Axalsobilta Hipotermia: Klinikuri Praqtikis Erovnuli Rekomendacia
Axalsobilta Hipotermia: Klinikuri Praqtikis Erovnuli Rekomendacia
(gaidlaini)
1
klinikuri praqtikis erovnuli rekomendacia (gaidlaini)
`axalSobilTa hipoTermia~ miRebulia klinikuri praqtikis
erovnuli rekomendaciebis (gaidlainebi) da daavadebaTa marTvis
saxelmwifo standartebis (protokolebi) SemuSavebis, Sefasebis
da danergvis erovnuli sabWos 2007 wlis 21 martis #1 sxdomaze
da damtkicebulia saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis ministris 2007 wlis 27 agvistos # 257/o
brZanebiT.
2
axalSobilTa hipoTermia
2. epidemiologia
janmos monacemebiT ganviTarebad qveynebSi hipoTermia axalSobilTa
80%-Si viTardeba. neonataluri hipoTermiiis SemTxvevebi ufro xSiria,
vidre amis aRricxva xdeba1.
3. etiologia
hipoTermiis ZiriTadi mizezia siTburi reJimis ugulebelyofa:
• samSobiaro blokis temperatura < 250C-ze
• “Tbili jaWvis” principebis ugulebelyofa - axalSobilebis
gvian gamSraleba, civi safenebis gamoyeneba, dabadebidan mcire
droSi higienuri abazanis Catareba da sxv.
axalSobilTa hipoTermia ufro xSirad gamowveulia samedicino
personalis codnis da yuradRebis deficitiT, vidre aparaturis simciriT1.
3
• dRenaklulebi – mura cximovani qsovilis mcire maragi, meti siTbos
dakargva (wonasTan SedarebiT didi sxeulis zedapiri, hipotoniis
gamo kanis farTobis gazrda);
• gestaciur asakTan SedarebiT mcire wonis axalSobilebi - mura
cximis maragis moxmareba dabadebamde, meti siTbos dakargva (wonasTan
SedarebiT didi sxeulis zedapiri);
• axalSobilebi, Tandayolili anomaliebiT, romeleTa drosac
vlindeba sxeulis zedapiris farTobis gazrdra - nervuli Reros
ganviTarebis darRveva, omfalocele, gastroSizi;
• axalSobilebi nevrologiuri darRvevebiT;
• axalSobilebi, romelTac dasWirdaT xangrZlivi reanimacia;
• axalSobilebi infeqciiT an hipoqsiiT – generalizebuli infeqcia an
mZime hipoqsia aferxebs mura cximis metabolizms da Sesabamisad
siTbos warmoqmnas. aseT axalSobilebSi ufro xSiria temperaturis
daqveiTeba, vidre mateba.
• axalSobilebi hipotoniiT – kanis farTobis gazrda
paTogenezi
axalSobilis Tavisi anatomiur-fiziologiuri Taviseburebebis gamo
xasiaTdeba poikoloTermiiT. misi unari _ moaxdinos reagireba siciveze
metabolizmis gaZlierebiTa da siTbos produqciiT, xolo gadaxurebis
SemTxvevaSi siTbos gaZlierebuli gacemiT - SezRudulia. siTbos
produqciis 3 gzidan (kunTTa nebiTi, kunTTa tonuri an riTmuli uneblie
aqtivoba da arakunTovani Termogenezi) axalSobilebSi yvelaze
mniSvnelovania siTbos produqciis arakunTovani Termogenezis (mura
cximovani qsovilis daSlis) gza. mura cximis Calageba ZiriTadad xdeba
gestaciis 28 kviris Semdeg – mxris midamoSi, Tirkmelebis da Tirkmelzeda
jirkvlis garSemo, kisris da iRliis areSi. mura cximovani qsovilis
raodenoba axalSobilis organizmSi mcirea, ris gamoc mas uWirs sxeulis
temperaturis regulireba.
siTbos gacemis 4 ZiriTadi meqanizmia1,3:
• aorTqleba: siTbos dakargva kanidan da sasunTqi gzebidan wylis
aorTqlebis xarjze. axalSobili aorTqlebiT kargavs siTbos
dabadebisas, svel safenSi gaxvevis da banaobis Semdeg.
• konveqcia: siTbos gadacema haerisTvis (damokidebulia haeris
temperaturasa da moZraobaze). am gziT axalSobili siTbos kargavs
oTaxis haeris dabali temperaturis dros da orpiri qaris pirobebSi.
• konduqcia: siTbos gadacema civ sagnebze maTTan uSualo Sexebisas. es
SeiZleba iyos civi safeni, saswori, rentgenis firi an nebismieri
civi sagani.
• gamosxiveba: siTbos gacvla im sagnebTan, romlebic daSorebulia
sxeulidan garkveuli manZiliT da ar xdeba maTTan uSualo Sexeba,
mag.: civi fanjara, inkubatoris kedlebi.
4
• metaboluri acidozis ganviTareba;
• surfaqtantis produqciis Semcireba;
• respiraciul distresis gaZliereba;
• Tirkmlis dazianeba (dabali perfuziis gamo);
• wonis matebis Semcireba (qronikuli hipoTermia);
• Termuli Soki da sisxlZarRvTaSida Sededebis sindromi (mZime
hipoTermiis dros), rac sabolood iwvevs sikvdils.
4. klinikuri simptomatika1,3:
• kanis sifermkrTale an cianozi;
• civi kidurebi (<10 centralur temperaturasTan SedarebiT);
• daTrgunva da moZraobiTi aqtivobis daqveiTeba;
• ariTmuli zerele sunTqva, apnoe, taqipnoe;
• bradikardia;
• sakvebze uaris Tqma da sustad wova;
• refleqsebis daqveiTeba dahipotonia;
• susti xmiT tirili;
• SeSupeba;
• sklerema.
mZime hipoTermiis dros SesaZlebelia gamoixatos saxis da kidurebis
hiperemia.
hipoTermia xSir SemTxvevaSi sefsisis, Tavis tvinis sisxlCaqcevis da
hipoglikemiis erT-erTi pirveli niSania.
5. diagnostika1-3
hipoTermiis diagnostika xdeba axalSobilis sxeulis temperaturis
gasinjviT.
blokSi axalSobilis aqsilaruli temperatura unda gaizomos
dabadebidan 30 wT-Si.
aqsilaruli temperatura unda gaizomos minimum 5 wuTis
ganmavlobaSi.
reqtaluri temperaturis gazomva ar aris rekomendebuli, radgan is
SeiZleba mogvianebiT daqveiTdes da xSirma gasinjvam SeiZleba gamoiwvios
swori nawlavis tramva da vagusis stimulacia. Tu temperatura izomeba
reqtalurad saWiroa Termometris 2 sm siRrmeze moTavseba swor nawlavSi
minimum 3 wuTiT.
hipoTermiis gansazRvrisTvis saWiroa specialuri Termometris
gamoyeneba, romelic temperaturas zomavs 250C-dan, radgan Cveulebrivi
TermometriT 350C-ze dabali temperatura ar izomeba. SesaZlebelia
eleqtroTermometris gamoyeneba.
6. gamokvlevis sqema
yvela axalSobili, romelsac aqvs hipoTermia unda gamokvleul iqnas
infeqciis arsebobaze1,2.
saWiroa sisxlSi glukozis donis da mJava-tutovani wonasworobis
kontroli.
5
7. mkurnalobisa da prevenciis principebi
msoflio jandacvis organizaciis rekomendaciaa “Tbili jaWvis”
principis dacva yvela axalSobilTan, raTa Tavidan iyos acilebuli
hipoTermia1,2:
1. Tbili samSobiaro bloki (25-28°C), bavSvis magida da sawoli
unda iyos fanjaras mocilebuli;
2. swrafi gamSraleba – gamSraleba da sveli safenis
moSoreba; Tavze mizanSewonilia qudis daxureba, radgan
swored Tavidan xdeba yvelaze meti raodenobiT siTbos
dakargva;
3. kaniT-kanTan kontaqti - SiSveli janmrTeli axalSobilis
dedis sxeulze moTavseba (zemodan sabnis dafareba), siTbos
dakargvis prevenciis idealuri meTodia (rekomendacia A)4; A
4. ZuZuTi kveba – adreuli dawyeba da moTxovnilebiTi kveba
uzrunvelyofs bavSvs saTanado kaloriebiT, raTa man
moaxerxos siTbos warmoqmna;
5. abazanis gadavadeba – bavSvis dabana dabadebisTanave iwvevs
misi sxeulis temperaturis mkveTr daqveiTebas, amitom
saWiroa abazanisgan Tavis Sekaveba, sanam ar moxdeba
axalSobilis sxeulis temperaturis stabilizacia (minimum 6
saaTi, an temperaturis stabilizaciidan 2-4 saaTi)
(mtkicebulebis done I)5-7. awonvis gadavadeba – bavSvis I
awonva mizanSewonilia dabadebidan 2 sT-Si, sasworze unda
moTavsdes winaswar SemTbari safeni;
6. saTanado tansacmlisa da sabnis SerCeva;
7. deda-bavSvis erTad yofna;
8. Tbili transporti – Tu bavSvs sWirdeba transportireba,
aucilebelia am dros siTbos uzrunvelyofa;
9. siTbo reanimaciis dros - bavSvis miReba winaswar SemTbar
safenSi; misi moTavseba 0,5-1 saaTiT adre CarTuli sxivuri
gamaTboblis qveS; gamSraleba da sveli safenis moSoreba; II
Tavze qudis daxureba; reanimaciisaTvis Tbili teniani
Jangbadis gamoyeneba.
Zlier mcire wonis dRenaklulebi (<1500g) siTbos dakargvis
tradiciuli prevenciuli RonisZiebebis Catarebis
miuxedavad imyofebian hipoTermiis ganviTarebis riskis qveS
W210A,W210B
(mtkicebulebis done IV)8,9, amitom damatebiT IV
rekomendebulia gaxveva “plastikur” saxvevSi (haergaumtari
specialuri qaRaldi) da sxivuri gamaTboblis qveS
moTavseba (rekomendacia B, mtkicebulebis done II)9-14, II/B
saxvevi unda moscildes ganyofilebaSi gadayvanis Semdeg
(mtkicebulebis done I)7. saWiroa temperaturis mkacri I
kontroli, raTa ar ganviTardes hiperTermia (mtkicebulebis
done II)11, radgan hiperTermiam SeiZleba gamoiwvios tvinis
dazianeba (rekomendacia B)9. II/B
10. medpersonalis ganaTleba
6
marTva hipoTermiis SemTxvevaSi:
kuvezi1,2
gamoiyeneba: Zlier mcire wonis axalSobilebisTvis (<1500g), da nebismieri
wonis axalSobilebisTvis, romelTac aReniSnebaT saSualo simZimis an
mZime hipoTermia an sicocxlisaTvis saSiSi mdgomareoba (sefsisi, sunTqvis
mZime ukmarisoba da sxva)
upiratesoba – SeiZleba temperaturis, tenianobis da Jangbadis
koncentraciis kontroli, iZleva bavSvze (saWiroebis SemTxvevaSi SeiZleba
axalSobilis gaSiSvleba) uSualo meTvalyureobis saSualebas
nakli – Zviria, saWiroa medpersonalis treningi, barieria dedasa da bavSvs
Soris, SeiZleba moxdes baqteriebis kolonizacia.
7
• axalSobilis temperaturis stabilizaciamde kuvezis temperatura unda
gaizardos saaTSi erTxel 10–iT. rodesac sxeulis temperatura
miaRwevs 340C gaTbobis procesi unda Seneldes. temperaturis
stabilizaciis Semdeg SesaZlebelia cxrilSi mocemuli
temperaturebis gamoyeneba.
• sxeulis temperaturis kontroli saWiroa inkubatorSi moTavsebidan 30
wT-Si; Semdegi 4 saaTis ganmavlobaSi saaTSi erTxel, da Semdeg 4
saaTSi erTxel. aucilebelia kuvezSi haeris temperaturis kontroli.
• sasurvelia 40% tenianobis Seqmna kanis gamoSrobis Tavidan
asacileblad (mtkicebulebis done II)7. II
• aucilebelia vitaluri funqciebis da sisxlSi Saqris donis
kontroli.
8
mcire wonis da avadmyofi Cvilebis kuvezSi haeris temperatura
mizanSewonilia iyos cxrilSi mocemuli asakis Sesabamisi temperaturis
zeda zRvris toli.
9
• Tu axalSobilis sxeulis temperatura ecema 36,50C-ze qvemoT, unda
moxdes misi gaTboba (2-3 dRis Semdeg meordeba inkubatoridan
gamoyvanis mcdeloba).
• Tu axalSobilis sxeulis temperatura stabiluria 8 saaTis
ganmavlobaSi, is unda Seixves damatebiT safenebSi da gadayvanil iqnas
sawolSi.
• saWiroa sxeulis temperaturis kontroli 30 wT-Si; Semdegi 4 saaTis
ganmavlobaSi saaTSi erTxel. Tu axalSobilis sxeulis temperatura
ecema 36,50C-ze qvemoT, unda moxdes misi dabruneba inkubatorSi,
mcdeloba unda gameorde 2-3 dReSi.
kenguris meTodi
dRenaklulTa da mcire masis mqone axalSobilTa gamozrdisas
rekomendebulia "kengurus meTodis" gamoyeneba. kengurus meTodiT
gamozrdis SemTxvevaSi bavSvi Tavsdeba vertikalurad dedis
A
mkerdze. es meTodi gamoiyeneba, Tu (rekomendacia A)4:
⇒ dRenaklulis mdgomareoba damakmayofilebelia,
⇒ ar aReniSneba sunTqvis darRveva an mZime nevrologiuri
dazianebis niSnebi,
⇒ dabadebis wona 1100 gr-ze metia
⇒ aqvs wovis unari.
kvlevebis safuZvelze dadginda, rom mocemuli meTodis gamoyeneba
hipoTermiis riskis SemcirebasTan erTad, amcirebs aspiraciis ganviTarebis
risks (bavSvis sxeulis vertikaluri poziciis gamo) da xels uwyobs
fsiqomotoruli ganviTarebas (neirosensoruli stimulaciis gamo).
marTalia, ukanasknel wlebSi warmoebuli kvlevebis monacemebiT
kengurus meTodi amcirebs axalSobilTa sikvdilobas, mainc ar arsebobs
sakmarisi mtkicebuleba mcire wonis axalSobilebSi am meTodis rutinili
gamoyenebis Sesaxeb19.
10
encefalopaTiis mqone bavSvebSi hiperTermiis Tavidan acileba23-28.
mZime hipoTermiam SeiZleba gamoiwvios ariTmia, sisxldena,
Trombozi da sefsisi, Tumca es garTulebebi ar gamovlenila
zomieri hipoTermiis dros (mtkicebulebis done II)25,29,30.
II
jer ar aris sakmarisis mtkicebuleba sistemuri Tu seleqtiuri
cerebruli hipoTermiis (zomieri) rutinuli gamoyenebisaTvis9,31.
11
didi britaneTi
National Institute for Clinical http://www.nice.org.uk
Excellence (NICE)
Sheffield Evidence for http://www.shef.ac.uk/seek/guidelines.htm
Effectiveness and Knowledge
(SEEK)
National electronic Library for http://www.nelh.nhs.uk/guidelinesfinder
Health (NeLH)
PRODIGY Clinical Guidance http://www.prodigy.nhs.uk/ClinicalGuidance
13
11. gamoyenebuli literatura:
1. Thermal protection of the newborn: a practical guide World Health Organization, 1997
2. World Health Organization - Managing Newborn Problems – A Guide for doctors, nurses
and midwives – 2003
3. British Columbia Reproductive Care Program – Newborn guideline 2, Neonatal
termoregulation – orifinal 1993, revised 2003
4. JBI Management of asymptomatic hypoglycaemia in healthy term neonates for nurses and
midwives Best Practice 10 (1) 2006
5. Bergstrom A, Byaruhanga R, Okong P The impact of newborn bathing on the prevalence of
neonatal hypothermia in Uganda: a randomized, controlled trial Acta Paediatr. 2005
Oct;94(10):1462-7 PMID: 16299878 [PubMed - in process]
6. Weber R. - Neonatal Thermoregulation -www.continuingeducation.com/nursing/thermoreg/
thermoreg.pdf 1999
7. Association of Women's Health, Obstetric and Neonatal Nurses - Evidence-based clinical
practice guideline. Neonatal skin care. 2001 Jan. 54 p http://www.guideline.gov
8. Costeloe K, Hennessy E, Gibson AT, Marlow N, Wilkinson AR. The EPICure study:
outcomes to discharge from hospital for infants born at the threshold of viability. Pediatrics.
2000;106:659–671.
9. American Heart Association in collaboration with International Liaison Committee on
Resuscitation. Guidelines 2005 for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency
Cardiovascular Care: International Concensus on Science, Part 11: Neonatal Resuscitation.
Circulation. 2005;112 91-99. 188-195
10. Vohra S, Frent G, Campbell V, Abbott M, Whyte R. Effect of polyethylene occlusive skin
wrapping on heat loss in very low birth weight infants at delivery: a randomized trial. J
Pediatr. 1999;134:547–551.
11. Vohra S, Roberts RS, Zhang B, Janes M, Schmidt B. Heat Loss Prevention (HeLP) in the
delivery room: a randomized controlled trial of polyethylene occlusive skin wrapping in
very preterm infants. J Pediatr. 2004;145:750 –753.
12. Lyon AJ, Stenson B. Cold comfort for babies. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed.
2004;89:F93–F94.
13. Lenclen R, Mazraani M, Jugie M, Couderc S, Hoenn E, Carbajal R, Blanc P, Paupe A. [Use
of a polyethylene bag: a way to improve the thermal environment of the premature newborn
at the delivery room]. Arch Pediatr. 2002;9:238 –244.
14. Bjorklund LJ, Hellstrom-Westas L. Reducing heat loss at birth in very preterm infants. J
Pediatr. 2000;137:739 –740.
15. Boo NY, Selvarani S. Effectiveness of a simple heated water-filled mattress for the
prevention and treatment of neonatal hypothermia in the labour room. Singapore Med J.
2005 Aug;46(8):387-91 PMID: 16049607, PubMed - indexed for MEDLINE
16. Flenady VJ, Woodgate PG. Radiant warmers versus incubators for regulating body
temperature in newborn infants. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2003, Issue
4. Art. No.: CD000435. DOI: 10.1002/14651858.CD000435
17. Edward F. Bell, MD - Iowa Neonatology Handbook: Detection and Management of
Abnormal Body Temperature, Last modification date: Wed Jun 21 16:00:45 2006 URL:
http://www.uihealthcare.com/depts/med/pediatrics/iowaneonatologyhandbook/temperature/
abnormaltemp.html
18. Sinclair JC. Servo-control for maintaining abdominal skin temperature at 36C in low birth
weight infants. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2002, Issue 1. Art. No.:
CD001074. DOI: 10.1002/14651858.CD001074.
19. Conde-Agudelo A, Diaz-Rossello JL, Belizan JM. Kangaroo mother care to reduce
morbidity and mortality in low birthweight infants. The Cochrane Database of Systematic
Reviews 2003, Issue 2. Art. No.: CD002771. DOI: 10.1002/14651858.CD002771.
14
20. Gunn AJ, Gunn TR, de Haan HH, Williams CE, Gluckman PD. Dramatic neuronal rescue
with prolonged selective head cooling after ischemia in fetal lambs. J Clin Invest.
1997;99:248 –256.
21. Laptook AR, Corbett RJ, Sterett R, Burns DK, Garcia D, Tollefsbol G. Modest hypothermia
provides partial neuroprotection when used for immediate resuscitation after brain ischemia.
Pediatr Res. 1997;42: 17–23.
22. Thoresen M, Bagenholm R, Loberg EM, Apricena F, Kjellmer I. Posthypoxic cooling of
neonatal rats provides protection against brain injury. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed.
1996;74:F3–F9.
23. Compagnoni G., Pogliani L., Lista G., Castoldi F., Fontana P., Mosca F. Hypothermia
Reduces Neurological Damage in Asphyxiated Newborn Infants, Biology of the Neonate
2002;82:222-227
24. Bernard SA, Gray TW, Buist MD, et al. Treatment of comatose survivors of out-of-hospital
cardiac arrest with induced hypothermia. N Engl J Med. 2002;346 :557 –563
25. Gluckman PD, Wyatt JS, Azzopardi D, Ballard R, Edwards AD, Ferriero DM, Polin RA,
Robertson CM, Thoresen M, Whitelaw A, Gunn AJ. Selective head cooling with mild
systemic hypothermia after neonatal encephalopathy: multicentre randomised trial. Lancet.
2005;365:663–670.
26. Eicher DJ, Wagner CL, Katikaneni LP, Hulsey TC, Bass WT, Kaufman DA, Horgan MJ,
Languani S, Bhatia JJ, Givelichian LM, Sankaran K, Yager JY. Moderate hypothermia in
neonatal encephalopathy: efficacy outcomes. Pediatr Neurol. 2005;32:11–17.
27. Thoresen M, Whitelaw A. Cardiovascular changes during mild therapeutic hypothermia and
rewarming in infants with hypoxic-ischemic encephalopathy. Pediatrics. 2000;106:92–99.
28. Donovan EF, Fanaroff AA, Poole WK, Wright LL, Higgins RD, Finer NN, Carlo WA,
Duara S, Oh W, Cotten CM, Stevenson DK, Stoll BJ, Lemons JA, Guillet R, Jobe AH.
Whole-body hypothermia for neonates with hypoxicischemic encephalopathy. N Engl J
Med. 2005;353:1574–1584.
29. Eicher DJ, Wagner CL, Katikaneni LP, Hulsey TC, Bass WT, Kaufman DA, Horgan MJ,
Languani S, Bhatia JJ, Givelichian LM, Sankaran K, Yager JY. Moderate hypothermia in
neonatal encephalopathy: safety outcomes. Pediatr Neurol. 2005;32:18–24.
30. Shankaran S, Laptook A, Wright LL, Ehrenkranz RA, Donovan EF, Fanaroff AA, Stark
AR, Tyson JE, Poole K, Carlo WA, Lemons JA, Oh W, Stoll BJ, Papile LA, Bauer CR,
Stevenson DK, Korones SB, McDonald S. Whole-body hypothermia for neonatal
encephalopathy: animal observations as a basis for a randomized, controlled pilot study in
term infants. Pediatrics. 2002;110:377–385.
31. Jacobs S, Hunt R, Tarnow-Mordi W, Inder T, Davis P -Cooling for newborns with hypoxic
ischaemic encephalopathy (Cochrane Review) From The Cochrane Library, Issue 3, 2006
32. New K, Flenady V, Davies MW. Transfer of preterm infants from incubator to open cot at
lower versus higher body weight. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2004,
Issue 2. Art. No.: CD004214. DOI: 10.1002/14651858.CD004214.pub2.
Worksheets Cited
15
12. avtorTa jgufi:
⇒ merab maWaraSvili _ neonatologi, SaraSiZis samedicino
centri generaluri direqtoris moadgile neonatologiasa da
pediatriaSi; pediatrTa da neonatologTa kavSiri
`alternativa~.
⇒ maia xerxeuliZe – medicinis doqtori, Tbilisis saxelmwifo
samedicino universitetis pediatriis departamentis asistent-
profesori; pediatrTa da neonatologTa kavSiri
`alternativa~.
⇒ nani yavlaSvili – medicinis doqtori, Tbilisis saxelmwifo
samedicino universitetis pediatriis departamentis asistent-
profesori; pediatrTa da neonatologTa kavSiri
`alternativa~; pediatrTa da neonatologTa kavSiri
`alternativa~.
⇒ eka kandelaki – medicinis doqtori, Tbilisis saxelmwifo
samedicino universitetis pediatriis departamentis asistent-
profesori; pediatrTa da neonatologTa kavSiri
`alternativa~; pediatrTa da neonatologTa kavSiri
`alternativa~.
⇒ Tamar manjaviZe _ medicinis doqtori, saqarTvelos Sromis,
janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro;
eqspertebi:
⇒ qeTevan nemsaZe – medicinis mecnierebaTa doqtori, Tbilisis
saxelmwifo samedicino universitetis pediatriis
departamentis profesori.
⇒ dimitri abelaSvili - medicinis doqtori, Tbilisis
saxelmwifo samedicino universitetis diplomis Semdgomi da
uwyveti samedicino ganaTlebis instituti, m. iaSvilis
saxelobis bavSvTa centraluri klinikuri saavadmyofos
reanimaciisa da gadaudebeli daxmarebis samsaxuris ufrosi,
axalSobilTa reanimaciis ganyofilebis gamge; pediatrTa da
neonatologTa kavSiri `alternativa~;
⇒ lela woworia _ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis saministros janmrTelobis dacvis
departamenti;
⇒ Tea TavidaSvili _ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis saministros janmrTelobis dacvis
departamenti.
16