‫‪www.Achamel.

info‬‬ ‫‪cours pratiques en ligne‬‬

‫ وا   وءة ات‬
‫ات ا‬
‫‪  I‬ا ‪:‬‬
‫ا رة  ا! ر  " ‪ %& # $‬و(' ا)! ر و‪  !$‬دون ا!‪-‬ل دة ا ('‪.‬‬
‫ن ا ‪ .!/‬إذا آن ا ‪ 3‬ا! " د ‪ 4‬ا ‪ 3‬ا! ره و ن ‪ 6‬إذا آن ا ‪ 3‬ا! " ‪ 4‬ا(!‪ -‬وا‪78‬ة ‪ 9‬ا ‪ 3‬ا! ره‪.‬‬
‫‪ (II‬ا! ر ا =< ا;‪ :‬ا! ‪:‬‬

‫‪ ( :v‬ا! ر ا ب ‪(m / s ) :‬‬

‫‪. ∆t‬‬ ‫‪ : d‬ا‪ &/‬ا!‪ <=- %‬ا @;ل ا‪7‬ة ا ‪$‬‬
‫‪ (III‬ا! ر  ‪6‬ل ‪:! A8‬‬
‫( ا! ر  ‪6‬ل ‪ <= ! A8‬ا;‪ :‬ا! ‪:‬‬
‫‪T‬‬
‫= ‪v‬‬
‫‪µ‬‬
‫‪  : T‬ا‪ AB‬ب ) ‪. ( N‬‬
‫‪m‬‬
‫ب ‪. ( kg / m ) :‬‬ ‫= ‪ : µ‬آ! ا‪78 AB‬ة ا=ل‬
‫‪ℓ‬‬

‫‪n‬‬
‫ا ا ا!ا ه‪IJ ، 9=-$ ) ،!/ 9K! %‬رات  ‪  G ،‬ا‪=.‬اب ُ‪E‬ن و‪ 9$ !/‬ات‪.‬‬
‫‪6 IV‬ل ا ا!ا ‪) :‬ا‪7‬ور ا(‪.‬‬

‫‪tio‬‬
‫‪6‬ل ا ا!ا ه‪ %‬ا‪ &/‬ا!‪ <=- %‬ا @;ل ‪7‬ة ز‪/ $‬وي دور ‪8‬آ اه! از ا‪ ،9$‬و=< ا;‪ :‬ا! ‪:‬‬

‫‪a‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪lu‬‬
‫‪Ev‬‬
‫‪F‬‬
‫‪PD‬‬
‫‪rt‬‬
‫‪pe‬‬
‫‪Ex‬‬

‫ت !ا ‪ N=( 4 -!/‬اء‬ ‫ت !ا دا‪O‬ة ‪ N=( 4‬اء‬
‫‪ V‬ا‪7‬را( ‪K‬ض‪:‬‬
‫ ‪υe :‬دد اض و ‪ υ ،‬دد ا ا!ا‪.‬‬
‫‪ '. 7$‬اض ‪ 4‬ا!دد ‪ 4 AEB υe = υ‬ا!‪ :‬ا‪Q‬هي  ا!ا‪.‬‬
‫‪ '. 7$‬اض ‪ 4‬ا!دد ‪ υe‬أآ ‪8 4 AEB υ  A-K‬آ ‪T‬ه ‪8 4B$ R %& S=K‬آ ا ا!ا‪.‬‬
‫‪ '. 7$‬اض ‪ 4‬ا!دد ‪ υe‬أ‪8 4 AEB υ  A-K WX‬آ ‪T‬ه ‪8 4B$ RV %& S=K‬آ ا ا!ا‪.‬‬
‫‪ <Q AY VI‬و(' ا)! ر &‪: $ QB %‬‬
‫* ‪ 8 %& <Q AY‬ا! ر  " ‪6‬ل ا‪:AB‬‬
‫!‪ <Q AY‬ا‪  ^B $ QB %& AB‬ا‪ &/‬ا!‪ 9= <=: %‬ا‪IJ‬رة &‪ ] %‬ا‪ AY [\ QB‬ا‪.<Q‬‬
 ‫‪- VII‬ر ‪8‬آ ‪  !=-‬و(' ا)! ر‪:‬‬

‫ا=‪ -‬ا!‪7‬ة ‪-‬ر آ‪ V‬اه! از ‪  !=-‬و(' ا)! ر‪:‬‬

‫* ‪-‬م ‪ /-K‬ا‪ &/‬ا‪ ، λ 4 <$K XV‬إذا آ` ‪7‬دا ‪!=-$& ، BBX‬ن <! ان ‪ 4‬ا&_ &‪ %‬ا=ر وإذا ‪7‬دا آ‪<& ، /‬‬
‫) <! ان ‪ 4‬ا&_ &‪ %‬ا=ر‪.‬‬
‫‪λ‬‬
‫‪ ،‬إذا آ` ‪7‬دا ‪& BBX‬د‪!=-$& ،‬ن <! ان ‪ 4‬آ‪ %& R‬ا=ر ‪.‬‬ ‫* \[ ‪-‬م ‪ /-K‬ا‪ &/‬ا‪4 <$K XV‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ VIII‬ات ا‪:E‬‬
‫ات ا‪ E‬ت  ‪ %&  !$ 6‬ا‪d‬و(ط اد !  ا‪Wc‬ط و‪7‬د ت و(' ا)! ر‪.‬‬
‫‪  !$‬ا‪E‬ت &‪ %‬ا<اء وا‪V‬اغ ‪. 340m / s /K‬و داد ( ا! ر ا‪E‬ت ‪ K‬دة آ‪ &Y‬و(' ا)! ر‪.‬‬
‫ ا! ‪ K‬ا!  ‪:‬س ( ا! ر ا‪E‬ت &‪ %‬ا<اء‪:‬‬

‫‪n‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪tio‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪lu‬‬
‫‪Ev‬‬

‫أ‪ K d &/ WX‬او& ‪ _-B! %‬ا!ا&_ &‪ %‬ا=ر ‪ K‬ا‪7‬ا! ا!ن ‪ II 4 <$‬را([ ا!‪gKg‬ب ا&_ ‪6‬ل ا‬
‫ا‪ E‬ا!‪7E %‬ره  ا‪E‬ت‪λ = d .‬‬
‫‪K‬ا(= ا‪7B GBF 7‬د دد ا ا‪ ، E‬و‪ _=!K‬ا;‪ ( 4 AEB v = λ .υ :‬ا! ر ا‪E‬ت &‪ %‬ا<اء‪.‬‬
‫‪F‬‬

‫‪ IX‬ا!ا&_ &‪ %‬ا=ر ‪7‬ا! !‪.‬‬

‫‪PD‬‬

‫‪-‬ل أن دا! ! ‪ 4‬ا&_ &‪ %‬ا=ر إذا آ! ‪7$‬ن &‪ RV %‬ا‪ `:‬و‪W‬ن ‪!:‬ه ا‪ E-‬وا‪ RV %& 7‬ا‪.`:‬‬
‫‪rt‬‬
‫‪pe‬‬
‫‪Ex‬‬

‫ت &ق ا‪ E‬ه‪ %‬ت ‪ X‬ذات دد ‪g! ^BK υ > 20kHz‬ر (<‪ ،‬و< ‪ ( RV‬ا! ر ا‪E‬ت &‪ %‬ا‪V‬اغ ‪. 340m / s‬‬
‫آ‬
‫‪T X‬هة ا‪B‬د ‪:‬‬
‫‪T‬هة ا‪B‬د ‪T‬هة  ات و‪ 9c 7$ < AEB‬أم ا ااردة ‪ 8‬ا ‪WX B!& "K 7‬ة ‪- a <.‬رب أو ‪/‬وي ‪6‬ل‬
‫ا اارد ‪. a ≤ λ‬‬

‫‪TXI‬هة ا!‪7‬د‪:‬‬
 ‫ات ا‪Oc‬‬
‫ا  ت ا ‪:‬‬ ‫‪  I‬‬
‫‪(1‬اء   آ ‪:‬‬
‫اء  رة   ت آ‪' ، "#$ %‬ن  ) ل آ* ‪ ) * +, -‬ل  ‪  -‬د‪ 2‬ن ‪ 01‬ا‪ . )/‬ا‪ 5$64‬ر‬
‫و; ا‪ 5$6‬ر اء ‪ -,‬ا‪9‬اغ ‪c = 3 × 10 8 m / s :‬‬ ‫‪ ،‬و‪ >' 2‬ا=‪ 5$6‬ر ‪ -,‬ا<و; ط ا د‪ 2‬ا‪ , 95‬و‪ -,‬ا‪9‬اغ‪.‬‬
‫‪ (2‬اء ا<‪ B‬دي ا‪1‬ن و اء ا<*@‪:‬‬
‫*اء ا<‪ B‬دي ا‪1‬ن ‪ K $2 :‬آ‪ J‬إ‪ #H‬ع "‪ -‬أ‪ B‬دي ا‪1‬ن *‪$‬دد‪ υ .‬ا‪E‬ي ‪ D;* +1#$2 4‬ا=‪ 5$6‬ر ‪.‬‬

‫*اء ا<*@‪:‬أو اء ا ‪ -‬ه ‪  M2K‬إ‪  #H‬ت أ‪ B‬د‪ 2‬ا‪1‬ن ‪،‬و) ل اء ا ‪-‬‬

‫‪ ; (3‬ا‪ 5$6‬ر اء ‪ -,‬و;‪ 9H D‬ف –‪ J #‬ا=‪ '6‬ر‪:‬‬

‫‪ ; R1$S/‬ا‪ 5$6‬ر اء  و;‪ ; : UV , .T D‬ا‪ 5$6‬ر اء ‪ -,‬ااء أو ا‪9‬اغ‪v = 3 × 10 m / s :‬‬
‫‪8‬‬

‫‪v = 2 × 10 8 m / s‬‬ ‫; ا‪ 5$6‬ر اء ‪ -,‬ا‪ K‬ج ‪:‬‬

‫‪v = 2,25 × 10 m / s‬‬
‫‪8‬‬
‫; ا‪ 5$6‬ر اء ‪ -,‬ا ء ‪:‬‬

‫‪n‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪tio‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪lu‬‬
‫‪Ev‬‬

‫‪c‬‬
‫=‪n‬‬ ‫‪ ; : XY1‬ا‪ 5$6‬ر اء ا<‪ B‬دي ا‪1‬ن ‪ -,‬و;‪ J # * +1#$/ # D‬ا‪ '6‬ر ه‪E‬ا ا;‪. D‬‬
‫‪v‬‬
‫‪ (II‬ا‪/‬ر ات ا‪: Oc‬‬
‫‪F‬‬

‫‪:  -1‬‬

‫‪PD‬‬

‫‪.‬‬ ‫ا‪/‬ر ا‪c‬ء ه ا!‪W‬ا‪%V‬ء ) ‪ 3‬ا ع ا‪!  7$ %Oc‬ز ا‪ 7B‬ا‪ K AXV‬و(= ‪V! &VI‬‬
‫‪:-2‬ن درت )‪/‬ر ا‪c‬ء ‪:‬‬
‫ا‪-‬ن ا‪d‬ول ‪:‬‬
‫ا ع ا‪ %Oc‬اارد وا ع ا‪ /$‬وا‪ 4 %Q$‬ا‪ 7B‬ا‪ =- %& AXV‬ارود ‪ 7‬آ< &‪ RV %‬ا‪!/‬ى ‪.‬‬
‫‪rt‬‬

‫ا‪-‬ن ا‪n1.sin i 1 = n 2 .sin i 2 : %Y‬‬

‫‪pe‬‬
‫‪Ex‬‬

‫‪ A : n 2‬ا‪/‬ر ا(' ا‪.%Y‬‬ ‫‪ A : n1‬ا‪/‬ر ا(' ا‪d‬ول‪.‬‬

‫‪ : i 2‬زاو ا)‪/‬ر ‪.‬‬ ‫‪ : i 1‬زاو ارود ‪.‬‬
‫‪-3‬ا‪ '64‬ر ا‪ZY‬ي‪:‬‬
‫‪ J\$2 Z‬اء  و;‪ D‬أ]‪ J‬ا‪ '6‬رة إ‪ 0‬و;‪ D‬أآ‪ V‬ا‪ '6‬ر‪ 2‬أي ) ‪ JY6 ( n1 < n2‬دا ‪ X 01‬هة ا‪ '64‬ر ‪.‬‬
‫‪n2‬‬
‫= ‪siniℓ‬‬ ‫زاو‪ 2‬ا‪ '64‬ر ا‪ZY‬ي‪:‬‬
‫‪n1‬‬
‫‪8III‬د ات ا‪: Oc‬‬
‫‪(1‬إ‪K‬از ‪T‬هة ا‪B‬د ‪:‬‬
 ‫‪I  7$‬ع ‪ %O.‬أ‪8‬دي ان  &!‪WX B‬ة ‪ <.‬أ‪ WX‬أو ‪/‬و =ل ا ا‪T 4 AEB Oc‬هة ا‪B‬د‪ 5, ،‬ه‪01 Z‬‬
‫ا‪ -,  1b `\* %;$/ c #\* H 5‬ا‪ ` Z #$ . )/‬ا‪ . )/‬ا‪.+5‬و‪ZH J\/‬ة إ" ءة ا \` آ‪ 1‬ا*‪  6Z#$‬ا آ‪$2 aY* K‬ف ا‪ +5‬آ  `‬
‫"‪ -‬وه ‪. -‬‬

‫و‪ Z‬ا;‪ #$‬ل ‪ Y$, >* K B‬دا‪:-12  01 JY6 2‬‬

‫‪n‬‬
‫‪tio‬‬
‫‪ (2‬درا; ‪B‬د ا‪:+H   KY‬‬

‫‪a‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪lu‬‬
‫‪Ev‬‬

‫‪ - 6‬ا‪9‬ق ا‪K‬اوي ‪: θ‬ا‪K‬او‪ 2‬ا‪ 56 -$‬ه‪ R6 U  Z‬ا \‪ #‬ا آ‪ 2K‬ا‪  ]U%6‬ا‪. +5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪F‬‬

‫ا ‪  θ = f ( ) : 0Y‬رة  ‪   2 e\$‬أ‪ Jf‬ا ‪ >1 # ، e1#‬ا  > ‪ 2‬وي ‪ λ‬ل ا   ا ‪ #Hg‬ع ا ‪.J #$‬‬
‫‪a‬‬
‫‪PD‬‬
‫‪rt‬‬
‫‪pe‬‬
‫‪Ex‬‬

‫‪2.λ.D‬‬ ‫‪λ‬‬ ‫‪L‬‬

‫=‪L‬‬ ‫أي‪ :‬ض ا \‪ #‬ا‪:‬‬ ‫=‬ ‫ ‪U‬ل )‪ (1‬و)‪: 2Z (2‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪a 2D‬‬
‫آ‪ 1‬ازداد ض ا‪ a +5‬آ‪ ] / 1‬ض ا \‪ #‬ا وآ‪ 1‬آ ‪ X i6‬هة ا‪Y‬د أ]‪ J‬و"‪ . B‬و‪ 56‬إ‪ 0‬أ‪B 01 JY6 Z] 6‬د‬
‫ا  ت ا آ‪ kE‬إذا آ ن ض ا‪ +5‬أآ   ‪. λ‬‬
‫‪λ‬‬
‫‪θ = 1,22‬‬ ‫‪   #2:XY1‬ا‪9‬ق ا‪K‬اوي ‪ l\m  B -,‬داي * ‪:]U#‬‬
‫‪a‬‬
‫‪7 IV‬د ات ا‪: Oc‬‬
‫‪ R2#/ (1‬ا ‪H‬ر‪:‬‬
 ‫‪ (2‬ر ‪ " KB‬ا‪ B‬د‪ 2‬ا‪1‬ن   ‪H‬ر‬
‫‪ " KB J;6‬أ‪ B‬د‪ 2‬ا‪1‬ن ‪ 01‬و > ‪H‬ر‪ nBU6،‬أن ا‪ '6= `S/ KY‬ر ‪ 01‬ا > ا<ول ‪ 01 em‬ا > ا‪ -6 V‬و‪Y/‬ف ‪Z ] Y6‬ة‬
‫ا ‪H‬ر‪.‬‬

‫ا  اول‪.‬‬ ‫‪ : i1‬زاو ا رود‬

‫‪n‬‬
‫‪tio‬‬
‫زاو ا   ر‪A = r1 + r2 :‬‬

‫‪a‬‬
‫‪6 ] + %/‬ن د‪ '2‬رت =‪ '6‬راء‪ 01‬ا > ا<ول ‪H 1‬ر‪sin i1 = n sin r1 :‬‬
‫‪lu‬‬
‫‪a‬‬
‫‪6 ] + %/‬ن د‪ '2‬رت =‪ '6‬راء ‪ 01‬ا > ا‪H 1 -6 V‬ر‪n sin r2 = sin i2 :‬‬
‫‪Ev‬‬

‫زاو‪ 2‬ا=‪Y6‬اف ا'‪ #51 -1‬ع اارد *‪ Z#‬ا ‪ $‬ز‪H 1 .‬ر‪D = i1 + i2 − A :‬‬
‫‪Z /‬د اء *ا;‪H D‬ر‪:‬‬ ‫‪(3‬‬
‫‪F‬‬
‫‪PD‬‬
‫‪rt‬‬
‫‪pe‬‬
‫‪Ex‬‬