www.surabooks.

com

jÄœ ciuüš

m
co
8M« tF¥ò

.
ks
áw¥g«r§fŸ
òâjhf âU¤âaik¡f¥g£l ghlüÈ‹go jahÇ¡f¥g£LŸsJ.

oo
 
ghl¥gFâfËYŸs všyh ãÇîfËY«, ÉÇthd És¡f§fSl‹ Toa ÉilfŸ
bfhL¡f¥g£LŸsd.
kâ¥ÕL Édh¡fŸ ÉilfŸ, ïy¡fz«, bkhÊia MŸnth«, bkhÊnahL ÉisahL,
ab

 

f‰git f‰wã‹, ciu¥g¤â Édh¡fŸ ÉilfŸ, TLjš Édh ÉilfŸ M»ait

ju¥g£LŸsd.
 myF¤ nj®î Édh¤jhŸfŸ bfhL¡f¥g£LŸsd.
ur

 
K ¡»a Édh¡fŸ (  ) k‰W« muR khâÇ Édh 2019 (m.kh.É.),M©L
bghJ¤nj®î-V¥uš 2023 & 2024, fhyh©L¤ nj®î 2023 k‰W« miuah©L¤
nj®î 2023 R£o¡fh£l¥g£LŸsd.
.s

 
M©L bghJ¤nj®î-V¥uš 2024 Édh¤jhŸ ÉilfSl‹ ïiz¡f¥g£LŸsJ .
w
w
w

Ruh g¥Ënfõ‹°
For Orders Contact br‹id

80562 94222 / 81242 01000 / 81243 01000/96001 75757 / 78718 02000/ 98409 26027
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com

© btËp£lhs®fŸ gâ¥gháÇa® ciu...

F¿p£L v© : FY-8-T
v§fŸ thœ¤â‰FÇa
ïÅa khzt bršt§fns!
vGâ tH§»at®
c§fis bt‰¿¥ ghijÆš

m
». yjh, M.A., B.Ed., M.Phil.,
miH¤J¢ bršY« tÊfh£o ‘RuhÉ‹
jÄœ ciuüš’ MF«. òâa

co
ghl¤â£l¤â‹Ñœ btËÆl¥g£l
Also available for Std - IX & X ghlüÈ‹go cUth¡f¥g£LŸs
Guides : RuhÉ‹ 8M« tF¥ò - jÄœ ciuüš
✤ RuhÉ‹ jÄœ ciuüš - tÊfh£oia c§fËl« nr®¥gâš

.
✤ Sura’s Smart English bgUikí« k»œ¢áí« mil»nwh«.

ks
✤ Sura’s Mathematics (EM/TM)
✤ Sura’s Science (EM/TM) òâa nj®î¤â£l¤â‹go, 8M«
✤ Sura’s Social Science (EM/TM) tF¥ò nj®Éš Ú§fŸ mâf kâ¥bg©
Also available for Std - XI, XII bgw, rÇahd ÉilfSl‹, vËa KiwÆš
oo
ïªj tÊfh£o jahÇ¡f¥g£LŸsJ.
✤ RuhÉ‹ jÄœ ciuüš
✤ Sura’s Smart English
✤ Sura’s Mathematics (EM/TM)
MáÇa®fË‹ f‰W¤jU« gÂÆš
cWJizahfî«, khzt®fŸ
ab

✤ Sura’s Physics (EM/TM)

✤ Sura’s Chemistry (EM/TM) ghl§fis¡ f‰F« Éj¤âš C¡f«
✤ Sura’s Bio-Botany & Botany (EM/TM) jU« tifÆY« ekJ tÊfh£o âfG«
(Short Version & Long Version)
vd e«ò»nwh«.
✤ Sura’s Bio-Zoology & Zoology (EM/TM)
ur

(Short Version & Long Version) ïiwaUis nt©L»nwh«.

✤ Sura’s Computer Science (EM/TM)
eynk Éisf!
✤ Sura’s Computer Applications (EM/TM)
✤ Sura’s Commerce (EM/TM)  - gâ¥gf¤jh®
.s

✤ Sura’s Economics (EM/TM) RghZ uh{, B.E., M.S.,

✤ Sura’s Accountancy (EM/TM)
✤ Sura’s Business Maths (EM)
(Ruh gâ¥gf«)
w

jiyik mYtyf« For Orders Contact

w

Ruh g¥Ënfõ‹°
1620, `n#’ ãsh¡, 16-MtJ ãujhd rhiy, 80562 94222
m©zh ef®, br‹id-600 040. 81242 01000
w

Phone : 044 - 4862 9977, 044 - 4862 7755. 81243 01000

96001 75757
09/05/2024

E-mail : [email protected]
Website : www.surabooks.com
78718 02000
98409 26027

[II]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com

TO ORDER WITH US
SCHOOLS and TEACHERS:
We are grateful for your support and patronage to ‘SURA PUBLICATIONS’
Kindly prepare your order in your School letterhead and send it to us.
For Orders contact: 81242 01000 / 81243 01000
DIRECT DEPOSIT

m
A/c Name : Sura Publications A/c Name : Sura Publications
Our A/c No. : 36550290536 Our A/c No. : 21000210001240

co
Bank Name : STATE BANK OF INDIA Bank Name : UCO BANK
Bank Branch : Padi Bank Branch : Anna Nagar West
IFSC : SBIN0005083 IFSC : UCBA0002100

.
A/c Name : Sura Publications A/c Name : Sura Publications

ks
Our A/c No. : 6502699356 Our A/c No. : 1154135000017684
Bank Name : INDIAN BANK Bank Name : KVB BANK
Bank Branch : Asiad Colony Bank Branch : Anna Nagar
IFSC : IDIB000A098 IFSC : KVBL0001154
oo
A/c Name : Sura Publications A/c Name : Sura Publications
Our A/c No. : 13240200032412 Our A/c No. : 50200031530945
Bank Name : FEDERAL BANK Bank Name : HDFC BANK
ab

Bank Branch : Anna Nagar Bank Branch : Cenotaph Road, Teynampet

IFSC : FDRL0001324 IFSC : HDFC0001216
ur

After Deposit, please send challan and order to our address.

email to : [email protected] / Whatsapp : 81242 01000.
For Google Pay : For PhonePe :
.s

98409 26027 98409 26027

DEMAND DRAFT / CHEQUE

w

 lease send Demand Draft / cheque in favour of ‘SURA PUBLICATIONS’

P
payable at Chennai. The Demand Draft / cheque should be sent with your order
in School letterhead.
w

STUDENTS :
Order via Money Order (M/O) to
w

Sura Publications
1620, ‘J’ Block, 16th Main Road, Anna Nagar, Chennai - 600 040.
Phone : 044-4862 9977, 044-4862 7755.
Mobile : 96001 75757 / 81242 01000 / 81243 01000.
Email : [email protected] Website : www.surabooks.com

[III]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com

bghUsl¡f«
g¡f
bghU©ik ghl¤ jiy¥òfŸ khj«
v©
kd¥ghl¢ brŒíŸ gFâ 1-4

m
jÄœbkhÊ thœ¤J (brŒíŸ)*

bkhÊ jÄœbkhÊ kuò (brŒíŸ)

5-31 #]‹

co
1. jÄœ tÇtot ts®¢á (ciueil)
jÄœ ï‹g« brh‰ó§fh (Jiz¥ghl«)

vG¤JfË‹ ãw¥ò (f‰f©L)

.
Xil (brŒíŸ)*

ks
nfhz¡fh¤J¥ gh£L (brŒíŸ)
ïa‰if
Ãy« bghJ (ciueil)
2. 32-60 #]iy
<ošyh bt£L¡»Ëí« rUFkhD« (Jiz¥ghl«)
oo
ïa‰if
ÉidK‰W (f‰f©L) Kjš
âU¡FwŸ (thœÉaš)* ïil¤ nj®î

m¿Éaš, nehí« kUªJ« (brŒíŸ)*

ab

bjhÊš tUK‹ fh¥ngh« (brŒíŸ)*

3. E£g« jÄH® kU¤Jt« (ciueil) 61-85 Mf°£
cliy jiy¡FŸ X® cyf« (Jiz¥ghl«)
ur

X«òÄ‹ v¢r« (f‰f©L)

fšÉ mHnf mHF (brŒíŸ)*
.s

fšÉ
ò¤âia¤ Ô£L (brŒíŸ)
4. gšJiw¡ fšÉ (ciueil) 86-109 br¥l«g®
w

fšÉ
M‹w Fo¥ãw¤jš (Jiz¥ghl«)
fiuÆy
nt‰Wik (f‰f©L)
w

âU¡nfjhu« (brŒíŸ) fhyh©L¤ nj®î

fiy,
mH»aš, ghl¿ªJ xGFjš (brŒíŸ)*
w

g©ghL eh£L¥òw¡ ifÉid¡fiyfŸ (ciueil)

5. 110-139 m¡nlhg®
jÄH® ïir¡fUÉfŸ (Jiz¥ghl«)
FHÈÅJ bjhifÃiy, bjhfhÃiy¤bjhl®fŸ (f‰f©L)
ahÊÅJ
âU¡FwŸ (thœÉaš)*

[IV]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com

g¡f
bghU©ik ghl¤ jiy¥òfŸ khj«
v©
ehfÇf«, ts« bgUFf (brŒíŸ)
bjhÊš, kiH¢nrhW (brŒíŸ)
tÂf«
6. bfh§Feh£L tÂf«(ciueil) 140-166 et«g®

m
ita«òfœ fhy« cl‹ tU« (Jiz¥ghl«)
tÂf« òz®¢á (f‰f©L)

co
gil ntH« (brŒíŸ)*
ÉLjiy¤ âUehŸ (brŒíŸ)
ehL, r_f«
ghuj u¤dh v«.Í.ïuhk¢rªâu‹ (ciueil)

.
7. 167-192 et«g®
ghU¡FŸns m¿îrhš xsitah® (Jiz¥ghl«)

ks
ešy ehL
tšÈd« ÄF« ïl§fS« Äfh ïl§fS«
(f‰f©L) ïu©lh«
ïil¤ nj®î
x‹nw Fy« (brŒíŸ)*
oo
mw«,
bkŒŠPhd xË (brŒíŸ)
j¤Jt«,
áªjid mnah¤âjhr® áªjidfŸ (ciueil)
8. 193-219 or«g®
ab

mw¤jhš kÅj aªâu« (Jiz¥ghl«)

tUtnj
ah¥ò ïy¡fz« (f‰f©L)
ï‹g«
âU¡FwŸ*
miuah©L¤ nj®î
ur

cÆ®¡Fz§fŸ (brŒíŸ)
kÅj«, ïisa njhHD¡F (brŒíŸ)
.s

MSik
9. r£lnkij m«ng¤f® (ciueil) 220-242 #dtÇ
F‹bwd
ghš kd« (Jiz¥ghl«)
w

ÃÄ®ªJÚ
m ïy¡fz« (f‰f©L)
w

_‹wh« ïil¤ nj®î

âU¥òjš nj®î
w

M©L bghJ¤ nj®î

m uR¥ bghJ¤ nj®î - V¥uš 2024 Édh¤jhŸ ÉilfSl‹ 243-250

( * ) ï¡F¿Æ£l ghlšfŸ kd¥ghl¥gFâ

[V]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com

 brŒíŸ, ciueil, Jiz¥ghl« - MáÇa®fŸ

jiy¥ò ïl« bg‰w üš/ bjhF¥ò MáÇa®fŸ
jÄœbkhÊ thœ¤J ghuâah® fÉijfŸ ghuâah®
jÄœ bkhÊ kuò bjhšfh¥ãa« bjhšfh¥ãa®
thÂjhr‹

m
Xil bjhLthd«
(mu§frhÄ v‹»w v¤âuhrY)
bt§f¥ó® rhÄehj‹,
nfhz¡fh¤J¥gh£L gŠr¡F«ÄfŸ
bjhF¥ò - br. ïuhR

co
nehí« kUªJ« Úynfá bga® m¿a¥glÉšiy
tUK‹ fh¥ngh« kyU« khiyí« fÉk njáf Éehafdh®
fšÉ mHnf mHF Úâbe¿ És¡f« FkuFUgu®

.
ò¤âia¤ Ô£L - My§Fo nrhK

ks
bjhF¤jt® : e«ãah©lh® e«ã
âU¡nfjhu« njthu«
ghoat® : Rªju®
ghl¿ªJ xGFjš fȤbjhif ešyªJtdh®
oo
ts« bgUFf jf^® ah¤âiu bga® : m¿a¥glÉšiy
kiH¢nrhW gHªjÄH® tÊgh£L kuòfŸ m. bfsu‹
gilntH« fȧf¤J¥gu bra§bfh©lh®
ÉLjiy¤ âUehŸ nfhilí« trªjK« Û. ïuhnrªâu‹
ab

x‹nw Fy« âUkªâu« âU_y®

bkŒŠPhd xË Fz§Foah® ghl‰nfhit Fz§Fo k°jh‹ rh»ò
cÆ®¡ Fz§fŸ f‹Å¥ghit nr. nrRuhrh (ïiwaur‹)
ur

K.nk¤jh
ïisa njhHD¡F K.nk¤jh fÉijfŸ
(thd«gho ïa¡f¡fÉP®)
Ãy« bghJ (ciueil) jÄœgH§FofŸ g¡jt¤ry ghuâ
.s

gšJiw¡ fšÉ (ciueil) ïsik ÉUªJ âU.É.f.

brh‰ó§fh (ÉÇthd«) jÄÊ‹ ïuh. ïs§Fkudh®
jÅ¥bgUŠáw¥òfŸ
w

bt£L¡»Ëí« fhl®fË‹ fijfŸ bjhF¥ò :

rUFkhD« kÅZ rh‹o, khJÇ unkZ
w

(ÉÇthd«) jÄHh¡f« : t.Ñjh

jiy¡FŸ X® cyf« (ÉÇ) jiyik¢ brayf« u§fuh#‹ (R#hjh)
M‹w Fo¥ãw¤jš X® Mu«g¥gŸË ã.r. F¥òrhÄ
w

(ÉÇthd«) MáÇaÇ‹ F¿¥òfŸ

fhy« cl‹ tU« (ÉÇ) (áWfij) f‹Åtho Óu§fuha‹ át¡Fkh®
kÅjaªâu« (ÉÇthd«) k¡bfho ïjœ òJik¥ã¤j‹ (áWfij k‹d‹)
ghškz« (ÉÇthd«) ÛjÄU¡F« brh‰fŸ nfhkfŸ (ïuh#y£RÄ)
bjhF¥ò : m. bt©Âyh

[VI]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com

kd¥ghl¢ brŒíŸ
fÉij¥ ngiH

ïaš - 1

m
jÄœbkhÊ thœ¤J
thœf Ãuªju« ! thœf jÄœbkhÊ !   (V¥uš, fhyh©L¤ nj®î 2023)

co
thÊa thÊant !
thd ksªjJ mid¤J« msªâL
t©bkhÊ thÊant !
Vœflš it¥ãDª j‹kz« åá

.
ïirbfh©L thÊant !

ks
v§fŸ jÄœbkhÊ ! v§fŸ jÄœbkhÊ !
v‹bw‹W« thÊant !
oo - ghuâah®

ïaš - 2

Xil
ab

Xil Ml cŸs« ö©Lnj ! - fšÈš

cU©L jtœªJ be˪J ghí« (Xil Ml...)
ghl ïªj Xil vªj¥
ur

gŸË br‹W gÆ‹w njho !

VL nghjh ïj‹fÉ¡ fh®
<L brŒa¥ nghuh nuho ! (Xil Ml...)
.s

e‹brŒ ò‹brŒ¡F czit C£o

eh£L k¡fŸ tWik X£o¡
w

bfhŠá¡ FyÉ¡ fiuia th£o¡

FË®ªj òšY¡F ï‹g« T£o (Xil Ml...)
w

beŠáš <u« ïšyh® ehz

ÚS iH¥ig¡ bfhilia¡ fh£o¢
w

brŠbrhš khj® tŸis¥ gh£o‹

ÓU¡F V‰g KHit Û£L«. (Xil Ml...)
 - thÂjhr‹

[1]

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
2 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

ïaš - 2

âU¡FwŸ
eLîÃiyik
1. j¡fh® jfÉy® v‹gJ mtut®  (m.kh.É.2019; V¥uš 2023)
v¢r¤jhš fhz¥ gL«.

m
Tlh xG¡f«
4. fizbfhoJ ahœnfhL br›ÉJM§F m‹d  (fhyh©L¤ nj®î 2023)

co
ÉidgL ghyhš bfhsš.
fšyhik
6. Éy§bfhL k¡fŸ mida® ïy§Füš  (miuah©L¤ nj®î 2023)
f‰whnuhL Vid at®.

.
F‰w§fojš

ks
8. j‹F‰w« Ú¡»¥ ãw®F‰w« fh©»‰ã‹
v‹F‰w« MF« ïiw¡F. - âUtŸSt®
oo
ïaš - 3

nehí« kUªJ«
ab

ng®j‰F mU«ã jh«ïit m¥ãÂ

Ô®j‰F cÇa âÇnahf kUªJïit
X®jš bjËnthL xG¡f« ïití©lh®
ur

ng®¤j ãÂíŸ ãwth® bgÇâ‹gK‰nw.

tUK‹ fh¥ngh«
.s

clÈ‹ cWâ cilatnu

cy»š ï‹g« cilatuh«;
w

ïlK« bghUS« nehahË¡F

ïÅa thœî jªâLnkh?
w

R¤j« cŸs ïlbk§F«

RfK« c©L Úajid
äj« äj« ngQitnaš
w

Ú©l MíŸ bgWthna!

fhiy khiy cyhÉÃj«
fh‰W th§» tUnthÇ‹
fhiy¤ bjh£L¡ F«ã£L¡
fhy‹ Xo¥ nghthnd! - fÉk njáfÉehafdh®

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò kd¥ghl¢ brŒíŸ 3

ïaš - 4

fšÉ mHnf mHF

f‰nwh®¡F¡ fšÉ eynd fydšyhš  (V¥uš-2023 & 2024, fhyh©L¤ nj®î 2023)
k‰nwh® mÂfy« nt©lhth« - K‰w
KGkÂ¥ óQ¡F¥ ó©nt©lh ahnu

m
mHF¡F mHFbrŒ th®. - FkuFUgu®

co
ïaš - 5

ghl¿ªJ xGFjš

.
M‰Wjš v‹gJ x‹W myªjt®¡F cjîjš

ks
ngh‰Wjš v‹gJ òz®ªjhiu¥ ãÇahik
g©ò vd¥gLtJ ghl¿ªJ xGFjš
m‹ò vd¥gLtJ j‹»is brwhmik
oo
m¿î vd¥gLtJ ngijah® brhš neh‹wš
br¿î vd¥gLtJ T¿aJ kwhmik
Ãiw vd¥gLtJ kiw ãw® m¿ahik
ab

Kiw vd¥gLtJ f©XlhJ cÆ® btstš

bghiw vd¥gLtJ ngh‰whiu¥ bghW¤jš. - ešyªJtdh®
ur

ïaš - 5
.s

âU¡FwŸ
bjǪJ Éidahlš
w

2. ïjid ïjdhš ït‹Ko¡F« v‹WMŒªJ (V¥uš-2024)

mjid mt‹f© Élš.
w

brhšt‹ik
7. nf£lh®¥ ã¡F« jifathŒ¡ nfshU«
w

nt£g bkhÊtjh« brhš.

8. brhšYf brhšiy¥ ã¿JX®brhš m¢brhšiy

btšY«brhš ï‹ik m¿ªJ.
- âUtŸSt®

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
4 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

ïaš - 7

gil ntH«
fȧf® njh‰W¢ áijªnjhlš
tÊt® áy®flš ghŒt® bt§fÇ (V¥uš-2024)
kiwt® áy®tÊ njo t‹ãy«

m
ïÊt® áy®áy® öW k©Lt®
ïUt® xUtÊ nghfš ï‹¿na (2)

co
xUt® xUtÇ‹ Xl Kªâd®  (miuah©L¤ nj®î 2023)
clÈ‹ ÃHÈid btUÉ mŠád®
mUt® tUt® vdh ïiwŠád®
mga« mga« vdeL§»na (3)

.
- bra§bfh©lh®

ks
ïaš - 8

x‹nw Fy«
oo
x‹nw FyK« xUtnd njtD«
e‹nw ÃidÄ‹ ekÅšiy ehzhnk
br‹nw òF«fâ ïšiyE« á¤j¤J
ab

Ënw Ãiybgw Ú®ÃidªJ cŒ«Änd m.kh.É 2019

glkhl¡ nfhÆš gft‰Fx‹W <Æš

elkhl¡ nfhÆš e«g®¡Fm§F Mfh
ur

elkhl¡ nfhÆš e«g®¡Fx‹W <Æš

glkhl¡ nfhÆš gft‰FmJ Mnk. - âU_y®
.s

ïaš - 8

âU¡FwŸ
w

gil¢brU¡F
1. fhd KašvŒj m«ãÅš ahid
w

ãiH¤jntš Vªjš ïÅJ.

e£ò
w

3. eÉšbjhW« üšea« nghY« gÆšbjhW«

g©òil ahs® bjhl®ò.
g©òilik
9. g©òilah®¥ g£Lc©L cyf« mJï‹nwš
k©ò¡F khŒtJ k‹.  - âUtŸSt®

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com

jÄœ ï‹g«
ïaš
1 jÄœbkhÊ thœ¤J fÉij¥ngiH

m
MáÇa® F¿¥ò 
MáÇa® : á.R¥ãukÂa ghuâah®.
g‹Kf M‰wš
: f ÉP®, vG¤jhs®, ïjHhs®, r_f¢ Ó®âU¤j¢

co
áªjidahs®, ÉLjiy¥ nghuh£l åu®.
vGâa üšfŸ : r ªâÇifÆ‹ fij, juhR, trd fÉijfŸ,
Ó£L¡fÉ

.
òfHhu« : á  ªJ¡F¤ jªij, brªjÄœ¤ njÜ, òâa mw« ghl

ks
tªj m¿P‹, kw« ghl tªj kwt‹ v‹bwšyh« ghuâjhr‹
ïtiu¥ òfœªJŸsh®.
ghl¥gFâ : g huâah® fÉijfŸ v‹D« bjhF¥ãš jÄœbkhÊ thœ¤J
v‹D« jiy¥ãš ïl« bg‰WŸsJ.
oo
ghlš
thœf Ãuªju«! thœf jÄœbkhÊ! NœfÈ Ú§f¤ jÄœbkhÊ X§f¤
ab

thÊa thÊant! Jy§Ff itafnk!

thd ksªjJ mid¤J« msªâL bjhšiy ÉidjU bjhšiy mf‹W
t©bkhÊ thÊant! Rl®f jÄœehnl!
Vœflš it¥ãDª j‹kz« åá thœf jÄœbkhÊ! thœf jÄœbkhÊ
ur

ïirbfh©L thÊant! thœf jÄœbkhÊna!

v§fŸ jÄœbkhÊ! v§fŸ jÄœbkhÊ! thd« m¿ªj jid¤J« m¿ªJ
v‹bw‹W« thÊant! ts®bkhÊ thÊant! - ghuâah®
.s

brhšY« bghUS«
w

1. Ãuªju« - fhy« KGikí«

2. it¥ò - Ãy¥gFâ
w

3. NœfÈ - NœªJŸs m¿ahik ïUŸ

4. t©bkhÊ - tsÄ¡fbkhÊ  
5. ïir - òfœ
w

6. bjhšiy - gHik, J‹g«

bghUSiu
jÄœbkhÊ v¡fhy¤J« Ãiybg‰W thœf! Mfha¤jhš NH¥g£l všyht‰iwí«
m¿ªJ ciu¡F« tskhd jÄœbkhÊ thœf! VG flšfshš NH¥g£l Ãy¥gFâ KGtJ«
j‹ ïy¡»a kz¤ij¥ gut¢ brŒJ, òfœbfh©l jÄœbkhÊ thœf!
[5]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
6 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

v§fŸ jhŒbkhÊah»a jÄœbkhÊ cyf« cŸs tiuÆY« thœf! v§F« NœªJŸs

m¿ahik ïUŸ Ú§f£L«! mjdhš jÄœbkhÊ nk‹ikí‰W cyf« KGtJ«
áw¥gilf! bghUªjhj giHa fU¤Jfshš c©lhF« J‹g§fŸ Ú§»¤ jÄœehL
xË®f! jÄœbkhÊ thœf! jÄœbkhÊ thœf! v‹bw‹W« jÄœbkhÊ thœf! thd«tiu
cŸsl§»íŸs všyh¥ bghU©ikfisí« m¿ªJ nk‹nkY« tsU« jÄœbkhÊ
thœf!

m
kâ¥ÕL

co
rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.

1. k¡fŸ thG« Ãy¥gFâia¡ F¿¡F« brhš ........... .  (m.kh.É. 2019; V¥uš 2023)
m) it¥ò    M) flš  ï) guit   <) MÊ

.
Éil: m) it¥ò

ks
2. ‘v‹bw‹W«’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ............ .
m) v‹ + bw‹W« M) v‹W + v‹W« 
ï) v‹W« + v‹W« <) v‹ + v‹W« Éil: M) v‹W + v‹W«
oo
3. ‘thdksªjJ’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ............ .
m) thd + ksªjJ M) th‹ + msªjJ
ï) thd« + msªjJ <) th‹ + ksªjJ Éil: ï) thd« + msªjJ
ab

4. m¿ªjJ + mid¤J« v‹gjid¢ nr®¤bjGj¡ »il¡F« brhš ............ .

m) m¿ªjJmid¤J« M) m¿ªjid¤J«
ï) m¿ªjjid¤J« <) m¿ªJid¤J« Éil: ï) m¿ªjjid¤J«
ur

5. thd« + m¿ªj v‹gjid¢ nr®¤bjGj¡ »il¡F« brhš ............ .

m) thd«m¿ªJ M) th‹m¿ªj
ï) thdk¿ªj <) th‹k¿ªj Éil: ï) thdk¿ªj
.s

jÄœbkhÊ thœ¤J - ï¥ghlÈš ïl«bg‰WŸs nkhid¢ brh‰fis vL¤bjGJf.

nkhid¢ brh‰fŸ :
w

thœf - thÊa thd ksªjJ - t©bkhÊ

v§fŸ - v‹bw‹W« thœf - thœf
w

thd« - ts®bkhÊ
FWÉdh
w

1. jÄœ v§F¥ òfœ bfh©L thœ»wJ?   (V¥uš 2023 & 2024)

jÄœ òfœ bfh©L thGÄl« : VG flšfshš NH¥g£l Ãy¥gFâ KGtJ« j‹
ïy¡»a kz¤ij¥ gut¢ brŒJ òfœ bfh©L thœ»wJ.
2. jÄœ vt‰iw m¿ªJ ts®»wJ?
jÄÊ‹ ts®¢á : jÄœbkhÊ, thd« tiu cŸsl§»íŸs všyh¥
bghU©ikfisí« m¿ªJ nk‹nkY« ts®»wJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 1 - jÄœ ï‹g« 7

áWÉdh
jÄœbkhÊia thœ¤â¥ ghuâah® TW« fU¤Jfis vGJf.  (V¥uš 2023)
jÄœ bkhÊia thœ¤â¥ ghuâah® TW« fU¤JfŸ :
(i) jÄœbkhÊ v¡fhy¤J« Ãiybg‰W thœ»wJ.
(ii) Mfha¤jhš NH¥g£l všyht‰iwí« m¿ªJ ciu¡F« tskhd bkhÊ.

m
(iii) VG flšfshš NH¥g£l Ãy¥gFâ KGtJ« j‹ ïy¡»a kz¤ij¥ gut¢ brŒJ
òfœbfh©l bkhÊ.
(iv) v§fŸ jhŒbkhÊah»a jÄœbkhÊ cyf« cŸs tiuÆY« thG«.

co
(v) v§F« NœªJŸs m¿ahik ïUŸ Ú§f£L«. mjdhš jÄœbkhÊ nk‹ikí‰W
cyf« KGtJ« áw¥gilí«.
(vi) bghUªjhj giHa fU¤Jfshš c©lhF« J‹g§fŸ Ú§»¤ jÄœehL xËunt©L«.
(vii) thd«tiu cŸsl§»íŸs všyh¥ bghU©ikfisí« m¿ªJ nk‹nkY«

.
tsU« jÄœbkhÊia¥ ghuâah®, v‹bw‹W« thœf! thœf! v‹W thœ¤J»wh®.

ks
áªjid Édh
ghuâah® jÄiH t©bkhÊ v‹W miH¡f¡ fhuz« v‹d?
oo
ghuâah® jÄiH t©bkhÊ v‹W miH¡f¡ fhuz« :
(i) jÄœbkhÊ, jÄœ ngR« gyUila jhŒbkhÊ. âuhÉl bkhÊ¡ FL«g¤â‹
Kj‹ikahd bkhÊ. všyh bkhÊfS¡F« jhŒbkhÊahf És§F»wJ.
(ii) jÄœ, m¿Éaš, kU¤Jt«, fÂj« vd¥ gyt‰iwí« TW»wJ. jÄH® thÅaš
ab

m¿ÉY« áwªJ És§»íŸsd®.

(iii) th‹ g‰¿a brŒâfis¡ TW« üšfŸ jÄÊš cŸsd. PhÆW, â§fŸ, É©Û‹
k‰W« thÅš ty« tU« nfhŸfŸ g‰¿í« MuhŒªJ T¿íŸsd® jÄH®.
(iv) ïy¡»ats«, ïy¡fz ts«, brhšts« vd všyh ts§fisí« jÄœbkhÊ
ur

bg‰WŸsjhš ghuâah® jÄœbkhÊia t©bkhÊ v‹W miH¡»wh®.

f‰git f‰wã‹
.s

1. go¤J¢ Rit¡f.
w

brªjÄœ mªjhâ
brªjÄnH ! br§fU«ng ! brªjÄH® Ó®fh¡F«
w

eªjh És¡fida eha»na ! - Kªij

bkhÊ¡bfšyh« _¤jtns ! _ntªj® m‹ng !
w

vÊškfnt ! vªj« cÆ®.

cÆU«Ú; bkŒí«Ú; X§F« mwkh«
gÆU«Ú; ï‹g«Ú; m‹ò¤ jUî«Ú;
åu«Ú; fhjšÚ; <r‹ mo¡Feš
Mu«Ú; ahî«Ú na!  - J. mu§f‹

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
8 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

2. ‘jÄœbkhÊ thœ¤J’ - ghliy ïiríl‹ gho k»œf.

ï¥ghliy ïiríl‹ gho gHf nt©L«.

TLjš Édh¡fŸ
Ãu¥òf :

m
1. `jÄœbkhÊ thœ¤J' v‹D« jiy¥ãš mikªJŸs ghlš ghuâah® fÉijfŸ
v‹D« bjhF¥ãš ïl« bg‰WŸsJ.

co
2. ghuâah® el¤âa ïjœfŸ ïªâah, É#ah .
3. ghuâahÇ‹ ciueil üšfŸ rªâÇifÆ‹ fij, juhR.
4. bkhÊ k¡fË‹ g©gh£Ll‹ beU§»a bjhl®òilaJ.

.
5. fU¤ij m¿É¡F« fUÉ bkhÊ.

ks
FWÉdh :
1. R¥ãukÂa ghuâahÇ‹ g‹Kf M‰wšfŸ ahit?
oo
fÉP®, vG¤jhs®, ïjHhs®, r_f¢ Ó®âU¤j¢ áªjidahs®, ÉLjiy¥ nghuh£l
åu® ngh‹wit ghuâahÇ‹ g‹Kf M‰wšfŸ MF«.
2. jÄœehL v›tif¤ J‹g§fŸ Ú§» xËu nt©L«?
bghUªjhj giHa fU¤Jfshš c©lhF« J‹g§fŸ Ú§»¤ jÄœehL xËu
ab

nt©L«.
3. ghuâjhr‹ ghuâahiu v›thbwšyh« òfœªJŸsh®?
ghuâjhr‹, ghuâahiu¥ òfœªjik :
ur

(i) áªJ¡F¤ jªij

(ii) brªjÄœ¤ njÜ
.s

(iii) òâa mw« ghl tªj m¿P‹

(iv) kw« ghl tªj kwt‹.
w

4. ghuâah® ïa‰¿aitfshf E« ghl¥ gFâÆš F¿¥ãl¥g£lit vit?

(i) rªâÇifÆ‹ fij, juhR cŸË£l ciueil üšfŸ.
w

(ii) trd fÉijfŸ

(iii) Ó£L¡fÉfŸ M»aitahF«.
w

5. jÄœbkhÊ, vjdhš áw¥gila nt©L« v‹W ghuâah® TW»wh®?

(i)  hŒbkhÊah»a jÄœbkhÊ cyf« cŸs tiuÆY« thœªJ, v§F« NœªJŸs
j
m¿ahik ïUis Ú¡F«.
(ii) mjdhš jÄœbkhÊ nk‹ikí‰W cyf« KGtJ« áw¥gila nt©L« vd
ghuâah® TW»wh®.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 1 - jÄœ ï‹g« 9

jÄœ ï‹g«
ïaš
1 jÄœbkhÊ kuò fÉij¥ngiH

m
ü‰F¿¥ò 
bjhšfh¥ãa¤â‹ MáÇa® bjhšfh¥ãa®. jÄÊš ek¡F¡ »il¤JŸs

co
Äf¥ gHikahd ïy¡fz üš bjhšfh¥ãa« MF«. ïªüš vG¤J,
brhš, bghUŸ v‹D« _‹W mâfhu§fis¡ bfh©LŸsJ. x›bthU
mâfhuK« x‹gJ ïašfis¡ bfh©lJ. bghUsâfhu¤â‹ kuãaÈš
cŸs _‹W ü‰gh¡fŸ (91, 92, 93) ï§F¤ ju¥g£LŸsd.

.
ghlš

ks
Ãy« Ô Ú® tË ÉR«nghL IªJ« kuòÃiy âÇjš brŒí£F ïšiy
fyªj ka¡f« cyf« MjÈ‹ kuòtÊ¥ g£l brhšÈ‹ Md
ïUâiz I«ghš ïašbe¿ thHmik¤ - bjhš. 1580
oo
âÇîïš brhšbyhL jHhmš nt©L« kuò Ãiy âÇÆ‹ ã¿J ã¿jhF«
- bjhš.1579
- bjhš 1581 - bjhšfh¥ãa®
brhšY« bghUS«
ab

1. ÉR«ò - thd«
2. ka¡f« - fyit
3.
ur

ïUâiz - ca®âiz, m~¿iz  

4. tHhmik - jtwhik
5. I«ghš - M©ghš, bg©ghš, gy®ghš, x‹w‹ghš, gyÉ‹ghš 
.s

6. kuò - tH¡f«
7. âÇjš - khWgLjš
8. brŒíŸ - gh£L
w

9. jHhmš - jGîjš (ga‹gL¤Jjš)

bghUSiu
w

ï›îyf« Ãy«, Ú®, Ô, fh‰W, thd« M»a IªJ« fyªj fyitahF«. ï›îy»š
njh‹¿a bghUŸfŸ mid¤J« ïªj I«ój§fË‹ nr®¡ifahš cUthditna
w

MF«. cyf¤J¥ bghUŸfis ïU âizfshfî« I«ghšfshfî« ghFgL¤â¡

TWjš jÄœbkhÊÆ‹ kuò.
âiz, ghš ntWghL m¿ªJ, ï›îyf¥ bghUŸfis e« K‹ndh® T¿a
brh‰fshš TWjš nt©L«. ï«kughd brh‰fisna brŒíËY« ga‹gL¤Jjš
nt©L«. jÄœbkhÊ¢ brh‰fis tH§Ftâš ï«kuò kh¿dhš bghUŸ kh¿ÉL«.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
10 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

kâ¥ÕL
rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.

m
1. gwitfŸ ............ gwªJ brš»‹wd.
m) Ãy¤âš M) ÉR«ãš
ï) ku¤âš <) ÚÇš Éil: M) ÉR«ãš

co
2. ïa‰ifia¥ ngh‰Wjš jÄH® ............ . (V¥uš-2024)
m) kuò M) bghGJ
ï) tuî <) jfî Éil: m) kuò

.
3. ‘ïUâiz’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ............ .

ks
m) ïu©L + âiz M) ïU + âiz
ï) ïUt® + âiz <) ïUªJ + âiz Éil: m) ïu©L + âiz
4. ‘I«ghš’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ............ .
m) I« + ghš M) IªJ + ghš
oo
ï) I«gJ + ghš <) I + ghš Éil: M) IªJ + ghš

FWÉdh
ab

1. cyf« vt‰whš MdJ?  m.kh.É 2019

cyf« I«ój§fshd Ãy«, Ú®, Ô, fh‰W, thd« M»at‰whš MdJ.

2. brŒíËš kuòfis V‹ kh‰w¡TlhJ?  (fhyh©L¤ nj®î 2023)
ur

(i) brŒíËš âiz, ghš, ntWghl¿ªJ kughd brh‰fis¥ ga‹gL¤Jjš nt©L«.

(ii) kuòfis kh‰¿dhš bghUŸ kh¿ÉL«.
áªjid Édh
.s

e« K‹ndh®fŸ kuòfis¥ ã‹g‰¿aj‹ fhuz« v‹dthf ïU¡F« vd Ú§fŸ

fUJ»Ö®fŸ?
w

(i) cy»š cŸs všyh¥ bghUŸfisí« ïUâizfshfî« I«ghšfshfî«

ghFgL¤â¡ T¿íŸsJ jÄœbkhÊ. ïJ ï«bkhÊÆ‹ kuò.
w

(ii) e« K‹ndh® xG¡f¤â‹ mo¥gilÆš ca®âiz, m~¿iz vd¥ ãǤJŸsd®.

(iii) ca®âiz¡FÇa ghšfshf M©ghš, bg©ghš, gy®ghš M»at‰iwí«
m~¿iz¡FÇa ghšfshf x‹w‹ghš, gyÉ‹ghš M»at‰iwí« tif¥gL¤â¥
w

ga‹gL¤âíŸsd®.
(iv) ï«kuãid kh‰whkš ga‹gL¤âdhš k£Lnk bghUŸ khwhkš ïU¡F«.
ïjida¿ªj e« K‹ndh® kuò khwhkš ã‹g‰¿íŸsd®.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 1 - jÄœ ï‹g« 11

f‰git f‰wã‹
1. gwitfË‹ xÈ kuòfis vGâ tUf.
(v.fh) fhf« fiuí«.

m
(i) Mªij : myW« (ii) »Ë : ngR«
(iii) FÆš : Tî« (iv) òwh : FDF«
(v) kÆš : mfî« (vi) FUÉ : Ñ¢áL«

co
(vii) nfhÊ : bfh¡fÇ¡F« (viii) nrtš : Tî«
(ix) t©L : KuY« (x) Tif : FHW«
2. I«ój§fŸ x›bth‹¿‰F« tH§f¥gL« ntW bga®fis vGJf.
(i) Ãy« - óÄ, jiu, òÉ

.
(ii) Ú® - òdš, j©Ù®

ks
(iii) Ô - mdš, beU¥ò, fdš
(iv) fh‰W - tË, fhš
(v) thd« - Mfha«, É©
oo
3. I«ój§fË‹ gl§fis¢ nrfǤJ¥ gl¤bjhF¥ò cUth¡Ff.
Ãy¤â‹ kWbga® tayhF«! I« ój¤âš x‹W ÔahF«!
beš Ãy¤âš gÆuhF«! jiu¤Ô, guî¤Ô, fh£L¤ Ô
ab

F¿Šá Kšiy kUj« vd Ô _‹whF«! beU¥ò

beŒjš ghiy ïitahî« ïj‹ kWbgauhF«! Ô
ÃykhF«! Ãy«
ur

Ú®ikíŸs bghUns ÚuhF«! tËfË‹ nr®¡if fh‰whF«!

cÆ®tË Ú®tis bfh©l ïJnt cÆÇd§fË‹
fyitahF«! j©Ù® cÆ®_¢rhF«!
.s

btªÚ®, gjÚ®, ïsÚ® vd bj‹wš fh‰W!

ïj‹ bghUŸ ÉÇínk! Ú® Niw¡fh‰W! fh‰W
vd¥ gybgaÇš ty« tUnk!
w

thd« É©zhFnk! ïâš

VG t©z« thdÉšyhf
w

ï¥ òÉÆš bjÇínk! thd«

w

ïsik¥ bga®fŸ xÈ kuò

òÈ - gwœ òÈ - cWK«
á§f« - FUis á§f« - KH§F« bjǪJ
ahid - f‹W ahid - ãËW« bjËnth«
gR - f‹W gR - fjW«
ML - F£o ML - f¤J«

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
12 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

TLjš Édh¡fŸ
Ãu¥òf :
1. bjhšfh¥ãa¤â‹ MáÇa® bjhšfh¥ãa®.
2. ek¡F¡ »il¤JŸs Äf¥ gHikahd ïy¡fz üš bjhšfh¥ãa«.

m
3. bjhšfh¥ãa« vG¤J, brhš, bghUŸ v‹D« _‹W mâfhu§fis¡ bfh©LŸsJ.
4. bjhšfh¥ãa mâfhu§fŸ x›bth‹W« x‹gJ ïašfis¡ bfh©lJ.
5. thœî¡FÇa xG§FKiw xG¡f« vd¥gL«.

co
FWÉdh :
1. bjhšfh¥ãa« - F¿¥ò vGJf.

.
(i) bjhšfh¥ãa¤â‹ MáÇa® bjhšfh¥ãa®. jÄÊš ek¡F¡ »il¤JŸs Äf¥

ks
gHikahd ïy¡fzüš bjhšfh¥ãa«.
(ii) ïªüš vG¤J, brhš, bghUŸ v‹D« _‹W mâfhu§fis¡ bfh©LŸsJ.
x›bthU mâfhuK« x‹gJ ïašfis¡ bfh©lJ.
oo
2. msbgil v‹gJ ahJ?
msbgil - Ú©L xȤjš. áy vG¤JfŸ mt‰W¡F cÇa kh¤âiu msit Él
Ú©L xÈ¡F«. mjid msbgil v‹g®.
3. cÆusbgil v‹whš v‹d?
ab

cÆbuG¤JfŸ Ú©L xÈ¥gij cÆusbgil v‹g®. msbgL¤jj‰F milahskhf

cÆ®bkŒ beoY¡F¥ g¡f¤âš mj‹ ïdvG¤J vGj¥gL«.
(v.fh.) tHhmik (Hh - œ + M; `M' - ïd vG¤J `m').
ur

4. òÈ, á§f«, ahid, gR, ML ït‰¿‹ ïsik¥ bga®fis vGJf.

(i) òÈ - gwœ (ii) á§f« - FUis
(iii) ahid - f‹W (iv) gR - f‹W (v) ML - F£o
.s

5. òÈ, á§f«, ahid, gR, ML ït‰¿‹ xÈkuãid vGJf.

(i) òÈ - cWK« (ii) á§f« - KH§F«
(iii) ahid - ãËW« (iv) gR - fjW« (v) ML - f¤J«
w

áWÉdh :
`Ãy«, Ú®, Ô, tË, ÉR«ò' v‹W bjhl§F« ü‰gh¡fË‹ _y« bjhšfh¥ãa«
w

TWtdt‰iw vGJf.
(i) ï›îyf« Ãy«, Ú®, Ô, fh‰W, thd« M»a IªJ« fyªj fyitahF«. ï›îy»š
njh‹¿a bghUŸfŸ mid¤J« ïªj I«ój§fË‹ nr®¡ifahš cUthditna
w

MF«.
(ii) cyf¤J¥ bghUŸfis ïU âizfshfî« I«ghšfshfî« ghFgL¤â¡ TWjš
jÄœbkhÊÆ‹ kughF«. âiz, ghš ntWghL m¿ªJ, ï›îyf¥ bghUŸfis
e«K‹ndh® T¿a brh‰fshš TWjš nt©L«.
(iii) ï«kughd brh‰fisna brŒíËY« ga‹gL¤Jjš nt©L«. jÄœbkhÊ¢
brh‰fis tH§FjÈš ï«kuò kh¿dhš bghUŸ kh¿ÉL«.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 1 - jÄœ ï‹g« 13

jÄœ ï‹g«
ïaš
1 jÄœ tÇtot ts®¢á ciueil cyf«

m
kâ¥ÕL

co
rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.
1. jÄœ vG¤JfŸ ï¥nghJŸs Ãiyahd tot¤ij¥ bgw ....................... fhuzkhf
mikªjJ.  (fhyh©L¤ nj®î 2023)
m) XÉa¡fiy M) ïir¡fiy

.
ks
ï) m¢R¡fiy <) E©fiy Éil: ï) m¢R¡fiy
2. tisªj nfhLfshš mikªj Äf¥giHa jÄœ vG¤J ....................... vd
miH¡f¥gL»wJ.
m) nfh£blG¤J M) t£blG¤J
oo
ï) á¤âu vG¤J <) XÉa vG¤J Éil: M) t£blG¤J
3. jÄœ vG¤J¢ Ó®âU¤j¥ gÂÆš <Lg£lt® .............. .  (miuah©L¤ nj®î, V¥uš 2023)
m) ghuâjhr‹ M) jªij bgÇah®
ab

ï) t.c. áj«gudh® <) bgUŠá¤âudh® Éil: M) jªij bgÇah®

nfho£l ïl¤ij Ãu¥òf

ur

1. fil¢r§f fhy¤âš vGj¥g£l jÄœ vG¤JfŸ ......... vd miH¡f¥g£ld.

 Éil: f©bzG¤JfŸ m.kh.É 2019
2. vG¤JfËš òŸËfshš V‰gL« FH¥g§fis¡ fisªjt® ......... Éil: åukhKÅt®
.s

FWÉdh
1. XÉa vG¤J v‹whš v‹d?
w

bjhl¡f fhy¤âš vG¤J v‹gJ xÈianah tot¤ijnah F¿¡fhkš bghUË‹ XÉa

totkhfnt ïUªjJ. ï›tÇtot« XÉa vG¤J vd¥gL«.
2. xÈ vG¤J Ãiy v‹whš v‹d?
w

(V¥uš-2024)
(i) x›bthU totK« m›tot¤J¡F cÇa KG xÈah»a brhšiy¡ F¿¥gjhf
kh¿aJ. mj‹ã‹ x›bthU totK« m¢brhšÈ‹ Kjš Xiria¡ F¿¥gjhƉW.
w

(ii) ï›thW X® xÈ¡F X® vG¤J vd cUthd Ãiy, xÈ vG¤J Ãiy vd¥g£lJ.

3. Xiy¢RtofËš ne®nfhLfŸ, òŸËfŸ M»at‰iw¥ ga‹gL¤j ïayhik¡F¡
fhuz« v‹d?  (fhyh©L¤ nj®î 2023)
(i) Xiy¢RtofËš ne®nfhLfisí« òŸËfisí« vGJtJ fod« v‹gjhš
tisnfhLfis¥ ga‹gL¤âd®.
(ii) òŸËfis¥ ga‹gL¤âdhš XiyfŸ áijªJ ÉL« v‹gjhš ne®nfhLfŸ,
òŸËfŸ M»at‰iw¥ ga‹gL¤j ïayÉšiy.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
14 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

4. åukhKÅt® nk‰bfh©l vG¤J¢ Ó®âU¤j§fËš vitnaD« ïu©lid

vGJf.   (miuah©L¤ nj®î 2023)

v v x x bf bf bfh bfh
v V x X bf nf bfh nfh

m
áWÉdh
1. vG¤J¢ Ó®âU¤j¤â‹ njit F¿¤J vGJf.
(i) Xiy¢RtofËY« fšbt£LfËY« òŸËbgW« vG¤Jfis vGJ«nghJ mit

co
áijªJÉL« v‹gjhš òŸË ïlhkš vGâd®.
(ii) Xiy¢RtofËš ÃW¤j‰F¿fS« g¤â ãǤjY« »ilahJ.
(iii) òŸË ïl¥g£L vGj¥gL« ïl§fËš òŸËfŸ bjËthf¤ bjÇahj ÃiyÆš

.
mt‰¿‹ ïl« neh¡» bkŒah, cÆ®bkŒah, F¿yh beoyh vd czu nt©oa

ks
Ãiy ïUªjJ.
(iv) ïjdhš go¥gt®fŸ bgÇJ« ïlU‰wd®. vdnt vG¤J¢ Ó®âU¤j« nt©oajhƉW.
2. jÄœ vG¤JfËš V‰g£l cUt kh‰w§fis vGJf. (m.kh.É. 2019; fhyh©L¤ nj®î 2023)
oo
jÄœ vG¤JfËš V‰g£l cUt kh‰w« :
(i) jÄœ vG¤JfËš beoiy¡ F¿¡f x‰iw¥òŸË¡F¥ gâyhf ï¡fhy¤âš
Jiz¡fhš(h) ga‹gL¤j¥gL»wJ.
ab

(ii) Ifhu cÆ®bkŒia¡ F¿¡f vG¤J¡F K‹ ïUªj ïu£il¥ òŸË¡F¥ gâyhf

ï¡fhy¤âš ïiz¡ bfh«ò (i) ga‹gL¤j¥gL»wJ.
(iii) xsfhu cÆ®bkŒia¡ F¿¡f vG¤J¡F¥ ã‹ ïUªj ïu£il¥ òŸË¡F¥ gâyhf
ï¡fhy¤âš bfh«ò¡fhš (s) ga‹gL¤j¥gL»wJ.
ur

(iv) F‰¿aYfu, F‰¿aÈfu vG¤JfË‹ nkš òŸË ïL« tH¡f« ï¡fhy¤âš

tH¡bfhʪJÉ£lJ.
beLÉdh
.s

vG¤JfË‹ njh‰w« F¿¤J vGJf.   (fhyh©L¤ nj®î 2023, V¥uš 2024)

w

K‹Diu :
kÅj‹ njh‹¿a fhy¤âš jdJ njitfisí« fU¤Jfisí« k‰wt®fS¡F¤
bjÇÉ¡f¢ iriffis¥ ga‹gL¤âdh‹. ãwF xÈfŸ _y« btË¥gL¤âdh‹.
w

mL¤J¢ á¿J á¿jhf¢ brh‰fis¢ brhšy¡ f‰W¡ bfh©lh‹. fhy¥ ngh¡»š mit
ng¢R bkhÊahf cUthdJ.
tÇtot¤â‹ bjhl¡f Ãiy :
w

kÅj‹ jd¡F vânu ïšyhjt®fS¡F« ã‹dhš tU« jiyKiwÆdU¡F«

jdJ fU¤Jfis¤ bjÇÉ¡f ÉU«ãdh‹. mj‰fhf¥ ghiwfËY« Fif¢ Rt®fËY«
j‹ v©z§fis¡ F¿pLfshf¥ bgh¿¤J it¤jh‹. ïJnt vG¤J tot¤â‹
bjhl¡f ÃiyahF«.
XÉa vG¤J :
bjhl¡f fhy¤âš vG¤J v‹gJ xÈianah tot¤ijnah F¿¡fhkš bghUË‹
XÉa totkhfnt ïUªjJ. ï›tÇtot¤ij XÉa vG¤J v‹g®.
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 1 - jÄœ ï‹g« 15

xÈ vG¤J Ãiy :
mL¤jjhf x›bthU totK« m›tot¤J¡F cÇa KG xÈah»a brhšiy¡
F¿¥gjhf kh¿aJ. mj‹ã‹ x›bthU totK« m¢brhšÈ‹ Kjš Xiria¡
F¿¥gjhƉW. ï›thW X® xÈ¡F X® vG¤J vd cUthd Ãiyia xÈ vG¤JÃiy
v‹g®. ï‹W cŸs vG¤JfŸ xU fhy¤âš bghUŸfË‹ XÉakhf ïUªjt‰¿‹
âÇòfshf¡ fUj¥gL»‹wd.

m
jÄœ vG¤JfŸ :
fhyªnjhW« jÄœ vG¤JfË‹ tÇ tot§fŸ gšntW kh‰w§fS¡F cŸsh»
ts®¢á milªJ tªJŸsd. m¢R¡fiy njh‹¿a ãwnf jÄœ vG¤JfŸ ï¥nghJŸs

co
Ãiyahd tot¤ij¥ bg‰WŸsd.
Koîiu :
gH§fhy¤âš f‰ghiw, br¥ngL, Xiy ngh‹wt‰¿š vGâd®. ãwF m¢áš
V‰w¥g£lJ. fhyªnjhW« ts®ªJ tÇtot¤âš gy kh‰w§fis V‰W, j‰fhy¤âš

.
fÂÅ¥ ga‹gh£o‰F V‰w bkhÊahf ts®ªJŸsJ jÄœ vG¤JfŸ.

ks
áªjid Édh
1. j‰fhy¤ jÄœbkhÊÆ‹ ts®¢á¡F¢ brŒa nt©oa gÂfshf Ú§fŸ
oo
fUJtdt‰iw vGJf.
(i) gŸËfËš jÄœbkhÊia¡ f£lha¥ ghlkh¡f nt©L«. ãwbkhÊfisí«
m¿ªJ bfhŸSjš e‹ik ga¡F« v‹gjhš mt‰iw¡ TLjyhf f‰f tÊtif
brŒayh«.
ab

(ii) jÄœ tÊÆš go¥gt®fS¡F ntiythŒ¥ãš K‹DÇik mË¡f nt©L«.

(iii) f‹Å¤ jÄiH¡ fÂŤ jÄÊš V‰¿ cybf§F« gu¥g nt©L«.
(iv) òâajhf¡ f©l¿a¥g£l m¿Éaš rhjd§fS¡F«, ãw JiwÆš f©l¿a¥gL«
ur

brh‰fS¡F« fiy¢brh‰fis¡ f©l¿a nt©L«.

(v) ãwbkhÊÆš cŸs üšfis¤ jÄÊš vËikahd KiwÆš bkhÊbga®¡f
nt©L«.
.s

(vi) áwªj jÄœ üšfŸ Ãiwªj, ïytr üyf§fis ehbl§»Y« mik¡f nt©L«.
(vii) x›bthU Jiw¡F« vËikahd jÄÊš üšfŸ btËÆl¥gl nt©L«.
2. jÄiH cnuhk‹ vG¤JUÉš vGJtjhš jÄG¡F V‰gL« Ô§FfŸ F¿¤J
w

fyªJiuahlî«.
khzt‹ 1 : jÄœbkhÊia cnuhk‹ vG¤JUÉš vGJtJ v›tsî vËikahf
cŸsJ gh®¤jhah?
w

khzt‹ 2 : m›thW vGJtnj jtwhd braš. ïij vËik v‹W k»œ»whah?

khzt‹ 1 : jtW v‹W V‹ TW»whŒ? jtbwh‹W« ïšiy. VbdÅš
w

bjh©ûW rjåj khzt®fŸ M§»y tÊÆš gÆš»‹wd®.

mt®fS¡F¤ jÄœ go¥gâš bgU« á¡fš V‰gL»wJ. ng¢RbkhÊÆš
go¥gâš khzt®fŸ ï‹dYW»‹wd®.
khzt‹ 2 : Ú TWtJ K‰¿Y« jtwhdJ. tÇtot«jh‹ xU bkhÊÆ‹
milahs«. m›thW ïU¡F« ÃiyÆš jÄœbkhÊia cnuhk‹
vG¤JUÉš go¤jhš vªj bkhÊÆš go¡»nwh« v‹gij m¿a
Koíkh? go¥gtU¡nf FH¥g«jh‹ Éisí«.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
16 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

khzt‹ 1 : go¥gtU¡F¡ FH¥g« V‰gl thŒ¥ãšiy. VbdÅš mtU¡F¤ jÄœ

go¥gâš jfuhW. cnuhk‹ vG¤JUÉš go¥gJ vËik vd mt®
v©Q»wh®.
khzt‹ 2 : ï¡fU¤ij v‹dhš V‰W¡bfhŸs KoahJ. `Ô' v‹w jÄœ¢
brhšiy cnuhk‹ vG¤JUÉš 'the' v‹Wjh‹ vGjnt©L«. ïij
x›bthUtU« x›bthU bghUËšjh‹ òǪJ bfhŸth®fŸ. jÄœ

m
vG¤JfËš xÈ ntWghl¿ªJ go¡f ïaY«. mjid cnuhk‹
vG¤JUÉš vGJ« nghJ jÄiH mÊ¥gij¥ ngh‹W njh‹W«.
: vG¤JU¡fŸ bkhÊÆ‹ khwhj milahs§fŸ mšy. jÄœbkhÊ

co
khzt‹ 1
Mu«g¡ fhy¤âš ãuhÄ vG¤JUÉšjh‹ vGj¥g£ld. mâÈUªJ
t£blG¤JfŸ cUthƉW. mj‹ãwF ï‹iwa vG¤JU¡fŸ
cUthÆd. m¢R¡fiy njh‹¿a ãwnf jÄœ vG¤JfŸ ï¥nghJŸs

.
Ãiyahd tÇtot¤ij¥ bg‰WŸsd. mJnghy jÄiH cnuhk‹

ks
vG¤JUÉš vGJtJ« xU kh‰w« jhnd?
khzt‹ 2 : ``vG¤jh»a clš ïšiynaš, bkhÊah»a cÆ® mÊí«'' v‹gh®
nguháÇa® Kidt® á. ïy¡Ftdh®. mt® tÊÆš eh« clyh»a
vG¤JU mÊahkš ghJfh¡f nt©L«.
oo
khzt‹ 1 : bkhÊ¡F« vG¤JUî¡Fkhd cwî v‹gJ xU kd¥gƉájh‹.
gƉáÆ‹ _y«jh‹ eh« xU bkhÊia¡ f‰»nwh«. cnuhk‹
vG¤JUÉš vG¤Jfis c¢rÇ¥gJ vËikahdJ.
ab

khzt‹ 2 : Ú TWtJ, c‹Dila khia. xU tÇtoÉš k‰bwhU bkhÊia¥

go¥gjhš m«bkhÊia m¿ªjt® Mnth« v‹gJ m¿ahik MF«.
jÄÊš vG¤J tot¤â‰F« c¢rÇ¥ò¡F« Äf beU§»a bjhl®ò
c©L. vGJtij m¥gona rÇahd c¢rÇ¥òl‹ thá¡f ïaY«.
ur

cnuhk‹ vG¤J Kiwna ntW. mâš jÄœbkhÊÆš cŸsJ nghš

tÇtot¤â‰F« c¢rÇ¥ã‰F« bjhl®ò ïU¡fhJ. c¢rÇ¥ig¤ jÅna
f‰W¡ bfhŸtj‰bf‹W c¢rÇ¥ò mfuhâ njit¥gL»wJ.
.s

khzt‹ 1 : Ú brhštJ rÇ jh‹. bjËthd mik¥ò Kiw mo¥gil¤ jÄÊš

ïU¡F«nghJ eh« V‹ cnuhk‹ vG¤âš jÄiH vGj nt©L«.
w

khzt‹ 2 : ek¡F e« jhŒbkhÊahd jÄœjh‹ g©gh£L, ïd milahs«.

vG¤J tot« mʪjhš bkhÊ mÊí«; bkhÊ mʪjhš ïd«
mÊí« v‹w tuyh‰W c©ikia kw¡f¡TlhJ.
w

khzt‹ 1 : rÇahf¢ brh‹dhŒ. ïÅnkš ehD« v‹id kh‰¿¡ bfhŸ»nw‹.

Kfüš, òyd«, Ñ¢rf« ngh‹wt‰¿š ïÅnkš jÄÊnyna
w

brŒâia¥ gÇkhWnth« vd cWâbfhŸnth«. ãwiuí« kh‰Wnth«.

khzt‹ 2 : eh‹ T¿aij¡ nf£L c‹ fU¤ij kh‰¿¡ bfh©lj‰F e‹¿.
eh« midtU« jÄœbkhÊÆ‹ Ãiyahd j‹ikia cz®ªJ
ãwU¡F« cz®¤Jnth«.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 1 - jÄœ ï‹g« 17

f‰git f‰wã‹
Ñœ¡fhQ« g¤âia¥ go¤J, mâš ïl«bg‰WŸs giHa tÇtot¢ brh‰fis
vL¤J vGâ, mt‰iw ï‹iwa tÇtoÉš kh‰¿ vGJf.

m
R‰W¥òw¢ NœÃ˜y¥ ãu¢˜dfŸ g‰¿a ïªâahÉ‹ ft˜y gšyh©L fhykhf
ts®ªnj tU»wJ.
`kÅj‹ VœikÆny ïU¡F«nghJ r¤j‰w czÉ„Y«, nehÆ„Y«

co
m¢RW¤j¥gL»ƒ‹; gyåd„f ïU¥gt‹ nghU¡F mŠR»ƒ‹; brštªj„f
ïU¥gtn„ j‹ bfhG¤j bršt¤jhš c©lhd mR¤j¤â‰F mŠR»ƒ‹' v‹bwšyh«
âUkâ ïªâuhfhªâ m‹iw¡F M‰¿a ciu eh« Ødî Tu¤ j¡fJ.

.
giHa tÇtot¢ ï‹iwa giHa tÇtot¢ ï‹iwa

ks
brh‰fŸ tÇtot¢ brh‰fŸ brh‰fŸ tÇtot¢ brh‰fŸ
NœÃ˜y NœÃiy ãu¢˜dfŸ ãu¢ridfŸ
ft˜y ftiy czÉ„Y« czÉdhY«
oo
nehÆ„Y« nehÆdhY« m¢RW¤j¥ m¢RW¤j¥gL»wh‹
gL»ƒ‹
gyåd„f gyåddhf mŠR»ƒ‹ mŠR»wh‹
brštªj„f brštªjdhf ïU¥gtn„ ïU¥gtndh
ab

Ødî Ãidî

TLjš Édh¡fŸ
ur

Ãu¥òf :
1. vG¤JfË‹ tÇtot§fŸ bkhÊ¡F bkhÊ ntWgL»‹wd.
.s

2. kÅj‹ ghiwfËY« Fif¢ Rt®fËY« j‹ v©z§fis¡ F¿pLfshf¥

bgh¿¤J it¤jh‹.
w

3. bghUË‹ XÉa totkhf ïUªj tÇtot« XÉa vG¤J.

4. X® xÈ¡F X® vG¤J vd cUthd Ãiy xÈ vG¤J Ãiy.
w

5. jÄœ vG¤JfË‹ giHa tÇ tot§fŸ fhz¥gL« ïl§fŸ nfhÉšfËYŸs

fU§fš Rt®fŸ.
6. fšbt£LfŸ _‹wh« ü‰wh©L Kjš »il¡»‹wd.
w

7. br¥ngL, fšbt£oš fhz¥gL« tÇtot§fŸ t£blG¤J, jÄbHG¤J vd

ïUtif¥gL«.
8. mu¢rÿ® fšbt£oš jÄœ vG¤J« t£blG¤J« fyªJ vGj¥g£LŸsd.
9. v£lh« ü‰wh©L Kjš gâbdh‹wh« ü‰wh©L tiu »il¡F« rhrd§fËš
ïl«bg‰w vG¤JfŸ t£blG¤JfŸ.
10. Kjyh« ïuhruhr nrhHÅ‹ M£á¡ fhy« gâbdh‹wh« ü‰wh©L.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
18 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

11. `f©bzG¤J¥ gL¤j v©Q¥ gšbghâ' v‹D« bjhl® ïl«bg‰w üš áy¥gâfhu«.

12. gH§fhy¤âš f‰ghiw, br¥ngL, Xiy ngh‹wt‰¿š vGâd®.
13. jÄœbkhÊia vGj ïUtif vG¤JfŸ ïUªjj‰F¢ rh‹whf mikªj fšbt£L
mu¢rÿ® fšbt£L.
14. ghiwfËš brJ¡F«nghJ ga‹gL¤j KoahjJ tisnfhLfŸ.

m
15. ghiwfËš brJ¡F«nghJ ga‹gL¤j¥g£lit ne® nfhLfŸ.
16. jÄœ vG¤JfËš Äf¥bgU« Ó®âU¤j¤ij¢ brŒjt® åukhKÅt®.
17. x‰iw¥òŸË, ïu£il¥òŸË¡F¥ gâyhf ga‹gL¤j¥gLgit Jiz¡fhš(h),

co
ïiz¡bfh«ò(i), bfh«ò¡fhš(s).
18. jÄœbkhÊ fÂÅ¥ ga‹gh£o‰F V‰w bkhÊahfî« M»ÆU¡»wJ.
19. kÅj‹ j‹ fU¤ij¥ ãwU¡F m¿É¡f f©Lão¤jJ bkhÊ.

.
ã‹tU« ciueil¥gFâia¥ go¤J Édh¡fS¡F ÉilaË¡f.

ks
gH§fhy¤âš f‰ghiw, br¥ngL, Xiy ngh‹wt‰¿š vGâd®. mªjªj¥ bghUŸfË‹
j‹ik¡F V‰g vG¤JfË‹ tot§fŸ mikªjd. ghiwfËš brJ¡F«nghJ
tisnfhLfis¥ ga‹gL¤j KoahJ v‹gjhš ne®¡nfhLfŸ ga‹gL¤j¥g£ld.
oo
XiyfËš ne®¡nfhLfisí« òŸËfisí« vGJtJ fod« v‹gjhš tisnfhLfis
mâfkhf¥ ga‹gL¤âd®. áy vG¤Jfis mHFgL¤Jtj‰fhf mt‰¿‹ nk‰gFâÆš
FW¡F¡nfhL ïl¥g£lJ. ã‹d® mitna Ãiyahd tot§fshf mikªJÉ£ld.
Édh¡fŸ.
ab

1. gH§fhy¤âš vG¤JfŸ vt‰¿š vGj¥g£lJ?

gH§fhy¤âš f‰ghiw, br¥ngL, Xiy ngh‹wt‰¿š vG¤JfŸ vGj¥g£ld.
2. ne®¡nfhLfŸ vj‰fhf ga‹gL¤j¥g£lJ?
ur

ghiwfËš brJ¡F«nghJ tisnfhLfis ga‹gL¤j KoahJ v‹gjhš ne®¡nfhLfŸ

ga‹gL¤j¥g£ld.
3. vG¤Jfis mHF¥gL¤j mt‰¿‹ nkš vij ï£ld®.
.s

vG¤Jfis mHF¥gL¤j mt‰¿‹ nk‰gFâÆš FW¡F¡nfhL ï£ld®.

FWÉdh :
w

1. vG¤J tot¤â‹ bjhl¡fÃiy ahJ?

kÅj‹ jd¡F vânu ïšyhjt®fS¡F« ã‹dhš tU« jiyKiwÆdU¡F«
jdJ fU¤Jfis¤ bjÇÉ¡f ÉU«ãdh‹. mj‰fhf¥ ghiwfËY« Fif¢ Rt®fËY«
w

j‹ v©z§fis¡ F¿pLfshf¥ bgh¿¤J it¤jh‹. ïJnt vG¤J tot¤â‹

bjhl¡fÃiy MF«.
2. jÄœ vG¤JfŸ v¥nghJ Ãiyahd tot¤ij¥ bg‰wd?
w

fhyªnjhW« jÄœ vG¤JfË‹ tÇtot§fŸ gšntW kh‰w§fS¡F cŸsh»

ts®¢á milªJ tªJŸsd. m¢R¡fiy njh‹¿a ãwnf jÄœ vG¤JfŸ ï¥nghJŸs
Ãiyahd tot¤ij¥ bg‰WŸsd.
3. f©bzG¤J - F¿¤J vGJf.
fil¢r§f fhy¤âš jÄHf¤âš vGj¥g£l vG¤JfŸ f©bzG¤JfŸ v‹W
miH¡f¥g£ld. ïjid¢ áy¥gâfhu¤âš ïl«bgW«, `f©bzG¤J¥ gL¤j v©Q¥
gšbghâ' v‹D« bjhluhš m¿ayh«.
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
208 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

3. mªjhâ v‹whš v‹d?  (m.kh.É.2019)

xU ghlÈ‹ ïWâ¢Ó® mšyJ moÆ‹ ïWâ¥gFâ mL¤j ghlÈ‹ KjšÓ® mšyJ
moÆ‹ KjÈš tUkhW ghl¥gLtJ mªjhâ MF«.
4. gh v¤jid tif¥gL«? mit ahit?  (V¥uš 2023)

gh eh‹F tif¥gL« : mit (i) bt©gh, (ii) MáÇa¥gh, (iii) fÈ¥gh, (iv) tŠá¥gh.

m
f‰git f‰wã‹

co
1. vG¤J ïy¡fz¤â‹goí« ah¥ò ïy¡fz¤â‹goí« vG¤JfË‹ tiffis
ntWgL¤â X® m£ltiz cUth¡Ff.
vG¤J ïy¡fz¤â‹go vG¤JfË‹ tif :

.
ks
vG¤J

Kjš vG¤J
oo rh®bgG¤J

cÆ®bkŒ F‰¿aÈfu«
MŒj« Ifhu¡FW¡f«
ab

cÆ® vG¤J bkŒ vG¤J cÆusbgil xsfhu¡ FW¡f«

x‰wsbgil kfu¡FW¡f«
F‰¿aYfu« MŒj¡FW¡f«
F¿š beoš tšÈd«
bkšÈd«
ur

ïilÆd«

ah¥ò ïy¡fz¤â‹go vG¤JfË‹ tif :

.s

cÆ®¡F¿š
F¿š
cÆ®bkŒ¡ F¿š

vG¤J cÆ®beoš
beoš
w

cÆ®bkŒ beoš

x‰W bkŒbaG¤J
MŒj vG¤J
w

2. bt©gh¡fshš mikªj üšfË‹ bga®fis¤ âu£Lf.

bt©gh¡fshš mikªj üšfŸ :
w

1. âU¡FwŸ 6. _Jiu 11. âÇfLf«

2. ehyoah® 7. eštÊ 12. Mrhu¡nfhit
3. K¤bjhŸshÆu« 8. eh‹k¡foif 13. gHbkhÊ
4. esbt©gh 9. ïÅait eh‰gJ 14. áWgŠr_y«
5. Úâbt©gh 10. ï‹dh eh‰gJ

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 8 - mw¤jhš tUtnj ï‹g« 209

TLjš Édh¡fŸ
Ãu¥òf.
1. kuò¡ fÉijfŸ vGJtj‰fhd ïy¡fz« ah¥ò ïy¡fz«.
2. brŒíS¡F cÇa cW¥òfŸ MW.

m
3. ah¥ãy¡fz¤â‹go vG¤JfŸ _‹W.
4. vG¤JfŸ x‹nwh áynth nr®ªJ miktJ mir.

co
5. X® mirnah x‹W¡F nk‰g£l mirfnsh nr®ªJ miktJ Ó®.
6. Ó®fŸ eh‹F tif¥gL«.
7. Ó®fŸ x‹nwhL x‹W bghUªJtJ jis vd¥gL«.

.
8. jis VG tif¥gL«.

ks
9. bjhil v£L tif¥gL«.
10. ïu©lh« vG¤J x‹¿ tu¤bjhL¥gJ vJif.
11. ïWâ vG¤J mšyJ ïWâ Xir x‹¿tu¤ bjhL¥gJ ïiaò.
oo
12. bt©gh br¥gš Xir cilaJ.
13. MáÇa¥gh mftš Xir cilaJ.
14. fÈ¥gh JŸsš Xir cilaJ.
ab

15. tŠá¥gh ö§fš Xir cilaJ.

16. fȤbjhif fÈ¥ghthš MdJ.
FWÉdh :
ur

1. brŒíŸ cW¥òfŸ v¤jid?mit ahit?

ah¥ò ïy¡fz¤â‹go brŒíS¡F cÇa cW¥òfŸ MW. mit vG¤J, mir, Ó®,
jis, mo, bjhil v‹gdthF«.
.s

2. ah¥ã‰FÇa vG¤JfŸ ahit?

ah¥ã‰FÇa vG¤JfŸ _‹W. mit
w

F¿š - cÆ®¡F¿š, cÆ®bkŒ¡F¿š

beoš - cÆ®beoš, cÆ®bkŒ beoš
w

x‰W - bkŒbaG¤J, MŒj vG¤J.

3. Ó® v¤jid tif¥gL«? mit ahit?
Ó® eh‹F tif¥gL«. mit Xuir¢Ó®, <uir¢Ó®, _tir¢Ó®, ehyir¢Ó®.
w

4. bjhil v‹gJ ahJ?

brŒíËš Xir ï‹gK« bghUŸ ï‹gK« njh‹W« tifÆš Ó®fS¡F ïilÆnyh,
mofS¡F ïilÆnyh mikí« x‰Wikna bjhil MF«.
5. bjhil v¤jid tif¥gL«? Kj‹ikahd bjhilfŸ ahit?
bjhil v£L tif¥gL«. Kj‹ikahd bjhilfŸ nkhid, vJif, ïiaò, mªjhâ¤
bjhil.
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
210 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

6. gh tiffŸ ahit? És¡Ff.

gh eh‹F tif¥gL«. mit bt©gh, MáÇa¥gh, fÈ¥gh, tŠá¥gh.
(i) bt©gh br¥gš Xir cilaJ. mwüšfŸ gyî« bt©ghthš mikªjit.
(ii) MáÇa¥gh mftš Xir cilaJ. r§f ïy¡»a§fŸ gyî« MáÇa¥ghthš
mikªjit.
(iii) fÈ¥gh JŸsš Xir cilaJ. fȤbjhif fÈ¥ghthš MdJ.

m
(iv) tŠá¥gh ö§fš Xir cilaJ.

co
bkhÊia MŸnth«
nf£f :
mw¡fU¤Jfis vL¤Jiu¡F« fijfis¥ bgÇnah®fËl« nf£L k»œf.

.
khzt®fŸ jh§fshfnt mw¡fU¤Jfis vL¤Jiu¡F« fijfis¥ bgÇnah®fËl«

ks
nf£L k»H nt©L«.
Ñœ¡fhQ« jiy¥òfËš ïu©L ÃÄl« ngRf
k¡fŸ gÂna kf¤jhd gÂ!
oo
mitnah®¡F tz¡f«!
eh‹ k¡fŸ gÂna kf¤jhd g v‹D« jiy¥ãš ngr tªJŸns‹.
j‹idbah¤j xU kÅj‹ gá¤âU¡F«nghJ flîS¡F xU bghUis¡
ab

fh¡ifahf xUt® mˤjhš, mJ elkhL« nfhÆyhd kÅjD¡F¢ br‹W ga‹

jUtâšiy. Mdhš elkhL« nfhÆyhd gá¤j xU kÅjD¡F x‹W bfhL¤jhš,
mJ ïiwtD¡F« br‹W nrU« v‹W âU_y® `glkhl¡ nfhÆš' v‹w ghlš _y«
TWtnj ï¤jiy¥ã‰F¥ bghU¤jkhF«.
ur

ïiwt‹ v¥nghJ« j‹ moat®fËl¤âš ïJ nt©L« mJ nt©L« v‹W

v¥nghJ« nf£gâšiy. Mdhš áy bgUŠbrštªj®fŸ, áy bjhÊyâg®fŸ j§fŸ
mYtyf¤ânyh bjhʉrhiyfËnyh gÂòÇgt®fS¡F¥ nghJkhd Câa¤ij¡
.s

Tl bfhL¥gâšiy. mtru¤ njit¡F v‹W nf£gtU¡F fldhf¡Tl bfhL¤J

cjtkh£lh®fŸ. Mdhš nfhÉš c©oaÈY« órhÇÆ‹ j£oY« gz¤ij¤
w

jhuhskhf¡ bfhL¥gh®fŸ.
ï›thW brŒtj‹ _y« j§fSila bršth¡if¡ fh£L»‹wd®. ïjdhš flîŸ
k»œthuh v‹W nf£lhš ârakhf k»Hkh£lh®. ïiwtid tÊgLtj‰F ïªj Ml«gu«
w

njitÆšiy. ó it¤J ïiwtid¤ öa kd¤njhL tÊg£lhny, ïiwaUŸ »£L«.

ïjid x›bthU brštªjU« czu nt©L«.
w

ïiwt‹ I«ój§fis cUth¡»at® k‰W« mªj I«ój§fshfî« És§Fgt®

m¥go¥g£l ïiwtD¡F¢ brŒí« óirfis Ml«gu¥gL¤jhkš mšyJ
És«gu¥gL¤jhkš ïU¥gJ ešyJ. mj‰F MF« bryÉid Mjut‰wt®fS¡F¡
bfhL¤J cjtyh«. mjdhš ïiwtid k»œÉ¡fyh«.
``vªjÉjkhd Raey neh¡fK« ïšyhkš, gz«, òfœ k‰W« ntW vâY« ftd«
brY¤jhkš e‹ik brŒa nt©L« v‹gj‰fhfnt bjh©L brŒgt‹jh‹ áw¥ghf¥
gÂah‰W»wh‹. ï¤jifa kdÃiyÆš xUt‹ gÂah‰w tšytdhF« nghJ,
mt‹ xU ò¤j gfth‹ M»ÉLth‹'' v‹W Éntfhdªj® TW»wh®.
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 8 - mw¤jhš tUtnj ï‹g« 211
ïiwt‹ `öÂY« ïU¥gh®, JU«ãY« ïU¥gh®' v‹gJ nghy cyf
cÆ®fŸ mid¤âY« ïU¡»wh®. ïij eh« x›bthUtU« cz®ªJ, e«ik¢
R‰¿íŸst®fis¤ J‹òW¤jhkš ïU¡f nt©L«. mt®fS¡F¢ áW cjÉia¢
brŒjhY« mt®fŸ k»œt®. mªj k»œ¢á ïiwtid¥ nghŒ¢ nrU«.
öŒikahf ïU¥gJ«, k‰wt®fS¡F e‹ik brŒtJ«jh‹ e« thœÉ‹ jt«
v‹W czu nt©L«. ViHfËlK« gyåd®fËlK« nehahËfËlK« ïiwtid¡

m
fh©gnj áwªj mw« vd v©Â thH nt©L«. ït‰iwíz®ªJ eh« ViH
vËnahU¡F cjÉ brŒJ mt®fË‹ áǥ㚠ïiwtid fh©ngh«.
e‹¿!

co
brhšy¡nf£L vGJf
xU eh£o‹ jiyt‹ åu«, ÉlhKa‰á, <if, MuhŒªJ m¿í« M‰wš
M»at‰iw¥ bg‰wtdhf És§Fjš nt©L«. mt‹ mw« mšyhjt‰iw Ú¡»,

.
mw¤ij ÃiyÃW¤j nt©L«. jh‹ F‰w« brŒíÄl¤J ehÂ, j‹ jFâia ÃiyÃW¤j

ks
nt©L«. F‰w« f©lÉl¤J¤ jhnd neÇš br‹W MuhŒªJ, be¿Kiw jtwhJ Úâ
tH§Fjš nt©L«. ï›thW És§F« jiytid k¡fŸ, J‹g« ngh¡F« ïiw
v‹W«, ïUis mf‰W« xË v‹W« bfh©lhLt® v‹W mnah¤âjhr® TW»wh®.
oo
ïu©L bjhl®fis xnu bjhluh¡Ff.
1. kiH e‹F bgŒjJ. v§fshš Éisahl KoaÉšiy. (V¥uš-2024)
kiH e‹F bgŒjjhš v§fshš Éisahl KoaÉšiy.
ab

2. vd¡F¥ ghš nt©L«. vd¡F¥ gH« nt©L«.

vd¡F¥ ghY« gHK« nt©L«.
3. âU_y® mWg¤J _‹W eha‹kh®fËš xUtuhf¡ fUj¥gLgt®. mt® gâbd©
á¤j®fËš xUtuhf¡ fUj¥gLgt®.
ur

âU_y® mWg¤J _‹W eha‹kh®fËš xUtuhfî«, gâbd© á¤j®fËš xUtuhfî«

fUj¥gLgt®.
4. mwbe¿fis¡TW« üšfis¡ f‰f nt©L«. mit TW« fU¤Jfis¥ ã‹g‰w
.s

nt©L«.
mwbe¿fis¡ TW« üšfis¡ f‰fî« mit TW« fU¤Jfis¥ ã‹g‰wî«
nt©L«.
w

5. Fz§Fo k°jh‹ rh»ò v¡fhs¡f©Â üiy ïa‰¿íŸsh®. eªÔRtu¡f©Â

üiy ïa‰¿íŸsh®.
Fz§Fo k°jh‹ rh»ò v¡fhs¡f©Â, eªÔRtu¡f©Â M»a üšfis
w

ïa‰¿íŸsh®.
6. K¤J e‹F go¤jh‹. K¤J thœÉš ca®ªjh‹.  (V¥uš 2023)
w

K¤J e‹F go¤jjhš thœÉš ca®ªjh‹.

m¿ªJ ga‹gL¤Jnth«

ã‹tU« g¤âia¥ go¤J Édh¡fS¡F Éil vGJf.

Ég¤âšyh thfd¥ gaz«
rhiy ÉâfS¡F c£g£L thfd« X£L« Kiwfis m¿ªJ, thfd§fis
ïa¡»dhš Ég¤Jfis¤ jÉ®¡fyh«.
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
212 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

 X£Le® thfd¤ij¢ rhiyÆ‹ ïl¥òw¤âš brY¤JtJl‹, vânutU« thfd¤â‰F

ty¥òwkhf¡ flªJ bršy¥ nghâa ïl«Él nt©L«.
 rªâ¥ò¢ rhiyfŸ, gaÂfŸ fl¡F« ïl§fŸ, âU«ò« ïl§fŸ M»at‰iw
beU§F«nghJ thfd¤â‹ ntf¤ij¡ Fiw¡f nt©L«. m›Él§fËš
ïU¥gt®fS¡F v›Éj Mg¤J« neuhJ v‹W cWâ brŒj ãwnf flªJ bršy
nt©L«.
 rhiy¢rªâ¥ãš EiHí«nghJ, mªj¢ rhiyÆš V‰bfdnt bršY«

m
thfd§fS¡F KjÈl« bfhL¡f nt©L«.
 Ôaiz¥ò thfd«, mtru¢á»¢ir C®â M»at‰W¡F K‹DÇik mˤJ,
mit jilÆ‹¿¢ brštj‰F¡ f©o¥ghf tÊÉl nt©L«.

co
 všyh X£Le®fS« njitahd ïl§fËš if irif mšyJ thfd v¢rÇ¡if
És¡Ffis¤ jtwhkš ga‹gL¤j nt©L«.
 kiy¢rhiyfŸ, Äfî« rÇthd rhiyfŸ M»at‰¿š Ñœneh¡»¢ bršY«
thfd§fŸ, nkšneh¡» tU« thfd§fŸ ghJfh¥ghf¡ flªJ bršy K‹DÇik

.
ju nt©L«.

ks
Édh¡fŸ :
1. Ég¤Jfis v›thW jÉ®¡fyh«?
rhiyÉâfS¡F c£g£L thfd« X£L« Kiwfis m¿ªJ thfd§fis ïa¡»dhš
oo
Ég¤Jfis¤ jÉ®¡fyh«.
2. f©o¥ghf tÊÉl nt©oa thfd§fŸ ahit?
Ôaiz¥ò thfd«, mtru¢á»¢ir C®â M»a thfd§fS¡F¡ f©o¥ghf tÊÉl
ab

nt©L«.
3. rhiy¢ rªâ¥òfËš vt‰W¡F KjÈl« ju nt©L«?
rhiy¢ rªâ¥òfËš V‰bfdnt bršY« thfd§fS¡F KjÈl« ju nt©L«.
4. kiy¢rhiyfËš ã‹g‰w nt©oa ÉâKiw ahJ?
ur

kiy¢rhiyfŸ, Äfî« rÇthd rhiyfŸ M»at‰¿š Ñœneh¡»¢ bršY«

thfd§fŸ, nkšneh¡» tU« thfd§fŸ ghJfh¥ghf¡ flªJ bršy K‹DÇik ju
nt©L«.
.s

5. thfd« brY¤J« Kiwia vGJf.

(i) X£Le® thfd¤ij¢ rhiyÆ‹ ïl¥òw¤âš brY¤JtJl‹, vânutU«
w

thfd¤â‰F ty¥òwkhf¡ flªJ bršy¥ nghâa ïl«Él nt©L«.

(ii) rªâ¥ò¢ rhiyfŸ, gaÂfŸ fl¡F« ïl§fŸ, âU«ò« ïl§fŸ M»a ïl§fËš
ntf¤ij¡ Fiw¤J m§F ïU¥gt®fS¡F v›Éj Mg¤J« neuhkš thfd¤ij
w

X£l nt©L«.
(iii) všyh X£Le®fS« njitahd ïl§fËš if irif mšyJ thfd v¢rÇ¡if
És¡Ffis¤ jtwhkš ga‹gL¤j nt©L«.
w

foj« vGJf.  (V¥uš 2023 & 2024)

ò¤jf« th§» mD¥òkhW cwÉd® xUtU¡F¡ foj« vGJf.

25, ãŸisah® nfhÆš bjU,
br§fšg£L,
20-11-20xx
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 8 - mw¤jhš tUtnj ï‹g« 213
m‹òŸs khkhî¡F,
brÊa‹ vGJ« foj«, eh‹ ï§F eykhf ïU¡»nw‹. m«kh, m¥gh, jh¤jh, gh£o
k‰W« m©z‹ midtU« eykhf ïU¡»nwh«. m§F Ú§fS« m¤ijí« eykhf
ïU¡ÑÖ®fsh?
eh‹ ïªj M©L elªj všyh¤ nj®îfËY« tF¥ãnyna Kjš kâ¥bg©
bg‰WŸns‹. Éisah£L¥ ngh£ofËY« KjÈl« bg‰WŸns‹. v‹id v‹ gŸË

m
MáÇa®fS«, å£oš cŸs midtU« ghuh£od®. vd¡F k»œ¢áahf ïUªjJ.
vd¡F eh‹F üšfŸ njit¥gL»‹wd. ï§FŸs filfËš »il¡fÉšiy.
bghJ¡f£Liu ò¤jf«, âU¡FwŸ ò¤jf« (vËikahd ciuíl‹), I«bgU§fh¥ãa§fŸ

co
(fij¢ RU¡f«) fÂÅ bjhl®ghd xU ò¤jf« M»a üšfis th§» mD¥òkhW
m‹òl‹ nf£L¡ bfhŸ»nw‹.
ï¥go¡F,
j§fŸ m‹òŸs,

.
brÊa‹

ks
ciwnkš KftÇ
mŠrš
âU. fh.khw‹, jiy
oo
v©.65, r‹dâ bjU,
F«gnfhz«.

TLjš foj«
ab

clšÃiy rÇÆšyhj fhuz¤âdhš ïu©L ehŸfŸ ÉL¥ò nt©o tF¥ò

MáÇaU¡F ÉL¥ò É©z¥g« x‹W vGJf.  (fhyh©L¤ nj®î 2023)
ÉLe® :
fÉjh k.
ur

8M« tF¥ò, M ãÇî,

muád® ca®Ãiy¥ gŸË,
âUKšiythÆš, br‹id.
.s

bgWe® :
ca®âU. tF¥gháÇa® mt®fŸ,
muád® ca®Ãiy¥ gŸË,
w

âUKšiythÆš, br‹id.
kâ¥ã‰FÇa Iah,
w

bghUŸ : ÉL¥ò É©z¥g« nt©o.

 tz¡f«. vd¡F clš Ãiy rÇÆšyhj fhuz¤jhš (21.08.20xx k‰W«
22.08.20xx) M»a ïu©L ehŸfŸ ÉL¥ò mË¡FkhW Äf¤ jhœikíl‹
w

nf£L¡bfhŸ»nw‹.
e‹¿!
ïl«: âUKšiythÆš
njâ: 20.8.20xx
ï¥go¡F,
j§fŸ ÑœgoªJŸs khzÉ
fÉjh k.
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
214 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

bkhÊnahL ÉisahL
gl¤ij¥ gh®¤J vGJf.

m
. co
ks
XbuG¤J¢ brhš M ó
ïu©L vG¤J¢ brhš thš ïiy
oo
_‹W vG¤J¢ brhš f‹W gH«
eh‹F vG¤J¢ brhš gRkhL thiH¥ó
IªJ vG¤J¢ brhš bfh«òfŸ f‹WfŸ
ab

Éf mj‰F¤ jf
v‹ bghW¥òfŸ...
ur

1. mw¡fU¤Jfis¥ go¤J, thœÉš ã‹g‰Wnt‹.

2. mwthœî thœªj rh‹nwh®fis¥ g‰¿ m¿ªJ ngh‰Wnt‹.
.s

fiy¢brhš m¿nth«
1. bjh©L - Charity 4. ne®ik - Integrity
w

2. PhÅ - Saint 5. gF¤j¿î - Rational

3. j¤Jt« - Philosophy 6. Ó®âU¤j« - Reform
w


w

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 8 - mw¤jhš tUtnj ï‹g« 215
thœÉaš
ïaš
8 âU¡FwŸ
üš btË 

m
bgUehty®, Kj‰ghty®, ehadh® KjÈa gy áw¥ò¥ bga®fshš
F¿¡f¥gL« âUtŸSt® ïu©lhÆu« M©LfS¡F K‰g£lt®

co
v‹g®.
âU¡FwŸ cy»‹ gšntW bkhÊfËš bkhÊbga®¡f¥g£l áwªj
üš MF«. ïªüš mw«, bghUŸ, ï‹g« v‹D« K¥ghš gF¥ò¡
bfh©lJ. mw¤J¥ghš ghÆuÉaš, ïšywÉaš, JwtwÉaš,

.
CÊaš v‹D« eh‹F ïašfis¡ bfh©lJ. bghU£ghš muáaš, mik¢áaš,

ks
xÊãaš v‹D« _‹W ïašfis¡ bfh©lJ. ï‹g¤J¥ghš fsÉaš, f‰ãaš
v‹D« ïu©L ïašfis¡ bfh©lJ.
gil¢brU¡F
oo
1. fhd KašvŒj m«ãÅš ahid
ãiH¤jntš Vªjš ïÅJ.
bjËîiu : fh£LKaiy 圤âa m«ãid VªJtijÉl ahid¡F¡
ab

F¿it¤J¤ jt¿a ntiy VªJtJ bgUik jU«. (bgÇa Ka‰ána

bgUik jU«).
m :ã
 ¿JbkhÊjš mÂ
ur

2. nguh©ik v‹g jWf©x‹W c‰w¡fhš

Cuh©ik k‰Wmj‹ v~F.
bjËîiu : giftiu v⮤J ÉF« åu¤ij M©ik v‹W TWt®. giftU¡F«
.s

J‹g« tU«nghJ, cjÉ brŒjiy mªj M©ikÆ‹ T®ik v‹W

TWt®.
w

e£ò
3. eÉšbjhW« üšea« nghY« gÆšbjhW«
g©òil ahs® bjhl®ò.
w

bjËîiu : ešy üšfŸ go¡f¥ go¡f ï‹g« jUtJnghy¥ g©òilat® e£ò

gHf¥ gHf ï‹g« jU«.
w

m :c
 tik mÂ
4. eFjš bghU£Lm‹W e£lš ÄFâ¡f©
nk‰br‹W ïo¤jš bghU£L.
bjËîiu : e£ò, áǤJ¥ ngá k»œtj‰F k£L« cÇaJ m‹W; e©g® jtW
brŒjhš mtiu¡ f©o¤J¤ âU¤Jtj‰F« cÇaJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
216 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

e£ò MuhŒjš
5. MŒªJMŒªJ bfhŸshjh‹ nf©ik filKiw
jh‹rh« Jau« jU«.
bjËîiu : Û©L«, Û©L« MuhŒªJ ghuhkš xUtDl‹ bfh©l e£ò jh«
rhF« msî¡F¤ J‹g« jU«.

m
6. nf£oD« c©LX® cWâ »isPiu
Ú£o ms¥gnjh® nfhš.
bjËîiu : ek¡F tU« J‹g¤âdhY« xU e‹ik c©L. m¤J‹gnk ekJ

co
e©g®fË‹ c©ikahd ïašig msªJfh£L« msînfhyhF«.
khd«
7. bgU¡f¤J nt©L« gÂjš á¿a

.
RU¡f¤J nt©L« ca®î.

ks
bjËîiu : bršt« ÄFªj fhy¤âš gÂîl‹ elªJ bfhŸsnt©L«. tWik
tªj fhy¤âš C¡f« Fiwahkš bgUÄj cz®îl‹ thHnt©L«.
8. F‹¿‹ midahU« F‹Wt® F‹Wt
F‹¿ mida brÆ‹.
oo
bjËîiu : kiyasî bgUik cilatuhf ïUªjhY« F‹¿kÂasî jtW
brŒjhš mtuJ bgUik mʪJ ÉL«.
g©òilik
ab

9. g©òilah®¥ g£Lc©L cyf« mJï‹nwš

k©ò¡F khŒtJ k‹.
bjËîiu : g©ò cila rh‹nwhÇ‹ tÊÆš el¥gjhšjh‹ ï›îyf« ï‹D«
ur

ïa§F»wJ; ïšyhÉ£lhš k©Q¡FŸ òijªJ mʪâU¡F«.

10. g©ãyh‹ bg‰w bgUŠbršt« e‹ghš
fy«Ôik ahšâǪJ m‰W.
.s

bjËîiu : öŒika‰w gh¤âu¤âš it¡f¥gL« ghš âǪJÉL«. mJnghy

e‰g©ò ïšyhjt‹ bg‰w bgUŠbrštK« ahU¡F« gaÅ‹¿
w

mÊí«.
m :c
 tikaÂ.
w

kâ¥ÕL
w

rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.

1. M©ikÆ‹ T®ik ..................

m) t¿atU¡F cjîjš M) giftU¡F cjîjš
ï) e©gD¡F cjîjš <) cwÉdU¡F cjîjš
 Éil: M) giftU¡F cjîjš

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 8 - mw¤jhš tUtnj ï‹g« 217
2. tWik tªj fhy¤âš ................... Fiwahkš thH nt©L«.
m) ï‹g« M) ö¡f« ï) C¡f« <) V¡f« Éil: ï) C¡f«
3. ‘bgUŠbršt«’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ....................
m) bgÇa + bršt« M) bgUŠ + bršt«  m.kh.É 2019

ï) bgU + bršt« <) bgUik + bršt«

m
 Éil: <) bgUik + bršt«
4. ‘Cuh©ik’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ...................
m) C® + M©ik M) Cuh© + ik

co
ï) C + M©ik <) CU + M©ik
 Éil: m) C® + M©ik
5. âǪJ + m‰W v‹gjid¢ nr®¤bjGj¡ »il¡F« brhš ..................

.
m) âǪjJm‰W M) âǪj‰W ï) âǪJ‰W <)

ks
âÇî‰W
 Éil: M) âǪj‰W
bghU¤Jf
1. ï‹g« jUtJ
oo - e‰g©ãšyhjt‹ bg‰w bgUŠbršt«
2. e£ò v‹gJ - F‹¿kÂasî jtW
3. bgUikia mÊ¥gJ - bršt« ÄFªj fhy«
4.
ab

gÂî bfhŸS« fhy« - áǤJ k»H k£Lk‹W

5. gaÅ‹¿ mÊtJ - g©òilat® e£ò
Éil :
1. ï‹g« jUtJ - g©òilat® e£ò
ur

2. e£ò v‹gJ - áǤJ k»H k£Lk‹W

3. bgUikia mÊ¥gJ - F‹¿kÂasî jtW
4. gÂî bfhŸS« fhy« - bršt« ÄFªj fhy«
.s

5. gaÅ‹¿ mÊtJ - e‰g©ãšyhjt‹ bg‰w bgUŠbršt«

FWÉdh
w

1. vJ bgUikia¤ jU«?
fh£L Kaiy 圤âa m«ãid VªJtijÉl ahid¡F¡ F¿it¤J¤ jt¿a ntiy
w

VªJtJ bgUik jU«. mnjnghš bgÇa Ka‰ána bgUikia¤ jU«.

2. e©g®fË‹ ïašig msªJfh£L« msînfhš vJ? (V¥uš 2023)
w

ek¡F tU« J‹gnk ekJ e©g®fË‹ c©ikahd ïašig msªJfh£L«

msînfhyhF«.
3. ï›îyf« ahuhš ïa§Ftjhf¤ âU¡FwŸ TW»wJ?
ï›îyf« g©ò cila rh‹nwhÇ‹ tÊÆš el¥gjhšjh‹ ïa§F»wJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
218 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

4. e£ò vj‰F cÇaJ v‹W âUtŸSt® F¿¥ãL»wh®?  m.kh.É 2019

e£ò áǤJ¥ ngá k»œtj‰F k£L« cÇaj‹W. e©g® jtW brŒjhš mtiu¡
f©o¤J¤ âU¤Jtj‰F« cÇaJ.

gl¤â‰F¥ bghU¤jkhd âU¡Fwis vGJf.

m
. co
ks
oo
Éil : fhd KašvŒj m«ãÅš ahid
ãiH¤jntš Vªjš ïÅJ.
ab

TLjš Édh¡fŸ
ur

FWÉdh :
1. bršt« ahU¡F« gaÅ‹¿ mÊí«?
öŒika‰w gh¤âu¤âš it¡f¥gL« ghš âǪJÉL«. mJnghy e‰g©ò ïšyhjt‹
.s

bg‰w bgUŠbrštK« ahU¡F« gaÅ‹¿ mÊí«.

2. M©ikÆ‹ T®ik vJ?
w

giftiu v⮤J ÉF« åu¤ij M©ik v‹W TWt®. giftU¡F« J‹g«

tU«nghJ, cjÉ brŒjiy mªj M©ikÆ‹ T®ik v‹W TWt®.
w

3. bgUik v¥nghJ mÊí«?

kiyasî bgUik cilatuhf ïUªjhY« F‹¿kÂasî jtW brŒjhš mtuJ
w

bgUik mʪJ ÉL«.



218
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 8 - mw¤jhš tUtnj ï‹g« 219
myF¤ nj®î
neu« : 60 ÃÄl§fŸ kâ¥bg©fŸ : 25

I. rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf. (3 × 1 = 3)

1. x‹nw ............... v‹W fUâ thœtnj kÅj¥g©ghF«.

m
m) Fy« M) Fs« ï) Fz« <) Fl«
2. ‘MdªjbtŸs«’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ .....................
m) Mdªj + btŸs« M) Mdªj‹ + btŸs«

co
ï) Mdªj« + btŸs« <) Mdªj® + btŸs«
3. k¡fË‹ xG¡f¤Jl‹ bjhl®òilaJ .................
m) thd« M) flš ï) kiH <) fâut‹

.
II. nfho£l ïl§fis Ãu¥òf.  (3 × 1 = 3)

ks
4. g‹ÅU âUKiwfSŸ g¤jh« âUKiw ...................
5. mnah¤âjhrÇ‹ ïa‰bga® ...................
6. Kjš vG¤J x‹¿tu¤ bjhL¥gJ ...................
oo
III. bghU¤Jf.  (4 × ½ = 2)
7. bt©gh - JŸsš Xir
8. MáÇa¥gh - br¥gnyhir
ab

9. fÈ¥gh - ö§fnyhir
10. tŠá¥gh - mftnyhir
IV. ïu©L bjhl®fis xnu bjhluh¡Ff. (2 × ½ = 1)
11. vd¡F¥ ghš nt©L«. vd¡F¥ gH« nt©L«.
ur

12. m wbe¿fis¡TW« üšfis¡ f‰f nt©L«. mit TW« fU¤Jfis¥ ã‹g‰w

nt©L«.
V. ã ‹tU« Édh¡fSŸ vitnaD« _‹W Édh¡fS¡F _‹W tÇf Ëš
.s

ÉilaË¡fî«.  (3 × 2 = 6)
13. ahU¡F vkid¥ g‰¿a m¢r« ïšiy?
w

14. âuhÉl kfh#d r§f« vt‰W¡fhf¥ nghuhoaJ?

15. e©g®fË‹ ïašig msªJfh£L« msînfhš vJ?
w

16. jis v‹gJ ahJ?

VI.  ã‹tU« Édh¡fSŸ vitnaD« ïu©L Édh¡fS¡F MW tÇfËš
ÉilaË¡fî«.  (2 × 3 = 6)
w

17. k¡fS¡F¢ brŒa nt©oa bjh©L F¿¤J¤ âU_y® TWtJ ahJ?

18. Fz§Foah® guhgu¤âl« nt©Ltd ahit?
19. mnah¤âjhrÇ‹ fšÉ¢ áªjidfŸ ahit?
VII. mokhwhkš vGJf.  (4)
20. `x‹nw FyK«’ vd¤ bjhl§F« `x‹nw Fy«' ghliy eh‹F tÇfŸ vGJf.

219
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com

F‹bwd ÃÄ®ªJÚ
ïaš
9 cÆ®¡Fz§fŸ fÉij¥ngiH

MáÇa® F¿¥ò

m
MáÇa® : ïiwaur‹
ïa‰bga® : nr.nrRuhrh

co
g :  fšÿÇ jÄœ¥ nguháÇa®
ïa‰¿a üš : M©lhŸ ïa‰¿a âU¥ghitia¤ jGÉ, ``f‹Å¥ghit''
v‹D« üiy vGâíŸsh®.
ghl¥gFâ : f‹Å¥ghit üÈš ïUªJ xU ghlš ï§F¤ ju¥g£LŸsJ.

.
ks
ghlš

m¿îmUŸ Mirm¢r« kwÉX®¥ò ï‹dãw

m‹òïu¡f« btFËehz« k‹D«cÆ®¡ Fz§fŸvšyh«
oo
ÃiwmG¡fhW vËik Fiwtw¥ bg‰wtŸÚ
ÃidîJÂî ï‹gJ‹g« Fykhnj bg©zuá
bghiwkj« fil¥ãofŸ ïiwkf‹ tªâU¡f
bgh¢rh¥ò khd«mw« ï‹D«Ú cw§Fânah
ab

btW¥òct¥ò C¡f«ikaš òw¥gL ò‹difÚ

bt‹¿ïfš ïsik_¥ò ó¤njnyh bu«ghthŒ! - ïiwaur‹

brhšY« bghUS«
ur

1. Ãiw - nk‹ik 6. mG¡fhW - bghwhik

2. bghiw - bghWik 7. kj« - bfhŸif
.s

3. bgh¢rh¥ò - nrh®î 8. ïfš - gif

4. ikaš - ÉU¥g« 9. k‹D« - Ãiybg‰w
w

5. X®¥ò - MuhŒªJ bjËjš

bghUSiu
w

m¿î, fUiz, Mir, m¢r«, m‹ò, ïu¡f«, ád«, ehz«, nk‹ik, bghwhik,
vËik, Ãidî, JÂî, ï‹g«, J‹g«, bghWik, bfhŸifia¥ ã‹g‰Wjš, nrh®î,
w

khd«, mw«, btW¥ò, k»œ¢á, C¡f«, ÉU¥g«, bt‰¿, gif, ïsik, KJik, kwâ,
MuhŒªJ bjËjš ngh‹wit ï›îy»š Ãiybg‰w kÅj®fËl« cŸs g©òfshF«.
ït‰iwíila kÅjFy¤âš ãwªj bg©nz! e‰g©òfŸ vitbad m¿îW¤j
ïiwtÅ‹ âU¡Fkhu‹ tªjã‹D« Ú cw§fyhkh? c©ikia czu, ò‹dif
ó¤J Ú òw¥gLthahf!

[220]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 221

kâ¥ÕL
rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.

1. mL¤jt® thœit¡ f©L ............... bfhŸs¡TlhJ.

m
(V¥uš-2024)

m) ctif M) Ãiw ï) mG¡fhW <) ï‹g«

 Éil: ï) mG¡fhW

co
2. eh« Ú¡fnt©oat‰WŸ x‹W .................
m) bgh¢rh¥ò M) JÂî ï) khd« <) vËik
 Éil: m) bgh¢rh¥ò

.
3. ‘ï‹gJ‹g«’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ....................

ks
m) ï‹g« + J‹ò M) ï‹g« + J‹g«
ï) ï‹g + m‹g« <) ï‹g + m‹ò Éil: M) ï‹g« + J‹g«
oo
4. Fz§fŸ + všyh« v‹gjid¢ nr®¤bjGj¡ »il¡F« brhš ...................
m) Fz§fŸvšyh« M) Fzbkšyh«
ï) Fz§fËšyh« <) Fz§fbsšyh« Éil: <) Fz§fbsšyh«
ab

bghU¤Jf
ÉilfŸ
1. Ãiw - bghWik  1.  Ãiw - nk‹ik
2. bghiw - ÉU¥g« 2. bghiw - bghWik
ur

3. kj« - nk‹ik 3. kj« - bfhŸif

4. ikaš - ÉU¥g«
4. ikaš - bfhŸif
.s

FWÉdh

1. kÅj®fË‹ bghJ ïašghf¡ f‹Å¥ghit üš TWtJ ahJ?

w

kÅjÇ‹ bghJ ïašòfŸ :

m¿î, fUiz, Mir, m¢r«, m‹ò, ïu¡f«, ád«, ehz«, nk‹ik, bghwhik,
vËik, Ãidî, JÂî, ï‹g«, J‹g«, bghWik, bfhŸifia¥ ã‹g‰Wjš, nrh®î,
w

khd«, mw«, btW¥ò, k»œ¢á, C¡f«, ÉU¥g«, bt‰¿, gif, ïsik, KJik, kwâ,
MuhŒªJ bjËjš ngh‹wit kÅj®fË‹ bghJ ïašòfshF«.
w

2. kÅj®fËl« cŸs g©òfshf¡ f‹Å¥ghit üš TWtdt‰WŸ e‰g©òfŸ

ahit?
e‰g©òfŸ :
m¿î, fUiz, m‹ò, ïu¡f«, ehz«, nk‹ik, vËik, Ãidî, JÂî, ï‹g«,
bghWik, bfhŸifia¥ ã‹g‰Wjš, khd«, mw«, k»œ¢á, C¡f«, ÉU¥g«, bt‰¿,
ïsik, MuhŒªJ bjËjš.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
222 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

áWÉdh
kÅj®fËl« FɪâU¡F« g©òfshf¡ f‹Å¥ghit üš TWtd ahit?
kÅj®fËl« FɪâU¡F« g©òfshf¡ f‹Å¥ghit üš TWtd :
m¿î, fUiz, Mir, m¢r«, m‹ò, ïu¡f«, ád«, ehz«, nk‹ik, bghwhik,
vËik, Ãidî, JÂî, ï‹g«, J‹g«, bghWik, bfhŸifia¥ ã‹g‰Wjš, nrh®î,

m
khd«, mw«, btW¥ò, k»œ¢á, C¡f«, ÉU¥g«, bt‰¿, gif, ïsik, KJik, kwâ,
MuhŒªJ bjËjš ngh‹wit kÅj®fËl« cŸs g©òfshF«.
áªjid Édh

co
kÅj®fŸ ts®¡fnt©oa g©òfshfî« Éy¡f nt©oa g©òfshfî« Ú§fŸ
fUJtd ahit? (V¥uš-2024)

.
ts®¡f nt©oa g©òfŸ Éy¡f nt©oa g©òfŸ

ks
m¿î bghWik Mir
fUiz bfhŸifia¥ ã‹g‰Wjš m¢r«
m‹ò khd« ád«
oo
ïu¡f« mw« bghwhik
ehz« k»œ¢á J‹g«
ab

nk‹ik C¡f« nrh®î

vËik ÉU¥g« btW¥ò
Ãidî bt‰¿ gif
ur

JÂî MuhŒªJ bjËjš kwâ

ï‹g«
.s

f‰git f‰wã‹
w

ã‹tU« âU¥ghit¥ ghliy¥ go¤J k»œf.

c§fŸ òiH¡fil¤ njh£l¤J thÉíŸ
w

brG§fGÚ® thŒbe»œªJ M«gšthŒ T«ã‹ fh©;

br§fš bgho¡Tiw bt©gš jt¤jt®,
w

j§fŸ âU¡nfhÆš r§»Lth‹ ngh»‹wh®

v§fis K‹d« vG¥òth‹ thŒngR«
e§fhŒ! vGªâuhŒ, ehzhjhŒ! ehîilahŒ!
r§bfhL r¡fu« VªJ« jl¡ifa‹
g§fa¡ f©zhid¥ ghnlnyh bu«ghthŒ. ghlš - 14

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 223

bjǪJ bjËnth«
ghit üšfŸ : kh®fʤ â§fËš bghGJ Éoí« K‹ng bg©fŸ JÆbyGªJ, ãw
bg©fisí« vG¥ã¡ bfh©L, M‰W¡F¢ br‹W Úuho, ïiwtid tÊgL« tH¡f«
c©L. ïjid¥ ghit neh‹ò v‹g®. m›thW âUkhiy tÊgl¢ bršY« bg©fŸ,
ãw bg©fis vG¥òtjhf M©lhŸ ghoa üny âU¥ghit.

m
ïnjnghy¢ átbgUkhid tÊgl¢ bršY« bg©fŸ, ãw bg©fis vG¥òtjhf¥
ghl¥g£l üš âUbt«ghit. ïjid ïa‰¿at® kh¡fthrf®.

TLjš Édh¡fŸ

co
Ãu¥òf :
1. kÅj‹ Ôadt‰iw Éy¡» ešydt‰iw ts®¤J¡ bfhŸs nt©L«.

.
2. ïiwaurÅ‹ ïa‰bga® nr.nrRuhrh.

ks
3. ïiwaur‹ M‰¿a g jÄœ¥nguháÇa®.
4. ïiwaur‹ âU¥ghitia¤ jGÉ f‹Å¥ghit v‹D« üiy vGâíŸsh®.
5. M©lhŸ ghoa üš âU¥ghit.
oo
6. kh¡fthrf® ïa‰¿aJ âUbt«ghit.
7. âUkhiy tÊgl¢ bršY« bg©fŸ ghoaJ âU¥ghit.
8. átbgUkhid tÊgl¢bršY« bg©fŸ ghoaJ âUbt«ghit.
ab

9. f‹Å¥ghit kÅjD¡FŸ ÃiwªâU¡F« g©òfis¡ TW»wJ.

ÉilaË :
1. kÅjÅ‹ flik ahJ?
ur

(i) x›bthU kÅjÅlK« e‰g©òfS« c©L, Ôa g©òfS« c©L.

(ii) Ôadt‰iw Éy¡», ešydt‰iw ts®¤J thœth§F thœtnj kÅjÅ‹
flikahF«.
.s

2. ghit neh‹ò v‹whš v‹d?

kh®fʤ â§fËš bghGJ Éoí« K‹ng bg©fŸ JÆbyGªJ ãw bg©fisí«
vG¥ã¡ bfh©L, M‰W¡F¢ br‹W Úuho, ïiwtid tÊgL« tH¡f« c©L.
w

ïjid¥ ghit neh‹ò v‹g®.

3. âU¥ghit, âUbt«ghit És¡Ff.
w

(i) ghit neh‹ò nk‰bfh©L âUkhiy tÊgl¢ bršY« bg©fŸ, ãw bg©fis

vG¥òtjhf M©lhŸ ghoa üš âU¥ghit.
(ii) ghit neh‹ò nk‰bfh©L átbgUkhid tÊgl¢ bršY« bg©fŸ ãw
w

bg©fis vG¥òtjhf kh¡fthrfuhš ghl¥g£l üš âUbt«ghit.

4. ïiwaur‹ F¿¥ò vGJf.
(i) ïiwaurÅ‹ ïa‰bga® nr.nrRuhrh v‹gjhF«.
(ii) fšÿÇ x‹¿š jÄœ¥ nguháÇauhf¥ gÂòǪjt®.
(iii) M©lhŸ ïa‰¿a âU¥ghitia¤ jGÉ, f‹Å¥ghit v‹D« üiy vGâíŸsh®.


[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
224 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

F‹bwd ÃÄ®ªJÚ
ïaš ïisa njhHD¡F
9 fÉij¥ngiH

MáÇa® F¿¥ò

m

MáÇa® : K.nk¤jh
g :  fšÿÇ nguháÇa® ( XŒî )

co
vGâa üšfŸ : f©Ù®¥ ó¡fŸ, C®ty«, nrhHÃyh,
kFlÃyh
áw¥ò :  thd«gho ïa¡f¡ fÉP®fSŸ F¿¥ãl¤j¡ft®
K.nk¤jh. òJ¡fÉijia¥ gutyh¡»a

.
K‹ndhofSŸ xUtuhf ïtiu¥ ngh‰Wt®.

ks
ÉUJ :  Mfha¤J¡F mL¤j åL v‹w òJ¡fÉij üY¡fhf rh»¤âa
mfhbjÄ ÉUJ tH§f¥g£lJ.
ghl¥gFâ : K.nk¤jh fÉijfŸ v‹D« üÈÈUªJ xU fÉij ï§F¤
ju¥g£LŸsJ.
oo
ghlš
el ftiyfis¤ Ú
ehisk£Lkšy ö¡»¡bfh©L ÉʤbjG« âirna
ab

ï‹W« âÇahnj... óÄ¡F¡ »H¡F!

e«KilaJjh‹ mit c‹
if¡FHªijfsšy... ÉušfËš xËU«
el NÇaÉs¡F!
ur

ghj§fŸ XotªJ ifFY¡f

el¡f¤ xUtUÄšiyah?
jahuhŒ ïUªjhš el!
c‹Dl‹ Úna ehisk£Lkšy
ghijfŸ
.s

ifFY¡»¡ bfhŸ!
kW¥ò¢ brhšy¥ ï‹W«
nghtâšiy. ö§» ÉGªjhš e«KilaJjh‹
w

óÄ cd¡F¥ el!
beŒahŒ¤ âÇahŒ
Úna kh¿dhš gL¡ifah»wJ. - K.nk¤jh
njhšÉí« cd¡bfhU ÉʤJ elªjhš
w

ö©LnfhyhF«! mJnt cd¡F¥

bt‰¿ ghijah»wJ!
cid¢R‰¿
w

btË¢rÉij
Éij¡F«!
bghUSiu
 brašgl¤ bjhl§F! ehis k£Lkšy, ï‹W« ekJ ehŸjh‹. cdJ ghj§fŸ
el¡f¤ jahuhf ïUªjhš, Ú bršY« ghijfŸ c‹id v⮡f¥ nghtâšiy.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 225

 cy»‰F xËna‰w v©bzahŒ, âÇahŒ c‹idna Ú kh‰¿dhš njhšÉí« c‹

ca®É‰F¤ ö©LnfhyhF«! bt‰¿ c‹ m§fkh», thœÉš xËna‰W«.
 ftiyfis cŸs¤âš nj§fÉl nt©lh«. c‹id¥ ghuh£o¥ ò¤Jz®ñ£l xUtU«
ïšiyba‹W tUªjhnj! c‹idÉl xUtU« c‹id¥ ghuh£o¥ ò¤Jz®ñ£l
KoahJ.

m
 Ú nrh®ªJ js®ªjhš óÄ c‹ nehŒ¥gL¡ifahF«. Ú »s®ªJ vGªjhš mJnt
cd¡F¥ ghijahF«.

co
 Ú brašgl¥ òw¥gL« âirjh‹ ïÅ ïªj¥ óÄ¡F¡ »H¡F. fâut‹ c‹ ÉušfËš
És¡fhf xËåR«. brašgl¤ bjhl§F! ehis k£Lkšy, ï‹W« ekJ ehŸjh‹.

kâ¥ÕL

.
ks
rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.
1. c‹Dl‹ Úna ...................... bfhŸ.
m) nr®ªJ M) gif
oo
ï) ifFY¡»¡ <) e£ò Éil: ï) ifFY¡»¡
2. ftiyfŸ ..................... mšy.
m) RikfŸ M) RitfŸ
ab

ï) J‹g§fŸ <) if¡FHªijfŸ Éil: <) if¡FHªijfŸ

3. ‘ÉʤbjG«’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ....................
m) ÉÊ + vG« M) ÉʤJ + vG«
ur

ï) ÉÊ + bjG« <) Éʤ + bjG« Éil: M) ÉʤJ + vG«

4. ‘nghtâšiy’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ .....................
.s

m) nghtJ + ïšiy M) ngh + ïšiy

ï) nghtJ + âšiy <) nght + âšiy Éil: m) nghtJ + ïšiy
w

5. ‘gL¡ifah»wJ’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ .....................

m) gL¡if + ah»wJ M) gL¡ifah + M»wJ
ï) gL¡ifah + »wJ <) gL¡if + M»wJ
w

 Éil: <) gL¡if + M»wJ

6. ö¡» + bfh©L v‹gjid¢ nr®¤bjGj¡ »il¡F« brhš .....................
w

m) ö¡»bfh©L M) ö¡F¡bfh©L
ï) ö¡»¡bfh©L <) ö¡Fbfh©L Éil: ï) ö¡»¡bfh©L
7. ÉʤJ + vG« v‹gjid¢ nr®¤bjGj¡ »il¡F« brhš .....................
m) ÉÊbaG« M) ÉʤbjG«
ï) ÉʤjG« <) ÉʤJvG« Éil: M) ÉʤbjG«

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
226 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

FWÉdh
1. ftiyfis¡ fÉP® v›thW cUtf¥gL¤J»wh®?
ftiyfis¡ fÉP® if¡FHªijfnshL cUtf¥ gL¤J»wh®.
2. njhšÉ v¥nghJ ö©LnfhyhF«?
cy»‰F xËna‰w v©bzahŒ, âÇahŒ e«ikna kh‰¿dhš njhšÉ e« ca®É‰F¤
ö©LnfhyhF«.

m
áWÉdh
óÄ v¥nghJ ghijahF«?

co
(i) ehis k£Lkšy; ï‹W« ekJ ehŸjh‹. mjdhš clnd brašgl¤ bjhl§f
nt©L«. eh« bršY« ghijfŸ e«ik v⮡f¥nghtâšiy.
(ii) cy»‰F xËna‰w v©bzahŒ, âÇahŒ e«ikna eh« kh‰¿dhš njhšÉí«
e« ca®É‰F¤ ö©LnfhyhF«. bt‰¿ e« m§fkh» thœÉš xËna‰W«.

.
(iii) ftiyfis cŸs¤âš nj§fÉl nt©lh«. e«ik¥ ghuh£o¥ ò¤Jz®ñ£l

ks
xUtU« ïšiyba‹W tUªj¡TlhJ. e«ikÉl xUtU« e«ik¥ ghuh£o¥
ò¤Jz®ñ£l KoahJ.
(iv) eh« nrh®ªJ js®ªjhš óÄ e« nehŒ¥gL¡ifah»ÉL«. eh« »s®ªJ vHnt©L«.
m¥nghJ ek¡F¥ óÄ ghijahF«.
oo
áªjid Édh
thœÉš cau e«ã¡ifia¥ ngh‹W ntW v‹bd‹d g©òfŸ njit v‹W
Ú§fŸ fUJ»Ö®fŸ?  (V¥uš-2024)
ab

thœÉš cau e«ã¡ifia¥ ngh‹W ntW g©òfŸ :

1. ïilÉlh Ka‰á 2. fod ciH¥ò
3. â£lÄ£l ciH¥ò 4. nrh®Éšyh¥ g©ò
ur

5. fhyk¿ªJ brašgLjš 6. njhšÉia¡ f©L kd« jsuhik

7. gj‰wÄ‹¿ brašfis¢ brŒjš 8. ÄFâahd j‹d«ã¡if
9. É£L¡bfhL¤J thG« g©ò 10. ádÄ‹ik
.s

11. ãwiu vâ®gh®¡fhkš brašfis nk‰bfhŸSjš

w

f‰git f‰wã‹
w

1. `j‹d«ã¡if' v‹D« jiy¥ãš fÉij x‹iw vGâ tF¥ãš g»®f.

j‹d«ã¡if :
w

kÅjÅ‹ bt‰¿¡F
_yjd« j‹d«ã¡if.
j‹d«ã¡if ïšiynaš
jl«òuŸth‹ kÅjnd!
_lidí« m¿thËah¡»
K‹ndw¢ brŒí«.
nfhiHiaí« åudh¡»
nfhòu¤âš mk®¤J«.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 227

2. `e«ã¡ifna bt‰¿' - v‹gij cz®¤J« fij x‹wid¤ njo vGâ tUf.

X® CÇš ÉtrhÆ xUt‹ ïUªjh‹. tajhd fGij x‹W ïUªjJ. m¡fGij
xUehŸ njh£l¤âš ïUªj »z‰¿š bjÇahkš ÉGªJÉ£lJ. ÉtrhÆ¡F v¥go
fGijia btËna bfh©L tUtJ vd¤ bjÇaÉšiy.
m¡fGijia btËna bfh©L tUtj‰F¢ bryî mâfkhF« v‹wd® C® k¡fŸ.
m¡fGij¡nfh tajh»É£lJ. mjid ɉwhšTl áWbjhifjh‹ »il¡F«. mjdhš

m
gz¤ij åzhf¢ bryî brŒa nt©lh« vd v©Âdh‹. C® k¡fËl« ngá xU
KobtL¤jh‹. mJ v‹dbtÅš `MS¡F¡ bfhŠr« k©iz vL¤J¡ »z‰¿š
nghl nt©L«. m¥nghJ »z‰¿š ÉGªj fGij k© _o ïwªJÉL«' v‹gJjh‹

co
mt‹ vL¤j Koî.
všnyhU« bfhŠr« bfhŠrkhf k©iz vL¤J¥ ngh£ld®. bfhŠr neu«
fGijÆ‹ mywš r¤j« nf£lJ. mj‰F¥ ã‹ mywš r¤j« nf£fÉšiy. ÉtrhÆ
v£o¥ gh®¤jh‹. fGij Cuh® bfh£oa k©iz¤ jd¡F¢ rhjfkhŒ kh‰¿¡ bfh©lJ.

.
x›bthUKiw k© mj‹nkš ÉG« nghJ« mjid cj¿ É£LÉ£L nkny tªjJ.

ks
ïjid¡ f©l ÉtrhÆ Û©L« Û©L« k©iz¡ bfh£o fGijia Mg¤âÈUªJ
fh¥gh‰¿dh‹.
fGij v¥goí« cÆ® ãiH¥ngh« v‹W e«ã¡ifíl‹ Ka‰á brŒjjhš
oo
fh¥gh‰w¥g£lJ. ï¡fij _y« eh« cz®tJ fGijÆ‹ e«ã¡if Ãiwªj braš
MF«.
TLjš Édh¡fŸ
ab

Ãu¥òf :
1. kÅjÅ‹ cŸs¤âš ïU¡fnt©oa `if' e«ã¡if.
2. eh« el¡f¤ jahuhŒ ïUªjhš ghijfŸ kW¥ò¢ brhšyhJ.
ur

3. ö¡»¡ bfh©L âÇa¡TlhjJ ftiyia.

4. ö§F«nghJ óÄ gL¡ifahF«. ÉʤJ el¡F«nghJ ghijahF«.
.s

5. K.nk¤jh thd«gho ïa¡f fÉP®fSŸ F¿¥ãl¤j¡ft®.

6. K.nk¤jhÉ‹ gil¥òfSŸ rh»¤âa mfhbjÄ ÉUJ bg‰w üš Mfha¤J¡F
w

mL¤jåL.
áWÉdh :
w

K.nk¤jh g‰¿ vGJf.

(i) K.nk¤jh thd«gho ïa¡f¡ fÉP®fSŸ F¿¥ãl¤j¡ft®.
(ii) òJ¡fÉijia¥ gutyh¡»a K‹ndhofSŸ xUtuhf ïtiu¥ ngh‰Wt®.
w

(iii) f©Ù®¥ ó¡fŸ, C®ty«, nrhHÃyh, kFlÃyh cŸË£l gy üšfisí«

âiuÆir¥ ghlšfisí« vGâíŸsh®. fšÿÇ¥ nguháÇauhf¥ gÂah‰¿ XŒî
bg‰wt®.
(iv) ït® vGâa `Mfha¤J¡F mL¤j åL' v‹D« òJ¡fÉij üY¡F¢ rh»¤âa
mfhbjÄ ÉUJ tH§f¥g£lJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
228 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

F‹bwd ÃÄ®ªJÚ
ïaš
9 r£lnkij m«ng¤f® ciueil

kâ¥ÕL

m
rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.

co
1. ïªâahÉ‹ Kjš r£l mik¢r® ..................... (V¥uš-2024)
m) ïuhjh»U£oz‹ M) m«ng¤f®
ï) besnuhÍ <) #tA®yhš neU Éil: M) m«ng¤f®

.
2. ódh x¥gªj« ............... kh‰w V‰gL¤j¥g£lJ.

ks
m) brh¤JÇikia M) ng¢RÇikia
ï) vG¤JÇikia <) ïu£il th¡FÇikia
 Éil: <) ïu£il th¡FÇikia
oo
3.
rk¤Jt¢ rKjha« mika m«ng¤f® V‰gL¤âa ïa¡f« ....................
m) rkh{ rkhj r§f« M) rkhj rkh# nguit
ï) Ô©lhik xÊ¥ò¥ nguit <) k¡fŸ ey ïa¡f«
ab

 Éil: m) rkh{ rkhj r§f«

4. m«ng¤fÇ‹ r_f¥gÂfis¥ ghuh£o ïªâa muR ............. ÉUJ tH§»aJ.
m) g¤k$ M) ghuj u¤dh
ur

ï) g¤kÉór© <) g¤kór‹ Éil: M) ghuj u¤dh

nfho£l ïl¤ij Ãu¥òf.

.s

1. ò¤j rka« bjhl®ghf m«ng¤f® vGâa üš ò¤jU« mtÇ‹ j«kK« .

2. m«ng¤f® ÃWÉa muáaš f£áÆ‹ bga® Rjªâu¤ bjhÊyhs® f£á .
w

3. bghUshjhu¥ go¥ã‰fhf m«ng¤f® ïy©l‹ br‹wh®.

FWÉdh
w

1. m«ng¤f® j‹ bgaiu V‹ kh‰¿¡bfh©lh®?  m.kh.É 2019

(i) m«ng¤f® rjhuhÉš cŸs gŸËÆš jkJ fšÉia¤ bjhl§»dh®. ït®

w

xL¡f¥g£l ãÇit¢ nr®ªjt® v‹gjhš gŸË¥gUt¤ânyna gy mtkâ¥òfS¡F

Mshdh®.
(ii) kfhnj› m«ng¤f® v‹w MáÇa®, ït®ÛJ m‹ò« m¡fiwí« bfh©ltuhf
És§»dh®.
(iii) ïjdhš, Õkhuh› r¡ghš m«gthnjf® v‹D« j« bgaiu¥ Õkhuh› uh«Í
m«ng¤f® v‹W kh‰¿¡ bfh©lh®.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 229

2. Ô©lhik¡F vâuhf m«ng¤f® nk‰bfh©l gÂfŸ ïu©oid vGJf.

Ô©lhik¡F vâuhf m«ng¤f® nk‰f©l gÂfŸ :  (V¥uš 2023)
(i) m«ng¤f® ïªâa¢ r_f mik¥ãš ÃyÉa rhâaik¥igí« Ô©lhik¡
bfhLikfisí« v⮤J¤ ÔÉukhf¥ nghuhodh®.
(ii) xL¡f¥g£l ghuj« v‹D« ïjiH 1927M« M©L Jt§»dh®. rk¤Jt¢
rKjha¤ij mik¡F« neh¡»š ït® rkh{ rkhj r§f« v‹D« mik¥ig

m
cUth¡»dh®.
(iii) 1930M« M©L ehá¡ nfhÆš EiHî¥ nghuh£l¤âid el¤â bt‰¿ f©lh®.
3. t£lnkir kheh£oš fyªJ bfhŸS« K‹ m«ng¤f® T¿aJ ahJ?

co
t£lnkir kheh£oš fyªJ bfhŸS« K‹ m«ng¤f® T¿aJ :
`v‹ k¡fS¡F Ãahakhf v‹d »il¡f nt©Lnkh, mj‰fhf¥ nghuhLnt‹, mnj
rka¤âš Rauh{a nfhÇ¡iffis KG kd¤Jl‹ MjÇ¥ng‹' v‹W m«ng¤f®

.
T¿dh®.

ks
áWÉdh
1. ïªâa muáaš mik¥ò¢ r£l« cUthf m«ng¤f® M‰¿a gÂfŸ ahit?
oo
ïªâa muáaš mik¥ò¢ r£l« cUthf m«ng¤f® M‰¿a gÂfŸ :
(i) 15-08-1947 m‹W ïªâah ÉLjiy bg‰wJ. #tf®yhš neU jiyikÆš
mikªj muáš m«ng¤f® r£l mik¢ruhfî« ïªâa muáaš rhrd rigÆ‹
jiytuhfî« bghW¥ng‰W¡ bfh©lh®.
ab

(ii) 1947M« M©L Mf°£ â§fŸ 29M« ehŸ muáaš îza k‹w« xU
Ô®khd« Ãiwnt‰¿aJ. mj‹go ïªâa muáayik¥ò¢ r£l¤ij vGj m«ng¤f®
jiyikÆš mt® c£gl VGng® bfh©l muáayik¥ò¢ r£l tiuî¡FG
cUth¡f¥g£lJ.
ur

(iii) ï¡FGÉš nfhghšrhÄ, mšyho »UZz_®¤â, nf.v«. K‹Î, iraJ KfkJ

rhJšyh, khjtuh›, o.ã. ifjh‹ M»nah® cW¥ãd®fshf ïl« bg‰wd®. ï¡FG
jdJ m¿¡ifia 1948, ã¥utÇ 21-ïš x¥gil¤jJ.
(iv) m«ng¤f® jiyikÆyhd r£l tiuî¡FG, m¥nghJ k¡fsh£á eilbg‰w
.s

ehLfŸ gyt‰¿ÈUªJ ïªâa eilKiw¡F¥ bghUªJ« r£l¡TWfis, ïªâa

muáayik¥ò tiuÉš nr®¤jJ.
w

(v) m«ng¤fuhš cUth¡f¥g£l ïªj muáaš mik¥ò¢ r£l«, Fok¡fË‹

cÇikfS¡F¥ gytiffËš ghJfh¥ig mË¥gjhf mikªjJ. ïJ Äf¢áwªj
r_f Mtz« vd tuyh‰W MáÇa®fshš ngh‰w¥gL»wJ.
w

2. m«ng¤fÇ‹ Kjš nj®jš bt‰¿ F¿¤J vGJf.

m«ng¤fÇ‹ Kjš nj®jš bt‰¿ :
w

(i) 1935M« M©oš khÃy Rah£á tH§Ftj‰fhd ïªâa murh§f¢ r£l«

Ãiwnt‰w¥g£lJ. mj‹go bghJ¤nj®jš eilbgW« v‹W m¿É¡f¥g£lJ.
(ii) ViH ÉtrhÆfŸ, bjhÊyhs®fŸ M»nahÇ‹ eyid¥ ghJfh¡f¤ nj®jÈš
ngh£oÆl m«ng¤f® ÉU«ãdh®.
(iii) Rjªâu¤ bjhÊyhs® f£áia¤ bjhl§»¤ nj®jÈš ngh£oÆ£lh®.
(iv) mt® bt‰¿ bg‰wJl‹ mtÇ‹ f£á nt£ghs®fŸ gâidªJ ngU« bt‰¿
bg‰wd®.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
230 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

beLÉdh
ódh x¥gªj« g‰¿ vGJf.
ódh x¥gªj« :
(i) xL¡f¥g£nlhU¡F¤ jÅ th¡FÇikí« É»jh¢rhu¥ ãuâÃâ¤JtK« tH§f¥gl
nt©L« v‹W ïu©lhtJ t£lnkir kheh£oš m«ng¤f® tÈíW¤âdh®.

m
(ii) ïj‹ Éisthf xU bjhFâÆš bghJ nt£ghsiu¤ nj®ªbjL¡f xU th¡F«
xL¡f¥g£l r_f nt£ghsiu¤ nj®ªbjL¡f xU th¡F« mË¡F« ïu£il
th¡FÇik tH§f¥g£lJ. Mdhš ïij V‰f kW¤j fhªâaofŸ c©zhÉuj«

co
nk‰bfh©lh®.
(iii) ïj‹ Éisthf 1931M« M©L br¥l«g®¤ â§fŸ ïUg¤J eh‹fh« ehŸ
fhªâaofS« m«ng¤fU« X® x¥gªj« brŒJ bfh©ld®.
(iv) mj‹go xL¡f¥g£nlhU¡F¤ jÅ th¡FÇik v‹gj‰F¥ gâyhf¥ bghJ

.
th¡bfL¥ãš jŤbjhFâ tH§FtJ vd Koî brŒa¥g£lJ. ïªj x¥gªjnk ódh

ks
x¥gªj« vd¥g£lJ.
áªjid Édh oo
ghFghošyhj k¡fŸ r_f« cUthf ekJ flikfshf Ú§fŸ fUJtd ahit?
ghFghošyhj k¡fŸ r_f« cUthf ekJ flikfŸ :
eh« thG« r_f¤âš x›bthU jÅkÅjD¡F« g§F©L. eh« ngR« brh‰fŸ,
brŒí« brašfŸ k‰wtiu¥ ghâ¡fhkY«, J‹òW¤jhkY« ïU¡f nt©L«.
ab

x›bthU kÅjU« bt›ntW bga®fSlD« bt›ntW flikfSl‹jh‹

thœ»nwh«. å£oš kf‹ mšyJ kfŸ, gŸËÆš khzt‹, mYtyf¤âš bjhÊyhË
mšyJ KjyhË, rKjha¤âš Fokf‹ vd¥ gšntW ntl§fis¤ jǤJ¡
bfh©LŸnsh«. jǤJŸs ntl¤âš jt¿‹¿ elªJbfhŸs nt©L«.
ur

jd¡F¡ Ñœ cŸst®fS¡F«, j‹ndhL thœgt®fS¡F« c©lhd cÇikfis¥

ng thœtj‰F mt‹ K‹ tu nt©L«. m›thW thG«nghJ rKjha¤âš kÅj
nea« jiH¤JÉL«. kÅj nea« ngz¥g£lhš cÇikfŸ ngz¥gL«. r_f¢
Ó®Fiyî ïU¡fhJ. xG¡f¡nfL, m¢r« Ãiwªj NœÃiy ïitbašyh« ïšyhkš
.s

k¡fŸ ëkâahf thœth®fŸ.

M©, bg© ntWghLfS«, ca®ªjt®, jhœªjt® v‹W ghFgho‹¿ ïU¡f
nt©L«. ïU ghyU« rk cÇik bg‰W thœªjhš, ghFghošyhj k¡fŸ r_f«
w

cUthF«.
w

f‰git f‰wã‹
w

1. r_f¢ Ó®âU¤j¤â‰F ciH¤j ãw jiyt®fË‹ bga®fis¥ g£oaÈLf

r_f¢ Ó®âU¤j¤â‰F ciH¤j ãw jiyt®fŸ:
1. bgÇah® 2. _tÿ® ïuhkhÄ®j« 3. m«ng¤f®
4.  fhªâaofŸ 5. ghuâah® 6. K¤Jby£RÄ bu£o
7. bešr‹ k©nlyh 8. ghuâjhr‹ 9. mnah¤âjhr®

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 231

2. m«ng¤fÇ‹ g©òfshf Ú§fŸ cz®ªjt‰iw vGJf.

ïsikÆš, ït® xL¡f¥g£l ãÇit¢ nr®ªjt® v‹gjhš gŸË¥gUt¤âš gy
mtkâ¥òfS¡F Mshdt®. mjdhš mt® gŸËianah fšÉianah btW¡fhkš
bjhl®ªJ go¤J ïs§fiy¥ g£l«, KJfiy¥ g£l«, Kidt® g£l«, ghÇ°l® g£l«
v‹W K‹nd¿ Äf¢áwªj rh‹nwhdhf ca®ªjh®. ïâš mtUila fLikahd
ciH¥ò bjÇ»wJ. `üyf¤â‰F Kjš MshŒ¢ br‹W ïWâ MshŒ tUth®' v‹W

m
TW«nghJ mtUila ca®î¡F ïªj üyfnk özhf ïUªJŸsJ. j‹Dila
thá¥igí« m¿ití« r_f kh‰w¤J¡fhd fUÉahf¥ ga‹gL¤âdh®.
m«ng¤f® ``eh‹ tz§F« bjŒt§fŸ _‹W. Kjš bjŒt« m¿î, ïu©lhtJ

co
bjŒt« RakÇahij, _‹whtJ bjŒt« e‹dl¤ij'' v‹W T¿íŸsh®. mj‹gona
mt® ešy¿î bg‰W«, RakÇahijílD« e‹dl¤ijílD« thœªJ fh£odh®.
M§»nya®fis v⮤J¥ nghuhodh®. m¥nghuh£l¤njhL mt® ÉfÉšiy.
xL¡f¥g£l k¡fË‹ K‹nd‰w¤â‰fhfî« fšÉ k‰W« rKjha cÇik¡fhfî«

.
ghLg£lh®.

ks
m«ng¤fÇ‹ fU¤JfŸ :
(i) flîS¡F¢ brY¤J« fh¡ifia c‹ ãŸisfË‹ fšÉ¡F¢ brY¤J. mJ
cd¡F¥ ga‹ jU«.
oo
(ii) f‰ã, x‹W nr®, òu£á brŒ.
(iii) Rjªâu«, rk¤Jt«, rnfhju¤Jt«.
m«ng¤f® fšÉahsuhf bghUshjhu Ãòzuhf, j¤Jtthâahf, tuyh‰whsuhf,
muáaš bra‰gh£lhsuhf, r£l mik¢ruhf ïUªJ j‹ g‹Kf M‰wyhš
ab

k¡fS¡F¤ bjh©lh‰¿at®.
TLjš Édh¡fŸ
ur

Ãu¥òf :
1. ÉLjiybg‰w ïªâahÉ‹ Kjš r£l mik¢ruhfî« ïªâa muáaš rhrd¤â‹
jªijahfî« És§»at® Õkhuh› uh«Í m«ng¤f®.
.s

2. m«ng¤f® ãwªj ehŸ 14-04-1891.

3. m«ng¤f® ãwªj C® kfhuh£ou khÃy¤âš ïu¤âd»Ç kht£l¤ij¢ nr®ªj
w

m«gthnj v‹gjhF«.
4. m«ng¤fÇ‹ bg‰nwh® uh«Í r¡ghš- ÕkhghŒ Mt®.
w

5. m«ng¤fÇ‹ jªij ïuhQt¥ gŸËÆš MáÇauhf¥ gÂòǪjt®.

6. m«ng¤f® K«igÆš cŸs všã‹°l‹ ca®Ãiy¥ gŸËÆš nr®ªjh®.
7. m«ng¤fÇ‹ go¥ã‰F cjÉa k‹d® gnuhlh k‹d®.
w

8. m«ng¤f® á¿Jfhy« gnuhlh k‹dÇ‹ mu©kidÆš ca® mYtyuhf¥

gÂah‰¿dh®.
9. m«ng¤f® 1915ïš g©il¡fhy ïªâa tÂf« v‹w MŒÉ‰fhf KJfiy¥ g£l«
bg‰wh®.
10. m«ng¤fU¡F¡ bfhy«ãah gšfiy¡fHf« `ïªâahÉ‹ njáa¥ g§F åj«' v‹w
MŒî¡fhf Kidt® g£l« tH§»aJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
232 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

11. m«ng¤f® 1920 M« M©L bghUshjhu¥ go¥ã‰fhf ïy©l‹ br‹wh®.

12. m«ng¤f® KJÃiy m¿Éaš g£l« bg‰w M©L 1921
13. %ghŒ g‰¿a ãu¢rid v‹D« MuhŒ¢á¡ f£Liu¡fhf m«ng¤f® 1923M« M©L
Kidt® g£l« bg‰wh®.
14. m«ng¤f® 1930M« M©L ïy©lÅš eilbg‰w t£lnkir kheh£oš fyªJ
bfh©lh®.

m
15. m«ng¤f® bjhl§»a f£á Rjªâu¤ bjhÊyhs® f£á.
16. m«ng¤f® Jt§»a ïjœ xL¡f¥g£l ghuj« M©L 1927.

co
17. m«ng¤f® cUth¡»a mik¥ò rkh{ rkhj r§f«.
18. m«ng¤f® nfhÆš EiHî¥ nghuh£l« el¤âa ïl« ehá¡ M©L 1930.
19. m«ng¤f® #tf®yhš neU jiyikÆš mikªj muáš r£l mik¢ruhfî«

.
muáaš rhrd rigÆ‹ jiytuhfî« bghW¥ng‰wh®.

ks
20. m«ng¤f® jiyikÆš cUth¡f¥g£l FG muáayik¥ò¢ r£l tiuî¡FG.
21. m«ng¤f® cUth¡»a muáaš mik¥ò¢ r£l« tuyh‰W MáÇa®fshš Äf¢
áwªj r_f Mtz« vd¥ ngh‰w¥gL»wJ.
oo
22. m«ng¤fÇ‹ kiwî¡F¥ ã‹ btËahd ò¤jf« ò¤jU« mtÇ‹ j«kK« M©L
1957.
23. m«ng¤f® ïa‰if vŒâa ehŸ M©L 06-12-1956.
ab

ã‹tU« ciueil¥gFâia¥ go¤J Édh¡fS¡F ÉilaË¡f.

m«ng¤f® ò¤j rka¡ bfhŸiffË‹ ÛJ <LghL bfh©lh®. ïy§ifÆš eilbg‰w
ò¤j¤ JwÉfŸ fU¤ju§»š fyªJ bfh©l mt®, cyf¥ bgs¤j rka khehLfËY«
ur

fyªJ bfh©lh®. 1956M« M©L m¡nlhg® 14 M« ehŸ eh¡óÇš ïy£r¡fz¡fhd

k¡fnshL ò¤j rka¤âš j‹id ïiz¤J¡ bfh©lh®. mt® vGâa ò¤jU« mtÇ‹
j«kK« v‹D« ò¤jf« mtuJ kiwî¡F¥ ã‹ 1957M« M©L btËahdJ.
.s

Édh¡fŸ.
1. m«ng¤f® vj‹ÛJ <LghL bfh©lh®?
w

m«ng¤f® ò¤j rka¡ bfhŸiffË‹ ÛJ <LghL bfh©lh®.

2. m«ng¤f® ò¤j rka¤âš ïiz¤J¡ bfh©l M©L vJ?
m«ng¤f® 1956M« M©L m¡nlhg® 14 M« ehŸ eh¡óÇš ïy£r¡fz¡fhd
w

k¡fnshL ò¤j rka¤âš j‹id ïiz¤J¡ bfh©lh®.

3. m«ng¤f® vGâa ò¤jf« vJ?
m«ng¤f® vGâa¥ ò¤jf« ò¤jU« mtÇ‹ j«kK« MF«.
w

FWÉdh :
1. m«ng¤fÇ‹ ãw¥ò g‰¿ vGJf.
m«ng¤f® ãwªj ehŸ - 1891 M« M©L V¥uš â§fŸ 14M« ehŸ (14-4-1891)
bg‰nwh® - uh«Í r¡ghš - ÕkhghŒ.
C® - kfhuh£ou khÃy« - ïu¤âd»Ç kht£l« - m«gthnj C®.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 233

2. m«ng¤fÇ‹ bgh‹bkhÊia vGJf.

m«ng¤fÇ‹ bgh‹bkhÊ :
``eh‹ tz§F« bjŒt§fŸ _‹W
Kjš bjŒt« - m¿î
ïu©lhtJ bjŒt« - RakÇahij

m
_‹whtJ bjŒt« - e‹dl¤ij.
3. m«ng¤f® ò¤j rka« ÛJ bfh©l g‰¿id vGJf.
m«ng¤f® ò¤j rka¡ bfhŸiffË‹ ÛJ <LghL bfh©lh®. ïy§ifÆš eilbg‰w

co
ò¤j¤ JwÉfŸ fU¤ju§»š fyªJ bfh©l mt®, cyf¥ bgs¤j rka khehLfËY«
fyªJ bfh©lh®. 1956 M« M©L m¡nlhg® 14M« ehŸ eh¡óÇš ïy£r¡fz¡fhd
k¡fnshL ò¤j rka¤âš j‹id ïiz¤J¡ bfh©lh®.

.
4. m«ng¤fUl‹ ïu£ilkiy ÓÅthr‹ v§F, vj‰fhf¢ br‹wh®?

ks
ïªâa®fS¡F muáaš cÇik tH§Ftij¥ g‰¿ Koî brŒa 1930M« M©L
et«g®¤ â§fŸ 炙yhªâš KjyhtJ t£lnkir khehL eilbg‰wJ. xL¡f¥g£l
k¡fË‹ rh®ghsuhf m«ng¤fUl‹ jÄHf¤ij¢ nr®ªj ïuh›gfö® ïu£ilkiy
ÓÅthrD« fyªJ bfh©lh®.
oo
áWÉdh :
1. muáaš mik¥ò¢ r£l« - F¿¥ò vGJf.
(i) cy»‹ Äf¥bgÇa FoauR ehlhf ïªâah És§F»wJ. ïªeh£oš gšntWg£l
ab

ïd, bkhÊ, rka§fis¢ rh®ªj k¡fŸ thœ»‹wd®.

(ii) ït®fis x‹¿iz¡f M£á el¤j mo¥gilahd r£l« njit¥gL»wJ.
ï¢r£l¤âidna muáaš mik¥ò¢ r£l« v‹g®.
(iii)
ur

cy»‹ cŸs mid¤J ehLfS« mªjªj eh£L muáayik¥ò¢ r£l¤ij¡

bfh©nl ïa§F»‹wd. m~J vGj¥g£ljhfnth mšyJ vGj¥glhjjhfnth
ïU¡f¡TL«.
2.
.s

m«ng¤fÇ‹ fšÉ g‰¿ vGJf.

(i) m«ng¤f® K«igÆš všã‹°l‹ ca®Ãiy¥ gŸËÆš 1904 M« M©L
nr®ªjh®. 1907 M« M©L gŸË¥ go¥ig Ko¤jh®. K«ig¥ gšfiy¡fHf¤âš
w

1912 M« M©L ïs§fiy¥ g£l« bg‰wh®.

(ii) mbkÇ¡fh br‹W bfhy«ãah gšfiy¡fHf¤âš bghUshjhu«, muáaš,
j¤Jt«, r_fÉaš M»a ghl§fis¡ f‰wh®.
w

(iii) 1915ïš g©il¡fhy ïªâa tÂf« v‹w MŒÉ‰fhf KJfiy¥g£l« bg‰wh®.

(iv) ïªâahÉ‹ njáa¥g§F åj« v‹w MŒî¡fhf bfhy«ãah gšfiy¡fHf«
mtU¡F Kidt® g£l« tH§»aJ.
w

(v) 1920 M« M©L bghUshjhu¥ go¥ã‰fhf ïy©l‹ br‹wh®. 1921M« M©L

KJÃiy m¿Éaš g£lK« 1923 M« M©L %ghŒ g‰¿a ãu¢rid v‹D«
MuhŒ¢á¡ f£Liu¡fhf Kidt® g£lK« bg‰wh®.
(vi) mnj M©oš r£l¥ go¥ãš ghÇ°l® g£lK« bg‰wh®.


[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
234 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

F‹bwd ÃÄ®ªJÚ
ïaš
9 ghš kd« ÉÇthd«

MáÇa® F¿¥ò

m

MáÇa® : nfhkfŸ
ïa‰bga® : uh#y£RÄ

co
ïa‰¿a üšfŸ : cÆ® mKjhŒ, Ãyh¡fhy e£r¤âu§fŸ,
m‹ã‹ ájwš
ÉUJfŸ : jÄœehL muR ÉUJ - m‹id óÄ òâd«

.
jÄœ m‹id ÉUJ - jŠir¤ jÄœ¥ gšfiy¡fHf«

ks
áw¥òfŸ : áWfijfŸ, òâd§fŸ, FW«òâd§fŸ, thbdhÈ,
bjhiy¡fh£á ehlf§fŸ KjÈat‰iw vGâíŸsh®.
ghl¥gFâ : ghš kd« vD« ï¡fij m.bt©Âyh bjhF¤j ÛjÄU¡F«
oo
brh‰fŸ vD« üÈÈUªJ vL¡f¥g£LŸsJ.

ab

kâ¥ÕL
FHªij »UZzhÉ‹ g©òey‹fis¥ g‰¿¤ bjhF¤J vGJf.  (V¥uš 2023)
kÅjÅ‹ gil¥ò Éá¤âukhdJ. mâY« FHªij ãuha« Äfî« mHfhdJ.
ur

FHªij »UZzhÉ‹ cŸs mHF g‰¿ ï¡fijÆ‹ _y« gh®¡fyh«.

FHªij »UZzh ãŠRÉuš, btŸsÇ¥ ãŠrhf Kf«, áwF ngh‹w ïikfŸ,
f©zho ngh‹w ÉÊfŸ, ó nghš cjLfŸ, xËaU«òfshd g‰fŸ, E§F ÚÇ‹
.s

FË®¢áahd Fuš, bjŒt tothd mHF, Kf« cyif¥ òǪJ bfhŸs KaY«
kdts®¢á¡fhd áªjid¢ rhaš. ïªj x£L bkh¤j ïiz¥òjh‹ »UZzh.
r‹diy¥ ão¤jthW bjUÉš gh®¤j »UZzh j‹ m«khÉl« F¥ig¤
w

bjh£onahu« ïUªj brh¿ehia¡ fh£odhŸ. m«kh `mJ má§f« v‹W« j‹ å£oš

ïU¡F« lhÄ mHfhdJ, R¤jkhdJ' v‹W« T¿dhŸ. nkY« `mjid¤ bjhl¡TlhJ,
w

m¥gh â£Lth®' v‹W« T¿dhŸ. »UZzh, ``â£lÉšiyba‹whš bjhlyhkh?'' v‹W

nf£lhŸ. »UZzhɉF¤ bjU ehí«, å£L ehí« nt¿šiy.
å£L thrÈš Ñiu ɉF« »HÉia¥ gh®¤jJ« c‰rhfkhf br‹w »UZzhit
w

m«kh ``mtis¤ bjhlhnj cl«ò rÇÆšyhjtŸ'' v‹W TÉdhŸ. m¡f©o¥ãš âif¤j

»UZzh ``m¥ghî¡F cl«ò rÇÆšyhj¥ngh Ú bjhlÉšiyah á¤j¥gh?'' v‹W nf£lhŸ.
»UZzh á¤j¥ghîl‹ fhªâ k©lg¤J¡F¢ br‹W É£L¤ âU«ã tU« nghJ
xUt® fhÈš brU¥ãšyhkš Ãiwªj ghu¤Jl‹ ift©oia ïG¤J¢ brštij¥
gh®¤jhŸ. mtU¡F¡ fšF¤J«, btÆš RL« vd¡ ftiy¥g£lhŸ. j‹ á¤j¥ghÉl«
``c‹ brU¥ig¡ bfhL¤J ÉL, Újh‹ ó£° t¢áU¡»na'' v‹whŸ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 235

mL¤j ehŸ fhiyÆš bjUit x£oa tuhªjhÉš kiHÆ‹ FË® jh§fhkš

ïu©L áW M£L¡F£ofŸ Égij¡ f©lhŸ. clnd »UZzh, if¡FHªijÆ‹
mU»š it¤âUªj ghš ò£oia vL¤J tªJ xU F£oÆ‹ thÆš it¤J mj‰F¥ ghš
C£odhŸ. mij¡ f©l m«khî«, m¥ghî«, á¤j¥ghî« Éa¥òl‹ Ëwd®.
bjUehí« å£L ehí« nt¿šiy v‹w rkur neh¡f«, Ñiu ɉF« gh£oÆl« fh£oa
ghr«, t©o ïG¡F« kÅjÇ‹ J‹gij¡ f©L bghW¡fhj kd«, M£L¡F£oÆl«

m
fh£oa fUiz¥ gÇî ïitbašyh« FHªij »UZzhÉ‹ áw¥ò g©òey‹fŸ.
Mdhš mtŸ v£L taâš j‹ j«ã bjUehŒ¡F¥ ghš rhj« nghLtij¤ jtW
vd¡ TW»whŸ. fšyo¥g£l M£L¡F£oia¥ gh®¤J¡ ifbfh£o eif¡»whŸ. TÈahŸ

co
Fo¡f¤ j©Ù® nf£lhš, ``v¥gî« ï§nfjh‹ tUthah? eh‹ jukh£nl‹'' v‹W
TW»whŸ. ïijbašyh« »UZzhÉ‹ m«kh V‰W¡ bfhŸ»wh®.
cyf¢NHš x›bthU FHªijiaí« kh‰¿ÉL»wJ.

.
ks
f‰git f‰wã‹
FHªijfË‹ e‰g©òfshf¥ `ghš kd«' fijÆ‹ tÊ Ú§fŸ m¿ªjt‰iw vGJf.
oo
(i) FHªij¡F å£L ehŒ, bjUehŒ ntWghL bjÇahJ. ïu©ilí« x‹whfnt
gh®¡F«.
(ii) Ñiu ɉF« »HÉia¡ Tl j‹ å£oš xUtuhf¥ gh®¡F« guªj Fz«.
(iii) TȤbjhÊyhË btÆÈš fhÈš brU¥ãšyhkš Rik Ãiwªj t©oia
ab

ïG¥gij¥ gh®¡F«nghJ m¤bjhÊyhËÆ‹ J‹gij¡ f©L bghW¡fhj kd«.

(iv) M£L¡F£oÆ‹ gáia¥ ngh¡f, FHªij¡F it¤âUªj ò£o¥ghiy¡ bfhL¡F«
fUiz¥ gÇî. ïitna `ghš kd«' fijÆ‹ tÊ eh‹ m¿ªj FHªijfË‹
ur

e‰g©òfŸ.

.s
w
w
w

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
236 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

F‹bwd ÃÄ®ªJÚ
ïaš
9 m ïy¡fz« f‰f©L

kâ¥ÕL

m
rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.

co
1. ã¿JbkhÊjš mÂÆš .................. k£L« ïl«bgW«.
m) ctik M) ctnka« ï) bjhil <) rªj«  Éil: m) ctik
2. ïu©L bghUŸfS¡F ïilna cŸs x‰Wikiaí« nt‰Wikiaí« TWtJ

.
................. mÂ.

ks
m) x‰Wik M) nt‰Wik ï) ányil <) ïu£Lw bkhÊjš
 Éil: M) nt‰Wik
3. xnu brŒíis ïUbghUŸgL«go ghLtJ .............. mÂ.  m.kh.É 2019
m) ã¿JbkhÊjš M) ïu£LwbkhÊjš
oo
ï) ïašò eɉá <) ca®î eɉá Éil: M) ïu£LwbkhÊjš
4. ïu£LwbkhÊjš mÂÆ‹ ntW bga® .................... mÂ.
m) ã¿JbkhÊjš M) nt‰Wik
ab

ï) ctik <) ányil Éil: <) ányil

áWÉdh
1. ã¿JbkhÊjš mÂia És¡» vL¤J¡fh£L¤ jUf.
ur

m És¡f« : ctikia k£L« T¿, mj‹ _y« Tw tªj fU¤ij czuit¥gJ

ã¿JbkhÊjš m vd¥gL«.
v.fh. flnyhlh fhštš beLªnj® flnyhL«
.s

ehthí« Xlh Ãy¤J.

ï¤âU¡FwŸ, "Ãy¤âš XL« nj® flÈš XlhJ. flÈš XL« f¥gš Ãy¤âš XlhJ v‹W
ctikia k£L« TW»wJ. ïj‹ _y« 'x›bthUtU« jk¡F cÇa ïl¤âš bt‰¿
w

bgw Koí«. jk¡F¥ bghU¤jÄšyhj ïl¤âš bt‰¿ bgWjš ïayhJ' v‹D« fU¤J
És¡f¥gL»wJ. vdnt ï¡Fw£ghÉš ã¿JbkhÊjš m ïl« bg‰WŸsJ.
2. nt‰Wik m v‹whš v‹d? 
w

ïu©L bghUŸfS¡F ïilna cŸs x‰Wikia¡ T¿ ãwF mt‰WŸ x‹iw

ntWgL¤â¡ fh£LtJ nt‰Wika vd¥gL«.
w

v.fh. ÔÆdhš R£l¥ ò© cŸshW« Mwhnj

ehÉdhš R£l tL.
3. ïu£LwbkhÊjš m v›thW bghUŸ jU«?
ïu£LwbkhÊjš mÂÆš xU brhš mšyJ bjhl® ïUbghUŸ jUkhW mikí«.
XL« ïU¡F« mjDŸthŒ btS¤âU¡F«
v.fh.
ehL§ Fiyjd¡F ehzhJ - nrona
Ô§fhaJ ïšyh âUkiyuh a‹tiuÆš
nj§fhí« ehí«ne® br¥ò.
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 237

És¡f« : ï¥ghlÈ‹ bghUŸ nj§fhŒ, ehŒ M»a ïu©L¡F« bghUªJtjhf

mikªJŸsJ. nj§fhÆš XL ïU¡F«; nj§fhÆ‹ c£gFâ bt©ik Ãw¤âš
ïU¡F«; nj§fhŒ nfhzš ïšyhkš Fiyahf¤ bjh§F«.
ehŒ áy rka« Xo¡ bfh©oU¡F«; áy rka« XÇl¤âš gL¤J ïU¡F«; mj‹
thÆ‹ c£gFâ bt©ikahf ïU¡F«; Fiu¥gj‰F bt£f¥glhJ. ï›thW ï¥ghlš
ïu©L bghUŸ jU«go ghl¥g£LŸsjhš ï~J ïu£LwbkhÊjš m MF«.

m
TLjš Édh
1. nt‰Wik m v‹whš v‹d? rh‹Wl‹ És¡Ff. (V¥uš 2023)
ïu©L bghUŸfS¡F ïilna cŸs x‰Wikia¡ T¿ ãwF mt‰WŸ x‹iw

co
ntWgL¤â¡ fh£LtJ nt‰Wika vd¥gL«.
v.fh. ÔÆdhš R£l¥ ò© cŸshW« Mwhnj
ehÉdhš R£l tL.
És¡f« : ï¤âU¡FwËš KjÈš beU¥ò, bfhLŠbrhš M»a ïu©L« RL« j‹ik

.
cilait v‹W Tw¥gL»wJ. ã‹d® , beU¥ãdhš R£l fha« M¿ÉL«; cŸs¤âš

ks
V‰g£l tL MwhJ v‹W ïu©L¡F« ïilna cŸs ntWghL Tw¥gL»wJ vdnt
ïJ nt‰Wik m MF«.
oo
f‰git f‰wã‹
âU¡FwËš mÂfŸ ïl«bg‰WŸs Fw£gh¡fSŸ Iªjid¡ f©l¿ªJ mt‰¿š
ïl«bg‰WŸs mÂfË‹ bga®fis vGJf.
ab

(i) g©v‹dh« ghl‰ »iaã‹nwš f©v‹dh«

f©nzh£l« ïšyhj f©. m : vL¤J¡fh£L ctikaÂ
(ii) njt® mida® fat® mtU«jh«
nktd brŒbjhGf yh‹. m : tŠr¥òfœ¢á mÂ
ur

(iii) ï‹ikÆ‹ ï‹dhj âahbjÅ‹ ï‹ikÆ‹

ï‹ikna ï‹dh jJ. m : brh‰bghUŸ ã‹tUÃiy mÂ
(iv) g©ãyh‹ bg‰w bgUŠbršt« e‹ghš
.s

fy«Ôik ahšâǪJ m‰W. m : ctikaÂ.

(v) fhd KašvŒj m«ãÅš ahid
w

ãiH¤jntš Vªjš ïÅJ. m : ã¿JbkhÊjš mÂ

bkhÊia MŸnth«
w

nf£f : j‹d«ã¡ifia ts®¡F« fijfis¥ bgÇat®fËl« nf£L k»œf.

khzt®fŸ jh§fshfnt j‹d«ã¡ifia ts®¡F« fijfis¥ bgÇnah®fËl«
w

nf£L k»H nt©L«.

Ñœ¡fhQ« jiy¥òfËš ïu©L ÃÄl« ngRf
1. e«ã¡ifna ca®î
mitnah®¡F tz¡f«!
ï‹W eh‹ `e«ã¡ifna ca®î' v‹w jiy¥ãš ngr tªJŸns‹.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
238 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

e«ik¥ g‰¿ cyf« v‹d Ãid¡»wJ v‹gJ K¡»a« mšy. e«ik¥ g‰¿ eh«
v‹d Ãid¡»nwh« v‹gJjh‹ Äfî« mtáa«. eh« m¢rÄ‹¿ e«ã¡ifíl‹ xU
braiy¢ brŒí«nghJ »il¥gnj bt‰¿.
``c¢á ÛJ thÅoªJ åG»‹w nghâD«
m¢rÄšiy m¢rÄšiy m¢rbk‹gâšiyna
ï¢rf¤J nshbušyh« v⮤J Ëw nghâD«
m¢rÄšiy m¢rÄšiy m¢rbk‹gâšiyna''

m
ï¥ghlš tÇfŸ x›bthUt® fhâY« ïir¤J¡ bfh©nl ïU¡f nt©L«. mJ
bt‰¿¥ ghijia ek¡F¡ fh£L«.
k©Âš Éijia Éij¤jhš mJ f£lhakhf óÄia¥ ãsªJ bfh©L

co
thd¤ij¥ gh®¤J ts®ªJ ``eh‹ ïU¡»nw‹'' v‹W fh£L»wJ. mnjnghšjh‹ ehK«
ï›îy»š ãwªJ É£nlh«.
e«khš všyh¢ brašfisí« áw¥ghf¢ brŒa Koí«. mâš bt‰¿ bgw Koí«
v‹w e«ã¡if x›bthUtiuí« xU y£áa kÅjdhfî« rhjid kÅjdhfî«

.
fh£L»wJ.

ks
e« bt‰¿¡F KjÈš eh« e«ÛJ e«ã¡if bfhŸs nt©L«. bt‰¿ bg‰nw Ôu
nt©L« v‹w v©z¤Jl‹ K‹ it¡»‹w x›bthU Ka‰áÆY« mir¡f Koahj
e«ã¡ifia mo¤jskhf¡ bfhŸs nt©L«. `e«khš Koí«' v‹W âdrÇ kdâ‰F¢
brhšÈ¡ bfh©nl ïU¡f nt©L«. eh‹ v©Âa fhÇa« vËâš Koí« v‹W«
oo
v‹id R‰¿íŸst®fŸ v‹id¥ ghuh£Lth®fŸ v‹W« e« f©K‹ ïit el¥gJ
ngh‹w xU fh£áia Ãid¤J¡ bfh©nl ïU¡f nt©L«. ïªj e«ã¡if e«ik
bt‰¿aila¢ brŒí«.
x›bthU bt‰¿¡F¥ ã‹ e« e«ã¡ifí« ÉlhKa‰áí« ek¡F¥ g¡fgykhŒ
ab

ïU¡F«. áyªâ tiy¥ ã‹D« Ãfœit f©l uhg®£ ò%° Û©L« ngh® brŒJ
bt‰¿ahsdh»a fijiaí« eh« ahU« kwªJ Él¡TlhJ. kÅj‹ j‹ÛJ«
j‹Dila braš ÛJ« e«ã¡if it¡fhâUªjhš mtdhš vJî« brŒJ Ko¡f
KoahJ. `Ka‰á âUÉid M¡F«', `Ka‰áíilah® ïfœ¢á milah®' v‹D«
ur

bjhl®fŸ všyh« e«ã¡ifÆ‹ mo¤jskhF«. Ka‹whš Koí« v‹w e«ã¡ifna

xUtid bt‰¿ahsdh¡F»wJ.
eh« vij¥ g‰¿ vªj tifÆš áªâ¡»nwhnkh mij mnj tifÆš mDgÉ¡f
.s

Mu«ã¤J ÉL»nwh«. `e«ã¡ifna thœÉ‹ Mjhu«' `e«ã¡ifna ïÅikahd

vâ®fhy§fis mik¡F«' ït‰iw kdâš ÃW¤â x›bthUtU« ešy v©z§fis
ts®¤J¡ bfh©L thœÉš bt‰¿ bgWnth«.
w

2. ešthœÉ‰F¤ njitahd e‰g©òfŸ

mitnah®¡F tz¡f«!
w

eh‹ ï¥nghJ ešthœÉ‰F¤ njitahd e‰g©òfŸ g‰¿¥ ngr tªJŸns‹.

e‰g©òfS¡F mo¥gilahf ïU¥gJ xG¡f«. xG¡f¥ g©òfshš bjhF¡f¥g£l
üyhd Mrhu¡nfhit ešbyhG¡f§f£F ɤjhf, fhuzkhf És§Ftd vit
w

v‹W tiuaiw brŒJ v£L e‰Fz§fis¡ TW»wJ. mit e‹¿a¿jš, bghWik,

ï‹brhš, vtU¡F« ï‹dhjd brŒahik, fšÉ, x¥òut¿jš, m¿îilik,
ešÈd¤jhnuhL nr®jš v‹w ïªj v£L tif¥ g©òfS« ešnyhuhš brhšy¥g£l
xG¡f§fS¡F¡ fhuz« MF« v‹»wJ Mrhu¡nfhit.
e«ik Él¥ bgÇat®fËl« kâ¥ò« kÇahijí« fh£Ltnj ca®ªj g©ò.
áWtaâÈUªnj mij¥ gH»¡ bfhŸs nt©L«. ãwU¡F cjÉ brŒjš, ne®ikahf
elªJ bfhŸSjš, I«òy‹fis ml¡Fjš, e«ikÉl¢ á¿at® v‹whY«

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 239

mt®fSila fU¤Jfisí« V‰W¡ bfhŸSjš. tWik e«ik¢ NœªjhY« Ôa

brašfis¢ brŒahâU¤jš ït‰iw eh« e« thœÉš fil¥ão¤jš nt©L«.
e‰g©òfË‹ x£Lbkh¤j cUtnk xG¡f«jh‹. mâš KjÈl« bgWtJ thŒik.
eh« bghŒ ngr¡TlhJ v‹gâš cWâahf ïU¡f nt©L«. xU bghŒ ngádhš
mjid kiw¡f Û©L« Û©L« gy bghŒfis¥ ngr nt©oÆU¡F«. m›thW bghŒ
ngR«nghJ gy mtkhd§fis¢ rªâ¡f neU«. bghŒngá btštijÉl bkŒngá

m
njh‰gJ áwªjJ.
mL¤jJ, `fhyk¿jš' fhy¤ij m¿ªJ brašgl nt©L«. fhyªjtwhkš neu¤â‰F¢
brašfis¢ brŒa nt©L«. ãwF brŒJ bfhŸsyh« v‹W jŸË¥nghl¡TlhJ.

co
fhy« ek¡fhf¡ fh¤âU¡fhJ. eh«jh‹ fhy¤â‰fhf¡ fh¤âUªJ brašgl nt©L«.
`kiHÆš c¥ò ɉgJ«, fh‰¿š khî ɉgJ«' K£lhŸjd«. mjdhš, tŸSt®, fhy«
m¿jš g‰¿¡ T¿aij eh« ã‹g‰w nt©L«.
mL¤jJ nrit kd¥gh‹ik. eh« ïU¡F« ïl§fis¤ öŒikahf

.
it¤J¡bfhŸSjš, e« åL, e« å£L thrš, e« bjU ït‰iw R¤j« brŒjš. ïjid

ks
x›bthUtU« nk‰bfh©lhš åL« ehL« R¤jkhF«. kU¤Jt cjÉ bgWtj‰F
tÊfh£Ljš, ÉHh¡fhy§fËš bghJ ïl§fËš T£l beÇriy¤ jÉ®¡f m§FŸs
T£l¤ij xG§F¥gL¤Jjš, vG¤j¿t‰wt®fS¡F vG¤j¿it¡ f‰W¡ bfhL¤jš,
brŒâ¤jhŸfis thá¡f¡ f‰W¡ bfhL¤jš ït‰iwbašyh« eh« e« thœÉš
oo
brašgL¤âdhš ehnk e‰g©òfËš áwªjt® v‹w bga® bg‰W midtuhY«
ghuh£l¥gLnth«.
brhšy¡nf£L vGJf
ab

m«ng¤f® jkJ thœ¡ifÆš `òâa âU¥g«' fhz tÊ x‹iw¡ f©l¿ªjh®.

mJ `go¥ò, go¥ò, go¥ng' MF«. mij milí« Ka‰áÆš mauhJ ciH¡f¤
bjhl§»dh®. v¥nghJ« ò¤jfK« ifíkhfnt âfœªjh®. ïij¡ f©l mtUila
jªij ntW bryîfis¡ Fiw¤J¡ bfh©L« fl‹ th§»í« ò¤jf§fis th§»¤
ur

jªjh®. ò¤jf§fŸ go¡F« gH¡f¤ij m«ng¤f® filátiu fil¥ão¤jh®. t£lnkir

kheh£o‰fhf m«ng¤f® 炙yhªJ br‹wh®. khehL Koªj ãwF mbkÇ¡fh br‹w
mt® j« giHa e©g®fisí« nguháÇa®fisí« f©L k»œªjh®. jhŒehL âU«ãa
.s

nghJ gâdh‹F bg£ofŸ Ãiwa¥ ò¤jf§fis¡ bfh©L tªjh®.

m¿ªJ ga‹gL¤Jnth«
w

jh‹, jh« v‹D« brh‰fŸ

jh‹ v‹gJ xUikia¡ F¿¡F«. jh« v‹gJ g‹ikia¡ F¿¡F«. ï›ntWgh£oid
m¿ªJ bjhl®fËš ga‹gL¤j nt©L«.
w

jh‹, j‹id, j‹dhš, jd¡F, jdJ M»at‰iw xUik¤ bjhl®fËš ga‹gL¤j

nt©L«.
w

jh«, j«ik, j«khš, jk¡F, jkJ M»at‰iw¥ g‹ik¤ bjhl®fËš ga‹gL¤j

nt©L«.
(v.fh.) jiyt® jkJ ifahš gÇR tH§»dh®.
khzt‹ jdJ ifahš bg‰W¡ bfh©lh‹.
(ï§F¤ jiyt® v‹gJ xUtiu¡ F¿¤jhY« ïJ kÇahij¥ g‹ik MF«.)
(v.fh.) khLfŸ jkJ jiyia M£od.
f‹W jdJ jiyia M£oaJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
240 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

nfho£l ïl§fis¥ bghU¤jkhd brh‰fshš Ãu¥òf.

1. áWÄ ............ (jdJ / jkJ) ifÆš ky®fis it¤âUªjhŸ. (V¥uš-2024) Éil: jdJ
2. m«ng¤f® xL¡f¥g£l k¡fË‹ ca®î¡fhf¤ .................. (jdJ / jkJ) ciH¥ig
eš»dh®.  Éil: jkJ

3. ca®ªnjh® ................... (j«ik¤jhnk/ j‹id¤jhnd) òfœªJ bfhŸskh£lh®fŸ.

m
 Éil: j«ik¤jhnk
4. ïit .................. (jh‹ / jh«) vd¡F¥ ão¤j üšfŸ.  Éil: jh«

co
5. FHªijfŸ ................. (j‹dhš / j«khš) ïa‹w cjÉfis¥ ãwU¡F¢ brŒ»‹wd®.
 Éil: j«khš
bjhlÇš cŸs ãiHfis¤ âU¤â vGJf.
Kâat® xUt® jdJ fhšfËš brU¥ãšyhkš j‹dhš ïG¡f Koahj t©oia

.
ïG¤J¢ br‹wh®. mjid¡ f©l »UZzh j«Kila á¤j¥ghÉl« mtUila

ks
fhyÂfis¡ bfhL¡FkhW T¿dhŸ. mtÇl« Éiyía®ªj fhyÂfŸ ïUªjd.
vdnt, jdJ ntW fhyÂfis¥ ãwF jUtjhf¢ á¤j¥gh T¿dh®.
Éil:
oo
Kâat® xUt® jdJ fhšfËš brU¥ãšyhkš j‹dhš ïG¡f Koahj t©oia
ïG¤J¢ br‹wh®. mjid¡ f©l »UZzh j‹Dila á¤j¥ghÉl« mtUila
fhyÂfis¡ bfhL¡FkhW T¿dhŸ. mtÇl« Éiyía®ªj fhyÂfŸ ïUªjd.
vdnt, jdJ ntW fhyÂfis¥ ãwF jUtjhf¢ á¤j¥gh T¿dh®.
ab

f£Liu vGJf
ciH¥ng ca®î (V¥uš-2024)
K‹Diu :
ur

ciH¥ò v‹gJ jd¡F¡ bfhL¡f¥g£l ntiyia¢ ÓU« áw¥òl‹ brŒtjhF«.

eh« nk‰bfh©l braÈš bt‰¿ bgWtj‰F ciH¥gij¤ jÉu ntWtÊÆšiy.
m¤jifa ciH¥ig¥ g‰¿ ï¡f£LiuÆš fh©ngh«.
.s

khzt®fË‹ ciH¥ò :
`Ka‰á cilah® ïfœ¢á milah®' v‹gJ rh‹nwh® th¡F. ïJ mid¤J
w

khzt®fS¡F« bghUªJ«. xU nj®Éš k£L« Kjš khztdhf ïUªjhš nghjhJ.

všyh¤ nj®îfËY« Kjš khztdhf¤ âfH Ka‰áí« gƉáí« njit. ï«Ka‰áí«
gƉáínk ciH¥ò. khzt®fŸ x›bthUtU« X® ca®ªj F¿¡nfhis kdâš ÃW¤â
w

m¡F¿¡nfhËš bt‰¿ bgw ciH¡f nt©L«.

C¡fÄšyh ciH¥ò :
w

nrh«gš, ÉiuªJ brŒa nt©oat‰iw jhkâ¤J¢ brŒí« ïašò, kwâ, ö¡f«

M»ad C¡f¤ij mwnt xÊ¡F« âwKilad. `C¡fÄšyhjt® k¡fshfh®;
ku§fsht®' v‹gJ tŸSt® bkhÊ. fh£oš ÉF« ku§fŸ fhŒfÅfis¤ jU«.
ïiwt‹ ciwí« âU¡nfhÆš, ïšy«, nj®, ku¡fy« M»ad brŒtj‰F ku«
ga‹gL»wJ. Mdhš, C¡fk‰w k¡fsh»a ku§fnsh vj‰F« ga‹gLtâšiy.
C¡fÄšyh ciH¥ò åzhdJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò ïaš 9 - F‹bwd ÃÄ®ªJÚ 241

bt‰¿¡fhd tÊ :
eh« xU braiy¢ brŒa nt©L« v‹W v©QtJ bgÇjšy. mjid¢ brašgL¤â
mj‰nf‰g ciH¡f nt©L«. m›thW Xahkš ciH¥gt®fŸ Éâia¡Tl öu
Éu£oÉLth®fŸ. fLikahd ciH¥ã‰F <L ïiz vJînkÆšiy. bghWikahfî«
ïilÉlhkY« ciH¤jhš bt‰¿ âra«. bt‰¿ia cUth¡Ftâš ciH¥ò
Äf¥bgÇa _yjd«. fod ciH¥ò xUtid bt‰¿ia neh¡» if¥ão¤J miH¤J¢

m
bršY« v‹gâš v›Éj IaKÄšiy.
ciH¥ã‹ ga‹fŸ:
ciH¥ghdJ gU¤âia üyhil M¡F»wJ. j§f¤ij bgh‹ eiffshf

co
kh‰W»wJ. ïU«ig¡ fhŒ¢á ïaªâu§fshf cUth¡F»wJ. taÈš bt© beš
Éisa¢ brŒ»wJ. É©izas¡F« É©fy¤ij cUth¡F»wJ.
Koîiu :
`ifí« fhY«jh‹ cjÉ - bfh©l flikjh‹ ek¡F¥ gjÉ' v‹W g£L¡nfh£il

.
fšahzRªjudhÇ‹ ghlš tÇfis ÃidÉš it¤J ciH¥ngh«; ca®nth«.

ks
``ciH¥ò v‹W« å©nghtâšiy
c©ik¡F v‹W« mÊÉšiy.''
oo
bkhÊnahL ÉisahL
ã‹tU« Édh¡fis¥ go¤J ïUÉdh¡fS¡F xU Éil jUf.
(v.fh.) FH«ò« T£L« kz¥gJ V‹?
ab

FUâ ÄFâahŒ¡ bfh£LtJ V‹? bgU§fha¤jhš

1. Mil beŒtJ vjdhny? m¿it¥ bgWtJ vjdhny? Éil: üyhš
2. khLfŸ it¡nfhš â‹gJ v§nf? k‹d®fŸ gyU« ïwªjJ v§nf? Éil: nghÇš
ur

3. fâut‹ kiwí« neu« vJ? fG¤âš mHfhŒ¢ NLtJ vJ?  Éil: khiy
4. thÅš njŒªJ ts®tJ vJ? thu« eh‹F bfh©lJ vJ?  Éil: â§fŸ
.s

Éf mj‰F¤ jf
v‹ bghW¥òfŸ...
w

1. thœî¡F bt‰¿jU« e‰g©òfis ts®¤J¡ bfhŸnt‹.

2. rKjha ÉLjiy¡F¥ ghLg£l jiyt®fË‹ tuyh‰iw m¿ªJ ngh‰Wnt‹.
w

fiy¢brhš m¿nth«
1. F¿¡nfhŸ - Objective 5. ïu£il th¡FÇik - Double voting
w

2. e«ã¡if - Confidence 6. gšfiy¡fHf« - University

(V¥uš 2023)
3. Kidt® g£l« - Doctorate 7. x¥gªj« - Agreement
4. t£l nkir khehL - Round Table Conference 8. muáayik¥ò - Constitution
(V¥uš-2024)


[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
242 RuhÉ‹  jÄœ ciuüš  8 M« tF¥ò

myF¤ nj®î
neu« : 60 ÃÄl§fŸ kâ¥bg©fŸ : 25

I. rÇahd Éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf. (3 × 1 = 3)

1. eh« Ú¡fnt©oat‰WŸ x‹W .................

m
m) bgh¢rh¥ò M) JÂî ï) khd« <) vËik
2. ‘ÉʤbjG«’ v‹D« brhšiy¥ ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ....................
m) ÉÊ + vG« M) ÉʤJ + vG«

co
ï) ÉÊ + bjG« <) Éʤ + bjG«
3. rk¤Jt¢ rKjha« mika m«ng¤f® V‰gL¤âa ïa¡f« ....................
m) rkh{ rkhj r§f« M) rkhj rkh# nguit

.
ï) Ô©lhik xÊ¥ò¥ nguit <) k¡fŸ ey ïa¡f«

ks
II. bghU¤Jf.  (4 × ½ = 2)
4. Ãiw - bghWik 
5. bghiw - ÉU¥g«
6. kj« - nk‹ik
oo
7. ikaš - bfhŸif
III. nfho£l ïl§fis Ãu¥òf.  (2 × 1 = 2)
8. ïiwaur‹ M‰¿a g .................
9. ïu£LwbkhÊjš mÂÆ‹ ntW bga® .................... mÂ.
ab

IV. ã‹tU« Édh¡fis¥ go¤J ïUÉdh¡fS¡F xU Éil jUf. (VnjD« 2) (2 × 1 = 2)

10. khLfŸ it¡nfhš â‹gJ v§nf? k‹d®fŸ gyU« ïwªjJ v§nf?
11. fâut‹ kiwí« neu« vJ? fG¤âš mHfhŒ¢ NLtJ vJ?
ur

12. thÅš njŒªJ ts®tJ vJ? thu« eh‹F bfh©lJ vJ?

V. ã‹tU« Édh¡fSŸ vitnaD« ïu©L Édh¡fS¡F _‹W tÇfËš
ÉilaË¡fî«.  (2 × 2 = 4)
.s

13. kÅj®fËl« cŸs g©òfshf¡ f‹Å¥ghit üš TWtdt‰WŸ e‰g©òfŸ ahit?

14. njhšÉ v¥nghJ ö©LnfhyhF«?
15.
w

t£lnkir kheh£oš fyªJ bfhŸS« K‹ m«ng¤f® T¿aJ ahJ?

16. nt‰Wik m v‹whš v‹d?
VI.  ã‹tU« Édh¡fSŸ vitnaD« ïu©L Édh¡fS¡F MW tÇfËš
w

ÉilaË¡fî«.  (2 × 3 = 6)
17. kÅj®fŸ ts®¡fnt©oa g©òfshfî« Éy¡f nt©oa g©òfshfî« Ú§fŸ fUJtd
ahit?
w

18. ódh x¥gªj« g‰¿ vGJf.

19. m«ng¤fÇ‹ fšÉ g‰¿ vGJf.
VII. Jiz¥ghl¡ f£Liu vGJf.  (6)
20. FHªij »UZzhÉ‹ g©ò ey‹fis¥ g‰¿ bjhF¤J vGJf.
 

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com

8M« M©L¥ bghJ¤ nj®î - V¥uš 2024 nj®î v©

tF¥ò
jĜ
neu« : 2.30 k (Édh¤jhŸ ÉilfSl‹)  bkh¤j kâ¥bg©fŸ : 100
I. mid¤J Édh¡fS¡F« ÉilaË. 11. mnah¤âjhr® el¤âa ïjœ ...............

m
 (15 × 1 = 15) m) xUigrh¤ jÄH‹
M) fhyzh¤ jÄH‹
1. ïa‰ifia¥ ngh‰Wjš jÄH® ............. ï) miu¥igrh¤ jÄH‹
m) kuò M) bghGJ <) miuazh¤ jÄH‹

co
ï) tuî <) jfî 12. m L ¤ j t ® t h œ i t ¡ f © L . . . . . . . . . . . . .
2. fÆW + f£oš v‹gjid¢ nr®¤bjGj¡ bfhŸs¡TlhJ
»il¡F« brhš ............. m) ctif M) Ãiw
m) fƉW¡f£oš ï) mG¡fhW <) ï‹g«

.
M) fÆ®¡f£oš ï) fÆW¡f£oš 13. ïªâahÉ‹ Kjš r£l mik¢r® ................

ks
<) fƉW¡f£oš m) ïuhjh»UZz‹
3. gaÅšyhj fs®Ãy¤â‰F x¥ghdt®fŸ M) m«ng¤f® ï) besnuhÍ
..................... <) #tA®yhš neU
m) tÈika‰wt® M) fšyhjt® 14. `MdªjbtŸs«’ v‹D« brhšiy¥
ãǤJ vGj¡ »il¥gJ ....................
ï) xG¡fk‰wt® <) m‹ãšyhjt®
oo
4. gŸË¡F¢ br‹W fšÉ .............. áw¥ò. m) Mdªj + btŸs«
M) Mdªj‹ + btŸs«
m) gÆYjš M) gh®¤jš ï) Mdªj« + btŸs«
ï) nf£lš <) ghLjš <) Mdªj® + btŸs«
5. `fd¤j kiH’ v‹D« brhšÈ‹ bghUŸ
Éfhu¥ òz®¢á .............. tif¥gL«.
ab

15.
................
m) IªJ M) eh‹F
m) bgUkiH M) áWkiH ï) _‹W <) ïu©L
ï) vilÄFªj kiH II.  vitnaD« MW Édh¡fS¡F k£L«
ur

<) vil Fiwªj kiH ÉilaË.  (6 × 2 =12)

6.  b r › É ª â a ® f Ÿ Ã y ¤ i j ¤ . . . . . . . . . 16. xÈ vG¤J Ãiy v‹whš v‹d?
kâ¡»‹wd®.
17.  jÄœ v§F òfœ bfh©L thœ»wJ?
m) jhahf M) jªijahf 18.  jÄH® kU¤Jt¤âš kUªJfshf¥
.s

ï) bjŒtkhf <) öŒikahf ga‹gLtsd ahit?

7.  brhštsK« e‰g©ò« cilat®fŸ
19.  g ÊÆ‹¿ thG« tÊahf¤ âU¡FwŸ
jh« ngR« ................ jFâ m¿ªJ ngr TWtJ ahJ?
w

nt©L«.
20.  g©ò, m‹ò M»ait¥ g‰¿¡ fȤbjhif
m) brhšÈ‹ M) mitÆ‹ TWtd ahit?
ï) bghUË‹ <) ghlÈ‹ 21.  bfh§F eh£oš ghí« MWfŸ ahit?
8.  `t©òfœ _t® j©bghÊš tiu¥ò’ v‹W
w

22.  ïU©l M£á vd vjid Ûuh

F¿¥ãL« üš ............... F¿¥ãL»wh®?
m) bjhšfh¥ãa« 23.  ï‹iwa fšÉÆ‹ Ãiy¥ g‰¿¤ âU.É.f
M) mfeh}W ï) òweh}W
w

TWtd ahit?
<) áy¥gâfhu«
9.  `ky® ghidia tidªjhŸ’ - ï¤bjhl® III.  v itnaD« eh‹F Édh¡fS¡F
................. bghUis¡ F¿¡»wJ. k£L« ÉilaË.  (4 × 2 = 8)
24.  v¢r« v‹whš v‹d? mj‹ tiffŸ
m) M¡fš M) mʤjš ahit?
ï) bfhil <) miljš 25.  eh‹fh« nt‰Wik cz®¤J« bghUŸfŸ
10. f‰wtU¡F mHF jUtJ ..................... ahit?
m) j§f« M) btŸË 26. fiy¢brhš vGJf.
m) Leadership M) Constitution
ï) itu« <) fšÉ
[243]
[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000
 www.surabooks.com
244 RuhÉ‹ - jÄœ ciuüš  8M« tF¥ò  M©L¥ bghJ¤ nj®î - V¥uš 2024
27. 
bjhifÃiy¤ bjhl®fŸ v¤jid M) m ¿ î r h š x s i t a h ® - v ‹ D «
tif¥gL«? mit ahit? ehlf¤ij¢ áWfij toÉš
28. ïašò òz®¢áia vL¤J¡fh£Ll‹ RU¡fkhf vGJf.
És¡Ff.
VIII. f£Liu vGJf.  (1 × 8 = 8)
29. R‰W¢NHiy ghJfh¡f c§fŸ
bghW¥òfŸ ïu©L vGJf. 41.  m) 
`neha‰w thœnt Fiwt‰w bršt«’
IV.  moãwHhkš vGJf.  (4 + 2 = 6)
v‹w jiy¥ãš F¿¥òfis¡

m
bfh©L f£Liu vGJf.
30. ` `f‰nwh®¡F¡’’ - vd¤ bjhl§F« fšÉ
mHnf mHF ghliy vGJf.  F¿¥òfŸ : K‹Diu - nehŒ
(mšyJ) tu¡ fhuz§fŸ - nehŒ Ô®¡F«

co
``tÊt®’’- vd¤ bjhl§» ``ï‹¿na’’ vd tÊKiwfŸ - tUK‹ fh¤jš -
Koí« gilntH« ghliy vGJf. czî« kUªJ« - cl‰gƉáÆ‹
31. 
`ïjid’ - vd¤ bjhl§F« âU¡Fwis njit - Koîiu
vGJf. (mšyJ)

.
M) `ciH¥ng ca®î’ v‹w jiy¥ãš
V. v itnaD« eh‹F Édh¡fS¡F f£Liu vGJf.

ks
k£L« ÉilaË¡fî«:  (4 × 4 = 16)
IX.  oj« vGJf.
f (1 × 8 = 8)
32. ò¤âia¤ Ô£o thH nt©oa Kiwfshf¡
fÉP® TWtd ahit?
42.  m) Éisah£L¥ ngh£oÆš bt‰¿ bg‰w
c§fŸ e©gD¡F¥ ghuh£L¡ foj«
33. 
gŸË¡ FHªijfS¡F kU¤Jt® TW«
oo vGJf.
m¿îiufŸ ahit?
(mšyJ)
34. 
fšyhik F¿¤J tŸSt® TW«
fU¤Jfis vGJf. M) ò¤jf« th§» mD¥òkhW cwÉd®
xUtU¡F¡ foj« vGJf.
35. 
t šÈd« Äfh¤ bjhl®fŸ Iªjid
ab

vGJf. X. mid¤J Édh¡fS¡F« ÉilaË.

36. 
thœÉš cau e«ã¡ifia¥ ngh‹W ntW  (7 × 1 = 7)
v‹bd‹d g©òfŸ njit v‹W Ú§fŸ 43. 
c tik¤ bjhliu¥ ga‹gL¤â¤ bjhl®
fUJ»Ö®fŸ? mik¡f.
37. 
_§»yhš brŒa¥gL« bghUŸfŸ F¿¤J `clY« cÆU« nghy’
ur

vGJf. 44. 
cÇa ïl§fËš ÃW¤j¡F¿p£L vGJf.
jÄœbkhÊ br«ikahdJ tÈikahdJ
VI. ÉÇthd ÉilaË¡fî«:  (2 × 6 = 12)
ïsikahdJ.
38. m) vG¤JfË‹ njh‰w« F¿¤J vGJf. 45. rÇahd kuò¢ brhšiy¤ nj®ªbjL¤J vGJf.
.s

(mšyJ) nrhW ................... (â‹ / c©)

M) thG« Kiw, rk¤Jt« M»ad g‰¿ 46. 
ãiHia¤ âU¤â vGJf.
ghidia cil¤jJ f©z‹ mšy
w

mnah¤âjhrÇ‹ áªjidfis¤
bjhF¤J vGJf. 47. bjhl® tifia vGJf.
Ú v¤jid ò¤jf§fis¥ go¤âU¡»whŒ?
39. m) J‹gÄ‹¿ thH eh« if¡bfhŸs
48. 
ïu©L bjhl®fis xnu bjhluh¡Ff.
w

nt©oa e‰g©òfŸ ahit?

kiH e‹F bgŒjJ. v§fshš Éisahl
(mšyJ) KoaÉšiy
M) k Å j ® f Ÿ t s ® ¡ f n t © o a 49. bghU¤jkhd brh‰fshš Ãu¥òf.
w

g©òfshfî« Éy¡f nt©oa áWÄ ............. (jdJ / jkJ) ifÆš

g©òfshfî« Ú§fŸ fUJtd ky®fis it¤âUªjhŸ.
ahit?
VII. ÉÇthf ÉilaË¡fî«:  (1 × 8 = 8)
ÉilfŸ
40. m) ` b t £ L ¡ » Ë í « r U F k h D « ’ , 1. m) kuò
fijia¢ RU¡» vGJf. 2. m) fƉW¡f£oš
3. M) fšyhjt®
(mšyJ)
4. m) gÆYjš

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹ - jÄœ ciuüš  8M« tF¥ò  M©L¥ bghJ¤ nj®î - V¥uš 2024 247


XÉa vG¤J : bjhl¡f fhy¤âš vG¤J (iii) C u h £ á , e f u h £ á , r £ l k ‹ w « ,
v‹gJ xÈianah tot¤ijnah ehlhSk‹w« ngh‹wt‰¿Y« všyh
F¿¡fhkš bghUË‹ XÉa totkhfnt tF¥ãdU¡F« cÇa ãuâÃâ¤Jt«
ïUªjJ. ï›tÇtot¤ij XÉa vG¤J tH§f¥gl nt©L«.
v‹g®. (iv) ït‰¿š ïªJ, bgs¤j®, »¿¤Jt®,

x È vG¤J Ãiy : mL¤jjhf x›bthU ïRyhÄa®, M§»nyh ïªâa®,
totK« m›tot¤J¡F cÇa KG Inuh¥ãa® ngh‹w midtU¡F«
xÈah»a brhšiy¡ F¿¥gjhf kh¿aJ. thŒ¥gË¡f nt©L« vd¤ bjhl®ªJ

m
mj‹ã‹ x›bthU totK« m¢brhšÈ‹ tÈíW¤â tªjh® mnah¤âjhr®.
Kjš Xiria¡ F¿¥gjhƉW. ï›thW 39.m. (i) fUizíl‹ thœjš.
X® xÈ¡F X® vG¤J vd cUthd (ii) ïu¡f¤Jl‹ ïU¤jš.
Ãiyia xÈ vG¤JÃiy v‹g®.

co
ï‹W cŸs vG¤JfŸ xU fhy¤âš (iii) J¢rYl‹ brašgLjš.
bghUŸfË‹ XÉakhf ïUªjt‰¿‹ (iv) ešy brašfis¢ brŒjš.
âÇòfshf¡ fUj¥gL»‹wd. (v) nfhg¤ij¤ jÉ®¤jš.

j Ä œ v G ¤ J f Ÿ : fhyªnjhW« jÄœ (vi) ãw® Ja® fisjš.
vG¤JfË‹ tÇ tot§fŸ gšntW (vii) ãw® Ja® ngQjš.

.
kh‰w§fS¡F cŸsh» ts®¢á milªJ
(viii) mw¢ brašfis¢ brŒjš.

ks
tªJŸsd. m¢R¡fiy njh‹¿a ãwnf
jÄœ vG¤JfŸ ï¥nghJŸs Ãiyahd (ix) ãw® F‰w¤ij k‹Å¤jš
tot¤ij¥ bg‰WŸsd. (x) ïÅikahf¥ ngRjš
Koîiu : gH§fhy¤âš f‰ghiw, br¥ngL,
 (xi) c©ikia k£L« ngRjš.
Xiy ngh‹wt‰¿š vGâd®. ãwF (xii) ÉÊ¥òz®îl‹ ïU¤jš.
oo
m¢áš V‰w¥g£lJ. fhyªnjhW« ts®ªJ (mšyJ)
tÇtot¤âš gy kh‰w§fis V‰W,
j‰fhy¤âš fÂÅ¥ ga‹gh£o‰F V‰w M.
bkhÊahf ts®ªJŸsJ jÄœ vG¤JfŸ.
(mšyJ) ts®¡f nt©oa g©òfŸ Éy¡f nt©oa
g©òfŸ
ab

M. thG« Kiw :
m¿î bghWik Mir
(i) k¡fŸ thHnt©oa Kiw g‰¿a
mnah¤âjhrÇ‹ áªjidfŸ fUiz b f h Ÿ i f i a ¥ m¢r«
áw¥ghditahF«. ã‹g‰Wjš
(ii) k¡fŸ midtU« m‹òbfh©L m‹ò khd« ád«
ur

thHnt©L«; nfhg«, bghwhik, ïu¡f« mw« bghwhik

bghŒ, fsî ngh‹wt‰iw¤ j«
thœÉÈUªJ Ú¡» thHnt©L«. ehz« k»œ¢á J‹g«
(iii) ã w c Æ ® f S ¡ F ¤ J ‹ g « nk‹ik C¡f« nrh®î
.s

brŒa¡TlhJ. nkY« kâia vËik ÉU¥g« btW¥ò

mÊ¡F« nghij¥ bghUŸfis¡
ifahY« bjhLjš TlhJ. Ãidî bt‰¿ gif
(iv) xU FL«g¤âš m‹ò« MWjY«
w

JÂî MuhŒªJ kwâ

Ãiwªjhš m¡FL«g« thG« C® bjËjš
KGtJ« m‹ò« MWjY« bgW«. ï‹g«
(v) C®fŸ m‹ò« MWjY« bgWkhdhš
w

ehL KGtJ« m‹ò« MWjY« 40. m. K‹Diu : jÄœehL, nfus khÃy§fË‹

bg‰W¤ âfG«. všiy¡F mUnfíŸs gu«ã¡Fs«,
(vi) ï¤jifa eh£oš òÈí« gRî« xnu Midkiy ngh‹w gFâfËš fhl®fŸ
Ú®¤JiwÆš Ú® mUªJ« v‹git v‹D« gH§FoÆd® thœªJ tU»‹wd®.
w

mnah¤âjhr® fU¤JfŸ MF«. jkJ K‹ndh®fË‹ thœit tU§fhy¤

rk¤Jt« : jiyKiwÆd® kwªJÉl¡ TlhJ v‹W
v©Âd®. vdnt fhLfŸ, brobfhofŸ,
(i) mnah¤âjhr®, k¡fŸ midtU« Éy§FfŸ bjhl®ghd fijfis¤ j§fŸ
rk cÇik bg‰W¢ rk¤Jtkhf thH ãŸisfS¡F« ngu‹ ng¤âfS¡F«
nt©L« v‹W ÉU«ãdh®. mt®fŸ brhšt®. m¡fijfSŸ x‹iw¥
(ii) f š É , n t s h © i k , f h t š J i w g‰¿¥ gh®¥ngh«.
ngh‹w mid¤J¤ JiwfËY« F¿Šá¥òj® : eL¡fh£oš XL« Xiliaíila

k¡fŸ midtU¡F« rkthŒ¥ò gŸs¤jh¡»š bgÇa ku« x‹W ÉGªJ
tH§f nt©L«. »lªjJ. mj‹ÛJ g¢ir¥ghá gl®ªâUªjJ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
248 RuhÉ‹ - jÄœ ciuüš  8M« tF¥ò  M©L¥ bghJ¤ nj®î - V¥uš 2024
ó¢á òG¡fŸ, e¤ijfŸ mªj ku¤ij Koîiu : m‹¿ÈUªJ TuÅ‹ T®ghj§fŸ

bkhŒ¤J¡ bfh©oU¡F«. fh£L Éy§FfŸ v§nf j‹ÛJ g£LÉLnkh v‹W bt£L¡»Ë
Ú® mUªj mªj Xil¡F tU«. jhf« m¢r¤Jl‹ thœªJ tU»wJ. ïjdhšjh‹
jªjJ« áW Éy§FfŸ g¡f¤âYŸs ï‹W«Tl bt£L¡»ËfŸ X® ïl¤âš
ml®ªj F¿Šá¥ òjÇš XŒbtL¤J¡ Ãiy¤J ïU¡f Koahkš Fâ¤j
bfhŸS«. t©zKŸsd. MdhY« mit vªj¤
bt£L¡»Ëí« rUFkhD« (TuD«): F¿Šá¥
 âiria neh¡»í« Fâ¥gâšiy.
òjÇš g¢ir bt£L¡»Ë x‹W thœªJ (mšyJ)

m
tªjJ. mJ xU thaho bt£L¡»Ë v¥nghJ«
ngá¡bfh©nl ïU¥gjhš mo¡fo á¡fšfËš M.  mâakhÅ‹ mu©kidÆš xsitah®
kh£o¡ bfhŸS«. Tu‹ v‹w rUFkh‹ Ú©lfhy« j§»ÆUªjh®. m¥nghJ
á¿a ãuhÂ, T¢r¥gL« Éy§F. mjdhš bjh©ilkh‹, mâakh‹ ïUtU¡F«
el¡fÉUªj nghiu¤ jL¤J ÃW¤âaij¥

co
bt£L¡»Ë ga¥glÉšiy. Tu‹ F¿Šá¥
òj® mUnf ïis¥ghw tªjJ. g‰¿ ï¡fijÆš fh©ngh«.
Xo x˪j Tu‹ : Tuid¥ gh®¤j bt£L¡»Ë,
  xUehŸ mâakh‹ fh£Lts¤ij¡
``ï›tsî eh£fŸ v§nf ïUªjhŒ? V‹ fhz¢ br‹wh‹. âU«ã tU«nghJ mÇa
ï§F« m§F« ntfkhŒ XL»whŒ?’’ v‹W bešÈ¡fÅia¡ bfh©L tªJ xsitahÇl«
nf£lJ. Tu‹, ``fh£o‹ mªj¡nfhoÆš bfhL¤jh‹. Rit¤J¥ gh®¤j xsitah®

.
ïUªnj‹. c‹Ål« ngr neuÄšiy. ïJtiu ï›tsî RitíŸs fÅia jh‹

ks
ã¤j¡f©Q v‹id¤ Ju¤J»wJ’’ v‹W Rit¤jnj ïšiy v‹W T¿dh®.
T¿É£L m«ku¤joÆš x˪J bfh©lJ.  mik¢r® ``ïJ mÇa bešÈ¡fÅ,
bt£L¡»ËÆl«, ``Ú ã¤j¡f©QÉl« ekJ åu®fshš g¿¡f ïayÉšiy. e«
eh‹ ï§F ïU¥gij¢ brhšÈÉlhnj. k‹dnu kiyí¢áÆš ïUªj ku¤âš V¿¥
v‹id¥ gh®¤JÉ£lhš ão¤J xnu thÆš g¿¤jh®’’ v‹W T¿dh®. nkY« ``ï¡fÅia
oo
ÉG§»ÉL«...’’ v‹wJ. ã¤j¡f©Q c©lt®fŸ nehŒ behoÆ‹¿ thœth®fŸ’’
v‹gJ bgÇa, kŠrŸ Ãw f©fis cila v‹W« T¿dh®.
áW¤ijahF«.  mjid¡ nf£l xsitah® ÉaªJ
bt£L¡»ËÆ‹ braš : ã¤j¡f©Qit¥
 mâakhÅl« ``Ú c©zhkš vd¡F V‹
g¡f¤âš gh®¥gJ bt£L¡»Ë¡F ïJjh‹ bfhL¤jhŒ?’’ v‹W nf£lh®. mj‰F mâakh‹
KjšKiw. c‰rhf ÄFâahš gâš brhšy ``v‹id¥ ngh‹w mur‹ ïwªJ nghdhš ntW
ab

v©Âa bghGJ TuD¡F mˤâUªj xUt® muruh»ÉLth®. Mdhš c§fis¥

th¡FWâ Ãidî¡F tªjjhš thia _o¡ ngh‹w m¿É‰áwªj òyt® xUt® kiwªjhš,
bfh©lJ. Mdhš j‹id m¿ahkš Tu‹ mªj ïH¥ig <L brŒa KoahJ’’ v‹W
x˪âUªj ïl¤jUnf Fâ¤J¡ Fâ¤J¢ T¿dh‹. mâakh‹ jÄœÛJ bfh©l
br‹wJ. g‰¿id¡ f©L xsitah® kdKU»dh®.
ur

ã¤j¡f©QÉ‹ Vkh‰w« : bt£L¡»ËÆ‹

  kWehŸ mâakhÅ‹ ftiybfh©l
M£l¤â‰fhd bghUis cz®ªj Kf¤ij¡ f©L xsitah® fhuz« nf£lh®.
ã¤j¡f©Q, Tu‹ gJ§»¡ »lªj mâakhD« ``bjh©ilkh‹ ngh®¢ brŒâ
ku¤jo¥g¡f« br‹W nkh¥gÄ£lJ. ešy mD¥ãíŸsh‹‘’ v‹W T¿dh‹. xsitah®
mâakhÅl« ``vj‰F« mŠrhj Ú nghiu¡
.s

ntisahf KjšehŸ ïuîjh‹ mªj

ku¤joÆš òDF¥ óid x‹W j§»ÆUªjJ. f©L mŠryhkh?’’ v‹W nf£lh®.
mJ j§»a ïl« Äfî« ehW«. mjdhš  m â a k h ‹ j h ‹ ng h i u ¡ f © L
TuÅ‹ clšthil ã¤j¡f©QÉ‹ mŠrÉšiy v‹W« mjdhš V‰gL«
w

_¡F¡F v£lÉšiy. khwhf òDF¥óidÆ‹ ïH¥òfS¡F mŠRtjhfî« T¿dh‹.

J®eh‰wnk v£oaJ. ã¤j¡f©Q R‰¿¢ mâakhÅ‹ cŸs¤ij m¿ªj xsitah®,
R‰¿¥ gh®¤JÉ£L¡ »il¡fhjjhš m§»UªJ mâakhÅ‹ x¥òjnyhL bjh©ilkhid¡
»s«ã¢ br‹wJ. fhz¢ br‹wh®.
w

TuÅ‹ Äu£lš : Tu‹ btËna tªjJ.

  bjh©ilkhÅ‹ mu©kidÆš gil¤
j‹ kiwÉl¤ij¡ fh£o¡ bfhL¤j jiytUl‹ ciuaho¡ bfh©oUªjh‹.
bt£L¡»Ë¡F¥ ghl« f‰ã¡f v©ÂaJ. m¥nghJ gil¤jiyt® ``mâakh‹ e«
``K£lhŸ! ã¤j¡f©Q K‹ m¥go¡ gilÆ‹ bgU¡f¤ij¡ f©L m⮪JnghŒ,
w

Fâah£l« nghlhÉ£lhš v‹d? eh‹ ï‹W rkhjhd« nt©o¥ òyt® xUtiu¤ öJ

br¤J¥ ãiH¤âU¡»nw‹. mJ v‹id¤ mD¥ãíŸsh®’’ v‹W T¿dh‹.
j‹ bgÇa thŒ¡FŸ â¤J¤ â©zhkš  bjh©ilkh‹ xsitahiu tunt‰wh‹.
É£lJ mâra«jh‹‘’ v‹W f¤âaJ. ``ïÅ ngh®¡fUÉfŸ Ãiwªj gil¡fy¡
ï¥go¢ brŒjhš, âU«ã tªJ c‹id v‹ bfh£oiy¥ gh®¡f miH¤J¢ br‹wh‹.
j§f¡ fhšfshš Äâ¤J eR¡» ÉLnt‹‘’ m¥gil¡ fUÉfis¥ gh®¤J xsitah®
v‹W bt£L¡»Ëia¡ Tu‹ Äu£o¡ bfh©nl ``msî¡fâfkhd fUÉfŸ, mHfhf mL¡»
jdJ T®ikahd ghj§fis k©Â‹ it¤âU¡F« Kiw, ò¤j« òâadthŒ beŒ
ÛJ mG¤â v»¿¡ Fâ¤jJ. j‹ nfhg¥ ór¥bg‰W khiyí« kÆš njhiffS«
gh®itia åáÉ£L¡ fh£L¡FŸ XoaJ. mÂÉ¡f¥g£L mHfhf cŸsd’’ v‹wh®.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
RuhÉ‹ - jÄœ ciuüš  8M« tF¥ò  M©L¥ bghJ¤ nj®î - V¥uš 2024 249

 nkY«, ``mâakh‹ v¥nghJ« ngh® òǪJ tŸStÇ‹ th¡»‹go nehia m¿ªJ mit
bfh©nl ïU¥gjhš mtdJ gil¡fUÉfŸ K⮪J e«ik¤ J‹g¥gL¤Jtj‰F K‹
gift® cliy¤ Jis¤j FUâ¡ fiwfSl‹ mªnehia KisÆnyna »ŸËÉl nt©L«.
EÅ xoªJ« T® kG§»í« bfhšyÅ‹ ïitna tUK‹ fh¤jš MF«.
ciy¡fs¤âš »l¡»‹wd’’ v‹W T¿dh®. czî« kUªJ« : czî tiffns ekJ
 xsitahÇ‹ ng¢áš ïUªj c£bghUis clš ey¤â‰F mo¥gil v‹W T¿dhš
cz®ªj bjh©ilkh‹. `jh‹ ïJtiu mJ ÄifahfhJ. czit¤ jFªj neu¤âš
ngh®¡fs¤ij¡ f©lâšiy v‹W«, V‰w msÉš c£bfhŸs nt©L«. fhiy

m
mâakh‹ gy ngh®fis¡ f©LŸsh‹‘ czit¤ jÉ®¤jš TlhJ. ïubtšyh«
v‹W T¿ mâakhDl‹ nghÇl¥ nghtâšiy bt‰W¡ FlYl‹ ïUªj clY¡F¡
v‹W KobtL¤jh‹. ïjid mâakhÅl« FË®¢áahd czî Äfî« ešyJ. kâa
bjÇÉ¡F«goí« T¿dh‹. czÉš fhŒf¿fŸ ÑiufŸ M»at‰iw

co
 xsitahÇ‹ m¿î rh®ªj braÈdhš mâf msî nr®¤J¡ bfhŸs nt©L«.
ïH¥òfË‹¿ ehL«, eh£L k¡fS« mÇá czit msthf c©z nt©L«.
fh¥gh‰w¥g£ld®. ÄFâahd fhu¤ijí« c¥igí« jÉ®¡f
41. m. neha‰w thœnt Fiwt‰w bršt«
nt©L«. ïuî vËikahd czit vL¤J¡
bfhŸs nt©L«. ïitna clš ey«
K ‹ D i u : e«Äl« v‹djh‹ fšÉ, ngQ« tÊKiwfshF«.

.
bršt« KjÈait ïUªjhY« clš cl‰gƉáÆ‹ njit : eh« nehÆ‹¿ thH

ks
ey¤njhL Ú©l MíSl‹ thœtJ cl‰gƉá Äfî« ï‹¿aikahjJ. `Xo
K¡»akhF«. clš ey¤Jl‹ ÉisahL gh¥gh... Ú XŒªâU¡fyhfhJ
Toa thœî gy nfho kâ¥òila gh¥gh’ v‹W ghoa ghuâah®, cl‰gƉáia¢
brh¤J¡F¢ rkkhdjhF«. m›Éj« áWtaJ Kjny midtU« brŒa nt©L«
neha‰w thœÉid thH eh« brŒa v‹W TW»wh®. eh« âdK« cl‰gƉá
oo
nt©oadt‰iw¥ g‰¿ ï¡f£LiuÆš brŒJ tªjhš clš RWRW¥òlD«, _is
fh©ngh«. ò¤Jz®¢áílD« fhz¥gL«. cl‰gƉá
 nehŒ tu¡ fhuz§fŸ : ï‹iwa thœ¡if¢ gy nehŒfËÈUªJ ÉLÉ¡F« M‰wiy¥
NHÈš XŒÉ‹ik, fhy« jt¿a czî. bg‰WŸsJ v‹gnj m¿Éaš f©l
czî¥ gH¡ftH¡f kh‰w« cŸË£litna czthF«. ïjid¡ fÉkÂ,
gšntW clšey ghâ¥òfS¡F¡ fhuzkhF«. ``fhiy khiy cyhÉÃj«
ab

JÇj czî¡ fyh¢rhu¤âš _œ»anj gy fh‰W th§» tUnthÇ‹

nehŒfŸ tUtj‰F¡ fhuz«. khR Ãiwªj fhiy¤ bjh£L¡ F«ã£L¡
R‰W¢NHY« nehŒ¡F¡ fhuzkh»‹wJ. fhy‹ Xo¥ nghthnd!
ïa‰if ntsh©ikia kwªJ, ešy v‹»wh®.
Éis¢rš nt©o eåd cu§fisí« Koîiu : neha‰w thœÉ‰F¢ Rfhjhu«
ur

ó¢á¡ bfhšÈ kUªJfisí« ga‹gL¤â mtáa«. `mÇJ mÇJ khÅluhŒ¥ ãw¤jš

Ãy¤ijí« khRgL¤âÉ£nlh«. ï›tif mÇJ’ v‹w xsitÆ‹ th¡F¥go
czÉdhš nehŒfŸ mQFtj‰F ehnk ek¡F¡ »il¤j ï›îliy nehÆ‹¿
fhuzkh»É£nlh«. it¤âU¥gJ e« flikahF«.
 nehŒ Ô®¡F« tÊKiwfŸ : eh« c©Q«
.s

(mšyJ)
czÉ‹ msit m¿ªJ c©QtJ, rÇahd M. ciH¥ng ca®î
cl‰gƉá nk‰bfhŸtJ, e« R‰W¥òw¤ij¤  K‹Diu : ciH¥ò v‹gJ jd¡F¡
öŒikahf it¤J¡ bfhŸSjš â£lÄ£L¢ bfhL¡f¥g£l ntiyia¢ ÓU« áw¥òl‹
w

brašfis¢ brŒtJ, nehÆ‹ Ãiy m¿ªJ brŒtjhF«. eh« nk‰bfh©l braÈš

mj‰nf‰w czití« kUªJfisí« bt‰¿ bgWtj‰F ciH¥gij¤ jÉu
c£bfhŸSjš ngh‹wit nehia¤ Ô®¡F« ntWtÊÆšiy. m¤jifa ciH¥ig¥
tÊKiwfŸ MF«. g‰¿ ï¡f£LiuÆš fh©ngh«.
w

 R‰W¢NHiy¥ ghJfh¥gJ mtáa«.  khzt®fË‹ ciH¥ò : `Ka‰á cilah®

m¥nghJjh‹ nehŒfŸ e«ik mQfhJ. ïfœ¢á milah®’ v‹gJ rh‹nwh®
å£o‹ cŸnsí« å£il¢ R‰¿í« R¤j¤ij¥ th¡F. ïJ mid¤J khzt®fS¡F«
ngz nt©L«. <, bfhR ngh‹wit e« å£il bghUªJ«. xU nj®Éš k£L« Kjš
w

m©lhjthW gh®¤J¡ bfhŸs nt©L«. khztdhf ïUªjhš nghjhJ. všyh¤

 tUK‹ fh¤jš : gUtÃiyfŸ khW«nghJ nj®îfËY« Kjš khztdhf¤ âfH
mj‰nf‰w czîfis c©Qjš mtáa«. Ka‰áí« gƉáí« njit. ï«Ka‰áí«
nfhil¡fhy¤âš gH¢rhWfis mUªJjš, gƉáínk ciH¥ò. khzt®fŸ
kiH¡fhy¤âš rË ão¡fhkš ïU¡fî«, x›bthUtU« X® ca®ªj F¿¡nfhis
fhŒ¢rš tuhkš ïU¡fî« e« jÄœ kU¤Jt kdâš ÃW¤â m¡F¿¡nfhËš bt‰¿
Kiwfis m¿ªJ mt‰iw ã‹g‰Wjš bgw ciH¡f nt©L«.
nt©L«. áWt®fS¡fhd Mnuh¡»a  C¡fÄšyh ciH¥ò : nrh«gš, ÉiuªJ
czîfis m¿ªJ mt‰iw¡ bfhL¡f brŒa nt©oat‰iw jhkâ¤J¢
nt©L«. ``nehŒeho nehŒ Kjšeho’’ v‹w brŒí« ïašò, kwâ, ö¡f« M»ad

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000

 www.surabooks.com
250 RuhÉ‹ - jÄœ ciuüš  8M« tF¥ò  M©L¥ bghJ¤ nj®î - V¥uš 2024
C¡f¤ij mwnt xÊ¡F« âwKilad.  c‹Dila ï¥gaz« nkY« nkY«
`C¡fÄšyhjt® k¡fshfh®; ku§fsht®’ bt‰¿¥ gazkhŒ¤ bjhlu nt©L«.
v‹gJ tŸSt® bkhÊ. fh£oš ÉF« Ka‰áia¡ ifÉlhnj! thœ¤JfŸ.
ku§fŸ fhŒfÅfis¤ jU«. ïiwt‹  ï¥go¡F
ciwí« âU¡nfhÆš, ïšy«, nj®,  c‹ m‹ò¤ njhH‹
ku¡fy« M»ad brŒtj‰F ku« ciwnkš KftÇ uh«. m.
ga‹gL»wJ. Mdhš, C¡fk‰w
k¡fsh»a ku§fnsh vj‰F« bgWe® mŠrš

m
ga‹gLtâšiy. C¡fÄšyh ciH¥ò k.khnjZ, jiy
åzhdJ. j/bg. kÂ,
 bt‰¿¡fhd tÊ : eh« xU braiy¢ brŒa v© - 30, ghÇ bjU,
nt©L« v‹W v©QtJ bgÇjšy. br‹id - 20.

co
mjid¢ brašgL¤â mj‰nf‰g ciH¡f
nt©L«. m›thW Xahkš ciH¥gt®fŸ (mšyJ)
Éâia¡Tl öu Éu£oÉLth®fŸ. M. 25, ãŸisah® nfhÆš bjU,
fLikahd ciH¥ã‰F <L ïiz br§fšg£L,
vJînkÆšiy. bghWikahfî« 3-4-20xx
ïilÉlhkY« ciH¤jhš bt‰¿

.
m‹òŸs khkhî¡F,
âra«. bt‰¿ia cUth¡Ftâš  brÊa‹ vGJ« foj«, eh‹ ï§F

ks
ciH¥ò Äf¥bgÇa _yjd«. fod eykhf ïU¡»nw‹. m«kh, m¥gh, jh¤jh,
ciH¥ò xUtid bt‰¿ia neh¡» gh£o k‰W« m©z‹ midtU« eykhf
if¥ão¤J miH¤J¢ bršY« v‹gâš ïU¡»nwh«. m§F Ú§fS« m¤ijí«
v›Éj IaKÄšiy. eykhf ïU¡ÑÖ®fsh?
 ciH¥ã‹ ga‹fŸ: ciH¥ghdJ  eh‹ ïªj M©L elªj všyh¤
oo
gU¤âia üyhil M¡F»wJ. j§f¤ij nj®îfËY« tF¥ãnyna Kjš
bgh‹ eiffshf kh‰W»wJ. ïU«ig¡ kâ¥bg© bg‰WŸns‹. Éisah£L¥
fhŒ¢á ïaªâu§fshf cUth¡F»wJ. ngh£ofËY« KjÈl« bg‰WŸns‹.
taÈš bt© beš Éisa¢ brŒ»wJ. v‹id v‹ gŸË MáÇa®fS«, å£oš
É©izas¡F« É©fy¤ij cŸs midtU« ghuh£od®. vd¡F
ab

cUth¡F»wJ. k»œ¢áahf ïUªjJ.

 K oîiu : `ifí« fhY«jh‹ cjÉ -  v d ¡ F e h ‹ F ü š f Ÿ
bfh©l flikjh‹ ek¡F¥ gjÉ’ v‹W njit¥gL»‹wd. ï§FŸs filfËš
g£L¡nfh£il fšahzRªjudhÇ‹ ghlš »il¡fÉšiy. bghJ¡f£Liu
tÇfis ÃidÉš it¤J ciH¥ngh«; ò¤jf«, âU¡FwŸ ò¤jf« (vËikahd
ca®nth«. ciuíl‹), I«bgU§fh¥ãa§fŸ (fij¢
ur

``ciH¥ò v‹W« å©nghtâšiy RU¡f«) fÂÅ bjhl®ghd xU ò¤jf«

c©ik¡F v‹W« mÊÉšiy.’’ M»a üšfis th§» mD¥òkhW
m‹òl‹ nf£L¡ bfhŸ»nw‹.
42. m.  25, f«g® bjU,  ï¥go¡F,
.s

âU¢áuh¥gŸË,  j§fŸ m‹òŸs,

âU¢á - 2. brÊa‹
3-4-20xx. ciwnkš KftÇ
m‹òŸs e©gD¡F, mŠrš
âU. fh.khw‹,
w

c‹ m‹ò¤ njhH‹ uh« vGJtJ. ey«. jiy

eyk¿a Mtš. c‹ jh¤jh, gh£o, m¥gh, v©.65, r‹dâ bjU,
m«kh, j«ãia ÉrhǤjjhf¡ Twî«. F«gnfhz«.
b r ‹ w t h u « k h t £ l m s É š e l ª j 43. m. clY« cÆU« nghy : fªjD« FkuD«
w

Éisah£L¥ ngh£oÆš bt‰¿ clY« cÆU« nghy v¥nghJ« xUtiu

bg‰wjhfî« mL¤J khÃy msÉš
el¡f¥ nghF« Éisah£L¥ ngh£ofS¡F xUt® ãÇahkš ïizªnj ïU¥gh®fŸ.
Ú gǪJiu¡f¥g£LŸsjhfî« 44. jÄœbkhÊ br«ikahdJ; tÈikahdJ;
w

brŒâ¤jhËš go¤nj‹. eh‹ milªj ïsikahdJ.

k»œ¢á¡F msntÆšiy. v‹ å£oš 45. nrhW c©.
cŸs midtU« k»œªjd®. 46. ghidia cil¤jJ f©z‹ mšy‹.
 cd¡F ÉisahLtâš M®t« ÄFâ 47. Ú v¤jid ò¤jf§fis¥ go¤âU¡»whŒ?
vd ehd¿nt‹. mj‹ gadhŒ Ú cy»‰F Édh¤bjhl®.
m¿Kf¥gL¤j¥g£LŸshŒ. ï›bt‰¿ 48. kiH e‹F bgŒjjhš v§fshš Éisahl
c‹ go¥ã‰fhd KG bryití«
murh§f¤ij V‰f it¤JŸsJ. Ä¡f KoaÉšiy.
k»œ¢á. 49. áWÄ jdJ (jdJ / jkJ) ifÆš ky®fis
it¤âUªjhŸ.

[email protected] Ph:8124201000 / 8124301000