<˚XÊìï kÕìf…ÆCŸ #˚<ë›+ !

&܈ˆ <˚esêE eTVü‰sêE

düTÁ|üdæ<ä∆ kÕVæ≤ry˚‘·Ô, JeXÊÅdüÔy˚‘·Ô

e÷øÏH˚ì ãdüe|ü⁄qïj·T´ $C≤„qπø+Á<ä+

$»j·Tyê&É
&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 1
 j
<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+!
yê´dü dü+|ü⁄{Ï
© Ábıˆˆ <˚esêE eTVü‰sêE
[email protected]

Á|ü#·Ts¡D: e÷øÏH˚ì ãdüe|ü⁄qïj·T´ $C≤„qπø+Á<ä+, $»j·Tyê&É

Á|ü#T· s¡D ø±\+ : 17.05.2021
yÓ\: s¡÷. 20/`

Á|ü‘·T\≈£î:
m+._. $C≤„qπø+Á<ä+
27`30`4, 4e n+‘·düTÔ, Ä≈£î\yê] M~Û
>∑es¡ïsYù|≥, $»j·Tyê&É ` 520 002
ôd˝Ÿ: 9490098408

Á|üC≤X¯øÏÔ ãTø˘Vü≤Ödt nìï Áu≤+N\T

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 2

 yê´düÁø£eT+...
1. ìC≤ìï ˙≥ eTT+∫ nã<ä+∆ sê»´y˚T\T‘√+~! 4
2. $XÊ«dü+ e⁄qï #√≥ $X‚w¢ D
ü e⁄+&É<Tä 7
3. <˚e⁄&ÉT ˝Ò&ìÉ #Ó|Œü &É+ ≈£L&Ü Vü≤øπ ÿ 11
4. Ád”\Ô qT øÏ+#·|]ü ∫q bÕsƒ´¡ Á>∑+<∏ë\T 15
5. Ç~ eTq ø£<.ä∏ .. eTq+<ä] >±<∏ä 18
6. ø£s√Hê H˚]Œq ø=‘·bÔ Õsƒê\T 25
7. ˇø£ <˚X+¯ ` ˇπø |ü⁄e⁄« (ø£$‘·) 29
8. <˚XÊìï kÕìf…CÆ Ÿ #˚<ë›+! (ø£$‘·) 31

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 3

 ìC≤ìï ˙≥ eTT+∫
nã<ä∆+ sê»´y˚T\T‘√+~!
bÕ\≈£î˝Ò |üì >∑≥Tº≈î£ ì nã<ë∆\≈£î Ä|òd” Tü \T ‘Ós∫¡ , Á|ü#êsê\T yÓTT<ä\T ô|&ç‘˚
Ä <˚X+¯ m˝≤ ñ+≥T+~? Ä <˚X¯ Á|ü»\≈£î ~¬øÿes¡÷? ì»y˚T, eTq <˚X+¯ Ç|ü⁄Œ&ÉT
n˝≤+{Ï |ü]dæ‹ú ì m<äTs=ÿ+{À+~. ~¬øÿes¡T nì ~≈£îÿ\T #·÷&É&+É ø±<äT. Á|ü‹
bÂs¡T&É÷ ìC≤*ï ì\u…fºÒ ôd’ì≈£î&Ó’ ~≈£îÿ\T |æøÿ£ {Ï˝˝¢Ò ≤ ìC≤*ï Á|üø{£ dÏ ÷ü HÔ ˚ ñ+&Ü*,
‘·|Œü <äT. kÕe÷q´ bÂs¡T\T m+‘√ u≤<Û´ä ‘·‘√, C≤>∑s÷¡ ø£‘‘· √ e´eVü≤]+#ê*‡q düeTj·T+
Ç~. Á|ü‹ n+XÊìï ≈£îå Dí+>± ‘Ó\TdüT≈£îì, ì»y˚T<√, nã<äy∆ T˚ <√ ‘˚\TÃø√yê*‡q
‘·sT¡ D$T~. nã<ë∆\T Á|ü#ês¡+ ø±≈£î+&Ü n&ÉTø¶ ≥ £ º y˚j÷· *‡q düeTj·T+ ≈£L&Ü!
ªªy˚&ç y˚&ç ø=ã“]˙fi¯ófl ø±´q‡sYqT ‘·–kZ ÕÔμμj·Tqï yê≥‡|t yÓTùdCŸ yÓs’ ˝¡ Ÿ nsTT´+~.
<ëì MT<ä eTT+u≤sTT˝Àì {≤{≤ yÓTyÓ÷]j·T˝Ÿ ôd+≥sY ({Ï.j·T+.dæ) &Ó’¬sø£ºsY &Üø£ºsY
sêCÒ+Á<ä ã&˚« |üÁ‹ø± eTTK+>± ˇø£{øÏ Ï s¬ +&ÉT kÕs¡T¢ $es¡D Ç#êÃs¡T. ø±´q‡sYqT
y˚&ç ø=ã“] ˙fi¯ófl m+‘· e÷Á‘·eT÷ ‘·–+Z #·e˙, n˝≤+{Ï ù|òø˘ yÓTùdCŸ\qT mes¡÷
qeTà≈£L&É<ìä , mes¡÷ me]ø° |ü+|ü≈L£ &É<˙ä $es¡D Ç#êÃs¡T. Ç˝≤+{Ï<˚ eTs√ ù|òø˘
yÓTùdCŸ dü+e‘·‡s¡+ ÁøÏ‘+· k˛wü˝Ÿ MT&çj÷· ˝À CÀs¡T>± wæø±s¡T #˚d+æ ~. eTVæ≤fi¯\T
q\T|ü⁄ s¡+>∑T Áu≤\T y˚dTü ≈£î+fÒ ø±´q‡sY ‘·|Œü ø£ edüT+Ô <äqï~ Ä yÓTùdCŸ kÕsê+X¯+!
Bì |ü≥¢ ≈£L&Ü {ÏjT· +dæ &Ós¬’ ø£sº Y &Üø£sº Y sêCÒ+Á<ä Ç+^¢wt ~q|üÁ‹ø£ ª<ä Væ≤+<ä÷μ‘√
e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ rÁe+>± düŒ+~+#ês¡T. ªμk˛wü˝Ÿ MT&çj÷· @yÓTHÆ ê Äs√>∑´ düe÷#ês¡
øπ +Á<äe÷? nø£ÿ&É me¬sH’ ê »ãT“*ï &Éj÷· >¬ ï’ CŸ #˚kÕÔsê? Á{°{ŸyTÓ +{Ÿ ÇkÕÔsê? n<˚<√
e÷eT÷\T düe÷#ês¡+ |ü+#·T≈£îqï≥Tº Äs√>∑´ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷ìï m˝≤
|ü+|ü⁄≈£î+{≤s¡÷? s√>∑T*ï |ü]o*+∫, |üØøÏ+å ∫ qj·T+ #˚jT· &ÜìøÏ &Üø£sº T¡ ,¢ Ç‘·s¡
yÓ<’ ´ä dæã“+~ ñHêïs¡T. ÄdüT|üÁ‘·T\T, n+<äT˝À ‘·–q yÓ<’ ´ä |ü]ø£sê\T ñHêïsTT.
»ãT“ #˚ùdÔ me¬sH’ ê yê]ì dü+Á|ü~+#ê*. n+‘˚>±˙, Ç˝≤+{Ï >±* ø£ãTs¡q¢ T m˝≤
qeTTà‘ês¡÷? ‘·|⁄ü Œ&ÉT düe÷#ês¡+ Ç‘·sT¡ \≈£î m˝≤ #˚sy¡ k˚ ÕÔs÷¡ ? ‘·|⁄ü Œ ø£<ë? »ãT“
ˇø£fÒ nsTTHê, ù|ôw+{Ÿ X¯Øs¡ <Ûsä à¡ Ø‘ê´ bÕ<∏˝ä ≤õø£˝Ÿ f…dºt ]b˛s¡T\º Ø‘ê´, s√>∑T\
dæú‹>∑‘·T˝Ò$T{À nqTuÛÑeE„˝…’q &Üø£ºs¡T¢ ø£<ë ìs¡ísTT+#ê*? dü¬s’q yê]ì dü+Á|ü~+∫,
<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 4
düs¬ q’ düe÷#ês¡+ ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü u≤<Û´ä ‘ês¡V≤æ ‘·+>± m˝≤ <äTÁwüŒ#êsê\T #˚kÕÔsT¡ ?
- nì HÓ{»Ï qT*ï Äj·Tq rÁe+>± ôV≤#·Ã]+#ês¡T. eTVæ≤fi¯\T q\T|ü⁄s¡+>∑T ˝À<äTdüT\Ô T
<Û]ä +#·&+É e\¢ ø±´q‡sY sê<äT nì Äj·Tq $es¡D Ç#êÃs¡T.
ªμÁ|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À |ü~ \ø£\å eT+~ ø±´q‡sY u≤]q |ü&TÉ ‘·THêïs¡T.
ø=+‘· eT+~ s√>∑T\T Ç{°e* ø±\+˝À Äe⁄ eT÷Á‘·+ ‘ê– ø±´q‡sY ‘·>T∑ ‘Z T· +<˚y÷Ó qì
Á|üjT· ‹ïdüTHÔ êïs¡T. Ä Á|üjT· ‘·ï+ u…&dç øæ ={Ï,º ø±´q‡sY eTT~]b˛sTTq <äX˝¯ À ∫øÏ‘‡·
ø√dü+ ÄdüT|üÁ‹øÏ edüTHÔ êïs¡T. á $wüj÷· ìï ø£\ø£‘êÔ˝Àì Hêsêj·TD dü÷|üsY ôdŒcÕ*{°
Vü‰dæŒ≥˝Ÿ≈î£ #Ó+~q &Üø£sº Y kÂs¡yé <ä‘êÔ <Ûèä Mø£]+#ês¡T. nø£ÿ&É áj·Tq yÓT&É ø±´q‡sY
ôdŒwü*dt.º nHês√>∑´ø£sy¡ TÓ qÆ eT÷&ÛqÉ eTàø±\ u≤]q |ü&ç m+‘√ eT+~ ÁbÕD+ MT~øÏ
‘Ó#T· Ã≈£î+≥THêïs¡˙, yÓ+≥H˚ n˝≤+{Ï$ e÷HÓj÷· ´\ì Äj·Tq Væ≤‘·e⁄ |ü*ø±s¡T.
yÓC’ ≤„ìø£ yÓ<’ ´ä $<ÛëHê\T n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü, »q+ eT÷s¡+â >±
nHêeT≈£î\T, nC≤„qT\T #Ó|Œæ +~ qeTà≈£L&É<Tä .
uÛÀbÕ˝Ÿ bÕs¡y¢ TÓ +{Ÿ düuTÑÛ ´sê\T _C…|øæ Ï #Ó+~q Á|üC≤„ dæ+>¥ sƒê≈£LsY...‘·q≈£î
s=eTTà ø±´q‡sY Äe⁄ eT÷Á‘·+‘√ qj·TyÓT+Æ <äì Á|üø{£ +Ï #ês¡T. <ëìï MT&çj÷· , k˛wü˝Ÿ
MT&çj÷· $düÔ ‘·+>± Á|ü#ês¡+ #˚d+æ ~. <ëìøÏ &Üø£sº Y kÂs¡yé <ä‘êÔ ø°˝]… – yê‘· ô|{≤ºsT¡ .
ÄyÓT≈£î ì»+>±H˚ Äe⁄ eT÷Á‘·+‘√ ø±´q‡sY qj·TyÓTbÆ ˛‘˚ eT] Vü‰dæŒ≥˝À¢ e÷ôdø£Mº T
#˚sTT+#·Tø√e&ÜìøÏ m+<äT≈£î #˚sês¡÷?μμ nì Á|ü•ï+#ês¡T. X¯Øs¡+˝Àì Ç‘·s¡ uÛ≤>±\≈£î
ø±´q‡sY yê´|æ+#·≈î£ +&Ü Ä|üsπ wüHé #˚dæ s=eTTà uÛ≤>±ìï ‘=\–+#·&Üìï ªe÷ôdø£Mº Tμ
n+{≤s¡T. ne÷j·Tø£ »Hêìï njÓ÷eTj·T+˝À |ü&<É √ùd nã<ä|∆ ⁄ü Á|üø≥£ q\T me]∫ÃHê
qeTà≈£L&É<Tä . ì» ìsê∆sD ¡ #˚dTü ø√yê*. ñqï‘· |ü<eä ⁄˝À¢ ñqï yês¡T #Ó|Œæ q+‘·
e÷Á‘êq @<ÓH’ ê ì»yÓTbÆ ˛<äT. $wüjT· |ü]C≤„q+ ñqïyês¡T #Óù|ÔH˚ dü‘´· + ãj·T{ÏøÏ
edüT+Ô ~. ÇÁãV”≤+|ü≥ï+ eT+&É\+˝Àì ˇø£ Hê≥T yÓ<’ Tä ´&ÉT bÕeTT, ‘˚\T, Ç‘·s¡ $wü
|ü⁄s¡T>∑T\ ø±≥T≈£î ‘·q <ä>∑Zs¡ yÓ’<ä´+ ñ+<äì #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. u≤~Û‘·T*ï m+&É˝À
≈£Ls√Ãu…{Ϻ, yê] M|ü⁄\ MT<ä Ç‘·Ô&ç |üfi≤fl\T ô|&ÉT‘·THêï&ÉT. <ëì e\¢ $wü+
~–b˛‘·T+<äì q$TàdüTHÔ êï&ÉT. n+<Ûä $XÊ«kÕ\T M&Éì Á|ü»\T qeTTà‘·÷ n‘·qT
#Ó|Œæ q≥T¢ $+≥THêïs¡T. Ç˝≤+{Ï$ <˚X¯ yê´|ü+Ô >± mH√ï mHÓïH√ï ì‘·´+ »s¡T>∑T‘·÷H˚
e⁄HêïsTT. yÓ÷dü|Pü ]‘·+>± »Hêìï q$Tà+#˚ yÓ÷dü>±fi¯ó¢ n&ÉT>∑&TÉ >∑THê e⁄qï á
<˚X+¯ ˝À bÂs¡T\T $y˚øe£ +‘·T˝…‘’ ˚ ‘·|Œü e÷s¡TŒ sê<äT. ˇø£ nã<ä+∆ ‘√ Ä Hê≥T yÓ<’ Tä ´&ÉT
&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 5
 bı≥º b˛düT≈£î+≥THêï&ÉT. ø±˙ e+<ä\ eT+~ ÁbÕD≤\T |òüD+>± ô|&ÉT‘·THêï&ÉT.
n<Ó+‘√ Á|üe÷<ä+ ø£<ë?
19e X¯‘êã›+˝À z eTVü‰qTuÛ≤e⁄&ÉT z ø£<ä∏ #ÓbÕŒ&ÉT. ˇø£ s√E ì»+, nã<ä+∆
s¬ +&ÉT ø£*XÊsTT. nã<ä+∆ n+~ ø£<ë... ªª#·÷&É÷! á s√E m+‘· n+<ä+>± ñ+<√μμ
nì. ì»+ ô|’øÏ #·÷dæ+~. Äø±X¯+ ìs¡à\+>± ñ+~. ªªne⁄qT düTe÷. á s√E
m+‘√ Vü‰sTT>± ñ+~μμ n+~. yês¡T n˝≤ q&ÉTdü÷Ô ˇø£ ~>∑T&ÉT u≤$ <ä>]Z∑ øÏ e#êÃs¡T.
ªª#·÷&ÉT! á ~>∑T&ÉT u≤$˝À ˙fi¯ófl m+‘· dü«#·Ã+¤ >± ñHêïjÓ÷. |ü<ä Vü‰sTT>± kÕïq+
#˚<ë›+!μμ n+~ nã<ä+∆ eTqdüT˝À @<√ ≈£îÁ≥ ô|≥Tº≈î£ ì. n~ ì»+ Á>∑V≤æ +#·˝øÒ £
kÕïHêìøÏ ˇ|ü⁄Œ≈£î+~. Ç<äs› ÷¡ ã≥º\T >∑≥Tº MT<ä $&ç∫ u≤$˝ÀøÏ ~>±s¡T. dü+‘√wü+>±
»\ø±˝≤&Üs¡T. ñqï≥Tº+&ç nã<ä+∆ >∑ãT≈£îÿq u≤$˝À+∫ ãj·T≥øÏ e∫Ã+~. n+‘·≈î£
eTT+<˚ ì»+ $ù|Œdæq ã≥º\T ‘=&ÉT≈£îÿì nø£ÿDÏ+í ∫ C≤s¡T≈£î+~. »]–+<˚$T{À
Á>∑V≤æ +∫, ì»+ u≤$˝À+∫ ãj·T≥≈£î e#˚Ãdü]øÏ... nø£ÿ&É ‘·q >∑T&É\¶ T ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
nã<ä+∆ $&ç∫q ã≥º\T ø£≥Tºø√e&ÜìøÏ Çwü|º &ü øÉ ,£ ì»+ eT∞¢ u≤$ ˝ÀøÏ yÓ[¢ <ë≈£îÿ+~.
‘·qqT yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ me¬sH’ ê e∫à ‘·q ã≥º\T ‘·q≈£î Ç|æŒkÕÔsπ yÓ÷qì m<äTs¡T #·÷dü÷Ô
ñ+~.μ
ì»+ $&ç#d˚ qæ ã≥º\T ‘=&ÉT≈£îÿì, nã<ä+∆ e÷Á‘·+ <äsê®>± ªì»+>±μ #·˝≤eTDÏ
ne⁄‘·÷ ñ+~. b˛©dt ùdºwqü T¢, Hê´j·TkÕúHê\T, sê»ø°j÷· \T, |ü]bÕ\Hê XÊK\T
ˇø£ÿfÒ$T{Ï Á|ü‹ #√≥, Á|ü‹ H√{≤ n~ ‘·q Á|üu≤Û yêìï #·÷ô|≥ºkÕ–+~. ªì»+ Ç~
ø±<äT! n~ y˚sπ e⁄+<äìμμ ÄÁø√•+#˚ ì» ìsê∆s≈¡ î£ \T, s¡#s· TT‘·\T, yÓC’ ≤„ì≈£î\T, bÂs¡
Vü≤≈£îÿ\ ø±s¡´ø£s\Ô¡ T nHê´j·T+>± •ø£\å ≈£î >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡T. ñ] rj·Tã&ÉT‘·THêïs¡T.
ì»+ ø√dü+ ÄÁø√•+#˚ >=+‘·T*ï bÕ\≈£î\ ‘·TbÕ≈£î\T ã* rdüT≈£î+≥THêïsTT. ªì»+
q>∑ï+>± ìØ“¤‹‘√ ì\ã&É&Üì¬øH’ ê yÓqTø±&É<Tä . ø±ì m{Ϻ |ü]dæ‘ú T· ˝À¢q÷ nã<ä+∆
$&ç#d˚ qæ ã≥º\T e÷Á‘·+ ‘=&ÉTø√ÿ<äTμ nì ‘Ó*dæq dü‘ê´H˚«wü≈î£ \T ‘·eT J$‘ê*ï
‘ê´>∑+ #˚d÷ü Ô Á|ü|+ü #· yê´|ü+Ô >± ìC≤ìï ì\u…≥&º ÜìøÏ ø£ wæ #˚d÷ü HÔ ˚ ñHêïs¡T...#˚d÷ü HÔ ˚
ñHêïs¡T.
(19.03. 2021, m&ç{Ÿ ù|õ)

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 6

 $XÊ«dü+ e⁄qï #√≥ $X‚¢wüD e⁄+&É<äT
yêdüÔ$ø£‘· ˝Òì ø£\ eT÷s¡Tâ\ dü«s¡Z+ ˝≤+{Ï~.
ìÁ<äb˛‘·Tqï+‘· es¡≈£L nø£ÿ&É @yÓTÆHê kÕ<Ûä´y˚T !
- CÒyéT‡ s¡ôd‡˝Ÿ ˝ÀyÓ˝Ÿ
nyÓT]ø£Hé ø£$, dü+bÕ<ä≈£î&ÉT, sê»˙‹E„&ÉT

eTìwæ ø√‹˝≤ ñ+&˚ z C≤‹˝À qT+∫ |ü]D≤eT+ #Ó+<äT‘·÷ e#êÃ&É+fÒ

qeTà+>±ø£ qeTà+. n<˚ ø√‹ C≤‹øÏ #Ó+~q Vü≤qTeT+‘·T&ÉHy˚ ê&ÉT s¬ ø£ÿ\T ˝Ò≈î£ +&ÜH˚
ne÷+‘·+ >±˝À¢ m–] yÓ[fl ˇø£ dü+Je˙ |üs«¡ ‘êìï m‘·TøÔ =#êÃ&É+fÒ e÷Á‘·+ ns¡ú
ì$T*‘· H˚Á‘ê\‘√, uÛÑøÏÔ bÕs¡eX¯´+‘√, uÛÑ»q\T #˚dü÷Ô qeTTà‘ê+!! á ª|ü$Á‘·
uÛ≤s¡‘êeìμ˝À |ü⁄{≤ºø£ Çø£ @+ #˚kÕÔ+? qeTàø£ #Ûk· ÕÔe÷? qeTTà‘ê+! qeTTà‘ê+!!
ªªˇø£{À ‘·s¡>∑‹˝À #·~$q yê#·ø£+, ¬s+&√ ‘·s¡>∑‹øÏ |üìøÏsê<äT. eT] &Óã“sTT
dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘+· sêdæq |ü⁄düøÔ +£ ªsêC≤´+>∑+μ eTq <˚X¯ n_Ûe ~∆øÏ m+‘· es¡≈î£
<√Vü≤<ä|&ü TÉ ‘·T+B?μμ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT ˇø£ <˚Xu¯ ≈ÑÛ î£ &Ô TÉ . ne⁄qT ø£<ë! m+‘· >=|üŒ
$wüj·T+ #ÓbÕŒ&É÷ nì eTq+ >∑T&ÉT¢ $T≥ø£]+#˚˝À|ü⁄ eTq≈£î eTs=ø£ $wüj·T+
>∑Ts¡TÔø=düTÔ+~. n<˚$T≥+fÒ 1500 @fi¯¢ ÁøÏ‘·+ sêdæq ªeTqT<Ûäs¡à XÊÁdüÔ+μ Ç|üŒ{Ïø°
|üìø=düTÔ+<äì eTqTyê<äT\T #Ó|ü⁄‘·THêïπs $&É÷¶s¡+? á eTqTyê<ä <˚X¯uÛÑ≈£îÔ\T ns¡ú+
#˚dTü ø√yê*‡+~ @$T≥+fÒ ˇø£{À ‘·s>¡ ‹∑ , s¬ +&√ ‘·s>¡ ‹∑ yê#·ø±˝≤¢>± uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+
ˇø£ yê#·ø+£ ø±<äT. eTs√ $X‚wyü T˚ eT+fÒ, ˇø£{À ‘·s>¡ ‹∑ yê#·ø±ì≈£îqï $\Te≈£L&Ü
yê] XÊÁkÕÔìøÏ ˝Ò<Tä . |ü⁄*Vü‰s¡˝À ª|ü⁄*μ ˝ÒqfÒ,º ªn#˚ä ~Héμ˝À n#êä mø£ÿ&ÉT+B ?
z kÕ«$TJ ‘·q ù|òdãt Tø˘ yê˝Ÿ MT<ä ªªy˚<ë\T @+ |òTü ÀwædTü HÔ êïj·T+fÒ..μμ nì
sêj·T&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ . n+fÒ f…|Æ t #˚jT· &É+ ÁbÕs¡+_Û+#·>±H˚ ãj·T≥ ø±*+>¥
u…˝Ÿ yÓ÷–+~. n‘·qT ø£+>±s¡T>± bò˛qT >∑~˝ÀH˚ e~˝Òd,æ Vü‰˝À¢øÏ yÓfi≤fl&ÉT. n<˚
>∑~˝À z eT÷\ u≤˝Ÿ‘√ Ä&ÉT≈£î+≥Tqï Äj·Tq eTqTeT&ÉT u≤˝Ÿ e~˝Òd,æ bò˛Hé
#˚‹˝ÀøÏ rdüT≈£îì, nB ÇB H=ø£ÿ&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. <ëì‘√ Ád”ÿHé MT<ä ªª» Ç qT

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 7

n >∑T z s¡ dü Vü≤ ø˘ C…|øºæò ˘ õ˝Ÿ yÓs’ ¡ Vü‰ø˘ Á<äõø˘ >∑C≤ |ü⁄+C…>.¥ .μμ n+≥÷ @y˚y√
nø£så ê\T f…|Æ ⁄ü nsTTb˛j·÷sTT. nø£ÿ&É »]–+~.. n~! ø±˙ ù|òdt ãTø˘˝À ns¡>+∑ ≥
ne«ø£ eTT+<˚ ns¡ \ø£å ˝…≈’ î£ \T, bÕe⁄\ø£å ùwsY\T, 30¬ø qeTkÕÿsê\T, 10¬ø dü÷|üs\Y T
e#êÃsTT. Ç~ <˚X+¯ ˝À kÕe÷qT´\ e÷qdæø£ dæ‹ú ì ‘Ó*j·TCÒk˛Ô+~. ªª#·÷XÊsê?
kÕ«$TJ yê] C≤„qkÕs¡+? Ä |ü<ë\ ns¡+ú ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ eTquÀ{Ï yê]øÏ ˇø£
J$‘·ø±\+ dü]b˛<äT... nì ns¡+ú e#˚Ã≥Tº y˚\ eT+~ ø±yÓT+{Ÿ‡ #˚XÊs¡T. n+fÒ
ns¡+ú |üs+ú¡ ˝Òìe˙ï eTVü‰<äT“¤‘ê\T nì »q+ >∑T&ç>¶ ± qy˚TàdüTHÔ êïs¡qï e÷≥ !
Ç˝≤π> yÓqø£{øÏ Ï ˇø±j·Tq Á|ü‹ ñ>±~øÏ dü‘´· Hêsêj·TD Áe‘·+ #˚dTü ≈£îH˚yê&ÉT.
nsTT‘˚ Äj·Tq Ç+{À¢ ñqï ô|+|ü⁄&ÉT |æ*¢ e÷{Ïe÷{ÏøÏ Áe‘·+ MT<ä ≈£Ls¡TÃqï
j·T»e÷ì ˇfiÀfløÏ e∫à ≈£Ls¡TÃH˚~. |üP»˝À n+‘·sêj·T+ ø£\T>∑T‘√+<äì Äj·Tq
|üøÿ£ H˚ ñqï ãT≥º øÏ+~øÏ |æ*ì¢ ‘√ùdXÊ&ÉT. Vü‰sTT>± Áe‘·+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. Ç<ä+‘ê Ä
Ç+{Ï j·T»e÷ì ø=&ÉT≈£î >∑eTì+#ê&ÉT. Ä eTs¡Tdü{Ï dü+e‘·‡s¡+ Áe‘·+ #˚dTü ø√yê*‡q
ñ>±~ s√E, ø=&ÉT≈£î |æ*ì¢ eTT+<˚ >∑+|ü øÏ+<ä <ë∫, ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ |üøÿ£ q ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
ø=&ÉT≈£î ‘Ó*$øÏ Ç+{Ï j·T»e÷ì dü+‘√wæ+#ê&ÉT. n˝≤ |æ*ì¢ >∑+|ü øÏ+<ä <ë∫, Ä
|üøÿ£ H˚ Áe‘·+ #˚dTü ø√yê\ì |æ\y¢ ê&çøÏ ns¡yú TÓ +Æ ~. n~ Ä Ç+{Ï dü+Á|ü<ëj·TyÓT+Æ ~.
ø±\+ >∑&ç∫+~. j·T»e÷ì #·ìb˛j·÷&ÉT. |æ©¢ n+‘·≈£î eTT+<˚ #·ìb˛sTT+~.
ñqï‘· #·<Tä e⁄\T #·~$ Ç+{ÏøÏ ‹]– e∫Ãq ø=&ÉTøÏÿ dü‘´· Hêsêj·TD Áe‘·+ #˚j÷· *‡
e∫Ã+~. |æ*¢ ˝Òì~ Áe‘·+ #˚dTü ø√e&É+ m˝≤>±? nì }fiÀfl ‘Ó*dæq yêfi¯fl Ç+{À¢
ñqï |æ*ì¢ ‘Ó#êÃ&ÉT. <ëìï >∑+|ü øÏ+<ä ø£|Œæ ô|{Ï.º . Ä |üøÿ£ H˚ Ç+{Ï dü+Á|ü<ëj·÷ìï
ø=qkÕ–+#ê&ÉT. n+fÒ m|üŒ{Ï˝≤π> Áe‘·+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. eTq≈£îqï dü+Á|ü<ëj·÷\˝À
#ê˝≤ es¡≈î£ Ç˝≤+{Ïy.˚ nHê˝À∫‘·+>± nqTdü]düTqÔ ïy˚. ndü\T Áe‘ê\T, H√eTT\T
H√#·Tø√e&É+ nedüse¡ ÷ nH˚~ ˇø£ n+X¯+ nsTT‘˚, |üøÿ£ H˚ |æ*ì¢ >∑+|ü øÏ+<ä <ë∫
ô|≥º&+É eTs√ n+X¯+. ∫\Te\T |ü\Te\T>± ˇø£ eT÷&Û‘É ê«ìøÏ eTs√ eT÷&Û‘É «· +
»‘· ≈£L&ÉT‘·÷, düe÷»y˚T dü+Á|ü<ëj·÷\H˚ eT÷&Û‘É «· +˝À ≈£Ls¡T≈£îb˛sTT+~! Ç~
ˇø£ Ç+{À¢ @s¡Œ&çq Ä#ês¡+. Ç˝≤+{Ï$ ø=ìï ø=ìï esêZ\≈£î, C≤‘·T\≈£î |ü]$T‘·yTÓ qÆ
eT÷&Û#É êsê\T mH√ï ñHêïsTT. >∑T&ç>¶ ± nqTdü]düTqÔ ï+‘· ø±\+ n$ ø=qkÕ>∑T‘êsTT.
mes√ ˇø£sT¡ |üPqT≈£îì $X‚w¢ +æ #·øb£ ˛‘˚ yêdüyÔ ê\T ãj·T≥|ü&eÉ ⁄.
<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 8
 ∫\T≈£Ls¡T u≤˝≤J <˚yê\j·T+ |üPC≤], >∑T&ç ÁbÕ+>∑D+˝À ñqï •yê\j·T+
˝ÀøÏ ˇø£ ‘êuÒ\T e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT, kÕø屑·÷Ô ≈£Lsêàe‘ês¡y˚T ‘·q≈£î Á|ü‘·´ø£åyÓTÆq≥Tº
Á|üø{£ +Ï #ê&ÉT. Ä |üøÿ£ H˚ Væ≤e÷j·T‘YkÕ>∑sY #ÓsT¡ e⁄ ñ+&É≥+ e\¢ n+<äT˝À+∫ ‘êuÒ\T
yÓT\¢>± yÓT\¢>± q&ÉT#·T≈£î+≥÷ e∫à ñ+≥T+<äqï ˇø£ ∫qï $wüjT· + Ä |üPC≤]>±]øÏ
‘√#·˝<Ò Tä . ô|’>± Äsꓤ≥+>± ô|<ä› m‘·TqÔ |üP»\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. uÛ≈Ñ î£ \Ô qT Äø£≥Tº≈î£ ì
yê] eT÷&Û‘É «· + eT]+‘·>± ô|+∫ b˛wæ+#·&+É ˝À $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡T. Ç+–‘·
C≤„q+ ˝À|æ+∫q #√≥ uÛÑøÏÔ e]ú\T¢‘·T+~! ªªø£s¡à dæ<ë∆+‘·eTTq H√s¡T ø£{Ϻy˚dæ /
kÕ«s¡ú˝À\Ts¡T Hê uÛÑTøÏÔ qqTuÛÑ$+Á‘·T / ø£s¡à eTqH˚yÓTT <ëì ø£ø£åj˚TyÓTT / áX¯«s¡Tì
#˚‘· s¡TEe⁄ #˚sTT+|üeeTàμμ nHêïs¡T ø£$ >∑TÁs¡+ C≤wüßyê. |üìø=#˚Ã yêdüeÔ yÓTqÆ
e÷≥\T eTq+ m|ü ⁄ Œ&É T eTqdü T ¬ ø øÏ ÿ +#· T ≈£ î HêïeT˙? m|ü ⁄ Œ&É T ìC≤ìC≤\T
$X‚w¢ +æ #·T≈£îHêïeT˙ ?
9-13 dü+e‘·‡sê\ eT<Û´ä >∑\ Áu≤Vü≤àD ÁãVü≤à#ês¡T\T ø±yê\ì ÁoXË\’ +
˝Àì Áo <˚M y˚<ä $<ë´\j·T+ Á|üø{£ +Ï ∫+~. 108 eT+~ y˚<ä $<ë´s¡T\ú ≈£î ñ∫‘·
uÛÀ»q+, Ç‘·s¡ edü‘T· \T @s¡Œ]#êeTì Ä dü+düú Á|üø{£ +Ï ∫+~. y˚<ë\T n+‘·]+∫
b˛‘·THêïj·Tì, ªyê{Ïì ø±bÕ&ÉTø√e&É+ Á|ü‹ uÛ≤s¡rj·TT&ç u≤<Û´ä ‘·μ nì Ä dü+düú
>∑Ts¡T#Ô d˚ +æ ~. n+‘ê u≤>±H˚ ñ+~. n~ Á|ü‹ uÛ≤s¡rj·TT&ç u≤<Û´ä ‘· nsTTq|ü⁄Œ&ÉT,
øπ e\+ Áu≤Vü≤àD ÁãVü≤à#ês¡T˝Ò m+<äT≈£î ø±yê*? øπ e\+ n~ yê] u≤<Û´ä ‘˚ nì
Á|üø{£ +Ï #·T≈£î+fÒ dü]b˛j˚T~. Á|ü‹ uÛ≤s¡rj·TT&ÉT Áu≤Vü≤àDT&ÉT ø±˝Ò&TÉ ø£<ë? Ç+<äT˝À
eT‘·|sü +¡ >± »Hêìï $&ÉBùd ≈£îÁ≥ düŒwü+º >± ø£ì|æk˛Ô+~. n+fÒ Á|ü‹ uÛ≤s¡rj·TT&É÷
y˚<ë*ï s¡ø+åÏ #˚ u≤<Û´ä ‘· HÓ‹qÔ y˚dTü ø√yê*. yê{Ïì n<Û´ä j·Tq+ #˚ùd neø±X¯+ e÷Á‘·+
Áu≤Vü≤àD esêZìøπ Çyê«*. ˇø£ s¡ø+£ >± ì#ÓÃqyÓT≥¢ dü+düÿ ‹ì ã‹øÏd÷ü HÔ ˚ ñ+&Ü\ì
Ä Á|üø≥ £ q |üs√ø£+å >± Á|üø{£ dÏ ÷ü Ô ñ+~.
e÷]ºHé \÷<∏sä øY +Ï >¥ pìj·TsY dü«|üï+ Á|ü|+ü #· e÷qe⁄\ dü«|üï+>± m|ü⁄Œ&ÉT
e÷s¡T‘·T+<√ ‘Ó*j·T<äT. Äj·Tq @eTHêï&É+fÒ.. ªªHê≈£î ˇø£ dü«|üï+ ñ+~. á <˚X+¯
ùd«#êä düe÷q‘ê«\ Ä<äsêÙ\≈£î ì\j·T+>± e÷s¡T‘·T+<äì... Hêø=ø£ dü«|üï+ ñ+~.
u≤ìdü\ |æ\\¢ T, X‚«‘· C≤rj·TT\ |æ\\¢ T k˛<äs¡ uÛ≤e+‘√ ø£*dæ yÓT*dæ ñ+{≤s¡ì
&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 9
Hêø=ø£ dü«|üï+ ñ+~. Hê q\T>∑Ts¡T |æ\\¢ T #·sà¡ + s¡+>∑Tì ã{Ϻ ø±≈£î+&Ü, e´øÏ‘Ô ê«ìï
ã{Ϻ >∑T]Ô+#·ã&É‘ês¡ì Hêø=ø£ dü«|üï+ ñ+~!μμ nì. C≤‹ $eø£å e÷Á‘·yT˚ ø±<äT,
Çø£ÿ&É uÛ≤s¡rj·T düe÷C≤ìï ì#ÓÃq yÓT≥¢ dü+düÿ ‹ Ç+ø± nH˚ø£ $<Ûë\T>± $uÛõÑ +∫+~.
ne˙ï düeTdæb˛sTT, eTqTwüß\+‘ê ˇø£ÿfÒ nH˚ Á>∑V≤æ +|ü⁄ sêyê*. Ç~ @ <˚e⁄&√
dü wæ+º ∫q Á|ü|+ü #·+ ø±<äT. \ø£\å dü+e‘·‡sê\T>± e÷qe C≤‘·T\T kÕ~Ûd÷ü Ô e∫Ã+<˚.
Ä<ÛTä ì≈£î&ÉT Ç+ø± Ç+ø± <ëìï ñqïrø£]+#·T≈£î+≥Tqï<˚ !
nsTT‘˚ Á|üdTü ‘Ô · uÛ≤s¡‘· Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ Ä düŒ Vü≤ ñqï≥Tº ˝Ò<Tä . Ç+‘·{Ï ø£s√Hê
rÁe‘·˝À, Vü≤]<ë«sY˝À \ø£å\ eT+~ q>∑ï+>± bÕ˝§ZH˚ ª≈£î+uÛÑy˚Tfi≤μ≈£î m+<äT≈£î
nqTeT‹+∫q≥÷º? \ø£\å ø√≥¢ u≤´+≈£î <√|æ&û <ës¡≈¢ î£ s¡TD e÷|ò” #˚ùd á Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ-
ñeTTà\T, eT\ eT÷Á‘ê\T $dü]d® ÷ü Ô #˚ùd kÕeT÷Væ≤ø£ kÕïHê\˝À ª|ü$Á‘·‘μ· e÷Á‘·yT˚
ø£ì|ædTü +Ô ~ ø£<ë! e÷dtÿ ˝Ò≈î£ +&Ü s√&ÉT¶ MT<ä ø£ì|æ+∫q kÕe÷qT´&çøÏ e÷Á‘·+
»]e÷Hê $~ÛkÕÔsT¡ !
(21.04.2021, m&ç{Ÿ ù|õ)

y˚T<Ûëe⁄\T eTÚq+ eVæ≤+∫q|ü⁄Œ&ÉT

eT÷s¡Tâ\ dü+K´ ¬s{Ϻ+|üe⁄‘·T+~.
Ç~ m~π> düe÷» ñìøÏπø Á|üe÷<ä+
` HÓ\‡Hé eT+&˚˝≤

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 10

 <˚e⁄&ÉT ˝Ò&Éì #Ó|üŒ&É+ ≈£L&Ü Vü≤πøÿ
˙s¡T, ì|ü⁄Œ, yêj·TTe⁄, n–ï |ü<ësêú\‘√ á $X¯«+, e÷qe <˚V≤ü + ì]à‘·yTÓ qÆ eì
‘·q |ü]o\q\ e\¢ ‘Ó*j·TC…|Œæ qyê&ÉT nõ‘· øπ X¯ ø£+ã[. Á|ü|+ü #·+ ˝ÀH˚ ‘=*
uÛÖ‹ø£ |ü<ës¡yú ê~. uÛ≤s¡rj·TT&ÉT. |üPs¡«+ qT+#˚ á <˚X+¯ ˝À mH√ï Jeq $<ÛëHê\T
e]ú˝≤¢sTT. #êsê«ø£+, ˝Àø±j·T‘·+, kÕ+K´+, yÓX’ ‚wøæ +£ , Hê´j·T+, uÖ<ä+∆ , C…q’ +
yÓTT<ä˝q’… $. Çy˚M eT‘ê\T ø±e⁄. Jeq ‘ê‹«ø£ <äsÙ¡ Hê\T. #êsê«ø£ ˝Àø±j·T‘·
<äsÙ¡ Hê\T HêdæøÔ £ <äsÙ¡ Hê\T. dü>s∑ «¡ +>± Á|ü|+ü #êìøÏ #ê{Ï #Ó|⁄ü Œø√yê*‡q Ç˝≤+{Ï
<äsÙ¡ Hê\ >∑T]+∫ eTq+ #Ó|⁄ü Œø√+. Çø£ $T>∑‘ê Væ≤+<ä÷, eTTdæ+¢ , Á¬ød’ eÔü eT‘ê\T
<äsÙ¡ Hê\T ø±e⁄. øπ e\+ eT‘ê\T. eT‹ ˝Òì eT‘ê\T. yê{ÏøÏ ˇø£ HÓ‹’ ø£‘· / <Ûë]àø£‘·
˝Ò<äT. ñ+&É<äT.
ªªy˚<ë\T ÁbÕe÷DÏø+£ ø±<äT. j·TC≤„\T yÓ÷ø£å kÕ<ÛHä ê\T ø±<äT. »+‘·T ã\T\T
ìs¡d+æ #ê*‡q$μμ nì #Ó|Œæ q eTVü‰Ms¡T&ÉT nìï esêí\T düe÷qy˚TqHêï&ÉT. Áu≤Vü≤àDT\
Ä~Û|ü‘ê´ìï K+&ç+#ê&ÉT. Äj·Tq dü+e‘·‡s¡ ø±\+˝À mì$T~ HÓ\\T <˚XÊ≥q
#˚ùdyê&ÉT. $T–*q Hê\T>∑T HÓ\\T yÓX’ Ê*, #·+|ü, sê»>∑ Vü≤, $T~∏\, ÁXÊedæú yÓTT<ä˝q’…
|ü≥D º ≤\˝À ø±\+ >∑&ùç |yê&ÉT. á |ü≥D º ≤\T Hê{Ï C…q’ eT‘· yê´|æìÔ dü÷∫kÕÔsTT.
Áø°.|üP. 468 dü+e‘·‡s¡+˝À bÕ≥©|ü⁄Á‘· düMT|ü+ ˝Àì bÕe|ü⁄]˝À ‘·q 72e j˚T≥
ìsê´D+ #Ó+<ë&ÉT. Ä ø±\+˝À øπ e\+ C…q’ +, uÖ<ä+∆ , nJeø£, #êsê«ø£+ e÷Á‘·yT˚
ø±<äT, Hê{Ï düe÷C≤ìøÏ dü]ø=‘·Ô uÛ≤eC≤\+ n+~+#·&ÜìøÏ düTe÷s¡T ns¡y’Ó Hê\T>∑T
dü+|ò÷ü \T |ü⁄{≤ºsTT. <˚e⁄&ÉT ˝Ò&ìÉ , Ä‘·à dü«s¡Z qs¡ø±\T ˝Òeì, Á|ü‹<ëìø° ø±s¡´ø±s¡D
dü+ã+<Û+ä ñ+≥T+<äì yÓTT<ä≥ #Ó|Œæ +~ #êsê«≈£î˝Ò! Ä $wüj÷· *ï uÖ<ä+∆ ã\|ü]∫+~.
ˇø£ s¡ø+£ >± uÛ≤s¡rj·T ‘·‘«· ∫+‘·q˝À uÖ<ä+∆ ˇø£ eTT+<ä&TÉ >∑T nsTT‘˚ n~ nHê´j·T+>±
nsêú+‘·s+¡ >± eTT–dæ+~. >∑T|ü⁄\Ô ø±\+ Hê{ÏøÏ yÓ~’ ø£ <Ûsä à¡ + ã\+ |ü⁄+E≈£î+~.
|ò*ü ‘·+>± uÛ≤s¡rj·T uÛÖ‹ø£yê<ä+ ã\V”≤q|ü&TÉ ‘·÷ e∫Ã+~. Áø£eTÁø£eT+>± düe÷»+
<ëìøÏ |üP]Ô>± <ä÷s¡eTsTT´+~.
yêsêÔ |üÁ‹ø£\T, sπ &çj÷Ó , {°M\T XÊÁd”j Ô T· $C≤„q+‘√ eTìwæ ø£qT>=qï
&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 11
e÷<Û´ä e÷˝Ò. ø±˙, n$ bı<äT{› Ï qT+∫ ns¡sú êÁ‹ es¡≈L£ nXÊÁd”j Ô T· eT÷&ÛqÉ eTàø±\T,
nC≤„q+ Á|ükÕs¡+ #˚dTü HÔ êïsTT. <=+>∑ u≤u≤\ ñ|üHê´kÕ\T, kÕ«eTT\ $Hê´kÕ\T
$ì|æ d ü T Ô H êïsTT. #· ÷ |æ d ü T Ô H êïsTT. s¡ T Á<ëø£ å <Û ä ] +#· e Tì #Ó | ü Œ &ÜìøÏ ˇø£ s ¡ T ,
s¡+>∑Tsêfi¯ófl <Û]ä +#·eTì eTs=ø£sT¡ . Mπsø±≈£î+&Ü ù|s¡T˝À nø£så ê\T e÷s¡TÃø√eTì
y˚s=ø£sT¡ edüT+Ô {≤s¡T. dü+U≤´XÊÁdü+Ô , yêdüT,Ô CÀ´‹wü+ Á|ü#ês¡+ #˚jT· &ÜìøÏ eT]ø=+<äsT¡
ekÕÔsT¡ . ‘·|⁄ü Œ yêfi¯fl~ ø±<äT. yêfi¯flqT Á|üy÷Ó {Ÿ #˚dTü qÔ ï Äj·÷ dü+dü\ú j·÷»e÷Hê´ì~.
|üPsê«ÁX¯eT+˝À á u≤u≤\T, kÕ«eTT\T n+<äs÷¡ ]j·T˝Ÿ mùdº{Ÿ yê´bÕs¡+ #˚ùdyês√
˝Òø£ Á&É>¥ e÷|òj æ ÷· >±fiÀfl, V”≤qyÓTqÆ sê»ø°j÷· \T #˚ùd ÁuÀø£s>Y ±fiÀfl nsTT ñ+{≤s¡T.
˝Ò<ë ∫{°º &ÉãT“\T m>=Z{,ºÏ uÀs¡T\¶ T ‹ù|Œdæ bÕ]b˛sTTq <=+>∑kÕ«eTT˝À nsTT
ñ+{≤s¡T. Mfi¯fl uÛsÑ ‘¡ +· |ü{≤º\+fÒ yÓTT<ä≥ Mfi¯ófl bÕ]b˛≈£î+&Ü <˚X¯ dü]Vü≤<äT˝› À¢ >∑{ºÏ
ì|ò÷ü ô|+#ê*. <˚X+¯ ˝Àì Á|ükÕs¡ e÷<Û´ä e÷\T »q+ eT÷&ÛqÉ eTàø±˝À¢ eTTì–b˛≈£î+&Ü
#˚‘q· ‘·«+‘√ |üì#˚d÷ü Ô ñ+&Ü*. n|ü⁄Œ&˚ yÓTs¡T>¬ q’ düe÷»+ kÕú|+æ #·ã&ÉT‘·T+~. ø±˙,
eTs√ yÓ|’ ⁄ü |ü]dæ‘ú T· \T m˝≤ ñHêïjÓ÷ eTq≈£î ‘Ó\TdüT.
ª<˚e⁄&ÉT düsê«+‘·sê´$Tμ nì uÛ≤$+#˚ yês¡+‘ê ªμ<˚e⁄&ÉT ˝Ò&TÉ . <˚e⁄&ÉT ˝Ò&TÉ μμ
nì ô|]j·÷sY sêeTkÕ«$T $Á>∑Vü≤+ øÏ+<ä #ÓøÏÿ ñqï nø£åsê\T #·÷dæ Çã“+~
|ü&TÉ ‘·THêïs¡ì - <Óe’ Hêj·Tø£+ nH˚ n‘·qT eTÁ<ëdt (#ÓHï’Ó ) ôV’≤ø√s¡T˝º À |æ{wÏ Hü é
y˚XÊ&ÉT. ø±˙, ø√s¡Tº Ä |æ{wÏ Hü qé T ø=fÒdº +æ ~. <˚e⁄&ÉT ñHêï&Éì Á|ü#ês¡+ #˚ùd Vü≤≈£îÿ
ñqïfÒ¢ - <˚e⁄&ÉT ˝Ò&ìÉ #Óù|Œ Vü≤≈£îÿ ≈£L&Ü ñ+≥T+~. sêC≤´+>∑+˝Àì 13e n~Ûøs£ D¡ +
Á|üø±s¡+ uÛ≤e Á|üø≥ £ qqT n+<äs÷¡ ‘·eT≈£î q∫Ãq≥Tº #˚jT· e#·Tà - nì ~«düu´ÑÛ
<Ûsä êàdüq+ rs¡TŒ #Ó|Œæ +~. Çø£ eT‘·kÕeTs¡d´ü + >∑T]+∫ ø=+<äsT¡ ô|<ä› ô|<ä› e÷≥\T
#Ó|⁄ü ‘·T+{≤s¡T. ø±ì eTqdüT˝À ˇø£]H=ø£sT¡ <˚«wæ+#·T≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T. eT‘ê\˙ï
eT÷&ÛqÉ eTàø±\≈£î Á|ü‹s¡÷bÕ\ì e÷Á‘·+ Á>∑V≤æ +#·sT¡ . ˇø=ÿkÕ] ˇø£ eT‘·+˝Àì
¬s+&ÉT XÊK\T ø£*dæ eT÷&√<ëìï HêX¯q+ #˚kÕÔsTT. ˝Ò<ë ˇø£<ëìøÏ eTs=ø£{Ï
düVü‰j·T|ü&É‘êsTT. eT‘· kÕeTs¡dü´+ n+fÒ ˇø£ eT‘·+ yêfi¯ófl eTs√ eT‘êìøÏ
n&ÉT¶|ü&É≈£î+&Ü <˚e⁄&ÉT, <äj·T´+, Ä#ês¡+, dü+Á|ü<ëj·T+ n+≥÷ »q+ ÁX¯eTì
düe÷q+>± <√#·Tø√e&É+>± e⁄qï~! ìC≤ìøÏ eT‘ê\≈£î >±˙, eT‘· >∑Ts¡Te⁄\≈£î

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 12

>±˙, yê] yê] <˚e⁄fi¯fl≈£î >±˙ mø£ÿ&Ü m|ü⁄Œ&É÷ @ eTVæ≤eT\T ˝Òeqï~ Ç|ü⁄Œ&=∫Ãq
ø£s√Hê ‘˚≥‘Ó\+¢ #˚d+æ ~. á <˚X+¯ ˝À Ç+‘· eT+~ kÕ«eTT\T, u≤u≤\T, bÕdüsº T¡ ,¢
eTT˝≤¢\ qT+∫ @ bÕõ{Ïyé yÓ’ÁuÒwüq÷‡ sê˝Ò<äT. @ ˇø£ÿs¡÷ ø£s√HêqT ø£≥º&ç
#˚jT· ˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. eT∞fl eTìùw ‘·q y˚T<∏√X¯øìÔÏ ñ|üj÷Ó –+∫, yêdüeÔ +˝À+∫ ìyês¡D
#·s´¡ \T rdüTø√yê*‡ e∫Ã+~.
n~Ûø±s¡+˝À ñ+&ç, u≤<Û´ä ‘êj·TT‘·yTÓ qÆ |ü<eä ⁄\T ìs¡«Væ≤düTqÔ ï >ös¡e˙j·TT\T
m˝≤+{Ï Á|üø£≥q\T #˚düTÔHêïs√ #·÷&É+&ç. nìï s¡ø±\ MT&çj·÷˝À¢ eTq≈£î Ç$
ø£ì|æd÷ü HÔ ˚ ñHêïsTT. M{Ï˝À ì»yÓT+‘· nH˚~ <˚X¯ bÂs¡T\T me]øÏ yêπs, yê] yê]
$#·ø£åD≤ C≤„Hêìï ñ|üjÓ÷–+∫ ‘˚\TÃø√yê*! ªª◊C≤ø˘ q÷´≥Hé, ◊Héd”ºHé\T Äs¡´
Áu≤Vü≤àDT˝Òμμ nì á <˚X¯ $<˚XÊ+>∑ eT+Á‹ Á|üø£{Ï+#ês¡T. ªªeTVü‰uÛ≤s¡‘· ø±\+
Hê{Ïøπ z˝≤, ñãsY ø±´uŸ\T yê&ÉTø£˝À ñqï≥Tº Á‹|ü⁄s¡ eTTK´eT+Á‹ Á|üø{£ +Ï #ês¡T.
ô|Á{À\T <Ûsä \¡ T ‘·>±Z\ì, ô|Á{À*j·T+ eT+Á‹ #·+&ûj÷· >∑+ #˚XÊs¡T. #˚‹˝À ñqï
n~Ûø±sêìï ñ|üj÷Ó –+#·≈î£ +&Ü, ˇø£ kÕe÷qT´&ç kÕúsTTøÏ ndüV‰ü j·T+>± |ü&bç ˛e&É+
>=|üŒ>± #Ó|⁄ü Œø√yê*‡q $wüjT· e÷? Ç+‘·{Ï |òTü HêbÕ{Ï eTs=ø£ eT+Á‹>±s¡THêïs¡T.
Äj·Tq |üXó¯ dü+es¡ø∆ £ XÊU≤ eT+Á‹. áj·Tq <˚X+¯ ˝À H˚sê\÷ |òTü Àsê\÷ ‘·>±Z\ì
Äe⁄\≈£î uÛ>Ñ e∑ BZ‘· $ì|æ+#ês¡T. esê¸\ ø√dü+ s¬ +&ÉT ø£|Œü \≈£î ô|[¢ #˚kÕÔsT¡ >∑T»sê‘Y
$<ë´eT+Á‹. <˚X¯ Á|ü»\ Äs√>∑´+ ø√dü+ |æC≤®˝À NCŸ≈î£ ã<äT\T Äe⁄ù|&É ô|≥Tº≈î£ ì
‹Hê\+{≤s¡T, Äs√>∑´XÊU≤ eT+Á‹. <˚X+¯ ˝À J&û|” sπ ≥T ô|s¡>±\ì nX¯«y˚T<∏j ä ÷· >∑+
#˚j÷· \ì dü÷∫kÕÔsT¡ Á|ü<ëÛ qeT+Á‹ !
Çe˙ï yêdüyÔ ê˝≤? ˝Òø£ mes√ ø±yê\ì #˚dqæ e´+>∑´ yê´K´˝≤ nì
ø=+‘·eT+~øÏ nqTe÷q+ sêy=#·TÃ. n+<äT˝À ÄX¯Ãs¡´+ ˝Ò<Tä . ø±˙, n~Ûø±s¡+˝À
ñqï Á|üuTÑÛ ‘·« ô|<ä\› Á|üø≥
£ q\T <ë<ë|ü⁄ Ç˝≤π> ñ+≥THêïsTT. ˇø√ÿkÕ] Ç+‘·øH£ êï
V”≤q+>± ≈£L&Ü ñ+≥THêïsTT. n+<äTe\¢ |ü<|˚ <ü ˚ #Óù|Œ<˚eT+fÒ kÕe÷q´ bÂs¡T\T
$y˚øe£ +‘·T\T ø±yê*. ìC≤ìC≤\T uÒØE y˚dTü ≈£î+≥÷ ñ+&Ü*. 2020 ôdô|º+ãsY
10q uÛ≤s¡‘· s¡øD å£ eT+Á‹, ÁbòÕHé‡ s¡øD
å£ eT+Á‹ n+u≤˝≤ uÒd˝t À ˇø£ ø±s¡´Áø£eT+˝À
bÕ˝§ZHêïs¡T. ø=‘·Ô>± ÁbòÕHé‡ qT+∫ ø=qT>√\T #˚dæq j·TT<ä∆$e÷Hê*ï uÛ≤s¡‘·

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 13

yêj·TTùdq≈£î n|üŒ–+#·&ÜìøÏ @sêŒ≥T¢ #˚dqæ ø±s¡´Áø£eT+ n~! nø£ÿ&É dü+Á|ü<ëj·T+
ù|s¡ ªdüs«¡ <Ûsä à¡ |üP»μ »]|æ+#ês¡T. Ä |üP»\ e\¢ Ä j·TT<ä∆ $e÷Hê\ HÓ|’ ⁄ü D´+
@MT ô|s¡><∑ Tä . »]|æ+#·q+‘· e÷Á‘êq ‘·]>π B ˝Ò<Tä . Ç‘·s¡ <˚XÊ˝À¢ Ç˝≤+{Ï |üP»\T
»s¡>e∑ ⁄. <Ûsä à¡ uÀ<Û≈ä î£ \T ñ+fÒ ñ+{≤s¡T. ø±˙ yê]ì yÓC’ ≤„ìø£ / |ü]XÀ<Ûøä £ / s¡øD å£
s¡+>±\≈£î dü+ã+~Û+∫q ø±s¡´Áø£e÷\≈£î |æ\es¡T. eTq<˚X+¯ ˝À e÷Á‘·+ <Ûsä à¡ + ù|s¡T‘√
n<Ûsä à¡ +>± J$+#˚ eT÷s¡T*â ï nqedüs+¡ >± ÄVü‰«ìdüT+Ô {≤s¡T. ˝Òøb£ ˛‘˚ ÇÁk˛ sê¬ø{Ÿ
Á|üj÷Ó >±\T »s¡T>∑T‘·÷ ñ+fÒ nø£ÿ&É »^ZyêdüT<˚y√ eT÷&ÉT Áo\ s¡$X¯+ø£s√ m+<äT≈£L?
sê»ø°j÷· \ ˇ‹Ô&,û ñqï‘ê~Ûø±s¡T\ ã\V”≤q‘ê ø±ø£b˛‘˚ ??
ñqï‘· kÕúsTT˝À ñqïyê]ì #·÷dæ, yê] ø±s¡´Áø£e÷*ï #·÷dæ kÕe÷qT´\T
≈£L&Ü eT÷s¡+â >± Á|üe]ÔdTü +Ô {≤s¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ì‘·´J$‘·+ ˝À+∫ mìï dü+|òTü ≥q˝…H’ ê
#Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ. 2020 pHé 30q #Ûr· dÔ >t &∑ ˝éÛ À |æ&TÉ >∑TbÕ≥T≈£î Äe⁄ù|&É yÓ<’ ´ä + »]–+~.
|æ&ÉT>∑T|ü&É≥+‘√ nø£ÿ&É Ç<ä›s¡T j·TTe≈£î\T, ˇø£ j·TTe‹ rÁe+>± >±j·T|ü&ܶs¡T.
yê]ì yÓ+≥H˚ ÄdüŒÁ‹øÏ rdüT≈£îb˛≈£î+&Ü, r]>±Z ˇ+{Ï ì+&Ü Äe⁄ù|&É |üPdü÷Ô
ø±\j·÷|üq #˚XÊs¡T. yÓ<’ ´ä düV‰ü j·T+ n+<äø£ yês¡T eTs¡D+Ï #ês¡T. ne÷j·T≈£î˝…q’
–]»qT\T ñ+&˚ Ä Á>±eT+˝À eT÷&ÛqÉ eTàø±\T m≈£îÿe! ñqï‘· kÕúsTT $<ë´e+‘·T˝À¢
ˇø£s¡ø£yÓTÆq eT÷&ÛÉqeTàø±\T+fÒ, e÷s¡TeT÷\ Á>±e÷˝À¢ $<ë´ $V”≤qT˝À¢
eTs=ø£sø¡ y£ TÓ qÆ $ ñHêïsTT. BìøÏ ø±s¡D+ |ü]bÕ\≈£î\T, n~Ûø±s¡T\T, sê»ø°j÷· \T,
kÕ«s¡+ú , ≈£î‹‡‘· ãT~∆.. Ç+ø± mH√ï mHÓïH√ï.. düHê‘·q <Ûsä à¡ + #Ó|Œæ q≥Tº.. ªª<Ûsä à¡ +
Hê\T>∑T bÕ<ë\ MT<äμμ m|ü⁄Œ&É÷ q&Ée˝Ò<Tä . Hê\T>∑T esêí\ MT<˚ q&ç∫+~. <ëì˝À+#˚
mø£ÿ&Ü ˝Òì eT÷&ÛÉqeTàø±\T »q+˝À J]í+#·T≈£îb˛j·÷sTT. |ü]dæú‹ n˝≤π>
ñ+&Ü\qTø√e&É+ eT÷s¡‘â «· +. n+<ä]ø° düe÷qyÓTqÆ $<ä´, neø±XÊ\T, Vü≤≈£îÿ\T,
Hê´j·T+ n+<˚ <ëø± dü+|òTü s¡¸D ‘·|Œü <äT. n+<äTøπ n¬s+® {°Hê e÷]ÿ‡düTº $|üe¢ ø±s¡T&ÉT
#˚ >∑ T y˚ s ê n+{≤&É T .. ªª21e X¯ ‘ êã› | ü ⁄ e÷qe⁄*ï n+fÒ eTq*ï eTq+
‘·j·÷s¡T#˚düTø√yê*. ø=‘·Ô kÕ+πø‹ø£ XÊÁdüÔ+‘√ ø=‘·Ô Ád”Ô |ü⁄s¡Twüß*ï ‘·j·÷s¡T
#˚dTü ø√e&ÜìøÏ eTq+ s√Eyê]>± ø£ wæ #˚d÷ü Ô ñ+&Ü*μμ nì !
(02.04.2021, m&ç{Ÿ ù|õ)
<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 14
 Åd”Ô\qT øÏ+#·|ü]∫q bÕsƒ¡´ Á>∑+<∏ë\T
es¡Tdü>± »]–q e÷qe yê<äT\ Vü≤‘·´\T, ùV≤‘·Tyê<äT\ô|’ <ë&ÉT\T,
Ä˝À#·Hê|üsT¡ ˝…q’ s¡#s· TT‘·\ô|’ ˇ‹Ôfió¯ fl, H√≥¢ s¡<Tä ,› õmdt{,Ï u≤´+≈£î\ ~yêfi≤,
s¬ ‘’ T· \ ˝≤+>¥ e÷sYà e+{Ïe˙ï uÛ$Ñ wü´‘·TÔ Nø£{>Ï ± e⁄+&ÉuÀ‘√+<äì ôV≤#·Ã]düTHÔ êïsTT.
Á|üe÷<ä |òTü +{Ïø\£ T yÓ÷–düTHÔ êïsTT. n+<äT≈£î øπ +Á<ä Á|üuTÑÛ ‘·« $<ÛëHê\T ˇø£ ø±s¡DyÓT‘Æ ,˚
$$<Ûä sêÁcÕº\˝Àì bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±˝À¢ì n+XÊ\T eTs=ø£ ø±s¡D+. bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\˝À
ndü+ã<ä∆yÓTÆq n+XÊ\T, ndü‘ê´\T m˝≤ #√≥T #˚düT≈£îHêïjÓ÷ >∑eTì+#·+&ç.
|ü<eä T÷&ÉT-|ü~ùV≤qT dü+e‘·‡sê\ eT<Û´ä ej·TdüTqï u≤\u≤*ø£\≈£î ‘·|⁄ü Œ&ÉT düe÷#ês¡+
n+~+#·&eÉ T+fÒ, yê]ì ‘·|⁄ü Œ&ÉT e´≈£î\Ô T>± ‘·j÷· s¡T #˚jT· &ÉyT˚ ø£<ë? >∑T»sê‘Y˝À
j·÷uÛ’… y˚\eT+~ #·<Tä e⁄≈£îH˚ ˇø£ kÕe÷q´ XÊÁdüÔ bÕsƒ´¡ Á>∑+<∏+ä ˝À s¬ +&Ée Á|ü|+ü #·
j·TT<ä+∆ »s¡T>∑T‘·Tqï düeTj·T+˝À »bÕHé, nyÓT]ø±ô|’ nDTj·TT<ä+∆ Á|üø{£ +Ï ∫+<äì
ñ+~. eÁø°ø£]+∫q #ê]Á‘·ø£ n+XÊ\T #·<äTe⁄≈£îì uÛ≤$ uÛ≤s¡‘· bÂs¡T\T m˝≤
‘·j÷· s¡e⁄‘ês¡qï~ Ä+<√fi¯q |ü&Ü*‡q $wüjT· +.
n<˚$<Û+ä >± Ád”\Ô >ös¡yêìï ~>∑C≤πsà n+XÊ\T bÕsƒ´¡ Á>∑+<∏ë˝À¢ #˚sá &É+ e\¢
uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À eTVæ≤fi¯\ |ü]dæ‹ú @$T{°? sê»kÕúH˝é À uÀ~ÛdTü qÔ ï ˇø£ bÕsƒ´¡ Á>∑+<∏+ä ˝À
Ád”\Ô qT >±&ç<\ä ‘√ b˛˝≤Ãs¡T.
ñ<äjT· + qT+&ç sêÁ‹ es¡≈î£ Ád”\Ô T >±&ç<˝ä ≤¢ #êøÏ] #˚j÷· *‡ ñ+≥T+<äì
Væ≤+B bÕsƒ´¡ |ü⁄düøÔ +£ ˝À ôd\$#êÃs¡T. >±&ç<\ä ≈£î #Ó≥Tº øÏ+<ä ø±ùd|ü⁄ $ÁXÊ+‹ Çy=«#·TÃ.
ø±˙ Ád”\Ô ≈£î Çe«≈£L&É<Tä . ªbÕ|ü+ >±&ç<\ä T bÕ]b˛sTTHê yÓ+≥H˚ eT∞fl <=s¡T≈£î‘êsTT.
yê{ÏøÏ Ád”\Ô e˝Ò |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ bÕ]b˛j˚T kÂø£s´¡ + ˝Ò<Tä μ nì Ä bÕsƒ+¡ sêdæq s¡#s· TT‘·
z #·eT≈£îÿ $dæsê&ÉT. Ä $wüj÷· ìï øÏ+~ kÕúsTT qT+&ç ô|’ kÕúsTT n~Ûø±s¡T\ <ëø±
n+<äs÷¡ ÄyÓ÷~+#ês¡T. ø±düÔ düTìï‘· eTqdüTÿ\T, Ç+–‘· C≤„q+ ñqï ñbÕ<Ûë´j·T˙
ñbÕ<Ûë´j·TT\T me¬sH’ ê ñ+fÒ Ä bÕsƒ+¡ |æ\\¢ ≈£î m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ ?
eTqdüT #·+|ü⁄ø=ì ñ<√´>∑ <Ûsä à¡ +>± bÕsƒ+¡ #Ó|Œü &ÉeT+‘· •ø£å eTs=ø£{Ï
ñ+&É<Tä ø£<ë? ª|æ\\¢ bÕsƒ+¡ ˝À n˝≤+{Ï n+X¯+ m+<äT≈£î+<äμì ˇø£ C≤rj·T |üÁ‹ø±
$˝Òø]£ dü+ã+~Û‘· n~Ûø±]ì n&ç>±s¡T. <ëìø± n~Ûø±]...@<√ |æ\\¢ ≈£î ø±düÔ düs<¡ ë>±
&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 15
ñ+≥T+<äì n˝≤ ô|{Ϻ ñ+{≤s¡T? n<√ ô|<ä› $wüjT· e÷? nì m<äTs¡T Á|ü•ï+#ê&ÉT.
ªªuÛ≤s¡´\T >±&ç<˝ä ≤¢+{Ï yês¡Tμμ nqï yêø£´+˝À n‘·ìøÏ @ ‘·|Pü Œ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . _C…|æ
Á|üuTÑÛ ‘ê«\Tqï >∑T»sê‘Y, sê»kÕúH\é ˝À n~Ûø±s¡T\≈£î, eT+Á‘·T\≈£î, eTTK´eT+Á‘·T\≈£î
n˝≤π> øπ +Á<ä Á|üuTÑÛ ‘·«+ yê]ø° me]ø° n+<äT˝À ‘·ù|Œ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . Mfi¯fl+‘ê Ä<ÛTä ìø£
eTqTyê<ä Á|ü‹ì<ÛTä \qï e÷≥!
ôd+Á≥˝Ÿ uÀsY¶ |òsü Y ôdø£+&ÉØ m&ÉT´πøwüHé (dæ_mdtÇ) bÕsƒ´¡ |ü⁄düøÔ +£ ˝À |ü~,
|ü<øä =+&˚fifl¯ |æ\\¢ T #·<Tä e⁄≈£îH˚ |ü⁄düøÔ +£ ˝À e÷+kÕVü‰s¡+ ‹H˚yê] e\¢ düe÷»+˝À
<Ís¡H® ê´\T »s¡T>∑T‘·THêïj·Tì ñ+~. e÷+kÕVü‰s¡+ rdüT≈£îH˚yês¡T ne©\>± nã<ë∆\T
#ÓbÕÔsì¡ , Ç∫Ãq yê>±∆Hê\T ì\u…≥Tºø√s¡ì, n\¢sT¡ ,¢ n\»&ÉT\T dü wækº ÕÔsì¡ , eTTK´+>±
˝…+’ –ø£ <ë&ÉT\≈£î bÕ\Œ&É‘ês¡ì, yê]øÏ ìC≤sTTr, ìã<ä‘∆ · ñ+&É<ìä , }]πø Äy˚X|¯ &ü ç
ã÷‘·T\T e÷{≤¢&‘É ês¡ì ñ+~. Ç˝≤ <√cÕ\˙ï e÷+kÕVü‰s¡T\≈£î n+≥>∑{ºÏ |üdæ
eTqdüT*ï Á|üu≤Û $‘·+ #˚jT· &É+ m+‘·es¡≈î£ düããT? @ ÄVü‰s¡+ rdüT≈£î+fÒ @j˚T
˝≤uÛ≤\THêïsTT? m+<äT˝À mìï qcÕº\THêïsTT? nH˚~ XÊÁd”j Ô T· +>± $e]+#ê*.
ÄVü‰s¡+ m+#·T≈£îH˚ ùd«#·Ã¤ |æ\\¢ ≈£î Çyê«*. n+‘˚>±ì HÓ‹’ ø£+>± ~>∑C≤]q yê]
\ø£D å ≤\˙ï >∑T~>∑T∫à e÷+kÕVü‰s¡T\≈£î ÄbÕ~ùdÔ n~ ì»yÓTbÆ ˛<äT ø£<ë? ˇø£ s¡ø+£ >±
#·÷ùdÔ e÷+kÕVü‰s¡T\T, XÊU≤Vü‰s¡T\T Á|ü|+ü #·+˝À düe÷q+>± ñ+&ç ñ+{≤s¡T. ˝Ò<ë
e÷+kÕVü‰s¡T\ dü+UÒ´ m≈£îÿe>± ñ+&ç ñ+≥T+~. n≥¢ì XÊU≤Vü‰s¡T\+‘ê düNä\Ts¡T,
dü‘·´Áe‘·T\T, dü‘YÁ|ües¡Ôq >∑\ eTVü‰˙j·TT\T ø±<äT >∑<ë? á $wüj·Ty˚T dæ_mdtÇ
&Ós¬’ ø£sº ìY n&ç–‘˚ bÕsƒê´+XÊ\ô|’ <˚X+¯ ˝À ìj·T+Á‘·D ˝Ò<ìä , ˇø√ÿ ÁbÕ+‘·+˝À ˇø√ÿ
uÛ≤wü˝À $wüj÷· \T ˇø√ÿ s¡ø+£ >± ñHêïj·Tì ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T.
<˚XÊìøÏ kÕ«‘·+Á‘·´+ e∫à &Óu“’… @fi¯flsTTb˛sTTHê u≤\u≤*ø£\≈£î #ÓbÕŒ*‡q
bÕsƒê´+XÊ\ô|’ ì]›wyºü TÓ qÆ Á|üD≤[ø£ ˝Òøb£ ˛e&É+ |òTü Às¡+! Á|üuTÑÛ ‘ê«\T e÷]q|ü⁄Œ&ÉT˝≤¢
n+XÊ\T, eÁø°øs£ D ¡ \T e÷s¡T‘·÷ ñ+&É&+É eTs√ |òTü Às¡+!
eT<Û´ä uÛ≤s¡‘+· ˝Àì #Ûr· dÔ >t &∑ ˝éÛ Àì ôV≤’ dü÷ÿ\T $<ë´s¡T\ú bÕsƒ´¡ Á>∑+<∏+ä ˝À ª<˚X+¯ ˝À
ìs¡T<√´>∑ düeTdü´≈£î eT÷\ ø±s¡D+ eTVæ≤fi¯\Tμ nì ñ+~. ªeTVæ≤fi¯\T nìï s¡+>±˝À¢
$» +_Û+#·&+É e\¢, nìï s¡ø±\ ñ<√´>±˝À¢ #˚sT¡ ‘·Tqï+<äT e\¢ b˛{° m≈£îÿyÓ+’ ~.
nuÛ´Ñ s¡T\ú dü+K´ nq÷Vü≤´+>± ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ã+~. |ò*ü ‘·+>±H˚ ìs¡T<√´>∑ düeTdü´
ô|]–b˛sTT+~μ nì Á|üuÛÑT‘·«+ yês¡T ìsêú]+#ês¡T. Ád”Ô, |ü⁄s¡Twüß\+<äs¡÷ <˚X¯
<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 16
bÂs¡T˝…q’ |ü⁄Œ&ÉT bÂs¡T\≈£î düe÷q Vü≤≈£îÿ\Tqï|ü⁄Œ&ÉT n+<äT≈£î ‘·–q $<Û+ä >± Á|üuTÑÛ ‘ê«\T
|üì #˚j·÷*. ñ<√´>±eø±XÊ\T ø£*Œ+#ê*. n+‘˚>±ì, eTVæ≤fi¯\T #·<äTe⁄≈£îì
ñ<√´>±\≈£î b˛{° |ü&É&É+ e\¢ ìs¡T<√´>∑ düeTdü´ ô|]–+<äq&É+ ndü+ã<ä∆+>±
ñ+~. Ád” Ô \ qT >±&ç < ä \ ì, yê] e˝Ò ¢ ñ<√´>±\T ˝Ò ≈ £ î +&Ü b˛j· ÷ j· T ì,
e÷+kÕVü‰s¡T\+‘ê ˙‹ e÷*q yês¡ì #Ó|⁄ü ‘·÷ @ düe÷C≤ìï ì]à+#ê\ì Á|üuTÑÛ ‘·«+
ø£\\T ø£+{À+~? »HêuÛ≤˝À dü>u∑ ≤Û >∑yTÓ qÆ eTVæ≤fi¯\qT V”≤q+>± #·÷|æd÷ü Ô Äs√>∑´ø£sy¡ TÓ qÆ
düe÷C≤ìï s¡÷bı+~+#·>\∑ sê? bÕsƒX¡ Ê\ kÕúsTT qT+&˚ |æ\\¢ ≈£î ndü‘ê´\qT q÷]b˛ùdÔ
|üs´¡ ekÕq+ m˝≤ ñ+≥T+~? m˝≤¬>H’ ê düsπ eT∞fl eTqTyê<ëìï ì\u…fºÒ Á|üjT· ‘·ï+
_C…|æ øπ +Á<ä sêÁwüº Á|üuTÑÛ ‘ê«\T #˚dTü qÔ ï≥Tº>± ˝Ò<÷ä ? Ç˝≤¬>‘’ ˚ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ n+‘ê n+<Ûøä ±s¡yT˚
ø£<ë? n#˚ä ~Hé, dü«#·Ã¤ uÛ≤s¡‘Y ìHê<ë\ øÏ+<ä m+‘· eTTs¡T>∑T ù|s¡T≈£î b˛‘√+<√
Á|ü»\T ‘Ó\TdüTø√yê*‡ ñ+~. ˇø£ÿ≥+fÒ ˇø£ÿ{Ï eTT+<ä&TÉ >∑T y˚jT· ø£b˛>±, <˚X+¯
yÓj·T´&ÉT>∑T\T yÓqøÏÿ y˚düTÔqï≥Tº>± ñ+~. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\÷ ìC≤\T
Á>∑V≤æ +∫, |æ\\¢ ≈£î yêdüyÔ ê\T #ÓbÕŒ*. yê]øÏ ùV≤‘·Tã<ä+› >± Ä˝À∫+#·&+É H˚sêŒ*.
(12.03.2021, m&ç{Ÿ ù|õ)

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 17

 Ç~ eTq ø£<∏ä.. eTq+<ä] >±<∏ä..!
eTìwæ ø√‹ qT+∫ |ü⁄{≤º&É+fÒ #ê˝≤eT+~øÏ qeTàX¯ø£´+>± ñ+&É<äT.
ªeTq$T|ü⁄Œ&ÉT #·÷düTqÔ ï ø√‘·T\≈£î eTqTwüß\≈£î #ê˝≤ ‘˚&Ü\THêïsTT ø£<ë? Ç<ä+‘ê
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ç dü wæ.º á uÛ÷Ñ $T MT<äTqï #·sê#·s¡ dü wæøº +£ ‘·{øÏ ° Ä »>∑Á<äø≈å£ î£ &˚ ø±s¡D+..!μ
nì ã\+>± qy˚Tàyê]øÏ yÓC’ ≤„ìø£ $es¡D\T ãTÁs¡ø¬ ø£ÿe⁄. yê] yê] $XÊ«kÕ˝À¢+∫
ãj·T≥|ü&ç, e÷qe⁄&ç $»j·÷\ MT<ä >ös¡e+ ô|+#·T≈£î+fÒ yê] Ä˝À#·q\T
e÷]b˛‘êsTT. ÁuÛeÑ T*ï e~* yês¡T yêdüeÔ +˝ÀøÏ sê>∑\T>∑T‘ês¡T. n|ü⁄Œ&ÉT m˝≤+{Ï
düTìï‘·yÓTÆq n+X¯yÓTÆHê, dü+øÏåwüºyÓTÆq n+X¯yÓTÆHê ns¡ú+ #˚düTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. ªe÷
|üPØ«≈£î\T ø√‘·T\T ø±<äT u≤ã÷! y˚T+ eTqTwüß\+ eTqTwüß\T>±H˚ |ü⁄{≤º+μ nì Je
|ü]D≤eT dæ<ë∆+‘êìï Á|ü‹bÕ~+∫q #ê¬sd¢ t &Ü]«HéH˚ ÄHê&ÉT m+‘√eT+~ m>∑‘ê[
#˚XÊs¡T. m>∑‘êfi¯ó\T, yÓø*Ï e÷≥\T >±*øÏ ø=≥Tº≈î£ b˛j·÷sTT. &Ü]«Hé dæ<ë∆+‘·+
e÷Á‘·+ dæsú +¡ >± ì\ã&ç+~. Äj·Tq ‘·sê«‘· ‘·sê\˝À e∫Ãq XÊÁdüÔ |ü]XÀ<Û≈ä î£ \≈£î
n~ ˇø£ eT÷\ dü÷Á‘·yTÓ +Æ ~. Je<Ûës¡ nsTT´+~. Á|ü|+ü #êìπø ªJeq Á|ü<ësTTìμ
nsTT´+~. ùV≤‘·Tyê<äT\≈£î, e÷qe yê<äT\≈£î X¯øÁÔÏ |ü<ësTTì nsTT´+~.
ªø√‹ qT+∫ eTìwæ e#˚ÃXÊ&ÉT ø£<ë? eT]+ø± ø√‘·T˝…+<äT≈£îHêïsT÷?μ nì
ø=+<äsT¡ ne÷j·Tø£+>± nqT≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T. Çø£ÿ&É ì‘·´J$‘·+˝À+∫ ˇø£ düT\uÛyÑ TÓ qÆ
ñ<ëVü≤s¡D #Ó|⁄ü Œï≈£î+<ë+. bÕ\ &Éu≤“˝À+∫ ø=ìï bÕ\T rdæ y˚&ç #˚dTü ≈£îì, ø£|⁄ü Œ˝À
b˛düT≈£îì, ø±|ò” bı&ç, #·¬øÿs¡ ø£\T|ü⁄≈£îì ø±|ò” #˚düT≈£îHêï+ nì nqT≈£î+<ë+.
n|ü⁄Œ&˚yTÓ +Æ ~? bÕ\ qT+∫ ø±|ò” ‘·j÷· s¬ +’ ~. ø=ìï |ü<ësêú\ $TÁX¯eT+ e\¢ ø±|ò”
nsTT´+~. &Éu≤“˝Àì $T>∑‘ê bÕ\˙ï bÕ\˝≤π> ñHêïsTT. |ü<ësêú\ $TÁX¯eT+ »]–q
ø£|⁄ü Œ˝À e÷Á‘·yT˚ ø±|ò” ñ+≥T+~. }]πø ns¡+ú #˚dTü ø√e&ÜìøÏ #Ó|⁄ü Œ≈£îHêï+ >±˙,
Á|üø£ ‹˝À »]π> e÷s¡TŒ\T Ç+‘· düT\uÛ+Ñ >± ñ+&Ée⁄. nH˚øH£ ø˚ £ ø±s¡D≤\ e\¢ |ü]D≤eT+
»]–q|ü⁄Œ&ÉT ø=‘·Ô Jyê\T ñ<ä“$¤ kÕÔsTT. »s¡>q∑ |ü⁄Œï&ÉT Je⁄\T n˝≤π> bÕ‘· s¡÷bÕ˝À¢
ø=qkÕ>∑T‘êsTT. ø=qkÕ>∑˝øÒ b£ ˛‘˚ n+‘·]+∫b˛‘êsTT. |ü]D≤eT+ #Ó+~q$ ≈£L&Ü
ø=+‘·ø±\+ ø=qkÕ>∑T‘êsTT. ø=qkÕ>∑˝øÒ b£ ˛‘˚ n+‘·]+∫b˛‘êsTT.
<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 18
 uÛ÷Ñ $TøÏ 4.6 _*j·THé dü+e‘·‡sê\ #·]Á‘· ñ+~. Áπ>{Ÿ @|t‡ (GREAT APES)
nqã&˚ ¨$Tì&é (HOMINID) ≈£î≥T+ã+ á uÛ÷Ñ $T MT<ä 20 $T*j·THé dü+e‘·‡sê\
ÁøÏ‘+· s¡÷bı+~+~. ¨$Tì&é ≈£î≥T+ã+˝À mH√ï e÷qe s¡÷bÕ\T ñ<ä“$¤ +#êsTT.
ø±\Áø£eT+˝À n+‘·]+#êsTT. e÷s¡TŒ\T, #˚sT¡ Œ\÷ #˚dTü ≈£î+≥÷, ø=ìï e÷qe s¡÷bÕ\T
¨yÓ÷ùd|æjT· Hé≈î£ #ê˝≤ <ä>]Z∑ <ëø± e#êÃsTT. |ü]D≤eT Áø£eT+˝À 4 qT+∫ 2.5
\ø£\å dü+e‘·‡sê\≈£î |üPs¡«+ eTq á e÷qe C≤‹ n+fÒ Ä<ÛTä ìø£ e÷qe C≤‹
@s¡Œ&ç+~. M]H˚ ª¨yÓ÷ ùd|æjT· Hé‡μ nH˚ XÊÁd”j Ô T· HêeT+‘√ |æ\T#·T≈£î+≥THêï+.
1859˝À #Ûês¬ d¢ t &Ü]«Hé ‘=*kÕ] ˇø£ ø=‘·Ô $wüjT· + #ÓbÕŒ&ÉT. ªÁ|ü‹ J$ n+‘·≈î£
eTT+<äTqï J$ qT+∫ |ü]D≤eT+ #Ó+<äT‘·÷ Ä$s¡“$¤ +∫+<˚μqì. Äj·Tq #Ó|Œæ q
$wüj÷· ìï <∏ëeTdt Vü≤ø˘‡˝Ò, ]#·s¶Y zyÓHé nH˚ Ç<äs› T¡ XÊÁdüE
Ô \„ T ã\|ü]#ês¡T. 1903˝À
Vü≤ø˘‡˝Ò- Á|üø£ ‹˝À e÷qe⁄&ç ñìøÏøÏ dü+ã+~Û+∫q s¡TEe⁄\ >∑÷]à ˇø£ |ü⁄düøÔ +£
Á|ü#T· ]+#ê&ÉT. ˇø£ dæ<ë∆+‘·+>± ÄHê{Ï |ü\Te⁄s¡T XÊÁdüyÔ ‘˚ \Ô· T &Ü]«Hé dæ<ë∆+‘êìï
ˇ|ü⁄Œ≈£îì ã\|ü]ÃHê, n|üŒ{ÏøÏ yê]øÏ •˝≤C≤\ Ä#·÷ø° <=s¡ø˝£ <Ò Tä . Áπ>{Ÿ @|t‡≈£î-
qs¡C≤‹øÏ eT<Û´ä »]–q |ü]D≤e÷ìøÏ Ä<Ûësê\T (LINKS) <=s¡ø˝£ <Ò Tä . Ä ˝À≥T
1891˝À r]+~. j·TT–Hé &ÉTuÀsTTdt nH˚ |ü]XÀ<Û≈ä î£ &çøÏ &É#Y ádtº Ç+&ûdt (Ç|üŒ{Ï
Ç+&√H˚dj æ ÷· )˝À Á{Ïì˝Ÿ nH˚ #√≥ qs¡C≤‹ ‘=* •˝≤»+ \_Û+∫+~. n|ü⁄Œ&˚ Áπ>{Ÿ
@|t‡≈£î ‘=* e÷qe⁄&çøÏ eT<Ûä´ ø=ìï <äX¯\T ñHêïj·TqïB Ä ¬s+{Ïø° dü+ã+<Ûä
u≤+<Ûyä ê´\T ñHêïj·TqïB ìsê∆sD ¡ nsTT´+~. j·TT–Hé &ÉTuÀsTTdt ‘·q≈£î <=]øÏq Ä
•˝≤C≤ìï n<Û´ä j·Tq+ #˚d,æ <ëìøÏ C≤yê e÷´Hé (PITHECANTHROPUS ERECTUS)
nH˚ ù|s¡T ô|{≤º&TÉ . Ä s¡ø+£ >± nH˚«wüD ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. 1920˝À ÄÁ|òøæ ± K+&É+˝À
eT]ø=ìï Ä~ e÷qe •˝≤C≤\T \uÛ´Ñ eTj·÷´sTT. n|üŒ{Ï qT+∫ qs¡XÊÁdüÔ |ü]XÀ<Ûqä \T
$düÔ ‘·eTe⁄‘·÷ e#êÃsTT. Çø£ÿ&É ø=ìï ¨yÓ÷C≤‹ qs¡T\ >∑÷]Ã, yê] Á|ü‘´˚ ø£‘\·
>∑÷]à ≈£î|¢ +Ôü >± ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. ñqï$ yÓTT‘·+Ô Çy˚ ø±<äT. ø±˙, ñqïyê{Ï˝À #ê˝≤
eTTK´yÓTqÆ C≤‘·T\ >∑÷]à e÷Á‘·yT˚ eTq$Tø£ÿ&É Á|ükÕÔ$+#·T≈£î+≥THêï+. mHÓïH√ï
<äX\¯ T <ë{Ï eùdÔ>±ì á Ä<ÛTä ìø£ e÷qe⁄&ÉT (HOMO SAPIEN) s¡÷bı+<ë&Éqï~
ns¡ú+ #˚düTø√e&ÜìøÏ M\e⁄‘·T+~. ¨yÓ÷ ôV’≤&É˝Ÿ ã¬sZì‡dt (HOMO HEIDEL

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 19

BERGENSIS), ¨yÓ÷ s¡T&√˝…Œì¤ ‡dt (HOMO RUDOLFENSIS), ¨yÓ÷ Vü‰_*dt (HOMO
HABILIS), ¨yÓ÷ bò˛] ¢ dæj÷Ó ì‡dt (HOMO FLORESIENSIS), ¨yÓ÷ m¬sø£ºdt (HOMO
ERECTUS) ¨yÓ ÷ ìj· ÷ +&Ó s ¡ Ô ˝ … ì ‡dt (HOMO NEANDERTHALENSIS),

¨yÓ÷ùd|æj·THé‡ (HOMO SAPIENS) yÓTT<ä˝q’… C≤‘·T\ $esê\T #·÷<ë›+.

#·* qT+∫ ‘·|Œæ +#·Tø√&ÜìøÏ....
¨yÓ÷ ôV’≤&Ó˝Ÿãs¬ ìZ ‡dt≈î£ #Ó+~q C≤‹ @&ÉT qT+∫ s¬ +&ÉT \ø£\å dü+e‘·‡sê\≈£î
|üPs¡«+ á uÛ÷Ñ $T MT<ä J$+∫+~. ‘=\T‘· ÄÁ|òøæ ± K+&É+˝À ñ<ä“$¤ +∫+~. Ç|ü⁄Œ&ÉTqï
eTqTwüß\‘√ b˛*ùdÔ M] eTTK+ ã\¢|sü T¡ |ü⁄>± ñ+&˚~. ø£bÕ\+˝À ô|<ä› |ü]e÷D+˝À
ñ+&˚ yÓT<ä&TÉ |ü≥&º ÜìøÏ ‘·–q+‘· #√≥T ñ+~ >∑qTø£, yÓT<ä&TÉ ô|<ä~› >± ñ+&˚<ìä
‘Ó\Tdü÷Ô ñ+~. n‹ o‘·\ Á|ü<˚XÊ˝À¢ J$+#·>∑*π> á C≤‹ #·* qT+∫
‘·|æŒ+#·Tø√e&ÜìøÏ ‘=*kÕ] ∫qïbÕ{Ï ÄyêkÕ\T @sêŒ≥T #˚düT≈£î+~. n‹ô|<ä›
Äø±sê\Tqï »+‘·Te⁄*ï ôd‘’ +· Ms¡T y˚{≤&É>*∑ >π yês¡T. M] ø£+fÒ eTT+<äTqï qs¡C≤‘·T\T
#˚jT· ˝Òì á kÕVü≤k˛ù|‘·yTÓ qÆ |üìì Ms¡T #˚jT· >∑*>±s¡T. á C≤‹ |ü⁄s¡Twüß&ç m‘·TÔ
175 ôd+.MT, ãs¡Te⁄ 62 øÏ.Á>±. Ád”\Ô m‘·TÔ 157 ôd+.MT, ãs¡Te⁄ 51 øÏ.Á>±. á
¨yÓ÷ ôV≤’ &É˝Ÿ ã¬sìZ ‡dt •˝≤»+ ‘=\T‘· »s¡à˙˝À 1907 nø√ºãsY 21q ˇø£ |üìyê&çøÏ
<=]øÏ+~. n‘·qT ôV’≤&É˝ŸãsYZ $X¯«$<ë´\j·T+˝À Ábıô|òdüsY ˇ{Àº wüßÿ{ÏHé kÕ≈£î
n|üŒ–+#ê&ÉT. Ä Ábıô|òdsü Y Ä •˝≤C≤ìï n<Û´ä j·Tq+ #˚d,æ yê] $X¯«$<ë´\j·T+
ù|s¡T‘√ ¨yÓ÷ ôV’≤&Ó˝Ÿãs¬ ìZ ‡dt nH˚ ù|s¡T ô|{Ϻ |üP]Ô $esê\T XÊÁdüÔ Á|ü|+ü #êìøÏ
‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
20 \ø£å\ ÁøÏ‘·+
¨yÓ÷ s¡T&√˝…Œì¤ ‡dt nH˚~ ¨$Tì&ç ≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~q eTs=ø£ n+‘·]+∫q
C≤‹. 1.9 qT+∫ 1.5 $T*j·THé dü+e‘·‡sê\≈£î |üPs¡«+ J$+∫ ñ+&˚<äì
uÛ≤$düTHÔ êïs¡T. $T>∑‘ê X¯Øs¡ uÛ≤>±\ •˝≤C≤\T \_Û+∫Hê, ø£bÕ˝≤dæøú \£ •˝≤C≤\T
\_Û+#·ø£ b˛e&É+ e\¢, á C≤‹ yê] m‘·T,Ô ãs¡Te⁄, <˚V≤ü kÂwüeº +, eTTK ø£e[ø£\T
e¬>s’ ê m˝≤ ñ+&˚y√ ˝…øÿ£ ø£≥&º ÜìøÏ M\T ø±˝Ò<Tä . ù|*jÓ÷ Ä+Á‘·bÕ\õdtº y˚Ty˚©øÏ
ÄyÓT düV≤ü #·sT¡ \T ¨yÓ÷ s¡T&√˝…Œì¤ ‡dt≈î£ dü+ã+~Û+∫q eTTK uÛ≤>∑+, <äe&É meTTø£\T

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 20

2012 Ä>∑dTü º 2q ø£qT>=Hêïs¡T. Ä C≤‹ J$+∫ ñqï ø±\+ ˝…øÿ£ >∑≥&º +É ˝À #ê˝≤
‘·sq®¡ uÛsÑ q®¡ »]–+~. ∫e]øÏ 1.9 $T*j·THé dü+e‘·‡sê\≈£î |üPs¡«+ J$+∫q
C≤‹>± ìsê∆s¡D »]–+~. Äøχ|æ≥˝Ÿ meTTø£ >∑T+Á&É+>± ¨yÓ÷ ms¡ø£ºdt e˝…
ñ+&É&+É , eTTK´+>± ‘·\ô|’ uÛ≤>∑+ düqï>± ñ+&ç, eT<Û´ä uÛ≤>∑+ yÓ&É\TŒ>± ñ+&É&+É ,
n˝≤π> ã\yÓTqÆ ø£+&Ésê\T ˝Òøb£ ˛e&É+, <ä+‘ê\ es¡Tdü˝À ø¬ HÓH’ \é ≈£î yÓqø£ ñqï
<ä+‘ê\T u≤>± ô|<ä$› >± ñ+&É&+É yÓTT<ä˝q’… ø±s¡D≤\ e\¢ Ç‘·s¡ ¨yÓ÷ C≤‘·T\≈£î
Ç~ _Ûqï+>± ñ+<äqï $wüjT· + ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. n+<äTøπ s¡T&√˝…Œì¤ ‡dt nì ø=‘·Ô
ù|s¡T ìsê∆]+∫ Á|ü‘´˚ ø£+>± >∑T]Ô+#ês¡T.
$_Ûqï‘·.. yÓ$’ <Û´ä ‘·...
¨$Tì&ç ≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~q eTs=ø£ C≤‹ ¨yÓ÷ Vü≤_*dt. á C≤‹ 2.4
qT+∫ 1.4 $T*j·THé dü+e‘·‡sê\≈£î |üPs¡«+ á uÛ÷Ñ $T MT<ä dü+#·]+∫+~. e÷qe
\ø£D
å ≤\ ø£Hêï á C≤‹˝À Áπ>{Ÿ @|t‡ \ø£D å ≤\T m≈£îÿe>± ñHêïsTT. ø±fi¯S,¢ #˚‘T· \T
#ê˝≤ bı&Ée⁄>± ñ+&É&+É e\¢, ‘·\ ∫qï>±, eTTK ø£e[ø£\T n~Ûø£ XÊ‘·+ @|t‡qT
b˛* ñ+&É&+É e\¢, eTTK+ @≥yê\T>± ñ+&É&+É , eTT≈£îÿ s¡+Á<Ûë\T ô|’øÏ ‘ÓsT¡ #·T≈£îì
ñ+&É&+É e\¢ á C≤‹ì ¨yÓ÷ C≤‹˝À #˚sá e#êà ˝Ò<ë? nì ø=+‘· dü+X¯jT· +
@s¡Œ&ç+~. nsTT‘˚ Ç~ ≈£L&Ü n_Ûe ~∆ #Ó+~q Ç‘·s¡ e÷qeC≤‘·T˝≤¢>± sê‹ |üìeTT≥T¢
‘·j÷· s¡T #˚dTü ø√e&É+ e\¢ Çø£ á C≤‹ì ¨yÓ÷ düeT÷Vü≤+˝À #˚sá ø£ ‘·|Œü ˝Ò<Tä .
yÓT<ä&ÉT ù|{Ïø£ (BRAIN CASE) 550-687 ôd+.MT ñ+~. <ä+‘ê\T ∫qï$. \÷sTTdt,
yÓTØ ©¬ø nH˚ Ç<ä›s¡T XÊÁdüÔE„\T ‘·÷s¡TŒ ÄÁ|òæø± {≤+C≤ìj·÷˝Àì z˝Ÿ¶ yêjYT,
>±sY˝® À ¨yÓ÷ Vü‰_*dt •˝≤C≤\T eT÷&ÉT ùdø£]+∫ 1960˝À n<Û´ä j·Tq+ #˚XÊs¡T.
eT÷&√e+‘·T ‘·\‘√...
¨yÓ÷ bò˛¢]dæjÓTì‡dt C≤‹ 95 qT+∫ 17 y˚\ dü+e‘·‡sê\≈£î |üPs¡«+
Ç+&√H˚dj æ ÷· ˝À J$+∫+~. M] Äø±s¡+ #ê˝≤ ∫qï~. düTe÷s¡T eT÷&ÉTqïs¡ |ò≥ ” ¢
m‘·TÔ e÷Á‘·y˚T ñ+&˚yês¡T. yÓT<ä&TÉ |ü]e÷D+ ≈£L&Ü ∫qï<˚. Ç|ü⁄Œï&ÉTqï Ä<ÛTä ìø£
e÷qe⁄&ç yÓT<ä&TÉ |ü]e÷D+˝À eT÷&√ e+‘·T m+‘·T+≥T+<√ á C≤‹ yê] ‘·\
n+‘·T+≥T+~. ø±˙, sê‹ |ü]ø£sê\T ‘·j÷· s¡T #˚dTü ≈£îì ∫qïbÕ{Ï @qT>∑T*ï, ô|<ä›

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 21

m\Tø£*ï ne©\>± y˚{≤&˚yês¡T. ∫qï Äø±sê\‘√ ø=~›bÕ{Ï ÄVü‰s¡+ rdüT≈£îì
ã‘·ø>£ *∑ >±s¡+fÒ ãVüQXÊ n+<äT≈£î ø±s¡D+, yês¡Tqï B«|ü+˝À \_Û+#˚ ø=~›bÕ{Ï
eqs¡T˝Ò ø±s¡D+ nsTT ñ+≥T+~. á C≤‹ •˝≤C≤\T Ç{°e* ø±\+˝À 2003˝À
Ç+&√H˚dj æ ÷· ˝À <=]ø±sTT.
uÛ≤s¡‘Y≈£î e\dü
¨yÓ÷ m¬sø£dº t nH˚~ n+‘·]+∫b˛sTTq eTs=ø£ |ü⁄sê‘·q e÷qe C≤‹. Ç~
|æk¢ ˛ºdHæ é ø±\+˝À n+fÒ 1.9 $T*j·Tq¢ qT+∫ \øå± q\uÛ’… eT÷&ÉT y˚\ @fi¯≈¢ î£
|üPs¡«+ es¡≈î£ >∑\ eT<Û´ä ø±\+˝À J$+∫ ñ+~. ‘=* ¨yÓ÷ ms¡ødå£ t •˝≤C≤\T
C≤yê˝À n+fÒ H˚{Ï Ç+&√H˚dj æ ÷· ˝À 1890\˝À j·TT–Hé &ÉTuÀsTTdt nH˚ |ü]XÀ<Û≈ä î£ &çøÏ
\_Û+∫+~. qs¡C≤‹ ‘=* •˝≤»+ kÕ~Û+∫q á XÊÁdüyÔ ‘˚ Ô· #=s¡e e\¢H˚ •˝≤»
XÊÁdü+Ô , qs¡XÊÁkÕÔ\˝À |ü]XÀ<Ûqä \T y˚>e∑ +‘·eTj·÷´sTT. ÄÁ|òøæ ±˝À ñ<ä“$¤ +∫q ¨yÓ÷
m¬sø£dº t uÛ≤s¡‘,Y #ÓH’ ê, C≤]®j÷· , C≤yê\≈£î e\dü yÓfió¯ ‘·÷ $dü]Ô +∫q C≤‹ nì
n<Û´ä j·THê\T yÓ\&¢ +ç #êsTT. á C≤‹ yês¡T 4 n&ÉT>∑T\ 9 n+>∑Tfi≤\ qT+∫ 5
n&ÉT>∑T\ 1 n+>∑Tfi¯+ eT<Û´ä m‘·TÔ ñ+&˚yês¡T. ãs¡Te⁄ 88-150 (LBS) eT<Û´ä , ÄÁ|òøæ ±˝À
\_Û+∫q Ç<˚ C≤‹ •˝≤C≤\T Ç+&√H˚dj æ ÷· , #ÓH’ ê, C≤]®j÷· e+{Ï Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê˝À¢
\uÛÑ´yÓTÆq •˝≤C≤\ ø£+fÒ ô|<ä›$>± ñHêïsTT. bı&ÉyÓ’q ø±fi¯S¢, bı{Ϻ #˚‘·T\÷
ñ+&É&+É e\¢ á C≤‹ yês¡T #Ó≥T¢ düT\uÛ+Ñ >± mø£ÿ>∑*>π yês¡T. Ç|üŒ{Ï Ä<ÛTä ìø£
e÷qe⁄&ç ø£+fÒ Ms¡T #ê˝≤ y˚>+∑ >± |üsT¡ >¬ ‘·>Ô *∑ >π yês¡T ≈£L&Ü!
<ä&ÛÉø±j·TT\ C≤‹
¨yÓ÷ ìj·÷+&Ós˝Ô¡ …ì‡dt H˚{Ï Ä<ÛTä ìø£ e÷qe⁄&Ó’q ¨yÓ÷ ùd|æjT· Hé‡ C≤‹øÏ
n‹ <ä>]Z∑ dü+ã+<Ûë\Tqï C≤‹. á s¬ +&ÉT C≤‘·T\˝Àì &çmHém n+‘ê ˇø£ÿfÒ. 0.12
XÊ‘·+ &çmHém e÷Á‘·yT˚ ìj·÷+&Ós˝Ô¡ Ÿ e÷qe⁄˝À¢ y˚sT¡ >± ñ+&˚~. n+fÒ á s¬ +&ÉT
C≤‘·T\T m+‘· <ä>]Z∑ y√ ns¡+ú #˚dTü ø√yê*. n+<äTøπ á s¬ +&ÉT C≤‘·T\ eT<Û´ä ˝…+’ –ø£
dü+ã+<Ûë\T ≈£L&Ü ñ+&˚$. n+<äTøπ X¯Øs¡ ìsêàD+˝À n‹ <ä>]Z∑ b˛*ø£\T ≈£L&Ü
e#êÃsTT. ìj·÷+&Ós˝Ô¡ Ÿ‡ C≤‹ j·T÷s√|t, Ädæj÷· \˝À #ê˝≤ #√≥¢≈î£ e\dü yÓ[+¢ ~.
Äj·TT<Ûë\T ‘·j·÷s¡T #˚düTø√e&É+ n+‘·≈£î eTT+<äT qT+&˚ Ç‘·s¡ e÷qe C≤‘·T˝À¢

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 22

ñ+~. ìj·÷+&Ós˝Ô¡ Ÿ‡˝À ≈£L&Ü ñ+~. nsTT‘˚ yê{ÏøH£ êï á C≤‹ eT]+‘· |ü⁄s√>∑‹
kÕ~Û+∫+~. ÄuÛsÑ D¡ ≤\T ‘·j÷· s¡T#˚dTü ≈£îì <Û]ä +#·&+É , #·ìb˛sTTq yê]ì |üP&çÃô|≥º&+É ,
‘·eT ÁX¯<ë∆d≈ü î£ *Ô ï, >ös¡e uÛ≤eq\qT |üP\T düeT]Œ+∫ e´ø£|Ô sü T¡ #·Tø√e&É+ #˚ùdyês¡T.
|ü⁄{Ïqº |ü⁄Œï&ÉT ìj·÷+&Ós˝Ô¡ Ÿ, ¨yÓ÷ùd|æjT· Hé\ yÓT<ä&TÉ |ü]e÷D+, X¯Øs¡ kÂwüeº +
ˇπø˝≤ ñ+&˚~. ø±˙ ô|]– ô|<äj › T˚ ´dü]øÏ ìj·÷+&Ós˝Ô¡ Ÿ‡ u≤>± <ä &ÛøÉ ±j·TT\j˚T´yês¡T.
|ü⁄s¡Twüß\sTT‘˚ 168 ôd+.MT, Ád”\Ô T 158 ôd+.MT ñ+&˚yês¡T. ¨yÓ÷ ùd|æjT· H釽À
n+fÒ Ä<ÛTä ìø£ e÷qe⁄&ç˝À <˚V≤ü <ës¡T&Û´É + n+‘·˝≤ ˝Òøb£ ˛sTTHê yÓT<ä&TÉ |ü]e÷D+
e÷Á‘·+ ô|]–+~. |ò*ü ‘·+>± $y˚#q· , $#·øD å£ ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ã+~.
eTq eTqT>∑&É
¨$Tì&ç ≈£ î ≥T+u≤ìøÏ #Ó + ~q e÷qe C≤‘· T ˝… H √ï ñ<ä “ ¤ $ +#êsTT.
n+‘·]+#êsTT. ø±˙ \ø£\å @fi¯ó>¢ ± ìsê|ò÷ü ≥+>± á uÛ÷Ñ $T MT<ä ‘·q kÕÁe÷C≤´ìï
HÓ\ø=\TŒ≈£îqï~ ª¨yÓ÷ ùd|æjT· qT¢μ e÷Á‘·yT˚ ! Ç|ü⁄Œ&ÉT Á|ü|+ü #·+˝Àì $$<Ûä K+&Ü˝À¢,
$$<Ûä <˚XÊ˝À¢, $$<Ûä ÁbÕ+‘ê˝À¢ ìedædTü qÔ ï yês¡+‘ê ¨yÓ÷ ùd|æjT· H˚‡. m‘·T˝Ô À,
s¡+>∑T˝À, <˚V≤ü <ës¡T&Û´É +˝À ‘˚&Ü\Tqï~ ì»y˚T >±ì, n+<ä]B ˇπø ¨yÓ÷ ùd|æjT· Hé
e÷qe C≤‹. Ç~∏j÷Ó |æj÷· ˝Àì Vü≤s√º˝À n‹ |ü⁄sê‘·q ¨yÓ÷ ùd|æjT· Hé •˝≤C≤\T
\_Û+#êsTT. Ä ‘·sê«‘· ø±*bò˛]ïj·÷ j·T÷ìe]Ù{° |ü]XÀ<Û≈ä î£ \ ã +<ëìøÏ eT÷&ÉT
ø£bÕ˝≤\T \_Û+#êsTT. n+<äT˝À s¬ +&ÉT ô|<äy› ê]yÓ‘’ ,˚ ˇø£{Ï ∫qï|æ\~¢ . Ç$ \øå±
ns¡y’Ó y˚\ qT+∫ q\uÛ’… y˚\ dü+e‘·‡sê\≈£î |üPs¡«+ J$+∫q ¨yÓ÷ ùd|æjT· q¢
•˝≤C≤\ì ‘˚*+~. nìï s¡ø±\ yê‘êes¡D |ü]dæ‘ú T· \qT m<äTs=ÿ+≥÷, Á|üø£ ‹ì
ns¡+ú #˚dTü ≈£î+≥÷ e÷qe dü+ã+<Ûë*ï ô|+#·T≈£î+≥÷, düeT÷Vü‰\T>± J$dü÷Ô Á|ü‹
|üì˝À HÓ|’ ⁄ü D´+ kÕ~Û+∫q yês¡T ¨yÓ÷ ùd|æjT· qT¢. ì|ü⁄ŒqT ø£qTø√ÿe&É+, #Ó≥q¢ T
ô|+#·Tø√e&É+, |üXó¯ e⁄*ï eT∫Ãø£ #˚dTü ø√e&É+‘√ Á|ü|+ü #· dü«s¡÷|üyT˚ e÷]b˛sTT+~.
ÄyêkÕ*ï n+<ä+>± ø£≥Tºø√e&É+, |üsê´es¡D düŒ Vü≤ ô|+#·Tø√e&É+, uÛ≤wü*ï
s¡÷bı+~+#·Tø√e&É+, ‘·qqT ‘êqT e´ø°øÔ ]£ +#·Tø√>∑\>∑&+É , ˝…øÿ£ \T, ôd’qT‡, ø£fi\¯ T,
dü+^‘·+, e+{Ï yê{ÏøÏ s¡÷|üø\£ Œq #˚dTü ø√e&É+.. ø±\Áø£eT+˝À @s¡Œ&ÉT‘·÷ e∫Ãq
düe÷C≤*ï u≤>∑T #˚dTü ø√e&É+ ˝≤+{Ïe˙ï #˚d÷ü Ô e∫Ã+~ ¨yÓ÷ ùd|æjT· qT˝Ò! Ä˝À#·q,

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 23

nH˚«wüD, |ü]o\q, |ü]XÀ<Ûqä \ |ò*ü ‘·+>± ¨yÓ÷ ùd|æjT· qT¢ ˇø£ q÷‘·q X¯ø±ìøÏ
Hê+~ |ü*ø±s¡T.
Ä˝À∫+#ê* ø£<ë..!
ˇø£y|’Ó ⁄ü n+‘·]øå±ìï ne>∑‘+· #˚dTü ≈£î+≥÷, eTs√yÓ|’ ⁄ü ‘êqT q&ç#=∫Ãq <ës¡T*ï
n<Û´ä j·Tq+ #˚d÷ü ,Ô |ü⁄s√>±$T nsTTqyê&ÉT eTìwæ-¨yÓ÷ ùd|æjT· Hé. nìï{Ïø° »qT´e⁄˝Ò
ø±s¡ D eTì ‘Ó \ Tdü T ø√>∑ * –qyê&É T , &ç m Hé m -ÄsY m Hé m s¡ V ü ≤ kÕ´\qT ns¡ ú +
#˚dTü ø√>∑*–qyê&ÉT, ˇø±H=ø£ Nø£{Ï ø£D å +˝À, ne>±Vü≤q ô|s¡>ì∑ ø±\+˝À dü wæøº s£ .Ô¡ .
mes√ ˇø£s¡THêïs¡ì ÁuÛÑ$T+#ê&ÉT. nsTT‘˚ n~ mH√ï nqsêú\≈£î <ë]rdüTÔ+<äì
}Væ≤+#·Tø√˝Òø£b˛j·÷&ÉT. n+<äTπø #·÷&É+&ç..! Ç+‘· n_Ûe ~∆ kÕ~Û+∫q 21e
X¯‘êã∆+˝À ≈£L&Ü, $y˚#q· , $#·øD å£ ô|]–q <äX˝¯ À ≈£L&Ü #ê˝≤ eT+~ n‹|ü⁄sê‘·q
e÷qe C≤‘·T\≈£îqï ne>±Vü≤q‘√H˚ Á|üe]ÔdTü +Ô {≤s¡T. u≤Vü≤´+>± n‘ê´<ÛTä ì≈£î˝≤¢
ø£ì|ædTü +Ô {≤s¡T. ø±˙, düeTø±©q yÓC’ ≤„ìø£ düŒ Vü≤ ô|+#·Tø√s¡T. e÷qe C≤‘·T\ >∑÷]Ã
eTq+ düMTøÏ+å #·Tø√e&É+ m+<äTø£+fÒ, Je |ü]D≤eT+˝À ø=ìï $T*j·Tq¢ dü+e‘·‡sê˝À¢
e÷s¡TŒ\≈£î >∑Ts¡e⁄‘·÷, eT+#·T j·TT>±ìï, •˝≤ j·TT>±ìï, ˝ÀVü≤ j·TT>±ìï, j·T+Á‘·
j· T T>±ìï <ë≥T≈£ î +≥÷ |ü ⁄ s√>∑ e Tqy˚ T <Û ˚ ´ j· T +>± dü + |ò ü T ]¸dü ÷ Ô , ˇø=ÿø£ ÿ {Ï
kÕ~Û+#·T≈£î+≥÷ á kÕúsTTøÏ #˚sT¡ ≈£îqï Ä<ÛTä ì≈£î&ÉT, yêdüyÔ ê\qT |üøÿ£ qô|{Ϻ nuÛ÷Ñ ‘·
ø£\Œq*ï qeTTà‘·÷ ‹s√>∑eTq+˝À ã‘·Tø°&ÉÃ&É+ dæ>∑TZ#˚≥T ø±<ë? $T*j·THé
dü+e‘·‡sê\T>± ‘·qqT ‘êqT ì\u…≥Tºø√e&ÜìøÏ e÷qe⁄&ÉT |ü&qç , |ü&TÉ ‘·Tqï á
Á|üj÷· dü n+‘ê e <∏ë nsTTb˛<ë? <ëìøÏ $\Ty˚ ˝Ò<ë? j·TT>±\ e÷qe #·]Á‘·qT
n|üV‰ü dü´+ #˚d,æ nuÛ≤düTbÕ\T #˚d,æ eTìwæ |ü⁄≥Tºø≈£ î£ , m<äT>∑T<ä\≈£î dü+ã+~Û+∫q
>=|üŒ‘·Hêqï+‘ê @ e÷Á‘·+ Ä˝À#·q ˝Ò≈î£ +&Ü @<√ n<ä X¯´ X¯øøÔÏ Ï n+≥>∑≥&º +É @
s¡ø+£ >± Hê´j·T+? ‘·]ÿ+#·T≈£îH˚ |üH˚ ˝Ò<ë?

(25.08.2019 ùdïVü≤, Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä , n≥ºMT~ ø£<)ä∏

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 24

 ø£s√Hê H˚]Œq ø=‘·Ô bÕsƒê\T
eTqTwüß*ï ø±bÕ&É≥+ <˚e⁄fi¯fl≈£î, <Óy’ ê+X¯ dü+uÛ÷Ñ ‘·T\T nqT≈£îH˚yê]øÏ kÕ<Û´ä +
ø±<äT.
ø£s√Hê <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tºø√˝Òø£ nìï eT‘ê\ <˚e⁄fi¯ófl bÕ]b˛j·÷s¡T. j·TT<ä+∆ ˝À
z&çb˛sTTq, me]ø° ñ|üj÷Ó >∑|&ü ìÉ Ä <Óe’ uÛ≤eqì Ç+ø± ì\T|ü⁄ø√e&É+ m+<äT≈£L?
eTq≈£î ì»+>± düVü‰j·T |ü&ɶyê]øÏ ø£ ‘·»„‘·\T #Ó|ü⁄Œ≈£î+<ë+. eTq $\Te
ô|s¡T>∑T‘·T+~. ìs¡+‘·s¡+ e÷qe ÁX‚j·TdüT‡ ø√dü+ ø£ wæ #˚düTÔqï XÊÁdüÔy˚‘·Ô*ï
>ös¡$+#·T≈£î+<ë+. n˝≤π> yê´bÕsêìøÏ <ä÷s¡+>± ñ+≥÷, ùdyê uÛ≤e+‘√ |üì #˚ùd
Ç‘·s¡ e ‘·T\Ô yê]q+<ä]˙ >∑T]Ô<ë›+. ˇø£sø¡ +£ >± ø£s√Hê ùV≤‘·Tyê<ëìï ‘·{ºÏ ˝Ò|+æ ~.
˝Òøb£ ˛‘˚ eT‘·+, uÛøÑ ,ÔÏ |üP», Áù|j·Ts¡T,¢ qe÷E\T n˙ï m+<äT≈£î |üì#˚jT· ˝Ò<÷ä ?
ne˙ï ã‘·T≈£î<ÓsT¡ e⁄ ø√dü+ e÷sêZ\T, Ä‘·àe+#·q\T, q≥q\T nì ‘˚*b˛sTT+~!
eT‘· $XÊ«kÕìï eT+∫ Á|ües¡qÔ >± nqTø√>∑÷&É<Tä . m+<äTø£+fÒ eT‘· $XÊ«kÕìø°
HÓ‹’ ø£‘≈· î£ dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . eT+∫ Á|ües¡qÔ ≈£î HÓ‹’ ø£‘≈· L£ >∑{ºÏ dü+ã+<Û+ä ñ+≥T+~.
eT‘· $XÊ«dü≈î£ ˝Ò nH˚ø£ nHÓ‹’ ø£ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î |üPqT≈£î+≥Tqï~ eTq+ Á|ü‘ø· +å£ >±
#·÷düTHÔ êï+! qTe⁄« eT+∫ e´øÏyÔ ê ø±<ë? nH˚~ ˙ eT‘· $XÊ«dü+ MT<äH√, ˙ kÕúsTT
MT<äH√, ˙ dü+düÿ r kÕ+Á|ü<ëj·÷\ MT<äH√, ˙ #·sà¡ + s¡+>∑T MT<äH√, sê»ø°jT·
<Û√s¡DÏ MT<äH√ Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+&É<Tä . n~ øπ e\+ qTe⁄« Ç‘·s¡ eTqTwüß*ï m˝≤
#·÷kÕÔe⁄, yê]‘√ m˝≤ e´eVü≤]kÕÔeH˚ <ëì MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~.
Á|ü|ü+#·+˝À <äj·÷fi¯óe⁄\≈£î ø=<äe˝Ò<äT.
dæ˙ q≥T\T k˛q÷ dü÷<é, Á|üø±XŸsêCŸ\T ‘Ós¡ MT<ä $\qT¢. ø±˙ ì» J$‘·+˝À
V”≤s√˝≤¢>± Á|üe]Ô+#ês¡T. ø=+<äsT¡ dü÷|üskY ÕºsT¡ ¢ e÷Á‘·+ Ç+{À¢ <√X¯\T y˚d÷ü HÔ √,
#Ó≥≈¢ î£ ˙fi¯ófl ô|&ÉT‘·÷H√ ø±\πø|å +ü #˚XÊs¡T. ñqïyêfi¯ófl s¡÷.ø√≥¢˝À $sêfi≤\T Á|üø{£ ùÏ d,Ô
ø=+<äsT¡ kÕe÷qT´\T yÓ\ø£≥˝º ìÒ <ë‘· ‘·«+ Á|ü<]ä Ù+#ês¡T. ÄdüŒÁ‘·T\˝À Ç+f…ì‡yé
øπ sY˝À ñ<√´>∑ u≤<Û´ä ‘·\T ìs¡«Væ≤+∫, Ç+{Ïø=∫à e+≥\T #˚dæ e\dü ø±]à≈£î\

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 25

Äø£* u≤<Ûä r]Ãq yês¡THêïs¡T. m+<äs√ <äj÷· Ás¡› Vü≤ <äjT· \T, mH√ï kÕe÷õø£ dü+dü\ú T
≈£î\, eT‘·, ÁbÕ+rj·T uÒ<ëÛ \T #·÷&É≈î£ +&Ü ø£s√Hê ˝≤ø˘&ÍHé düeTj·T+˝À ÄVü‰s¡+
n+~+#·&+É eTq #·÷XÊ+. sê»ø°j÷· \≈£î nr‘·+>± eTìwæ˝Àì e÷qe‘·«y˚T >¬ \∫
ì*∫+~.
|ü]X¯óÁuÛÑ‘· - Äs√>±´\ ÁbÕeTTK´+ ‘Ó*dæ e∫Ã+~
#˚ ‘ · T \T ø£ & É T ≈£ î ÿ+≥÷ ñ+&É ≥ +, kÕìf… Æ » s¡ T ¢ yê&É T ‘· ÷ ñ+&É ≥ +
e÷eT÷˝…b’ ˛sTT+~. ÇeT÷´ì{° >∑T]+∫q ne>±Vü≤q, $≥$Tq¢ |ü]C≤„q+ ô|]–+~.
Je-yÓ<’ ´ä XÊÁkÕÔ\ ÁbÕeTTK´+ ‘Ó*kı∫Ã+~. ñqï |òfiü ≤q Äø°‡ MT≥s¡¢ yê&Éø+£ ô|]–+~.
>√s¡T yÓ#÷ ì ˙s¡T ‘ê>∑&+É , nqedüs+¡ >± ãj·T{ÏøÏ yÓfifl¯ ≈£î+&Ü Çfi¯˝¢ À¢H˚ ñ+&É≥+
eTq≈£î n\yêf…+Æ ~.
»+‘·T Á|ü<sä Ù¡ qXÊ\˝À¢ »+‘·Te⁄\T m˝≤+{Ï u≤<Ûqä T nqTuÛ$Ñ kÕÔj÷Ó ns¡eú TsTT´+~.
ùd«#·Ã>¤ ± n&Ée⁄˝À¢ ‹]π> »+‘·Te⁄\T, eTqTwüß\ $H√<ä+ ø√dü+ ã+B˝…,’ eTT≈£îÿ‘·÷
eT÷\TZ‘·÷ »+‘·T Á|ü<äs¡ÙqXÊ\˝À¢ m˝≤ ø±\+ >∑&ÉT|ü⁄‘êjÓ÷, Vü≤Ödt n¬sdüºsTTq
Hêj·T≈£î\T m˝≤+{Ï J$‘·+ >∑&bÉ Õ*‡ edüT+Ô <√.. Á|ü|+ü #· yê´|ü+Ô >± kÕe÷q´ bÂs¡T\T
≈£L&Ü n˝≤+{Ï u≤<ÛäqT, y˚<äqqT nqTuÛÑ$+#ê*‡ e∫Ã+~. Á|ü»\ ÁbÕD≤\T
ø±bÕ&É{≤ìøÏ Á|üuTÑÛ ‘ê«\T ˝≤ø˘&ÍqT¢ Á|üø{£ +Ï ∫Hê.. Ä ˝≤ø˘&ÍqT¢ mH√ï Ç‘·s¡ s¡+>±\
MT<ä Á|üu≤Û e+ #·÷bÕsTT. |ü]dæ‘ú T· *ï m<äTs=ÿì, ‘·≥Tºø√˝Òì |æ\˝¢ À¢, eè<äT˝∆ À¢ mH√ï
e÷qdæø£ düeTdü´\T ‘·˝‘… êÔsTT. e÷qe dü+ã+<Ûë\≈£î $|ò÷ü ‘·+ ø£*–+~. ø=‘·Ô Jeq
$<ÛëHê\T n\es¡T#·Tø√yê*‡ e∫Ã+~.
eTìwæ ‘·q XÊÁdüÔ kÕ+πø‹ø±_Ûe ~∆ì #·÷dæ $Ás¡M>∑≈L£ &É<Tä . Ç+ø± kÕ~Û+#ê*‡+~
#ê˝≤ e⁄+~.
ø√$&é-19≈£î yê´øχqT¢ e∫ÃHê, n$ q÷{ÏøÏ q÷s¡T bÕfi¯ófl $»j·Te+‘·+>±
|üì #˚dTü HÔ êïj·Tqï $wüjT· + Ç+ø± ‘˚\˝Ò<Tä .
eTìwæ ‘·|⁄ü Œ\T #˚ùdÔ, >∑T]Ô+#·T≈£îì yÓ+≥H˚ dü]~<äTø› √yê*‡+~ ≈£L&Ü eT∞fl
eTìùwqqï~ s¡TEyÓ+’ ~.
XÊÁdüÔy˚‘·Ô\sTTHê, eT+<äT\ ø£+ô|˙ yê¬s’Hê, &Üø£ºs¡¢sTTHê, bÕsêyÓT&çø£˝Ÿ

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 26

dæã“+<äsTTHê, dübÕò sTT ø±]à≈£î\sTTHê, b˛©düT\sTTHê.. ÁX¯$T+∫ |üì #˚ùdyêπs
ªV”≤s√μ\e⁄‘ês¡T. ndüeTs¡‘ú ‘· √ ‘·|⁄ü Œ&ÉT ìs¡j í ÷· \T rdüT≈£îH˚ yês¡T ø°\ø£ kÕúHê˝À¢
e⁄Hêï »q+ <ä wæ˝º À yês¡T ªJs√μ˝Ò!
◊.{Ï ôd˝Ÿ ô|{Ϻ y˚˝≤~eT+~‘√ nã<ë∆\T Á|ü#ês¡+ #˚sTT+∫q+‘· e÷Á‘êq
Á|ü»*ï $&ÉBj·T&É+ @ Á|üuTÑÛ ‘ê«ìø° #˚‘ø· ±<äT.
Ç‘·s¡ <˚XÊ\ qT+∫ eTTdæ+¢ \T sêe&É+ e\¢H˚ Ç+&çj÷· ˝À ø£s√Hê yê´|æ+∫+<äqï
nã<ä+∆ @yÓT+Æ ~? bÂs¡d‘ü «· #·{≤ºìø°, Ç{°e\ q÷‘·q s¬ ‘’ T· #·{≤º\≈£î e´‹πsø£+>±
ñ<ä´$T+∫q yê] >∑T]+∫.. mHÓïìï nã<ë∆\T Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡÷? ≈£î\ eT‘· ÁbÕ+rj·T
uÛ<Ò ë\‘√ <˚X¯ Á|ü»\T $&çb˛˝Ò<?˚ ◊ø£eT‘·´+>±H˚ ñHêïs¡T.
Á|üuTÑÛ ‘·«|ü⁄ ÄHê˝À∫‘· ìs¡j
í ÷· *ï ‹|æŒø={≤ºsT¡ .
&Ü]«Hé #Ó|Œæ q ªeTqT>∑&É ø√dü+ b˛sê≥+μ m˝≤>√ ì» J$‘·+˝À Á|ü‘´· ø£+å >±
#·÷XÊ+.
ø±* q&Éøq£ e\dü ø±]à≈£î\T y˚˝≤~ øÏ˝ÀMT≥s¡T¢ Á|üj÷· DÏ+#·&+É , <˚Xy¯ ê´|ü+Ô >±
cÕV”≤Héu≤>¥\T, dæ+>∑÷ dü]Vü≤<äT˝› À |ü+C≤uŸ, Vü≤sê´Hê, sê»kÕ∆H,é ñ‘·sÔ Á¡ |ü<X˚ Ÿ s¬ ‘’ T· \
Ä+<√fi¯q\T ‘êC≤ ñ<ëVü≤s¡D\T. Çe˙ï ø£s√Hê sêø£ eTT+<äT, e∫Ãq ‘·sê«‘ê
»]–qy˚! }|æ] e~*, }|æ] rdüTø√e&É+˝À ˇø£ dü+|òTü s¡¸D ñ+~. n&ÉT>∑T rdæ,
n&ÉT>π j·T&É+˝À ˇø£ b˛sê≥+ ñ+~!
Áù|ø£øå £ bÕÁ‘· eVæ≤+∫q Á|üuTÑÛ ‘ê«~ÛH‘˚ \· e\¢ @MT »s¡><∑ ìä ‘˚*b˛sTT+~.
sêÁcÕº\ eTTK´eT+Á‘·T\T ‘·eT sêÁcÕº\˝À ø√$&é-19 #·s´¡ \T rdüT≈£îHêïs¡T.
yê]‘√ Á|ü<ëÛ ì M&çj÷Ó ø±qŒ¤s¬ Hé‡\T »s¡|&ü +É ‘·|Œü , Á|ü‘´· ø£+å >± >±˙, |üs√ø£+å >±
>±˙ #˚d+æ <˚MT ˝Ò<Tä . ì<ÛTä *∫Ã+B ˝Ò<Tä . Áb˛‘·‡Væ≤+∫+B ˝Ò<Tä . s¬ +&ÉT yê´øχqT¢
ãj·T{ÏøÏ sê>±H˚ ªe÷qe‘·« |ü]s¡øDå£ ˝À uÛ≤s¡‘Y ˇø£{Ï ø±<äT, s¬ +&ÉT yê´øχqT¢ Á|ü|+ü #êìøÏ
n+~k˛Ô+~μ nì >=|üŒ>± #Ó|⁄ü Œ≈£îqï á <˚X¯ Hêj·T≈£î&ÉT, yÓC’ ≤„ìø£ |ü]XÀ<ÛHä êXÊ\\≈£î
Çyê«*‡q ì<ÛTä ˝À¢ m+<äT≈£î ø√‘· $~Û+#ês¡T? yê´øχqT¢ ãj·T{ÏøÏ sêe&É+˝À XÊÁdüE Ô \„
ø£ wæ m+‘√ ñ+~. ìs¡+‘·sêj·T+>± Ä Çìdæ≥º ÷´{Ÿ\T yê´øχqT¢ ø£ìô|&ÉT‘·÷H˚ e⁄HêïsTT.
yê{Ïì Áb˛‘·‡Væ≤+#·&+É ˝À <˚X¯ Hêj·T≈£î&ç bÕÁ‘· >±˙, øπ +Á<ä Á|üuTÑÛ ‘·« bÕÁ‘·>±˙ @MT
˝Ò<Tä . yê] yê] <˚XÊ˝À¢ Á≥+|t, uÀ˝À‡Hês√\ $<ÛëHê\÷ Ç˝≤+{Ïy!˚
&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 27
 uÛøÑ ,ÔÏ Ä<Ûë´‹àø£‘,· uÛ»Ñ q\T, |üP»\T n˙ï e´s¡+ú ! $y˚ø+£ ‘√ eTdü\Tø√e&ÉyT˚
eTTK´+...
ì»y˚T! n+<äTøπ »q+ M{Ïì |üøÿ£ q ô|{Ï,º ÇeT÷´ì{° ô|+#·Tø√e&É+ >∑T]+∫
‘Ó\TdüT≈£î+≥THêïs¡T. ìqï{Ï <ëø± me]ø° ‘Ó*j·Tì ªÄø°‡ MT≥sYμ Ç|ü⁄Œ&ÉT Á|ü‹
Ç+{À¢ ñ+{À+~. eT<äq|ü˝˝¢… À n‘·T´qï‘· $<ë´e+‘·T˝…q’ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT˝Ò $<ë´e+‘·T˝…q’
dü«+‘· ≈£L‘·Tfi¯ì¢ #·+|ü⁄≈£îHêïs¡T. ô|’>± yês¡T ã‹øÏ, ‹]>=kÕÔsì¡ qeTTà‘·THêïs¡T.
Ç˝≤+{Ï $wüj·÷*ï ndüVæ≤´+#·T≈£îH˚ Á|ü»\T...ì»+ yÓ’|ü⁄, yêdüÔe+ yÓ’|ü⁄ yÓTT>∑TZ
#·÷|ü⁄‘·THêïs¡T.
Á|üe÷<ä+ ø£s√Hê e\¢ m≈£îÿe »s¡T>∑T‘√+<ë? ˝Òø£ eTìwæ e\¢Hê nH˚~ Ç+ø±
‘˚\˝Ò<äT.
ø£s√HêH˚ yÓTT<ä{~Ï ø±<äT. ∫e]B ø±<äT. ø±˙, ÁuÛeÑ T˝À¢ ã‹πø eTqTwüß\ e\¢
m≈£îÿe Á|üe÷<ä+ »s¡T>∑T‘√+~. dü‘«· s¡+ <ëìï ÄbÕ*!
(20.02.2021, m&ç{Ÿ ù|õ)

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 28

 ˇø£ <˚X¯+ - ˇπø |ü⁄e⁄«
mes√ ˇø£ ø=‘·Ô #·≥+º rdüTø=#êÃs¡T
M#˚ eTT+<äT >±\T\T nqTeT‹ rdüTø√yê\ì
M#˚ eTT+<äT >±\T\T ‘·eT ~X¯ <äX¯ @$T{À m{À
$esê\T ‘Ó*j·TCÒj÷· \ì mes√ ø=‘·Ô #·≥+º ‘Ó#êÃs¡T
>±\T\T m+‘· <ä÷s¡+ b˛yê\qT≈£îHêïjÓ÷
n$ m+‘· y˚>+∑ ‘√ M#ê\qT≈£îHêïjÓ÷
$esê\T düeT]Œ+#·ì<˚ nqTeT‹ <=s¡ø<£ ìä
mes√ ø=‘·Ô #·≥+º ‘Ó#êÃs¡T
Ç|ü⁄Œ&çøÿ£ &É düT&ç>±\T\≈£î nqTeT‹ ˝Ò<Tä
y˚T+ ø£&TÉ ‘·Tqï Ä ù|ø£yT˚ &É*ï
dü+s¡ø+åÏ #ê*‡q u≤<Û´ä ‘· e÷ô|’ ñ+~
n+<äTe\¢ á #·{≤º\T
dü‘·«s¡y˚T neT˝À¢ø=düTÔHêïsTT!

‘·eT #·T{≤º\≈£î nqT>∑TD+>±

mes√ Çø£ÿ&É ø=‘·Ô #·{≤º\T ‘Ó#êÃs¡T
ˇ&ÉTq¶ T ‘êπø ø¬ s¡{≤\≈£Lÿ&Ü ˇø£ ôV≤#·Ã]ø£!
m–ôd–dæ |ü&&É +É eT∞fl ‹]–yÓfifl¯ &É+
ã\+ |ü⁄+E≈£îì eT∞fl ˙{Ï |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√ ‹]– sêe&É+
Çe˙ï Ç|ü⁄Œ&çø£ ≈£î<äs<¡ Tä
‹s¡T>∑Tu≤≥T¢, ñ<ä´e÷\T, ôVA¬s‹Ô b˛e&Ü\T ìwæ<+∆ä
m+‘·{Ï ñ<Ûä ‹ ñHêï ãT~∆>± ˇ&ÉT¶ ˝À|ü\ e÷Á‘·yT˚
ìX¯Ùã›+>± Á|üeVæ≤+#ê*‡ ñ+≥T+~!

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 29

‘√≥˝Àì yÓTTø£ÿ\˙ï ˇπø$<Û+ä >± |üPj·÷\ì
|üP#˚ |üP\ s¡+>∑T ≈£L&Ü ˇø£{>Ï ±H˚ ñ+&Ü\ì
ø=‘·Ô #·≥+º neT\T˝À ø=∫Ã+~
ˇπø s¡+>∑T e÷Á‘·y˚T ø±<äT
@ |ü⁄e⁄« s¡+>∑T m+‘· >±&Û+É >± ñ+&Ü˝À ≈£L&Ü
yês¡T ìj·T$T+∫q yê] n~Ûø±s¡T˝Ò ìs¡sí TTkÕÔs≥¡ !

ˇπø <˚X+¯ - ˇπø |ü⁄e⁄« !!

á #·{≤º\T #˚dqæ >ös¡e˙j·TT\≈£î me&ÉT #ÓbÕŒ*?
‘√≥˝À nìï yÓTTø£ÿ\ |üP\T ˇπøs¡+>± ñ+&Éeì
|üP\˙ï ˇπø s¡+>∑T˝À ndü˝Ò ñ+&Éeì-
ñ+&É&ÜìøÏ M˝Ò˝<Ò ìä -
ˇø£ s¡+>∑T˝À nH˚ø£ s¡+>∑T\T+{≤j·Tì ≈£L&Ü
yê]øÏ me&ÉT #ÓbÕŒ*?

>±\T\T, ø¬ s¡{≤\T me] #·{≤º\≈£L ˝§+>∑e˙

>±* me] |æ&øç *Ï ˝ÀH√ U…B’ >± ñ+&É<ìä
ø¬ s¡≥+ me] õ.ˇ.\‘√H√ yÓqøÏÿ eTfi¯fl<äì
m+‘·{Ï yê¬sH’ ê düsπ , yê{Ïì >∑eTìdü÷Ô
yê{ÏøÏ nqT>∑TD+>± ã‘·ø±*‡+<˚ ‘·|Œü
eTs√ e÷s¡Z+ ˝Ò<äì!
˝Òøb£ ˛‘˚.. n$ düèwæ+º #˚ düTHêMT˝À
nÁ&ÉdüT ˝Ò≈£î+&Ü >∑\¢+‘·T ø±yê*‡+<˚qì
HêeTs¡÷bÕ\T ˝Ò≈î£ +&Ü q•+#ê*‡+<˚qì
yê]øÏ me¬sH’ ê #Ó|Œü +&ç!
ø£˙dü >ös¡eyÓTHÆ ê.. ø±bÕ&ÉTø=eTàì!!
(<˚X¯yê´|üÔ+>± »]–q ¬s’‘·Tñ<ä´eT H˚|ü<∏ä´+˝À)

( 01.02.2021, nø£så +¡ , kÕVæ≤‘·´ ù|õ)

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 30

 <˚XÊìï kÕìf…ÆCŸ #˚<ë›+ !
á <˚XÊìøÏ ø=‘·Ô yÓ’s¡dt k˛øÏ+~,
C≤Á>∑‘>Ô· ± ñ+&É+&ç !
Ç~ Á|üX¯ïqT ø±|ü⁄ ø±∫ Vü≤‘·´ #˚düTÔ+~
eTTdæ¢+\T, yÓTÆHêغ\T, <ä[‘·T\ô|’
u≤Vü‰≥+>±H˚ <ë&ç #˚düTÔ+~.
}|æ] |”\TÃ≈£î+fÒ e<ä\ìe«<äT
e~*‘˚ |”\TÃø√ìe«<äT á yÓ’s¡dt !
>∑&ɶ ø£fÒº #·*˝À nø£ÿ&É ¬s’‘·T\≈£î s¡ø£Ô|üØø£å\T #˚düTÔ+~
u≤´+≈£î˝À Hê\T>∑T &ÉãT“\T+fÒ #ê\T
˝≤π>düT≈£îì, ìqTï s√&ÉT¶q |ü&˚düTÔ+~.
ø±|ü˝≤<ës¡T yÓs’ d¡ t s¡÷|ü+˝À e∫Ã
#˚‹˝À ∫*¢>e∑ « ñ+&Éìe«&ÉT
yÓs’ d¡ t ª#êjYTyê˝≤μ>± e#˚Ãdæ,
eTq #êjYT eTq*ï ‘ê>∑ìe«<äT.
á yÓs’ d¡ t Ç+{ÏøÏ m˝≤ edüT+Ô <√ eTqπø ‘Ó*j·TfÒ<¢ Tä .
>±´dt ã+&É‘√ edüT+Ô <ë?
ã+&ç˝À ô|Á{À\T‘√ edüT+Ô <ë?
≈£Ls¡>±j·T\‘√ edüT+Ô <ë?
düs¡T≈£î\‘√ edüTÔ+<ë?
»Hê\‘√ ø£*dæ yÓT\dæ ñ+&=<ä›ì #Ó|ü⁄‘√+~ yÓ’s¡dt
≈£î˝≤\ ù|s¡T‘√, eT‘ê\ ù|s¡T‘√ y˚sT¡ #˚dTü +Ô ~ yÓs’ d¡ t
eTqTwüß\+‘ê ˇø£ÿfÒ nqïyêDÏí

&Ü. <˚esêE eTVü‰sêE ‹ 31

|üø£ÿ <˚X¯+ bıeTàì #Ó|ü⁄Ô+~.
Äe⁄ ù|&É |üPdüT≈£îì á yÓs’ d¡ ,t Äe⁄ eT÷Á‘·+ ‘ê>∑T‘·T+~
ìHê<ë˝Òy¢ ,é Vü≤≈£îÿ˝Òy¢ ,é b˛sê{≤˝Òy¢ é
m≈£îÿe e÷{≤¢&‘ç ˚
qTM« <˚X¯ bÂs¡T&çeì s¡TEy˚+{Ï? nì Á|ü•ïdüT+Ô ~
<˚X¯uÛÑøÏÔ #Ó≥Tº ù|s¡T #Ó|æŒ ø±j·T\eTTà≈£î+≥T+~.
#·<Tä e⁄≈£îqïyê] #·<Tä e⁄\˙ï á yÓs’ d¡ ‘t √ #·+ø£HêøÏb˛‘êsTT
nã<ë∆\ bòÕ´ø£Øº ˝À ñqï‘ê~Ûø±s¡T\e⁄‘ês¡T.
#Óe⁄˝À¢ |üP\T ô|{Ϻ, yÓ’s¡dt M]‘√ uÛÑ»qT¢ #˚sTTdüTÔ+~.
X¯Øs¡ uÛ≤>±˝À¢ ø±≈£î+&Ü,
á yÓ’s¡dt πøe\+ yÓT<äfi¯¢˝À ‹wüº y˚düTÔ+~.
Ä˝À#·q*ï ‘=*#˚dæ &=\¢>± #˚dTü +Ô ~.
s√&ÉT¶ MT<ä eTqTwüß\T ‹s¡>±*.. ø±˙, me]˝Àq÷
eTìwæ‘‘· «· + ñ+&É≈L£ &É<Tä , e÷qe‘·«+ $T>∑\≈£L&É<Tä
nsTT‘˚ eT], Ç|ü⁄Œ&˚+ #˚<ë›+?
qTe⁄« H˚q÷ XÊìf…»Æ sY s¡T<äT≈› î£ +≥÷
≈£Ls¡TÃ+fÒ ø±<äTsê ‘·eTTà&É÷ !
˝Ò...<˚XÊìï øπ øπ jYT... n+<ä]˙ |æ\Tyé..
á <˚XÊìï kÕÊìf…CÆ Ÿ #˚j÷· *‡ ñ+~.
(24.04.2021, m&ç{Ÿ ù|õ)

iii

<˚XÊìï XÊìf…ÆCŸ #˚<ë›+! ‹ 32