.Súiqï KS SH: Oekqï Ixrplh
.Súiqï KS SH: Oekqï Ixrplh
mßÉfþoh
.súiqï kS;sh
ye¢kaùu
fuu mßÉfþofha§ wms idlÉPd lrkafka .súiqul m%Odk wx." .súiqï j, j.ka;s iy
wruqKq j, ffk;sl;ajhhs' fuys§ wm .súiqï wjika lsÍu iy .súiqï lvlsÍï o
idlÉPdjg ,lalrkafkuq' wjidk jYfhka .súiqï j,g wod,j ld,djfrdaO wd{dmk;"
iy fmrú;dj ms<n
s | uQ,O¾uo idlÉPd lrkq we;'
oekqï ixrplh
2. .sssúiqqï kS;sh
2.1 .súiqul w;HjYH wx. 2.1.1 .súiqul w;HjYH wx. meyeos,s lsrSu. tkus wramKh iy w¾mKhg
wdrdOkh, m%;. s y
% Kh, ffk;sl iusnkaO;d we;s lr .ekSug fps;kdj,
m%;sIaGdj, .súiqul ksrajpkh, .sjsi .ekSug we;s YlH;djh iy
wdlD;sh, iyuq;sfha ;:H;djh jsia;r lsrSu
2.2 .súsiqul j.ka;s 2.2.1 .ssúsiqul j.ka;s hkq fudkjdo hkak meyeos,s lsrSu ^fldkafoais,
m%;s{dNdr, iy j.lSfuka ksoyia lsrSfus j.ka;s j, n,mEu& iy 1997 wxl
26 orK widOdrK .sjsiqus fldkafoais mk; meyeos,s lsrSu
2.2.2 jeroSus, jeros wra: ks/mKh, wkjYH n,mEu iy tajdfha m%;súmdl meyeos,s
lsrSu
2.3 wruqKq j, kS;sl;ajh 2.3.1 wruqKq wkS;sl jSfus n,meu iy tys m%;sjsmdl meyeos,s lsrSu
2.4 .súiqus wjika lsrSu 2.4.1 bgq lsrSfuka, tlÕ;djfhka, jHjra:j;a jSfuka iy lv lsrSfuka .sjsiqus
wjika jk wdldrh ^wfmalaIs; lv lsrSus o we;=,;aj& meyeos,s lsrSu
2.5 .sjsiqula lv lsrSfusoS .; yels ms<shus 2.5.1 bx.%Sis kS;sh iy .sjsiqus lv lsrSu i|yd we;s idOdrKd;aul ms<shus meyeos,s
lsrSu
2.6 .sjsiqus kS;sfha tk wfk;=;a wx. 2.6.1 úsúO wdldrfha .sjsiqus i|yd we;s ld,djfrdaOh yoqkd .ekSu
57
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
58 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
Y%S ,xldfõ§ idudkH .súiqï iïnkaOfhka wod< kS;sh jkafka frdau ,kafoais kS;shhs'
CA Sri Lanka 59
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
01' úfYaI;
s wdlD;s m;%hlska fkdue;s .súiqï wj,x.= fõ' Wod(- ksYap, foam,
.kqfokq'
02' úfYaIs; wdlD;s m;%hlska yer l%shd;aul l< fkdyels .súiqï' Wod(- NdKav
úlsKSu" yjq,aldß;aj .súiqu'
03' úêu;aNdjhka wjYH fkdjk .súiqï' Wod(- by; i|yka .súiqïj,g wh;a fkdjk
ish¨u .súiqï'
.súiqula we;slr .ekSu iïnkaOj Y%S ,xldfõ hï hï jHjia:d u.ska mkjd we;s m%Odk
Wmpdrhka (formalities) iuyrla ±ka wms i,ld n,uq'
m%d.aOkh re'1000$- la blaujk yjq,a jHdmdr ks¾udKh lsÍfï .súiqu fyda Tmamqj
,sÅ;j iy ish¨u yjq,l
a rejka úiska w;aika lr ;sìh hq;=hs' fuu fldkafoaih
s
wkql+, fkdjkafka kï" fuu .súiqu kS;sfhka lsiÿ
s n,mEula we;s fkdlrkq we;'
^1840 wxl 7 orK jxpd je<elaùfï wd{d mkf;a 18 jk j.ka;sh&'
kS;sfhka n,d;aul l< yels NdKav úlsKSfï .súiqula" my; i|yka oEj,ska tlla
fyda imqrd ;sìh hq;=hs(
60 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
.eKqïlre úl=Kqï ñf,ka wju jYfhka fldgila fyda f.jd ;sìh hq;=hs'
^1896 NdKav wxl 11 orK NdKav úlsKSfï wd{d mkf;a 5 jk j.ka;sh&'
CA Sri Lanka 61
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
kshñ; wdlD;s m;% fyda .súiqï l%u ;sfí kï tajd ksis f,i ms<sme§u'
.súiqu i|yd md¾Yjhka w;r wjHdc iyu;shla fyda tlÕ;djhla ;sìh hq;=h'
62 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
CA Sri Lanka 63
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
*duishqál,a fidihsá T*a f.%aÜ ì%fÜhska t' nqÜia lEIa flñiaÜia ^io¾ka& ,sñgâ
Pharmaceutical Society of Great Britain V. Boots cash chemists (Southern) Ltd (1953) 1 QB
401 ys§ nqÜ lEIa ridhk{hsk"a idmamq ysñhkag rdlalj,ska T!IO f;dard .;a miqj" ta
i|yd uqo,a fïifha§ uqo,a f.ùug bv ,ndfokq we;' Bg fmr" ish¨u T!IO ljqkg
a rhla
msgqmi .nvd lr we;s w;r" iydhlfhl= u.ska b,a,d isák foa ,nd .; hq;= úh' 1933
T!IO yd úI mk; (Pharmacy and Poisons Act of 1993) hgf;a th kS;s úfrdaë mßphla
(Practice) njg meñKs,slre úreoaO úh' uydêlrKfha /ðKf.a úksir
q e u~q,a, iy
wNshdpkdêlrKh hk oaú;ajhu nqÜiaf.a me;a;g mdCIsl úh'
II. ta fjkqjg" NdKav l+vhg ±ófuka NdKav ñ,§ .ekSug w¾mKh lrkqfha
mdßfNda.slhdh'
III. fuu w¾mKh uqo,a fïifha§ T!IOfõÈfhl= úiska m%;s.%yKh lsÍug
fyda m%;sfCIam ùug yels jq w;r" .súiqu iïmq¾K jk fudfyd; uqo,a
fïifha § wëCIK T!IOfõÈfhl= bÈßfha isÿúh' tneúka mk; W,a,x.Kh ù
ke;'
lsishï md¾Yjhla úlsKSug leu;s úh yels yqÿ ñ, m%ldYhla w¾mKhlg iudk fkdfõ'
ydú t' f*ais Harvey v. facey (1893) AC 552, ys§ ú;a;slre jq f*ais lsx.aig
a ka k.rfha
foam, úlsKSug ie,iqï lrñka isáfhah' wNshdpl jk ydú" f*aisg fg,s.E% ï mKsúvhla
hjñka lshd isáfha" zzTn wmg nïm¾ fyda,a mEk (Bumper Hall Pen) úl=Kkjdo@ fg,s.d% *a"
wvqu uqo,a ñ,ZZ hkqfjks' f*ais ms<s;r
= e ÿkafka( zzwvqu ñ, fvd,¾ 900 hsZZ hkqfjks' ydú
ms<s;=re ÿkafka( zzTn weiq fvd,¾ 900 g nïm¾ fyda,a mEk ñ,§ .ekSug wms tlÕ
fjuq''''ZZ hkqfjks' flfiafj;;a" ydú kvq mjrk ,o tu ñ,g úlsKSu f*ais m%;f
s CIam
lf<ah' th bÈßm;a l< wêlrKh (PC) ±lajqfha(
64 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
I. úÿ,s mKsúv u.ska tl;= ^we;s& lr .ekSug fofokd w;r we;=<;a jq .súiqula
fkd;snqKs'
II. m<uq úÿ,s mKsúvfhka m%Yak folla wihs" m<uqjekak kï( wNshdpkdlrejkag
úlsKSug f*aif
s .a leue;a;;a( fojekak kï( wvqu ñ,;ah'
III. m<uq m%Yakhg zzTõZZ hehs fkdlshd f*ais fojk m%Yakhg muKla ms<s;=re ÿkafkah'
V. f*aif
s .a úÿ,s mKsúvh tys kshuhka ñi tkï" wju ñ, i|yka lsÍu yer" lsiÿ
s
wdldrhlska Tyqg ne£ula f,i wêlrKhg ie,lsh fkdyelsh'
VI. wfkla ish,a, újD;j ;nd we;s w;r" ydú fj;ska ,efnk ms<s;=re úÿ,s mKsúvh
úlsKSu i|yd jq w¾mKhla" m%;s.%yKh lsÍula f,i ie,lsh fkdyelsh' .súiqu
iïmq¾K úh yelafla f*ais wNshdplf.a wjika úÿ,s mKsjqvh m%;s.%yKh lr
we;akï muKs'
Tyq úl=Kk wvqu ñ, ms<sn| yqÿ m%ldYfhka" th úu¾Ykh lrk mqoa.,hkagu tu ñ,g
wE& fjkafoais'(Auctions)
• fjkafoaislref.a ,xiq le|ùu zix.%yh i|yd flfrk wdrdOkhls' th w¾mK i|yd jk
b,a,Suls'
• fjkafoaisfha§ mqoa.,hska úiska lrk ,o ,xiq hkq" fjkafoaislreg Tyq f;dard .kakd mßÈ
ms<s.ekSug fyda m%;sfCIam lsÍug yels w¾mK fõ' ta yd idudkju ,xiqlreu ;u w¾mKh
m%;s.%yKhlg fmr b,a,d wia lr .; yelsh'
NdKav úlsKSu i|yd fgkav¾ u.ska m%pdrh lrkq ,nk úg" oekaùu fyda m%ldYh w¾mKh
fkdfõ' th w¾mKhg flfrk wdrdOkhls'
fuys§ w¾mKh bÈßm;a lrkq ,nkafka fgkav¾ lrk mqoa.,hd jk w;r fgkavrh
m%;s.%yKh l< úg .súiqu ks¾udKh fõ'
CA Sri Lanka 65
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
w¾mKh (Offer)
w¾mKhla hkq" .súiqul wdrïNl ia:dkhhs' ´kEu mqoa.,fhl= úiska ´kEu wfhl=g
w¾mKhla l< yelsh'
fjk;a jpkj,ska lsjfyd;a" w¾mKlre ne£ isàug leu;s fldkafoais iys; m%ldYhla
f,i w¾mKhla úia;r l< yelsh'
iEu ikakf
s õokhlau w¾mKhla fkdjk nj uq, isgu jgyd .ekSu b;d jeo.;a fõ'
m%;s.%yKhg ne£ isàug wjYH wNsm%dh Tjqkag fkd,efnkq we;'
tajd w¾mK fkdfõ kï( yqfola idlÉPdj,sfha mshjrhka jk w;r tajdg leue;a;
m%ldY lsÍula" f;dr;=re iemhSula fyda ix.%yhg lrk wdrdOkhla we;=<;a úh
yelsh'
w¾mKhl ,CIK
^ys,ia t' wdfldaia Hillas v. Arcos (1932) 147 LT 503 - ±j úlsKSu i|yd jq .súiqu ±j
fjf<|du ms<sn|j fyd¢ka ±k isg mqoa.,hska w;r idOdrK ksrEms;hka
(Specifications) ;yjqre úh'
66 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
2.2 m%;.
s %yKh ^Acceptance)
.súiqula ks¾udKh ùug kï w¾mKh m%;s.%yKh ù ;sìh hq;=hs' w¾mKfha we;s tla tla
fldkafoaij
s ,g tlÕ ù m%;s.%yKh l< hq;=hs' we;eï úg m%;s.%yKh w¾mKfha zzlevm;a
rEmhlaZZ úh hq;=hehs lshkq ,efí'
tneúka m%;s.%yKh hkafkka woyia jkafka w¾mKlre úiska ks¾udKh l< kshuhkag
w¾mK,dNshd wkql+, ùuhs' fjk;a jpkj,ska lsjfyd;a" m%;s.%yKh hkq" w¾mKhl
kshuhkag yd fldkafoaisj,g ne£ isàug leue;a;la olajñka isÿ lrk w¾mK,dNshdf.a
fmdfrdkaÿjla fyda l%shdjla fõ'
m%;.
s y
% K l%ufõo
• l%ufõohla kshu lr we;s kuq;a ksYaÑ; l%uhla yer fjk;a l%uhla m%udKj;a
fkdjk njg úfYaI kshula fkdue;s wjia:djl ta yd idudk jdisodhl l%uhla
m%udKj;a fõ'
CA Sri Lanka 67
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
.súiqula we;s ùug kï" w¾mKh ta wdldrfhkau m%;s.%yKh lrkq ,eìh hq;=h'
w¾mKh m%;s.%yKh lrkafka ke;skï .súiqu ilia fkdfõ' tkï".súiqu zñh.shZ ;;ajhlg
m;a jk w;r th kej; flÈklj;a m%dKj;a l< fkdyelsh'
úúO ldKavj, mqoa.,hskag w¾mKhla l<yels w;r my; mßÈ m%;s.%yKh l< yelsh'
;ks mqoa.,fhl=g'
mqoa.,hska ldKavhlg
fuys§ w¾mKh lrkq ,nkafka ksYaÑ; mqoa., mka;shlg wh;a msßilgh' fuu
ksYaÑ; mka;shg wh;a ´kEu mqoa.,fhl=g tjeks w¾mKhla m%;s.%yKh l< yelsh'
68 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
fujeks w¾mK ´kEu mqoa.,fhl=g m%;s.%yKh l< yelsh' w¾mKh wkqj l%shd
lsÍfuka m%;s.%yKh isÿ jk w;r fuu m%;s.%yKh lsÍu w¾mKlreg
úfYaIfhka ±kqï §fï wjYH;djhla ke;'
WodyrKh (- ;Hd.h'
;udf.a ke;s jq iqkLhd wdmiq ;udg f.kú;a Ndr fok ´kEu wfhl=g remsh,a
100"000 l ;Hd.hla ,nd fok neõ mjiñka yeÍ úiska mqj;am;la yryd w¾Khla
lrhs' iqkLhd yeÍu f.kú;a Ndrfok ´kEu mqoa.,fhla w¾mKh m%;s.%yKh l<d
fjhs'
kvq;k
S ÿ
a kS;h
s ( uq¿ f,djgu mq¿,aj lrk w¾mKh'
fuys§ iud.ula" kshu lr we;s mßÈ zziafudala fnda,aZZ (Smoke Ball) Ndú;d lsÍfuka miqj
bka*a¨fjkaid frda.hg f.dÿre jq ´kEu wfhl=g fvd,¾ 100 l ;Hd.hla ,ndfok njg
w¾mKhla lf<ah' kshu lrk ,o wdldrhg iafudala fnda,a Ndú;d lsÍfuka wk;=rej
ld,s,a uy;añhg bka*a¨fjkaid je<÷Ks' weh fvd,¾ 100 l ;Hd.hg ysñlï mEjo
iud.u tu uqo, wehg §u m%;sCIam lf<ah'
;Skaÿj(- fuh uq¿ f,dlhgau mq¿,aj lrk ,o w¾mKhls' kshu lrk ,o mßÈ iafudala
fnda,a Ndú;d lsÍfuka" ld,s,a uy;añh w¾mKh wkqj l%shd lsÍu w¾mKh m%;s.%yKsh
l<d yd iudkh' tneúka" iud.u wehg fvd,¾ 100 la f.ùug ne£ isáfhah'
ld,s,a t' ldfnd,sla iafudla fnd,a iud.u Carlill v; Carbolic Smoke Ball Co. (1893) 1 Q.R.
256
CA Sri Lanka 69
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
m%;s.%yKh l< miq w¾mKhla wj,x.= l< fkdyelsh' tkï" w¾mKh wfydais l<
fkdyels ;;a;ajhg m;a fjhs'
uq,a w¾mKh iu. fjkia jk m%;s.%yKhla m%;s w¾mKhla f,i fyda fldkafoais iys;
m%;s.%yKhla f,i ye¢kafõ'
w¾mKlref.a uq,a w¾mKh fjkqjg w¾mK,dNshd úiska lrkq ,nk úl,am w¾mKh m%;s
w¾mKhla f,i yÿkajhs'
ish fudag¾ r:h remsh,a ñ,shkhlg Y g úlsKSu i|yd w¾mKhla lrhs' fuhg Y
m%;spdr olajkafka Zñ,§ .ekSug leue;af;ka isáñ' tfy;a remsh,a 800"000 olajd
ñ, wvq lrkakZZ hkqfjks'
fuu wjia:dfõ§ Y m%;s w¾mKhla lr we;' tu.ska uq,a w¾mKh wjika fjhs'
70 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
iaàjkaika celaia iy iud.u t' uela,Ska Stevenson Jacques & Co. V. Mclean (1880)
5 QBD 346. ys§ w¾mK,dNshd w¾mKh ms<sn| úuiñka jeä úia;r fidhk úg"
th m%;s.%yKhla fyda m%;sfCIam lsÍula fyda m%;s-§ukdjla fkdfõ' tneúka uq,a
w¾mKhla tf,iu mj;S'
,sÅ;j
jdÑlj
jHx.j ^wm%ldYs;& yeisÍfuka fyda w¾mKh wkqj l%h
s d lsÍfuka
WodyrKh (- ;Hd.h'
^ld,s,a t' ldfnd,sla iafudala fnda,a iud.u ^1893& 1 QB 256 kvq ;Skaÿj n,kak&'
jdykhg jvd ;emE, fõ.j;a hehs is;+ H, E f.a w¾mKhg l< m%;s.%yKh ;emEf,ka"
,smh
s lska heõfõh'
CA Sri Lanka 71
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
a j( w¾mKlre úiska ks¾foaY lrk wdldrhg m%;s.%yKh lsÍu isÿ fkdjq neúka" E iy
;Skÿ
H w;r .súiqula we;s fkdùh'
w¾mKh lrkq ,nkafka Bfï,a mKsúvhla yryd kï" m%;s.%yKh lsÍuo Bfï,a mKsúvhla
yrydu l< yelsh'
2'3'1 úfYaI ;;a;ajhka hgf;a m%;s.%yKhg wod< Í;Ska
md¾Yj w;r ikaksfõokh tlaflda uqyqKg uqyqK,d fyda ÿrl:k *elaia yd fgf,laia
hka;% yryd fyda Bfu,a ;=<ska isÿ jk .súiqï fuu .Khg wh;ah'
kS;sh u.ska fuu wjYH;djh mkjkq ,nkafka fuu ikaksfõok l%u ;dCIKh u; mokï
ù we;s neúka iy ;dCIKh 100] lau ksjerÈ fkdjk ksid;a yÈisfha th wek ysàug bv
we;s ksid;ah'
tneúka" wfmaCIs; wdldrhg mKsúvh wod< md¾Yjhka fj; ,enqKq njg iy;sl
lr .ekkSug tjeks m%;s.%yKhla j,x.= tlla jYfhka ie,lSug fyda kS;sfhka
hï ;yjqre lsÍula wjYH fõ'
72 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
fuys§ B j,x.= m%;s.%yKhla l<d o hkak ;yjqre lr .ekSu i|yd A g i;H jYfhkau B
f.a m%;s.%yKh weiqKdo hkak ksYaph lr.; hq;=h'
fuys§ Y j,x.= m%;s.%yKhla isÿ l<do hkak ksYaÑ; lr .ekSu i|yd Y f.a m%;s.%yKh
weiqKq njg iy wjfndaO jq njg X úiska lr.kq ,nk ;yjqrejla kS;sfhka wjYH fõ'
fuys§ wêlrKhg mejrE j.lSu jqfha" .súiqu iïmq¾K jqjdo hk lreK ksYaph lr
.ekSuhs'
tkafgda¾ia ,sñgâ t' uhs,aia *d BiaÜ fldamf¾Ika Entores Ltd V.Miles for East
Coporation (1955) 2 QB 327
CA Sri Lanka 73
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
tfy;a ;eme,a Í;sh ke;skï ;emEf,ka m%;s.%yKh lsÍug wod< jk Í;sh by; idudkH
Í;shg jH;sf¾lhkah'
;emE,a Í;shg wkqj" w¾mK,dNshd m%;s.%yKh lsÍfï ,smsh ;eme,a lsÍu j,x.=
m%;s.%yKhla l<d yd iudk fjhs' m%;s.%yK ,smsh w¾mKlre fj; ,eîu wjYH ke;'
m%;s.%yKh ,smsfhys ,smskh yßhdldrj ,shd uqoaor w,jd we;akï" ,smsh w¾mKlre
fj; ,eîu" ke;sùu fyda mudùu" m%;s.%yKh wfydais lsÍug fya;=jla fkdfõ'
flfia fj;;a" m%;s.%yKhg iïnkaO ;eme,a Í;sh Ndú;d l< yelafla" ;emE, idOdrK
ikaksfõokh ud¾.hla f,i ie,flk wjia:dj,§ muKla nj u;l ;nd .; hq;=h'
;eme,a fiajfha jev j¾ckhla mj;sk úg m%;s.%yKhg wod< ;eme,a Í;sh j,x.= fkdfjhs'
2.3.1.3 ksYaYío;djh j,x.= m%;s.%yKhla fkdfõ'
w¾mK,dNshdf.a ksYaYíoldjh fyda wdl%Sh nj j,x.= m%;s.%yKhla f,i i,lkq ,nkafka
ke;'
;u nEKd jk B f.a wYajhd ñ,§ .ekSug ,smhlska w¾mKhla l< F mejiqfõ" zzfuu
w¾mKh .ek lsisjla ud yg ±k.kakg ,efnkafka ke;skï" wYajhd weußldkq fvd,¾ 30
lg ud yg ysñ jk nj i,lñZZ hkqfjks'
74 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
II. m%;sfCIam lsÍu fyda m%;s w¾mKh ( w¾mK,dNshd tu w¾mKh m%;sfCIam lrkafka
kï fyda w¾mKfha wjidkh jk m%;s w¾mKhla lrkafka kï'
III. wj,x.= lsÍu( w¾mKh m%;s.%yKhg fmr ´kEu fj,djl wj,x.= l< yelsh'
flfia fj;;a" w¾mKh wj,x.= l< nj w¾mK,dNshdg ±kqï hq;=hs' wj,x.= lsÍu'
ikaksfõokh lrkafka ke;skï iy ikaksfõokh lrk ;=re th wld¾hCIu jk
w;r w¾mKh mj;S'
IV. ld,iSudj blaujd hdfuka' ksYaÑ; ld,iSudjla i|yd w¾mKhla újD;j mj;sk
nj m%ldY lr we;akï" tu ld,iSudj bl=;a jq úg w¾mKh iajhxl%Shj wjika fõ'
iS>%.dó ld, iSudjla fkdue;s wjia:djl w¾mKhla idudkHfhka újD; jkafka
idOdrK ld,hla i|yd muKs'
CA Sri Lanka 75
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
lsisÿ w¾mKhla wúksYaÑ; ld, iSudjla mqrd mj;skafka ke;' iEu w¾mKhlgu wdhq
ld,hla we;' tneúka" my; i|yka wjia:d j,§ ´kEu tlla isÿ ùfuka w¾mKhla
wjika úh yelsh'
;udf.a w¾mKh wfydais lsÍfï fyda wialr .ekSfï whs;sh w¾mKlreg ,nd § ;sfí'
tfy;a ta i|yd Tyq my; ß;Skg
a wkql+, úh hq;=h'
A ;udf.a l,ska w¾mKh wfydais lrñka Tlaf;dan¾ 11 fjks Èk ;j;a ,smshla B fj;
;eme,a lr hjhs' fuu ,smsh B g ,enqfKA Tlaf;dan¾ 20 fjks Èkh'
;Skaÿj( wfydais lsÍu n,iys; ùu i|yd th B fj; ,eìh hq;=j ;snqKs' tfy;a Bg fmr B
Tyqf.a m%;s.%yKh fg,a.%d*a mKsúvhla yryd tjd ;snq neúka .súiqu we;súks' nh¾ka t'
jEka áhkafydajka Byrne v. van Tienhoven (1880) 5 C.P.D. 344
76 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
X Tyqf.a foam, Yg úlsKSug tlÕ úh' w¾mKh ms<sn| ,smsfhka m%ldY jQfha" zzfuu
w¾mKh isl=rdod WoEik 9'00 olajd j,x.=ZZ njhs'
tfy;a n%yiam;skaod X fuu foam, Z g úl=Khs' X yd Z w;r we;s jQ fuu .súiqu .ek
Y ±k .;af;a Tyqg úYajdi l< yels ud¾.hla jQ B fj;skah'
CA Sri Lanka 77
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
yeÍ ;udf.a ke;s jq iqkLhd ;udfj; wdmiq f.kú;a Ndr fok ´kEu wfhl=g remsh,a
,CIhl ;Hd.hla ,nd fok njg mqj;am;l ±kaùula m< lsÍfuka w¾mKhla lrhs'
fujeks ;Hd.hla ms<sn| w¾mKh .ek fkdokakd ,eÍ" ke;sjq iqkLhd fidhd .kakd w;r"
úuiSfuka tys ysñlre fidhdf.k ú;a n,a , d ,eÍg ndr fohs' ,eÍ ;Hd.hla i|yd jq
w¾mKh .ek fkd±k isá neúka Tyqg ;Hd.h i|yd ysñldr;ajhla ke;' thg fya;=j
jkafka" ,eÍg ;uka fkd±k isá w¾mKhla m%;s.%yKh lsÍug fkdyels ùuhs'
;eme,a Í;sh ;eme,a" úÿ,s mKsúv i|yd wod< jk kuq;a ÿrl:k" *elaia"
fgf,laia fyda úoHq;a ;emE,g wod< fkdfõ'
,smh
s ksis f,i m<lr fkdue;s kï;
,smh
s ksis f,i wduka;%Kh fkdlrhs kï;
w¾mKfhka ;eme,a Í;sh meyeÈ,sju meyer lrk úg§'
78 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
idudkH rS;sh
fuys§ idudkH Í;sh jkafka is h¨u .Dyia : yd iudc tlÕ;dj,g iïnkaO jk md¾Yj
Bg ffk;sl nef|kafka ke;s njhs'
ne,a*¾ uy;d Y%S ,xldfõ isg isú,a fiajlfhl= úh' Tyq iy Tyqf.a Nd¾hdj
ksjdvqjla .; lsÍug tx.,ka;hg .sfhdah' ksjdvqj wjika jQ miq ,xldjg
taug ;sìKs' tfy;a Tyqf.a Nd¾hdj wikSm ;;a;ajfhka miq jQ neúka" ffjoH kshuh mßÈ
Tyqg ish Nd¾hdj tx.,ka;fha ;nd taug isÿ úh' Tyqf.a Nd¾hdj iqj ù
kej; ,xldfõ§ Tyq yd tlajk f;la tx.,ka;fha Ôj;aùu i|yd Nd¾hdjg .Dyia:
§ukdjla f.ùug ne,a*¾ uy;d tx.,ka;fhka msg;ajk wjia:dfõ§ fmdfrdkaÿ úh'
;Skaÿj ( fuh iajdñ mqreIhd yd Nd¾hdj w;r .Dyia: tlÕ;djhla jQ neúka' thg
md¾Yjhka ffk;slj nef|kafka ke;s njhs' tneúka th ffk;sl .súiqula fkdfõ'
ne,a*¾ t ne,a*¾ Balfour v Balfour (1919) 2 KB 571
CA Sri Lanka 79
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
fuh ñ;=rka fofofkl= w;f¾ we;s jQ iudc tlÕ;djhla jk neúka thgh Tjqka
ffk;slj nef|kafka ke;' tu ksid" ;u fmdfrdkaÿj lv lsÍu iïnkaOj X g
úreoaOj kvq mejÍug Y g fkdyelsh'
idudkH rS;shg we;s jH;sf¾Lhka by; idlÉPd lrk ,o idudkH rS;shg we;s
jH;sf¾Lh jkafka" .Dyia: fyda iudc iajNdjfhka we;s tl`.;djhlg ;uka
ffk;slj ne£ug hehs md¾Yjlrejka wfmalaId lrhs kï túg" tjeks tlÕ;djhlg
Tjqka ffk;slj nef|kq we;'
ne,a*¾ t ne,a*¾ ys§ md¾Yjhla tlÕ;djhlg meñKsfha Tjqka wUq ieñhka f,i
isák ld,fha§h' tneúka fußÜ uy;d iy uy;añh úiska Tjqkaf.a fjka ùug miq
we;s lr.;a iQodku kS;sfhka ne£ug wfmalaIdfjka l< tlla f,i ´kEu idOdrK
mqoa.,hl= úiska is;kq we;'
jdKsc .súiqula hkq" jHdmdßl fyda jdKsc .kqfokqjlg wod<j md¾Yjhka úiska
t<fUkakls'
tfy;a fuu idudkH Í;shg we;s jHd;sf¾Lh jkafka jdKsc .súiqug ffk;slj ne¢h
hq;= ke;ehs md¾Yjlrejka woyia lr;a kï Tjqkg th m%ldY l, yelsh'
tjeks .súiqulska md¾Yjhka nef|kafka zznqyqukZZ i|ydh'
80 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
4. m%;sIaGdj (Consideration)
bx.%Sis kS;sh hgf;a" m%;sIaGdj hkq uqo,a fyda uQ,Huh wdldrfhka ueksh yels hï
fohls' .Kqfokqjl§ md¾Yjhlg ,eî we;s fyda w;aú¢k m%;s,dN fyda ydksh i,ld
ne,Suls' tys w¾:h kï" bx.%Sis kS;sh hgf;a zm%;sIaGdjZ g uQ,Huh w.hla ;sìh hq;=h
hkakhs' ta i|yd uQ,Huh jákdlula iïnkaO l<fyd;a ñi bx.%Sis kS;sh hgf;a'
idudkH ne£ula fyda fmdfrdkaÿjla m%;sIaGdjla jYfhka i,lkq ,nkafka ke;'
Bg m%;súreoaO f,i" frdau ,kafoais kS;sfha§ y÷kd .kafka Zms<s.;Z yels
fya;=jZ ke;skï zidOdrK fya;=jZ hkqfjka y÷kajkq ,nk mq¿,a ixl,amhla f,ih'
frdau ,kafoais kS;sfha §" bx.%Sis kS;sh hgf;a Ndú;d jk zm%;sIaGdjgZ wu;rj'
idodpdrd;aul ld¾hhla bgq lsÍug fyda ;Hd.YS,S l%shdjla lsÍug fok fmdfrdkaÿjla
jqjo .súiqula f,i n,d;aul l< yels neúka fmdfrdkaÿjla o' m%;sIaGdjla f,i
ie,fla'
tneúka ùruka;%s" .súiqu kS;sh" 1 fj¿u - 221 msgqjg wkqj" kS;sfha weiska n,k l,
w.kd m%;sIaGdjla my; we;eï tajdf.ka iukaú; úh yelsh"
• whs;sjdislï (Right)
• fmd<sh (Interest)
• ,dNh (Profit)
• m%;s,dN (Benefit)
tla mlaIhlg iy iuyrekag
• iyk (Forbearance)
• mdvqj (Detriment)
• ke;sùu (Loss)
• j.lSu (Responsibility)
CA Sri Lanka 81
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
wfkld úiska ,nd § we;s" ÿla ú¢k" fyda Ndr.kakd ,o kvq;Skaÿ ( frdau ,kafoais kS;sh hgf;a
Y%S ,xldfõ§ "m%;sIaGdj" ks¾jpkh lrk wdldrh
B f.a merKs yjq,alref.ka L fj; whúh hq;= Khla" tu yjq,alref.ka wdmiq whlr .ekSu
i|yd .; yels ish¨ Wml%u Ndú;d lr wjika jk f;la B g tfrysj kvq fkdmejÍug L
úiska B g tfrysj kvq fkdmejÍug L úiska B g fmdfrdkaÿ úh' kvq úNd.fha§ fok ,o
úksYaph jQfha B lsisu m%;sIaGdjla ,nd § fkdue;s neúka L f.a fmdfrdkaÿj j,x.= fkdjk njhs'
fuu úksYaphg tfrysj wNshdpkhla bÈßm;a flßKs'
Y%S ,xldfõ fYa%IaGdêlrKfha ;Skaÿj jQfha" fuu lreKq md,kh úh hq;af;a frdau ,kafoais
kS;sfhka ñi bx.%Sis kS;sfhka fkdjk njhs' tneúka L f.a fmdfrdkaÿj iafjpsPdfjka iy ;on,
f,i flreKq tlla neúka frdau ,kafoais kS;sh hgf;a th kS;Hdkql+, n,d;aul l< yels tlls'
82 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
.eg¨
1956 m%ldYk ysñlï mkf;a 8 j.ka;sh u.ska oelajQfha m%ldYk ysñlreg ishhg 6 1$4 l
rdcldÍh uqo,la f.jkq ,enqjfyd;a is,a,r úlsKSu i|yd jd¾;d ksIamdokh lsÍug
wjir ,efnk njhs' .eg¿j jQfha úlsKSu is,a,r fj<`odulao hkakhs'
ú;a;slrejka ;¾l lf<a ojgk m%;sIaGdfõ fldgila jk nj;a" uqo,a wf,úhg muKla
wod< jk 8 j.ka;sfhka fuh wdjrKh fkdjk nj;ah' tys m%;sM,hla
jYfhka" .eg¿j jQfha jd¾;d úlsKSu i|yd jQ ojgk m%;sIaGdjla o hkako"
ke;fyd;a tajd yqfola ñ,§ .ekSfï iqqÿiqlula o hkakhs'
;Skaÿj ( idñ uka;%S uKav,h ;SrKh lf<a" tajd ;=< iyc wd¾Ól jákdlula
fkd;snqK o" jd¾;d úlsKu
S m%;sIaGdfõ fldgila f,i wka;¾.; jk njhs'
isoaêuh lreKq
i. fuu kvqfõ§ fpdaokdj ,o m%;sIaGdj jkafka wNshdplhd ñh.sh wdÉÑg hï hï
fiajdjka bgq l< nj;a wehf.a m%fhdackh fjkqfjka úhoï l, nj;ah'
ii Tmamqfõ idlaIslrefjl= úiska m%ldY lrkq ,enqfõ Tmamqj ,shd iy;sl lrk
wjia:dfõ§" wNshdplhd wehj /ln,d .ekSu" ffjoH wdOdr i|yd úhoï lsÍu iy
Tyqg jvd;a fyd| ysñlula mj;sk nj weh úiska i|yka l< njhs'
CA Sri Lanka 83
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
iii. ;Skÿ
a j fuu jpkj,ska meyeÈ,sju weÕfjkafka Tmamqj i|yd jQ
m%;sIG
a dk w;S; m%;sIG
a djka jQ njhs'
iv. bx.%Sis kS;sfha uQ,O¾uj,ska ukdj meyeÈ,s jkafka w;S; m%;sIaGdjla lsisfia;au
m%;sIG
a djla fkdjk njhs'
isoê
a uh lreKq
hqj,la újdy ùug kshñ; úh' ukd,shf.a mshd ukd,hdf.a mshd iuÕ tlÕ;djhlg
meñKsfha Tjqka foffokd hqj,g hï uqo,la f.jk njgh' ukd,shf.a mshd uqo,a fkdf.jd
ñh .sfhah' ukd,hdf.a mshdo ñh.sh neúka .súiqu u; kvq mejÍug fkdyels úh'
s d;aul lrkakdg (executor) tfrysj meñKs,a,la lf<ah'
ukd,hd leue;a; l%h
;Skÿ
a j ( ysñlï mEu wid¾:l úh' ukd,hd tlÕ;djfha md¾Yjhla fkdùu;a" m%;sIaGdj
Tyqf.ka bj;a fkdùu;a ksid Tyqg .súiqu n,d;aul lsÍug whs;h
s la ke;'
= (Justa Causa)
idOdrK fya;j
frdau kS;s uQ,O¾uhls' iEu j¾.hlgu .súiqï iuÕ fjkia jk ^.súiqul yqÿ i;Hhg
jvd by<sk&a fmdÿ uQ,O¾uhlg wkql+, fkdjk" úfYaI ,CIKhla fkdork .súiqul
l%shdldß;ajfha uQ,dx.hla f,i idOdrK fya;=j ^cqiagd ljqidj& ye¢kafõ' kS;Hdkql+,j
.súiqulg ne£ug fuu wx.h wjYH fõ'
84 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
Nuda Pacta hkq kvq mejßh fkdyels" idOdrK fya;=fjys wjYH;djhla fkdue;s
wúêu;a .súiqï h' (Ex Nudo Pacto Non Oritur action)
isoê
a uh lreKq
i. nqpkka iy f*%ai¾ yjq,a jHdmdrhla lrf.k hñka ,smg
a kag Kh ù we;' miqj
fuu yjq,aldß;ajh wêlrK ksfhda.hlska úiqrejd yßk ,§'
ii. F Kfhka wvla L fj; f.jd we;s w;r" F g tfrysj lsisÿ l%shdud¾.hla
fkd.kakd nj;a" b;sß Nd.h B fj;ska whlr .kakd nj;a F fj; ,sÅ;j
fmdfrdkaÿ úh'
iii. L. jirlg jeä ld,hla B fj;ska whlr .ekSu ys;du;du w;yer oud we;s njg
fpdaokd ,o w;r ta jk úg B nxfldf,d;a úh'
v. Èid wêlrK (DC) úksiqrejrhd ;SrKh lf<a" F g tfrysj mshjr fkd.kakd njg
L f.a fmdfrdkaÿfõ lsisÿ ie,ls,a,la fkdue;s neúka F kej; f.ùug ne£ isák
(
njhs '
;Skaÿj
i. fjkaâÜ ^Wendt& úksiqrejrhd fufia mjihs'bx.%Sis kS;shg
wkqj ,smagkaf.a fmdfrdkaÿ .ek lsisÿ ie,ls,a,la fkd;snqKo" frdau ,kafoais
kS;shg wkqj m%udKj;a ;rï idOdrK fya;= ;snqKs'
i. idOdrK fya;=j fmdfrdkaÿfõ mokï" fya;= fyda jia;= fnod yßk w;r"
tjeks fmdfrdkaÿjla kS;shg ne£ula we;s lrhs' bx.%Sis fhÿfï m%;sIaGdjg jvd
thg mq¿,a w¾:hla we;s w;r fmdfrdkaÿjla i|yd jQ fÉ;kdj fyda fya;=j
iy ;kslru iodpdrd;aul i,ld ne,Su o we;=<;a fõ'
• chúl%u t' wuriQßh 20 NLR 289 ys§ ;SrKh jQfha (PC), frdau - ,kafoais kS;shg
wkqj" iodpdrd;aul hq;=lu bgq lsÍug fyda ;Hd.YS,S l%shdjla lsÍug ys;du;du ÿka
fmdfrdkaÿjla kS;sfhka n,d;aul l, yels njhs'
CA Sri Lanka 85
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
wfífialr t' .=Kfialr 5CWR 242 ys§ idOdrK fya;=j i|yd jk wjYH;djh
ys;du;du yd tla fÉ;kdjla fkdjk nerEreï l%shdjla úh hq;= hehs olajhs'
wdndê; m%j¾.
ksrfmaCI fkdyelshdj hkq mqoa.,fhl=g iEu ;;a;ajhla ;=<u .súiqula iuÕ ne£ug
uq¿uKskau wiu;a ùuhs'
Wod (- fudavfhla ^fudavfhla hkq" Wm;skau Tyqf.a $wehf.a mqoa., fyda lghq;=
l<ukdlrKh lr .ekSug wiu;a mqoa.,fhls' fudavfhla Wkau;a;lfhl=f.ka fjkia fõ'
Wkau;a;lfhl=g meyeÈ,s ld, mr;rhla we;s w;r fudavhdg ukfiys n,hla ke;'&
86 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
fuu úfYaI;
s ldKav $ wdndê; ;;a;ajhka iuyrla iy tjeks ldkavj, mqoa.,hka
.súiqï.; ùfï yelshdj we;s wh f,i i,lkq ,efí'
CA Sri Lanka 87
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
;Skaÿj ( Tyqg ´kE;rï ;snqKq neúka fuu hg lnd wjYH fkdjk ksid .súiqu
j,x.= tlla fkdùh' tuksid hg lnd i|yd kEIag f.ùug bkaudkag isÿjQfha ke;'
;uka nd,jhialrefjl=j isáh§ t<UqKq .súiqula mßK; jhig <Õd jQ miq wkqu; l<
yelsh' fuu wmrdkqu; lsÍu m%ldYhlska fyda yeisÍfuka jHx.j isÿ úh yelsh' fuuÕska
jeäysáfhla jYfhka .súiqug t<Uqkdla fuka Tyq .súiqfuka nef|kq we;' th we;s lr
.;a Èkfha isg tjeks .súiqula n,d;aul fõ'
88 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;sh
Wkau;a;lhska úiska t<fUk .súiqïj,§ we;s idudkH Í;sh jkafka tjeks .súiqulg
t<fUk wjia:dfõ§ .súiqfï tla md¾Yjlrefjla isysúl,a ukilska isáhfyd;a wfkla
md¾Yjh tu isysúl,a nj fkd±k isáho .súiqu Y=kH iy ysia njg m;a jk njhs'
isysúl,a nj iïnkaO u;h jkafka ;ud úiska t<fUk .súiqfï iajNdjh iy m%;sM, .ek
Wkau;a;l mqoa.,fhl=g wjfndaOhla fkd;sìh yels njhs'
flfia fj;;a isys úl,a mqoa.,fhla isyh
s we;s meyeÈ,s ld, mrdihla ;=< w;aika lrk
,o .súiqï kS;sfhka j,x.= iy ne£ï we;s lrk tajdh' meyeÈ,s ld, mrdihla hkq
isysúl,a nj ;djld,slj k;r ù we;s ld, mßÉfþohkah'
5'4 .súi .ekSu i|yd îu;a mqoa.,fhl=g fyda u;ajQ mqoa.,fhl=g we;s YlH;djfha
idudkH Í;sh jkafka îu;alu fyda u;aùu wêlrKfhka .súiqula bj;a lsÍug fya;=jla
fkdjk njhs' thg fya;=j jkafka îu;alu iafjÉpd l%h
s djka ùuhs'
îu;a fyda u;ajQ mqoa.,hl= we;s lr .kakd .súiqula wjia:dkql+,j wêlrKhg ksIm
a N
% d
l, yelsh'
;uka u;aù isáh§ t<UqKq .súiqula" isysh t<UqKdg miq wkqu; lsÍug ^miqj iaÓr
lsÍug& u;a jQ mqoa.,hl=g whs;sjdislula we;'
5'5 nxfldf,d;aNdjh
fuhska .súiqï.; ùfï yelshdj w;=.d fkdouk kuq;a th iSud lrhs' fuh md,kh
jkafka ;
CA Sri Lanka 89
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
hï mqoa.,fhl= nxfldf,d;a jQjd hehs úksYaph l< úg' Tyqf.a orejkaf.a újdyh
fyda fjk;a w.kd m%;sIaGdjla yer" ish¨ ixjyk" mejreï" foam, mejÍï" ì,am;a"
ne÷ïlr fkdaÜgq fyda fjk;a iq/l=ïm;a ish,a,u wj,x.= fõ'
6 bgqlsÍfï yelshdj
fmdAla iuqø ikaêh yryd mhska .uka lrkafka kï re' ñ,shk 10 l ;E.a.la §ug A,
B, iuÕ .súiqulg we;=<;a úh' fuys§ .súiqu bgq lsÍu lsisfia;au l, fkdyelsh' ta
ksid kS;shg wkqj fuh j,x.= .súiqula fkdfõ'
Y%S ,xldfõ bx.%Sis kS;sh u.ska md,kh .súiqïj, Ndú;d jk ;dla ÿrg zm%;s{dNdrZ
iy z z fldka f oais" hk jpk bx.%S i s kS;shg wkqj w¾: ±laúh hq;= w;r' tajd
md,kh jk .súiqï iïnkaOfhka frdsu ,kafoais kS;sh Ndú;d lrk ;dla ÿrg
frdau ,kafoais kS;shg Tjqka olajk w¾:hka ,nd Èh hq;=h'
90 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
CA Sri Lanka 91
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
fldkafoais
fjd,sia t' m%eÜ Wallis v Pratt ^1910& 2 KB 1003" kvqfõ§ fldkafoaish hkak
w¾:l:kh lr ;sfnkafka, bgq l<fyd;a" .súiqulg iïnkaO wfkla md¾Yj
úiska .súiqu l%%shd;aul lsÍfï§ we;sjQ ie,lsh hq;= meyer yeÍula f,i olsk" .súiqfï
iajNdjh wkqj b;d w;HdjYH , .súiqfï uQ,sl yrh fj; Èfjk ne£ula f,ih'
f,dïndâ fkda¾;a fikag%,a mS't,a'iS t' ng¾iaj¾;a Lombard Norfth central Plc v.
Buttersworth (1987) Q.B. 527
kdgHhl m%Odk prs;hla rÕmEug n|jd .;a ks<shlg wikSm ;;a;ajhla fya;=fjka
i;shla mqrd ish N+ñldj lr .ekSug fkdyels úh' ta jk úg;a wdfoaYlfhl= f,i
lghq;= l< ksIamdolhska úiska wehf.a fiajh m%;slafIam lrk ,§'
92 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
m%;s{d Ndr
m%;s {d Ndr hkq l=ulao hkak fjd,sia t' meá%% hk kvqfõ§u ks¾jpkh lr we;af;a
bgq l, hq;= jqj;a" tfia bgq lrkq fkd,eîu .súiqfï yrhg n,mEula we;s
fkdlrk w;HdjYH fkdjk ne£ula f,ih'
m%;s{d Ndr lv lsÍu ksid .súiqula m%cykh lsÍug wmyiq;djhg ,la jQ md¾Yjhkag
ysñlula ,efnkafka ke;' isÿjQ ydksj,g jkaÈ b,a,Sug muKla tu md¾Yjhg fuuÕska
whs;sh ,nd foa'
fnÜks m%isoaO Tfmrd .dhsldjla jQjdh. .hs tx.,ka;fha bkaÈhdkq Tfmrdfõ wOCIjrhd
úh' fnÜks ksYaÑ; Èkhkays§ .hs i|yd .dhkd lsÍug fnÜks iy .hs .súiqulg
t<Uqfkdah' .dhkh fh§ ;sfnk Èkhg Èk 6 lg fmr mqyqKqùfï lghq;= i|yd fnÜks
,kavkhg meñfKk njg o tlÕ;djhla we;s jqKs'
fnÜks ,kavkhg wdfõ .dhkh fh§ ;sfnk Èkhg Èk follg fmrh' tneúka Tjqka
fofokd w;r .súiqu .hs m%;slafIam lf,a fnÜks úiska lrk ,o lv lsÍu" .súiqu lv
lsÍula f,i yqjd olajñkah'
j.ka;j
s , ksYÑ
a ;;dj
CA Sri Lanka 93
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
;Skÿ
a j ( wYajhd jdikdjka; úh hq;=h hkak wmeyeÈ,s j.ka;shls' tneúka fuh
j,x.= .súiqula fkdfõ'
.súiqula hgf;a ;ukaf.a hï hï j.lSï (liabilities) neyer lsÍug is;k md¾Yjhla fuu
j.ka;s y÷kajd foa' tneúka fuu j.ka;s zzj.lSfuka uqla; lsÍfï j.ka;sZZ hkqfjka
ye¢kafõ'
tfia jqj;a, .súiqul iEu j.lSulau neyer lsÍug md¾Yjhlg we;s yelshdj kS;sfhka
iSud flf¾' fuys woyi kï" hï md¾Yjhlg meyer lsÍfï j.ka;shla fhdod .súiqul
j.lSu neyer l< yelafla hïlsis ;;a;j
a hla hgf;a § muKla jk njhs'
j.lSfuka uqla; lsÍfï j.ka;s md,kh lrkq ,nk Í;Ska my; mßÈ fõ'
mdßfNda.l
s hkag úÿ,sh iemhSu i|yd we;s lr .kakd .súiqul§ ;ukaf.a mdßfNda.l
s hdg
úÿ,sh iemhSug úÿ,sh imhk iud.ul uQ,sl j.lSula we;' tfy;a iud.u úiska imhkq
,nk úÿ,sh ks;r ks;r wek ysáhfyd;a tys§ iud.u ish uQ,sl ne£u imqrkafka ke;' tu
ksid" ks;ru we;sjk úÿ,sh ì| jeàï iïnkaOj ;ukag j.lsj fkdyels hehs mjiñka
j.lSfuka ksoyia lsÍfï j.ka;shla mekùug iud.ug fkdyelsh'
j.lSfuka uqla; lsÍfï j.ka;sh .súiqfï wfkla md¾Yjhg ikakf
s õokh lsÍu
fyda .súiqug we;=¿ lsÍu .súiqu wdrïN lsÍug fmr isÿ l< hq;=h'
kvq;Skaÿ ( j.lSfuka uqla; lsÍfï j.ka;s ikaksfõokh lsÍu'
pem,agka ^C& iñ;shlska mqgqjla l=,shg f.k thg f.ùula lf<ah' bka miqj" C ;ud fj;
ksl=;a lrk ,o álÜ m; fkdlshjdu ish lñi idlal=fõ oud .;af;ah' miqj" Tyq tu
mqgqfõ jdä ù isák úg th lvd jeà Tyqg ;=jd, isÿ úh' Tyq iñ;sfhka jkaÈ i|yd
ysñlï mEfõh' C g isÿjk ´kEu yÈis wk;=rla iïnkaOj j. fkdlshk nj lshfjk
j.ka;shla iñ;sh C g ÿka álÜ mf;a wvx.=j ;snQ neúka ;uka fï iïnkaOfhka
j.lula" fkdorhs hk ia:djrfha iñ;sh isáfhah'
94 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
;Skÿ
a j ( álÜ mf;a j.lSfuka ksoyia lsÍfï j.ka;shla wvx.= jqj;a fuu
j.ka;sh .súiqug we;=<;a lr we;af;a .súiqu iïmQ¾K jQ miqh' ienE .súiqu iïmQ¾K
jQfha C úiska álÜ mf;a uqo,a f.jQ miqh' tneúka" iñ;shg fuu új¾ck j.ka;sh
u; msysgd lghq;= l< fkdyels ksid C g isÿjQ ydksj,g f.ùug iñs;shg j.lSula we;'
.súiqï f,aLkh" ì,am;la" álÜ m;la fyda tjeks f,aLkhla kï" j.lSfuka ksoyia
lsÍfï j.ka;shla tjeks f,aLkhl we;=<;a fjhs kï' j.lSfuka uqla; lsÍfï
j.ka;sh meyeÈ,sj tjeks f,aLkhl uqøKh l< hq;=h'
idOdrK ñksfil= tjeks álÜ m;la .súiqï f,aLkhla f,i fkdi,lhs kï" túg álÜ
mf;a i|yka j.lSfuka ksoyia lsÍfï j.ka;shg Tyqf.a wjOdkh fhduq lrjd .; hq;=hs'
tu j.ka;sh j,x.= jkafka túghs'
.súiqï lvlsÍula i|yd fyda fkdie,ls,a, fyda fjk;a hq;=lï lv lsÍula i|yd
jk isú,a j.lSu .súiqfï j.ka;s ;=<ska fld;rï ÿrg j<lajd .; yelso hkak ms<sn|j
iSud fuu mk;ska mkjhs'
my; i|yka lrk wjia:dj,g iïnkaO j.lSu neyer lsÍfï j.ka;sh fyda j.lSfuka
ksoyia lsÍfï j.ka;s mk; m%ldrj kS;sfha§ n,mEula we;s fkdlrhs'
.súiqu hgf;a idOdrKj wfmalaId lrk ,o ld¾hlg jvd je,lsh hq;= f,i
fjkia jQ .súiqï bgq lsÍu'
NdKav i|yd ,nd § we;s wemlrhlg wod< j.ka;shla" thska mek k.sh mdvq
i|yd j.lSu neyer lsÍug woyia lsÍu'
- NdKav ksIm
a dokh fyda fnod yeÍfï l%h
s dj,sfha § we;s jk
fkdie,sls,su;alul m%;sM,'
CA Sri Lanka 95
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
NdKav úlsKSfï wd{d mk; hgf;a NdKav úlsKSfï .súiqulska wd{d mk; hgf;a
úfYaIfhka i|yka lrk we;eï j.lSï neyer l< fkdyelsh'
1982 wxl 29 ork mdßfNda.sl Kh mk; hgf;a we;s lr .kq ,nk .súiqulska
mdßfNda.sl Kh mk; hgf;a úfYaIfhka i|yka lrk iuyr j.lSï neyer l,
fkdyelsh'
.súiqul md¾Yjlrefjl=g fjk;a .súiqula hgf;a ysñjk whs;sjdislï iy fuu
mk;ska bj;a lsÍu ;ykï l< fjk;a flfkl=f.a j.lSï bgq lsÍug iïnkaO
j.lSï tu .súiqul kshuhlska w;a y< fkdyelsh'
úIh m:h :- ^m<uq Wmf,aLkfha oelafjk& rlaIK .súiqï" bvï .súiqï" nqoaêuh foam<
yd iïnkaO iud.ï fyda yjq,a jHdmdrj,g wod< .súiqï" iqrel=ïm;aj,g wod<
hï .súiqula i|yd widOdrK .súiqï kshu mk; wod< fkdfõ'
mkf;ys fndfydauhla wod< jkafka jHdmdr lghq;=j,§ fyda jHdmdßl mßY%hkays mqoa.,hl=
úiska lrkq ,nk foaj,ska mek ks.sk j.lSula f,i jk 13 jk j.ka;sfhys w¾: olajd
we;s —jHdmdr j.lSï˜j,g muKs' fï i|yd jHd;sf¾Lh f,i 7 jk j.ka;sfhys
oelafjkafka my; fm!oa.,sl .súiqï i|yd o wod< jk njh'˜
widOdrK .súiqï kshu mk; mdßfNda.slhkag úYd,;u wdrlaIdj imhhs' 13^2& j.ka;sh
hgf;a mqoa.,hl= jHdmdrhla w;r;=r .súiqul fkdjkafka kï —mdßfNda.slhl=
f,i .kqfokq lrk w;r; th NdKav iemhSu i|yd jk .súiqula kï" tajd idudkHfhka
mqoa.,sl Ndú;h fyda mßfNdackh i|yd imhkq ,nk j¾.h f,i i,lhs'
mSg¾ iSukaia iy iud.u t' l+la kvq ;Skaÿfõ § meñKs,sldr ñkskafodare jHdmdßl wdh;kh
ú;a;slrejkaf.ka mdúÉÑ l< frda,aia frdhsia ñ, § .;a w;r tys jQ nrm;, wvq mdvq l%
ufhka t,sorjq úh' fuys§ wêlrKh m%ldY lrk ,oafoa jHdmdßl wdh;kh mdßfNda.shl=
f,i lghq;= lrk nj;a jHdmdrfha idudkH lghq;= w;r ñ, § .ekSug jk zfudag¾ r:
ñ, § .ekSu wju jYfhka .ekqïlref.a jHdmdrfha wksjd¾h wx.hla úh hq;= nj;a ta i|
yd w;HjYH isÿùula úh hq;= nj;a˜ mejiSh' flaj,a lsÍfï Yla;sh wkqj .ekqïlre ;u
úlsKqïlre iu. iudk mokula we;s nj mejish yelafla tu ;;a;ajhka ;=< muKla nj
wjOdrKh flßKs'
96
CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
wd¾ wekaâ î f¾.= ;e/õlrefjda t' hqkhsgâ fvdñkshka g%iaÜ iud.u kvq ;Skaÿfõ § keõ
jHdmdrhla jQ meñKs,sldr iud.u wOHlaIjrhl=f.a jHdmdßl yd fm!oa.,sl Ndú;h i|yd
fudag¾ r:hla ñ,§ .;af;ah' g fmr thska jrla fyda fojrla fudag¾ r: ñ,§
f.k ;sìKs' úlsKSu ixúOdkh lr ;snqfka ú;a;sldr uq,H iud.u úisks' tys§ úlsKsh
yels .=Kd;aulNdjh ms<sn|j .uH jk fldkafoais .súiqula neyer lr we;' fudag¾ r:h
orKq f,i ldkaÿ ùulg ,la úh' .kqfokqjla jHdmdßl lghq;a;lg muKla wyUq isÿùula
jQ úg" .kqfokqjla jHdmdrfha mj;ajdf.k hdug wjYH wksjd¾h wx.hla iy ta ksidfjkau
tu jHdmdrhg we;=¿ jQjd hehs lSug fmr hï uÜgul úêu;aNdjhla wjYH jk nj
wNshdpkdêlrKh úiska ;SrKh lrk ,§' fuys fudag¾ r:h meñKs,slrejka úiska w;am;a
lr.;a fojk fyda f;jk jdykh muKla jk neúka" .súiqu mdßfNda.s; .kqfokqjl
fldgilg jvd jeä fohla nj ;yjqre lsÍug ;rï úêu;aNdjhla fkd;sìKs' tneúka
fuh mdßfNda.sl wf,úhla jk w;r thska .uH jk fldkafoais neyer l< fkdyel'
6 j.ka;sh - mdßfNda.sl NdKav iy;sl lsÍu'
mqoa.,sl Ndú;h fyda mßfNdackh i|yd idudkHfhka imhkq ,nk NdKavj, wvqmdvq
ksid we;s jk w,dNh ms<sn| fkdie,ls,su;alu ksIamdolhdg fyda fnod yßkafkl=g
neyer l< fkdyel'
CA Sri Lanka 97
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
tla .súiqula hgf;a wdrCId lr we;s whs;sjdislï oaú;Shsl .súiqula u.ska bj;a
∗ 10^1& Wmj.ka;sh ;=< .súiqug t<fUk wjia:dfõ § md¾Yjlrejka oek isá fyda idOdrKj
oek isáh hq;= fyda Tjqka úiska woyia lr ;snQ wjia:d.; lreKqj,g ie,ls,a, fhduq l<
úg .súiqug we;=<;a lsÍug idOdrK iy hqla;siy.; kshuhla fõ kï th
hqla;siy.;Ndjfha wjYH;dj imqrk nj i|yka fõ'
98 CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
hï fldkafoaih
s lg wkql+,j l%shdlr fkdue;s kï" wod< j.lSu kshufhka neyer
flfrk fyda iSud flfrk wjia:djl" ta fldkafoaih
s g wkql+,j lghq;= lsÍu
n,dfmdfrd;a;= ùu m%dfhda.sl o hkak .súiqu we;s lr .kakd fõ,dfõ § hqla;siy.;
jkafka o hk j.;
NdKav mdßfNda.slhdf.a úfYaI wKg .e,fmk mßÈ idokq ,enqfõ o" ilia lrkq
,enqfõ o fyda wkq.; lrk ,oafoa o hk j.'
iañ;a t' tßla nqIa kvqfõ § - meñKs,slref.a ksjfia ú;a;slre úiska isÿ lrk ,o ksÍlaIK
iudf,dapk jd¾;dj u.ska Ññksfha ì;a;s lvd jeàu u.ska foam<g isÿ jk jHqyd;aul ydks
ms<sn|j Wmfoia §ug wfmdfydi;a úh' meñKs,slre w;r lsisÿ .súiqul in|;djla
fkd;snqKq w;r Wlia iud.u f,i ú;a;slre ksÍlaIKh ixúOdkh l< w;r meñKs,slre
Wlia iud.ug f.ùï lf<ah' meñKs,slre iy Wlia iud.u w;r we;s .súiqfuys
ñkskf
a odare j.lSfuka ksoyia lsÍfï j.ka;shla wvx.= úh' tx.,ka;fha 1977 widOdrK
.súiqï kshu ms<sn| mk; hgf;a tjeks j.ka;shla idOdrK oehs i,ld ne,Sfï §" th mjqf,a
ksjyk f,i Ndú; l< yels m%udKj;a ksjila nj wêlrKh úiska ie,ls,a,g .kakd ,o
w;r wêlrKh th widOdrK j.ka;shla nj;a tneúka th n,rys; jk nj;a ks.ukh
lf<ah' foam< jeä jákdlula ;sfí kï fyda wdfhdack fyda jHdmdßl wruqKq i|yd Ndú;d
lrkafka kï ñkskafodarejrhl= j.lSfuka neyer lsÍu idOdrK úh yels nj fuys§
tx.,ka;fha idñ uka;%K uKav,h ^by<u wêlrKh& m%ldY lrk ,§'
∗ 10^4& Wmj.ka;sh
neyer lsÍfï j.ka;shl j.lSu iïmQ¾Kfhka neyer lrkjdg jvd iSud lsÍug W;aiy
lrk úg wêlrKh wjia;d 2 l § i,ld n,hs: tkñ j.lSu imqrd,Su i|yd mj;sk iïm;a
iy j.lSu iSud lsÍu wruqkq lr.;a md¾Yjhg wdrlaIK wdjrKhla ,nd .; yels
m%udKhhs'
CA Sri Lanka 99
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
whs,aid fl%a.a *sIska t' ue,aj¾ka *sIska kvq ;Skaÿfõ § filshqßflda¾ iy wen¾ãka ëjr hd;%d
ysñlrejkaf.a ix.uh w;r .súiqula mej;=Kq w;r tu.ska islshqßflda¾ yg meñKs,slref.a
kej kj;d ;snQ jrdfha wdrlaIl wdjrKhla iemhSug isÿ úh' fkdie,ls,su;alu ksid
iy .súiqu W,a,x>kh lsÍfï m%;sM,hla f,i" meñKs,slref.a
kej .s,S .sfhah' fkdie,ls,su;alu fyda .súiqu W,a,x>kh úgl § mjqï 1000 la
blaujk tla ysñlï mEul§u iq/l=ïlre ne£ fkdisák nj;a" udi 12 l ld,hla ;=<
th fvd,¾ 10"000 lg jvd j.lshkq fkd,nk nj;a j.ka;sfha wvx.= fõ' j.ka;sh"
j.lSï uq¿ukskau neyer lrkjdg jvd j.lSï iSud lrk wjia:djl § wêlrKh úiska
j.ka;sfha iajNdúl wre; wod< lr .; hq;= w;r wmeyeÈ,s nj fidhd .ekSug
t;rï Wkkaÿ fkdúh hq;= nj idñuka;%K uKav,h m%ldY lrk ,§' tys§
ú,anrf*da¾ia idójrhd m%ldY lf<a —wNshdpklrejka ta i|yd oeä W;aidyhla f.k
we;s wjia:djl § ud is;k mßÈ wdhdij;a ú.%yhla u.ska wúksYaÑ;;djhla we;s lsÍug
lsisjl= W;aiy fkdl< hq;= h' wod< jpkj,g yels kï" tajdfha iajNdúl" ir, w¾:h ,nd
Èh hq;= h' j.lSu neyer lsÍfï j.ka;Skag olajk iudk i;=relu wêlrKhla úiska
j.lSu iSud lrk j.ka;sj,g olajkafka ke;s nj o fuys § m%ldY úh'
fcda¾Ê ñfp,a t' *skS f,dlaiSâia kvq ;Skaÿfõ § meñKs,sldr f.dúhd jk fcda¾Ê ñfp,a
f.dajd îc rd;a;,a 30 la úl=kqïlrejkaf.ka mjqï 192 lg ñ, § .;af;ah' meñKs,slre îc
wlalr 63 lg jvd frdamKh lr fnda. i|yd meh .Kkdjla Y%uh jeh lf<ah' f.dajd
îcj,ska meñKsfha ñksia mßfNdackhg fkd.e<fmk l=vd fld< m;% Ydlhla
muKs' .súiqfï îc i|yd ysñlreg mjqï 60"000 l fmd,shla wysñ ù we;'
wNshdpkdêlrKh m%ldY lr isáfha j.ka;sh widOdrK neúka .eKqïlre je/oao .ek
fkdoek isáh;a úl=Kqïlreg th isÿ úh yels njhs'
Ydka; we,ankaia Èia;%sla iNdj t' whs' iS' t,a' kvq ;Skaÿfõ § wêlrKh yqfola j.lSï
ms<sn| j.ka;s .súiqfuka bj;a l< w;r tajd lsis úfgl;a tys fkdjkafka hehs i,ld
lreKq u; muKla mokïj ;SrKh ,nd fok ,§'
∗ 10^5& Wm j.ka;sh u.ska hï jpkhla .;a oekqï§ula widOdrK hehs lshd isák ;eke;a;d
úiska ta nj fmkajd isáh hq;= nj olajhs'
´kEu j.lSula neyer lsÍu fyda iSud lsÍu wsidOdrK .súiqï fldkafoais mk;
u.ska ;ykï lr we;s ;dla ÿrg" tho ;ykï lrhs ;
iSñ; fyda nerEreï fldkafoaisj,g hg;aj j.lSu mejÍu fyda th n,d;aul lsÍu'
j,x.= .súiqula we;slr .ekSu i|yd .súiqug iïnkaO jk md¾Yj w;r fuu
wjHdc iyu;sh fyda tlÕ;djh ;sìh hq;=h' .súiqug t<fUk md¾Yjhkaf.a fuu
wjHdc iyu;sh zz.súiqfï ilH;djZZ hkqfjkao y÷kajhs'
8'1 jer§u'
fuhska woyia jkafka .súiqug t<Uqk tla md¾Yjhla fyda md¾Yj folu fyda .súiqulg
t<ö we;af;a w;HdjYH lreKla iïnkaOj je/oaola isÿ lrñka hkakhs'
jerÈ j¾.
flfia fj;;a" ish¨ jerÈ .súiqula wj,x.= lrk tajd fkdfõ' jeo.;a ldrKhla
.ek ie,ls,su;a jk iy md¾Yjhka w;r ienE tlÕ;djhg n,mEula we;s lrk
jerÈj,ska muKla .súiqula wj,x.= l, yelsh'
;udf.a fmkSu ÿ¾j, uelskka ^M& kue;s uy¿ mqoa.,hd wem m;%hhehs is;d úksuh ì,la
msgika lrhs' fuu msgika lsÍu isÿ lsÍfï§ M w;ska lsisÿ fkdie,ls,a,la isÿù we;s
nj ;yjqre fkdùh'
;Skaÿj ( fuu msgika lsÍfï§ M fkdie,ls,su;a fkdjq neúka .súiqug ne£ula we;s
fkdjk ksid .súiqu n,rys; fjhs'
.súiqfï úIh lreKq .ek fyda .súi .kakd foh iïnkaOj we;s jk wfkHdakH
jer§u fuys§ tlu lreK .ek md¾Yj j, tlÕ;djhla fyda iïuq;shla fkdue;'
tneúka .súiqu wj,x.= fjhs'
F f.ka lmq f;d.hla ñ,g .ekSug E tlÕ jQ w;r tu nvq f;d.h zzfndïfí isg
msh¾,iaZZ ^Peerless from Bombay& hk kefjka f.k taug lghq;= fhdod ;snqKs'
we;a; jYfhkau zzfndïfí isg msh¾,iaZZ hk kñka keõ folla ;snqKs' bka
tla kejla fndïfí isg Tlaf;daïn¾ udifha§ o" wfkla kej fndïfí isg
foieïn¾ udifha§ o msg;aùug kshñ;j ;snqKs'
.súiqug t<öfï§ E woyia lf<a fndïfí isg Tlaf;daïn¾ udifha§ msg;a ùug kshñ;j
;snq kejh' tfy;a F woyia lf<a foieïn¾ udifha msg;a ùug kshñ;j ;snq kejh'
;Skÿa j ( .súiqfï úIh lrefKa wkkH;djh iïnkaOj wkfHdakH jer§ula isÿ jQ neúka E
yd F w;r .ssúiqula we;s ù ke;' tneúka .súiqu wj,x.= fjhs'
.súiqug t<fUk tla md¾Yjhla ;uka .súiqug t<U we;af;a iïmq¾Kfhkau fjkia
md¾Yjhla iuÕ nj miqj jgyd .kS'
md¾Yjlrefjl=f.a wkkH;dj .súiqulg n,mdk lreKla jkafka kï" tjeks
.súiqulg tys md¾Yjlrejkaf.a ne£ula we;s fkdlrk w;r" th wj,x.= .súiqula
fjhs'
kvq ;Skÿ
a ( md¾Yjhkaf.a wkkH;djh iïnkaOj we;sjk jerÈ
íf,kaldka ^B& kue;s ku .sh wdh;khl w;aik jHdc f,i Ndú;d lr íf,kaldka Khg
nvq iemhSug X kue;af;l= fmd<Ujd .kshs' X fuu .súiqug t<ôfha ;uka fufia
.súiqug t<fUkafka íf,kaldka wdh;kh iuÕ nj uq¿uksku
a úYajdi l< ksidfjks'
fuu j¾.fha jerÈ .súiqfï j,x.=;djhg lsisÿ n,mEula we;s lrkafka ke;' md¾Yjhla
fujeks j¾.fha jrola lrhs kï tys§ .súiqula j,x.= iy n,d;aul tlla jk neúka
md¾Yjhlg .súiqu hgf;a j.lSfuka ksoyia úh fkdyelsh'
wdydr ñ,§ .ekSu i|yd fudag¾ r: ßhÿrka úYd, ixLHdjla meñKs ud¾.
wdikakfha msysá fílßhla X, Y f.ka ñ,§ .kshs' ál l,lg miq" fuf;la
ud¾.fha .uka .;a jdyk w¨;ska bÈ jQ úl,am ud¾.hlska yrjd heùh' fuys
m%;sM,hla f,i X úiska ñ,§ .;a fílßhg meñKs fudag¾ r: ßhÿrkaf.a meyeÈ,s
wvqjla olakg ,enqKs' ;uka fílßh ñ,§ .ekSfuka je/oaola l< nj mjiñka
X .súiqu msßiqka lsÍug ^Rescind& W;aidy lf<ah'
fuu isoaêfha i;H;dj kï .súiqu we;s jQfha" fílßh ñ,§ .ekSugh' tfy;a fuys jer§u
fílßfha jákdlug wod< jqjls' tneúka , th .súiqfï .=Kd;aulNdjh iïnkaO
jrols' fuu j¾.fha jerÈ kS;sfha§ lsisÿ m%;sM,hla we;s fkdlrhs'
fuys§ X úiska NdKavfha i;H jákdlu ms<sn|j Tyqf.a úksYapfha § je/oaola lr we;'
tjeks je/oaola ksid .súiqula wj,x.= fkdjk neúka" X we;=<;a jQ .súiqu j,x.= tlls'
• .súiqu bgqlsÍug ;ukag we;s yelshdj .ek tla md¾Yjhla úiska lrk je/oao'
WodyrKh ( bgq lsÍug we;s yelshdj ms<sn| jro
;ukag we÷ula mehlska ueish yels nj mjiñka A .súiqulg t<fUhs' tfy;a thg
foÈkla .; jk nj Tyqg wjfndaO fjhs' A .súiqu bgq lsÍug we;s yelshdj jerÈ
f,i úksYaph lr we;' fujeks .súiqï kS;sfhka j,x.= neúka" fuu .súiqug A ne£
isà'
.súiqula ieliSfï§ md¾Yjhka m<uqj tlsfkld iuÕ .súiqï fldkafoais idlÉPd lrkq
we;' fuu idlÉPd ls%hdj,sfha§ md¾Yjhka úiska lrk ,o m%ldY
zzksfhdackhkaZZ ^representations& f,i y÷kajhs'
tfy;a ksfhdackhla wjksfoaYkhla f,i kS;sfhka y÷kd .ekSug tys my; fldkafoais
;sìh hq;=h'
• ta u; i;H jYfhkau ls%hd fldg ;sìh hq;=jdla fuka" md¾Yjh fmd<Ujdf.k ;sìh
hq;=hs'
ks¾fodaIs wjksfoaYkh
fkdie,ls,su;a wjksfoaYkh
jxpksl wjksfoaYkh
ks¾fodaIs wjksfoaYkh
;uka lrk ksfhdackh fyda m%ldYh wjxlju i;H hehs úYajdi lrñka
hfula ksfhdackhla lrhs kï túg th ks¾fodaIs wjksfoaYkh fjhs'
fkdie,ls,su;a wjksfoaYkh
fkdie,ls,su;a wjksfoaYkh isÿ jkqfha" mqoa.,fhl= ksfhdackhla fyda m%ldYhla
lrk úg th i;H hehs úYajdi lsÍug ;rï idOdrK fya;=jla Tyqg fkd;snqKq úgh'
.súiqul md¾Yjlrefjl=g .súiqulg we;=¿ jk úg Tyq l< m%ldYhla
idOdrKSlrKh lsÍug lsisÿ mokula ke;'
jxpksl wjksfoaYkh
jxpksl wjksfoaYkh isÿ jkafka mqoa.,fhla" ksfhdackhla fyda m%ldYhla lrk úg
th i;H fkdjk nj ;ud fyd|dldrju ±k issáh§;a th l< úgh'
fvrS t' mSla Derry V. Peek (1889) 14 Ac 337 ysoS y¾I,a idñjrhd ±lajQfha (
iud.ul m%ldY m;%hl ú;a;slre i|yka lf<a wYaj n,fhka Odjkh jk g%Eï
r:j,g jvd jdIam n,fhka Odjkh jk g%Eï r: Ndú;d lsÍug iud.ug whs;shla
;snqKq njhs' flfia fj;;a" tl, jdIam n,fhka Odjkh jk g%Eï r: Ndú;d lsÍfï
whs;sh fjf<| uKav,fha wkque;shg hg;a jQ w;r" miqj th m%;sfCIam lrk ,È'
ú;a;slref.a jxpksl wjksfoaYkh u; mokïj lrk ,o m%ldYh úYajdi lrñka
ysñlï mEula isÿlr" ysñlï mdkakd úiska iud.fï fldgia ñ,§ .;af;ah'
;Skaÿj ( fuu m%ldYh jxpksl fkdjk kuq;a wkque;sh ,efnkq we;ehs hk wjxl
úYajdifhka lrk ,oaols' y¾I,a idñjrhd jxpksl wjksfoaYkh w¾: ±lajQfha
tlafla (
I' th wi;H nj ±k isáñkau (
II' tys i;H;dj úYajdi fkdlr" fyda
III' th i;Ho" wi;Ho hkak ms<sn|j wkjOdkfhka fkdie,ls,su;aj
lrk ,o m%ldYhla f,ihs'
tneúka jHdc m%ldYhla jxpksl fkdùug kï th i;H hehs wjxl úYajdihla ;sìh
hq;=h'
jxpksl wjksfoaYkhla isÿj ;sfnk úg ks¾fodaIs md¾Yjhg my; i|yka ´kEu fohla
lsÍug whs;shla we;'
zz whq;= n,mEuZZ isÿ jkafka .súiqfï tla md¾Yjlrefjla wfkla md¾Yjlreg .súiqug
t<fUk f,i zzwidOdrKZZ fyda zzwkjYHZZ f,i n,mEï lrk úgh'
keIk,a fldu¾I,a nEkala ^cefuhsld& ,sñgâ t yshqys ñ,Ü idñjrhdg wkqj UKPC 51
whq;= n,mEu hk uQ,O¾uhg uQ,sldx. folla we;=<;a fõ'
tkï (
1' n,mEu we;s l< yels iïnkaO;djhla ;sìh hq;=h'
2' iïnkaO;djfhka cks; jk n,mEu wksis f,i Ndú;d lr ;sìh hq;=h'
md¾Yjfha leue;a; u; whq;= n,mEï isÿlr we;s .súiqï wj,x.= l< yelsh'
tfy;a ks¾fodaIs md¾Yjh .súiqu wkqu; lrhs kï" Tyqg .súiqu wfydais lsÍug ;snq whs;sh
ke;sj hhs'
tla md¾Yjhla wfkla md¾Yjhg ;uka .súiqug t<fUk f,i i;H jYfhkau whq;=
n,mEï lsÍu zzkshu whq;= n,mEula ZZ fõ'
kvq ;Skÿ
a ( kshu whq;= n,mEu'
yjq,a whs;sh ;snq foam,la Wlia lsÍu i|yd jQ .súiqulg w;aika lrk f,ig Nd¾hdjg
;¾ckh lrñka iajdñ mqreIhd whq;= n,mEula lrhs'
a j ( Nd¾hdjf.a leue;a; ,nd .kakd ,oafoa whq;= n,mEu hgf;a neúka th wjHdc
;Skÿ
leue;a;la fkdfõ'
nEkala Tf*a fl%äÜ wekaâ fldu¾ia t' wnqä Bank of Credit and Commerce V.
Aboody (1989) 2 WLR 759
mq¾jdkqudk whq;= n,mEu hkq" we;eï iïnkaO;d fya;= fldgf.k whq;= n,mEï we;súh
yels njg kS;sh wkqudk lrk wjia:d fõ'
• foudmshka iy orejka
• Ndrlre iy wdrCIs;hd ( zzwdrCIs;fhl=ZZ hkq fouõmshka úiska fyda
wêlrKhla úiska m;a lrk ,o Ndrlrefjl=f.a /ljrKh yd md,kh hgf;a
isák orefjl= fyda ;reKfhl= hkakhs')
• ffjµjrhd iy frda.shd
• kS;s{jrhd iy fiajd odhlhd
• wdOHd;añl WmfoaYljrhd iy Y%djlhska
kvq ;Skÿ
a ( mQ¾jdkqudk whq;= n,mEu
udi follg fmr ;u ìß| ñh.sh uy¿ jekaoUq mqreIfhla" ;udf.a f,alï iy iydhl
f,i ;reKshla fiajfha fhdojd .;af;ah' bÈß j¾I 6 mqrdjg Tyq wehg uq¿ jákdlu
mjqï 28"000 la jákd ;E.s ,nd ÿkafkah'
fy<Sug fkdyels ùu;a ksid tu jekaoUq mqreIhd úiska fok ,o ;Hd. ZZ mq¾jdkqudk whq;=
n,mEu u;ZZ wfydais flßks'
f¾ laf¾.a Re Craig (1971) ch. 95
zzW;a;¾ckhZZ hkq .súiqfï wfkla md¾Yjh fj; fyda Tyqf.a mjq, fj; lrk ienE
m%pKav;ajh fyda m%pKav;ajh .ek ;¾ckhlah'
wd¾'ta' wefgda¾ks fckrd,a f*da bka.a,kaâ wekaâ fõ,aia R.V AG for England & Wales
(2003) UKPC 22 ys§ i|yka lrk ,oafoa" ;¾ckhla kS;s úfrdaë kï th W;a;¾ckhg
iudk fõ' ;¾ckh kS;Hdkql+, kuq;a kS;s úfrdaë b,a,Sulg iyh ±laùug
Ndú;d lrkafka kï" thska W;a;¾ckhla we;s úh yelsh'
ks¾fodaIS md¾Yjfha leue;a; wkqj" W;a;¾ckh hgf;a t<UqKq .súiqula wj,x.= l< yels
ùu i|yd ;
w& ìh idOdrK úh'
111
CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
we& ydks
8'4'1' W;;
a ¾ck j¾.
ienE f,i fyda ;¾ckd;aulj lrk YdÍßl m%pKav;ajh fyda isr lsÍu tkï"
mqoa.,hskag W;a;¾ckd;aul ùu'
idjoH r|jd .ekSu fyda foam, mß.%yKh ^nf,ka w,a,d .ekSu ms<sn| ;¾ckh
lsÍu'
ueiafl,a (M) f.ùu m%;sfCIam l< úg fyda¾ka (H) úiska M f.a NdKav mß.%yKh lf<ah'
bkamiqj" M noao f.jq w;r" ;udf.a NdKav kej;;a w,a,d .ks;ehs ìfhka È.gu tu
uqo,a f.ùu lrf.k .sfhah'
a j( M f.a leue;a; W;a;¾ckh hgf;a ,nd .;a neúka noao f.ùu i|yd jq .súiqu
;Skÿ
wj,x.= úh' tfy;a" M úiska nÿ jYfhka H g f.jk ,o uqo,a wdmiq whlr .; yelsúh'
ueiafl,a t' fyda¾ka Maskell v. Horne (1915) 3 K.B. 106.
kvq;k
S ÿ
a ( kvq mjrk njg ;¾ckh
ljq*auka (K) Tjqka fofokd w;r .súiqulg .¾ika (G) f.a leue;a; ,nd .;af;a G f.a
iajdñmqreIhd óg fmr l< idmrdë jrolg Tyqg tfrysj kvq mjrk njg ;¾ckh
lsÍfuks'
;Skaÿj( W;a;¾ckh hgf;a G f.a leue;a; ,ndf.k we;s neúka fuu .súiqu hgf;a G
j.lsj hq;= fkdfõ'
• wd¾Òl W;a;¾ckh
wd¾Òl W;a;¾ckh hkqfjka yÿkajkafka" mqoa.,fhl=f.a foam,j,g iy fjk;a
uq,H ysñlïj,g t,a, lrk kS;s úfrdaë fyda wkS;sl n,mEï fõ'
fuys§ by< wd¾Òl n,hla we;s mCIh .súiqfï fldkafoaisj,g tlÕ jk f,ig
kS;Hdkql+, fkdjk whqßka wfkldg n, lrhs'
Íia (R) iS wekaâ iS ì,av¾ia ,sñgâ (D) iu. .súiqï.; jqfha (R) f.a idmamqj
w¨;ajeähd lsÍughs' jev wjika jq miq (R) fldgil f.ùula l< w;r fndfyda
u;la lsÍï l< o b;sß uqo, f.jqfha ke;' miqj" D uq,Huh lrorhl isá" nj
±k.;a R ;uka f.ùug hk ish,a,u fuh nj mjiñka Kfhka ;j;a fldgila
f.ùug bÈßm;a úh' tneúka tlaflda th .kak fyda th w;yßkak'
;Sk ÿa j ( l< h;=q f.ùug iïmq¾K mshùula f,i" Kh ysñhd úiska l=vd uqo,la
s la fkdf.ùug l< Kh.e;shdf.a R ;¾ckh D kS;s
Ndr fkd.kafka kï" lsij
úfrdaë mSvkhl isá neúka th zzwd¾Òl mSvkhlaZZ f,i i,lkq ,eîh'
(Laesio Enormis) hkq frdau ,kafoais kS;s ixl,amhls' ( tfiau th bx.%Sis NdIdjg
mßj¾;kh lr we;s w;r tys w¾:h zz±jeka; mdvqjZZ (enormous loss) fyda
zz±jeka; w.;shZZ (enormous prejudice) hkakhs'
fuu uQ,O¾uh uydpd¾h iS'Ô' ùruka;%s ish .súiqï kS;sh ms<sn| fm,fmdf;a 1
fj¿fï ^III iy IV fldgia& meyeÈ,s lr we;'
113
CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
isú,a kS;sh u.ska md¾Yjhkag yels ;rï fyd| flaj,a lsÍula lsÍug wjir §
we;;a" tys i|yka jkafka f.jd we;s ñ, iy ,smshl ienE jákdlu w;r o<
widudk;djhla jxpdfõ fyda wkjYH n,mEïj, iajNdjh yd ta u; hï fohla
weÕjqï lrk nj;a" tla md¾Yjhlg fyda Tyqf.a Wreulaldrhskg
a wfkla
md¾Yjfhka .súiqu wj,x.= lr ñ,§ .ekSfï uqo,a fyda úl=Kk ,o foam, wdmiq
§ug fyda ,smh
s g idOdrK jákdlula f.jd ñ, ksjerÈ lsÍug .sKqu bv ,nd fok
nj;ah'
.eKqïlre úiska NdKavfha i;H jákdlug jvd fo.=Khlg jvd jeä uqo,la
f.jk úg fyda fjf<kaod úiska tys jákdlfuka wvlg;a jvd wvq uqo,lg úl=Kk
úg fyda laesio enormis moku u; .súiqula wêlrKh úiska j<lajd .; yelsh'
kvq mjrd we;s mqoa.,hdg th h:d ;;a;ajhg m;a lsÍug fyda idOdrK ñ,la ,nd
.ekSug wjYH foa f.ùug yelshdjla we;'
m%;sIG
a dj foamf,a i;H jákdlug jvd ^fyda fo.=Khlg jvd& wvq kï" uQ,O¾uh
a djla fkdue;s kï" úlsKSu laesio
fh§u j<lajk kvqfõ hï úfYaI m%;sIG
enormous moku u; j,x.= fkdfõ'
we& w,dNfhka mSvd ú¢k md¾Yjfha ienE jákdlu ms<sn|j mQ¾K wjfndaOhla
we;s ;ek ; iy'
wfkla md¾Yjh tys kshu fyda idOdrK jákdlug ñ, jeä lsÍug fyda wvq lsÍug
iqodkï jk úg .súiqu wj,x.= lsÍug wjir ke;'
±ka wms fuu uq,O¾uh jvd;a meyeÈ,sj úia;r flfrk WodyrKhla i,ld n,uq'
fuys m%;sM,hla f,i zzwdidOdrK ñ,fha mdvqjZZ jYfhka A remsh,a ñ,shk 9 la mdvqjla
ú| we;' tneúka zwidOdrK ñ,fha mdvqjZ hk moku u; A g wêlrKfhka
iykhla b,a,Sug whs;shla we;' wfmaCId lrk iykh" t<ö we;s .súiqu wialr
m%;sIaGdj fyda úl=Kqï ñ, wdmiq f.ùu jeks fohla úh yelsh'
fuhska woyia jkafka ÿrdpdruh fyda wkS;sl .súiqula kS;sfhka ms<s.kafka fyda n,d;aul
lrkafka ke; hkakhs' fuh mek k.skafka ,;ska wdma;hla jk "ex turpi causa non oritur
actio" hkafkkah' tys w¾:h jkafka zwkS;sl fya;=jlska l%shdjla yg .kafka ke;Z hkakhs'
w& jHjia:dfjka
wd& fmdÿ m%;sm;a;sh iy iodpdrh u; mokïj fmdÿ kS;sh bÈßfha§
fïjd jHjia:d u.ska ;ykï lr we;s .súiqï fõ' jHjia:dms; ;yku m%ldYs;j
fyda jHx.fhka úh yelsh' Tjqka we;eï .súiqï Y=kH iy wj,x.= nj m%ldY
lsÍug fyda ksYaÑ;j olajd fkdue;s wdldrhlska .súiqula iE§u ;ykï l< yelsh'
tjeks .súiqï l%h
s d;aul l< fkdyel'
uyck m%;sm;a;sfha moku u; fmdÿ kS;sh hgf;a we;eï .súiqï kS;s úfrdaë hehs i,lk
wjia:dj fuhhs'
8'2'3 WodyrKh( fmdÿ kS;sh hgf;a kS;s úfrdaë njg m;a flfrk .súiqï
VII. "extra - commercium" ^jdKscuh jákdlula ke;s& iïnkaO .súiqï - tkï uqyqÿ
fjr<" .x.d" we< fod< wdÈh'
fõ,dj kshu lr we;s wjia:djl" bgqlsÍu kshñ; fõ,djg fyda Bg fmr isÿúh
hq;=h' th úfYaIs; Èkhla kï" Èkfha wjidkh olajd ld,h §¾> fõ'
ksYaÑ;j olajd fkdue;s kï" bgq lsßfï ia:dkh ;SrKh lsÍu i|yd kS;sfha uQ,sl
Í;s Ndú;d lrkq ,efí'
.súiqfï md¾Yjhla wiïmq¾K fyda w¾O bgq lsÍula ms<s.ekSu i|yd lsisÿ ne£ulg
hg;a fkdfõ'
11.2 tlÕ;djfhka
md¾Yjhka w;r miq ld,Sk .súiqula u.ska uq,a .súiqu uqod yeÍu fyda wjika lsÍu fuhska
woyia fõ'
th tla md¾Yjhla úiska .súiqulg ne£ isàfuka tlaflda fkdñ,fha fyda ke;skï
jákdlula i|yd fyda uqod yeÍuls'
j.lSfuka ksoyia lsÍu fyda w;yer ±óu hk md¾Yjhl wNsm%dh Tyqf.a jpk iy
yeisÍu u.ska meyeÈs,sj m%ldY úh hq;=h' th Tyqf.a yeisÍfuka o .uH úh yelsh'
Wod ( l=,S .súiqula hgf;a hful= /lshdjg fkdmeñfKkafka kï" Tyq yeisÍfukau .súiqu
ksoyia lrhs'
Wod ( 2 ( hful= f.ùula f,i fplam;la ksl=;a l<fyd;a iy ,nkakd th lsis
úfgl;a ;ekam;a fkdlrkafka kï" Tyqf.a yeisÍu wkqj ,nkakd mjikafka Tyq .súiqu
n,d;aul fkdlrk njhs'
ksoyia lsÍula .súiqul md¾Yjhka w;r ls%hd;aul jk kuq;a" lsisÿ f;jk md¾Yjhl
whs;sjdislï iïnkaOfhka ls%hd;aul fkdfõ'
m%Odk Kh.e;sfhl= ksoyia lsÍfuka ne÷ïlrejka ^fyda wemlrejka& ksoyia jqjo" wfkla
w;g th meyeÈ,sju woyia fkdlrkafka kï tfia isÿ fkdfõ'
wd' iïuq;sh
.ssúiqula iïuq;shla f,i ye¢kaùug kï" tla tla md¾Yjhka Tyqf.a fmr ;k;=frka
bj;a ù Tyqf.a b,a,Su wvq lsÍfuka fyda Tyqf.a j.lSu jeä lsÍfuka hula ms<s.; hq;=h'
we' kfjda;amdokh
mj;akd .súiqula kj;d oud kej; ia:dmkh lsÍu i|yd kj .súiqulas ks¾udKh lsÍuhs'
kfjda;amdok j¾.
mj;akd Khla i|yd kj Khla wdfoaY lsÍuhs' kj ne£ï we;s lrñka kjH iy
iajdëk .súiqu ls%hdjg kexfõ' merKs .súiqfï kshuhka iy fldkafoais blaujd hk
kj wx.hla .súiqfï ;sìh hq;=h' .súiqul yqqÿ kshuhkays fjkiaùï kjH;djhg
fya;= fkdfõ'
II ksfhdackh - ^Delegation&
iïnkaO jk w;r .súiqula iïmq¾K lsÍu i|yd md¾Yj ;=fkysu leue;a; wjYH
fõ'
kfjda;amdokh iy iïuq;sh w;r fjki jkafka" m<uqjekak kï" uq,a .súiqu wj,x.=
kï kfjda;amdokh o wj,x.= fõ' iïuq;sfha§ uq¿ .súiqfï j,x.=;djh iel iys;
jqjo" wjidk .súiqu j,x.=j" ne£ mj;S'
tlÕ;djfhka ksoyialsÍu'
udi ;=klg fmr ±kqï§ula isÿlsÍfuka .ssúiqug hg;a md¾Yj foflka ljr md¾Yjhlg
fyda .súiqu wjika lsÍug wjir fok j.ka;shla nÿ .súiqula ;=< we;=<;a úh yelsh'
fuh we;sjkafka .súiqfï tla md¾Yjlrefjla .súiqu bgq l< hq;= kshu fõ,djg fmr
tjeks bgq lsÍula isÿ fkdlr isàug we;s Tyqf.a woyi m%ldY lrk úgh' fuh .sú
s iqu
m%;sfCIam lsÍula fyda wfmaCIs; W,a,x>kh lsÍula f,i ye¢kafõ'
flfia fj;;a" wfkla md¾Yjh .súiqu bgq fkdlr isàfï woyi ±kajQ miq" tu m%;sfCIam
lsÍu ieKska ms<sf.k .súiqu lv jQ nj i,ld ydks i|yd jkaÈ b,a,d kvq mejÍfï
yelshdj ks¾fodaYs md¾Yjhlg ysñ fõ'
kvq ;Skaÿ ( wfmaCIs; lvlsÍu u.ska ksoyia lsÍu' cqks 1 fjksod isg n,meje;afjk mßÈ
mKsúvlrefjl= f,i C fiajhg n|jd .ekSug B, C iuÕ .ssúiqulg t<UqfKah'
tfy;a uehs 11 fjksod C f.a fiajh ;udg wjYH ke;s nj B, Cg okajhs' we;s jQ mdvqj
whlr .ekSu i|yd C, B g tfrysj kvq mejÍh'
a j ( wfmaCIs; lv lsÍu hk moku u; tfia lsÍug C g ysñlula ;snqK's
;Skÿ
lr .ekSug wjir we;' Tyqf.a Kh whúh hq;= uqo,g jvd jeä kï" ys,õ l< w.h
wkqj tu Kh wvq flfrkq we;' whúh hq;= uqo, Khg iudk fyda Bg jvd jeä kï" Kh
iïmq¾Kfhkau f.jd ±fukq we;'
Wod ( Wreufha m%;sM,hla f,i msfhl= mqf;l=g Khhs kï" tu Kh mshdf.a urKfhka miq
mq;dg wdmiq f.jkq ,efí'
.súiqu hgf;a we;s wm%Odk whs;shla fjk;a m%Odk whs;sjdislula iuÕ taldnoaO jQ úg
fuh isÿfõ'
WodyrKh ( whs;sjdislï taldnoaO lrñka l=,S ksjeishd l=,S foam, bvï ysñhdf.ka ñ,§
.kS' fuys m%;sM,h jkafka" fofokd w;r l=,S .súiqu ksoyia ùuhs'
YS% ,xldfõ 1871 wxl 22 ork ld,jfrdaë wd{d mk; u.ska olajd we;af;a" .súiqula
W,a,x>kh lsÍu i|yd jk ´kEu ls%hdjla ksYaÑ; ld, iSudjla we;=<; n,d;aul úh
hq;= njhs' fuu ld,iSudj wjika jQ miq .ssúiqu n,d;aul l< fkdyel' tu.ska th ksoyia
fõ' ^fï mss<sn| jvd;a úia;rd;aul igykla i|yd my; 12'1 fldgi n,kak'&
fuu ;;a;j
a h we;s jkafka .súiqfï md¾Yjlrejkaf.a jrola fya;=fjka .súiqu bgq lsÍu
l< fkdyelalla njg m;a jk úgh' túg .súiqu jHd¾: ùfuka lv jQjd hehs lshkq
,efí'
.súiqula jH¾: ùfuka ksoyia lrkq ,eîug kï my; i|yka idOl mej;sh hq;=h
I' .súiqu jH¾: ùug ;=vq fok isoaêh md¾Yjlrejkaf.a md,kfhka Tíng ;sfnk
fohla ùu'
II' jH¾: ùug fya;= jQ isoaëka isÿ jQjdg miqjo md¾Yjlrejka .súiqu bgq lsÍug
W;aiy lrhs kï túg tfia bgq lrk .súiqu md¾Ylrejka uQ,sl jYfhka .súif.k
;snQ .súiqug jvd iïmq¾Kfhka u fjkia jQ tlla fõ'
III' .súiqu jH¾: ùug ;=vq ÿka isoaêh jQfha .súiqfï md¾Yjlrejkaf.a jrolska fkdùu'
I' kS;sfha we;s jk fjkialï fya;=fjka .súiqu bgq lsÍu l< fkdyels ;;a;ajhg
m;aùu'
kvq ;Skÿ
a ( úIh lreK úkdY ùu ksid we;s jk jH¾: ùu'
;Skÿ
a j ( Yd,dj úkdY jQfha .súiqfï md¾Yjlrejkaf.ka l=uk fyda md¾Yjhl
jrola ksid fkdfõ' tksid .ssúiqu jH¾: ùu fya;=fjka md¾Yjlrejka
.súiqu hgf;a ;snq ne£ïj,ska ksoyia fõ' tys m%;sM,hla f,i isÿ jQ
ydksj,g C f.ka jkaÈ b,a,Sug T g ysñlula ke;'
wd& fN!;sl fkdyelshdj - .súiqfï úIh jia;=j úkdY jQ úg .súiqu bgq lsÍu fN!;slj
l< fkdyels fohla njg m;a fõ' fÜ,¾ t' leâfj,a ^1861& 3 B & S 826'
we& m%h;akh jH¾: ùfuka - .súiqfï uQ,sl iy m%Odk jYfhka md¾Yjhka i,lk
foaj,ays ;;a;ajh miq isÿùï j,ska úkdY jQ úg fl%,a t' fykaß Krell V. Henry
(1903) 2 KB 740
pekaâ,¾ t' fjíiag¾ Chandler V. Webster (1904) 1 KB 493
thska .súiqu uq, isgu wj,x.= ùula isÿ fkdfõ' jH¾: ùula isÿjQ úg .ssúiqu wjidk jQ
f,i i,lkq ,nk w;r" fomd¾Yjh .súiqu bÈßhg;a bgq lsÍfuka ksoyia lrkq ,efí'
ysrdðuq,að t' Ñfhdka hq.i
a a iud.u
Hiraji Mulji V. Cheongn Yugss Co.
123
CA Sri Lanka
BL3 | mßÉfþo 2: .súiqï kS;h
s
wkfmaCIs; isÿùï j, wjOdku wkqu; lsÍu i|yd .súiqfï m%ldYs; m%;smdok ielish
yelsh' tjeks úêúOdk i,id we;s úg" wjOdku orkq ,nkafka th Ndr .kakd md¾Yjh
úiska jk w;r" .súiqfï tlÕ jQ mßÈ iy meyeÈ,sju imhd we;s isÿùula ksid .súiqu
jH¾: jQjd f,i fkdie,fla'
jHr: ùfï wjia:d wkqmd;sl n,mEu iys; j.ka;shla ^a forece majeure clause& u.ska
iemhsh yelsh' .súiqu fjk;a wdldrhlska jH¾:hg m;ajk úg n,y;aldrfhka wkqmd;sl
n,mEu iys; j.ka;h
s lsh
% d;aul jk kuq;a iuia; .súiquu jH¾: fkdfõ'
fudfyduâ wekaâ ikaia t' iysh¾ ,hswekaâ fldïmeks Mohammed & Sons. V. Zahiere Lye
& Co. 46 NLR 101
lvùu
wfmaCIs; lv lsÍu (
fuh isÿ jkafka bgq lsÍug kshñ; ld,hg fmr .súiqu hgf;a ;u j.lSu bgq fkdlrk
nj tla md¾Yjhla wfkla md¾Yjhg ±kqï §fuks' Tyqf.a wfmaCIs; lv lsÍu u.ska
wysxil md¾Yjhg .súiqu wj,x.= lsÍug iy lv lsÍu ms<s.kakd Èkfha§ jkaÈ b,a,d
isàug whs;sh ,efí'
lvlsÍfï m%;sM,
jvd;au nrm;, W,a,x.khla mjd .súiqula iajhxlS%hj wjidkhlg f.k tkafka ke;s
kuq;a wysxil md¾Yjhg úúO úl,am wjia:d ,ndfohs' fuu úl,am fyda ms<shï by;
YS¾Ih hgf;a idlÉPd flf¾'
W,a,x.kh lsÍulska mSvdjg m;a wysxil md¾Yjhg .; yels hï hï ms<shï ;sfí' fuu
ms<shï my; mßÈ fõ'
tfy;a tjeks isoaêhl§ .súiqfï m%;súreoaO hula we;=<;aj fkdue;s kï" .súiqfuka ;uka
fj; ,enqKq ´kEu m%;s,dNhla wdmiq Ndr§ug fyda m%;sIG
a dmkh lsÍug ks¾fodaIs
md¾Yjlreg j.lSula we;'
A, B g whs;s NdKav úl=Kd §ug tlÕ ù" tu úl=Kqï ñf,ka fldgila w;a;sldrula f,i
B g ÿkafkah' miqj A .súiqu lvlr fuu NdKav úl=Kf
q õ ke;' B g .súiqu m%;sfCIam
lsÍug whs;shla we;' tfy;a tjeks wjia:djl§ B ;udg ,enq úl=Kqï w;a;sldru ;nd
.ekSug .súiqfuka bv fkdfohs kï Tyq tu uqo, wdmiq Ag NdrÈh hq;=h'
ydks f,i y÷kd .kafka" mqoa.,fhl=g isÿ ù we;s mdvqj fyd Tyqg wysñ jQ jdish fõ'
.ssúiqï kS;sfha § w;Dma; md¾Yjlreg ydks i|yd jkaÈ m%odkh lsÍfï wruqK fyda
mrud¾:h jkafka" .súiqu bgq lrkq ,enqjd kï tlS md¾Yjh m;aúh yelsj ;snq
;;a;ajfha msysgqùughs'
m%udKSlD; ydks ^Liquidated damages& hkq" md¾Yjhka úiska .Kkh lr ksYaÑ;j olajd
we;s ydks fõ'
wm%udKSlD; ydks hkq" md¾Yjhka úiska .Kkh fkdlrk ,o tajdh' tneúka tajd
wêlrKh úiska ;SrKh l< hq;=h'
ovhla hkq" ydkshg iïnkaO fkdjk f.ùuls'
jdrK ksfhda.hla hkq" .súiqula hgf;a md¾Yjlrefjla ;ukaf.a ne£ï lv lsÍu ;ykï
lrñka wêlrKh úiska fokq ,nk ksfhda.hls' fuho wêlrKfha wNsu;h mßÈ mj;sk
idOdrK;ajfha m%;sl¾uhla fõ'
mqoa.,fhl=g jdrK ksfhda.hla ,nd .; yels wjia:d (
03' ú;a;slre meñKs,slreg jxpd lsÍfï woyiska foam, bj;a lsÍu fyda neyer lsÍu'
kvq ;Skÿ
a ( jdrK ksfhda.h
weußldfõ fjdak¾ n%o¾ mslap¾ia ^WBP& wdh;kh fjkqfjka .S; .dhkd lsÍug bxf.da,shd
tlÕ jqjdh' kuq;a wehf.a .súiqu ms<sn| újdofhka miqj" weh ´iafÜ%,shdj n,d f.dia tys
rÕy,l .S; .ehSu wdrïN l<dh' WBP wdh;kh wehg tfrysj kvq mjrd ´iafÜ%,shdfõ
.dhkd lsÍu je<elaùu i|yd wêlrKfhka jdrK ksfhda.hla b,a,d isáfhah'
;Skaÿj ( bxf.da,shd" weh úiska WBP iuÕ we;s lrf.k ;snq .súiqu W,a,x.Kh lr
we;s neúka wêlrKh fuu jdrK ksfhda.h ,nd ÿkafkah'
fjdak¾ n%o¾ia mslap¾ia t' bkaf.da,shd Warner Borthers Pictures V. Ingolia (1965)
NSWR 988
m%;f
s CIam lsÍu
.súiqula m%;sfCIam lsÍu hkq" wfkla md¾Yjh fjkqfjka bgq l< hq;= hq;=lu fyda j.lSu
bgq lsÍu m%;sfCIam lsÍuhs' wysxil md¾Yjh okakd m%;sfCIam lsÍu m%ldYs; fyda jHx.j
isÿ jqj;a" miq neiSu ^Rescission& i|yd Tyqg ysñlï lsj yelafla" th widOdrK kï
muKs' m%;sfCIam lsÍu hqla;s iy.; kï" th wfkla md¾Yjhg miqneiSu i|yd whs;shla
,nd fkdfohs'
miqneiSu hk jpkh meñfKkafka ksYam%Nd lsÍu ^rescind& fyda wj,x.= lsÍu hk w¾:h
^Cancel& we;s zzbj;a lsÍuZZ hk jpkfhks' .súiqu miq neiSfï mrud¾:h jkafka" .súiqu
iE§ug fmr mej;s md¾Yjhka Tjqkaf.a uq,a ;;a;ajhg m;a lsÍuhs' ^;;a;ajhg fmr
- Status quo aute& miq neiSfï iyk wêlrKfhka b,a,d isák úg tys w¾:h
jkafka" wysxil md¾Yjh fï jk úg;a Tyqf.a miqneiSfï whs;sh ls%hd;aul lr we;s
kuq;a th n,d;aul lsÍug fyda u;fNaohg ;=vq § we;s fjk;a whs;shla
n,d;aul lsÍug wêlrKhg meñfKk njhs'
md¾Yjhka miqneiSu i|yd ysñlï mdk úg§" W,a,x.kh lsÍfuka fyda m%;sfCIam lsÍfuka
we;s jk ydks i|yd ysñlï mEug o Tyqg whs;sh ;sfí'
m%;sia:dmkh lsÍu l< yelafla wysxil md¾Yjhla .súiqug we;=<;a fkdjqfha kï Tjqkag
N=la;s ú¢h yels ;;a;ajhg m;a lsÍu i|yd muKla fkdjk w;r" th uq,a ;;a;ajhg m;a
lsÍu i|yd jq fmdÿ m%;sl¾uhla o f,ihs'
m%;sIG
a dmkh hkq" kej; ia:dmkh lsÍfï lsh
% dj,shhs'
Fibrosa Spolka Akeyine V. Fairbairn Lawson Combe Barbour Ltd (1948) AC 32 at 61 ys§
i|yka jkafka ñksfil= ;uka ;=< mej;sh hq;= yDo idCIshg mgyeksj" fjk;a wfhl=f.ka
whq;= Ok ,dNh fjkqfjka wêlrKfhka iykhka m%odkh lsÍu i|yd idudkHfhka my;
wx. iïmq¾K l< hq;=h'
01' kS;sfha je/oaola hgf;a f.ùula fyda Ndr§ula lrk md¾Yjhlg ^ysñlï m%odkh
lrk i;Hfha je/oaog mgyeksj& m%;sia:dmkh i|yd whs;shla ke;'
fuhska woyia jkafka" .súiqula u; kvq mejÍug fyda mjrkq ,eîulg whs;shla we;af;a
.súiqug t<ö we;s md¾Yjlrefjl=g muKs hkakhs' .súiqulg t<ô we;s f;jk
md¾Yjlrefjl=g fuu .súiqu hgf;a lsisÿ whs;shla ysñ fkdjk w;r" tjeks f;jk
md¾Yjhlg j.lSï mekùugo .súiqulg yelshdjla ke;'
X, Y iu. we;s lr.;a .súiqulg wkqj" Y hï ksYaÑ; ld¾hhla l< úg" Z g f.ùug X
tlÕ úh' Y kshñ; mßÈ ld¾hh bgq lf<ah' tfy;a X f.ùï meyer yeßfhah'
.súiqul fmfrú;dj hgf;a Zg f.ùug we;s X f.a ne£u Z g n,d;aul l< fkdyel'
= Z uQ,sl .súiqfï md¾Yjlrefjla fkdùuhs'
thg fya;j
kvq ;Skÿ
a j ( .súiqul fmfrú;dj
vkaf,dma gh¾ úlsKSu i|yd vkaf,dma gh¾ iud.u ^DT& iu. äõ wekaâ fldïmeks
,sñgâ ^DC& .súiqulg t<UqfKah' DT iud.fï mQ¾j wkque;sh fkdue;sj ksYaÑ; ñ,g
s g DC tlÕ úh'
jvd wvqfjka gh¾ fkdúlsKu
DC fj;ska DT gh¾ ñ,§ .;a" fi,a*a Ícia ^S& hkqfjka y÷kajk ,o iud.ula DT
wkqu; l< ñ, o¾Ykhg jvd wvq ñ,lg S ys md¾Yjlrejkag gh¾ úl=Kf
q õh'
vkaf,dma gh¾ iud.u t' fi,a*a Ícia lïmeks ,sñgâ ^1915& AC 847
fuu kshñ; ld, iSudj ;=< w.;shg m;a md¾Yjh úiska fhdað; ls%hdj wdrïN lsÍug
wfmdfydi;a jqjfyd;a" tu úfYAI;
s W,a,x.kh lsÍï i|yd lsh
% dud¾.hla .ekSug Tyqg $
wehg ;ykï lrhs'
kuq;a W,a,x.kh jQ Èk isg jir yhla we;=<; w.;shg m;a md¾Yjh tfia fkdlrkafka
kï" tu úfYAIs; W,a,x.kh lsÍïj,g tfrysj iykhla ,nd .ekSu i|yd Tyqg $ wehg
;jÿrg;a kS;sh bÈßfha lsisÿ uÕla fkd,efnkq we;'
6 j.ka;sh - yjq,l
a dß;ajh" ,sÅ; fmdfrdkaÿj" .súiqu fyda tlÕ;djh ^5 j.ka;shg wh;a
fkdfõ'& tjeks ls%hdud¾.hla jir yhla ;=< f.k tkafka ke;akï"
7 j.ka;sh - jir ;=kla we;=<; l=,S whlr .ekSu fyda l=,S ksjeisfhl= jerÈ f,i
ika;lfha ;ndf.k bvï ysñhd úiska whlr .; yels j;=hdhl ,dNh w;=re ,dNh fyda
lsishï w,sÅ; fmdfrdkaÿjla" .súiqula" flaj,a lsÍula fyda tlÕ;djhla u; ,nd ÿka
uqo,a i|yd
8 j.ka;sh - úl=Kk ,o ´kEu NdKavhla iy''''' jeh lrk ,o Y%uh'''' Kh f.úh hq;=
jQ miqj jirla we;=<;
10 j.ka;sh - fuhg fmr imhd fkdue;s ´kEu ls%hdud¾.hla''''' tjeks ls%hdud¾.hla we;s
ù jir ;=kla we;=<;''''
.súiqu fj; md¾Yjlrejka olajk fuu wjHdc iyu;sh" iyu;sfha ;:H;dj (Reality
of Consent)hkqfjkao y÷kqjkq ,efí
jer§u" wjksfoaYkh whq;= n,mEu" ;¾ck iy widOdrK ñ,fha mdvqj jeks iuyr
wjia:djkays§ wjHdc iyu;sh ke;'
úfYaI ;;a;ajhka j,§ yer" .súiqï j,g t<öug idudkHfhka nd,jhialrefjl=g
YlH;djhla ke;'
Wkau;a;lhska úiska we;slr.kq ,nk .súiqï j,g wod, idudkH Í;sh fjkafka"
.súiqug t<fUk wjia:dfjsoS tla md¾Yjlrefjla isysúl,a nfjka miqù ta nj wfkla
md¾Yjlre fkdoek isáho" tlS .súiqu Y=kH iy wj,x.= fj;;a' .súiqug t<fUk
wjia:dfõ§ tlS Wkau;a;l mqoa.,hd isysh we;s ukilska miqjQjd kï fuu Í;sh wod,
fkdfjhs'
îu;alu fyda u;aùu wêlrKhla úiska .súiqula wjyrKh ^wialsÍu&lsrSug fya;=jla
fkdfõ' ;uka u;aù isák w;r;=r§ t<UqKq .súiqula ;ud isys t<jd .;a miq wkqu;
lsrSug îu;ajQ mqo.
a ,hl=g yelshdj we;'
ÿrdpdÍ fyda wkS;sl .súiqula kS;sh úiska n,d;aul lrkq ,nkafka ke;'
neÆ ne,aug j,x.= .sñiqul m%Odk wjYH;d iïmQ¾K lr we;ehs fmfkk .súiqula ;=<
jqjo .eUqre wOHhkhlska miqj ;jÿrg;a fodaI wvx.=j ;sfnk njg fmkS hk úg'
.súiqula n,d;aul l< fkdyels" wj,x.= fyda wkS;sl njg m;a lrhs'
.súiqula wdlafIamKh lsÍu ^Discharge of a Contract&hkq j,x.= .súiqula wjika
lsÍuhs' .súiqu ksoyia lrkq ,enQ miq .súiqu hgf;a ;snQ whs;sjdislï iy ne`§ï j,ska
md¾Yjlrejka ksoyia fõ' úúO l%uhkaf.ka .súiqula wjika lsÍu yd ksoyia lsÍu l<
yelsh'
.súiqula lvlsÍula hkq .súiqfï tla md¾Yjlrefjla .súiqu m%ldrj ;udf.a ld¾hhka
iy ne`§ï bgq lsÍug wiu;a ùu fyda .súiqfï ld¾hhka iy ne`§ï bgq fkdlrk nj
wfkla md¾Yjhg oekaùuh' fuys§ ks¾fodaIS md¾Yjhg fhdod.; yels ms<shï iuyrla
kS;sfha we;'
.súiqula lvlsÍula iïnkaOfhka w;Dma; md¾Yjlrefjla úiska l%h
s dud¾.hla .ekSu
wdrïN l< hq;= ld, rduqj ld,djfrdaë wd{dm;lska mekfõ'
.súiqul fmfrú;dj ms<sn`o uQ,O¾uh ^fmfrú;dj ms<sn`o jdoh& hkqfjka woyia
lrkafka" .súiqu u; kvq mejÍug;a kvq mjrkq ,eîug;a" whs;sh we;af;a .súiqug
iïnkaO md¾Yjhlg muKs hkakh' .súiqfï md¾Yjhla fkdjk f;jk md¾Yjhlg
.súiqu hgf;a lsisu whs;sjdislula ysñ jkafka ke;'
CA Sri Lanka
CA Sri Lanka 133
BL3 | mßÉfþo 1: .súiqï kS;sh
flfia
1 ksjfj;;a
erÈ m%lzzjdKs
dY folc f;da
.kqrfkaokq
k'jlaZZ hkak w¾: ksrEmkh lsÍfï .eg`Mj
mekk.s
^w&kfa ka .kqfokqf.sõúiqiaïjkS
YS%S ,xldfõ Ndjh ms<sn|
;sh hgf;a " .sielhla u;=
úiqula we;sljrk.; wjia :djl§
yelafla ,sÅmuKs ' ta '
;j muKs
wkqj ^wd&
jákdluY%S ,xldfõ
remsh,a§ ñ,s
wod,
hklr.;3 lg yels frdaujq-j,ka
jvd jeä foais kS
o bvï ;sh ,hgf;a
wdrjq la jeks kvq uq,skau
—m%;w;r"
sIG
a djlg
fuu˜ wêlrKh
uQ,Huh w.hla úiska ;stjeks
îu wks jd¾h fkdfõ'
mÍËKh
^w& jer§ug fya;=j .súiqula jdÑlj fiau jHx. yeisÍu ;=<skao we;s lr .;
yels ùuhs'
^we& jer§ug fya;=j idmamq ljq¿jl NdKav m%o¾Ykh fldg ;eîu
—ix.%y lsrSug wdrdOkd lsrSula˜ ñi —w¾mKhla ˜ fkdfõ'
5 ^we& iy ^wE&
^we& .súiqula wj,x.= lrhs' thg fya;=j A ;uka .súiqug t<Uqfka B iu`.
fkdjk nj A oek isáhd kï Tyq flÈklj;a .súiqula we;s fkdlr.kq we;'
^wE& .súiqula wj,x.= lrhs" thg fya;=j .súiqfï úIh lreKq .súiqu we;s
lr.kakd wjia:dj jk úg fkdmj;sk fohla njg m;aj ;sîuhs'
^w& iy ^wd& hkq jer§ula ;snqfka jqjo tjeks jrola úiska .súiqula wj,x.=
fkdlrkq ,nk wjia:djkah'
CA Sri Lanka
CA Sri Lanka 135
BL3 | mßÉfþo 1: .súiqï kS;sh