ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ 1

MÔN: NGỮ VĂN 11

Thời gian làm bài: …. Phút, không kể thời gian phát đề

PHẦN ĐỌC HIỂU (4 ĐIỂM). Đọc đoạn văn bản sau:

[…] Nhưng nói, trao đổi những ý nghĩ, những nỗi lòng, có lẽ là cái tật chung của
loài người. Không được nói thì khổ lắm. Từ ngày có ông Lang Rận, những lúc không
có ai, mụ Lợi thường lân la nói chuyện với ông. Mà ông lang, chẳng biết nói chuyện
với ai, cũng nói chuyện với mụ để có người nói với. Mới đầu, chỉ là những chuyện
quanh quẩn trong xó bếp. Đại khái, họ hỏi nhau:
- Bếp có rỗi không?
- Rỗi. Ý dáng ông lang định thổi cơm ăn? Đã đói bụng rồi đấy à?
- Đói hay không thì cũng phải ăn cho xong bữa chứ!
- Đã gần hết gạo chưa? Có lẽ mai tôi lại phải đi chợ Huyện. Còn muốn đong
mấy đồng thì gửi tiền tôi đang giùm..
Dần dà, thỉnh thoảng mụ hỏi ông lang về những bệnh của đàn bà.
[…] Được ít lâu, bà cựu và cô Đính biết. ..
Sáng hôm sau..
Ông cựu vừa về đến ngõ, bà cựu đã chạy ra, nhăn nhở:
- Ông chỉ đi suốt đêm, chả ở nhà mà xem. Đêm qua, chúng tôi bắt được thằ kẻ
trộm.
- Chỉ bậy thôi!
- Thật đấy! Thằng kẻ trộm lẻn vào buồng mụ Lợi. Tôi lừa khóa được cửa, nhốt cu
cậu trong ấy. Ông về xem mặt nào.
Cô Đính đưa mắt nhìn anh, cười ranh mãnh. Bà cựu nháy em chồng, cười Ông
cựu biết ngay là có chuyện gì rắc rối. Ông lật đật đi thẳng vào buồng bếp. V và em
vừa theo, vừa khúc khích:
- Cô đưa chìa khóa cho anh mở..
Cô Đính đưa chìa khóa cho ông cựu. Ông mở khóa. Ông đẩy tung hai cánh cửa
ra. Và ông giật nẩy mình. Mặt ông quay lại, tái ngắt đi. Mắt ông là đôi mắt của một
người hoảng hốt. Bà cựu và cô Đính ngạc nhiên:
- Gì thế?
Họ nhìn vào căn buồng vừa mở cửa. Một đôi chân tím bầm lủng lẳng trên không
khí. Đó là ông lang Rận. Ông thắt cổ! Ông thắt cổ bằng cái ruột tượng gốc của mụ
Lợi. Cái mặt ông đọng máu sưng lên bằng cái thớt. Cái đầu ông ngoẹo xuống, như
một thằng bé khi nó dỗi. Trông thật là thiểu não. Những không ai kịp ái ngại cho ông
cả. Đây là án mạng! Lôi thôi lắm! Lôi thôi lắm! Cả nhà ông cựu cuống quýt, lo xanh
mắt. Riêng mụ Lợi vẫn nằm ngủ, miệng há hốc và ngáy to như xẻ gỗ. Bà cựu phát mụ
đôm đốp năm, sáu cái mụ mới giật mình, choàng dậy. Mụ ngơ ngác nhìn quanh. Và
khi trông thấy tình nhân, mụ rú lên. Mụ vật vã người, khóc rống như một con chó
chưa quen xích. Tội nghiệp cho con người quá ù lì! Sau khi cãi nhau rồi, mụ lăn ra
ngủ thật say. Mụ có ngờ đâu trong lúc ấy thì tình nhân ngồi nghĩ ngợi xa gần. Y thẹn.
Y buồn. Y giận đời. Y giận trời. Y giận thân. Y tím ruột, tím gan. Y nghĩ đến cái nhục
sáng hôm sau…
Ấy thế rồi y đã bật diêm lên, tìm một cái gì có thể làm một cái dây…
(Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao – NXB Văn học 2002)
***********
Nhà văn Nam Cao (1915 -1951) là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo và cũng là một
chiến sĩ, liệt sĩ người Việt Nam. Ông là nhà văn hiện thực lớn (trước Cách mạng tháng
Tám), một nhà báo kháng chiến (sau Cách mạng), một trong những nhà văn tiêu biểu
nhất thế kỷ XX. Nam Cao có nhiều đóng góp quan trọng đối với việc hoàn thiện phong
cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ XX.
Tóm tắt
Truyện ngắn Lang Rận kể về một anh chàng làm nghề bốc thuốc dạo chữa bệnh
muộn con cho ông bà cựu - một nhà giàu có ở trong làng (tên Lang Rận là tên bà cựu
và cô Đính - em chồng đặt cho ông lang ở bẩn, người luôn có rận). Cùng sống quanh
quẩn nơi xó bếp nhà ông cựu và cùng chịu đủ mọi “khinh bỉ, lườm nguýt, phỉ nhổ,
nhạo cười, chế giễu, đủ trăm hình, trăm cấp” từ gia chủ với Lang Rận là mụ Lợi.
Nếu Lang Rận xuất thân trong cảnh gia đình sa cơ thất thế, kiếm ăn với nghề bốc
thuốc dạo thì mụ Lợi lại không chồng không con, qua ngày với nghề đi ở thuê. Hai
cuộc đời lỡ dở ấy đã tìm thấy ở nhau niềm đồng cảm. Nhưng cũng vì sự can thiệp thô
bạo của gia đình ông cựu, cuộc tình duyên ấy lại có một cái kết thật chua xót với cái
chết của Lang Rận
Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5 (trả lời ngắn gọn)
Câu 1(0,5 điểm). Chỉ ra ngôi kể trong đoạn trích trên ?
Câu 2(0,5 điểm). Xác định đề tài của đoạn trích trên?
Câu 3(1,0điểm). Đoạn trích sắp xếp sự việc theo điểm nhìn trần thuật thời gian
hay không gian? Tác dụng của cách kể ấy?
Câu 4(1,0 điểm).. Phân tích hiệu quả của điểm nhìn trần thuật và cách dùng từ,
dùng câu đặc biệt trong đoạn sau:
Mụ có ngờ đâu trong lúc ấy thì tình nhân ngồi nghĩ ngợi xa gần.
Y thẹn. Y buồn. Y giận đời. Y giận trời. Y giận thân. Y tím ruột, tím gan. Y nghĩ đến
cái nhục sáng hôm sau….
Câu 5 (1,0 điểm). Từ hành động tiêu cực của Lang Rận, anh/chị nhận ra được
giá trị văn hóa nhân sinh như thế nào?
II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích nghệ thuật miêu tả bức tranh thiên nhiên
trong đoạn trích sau:
Câu 2. (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ ý kiến của anh/chị về vấn đề: Cần làm gì để
vượt qua áp lực vô hình
----------- Hết ----------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
Họ tên học sinh: ......................................................... Số báo danh………………………

ĐÁP ÁN

Phần Câu Nội dung Điểm

I ĐỌC HIỂU 4,0
1 Người kể chuyện ngôi thứ 3 (người kể toàn tri) 0,5
2 Đề tài: Nông thôn 0,5
3 - Sắp xếp theo điểm nhìn thời gian: 0,5
+ Lang Rận và mụ Lợi tâm tình, chăm sóc nhau (kể cho
nhau nghe về đời mình).
+ Chị em bà cựu rình, khóa nhốt Lang Rận trong phòng mụ
Lợi… Lang Rận thấy nhục và treo cổ tự tử.
- Điều này rất phù hợp để thể hiện sự gắn bó, khát khaocủa 0,5
những thân phận bất hạnh.
4 - Từ điểm nhìn bên ngoài vào điểm nhìn bên trong, từ nhân 0,5
vật mụ Lợi sang Lang Rận. Nhà văn hóa thân vào nhân vật
diễn tả nỗi đau trong sâu thẳm tâm hồn con người.
- Dùng điệp từ “Y”, hàng loạt động, tính từ và câu ngắn, 0,5
nhịp dài tăng dần để lột tả tâm trạng đau đớn, trạng thái
tinh thần đang bị dằn vặt, dữ dội của một con người tự ý
thức được cảnh ngộ của bản thân. Sau cơn vật vã, đối diện
với nỗi nhục, tự xỉ vả mình… Lang Rận đi đến quyết định
đớn đau: chết để thoát nhục, không thể sống nhục.
-> Chủ thể trần thuật tưởng như vô cùng lạnh lùng, vô cảm
nhưng kỳ thực đó là những nhịp tim dồn dập máu nóng của
chính tác giả tố cáo những “con mắt ráo hoảnh của phường
ích kỉ” chỉ biết lấy sự đau khổ, lấy sự xấu xí của con người
làm trò vui.

5 - Quan điểm nhân sinh: con người cần có lòng tự trọng, 0,5
không chấp nhận bị sỉ nhục.(Cái chết của Lang Rận); 0,5
nhưng cũng cần tìm giải pháp để không bị sỉ nhục hoặc
thoát sự sỉ nhục của người khác, không nên hành động tiêu
cực như Lang Rận
 .
II PHẦN VIẾT 6.0

1 2,0
a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn 0,25
Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của
đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp,
tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận 0,5
- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là
một số gợi ý:

…..

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau: 0,5
- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để
làm rõ vấn đề nghị luận: phân tích vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên
trong đoạn trích.
- Trình bày rõ quan điểm hệ thống các ý.
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù
hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý lẽ và dẫn chứng.
đ. Diễn đạt
Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong 0,25
đoạn văn
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. 0,25
2 Từ những giá trị văn hóa nhân sinh trong đoạn trích phần Đọc – hiểu, anh/ 4.0
chị hãy viết một bài luận về cơ hội và cống hiến của tuổi trẻ trong thời đại
hiện nay.
Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội 0,25

Xác định đúng vấn đề nghị luận 0,5

Chúng ta cần tìm cách để vượt qua áp lực vô hình. Tôi tin
rằng việc đi tìm nguyên nhân của những áp lực và từng
bước khắc phục nó là một giải pháp hiệu quả.
c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết 1,0
- Xác định được các ý chính của bài viết.
- Sắp xếp được các ý hợp lý theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận:
- Con người cần đủ sự bình tĩnh và tỉnh táo để định hình lại
xem mình đang gặp rắc rối ở đâu.
- Hãy trở nên tự tin và lạc quan hơn, nhưng để làm được
điều này ta cần sự chuẩn bị chu đáo và rèn luyện kĩ càng từ
công việc cá nhân cho đến những vấn đề gia đình, xã hội.
- Để vượt qua áp lực vô hình, cần có cái nhìn tổng quan để
từ đó chắt lọc ra những thứ quan trọng, đừng cố ôm đồm
tất cả trong khi con người có những giới hạn nhất định.
- Việc tập trung vào thứ quan trọng nhất và nỗ lực để nó tốt
hơn giúp ta tránh bị tác động bởi những thứ vụn vặt.
- Có những việc con người không thể làm được nếu chỉ có
một mình, khi đó hãy nhờ đến sự giúp đỡ của người khác,
đừng coi đó là vấn đề về lòng tự trọng hay gây phiền cho
người khác bởi mọi người luôn sẵn lòng để giúp chúng ta
tốt hơn.
Chứng minh: Như Hoa hậu Hoàn vũ 2019, Nguyễn Trần
Khánh Vân đã vượt qua áp lực của người đi trước đã xuất
sắc vào TOP 21 chung cuộc. Dù không thể nối tiếp thành
tích, nhưng Khánh Vân đã vượt qua chính mình.
Kết bài (Bài học nhận thức): Vượt qua được những áp lực
vô hình là điều đáng quí, nhưng con người cần bản lĩnh
vững vàng, sẵn sàng để chấp nhận thử thách.

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau: 1,5
- Triển khai ít nhất 3 luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân
- Lựa chọn các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển
khai vấn đề nghị luận
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù
hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.
Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù
hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Diễn đạt 0,25

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp Tiếng Việt, liên kết văn bản

Sáng tạo 0,5

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ