Social Cognition ‫دو ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

Vol. 5, No. 1, (Series 9), Spring - Summer 2016 1395 ‫ ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‬،(9 ‫ )ﭘﯿﺎﭘﯽ‬،1 ‫ ﺷﻤﺎره‬،‫ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬

(SCL-90-R) ‫ﻧﺸﺎﻧﮕﺎن رواﻧﯽ‬
2
‫ ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‬، ‫* اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن‬
.‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز‬،‫ داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و روانﺷﻨﺎﺳﯽ‬،‫ داﻧﺸﺠﻮي دﮐﺘﺮاي رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬.1
.‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز‬،‫ داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و روانﺷﻨﺎﺳﯽ‬،‫ داﻧﺸﺠﻮي ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬.2
(95/02/01 :‫ ـ ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش‬94/11/22 :‫)ﺗﺎرﯾﺦ وﺻﻮل‬
The Investigation of Facial Affect Recognition in People with
Psychological Symptoms Based on SCL-90-R Scale
*
Elham Mosavian 1, Seyedeh Freshteh Nejati2
1. Phd student of Clinical psychology, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University.
2. M.A in clinical psychology, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University.
(Received: Jon. 15, 2016 - Accepted: Feb. 10, 2016)

Abstract ‫ﭼﮑﯿﺪه‬
Introduction: Considering the importance of facial emotion ‫ در راﺳﺘﺎي ﻧﻘﺶ ﮐﻠﯿﺪي ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎنِ ﭼﻬﺮه در ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺗﻌﺎﻣﻼت‬:‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
recognition in social interactions and the conflicting results
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺤﺪودي ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬
of the previous studies that have evaluated the emotion
recognition in healthy individuals with psychiatric symptom ،‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه را در ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮدهاﻧﺪ‬
distress, the present study aimed to investigate the ‫ﻫﺪف از ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﯽِ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ‬
relationship between facial emotion recognition and
.‫ اﺳﺖ‬،‫ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪه‬SCL-90-R ‫اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﻣﻘﯿﺎس‬
psychiatric symptom distress as indexed by the SCL-90-R
scale. Method: The sample size was 60 that consisted of 31 ‫ ﻓﺮد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ‬31 ‫ ﻧﻔﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬60 ‫ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‬:‫روش‬
subjects with clinical symptoms and 29 healthy individuals ‫ ﻓﺮد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺪون ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه‬29 ‫ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ و‬
as the control group. The Symptom Checklist-90-Revised
‫( را ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ‬SCL-90-R) ‫ ﻧﺸﺎﻧﻪاي‬90 ‫ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه‬.‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺳﺖ‬
(SCL-90-R) Form was chosen to determine the level of
psychiatric symptom distress, and the facial emotion ‫ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در‬،‫ ﺳﻄﺢ ﻧﺸﺎﻧﮕﺎن رواﻧﯽ‬‫ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
recognition was examined by 42 images of facial emotion (1976) ‫ ﺗﺼﻮﯾﺮ از ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﻫﯿﺠﺎنِ ﭼﻬﺮهاي اﮐﻤﻦ و ﻓﺮاﯾﺰن‬42 ‫ﭼﻬﺮه ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ‬
picture (Ekman & frieze,1976) that measured 6 different
emotional states (sadness, happiness, fear, anger, disgust, ‫ ﺗﻌﺠﺐ( و‬،‫ ﺗﻨﻔﺮ‬،‫ ﺧﺸﻢ‬،‫ ﺗﺮس‬،‫ ﺷﺎدي‬،‫ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ )ﻏﻢ‬6 ‫ﮐﻪ‬
surprise, and the neutral state). Findings: The results of :‫ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬.‫ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‬،‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ را ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮐﺮد‬
data analysis indicated that the participants with depression
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
symptoms had difficulty in recognizing disgust, happiness
and neutral state; however, the participants with anxiety ‫ در‬،‫ ﺗﻨﻔﺮ و ﺷﺎدي ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺿﻌﯿﻒﺗﺮي داﺷﺘﻨﺪ‬،‫در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ‬
symptoms had better performance in recognizing fear. ‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻬﺘﺮي در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﺗﺮس‬
Conclusion: The findings indicated that different
symptoms, which are due to different underlying
‫ اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﮐﻪ‬:‫ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‬.‫داﺷﺘﻨﺪ‬
neurobiological and cognitive functions, influence emotion ‫ ﺑﻪ‬،‫ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﻧﻮروﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽِ زﻣﯿﻨﻪاي ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‬
recognition in different ways. .‫ﺷﯿﻮهاي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‬
Keywords: Facial affect recognition, Psychological
distress, SCL-90-R SCL-90-R ،‫رواﻧﯽ‬ ‫ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل‬،‫ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه‬:‫واژﮔﺎن ﮐﻠﯿﺪي‬

‫ اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن‬:‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‬

*
Email: [email protected]

111
 ‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‪ :‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪...‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫داراﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺎرﮐﺮد ﺗﺤﻮﻟﯽ ﻣﻬﻢ در ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‪،‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﻣﻨﺒﻌﯽ ﻏﻨﯽ از اﻃﻼﻋﺎت را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد )ﺷﻨﮏ‪ ،1‬ﭘﻮﺗﻨﺎم‪ ،2‬ﻧﻮﻟﯽ‪.(2013 ،3‬‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ ﺑﯿﻨﻨﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪاز آن ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد‬
‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﻮروﻟﻮژﯾﮑﯽ‪ ،4‬ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن‬ ‫ﻓﺮﺿﯿﺎﺗﯽ در ﻣﻮرد ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻓﻌﻠﯽ ﺷﺨﺺ دﯾﮕﺮ‬
‫در ﭼﻬﺮه را ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺮﮐﺎت ﻣﺠﺰا در‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ واﮐﻨﺶ رﻓﺘﺎري‬
‫ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎي ﭼﻬﺮه ﺑﻪﻃﻮر ﺑﺼﺮي‪) ،‬اﮐﻤﻦ‪ ،5‬ﻓﺮﯾﺰن‪،6‬‬ ‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﺪه و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي ﻓﺮدي‬
‫‪ (1978‬ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺷﺪه و ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﻋﺼﺒﯽ‬ ‫و ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي ﻣﻬﻤﯽ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دارد‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل‬
‫ﻣﺨﺼﻮص و ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪاي ﮐﻪ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﺮﺗﺒﻂاﻧﺪ‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ ﺣﺮﮐﺎت‪ ‬ﭼﻬﺮهاي ﺧﺎص‪ ،‬ﺑﯿﻨﻨﺪه را آﮔﺎه ﻣﯽﺳﺎزد‬
‫)ﺳﺎﺑﺎﺗﯿﻨﯽ‪ ،7‬دﻻ ﭘﻨﺎ‪ ،8‬ﻓﺮاﻧﺴﯿﻮﺗﯽ‪ ،9‬ﻓﺮﺗﯽ‪ ،10‬زوﮐﻮﻟﻮﺗﯽ‪،11‬‬ ‫ﮐﻪ ﻓﺮد ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﯿﺠﺎن ﻏﻢ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫زوﮐﻮﻟﻮﺗﯽ‪ ،(2009 ،11‬از ﺟﻤﻠﻪ آﻣﯿﮕﺪال‪) 12‬ﻣﺎﻧﮏ‪ 13‬و‬ ‫اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎت ﭼﻬﺮهاي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﮑﺎران‪ ،2003 ،‬ﻓﯿﻠﯿﭙﺲ‪ 14‬و ﻫﻤﮑﺎران‪ ،(2004،‬ﻧﺎﺣﯿﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻫﯿﺠﺎن ﻏﻢ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن‬
‫ﻞ‪) 15‬ﮔﺮﯾﯿﺰ‪ ،16‬ﮔﻠﺪر‪،(2009 ،17‬ﻟﻮب آﻫﯿﺎﻧﻪ‬
‫دوﮐﯽ ﺷﮑ ِ‬ ‫ﺑﯿﻨﻨﺪه واﮐﻨﺶ ﮐﻼﻣﯽ ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬
‫)آدوﻟﻔﺰ‪ ،19‬داﻣﺎﺳﯿﻮ‪ ،20‬ﺗﺮاﻧﻞ‪ ،21‬داﻣﺎﺳﯿﻮ‪،22‬‬ ‫‪18‬‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ‬ ‫اﻫﺪاف ﻓﺮدي‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫‪24‬‬ ‫‪23‬‬
‫و اورﺑﯿﺘﻮﻓﺮوﻧﺘﺎل‬ ‫‪ (1996‬و ﻟﻮب ﭘﺲﺳﺮي‬ ‫ﺑﻪ اﯾﺠﺎد اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺧﺎص ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﯾﺎ‬
‫)ﺳﺎﺑﺎﺗﯿﻨﻠﯽ‪ 25‬و ﻫﻤﮑﺎران‪ (2011 ،‬ﭘﺮدازش ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻫﺪاف ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي‪ ،‬ﻣﺜﻞ درﯾﺎﻓﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ از‬
‫ﮐﻨﺸﻮري در اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﻋﺼﺒﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﺮدازش‬ ‫ﯾﮏ دوﺳﺖ ﯾﺎ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻫﯿﺠﺎن در‬
‫ﮐﻮدك‪ ،‬از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ واﮐﻨﺶﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮد‪ ‬اﺑﺮاز ﮐﻨﻨﺪه ﻫﯿﺠﺎن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫‪1. Shenk‬‬
‫‪2. Putnam‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع آﮔﺎه ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻫﯿﺠﺎن ﻏﻢ را ﺑﻪ ﺷﯿﻮهاي‬
‫‪3. Noli‬‬
‫‪4. Neurological‬‬ ‫اﺑﺮاز ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﺠﺎد واﺑﺴﺘﮕﯽِ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮديِ‬
‫‪5. Ekman‬‬
‫‪6. Friesen‬‬ ‫ﻣﻬﻢ ﻣﺜﻞِ ﻫﻤﺪﻟﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺤﺎﻟﺖﻫﺎي‬
‫‪7. Sabatini‬‬
‫‪8. Della Penna‬‬ ‫ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﺣﺎﮐﯽ از ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي‬
‫‪9. Franciotti‬‬
‫‪10. Ferretti‬‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اﺳﺖ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از‬
‫‪11. Zoccolotti‬‬
‫‪12. Amygdala‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫‪13. Monk‬‬
‫‪14. Phillips‬‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺِ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻪ واﮐﻨﺶ رﻓﺘﺎري را در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‬
‫‪15. Flexible fusiformarea‬‬ ‫ﻓﺮض ﺷﺪه ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫‪16. Grezes‬‬
‫‪17. Gelder‬‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺻﺤﯿﺢ ﺣﺎﻻت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ در ﭼﻬﺮه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫‪18. Inferior parietal cortex.‬‬
‫‪19. Adolphs‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي ﻓﺮدي و ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﻪ‬
‫‪20. Damasio‬‬
‫‪21. Tranel‬‬
‫‪22. Damasio‬‬
‫‪23. Occipital‬‬
‫‪24. Orbitofrontal‬‬
‫‪25. Sabatinelli‬‬

‫‪112‬‬
 ‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) ،1‬ﭘﯿﺎﭘﯽ ‪ ،(9‬ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1395‬‬

‫ﮐﺎرﻣﻮدو‪ ،15‬ﻟﻮﯾﺲ‪ .(2010 ،16‬واﻟﺪﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﻻت‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻠﯿﺪي ﻣﻐﺰ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل‬
‫اﺣﺴﺎﺳﯽ را ﺑﺮﭼﺴﺐ زده و ﺷﮑﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻮدﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ و وﻇﺎﯾﻒ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ؛ ﻣﺜﻞ زﺑﺎن و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬
‫دارﻧﺪ ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﺗﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫)اﺳﭙﯿﺮﯾﻨﮕﻞ ﻣﯿﺮ‪ ،1‬راش‪ ،2‬اﯾﺰل‪ ،3‬ﭘﺮزوﻧﺘﮏ‪(1986 ،4‬‬
‫)دﻧﻬﺎم‪ ،17‬ﻣﯿﺸﻞ ﮐﻮﭘﻠﻨﺪ‪ ،18‬اﺳﺘﺮﻧﺪﺑﺮگ‪ ،19‬ارﺑﺎخ‪،20‬‬ ‫‪ (1986‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻓﻌﺎل ﺷﺪنِ ﻟﻮب ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ‪،5‬‬
‫ﺑﻠﯿﺮ‪ ،1997 ،21‬ﻓﺮوزﺗﯽ‪ ،22‬ﺷﻨﮏ‪(2008،23‬و در ﻣﺴﯿﺮ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﮐﺪﮔﺬاري ﺷﺪه ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ را ﮐﻪ‬
‫‪24‬‬
‫و‬ ‫ﺗﺤﻮﻟﯽ ﭘﺮورش ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ )ﺷﯿﭙﻤﻦ‬ ‫ﻗﺒﻼً ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺎت اﺑﺮاز ﺷﺪه ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎي ﭼﻬﺮه‬
‫ﻫﻤﮑﺎران‪ ،(2007 ،‬ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي )اﯾﺰﻧﺒﺮگ‪ 25‬و ﻫﻤﮑﺎران‪،‬‬ ‫ﺟﻔﺖ ﺷﺪهاﻧﺪرا ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺟﺎزه‬
‫‪ (2001‬و رﻓﺘﺎري )اﯾﺰﻧﺒﺮگ و ﻫﻤﮑﺎران‪(2005 ،‬‬ ‫ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎﯾﯿﮑﻪ از ﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﻗﺮارﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ادراﮐﯽ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد را ﺑﭙﺬﯾﺮد و اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻧﻮروﻟﻮژﯾﮑﯽ و ﺗﺠﺎرب ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺪاوم در‬ ‫ﺑﺼﺮي و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرِ اﻓﺰاﯾﺶِ اﺣﺘﻤﺎلِ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي درﺳﺖ‪‬‬
‫ﻃﻮل رﺷﺪ‪ ،‬اﺻﻼح ﺷﺪه و ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬ ‫ﺣﺎﻻت ﭼﻬﺮهاي ﭘﺮدازش ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ‪ ،‬آﻣﻮزش اوﻟﯿﻪ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺻﺤﯿﺢ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ در ﻃﻮل زﻣﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا‬ ‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﺎﻻت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﭼﻬﺮه در‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺘﻪﻫﺎي ﻫﯿﺠﺎﻧﯽِ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻘﺶ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﭘﺮدازش ﻏﯿﺮﻣﻌﻤﻮل ﺣﺎﻻت‬ ‫ﺣﯿﺎﺗﯽ دارد )ﭘﻮﻻك‪ ،6‬ﮐﯿﺴﺘﻠﺮ‪ .(1995 ،7‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻫﯿﺠﺎﻧﯽِ ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺮﺧﯽ از اﺧﺘﻼﻻت‪ ‬ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ و‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري از رﻓﺘﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺻﺤﯿﺢ ﻫﯿﺠﺎن‬
‫ﻋﺼﺐ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺑﯿﻤﺎري‬ ‫در ﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﻣﯿﺰان زﯾﺎدي ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﯽ و ﺷﺪت‪ ‬ﻗﺮار‬
‫ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‪ ،26‬ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﺗﻨﻔﺮ )ﮔﺮي‪،27‬‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻌﺮضِ ﺣﺎﻻت‪ ‬ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ‬
‫ﯾﻮﻧﮓ‪ ،28‬ﺑﺎرﮐﺮ‪ ،29‬ﮐﻮرﺗﯿﺲ‪ ،30‬ﮔﯿﺒﺴﻮن‪ (1997 ،31‬و‬ ‫دارد )ﺑﯿﻞ‪ ،8‬ﮐﯿﻞ‪،1995 ،9‬ﮐﯿﺲ‪،2012 ،10‬ﭘﻮﻻك‪،‬‬
‫در ﺑﯿﻤﺎرانِ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﺧﺸﻢ‬ ‫‪ .(2003‬واﻟﺪﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﮑﺮار ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در‬
‫آن ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﻻت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻮدك ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬در‬
‫‪14. Sullivan‬‬ ‫ﺷﮑﻞدﻫﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪15. Carmody‬‬
‫‪16. Lewis‬‬ ‫)ﮐﺮوز‪ ،11‬ﻣﻨﺪﻟﺴﻮن‪ ،12‬ﻟﯿﻨﭻ‪ ،2003،13‬ﺳﺎﻟﯿﻮان‪،14‬‬
‫‪17. Denham‬‬
‫‪18. Mitchell-Copeland‬‬
‫‪19. Strandberg‬‬ ‫‪1. Sprengelmeyer‬‬
‫‪20. Auerbach‬‬ ‫‪2. Rausch‬‬
‫‪21. Blair‬‬ ‫‪3. Eysel‬‬
‫‪22. Fruzzetti‬‬ ‫‪4. Przuntek‬‬
‫‪23. Shenk‬‬ ‫‪5. frontal Lobe‬‬
‫‪24. Shipman‬‬ ‫‪6. Pollak‬‬
‫‪25. Eisenberg‬‬ ‫‪7. Kistle‬‬
‫‪26. Huntington‬‬ ‫‪8. Beale‬‬
‫‪27. Gray‬‬ ‫‪9. Keil‬‬
‫‪28. Young‬‬ ‫‪10. Keyes‬‬
‫‪29. Barker‬‬ ‫‪11. Krause‬‬
‫‪30. Curtis‬‬ ‫‪12. Mendelson‬‬
‫‪31. Gibson‬‬ ‫‪13. Lynch‬‬

‫‪113‬‬
 ‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‪ :‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪...‬‬

‫ﺧﻨﺜﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻔﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﯿﻤﺎران‬ ‫دﭼﺎر اﺷﮑﺎل اﺳﺖ )ﻣﻨﺪﻟﻮﯾﺲ‪ ،1‬ﻟﯿﻨﮑﻮﯾﺴﮑﯽ‪،2‬‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﯿﺎ‪ 20‬ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺎﻻت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻏﻢ را‬ ‫ﺑﺎزﻟﻤﺎﻧﯽ‪ ،3‬ﻓﯿﻠﯿﭙﻮت‪ ،(2005 ،4‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺎد‪ 5‬و‬
‫ﺑﺎ ﺷﺪت ﮐﻤﺘﺮ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻨﺜﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﻨﺪ و‬ ‫ﭘﻮﻟﯿﻮي‪ (1993) 6‬ﺷﻮاﻫﺪي را ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﻘﺺِ ﮐﻠﯽ در‬
‫‪21‬‬ ‫‪7‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل اﺿﻄﺮاب ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬ ‫ﭘﺮدازشِ ﺣﺎﻻت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﭼﻬﺮه در اﺧﺘﻼل اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ و ﺳﻮﮔﯿﺮي در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي‬ ‫ﮔﺰارﺷﺪادهاﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﺎﺑﻬﻨﺠﺎر در ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ‪ ‬ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫ﺗﻬﺪﯾﺪآﻣﯿﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه در اﺧﺘﻼل اﺳﮑﯿﺰوﻓﺮﻧﯽ‪ 8‬ﻧﯿﺰ ﮔﺰارش‬
‫ﻫﯿﺠﺎن ﺧﺸﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﯿﺠﺎن ﺷﺎدي ﯾﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ )ﭘﺮﺳﺎد‪ ،‬ﭘﻮﻟﯿﻮي‪ ،1993 ،‬ﻣﺎرﺗﯿﻦ‪،9‬‬
‫ﺳﺮﯾﻊﺗﺮ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ )ﻓﺎﮐﺲ‪.(2002 ،22‬‬ ‫ﺑﻮدوﯾﻦ‪ ،10‬ﺗﯿﺒﺮﺟﯿﻦ‪ ،11‬ﻓﺮاﻧﮏ ا‪ ،(2005 ،12‬ﮔﺮوﻫﯽ از‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮدهاي ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﭘﯿﺸﯿﻦ ﺑﺮ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي‬
‫‪13‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه در ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﭘﺎﯾﯿﻦ آن‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫اﺿﻄﺮابِ ﺻﻔﺖ‬
‫ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ و ﻋﺼﺐ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﻌﻄﻮف‬ ‫دارد‬ ‫ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﺗﺮس‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﻘﻖ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺤﺪودي‬ ‫ﻣﻮﻧﺘﺒﺎروﺳﯽ‪،16‬‬ ‫ﮐﻮدﯾﺴﭙﻮﺗﺲ‪،15‬‬ ‫)ﺳﻮرﺳﯿﻨﻠﯽ‪،14‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ‬ ‫رووﺳﯽ‪ ،17‬ﺑﺎﻟﺪارو‪ .(2006 ،18‬در ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮم ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﺷﺪه‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﻣﻮرد‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺎن رواﻧﯽ ‪ SCL-90-R‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪهاي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ‪ ‬ﺳﻄﻮح ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ در ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺳﺎﻟﻢ‬ ‫"ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ‪ "19‬اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﺑﺮ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ )دروﮔﺎﺗﯿﺲ‪ ،23‬ﮐﻠﯿﺮي‪.(1977 ،24‬‬ ‫اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع دﻻﻟﺖ دارد ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي زﯾﺎدي‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﺎﻟﯿﻨﯽِ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪SCL-‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ اﻓﺴﺮدهﺷﺎن در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در‬
‫‪ 90-R‬را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و‬ ‫ﭼﻬﺮه ﺳﻮﮔﯿﺮي ﻣﻨﻔﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ آنﻫﺎ‬
‫ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮي اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﮐﺮدهاﻧﺪ )ﺷﻤﯿﺘﺰ‪،25‬‬ ‫ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻨﺜﯽ‪ ،‬و ﭼﻬﺮهﻫﺎي‬
‫‪30‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪26‬‬
‫ﻫﺎرت ﮐﻤﭗ ‪ ،‬ﮐﯿﻮز ‪ ،‬ﻓﺮاﻧﮏ ‪ ،‬رﯾﺴﺘﺮ ‪ ،‬ﺗﯿﺮس ‪،‬‬
‫‪1. Mendlewicz‬‬
‫‪ .(2000‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬اﮐﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫‪2. Linkowski‬‬
‫‪3. Bazelmans‬‬
‫‪ SCL-90-R‬ﻗﺎدراﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل‬ ‫‪4. Philippot‬‬
‫روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و آنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ اﺧﺘﻼﻟﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‬ ‫‪5. Persad‬‬
‫‪6. Polivy‬‬
‫‪7. Depression‬‬
‫‪8. Schizophrenia‬‬
‫‪20. Mania‬‬ ‫‪9. Martin‬‬
‫‪21. Generalized Anxiety Disorder‬‬ ‫‪10. Baudouin‬‬
‫‪22. Fox‬‬ ‫‪11. Tiberghien‬‬
‫‪23. Derogatis‬‬ ‫‪12. Franck‬‬
‫‪24. Cleary‬‬ ‫‪13. Anxiety trait‬‬
‫‪25. Schmitz‬‬ ‫‪14. Surcinelli‬‬
‫‪26. Hartkamp‬‬ ‫‪15. Codispoti‬‬
‫‪27. Kiuse‬‬ ‫‪16. Montebarocci‬‬
‫‪28. Franke‬‬ ‫‪17. Rossi‬‬
‫‪29. Reister‬‬ ‫‪18. Baldaro‬‬
‫‪30. Tress‬‬ ‫‪19. Mood congruency‬‬

‫‪114‬‬
 ‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) ،1‬ﭘﯿﺎﭘﯽ ‪ ،(9‬ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1395‬‬

‫اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﺪف ﮐﻪ آﯾﺎ در اﻓﺮاد‬ ‫ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻗﺎﯾﻞ ﮔﺮدد )زاك‪ ،1‬ﺗﻮﻧﯿﯿﺘﻮ‪ ،2‬اﺳﺘﺮﯾﻨﺮ‪،3‬‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ ﺧﻔﯿﻒ رواﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در‬ ‫‪،1998‬روﯾﺘﺮ‪ ،4‬ﻟﺌﻮﻧﺎرد‪ ،5‬ﺳﻮﺋﺖ‪ ،1996 ،6‬ﮐﺎرﭘﻨﺘﺮ‪،7‬‬
‫ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬ ‫ﻫﯿﺘﻨﺮ‪ ،1995،8‬ﮐﻼرك‪ ،9‬ﻓﺮﯾﺪﻣﻦ‪ .(1985 ،10‬ﺗﻨﻬﺎ ‪3‬‬
‫ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد؟‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن و‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪SCL-90-‬‬
‫ﻓﺮﺿﯿﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد‬ ‫‪ R‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻮﻫﻮﯾﺰ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ رواﻧﯽ ﺧﻔﯿﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬ ‫)ﺑﻮﻫﻮﯾﺰ‪ ،11‬ﮔﯿﺮﺗﺰ‪ ،12‬ﻣﺮش‪ (1997 ،13‬ﺣﺎﮐﯽ از وﺟﻮد‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﻋﻤﻠﮑﺮد‬ ‫ﺳﻮﮔﯿﺮيِ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در‬
‫ﺿﻌﯿﻒﺗﺮي ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ و دوﻣﯿﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل اﺿﻄﺮاﺑﯽ ﺑﻮد‪ ،‬از ﻃﺮف‬
‫ﮐﻪ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﯽ ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﯿﻮهاي‬ ‫ﺳﺎﮐﻠﯽ و ﻫﻤﮑﺎران )ﺳﺎﻟﮑﯽ‪ ،14‬زوﺑﺎر‪،15‬‬ ‫دﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺑﺮ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در‬ ‫ﺳﯿﯿﻤﻮن‪ ،16‬ﺗﺎﮐﺎﮐﺲ‪ (2008 ،17‬ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺼﻮ‬
‫ﭼﻬﺮه ﺗﺄﺛﯿﺮﻣﯽﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر ﺧﺎص ﺳﻮﮔﯿﺮي ﻣﻨﻔﯽ‪ ،‬در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ‬
‫در ﭼﻬﺮه در زﻣﯿﻨﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ در اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن و ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻬﺮه ﺧﻨﺜﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﯿﺰان‬
‫ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب و اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪ ،‬ارزش ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ و ﻧﻈﺮيِ‬ ‫زﯾﺎدي ﺑﺎ ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺷﺪت‪ ‬ﻋﻼﺋﻢ رواﻧﯽ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫در ﺟﻤﻌﯿﺖ‪ ‬ﺳﺎﻟﻢ ارﺗﺒﺎط دارد‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﻠ‪‬ﺮو‬
‫‪18‬‬
‫و ﻫﻤﮑﺎران‪ (2006 ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻫﻤﮑﺎران )ﮐﺴﻠﺮ‬
‫روش‬
‫ارﺗﺒﺎط‪ ‬ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﯿﻦ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن و آﺳﯿﺐﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻠﯽ ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي‪ ،‬ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺣﺎﻻت‬
‫رواﻧﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺗﺮس‪ ،‬ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﺗﻨﻔﺮ‪ ،‬ﺷﺎدي‪ ،‬ﻏﻢ‪ ،‬ﺗﻌﺠﺐ و‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺪﯾﺪه "ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ " ﺑﺮ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ در دو ﮔﺮوه از‬
‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ ﺧﻔﯿﻒ‬
‫آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و اﻓﺮاد ﺑﺪون اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫‪1. Zack‬‬
‫‪2. Toneatto‬‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ واﻗﻊ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪3. Streiner‬‬
‫آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ‪ :‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل‬ ‫‪4.Rauter‬‬
‫‪5.Leonard‬‬
‫رواﻧﯽ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﮐﻠﯿﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﺳﻨﯽ‬ ‫‪6. Swett‬‬
‫‪7. Carpenter‬‬
‫ﺑﯿﻦ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 40‬ﺳﺎل زن و ﻣﺮد ﮐﻪ ﻃﯽ ﻧﯿﻤﺴﺎل دوم‬ ‫‪8. Hittner‬‬
‫‪9. Clark‬‬
‫‪ 1394‬در داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺑﻮده و‬ ‫‪10. Friedman‬‬
‫‪11. Bouhuys‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮش ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪ SCL-90-R‬ﺑﻪ‬ ‫‪12. Geerts‬‬
‫‪13. Mersch‬‬
‫ﻋﻨﻮان اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫‪14. Csukly‬‬
‫‪15. Gzobar‬‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﻨﺠﺎر ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن زن و‬ ‫‪16. Simon‬‬
‫‪17. Takacs‬‬
‫‪18. Kessler‬‬

‫‪115‬‬
 ‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‪ :‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪...‬‬

‫ﺷﺎدي‪ ،‬ﺗﺮس و ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﺗﻨﻔﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺠﺐ( و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ را‬ ‫ﻣﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز ﮐﻪ در داﻣﻨﻪ ﺳﻨﯽ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 34‬ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﺳﻨﺠﯿﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫داﺷﺘﻪ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪ SCL-90-R‬ﻫﯿﭻﯾﮏ از‬
‫ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ آزﻣﻮن در اﺑﺘﺪا ‪ 110‬ﺗﺼﻮﯾﺮ از ﺗﺼﺎوﯾﺮ‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ اﯾﻦ اﺧﺘﻼلﻫﺎ را ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﭼﻬﺮه اﮐﻤﻦ و ﻓﺮاﯾﺰن )‪ (1976‬ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ 60‬ﻧﻔﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ 31‬ﻧﻔﺮ از‬
‫ﺗﺼﺎوﯾﺮي از ﭼﻬﺮه اﻓﺮاد از ﺳﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ و از ﻫﺮ دو‬ ‫اﻓﺮاد داراي ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ و ‪ 29‬ﻧﻔﺮ ﺑﺪون‬
‫ﺟﻨﺲ ﺑﺎ ﺣﺎﻻت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺷﺎدي‪ ،‬ﻏﻢ‪ ،‬ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﺗﺮس‪،‬‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻔﺮ و ﺗﻌﺠﺐ و ﺧﻨﺜﯽ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﯾﻦ‬ ‫آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي در دﺳﺘﺮس از ﺑﯿﻦ‬
‫ﺗﺼﺎوﯾﺮ در ﯾﮏ ﮔﺮوه ‪ 42‬ﻧﻔﺮي ﻣﺘﺸﮑﻞ از داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﻣﺮﺑﻮط اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از ﺑﯿﻦ ‪100‬‬
‫رﺷﺘﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز ﮐﻪ در ﻃﯿﻒ‬ ‫داﻧﺸﺠﻮﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪ SCL-90-R‬را ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺳﻨﯽ ‪ 19‬ﺗﺎ ‪ 22‬ﺳﺎل ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺟﺮا ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ‬ ‫‪ 29‬ﻓﺮد ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﺮه ﺑﺮش ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺬﮐﻮر )ﻧﻤﺮه‬
‫‪ 42‬ﻋﮑﺴﯽ )ﻫﺮ ﻫﯿﺠﺎن ‪ 6‬ﻋﮑﺲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﻫﯿﺠﺎن ﺗﺮس‬ ‫‪ (0/7‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ‪ 31‬ﻓﺮد ﻧﯿﺰ ﮐﻪ ﻧﻤﺮه‬
‫ﮐﻪ ‪ 5‬ﻋﮑﺲ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽداد( ﮐﻪ در‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﺪ‬
‫ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮي اوﻟﯿﻪ‪،‬اﻓﺮاد ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪه ﺑﯿﺶ از ‪ 85‬درﺻﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ واﻗﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮاﻓﻖ را در ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺻﺤﯿﺢ ﻫﯿﺠﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮ‬ ‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ورود ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل‬
‫دارا ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ و ‪7‬‬ ‫رواﻧﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﺮه ﺑﺮش ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪،SCL-90-R‬‬
‫ﻋﮑﺴﯽ )ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ 6‬ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ(‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ در ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﮐﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺗﻤﺎﯾﻞ و رﺿﺎﯾﺖ‬
‫را ﮐﻪ آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ‪ 100‬درﺻﺪ ﺗﻮاﻓﻖ را دارا ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﭘﮋوﻫﺶ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي‬
‫ﻋﻨﻮان ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﺧﺮوج از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺳﻮءﻣﺼﺮف اﻟﮑﻞ و‬
‫آزﻣﻮن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻨﺪ ﮔﺰﯾﻨﻪاي ﺑﺎ ‪ 42‬ﻣﺎده ﻃﺮاﺣﯽ‬ ‫ﻣﻮاد‪ ،‬آﺳﯿﺐ ﻣﻐﺰي ﯾﺎ رواﻧﯽ دﯾﮕﺮ ﻏﯿﺮ از ﺗﺸﺨﯿﺺ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ‪ 7‬ﺗﺼﻮﯾﺮي ﮐﻪ ﺻﺪ درﺻﺪ‬ ‫اﺻﻠﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﯿﺎر ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺑﻬﻨﺠﺎر‬
‫ﺗﻮاﻓﻖ را دارا ﺑﻮده و ﻫﺮﮐﺪام ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﮐﺴﺐ ﻧﻤﺮه ﺣﺪاﻗﻞ در ﻧﻤﺮه ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪SCL-‬‬
‫ﻣﻌﺮف ﯾﮑﯽ از ‪ 6‬ﻫﯿﺠﺎن اﺻﻠﯽ )ﻏﻢ‪ ،‬ﺷﺎدي‪ ،‬ﺗﺮس‪،‬‬ ‫‪ ،90-R‬ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﯿﻤﺎري رواﻧﯽ‪ ،‬ﻋﺪم ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻨﻔﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺠﺐ و ﺧﺸﻢ و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ( اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﮐﻠﯿﻨﯿﮏﻫﺎي روانﺷﻨﺎﺳﯽ و روانﭘﺰﺷﮑﯽ‪ ،‬ﺗﻤﺎﯾﻞ و‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎي آزﻣﻮن و ‪ 42‬ﺗﺼﻮﯾﺮ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫رﺿﺎﯾﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﭘﮋوﻫﺶ و‬
‫ﻣﺎدهﻫﺎي آزﻣﻮن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪو ﺗﺼﺎوﯾﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺧﺮوج ﻧﯿﺰ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد و اﻟﮑﻞ و‬
‫ﻋﻨﻮان ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎي آزﻣﻮن در ﻧﻈﺮ‬ ‫وﺟﻮد ﺑﯿﻤﺎري ﺟﺴﻤﯽ و آﺳﯿﺐ ﻣﻐﺰي ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ 7‬ﮐﺎرت در ﻗﻄﻊ ‪30×20‬‬ ‫آزﻣﻮن ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه‪ :1‬در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪،‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮي در ﺟﻠﻮي دﯾﺪ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ و‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭼﻬﺮه ﻧﯿﺰ‪،‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت راﯾﺎﻧﻪاي از ﺟﻠﻮي دﯾﺪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ 42‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﻪ ‪ 6‬ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن )ﻏﻢ‪،‬‬
‫آزﻣﻮدﻧﯽ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ رد ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ذﮐﺮ‬
‫‪1. Facial Affect Recognition task‬‬

‫‪116‬‬
 ‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) ،1‬ﭘﯿﺎﭘﯽ ‪ ،(9‬ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1395‬‬

‫ﮔﺬاري ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﻤﺎم آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺎﻣﻼً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺷﻤﺎره‪-‬‬
‫ﮔﺬاري ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺷﻤﺎره‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ .1‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺼﺎوﯾﺮ آزﻣﻮن ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه‬

‫و ﺳﺆالﻫﺎي اﺿﺎﻓﯽ( ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﺮ ‪ 90‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد و‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﺷﺪه ‪ 90‬ﻧﺸﺎﻧﻪاي )‪SCL-90-‬‬
‫ﻧﻤﺮه ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ‪ 90‬ﺳﺆال ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﺧﺺ ﮐﻠﯽ‬ ‫‪1‬‬
‫‪ :(R‬اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ دراﮔﯿﺘﺲ‬
‫ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺮﺿﯽ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦِ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻖِ‬ ‫)‪ (1994‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﻣﻮرد ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار‬
‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ را در ﻣﻮرد ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﺷﺪه ‪ 90‬ﻧﺸﺎﻧﻪاي )‪SCL-‬‬
‫ﻋﻼﺋﻢ و ﺷﺪت ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﻧﻮر ﺑﺎﻻ‪،‬‬ ‫‪ (90-R‬ﯾﮏ ﺳﯿﺎﻫﻪ ﺧﻮدﺳﻨﺠﯽ روانﭘﺰﺷﮑﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺑﺎﻗﺮي و ﮐﺎﻇﻤﯽ )‪ ،(1998‬اﻓﺮاد‪ ‬داراي ﻧﻤﺮات‪ ‬ﺑﺎﻻي ‪0/7‬‬ ‫دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ‪ 90‬ﺳﺆال در ﻃﯿﻒ ﻟﯿﮑﺮت ‪ 5‬درﺟﻪاي ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪ‬ ‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 9‬ﺑ‪‬ﻌﺪ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‪12)2‬‬
‫ﺑﺮش ‪ 1/3‬ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد )ﺣﺒﯿﺐ زاده‪.(2000 ،‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﻣﺎده(‪ ،‬وﺳﻮاس‪-‬ﺟﺒﺮي‪ 9) 3‬ﻣﺎده(‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي‬
‫ﻧﻤﺮات ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎ ﺑﺎ ﺟﻤﻊِ ﻧﻤﺮه ﺧﺎمِ در‬ ‫)‪ 9‬ﻣﺎده(‪ ،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ )‪ 13‬ﻣﺎده(‪ ،‬اﺿﻄﺮاب )‪ 10‬ﻣﺎده(‬
‫آن ﻣﻘﯿﺎس و ﺗﻘﺴﯿﻢ آن ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﺆاﻻت‪ ‬آن ﺧﺮده‬ ‫ﺧﺼﻮﻣﺖ‪ 6) 5‬ﻣﺎده(‪ ،‬اﺿﻄﺮابِ ﻓﻮﺑﯿﮏ‪ 7) 6‬ﻣﺎده(‪ ،‬اﻓﮑﺎر‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﻧﻤﺮه ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦِ ‪ 1‬و ﺑﺎﻻي ‪ 1‬در‬ ‫ﭘﺎراﻧﻮﯾﯿﺪ‪ 6) 7‬ﻣﺎده( و روانﭘﺮﯾﺸﯽ‪ 10) 8‬ﻣﺎده( اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎﺣﺎﻟﺖ ﻣﺮﺿﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﮐﻠﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺮﺿﯽ‪(GSI)9‬‬
‫‪10‬‬
‫)‪ (1994‬ﺿﻤﻦ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ‬ ‫داﮔﻮﺗﯿﺲ‬ ‫ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺮات ﺧﺎم )ﻧﻪ ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎس‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﺑﺎز آزﻣﺎﯾﯽ آن را ﺑﯿﻦ ‪ /77‬ﺗﺎ ‪ /90‬ﮔﺰارش‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﮕﺮدو ﺟﻮادي )‪(2004‬‬ ‫‪1. Drogatis‬‬
‫‪2. Somatization‬‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ ﻣﻘﯿﺎس ﺑﯿﻦ ‪ /78‬ﺗﺎ ‪ /90‬ﮔﺰارش ﺷﺪه‬ ‫‪3. Obsessive- Compulsive‬‬
‫‪4. Interpersonal sensitivity‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺠﺎرﯾﺎن و داوودي )‪ (2001‬ﺿﻤﻦ ﻫﻨﺠﺎرﯾﺎﺑﯽ‬ ‫‪5. Hostility‬‬
‫‪6. Phobic Anxiety‬‬
‫‪7. Paranoid ideation‬‬
‫‪8. Psychoticism‬‬
‫‪10. Dagotis‬‬ ‫‪9. Global Severity Index‬‬

‫‪117‬‬
 ‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‪ :‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪...‬‬

‫‪ SCL-90-R‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ‬ ‫ﻣﻘﯿﺎس در ﻧﻤﻮﻧﻪ اﯾﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ ﻣﻘﯿﺎس را ‪/86‬‬
‫)ﺟﻨﺴﯿﺖ( اﺳﺖ؛ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬ ‫ﮔﺰارش ﮐﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ از ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻓﺮاد در ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي‬ ‫روش اﺟﺮا‪:‬ﭘﺲ از ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط و ﺟﻠﺐ رﺿﺎﯾﺖ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫آزﻣﻮدﻧﯽ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 405‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ از ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﺗﮏ ﻣﺘﻐﯿﺮه‪ ،‬ﺑﺎ در‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺶ راﯾﺎﻧﻪ ﺑﺮ روي ﺻﻨﺪﻟﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮﻣﺘﻐﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﯿﺮ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ‬ ‫روش ﮐﺎر ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺗﻔﻬﯿﻢ ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬آزﻣﻮن ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ واﻗﻊ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻗﺒﻞ ازﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ﺑﻪ‬ ‫راﯾﺎﻧﻪاي اﺟﺮا ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬روش اﺟﺮاي آزﻣﻮن ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻔﺮوﺿﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﯾﮏراﻫﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺻﻮرت ﺑﻮد ﮐﻪ ‪ 7‬ﻋﮑﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎي آزﻣﻮن ﺑﻮد‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮕﻨﯽ وارﯾﺎﻧﺲ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ از آزﻣﻮن ﻟﻮﯾﻦ‪ 5‬و در‬ ‫در ﺟﻠﻮي دﯾﺪ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﯾﮑﯽ ﯾﮑﯽ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮي ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮕﻨﯽ‬ ‫‪ 42‬ﻋﮑﺲ دﯾﮕﺮ ﺑﺮ روي ﺻﻔﺤﻪ ‪ 16‬اﯾﻨﭽﯽ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ‪ ،‬از آزﻣﻮن ﺑﺎﮐﺲ‪6‬اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫دﺳﺘﯽ ﺑﺎ ‪ 1280×800‬ﭘﯿﮑﺴﻞ‪ 1‬ﺑﺮاي ﻣﺪت ‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﺛﺎﻧﯿﻪ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﻣﯽﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اراﺋﻪ ﻫﺮ ﺗﺼﻮﯾﺮ‪ ،‬آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ‪5‬‬
‫ﺛﺎﻧﯿﻪ ﻓﺮﺻﺖ داﺷﺘﻨﺪﺗﺎ ﻫﯿﺠﺎن ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻧﺎم‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﺒﺮﻧﺪ ﯾﺎ از ﺑﯿﻦ ‪ 7‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﻪ در ﺟﻠﻮ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻗﺮار دارد و‬
‫ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ‪ 61‬ﻧﻔﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ‪ 6‬ﻫﯿﺠﺎن و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﻮﯾﺮي را‬
‫ﺻﻮرت ‪ 31‬ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ )‪ 22‬زن و‬
‫ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻫﺪف ﺷﺒﺎﻫﺖ دارد‪ ،‬ﻧﺸﺎن‬
‫‪ 9‬ﻣﺮد( و ‪ 29‬ﻧﻔﺮ آزﻣﻮدﻧﯽ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺪون ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل‬
‫دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﮑﺮد آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ در اﯾﻦ آزﻣﻮن ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫رواﻧﯽ )‪ 11‬ﻣﺮد و ‪ 18‬زن( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي درﺳﺘﺸﺎن ﺳﻨﺠﯿﺪه ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬
‫داﻣﻨﻪ ﺳﻨﯽ اﻓﺮاد ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪه ﺑﯿﻦ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 35‬ﺳﺎل ﺑﻮد‪.‬‬
‫روش آﻣﺎري‪:‬دادهﻫﺎﯾﺠﻤﻊآوري ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻨﯽ اﻓﺮاد ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪ (SD=3) 24‬و در‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﯾﺂﻣﺎر ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر و‬
‫ﮔﺮوه ﺑﻬﻨﺠﺎر‪ ،‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻨﯽ ‪ (SD=4) 24‬ﺑﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﯾﺂﻣﺎر اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﺗﮏ‬
‫ﻣﺪرك ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮه‪ 2‬و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮه‪ 3‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫)‪ 64‬درﺻﺪ( و ﻓﻮقﻟﯿﺴﺎﻧﺲ )‪ 36‬درﺻﺪ( داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ SPSS422‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دﻟﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﻠﯽ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﺳﻦ )‪ (t= 0/05 ،p=/81‬ﺗﻔﺎوت‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮه‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﺧﯽ دو‪ 7‬ﺣﺎﮐﯽ از آن‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﻏﻢ‪ ،‬ﺷﺎدي‪ ،‬ﺧﺸﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻮد ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد‬
‫ﺗﺮس‪ ،‬ﺗﻨﻔﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺠﺐ و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي‬
‫دارد )‪ .(X2=6 ،p=/01‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻋﻼﺋﻢ ﮐﻠﯽ ﻣﺮﺿﯽ و ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﯿﺮ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ وارد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪ و اﺛﺮ آن ارزﯾﺎﺑﯽ‬

‫‪5. Leven’s test of equality of variances‬‬ ‫‪1. Resolution‬‬

‫‪6. Box's test of equality of Covariance Matrixes‬‬ ‫‪2. ANCOVA‬‬
‫‪Matrixes‬‬ ‫‪3. MANCOVA‬‬
‫‪7. Chi-square‬‬ ‫‪4. Statistical Package for Social Science‬‬

‫‪118‬‬
 ‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) ،1‬ﭘﯿﺎﭘﯽ ‪ ،(9‬ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1395‬‬

‫در ﺟﺪول ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﻋﻤﻠﮑﺮد دو ﮔﺮوه در ﻧﻤﺮه‬
‫ﮐﻞ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن و ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ‬
‫ﺟﺪول ‪ .1‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﻋﻤﻠﮑﺮد دو ﮔﺮوه در ﻧﻤﺮه ﮐﻞ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن و ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬ ‫ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬ ‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫‪3‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪32‬‬ ‫ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﺗﺮس‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4/03‬‬ ‫ﺗﻨﻔﺮ‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﺗﻌﺠﺐ‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺷﺎدي‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﻏﻢ‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4/03‬‬ ‫ﺧﻨﺜﯽ‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﺧﺸﻢ‬

‫ﺳﻄﺢ ‪ p< 0/001‬ﻣﻌﻨﺎدار ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫ﺣﺎﮐﯽ از ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه در دو ﮔﺮوه از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ‬
‫ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻨﺠﺶ ﺧﻄﯽ‬ ‫ﺗﮏ ﻣﺘﻐﯿﺮي)‪ (ANCOVA‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از‬
‫ﺑﻮدن راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮕﻨﯽ وارﯾﺎﻧﺲ‬
‫ﺧﻄﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ ﺗﮏ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ‪ ،‬از آزﻣﻮن ﻟﻮﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﻪ آزﻣﻮن‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮي ﺣﺎﮐﯽ از آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻫﻤﮕﻨﯽ وارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ ﺑﺮ روي ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ در‬
‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﮐﻠﯽ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪ 0/05‬ﻣﻌﻨﯽدار ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤﻘﻖ اﺟﺎزه‬
‫دارد )‪ ،(F=1/5 ،p=/00‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﮔﺮوه‬ ‫ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻓﺮض ﮐﻨﺪ وارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ ﻣﺴﺎوي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ آزﻣﻮن در ﺟﺪول ‪ 2‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫‪1‬‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ از ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺿﻌﯿﻒﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﮐﺎﻟﻤﻮﮔﺮوف ـ اﺳﻤﯿﺮﻧﻮف‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ در‬

‫ﺟﺪول ‪ .2‬ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ ﺗﮏ ﻣﺘﻐﯿﺮه ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات دو ﮔﺮوه در ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﺎداري‬ ‫آﻣﺎره ‪F‬‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺠﺬورات‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺠﺬورات‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‬

‫‪/01‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪47‬‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن‬

‫‪1. Kolmogorov- Smirnov‬‬

‫‪119‬‬
 ‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‪ :‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪...‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺮه ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﺮده‬
‫ذﮐﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺴﺐ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﺮه ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ‬ ‫ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪ SCL-90-R‬ﺑﺮﮐﺪامﯾﮏ از‬
‫از ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮش ﮐﺴﺐ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﺧﺎص ﻣﻌﻨﺎدار اﺳﺖ از ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫اﻓﺮاد ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‬ ‫ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮه )‪(MANCOVA‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫در ﺟﺪول ‪ 4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﺷﺪو ﺑﺎ وارد ﮐﺮدن ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫ﻫﯿﭻ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪهاي ﻧﻤﺮه ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮش را‬ ‫ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ در ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ اﺛﺮ اﯾﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻧﯿﺰ‬
‫در ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎس ﺧﺼﻮﻣﺖ‪ ،‬اﺿﻄﺮاب ﻓﻮﺑﯿﮏ و‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ذﮐﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪ‬
‫روانﭘﺮﯾﺸﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺧﺮدهﻣﻘﯿﺎسﻫﺎ از ﺗﺤﻠﯿﻞ‬ ‫ﺑﺮش ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ‪ 1،SCL-90-R‬و ﺑﯿﺶ از‬
‫ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮه ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 1‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻫﺮ ﺧﺮده‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪ ،‬اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻧﻤﺮهﺑﺎﻻﺗﺮي از ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮش‪ ،‬ﺑﺎ‬

‫ﺟﺪول ‪ .4‬ﺗﻌﺪاد اﻓﺮاد در ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﮐﻨﺘﺮل در ﻫﺮ ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎس ‪SCL-90-R‬‬

‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ )زن‪ ،‬ﻣﺮد(‬
‫ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ‪SCL-90-R‬‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ )زن‪ ،‬ﻣﺮد(‬
‫‪(25،16) 41‬‬
‫ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬
‫‪(6،13) 19‬‬
‫‪(25،12)37‬‬
‫وﺳﻮاس‪-‬ﺟﺒﺮي‬
‫‪(15،8)23‬‬
‫‪(23،12) 35‬‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫‪(16،9) 25‬‬
‫‪(28،12) 40‬‬
‫اﺿﻄﺮاب‬
‫‪(11،9) 20‬‬
‫‪(29،16) 45‬‬
‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي‬
‫‪(8،7) 15‬‬
‫‪(20،25) 45‬‬
‫اﻓﮑﺎر ﭘﺎراﻧﻮﯾﯿﺪي‬
‫‪(9،6) 15‬‬

‫وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد دو ﮔﺮوه در‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮕﻨﯽ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺛﺮ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﺮ‬ ‫وارﯾﺎﻧﺲ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ‪ ،‬از آزﻣﻮن ﺑﺎﮐﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺧﻄﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﻣﻌﻨﯽدار‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ آزﻣﻮن ﻫﻤﮕﻨﯽ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺖ )‪ .(P=0/02‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎداري ﻧﺘﺎﯾﺞ‬ ‫روي ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ در ﺳﻄﺢ ‪ 0/05‬ﻣﻌﻨﯽدار‬
‫آزﻣﻮن ﻻﻣﺒﺪا وﯾﮑﻠﺰ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﺮوهﻫﺎ در‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺮض ﮐﺮد وارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻫﯿﺠﺎﻧﺎت ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن آﻣﺎري ﻻﻣﺒﺪا ـ‬
‫ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ واﻗﻊ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‬ ‫وﯾﮑﻠﺰ‪ 1‬ﻣﻌﻨﺎدار ﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺎﮐﯽ از‬
‫ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه در ﮐﺪامﯾﮏ از ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ‬

‫‪1. Willks-Lambda‬‬

‫‪120‬‬
 ‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) ،1‬ﭘﯿﺎﭘﯽ ‪ ،(9‬ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1395‬‬

‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ در ﺟﺪول ‪5‬‬

‫ﺟﺪول ‪ .5‬ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾﺎﻧﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮه ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪SCL-90-R‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪F‬‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺠﺬورات‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺠﺬورات‬ ‫ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ‬ ‫ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎس ‪SCL-90-R‬‬
‫‪/02‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺧﻨﺜﯽ‬
‫‪/02‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺗﻨﻔﺮ‬ ‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫‪/01‬‬ ‫‪2/09‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺷﺎدي‬
‫‪/05‬‬ ‫‪3/02‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺗﺮس‬ ‫اﺿﻄﺮاب‬
‫‪/01‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺧﻨﺜﯽ‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي‬

‫آدﯾﻨﮕﺘﻮن‪ ،8‬ﭘﯿﻨﮑﻬﺎم‪ ،(2006 ،9‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﺷﻨﺎﯾﺪر و‬ ‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 5‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻫﻤﮑﺎران )اﺷﻨﺎﯾﺪر‪ 10‬و ﻫﻤﮑﺎران‪ (2006 ،‬درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺿﻌﯿﻔﯽ را در‬
‫ﻧﻘﺺﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ‪ ،‬ﺷﺎدﯾﻮ ﺗﻨﻔﺮ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه‬
‫ﺑﯿﻤﺎران اﺳﮑﯿﺰوﻓﺮﻧﯿﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺞ ﻓﻬﻤﯽ در ﺗﻌﺎﻣﻼت‬ ‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮاد داراي ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي در‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪزﻣﯿﻨﻪﺳﺎز ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮي‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫در ﺣﯿﻄﻪ ﺳﺎزﮔﺎري اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ‬ ‫ﻋﻤﻠﮑﺮدﺿﻌﯿﻒﺗﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪،‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ رواﻧﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬ ‫اﺿﻄﺮاب ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻬﺘﺮي را در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺮس در‬
‫ﺑﺎ اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻫﯿﭻﯾﮏ از اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬در‬ ‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﻠﯽ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﭼﻬﺮه دﭼﺎر اﺷﮑﺎل ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي و ﺑﺤﺚ‬
‫اﯾﻦ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺪﮐﺎرﮐﺮدي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﺎﻣﻞ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺎﮐﯽ از وﺟﻮد ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ‬
‫ﺑﺎ دﯾﮕﺮان‪ ،‬ﺷﺎﻏﻞ ﺑﻮدﻧﻮ داﺷﺘﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ در‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در اﯾﻦ ﮔﺮوه از اﻓﺮاد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﺑﻪﻃﻮر ﺧﺎص ﺑﺮ ادراك ﻫﯿﺠﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ‬
‫ﺑﺪﮐﺎرﮐﺮدي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد در ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻋﻼﺋﻢ و‬
‫از ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪﻧﺂنﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ اﺧﺘﻼل ﺗﻤﺎم ﻋﯿﺎر ﻧﻘﺶ‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻘﺺ در‬
‫ﻣﻬﻤﯽ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن‬
‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ‬
‫در ﭼﻬﺮه و ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎي زﯾﺮ ﺑﻨﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار‬
‫ﺑﻪ اﻧﻮاع اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﯽ در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ )ﻣﻮزر‪ 1‬و‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺪاﺧﻼت ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪاﯾﺮا در‬
‫ﻫﻤﮑﺎران‪ ،1996 ،‬ﭘﻦ‪ ،‬اﺳﭙﻮﻟﺪﯾﻨﮓ‪ ،2‬رﯾﯿﺪ‪ ،3‬ﺳﻮﻟﯿﻮان‪،4‬‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ ﺧﻔﯿﻒ رواﻧﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﮐﺎرآﻣﺪي ﺗﻌﺒﯿﻪ‬
‫‪ ،1996‬اﯾﻬﻨﻦ‪ ،5‬ﭘﻦ‪ ،‬ﮐﻮرﯾﮕﺎن‪ ،6‬ﻣﺎرﺗﯿﻦ‪ ،1998 ،7‬ﭘﻦ‪،‬‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ در ﻋﻮض آن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﺪاﺧﻼت‬

‫‪6. Corrigan‬‬ ‫‪1. Mueser‬‬

‫‪7. Martin‬‬ ‫‪2. Spaulding‬‬
‫‪8. Addington‬‬ ‫‪3. Reed‬‬
‫‪9. Pinkham‬‬ ‫‪4. Sullivan‬‬
‫‪10. Schneider‬‬ ‫‪5. Ihnen‬‬

‫‪121‬‬
 ‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‪ :‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪...‬‬

‫اﮐﺴﯽ ﺗﻮﺳﯿﻦ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺼﺒﯽ‬ ‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮ ﭘﯽ آﻣﺪﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫درﮔﯿﺮ در ﭘﺮدازش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﺣﺎﮐﯽ از‬
‫در ﭼﻬﺮه را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬ ‫آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﮐﺴﯽ ﺗﻮﺳﯿﻦ‪ 1‬در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫در ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ‪ ،SCL-90-R‬اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﮐﺴﯽ ﺗﻮﺳﯿﻦ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ‪ ،‬ﺗﻨﻔﺮ و ﺷﺎدي‬ ‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺮدازش ﺳﺮﻧﺦﻫﺎي ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ـ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺿﻌﯿﻒﺗﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‬ ‫را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﯿﺪه و ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﺪ‬
‫ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺻﺤﯿﺢِ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﯽ دﭼﺎر‬ ‫)دوﻣﺰ‪ ،2‬ﻫﻨﺮﯾﺶ‪ ،3‬ﻣﯿﺸﻞ‪ ،4‬ﺑﺮﮔﺮ‪ ،5‬ﻫﺮﭘﺮﺗﺰ‪،(2007 ،6‬‬
‫اﺷﮑﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب‬ ‫‪ ،(2007‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﮐﺴﯽ ﺗﻮﺳﯿﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻋﺼﺒﯽ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻬﺘﺮي در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﺗﺮس داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه را ﻣﯿﺎﻧﺠﯽﮔﺮي ﮐﺮده و‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻤﺎﯾﺰ دﻗﯿﻖ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﭼﻬﺮه را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي ﻧﻮروﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ زﻣﯿﻨﻪﺳﺎز‬ ‫)ﻣﺎرش‪ ،7‬ﯾﻮ‪ ،8‬ﭘﺎﯾﻦ‪ ،9‬ﺑﻠﯿﺮ‪ ،(2010،10‬ﻫﻤﺨﻮان ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﯿﻮهاي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬ ‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه دارﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ در ﺑﺮﺧﯽ از‬ ‫ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﮐﺴﯽ ﺗﻮﺳﯿﻦ ﺑﺎ ﻧﻘﺺ در ﻋﻤﻠﮑﺮد‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻼﺋﻢ رواﻧﯽ ﻣﺜﻞ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻧﻘﺺ در‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ )ﻫﻮﻻﻧﺪ‪ 11‬و‬
‫‪12‬‬
‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﯿﻢ و ﺑﺮﺧﻼف آن‪ ،‬در‬ ‫و ﻫﻤﮑﺎران‪،1998 ،‬‬ ‫ﻫﻤﮑﺎران‪ ،2003 ،‬ﻣﻮداﻫﻞ‬
‫ﻋﻼﺋﻢ دﯾﮕﺮ ﻣﺜﻞ اﺿﻄﺮاب ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻬﺘﺮي را در‬ ‫ﮔﻠﺪﻣﻦ‪ ،13‬ﻣﺎرﻟﻮ ـ اوﮐﻮﻧﻮر‪ ،14‬ﺗﻮرس‪ ،15‬ﮐﺎرﺗﺮ‪،2008 ،16‬‬
‫‪17‬‬
‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﭼﻬﺮه در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻓﺮاد‬ ‫و ﻫﻤﮑﺎران‪ .(2011 ،‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﮔﺮوه‬ ‫راﺑﯿﻦ‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﻫﺮ دو ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب‬ ‫دﯾﮕﺮي از ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ درﻣﺎن ﯾﻮﮔﺎ‪ 18‬در ﺑﻬﺒﻮد‬
‫)ﺑﻮرﮐﻮوك‪ ،19‬ﻧﯿﻮﻣﻦ‪ ،20‬ﭘﯿﻨﮑﺎس‪ ،21‬ﻻﯾﺘﻞ‪ (2002 ،22‬و‬ ‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﻪﻃﻮر وﯾﮋه ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ )ﻓﺮدﻣﻦ‪ ،23‬وﯾﺲ ﻣﻦ‪ ،24‬ﻟﯿﻒ‪ ،25‬ﺑﺮوس‪،26‬‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه اﺷﺎره ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻮﮔﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ‬
‫‪ (1998‬ﺑﺎ ﺑﺪﮐﺎرﮐﺮدي در ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﯿﺎن‬
‫ﻓﺮدي ﻣﺮﺗﺒﻂاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫‪1. oxytocin‬‬
‫‪2. Domes‬‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﻓﺴﺮدﮔﯽ در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه‬ ‫‪3. Heinrichs‬‬
‫و ﺑﻪﻃﻮر وﯾﮋه در ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ ﻣﺜﻞ ﺷﺎدي‬ ‫‪4. Michel‬‬
‫‪5. Berger‬‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺿﻌﯿﻒﺗﺮي دارﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬ ‫‪6. Herpertz‬‬
‫‪7. Marsh‬‬
‫ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ‬ ‫‪8. Yu‬‬
‫‪9. Pine‬‬
‫‪10. Blair‬‬
‫‪19. Borkovec‬‬ ‫‪11. Hollander‬‬
‫‪20. Newman‬‬ ‫‪12. Modahl‬‬
‫‪21. Pincus‬‬ ‫‪13. Goldman‬‬
‫‪22. Lytle‬‬ ‫‪14. Marlow-O'Connor‬‬
‫‪23. Fredman‬‬ ‫‪15. Torres‬‬
‫‪24. Weismann‬‬ ‫‪16. Carter‬‬
‫‪25. Leaf‬‬ ‫‪17. Rubin‬‬
‫‪26. Bruce‬‬ ‫‪18. Yoga Therapy‬‬

‫‪122‬‬
 ‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) ،1‬ﭘﯿﺎﭘﯽ ‪ ،(9‬ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1395‬‬

‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﻮﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ )ﻟﯿﻨﺎرداﺗﻮس‪،1‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﻻت ﭼﻬﺮهاي ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺜﻞ ﺗﺮس‬
‫‪.(2011‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻨﺪو ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ اﯾﻦ‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ‪ ،‬واﮐﻨﺶﻫﺎي ﻏﯿﺮ‬ ‫ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻬﺘﺮي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺮك ﺧﺎرﺟﯽ )ﻣﺜﻞ اﻓﺮاد و رﺧﺪادﻫﺎ(‬ ‫در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب و اﻓﺴﺮدﮔﯽ در ﻧﻮاﺣﯽ‬
‫و ﯾﺎ دروﻧﯽ )ﻣﺜﻞ دﯾﮕﺮ ﻫﯿﺠﺎﻧﺎت( ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻐﺰيِ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮهاي‬
‫‪2‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن ﺑﺮ ﻣﯽاﻧﮕﯿﺰاﻧﻨﺪ )اﯾﺰارد و ﻫﻤﮑﺎران‪.(2011،‬‬ ‫ﻧﻘﺺﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻫﺮ دو اﺧﺘﻼل ﺑﺎ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻧﻘﺶﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﭼﻬﺮه اﻧﺴﺎن‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل اﯾﻦ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ‬ ‫ﻧﺎﺑﻬﻨﺠﺎريﻫﺎﯾﯽ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﻣﯿﮕﺪال در واﮐﻨﺶ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه ﺑﻪ دﯾﮕﺮان‬ ‫ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻘﺺ در ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫اﺟﺎزه ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ اﯾﻦ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎ را درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪ و ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه در اﺿﻄﺮاب و اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻً و‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ را در ﭘﯽِ آن ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺑﺨﺸﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر وﯾﮋه‪،‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ در ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ از ﻧﻘﺺﻫﺎي‬
‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ادراك ﯾﮏ‬ ‫ﻧﻮروﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ؛‬
‫ﻣﺤﺮك ﺑﺼﺮي ﻣﺜﻞ ﺣﺎﻻت ﭼﻬﺮهاي ﻫﯿﺠﺎن ﻗﺮار دارد‪.‬‬ ‫اﻣﺎ در ﺳﻄﺢ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬اﺿﻄﺮاب و اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻮﺳﺮ و ﻫﻤﮑﺎران )ﻣﻮﯾﺰر و ﻫﻤﮑﺎران‪ (1996 ،‬درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ‬ ‫ﺳﻮﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ در ﭘﺮدازش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻮﻓﻖ را در ﯾﮏ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮرﺧﺎص‪ ،‬اﺿﻄﺮاب ﺑﺎ اﻓﮑﺎري ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‬
‫ﻣﮑﺎﻟﻤﻪ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 5‬دﻗﯿﻘﻪاي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﯾﮕﺮ‬ ‫ﮐﻪ ﺣﻮلِ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪه در ﮔﺮدشاﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ‬
‫ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ در اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط دﭼﺎر‬ ‫ﮐﻪ اﻓﮑﺎر در اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﺎ ﻓﻘﺪان‪ ،‬ﺷﮑﺴﺖ و ﻏﻤﮕﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ اﺣﺘﻤﺎﻻً در ﺷﮑﻞدﻫﯽ و ﺣﻔﻆ ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد‬
‫ﺻﻤﯿﻤﯽ ﻫﻢ دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺎﺷﺪ )ﻫﻮﮐﺮ‪ 3‬و ﭘﺎرك‪،4‬‬ ‫در ﭘﺮدازش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ‬
‫‪ (2002‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در‬ ‫از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ واﮐﻨﺶ ﺑﻪ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﭼﻬﺮهاي‬
‫ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﻼل رواﻧﯽ ﺣﺎﺋﺰ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﻓﺮاد ﻣﻀﻄﺮب در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه‬
‫اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودي‬ ‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﭼﻬﺮهاي‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪه دارﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻓﺮاد داراي ﻋﻼﺋﻢ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ در اﯾﻦ ﺣﻮزه اﺣﺴﺎس ﻣﺲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫از ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻬﺮهاي ﻏﻢ را ﺑﻪ ﯾﺎد ﻣﯽآورﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫از ﻋﮑﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه اﺷﺎره‬ ‫اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﻘﺺ در ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻬﺮه اﻓﺮاد‬ ‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن در ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ اﺿﻄﺮاب‬
‫در ﻣﺤﯿﻂ واﻗﻌﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﭘﻮﯾﺎﯾﯽﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در‬ ‫و اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎي ﻧﻮروﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ‬
‫زﻣﯿﻨﻪﺳﺎز ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي‬

‫‪1. Linardatos‬‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﺑﻪ ﻫﯿﺠﺎنﻫﺎي ﭼﻬﺮهاي ﺧﺎص ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ‬

‫‪2. Izard‬‬
‫‪3. Hooker‬‬
‫‪4. Park‬‬

‫‪123‬‬
 ... ‫ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬:‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‬

‫ ﺷﺒﺎﻫﺖ‬،‫وﯾﺪﺋﻮﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﻣﺤﯿﻂ واﻗﻌﯽ اﺳﺖ‬ ،‫ﭼﻬﺮه ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﻋﮑﺲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‬
.‫ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد در ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آﯾﻨﺪه از ﺗﺼﺎوﯾﺮ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
- Adolphs, R.; Damasio, H.; Tranel, D. and Symptom Checklist-90 subscales”.
& Damasio, A. R. (1996).“Cortical Comprehensive Psychiatry, 49, 177-183.
systems for the recognition of emotion
in facial expressions”. Journal of - Denham, S. A.; Mitchell-Copeland, J.;
Neuroscience, 16, 7678–7687. Strandberg, K.; Auerbach, S. & Blair,
K. (1997). “Parental contributions to
- Beale, J. M. & Keil, F. C. (1995). preschoolers’ emotional competence”.
“Categorical effects in the perception of Direct and indirect effects. Motivation;
faces”. Cognition, 57, 217–239. Emotion, 21, 65–86.
- Biabangard, E. & javadi, F. (2004).“Mental - Derogatis, L. R. (1994). SCL-90-R;
health of adult and adolescent”.Tehran: “Symptom checklist -90-R. National
Social welfare publication, (Persian). Computer System”. United States of
America, 27, 32-45.
- Borkovec, T. D.; Newman, M. G.;
Pincus, A. L. & Lytle, R. (2002). “A - Derogatis, L. R. & Cleary, P. A. (1977).
component analysis of cognitive- “Factorial invariance across gender for the
behavioral therapy for generalized anxiety primary symptom dimensions of the SCL-
disorder and the role of interpersonal 90”. British Journal of Social Clinical
problems”. Journal of Consulting and Psychology, 16(4), 347-56.
Clinical Psychology, 70, 288-298.
- Domes, G.; Heinrichs, M.; Michel, A.;
- Bouhuys, A. L.; Greets, E. & Mersch, P. P. Berger, C. & Herpertz, S.C. (2007).
(1997). “Relationship between perception of “Oxytocin improves "mind-reading" in
facial emotions and anxiety in clinical humans”. Biological Psychiatry, 61, 731-3.
depression: does anxiety-related perception
predict persistence of depression?”. Journal - Eisenberg, N.; Gershoff, E. T.; Fabes, R.
A.; Shepard, S. A.; Cumberland, A. J. &
of Affect Disorder, 43(3), 213-23.
Losoya, S. H. (2001). “Mother’s emotional
- Carpenter, K. M. & Hittner, J. B. (1995). expressivity and children’s behavior
“Dimensional characteristics of the SCL- problems and social competence”.
90- R: evaluation of gender differences in Mediation through children’s regulation.
dually diagnosed inpatients”. Journal of Developmental Psychology, 37, 475–490.
Clinical Psychology, 51(3), 383-90.
- Eisenberg, N.; Zhou, Q.; Spinrad, T.
- Clark, A. & Friedman, M. J. (1983). L.; Valiente, C.; Fabes, R. A. & Liew, J.
“Factor structure and discriminant (2005). “Relations among positive
validity of the SCL-90 in a veteran parenting, children’s effortful control,
psychiatric population”.Journal of and externalizing problems: A three-
Personality Assessment, 47(4), 396-404. wave longitudinal study”. Child
Development, 76, 1055–1071.
- Csukly, G.; Gzobar, P.; Simon, L. &
Takacs, B. (2008). “Basic emotions and - Ekman, P. & Friesen, W.V. (1976).
psychological distress: association “Pictures of facial affect”. Palo Alto,
between recognition of facial expressions C.A. Consulting Psychologists Press.

124
 1395 ‫ ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‬،(9 ‫ )ﭘﯿﺎﭘﯽ‬،1 ‫ ﺷﻤﺎره‬،‫ ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‬،‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

- Ekman, P. & Friesen, W. V. (1978). and Asperger's disorders”. Neuropsychology

“Facial action coding system: A pharmacology, 28, 193-8.
technique for the measurement of facial
movement”. Palo Alto, C. A. - Hooker, C. & Park, S. (2002). “Emotion
Consulting Psychologists Press. processing and its relationship to social
functioning in schizophrenia patients”.
- Fox, E. (2002). “Processing emotional Psychiatry Research, 112(1), 41-50.
facial expressions: the role of anxiety
- Ihnen, G.; Penn, D.; Corrigan, P. &
and awareness”. Cognitive and Affective
Behavior, 2, 52–63. Martin, J. (1998). “Social Perception
and social skill in schizophrenia”.
- Fredman, L.; Weismann, M. M.; Leaf, Psychiatry Research, 80, 275-286.
P. & Bruce, M. L. (1998). “Social
functioning in community residents with - Izard, C.; Fine, S.; Schultz, D.; Mostow,
depression and other psychiatric disorders: A.; Ackerman, B. & Youngstrom, E.
results on the New Haven Epidemiologic (2011). “Emotion knowledge as a
Catchment Area Study”. Journal of predictor of social behavior and academic
Affective Disorders, 15, 103-112. competence in children at risk”.
Psychological Science, 12, 18-23.
- Fruzzetti, A. E. & Shenk, C. (2008).
“Fostering validating responses in - Kessler, H.; Schwarze, M.; Filipic, S.;
Traue, H.C. & von Wietersheim, J.
families”. Social Work in Mental
Health, 6, 215–227. (2006). “Alexithymia and facial
emotion recognition in patients with
- Goldman, M.; Marlow-O'Connor, M.; eating disorders”. International Journal
Torres, I. & Carter, C. S. (2008). of Eat Disorder, 39, 245-51.
“Diminished plasma oxytocin in
schizophrenic patients with neuroendocrine - Keyes, H. (2012). “Categorical
dysfunction and emotional deficits” perception effects for facial identity in
.Schizophrenia Research, 98, 247-55. robustly represented familiar and self-
faces: The role of configural and
- Gray, J. M.; Young, A. W.; Barker, featural information”. Quarterly
W. A.; Curtis, A. & Gibson, D. Journal of Experimental Psychology,
(1997).“Impaired recognition of disgust 65, 760–772.
in Huntington’s disease gene carriers”.
Brain, 120, 2029–2038. - Krause, E. D.; Mendelson, T. & Lynch,
T. R. (2003). “Childhood emotional
- Habibzadeh, A. (2000). “Normalization invalidation and adult psychological
of Symptom Checklist 90 and distress: The mediating role of emotional
investigation of mental health of inhibition”. Child Abuse, 27, 199–213.
students 15 to 18 years old of Qhom
city in academic year 79-80”.Research - Linardatos, E. (2011). “Facial emotion
recognition in Generalize anxiety
project of research council of education
organization in Qhom city, 35-40. disorder and depression: assessment for
unique and common responses to
(Persian).
emotion and neutrality. A dissertation
- Hollander, E.; Novotny, S.; Hanratty, M.; submitted to Kent State University in
Yaffe, R.; DeCaria, C. M. & Aronowitz, partial fulfillment of the requirements
B. R. (2003). “Oxytocin infusion reduces for the degree of Doctor of Philosophy”.
repetitive behaviors in adults with autistic

125
 ... ‫ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﺠﺎن ﭼﻬﺮه در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬:‫اﻟﻬﺎم ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن و ﺳﯿﺪه ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎﺗﯽ‬

- Marsh, A. A.; Yu, H. H.; Pine, D. S. & disorder in Tehran”. Hakim, 2 (4),
Blair, R. J. (2010). “Oxytocin improves (Persian).
specific recognition of positive facial
expressions”. Psychopharmacology, 209, - Penn, D.; Spaulding, W.; Reed, D. &
225-32. Sullivan, M. (1996). “The relationship
of social cognition to ward behavior in
- Martin, F.; Baudouin, J.Y.; chronic schizophrenia”. Schizophrenia
Tiberghien, G. & Franck, N. (2005). Research, 20, 327-335.
“Processing emotional expression
andfacial identity in schizophrenia”. - Penn, D.L.; Addington, j. & Pinkham,
Psychiatry Research, 134 (1), 43-53. A. (2006).“Social Cognitive
impairments in Schizophrenia.A
- Mendlewicz, L.; Linkowski, P.; textbook of schizophrenia Washington:
Bazelmans, C. & Philippot, P. (2005). American psychiatry Press, 261-274.
“Decoding emotional facial expressions in
depressed and anorexic patients”. Journal - Persad, S. M. & Polivy, J. (1993).
of Affective Disorders, 89, 195–199. “Differences between depressed and
nondepressed individuals in the
- Modahl, C.; Green, L.; Fein, D.; Morris, recognition of and response to facial
M.; Waterhouse, L. & Feinstein, C. (1998). emotional cues”. Journal ofAbnormal
“Plasma oxytocin levels in autistic children”. Psychology, 102, 358–368.
Biological Psychiatry, 43, 270-7.
- Phillips, M. L.; Williams, L. M.;
- Monk, C. S.; Grillon, C.; Baas, J. M.; Heining, M.; Herba, C. M.; Russell, T.
McClure, E. B.; Nelson, E. E. & Zarahn, E. & Andrew, C. (2004). “Differential
(2003). “A neuroimaging method for the neural responses to overt and covert
study of threat in adolescents”. presentations of facial expressions
Developmental Psychobiology, 43, 359–366. offear and disgust”. NeuroImage, 21,
1484–1496.
- Mueser,K.; Doonan, R.; Penn, D.;
Blanchard, j.; Bellack, A. & Nishith, p. - Pollak, S. D. & Kistler, D. J. (2002).
(1996).“Emotion recognition and social “Early experience is associated with the
competence in chronic schizophrenia”. development of categorical representations
Journal of Abnormal Psychology, 105, for facial expressions of emotion”.
271-275. Proceedings of the National Academy of
Sciences of the United States of America,
- Mueser, K. T.; Doonan, R.; Penn, D. 99, 9072–9076.
L.; Blanchard, J. J.; Bullockm, A. S. &
Nishith, P. (1996). “Emotion - Pollak, S. D. (2003). “Experience-
recognition and social competence in dependent affective learning and risk
chronic schizophrenia”. Journal of for psychopathology in children”.
Abnormal Psychology, 105(2), 271-5. Annals of the New York Academy of
Sciences, 1008, 102–111.
- Najarian, B. & Davoodi, A. (2001).
“Construction and validation of - Rauter, U. K.; Leonard, C. E. & Swett,
Symptom Checklist 90-Revision”. C.P. (1996). “SCL-90-R factor structure
Ahvaz Journal of education and in an acute, involuntary, adult
psychology, 3 (2), 136-149.(Persian). psychiatric inpatient sample”. Journal
of Clinical Psychology, 52(6), 625 629.
- Noorbalal, A.; Bagheri, A. & Kazemi,
M. (1998). “The prevalence of mental - Rubin, L. H.; Carter, C. S.; Drogos,
L.; Jamadar, R.; Pournajafi-Nazarloo,

126
 1395 ‫ ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‬،(9 ‫ )ﭘﯿﺎﭘﯽ‬،1 ‫ ﺷﻤﺎره‬،‫ ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‬،‫دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

H. & Sweeney, J. A. (2011). “Sex- - Shipman, K. L.; Schneider, R.;

specific associations between peripheral Fitzgerald, M. M. Sims, C.; Swisher, L.
oxytocin and emotion perception in & Edwards, A. (2007). “Maternal
schizophrenia”. Schizophrenia Research, emotion socialization in maltreating and
130, 266-70. non-maltreating families: Implications
for children’s emotion regulation”.
- Sabatinelli, D.; Fortune, E. E.; Li, Q.; Social Development, 16, 268–285.
Siddiqui, A.; Krafft, C. & Oliver, W. T.
(2011). “Emotional perception: Meta- - Sprengelmeyer, R.; Rausch, M.; Eysel,
analyses of face and natural scene U. T. & Przuntek, H. (1986). “Neural
processing”. NeuroImage, 54, 2524– structures associated with recognition of
2533. facial expressions of basic emotions”.
Biological Sciences, 265, 1927–1931.
- Sabatini, E.; Della Penna, S.;
Franciotti, R.; Ferretti, A. & Zoccolotti, - Sullivan, M. W.; Carmody, D. P. &
P (2009). “Brain structures activated by Lewis, M. (2010). “How neglect and
overt and covert emotional visual punitiveness influenceemotion
stimuli”. Brain Research Bulletin, 79, knowledge”. Child Psychiatry; Human
258–264. Development, 41, 285–298.
- Schmitz, N.; Hartkamp, N.; Kiuse, J.; - Surcinelli, P.; Codispoti, M.;
Franke, G.H. Reister, G. & Tress, W. Montebarocci, O.; Rossi, N. & Baldaro,
(2000). “The Symptom Check-List-90- B. (2006). “Facial emotion recognition
R (SCL-90-R): A German validation in trait anxiety”. Journal of Anxiety
study”. Quall Life Research, 9(2), 185- Disorders, 20, 110–117.
93.
- Van de Riet, W. A.; Grezes, J. & de
- Schneider, F.; Gur, R.C.; Koch, K.; Gelder, B. (2009). “Specific and
Bakes, V.; Amunts, K.; Shah, N.J.; Bilker, common brain regions involved in the
W.; Gur, R. E. & Habel, U. (2006). perception of faces and bodies and the
“Impairment in the Specificity of emotion representation of their emotional
processing in Schizophrenia”. America expressions”. Social Neuroscience, 4,
Journal Psychiatry, 163, 442-447. 101–120.
- Shenk, C. E.; Putnam, F. W. & Noli, J. - Zack, M.; Toneatto, T. & Streiner,
D.L. (1998). “The SCL-90 factor
G. (2013).“Predicting the accuracy of structure in comorbid substance
facial affect recognition: the interaction abusers”. Journal of Substance Abuse,
of child maltreatment and intellectual 10(1), 85-101.
functioning”. Journal of Experimental
Child Psychology, 114, 229-242.

127