0% found this document useful (0 votes)
85 views10 pages

تمارين الدوال الأسية الثانية باك نموذج1

Uploaded by

yasserhayati34
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
85 views10 pages

تمارين الدوال الأسية الثانية باك نموذج1

Uploaded by

yasserhayati34
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 10

1 

 −   : ‫مجموعة تعريف المعادلة ھي‬ ‫الدوال األسية‬


2
2x
1‫تمرين‬
X > 0 : ‫إذن‬ e 2x −1
=X : ‫نضع‬
e 3x − 5
X 3 − 2X 2 − X + 2 = 0 : ‫إذن‬ ( )
f x = : D f ‫حدد‬
( )( )(
X − 2 X − 1 X + 1 = 0 : ‫و منه‬ ) (
ln 28 − 3x )
X = 2 ‫ أو‬X = 1 : ‫إذن‬ ‫الحل‬
e 3x − 5
( )
2x 2x
e 2 x −1 = 2 ‫ أو‬e 2 x −1 = 1 : ‫و منه‬ f x = : D f ‫تحديد‬
2x 2x (
ln 28 − 3x )
= ln 2 ‫أو‬ =0 : ‫إذن‬
2x − 1 2x − 1 Df = {x ∈  / e 3x − 5 ≥ 0et ln ( 28 − 3x ) ≠ 0et 28 − 3x > 0 }
− ln 2
x = ‫ أو‬x = 0 : ‫و منه‬  ln 5 28 
2 ( ln 2 − 1) Df = x ∈  / x ≥ etx ≠ 9et x < 
 3 3 
 − ln 2 
S =  ln 5  28 
; 0 Df =  ;9 [ ∪  9; 
 2 ( ln 2 − 1)   3  3

e 2x − 15e x + 56 ≥ 0 -4 2‫تمرين‬
X > 0 : ‫ إذن‬e = X
x
: ‫نضع‬ e 2x − 11e x + 30 = 0 -1 :  ‫حل في‬
X − 15X + 56 ≥ 0
2
: ‫إذن‬ e 3x − 2e 2x − e x + 2 = 0 -2
X − 15X + 56 = 0 ⇔ X = 8 ‫ أو‬X = 7
2
6x 4x 2x
X 2 − 15X + 56 ≥ 0 : ‫إذن‬ e −1
2x − 2e −1
2x − e −1
2x + 2 = 0 -3
X ∈ ]0;7 ] ∪ [8; +∞[ : ‫يعني‬ e 2x x
− 15e + 56 ≥ 0 -4
e ∈ ]0;7 ] ∪ [8; +∞[ : ‫يعني‬
x
2 − 3e −x 1
< -5
x ∈ ln ( ]0; 7 ] ∪ [8; +∞[ ) : ‫يعني‬ 1 − 3e −x 2
‫ تزايدية‬ln : ‫و بما أن‬ ‫الحل‬
x ∈  lim+ ln x ; ln 7  ∪ ln 8; lim ln x  e 2x − 11e x + 30 = 0 -1
 x →0   x →+∞  : ‫فإن‬
X > 0 : ‫ إذن‬e x = X : ‫نضع‬
x ∈ ]−∞; ln 7 ] ∪ [ ln 8; +∞[ X 2 − 11X + 30 = 0 : ‫إذن‬
S = ]−∞;ln 7 ] ∪ [ ln 8; +∞[ : ‫و منه‬ X = 8 ‫ أو‬X = 7 : ‫نجد‬
e x = 5 ‫ أو‬e x = 6 : ‫إذن‬
x = ln 5 ‫أو‬ x = ln 6 : ‫ومنه‬
2 − 3e −x 1 2e x − 3 1
<⇔ < - 5 S = {ln 6;ln 5}
−x 2 x 2
1 − 3e e −3
X > 0 : ‫ إذن‬e = X
x
: ‫نضع‬
e 3x − 2e 2x − e x + 2 = 0 -2
( ) ( )
2e x − 3 1 2X − 3 1
< ⇔ < e 3x − 2e 2x − e x + 2 = e 2x e x − 2 − e x − 2
ex − 3 2 X −3 2

2X − 3 1
X −3 2
− <0 ( )( )
= e x − 2 e 2x − 1


3X − 3
<0 e 3x − 2e 2x − e x + 2 = (e − 2 )(e − 1)(e + 1)
x x x

2 X −3 ( )
⇔ X ∈ 1; 3  e 3x − 2e 2x − e x + 2 = 0 ⇔ x = ln 2 ou x = 0

X ∈ 1; 3  S = {ln 2;0}

e x ∈ ]1;3[ : ‫يعني‬
6x 4x 2x
e −1
2x − 2e −1
2x − e −1
2x + 2 = 0 -3
51 Abouelouafa Lakhouaja
lim e −5x x 2
3 x ∈ ln ( ]1;3[ ) : ‫يعني‬
: ‫ بنفس الطريقة نجد‬-3
x →+∞ ‫ تزايدية‬ln : ‫و بما أن‬
x ∈ ]0;ln 3[ : ‫فإن‬
7 + e 5x
lim
-4 S = ]0;ln 3[
2 − e 3x x →+∞
x → +∞ ⇔ t → +∞ : ‫ و منه‬t = e x : ‫نضع‬ 3‫تمرين‬
5x
7 +e 7 +t 5 : ‫احسب النھايات التالية‬
lim = lim
x →+∞ 2 −e 3x t →+∞
2 − t 3 : ‫إذن‬ e 7x e 5x
lim -2 lim -1
= − lim t 2 x →+∞ 5
x 2 x →+∞ x3
t →+∞
7 + e 5x
lim e −5x x 2 -3
3
5x
lim -4
7 +e x →+∞ 2 −e 3x x →+∞
lim = −∞ : ‫و منه‬
x →+∞ 2 − e 3x 3
x
-5 lim 11 4
x e -6 lim x 9e 4x -5
x →−∞ x →−∞
lim x 9e 4x = lim x 9e x lim e 3x x −3x
x →−∞ x →−∞ x →−∞ 2 −e e +1
lim -8 lim -7
= 0×0 3
x →+∞ x 2 + 3x + 1 x →−∞
e
2x
+e −x
‫الحل‬
lim x 9e 4x = 0 : ‫إذن‬
x →−∞ e 2x
lim : ‫ حساب‬-1
3
x x →+∞
x3
11 4
lim x e : ‫ حساب‬-6 +∞
x →−∞ ‫شكل غير محدد‬ : ‫مباشرة‬
3 +∞
x → −∞ ⇔ t → −∞ : ‫ و منه‬t = x : ‫نضع‬
4 ex
lim = +∞ : ‫لدينا‬
3 11 x →+∞ x 3
x 4
lim 11 4
x e =   lim t11et
x →−∞  3  t →−∞ e 5x ex
lim = lim × lim e 4x
11 x →+∞ 3 x →+∞ x 3 x →+∞
4 x
=   ×0
3
( ) ( )
= +∞ × +∞

3 e 5x
x lim = +∞ : ‫إذن‬
lim 11 4
x e =0 x →+∞ x3
x →−∞
e 7x
lim -2
e −3x + 1 x →+∞ 5
x 2
lim -7
x →−∞ 2x
−x
e +e 1

x → −∞ ⇔ t → +∞ : ‫ و منه‬t = e − x : ‫نضع‬ e 7x  e 35x 5


lim =  lim 
e −3x + 1 t −3 + 1 x →+∞ 5  x →+∞ x 2 
lim = lim x2  
+ t −1
1
+ e −x
2x
x →−∞ t →+∞ t 2
e  5
ex
t3 + 1 =  lim × lim e 34x 
= lim  x →+∞ x 2 x →+∞ 
t →+∞ t 5 + t2  
1
( )
3
t = +∞ × +∞
= lim 5
t →+∞ t 5
e 7x
e −3x + 1 lim : ‫إذن‬
lim =0 x →+∞ 5
x2
x →−∞
+ e −x
2x
e
52 Abouelouafa Lakhouaja
x 2 −11
1
  = 125 - 11 2x +1 = 5x -10
5 2 − ex
lim -8
( x)
1+ x x →+∞ x 2 + 3x + 1
x x
= 4
-12
2 − ex 2 ex
‫الحل‬ lim = lim − lim
x →+∞ x 2 + 3x + 1 x →+∞ x 2 + 3x + 1 x →+∞ x 2 + 3x + 1
a ∈  +* − {1}
2
2x = 6 - 1 lim =0
x →+∞ x 2 + 3x + 1
2x = 6 ⇔ e x ln 2 = 6
⇔ x ln 2 = ln 6 ex
ex x2
ln 6 lim = lim = +∞
⇔x = x →+∞ x 2 + 3x + 1 x →+∞ 1 1
ln 2 1+ 3× +
x x2
 ln 6 
S = 
 ln 2  2 − ex
lim = −∞
x
2 = 6 ⇔ log 2 2 ( ) = log ( 6)
x
2
: ‫أو‬
x →+∞ x 2 + 3x + 1

⇔ x = log 2 6 () 4‫تمرين‬
: ‫ في كل حالة‬f ' ‫حدد‬
S = {log 2 ( 6 )}
(
f (x ) = e 2x − 5 ln ( 3x + 4 ) -1 )
2x = 16 -2 (
f (x ) = e 3x + 4 ) 3 ex + 2 -2
2x = 16 ⇔ e x ln 2 = 16 ‫الحل‬

(( ) ))
'
⇔ x ln 2 = ln 16 f ' (x ) = e 2x − 5 ln 3x + 4 ( -1
4 ln 2
⇔x =
ln 2
( )
(
3 e 2x − 5 )
{}
' 2x
S = 4 f (x ) = 2e ln 3x + 4 +
3x + 4
3x < 7 - 5

( )
'
3x < 7 ⇔ e x ln 3 < 7 '  3 
f (x ) =  e 3x + 4 e x + 2  -2
 
⇔ x ln 3 < ln 7

⇔x <
ln 7
f ' (x ) = 3e 3x 3 x
e +2+
(
e x e 3x + 4 )
ln 3 2
3
 ln 6  3 ex + 2
S =  −∞; 
 ln 2 
5‫تمرين‬
x
 1  < 16 -6 :  ‫حل في‬
 
2 2x = 16 -2 2x = 6 - 1
x 10x = 1000 -4 10x = 600 - 3
1 −x ln 2 x
  < 16 = 6 ⇔ e <6  1  < 16 -6 3x < 7 - 5
2  
2
⇔ −x ln 2 < ln 6
9x − 2 × 3x + 1 = 0 -7
ln 6
⇔x >− 4x − 2 × 2x − 15 > 0 -8
ln 2
1000x − 10x < 0 - 9
 ln 6 
S = − ; +∞ 
 ln 2 
53 Abouelouafa Lakhouaja
x 2 −11
1
= 125 ⇔ 511− x = 53
2

  9x − 2 × 3x + 1 = 0 -7
5
(
⇔ log 5 511− x
2

) = log (5 )5
3 9x − 2 × 3x + 1 = 0 ⇔ 32x − 2 × 3x + 1 = 0

( )
2
⇔ 11 − x 2 = 3 ⇔ 3x − 1 =0
⇔ 9−x 2 = 0 ⇔ 3x = 1
⇔ x = ±3 ⇔ x ln 3 = 0

( x)
1+ x
x x
= 4
-12 S = 0 {}
{}
 + * − 1 : ‫مجموعة تعريف المعادلة‬
1+ x 4x − 2 × 2x − 15 > 0 -8
( x) ( )( )
1+ x
x x
= 4
⇔x x
=x 4
4x − 2 × 2x − 15 > 0 ⇔ 2x − 5 2x + 3 > 0
1+ x x
⇔ 2 ∈  −∞; −3  ∪  5; +∞ 
⇔ x =
4
1 2x > 0 : ‫و لدينا‬
⇔ x =
3 2x ∈  5; +∞  : ‫إذن‬
1 2 > 1 : ‫بما أن‬
⇔x =
3 ‫ تزايدية قطعا‬log 2 : ‫فإن‬
1‫ﻣﺳﺄﻟﺔ‬ ( )
log2 2x ∈ log2  5; +∞  : ‫إذن‬( )
: ‫ بما يلي‬ −∞; 0  ‫ المعرفة على‬g ‫ نعتبر الدالة‬- I
g(x ) = x + 1 + ln(−x )  (
x ∈  log2 5 ; +∞ 
 () ) : ‫و منه‬

∀x ∈  −∞; 0  : g x ≤ 0 : ‫بين أن‬ ( ) ()


S =  log2 5 ; +∞ 

: ‫ المعرفة على  بما يلي‬f ‫ نعتبر الدالة‬-II


 2x +1 = 5x -10
 f (x ) = x 2 + 2x ln(−x ) x ∈  −∞; 0  2x +1 = 5x ⇔ e
(x +1) ln 2 = e x ln 5

 f (0) = 0
 ln x
( )
⇔ x + 1 ln 2 = x ln 5
 ln 2
⇔x =
 f (x ) = e x ∈  0; +∞ 
x
ln 5 − ln 2
lim f (x ) = +∞ : ‫ بين أن‬-1 2x +1 = 5x ⇔ 2 × 2x = 5x
x →−∞

. ‫ ثم أول النتيجة ھندسيا‬lim f (x ) = 1 : ‫ بين أن‬-2 5


x
x →+∞
⇔  =2 ‫أو‬
0 ‫ متصلة في‬f : ‫ بين أن‬-‫ أ‬-3 2
lim−
f (x ) − f (0)
= −∞ : ‫ بين أن‬-4
⇔ x = log 5 2 ()
x →0 x −0 2
. ‫أول النتيجة ھندسيا‬ 1
x 2 −11

f (x ) − f (0)   = 125 - 11
lim+ = 0 : ‫ بين أن‬-5 5
x →0 x −0
. ‫أول النتيجة ھندسيا‬
: ‫بين أن‬- ‫ أ‬-6

54 Abouelouafa Lakhouaja
‫‪ -II‬نعتبر الدالة ‪ f‬المعرفة على  بما يلي ‪:‬‬
‫) (‬
‫‪ f ' (x ) = 2g x‬‬
‫‪‬‬
‫‪x ∈  −∞; 0 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ln x‬‬
‫) ‪ f (x ) = x 2 + 2x ln(−x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1 − ln x x‬‬
‫‪x ∈  −∞; 0 ‬‬ ‫'‬
‫= ) ‪ f (x‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪x ∈  0; +∞ ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ f (0) = 0‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ln x‬‬ ‫ب‪ -‬استنتج أن ‪ f :‬تناقصية على المجال ‪ −∞; 0  :‬‬
‫‪‬‬
‫‪ f (x ) = e‬‬ ‫‪x ∈  0; +∞ ‬‬
‫‪x‬‬
‫تزايدية على المجال ‪ 0;e  :‬‬
‫‪-1‬‬ ‫تناقصية على المجال ‪e; +∞  :‬‬

‫) ‪lim f (x ) = lim x 2 + 2x ln(−x‬‬ ‫) ‪f (x‬‬


‫∞‪x →−‬‬ ‫∞‪x →−‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪ -7‬بين أن ‪= −∞ :‬‬
‫∞‪x →−‬‬ ‫‪x‬‬
‫) ‪= lim t 2 − 2t ln(t‬‬ ‫أول النتيجة ھندسيا ‪.‬‬
‫∞‪t →+‬‬

‫‪ -8‬أ‪ -‬بين أن ) ‪ (C f‬يقبل النقطة ذات األفصول ‪−1‬‬


‫‪‬‬ ‫‪ln(t ) ‬‬ ‫نقطة انعطاف‬
‫‪lim f (x ) = lim t 2 1 − 2‬‬ ‫‪‬‬
‫∞‪x →−‬‬ ‫∞‪t →+‬‬
‫‪‬‬ ‫‪t ‬‬ ‫) ‪ (C f‬عند النقطة‬ ‫ب‪ -‬حدد معادلة المماس ل‬
‫) ‪ln(t‬‬ ‫ذات األفصول ‪−1‬‬
‫فإن‬ ‫‪lim‬‬ ‫بما أن ‪= 0 :‬‬
‫∞‪t →+‬‬ ‫‪t‬‬ ‫ج‪ -‬حدد معادلة المماس ل ) ‪ (C f‬عند النقطة‬
‫‪lim f (x ) = +∞ 1 − 0 :‬‬
‫∞‪x →−‬‬
‫(‬ ‫)‬ ‫ذات األفصول ‪1‬‬
‫∞‪lim f (x ) = +‬‬ ‫إذن‪:‬‬ ‫‪ -9‬ضع جدول تغيرات ‪ f‬ثم أنشئ ) ‪ (C f‬التمثيل‬
‫∞‪x →−‬‬
‫المبياني ل ‪ f‬على معلم متعامد ممنظم‬
‫) ‪ln(x‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪ -2‬نعلم أن ‪= 0 :‬‬ ‫‪e  2, 7‬‬ ‫؛‬ ‫) الوحدة ‪ 1, 5 ( 2cm‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪e‬‬
‫∞‪x →+‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪ln x‬‬ ‫‪ (III‬احسب ) ∆ ( ‪ A‬مساحة الحيز المحصور بين ‪C g‬‬
‫‪lim f (x ) = lim e‬‬ ‫‪x‬‬
‫∞‪x →+‬‬ ‫∞‪x →+‬‬ ‫إذن‪:‬‬ ‫‪ x = −e‬و ‪x = −1‬‬ ‫و المستقيمين‬
‫‪lim f (x ) = e 0‬‬
‫∞‪x →+‬‬

‫‪lim f (x ) = 1‬‬ ‫و منه ‪:‬‬


‫∞‪x →+‬‬ ‫ﺣل اﻟﻣﺳﺄﻟﺔ‪1‬‬
‫‪ y = 1‬مقارب ل ) ‪ (C f‬بجوار ∞‪+‬‬ ‫‪ - I‬نعتبر ‪ x‬من ‪ −∞; 0 ‬‬
‫) ‪g(x ) = x + 1 + ln(−x‬‬
‫‪ -3‬أ‪-‬‬
‫‪x +1‬‬
‫) ‪lim− f (x ) = lim− x + 2x ln(−x‬‬ ‫‪2‬‬
‫= ) ‪g ' (x‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬

‫) ‪lim f (x ) = lim+ t 2 − 2t ln(t‬‬


‫‪x → 0−‬‬ ‫‪t →0‬‬

‫فإن ‪:‬‬ ‫بما أن ‪lim t ln(t ) = 0 :‬‬


‫‪t → 0+‬‬ ‫من جدول التغيرات نستنتج ‪:‬‬
‫‪x →0‬‬
‫‪lim− f (x ) = 0 − 0‬‬ ‫) ( ) (‬
‫‪∀x ∈  −∞; 0  : g x ≤ g −1‬‬
‫‪lim f (x ) = 0‬‬ ‫و منه ‪:‬‬ ‫بما أن ‪g ( −1) = 0 :‬‬
‫‪x → 0−‬‬

‫فإن ‪∀x ∈  −∞; 0  : g ( x ) ≤ 0 :‬‬


‫‪ln x‬‬
‫‪lim f (x ) = lim+ e‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪-‬‬
‫‪x → 0+‬‬ ‫‪x →0‬‬

‫) ‪ln(x‬‬
‫نضع ‪:‬‬ ‫= ‪t‬‬
‫‪x‬‬
‫إذا كان ‪ x → 0 + :‬فإن ∞‪t → −‬‬

‫‪55‬‬ ‫‪Abouelouafa Lakhouaja‬‬


‫فأن ‪ f :‬تناقصية على المجال ‪ −∞; 0  :‬‬ ‫‪lim+ f (x ) = lim e t‬‬ ‫إذن‪:‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫∞‪t →−‬‬
‫‪1 − ln x ≥ 0 ⇔ x ≤ e‬‬ ‫لدينا ‪:‬‬ ‫‪lim f (x ) = 0‬‬ ‫و منه ‪:‬‬
‫إذن ‪ f :‬تزايدية على المجال ‪ 0;e  :‬‬ ‫‪x → 0+‬‬

‫‪f (0) = 0‬‬ ‫و لدينا ‪:‬‬


‫‪ f‬تناقصية على المجال ‪e; +∞  :‬‬ ‫و‬
‫)‪lim f (x ) = lim+ f (x ) = f (0‬‬ ‫إذن‪:‬‬
‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x →0‬‬
‫) ‪f (x‬‬ ‫) ‪x 2 + 2x ln(−x‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪= lim‬‬ ‫‪-7‬‬ ‫‪ f‬متصلة في ‪0‬‬ ‫إذن‪:‬‬
‫‪x →−∞ x‬‬ ‫∞‪x →−‬‬ ‫‪x‬‬
‫) ‪f (x‬‬ ‫)‪f (x ) − f (0‬‬ ‫) ‪x 2 + 2x ln(−x‬‬
‫‪lim‬‬ ‫) ‪= lim x + 2 ln(−x‬‬ ‫‪lim−‬‬ ‫‪= lim−‬‬ ‫‪-4‬‬
‫‪x →−∞ x‬‬ ‫∞‪x →−‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬
‫) ‪f (x‬‬ ‫)‪f (x ) − f (0‬‬
‫‪lim‬‬ ‫) ‪= lim − t + 2 ln(t‬‬ ‫‪lim−‬‬ ‫) ‪= lim− x + 2 ln(−x‬‬
‫‪x →−∞ x‬‬ ‫∞‪x →−‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x →0‬‬
‫∞‪=0−‬‬
‫) ‪f (x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ln(t ) ‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪= lim t  −1 + 2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x →−∞ x‬‬ ‫∞‪x →−‬‬
‫‪‬‬ ‫‪t ‬‬ ‫)‪f (x ) − f (0‬‬
‫‪lim−‬‬ ‫∞‪= −‬‬ ‫إذن‪:‬‬
‫) ‪ln(t‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫‪lim‬‬ ‫و لدينا ‪= 0 :‬‬ ‫و منه ‪ (C f ) :‬يقبل نصف مماس عمودي موجه نحو األعلى‬
‫∞‪t →+‬‬ ‫‪t‬‬
‫يسار‬
‫‪lim‬‬
‫‪x →−∞ x‬‬
‫) ‪f (x‬‬
‫(‬
‫‪= +∞ −1 + 0‬‬ ‫)‬ ‫إذن‪:‬‬ ‫النقطة ذات األفصول ‪0‬‬

‫) ‪f (x‬‬
‫‪lim‬‬ ‫∞‪= −‬‬ ‫إذن‪:‬‬ ‫‪-5‬‬
‫‪x →−∞ x‬‬ ‫‪ln x‬‬

‫)‪f (x ) − f (0‬‬
‫‪x‬‬
‫‪e‬‬
‫محور األراتيب اتجاه مقارب ل ) ‪ (C f‬بجوار‬ ‫و منه ‪:‬‬ ‫‪lim+‬‬ ‫‪= lim+‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪ln x‬‬
‫∞‪−‬‬ ‫‪ln x x‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪= lim+‬‬ ‫‪e lim+‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x →0 ln x‬‬

‫) (‬
‫‪ln x‬‬
‫‪f ' (x ) = 2g x‬‬ ‫‪x ∈  −∞; 0 ‬‬ ‫‪ -8‬أ‪ -‬لدينا ‪:‬‬ ‫‪lim+‬‬
‫‪ln x x‬‬
‫‪e‬‬ ‫حساب ‪:‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪f '' (x ) = 2g ' x‬‬ ‫) (‬ ‫إذن‪x ∈  −∞; 0  :‬‬ ‫) ‪ln(x‬‬
‫= ‪t‬‬ ‫نضع ‪:‬‬
‫) (‬
‫و حسب ‪ g ' −1 = 0 : -I‬و ) ‪ g ' ( x‬تتغير إشارتھا بجوار‬ ‫‪x‬‬
‫إذا كان ‪ x → 0 + :‬فإن ∞‪t → −‬‬
‫‪−1‬‬ ‫‪ln x‬‬
‫‪ln x x‬‬
‫‪ f‬تتغير إشارتھا بجوار ‪−1‬‬ ‫إذن‪( −1) = 0 :‬‬
‫''‬
‫و ) ‪(x‬‬ ‫‪f‬‬ ‫''‬ ‫‪lim+‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪e = lim te t = 0‬‬
‫∞‪t →−‬‬
‫إذن‪:‬‬

‫و منه ‪ (C f ) :‬يقبل النقطة ذات األفصول ‪ −1‬نقطة‬ ‫‪lim+‬‬


‫‪1‬‬
‫∞‪= −‬‬ ‫و لدينا ‪:‬‬
‫‪x → 0 ln x‬‬
‫انعطاف‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬
‫‪lim+‬‬ ‫‪= 0×0‬‬ ‫إذن‪:‬‬
‫‪f‬‬ ‫'‬
‫و ‪( −1) = 0‬‬ ‫ب‪ -‬لدينا ‪f ( −1) = 1 :‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬
‫إذن‪ y = 1 :‬ھي معادلة المماس ل ) ‪ (C f‬عند النقطة‬ ‫‪lim‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫و منه ‪:‬‬
‫‪x → 0+‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫ذات األفصول ‪−1‬‬ ‫إذن‪ (C f ) :‬يقبل نصف مماس أفقي يمين النقطة ذات األفصول‬
‫‪0‬‬
‫‪f‬‬ ‫'‬
‫و ‪(1) = 1‬‬ ‫ج‪ -‬لدينا ‪f (1) = 1 :‬‬
‫‪ -6‬أ ‪-‬‬
‫إذن‪ y = x :‬ھي معادلة المماس ل ) ‪ (C f‬عند النقطة‬ ‫‪ f (x ) = 2g x‬‬
‫‪‬‬
‫'‬
‫) (‬ ‫‪x ∈  −∞; 0 ‬‬
‫ذات األفصول ‪1‬‬ ‫‪ln x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1 − ln x x‬‬
‫'‬
‫= ) ‪ f (x‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪x ∈  0; +∞ ‬‬
‫‪-9‬جدول تغيرات ‪f‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x2‬‬
‫) (‬
‫ب‪ -‬بما أن ‪∀x ∈  −∞; 0  : g x ≤ 0 :‬‬

‫‪56‬‬ ‫‪Abouelouafa Lakhouaja‬‬


‫‪ f ' (x ) = 2g x‬على المجال ‪ −∞; 0 ‬‬ ‫) (‬ ‫و لدينا ‪:‬‬
‫‪−1‬‬
‫) (‬ ‫‪∫ f (x )dx‬‬
‫‪1‬‬ ‫'‬
‫‪A ∆ =−‬‬ ‫إذن ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪−e‬‬

‫) (‬ ‫‪1‬‬
‫‪A ∆ = − f x ‬‬
‫‪−1‬‬
‫) (‬ ‫و منه ‪:‬‬
‫) ‪(C f‬‬ ‫إنشاء‬
‫‪2‬‬ ‫‪ −e‬‬
‫‪−1‬‬
‫) (‬
‫‪A ∆ =−‬‬
‫‪1 2‬‬
‫‪2 ‬‬
‫‪x + 2x ln(−x ) ‬‬
‫‪ −e‬‬
‫إذن ‪:‬‬

‫) (‬ ‫‪1‬‬
‫‪A ∆ = e 2 − 2e − 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫إذن ‪:‬‬

‫ﻣﺳﺄﻟﺔ‪2‬‬
‫‪ -1- I‬نعتبر الدالة ‪ g‬المعرفة على ‪  0; +∞ ‬بما يلي ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪g (x ) = −x +‬‬
‫) ‪+ ln(x‬‬
‫‪2‬‬
‫) (‬
‫بين أن ‪∀x ∈  0; +∞  : g x < 0 :‬‬

‫‪ - 2‬بين أن ‪ :‬حل المتراجحة ‪2e 2x + e x − 1 ≥ 0‬‬


‫]‪[ − ln 2;0‬‬ ‫في المجال ‪  −∞; 0‬ھو المجال‬
‫‪ -II‬نعتبر الدالة ‪ f‬المعرفة على  بما يلي ‪:‬‬
‫‪ f (x ) = e 2x + e x − x‬‬ ‫‪x ∈  −∞; 0 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪x2‬‬ ‫‪x3‬‬
‫= ) ‪ f (x‬‬ ‫‪ln(x ) −‬‬ ‫‪+ 2 x ∈  0; +∞ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ -1‬بين أن ‪lim f (x ) = +∞ :‬‬
‫∞‪x →−‬‬

‫‪ -2‬بين أن ‪lim f (x ) + x = 0 :‬‬


‫∞‪x →−‬‬

‫أول النتيجة ھندسيا ‪.‬‬


‫‪ -3‬بين أن ‪. lim f (x ) = −∞ :‬‬
‫∞‪x →+‬‬

‫) ‪f (x‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪ - 4‬بين أن ‪= −∞ :‬‬
‫∞‪x →+‬‬ ‫‪x‬‬
‫أول النتيجة ھندسيا ‪.‬‬
‫‪ -5‬أ‪ -‬بين أن ‪ f :‬متصلة في ‪0‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪lim−‬‬ ‫‪ -6‬بين أن ‪= 2 :‬‬ ‫‪e  2, 7‬‬ ‫؛‬ ‫‪e‬‬ ‫‪e‬‬ ‫) الوحدة ‪ 1, 5 ( 2cm‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫أول النتيجة ھندسيا ‪.‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬ ‫‪ (III‬حساب ) ∆ ( ‪ A‬مساحة الحيز المحصور بين ‪C g‬‬
‫‪lim+‬‬ ‫‪ -7‬بين أن ‪= 0 :‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪ x = −e‬و ‪x = −1‬‬ ‫و المستقيمين‬
‫أول النتيجة ھندسيا ‪.‬‬ ‫) (‬
‫لدينا ‪∀x ∈  −∞; 0  : g x ≤ 0 :‬‬
‫‪ -8‬أ ‪-‬بين أن ‪:‬‬
‫إذن ‪ g (x ) ≤ 0 :‬سالبة على المجال ]‪[ −e ; −1‬‬
‫‪ f ' (x ) = 2e 2x + e x − 1‬‬ ‫‪x ∈  −∞; 0 ‬‬ ‫‪−1‬‬
‫‪‬‬
‫' ‪‬‬
‫‪ f (x ) = xg x‬‬ ‫) (‬ ‫‪x ∈  0; +∞ ‬‬
‫) (‬
‫‪A ∆ = − ∫ g x dx‬‬ ‫) (‬ ‫و منه ‪:‬‬
‫‪−e‬‬

‫‪57‬‬ ‫‪Abouelouafa Lakhouaja‬‬


 1  : ‫ تناقصية على المجال‬f : ‫ استنتج أن‬-‫ب‬
x ∈ ln ; ln1 : ‫فإن‬
 2   −∞; − ln 2 
x ∈ [ − ln 2;0] : ‫إذن‬ : ‫تزايدية على المجال‬
S = [ − ln 2;0] : ‫و منه‬  − ln 2; 0 
 0; +∞  : ‫تناقصية على المجال‬
: ‫ المعرفة على  بما يلي‬f ‫ نعتبر الدالة‬-II
‫( التمثيل‬C f ) ‫ ثم أنشئ‬f ‫ ضع جدول تغيرات‬-9
 f (x ) = e 2x + e x − x x ∈  −∞; 0 
 ‫المبياني‬
 x2 x3 ‫ على معلم متعامد ممنظم‬f ‫ل‬
 f (x ) = ln(x ) − + 2 x ∈  0; +∞ 
 2 3 ‫ ؛‬f ( − ln 2 )  1, 44 ( 2cm ‫) الوحدة‬
x →−∞ x →−∞
(
lim f (x ) = lim e + e − x
2x x
) : ‫لدينا‬-1
(
f 2, 36  0 )
lim f (x ) = 0 + 0 + ∞ : ‫إذن‬
x →−∞ ln 2 = 0.7
lim f (x ) = +∞ : ‫و منه‬ 2‫ﺣل اﻟﻣﺳﺄﻟﺔ‬
x →−∞
1
∀x ∈  0; +∞  : g (x ) = −x + + ln(x ) : ‫ لدينا‬-1- I
( ) (
lim f (x ) + x = lim e 2x + e x
x →−∞ x →−∞
) : ‫ لدينا‬-2
1−x
2
∀x ∈  0; +∞  : g(x ) =
lim ( f (x ) − x ) = 0 + 0
: ‫إذن‬
: ‫إذن‬ x
x →−∞

lim f (x ) + x = 0 : ‫و منه‬
x →−∞

−∞ ‫( بجوار‬C f ) ‫ مقارب ل‬y = − x : ‫إذن‬ : ‫من جدول التغيرات نستنتج‬


( )
∀x ∈  0; +∞  : g x ≤ g 1 ()
x2 x3
lim f (x ) = lim ln(x ) − +2 : ‫ لدينا‬-3
x →+∞ x →+∞ 2 3 ( ) 12 : ‫بما أن‬
g 1 =−
 1 ln(x ) 1 2 
lim f (x ) = lim x 3  − + 3 : ‫إذن‬ ∀x ∈  0; +∞  : g (x ) < 0 : ‫فإن‬
x →+∞ x →+∞
2 x 3 x 
ln(x )
lim = 0 : ‫نعلم أن‬
x →+∞ x ‫ في المجال‬2e 2x + e x − 1 ≥ 0 :‫ حل المتراجحة‬- 2
 1   −∞; 0 
lim f (x ) = +∞  0 − + 0  : ‫إذن‬
x →+∞
X ∈ ]0;1] : ‫إذن‬
 3  e x = X : ‫نضع‬
lim f (x ) = −∞ : ‫و منه‬
x →+∞ 2X 2 + X − 1 ≥ 0 : ‫إذن‬
1
X= ‫ أو‬X = −1 : ‫نجد‬
f (x ) x x2 2 2
lim = lim ln(x ) − + : ‫ – لدينا‬4 2X 2 + X − 1 ≥ 0 : ‫و منه‬
x →+∞ x x →+∞ 2 3 x
 1 ln(x ) 1 2  1 
lim
f (x )
= lim x 2  − + 3 : ‫إذن‬ X ∈  ;1 : ‫يعني‬
x →+∞ x x →+∞ 2 
2 x 3 x 
1 
ln(x ) e x ∈  ;1 : ‫يعني‬
lim = 0 : ‫نعلم أن‬ 2 
x →+∞ x
 1 
f (x )  1  x ∈ ln   ;1  : ‫يعني‬
lim = +∞  0 − + 0  : ‫إذن‬ 2 
x →+∞ x 3
  ‫ تزايدية‬ln : ‫و بما أن‬
f (x )
lim = −∞ : ‫و منه‬
x →+∞ x

58 Abouelouafa Lakhouaja
‫‪e 2x + e x − x − 2‬‬ ‫‪e 2x − 1‬‬ ‫‪ex − 1‬‬ ‫محور األراتيب اتجاه مقارب ل ) ‪ (C f‬بجوار ∞‪+‬‬ ‫إذن ‪:‬‬
‫‪lim−‬‬ ‫‪= 2 lim−‬‬ ‫‪+ lim−‬‬ ‫‪−1‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪2x‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪ -5‬أ‪ -‬بين أن ‪ f :‬متصلة في ‪0‬‬
‫‪e −1‬‬
‫‪2x‬‬
‫‪ex − 1‬‬ ‫‪lim− f (x ) = lim− e 2x + e x − x‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪=1‬‬ ‫و‬ ‫‪lim−‬‬ ‫لدينا ‪= 1 :‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x →0‬‬
‫‪x → 0−‬‬
‫‪2x‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪= 1+1− 0‬‬
‫‪e +e −x − 2‬‬
‫‪2x‬‬ ‫‪x‬‬

‫‪lim‬‬ ‫‪= 2 +1−1 = 2‬‬ ‫إذن ‪:‬‬ ‫‪lim f (x ) = 2‬‬ ‫و منه ‪:‬‬
‫‪x → 0−‬‬
‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬ ‫‪x2‬‬ ‫‪x3‬‬
‫‪lim−‬‬ ‫‪=2‬‬ ‫و منه ‪:‬‬ ‫‪lim+ f (x ) = lim+‬‬ ‫‪ln(x ) −‬‬ ‫‪+2‬‬ ‫لدينا ‪:‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫إذن ‪ f :‬قابلة لإلشتقاق يسار ‪ 0‬و ‪f g' ( 0 ) = 2‬‬ ‫بما أن ‪lim+ x 2 ln(x ) = 0 :‬‬
‫‪t →0‬‬

‫‪lim f (x ) = 0 − 0 + 2‬‬ ‫فإن ‪:‬‬


‫‪x → 0−‬‬
‫و منه ‪ (C f ) :‬يقبل نصف مماس أفقي يسار النقطة ذات‬
‫األفصول ‪ 0‬معادلته ‪y = 2x + 2 :‬‬ ‫‪lim f (x ) = 2‬‬ ‫و منه ‪:‬‬
‫‪x → 0+‬‬

‫لدينا ‪ f (x ) = e 2x + ex − x :‬لكل ‪ x‬من ‪ −∞; 0 ‬‬


‫‪ -7‬لدينا ‪:‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x2‬‬ ‫‪f (0) = 1 + 1 − 0‬‬ ‫بما أن ‪ 0 ∈  −∞; 0  :‬فإن ‪:‬‬
‫‪lim+‬‬ ‫‪= lim+ ln(x ) −‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x →0 2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪f (0) = 2‬‬ ‫إذن‪:‬‬
‫نعلم أن ‪lim+ x ln(x ) = 0 :‬‬ ‫)‪lim f (x ) = lim+ f (x ) = f (0‬‬ ‫و منه ‪:‬‬
‫‪x →0‬‬
‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x →0‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬ ‫‪ f‬متصلة في ‪0‬‬ ‫إذن‪:‬‬
‫‪lim+‬‬ ‫‪=0−0‬‬ ‫إذن ‪:‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬ ‫‪e 2x + e x − x − 2‬‬
‫‪lim+‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫و منه ‪:‬‬ ‫)‪f (x ) − f (0‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪lim‬‬ ‫‪= lim−‬‬ ‫‪ -6‬لدينا ‪:‬‬
‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫إذن‪ f :‬قابلة لإلشتقاق يمين ‪ 0‬و ‪f d' ( 0 ) = 0‬‬
‫‪e 2x + e x − x − 2‬‬
‫و منه ‪ (C f ) :‬يقبل نصف مماس أفقي يمين النقطة‬ ‫‪lim‬‬ ‫حساب ‪:‬‬
‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫ذات األفصول ‪0‬‬
‫) (‬
‫نضع ‪g x = e 2x + e x − x :‬‬
‫‪ -8‬أ ‪-‬‬ ‫‪ g‬متصلة قابلة لإلشتقاق في ‬
‫‪ f ' (x ) = 2e 2x + e x − 1‬‬
‫‪‬‬
‫' ‪‬‬
‫‪x ∈  −∞; 0 ‬‬ ‫) (‬
‫‪ g ' x = 2e 2x + e x − 1‬؛ ‪ g ( 0 ) = 2‬؛ ‪g ' ( 0 ) = 2‬‬
‫‪ f (x ) = xg x‬‬ ‫) (‬ ‫‪x ∈  0; +∞ ‬‬ ‫‪e 2x + e x‬‬ ‫‪−x −2‬‬ ‫)‪g (x ) − g ( 0‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪= lim‬‬
‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x −0‬‬ ‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫‪∀x ∈  0; +∞  : g x < 0‬‬ ‫) (‬ ‫ب‪ -‬من ‪: -1-I‬‬
‫‪e 2x + e x − x − 2‬‬
‫'‬
‫‪∀x ∈  −∞; 0  : f (x ) = xg x‬‬ ‫) (‬ ‫و لدينا ‪:‬‬ ‫‪lim‬‬
‫‪x → 0−‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫)(‬
‫‪= g' 0‬‬
‫‪ f‬تناقصية على المجال ‪ 0; +∞  :‬‬ ‫إذن‪:‬‬ ‫إذن ‪:‬‬
‫‪e +e −x − 2‬‬
‫‪2x‬‬ ‫‪x‬‬

‫‪lim−‬‬ ‫‪=2‬‬
‫من ‪ :- 2-I‬حل المتراجحة ‪2e 2x + e x − 1 ≥ 0‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫)‪f (x ) − f (0‬‬
‫]‪[ − ln 2;0‬‬ ‫في المجال ‪  −∞; 0‬ھو المجال‬ ‫‪lim−‬‬
‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬
‫‪=2‬‬ ‫و منه ‪:‬‬

‫‪∀x ∈  −∞; 0  : f ' (x ) = 2e 2x + e x − 1‬‬ ‫و لدينا ‪:‬‬ ‫‪e 2x + e x − x − 2‬‬


‫‪ lim−‬بطريقة أخرى‬ ‫حساب ‪:‬‬
‫‪ f‬تناقصية على المجال ‪ −∞; − ln 2  :‬‬ ‫إذن ‪:‬‬ ‫‪x →0‬‬ ‫‪x −0‬‬

‫‪ f‬تزايدية على المجال ‪ − ln 2; 0  :‬‬


‫‪59‬‬ ‫‪Abouelouafa Lakhouaja‬‬
‫أول النتيجة ھندسيا‬
‫‪ -4‬أ‪ -‬بين أن ‪ f :‬متصلة في ‪0‬‬ ‫‪ -9‬جدول تغيرات ‪f‬‬
‫‪ -5‬أ ‪ -‬بين أن ‪:‬‬

‫= ) ‪f ' (x‬‬
‫‪g x‬‬ ‫) (‬ ‫* ∈ ‪x‬‬
‫)‪(e − 1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪x‬‬

‫‪ -6‬ضع جدول تغيرات ‪ f‬ثم أنشئ ) ‪ (C f‬التمثيل‬


‫المبياني ل ‪ f‬على معلم متعامد ممنظم‬ ‫) ‪(C f‬‬ ‫إنشاء‬
‫) الوحدة ‪( 2cm‬‬
‫نقبل أن ‪ f :‬قابلة لإلشتقاق في ‪0‬‬

‫(‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫)‬


‫) الوحدة ‪ f − ln 2  1, 44 ( 2cm‬؛ ‪f 2, 36  0‬‬
‫‪ln 2 = 0.7‬‬

‫ﻣﺳﺄﻟﺔ‪3‬‬
‫‪ -1- I‬نعتبر الدالة ‪ g‬المعرفة على  بما يلي ‪:‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪g(x ) = 1 − x e x − 1‬‬

‫) (‬
‫بين أن ‪∀x ∈  : g x ≤ 0 :‬‬
‫‪ -II‬نعتبر الدالة ‪ f‬المعرفة على  بما يلي ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪ f (x ) = x‬‬ ‫* ∈ ‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪e −1‬‬
‫‪ f (0) = 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -1‬بين أن ‪lim f (x ) = +∞ :‬‬
‫∞‪x →−‬‬

‫‪ -2‬بين أن ‪lim f (x ) + x = 0 :‬‬


‫∞‪x →−‬‬

‫أول النتيجة ھندسيا‬


‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪f (x‬‬ ‫×‬ ‫‪ -3‬بين أن ‪ :‬لكل ‪ x‬من * ‪:‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪−x‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪1−e‬‬
‫‪lim f (x ) = 0‬‬ ‫استنتج أن ‪:‬‬
‫∞‪x →+‬‬

‫‪60‬‬ ‫‪Abouelouafa Lakhouaja‬‬

You might also like