Bab 6 – Hukum Linear

Chapter 6 – Linear Law

6.1 Hubungan Linear dan

Tak Linear

6.1 Linear and Non- Linear

Relations

Nota Penting :
Important Note :

1. Kenal pasti mana satu ialah graf Linear dan mana satu ialah Graf Tak Linear .
Identify which one is linear graph and which one is non-linear graph.

Cuba Latih Diri 6.1

Try Self Practice 6.1
 2. Lukis garis lurus penyuaian terbaik.
Draw a line of best fit
1) 2)
y
y

x2

3) 4)
y2
log 10 y

x
log 10 x

Cuba / Try
 3. Daripada setiap graf linear berikut, tulis persamaan linear dalam bentuk Y = m X + C.
From each following linear graph, write a linear equation in the form of Y = mX + c .
a) b)
y2
X
Q(2,12)
(4, 5)
(2,4)
P(0,2)

0 x

1 y
=
1
x+3]
[ y2 = 5   + 2 ] [ 2
x x 2
c) d)
X (2,6)
X
(2,6)
X
(0,2)
X
(0,0) x

[log10 y = 3x ] [ log 10 y = 2 log10 x+2]

 4. Berdasarkan graf garis lurus penyuaian terbaik berikut, ungkapkan y dalam sebutan x.
Based on the graph of line of best fit, express y in the term of x.

a) b)
x 2y (4,10)
xy XQ(4,12)

(1, 1)
X P(2,4)
x
x

4 3 2
[ y = 4− ] [ y= − ]
x x x2
c) d)
X (2,6)

(4, 5)
(2,4)
X
(0,0) x
0 x

1 3
[ y= x + 3x 2 ]
2 [ y = 10 3x ]
e) f)
log2 y
X (5,6)
(2,6)
X
(0,2)
0 2 log2 x

[y= x2 ]
2 16
[y= 100x ]

5. Graf garis lurus penyuaian terbaik dalam rajah di bawah menunjukkan nilai-nilai yang diperoleh
daripada suatu eksperimen yang melibatkan dua Pembolehubah , x dan t. Ungkapkan t dalam
sebutan x.
The graph of line of best fit in the diagram shows that the obtained values which involved two variables, x
and t. Express t in terms of x.
Penyelesaian / Solution:

29 1
[ t = 16 x + 50 ]

Cuba Latih Diri 6.3

Try Self Practice 6.3
6. Jadual berikut menunjukkan data bagi dua Pembolehubah , x dan log10 y yang diperoleh daripada
suatu eksperimen bersama dengan grafnya
The following table shows that the data of two variables, x and log10 y, which are obtained from an
experiment and a graph.

a) Daripada graph,
(i) apabila x = 0.9, log10 y = _______
(ii) apabila x = 0, y = ______
(iii) apabila log10 y = 2, x = _____
(iv) apabila y = 20, x = _____
b) Cari persamaan garis lurus penyuaian terbaik itu.

a) From the graph,

(i) when x = 0.9 , log10 y = _____
(ii) when x = 0, y = _____
(iii) when log10 y = 2, x = _____
(iv) when y = 20, y = _____
b) Find the equation of line of best fit.

[ Jawapan : (a) 2 ; 1.585 ; 0.9 ; 0.56 (b) log10 y = 2x + 0.2 ]

Cuba Latih Diri 6.4 dan Latihan Intensif 6.1
Try Self Practice 6.4 and Intensive Practice 6.1

7. Tukarkan setiap yang berikut kepada persamaan dalam bentuk linear. Seterusnya nyatakan
kecerunan dan pintasan-y
Convert each of the following to an equation in the linear form. Hence, state the gradient and its y-intercept

Persamaan Tak Linear Bentuk linear Y= m X + C Y X m c

Non- Linear Equation Linear Equation Form Y = mX + c
2
a) y = a x + b x y x
x

b) y = ax3 + bx2 y x
2
x
 a y 1
c) y = +b
x x

xy x2
a
d) y = + bx
x

a y 1
e) xy = + bx
x x2

f) x +by = axy 1 1
y x

5 xy x2
g) y = − 3x
x

a(b − x) xy 1
h) y = 2
x x

i) y = abx log10 y x

j) y = axb log10 y log10 x

k) y =a2xb log10 y log10 x

l) y = pq x+1 log10 y log10 q

8. Selesaikan masalah yang berikut

Solve the following problems

a) Rajah di atas menunjukkan graf garis lurus b) Rajah di atas menunjukkan graf garis lurus
𝑦 𝑝 𝑞
xy melawan x2. Diberi 𝑥 = 𝑥 2 − 𝑥 , cari nilai 𝑦 𝑦 𝑝
melawan x2. Diberi 𝑥 2 = 𝑥 − qx, cari nilai
𝑥
p dan q. p dan q.
The diagram above shows a straight line graph 𝑦
The diagram above shows a straight line 𝑥
𝑦 𝑝 𝑞
xy against x2. Given that = 𝑥 2 − 𝑥 , find the 𝑦 𝑝
𝑥 against x2. Given that
𝑥2
=
𝑥
− qx, fins the
value of p and q. value of p and q.

5
[ p = 5 ; q = 4]
[p=1 ; q=1 ]
 c) Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh d) Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh
2𝑥 persamaan y = axb, cari nilai a dan b.
persamaan y = , cari nilai p dan q.
𝑥+4
Variables x and y are related by the equation
Variables x and y are related by the equation y
2𝑥 y = axb, find the value of a and b.
= 𝑥+4 , find the value of p and q.

[ p = −0.25 ; q = 8.5 ] [ a = 10000 , b = 0.5 ]

Cuba Latih Diri 6.5 dan Latihan Intensif 6.2

Try Self Practice 6.5 and Intensive Practice 6.2

Contoh:
Example :
9. Selesaikan masalah yang berikut :
Solve the following problems

a) Jadual 1 menunjukkan nilai-nilai bagi bagi 2 pembolehubah , x dan y yang diperoleh dariapda
y = pxq , dengan keadaan p dan q ialah pemalar.
Table 1 shows the values of two variables, x and y, obtained from an experiment. It is known that the
variables x and y are related by the equation y = pxq, where p and q are constants.

x 10 50 635 1585 6300

y 2.1 2.25 3.6 4.1 4.8
Jadual 1 / Table 1
(i) Berdasarkan Jadual 1 di atas, bina satu jadual baru bagi nilai-nilai log10 y dan log10 x
Based on the above Table 1, construct a new table for the values of log10 y and log10 x

(ii) Plot log10 y melawan log10 x dengan menggunakan skala 2 cm kepada 0.5 unit pada
paksi mengufuk dan 2cm kepada 0.1 unit pada paksi mencancang. Seterusnya, lukis
garis penyesuaian terbaik.
Plot log10 y against log10 x using a scale of 2 cm to 0.5 unit on the horizontal axis and 2cm to
0.1 unit on the vertical axis. Hence, draw a line of best fit.

(iii) Gunakan graf di (ii) untuk mencari nilai

Use the graph in (ii) to find the value of
(a) p
(b) q
(c) x apabila y = 2.8
x when y = 2.8
[p=1.55 ; q=0.13 ; x=100]
b) Klon SPM 2018
Jadual 2 menunjukkan nilai-nilai bagi dua pembolehubah , x dan y, yang diperoleh daripada
𝑦2 1
suatu eksperimen. Satu garis lurus diperoleh apabila graf melawan 𝑥 diplotkan
𝑥
Table 2 shows the values of two variables, x and y, obtained from an experiment. A straight line will be
𝑦2 1
obtained when a graph of 𝑥
against 𝑥 , is plotted.

x 1.25 1.43 2.00 2.50 4.00 5.00

y 4.47 4.38 4.18 3.87 2.83 2.24
Jadual 2 / Table 2
𝑦2 1
(i) Berdasarkan Jadual 2 di atas, bina satu jadual baru bagi nilai-nilai dan 𝑥.
𝑥
𝑦2 1
Based on Table 2, construct a new table for the values of 𝑥
and 𝑥.

𝑦2 1
(ii) Plotkan melawan 𝑥 diplotkan dengan menggunakan skala 2 cm kepada 0.1 unit pada
𝑥
1 𝑦2
paksi dan 2 cm kepada 2 unit pada paksi . Seterusnya, lukis garis lurus penyesuaian
𝑥 𝑥
terbaik.
𝑦2 1 1 𝑦2
Plot 𝑥
against 𝑥 using a scale of 2 cm to 0.1 unit on the 𝑥 axis and 2 cm to 2 unit on the 𝑥
axis. Hence, draw the line of best fit.

(iii)Menggunakan graf di (ii)

Using the graph in (b)
(a) Cari nilai y apabila x = 2.7
Find the value of y when x=2.7
(b) Ungkapkan y dalam sebutan x.
Express y in terms of x.
[y=3.75, y=√25 − 4𝑥 ]
c) Klon SPM 2019
Jadual 3 menunjukkan nilai-nilai bagi dua pembolehubah , x dan y yang diperoleh daripada
𝑎
suatu eksperimen. Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh persamaan y = 𝑏 dengan
√𝑥
keadaan a dan b ialah pemalar.
Table 3 shows the values of two variables, x and y, obtained from an experiment. The variables x and
𝑎
y are related by the equation y = 𝑏 , where a and b are constants.
√𝑥

x 0.34 0.43 0.55 0.85 1.08 1.42

y 47.68 25.12 12.58 4.17 2.51 1.38
Jadual 3 / Table 3

(i) Berdasarkan Jadual 3, bina satu jadual baru bagi nilai-nilai log10 x dan log10 y.
Based on Table 3, construct a table for the values of log10 x dan log10 y.

(ii) Plot log10 x melawan log10 x, menggunakan skala 2 cm kepada 0.1 unit pada paksi X
dan 2 cm kepada 0.2 unit pada paksi Y. Seterusnya, lukis garis lurus penyesuaian
terbaik.
Plot log10 y against log10 x, using a scale of 2 cm to 0.1 unit on the X axis and 2 cm to 0.2 unit
on the Y axis. Hence, draw the line of best fit.

(iii) Menggunakan graf di (ii), cari nilai

Using the graph in (ii), find the value of
(a) a
(b) b

[a=2.754, b=0.3772]
Latihan SPM Kertas 1 / SPM Practice Paper 1

1. Klon SPM2015 2. Klon SPM2016

Rajah menunjukkan graf garis lurus yang Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh
𝑞
diperoleh dengan memplot (y−x) melawan persamaan y = 2x2 − 𝑥 2 , dengan keadaan q
x2. ialah pemalar. Suatu garis lurus diperoleh
Diagram shows the straight line graph obtained dengan meplotkan xy melawan x3 seperti
by plotting (y−x) against x .
2
rajah.
The variables x and y are related by the equation
𝑞
y = 2x2 − 𝑥 2 , where q is a constant. A straight line is
obtained by plotting against x3, as shown in diagram.

Ungkapkan y dalam sebutan x.

Express y in terms of x. Cari nilai h dan q.
Find the value of h and q.

[ y=3x2+x+6 ] [ h=5 ; q=−3 ]

 3. Klon SPM 2017 4. Klon SPM2018
Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh Rajah di bawah menunjukkan graf garis lurus
𝑟 𝑥2 1
persamaan y = x + 𝑥 2 , dengan keadaan r melawan 𝑥 . Berdasarkan rajah ini,
𝑦
ialah pemalar. Rajah di bawah menunjukkan ungkapkan y dalam sebutan x.
graf garis lurus yang diperoleh dengan Diagram below shows the graph of a straight line
1
memplotkan (y−x) melawan 𝑥 2 . 𝑥2 1
𝑦
against 𝑥 . Based on diagram, express y in
Ungkapkan h dalam sebutan p dan r. terms of x.
The variables x and y are related by the equation
𝑟
y = x + 2 , where r is a constant. Diagram below
𝑥
shows a straight line graph obtained by plotting (y−x)
1
against .
𝑥2
Express h in terms of p and r.

10𝑝 2𝑥 3
[ h= ] [ y = 3−10𝑥 ]
𝑟
Latihan SPM Kertas 2 / SPM Practice Paper 2
5. Klon SPM 2015
Jadual 4 menunjukkan nilai-nilai bagi dua pembolehubah, x dan y, yang diperoleh daripada suatu
eksperimen. Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh persamaan nx = py + xy, dengan keadaan n
dan p ialah pemalar.
Table 4 shows the values of two variables, x and y, obtained from an experiment. Variables x and y are
related by the equation nx = py + xy, where n and p are constants.

x 1.5 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0

y 2.020 0.770 0.465 0.385 0.351 0.339
Jadual 4 / Table 4

1 1
(a) Berdasarkan Jadual 4, bina satu jadual bagi nilai-nilai 𝑦 dan 𝑥.
1 1
Based on Table 4, construct a table for the values of 𝑦
and 𝑥 .

1 1 1
(b) Plot 𝑦 melawan 𝑥 , dengan menggunakan skala 2 cm kepada 0.1 unit pada paksi 𝑥 dan 2cm
1
kepada 0.5 unit pada paksi 𝑦 . Seterusnya, lukis garis penyesuaian terbaik.
1 1 1 1
Plot 𝑦 against𝑥, using a scale of 2 cm to 0.1 unit on 𝑥 axis and 2 cm to 0.5 unit on 𝑦 axis. Hence, draw
the line of best fit.

(c) Menggunakan graf di (b), cari nilai

Using the graph in (b), find the value of
(i) n
(ii) p

[n = 0.26, p= −1.3]
6. Klon SPM 2016
Jadual 5 menunjukkan nilai-nilai bagi dua pembolehubah, x dan y, yang diperoleh daripada suatu
𝑞
eksperimen. Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh persamaan y = 2px + 5𝑥 , dengan keadaan p
dan q ialah pemalar.
Table 5 shows the values of two variables, x and y, obtained from an experiment. Variables x and y are
𝑞
related by the equation y = 2px + 5𝑥, where p and q are constants.

x 1 2 3 4 5 6
y 3.10 2.30 2.33 2.35 2.72 3.00
Jadual 5 / Table 5

(a) Berdasarkan Jadual 5, bina satu jadual bagi nilai-nilai x2 dan xy

Based on Table 5, construct a table for the values of x2 and xy

(b) Plot xy melawan x2, menggunakan skala 2 cm kepada 5 unit pada paksi x2 dan 2 cm kepada 2
unit pada paksi xy. Seterusnya, lukis garis lurus penyesuaian terbaik.
Plot xy against x2, using a scale of 2 cm to 5 unit on the x2 axis and 2 cm to 2 unit on the xy axis. Hence,
draw the line of best fit.

(c) Menggunakan graf di (b), cari nilai

Using the graph in (b), find the value of
(i) p
(ii) q
7. Klon SPM 2017
Jadual 5 menunjukkan nilai-nilai bagi dua pembolehubah, x dan y, yang diperoleh daripada suatu
ℎ𝑘
eksperimen. Pembolehubah x dan y dihubungkan oleh persamaan y − √ℎ = , dengan keadaan h
𝑥
dan k ialah pemalar.
Table 5 shows the values of two variables, x and y, obtained from an experiment. Variables x and y are
ℎ𝑘
related by the equation y − √ℎ = 𝑥
, where h and k are constants.

x 1.5 2.0 3.5 4.5 5.0 6.0

y 4.5 2.25 5.5 6.3 6.34

(a) Plot xy melawan x, menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi x dan 2 cm kepada 5
unit pada paksi xy. Seterusnya, lukis garis lurus penyesuaian terbaik.
Plot xy against x, using a scale of 2 cm to 1 unit on the x axis and 2 cm to 5 units on the xy axis. Hence,
draw the line of best fit.

(b) Menggunakan graf di (a), cari

Using the graph in (a), find

(i) nilai h dan k

the value of h and k

(ii) nilai y yang betul jika satu daripada nilai-nilai y yang telah tersalah catat semasa
eksperimen.
the correct value of y if one of the value of y has been wrongly recorded during the experiment.