1

නිවනට ඔබ ප්‍රමාද නැත

සියලුම බුදුවරු මමම ාවත් පරම ාවත් අත්හැර එතුමා
ා නිවන් ම ාස් ඇති බව අප තුළ විශ්වාසයක් තිබිය
යුතුය. එමස්ම මෙමනක් නිවනක් මතු උපතෙදී මහෝ
බ ාමපාමරාත්තු මවනවා නම් එය කුමක් ද කියා පැහැදිලි
දැනීමක් ඇතිව බුදුන් මපන්වා දුන් දහම් මඟ ෙැපවීමකින්
ඒ අය මතෝරා ත යුතුය. අප සැමමදනා මම් ජීවිත මන
යනු බන්මන් මෙමනක් තාවොලිෙ ආ න්තුෙව
නැවතුම් මපා ෙ රැඳී සිටීමක් වශමයන් බව අප
මොමතකුත් විශ්වාස ෙරනවාද. මනුෂ්‍ය උපතක් බා
අප මම් ජීවත්වනුමේ තුන්මං හන්දියෙට මෙමනක්
පැමිණි ඇති ආොරයට ය. මපමනන මහෝ මනාමපමනන
ශරීර ස්ෙන්ධ යනු ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය ෙර්ම ශක්තියක්
නිමකිරීමට ත ෙරන තාවොලිෙ ස්ථානයක් පමණි. ඒ
අවමබෝධය විදර්ශනා භාවනාව තුළින් බන විදර්ශනා
ඤාණයයි. පුද පූජා පවත්වා වන්දනාමාන මන් ම ාස්
වන්දනාමාන ෙර පිහිට ආශිර්වාද ඉල් මින් භක්තියක්
දක්වමින් මහෝ සමථ භාවනාව පමණක් ෙර සිත සන්ුන්
ෙරම න නිවන ෙරා ළඟා විය මනාහැෙ. එමස් ජීවත් වන
අය නිවන් මඟ බ ාමපාමරාත්තු වීම යනු වැස්මසන් යමක්
විය ා න්න දරන උත්සාහයක් හා සමානය. එමස් ජීවත්
මවන අයම න් ධර්මයට හානියක් සිදු මනාවූවත් ඒ
අයමේ පු උපත් මන දීර්ඝව පවතී. ශරීර ස්ෙන්ධයක්
තුළ ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයක් නැවතීම මමය පළමු අවස්ථාව
 2

මහෝ අවසාන වතාවක් මනාමේ. ෙර්ම ශක්තියක් පවතින

තාක් ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය උපත් මාරු ෙරම න යනු
බන්මන් ඒ ඒ ෙර්ම ශක්තිය ත කිරීමට අයිතියක්
වශමයනි. ඉපදීමට මේතු සසර දිගු මන සිදුවීමට මේතු
අවමබෝධයක් සහිතව දහම් මනක් යෑම නිවන්
අවමබෝධයයි. එයට සූදානම් වීමක් වශමයන් මනසින්
සිතිනි බන අවමබෝධය මෙමනකුමේ ක්‍රියාවලින් ද
සාක්ියක් වශමයන් ප්‍රතිපත්තියෙ මනක් තමා තුළ
තිබිය යුතුය.

සෑම උපතක් බන විට ඒ මෙනාට අදාළව පු උපත් ද ඒ

මෙනා හා සම්බන්ධව පවතී. එමස් පැවසීම නිසා
මෙමනකුමේ සංසාමර් දිගු මන නතර වීමකින් මතාරව
දිගු මන යනු ඇත.සතය ධර්මය ඇසීම මමමනහි කිරීම
බුදුන් මෙමරහි විශ්වාසයක් ඇතිව දහම් මනක් යෑම
සිදුමවන විට ඒ මෙනා මිය ගිය පු බන පු උපත්
මන මවනසක් වනු ඇත. දිය පාරක් දිගු ො යෙ සිට
එෙම දිසාවට මන් ෙළත් බාධෙ දමා ඒ දිය පහර
මෙමනකුට අවශය පරිදි මවනස් ෙර ත හැෙ. ධර්මය
අවමබෝධය බා ඒ මෙනාමේ මපර පින් කුසල් අවදි වන
ආොරයට දහම් මන යන විට පු උපත් ක්‍රමමයන්
මවනස් වී සසර නිම ෙර ැනීමට මාර් ය සැ මසනු
ඇත. එමස් සිදු වන බැවින් බුදුන් වහන්මස් මේශනා ෙර
ඇත්මත් මම් අවස්ථාව පැහැර මනාහරින ම සය.
 3

ධර්මය ඇසීම මමමනහි කිරීම පිළිපැදීම තුලින් අප

බ ාමපාමරාත්තු විය හැක්මක් කුමක්ද?

වතුර පිරී පවතින ෙළයෙට එහි වතුර පිටතට ා

යාමට යම් ප්‍රමාණයක් අවශය නම් එය ද පු එම
මමාමහාමත්ම ඒ ෙළමේ වතුර උතුරා යනු ඇත.

එමස්ම ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් මමම ාවට

පැමිණීමට මපර පැමිණි බුදුවරුන්ම න් ැබූ දහම්
අවමබෝධය ප්‍රමාණවත් මනාවීම මහෝ මපර අකුසල්
අවසන් මනාවීම නිසා සමහර අයට යහපත් ප්‍රතිප බා
ැනීමට මනාහැකිව අඩුව පැවැති මපර පිං කුසල් පු
උපත් බා ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස්මේ ධර්මය
තුළින් ඒ අයමේ ඒ අඩුපාඩු සම්පූර්ණ වී ඒ අයමේ
බ ාමපාමරාත්තු ඉටුවී ඇත. මපර ොමල් රහත් බව නිවන්
ගිය බව සිදුවීම් සිදුවී ඇත්මත් එමස්ය.

එමස්ම දැනට උපත් බා සිටින මපර බුදුරජාණන්

වහන්මස් ාම න් ධර්මය ඇසූ අයද ම ෞතම බුදුන්
වහන්මස්ම න් ධර්මය බා ත් අයද ගිහි පැවිදි අප සියලු
මදනා යම් පිං කුසල් අඩුපාඩුවක් නිසා මම් ජීවිතමේ දී රැඳී
සිටින අවධියෙ ධර්මානු ධර්ම අවමබෝධය ැබීම යනු ඒ
අයමේ මපර පිං කුසල් නැවත අවදි වී කුසල් සිත් ව ට
 4

මයාමුවීම තුළින් මාර් ඵ ාභීන් මහෝ මම් ජීවිතමේදී

නිවන් දැකිය හැෙ. එමස්ම සමහර අයමේ දහම් ශක්තිය
අනුව ඒ අයමේ පු උපත් ු ති ාමී උපත් බවට
මයාමුමේ. ධර්මය තුළ ජීවත් මවන අය එයින් ැමබන
ආනිසංසණ කුමන ආොරයට ැමේද යනු
අවමබෝධයකින් ජීවත් වීම තුළින් මොපමණ බාධෙ
තමාමේ ජීවිතයට ඇතිවුවත් ඒ අය ධර්මය තු ම ජීවත් වී
යහපත් ප්‍රතිඵ මනළා නු ැමේ.

දිනක් බුදුන් පවසා ඇත්මත් මනුෂ්‍යන් ඇතුළුව

සියලුම සත්වයන් තුළ නැවතී පවතින මපර පිං කුසල්
පවතින බවය.
ම ෞතම බුදුන් මේශනාෙ මපන්වාදුන් නිවන් ම
සමහර අයමේ තෘෂ්ණාව නිසා දැන දැනත් ධර්මය
ම හැර ජීවත්වන අය ද, ම ෞකිෙ ජීවිතමේ මසායන අය
ද මියගිය පු යන සංසාර මන මොපමණ දි ද.
මෙනකුමේ පළමු උපතවත් අවසාන චුතවීමවත් මමය
මනාවන අතර නැවත මනුෂ්‍ය උපතක් ැබීම ෙල්පයෙට
වත් සිදු මවනවාද.
මනුෂ්‍යයන් මොපමණ මභෞතිෙ දෑ පුද පූජා ෙර ඒ
ඒ ක්‍රියාවන් තුළ විශ්වාසයක් තබා ජීවත් වුවත් ඒ අයමේ
නැවතී පවතින මපර කුසල් අවදිවීමක් සිදු මනාමේ. මපර
කුසල් අවදි ෙර ත හැක්මක් මෙම ස් සිතිවිලි දුරු ෙර
 5

විශ්වාසයකින් සතය ෙරුණු අවමබෝධ ෙරම න දහම්

ජිවිතයෙ පත් වූ පුවය. එවිට නූ ෙ තිබූ ැටයක්
ලිහුණු ආොරයට මනස නිදහස් වී මනමස් හිරවී තිබූ
සියලු මෙම ස් ඉවත් වී සියලුම සත්වයන්ට මපාදුව
පවතින කුසල් ඉදිරියට එනු ඇත. බුදුන් පවසා ඇත්මත්
සියලුම සත්ත්වයන් තුළ ඒ අය රැස්ෙර තබා තිමබන
මපර කුසල් ඇති බවය.

ඒ නිසා මොපමණ ධර්මය තුළ හැපි හැපී ජීවත් වුවත්

මමමනහි ෙරන්න විදුන් නුවණ බන්න තමන්ට
ො යක් නැති බව දැමනන අය ො ය මවන් ෙර ඇත්මත්
ම ෞකිෙ දෑ තුළින් මභෞතිෙ ජීවිතය සාර්ථෙ ෙර න්න
බැවින් මියගිය පු ඒ අය වශමයන් පැමිණි විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධය මම් වතාමවත් මපරමස්ම අතරමං උපතක්
බනු ඇත. එතැන් පටන් ඒ ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය යම් ෙල්ප
ො යෙ ුදුු උපතක් බා ුදුු ධර්මයක් බා අඩුම
වශමයන් පළවනු මාර් ඵ ය බන මතක් සතර අපා ත
වී දුක් විඳීම මෙමස් වැළැක්විය හැකිද.

මපර භවයන් තුළ තමා ජීවත් වී ඇති බව හා චුත

වීමමන් පු බන උපත් හා මේතුන් සිදුමවන ආොරය
අවමබෝධය ඇතිව ජීවත්වීම ම ෝමෙෝත්තර ජීවිත
අවමබෝධයයි. මබෞේධද යන අදහස එයයි.එය
මනාදැනුවත්ෙමින් මහෝ මනාස ො හැර ජීවිතය නිතයයි
 6

යයි කියා විශ්වාසයක් බා ජීවත්වන අය මාර් ඵ මහෝ

නිවන ෙරා යෑම ම හරිනු ඇත. එයට සැෙුරුවම්
මන යන අය බුදුන් වහන්මස් පවසා ඇත්මත් ධර්මානු
ධර්මය ප්‍රතිපත්තිව මන් ෙරන අය වශමයනි.
මනස සෑම ක්‍රියාවෙටම මපර දැක්ම නිසා මනසින්
ධර්මය දකින මතක් අත් හැරීමක් සිදු මනාමවනු ඇත.
ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස්ට ෙළ හැකි ම කියාදීම
පමණකි. මතෝරාම න සැෙුරුවම් මන යෑම ඒ
පුේ යා සතුව ඇත.ඒ නිසා නිවනක් මහෝ මාර්
ඵ යක් මනුෂ්‍ය උපතෙදී සහනයක් සඳහා ැමබන විශ්ව
ශක්තියක් මනාමේ.

ධර්මය අවමබෝධයට මව ාවක් නැති බව හැමඟන අය ඒ

අය මේ ාව මවන් ෙර ඇත්මත් ඒ අයමේ මභෞතිෙ
ජීවිතය සාර්ථෙ ෙර න්න බැවින් සංසාර දිගු මන ඒ
අය විසින්ම සෙස් ෙර නු ඇත.
භාවනාව ෙරන විට සමථ භාවනාව පමණක් සීමාවී
භාවනාමේ මයදීම නිවන් ම ම හරිනු ඇත. විදර්ශනා
භාවනාව තුළින් ැමබන ඥාන ශක්තිය නිර්වාණය
අවමබෝධයයි. විදර්ශනා භාවනාව බුදුන් වහන්මස්
මනුෂ්‍යයින්ට හඳුන්වා දී ඇත්මත් ඒ නිසයි.
 7

මාන්නය උඩගුෙම තෘෂ්ණාව හා උපදානය සිත තුළ රැෙ

ැනීමමන් භාවනාව තුළින් නිසි ප්‍රතිඵ බා ත
මනාහැෙ.
සතර අපා ත ජීවත්වන අයත් ො යෙ අප මමන්
ජීවත් වූ මනුෂ්‍ය මොට්ඨාසයකි. තමන්ට ජයක් අත්ෙර
ැනීමම් මේතනාමවන් උපදින තෘෂ්ණාව නිසා මියගිය
පු මෙමස් ු ති ාමි උපතක් බයිද.

දිවය බ්‍රේම මනුෂ්‍ය ඇුමරන් මේතයින් නරෙමයන්

හා තිරිසන් උපත් තුළ පවතින මපමනන මනාමපමනන
ශරීර ස්ෙන්ධ ඒ මෙනා මනාමවයි. එයට ශක්තිය
ම ාඩන ා ැනීමට පැමිණි ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය පමණක් ඒ
මෙනාමයි. ඒ නිසා නිවන පු උපත් මාර් ඵ හා
අපා ත බා යනු මේ ඒ මෙනාමයි.
 8

අදෘශයමාන බ මේ ඇති අය මනුෂ්‍යයන් මනාමඟ

යවා ඒ අයමේ ොම ජීවිත සාර්ථෙ ෙර න්න ප්‍රාතිහාර
මපන්වා මුදල් උපයන අය ැන අප දැනීමක් තිබිය යුතුය.
සෑම ඉපදීමක් සිදුවීම යනු ඒ මෙනා තුළ පවතින ෙර්ම
ො යක් නිම ෙර ැනීමට තාවොලිෙව මපමනන මහෝ
මනාමපමනන ශරීරයක් හා සම්බන්ධ වීමයි.

මෙමනකුට අයිති ෙර්ම ශක්තියක් ෙල් දැමීමක් සිදු

වුවත් එම ෙර්ම ශක්තිය විඳවීමක් ෙවදා මහෝ සිදුවනු
ඇත. මදවි මේව තාවයන් මනුෂ්‍යයන්ට පවතින
අනුෙම්පාව නිසා මනාමයක් මනාමයක් අවස්ථාව දී ඒ
අයමේ උදේ ැබූ අවස්ථා අනන්තය. එමහත් අපමේ ොම
ම ෝෙය සැපවත් ෙර න්නට ඒ අයට අල් ස් පූජා ෙර
බ ාමපාමරාත්තු මනාවිය යුතුය.

අපට අවශය පරිදි අපමේ ජීවිතය ව ට මැදිහත් වීමට

මදවිමේවතාවන් කිසි විමටෙ අපමේ මස්වෙ පිරිසක්
මනාමේ.සියලුම මදවිවරු මෙම ස් බැඳීම් වලින් නිදහස් වී
ඇති අය බව අප සිත තුළ විශ්වාසයක් තිබිය යුතුය.
 9

හැඳින්වීම

යම් ක්‍රියාවන් හට ැනීමම්දී එයට ප්‍රතිවිරුේධ ක්‍රියාවක්

පැවතීම එහි ස්වභාවයයි. සෑම ක්‍රියාවෙටම මේතූන් ඇති
බව අප දනිමු. ඒ මේතූන් හඳුනාම න එය ඉවත්
ෙළමහාත් ඒ ක්‍රියාවන් නැවත මනාපවතී. එමස්ම මමම
ක්‍රියාවන් මදවර් යම එෙම අවස්ථාවෙදී සිදු
මනාමේ.ආම ෝෙයක් පවතින විට එම ස්ථානමේ අඳුරක්
මනාපවතියි. සතුටක් සිත තුළ පවතින විට දුෙක්
මනාදැමන්. එම ක්‍රියාවන් විඳීමට අමයක් පුේ මයක්
නැතමහාත් සත්වමයක් මනාපවතී නම් ඒ ක්‍රියාවන්
සිදුමවනවා පමණි දැනීමක් නැත.

පෘථිවිය යම් මේ සීමාවෙට යටත්ව භ්‍රමණය වීම නිසා

ම ෝෙමේ එෙ මොට්ඨාසයෙට ආම ෝෙයද පවතින විට
එම මමාමහාමත්ම අනිත් මොට්ඨාසයට අඳුර පවතී.
ම ෝෙමේ සත්ත්ව මොට්ඨාසයක් මනාපවතී නම් එහි
විඳීමක් නැත. සිදුමවනවා පමණි. එමස්ම දිනෙ පෘථිවිය
මනාපවතී නම් අඳුර ආම ෝෙය ද කියා වචනයක්
මනාමැත.මන්ද එයට මභෞතිෙ වස්තුවක් මනාපවතින
නිසාය. පණ ඇති දෑ හා පණ නැති දෑ විනාශ වීම නැවත
ඇතිවීම නැවත විනාශ වීම නැවත ඇති වීම එය ස්වභාව
ධර්මයයි. නැවත මනාපැවැත්මට මේතු පවතිනතාක් එය
 10

මනාෙඩවා සිදු වන ක්‍රියාවකි. මේතු ඵ සහිතව සිදුවීම්

පටිේචසමුප්පාදයයි කියනු ැමේ.
මනුෂ්‍යයා ඇතුළුව සියලුම සත්වයන් ද මේතුඵ සහිතව
මනෙ යන අයවලුන්ය. ඒ මේතුන් ඉවත් වීම දුක්ඛ
නිමරෝධයයි කියනු ැමේ. එය සදාොලිෙ අත් විඳීමකි.
ඒ නිසා යමමක් සදාොලිෙ ශාන්තිය මහවත් නිවන බා
ත්තා නම් ඒ අය තුළ දුක් පරම්පරාවක් දි ටම යනු
මනා ැමේ. බන සදාොලිෙ ශාන්තිය ඉදිරිමේ දුක්ඛ
විනාසයට ොරණා ඇති වූ විට දුක්ඛ නිමරෝධ තාවයට
බුදුන් පවසා ඇත්මත් නිර්වාණය යනු.
නාම රූප පරම්පරාව මහවත් දුක්ඛ පරම්පරාවක්
ඉදිරියට යෑමම් දී අවසානය මරණය නැතමහාත් විනාසයි.
එය මනාදැන එයට ඇලුම් කිරීම නාම රූප පරම්පරාව
ඉදිරියට යෑමයි.
ම ෝෙමේ පැවැත්ම තුළ තණ්හාව ආසාවන් තෘෂ්ණාව
නිසාම නාමරූප පරම්පරාවක් දි ටම ම න යයි. නවතා
ැනීම යනු නාමරූප පරම්පරාව අවසන් කිරීම
නැතමහාත් දුක්ඛ නිමරෝධයයි.
යමමක් සමාධිය පිහිටුවා විදුන් නුවණ අවමබෝධය බා
දුක්ඛ මූ යට මේතු අවමබෝධය ද පු නිවන අවමබෝධය
මේ.
මපාදුමේ ත් ෙ නිවන යනු ඒ මෙනාමේ දුක්ඛ
පරම්පරාව අවසාන කිරීමකි. ධර්මය යනු ස්වභාධර්මය
 11

තුළ සිදුවන සිදුවීම් මේතු සහිතව අවමබෝධ වීමත්

එමහයින් ඉවත්වීමට මේතු සහිතව තීරණයෙට යෑමයි.
මෙමනක් මිය යන්න ප්‍රථම තමාමේ ජීවිත ො මේදී
බන මානසිෙ ුවය ද ඒ පුේ යා පු උපත් මනා බා
නිවන් අවමබෝධය ැබීමටත් අප සියලු මදනාම ම ෞතම
බුදුරජාණන් වහන්මස් මපන්වාදුන් චතුරාර්ය සතය
අවමබෝධය ැබිය යුතුය.
මමම ෙරුණු ොරණා අවමබෝධය බන අය මවනුමවන්
මා මමම මෙටි මපාත ඉදිරිපත් ෙර ඇති අතර මවනත්
අයමේ අදහස් මහෝ ප්‍රතිපත්තියක් මවනස් කිරීමක්
මනාමවයි. පංච ඉන්ියන් එනම් ඇස ෙන නාසය දිව හා
ස්පර්ශය තුළින් පංචස්ෙන්ධයට ැමබන දෑ ජීවිතය
පටන් ත් දා සිට මිය යන මතක් එයට ප්‍රතිචාර දැක් වුවත්
ඒ එෙක්වත් ස්ථිර පැවැත්මක් නැත. එයට ඒ පුේ යා
දක්වන ප්‍රතිචාර අනුව යහපත් මහෝ අයහපත් සිතුවිලි
දීර්ඝව සිත තුළ පැවතීම නිසා සසර දිගු මනට මේතු
වනු ඇත.
පංචස්ෙන්ධමේ ක්‍රියාවන් පිළිබඳ පැහැදිලි අවමබෝධයක්
බා සිතින් අත් මනාහැර දුෙ මෙළවර ෙළ මනාහැකි බව
බුදුන් වහන්මස් බන්ධ සංයුත්තමේ අනභි ජාන ුත්‍රමේ
දක්වා ඇත.
 12

ස්වභාවධර්මය පැවැත්මට යටත්ව සිදුවන

පංචඉන්ියන්මේ ක්‍රියාවන් ව අනිතය අනාත්මය හා දුෙ
යන ත්‍රී මේතූන් අවමබෝධය බන අය කිසිවිමටෙ
අපා ත සිදුවීම් සිදු මනාමේ.ඒ අය කුමන භවයෙ
උප්පත්ති සිදු වුවත් අවසානමේ නිවන් දකිනු ඇත. මා ඒ
සම්බන්ධමයන් දීර්ඝ විස්තරයක් මමහි සඳහන් ෙර ඇත.

“සේබ දානං ධර්ම දානං ජිනාති”

යනු සියලුම දාන ව ට වඩා
ධර්ම දානය උසස් බව
බුදුන් පවසා ඇත
 13

සාරාංශය

පණ ඇති දෑ හා පණ නැති ද පැවැත්ම අයත්වනුමේ විශ්ව

ශක්තියටය. එය මසාබාදහමට අයත් ක්‍රියාවන්නිසා
මවනස් වීමක් සිදු මනාමේ. ම ාව බුදු මෙමනකු වශමයන්
පැමිණීම ද සියලුම සත්ව උපත් සිදුවීමද මසාබාදහමට
අයත් ක්‍රියාවන්ය.
මනුෂ්‍ය උපතක් බා ජීවත් වූ අයම බුදු මෙමනකු වනුමේ
ඒ අයමේ මෙම ස් දුරුෙර පරිතයා මත තමාමේ සිත්
දියුණු ෙර ත් පුවය. ඒ අය මමම ාව චුත වී වීමමන් පු
බ්‍රහක්ම ම ාව උපතක් සිදුවී ඒ අයමේ කුසල් පින් නිසා
නැවත බුදු මෙනකු වශමයන් මමම ාව උපත බයි.
බුේධ යන වචනය මත්රුම ම ාව ඉහළම බුේධි
පුේ යාය. ඒ අය තුළ ෙල්ප ණනක් සිට පැවතී එන
කුසල් නිසාම සියලුම පේ මෙම ස් වලින් ඉවත් වී ඇත.
ො මයන් ො යට මමම ාව බුදුවරු උපත ැබීමමන් පු
සෑම අයකුම සිදුෙරනුමේ මමම ාව ජීවත්වන
මනුෂ්‍යයන්ට හරි මඟ මපන්වා දීමයි.
එය අවමබෝධ වීමට අපමේ ප්‍රඥාව දියුණු ෙර ත යුතුය.
ඒ මපන්වාදී ඇති මාර් ය අවමබෝධයක් ැබීම ද ඒ අවවාද
අප පිළිම න එයට සූදානම් මනක් යන අයට පමණක්
ප්‍රතිඵ මන ා ත හැෙ.
 14

විභා යක් සමත් වනුමේ ඒ විභා යට ෙැපවී එයට ුදුු

ආොරයට සූදානම් වූ අය පමණි.අනිත් අය පන්ති ගියාට
විභා ය සමහමරක් අර්ධ වශමයන් ද සමහමරක්
මෙමස්වත් සමාර්ථයක් බා මනා නී. ඒ අයට නැවත
නැවත විභා යට සූදානම් වී සැෙුරුවම් වන සිදුමේ.
නිසි ම ස සූදානමක් නැත්නම් මොපමණ ො යක්
පන්ති හැදෑරුවා ට ප ක් මනාමේ.
සත්වයා මම් සංසාමර් සැරිසරන්මන් ඒ අයමේ මෙම ස්
අත්හැරීමට ඇති අෙමැත්ත බව බුදු දහමින් මපන්වා දී
ඇත.
සැප ශරීරව ට ැමබන ආොරයට එය මසායා යාම මම
මමේ යන අත්මනාහරින මෙම ස් ෙන්දක් හිස මත
තබාම න බුදුන්ට වන්දනාමාන ෙර එතුමා පුපස
මන් කිරීමමන් සිදුවන ප්‍රමයෝජනයක් නැත. ධර්මය
තුළින් අපට මේශනා ෙර ඇත්මත් සියලුම මෙම ස් අත්
හරින ම සත් පාප ක්‍රියාවන් මනාෙරන ම සත්ය.
එමහත් එය අපමේ පන මම්න් රකිමි එය ආරක්ෂ්‍ා ෙරයි.
සෑම උපතක් ම ඒ ඒ ආොරයට ඒ ඒ ො සීමාවන් තුළ
හට ැනීම ස්වභාවය වන අතර ඒ උපත් සිදුවීම් ජන්ම ජීව
චක්‍රය අනුවම පමණක් සිදුමේ. උපත් සිදුවීමම් දී ජන්ම ජීව
චක්‍රය අනුවම ඒ ඒ ආොරයට සිදු වීමට මේතු වනුමේ ඒ
උපත් ව ට අදාළ සිදුවීම් ජීවියා තුළ පැවතීමයි.
 15

මනුෂ්‍ය උපතක් බා ජීවත්වන ො ය තුළ දී මනසින්

පවතින සිතුවිලි ඒ අය දැනුවත්ව මහෝ මනාදැනුවත්ව
ක්‍රියාකිරීම නිසා එය සිත් තුළ තැන්පත් වනු ඇත. සියලු
උපත් ව ට සිත මන් කිරීම නිසා සිත තුළ තැන්පත් වන
යහපත් අයහපත් සිතුවිලි ැන අප ප්‍රඥාවන්ත විය යුතුය.
මනුෂ්‍යයන් ඒ අයමේ ෙැමැත්මතන්ම ඇති ෙර න්නා
පින කුස පේ අකුස උපතක් හමාර උපතක් නැවත
බන විට එය මන් ෙරනුමේ ම ානා පිටුපස ෙරත්තය
ඇදී යන්නා මස්ය. උපතක් පැවැත්මට සිතුවිලි අවශය වන
අතර ඒ සිතුවිලි කිසිම අවස්ථාවෙදී මැකීමක් මහෝ
ආපස්සට යෑමක් සිදුමනාමේ.
පින් කුසල් ෙරන අය තුළ යම් යම් දුෙ මේදනාව වැනි මේ
හැඟුනත් එය මපර පවතින අකුසල් නිමා වීමක් විය හැෙ.
මමවැනි සිදුවීම් මොමතකුත් දහම් මපාත්ව මපන්වාදී
තිමේ ද. යහපත් දෑ ෙර කුසල් ැබීමට බුදුන් මපන්වා දී
ඇත්මත් එෙම එෙ මාර් යකි. එය පැහැර හැර අපමේම
පහුවට යම් යම් ක්‍රියාවන් ෙරම න යන අතර අල් ස්
සිතුවිලි ඇති ෙරම න දහම් ම මතෝරා ැනීම
නිෂ්ඵ ය.
 16

සෑම අමයකුමේම මනස විසින් උපදින සිතුවිලි අනුව සිත

මහවත් විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය දිගු මන යෑමට ොරණා
සිදුමවනු ඇත.
ඒ ඒ අයමේ යහපත් සිතුවිලි නිසා ආර්ය අය වශමයන් ද
අයහපත් සිතුවිලි නිසා අපා ත ජීවිත ැබීමක් විය හැෙ.
ඒ නිසා මනමස් උපදින සිතුවිලි යහපත් ද අයහපත් ද බව
අප වටහා ත යුතුය. තණ්හාව ආසාවටම සිත
මයාමුෙර ජීවත්වීමමන් සිත නැවත උපත බන ස්ථානය
අනුව ඒ අයටම එය විඳින්න සිදුමවනු ඇත.

යම් අය මනාදන්නා මනාමත්මරන ආොරයට මනසින්

හට න්නා සිතුවිලි ක්‍රියා කිරීමට යෑමමන් පු උපත් ඒ
ආොරයටම සිදුවනු ඇත. මනස හා සිත යනු එෙක්
මනාමවයි. සිතුවිලි මනස තුළ හට ැනීම හා නැති වීමම්
මේ ය සීමාවක් නැත.
ඒ නිසා සෑම අමයක්ම මනසට සිතාමතාම නිදහසක් දිය
යුතුය. එවිට මනස උපදින සිතුවිලි වලින් පා නයක්
හට නු ඇත.අනවශය සිතුවිලි මනස තුළ හට
ත්මතාත් එය එම මමාමහාමත්ම විනාශ වී තමා ෙැමැති
යහපත් සිතුවිලි ඇතිෙර ැනීමට මනස අප සෙස්
ෙර ත යුතුය. එය මනස නිදහස්ව තබා ැනීමයි.
 17

මම ජීවත් මවමි එමහත්

මම මනාසිතමි

නිේබානං පරමං ුඛං යනු ඒ නිවන් ුවය හා සමාන

තවත් ුවයක් මනාමැත යනුයි. ඵ සමවතෙට සමවැදිය
හැක්මක් රැවටි සිටින අයට මනාව සතය වශමයන්ම
මාර් ඵ බා ඇති අයට පමණි. ඵ සමවත් නම්
අධිෂ්ඨානය මතම පංචස්ෙන්ධමේ අනිතය අනාත්මය
නිමරෝධ ස්වභාවය බ මින් සිටීමයි.

එමස්ම ඵ සමවතට පත්වීම යනු යමමක් මාර් ඵ බා

සිටින අවස්ථාමේදී පවතින සමාධිමේ දියුණුවයි. එනම්
තමාමේ භාවනාව දියුණු මට්ටම පවත්වාම න යෑමයි.
යමමක් තමාමේ භාවනාව දියුණුව අනුව ඵ සමවතෙට
පත් වූ පුේ යා මම් ජීවිතමේදීම නිර්වාණාවමබෝධය
බයි.

යම් අමයක් භාවනාව දියුණු ෙර ත් පු ඒ පුේ යා තුළ

සමාධිය සම්පූර්ණ වී මමත්තා, ෙරුණා, මුදිතා, උමප්ක්ෂ්‍ා
යන සතර බ්‍රේම විහාරය ඉතා පහුමවන් බා ත හැකි
අතර ඔහු තුළ ඕනෑම භාවනාවකින් ධානය උපදවා ත
හැෙ.
 18

සමථ විදර්ශනා භාවනාව තුළ දියුණුවක් පවතින අයට

ොම, රා හා පටිඝය පවතින්මන් ද නැත.මන්ද
අවමබෝධයකින් එය සිත තුළ උදාසීන ෙර ැනීමයි.

ෙරුණු එමස් මහයින් යමමක් නිර්වාණාවමබෝධය

බ ාමපාමරාත්තුව තමන් ජීවිතය හැඩ ස්වා ම න යන
විට ඒ අය තුළ භාවනාව දියුණුවක් පැවතිය යුතුය. සංුන්
මනසක් තිබිය යුතුය. එමස් දහමමන් සිත් දියුණු ෙර ත්
පු ඒ අයට මනාමපමනන ම ෝෙ තුළ සිදුවන දෑ මනසින්
අවමබෝධ මේ.

එමස් අවමබෝධ වූ පු උපත විපත නැවත උපත් සිදුවීමද

මමමනහි කිරීමමන් මමහි අවසානයක් නැති බව දැමන්.
ස්ථිර මනුෂ්‍යමයක් වශමයන් මහෝ ස්ථිර සත්වමයක්
වශමයන් මනාපවතින මනෙ අප රැඳී සිටින බව
අවමබෝධ මේ.

ශරීරයක් යනු විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයක් නැවතී සිටින

ස්ථානයක් බව ද එය ශරීරයක් වශමයන් නැවතී පවතින
ආ න්තුෙ මනෙ සන්ධිස්ථානයක් බව දැමන්. සංසාර
මමන් එම ාඩ මවන මතක් වත්මතන් වත්තෙ
කූඩාරමක් සාම න ජීවත්වන මිනිුන් මමන්
විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය මනක් යන බව ඒ අයට දැමන්.
 19

සෑම මනුෂ්‍යමයක්ම උපතක් ද පු ඒ මෙනා බහ

මතෝරන වයමස් සිට මියයන මතක් අවමබෝධයක් ඇත්මත්
මම් ජීවිතය තුළ සිදුවන මතෙ සටහන් පමණි.

එමහත් සෑම බ්‍රේම, දිවය, මනුම ාව හා සසර අපා ත අය

වශමයන් ජීවත්වන අය අතරද මනාමැමෙන ඓතිහාසිෙ
ජීවිත ඉතිහාසයක් ඇත. එමහත් කිසිම ජීවිත ත ෙරන
අමයක් හට ඒ කිසිවක් මතෙ නැත.

සෑම උපතක් ම අලුත් උපතක් වශමයන් ඒ වෙවානු ව

තමන් අදහන ආ ම ධර්මය අලුතින් ඇතිවූ මනාමහාත්
මේශනා ෙරන ද ධර්මයක්හා ආ මක් වශමයන්
විශ්වාසයක් පවතී.

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් අපට මේශනා ෙර

ඇත්මත් සෑම සත්වමයක්ම මනුෂ්‍යයන් බ්‍රේමයන් මේව
උපත බා සිටින අයද ඇතුළුව ෙල්ප ණනක් සිට
උපතින් උපතට මාරු ෙරම න යන සංසාමර් දිගු
මනක් යන අයවලුන් වශමයනි. එම නිසා සියලු
සත්ත්වයන්මේ උපත් පුනර් භවය වශමයන් හඳුන්වනු
ැමේ.
 20

ඒ නිසා බුදුන් ඉදිරියට පැමිමණන අය මේ මපර උපත් සිදු

වී ඇති ආොරය පවසනු බන්මන් ඒ අය හා සම්බන්ධ
මපර උපත් පවතින නිසාය.

සියලු මනුෂ්‍යයන් හට මපර කිසිවක් මතෙ නැති අතර ද

මනුෂ්‍ය උපමත්දී තමන් කුමක් ෙරනවාදැයි කියාවත්
සමහර අය මනාසිතා මම් ජීවිතය නිතයයි සැපයි යනු
උපරිම සතුට ආසාව බන්න මපාර ෙනු ඇත. මියගිය
පු මපර ජීවිත ව රැස් ෙරන ද මේද මම් ජීවිතය තුළ
රැස් ෙර ත් මේ අනුව ඊළඟ උපතට යෑමට ෙටයුතු
සැ මස්.

මමම ජීවිතව භයානෙ ෙම හා නිසරු ෙම මත්රුම් ත්

පුේ යින් මමයින් ැ වීමට හැකි මාර් ය මසායා ඒ
තුළින් මන් කිරීම නිසා ඒ අයට නිවන ප්‍රමාද නැත. යම්
අය බුේධ දර්ශනය තුළ ජීවත්වීමම්දී ඒ අයමේ දැනීම අනුව
පින්දහම් කිරීම මවමහර විහාර වන්දනා කිරීම් දානය දීම
හා මනාමයක් පුණය ක්‍රියාවන් ව මයමේ. එමහත් එය
පමණක් ම මාර් ඵ ැබීමට මහෝ නිවන් අවමබෝධයට
ප්‍රමාණවත් මනාමවයි. පුනය ක්‍රියාවන් ව මයමදන අය මම්
උපමත්දී මහෝ මම් භවමේදී පමණක් දහම් අවමබෝධය
බන අය මනාවන අතර මපර ඒ අයමේ ධර්මය
සම්බන්ධතාවය ද පවතී.
 21

මමම ාව පන් ක්ෂ්‍ මදාමළාස්දහස් විසි අට නමක්

බුදුවරු උපත බා ඇති අතර ඒ අයම න් මපර භව ව
ෙල්ප ණනක් සිට බණ ඇසූ අය ද මම් ැබූ උපමත්දි අප
සම ජීවත් මේ. එමහත් නිවන් අවමබෝධයට
මබාමහාමයක් අයට වැරදුණ තැනක් පවතින නිසා එයම
මම් භවමේදී වරදවා තමහාත් නැවත උපතක් ැබීම
සිතීම පවා උ හටය.

මනුෂ්‍යයන් වශමයන් ඉහත සඳහන් පුණය ක්‍රියාවන් ව

මයදීම ඉතාම වැද ත්ය.ඒ ක්‍රියාවන් අනුව මම් ජීවිතය
තුළත් පු ජීවිතය තුළත් යහපත් ප්‍රතිඵ ැබීමට
ප්‍රමයෝජනවත් මේ.
ධානය ාභි වීම මාර් ඵ ැබීම හා නිවන් අවමබෝධයට
පුනය ක්‍රියාවන් වලින් අවමබෝධයක් ැමබන අතර එය ඒ
අය ධර්මය තුළ මන් ෙරන යම් මාර් යක් පමණි. නිවන්
අවමබෝධමේ මයමදන අය අනිවාර්මයන්ම අත්හැරීම,
පරිතයා ය ුදුු මනසක් තමන් තුළ සෙස් ෙර ත
යුතුය. එය සමාධිය දියුණු අනුව සිදුවීමකි. සියලු පුණය
ක්‍රියාවන් සමූහයක් වශමයන් සහභාගි වී සැ ුම්
සහ තව මයමදන අතර ඒ පුේ යා සමාධිය පිහිටුවා
 22

ප්‍රඥාව දියුණු ෙර සිදුවන පවතින දෑ තුළ අනිතය අනාත්ම

බව දැකීම තනි තනිමයන් බන අවමබෝධයකි.

ඒ නිසා යමමක් පුණය ක්‍රියාවන් තුළ මයමදන අතරම

සමත හා විදර්ශනා භාවනාව මයදීම ෙළ යුතුය. ඒ
භාවනාවන් නිසි ම ස දියුණු ෙර ත් පු සමූහයන්
වශමයන් සැ ුම් සහ ත ෙරන ක්‍රියාවන් වලින් මිදී
තමාමේ ප්‍රඥාව දියුණු ෙර න්න සෑම උත්සාහයක්ම
නු ඇත. විශ්වමේ පවතින ක්‍රියා ෙරන දෑ මනසින් දැකීම
තමා ත ෙරන ජීවිතය තුළ අවිනිශ්ිතතාවය බව
හඳුනා ැනීම සියල් ක් විනාශ වන, අයිති නැති
සන්ධිස්ථානයෙ තමා නතර වී ඇති බව මනසින් දකිනු
ඇත.

ඒ තත්ත්වයට පත්වූ පුේ යාට ඔහුමේ මපර භවව

නැවතී පවතින කුසල් ව ට තමාමේ සිත මන් ෙරනු
ඇත. එවැනි අය සමාජයට ඉතාම වැද ත් පුේ යන් වන
අතර ඒ අය අප තුළ ඇත්මත් ද ඉතාම අඩු මොටසකි.

පින් පුණය ක්‍රියාවන් ඕනෑම ආ මෙ ඕනෑම අමයකුට

තමා සිතාමතා ෙළත් කුස කිරීමට තමා තුළින්
සිදුවනුමේ තමා මනාසිතන අහම්මබන් මමන් සිදු මවන
ක්‍රියාවකි. දහම් අවමබෝධය බන සියල් න්ටම මපර පින්
 23

අවධි ෙරම න සිත දමනය ෙරම න යා මනාහැෙ. මන්ද

අවමබෝධය උත්සාහය හා ෙැප වීමක් තමා තුළ
පැවැත්මක් අවශයය. යම් අමයක් තුළින් මපර පින් අවදි වී
කුසල් සිදු වීම යනු ඒ අයට ක්ෂ්‍ණීෙ ඇතිවන සිදුවීමකි.

නැතමහාත් ඒ කුස තමා තුළින් සිදුමවන විට ඔහුට

සියලුම මේ මනසින් නිදහස් වී ඒ තමා ෙරන යහපත්
ක්‍රියාව පමණක් මනස තුළ රැඳී එහි අවශයතාවය
පමණක් ඔහු දකිනු ඇත. එය කුසල් හා මපර භවව පින්
අවදි වීමකි.

එවැනි සිදුවීම් තුලින් තමන්මේ දහම් ජීවිත

සාර්ථෙත්වයක් බන අතර මපර කුසල් නැවතී පවතින
තැනට තමාමේ සිත මන් ෙරනු ඇත. එම ක්‍රියාවන්
ක්ෂ්‍නිෙ සිදුවන ක්‍රියාවන්ය. ො යක් පටන් තමන් තුළ
ඇතිවූ එෙඟ වූ යහපත් අදහස් නිසා මපර භවයන් තුළට
තමාමේ සිත මන් කිරීමකි. ඒ මමාමහාමත් අනිකුත්
බැඳීම් ඉවත් වනු ඇත.

සීවලි මහරහතන් වහන්මස් එතුමා දානය වළඳා යන

අතරම දී ආහාර නැතිව බඩගින්න දරා න්න බැරිව
පාමර් වැටී සිටි සමතක් දැෙ තමාමේ උගුරට ඇඟිලි දමා
තමා බා ත් ආහාර වමනය ෙර සතාට මදන දී.
 24

එතුමා ඒ කුසල් ක්‍රියාව නිසා ඒ මමාමහාමත්ම රහත්

මෙමනක් බවට පත්වූ බව මපාත්ව සඳහන් මවයි.

ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්තිව මයමදන ම ස බුදුන් සෑම

ධර්ම පදයකින් ම අපට මේශනා ෙර ඇත. එම ස මයමදන
අය අතර මොයි මමාමහාමත් මහෝ ඒ අයමේ කුසල් අවදි
වනු ඇත. සක් වැඩීමට සත්ොර ෙළ යුතුය. එමහත් අප
මනාසිතන අවස්ථාවෙදී එහි ඵ දාව හට හට නු ැමේ.
සත්ොර අවශයයි. සැ ුමක් අවශයයි.

බුදුන් වහන්මස් අපට ධර්මය මේශනා මොට අපමේ ජීවිත

ව ට ම මපන්වා දීම තුළින් ප්‍රාමයෝගිෙව නිදහස හා
මානසිෙ ුවයක් අපට බා ත හැෙ. ඒ දහම් ම ට අප
මයාමුවීම තුළින් අපමේම ජීවිමත් මැනවි අවමබෝධෙර
එය තමන්මේ අනුන්මේ යහපත උමදසා ෙර ත හැකි
මාර් යට අප මයාමු වනු ඇත.

යමමක් බම න් අනුන්මේ ධනය පැහැර ම න මනාමයක්

අයුරින් යස ඉුරු හා ධන බ ය උපයාම න ජීවත් වුවත්
ඒ මෙනා පරම ාව යන විට ඒ කිසිවක් රැම න යන්මන් ද
නැත.
 25

මමම ාව මනුෂ්‍යයන් මනු උපතක් බා ජීවත්වන්මන්

මොතරම් මෙටි ො යෙට ද. අප සම සතුටින් එෙට
ජීවත් වන අය අප එමේ බ ා මමමහ බ නවා සමඟ
සදාොලිෙව අප අතරින් මවන් වී ම ාස් හමාරය. සියලුම
ජීවිත සදාොලිෙ මනාවන අතර මනුෂ්‍යයන් වසර
ණනාවක් සඳහා නවාතැනෙට පැමිණියත් අප සම
සෑම අමයක්ම මම් ජීවිත ත ෙරනුමේ ආ න්තුෙ
වශමයනි.

මම් තෙරන මෙටි ජීවිත ො ය තුළදී සමහර අය ධනය

යස ඉුරු බා උසස් අය වශමයන් ජීවත් මේ.

එමහත් සමහර අයමේ රැස්කිරීමම් අවසානයක් නැතුව

යන මමන්දී තණ්හාව ආශාව උපාදානය නිසා ඒ
පුේ යින් අන්ධධිෙරනමයන් ජීවත් වී මිය ගිය පු සතර
අපා ත වීම මෙමස් වැළකිය හැකි ද? ඒ අය ධනයට ඇති
ෙෑදරෙම ොම සැප බන්න සිත් තුළ පවතින ආසාවන්
සැප ශරීරයට බා මදමින් ඒ අය දුශ්චරිත ව මයදී ජීවිත
ො ය තුළ ජීවත් වූවත් ඒ අයට එහි දැනීමක් ද නැත. ඒ
අය අවසානයක්ද මනාදකිනු ඇත. මම් ජීවිත ස්ථිර බව
සිතා සැප විඳීමට ජීවිත සෙස් ෙරම න යන මමන් දී
එය කිසිවිමටෙ ම ෝමෙෝත්තර පැත්ත මනාදකිනු ඇත.
 26

බුදුන් අපට මපන්වා දී ඇත්මත් පක්ීන්, සිවුපා සතුන්,

උර ාන සතුන්, අතර ශරීර ස්වභාවය තුළ මවනසක්
පැවතුනත් මනුෂ්‍යයන් අතර ඉන්ියන්, ශරීර ස්වභාවය
එෙ සමාන බවය. ඒ නිසා මනුෂ්‍යයන් මවන්ෙර හඳුනා
ැනීමක් ෙළ මනාහැකි බවය. මනුෂ්‍යයන් යනු එෙම
වාසීන්ය. එමහත් මනුෂ්‍යයන් ඒ අයමේ ප්‍රතිපත්ති
ස්වභාවය මුල් ෙරම න ෙරන යහපත් මහෝ අයහපත්
ක්‍රියාවන් නිසා ඒ අයමේ ක්‍රියාවන් තුළ මවනසක් දැකිය
හැෙ.

මනුෂ්‍යයන් මබාමහාමයක් ජීවිතව යථාර්ථය හඳුනා

මනාම න ජීවත් වීම නිසා ඒ අයමේ සිත් තුළ ආත්ම තුළ
සන්මතෝෂ්‍ හා සැනසීමක් මනාපවත්වනු ැමේ. ඒ
පුේ යන්හට මොපමණ ධනය බ ය වාහන යසඉුරු
තිබුනත් දිමනන් දින තමාමේ ජීවිත ව අසංතෘප්ත
භාවයක් පවතී. මම් අය වයසට ගිය පු ධර්මය මසායා
යන්මන් ද එහි ප්‍රතිඵ යක් වශමයනි.

සෑම ැටලුවෙටම විසදුමක් ඇති බවත් එයට මේතු

මසායා අවමබෝධයකින් විසඳුම ෙරා පහුමවන් ළඟා විය
හැකි බවත් පුව එයට නිවැරැදි මාර් ය මසායා
අනු මනය ෙළ යුතු බව බුදුන් පවසා ඇත. මනුෂ්‍යය යනු
ම ාව තු ජීවත් වන සත්ව මොට්ඨාස අතරින්
 27

උත්සාහය මත තමන්මේ සිත් තුළ උසස් මානසිෙ

ස්වභාවයක් ම ාඩන ා ත හැකි අයවලුන්ය.

බුදුන් මේශනා ෙර මපන්වා දුන් ධර්මය තුළ අන්තර් ත

වී ඇත්මත් මනුෂ්‍ය ජීවිතයෙ යථාර්ථ ස්වභාවය
හඳුනාම න අප ත ෙරන මෙටි ජීවිත ො ය තුළ
මිනිස්ෙම් වලින් මපාමහාසත් වී සාර්ථෙ ෙර ත යුතු
බවය.

අවිදයාමවන් තණ්හාමවන්, මාන්නමයන් හා උඩගු ෙම

නිසා ඒ අය මිනිුන් අතර උස් පහත් බව සිතාම න
ජීවත් මවයි. ඇ මදා ං ා තුළ ා බසින මිරිදිය
දිනෙ මුහුදට ා ගිය විට එය ෙරදිය බවට පත්මේ.

එමස්ම යහපත් ගුණාං සහිතව ජීවත් වීමට ෙැමති අය

අවිදයාව තුරන්ෙර බුේධ ධර්මමේ මසවණ ද පු සෑම
මෙමනක්ම එෙම දහම් හඬට යටත්ව යහපත්
මනුෂ්‍යයන් බවට පත්මේ. බුේධ මසවමන් ජීවත්මවන අය
අතර උස් පහත් මේදයක් නැත. මුහුදට මොපමණ
අපද්‍රවය එෙතු වුවත් ඒ සෑම මදයක්ම මවරළට සා
දමනවා මස් දහම් මසවණ තුළ ජීවත්වන අය සියලුම පාප
ක්‍රියාවන් තුළින් ඉවත් වී යහපත් ජන සමූහයක් වශමයන්
ජීවිත අරමුණු ඇත.
 28

ඒ නිසා මනුෂ්‍යයන් මපර මෙමස් ජීවත් වුවත් ඒ පුේ යා

උත්තරීත මනුෂ්‍යමයක් වීමට ෙැමති නම් බුදුන් මදසූ
දහම් හඬ ඇසිය යුතුය.දහම් ප්‍රතිපත්ති පිළිම න ඒ
තුළම තම ජීවිතය හැඩ ැසිය යුතුය.

මනුෂ්‍යයන් තුළ පවතින මානසිෙ අසහනයට බුේධ

දර්ශනය තුළින් එයට පිළියම් බා ත හැකි නිසා බුදුන්
වහන්මස් මේෂ්ඨ මමනෝ විදයඥමයෝය.

මනුෂ්‍යයන්ට තමාමේ දුර්ව සිතුම් පැතුම් ඉවත් ෙර

යහපත් ප්‍රතිපත්තියට මයාමු වීමට ධර්මය තුළින් ෙරුණු
ොරණා පහදා ඇති නිසා බුදුන් වහන්මස් මේෂ්ඨ
ප්‍රතිපත්ති මපන්වූ නායෙයාමනෝයි.

මනුෂ්‍යයන් උපතින් උපතට යන මම් අනිතය දුක් සහිත

උපත් වලින් නිදහස් වීමට මාර් යක් ධර්මය තුළින්
මපන්වා දී ඇති බැවින් බුදුන් වහන්මස් පරම ාව මපන්වා
මමම ාව දියුණුව සැ ැස්වූ ශාස්තෘවරයන්ය.

මේතුඵ සහිතව මම් සත්වයා උපතක් හමාර ෙර නැවත

උපතක් බා යෑමට මේතුව හා එයින් ැ වීමට ඇති
 29

මාර් මසායා ම ාස් ඒ මාර් ය චතුරාර්ය සතය බව

අවමබෝධ ෙර ැනීමට බුදුන් වහන්මස් මනුෂ්‍යයන්
අතරින් වැඩිම දුක් වින්ද මිනිසාය. බුදුන් මේශනා ෙර
ධර්මය අප අපමේ ජීවිත ව මොමතකුත් ප්‍රාමයෝගිෙව
බා ම න ඇේද කියා සිතීමට අප ප්‍රමාද යුතු නැත.

යමමක් ධර්මය දකින්මන් ද ඔහු මා දකී. යමමක් මා

දකින්මන් ද ඔහු ධර්මය දකියි යනු බුදුරජාණන් වහන්මස්
විසින් පවසා ඇත.
එමස්නම් ධර්මය මොමතක් අපමේ ජීවිතව ට බා
ඇත්ද යනු අප සිතිය යුතුය. බුදුන් විසින් මේශනා ෙර ඇති
ධර්මය අප තුළ ප්‍රාමයෝගිෙව මනාමැතිව හා පිළි ැනීමක්
මනාමැතිව අප ජීවත් වීමමන් ද ෙරන දහම් ක්‍රියාවන්
අපමේ පු ජීවිත ව ට ප්‍රමයෝජනයක් නැති බව අප
අවමබෝධ ෙර ත යුතුය.

බුදුරජාණන් වහන්මස් ජීවමාන සිටි ො මේ දී එක්

සංඝයා වහන්මස් නමක් බුේධ ධර්මය ඉම නම න මවන
පළාතෙට ම ාස් තමා ඉම න ත් ධර්මය මේශනා ෙර
ඒ ම්මුන්ම න් ද විශා වශමයන් ම ෞරව සත්ොර බා
ඇත. එමහත් ඒ සංඝයා වහන්මස් තුළ ප්‍රාමයෝගිෙව දහම්
අවමබෝධයක් මනාතිබුණි. දිනක් බුදුන් හමුවීමට පැමිණි
 30

විට බුදුන් එතුමාම න් අසා ඇත්මත් සංඝ ඔබට ඔබ

කුමක් ෙරම න ඇත්ද යනුමවනි.

දහම ප්‍රතිපත්ති තුළ ජීවත් වීමම්දී මනසින් හට න්නා

සිතුවිලි තමා විසින්ම පා නය ෙර ත යුතුය. එනිසා අප
නිර්වාණ අවමබෝධයක් ැබීමට බ ාමපාමරාත්තු වනවා
නම් ඒ අය අනිවාර්මයන්ම ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්තිව
මයදී මනක් යෑමට සූදානම්ව යායුතුය. ම ෞකිෙ සැප
සම්පත් විඳිමින් එය රැකීමමන් එහි ව කීම් තමාමේ
මනස තුළ තබාම න නිවන් ප්‍රාර්ථනා කිරීම ඔහු ඔහුව ම
රවටා ැනීමයි. අත් මනාහරින තෘෂ්ණාවක් තුළ නිවන
මෙමස් පවතී ද.

භවය තුළ නිවනක් නැත. නිවන තුළ භවයක් ද නැත.

තමන් විඳින දුෙ අසරණෙම හා පු උපත් තුළ සිදුමවන
දැ අවමබෝධයද තමා තුළ පවතී නම් නිවන් අවමබෝධය
ෙළ හැෙ. මනුෂ්‍යයා ඇතුළු සෑම සත්වමයකුටම
මනාමපමනන පු ජීවිතයක් ඒ සත්වයා හා සම්බන්ධව
පවතී. එහි අවමබෝධය දැමනන අය සසරින් මෙමස් මහෝ
ැ වීමට ෙටයුතු තමාම ම ාඩන ා නී.

සියලුම පැවිදි අය මාර් ඵ හා නිවන් බන්මනෝ

මනාමවති. එමස්ම ගිහි ජීවිතය තෙරන අය අතර
 31

නිවන් හා මාර් ඵ බන්න ුදුු අය මොමතකුත්

ඇත්ද. එදා බුදුන් දැෙ බණ ඇසූ සියල්ම ෝ ම නිවන් මාර්
ඵ ාභීන් වශමයන් පත් වූමේද නැත. මෙම ස් ෙන්දක්
හිස මත තබාම න බුදුන්මේ සිවුමර් මොනක්
අල් ාම න එතුමාමේ පුපස මන් කිරීමම් ඇති ඵ ය
කුමක්ද.

බුදුන්ට ෙළ හැක්මක් ද මඟ කියා දීමක් පමණි.

සත්වමයකුට මනුෂ්‍යය උපතක් ැබීම ෙණ
ෙැස්බෑමවක් විය සිදුමරන් සඳ බ නවා වැනි ඉතාම
දුර් භ අවස්ථාවක් බව අප ප්‍රඥාවන්තව සිතිය යුතුය. ද
මනුෂ්‍ය උපත පළමු උපත වත් අවසාන මරණය වත්
මනාමවයි. ඇුරයන්, නරෙයින්, මේතයින් හා තිරිසන්
සතුන් එම උපත් තුළම සදහටම උපදින්මන් නැති බවත්
ඒ අයමේ අන්තිම උපත හා අවසාන මරණයත් මමය
මනාවන බවත් අප දැන ත යුතුය.

ඵ සමවතට සම වැදී මාර් ඵ ාභීන් කිසිවිමටෙ

සතර අපා ත වීම සිදු මනාමේ. ඒ අය වැඩිම වශමයන්
උපත් හතක් පමණක් බා අටමවනි උපමත්දී නිවන්
දකිනු ඇත. එදත් අදත් මමවැනි අය අප අතර සිටි අතර ද
සිටින අතර ද මම් අයම න් දහම් පණිවිඩ මනාඅඩුවම
අනිත් අයට ැමබනු ඇත.
 32

එක් මනුෂ්‍යමයක් තමාමේ නිවමස් ඇඳ උඩ සතුටින්

සිහින දකිමින් නිදා නු ඇත. ඔහු මනාදැනුවත්ම විශා
නා මයක් ඔහුමේ ඇඳ යටට පැමිණ සෑම දිනම නිදා නී.
දිනක් මමම නා යා ඔහුමේ ඇඳ යටට යන බව දැෙ ඔහු
බියට පත්වූමේ තමා නා යා මනාදැෙ සිහින මවමින්
හැමදාම සැපමස් නිදා ත් බව සිතන විටදීය. පුව
කුමක් මහෝ ඔහු උත්සහ ෙර නා යාව ප වා හරියි.
මනුෂ්‍යයන් මනාදන්නා මනාමත්මරන ඉදිරි මනක්
යෑමට තිබුනත් ඒ බව මනුෂ්‍යයන් මනා දකින තුරු මම්
මනුෂ්‍ ජීවිතමේ සැපයි කියා අත්මනාහරින තෘෂ්ණාව ෙම
ජීවත් මේ.

සියලුම සංස්ොරයන් අනිතය බව බුදුන් පිරිනිවන් පාන

අන්තිම මමාමහාමත්දී පවා අපට මේශනා ෙර ඇත. බුදුන්
මේශනා ෙළ ධර්මමේ අප බා න්නා ද උත්තරීත
අවස්ථාව නිවනයි. එමහත් අපට එය මතක් වනුමේ
මෙමනක් මිය ගිය පුවය.

පුව නිවන් ුවය නිවන් සැප ැමේවා යනු නිවස ඉදිරිමේ

මබෝඩ්ප්‍ප්‍රදර්ශනය ෙර එය ප්‍රාර්ථනා ෙරනු ඇත. නිවන
ප්‍රාර්ථනා වලින් බා ත හැකි නම් මන්ද ම ෞතම
බුදුරජාණන් වහන්මස් මමම ස ැඹුරු ධර්මයක් අපට
 33

මේශනා ෙර ඇත්මත්. නිවන මහෝ ඊළඟ උපත මියගිය

මෙමනක් මහෝ හඳුනන්මන් නැති අතර ජීවත්වන අය එය
ුවයක් මහෝ සැපයක් කියා පවසන්මන් මෙමස්ද. ධර්මානු
ධර්ම ප්‍රතිපත්තිව ජීවත් වී සිටින අය මම් ජීවිතමේදීම
නිවන හඳුනන ැමේ.

යමමක් ධර්මය තුළ ජීවත් වී ප්‍රතිපත්ති අවමබෝධ

ෙර ැනීමමන් පු අඩුම වශමයන් මාර් ඵ යක් ැබීමට
පත්මවන ැමේ.ම ෝභ මනාවීම පරිතයා ය වීම
අත්හැරීම යන ෙරුණු ඔහු තුළින් සිදුවනු ඇත.
පරිතයා යට සිත එෙඟ මනාවන අය හා අත් හැරීමට
අෙමැති අය මෙමස් අවසානයක් අවමබෝධ මවයි ද.

සතය අවමබෝධය තුළින් සිත එක්තැන් ෙරම න යන

මමන්දී අප ජීවත් වන ම ෞකිෙ ම ෝෙමේ පණ ඇති හා
පණ නැති දෑ මෙමරහි අවමබෝධයක් ැබිය යුතුය. අපමේ
පවුමල් අය හිත මිතුරන් අසල්වාසීන් හා අප සමඟ ජීවිත
ත ෙරන සතුන් ද පරිසරයද හමොළ අපට අමතෙ
ෙර යෑමට මනාහැෙ.
 34

සෑම සත්වමයක්ම පරිසරය හා බැඳී පවතී. මනුෂ්‍යයන්

උපතක් බා ජීවත් වන අය ශාෙ වෘක්ශ තා මෙමරහි
අවධානය මයාමු ෙළ යුතුය.

බුදුන් ධර්මය මේශනා ෙර ඇත්මත් ශාෙ වෘක්ශ තා

සියලුම සත්වයන්ට ඇති ප්‍රමයෝජන නිසා නිසි ම ස රැෙ
ත යුතු බව පවසමිනි. පරිසරමේ ප්‍රධාන අං යක් වන
තුරු තාවන් සංරක්ෂ්‍ණයට උපොරී වන උපමදස්
ඇතුළත් සූත්‍ර මේශනා හා විනය රාශියක් බුදු සමමේ
උ න්වා ඇත්මත් තුරු තා අයුරින් මනුෂ්‍යයන්ට උපොර
වන බැවිනි.

බුදු සමමේ පරිසරය පිළිබඳ ඉ ැන්වීම්ව දී නිල් තණ හා

ජ ය අපිරිසිදු මනාකිරීමට අවධානය මයාමු ෙර ඇත.
ජ මයහි ම මුත්‍ර කිරීම මෙ ැසීම වරදක් බව මපන්වාදී
ඇත. තවද නිල් තණ මත මළ මුත්‍ර බැහැර කිරීම ඉඳුල්
දැමීම වරදක් බව විනය පිටෙමේ සඳහන් ෙර ඇත. ශාෙ
පරිසරය ආරක්ෂ්‍ා කිරීමට දහම් බමේ ක්ෂ්‍ණයක් බව
මපන්වා දී ඇත. මබෞේධ ඉ ැන්වීම් ව දි පවා තුරු
තාවන්ම න් මිනිසාට ැමබන මස්වය සාෙේඡා වී ඇත.
 35

සක් මගින් ඒ මස් පරපුර පවත්වාම න යන අතර

මල්වලින් ස්වභාවිෙ මසෞන්දර්යයක් හා ම ඩිවලින්
වටිනා ආහාරයක් ැමබයි.

තවද එම මස් මපාතු මල් හා මුල් මො යන ශාෙමේ

සියලුම මොටස් ආහාර වන අතර එය මිනිසාමේ
මබමහත් වශමයන් නු ඇත. සක් යනු පරිතයා ශීලී
ජීවයකි.

මබෞේධ විමුක්ති මාර් ය සඵ ෙර ැනීම් ජන ශුනය වූ

ස්වභාවිෙ වන පියස මබමහවින් ම මයෝ ය බව බුදු
දහමම් අවධානය ෙර. අපමේ බුදු පියාණන් සම්බුේධ
අවස්ථාමේදී බවුන් වැඩීම සඳහා යාශීර්ෂ්‍ය මතෝරා
ත්මත් ද එහි පැවති එන මසෞන්දර්ත්වය හා
රමණීයත්වය සැ කිල් ට ම නය.

මම් භූමි භා යය රමණීය වන ැහැබ ප්‍රසන්න ජනෙය.

ුදු වැලිත ා ඇති මතාටුපළ සිත් න්නා ුළුය. නදිය
ාබසින හාත්පස ම ාදුරු ම් ද මවයි. බවුන් වඩිනු
ෙැමති කු පුත්‍රමයකුට ඒ සඳහා මම් භූමි භා ය ඉතා
ුදුුය. බුදු පියාණන් එමස් පවසා ඇත.
 36

ෙරුණු එමස් මහයින් මිනිසා ඇතුළුව සියලුම ජීවීන්ට

මමම පෘථිවිය තුළ ජීවය සඳහා ශාෙ පරිසරයක් අවශය
ය.

මනුෂ්‍යමයක් දහම් අවමබෝධය සඳහා ප්‍රතිපත්ති මනෙ

යන්මන් නම් ඒ අය තුළ සත්ව ශාෙ සම්බන්ධමයන්
අවධානයක් තිබිය යුතුය. ගිහි පැවිදි ඔබද මමද
මසායන්මන් නිදහසයි.

යම් අමයක් තුළ ඇතිවන ෙරුණාව මමත්‍රිය තුලින් ඔබ

ඔබමේ අධයාත්මිෙ ශක්තිය ම ෝෙයට මහාරා දියුණු
ෙර න්න. ඔබ දකින සිදු ෙරන සෑම ක්‍රියාවක් ම අනිතය
බව දකින්න. ඔබ යම් මදයක් මැදිහත්ව ෙළාද එහි මුල්
තැන අන් අයට මදන්න පුරුදු වන්න.

සෑම අමයක් එයින් සතුටු වූවා නම් ඒ පිමනන් ඔබමේ

ශක්තිය වඩවන්න. ගිහින් පැවිදි අය උමදසා මබෝධි පූජා
මපරහැර ෙඨින පින්ෙම් දානමාන සංවිධානය කිරීමමන්
පුව ඔබ එහි අනිතයතාවය පමණක් දකින්න.

ඒ කිසිවක් නැවත බැඳීමක් නැත. ඒ දෑ ඒ මව ාවට

පමණක් සීමාව වී පවතී. අනුන්මේ කුස පුරවා ඔබ
නිරාහාරව සිටියත් එය අන් අයට මනාදන්වන්න.
 37

වමයෝවෘේධ අයට උපස්ථාන ෙර ඒ අයමේ ආශිර්වාදය

තුලින් ඔබ ශක්තිමත් වන්න. එදා බුදුරජාණන් වහන්මස්
ද වමයෝවෘේධ අයට උපස්ථාන ෙර ඇති බව දහම්
මපාත්ව සඳහන්ය.

විනය යනු සතිය හා සිහියයි. ධර්මය යනු ස්වභාවයයි.

ධර්මමේ ස්වභාවය අනිතයයි. අනිතය මදස සිහිමයන්
බැලීම ධර්මය විනය තුළ ජීවත්වීමයි.

වැරදි කිරීමම් ස්වභාවමයන් යුත් පෘථේජනයා සිත සිහි

බුේධිමයන් තබා ැනීමට ධර්මය උපොර මේ. ඔබ සැම
විටම සර ව නිදහස්ව සිතන්න.

යම් අමයකුමේ යහපත් ගුණාං තමා තුළ විශ්වාසයක්

පවතියි නම් ඔබ තුළ ජයග්‍රහණය මදාරටුවක් ඇත.
බුදුපියාණන් ඇදහීමමන් තුළින් දිනෙ ඔබ එය විවෘත
ෙර ත් පු ඔබමේ දැමවන ගින්න නිවීම සිදු වනු ැමේ.

මනුෂ්‍යයන් මම් මෙටි ජීවිත ො ය තුළදී ඒ අයමේ මපර

කුසල් අකුසල් මත රමට් ම ෝෙමේ උපරිම
ධනස්ෙන්ධයෙට හිමිෙම් බා ඒ අයමේ පවුමල් අයට
බන්න හැකි උපරිම සතුට ජය අත්ෙර දිනෙ මිය ගිය
පු උපරිම ම ෞරවයන් බා මේහය භූමිදානය මහෝ
 38

ආදාහනය ෙළ පු එයින් ඉවත් වන විඤ්ඤාණ

ස්ෙන්ධය තිරිසන් උපතක් බා ඳ සන අසූි ව ෙ
බැස ම න ආහාර බුදිනවා නම් ඒ රජෙමින් ඇති ඵ ය
කුමක්ද. නැවත මනුෂ්‍ය උපතක් බන්න මොපමණ
ෙල්පයක් යයිද.

මෙමනක් මිය ගිය මමාමහාමත්ම ඒ පුේ යා සතු නෑදෑ

පරම්පරාව රැස්ෙර භුක්ති විඳින ද මේප සැප අහිමි
වන අතර එහි කිසිවක් හඳුනා ැනීමක් ද නැත. සමහර
අය මම් බව දැන දැනත් එය මනාදන්නා ම ස ජීවත් වූමේ
ඒ අයට තෘෂ්ණාවක් පවතින නිසාය.

එක් තපස් වරමයක් සක් යට භාවනා ෙරයි.

ම ාවිමයක් එතුමා පු ෙර යනවිට විට පවසන්මන් අනිත්
අය මමන් ඔබත් මහන්සි වී ම ාවිතැනක්ෙර තමාමේ
ආහාර මේ සපයා න්නා ම සය.

සීමාව ඉක්මවා මමමස් පැවසීම නිසා දිනක් තපස් වරයා

ඔහුට ෙතා ෙර තමා ඉදිරිමයන් වාඩි මවන්න පවසා අසා
සිටිමේ ඔබමේ බ ාමපාමරාත්තුව කුමක්ද.
 39

එවිට ම ාවියා පවසා සිටිමේ තමාමේ ම ාවිතැන දියුණු

ෙර මම් උසස් පවු ක් වශමයන් ජීවත්වීමට තමා
බ ාමපාමරාත්තු වන බවය.

එවිට තපස් වරයා පවසා සිටිමේ ඔබ සිතනවාට වඩා

උසස් ධනවත් ජීවිතයක් ඔබට ැමබන බවය. එය
ඇසීමමන් ම ාවියා සතුටට පත්ව ඔහු පවසා ඇත්මත්
සෑම දිනම ඔබතුමාට දවල් ආහාරය මා සපයන බවය. මම්
බව ඔහු මම් දහමමන් උ ත් බමුමණක් හට පවසන දී.
එවිට බමුණා ම ාවියාට පවසා ඇත්මත් ඔබට කිසිම
දිනෙ සංසාමර් එම ාඩවීමට බැරි සාපයක් ෙර ඇති
බවය. වහාම ම ාස් සමාව ඉල් ා සිටිනු ම සය. මමහි
බරපත ෙම මත්රුම් ත් ම ාවියා වහාම තපස් වරයා
හමුවී සමාව ඉල්ලීමට ගියත් තපස් වරයා එතැන
මනාසිටිමේය. මනුෂ්‍යයා විඳින සැප ආසාවන් යනු
සදහටම අත්මනාහරින ජීවිත මනක් යෑමට ෙැමැති
බව ය.

සෑම දහම් පදයකින් බුදුරජාණන් වහන්මස් අපට මේශනා

ෙර ඇත්මත් අත්හරින්න පුරුදුමවන ම සය එමහත් අප
ෙරනුමේ රැස් ෙරන්න පුරුදු මවන එෙය.
 40

බුදුන් මේශනා ෙර ඇත්මත් අපමේ ජීවිතය ශී යෙ

පිහිටා න්න ම සය. එමහත්අප ෙරනුමේ ශිල්පද
කියවීමයි.

බුදුන් මේශනා ෙර ඇත්මත් එතුමා අනු මනය ෙර තම

ජීවිතය තමා මේ ප්‍රඥාව දියුණු ෙර න්නා ම ස ය.
එමහත් අප ෙරනුමේ උන් වහන්මස්මේශනා ෙර ඇති මේ
නැවත නැවත ෙටපාඩම් කිරීමයි.

බුදුන් අපිට මේශනා ෙර ඇත්මත් දහම් පිළිබඳ මසායා

බ න ම සය.එමහත් අප ෙරණුමේ අනුන් පිළිබඳමසායා
බ න එෙය. අප ෙළ යුත්මත් ධර්මය තුළින් අපමේ
ජීවිතය දැකීමයි. අනිතය ස්වභාවය මසාබාදහමට අයත්
ය. අප එය නිතය යි කියා සිතාම න ජීවත් වීම තමන්
තමන්ම රවටා ැනීමක් වන්මන්ය. සෑම සත්වමයක්ම
මසාබාදහමට අනුව උපත බා ජීවත් වුවත් ඒ අය තුළ
මපර පින් තිමබන බව ඒ අය දන්මන් නැත.

මා ඉහතින් සඳහන් ෙළ කිසිම උපතක් අලුතින් බිහිවීමක්

නම් මනාමවයි. එය ෙල්ප ණනක් සිට පැවැති එන අතර
අප එක් සන්ධිස්ථානයෙ නතර වී මපර කිසිවක්
මනාදන්නා නිසා මම් පැමිණීම අලුත් උපතක් වශමයන්
දැමන්.
 41

සමහර අය මපර බුදුවරුන්ම න් දහම් අවමබෝධය බා

රහත් බව මාර් ඵ බන්න ඉතා කිට්ටුව පවතින
අවස්ථාවෙදී කුමක් මහෝ මපර අකුසල් සිදු වීමක් එම
ස්ථානයට පත් වී මම් සංසාර මන යන අය අද අප සම
මොමතකුත් ඇත්ද. බුදුබව, රහත්බව, මාර් ඵ ැබීම
මහෝ නිවන මනුෂ්‍ය ජීවිතමේදී අහාම්මබන් ැබීමක් නම්
මනාමේ. අප සෑම අමයකුම එමස් පින් කුසල් තිබුණත් එය
නැවත අවදි ෙර න්මන් මෙමස්ද. තෘෂ්ණාව ආසාව මම්
සෑම පින් කුස ක් ම වසා ම න ඉදිරියට පැමිණීම නිසා ඒ
අය අන්ධධිෙරනමයන් ජීවත් මේ.

නිවන යනු යම් අයකුට ඇතිවූ යම් ෙරදරයක් නැතමහාත්

යම් ෙම්පනයක් නිසා සියල් එපා වීම මේතු මොට
ම න යන මනක් නම් මනාමවයි. ඒ සිදුවීම එම
මමාමහාතට බ පෑවත් පුව ඒ පුේ යාට යථා
තත්ත්වයට පැමිණීමට අවස්ථාවක් උදා වූමවාත් ඒ
මමාමහාමත් සිට ධර්මය අමතෙ වනු ඇත.ධර්මය තුළින්
යහපත් ප්‍රතිඵ මනළා ැනීමට නම් ඒ අය සෑම විටම
ධර්මය මමමනහි කිරීමට පුරුදු විය යුතුය.

මබාමහෝ අය තමා සතු මේපළ ධනය හා නම්බුනාමය

රකිමින් එය ම භුක්ති විඳිමින් පන්සල් යයි පින්දහම් ෙරයි
 42

පු භවයන් අල් ාම න ඒ අය නිවන ද ප්‍රාර්ථනා ෙරයි.

මනුෂ්‍ය ජීවිතයක් යනු උත්සවයක් නැතමහාත්
සංවිධානය ෙර තිමබන ොනිවල් එෙෙට යෑම හා
සමානය.

අප මනාදැනුවත්ම ඒ ඒ තෘෂ්ණාවන් ආසාවන් අපමේ සිත්

ැනීම නිසා ධර්මය අපට අමතෙවී පු ඒ දෑ ැන
මතෙයක් ද මනාපවතී. එය යමමක් පැහැදිලි කිරීමක්
ෙ ත් එයට ඇහුම්ෙම් දීම මනාමදන අතර ඒ අයට සීමා
වූ තර්ෙ ඉදිරිපත් ෙරනු ඇත.මනුෂ්‍යයා මනාදන්නවා
වුවාට සෑම සත්වමයක් තුළ විශා පින් කුසල් ෙන්දක්
අපමේ ජීවිතය තුළ එෙතු ෙරම න ඇති අතර එය අප
මනාදන්නා ම ස අප තු ම සැඟවී පවතී.

දිනක් ආනන්ද මහ රහතුන් වහන්මස් ඇසූ ප්‍රශ්නයෙට

බුදුන් පවසා ඇත්මත් මම් සත්වයින් මපර භවව
බුදුවරුන්ම න් බණ ඇසීමට ඇන්ද ෙහ සිවුරු හා සිල්
සමාදන් වීමට ඇන්ද ුදු මරදි එෙතු ෙළා නම් අර මප්න
ගිජ්ජකූට පර්වතයට වඩා උස් බවය.

එමස් නම් අපමේ නැවතී තිමබන මපර කුසල් හා පිං අප

අවදි ෙර න්මන් මෙමස්ද කියා සැ කිලිමත් විය යුතුය.
 43

කුසල් කුස කින්ම ැබිය යුතුය. ඒ නිසා මනුෂ්‍යමයක්

කුසල් පිං කිරීමට හා ධර්මය ඇසීමට ප්‍රමාද විය යුතු නැත.
ම ෞතමබුදුරජාණන් වහන්මස්ට අවශය වූමේ මනාමඟ
ගිය මනුෂ්‍යයාට හරි මඟ මපන්වා දීමයි.
සම්මා දිට්ඨි හරි දැක්ම
සම්මා සංෙල්ප යහපත් ෙල්පනාව
සම්මා වාචා යහපත් වචන
සම්මා ෙම්මන්ත යහපත් වැඩ
සම්මා ආජීව යහපත් දිවි මපාත
සම්මා වායාම යහපත් වෑයම
සම්මා සති යහපත් සිහිය
සම්මා සමාධි යහපත් ම ස සිත එෙඟ ෙර ැනීම

මමම අං අටකින් යුත් මේෂ්ඨම මාර් ය අපට බුදුන්

මේශනා ෙර ඇත. යම් අමයකුට මමම මාර් ය තුළ
තමන්මේ ජීවිතය හැඩ ස්වා ැනීමට හැකි වුවමහාත් ඒ
පුේ යා බමුණන් හා මදවියන්ට වඩා උසස් වනු ඇත.
සෑම අමයක්ම නිදහස්ව සිතීමට හා ජීවත් වීමට ෙැමතිය.

මුක්තිය, විමුක්තිය, මමෝක්ෂ්‍ය, විමමෝක්ෂ්‍ය, නිර්වාණය

යන වචන ව ඇතුළත් වී ඇත්මත් බැඳීමමන් හා
තෘෂ්ණාව නිදහස් වීමයි. මමම බැඳීම් වලින් නිදහස් වීමට
 44

නම් මමත් අත් හැරිය යුතුය. එවිට සිතක් ෙයත් නිදහස්

වනු ඇත. බුදුන් ජීවමාන සිටි ො මේ එතුමාම න් ධර්මය
ඇසීමට පැමිණි අයමේ මපර පින් නැවතී ඇති තැන
දිවසින් බ ා එතැන් සිට ධර්මය ඒ අයට පහදා දීම තුළින්
ඒ අය යහපත් ප්‍රතිඵ මනළා න්නා දී.

චූ පන්විෙ හාමුදුරුමවෝ හා බහයියා යන අය රහත්

බවට පත් වූමේ බුදුන් ම න් ඉතා මෙටි දහම්
අවමබෝධයක් බා මපර කුසල් අවදි වීම නිසාය. එමස්ම
අප සෑම අමයක්ම මපර පින් නැවතී තැනට අපමේ මනස
යවා අවදි ෙර න්නා තුරු මම් සංසාර මන යනු ඇත. ඒ
නිසා ධර්මය අසනවාට වඩා මමමනහි කිරීම එය
සාෙේඡා කිරීම මනස අවදි වීමකි.

නිවන මහවත් නිර්වාණ අවමබෝධයට විභා ය සමත්

වීමට ෙල්ප ණනාවක් සිට එක් එක් බුදුගුරුවරුන්ම න්
පාඨමා ාවන් හැදෑරුවත් තවමත් ඒ විභා මයන් සමත්
වී නැත. එයට මේතුවනුමේ විෂ්‍යන් ෙටපාඩම් ෙ ාට
විභා ය සමත් වීමට තරම් මනස සැෙුරුවම්
නැතිෙමයි. එමහත් දැනීම නම් ප්‍රමාණවත්ය. ෙැපවීමක්
හා සිත් එක්තැන් වී නැත. අවිශ්වාසය සැෙය ප්‍රමාදයට
මු යි. ඒ නිසා උපාදානය තුළම ජීවත් මේ.
 45

සියලුම ක්‍රියාවන්ට මුල් වී පවතිනුමේ සිතිවිලි මතයි. ම ාව

තුළ බුදුවරු රහතුන් වහන්මස් ා මාර් ඵ ාභීන් හා
නිවන් ගිය අය තමන්මේ සිත කීෙරු ෙර ත් අය වනු
ඇත. සිත එක්තැන් ෙර කීෙරු කිරීමට ඒ පුේ යා සමථ
විදර්ශනා දියුණු ෙර ත යුතුය.

භාවනාව මනාෙරන අය සසර දිගු මන යෑමට තමා

මනාදැනුවත්ම ෙටයුතු ස ස්වා නිති. මිනිසාමේ
ඕනෑවට එපාවට ක්‍රියාෙරන සිත අප කීෙරු ෙර ත් පු
ඉතාම ුළු අවස්ථාවෙදී වුවත් සමාධිය පිහිටුවා ත
හැෙ. අලි පැටවකු කුඩාෙ උමේ ෙමර් ඇත්ම ාේවා
යෙඩ දම්වැ ක් දමා ැට සා ම න යනු ඇත. එමහත්
ඒ සතා වයස් ත වන්න උස්මහත් වන්න වනවිට යෙඩ
දම්වැ මපාටවල් මදෙ තුනෙට නමා එය එම සතාමේ
ෙමර් දමාම න ගියත් ඒ දම්වැ ැට සා නැති බව ඌ
දන්මන නැත.

ඇත්ම ාේවා දම්වැ ඇල්ූ විට ඒ සතා ඒ මදසට හැමරයි.

මක්නිසාද ඒ සතා කුඩා ෙ සිට එයට කීෙරු වී ඇති
බැවිනි.

මනුෂ්‍යයාමේ මනසට එන සිතුවිලි කීෙරු ෙර න්න තුරු

මනස සෑමවිටම මනසට අවශය පරිදි සිතිවිලි උපදවයි.
 46

තමන්ට තමන්මේ මනස ැන අදහස් නැති වූ විට මනස

තමන්ව පා නය ෙරයි. ඒ ක්‍රියාවන් ව මයාදවයි. සෑම
මනුෂ්‍යයාමේ දැනීම හා අවමබෝධය යනු ෙරුණු මදෙකි.
ඒ අතර පරතරයක් ද පවතී.

නිර්වාණ ධාතුව ෙරා සිත මයාමුෙර ැනීමට තමන්මේ

පංචස්ෙන්ධය ක්‍රියා ෙරන ආොරය අවමබෝධයකින්
සිටිය යුතුය.මනාදන්නාෙම තණ්හාව යන ක්‍රියාවන්ට
හුවීමමන් දුෙ උපදින බව තමා තුළ දැනීමක් තිබිය
යුතුය. සිතින් අත් හැරීම පිළිබඳ බුදුන් මේශනා ෙර
ඇත්මත් බන්ධ සංයුත්තමේ අනභි ජාන ුත්‍රමේ තුළය.
එය තුළින් බුදුන් මේශනා ෙර ඇත්මත් යමමක්
නිර්වාණාවමබෝධය ෙරා යන්මන් නම් එම පුේ යා
තමාමේ පංචස්ෙන්ධය ැන පැහැදිලි අවමබෝධයක් ඔහු
තුළ පවතින මතක් සංසාර මමන් යන බවය.
මනුෂ්‍යයන් පින්දහම් ෙර නිවන් බ ාමපාමරාත්තු වීම
මනාෙළ යුතුය.

පින්දහම් කිරීම හා මපර කුසල් අවදි ෙර ැනීම කියන්මන්

එෙක් මනාමේ. පින්දහම් කිරීමමන් ැමබනුමේ සතුට හා
සැපය පමණි. මන්ද පිනක් තණ්හාව උපදිනවා ම කි.
කුසල් කිරීමමන් තෘෂ්ණාවක් මනාපවතී. බුදුරජාණන්
වහන්මස් මේශනා ෙර ඇත්මත් පින යනු සැපයට නමක්
බවය. තමන්මේ පංචස්ෙන්ධය පිනවීමට මේතුවන්මන්
 47

පිනයි. මනුෂ්‍යයන් පින් කිරීමම්දී සැප විපාෙ ඇති ෙර

නු ඇත. එය සසරින් එම ාඩ වීමට ම ක් නම්
මනාමවයි.

පින් දහම් ෙරන අය මමම ාවත් පරම ාවත් සැප බන

බවය. යම් අමයක් ආරිය අෂ්ටාංගිෙ මාර් මේ සිටියා නම්
ඒ පුේ යා සම්මා දිට්ඨි සම්මා සංෙල්ප වශමයන්
තෘෂ්ණාව අඩුෙර ැනීමට ුදුු තත්ත්වයෙ පවතින
නිසා කුසල් ෙර්ම විපාෙ බා සසර දුකින් මිදීමට මේතු
මේ.

ආම ෝභ, ආමදෝෂ්‍ හා ආමමෝහ මේතනා සහිතයි. ම ෝභ,

මදෝෂ්‍, මමෝහ කියන්මන් අකුසල්ය.

දුෙ විපාෙ යනු සංසාර ඇදී යාමයි. එමස්ම මබාමහෝ අය

තණ්හාව නිසා අත්හරින ආස නෑ. යම් අමයක් සසර දුෙ
විඳීම අමතෙ ෙර භවමභෝ සම්පත් ැබීම පිණිස දාන
පින්ෙම් ෙරයිද එය පුණය ක්‍රියාවක් වශමයන් සැ මක්.

එමස්ම යමමක් භවමභෝ සම්පත් තෘෂ්ණාවකින්

මතාරව දාන පින්ෙම් ෙරයිද එය දාන කුසල් ක්‍රියාවක්
ම ස සැ මක්. මබාමහෝ අය දන් දීම නිසා බව, මභෝ සැප
 48

ඇතිෙර නී. ඒ අය තුළින් සී යක් පිහිටවා මනාමේ නම්

ඒ අයට සැප විපාෙ ැමබන්මන්, තිරිසන් උපත් තුළය.
සී මේ පිහිටා ෙරන දාන පින්ෙම් ඒ පුේ යාට
ැමබනුමේ ු ති ාමි උපත් ව දීය. එය මිනිස්ු උපතක්
තුළදී විය හැෙ.

මනුෂ්‍යයන් සිල් රැකීමමන් ඥාන සම්පත්තිය ැමබන බව

පවසා ඇත. ආරිය අෂ්ටාංගිෙ මාර් ය බුදු දහමම්
පමණක් මේශනා ෙර ඇත. ඒ නිසා සිල් සමාදන් වී
යහපත් දිවි මපාත ම පාදා ැනීම ඒ අයට බාධාවක් නෑ.
බුදුන් පවසා ඇත්මත් පුණය ක්‍රියාවන් හා ආ ම් ජාති
මේදයකින් මතාරව ෙළ හැකි වුවත් කුසල් වැඩීමට නම්
බුදුදහම තුළ දැනීමක් ඒ අයතුළ තිබිය යුතු බවය.

සමහර අය සිතනු ඇත මම මැරුණාම පු මා නැවත

උපදින්මන් මෙමස්ද කියා. එමස් සිතාම න
මබාමහාමයක් තමාමේ සිදුවන අපරාධ ැන කිසිම
බයක්නැත. මිය ගිය පු අප කිසිවක් දන්මන් ද නැත.
ජීවත්ව සිටින විට තමන්මේ නම්බු නාම හා ම ෞරවයන්
බා තමා අදහපු ධර්මය ආශිර්වාදමයන් අනුව මම් කුණු
ශරීරය ආදාහනය මහෝ භූමිදානය ෙරයි. කුණු ශරීරය
මපාමළාවට අයිති වුවත් ඒ හා බැදී ශක්තියට කුමක්ද
වූවාද කියා කිසිවකු මනාදනී.
 49

යම් ආ ම් ධර්මයෙට අනූව යම් යම් මතවාද ඉදිරිපත්

ෙර තිබුණත් එහි සතය මමමතක් අපට සනාථ වීමක්ද
නැත. එමහත් අප මසාබාදහම තුළින් මේතු සහ තව
පැමිණියා නම් අවසානමයන් ස්වභාධර්මය තුළින්ම මේතු
සහ තව නැවත ඒ පැමිණි ප්‍රාණය ුදුු ස්ථානයක්
මසායා යන බව අපට අවිශ්වාසයක් ද නැත.

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් මම් බව අපට මේශනා

ෙර ඇත්මත් නචමසෝ නච අඤ්මඤෝ යනුමවනි. එය
තවදුරටත් පැහැදිලි ෙරන විට එනම් තමන් ද මනාව අන්
අමයක් ද මනාවන බවය. ( තමන් වශමයන් හඳුන්වනු
බන්මන් රූපොය පමණකි ) ස්වභාධර්මය අනුව සිදුවන
සිදුවීම් අමයක් මෙමනක් පුේ යකුට පා නයක්මහෝ
අයිති නැත. රූපොය දිනෙ පසට අයිති මවන අතර ඒ
හා බැඳි ක්‍රියාෙළය ප්‍රාණයමහවත් ඒ මෙනා පු උපත
හා සබැඳි.

කුඹුරෙ නඩත්තුවන ම ායම් ස් ව ට මපාමහාර දමා

ෙෘමීන්ම න් ආරක්ෂ්‍ා ෙර ත් විට එයින් සාර්ථෙ
අස්වැන්නක් ැමේ. එමස් සාත්තු මනාෙම ාත් අසාර්ථෙ
අස්වැන්න හට නු ඇත. නිවන් ුවය බා යනමතක්
කුමන ජාතියෙ කුමන රටෙ කුමන භවයෙ ඒ ඒඋපන්
 50

ැබුවත් ඒ මෙනා රූපොය මනාවුවත් රූපය නඩත්තු

කිරීමට උපතක් සදහා පැමිමණන ඒ ප්‍රාණ ශක්තිය
ඒමෙ නාමය. ඒ සම්බන්ධමයන් මබාමහෝ අයට දැනීමක්
නැත.
තිරිසන් සතුන් හා මනුෂ්‍යයන් අපට දැකිය හැෙ. එමහත්
මනාමපමනන ම ෝෙ විමාන ව ජීවත් වන අය අපට
දැකිය මනාහැෙ. එමස් පවතින බවට අපට කිසිම
අවිශ්වාසයක් හා සැෙයක් නැත. ඒ ඒ මනාමපන උපත්
ව ට ද ඒ මෙනා දිගු මනක් යෑම නිසා එම උපත්
හට නු ැමේ

මනුෂ්‍යයන් හා තිරිසන් සතුන් හට යම් ප්‍රාණ ශක්තියක්

පවතින නිසා ජීවත්වීමට පරිසරය හා සම්බන්ධව වීමට
ඥාන ශක්තියක් පවතින ැමේ. ඒ නිසා මමම උපත් ව ට
යම් ශක්තියක් ඒ ඒ ො යන් තුළ පැමිණීමට යම් මේතු
නිසා සිදුවන බව අපට සිතිය හැෙ. එමස් සිදුවන නිසා
කිසිම ජීවිතයක් එෙම ආොරයටම එෙම පිලිමව ෙට
සිදු මනාවන නිසා භවමයන් භවයට උපතින් උපතට
ොම න් ොම ට ජීවියන් මවනස් වීම සිදුවනු බන්මන්
විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය තුළ පවතින කුස මහෝ අකුස
අනුවය.
 51

චුත වන මප්න ශරීරවලින් ඉවත් වන නාම-ොය නැවත

උපතක් සඳහා මන් ෙරනුමේ අමනක් ස්ෙන්ධයන්
අත්හැර කූඩැල්ම ක් එක් මොණක් අල් ා අනිත්මොන
අත්හරිනවා මමන්ය. සමහර අය මියගිය පු ජීවත් වන
අයට දැක්වූ ආසාව නිසා මේත ආත්මයක් බා තමා
ෙලින් සිටි නාමොය මවාම න ජීවත්මවන අයට
මපමනන ආොරයට පැමිමණන අවස්ථා අප දැෙ ඇත.

යම් මහයකින් විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයට ඊළඟ උපත

බා ැනීමට පිළිමව ක් වී නැත්නම් එම විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධය අනිකුත් ස්ෙන්ධයන් සම පු උපත ැමබන
මතක් අන්තර් භවමේ තාවොලිෙ වශමයන් ජීවත් වනු
ඇත. තමාමේ ඊළඟ උපත සෙස් වූ විට අන්තර් භවමයන්
එම සූක්ෂ්‍ම ශරීරය ැ වී අනිකුත් ස්ෙන්ධයන් අත්හැර
විඥාන ස්ෙන්ධය පමණක් ඊ උපතට මාරුවීම සිදුමේ.
ඒ නිසා සෑම සත්වයකුම කුමන උපතක් ැබුවත් කුමන
භවයෙ ජීවත් වුවත් කුමන ො යක් මහාඳ මහෝ නරෙ
තමා තුළින් සිදු වුවත් සෑම ව කීමක් තමාම සතුව දිගු
මන යෑමට සිදුවනු ඇත.

දිවයම ෝෙවාසීන් මනුෂ්‍යයන් සම්බන්ධව යම් යම්

අවස්ථාව දී උදේ උපොර කිරීමට එෙඟ වුවත්
බ්‍රහක්මඋපතක් කිසිවිමටෙ මනුෂ්‍යයන් හා සම්බන්ධව
ක්‍රියා කිරීමක් සිදුමනාවන අතර ඒ උපත පුරුෂ්‍ උපතක්ම
 52

පමණි. දිවය, බ්‍රහක්මන, මනුෂ්‍ උපත්, සතර අපා ත

උපත් මොපමණ ො යක් ඒ ඒ බව තුළ ඒ ඒ ම ෝෙ තුළ
විමානය තුළ ජීවත් වුවත් එය තාවොලිෙව විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධය ැගුම් න්නා ස්ථානයක් පමණි.

මිනිසා මසාබාදහම තුළ ජීවත් වී එහි තුළ පවතින දෑ

ප්‍රමයෝජනයට ම න එය භාවිතා කිරීම විනාශ කිරීම
අපවිත්‍ර කිරීම ෙරම න ගියත් මසාබාදහම තුළින්
ැමබන නඩත්තු ෙරන ද මදයක් බව මිනිසා මනාසිතයි.

උදාහරණයක් ම ස මපාමළාව තුළින් මනුෂ්‍යයන්ට

ැමබන දෑ මොමතක් ද. ං ා දිය ඇලි ස්වැල් මිනිසාට
ජීවත්වීමට මෙෝපවන ප්‍රමයෝජනයක් මේද.

අප ජීවත් වන පෘථිවිමේ සත්ත්වයාමේ නඩත්තුව සඳහා

සෙස් වී ඇත. එමස් ම සත්වයා ද පෘථිවියට අවශය පරිදි
දිගු මනක් යනු ැමේ. දිනක් පෘථිවිය විනාශ වුවමහාත්
සත්වයාව මම් හා සමාන පරිසරයෙට ෙැන්දාම න යැම
මසාබාදහම තුලින් සිදුවන අතර ඒ සිදුවීමට අදා
කිසිවක් සත්ත්වයාට අදා නැත.
 53

ළමමයක් හට කුඩාෙ මදමේපියන් අධයාපනය

බාදීමට මොපමණ උත්සාහයක් දරනවාද. ළමයාද
විභා ය සමත් වීමට මොපමණ ෙැපවීමක් ෙරනවා ද.
කිසිම අමයක් ෙැමති නෑ ෙටුෙ ජීවිතයක් ත
ෙරන්න.සෑම අමයක්ම නිදහස අ ය ෙරයි.

ම ෞකිෙ ම ෝෙමේ අප ජීවිත ත ෙරන්න දරන

උත්සාහය එමස් වුවත් අපමේ මරණමයන් පුවද තවත්
ජීවිතයෙට අප මනාදැනුවත්ම අපව ෙැන්දාම න යනු
ඇත. ඒ අප පැමිණි ආොරයටම යන දිගු මනකි.
ම ෞකිෙ ම ෝෙමේ දී අපමේ යහම මදමේපියන්
මපන්වා දුන්නා මස් මනාමපමනන ම ෝෙය ඊළඟ උපත
අපට මපන්වා මදන්මන් අපමේ ගුරුතුමා වන ම ෞතම
බුදුන් වහන්මස්ය.

උපතින් උපතට මාරු වීම සිදුමවන්මන් රූප භවය අරූප

භවය හා ොම භවය යන භාවයන් තුළ දී සත්ත්වයන්
බා න්න උපත් වශමයනි. මපමනන උපත් හා
මනාමපමනන වශමයන් උපත් රූප, අරූපබ්‍රහක්ම උපත්
හැඳින්වුවත් ොම භවය යනු ු ති ාමී දු ති ාමී උපන්
වශමයන් හඳුන්වනු ැමේ. ු ති ාමී උපත යනු
මනුෂ්‍යයන් හා දිවය උපත්. දු ති ාමී උපත් යනු
ඇුමරන්, නරෙයින්, මේතයින් තිරිසන් උප්පත්තිය.
 54

ො මයන් ො යට ඒ ඒ අයමේ පින් කුසල්නිසා ඒ අය

මන්ෙරන විමාන හා භවයන් වශමයන් හඳුන්වනු
ැමේ. ඒත් මම් කිසිම භවයක් ස්ීර මනාවන බව බුදුන්
විසින් පවසා ඇත. විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයක් පමණක්
භවමයන් භවයට මාරු වී ඒ උපත ම ාඩන ා
ැනීමත්එහි විමශ්ෂ්‍ත්වයකි.

කුස අකුස නිසා උපත් සිදුවීම නැතමහාත් මාරුවීම

නිසා මනුෂ්‍ය උපතක් ැබුවත් තිරිසන් උපතක් ැබුවත්
අපට මනාමපමනන මවනත් උපතක් ැබුවත් ඒ අයට
ැමබන ජීවිත ස්වභාවය ඒ ත ෙරන ො ය ස්ථානය ඒ
අය ෙරන ද කුසල් පිං අනුව මවනස් මවනු ඇත.

යම් පුේ මයක් දහම් අවමබෝධය බා මාර් ඵ යක්

බා සිටින අවස්ථාවෙදී මිය යෑමට සිදු වුමවාත් ඒ
ප්‍රාණස්ෙන්ධය කිසිවිමටෙ සතර අපා ත මනාවන බව
බුදුන් විසින් පවසයි.

යමමක් ගිහි ජීවිතය ත ෙළත් පැවිදි ජීවිතයක් ත

ෙළත් ඒ ජීවිත මදවර් ය තුළ ජීවත් වුවත් ධර්මයට
ෙැපවීමමන් ඒ තුළින් බන අවමබෝධය අතර මවනසක්
මනා පවතින්මන් ඒ අය බන දහම් අවමබෝධය
 55

මේතුමොටම නය. ස්ථිර අවමබෝධයක් බා තමා යන

දහම් මාර් ය මතෝරා ැනීමට ඒ අය තුළ මත්රුම් ත්
පැහැදිලි දැනීමක් තිබිය යුතුය. තමන් ත ෙරන ජීවිතය
තුළ යහපත් මේතනාවක් තමා තුළ තිමේ නම් ඒ අය
ජීවත්ව සිටින ො ය තුළදී හා මියගියත් පු උපත්
යහපත් ම ස බනු ඇත.

විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයෙ ක්‍රියා පැවැත්ම කුඩා දරුවකු හා

සමානය. බන දැනීම අනුව ක්‍රියාකිරීමට සූදානම්ය. එහි
මතෙයක් පමණක් රැඳීම පවතී. එම මතෙය යහපත්
මහෝ අයහපත් විය හැෙ. මෙනකුමේ මනමසන්
හට න්නා සිතුවිලි ඇතිවීම වැඩිහිටිමයක් හා සමානය.
වැඩිහිටියාමේ ක්‍රියාවන් අනුව ළදරුවා අනු මනය ෙරයි.

දැනීම අවමබෝධය මනුෂ්‍යයා තුළ පවතින නිසා මම්

සංසාරමයන් ම ාඩවීම නම් අනිවාර්මයන්ම මනුෂ්‍ය
උපතක් ැබිය යුතුය. ඒ උපමත්දී නිසි ම ස අපමේ මනස
ප්‍රඥාවන්ත ම ස හුරුවා ැනීමට අමපාමහාසත්
වුවමහාත් ඒ මෙනාම විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය පු උපත
නිදැල්මල් යන වයන් හා සමාන මන් ෙරනු ඇත.

බුදුන් විසින්මේශනා ෙරන ද දහම් දර්ශනය අප නිසි

ම ස අපමේ ම මනසට බාදිය යුතුය. එයට අවශය
 56

ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාවන් මනාස ො ක්‍රියා කිරීමමන් නැවත

අප යන මනට අවසානයක් දැකිය මනාහැෙ.

බුදු බව බන්න රහතුන් මෙමනක් වන්මන් ද ඒ අයම

මපර මේතනාවන් තුළ නිවන් අවමබෝධය
බ ාමපාමරාත්තු සහිතව මන් ත් මනෙ ප්‍රතිඵ යක්
නිසාය. ඒ අය මොපමණ ජීවිත පරිතයා ශීලීව ත ෙර
ඇත්ද. අප එතරම් දුර මනක් මනාගියත් නිවන නම්
අත්හැරීම ම ෝභ මනාවීම පරිතයා ය මතම පවතින
ක්‍රියාෙරන නිදහස් මනකි. අපමේ මපර කුසල් පින් අප
සමඟ මොපමණ බැදී පවතිනවා ද කියමතාත් එෙ
මවෙට නිවුන් දරුවන් ණනාවක් ැබුණත් ඒ කිසිම
දරුමවකුට එෙ හා සමාන සිදුවීම් සිදු මනාමේ. රූප
ස්වභාවය ඒ අයමේ එෙ සමාන වුවත් ඒ අයමේ ක්‍රියාවන්
ැබීම මනා ැබීම මවනස්ව පවතී. එය ඒ ඒ අය ෙරන ද
කුසල් අකුසල් අනුවය.

එමස්ම මනුෂ්‍යමයකුමේ මපමනන ශරීරය මහවත් දළ

ශරීරමේ යම් යම් අඩුපාඩු ෙම් සහිතව උපත් බා
සිටියත් ඒ අයමේ ශරීරමයන් ඉවත් වන මමනෝොයට
මහවත් මනාමපමනන ශරීරමේ කිසිම අඩුපාඩුවක්
පැවතීමක් නැත. උදාහරණයක් වශමයන් ත් විට අන්ධ
අත්පා ආබාධසහිත ශරීරවලින් පිටවන මමනෝොය ට
එවැන්නක් බ පාන්මන් නැත.
 57

එක් අන්ධ ස්ත්‍රියක් මරෝහ ෙදී තාවොලිෙ වශමයන් මිය

යන දී. ුළු මේ ාවෙදී නැවත ඒ ස්ත්‍රිය යථා තත්වයට
පත් විය. ටිෙ මේ ාවකින් තම මදමේපියන්ට පවසා
ඇත්මත් ඇමේ අන්ධ ශරීරමයන් ඇය ඉවත් වන බව
දැක්ෙ බවත් විශා පිරිසක් ඇමේ මේහය ළඟ රැස්ව
සිටින බවත් එක් අමයක් තමා මේ මේහය පරික්ෂ්‍ා
ෙරන බවද එය මවදයවරයා විය හැකි බව ද ඇය පවසා
ඇත. මමනෝොය ට එමස් බ පෑමක් සිදු මනාවන්මන්
ශරීර මදෙ මවන මවනම පවතින නිසාය.

බ ංම ාඩ ආනන්ද මමත්‍රී හාමුදුරුමවෝ දිනක් පවසා

ඇත්මත් එතුමා ඇමමරිොමේ සංචාරයෙ මයදී සිටින විට
එතුමා මන් ත් බස් රථමේ ඉදිරි අුමන් සිටි
විමේශිෙයා කුමක් මහෝ මේතුවක් සඳහා ආසනමේ බස්
රථමේ වීදුරු විවෘත ෙර හිස එළියට දමනවත් සමඟ
ඔහුමේ හිස ැ වී විසිවී ඇත.

හිස නැති ශරීරය රථය නතර ෙරනවාත් සමඟ තමාමේ

ආසනමයන් නැගිට ටිෙ දුරක් ම ාස් බිම වැටුණු බව
එතුමා සඳහන් ෙර ඇත. එයට මේතුව බස්රිමයන්
බැසීමට ඒ ශරීරයට යම් මතෙයක් තිබුන නිසාය.
 58

සෑම සත්වමයක්ම මිනිසා ඇතුළු මපමනන හා

මනාමපමනන ශරීර මදෙකින් යුක්ත වන අතර
මනාමපමනන ශරීරයට තවදුරටත් ඒ ප්‍රාණය තුළ රැඳී
සිටීමට මනාහැකි වූ විට මනාමපමනන ශරීරය එයින්
ඉවත් වනුමේ කිනිතුල්ම ක් මියගිය ශරීරය තුළ රුධිරය
සීත නිසා ැ වී බිමට වැමටනවාමස්ය. විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධයක් ශරීරමයන් ශරීරයට මාරු වී යන
සන්ධිස්ථානයෙ මිනිසා නැවතිය ඇත. මම් ශරීරමේ ද
දිනෙ චුත වන විට මපර මස්ම මන අරඹනු ඇත. ඒ
මන යනු බන්මන් ඒ ශරීරය විනාශවන නිසා තමා
මනා මවයි එමහත් මවන අමයක් ද මනාමවයි ඒ ශරීරමේ
පැමිණි මෙනාමයි.

ඒ නිසා බුදුන්වහන්මස් දිවැසින් බ ා මේශනා ෙර

ඇත්මත් ඒ මන යන්මන් පවතින මපමනන ශරීරය
මනාව ඒ හා බැඳී පවතින තමාම වන බවය.

මනුෂ්‍යයන් දහම් අවමබෝධය බා ඒ අය ධර්මය තුළ

රැමඳන විට ඒ අය සැ කිලිමත්ව ජීවත් වන්න ව
බ ා ත යුතුමේ. අවශය නැති භක්තිය, බය, ෙැප කිරීම්,
රු කිරීම් ධර්මයට වුවත් අවශය නැත.
 59

එය මිතයා විශ්වාසයයි. මනුෂ්‍මයක් මොපමණ ඉහළ

විභා සමත් ෙර තානාන්තර බා සිටියත් ඒ අයට මපර
පින් ැන දැනීමක් නැති විමටෙ ධර්මය පහදා
දීමදුෂ්ෙරය. ඇස් මනාමපමනන අමයක් ුදු වචනය
භාවිතා ෙළාට ඒ මෙනාට දිනෙ මපනීම ැබුමණාත්
ඔහු ුදු වර්ණය හඳුනන්මන් නැත. මන්ද ඔහු
මනාදැනුවත්ව ඒ වචනය භාවිතා ෙර ඇති මහයිනි..

පින කුස ය සිදුකිරීම් ව ට සහභාගි වී සිදුෙළත් එය

හඳුනා න්මන් නැත්නම් එයින් ප්‍රමයෝජනයක් නැත. එයට
අවමබෝධයක් තමා තුළ තිබිය යුතුය. තමන් නැති බැරි ව
සිටින විට එයට ැමබන මේ තුලින් තමන්ට ැමබන සතුට
අවමබෝධමයන් ැබිය යුතුය. ඒ අසරණ අය තමන් කියා
සිතා ඒ ජීවිතයට තමන් විසින් සිතින් ගිය විට ඒ පින
අවමබෝධ මේ.

සිත් තුළ ඇතිවන ෙැක්කුම මේදනාව විඤ්ඤාණ

ස්ෙන්ධය සෑම විටම ධනවත් මේ. මන්ද සිත විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධයයි. පින් අකුස සිතින් අනුමත වීමම්දී එය චුත
සිතිවිල් යි. උපාදානය චුත සිතිවිල් යි. අත්හැරීම
පරිතයා ය ම ෝභ මනාවීම චුත සිතිවිල් යි. ඒ නිසා සෑම
අමයක්ම තමාමේ මනස දියුණු ෙර සතය අවමබෝධය
බන විට අත්හැරීම මපර කුසල් පිං අවදි වීමයි.
 60

ශරීරමේ යනු මදතිස් කුණු ම ාඩකි. අප දකින අප ආසා

ෙරන අපමේ ම මහෝ මවනත් අයමේ ශරීරයක්
අවමබෝධයකින් මතාරව බ න මතක් එය සැපයි නිතයයි
කියා හැඟුනත් ො යක් තවන විට දිරාපත්වීම විනාශ
වීම ැන අප මත්රුම් ැනීම අවිදයාමවන් මතාර ව
අවමබෝධයයි.

ශරීරයෙ ඇතු ාන්තය අවමබෝධය බා ඇති අය තුළ

ශරීරයක් මෙමරහි විශා වශමයන් ෙළකිරීමක් පවතිනු
ඇත. මෙමස් මහෝ මනුෂ්‍ය ශරීරය මමමස් පැවතුනත් මිය
ගිය මමාමහාමත් සිට එය නරක් වීම ඳ ැසීම සිදුමවන
බව රහසක් මනාමවයි.

එෙ සිරිමා නම් රූමත් ස්ත්‍රියක් ජීවත් වී ඇත. ඇමේ රූප

මසාබාවය නිසා ඈට ඇලුම් ෙළ අය මබාමහෝය. ඇම න්
සතුටක් බන්න ඈ සම ුහද ජීවත් වීමට මබාමහෝ
අයට ආසාවක් ඇති නිසා එදිමනදා උපයා ත් මේ පවා
ඈට දී ඇම න් සතුට බා ත් අය මබාමහෝය. ඒ පළාමත්
ධනවත් අමයක් වශමයන් ජීවත් වීම නිසා ඇයමේ
ක්‍රියාවන් ැන කිසිමවක් විමේචනයට භාජනය ෙර නැත.
 61

දිනක් රාත්‍රිමේ ඇති වූ හදිසි අසනීපයක් නිසා ඒ ස්ත්‍රිය

මියම ාස් ඇත. බුදුන් දිවසින් දැෙ පණිවිඩ ෙරුමවක්
රජතුමා මවත යවාපවසා ඇත්මත් සිරිමා ස්ත්‍රිය මියම ාස්
ඇති බැවින් ඇමේ ශරීරය සතුන්ට විනාශ මනාමවන
ආොරයට මසාමහාන් පිට්ටනියෙ මැස්සක් සා එය තුළ
තබා සවස ධර්ම මේශනාව සඳහා එම ස්ථානයට ජනයා
රැස්කිරීමට ෙටයුතු ස ස්වන ම සය.

සවස බුදුරජාණන් වහන්මස් ධර්ම මේශනාවෙට එහි

ම ාස් ඒ අයට දහම් මේශනාව පවත්වන දී. අවසාමන්
බුදුන් වහන්මස් පවසා ඇත්මත් දැනට සිරිමා ස්ත්‍රිය
මියම ාස් ඇති අතර ඇමේ මෘත ශරීරය මවන්මේසි
කිරීමට යන බැවින් මෙමනක් ෙැමතිනම් ඉල් න ම සය.
කිසිවකු ඉදිරිපත් මනාවීය. මන්ද ඒ කුණු ශරීරමයන් කුණු
ඳ නිකුත්වීම පවතින නිසාය. එවිට බුදුන් පවසා
ඇත්මත් ෙැමති මෙමනක් සිටිනවා නම් ඒ ශරීරය
මනාමිමල් රැම න යා හැකි බවය. කිසිමවක් ඉදිරිපත්
මනාවීය. එවිට බුදුන් පවසා ඇත්මත් සෑම ශරීරයක් ම
මායාවක් බවත් එයට රැවටීම මමෝඩෙමක් බව ය.
සා මර් ජීවත්වන කුඩා සතුන් උමේ ආරක්ෂ්‍ාව සඳහා
ෙටුවක් මසායා එහි ඇතුළත ජීවත් මවයි.

සා රමේ රැලි පහරට හුවී එයත් විනාශ වූ විට

නැවතත් තමන්මේ ආරක්ෂ්‍ාව සඳහා තවත් අලුත්
 62

ෙටුවක් මසායා නු ඇත. ඒ සතා ජීවිතය තිමයන තුරු ඒ

මන එයා ොරයට යනු ඇත. එමස්ම විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධයක් ැගුම් න්න ශරීරය විනාශ මවනවාත්
සම අලුත් ශරීර ස්ෙන්ධයක් මසායා යෑම සසර දිගු
මනයි.
ො මයන් ො යට වැඩිම විනාශ වීම සිදුවීම පණ ඇති
හා පණ නැති දෑ තුළ සිදුවන මපාදු ක්‍රියාවකි.

සියලුම සත්වයන්ට ඇතිවන අලුත් උපත අනුව අලුත්

ධර්මය අලුත් පරම්පරාව අලුත් ජීවිත අලුත් වාසස්ථාන
වශමයන් සත්ත්වයාට හැමඟන නිසා කිසි විමටෙ ඒ අයට
මපර උපත් මපර සිදුවීම් තුළ කිසිම මතෙයක් හට
න්මන්ද නැත. ඒ නිසා ැබූ උපත තුළ හැකි පමණ
බුක්ති මිදීමට සතුට විඳීමට ඒ අයමේ සිත් එෙඟ වීම නිසා
පු උපත් ැන කිසිවිමටෙ හැඟීමක් බයත් දැනීමක් කිසි
ම සත්ත්වයකුට පවතින්මන් ද නැත. ධර්මය යනු අපට
මනාමපමනන ම ෝෙ ුව භාවය අවමබෝධයක් ැබීමයි.

ගිහි පැවිදි අප අතර ජීවත් මවන අය අතරින් මාර් ඵ

බා ඇති අය හා එයට ුදුු වශමයන් ඇති අය ඇත.
විශාො උපාසිොව ාබා වයමස්දී පළමු මාර් ඵ යට
පත් වූමේ මපර බා ඇති දහම් අවමබෝධය නිසාය.
එතුමිය මම් ජීවිතමේදී විවාහ ජීවිතයක් ත ෙර දරුවන්
 63

ණනාවෙ මේ මවක් ද විය. බුදුන්මේ පියරජු ුේමධෝදන

රජතුමා මියයන්න ප්‍රථම රහතුන් මෙමනක් බවට පත්වී
ඇත්මත් ද මපර භව ව එතුමා මාර් ඵ ාභී වශමයන්
පත්වී සිටි නිසාය. පළමු මාර් ඵ ය වන මසෝවාන් ඵ ය
බා ඇතත් ඒ අය තුළ මුළුමනින්ම ොමාසාවන් ඉවත් වී
නැත. එමහත් පු බන මාර් ඵ ව දී ඒ අය
මුළුමනින්ම ඒ අදහස් ඉවත් වී යනු බන්මන් ඒ අය බන
මාර් ඵ අනුවය.

සමත විදර්ශනා භාවනා ෙර බා න්න මානසිෙ

ශක්තිය උපතින් උපතට යෑම නිසා ඒ පුේ යා සෑම
විටම නිවන් ගිය බුදුවරුන් රහතන් වහන්මස් ා තෙළ
ජීවිත තුළ පැහැදිලි දර්ශනයක් තමා භාවනා ෙරන විට
සිත් තුළ ම ාඩන ා නියි. ඒ අය තුළ අනිතයතාවය
තමා සතු මේ අනාත්ම බව මත්රුම් ම න අත්හැරීම සිදු
මවන අවස්ථා මබාමහෝය. ඒ සිතුවිලි බම න්ම ශරීරයට
බා ැනීමක් මනාව තම මනසින් එයට අනුබ දීමක්
නිසා නිවන ඒ අයට දුර නැත.

සමහර මනුෂ්‍යයන් ඒ අය නිවන් දකින්න ප්‍රථම ඉතිරිවී

ඇති මපර අකුසල් ද මම් භවමේදී අවසන් ෙර යහපත්
ප්‍රතිඵ බා මිය යනු ඇත. පටාචාරා උපාසිොව එවැනි
අමයකි. සියලුම මේදනාවන් දුක් ෙම්ෙමටාලු විඳ
අවසානමේ දී බුදුන් දැෙ දහම් අවමබෝධය බා අනුන්මේ
 64

උතුරු සළුවක් මපාරවාම න නිවන් ගිමේය. දාරුචීරිය

නිවන් ගිමේ ඇමේ වස්ත්‍රයක් මනාඅඳින අවස්ථාවෙදීය.
අප සමාජය තුළ ද මපර අකුසල් නිමෙර නිවන් දකින
ුදුු අය නැතුවාම මනාමවයි. මම් අය හඳුනා ැනීමට
ඇතැම් අයට අපහුවක් නැත. අකුසල් පවතිනවා නම්
තමා මෙමස් මහෝ ඒ වන්දිය නිමා ෙරන මතක් නිවන
ළඟාවනු මනා ැමේ.

මු න් රහතන් වහන්මස් ඉතාම ඉහළින් ඉර්දි බ ය තිබූ

රහතුන් මෙමනකි. එතුමා සාරිපුත්ත රහතුන් වහන්මස්
හා නිතර බුදුන් සම සිටි රහතුන් මෙමනකි.

දිනක් බුදුන්ට එතුමා පවසා ඇත්මත් මසාරු

ෙණ්ඩායමක් තමාව විනාස කිරීමට සැරමසන බවය.
එවිට බුදුන් පවසා ඇත්මත් ඔබ මම් භවමේදී රහතුන්
මෙමනකුවත් නිවන් දකින්නට මපර මපර අකුසල්
ක්‍රියාවක් පවතින නිසා එය ඔබ වින්ද යුතු බවය.

මසාරුන් එතුමාව මරා දැමීම ැන ම්මුන් අසා සිටිමේ

මම් බව අප රජ්ජුරුවන්ට දන්වමු යනුමවනි. එවිට බුදුන්
පවසා ඇත්මත් එය එතුමාමේ අයිතියක් බැවින්
වැරදිෙරුවන් හට ුබාධර්මය අනුව දඬුවම් ඒ අයට
ැමබන බවයය.
 65

සෑම සත්වමයක්ම ඒ මෙනාමේ ො ය හමාර ෙර මිය

ගියත් පවතින කුසල් මහෝ අකුසල් අනුව නැවත
පැමිණීමම් අයිතියක් ඒ මෙනා තබා යනු ඇත. එමහත්
මෙමනක් නිවන් ගියා නම් ඒ මෙනා විශ්ව ශක්තියට
නැවත කිසිම සම්බන්ධතාවක් මනාපවතිනු ඇත.

බුදුන් ජීවමාන සිටි ො මේ ඒ පළාමත් ජීවත් වූ බමුමණක්

හට විමශ්ෂ්‍ හැකියාවක් පැවතුණි සෑම මියගිය
මනුෂ්‍යමයක් මේ හිස් ෙබ ක් ඉදිරිපත් ෙළ විට ඒ
පුේ යා මිය යෑමට මපර ජීවත් වූ පරිසරය අයිති
පරම්පරාව හා මියගිය මෙනාමේ ජීවිත ැන ෙරුණු
පැවසීමම් හැකියාවක්.

ඒ බව බුදුන් ම න් විමසූ විට බුදුන් පවසා ඇත්මත් අසවල්

ස යට තිමබන මිනිස් හිස් ෙබ රැම න ම ාස් ෙරුණු
විමසන ම ස.ඒ සම්බන්ධමයන් කිසිම විස්තරයක්
පැවසීමට මනාහැකි වූ අතර එය ැබුමණ් මෙමස්ද කියා
අසා එය රැම න බුදුන් හමුවීමට පැමිණිමේය. ඒ ැන
විස්තර ඇසූ විට බුදුන් පවසා ඇත්මත් ඔය හිස්ෙබ
නිවන් ගිය අමයකුමේ බවත් ඒ නිසා ඔබට ඒ
සම්බන්ධමයන් කිසිවක් පැවසිය මනාහැකි බවද නැවත
උපතක් බන අයමේ විස්තර පමණක් ඔබ හට කිව හැකි
 66

බවය. එමහත් මා හට ඒ මදවර් මේම විස්තර පැවසිය

හැකි බව බුදුන් පවසා ඇත.

මවමේ කුසමයන් තනි මශලියකින් අරඹන දරුවා

මවමේ ශරීරමයන් මපෝෂ්‍ණය වී පුව ඒ අයට අයිති
ආහාර පාන බා උස් මහත් වුවත් ඒ සියල් බා
ත්මත් මභෞතිෙ සම්පත් වලින්. මභෞතිෙ ශරීරයක්
මභෞතිෙ සම්පත් වලින් මපෝෂ්‍ණය වීම නිසා මියගිය පු
ඒ මභෞතිෙ ශරීරය මභෞතිෙ ම ෝෙයට අයිති වීම සිදුමේ.
එමහත් මම් මභෞතිෙ ශරීරය පවත්වාම න යෑමට
පැමිණි ප්‍රාණය විශ්වය තුලින් පැමිණීම නිසා එය
මභෞතිෙ මොටසක් මනාමවයි. එම නිසා කිසිවිමටෙ
මභෞතිෙ ම ෝෙමේ නතර වීමක් නැත.

ජ ය ප්‍රමයෝජනයට ැනීම හා මනාමයක් ෙරුණු මත

ක්‍රියාව ට මයාදා ත්තත් ජ ය කුමක්ද කියා අප හට
දැනීමක් නැත.එමහත් එය සෑදී ඇත්මත්
හයිට්‍රිජන්පරමාණු මදෙක් ද ඔක්ිජන් පරමාණු එෙක්ද
වශමයන් වායු මදෙෙ එෙතුවීමක් තුළය. එය පහුමවන්
මවන් ෙළ මනාහැකි පදාර්ථයක් වශමයන් පවතී. මමය
යම් උෂ්ණත්වයක් සඳහා පත් වූ විට වාෂ්ප වී ගියත් එම
වායු විශ්වය පවතිනුමේ ජ අංශු වශමයනි.එම
ජ වාශ්ප අංශු වාතය තුළ රැඳී සිටියත් යම් ඝනීභවනය
සඳහා පත් වූ විට ඒ වාෂ්ප නැවත මපාමළාවට ජ ය
 67

වශමයන් පැමිමනනු ඇත. එවිට ඒ ජ ය අසූි ව ෙ විය

හැෙ. මඩ සහිත අපිරිසිදු මඩ ව ෙ විය හැෙ. ෙරදි විය
හැෙ. උෂ්ණත්වමයන් දැමවන ොන්තාමරෙ විය හැෙ.

එමස්ම ං ා දිය ඇලි ඇ මදා ා බසින ස්ථානයෙ

විය හැෙ. දිනෙ මමම ජ මය සෑදී පවතින වායු අංශු
විමශ්ෂ්‍ ශක්තියෙට භාජනය ෙළ විට නැවත මවනස් ෙළ
මනාහැකි පරිදි ඒ වායු අංශු එකින් එෙ ඉවත් වූවානම් ඒ
අංශු නවතින්මන් වාතය තුළ දියාරු වීමමනි. එම අංශු
පෘථිවියට අයත් මනාවන නිසාය.

එමස්ම මනුෂ්‍ය ශරීරය පවත්වාම න යන විඤ්ඤාණ

ස්ෙන්ධය යම් ශක්තියක් පමණක් වන අතර ඒ ශක්තිය
බිඳී යෑම නිවන වන අතර ද මභෞතිෙ ශරීරය මපාමළාව
තුළ රැමඳන බවත් පැමිණි විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය වාතයට
අයිති බවත් නැවත උපතක් සිදු මනාමවනවානම් ඒ
පැමිණි ශක්තිය වාතය තුළ දියාරු වී යෑම නිවනයි.

ඔබමේ දැනීම අවමබෝධය ධර්මයට පමණක් සීමා ෙර

න්න එපා. බුේධ දර්ශනය තුළින් බුදුන් අපිට මපන්වා
දුන්මන් විශ්ව ශක්තිය ක්‍රියා ෙරන ආොරය දකින්න
දර්ශනයක් පමණි. ඒ තුළින් අප පණ ඇති හා පණ නැති
දෑ මමන්ම පවතින ක්‍රියාෙරන විනාශ වන දෑ අවමබෝධ
 68

ෙර ත් පු ධර්මය වුවත් අපමේ සිත් තුළින් ඉවත්වනු

ඇත.

මබාමහෝ අය බුේධ නමස්ොරය ෙර බ ාමපාමරාත්තු

මවන්මන් එතුමාමේ උදේමවන් තමාමේ ජීවිත
සාර්ථෙත්වයක් බන්නයි. බුදුන් ජීවමාන ො මේ දී
එතුමාමේ රූපයක් අඳින්නවත් නිර්මාණය කිරීමට වත්
කිසිමවකුට අවසර දී නැත. එතුමා දැන සිටියා විය හැෙ
රූප වන්දනාව මනුෂ්‍යයන් කිරීමමන් එතුමා මේශනා ෙළ
ධර්මය අමතෙ ෙර එයින් පිහිට පතන්න පුරුදු වන
බවය.

මේතු ඵ සහිතව ස්වභාධර්මය තුළ සිදුමවන ක්‍රියා

ෙරන මදයට ඔබමේ අවධානය මයාමු ෙරන්න. එවිට
ඔබට සතය අවමබෝධ වි පැහැදිලි දර්ශනයක් තමාමේම
සිත තුළින් දකිනු ැමේ. ඔබ අසන දකින මේ මෙමරහි
මමමනහි ෙරන්න පුරුදු මවන්න.

බුදුන් මේශනා ෙර ඇත්මත් ුවඳ දුම් මල් පහන් මා හට

පූජා ෙරන්මනෝ මට පුදන්මනෝ මනාමවති. මා මදසූ
ධර්මානු ධර්මය ප්‍රතිපත්ති තුළ මයමදන්මනෝ මා හට
පුදන්මනෝ යනුමවනි.
 69

අප දකින මේ අප පරිහරණය ෙරන මේ අපට අයිති කියා

රකින මේ මෙමරහි අනිතය අනාත්මය බව ඔබටම
අවමබෝධ ැබිය හැෙ.

මවනත් අය කියන මේ පමණක් ඔබමේ සිත තුළ

බාම න එය හරි බව සිතා අනුමත ෙරම න සිටිමයාත්
කුමක් මහෝ මමාමහාතෙ එය ද මවනස් විය හැෙ. මන්ද
සතය මේතූන් සිත් තුළින් අවමබෝධ වී නැති නිසාය. උඩු
සිතින් පමණක් අනුමත ෙර ජීවත් වුවමහාත් යමමක් මිය
යන මමාමහාමත් දී ඒ අයමේ සිත මවනස් විය හැෙ.
සිතක් ඕනෑම මමාමහාතෙ මවනස් වනුමේ සිත නිසි
ම ස අවමබෝධයට පත් ෙරම න නැති නිසාය.

සිත නිසිම ස අවමබෝධයට පත්ෙර ත් පු එය සෑම

විටම සතයය තුළ ම ජීවත් වනු ඇත. ඇසීමමන් හා
දැකීමමන් අවමබෝධය බන්නට ඒ පුේ යා තමා තුළ
සතිය සමාධිය දියුණු ෙර ත යුතුය. එමස් දියුණු අය තුළ
තමා බම න් ොම රා සිතට ඇති ෙර න්න උත්සාහ
ෙ ත් සිතින් එයට ප්‍රතිචාර දක්වනු මනා ැමබයි.

එමස් සිත සංුන් වූ අයට පු උපතක් සිදු මනාවන අතර

ඒ පුේ යා චුත වන මමාමහාමත් ම රහතුන් මෙමනක්
වශමයන් සිත නිවීමක් පවතිනු ඇත. මනුෂ්‍යයන්
 70

මනාදන්නවා වූවාට මම් සංසාමර් සැප සතුට භුක්ති

විදීමට මපාර ෙනුමේ ඒ අය තුළ අවිදයාව පවතින නිසාය.
ඒ බව ඒ අයට දැනීමක් නැති අතර එය ධර්මය තුළින්
ඇුවත් ඒ අය එහි කිසි තීරණයෙට පත් මනාවන්මන් ඒ
අය තුළ විශා වශමයන් මෙම ස් ෙඳක් පවතින නිසාය.

ඔබ කිසිවිමටෙ සිතන්න එපා බුදු රජාණන් වහන්මස්

අපමේ ැ වුම් ොරමයක් බව. බුේධ ධර්මය තුළින් අපට
මපන්වා දුන්මන් යම් දර්ශනයක් පමණි. බුේධ දර්ශනය
තුළින් අපට මපන්වා දුන් චතුරාර්යසතයය අවමබෝධ
ෙර ත් පු කිසි විමටෙ ොමරා තම සිත් තුළ ජීවත්
මනාමේ. ඒ අය තුළ උපදින ජීවිත ව නිසරු ෙම
අවමබෝධ මේ.

කිසිම සත්වමයක් තුළ මරණයක් නැතමහාත් චුත වීමක්

අලුත් මදයක් නම් මනාමවයි. සියලුම සත්වයින් මියගිය
අවස්ථා ෙල්ප ණන තුළ සිදු වුවත් ඒ කිසිම මෙමනකුට
සිදු වූ හානියක් නම් නැත. ඒ ශරීරය තුළින් යම් ජීවිත
ො යක් ත ෙර එය ුදුු අවස්ථාව එළමඹන විට අත්
හැරියා පමණි. එයට පු එම මමාමහාමත් මහෝ ඊට ුදුු
ො යෙදී නැවත තමාට ුදුු උපත බා නැවත අලුත්
ජීවිත මන අරඹා යනු ඇත. මපර කිසිවක් මතෙ නැත.
අයිතියක්ද නැත. අලුත් ජීවිත අනුව ඒ පරම්පරාව අනුව
හැඩ ැස්වීම සිදු වී නැවත ජීවිත මන යනු ැමේ. එය
 71

තිරිසන් විය හැෙ, ඇුරයන්, නරෙයින්මේ විමාන විය

හැෙ, දැනුවත්ව ෙරන යහපත් ක්‍රියාවන් මත ු ති ාමී
මහෝ බ්‍රේම භවන විය හැෙ.

මමය සතයය අවමබෝධ ෙර ත් අය අද ංොමේ

මොමතකුත් භාවනා මධයස්ථාන ව භාවනාමයෝගීන්
වශමයන් ජීවත් මවනවද. මබාමහෝ පිටරටව අය විශා
ධනස්ෙන්ධයක් තමා සතුව තිබුනත් ඒ සියල් අත්හැර
භාවනා කිරීම සඳහා ංොමේ භාවනා මධයස්ථානව
රැඳී සිටිනවාද.

මපර ොමල් ම ෞතම බුදුන් වහන්මස්ම න් ධර්මය

අවමබෝධ ෙරම න රජවරු බිමසෝවරු සිටුවරු හා
බ්‍රේමයන් නිවන් දකින්න වන ත වී සිටියාද. එමහත් අප
අතර ජීවත්වන අයට නිවන මතක් වනුමේ ඒ අය වයසට
ගියාම ෙර කියා න්න බැරිව ජීවිමත් තුළ අසරණ වූ විට
ය. නැතමහාත් දූ දරුවන් මනාස ො හරින විටය.
නිර්වාණය යනු අප අසරණ වූ විට සහායට ැමබන
ස්ථානයක් නම් මනාවන බව මම් අය දන්මන් ද නැත.

නිවන යනු අවමබෝධයකින් තමන් මතෝරා න්නා

මාර් යකි. වයසට ගියාම බැරි බැරි ෙම නිසා බා න්නා
සහනයක් නම් මනාමවයි. තෘෂ්ණාව ආශාව මවරය
 72

මක්‍රෝධය යන අකුසල් කුසල් පින්දහම් හා භවයන් නිවන

තුළ නැත. මමවැනි දෑ කුමෙට මහෝ බැඳීමක් ඇලීමක් යනු
තෘෂ්ණාවයි. මම් ක්‍රියාවන් තුළ සදාෙල් නිවීමක්
මනාපවතී.

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස්ට මපර බුදු බව බා

ධර්මය මේශනා ෙළ ොශයප බුදු ො ය අවසන් වනවාත්
සමඟ පංචශී ය ගිහි පැවිදි අය තුළින් ගිලී ගිය අතර පු
ෙම ෙ ඒ සාසන ො ය අවසන් වනවාත් සමඟ බුේධ
දර්ශනය ද යටපත් වී ගිමේය.

ම ෞතම බුදුන් පැමිණ ඒ යටපත් වී ඇති ධර්මය ඉස්මතු

ෙර මේශනා ෙර අතර ස්වභාධර්මය අනුව එතුමාමේ
බුේධ ො ය අවසන් වනවාත් සමඟ ඒ ධර්මය ද යටපත්වී,
මිනිුන් පංච ශී ප්‍රතිපත්ති විනාස ෙර ඒ අයට ඒ
ො යෙ අවශය ුදුු ධර්මයක් ඇති ෙරම න ජීවත්
වුවත් මාර් ඵ බන අයද නිවන් දකින අය ද ඒ ො යට
උපදින්මන් නැත.

මමම ො ය තුළ සත්වයින්මේ ආවිස අඩුවීමක් ද

මසායා ත මනාහැකි ම ඩ මරෝ ඇතිවී වයස් ත අයට
මනාස ෙන ො යක් පැවතුනත් ඒ බව ඒ අය තුළ
දැනීමක් නැති අතර එය පහදා දීමට අමයක්
 73

මනාමැතිවීමත් අකුස කි. මෙමස් මහෝ දැනට උපත් බා

සිටින අය වාසනාවන්ත බව අපට සිතිය හැෙ.

දැනට අප අතර යහපත් අය ජීවත් මවන නිසා නීති රුෙ

සමාජයක් පවතින නිසා මම් මනුෂ්‍ය ජීවිත ො මේ තුළ
උපදින අය වාසනාවන්තය. එමස් වුවත් තෘෂ්ණාව,
ආශාව, උපදාන තුළ ජීවත්වන මනුෂ්‍යයන්ට මම් ැබූ
උපත ඉතා දීර්ඝ මනකි.

රැස් ෙරන්න ෙරන්න මන දි යි. අත්හරින්න කිසිම

බ ාමපාමරාත්තුවක් නැත. මියයන අන්තිම තත්පමර්
පු ෙරන්මන් තමාමේ ජීවිතය තුළ වින්ද සැප ආසාව
සිහිෙරමිනි. මම් අය නිවන ෙතා ෙළාට එය මප්නමතක්
මානයෙ දකින්මන් නැත.

මනුෂ්‍යයන් දුප්පත්, අසරණ වී ජීවිතය අවමබෝධ වීමත් ඒ

අයමේ මපර කුස යකි. සමහර අය දිනක් උදා වී දිනක්
හමාර ෙරන්මන් මොතරම් අමාරුමවන්ද. මේ ක් ආහාර
ත්තත් අනිත් මේ වල් නිරාහාර සිටියත් සතුට හා දහම්
අවමබෝධය නිසා සිත් පිරී පවතී. පිරී පවතින එෙම මදය
නම් නිවස තුළ තිමබන වතුර ෙළය පමණි.
 74

අනිත් අය මෙමරහි මමත්‍රිය ෙරුණාව උපරිම මම් අය

තුළ පවතිනු ඇත. උදේ උපොර ෙරන්මන් ද අනුෙම්පා
උමදසාය. සිත් පිරිසිදුයි. ම වල් ව සාමමේ ඇත. තමා
අදහන ආ ම ධර්මය ස්ථාන ව ට රු කිරීම් මම් අයමේ
අඩුවක් නැත.

ම වල්ව වටිනා මේ නැති නිසා සැම විටම මදාර ජමනල්

විවෘත ව පවතී. ුළඟ මහාඳ වාතාශ්‍රයක් මේ තුළට
ැමබනුමේ ඒ නිසයි. යහපත් නින්දක් බා නිදහස්ව
ජීවත් මේ. මෙමස් මහෝ ජීවිත ම ාඩන ා න්න ොරණා
ඉටු මවනු ඇත.තාවොලිෙ මම් ජීවිතය තුළ කුමක් රැස්
ෙරන්නද. එයින් ඇති ප්‍රමයෝජනයක් ද නැත. ඒ නිසා ඒ අය
තුළ නිදහස් මනසක් ඇත.

සියල් අවිනිශ්ිත බව නිසා ො ය ආපු මම් අයත්

අනිත් අය මමන් ො ය අවසන් ෙර යනු ඇත. මනසට
අනවශය සිතුවිලි ඇතුල් මනාවන නිසා මනස මම් අයමේ
නිදහස්ව සෑමවිටම පැවතීම මේතුමොට ම න සැහැල්ලු
මරණයක් සිදුවනු ඇත. පු උපතෙට උපාදානයක් නැත.

ව කීම් රහිතව මනුෂ්‍යමයක් ජීවත් වී ඒ පුේ යා තුළ

නිදහස් මරණය සිදුවීමත් එයත් මපර පිනකි. මන්ද අප
මහන්සිවී රැස් ෙරන මේ, උපයා න්න මේ, අයිති මේ
 75

අවසානමේදී අපට කිසිවක් අයිති නැතිව මමම ාවට

අයිති මේවල් මමම ාව තුළම තබා යන්න සිදු මවන
නිසාය. තෘෂ්ණාව ආසාව උපාදාන යනු ඒ අයිති නැති
මේවල් සඳහා තමා තුළ බැඳීම රැස්කිරීමට දක්වන මපාර
ෙෑමයි.

යම් අය මමම ජීව ො ය තුළදී ධනය බ ය වතුපිටි යාහන

වාහන ම ෞරවය හා එම පුේ යන් අධයාපන දැනීම්
අනුව ඒ අය මවදයවරයකු වත් දක්ෂ්‍ ඉංජිමන්රුමවකු
වුවත් මවනයම් රැකියාවෙ මයදුනත් ඒ පුේ යා මිය යන
විට ඒ කිසිවක් රැම න යන්මන් නැති අතර ඒ කිසිම
අයිතියක් මරණමයන් පු ඒ අය තුළ අවමබෝධයක් ද
නැත. මන්ද ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයක් මභෞතිෙ ශරීරයක්
බා ත් පු ඒ ඒ සෑම මදයක්ම මභෞතිෙ ශරීරමේ
මභෞතිෙ ම ෝෙයට අයත් වන නිසා උපතින් උපතට යන
ප්‍රාණයට අයිති නැත. එමස්ම මබාමහෝ අය සිතනුමේ
තමන් යහපත් ම ස උපයාම න යහපත් ම ස ජීවත් වන
නිසා අපමේ පු උපත් යහපතක්ම වනු ඇති බවය.
මාර් ඵ ැබීම නිවන යමමකුට අනුෙම්පාවෙට
ැමබන මදයක් නම් මනාමවයි ඒ සඳහා ුදුස්මසක්
මවනතුරු මම් මන අප මෙමස් නිම ෙරයිද කියා ොට
කිව හැකිද.
 76

සමහර අය විටින් විට ිත්ත දමනය තුළ මයදී එය අත්

හරින අවස්ථා ද නැතුවාම මනාමවයි. සිතක් හැමවිටම
පා නය වනුමේ ඒ පුේ යාමේ මනසින්ය. එය විටින් විට
මවනස් වන විට සිතත් ඒ ආොරයට මවනස්වීම එය
සිමතයි ස්වභාවයයි.

යම් පුේ මයක් මාර් ඵ යක් බා ැනීමට මහෝ

නිර්වාණ අවමබෝධයක් බ ාමපාමරාත්තු මවනවා නම් ඒ
අය මනසින් සැ ුම් සහ තව සිත සෙස් ෙරම න එය
දීර්ඝව සිතට අවශය ෙරුණු මනාෙඩවා බා දීමමන් සිත
ඒොොරී මනෙට පත්ෙර නු ැමේ.ඒ හැර මභෞතිෙ
ශරීරය තුළින් සිදුවන කිසිම ක්‍රියාවක් ඔබමේ පු උපත
හා සම්බන්ධ මනාමවයි. ඔබමේ අතට වැලි මිටක් ත්විට
එහි පවතින වැලිෙැට ණනය කිරීමට මනාහැෙ.

එමස්ම මම් ම ෝෙමේ මනුෂ්‍යයන් මියගිය පු නැවත

මාර් ඵ ැබූ අය හැර මනුෂ්‍ය උපතක් සිතීමට පවා
උ හට බව බුදුන් විසින් දිවැසින් බ ා උදාහරණ
උපහැරණ සහිතව මපන්වා දී ඇත. බුදුරජාණන් වහන්මස්
දිනක් පවසා ඇත්මත් යම් පුේ මයක් සිත දියුණුෙර මම්
භවමේදී අඩුම වශමයන් පළමුවන මාර් ඵ ය වන
මසෝවාන් වූවා නම් ඒ පුේ යා මම් ම ෝෙය පා නය
ෙරන සක්විති රමජකුටවඩා උසස් බවය. මන්ද ඒ අය
කිසිවිමටෙ සතර අපා ත වීමක් සිදු මනාමේ.
 77

වැරදි ක්‍රියාවන් ෙර වැරදිදි ක්‍රියාවන් වලින් ධනය උපදවා

ජීවත්වන අය මමම ාව පැමිණිමේ එවැනිම අපා ත
උපතෙ මේතුවක් නිසා ඒ අයව වසවර්ති මාරයා විසින්
පා නය කිරීම මයාදා න්නා ආයුධයක් වශමයනි. මම්
අය යහපත් වශමයන් හැසිරුණත් ඒ අය ෙරන පාප ක්‍රියා
ොම සැප ැබීමට දක්වන ආසාවන් අසරණ අය
මයාදාම න ඒ අයවත් බිලි බා ම න යන මන මාරයා
පා නය ෙරයි. උපරිම ආරක්ෂ්‍ා වැටවල් මම් අය වට
ෙරම න ජීවත් මවයි.

ජීවිත තාවොලිෙ බවක් මම් අයට මමාමහාතෙටවත්

අවමබෝධ මනාමවයි. මම් අයට මස්වය ෙරන අයත් මාරයා
විසින් ම මයාමු ෙරන ඇත. ඒ නිසා ඒ අයත් තමන් ෙරන
වැරැදි මනා මත්මරයි. ොම සැප සතුට උපයා ත් ධනය
රකින්න තිමබන ආශාව නිසා එය ආරක්ෂ්‍ා කිරීමට
මුරෙරුවන් හා මනාමයක් මනාමයක් වර් මේ වාහන
මම් අය වටා අඩුවක් මනාමැත. පන්සල් යයි. නඩත්තුව
දක්වන සහමයෝ ය නිසා පැවිදි අය පවා මමයට යටහත්
බවක් දක්වයි. මරණමයන් පු මම් අය යන්මන් මොමේද
පැමිණිමේ ොමේ ෙැමැත්තක් අනුවද මරණින් පු ඒ
අයටම මස්වය ෙරන්න යනු ැමේ. මමය සත්ත්වයාමේ
අවසාන මරණය මනාවන බව මනුෂ්‍යයා දැන ත යුතුය.
තිරිසන් සමතක් ජීවත්වනුමේ මොතරම් අවිස්වාස
 78

බයකින් ද. තමාමේ ප්‍රාණය මොයි මමාමහාමත් යමමක්

දැහැ නීද කියා මොපමණ අවිශ්වාසයකින්ද. මනුෂ්‍යයන්
ද එමස් ජීවත් වී මරණමයන් පු නැවතත් එමස් ම
ජීවත්වීමට පත්වීම මොතරම් අකුසල් ද?

ඉහළ තානාන්තර දැරීම මහෝ තමාමේ ප්‍රමයෝජනය සඳහා

විනය ෙඩෙර ආොරයට ජීවත් වී අසරණ අයට ජීවිත
එපා ෙරන ආොරයට පත් කිරීම් වැනි දෑ ෙළත් ඒ අය
උසස් ම ස පිළිම න ඒ අයම උදේමවන් ඊට ඉහළ අය ඒ
තානාන්තර තුළ වැජමඹන අතර මියගිය පු ඒ සෑම
මෙමනක්ම එෙ මපාදියට අපා ත මවනු ඇත.
තාවොලිෙ මනෙ අවසානය දිගු මනෙ යෑම බව අප
සිතිය යුතුය.

සෑම තිරිසන් සමතක්ම මනුෂ්‍ය උපතක් බා ඇති අමයකි.

සත්ත්වයකුමේ ප්‍රාණය උදුරා ැනීමට යමමක් පැමිමණන
විට ඒ සත්ත්වයාට ඒ මමාමහාමත් මොපමණ භයක්
ඇතිමවනවා ද. අුි මුත්‍රා පවා පිට මේ. මේරා ැනීමට
කිසිම අමයක් නැත. තමා තනිව එයට මුහුණ දිය යුතුය.
ඒ උපත එතනින්ම අවසන් වන්මන්ද නැත. මම් අයත් අප
මමන් සැප සම්පත් බා ආරක්ෂ්‍ා වැටවල් මයාදාම න
ඉහළ මපමේ ජීවත් වූ මනුෂ්‍ය මොට්ඨාශයකි.
 79

මනුෂ්‍ය ආත්මයක් බා ත ෙරන මම් ජීවිත ව දී

අපම න් සිදුමවන ක්‍රියා ැන ආපු හැරී බ ා අපමේ
වැරදි හදා න්න මනුෂ්‍ය ජීවිතමේදී ඕනෑ තරම්
අවස්ථාවල් පවතින ඇත. අංගුලිමා රහතන් වහන්මස්
රහත් භවයට පත්වූමේද මනුෂ්‍ය ජීවිතයක් තුළදීය. මමය
මත්රුම් ැනීමට මම් උපමත්දී කිසිම ප්‍රමාදයක් නැති නිසා
එයට ුදුු රටෙ අප උපත බා සිටි නිසාද ගිහි පැවිදි අය
එය ඔබ ළඟට ම න එන නිසාද ඔබට යහපත් මාර් යක්
මතෝරා ැනීමට අපහුවක් නැත.

සියලුම ධර්මතාවයන් අනිතයයි. අනිතය යනු නිතය

මනාවන සදාොලිෙ මනාවන ඇතිවී නැතිවී යන ක්ෂ්‍ය
වන ම වන විපරිත තාවයට පත්වන ස්වභාවය අනිතය
මහවත් අනිතය ක්ෂ්‍ණයි. මේතූන් රැසක් ෙරුණු මොට
ම න උපදින නිසාම සංස්ොර යන නම පංචස්ෙන්ධයට
දී ඇත. මමම පංචස්ෙන්ධය ධර්මමයෝ ඒ ඒ මේතුන් නිසා
මවනස් මවමින් අභාවයට පත් මවති. එම නිසා සියලුම
සංස්ොර ධර්මතාවන් අනිතයයි.

බාහිර ම ෝෙය පමණක් මනාව අමප් පංචස්ෙන්ධය

අනිතය වශමයන් ක්‍රියා ෙරන ආොරය නුවණින් විමසා
බැූ විට අපට මපනී යනු ඇත. ඇසට මනාමපමනන තරම්
කුඩා වූ ෙළ බීජයක් ම ස මේ කුසය ෙ ප්‍රථමමයන්
ජනිත වූ ඔබ ඔය ශරීරය මම් මමාමහාත වන විට
 80

මොතරම් විපරිතයෙට ම ාදුරු වී තිමේද. ඉපදීම

අනිතයතාවය මු යි. ජරා වීම, දිරීම එහි බිඳී යෑම මහවත්
මිය යෑම එහි අවසානමේ.

අතු අ කුඩාවට හට න්නා මල් ෙැකු ක් මෙමමන් වැඩී

විෙසිතවී ුවඳත් පැහැයත් ම න ම ක් බවට පත්මේ.
එම ම මෙමමන් මමෝරා ජරාවට පත් වී නටුමවන් හැලී
බිමට පත් වී කුණු වී යනු ඇත. එමස්ම අප රකින ආරක්ෂ්‍ා
ෙරන අපමේම කියා සිතා ම න තමන්මේ
පංචස්ෙන්ධයට ද අනිතය එෙට බැඳුණු මවන් ෙළ
මනාහැකි ධර්මතාවයකි. නැතමහාත් ස්වභාවයෙ.

මම් ඇත්ත මත්රුම් මනා ත් අඥාන පෘථේජනයා මමම

පංචස්ෙන්ධය බාහිර ස්ෙන්ධයක් නිතයයි වශමයන්
නියි. ඒ අනුව ඔවුන් ඔවුන්මේ සිතුවිලි වචන ොයිෙ
ක්‍රියාවන් ද වැරදි සහ තව මම් සංසාමර් දීර්ඝ ෙර නී.
යම් පුේ මයක් මම් ජීවිතමේ අඩුම වශමයන් මාර් ඵ
ැබීමට ිත්ත ශක්තිය දියුණු ස්වභාවයෙට පත්
ෙරම න සිටින අවස්ථාවෙ එම පුේ යා මියගිය පු
කිසි විමටෙ සතර අපා ත වීමක් සිදු මනාවන බව
ඉහතින් මා සඳහන් ෙර ඇත.
 81

මාර් ඵ අවමබෝධය යමමක් ප්‍රතයක්ෂ්‍ව බා න්නා

අවමබෝධයකි නැතමහාත් එමස් පත්වීමකි.

මසෝවාන් මෙමනක් නාමරූප ධර්මතාවය නිරුේධ වී

යෑමත් තමන්මේ සිත නිවී යෑමට ප්‍රතයක්ෂ්‍ ම ස
අත්විඳිති. එවිට ඒ මෙනා අපා ත වී යන කිසිම ෙරුණක්
සිදු ෙරන්මන් නැත. මවනස් ශාස්තෘවරයන් පුපස
මන් මනාෙරයි. ත්‍රිවිධ රත්නමේ මෙමරහි කිසිම දිනෙ
මනාසැම න ම ස විශ්වාසයක් පවතී. තමන්ට නිවන
අත්දැකීම මනසට දැමනනු ඇත. මම් සංසාමර් මෙමරහි
ෙ කිරීම් මබාමහෝ අවස්ථාව දී වැටමේ. මපරට වඩා
මහාඳින් සමාධිය පිහිටයි.

මමය මසෝවාන් අයකුට ැමබන අවස්ථාමවන් මොටසකි.

මසෝවාන් මාර් ඵ ය පළමු මාර් ඵ ය වන අතර
විදර්ශනා භාවනාවෙ මයමදන සමාධිය දියුණු
මෙමනකුට මම් පංචස්ෙන්ධය ඇතිවීම නැතිවීම
ප්‍රතයක්ෂ්‍ ම ස අත්විඳිය හැෙ. එමහම අයට ශරීරයක් හා
ආත්මයක් කියා මදයක් නැති බව දැමන්. පහනක්
දැල්මවන විට එය දැල්මවයි. නිවී ගිය විට ඒ ගිනි දැල්
මොමේවත් නැත. නිරුේධතාවය යනු එයයි. එමස්ම
ශරීරයක් විනාශ වී ගිය විට එය කුමක් කියා සිතිය හැකිද.
ඇතිවී මදයක් මවනස් මවමින් පැවැති හා ධර්මතාවයක්
 82

නිසා විනාශ වී යයි. මමය මසාබාදහමයයි. එය ශරීරය

ස්වභාවයයි.

යම් අමයක් සමාධිය පිහිටුවා විදර්ශනා නුවණ වඩවන

විටද තමාමේ ශරීරය මදස ඔහු මනසින් බ න විට දිමනන්
දින විනාශ වී ම ාස් අන්තිමම්දී මමය කුණුවී විනාශ වී ගිය
විට ඒ එවැනි පුේ මයක් එතන එමස් සිටියාද කියා
කිසිම සාධෙයක් නැත. එය එතැනින්ම නිමා මවයි. මමය
මත්රුම් ැනීමට විදර්ශනා නුවණ වැඩිය යුතුය.
මාර් ඵ යක් භාවනාවකින් මතාර මනසින් සිතින්
පිහිටන්මන් ද නැත.

මනුෂ්‍යයන්මේ තෘෂ්ණාව හා ආශාවන් නිසා මම් ජීවිතය

සැපයි සතුටුයි නිතය යැයි කියා සිත් තුළින් අල් ාම න
ජීවත් වුවත් ඒ සෑම මෙමනක්ම දිනෙ ඒ සියල් ම අත්
හරිනු ඇත. ඊට පු උපත තමා බා ත් මේ තුළින්
ඉදිරියට යනු ඇත. එමහත් තණ්හාමවන් මපෝෂ්‍ණය වන
මිනිසා ඒ බවක් ැන මනාසිතයි. මනුෂ්‍යයන් තුළ සියල්
පවතින්මන් පංචස්ෙන්ධමේ පවතින ොම විවර තුළින්ය.
එම විවර තුළින් බා න්නා සිතුවිලි අනුව ඒ පුේ යව
සෑම විටම පා නය ෙරයි. පංච ඉන්ියන්ම න් ශරීරයට
බාමදන සංඥා මේතු මොටම න තමන්මේ රූප
ස්ෙන්ධය ඒ හැඟීම් දැකීම් හා ඇසීමි නිසා ඉදිරියට තල්ලු
 83

වී යනු ඇත. එවිට විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය ඉදිරියට තල්ූ

වීමට ශක්තියක් බා නැවත ුදුු උපත අරඹයි.

ඒ ඒ අයමේ ප්‍රඥාව දියුණුව අනුවද තමාමේ උත්සාහය හා

ෙැපවීම මත ඒ පුේ යන් විදුන් නුවණ වඩවා න්නා
උත්සාහය දැනීම අනුව පළමු මාර් ඵ ය වන මසෝවාන්
වීම ද මදවැනි මාර් ඵ ය වන සෙදා ාමී වීමද තුන්මවනි
මාර් ඵ ය අනා ාමී වීම ද සතර මවන මාර් ඵ ය වන
අරහත් මහවත් රහත් වීමට සිත දියුණු ෙර ත හැෙ.

එ කිසිම අමයක් තුළින් නැවත අපා ත වන ක්‍රියාව

සිදුමනාවන අතර මසෝවාන් අමයකු උපරිම උපත් හතක්ද
සෙෘදා ාමි අයකු එක් උපතක්ද අනා ාමී අය නැවත
උපදින්මන් ුේධාවාස බ්‍රේම ම ෝෙව වන අතර අරහත්
බා ඇති අය මම් ජීවිතමේදීම නිවන් දකිනු ඇත.
ුේධාවාසබ්‍රේම ම ෝෙ හතරක් ඇති අතර එහි උසස්ම
බ්‍රේමම ෝෙය අෙනක්ටෙ බ්‍රේම ම ෝෙ වශමයන්
හඳුන්වනු ඇත.

මෙමනකුට මම් යහපත් ජීවිත බන්න සූදානම් විය

හැක්මක් මනුෂ්‍ය උපමත්දීම පමණි. දිවය ම ෝෙ වාසීන්,
බ්‍රේම ම ෝෙ, වාසීන් මම් සංසාර මන අවසන් කිරීමට
දිනෙ මනුෂ්‍ය උපතක් ැබිය යුතුමයි. ඒ නිසා සෑම
 84

මනුෂ්‍යමයක්ම දැනට බා ඇති මනුෂ්‍ය උපත ඒ අයමේ

මපර කුසල් මපර පිනක් නිසා, මම් අවස්ථාව පැහැර
මනාහරින ම ස ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් සෑම විට
අවවාද ෙර ඇත.

මිනිසාමේ සිත බුදුන් වහන්මස් තරම් ැඹුරට විග්‍රහ ෙර

හා විවිධ ස්වභාවයන් මපන්නුම් වූ මවන කිසිමවක් නැත.
මයෝ ධානය සමාධිය භාවනාවන් මෙමනකුමේ සිමත්
ශක්තිය දියුණු ෙර ත හැෙ. සිත උපරිම මට්ටමමන්
දියුණුෙළ බුදුවරු රහතුන් වහන්මස් ා උසස් ම සිත්
ඇත්මතෝ ය. සිමත් සිතුවිලි පහත් වූ තරමට මිනිසා පහත්
ක්‍රියාවන් ව මයමදයි.

අහසින් ගිය මයෝගීවරු, ධානය ාභීන් තාපසමයෝ

මෙම ස් සිතිවිල් ක් ඇති වූ මමාමහාමත්ම ක්ෂ්‍ණිෙව
ධානය පිරිහී බිමට පත් විය. බුදුන් වහන්මස් සිත දියුණු
කිරීමමන් ධානය සැප විදර්ශන සැප හා නිවන් සැප විඳ
මිස ඉර්දි ප්‍රාතිහාර හාස්ෙම් රු මොට සැ කුමේ ද
නැත. සෑම අයකුම මෙම ස් සිත් වලින් බර වී ජීවත් වුවත්
සිත හා ෙය එයින් මිදුණු විට ශරීරය සැහැල්ලු වී වාමත්
පාවීම පුදුමයක් ද මනාමේ. සියලුම මිනිස්ක්‍රියාවන්ට ඒ
අයමේ සිත මපරමුණ න්නා බවත් සිත ප්‍රධාන බවත්
බුදුන් පවසා ඇත.
 85

මිනිස් සිත ැන පරමතරට ම දැන ත් එෙම

මමනෝවිදයාඥයා බුදුන් වහන්මස් ය. පරිිත්ත විජානන
ඥානය එතුමාට තිබුමණ් ය. තමන් ෙරා පැමිමණන සෑම
අමයකුමේම චරිත සිතුම්, පැතුම් පමණක් මනාව ඒ
අයමේ පූර්ව ජන්මය ද මරණමයන් පු උපදින ආොරයද
බුදුන් දැන සිටිමේය.

සෑම මනුෂ්‍යමයක් හා සත්වමයක් චුත වන මමාමහාමත් දී

පු උපත ඒ අවස්ථාවට පැමිමණන නිසා ම ෞතම
බුදුරජාණන් වහන්මස් ඒ චුත මවන සත්වයා මදස බ ා
චුත පතා ඥානමයන් සත්වයා නැවත උපදින තැන
ප්‍රොශ ෙර ඇත.

මනුෂ්‍යයාමේ මම් ඕනෑවට එපාවට ක්‍රියාෙරන සිත

දියුණුව අනුව ම ෝමෙෝත්තර පැත්ත අභයන්තරව
වශමයන් සතය දැකීමට ධානය ාභියකු භාවනා
ාභියකු වශමයන් පත්වූ විට මනාෙළ හැකි මදයක් නැත.
ජීවිතයෙ යහපත් ගුණාං ඇති ෙර ැනීමට මිනිසා
තමාමේ සිත දියුණු තත්ත්වයෙ තබා ත යුතුය.

ිත්ත ශක්තිය දියුණු ෙර ැනීමට මපර සිමත් ස්වභාවය

තම තමන් විසින් දැන ත යුතු අතර සිත නිසිම ස සෙස්
 86

ෙර ැනීමටද තමා තුළ දහම් ඥානයක් බා සිටිය යුතුය.

බුදුන් වහන්මස් මපන්වා දුන් දහම් ම යන අයට සිතක්
සන්ුන්ෙර ත හැෙ. තණ්හාව බ ාමපාමරාත්තු වන
අයමේ සිත වැටවල් ෙඩාම න ඵ දාව විනාශ ෙරම න
යන මී හරො සමානය.

පංච ඉන්ියන්ම න් උපදින රසයට වහල් වී ජීවත් වීම

නිසා එයට යටත්ව විඳීම මේතුමොටම න එය ජීවිතය
මමන් රකිනු ඇත. යමමක් භාවනාව යන වචනය ඇසූ
සම සමහර අයමේ සිත තුළ හට නුමේ සියල්
අත්හැර වනයට ම ාස් එරමිනිය ම ාතාම න වාඩි වී
සිටින රූපයකි. එයට අමතර ජීවිතය එපා වී ෙ කිරීමට
පත්ව ෙරන්න මදයක් මනාමැති නිසා භාවනා ෙරන
සූදානම් වන බව ය.

මම් වැරදි මත අපමේම සිත් තුළින් ඉවත් ෙර තයුතු මේ.

භාවනාව යනු යමක් ෙරන විට සිහිමයන් එය කිරීමයි.
තමන් මයමදන ොරිය තුළ සමවැදිය කිරීමයි. නැතමහාත්
ඒ මමාමහාමත් තමා ජීවත්වීම යනුයි (living in the present
moment ).

මනුෂ්‍යයන් මනසින් ජීවත් වීම යනු සිතුවිලි වලින් මතාරව

ජීවත් වීමයි. මම මනාසිතමි එමහත් මම ජීවත් මවමි
 87

යමමකුට සැබෑ ම ස ජීවිතය දැමනනුමේ ද අපමේ පංච

ඉන්ියන්ට අුවන සිතුවිලි වලින් මමාමහාතින්
මමාමහාත නිදහස්ව සිටින විටදී.

සතිය වැඩිය යුතුය. සමාධිය වැඩිය යුතුය. භාවනාව යනු

යමමක් මහෝ අමයක් මෙමරහි සිහිය පිහිටුවා ැනීමයි.
(CONSCIOUSNESS OF AWARENESS) එමස් මනාමැතිව ඒ ැන
සිතමින් සිතුවිලි ජා ාවෙ පැටලී සිටීම නම් මනාමවයි.
එවිට සිත බාහිර නිදහස් වූ විට මම් මුළු ම ෝෙමේම මහෝ
විශ්වයම සැබෑ තත්ත්වය වටහා ත හැෙ. සිතක්
පා නය කිරීමට මනාහැකි අයට මානසිෙ වශමයන් හා
ශාරීරිෙ වශමයන් මරෝ හට ැනීම වැ ැක්විය
මනාහැෙ.

බුදුන්මේ ම මපන්වා දීම තුළ මනස සියල් ටම මුල් මේ.

ශරීරය මරෝ තත්ත්වය සෘජුවම මනස හා සම්බන්ධයි.
එම නිසා මනස දියුණු වූ පු ශාරීරිෙ මරෝ වළක්වා ත
හැෙ. අවිස්වාසය මනාමත්මරණ ෙම සිත පා නයකින්
මතාරව ක්‍රියා කිරීම නිසා තමාමේ මනස තමාමේ
ශරීරයට ද ෙරදරයක් වනු ඇත. ඒ අය තුළ සසර
ෙ කිරීම සිදුවනු ැමේ.
 88

සෑම සත්වමයක්ම මිනිසා ඇතුළුව ජීවිත මවුකුමස් දී

ආරම්භ ෙළ දින පටන් මියයන මතක් ෙරන ක්‍රියාවකි
ආශ්වාසය ප්‍රශ්වාසය. එමහත් අප කිසි මෙමනක් එයට
අපමේ සිත මනස මයාමු මනාෙරණු ඇත. භාවනා ෙරන
විට ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය සිත මයාමු ෙර සිටීමමන් ඒ
පුේ යා හා ආනාපාන භාවනාව මයාමු වන අතර එය
ඉතාමත් ඵ දායී භාවනාවකි.

මනුෂ්‍යයාමේ හදවත හා මල් ධාතුව හා ආශ්‍රිතව

විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය පවතින බව අපට බුේධ ධර්මය
තුළින් පැහැදිලි මේ. අප මනාදන්නා වූවාට සෑම
අමයකුමේම හදවත තුළ මතෙයන් බඩා ෙර ඇත.
එමනිසා විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය තුළ මතෙය
පවත්වාම න ඒ ඒ උපත් ව ට මන් ෙරනු ඇත.
ම ෝෙමේ මබාමහෝ රටවල් ව හදවත් බේධ කිරීම් ෙරනු
ඇත.

හදිසි අනතුරු ව ට භාජනය වීම මහෝ මවනත්

අවස්ථාව දී ඒ අයමේ ජීවිත ම ාඩන ා න්න බැරි
අවස්ථාව දී ඒ අයමේ ෙැමැත්ත පරිදි මවනත් හදවත්
ක්‍රියාකිරීම දුර්ව ව පවතින මරෝගිමයකුට ඒ හදවත්
බේධ කිරීම සිදුමේ.
 89

එයින් ප්‍රමුඛ ස්ථානය ප්‍රංශමේ නු ඇත. ඇමරිොමේ ද

හදවත් බේධ කිරීම සිදු ෙරනු ැමේ. එමස් බේධ ෙළ පු
ඒ අයමේ මතෙය ෙලින් හදවත අයිති පුේ යම
මතෙයට යන අවස්ථා ඇති බව මවදයවරුන්සනාථ ෙර
ඇත. මමය ප්‍රංශ සිදුවූ සතය සිදුවීමකි.

වයස අවුරුදු අටක් පමණ ළමමයක් හදිසිමේ පිහි

ඇනුමක් ෙට භාජනය වූ අවස්ථාවෙදී, එම වයමස්ම
මමයකුට වැඩිහිටි අවසරය මත එම අනතුරට භාජනය
වූ ළමයා මිය යන්න ප්‍රථම හදවත් බේධ කිරීම ෙර ඇත.
ෙ ක් ගිය විට ඒ දැරිය තම වැඩිහිටියන්ට පවසනුමේ
ඇයට පිහි ඇනුමකින් මරා දැමූ බව මතෙයක් ඇති බවත්
ඒ පුේ යා ජීවත්වන පරිසරය හා ඔහුමේ නම ද පැවසිය
හැකි බවය.

මම් ෙරුණු සියල් මපාලීසියට පැමිණිලි ෙළ පු

මපාලිසිමයන් ඒ පරිසරයට ම ාස් ෙරන ද පරීක්ෂ්‍ණය
තු දී මිනිමැරුම ෙළ පුේ යා මසායා න්නා දි.
සමහර අය සිහිමනන් පවා මපර මතෙයන් පවසනු
ැමේ.
 90

තවද විුේධි මේ මයහි මමමස් සඳහන් ෙර ඇත. මල්

ධාතුව තුළ පවත්වාම න යන හෘද වස්තුව තුළ විඥානය
පවතිනු ඇත යනුමවන්.

මමනෝවිදයාඥ ොල් ජුන් මමමස් පවසා ඇත. මිනිසා

මවරය මක්‍රෝධමයන් තුළ ජීවත්වීමම්දී ඔහු දි ටම
ඉණිම ක් නගිනා මස් තෘෂ්ණාමවන් මපෝෂ්‍ණය මේ. ඒ
ඔහුමේ මමා මේ සිතුවිලි මේතුමොට ම නය. එමස්ම
ෙරුණාව මමත්‍රිය යහපත් අය හදවතින් සිතන්මනෝ
බවය.

අප සෑම අමයක්ම පවසන්මන් ඔහුට මමත්‍රිය ෙරුණාව

හදවතක් ඇති බවය. එමහත් ෙරුණාව මමත්‍රිය
මමාළයක් ඇති බව මනා පවසති. ඒ නිසා මනුෂ්‍යයන්
ෙරුණාව මමත්‍රිය අවමබෝධයකින් බන නිසාත් එය
ො යක් පටන් බන දැනීමක් නිසාද එය හදවත තුළ
තැන්පත් මේ.

විඤ්ඤාණය හදවත තුළ ජීවත්වන බව මනාදන්නා වුවත්

ෙරුණාව මමත්‍රිය හදවත තුළ ප්‍රාමයෝගිෙව තිමබන බව
අප දන්නා ෙරුණකි. ඒ නිසා විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය යනු
යටි සිතයි. එය උපතින් උපතට යන ප්‍රාණ ශක්තියයි.
 91

එම නිසා අප සැ ුම් සහ තව ෙරන යහපත් මහෝ

අයහපත් ක්‍රියාවන් චුත සිතිවිල් යි. එය පු උපතයි.
තණ්හාව ආශාවන්ද හා බ ාමපාරුත්තු පු උපතයි.
ෙරුණු එමස් එමහයින් මනුෂ්‍යයන්මේ පංච ඉන්ද්‍රයන්ටම
යටත්ව එය විඳිමින් එයින් මපෝෂ්‍ණය වීම නිසා ඒ අය තුළ
ෙර්මය සෙස් වනු ඇත. ඒ ෙර්ම විපාෙ සත්වයා තුළ
පවතිනතාක් එහි ව කීම එම සත්වයා සතුව ඇත.

මම් සිදුමවන ක්‍රියාවන් ඉපදීම නැතමහාත් සංසාමර් ඇදී

යෑම බව බුදුන් පවසා ඇත. භවය සෙස් වනුමේ මම් ෙර්ම
විපාෙ විඳින්නටය. ඒ අය යහපත් මහෝ අයහපත් විය
හැෙ.

මම් සතයතාවය බුදුන් මදසූ ධර්මය තුළින් හැර මවන

කිසිම ධර්මයක් තුළින් අපට මපන්වා දී නැත. අප ජීවත්
මවන මම් ජීවිතමේදී මිය යෑම මහවත් මරණයට අප කිසි
මෙමනකු ෙැමති නැත. එයින් මේරීමට සෑම ක්‍රියාවක්
අප නු ැමේ.

ජීවිතයක් පවතින ො ය තුළදී විඳින දුක් ෙරදර

මේදනාවන් සෑමදන මරෝ නැතමහාත් ෙ ක් සැපවත්
ජීවිතයක් තෙළ පුව වැරහැලි වී අව ංගු වී සිදුවන
මරණය අප ජීවිතය තුළදී විදිනු බන්මන් අප තුළ සෙස්
 92

වූ ෙර්මයන් මතමය. එමහත් මම් අකුසල් ෙර්මයන් අපට

මෙමස් අයිති වූවාදැයි අප මනාදනී.

මේතු සහිතව දුක් විඳීම එයට යම් යම් තාවොලිෙ

ප්‍රතිොර ෙළාට මමමස් සිදු වන්මන් මෙමස්දැයි අප
මනාදනී එයට මේතුව මනුෂ්‍යයන් තුළ පවතින
තෘෂ්ණාව ආශාව තණ්හාව මියයන මතක් තමා මනසින්
අල් ා ම න යන මේතූන් ෙරුණු මොටම නය.

මනුෂ්‍යයන් ඒ අය මේ ජීවිතමේ දී ඇතිෙර ත් බැඳීම් අත්

මනාහැරිය නිසා මේතු ඵ සහිත ව සිදු වූ නිසාත් භවය
සෙස් වීම මේතුමොටම න ඉපදීම හට ත් බැවිනි.එයට
ප්‍රධාන මේතුව උපාදානයයි. නැතමහාත් අල් ා ැනීමය.
මම් අනුව බුදුන් මනුෂ්‍යයන්ව මොටස් සතරෙට මවන්
ෙර මේශනා ෙර ඇත.
 93

1. පේෙම් ෙරමින් ෙම් සැප විඳිමින් භවමයන් භවයට

යන අය අනුමසෝත ාමී අය වශමයන් ද.

2. මමවැනි සැප පුපස මනාම ාස් භව මන නවතා

දැඩි අධිෂ්ඨානයකින් යුතුව චතුරාර්ය සතය
අවමබෝධය බා ජීවත් වන අය පටිමසෝත ාමි අය
වශමයන් ද.

3. තවත් අය මම් ජීවිතො ය තුළදී උතුම් වූ අනා ාමී

ප යට පත්ව පුව බ්‍රේම ම ෝෙ ව ඉපදී එහි තුළ
පරි නිවන් පාන අය වශමයන් ද.

4. තවත් අය මම් ජීවිත ො මේ දී ධර්මාවමබෝධය බා

මියයන්න ප්‍රථම මම් ජීවිතමේ දී ම රහත් බවට
පත්මවන අය වශමයනි.

මෙමනකුට මවදයවරයා මදන මබමහත් තුන්ඩුව ෙට

පාඩම් ෙ ාට මරෝ ය ුව මනාවන අතර එමස්ම
මබමහත් ම දර ම නත් තමා ළඟ ආරක්ෂ්‍ාවට
තබා ත්තාට මරෝ ුව මනාමේ. මවදයවරයා පවසා
ඇති ආොරයට අනුව එය පිළිම න මබමහත් තමන්
විසින්ම භාවිතා ෙළ පු ඒ මෙනාමේ මරෝ ය ුව මේ.
 94

මපාත් සඟරා කියවා බුේධ මේශනාව ඇසීම මමමනහි

කිරීම තමා විසින් වැඩි දියුණු ෙර ත් පු ඒ බා ත්
ප්‍රඥාව තුළින් ධර්ම තුළ ප්‍රතිපත්තිමය වශමයන් ජීවත්
වන අයට සසර මන දුර නැත.විදුන් නුවණ දියුණු ෙර
න්නා ම ස අපට උපමදස් දී ඇත්මත් මන්දැයි කියා
යමමක් ශී මයන් නිවන් දකින්න බ ාමපාමරාත්තු අය
සිතනු ඇත.

බුදුරජාණන් වහන්මස් මේශනා තුළින් පැහැදිලි ෙර

ඇත්මත් දානමයන් ශී මයන් පිමනන් ඒ අයට බව සම්පත්
ැමබන බව මිස නිවන් දකින බව නම් පවසා නැත. එයට
මේතුව කිසිම භවයෙ නිවනක් නැති අතර නිවනක් තුළ
භවයත් ද නැත. ඒ අය ෙරන ක්‍රියාවන් භවයෙ ජීවත්
වීමට මේතු ොරණාව වනු ඇත.

එමස්නම් භව නිමරෝධය නිවනයි. එය තවදුරටත් විග්‍රහ

කිරීමම් දී පිමනන් ැමබන භවය තුළ නිවනක් බා ත
මනාහැෙ. යමමක් දන් දීම සිල් රැකීම තුළින් මෙනකුමේ
නිවන ප්‍රාර්ථනාෙළත් එම අය විදුන් නුවණ වඩවා සතර
මාර් ඥානය උපදවා නැවත නූපදින පරිදි මෙමළස් දුරු
කිරීම හා පංචස්ෙන්ධමේ ඇතිවීම විනාශ වීම සිදු මවන
 95

ආොරය විදුන් නුවණ වඩවන අය හැර, මවනත් මෙටි

මාර් තුළින් නිවන අවමබෝධය මනාමේ.

නිවන යමමකුට බාදිය මනාහැෙ. ප්‍රතිපත්තියක්

වශමයන් ජීවත් වී මනස සියලුම බැඳීම් මෙම ස් අත්හැර
බවට තමා තමාමේ සිතින්ම දරන සාක්ියකි නිවන.
සියලුම මෙම ස් නැසීම නැවත මෙම ස් තම සිත් තුළ
හට මනා ැනීමට තම සිත ශක්තිමත් ෙර ත යුතුය. එය
තමාමේම ෙැමැත්ත මතම අත් හැරීමකි. එමහත් කිසිම
දහම් පදයකින් මමය අනිවාර්ය ෙර නැත. පරිතයා යෙ
සිත මයාමු කිරීම තමා තුළ තිබිය යුතුය. තමන් තුළ
මෙම ස් සඟවාම න එමස්ම තමා ෙළ පේ මනාදන්නා
ම ස සඟවා තබා ම න නිවන ප්‍රාර්ථනා කිරීම, වැස්මසන්
යමක් වියළා න්න උත්සාහයක් වැනිය.

එමස්ම විදුන් නුවණ වඩවා මාර් ඵ හා නිවන්

දකින්නට සෑම අමයක් සමත් මනාමේ. මන්ද ඒ අයමේ
මපර කුසල් පිං අවදි වන ආොරයට ධර්මය තුළ හැඩ
ැසිය යුතුය. එමස් සමත් වන අය ු ති ාමී උපත්
බමින් ත්‍රිමේතුන් මත ප්‍රතිසන්ධි උපත් හා සම්පත්
ඇත්මතෝය. ප්‍රතිසන්දිය උපදින්න හැකි වනුමේ ඒ
මෙනාමේ කුසල් බ මයනි. එමස් බ වත් කුසල් මනාමැති
අය උපදින්මන් අමේතු මහෝ දිවිමේතු ප්‍රතිසන්ධි
ින්තනමයන්.
 96

යමමක් නිවන් දකින්න ෙැමැති වුවත් ත්‍රී මේතූන් උපතක්

මනා ැබූමණාත් ඒ අය නිවන ෙරා යන්මන් ද නැත.
එමහත් අප සෑම මෙමනකුටම මාර් ඵ යක් ැබීමට
කිසිම බාධාවක් පවතින්මන් ද නැත. නිවනට මපර
මාර් ඵ ාභියකු විය යුතුය.

මාර් ඵ ැබූ අමයක් කිසි විමටෙ සතර අපා ත

වන්මන් ද නැත. අප නිවන් ැබීමට මපර මාර් ඵ
ැබීමට ුදුු වීම නිසා පැහැදිලි අවමබෝධ ඤාණය ඒ අය
තුළ හට නී.ඒ අය අනිවාර්මයන්ම පු උපත ු ති ාමී
උපතක් ම බයි. බුදු මෙමනකු බුදුබව බන්න මපර
මබෝධිසත්වමයකු වශමයන් වරම් බා ඇත.
රහතුන්මෙමනක් රහත් බව බා ඇත්මත් මපර භව ව
බුදුවරුන්ම න් ඇසූ ධර්මය තුළ ැබූ ඥානය නිසාය.
නිර්වාණ අවමබෝධය ැබීම වුවත් ඒ අය බා ඇති මපර
භව ව දහම් අවමබෝධයක් අවදි වීම නිසා සිදුවූ
ප්‍රතිඵ යකි. ඒ නිසයි මා ඉහත සඳහන් ෙර ඇත්මත්
නිර්වාණ අවමබෝධයට ුදුු වන අමයක් අනිවාර්මයන්ම
ත්‍රී මේතුන් මත උපදින අය විය යුතු බව.

සෑම අමයක්ම සමථ භාවනාව දියුණු ෙර පු ඒ අය තුළ

විදුන් නුවණ ඇතිවනු ඇත. එවිට නැවතී පවතින දිය
 97

පහරක් පහළට ා එනවා මස් දිමනන් දින ඒ අයට

ධර්මය අවමබෝධය මේ. සියල් ක් ඔමබන් ගිලිහී යන බව
දැමන්.

ෙලින් ඔබ මනාඇසූ ධර්මයක් ඔබට අවමබෝධ වීම යනු

ඔබමේ මපර කුසල් අවදි වීමයි. පුව ඔබට අයිති දෑ ඔබ
පරිහරණය ෙරන දෑ ඔබ සම ජීවත්මවන අය ද අනිතය
ස්වභාවය ඔබට දැමන්.

සියල් අපට අවශය පරිදි සිදු මනාවන බව ඒ අයට

මනසින් අවමබෝධය වී රැස් කිරීම ඇති ඵ ය කුමක්ද යන
අදහස තමා තුළ ඇති මේ. එය අත්හැරීමම් අවමබෝධය
ැබීමකි.

යම් පුේ මයක් නිවන් බ ාමපාමරාත්තු මවනවා නම් ඒ

පුේ යා තුළ ඒ සම්බන්ධමයන් අවමබෝධයක් තිබිය
යුතුය. තමා පරිහරණය ෙරන දෑ තුළ අවමබෝධයක්
තිබිය යුතුය. තමාට සියල් ක් සිදුවීම මම් ජීවිතය ො ය
ත ෙරන තුරු පමණක් සිදුමවන සිදුවීම් බව ඒ අය තුළ
දැනීමක් පවතී. බුේධ ධර්මය මසවන බන සෑම අමයක්ම
අත්හැරීම මතම නිවන් ෙරා යෑමට මාර් ඵ ැබීමට
යහපත් මාර් යක් මතෝරා ත යුතුය.
 98

එපමණක් මනාව යම් මනුෂ්‍යමයක් අඩුම වශමයන් ප මු

මාර් ඵ යට වත් පත්වන්න සූදානම්ව සිටින විට
පෘථිවිය යම් මේතුවක් නිසා විනාශ වන්න සිදුවන
මමාමහාතෙ නම් ඒ පුේ යා ඒ මාර් ඵ ය බන
මතක් පෘථිවිය විනාශ මනාවන බව දිනක් බුදුන් විසින්
පවසා ඇත.
එමස් නම් මෙමනකුට මම් ජීවිතමේදී අඩුම වශමයන්
පළමු මාර් ඵ යක් මහෝ ැබීම යනු මොපමණ උසස්
බ ත යුතු ක්‍රියාවක් ද.

බුදුරජාණන් වහන්මස් මනුෂ්‍යයන්ට මපන්වා දුන් නිවන්

ම හා මාර් ඵ අවමබෝධයට අප කිසිවිමටෙ ප්‍රමාද විය
යුතු නැත. ස්වභාධර්මය සෑමවිටම සිදුවන්මන් පවතින දෑ
ක්‍රියාෙරන ධර්මතාවයක් නිසා එය මනාෙඩවා ඉදිරියට
ම න යනු ැමේ. එමස්ම කිසි ම සත්ත්වයකුට
මසාබාදහම තුළින් අයහපතක් සිදු මනාෙරනු ඇත.
මනුෂ්‍යාමේ ෙැමැත්ත අනුව ඒ අයම මතෝරා න්න යන
මනට ඒ අය එම ෙරුණු ොරණා මයාදාම න ඇති
බැවින් එය මවනස් කිරීමක් ස්වභාධර්මය තුළින් සිදු
මනාමේ. මනුෂ්‍යයන් තුළ උපදින තණ්හාව මවරය නිසා
ඒ අය ස්වභාධර්මයට ඇහුම්ෙන් දීමක් සිදු මනාවන නිසා
ද එයට ප විපාෙ විඳින්න ඒ අයටම සිදුමේ.
 99

යහපත් ෙල්පනාව යහපත් වචන යහපත් වැඩ යහපත්

සිහිය මනුෂ්‍යයන් තුළ පැවතීම නිසා අප විශ්ව
ධර්මතාවයට අයත් මනුෂ්‍යයන් වශමයන් ජීවත් වූ විට ඒ
අයට ැමබන ආනිසංස නිසා ධර්මය තුළින් මනුෂ්‍යයාව
රැෙ නු ඇත. බුදුවරුන් ොම න් ොම ට ම ාව පහළ
වනුමේ අපට මනාමපමනන යහපත් ගුණාං පහදා
දීමටයි. පවතින ක්‍රියාෙරන ජීවිත අවමබෝධ ෙර ත් ඒ
පුේ යා තමාමේ මරණයට බියක් සැෙයක් ඇති
මනාෙර නී.

විවිධ ක්‍රියාවන් ව මයදීම දහම් මපාත් සඟරා කියවීම

වන්දනාමාන කිරීම තමා තු ද ධර්මය
ප්‍රමාණවත්මනාවන බව හැමඟන අය තුළ පවතින
අවිශ්වාසය හා මභෞතිෙ මේ තුළ අනවශය විශ්වාස තබා
ම න යෑම යන ඒ අය තුළ යම් අඩුපාඩු ෙම් සම්පූර්ණ
කිරීමක් සඳහා මයමදන ක්‍රියාවන් ද විය හැෙ. ධර්මය
අවමබෝධයක් බා සමාධිය පිහිටුවා ත් පුේ යින්
එවැනි මභෞතිෙ ක්‍රියාවන් වලින් මිදී ම ෝමෙෝත්තර
පැත්ත දැකීමට ඒ අයමේ ප්‍රඥා ශක්තිය එෙ අර
අරමුණෙ තබාම න ජීවත් මේ.

මනස සම්පූර්ණ වූ අය තුළ කිසි විමටෙ ම ෞකිෙ දෑ

මෙමරහි බැඳීමක් නැත. ධර්මය අවමබෝධය වී ඇත්නම්
එය ආරක්ෂ්‍ා ෙරම න තව තවත් ඉදිරියටම මන් ෙර
 100

සතයය මත්රුම් ැනීමට විමශ්ෂ්‍ අධයාපන ුදුුෙමක්

අවශය නැත. මයෝනිමසෝ මනසිොරය යනු තමා බා ත්
දැනුම තමන් ම මමමනහි ෙර එය අවමබෝධ ෙර ැනීමයි
එය අප තුළ දියුණු ෙර ත යුතුය.

සීමාව ඉක්මවා ධර්මය මසායන අය මමමනහි කිරීමට

ො යක් මනාමැතිවීම නිසා පටන් ත්ත තැන හා
අවසානයක් දැකීමට ඇති ප්‍රමාදය නිසා ඒ අය ධර්මය
තුළ අතරමං වනු ඇත. ඒ නිසා ධර්මය වුවත් අප
දැනම න යන මනක් වශමයන් මත්රුම් ත යුතු අතර
එක් එක් අයට ඇහුම්ෙන් දී ඒ අයමේ අදහස් හරි බව
සනාථ ෙරම න සිටින අවස්ථාවෙ යමමක් මියම ාස්
ඇත්නම් ඒ පුේ යා අතරමං වී යන අමයක් වශමයන්
සිතිය හැෙ.

සිතක් සන්ුන්ව තබා ම න යෑමට අප පුරුදු විය යුතුය.

යමමක් මමමනහි ෙරන්න මමමනහි ෙරන්න ඒ අය තුළ
පැටලී ඇති සිතුවිලි නිසි මාර් යට පත් වී සතය ෙරුණු
අවමබෝධ මේ.

ඇුමරන්, නරෙයින් හා මේත විමාන මනුම ාව අවට

පිහිටා තිබුණත් එය දැකීමට හා එයින් පිට මවන ශේද
ඇසීමට මනාහැකි වී පවතිනුමේ එයට බ පාන සංඛයාත
 101

(FREQUENCES) යම් සීමාවෙට අයත්ව ක්‍රියාකිරීම නිසාය.

එමහත් තිරිසන් සතුන් ඒ ඒ අයමේ දැකීම හා ඇසීම අපට
වඩා පුළුල් ව පවතී. එයට මේතුව වනුමේ ඒ අයට අපට
වඩා සංඛයාත හඳුනා ැනීමට ඇති පරාසය පුළුල්ව
පිහිටා තිබීමයි. ගුවන්විදුලි යන්ත්‍රයෙ, රූපවාහිනියෙ
මොපමණ සංඛයාත ණනාවක් ඇතුළත් ෙර තිබුණත්
එය එෙක් එෙට මවනස් නිසා අපට එෙ අවස්ථාමේ දී එහි
එක් අංෙයක් පමණක් ප්‍රමයෝජනයට ත හැෙ. ෙරුණු
එමස් මහයින් මා ඉහතින් සඳහන් ෙළ විමාන පිහිටීම
සම්බන්ධමයන්, දිනක් බුදුරජාණන් වහන්මස්ම න් විමසූ
විට එතුමා පවසා ඇත්මත් ඒ සියල් ක් ඔබ අවටම ඇති
බවය.

බුදුවරු රහතන් වහන්මස් ා සිත් දියුණු අයට අපට

මනාමපමනන දෑ මපනීමට මනාඇමසන දෑ ඇසීමට හා ඒ
සංඛයාත මවනස් ෙරම න යෑමට හැෙ. ඒ නිසා
මනුෂ්‍යයන්ට අහම්මබන් ැබුන මම් අවස්ථාව තණ්හාව
ආශාව නිසා මනාම ම ාස් ජීවත්වීමමන් ැමබන ඵ
විපාෙ ව ට දුර මනක්යෑමට මහෝ ො යක් අවශය
නැත. එනම් යහපත අයහපත අප ළඟම පවතින නිසා
ඒ සඳහා ො යක් ත මනාමේ.සත්වමයක් චුත වන
මමාමහාමත් ම ඊළඟ උපතට පරිවර්තනය වීම ප්‍රමාදයක්
මනාපවතී.
 102

විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය යනු ප්‍රාණයක් ඉදිරියට ම නයෑමට

ඒ මෙනාම යන මනට අයිති ශක්තියක් පමණින්. එය
තුළ ස්ත්‍රී පුරුෂ්‍ භාවයක් මහෝ මවනත් ක්ෂ්‍ණයක් නැති
අතර විසරණය වීමම් හැකියාවක් පවතින ශක්තියක්
පමණි. ඒ සඳහා ුදුු ස්ථානය ද පු ඒ ප්‍රාණය
ම ාඩනඟා නු ඇත. ුවඳ ඳ අපමේ නාසයට ක්ෂ්‍නිෙ
දැමනනුමේ වාතය තුළ විසරණය වීමත් එය අපමේ
නාසයට බා ැනීමට හැකි පරිදි පිහිටා තිබීමත්
නිසාය.එමස්ම ශේද ඕනෑම දුර ප්‍රමාණයෙට මන්
ෙරනුමේ ඒ ශේද ශක්තිය ඒ වාතය තුළ විසරණය වීමත්
එය ැබීමට ුදුු ස්ථානය පැවතීමත් නිසාය.

මම් මදවර් යට අපට මනාමපමනන ආොරයට වාතය

තුළ මන් ෙ ත් වාතය ද අපට මනාමපමනන ඇත.
විඥාන ස්ෙන්ධය මමම ස ක්ෂ්‍ණිෙ මන් ෙ ත් එයට
වාතය අවශය නැත. එමහත් සිදු මවන ආොරය නම් එය
මයි. අපට මනාමපමනන මවනත් ම ෝෙ විමාන තුළ
පවතින ජීව ශක්තිය ුදුු අවස්ථාව ුදුු පරිසරය
සෙස් වූ විට ඒ ස්ථානය අත්හැර අලුත් ස්ථානයට
විසරණය වීම නිසා අලුත් ස්ථාන අලුත් සිදුවීමක්
නැතමහාත් අලුත් උපතක් වශමයන් ක්‍රියා ෙරයි.දැන්
මපරදා කිසිවක් මතෙ නැත අයිති නැත.
 103

විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය කුසයෙට මනුෂ්‍ය උපතක්

වශමයන් පතිත වීමම්දී එය න්ධේබයක් වශමයන්
පත්විය යුතුය.

බුදු මෙමනක් මහෝ රහතුන් මෙමනක් වශමයන් මහෝ

සසර නිම කිරීමට පැමිමණන අමයකු මහෝ ඕනෑම
අමයකුමේ උපතක් වුවත් එය එමස්මය. අපට
මනාමපමනන මනාදැමනන ආොරයට විශ්වමේ ඒ ඒ දෑ
ක්‍රියාෙරන අතර ඒ අප මනාසිතන නිසා අනිතය සියල්
නිතය බව අවශය බව රැකීමට පුරුදුවීමත් සසර අල් ා
ැනීමකි.

අප අතර ජීවත් වී මිය ගිය අපමේ ම මදමවුපියන්

නෑදෑයන් හිතමිතුරන් මනාමපමනන ම ෝෙ ව ජීවත් වන
ො මේ දී ඒ අයටත් අවධානය මයාමු වන විට ඒ අයමේ
ෙැමති අය බැලීමට පැමිමණන අවස්ථා ද ඇත. ඇතැම්
අයමේ මක්න්දරය අනුව ඒ අය දැකීමට හැකි.

ඉතාම ුළු මමාමහාතෙට ඒ මනාමපමනන ම ෝෙව සිට

පැමිමණන නිසා අපට ඒ ැන දැනීමක් ද නැත. ඒ අයට
නියමිත දින හා මේ ාවක් පවතින ැමේ. එමස්ම මවරය
ෙෑදරෙම මක්‍රෝධය අනුව මනාමපමනන ම ෝෙව
 104

ජීවත්මවන අය ඒ ඒ විමාන ව ජීවත් වී ඒ ඒ අයමේ

නිවාස ව ට පැමිණ පදිංි වී ෙරදර ෙරන අය ැන අප
අසා ඇත.

එමස්ම යම් මියගිය අයමේ පින් නිසා ඒ අය මනාමපමනන

ම ෝෙ ව සිට මම් ම ාව ඒ අය ෙැමති මෙනාට මපනීසිට
තමාට උදේ ෙරන්න හැකි බවද එයට ුදුු පිනක් ෙර
තමාට ආරාධනා ෙමළාත් පැමිණිය අවශය උපොර ෙළ
හැකි බව පවසනු බව අප අසා ඇත. මියගිය
මනාමපමනන ම ෝෙ ව ජීවත් මවන අය නිතර අප
මනාදන්නවා වූවාට අපට හමුවන අවස්ථා මබාමහෝය.
එය එමස් වුවත් අකුසල් පාප ක්‍රියාවන් ෙර තිරිසන් උපත්
බන අපමේම අයද සිටිති. ඒ සත්වයන්මේ දුක්බර
ජීවිත නිසා සමහර විට අප දකින අප්‍රිය ෙරන සතුන් ඒ
අය අතර විය හැෙ. ඒ අය ඝාතනයෙර මස්
මවමළඳමපාළට යවා ඒ මස් අප අනුභව ෙළත් ඒ බවක්
අප දන්මන් ද නැත. ඒ භයානෙ තිරිසන් උපත් එෙ
උපතෙට පමණ සීමා මනාවන අතර නැවත නැවත ඒ
උපත් ව ටම ඉපදී එමස්ම දුක් විඳින අවස්ථා අනන්තය.

තමා තුළ පවතින බ වත් අකුසල් තමා ම ඇති ෙර ත්

නිසා එහි අවසානයක් දකින මතක් එම ස ජීවත් වීමට
සිදු වනු ඇත. මනුෂ්‍යයන් ජීවත්මවන මම් ුළු ො ය තු දී
 105

යහපත් දැක්මක් අවශය ය. මම් බව බුදුන් විසින් පවසා

ඇත. පුේ යාමේ යහපත් ක්‍රියාවන් මත ඒ මෙනා
මියගියත් යහපත් උපත බන අතර ඒ මනාමපමනන
ම ෝෙ විමාන සිට පැමිණ ඒ අය ෙැමති අයට මපනී
සිටීමට හැකියාවක් ඇත.

අනාථපිණ්ඩිෙ සිටුතුමා හා බිම්බිසාර රජු බුදුන්ම න්

ධර්මය අසා යහපත් ජීවිත ත ෙර ඇති අතර ඒ අය
මියම ාස් මනාමපමනන ම ෝෙ විමානව සිටියත් ඒ
අයට බුදුන් දැකීමට පැමිණීමට අවස්ථාවක් ැබී ඇත. ඒ
නිසා මිය ගියත් අප යහපත් ජීවිත තුළ සිටියානම් ඒ
විමාන ම ෝෙව අප ජීවත්වන ො ය තුළ අපට
යහපතක්ම සිදු වනු ඇත.

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් බුදු බවට පත්ව බා ත්

දැනීම අනන්තය. එය තු සීමාවක් ද නැත. එතුමා
බා ත් අවමබෝධය තුළින් මනුෂ්‍යයන්ට මම් සසර නිම
කිරීමට අවශයම ෙරුණු ොරණා පමණක් අපට හඳුන්වා
දී ඇත.

මනුෂ්‍යයින්මේ මනාසැ කිල් නිසා සිදුමවන ක්‍රියාවන්

අපට මපන්වා දී ඇත. එමස්ම අනිතය බව මනාහඳුන නිසා
සෑම මදයක් ම නිතයයි කියා අනුමත කිරීමමන් සිදුවන
 106

ප විපාෙ අපට මපන්වා දී තෘෂ්ණාව උපාදානය අප

මනාසිතන නිසා එය අපට අවමබෝධ ෙරදි සිදුවන හානි
අපට මේශනා ෙර ඇත. මනුෂ්‍යයන් වශමයන් අප
ජීවත්මවන මෙටි ො ය තුළදී මම් ක්‍රියාවන් ැන අප
සැ කිලිමත් විය යුතුය. මමය මනාස ො ධර්මය අමප්
කියා ෙරතබාම න යෑමම් ඵ ය කුමක්ද. අප සියලු
මදනාම ධර්මයට ෙැමතියි එය උපරිම රු කිරීම් ෙරයි.
විශ්වාසනීය පිළි ත් මනක් අප යනු ඇත. එමහත් අප
සැපයට ආසයි බ යට ආසයි. ඒ යට යම්විරුේධත්වයක්
ඇතිවුමවාත් එය පණටත් වඩා රකිමින් ඒ විරුේධ වූ අයට
අප මවර ෙරයි.

අත්හරින්න අප සිත් තුළ යම් අවස්ථාව දී ෙැමති වුවත්

එයට වඩා ඒ ආරක්ෂ්‍ා ෙර න්න අප ෙැමතියි. අනිතය
බව දකියි. සාෙේඡා ෙරයි. එමහත් අප රකින ආරක්ෂ්‍ා
ෙරන අපමේම කියා හැමඟන පවතින බැවින් අප
මියයන යන විට තව ුළු මේ ාවක් මහෝ පණ මෙන්ද
තියා න්න ඇත්නම් කියා අප සිතයි.

ඉහතින් සඳහන් ෙළ සෑම ක්‍රියාවෙට පිටුපස පවතිනුමේ

ඒ අයමේ මනමස් හැඟීම් බව සිතිය හැෙ. යම්
පුේ මයක් බන අවමබෝධය අනුව තමාමේ මනස නිසි
පාරට දමා න්නා තුරු ඔබ කුමන ආොරයට මහෝ ජීවත්
වුවත් මම් සංසාර මන නම් යනු ඇත. මනස
 107

මනුෂ්‍යයාමේ මපරමුණ ම න ක්‍රියා කිරීම නිසා අප

දැනුවත්ව මහෝ මනාදැනුවත්ව සිදුවීම ඇතිවීම නැතිවීම
සිදුවූවත්දැනුවත්ව යහපත් තනි තීරණයෙට මනස
සැෙුරුවම් කිරීම අපහු ෙරුණක් නම් මනාමේ. ඒ
නිසා සියල් න්ට ප්‍රථම ඔබ ඔබමේ මනස ැන
අවමබෝධයක් ඒ තුළ හට න්නා සිතිවිලි ැන තමා තුළ
අවමබෝධයකින් සිටිය යුතුය.

ඇස ෙන නාසය මුඛය හා ස්පර්ශය යන පංච ඉන්ියන්

නිසා සසර මන යෑමට මේතු බව අප ෙතා ෙරන
අවස්ථා මබාමහෝ ය. එමහත් අප මනාසිතන පැත්තක් ද
මමයට අදාළ මේ. රස ආහාරයක් ැන අප ෙතා ෙරන
විට හා ඇඹුල් මදයක් දැකීම හා ඒ සම්බන්ධමයන් ෙතා
ෙරන විට අපමේ ෙටට මෙ ඉනිමක්සිදුමේ.

දරුවා හඬන විට මවට කිරි එමරයි. මම් ක්‍රියාවන්ට උපදින

දෑ එෙ තැනෙ ශරීරයෙ තැන්පත් වී ඇති මදයක් නම්
මනාමේ. අවස්ථාවන් අනුව එයට අදා ග්‍රන්ථික්‍රියා
කිරීමයි. මමවැනි ග්‍රන්ථි පහක් අපමේ ශරීරමේ
අභයන්තර පවතී. එයට අප නිර්නා ග්‍රන්ථි යනු
හඳුන්වනු බන්මන් නා රහිතව මේතු සහිතව ඒ
ග්‍රන්ථිය ක්‍රියා කිරීම සිදුවීමයි.
 108

අන්ධ අමයක් වැඩිහිටි බවට පත් වූ පු ඒ අයටත් ලිංගිෙ

උත්මත්ජනය නිසා ඒ අය යහපත් ආදර පවුල් ජීවිත ත
ෙරනු ඇත. තිරිසන් සමතකු වුවත් ො ය පැමිණි පු
විරුේධ ලිං මසායා යෑම ස්වභාධර්මයට අයත්ය.
වෘක්ෂ්‍ තා ශාෙ වර්ධනයත් එමස්ම පවතී.
මනුෂ්‍යයන්මේ ආහාර රටාව ජීවත් මවන පරිසරය ඒ
පුේ යා අනුව එම අයමේ මානසිෙ හැඟීම් හා සිත්
පා නය ෙර ැනීම අතර පරතරයක් පවතී.

බුදුන් වහන්මස් ධර්මය මේශනා ෙමේ මනුෂ්‍යයන්ට

අන්ධයන් ම ාළුවන් බිහිරන් වශමයන් ජීවත් වීමට නම්
මනාමේ.

සෑම පණ ඇති හා පණ නැති දෑ මේතුඵ සහිතව ුභ

ධර්මය විසින් මතු පරම්පරාවක් සඳහා ම න යන
මනෙ අප අයත් වී ඇත. අප ස්වභාධර්මයට ආමයත්
මොටස්ෙරුවන් ම ස ඒ ඒ දෑ අප මනාදැනුවත්ව සිදුවන
අවස්ථා අපමේ ප්‍රඥාමවන් අවමබෝධයක් ැබිය යුතුය.
අපමේ ශරීරය තුළින් අප මනාදැනුවත්ම උපදින සිතුවිලි
තු අවමබෝධයක් එහි පා නයක් දැරීමට අපමේ මනස
ශක්තිමත් විය යුතුය. එයට අප න්නා ආහාර අප ජීවත්
මවන පරිසරය වැනි දෑ බ පානු ඇත.
 109

සිත් තුළ හට න්නා සිතුවිලි තමා තුළ තද ෙර ැනීම

මනාව අප ෙළ යුත්මත් ඒ උපදින සිතුවිලි ව අනිතය බව
අවමබෝධයක් ැබීමයි. එය මමාමහාතෙට පමණක්
ඇතිවීම නැති වීම ඉවසිල්ම න් බ ා සිටීමට සිත තුළ
පා නයක් සිත කීෙරු ැනිම තමා තුළ අවශය ය.
සැසඳීම එහි අවමබෝධය පවතින ො ය මේතූන් මනසින්
මත්රුම් ත් පු ක්ෂ්‍ණිෙ ඇතිමවන සිතුවිලි නැවත
හට ැනීම් තුළ ප්‍රමාදයක් ද පවතී. මනසින් අත්හැරීම යනු
එයයි.

සියලුම තෘෂ්ණාව තුළ පැවැත්ම තාවොලිෙව පවතින

නිසා තෘෂ්ණාව ැන අවමබෝධයක් තමා තුළ තිබීමත්
සිත පා නයට මේතුොරණා වනු ඇත.

සිත දමනයට මේතූන් තමා තුළින්ම අවමබෝධයක් බා

ත්පු එම සිතුවිලි ව පැටලීම සිදු මනාමේ. සියලුම
තෘෂ්ණාවන් ආසාවන් මනුෂ්‍යයන් තුළ මනාෙඩවා
උපදීමට මේතු ඒ සම්බන්ධමයන් ඒ අය තුළ දැනීමක් හා
පා නයක් නැති නිසාය. ඕනෑම සිතුවිල් ෙට තමා එෙ
මවන්මන් ඒ අය තුළ සිත පා නය කිරීමට ඇති ප්‍රමාදය
නිසා ය. මනසින් උපදින සිතුවිලි සිත බාම න
 110

මනාමපමනන ශරීරය මහවත් සූක්ෂ්ම ශරීරය මපමනන

ශරීරය මහවත් දළශරීරය තුළින් එය ක්‍රියාවට නංවයි.

අවසානමේදී ඒ ක්‍රියාමේ මහාඳ මහෝ නරෙ මපමනන

ශරීරයට විඳින්නට සිදුමවයි. ඒ නිසා අප සැමවිටම සිතට
ඇතිමවන සිතිවිලිව ට බාල්දු විය යුතු නැත. ෙරුණු එමස්
මහයින් භාවනා ෙරන අය හා අනිකුත් අය අතර සිතුවිලි
දමනය කිරීම සම්බන්ධමයන් මවනසක් පවතී. සියලුම
මනුෂ්‍යයන් තුළ ිත්ත දමනය කිරීම සිදු වූ විට එදිමනදා
ජීවිතයට විශා වශමයන් ඵ දායි වනු ඇත.

මනුෂ්‍ය ශරීරයක් බිහිවීම මෙටිමයන් ස ො බැූ විට

මේකුසෙ උපදින ෙ ය ක්‍රමමයන් වැඩී පුව ො ය
දීපය මේශය කු ය මව හා ුදුු ෙ ුදුු උපතක්
ැබීමට පැමිමණන විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය කුසය තුළ
පතිත වනවාත් සමඟ එම මමාමහාමත්ම සංඥා මහවත්
දැනීම මේදනා මහවත් විදීම සංස්ොර මහවත් සිතුවිලි ඒ
තුළ හට න්මන් ෙළුවර ොමමර්ෙට පහනක් දැල්වූ විට
ඒ පහන වටා උෂ්ණත්වයක් ඇති මවනවා මස්ය.

පුෙ ෙ මමම ඇතිවූ සූක්ෂ්ම ශරීරය පවතින දළශරීරය

හා සම්බන්ධ සත්ව ශරීරයට නාම රූප වශමයන්
හඳුන්වනු ැමේ. නාමය යනු නමමන් හැඳින්වීමයි.
 111

රූපොය යනු මපමනන මභෞතිෙ ශරීරය මේ. සූක්ෂ්‍ම

ශරීරය මභෞතිෙ ශරීරය සම එෙට ක්‍රියාකිරීමම්දී
මනමස් සිතුවිලි අනුව මභෞතිෙ ශරීරය ක්‍රියා ෙරයි.

යම් පුේ මයකු මේ මමා ය අනතුරට භාජනයවී එය

ක්‍රියා විරහිතවූ විට සූක්ෂ්‍ම ශරීරයට මමාළමයන් සංඥා
බා ැනීමට මනාහැකි නිසා මභෞතිෙ ශරීරය තුළ
ශ්වසනය රුධිර පේධතිය ක්‍රියා ෙ ත් ඒ මභෞතිෙ
ශරීරය තුළින් කිසිවිමටෙ ප්‍රතිචාර සිදු මවන්මන් නැත.
එනම් එය මියගිය මෙමනක් හා සමානයි. නාම-ොය
මහවත් සූක්ෂ්‍ම ශරීරය සෑම විටම ක්‍රියා ෙරනුමේ දළ
ශරීරය මහවත් මපමනන පවතින ශරීරමය මමා ය
මහවත් මස්තිස්ෙය අනුවයි.

ශරීරමයන් ශරීරයට මාරුවී මන්ෙරන විඤ්ඤාණ

ස්ෙන්ධය ඇතිෙර න්නා නාමොය නිසා නාම රූපය
සෑම විටම ආ න්තුෙමයක් වශමයන් පවතී. කිසිම
සත්වමයක් ස්ථිරය මෙමනක් පුේ මයක් මහෝ අමයක්
වශමයන් කිව මනාහැෙ.

එය තාවොලිෙව ැගුම් න්නා අවධිමේදී අපමේ ශරීරය

නිතය බව සතයයි කියා ජීවත්වීම යනු මපර භවයන් පු
භවයන් තුළ ඒ අයමේ කිසිම හැඟීමක් නැති ෙමයි. ඒ
 112

නිසා සෑම විඥාන ස්ෙන්ධය විසින් තාවොලිෙව ැගුම්

න්න සංධිස්ථානයක් පමණි.

ෙරුණු මමමස් මහයින් සියලුම අයමේ තෘෂ්ණාව

බ ාමපාමරාත්තු බැඳීම් යනු ඒ අය සසර අල් ාම න
මනක් බව අපට සිතිය හැෙ. අප අතර මොතරම් අය
ඉන්නවාද මම් සංසාමර් සා යන දිය පාමරන් මේමරන්න
මපාරෙන අය. ඔබ ප්‍රඥාව තුළ ජීවත්වන්න.

ඔබ අල් ාම න ඉන්න උපධානය නම් මොටය

අත්හරින්න. එවිට ඔබ නිදහස්ව යනු ඇත. අනිත් අය
එමස් සිටියා මදන්. ඔබ අදහන ත්‍රිවිධ රත්නය මෙමරහි
ඔබමේ විශ්වාසය තබන්න. එවිට ඔබට ප්‍රමාදවී මහෝ
බුේධ ඥාණය ැමබයි. එය ද පු ඔබ සාම න යන්මන්
ස්ථිර විසඳුමක් ඇති ස්ථානයටය. එමහත් මමය කිසිම
අමයකුට අනිවාර්ය නැත.

මනුෂ්‍යයන් වශමයන් ත ෙරන ජීවිතය තුළ

අවමබෝධයක් අවශයයි. ෙැපවීමක් යනු තමාමේ
ප්‍රතිපත්ති තුළ මන් කිරීමකි. සක් ම ඩි හට ැනීමට
මොපමණ සාත්තු සප්පායම් ෙ ත් එය තුලින් ක්ෂ්‍ණීෙ
ඵ දාව හට මනා නී. ඒ සඳහා ො යක් අවශයයි. ො ය
අනුව ස වැඩී මල් හට ැනීම හා සෙට දැරිය හැකි
 113

ො ය පැමිණි විට ම ඩි මහවත් ඵ දාව හට නු ඇත.

නිවන් අවමබෝධය මාර් ඵ ැබීම මනුෂ්‍යයන්තුළ
සිදුමවන්මන් ද එම සමයි.

මොපමණ මනුෂ්‍යයන් යහපත් දහම් ජීවිත

තෙරන්නට ඇප ෙැපවී ජීවත් වුවත් මනුෂ්‍යයන් තු
පවතින තෘෂ්ණාව නිසා ඒ අය මනාදැනුවත්ම ඒ ඒ අයමේ
අදහස් ඒ ක්‍රියාවන් වලින් මවනස් වූ අවස්ථා මබාමහෝය.
නැවතත් ඒ අයට තමා මේ සිත සෙස් ෙර ැනීමට
ො යක් ත වන බැවින් මනුෂ්‍යයන් මම් ැබූ උපමත්දී
යහපත් ප්‍රතිඵ මන ා ැනීමට ප්‍රමාදයක් පවතින බව
මපමන්.ඒ නිසා අප සැම ආමයත් තු ම තිබිය යුතු
ගුණාං නම් තමන් ෙළ යුතු මේ මනාෙළ යුතු මේ
හඳුනාම න ක්‍රියා කිරීමයි.

සෑම ආ ම් හා ධර්මයන් තු මේශනා ෙර මපන්වා දී

ඇත්මත් මනුෂ්‍යයන්ට යහපත් ම ස ජීවත් වීමට
ආම ෝෙයක් පමණි.

ඒ ආම ෝෙය තුළින් සතය දකින්න අප පුරුදු විය යුතුය.

ස්වභාධර්මය යනු ජීවිත ව ට ජීවිය මදන
සම්බන්ධතාවයකි.( Nature build with a relationship for the
life ) ෙරුණු එමස් මහයින් මසාබාදහම තුළ යම්
 114

පැවැත්මක් පවතීනම් එය මනාෙඩවාම තල්ූවී ඉදිරියට

යනු ැමේ. ඉර උදාවීම අහමස් තරු රටාව
ස්වභාවධර්මයට අයත් ක්‍රියාවකි. සඳ දින 28 ෙට වරක්
පෘථිවියට දැකීමට හැකිවීම ස්වභාධර්මය ක්‍රියාවකි.
මනුෂ්‍යයන් මනාදන්නවා වූවාට පරම්පරා සිරිත් හා
ක්ෂ්‍ණ ඉදිරියට යෑම ස්වභාවධර්මයට අයත් සිදුවීම්
මා ාවකි.

එනම් පරම්පරාවන් එන ම ාළු අඳ බිහිරි ශාරීරිෙ ආබාධ

මානසිෙ මරෝ යන් පරම්පරාමවන් පවතින ශාරීරිෙ
මරෝ යනු ජාන පේධති අනුව සිදු වුවත් එය ුභ ධර්මය
අනුව මනුෂ්‍යයන් තුළ ඉදිරියට යන ක්‍රියාවන් වශමයන්
සැ කිය හැෙ. භවමයන් භවයට මනුෂ්‍යයන් ක්‍රියා
ප්‍රතිපත්ති දුර්ව වීම නිසා ඒ ඒ අයට හිමිව ඒ ඒ උපත්
සිදුවීම නිසා ඉහතින් සඳහන් ක්‍රියාවන් නැවතීමක්
නැතිව ඉදිරියටම යන අතර එය විඳීමට මනුෂ්‍යයන්මේ
කුස අකුස අනුව පත්වනු ැමේ. ඒ නිසා සිදුමවන
යහපත් මහෝ අයහපත් ක්‍රියාවන් මෙමනකුට භවමයන්
භවයට පලි සන්ධි වීමක් මනාව ඒ ඒ අය තමන් විසින්ම
ෙැමැත්මතන් අයිති ෙර න්නා ද ක්‍රියාවන්ය. මම් බව
ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් විසින් මමෝලිෙ සීවෙ
සූත්‍රය මේශනා ෙර ඇත.
 115

මනුෂ්‍යයන් ඇතුළුව සියලුම ජීවීන් මේ ජීවිත ො ය මමම

පෘථිවියට පමණක් සීමා වී නැත. මම් අය පැමිණිමේද
මෙමස්ද කියා සිතීම පවා උ හට ය. යම් දිනෙ ඕනෑම
මමාමහාතෙ මමම පවතින පෘථිවිය විනාශ මහාත්
පවතිනප්‍රාණ ස්ෙන්ධයන් ඒ ඒ අයට අදා පරිදි මවනත්
ග්‍රහ වස්තූන්ට යෑමට සිදුවුවත් ඒව කීම ස්වභාවධර්මය
අනුව ෙ කුසල් අකුසල් අනුව සිදුමවන නිසා කුසල්
අකුසල් සත්වයා තුළ කිසිදිනෙ මැකීමක් නම් සිදු
මනාමේ.

පෘථිවිමේ විනාශය සම්බන්ධමයන් දිනක් ආනන්ද මහ

රහතන් වහන්මස් ඇසූ ප්‍රශ්නයෙට හිරු සප්ත සූත්‍රය
බුදුන් අම්බපාලි වනමේ දී මේශනා ෙර ඇත.

ුභ ධර්මය තුළ මවනස් මනාමවන එෙම මේ නම් මවනස්

වීමයි. ඒ අප විටින් විට ෙතා කිරීමම් ඇති ඵ ය කුමක්ද?
අප වයසට ගියාම තමාට අයිති නැති නිසා ෙර කියා
ැනීමට මනාහැකි නිසා ඒ අවස්ථාව දී පමණක්
අත්හැරීමට සූදානම් වීම නිවන ප්‍රාර්ථනා කිරීම යනු
අයිස් ෙැබැල් ක් වතුමර් පාමවනවා සමානයි. මන්ද අයිස්
ෙැබැල් ක් වතුමර් පා මවන්මන් එය පරිමාමවන් තුමනන්
එක් මොටසක් පමණක් වන අතර මොටස් මදෙක් වතුර
යට ගිලී ඇත. ඒ නිසා වතුර යට ගිලී පවතින ප්‍රමාණය
වැඩියි.
 116

බැරි බැරි ආොරයට වයසට ගියාම මෙම ස් දුරු

කිරීමටහා ධර්මය මසායා යෑමම් ඇති ඵ ය කුමක්ද. දැන්
ඔබ ෙළ හැකි සියල් ක් ෙර හමාරයි. එහි ව කීම ඔබ
දැන් භාරම න ඇත. කිසියම් අදෘෂ්‍යමාන බ මේ යෙට
ඔබම විසින් ඇති ෙර ත් දැ ඔබ මොපමණ බැ ෑපත්
වුවත් එය මවනස්ෙළ මනාහැෙ.

ුදුු අවස්ථාව ුදුු ො ය ඔබ ම හරවා ඇත.

ඉන්ියන්තුළින් ැමබන සංඥා මනසින්, සිතින් අනුමත
ෙරම න පංචස්ෙන්ධය ක්‍රියා කිරීම ප්‍රතිචාර දැක්වීම,
කුඩා මනාමත්මරන දරුමවක් යමක් ඉල් ා අඬන විට
වැඩිහිටි අය එයට එෙ වී එය බා මදන්නා මස්ය. එවිට
දරුවා විසින් වැඩිහිටි යාව කීෙරු ෙරම න ඇත. පංච
ඉන්ියන්ම න් උපදින සිතුවිලි ව ට මනසින් එෙඟවීම
සිදුමවන විට ඉන්ියන්මේ හැඟීම් ව ට මනස යටත්
මවයි. එවිට සිත සැමවිටම එයට එෙඟව ක්‍රියා ෙරනු
ඇත. විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය සත්ත්වයාමේ සිත වන අතර
සසර දිගු මන යනු එයයි.

බුදුන් වහන්මස් සෑම මදනාටම ම ෝෙයත් හැරයන්න

කීමේද නැත. සෑම මදනාටම මහණ වන්න කීමේ නැත.
 117

සෑම මදනාටම උපාසිෙ උපාසිොවන් වන්මන් ද කීමේ

නැත.ඒ සෑම මදනාටම වන ත වන්මන්ද කීමවත් නැත
එමස්ම සෑම අයටම රහත් වන උත්සාහ ෙරන්න කීමේ ද
නැත. උන් වහන්මස් අපට මේශනා ෙමේ එතුමා
මසායා ත් සතයය අපට අවමබෝධ කිරීමක් පමණි. අපට
විමුක්තිය මමෝක්ෂ්‍හා හා නිවන අවමබෝධයක් ැබීමට
එතුමා අපට දහම් මදසූහ.

බුදුන් දහම් මදසන විට කිව යුතු මේ ුදුු ෙ බ ා ුදුු

උදාහරණ සහිතව අපට පවසා ඇත. මනුෂ්‍යයන්
මනාදන්නාෙමින් මම් සසර මන යෑමට මේතු දුෙක් බව
මත්රුම් ම න එයින් නිදහස් වීමට මාර් යක් මපන්වා දී
ඇත. නාම රූප, මහවත් නමමන් හා රූපමයන් හඳුන්වන
මම් සත්ත්වයාට දුක්ඛ නිමරෝධය හඳුන්වා දී ඇත්මත්
නිවන මහවත් නිර්වාණය වශමයනි.

එතැන් පටන් ගිහිපැවිදි ඔබත් මමත් නිවන ැන මමතරම්

ැඹුරු අවමබෝධයෙට යෑමට මේතුව මෙටිමයන් ස ො
බ මු.

අප මනුෂ්‍යයන් වශමයන් මොපමණ නිදහස් සතුට සැප

ජීවිත ත ෙරනවාද. අපමේ ශරීර ව ට මොතරම් හැඩ
ස්සන ඇඳුම් පළඳින වාද. ජීවත්මවන්න ම වල් මන්
 118

පහුෙම් සඳහා යාහන වාහනහා සැප පහුවට මන්

කිරීමට ුදුු මාර් මොමතක්ද.

භය සැෙ නැතුව තෙරන ජීවිත හා මනුෂ්‍යයන් සතුට

සැප බන්න බන්න තව තවත් එය වැඩිදියුණු
ෙර න්න මොපමණ උත්සාහයක් දක්වනවද.

අපමේ ඇඳුම් ව මහෝ ශරීරමේ යම් ඳ සන මදයක්

ෑවුමනාත් එය මසෝදා හරින මතක්ඔබමේ සිතට
නිදහසක් ද නැත.අපමේ ශරීරය ුවඳවත් ෙරන්න අප
භාවිතා ෙරන්න ුවඳ වි වුන් මොපමණද. එමහත් අප
මනාදැනුවත්ම සිදුවන අනිතයතාවය නිසාම මම් සෑම
මදයක්ම ක්‍රම ක්‍රමමයන් අපම න් ඈත්වී යනු ැමේ.
තවත් ො මේදි අපට මමම ාව හැරයාමට සිදුවූවත් එයද
මසාබාදහමටම අයත් ක්‍රියාවකි.

එයට මේතුව වන්මන් සෑම සත්වමයක්ම ඒ අයමේ

පැවැත්ම තාවොලිෙ නිසාය. ම ෞතම බුදුරජාණන්
වහන්මස්ට ඥාන හැත්තෑ මදෙක් තිබූ බව සඳහන්ය.
අපට මනාමපමනන බ්‍රේමයන් දිවය ම ෝෙ වාසීන්,
ඇුමරන්, නරෙයන්, මපමර්තයින්, දැකීමට බුදුන්ට
හැකිවූමේ දිේබචක්ු ඤාණය තුළින්ය. එමස්ම ඒ විමාන
 119

හා ම ෝෙ තුළ ඒ අයමේ ෙතා ශේද ඇසීමට එතුමාට

හැකිවූමේ දිේබමසෝත ඤාණය තුළින්ය. මනුෂ්‍යයන් ද
තිරිසන් සතුන් ද මපමනන ම ෝෙව මනාමපමනන
ම ෝෙ ව අයමේ මපර උපත් ැන පවසා ඇති පුේමේ
නිවාසයඤාණය තුළින්ය. එතුමා පවසා ඇත්මත්
මනුෂ්‍යමයක් මපර උපතක් මනුෂ්‍යමයක් වශමයන් සිදුවී
ඇති අවස්ථාවක් මප්න මතක් මාමනෙ නැති බවය.

ෙරුණු එමස් මහයින් මනුෂ්‍යයන්මේ ආශාව, තණ්හාව,

උඩඟුෙම, මවරය, පලි ැනීම, නිසාද ධර්මය පැහැර
හැරීමමන් පු ජීවිත තෙරන සිදුවන ආොරය ධර්මය
තුළින් ජීවත්මවන අයට අවමබෝධ විය යුතුය. එය එමස්නම්
මම් භවය තුළ මනුෂ්‍ය උපතක් බා චුත වීමමන් පු උපත්
මෙමස් මවයිද.

අපමේ ඇසට මපමනන තිරිසන් සතුන් තෙරන ජීවිත

මොපමණ දුක් බරව කියා සිතීමට අප ඒ අය තුළත්
අපමේ සිත මයාමු ෙළ යුතු අතරම ඒ අය එමස් උපන්
ැබුමේ මෙමස්ද යනු අප තුළ අවමබෝධයක් බා ත
යුතුය.

මසට ඇතිෙරන තිරිසන් සතුන් ද, තවත් සතුන් සත්ව

ආහාරය වශමයන් බිලි වන අවස්ථාව දී ඒ සතුන්මේ
 120

පරපණ නසන්න එන විට ඒ සතුන්ට දැමනන මර බය

මොමතක්ද. ඒ උපන් ද මපර සැප සතුට බමින්
ආරක්ෂ්‍ාවට වැටවල් බැඳම න මුරෙරුවන් මයාදාම න
කිසිම බයක් සැෙයක් නැතිව ජීවත් වූ සිටි මනුෂ්‍යයන්
උපත් මන්ද. කුණු ෙසළ අසූි අප්‍රිය මේවල් සතුන් රස ෙර
ෙර බඩගින්න ඇති වූ විට ගි න්න අවස්ථා අප
මොමතකුත් දැෙ ඇත්ද. ඒ අයත් ඉහත පිරිසිදු ජීවත් වී,
පිරිසිදු ආහාර මේ වල් බමින්, මනුෂ්‍යයන් වශමයන්
උත්පත්ති බා සිටින විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය මන්ද.

අේවට වියලි වැස්සට මතමි මතමි මකුණන් හා මැක්ෙන්

ශරීරමේ මල් උරා මබාමින් සිටින සතුන් අප මනාදන්නා
මනාමවයි. මම් ජීවිත මනුෂ්‍යයන් වශමයන් උපතක් බා
සිටින අවධිමේ දී එදා වායු සමීෙරන ම වල් තුළ සිටින
අය ද යහපත් ක්ෂ්‍ණ ම වල් ව සැප නිදන යහන ව
නිදා ත් අයද වනු ඇත. තිරිසන් සතුන් වශමයන් ජීවත්
වන සත්වයන් වලි යක් උත්සාහ ම න ඒ අයමේ
ශරීරමේ සියලුම මොටස් විදහා දක්වමින් ඒ මම් අත
දිේවත් ඒ ශරීර තව සිටින ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය මනුෂ්‍ය
උපතක් බා සිටින විට මොපමණ වටිනා ඇඳුම් වලින්
තමාමේ ශරීරය වසාම න සිටියත් දැන් එහි කිසි
මතෙයක් නැත. සතර අපා තව සිටින ඇුරයන්,
නරෙයන්, මේතයින්, ැන කුමන ෙතාද?
 121

මම් ඇත්ත අප මත්රුම් න්නා තුරු ඒ අයට කිසිම විමටෙ

සත්ව උපතක් ැන කිසිම බයක් හා හැඟීමක්
දැමනන්මන් නැත. ධර්මය යනු සතය සතය වශමයන්ම
දැකීමයි. සෑම අමයකුටම මපාදුව ක්‍රියාෙරන අතර එය
චුත වීමමන් පු තානාන්තර, බ ය, හැකියාව, අනුව
අමයකුට පුේ යකුට පමණක් සීමා විම, මවනස් වීමක්
නැත.

කුඩා පැල්පමත් සිටියත් රජ මාලි ාවෙ සිටියත් චුතවන

ශරීරය ඉවත් මවන විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය මභෞතිෙ
ශරීරයෙ පැවැති තිබූ පුේ මයක් මහෝ මෙමනක් ස්ත්‍රී
පුරුෂ්‍භාවයක් ඒ තුළ නැත. එමහත් එය තමා යන පු
මන තමාමයි. ඒ නිසයි ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස්
ධර්මය මේශනා ෙරන විට අමයක්, පුේ මයක් වශමයන්
මවන් මවන්ව මනාහඳුන අතර දුගී පැල්පමත් සිට දුගියාට
ද රජ මාළි ාමේ සිටිය රජුට ද එෙ හා සමාන ධර්මයක්
මේශනා ෙරන දී.

විශ්වය තු උපදින උපත්ම ෝෙ තිස් එෙක් බව බුදුන්

පවසා ඇත. එයින් මනුෂ්‍යයන් වශමයන් උපදින්මන් එක්
උපතකි. පෘථිවිය ද හරි අඩක් වතුමරන් වැසී පැවතීමත්
මනුෂ්‍යයන්ට ඉපදීමට ඇති ඉඩෙඩත් ඇහිරී ඇත. ඒ නිසා
මනුෂ්‍යමයක් නැවත මනුෂ්‍යමයක් වශමයන් උපතක්
සිදුවීම අහඹු ක්‍රියාවකි. මමම ෙරුණු ස ො බැලීමම්දී
 122

බුදුරජාණන් වහන්මස් මේශනා ෙළ ධර්මමේ මනුෂ්‍යයාට

නිර්වාණ අවමබෝධය සෑම දහම් පදයකින්ම උදාහරණ
සහිතව මපන්වා දී ඇත.

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස්මේ ශාසන ො ය බුේධ

වර්ශ පන්දාහෙට සීමාවී අතර දැනටත් එහි හරි අඩක්
නිමාවීමමන් පවතී. බුදුන් විසින් මේශනා ෙළ පරිදි මහා
භද්‍ර ෙල්පය තුළ බුදුවරුන් පස්නමක් උපදින බවත් එයින්
ෙකුසඳ, මෙෝනා ම, ෙස්සප, ම ෞතම, යන බුදුවරුන්
උපත් බා ඇති අතර මමත්‍රී බුදු මහාභද්‍ර ෙල්පය තුළ
උපදින අවසාන බුදුබව සඳහන් ෙර ඇත.

ම ෞතම බුදුන්මේ ශාසන ො ය අවසන් වීමමන් පුව

භයානෙ, අපා ත, පංචශී ප්‍රතිපත්ති රු මනාෙරන
ො යක් පැමිනුනත් ඒ ො මේ ඒ අයමේ දැනීමක් නැත.
ඒ නිසයි ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් අපට මේශනා
ෙර ඇත්මත් මම් අවස්ථාව පැහැර මනාහරින්න නැවත
මම් අවස්ථාව ඔබට මනා ැමබන බවය.

මපාදුමේ ත්ෙ මම් ම ෝෙමේ ජීවත්වන මනුෂ්‍යයන්

ඉතාම අසරණය. ඒ අය පූජෙතුමා ාට දක්වන
ම ෞරවය, ඒ අයමේ ආ ම් ධර්මයන්ට දක්වන ම ෞරව
හා පරිතයා යන් අප අ ය ෙළ යුතුය. ජාති ආ ම්
 123

මේදයන්ම න් මතාරව මනුෂ්‍යයන් මබදා හදාම න

ජීවත්වන අය උසස් අය වශමයන් අපට සැ කිය හැෙ.

කුඩා වයමස් සිට වැඩිහිටි වයස මහෝ මියන මතක් ඒ

අයමේ ජීවිතවලින් විඳින දුෙ මේදනාව නැතුවාම මනාමේ.
ඒ තුලින් උඩට ඒමට දක්වන උත්සාහය සමහර අය
මොමතක් ද. එමස්ම සෑම අමයක්ම ජීවිමත් පටන් ත් දා
සිට මියයන මතක් කුමෙට මහෝ ඒ ඒ වයස අනුව ව කීම්
නිසා තමාමේ ජීවිතය මදස ආපස්සට හැරී බැලීමම්දී
ප්‍රමාදයක් පවතිනු ඇත.

මනුෂ්‍යයන් වශමයන් අප සෑම අමයක්ම ෙැමතියි නිදහස

සතුට හා විමනෝදය තමාමේ ජීවිත ව ට අත්පත් ෙර
න්න. එය බා ඒ අය තුළ ඇතිමවන සතුට සිනහව අප
දකිනු ඇත. මොතරම් ධර්මය මනුෂ්‍ය ජීවිතයට අවශය
බව දැනුණත් එයට තමාමේ මපෞේ ලිෙ ජීවිත තුළ
ෙැපවීමක් සිදු මනාවන්මන්, අත්හැරිය මනාහැකි ජීවිත
සටනෙ ඒ ඒ අය මයදී සිටීමයි.

මමම ස තමාමේම ව කීම් වලින් මහම්බත් වී ජීවිත ත

ෙරන්නන්, මිය ගිය පු මනා ැ මවන තවත් ජීවිත
සටනෙ මයදී යන බව අපට සිතිය හැෙ. මසාබා
ධර්මතාවයන් තුළම පවතින දෑ අල් ා ැනීම සංසාමර්
 124

දිගු මනයි. එය අත් හැරීමට අවමබෝධය බා ජීවත්වීම

දහම් ම යි.

නිවනක් යනු මසාබාදමම් තුළ පවතින ක්‍රියාෙරන මේ

මනසින් එය අවමබෝධය ැබීමත් අනිතය බව මත්රුම්
ැනීමට සිත එෙඟ ෙර ැනීම පමණයි.

දිනක් ක්‍රිස්තුස් වහන්මස්මේ මේශනාවෙට ඇහුම්ෙන් දුන්

එක් ධනවත් පුේ මයක් එතුමාට පවසා ඇත්මත්
උතුමාමණනි, මම ෙැමතියි ඔබතුමා පුපස එන්න යනුයි.
එවිට ක්‍රිස්තුස් වහන්මස් එම පුේ යාට පවසා ඇත්මත්
පුත්‍ර ඔබමේ ධනය අත්හැර හිස් අතින් මා පුපස එන්න
හැකිනම් එය ඔබට ෙළ හැකි බවය.

බුදුන් වහන්මස් ද පවසා ඇත්මත් ම ෝබ මනාවන්න ඔබ

පරිතයා ය වන්න අත් හරින්න පුරුදු වන ම සය.
විමුක්තිය හා නිවන යනු අත්හැරීම මතම ැමබන
ශාන්තියකි. එය සෑම අමයක්ම මතෝරා ම න යෑමට
මනාහැකි වුවත්,මපර කුසල් අවදි ෙරම න එයට ුදුු
වටපිටාවක් සෙස් ෙරම න යන අය අප අතර
මොමතකුත් සිටිනවා ද. ඒ අයමේ ප්‍රශ්නය ඒ අය නම් මම්
ජීවිතමේදීම විසඳා නු ඇත. ධර්මය දකින්න අවස්ථාව
මසායා ත් පු එය තුලින් බුදුන් දකිනු ඇත. බුදුන්
 125

දකින්න ඔබ ධර්මය දකිනු ඇත. ධර්මමේ මදසට ඔබ

යන්න ඒ දහම් ආම ෝෙය ඔබට ැබුණ විට කිසිදු
අපා ත ක්‍රියාවක් සිදු මනාමේ.

ඒ නිසා මනුෂ්‍යයන්ට ජීවිතය යහපත් ම ස ම ාඩනඟා

න්න ඒ අයමේ ජීවිත ත ෙරන අතරම තෘෂ්ණාව
ඉවත් ෙළ අයට යහපත් දහම් ජීවිතයක් ත කිරීමට ඒ
අයමේ ප්‍රශ්න විසමඳනවා මතක් බ ා සිටිය යුතු නැත.

මමම ස තමා විසින් සූදානම්ව යන මනෙදී ඒ අය

මියයන්න ප්‍රථම ඒ ඒ පුේ යන් හරි තැන හරි අඩිය තබා
ඇති විමටෙ විසඳුමක් ෙරා යනු ඇත. සියූ බැඳීම්
ඇතිෙර තමාමේ ජීවිතය මභෞතිෙ දෑ තු ම විශ්වාසය
තබාම න ජීවත් වී මියගිය පු ඒ අය පු උපත්ව
අතරමං වනු ඇත. ඒ අය ආමේ මෙමස්ද, යන්මන
මොමේද යනු අවමබෝධයක් මනාපවතී.

මනුෂ්‍යයන් කිසිවිමටෙ ඒ අයමේ සිත් තුළින් සතුට

සැනසීම ප්‍රීතිය නැතිෙර ත යුතු නැත.

බුදු මෙමනක් වුවත් ඒ අය තුළ එය පැවති නිසයි අප ඒ අය

දැක්ෙ විට අපමේ සිමත් ද සතුටක් ශාන්තියක්
 126

ඇතිවන්මන්. ඔබ කිසි විමටෙ සිතන්න එපා මාර් ඵ

නිවන් ැබීම අපහු දුෂ්ෙර මනක් බව. මමයට මපර
භවයන් තුළ අප ඒ බ ාමපාමරාත්තුමවන් ක්‍රියාෙර
තිමබන නිසා ඔබ මනාදන්නවා වුවාට ඔබමේ
පිටුපසමපර ඒ දෑනතර වී ඇත. ඔබට අවශය වන්මන් එය
නිසි අවමබෝධයක් බා අවදි කිරීම පමණකි.

අප රමට් දහම් අවමබෝධය බමින් මවමහර විහාර

වන්දනා ෙරමින් පින්දහම් ෙරමින් ඒ ඒ ුේද ස්ථානව ට
පරිතයා ශීලීව ජීවත්වන අය මොමතක්ද.

එමස් ජීවත් වනුමේ ඒ අයමේ දහම් මතෙයයි.

නැතමහාත් මපර දහම් තු සූදානම් වීමකි. ඒ අයත් එමස්
මනාෙරන අයත් අතර විශා මවනසක් පවතී. ඒ නිසා
ධර්මය තුළ රැමඳන අය ධර්ම ෙන්දට ම ාස් ඇති බැවින්
ඒ කිසිමවක් නැවත බිමට වැටීම මහෝ අපා ත වීම සිදු
මනාමේ.

ඔබ යන මන හරි, එමහත් ඒ අයමේ බ ාමපාමරාත්තුව

නිවන නම් එයට ුදුු ආොරයට මනස සැෙුරුවම් ෙර
තිමේද යනු තමා විසින් සිතා ත යුතුය.
 127

නිර්වාණය යනු විදර්ශනා භාවනාව තුළින් මනසෙ

බාමදන අත්හැරීමට එෙඟවීමම් මානසිෙ ශක්තියක් ම
පමණි. ඒ නිසා පළමුව සමථ භාවනාව තමා තුළ වැඩි
දියුණු ෙර ත යුතුය.

යමමක් භාවනා ෙරන විට ඒ අයට සිත පා නය කිරීමට

මනාහැකිව මවන අදහස් මනස තුළින් උපදිනවා නම් ඒ
තුළ රැඳීමමන් භාවනාමවන් ප්‍රමයෝජනයක් නැත. වහාම
ඒ පුේ යා එයින් නැගිට මනසට එන සිතුවිලි ැන සිතා
එහි අනිතය බව අවමබෝධ ද පු තමාමේ සිත
පා නයක් සිදු මේ. ඔබ මචතයය. මබෝ ස. බුදුරුව
දකින විට ඒ සම්බන්ධමයන් ඔබ මනස එෙ ස් ෙරම න
ටිෙ මව ාවක් රැඳී බ ා සිටින්න. ඒ ක්‍රියාවන් ෙසින
භාවනාට අයත්ය.

සමහර අය තුළ සමාධිය පිහිටීමට දුර්ව ෙමක් තමාමේ

සිත් තුළ පවතී නම් ඒ අය පළමු ෙසින භාවනාව දියුණු
ෙර ත් පු ඒ අය තුළ සමථ භාවනාව හට නු ැමේ.
එවිට භාවනාව තුලින් ැමබන ශාන්ත බව ඔබ අත්විඳිනු
ඇත. යමමක් සමථ භාවනාව ෙරන අවස්ථාව දී මනස
අකීෙරු නම් ඔබ ෙසින භාවනාව තුළින් බා ත්
මානසිෙ ුවය ඒ අවස්ථාමේදී සිහිෙරන්න.
 128

මා ඉහතින් සදහන් ෙළ මේ මනසින් නැවත නැවත සිහි

මමමනහි කිරීමමන් සමත භාවනාවට අවශය පරිදි ඒ අය
මේ සිත සංුන් වනු ඇත. ඒ යහපත් සිතිවිලිව ට
අවධානය මයාමු ෙරන විට ඔබට යහපත් සිතුවිලි
පමණක් මනසට ඇවිත් මනස එක් තැන් මවයි. විදර්ශන
භාවනාව ැන විමශ්ෂ්‍මයන් ඔබ සිතමින් මහන්සි
මනාවන්න. මන්ද සමථ භාවනා දියුණු පුේ යා තුළ
විදුන් අදහස් පහ වනු ඇත.

බුදුරජාණන් වහන්මස් විසින් ධජේ සූත්‍රය මමමස්

මේශනා ෙර ඇත.
මහමණනි මා සිහි ෙරන්නා වූ මතාපට යම් බියක්
මහෝ තැති ැනීමක් මහෝ ම ාමුදැහැ ැනීමක් මහෝ
මේද එය පහවන්මන්ය.
ඉදින් මා සිහි මනාෙරන නාවු නම් ධර්මය සිහි
ෙරේ.
ඉදින් ධර්මය සිහි මනාෙරන්මන් නම් සංඝ සිහි
ෙරේ.

භාවනා කිරීමට මයමදන අය පළමුව ඒ අය සමථ

භාවනාව දියුණු ෙර ත යුතුය. සමථ භාවනාව දියුණු
අවධියෙ මනාපවතින්මන් නම් විදුන් නුවණ වැඩීමට
මනාහැෙ. ඒ නිසා සමථ භාවනාව දියුණු ෙර න්නා අය
 129

බුේධ ධර්ම සංඝ සිහිකිරීම තුළින් මනසට ඇතිවන

මෙම ස් ඇතිවන ස්වභාවය ක්‍රම ක්‍රමමයන් ඉවත්වනු
ඇත. ඒ අයට යම් මදයක් මෙමරහි ඉතා ුළු අවමබෝධයක්
ැබුවත් එහි ැඹුර පහුමවන් මත්රුම් ත හැෙ.

උදාහරණයක් වශමයන් ත්විට ස් වෘක්ෂ්‍ තා ැන

මපාත පත කියවා අවමබෝධයක් බා ඇත්නම් ඒ අයට
විදුන් නුවණ පවතිනවා නම් ඕනෑම විශා වයස් ත
සක් මදස බ ා සිටීමමන් ඒ මස් ඉහළම අත්මත් සිට
මපාම ාමව ඇතුළත පවතින මුල් දක්වා සාමානය
වශමයන් මනසින් අවමබෝධයක් ැබිය හැෙ. එමස්ම
අහස මදස බ ා සිටියත් ඒ ව ාකුල් ව ට ඉහළින් ඇති
ෙළුවර තිය ඒ අයට මනසින් ුළු වශමයන් මහෝ
අවමබෝධ විය හැෙ.

මනාමපමනන ැඹුර මනසින් දැකීම, විදුන් නුවණයි.

එනම් මනාමපමනන මේ මෙමරහි ැඹුරු අවමබෝධයක්
බනමතක් මම් සංසාමර් සත්වයා සැරිසරනු ඇත.
මබාමහෝ අය තුළ මාර් ඵ නිර්වාණාවමබෝධයට
ප්‍රමාදය එය විය හැෙ.

සිේධාර්ථ මබෝසතාණන් වහන්මස් මම ව උපතක්

බන්න මපර ද සමථ භාවනාව දියුණු ෙර ඇති අය හා
 130

එය දියුණු ෙර න්න වන තවී ජීවත් වූ අය ද මබාමහෝය.

සමථ භාවනාව දියුණු වූ අය අහසින් යෑම දිය මත ඇවිදීම
තමාමේ ශරීරමේ මපමනන සරීරය ඉවත් ෙර යම් යම්
ස්ථාන ව මපනී සිටීම වැනි මේ ෙ ත් මාර් ඵ ැබීමට
හා නිවන් බා සසර මනින් එමතර වීමට එය
ප්‍රමාණවත් මනාමවයි.

එමස්ම බුදු මෙමනකු මහෝ රහතුන් මෙමනකු ගින්

ඇුරු ෙළාටත් සති මාස නන් සිල් සමාදන් වී මස්
මාංශ ආහාරවලින් වැළකී සිටියත් ත්‍රිපිටෙය ෙටපාඩම්
ෙළා කියා වත් මාර් -ඵ හා නිවනට ළඟා විය මනාහැෙ.

වන්දනාමාන කිරීම පින්දහම් කිරීම රූප වන්දනා පුනය

ක්‍රියාවන් ව මයදී ධර්මය තුළින් ඒ ඒ අය සැප සම්පත්
බා ම ෞරවයන් තුළ ජීවත් වීම මහා යානා ධර්මයට
අයිති වුවත් නිවන මාර් ඵ මථරවාදී බුදු දහම තුළින්
මතෝරා ත යුතුය.මන්ද එය අත්හැරීමමන් බන
අවමබෝධයකි. විදර්ශනා නුවණ දියුණු ෙර න්නා
අවස්ථාමේදී අනිතය ස්වභාවය හඳුනයි. අනාත්මය
ස්වභාවය හඳුනයි. සියල් අවසන් වනුමේ ද දුකින් බව
හඳුනයි. සියල් ක් එමස්ම සිදු මවනවා නම් තමාට
තමාවත් අයිති නැතිබව මත්රුම් ත් පු අත්හැරීම
මනස තුළින් සිදුමේ. ම ෝභ ෙම ඇති ඵ ය කුමක් ද කියා
තමාට දැමනන විට පරිතයා යට තමා තුළින් සිදුමේ.
 131

මමම ත්‍රි ක්ෂ්‍ණ ක්ෂ්‍ණිෙව මෙමනකුට අවමබෝධ මනා

වන අතර ෙ ක් විදර්ශනා භාවනාව දියුණු ෙරම න
සිත එක්තැන් ෙරම න යන විට ොමරා තෘෂ්ණාව
උපාදානය තමා තුළින් ඉවත් වී කිසිම මදයක් මෙමරහි
බැඳීමක් හට න්මන් නැත. එවිට තමා තුළ නැවතී
පවතින මපර පින් කුසල් තමාමේ මනසට එනු ඇත. මපර
ො මේදී මථරවාද බුදුදහම පමණක් ංොමේ තිබූ අතර
පු ෙම ෙ ඉන්දියාමවන් පැමිණි ධම්ම චූ නම් සංඝයා
වහන්මස් මෙමනක් මහායාන ධර්මය ංොවට හඳුන්වා
දුන්නත් ඒ ොමල් අපමේ සංඝයා වහන්මස් ා එය
ප්‍රතික්මෂ්ප ෙර ඇත. පළමු මාර් ඵ ය මසෝවාන් ඵ මේ
සිට සතරවන මාර් ඵ ය අරහත් මහවත් රහත් වීමට
මථරවාදී බුදු දහම ප්‍රතිපත්තිමයන් සිදුමවන ක්‍රියාවකි.
උපාදාන පවතිනතාක් නිවීමක් සිදු මනාමවනු ඇත. ඉහත
සඳහන් පරිදි වන්දනාමාන කිරීම ඕනෑම අමයකුට ෙැමති
පරිදි ෙැමති ො යෙ ෙැමති ආොරයට ෙරම න ගිය
හැෙ. එමහත් නිවනට ඇත්මත් එෙ මාර් යක් පමණකි.
එය අපට බුදුන් මපන්වා දුන් මාර් ය පමණි.

යම් යම් අය පුණය ක්‍රියාවන් ව ජීවත් වී සිටින විට චුත

වීමමන් පු පු උපත ඒ අය යහපත් උපතක් ැබුවත් එය
පවතිනුමේ ඒ මෙනාමේ පින් පවතින තාක් පමණි.
 132

විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය යනු කුමක්ද කියා බුදුරජාණන්

වහන්මස්ම න් විමසූ විට එතුමා පවසා ඇත්මත් නච මසෝ
නච අඤ්මඤෝ යනුමවනි. එනම් නැත මෙමනක් නැත
මවන අමයක් යනුයි. පිපාසය දැනුනු විට වතුර මසායා යනු
ඇත. ජ ය ැබූ පු අවමබෝධයකින් පානය ෙළ අයමේ
පිපාසය නිවී ගියත් අවමබෝධයක් මනාමැතිව පානය ෙළ
අයමේ පිපාසය නිවී ගිමේ ද නැත. බුදුන් මේශනා ෙ
ධර්මය ඇසීම අවමබෝධය හා මමමනහි කිරීම අප පුරුදු
වීමමන් ඒ තුළින් බා න්නා ශාන්තිය අපමේ දුෙ නිවා
ැනීමට ෙරුණු ොරණා ඉටුවනු ඇත. දිනක් බුදුන්
පවසා ඇත්මත් එක් විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයක් උපත බා
මියගිය වාර ණන මොමතක්ද කිවමහාත් ඒ
අවස්ථාව දී ශරීර වලින් ඉවත් වූ ඇටෙටු ම ාඩ මනාදිරා
එෙ ම ාඩෙට ැුවා නම් මේපුල් පර්වතයට වඩා උස්
බවය.
සිේධාර්ථ කුමරු වශමයන් සිටි ො මේ දී බුදුරජාණන්
වහන්මස්ට රමය ුරමය ුභ යන සෘතු අනුව ජීවත්වීමට
පිය රජුවිසින් මාළි ා තුනක් සාදා මදන දී. රජමෙනකු
බන්න හැකි සියලුම සැප සම්පත් අත්හැර එතුමා
අවුරුදු හයක් වන ත වී විඳින්න හැකි සෑම දුක්
ෙරදරයක් ම විඳ සත්වයා දුකින් නිදහස් ෙර ත හැකි
මාර් යක් මසායා ත්හ.
 133

බුදුරජාණන් වහන්මස් අපට නිවන් ම මපන්වා දී

ඇත්මත් විදර්ශනා භාවනාව තුළින් ාවිය හැකි
මාර් යක් වශමයනි.
පංච ඉන්ියන්ම න් පංචස්ෙන්ධයට ැමබන සංඥා
විශ්වාසයකින් රැෙ ැනීම එය නඩත්තු කිරීම සිදු වන
විට ඒ අය තෘෂ්ණාමවන් ජීවත්වීමයි. එමස් ජීවත් මවන
අය ජීවිතය සදාොලිෙ බව සතය බව සිතා එො පිට
එො නැ මපාරෙො ජීවිතය ජය න්න දරන
උත්සාහය අවිදයාව නිසා පංචස්ෙන්ධය රැෙ ැනීමයි.
ඒ මෙනා තුළ භවයක් නඩත්තු වීමයනු මියගිය පු
නැවත නැවත ඉපදීමයි. ශරීරයක් යනු භවයෙ පවතින
ෙර්ම ශක්තියක් නිමකිරීමට තාවොලිෙ වශමයන් ඒ
ශරීරය තුළ ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය ැගුම් ැනීමක් පමණකි.
එය මපමනන මහෝ මනාමපමනන උපත් විය හැෙ. භවයක්
යනු යම් අමයක් බැදීමක් සහිතව මිය ගිය පු ඒ
මෙනාමේම මතු පැවැත්මක් සඳහා පවතින ක්‍රියාෙරන
ශක්ති උෂ්ණත්වයක් වශමයන් කිව හැෙ. එය කුසල් මහෝ
අකුසල් විය හැෙ. ඒ නිසා ඉපදීම යනු ඒ මෙනාම යන
සසර දිගු මනයි.
නිර්වාණ අවමබෝධය සඳහා බුදුරජාණන් වහන්මස්
චතුරාර්ය සතය අප සැමට මේශනා ෙර මපන්වා දී
ඇත්මත් අවමබෝධයකින් ජීවිතය ත කිරීමට මාර් යක්
වශමයනි.
 134

1. දුක්ඛ - මේකුසෙ ෙ ය වශමයන් ඇති වූ දින සිට

දුෙ පටන් නු ඇත. ඒ දරුවා කුමස් තුළ හිරවී තදවී
මාස ණනක් ජීවත් වී මවමේ ශරීරමයන් පිට
වන්මන්ද අඬාම න ය. එය ශරීරමේ පැවතී
මේදනාවන් නිසාය.

2. දුක්ඛ ඇතිවීම - එතැන් පටන් ජීවිතයක් ත ෙරන

ො ය තුළදී නැවත සංසාරමය මම් දිගු මන යෑමට
මේතු වනුමේ තමන්මේ පංච ඉන්ියන්ට ැමබන
සංඥා නිසා එය තුළින් ජීවිතය රකින්න දක්වන
බැඳීම එයට මේතු වනු ඇත. මමයට ඇතුළත් වනුමේ
පංචස්ෙන්ධය අයිතියක් බා ැනීම හා එය
නඩත්තු කිරීමට පංච ඉන්ියන්ම න් බා න්නා
සහමයෝ ය මවයි.

3. දුක්ඛ නැතිවීමට මේතු - පංච ඉන්ියන්ම න් ැමබන

දෑ තුළ අනිතය අනාත්මය බව අවමබෝධය යි. තමාමේ
ශරීරය තමන්ට පා නයක් නැත. තමා ජීවත් වූ
ම ෝෙය පවා දිනෙ තමා හඳුනන්මන් නැති බව තමා
තුළ ඇතිවන අවමබෝධය තුළින් අත්හැරීමයි.

4. දුක්ඛ නැති වීම- අනිතය අනාත්මය බව අවමබෝධය

ද පු අත්හැරීම මත උපාදානය නැති බැවින් නැවත
නැවත ඉපදීමට බ ාමපාමරාත්තු නැත එය නිවනයි.
 135

මමම ෙරුණු බුදුන් මේශනා ෙර ඇත්මත් චතුරාර්ය

සතයවශමයන් ද බුදුන් වහන්මස් පිරිනිවන් පාන අන්තිම
මමාමහාමත්දී මේශනා ෙර ඇත්මත් සියලුම සංස්ොර
අනිතය බව ය. එය බුදුන් අවුරුදු ණනාවක්
මනුෂ්‍යයන්ට අත්හැරීමට මේශනා ෙර ධර්මමේ සාරාංශ
වශමයන් අපට සිතා ත හැෙ.

අප රමට් මථරවාද බුදු දහම අදහන අතර ඒ දහම් හඬ

මබාමහෝ සංඝයා වහන්මස් ා ෙැපවීමකින් ආරක්ෂ්‍ා ෙර
ප්‍රතිපත්තිමය වශමයන්ජීවත් වී මනුෂ්‍යයන්ට මත්රුම්
ැනීමට පහු ආොරයට ලිහිල්ව අපට මේශනා ෙරන
බැවින් එය පිළිම න ජීවත්වන අය අප රමට් සිටින නිසා
මාර් ඵ බන අය හා නිවන් දකින ුදුු අය විශා
පිරිසක් අප අතර ඇත. බුදු දහමම් අපට මේශනා ෙර
ඇත්මත් තමාමේ පංචස්ෙන්ධය පිළිබඳ අවමබෝධයක්
බා එයට ඇලීම නතරෙරන මතක් මම් සත්වයා
සංසාමර් සැරිසරන බවය. දහම් ජීවිතය තුළ ජීවත් වුවත්
අප මනාදැනුවත්ම අපමේ සිත්තු භව තණ්හාව-විභව
තණ්හාව හා ොම තණ්හාව යන ආසාවන් යටපත්ව
පවතී. අලු යට ගිනි මපාකුරක් සැඟවී තිබූ නිසා අවස්ථාව
ද පු එම ගිනි මපාකුර උඩට ඇවිත් ගිනිෙන්දක් හට
න්නා මස් අප මිය යන මමාමහාමත් දී කුමෙට මහෝ
තණ්හාවක් උපදින්මන්ද ඒ ැන පැහැදිලි අවමබෝධයක්
මනාතිබුණ නිසාය.
 136

භව තණ්හාව:- තමාමේ පංචඉන්ියන්ම න් උපදින

තණ්හාව ආශාවන් නිසා මම මමේ කියා පංචස්ෙන්ධය
රැකීමයි. එය පුඋපත හා සැබැඳි.

විභව තණ්හාව:- තෘෂ්ණාව ආසාව නිසා රැස්ෙර ත්

උපයා ත් මේවල් තමන් තමන්මේ අය තු ම පමණක්
මබදාම න ජීවත් වීම මේතුමොටම න ඒ අය තුළ
තෘෂ්ණාව ඉවත්වී නැත.

කාම තණ්හාව:- තමන්මේ පංච ඉන්ියන්ට ැමබන

ප්‍රතිචාර නිසා පණ ඇති පණ නැති දෑ මෙමරහි ආශාව
තණ්හාව මේතු මොට ම න එය සිත තු ම වමාර වමාර
ජීවත් වී එය බා ැනීමට ඇති ආශාව නිසාඋපදින
තණ්හාවයි.

මපාදුමේ ත්ෙ යමමක් ඉහත සඳහන් ෙරුණු තුළ

තමාමේ සිත ජීවත් වනවානම් ඒ අය තුළ තෘෂ්ණාව නම්
දැමවන ගින්න නිවී නැත. එය නැවත සසර මන යෑම යි.
මබාමහාමයක් දහම් ජීවිත ව ට ෙැපවී ජීවත් වී මියගිය
අයට එදත් අදත් වරදින තැනමසායා බැලුමවාත් එය
එතැනමයි. අයිති නැති බව සිතා අත්හැරීමට ඇති
 137

අෙමැත්තයි. තෘෂ්ණාවක් පවතිනුමේ අවමබෝධයක්

නැතිෙමයි.

බුදුන් මේශනා ෙළ ධර්මය අනිකුත් අයට බා දීමට ඇප

ෙැපවී සිටින ුළු පිරිසක් වටිනා වස්ත්‍ර අඳිමින් බ ය
රකිමි එය ආරක්ෂ්‍ා ෙර ැනීමට දක්වන උනන්දුව නිසා
සියලු සැප සම්පත් විඳිමින් ධර්මය තුළ අන්තර් ත වී
පවතින අත්හැරීම නිසා සසර මෙටි ෙර ත් හැකි බව
පු පු ා මේශනා ෙරන අය අප අතර සිටිති.

මමම ස ආසාවන් තණ්හාව මපාදි බැඳම න ධර්මය

අසන අය ඒ අය යහපත් ම ස දහම් ජීවිතයක්
තෙරනවා යැයි සිතා ජීවත් වුවත් ඉහත සඳහන් අය
අනු මනය ෙරන නිසා මහා ෙකුළුවන් පැත්තට
පැත්තට ම ාස් මපාඩි අයට මෙලින් යන්න පැවුවත් ඒ
අයත් මහා ෙකුළුවන් අනු මය ෙරන බැවින් ඒ අයත්
පැත්තට යනු ඇත.
බුදුන්මේ ශාසන ො ය අවසන් වන මතක් මම් යන මන
තුළ තමන් අසන ධර්මය මත්රුම් ැනීම හා පිළිපැදීම
පිළිබඳ යමක් ම හැරී යන බව රහසක් මනාමේ.මමය
පෘථේජන ොමල් නිසාමදෝ යැයි අපට සිතිය හැෙ.
 138

ධර්මය ඇසීමම් දී ඒ අයට මනස එක් රැස් ෙරම න දීර්ඝව

සිත එෙ තැනෙ තබාම න සිටිය මනාහැෙ. මනස
විඩාවට පත් වූ විට ශරීරය ද විඩාවට පත් මවනු ැමේ.
ධර්මය මෙටිමයන් අසන විට එයට අවධානය මයාමුෙර
සිටිය හැෙ. මතෙයක් ද රඳා පවතින ැමේ.

දහම් මදසන විට උදාහරණ මසාබාදහම තුළ පවතින

විනාශ වන මේ තුළින් අනිතය අනාත්ම බව මපන්වා
දීමමන් ඒ අය එදිමනදා භාවිතා ෙරන දකින මේ තුළින්
දහම් අවමබෝධය ට සිත සෑම විටම සෙස්වීම සිදුවනු
ඇත. එමස් නැතමහාත් ඒ අයට රස උපදින මේ උදාහරණ
ම ස ත් විට ධර්මය මනාව ඒ උදාහරණ මනස තුළ
ළැදියාවක් දක්වයි. ධර්මය අසන්න එන අය හිස් අතින්ම
ඇවිත් හිස් අතින්ම යෑමට ඉඩ දිය යුතු නැත. අවසානමේදී
හපු පදයකුත් නෑ මේමර් පලුවකුත් නෑ යන කියමන සිදු
විය යුතු නැති බව අප මත්රුම් ත යුතුය.

මනුෂ්‍ය ජීවිතය යනු පන්සල් යන විට අඳින ුදු ඇදුමක්

මස් මනාපවතියි. මමාමහාතින් මමාමහාත මවනස් මවන
සිදුවීම් සිදු වනු ැමේ. අප ෙරන ක්‍රියාවන් දැනුවත්ව මහෝ
මනාදැනුවත්ව ඇතිවීම නිසා මියගිය පු එය තක්මස්රු ට
පත්වීම මසාබාදහම තුළ සිදුමවන නිසා කිසිම ක්‍රියාවක්
ආපස්සට යෑමක් මහෝ මැකීමක් සිදු මනාමේ.
ඔබටඅවශයය මම් සසර මනින් එම ාඩ වීමට නම් ඔබ
 139

ධර්මය මදසට මොපමණ බාධෙ තිබුණත් පේ මෙම ස්

වලින්ඉවත් වී යන්න.

බුදුරජාණන් වහන්මස් දහම් මදසන විට කිසිවිමටෙ එය

අසන්න පැමිමණන අයට ප්‍රාතිහාරමහෝ මවනයම්
ආෙර්ෂ්‍ණ ස්වභාවයක් ඇති ෙමේ නැත. එතුමා
මනුෂ්‍යයන්ට දැක්වූ මමත්‍රිය නිසා ධර්මය අසන්න එන
අයමේ මපර පින් අවදි වීම පිණිස දහම් මදසූහ. එමස්ම
බුදුරජාණන් වහන්මස් අප සැමට උදාහරණයක් විය.

දිනක් ොශයප මහ රහතන් වහන්මස් පවසා ඇත්මත්

උතුමාමණනි, ඔබතුමා ළඟ තිමබන ඔය සිවුර දිරාපත් වී
ඇති බැවින් එය තැනින් තැන හන නූම න් ැට සා
ඇත. මා ළඟ තිමබන අලුත් සිවුර ඔබතුමා න්න. ඔය
සිවුර මට මදන්න යනුයි. එවිට බුදුන් පවසා ඇත්මත්
ොශයප, ඔබ ළඟ තිමබන සිවුර සැහැල්ලුයි සිනිඳුයි. දැන්
මම් සිවුර බරයි. එය ඔබට රැම නයා මනාහැෙ ඒ නිසා
මම් සිවුර මා ළඟ තිබුනාමදන් යනුයි.

ගුරුවරයාට ෙළ හැක්මක් ශිෂ්‍යයාට අවශය දැනුම බා

ැනීමට මඟ මපන්වීමක් පමණි. එයට ෙැපවීමකින්
ක්‍රියාෙර විභා ය සමත් වීමට දරන උත්සාහය ඔහු සතුව
ඇත. එමස්ම බුදුන්ට ෙළ හැක්මක් ධර්මය තුළින් අපමේ
 140

ජීවිතය හරි ම යෑමට මඟ මපන්වීමක් පමණි. එය මසායා

ත යුත්මත් අප විසින්මයි. වන්දනාමාන කිරීම අපමේ
යුතුෙමකි. ඒ තුළින් අපමේ ප්‍රශ්නය විසමඳනවා යයි සිතා
ජීවත් වීම මනාෙළ යුතුයි. බුේධ ධර්මය තුළින් අපට
ැමබනුමේ අපමේ ජීවිතය යහපත් මාර් යෙට ම න
යෑමට හා පු ජීවිතය මදස මමමතක් මනාදැක්ො
පැත්තක් දැකීමට ආම ෝෙයක් පමණි. ඒ නිසා ම ෝෙය
වශමයන් ධර්මය තු පවසන්මන් අපමේ
පංචස්ෙන්ධයයි. අප භාවිතා ෙරන ම ෝෙ වචනය යනු
මභෞතිෙ වස්තුවක් හඳුනා ැනීමක් මිස ධර්මය තුළින්
මපන්වන දම ෝෙය නම්මනාමවයි මමය පර්වතයක්
පමණි. ඒ නිසා ම ෝෙය නම් හඳුන්වන මම් පංචස්ෙන්ධය
පවතින සියලුම මනුෂ්‍යයන් රහතුන් වහන්මස් ා හැර
නින්මදන් සිහින දැකීම මපාදු ව පවතී. එයට වයස
සීමාවක් නැත. මනස විමේෙව පවතින විට ඒ මමාමහාත
මනස පමණක් යම් යම් මතෙයට අවදිව ක්‍රියාකිරීම
සිහින වශමයන් කිව හැෙ. එයට මේතූන් වනුමේ මනස
තුළ යම්දැකීම සිදුවූ මේතුක්‍රියා කිරීම පැවතීමයි.

සෑම මනුෂ්‍යමයක්ම එම පුේ යා මියයන මමාමහාත

ළඟා වන විට තම හෘද වස්තුව ක්‍රියාව ක්‍රම ක්‍රමමයන්
මේ ය අඩු වීම සිදුවනු ඇත. එවිට පාද ව ට හා අත් ව ට
ඒ ඒ ඉන්ියන්ට මල් මනය අඩුවීම නිසා යම් යම්
ඉන්ියන් ක්‍රියාවිරහිත වීම සිදුවනුමේ රුධිර පේධතිය
 141

ක්‍රියාවිරහිත වීමයි. එමහත් ඒ පුේ යාමේ මමාළමේ

ඉතාම තුනී රුධිර නා පවතින නිසා ශරීරයෙ අවසාන
වශමයන්මිය යන මොටස මමා ය වශමයන් කිව
හැෙ.එම අවස්ථාමේදී පවතින අවසාන ජීව ො ය තුළදී
ඒ මෙනා විශ්වය හා සබැඳි.

ඒ මමාමහාත වන විට ඒ පුේ යා මභෞතිෙ ම ෝෙමයන්

මවන්වී ඇති බැවින් ඒ ජීවිතය තුළ ෙලින් පැවැති කිසිම
මතෙයක් මනාපවතියි. විශ්වය තුළින් පැමිණ
ජීවස්ෙන්ධය මහවත් විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය නැවතත්
විශ්වය හා සම්බන්ධ වී ඒ පුේ යා තුළ පවතින කුස
මහෝ අකුස අනුව භවය සෙස් වනු ඇත. එයට මේතු
වනුමේ තෘෂ්ණාව නිසා අත්මනාහරින බැඳීමකින්
උපධානයකින් යුක්තව ක්‍රියා කිරීමට බවය තමා විසින්ම
සෙස් ෙර ැනීමයි. පු උපත ු ති ාමී දු ති ාමී විය
හැෙ. නැතමහාත් රූප අරූප භවයෙ විය හැෙ.
මනුෂ්‍යයන් ෙරන සෑම ක්‍රියාවෙම ප්‍රතිඵ ය සාරාංශය වී
මනමස් මනාමැමෙන තැනෙ තැන්පත් වී තිබීම එය චුත
සිතිවිල් යි.

මම් භවමේ දී තමන් විසින් ෙළ යහපත්, අයහපත් මහෝ ඒ

මදවර් යම හීනයක් මස් දැකීම ෙර්මය වශමයන් ද මපර
භවය ඉතිරි පවතින යම්ක්‍රියාවන් සිහිනයක් මස් දැකීම
ෙර්ම නිමිති වශමයන් ද ඒ මදවර් මේම තක්මස්රුව
 142

අනුව ඒ පුේ යා බන පු උපත දැකීම ති නිමිති

සිහින වශමයන් දකිනු ඇත.

චුත වන පුේ යාමේ පු උපත මහෝ බවය අයිතිය

දැකීමමන් පු මපමනන ශරීරමයන් මනාමපමනන ශරීරය
ඉවත් වීම ස්ීර වශමයන්ම ඒ පුේ යා මිය ගිය අමයක්
වශමයන් කිව හැෙ. එමස්ම යම් අමයක් ත්‍රී මේතූන් මත
උපත බා ඇත්නම් ඔහු අවසාන සිහිමන් මනාදැෙ නිවන්
දකිනු ඇත.
පහනක් දැල්මවන විට එහි දැල් හා එළිය දැකිය හැෙ.
පහන නිවී ගිය විට දැල් ට කුමක් වූවාදැයි කිව මනාහැෙ.
එයට අදා වූ මභෞතිෙ මොටස් පමණක් පවතී.
ශරීරයක් සමඟ දීර්ඝව ම ාඩන න පැමිණි විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධය දැල්මවන ගිනිදැල් ක් හා සමානය.

එමස්ම විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයක් උදාසීන වී නිවන් ගිය විට

එය කුමෙට සමාන ෙළ හැකිද. සියලුම ප්‍රාණවිශ්වය
තුලින් පැමිණියා නම් එම ජීව ො ය අවසන් වූ පු ඊළඟ
උපත විශ්වය තුලින් ම සිදුවන බව අපට අවමබෝධයක්
ැබිය හැෙ. එයට අදාළ වනුමේ ඒ පුේ යා තුළ පැවැති
කුස මහෝ අකුස මහෝ ඒ මදවර් මේම විය හැෙ.
143
 144

බුදුන් වහන්මස් මමම ාව අයමේ යහපත සඳහාම පහළ

වූ ශාස්තෘවරමයකි. බුදුන් ධර්මය මේශනා ෙමල්
ජීවත්මවන මිනිුන්ට මිස මිය පරම ාව ගිය අයට
මනාමවයි. උන්වහන්මස්ට අවශය වී තිබුමන් ජීවත්ව සිටින
අයව යහම යැවීමටය. එමස් මහයින් බුේධ ධර්මය යනු
මමම ාව ජීවත්වන මිනිුන්ට සතයාවමබෝධය තුළින්
පරම ාව අවමබෝධ වී මමම ාව ඒ අයමේ ජීවිත
සාර්ථෙත්වය පත්ෙරදීමයි. බුදුන් වහන්මස් ධර්මය
මිනිුන්ට මේශනා ෙරන විට ඒ ඒ අවස්ථාව දී මමම සද
පවසා ඇත.
 145

1. මහමණනි මම ධර්මය ඔබට ඔරුවෙට උපමා ෙර

මේශනා ෙරමි. එය භාවිතා ෙළ යුත්මත් දිමයන්
එම ාඩ වීමට මිස ෙර තබා ම න යෑමට මනාමේ.

2. මහමණනි දීමමන් හා මබදීමමන් මා දන්නා තරම්

අනුසස් යමමක් දන්මන නම් ඒ කිසිමවක් බත්
හැන්දක් වත් මනාදී අනුභව මනාෙරයි.

3. මහමණනි සියලුම මෙම ස් ඒ අයමේ හිස මත

තබාම න මාමේ සිවුමර් මොනක් අල් ාම න මා
පුපස පැමිණීමම් ඇති ඵ ය කුමක්ද.

4. මහමණනි මමේ කීමට ඔබ එෙ මදයක් අත්හරින්න

එය එමස් ෙමළාත් නුඹ ා අනා ාමී වන බව මම
මපාමරාන්දු මවමි ඒ එෙම මදය නම් ම ෝභෙම
පමණි.

5. මහමණනි තථා තයානන්වහන්මස් විසින් මේශනා

ෙරනු බන ධර්ම විනය විවෘත ව තිමබන තරමට
ප්‍රචාරය වූ තරමට එය බැබමළයි. වැසී තිමබන
තරමට මනා බැබමළයි.
 146

බුදුරජාණන් වහන්මස්මේ ධර්මය තුළින් මේශනා ෙර

මපන්වා දී ඇත්මත් ආමිස පූජා පමණක් නිවන් දැකීමට
ප්‍රමාණවත් මනාවන බවත් නිවන ඔබ ළඟ ම ඇති මදයක්
බැවින් එය ඔබවිසින්ම බා ත යුතු ඔබ විසින්ම මසායා
තයුතු මදයක් බවය. නැතමහාත් යමමකුමේ පිහිටකින්
ප්‍රාර්ථනාවකින් එය බා ත මනාහැෙ. අවමබෝධයකින්
එයට සූදානම් මනක්යෑමට ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්තිය
මනක් යායුතු බව අප මත්රුම් ත යුතුය.

ආනන්ද හාමුදුරුමවෝ ඇසූ ප්‍රශ්නයෙට පිළිතුරු වශමයන්

බුදුන් පවසා ඇත්මත් හිරු සහ සඳු එළිය බන ජීව ම ෝෙ
31 ක් ද මමම විශ්වය තු තිමබන බවය. ස්වර් ම ෝෙ
හයක් ද රූප බ්‍රේම ම ෝෙ 16 ක් ද අරූප බ්‍රේම ම ෝෙ
හතරක්ද සතර අපා ත වී මාන හතරක් ද මනුෂ්‍ය
ම ෝෙ එෙක්ද වශමයන් හැඳින් වුවත් එම ම ෝෙ විමාන
දහමයන්, සියමයන්, දාමහන් ගුණෙළ ෙළ පු පවතින
ණන වශමයන් ඇති මහයින් ඒ ැන මසායා බැලීම පවා
නිෂ්ඵ බවය.

මනුෂ්‍යයන් ජීවත් වන මෙටි ො ය තුළදී මම්

සංසාරමයන් එම ාඩ වීමට ෙරුණු ොරණා අමතෙ ෙර
මවනත් දෑ මසායා බැලීමට යෑමමන් ඒ අය මිය ගිය පු
 147

අතරමං වන බව ද බුදුන් පවසා ඇත. තවද බුදු

මෙනකුමේ දැනීම අනන්ත බැවින් මම් සෑම ම ෝෙයක් හා
විමානක් දැකිය හැකි බවද පවසා ඇත.

එමස්ම සෑම දිවය බ්‍රේම ම ෝෙයක්ම පෘථිවිමේ සිට

මයාදුන් 42000 ක් දුරින් පිහිටා ඇති අතර ඒ සෑම
ම ෝෙයක්ම එවැනිම පරතරයකින් පිහිටා තිමබන බවද
පවසා ඇත. බුදු මෙමනකු බුදු බව බන්න මමම ාවට
පැමිණීම ෙල්ප ණනකින් සිදුවන අතර මනුෂ්‍යයන්
මාර් ඵ බා ඉහත සඳහන් ම ෝෙව සිට පැමිණීම ද
දුෂ්ෙර අවස්ථාවක් වනුමේ ඒ ම ෝෙ කිසිම අවස්ථාවෙදී
මමම ජීව ම ෝෙ හා සම්බන්ධතාවක් මනාපවතින නිසා
ය. පෘථිවියට වයස අවුරුදු පන්මෙෝටි හාර ක්ෂ්‍යක් බව
ොබන් ප්‍රතිශතය පරික්ෂ්‍ා කිරීමමන් දැනට මසායාම න
ඇත. මමම පෘථිවිය තුළ බුදුවරු උපත බා ඇත්මත්
පන් ක්ෂ්‍ මදාමළාස්දහස් විසිඅට නමකි. එතුමා ා
පිරිනිවන් පෑ පු පවතින හිස්ව ො ය මොමතක්ද.
ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් අපට මේශනා ෙර
ඇත්මත් යමමක් මම් අවස්ථාව පැහැර හැරිමයාත් ඒ
පුේ යාට නැවත මමවැනි අවස්ථාවක් උදාවීම ැන
සිතීම පවා නිෂ්ඵ බවය.
 148

පෘථිවිය පවතින මසෞරග්‍රහ මණ්ඩ ය රඳා සිටින

මන්දාකිණිය තු මමවැනිම හිරු සඳු එළිය පවතින හා
එළිය බන ජීව ම ෝෙ ණනාවක් ඇති අතර එවැනි
මන්දාකිණි ණනාවක් විශ්වය තුළ පවතින අතර සෑම
මන්දාකිණියක්ම යම් මේ සීමාවෙට යටත්ව එෙම
දිසාවට ඇදී යනු ඇත. අප මනාදන්නවා වූවාට අපත් සෑම
තත්පරයක් පාසා යම් මේ යකින් විශ්වය තුළ ඇදී යනු
ැමේ මනුෂ්‍යයන් වශමයන් අප පෘථිවිය තුළ ජීවත් වුවත්
මමම උපත් පැමිණිමේ මෙමස්ද කියා කිසිම මතෙයක්
නැත. එමස්ම අප මිය ගිය පු පැමිණි ආොරයටම
මොමේ යනවාද කියා කිසිම අමයක් දන්මන්ද නැත.
මනුෂ්‍යයන් මහෝ සත්වමයක් වශමයන් බන උපත
තාවොලිෙ වශමයන් ැගුම් න්නා තාවොලිෙ
ස්ථානයක් පමණි. මමවැනිම අවස්ථා විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධය බා ත් අවස්ථා අනන්තය. ඒ ඒ අවස්ථාව දී
බා ත් නම්, වාස ම්, හැඳින්වීම් අනන්තය. මමය තවත්
එවැනිම අවස්ථාවක් පමණි.

මම් ජීවිත තෙරන මනුෂ්‍යයන් අතරින් ධර්මය

අවමබෝධයක් බා තමාමේ මෙම ස් සිතුවිලි පා නය
ෙරම න පු උපත් ැන සිතමින් ජීවත්වන අයට ඒ
අයමේ ප්‍රශ්නය යම්තාක් විසමදන බව සිතිය හැෙ.
 149

මනුෂ්‍යයන්මේ ඉන්ියන් පිහිටීම හා ශරීර ස්වභාවය

අනුව සියලුම මනුෂ්‍යයන් මවන්ෙර හඳුනා ත මනාහැකි
බැවින් සියලුම මනුෂ්‍යයන් එෙම වාසීන් බව දිනක් බුදුන්
පවසා ඇත.
එමස් මනුෂ්‍ය ශරීරයක් බා සිටින මමම අවස්ථාව දී ඒ
අයමේ අධිෙ තණ්හාව නිසා මනාදන්නාෙමින් ෙරන
ක්‍රියාවන් නිසා අපා ත වී තෙරන ජීවිත මොමතක්ද.
නිරය යනු අධිෙ උණුුම් පිපාසය සහිත ශරීර හම
ඇටෙටු ව ට ඇලී ෙල්ප ණනක් ැ වීමකින් මතාරව
යන අධිෙ මවමහසක් දක්වන ජීවිත මනකි. දැනට
පිහිටා තිමබන හිමා ය ෙන්ද තුළින් ා බසින අධිෙ
සීත පවතින දිය ඇල් ක් පහළට ා ම ාස් එෙ
තැනෙදි මපාමළාව යටට ම ාස් දියඇල් තවත් සැතපුම්
ණනාවක් මන් ෙර උණුුම් දිය ඇල් ක් වශමයන්
මපාමළාව මතුපිටට මතුවනු ඇත.
මමම සිදුවීම එෙ මිනිුන් බුදුන් ම න් විමසූ විට එතුමා
පවසා ඇත්මත් මපාමළාව යට තිමබන නිරය තුළින් ඒ
දියඇල් ා ම ාස් නැවත මපාමළාව මතුපිටට
පැමිමණන නිසා එහි වතුර උණුුම් බවය.

බුදුන්ට එෙ අපහාස ෙළ මදේදත් අපා තව සිටි නිසා

ඔහු මිය යන විට මපාමළාව මදෙට පැලී ඒ ශරීරය
මපාමළාව ඇතුළට යන දී. එමස්ම රහතුන් වහන්මස් ාට
 150

අපහාස ෙළ හිරිහැර ෙළ අය මිය යන විට මපාමළාව

මදෙට මදබෑවී ශරීරය මපාමළාව ඇතුළත ගි ා බසින දී.
ඒ බව දහම් මපාත්ව සඳහන් ෙර ඇත.

මනුෂ්‍යයන් තමාමේ හිතුමමත් ක්‍රියා කිරීම නිසා ඒ අය

ෙරන අපරාධ මේතු මොටම න ඒ අයත් මියගිය විට
මපාමළාව තුළ ශරීරය මිහිදන් ෙළත් ඒ ශරීරමේ
නඩත්තුව සඳහා පැමිණ මෙනා අපා ත වන විට සතර
අපායවල් ව කුමන විමානයෙ ගියත් ෙළ වරදවල් ව
බරපතළෙම අනුව එය තක්මස්රු කිරීම
ස්වභාවධර්මයට අයත්ය. ඒ අයට ජීවත්මවන අය පින්
කුසල් ෙළාට එහි ැ වීමක් නැත. බුදුන් පවසා ඇත්මත්
ඒ අය විශා පර්වත සා රයට මපරළුවා හා සමාන
බවය.
ෙ ෙට පුවුවද මිනිස් උපතක් අප බා ඇත. මම්
අවස්ථාමේදී මපර දෑ සම්බන්ධමයන් කිසිම මතෙයක්
නැති නිසා මම් අවස්ථාව තණ්හාව මවරය පළි ැනීම හා
අධිෙ ොම සැප ශරීරයට බාමදන්න දරන උත්සාහය
නිසා ුදුු අවස්ථාව පැහැර හැරීම ෙරුණු මොට ම න
ආමය ෙවදා එම අවස්ථාව ැමබයි ද කියා සිතම්ද. ඒ
නිසයි බුදුන් සැමවිටම ධර්මය තුළින් මේශනා ෙර
මපන්වා දී ඇත්මත් යමමකුමේ මම් අවස්ථාව පැහැර
මනාහරින ම සය.
 151

මනුෂ්‍යයන්මේ පවතින තණ්හාව ආශාවන් නිසා

තමාමේ ජීවිතය පටන් ත්මත් මෙමස්ද කියා මනාසිතයි.
පවතින ශරීරයට වන හානි මවනස්ෙම් ැන ද
මනාසිතයි. මරණමයන් පු තමන්ට සිදුවන දෑ ැන
මනාසිතයි.

සියලුම සත්වයන්මේ උපත් යනු මගිමයක් රථයෙ නැ

යන දිගු මනක් හා සමානයි. මන දුරයන්න යන්න
ොම න් ො යට එය අබ න් වූ විට නැවත අලුත් වැඩියා
ෙරම න මනයයි. එමස්ම මනුෂ්‍යයාමේ ශරීරව ට
සිදුවන හානි ම ඩ මරෝ මවදය වරමයකු මගින් යථා
තත්ත්වයට පත්ෙර ැන අප ජීවිත මන යයි.

රථය කිසිම ප්‍රමයෝජනයක් ැනීමට මනාහැකි වූ විට

මගියා එය අත්හැර මවන රථයෙ නැගී මනයයි. එමස්ම
මමම ශරීරය අබ න් වූ විට විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය
නැතමහාත් පැමිණි මෙනා මවනත් ශරීරයෙට ඇතුල්වී
සසර මන යනු ඇත. දැන් මපර කිසිවක් මතෙ නැත.
අලුත් උපත පමණක් හඳුනයි. එමස්නම් විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධය නැතමහාත් ඒ මෙනා ෙල්ප ණනක් යන
මනෙ මම් ත ෙරුණු බන්මන් එම සම මනාදන්නා
දුර මන යෑමට සූදානම් වීමක් ද යනු අප අවමබෝධයකින්
සිටිය යුතුය.
 152

මම් සම්බන්ධමයන් කිසිම දැනීමක් නැති අය ද තමන්මේ

මතය හරි බව සිතා දහම් ජීවිතවලින් ඉවත් වී ජීවත්වන
අය ද අධිෙ මෙම ස් පුපස දුවමින් ජීවත්වන අය ද
මියගිය පු ු ති ාමී උපතක් ැබීමට බ ාමපාමරාත්තු
මවනවා නම් ඒ ො ය ෙල්ප ණනකින් පු බුදුවරයකු
උපත බා ඒ පින් බ ය ැමබන මතක් බ ා සිටීමට
සිදුවනු ඇත

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් සෑම විටම අපට මේශනා

ෙර ඇත්මත් මම් අවස්ථාවක් පැහැර මනාහරින ම සත්
එමස් ප්‍රමාද වුමවාත් ආමයත් මමම අවස්ථාව ෙල්ප
ණනාවක් බ ාසිටීමට සිදුවන බවය.

සත්ව උපතක් ප්‍රාණයක් වශමයන් හට නුමේ ඒ උපතට

අයිති විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය එයට ඇතුල් වූ පුවය. එමස්
විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය ඒ උපතට පැමිමණන්මන්ද ඒ
භවයට උපතට අදා ෙර්ම ශක්තියක් බා අයිතියක්
වශමයනි. පුව එය නාමරූප වශමයන් අප මපමනන
සත්වයින් හඳුන්වනු ැමේ.

ඒ ඒ උපත සිදුවීම මනුෂ්‍ය මහෝ තිරිසන් උපතක් විය හැෙ.

උපදින සියලුම මනුෂ්‍යයන් එෙ හා සමාන ජීවිත රටාවෙ
 153

මනාපවතී. ඒ ඒ දෑ මවනස් වනුමේ ද පරම්පරාව, උපදින

රට හා පරිසරය ආදි වශමයන් වුවත් විඤඥාන ස්ෙන්ධය
උපතක් සඳහා පැමිමණන විට පවතින ෙර්ම ශක්තිය
අනුවය. ඒ සිදුවීමට අයිති කුසල් මහෝ අකුසල් ෙර්ම
ශක්තිය බා පැමිමණන විට සමහර අය ඉතා සැපවත්
ජීවිත සමහර අය දුෙ හා සැප විටින් විට මවනස් මවමින්
ත ෙරන ජීවිත ද සමහර අය මිය යන මතක්
මනා ැ මවන දුක් පරම්පරාවට හිමිෙම් කියයි .

මනුෂ්‍යයා ජීවිත රටාව විවිධ වීමට මේතු ඒ අයමේ මපර

පින් කුසල් සෙස් වීම අනුවයි .මේතු ඵ සහිත ව මමමස්
උපතක් තුළ ත ෙරන විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය ඒ උපතට
අදා ෙර්ම ශක්තිය නිමෙර ඊළඟ උපත අදා ෙර්ම
ශක්තිය පැමිණි පු ඒ ශරීරය අත්හැරීම ඒ මෙනාමේ
මියගිය බව අප හඳුන්වනු ැමේ. යම් අමයක් මියයෑමට
මේතු සිදුවී ඇත්මත් විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය ඒ උපත තුළ
ත ෙළ ෙර්ම ො ය ආවිස අවසන් කිරීම්ක් පමණි.

තිරිසන් සතුන්මේ වුවත් එමස්මය .මනාමපමනන ම ෝෙ

විමාන ව අය වුවත් එමස්මය. මනාමපමනන ම ෝෙ
විමාන එෙෙට වඩා පවතින්මන් ද ඒ ඒ තුළට ඇතුළු වන
ෙර්ම ශක්තිිීන් මවනස්ව පැවතීමයි. ඒ අයමේ චුතවීම
අතුරුදහන් වීම සිදුමේ.මමම ස මන් ෙරන විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධ තුළ වයසට යන දිරාපත් වීමක් නැත. බන
 154

උපත බවය අනුව තාවොලිෙව ස්ත්‍රී-පුරුෂ්‍ වශමයන් සිදු

වුවත් එය මපර පින් හා පේ වශමයන් සිතිය හැෙ.
විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය විශ්වය තුළින්ම නිර්මාණය වුවත් ඒ
මෙනා වශමයන් සිදු වූ උපාදානයක් නිසා ඒ මෙනා බවට
පත් වී පවතී.

ඒ තුළ පවතින උපදාන නිදහස් වූ විට එය වාතය තුළම

දියාරු වීම ඒ මෙනාමේ නිවනයි. මමම ක්‍රියාව මනුෂ්‍යයන්
තුළ පමණක් සිදුවිය හැකි නිසා බුදුවරු ො මයන්
ො යට මනුෂ්‍යයන් අතර ඉපදී නිවන් ම අපට මේශනා
ෙරනුමේ . අමයක් මෙමනක් පුේ මයක් වශමයන් සිතීම
නිසා ඒ අය සංසාර මන යනු ඇත.

බුදු මෙමනකු බුදු බව බන්න මමම ාව උපත බන්නට

මපර ඒ මබෝසතාණන් වහන්මස් ා මපර බුදුවරුන්ම න්
ධර්මය අවමබෝධය බා ඒ ො ය තුළදී පේ මෙම ස්
වලින් නිදහස් වී ඇති අතිවිශිෂ්ට ඥානයක් සහිතව
මමම ාව හැර ගියත් බ්‍රේම ම ෝෙ තුළ ෙ ක් ජීවත් වී අය
වනු ඇත .ඒ ඒ බ්‍රේම ම ෝෙ තුළ ෙල්ප ණනක් ජීවත් වී
එහිදී ද මම් සත්ත්වයාමේ සසර මන යන ම ෝෙ හා
විමාන සම්බන්ධ හා විශ්ව ශක්තිය සම්බන්ධමයන් ද
ෙ ක් සිට දිවැස් ඥානයක් බා ඇත. එමනිසා නැවත
මනුෂ්‍ය උපතක් බා පැමිමණන්මන් ද මම් සත්වයා යන
දුක් සහිත ැ වීමක් නැති ජීවිත මනින් එමතර කිරීමට
 155

හා අප සැමමේ පිනක් සඳහා මම් සංසාර මනින්

එම ාඩ කිරීමට මාර් යක් මපන්වීමටය.මමම ාවදහම්
අවමබෝධය ට ුදුු මනුෂ්‍යයන් ජීවත්වන ො ය බ ා
පැමිමණන අතර බුදුවරු මමම ාව ජීවත් වී පිරිනිවන්පා
ගිය පු ද එතුමා ම පින් කුසල්පවතින ො යක්
පවතිනු ඇත. එය බුේධ ො ය මහවත්සාසන ො යයි.

අධිෙ හිරු රශ්මිය මපාමළාවට ැබී හිරු බැස ගියත් ඒ

රශ්මිය මපාළව තුළ ඉවත් වන්මන් ද ක්‍රම ක්‍රමමයනි. එමස්
ම වර්ෂ්‍ාව ැමබන විට ම ාවියාට ව ාව සරු ෙර ත්
හැෙ. වරුසාව නතර වුවත් පවතින ජ ොණු, ළිංව
ජ ය එක්රැස් වීම නිසා තවත් ෙ ක් ම ාවියාට ව ා
ෙරම න යා හැෙ. එමස් වූවත් ක්‍රම ක්‍රමමයන්ජ ය
හීනවීම නිසා ඉමඩෝරය ආහාර සා තය පටන් නු
ැමේ. එහි විසදීමක් වශමයන් නැවත ජ ය ැමබන
මතක් බ ා සිටිය යුතුය.

එමස් බුදු මෙනකු ජීවමානව සිටින විට අප සැමට සසර

නිමා කිරීමට ෙරදරයක් නැතිව සතය අවමබෝධයක්
බා ත හැකිය.බුේධ ො ය තුළ උත්සාහවන්ත යන්ට
තමාටත් අනිත් අයටත් යහපතක් සදහා යහපත්
ජීවිතයක් මතෝරා ත හැෙ. ඒ ඒ ො ය ක්‍රම ක්‍රමමයන්
හීන වී ගිය පු ධර්මය ඥානය අපමේ තුළින් ඉවත් වීම
නැවත එය පහදා දීමට අමයක් නැති වූ විට අපා ත ජීවිත
 156

ව ට අපට මුහුණපා ජීවත් වූවත්, නැවත ෙල්පයෙට පු

මහෝ බුදුමෙමනකු පැමිණි පු ඒ ො ය මවනස් මේ.

පැමිමණන බුදුවරු මවනස් වුවත් ඒ සෑම බුදු මෙමනකුටම

අපට මේශනා ෙරනුමේ මපර බුදුවරුන් මේශනා ෙළ
ධර්මය වන අතර එය යටපත් වීමක් නැවත ඉස්මතු
කිරීමක් වශමයනි.

එදා ම ෞතමබුදුරජාණන් වහන්මස්ම න් ධර්මය

අසන්න එන අය මපර භවයන් තුළ ධර්මය අසා ඇති අය
වන අතර එතුමා ඒ අයමේ ධර්මය නැවතී තැන බ ා
එතැන් සිට ධර්මය පහදා දී ඒ ැටළු නිරාෙරණය කිරීම
තුළ ඒ මමාමහාමත්ම රහත් බවට පත්වීම, මාර් ඵ
පත්වීම නිවන බා ඇත. අප සැම මදනාම මපර භව ව
උපත් සිදු වී ඇති අතර ඒ බව උපත හමාර ෙර යන මම්
මනක් බව කිසිම විවාදයක් නැත .
බුදුන් පවසා ඇත්මත් සියලුම සත්වයින්
මනුෂ්‍යයන්බ්‍රේමයන් දිවය හා සතර අපා ත අය
උපතින් උපතට භවමයන් භවයට උපත් මාරුෙර
ෙරම න යන අය වශමයනි. සියලුම අය සංසාරමේ ඇදී
යන මනක් නිසා ඒ අයමේ මෙම ස් පේ අත්හැර නිවන
බන මතක් මම් මන යනු බන්මන් මම් නඩත්තු ෙරන
මභෞතිෙ ශරීරය මනාව ඒ හා බැදී පවතින සූක්ෂ්‍ම
 157

ශරීරයක් මනාව ඒ ඒ ශරීරව ට ො මයන් ො යට

අයිතියක් ඇති ෙරම න පැමිමණන ඒ මෙනා මහවත්
විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයක් පමණි.

විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයක් උපතෙට පැමිමණන්මන්ද ඒ

උපතට අදා , අයිති ෙර්ම ශක්ති ො ය නිම කිරීමට
පවතින ෙර්මය මහවත් ක්‍රියාව සම ය. ඒ මෙනාමේ
ආවිස වශමයන් කිව හැෙ. එනිසා චුත වීමවීම මහවත්
මරණ සත්ත්වමයකුට අලුත් මදයක් මනාමේ. මමමස්
සිදුවීම් සිදුවී ඇති වාර ණන අනන්තයි.

මියගියත් නැවත උපතක් සිදු වුවත් විඤ්ඥාන ස්ෙන්ධය

මහවත් ඒ මෙනා සංසාමර් දිගු මනක් යන ො ය තුළ
මපර පිනක් ඇති වූ විට ඒ උපත අනුව මනුෂ්‍ය උපතක්
වශමයන්ද ධර්මය ශ්‍රවණය කිරීමට ුදුු රටක් තුළ උපත
බා නැවත ධර්මය අසන්නට ැබූ විට ඒ මෙනාට මපර
පින් නැවතී තැනට යාහැකි වුවමහාත් ඒ ධර්මය තුළින්
මම් සංසාමර් මන නිමා ෙර ත හැෙ. මපර ො මේදී
රහතුන් වහන්මස් ා මාර් -ඵ බා ඇති අයද නිවන්
ගිය අය ද මමමස් පින් අවදි ෙර ත් අය වනු ඇත

අප සියලු මදනාම දැනට ඉපදී ඇත්මත් බුේධ ො ය තුළ

දී බව අමතෙ ෙරන්ඩ එපා. මමම ො ය තුළදී ධර්මය
 158

අසන්නට අපට අඩුවක් නැත.අපම අපමේ මපර පින් අවදි

වන ආොරයට ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්තිය අවමබෝධ
ෙරම න යහපත් ප්‍රතිපත්ති තමාමේ ජීවිතයට
එක්ෙරම න බුදුන් මේශනා ෙර මපන්වා දී ඇති දහම්
ම ටෙැපවීමක් ෙරන්මන් නම් අපට නිවන දුර නැත.
මෙම ස් පේ සිත තුළ ලිය න්මන් ද ඒ මෙනාමේ මපර
අකුසල් නිසා සතර අපා ත වීමට මම් වතාමවත් පත්වීම
පිණිස සූදානම් වීමකි. ඒ අය තමාමේ මෙම ස් රස
විඳිමින් එය තමාමේ ජීවිතය මමන් රකිමින් නඩත්තු
ෙරමින් ුේද ස්ථානව ට යම් යම් මේ පූජා ෙරමින්
ම ෞරවය බමින් ුදු ඇඳුම් ඇඳම න මහ පිරිසක්
මැදදහම් මනක් ගියත් පේ මෙම ස් නම් නිම වී නැත.

ුදුු ආොරයට සිත ධර්මයට සෙස් වී නැත. ශරීරය පිට

ධර්ම ෙන්දක් වුවත් ශරීරය ඇතුළත අඳුරු ගුහාවක් බවට
පත්වී ඇත. මියගිය පු නැවත මෙමස් මනුෂ්‍ය උපතක්
බයිද.

ඕනෑම ක්‍රියාවක් මපරමුණ බන්මන් සිතයි.ශරීරය එයට

යම් ආදාරෙයක් පමණි .ඒ ඒ ඒ ක්‍රියාවන්ට මුල්වී
සංසාමර් දිගු මන යන්මන් ශරීරය මනාමවයි සිතයි.
ඕනෑම අමයකුට ඕනෑම අවස්ථාවක් සිත පිරිසිදු ෙර
ැනීම මෙම ස් පේ ජීවිත තුළින් ඉවත් වීමට මාර් යක්
මසායා ැනීමට කිසිම බාධාවක් නැත. එදා එමස්
 159

ජීවිතමයන්ජය ත් අමයක් වශමයන් අංගුලිමා

රහතුන්මේ නම පමණක් සඳහන් වූවත් ධර්මමේ මසවන
බා ඒ පින් බ මයන් ජීවිත ජය ත් අය නැතුවාම
මනාමවයි. එදා බුදුන්ට මොපමණ සැප සම්පත් ආරක්ෂ්‍ා
සහිත ජීවිතයක් තිබුණාද. එය අත්හැර ආහාර
පිණ්ඩපාමත් යමින් සිවුරු තුනක් සහිතව ජීවත් වූමේ
මෙම ස් විඳීම නිවනට ම මනාවන බව අපට මපන්වා
දීම සඳහාමය. එදත් අදත් ධනවත් අය ඒ සියල් අත්හැර
බුදුන් සම ඒ මන් ම ගිමය පු උපත් තුළ
භයානෙෙම අවමබෝධ ෙර ත් නිසාය. උපදින උපත්
තුළ පවතින නිසරු බව දැකීම, මම් තාවොලිෙ ජීවිතය
මායාවක් බව ඒ අය අවමබෝධ ෙර ත් නිසාය.

අන්ධමයක් හැපි හැපි ව වල් ව වැටි වැටි නැවත ම ාඩ

වී යම් යම් අයමේ ආධාරවලින් ජීවත් වන ආොරයට අප
සැමමදනාම මනාදැනුවත්ව මම් සංසාර මන යන උපත්
මමමස් මපන්වා දී ඇත

ඕපාපාතිෙ උපත: මනාමපමනන උපත් දිවය බ්‍රේම

ඇුමරන් මේතයින් නරෙයන් ඒ අයමේ චුතවීම
අතුරුදහන් වීමයි.
 160

සංමස්ජ උපත: කුණුවන දිරාපත් වන දෑ තුළින් සිදුවන

උපත්.

අණ්ඩජය උපත: බිත්තර මගින් සිදුවන උප්පත්තිය.

ජ ාබුජ උපත්: මේකුස ය ෙ වැදෑ හමක් තුළ බිහිවී
මවමේ මයෝනි මාර් මයන් පිටවී මවමේ කිරි උරා බී
සිදුවන උපත්ය. සියලුම ක්ීරපායි උපත් මමයට අයත්ය.
මනුෂ්‍යයන්ද මමම උපතට අයත් වනු ඇත.

ඉහත සඳහන් උපත් වලින් මියගිය අය අතරින් කුණක්

ඉතිරි මනාවන්මන් ඕපාපාතිෙ උපත් තුළ පමණි. ඒ
අයමේ ෙර්මයන් අවසන් වන විට ඒ භවයන් ම ෝෙ
විමාන තුළින් අතුරුදහන් වනු ැමේ. එමස් උප්පත්ති
සිදුවීමම්දී ඒ උපතට අයිති බව බුදුන් මමමස් පවසා ඇත.

රූප භවය බ්‍රේමම ෝෙ 16 වශමයන්ද අරූප භවය

වශමයන් මනාමපමනන බ්‍රේමම ෝෙ හතරක් වශමයන් ද
ොම භවයන් වශමයන් ු ති ාමී හා දු ති ාමි වනු
ඇත. ු ති ාමී යනු දිවය මනුෂ්‍යයන් උපදින බව වන
අතර දු ති ාමී යනු සතර අපා ත වීම මේ.
 161

ඒ ඒ අයමේ කුසල් අකුසල් අනුව බව ම ෝෙව ට

ො මයන් ො යට මාරුවීම සිදුමේ .මම් කිසිම භවයක්
ස්ථිර මනාමවන බව බුදුන් පවසා ඇත. සමහර අය
සිදුෙර න්නා අධිෙ පාප ක්‍රියාවන් නිසා සදාොලිෙ
අපා ත වන අතර ඒ අයට කිසිම විටෙ ු ති ාමි
උපතක් සිදු මනාමවනු ඇත.
මාර් -ඵ බා ඇති අය කිසිවිමටෙ සතර අපා ත
විමාන ව උපත් සිදු මනාමේ .ඒ අය සිදුෙර න්නා
කුස -අකුස ඒ අය සමඟ භවමයන් භවයට තමාමේ
මසවනැල් ක් මමන් මන් ෙරනු ඇත.

ඒ බව ම ෝෙ තුළ සිදුමවන සියලුම අය සම්බන්ධමයන්

බුදුන් පවසා ඇත්මත් මෙමනක් මපර භවමයහි උපත බා
මිය ගිය වාර ණන මොමතක්දැයි කිව මනාහැකි බවය.
එක් අමයක් ත්විට ඒ මෙනා ඉපදී මිය ගිය වාර
ණනමේදී ඒ මෙනාමේ ශරීරව ඉතිරි වී පැවති ඇටෙටු
එෙ ම ාඩ ැසීමට හැකි වුවමහාත් එය මේපුල්
පර්වතය වඩා උස් බව. මම් සියලුම උපත් මනුෂ්‍යයන්
පමණක් මනාව අපා මදපා සතර පා හා බහුපා උපත්
බා ගිය අය වනු ඇත. මනුෂ්‍යමයකුට නැවත මනුෂ්‍ය
උපතක් සිදුවීම ෙණ ෙැස්බෑමවක් විය සිදුරකින් හඳ
බ නවා වැනි අහඹු අවස්ථාවක් බව අප අසා ඇත.
 162

මම් සතය ෙරුණු බුදුන් අපට මේශනා ෙර ඇති අතර

මමය අවමබෝධය ද ගිහි පැවිදි මපර පින් ඇති අය මපාත්
සඟරාව පළ ෙරමින් එය යටපත් වීමට ඉඩ මනාදී අප
රමට් සෑම ස්ථානයෙම බා ැනීමට ෙටයුතු ස ස්වා
ඇත. ඒ නිසා අද අප ඉපදී මම් වෙවානුව තෙරනුමේ
ධර්ම දීපයෙ බව මොමතකුත් අප පිළි න්නවද මහාේදක්
රසොරෙ දමා පිස න්නා විට එහි රසය වැඩි ෙර න්න
ෙ වම් ෙරන හැඳි මිටට එහි රසය මනාදැමන්.

බුේධ ධර්මය තුළ ජීවත්වීම එයට සහභාගි වීම හා මම්

සසරින් එම ාඩ වීමට බ ාමපාමරාත්තු ජීවත්මවන අයට
මපරමස්ම වරදින තැන නම් අසන ධර්මය මමමනහි
ෙරන්නට ඒ අය පුරුදු මනා වීමයි. එදත් එදත් අදත්
ධර්මය ජය ත් අය මාර් ඵ ාභී හා නිවන් ගිය අය
ධර්මය මමමනහි ෙරන්න දැක්වූ උත්සාහය හා මමමනහි
ෙරන්න ඒ අය ො ය දීර්ඝ ෙර ත් උත්සාහයයි.

තමාමේ සිත සන්ුන් ෙරම න මමමනහි කිරීම ෙළ

යුතුව ඇත්මත් අප ඇසූ ධර්මය තුළින් අපමේ ශරීරය අප
පරිහරණය ෙරන මේ අපමේ කියා හැමඟන මේවල්
අවිනිශ්ිතතාවය දැකීමයි. තෘෂ්ණාව මෙම ස් තමා
තුළින් අත්හැරීමට ඒ මෙනා මමමනහිෙර සිතින්
විමසීමම් දී එය ඒ මෙනාමේ භාවනාව මහවත් සිත තුළ
ිත්ත ශක්තිය ඇති ෙර ැනීමයි.
 163

කුන්ඩලි භාවනාව තුළින් සිත සංුන් ෙර ැනීම යනු

මොඳුඇට මපමේ සිට හිස දක්වා තමාමේ ශරීරමේ
ශක්තිය මනසින් ඉහ ට ඇද තබාම න සිටීමයි

ෙසින භාවනාව ඇසි පිය මනා හා යම් වස්තුවක් මදස

දීර්ඝ මේ ාවක් බ ා සිට එම වස්තුව ුදු බිත්තියෙ මහෝ
ුදු මරේදක් මත සිතින් මවා ම න සිටීමයි.

සමථ භාවනාව මමය මොටස් 40 විස්තර ෙර ඇති අතර

එය තුලින් ආනාපාන සතිය පිහිටවා සිත සන්ුන් ෙර
ැනීමට අප පුරුදු විය යුතුය.
ඉහත සඳහන් භාවනාව ඉතා ුළු අවමබෝධයක්
පමණක් දක්වා ඇති අතර එය තුලින් අත් හැරීමක් සිදු
මනාමේ. ඒ ඒ භාවනා කිරීමමන් සිදුමවන්මන් තමා ශරීරය
මනස සන්ුන්ව තබා ම න සිටින අවස්ථාවක් වශමයන්
කිව හැෙ. සිතක් සන්ුන්ව තබා ැනීම ඕනෑම අයකුට
ෙළ හැකි අතර එයින් විවිධ ප්‍රාතිහාර මපන්විය හැෙ.
එමහත් සිත මහවත් ඒ මෙනා තුළ තැන්පත්වී හිර වී
පවතින මෙම ස් නිසා ඒ ෙර්ම ශක්තිය තකිරීමට
බවයක් තුළ මන් කිරීමට ඒ තුළින් බාධාවක් නැත.
 164

මනුෂ්‍යයන් ුදුු නැති මදයක් ආහාරයට ත්විට එය

ශරීරය තුළ වමනය ෙරන මතක් ඒ මෙනාමේ කුස තු
ෙැ තුනු ඇත. එය වමනය ෙළ පු ශරීරයට සහනයක්
වනු ඇත. අපමේ සිත්තු පවතින මෙම ස් ක්ෂ්‍ණිෙ ඇති
වූවත් එයට එහා බැඳීමක් ෙල්පයක් සිට පවතිනු ඇත.
එය නිදන් ත මරෝ යක් මමන් විඥානය ස්ෙන්ධය තුළ
ජීවත් වීම නිසයි. නාම රූප පරම්පරාව ඉදිරියට තල්ලුවී
යනු බන්මන් එය ෙැපවීමකින් අවමබෝධයකින් සිත
තුළින් උදුරා දමන මතක් ය. එමතක් අප මනාදැනුවත්ව
අප තුළම තෘෂ්ණාව ආසාවන්සැඟවී පවතී.

ඒ නිසා බුදුන් අපට මේශනා ෙර ඇත්මත් පංචස්ෙන්ධය

තුළ අවමබෝධයක් බා එහි අනිතය ස්වභාවය දැනම න
ඒ අය අත්හරින මතක් සත්වයා දිගු මන යන අයවලුන්
වශමයනි. නිර්වාණාවමබෝධයට විදර්ශනා භාවනාව
බුදුන් අපට හඳුන්වා දී ඇත්මත් ඒ නිසයි. විදර්ශනා
භාවනාව තුළින් පංචස්ෙන්ධයට පංච ඉන්ියන්ම න්
ැමබන සංඥා බ ා සිටින විට එය දැනුනා නැවත නැති
වුණා නැවත දැනුනා නැවත නැති වුණා මිස ස්ථිර
පැවැත්මක් බැඳීමක් නැති බව දැමන්. එමහත් ැමබන
සංඥා ව අප පැටම න්න යෑම නිසා එය සිත තුළ ජීවත්
වනු ඇත. අපමේ සිතට එන සිතුවිලි ව අප ජීවත්
මනාවුවා නම් එවැනි සිතුවිලි ඇති වාද කියා ඒ මෙනාට
මනාදැමන්.
 165

මියගිය පංචස්ෙන්ධයක් මමමනහි කිරීම තුළින් මියගිය

ශරීරය ජීවත්මවන අයට ප්‍රමයෝජනයක් නැති නිසා එය
ව ෙ වළ ා දැමීම මහෝ දර සායෙ දමා පුළුස්සා දැමීම
ෙරනු ඇත. ව ෙ දිරාපත් වන ශරීරය කුණු වීම මභෞතිෙ
ශරීර මොටස් සඳහා සිදුවන ක්‍රියාවකි. මම මමේ කියා
රැෙ ත් ආරක්ෂ්‍ාෙර ත් ශරීරය මභෞතිෙ සිදුවන
හානි තවදුරටත් මමමනහි ෙරන විට දිමනන් දින කුණුවීම
එය තුළම පනුමවෝ බිහිවීම එය ො දැමීම නිසා මම
මහවත් මමේ මොටස් පණුවන්ට අයිති මේ. ශරීරමේ කුණු
වීම නිසා පණුවන් ඒ තුළින් ක්‍රම ක්‍රමමයන් වැඩි වුවත් ඒ
මස් ඇටෙටු වලින් ඉවත් මවන විට පණුවන් ද එය තු ම
මිය යනු ඇත. පුෙ ෙ හිස් ෙබමල් සිට මදපා දක්වා
ඇටෙටු පමණක් ඉතිරි තිබුණත් තවත් ෙ ෙ එයත්
පසට ම දිරාපත් වනු ැමේ. ආදාහනය ෙළ මභෞතිෙ
ශරීරය අළු දූවිලි බවට පත් මවයි. තවත් ෙ ෙ ජීවතුන්
අතර සිටින අයට එමස් මෙමනක් සිටියා ද කියා
මතෙයක් ඒ අයමේ සිත් තුළින් පවතින්මන් ද
නැත.මභෞතිෙ ශරීරයට අයත්වූ තානාන්තර බ ය හා
ඒ ශරීරය තුළින් රැස් ෙර ත් ධනය වතුපිටි සෑම
මදයක්ම මිය ගිය මමාමහාමත් සිට ඒ මෙනාට අයිති නැති
අතර එය මභෞතිෙ ම ෝෙය තුළම තබා යනු ඇත.
 166

එදත් අදත් පුවටත් සෑම මනුෂ්‍යමයක් තුළ මම් සිදුවීම

යනු ස්වභාවධර්මයට අයත් වන අතර මම් සතයථාවය ඒ
මෙනාම මනසින් අවමබෝධය ෙළ පු තෘෂ්ණාව බැඳීම්
සිත තුළ දීර්ඝ ව පවතින්මන් ද නැත. විදර්ශනා භාවනාව
ෙ ක් දියුණුව තුළින් සිත, ෙය, ධම්ම හා මේදනා යන
සතර අවමබෝධය ැබූ පු ඒ භාවනාව තුළින් සතර
සතිපට්ඨාන භාවනාව අවමබෝධය සිදුවනු ඇත.මම්
අවස්ථාව පැමිමණන පු ඒ අය තුළින් මෙම ස් ආසාවන්
උපාදානය ක්‍රම ක්‍රමමයන් ඉවත් වී අනිතයය හා
අනාත්මය සියල් න්ට මපාදු ව සිදුවන බව දැමන්. එයින්
ැ වීමක් නැති බව ද ඒ මෙනාට අවමබෝධ මේ. ඒ නිසයි
බුදුරජාණන් වහන්මස් නිවන් දැකීමට යමමක් ෙැමති නම්
ඒ අයට විදර්ශනා භාවනාව දියුණු ෙර න්නා ම ස
උපමදස් දී ඇත්මත්. එමහත් සතර සතිපට්ඨාන භාවනාව
හා විදර්ශනා භාවනාව යනු එෙක් මනාමවයි. සමහර
අයමේ මපර පුරුදු හා මපර පින් නිසා විදර්ශනා භාවනාව
තුළින් ද ඉතා මෙටි ො යෙ දී ඒ අය ජීවිතය ජය ත්
අවස්ථා ඇත.

සා රය වටා පවතින මවරමේ යම් ව ක් හැරූ විට ඒ

තුළින් ැමබනුමේ ලුණු වතුර මහවත් ෙරදිය වතුර වන
අතර සමහර ස්ථානයන් එමස් ැඹුරට හෑරුමේ නැති
වුවත් මිරිදිය ැමබන අවස්ථා ඇත.
 167

බුදුන් විසින් මේශනා ෙරන ධර්මය අප කිසි මෙමනකුට

පිළිපැදීමට එතුමා අනිවාර්ය ෙර නැත. පරම ාව මපන්වා
මමම ාව අපමේ ජිවිත යහපත් ෙර ැනීමට බුදුන් අවුරුදු
45 ො යක් තුළ අපට දහම් මදසා ඇත. අවිදයාව
තෘෂ්ණාව මෙම ස් සිත්තු ෙ ක් සිට සක්තිමත් වීම
නිසා ඒ අය මියගිය පු නැවත ු ති ාමි උපතක්
මනා බන අතර පු උපත්ව යන මන මොපමණ
දුරද. ඒ ඒ විමාන ව ම ෝෙ තු ජීවත්මවන ො මේදී
බය මේදනාව දුක් සහිත දුෂ්ෙර ජීවිත ත ෙළත් ඒ අයට
එහි දැනීමක් නැත. මම් සංසාමරන් එම ාඩ මවන මතක්
අප සැම ඉතාම අසරණය. අප තුළ කුස අකුස
හඳුනා ැනීමට අවමබෝධයක්පවතින නිසා අප සියල් ම
ශ්‍රේධාවන්ත බව කිව හැෙ. අප ධර්මය පිළි ත්තත් එය
මනාපිළි ත්තත් නිවන් ගිය බුදු මෙනකු එහි ව කීමක්
දක්වන්මන්ද නැත. එමස්ම අප තෙරන ජීවිත යහපත්
මහෝ අයහපත් ජීවිතය ත ෙ ත් ස්වභාධර්මය ද
නිශ්ශේදතාවක් දක්වන්මන්ද අපමේ සිතුවිලි ක්‍රියාවන්
මතු උපත හා සම්බන්ධව අප තු පවතින නිසාය.

බුදුන් වහන්මස් පරිනිවන් පා නිවන් යෑමට මපර අපට මම්

දුකින් මිදීමට මොතරම් ධර්ම ස්ෙන්ධයක් මේශනා ෙර
තිමේ ද. සිඟාම ෝවා සූත්‍රමේ බුදුන් මමමස් පවසා ඇත.
ශ්‍රේධාවන්තයින්ට අනුෙම්පා ෙරන්න. ඒ අයව දුකින්
මුදවා න්න. ඒ අය මනාඇසූ ධර්මයක් ඇත්නම් එය
 168

පවසන්න. ඇසූ ධර්මයක් තු යම් ැටලුවක් ඇත්නම් එය

ඒ අයට නිරාෙරණය ෙර මදන්න. සියලුම ශ්‍රේධාවන්තයා
ු ති ාමී ෙරවන්න. මමම මපාමත් ඒ සම්බන්ධමයන්
ෙරුණු ොරණා හැකි පරිදි ඉදිරිපත් ෙර ඇති අතර
එයට මමය තුලින් මා ම ෞරවයක් ෙර ඇති බව විශ්වාස
ෙරමි.

බිළිමඳකු වශමයනි ජීවිතය පටන්ම න මහල්ම කු

වශමයන් ජීවිත මන අවසන් ෙර මිය යන
මනුෂ්‍යඋපතක් සඳහා පත්වීම යනු ඒ ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය
තවත් එයට අදාළ ෙර්ම ශක්තියක් නිම කිරීමකි. ද
උපත අනුව නැෙත් පත්තරයෙ සඳහන් වී ඇති පරිදි ඒ
ඒ දෑ බා ඇති ආොරයට සිදුවන බව විශ්වාසයක් ඇතත්
ඒ අය බන ධර්ම අවමබෝධය අනුව ඒ මෙනා තුළ
අධිෂ්ඨානය ෙැපවීම හා උත්සාහය ඇත්නම් මම් සසර
මන නිමකිරීමට සූදානම් වීමක් වශමයන් මමයත් එක්
අවස්ථාවක් විය හැෙ. එමස්ම තෘෂ්ණාව අකුසල්
දැනුවත්ව මහෝ මනාදැනුවත්ව සිදුෙර න්නා මේතු නිසා
පු උපත් අපා ත වීම මමයත් ආරම්භයක් විය හැෙ.

ුදුු දහම් අවමබෝධයක් බන අය එය

විශ්වාසවන්තව පිළිපැදීමට එෙඟ වීම තුළ පු උපත්
මන භයානෙෙම දැනම න ඒ අයමේ ධනය බ ය
නී ා තානාන්තර අත්හැර ධර්ම මදසට මයාමුවනුමේ මම්
 169

ජීවිත මමන් අවසානයක් ෙරා මයාමු වීමට ය. ඒ නිසා

පවතින ෙර්ම ශක්තිය පමණක්ම අපමේ ජීවිතව ට
බ පාන්මන් නැත. උපදින සියලුම මිනිස් උපත්ඒ අය
මනුෂ්‍යයන් වශමයන් ජීවිත නිම ෙරන්මන්ද නැත.
යහපත් බුේධියක් සහිතව ඉපදී ප්‍රඥාව නිසි ම ස
ප්‍රමයෝජනයට ැනීමට හැකියාවක් ඇති අයද යහපත්
වටපිටාවක් ම ාඩනඟා න්න හැකි අයද මභෞතිෙ දෑ
මෙමරහි විමශ්ෂ්‍ අවධානයක් මයාමුෙර ඒ දෑ බා
ැනීමට පමණක්ම සිත ජීවත් වීම මේතුමොටම න
මියගිය පු සතර අපා ත වී ඒ තුළ පැහි පැහි කිසිම
අවස්ථාවෙදී ැ වීමක් නැති ජීවිත නැවත අරඹනු ඇත.
මනස සිතුවිලි සිත යනු ෙරුණු නිසි පාරට මනා දමා පින්
දහම් ක්‍රියාවන් ෙර රූප වන්දනා මාන ෙර වන්දනා මන්
ම ාස් මම් සසර මනින් එම ාඩවීමට ෙරුණු ොරණා
සෙස් වන්මන් ද නැත. මන්ද සියලුම උපත් මේතු සහිතව
සිදුවන අතර සසර නිම කිරීමත් මේතු සහිතව
දැනීමකින් අත්හැරීමක් තුළ සිදුවන ප්‍රතිඵ යකි. මිනිස්
උපතක් මේතු ොරණා සහිතව සිදුමවන අතර ඒ අයමේ
අකුසල් නිසා පු උපත් යන අපා ත විමාන ඒ ඒ ෙර්ම
ශක්තිය අනුව ජීවත්වීමට යන විමාන දස දහස් ණනින්
මබදී පැවතුනත් ඒ අයට ස්ථිර වාසස්ථානයක් නැත.
මභෞතිෙ ම ෝෙමේ මභෞතිෙ ශරීර වලින් පිටවන අසූි
පවතින ස්ථාන ව ද මෙළ මසාටු හා මභෞතිෙ ශරීර
මියගිය පු ඒ ශරීර ව ට හා ඒ දෑ කුණුවී ඳ සන විට
 170

එයට ළැදියාවක් දක්වා ඒ තුළ රැඳීමට ඒ අය ප්‍රිය ෙරනු

ඇත. ෙ ෙ මනුෂ්‍ය උපතක් බා සැප සම්පත් විඳ පු
උපත් බා යන මන මොපමණ දුෂ්ෙර ද. තෘෂ්ණාව
අකුසල් ක්‍රියාව ප්‍රතිඵ ය මමයයි. මිනිස් උපතක්
ැබුවත් සෑම අමයක්ම මනුෂ්‍යයන් වශමයන් ජීවිත නිම
ෙරන්මන්ද නැත.
පෘථිවිය මභෞතිෙ වස්තුවක් වන අතර එහි ජීවත්වන
සත්ව ශාෙ වෘක්ෂ්‍ තා එමස්මය. එය මසාබාදහම විසින්
පා නය වන නඩත්තු වන මභෞතිෙ ම ෝෙයක්බැවින්
සෘතු ො ගුණය අනුව එහි යම් යම් මවනස්ෙම් සිදුවූවත්
ඒ පා නය දීර්ඝව පවතී. මම් මභෞතිෙ ම ෝමෙ ජීවත්වන
අප හැමමෝම යම් ග්‍රහණයෙ ට නැතමහාත් බැඳීමක් අනුව
මම් මනුෂ්‍යයා ඉපදීම සිදු වී ඇත. ධර්මය තුළින් මපන්වා දී
ඇත්මත් ද යමමක් ඉපමදන විට ො ය, දීපය, මේශය,
කු ය මව තුලින් ඉපදීම සිදු මවන නිසා පරම්පරාවක්
සඳහා අප හිමිෙම් බවය.
එනිසා සත්ව ජාන ශක්තිය අනුව උපතක් හට
ැනීමම්දී ඒ පරම්පරාමේ සිරිත් විරිත් හැඩරුව පරම්පරා
මරෝ යන දෑ ඉදිරියට යෑමත් ුභා ධර්මයයි. එය එෙ
පරම්පරාමවන් අවසන් මනාවී ඉදිරි පරම්පරාවට
පැවැත්වීමද මශ ව ජාන ක්‍රියාොරීත්වය නිසයි.
දුෙ සහිත මරෝ ආබාධිත ශරීර අඩු ආවිස ජාන
ක්‍රියාවන් තුළ සිදු වුවත් එයට හිමිෙම් ඉපදීමත් යනු ඒ
අයම මපර අකුසල් වනු ඇත. ඉපමදන සෑම අමයක් ම
 171

එෙ සමාන ජීවිත ත ෙරන්මන් නැති අතර ඉපමදන

සෑම අමයක් තුළම එෙ සමාන කුසල් හා අකුසල් ද
පැවැත්මක් නැත. කුස -අකුස තුළ ැඹුරු
අවමබෝධයක් බා තමාටත් අනිත් අයට යහපත් වන
ආොරයද ජීවත්වීම ඒ අයමේ මපර පිනකි.
ධර්මය අවමබෝධය හා ධර්ම ඥානය යනු කුමක්ද.
මේතුඵ සහිතව ෙල්පයෙට පු මහෝ මනුෂ්‍ය උපතක්
ද අමයක් ඒ මෙනා මියයන මතක් රැස්ෙර ත් ධන
සම්පත්, බා ත් නි තනතුරු ඇති ෙර ත් පවුල්
සම්බන්ධතාවයන් දිනෙ මියගිය පු ඒ කිසිවක් ඒ
මෙනාට අයිති නැති මස්ම පු බන උපතෙට ඒ කිසිවක්
රැම න යන්මන් ද නැති බවත් ඒ සියල් මභෞතිෙ ශරීරය
සම මම් පෘථිවිය තුළ තබා යන බව දැන සිටීම
ධර්මාවමබෝධයයි.

එයට පු අප ෙැමැති වුවත් අෙමැති වුවත් ඒ මෙනා

මියගිය පු නැවත ඉපදීම නැවත මිය ම ාස් යන
දිගු මනෙ සන්ධිස්ථානයක් ඒ මෙනා මම්
වතාමවත් මනුෂ්‍ය උපතක් බා නැවතී ඇති බව දැන
සිටීම හා ඉපදීම යනු තාවොලිෙව සිදුවීමෙ පැවැත්මක්
බව හැඟීම ධර්ම අවමබෝධය.

භවමයන් භවයට ො මයන් ො යට මාරුවීම ඒ

උපදින වාරයක් පාසා මේදනාව බය දැන සිටීම දහම්
අවමබෝධයයි.
 172

සාරාංශයක් වශමයන් ත් ෙ මම් සංසාරමේ දිගු

මනට මේතුව ඉපදීම නිසාම සිදුවන බවද එයට මේතු
අවමබෝධය ැබීම දහම් ඤාණයයි.

ම ෝභ ෙම පරිතයා යට අෙමැති වීම අත්හැරීමක්

සිදුමනාවන නිසා තෘෂ්ණාව උපත් දානය පු උපතයි. එය
බුදුන්මේ මේශනාව තුළින් ඉපදීමට මේතු
වශමයන්මපන්වා දී ඇත. එය මනාස ො වන්දනාමාන
කිරීම පුද පූජා පවත්වා ඒ හා සම්බන්ධ යම් යම් දෑ
ශරීරමේ පළඳවා ම න තෘෂ්ණාව ආශාව නිසා අකුසල්
තුළින් නිදහස් වී නැති බැවින් මියගිය පු සිත ඒ හා
සම්බන්ධව නැවත උපත අරඹනු ඇත.

එයට මේතු වනුමේ මෙමනක් මභෞතිෙ ම ෝෙමේ

බැදීම් අත් මනාහැර පු උපත් යහපත් ම ස බන්න
බ ාමපාමරාත්තුව සිටියත් ඒ මෙනාට අනුෙම්පාවට
මහෝ සැ කිල් ෙට සහනයක් මදන්න අමයක් නැතිවීමත්
ස්වභාවධර්මය එය මනාවන බවත්ය.

ඇතිෙර ත් මෙම ස් ඒ මෙනා විසින්ම ෙැමැත්මතන්

ම ාඩන ා ත් මදයක් බැවින් ඒ මෙනා එය සතුව පවතී.
ධර්ම ඥානය දියුණුවට දහම් අවමබෝධයක් තිබිය යුතුය.
එයට විමශ්ෂ්‍ අධයාපන ුදුුෙමක් අවශය නැත.
මමම ාව පරම ාවත් මපර පු ඉපදීම අවමබෝධය යනු
ධර්ම ඤාණයයි. එය බුේධ දර්ශනය යි. මනුෂ්‍යයන්
අත්මනාහරින විශා මෙම ස් ෙන්දක් ෙමර් බැඳම න
හිස මත තබාම න තමාමේ පනමමන් ආරක්ෂ්‍ා
 173

ෙරම න ධර්මය ද පිළිම න බුදුන්මේ සිවුමර් මොනක්

අල් ාම න එතුමා පුපස මන් කිරීමම් ඇති ඵ ය
කුමක්ද. අන්ධ අමයක් පාමර් සිඟ මංෙරනුමේ වැරහැලි
ඇඳම න අඩ නිරුවතින් ෙඩපිල් ව ඉතා අපිරිසිදු
රාත්‍රියක් තෙරමින්ය. මමම අයට මපර අකුසල් නිමවී ඒ
මෙනාමේ ඇස් මපනීම ැබීම නිසා තමා ත ෙළ මපර
ජීවිතය මොතරම් දුක් මේදනා අපිරිසිදු ජීවිතයක්ද යනු
අවමබෝධය ැබූ පු ඒ සියල් අතහැර යහපත් පිරිසිදු
ජීවිතයක් ඔහු විසින් මන් ෙරනු ඇත. යමමක් ධර්මය
පිළිමනාම න තමාමේ හිතුමමත් ජීවිත තකිරීමට පුරුදු
වීම නිසා ඒ අය අන්ධ ධිෙරණය තුළ ජීවත් මේ. ඒ අය
සිතනුමේ ඒ අය වටිනා සැප ජීවිත තෙරනවා යැයි
කියාය. පු උපත් ව ට කිසිම සැ ුමක් නැත. ැමබන
ආොරයට එය බා යන බව ඒ අයමේ මතයයි. දහම්
අවමබෝධය ද අය එය වැඩිදියුණු ෙර ධර්ම ඥානය තුළින්
ඒ ඒ අයමේ පු උපත් සාර්ථෙ ෙර නු ඇත. ඒ නිසා යම්
අමයක් ධර්ම අවමබෝධය බා ධර්ම ඥානය දියුණු
ෙර ත් පු බුදුන් මදසූ ධර්මය තුළ ජීවත් මවන බැවින් ඒ
අය මිය ගිය පු සතර අපා ත උපත් සිදු මනාමේ. යමමක්
මමම ාවටත් පරම ාවටත් තමාටත් අනිත් අයටත්
යහපතක් වන ම ස ජීවත්වීම ධර්මාවමබෝධයයි ධර්ම
ඤාණයයි.

බුේධ දර්ශනය තුළින් අපට මපන්වා දී ඇත්මත් මම්

සංසාමර් මමන් දුෙ ෙරපින්නා ම න යන අප
සැමමදනාට ැ වීමට මාර් යක් වශමයනි
නිර්වාණය අවමබෝධ කිරීමකි. බුේධ දර්ශනය යනු
 174

ම ෞකිෙ ධර්මතාවක් මනාමවයි. බුදුවරු මේශනා ෙ

ධර්මය ම ෝමෙෝත්තර අවමබෝධයක් බැවින් බුදුවරු ක්ෂ්‍
ණනක් අවමබෝධ ෙර ත් කිසිම ො යෙ මවනස්
මනාමවන අඩුත් නැති වැඩිත් නැති පරිපූර්ණ වූ
ධර්මතාවයකි. ඒ නිසා එම ධර්මය විදයාත්මෙ උදාහරණ
ම න අවමබෝධ කිරීමක් සිදු වූමවාත් ඒ
පිරිසිදු ධර්මය කිළුටුවීමක් සිදුවනු ඇත. ෙල්ප ො යක්
තවුවත් ඒ ඒ ො යන් තුළ බුදුවරු මමම ාව ඉපදී ඒ
ො ය තුළ ජීවත්වන මනුෂ්‍යයන්ට ධර්මය මේශනා
ෙර ඇත්මත්ද එයත් මපර බුදුවරු මේශනා ෙළ ධර්මය
නැවත ඉස්මතු කිරීමකි. මොපමණ ො යක් ගියත්
උපදින මනුෂ්‍යන්ට ධර්මය ශ්‍රවණය කිරීමට මපර මස්ම
පුවටත් අඩුවක් මනාපවතිනු ැමේ.

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් එදා ධර්මය මේශනා

ෙරන විට ඉතා සර ව සැමමදනාටම මත්රුම් ැනීමට
පහු පරිදි ධර්මය මේශනා ෙර ඇති අතර එතුමා
උදාහරණ වශමයන් පහදා දී ඇත්මත් ද අපට මපමනන
ඇමසන ස්පර්ශ ෙළ හැකිදෑ උදාහරණ වශමයන් ම නය.
එම නිසා ධර්මය අසන්න එන අයට ඒ අයමේ මතෙ
ශක්තිය යහපත් ම ස පැවතුණි.එදා ධර්මය මේශනා
ෙරන විට මහාචාර්යවරුන් හා විමශ්ෂ්‍ භාවනා
ස්ථාන පවත්වාම න ගිමේද නැත.

මපර ොමල් සැවැත් නුවර ධර්මය ශ්‍රමණය ෙළ අය

මෙෝටි ණනක් සිටි අතර ඒ අයම න් මබාමහෝ මදමනක්
ආර්ය ශ්‍රේධාවන්ත බවට පත්වී මසාහාන් සෙදා ාමි හා
 175

අනා ාමී වශමයන් පත්වී ඇත. ඒ අයමේ එදිමනදා ජීවිමත්

ඉතාම ෙම්ෙමටාලු ජීවිතයක් ත ෙළත් ධර්මයට එයින්
බාධාවක් ෙර ත්මත් නැත.

එම සම අප රමට් ද ම්බද ජීවිත ත ෙරන අය මපෝයට

පන්සල් යන්න සිල් න්න දින ණනාවක් සිට
සැෙුරුවම් වනු ඇත. එදින උමදන්ම නැගිට ම දර ඇති
සියලුම වැඩ රාජොරි නිමෙර ආහාරයට යමක් පිළිමය
ෙරම න එයද මෙමසල් මොළයෙ ඔතාම න මත් ෙහට
මහෝ මබලි මල් තම්බා ත් වතුර උනු වතුර මබෝත යෙට
දමාම න පිරිසිදු ුදු මරදි වස්ත්‍රයකින් සැරසී පන්ස ට
යන්මන් මොතරම් උනන්දුවකින් හා භක්තියකින් ද එය
එෙ පරම්පරාවකින් පමණක් නවතින්මන් ද නැත.

මනුෂ්‍යයන් මබාමහෝමයක් ශ්‍රේධාවන්ත ජීවිත

තෙළ ඒ අය මපර භව ව මහෝ මම් ජීවිතය තුළදී මහෝ
මාර් -ඵ බා ඇති බව ඒ අය තුළ දැනීමක් නැත. එයට
මේතුවක් වශමයන් පැවසිය හැක්මක් ද ඒ අය තුළ
තෘෂ්ණාව බ ාමපාමරාත්තු නැති නිසාවිය හැකි බවය.
 176

මම් සංසාමර් ෙල්ප නන් සිට උපත් මාරුෙරම න

ජීවත්වන අයකුට ුදුු පරිසරයෙ යහපත් බුේධියක්
සහිත ව මිනිස්ු උපතක් ැබීම ඒ අයමේ මපර කුස කි.
මබාමහෝ අය මම් ජීවිතය තාවොලිෙ බව මනාසිතා
තෘෂ්ණාව ආශාව හා ශරීර ව ට සැප මසායා ම ාස් ැබූ
අවස්ථාව ම හැර පු උපත් ැ වීමකින් මතාරව ජීවිත
මන යන අය අප අතර මොමතක් ද. මෙමනක් තුළින්
සිදුවන සෑමක්‍රියාවෙම ප්‍රතිඵ ය ඒ මෙනාට අයිති වීම
යනු ඒ දෑ ඒ උපතට අයිති භවයෙ සෙස් වීමයි. පු
උපත් මාරුෙරම න භව මන යනු ඇත. සත්වමයක්
සසර මන යෑමට මේතුව එයම වන අතර ඉපදීම යනු
භවයෙ පවතින ෙරුණු ොරණා ත කිරීමකි. භවයෙ
ඇතු ත් වන මේතූන් වලින් නිදහස් වීමට මෙම ස් වලින්
නිදහස් විය යුතුය. බුදුන් මේශනා ෙළ දහම් ම
විශ්වාසයකින් පිළිපැදිය යුතුය. අප සැම මදනාම යන මම්
මනානැවැතී මන දුෙ මේදනාව බවද එය අප මනා
දැනුවත්ව සිදුවන ක්‍රියාවෙ ප්‍රතිඵ ය නිසා බුදුවරු
ොම න් ො යට පැමිණ ඒ ධර්මය නැවත නැවත ඉස්මතු
ෙරනු ඇත. ධර්ම යනු ජීවිතය කුමක්ද කියා මත්රුම්
ැනීමයි. එයට ප්‍රමාදය ඒ අයමේ තෘෂ්ණාවයි ආශාවයි.
සමාධිය පිහිටවා විදුන් නුවණ වඩවා භාවනාවමයදී
සිටින විට ඒ මෙනා තුළ මම ජීවත් මවමි එමහත් මම
මනාසිතමි යන තත්වයෙට පත් වී ඇති විමටෙ භවයෙ
පු උපත් සඳහා ෙරුණු ොරණා සෙස් වන්මන් ද නැත.
භව නිමරෝධය නිවනයි. ුවඳ දුම් මල් පහන් පූජා ෙරන
 177

අය මා හට පුදන්මනෝ මනා වන බවත් මා මේශනා ෙර

ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්තියෙමයමදන අය මා හට
පුදන්මනෝ යනු බුදුන් විසින් පවසා ඇත්මත් ද
බැඳීම් පවතිනතාක් පු උපත් මනින් නිදහස් වීමක් සිදු
මනාවන නිසා ය. එය ගිහි පැවදි අප සැමටම මපාදු වන
බැවින් මෙම ස් බැඳීම් සසර දිගු මනයි. ද මම් උපත
තාවොලිෙ බව හා මියගිය පු අප කිසිවක් රැම න
යෑමක් නැති බවද මභෞතිෙ ශරීරයකින් බා ත් සියලුම
දෑ ඒ ශරීරය සම තබා යන බව මොමතකුත් අප
ධර්මය තුළින් දකිනවද.

මපරත් පුො මේදී මම් මහ මපාමළාමේ තුළ බුේධ

දර්ශනය ම මපන්වීම අනුව බුදු වරු රහතුන්
වහන්මස් ා මබෝධිසත්වයන් හා ගිහි පැවිදි අය නිවන්
බා සසරින් එම ාඩ වූ අය මොමතක්ද කියා කිව
මනාහැෙ.

බුදුවරමයකු රහතුන් මෙමනකු බ්‍රේමයකු මහෝ ගිහි

පැවිදි ජීවත්වන අයකු නිවනක් බා සසරින් එම ාඩ
වූවානම් එය තුළ මවනසක් නැත. ෙ ක් ජීවත් වූ ප්‍රාණ
ස්ෙන්ධය නැතමහාත් ඒ මෙනා මේතුඵ සහිතව
නැවත ඉපදීමක් මනාපවතින ආොරයට විශ්ව තු ම
දියාරු වීම නිවන යනුමවන් හැඳින්විය හැෙ. ඒ නිසා
නිවනක් සිදුවීමමන් පු ඒ මෙනා තුළ කිසිම මභෞතිෙව
මහෝ අමභෞතිෙ සබඳතාවක් නැත. උදාහරණයක්
වශමයන් ත්විට ගිනි ම ාඩක් දැල්මවන අවස්ථාමේදී
ගිනි දළු දුම රශ්මිය හා ආම ෝෙයක් අපට මවන මවනම
 178

අවමබෝධ ෙර න්නට හැකි වුවත් එය නිවී ගිය විට ඒ

කිසිවක් අපට නැවත බා ත මනාහැකි අතර මවන
මවනම හඳුනා ැනීම ද නැත. මන්ද ඒ සියල් දැන්
වාතමේ තුළම දියාරු වී ඇති බැවිනි.

ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් පිරිනිවන් පාන

අවසාන මමාමහාමත් එම ෙැමල්ම ජීවත් වූ සංඝයා
වහන්මස් නමක් සක් යට සමාධිය පිහිටුවා සිටින බව
දැෙ අනිකුත් සංඝයා වහන්මස් ා එතුමාම න් විමසා
ඇත්මත් අපමේ බුදු පියාණන් වහන්මස් මම් මමාමහාමත්
පිරිනිවන්පාන බැවින් ඔබතුමා එහි මනායන්මන් මන්ද
යනුමවන්. එවිට එම සංඝයා වහන්මස් පවසා ඇත්මත්
මා බුදුරජාණන් වහන්මස්ම ධර්මය ආසා අවමබෝධ
ෙර ත් පරිදි සියලුම මෙම ස් පේ අත්හැර බැවින් දැන්
මා තුළ කිසිම බැඳීමක් නැති බවය. ඒ බව සංඝයා
වහන්මස් ා බුදුන්ට පැවසූ පු බුදුන් ද පවසා ඇත්මත්
එතුමා මාමේ ධර්මය අසා නිසි පරිදි අවමබෝධ ෙර ත්
ඇති මහයින් දැන් එතුමා තුළ මෙම ස් නැති නිසා
රහතුන් මෙමනක් වන්නට බ ාමපාමරාත්තුව එමස්
සිටින බවය.

අප සියලු මදනා ධර්මය අවමබෝධ ෙරම න මාර් ඵ

මහෝ නිවනක් බ ාමපාමරාත්තු වනවානම් එය කුමක්ද
කියා අවමබෝධෙර ැනීමත් යහපත්ය. අප සැමමදනා
කුමන ජීවිතයක් ත ෙළත් කුමන වයසෙ සිටියත්
අපමේ මපර නැවතී පවතින පින කුස අවදි වන
ආොරයට ධර්ම අවමබෝධයක් බන්නට අපමේ ජීවිමත්
 179

සැෙුරුවම් ෙර ැනීමට හැකි වූවානම් අපට

මමම ාවත් පරම ාවත් යහපත්ම මවනවා ඇත. අප සැම
මදනවා තුළ අපමේ මපර පින් කුසල් අප සමඟ භවමයන්
භවයට මන් ෙර එය අප සම ම නැවතී පවතින බව
මබාමහෝ අය විශ්වාස ෙරන්මන් නැති අතර ඒ ඒ අය තුළ
ඒ සම්බන්ධමයන් කිසිම දැනීමක් නැත. චූ පණ්ණිෙ
සංඝයා වහන්මස් හා දාරුචීරිය යන අය ම ෞතම බුදුන්
වහන්මස්ම න් ධර්මය අසා ඒ මමාමහාමත්ම රහතුන්
මෙමනක් බවට පත්වී ඇත්මත් බුදුන් ධර්මය මේශනා
ෙරන විට ඒ අයමේ මපර බුදුවරුන්ම න් ධර්මය අසා
නැවතී තැන බ ා එතැන් සිට ධර්මය පහදා දීම
තුළය. ම ෞතම බුදුන්මේ පියරජු වන ුේමදෝ තම
රජතුමා සිේධාර්ථ කුමරු ගිහිම යි රඳවා ැනීමට සෑම
උත්සහ ෙර ඇත්මත්ද ඒ රජතුමා තුළද මපර
බුදුවරුන්ම න් ධර්මය අසා විශා පිං ෙඳක් රහතුන්
මෙමනක් බවට පත්වීමට තරම් තිමබන බව ෙලින්
රජතුමා මනාදැන සිටියා විය හැෙ. එමහත් එම රජු
ගිහිම යි හිටියත්මියයන්නට මපර ම ෞතම බුදුන් ම න්
ධර්මය අවමබෝධ ෙරම න රහතුන් මෙමනක් බවට පත්
වී ඇත.

සෑම ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයක් තුළම (මපමනන

මනාමපමනන) කුස අකුස පවතින නිසා ඒ මෙනා
මහවත් ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය භවමයන් භවයට
උපත් මාරුෙරම න ෙර්ම ශක්තියක් අනුව ඉපදීමක්
සිදුවනු බන්මන්. මනුෂ්‍යයා උපතත් යනු මෙමනක්
තුන්මං හන්දියෙට පැමිණි ඇති බව හා සමානයි. පැමිණි
 180

මාර් ය හැර තවත් මාර් මදෙක් ඒ මෙනාට මතෝරා

ැනීමට හැකි පරිදි සංධිස්ථානයෙ අපි නතර වී ඇත.
එහි තුළ ආ ම් ධර්මය වශමයන් ආම ෝෙයක් පවතී.
මෙමනකුට ඉදිරියට යා යුතු ම මතාරා ැනීම ඒ මෙනා
සතුව ඇති අතර ඒ මතෝරා ැනීම ඒ මෙනාමේ මපර පින්
හා ප්‍රඥාවන්ත ෙමයි. මෙමනක් තුළ පවතින තෘෂ්ණාව
ආශාව සැප විඳින්නට තිමබන ෙැමැත්ත නිසා ඒ අය
අකුසල් අත් මනාහැරීම නිසා යහපත් මාර් ය
මතෝරා ැනීමට ප්‍රමාදවීම මේතු මොටම න අඳුරු
මාර් ය ඒ අය මනාදැනුවත්ම මතෝරා ැනීමක් සිදු මේයි.
තවද මෙමනකුමේ ැ වීමට බැරි අකුසල් පවතිනවා නම්
ඒ අය මම් ජීවිතය තුළ මෙමස් ජීවත් වුවත් පු ජීවිත නම්
අපා ත වීම වැළැක්විය මනාහැෙ
ඒ අය සම්බන්ධමයන් බුදුන් මේශනා ෙර ඇත්මත් එම ස
අපා ත වන අය සා රයෙ මපරන ද පර්වත හා
සමාන බවය.

මනුෂ්‍ය උපතක් බා මියගිය පු ඒ මෙනාට

ු ති ාමි උපතක් ැබීමට අමපාමහාසත් වුවමහාත්
නැවත මනුෂ්‍ය උපතක් ැබීම ෙල්පයෙට සිදු මනාවන
බව ධර්මය තුළින් පවසා ඇත.

මම් අවස්ථාව නිසි ම ස ප්‍රමයෝජනයට

ම න ම ෝෙය මහවත් මම් මම් පංචස්ෙන්ධයට ධර්මය
මහවත් ආම ෝෙය නිසි ම ස බා ත් ප්‍රඥාවන්ත අය
මපර පින් ඇති බැවින් මමම ාවත් පරම ාවත් අවමබෝධ
 181

ෙරම න මම් සසරින් එම ාඩ වීමට සෑම උත්සාහයක්ම

ැනීම නිසා ඔබ නිවනට ප්‍රමාද නැත.

ධර්මය පැහැර හැරීම පු උපත් යහපත් මනාවන අතර

එමස්ම ධර්මය අවමබෝධය බන අය තෘෂ්ණාව නිසා
අකුසල් රැස් ෙරමින් එය ධර්මය තුළ සඟවාම න ජීවත්
වී මිය ගිය පු ඒ අයත් යහපත් උපත් බන්මන් ද නැත.
යහපත් දැක්මක් අපමේ ජීවිතය තුළ තිබිය යුතුය.
පින්දහම් කිරීම අනුෙම්පාව දුෙ මේදනාව අප
හඳුනාම න ජීවත් විය යුතුය. පිනට අෙමැති එයට බාධා
ෙරන අය මියගිය පු අමුනුෂ්‍යයන් වශමයන් නැවත
උපත බා පාළුවට ගිය ුේදා ස්ථානව මම් අය ෙල්ප
ො යක් ජීවත් මේ. එම ස්ථාන නඩත්තුව සඳහා මම්
අයම න් සහනයක් ැමබන අතර මබාමහෝ අය
සිතනුමේ මමය මදවියන්මේ ෙැමැත්ත අනුව පැවතීමක්
වශමයනි.

මමම ස්ථානව ට යහපත් අය පැමිණි පු ඒ අයට

බාධා කිරීම් මම් ස්ථානව ජීවත් මවන සිදු ෙරනු ඇත.
මබාමහෝ මේත විමානව ජීවත්වනුමේ ස්ත්‍රී පක්ෂ්‍
වශමයන් ආත්ම වන අතර අවීි මහා නරොදිමේ
ජීවත්වූමේ පුරුෂ්‍ පක්ෂ්‍ය වශමයනි. මමම විමාන ව
ජීවත්වන අය ඒ ස්ථානව ට පිටින් පැමිමණන අය සම
සණ්ඩු කිරීම මපාරෙෑම වණ ෙැළැල් සහිතව මපාරෙෑම
 182

සිදුෙර ඒ අයව පන්නා දමනු ඇත. සතර අපා තවන

තිරිසන් සත්තු අතර මමම සිදුවීම් අපට දැකිය හැෙ.
සියලුම සතර අපා ත අය ෙ ෙ මිනිස් උපත් බා ඇති
අය වශමයන් අප මොමතක් විශ්වාස ෙරනවද.

මනුෂ්‍යයන් තුළ සිදුවන යහපත් ක්‍රියාවන් මහෝ පේ

අකුසල් දැනීමකින් සිදු මවන බැවින් ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය
නැවත භවය සෙස්වීමට කුස අකුස වශමයන් සිදුමේ.
මම් මදවර් මේම විටින් විට සිදු වන අවස්ථා පවතී. කුස ,
කුස ක් තුළින්ම අවදි ෙර ත් අය නිර්වාණ අවමබෝධය
මහෝ මාර් ඵ බනු ඇත. කුසල් ෙර මියගිය අය නැවත
කුස කින්ම උපත් සිදුවන විට ඒ අය තුළ ම ෝභ මම
මමේ යන බැඳීම් නැති නිසා ඒ අය ෙරන සෑම පුණය
ක්‍රියාවක් ම මපර කුසල් ව ට පත්මවනු නිසා සිදුමවන
ක්‍රියාවන් කුසල් ක්‍රියාවක් වනු ඇත. අප සියලු මදනාම
උපතින් උපතට යන දිගු මනෙ රැඳී ඇත.

දිනක් ආනන්ද මහ රහතන් වහන්මස් ඇසූ

ප්‍රශ්නයෙට බුදුන් පවසා ඇත්මත්ද සත්වයන් යන ම ෝෙ
විමාන මූලිෙ වශමයන් එමස් නම් ෙර ඇතත් ඒ විමාන
ම ෝෙ දස දහස් ණනින් මබදී පවතින බවය. ඒ සෑම
ම ෝෙයක්ම විමානයක් ම බුදුන්ට දැකිය හැකි බවය.
මෙමනක් මිය යන මමාමහාමත් ම ඒ මෙනාමේ පු
උපදින ස්ථානය ඒ මමාමහාතට පැමිමණන නිසා බුදුන්ට
 183

තිබූ චුත පතා ඤාණය තුළින් බුදුන්ට දැකිය හැෙ.

මනුෂ්‍යයා ඇතුළු ව සියලුම සත්වයන් චුත දීමමන් පු
උපත් බා යන දිගු මන මොමතක්දැයි කිව මනාහැෙ.
ඒ සිදුවන ක්‍රියාවන් අතර මවනස්ෙම් පැවතීම නිසා ඒ
අයමේ පවතින ෙර්ම ශක්තිය අනුව නැවත උපත ඒ ඒ
ආොරයට සිදු වීමයි.

මිනිස් හිස් ෙබ ක් සෑදී ඇත්මත් අස්ති මොටස්

තුනකිනි. එම මොටස් සම්බන්ධ වී ඇත්මත් යම් බ්‍රේම
අක්ෂ්‍ර ආොරයටය. ඒ සම්බන්ධතාවයන් අපට දැකිය
හැක්මක් කියතෙ ත යෙ පවතින දැති පරිදිය. කිසිම
අයකුමේ මමම අක්ෂ්‍ර එෙ සමානතාවයක් නැති අතර
කිසිම අමයක් තුළ සිතුම් පැතුම් තෙරන ජීවිත හා
මියගිය පු එයට අදා සසර දිගු මන එෙ සමාන නැත.
උපදින විට ඒ මෙනාමේ පවතින ෙර්ම ශක්තිය අනුව
තෙරන ජීවිත ො ය හා සිදුවීම් ඒ මෙනා සතුව
පවතිනු ඇත. මපර ො මේ ජීවත් වූ බමුමණක් හට
ඕනෑම මියගිය අමයකුමේ හිස් ෙබ ක් බ ා ඉහත
සඳහන් ෙරුණු කිවහැකි වුවත් සමහර අයම එමස්
ෙරුණු පැවසීමට ඔහුට මනාහැකි විය. මම් බව බුදුන්
ම න් විමසූ විට බුදුන් පවසා ඇත්මත් ඒ බමුණාට කිව
හැක්මක් මෙමනක් මියගිය පු ඒ මෙනා නැවත උපතක්
සිදු මවනවා නම් ඒ අයමේ ෙරුණු පමණක් බවත් මම්
සසර නිම ෙළ අයමේ ෙරුණු ොරණා ඔහුට කිව
 184

මනාහැකි බවය. එමහත් මා හට ඒ මදවර් මේම ෙරුණු

පැවසිය හැකි බවය.

ො යක් සිට ධර්ම අවමබෝධය බා නිවනට ුදුු

උපතක් සිදුවී ඇති අයමේ හිස් ෙබමල් ඉහත සඳහන්
ආොරයට අක්ෂ්‍ර පිහිටා තිබුණත් එය කියවීමට
මනාහැකි තත්ත්වයෙ පවතිනු ඇත. සංසාමර් දිගු
මනක් යන අමයකුට මනුෂ්‍ය උපතක් යනු ඉතාම වටිනා
සන්ධිස්ථානයක් වන අතර එය මනාදන්නාෙම නිසා
ොමරා ව ටම යටත්ව ජීවත් වී පු ජීවිත විනාශ
ෙර ත් විට නැවත මම් අවස්ථාව ඒ මෙනාට ෙල්පයෙට
ැමබන්මන් නැත. ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයක් අකුසල් ෙර්ම
ශක්තියක් මේතුමොටම න උපදින සතර අපා ත
විමාන අතරින් උදාහරණයක් වශමයන් තිරිසන් උපතක්
ත්විට ඒ අය උපදින වර් හා සංඛයාව මොමතක්ද
කියා අපට අවමබෝධ ෙර ත හැෙ. අහමස් පියාසර
ෙරන පක්ීන් ණන මොපමණද වර් මොපමණ ද
මපාමළාමේ ජීවත් වන අය වර් මොපමණ ද ණන
මොපමණද එම සම ජ මේ ජීවත් වන අය ණන
මොපමණද වර් මොමතක්ද. ම ාකු, කුඩා ඒ අතරින්
ආහාරය ජ ය බා ැනීමට හැකි අය හා මනාහැකි අය
මොපමණද. අප්‍රිය කුණු ෙසළ ජීවිත ත ෙරන අය
මොමතක් ද. ඒ සත්ව මොට්ටාස අපට දැකිය හැකි වුවත්
අපට මනාමපමනන තිරිසන් සතුන් මොපමණ වර් හා
 185

සංඛයාවක් පවතිනවාද. එමස්ම අනිකුත් විමාන ව

ම ෝෙව ජීවත් මවන අය මොමතක්දැයි සිතිය
මනාහැෙ. බුදුන් පවසා ඇත්මත් සත්වයා යන මන
මමම ස වර් ණන මබදී පවතිනුමේ ඒ ඒ අය තුළ
පවතින ෙර්ම ශක්තිය අනුව යන දිගු මන නිසා බවය.

මමම ෙරුණු ොරණා බුදුන් දිවසින් දැෙ එතුමා

පවසා ඇත්මත් උපාසෙ මම් අවස්ථාව ඔබ පැහැර
හරින්න එපා එමස් සිදු වුමවාත් ඔබට මම් අවස්ථාව ෙල්ප
ණනෙට වත් ැමබන්මන් නැති බව ය. අපට
මනාමපමනන මනුෂ්‍ය උපත් ද පවතිනු ඇත. දිනක්
ොශයප මහරහතුන් වහන්මස් සමාධිය පිහිටුවා
ගිජ්ජකූට පර්වතය සිටින විට එතුමා මනසින් දැෙ
ඇත්මත් මනාමපමනන මනුෂ්‍ය උපතක් බා ඇති
අමයක් පුපස එම සම කුරුල් න් රංචුවක් ලුහුබඳිමින්
ඒ මෙනාමේ වන ෙැ ැල් ව ට මොටන බවද එයින්
මේරීමට ඔහු මහත් උත්සාහයක් දක්වන බවය. ඒ බව
බුදුන් ම න් විමසූ විට බුදුන් පවසා ඇත්මත් මා දිවසින්
දකින මේ ඔබ ත් දිවසින් දැකීම මා හට සතුටක් බවය.ඒ
මෙනාමේ මපර අකුස එමස් නිම ෙරන බව ය.
මෙමනකුට නිර්වාණ අවමබෝධය ැබීමට ො යක්
අවශය. මෙමසල් සෙ මොපමණ සාරවත් මෙමසල්
අතු හට ත්තත් ඒ මස් මෙමසල් මුව හට න්න
ො යක් අවශයයි. එයට පු ඒ මස් ො ය නිමා මේ.
 186

පංචස්ෙන්ධය නඩත්තුව වනුමේ පංච

ඉන්ියන්ම න් ැමබන සංඥා මේතුමොට ම නය.
ඉන්ියන්ම න් ැමබන සංඥා නිතය බව විශ්වාසයක්
ඇතිව පංචස්ෙන්ධය නඩත්තු කිරීම නිසා බැඳීම් ආශාව
අකුසල් මේතු මොටම න මිය යන්මන් පු ඉපදීමක්
අල් ාම නය.

ධර්මය අවමබෝධය බන අය සියල් මත්රුම් ත් පරිදි

පංචස්ෙන්ධමේ නඩත්තු වීමට පංච ඉන්ියන්ම න්
ැමබන සංඥාසිතින් විමසීම විදර්ශනා භාවනාවයි.
සංඥාතුළ පවතින අනිතය බව අනාත්ම බව හඳුනාම න
තමාමේ සිත එක් අරමුණෙ තබාම න සිටීම සමථ
භාවනාවයි. සමථ භාවනාව තුළ සිත සෙස්ෙර ැනීම
නිසා විදර්ශනා නුවණ ඒ මෙනා තුළ හට නු ඇත. අපට
අයිති අප රැස් ෙරන දෑ ො මයන් ො යට මවනස් වන
බවත් ෙවදා මහෝ ඒ දෑ විනාශවීම සිදුමවන බවත් අපට
අයිති නැති බව නැමසන බව ධර්මය තුළින් අප මපන්වා දී
ඇත. ඒ අවමබෝධය බන අය විදර්ශනා ඤාණය උපදවන
අය වශමයන් පත්මවයි. ඒ අය මමාමහාතක් පාසා ඒ
අයමේ ඥානශක්තිය මෙමනක් ඉණිම ක් ආධාරමයන්
ඉහ ට නගිනවා පරිදි මපර කුසල් ව ට තමා මේ සිත
මන් ෙරනු ඇත. එදා බුදුන් වහන්මස් සංඝයා
වහන්මස් ාට ධර්මය අවමබෝධ ෙරදී ඒ අයට පවසා
ඇත්මත් තමා බා ත් ධර්ම අවමබෝධය තමන් විසින්ම
 187

දියුණු ෙර න්නා ම සය. පංචස්ෙන්ධය සිතින් විමසා

එය අත්හරින මතක් සසර මන නිමෙ මනාහැෙ.
ත්‍රිපිටෙ ග්‍රන්ථිමේ ඇතුළත් වී ඇති බුදුන් වහන්මස්
මේශනා ෙළ අභිධර්මය හා විනය පිටපත් යටපත්වී ුත්‍ර
පිටපත් පමණක් ඉදිරිය යෑම සිදු වුවමහාත් නිවන් ම
මඟහැරී යනු ඇත.

අභිධර්මය දීර්ඝ ධර්ම මේශනාවක් වන අතර එය නිවන්

ම සඳහාම මේශනාවක් වන අතර පළමුව බුදුන් මේශනා
ෙර ඇත්මත්ද සියලුම මෙම ස් වලින් නිදහස් වී ඇති දිවය
ම ෝෙ වාසීන්ටය.

පංච ඉන්ියන්ම න් හට න්නා සංඥා විශ්වාසයක් තබා

ජීවත්වීම මේතු මොටම න තෘෂ්ණාව හට ත් පු
අකුසල් හට න්නා බව ධර්මය තුළින් මපන්වා දී ඇත.
මමය අවමබෝධ ෙර ත් අය පු ජීවිත යහපත් ෙර
ැනීම සඳහා ශ්‍රේධාව සී ය යහපත් ම ස උපයා ත් දෑ
පරිතයා යට ෙැමති වීම ප්‍රඥාව දියුණු ෙර ැනීම නිසා
ධර්මාවමබෝධය බනු ඇත. මමම ෙරුණු පවසා ඇත්මත්
මසෝතනුධත සූත්‍රය මස්ෙ බ වශමයනි. මමම ෙරුණු
පිළිපදින අය මදේම ෝ සිටින මදවිමේවතාවන් ඒ අයව
උසස් අය වශමයන් පිළි නු ඇත.
 188

මෙමනක් බන ධර්මාවමබෝධය කිසි ෙ ෙ විනාශ

මනාවන බැවින් එය භවමයන් භවයට උපතින් උපතට
යෑම නිසා ඒ මෙනා ෙවදා මහෝ පුෙ ෙ නිවන්
මදාරටුවට ළඟා වනු ඇත. බුදුවරුන් නිවන් ගිය පු
පවතින ශාසන ො ය තුළ එම ස කුසල් පින් පවතින අය
ඉපදීම නිසා යටපත් වන ධර්මය නැවත ඉස්මතු කිරීම
මේතුමොටම න අපට ධර්මය පිළිපැදීමට බාධාවක්
නැත. ම ෞතම බුදුන්මේ ශාසන ො ය දැනටත් හරි
අඩක් පමණක් ඉතිරි වී ඇති අතර දැනට ඉපදී ඇති අයට
ධර්මය ඇසීමට යහපත් වටපිටාවක් ඇත. මෙමනක්
මනස නිසිම ස සෙස් ෙරම න මනසින් අනිතය දුෙ
සිදු මවන ආොරය දැෙ පංචස්ෙන්ධය අත්හරින මතක්
පු උපත්වලින් ැ වීමක් නැත.

අප මොතරම් ධර්ම දීපයක් තුළ ජීවත් වුවත් මම් සංසාර

මන අවසන් කිරීමට අප තුළ උත්සාහය ෙැපවීම
නැතිවීමත් එයට යම් බාධෙ හට ැනීම නිසා ඒ ඒ අය
තුළ ධර්මය අතපුවීමක් පවතී. එනිසා ධර්මය
අවමබෝධය බා ජීවත්වන අය ඒ අයමේ දහම් දැනීම
මනාදන්නා අයට බාදී මම් සසර දුෙ ෙරපින්නා ම න
යන ජීවිතවලින් මේරා ැනීමත් අප බුදුන්ට ෙරන ද
උසස්ම ම ෞරවය යි. එමස් සිදු මනාවන අය ධර්මය තුළින්
ම ෞරවයන් සත්ොර බා එෙතැනෙට සිරවී ජීවිත ත
ෙර මියගියමහාත් ඒ අයම න් ධර්මයට හා අනිකුත්
 189

අයට ප්‍රමයෝජනයක් නැත. එදා බුදුන් දුෂ්ෙර ම්මාන

ව ට පා මනින් ම ාස් ඒ අයවත් සසර මනින් නිදහස්
වීමට ධර්මය මේශනා ෙර ඇත.

අංගුලිමා දාමරිෙ සිටියත් විශා බාධෙ මැද එතුමා

ළඟට ම ාස් ඔහුව ෙැඳවාම න ඇවිත් යහපත් අමයක්
බවට පත් ෙරන ේමේද බුදුන් වහන්මස් අප සැම
මදනාටම දැක්වූමමත්‍රිය හා ෙරුණාව නිසයි. අප ද
දහම් අවමබෝධය අසරණ අයට පවසා ඒ අයත් යහපත්
ජීවිතයෙට පත්වන මමාමහාතක් පාසා අපමේ ධර්ම
ඥානය දියුණු වනු ඇත.ඒ ධර්මය පවසන අය තුළ සෙ
දළුහට න්නා මස් ධර්මය අලුත් වනු ඇත.පිරී පවතින
වතුර ෙ යක් ප්‍රමයෝජනයට මනා ත් විට ඒ වතුර
භාවිතා කිරීමට මනාහැකි තත්ත්වයෙට පත් මේ.

මෙමනක් සදාොලිෙ සතර අපා ත වන ජීවිත

වලින් මේරා ැනීම මොපමණ උසස් ක්‍රියාවක්ද යනු
බුදුන් පවසා සිටිමේ ධර්ම දානය මමම ාව උසස් ම දානය
බවය. එමස්ම බුදුන් පවසා ඇත්මත් මාමේ ධර්මවිනය
ප්‍රචාරණය වූ පරිදි එය බැබමළන්මන් ය වසා තබන මතක්
එය මනා බැබමළන්මන් ය යනුයි. මනුෂ්‍යයන් මම්
තෙරන මෙටි ජීවිත ො ය තුළදී ඒ අය බා ත් ධර්ම
අවමබෝධය අනිත් අයට පවසා ඒ අයව යහපත් අය
 190

වශමයන් පත්කිරීමට දරන උත්සාහය නිසා අප අපමේම

මපර පින් අවදි ෙර ැනීමකි.
ධර්මාවමබෝධය ඇති අමයක් ධර්මය මනාදන්නා
අයට පැවසීමට අවස්ථාවක් ැබීමත් මපර පිනකි එමහත්
එය සෑම අමයකුටම ෙළ මනාහැෙ. මපර භවව සිටම
එයට පින් කුසල් ඇති අය ඒ අයමේ මතෙය අනුව ධර්මය
පවසනු ඇත. මනාදන්නා අයට ධර්මය පවසා ඒ අයවත්
යහපත් මනුෂ්‍යයන් බවට පත්කිරීමද ඒ ධර්මය පවසන
අයමේ මපර කුසල් අවදි වනු ඇත. මන්ද මෙමනක්
සදාොලිෙ සතර අපා ත වීමමන් වැ කීම මොපමණ
උසස් ක්‍රියාවක් ද. එමස් ධර්මය පවසන අයට බාධා කිරීම්
අම ෞරවකිරීම එය වැ ැක්වීම සඳහා ෙටයුතු ෙරන
අය ඒ අයමේ පු උපත් යහපත් මනාවනු ඇත. අසන
ධර්මය ද ඒ අයට ප්‍රමයෝජනයක් වන පරිදි මත්රුම්
ැනීමට ඒ අයමේ මපර පින් කුසල් තිබිය යුතුය.

ෙැ යෙ අතරමං වී සිටින මිනිමසකු දැෙ ඒ ෙැමල්

භාරව සිටින අදුශයමාන අමයක් මිනිස් මවතින් පැමිණ
ඒ අතරමංවී මෙනාට ඒ ෙැ මයන් නිදහස් වී යෑමට ම
මපන්වා දී ඇත. ඒ අතරමං වූ මිනිසා ඒ මෙනාමේ යහපත්
තිගුණ ැන සිතමින් මන ැන මනාසිතාප්‍රමාද වූවා
නම් පුව ඇතිවන බාධෙ නිසා ඔහුට ඒ තුළින් නිදහස්
වීම මනාහැකි වනු ඇත. අප සැම මදනාට මමම ාවත්
 191

පරම ාවත් අවමබෝධ ෙරම න තමාට අනිත් අයට

යහපතක් වන පරිදි ජීවත් වී සංසාර මන නිමකිරීමට
බුදුරජාණන් වහන්මස් ම මපන්වා දී ඇත. එය ෙල්
දැමීමක් අප තුලින් සිදුවූමවාත් අපටත් නැවත නැවත
සූදානම් වන්න පු උපත් බන්න සිදුමවනු ඇත.
ශරීරයක් තුළ නඩත්තුවන ප්‍රාණස්ෙන්ධය ඕනෑම
අවස්ථාවෙදී ඒ ශරීරය අබ න් මවන මමාමහාතෙ ඒ
තුළින් ඉවත් වීමම් හැකියාව වනුමේ ඒ ෙර්ම ශක්තිය ඒ
ශරීරය තුළ ත ෙළ ො ය අවසන් කිරීමකි.
මියගිය අය යන එන ම ෝෙ විමාන අප දැනම න
සිටියත් ඒ ඒ දෑ පෘථිවිමේ ජීවත් වන සත්ව
මොට්ඨාසයටම සීමා වී නැත. විශ්වය තුළ මවනත් ජීව
ම ෝෙ පවතින නිසාද ඒ අයටත් චුත වීමක් සිදුමවන නිසා
එම ම ෝෙ විමාන සියලුම විශ්වය තු පවතින ප්‍රාණ
ස්ෙන්ධයන්ට මපාදුව පවතින විශ්ව ශක්තියකි. සියලුම
ජීවීන් තාවොලිෙ සිදුවන උපත් නිසා මමය එමස් සිදුවීමට
මේතු වනු ඇත. හිරු සඳු තාරො විශ්වය තු පවතින
පරිදි ප්‍රාණයන් ද මනානැවතී පවත්වාම න යාමට
විශ්වමේ තුළ ජීව චක්‍රයක් පවතිනු ඇත. එමස් මහයින්
පවතින කිසිම ම ෝෙ/ විමාන මෙමනක් විසින් ඇතිෙළ
මහෝ නඩත්තු ෙරන මදයක් මනාමවයි. එමස්ම ජීවීන්ට
සදාෙල් මහෝ ස්ථිර නැවතුම් මපාළක් ද මනාමවයි. බුදු
මෙමනකු උපත ැබූ පු මම් සසර මන අවසන් කිරීමට
මාර් යක් අපට මේශනා ෙර ඇත්මත් සත්වයින් දුෙ
 192

මේදනාවන් ෙරපින්නාම න යන අන්ධධිෙරණ දිගු

මනින් එමතර වීමට මාර් යක් වන අතර ඒ බුදුවරු
සියලුම අය මවනුමවන් දැක්වූ මහා ෙරුණාව මමත්‍රිය
මේතු මොට ම නය. මනුෂ්‍යයන් ශරීරයට සැප බා
ැනීමට දරන උත්සාහය නිසා ඒ අය ධර්මය දැන දැනත්
එය මනාදන්නා ම ස ජීවත් වීම නිසා මම් තාවොලිෙ
ජීවිත මන අවසන් ෙර පු ඒ අය යන මන මොපමණ
දුෂ්ෙර ද. සමහර අය ඒ අය බන තානාන්තර විභා
උසස්වීම් ැබූ පු ධර්මයටදක්වන ම ෞරවයක් වශමයන්
පුද පූජා පවත්වා එයට ස්තූති කිරීමක් පුරුදු වී ඇත.
එමස්ම ඒ දෑ තවදුරටත් රඳවා ැනීමට අයිතියක් ධර්මය
තුළින් බ ාමපාමරාත්තු වුවත් ඒ කිසිවක් බුේධ ධර්මය
අයිති නැත. බුේධ ධර්මය යනු සත්වයා දුකින් මුදවා
ැනීමට බුදුන් විසින් මේශනාෙර දහම් ම මපන්වීමක්
පමණි. සංසාමර් දිගු මන මෙම ස් නඩත්තුව බුදුන්
විසින් මේශනා ෙළ ධර්මය තුළ අන්තර් ත වී නැත.
ධර්මය තුළ ජීවත්වන අය තමාමේ මෙම ස් නිසා ධර්මය
අත්තිවාරමක් ෙරම න එය තුළ මෙම ස් ෙන්දක්
ම ාඩන ාම න ජීවත් වී මියගිය පු ඒ අය යන දිගු
මන මවනස් කිරීමට ධර්මය තුළින් සිදු වීමක් නැත. ඒ ඒ
අයමේ තෘෂ්ණාව ආසාව නිසා එය රැකීමත් එය රැකීමට
යම් යම් අකුසල් සිදුෙර ජීවත් වී මියගිය පු ඒ සියලුම
තෘෂ්ණා අකුසල් විශ්වයට භාරදී ජීවත්වන අය ෙරන
පින් දහම් ක්‍රියාවන් තුළින් එමස් ජීවත් වූ අයමේ පු උපත්
අඩුම වශමයන් ු ති ාමී වත් ැබිය මනාහැෙ. මන්ද ඒ
 193

අය තුලින් බැඳීම් අතරින් සිදුවී නැති නිසාය. බුදු මෙනකුට

වුවත් මෙමනකුට නිවනක් මාර් ඵ යක් බාදිය
මනාහැකි අතර ඒ අයට ෙළ හැක්මක්ද ම කියා දීමක්
පමණි.

ස්වභාධර්මය සම්බන්ධතාවයක් අනුව ජීවීන්

උපදින බව සෘිවරුන් විසින් බුදුන් උපත බන්නට මපර
ද සනාථ ෙර ඇත. ඉර්දි බ යක් ඇති අවුරුදු ණනාවක්
ෙැමල් ජීවත් වූ අය වන අතර සියලුම ජීවීන්මේ උපදීම
ජම්මජීව චක්‍රය අනුව උපදින බව එය සනාථ ෙර ඒ අය
පෘථිවිය හැර යන්නට මපර කුසල් ඇති ප්‍රඥාවන්ත අය
මතෝරා ඒ ෙරුණු ොරණා අවමබෝධ ෙර දී ඇත. ඒ අය
පවසන ආොරයට මපමනන මනාමපමනන ම ෝෙ විමාන
ව ට යන එන අය පෘථිවය අය පමණක්ම මනාමවයි.
දිනෙ මමම පෘථිවිය විනාශ වුවත් මමහි තු ජීවත් මවන
ජීවීන් නැවත උපදින ජීව ම ෝෙ මොමතකුත් ඇේද.

සිේධාර්ථ මබෝසතාණන් වහන්මස් උපත ද පු ඒ

ො මහෝරාව පරීක්ෂ්‍ාෙර බ ා එෙ බමුණන් පවසා
ඇත්මත් මමම දරුවා අනිවාර්මයන්ම ගිහි ජීවිතය හා සැප
සම්පත් අත්හැර වන ත වන බවද පුෙ ෙ බුදුබව
බා ම ෝෙ සත්වයා සසරින් එම ාඩ කිරීමට ම
මපන්වන්මනක් බවය. ඒ දෑ ඒ ආොරයටය පුව සිදුවී
ඇත. එනම් උපතක් සිදු වීමම්දී ඒ සිදුවීමට අදාළව ෙර්ම
 194

ශක්තිය අනුව විශ්වමේ තුළ පවතින ශක්තියක් මේතු

මොට ම න ස්වභාධර්මය විසින් ඒ උපතට
සම්බන්ධතාවක් දක්වන බව අපට සිතිය හැෙ. අමයක්
මෙමනක් පුේ මයක් මම යන උපතක් ද පු එමස්
හැඳින්වූවත් ශරීරයක් නඩත්තුව වනුමේ මභෞතිෙ
ෙ යෙට ප්‍රාණයක් පැමිණි පුවය. මභෞතිෙ
ශරීරයෙට ඇතු ත්වන ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයක් යනු විශ්ව
තුළින්ම නිර්මාණය වූ ප්‍රාණ ශක්තිය උෂ්ණත්වයක් බව
කිව හැෙ. එහි තුළ මවනයම් කිසිම හදුනා ැනීමම්
ස්වභාවයක් නැති අතර එය විසරණය වීමම් ස්වභාවයක්
හා ප්‍රාණය ම ාඩන ා න්න ශක්තියක් වශමයන් කුස
අකුස පමණක් අන්තර් ත වී ඇත. මපර සිටම
තෘෂ්ණාව උපත් දානය අල් ා ැනීම මම මමේ කියා
සිතා ජීවත් වීමක් සිදුවී ඇති නිසා මෙමනක් බවට
පත්මේ. මභෞතිෙ ශරීරමයන් පිට මවන විට කිසිම
බැඳීමක් අයිතියක් ඒ පැමිණි ප්‍රාණය රැම න යාමක් නැත.
අප සියලු මදනාම මම් සංසාර මන නිම කිරීමට
ස්වභාවධර්මමයන් පැමිණි ඒ ශක්තිය ස්වභාධර්මය
තුළින්ම නිදහස් ෙර ත යුතුය. සත්වමයක් මිය යන විට
ඒ මෙනාමේ පු උපත විශ්ව ශක්තිය අනුව
ස්වභාධර්මය සම්බන්ධතාවක් තුළ සිදු මවන බව
මබාමහෝ අය දන්මන් ද නැත. එමස්ම මෙමනක් මිය යන
විට ඒ මෙනාමේ පු උපත චුත සිතිවිල් අනුවඒ
ස්ථානයට පැමිමණන නිසා බුදුන් වහන්මස් චුතපතා
ඥානමයන් බ ා ඒ මෙනාමේ පු උපදින තැන පවසා
 195

ඇත. සමථ විදර්ශනා දියුණු අනුව මෙමනකුමේ මනස

මභෞතිෙ බැඳීම්වලින් නිදහස්ව පවතින විට ඒ මෙනාමේ
මනස විශ්ව/ මසාබාදහම හා සම්බන්ධ වී ජීවත්වන
ො ය තුළ තමාමේ ජීවිතය පවතින අනිතයතාවය
අවමබෝධය මේ. මම් සසර මන නිමකිරීමට මනසින් ඒ
මෙනා එෙ වීම නිසා මම ජීවත් මවමි එමහත් මම
මනාසිතමි යන තත්වයට පත්මවනු ඇත. ෙරුණු එමස්
මහයින් භාවනාව මෙමනකුමේ පු ජීවිතය සාර්ථෙ ෙර
ැනීමට අත්වැ ක් වනු ඇත. ම ෞතම බුදුරජාණන්
වහන්මස් පවසා ඇත්මත් ද මෙමනක්
නිර්වාණාවමබෝධයට පත්වීමට මපර පංචස්ෙන්ධය
අනිතය ස්වභාවය දැනම න එය අත්හැරීමත් ඒ මෙනා
තුළ විදර්ශනා භාවනාව දියුණුව තිබිය යුතු බවත්ය.

විදර්ශනා භාවනාව දියුණු වූ අමයක් මමම ාව

මනුෂ්‍යයන් ජීවත්වන්න දරන උත්සාහය සම ෙළ
හැක්මක් යම් ක්‍රීඩාවන් සඳහා සහභාගිවී සිටින
ක්‍රීඩෙයන් වශමයනි.
 196

සියලුම අය එමස් මහන්සි වී මහම්බත්වී තමාට අයත්

තැනෙ විමේෙ න්නා අතර පුෙ ෙ ඒ තුළින්ම
මමම ාව අත්හැර ගියත් තවත් අය එයට සහභාගි වී
සිටියත් ඒ අයත් එමස්ම සිදුවන බවය. අවසානමේ ම න
ගිය ජයක් මහෝ පරාජයක් නැත. ජීවත් වීම එක්තරා
ක්‍රීඩාවකි. මන්ද ජීවත්වීමත් තර මනකි.

මිය යෑම යනු ශරීරයෙ රැඳී සිටී ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය යම්

ො යක් රැඳී සිට අත්හැර යෑමකි. එය මපමනන
මනාමපමනන සියලුම අයට මපාදු ව පවතී. ඒ නිසා දිගු
මන යන ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය මහවත් ඒ මෙනාට සිදුවූ
කිසිම හානියක් නැත. මනුෂ්‍යයන් ඒ මභෞතිෙ ශරීරයට
හඬා වැ මපන්මන් ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය ෙ ක් සිට නැවතී සිටී
ඇට මස් වලින් නඩත්තුව පැවතුණ ශරීර ස්ෙන්ධයට ය.
 197

දැන් එය කුණුවීම දිරාපත් වීම පමණක් අයත් මේ. ෙපා

බිම දැමූ මෙමසල් ෙඳක් හා සමාන. ඉවත් වී ගිය ප්‍රාණ
ස්ෙන්ධයට මභෞතිෙ ශරීරය තුළින් සිදුෙළ කිසිම
මදයක් අයිතියක් නැත. ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය මහවත් ඒ මෙනා
මමම ස නැවතී සිටි මපමනන මනාමපමනන ශරීරයන්
තුළ ජීවත් වූ අවස්ථා මොපමණදැයි කිව මනාහැෙ.
ෙරුණු එමස් මහයින් ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයෙට මිය යෑම
නැවත ඉපදීම අලුත් මදයක් මනාමවයි. මමය තවත් එක්
සිදුවීමක් පමණි. තමා වශමයන් ක්‍රියාෙරන ප්‍රාණය
නැවත නැවත යන දිගු මනින් නිදහස් වීමට ඒ මෙනා
විසින්ම තෘෂ්ණාව බැඳීම් අවමබෝධයකින් අත්හැර දැමීම
නිවන් මඟයි. බුදුන් මේශනා ෙළ ධර්මමේ අප බා ත
යුතු උත්තරීත ම අවමබෝධය නිවන් මඟයි.
අවමබෝධයකින් මතාරව ත ෙරන ජීවිත නිසා ජීවිතය
සදාොලිෙ බව රැකීමට තෘෂ්ණාව ආශාව ශරීරව ට
සැප මදන්න දරන උත්සාහය මේතුමොටම න ඒ අය
මනාදැනුවත්ම අකුසල් බැඳීම් ව ජීවත් මියගිය පු එයට
වන්දි ම වන්න අපා ත වනු ඇත. එම ස උපදින අය
ෙ ෙට පු මහෝ මිනිස් උපතක් ැබුවත් මපර කුසල් හා
අකුසල් අනුව සිදුවීම සියලුම ජාතීන් ම ෝෙවාසීන්ට මපාදු
වනු ඇත. පවතින බැඳීම් පු ඉපදීමෙට අවශය ෙරුණු
ොරණා වශමයන් කිව හැෙ.
 198

තවද ඒ ඒ අයමේ අකුසල් අනුව සමහර අය පරම්පරා ත

මරෝ පවතින පරම්පරාවෙ උපත බා ඒ තුළින් දුක්
ෙරදර විඳ මිය යන අය ද තවත් අය යහපත් මිනිුන්ට
ෙරදර පමුණුව ඒ අයමේ ජීවිත සාර්ථෙ ෙර න්න
උත්සාහ ෙරන අය ද වනු ඇත. මම් අය අතරින් පින් කුසල්
මදි අය යම් මහයකින් පැවිදි ජීවිතයට පත් වුමවාත් ඒ
අයමේ තෘෂ්ණාව නිසා ආසාවන් ඉටු ෙර න්න ම ාස් ඒ
අය ධර්මයට හානි සිදු ෙරනු ැමේ. මපර ොමල් මමම ස
ජීවත් වූ අය පැවිදි වී ධර්මයට හා එය පිළි න්නා අයට
හානි සිදුෙර ඇත. බුදුරජාණන් වහන්මස් ධර්මයට
විනයක් ඇතු ත් ෙර ඇත්මත් මම් අයම න් මවන හානි
වැළැක්වීමටය.

පංචස්ෙන්ධමේ පැවැත්මට ඉන්ියන්ම න් බා න්නා

සංඥා අවශයය. එමස් වුවත් පංච ඉන්ියන්ම න් ැමබන
සෑම සංඥාවක් ම පංචස්ෙන්ධමේ පැවැත්මට යහපතක්
සඳහා සිදු මනාමවන අවස්ථාද ඇත. ඒ ඒ අයමේ කුසල්
අකුසල් අනුව සිතුවිලි මවනස් මේ. සිතිවිලි ව ට
පංමේන්ද්‍රයන්ම න් ැමබන සංඥා නිසා මනස හා
ශරීරය යටත්ව ක්‍රියා කිරීම මේතු මොටම න ඒ
පුේ යාට එහි ව කීම දරන්න සිදු මේ. අයහපත් සිදුවීම්
ව ට පංච ඉන්ියන් යටත්ව ෙර ත්විට මනස ද එයට
එෙඟ වී ශරීරය තුළින් ප්‍රතිචාර දැක්වීම නිසා ඒ පුේ යා
සමාජය තුළ විමේචනයට භාජනය වනු ඇත.
 199

සිතුවිලි ක්‍රියාවන්ට මුල් වනුමේ ඒ පුේ යාමේ මනමස්

අවමබෝධයයි. මනස තුළින් සිත හා ශරීරය පා නය ෙර
ත හැෙ. මෙනකුමේ මනස පා නයකින් මතාරව
පවතින විට ඒ පුේ යා තමාමේ ශරීරය තුළින් ද එම ස
ක්‍රියා ෙරයි.. අධිෙ මත්පැන් ත් අමයකුමේ ක්‍රියාවන්
උදාහරණයක් වශමයන් ත හැෙ. අප සෑම මදනාම
මනස ැන වැඩි සැ කිල් ක් දැක්විය යුතුය. සමථ
භාවනාව මයමදන අමයකුට තමා මේ මනස නිදහස්ව
පා නය ෙර ත හැෙ. බුදුන් වහන්මස් අංගුලිමා
ෙැඳවාම න ඇවිත් ඔහුමේ දාමරිෙයින් ජීවිමත් මුදවා
ත්මත් ද මනස සමාධි ත කිරීමට උපමදස් බා දීමමනි.
මනස සමාධි ත වන විට සිත සමාධි ත වනු ඇත.

සිත සමාධි ත වන විට ශරීරය සමාධි ත වනු ඇත.

උතුරන ද වතුර බඳුනෙ තාපය ඉවත් ෙළ විට ක්‍රම
ක්‍රමමයන් ඒ බඳුන හා ජ ය සීත මේ.

එමස්ම මෙමනකුමේ මනස පා නයකින් මතාරව පවතින

විට යහපත් අදහස් ඇති වන්මන් ෙ ාතුරකින්. මන්ද
මනස යමක් මත්රුම් ැනීමට ුදුු තත්ත්වයෙ
මනාපවතින නිසා ය. ඒ අයමේ මනස තුළ අදහස් පිරී
ඉතිරී පවතින බැවිනි. දිය පාරක් පහළට ා යන විට ඒ
 200

මාවමත් වතුර රැඳීමටුදුු ස්ථාන පවතිනවානම් ඒ දෑ

තු ජ ය නතර වනු ඇත. නිවනක් යමමක්
බ ාමපාමරාත්තු වනවා නම් පළමුව සමථ භාවනාව ඒ
මෙනා දියුණු තත්ත්වයෙ පවත්වාම න යෑම පළමුව ෙළ
යුතු ක්‍රියාවකි. ඒ නිසා නිවන මාර් ඵ ැබීම ඇතුළුව
බුදුන් මේශනා ෙර මපන්වා දුන් ධර්මය මනසින් මත්රුම්
ැනීමට ඒ මෙනා ෙ ක් මනස සමාධි ත ෙර ත
යුතුය. එම ස මනස පිරිසිදු ෙර ැනීම යනු වල් පැළෑටි
ඉවත් ෙර අපට අවශය පැළයට ෙරන ද සාත්තුවක් හා
සමාන.

තමන්මේ දුර්ව ෙම් අවමබෝධ ෙරම න ජීවිත සාර්ථෙ

ෙර ත් අය මමම ාව මොමතක්ද. මපර ො මේ දාමරිෙ
ජීවිත ත ෙර අයද මනාමඟ ගිය අයද බුදුන් මදසූ ධර්මය
අසා එය පිළිම න විශ්වාසවන්තව ජීවත් වී තමාමේ
දුර්ව ෙම් ඉවත්ෙරම න පු ජීවිත යහපත් දැක්මකින්
මියගිය අය අප මොමතකුත් අසා ඇත්ද.

ඒ නිසා ඕනෑම අමයකුට බුේධ ධර්මය පිළිම න තමා මේ

ජීවිතය යහපත් ෙර ැනීමටකිසිදු බාධාවක් නැත.
දාරුිරිය මපර උපත් ව ධර්මය අසා ඇති අමයකි.
මියගිය පු නැවත උපත ැබුමේද ඒ ධර්මය
අවමබෝධයක් සහිතව ය.
 201

එමස් ජීවත් වූ එතුමා දිනක් බුදුන් හමුවී ධර්මය ඉල් ා

සිටින විට බුදුන් වහන්මස් ඔහුමේ මපර ධර්මය අසා
නැවතී තැන බ ා එතැන් සිට ධර්මය අවමබෝධ ෙර මදන
දී. ඒ මමාමහාමත් ම එතුමා රහතුන් මෙමනක් බවට
පත්විය.

චූ පණ් විෙ සංඝයා වහන්මස් ද මපර දහම් ජීවිතයක්

ත ෙළ අමයකි. මම් ද උපමත් සංඝයා වහන්මස්
මෙමනක් වුවත් එතුමාට ධර්මය මතෙ තබා ැනීමම්
ශක්තිය ඉතා දුර්ව ව පැවතුණි. පුෙ ෙ ඒ සංඝයා
වහන්මස් සංඝ ජීවිතය අත්හැර යෑමට තීරණයක් ත් විට
එම මමාමහාමත් ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් එම
ස්ථානයට පැමිණ එතුමා හමවී එතුමා මපර ඇසූ ධර්මය
නැවත මතක් ෙර දීමමන් ඒ මමාමහාමත්ම රහතුන්
මෙමනක් බවට පත්විය.

බුදුරජාණන් වහන්මස් මේශනා ෙළ ධර්මය තුළ අප

විශ්වාසයක් ඇතිව ජීවත් වී ඒ දහම් ම යනු බන්මන්ද
අපද මපර ධර්මය අසා ඇති අය නිසාය. අප සැමමදනා
විශ්වාසවන්තව ජීවත්මවන ධර්මය තුළින් අපමේ මපර
භවයන් ව ඇසූ ධර්මය මතක් ෙර ත්තාද ඒ ධර්මය
අසා නැවතුණු තැන අප නැවත අවමබෝධ ෙර ත්තාද
 202

යනු අප ධර්මය තුළින් දැකිය යුතුය. එය අවදි ෙර න්න

අපට අඩුවක් නැතුව ධර්ම මේශනා මපාත් සඟරා පවතින
බැවින් එහි එතුලින් නිසි ප්‍රමයෝජනය ත්තාදඒ දහම්
ප්‍රතිපත්තිය තුළ අප ජීවත් මවනවද කියා අප නැවත සිතා
බැලිය යුතුය.

එය මනාස ො මභෞතිෙ දෑ පුද පූජා ඒ තුළින් මම් මන

කිසිදිනෙ අවසන් ෙළ මනාහැෙ. එම ක්‍රියාවන්ඕනෑම
අයකුට ෙැමති පරිදි ෙැමති ො යෙ ෙළ හැෙ. එම ස
තෘෂ්ණාව බැදීම් සහිතව ජීවත්වන අය එය මනාස ො ඒ
දෑ ධර්මය තුළ සඟවාම න එය මනාදන්නා ම ස දහම්
ජීවිත ත ෙරන අය අප මනාදන්නා මනාමවයි. ඒ අය
මභෞතිෙ දෑ තුළින් ඒ අයමේ ජීවිතය යහපත් ෙර න්න
දරන උත්සාහයක් වනු ඇත. විශ්වාසවන්තව තෙරන
දහම් ම ට තමා විසින්ම අවංෙ විය යුතුය. බුේධ ධර්මය
තුළ විශ්වාසයක් සහිතව ඒ ඒ රාජොරි ෙළත් ඒ මෙනා
තමාමේ මනසින් ධර්මය දකින්න සමථ භාවනාව
දියුණුවක් ැබිය යුතුය. ඒ භාවනාමේ මයමදන අය ධර්මය
දැකීම බුදුන් ත ෙළ ජීවිතය අපමේ ජීවිතයට
ආදර්ශමත් ෙරම න ධර්ම ප්‍රතිපත්තියෙ ජීවත්වන අප
මම් උපතින් පු නැවත උපදින තැනඒ අයටම
විස්වාසයක් ඇත.
 203

මබාමහෝ අය ධර්මය තුළ ජීවත් වුවත් ඒ අයට මපර ඇසූ

ධර්මය අමතෙ වීම, යම් තැනෙ නතර වීම මහෝ යම්
බාධාවක් නිසා එය අතරම නතර ෙර ත් අය අප
අතර සිටිනු ඇත

ධර්මය දර්ශනය තුළින් මපන්වා ඇති පරිදි ශරීරය යනු

කුමක්ද එය නඩත්තු වන ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය යනු කුමක්ද
ශරීරය හා බැඳී පවතින මමනෝොය යනු කුමක්ද යනු
මවන මවනම අවමබෝධයක් අපට තිබිය යුතුය.සමථ
භාවනාව දියුණු අමයකුට විදර්ශනා භාවනාමවන් එය
අවමබෝධ ෙර ත හැෙ.මෙමනක් මිය ගිය පු ඒ
මෙනාමේ ශරීරය මපාමළාවට අයත් මේ. මමනෝොය බැඳී
පවතින ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය ඒ තුළින් ඉවත් වන
මමාමහාමත්ම සංඥා මේදනා සංස්ොර ස්ෙන්ධයන්
වාතයට අයත් මේ. නැවත ඉපදීම මහෝ නිවන සිදුවනුමේ
ප්‍රාණස්ෙන්ධයට අයත් මොටසයි. එය මවන මෙමනක්
මහෝ මවන අමයක් මනාව තමාමය. මපමනන මහෝ
මනාමපමනන ශරීර ස්ෙන්ධයක් යනු ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය
තාවොලිෙව නවතින නැවතුම්මපාළක් පමණි.
ෙරුණු එමස් මහයින් විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය උපත් බා
ෙල්ප ණනක් ගියත් එය වයසට යෑම දිරාපත්වීම මහෝ
එහි ස්ත්‍රී පුරුෂ්‍ වශමයන් මවන් මවන්ව පවතින
ස්වභාවයක් නැත. බුදුරජාණන් වහන්මස් විඤ්ඤාණ
ස්ෙන්ධය යනු කුමක්ද කියා පවසා ඇත්මත් මවන අමයක්
 204

මහෝ මෙමනක් මනාවන බවය. එමස් නම් එය තමාම විය

යුතුය. බුදු බව ැබුවත් රහත් බව ැබුවත් නිවන් යාම
මාර් ඵ ැබීම මහෝ පු උපතක් යහපත්ව අයහපත්
සිදුවූවත් ඒ මෙනාමයි. ශරීරය යනු එයට යම්
ආධාරෙයක් පමණි. විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය මභෞතිෙ
වශමයන් මිනිස් උපතක් ැබූ අවස්ථා ව දී ඒ මෙනා ස්ත්‍රී
පුරුෂ්‍ වශමයන් තෙළ ජීවිත මවුපියවරු දූ දරුවන්
ඇතිෙර ත් නෑදෑ හිතවත් පරම්පරා වශමයන් ැබූ
අවස්ථා මොමතක්ද. මමය එවැනිම ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය
නඩත්තු වන අවස්ථාවකි.

මම් ජීවිතය අවසන් ෙළ පු නැවත ෙ ෙට පු මහෝ

මමවැනි අවස්ථාවක් ැබූ පු අලුත් ජාතිය අලුත් රටක්
හා පරම්පරාවක් ඒ මෙනා ඇතිෙරම න තවත්
තාවොලිෙව මනක් නිම ෙරනු ඇත.

මපමනන මභෞතිෙ ශරීරයක් සමඟප්‍රාණ ස්ෙන්ධයක් ඒ

ශරීරමේ මල් ධාතුව සමඟ පවතින අතර ඒ ශරීරයට
පිටතින් ඒ මෙනාමේ මපර ෙර්ම ශක්තිය මහවත්
භවයක් ද පවතින නිසා අපමේ ක්‍රියාවන් උපතින් උපතට
මන් කිරීමක් සිදුමේ. භවයක් යනු වර්ණ හතකින් යුක්ත
ඇසට මනාමපමනන යම් ශක්ති උෂ්ණත්වයක් වනු ඇත.
ඕනෑම සත්ත්වයකු මේ මනුෂ්‍යයා ඇතුළු ව ඒ ශක්ති
උෂ්ණත්වය මහවත් බවමේ පවතින වර්ණ බ ා බුදු
 205

මෙමනකුට මපර උපත් හා ඒ ජීවියා සම්බන්ධව පු උපත්

කිව හැෙ. මෙමනකුමේ මපර පවතින ෙර්ම ශක්තිය
නිසා යම් පරම්පරාවෙට අයත්ව මම් ජීවිත ත ෙළත්
මියගිය පු ඒ මෙනාමේ පු ඉපදීම තුළ මපර තෙළ
පරම්පරාව ඒ හා සම්බන්ධව කිසිම මතෙයක් මහෝ
අයිතියක් නැත.

බුේධ ධර්මය පිළිම න විශ්වාසයකින් දහම්

ප්‍රතිපත්තියෙ යන අය මෙම ස් අකුසල් සිදු මනාවන විට
බවමේ පවතින අඳුරු වර්ණ ශක්තිමත් වීමට එයට
අදාළව ෙරුණු ොරණා සිදු මනාමවන නිසා දීප්තිමත්
වර්ණ පමණක් එය තු ශක්තිමත් වීම මේතුමොටම න
ඒ අයමේ පු ජීවිත යහපත් වනු ැමේ.

නිර්වාණාවමබෝධය මහෝ මාර් ඵ යෙට ආරම්භය

එයමයි. මෙමනකු වශමයන් උපත් මාරුෙරම න ප්‍රාණ
ස්ෙන්ධයක් මන් කිරීමම්දී ඒ ඒ උපත් ව ක්‍රියා කුසල්
මහෝ අකුසල් ෙන්දක් වශමයන් ම ාඩනැගීමක් ප්‍රාණ
ස්ෙන්ධයක් තුළ සිදු මනාමේ. විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධයක්
ශරීරයක් බා යෑමම්දී එය උදාසීන තත්ත්වයෙ
පැවතුනත් භවයෙ පවතින ෙර්ම ශක්තිය අනුව
මෙමනක් වශමයන් විඳවීමක් සිදුමව.එය දුෙ මහෝ සැප
මහෝ එය මදවර් මේම අයත්ව විය හැෙ. භවයෙ රැස්
මවන ෙරුණු අනුව මතු ඉපදීමක් බා යනවිට ඒ උපත
 206

අනුව සංඥා සංස්ොර හා මේදනා සහිතව ඒ භව තුළ

සිදුවන උප්පත්ති අනුව විඤ්ඤාණ ස්ෙන්ධය මහවත්
ප්‍රාණයට අයත් ඉපදීම යනු සංසාමර් දිගු මනයි. අප
සම පවතින භවයෙ අප විසින් ම ඇති ෙර ත් ෙරුණු
මවනත් අමයකුට මහෝ මේතුවක් මත මැකීමක් ආ පස්සට
යෑමක් සිදු මනාමේ.

මේකුසෙ ඇතිවූ ෙ බීජය සිට මියයන මතක්

මෙමනක් බා ත් සියලුම දෑ මමම මහමපාමළාමවන්
බා ත් නිසා මභෞතිෙ ක්‍රියාවන් මම් මපාමළාවට අයිති
වීමත්, ඒ ඒ ෙරුණු ොරණා සිදුමවන විට මම්
මහමපාමළාව සාක්ි දරන බැවිනි එය භවයෙ රැඳී සිටින
බවත් පු උපත සඳහා ප්‍රාණ ස්ෙන්ධය හා බවය
පමණක් මන් ෙ ත් මභෞතිෙ බා ත් සියලුම දෑ
මභෞතිෙ ශරීරය සම මම් මහ මපාමළාව තුළ මිය යන
විට රැමඳනු ඇත. යහපත් දෑ පු පැමිමණන අයට හා ඒ
මෙනාට ප්‍රමයෝජන වන පරිදි විශ්වය තුළ රැමඳන අතර
අකුසල් තෘෂ්ණාව පාපක්‍රියා පවතින අයමේ ඒ
මමාමහාමත්ම පු උපත ඒ හා සම්බන්ධව සිදුමේ. බුදුවරු
මේශනා ෙළ ධර්මය ෙල්ප ණනක් ගියත් මවනස් මනාවී
අපමේ ප්‍රමයෝජනයට විශ්වය තු පවතින බැවින් බුදුවරු
ොම න් ො යට උපත බා එය නැවත ඉස්මතු ෙරනු
ැමේ. ම ෞතම බුදුන් සමාදිය පිහිටවා සිටින විට සමහර
අවස්ථාව දී එතුමාමේ දකුණු අමත් ඇඟිලි වලින් මම් මහ
 207

මපාමළාව ස්පර්ශ ෙර සිටිමේ ද එයට සාක්ියක්

වශමයන් දැ යි අපට සිටිය හැෙ. අපමේ පු ජීවිතය
යහපත් ෙර ැනීමට අප ත ෙරන මම් ජීවිත අකුසල්
පාප ක්‍රියා වලින් මතාරව ත කිරීමට මඟ මපන්වා දීම
සඳහා බුදුරජාණන් වහන්මස් විශා ජීවිත පරිතයා ෙර
ඇත. එපමණක් මනාව අභිධර්මය දිවය ම ෝෙ වාසීන්ට ද
මේශනා ෙර ඇත්මත් ද ඒ අය බුදුවරු නැති ො යට
මමම ාව උපත බා ඒ අයමේ දහම් මතෙය අපට
බාදීම සිදු වන විට නැවත නැවත බුේධ ධර්මය ඉස්මතු
වීමක් පවතිනු ැමේ. ධර්මය අපමේ ප්‍රමයෝජනය පිණිස
ඒ ම ෝෙව ද තැන්පත් ෙර ඇති බව අපට කිසිම
විවාදයක් නැත. අප සමඟ ජීවත් මවන අය තෘෂ්ණාමවන්
සැප බන්න තිමබන ආශාවන් නිසා ඒ ධර්මය ෙණපිට
මපරලුමවාත් පු උපත් බන අසරණ අයට සතයය
ධර්මය අසන්නට තිමබන අවස්ථාව ඇහිරී යනු ඇත.
එමස් සිදු ෙරන අය මියගිය පු ඒ පාපෙර්මය නිසා පු
උපත් සදාොලිෙ අපා ත වනු ැමේ. බුදුන් වහන්මස්
පවසා ඇත්මත් මා මේශනා ෙළ ධර්මය සංඝයා
වහන්මස් ා ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්තියෙ මයදී ආරක්ෂ්‍ා
ෙරන්මන් නම් ම ාව තු රහතුන් වහන්මස් ා අඩුවක්
මනාවන බවය. ධර්ම විනය සහිතව ධර්ම ප්‍රතිපත්තියෙ
ජීවත්වන අය හා ඒ අය අනු මනය ෙරන මපර පින් ඇති
අය නිසා ධර්මය ආරක්ෂ්‍ා වීමත් පැවතීමත් සිදු මේ.
එම ස සතය ධර්මය අසන අය අඩු පිරිසක් වුවත් ඒ අය
බා ඇති මපර පින් කුසල් නිසා බා ත් සතය ධර්මය
 208

නිසා ඒ අයමේ මපර පින් අවදි වීමත් පු උපත් යහපත්

වනු ඇත. බුදුරජාණන් වහන්මස් අපම න්
බ ාමපාමරාත්තු වූමේ එයමයි. ආෙර්ශන බා ැනීමට
පිණිස විදයාත්මෙව තත්ත්වයෙ මිතයා ධර්මය ඇද
හෑල් සිදු වන විට ධර්මයට වැඩි පිරිසක් සහභාගි වුවත්
බුදුන් බ ාමපාමරාත්තු දෑ සිදු මනාමවනු ඇත. පු උපත්
බා පැමිමණන අය ඒ අය ධර්මය තුළින් පිහිට පැතීම
පමණක් සිදුවුවමහාත් නිර්වාණ අවමබෝධය කුමක්ද කියා
ඒ අයට දැනීමක් නැත. මෙමනකුට දහම් අවමබෝධය බා
ැනීමට ුදුු තත්ත්වයෙ නැති විමටෙ එය බම න් දිය
මනාහැෙ. ෙ ක් පරණ වූ ඇඳුමට අලුත් මරදි ෙැබැල් ක්
ආමේශෙ ත් එහි ස්ථිර පැවැත්මක් නැත. මවනස්වීමම්
ස්වභාවය පවතී.බුදුන් පවසා ඇත්මත් සියල් නැමසන
බව ය. අප බා ඇති මෙටි ජීවිත ො ය තුළදී ධර්මය
ආරක්ෂ්‍ා කිරීම අපමේ යුතුෙමකි. සියල් ක් මවනස්වීම
විනාශ වීම ස්වභාවධර්මයට අයත් සිදුවූවත් එය අප
තුළින් සිදුවිය යුතු නැත.

අපා ත වන සියලුම අය අධිෙ ම ස අකුසල් ෙළ අය

පමණක් ම මනාමවයි.අපා ත විමාන මබදී පවතින
සංඛයාවක් ඇත. පින් පවතිනතාක් යහපත් උපතක්
මෙමනක් බා ගියත් එය මෙටිොලීනව පවතින බැවින්
එය අවසන් වූ විට ඒ අය යන විමාන සංඛයාව මොමතක්ද
කුමක්ද කියා කිසිවකු දන්මන් ද නැත. සතර අපා ත
 209

විමාන, දිවයම ෝෙ හා බ්‍රේම ම ෝෙ ව ජීවත්වන අයමේ

ො ය මැන බැලීමට කිසිම දින දර්ශනය වැනි මදයක්
නැත. පෘථිවිය මව ාමවන් මව ාවට ෙැරකි ෙැරකි
ො ය මවනස් ෙ ත් ඒ ඒ දෑ මවනත් ම ෝෙ ව හා
විමානව පවතින්මන් ද නැත. යම් අමයක් මම් අවස්ථාව
ප්‍රමයෝජනයට මනාම න සතර අපා ත විමානයෙට
අයත් වුවමහාත් ඒ ෙර්ම ශක්තිය ත ෙරන ො ය
ෙල්ප ො යක් විය හැෙ. ඒ තුළින් නැවත යහපත්
උපතක් හැරී බැලීමක් ඒ ො ය තුළ සිදු මනාවනු ඇත.
එයට මභෞතිෙ ශරීරයෙ ක්‍රියාවන් පරිදි සිදු මනාවීම
එයට මේතුවයි. නිකුත් ෙරන ශේද ඒ ඒ විමානව ට
අයත්ව සිදුමේ. ඒ ඒ විමානව ජීවත්වන අයමේ ෙැමැත්ත
වනුමේ බන විමාන ව ස්වභාවය අනුවයි. ඳ ුවඳ
ෙැමැත්ත ඒ විමානව අයත්ව සිදුවනු ඇත.
මනාමපමනන සූක්ෂ්‍ම ශරීර පැවැත්ම නිසා තමන් කුමක්
ෙරනවාදැයි හැඟීමක් මහෝ දැනීමක් නැත. බුදුන්
වහන්මස් දිනක් පවසා ඇත්මත් සත්ත්වමයකුට මනුෂ්‍ය
උපතක් ැබීම අහඹු අවස්ථා බවය.

සතර අපා ත විමානව පමණක් මනාව දිවය බ්‍රේම

ම ෝෙව ද පවතින සංඛයා ණනෙට වශමයන්
පවතිනුමේ ඒ ඒ සත්ත්වයාමේ ෙර්ම ශක්තිය අනුව යන
එන අවස්ථාවන් පවතින බැවින්ය.පෘථිවිය යනු ොම භූමි
එමොළහෙට අයත් පර්වතයකි. මන්ද මමහි තුළ පවතින
 210

අ ංොරය නිදහස මිනිස් රූප පවතින ක්ෂ්‍ණ ප්‍රඥාවන්

සහිත අය ඉපදී එය තව තවත් අ ංොර කිරීම සිදුවන
බැවින්ද මභෞතිෙව අපට දැකීම ස්පර්ශ කිරීම සිදුවීම
පෘථිවිමේ තුළ පමණක් පවතින විමශ්ෂ්‍ත්වයකි. අපට
මනාමපමනන ම ෝෙ විමාන තුළ සිට නැවත උපත් බා
පැමිමණන අයට මමම පෘථිවිය මපාදු ස්ථානයකි. එමස්ම
මපර කුසල් පිං පවතින මනුෂ්‍ය උපතක් බා පැමිණීම
මේතු මොට ම න ඒ අයමේ පු උපත් යහපත්
ෙර ැනීමට ැබූ මමම උපත ද එයට මේතුවක් වනු ඇත.

සතර අපා ත විමානව ජීවත්වන අයමේ මපර පිනක්

නිසා මමහි තු ඉපදීම ඒ අයට ැබී ඇති අහඹු අවස්ථාව
කි. මමම පෘථිවිය තුළ ජීවත්වීම ඒ ඒ ම ෝෙ විමානව
සංමයෝ යක් බව අපට සිටිය හැෙ. බුදුවරු මදවි
මේවතාවන් මමහි තුළ පැමිමණන්මන්ද මමම පෘථිවිය
අ ංොර හා බුේධිමත් සත්ත්ව මොට්ඨාසයක් ජීවත් වන
බැවින් ඒ අයට යහපත් පු උපත් මාර් යක් අවමබෝධ
කිරීමට හා එය ැබීමට ුදුු අය මමහි තුළ ජීවත් වන
බැවිනි.

රජ මැදුමර් සිටියත් දුගී පැල්පමත් සිටියත් මවනයම්

තානාන්තරයෙ බ යෙ සිටියත් මමම උපතින් පු ඒ
අය නැවත උපත සතර අපා ත විමානයෙ නැවතීමට
පවතී නම් එය මවනස් වීමක් සිදු මනාමේ. ඒ අය ෙම්සැප
 211

පංචස්ෙන්ධයට බාමදමින් අකුසල් පාපක්‍රියා නිසා

තෘෂ්ණාමවන් බැඳීමකින් මියයන මතක් ජීවත් වී ධර්මය
තුළ විශ්වාසයක් බා ජීවත් වූවත් සියලුම අකුසල් ක්‍රියා
ධර්මය තුළ සඟවාම න ජීවත් වී තාවොලිෙ මම්
ජීවිතමයන් පු සදාොලිෙ සංසාර මන මොපමණ දි
ද.

එමස්ම මපර පින් කුසල් පවතින අය මදවි මේවතාවන්මේ

හඬට කීෙරු වීම බුේධ ධර්මය පිළිපැදීම
මේතුමොටම න මෙම ස් පේ වලින් නිදහස් වී පු
උපත් නැවත දිවය බ්‍රේම ම ෝෙ ව දීර්ඝොලීන උපත්
සිදුවීම හා ඒ තුළින් සසර නිම කිරීමට ෙරුණු ොරණා
ඉටුෙර ැනීම සිදුමවන නිසා ඒ අයමේ පු උපත් තුළ
සතර අපා ත වීමක් සිදු මනාමේ.

මෙමනකුමේ ක්‍රියාවන් සිදුවීම් හා සිතුම් පැතුම් භවයෙ

ඇතු ත් වීම නිසා ඒ මෙනාමේ සංසාමර්දිගු මනෙට
මේතු භවමයෙ ඒ ඒ ෙරුණු නැවතීමයි. එමස්ම භවයෙ
ෙරුණු ොරණා ඇතුළත් මනාවීමයනු භවයෙ නි මරෝද
තාවයයි. ඉපදීම යනු මෙමනකුමේ ෙර්ම ශක්තියක්
නැතමහාත් ඒ මෙනාමේ හා ආයු ො ය ත කිරීමකි. ඒ
ො ය තුළදී නිර්වාණාවමබෝධයට මහෝ මාර් ඵ යෙට
සූදානම් වීම ඒ ඒ අයමේ බුේධිමත් ෙමකි. එයට
අධිෂ්ඨානය ෙැපවීම අවමබෝධයකින් ජීවත් වීම යනු සමථ
 212

විදර්ශනා භාවනාමේ මයදීමයි. සිත ෙය මනස එෙම

අධිෂ්ඨානයෙ ජීවත්වීමම්දී ඒ මෙනාමේ බවය උදාසීන
වීම සිදුවනු ඇත. එවිට භවයෙ පවතින සියලුම වර්ණ
මර්ඛා එෙක් බවට පත්වී දීප්තිමත් වී නිවී යෑම යනු
පහනක් නිවී යන විට එය අවසාන මමාමහාතට
පැමිමණන දීප්තිමත් වී නිවී යනවා හා සමානයි.
බුදුමෙමනක් රහතුන් මෙමනක් මහෝ ගිහි පැවිදි අමයක්
නිවන් බාගිය විට එය නිවන මයි. මාර් ඵ නිවන්
අවමබෝධය තමන් මනාරැවටී එමස්ම මවනත් අයව ද එයට
පත් මනාෙළ යුතුය .බැරි පුළුවන්ෙම මවනම මදයකි. අප
සැමමදනා මිනිස් උපතක් බා පැමිණි ඇත්මත් එක්තරා
ො යෙට නිදහස්ව බුේධිය භාවිතා ෙර ජීවත්වීමට
අවස්ථාවක් ැබීමයි.

එමස්ම සසර මන යන අප සැමට බුේධියකින් පු

උපත මතෝරා ැනීමට තවත් සන්ධිස්ථානයක්
අවස්ථාවඋදා වී ඇත. ම ෝෙ විමාන පැවැත්ම බුදුන්
වහන්මස් දිවසින් බ ා පවසා ඇත්මත් මෙමනක් මම්
අවස්ථාව ඒ මෙනාමේ පු ජීවිතය අවමබෝධයෙර
ැනීමට ප්‍රමයෝජනයට ත්මත් නැත්තම් ඒ අයට නැවත
අවස්ථාවක් ැබීම ෙල්පයෙට සිදු මනාවන බවය.
අවසාන වශමයන් බුදුන් වහන්මස් පවසා ඇත්මත් ද
ආනන්ද ඔබ සැමට මට ෙළ හැකි සෑම උපොරයක් ම මා
සිදුෙර ඇත. දැන් ඔබ සැම මදනාම අත්හැර යෑමට මා
 213

හටද ො ය ඇවිත් ඇති බැවිනි. ඒ නිසා මා ඔබ සැම

මදනා අත්හැර යනු ඇත. අප සැමමදනා බුදුන් වහන්මස්ට
ෙරන ම ෞරවය නම් පුද පූජා පැවැත්වීම මනාව එතුමා
මේශනා ෙර මපන්වා දුන් දහම් ප්‍රතිපත්තියෙ අප ජීවත්
වීමයි.
මපර සිදු වූ උපත් අප තෙරන ජීවිත පුව බන
උපත් කිසිම අයකුට එම ආොරයට සිදු මනාවන බව
බුදුන් පවසා ඇති අතර සියලුම අයමේ උපත් පුනර්භවය
වශමයන් බුදුන් හඳුන්වා දී ඇත. මබෞේධ යන වචනමේ
අදහස එහි අවමබෝධයයි. නිවන් ැබීම යන වචනය අප
සැමට අලුත් වචනයක් මනාමවයි. අප තෙරන ජීවිත
අනුව තෘෂ්ණාව තණ්හාව ආශාවන් නිසා මම් ද
තාවොලිෙ ජීවිතමයන් පු තවත් ජීවිත මනෙට
තමාම යෑමට සිදුවන බව අමතෙ වීමත් අප තුළින්
සිදුවන අවස්ථාව ඇත.

බුදුවරු ක්ෂ්‍ ණනක් මම් මහ මපාමළාව තුළ උපත

බා ඒ දෑ පැහැදිලි ෙර එයින් ැ වීමට මාර් යක්
මපන්වා දී තිබුනත් මබාමහෝ අය ඒ බුදුවරුන්මේ ධර්මය
පිළිපැදීමත් සිදුවූවත් මම් ජීවිතමයන් පු ඒ අය
මනාදන්නා තවත් මනෙට ඒ අය විසින්ම මාර් ය
ස සා ඇත්මත් ඒ අයම තෘෂ්ණාව නිසයි.
 214

මෙමනක් ගිහි ජීවිතමේ හිටියත් පැවිදි අමයකුවත්

ධර්මය මතු පරම්පරාවට ැමබන ම ස ෙටයුතු
ෙරම න ගියත් ඒ මෙනාමේ සිතින් ෙමයන් මනසින්
බැඳීම් අත්හරින මතක්. නිවනට ළඟා විය මනාහැෙ.

බුදුරජාණන් වහන්මස් නිවන් ම අපට මේශනා ෙර

සසර නිම කිරීමට යායුතු මාර් යක් අපට ධර්මය තුළින්
මපන්වා දී ඇත්මත් ද අප සැම මපමනන මහෝ
මනාමපමනන උපත් බා යන අය බැවින් ජීවිත සටනින්
ැ වීමට අවමබෝධයක් බා ැනීම පිණිසය. ො මයන්
ො යට උපත් මාරු වී යන සංසාර මනින් නිදහස් වීමට
ධර්මය තුළින් අපට මඟ මපන්වා දී ඇත. එමස් නම් බුදුන්
වහන්මස් අප සැමමදනාට මොපමණ මමත්‍රිය
අනුෙම්පාවක් ෙර ඇේද යනු ධර්මය පිළිම න ජීවත්
මවන අය අවමබෝධ ෙර ත යුතුය.අපටත් ෙළ හැකි
යමක් ඇත්නම් එය කිරීමට ප්‍රමාද මනාවිය යුතුය. අසන්න
ධර්මය ප්‍රඥාමවන් මත්රුම්ම න අවමබෝධ ෙර ැනීමට ඒ
මෙනා තුළ ද මපර භව ව ධර්මය අසා මපර පින් තිබිය
යුතුය.එමස් ප්‍රඥාවන්තව අවමබෝධයකින් බා ත් දැනීම
අනිකුත් අයට බා දීමම්දී එමස් ධර්මය පවසන අයමේ
මපර කුසල් අවදි වීමක් සිදුමේ. එමස් හැකියාවක් ඇති අය
තමා පමණක් ධර්මය දැනම න ඒ තුළින් ම ෞරවයන්
සත්ොර බා තමන් තමන්ම ජීවිොවක් ත ෙමළාත් ඒ
අයම න් ධර්මයට ප්‍රමයෝජනයක්නැත්මත් ද ධර්මය
 215

ප්‍රචාර වීමක් ඒ අය තුලින් සිදු මනාමවන නිසාය. බුදුන්

වහන්මස් පවසා ඇත්මත් මා මේශනා ෙළ ධර්ම විනය
ප්‍රචාරණය වූ පරිදි එය බැබමළන්මන් ය වසා තබන මතක්
එය මනාබැබමළන්මන් ය යනුයි. ආනන්ද මහ රහතන්
වහන්මස් ත්‍රිපිටෙ ග්‍රන්ථිමේ ධර්මය සඳහන් ෙරන විට
සෑම විටම බුදුන්ට ම ෞරවයක් වන පරිදි එහි සඳහා ෙර
ඇත්මත් එය මා අසන දී’ යනුයි. එම නිසා බුදුරජාණන්
වහන්මස්මේ ධර්මය අපද පවසන විට සෑම විටම බුදුන්ට
ම ෞරවයක් වන පරිදි පිළිපැදීම කින් එය සිදු විය
යුතුය.සමහර අය ධර්මය මත්රුම්ම න එය තමාමේ
ධර්මයක් වශමයන් පවසන අවස්ථා ඇත. යම් අමයක් මම්
උපත බන විට යම් භවයෙ යම් විමානයෙ පු ඉපදීමක්
සදහා ෙරුණු ොරණා සෙස් ෙරම න ඒ උපත සිදුවී
ඇත්නම් ඒ අයමේ ක්‍රියාවන් මම් ද උපමත්දී එයට
සූදානම් වීමක් වශමයන් සිදුවනු ඇත. ඒ ඒ දෑ යහපත් විය
හැෙ. අයහපත් විය හැෙ. ඒ අය ගිහි ජීවිතමේ සිටියත්
පැවිදි ජීවිතයෙ සිටියත් බා ඇති ෙර්ම ශක්තිය අනුව ඒ
අය තෙරන ජීවිත නිසා ඒ අය ැන අවමබෝධයක් අප
තුළ තිබිය යුතුය. යහපත් ක්‍රියා පිළිපැදීමත් අයහපත් අය
ප්‍රතික්මෂ්ප කිරීමක් අප තුළ තිබිය යුතුය. මපර ො මේ
එමස් ජීවත් වූ අය සිටිමේය.

එදා බුදුරජාණන් වහන්මස්ම න් ධර්මය අසා අවමබෝධය

ෙර ත් අයට බුදුන් පවසා ඇත්මත් ඔබ බා ත් දැනුම
 216

අනිත් අය සමඟ මබදා න්නා ම සය. එමස්ම බුදුන්

වහන්මස් මේශනා ෙර ඇත්මත්ද මමම ාව සියලුම දාන
ව ට වඩා ධර්ම දානය උසස් ක්‍රියාවක් බවය.

නිවන මහවත් නිර්වාණාවමබෝධය මෙමනක් බන්නට

මපර එය කුමක්ද කියා මත්රුම් ත යුතුය. එමස් තමා
නිවනට බ ාමපාමරාත්තුවක් ඇත්මත් කුමන මේතුවක් ද
යනු තමා තුළ පැහැදිලි අවමබෝධයක් තිබිය යුතුය.
සසර නිම කිරීමක් මෙමනකුමේ ආසාවට ෙැමැත්තට
යම් අමයක් බණ භාවනා ෙරනවාට පැහැදිලි වීමක්
වශමයන් නැතමහාත් ජීවිත ෙළකිරීමක් එපාවීමක්
මේතුමොට ම න නිවනක් සඳහා මයාමු වීමට මනාහැෙ.

පංචස්ෙන්ධමේ යනු කුමක්ද කියා මෙටිමයන් ස ො

බ න විට ශරීරය මියගිය පු ෙපා බිම දමන ද
මෙමසල් ෙඳක් හා සමානය. මම මමේ සියල් ම ඒ
මෙනාට අයිති නැත. ඒ සියල් ක් අමතෙ වී ඇත. අනිතය
ස්වභාවය මපමනන මනාමපමනන ශරීර ව ට අයිති
මදයකි.යම් ො යෙ අපමේ ජීවිතය යහපත්ව පැවතුනත්
ො ය මන් ෙරන විට අපමේ ශරීරය මවනස් වීම
අපටම සිතා ත මනාහැෙ. මපර ජීවත්වූ මෙනාමද කියා
තමාටම සැෙයක් පවතී. තමාට තමාම මවනස්වි පවතින
නිසා ශරීරයෙ පවතින අනිතයතාවය තමාට ම වටහා
 217

ත හැෙ.වයසට යෑම වැරහැලි වීම එක්තැන් වීම

ශරීරමේ දුෙ මේදනාව විදින අවස්ථාවක් බව අපට අලුත්
මදයක් මනමවයි. ඒ අවස්ථාව දී අනිත් අයම න් උදේ
උපොර ැනීමට අප අෙමැති වුවත් එය අපට බා න්න
සිදුමේ .අප සම එෙට ජීවත් වී එෙට දුෙ සැප මබදා ත්
අය අප හැරයෑම මොපමණ දුෙක්ද. මෙමනක් විදර්ශනා
භාවනාව ෙර මම් සතයථාවය අවමබෝධ ෙරම න
පංචස්ෙන්ධය මනසින් අත්හරින මතක් එම පුේ යා
මියගිය පු නැවත උපතට යම් භවයෙ
සම්බන්ධතාවයක් පවතිනු බන්මන් තෘෂ්ණාව ආශාව
මුළුමනින්ම සිත තුළින් ඉවත්වීමක් සිදු වීනැති විට ෙය.
මම් බව ම ෞතම බුදුරජාණන් වහන්මස් ධර්මය තුළින්
මේශනා ෙර ඇත.
එපමණක් මනාව අප ෙ ක් මේකුසෙ ජීවත් වී පු
ො මේදී මමම ාව උපත සඳහා ආරම්භ ෙරන විට
පළමුව විශ්වමයන් බා න්න මේ හුස්මයි. එයට පු
ශරීරයක් නඩත්තුව පවත්වාම න යෑම සඳහා යම් යම්
මේ ජීවිත ො මේ දී බා ත්මත් මම් මහමපාමළාමවන්ය.
මෙමනක් මිය යන විට හුස්ම විශ්වයට ද මහ
මපාමළාමවන් බා ත් සියලුම දෑ ශරීරය ඇතුළුව මම්
මහ මපාමළාවට බාරදී මපර පැමිණිප්‍රාණ ස්ෙන්ධය ඒ
මෙනා විසින්ම රැස්ෙරන ද භවමයෙ පවතින ෙර්ම
ශක්තිය අනුව නැවත අලුත් උපතක් සඳහා මන අරඹනු
ඇත.එම උපත මපමනන මහෝ මනාමපමනන උපතක් විය
 218

හැෙ. මෙමනක් අඩුම වශමයන් පළමු මාර් ඵ යට මහෝ

පත්වීමට අමපාමහාසත් වි පවතින විටෙ ඒ මෙනා
මියගිය පු නැවත ඉපදීමක් සිදු වුවමහාත් ඒ උපත
ු ති ාමි බවයක් ැබීම බ ාමපාමරාත්තු විය
මනාහැෙ. නිවනක් සඳහා සෑම අමයක්ම මාර් ඵ ැබිය
යුතු නැත. සංසාමර් දිගු මන යනු එයයි.මනුෂ්‍යමයක්
වශමයන් ජීවත් වී මෙමනක් තිරිසන් උපතක් බා ගිය
පු ඒ සත්වයා මොපමණ දුක් ෙන්දරාවක් විඳිනවාද.
ආහාර මේ ක් බන්මන්ද මොයිමවමල් තමාමේ ප්‍රාණය
මෙමනක් උදුරා න්න එහිද යන සැෙමයනි. සතර
අපා ත විමාන ව ට අයත් විමානව ජීවත්වන අය ඒ ඒ
විමානව මොපමණ දුක් සහිත ජීවිත මනෙ රැඳී
සිටිනවාද.
කිසිම දිනෙ ැ වීමක් නැති දැනීමක් නැති ජීවිත
මනෙ මයදී සිටිනවාද. එමස්ම පවතින විමාන දස දහස්
සංඛයාවකින් පවතින නිසා මෙමනක් ඒ උපතෙට ඇතුල්
වුවමහාත් නැවත හැරී බැලීමක් නැත.

පින්දහම් කිරීම පුණය ක්‍රියා පවතිනුමේ යම් ො යෙට

පමණක් වන බැවින් එය කිසිවිටෙ නිවනක් සදහා ස්ීර
පැවැත්මක් මනාමවයි. කුසල් කිරීම මෙමනකුමේ පු
ජීවිතය යහපත් වනු ඇත. පින්දහම් අවමබෝධයකින්
කිරීමත් අත්හැරීම තුළ සිදුවීමත් කුසල් ක්‍රියාවකි.
මනාදන්නා අයට ධර්මය පවසා ඒ අයව යහපත් උපත්
 219

ව ට මයාමු කිරීම විශා කුස කි. මන්ද සදාොලිෙව

අපා ත වන අමයක් මේරා ැනීම මොපමණ උසස්
ක්‍රියාවක් ද.කුසල් හා පුණය ක්‍රියාව න් මවන් වශමයන්
හඳුනා ැනීමට ඒ මෙනා තුළ බුේධ ධර්මය
සම්බන්ධමයන් දැනීමක් තිබිය යුතුය.

නිවනක් සඳහා ඒ මෙනා තමාමේ මපර කුසල් අවදි වන

පරිදි ජීවත්වීමට ව බ ා ත යුතුය.යම් අය ජීවිත
ො මේ දී දහම් ප්‍රතිපත්තියෙ ධර්ම මනක් යනු
බන්මන් ද ඒ මෙනාමේ මපර මතෙ ශක්තිය නිසාය. ඒ
අය තුළ මපර කුසල් අවදි ෙර ැනීම කිසිදු ප්‍රමාදයක්
නැත. එමහත් යම් අඩුපාඩුවක් නිසා මම් ජීවිතමේ තු දී
රැඳී සිටින විට ඒ අඩුපාඩුව සම්පූර්ණ ෙර ැනීමට ඒ
මෙනා සිතාමතාම භාවනාව දියුණුෙර සිත තුළින්
පවතින බැඳීම් අත් හරින්න සූදානම් විය යුතුය.

මෙමනක් මමම ජීවිත ො ය තුළදී බා ත් ධනය මේප

නි තානාන්තර අධයාපන ුදුුෙම් දුෙ මේදනාව
ආදරය ෙරුණාව දයාව මහෝ තමා තුළින් සිදුවූ මවරය
මක්‍රෝධය මම් කියූදෑ හා මනා කියූ දෑ මිය ගිය මෙමනකුට
අයිති නැත. ජීවිතයක් නඩත්තු මවනවිට ඒ මෙනාමේ
සිතුවිලි නිසා භාවය අනුව පු උපත් මන
සිදුමවයි.සත්ත්වයාමේ සියලුම උපත් භවයෙ පවතින
ෙරුණු ොරණා අනුව සිදුමවන නිසා බුදු මෙමනකුට
 220

ශරීරය හා පවතින භවය බ ා ඒ මෙනාමේ මපර හා පු

උපත් ැන පැවසිය හැෙ.

මියගිය අමයකුට මපර කිසිවක් මතෙ නැත.අයිති නැත.

ජීවත්මවන අයටද එමස් මෙමනක් ජීවත් වූවා දැයි කියා
පු ෙ ෙ අමතෙ වනු ඇත. මන්ද ජීවත්මවන සෑම
අමයක්ම තාවොලිෙව ජීවත් වී ඒ අයත් මියයන නිසාය.

මබාමහෝ අය නිවන් බ ාමපාමරාත්තුමවන් සිත සන්ුන්

ෙරම න සමථ භාවනාව තුළදී රැඳී සිටින අය ඇත. බුදුන්
වහන්මස් මමම ාව උපත බන්නට මපර ද සමථ
භාවනාව දියුණු අය වන ත වී සිටියත් ඒ අය නිවන් ගිමේ
නැත. මන්ද සමථ භාවනාව සිදු වන විට ඒ මෙනාමේ සිත
තුළින් මෙම ස් මම මමේ යන බැදීම මේතනාවන් අත්
හැරීමක් සිදු මනාමේ.ඉපදීම මිය යෑම මේතු ඒ අය
මනාදනී. සෑම උපතක් සඳහා මේතුව ඒ මෙනාමේ
අවිදයාවයි. ඒ නිසා කුමෙට මහෝ සිත ජීවත්වීම පු
ඉපදීමයි. සමාධිය පිහිටුවා සමථ භාවනාව ඉතා
පහුමවන් ෙළ හැකි මදයක් නිසා මබාමහෝ අය එයට
ඇල්මක් දක්වයි.
බුදුන් වහන්මස් එදා නිවන් මාර් යට ම මපන්වාදි
ඇත්මත් විදර්ශනා භාවනාව තුළින් පමණක් එය බා ත
හැකි මදයක් වශමයනි. විපස්සනා භාවනාව ෙර විදුන්
 221

නුවණ බා ඇති අමයක් සමාධිය පිහිටවා සිටිය හැෙ. ඒ

අය තුළ අත්හැරීම සිදුවී ඇති බැවින් බැඳීම් නැත. මන්ද ඒ
අය පංචස්ෙන්ධමේ අවිනිශ්ිතතාවය බව පැහැදිලි
දර්ශනයකින් මනසින් අවමබෝධයක් බා ඇති බැවිනි.

විදර්ශනා භාවනාව මයමදනවිට එයට ො යක් මව ාවක්

මවන් කිරීමක් ෙළ යුතු නැත. අප කුමක් ෙ ත් නිවන් ගිය
බුදුවරු එහි ව කීමක් දරන්මන් නැත. මසාබා ධර්මය
අපමේ ක්‍රියාවන්ට නිශ්ශේදතාවයක් පවතිනුමේ ඒ
ක්‍රියාවන් අපහා පු උපත් ව ට සම්බන්ධ නිසාය. ඒ ඒ
ජීවින්මේ උපත් විශ්වය තුළ සිදුමවන නිසා සෑම
අවස්ථාවෙදීම උපතක් සිදුවීමම්දී ස්වභාධර්මය එයට
සම්බන්ධව පවතී. මොතරම් උදාහරණ අපට ඒ
සම්බන්ධමයන් බා ත හැකිද.

ධර්මය තුළ ජීවත් වුවත් දහම් ජීවිතයක් ත ෙළත් ඒ

සම්බන්ධමයන් නි තානාන්තර බා සිටියත් ඒ දෑ
කිසිවක් නිවනට ුදුුෙම මනාමවයි. මන්ද මෙමනක් මිය
ගිය පු ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයට ඒ සම්බන්ධව තක්මස්රුවක්
කිරීමට අමයක් නැත. සෑම උපතක් ම තමා විසින් තමාමේ
ෙැමැත්මතන් ඇති ෙර ත් මදයක් බැවින් නිර්වාණය
මහවත් නිවන තමා විසින්ම අවමබෝධයකින් අත්හැරීමම්
ෙැමැත්තකින් එයට එෙ විය යුතුය. විශ්වය තුළින්
හට ත් ප්‍රාණ ස්ෙන්ධයක් විශ්වය තුළින් ම නිදහස්
 222

ෙර ැනීමට භාවනාව අවශයයි. අධිෂ්ඨානය අවමබෝධය

ෙැපවීම එහි ප්‍රතිඵ යයි. බුදුරජාණන් වහන්මස්ට ෙළ
හැක්මක් මඟ කියා දීමක් පමණි.

සෑම සත්වයකුටම ජීවත්වීමට අවශය ජීව වායුව එෙ හා

සමානව මම් ම ෝෙමේ සෑම තැනෙම පවතිනවා මමන්
ම ෞතම බුදුන් මදසූ දහම් හඬ ඔබ ඟම පවතින අතර
එය අවදි ෙර සසර මනින් එමතර වීමට ඔබ දක්වන
උත්සාහයට මධර්ය හා ප්‍රඥාව ැමේවායි කියා මම
ප්‍රාර්ථනා ෙරමි.

නිමි.
223