0% found this document useful (0 votes)
263 views10 pages

IsiXhosa Ibanga 6 EyeSilimela 2024

Uploaded by

Bulelani Fani
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOCX, PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
263 views10 pages

IsiXhosa Ibanga 6 EyeSilimela 2024

Uploaded by

Bulelani Fani
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOCX, PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 10

Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

ISIGABA ESIPHAKATHI

IBANGA LESI - 6

EYESILIMELA 2024

ISIXHOSA ULWIMI
LWASEKHAYA

IGAMA LOMFUNDI: _____________________________


IFANI YOMFUNDI: _____________________________

IXESHA: 2 IIYURE
UMBUZO 1: ISICATSHULWA (20)
UMBUZO 2: ITEKISI EBONWAYO (10)
UMBUZO 3: ISISHWANKATHELO (05)
UMBUZO 4: IZAKHI NEMIGAQO YOLWIMI (15)
AMANQAKU EWONKE: [50]

Umtyikityo Umhla
Utitshal ML Bandla
a
Umhloli LR Makana

1
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

Eli phepha linamaphepha asi-7

2
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

IMIYALELO NEENGCACISO MALUNGA NEPHEPHA

1. Eli phepha linemibuzo emiNE.

UMBUZO 1: ISICATSHULWA (20)


UMBUZO 2: ITEKISI EBONWAYO (10)
UMBUZO 3: ISISHWANKATHELO (05)
UMBUZO 4: IZAKHI NEMIGAQO YOLWIMI (15)
AMANQAKU EWONKE: [50]

2. Phendula yonke imibuzo.

3. Nombola iimpendulo ngokuchanekileyo.

3
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

Funda esi sicatshulwa wandule ukuphendula imibuzo elandelayo.

IZIMANGA ZIKA SANDISWA

Kwiphondo laseMpuma-Kapa kwilokishi ebizwa ngokuba yiKhwezi, kwakukho intombazana


entle, ethandekayo egama linguSandiswa. USandiswa wayeneshumi elinesibini leminyaka.
Le ntwazana yayingeva tu, iyintwazana engamameliyo ingafuni tu ukubamamela abazali
bayo. Abazali bakaSandiswa babengamfuni umntwana ongaphulaphuliyo. Wayenomkhwa
wokubuya esikolweni sele kumnyama. Wayehamba aye kubutha ezitshomini de kube
ngorhatya. Babemohlwaya ngesi senzo kodwa ethe gqolo esenza lo mkhuba mbi lo
mntwana. Babesoloko bemxelela ukuba intombazana encinane ayihambi ebusuku. Kufuneka
ilanga litshone ingaphakathi kumasango akowayo kwaye yiyo ekumele ikhanyise kowayo
lakutshona ilanga.
Ngenye imini uSandiswa waya esikolweni akabuya. Waphuma esikolweni waya kwilokishi
ebizwa ngokuba yiBhekhi kwaNomagazi nomhlobo wakhe uZanele. Bahlala apho kwahamba
ubusuku. Bothuka xa kubetha intsimbi yesithoba ukuba sele kusebusuku. Waqonda
uSandiswa ukuba akanako ukugoduka esoyika ukohlwaywa ngabazali bakhe. Bathi
bakohlukana waya kwindawo ekulahlwa kuyo inkunkuma. Wafika waqokelela iibhokisi
ezinkulu awayeza kuzivula alale kuzo, waza wathabatha ingxowa eyayinokutya okumdaka
wahamba nayo. Waya kuhlala phantsi kwebhulorho eyayikufutshane neevenkile ezo.

4
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

Wafika phantsi kwebhulorho wahlala. Wabasa umlilokazi ngenjongo yokuzifudumeza.


Wakhangela into anokuyitya kuloo ngxowa yenkunkuma wayeyichole watya. Emva koko
wabiwa bubuthongo walala. Wavuka wakhangela kuloo ngxowa yenkukuma ukuba akukho
nto zokunxiba anokuzifumana na, wavumbulula wafumana iimpahla ezindala waza
wakhulula iyunifomu wanxiba ezo mpahla. Wathatha uqweqwe lwencwadi wabhala
umbhalo othi
”Ndiyinkedama, andinakhaya, andinakutya. Ndincede!” Emva koko wafihla ingxowa yakhe
eyayineencwadi neyunifom waya kuma kwindlela efihlakeleyo eneerobhothsi. Wayemana
ukuphakamisa uqweqwe xa imoto imisiwe ziirhobhotsi. Abelungu abadlula ngaloo ndlela
babemana bempha umwangalala wemali. Latshona elaloo mini enemali evakalayo
uSandiswa. ”Tyhini ingaphela iveki ndinesityhwentywe semali ukuba izinto zindihambela
kakuhle ngolu hlobo lwanamhlanje. Sele ndinamashumi asibhozo eerandi!”
Ngalo lonke eli xesha abazali bakhe abonwabanga behla besenyuka bemkhangela.
Namapolisa nawo ayesehla esenyuka ekhangela kuba abazali bamchaza emapoliseni
kwangezolo ukuba udukile. Abazali bakhe bacela izihlobo ukuba zibancedise behamba
bexhoma iifoto zakhe kwiindawo eziba nabantu abaninzi ezifana neevenkile, iibhanki
neendlela ezithanda ukusetyenziswa ngabaqhubi. Zaxhonywa ke ezi foto kubhalwe umbhalo
othi ngezantsi kwefoto ngaye, ”Xa unokumbona fonela kule nombolo- 10 111 / 089 244-
5566”
Wavuka kwakhona ngentsatsa elandelayo, wayakuma kwakulaa ndawo yezolo ephethe
uqweqwe lwakhe. Ngenene babegqitha baphose nto abaqhubi njengezolo. Yayibobotheka
intokazi luvuyo lokubona engako imali engasacingi nakancinci ngekhaya kunye nesikolo.
Uthe esamile apho kwathi gqi umnyobo wemoto oqhutywa ngubhuti omnyama. Wamisa
ecaleni lo mnyobo. Wathi akumqwalasela umqhubi uSandiswa wafumanisa ukuba umqhubi
ngubhuti ohlala kwisitalato esisemva kweso ahlala kuso eKhwezi. Wazama ukubaleka kodwa
yabe sele ifikile le ndoda. ”Uhlalele ntoni kule ndawo ntombazanandini? Awumelanga ukuba
usesikolweni? Ucinga ukuba abazali bakho bathi uphi?” yabuza le ndoda.
Le ndoda yatsalela amapolisa umnxeba. Afika ngokukhawuleza, baya kwisikhululo
samapolisa. Wayengasathethi ngoku sele elila uSandiswa. ”Ndicela ukuya kuthatha ingxowa
yam yeencwadi”, watsho eyengezelisa iinyembezi. Amkhapha amapolisa aya kuyithatha
phantsi kwaloo bhulorho wayelala kuyo. Amapolisa atsalela abazali bakhe umnxeba.
Bakhawuleza bafika okombane kwesi sikhululo bothukile. Bachazelwa konke. Waboniswa
ngobungozi bokuhlala kwiindawo ezimnyama ebusuku. Amxelela amapolisa ukuba umntu
owenza oko uba lixhoba lokudlwengulwa okanye abulawe. Amxelela kwakhona amapolisa
ukuba ukubaleka ikhaya kuba engafuni kuqeqeshwa, akuzukunceda koko kuza
kumtshabalalisa. Wathembisa ukuba uza kubaphulaphula abazali bakhe. Bamthabatha
abazali bakhe bagoduka naye.
(Esi sicatshulwa sithatyathwe kwincwadi UKHANYO IBANGA 6, Iphepha 94 kwincwadi
katitshala)

5
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

IMIBUZO

1.1 Lenzeka phi eli bali? Khetha impendulo efanelekileyo. (1)


A. Kwilokishi ebizwa ngokuba kuseMdantsane
B. Mpumalanga
C. Kwiphondo laseMpuma-Kapa kwilokishi yaseKhwezi kwaNomagazi
1.2 Ngubani umlinganiswa ophambili kweli bali? (1)
A. Ngu Luvo
B. NguSandiswa
C. Lipolisa
1.3 Yintoni eyayibangele ukungavisisani phakathi kukaSandiswa nabazali bakhe? (1)
______________________________________________________________
______________________________________________________________
1.4 Zeziphi iinzame ezenziwa ngabazali bakaSandiswa ukumkhangela uSandiswa?
Xela zibe mbini. __________________________________________________ (2)
1.5 Nika inombolo yomnxeba onokuyifonela xa uthe wambona uSandiswa. (1)
_______________________
1.6 Mbhalo mni owabhalwa nguSandiswa kuqweqwe lwencwadi ngethuba eme
ezirobhotsini? __________________________________________________ (1)
1.7 Ingaba yayinyanisile le ntwazana xa isithi “Ndiyinkedama?” Nika isizathu (2)

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
1.8 Zeziphi iingxaki awayenokuhlangabezana nazo uSandiswa phantsi kwebhulorho?
Nika zibe mbini. (2)

________________________________________________________________

________________________________________________________________
1.9 Yintoni eyayimenza achulumance kukuhlala phantsi kwebhulorho uSandiswa? (1)

________________________________________________________________
1.10 Ucinga ukuba yayilungile into yokuba uSandiswa athi xa eqeqeshwa kowabo asuke
abaleke aye kuhlala phantsi kwebhulorho? Xhasa impendulo yakho. (2)
6
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

_______________________________________________________________

______________________________________________________________
1.11 Uziva njani wakube ufunde eli bali? Nika unobangela wokuba uzive ngalo ndlela
uziva ngayo. (2)
______________________________________________________________
1.12 Ithini imfundiso yeli bali? (2)

______________________________________________________________
1.13 Ubungamcebisa uthini uSandiswa malunga nokungaphulaphuli abazali bakhe? (2)
______________________________________________________________
Amanqaku (20)
UMBUZO 2

ITEKISI EBONWAYO

Umfanekiso 1 Umfanekiso 2

2.1 Chaza ukuba ubona ntoni kule mifanekiso ingasentla. (2)


_______________________________________________
2.2 Inxulumene njani le mifanekiso kwitekisi obuyifunde kumbuzo1? (2)
____________________________________________________________
____________________________________________________________
2.3 Ucinga ukuba ngowuphi umntwana oya kuphumelela ebomini kule mifanekiso
mibini? Ngoba kutheni? (2)

____________________________________________________________
7
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

2.4 Zeziphi izinto ezibangela ukuba abantu bangafundi bayeke isikolo. (1)
________________________________________________________
2.5 Impumelelo isentabeni. Lithetha ukuthini eli qhalo. Cacisa (1)
________________________________________________________
________________________________________________________
2.6 Ufundela ukuba yintoni wena xa umdala? Ngoba kutheni? (2)
Amanqaku [10]

Umbuzo 3
Shwankathela ibali obulifundile elithi IZIMANGA ZIKA SANDISWA usebenzise awakho
amazwi ukhuphe iingongoma eziNTLAN amagama angama 60 – 70.
Bhala inani lamagama owasebenzisileyo ekupheleni kwesishwankathelo.
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

Amanqaku (05)

8
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

UMBUZO 4
IZAKHI NEMIGAQO YOKUSETYENZISWA KOLWIMI
4.1 Hlahlela esi sibizo ukhuphe isimaphambili nesiqu. (2)
Abazali - _________________________________
4.2 Chonga isihlomelo kwesi sivakalisi uze uxele nodidi lwaso. (2)
Babesoloko bemxelela ukuba intombazana encinane ayihambi ebusuku.
__________________________________________________________________
4.3 Nika isandiso segama elibhalwe ngqindilili kwesi sivakalisi. (1)
Wabasa umlilo ngenjongo yokuzifudumeza. ______________________________
4.4 Bhala kwakhona esi sivakalisi uze uguqule igama elibhalwe ngqindilili libe sisinciphiso (1)
Wakhangela into anokuyitya kuloo ngxowa yenkunkuma wayeyichole ,watya.
__________________________________________________________________
4.5 Nika isini sobukhomokazi segama elibhalwe ngqindilili kwesi sivakalisi. (1)
Wazama ukubaleka kodwa yabe sele ifikile indoda. ________________________
4.6 Nika intsingiselo yeli gama. (1)
Inkedama - ________________________________________________________
4.7 Sebenzisa eli gama kwizivakalisi ezibini ezibonisa intsingiselo eyahlukileyo. (2)
Umnxeba

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________
4.8 Guqula esi sivakalisi sibe kwixesha elidlulileyo. (1)
Wakhangela into anokuyitya kuloo ngxowa yenkunkuma wayeyichole, watya.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4.9 Guqula esi sivakalisi sibe kwingxelo ntetho. (2)
“Tyhini ingaphela iveki ndinesityhwentywe semali ukuba izinto zindihambela kakuhle
ngolu hlobo lwanamhlanje,sele ndinamashumi asibhozo eerandi”,watsho uSandiswa.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

9
Ulwimi lwaseKhaya Ibanga 6 Iphepha lesiThili Eyesilimela 2024

4.10 Sebenzisa isihlanganisi esichanekileyo ukudibanisa ezi zivakalisi. (1)


Wayehamba aye kubutha ezitshomini de kube ngorhatya.Babemohlwaya abazali bakhe
ngesi senzo. (nangona, xa)

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________
4.11 Chonga isimelabizo kwesi sivakalisi. (1)
Le ndoda yatsalela amapolisa umnxeba.
__________________________
Amanqaku ( 15)
AMANQAKU EWONKE: (50)

1
0

You might also like