KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT

KULTURANG PILIPINO
WEEK 1 - 2 (August 12 - 23, 2024)

komunikasyong nagtataglay ng mga tunog,

salita, at gramatikang ginagamit sa
NILALAMAN NG ARALIN pakikipagtalastasan ng mga mamamayan sa
isang bayan o sa iba't ibang uri ng gawain.
WIKA
3) ARCHIBALD HILL
Aralin 1.1 Mga Konseptong Pangwika - Pangunahin at pinakamabusising anyo ng
gawaing pansagisag ng tao ang wika.
Aralin 1.2 Mga Konseptong Pangwika
4) BIENVENIDO LUMBERA
Aralin 2 Gamit ng Wika sa Lipunan - Parang hininga ang wika, sa bawat sandali
ng buhay natin ay nariyan ito. Palatandaan ito
na buhay tayo, at may kakayahang umugnay
sa kapwa nating gumagamit din dito.
ARALIN 1
5) HENRY R. GLEASON
Mga Konseptong Pangwika - Ang wika ay masistemang balangkas ng mga
sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa
Kahulugan ng Wika paraang arbitraryo upang magamit ng mga
- ginagamit upang maihayag ang mga taong may pinagsasaluhang kultura sa
damdamin o kaisipan kanilang pakikikomunikasyon.
- kalipunan ng mga salita at mga
pamamaraan ng pag-uugnay-ugnay sa mga 6) CHARLES DARWIN
iyon ayon sa pagkaunawa ng isang grupo ng - Naniniwalang ang wika ay isang sining tulad
mga tao ng paggawa ng serbesa o pagbe-
- tulay na ginagamit para maipahayag at bake ng cake, o ng pagsusulat. Hindi rin daw
mangyari ang anumang minimithi o kailangan ito tunay na likas sapagkat ang bawat
natin wika ay kailangan munang pag-aralan bago
- napakahalagang instrumento ng matutuhan.
komunikasyon
- tunog, simbolo, mensahe Katangian ng wika
- nanggaling sa wikang Malay
- natatangi o unique 1) May masistemang balangkas
- Binubuo ito ng mga makabuluhang tunog
Lengguwahe (ponema) na kapag pinagsama-sama sa
- nanggaling sa salitang “lingua” o “lengua” na makabuluhang sikwens ay makalilikha ng mga
ang ibig sabihin ay dila(ginagamit para salita (morpema) na bumabagay sa iba pang
makabuo ng tunog at representasyon ng mga salita (semantiks) upang makabuo ng
pagbigkas ng tao) mga pangungusap. Ang pangungusap ay may
istraktyur (sintaks) na nagiging basehan sa
Dayalekto pagpapakahulugan sa paggamit ng
- sangay ng wika Wika.

Mga kahulugan ng Wika ayon sa manunulat Ang sistema ng wika ay nakasalalay sa antas
at lingguwista na taglay nito. Ang antas ay
maaaring tungkol sa fonema (ponolohiya),
1) PAZ, ET. AL yunit ng morfema (morpolohiya) o
- Ito ay behikulo ng ating ekspresyon at sintaks ng pangungusap (sintaktika).
komunikasyon na epektibong nagagamit.
a. Ponolohiya o fonoloji
2) CAMBRIDGE DICTIONARY - pag-aaral ng fonema o ponema
- Ang wika ay isang sistema ng Fonema
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO
WEEK 1 - 2 (August 12 - 23, 2024)

- tawag sa makabuluhang yunit ng pagpapakahulugan ng salitang ginagamit

binibigkas na tunog sa isang wika Hal: lobo - uri ng aso; goma na hinahanginan

Hal: ang mga fonemang /l/, /u/, /m/, /i/, /p/, 4) Kakambal ng wika ang kultura
/a/ at /t/ na kung pagsama- - walang wikang umunlad pa kaysa sa kultura
samahin sa makabuluhang ayos ay mabubuo - walang kulturang yumabong nang ‘di
ang salitang [lumipat]. kasabay ang wika
- ang larangan ng sining, paniniwala,
kaugalian, karunungan, at kinagawian ang
b. Morpolohiya o morfoloji bumubuo sa kultura
- pag-aaral ng morfema - ang taong kabahagi sa isang kultura ay
Morfema lumilinang ng isang wikang naangkop sa
- tawag sa makabuluhang yunit ng kanilang pangangailangan sa buhay
salita sa isang wika.
Tatlong uri ng morfema 5) Dinamiko o nagbabago
1) Salitang-ugat - sumasabay ang wika sa pagbabago sa
2) Panlapi mundo
3) Ponema - patay ito kung walang tinatanggap na
pagbabago
c. Sintaksis - lumalawak ang talasalitaan ng wika dahil sa
- pag-aaral ng sintaks agham at teknolohiya
Sintaks
- tawag sa porma ng mga 6) Ang lahat ng wika ay nanghihiram
pangungusap sa isang wika. Sa - ang panghihiram ay paglinang sa isang wika
Filipino, maaaring mauna ang paksa upang maipahayag nang malinaw at maayos
sa panaguri at posible namang ang pagpapahayag
pagbaligtaran ito. Samantalang sa
Ingles laging nauuna ang paksa. Wikang Pambansa
Hal: Mataas na puno; Ang puno ay mataas Filipino
- ito ay ayon sa Konstitusyon 1987 ng
TUNOG > LETRA > SALITA > PARIRALA > Republika ng Pilipinas
SUGNAY > PANGUNGUSAP > TALATA > - ginagamit sa pakikipag-ugnayan ng mga
KOMPOSISYON Pilipino

2) Sinasalitang tunog o binibigkas na tunog Wikang Opisyal

- maaaring pasulat o pasalita Filipino at Ingles
- kapag pasalita, kailangang bigkasin ayon sa Filipino - gagamitin sa pag-akda ng mga
tamang tunog at diin ng salita ang wika batas at dokumento ng pamahalaan, pagsulat
- hindi lahat ng wika ay may tunog (hal: sign ng memorandum, opisyal na form, tungkulin,
language) at gawain ng estado
- hindi lahat ng tunog ay wika (hal: dighay,
sinok, ubo, at iba pa) Ingles - gagamitin sa pakikipag-usap sa
banyagang nasa Pilipinas at
3) Arbitraryo pakikipagkomunikasyon sa iba’t-ibang bansa
- wika ng isang pamayanan ay nabuo ayon sa sa daigdig
napagkasunduang termino ng mga taong
gumagamit nito
- saklaw ang paraan ng pagbigkas o pagbasa Wikang Panturo
sa mga salita Filipino at Ingles
- nagkakaroon ng pagkakakilanlan ang bawat - ginagamit sa pormal na pagtuturo
wika na sadyang ikinaiiba ng bawat isa - wika sa pagsulat ng mga aklat at
- maaaring maiayon sa konbensyunal na kagamitang panturo
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO
WEEK 1 - 2 (August 12 - 23, 2024)

Halimbawa:
Nasan - Nasaan
ARALIN 1.2 Ewan - Aywan
Ba't - Bakit
Mga Konseptong Pangwika Kelan - Kailan

Mga Antas ng Wika ayon sa Pormalidad LALAWIGANIN

- Ang wika ay nahahati sa iba't ibang - Ito ay ginagamit ng mga tao sa partikular na
kategorya sa antas na ginagamit ng tao batay pook o lalawigan. Makikilala ito sa kakaibang
sa kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang tono o punto. Mga salitang karaniwang
ginagalawan, lugar na tinitirhan, panahon, ginagamit sa lalawigan o probinsya o kaya'y
katayuan, at okasyong dinadaluhan. partikular na pook kung saan nagmula o kilala
KOPPLL ang wika.

Antas ng Wika: Halimbawa:

PORMAL
1) Pampanitikan
2) Pambansa

IMPORMAL - Ito ay antas ng wika na

karaniwan, palasak, pang-araw-araw, at
madalas gamitin sa pakikipag-usap at
pakikipagtalastasan. Mga salitang karaniwang
ginagamit sa pakikipag-usap o
pakikisalamuha sa mga kakilala o kaibigan.

3) Balbal BARAYTI NG WIKA

4) Kolokyal - Ang wika ay kilala rin bilang lengguwahe.
5) Lalawiganin - Mayaman din ito sa salita dahil ito ay may
diksyonaryo, gramatika, at gamit sa mataas
BALBAL/PABALBAL na antas ng pagtuturo ng wika.
- Sa Ingles, ito ay slang. Nagkakaroon ng - Ginagamit sa pag-aaral/edukasyon
sariling codes, mababa ang antas na ito;
ikalawa sa antas bulgar. Hindi ginagamit sa 1) Rehiyonal/ Heyograpiko
mga pormal na pagtitipon o pagsusulat. - uri ng diyalekto kung saan nanggaling ang
Nabibilang sa pinakababang antas ng wika. nagsasalita o gumagamit

Halimbawa: Halimbawa:
Jowa - Kasintahan Pakiurong nga po ang plato. (Bulacan -
Goli - Ligo hugasan)
Omsim-Mismo Pakiurong nga po ang plato. (Maynila - iusog)
Chaka - Panget
Ermat-Mother/Ina/Nanay 2) Sosyal
- uri ng dialekto kung saan may
KOLOKYAL pagkakaiba-iba sa loob ng isang wika o
- Ginagamit sa pang-araw-araw na dialekto
pakikipag-usap. Madalas na ginagamitan ng
pagpapaikli o pagkakaltas ng ibang titik sa a) Sosyolek
salita upang makabuo ng isang salita. Maaari - ito ay isang baryant sa paggamit ng wika na
din itong maging kagalang-galang ayon sa naiiba-iba depende sa katayuan sa lipunan
kung sino ang nagsasalita. Ang pagpapaikli ng
isa, dalawa o higit pang titik sa salita. Halimbawa:
Wika Conyo - dialekto ng mga burgis na
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO
WEEK 1 - 2 (August 12 - 23, 2024)

kabataan (Ateneo, Assumption) Halimbawa:

Dialekto ng mga abogado, doktor, o Ang Chabakano ng Zamboanga halos
propesyon na kinabibilangan. kapareho ng wikang Kastila
Bekimon - dialekto ng mga bakla
BILINGGUWALISMO
b) Idyolek - Tumutukoy sa dalawang wika. Isang
- ang ikinatatangi sa paraan ng pagsasalita pananaw sa pagiging bilingguwal ng isang tao
- pang-isahan o indibiwal kung nakapagsasalita siya ng dalawang wika
- dalas ng paggamit o pagbanggit ng nang may pantay na kahusayan.
salita/parirala/pahayag na ginagaya ng
marami MULTILINGGUWALISMO - kahusayan sa
- ito ay varayti ng wikang kaugnay sa personal paggamit ng maraming wika ng isang
na kakanyahan ng isang tagapagsalita. tao o grupo ng mga tao.

Halimbawa: HOMOGENOUS - May iisang bigkas sa mga

"You Know" gamit ni Manny Pacquiao salita, pareho ang tono at intonasyon,
"Excuse me po!" gamit ni Mike Enriquez at lisa ang pagpapakahulugan nito.
"Pak ganern" ni Vice Ganda
Tagalog - Bakit? HETEROGENOUS - may barayti at
Batangas - Bakit ga? pagkakaiba ang bawat wika.
Bataan - Bakit ah?
UNANG WIKA - Ito ay wikang natutuhan at
3) Pidgin ginagamit ng isang tao simula ng
- umuunlad dahil sa kinakailangan at pagkapanganak hanggang kasalukuyan. At
praktilidad nagagamit at nauunawaan ito nang
- nangyayari ito sa pakikipagkalakalan na mabisa.
hindi alam ang wika ng iba
- wala itong katutubong ispiker, wala ring IKALAWANG WIKA - Ito ay wikang natutuhan
komplikadong gramatika at ng isang tao labas pa sa una niyang wika.
may limitadong talasalitaan lamang
- pidgin ang midyum na ginagamit ng taong
mayroong magkaibang wika na hindi maalam
sa wika ng kausap
- sa isang wika ang usapan at ang estruktura ARALIN 2
naman ay sa iba ring wika
Gamit ng Wika sa Lipunan
Halimbawa:
Tsino sa Divisoria- " Suki, ikaw bili tinda, mura"
Wika
Pakikipag-usap sa isang Hapon ng isang
- sandata o susi
Customer Representative
- maisakatuparan ang pakikipag-ugnayan ng
tao sa kaniyang kapwa
4) Creole
- kasangkapan upang maiparating saloobin,
- wikang pidgin na napaunlad o nalinlang na
pananaw, ideya, hinuha
- koreano ay tumagal na ang pamamalagi sa
- ang mga ito ang magbibigay sa atin ng linaw
bansa, kikinis at pipino ang gamit nila sa
kung ano nga ba ang papel na ginagampanan
wikang pambansa
nito sa pang-araw-araw na buhay ng tao at
- hindi na lamang ito wika ng
ano ang kaugnayan ng wika sa
pakikipagkalakalan subalit naging wika na ng
makapangyarihang salitang ito
isang pamayanang panlipunan.
- marami itong katutubong ispiker kaysa
Komunikasyon
pidgin
- hango sa salitang Latin na "communis", ang
salitang "komunikasyon" naman ay hango sa
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO
WEEK 1 - 2 (August 12 - 23, 2024)

Kastila, at naging panumbas sa Tagalog ang b) Proxemics - paggamit ng espasyo o

katawagang pakikipagtalastasan distansya
- ang communis ay nangangahulugang c) Chronemics - may kaugnayan sa oras
panlahat o para sa lahat. d) Haptics - paghawak ng isang tao
- pakikipagtalastasan at pakikipag-ugnayan e) Colorics - tumutukoy sa kulay
Halimbawa: Kapag ikaw ay nasa lansangan at
Webster nakita mo ang kulay ng traffic light ay
- ang komunikasyon ay ang pagpapahayag ng pula, ito ay nangangahulugang hinto.
mga saloobin na siyang ginagawa sa pasulat f) Objectics - paggamit ng mga bagay sa
man o pasalita pakikipagtalastasan o para magbigay ng
- naging tulay ang komunikasyon sa mga mensahe
taong nagkalayo at nagagawang bigkisin ang Halimbawa: Magagarang damit - mayaman
mga damdaming magkahiwalay g) Iconics - mga simbolo sa paligid o ilang
mga babala at paalala sa paligid
Process of Communication (2012) h) Olphatorics - tono ng tinig (pagtaas at
- Halaw sa artikulong Process of pagbaba)
Communication(2012), ang komunikasyon ay
isang proseso sa paghahatid at pagtanggap CHOCKIP (Chronemics, Hatics, Olpahatorics,
ng mensahe na may layuning Colorics, Kinesics, Iconics, Proxemics)
makapag-eenganyo ng impormasyon.
- Sa kabuuan ang komunikasyon ay kabahagi KATANGIAN NG KOMUNIKASYON
na sa buhay ng tao, walang araw at walang 1) proseso at dinamiko
oras na hindi nakipag-ugnayan ang tao sa 2) ang komunikasyon ay komplikado, hindi
kanyang kapwa. Naging maunlad ang tayo maaaring umiwas sa komunikasyon
kanyang buhay sa larangan ng karunungan 3) pagpapahayag ng mensahe at hindi
dahil sa komunikasyon. kahulugan ang naipadadala at natatanggap
- Malaking panahon ang ginugugol ng isang sa komunikasyon
tao sa pakikipagtalastasan sa lahat ng
sitwasyon siya ay nagpapaliwanag, Anim na gamit ng Wika sa Lipunan ayon
naglalarawan, nagsasalaysay nagtatanong, kay Roman Jakobson
nag-uutos, at nagpapahayag ng damdamin. 1) Conative
- mga sitwasyong naiimpluwensyahan sa
DALAWANG URI NG KOMUNIKASYON pamamagitang ng pakiusap at pag-uutos
1) BERBAL - manghimok o manghikayat, may gustong
- ginagamit ang makabuluhang tunog mangyari, o gustong pakilusin ang isang
- tumutukoy sa lahat ng uri ng nasusulat at tao
sinasalita gamit ang wika
- nagagawa ang paraang oral sa Halimbawa:
pakikipag-usap sa kamag-anak, kaibigan, "Huwag mahiyang magtanong"
atbp. "Halina, mga suki!"
"Mag-unlitext na!"
2) DI-BERBAL "Sa Five Stars na kayo bumili ng mga gamit
- hindi gumagamit ng salita pang-eskuwela"
- kilos ng katawan o kalidad ng tinig upang
maipahayag ang mensahe sa halip na 2) Labeling
gagamit ng wika. - nagbibigay tayo ng bagong tawag o
pangalan sa isang tao o bagay
Mga uri nito: - sa literaturang Pilipino, may mga manunulat
na gumamit ng bansag o label sa
a. Kinesics - kilos at galaw ng katawan kanilang mga tauhan
Halimbawa: Ekspresyon ng mukha, galaw ng
mata, kumpas, tindig/postura
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO
WEEK 1 - 2 (August 12 - 23, 2024)

Halimbawa: mithiin, kagustuhan, mga bagay na

Big Man ng Senado (Franklin Drilon) katanggap-tanggap sa atin, at marami pang
Mr. Palengke (Mar Roxas) iba
Mr. Pure Energy (Gary V.)
Asia's Songbird (Regine Velasquez-Alcasid) Halimbawa:
Paborito ko sila.
3) Informative Hindi ko hilig iyan.
- may gustong ipaalam sa tao, magbigay ng Mas gusto kong sumayaw kaysa kumanta.
mga datos at kaalaman, at magbahagi ng Palagay ko ito ang kailangan natin.
iba pang impormasyong nakuha o narinig
natin KAHALAGAHAN NG GAMIT NG WIKA SA
- sa pakikipag-usap at pakikipagkwentuhan LIPUNAN
sa mga kaibigan, madalas na informative ang
gamit nating wika. 1) Komunikasyon at pagpapahayag
2) Pagkakakilanlan sa mundo
Halimbawa: 3) Nagbibigkis ng bansa o sa lipunang
Walang tawiran, nakamamatay. ginagalawan
Bawal tumawid, may namatay na rito. 4) Lumilinang sa malikhaing pag-iisip.
Ang batas ay para sa lahat. 5) Pagpapaunlad ng sarili, karanasan at
pagkatuto sa buhay
4) Phatic
- sa isang pag-uusap, ang bahagi lamang ng
pagbubukas ng usapan ang Phatic
- nagtatanong o nagbubukas ng usapan ang
mga pahayag na ito

Halimbawa:
Kumusta ka?
Uy, napansin mo ba?
Saan ang punta mo?
Masama ba ang pakiramdam mo?
Okay ka lang?
Sana gumaling ka agad.

5) Emotive
- mga salitang nagpapahayag ng damdamin o
emosyon gaya ng lungkot, takot, at awa
- may mga pagkakataong naibabahagi natin
ang ating nararamdaman o emosyon sa
ating kausap

Halimbawa:
Nalulungkot ako sa nangyari.
Natatakot siyang umuwi.
Awang-awa ako sa mga naulila sa nangyaring
aksidente.
Galit ako !!

6) Expressive
- personal na pahayag, opinyon, o saloobin
- nababanggit natin ang ilang bagay tungkol
sa ating sariling paniniwala, pangarap,