A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
|AWNG|AI HAPTA
THUCHHIAR BÛ
THUPUI:
AMÂ TÂN THUHRETÛAH
|ANG RAWH
1
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
A Chhûng Thû
GC President Thuchah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Mizo Conference President Thuchah . . . . . . . . . . . . . 5
Nî Thupui Phêk
1. Sabbath Hmasâ–Hriatpuitu Abrahama (Entawn tûr
hnutchhiahna hmanga hruaiin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2. Sunday–Mimal Buaina Tawh Laia Hriatpuitu Niin (Josefa
a\anga zirlai zirin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
3. Thawh\annî–Hriatpuina Dik Leh Dik Lo (Awmpui naupang
tê leh Gehazi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
4. Thawhlehnî–Lal Rorêlna Tualzawlah Hriatpuiin (Daniela
Hriatpuina) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
5. Nilâinî–Hriatpuina Awm Lo Tak (Samari Hmeichhia) . . 25
6. Ningânî–Thihnaah Pawh Hriatpuiin (Tabiti Thihnain A
Nghawng Chhuah) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
7. Zirtâwpnî–Mi Pahnihte Hriatpuina (Akuila leh Priskili,
Hnathawhpuite Hnêna Hriatpuina) . . . . . . . . . . . . . . . . 35
8. Sabbath Hnihna–Thih Thlengin (Tirhkoh Paula Hriatpuina)
Ellen G. White. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
G C PRESIDENT THÚCHÀH
Kristaa Unau Duhtakte u,
“Thiltihtheihna in la nei ang”
IthlîrtuvânJerusalema
SUAN a lâwn hmâa a thuchah hnuhnung nghâkhlel taka lo
zirtîr intêl khâwm tlêm tête chu ngaihtuah
teh. A thusawi zawng zawng chu vuan tlatin, Thlarau Thianghlim
thilpêk an dawn huna an tih tûr a lo hrilh tawhte chu an hre reng
a. Lei lalram chu din a tum lo tih fiah takin a sawi tawh a, vân
lalram–lalram dang atâna mîte buatsaih tûrin Amah zuitute chuan
tihtûr chanvo pawimawh tak an nei tih a sawi fiah a. Ani chuan,
“Nimahsela Thlarau Thianghlim chu in chunga a lo thlen hunah
thiltihtheihna in la nei ang; tichuan Jerusalem khuaah te, Judai
leh Samari ram khaw tinah te, kâwlkil thleng pawhin ka
thuhretute in ni ang,” a ti a (Tirhkohte 1:8). Amah Isua ngeiin
tih tûr a pêk, hêng zirtîrte hi Amâ tâna hriatpuitu ni tûr leh,
chhandamna thuchah pawm tûra mîte buatsaih tûrin koh an ni.
Vawiin hian Pathian chuan A thu hmanga tihtûr min pêin, min la
ko reng a. Kan danglam theihna tûra A thiltihtheihna mamawha
inhriate chu a duh a, inngaitlâwma \awng\aia Amah zawngtute chu
a duh a; Isuâ hniakhnung zui a, mi zawng zawngte zah thiamna
lantîrtu chu a duh a ni. Thupuan-a Vântirhkoh Pathum Thuchah lâr
lo tak thehdarhtu tûr chu a duh a; tin, Thlarauin khawngaihna leh
zalênna nêna a tihkhah theihna tûra intiruâktute chu a duh a ni.
Phêk lo awm zêl tûrah hian dinhmun hrang hranga Kristâ tâna
hriatpuitu Biblea mîte chanchin chu i chhiar dâwn a: Josefa, mimal
harsatna hmachhawn chung pawha hriatpuina kalpuitu te; mi rama
a pû tâna hriatpuina hna thawktu awmpui nula naupang tak te; lei
lal thiltithei tak takte hnêna hriatpuitu Daniela te leh, an theihna
china hriatpuina thawktu mi dangte chanchin i chhiar dâwn a ni.
“Isuaa thutak awm la pawmtu tûr zawng zawngte tân vâna a
lâwn hmaa Kristâ thûte kha a pawimawh êm êm a…. Krista zuitute
3
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
zawng zawng chu Amah hriatpuitute an ni tûr a ni. Thutak rohlu
tak dawngtu tu pawhin an dawn chu mi dangte hnênah an sem
darh vê tûr a ni.”—Ellen G. White, in
Review and Herald, Feb 9, 1892.
Isua tâna hriatpuitua \an i duh vê em?
|awng\ai Hapta neih a nih chhûng hian, i
hun tlêm sêngin, hriatpuitu rinawm i nih anga
mi dangte hnêna A hmangaihna thehdarh
tûrin, eng nge ti tûra a duh che hre tûrin
LALPA chu zâwt ang che.
Maranatha!
Ted N. C. Wilson, President
Worldwide Seventhday Adventist Church
Sarah Gane Burton-i hi mahni inzirzâu mi leh freelance writer
a ni a, tûnah hian a pasal leh fa pahnihte nên Berrien Springs,
Michigan, USAah an awm a. Zin te, lehkhabu chhiar te, hla
chham mî ziah te leh a chhûngkuate nêna kêa kal te nuâm a ti a.
Thuthlung Hlui history leh an hnam zia te, a bîkin hmâsâng mîte
nî tin nun dân te a tuichilh a, chûngte chuan Bible thawnthute
engtin nge fiah zâwka min hriatthiamtîr tihte hi a tuina a ni. Bible
thawnthutena hun leh hnam hrang hrangte hman theih dânte min
hrilh tûra thiltihtheihna an neihte zir chian chu
a tuina a ni a. Chûng dânte nunpui chu a duh
ber niin, a Pathian nêna “dik taka tih a,
zahngaihna ngainat a, inngaitlâwm taka lên
dun” zêl a duh a ni.
4
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
MIZO CONFERENCE PRESIDENT THUCHAH
AMÂ TÂN THUHRETÛAH
|ANG RAWH
“‘Nimahsela Thlarau Thianghlim chu in chungah
a lo thlen hunah thiltihtheihna in la nei ang,
tichuan, Jerusalem khuâah te, Judai leh Samari
ram khaw tinah te, kâwlkil thleng pawhin ka thu
hretu in ni ang,’ a ti a” (Tirhkohte 1:8).
H Ê thu hi thuthlung thar huna mîte tân chauh a ni
lova, hun hmasa lamah daih tawh khân Pathian
mîte chu a thu hretu ni tûrin LALPAN a ruatin, a ko
reng a ni. Abrahama pawh kha a thuhretu ni tûrin
leh malsâwmna tam tak tiamin a lo awm tawh (Gen.
12). Pathianin Mosia hnênah Jakoba chhûngte
hnênah an chunga thil ropui ka tihzia te kha
theihnghilh suh se, ka thu an âwih chuan hnam
ropuiah ka siam ang” a ti a (Ex.19:3-6). L ALPA
Pathian khân a thuhretu ni tûrin Israelte kha a thlang
a ni.
Thu hretu nihna hi, LALPAN kan chunga thil \hâ a
tih puan chhuahna te, kan hriat ngawihpui mai lohna
te, kan thil tawn a\anga Pathian ropuina lo lang âu
chhuah puinate a ni.
Seventhday Adventistten khawvêl pum huâpa
kan hun urhsûn leh khûn taka “|awng\ai Hapta”
a lo thlen hian kan zavaiin kan nun kal tawha LALPÂ
5
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
\hatna te, a malsâwmna chhiarsên loh kohhranten
thlîr chung rengin, a thuhretu rinawm kan nih theih
nân, hê \awng\ai urhsûn hun hi hlâwk taka hmang
tûrin LALPAN mal min sâwm \heuh rawh se.
In rawngbâwlpui,
Pastor Biakzidinga Renthlei
President,
Mizo Conference of Seventh-day Adventists
Published and edited in Mizo by Malsawma Tochhawng, Prayer Ministries
Coordinator, Mizo Conference of Seventhday Adventists, Box097, Aizâwl,
Mizoram, INDIA 796001, on behalf of General Conference of Seventhday
Adventists. Printed by Lalhmangaiha Chhangte at Remnant Press, Aizâwl.
Copy 1,500.
6
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
SABBATH K HATNA NOVEMBER 4, 2023
HRIATPUITU ABRAHAMA
[Entawn Tûr Hnutchhiahna Hmanga Hruaiin]
Ted NC Wilson
U R khaw ropui tak mai, hmâsâng khawpui Mesopotamia lailî-
a awm, Eufrates Lui kianga mi chu khâng hunlaia khawvêl
an hriat theih chin zawng zawng a\anga
sumdâwngte lo kal khâwmna hmunpui lalram
hausa tak mai a ni a. Persian Gulf hnai têa
lawngchawlhna te nên chuan, “Ur chu dâwr
tam tak awmna khawpui buai tak, ranten an
hnuh \hin tawlailîr leh sabengtung chunga
chuang inzui duah duahte leh, tle reuh hlu
tak te leh, savun a\anga siam thil \ha chi
hrang hrang siam theitu themthiam tak takte chuan kawtthlêr
zîm takte chu a luah khat a.1 Date palm te ngaw dur khup ang
maia a tamna hmun leh, buh te, thlai te, purûn te leh aiengte tuia
an châwmna hmun ram \ha tak maiah chuan, khawpui hual vêlin
kêl leh berâmte chu hmuh tûr a tam hlê mai a ni.
Vân lam en pawhin chû khawpui uap hneh êm êmtu, thla
pathian ‘Sin’ an tih chawimawi nâna Pyramid ang deuh tempul
an sak, in sâng takte chu a awm a. A sân zâwng chu feet 65
(19.8m) niin, a bul\hut a\anga tehin a len zâwng chu 135 x 200
feet (41.1 x 60.96m) te a ni a, hêng in sângte hi chhâwng thum
an nei a, rawng chi hrang hrangin chhâwng tinte chu siam niin, a
lêrah chuan tangkaruaa siam biak in a awm a ni.2 Chumi in sâng
lêrah chuan mihringte pawh an lo hlân tawh \hîn a ni.3
Babel In sâng awm laia helna a chhuah hnû rei lo têah hê
khawpui leh tempulte hi sak an ni a, milem biakna leh ramhuai
biakna hmunpui a ni. Hetiang a nih lai hian, hê hmâsâng khawpui
bawlhhlawh tak a\ang hian Pathian hriatpuitu rinawm berte zînga
mi, Abrahama chu a lo chhuak a.
7
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
“Kîl tin a\angin milem biakna chuan a hual vêl a, mahse a
thlâwn mai a ni,” tiin Ellen Whitei chuan a lo ziak a. “Rinna nei
lote zîngah chuan rinawmin, tlûksanna lâr tak avânga
tihbawlhhlawha awm lovin, Pathian dik pakhat chauh chibai
bûknaah chuan nghet takin a ding a ni.”4
A pa Tera ngei pawhin “pathian dangte”5 chibai a bûk laiin,
engtin nge hetiang hian a tih theih bîk? Thil ni thei chu Tuilêt6
hnua kum 350 vêla piang Abrahama hian, a pu pu pu pu pu pu
leh Ebera a\ang khân vân Pathian dik chanchin hi a zir a ni mai
thei. Ebera kha Nova fapa Shema thlah kal zêl kha a ni a.
Abrama thlahtute chhuan chu an thih mang tawh lai khân, Eber
a hi kum 464 a dam a, Abrahama pian hnuah kum 100 dâwn a
la dam tihna a ni.7 Ebera khan a thlah la naupang deuhte hnêna
Pathian thutak a hrilh chhâwn hi thil ni thei tak a ni.
Pathian chungchâng chu engtin tak nge a zir tih hre lo mah
ila, “Rinnain Abrahama chu kohva a awm lai khân a rochun tûr
hmuna lût tûrin kal chhuah thû a pawm ta a; tin,a kalna tûr lam
pawh hre lovin a kal chhuak ta” (Heb. 11:8) tih kan hria a ni.
Khâng hun laia leia hmun changkâng ber leh hausa ber chu
kalsanin, Abrahama chuan koh a nihna hmun zêlah, Pathian tâna
hriatpuitu nih a duh a. Hê thlahtubul ropui tak hian hriatpuitna
chu eng kawngtein nge a neih tâwi têin ngaihtuah ho teh ang u:
A CHHÛNGKUATE HNÊNA HRIATPUINA
A pâ thihna hmun Haranah rei lo tê a awm hnuin, “Abraman
a nupui Saraii leh, a nau fapa Lota leh an sum deh chhuah zawng
zawng leh Haran khuaa an mi neih tâkte chu a hruai a; Kanaan
rama kal tûrin an chhuak a; tin, Kanaan ram chu an thleng ta a,”
(Gen. 12:5). Shekem kianga puan in kaihin, Abrama chuan
“LALPÂ tân maichâm chu” a vawi khat nân a siam a (châng 7).
A kalchhuah leh hnûin, “LALPÂ tân maichâm a siam leh a, LALPÂ
hming chu a lam a,” (châng 8). Chhûngkaw inkhâwm chu
huaihawtin, Abrama chuan an inkulhnaa mi zawng zawngte chu
8
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
zîng leh tlai hâlral thilhlan chhim tûrin a sâwm \hîn a. Hmun thar
lamah a insawnin, a kalpêltu zawng zawng atâna ngâwi renga lo
hriatpuitu ni tûrin a maichâmte chu an awm reng a ni.
Abrahama chuan “sâkhaw dik lo rawng kai tinrêng hnualsuât
tûra”8 “nasa taka a beih” laiin, a awmna khawtlângah chuan mi
ngilnei, hawihhâwm leh mi dik tak niin a nung a, mî zawng zawngin
amah chu an zah a ni.
KHAWTLÂNGA ZÂU ZÂWKA HRIATPUITU A NIH DÂN
Abrahama chu remna duh mî a ni a. Amah leh Lota ran rual
vêngtute inkâra buaina a chhuah pawhin, “Khawngaih takin,
nang leh keia kârah, i ran pûte leh ka ran pûte kârah pawh
inhniâlna awm suh se; ûnâu kan ni sî a,” (Gen. 13:8) tiin a ngên
a nih kha. Ram bawhna hmun tûr thlang hmasa tûra Lota a
phalsak khân, Abrahama chuan Lota chu Siddim ruâma ram
\hâ leh dûr \ha tak chu thlantîrin, ani chu tlâng ram lamah chuan
a awm ta a ni.
A hnuah, Lal Kedorlaomera leh a pâwlten chûng ruâma
awm zawng zawngte an man khân, a hmâa Lota lâwm lohna
avângin huatna a pai lo tih Abrahama chuan a tilang a. “Amah a
ngaihsakna chu a rawn thar leh a, a chhanchhuak ngêi tûr a ni
tiin a tum a ti ruh ta a. A hmasa berah Pathian chu râwnin indo
tûrin a inbuatsaih a ni.”9 Hnehna chu rang takin an chang a, tâng
te leh neih thilte chu lâk lêt vek an ni a, tichuan Abrahama chu
‘Pathian avânga hnehna changtu’ tia koh a ni.
“Jehova betu chuan ram tân rawngbâwlna ropui tak a hlân
chang a ni lo va, indo thiam mi a nihna a rawn tilang ta a. Felna
chu dâwihzepna a ni lo va, Abrahama sâkhua chuan thudik \an
tlat tûr leh, tihduhdah tuârte chhan tûrin amah chu a tihuai tih a
hmuh theih a. A chheh vêla mîte zîngah pawh huaisen hmingthang
a lo ni ta.”10
Abrahama chu zirtîrtu a ni a, a rinna a thehdarh zêl avângin a
chhûngkua chu an \hang zêl a, a tâwpah chuan mi 1000 vêl an
9
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
lo ni ta a. “A zirtîrna avânga Pathian pakhat betute chu a kiang
vêlah chuan an khawsâ a; hetah hian, rinna dik palai ni tûra
inbuatsaih tûrin zirtîrna an dawng a. Chutiang chuan
mawhphurhna lian tak mai a chungah a innghat a. Chhûngkaw
hotu ber a han zirtîr thiam phawt a, dân chu an hmang ta zêl a,
a zirtîrna chu chhûngkaw invawn nân an hmang a ni.”11
A chhehvêla hnamte zahkai a ni ta a, “Abrahama chu,
Pathiana a rinawmna te, a nêlawmna leh thilphalna avângte chuan
mi rin a hlawh a, \hian \hâte a nei a, a der mai lo, ropuina dik
tak a neih avângin chawimawina leh zahna a dawng a ni.”12
PATHIAN LEH SUALA TLU VÊ LOTE HMÂA HRIATPUINA
Abrahama chuan Pathian chu a chawimawi a, Pathian pawhin
ani chu a chawimawi a, hmaichhanah a be \hîn a, A thiltumte a
puang \hîn a ni. Amaherawhchu, Abrahama chu mihring a ni a,
Pathian Lehkha Thû chuan a rinna tlâkchhiatna chungchâng chu
vawi thum tal a chhinchhiah a ni: 1) Faraoa hnêna a nupui
chungchângah dâwt a sawi (Gen. 12:10-20); 2) thlah a neih
theihna tûra nupui anga Hagari a neih khân (Gen. 16:1-4); 3)
Sari chu ‘a nupui a ni lo’ tia Lal Abimeleka hmâa dâwt a sawi
bawk (Gen. 20). Hêng thil thlengte hian 1) Pathianin min koh
lohna hmuna kal a hlauhawmzia te; 2) Pathianin ti tûra min tih
nêna inmil lo zâwnga min kaihhruai tumtu, min \anpui duh niâwm
taka langte ngaihthlâk hlauhawmzia a târ lang a ni.
Ellen Whitei chuan “Pathianin Abrahama, ‘Rinna Pâ’ tia a
koh chu, \hangthar lo awm zêl tûrte tân rinna entawn tûr nun
neiin a ding tûr a ni. Mahse a rinna chu a famkim bîk lo… Rinna
ngah ber a nihna lan nân mihring tuâr atâna harsa ber mai ti tûrin
Pathianin fiahna dang a siam sak leh ta a ni,”13 tih a lo târ lang a ni.
Pathian chuan, “I fapa, i fapa neih chhun, i hmangaih tak,
Isaaka ngei kha hruai la, Moria ramah chuan kal la, chutah chuan
ka hrilh tûr che tlâng pakhatah chuan hâlral thil hlanah hlân
rawh,” (Gen 22:2) tiin thu a pê a.
10
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
Abrahama chuan mihring hlanna chu ramhuai be mîte tih \hin
serh leh sâng a ni tih a hria a; vân Pathian tih dân phung a ni lo
tih hria a ni! A thupêk dawn chuan awmzia a nei lo hlê a. Thutiam
fa chu Pathianin eng vângin tihlum tûra a tih ang le? Chutichung
chuan, \awng\aina nêna Pathian a buân hnuah, rinna nên
thlahtubul tar tawh tak chu a che chhuak a ni.
“Abrahama chu mihring a ni a, keini put ang bawk rilû a pû
a, Isaaka chu tihhlum lo ni ta se thutiam chu engtin nge a thlen
famkim theih ang tih zawhna chu a zâwt tâwp thei lo. Rilru
natnaah chuan chên reng a duh lo va, Pathian chu dik leh fel a ni
a, tihtûr A phût tak chu a ti hmiah mai a ni.”14
Vânin eng nge a tih ang thlîrin an lo nghâk \hup tih a hre hauh
sî lo va. Abrahama emaw Isaaka emaw chuan an thiltih lai chu
lei leh vân pum puia chhandamna ruâhmanna atâna zirlai a ni
dâwn tih a hre hauh sî lo. Koh an nih ang takin Pathianin min
chhandam nân A fapa duh tak chu a hlân dâwn tih an hre hauh
sî lo a ni.
“Abrahama rinna leh Isaaka inngaihtlâwmna fiahna hun
hriatpuitute chu vâna mîte an ni… Vân pum puiin Abrahama
thuâwihna phêt ngai lo chu mak tihna leh ngaihsânna nên an lo
thlîr a. Vân zawng zawng chuan a rinawmna chu an châwimâwi
a ni. Setana puhna chu dâwt mai a ni tih a lo lang a… Pathian
thuthlun, khawvêl danga mîte hmâa chhechham nemngheh chu,
thuâwihnaah lâwmman a awm tih hriattîrna a ni.
“Tlanna thurûk hi vântirhkohte tân pawh hriatthiam a harsa
ngiang a ni. A fapa hlân tûra Abrahama hnêna thupêk a chhuah
lai chuan, vâna mîte chuan an lo ngaihven reng a. Hê thupêk tih
hlawhtlinna tûra hma lâk a nihna chu urhsûn takin an thlîr a.
Isaaka zawhna “hâlral thil hlan tûr berâm no chu khawiah nge”
tih chhânga Abrahaman, “Pathianin Amâ tân ... a ngaihtuah
chawp mai ang chu,” tia a chhân laite leh, a fapa tihlum tûra
pain a kut a lek lai te, Isaaka âia hlân tûr Pathianin berâm a pêk
te chutah tlanna thurûk chu chhun ên a han nih tâk chuan,
11
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
vântirhkohte pawhin mihring chhandamna tûra Pathianin thil ropui
tak a lo siam chu an hrethiam ta a ni.”15
VAWIINA KAN HRIATPUINA
Abrahama rina, thuâwihna leh rawngbâwlna nun chu vawiina
hriatpuina kan kalpuina kawngah entawn tûr pawimawh tak a
ni a. A nî tin nuna ngawi renga huhâng a neih te, a rinawmna
nghîng vê ngai lo te, a thilphalna te, a hawihhâwmna te, leh a
nungchang mâwi takte chuan vân nên an inzawm tih mi zawng
zawng hnênah a târ lang a. Hmuh thei chin piah lam chu a hmu
thei a, chatuan thil tak takte chu a vuan tlat a. “Abrahama chuan
Pathian a ring a, tin, chu a rinna chu felnaa ruat a ni,” (Rome
4:3).
_____
Ted NC Wilsona hi khawvêl huâp Seventhday Adventist Kohhran
president a ni a. Thuziak leh sawibelhna thute chu president officeah
a awm a, Twitter: @ pastortedwilson leh Facebookah: @Pastor Ted
Wilson. en theih a ni.
1 Andrew Lawler, “City of Biblical Abraham Brimmed With Trade and
Riches,” National Geographic, Mar. 11,2016, https://on.natgeo. com/
3isuYmQ.
2
Ibid.
3
John Noble Wilford, “At Ur, Ritual Deaths That Were Anything but
Serene,” New York Times, Oct. 26,2009, https://nyti.ms/3k1nKqm.
4
Ellen G. White, Thlahtubulte leh Zâwlneite, (Chhut Hnihna, 2014), p.
106.
5
Ibid.
6
Genesis 5,11 behchhanin hun b$ hi chh<t a ni. See chart, Seventhday
Adventist Bible Commentary (Washington, D.C.: Review and Herald Pub.
7
Ibid.
8
E. G. White, Thlahtubulte leh Zâwlneite, (Chhut Hnihna, 2014), p. 124.
9
Ibid., 117.
10
Ibid.
11
Ibid., 124. 14
Ibid., 137.
12
Ibid., 116. 15
Ibid., 140.
13
Ibid., 131.
12
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
SUNDAY NOVEMBER 5, 2023
MIMAL BUAINA TAWH LAIA HRIATPUITU NIIN
(Josefa hnên a\anga zirlai zirin)
J ANE MARCZEWKI (Nightbirde) chuan rorêltû hmâa a din laia a
chanchinte a sawi lai chuan mahni inrintâwkna leh thlamuânna
a nei tih a hriat theih a. Zaithiam hla phuah thiam a
ni a, kum 30 mî a ni a, kum tam tak chhûng a lo
vei tawh cancer chuan a taksa pêng hrang hrang a
lo khawih chhe tawh a. A hla phuah ngei a sak lai
chuan, rorêltute leh mipuite chuan an mittui tla
chu an dang zo lo. Thlîrna êng tak a neihna avâng
chuan rorêltu chuan mak an tih thû an han sawi
chuan, “Hlim tûrin nuna harsatna a bo hun kan nghâk thei lo”1
tiin a chhâng a ni.
Janei chuan a blogah chuan uâlâu takin a rinna leh a beih
mêk chu a sawi chhuak a. “Dam lohna nasa tak ka neih loh nî
ah pawh, Chawhnu her lamah Amah ngaithla tûrin pherah ka
mu zâl a. Thil âtthlâk chu a ni tih ka hria, tin, hrilhfiah dân pawh
ka thiam lo; mahse, Pathian chu a awm a, tûnah pawh hian a
awm. |henkhatin Pathian an hmuh theih lohna chhan chu, an en
hniam tâwk loh vâng a ni e an ti \hîn a, a dik a ni. Ani chu i
hmuh theih loh chuan, hniam zâwk en ang che. Pathian chu bual
in chhuatah te a awm \hîn,”17 tiin.
Mi dangte hnêna Pathian chungchânga hriatpuina neih hmâa
hlawhtlin hun emaw, hrisêl hun emaw nghah phawt chu \ha zâwk
niin i hre vê ngai em? Mi dangte hnêna chanchin \ha kan theh
darh hmâin “a vaiin” engkim kan neih vek a \ûl emaw tih a awl
hlê a ni. Mahse, Biblea chanchin hrang hrangte chuan kan nî
tin nuna buaina leh harsatna kâra hriatpuina neih a hlâwkzia chu
min hrilh a, dinhmun harsa bera kan awm lai pawhin hriatpuina
chu thil hlâwkthlâk tak a nih thu min hrilh a. Josefa hi entîrna \ha
ber chu a ni a.
13
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
A pa nupui duh ber fa û zâwk, Josefa chu mi vânnei tak niin
a ûnaute âiin a pa chuan a hmangaih zâwk a. Kum 17 a nihin a
pa chuan kawr mâwi tak chu a pê a, tichuan a ûnaute leh a pa
chungah pawh hotu nihna la chang tûr a nihna kawhhmuhtu hrilh
lâwkna mumang a dawng bawk a. A ûnaute tân chuan dawh
mai mai chu a harsa ta hlê maia. Phuba lâkna hun \hâ an neih
vêleh, Josefa chu an man a, a kawr mâwi an huât êm êm mai
chu an phih thlâksak a, tuichhunchhuah ruâkah chuan an thlâk
ta a. Aigupta lama kal tûr sumdâwng inzui diah diahte hnênah
chuan an hralh ta a ni.
S AL T ÂNG A|ANGA CHHIAHHLAWH RINKÂI B ERAH
Josefa chuan damin Aigupta a thleng hrâm a, tichuan Ishmael
mîte/Midian mîte chuan Faraoa hnuaia hotu leh vêngtu sipaite
hotu Potifara hnênah an hralh a. Mahse, “LALPA chu Josefa
hnênah a awm a, tichuan ani chu mi vânnei tak a ni a,” (Gen
39:2). Josefa kha a chhûngte kalsan tûra nawrluih a ni a, mahse
a rinna chu a kalna apiangah a keng vê zêl a. Potifara lakah
pawh a rinna chu a zêp lo va, tichuan, Potifara chuan Josefa
Pathian chu be vê lo mah se Josefa chu Pathianin a awmpui tih
a hre thei a, Pathianin Josefa chunga malsâwmna a leihte chu a
in pawhin hlâwkna a lo tel vê a ni tih a hria a ni.
Hei vâng hian Potifara chuan a chhûngkaw pum pui enkawltu
ni tûrin Josefa chu a kaisântîr a. Josefa an duhsakna chu Pathian
chuan a lo hre ve reng a: “Inah chuan hotuah a siam a, a neih
zawng zawng chunga hotua a siam a chinah chuan, Josefa avângin
LALPAN Aigupta mî chhûngte chu mal a sâwm ta a; in lam leh
ram lama a neih zawng zawng chu LALPAN mal a sâwm \hîn a,”
(châng 5).
MI TÂNG A|ANGIN HOTÛAH
Vânduaithlâk takin, Josefâ hlawhtlinna chuan a daih rei ta
lo. Potifara nupui chuan mutpui duhin a thlêm a, tichuan pawi
lian tak khawih angin a puhzui ta a nih kha. Tû pawi mah sawi
14
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
lo mah se, Josefa chu tân inah khung a ni ta a. Josefa kha lungngai
châu chhe der tûrin a rilru a siam thei a. Tûma’n an dem thei em
ni? Zalênna kâwl a ên hmêl sî lo va, a chhûngte a hmuh a rinawm
tawh bawksî lo.
A dinhmun chhia chu a rinna tichhiat nân leh a nungchang tihchhiat
nân a hmang thei a; a nih loh pawhin a hnathawh dân phung pawh
a tizuai vê thei reng mai. Chutiang chu ti lovin, rinawm taka mîte
rawng a bâwlsakna chîn \hana a lo neih tawh chu a chhunzawm zêl
a; tichuan, Pathianin ani chu tân inah pawh chuan mal a sâwm a.
“Nimahsela LALPA chu Josefâ hnênah a awm zêl a, a chungah ngil
a nei a, tân in vêngtu pawh a khawngaihtîr a…a thiltih apiang chu
LALPA chuan a hlawhtlintîr \hin avângin,” (châng 21-23)
Lal uain petu leh chhang siamtu te Josefa’n a biak dân a\ang
hian a jail tânpuite chu khawngaihna leh zahna a lantîr \hîn tih a
lang a. Ellen Whitei chuan, “Tân ina a nî tin nun thianghlimna
leh mangangte a khawngaihna chu a hmalama châwimâwina leh
hlawhtlinna kawng lo inhawnna a ni.”18
A mimal nun thim tak kâra a nungchang chu a chhehvêla
mîte hnêna hriatpuina a ni a, vawiin atâna kan entawn tûr pawh
a ni. “Mi dangte chunga ênna zung kan chhuntîr hian mahni min
phêtlêt \hîn a. Mi lungngaite hnênah khawngaihna leh lainatna
thu kan sawi te, hrehawm tuâr te \anpuina te leh, tlachham hnêna
thilpêk tin rêngte hi tumna dik taka tih a nih chuan, a petu hnênah
malsâwmna a thlen leh \hîn a ni.”19
Josefa chu tân in a\anga a chhuah hmâin kum tam tak a vei
hman a, Aigupta Governor ni tûra a kaisân hnuah pawh khân a
chhûngte nên an la inhmu khâwm thei chuâng lo a. A ûnaute
hnênah amah a ni tih a hrilh khân, an hnênah chuan, “Nimahsela
heta kal tûra mi hralh avâng hian lungngâi suh ula, mahni inhaw
duh hek suh u: mîte nunna chhandam tûrin Pathianin in hmâah
mi lo tîr hmasa a nih hi” (Gen 45:5) a ti a.
Sal ni tûra hralh a nih khân, Aigupta governor a ni dâwn tih
emaw, a kaihhruaina leh Pathianin a pêk finna hmangin, a chhûng
leh kuâte leh Aiguptaa mî zawng zawngte a chhanhim dâwn tih
15
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
emaw a hre âwm sî lo va. Hun hrehawm tak a tawn chu Pathianin
a hmang \angkai dâwn tih a hmu thiam hek lo vang. Mahse,
Josefa chuan rinawm tûrin leh a hlawhtlinna avânga Pathian
chawimawi tûrin Potifara ina hotu a nih hun emaw, Aigupta
ram pum puia governor a nih hun emaw a nghâk lo va. A nihna
takah chuan, hriatpuina a neih avângin, Potifara leh Faroa te
chuan Josefâ hlawhltlinna thurûk chu an hriatphah zâwk a ni.
A dinhmun a chhiat zual lai pawhin a beidawng lo va. Chuti
ahnêkin, amah thlahtûte rinna nunpuina atân a hun \ha neih
apiangte chu hmangin, Aigupta ram kil khawr thim ber thlengin
êng chu a pe chhuak a. Sal a nih angin, Josefa chuan Potifara in
chhûnga awm member dangte leh hmun danga awmte chu a be
thei ngeiin a rinawm a. Tân inah pawh mi chi tin chi tang a tawng
ngei ang. Governor a nih angin hruaitute a kâwm ngei ang a.
Pathian chuan Josefa chu mi chi hrang hrang pawhna tûrin a
hmang a ni.
Janei ang khân “inbualna chhuatah” chuan i mu ve mai thei
a, Josefa ang khân, “khurah” i tla vê pawh a ni mai thei. Mimal
nun thimna leh natna i neih laia hriatpuitu i nih theih chu i ring lo
mai thei e. Harsatna i tawh mêk lai pawhin Pathian i vawn tlat
chuan, i tih hrâm hrâmna leh rinna chu mi dangte tâna chakna a
lo ni dâwn a ni.
Inenlêtna Tûr Zawhnate:
nTûna i awmnaah khân engtin nge hriatpuitu i nih theih ang?
oTu emaw i tâna malsâwmna a nih lai kha ngaihtuah la. Engtin nge
Pathianin nangmah mal sâwm tûr chein anni chu a hman?
pI dinhmun chu engpawh ni se, i nuna Pathian khawngaihna puâng
chhuâk thei lo tûra dâltu che chu eng nge ni?
1 Michael Foust, “AGT’s ‘Nightbirde’ Dies at 31: Her Legacy Is the
‘Strength She Found in Jesus,’” Christian Headlines, Feb. 22,2022,
https://www.christianheadlines.com/contributors/michaelfoust/
agtsnightbirdediesat31 herlegacyisthestrengthshefound ¡n
jesus.html.
16
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
THAWH|ANNI NOVEMBER 6, 2023
HRIATPUINA DIK LEH DIK LO
(Awmpui naupang tê leh Gehazi)
fanu chu toyte ken kan thiam tâwk chiaha upa a nih laiin, a
Kinfiamna
AN
hmun leh a pindante chu tifai tûrin kan fuih \hîn a.
Keini pawhin kan pui vê bawk a; tichuan a lo upa chho zêl a,
amahin a khumte pawh siam a lo thiam chho va, a kawrte pawh
dahfel dân a lo thiam ta zêl a ni.
A châng chuan in chhûngah thil dang min tihpui
\hin avângin lâwmman te kan pê a, entîr nân kawr
thleh leh a tih \han ngai loh thil dangte kan tihtîr a
nih chuan lâwmman kan pe \hîn. Ni khat chu kan
hnênah a lo kal a, a toyte zînga ami chu a chhar
khâwm avângin beiseina nei tih hriat tak hmêl nên hian lâwmman
min rawn dîl a! Chutiang thil \ha tak a lo tih avânga kan lâwm
thû kan sawi a, mahse a toyho chu a mimal mawhphurhna a ni
tih pawh kan hrilh bawk a ni. A lâwmman chu hna \ha taka
thawhna chu a ni.
A hna i thawhin lâwmman i beisei em? Mîten min lo
pawmpuina \awngkam dawn chu a nuam viâu nachungin
lâwmman chu i beisei kher lo mai thei a ni. A nih leh mi dangte
hnêna hriatpuina i neihin i beisei ang em? Pathian lak a\angin
lâwmman i beisei em? Lalte pahnihna bung 5na chuan hriatpuitu
pahnihte thawnthu min hrilh a: lâwmman beisei lova Pathian
chungchâng mîte hnêna hrilhtu leh an hmalâkna avânga eng nge
maw dawn beiseitute chanchin min hrilh a ni.
NAUPANG HRIATPUINA
A thawnthu chu hmeichhe naupang tê, Israel rama a in a\anga
Naamana ina rawngbâwltu tûra an lâk bo chanchin nên a in\an
a. A hming chu sawi a ni lo nâa, a thusawi chuan nghawng lian
tak neiin, Suria sipai za hotu piantharna a thlen a ni.
17
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
Naamana chu Suria rama sipai hotu ropui tak a ni tih hrilh
kan ni a. Pathian chuan Suria mîten hnehna an channa tûrin ani
hi a hmang a ni. Mahse, Naamana hian phar natna a vei a.
Amah mantu emaw amah an man theihna tûra indonaa hruaitu
pa sipai za hotu laka phuba lâk âi chuan, natnain a bâwm mêk
Naamana hi hmeichhe naupangte chuan a khawngaih a. “Ani
chuan a pi hnênah, Ka pu hi Samari khuaa zâwlnei hmâah va
kal sela ka va ti êm ve âw! A phâr hi a lo tidam mai tûr a,’ a ti
a” (2 Lalte 5:3).
Abrahama thlahte tâna Pathian thil tum “Nangmahah chuan
leia hnam tin an la thawveng ang,” (Gen 12:3) tih kawngah
Israel leh Juda hnamte kha an hlawh chham chiang hlê a. Pathian
leh \henawmte tân hmangaihna chu târ lang lêm lovin, an
chhehvêla milem bê hnam tih dân chu an chhawm vê a; anmahni
mîte pawh awp bet a, an ham\hatna tûrin an chhawr a.
Amaherawhchu, an rinnaa la chhawm nung zêlte an awm vê
bawk a. An Israelpuite hnênah chuan hriatpuitu nih an
chhunzawm zêl a, ram dangah dah an nih pawhin, hnam dang
mîte inah leh an rawngbâwlna tualzâwlah chuan malsâwmna an
nih chhunzawm zêl a ni.
Ellen Whitei chuan, “Kha Hebrai naupang tê pawh kha, a
nû leh pâte ina, Pathian hriatna an zirtîr leh kaihhruai laiin, eng
angin nge a la awm dâwn tih an lo hre hauh lo a nih kha.
Nimahsela, rinawm takin an mawhphurhna an kenkawh avângin
Suria sipai hotu ina a va khawsak khân, a lo chawimawi fo \hin
Pathian tân hriatpuitu rinawm tak a va ni ta a ni.”20
Hriatpuina Dik Lo
Naamana chuan hmeichhe naupang thû chu a âwih a, damna
zawngin Samaria lamah chuan a kal ta a. Elisha inah chuan a
rawn kal a, zâwlnei chuan thil mak tak a ti dâwn emaw a ti a,
Jordan Luia inbual tûra tirh a ni ta zâwk sî a ni. Elisha thupêk
chu a tîrah chuan thinrimpui mah se, thu a âwih a, a dam ta a ni.
Elisha inah chuan taksa hrisêl tak nên a kîr leh a, Elisha hnênah
18
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
chuan thilpêk hlan a tum a. Zâwlnei chuan a la duh lo vin, a hâw
tîr ta a nih kha.
Elisha chhiahhlawh Gehazia chuan Suria sipai za hotuin
thilpêk a pêkte zâwlneiin a pawm lo chu a lo lungâwi lo va:
“Khawi nge, ka pu hian Suria mi Naamana hi a thil rawn kente
la hlek lovin a chhuah leh ta mai a; LALPÂ nunna chhâlin ka sawi
e, ka va ûm ang a, eng emaw tal ka va lâksak teh ang,” (2
Lalte 5:20). Duhâmna avângin Gehazi chuan Elisha’n thilpêk a
lâk loh chuan, amah talin lâwmman chu a la tûr niin a hria a ni.
Naamana chuan Pathian rinna denchhena hriatpuina dik tak
leh, dam lo pâ khawngaihna a\anga Israel hmeichhia naupang
hriatpuina pakhat chu a lo chang a. Tûnah chuan hriatpuina
pahnihna, hausak a duh avânga dâwt sawitu Gehazi a\anga
hriatpuina dik lo chu a chang a. Gehazi chuan Elisha’n thilpêk la
tûrin a rawn tîr a, tangkaraw talent khat leh zâwlneite fapa lo
kal pahnihte tâna thuamhnaw hâk hnih a dîl a ni. Naamana
chuan lâwm taka lo pêin, tangkarua a dîl zât lêt hnih chu Gehazi
hnênah chuan a pe ta a ni.
Gehazi chu a lo lêtin, Elishan thil awm dân a lo zâwt a, tichuan
Gehazia chuan dâwt a sawi leh ta a ni. Mahse, Elisha chuan
thil awm dân chu a hre thiam a: “A be tûr chea tawlailîr atâ kha
mi lo chhuk lai mêk khân ka rilrû i hnêna a kal vê zêl a ni lâwm
ni? Tangka te, silhfên te, olive huan te, grêp huan te, berâm te,
sebâwngpa te, bâwihpa leh bâwihnû te hi lâk a hun em ni?”
(châng 27). Pathianin thilmak a tihlai chu thilpêk lo dawn hun a
ni lo. Elisha kha thilmak titu a ni lo va, Pathian zâwk chu a ni!
Thilpêk lo pawmna chuan zahngaihna avânga Naamana tidamtu
Pathian kan thlîr dân a ti hê thei a ni. Hê sualna avâng hian
Gehazi chu phâr natna a vei ta zâwk a ni.
Israel hmeichhe naupang hnênah khân eng nge thleng zêl kan
hre lo va, nimahsela, an khawngaihna \awngkam leh thutak chuan
Naamana inah damna leh rinna a thlen a ni. Chutiang ep chiah
chuan, Gehazia chuan Pathian thilmak tih chu a tih ni âwm
fahranin, a lâwmmanah sum chu a duh a. A hriatpuina dik lo
19
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
avâng chuan Naamana vei natna ngei chu a chungah a lo tla ta a
ni.
Rawngbâwltu te, Bible Zirtîrna Hna Thawktu te, leh
kohhrana thawktu zawng zawngte chuan an hnathawh mila hlawh
an lâk hi thil dik leh \ûl a ni a. Mahse, tîsa thila hlâwk beiseina
avângin sual man pêk tlâk tûr petu hriatpuina chu ka nei tûr a ni
lo. Kan chheh vêlah, Krista chauhin a pêk theih taksa leh
thlaraua kehchhia tam tak an awm a. Kan hriatpuina chu tu
emawin Krista a zuina chhan pawh a lo ni thei a; kan
\awng\ainate pawh thilmak nêna chhân a ni mai thei a; Pathian
hmangaihna leh zahngaihna hriatpuitu kan nihna avânga kan
lâwmman chu vânah a awm tih kan hre reng tûr a ni. Ropuina
leh châwimâwina chu Amâ tâ chauh a ni.
Inenlêtna Tûra Zawhnate:
nHriatpuitu dik tak nihna chu eng nge ni le?
oTûte hnêna hriatpui tûrin nge min tih?
pPathian hmangaihna puanchhuah avânga lâwmman chu eng nge?
THAWHLEHNÎ NOVEMBER 7, 2023
LAL RORÊLNA TUÂLZÂWLAH HRIATPUIIN
(Daniela Hriatpuina)
H ISTORY pum puiah khân ringtu rinawm tak takte kha politic
huhâng natna hmun puiah te hruai an ni vê \hîn a. Josefa
chungchâng kan zir tawh a. Mi dangte chu Daniela te, Esther-i
te, leh Nehemia te an ni a. Hêng mî zawng zawngte hi rorêlna
hmunah mante emaw hnawhchhuahte emaw anga hruai an ni a,
tichuan, hna chi hrang hrang an thawk a ni.
Daniela bung 1na chuan chuan Jerusalema
mîte manna leh finna te, hriatna te leh hriatthiamna
nei–lal chhûngkua leh chhûngkaw changkâng
tlangvâlte sawn chhuahna chu a târ lang a. “Hêng
20
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
zîngah hian Juda fâtea mi, Daniela te, Hanania te, Misaela te,
Azaria te an tel a.”
KHAWTLÂNGA DANIELA HRIATPUINA
Daniela chuan Babulon sorkarah chuan chanvo pawimawh
tak a nei dâwn tih a tîr a\angin a hriat theih a. Zâwlnei ni tûra
kohna a dawn mak tak mai chuan dinhmun \hâ leh hlauhawm
sîah a dah a.
Nebukadnezzara mumang hmasa ber Daniela 2a
chhinchhiaha awm chu, lal tân chuan phûrna tham a ni a, lal chu
rangkachak lû anga entîr a ni sî a. Mahse, a mumang pahnihna
chu a chapona avânga Pathianin a demna leh hê khawvêl rorêltu
dik tak chu Pathian a nihzia lam a ni thung.
Hê mumang hi hrilh fiah tûra lalin ani a koh chuan Daniela
chu a lung ni vak lo tih a hmêlah a lang thei a. Khâng hun laia
khawvêl hriat theih china lalram ropui bera lal hnênah a insiam\hat
loh chuan, Pathianin ram sâ ang maiin a her dang lam ang tih
hrilh chu i ngaihtuah thiam em? Pathianin Nebukadnezzara chu
vaulâwkna a pê tih Daniela hian a hre kar mai a, nimahsela, chû
thil hrilh fiah chu a chanvo a ni tlat a ni.
Mumang a hrilh fiah hnuah chuan, Daniela chuan tihian
thurâwn a pê a: “Chuvâng chuan, aw lalber, ka thu râwn che hi
pawmtlâkah ngai la, i sualna chu felnain thlâk la, i suahsualnate
chu mirethei chunga zahngaihnain thlâk rawh, i nunkhawnawmna
hi a sei thei deuh mahnâ,” (Dan 4:27) tiin.
Kum tam tak chhûng Kaldai \awng te, an finna te leh an
thuziakte a zirna a\angin hê thurâwn hi a lo kal lo va, lei leh vân
Siamtu Pathian hriatna a\anga lo kal a ni zâwk a. Lungngaih
thlâk takin, Nebukadnezzara chu a inngaitlâwm lo va, tichuan
hrilh lâwkna chu a thleng dik ta a ni. A tâwpah Pathian chu
engkim Rorêltu angin Pathian chu a pawm veleh, amaha âtna
chu a lo bo ta a ni.
21
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
Daniela thurâwn fing tak mai chu Nebukadnezzara thlâktu
lal hnênah chuan hlanchhawn a ni tlat lo mai a. Belshazara’n
banga thu inziakte hrilh fiah tûra Daniela a koh khân, Babulon
lalram chuan ral lam a pan tawh a (Dan. 5). Daniela chu
Nebukadnezzara chu a zahin a khawngaih zâwk a; mahse,
Belshazzara chuan Pathian chu a pawisa lo khawp a,
Nebukadnezzara hnêna vaulâwkna pêka awm tawhte chu a
hnâwl a.
A hnêna Daniela \awngkamte chu an hriam hlê a: “Nang a
fapa, aw Belsazzar, hêng zawng zawng hi i hre nâ a, i rilru i
tihniâm lo va, vân LALPÂ chungah chuan i inchâwisâng ta zâwk
a,” (châng 22) tiin. Babulon khawpui chu kha zân khân a tlâwm
a; tin, Belshazzar pawh a rualin a tlâwm vê nghâl a ni.
Nebukadnezzara mumanga milim ropui tak hmanga hrilh lâwk
a nih angin, Babulon âiah lalram dang a lo chhuak a: Medo leh
Persia a ni.
DANIELA MIMAL HRIATPUINA
Media mî Daria rorêlna tuâl zâwlah chuan lalram pum puia
governor tam tak zînga hotu pathumte zînga pakhat niin, Daniela
hnâ chu pawhseisak a ni a. Ani hi, “rilru \ha fawr bîk pû a nih
avângin hotu dangte leh thuneitute âiin a lang bîk hlê a,” (Dan.
6:3) tiin a chanchin sawi a ni. “Tichuan hotute leh thuneitute
chuan ram chung thûah chuan Daniela chungah remchâng an
zawng ta a; mahse, remchâng rêng an hmu thei lo va, dik lohna
an hmu thei hek lo; a rinawm êm êm sî avângin, amahah chuan
tihsual emaw, dik lohna emaw hmuh tûr a awm sî lo va,” (châng
4).
Dem theihna âwm an hriat chhun chu Daniela zawm theih loh
tûr dân siam a ni a: “Pathian emaw mihring emaw hnênah” ni
sawm thum chhûng chu tûman dîlna an nei tûr a ni lo, lal hnênah
chauh dîlna an nei tûr a ni,” (châng 7) tiin. Thuâwih lote hremna
chu sakeibaknei pûka paih a ni.
22
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
Daniela chuan lalin dân chu nemnghetin, a hming a sign hnan
tih a hriatin, a in lamah chuan a hâw a. Tlangvâl a ni tawh lo va.
Thiltihtheihna hmang sual \hîn hotute leh hruaitute a lo hmu tawh
\hîn a. Lalte thuâwih lote tâwpna leh lalramte nunrâwn \hinziate
chu a hre tawh a. “Hetiang atân hian ka upa tawh lutuk,” tiin a
\awng\ai lai chuan a tukverh chu a khar mai thei a ni.
Chuachhapah, hei hi a mimal thil a ni. Mahse, Daniela chu lalte
Lal hnênah chuan a rinawm a, mihringin dân a siam theih zawng
zawng âia amah phuâr zâwktu a dân zawmah chuan a rinawm
zâwk a ni.
Jerusalem lama a tukverh hawngin, Daniela chu \hing\hîin nî
tin vawi thum a \awng\ai \hîn a. Amah enthlatute pawh a hmuin
a rinawm a, amah an phiarrûknaah an chak dâwn a ni tih rinna
nêna an hlim hmêl pawh a hmuh a rinawm. Thupêk bawhchhiat
avânga hremna a\ang chuan lal chuan Daniela chu chhanchhuah
tum viâu mah se, sakeibaknei pûkah chuan paih a ni ta tho a ni.
Lal in tualzâwlah chuan Daniela rinawmna chu hriatpuitu \ha
tak a ni daih tawh a. Mahse, sakeibaknei pûk a\anga
chhanchhuah a nihna phei hi chuan a rawng a bâwl \hin, Pathian
chu chungnungber Pathian a nihzia a hmêlmâte hnênah a lantîr
a, a hlawhtlinna leh a dam khawchhuahna chu Pathian
malsâwmna leh inrawlhna avâng a ni tih a lang a ni.
Daniela chuan lal chu \ha takin rawng a bâwlsak a, nimahsela
Pathian rawng chu \ha zâwkin a bâwl a. Daniela hmanga Pathian
inpuan chhuahnain a tihtlâwm leh Pathian zahna neia mak tia
awm ta Nebuadnezzara ang khân, Daniela chu chhanchhuaha
a awm avângin Daria chuan Pathian chu mi zawng zawngin a \ih
tûr a ni a ti a, “Ani chu Pathian nung, chatuana awm tûr a ni a;
a lalramte chu tihchhiat a ni lo vang a, a lalna chuan tâwp chin a
nei lo vang,” (châng 26) tiin thupêk a chhuah a ni.
Carlos Elias Mora chuan tihian a ziak a, “Pathian chuan
Babulon leh MedoPersia lalrama a hmunpui berah testimoni
thiltihtheih tak awmtîr tûrin Pathian chu saltânna chu a hmang
\angkai a. Daniela leh a \hiante vahvaina chhan nia lang,
23
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
Pathianin mîte hlawhchhamna chu, LALPÂ tân chuan ramte hnêna
a nungchang puan chhuahna tûra a thiltum tihhlawhtlinna dâltu a
ni chuang lo a ni,”21 tiin.
Mîte hmâah leh a mimal nunah pawh ni se, Daniela chuan lal
in tual zâwla dinhmun sâng berte hnênah hriatpuina a nei a.
Duhâmna leh thuneih duhna chuan a tibawlhhlawh vê lo. Potilik
lama a hlawhtlinna chu a nuna Thlarau Thianghlim hnathawh
a\ang leh rinawm taka rawngbâwlna a kalpuina a\angin a ni a.
Ringlo mîte hnênah zâwlnei a ni a, a chênna ram, khawpui leh
tempui te tichhe vektu leh, rawn hnehtu lalram hnênah chuan
Pathian Thû chu a rawn keng a ni.
Pathianin Nebukadnezzara leh Belshazzara hnêna a
puanchhuah thutak tuarhlelhawm takte chu Daniela chuan a
pawlhdal lo va, a zawm theih loh dân bawhchhiatna avânga
hremna pawh pumpelh a tum lêm lo. Hotu sâng zâwkte hnênah
chuan rinawm takin hriatpuina hnâ chu a thawk a; lalte hnênah
chuan lalte zawng zawng chunga rorêltu vânah a awm a, a dânte
chu a dik a, zah a ngai thei a, hmangaihnaa khat a ni tihte a hrilh
nawn a ni.
Lalte emaw rawngbâwlsakin ram pawh kan awp vê lo a ni
mai thei a, amaherawhchu, kan awmna apiangah rinawm takin
rawng kan bâwl thei a ni. Mi tidanglam theitu Pathian thiltihtheihna
leh A Thûa inpuan chhuahnate chu mi dangte hnênah kan
thehdarh thei a ni. Thuneihtute hnênah Pathian dân chungnung
zâwk hriatpuina neih a ngaih châng a awm thei e; amaherawhchu,
a tlângpuiin kan hriatpuina chu kan chêt dân leh nungchang
mâwlmang têah hian a ni zâwk dâwn a ni. Mahse, mîte hmâah a
ni emaw privateah a ni emaw, rinawm takin i awm zêl ang u.
Inenlêtna Tûra Zawhnate:
nI hnathawhnaah engtin nge hriatpuitu i nih theih ang?
oPathian Thû kalha dân awmte hi engtin nge Kristiante chuan kan
lo hmachhawn ang?
24
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
pI hnâ te, chhûngkua te, leh Pathian laka rawng i bâwlnaah i
rinawm niin a inhria em? |han zêlna tûr a awm em? Chûng
\han a ngaihna zâwnah chuan \awng\ai la, i nun kil tinah
hriatpuitu i nih theihna tûrin Pathian hnênah puina dîl ang che.
NILÂINÎ NOVEMBER 8, 2023
HRIATPUINA ÂWM LO TAK
(Samari Hmeichhia)
M I Pakhat hi a \huihhruaite nên mêl tam tak an kal tawh a. Ni a
lo tlâng sâng a, chhûn chaw ei hun a lo thlên dâwn ta a.
Vaivutte chuan a kête chu a tipaw vek a, thlifîm chuan a taksaa
thlan hnawmte chu a rawn chhêm dai a. A tui a hâl a. Chhûn
pachangah chuan tuichhunchhuah–Jakoba tuichhunchhuahah
bulah chuan \hûin a lo nghâk a. A \hiante chuan Samari khua
Sukarah eitûr an va zawng a, Ani erawh chuan tihtûr pawimawh
tak a nei a ni.
Hmeichhe pakhat hi tui châwi tûrin a lo kal a. Khua a lum lai
takin amah tê chauhin a lo kal a, a nun dân phung chuan an
khawtlânga nun dân tûr phung tehkhâwng nên a inrem loh avâng a
ni mai thei chhûn laiah a lo kal.22 Mipa tân chuan
chuta awm chu thil pâng ngai a ni a, tuichhunchhuah
chu mi tinin an tlân a, tichuan, a tui bêl chu
tuichhunchhuahah thlâk thla tûrin a buatsaih a.
Tichuan, mi Pakhat chuan, “Tui in tûr min pe rawh,”
a ti ta a.
BEISEIAWN LOH TAK THIL THLENG
Johana 4 hian mi tam takte leh thuziak tena an beisei loh lam
daihah min hruai a. A hmasa berah chuan, ‘Messia’ nia mîten an
rin Isua, Juda mî chu Samaria–ah a kal a. A bul\anna hi a pawimawh
khâwp mai, “Samaria” emaw “Samari mî” tih hi a tîra Bible châng
parukah hian vawi 6 lai a lang hman a ni (châng 4-9).
25
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
Israel mîte hnawhchhuah an nih khân, Samaria rama châm
bângte chuan chumi ramah Israel mî ni vê lo an lo dahte nên
chuan an inkâwm a. An inneih pawlh a, tin, an sâkhuana pawh
chu an inchawhpawlh ta a ni. Zâwlneite leh Finna lehkhabute
chu hnâwlin, Mosia lehkhabu pangâte chauh chu an ring a.
Gerazim Tlanga tempul an sakah chuan Pathian an be bawk
\hîn a ni.23
Juda lo kîr lehten tempul sak \hatnaah Samari mîte tel an
phal vê loh a\ang phei kha chuan Judate leh Samariho inkârah
hian dâidanna zâu tak a awm belh a ni (Ezra 4: 2, 3). Kum za
tam a liam hnuah Samari mîte leh Judaho chu an inhaw ta êm
êm a. A \ûl hunah chuan Judate chuan Samari kaltlangin an zin
\hin nâa, Juda zîngah a kulmûk deuhte chuan chumi ram pum
pelh duh avâng chuan kawng thui zâwk pawh an zawh mai \hîn.24
Pahnihnaah chuan, khâng hunlaia mîte tih vê ngai loh Isuan a
tih chu Samari mî a bia kha a ni a; Samari mi zîngah mi pangngai
pawh a la ni lo leh zêl a: pasal hrang hrang nei kual leh ngaihzâwng
nei mêk hmeichhia chu a bia a ni. Pathumnaah chuan, Isua tî ti
\awngkam a\angin an inbiakna chu tihpalh thil thû a ni lo tih a
hriat a–hê nû hi lo nghâkin a lo zawng zâwk tih a lang a ni.
Tichuan, mî zawng zawng zîngah hê nû hnênah kher hian Messia
a nihna chu a puâng chhuak a ni!
An inbiakna chu ngenna mâwlmang tê “In tûr mi pe rawh,”
(Johana 4:7) tih nêna in\an a ni a. Juda mîin a rawn be mai kha
hê nû tân hi chuan thil mak leh thin ti\hâwng thei tak a ni a;
mahse, hê pa pawh hian a hnên a\angin thil a dîl a. Mak tihna
nên bung takin heti hian a chhâng a: “Nang Juda mî i ni sî a, kei
Samari hmeichhia ka ni sî a, engtizia nge ka hnêna in tûr mi
dîl?” (châng 9) tiin.
Hnama an inthliârna chu Isua chuan ngaihsak lovin, in tûr
chuan A hnên a\anga dîl tûr a nih zâwk thu sawiin a chhâng lêt
a! Thilpêk anga a hlui tui chu nunna petu a ni a. Tûna thlarau
lama a tuihâlna leh A [Isuan] phuhrûksak theihna lamah chuan
26
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
hruaiin, hnam nihna avânga buaina leh hmânlai thila an inhliâmna
a\anga a rilru hruaipên chu a tum nawn fo a ni.
A thilpêk mak tak mai pawimawhzia a hriatthiam hnuah leh,
hê tui hi pe tûra a dîl hnuah, a pasal chu ko tûra tîin a thusawi
lai chu a lo pawhchahsak a. A chhânna chu mâwlmang tê: ‘pasal
ka nei lo,’ tih a ni. Hei hi thinlung leh tihtakzetin a sawi a. A
pasal ni lêm lo nên an chêng dûn sî a ni; tichuan, Isua chuan hei
hi a hriat thû leh hun kal tâa a pasal neih dân a hriatpui thu a
hrilh a.
Ani chuan a mimal nunte a hria a ni tih a hriat vêleh, hmeichhia
chuan Isua chu zâwlnei a nih ngêi a ring a, nimahsela, a mimal
nun sawia an tîtîna chu Samari mîte leh Judaho thupui lamah a
her leh ta daih a. Isuan an thupui hi remchângah lâin hun thar a
lo thleng tih puan chhuah nân a hmang a: tûnah chuan chibai
bûkna dik tak kalpuite chu Juda emaw, Samari mî an ni emaw,
“thlarau leh tih tak zetin Pa chibai an bûk ang, Pain chutiang mî
chu a chibai bûktu tûrin a zawng a ni,” (châng 23) tiin a sawi a
ni.
An inbiak tirh a\angin, Judate leh Samarite inkâra sâkhuana
leh hnama intihthiam lohnaa innghat khawvêl thlîrna a neih chu,
Isua chuan a \hiahsak zar zar a. Hê hmeichhia hian Judate dotu
emaw mi hrang daih niin a inhria a, tichuan, tuichhunchhuaha
Juda pa pawh hi a hmu hê sâ a. Mahse Ani hian hmeichhia chu
tîtîpuiin, zah taka a hmachhawnna hmang chuan indâidanna bang
a \hiahsak a. Jakoba leh amah thlahtute chu a nun dân phung te,
a sâkhuana te, a rinna leh a chibai bûkna hmun te innghahna
lungphûm an ni. Isuan hêngte pawh hi hrilhfiah \hain a siam\ha
bawk a ni.
A tâwpah chuan, hmeichhiain Judate leh Samariho inremna
thil lamah chuan an inbiakna chu a her rem ta a ni: “Messia,
‘Krista’ an tih chu a lo kal dâwn tih ka hria, ani chu a lo kal
hunah engkim min la hrilh ang,” (châng 25) tiin. A rinna leh
27
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
beiseina a lo chhânlêt dân hi mâwlmang leh thin \hâwng tak a ni:
Keimah a betu che hi Amah chu ka ni asîn” (châng 26) tiin.
CHI TUHNA LEH SENG KHÂWMNA
Zirtîrte chu an lo kîr leh laiin, hê inpuan chhuahna hi an lo hre vê
a, mak tihna nên an ngâwi ta \hapin ka ring a ni. Rei lo te chhûng
atâna a tuihâl tirehtu tûr tui chu ngaihsak tawh lovin, Samari nû
chu khaw lamah hmanhmawh taka tlânin, ‘Messia’ tia inchhâl
Juda pakhat a hmuh thû chu a va hrilh a. A \awngkamah chuan
beiseina dâr chu a in khâwng ri reng reng mai a, “Ka thil tih
apiang min hrilh zêltu mi pakhat a awm a, lo kal ula, en teh u;
Krista a ni thei âwm em?” (châng 29).
Tuichhunchhuahah chuan Isuan zirtîrte rilru kaptu chu a lo chhâwn
a. Hmeichhia nêna an inbe lai an hmuh avâng chuan mak an ti a,
mahse eng mah chu an sawi zui ta lêm lo va. Tichuan Ani chu
eng nge maw ei tûrin an nawr a, mahse Ani chuan a duh lo va,
an hriat vê loh chaw a ei thû a hrilh a nih kha. Hmeichhia leh
chaw chungchânga an hrilhhaina a hmuh chuan, A lo kal chhan
chu tihian a sawi: “Mi tîrtu duhzâwng tih leh, a hnâ thawh zawh
tur hi ka châw a ni,” (châng 34) tiin.
Tichuan, an tihtûr pein tihian a sawi a: “Buh seng khâwmna tûr
thla lî a la awm,’ in ti lâwm ni? Ngai rawh u, ka hrilh a che u, dâk
ulang lote en rawh u, tûn apangin seng tûrin a êng a ni. A âttuin
hlawh a hmu \hîn a, chatuana nun thlenga awm tûrin rah a seng
\hîn, a tuhtu leh a âttu an lâwm dun theih nân… In thawhrim loh ât
tûrin ka tirh che u kha; mi dangin an thawk a, nangnin an thawh sa
chu in chhunzawm a ni,” (châng 35-38).
Isuan thû a sawi laiin, hmeichhiain a sawi darh avânga phûrna
neite chu khawpui a\angin tuichhunchhuah lamah a lo kal a. Ani
khân theological training mûmal pawh a nei lo va, sâkhua a
hriatthiam dân pawh, ni chin lawkah chuan, a mîte thurochiahte
chuan an kaihruai hlê a nih kha. Mahse Isua nêna an inthawhna
chuan a khaw pum maite chawk tho thei khawp huhâng a neihtîr
28
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
a. Isuan buh chi thehna leh seng khâwmna chungchânga entîrna
a pêk chu zirtîrte hmâah chuan a takin a thleng nghâl a ni.
Zirtîrte chuan Sukar khawpui chu chaw leina atân tih lohah
chuan hun an khawhralna tûr hmunah an ngai mai thei a. Mahni
chauha lo tei fâl hmeichhia chu misonari \ha tak a nih pawh an
ring lo vang. Ellen Whitei chuan, “Chhandamtu a hmuh tâk
avângin Isuâ hnênah mi dangte a rawn hruai thuai a; Isuâ zirtîrte
âiin thlarau bo zawn chhuah hnâ a thawk nasa zâwk a ni. Zirtîrte
chuan Samari ram hi chanchin \ha rawngbâwl nâna hmun \ha
tak a ni tih an hre rêng rêng lo. Hun lo la awm tûrah ropui taka
Pathian hna thawh a la ni dâwna hriatna chu a nei, an bul hnâi
maia buh seng tûr âwm reng erawh chu an hmu ve thei lawk lo.
An hmusit êm êm Samari hmeichhiain a mîte hnêna chanchin
\ha meichher a va chhit thuai avângin, Chhandamtu zirtîrna
ngaithla tûrin, a khaw nâwtin an lo chim ta a nih kha. Hê
hmeichhia hi Kristaa an rinna nghatte rawngbâwlna entîrtu a
ni.25
Samari mîte chuan Isua chu an khuaa châm tûrin an sâwm a,
tin, Ani leh a zirtîrte chu Sukar khuaah ni hnih an châm a. Johana
4:39in a sawi dân chuan, khuaa mi tam takte chuan hmeichhia
in Isua chanchin a sawi a\angin Isua chu an ring a, Isuan a rawn
tlawh hnuah phei chuan mi tam zâwkin an ring ta zêl a ni. “Anni
chuan hmeichhe hnênah chuan, tûnah zet chuan i thu sawi avanga
ring kan ni ta lo; keimahni ngêiin a thu kan hria a, hê mî hi khawvêl
Chhandamtu a ni ngei tih kan hre ta,” (châng 42) an ti a.
TUIHÂLTE HNÊNA TUI
Isua leh Samari hmeichhia chanchin hian zirlai pawimawh tak
takte min târ lansak a. A hmasa berah chuan, chanchin \hâ chu
khawiah pawh, engtik lai pawhin, a ngaithla duhtu tû hnênah pawh
hrilh theih reng a ni. Isuan inkhâwm lian pui leh mipui tam takte
awm hun a nghâk lo. Hna hahthlâk tak mai tuichâwi hna thawktu
sualnaa khat hmeichhe pakhat chu a be hmasa phawt a. Tichuan, a
khaw mîte hnênah Samari hmeichhia chuan an thil tawn a sawi
29
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
khân, “hun remchâng” ber chu a nghâk chhuak lo va, a lo ngaithla
thei apiang hnênah a sawi ta zar zar a ni. A thuchah dawn chu a
pawimawh êm avângin sawi nghâl loh chî a ni lo a ni.
Pahnihnaah chuan, chanchin \ha dawng sawng tûra inbuatsaih
leh inbuatsaih lote hi rinthûin i thliar hrang mai tûr a ni lo. Chanchin
\hâ hi tûte emaw chuan dawn an phû vê lo tîin kan sawi thei lo Chi
tuh leh seng chungchânga A tehkhin thûah Isuan a hrilhfiah angin,
chanchin \ha chî chu lei \hâah leh lei chhiaah theh a ni a. Buh kiangah
hnimte chu an \o vê bawk a; mahse, Pathian chuan mifelte leh fel
lote chu a thliar hrang dâwn a. Kan hnâ chu chi tuh leh seng chauh
chu a ni. Pathianin a dang zawng chu a ngaihtuah ang.
Samari hmeichhiate nêna an inbiak tirhin, Isuan hmeichhe hnêna
pêk a tiam tui chu “chatuana nun thlengin a chik chho vang,” (châng
14) tiin a sawi a ni. “Krista chu Mesia a ni tih a pawm hnuah,
hmeichhia ngêi pawh chu Nunna Tui Nung lui luân chhuahna a
lo ni ta a. Nunna Tui intu chu nunna tuikhurah a lo chang a,
dawngtu chu petu a lo ni \hîn. Thinlunga Kristâ khawngaihna
chu, thlalêr ram rova tuikhur tui, mîte tuihâlna tirehtu, boral mai
tûrtea nunna tui an in khawlh khawlh ang hi a ni.”26
Isuan min pêk a duh nunna tui thilpêk chu i pawm ang u.
Tichuan, kan mi tawnte \heuh hnênah theh darh bawk ila.
Inbiakna apiang hi chû tui sem darhna hun \ha a ni. Tuihâlte
lakah hê thilpêk hi kan kawmpui thei lo a ni.
Inenlêtna Tûr Zawhnate:
nPathianin a nuai bo duh emaw A siam \hat duh emaw ngaih dân
vawn tlat eng nge i neih?
oPolitik emaw hnam emaw thila inan lohna awm hian mi dang kan
biakna kawngah nghawng a nei em?
pVawiin hian Nunna Tui chu i in tawh em?
30
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
NINGÂNI NOVEMBER 9, 2023
THIHNAAH PAWH HRIATPUIIN
(Tabithi Thihna-in A Nghawng Chhuah)
K AN chhûngkua chuan tûn hnâi mai khân pû ber, kan pa leh
pasal chu mang\ha tiin kan thlah a. A khum bulah chuan \apin,
\awng\aiin, beiseina hlâte chu kan sâ a. A thâwk paha a awm
chêt dân chu kan hmû a, a thâwk a dik em kan thlî thlâi reng a.
A ngilneihna te, a dawhtheihna te, leh thilphalna zawng zawng
te avâng chuan kan nuiin kan \ap bawk a. A dam chhûngin
Pathian chu a fak a, \awih thei lo taksa nên chuan kaihthawh a
ni leh dâwn tih kan hria a; mahse, tûn hringnuna kan mang\ha a
ngaih avâng kan natna erawh tuâr a har hlê a.
A bulah dârkâr tam tak kan awm hnua kan tlaivâr hnû chuan,
mang\ha tih mai chu kan rilrû-a awm ngai lo a ni tih te, kan
hmangaihte hring nun han thâm ral mai hmuh chu kan la inring lo tih
kan hre thei a. Chatuan nun nei tûra siam kan ni.
Kan chhûngte chu an rawn kal khâwm a, tin khawtlâng pawh
an rawn kal khawm bawk a ni. Ei tûr tam tham tak an rawn
kente leh, khawvêl hmun hrang hrang a\anga thlamuânna leh
beiseina thuchah lo kalte chu mi tam tak rawngbâwl sak a, hna
lo thawk a, hmangaih tawhtu, ka pî leh pûte rawngbâwlna rah
chhuah a ni. Tirhkohte 9 chuan hetianga mîte ngainat rawn zirtîr
pakhat thawnthû min hrilh a ni: Tabithi (Dorkii) chu.
HMEICHHE HNATHAWH | HÂ
Tabithi chungchâng hi kan hre vak lo va: A kum zât te, pasal
a nei nge nei lo tih te, fâ a nei nge nei lo tih te pawh hriat a ni lo.
Zirtîr a ni tih chu kan hre thei a, “thil tih \hat leh thilpêk a ngah
hlê a,” (Tirh 9:36); hmeithaite tâna kawr siamsakte pawh a tel
a (châng 37, 39).
Hei hian Joppaa hmeichhiate mamawh chu a phuhrûksak
nghâl a, hei hian Tabithi chu hmanraw nei \ha mî a ni tih a târ
31
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
lang a, thuâmhnâw siam chhuahna lama sûmdâwnna pawh a
khawih a ni mai thei a ni.27 Thuâmhnâw chi hrang hrang siam
tûrin themthiamna leh hmanruate a nei tih a chiang a ni. ‘Zirtîr’
tia mîten an koh dânah ringtu awm khâwmte zîngah hruaitu a
nih a rinawm a ni.
Tabithi damlohna leh thih thutna hi Joppaa Krista zuitute tân
chu thil mak rapthlâk tak mai a ni a. Ka pu chuan rei tak min
dampui hnuah leh nun famkim tak a neih hnuah min thihsan laiin,
Tabithi erawhchu a hun lovah a thî a ni. A taksâte chu buâl
faiin, pindan chungnungah zalh a ni a, chutah chuan hmeithaite
chuan an hual a an \ap hawm hawm a. An kawr hâkte chuan an
tân leh khawtlâng tâna a hmangaihna leh ngaihsakna chu a târ
lang a.
Ludda khua a\anga hla vak lohah chuan, Petera chuan zeng
chu a tidam a, tichuan chumi hmun leh a chhehvêlah chuan an
chanchin chu a thang ta vak a ni. Joppaa zirtîr dangte chuan
Petera hnênah mi an tîr a, Joppaa lo kal tûrin an ngên a, thilmak
an beisei tih chu a chiang a. Petera a lo thlen chuan ringtute
lungngaihna nasa tak chu a va hmû a.
Sûnna nei tûra lo kal khâwm hmeithaite chuan ani hnênah
chuan an tâna Dorki’n thuâmhnâw a siamsakte chu an lo hmuh
a. Rin ang ngeiin, Tabithi dam laia a rawngbâwlna avânga mi
dangte testimonite chuan Petera thinlung chu a khawih hlê a.
Pindan a\ang chuan mi zawng zawng chu a chhuahtîr a, a
thawhleh theihna tûrin a \awng\ai ta a. Rinna nên, hmeichhe
ruâng hnênah chuan, “Tabithi tho rawh,” a ti a.
Pathian chuan a taksaah chuan nunna chu a rawn thaw lût
leh a, tichuan Petera kut chu vuânin a rawn tholeh a ni. Ringtute
hnêna a nung chunga a rawn hruai leh lai chuan hlimna leh
lâwmna nasat tûrzia chu i hrethiam mai em? A thawhlehna avâng
chuan Joppa khuaa mi tam takin LALPA chu an ring ta a. Tabithi
thihna râpthlâk leh lungchhiatthlâk tak chu a thawhlehna avângin
lâwmnaah a chang ta zâwk a. A thi tawh chu nunna neiin a rawn
32
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
tholeh a ni tia puanchhuahna chu hriatpuina chu a ni va ni chiang
êm!
THIHNA LEH TIHKHAWTLÂINA
A nih leh thi tawhte leh thihna thlâna la zâl rengte chu engtin
nge ni ang le? Mipa te, hmeichhia te leh naupang tam takte,
rinawm taka Pathian rawngbâwlsaka an \hat vâng laia thi ta an
awm \euh a ni lâwm ni? Thihna chu nun bul lamah a thleng emaw
kum tam tak a liam hnuah a thleng a ni emaw, Pathian leh Setana
inkâra indona chuan mi tam takte chu a hliam a ni. Hei hi indonain
a hrin tel a ni. Isuâ thihna leh thawhlehna chu thlân piah lama
beiseina chu min pê a, nakinah chuan Kristaa thi tawhte chu
Amahah chuan kaihthawhin an awm dâwn a ni (Rome 6:8).
Mahse damlohna leh thihna lakah chuan kan la him lo va–kan
taksa te chu thi thei an la ni rih a ni.
Thihna leh thi mêkte an awm chhunzawm zêl tih hriatnaah
hian engtin nge kan lo awm ang? Ringtu rinawm thi tâte thihna
ah chuan hriatpuitu nihna a awm vê a ni tih hriatnaah hian
thlamuânna nasa tak ka chhar a. A nun tâwp lamah chuan, ka
pû khân dam lote a endik thei lo va, Bible study a pe thei lo va,
thu a hril thei tawh lo va, ring tak pawhin a \awng\ai thei tawh
lo. Hriatpuina chu a thiltih theih leh theih lohah a innghat tawh lo
va, a nihna zâwkah chuan, Pathian \hian a nihnaah chuan a innghat
tawh zâwk a ni.
A thihna khumah chuan a ngilneihna leh rinawmna hre reng
\hîntute chuan an hual vêl a, Tabithi ruâng kîltu hmeithai te ang
tho kha a ni. A thih dâwnah pawh kha, mi tam takte hnênah
hmangaihna a tih lan avângin Pathian an châwimâwi a ni tia
message min lo thawn an tam hlê a. Chhûngkaw memberte
inpêkna leh a khum bula amah lo ngaihsak emaw, lo zai emaw
Bible châng lo chhiar emawa lo che vat vat \hîn a \hiante an
____
33
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
hmuhin, damdawi lam mîte pawh an rilru a tuiral hlê a.
Inhmangaih dân min zirtîr a, thlamuânna inpêk dânte min zirtîr
a, a ni hnuhnung lamah chuan aman mi tam takte a ngaihsak
\hîn angin ani chu kan ngaihsak a ni.
Hriatpuitû thihna chu nunna tâwpna a ni mai thei a, mahse
hriatpuitu tâwpna chu a ni lo. Tabithi ang deuhin thawhlehna
chu thih hnû rei lo têah a ni emaw, Isua lo kal leh thleng nghah
khawtlai a ngai a ni emaw, a la awma te hian thutak te, beiseina
te, leh hmangaihna thû Pathian thuchahte puan chhuah hnâ chu
kan thawk zêl thei a ni. An thiamna leh hausakna–an khawtlânga
mîte malsâwmna tûra hmang \hînten an tih dân min hnutchhiahte
chu ti vê zêl ang u. Tichuan, kan lungaih laia min \hutpui a, mi
chhawmdâwl zêltu leh eng tik nî emawa kan mit atâ mittuite min
hrûk hulsaktu tûr chuan ropuina chang zêl rawh se!
Inênlêtna Tûr Zawhna:
nMîte hlâwkna ni tûrin i hausakna leh thiamnate chu engtin nge i
hman ang?
oVawiinah thi dâwn ta la, eng nge i hlanchhâwn tûr ro chu?
pRingtu thihna chu engti zâwngin nge hriatpuina a nih theih le?
qKan hmangaihte thihna hunah eng beiseina nge kan neih theih?
34
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
ZIRTÂWPNÎ NOVEMBER 10, 2023
MI PAHNIHTE HRIATPUINA
(Akuila leh Priskili, Hnathawhpuite Hnêna Hriatpuina)
B EIHPUI thlâkna tawh phawt chuan hruaitu an mamawh a,
hruaitu thiltithei ber ber \henkhatte chu nupa an ni a. James
a leh Ellen Whiteite pawh August 30, 1846ah inneiin, Seventh
day Adventist Kohhran lo ni ta beihpui thlâknaah chuan huhâng
nei ngah tak pahnihte an ni ta a ni.
NorthAmerica pum puiah thû an hril a, an zirtîr
a, mi an siam \hâ a, thurâwnte an pê a ni. James
a’n thuziak chhut hnâ a thawh kha khawvêl puma
Adventist hna theh darh lam a ni a; Elleni thuziak
chuan inlârna leh hrilh lâwkna lama kaihhruaina
chu khawvêl puma memberte leh kohhrante
hnênah a thlen a ni.
Adventist “nupa thiltithei” berte zînga mi niin, an pahnih
inzawmna chuan huhâng nasa tak neiin, intichak tawna inchâwm
tawn an ni tiin kan sawi thei âwm e. Kristian kohhran hmasâte
pawh khân nupa thiltithei tak an nei a–Akuila leh Priskili te an
ni a, Jamesa leh Elleni ang thovin, an kalna apiangah kohhran
chu an tichak \hîn a ni.
KRISTIAN HMASÂTE ZÎNGAH NÛPA THILTITHEI
Paula chu Atheni a\anga Korin a kal liam hnuah, Tirhkohte
18ah Akuila leh Priskilite chu kan hmu hmasa ber a. Korin
chu hnam hrang hrang awmna, lalte awmna leh sumdâwnna
hmunpui a ni a, khualzin tam takte rawn kalna tûrin lawng
chawlhna pahnih a awm a, chanchin \ha hrilhna tûra hmun
pawimawh berte zînga mî a ni.
Akuila leh Priskilite chu Korin khuaa rawn pêm hlim an ni a.
Anni leh Juda tam takte chu Claudiusa thupêk avângin Rome
chhuahsan tûra tih an ni a, Isua Kristâ thû an hrilna avângin
35
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
intihbuaina a chhuak ni âwm a ni. Hê hmun âwl hi anmahni
dâwrtute hnêna chanchin \ha an hrilhna a ni thei a, ringtu pâwl
tlêm tête pawh an inhmu khâwm \hîn a ni.
Sila leh Timothea chuan Paula chu Korinah an zui a, Judaho
nên intihthiam lohna a awm hnûah chuan, Jentailte hnênah
rawngbâwlna hnâ chu a darh zâu zêl a. Priskili leh Akuila pawh
rawngbâwlnaah chuan an inhmang hlê niin a lang a. A hnuah
Paula chu anmahni ruâlin Efesiah te a zin a, chutah chuan
rawngbâwl tûr leh, ringtu inkhâwm \hînte hûi khâwm zêl tûrin
anni chu a hnutchhiah a ni (Tirh 18:18, 19). Paula nêna “misonari
hnâa inkawp” chunga hnâ an thawhnaah hian, Barnaba te, Sila
te, leh Timothea te nên an hna thawh dân chu a inang hlê a ni.28
Efesiah chuan nupâte hian ringtute chu an thawhpui a, a
tâwpah chuan an in chhûngah kohhran chu an din ta a (1 Korin
16:19). Judaho biak inah te inkhâwmin, Alexandria a\anga lo
kal Juda mî Apolloa’n Isuâ chungchâng a sawite chu an ngaithlâ
a (Tirh 18:24-26). Priskili leh Akuila hian Apollova âiin
chanchin \hâ chu a hre fiah zâwk a, Kristian an nih rei tawh
zâwk vâng a ni thei a, a nih loh pawhin Paula nêna hun an hman
tam tawh vângin Pathian thû an hriatthiam dân chu a thûk tawha
a zâu viau tawh a ni thei a ni. Pathianin talent nêna Apollova
mal a sâwm dân chu an hria a, mîte hmâah a sawi dik lo laite
chu an kawh chhuahsak lo va, a ko hrang a, “Pathian Kawng
thu fel lehzualin an hrilhfiah ta a” (châng 26).
Eng nge maw chen hnuah chuan an nûpa chuan Romah an
kîr leh a, tichuan, Paula chuan Rom 16:3, 4ah chuan anmahni
chibai bûkna thû a thawn a, “Krista Isuaa ka hnathawhpui, ka
nun chhanhim nâna nghâwng dawhte kha chibai mi buksak ang
che u; kei chang ni lovin, Jentail kohhranho pâwl zawng zawngin,
anni hnênah chuan lâwmthu an sawi a ni” tiin anni chu a fak a.
An ina kohhrante chu chibai bûkna thû a thawn bawk a, hei
hian an kalna apiangah in chhûngah inkhâwmna chu an kalpui
zêl tih a târ lang a ni.
36
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
Hê chibaibûkna tâwitê thil tithei bawk sî hian a kawh tum chu,
hêng Juda nûpate hian Judate hnênah chauh rawngbâwlna an
kalpui lo tih hi a ni a; Paula’n Jentailte hnêna rawng a bâwlnaah
an pui vê a, “Jentail kohhran zawng zawngte” chu an chungah
lâwm thû an sawi a ni tih theih tûrin rawng an bâwl a ni.
Priskili leh Akuila hming chuânna hnuhnung ber chu 2
Timothea 4:19ah a ni a; hetah hian Paula chuan Timothea
hnênah hê mîte nûpa hi chibai bûk tûrin a ti a. Efesiah an lêt leh
tawh a, chutah chuan kohhran tichak tûr leh, ti\hang tûrin
Timothea nên an thawk niin a lang a ni.29
Hetianga pêm kuâl \hîn nûpate hian an sumdâwnna hmanrua
leh chanchin \ha an hmangaihna nên chuan an inthuâm a, khawpui
pathumah Paula leh ringtu dangte tân leh chanchin \ha hril nân, an
kalna apiangah chuan an chênna in chu an hawng \hîn a ni.
Rawngbâwltu hlawh nei an ni lo va; an thiam thil chuan sum an siam
a, an neih thil te, hun te leh hriatnate chu an khawtlânga mîte zirtîrna
atân leh an hnêna rawngbâwl nân an hmang \hîn.
CHÊNNA INA HRIATPUINA
Khawvêl pum pui inkalpawh theihna hunah kan cheng tawh a;
vawiinah chuan Paula te, Priskili te leh Akuilatena rei tak tak an
zin ang khân zin a ngai tawh lo; zinkawng pawh a awlsam tawh a
ni. Text te, email te, leh phone call hmang tein rang takin kan
inbepawp thei tawh bawk a. Kan inbiak pawh theihna chu \ha hlê
mah se, mi tam takte chuan Kristian kohhran hmasâtea inlaichînna
\hâ avânga an inbiakpawh dân kha kan awt hlê a ni.
Akuila leh Priskilite thiltihtheihna chu Pathian thû an hriatna
emaw sumdâwnna leh rawngbâwlna inbûk tawk taka an enkawl
thiam vâng a ni lo a; Paula te, Apollova te leh ringtu dangte nêna
inlaichînna \ha tak an neihna a\angin a ni zâwk. Paula thlenna tûr
atân an in chu an hmang a, a rawngbâwlnaah a intumchawp vê zêl
theih nân, Paula chu sumin an \anpui \hîn. Apollova pawhin zirna
sâng zâwk a neih theih nâna thawhlâwm a awm theih nân an thil tih
37
PPUITLING
UITLING||AWNG AIH
AWNG||AI APTATTHU
HAPTA HUCCHHIAR
HHIAR
hian lungphûm a siam a. Tichuan, an awmna apiangah an chênna
in chu biak in, chibai bûkna hmun leh ringtute tâna himna hmun
a ni zêl a ni.
Chanchin \ha theh darh tûra thawk tlâng \hîn nûpa, inlaichînna
leh inzawmna duhna avânga tuihâlte hnêna an chênna inhawng
\hînte chuan khawvêl hnênah Pathian nungchang chu a \hena
zâr an târ lang a ni. Inlaichînna kehchhia leh chênna in him lo
awmna khawvêlah hian, Kristian chhûngkaw in hrisêl tak chuan
thlarau leh rilru damna chu a pê a ni.
A huhova rawngbâwlna hi nûpa tân chauh a ni lo tih erawh
chu hriat a pawimawh a. Pathianin thawh dunna chi tinrêng chu
a hmang thei a, Paula te, Sila te leh Timothea te anga \hianho an
ni emaw (Tirh 18:5), chhûngkaw memberte pawh an ni thei a.
A tûate pawhin chanchin \ha kal zêlna tûrin thawh theih danglam
tak an nei \heuh a ni.
Ellen Whitei chuan tihian a ziak a, “Koh kan nihna hnâ hian
hausakna te emaw, khawtlânga dinhmun \hâ emaw, theihna nasa
take maw a mamawh lo a. Zâwldawh taka mahni inpumpêkna
thinlung leh, tum nghet tak nei a mamawh a….
Kan huhâng thehdarhna hmun chu a zîm viâu angin a lang
thei a, kan thiamna te pawh beitham hlêin, hun remchâng pawh
nei \ha lo vin, kan thil neihte pawhin a tlin lo thei e; mahse, kan
chênna ina hun remchâng te rinawm taka hmanna hmangin thil
tih theih tam tak kan nei a ni.
Vân lam nun dân phungte nunpui tûra kan thinlung leh chênna
inte kan hawn chuan, nunna pe thei thiltihtheihna pe chhuaktu
hmanruâ kan lo ni dâwn a ni. Kan chênna in a\angte chuan
damna lui te chu luângin, hmun ram tawh leh tlâkchhamna
hmunah chuan nunna te, mâwina leh rahchhuahna chu a lo awm
leh dâwn a ni,” tiin.30
Hriatpuina hlâwk thlâk tak nei tûrin rawngbâwltu hlawh nei
kan nih kher a ngai lo. Kan hausak kher a ngai lo va. Min hruaina
apianga A Kohna chhâng tûrin leh, khawvêla chanchin \ha puâng
38
AITÂN
THÛ HITHUHRETÛAH |ANGA RAWH
KA KÊ ATÂN KHÂWNVÂR NI
darh tûra ringtu dangte nêna kan inpumkhat theihna tûrin, Pathian
hna thawh duhna chauh chu a tâwk mai a ni.
Inenlêtna Tûr Zawhnate:
nEngtin nge mîte lo mikhualna emaw, ringtu dangte nêna thawh
hona emaw chu i chênna inah i kalpui ang?
o“Pathian kawng” chu mi dangte hrilh tûrin engtin nge \ha zâwka
i inthuâm theih ang?
pNupui/pasal nei tawh i nih chuan, chanchin \ha hril darh tûrin
engtin nge nang leh i kawppui chu in thawh dun theih ang? In
inneihna chu engtin nge hriatpuina a nih theih ang?
SABBATH HNIHNA NOVEMBER 11, 2023
THIH THLENGIN
(Tirhkoh Paula Hriatpuina)
By Ellen G. White
P AULA’N Neroa hmâa thubuai a sawi hnuhnung ber \um chuan
tirhkoh thusawite chuan lalber chu a hneh êm êm mai a;
thutlûkna pawh chu a siam duh mai rih lo va; Pathian chhiahhlawh
hêka awm chu a chhuah mai duh lo va, thiam loh pawh a chantîr
mai duh hek lo.
Amaherawhchu, lalberin Paula huâtna chu a rawn tichhuak
thar leh ta thuai a. Kristian sâkhua lo darh zêlna chu a dâl theih
loh avâng chuan a thinrim êm êm ta mai a, hun remchâng
chhuanlam tûr awm vêleh tirhkoh chu tihhlum
a tum ta a ni. Rei lo tê hnûah chuan Paula
chu thiam loh chantîrin, martara thi tûrin thû
tlûkna chu a puâng ta a. Rome mî rêng rêng
sawisak phal a nih loh avângin a lû tan tûra
thu tihtlûk a ni ta a ni.
39
PPUITLING
UITLING | AWNG|
|AWNG AI H
|AI APTA T
HAPTA HU C
THU CHHIAR
HHIAR
Paula chu mi tlêm têin an tihhlumna tûr hmun lamah chuan an
hruai a. Amah tiduhdahtu chuan a thih lai an hmuh chuan, mî a
hneh thei hlê sî a, Kristianah an inpe vê mai ang tih an hlauh
avângin mi tlêm tê chauh an hmuhtîr phal a. Mahsela sipai, amah
hruaitu, rilru sak takte pawh chuan a thûte chu an ngaithlâ a, a
thih dâwn lai pawha a hlimzia leh a lâwm dân an hmuh chuan
mak an ti êm êm a. A thi lai hmutû \henkhatte chuan amah
tihlumtûte a ngaihdamna rilrû leh a tâwp thlenga Krista a rinna a
nghîn lohzia an hmuh chuan, nunna atâna nun rimtui a nihzia an
chungah a lang a. Mi pakhat mai pawh ni lo vin, Paulan a
chanchin a sawi \hin Chhandamtu chu an lo pawm ta a, rei lo tê
hnûah hlâu lo vin, an thisen ngêiin an rinna chu an lo nemnghet
ta a ni.
MUÂNNA CHU T HIL H LAUHAWM A NI
A hun tâwp ber thlengin Paula chuan Korin mîte hnêna a
lehkha thawn thutak dikziate chu a hriattîr a, “Isua Kristâ hmêlah
chuan Pathian ropuizia hriatna êng chu min pe tûrin, ‘Thim atâ
êng a êng chhuak ang’ titu Pathian chuan kan thinlungte hi a
chhun êng ta sî a. Nimahsela, thiltihtheihna nasatzia chu keimahnî
hnêna mî ni lo vin, Pathian tâ a nih theih zâwkna tûrin, chû ro
chu hlum bêlahte kan vawng a ni. Lehlam lehlama nêk sâwrin
kan awm a, nimahsela kan thâw a ipik sî lo, mangangin kan
awm a, nimahsela kalsanin kan awm sî lo; vuâk thlûkin kan
awm a, nimahsela tihboralin kan awm sî lo; kan taksâah hian
kumkhuâin Isuâ thihna chu kan pu zêl \hîn a, Isuâ nunna pawh
kan taksâah hian a lan theih nân,” (2 Korin 4:6-10) tiin.
A tlinna chu amaha awm a ni lo, a thlarau luah khattu leh
ngaihtuahna tinrêng Kristâ duh dân lama hruaitu Pathian Thlarau
awmpuina leh chênchilhnaah chuan a awm zâwk a. Zâwlnei
chuan heti hian a puâng, “I chunga rilru nghattu chu, nangmah a
rin che avângin thlamuâng tak maia awm tûrin i vêng ang,” (Isaia
26:3) tiin. Paula hmêla vânthlamuânna awm chuan chanchin
\hâah mi tam tak hnehin an awm a ni.
40
AITÂN
THÛ HITHUHRETÛAH
KA KÊ ATÂN KHÂWNVÂR
|ANGA RAWH
NI
Paula chuan vân boruâk chu a chhawm zêl a. Amah pâwltûte
chuan Krista nêna an inzawm nghehzia chu an hre chiang hlê a.
A thusawi thutak mil zêla a nun avâng khân a thusawi chuan
mîte a hneh thei êm êm a ni. Hetah ngêi hian thutak thiltihtheihna
chu a awm a ni. Khawvêl finna leh zir thiamnain a pêk ni lo,
Thlarau Thianghlim duh dân mila nun hi mi hneh thei tûra
Kristianna thusawi \ha ber a ni. Mi chhân theih miah loha hniâl
thiamna chuan dodâlna chauh a chawk tho mai thei a;
amaherawhchu, nun dân thianghlim leh mâwi chuan an hniâl
fithlâk \hak theih loh thiltihtheihna a nei a ni.
MI DANGTE NUNA I NSÂWRBINGNA NUN
A kalsan mai tûrte chuan tihduhdahna te, huâtna te leh mahni
ngaih dân chauh dika ngaitûte chu an lo hriatthiam theih nân,
\hahnemngai takin a fuih a; chuvâng chuan tirhkoh chuan a thil
tawrh mai tûr pawh chu a hre chang lo a ni. Tihhlumna tûr hmun
lama kalpuitu Kristian mi tlêm tête tihchk nân leh fuih nân, felna
avânga tihduhdah tuârtûte hnêna thutiâm chu a sawi nawn leh a.
LALPAN A fa rinawm leh harsatna tâwkte tâna a sawi tin rêngte
chu pakhat mah a thlâwn lo vang tih a hrilh chiang leh a ni.
Hun rei lote chhûng chu thlêmnaten a tilungngai hlawm mai
thei a; lei lam nawmnate pawh chu a chang vê lo a ni mai thei
bawk a; amaherawhchu, Pathian rinawmna chu an thinlung
fuihtûah an hmang thei a ni, “Ka rina chu ka hria, a hnêna ka
kawltîr chu, chû mi nî atân chuan a vawng him thei tih dik takin
ka hre bawk,” tih hi. Rei lo têah harsatna leh tawrhnate chu an
lo tâwp ang, chutichuan muânna zîng ni êng lâwmawm leh ni \ha
famkim chu a lo thleng ang.
Tirhkoh chuan luirâl piah lam hla tak chu chiang lo tak leh
hlâu chungin a thlîr lo, hlimna leh beiseina lâwmawm tak neiin a
thlîr zâwk a ni. Martara a thihna tûr hmuna a din lai chuan
tihlumtû tûr ngûnhnâm chu a hmu lo va, a thisen lo dawngtû tûr
lei pawh chu a hmu chuâng hêk lo; nipui nîa vân dumpâwl reh
41
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
ruih mai kâr a\ang chuan chatuan lal\hutthlêng chu a thlîr zâwk
a ni.
Hê mi rinnaa khat hian Jakoba inlârnaa leihlâwn, lei leh vân
zawmtu leh chatuan Pathian leh mihring, tâwpchin nei thlun
zawmtu, Krista entîrtu chu a hmû a ni. Thlahtubulte leh zâwlneite,
amah tungdingtu leh thlamuântu, rinchhana neitûte chu a ngaihtuah
chhuak a; chû chuan a rinna chu a tichak zual a, a nun pêk
pawh chu a hreh loh phah êm êm a ni. Hêng mi thianghlimte,
kum zabi lo kal zêla an rinna tilangtûte a\ang hian Pathian chu a
dik a ni tih a hria a. A tirhkoh puite Kristâ chanchin \ha hril tûra
kal chhuak, sâkhaw âtchilh hote, ringlo mîte puithûna te,
tihduhdahna leh sawichhiatna tâwk tûr te, ring lo mi, thim zînga
la chêngte hnêna kraws chu an châwisân theih nâna an nun
pawh thlâkhlelh tlâka ngai lote—hêng mîte hian Isua chu Pathian
Fapa, khawvêl Chhandamtu anga hriattîrin a hria a ni.
Intihhlumna hmuna thâwm rî te, tân in thim te, leia pûk leh
ransa awmna pûk a\angte chuan martarte hnehna âuthâwm rîte
chu a bengah chuan an lo rî a. Mi rinawmte: kalsana awm,
tihhrehawm, tihduhdah leh sawisak, mahse hlâu miah lo va rinna
avânga hriatpuitûte thupuân chhuah, “Ka rina chu ka hria,” tih
thâwm chu a hria a. Hêng mîte hian rinna avângin an nun an pê
a, an mi rina chuan a tâwpkhâwk thlengin a chhandam thei a ni
tih khawvêl hnênah an puâng a ni.
THUTIÂM DUHAWM
Kristâ inthâwinaa tlan chhuah, A thisena sual tlenfaina nei,
A felnaa inthuâm Paula chuan a Tlantu mithmuhah chuan a thlarau
chu a hlû a ni tih amahah a inhria a. A ‘nunna chu Pathianah
Krista nêna thuhrûk a ni’ a, ‘a hnêna kawltîr chu’ thihna hnehtu
chuan ‘a vawng tlat thei’ a ni tih a hria. A rilrû chuan Kristâ
thutiâm chu a man tlat a ni. “Keiin nikin nîah ani chu ka kaitho
vang,” (Johana 6:40) tih chu. A ngaihtuahnate leh a beiseinate
chu a LALPÂ lo kal lehnaah chuan a innghat tlat a ni. A lu tantu
42
A TÂN THUHRETÛAH |ANG RAWH
tûr ngûnhnâm chu a chunga lek a han nih a, a chunga thihnain
thlâ a han zâr lai tak chuan, a ngaihtuahna hnuhnung ber chuan
thawhlehna ni ropui, Nunna Petuin malsâwmna rama hlim taka
a lo lawm luh hun tûr chu a suângtuah daih zâwk a ni.
Aw le, Paula upa tawh tak maiin Pathian thû leh Isua
hriattîrna avânga a thisena hriatpuitu a lo nih a\ang khân kum
zabi tam tak a lo liam ta. Hê mi thianghlim hun hnuhnung bera
thil lo awmte chu, chhuân lo awm zêl tûrte tân kut rinawm tak
chuan lo chhinchhiah kher lo mah sela, a thih dâwn lai taka a
thu sawite chu Thâwkkhum (thû) chuan kan tân a lo vawng \ha
tlat a ni. Tâwtawrâwt rî ang maiin a âw chuan hmânlai a\ang
tawhin tûnlai thleng hian kan hnênah thû a la sawi reng a; a
huaisenna \âwmpuiin mi sâng tam takte chu Kristâ tân
hriatpuitûte an lo ni ta a; a hnehna, hlimna thangkhâwk vêl chuan
lungngaihnain a tihnat thinlungte chu a khawih harh a ni: “Kei
zawng tûnah pawh hian hlanin ka awm mêk a ni sî a, ka chhuah
hun a thleng tawh e. Intihsiakna \hâ chu ka bei zo tawh a, ka
tlânsiakna kawng ka hlen tawh a, rinna chu ka vawng reng tawh
a ni; tûnah chuan felna lallukhum chu ka tân dahin a awm tawh
a, chû chu LALPA, ngaihtuahtu fel tak chuan chû mi nîah chuan
mi pê ang; ka hnênah chauh ni lo vin, a inlârna ngai
2 Timothea 4:6-8)
_____
Hê thuziak hi Tirhkohte Thiltih, (Chhut Hnihna, 2014) pp. 455459-a mi
lâk chhuah a ni. Seventhday Adventistte chuan Ellen G. Whitei (1827
1915) chuan mipui hmâa rawng a bâwlnaah kum 70 aia rei chu Biblea
hrilh lâwkna thilpêk hmangtu a ni tih an ring.
43
PUITLING |AWNG|AI HAPTA T HU CHHIAR
Source References
17
. Nightbirde, “God Is on the Bathroom Floor,” Mar. 9,2021, https://
www.nlghtbirde.co/blog/2021 /9/27/godisonthebathroomfloor.
18
Ellen G. White, Thlahtubulte leh Zâwlneite (Chhut Hnihna, 2014), p.
207.
19
Ibid.
20
Ellen G. White, Zâwlneite leh Lalte, (Chhut Hnihna, 2014), p. 214.
21
Carlos Elias Mora, “Daniel and Friends: A Model for Witnessing,”
Journal of Adventist Mission Studies 5, no. 1 (2009): 97.
22
Victor H. Matthews, “Conversation and Identity: Jesus and the
Samaritan Woman,” Biblical Theology Bulletin 40, no. 4 (2010): 219,220.
23
Gary M. Burge, NW Application Commentary: John (Grand Rapids:
Zondervan, 2000), pp. 140,141.
24
Andreas J. Kostenberger, Johan in Zondervan Illustrated Bible
Background Commentary:John, Acts {Grand Rapids: Zondervan,
2002), vol. 2, p. 42.
25
Ellen G. White, Chatuan Nghahfâk, (Chhut Thumna, 2016), p. 204.
26
Ibid.
27
Teresa J. Calpino, Women, Work and Leadership in Acts (Tubingen:
MohrSiebeck, 2014), p. 141.
28
Marie Noël Ke Iler, Priscilla and Aquila: Paul’s Coworkers in Christ
Jesus (Collegeville, Minn.: Liturgical Press, 2010), pp. 1720.
29
Nguyen vanThanh, “Migrants as Missionaries: The Case of Priscilla
and Aquila,” Mission Studies 30 (2013): 204.
30
Ellen G. White, Kristian Chhûngkua, (Chhut Lîna, 2016), p. 30.
44