1

▪LÊ VIỆT AN
- FBM -
GIỚI THIỆU MÔN HỌC
▪ Số tín chỉ: 2
▪ Nội dung:
▪ Tiếp cận hoạt động du lịch và kinh
doanh du lịch từ khía cạnh văn hóa,
hoạt động văn hóa trong du lịch
▪ Giá trị văn hóa của các điểm đến du
lịch trong thực tiễn.

3
TÀI LIỆU THAM KHẢO
▪ Dương Văn Sáu (2017), Giáo trình Văn hóa du lịch, Nxb Lao động.
▪ Nguyễn Phạm Hùng (2016), Văn hóa du lịch, Nxb ĐH Quốc gia Hà Nội.
▪ Trần Quốc Vượng (2011), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục
▪ Trần Thúy Anh (chủ biên) (2004), Ứng xử văn hóa trong du lịch, Nxb ĐH Quốc gia
Hà Nội
▪ Trần Thúy Anh (chủ biên) (2011), Giáo trình du lịch văn hóa, Nxb Giáo dục
▪ Đào Duy Anh (2007), Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Văn hóa thông tin
▪ Trần Diễm Thúy (2010), Văn hóa du lịch, Nxb Văn hóa thông tin

4
▪ Đọc
▪ Đọc bài trước khi lên lớp
▪ 10 phút mỗi ngày

▪ Thảo luận
▪ Thể hiện quan điểm cá nhân
▪ Thuyết minh về một điểm đến văn hóa

5
CƠ CẤU ĐIỂM
▪.

6
THUYẾT MINH
▪ Mỗi SV chọn 1 yếu tố thuộc về văn hóa du lịch để thuyết minh.
▪ Thời gian: 5 phút
▪ Đánh giá: 15%
▪ Chủ đề:
▪ Giới thiệu điểm đến, ẩm thực, tôn giáo….

7
NỘI DUNG
▪ Khái quát về văn hóa du lịch
▪ Văn hóa trong kinh doanh du lịch
▪ Văn hóa vật thể trong phát triển du lịch
▪ Văn hóa phi vật thể trong phát triển du lịch

8
KẾT CẤU HỌC PHẦN
▪ Khái quát về văn hóa và văn hóa trong du lịch
▪ Sản phẩm du lịch văn hóa
▪ Văn hóa trong giao tiếp du lịch
▪ Văn hóa trong doanh nghiệp du lịch
▪ Một số mô hình văn hóa du lịch tiêu biểu

CHƯƠNG: KHÁI QUÁT VỀ VĂN HÓA DU LỊCH

9
NỘI DUNG
▪ Văn hóa
▪ Du lịch
▪ Văn hóa du lịch

10
 ▪ Văn hóa là gì
▪ Đặc trưng của văn hóa
1. VĂN HÓA ▪ Chức năng của văn hóa
▪ Mối quan hệ giữa văn hóa và du lịch

11
KHÁI NIỆM VĂN HÓA
▪ UNESCO 1994
▪ Nghĩa rộng: “Văn hóa là một phức hệ - tổng hợp các đặc trưng diện mạo về tinh
thần, vật chất, tri thức và tình cảm… khắc họa nên bản sắc của một cộng đồng gia
đình, xóm làng, vùng, miền, quốc gia, xã hội… Văn hóa không chỉ bao gồm nghệ
thuật, văn chương mà còn cả lối sống, những quyền cơ bản của con người, những
hệ thống giá trị, những truyền thống, tín ngưỡng…”
▪ Nghĩa hẹp: “Văn hóa là tổng thể những hệ thống biểu trưng (ký hiệu) chi phối
cách ứng xử và giao tiếp trong cộng đồng, khiến cộng đồng đó có đặc thù riêng”
▪ UNESCO 2002: Văn hóa là:
▪ Tập hợp của những đặc trưng về tâm hồn, vật chất, tri thức và xúc cảm
▪ Văn học, nghệ thuật
▪ Cách sống, phương thức chung sống, hệ thống giá trị, truyền thống, đức tin.
12
KHÁI NIỆM VĂN HÓA

▪ “Văn hóa là tổng thể sống động các hoạt động

và sáng tạo trong quá khứ và trong hiện tại.
Qua các thế kỷ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình
thành nên một hệ thống các giá trị, các truyền
thống và thị hiếu - những yếu tố xác định đặc
tính riêng của mỗi dân tộc”
▪ ➔ Văn hóa bao gồm tất cả những gì làm cho
dân tộc này KHÁC với dân tộc kia.

13
KHÁI NIỆM VĂN HÓA
▪ Văn hóa (Trần Ngọc Thêm):
▪ là toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần
▪ do con người sáng tạo ra bằng lao động và hoạt động thực tiễn
trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã
hội
▪ biểu hiện trình độ phát triển xã hội trong từng thời kỳ lịch sử nhất
định.
▪ Văn hóa là sự sáng tạo trên nền của thế giới tự nhiên và xã hội.

14
TẠI SAO VĂN HÓA THAY ĐỔI
▪ Khám phá: là quá trình nhận ra và hiểu biết về một cái gì đó đang tồn tại.
▪ Phát minh: là quá trình tạo ra các yếu tố văn hóa mới.
▪ Lan tỏa: văn hóa được phổ biến, lan truyền từ nền văn hóa này sang nền
văn hóa khác => tác động của công nghệ => ranh giới giữa:
➢ Bản sắc văn hóa
➢ Xâm lăng văn hóa

15
▪,

Tính hệ Tính giá ĐẶC TRƯNG CỦA

thống trị
VĂN HÓA
Tính
Tính lịch
nhân
sử
sinh

16
 Các đối tượng
2. DU LỊCH Du lịch là gì
trong du lịch

17
DU LỊCH LÀ GÌ?

18
DU LỊCH LÀ GÌ ▪.

Doanh nghiệp
Khách thể du
Chủ thể du lịch kinh doanh du
lịch
lịch

19
TÀI NGUYÊN DU LỊCH
▪.

Tài nguyên du lịch tự nhiên Tài nguyên du lịch văn hóa

Di tích lịch sử - VH, di tích cách

Cảnh quan thiên nhiên
mạng, khảo cổ, kiến trúc

Giá trị VH truyền thống, lễ hội, văn

Hệ sinh thái
nghệ dân gian và các giá trị VH khác

Công trình lao động sáng tạo của con

Yếu tố tự nhiên khác… người có thể được sử dụng cho mục
đích du lịch.
20
MỐI QUAN HỆ GIỮA VĂN HÓA .VÀ DU LỊCH

21
 MỐI QUAN HỆ GIỮA VĂN HÓA VÀ DU LỊCH

Văn
hóa Du lịch

▪ Du lịch là sự mở rộng không gian văn hóa của con người (Nguyễn Khắc Viện).

22
 Khái niệm

Tính văn hóa trong văn hóa du lịch

3. VĂN HÓA DU LỊCH

Phân biệt

Tính chất cơ bản của văn hóa du lịch

23
VĂN HÓA DU LỊCH LÀ GÌ?

▪ Văn hóa du lịch: là khoa học nghiên cứu về du lịch thông qua công cụ văn hóa

24
TÍNH
▪.
VĂN HÓA TRONG VĂN HÓA DU LỊCH

Chủ thể du
lịch
Tính văn thể hiện
hóa của ở đâu?
Khách thể
du lịch

25
PHÂN BIỆT
▪ Du lịch văn hóa *** Văn hóa du lịch
(Cultural tourism) (Tourism culture)

26
 Sáng tạo,
▪.
linh hoạt

TÍNH CHẤT CƠ Tất yếu, Tổng hợp,

BẢN CỦA VĂN thời đại hệ thống

HÓA DU LỊCH
Kế thừa,
Khu vực, tích hợp
bản địa

Giao thoa,
phổ quát
27
LÊ VIỆT AN - FBA
Nội dung

• Văn hóa du lịch trong vận chuyển khách du lịch

• Văn hóa du lịch trong kinh doanh lữ hành
• Văn hóa du lịch trong kinh doanh lưu trú
• Văn hóa du lịch trong kinh doanh các dịch vụ bổ sung
• Văn hóa du lịch với nguồn nhân lực du lịch
• Văn hóa du lịch ở đối tượng du khách
Văn hóa du lịch
trong vận chuyển
khách du lịch
• Các loại phương tiện vận
chuyển khách
• Đường thủy
• Đường bộ
• Đường hàng không
• Khác: cáp treo,
phương tiện thô sơ…
Văn hóa du lịch trong
vận chuyển khách du lịch

• Xây dựng hình ảnh nhận diện

 Chất lượng, tính năng, nội thất của phương tiện

Phương tiện phù hợp với đặc điểm VH của hành trình

Văn hóa du lịch Văn hóa giao thông

trong vận chuyển
khách du lịch Người vận hành phương tiện

Thời gian

AN TOÀN
Văn hóa du lịch trong kinh doanh lữ hành
• Sản phẩm du lịch?
• Là tập hợp các dịch vụ trên cơ sở khai thác giá trị tài nguyên du lịch để
thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch
• Sản phẩm du lịch đặc trưng
• Là sản phẩm được hình thành thông qua việc khai thác các tài nguyên
đặc hữu của một địa phương, khu vực => tạo ra sản phẩm mang dấu ấn,
bản sắc riêng của địa phương => truyền tải đến du khách thông qua
những phương thức riêng biệt.

6
 Văn hóa du lịch trong
kinh doanh lưu trú

• Cơ sở lưu trú du lịch: điều 48 Luật Du lịch 2017:

• Khách sạn
• Biệt thự du lịch
• Căn hộ du lịch
• Tàu thủy lưu trú du lịch
• Nhà nghỉ du lịch
• Nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê
• Bãi cắm trại du lịch
• Các cơ sở lưu trú du lịch khác
Văn hóa du lịch trong• Hotel
kinh doanh lưu trú
• Resort, villa, bungalow
• Motel, highway hotel
•. • Airport hotel, Hostel, inn
• Homestay
Hospitality • Apartment, suite hotel, condotel
• Camping, glamping
• Casino hotel
• Làng du lịch
• Backpacker, …

➢ Where
??? ➢ How
➢ For whom
Văn hóa du lịch trong kinh doanh lưu trú

❖ Tiêu chuẩn xếp hạng khách sạn ở VN:

• Vị trí, kiến trúc xây dựng khách sạn.
• Trang thiết bị, tiện nghi phục vụ trong khách sạn
• Dịch vụ và chất lượng phục vụ
• Chất lượng nguồn nhân lực
• Đảm bảo vệ sinh môi trường
❖ Tour desk
 Văn hóa du lịch trong kinh
doanh các dịch vụ bổ sung
• Bổ sung cho dịch vụ lưu trú: camping, võng…
• Kinh doanh ẩm thực
• Làm đẹp, spa
• Chụp ảnh
• Hàng lưu niệm => Nhân bản mặt hàng: nên
hay không?
➔ Thống nhất, đồng bộ, liên hoàn theo 1 chu
trình khép kín về không gian và thời gian: tham
quan – lưu trú – nghỉ dưỡng – ẩm thực – dịch vụ
bổ sung.
Văn hóa du lịch với nguồn nhân lực du lịch
Trực tiếp
•.
Tính chất công
việc
Gián tiếp

Nguồn nhân lực

Thường xuyên
Thời gian
Thời vụ
Văn hóa du lịch với nguồn nhân lực du lịch

Nguồn nhân lực trực tiếp:

• Người làm việc trong cơ quan quản lý nhà nước về du lịch
• Người đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực du lịch
• Người làm việc trực tiếp trong ngành du lịch:
• Kinh doanh lữ hành
• Kinh doanh lưu trú
• Vận chuyển khách du lịch
• Kinh doanh dịch vụ bổ trợ
Văn hóa du lịch với nguồn nhân lực du lịch

Nguồn nhân lực gián tiếp

• Người làm trong các dịch vụ liên quan đến du lịch: nhân viên bảo vệ, bán vé,
cung ứng dịch vụ lưu niệm, điều phối giao thông, vệ sinh môi trường…
• Người làm nghiên cứu
• Bộ phận truyền thông
• Cơ quan xuất nhập cảnh…
Văn hóa du lịch ở đối tượng du khách

Tiêu cực

Tích cực

• Không lấy đi gì ngoài những ........, không để lại gì ngoài những ..........
 Văn hóa du lịch ở
đối tượng du khách
• Nguyên nhân của biểu hiện thiếu văn hóa:
• Trình độ dân trí, văn hóa, ý thức
• Thói quen
• Cơ sở hạ tầng du lịch (nhà vệ sinh công cộng)
• Công tác tổ chức quản lý hoạt động du lịch
• Tuyên truyền
• Chế tài xử lý thiếu/yếu.
Thông điệp về ứng xử văn minh
Quyết định số 718/QĐ-BVHTTDL ngày 2/3/2017: Bộ quy tắc ứng xử văn
minh du lịch: đối với:
✓ Du khách ✓ Đơn vị vận chuyển khách du lịch

✓ Tổ chức, cá nhân làm du lịch ✓ Nhà hàng, cơ sở cung cấp dịch vụ ăn uống

✓ Doanh nghiệp lữ hành ✓ Điểm mua sắm phục vụ khách du lịch

✓ HDV du lịch ✓ Điểm tham quan, điểm du lịch

✓ Cơ sở lưu trú du lịch ✓ Cộng đồng dân cư
 Lưu trú Lữ hành Vận Điểm đến Cộng
Thông điệp về ứng xử văn minh
Du khách HDV D/vụ
khác chuyển đồng
Văn minh X X X
Tự •trọng
. X
Trách nhiệm X
Chuyên nghiệp X X X X
Thân thiện X X X X X
Yêu nghề X
Uy tín X X
Chất lượng X X
Vệ sinh, an toàn X
Thương hiệu X
Sạch sẽ X X
Đồng bộ X
Hấp dẫn, bản sắc X
Hiếu khách X
CHƯƠNG 2.
VĂN HÓA VẬT THỂ
TRONG PHÁT TRIỂN
DU LỊCH
▪LÊ VIỆT AN
- FBA -
NỘI DUNG
▪.
Khái niệm về văn hóa vật thể

Một số loại hình văn hóa vật thể tại Việt Nam

Một số di tích văn hóa tại Bình Định

2
1. KHÁI NIỆM VĂN HÓA VẬT THỂ
▪ Một số khái niệm liên quan đến văn hóa vật thể
▪ Di sản văn hóa vật thể
▪ Di tích lịch sử - văn hóa
▪ Danh lam thắng cảnh
▪ Di vật
▪ Cổ vật
▪ Bảo vật quốc gia

3
1. KHÁI NIỆM VĂN HÓA VẬT THỂ
▪ Di sản văn hóa vật thể: Là sản
phẩm vật chất:
▪ Có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa
học
▪ Gồm: Di tích lịch sử - văn hóa,
danh lam thắng cảnh, di vật, cổ
vật, bảo vật quốc gia.

4
1. KHÁI NIỆM VĂN HÓA VẬT THỂ
▪ Di tích lịch sử - văn hóa: Là công trình xây
dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật
quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá
trị lịch sử, văn hóa, khoa học.

▪ Danh lam thắng cảnh: Là cảnh quan thiên

nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh
quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có
giá trị lịch sử, thẩm mỹ, khoa học.

5
1. KHÁI NIỆM VĂN HÓA VẬT THỂ

▪ Di vật: Là hiện vật được lưu truyền lại, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học.
▪ Cổ vật: Là hiện vật được lưu truyền lại, có giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn
hóa, khoa học, có từ một trăm năm tuổi trở lên.
▪ Bảo vật quốc gia: Là hiện vật được lưu truyền lại, có giá trị đặc biệt quý
hiếm, tiêu biểu của đất nước về lịch sử, văn hóa, khoa học.

6
2. MỘT SỐ LOẠI HÌNH VĂN HÓA VẬT THỂ Ở VIỆT NAM
▪ Di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia
▪ Di tích lịch sử - văn hóa
▪ Cảnh quan văn hóa

▪ Nguồn: Cục Di sản văn hóa (Bộ VH, TT và DL) http://dsvh.gov.vn/

7
3.1. DI VẬT, CỔ VẬT, BẢO VẬT QUỐC GIA
▪.

8
2.2. DI SẢN, DI TÍCH VĂN HÓA
▪ Kinh đô Việt Nam
▪ Con đường di sản miền Trung
▪ Hệ thống di tích trong du lịch ở Bình Định
▪ Văn hóa Champa

9
 ▪ Thành nhà Hồ: 27/6/2011: kinh đô
Việt Nam 1398-1407.
CON ▪ Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng:
ĐƯỜNG DI Di sản thiên nhiên thế giới 2003
SẢN MIỀN ▪ Quần thể di tích cố đô Huế:
11/12/1993
TRUNG
▪ Phố cổ Hội An: 4/12/1999
▪ Thánh địa Mỹ Sơn: 4/12/1999.

10
CON ĐƯỜNG DI SẢN MIỀN TRUNG

11
12
CON ĐƯỜNG DI SẢN MIỀN TRUNG

13
15
2.3. CẢNH QUAN VĂN HÓA

▪.

16
2.1. HỆ THỐNG DI TÍCH TRONG DU LỊCH
▪ Di tích Chămpa:

17
▪.

18
▪.

19
 CHƯƠNG 3.
VĂN HÓA PHI VẬT THỂ
TRONG PHÁT TRIỂN
DU LỊCH

▪LÊ VIỆT AN
- FBA -
NỘI DUNG
▪ Khái niệm về văn hóa phi vật thể
▪ Một số loại hình văn hóa phi vật thể tại Việt Nam
▪ Nghệ thuật biểu diễn
▪ Lễ hội văn hóa
▪ Nghề thủ công truyền thống
▪ Ẩm thực

2
 KHÁI NIỆM
▪ Di sản văn hóa phi vật thể: Là sản phẩm
tinh thần:
▪ có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học
▪ được lưu giữ bằng trí nhớ, chữ viết,
được lưu truyền bằng truyền miệng,
truyền nghề, trình diễn và các hình
thức lưu giữ khác
▪ Gồm tiếng nói, chữ viết, tác phẩm văn
học, nghệ thuật, khoa học, ngữ văn
truyền miệng, diễn xướng dân gian, lối
sống, nếp sống, lễ hội, bí quyết về
nghề thủ công truyền thống, tri thức
về y, dược học cổ truyền, về văn hóa
ẩm thực, về trang phục truyền thống
dân tộc và tri thức dân gian khác. 3
 MỘT SỐ LOẠI HÌNH NGHỆ THUẬT BIỂU DIỄN
• Nghệ thuật
• Các loại hình di sản văn hóa phi vật thể
• Một số loại hình nghệ thuật trong du lịch ở Việt Nam
• Một số loại hình nghệ thuật ở Bình Định
• Một số loại hình nghệ thuật trong du lịch ở các nước
1. NGHỆ THUẬT
• Nghệ thuật: sự sáng tạo ra những sản
phẩm vật thể hoặc phi vật thể; có giá trị
về tư tưởng, thẩm mỹ, văn hóa; tác động
tới cảm xúc, tư tưởng, tình cảm của người
khác.
MỘT SỐ LOẠI HÌNH NGHỆ THUẬT BIỂU DIỄN
▪ Nghệ thuật truyền thống: tuồng, bài chòi, nhã nhạc cung đình, không
gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên…
▪ Nghệ thuật đương đại

6
MỘT SỐ LOẠI HÌNH NGHỆ THUẬT Ở BÌNH ĐỊNH
Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
 NGHỆ THUẬT BÀI CHÒI Ở BÌNH ĐỊNH
• Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia - 25/8/2014: Bình Định, Phú Yên, Quảng Nam
• Bài chòi Trung Bộ (Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi,
Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Ninh Thuận) - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện
của nhân loại 7/12/2017.
 NGHỆ THUẬT HÁT BỘI Ở BÌNH ĐỊNH
• Nghệ thuật kịch hát cổ truyền.
• Ðào Duy Từ (1572-1634) được gọi là ông tổ hát bội đầu tiên của Bình Định.
• Ông Ðào Duy Từ đã đặt các tuồng hát bội và tổ chức những đoàn hát với nhiều vở nổi
tiếng: San Hậu (Ông Ðình, Ðổng Kim Lân, Khương Ninh Tá), Sơn hà xã tắc....
 VÕ CỔ
TRUYỀN
BÌNH ĐỊNH
MỘT SỐ LOẠI HÌNH
NGHỆ THUẬT
TRONG DU LỊCH Ở
CÁC NƯỚC

•.
MỘT SỐ LỄ HỘI CHỦ YẾU TRONG DU LỊCH – BÌNH ĐỊNH
▪ Lễ hội Đống Đa - Tây Sơn
▪ Lễ hội xuân chợ Gò (Tuy Phước): mùng 1 tết
▪ Lễ hội đèo Nhông: mùng 5 tết
▪ Lễ hội Vía Bà: mùng 17/1
▪ Lễ hội chùa Ông Núi (Phù Cát): 24 tháng giêng
▪ Lễ hội Đô thị cổ Nước Mặn (Tuy Phước): mùng 1-3/2
▪ Lễ hội cầu ngư
▪ Lễ hội đổ giàn An Thái (An Nhơn): rằm tháng 7
▪…

12
MỘT SỐ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG PHỤC VỤ DU LỊCH
▪ Một số làng nghề truyền thống phục vụ du lịch
▪ Làng nón: nón ngựa Phú Gia (Phù Cát), Gò Găng, bài thơ Tây Hồ (Phú
Vang)
▪ Làng rượu: Bàu Đá, rượu ngô, rượu sắn
▪ Làng gốm: Bàu Trúc, Bát Tràng, Thanh Hà
▪ Làng dệt: lụa Vạn Phúc, thổ cẩm chăm Mỹ Nghiệp, thổ cẩm Hà Ri, thổ
cẩm Châu Giang (An Giang)
▪ Làng tranh: Đông Hồ

13
VĂN HÓA ẨM THỰC VỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH

▪ Ẩm thực là gì?
▪ Văn hóa ẩm thực 3 miền
▪ 1 số nguyên tắc trong ẩm thực
▪ Văn hóa ẩm thực Bình Định
▪ Văn hóa ẩm thực các nước
Ẩm thực là gì?

Ẩm
Ẩm Khoa Nghệ
thực học thuật
Thực

15
VĂN HÓA ẨM THỰC 3 MIỀN

Miền Bắc Miền Trung Miền Nam

16
 Nguyên tắc ẩm thực Việt

▪ Thành phần bữa ăn

▪ Trình bày món ăn
▪ Thứ bậc trong bữa ăn

17
 Hài hòa
NGUYÊN TẮC ẨM THỰC VIỆT âm
dương
trong
thức ăn

Biện chứng âm dương

trong ẩm thực
▪ Cần đảm bảo:

18
Văn hóa ẩm thực Bình Định

Đố bạn biết ???????????

19
 Ẩm thực một số nước châu Á

▪ Nhật Bản
▪ Hàn Quốc
▪ Trung Quốc
▪ Ấn Độ
▪ Thái Lan
▪…

20
Nguyên tắc
▪ .
trên bàn tiệc
Nguyên tắc trên
.
bàn tiệc