PIPK3203 TOPIK 2
ڤرلمبڠن ۏوکل
PELAMBANGAN
VOKAL
Di akhir pembelajaran topik, pelajar dapat:
• Mengetahui kaedah pengajaran jawi yang berkesan.
• Memahami pelaksanaan kaedah pengajaran yang efektif dalam membantu kanak-kanak
menguasai jawi.
• Mengetahui dan mengenal pasti huruf vokal jawi.
• Mengeja, menyebut dan membunyikan perkataan jawi yang bermula dengan huruf
vokal.
PENGENALAN | ڤڠنلن
• Huruf tunggal merupakan unit terkecil dalam sistem penulisan Jawi.
• Setiap huruf mewakili bunyi yang berbeza dalam bahasa Melayu.
• Huruf jawi juga dikenali sebagai huruf Melayu, terdiri daripada 37 huruf.
• Huruf vokal Rumi adalah a e i o u, manakal huruf vokal jawi terdiri daripada huruf ا و ي
A ا
E ي
PADANAN JAWI-RUMI I ي
ADALAH SEPERTI BERIKUT:
O و
U و
اليف،]ڤڠݢوانءن ۏولك [ا
PENGGUNAAN VOKAL [a], ALIF
• Penggunaan vokal [a] berbeza mengikut kedudukannya
sama ada:
• Pada awal kata
• Pada tengah kata
• Pada akhir kata
PADA AWAL KATA |ڤد اول اكت
• Vokal [a] digunakan pada awal kata dalam suku اجياءن رويم اجياءن جاوي
kata terbuka pola v.
ayam امي
• Contohnya dalam perkataan ayam dan aku.
• Apabila dalam suku kata tertutup, vocal [a]
aku اکو
digunakan pada pola VK seperti dalam perkataan aksi اکيس
aksi, ambil, angsa. ambil امبيل
• Dalam konteks ini, vocal [a] hendaklah
angsa اڠسا
dilambangkan dengan huruf alif ()ا.
adik
ديق+ ا
PADA TENGAH KATA |ڤد تڠه اكت ta + li
• Vokal [a] dipakai di tengah dalam suku
اتيل
kata terbuka pola KV seperti dalam
perkataan tali dan berlari.
• Dalam keadaan ini, vokal [a] hendaklah
dilambangkan dengan huruf alif.
ber + la + ri
برالري
sambal
• Sebaliknya, dalam suku kata tertutup, vokal [a] مسبل
digunakan di tengah perkataan pola KVK seperti dalam
perkatan sambal dan sumpah.
• Dalam konteks ini, vokal [a] tidak dilambangkan dengan
huruf apa pun.
• Apa yang perlu ditulis ialah konsonan yang mengapit
vokal tersebut.
sumpah
سومڤه
PADA AKHIR KATA |ڤد اخري اكت
• Vokal [a] digunakan pada akhir kata dalam suku kata terbuka pola V seperti dalam perkataan dua, ria, dan
sua.
• Dalam keadaa ini, vokal [a] hendaklah dilambangkan denghan huruf alif.
dua دوا
ria راي
sua سوا
• Vokal [a] digunakan pada akhir kata dalam suku kata pola KV, vocal [a] boleh didahului oleh suku kata
terbuka atau suku kata tertutup.
• Perbezaan pola suku kata terdahulu dan huruf yang mendahului vocal akan menjadi pennetu sama ada vocal
ini perlu dieja dengan memakai huruf alif atau tidak.
• Ia berlaku dalam 4 keadaan:
1. Jika suku kata terbuka yang menggunakan vokal [a] didahului oleh suku kata terbuka yang memakai
vokal [e] pepet, maka vokal [a] itu hendaklah dieja dengan menggunakan huruf alif. Contohnya dalam
perkataan kera, kena, lega dan peta.
kera kena lega peta
كرا كنا لݢا ڤتا
2. Jika suku kata terbuka yang mengandungi vokal [a] didahului oleh suku kata terbuka yang memasuki
vokal [a] juga, dan huruf konsonan yang mendahuluinya ialah /d/, /r/, /ng/, /l/ dan /w/ (– )د ر ڠ ل و
deranglu-, atau boleh dihafal sebagai lu dengar ( ) ل و د ڠ رseperti dalam perkataan lada, cara,
nganga, kala dan bawa, maka vokal [a] hendaklah dieja dengan huruf alif.
lada cara nganga kala bawa
الدا چارا ڠاڠا اكال ابوا
3. Jika vokal [a] didahului oleh suku kata terbuka seperti di (2), tetapi konsonan yang medahuluinya
bukan /d/, /r/, /ng/, /l/ dan /w/ ( )د ر ڠ ل وmisalnya laba, kata, raja, baca, masa, bapa, baka, jaga,
nama, mana, kaya dan hanya, maka ejaan jawi hendaklah dieja tanpa huruf alif seperti berikut:
laba raja masa baka nama kaya
الب راج ماس ابک انم اكي
kata baca bapa jaga mana hanya
اكت ابچ ابڤ جاݢ مان هاڽ
4. Jika vokal [a] didahului oleh suku kata terbuka yang menggunakan vokal selain daripada [a] dan [e]
pepet, atau didahului oleh suku kata tertutup, kita perlu melihat huruf yang mendahului vokal
tersebut.
• Jika yang mendahuluinya adalah huruf konsonan k atau g ()ݢ ک, maka vokal itu hendaklah dieja
tanpa huruf alif. Contohnya perkataan reka, muka, tiga, bangka, dan rongga dieja seperti:
reka muka tiga bangka rongga
ريک موک تيݢ بڠک بروڠݢ
• Sebaliknya, jika huruf yang mendahuluinya bukan ݢ ک, maka ejaannya hendaklah
menggunakan huruf alif seperti dalam perkataan tiba, punya, kerja, harta dan panca.
tiba punya kerja harta panca
تيبا ڤوڽا کرجا هرات ڤنچا
]ڤڠݢوانءن ۏولك [و
PENGGUNAAN VOKAL [U] ATAU [O], WAU
PADA AWAL KATA |ڤد اول اكت
• Vokal [u] dan [o] digunakan pada awal kata dalam suku kata
terbuka pola V. Contohnya dalam perkataan ulam, ugut, otak,
Ogos.
• Sama juga, vokal [u] dan [o] digunakan dalam suku kata
tertutup pola VK seperti dalam perkataan undi, umpat, ombak,
dan oskar.
• Dalam keadaan ini vokal [u] dan [o] hendaklah dilambangkan
dengan huruf alif-wau ()او.
SUKU KATA TERBUKA POLA V SUKU KATA TERTUTUP POLA VK
Ulam اومل Undi اوندي
Ugut اوݢوت Umpat اومڤت
Otak اوتق Ombak اومبق
Ogos اوڬوس Oskar اوسکر
PADA TENGAH KATA |ڤد تڠه اكت
• Vokal [u] dan [o] digunakan di tengah kata
dalam suku kata terbuka pola KV seperti dalam
perkataan kuda, rugi, kota dan golok.
• Demikian juga vokal [u] dan [o] digunakan
dalam suku kata tertutup pola KVK. Contohnya
dalam perkataan sumpah, pikul, dan tonton.
• Dalam konteks ini vokal [u] dan [o]
dilambangkan dengan huruf wau ()و.
• Vokal [u] atau [o] digunakan di tengah kata dalam suku kata tertutup pola VK, iaitu didahului suku
kata terbuka yang menggunakan vokal [a]. Contohnya, dalam perkataan jauh, lauk dan paut.
• Dalam keadaan ini, vokal [u] dan [o] dilambangkan dengan huruf hamzah ()ء+ huruf wau (( )وhamzah
ke atas sedikit dari barisan huruf lain).
PADA AKHIR KATA |ڤد اخري اكت
• Vokal [u] digunakan pada akhir kata dalam suku
kata terbuka pola V seperti dalam perkataan bau.
• Dalam keadaan ini, lambang vokal [u] ialah
hamzah-wau ()ٶ.
• Demikian pula vokal [u] dan [o] juga boleh
digunakan pada akhir kata dalam suku kata terbuka
pola KV. Seperti dalam perkataan batu, bisu dan
logo.
• Dalam keadaan ini ejaannya hendaklah
menggunakan huruf vokal wau ()و
]ڤڠݢوانءن ۏولك [ي
PENGGUNAAN VOKAL [I] ATAU [E], YA
PADA AWAL KATA |ڤد اول اكت
• Vokal [i] dan [e] digunakan pada awal kata dalam suku kata
terbuka pola V. Seperti pada perkataan ikan, ikut, elak, esok.
• Dan vokal [i] dan [e] digunakan pada awal kata dalam suku
kata tertutup pola VK. Seperti pada perkataan inti, imbuh,
enteng dan ekzos.
• Dalam keadaan ini, vokal [i] dan [e] hendaklah dilambangkan
dengan huruf alif-ya ()اي
Ikan ikut elak esok
ايکن ايکوت ايلق ايسوق
inti imbuh enteng ekzos
اينيت اميبوه اينتيڠ ايکزوس
PADA TENGAH KATA |ڤد تڠه اكت
• Vokal [i] dan [e] digunakan pada tengah kata dalam
suku kata terbuka pola KV atau V. Seperti pada
perkataan bila, lima, dewa, juita, puisi dan
kuinin.
• Demikian juga dalam suku kata tertutup vokal [i]
dan [e] pada pola KVK, seperti pada perkataan
simpan, cuping, tembak.
• Dalam keadaan ini, vokal [i] dan [e] dilambangkan
dengan huruf ya ()ي.
• Selain itu, vokal [i] atau [e] digunakan di
tengah kata dalam suku kata tertutup pola
VK, iaitu didahului suku kata terbuka seperti
pada perkataan main, kail, buih dan
keruing.
• Dalam keadaan ini vokal [i] dan [e]
dilambangkan dengan huruf hamzah
()ء+huruf ya ()ي.
PADA AKHIR KATA |ڤد اخري اكت
• Vokal [i] digunakan pada akhir kata dalam suku kata
terbuka pola V seperti dalam perkataan hantui,
sukai, kenai.
• Dalam keadaan ini, vokal [i] hendaklah dilambangkan
dengan huruf hamzah-ya ( ( ) ٴيhamzah yang ke atas
sedikit dari baris).
• Jika, vokal [i] digunakan pada akhir kata dalam suku
kata terbuka pola KV seperti pada perkataan roti,
kari dan sepi, maka keadaan ini vokal [i] hendaklah
dilambangkan dengan huruf ya ()ي.
ۏولك برݢانديڠ
VOKAL BERGANDING
• Apabila wujud dua huruf vokal (a,e,i,o,u) yang duduk
bersebelahan dalam perkataan, tetapi terpisah sebutan
bunyinya dalam suku kata.
• Perlu dibaca secara berasingan sebagai dua suku kata.
• Tetapi perlu dieja terus, tanpa dipisahkan ejaan suku kata.
KESIMPULAN
• Struktur ejaan jawi mempunyai teknik ejaan yang
khusus dan tersendiri.
• Ada sebahagian besar daripadanya perlu dihafal dan
hanya boleh dikuasai melalui latih tubi.
• Penguasaan kemahiran membaca, mengeja dan
menulis jawi dengan baik akan memudahkan kanak-
kanak menguasai kemahiran jawi dengan lebih baik.
