeodatus Papa. Hie fecit Monafterium fandbi Eralmi, ficum

in Monte Ccelio,
ADNOTATIO,
De huius Pontificis vitae ianditate, rebufque
geftis, Romanus
Auclorrem pauciscomplexuseft, fed folum mentionem fecit,
I

Si perfecifteMonafteriumfandiErafmiin Codio Monte: diueifi-

mode autem fcribit Anaftafius, ncmpc his verbis. [ In Monafte-
fei ria fandi Erafmi fito in Coeiio monte,
inquocumveniffetfan-
rftillimus vir, multa noua xdificia
augmentauit, fed & multa_»
SB • '

ibi prxdia conquifiuit, & in vita fua Abbatcm, vel

m Congregation
nem ibidem
InyitaAdeodati. inftituit.] H^c Anaftafius. EtnosDeo fauente, in D
fecundo tomoTitulorumCardinalium latius de hoc Monafte-
tio loquuturi fumus. De temporibus
poft Adeodati mortem A-
naftatius mentionem fecit per hxc verba.
[ Poft cuius tranfuuitL.
tantae pluuias, & tonitiua fuerunt,
quales nulla astas hominumj
meminit efte$ vt etiam homines, &c
pecudes de fulgure interi-
rent. Et niliperLitanias,
qux quotidie fiebant, Dominuseftet
propitiates, non potuiffent homines triturare, vel in horreis fru-
menta reconaere. In tantum enim creuere hasc
mala, vt ex ipfis
pluuijs
 Au&ore Romano Catlonico. 52
A plnuijsdenuolegumina renafcerentur, & ad maturkatem de-
uenirent j pro quo capti homines mirabantur.
] Baronius autem Tom. 8. ann. 669.

latius tarn de vita, rebufque

geftis huius Poutificis,qu;Lmdetem- ^
poribus, optima fcribendi ratione exercuitv Vide etiam Plati-
nam 6c Ciacconium
,adquos nosreferimus Etfaxede Adeoda-
. InvitaAdeodati pp.
toPapaPrimo.
, T £ X T V S.
DonusPapa. Hie atrium Baffllcs beat! Petri Apoftoli, quod vide Panta D,
elt ante Eccleham,
magnjsmarmonbus ftrauit. conum.
A D N O T A T I O.
Romanus pauca loquutus eft de hoc Pontifice, 6c nullum fer-
B monem fecit deifiius Pontificates temporibusj de quibus Ana-
ftafius, Platina nonnulla dicunt: fed Baronius tam de vita, quam
InvitaDonI l

detemporibusiftiusPontificis,!atiusloquutuseft.Nosverbdici- nV"a °n'PP

mus, reftaurafle nonnullas Ecclefias in Vrbe Roma, 6cextra-,: Baron rom. 8. ann.
^"•1 1• p j.
Clerum quoque diuerlis ordmibus, 6c
el O I * I 1« • S76.8Z6TJ.SlC67S.
hononbusampliauit, re-
formauitque Monafteria.Moka etiam alia bona fecit in £cclefia->
Dei, qux nos breuitauscauiaomktimus, 6cadfupradi&os Au-
stores conferimus, Hxc de Dono
Papa I.
T E X T V S.
Agatho Papa. Hicintaotumbenignus, acmanfuetusfuit,vt
etiam omnibus hilaris, 6c iucundus comprobaretur,
c ADNOTATIO.
De rebus geftis huius Pontificis Romanus huiusBafilicxCa*
nonicus nihil quidem dixiffe mi hi videtur 5 tanto
magis, quanto
Anaftafius, 6c Platina, Ciacconius ,6c alij, qui de vitis Romano- Tom 8. anni 67S.
rum Pontificum
fcripferunt, latius loquuti funt 3 Baronius autem
optime de eo egit, tam de rebus geftis, quam de temporibus il-
lius. Nos autem hie dicimus, Agathonem natione Siculum, 6c
Monachum fuiffe, 6c fedifle in Cathedra Diui Petri annostres,
rneofes o&o, dies quindecim.
HicdimifitomniCleroroganij
vnam,6cadluminariaApoftolorum, 6cfamftxMarixadPrxfe-
pe folidos duo mille centum, 6cfexaginta. Feck etiam multa-i
D alia bona in fuo Pontificatu pro Ecclefia Dei 5 de quibus vide-i
Au&ores fupradi&os: 6c foium hie eius epitaphiumponimus,
quod indium erat in eiufdem fandti Agathonis fepulchro, his
verfibus.

PONTIFICAJJS APEX VIRTVTVM PONDERE FVLTVS,

VT IVBAR 1RRADIAT, PERSONAT VT TONITRV.
QVJE MODO HOC PERAGIT DOCTRIN/E FOMES, ET AVCTOR,

FORMAT ENIM GESTIS, QVOS DOCET ELOQVIIS,

M 3 DVM
 94 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilicar.
DVM SIMVL 0EQVIPARAT V1RTVS,ET CVLMEN HONORIS} ^
OFFICIVM DECORAT MORIBVS ARTE GERIT. ,

PRODITVS HIS MERITIS ANTISTES SVMMVS AGATHO

SEDIS APOSTOLIC# FOEDERA FIRMA TENET. :■ :

EN PIETAS EN PRISCA FIDES INSIGNIA PATRVM

INTEMERATA MANET NISIBVS"AIME^TVIS.
QVIS VERO DENVMERET MORVM DOCVMENTA TVORVM,
FORMVLA V1RTVTVM DVM TVA VITA FORET.?
TEITVS. B
Leo Papa Secundus. Hie fandblisirnus vir, indiukialcnptura
eloquentifiimus fuk: fepulrusin Vaticano iuxta corpus Apoftoli.
ADNOTATIO.

Pauca Romanus Presbyter3&Canonicus huius Bafilicae, fcrip-

fit de fan&iflimo Leone Papa Secundoj de cuius rebus geftis/an-
(kitateque vkae,muka nonfolum ab Anaftafio, fed etiam a Pla-
tin'a, aita funt 6c apud ornnes Audbores, qui de vitis Romanorum
Pontificum fcripfemnt, bene intelligi poteft . Nos autemhic
pauca etiam dicimus» quia non iongo tempore vixit, ficut Ana-
ftafiusaffirmat. Leo natione Siculus fedit rnenfes decern dies C
>

odbo. Hie Fontifex fandbiffimus multa bona fecit in varijs Eccle-

fijs, quaru multas a fundamentis &dificauit,6c muicas conftkutjo-
nes
pro bona Ecclefia Dei fecit ,fiue inpublica fynodo, fiue in
Tom.s.ann.683. Concilijs, Baronius optime illius Pontificatus tempora adno-
tauit, ad quem, 6c alios Audbores fiipracitatos referimus. Sepul-
tus eft in Vaticano.
T E X T V S.
Benedidtus Papa
Secundus. Hie ab ineunteaetafeinEecIefia
militauit, paupertatis temper amator: tepukusapudB. Petrum.
ADNOTATIO.
Benedi&us Papa Secundus iedic in Cathedra B.Petri menfes D
odbo, 6c dies decern 6cfeptern. Itaquenoneftmirandum, fia
Romano noftro Audbore de huius Pontificatus tempore,
bi»0.»b.3.mo.
atque^
I,»iuBenedict.II.
geftis, pauca di<5ta funt. Baroniusantem, & Anaftafius aliquid
jjg J10C pontifiCe adnotarunt, ficut ctiam de
temporibusillius.
Nosautem hie dicimus, huncPontificemraultabonafuotem-
pore fecifte, turn in Bafilica beati Petri Apoftoli, turn in alijs Ec-
clefijs, &Titulis: quas omnia ad pradiiftos uiftores videri pof-
funt. Hie tantiim adnotauimus
hocepitaphiuminuentum iru.
Tom. luafepuitura, ficutBaroniusait, hisverfibus.

MAGNA
 Au&ore Romano Canonico. 9y
A a : MAGNA TVIS, BENEDICTE PATER, MONVMENTA RELlNqVIS,
VIRTVTVM TITVLOS, O DECVS, ATQVE DOLOR.
FVLGVRIS IN SPECIEM MENTIS SPLENDORE CQRVSGAS;
PLVRA SED EXIGVO TEMPORE COEPTA FLVVNT.

CVNCTA SACERDOTVM PRAiSTANTIA MVNIA COMPLES,

ET QVO QVISQVE BONO CLARVIT VNVS HABES.
QVIPPE QVOD A PARVO MERlTIS RADIANTIBVS AVCTVS,
1VRE PATRVM SOLIVM PONTIFICALS FOVES.

B NON HOC AMBITIO RAPTI TIBI PR^STAT HONORIS:

a INDOLIS EST FRVCTVS, QVAM COMITATVR HONOS.
i.
g ET QVIA SOLLERTER CHRISTI REGIS AGMINA PASTOR,
PERCIPE SALVATI PR^MIA 42ELSA GREGIS . - .

TEXTVS.

loannesPapa V. cuius temporibus regnauit luftinianusfan-

h
difiimus Imperator •
n
ADNOTATIO.
'c
N De rebus geftis huius Pontificis Ioannis Quinti, nihil Roma-
a bus Audor
loquums effe mihi videtur: 6c tamen de geftis, 6c de In vita Ioannis v*
2S.C temporibus illius Pontificacus, Anaftafius, Platina, &Baronius ?5f.ar,M^,"ana<
e latius fcripferunt, ad quos no s referimus 5 6c tantiim hicdicimus,
0 C hunc Pontificemfuifle religiofifsimum, valde manfaetum 5 qui
in multa bona operatus eft in Ecclefia Dei, qux apud fupracitatos
o-
Audoresleguntur.
il- TEXTVS.
Conon Papa. Hie dimifit in Clero, Monafterijs videlicet, Dia-
conis, 6c Manfionarijs, benedidionem in auro, ficut prxdecef
fia for eiusBenedidus Papa Secundusfecerat.
11. ADNOTATIO.
Huius Pontificis res geftas, non breaker Platina, Anaftafius,
fes D &Giacconius fcripferunt,&Baromuslatius, etiamdetempori-
fia bus huius Pontificatus tradauit. Nos autem rantum dicimus, fe-
w D diffe menfes vndecim, dies viginti tres. In cuius eledione dumj
aid ad Pontificatum quaereretur, non minima contentio fada eft: &
as. multa alia bona fada fuerunt in Ecclefia Dei, quae breuitatis cau-
m- ft ad fupradidos Audores referimus. Et haec fatis de Conone-?
Ec- Papa-» •
»of- T E X T V S
iiu Sergius Papa I. qui conftituit, vt in Natiuitate Beatae MAR IM>
Annuciatione, Purificatione, Letania exeat a fando Adriano, 6c
ad fandam Mariam in Praefepe populus concurrat. Hie fepultus
HBH 1 ' eft
 9^ Breuis defcriptio Vaticana: Bafilica:
eft in Ecclefia beati Petri inter portam Argenteam, & portanu A
Rauennaticam. Cuius epitaphiiuneftiftud. / -

LIMINA QVISQVIS ADIS PAP/Fs METVENDA -JBEATIj

CERNE PII SERGII? EXCVBIASQVE PETRI.

CV1MEN APOSTOLIC^ SEDIS IS IVRE PATERNO

ELECTVS TENVIT, VT THEODORVS OBIT•

PELLITVR VRBE PATER, PERVADIT SACRA IOANNES,

ROMVLEOSQVE SREGES DISSIPAT IPSE LVPVS.
EXVL ERAT PATRIA SEPTEM VOLVENTIBVS ANNIS,
POST MVLTIS POPVLI VRBE REDIT PRECIBVS.
is
SVSCIPITVR, PAPA SACRATVR, SEDE RECEPTA B
GAVDET, AMAT PASTOR AGMINA CVNCTA SIMVI.
HIC INVASORES SANCTORVM FALCE SVBEGIT

ROMANS ECCLESME, IVDICIISQVE PATRVM .

ADNOTATIO.
De SergijPapaeLrebusgeftis, 6c ipftusetiam vitas fandkate,
pauca hie adnotauit Romanus Audor nofter: led Anaftafius, 6c
Platioa atque Ciacconius, copiofe de ipfo Pontiice Ioqiiuti
,

tm'
&nt Baronius autem non folum cum eruditione de rebus geftis
•

m4p(iU$ Fontificis, fed de temporibus ©git. Nos autem ad fupradi-

dos Audores, hie dicimus tantum de donis fadis nonnullis Ec- C
clefijs, cum Anaftafio, qui ita ait: [ Hie beariflim us vir in facra-
rio beati Apoftoli capfam argenteam in angulo ofcuriffimoia-
centem, 6c ex nigredine tranfadas annofitatis, nee fi efletargen-
teaapparentem,Deoeireue!ante, reperit. Oratione itaquefa-
da figillura expreffum abftulk,
locellumaperuit, in quointe-
rius plumatium ex holoferico
fnperpofitum, quod ftauracis diet-
fur, inuenit. Eoque ablato, infer?us crueem diuerfis
acpreciofis
lapidibusperomatam inipexit: de qua tradisquatuorpetalis, in
quibus gemmas claufas erant miras magnitudinis, 6c ineffabilem
porrionem falutaris Ligni Dominicae Crucis inuenit. Quas etiam
cx die ii!o
pro falutc humani generis ab omni populoChriftia- D
no die Exaitationis fanftae Crucis in Bafilica Saluatoris,
quae ap-
peiiatur Conitantiniana, ofculat ur, ac adoratur. Hie fecit Ima-
ginem beati Petri Apoftoli, quae eft in parte mulierum. Hie fecit
Thimiamaterium aurcum mains cum columnis, & cooperculo,
quod fuipendit ante Imagines tres aureas beati Petri Apoftoli, in
quoin cenfuiti, 6c odorfuauitatisfeftisdiebus, dum Mftfaruflu
foiemrfia celebrantur,
omnipotenti Deo opulentius mittitu r»
Hie poiuk in abfida Bafiljcas
fupralcriptx fuperfedem appella-
 I . Auctore RomanoCanonico. ^7
A A mm argenteam penf lib. centum viginti. Hie fecit in Bafilica
fuprafcripta faros argenteos fex penf fing. lib. triginta, qui funt
foper trabes ad ingteffum Confeffionis. ]
Pergk dicere Anaftafius: [ Hie fecit in circuitu Altaris Bafilicse
fuprafcriptas trabes o&o, quatuor ex eis albos, 6c quatuor cocci-
neos. Hie tectum, 6c cubicula, quae
circumquaque eiufdem Ba-
fiiseasfunt, quae per longatemporaftillicidijs, 6c ruderibus fue-
rantdiffipata,ftudiofiusinnouauit, ac reparauit. Hie mufiuum,
quod ex parte in fronte atrij eiufdem Bafilicae fuerat dirutum, in*
nouauit. Similiter 6c fpecula eiufdem Ecclefiae, quae fuper fedem
font, vel regios arcus maiores funt, renouauit. Hie corpus beati
B B LeonisprobatiffimiPatris, atquePontificis, quod in aditoinfe-
rioris fecretarij praeditftas Bafilicae pofitum fuerat, fadfca diligen-
tiustumba in denominata Bafilica publico loco, vt fibi fuerat
,

reuelaturrs, repofuit, ac locum ipfum ornauit. Hie fecit pate-

nam auream maiorem habentem gemmas albas, 6c in medio ex

hyacinchofmaragdo,cracem,lib. viginti, 6cc.] Multa, quafi in-

finita alia bona fecit turn in donis ex auro ,
argentoque , pre-
ciofifque gemmis ornatis, alijs Ecclelrscollatis, turn etiam in fa-
bricis,in multis Bafilicis, atque titulis etiam a fundamentis reasdi-
ficatis, mufiuo marmoribufque ornatis, quae hie omittimus*
adAudirores praedidfos omnia breuitatis caufa referentes.
C c T E X T V S.
loannes Papa Sextus.Hic fecit in Ecclefia beati Andreae ad lan-
&:um Petramambonem noutter conftrudhim.
ADNOTATIO.
De Pontificis loannis Sexti geftis non multa Romanus loquu-
tus eft, more folito: de cuius vita Anaftafius, Platina, 6c Ciacco- fG%'
nius multa adnotarunt, vti de temporibus illius Pontificatus. Ba«
ronius autem late 6c optime fcripfit: ad quos nos ledfcorem remit-
tirous: 6c tantum dicimus, ipfum fimctiflimum Pontificem mul-
ta bonafeciffe in Ecclefia fandti Marci, in Bafilica B. Pauli Apo-

ftoii, alia permulta, quae breuitatis caufa prastermittimus. Et

D D hoc fufficiatdeloanne Papa VI.

TEXTv|
loannes Septimus Papa, vir eloquentiffimus. Hie fecit Orato-
rium infra Ecclefiam beati Petri fandlae Dei Genitricis Virginis
Marias inpartefiniftra, iuxta portamGuidaniam: cuiusparietes
irmfiuo depinxit. Qui etiam fepultus eft ad beatum Petrutn iuxta
Akare Oratoripquod ipfeconftruxit,fubxv. Kal.Nouembris.
An-
te Oratorium eft Sudarium Chrifti, quod vocatur V eronica.
N AD-

<
 5» 8 Breuis defcriptio Vaticana: Bafilica:,
ADNOTATIO. A
De Ioannc Papa Septimo nonnulla alia dicere poterat Auftor
noder Romanus, ficut nos legimus apud Anadaftum, tam de re-
ftaurationcEccleliarum, vclTitulorum j quam etiam dedonis
ex
argento, atque auro in multis Ecclefijs, vel Rafiiicis collatis, 5c
prxclaris pilaris, mufiuoque ornatis. Ec Raronius de gedis ip-
fms?5c de temporibus huius Potificatus late*6c erudite adnotauit.
T E X T V S.
Sifinnius PapaL Hic fuitconftans animo,&curamagenspro
Glero, 5c habitatoribushuius Ciuitatis.
ADNOTATIO.
Romanus de hoc Pontifice pauca adnotauitj 5c non fine ratio- B
ne 5
quia paruo tempore in Cathedra Diui Petri fedit, ficut Ana*
dafius tradit his verbis. [ Sifinnius natione
Syrus ex patre loanne,
fedit dies vigtnti. Qui etiam
fepultus ed ad beatum Petrum Apo-
dolum.} Vide etiam Baronium, qui more fblito, fic de tempo-
ribus, fic etiam de vita hums Pontificis fcripfit. EthocfatisdeSi-
finnioPapa.
: TEXT VS.
ConftantinusPapal. Sic vir valdemitisfuit, vt in
Pontificali
habetur. Cuius temporibus in VrbeRoma fames
magna fa<5bu
ed per annos ties: fed
podea permifericordiam Dei tantae fertili-
tatis vbertas fecuta ed vt derilitatis
,
inopiam obliuioni man- C
daret.
ADNOTATIO.
De rebus
geftis huius Pontificis Condantini pauca loquutus
eft Romanus. Anadiafius
autem, Platina, ScCiacconius,multa-s
deillo Pontificatu
fcripferunt, fic etiam Raronius. Nosautenu
nonnulla hie dicimus, Condantinum natione
Joanne fsdiffe annos fex> dies Syrura ex patrej
in Ecclefia beati Petri erexiffe.
quindecim, 5c vniuerfales fynodos
Hie Condantinus refecit
patenam
auream
penf lib. 12. 5c multa alia bona fecit in Ecclefia Dei, de
qui bus nos ad pr^didlos fupracitatos Audloresreferimus. Ethoc
fafficiatde
CondantinoPapal. D
T E X T V S.
Gregorms Papa Secundus. Hie fandHftimus Prseful in diuina-*
fcrlptara valde eroditusfuit, facundos
Ioquela, 5c condansani-
mo.
Sepuknsapud beatum Petrum Apodolumij. Idas Februarij
in porticu Pontificuoa.
AD.NOT ATI O'.
Multa de Pontificis
cast, vel leaker de eo
GregorijSscundi gedis, Romanus reti-
loquutus ed 5 cum tamen Anadafius Plati-
,

na,
 Audtore Romano Canonico. q

A Ha, atque Ciacconlus multa fcripferint de rebus Ipfitis geftis,nec-

non etiam de teniporibus. Baronius verb melius,
atque latius
loqtiutus eft. Nos autem nonnulla Deofauente de hocfan&o
Pontificedidlurifumus, cumAnaftafio [Gregorius (inquit)Se- Bir.tom.sunn.714
cundii3nationeRomanus,expatre Marcello feditannos 16. ,

menfes 9. dies r 1. dec. Exordio Pontificatus fui calcarias decoqui

suffit, & a porticu S.Laurentij inchoans huius Ciuitatis muros re-
ftaurare decreuerat? be aliquam partem faciens, emergentibus
incongruis, varijfque tumultibus praepedituseft, dec. Hie qua-
dragefimali tempore, vt in quintaferiaieiunium, atqueMiffa-
turn celebritas fieret
inEcclefijs, quod non agebatur, inftituit*
B Oratorium fane in Patriarchio in nomine beati Petri Apoftoli, di«
uerfis omattimmetallis, a nouo fecit, de circumquaque Altaris
parietes deargentauit,ac depinxit duodecim Apoftolos, qui penf.
lib. centum beodluaginta. ] Pergitdicere Anaftafius: [ Fecit ca~
licem aureum praecipuum diuerfis ornatuin lapidibus preciofis,
penf lib. 3 o. fimiliter de patenam auream penf. lib. 2 8. de femis.
Hie dimificomniGlero, Monafterijs, Diaconiae, be Manfiona.
rijs?folidosduo millia centum fexaginta, de adluminariabeati
Petri Apoftoli folidos mills. ] Multa, imo irifinita alia bona fecit,
inreparationeBafilicarum, atque Ecclefiarum, quas fplendido
alijs donis ex argento, de auro ornauit: quae leguntur apud Baro- ann. 7 h
C nium, dcAnaftafium, de alios Audloresfupracitatos. Etha&c fa-
tisde Gregorio Papa Secundo.
TEX T V S.
Gregorius Papa Tertius. Hie requiefcit in alio loco, vbi Dom-
nus Papa Eugenius T ertius requiefcit.
ADNOTATIO.
Non eft dubitandum, Romanum nihil de Gregorio Papa Ter-
tio dixiffe: tantb magis, quantb apud Anaftafium multa leguntur
de hoc Pontifice: fimiliter apud Platinam de temporibus illius
Pontificatus, deapud Baroniumlate, de erudite tradftatur. Nos ^ „ a TJI
autem nonnullahicadnotabimus ad noftram Bafilicam B. Petri

D inVaticanoattinentiacumAnaftafio.[Hie,inquit,conceffasfibi
colurnnas fex onychinas volubiles
abEutychio Exarcho, duxk
eas in Ecclefia beati Petri
Apoftoli 5 quas ftatuit circa Presbyte-
rium ante Confeffionem, tres a dextris, de tres a finiftris, iuxta
alias antiquas fex lithoparias: fijper quaspofuit trabes, devefti-
uit eas argento mundiffimo. In quibus funt expreffas ab vno late-
re
effigies Saluatoris, de Apoftolorum 3 de ab alio latere, Dei Ge-
nitricis, de Sandtarum Virginum. Pofuitque fuper eas lilia, de
faraargentea, penf in mum lib.feptuaginta. Hie fecit Orato-
•
:i , N 2 - rium
 BreuisdefcriptioVatican^Bafilica.
v

ioo

pratagreg.pp,hi. rium intra eandemBaiilicam iuxta arcum principalem parte viro- A

rumj in quo rccondiditinhonorcmSaluatoris, lanclasque eius
Genitricis, reliquias, fandtorumque Apoftolorum, vel
omnium
fandtorum Marcyrum, ac Confeflorum, perfedtorumqueiufto-
rum toto in orbe terrarumrequiefcentium. Quorum fefta vigi-

liarurn a Monachis trium Monafteriorum illic fcruientiuna quo-

tidieperordinemexiftentium, atque natalitiorum Miflas in eo-
demlococelebrareinftituic, 6cc. Quam inftitudonem eodenij
Oratoriotabulis lapideisconfcribere fecit? in quofaciens pergu-
lam, contulk dona diuerfarum fpecierum 5 id eft gabathas aureas
duas, alias faxicas numero quinque:Crucespendentes numero
quatuor: item Cruces fimiles numero decern: amulas fuperaura- B
taspariaduopendentes: fibulatoria numero quinque: coronam
auream cum Cruce pendentem, gemmis ornatam, fu per Altare:

pacenam, & calicem aureum, paratum vnum in gemmis: aqua-

manile argenteum par vnum: & Imaginem fan<5bae Dei Genitri-
cis, diadema aureum cum gemmis,& collare aureum cum gem-
mis pendentibus, inaures habentes hyacinthinas fex: & faciem
Altaris, 6c Confeflionemcumregulisveftiuitargento: & in tri-
buslateribus Altaris poluit cruces argenteastrespenfinvnunu
lib. trigintafex. Caniftra argentea duo: Calicem argenteum quo-
tidianum: Coronulasargenteas numero quinque: & Calicem ar-
genteum vnum,qui pendet in abfide ipfius Qratorij:6c fuperean- C
dem abfidem cruces argenteas tres, 6c caetera, quae in ornamen-
Jto
pergulae, feu ad veftes Altaris ordinata font. ]
Pergit etiam Anaftafius dicere. [ Item Diaconiam fan&orum
Sergij, 6c Bacchi, ficam ad Beatum Petrum Apoftolum, in qua
pridem paruum Oratorium erat, a fundamentis ampliori fabri-
ca dilatauit. Et concedens omnia
,
quae in vlii Diaconiae exi-
ftunt, ftatuit perpetuo tempore pro fobftentatione pauperum,in
Diaconias Minifterio deferuire. Item in Coemeterio fan<5bas Pe-
troniliaeftationem annuam dari inftituit, vbi obtulit coronam
auream, calicem, 6c patenam argenteam, feu alia diuerfa ad or-
natum Ecclefiie
pertinentia. Item accubita, quae fiint ad beatum D
Petrum, in ruinis polita, a fundamentis fipuiter reftaurauit atque-?
depinxit.] Pergitedam Auftor Anaftafius dicere: [Et hoc con-
ftituit, yt fecundum cpnftitutum, quod a Collegio Sacerdotum
facro
coram
corpore bead Petri fadhimeft, pro celebrandisfo-
lemnijsvigiliarum, atque Miffarum GhriftiDomininoftri, ian-
(ftaeque eius Genitricis, fan&orum Apoftolorum, vel omnium
fancborum Martyrum, ac Confefforum,
perfedtorumqueiufto-
rum toto in orbe terrarum
requiefcentiura, vt in Oratorio nomb
 !r
i
1
IOI
I
ill

A ni eorum dicato intra Ecclefiam beati Petti Apoftoli, fub area H

|I

principal!, a Monachis vigiliae celebrarentur, & a Presbyteris I Hfit 1

a- i

hehdomadarijs Miffarum folemnia. Iifciemque inftitutis difpo*- if

fait, vt in Ccemeterijs circumquaque pofitisRomx.indienata- 1
litiorum eorum luminaria ad vigilias faciendas ,& oblatipnes de
Patriarchio per oblationarium deportarentur ad celebrajidas
Miflas, per quern pramiderit Pontifex, qui pro tempore fuerit, fa-
ii
cerdotem &c. ] Multa praeterea bona fecit multis Ecclefijs ,
,

titulifque, tarn in Vrbe Roma quam extra ? quap

atque Bafilicis , i
longifiimum effet. Quare hie facimus pundum, &
1
numerare

ad fupra addudos Audpres ijn toto per totum Ledoreirw

B remittimus • Et hoc fatis de Gregorip Papa Tertio. 1
T E X T V S.
Zaccharias Papa. Hie in Patriarchiuo, fcilicet,fub fando Lau-
rentio de Palatio Lateranenfi, beati GeorgijMartyriscapudre*
perit in cafla reconditum. Sepultus apud beatixm Petrum in por-
ticuPontificum.
ADNOTA T I O.
Nihil de Papa Zacharra fandiffimo Romanus Audor nofter
loquutus eft $ nec de eius geftis mentionem fecit. Anaftafius au-
tern non folum de vita eiufque fanditate, fed etiam de tempori-
Tom, 7. ann. 74*,
G bus illius Pontificatus adnotauit: & Baronius latiffime. Nos verb 743.747.&7JO,
nonnulla de dpnis ab ipfo Pontifice fadis Bafilicas Vaticanas age- I
museum Anaftafioitafcribente: [Hie inEcclefia Apoftolorum
Principum Petri & Pauli pendentia vela inter columnas ex pal-
leis fericis fecit» Hie in Ecclefia prasdidi Principis Apoftolorum
omnes codices domus fuse proprios, qui in circulp annilegun-

tur adMatutinos, in armarij opere ordinauit. Hicdomumcul-

tarn lauretum nouiter ordinauit, adijeiens & maflam Fontinia-

nam, qua? cognpminatur Paunafia, 7

Hie viginti auri libras pro emendo oleo annue, vt de lucro eo* 1
rum in luminaribus Apoftolicis proficiat, inftituit, Et conftitutum
D fub anathematis vinculo obligauit. Hie fecit veftemfuperAlra-
re beati Petri ex auro textam, habentem natiuitatem Domini

Dei, & Saluatoris noftri IESV CHRIST I, ornauitque earn gem-

mispreciofis: fimulque & vela ferica alithynaquatuor, quaeSc
ornauit in rhodicis, & prnamentis varijsaurotextis, Item fecit
coronam de
argentopuriftimo cum delphinis ex proprio fuo,
penf lib. centum viginti. ]
Pergit iam Anaftafius dicere: [ Huius temporibus Caroloma-
nus filius Caroli Francorum
Regis, praefentis vitas relinquens
gloriam, atque poteftatemterrenara, ad beatum Petrum Apo-
N 3 ftolo-

1
I
 102 Breutsdeferiptio
ftolorum Principem deuotus cum aliquantis fuis aduemt fidek® A.
bus, fefeque eidem Dei contulit Apoftoio, atque in fpirituali ha-
bicu fe fore fpondens permanfurum, Clericaius iugum ab eo-
dem fan&iffimo fufcepit Pontificc. Et inter alia multa dona, ob-
tulit beato Petro Apoftoio ante Confeflionem arcuna argen-
teum maiore penClib. fcptaaginta. Et poft aliquantum tcmporis
ad bead Benedidi, quod in Aquinenfium finibus fitum eft , prefc
fedus eft Monafterium, in quo & foam finiri vitam iure profeft
foseftiurando, &c. Hie mafias qux vocantur Antrus, & For-
,

rm'as, fuo ftudio iure bead Petri acquifiuit, quas & domos cultas
ftatui t. Et de omnibus fuperius adnexis domocultis Apoftolicx
exarationis conftkutafaciens, atque facerdotale Collegium ag- B
gregans, fub anathematis interdi&ionibus ftatuit: Nulli quoquo
modo fuccefforum eiiis Pontificum, vel alij cuilibet perfbnx 3 li-
cere
ipfas domos cultas ab vfu Ecclefix quoquomodo alienare.
Hie fecit veftem fiiper Akare beat-i Andreas Apoftoli ad beatuiru
Petrum mmis optimam. } Et multa hie fandtiffimus Praeful bona
fecit in variisEccIefijs, atque Blfilfeis 5
quae enumerare longiffi-
mum efts iudicaui, fed ad Audtores
fuperius addudtos nos refc-
rimus. V* ..

T E X T V S.
Stephanus Papa Secundus. Hie fandiiflimus Prxful in fua pro-
pria domo conftruxit a fundamentis Monafterium in honorem ^
fandH Stephani Papae &
Martyris, atque Pontificis: necnon &
beatiSilueftri Papas, iniegione Columprrae. Hie
fepultuseftin
porticu Pontificum. Cuius Epitaphium eft iftud.
SVBIACET H|C STEPHANVS ROMANVS PAPA SECVNDVS*

A D N O T A T.I O.
De hoe Pontifice
Stephano Secundo magnam quxftionenu
inuenio inter Scriptores. Nonnulli enim
dicunt, Stephanum Pa-
pano Secundum vixiffe in Pontificatu dies
alium Stephanum in Bafilica Diux Marix ad
tres,ftatimque ipfb die-?
Prxfepe creatura
Pontiticem, quifuitnationeRomanus. AtRomanusnofterAu- ^
thor nihil dixit de Stephano
I'll1 ,vvita Stephatn|I. „ r i. i
Papa Secundo, qui tertio die ipfius
•• *i.. \ *
a ontincatus luum diem
tot
jp. 9. audjya.
obijt.Alij.vero affirmant obijfle in quinto
anno
ipfius Pontificatus. Nos aucem cum Anaftafio dicimus:
[ Defundfo veto beats memorias Domno Zacharia Papa, Ste*
ptianum, quendam Presbyterum, ad ordinem Pontificatus cum
btus populus fibi
elegit, & intra Lateranenfe Patriarchium mifit:
/bi^biauo maoens, tertio die poftquam a fiio furgeret fbmno,
c& icdens familiares caufas
ffias difponeret$ fubitodumfedef^D
-
alie-
 Au&ore Romano Ganonico.
103
A alienatus obmutuir, & fequenti die dcftm&us eft. ] Haec Anafta-
fius de Papa Stephano Secundo. Itaque nos dicimus,
6cIoqui~
oiurdcStephanoPapaTertio, qui fuif germanus Pauli Papx I,
qui mortuo Stephano, Pontifex Romanus fuit creatus.
Mulca quidem dicunt Audores de hoc Stephano
Papa Ter-
tio, fie etiamdcilliustemporibus5 & praecipueAnaftafius, Pla- In vitaStephanillf.
tina, 6c Baronius 5 in quibus nullum verbum inueni de funda- ann. 755-7J4-756,
tione Monafterijfada ab ipfo Pontifice infua propria domo:fed
Paulus ipfius frater Papa t fundauit Monafterium, quod nofter
Romanus dixit fecifleScephanumi fedreueraconftrudumillud
fuit a Paulo poft obitum Stephani fratris: de quo Monafterio
B nos fupra fol. 5 2. abunde diximus. Fecit verb Stephanus Tertius
nonnulla Xenodochia, ficet Anaftafius pergit dieere. [Mox ve-
id reftaurauit 6c quatuor in hac Romana Vrbe fita antiquitus Xe-
nodochia, quae a diututnis, 6c longinquis temporibus deftituta-i
manebant: 6c in eis ordinauit omnem vtilitatem, in diuerfis locis
difponens, intus etiam, 6c foris i in quibus, 6c multa contulit do-
na. Quae 6c per
priuilegij paginam lub anathematis interdido
confirmauit.Pari modo a nouo fundaffe dignofcitur 6c Xenodo-
chium in Plataria centum pauperumChrifti, dilpofitum illic fa-
ciens,quotidianum videlicet vidum eorum decernens tribuL
Nam 6c foris muros huius Ciuitatis Romany fecus Bafilicam bea-
C ti Petri Apoftoli duo fecit Xenodochia, in quibus 6c plura con-
tulit bona, qux 6c fociauit venerabilibus Diaconijs illic foris exi-
ftentibus, vt perenniter permanerent 6cc. ] Multa, imo infinita
de rebus geftis huius Pontificis eflent dicenda, etiam de vita-j
illius, turn de temporibus 5 6c tanto magis, cum veniffet in Ita*
liam contra Longobardos pro patrimonio Romanx Ecclefias Pi-
pinus fandtffimus Francorum Rex,qui omnia reftitui curauit Ec-
clefiae Roman®. Cuius hiftoriam optime, 6c latiffime fcripferunt
Anaftafius, Platina, 6c Baronius. Itaque nos ad prxfatos Audo-
resreferimus. Et haec fatis de duobusStephanisPontificibusSe*
cundo6cTertio.
D T E X T V S.
Paulus Papa. Hie fuit germanus huius prxdidi Stephani Pa-
p®. Hie iacetin Vaticano iuxta Altare beat® Marix,
ADNOT A T I Q.
De rebusgeftis Pontificis Pauli I. nihil Romanus nofter Au-
dorloqUutuselfemihividetur : de quibus tamen apud Anafta- IttvitaPauhL
fium, 6c Baronium, Platinam, 6c Ciacconium, late 6c copiose Tom. m
agitur, fumma cum laude huius Pontificis Pauli, 6c etiam Pipini
fandiflimi Francorum Regis s ad qups Audores nos breuitatis
t & caufa
 104 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilica:
caufaLedoremremittimus. Ethocfufficiatde PauloI.fuperius A
enimloquutiftimusdehocPontifice in defcriptione ipfius Qra-
torn beatx Marias ab ipfo Pontifice fa&o, fol. 5 2.
T E X T V S.
Stephanas Pa pa Tertius. Hie vir fuit ftrenuus, & Scripturis di-
uinis eruditus, 5c in earum obferuationibus conftantiflimus per-
feuerator.
ADNOTATIO.
De rebus geftis Pontificis Stephani Quarti, nuncupati Tertij,
fici&adnotauit fuperius Romanus, ita canonizauitBaronius, 6c
In viiaStephani IV*
Anaftafius, nonnullique alij, qui de Romanorum Pontificumj
vitisfcripferunt: quidicunr in Pontificatu vixifle annos tres,men- B
fes quinque, dies vigintiodo. Dicunt etiam fuifle natione Sicu-
lam Monachum Monafterij fondi
>
Chryfogoni. Fuit vir fan*
diffimus, 6c fecit multa bona in fuo Pontificatu proEcclefia Dei,
quas latiilime, ficut etiam deipfius Pontificatus temporibus, 6c
de vita, atque
fanditatejeguntur apud Anaftafium,6c Baronium.
T E X T V S.
Leo Papa Tertius. Hie beatus Prasfulconftituit, vt ante tres
III
dies Afcenfionis Domini Letanias celebrentur.
Sepultus inEc-
clefiabeati Petri ij. Iduslunij.
Ii fill ADNOTATIO.
De rebus geftis Leonis Papas TertijfandiTGmi, nihil Roma- C
nus
loquutuseft 5 quod maximam admirationem nobis attulit,
quia de his, 6c apud Anaftafium, 6c Baronium, 6c Platinam, 6c
omnes
Scriprores, qui de Romanorurn Pontificum vitis fcripfe-
li! runt, late 6c coplose tradatur Nos autem
Poncifice
,
.
fuperius de ipfo
Leone Tertio nonnulla diximusinnoftris adnotatio-
nibus, fol 2 5. dum loquebamur de Oratorio fandi Leonis
III! Papas
P i
Quarti in hac Bafiiica exiftente, vbi Pafchalis Secundus corpora
Sandorum Pontificum Leonis I. II. III. & IV. maxima
,& reli-
giofa pompa ab eorumfepulchristranftulit, 6c inprasfatofupe-
xius dido Oratorio coliocauit. Hac
decauiahknos ad fuperius
Audores addudos de iliius
Ill i
lib
Pontificisgeftisreferimus. D
it ? '■
TEXT V S.
Stephanos Papa IVHie prater multa bona fecit in Ecclefia-*
I' ! I oeati Petri ad Vincula
optimam veftem de chrifoclabo cum
1 lit
•

gemmis. .... r

! I 1
ADNOTATIO.
I
HicPontliex a nonnullis
ndsQuiiitus, 6c nonQuartos,
icriptoribuseftnuncupatusStephar-
vt Romanusait,6cnoneftfbcia-
tus, quia etiam Platina ita
fenfitAiiaftafius autem vfus eft ratio-
I
ne
 Au&ore Romano Ganonico. i o

ftperiiis j A ne fixperius a nobis affignata, videlicet, Stephanurin Secundurn

fiusOta- vixifletribusdkbus, tamquamnonfuiffet. Nos auremdicimos
de SeCundo, 6t Tertio Pondfice, 5t fic etiam Anaftafius. Merito
igitur dicendum eft de Scephano Quioto.
ptutisdi- De cuius rebus geftis Romanus nihil dixit, & non eft miran-
mus
pef. dam, quoniam feptem menfes, & tres dies in Pontificatu per-
raanfit. Anaftafius autern de Stephano Quinto, inter cxtera}hxc
habet: [ Hie fanbHffimus vif in Pontificatu iam poficus, pro coil-
firmanda pace, & vnitate lan&x Dei Ecclefias, ad Francix arrep-
'Tertij,
nius, & tuseftiter, apudPijflimum, 5cSereniffimumDominumLiido-
tificumj uicum Imperatorem. Qui cufa in Francram pemeniffet, tanto
es,men- 1 B honore atque exaltatione a prxdiblo pi jflimo Principe, aequo
neSicu- Francorum populo fufceptus eft, quaoto vix lingua narrari po»
vir fan* reft. Et tantam illi Dominus gra tiarn largiri dignatus eft, vt om-

sfiaDei, nia, qux ab eo popofciffe dsgnofcitur, in omnibus impetrark]

Per git Anaftafius: [Fecit autem in Ecckfia bead Petri Apoftoli ad
ibus, &
ronium. Vincula Tymiamaterium de argento defuper deatiratum penf.
lib Itemfirniiker fecit gabatha de argento penf lib,
nte tres
Similiter fecit vela holoierica cum periclyfi de fundato num
is inEo limb & in eadem Ecclefia fecit veftem de chryfbclauo cum gem-
mis, habentem hifcoriam bead Petri Apoftoli. Item fecit vek_*
de fundato 6cc. ] Et multa alia bona fecit, tarn in Bafilica, quam
C etiam in Ecclefijs, pijfque locis in Vrbe Roma, qux apud Anafca-
Roma- C
attulit, fium,&Baroniumlegi poflunt. •• •

iam, &
fcripfe- De OratorioSS. Procefsi & Martiniani. XX-
de ipfo
lotatio-
is Papas
PAfehalis Frocefti
Papa I. HieMartiniani
dfcorum & Praeful detulit
beatiftimusMartyru, fan-
corpora fan-
de Cos ureteric
€fcxAgathae in Ecckfia beati Petri. In quorum honore conftru-
orpora xkOratorium fummx pukhntudinis, in quo fads honorific^
6creli*
corpora eorum recondidit in Concha Porfiretica.--Sspultus iit*
ofupe- Vaticano.
aperius D
D ADNOTATIO.

De rebus hums Pontificis geftis RomanUs non multa dixit,

quoniam Anaftafius, tarn de rebus geftis ipfius Pontificis, qakru
ocum
detemporibusjlatiusfcripfit,&Barortiuslatifsime,& fummacum. Si7
laude de vita, & de teinporibus illiiis Pontificates loquutus elc.
Platina verb, 5c Ciacconius maximam-partem'acceperunt. Nos
Itepha* autern de pietate, fancHtateque vitx, rebufque geftis hams Fori-
Ifocia- tifieis Pafchalis Papg I. fatis fuperius diximus, dum loquuti furntis
x ratio O de
m
 106 Breuis defcriptio Vatican^ Bafiiica:,
de Oratorioabipfo Pontificc fundato, atque fplendide vermicu- A IP

latoexargento ,auroque,rebufque alijspreciofis gemrnss orna- i

to, fob S+.& 5 5. Hocvero loco ad Au&oies fupracitatos reli-
fsrimus. •

XXI • De Oratorio S, Gregorij Papa:.

GRegoriusbeati
PapaGregorij
corpus gne Diuini
Hie iegregij
Quartus.Papx amorisdefuccenfus,
Do&oris, loco, in
quo prius lepultus fuit, abftulitj& nonlonge abeoin aliumlo-
cum nouiter conftrudtum intra beati Petri Ecclefiam fummo

honorc perduxit. Eiufque facrum Altare, vel potius Oratorium, B

fuo nomine titulauit. In quo fiquidem Oratorio, fantStorumj
: Hi Martyrum corpora , Sebaftiani fcdicet, Gregorij, 6c Tyburtij
fibj Chromatij Prxfe<5ti, ex Cimiteri js, in quibus ante iacuerant,
ficucinPontificali legitur, honorifice perduxit, 6cvnumquod-
que coram feparatis Altaribus collccauit.

ADNOT A T I O.
fflW
De fandti Gregorij Oratorio a Gregorio Quarto Pontifice a
fusidamentis conftru&o, 6c fan&6 Dodtori, atque Pontifici Gre-
gorio dicato, fatis fuperiusdiximus. Quareeiusresgeftaeyideri C
In viuGreg.pp.IV, poflimtapud Anaftafium, Platinam,Ciacconium,& Baronium,

viqueHi!:inn'8l?' nonnullofque alios. Et hxc fatis de Diui Gregorij Oratorio, a

Gregorio Quarto fplendide a?difieato, atque ornato.

XXII' De Altare Apoftolorum Symonis,& luds.

. /

INatrio vero
vftorum Ecclefiae Symonis,
Apoftoloram adCrucem,6c Iudae:
eft venerabile
vbi, Altare fan-
noftrisma-
vta
ioribus accepimus, eorum corpora preciofa
requielcunt.

m ADNOTATIO. D
"it i1 *

De Altare iandlorum Apoftolorum Simonis, 6c ludx, tem-

poribus Romani noftri Audtoris exiftebat in veteri Bafiiica a
Conftantino Magno extrudta. Poftea vero, demolita illius Bafili-
cx
parte, hoc Altare a Xifto Papa Quarto fuit translatum in me-
diam veterem Bafilicam, ybi fandliflima Euchariftia feruabatur>
videlicet in refiduuin veterisBafilicas,
quxtemporibus noftris a
! Paulo V. demolita fuit. Honufrius de huius Altaris translatio-
lie

JS- ii! )(
 AuSore Romano Canonico. 107
A
A nchaccfcribit: [Vetus vcr6fan<ftorumSimonis,6cIudseAltare
Xyftu* Quartui tianftulit ad mediam Ecclefiam, vbi feruatur (an- Honafr.de 7.Vrh;s
Euchariftia. ] Et in antiquohuius Baldicse veftigio
mus hasc verba: SACELLVM SS. APOSTOLORVM SIMO-
legi- tccIef,pas
NIS.ET IVD/E, VBI SANCTISSIMVM EVCHARISTLS SA-
CRAMENTVM HONORIFICE CVSTOOITVR. Et hxc de
hocAkare.

Vbi requfefcit Sergius Papa Secundus. XXIII-

SErgius Papa Secundus, qui& renouauit

fiamfan&oruniSilueftri, a fundamentis
Martini Pontiff Eccle-
dequafiiitPrefi
byterCardinalis ordinatus. SepukusinEccJefia bead Petri cum
Xyfto I. Papa, & Martyre, & Fabiano Pontifice, vt dicit eius
Epitaphium,
sergivs en ivnior pr£svl et plebis amator,
hoc tegitvr tvmvlo, qvi bene pavit oves.
spes patriae, mvndiqve decvs, moderator opjmvs,

divinis monitis, non fvit hle piger.

romanos proceres non tantvm famine verbi,

kebvs et hvmanis nocte dieqve favens.

c c vtqve leo sanctvs, damasvs qvoqve papa benignvs, ;

hic ritvm tenvit, institvitqve gregem, •

egentvm semper stvdvit recreare catervam,

perqve poli vt caperet coelica regna libens, -

iam iam pro tanto tvndamvs pectora pvgnis ;

pastore amisso, ivvet vt axe poli,

nectitvr ecce piis faviano, et corpore xysto

pr/esvlibvs, qvorvm spiritvs astra micant.

Hoc epitaphium inuentum in Altari beati Xyfti I. quod eft in

introim Bafilicas beati Petri iuxta ferratara, fuper quod Altare eft
D ^ arcusexmidfico mufiuo, ficut legiturinvitaPafchalisI. Papas.
Pofuit, inquit, corpus beati Xyfti Martyris ante corpus B Petri
iuxta ferraiam, fuper quod fecit Altare lapidibus ornatum, &fu-
per Altare arcum ex mirifico mufiuo.
ADNOTATIO.
De Sergij Pap£ Secundi geftis Anaftafius, & Platina ktius fcri- ^ g
plerunt, ficut etiam de huius temporibus Pontificatus: Baronius
amem optimeannotauit de fim&itate vhx * atque etiam de tern*

0;: • O pore
 108 Breuis cfefcriptioVaticanas Bafilica:.
pore hums Pontificis. Nos veio tantum dicimus, quantum iim A
Bafilicabeati Petri Apoftolioperatus eft,cum Anaitafio, qui ait:
Timius Equitij re-
ftauratur'j & orna-
i pec:t autem
L *■ wi«, aw***
in Bafilica beati Petri Apoftoli
^ j
veftem de chryfo-
j
tur a se«io a
Dona oblata Bcclc*?
clauo, habentem in medio Saluatons emgiem, & dextra lamaqj
~

fijsasergio ii. eius omnium fan&orum Apof.oiorum rutiiantesbguras j qnam

etiatn preciofiffimisgemmispraftnis & hyacintinisperoinauit.]
Et multa alia bona fecit in varijs Ecclefijs, atque Titulis, & prasci-
pue in Ticulofan<ftorumSilueftri,&Martini, Vbi fciendnmeft
ipfum prseclarum Pontiftcem ccepifle a fundamentis aedificare ,
non tamen perfecifle: fed inthcatum opus Leo Papa IV. eius fuc-
ceflbr abfbluit, vt verfus fequentes in abfide mufiuo opere con-
textoteftantur, B
SERGIVS HANC COEPIT PR^ESVL, QVAM CERNITIS AVLAM*
CVI MORI ENS NVLIVM POTVIT CONFERRE DECOREM.
SED MOX PAPA LEO QVARTVS DVM CVLMINA SVMPSIT
ROMANS SEDISs DIVINO TACTVS AMORE '

fa

PERFECIT SOLERS MELIVS, QVAM COEPTA MANEBAT,

ATQVE PIA TOTAM PICTVRA ORNAVIT HONESTE.
COENOB1VMQVE SACRVM STATVIT, MONACHOSQVE LOCAVIT,
QVI DOMINO ASSIDVAS VAIEANT PERSOLVERE IAVDES,
TALIBVS VT DONIS COELEST1A SCAKDERE POSSIT
REGNA, QVIBVS MART1NVS OVANS, SILVESTER ET A1MVS ^
PERFVLGENT, GAVDENTQVE SIMVL CVM PR^SVLE CHRISTO;

QVORVM PRO MERITIS HAEC TEMPLA DICATA CORVSCAT,

EthaecdeSergio PapaSecundo. !
TEITVS.

^ Leo Papa Nonas Hie requiefcit infra Ecclefiam beati Petri in

pilo marmoreo, prope portam Rauennaticamfdb quo flint apud
nos multa 5c>
magna miracula. Hie condidit priuilegium Cano-
nicorum beati Petri deconfirmatione fuarans Eccleiiarum.

A D N O T A T I O.
De Leonis Pontiftcis Noni geftis nonnulla Romanes com*
in vita teoms ix, memoratus eft; ledPlarina, 5c Ciaccoxiius de temporibus buius
Torn.10. arm. 1049, PontificatuSjac etiam de vitas fan<5bitate loquuti funtj Baronius an-
q e 5+
latifiime, 5c fa0:2ma cum eruditions: ad quos nos bteuitatis
(ilntiv-MP. sii caufatcferimus.
T EXT VS.
Stephanus Papa Quintus 5 de quo eft iftud epitaphium.
ACCEfc i
 i; F 5

Auciore Romano Canonico. 109

^ ACCE'DiS QVISQVIS MAGNI SVFFRAGIA PETRI
COELEST1S REGNI POSCERE CIAVIGERI;
INTENTIS OCVLIS COMPVNCTO CORDE LOCEILVM

CONSPIGE PERSPICVVM, QVO PIA MEMBRA IACENT

HIC TVMVLVS QVINTI SACRATOS CONT1NET ARTVS
PR^SVLIS EX1MII PONTIFICIS STEPHANI *

BIS TERNIS ANNIS. POPVLVM QVI REXIT, ET VRBEM,

ET GESSIT DOMINO QViE FVERANT PLACITA. fji| i:
SVSCEP1T TELLVS, CONSVMPTVM PVLVERE CORPVS, I
jETHERA SED SCANDIT SPIRITVS AIM VS OVANS.
I
B g VNDE PETO , CVNCTI VENIENTES DICITE FRATRES; I
ARBITER OMNIPOTENS DA VENIAM STEPHANO*

Hie pixdi&us Stephanus Quintus requiefcit ante Ecclefianu

B» Petri.
ADNOTATIO.
..vM

I
De rebus geftis huius fanddffimi Pontificis Stephani, Roma-
nils non fatis mentionem
fecit,qui ab ipfo inter Pontifices Qain-
tmhuius nomine enumeratus eft, &tarnenab Anaftafio B blio- Ir-vitaScephaciVI,
thecarto veracifsimo, & approbatifSmoiilius temporis Audfcore,
nuncupatur Stephanus Papa Sextus, vti etiam a nonnullis Audto-
C ribus: Nosautem fuperius de hac quaeftione fatis diximus. Hie
verodicioius cum Anaftafio, Sextura huius nominis nuncupari.
Qui fandfciflimus Pontifex multa bona Ecclefijs contulir, & praeci-
pue Bafilicas Diui Petri in Vaticanojquae ab Anaftafio recenfentur
invitaipfiusi vbiintercastera haechabet: [Cum in Bafilica beati
Petri Apoftolorum Principis j vbi facrum ipfius corpus requiefcit,
cerneret nodturnis Iaudibus vix femel
Aymiamaris incenfum of-
ferrii inftituit vt per fingulas LedHones& Refponforia adolea-
tur. Et in
pergula ipfius Bafilicae ipfe Reuerendus Papa, ob amo*
rem beati Petri nu.trit.oris fui
pofuit cantharam auream vnanu
cum
preciofis margaritis & gemmis, ac fmalto cum perpendicu-
D load' pendendum. Necnon&ineademvenerabifiBafilicafan-
&i Petri obtulit regnum aureum vnum cum diuerfis margaritis $
fpa chain cum vagina de auro & gemmis cum baltheo vnam. Et
reuerentiam beati Gregorij Papae praeceflbris fui ptx oculis cor-
dishabens, tribuit idem fummus Pontifex hofpitali ipfius bead
Gregorij in porticu beati Petri ApoftoliSermonumSandfcorumjr Vide Par,, torn, i®,

librum vnum. Et in fchola Cantorum, quae pridem Orphanotro- ann,8Sj.SS6,887..

8?o.
plumvocatur,Heptateuchumvnum. ] Multa alia bona, vtdi-
dfcum eft, alijs Ecclefijs contulits quarum multas^fundamentis
reftau-
11 o Breuis defcriptio Vatican# Bafilicar.
reftaurauit. Et hoc fatis dc Stephano Sexto, qucm Romanus ap- A
pellatQuintum*
TEXTVS,
Benedidus Papa Tercius. Hie requicfcit mxtaportam argen-
team de foris. Quins epitaphium eft iftud.

qyiSQVIS HVC PROPERAS CHR1STVM PRO CRIMINE POSCENS*

QVAM LACRYMIS DIGNVS SITi ROGO, DISCE IOCVSe
HAC GELIDA PR/ESVL BENEDICTVS MEMBRA QVIETE,

TERTIVS EN CLAVDIT, QVJE SIBI REDDAT HVMVS,

QVODQVE FORES TECTVS SERVAT SVB TEGMINE SAXI,;
INPIGNVM IANXIT SE SOCIARE PIIS, g
ADNOTATIO.
De vara, atquefandHtatebuius PontificisBenedi&i Tertij pau-
ca dixit Romanus, de cuius rebus
geftis, 6c temporibus Anafta*
fius, atque Platiua latius fcripierunt, 6c Baronius latifiime.Nos
autem hie dicimus multa bona feciffe in varijs Bafilicis, atque Ti*
tulisin VrbeRoma, fic etiam extra: de quibusnos ad pr&fatos
Au&ores referinms* 6c folurn dicimusde rebus ad noftram Baft-
licam pertinentibus,de quibus Romanus nullum verbum fecit.
[ In Ecclefia igitur bead Petri (ait Anaftafius,) Arincipis Apoftoio-
rumnutriiorisiui, prxnimioamoreexardefcens3 adcooperien-
dum billicum Confefiionis/ecit cooperculum ex auro purifsimo v
penf.lib. s* '
Pergit etiam Anaftafius : [ His verb facris beneficijs ornatus
Apoftoloium Principi, populique ianitori obtulit mirae pukhri-
tudinisveftemvnam, aureo textam, opere decoreque fulgen-
tem, almificam Annuntiationishabentemhiftofiam 6c
Hypo-
,

panti, qualiteripfe Vnigenitus Dei Filius templum ingreffus,Do-

dorum in medio refidebat.
]
Pergit etiam Anaftafius: [ Multum denique idem Prasful ,fan»
<5larumDei£cckfiaram coram gerens, lemperque pio mentis
affedhi, ac ftudio in iilamm reparatione gaudens, in Bafilica Re»
gni Ccelorum Glauigeri nutritoris ftii farum cantharum argen- P
teumfedenteminpedibus quatuor, a Saracenis dim abla turn,
inquoaddecusipfiiisBafilicae in diebus feftis, atque Dominicis
lucerna
fjmul, 6c cerei ponebantur iuxta letftorium mirifico ,

opere fecit , ac renouauit, penfi lib. 6c c.

da Him afandiffiiaoBencdido
] Et multa alia bona fa-
Papa III.
TEX T V S. ;
Inter portam
Argeoteam,6cponamRomanam, videlicet in
porth
 Au&ore Romano Canonico. I I I

A particali, fak Ispukas qaidana Joannes Papa bona?memoiiae5

cuius epitaphium eft iftud„

QVAM SOLERS DOMINO PLACVIT, QVAM MENTE MODESTA,

PR/ESVL APOSTOLICVS, ORBIS ET OMNE DECVS,

HIC STATVIT TVMVLO CLAVDI SVA MEMBRA SVB ISTO,

HMC EADEM SPERANS VT SIBI REDDAT HVMVS,

ardva qvi fvlsit cvnctis per sydera coeli,

AVGVSHS CARVS GENTIBVS ET TRIBVBVS •

DOCTRINIS COMPTVS SACRIS, ET DOGMATE CLARO,

PER PATRIAS SANCTA SEMINANS FVDIT ORAS.

B NAM GR^COS SVPERANS EOIS PARTIBVS, VNAM

I Sj ■ | ; -• • ' y--*i i \ P 4 v I^ . ,'s_ - « « A ■} f ■ .■■■■■ *, •• s-y . . ... •> .

SCHISMATA PELLENDO, REDDIDIT ECCLESIAM. * J

PRINCIPIS HIC PETRI SED QVISQVIS TENDIS AD AVIAM

HIC SVPPLEX ISDEM REGNET VT ARCE POLI .

J- ' .
-OA... ft.

ADNOTATIO.
Romanes nofter hie adnotauit IoannemXIX.
quinefciebat
quomodo vocabaturj & nullam mentionem fecit de ipfiusrebus
geftis, fed tantumpofuit ipfius loannis ephaphium, cuius primi
verlus defiderantur. Platina vero pauca eti&m dixit, quia fecun-
ciuab eum pauco tempore vixit. Sed Barortius multa, & tytius de In vita Ioann. XIX
G temporibus llllns Pontificis oftendit: &praecipuehuiusIoannis
Papas tempore coniuncftam pace & communione fuifle Con- vfque 109.
flantinopolitanam EccIefiamcumRomana*Et quidemexeiuf
dem Pontificis epitaphioconftat,eiusconcordiaefuiffeeundera
loannem Au<5k>rem$ quod principio caret, &fuperius a Roma-
no
pofitum . Et hoc fatis de Ioanne XIX.
T E X T V S,

Nicolaus Papa Secundus. Hie requiefcit iuxta portam Iudicij,

cuius epitaphium eft iftud.

CONDITVR HOC ANTRO SACR£ SVBSTANTIA CARNIS

D
PR&SVLIS EGREGII NICOLAI DOGMATE SANCTO ,

QVI FVLSIT CVNCTIS, MVNDVM REPLEVIT ET ORBEM,

INTACTIS NITVIT MEMBRIS, CASTOQVE PVDORE.
QViEDOCVlT VERBIS, AC TVQVE PEREGIT OPIMO,
SYDLRE^ PLENVS MANSIT SPLENDORE SOPHIA.

CiELORVM CLARIS QVEM SERVANT REQNA TR1VMPHIS,

VT VENERET SOLIIS PROCERVM PER SECVLA NATVM.

AD-
 112 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilica:
ADNOTATIO. A
Ds Nicolai Papae Secundi prxclaris geftis nihil mihi videtur
Audor Romanes dixiffe. Baronius autem muka de hoc Pomifi-
ce & temporibus hums Pontificatus commemoratus & prx-
cipue de temporibus, Giacconius, & Platina ctiam optinie fcri-
pferunt. Nos autem ad Baronium referimus, qui ladflime de hoc
Pontifice egit.
TEXT V S.

Stephanus Papa Sextus, Hie requiefcit ante Ecckfiam , cuius

epitaphium eft iftud.
HOC STEPHANl PAP £ CLAVDVNTVR MEMBRA LOCELJLO, g
SEXTVS DICTVS ERAT ORDINE QylPPE PATRVM.
HIC PRIMVM REPVLIT FORMOSI SPVRCA SVPERBI,
CVLMINA QVI INVASIT SEDIS APOSTOLICiE.
CONSILIVM INSTITVIT, PR^SEDIT PASTOR ET JPSI
LEGE SATIS FESSIS IVRA DEDIT FAMVLIS.
CVMQVE PATER MVLTVM CERTARET DOGMATE SANCTO,
CAPTVS ET A SEDE PVLSVS IN IMA FVIT.
CARCERIS INTEREA VINCLIS CONSTRICTVS IN 1MO
STRANGVLATVS NERVO EXV1T ET HOM1NEM.

POST DECIMVMQVE DIEM REGNANTI TRANSTVLIT ANNVM

SERGIVS HVC PAPA FVNERA SACRA COLENS . ^
ADNOTATIO.
De rebus geftis StephaniSexti, nihil elicit Rornanus. Nos au>
:u°vuaIpiius s'teph. tem cum Baronio dicimus, Scephanum a Romano Sextain nun-
cupatum 8 efle Septimum. Platina, 6c Csaccoiiius, tam de Pond-
fice, quam etiaradetemporibus, optioae fcripferunt5 Baronius
autem latiffime de rebus geftis temporibus etiam huius Stephani

PapxSeptimL
Hie Stephanus Septimus dicenduseflfct, 6c non Sextus, &fic
deinceps, vtfuperiiis tedgsmus, in ceteris hums nominis Pontifi-
cibus numeri noraferuanda 5 quod ante Stephanuiii ilium,quem D
Bar.^ torn. To. ann. platina vocaft, fiient Papa Stephanus alius, qui triduo
tantum vixit, vttradit Aoaftafms Bibliothecarius:noneriim plus,

vel mines vinendi ratio alkjuem vferam facit efte PonttfkeuQ 5 fed
vera, &c legitima comitia, qui bus Stephanum ilium Secundum-*

pimifpp. vii.S5e' renuntiatuirifoifle co'nftat. ideo in Stephanis numerorum now

mutandaej ytqutalijs. eilSecundus, Tertius, Quartos, Qiiintus,
& fic deinceps., debeat cife III IY.V. Vl.VIL &c. vlque ad Deci-
mum. Ec hoc fatisde Stephano Papa VII.
TEX-
 Audore Romano Canonico. u?

T E X T V S.
Ioannes Odtauus Papa. Hie requiefcit ante Ecclefiam iuxta-*
portam Iudicij, cuius epitaphium eftiftud.
PR/ESVLIS OCT AVI REQVJESCVNT MEMBRA IOANNIS,

TEGMINE SVB GELIDO MARMOREI TVMVLi,

MORIBVS VT PARET FVLSIT QVI MENTE BEATIS .

*'4 ■ . ... 5

ALTISONIS COMPTVS ACTIBVS, ET MERITIS,

^
-

K-
J- ; ! * - I ' ' * - . .
, * I : •

IVDICII CVSTOS MANSIT, PIETATIS

«&- AMATOR,
V * ' :i i

DOGMATIS ET VERI PLVRIMA VERBA DOCENS*

DE SEGETE CHRISTI PEPVLIT ZIZANIA S/EPE , ,

MVLTAQVE PER MVNDVM SEMfNA FVDIT OVANS.

DOCTRINA PRVDENS, VERBO, LINGVAQVE PERITVS
SOLLERTEM SE SE OMNIBVS EXHIBVIT .

ET NVNC COELICOLAS CERNIT SVPER ASTRA FALANGES.

ADNOTATIO.
De huius Pontificis geftis, & Pontificatus temporibus Iatius vfquessz.2"0,87^
Baroniustra&at, licet Platinapaucade hoc Pontificeadnotariti
vbi Honufrius erudite pugnat contra mendaces Au&ores,
qui
nonfolumfine vllaratione, verum etiam falfiffime aufi funtdi-
cere,hunc Pontifieem foeminamfuiftei qui non funtdignire-
fponfione. Nos autem, vt de vita & geftis, ita etiam de tempori- Inio^yut™*
bus, ad Baronium & Honufrium referimus. tom-vt
T E X T V S.
IoannesNonusPapa. Hie requiefcit ante Ecclefiam proper
portam Guidaneam. Cuius Epitaphium eft hoc.

ECCLESLE SPECIMEM, CLARISSIMA GEMMA BONORVM»

ET MVNDI DOM1NVS HIC IACfiT EXIMIVS.
IOANNES, MERITIS QVI FVLSIT IN ORDINE NONVS,
INTER APOSTOLICOS QyEM VEXIT ALTITONANS „

CONCILIIS DOCV1T TERNIS, QVID DOGMA SALVTIS , ~ -

OBSERVARE DEO MVNERA SACRA FERENS,

TEMPORIBVS CVIVS NOVITAS ABOLITA MALI EST ,

ET FIRMATA,FIDES, QVAM STATVERE PATRES.

QVI MORITVRVS ERIS LECTOR, DIC s PAPA IOANNES
CVM SANCTIS CAPIAT REGNA BEATA DEI. '

ADNOTATIO.

De Papas loannisNoni temporibus multa funt dicenda, do

P quibus •
 I ^ y y

114 Breuis defcriplio .Vatican® Bafilica:

qui bus Baroniusoptirae traiftauitiVixit in Fontiiicaicu annos ties, A
fepultus apud S. Petrum.
& diesqiiindeciiji:
In vita loannis IX". De rebus geftishuius Pontificis Piatiiialcripfit ,& Ciaecpnius
apud piadna. ctisitxi lion oblcure.Htonufrius autem in fua ^dnocacipne yule
fe Odtauum Ioannem, & non Nonum s vbi oftendit nonnullas
rationes. Nos vero feqiiimur Baronium, cui veritatem huius hi-
ftori# adferibimus, quia maxima cum diligentia de eo pertracfta-
uit. EthaecfufficiantdeloannePapaNond. '
T E X T V S.
IoannesDecimusPapa. Hie requiefcit ante Ecclefiamiuxta
Ioannem O&auum,
•• '• ■ ■ ■
B
i# PR/ESVLIS EXIMII REQVIESCVNT MEMBRA JOANNIS,

QVI PETRVS ANTEA EXTITERAT, QVIPPE

SEDEM PAPIAi BLANDO MODERAMINE REXIT.

IMPERATORI OCTONI DVLCIS FV1T, ATQVE PR/ECLARVS

COMMISSVM POPVLVM ROMANYxM IN OMNIBVS INSTRVENS

DVLCIS IN ELGQVIO CVNCT1S PRxECLARVS AMICIS
SVBIECTIS PLACID VS, PAVPERIBVS PIVS .

- ... .» ••• p.- > • - ;■ '• : \ f '

Defun<5fcus eft menfe Augufti diexx,

A D N OTA T I O.
ib RomanusdegeftishuiusPQnrificis loannis Decimi, qui vixi$ C
cap. 1®, circiter annos decern dequatuqr, AucftoreFroduardoaBaronio
arm.911.
pecjnon apprqbato, nihilloquutus eft:
fed folum illius
epitaphium refert. De cempqribus illius Pontificatus Baronius
latiffime, fummaqile cum diligentia hanc hiftoriam examinauir,
fic etiam de rebus geftishuius Pontificisj Platina
veropaucalo-
quutus eft, propter maximamternporuminiuriam .

T E X T V S.
Benedicfcus Papa Qoartus: cuius epitaphium eft iftud.
MEMBRA BENEDICT! HIQ QVARTI SACRATA
QVIESCVNT,
PONTIFICIS MAGN1 PR/ESVLIS EXIMII,
QVI MERITO DIGNVS EENEDICTVS NOMINE DICTVS, '
CVM FVERIT LARGVS OMNIBVS ATQVE BONVS.
HIC GENERIS DECVS, AC PIETATIS SPLENDOR
OPIMVS,
ORNAT OPVS CVNCTVM IVSSA DEI MED1TANS.

PR^TVLIT HIC GENERALE BONVM LVCRO SPECIALl,'

MERCATVS COELVM CVNCTA SVA TRIBVIT.

DESPECTAS VIDVAS NECNON INOPESQVE PVPILLOS,

VT NATQS PROFRIOS ASS1DVE REFOVENS.
/ ' *
•
\
IN '
 Au(Sore Romano Canonico. 11 c
INSPECTOR TVMVLX COMPVNCTO DICITO CORDE:

CVM CHRISTO REGNES O BENED1CTE DEO.

ADNOTATIO. U J
ijl1 IJ
JJ

Un
Be huius Pontificis Benedi&i geftis pauca Au&or nofter lo-
9 iii
lil'Ja

quutus eft 5 & non fine ratione, quia breui tempore vixit: fic ill I
etiam propter inopiam fcriptorum illius temporis omnia obicura
remanferunt $ qua de catifa Baronius de illius temporibus, pauca JoT^0'aRn
annotauits fed melius, & copiofius alijs, qui de vitis Pontificum
Pvomanorum fcripferunt. Ml
TEXTV S.
B B Chriftophorus Papa. Hie requiefcit in Ecclefia beati Petri, de
quo habetur hoc epitaphium.
HOC PIA CHRISTOFORI QVIESCVNT MEMBRA SEPVICHRO,
,n
ADNOTATIO. «

De Chriftoforo Papal, non fine ratione Romanuspauca, vei

porius nihil loquums eft 5 quia per violentiam pauco tempore
fedit in Cathedra S. Petri 5 imo vinculis ftri&us, in carcere trudi- if, k'5

tor, atquevitammonafticamampledicogitur: vbi &mortuus

eft, & fepukus in hae Bafilica fantfti Petri 5 cuius fepulchro vni-
cum
verfumcontinensappofitafuit infcriptio, quae ab Audore ann.908. infeliciff!
temporibus.
fuperiusafcripta fuit. Et hacc fatis de Chriftophoro Papa.
TEXT V S. .1;
Anaftafius Papa Tertius, cuius epitaphium eft iftud.
VATIS ANASTAS1I REQVIESCVNT MEMBRA SEPVLCHRO,
SED NVNQVAM MERITVM PARVVLA CLAVDIT HVMVS,
REXIT APOSTOIICAM BLANDO MODERAMINE SEDEM,

TERTIVS EXISTENS ORDINE PONTIFICVM . f

AD CHRISTVM PERGENS PECCATI VINCVLA SPERAT

OMNIA CLEMENTER SOLVERE POSSE SIBI.

VNDIQVE CVRRENTES HVIVS AD LIMINA TEMPLI,

D D VT PR/ESTET REQV1EM POSCITE CORDE DEVM.

ADNOTATIO.
Romanus huius BaiiikssCanomcus Audtor, de AnaftafioPapa
Tereionullam fecit mentionem, nifi tantum fepulchrale epita-
phium adiunxit. Platina autem de huius Pontificatus tempotibus
aliquidadnotauit 5 fed de ipfometPontificenihilaliuddixitnifi u
his verbis. [Anaftafius autem, a quo nil memoria dignum ge-
ftum eft, fecundo anno Pontificatus fui moritur, & in Bafilica^
fandi Petri fepelimr.] Baronius autem & de rebus geftis huius
P 2 Ana- .

Hi'
 J iJ
II
11 6 Breuisdefcriptio Vaticanx Bafilica:
U Anaftafij, atque temporibus optime, &. late loqiiutus eft . JEt :t*ds A
tantum dicimus>quod miraculum exiftimamt;s,ot"> periutiSfciip*
Tom. io. ann. *19'
911.91a.

toruna, vel temporum iniuriam, Baronium noo pauca inueniiie.

Et hoc fatis de Anaftafio Papa III.
ill i! TEXTVS.
IV'V
'
. 1 1

Gregorias Papa Quintus. Hie rcquicfcit in Ecclefia beati Pc-

mil ■
ii H

tri ante Secretariat!!, iuxta Pelagium Papam 5 cuius epitaphium

eftiftud.
Uj!

HIC QVEM TEGIT HVMVS, OCVLIS VVLTVQ.VE DECORVS,

i PAPA FVIT QVINTVS NOMINE GREGORIVS.
i E
ANTE TAMEN BRVNO FRANCORVM REGIA PROLES,
F1LIVS OCTONIS DE GENITRICE IVDITH.
LING VA TEVTONICVS VVANGIA DOCTVS IN VRBE , n

SED IVVENIS CATHEDRAM SEDIT APOSTOLICAM

AD BINOS ANNOS, ET MENSES CIRCITER OCTO

ti it i TER SENDS FEBRVO CONNVMERANTE DIES.
I
i,ni PAVPERIBVS DIVES PER SINGVLA SABBATA VESTES
llliitj
DIVISIT NVMERO CAVTVS APOSTOLICO.

J VSVS FRANCISCA VVLGARI, ET VOCE LATINA

li ' l|!: •)
INSTITVIT POPVLOS, ELOQVIO TRIPLICI.
I! P TERTIVS OCTO SIBI PETRI COMMISIT OVILE ^
l;|iV r COGNATIS MANIBVS VNCTVS IN IMPERIVM.
I'Hillllili'li EXVIT ET POSTQVAM TERRENE VINCVLA CARNIS ,

EQVIVOCE DESTRO SVBST1TVIT LATERI.

li Deceffit duodecimo Kalendas Marti j.
IN

>i ifhi
A D N Q T A T I O.

I
'I I ill-
.
!'tl
SiI
i',
Hie Pontsfex Gregorias Quimus vixit in Pontificatu annos
duos, menfes o<fto, dies quatuor: qui fepultus eft in Bafilica bea-
III111 ti PetriApoftolotum Principis duodecimo Kal. Marti j, vtappa-
ill
:1k.
ret ex
eiuscpitaphio, quod extabat in vetcri Ecclefia, &a Roma- D
no adnocatum,
qui nihil aliud dixit dc Gregorio PapaQuinto,
nifi fupradiftum cpitaphium. De hums Pontificis
V m; geftis a Piatina
non pauca dicfta funt: V bi
loquitur de Imperatorum le£!oribus5
111
win i
& Honufrius ibiannotauithis
verbis:[Qua: hie,Platina.de lc-
§1 Hi cfloribus tradit, fads a me examinata {tint in libro,
quenq de Co^
noitijslmperatorijsfcripfi. Nam quae fub Gregorio X.inftitutsu
funt,Quintoafcribunt.] Et a Csacconioeademhiftoriafuitan-
notatapaucisverbis,
Baro-
 Au&ore Romano Canonico. r i7
A A Baronms autem Iatiflims de his temporibus fcripfic, non pau- Tom< I0 ann

ca cum erudidone, tam omnia quae a&a fueruntillis tempore vl(iue^8

bus, quam etiam pertinenria ad Pondficis gefta. Et haec lufficia nt
de Gregorio Quinto.

Vbi requiefcit Venerabilis Beda Presbyter.

REquiefcit edam
porfiretica, ante portam
vt a noftris Argenteamfob rota,
maioribusaccepimus, fcilicec
Venerabilis
Beda Presbyter, qui fecit homilias* & eiusobreuerentiam and-
qui noftri penitus non traafiebant per earn, nec nos tranfire per-
I B mittebant*
ADNOTATIO.

Rom anus Presby ter Au<5bor nofter in hac foa huius Bafilicse
fen£bi Petri defcriptione merito adnorauitfepulturam Venerabi-
lis Bedae in hac Bafilica pofitam: fed nihil dixit de eius fan£Hcate,
do&tina, pietate, atque religione , maximoque zelo Ecclefiae
Dei: at Baroniusopdme de virofandbiflimo , atque dodbiftimo
pertradbauit. Nos autem hicponimusnonnullaipfiusfcripta, a
Baronio adnotata, ex quibus propria vita intelligitur.
[ Decimonono autem vitas raeae anno Diaconatum, trigefimo Baron tom 9 aniu

C C gradum Presbyteratu^, vtrumqi per minifterium Epifcopi loan- 75 '•

iubente Ceolfrido Abbate, fufcepi. Ex quo tempore accepti
lias,,

Presbyteratus, vfque ad annum aetatis meae quinquagefimum-»

iionum, haec in Scripturam Sandbam, meae meorumque necef

fitatiexopufculisvenerabilium Patrum breuiter annotare,fiue

etiam ad formam fenfus, 6c interpretationis eorum fuperadij-
cerecuraui. Deeft apud Bedam Catalogus fcriptorum eius, qui
ponitur ad finem Epitomes, ante antiquum Audboremanony-
mum qui poft eum res Anglorum eft profecutusi ficque Ctj
,

habet.
vfque ad natiuitatem Ifaac, 6: eledbio-
In principium Genefis
J) D nem Ifraelis, 6c Ifmaelis reprobationem, libros tres.
De Tabernaculo, 6c vafis eius, ac veftibus Sacerdotum, li- ^d3£fc"Pt3d'uerf3
bros tres.

Itemanprimam partem Samuelis, id eft, vfque ad mortem^

Saul, libros quatuor.
De asdificatione Templi allegoricaeexpofitiones, licut6c c$s-
fera, libros duos.
Item in Regum, librum triginta quaeftionum.
1
In Prouerbia Salomonis libros tres.
In
 c

112 Breuis defcriptio Vatican# Bafilica:.

In Cantica Canticoram libros fex. A
In Ifaiam, Danielcm, duodccim Prophetas, & partem Hie-
remix, diftin&ioncs capiralorum, ex tradlatu bead Hicronymi
excerptas.
In Efdram 6c Nehemiam, libros tres.
9

In canticum Abacuch, librum vnum.

In capitula le&ionum in Pentateuchum Moifi, Iolue, la-
dicum.
In libros Regom, & verba dierum.
In librum beati Patris lob.
In Parabolas, Ecclcfiaften, 6c Canticum Canticoram I
In Ifaiam Prophetam. ®
In Efdram quoque, 6c Nehemiam.
In Eaaogelium Marci, libros quatuor.
In Euangeliurn Lucas, libros fex.
Homiliarum Euangelij libros duos.
In Apoftolum quascumque in opufculis S. Auguftini expofita
intteni, cunda per ordinem tranfcribere curaui.
In ados Apoftolorum, libros duos.
In Epiftolas feptem Canonicas, libros fingulos.
In Apocalypftm S, loannis, libros ires.
In Capitula Ledionum in totum nouum teftamentum, exce-
pto Euangelio. ^
ApudBedammpr?
n2C*
It em libram Epiftolaru ad diuerfos, videlicet. De fex astatibus
feculi, vna eft. De Manfi'onibus filiorum Ifrael, vna, De eo quod
ait Ilaias 5 Et claudentur ibi carcere, 6c poft dies multos vifitabun-
tur, vnaj Derationebiffexti,vna. DeyEquinodioiuxta Anato-
liumvna. V- '
Item de Hiftorijs Sandoruni, librum vitas paffionis S.Felicis
ConfefTorss, 6c de metrico Paulini opere in profam tranftuli. Li-
brum vitas, 6c paffionis fandi Anaftafij, male de Grasco transla-
turn, 6c peius a quodam imperito esiendatum, pro vt ad fern
film, correxi.
Yitam fandi Patris Monachi, 6c Antiftitis Ctidberti, 6c prius ®
!' heroic© metro, 6c poftmodiam piano fermone defcripfi.
Hiftoriam Abbaturn Monafterijhuitis, in quo fupernaspieta-
tideferuifegaudeo, Benedidi>€eolfridi> 6c Vuerthberti, in lb
bellis duobus.
Hiftoriam quoque Ecclefiafticam gentis noflrx, in quinque
libros,
Martyrologium de Natalitijs SS. Martyrum diebus', in quo
omnes, quos inuenire potui, non folum qua die, verum etianu

quo

\
 mrffliH

-
Au&ore Romano Canonico. i

A quogenere certaminis ,velfubquoIudice muodum vicerint* di»

sniHjg.
ligencer adnotare ftudui.
Librum Hymnorum diuerfo metro, fine rhythroo.
Librum Epigrarnrnatum heroico metro, fiue elegiacq.
De natura rerum, & de temporibus, libros fingulqs.
Item de temporibus librum vnum maiprem.
ue. h Librum etiam de Orthographia , Alfabeti ordine diftin&ume
Item librum de Arte metrka, &hukadiun#umalium.
De fchematihus, & tropisIibellum> hoc eft, de figuris, mo-
difque loquutionum, qui bus Scriptura fan#a contextaeft. Ha»
<5lenus Iodiculus lucuhrationum Bedae. ] Et qux fequuntur
B apudBaronium qui adiunxit epitaphium eiufdem Bedx, his, ItTzipuUpiS.
,

V&lfibuS . i,;rL -: ;; . .

4 ft . * ( "i • • * k ;i '

PRESBYTER HIC BEDA REQVIESCIT, CARNE SEPVITVS.

DONA CHRISTE ANIMAM IN COELIS GAVDERE PER EVM, v

DAQVE ILLVM SOPHIA DEBRIARI FONTE, CVI IAM

xpofia SVSPiRAVIT OVANS INTENTO SEMPER AMORE. ; • - ' - - * • ' •
» * "s"v - -ft ' ■
'■
•

. - f • ' - , -• • - . *. jjl *

Et hoc fatis de Beda Presbyterp •

De Oratorio Veronica . XXV-

Mice-
t C A B alia parte Bafilicx bead Petri eft, vt fupradixsmus,Ora-
:cadbas JT\. torinmfanffcas Dei Genitricis VirginisMARLf , quod vo-
catur Veronicai vbi finedubio eftSudarium CHRISTI,in quo
0
ante
pqffionem , fuamfan(Sbiffimamfaciem, vt a npftrismaiori-
bus apcepimus, exterfit, quando fudor eius fa&us eft ficut guttx
Anato-
fanguinis decurrentis in terram.
CplwJ-
«i wiIQ5
ADNOTATIO.
uli. Li*
De hoc Altare Honufrius his verbis annotauit: [ Prope finem
[ransia-
Bafiliex verfus pottam fandtam eft Gratorium, & Aitare fandti
ad ien-
Sudarij, infigni excultoque opere mufiuo beatae Virginis, a loan-
D rieSeptimoPapadqdicatum: fupra quodinmarmpreo opercu-
k pries
lo eft fandliftimumChrifti Sudarium, quod vocatur Veronica,
quo piendffima mulier ante pafliqnem Chrifti, faqiem extergens
e pista- eias in fudariolo faciem imprefiam fufcepit. Quod hoc loco con-
i, ink feruatum, cum tempus poftuiat, populis conftuentibus a Cano-
nicis oftenditur. Id vnum eft ex feptem Akaribus. ] Et nos dmrij
linaue Ecclefia Diui Petri vetus permanebat^Clementis Papx Q<ftaui
tempeftate, de hoc Oratorio, vel Altare Veronicas accepioms
in qac his verbis, [Ibi in antiquatabella, qux pubjice exiftebat in hoc
erianu Cibo-
quo
a*

ft

120 Breuis defcriptio Vatican® Bafilic®.

«
Giborio, dux infignes reliqutx continentur5 Sudanum, videlicet K
Imagine facrofan&s faciei Chrifti infignitum, quod Beronicas,
feu VeronicsdjercttT: quoniam, vc veneranda antiqua, & reli-
giofa traditio habet, illud ab eadem V eronica, dum Chriftus Do
minus ad Caluarium abimpijsminiftfistrahebatur, (anguine, &:
fudore afperfoadmodum, huiufmodiDominici vulcuseffigiem
in fe retinuit. Quod olim in hanc Bafilicam translatum a fumniis
Pontificibus, & Canonicis eiufdem in cuftodiam traditum eft, vt
ab eifdemmet tantum Populo, prxcipuis quibufdam annifefti-
uitatibus, religiofo ritu maxima cum venerationepublice often-
deretur. j
Altera reliquia, qux in eodem Ciborio, deuotiflime retine- B
tur, eft ferrum haftx, quo a milite latus Domini percuflum &iit, a
Baiazethe Turcarum Tyranno ad Innocentium O&auum film-
mum Pontificern pro magno munere miflfum 2 quo gratioreim»

emu redderet erga fratrem fuum, quern Romx captiuum detinc-

bat.Hoc ferrumolim, apudEcclefiamfan<5H Andrex Antiochix
tepertum, capta Ciuitate Bohemundus accipiens, cum arcenu
expugnare non poffetj [ Prxlata lancea ilia, ( vt verbis Platinx
vtar) tanquam vexillo opimo, qua Chrifti latus transfixuma Lon-
gino fuit, hcftes primo acriter refiftentes feperat & cxdit, quorum
de numero ad centum milhaperijflfe conftat, &c. Prxfe&usau-
tem arcis,
cognita fuorum calamitate, & arcem Boemundi rradi- C
dit, & Chrifti fidem fufcepit.] Pergit Panuinius: [ Id Conftantino-
polim dono Imperatori miffam. Poftrenao anno 1491. ab eo-
dem Innocentio in hac Bafilica religiofiffime collocatum: Et arta-
no
quidem Dei iudicio, contigic vt eodem anno,quo hxcprxcla-
riflima reliquia ad Vrbem eft addu&a, in Ecclefia fandbe Crucis in
Hierufale dum tedium repararetur, titulumCrucis Chrifti in me-
dio T empli Parientix triplici
lingua exaratu inueniretur. Hoc fer-
rumlancex ad hanc Bafilicam delatum fuit in die Afcenfionis Do-
mini de mane, eodem fummo Pontifice cum vniuetfo Clero,
SenatuPopuloqueRomano,honoriscaufaextra portam Flami-
niamobuiam#unte.QuodeidemaIulianofan<5UPetriad Vincu- D
la Card, vfque ad Narniarn
miftofiexisgenibusporredhimfuiti
&maximo aliundehominum concurfu, &
frequentia in Cibo-
rio, leu facello repofitum eft. ]

XXVI- De Oratorio S. Antonini Martyris.

IVxta hoc Oracorium
Guidaneam, Biatx Maris, videlicet,
eft Qratoriumfan£HAntonini iuxta portamj
Martyris : deinde
inter
 Au&ore Romano Ganonico. 121

A inrer portam Guidaneam>&

portam Romanam, eft Altare fan-
cli Tridents j Marty ris.

ADNOTATIO.
De hoc Altare Honufrius fua
tempeftate annotauit,fuiffe Diao
AntonmoMartyridicatumipofteabeat^Brigid^deindefandba De 7. vrbis ncei.
Eralmo Cuius verba haec funt:
•
[ In inferius Bafilicae latus, quod pag 4?'
portas continet, quatuor alia fuerunt Altaria antiqua: primum in-
ter
Sudarij Oratorium, & portam Guidoneam, quod Diuo Anto*
nino Martyri olim dicatum fuerat 5 cuius nomine
exolefcente,
ante centum annos beatae
Brigidae honoricoIebatur>nuncfan<5bi
B Erafmi dicitur.} Et in antiquo veftigio huius Bafilicae
legimus d©
hoc Altare hxc verba: [ Olim Altare fandbi Antonini
Martyris, ab
Odone Lotta de Amatefchis, nunc
lapis,fupra quern fuerut diuifa
cffafan&orumApoftolorum Petri 6c Pauli a beatoSilueftroPa-
pa. ] Et fatis de hoc Altare, quod nos quoque. confpeximus in hac
forma, de quafuperius didbum eft,

De Oratorio Apoftolorum
Philippi, XXVII.
& Iacobi.

atrioverb
INftolorum Ecclefia&e Iacobi
Philippi, ad Crucern, eft venerabilefaitAltare
ad cuius Apo~
ibi pofita^
5 ornatum
magna crux aurea,
ADNOTATIO.
Honufriusde hoc Altare nihil aliud adnotauit fua tempeftate De 7. vrbis EccL
nifi his verbis: [ Inter portam Romanam, 6c Argenteam,fuit eas'4*'
Altare fan&orum Apoftolorum Philippi 6t Iacobi, poftea fan-
dti Spiritus, nunc
fandbae Annae didbuoi, Societatis Parafrenario-
rum S. R. E.
Cardinalium^quod e region© correfpondet Akari
fandborum Simonis & Iudae, ad quod eft acceffus per portam Ra-
uennianam, quod nunc Mortuorum vocatur. Hxcduofuntex
D
feptemAltaribus.]
Hie adnotandum eft, Altare fandborum
Apoftolorum Simonis
& ludae, a Xifto Quarto translatum fuiffe in media m Ecclefiam 5
de quo fuperius fatis didbum eft.
1V:-' 'I £'
»
1 ' : , X # • * *jrv-s * ■- - * •**> r- j.3 • ■ *
: \ • - - - ""1"' •

De Altare S. Abundij.
XXVIII
A Nte hoc Oratorium, fcilicet iuxtaaditum,quivadkinEc-
clefiam fan<5H Vincentij,eft Altare fandbi Abundij huius fan-
~

Q dtiflSmae
 12 2 Breuis defci iptio Vaticanse Bafilicae
ffimx Bafilicae quondam Manfionarij, de quo narrat beatus A
Gregorius.
ADNOTATIO,
De 7. Vrb.Ecclefi# De hoc Altare nihil did poteft, nifi quod Honufrius d Iigentif-
P 0

fimus audlor adnotauit, his verbis: £ Poft Altare fandtoruon 1 hi-

lippi, 6c lacobi iuxca porcam claufam, qua iter erat in Tem plum
fan&i Vincentij, fait antiquiffimum Altare faifeti Abundij Man-
fionarij ciufdem Bafilicae 3 de quo beatus Gregorius in librisDia-
logoirum mention em facit. Pofterioribus temporibus Bomfacius
0<51:auus Papa Altare nouum ibidem dedicauit fandi Bonifacij
Quarti honorij eius corpore ibidem collocato , fibi quoque fe- B
pulchrum elegit inter Rauennianam , 5c Iudicij portas: dicitur
nunc Ahare fandbe Catharinz, & eft vnum ex feptem. ]Hzc Ho-

djvmvit3'Eonifa nuhins. Platina vera loquens de ipfo Bonifacio Papa Odauo ta-
lia fatur: [ Romas quinto 6c trlgefirno die poft, dolore animi
confedusperijtDR)ntificatusfuiannoodauo, menfenono, die
decimofeptimo, fepeliturque in Bafilica Petri, fepulchro a fe an-
tea extru&o,
quod quidem adhuc extat in facello a fe condito
opere vermiculato. Idem quoque fuggeftum condidit cum por-
ticu 6cc. ]Nos autem vidimus hoc Altare ante quam a Paulo V.re-
liquum Bafilicae Diui Petri demoliretur, cum facra Imagine Vir-
ginis, 6c facrofandi Saluatoris i^oftri. Ibi etiam erat depidus q
DiuusPetrusApoftolorumPrinceps, 5c Dodor Gentium Pau-
lus Apoftolus, cum imagine etiam Bonifacij Odaui, opere mufi-
uo 5 vbi etiam ex mufi no hxc verba
kgebantur:
BONIFACIVS PAPA OCTAVVS, VBI FVIT SEPVLTVS.
Nomenci. pagi44. fait vir dcdus , fieut annotauit Nomenclator
S. R. E. Cardd. vbi legitar: [ Bonifacius Papa VIII, fcripflc de Chri-
ftianae Fides, 5c Romanorum Pontificum perfecutionibus. De re-
gulis laris. De lodulgentijs anni lubilxi. Eplftolas plures, quarum
duas extant apud Matthxum Vueftmonafterienfem. Orationem,
Am Virgo gloriofa. Sextain item, Decretahum lib, Dodorum
aliquot opitulatione peradum, publicauir.Res geftaseius volu- D
minibus quatuor in Bibliorheca Yaticana feruantur. Obijt an-
bo 13o 3.
Iacetquein Bafilica.Vaticana.] Hxc Nomenclator.
Ibi etiam fuitfepukum corpus Benedidi Case cans
Anagnini
Nepotis Bonifacij Papx Odaui Diaconi Cardinalis iandorum
Cofmas 6c Damiani, qui obijt Rom22 idibus Decembris anno
>

Domini 1296. Corpus in Bafilica fandi Petri

fepultum eft.
Nos etiam temporibus demolidonis Bafilicae veterls, de
qua
loqu-imur, non fblum vidimus dictum corpus Pontificis Bonifa-
R • • ' ' C ■ • ■ cij ■ ■
y
 I |i

A cij Oftaui inta&mn j veftituna, & ornatum vefttbus Pontificijs,

fed tetigimus noftris proprijs manibus,
* ; >: -
'■ ■*■"* •* - ? - ''• •- ' "% f * %?£ ^ v ' ' -
-•«. > A V;*' d C ' V !* ' ■ • r. .• ■ -.A- ff. v / t- ,• . . . .. -<• '* .• .* 'i /_■ -< *s * * £;• •» i _ - ■ ..

De Oratorio S. Ambrofij. XXIX-

POftea
(oris. per directum eft Oratqrium fandU Ambrofij ConfeC
. ■* 1 *
ADNOTAIIO

Hoc Altare antiquitus

fuit Oratorium fan&i Ambrofij, vt affe-
rlc Honufrius: [ A finiftro (inquit) Bafilicas latere fecit Oratorium
B com arafencfti AmbrofijEpiicopi,&Do<5i:oris, quod diu ante Bafi-
licae ruioa fiii nomen,8cvenerationeamiferat. Nunc eiusloco ex
ruinis veterisTempli-translata extant duo Altaria beatae Virginis
Innocentij VIII. prope eius asneum fepulchrum,cum ciborio,cui
ipfe Lanceas ferrum impofuerat (id eftvnumexfeptem)5cfan.
Gracifixi inter fepulchra Pauli Secundi, 6c Nicolai V.]
Etidem Honufrius de fepulchroapud Altare olim fan&i Ambro-
fij Innocentij O&aui ita adnotauit. [ Famaque iam mortis eius
(nempe Innocentij VIII.) quoquo verfus perlata, Cardinales de
.ordinandi circa fuccefforem omnibus conuenerant $ quum fubi-
magna omnium admiratione viuus apparuit. Exceflit biennio
to

C poft ex eodem fere morbo Romas inVaticanootftauoKal Au«

guftihoranoctisquinta, anno falutis 1492. aetatis6o.Pondfica-
tus vero feptimo, menfe decimo, die xxvij. Cadauer in Bafilicae
S. Petri fepdtum asneo monumento, iuxta aramabeodefigna-
tarn, in qua ferrum haftas, de qua pauIo ante dixi, condi iufferat.]
Innocentius Papa VIII. fuit asdificandi ftudioius, tefte eodem
Honufrio Panuino, his verbis: [ Innocentius autem asdificandi
ftudiofus, infignes in Palatio Vatican© porticus, item villain Pan-
tificum villi, quam Beluedere vocant, extruxit. Fontes media-.
fandH Petri platea fecit, 6cc. ] Et Ciacconius loquens de fepultura, Cue*, in vita Ina«-
6c loco, vbi Innocentius fepultus eft, ita ait: [ Corpus autem iel* cenu*'
D Bafilica fancti Petri fepultum asreo monumento, quod extrui iufi
fit eius nepos Laurentius Cibo Cardinalis Beneuentanus, iuxta ara
ab ed defignatam, in qua ferrum haftas, quo Chrifti latus aper-
turn fuit, condi iufferat.
] Et haec de Altare, vel loco Altaris fancti
Ambrofij, & fepultura ipfius Pontificis Innocentij VIII.

*
 124
A
XXX Vbi requtefcit
Einde iuxtaarcum triumphalem, eft Altare faodtiPaftoris, y
In quo fiquidem arcu audiuimus requiefcere beati Matthi?
Apoftoli cprpus. Toft hoc eft Altare S Barcholomad Apoftoli.
ADNOTATIO, J I • >4

De Altare fan&i Paftoris jhahemusYiuifie extrudtum ab Vrfo

de Vrfinis Cardinali: & haec traditio mihiprobatur,nonfmera-
tionejquiaeratvirprobus, &opdmusCardinalis, pius, & reli-
-

giofilS&C,
XXXI- De Altare SS. Petri, & Pauli. B
Nteaditum, qui \fadit inConfeflionem beati Petri, eft Ai-
tare Apoftolorum Petri Sc Pauli 5 vbieorumcffapreciofa,

Tt di^itur, ponderata fuerc f

A D N O T A T I O.

k°c Apoftolorum Alrare Honufrius ita fcribit: [ A finiftra^

parte eiufdemCrucistranfuerfie, baud procul ab Altari Maiori,
fuit Altare decinium fandlorum Apoftolorum Petri, & Bauli,
quod in molitione veteris Ecclefias translatum fuit inter portanu
Rornanam, & peryftilium nauis maioris 5 cui affixa eft tabula mar- C
morea, fuper quam corpora Apoftolorum a fandte Silueftro Pa-

pa fuerunt diuifa, vt ex infcriptione liquet. Hoc porto Ahare an-

tequam luo loco moueretur, e regione relpiciebat. ]
In quo loco, vbi fuit Altare Apoftolorum Petri, 6c Pauli,
poft
dernolitionem huiusBafilicactranslatum, videlicet inter
portam
Romanam, & peryftilium nauis maioris, fuit Altare fandti Anto-
jiijEremlfae, & Confeftbris 5 de quo Honufrius nuilam rnentio-
nem facit, Pro veritatc autem hums
hiftoriac, legimus confecra-
tionem prasdidfi Altaris, & dedicationem his verbis: [ HOC
,

OPVS, ET ALTARE ERIGI, AC CONSECRARI FECIT VE-

NERABILIS VlR DOMNVS NICOLAVS DE A5TALLICA- D
NONICVS HVIVS BASILICA, SVB VOCABVLO SANCTI
ANTQNil EREMITE ET CQNFESSQRIS, PER MANVS
VENERAB1LIS PATRIS DOMNI RAYMVNDI EPISCOPI
REATINEN- AC DOMINI PAP4I IN VRBE VIC ARIL CON-
CESSA INDVLGENTiA VN1VS ANNI PER EVM. ANNO
DOMINI M CCC. XXXXIV. MENSIS MARTII DIEXXIIL

De
 Au&ore Romano Canonico, 12 j
4
A De Oratorio SXwcijE, XXXII.

POfteafan&x
verp ante
rium Ecclefiam
Luqiae> fondfci
quod vt Ioannisad
a noftris fontes eft
aqcepimus, Qrato-
confecra-
uitbeatusGregoriusPapaV& eius venerabilqbracfiiumineore-
condidit, & parietes illius, vt apparet, mufiuo depinxit,
■

■"*

A D N O T A T I O.
De hums findtilTimx Virginis Luciae Oratorio in Bafilica fan-
dli Petri in Vaticano confecrato, & dedicato, vt aitjRomanus
Au&or, nihil intienimusapudAnaftafiumBibliothecarium,qui
® B nfiultadefendtiiEmaPontificeGregorioMagno Icripfit, &prae-
cipue de donis ex auro arque argento fadtis huic Bafilicae Diui
Petri. Inuenimus autem in veftigio antiquo huius Bafilicae haec 7,Ecct
verba: ALTARE S.LVCLE VIRGINIS A GEGORIO PRIMO:
nil aliud legitur. Honufrius autem nonnulla oftendit de Virginis
Luciae Altare aut aedicula his verbis: [ In pariete nouo a Paulo III.
Papa fadto inter Bafilicam veterem 6c nouam, font quatuor Aha-
ria, duo ex parte dextra, fcilicet beatae Virginis, 6c fandiiffimi
Crucifixi, quod eft vnum ex feptem $ totidem laeua, beatae Ma-
rise, & S. Luciae Virginis, cuius aediculam antiquiffitpam ea parte
aiiquando fuifleconftat. ] Nosveio cum Romano fublcribimus
*
C banc hiftoriam, & non fine ratione, quoniam Romanus vixic
tempore EugenijTertij, & fic ante Honufrium annos quadrin-
gento^ vltra, & melius, & yeracius vidit veritatem huius hifto-
riae: & non fine aliqua ratione ipfe Honufrius fopeiiiis dixit, de4
xdsculaantiquifomafandtee Luciae.

De Oratorio S.Crucis. XXXHI

A Balia parte eft Ecclefia fen&aeGrucis, quam conftrui fecit
JljL. beatae recordatipnis Symachus Papa , cuius abfidam co-
lumnis porfireticis, & optimo mufiuo decorauit, 6c decern li-
8I' 0 bras Jigni fanctae Crucis in ea recondidit.
ADNOTATIO.
De hoc Oratorio Anaftafius Bibliothecarius approbat quod
Romanus foperiiis demonftrauit, imo melius, apud ipfomj
Anaftafium intelligimus hanc hiftoriam 5 cuius hxc font ver-
ba [ Item ad fontem in Bafilica beati Petri Apoitoii tecit Qra*
:

toriumfandtxCrucis ex argento, confeflionem, 6c Cruqem ex

auro cum gemmiY?vbi inclufit
Lignum Dominicum,ipfa Crux
a urea
 12 6 Breuis defcriptio Vaticanae Bafilicas.
aurea penf. lib. decern. Et Baronius de Bafilica S. Petri ApoftoK A
inVaticauo loquens,tea ait: [ Item illud in vitis Romanorunv.
Pontificum: SymmachusPapa tocicOratorium S. Crucis parte vi-
rorum&c, j

XXXIV De Ecdefia sad

innaoFontes
I.S

cut funt fontes,

POfteain fcriptis quos fieri fecit beams Damafus Papa, fi-
iQuenimus. ~

,r» ' t

A D N O T A T I O. ■

- • v,;,\

Ordtoriutn, fiue Ecclefia fan<5li Ioannis ad Fontes, de quo Ro« B

manus loquutus eft, fuit extru&um a Damafo Papa Priroo, vbi
fecit fontes, vt iple ait. Nos veto apud Anaftafium nihil inueni-
mus de hac biftoria: legimus autem Symmachu Papain a funda-

mentis duo Oratoria extruxifte, fub titulo bead Ioannis Baptiftae,

Anaft. nxitzsym*
^Euangelift«,teftante eodem Anaftaliohis verbi$.[Fecitautem
Oratoria duo S. Ioannis Baptiftae,6c Euangeliftx, in quorum con-
feftionem arcus argenteos, 6c cubicula pofuitpenElib. trigmta:
quae cubicula omnia a fundamentis perfe&a conftruxit. ] Haec
Tom.*, son.384,
Anaftafms* Baronius autem optime banc hiftoriam adnotauit, id
eft de benefici js, atqde donis huic Bafilicae Diui Petri in Vatica-
nofadtss. Vbi pauca verba ipfe fecit,folumoftendit verfusDa- ^
mafi, ex quibus luce clarius, 6c latius intelligimus, quod fuperius
Romanus, 6c nonnulli alsj dixsrunt. Haec funt verba Baronij:
[Quid autem operis inBafilicaVaticana idemDamafusegerit,
he fequens epigramma declarat 5 quod affixum olimin pariete
eiufdem Bafilicae, in codice peruetufto excriptum extat inter ve-
tera eiufdem Ecclefise monumenta.

cingebant lacvs montem, teneroqve meatv

corpora mvltorvm cineres atqve ossa rigabants
non tvilt hoc damasvs, commvni lege sepvltos

post reqviem tristes 1tervm persolvere poenas. ^

protinvs egressvs mfignvm svperare laborem

aggeris immens1 deiecit cvim1na montis,

intima sollich7e perscrvtans viscera

terr^e,
siccavit totvm qvicqv1d madefecerat hvmor;
invenit fontem, preset qvi dona salvtis.

h£c cvravit mercvrivs levita fide1is,

Porro de eodem fonte

Baptifinali Pradenrius in Periftephano
cum
 fcYYYY. Y*\ :
in

car. fij
Au&ore. Romano Ganonico f,
■

127 f
■

Apoftoli
'

■anoruRL, A cum agit de paffione Petri & Pauli, deque Bafilica Vaticana^,
'
haschabet.
parte vt
DEXTRA PETRVM REGIO TECTIS TENET AVREIS RECEPTVM
CANENS OL1VA, ET MVRMVRANS FLVENTO.
NAMQVE SVPERCILIO SAXI LIQVOR ORTVS EXCITAVIT
FONTEM PERENNEM CHRISMATIS FERACEM.,
fapa.fi. NVNG PRECIOSA RVIT PER MARMORA, LVBRICATQVE CLIVVM.
DONEC ylRENTI FLVCTVET COLYMBO.
INTERIOR TVMVLI PARS EST; VBI LAPSIBVS SONORIS
STAGNVM NIVAL! VOLVITVR PROFVNDO.
quoRo, B OMNICOLOR VITREAS PICTVRA SVPERNE TINGIT VNDAS, N
imo.ybi MVSCI RELVCENT,: ET VIRESCIT AVRVM ,
lilinacni.
CYANEVSQVE LATEX VMBRAM TRAHIT IMMINENTIS, OSTRI,
aJ funda-
CREDAS MOVERI FLVCTIBVS LACVNAR.,
Baptift®, PASTOR OVES ADIT, IPSE ILLIC GELIDI RIGORE FONTlS,
citautem
rum con-
VIDET SITIRE QVAS FLVENTA CHRlSTI.

trigitita: Base Prudentius, alludens ad ampliftimum fontem.baptifnaa^

rt-jHaec tis, qui nuper a Darnafo conftrudbus erat. Nbs autemDeo fauen-
otaait, id te infraTuo loco.
in Vatica- * 1 ... • T y Y .1 , f ~ • L 1 J. ?\V*
rerfusDa- ^ c Pe exceilentia huius Bafilica. XXXV.
Jfuperius • "Y-; V.;. -I . ■ ' v.' : . i Y iv Y Y

Baroniji
us
egerir,
paricte
QVantam reuerenti
lorum amBafilicae
Principis
Vigilij Papas apertecognofcitur. Nam Theodora
i Petri Apof
huic fandbitotusflimaeorbisbeatexhibeat, to-
in vita
Augufta mit-
f

t inter ve- tens AnthemiumScribonem fuum Romam, vt Vigilium Papam

comprehenderet, ait ei: Except© in Bafilica beati Petriparco.
NamfiinLateranis, autinPalatio,autinqualibetEcclefiaVigi-
ad
limn inueneris$ mox impofito in nans, perdue eum vfque nos,
Quodfinon feceris, per viuentem inlasculaexcoriarite facaam*
D De eadem re. | j ] 1

HOc quoque
quaedam
Patrum paruum, quod
non eftpraerogatiua iumitur utione Sandbornm
inftitdefandbiffimo Alta-
ribeati Petri, Crux Dominica, quae prascedat populum peeniten-
temper totani Quadragefimam ad ftationes euntem. Qus nimi-
rum Cruxftationalis ad Ghrifti, 6c eius Apoftoli reuerentiam, in

tanta veneratione a cundbis eft habita, quodficutCantores, 6c

R&gfonarij aflsrunt » hac Cruce non delata,immunes ab ftations

utephano faepe recedant.
cum
 128 BreuisdefcriptioVaticanoBafilico.
A D N O T A T I O. A
Ds hac materia, videlicet, de excellenria huius Bafilicae, fupe-
riiis Au&orRomanusiterumlocutusefti & Nos innoftrisadno-
m vita vigiiij pp.
fa£jonit)US nonnulla diximus. Haec hiftoria, de qua ipfe hie locu-
tus,apudAnaftafium clarius, & latins intelligipoteft: fic etiam
de facrolan&o Akari beati Petri. Item nonnulla fuperius diximus
Honuf. de 7. Ecci cum Honufrio, qui fuse, & erudite commemoratus eft. Hie verb
Pag.4s.&%> acj g[0riaill Apoftolorum adducimus qftod Baronius dixie his ver-
bis: [ Horum fepulchris Vrbem eife munitam alibi idem Chryfo-
Baron, torn. x. &d ftomustradit, cum ait: Hoc Corpus plebem banc muni c, quod
quauis turri, innumerilque moenibus, ac vallis, eft tutius. Cum B
?na .6$.

ipfc Corpus etiam beati Petri &c. ] Pergit & Baronius: [ Eadem &
Chriftianus nobilisPoeta VenantiusFortunatus verfibus cecinit.
Quae velut fepulcrorum i pforum hie epitaphium funto.
COELORVM PORTiE LATI DVO LVMlNA MVNDI

ORE TONAT PAVLVS FVLGVRAT ARCE FETRVS. $

INTER APOSTOLIGAS RADIANTI LVCE CORONAS,

fr- POCTIOR HIC MONITOR, CELSIOR ILLE GRADV.

CORDA PER HANC HOMINVM RESERANTVR, ET ASTRA PER ILLVM

A -
QVOS DOCET IPSE STYLO, SVSCIPIT ILLE POLO.
>■; A

A PANDIT ITER COEL1S HIC DOGMATE, CLAVIBVS ALTERj C

EST VIA CVI PAVLVS, IAN^A FIDE PETRVS.
HIC PETRA FIRMA MANENS ILLE ARCHITECTVS HABETVR.

SVRGIT IN HIS TEMPLVM QVO PLACET ARA DEO.

A FACIE HOSTILI DVO PROPVGNACVLA PR^ESVNT

QVOS FIDEI TVRRES VRBS CAPVT ORBIS HABET.

HI RADIANT OVILI PRECIOSO IN CORPORE CHRISTI,

; LVMINE qvi PROPRIO CETERA MEMBRA

REGVNT.j
H'C etiam tangi poteft, multos
Irnperatores,Ileges, Duces, &
alios Principes ad Apoftoh bead Petri limina
fepiffime occurrif
&o Et praecipueTheodoDux
gentis Baioariorum ad beati Petri D
limina primus de genre eadem occurrit orationis voto: fed infra
latius, Deo fauente, loco opportuniori de his agetur.

XXXVII. -De prorogating huius facrofanfti Altaris.

jquoniam beacusPetrus
Ej5 TApoftolorum fait Princcps,
^dicente Domino: & Caputfuper
Tu Petrus,& es omnium
banc
petraaa edificabo Ecclefiam mcam: & tu vocaberis Cephas, id eft
Caput
ilica,
Au&ore Romano Canonico. 129
ilicae A Caput quadam prxrogatiua j nullus Patriarcha, nullus Atchiepi-
,fupe,
oftrisadno- fcopus»nullus Epifcopus, flue Sacerdos, ad facrofandum Altare
>fehiclocu, eiufdem Apoftoli confecretur, nifitantumSucceffor eiusRoma*
t: fic nus Pontifex. Prknam
etiam quoque Cathedram, vt prxcipuus Do-
dixitnus dor 5c principalis
ius
intelligent!*#, beams Petrus mEccleila Ale*
ft.Hicvero xandrina habuiffe dscitur. Sic
quoquein a&ibus Apoftolorum
lixithisver- legicur: Chimes dubitationes ad beatum Petmm* tamquam ad
"m
Chryfo magiftrum omnium referebantur.
unit, quod ADNOTATIO.
"ius. Cum I ■ ' /
.. j

[Eadeiu& Primam Cathedram Petrus poft Afcenfionem Chrifti Antio-

B chiss pofuit, Vrbemq. in Oriente praenobilem inPatriarchatum
>US cecinit.
erexit. Hinc Romam pergens caput omnium Ecclefiarum
;>♦ pri-
mariaixi Cathedram locauit, vnde Orbis dodrinam falutis hau-
rirecrne vero Alexandrina primariaVrbs -£gypti deftitueretur,
*s5 Marcum mifit,qui illic Ecclefiam fundaret,quae proinde origi-
ne
vcrique pofterior eft. Sedes Hierofolymitana, 5c Conftanti*
nopolitana longe poftea inftitut# funt,illaob fanditatem, base
PER ILLVM oblmperium.
DeBafihca D.Petri in Vaticano hie etiarn adnotabimus,quod
Baronias de hac Bafilica pronunciat his verbis! [Sed
S; £ quae affixa
parieti fculpta marmore psrijt vetus inferiptio, tunc appofita,
C antiqux reddidere membranx, in quibus eiufinodi in Bafilica-i
TVR.
Vadcana reperturn infcriptum.diftichon
legicur ^
qvod dvce te mvndvs svrrexit in astra trivmphans
hang constantinvs victor tibi condidit avlamj
Sequkur etiam altera vetus inferiptio de vtraque Bafilica Petri*
5c Pauli, quam nos hie defcribendam curauimusi videlicet.
ianitor ante fores fixit sacraria petrvs.
Duces, & Bafon.tom.il
90^
qvis neget has arces instar et esse poll p
e occurrif
parte alia pavli circvmdant atria mvros
beati Petri D
hqs inter roma est, hic sedet ergo 0evs
>: fed infra D d
»

Ec hxc de praerogaciua Bafilicae Vatican# innuifle fafficiat*

karis.; j
Ratio, qtiare beati Petri Bafilica pnccedat xxxvill.
itomniufo in Procefsione.
fuperhanc
On modica quoque
;phas, ideft bead Petri Bafilica Ixtari debet pr#ro«
Caput N gatiua, quod in maiori Litania tanquamNauis prorae, 5C
R alio-

>
 i
jo Breuis defcriptio Vatican# Bafilica:
aliorum vcxillifcra, omnes de Naui prxccdit, Domino Papsu A
tanquam principal;, & prxcipao Gubernatorc ex puppe venien-
te. In quo nimirum fadlo lignificant beatuip Petrum Vcxillifc-
totlus Ecclefix prxdudorem effe,& refurredionis pri-
mum prxdscacorem^Sicut enim inpafthali Proceflione,Cruces
6cSandorum Reliquias ad vitas pixparationem,6c moninaenta
contra hoftesinuifib?Iesprxmittimus:Ita in hac generali Procef-
fione, beati Petri Bafilica, vt dudrix, 6c redrix ceterorum prx-
ambula inuenitur. Et hinc eft, quod Crux Dominica, Quadra-
gefimali tempore videlicet, Tumitur de fandiffimo beati Petri
Alrari?qux prxcedat populum poenitentem per totam Quadra-
gefiniam ad Stationes euntem. B

Ratio quare beati Petri Bafilica, & cater as

Ecciefias Vrbis, & omnibus pr#cellat
lumine lampadarum.

QVoniam^ hxc
eft,6c
put bead Petri Bafilica omni
ipeculumi beatoum
nam a Eccl
Petro
fiimpfit omnis Ecclefiaj fiiit enim, dicit beatus
e fi
lumen a rum ca-
fidei
vt Gregorius in
Moralibus, Chrifti Reftirredtionis primus Prxdicator: de infti- C
turioneSan6heRomanxEcdefix,in decorem, 6c pulcritudinem
huius fecrofandas Rafilicx accenduntur quotidie centum quin*
quaginta lampades,in prxnominstta bead PetriEcclefia,ficut in
fequentibus notabituti 6c Temper cum nouem lediones facimus,
eius facrofandum Altare ad omne nodurnum incenTatur. Anti-
quicustamen quotidie incenfabatur. Inftationibusvero nodur-
nis ad omnem ledionem adhuc incenfetur. Decet namque bea-
turn Petrum
prxfentis Ecciefias Principem,in Vibe totius mundi
domina venerari5 6c ibi facrofandx fundamentum Ecclefix To-
re, vbi eratmundanx monardhix
Principatus: 6c vbi mundani
errands maior excreuerat morbus, ibi Chriftianx falutis potior D
inueniretur medxina. Ipfe nimirum beatus Petrus Apoftolorum
Pdncepsa Chrifto eft conftitutus, quern Dominus Tuxpoteftatis
Vicariumtamx plenitudinisaudoritate conftkuerit,vt
quidquid
alter in terris gereret, totum alter in cceleftibus
approbaret.

AD-

/
 Au&ore RomanoCanonico. j i ■> j

ADNO T AT I O.
In hoc quaefito nihil habemus, quod dicamus: quia non eft
dubitandum quin multitude luminum in rebus facris fignificet De IumlnibusinEc-
r i • 1 v • cIe»]s Chriilifide.
o .

fummam deuotionem, vel reuerentiam,

maxnnumque cultum: lium -Vide Duran«
& femper in hac Bafilica, a toto Orbe Terrarum fait obferuatum temdeRlCibU3*
maxima cum veneratione, vt faperius in noftrisadnotationibus
diximus. Itaque non eft mirum, quod Vaticana Bafilica omnibus
non folum in Vrbe $ fed
vbique terrarum prascedat in luminarijs,
velluminibuslampadarum: Immo parua lumina faiffc mihi vi«
dentur, qua Audor nofter enumerauit. Ratio eft, quia folum in-i
B Vrbe Roma, eft ficrofan&um Corpus Apoftolorum Principis
fan&i Petri, Capitis, 6c Principis Ecclefiae Catholicas Romanae, a
quodependettotusOrbis Terrarum, 6cabomnibusChriftifide-
libus illius fitncftiflimi Apoftoli nomen veneratur, 6c in fam-
mo cultu habetur. Et haec de noftra ratione, fi tibi
placuerit,
fine fad;.

De confuetudine Confefsionis XXXX.

'
Altaris beati Petri.
' ' '

''
■

1
. ' . . :

¥XMc funt, quaeDominus Papa de confuetudine recepturus

C JTjL eft ab illis, qui eunt ad Confeffionem beati Petri, pro tribus
partibus : Canonici veto pro quarta parte. In primis Planetas, Ca-
mifos, Dalmaticas, Tunicas, Amicus,Stolas,Manipulos,Cin-
gulos, Crucem,TuribuIum, Anulum aureum, qui fit aptus ad
cantandum Miffam 5 libros, 6c aliavafa, quae ad officium Altaris
Ipe&ant: Candelabra,tualias frifetas,6coperatas3 quaetotum Al-
tare
colligant, fine frifio tantum > frifatas vero paruas, vel magnas.
Tresdenariosadpondus de balfamo, 6c decern libras cerae pro
facula de Sabbato San<5fco$ 6c tres ampullasmaiores, 6c tres mi-
nores5 6c tres fanones, 6c oleum pro chrifinate 5 6c duodecim de-
narios Papienfes pro palmis, Canonici beati Petri fex foldos in
D fex ftationibus 5 in vnaquaque fex foldosj 6c lex foldos in fefti-
uitatefancfti Andreae, 6c duo aquaricia olei pro fefto eiufdem«

ADNOTAT IO,
Romanus oftendit conluetudinern in celebrando Miffam Pom
tificiaminAltare beati Petri: oftendit etiam omnia quae neceffa-
riaerant ad celebrandum. Attemporibusnoftrismultxluntmrn
tatae ceremoniae, neque eft hie locus corre&ioni.

, ' R 2 Quot
I
 12 2 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilicar.

XLI QHot lampades ardeant quotidie in beati Pe- A

tri Bafilicade coniuetudine.
De luminibus in,-» AD Iuminaria ante Altare beati Petti trcfcl^cinci laropadas. In
BafHica B. Petri ay, /-% ""lt - T .t 0 ?.
dentibus.
Vide Petrtim Man-r
X \ totidem die noduque: In virga ante pedou i*^
corpore
. * . • 1 • j < - *
iiumopufc.adAier jygs lampadas. Invnoquoquecapitulo, id eit in vnaquaqueeo-
xandrumlll. c. 6, r * x/crr
n i j
in fin
rona, vna candela per totam nodem accendatur donee Mdta-»
Anaft.in Coelefiinj 1 . , r ^ j . • ^

vua.
finiatur: quae mmirum capituIafantadiDsnustriginta quatuor,
nem Seueranum_»
vfque ad Crucifixos. Omnes igitur lampadae ab A ltare beati Petri,
bis Eccle/ijs. 7'Vf vfque ad Crucifixos, funt
quinquaginta omni node, In ftationi-
bus verb in vnoquoque capitulo quatuor candelas. In rete, quod B
eft inatrio Ecclefias, duodecim, In virga decern 5codo. Ante*
Veronicam decern, die noduque. Ante Imaginem beat as MA-
RLE, quas eft de mofiuo poft V eronicam, vna. In fando Procefi
fio vna. Ad fandam Mariam de Cancellis tres. In arcu maiori, vbi
audiuimus requiefcere corpus beati Matthias Apoftoli vna, node
6c d[ie: node verb totaodo. Ad fandam Crucem vna. Infando
Joanne ad fontes vna. In fanda Lucia vna. AdfandumPafto-
rem vna: adfendumGregoriumyna, die noduque in vnoquo«
que iftorum, In Vaticano vna. In fanda Maria in Oratorio, vna.
Ad fandum Leonem Quartum vna. Petro 5c Paulo vna. Ad fan-
dum Bartholomasum vna. Ante Crucifixos duas. In rete tres, in G
virga tres. Ante portas Ecclefias de foris quinque. In vnoquoque
porticaiium tres. In S. Petronilla duas. In S. Andrea vna. Omnes
igitur Candelas,quae quotidie ardent in Ecclefia B. Petri, funt cen-
turn 5c quiodecim ad minus omni node In ftationibus vero .

liint 2 InDedicatione,in Afcenfione, 5cfeftoS. Petri,5coda-

so.
ua eius, retia accendantur: fed rete
magnum, quod eft in atrio Ec-
clefias, fcilicetanteportam Argenteam. Prasterea quatuor funes
de antiqua confuetudine. extenduntur, in fefto S. Petri, 5c odaua
eius, in atrio eiufdem Ecclefias, id eft in Paradifo in modum Cm-
cis,5c ligantur. In porticalibus adpinam xneam, quae eft in Pa-
radifoj 5c in vno quoque fune decern candel^ fulpenduntur. Io-> D
gradibus verb, fcilicet ante Ecdefiam S. Marias inter Turres, id eft
inter nolaria, extendfiurvnus ma gnus funis aporticali ,| quod eft
fuper gradus mortuorum vfque ad domum ;Petri Ioannis de^
,

Pampano, in qua nimirum domo de iure debet ligari funis fecun-

dumtenorem locatioms ab AngeloScriniario fadae* 5c: fufpen-
duntur in eo viginti cande!®.
Inrefarciendotcdo, 5cmutandistrabibus, dantur duodena-
rij papienfes, 5c quatuor fibre cerx. Quando Dominus Papa per*
gk
 I!
i
!«

Audore Romano Canonico. i 1

A ad S.Petmm in ftationibus, yiginti iplldi denariorum papien-

Sum, 6c duo aquaria clareti. Cardinalibus, & Cappellanis poms-
ni Papae cum alijs fcolis, medietas Altaris datur, ex 'quo tualja ex-
tenditur fuper Altare. Etinvnaquaqueftatione vnumparfacula-
rum de duabus libris ad
vefperas,6c ad matuti nas, & candelas pro
le&ionibus 5 6c ad Miflam fimiliter vnum par facularura. Cards-
nalibus quinque folidi denariorum papienfium in ftatione, 6c tres
folidi pro relponforijs. In quatuor tempora, in
vnoquoque fab-
bato quinque folidi Lucenfes, Cardinal! Diacono, Subdiacooo,
Cantoribus, Acol.tis. A fefto S. Gregorij Papae vfque ad feftuuij
Pentecoftenjn vnoquoque die duodscim denarij papienfes dan-
B tur Domino Papae, 8c mille librae cerae per fingulos annos, 6c ipl*
vnoquoque menfe vna aquaricia olei, 6c vna libra oiibani 5 fi eft
in V rbe,vel circa V rbem per vnam dietam.

ADNOTATIO.

Quod attinetad luminaria huius Bafilicae, 6c cereorum cande-

labra, [non eft dubium, vfum candelabrorum, 6c lucernariim in_j
Ecclefia Dei antiquiflimum efts j fic etiam cereorum vfum appro-
batiffimumfemperfuiffe. Defignificationeluminum,tamlitte-
rali, quam myftica, apud Patres omnes variae, ficut oftendit loan-
C nes Stephanus Durantus de Ritibus Ecclefiae Cattholicae, funt opi- nun™,
niones. Hie nos loquimur de quantitate, 6c qualitate luminum:
6c dicimusnonefte mirum, quod in B,Petri Bafilica per totum.*
Orbem celeberrima,fuerint luminaria tarn cereorum,quam lam-
padarum, ea quantitate, quam Au&or huius Bafiliqae Canonicus
affignauit: fuperius enim di&um eft de donis, praedijs, 6c oliuetis
a Diuo
Gregorio Papa huic Bafilicae aflignatis per publicum no-
tarium vt fupra. Et apud Anaftafium legitur, Agathonem Papam Anart.in vitaAgath.
PP-
ad luminaria lan&^MARLE ad Praefepe6c Apoftolorum folidos
bis mille centum fexaginta donaffe. Et apud Bruchardum legs-
mus fuifle in Ecclefia Dei lumen, Apoftolorum confticutionetn.

D Ec Melchiades Papa laudat, & renouat hanc conftitutipnem. Le-

gimus etiam apud IoannemjStephanumDurantum , multis au-
thoritatibus Patrum 6c Conciliorum, oleum in lampadem, feu ad
luminare, 6c thymiama tempore fan<ftaeob!arionis, adhiberi fo-
Ikum. Vbi Balfamonnotat, oleum offerri ad Templiluminatio-
nem, 6cverae luci, 6c Deo, gratiarum exhibendam afb'pnem.
EtaConftantinomultas donationes fa&aseffe fan&oPetro, 6c
Paulo Apoftolis legitur, vt eorum Bafilicae femperhabeantlumi-
na acccnfa. Hxc & multa alia'apud Ioanncm Stcphanura Du-
rantuni,
124 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilica:
rantum, vbi legimus hsc carmina, quae iudicauimus hoc loco A
digna.
AVREA NVNC NIVEIS ORNANTVR LIMJNA VEL1S,
CLARA CORONANTVR DENSIS ALTARIA LYCHNIS.

LIMINA CERATIS ADOLENTVR AD ORA PAPYRIS

NOCTE DIEQVE MIC ANT, H1C NQX SPLENDORQVE DIEI
fvlght.3
De confuetudine Maioris Ebdornada:.

EXpusconfuetudi ne in Maiori
fandae Ruffinae Ebdornada
ius, quod confueuitDomi
habere, Epifco-
nus videlicet B
Arcam6c Altare, ex pulfanturadmatutinum, 5c vfque ad fi«
quo
nem, falua medietate Canonicorum, 6c Cantorum, quam ha«
bent in Akari cum Domino Epifcopo, 6c vfque dum finituroffi-
cium,6c ex quo pulfatur ad Miflam.Tota namque medietas obla-
tionis, quaevenit in Altare, eft Altaris, id eft Domini Epiicopi.
Altera medietas eft interprasdidum Epifcopum, & Canonicos
Ecclefiae 6c Cantoresequaliter. Nam vna pars eft Domini Epifi
copi, alia Canonicorum, alia Cantorum, fi interfuerint conftitu-
tis offidjs: fi vero non interfuerint, eft Canonicorum $ femata
piius confuetudine ad Altareferuientium. Quae nimirum confue-
tudo debet efts de communi omnium partium, 6c Domini Epif C
copi, 6calk>ruro. Die Iouis fandi, ex quo pulfatur ad officiumj
matutinale, 5c ad Miflam vfque adfinem officiorum, fimiliter 5c
in die Veneris fandi: fimiliter in Sabbato fando, ex quo pulfatur
ad officium matutinale, 5c ex^quo pulfatur ad baptiisnale ofRcium
node 5c die tota, habeftt ius fuuoa, 5c vfque ad finem Miffae ma-
ioris in Pafcha. Canonici Bafilica beats Petri accipiunt decern If
bras ceras facula de Sabbato fando 5c tres de balfarno ad
pro ,

pondus, 5c tres ampullas maiores, 5ctresmioores, 5ctresfano-

nes, 5c oleum pro Chrifmate. Item Dominus Papa decern libras
ceras pro
agnis. In fando Laurentio de Palatio vna acquaricia^
©lei, 5c vna libra ceras,Sc dimidmm de olibano per menfem: 5c in D
vnaquaque ebdornada, quando Dominus Papa non eft Romx,
duo folidi Lucenfes hoftiarijs. In Purifications fandx MARINE
quinque librae ceras, 6c qaatuor denarij pro unis. In Annuntiacio*
ne totidem* In Dominica Palnoaruiii Acolitss duodecim
denarij
pro palmis. In letanijs maiori bus vigiriti feptem librae pro Presby®
tero crucum, 6c ledis, 5c
lobijs, Epifcopis, 5c Cardinalibus, 5c
omnibus fcolis Palatij . Pro elemofina fandx Ruffinas, 5tfiiodo»
rum Quatixor?5c §. Clemehds, 6c fa ndi Bancratij, vnum acquarf
mm
 m
If
I
Auctore Romano Canonico.
135-
•OCO \
A cium diet, 6c quinque librae cerae, 6cdiniidmm dc olibano: & Iiu
vnaquaqueebdomada pro elemofinis pauperum vndecim foli-
diLucenfes dum ftrata curr.it; extra id quod datur eie&is:6cdo
olibano, abundanter ieruiat beato Petro, & omnia alia iuraob-
feruent. Sorrentialsbus Praefedi fi
fufpendunt aliquem, quinquo
folidl. Quando decollant ,fimiliter. Quando cecant, duodecim
denarij pro vnoquoque oculo. Quando truncant aliquodmem-
y
bram,fimiliter. In ftationibus quando portantMaftfionarijCru-
»
cem, vnusdenariusPapsenfis.
>ifco- 11
-licet fi
B'
De Ebdomadis, qualiter diuiduntur XLIII.
V

fi
adfi. iu {

a ha* per ordines .

roffi.
1
i 111
I iv,
j |-ia
Ermmeft,nosCanonk:os Bafilicae beati Petri, praeter alias
obla- 111
:opi.
mtiones, 6c confuetudines, quas habemus,in oblatione Mif-
fx Altaris maioris bead Petri de v
ill
nicos antiqua coniuetudine habero i
§ f

femperdecimam ebdomadam de vndecim ebdomadibustotius .

1
Epif, anni: quae fic diuiduntur. Septem primasebdomadasaccipiunt ; iff i?
ftitu- If i *.j

ruata
feptem Cardinales fendi Petri. Odauam ebdomadam accipiunc fji ;j
Diaconi Cardinales, praeter Dominicalia totius anni, quae ad eos * Ji
afue-
fpedant, excepta Dominica Palmarum, 6c Fafcha , 6c nifi forte
Epif q C fit ftatio. Nonam ebdomadam Cantores. Decimamebdoma-
iuau i 1
dam Canonici Ecclefiae: Vndecimam fcola Bafilicae. Qua finita,
:er&
fatur reincipiunt praedidi Cardinales fandiPetriacapite,6c fic fit per
totum annum. Oblatio itaque quae ipedat ad ebdomadam, eft 1

cium
ilia, quae venit ad in anus Cardinalium cantato Euangelio, 6c quae
i i
venit ad Altare pofito Calice, 6c donee Miffa cantata fuerit. Ilia
:mli-
tamenoblatio, quae venit ad Altare poftquamCalix eft pofitus, '
i
so ad
diuiditur per medium * Medietas eft Altaris, 6c altera medietas eft
mo*
illius, cuius eft ebdomada. ille igitur, cuius eft ebdomada, primo
ibras loco dattriacapita?id eft tresmonetasde
icia-j
communi Manfionarijs, if
I!
qui feruiunt ad Altare. Deinde proquantitate oblationis tribuic
&in D D Diaconis, 6c Subdiaconis, 6c illis, qui feruiunt de pluuiali. Po-
mx* ftea datispifcibusDominoCardinali, dat ftxtam partem Canto-
RI£
ribus, 6c duas de melioribns faculis.
atio-
narij , A D N O T A T I O .

:shy« Romanus Audor nofter oftejndit antiquum 6c religiofum ri«

is, 6c tumincelebrandoMiffaefacrificium, vbi affiftebant] feptem Car- ^g ^.vrb s Ecc*
ado- dinales. Hunc ritum celebrandi Honufrius optime demonftrauit,
pari* qui accurate, 6c maxima cum diligentia defcripfit tempore fuo.
m Car-
 i ?($ Breuis defcriptio Vatican® Bafilic®.
Cardinalcshi fuere Presbyter Cardinalis tit. fandx MarixTranf-, A
tyberim. Presbyter Card.tituli S. Chtyfogoni. Presbyter Cardin.
tituli S. Gxcilix. Presbyter Card, tit, S.Anaftafix. Presbyter Car-
dinalis tituli S.Laurentij in Damafo. Presbyter Cardinalis tituli
! I I
S. Marci. Presbyter Cardinalis tituli fandi Martini in Montibus.
H®nufr. de7.Vrbis
.c-p^io.
Etdetitulohuius Bafilicxhxc habet: [Bafilicx S. Petri in Vati-
canQj qUa&habet Archipresbyterum, qui eft Cardinalis, 6c Ga*
nonicos feculares minifterio, eadem ratione, qua Bafilicae Late-
ranenfi feptem Epifcopi,ita huic aflignati funt feptem Presby teri.]

XLIV De nominibus quinque Portarum Bafilic®

'I B. Petri Apoftolorum Principis.
IN honoremBafi licaebeati
nomina quinque
mus Petri Apoftolorum
Portarum, Principis fcribi-
quae funt iningrefsuB. Petri
Bafilicae. Quarum media, 6c maior,vocatur Porta Argentea, quo-
niam optimo argento tota deargentata fuit,6c varijs piduris a fan-
i:
do Leone Papa IV. depida. Portavero, quae eft iuxta eam,6t
m i 111
:?
quaevaditad fandum Leonem NonumPapam, vocatur Porta_>
Raueniana, quoniam antiquicus Rauennates, 6c omnes Lorn-
bardi, 6cTufci, de confuetudine per earn
intrabants velquia-.
cransTyberim per eamintrarefolebant, cum TranftyberimCi- C
uitasRauennantiumvocaretur. Tertia Porta iuxta earn, quaeva-
I!i! dit ad fandum Gregorium, vocatur Porta Iudicij, quoniam per
eamtantummortui, qui fepeliendi funt in Ecclefia beati Petri,
mittuntur a Domino iudicandi. Ab alia parte fupra, Porta,
quae eft
ft !
iuxtaPortam Argenteam, dicitur Porta Romana 5 quoniam, vta
noftris maioribus accepimus, Romanx Mulieres
antiquitus, &
adhuc frequenter per earn intrant. Porta ilia, qux eft iuxta eam,&
quxvadit per porticale iuxta Vcronicam dicitur Porta Guida-
,

nea> quoniam Guidones, qui ducebant Oratores

venientesper
porticale, quod eft iuxta nolarium maius, frequenter per earn in-
trabant. Vridc vlque ad noftra temporafaculx, & cerei ibi vcn- D
| debantur.
ADNOTATIO.

Bafilicx Vaticanx Pqux a Romano enumerate font

quinque,
quia fua tempeftate plures non fuerunt. Poftea veto in angulo
Bafilicx fuic aperta fexta, qua a Chriftifidelibus vocata eft Porta
De 7. Vrbis Eccl.
Sandta. De quibus Portis Honufrius copiofe tra&auit, his verbis.
[InBafilicx Vatican? anterioriparte funt fexPorts,Medioora-
nmra
 wKtm

Au&ore Romano Canonico,

37
A nium maior Argentca vacata a
laminisargenteis Claris, quibus
totam earn coopcraitHonorius Papa, quasa Saracenis diruras re-
ftituit Leo Quarcus 5 & ijs poftremo etiam ablatis, cneam refecit
EugcniasQaarms cum marryrio Sari&ofum Apoftolorum, & re- Honufr. dc 7 Vrbis I
bus ab fe geftis expreflis, vc h$c carmina indicant. Ecd-p,ig.j7,
i
lei
yr GR£CI, ARMENI, /ETHIOPES HIC ASPICE VT IPSAM
7

ROMANAM AMPLEXA EST GENS IACOBINA FIDEM.

SVNT H£C EVGENII MONVMENTA ILLVSTRIA

QVARTI:
EXCELSI HIC AN1MI SVNT MONVMENTA SVI.

Proxima porta a parte dextera vocaturRauenniana, II

B natibus
a Raiien-
Tranftyberira incolentibus5 vel quia Tranftyberini Ra.
I
B
uennates vocabanturi quo nomine TuA, &
II
Tranfpadi horni- i. 1
nes
comprehenduntur, quiaeoingrediEcclefiamconfueuerant.
Tertia verfus fandamMarianqdeFebre, vocata Porta
ludicij,
I
*Ti; t

quoniam ea vita fundi ad fepulturam inferebantur.

A parte finiftra proxima poft Argenteam
fequitur Porta Roma- r,!;H
na, aCiuibusRomanisdida. 1 \

j A
TertiaGuidoneavulgari verbo, a Guidonibus nuncupate, qui ill 1
!
peregrines ad limina Apoftolorum venientes, & in Ecclefiam in-
troducebant, curida illis memoratu, aut vifu digna oftendentes ,
Sexta eft Porta Sanda reeens addita,quae vigefimoquinto fii f
quo- if I
C que anno Iubileo redeunteaperitur, & eoexado clauditur.
Super his Portis appenfae funt catenae Portus Smyrnenfis, & ve-
deseiusVrbis, Xyfto Quarto PontificeMaximo a claffeEccle-
liaftica, cui Oliuerius Caraffa Cardinalis Neapolitans cum impe- II
rio praeerat, de Turcis captae. Item vexillorum aliquot ijftiem Dei I I: I IT H

hoftibus erepta,]
De Porta Argentea, de quaHonufrius loquutuseft,abHono-
lb
rio Papa Primo fada, Anaft. longe, Iateque pritis loquutus eft his la vitaHonort j pp.1
verbis:[Hic erudiuit Glerum.Temporibus fiiis renouauit oranem
cimiliam bead Petri Apoftoli, & inueftiuit Confeffionem beati ill
Petri exargento puro , quod penf. lib. centum oduaginta &
D (eptem. Inueftiuit RegiasIanuasingreffuEccldiaemaiores, qu^ y

appellanturmedian#, exargento, quae penf lib. nonigintas fe-

ptuaginta quinque. ] Quae omnia fuperius alia occalione retuli-
mus:
quoniam autemhic eft locus proprius, ideo&repstimus.
Itaque pro confiraiatione illius, quod Honufrius dixit de renoua-
done fada a Leone Papa Quarto huius Port# argenteae, Anafta-
fius latius, atque veracius oftendit hanc hiftoriam his verbis. [ Ip- In vita Leonis IIII.

fe infigms, Praefiilque praecipuus, cum innumera furnmi decoris

opera in Bafilica beati Petri Coeli clauigeri perfeciffet,Portas, quas : 11
S deftru-

II
 118 Breuis defcriptio Vaticanje Bafilica:.
■i ^ deftrnxerat Saracena progenies, argentoque nudarat, erexit, mul- A
tiique argenteis tabulis lucifluis, laiutiferifque h«ftorijs fctjptisde-
corauit, & in mcliorcm fpeciem quarn pridemfueranc, repara-
ingredi volant, laudcs Deo
uit, vc omncs, qui in cadcm Baiilicam
Omnipotenti, fanctoque fuo Prasfulatui referan?, 6c expofcant;
vt tnulta annorum fuae vitas curricula extendantur, qui tantiful-
goris opere, tantoque pulcritudinis pondere Aulam Dei argento
pent. lib. feptuaginta ornaust. Qui funamuSjJpeoque Papa.inj
exordio fui Pontificij,cum porticos partis laeuas Beati prae nimia ve-
taftate Petri Bafilicas cecidiflet, celeri Audio prbtlariurreno-
uauit.] ' #

Quoniam autem fuperius verba Honufrij Panuini de Bafilicas B

IiuiusPortisadduximus, hie nobis nihil aliud occurritfignifican*
dum de his Portis, de quibus optime Honufrius pertra&auit„ x

XLV, De Dignitatibus beati Petri Bafilic«.

INchusParadi
Papa,fo coiurnpnis eft Cantarum,
fandi Petriporfireticis quod fecit
ornatum. Quaefieri Syma-
nimiramj
columpnae tabulis marmoreis cum grifonibus connexae, pretiofo
coelo aeneo copertae cum floribus, & Delphinis deauratisaquas
fundentibus. In medio verb huius Cantari eft Pinek aenea^ quae
fait coopertoriumcnmfininoaeneo, & deauratofuperftatuairti C
Cibeles Matris Deomm in foramine Pantheon. In qua, videlicet
Pineafiibterraneafiftula plumbea fubminiftrabat aquam ex for-
maSabbadna, quae toto tempore plena praebeat aquas per fora-
mina nucum omnibus indigentibus ea: & per fubterraneam fiftu-
lam quaedam pars ftuebat ad Balneum Imperatoris iuxta Agulea.

XLVI. De eademre .

N cortina beati Petri, fcilicet in

platea, ante gradus eft quod-
i
__dam cantamm cum conca porfiretica, quod conftrui fecit pr$-
nominatus Symachus Papa ad Chrifmatis vn&ioncm in fecunda ®
feria poft Fafcha.
XLVII De eademre. •
N eadem platea ante Ecclcfiam beati Petri, videlicet, iuxta Ec-
i clcfiam fan<5te Maria; Virgariorum, eft quoddam aliud can-
tarum
quo de confuctudine Scola Virgariorum praeparat Is-
,

ftum Domino Papx, inLctania maiori venieuti ad S. Pctrum.

De
 rt "f

139 1
a
De eademre XLV
n
J? 2 £
IS
m

INNaumachiaiuxtaEcdefiamfand& MariaeinTrafpadina.„?>
eftfcpdcrumRomuIij quod vocatur Meta, fait miro la- quae
M

pide tabulata 5 ex quibus opus gradarum (an&i Petri pcra&urcij

fuit. Hgc habuit circa (e Plateam Tiburtinam
viginti pedum, cum
cloaca, Sc florali fuo.Habuit quoque,circa fe T erebinthum Nero-
nis tantae altitudinis, quantum 6c Caftellum
Adriamlmperatorisv
miro lapidc tabulatum. Quod gdificium rotundum fuit cum duo-
bus geronibus, ficut Gaftrum:quorum labia erant
cooperta ta-
bulis lapideis pro ftillicidijs. Et iuxta hob gdificiumcrucifixus fait
B B.PetrusApcftolus. ~ ; i
1
De eadem re. XLIX.
•
* J— •/

i •' ■' • • ' • / ? - '\ • -t '■ ; ** - , J ■- 'i •• *

I
••
: •
' „J.. i*
>
W
.v ...

>
6c Caftellum, quod fuit memoria
ESteutlegftufinfetmonefan&i Adrian!deImperatoris,
Papae Leonis ft-
feftiuitate fan-
£bi Petri, vbidicitur: Memoria Adrianilmperatorssmirss magni- (' | ,

tudinisTempIum conftru&um, quod totum lapidibus cooper- I •+

'{ 1
1

turn, & diuerfis hiftorijs eft perornatum i In circuitu verb cancel-

lisaeneiscircumfeptum cumPauonibus aureis, 6c Tauroaeneo.
Ex quibus Pauonibus duo fuerunt de illis, qui adhuciant in canta-
C roParadifi beati Petri In quatuor partes huius Templi fuerunt
.

quatuor Caballi aenei deaarati, in vnaquaque fronte Portac aeneae.

In medio giro fuit fepulchrum porfireticum, quod nunc eft La-
teranis,in quo fapultus eft Innocentius Papa Secundus: cuius coo-
pertoriumeftinParadifo beati Petri faperiepulcrum Prgfe&i.
A DNOTATIOI.

De huius Bafilicae beati Petri digokatibus faperiiis nonnulla di-

da flint: hicautemdemonftrabimus, quid eft Paradifus, 5c can-
tharum. Dicimus igitur, Paradifam nihil aliud effe, nifi locum an-
te Bafilicam j
qui propter amoenitatem, 5c pulcritudinem Paradi- De 7. Vrbis Ecc!.
® fus vocabatur. Verum ex Panuinio huius loci
D deferiptionern pag.78.
audiamus, qui ita aft: [ Ante ipfam Bafilicain
quadripor* erat Arcus , velquadri-
porticus huius Ihfi
ticus a Conftantino fad'ta, cuius etiam nunc extant reliquiae . Qua licsecum fonteiu~>
medio , & pinea a
Symmachus Papa tabulis matmoms ftrauic, 5c mufiueis (ignis or- Symmacho pp. con
Itruct.
nauit.EtConftantinusPapa fex fand'tamm Synodorumgenera- Vide. Baron, torn. 8
adann. 514. de ve-
Hum pi&uram in eadempofuit: cuius atrium, fine impluuium, ritate huius hilloria
Bafilica? fanCti Pe:.n
quod Paradifus dicirur, Dominus Papa marrooreis qnadris coo- quadriporticus.
ftrauic. In cuius medio Symmachus Papa cautharum, id eft fon-
tern, fecitcolumais oftoporphyreticis ornatumi cuius opereu-
. . S 2 lam
 140 breuis delcnptio
lum aeneum, Pauonibus ex Mole Addaoi eruto,5c Delphmis mati A
iratis aquaoi fundentibus,decorauit »In cuius medio
asneam Pi»
nsam locauit, quam per fubcerraneosicy phones plumheas fillii-
las, aqua ex forma Sabiniana public# commoditati corriuabatur.
In eodem atrio, marmoreo folio,quod adhuc extat iuxta porta m,
fepultus eftOtho II Imperator.Honorius etiam,ScPlacidiusV alen-
tinianus Augufti, ibide collocati fuere.In eius pariete extant e mu-
fiuo deuotiffim# Chrifti & Apdftolorum in mariiturbato exiften-
tium imagines ,Idti pidhiris opera* vt fama eft, fadte.] Hadtenus
Panuinius. H#c hiftoria apud Anaftafiem legitur in vita Symnaa-
chi Papas his verbis: [ ^afilicam verb beati Petri marmoribus
ornauit, 5c Cantharum beati Petri cum quadriporticu mar- B
moribus ornauit, 5c ex mufiuo Agnos, 5c Cruces 5c palmas fecit.

Baron torn. i= ann.

Ipfum verb atrium omne compaginauit.] De fonte in Paradifo
fandti Petri exiftente, facit mentionem Baronius,
citatepiftolam 31. fandti Paulini Epifcopi Nolani,his verbis:
[ Huic etiam minifterio inferuiebatfonsiile in Atrio BafilicasVa-
ticanas Romas pofitus, cuius Paulinushifcememinitad Aledtium
fcribens: In veftibulo cantharum miniftra manibus, 5c oribus no-
ftris fluenta rudfcantem faftigiatus felido xrc tholus ornat,6cinum-
brat,
noniinemyftica fpecie quatuor columnas filientes aquas
ambiens. Decet enim ingreflum Ecclefias talis ornatusj vt quod
intus mifterio falutari geritur, fpedabili pro foribus opere figne- C
MnjBpifcopiepi tur j pergit etiam Baronius: [ Et ad Seaerum in hunc madum de-i
alia. Ecclefia.
SANCTA NITENS FAMVLIS INTERLVIT ATRIA LYMPHIS

CANTHARVS, INTRANTVMQVE MANVS LAV AT, AMNE MINISTROJ

IpfeRomanus in fine hulas capituli fecit mentionem de Bah
neo
Imperatoris iuxta Obelifcum apud Templumbeatas Virgi-
nis de Febri, quod temporibus noftris pro Canonicorum Sacrario
exiftebat. Vidimus etiam a Xifto Quinto Pontifice Maximo,fum-
mo cum artificio in medio
plate# Diui Petri eundem Obelifcum
translattim, vbi hodie maxima cum magnificentia videeur. Et D
Place* diui Petri a quia a Bartholomxo Marliano, de Monte, 6c Campo Vaticano
Marliano cap. zi. Templis Apollinis, 5c Martis, atque Maumachia, 5c Circo, 5c Hor-
tis Neronis, necnon de Obelifco,qui eft in eodem Circi loco,
agi-
tur' ideo nullum hie verbum de hac re faciendum cenfemus.

A D N O T A T I O II.

Presbyrer Romanushic pergit fontem in platea Bafilic# fandti

Petri ad communemvtilitatem ibi xdificatum aSvmmachoPa-

pa9
 .14 J
A pa, defcribere, qui etiam ale ad Chriimatis vn<5Honemconftra-
drumfuiffe. Hane hiftoriam AnaftafiusBibliothecariusveraciffi-
mus Au&or in vita eiufdem Sy mmachi confcripfit > cuius verba,,-*

nos fupra fol.6 9. retulimus.

Porrolotipidbiram referentem Imagines Chrifti, & Apofto
lorum* de qua Panuinius relatus fupra in adnotatione prima huios
textus 5 in demolitione Bafilicae veteris tempore Pauli Quinti, nos
eiufdem Pontificisiuflfu, integram afportari curauimus: quam>
deinde Vrbanus O&auus plures in partes diuifam collocauit in_*
interiori fupremaque Templi parte,videlicet fupra maiorem For-
tarn, dkftam antiquitus Argenteam. De Gradibus autem marmo- Jfbis ElC
g reis eiufdem Bafilicae if a Panuinus: [ Gradus marmoreos ante Ba-
filicam fecit Conftantinus Imperator. Symmachus Papa amplifi-
cauit.PiusSecundusPapa, additis fan&orum Apoftolorum pras
gradibus Statuis, reftituic. }Et apud Flauium Blondum in Roma-,
inftaurata, legitur turn de Girco Neronis, mm etiam Adrian! Im- ^E|f<uIumBlond
peratorisfepulchro, vbi multade valle Vaticanalegimus, quae
apud ipfum Audiorem !egipoifunt:&:foIumhicdscimus,-Sym-
macho Pap# EcclefiamfandH Andreae in foro Bafilicae Diui Petri
dedicatamfuiffe.
ADNOT ATLGE

C Hie pergit Romanus Presbyter dicere de rebus particularibus

in Campo , vel valle Vaticana exiftentibus fua tempeftates de^
quibus nonnulla apud Blondum fuperius citatum in fua Romsu
inftaurata, vbi etiam ipfe fermonem primum Leonis Papas I. ad-
ducit, dum tradat de Paffione S.Petri. DePauonibusadorna-
turn molis Adrian#, de quibus hie Romanus loquutus eft, Ro-
manarum Antiquitatum fcriptores egerunt. Nos verb in demoii-

tione Bafilicae Diui Petri, tempore Pontificates Pauli Quinti, Pi-

neam #neam,Sc nonnullos Delphines, atque Pauones, de medio

Atrij alportari fecimus, in Theatrum, vel Villam Innocentianam,

did:amBeluedere,abInnocentio VIII. vbihodieeft Viridarium
D malorum aureorum a Paulo Quinto conftrudfcum. Et h#c fuffi-
ciant de omnibus pertinentibus ad Vallem Vaticanam,

Quando ornatur Le&orium B. Petri. L*

INbeatimemoriam no&ibusfcriLedtorium
pofterorura
Petri,in quibus Canonici Bafibea-
bimus NoseiuidemBafilicx lic#
tiPetri, de confuetudineornaturmappula, &faculis duarumli-
brarum a Confeflione traditis: videlicet, Dominica de Gaudetc-?,
Natale
 142 Breuis defcriptio Vatican# Bafilic#
Natale Domini, Epiphania, Septuagefima, Quinquagelima, Ca-
thsdra fan&iPetri, inDedicationeAltaris fa&a a Papa Califto,
Dominica dePaffione, Dominica Palmarum, feria quarta pcft
Palmas, in Ccena Domini, Parafceue, Sabbato San&o, Pafcha,
feriafecundapoft Pafcha, Dominica de Pallor bonus, in Afcen-
fione Domini, Pentecofte, feftnm beati Petri, O&auaeiufdem,
in Affumptione beats MARINE, in Litanijs Maioribus, in Dedi-
catione Balilicarum Petri, & Pauli, in fefto Omnium Sandtoruno.
f f '

A D N O T A T I O.
f "■
J, :S I '
•

■
' ! *
.

r ■ ; - • : '' ■ ' • •' 1 £ t .r ' 'J r] ' -

HicRomanus, tanquam Presbyter, &Canonicus huias Bafi- B

lies prsfumitur fuiffe peritus de Ecclefiafticis ceremonijs, ac
,

fondlionibus, necnonde ritibus ilfius Bafilicae temporibus fuis •

Itaque Textus hie adnotatione aliqua non indiget.

LI- Donatio Caroli Impfcratoris.

•' -•
'-v'V -v * -W * mvi-ar* »W.; • '* *v': a-W-s. ^ A #<K* Sa1 «• ii|w Vj W

Vantarn reuerentiam, quantam dile&ionem, totus Orbis

\JL.r ..Terrarum huic facrcfandls beati Petri Bafilics exhi-
beat, quantomqueChriftianiflimusRomanorum Imperator Ca-
rolus eamditauerit, ^chonorauent, in vita beats recordations
Domini Adrians I. Paps manifeftiflime indicator. Nam donatio- C
nem beato Petro, 6t eius fuccefforibus,
per Gappellanum, 6t
Notarium feum Etherium, reiigiofam, & prudentem virum ,1s-
tns fecit. In
qua conceffic prsnominato Pontifici Domino Adria-
no, 6c fuccefforibus in perpetuum, has Vrbes, 6c Caftella: id eft,
a Lunis cum I nfula Corfica: deinde in Suriano, deinde in Monte

Bardone, ideft in Vereto: deinde in Parma, deinde in Regio:6c

q m o
exinde in Mantua, atque Montem Silicis fimul,& vniuerfum Exar-
-5.

vicafandti Hadriani chatumRauennantium, ficut antiquitus erat. Atque Prouincias

pag0!^1 771' Venetiam, 6c Hiftriam. Necnon 5c cun&um Ducatum Spoleta-
nam, feuBeneuentanum. Fadlaque eadem Donatione, propria
fuamanueamipfelmperatorccrroborans, vniuerfosEpifcopos, D
Abbates, Duces, 6c Grafiones, in ea afcribi fecit. Quamnimi-
rum charcam Donationis prius
fuper Altare beati Petri fuperius,
6c poftmodum intus in fandla eius Confeflione ponentes, tarxij
ipfe Francifcorum Rex, quam eius Principes, beato Petro, 6c eius
Vicariofandliflimo AdrianoPaps, fub terribili facramento fefe
omnia conferuaturos, qus in eadem charta Donationis conti-
nenmr, promittentes, tradiderunt. Appaream quoque ipfius
Donationis per eumdem Etherium afcribi faciens intus fuper cor-
p«s
 Audore Romano Canonico. 143
A pus beats Petri tab iflis Euangelijs pofitis, pro firmiffima cautela,
6caeternanominisfui, 6c Regum Franc0mmmemoria,propr js
fuis manibus pofuit. AliaqueeiufderaDonarionisexempIa, per
Sctiniarium fandae Romanae Ecclefiae afcripta, eius-Excellentia-«
tacum deportauit: 6cide6, vt putamus,fnmemonarn tarn ma-
gnificae Donationis, nomina Ciuitatum , quae praenominatus
Romanorum Imperator huic tacrofandae Ecclefiae comulit, in^

portis aeneis, quae taper gradus beati Petri fuerunt, videlicet sel*
introitu Ecclefiae fandae MARINE inter Turres, argenteislitteris
annotata fuerunt, fieutnos vidimus, 6c faepecum fratribusnoftris

legimus.
B * A DSN O T A T I O.
V - ' . >. •- - ' t i *"•' ' *j f' '

Loquitur hie Romanus Audor de donati onibusfadis a Caro-

Jo Magno Romanorum Imperatore fando Petro, 6c ipfius Sue-
ceflbribus,fednonfatis, quoniamipfe Audor folum hie defers*
pfitomnia, qUximpreffaerant in tribus Portis aeneis , qux taper
gradus beati Petri Bafilic^ olim fuerunt: videiicetssitroitu Eccle-
fiae fandae Mariae inter Turres 5 in quibusportis, argenteisliteris
adnotata fuerunt nomina Regnorum , Prouinciaruoi, Ciuita-
turn, 6c Infularum, atque locorum Sedis ApoRolicae: 6cipfe Au-
dorfatetur has literas in illis portis cum fratribus fuis faepius legif
G ta. At nullam fecit memionem de Conftantini Magni Imperato-
ris Donacione5 fic etiam de Imperatorum, Regum, ac Princi-
pum Ghriftianorum in Sedem Apoflolicam munificentia, quae
apud varies, apprdbatofque Audores leguntur: 6c noftra tem-
peRateBaroniusveritatem huius hiRoriaeoflendits ita etiam la®
cobus GretferuseSocietate IESV Theologus, infeo Commen-
tariolode Imperatorum, Regum, 6c ChriRianorum Principum
inSedem ApoRolicam munificentia,in quo non folum breui-
ter, fed maximo cum fundamento contra hasreticos, 6c praecipue
contra Leonardutsi Hutterum faltam, 6c iniquum Pr&dicantem,
vt etiam in taa Apologia pro Ilkflriffimo Gardrnali Baronio,opti-

D me, 6c fatishancmateriamtradauit. Et praefertim quoad Con-

ftantim Magni Donatiohem , legimus in authentica forma apud
Gratiani decretum part. i. diftind. 96. veritatem huius hiftoriae,
vbinonnulla capitula, vel decreta Pontificia addudafunt. Sic
etiam multos graues antiques6capprobates Audores, adquos
nosxemittimus : 6c hie nonnullas Donationes Giuitatum 5 6c
Prouinciarum fadas Ecciefiae Romanae, recenfcfcimus.
Et primoa ChriRianifsimo Rege FrancoruniPipino^annoDo-
mini 7 55. ficuti legimus apud Anaflafium Bibliothecarium, 6c
nr>-> - apud
 144 Breuis defcriptio Vatican* Bafilicar.
apudBaronium, maxima cum gloria Fraocorum Regis, qui pe~ A
Francorum Reges
pcculwtcs nil) vil
cuiiares fiijj fan!fti Petri vocati fi:m. Vide etiam pro veritate huius
1 • o

t:;. Vide Leonenu_»

Olticil* hift. C&ilin.
oris Leonem
#
qui lauoribus extendst terminis
Oftienfem • •
,
• i * t) • *■*
Baron,
lib. i.cap.7 g jufmodi donationem Pipinuqus omnia adnotauit baronius. Le*
tom.9.adann.jss.
fuperius apud Anaftafiumconfirmaao-
.

us ctjam addudam
nem Donationis fa&ae a Carolo MagnoFrancorumRcgc anno
Vide Anaft. in vita Chrifti 774. Hadriani Papx anno tertio: & Baronius Donatio-
Adnam papar i.
atque confirmationem fuperiorum Donationum fa&ani a
^

Vide btiius donat. Ludouico PioCaroli

Magni filioannofalutis 817. optimcadno-
apoiog0tBa?oniana tauit in vita Pafchalis Paps, anno primo. Apud eundem Baro*
Sn8caiuiniftam' nium etiam legimus diploma confirmationis iurium Ecclefis Ro-
B|ro. tom io.ann, manae & ctl-am <30,^50^5
^ ab Othone Magno Imperato* B
re anno Domini 962. Ioanni Paps XII. anno 7- eius Pontifica-

videiacobumGret- tus, vbi non folum legimus Signum Domini Othonis Sereniflimi
lefti in Apolog.
Baromana cap. 10.
Imperatoris, vertim etiam fuorumEpifcoporum, Abbatum, &
£omjtllfn acj niaiorem cautelam, & authenticationem pro Ec-
?

clefia Romana. Habemus etiam diploma Henrici I. Imperatoris,

6c Regis II. eiufdem propemodum fententis fimilera y qus O-
thonis conftitutio a Baronio recenfetur. Legimus etiam apud
tu Toi43nncChn' eundem Baronium Donationem Mathilds Comitifls fadtaou
Romans Ecclefis. De qua etiam Donatione legimus apud O-
ftienfem, qui tunc viuens,
6tiamprsfensade{fepotuit, fedeius
temp oris fcriptor fidei fyncers de eadem Donatione hsc habet 5 C
aP%?.aS?o.w7 [AnnoDomini 1077. Mathilda Cooaitifla, Henrici Imperato-
risexercitum timens, Liguriam, & Tufciam
ProuinciasGrego-
rio Paps, 6c S. R. E. deuobffinie obtulit, 6cc.]
Baronius item adnotauit diploma Alberti Imperatoris, vbi
Sr"' IO',d extant in Caftro fan&i Angeli litterx datx ab Alberto Impera-
tores defctibitur iuramcntuin fidelitatis ab eo exhibitum Boni-
facio PapsOdfcmoj 6c contineturconfirmatio,
&ratificatiopri-
uilegiorum omnium per alios prsdeceflbres ImperatoresEccle-
fixRoman*concefforum, &c. Et ab eodem Baronio fcribitur,
Federicum Secundum Imperatorem ratificafle, & confirmalfej
omnesdonationes, qux ab antegreffis Regibus, & Impera tori- D
bus Ecclefis Romans liberaliter fadtsfunt.
Hie etiam adnotabimus
Regna,6c Principatus beato Petro, Ec-
clefis Romans olim Tributarios.
Et primo, Regnum Rulfis. De huius hiftoris veritate opti-
mumteftem habemus
Gregorium Septimum lib.fecundo regiftr.
epift .74.qus apud Iacobum Gretferum latius legitur iu fuo Com-
mentariolo fuperius addudto 6c a Baronio dehac re
his verbis : [Anno 107 $. vt eo
,
loquente
exemplo intelligatur quomodo
con*
 AiiSore Romano Canonico .

14^-
A

contigerit plura Regna oblaca reperiri Apoftolicx Sedi, Chriftia-

, na Regumpietasefficiebat, vt perfuadences fibi illi, magis protc-
dione fandi Petri Prineipis Apoftbloram,
quamarmis,RegOcL5
defend!, efferent ilia eidem fando Petro, a quo Sc per fuccefto*
rem
ipfius Romanum Pondficem acciperent ilia in feudum, prx-
ftito iuramento fidelitatis eidem. ladatum bellorum fludibusDe- ExLamb«to«> Chro
, , . _ mcoar.no 107 j.
metnum ipfum Regem Ruflorum, Lambertus in Chronico eo»
dem anno demonftrat, dum eum ad Henricum Regem pro auxi-
adlnnum''0"7,11,
lie contra fratrem veniffe tradit.
] Ipfe etiam IacobusGretferus 7
hoc item adduxit.
Habemus etiam Regnum Croatix, 5c Dalmatix, fandi Petri,
B 5c Ecclefix Romanx olim trihutarium: de
quo hxc habet Gretfe-
rus: [Hanc Regis Croatix, & Dalmatix profeffionem voluntatis
fuxergaSedem Apoftolicam teftificationem defcripfit Baronius Baron' «>«>• h. ad
J • -n J • ann.io76.vid,etiara
i. •
to mo
vndecimo,annoRedemptoris io76.exCodice,quiGen- Augu(hsceuch,iib.s
tins Camerarius inferibitur de Cenfibus Sedi s Apoftolicx.}
Legimus etiam apud Baronium diplomata donationis, vel Damini iop7,
cenfhsPetri Regis Aragonix his verbis: [ Cum corde credam, 6c
oreconfitear, quod RomanusPontifex, qui eft beati Petri Sue-
ceffor, Vicarius fitillius per quern Reges regnant, & Principes-
,

principantur, qui dominatur in Regno hominum, 6c eui vuk dat

^
C
iilud: Ego Petrus Dei gratia Rex Aragonum, Comes Barchino
nenfis, 6c Dominus Montis Peffulani, cupiens principal! poft
Deum,beati Petri, & Apoftolicx Sedis protedionemunirisTibi
beatiflime Pater, 6c Domine, Summe Pontifex Innocenti, 6c per
te Sacrolandx Romanx Apoftolicx Sedi offeroRegnum meum,
iiludqueTibi, dcSuccefforibus tuis in perpetuum Diuini amoris
intuitu, 5c pro remedioanimxmex, deprogenitorummeorum,
conftituo cenfuale, ut annuadm de Camera Regis ducentx quin-
quaginta maffemutinx Apoftolicx Sedi reddantur:5c Ego, &
Succeffores mei fpecialiter, 5c fideles, 5c obnoxij teneamur 5cc. ]
Malta alia de pietate huius Regis dici poffunt? fed brettkatis cauia
adipfiim Baronium refetimus. Barora.tbnx 11. ad
D Ira etiam cxtera Hifpanix Regna antiquitus perdnebant ad "nn,I0?7,
iusEcclefixRomanx. Bancveraciffimamhiftoriamluce clarius
^

legimus, atque latins apud Gregorium VII. PontificemMaximu, giilnEpiit.iS.

qux recitatur a lacobo Gretfero fupra addudo > vbietiam legitur fb.T.lr^pp^ii
inftrumentum donationis fadx de CiuitateTarraconenfi Roma- cav,15'&i0,
nx Ecclefix a
Berengario ComiteBarchinonenfi,5c Bulla Vrba-
ni Papx Secundi,
vbi latius agicur de eadem vrbe Tarraconenfi.
Apud Baronium etiam legimus,Regnum Danixeffefeudum-s a<*
Romanx Ecckfix, ex Uteris Alexandri Papx Secundi, aBaronio
T ad-
 i 46 Breuis defcriptio Vatican^ Bafilic<t
addu<ais, his verbis:[ Alexander Epifcopus feruus feruorum Dei, A
SuenoniRegi Danorum.(intercaetera)Qnaproptcrprude ntiam
tuam admonemus, vt cenfum Regni tui, quem PrxdecelTores

mi S. ApoftolicaeEcclefiaeperfolaerefolitifant, Nobis,&Succeflo-
ribus Noftris tranfmittere ftudeat. Ita tamen, vt non ficut oblatio
in Altari ponatur* fed, vt lupra diximus, cam Nobis, quam Succct
foribus Noftris, vt certius approbetur,prxfentialiter offeratur. ]
VidelacobumGret.
Regnum Gallic etiam fuiffe Ecclefix Romanx tributarium^,
^mentariolo. luce clarius inrelligiturexGregorioPapaSeptimo, vbi Ecclefix
vk'
Romanx foluebat per totuna Regnum vnaquxque domus faltem
vnum denarium annuatim. Hanc Gregori j Epiftolam adducit la-

cobus Gretferus in luo Commentariolo fupra alleg. cap. 19. B

Legimus ctiam apud lacobum Gretferumfuperiusfxpcaddu-
<5lu,Saxoniam fuiffe feudumRoinanxEcclefix: qui contra Hxreti-
cos oftendit hanc veraciffima hiftoria cum auth@nticis,&approba«
tis fcripturis.& nonullis aliis optimis, atque ftabilibusfundamentis,
Gotficam Infulam non eft dubium, fuifie feudum fandH Petri,
& Romanx Ecclefix. Gregorius Papa Septimus teftis eft in epi-
& Epift. 1.1'n eodem ftolaquartalibr. 5. ipfius regiftt. Has Epiftolas lacobus Gretferus
adducit in didto fuo Commentariolo cap. 21.
Par. torn. iz. ann.
Apud Baroniurn habemus Lufitanix Regnum olim fuiffe Ec-
clefix Romanx feudum, his verbis: [Huius Pontificis tempore*
Alphonfus Portugallix Dux, pietatis ergo, fuum Ducatum con- G
ftituit Romanx Ecclefix ve&igalem annuo cenfu vnciarum aurt
Innoceptius pp.IIL
I5C' llb'1
quatuor.Teftatur id Innocentius Papa III. Epift.centefimalibri
primiepift.] Et infra legimus: [ Hoc eodem anno Alphonfunu
Primum Ducem Portugallix ab Alexandre Papa
titulurnRegis
accepiffe ob res aduerfus Arabesprxclaregcftas: qux cun<5ba ac~
cepta ferens Diuinx gratix>gratus Deo ipfe obtulit Regnum illud
fan&x RomanxEcclefix, fiib cuiusiugiterprote&ioneconfifte.
retjperfoluturus annss fingulis lococenfiisduasaurimarchas. ]
Hxc hiftoria late, & copiose non folum a Baronio loco citato,fed
Grea««us cap. »z. etiam a lacoboGretfero legitur, ad quosnosreferimus. Videri
poffunt etiam Epiftolx InnocentijTertij typis exculx , nempe D
epift.144. & 151. & 152.
ana'
Apud Baroniurn legimus, Regem Anglix fuiffe tributariuiru
Domini San&xSedis Apoftolicx • & hoc manifeftum euaditex Alexandri
Papas Secundi litteris, quarum partem apud ipfum Baroniurn le-
girnus, vt di&urn eft. Legitur etiam apud Petmm Bleffenfem epi-
flol, 156. vbi Hcnricns Sccundus Rex
Anglise fcribit ad Alexan-
drum Tcrtium Pontificcm Maximum, &
pariter epiftola Alexan-
dri II. Papx ad Guhelmum
Anglo rum Regem, per Baroniurn
adda-
 - •

Au&ore Romano Canonico.. ' 147

A adaudta. Jacobus autem Gretferus, dum de hac materia agit,
banc hiftoriam oftendit his verbis: [ Henricus II Rex Anglis con-
trafandhxmThomamGantuarienfem, 6c Alexandrum Teniam
srricatus banc legem, reueraexlegem,tulerat anno 1164, vt de-
narij bead Petri non reddantur amplitis Apoftolico, fed diligent
tins colUgantur, 6c (eruentur in Thefauro Regis, 6c
expendantur
ad eius praeceptum. Et cum duo Priores Ciftercienfes.,
quibus ex*
adio, 6c colledio huius denarij commiffa fuerat, ne hifcere qui-
dem contra Regem auderent> exfurrexit Petrus Blefienfis, & fan-
di Petri caufam egit, nec infeliciter, vt ipfe teftatur in tradatu
contra depraitatorem fuorum
operum.] Vide eeiamBaronmm
B loco citato Hanc hiftoriam etiamfufiuslegsmusapudMalmef
burgenfem lib. 2. a Iacobo Gretfero ibidem addudtim.
Regnum Hyberniae facrofandaeRomante Ecdefiae tributarium
olte tuiffe, habemus non folum ex Baronio, verum edarn ex

epiftola Hadriani Paps IIII, ad Henricum Secundum Angtorum

Regem, & a pud Iaeobum Gretferum fufius pertradatur haec ma-
teria,6c erudite contra Hasreticos in prscitato fuo Gomentariolo.
RegnaAnglias,6c HybernisSediApoftolicsnontanttiiBtribu- Baron
taria fadafunt, obdenariumS.Petri,fed6c feudatariaa Ioanne
, # , VidelacobumGret.
Angliae, 6c Hyberniae Rege, legimus ex fandione Ioannis Reg j§ (etum c. z4.
promuIgataann.Domini 1213. aIacoboGretferorelatacap.2 5.
C Item huius Donationis meminit quoque Innocentius Tercius v.(Jeet;ani PoIido
Fapainliteris ad vniuerfos Chriftifideles, 6c Mattha&us Parifienfis aim libr. 15. hiilor.
inhiftor. Anglic, in Rege Ioanne. Vbi ifta Pontifex: [Regnutru CO II. Anglls Rege
fuum tam Angliae, quam Hyberniae , beato Petro, 6c Ecclefias niar occuparat.
Romans conceffit, recipiens illud a nobis in feudum fub annuo
cenfu in i lie marcharum,fidelitatis nobis inde praeftito iuramento$
ficut per priuilegium eius apparet, aurea Bulla munitum 6cc. ]
De Regno Scotis haec habet Gretferus: [Hoc Regnum ad
iusbeatiPetripertinuiffe,manifeftumfitexdilceptationeBonifacij v

Odaui cum Eduardo Primo Rege Angliae, qui ciim ScotisRe- regi^^!Scg.vir
gnum armis fuum ad Imped urn adiunxitfet, reprehenfus eft a
D Pontifice, quod fandiPetri ius violare oontimuiffet.Reclama-
runt
quidem fortiter Angli, fibique ius in Scotiam competero
faiptis ad Pontificem Uteris conati iunt oftendere: fed Bonifacius
id quod affirmauerat, proculdubio non fine idoaeis argumentis v 1 u ra
affumauerat.]
De Regno Poloniae fandi Petri, 6c Sedis Apoftolicae tributa-
rio, conftat luce clarius apud Ditmarum lib. fexto: 6c Baronius
fufius adnotauit hanc hiftoriam maxima cum eruditions , vti
etiam Iacobus Gretferus cap. 27.
T 2 Re-
 I 48 Breuis defcriptio Vaticana: Balllicar
Regnum Vngariaetributarium faosSti Petri, 6c Sedis Apokoh A
cx»conftat apud Surium tomo quarto, in vita faxidH Stephani Re-
gis VngatixfcriptaaGartaitioEpifcopo, in vita ipiius fandti Ste-
phani, qui aSilueftro PapaSecundo Vngarorum Dud coronam
Regiammiffam,teftatur, atque adeoDucatum ilium adRegni
fublimitatem eue&um fuiffe anno Domini 1000. Confirmatur
etiamhaec veriflima hiftoria ex epiftala Gregorij Septimi lib. 2.
adSalomonemRegem Vngariae, a Iacobo Gretfero addudba in
didto fuo Commentariolo contra hasreticos cap. % 8. qui optime
& fumma cum eruditione fcripfit.
In Bauaria habuiffe bona quaedam veftigalia Apoftoloromj
Principem beatam Petrurn, luce clarius intelligitur ex Ioannis B
Papae O&aui Epiftola 6 3. ad Carolomannum Ludouici Germa-
niae Regis filium: Vbi ad finem ilia leguntur: [ Pallium veto veftra
petitione inclinati, Theomaro Archiepifcopo ( Salisburgenfi )
confuetudinaliterdirigentes optamus, vthoc decore interims ful-
geat in ocutis interniiudicisj quo nitet exterius humanis obtu-
tibus5 cuique quxfo committite ea, quae apud Bagoariam beatus
PetrusApoftolushabet , vti nobis annualiter redditus eius Ro-
mam tranfmittat.
]Haec omnia adnotauit IacobusGretferus,vbi
etiam adiunxkhis verbis: [Et epift. 64. ad ipfumTheomarum:
Inter haec, ea, quae B. Petrus Apoftolus apudBagoariorum terrain
iure proprietatis poffidet, tuas induftriae fagacitatique commit- C
timus, quatenus amodo, & deinceps annuos eorum redditus Ro-
mam fine mora tranfmittas. Datum menfe Nouem. indicSb.ij
]
caffiS^xap. Leo Gftienfis annotauit diem, & annum iuramenti fidelitacis
invkaanNicoia?'n. * RubertoDuceApulia^Calabria^Scvtroque fubueniente,fa-
tom.ii.adao..o8©
Vide Baron, ad ann.
turo Sicilian 6cc.
1638.com xi.
Pergk etiamGretferus his verbis: [Similiter iuramentisobftrin-
xkfe RubertusGregorioSeptimo, vc videre licet apud Cardina-
lemBaronium annoChrifti 10S0. Coepta eftautem Sicilia aSa-
racenorum
tyrannideliberari anno Redemptoris 1038. Poftea-»
anno 1130. data eft Sicilia
Rogerio in feodum tituloRegioab
Anacleto ichiftiiatico Antipapa. Sed anno 1139.
Rogerius a D
legitime Pontifice Innocentio Secundo Rex Sicilian declara-
tus eft, accepto in feudum Siciliae
Regno, Dueatu Apuliae, 6c
Principatu Capuae. Extatapod Baronium anno 1139. diploma-*
inueftiturxi in quo, inter alia, haec:InnocentiusFontifex. Nos
ergo eius (Honorij) veftigijs inherentes, 5c de potentia tua ad de«
corem, & vtilitatem fan&ae Dei Ecclefix, &c.
]
Delurarnento fidelitatis, quodfeck Richardus
Princeps fiiper
PriocipatumCapuae Domino fuo Gregorio Septimo, vide laco-
bum
 Auctore Romano Canonico.
149
A bom Gretferum,
qui optime fcrip fit, fic etiam de penfione terrx
fan<5H Petri, ita etiam de
Regno Sardiniae, apud ipfum authorem
fuperiusaddu<Sl:um,qui citat epiftolam decimarnadOrzoceum
ludicem Calaritanum lib. 8
.regiftr. Gregorij Septimi, in didto fuo
Commentariolo contra haereticos •

Idem Gretferus fcribic

Epifcopatum Bambergenfern fuiffe fub
dominio fan&i Petri,
[Hunc totum (inquit)fan(5lo Petro obtuiit
fan&us Henricus
Imperator, vt manifeftum fit ex vita ciufdem
Icnperatoris. Et in recognitionem bains rei debuit
Epifeopus
Bambergenfisquotannis equum album cum fella Romano Pon-
tifici confentanea offerre. Fuldenfis
B nonnulla Germanise ccenobia ad quoque Abbatia, 6c a!ia_»
fandtum Petrum olim
runt. Quamuis fpedla-
poftea Leo Nomas permutataonem cum Henrico
Secundo Imperatore feceric j 6c alia eorum
loco, in Italia acce-
perit.] HaecIacobusGretferus. de quareHermannusinChroni-
co anno 10 5 3. Et Leo Oftienf.
hac ratione
Sedem Apoflolicain Bsneuentum 6cc. afferitperueniffead
Scribit etiam non fine authoritate, 6c
rarione, idem Gretferus,
Regna Sueciae, 6c Nortuuegiae fuiffe olim Ecclefiae Romanae ve-
<dbigalia,his verbis.[ Auguftinus Steuchus lib. 2. deDonationeCon-
ftantini: Suecia quoque 6c
Noruegia, vt febiedtae, foluunt Ro-
smnas Ecclefiae
C
vedbigab quodque in antiquis Summorum Pontifi-
cum monumentis, 6c in
antiqua Bibliotheca Laterarienfi conlpi-
citur. Omnes enirn domus Sueciae foluunt
cenfum Apoftolic#
Sedt fingulos denarios.
] Et de hoc argumento ifta breuiter ind b
caffefufficiat. -

ADNOTATIO II.
Romanus Canonicus fandH Petri Bafilicce,
rarione breuiteragitde
magna cum ad mi*
munificentia,atqu@pietateCaroliinui<5l:if
fimi Regis Francorum, 6cRomanorum
Imperatoris, inSedem
Apoftolicam. Quod certe admiratione dignum
negari non po-
ted, Ssd meminit Donationis beato
Petro, eiufque Succeffori*
bus per Gapellanum, 6c Notarium fuum Etherium
P prudentem viram, variarum religtofum, 6c
Ciuitatum, 6c Prouinciarum Eccle-
fix Roman# a Carolo
Imperatore fadbas: 6c tamen nullum de Pi-
pino Chriftianiffimo Francorum Rege verbum fecit, a quo prius
Donatio earundem Ciuitatum, 6c Prouinciarum Ecclefix Ro-
man# fadba fuit, ficut Anaftafiusin vita
StephanillL afferit.
Quodmagis, atque magis dignum exiftimamus, eft ad-
uentus
ipfiusChriftianiffimi Francorum Regis in Vrbem, vbi fum-
ma cum pietate
atque religions apud Anaftafiumlegi mus, om-
nes
gradusbeati Petri Bafilicas ofculatum effe. Hxc func verba-*
elni T 3 Ana-
i
yo Breuis defcriptioVaticanas Bafilica:.
Anaftafij. [ Et dum appropinquaifet fere vnius milliario a Ro- A
mana Vrbe, direxit vniuerfas fcholas militix , vna cum patro-

nis, fimulque & puetis, qui addifcendas litteras pergsbant.de-

portantes omnes ramos palmarum, 6c olluarum, laudefque om-
nes canentes cum acclamauonum earundem laudum vocibus
ipfum Francorum fufceperunt Regem, obuiam illi eias San&itas
dirigens venerandas Cruces, id eft figna, ficut mos eft ad Exar-
chum, autPatricium fufcipiendum, eum cum ingentihonorem
fufcipi fecit. Ipfe vero a Deo inftitutus benigniffimus Carolus
Magnus Francorum Rex & Patrkius Romanorum, qua hora eat
dem facratiffimas Cruces, ac figna fibi obuiam adueniffe conlpe-
xit, defcendens de equo, quo fedebat, ita cum fuis Iudicibus ad B
beatum Petrum pedefterproperareftuduit. Quod quidemcumj
almificusantedi&usPontifexdiluculofurgens, in eodem febba-
to fan&o cum vniuerfo clero 6c Populo Romano ad beatum Pe-
trumproperauitad fufcipiendum eundemFrancorum Regem,&
in gradibusipfius ApoftolicoeAul® euin Clero fuo praeftolatuseft.
Coniungente vero eodem Excellentiflimo, 6c Benigniflimo
Carolo Rege, omnes gradus figiliatim eiufdem fecraciffim® beati
Petri Ecclefi® deofculatus eft, 6c ita vfque ad prasnominatum per-
uenic Pontificem, vbi in atrio fuper gradus iuxca fores EccIefiacaC
fiftebat. Eoque fufcepto mutuo fe ampleftentes,tenuit idenu
Chriftianiffimus Carolus Rex dexteram manumantedifti Ponti- C
ficis. Etkaineandem Venerandam Aulam beati Petri Principis
Apoftolorum ingreffi funt, laudem Deo, 6c eius Excellent!® de- ,
cantantes vniuerfus Clerus, 5c cunfti ReligiofiDei famuli ex-
tenfavoce acclamantesiBenedi&us quivenit in nomine Domi-
ni, 6cc. Sicque cum eodem Pontifice ipfe Francorum Rex, fi-
mulque 6c omnes Epifcopi, Abbates, 6c Iudices, & Vriiuerfi
Franci, qui cum eo aduenerant,ad Gonfeflionem beati Petri ap-
propinquantes, fefeque proni ibidem profternentes, Deo no-
ftro Omnipotent!*, 5c eidem Apoftolorum Principi propria reddi-
derunt vota, glorificantes Diuinam potentiam, in eo quod talem
per interuentionum fuffragia eiufdem Principis Apoftolorunu D
concedere iuffit viftoriam. Expleta vero eadem oratione, obni-
xe deprecatus ifdem Rex antedidlum almificum Pontificem, illi

licentiam tribui Romam ingrediendiadfuaorationumvotaper

diuerfas Dei Ecclefias perfoluenda Et defcendentespariter^d
.

Corpus beati Petri, tamipfe fan Vidimus Papa, quamque ante-

fatus Excellentifsimus Francorum Rex, cum Iudicibus Roma-
norum ,6c Francorum,
fefeque mutuo per Sacramentum mu-
nientes, ingrelfus eft Romam continuo cum eodem Pontificem
ipfe
 Au&ore Romano Canonico.. i
^ r
A ipfe Francorum Rex, cum fuis iudicibus 6c Popufo, ia eodem
Sabbato fandbo. ] HaecAnaftafius. Quae omnia abipfo annorata

Principis Apoftolorum S. Petri Bafilicae verum etiam ad fandx

,

Sedis Apoftolicac atque Ecclefias Romanas pietatem & honorem.

Nouiffime Sifto Quarto fedente ,Catharina Regina Bofinaa re-
liqait Ecclsfiae Romanae Regnum fuum ,, vt conftat per tefta-
mentumab eafadbum quod conferuaturin Arce Sandbi Angeli.
>

Hanchiftoriamfcripfit IacobusAmannatusXucenfis. Vide etiam

epiftofam penuirimam Cardinalis Papienfis, dum fcnpfit ad Car*
dinalsm Mamuanumanno i478.menfeDecembris.Videetiam
B g lactam hiftoriam Titulorum Eminentifs. Cardinaiium tomo 3.
parte fecunda, lib. 14. cap. 2.
De feftiuitatibus, in quibus DominusPapa LII.
debet coronari

H& funt feftiuitaces, in quibus

fefto, videlicet,
nari In Dominus
Sandborum Papa debet
Quatuor coro-
Coronato-
rum . In feftiuitate fandbi Martini
Papae, vbi dicitur In Titulo
Equkij. In fefto fandbi Clementis. In Dominica de Aduentu, ad
famdtam MARIAM in Praefepe : In Dominica delerufalem, ad
C fandbamCrucem.In Dominica deGaudete, ad fandbum Petrum.
In Natiuitate Domini. In fefto fandbi Stephani. In Epiphania-*
Domini, ad fandbum Petrum. In Dominica Lastarelerufalem.
In Pafcha. In fecunda feria poft Pafcha, ad fandbum Petrum. No-
ta quia
femper cum Dominus Papa coronatur ad fandbum Pe*
trum, accipiunt Canonici pro Presbyterio odbofolidosLucen-
fes, 6c decern folidos pro veftiaiio. In Dominica Ego fum Paftor
bonus. In Afeenfione Domini. In Pentecofte. In feftiuitate fandbi
Petri. In feftiuitate fandbi Silueftri. In fuo anniiierfario.

ADNO TATIO.

D^ H$Feftiukates,de quibusRomanus loquitur,antiquitusobfer-

uabantur: hodie autem ad hanc Rubricam, vel ceremoniam non
attenditur.T unc enim Pontifex Romanus coronabatur,ficuti ipfe
Romanus ait, non femper in Bafilica fandbi Petri,fed etiam in alijs
adPontificis nutum. Noftra vero actate femper Summus Ponti-
fexpoft fuam creationem, ad Lateranenfem Bafilicam, non fine
feiemnitate a Palatio Vaticano ( vbi femper Summus Pontifex

creator )accedit,6c ibi fuiEpifcopatus poifeflionera capi^vtcom-

muniter dicitur. ; '

De
 HEM

I r2 Breuis defcriptio Vaticana: Bafilicac.

Pi fc '1 ,. LIII. De no&urnis Stationibus. &

ill ti

font nodfcurnal
HASEpiphania, es ftatiDomini,
Afcenlio Petri:Dominicade
ones S.Pentecoftes, feftiaitasGaudete,
S.Petri,
6c odtaua eius, feftiuitas S. Andreas. In vnaquaque iftarum Statio-
num fcholae Palatij, Cardinalesfcilicet Presbyteri, Diaconi Car-
Ik. '1:V 1
dinales, Subdiaconi, Cantores, Regionarij, Acoliti, debent habe-
,

HiBi re
quinque folidos denariorum Papienfium de Altare beati Petri
procenatica. Archidiaconus debet accipere decern 6c odtode-
narios Papienfes pro his qui cantantreiponforia: qui etiam dena-
rij per manus fuas expenduntur his quiincipiuntrefponforia. Si
verb curiales non interfuerint officijs, Canonici Ecclefias habent g
prssdi&os denarios, quoniam ipfi faciunt officium: & ad Miffam,
medietatem Altaris praedi&ae fcholxhabent inter fe, 6c Capella-
nos Domini
Papae, vfque ad finem Miffae. Canonici vero B. Petri
duodecimlolidos accipiebant antiquitus; fed modo habent fex
folidos Lucenfes per ftationem Si verb abfens fuerit Dominus .

Pontifex, 6c venerit Cardinalis folus cantare Miffam, in quacum-

que ftatione totam medietatem Altaris praedi&as fcholae habent5
Cardinalis verb qui cantat Miffam, habet tertiam
partem obla-
tionis. Sed lihabet
aliquemfocium Cardinalem, non fit ita, fed
£ »!it:
oblatioficutmoseft,communiter diuidaturper fcolas.
dsil; ] •
- ' ii »> ■■
A D NO T A T IO.
» .
1
\
•. &
'
'• *•? & ' • v
C
&*«? S .1 :«..
-
. ■
-••• .• t • -■*' ;■
U\'
Romanus huiusBafilicaeCanonicushjclocutus eft de no&uf
nisftationibusS. Petri Bafilicae* de qui bus vide Rituale, 6c Cere
yflWj moniale huius Bafilicas,iilius
temporibus, quoniam hodie non ob*
femantur De jftationihus autem rKxffurnalibus ab Anaftafio Bf
.•

bliothecario, ficut a Pompeo Vgonio diblum eft.

^ I ....... ? *• • ••. '• y . •• ; - -

LIV. iiurnis Stationibus lan&i Petri.

H-£funt fan&i Petri Diurnas
QuatuorTemporuin:in Stadones.de InQuinquagefima:Do-
Dominica omnibus Sabbatis
minica de Pafiionefferia fecunda
poft Pafcha: Dominica,Ego lum D
a IIi'll Paftor bonus: in
litanijs maioribus. Nota quod in hac ftatione ha-
11!ill ill bent Canonici pro
Presbyterio odfco folidos Lucenfes & decern
ill folidos pro veftiario: in Dedicatione Bafilicarum
Petri, 6c Pauli, '
>

in Cathedra: in
vnaquaqsharum ftationum accipiunt fcolae quin-
que folidos denariorum Papienfium, 6c oblationem: fed Domi<
nus Pontifex accipit per Camerarium fuum viginti folidos denarv
Papienfium : in noblurnis ftationibusquandoaccendunturretia»
6c in diurnis,
quando accenduntur, quatuor s -

Beats

V
 Au&oreRomano Canonico. i
j2
m

A Beats quoque recordaxionis Do nanus Calllflus Papa II, quo-

niam decorem domus Domini ficut Propheta, plurimum diiexic,
Akare B. Petri, quod nimia vetuftate, & lapidum percuflionibus,
quodammodo violatum videbatur,optimis marmoribus veftiuit,
6c decorauit. Et in feftoAnnunciarioriisB MARINE cum to.to Con-
cilio lapidem Alcaris fatis honorific©, 6c deuote corifecrauk. InJ*
qua videlicet confecratione prsdi&us Domnus PapaCalbiius,
ficut inuenimus iulibrisnoftris fcriptum, 6c amaioobusnoftris
accepimusjfecit remiffionem ad earn deuote veniemibustriurn
annoruna annualiter, 6c cancellis ferreis
apparet prsdidlum vt
faaofandtum Akare circumlepfit. Candelabra quoque argentea iff
B magna ad ornatum eius ante Altare pofuit > cortinis optimis, 6c irili
B magnis Eccleiiam adornauit* l| It
Innocentius Papa Secundus ad ornatum Altaris B. Petri fecit
fieri magnam Crucem argentearo penfantem centum libras 6c ,
cBauratam pofiritiuxta Akare B. Petri manu dextera. Renouauit
6c Crucem ftationaiem, qus vadit per ftariones, 6c beati Petri
Akare optimis 6cdeauratis veftibus veftiuit . Porticum quoque^
beati Petri v(que ad fandtam Mariana in Trafpadinam , nouis tra-
bibusreftaurauit, 6c ex magna parte nouis 6c optimis tegulis coo-
pejuit. Condidit quoque Priuilegium, in quo concefiic Canoni-
cis Bafilics B.Petri medietatem omnium minifteriorum omnium
* »• .

ill
G Akarium 3 qus funt in Ecclefia B. Petri, 6c S. Maris in Turri, prs*
ter Altare S. Leonis IX. Paps.

A DNOTATIO, I Hi
i,]dl
'If 1 II
in«11
De Diurnis Stationibus huius Bafilics
Presbyter Romanus lo^
cutuseft, de quibus Honufrius Panuinus fcripfit pererudite > ad
quern Ledlorem remittimus.

LV. II 'I
Quo tempore Corpora San&orum Apofto-
lorum P etri & Pauli a Gracis de fepulturis
D fuisfurata fint, & vbi fepulta. i,ll

ELapfisaPaffione Apoftolorum
Sandtorumannis,dum
centisfere6c quinquaginta Petri Corpora
a Grscis du-
6c Pauli, eo«
rum ad Orientem ferenda tollerentur 5 videlicet
de fepulturis fuis
corpus B. Petri, de Vaticano Naumachis$ 6c Corpus B. Pauli, de
orto Lucin^vbi nunc eftfabricata eius Ecclefia:extititterremotus

nimius, 6c cucurrit Populus Romanus, 6c comprehenderunt eos

in locum, qui dieiturCatacumba, via Appia, milliario tertio ab
... .... ' Vrbe

■■Mn
 15"4 Breuis defcripcio Vatican^ Bafiiic«.
Vrbe R oma: & ibi cuftodita funt Corpora anno vno,& menfifcus A
feptem, quoufque fabricauerunt loca,in quibus pofita foerai Cor-
pora coram j & illuc rcuocata funt cum gloria Hymnorum. Cor-
pas fcilicet B. Petri per Papam Cornelium, & portacum in Vatica-
no Naumachix: beati veto Pauli per Lucinam Chrifti famulam..,

fecundo ab Vrbe milliario in proprio eiuftlemLucinx prxdio in

ViaOftienfi. Dehiricdecurfis, vt diximus, ducentisfere Sequin-
quaginta annis? cum Diuina dementia Dei , Ikclefixfuxpacem
condonare decreuiflet, Coftan ti nam Auguftum milericors Dcus
prouidentia fua lepra percufsic .Hie itaque Auguftus, cum per re-
uelationem commonitus Silueftru Fapa amonteSora&eafciuif
fet, atque per eius prxdicationem credens in Chrifto, baptifmatis B
vnda perfufus effet > continuo ab eius corpore vniuerfus languor
fugatus eft.. Moxque per vniuerfum Orbem templa Paganorum
claudi imperans, Chriftianis copiam Diuina conftruendi domici-
liaconceffit. Tunc cum ipfe perloca fingulaplurima Chrifto (a-
craria conftruxiffet, Romx T'emplura Apollinis, quod Vatica-
nam
appellabatur, in diuinum verfum Oraculum, B, Petri nomi-
nededicauit5 ibique eius fan&iffi mum corpus fumma cumexul-
tatione locauit. Ac nevnquama quolibec, tarn pretiofus inde-i
thefaurus poftic auferri, circa loculum ipfum, quo fceatum Corpus
continetur, tantum aeris ciprique liquorem praeeepit effundi,vt ex
©mni vndique latere , 6c tam fupra quam fubter, ad quinquepe- C
duns craifitudinem, vaftammolem efficeret$quxnonfolummi-
mme refcindi, fed nee de loco vllomodo moueri
poflit. Super aes
ipfum a uteris pofuitCrucem ex aurb puriftimo centum quinqua-
ginta librarum. Pari etiam modo Bsatiffimi quoque Pauli Corpus
venerabile inBafilica, quam ipfe eius in honorem conftruxerat,
fepeliuit. Ad quorum fkcra veftigia dum de toto vndique mundo
fidelesconcurrunt, effedlumj Prxftante Domino noftro IES V
CHRISTOj qui cum Deo Patre, 6c Spiritu Sando viuit & regnat
infeculafxculomm. Amen.
. .. - • -
-v .
* . J t * ._■' ( _ _
^

ADNOTATIO. D
Maxima difficultas vertit
intericriptores circa hanc hiftoriam,
& prxcipue circa tempus, quando
Corpora SS. Apoftolorum Pe-
tri & Pauli translata de eorum
fepulchris fuerunt, ram in Vatica-
no S.Petri, quam in Prxdio Lucinx via Oftienfi ad Catacumbas,
vbi Honnfrins per triginta annos
.

affirmacpermanfifle: & Roma-

nus nofter volt non
amplius quam per annum 6c menfes feptem:
qua de caufa a V acscano fepulchro* 6cPraedio LucinxadCata-
cumbas
 Au&ore Romano Ganomco.
A combos motata fuerunt. Super quo PompemsVgQnius Iongiffi~
mam quaeftionem orfus fuit, qui nonnullas rationes actulit, cx

au&oritate etiam Martini Poloni, &Bernardi VidoniexOrdme

Praedicatorum, qui vixerunt fub Pontificatu Ioannis Papae XXIL
quosipfe fequutus eft.Qui au&oresafferunt, Cornelij tempeftate
a nonnulIisGraecis
CorporaApoftolorumPetri,& Paul! ablata fust
fe, ad Orientem transferre cu pientibus. V t animum eorum inten-
derunt daemones, qui habitabantinftatuis Idolorum,per Dial-
nam ordinationem,
atque prouidentiam, magna & airiftima^
voce clamabant dicentes: Currite Romani, quia veftros Deos
velociterGraeci deportant.Icaque fideles intendentes Corpora-.
B Apoftolorum, &infideles, coramDeoram * ftatim atque fimul
vniti illuc fe contulerunt, etiam ijdem Gracci, qui portabant Cor*
pora Apoftolorum, videntes fe cognitos, apudCatacumbas itu
via Appiatriummilliar.abVrbeRoma, Sandorum Apoftolorum
Corpora in puteo reiecerant > ex quo loco poftea a B. Cornelio
Papa translata fuerunt. At maxima tunc dubitatio accidit, quod
Corpus fuiffet Principis Apoftolorum Petri, quod etiam Podoris
Gentium S. Pauli. Quibus omnibus orantibus fumma cum deuo-
tione, & clamatione, atque ieiuni js, diuiniter reuelata fuere haec
verba: MAIORA OSSASVNT PR/EDICATORIS, MINORA
VERO PISCATORIS. Hanc hiftoriam defcriptam vidimus in pa^
C rieteporticus veteris Bafilicae S. Petri, quae verfus Pineae atrium-*
exiftebat. Neque eft diffimilis ab ilia fuperiusaRomanodefcri-
pta. Ego vero huic fententiae fubfcribo eb magis, quo Gregorius
Magnus fcribens Conftantiae Auguftae de Miraculis Apoftolorum
Petri, & Pauli, & de Monachis Graecis, haec ait:
[De Corporibus verb Sandorum Apoftolorum quid ego didu-
rus fum, dum conftet
quia eo tempore, quo paffi font ,cx Oriente
fideles venerunt, qui eorum Corpora ficutCiuiumfuorumrepe-
terent ? Quae duda vfque ad fecundum Vrbis milliarium, in loco,

qui dicitur ad Catacumbas, collocata funt. Sed dum ea exinde te~

uarc omnis eorum multitudo conueniens niteretur, ita eos vis to-
P nitrui, atque fulgoris nimio mem terruitatquedifperfit, vctalbt
denuo nullatenus attentare prxfumerent. Tunc autem exeuntes
Roman!,eorum Corpora, qui hoc ex Domini pietate meruerunt,
leuauerunt,6t in locis quibus nunc funt condita,pofuerunt. ] Haec
Gregorius. Venim Panuiqum audiamus, ita loquentem: [ Ve-
tuftiffimam fandi Petri Memoriam (vt earn Damafus vocat) fine
Martyrium, vel Confeffionem , (vt earn S. R. E. Protonotarij,
quiGraece, Latineque res geftas Martyrum fcripferanc, appef
lant) deftruxiffs videtur nefarium naturae monftrum Helioga*
T A "KKT /• ■
»jr j. v JL J[ JL £ 3* '
' balus
 i
j6 Brcuis defcriptio Vatican# Bafilie#.
balus Imperator: quum, vt Lampndius£radit,fepulchra Vatica- A
m, quo Elphantorum quatuor quadrigaslaxius, 5c commodius

agitaret,quaeobfiftebant, difieciflet. Quo tern pore fantftusCa-

liftus Papa> qui
beatoZephyrinofucceffit, Corpus Apoftoli Petri
ex Coemeterio Vaticanodiruto,adCatacumbas iuxtaCoemete-
rium adfecundum ab Vrbevia Appialapidem extru&um, cum_»
Corpore fandfci Pauli tranftulit: vbifub Altari marmoreo, quod
adhuc ext^t, vfque ad Cornelij Papae Pontificatum per annos cir-
citer triginta iacuerunt, Tub Romanis Pontificibus
Califtoipfo,
Vrbano, Pontiano, Antero, Fabiano, & Cornelio Nam Da- .

mafiis audor eft,fan<5l:um Cornelium Papam Lucinae Matron#

Roman# rogatu Corpora ApoftolorumPetri & Pauli a Catacum- B
bis nocftu fubftulifle, &prioribus fuis locis relocaffe. Primumj
quidem, Corpus beati Pauli, beata Lucina pofuit in prasdio fuo
via Oftienfi,iuxta locum vbi decollatus fuerat:fandH verb Petri
Corpus accepit beatus Cornelius Epifcopus, Sc pofuit iuxta lo-
cum, vbi crucifixus eft, inter
corporaSandtorumEpilcoporum
inVaticano.] Hanchiftoriamfuperius tetigimusin prima adno-
tatione fol. 2. & 3. vbi cum Romano egimus de translatione->
fandtoramApoftoIorunaCorporum a CatacumbisadeorumBa-
filicas, a fantto Cornelio Papa fafta. Et haecfatis dehachiftoria,
>tione.

r
t ' -
, ■ •„ .1. ■ ■ . . . - . • ■' • •

A , 'I,,, , J.v* t f\ . i ' •-* V*. » ♦ V - M

- -
. « - ~ ».
.. « — ' vi,

F I N I S *■*1

...
4J

1 ' ■ ,r- r . . ■ • - -

APPEN-
 ?

i
J7

APPENDIX
S I V E
TEMPLI NOVI VATICANI

Breuis Defcriptio.
Vide Baron,
Sacrofandam Principis Apollo-
,
ann.314.
torn. 3.

I lorum Petri Bafilicam foJfTe magnified a Con- Panuin. de

Ecclef. cap.4.
7Vrbis„

flantinn Aocmdn Trnnrrarnrpi f*.ihrintllimn

1 ftantino
Augufto Imperatore Chriftianiflimo
prinium extrudam props Tern plum Apollinis
'$)) in Vaticano, fedente turn in Diui Petri Cathedra
S, Sylueftro
Papa 5 poftea verb etiam fplendide
fuiffe ornatatn, niultifque donarijs auri argsntique audanijab eo-
demque S. Sylueftro confecratana. Labente pbrrb circiter mills
ducentorum annorum fpacio, Julius Secundus, tunc temporis
Romans Ssdis Antilles, eandem Baiilicam minx proxtmam, ex
parte deraolicus, ad nouam delineationem Bramante Architedo
celeberrimo vfus, in formam T empli ccepit xdifkare. Quod po-
fteanonnulIiSucceffores, pari pietate infiftentes, varia elegantla
ornare perrexerunt: prxcipuc vero Leo DecimuSjClemens Septa-
mus, Paulus TertiusiSt tesnporibusnoftrisGregorius Decimut
tertitis adiecit nobilifsimi operis Sacellum, Beatifiinix V irgini, &
D. Gregorio Nazlanzeno dicatums cuius Corpus fub maiori eiuf-
dsm Sacelli altar! condituoi, piorum cukui patet. Gregorium fe-
cuius Sixtus Quintus, Tcmplum ipfum adhuc patens pariete
claufit. Clemens delude Oclaups alteram Sacellum paris fplen*
dons extruxit£l ornauit 5 necnon totum Templumnobils paui-
mento (trauit. Foil hunc Paulus Quintus reliquum veteris Bafili-
cxdemciicus, iuxta formam Templi incoepti Michaelis Angeli
Bonarotx celeberrirni Architect opsre 6c ingenio, perfecit.De-
nique Vrbanus OdauusT eniplum exterius perfedum, intus vbi-
que magnified ornauit 5 & prxcipue Aram D. Petri Apoftolorum
Principis ( cuius Iconem ad viuum expreflam ad calcem libri in-
Jeruimus)nobiliffimo rarx artis Ciborio ad ftuporem mortalium
addko decorauitjac demumT erriplu ipfum fplendidiflimo facro-
rum apparacu nouis enceni js initiauit. Haec breuiter defcri pfimus

vna cum recenti vefligio a PauloV. defignato,& omnibus facellis

atquexdibus, cum facrofandis Reliquiis fuis inlocis reconditis.

/ V Scrip-
lyS
Scripferunt dc hac Bafilica inter cxteros, fumma cum era-
ditione, poft Panuinium, & Baronium, Pompcius Vgonius,
nonlffimequeloannesSeueraniis in fuis Memorijs lacrisfepcsm
Vrbis Ecclefiaram. Micro Ciaconium in Vita Iulij SQCundi,qu,i de
hac Bafilica vcrbo m«ininic: [.Edem, nimirum, Principis Apo-
ftoloram in Vatican© vetnftate 6c fim fqualentesu a fimdamen-
tis reftituit Iulius Secundus Pontifex Maximus anno MDVI. ]
Verutn his breuiterenarratis, ad Infcriptionesprimumhuius
Ternplij deinde adexadHoremkhnographias declarations^,
dsueniamus.

Infcriptiones noui Templi Vaticani.

InFrontifpitio igitur Templi, huiufmodi vifitur Titulus.
IN HONOR EM PRINCIPlS APOSTOLORVM PAVLVS V.
BVRGHESIVS ROMANVS PONT MAX. ANNO
DOMINI MDCXII. PONTIFICATVS SVI VII.

Interior verb einfdem Templi/upra valuasjnfcriptioli^ceft:

PAVLVS V. PONT. MAX. SACROSANCTAM B. PETRI
PRINCIPIS APOSTOLORVM BASILIC AM, QVAM IVLIVS
SECVNDVS FONT. MAX. INCHOAVtRAT ALIIQVE ,

PONTIFICES MAXX. PROSEQVVT1 FVERANT, VT VNI-

VERSVM CONSTANTINIAN^ BASILICA AMBITVM
RELIGIONE VENERABILEM INCLVDERET, QVORVM
SACRARiVM AC PORTICVM BENEDICENDO POPVLO
EX.EDIFICARET, GRANDI ACCESSIONS ADIVNCTA,
OPVS AMPLISS1MVM AC MAGNIFICENTISSIMVM
ABSOLVIT ANNO MDCXV. PONTIFICATVS X.

Ad Confefsionale.
Prima.
SACRA B. PETRI CONFESSIO A PAVLO V. EIVS SERVO
EXORNATA ANNO DOMINI MDCXV. PON TIF. XI.

Altera.
PAVLVS V. PONTIFEX MAX. VETERVM SCALARVA
GRADIBVS AMOTIS, NOV^E BASILICA REST1TVIT
ANNO DOMINI MDCXVII.

Tertia
 Tertia •

PAVLVS V. PONT. MAX. SCAUS ANTIQVIS RESTITV-

TIS INSTAVRAV1T ANNO DOMINI MDCXVII.
•

Oll9ft3 . ■ ■ *

PAVLVS V. PONT. MAX, ANNO XII. -4 r •

Ad bafim marmore# fen&i Petri Statu#.

•

• »
r
"y-^ • •

PETRI COELI IANITORI.

'

'
•

'>
'
..

y' - ' f\ ' \ f < t s"'• V- ,

„

Ad bafimiandtfPauliStatu#.
PAVLO VASI ELECTIONIS,
Introeuntibus ad finiftram prope Sacellum
Auguftifsim# Eu-
charifti#, Mathildis Comitiff# memoria cum eiufdem
hiscelebratur. effigie
VRBANVS VIII. PONT. MAX. COMITISS/E
MATHILDL
VIRILIS ANIMIFOEMIN/E, SEDIS APOSTOLIC/®
PRO-
PVGNATRICI, PIETATEINSIGNI, LIBERALITATE CE-
LEBERRIM/C, HVC, EX MANTVANO SANCTI BENEDI-
CTI COENOBIO TRANSLATE OSSIBVS, GRATVS
/ETERN/E LAVDIS PROMERITVM MONVMEN-
TVM POSVIT ANNO MDCXXXV.

Supra Valuarum mediam Jnterius ,

PAVLVS V. PONT. MAX. VATICANVM TEMPLVM A

1VLIOII. INCHOATVM, ET
VSQVE AD GREGORII ET
CLEMENTIS SACELLA ASSIDVO CENTVM ANNORVM
OPIFIGIO PRODVCTVM TANT/E MOLIS ACCESSIONE
•
VNIVERSVM CONSTANTINI AN/® BASILIC/® AMBI-
TVM INCLVDENS CONFEC1T, CONFESSIONEM
B.PETRI EXORNAVIT.FRONTEM ORIENT A-
LEM ET PORTICVM EXTRVXIT.
■

/ ' ■

• 4

Super dextram ex Valuis,

VRBANVS OCTAVVS PONT. MAX. VATICANAM BA-
SILICAM A-CONSTANTINO MAGNO
EXTRVCTAM, A
B.SYLVESTRO DEO DICATAM IN AMPLISSIMI TEM- ,

PLIFORMAM RELIGIOSA MVLTOEVM PONTIFICVM

MAGNIFICENTIA REDACTAM, SOLEMNI RITV CON-
SECRAVIT, SEPVLCHRVM APOSTOLICVM /EREA MO-
LE DECORA V1T ODEVM ARAS, ET SACELLA STA-
, ,

TVIT, AC MVLTIPLICIBVS OPERIBVS ORNAVIT .

V 2 Ad
 160
Ad quatuormedij fornicismaximi, quiAltare mains, &ma-
gnam Tcmpli partem tegit, angulos,San<5fcorum Reiiquias
miraoperis ftru&ura continences, vna cum effigiebns eo-
rundem in Statuam offormatis, hx leguntur Infcriptiones.
Ad S. Andrew.

S. ANDREW CAPVT QVOD P1VS II. EX ACHAIA INT

,

VATICANVM ADSPORTANDVM CVRAVIT , VRBA-

NVS OCTAVVS NOVIS HIC. ORNAMENTIS DECORA-
TVM, SACRISQVE STATVA AC SACELLI
HONORIBVS COLI VOLVIT .

Ad S.Veronicas.

SALVATORIS IMAGINEM , VERONICA SVDARIO EX-

CEPTAM, VT LOCI MAIESTAS DECENTER CVSTODI-
RET, VRBANVS OCTAVVS PONT. MAX. CONDITO-
RIVM EXTRVXIT ET ORNAVIT
ANNO IVBILEI MDCXXV.

Ad S. Helenas Iraperatricis;

PARTEM CRVCIS, QVAM HELENA 1MPERATRIX E

CALVARIO IN VRBEM VEXIT VRBANVS VIII. PONT. ,

MAX. E SESSORIANA BASILICA DESVMPTAM , ADDI-

TIS ARA ET STATVA HIC IN VATICANO ,

?
|s , COLLOCAVIT. 1
Ad S.
Longini Martyris.
LONGINI LANCEAM QVAM INNOCENTIVS VIII.
,

PONT. MAX. A BAIAZETE TVRCARVM TYRANNO .

ACCEPIT VRBANVS VIII. STATVA APPOSITA, ET

,

SACELLO SVBSTRVCTO, IN EXORNATVM

CONDITORIVM TRANSTVLIT.

EIVSDEM TEMPLI
IchnographiT deelaratio.
Abfolutis Infcriptionibus,fubfequitur Templi noui Ichno-
graphiasasneistypisincifasdeclaratio ? eiuftlemlaminas numeris
correfpondens.
1 Solium Summi Pontificis.
z Sepulchrum Pauli Tertij Pont. Max. a Fr. Gulielmo a Potta
celeberrimo tunc temporis fculptore, elaboratum.
3 Sepul-
 3 Sepulchrum Vrbani Odbaui Pont. Max. Equitis Bernini
opus
infigne.
4 lanua cubiculorum pro huius fabric# miniftris.
5 lanua minor, quas olim ad S. Martham ducebat.
6 Altare
priuilegiatum B. Virginis
ad Columnam, vbi corpora
SS. Leonis I. II.III.&IV.
requiefcunt. Sandbos Dodbores
opere mufiuo lo.Baptiftae Calandrae elaboratos, inTholi
minoris triangulis, delinearunt Ioannes
Lanfrancus, 6c
Andreas Sacchus.
7 Altare Diui Petri cum elifione ad terrain Sinionis
Francifci V anni Pidboris Senenfis. Magi, opus
s Altare SS. A
poftolorum ad Confefsionem.
9 Altare S. Veronicae, miro artificio, candido
marmore elabo-
ratum* cuius Iconem pinxit Andreas
Sacchus.Statuam vero
Francifcus Mochius Florentinus
1 © Sacellum D. Thomas
fculpfit.
Apoftoli, vbi requiefcit corpus S. Bo-
nifacij Quarti,intra xreos cancellos,cum multis Sandborum
Reliquijs.S. Thorn# hiftoria pidba fuit a Dominico Paffi-
gnano.
11 Altare
priuilegiatum SS. Siinonis& Iudae, Auguftini Ciam-
pelliFlorentiniPidboris opus, in quo item multorumSan*
dborum corpora font recondita.
12 Altare S. Martialis Epifcopi 6c Confefforis, 6c S. Valerix
Mar-
tyris caput manu geftantis, vbi Jrequiefcit corpus S. Leonis
Noni. Opus pidburae lo. Antoni Spatarini Romani.
13 Sacrarij maioris lanua.
14 Altare S. Petri Martyrium referens, opus Dominici Pafii-
gnani.
15 Altare D. Andreas, vbi eius caput afferuatur,
opus Andreas
Sacchi Romani pidboris. Statuam verb marmoream feck
Francifcus Quercinus Bruxellenfis
fculptor.
16 Altare hiftoriam cafus
repentini vxoris Ananias referens,
Chriftophori Roncalli Pomarancij Pidboris opus.
17 Altare priuilegiatum S. Gregorij Magni Pontificis, vbi re-
conditum eft eius corpus: opus Andreas Sacchi.
18
Organum pro Canonicorum Choro, in quo (choro fcilicet)
factum Ioannis Ghryfoftomi
corpus, deuota fidelium pie-
tas veneratur.Ibi vifitur ftatua marmorea,
quam vocant
Pietatis,mirabile Bonarot# opus. Pidburae autem Chori
eiufdem funt Simonis Vveth Galli.
19 Sepulchum dementis Odbaui.
2Q
Sepulchrum Leonis Vndecimi.
ti Se-
i6z \ ■

2 j Sepulchram seneum Innocentij O&aui, Antonij Pollaioli

Florentini, Celebris tunc temporis Sculptoris, opus, cunu
hoc, quod fequitur, epitapfaio.
-
t s'-. ' . • , . : * , "t . : i .">■< '*» • > '. 1
'! ' I •• +• ' - *• ' *

INNOCENTIO VIII. CTBO PONT. MAX. ITALIC PACIS

PERPETVO CVSTODI, NOVI ORBIS SVO /EVOINVEN-
XI GLORIA REGI HISPANIARVM CATHOLICI NOMI-
NEIMPOSITO, CRVCIS SACROSANCT^ INVENTO TI-
TVLO, LANCEA QV^E CHRISTI HAVSIT LATVS , A ,

BAIAZETE TVRCARVM IMPERATORE DONO MISSA ,

^TERNVM INS1GNE MONVMENTVM , E VETERI BA-
SILICA HVC TRANSLATVM , ALBERICVS CYBO MA-
LASPINA PRINCEPS MASS£ , FERRENTILLI DVX ,
MARCHIO CARRARL® ETC. PRONEPOS , ORNATIVS
AVGVSTIVSQVE POSVIT
ANNO DOMINI MDCXXI.
* : : , . , •••;'» > ' * • X X •

ill■> -• ^<• • •- .• • -
*; • 7

%z Ianua Cantorum.
z a Sacellum magnum D. Marix Prxfentationis. Iconem pinxit
lo. Francifcus Romanellus Viterbienfis.
24 Ianua adafcenfum totiusFabricx .
2 5 Sacellum dicatum Cathedrx Diui Petri, in quo exiftit fons
baptifmalis, Pinxit hoc Sacellum Galpar Coelius Roma-
nu$:Cathedraautemmarmoreafuiscum drnatibus, opus
eft Equ. Io. Laurentij Bernini.
2 6 Porta Sanda, & quatuor alix Ianux pro Templi ingreffu, a
Paulo V. eredx.
2 7 Altare D. Marix didx ad Febrim, vbi vifitur columna mar-
morea, cui Saluator nofter prxdicans hxrebat.
2* Nobile facellum landWsimi Crucifixi > a Petro Caballino
fummx pietatis Pidore, &Sculptorefimul, elignofabre-
fadi i Pidiurx autem opera, funt Ioannis Lanfranci Par-
menfis.
29 Ianua ad Cubile.
3o Sacellum magnum Diui Sebaftiani Martyriss opus Domini-
ciSamperij pidorisBononienfis.
31 Monumentum marmoreum Comitiflx Mathildis, delinea*
turn ab
Eq. Bernino, fculptum verb a Stephano Speranza
Romano,
32 Ianua ad cubilia pro feruitio Fabricx & Templi.
3 3 Magnificum Sacellum iandifiimx Trinitatis , depidum a
Petro Berettino Gortonenfipidore, vbi facrofandum Eu-
* - chari-
 +

chariftsae facramentum afiematur. Vifitur xbi

pauimento
injpofiaim fepulchrum aeneurn Syxti Quarti, Antonij Pol-
laioliopus. *

34 Sepolchra Gregorij XIII. 6c Gregorij XIV.

35 Sacellum celeberrimum Gregorianum, a
Gregorio XIII.
extru&um, dicatum B. Virgini ad Succurfum. Ibi
requiefcit
corpus S. Gregorij Nazianzeni: Pi&urae funt fere omnes
HieronymiMudaniBrixienfis, nonnullas vero ab eodercu
inchoatas perfecic Caefar Nebula Vrbeuetanus, eiusalum-
nus. Habet hoc Sacellum
quatuor Capellanos e familiar
Boncompagna.
36 Altare priuilegiatum D. Marias dicatum.
37 lanua ad cubicula. -

3s Akare dicatum S. Rafiiio Epifcopo.

39 Altare fubterraneum D. Longino dicatum, cum eiufdem
mulacromarmoreo, Eq Bernini.
40 Altare D. Hieronymi Ecclefiae Do&oris, Mutiani opus.
41 Akare S. Vvenceslai Bohemias Qucis, opus Angeli Carofel*
li pi&oris Romani.
42 Altare priuilegiatum SS. Procefsi 6c Martiniani
fub quo eorundem
Martyrum,
Corpora requiefcunt, Valendnipibfco*
risGalliopus.
43 Altare S. Erafmi Epifcopi 6c Martyris, a Nicolao Posi Gallo
depi&um.
44 lanua ad cubicula huiusTempIi.
45 Altare D. Petri fuper vndas pauide ambulantis, pdmum a
Bernardo Gaftello Ianuenfe, poftmodum verb a lo. Lan-
franco pidhim.
A

46 Akare reprasfentans Tabitam puellam D. Petri precibus a

mortuisrefurgentemi opus Eq. Ioannis Balleoni Romani.
47 Altare fubterraneum D. Helenas, cum fimulacro marmoreo
ab Andrea Bolgio Carrarienfi
fculptore elaborato.
48 Altare priuilegiatum S. MichaelisArchangeli. Iconem qui-
dem delineauit Eques lofeph Gasfar
Arpinasimufiuo autem
opere perfecic Io. Baptifta Calandra.
49 Akare priuilegiatum S. Petronillas, Diui Petri filiae, fub quo
eiukiem Virginis
corpusrequiefcit: opuspi&uraseft loan,
FrancifciCentenfis.
5o I lanua ad cubicula pro fabrica.
31 Confefsional© D. Petri a Paulo V. varijs preciofifque lapidi-
bus exornatum, cumTabernaculo
asneonobilifiimiope-
ris* Admirandam hanc molem fufili
opere ex sere confe-
cit
<
, 1
I&4
cit Gregorius de Rubcis Romanus : inucnit verb & deli-
neauit Eques Berninus.
5 2 Altare facrarum ReHquiarum.
5j AltareS. Anns, & S. AntonioPatauinodicatum.
44 Locus, vbi cuftodiuntur vafa aurea, 5t argentea, & fupelle-
diliaTetnpli.
5 s Locus, vbifeprxparantCanonici.
$ 6 Locus, vbi fe praeparantBeneficiati.
$7 Locus afcenfus ad Chorum -
$ s Locus, vbi cantatur officium , flue Chorus, de quo fapra
num. i s.

59 Porticus ampla ante portas Templi, exhibens etiam fontem

publicum Aqnx Paulinae.
60 AraanteTemplunri, cumfcala, a Paulo Quinto fada.
61 Scala,quae ducic ad Palatium Vaticanum,exeruda a Paulo V-
6 2 In eiufdem fcalae capite vifkur ftatua D. Petri marmorea.
Circum Bafilicam fandi Petri vifebantur antiquitusSacell^
permulta, Oratoria, & Monafteria feruorum Dei, ex quibus
nonnullorumadhucextatmemoria. Ante omnia, poft abfidera
Ecclefiae erant Monafteria quatuorMonachorumdienoduqae
alternatim in D. Petri Bafilica pfallentium: hodie vero inferuiunt
pro Hofpitio nationis Abbafsinorum, quae a fandaSedealitur
maxima cum charitate,
A dextro Bafilicae latere duo Monafteria vifebantur: primurn,

&reliquorum caput, S.Martinodicatum$ cuius initiaobfcura-.al-

teram StephaniMinoris, ab Adriano Papa conftrudum, hodie

eftHofpitiumHungaricaenationis. Adeft etiam fimiliterEccle-

fia, quae dicitur Campus Sandus.
Supereffet aliquid dicendum de fornicibus fubterraneis Vati-
canis: fed quia Francifcus Maria Torrigius Romanus hac dere->
prolixe fcripfit, inlibro, quem nuncupauit, [ Le Sagre Grotte^
Vaticane j J Ideo ad sum, Lc&oremremitto.
5 "quuntut nonnull^
Imagines videllcetPrincipis Apoft. Ara cu
filis
as
omamentis.QaamorAnguli de quibus iam didu eft,nen*f®
D* Andreas
Apoft. ^ ^
S.Veronicas.
S. H denae Macris Conftant.
S.
Imperat.
Longini. v . -■
Sacro&ndae Euangelicae hiftoriae Domino diccnte: Ttfct*
ones mea-s.

INDEX

>
 mm . ' 1 •• «*» • - -- --

m.
INDEX RERVM
&
-
-
5
iupelij. MAGIS NOTABILIVM.

Albertus Imp. iuramentum fidelitatis

praflat Bonifacio OBauo. 144.. C
Altare Apoflolofum Petri
ConBantino Magno conBruBum.
& Pauli, a
Bonifacius Quartus obtinuit
the on illudque dedicauit y

SanBis omnibus. 8$. B

a Phoca Path
B. Maria y &
i i

Vbijitum.
13. C
B. Ad Altare S.Petri nullus
124-
Bonifacius OBauus fepultus in Oratorio olim
qnoiap alius prater Romanum
S
AbUndij Manfionarij 122. A- Libri ab
cratur. 129. A
Pontificem , confe- eo
fcripti. 122 C Eius corpus in demoli-
tione veteris
etiam lonteai Altare fafiBi
Aegidij in Bafilica Veteri Vaticd- Bafilica intaBum repertuni
na conBruBum fuit a loanne TPoma fuit. 122. D.
cello.
84. B. SanBi Aintonij Eremita, & eius In-
o facia, fcriptio. 124. C S.Lucia confecratum a fan-
-ta a Paolo V. Bo Gregorio Primo 12
y. A. S. Martialis. Si
57.D. S. Mauritij, eiufque df^AEcilia apparet Pafchali Primo. 66.C
larmorea. 22.5. S PaBoris extruBum ab
prarogatiua . V Canonici fanBi Petri
i
tempore Roma-
uitas Sacdk Vrfo de Vr- ni authoris
quaS diBributiones percipiebanf
finis. 124. A• 5S. Philippi &■ lacobi nunc •>
oblationum. 131 C.
d ex S.Anna.43 A. S.Simonis & tuda^vbi trans- 133. A- 134S.135.S
>
qabas latum aSixto Canonizdtiones
S.DidaciyS.Raymundiy S.Hya-
Quarto. 106 D. 107.
pofx abfidem S. SylueBri vbi fitum in Bafilica Vaticana.
cinthiy S Erancifca Roman dy S.Caroli Bor-
die romai y SS. Ifidoriy
nochique 21- B. vide Oratorium. Ignatij y Francifci Xa-
S. Anacletus uerij y Philippi Nerij , & Therefia y S. Eli-
eroinfeniimit Pontifex menioriam S. Petri con-
Bruxit. 2-B. 61. D. Primus fabetha Lufitania Regime >. & S. Andreae
5ta Sede alii omnium Bafi-
licam D. Petro Corfini; quo tempore y & a qiiibus Ponti-
adificauit in Vaticano. 4 B ficibus celebrata, 10. B. & feqf
Atrium ante Bafilicam Vaticanamy
vbi dicitur Cantharus idem aCFons.
Paradifus y a. Symmacho Papa ornatum.69 < 139. D. vide. Eonf.
irar:
prinittm, C 139. D. 140. A.
Cardinales feptem Presbyteri
ajfifiebant cele- I m
riaobfcurai
scrum, hols B
brationi Mijfa in Altari S. Petri.
recenfenturper titulos.
6- A
Carnfexy vide > Sorrentialium PrafeBus..
13
135. B-
if
lauIiteiEcds-
BAfilica
Caroli Magni Imperatoris donatio
faBa Ba- ;. 1
Bafilicaquidfit. 3. AApoBoli ad fanBum
S. Andrea
filica S. Petri. 142 B
Petrum conBruBa a Symmacho Carolomannusfilius Caroli Trancorum Regis
erraneis Vai ■>
Papa. 68. Romam venit 1 o I D Monachalem habi- ■

D.Apollinaris adfanBum Petrum extruBa

us a hac dera ab Honorio 1.88.C.
turn
fufcipit. 102. A
SS.ApoBolorum Philip- Carolus 1.11. & III. Si cilia
pi & lacobi adificari a fundamentis Reges > in Bafilica
SagreGrottt; a
ccepta
Pelagio Primo.76. C& abfoluta a loan-
Vaticana coronantur. 10. A
Catacumbarum Bafilica Vaticana de
neTertio. 76. D fcriptio.
isApoiAra Bafilica Vaticana eB caput omnium yB i i
rum Or bis.
Ecclefia- Cedualla Angloruni Rex in Bafilica Vatica-
<Su eft,neitfi 129. B Eius excellent! a. 8 B. na
baptizatus.
&feqq.i27.C. 128- per tot.
11. A. Ibique fepultus: &
Tempore Ro* eius epitaphium .11.#
mani authoris pracedebat in Proceffione Ctodouaus Francorum Rex munerd mittit Ba-
! k omnes Vrbis
Ecclefias. 129. D. Item in lu- filica Vaticana. 68. B
mine lampadum.
130. C. vide > Templum
nouum Vaticanum. Confejfio S Petri, idem quod martyrium y vet
memoria. 9. A■
Beda Presbytery diBus Venerahilis vbifepul- VetuBiffima y deBruBafuit
>
ah Heliogabalo. D
iccnce: U» tus in
Bafilica Vaticana. 117. A- Eius Ope- ConBantinus
Magnus Vaticanam Bafilicam
rum
Catalogues. 11 y.C.perplur.feqq. Epi- conBruit. i C. 13° C. & Bafilicam D.Pauli
taphium. ng.B. via Oflienfi. 2. A. S Petri
Bonifacius l.fepultus eB in Ccemeterio S. Feli* corpus in Bafilica
Vaticana recoAdidit. 1
citatis martyr is ^4. B. ItemS. Pauli
DEX r via Salaria. 73*4. 74. A in Bafilica OBienfi.
X
154. C. Dona ab eo fa- !

■M §■■■■I
 £
fia Bafilica fanfii Petri. 14. A
Confiietudo, qua feruabatur tempore Romani
authoris in Celebranda
Altare beati Petri > &
Mijfa Pontificia ad
difiribvttionibusfa- ECclefea S.
Gregorio Vati c ano.
Quartoinconfirufiafeb
Andrea ? t.B. d
nomine
S.Gregorij. 60.A. Corpora Sanfiorumibi
ciendis. 131 .C. 13 3. A. Item in maiori heb- tumulata. 60. B
domada. 134. B
S. Angeli in Monte Gargano ? inuenta tern-
Corpora Apofiolorum Petri & Pauli a S. Cor- pore Gelajij Primi. 67. C
nelio Papa de Catacumbis translata. 1.5.
15'6-B- Recondita a S. Siluefiro > & Con-
SS.Cofma & DamianU a Felice Quarto con-
fiantino Magno. 1, C 13 C. Quo tempo- ftrufia.qi.B
S.Pauliiuxta S. Bibianam > a Leone Secundo
re a Gracisfurto ablata. 1 Quandiu
adificata. 2$-A
permanferint in PradioLucina. 15 4. Z). SS. Petri & Pauli ? in 'via Sacra > confir ufia.
1^. A. 1 $6-A. Diuinitus difcernuntur. d Paulo Primo. 32. C
S. Petronillay vbifita in Vaticano. $8.B.d
Cru'x fiationalis > qua. 9. C.
Paulo Primo extrufia. $9. B. Donaipfi
Crypta emortualespdem quod Catacumba. 2-B collata a Leone Tertio. $ 9. C
D S PotentianaadThermasNouatianas adi-
ficata dPio Primo. 63. D.
S Sebaftianiy & S. Georgij ad Velabrum > d

Dlfiributiones in Eccl
fiebant tempore Romani Petri quomodo
efia S.authoris. 13 i.C
Leone Secundo confirufia. 2$. A

Ecclefia Vaticana > vide > Bafilica.

133. A-134-5
Dona varia oblata Bafilica Vaticana a Sum- Ecclefias ■> velBafilicas multas 5 item M ona fie-
ria Xenodochia > Ccemeteria > Oratoria>
y
mis Pontificibus ? nempe a
Benedifio Tertio. x 1 o. C aliaqua facra adificia ? extruxernnt in
Califio Secundo .A 173. Vrbefanfii multi Romani Pontifices.
ConfiantinoPrimo. 98. C Adeoadatus. 93. C
Eugenio Tertio. 17. B Bonfacius Primus. 73. A
Gregorio Secundo. 9 9. D Damafus. 126. A
Felix Quartus .71.5
Gregorio Tertio. 16-A- gg.D.i 00. A
Gregorio Quarto . 83- C Gregorius Primus. 80.5.81. A-per plur-feqq.
HadrianoPrimo. 43 .£>. 44.#.^ fequenti- GregoriusSecundus. gg.B
bus'vfque ad 49 GregoriusTertius. 13. C- 100. A. C
Hadriano Quarto. 17. Hadrianus 1.46 B. 47- B. 48.5. D
C
Honorius /. 88. C. 137. A-D
jHonorioPrimo. 88.5
76. C
loannes Tertius.
Hormifda. 68. C
Innocentio Secundo. 15*3. £ loannes Quartus. go. D
loanne Primo. 71. A loannes Septimus. 97. D
Leone Primo .24- A. &feqq. Leo Primus. 24. A
Leone Tertio. 2$. B. perplur.feqq. Leo Secundus. 2$. A 94. C
Leo Tertius. 2g. A. 32.B.& feqq.
Leone Quarto 23.A- &feq-S4>-A.t&feqq.
.
Leo Quartus. 22-D. 3^.^.5.42.5
Pafchali Primo . 5 5. B. &feqq.
Paulo Primo. 51. A Pafehalis Primus. $4. A
Sabiniano 84. C
.
Paulusl. $o.D. $2 A &feqq
Sergio Primo. 9 6. C PelagiusPrimus.76 5
Pius}. 63 £)
Sergio Secundo- 10%. A
Simplicio. 6$ D Sergius Secundus .107 5.108.
Stephano Sexto . log. C Simplicius. 6$.C
Symmacho. 68. £>. 69. &feqq. Stephanus Tertius, germanus Pauli Primi*
Zacharia 101.C. 102. A
. 103.5
Donatio Caroli Magni fa fia Bajilica Vatica- Symmachus. 68. D. 6g.B. C.70. 5.126.B
n<s. 142 B. Pipini eiuspatris. 143 D.Con- vide > Oratorium.
S. Eleutherius accipit epijlolam d Lucio Britatl-
firmaUo harum Donationum fa fia a Ludo-
uico Pio Imper. 144 ^ Othonis Magni. norumRege. 64.5
J44 B. Mathilda Comitijfe. 144. C Epifcopus S. Rufina quas difiributiones percfi
piebate Vaticana Bafilica in maiori hebdo-
mada
 da, tempore Romani authoris.. 134.5
ma Memoria item ex Prudentio. 127. A
Epitaphia per multa in veteri Bajilica Vatica- Eons in Atrio S. Petri > extruBus d S. Symmacho
na j videlicet:
Papa. 138.5. Alter ad ChrijmatzsvnBio-
Agabi ti Primi ■ 7$. C; nem. 138. D. Alter ante Bafilicam Vatica-
Agatbonis. 93 D nam .68. D. 138.D

Anafiasij Tertij. n$.C

Beda Venerabilis. 119. B G
RenediEli Secundi .9 A
BenediBi Tertij .11 q. A S,
BenediBi Quarti .114 C
fy Abinij Presbyteri corpus requiefcit in
Vj* Oratorio S. Mari# in Bajilica Vatica-
Bonifacij Primi. 72 C. 7 yB.&D na. 16.C
Bonifacij Secundi .78. A S.Georgij Martyris caput repertum tempore
Bonifacij Quarti. 8$. C.&D Zachari# Pontificis. 101.B
Bonifacij JJuinti. 87. A &feqq. Grcsci frujlra auferre conati corpora SS. Apo-
CedualU R egis Anglorum 11. C Bolorum Petri & Pauli i^.D.i^.A.C
Chriflophori Primi. n <, R . S.Gregorij Primi conjlitutionespro Ecclejia Dei.
Eelicis fhtarti 72. C
79. D. Priuilegium, conceffum Bafilica Va-
Gregory Primi 79. B tican# .81. per plur. feqq.
Gregory Tertij .17. A S.GregoriusTertins xdificauit Oratoriumfan-
Gregory Quinti 116 B B<£ Mari# in Bajilica Vaticana. 1$. A. Eim
HadrianiPrimi 43 C .
corpus vbi reconditum. 16.D. Eius Epita-
Honorij Primi .88 .D 8 9. D phium. 17. A
Innocentij Septimi. 70. B Gregorius Quartus Ec cleftam SS. Andre# &
loannisSecundi 74. B
•

Gregorij conjlruxit. 60.A. Ibi corpusfanBi

loannis Tertij. 77. B GregorijMagnitumulauit. B. 83.C. 106. A
loannis Qmrti .91.4
loannis OBaui. 113 A H
loannis Noni. 113.C
loannis Decimi. 114 B
loannis Deciminoni. 111. A
HAdriani Imperatoris memorial vbinunc
eft ArxS.Angeli. 139. B
loannisCardinalisBurgundi. ji.jB Hadrianus Primus <vbi requiefcat in Bajilica
Leonis Primi 24. B Vaticana ■> & eius Epitaphium, 43.5, C
Nicolai Secundi. 111 D Hadriani Quarti corpus in Bajilica Vaticana
Pelagij Primi. 7 5. D. 7 6. B requiefcit. 17. C. Eius obitus .21. A
Sabiniani. 84. C Honoriusl. conjlruxitinPorticu VaticaniBa-
SergijPrimi. 96. A Jilicam S.Apollinaris. 8 8. C. Portam Argen-
Sergij Secundi. 107. B team in Bajilica Vaticana confecit. 137.4.D.
StepbaniSexti. 109. A Eius laudes & epitaphia, 8 9- per tot.
?

Stephani Septimi. 112. B

Theodori Primi. 91. C 1
VrbaniSecundi. 90. C
Euariflus Pontifex titulos in VrbediuifitPres-
byteris .62. A
EugeniusTerUus vbirequiefcat. 16.D. Priuile-
IMperatores> & Regesplurimvijitarut.
Vaticanampietatis
cam i ? quiBaJi12.Cli•
ergo,
Indulgentia •> ftue remijfiopeccatorum antiqui-
gium abeo conceftum Canonicisfan&i Petri, tus concefta venientibus ad BaJilicamD.Pe-
17.D. Ejus obitus. 20. D tri. $.A
Innocentij Secundi fepulchrum vbi antiquitus
E pojitum. 139.C. Priuilegium conceftumabeo
Canonicis S.Petri. 153. B
Innocentius OBauus Villam Beluedere diBam
FhdericusSecundus ImperatorImperatoribus
omnes donationes a conftrmauit
Romana Eccleft#faBas. 144. D
ceteris in Vatican 0 adificauit. 123. Q. eiw obitus.
123. B
Eejlidies,in quibusSummus Pontifex antiqui- Infcriptiones vari#.
tus coronabatur. £ 1. B
1
Bonifacij Primi. 7 3. C
Eons baptifmalis extvuBus in
Bajilica Vaticana Conftantini Magni in Bajilica Vaticana.2-A.
q S. Damafi. 126. A. Ems vetus infcriptio.C. 14..A. Alia ex PuluioVrJino.2iD.129.C.Alia
X 2 in
 Adeoato Papa auBu & locupletatu.g2.C
in honor em eiufdem Bafilica. 6. D. Aliapro SS. loannis & Pauli d S. Leone Primo con-
Bafilicis Vaticana > & OBtenfi. 129, C BruBum prope Bajilicam Vaticanam .
^.loannis Primi . 71 • A 24 .A
Yelicis Quartiplures in Fcclejta SS. Cofm£
& Damiani. 71 • C. 72. ,4 J8
s. Stephani Catabarbara Patricia 7 in Vati-
cano a Leone Tertio conftruBum. 32. C.
>

Porta Argentea .137-A

AbHadriano Primo priBina obfruan-
Inferiptio yetus profonte Baptifmali extruBo ( ti£ reBitutum . 4S- B
dS.DamafoPontifice. 126. c S. Stephani Pontificis & Martyris, &fan-
Jo^e/ CW. Columna fecit Tribunam > <&* Hi Syluejlri Pontificisyd Paulo Primo adi-
ProJpeBum exteriorem Bafilica Liberiana. ficatum.S2. B. Ab Honorio Quarto con-
B. Anpatrocinatusfuerit eleBioni
5 3. Ale- cefum Monialibus Ciuitatis PraneBi-
xandri Tertij. s 3.
C na. S3. A
JotipiBura mufiuea, translata prim a Paulo
Quinto 7 deinde ab Vrbano OBauo.1^.1 A N
luftinianus Imperator munera mittit Bafilica
D. Petri -74- L>
tuftinus Imp. voti gratia multa dona miJitVa D Neronis sn Vaticano. 139. A
NAumachia140.
tican£ Bqfilic£ .68.B
epitaphium. 111.D
Nicolai Secundi
t NoBurna Hationes olirn in EcclejiafanHi Petri
Ceruarifolit£. i<2.A. Hodienon obferuan-
tur. xj2.c
LAmpades quot accendebant
Bafilica D.Petri
ris. 130. C.&
tempore Romani
7
132.per tot.
idie in
ur quotautho- Noruegia Regnum Sedi
rium. 14 9-b
Apoftolic£ tributa-

Lance £ > qu£ ChriBi lotus percufiumfuit 7 hi- 0

Horia. 120. B
LeBorium s. Petri > quibus infeBiuitatibus or-

S.
nabatur. 141. B
LeonisPrimi epitaphium.24..B.Laudes,6$.A ORatoria
S. Abundij
pe n Bafilica Vati121.
variaiManjionarij. cana,D.nem-Ibi
S. Leo QpartusjMooachus in Monafteriofan- fepultus fuit BonifaciusOBauus. 122.A, &
Hi Martini poji S. Petri Bafilicam. 22. D.
>

Pius dona 7 & ficra adificia > vide in verb. S.AmbroJij. 123. A
S. Antonini Martyris. 120. D. Pius Infcrip-
Dona, & verb. Fcclefta. Muros Vrbis re-
tio. 121. B
nouauit 36. D. MonaHerium S.Martini
rejlaurat. 42. B
S. Crucis > readificatum S. Leone Tertio.
a
S. Leonis Noni obitus. 20. b 29. A. conBruBum 'anteafuit a S. Sym-
macho. 12 $.C
s. Linus conBituit vt Mulier in Fcclefiam ve-
lato capita introiret. 61. A S. Gregory Pap£ > conflruBum a Gregorio
Luminum multitudo in rebusfacris indicatfum- Quarto. 60. A. 106. A
mamreuerentiam. 131.A. Vfuseoruman- S. HadrianiMartyris. 43. D
S. loannis adFontesy extruBum a S,Dama-
tiquijfimus in Ecdefia, etiam ex Apoftolo-
rum conBitutione. 13 3. B. D. Carmina de fi.126.4
EcclefiaBiCis luminibus # 134. A
S. Leonis y d Leone Quarto adifcatum; vbi
Pr£decejforum Leonum re-
eius corpus, &
M quiefcunt. 22. D. 43, A
S. Mari£ conJlruBum a Gregorio Tertio.
IS. A
B. % if Argarita Columna auBrix Mona-
JlVJL Berij SS. Stephani > & SylueBri in Aliud conBruBum $o.D.
d Paulo Primo.
f Campo Martio . $3. B
S2.D. DicebaturfanBa Maria in Ora-
torio. j 1. B. S3. A
S.Martialis an fuerit difcipulus S. Petri 7 an
\ verb S. Pauli. $8. A
SS. Philippi & lacobi Apoftolorum 7 vbifi-
turn. 121. C
Mathildes Comitifa Liguriam & Tufciam do-
nat Fcclefia Romana . 144. c
SS. Procejfo1 Martiniani, d PafchaliPri-
S. Matthia ApoBoli corpus vbi requiefcat in conftruBum. 54. A. s S- 0. vbieorum
mo

Vaticana Bafilica. 124. A corpora depojuit. 10s.c

M onajleriumfanHi Erajmi in Codio M onte ab S. Veronica dedicatumfuit d loanneSepti-
?
mo.
 mo. 119. C.IbiaferuabaturfanBifs. Su- Anacletus .61. C
darium > & ferrum Lance a, qua Chrijli
Anajlajius Secundus .67. p
latus in Cruce transjixumfuit, 120. A.B
AnaBaJius Tertius .iij.C
BenediHusPrimus. 77. C
BenediHus Secundus. 94. C
BenediHus Tertius .110. A
BenediHus Quartus. 114. C
P Allium
Quare Archi epijumptum
dicatuv fcopale quid Jit.orefan-
de Corp
Hi Petri, ibid. Ejus petitionis
7. B. Bonifacius Secundus. 74. A, 78. A
forma. 7. D. BonifaciusTertius, 84. D
In B. Petri Bajilica tantum 'uigilantur Pallia
Bonifacius Quartus .8$.B
Archiepifopalia. $.C.g.D Bonifacius iQuintus. 86. C
Panni lanei,
ex quibusfiunt Pontificalia, quo Bonifacius OHauus .12.2.R
ritwvigilabantur ad Corpus S.Petri. 6. A ChriBophorus Primus. 1l$.B
Paradifus in Vaticano, quis locus diHus. 66.B. Cletus. 61. P
A S. Symmacho ornatus. 69. C.Eius deferi-. Conon.9C
ptio.i^g.D ConJlantinusPrimus, 98. B
Pafchalis Primus in Pontificem eligitur, £4. D Deus-dedit. 86.B
Pius laudes, & munificentia erga Clerum > ponus. 93. A
&Pauperes. $4. C. $$.A, ViJioeifaHa fan- Eleutherius. 64. A
HaCxcilix. $6. C.Eiufdem Corpusinuenit. EuariBus. 61.D
57. C. Corpora SS. Procejji & Martiniani Eugenius Primus. 91. C
tranBulit de Ccemeterio S, Agatha in Bajili- Eugenius Tertius ,17. A
cam Vaticanam, io$. C Felix Tertius, Jiue fecundiim Honufrium >
Pafchalis Secundus recondidit in Oratoriofan- Secundus. 67. A
Hi Leonis Quarti Corpora SS. Leonis Pri- Felix Quartus. 71.B
mii Secundi > 111. IV. 22. D. Et fub Altare
Qelajius Primus. 67. B
S. Sixti > corpora eiufdem Sixti, & Fabiani GregoriusPrimus> Magnus. 79.A
Martt.& Sergij 11. 62. C GregoriusSecundus. 98.D
Pauli Diaconi corpus requiefcit in Bajilica Va- Gregorius Tertius, 99. C. >16. P
ticana, 16.C
Gregorius Quartus. 84.^
Pauli Primi Potttificis obitus ? & Epitaphium. Gregorius Quintus. 116. A
$l.A.&feqq. PLonoriusPrimus. 88. A
Petri Blejfenjis zelus pro iuribus Ecclejia Ro- Hormifda. 68. A
man a. 147-A Hyginus ,63. A
S.PetronillxEcclejia> Jiue Oratorium inVati- loannes Primus. 70. B
cano. $8.jB. Eiufdem Virginis memoria . loannes Secundus, 74. R
?8.C loannes Tertius. 76. C
S.Petrus ApoBolus crucijixus iuxta Terebin- loannes £)uartus. 90. C
thum N eronis, ex Romano authore. 139. A loannes Quintus .9$.B
Petrus AragonixRex in Bajilica Vaticanaco- loannesSextus. 97.Q
ronatur .10. A. Regnum fuum tributarium loannes Septimus, 97. D
facit Ecclejia Roman a .14 $.B loannes OHauus, ab aliquibus falso diBu$
pinea aneain Atrioyjiue Paradifo Bajilica Va-. femina. 113. A
ticana. 138.£) loannes Nonus .113. C
Pipini Francorutn Regis donatiofaHa Ecclejia loannes Decimus .114.^
Romana. 143. D.Eius aduentusin Vrbem. loannesDecimusnonus. m.B
14 9-P-, Leo Primus. 64. Df
Pontifexxquandopergebat adfanHum Petrum Leo Secundus. 94. B
in Bationibus quas oblationes percipiebat
? LeoTertius. 104.B
tempore Romani author is. 133 .A Leo Quartus. 22.0
Pontifices recenfenturt quorum corpora tempo- Leo Nonus. 108. C
re Romani requiefcebant in Vaticano;&junt Linus 61. A
.

iBi. Paulus Primus. 103. D

Adeodatus. 92. C Pelagius Primus. 7$.D
Agapitus Primus .7$. A Pius Primus. 6 3. C
Agatho. 93. C Sabinianus. 84. C
Sergius
 -

PoIonia. 147. Z>

Sergius Primus. 9$. D
Sergius Secundus. 107.5 Bujpa. 144. E>
Setterinus Vrimus. 90.4 Saxonia. 14 6. B
Scotia. 147 EE
Simplicius.6$. B.
Si cilia. 148. C
Sipnnius Primus. 98, A Suecia. 149.5
Sixtus Vrimus. 62. B
Stephanus Secundus,ftue Tertius. 102. C Tarraconenps Ciuitas. 14 $.D
Romanus author deferiptionis Baplica vete*
Stephanus T ertiusyfiue Quartus 104. A
ris Vatican a-, erat Canonicus tempore Euge-
Stephanus Quartus, vel Quintus, 104. B
Stephanus Sextus. 10 8. D nij Tertij, & Alexandri Tertij . 1 j. 5,
Stephanus Septimus. 112. 4 12 $.C
Symmachus. 68. D Romulifepulchrum vbiptum .139.4
Thelejphprus. 62. C
Theodorus Vrimus. 91.4 S

ViBor 64. C
Vitalianus. 91. Z) Baplica Vaticana conBru&a ex la-
Vrbanus Secundus 43. . D. pjdibusfepulchriRomuli .139.4
Zacharias 101.B
. Sergius Secundus inchoauit nouum adipciunt
Porta argentea Baplica Vaticana 9 refefta ex SS. SilueBri & Martini. 107.5. 108. A.
are ah Eugenio Quarto . 137. A Eiusepitaphia. 107.D. io8t B
Porta quinque Baplica veteris Vaticana > qua S.Siluefler Vrimus Baplicas D.Petri &D. Vau-
exiBebant tempore Romani authorise & eo- li eadem die confecrauit. 2. A
rum nominq. 136. B. 137. per tot. Addita SS. Simonis & luda Altar evbiptum in Baplit
fuit poBmodumfexta > tiempe PortaJanfta. ca veteri. 10 6.D

136. D S.Simplicj/ Pqpa memoria ■> feu Infcriptiones.

Procejjionis Cleri pro Jupplicationibus folemni- 66.4
bus a4Ed' Petri Baplicam 9 deferiptio. 9, C Sorrentalium Vrafefti merces in iufitia exe-
quenda. 13$. A
Stationes notlurnales in Ecclepa Diui Petri.
. j 152. A. Hodienon obferuantur. C
vadragepmali tempore Crux Sfati onalis Stationes diurnales ibidem. 1 $2.D
or ace dens populumfumebatur de S. Petri Stephanus Secundus vixit in Vontipcatu tres
Altari. 130. A dies tantum . 202. C. 10$. A
Stephanus Tertius •>frater Vauli Vrimi 9piecef
n pt Stephatio Secundo. 103.4
Stephanus Quintus pro Ecclepa pace pergit in
Eranciam ad Ludouicum Imperatore. 10 $.A.
REgna, & Vroui n ci
Anglia. 14.6. D. 147-5
a , Ecclepa Rpmana
olim tributaria > nempe: Multa dona obtulit Ecclepa fanffi Petri ad
Vincula ,'io^.B
Apulia 9 & Calabria . 148. C SS. Sudarium in Oratorio S. Maria 9 quod vo*
Aragonia. 14$.5 catur Veronica9 aferuatum. 119. C. 120. A

Bambergenps Epifcopatus. 143. a S. Symmachus Papa Baplicam S. Andrea ad

Bauaria multa loca. 148. B S. Petrum conBruxit. 68.D. Multaque alia
Bofina. i£i.4 Orat oria adipcauit. 69. C. ConBituit vt die

Capua Vrincipatus .148.D Dominic 0 diceretur in Mifa, Gloria, in ex-

Corpea Infula. 14 6. B celfis Deo 69. D. Paradifum in Baplica
.

Croatia, &Dalmatia. 145.5 Vaticanaextruxit. 139.D. 140. A

Dania .14<$.D
Euldenps Abbatia. 149. B T
QaUia .14.6. A
Hijpania .14$.1%
Hangaria. 148. A
Hybcrnia. 147. $
TArracona
p. D.
Ci u i t
data
d[Berengario
144.
as Eccl e
Comitepa Romanadono
Barchinonen-

Euptania .146.Q Templum Apollinisin MonteAureo .i.C

Noruegiq. 149. B S.Thelefphori Pap a memoria ex Tertuti.63.4
Theqdo
-fheodo Dux Baiaari# primus $fuis > orationis V
voto ,ad Limina ApoBolorum profeBus .

128 .D
Theodora AuguHa veneratio erga Bafilicam
D. Petri. 127 >C.
VAfa Bafilic# veteris Vatican# > a Gothis
intaftarefiituta. 14.C
Vaticanum quarefic diftum. j8 .B
Theodoreti Cyrenfis Epifcopi verba de fepul- Vigilius Papa obijtSyracufis. 21. D. Inferiptio
chro ApoBolorum Petri & Pauli .13. C in eius laudem. 21. C
Theodoricus Rex munera mittitEccleJiafanfti Vrbani Secundifepulchrum vbifitum in Rajili-
Petri. 68.C ca Vaticana. 43. D, Epitaphium.Wo. B.
Tituliin Vrbe diuifia S. EutriBo Papa. 6 2. A
ST! ■ . ...
•.

' -

C • 1

QVoniam autem poft hums facr# hiforia imprefsionem nonnullos inuenimus 9

qui publics dicunt hanc hiftoriam fuiffe Petri Mallij opus hums Baftltca Ca-
noma de qua loquimur, qui <vixit tempore Eugenij Tertij,
m

xandro 111. qui afiumptusfuit ad Summum Pomficatum anno Domini 11 59. Woi*
dicauit Ale*
autem dicimus hanc hiBoriam fuijfe firiptama Canonic 0 "Romano , qui tempore Ca-

leflini Tertij jloruit, ipfomet in h<zc *verba atteBante : Ego Presbyter Romanus huius
Saerofan [it 'Bafiltc# Canonicus fenbo ad poBeritatis memoriam: in fine autem Capi*
tult hac habet: fic uidi ( ubt loquutus cB de ceremonia Pontificis in benedicendo, <%'el
confecrando pallia ) tempore Domini Caleflint Tertij Papt fieri, fic etiam fecundo an-
M eiufdem Pontificis,indittione decima, menfis Alartij die 3 o.qux fuit tunc Feria fP

cunda ante Pafcha: creatus autem fuit is anno 119 i. Itaque maxima differentia
eB inter fcriptionem Rpmani,(^p Mallij, qui fuam hiftoriam AlexandroTertio diea*
tarn,Jcripfit circa annum i 15 9* At Romanus fuam, tft ipfi fatetur ad poBeritatis
memoriam, exarauit tempore C tie Bint Tertij currente anno 11 91, pro qua ^veritatc
lege IPlatinam in <vita Alexandri Tertij, CdeBini Tertij, (fiy qua praterea habet:
Ciacconius in <~vita Eugenij, alexandri, (eft1 CAeflint Tertij, (ftp omnes authores, qui
de T/ita, geftis Pontificum fcrtpferunt, <vt nihil fit tertius, quam hiBoriam hanc
non
efie Petri Mallij, quod quidam falsi exiftimant j fed Canonici Romani 9 quoA
nos <vere affiritnus, (ff hoc fatis *
 I V S EPISGOP V
Seruus Setuofum Dei. Adperpetuam rei memonam.
$
^ffcdmfna'plo^abanw/8 effic"'vt w* maximc p9tfpitu(» Beimmemorabiles. perplejti erreris ealigine fenfim obduftx, in granite
tenebrofis illis fxculit acciderant, quibui
§. i. Quogeoete affefta facrofaafta Ecclelia noftra Laterancn. poll tot infignet ruinac > quae ei
pleitqutf omnes Rom. Ponrif.aut Religionisliudio > aut compoaeadaipacis gratia* autbellornm periculo, longe ab Vrbe> fep®en.m_i
in Oaliijs agebant> defum.na quoque.uric fui >& honorispraerogatiua perpcram laborauit. Etenim longo poftinterualio , auam fel
xecordat Leo Papa Quartuj parta dc Saracenis fpe<2abii. vifloria» Vrbera fuicnominis * pratfidiumque ad Vaticanurn ftatuerat, cam reduces
de.nccpsronr.in alijs. atqtjf ali/s Vrbis Ecclefiis vtiCuiqu?tutumaut coramodum twt coofiderent, prxdidh Ecclelia. ex tarn mukls di-
reptionibus, quafi folitudinefafta, Sacersiotes Bafilicx Principis Apoftoiorum cum parilij vetuftatis gloria > turn nomine . dc dienitare illu.-
llres» Be infignesab ea terum commuratione .prsdidtumfibiiui nisi lint vindicare.
§, a.Quam rem nan ferens Gregorius Papa XI. qui etiam tunc Auinioqeledebat, vt omnem dubitationem eximiret, declarauit, &rf.fim-
uu» predidam Eccleliam Laterancn. prxcipuam Sedem luam di<3* Bafilicx, acceteramtn omnium Vrbia. & Orbis ficclefiarum maximum .
fupra illaa omnes locam tenere . ' lu
y j. Seddifti Sacerdotea translate inde prorfiisPontidcnm domicllio > elatiores quandocumque res tulit audentius inftiterunt, donee Pine
PapaQuartusaateceirornoftermeifitocommotus^uodinelen eonuentu dc fuppiicatioaibu.restutbe intercederent, moieftxaLedSemto
yoiens. caufam vniucrfam diledo filio Magiftro Franeifco fermen® cSJrum Palarii
nesficccnt,, hoic tamen coptrouerfix fine*conft.tucre
Apoftolic. Aud.toricommifitaudiendam>Be omniapellationeprscifrpenitusterminan. Qiji vocatis vcrirnque Capitulia, ia ipfaea^fa
ptocedenc, defin.tma feftmtu ex communi ahorum d.fh Paiati, Auditomm confilio nuper proiata. deelarauit. ius prxcedendi & m-S
S
tiuam honoris, locJque noMfiunac fuprem., etiam fupra canonicoc, beneficiatoc, clcrum , Be perfonas prxdiftx Bafilicx io pro
fclemnibus, &d«cret.s, cetcnsqueomo.bu, adl.bus. publics & priuati,. ad eanonicos, beneficiatoc , S
omninopertinere. Qu.n et.amperpetuofilent.ohu rebus iropofito, res iudicata ita execution, mandata eft, vthabitispoftea c!ed Conuen
ipftobtiSinf. ' ®mn Pisdiftx Ecclefis *-«e«aea. f»P«mura ib.locum etiam fupra omnem cieru mdtftx Bafilicx r2
Quocirca nOs tuendi iutisftudio, hancfenttntiam aVque dec^tationem & definitionem , & litterac prxdifti Gregorij Papx,& one-
$.4.
tumque inhttetis ipfis contmentM. Motupxopno. cettaque quam habemus prxdiftorumomnium feientia . auftoritate Apoftolica tootob^
musifcconfitmamu..deque Ap.ftol.cxpottftat.splen.tudinefupplemucomnes Bequofcumqueinris,dcfaftidefeflus. fiqu in proceffu&

f;3s:."SSSsr

Decernentesficinhis ,8c alijs omnibuifupradiais, pereofdemIudices.Seauofni..lir.. ». „ . ..

§.7

ligeritattentari, nonobftantibuscontrarijsquibufcumque. d f»rus^'lcui??ae

rerpretandi facultate penitus adempta vbique iudicati dcbcre >ac irritum & inane auicauid
l e cusperquofcunquefci e al,t
nter vel rodi candt &eon-
iguoranter in-
8. Volnmusautein, vtpralentesinCancellari* Apoftolic® Iibro.aDneflsm i -r
§.
Un,3ue exemP'4 Hoiarii PU-
»

biici manu.de Prxlati ecclefiaftici.eiufue Cutixfigilloobfign.ta.eamaeni iliamomnin«^i ™ ® • i"''.u

faciaat> qaod ipfxmct pixfencct fa*crent> fi effcac exhibits vcJoftcnfx mnmofidem mmdiciofic extraillud» vhique locoruni^
AAwrt,. ma .

prxfumplerit. indignationem Omnipotent., Dei. "bStK Pauli ADoftolonim eiu."TJ* V"*utti>hoc

fentaie
,, Dat, Ro^iaEapudS,Pett«ro > ia. Calend.Iaouatij. Anno Donpinitibs.
Pomificatus noftri anno ^ "oucru incuSjtuav»
jEgo Pius Catholic<eBcclefta Epfcofus.
Declaratio raphiac Bafilics veteris S. Petri m Vancano, facrorumque sdificio-
rum
prope illam condruclorum.
i A LTARE maius,vbi ApoftolorumPetri&Pau- Duo altaria SS.NN. aulie, 8c moenia multiplicis ordinis, a Leone x. ad
66 Akare B. Maris & ss. Francifci, 6c Antonij de Padua Meridiem Capeila Pauii iij. & ad Aquiloiiem^
X \ li corpora requiefcunt.
2. Confeffio Beati Petri ab Anacleto Papa exornata,Ro- a Sixto iv. ^ amplilsima Summorum Pontificum Cubicuia .

manorum Pontificum fepukura , vbi fumuntur^Pa!- 6j Sepulchrum Sixti QuirttiEaeum elegantifsimmn. 123 SepulchrumBenedidii iv.
liapro Archiepifcopis in fignum plenitudinis Pon- <58 Sepulchra Iulij ii. 6c Fatij Sandiorij Cardinalis. 124 Porta fandfa,qu^ vigefinio quintolubilei anno per R«
tificalis officii. 69 Sepulchrum Franciotti de Ruuere Cardinalis. 1 manumPoncificetn aperitur 6c clauditur.
Subquibus funt fepulcra
3 Solium Romani Pontincis. ; ss.Pomt.Lini,Cleti Ana 70 Sepulchrum Carols Cypri & HierufalemRegins. 125 Sepulchrum loan. ix.
) cletijEuarillijThelefpho- 71 Sepulchrum Bernardi Heruli Narnienlis Cardinalis. j 126 jPorta dicla Guidonea,fupra quam olim eranc appen<
4 Subfellia S.R. E.Cardina- ) ri,Higini,Pij,Elemherij, 72 Sepulchrum Stephani Nardini ForoSiuienfis Cardin. fa multaru]vidtoriarum infignia.
jjUmB ' Vi£lor:s,etIo.Pnmi. 73 Altare s. Thorns Apoftoli, ante quodfunr fepulti Io. 127 Sepulchra Stephani v. 6c vi.
5 Duodecim Columns elegami/fims frontem maioris Podius Epifcopus Bononien. & Mat-tiolu-s de Lam- 128 Porta Romana, fupra quam funt appenfa: vedles Por«
alcaris compledtentes, & fandia fandlorumjconfti- tarum Tuneti a Carolo V. Iniperatore mifla:.
pugnanoPlocen,Epifcopus,& Francifcus Barthelai
tuentes. Molopotanien. 6c Petrus Lundhus Epifcopus Gae- 129 Sepulchra Benedidii iij. 6c Io. xix. 6c JBulIa centefimi
Candelabrum eximiusn pro Cereo Pafchali.
6 tanus.
quoque lubilan anni a Bonifacio viij.
7 Suggeftum marmoreum ad Euagelium decantandum. 74 Fons Baptifmi & fepulchrum Innocentij vii. 130 Porta Meridiana ohmargenteaab Honorio Primd &
8 Olim altare S. Sixti Primi a Pafchale Secundo. 75 Sepulchrum Petri Fonfecs Lufitani Card. & Nicolai Leone vij .nunc amea ab Eugenio iv.
9 Altare de offibus nuncupatum a Francifco de Tibalde- Vicecomitis Mediolanen. 131 Valuse aenea: antiquifsima:.
fchis Cardinali. 76 Sepulchrum ArdiciniluniorisNouarien. Card, della 132 Olim fepulchrum Sergij Primi, nunc adeft lapis nu~
io Oftiolum ducens ad oratorium poft Confefsionem. Porta. midicus, cui infculptum eft epitaphium fepulchri
n Alcerum oftiolum praefaci Oratorij, vbi ofla plurimo- 77 Sepulchrum Ardicini SeniorisNouarien. Cardinal. & Hadriani Primi a Carolo Magno cditum , ex prio«
rum
congefta Tunc. Theobaldi deRubeoMonte
Arehiepifcopi Bifun. ri loco tranflatum.
12Sepulcrum marmoreum N. 78 Sepulchrum Chriftophori Moroni Epifcopi ifernien. 133 Porta Rauenniana,fupra quam funt appenfa infignia s
13Porta Templi ad Occidentem. Card. & catena Portus Smyna: a Sixto iv-
14 Oratorium S.Lconis Paps, vbi funt Corpora ss.Leo- 79 Sepulchrum GregorijV. 234 Tabula: marmorese , in quibus funt infcuSpta nomina
num Primi,Secundi,
Tertij & Quarti. 80 Altare S.N. oliuetorutn &fundorum a Gregorio Papa pro lumi
15 Oratorium s. Hadriani Primi Paps. 81 Sepulchrum Pij Tertij, ante quod eft fepultus Franci- naribus
Templi.
16 Sepulcrum Vrbaniij,Paps. feus Bandmus Picolomincus Archiepifcopus Se- 135 Sepulchrum Nicolai Papse I.
17 Oratorium s.Maria de Cancellis a s.Paulo j. Papa. nenfis. 116 Locus fepulchri Gregorij Primi olim .
18 Sacellum s.Maria: a Io. Caietano de Vrfinis Cardinali. 82 Olim Sepulchrum Pij v. & Sixti v. 13 7 Porta iudicij, per quam defundti inferebantur*
19 Porta ad Meridiem,vbi multa Pontr. & Cardd. fepul- 83 Olim Sepulchrum Hadriani vj. nunc Iulij iij. 13 8 Sepulchrum Ioannis viij.
cra_s.
84 Sepulchrum Pij ij.ante quod funt fepulti Pius ij. 6c iij. 139 Sepulchrum Ioannis xiv.
2,0 Oratorium ss.Procefsi &c Martiniani a Pafchali I. 85 Altare^. Gregori) Paps a Greg. iii;. fupra quod eft 140 Sepulchra Ioannis ij. 61 iii.
21 Sacellum s.Catherins pro Cardinali Tyburtino. caput s. Andreg Apoftoli a Pio ij. 141 In hac parte porticus templi funt fepulti muki fum«
22 Oratorium s. Mauritij, ad quod 86 Sepulchrum Agnetis de Columna Honorati Gaecani .mi Pontifices fandtifsimi.
Imperator 6c Im-
perarrix ab Epifcopis Cardd. bencdicuntur,& in_s vxoris. -
142 Sacellum principalefecretarii, vbi translatafuit Imago
brachio dextro oleo facro vnguntur 87 Olim Akare ss. Laurentij & Gregorij a lacobo Gae- B.Maria: didia de febribus & fepulchra Benedidii j*
antequama
Romano Pontifice coronencur. cano dc Scephanefchis Cardinali.
143 Akare s. loan. Baptiftx translatum de familia Vrfino-
23 Altare s. Silueftri Paps, vbi Vigilij, &c Hadriani iv. fe- 88 Akare S. N. nunc Columna Santia translata. rum.

pulchra. 89 Sepulchrum Gregorij xiij Sc Gregorij xiiij. 144 Akare s. Scbaftiani a Chriftophoro de lacobatiis.
24 Altare s. Bartholomsi. 90 Akare B. MariSjUnte quod eft fepulchrum Bernardi- 145 Akare S. N. 6c fepulchr. de Perbenedi. Card.
25 Columna fandia vua ex 12. Salomonis Templo
e ni de Cruce Epilcopi Nouocomenfis,iuxta quod 146 Akare ad quod fuic translata Imago B, Maris ex in=
z6 Akare s. Anc. ab Antoniotto de Pallauicinis Cardi- fuere translata ofla Califti iij. Alexandri vi.de Vrba- tercolumnijs Porticus.
nali. ni vi.& demum fep. Vrbani vii. 147 Aditus ducens ad Porticum «
2-7 Altare s. Lucia: Virgiryis a Gregorio Primo. 91 Olim Altare s. Trrdentij Mart. Nunc iapis_,fupra quem 148 Altare S.N.
Altare pro mortuis priuilegiatum • piures San6b Martyrium iubiere . 149 Akare olim s.Maris in Turri,vbi eledius in Imperato-
rem a Canonicis Sandti Petri rccipitur in Canoni-
29 Altare trium Regum Magorum . 92 Olim Altare s. Antonini Mart, ab Odone Lotta de_^
30 Oracorium s. Io. ad fontesa Symmacho Papa. Amatefchis,nunc lapis,fupra que fucrunt diuifa ofla cum,& in ftatrem.
31 Fons Baptifmi a Damafo Papa verfibus exornatus. ss.
Apoftolorum Petri & Pauh,a B. Silueftro Papa. i
50 Palatium Archipresbyteri Bafilica:.
3 2 Altare s. Ioannis Euangelifts a Symmacho Papa. 93 Akare S. N. 1 51 Turns Campanaria.
3 3 Altare B. Maris Virginis. 94 Sacellum s. dBgidij Abb.a Io, Tomacello Comite Io- 152 Tres ports olim series,in quibus erant infculpta no-
34 Akare s.Anns Soc. Parafrenariorum S.R.E. Cardd. rs Bonfl.ix. minaRegnornm,Prouinciarum, Ciuitatum, &ln-
35 Oratorium S. Crucisa Symmacho Papa. 95Sacellum s.Nicolai a Nicolao iij.vbi d. Nicolai & Ho- fularum Sedis Apoftolics.
36 Porta ad Occidentem. norij iv. acFrancifci Buccamatij Card. fep. 153 Altarias. Andres, vbi futMtni pontifices folemnia^
37 DuoSacella antiquifsima SS. NN. 96 Akare Capeils Gregorians, vbi eft Corpus s. Greg. qusdam peragebant.»
38 Akare B.Maris & akare s.Gabinij Mart, a Greg- jij. Nanzianzeni a Greg. xiij. translatum.- 154 Akare s. Angeli 6
qus Eugenius iij. in vnum reftituic, & Innocentius 97 Altare s. Iacobi Apoftoli ab Ant. de CaluisCard. 155 Altare S. N.
viii. exornauit plurimorum ss. reliquijs recondids. 98 Akare s. Hieronymi. li* Tranfitus-.
39 Chorus, fupra quem etat Organum . 99 Altare s. Anguftini. 157 Altate Saluatoris didlum de Abundantia,a Thorns
100 Akare s. Ambrofij. de Vrfinis Cardinali ,& Neapolione Comite
40 Altare s. Paftoris ab Vrfo de Vrfinis Cardinali.
41 Parietcs veteris templi partem a nouo diuidentes. 101 Akares. Martini a Io. Epifcopo Hoftienfi Card. Vi- nupelli.
At Altare ss. Procefsi & Martiniani ex priori loco cum_s uarien. 158 Sacellum Beats Maris Annunciationis a Maria do
ftacua snea s.Petri translatum. 102 Akare Agaths nunc fepulchrum Marcelli ij.
s. Comicibus.

43 Altare B. Matis translatum . 103 Akare s.Lucis translatum 6c fepul. Innocentij: ix. 159 Sacellum S.N. multorumque nobihum fepulchra.
Sacellum ss. Apoftolorum Simonis & Iuds, vbi fan- 160 Ohm Sacellum s. Petronills Virginis filis s. Petri V
44 ,104 Sepulchrum Nicolai v. translatum •
diifsimuin Euchariftis^acramencum honorifice cu- 105 Akare s. Marci translatum . Ludouico RegeFrancorum dotatuin , vbi erant fe-
ftoditur. iod Sepulchrum Pauli ij. puks Agnes henrici Secundi,6c Maria Thermamia
45 Olim Altare ss. Apoftolcirum Philippi & Iacobi. 107 Olim Altare s.Abundij Manfionarij Bafilics, poftea_j Honorij Imperatoris Vxores.
4<5 Fontes aqus benedidis,& Altare B.Maris Virginis ad Leonisx. dcPij iv. fepulchra. 16 1 Sacellum S. N. vbi ofla e diuerfis
fepulch. eruta Conge-
Columnam ad dexcerain
templi. 108 Olim adieus ad Ecclefiam s. Vmcerttij, nunc Sacellum fta funt, de quibus 6c ab'js late in libro dicetur.
47 Sacellum s.jBouifacij Mart, a Bonifacio viij. Innocentij viij. translatum, vbi omnes rehquis 162 Tranfitus ad alcerum
templum .
48 Altare mortuorum priuilegiatum, 6c fepulchrum Leo- templi. 163 SacelHm S. N. vbi congefta funt ofla veterum fepul*
risix. 109 Sepulchrum Innocentij viij. translatum. chrorum.
49 Altare s. Antonii Abbatis,&s. Anns. 110 Olim akare s.Laurentij,nunc fepulchrum marmoreum 164 Akare s. Ioannis Chryfoftomi Arehiepifcopi Con*
50 Akare s. Vincislai Mart. Regis Boemorum , arque_? transiatumN. Sum. Pont, ftantinopohtani.
s. Erafmi. in Sepulchrum Aloyfij exfamilia RofsiorumCardinalis, 155 Auls fanciimonialium iugiter DeUm laudantium^ do
51 Altare s.(Martia!is a Neapolione de Vrfinis Card. & poftea Pauli iv. quibus, dcalijs rebus in libro dicetur •
Vannotia de Sabellis, vbi cum fuis maioribus re- 112
Sepulchrum olim Franciotti de Vrfinis Cardinalis. 166 Tranfitus.
quiefcunt. 1 r 3 Porta Parixila olim. 1
£>7 Sacellum S.N. vbi eft fepultus Oddo Ianuenfis Epl^
52 Akare S.N. 114 Altare olim Oratorij s. Maria: ad Prafepe a loan. vij. fcopus Interamnenfis.
53 Sepulchrum Pauli iij. eximium ab Alexandro Farnefio nunc Porta Sandia. 1 <58 Sacellum Sandtorum Lamberri 5r Seruatij d Georgi®
Cardinali. de Csfarinis Canonico ad quodfuit iranslatuiro
115 Altare vukus fandti,vbi fandiifsitnum Sudarium , quo ,

54 Akare Sandtifsimi Crucifixi, vbi eft corpus s. Petro- D.N.Iefus Chnftus ante paisionem faciem fuam corpus s. Ioannis Chryfoftomi, & eft fepwlchrum_s
nills. excerfit, & Lancea, qua eiufdem D. N. Jatus aper- omnium Canonicorum Bafilics.
5 5 Sepulchrum Bonifacij iiii. & ftatua equeftris Roberti turn fuitjCurtodiuntur. 169 Sacellum S. N.vbi conferuantur fedes fiue Cathedrd
Malatefts. 116 Pinea a:nea lpeciofifsima a Symmacho Papa . s. Petri, 6c culcitra fiue
ftragulum ss. Martyrum.
56 Akare de Perreriis,vbi fep. Petri Raymundoz Hicro- 117 Fons magnusa:neuspro Peregrinisa Symmacho Papa. 170 Sacellum & fepulchrum Califti iij. & Alexandri vi«
folym. Hofp. Magiftri. 118 TresPorta,fupraquaseft reftitutade nouo Nauicula 8cquorunda Oatdinaliu, multorumque noblium*
57 Altare S.N. Principis Apoftolorumfludtuans ex mufitio elega- 171 Obelifci Csfaris in medio Circi, Caij 6c Neronispri*
58 Akare Beats Maris ab Eugenio iiii. & Petro Barbo tflsimo opere Iocti, impenfis IacobiGaetani Car- msuus locus.
Card. dinalis de Stephanefchis ohm Canonici. 171 Sacellum B. Maris de febribus,ante quod funt fepulti
'59 Sepulchrum Eugenijiv. .vbi oifamukorum funt con- 119 Paruula cedicula mukorum Sandiorum reliquiascon BarthoIomsusMarafcus Epifcopus Caftellanus, 8c
gefta. tinens. Iacobus Breuccietti Epifcopus Nucerinus .
€0 Akare Marci Euangelifts a
s.
Paulo ij. 120 Sepukura HonorijPrimi, Othonis Secundi,& Placidij 173 Sacellum S. N. vbi erac fepulchrum Hugonis Lingle?.
61 Akare s. Nicolai a Nicolao v. & V alentiniani iij. Auguftorum Caflarum. Nicofiep .Regni Cypri Camerarij.
61 Akare
Blafij a Poncello de Vrfinis.
s. 121 PortaPalatijalulioij.reftaurata. I 174 Sacellum Sandtifsims Trinitacis & ss. Coftns &Da»
53 Sepulchrum Vrbani vj. 6c mukorum Pontificum. j 12Z AulaRegiaSacriPalatij jiuxtaquam ab Occident^ | miani^vbieft fepulchrum BeacficiatoruiB 6i Clerfl
64 Akare Annunciationis B, Maris Virginis. eft CapellaSifti iv.ad Onentem, facri Conciftorij | cotum Bafilics.
Sacrosancta Evancelica HISTORIA dicente Qomino Petreamas me
Pasc e oves meas in candido marmore excvlpta svpra valvam templi inte rivs
in medio ins criptionvm Pavli v
et^ ^Vrbani vii! ab InnocentioxPqntMax'
c ollofa
^ cata;

nnocentivs x
Pont- max-

<07.
STLGIVM DIVI
WLVS V".
PONT.MAX.MVNIFIGE EXXRW1T
AB
VRBANOVIHPONT.MAX ADDITIS A
ORNA
j||\ MENTIS c- -

i'l'V' «

'! MVP

WVPtTnajponbLULj-

Scola.-mo.ckilatorictj>aJ, ioo<
\
 - * - - V

* a * •
'<• : . *

m
i f SI
{fif

^a^^^-^B^ac^tr<iiiffrairi«TrTrrTr'r--
 •
^ ^ ~ ^ ,

« « *. - ~ » - ✓-. r>

- _ , -.
4 M1* *C
ARA MAXIMA 5VPRA SACP AN€TVM CORPVS PjRINClPI
AP 0 S TOLORVM IN MEDIO TE MP LI
SV MPTVOS1SS1MO CIEORIO ANEO AVAO
VE.RMICVLAT O AB VRBANO VIII.P ONT. MAX'.AC SACRO CONFESSrONARIO
VAPIIS
ERETrosrSQJTE LAPIDIBV5 A PAVISO V.PONT. MAX-EXTRVCTA

*«r nift itiini n ■ nt« r»tr» '•*» i "rfnk;« • >• -~^w ■ ^inTri
SECVMDVS AN GVLVS VERONICA CVW: SVA S.tATVA SVPE&lVS EST LQCVS VBI VtDETVR ADTCVLA IN QVA SANCTIS S IMA
tni nrii^vxpt rvraao cohservatv-r et iniercas- ^acellvat SVBTE-rti a wk \ry

aaiefc30Ljfi:j|[ j 11JOE

r iff '' - — »- 4- «• V LS WlltSI / ,

custochret Vro&nu-s , Octcvuus I>ont.Nuix., tcrndz
ruudt afmrw lubtlei-1 6
 ' r

1 K •

BB
m
!i.
i
i •

1
Ji
1
; 1
, M
i

. ;1 : .-V- %

V '
.'

- • ' f
i
-
.
' ■

'■i n

- • ••«

WtBBEk.
RTIVS
,SMEPFh rrXr9,s7-AXT'>'' IMPERATOR1S CVM SVA STATVA SVPERIVS EST A.DICVLA VBI PARS CRVCIS Dni
% ■ .

^NRI tE^^XPI VENERABILITER C ONSERVXTVR ETT^ INFEJRIV S S AC E LJLVM S VBT ER RAN E yM •

niuuHiiuiinm'uHl
_

mmmufi
romWWfMHiW

uiiniiiiiiiiiMiMMiMi!iiiniM?iitiipf;Mpi(:!MM»infnwnunwHiiiiiiii)ii nnfi)MiiMnin!iniiniiMfnnK.7n»iiiimmiMinmiiiwniiiniMriinM»nn(niiii'iii>ii!H)inimm'i'itniMiMiinimiiii)iiing

mttNmmucntt<mfnrnTnrmniwiwrnftTKnmmffiTn%nmTnrifflKtinnfl^

^mmyup.:
:H«iiiiiiuihiuiiiiiiiiiii
luui^; lawJ

Partem Crvcis qvamHeleNaImperatrdc e in £alvario

Vrbem avxit Vrbanvs viiIpme SessorianaBasiuca desvmptam
addit is Arakstatva hic in Vaticano OONDITORIQ COLLOCAVIT-

rrrrrrrrrvrrrrrmmrrm

t|i|i!lliliiiwi.iimim'iiimiiiimumimi
biiiriiiirpr'Rinnirrif'fiiM'i;' ITIIIWII

sS'HELENA
imperatru

imBTWHIIWfff:

ItftfWffi ^miUiiii»iutumuuuuuuunu>uu(uuiumn>nnnnninvi^mnk
irtwrnm

mmumm&imsgM/i uWMMlWWMmsiiti MifflauiisuiM

 LOJSTGINI LANCEAM Q\AM INN'OCENTIVS OCTAWS PONT-MAX. A BAtAZETE TVRCABVM. TT
RANNO ACCEPIT VRBXNVS OCTAWS STATVA ACPDSTTA ET SACELLO SVBSTRVCTO IN EXORNATVM

00E5
-\

tf.

P m

i mi \
•
wB

0%
1
 0

PRIMV5 ANGVLVS D1VI ANDREA. APOSTOU VB1 CONSP1CITVR EIVS STATVA ET SVPRA AED1CVLA IN Q\A CONSERVATVR CAPVT IPSIVS APOSTOU
. ET 1NFER1VS SACELLVM SVBTERRANEVM

e^l4U44Htj|llllllillHIEllllHllHiii|IM^i^l<^
mmunnKHnnii ..,iillwHvL

w\\v WW w i n m i Vd 11 n i '■ i n n 11! u 11! 111 g i

(fTHA rfFN rfK tfTA

;Mi'iiHnvimifmiM>l.MlHil<li,iiTi\>i M1HI <iTTrn?ffi1"i nTPTpT'Tri

'.v.sv,•,.

LllillijlUtiitUl
'\M\v\\^VVS '\\VV-UV^VV-U--'-VU--UjUL''XvX

S ■ ANDREA CAPVT QVOE PIVS SECVNDVS EX ACHA1A IN VAT ICANVM AS-

PORTANDVM CVJRAVIT VRBANVS VIlL "NOV1S HIC QRNAMENTIS DECORATV.M
SACmSQVE STATVA AC SACELLI HONOR1BV.S COLI VOLV1T

''BHT1'"' "*1 j I ""'"llinH'HTTTmwr,

|imi|i|l'iMiiri"H<iimiuiiw ~
ill'III ll * i

ir
jrrrmn"l'l'n'T'H "MinffWfl'HH"! niniH'HT»Hf!»lH "i-;nri8

S ANDREAS

■Bii-'111 i1
hMuMi11nM11im ~i1111hijmilnitiluttflsifeBR*1'11'''' i|MIimii 11*17^?^
Vf ^ f iv f V'///! v."ly/, M > (i / ^7; v, /o /: / / o//

iwag?

WS^a^.it^iUUuiiuuuUlUUUtUtu-uauuu^

>///////////</!'» !>UUy\uA w/ii/ii C/ /<!■»» uu\w\vyj

a^^m'lijliil''"''X|'"';til'il '»||'t»»'i'>'»»'|>yj<»»'tft»t»»t,«'»»'t'iii'iJ"'W"»i'i^»»»'fl■'i.in|n"i»'),'i7iiii/i'I|iit'li(;ui»f|"'n")»i|i"")rr)iii|i,Aii>':"»"i""»'""'|i.i'tnii>iii|iii'l.i^i»>ii.iiiiiinlifi»iiii|iiiili^
pMjyjfljlllililllllllillllllliilMilllllililiii^