Arifmetik Progressiya Masalalari
Arifmetik Progressiya Masalalari
MATEMATIKA
5. Arifmetik progressiyada 𝑎19 = 9𝑎11
1. Ifodaning qiymatini toping: bo’lsa, uning dastlabki o’n to’qqizta
(√5 − √11)(√33 + √15 − √22 − √10) hadi yig’indisini toping.
. 𝐴)4 𝐵)38 𝑪)𝟎 𝐷)19
√75 − √50 Yechim:
𝑨) − 𝟏, 𝟐 𝐵) − 2,4 𝐶)1,2
𝐷)2,4
𝑎11 + 8𝑑 = 9𝑎11
Yechim:
𝑑 = 𝑎11
(√5 − √11) (√3(√11 + √5) − √2(√11 + √5)) 𝑎1 = 𝑎11 − 10𝑑 = −9𝑑
𝑎1 + 𝑎19 −9𝑑 + 9𝑑
5(√3 − √2) ∙ 19 = ∙ 19 = 0
(√5 − √11)(√11 + √5)(√3 − √2) 5 − 11 2 2
= Javob:C
5(√3 − √2) 5
= −1,2 6. 1,2,2,3,3,3,4,4,4,4,5,5,5,5,5,6, …
Javob:A kamaymaydigan sonlar ketma-ketligida
har bir son o’zining qiymati necha
2. Uch yashikda 64,2 kg meva bor. 2- bo’lsa, shuncha marta takrorlanadi. Bu
yashikdagi meva 1-yashikdagi mevaning ketma-ketlikda 2017-o’rinda turgan
0,8 qismini tashkil qiladi, 3-yashikda esa sonni toping.
2-yashikdagining 42,5 % miqdoricha 𝐴)65 𝐵)62 𝐶)63 𝑫)𝟔𝟒
meva bor. Birinchi yashikda qancha Yechim:
meva bor? Ushbu qatorda kelgan bir xil sonlarning soni
𝐴)36 𝑘𝑔 𝐵)30 𝑘𝑔 𝐶)28 𝑘𝑔 𝐷)24 𝑘𝑔 arifmetik progressiyani tashkil etadi:
Yechim: 1; 2; 3; 4; 5; 6; … ; 𝑛 , 𝑛∈𝑁
𝑎 + 𝑏 + 𝑐 = 64,2 1+𝑛
{ 𝑏 = 0,8𝑎 ⇒ 𝑎 + 0,8𝑎 + 0,425 ∙ 0,8𝑎 = 64,2 ∙ 𝑛 = 2017
2
𝑐 = 0,425𝑏 𝑛2 + 𝑛 − 4034 = 0
𝑎 = 30
Javob:B 𝑛 > 63 ⇒ 𝑛 = 64
Javob:D
3. Uchta sonning uchinchisi ikkinchisidan
nechta ortiq bo’lsa, ikkinchisi 7. Arifmetik progressiyada 𝑎7 + 𝑎13 = 34
birinchisidan shuncha ortiq. Bu va 𝑎5 + 𝑎7 = 18 bo’lsa, 𝑎19 ni toping.
sonlardan ikkita kichigining 𝐴)39 𝐵)37 𝐶)33 𝑫)𝟑𝟓
ko’paytmasi 85, ikkita kattasining Yechim:
ko’paytmasi 115 ekanligi ma’lum. Shu 𝑎 + 𝑎13 = 34
−{ 7 ⇒ 8𝑑 = 16 ⇒ 𝑑 = 2
uchta sondan ikkinchisini toping. 𝑎5 + 𝑎7 = 18
𝐴)10,5 𝐵)9,5 𝐶)11 𝑫)𝟏𝟎 𝑎7 + 𝑎13 = 2𝑎10 = 34 ⇒ 𝑎10 = 17
Yechim: 𝑎19 = 𝑎10 + 9𝑑 = 17 + 18 = 35
𝑎 𝑎 = 85
+{ 1 2 ⇒ 𝑎1 𝑎2 + 𝑎2 𝑎3 = 200 Javob:D
𝑎2 𝑎3 = 115
𝑎2 (𝑎1 + 𝑎3 ) = 200 8. Agar geometrik progressiyada 𝑏5 −
𝑎2 ∙ 2𝑎2 = 200 𝑏1 = 18 va 𝑏3 − 𝑏1 = 12 bo’lsa, 𝑏11 ni
𝑎2 = 10 toping.
Javob:D 16 4 𝟑 3
𝐴) − 𝐵) − 𝑪) − 𝐷) −
27 94 𝟒 8
4. Tenglamani yeching: (𝑎 ≠ 1) Yechim:
1 + 𝑎 + 𝑎2 + 𝑎3 + ⋯ + 𝑎 𝑥−1 + 𝑎 𝑥 = 𝑏 − 𝑏1 = 18 𝑏 (𝑞4 − 1) = 18
(1 + 𝑎)(1 + 𝑎2 )(1 + 𝑎 4 )(1 + 𝑎8 ). { 5 ⇒: { 1 2
𝑏3 − 𝑏1 = 12 𝑏1 (𝑞 − 1) = 12
𝐴)14 𝑩)𝟏𝟓 𝐶)16 𝐷)17 3 1
Yechim: ⇒ 𝑞2 + 1 = ⇒ 𝑞2 = ⇒ 𝑏1 = −24
1 ∙ (𝑎 𝑥+1 − 1) 2 2
= (1 + 𝑎)(1 + 𝑎2 )(1 + 𝑎4 )(1 + 𝑎8 ) 10
1 3
𝑎−1 𝑏11 = 𝑏1 𝑞 = −24 ∙ =−
(𝑎 𝑥+1 − 1) = (𝑎 − 1)(1 + 𝑎)(1 + 𝑎2 )(1 + 𝑎4 )(1 + 𝑎8 ) 32 4
(𝑎 𝑥+1 − 1) = (𝑎16 − 1) Javob:C
𝑥 + 1 = 16
𝑥 = 15
Javob:B
@alphraganus – matematik kanal
JIZZAX-2019
Javob:C 1 1
(𝑐𝑜𝑠𝛼 − 𝑐𝑜𝑠𝛽)2 + (𝑠𝑖𝑛𝛼 − 𝑠𝑖𝑛𝛽)2 =
2 2
17. Ifodani soddalashtiring: 1
2𝜋 4𝜋 (𝑐𝑜𝑠 𝛼 − 2𝑐𝑜𝑠𝛼𝑐𝑜𝑠𝛽 + 𝑐𝑜𝑠 2 𝛽 +
2
2
𝑠𝑖𝑛𝛼 + sin (𝛼 + ) + sin (𝛼 + ). 𝑠𝑖𝑛2 𝛼 − 2𝑠𝑖𝑛𝛼𝑠𝑖𝑛𝛽 + 𝑠𝑖𝑛2 𝛽) =
3 3
𝐴)1 𝑩)𝟎 𝐶)1 + 𝑠𝑖𝑛𝛼 𝐷)𝑠𝑖𝑛𝛼 1
(2 − 2 cos(𝛼 − 𝛽)) =
Yechim: 2
2𝜋 4𝜋 𝜋 𝛼−𝛽
sin (𝛼 + ) + sin (𝛼 + ) = −2𝑠𝑖𝑛𝛼𝑐𝑜𝑠 1 − cos(𝛼 − 𝛽) = 2𝑠𝑖𝑛2
3 3 3 2
= −𝑠𝑖𝑛𝛼 2
𝛼−𝛽 2
𝛼−𝛽
2𝑠𝑖𝑛 − 2𝑠𝑖𝑛 =0
𝑠𝑖𝑛𝛼 + (−𝑠𝑖𝑛𝛼 ) = 0 2 2
Javob:B Javob:D
Javob:D 10 − 2𝑐 − 𝑑
𝐵)
2𝑐 − 𝑑
𝑎+𝑏−𝑐
24. (𝑎2 − 𝑏2 − 𝑐 2 + 2𝑏𝑐): ifodaning
𝑎+𝑏+𝑐 10 − 2𝑐 − 𝑑
𝑎 = 3, 𝑏 = √3, 𝑐 = −1 dagi qiymatini 𝐶)
2𝑐 + 𝑑
toping.
𝐴)9 𝐵)2 𝑪)𝟏 𝐷)3 10 + 2𝑐 + 𝑑
Yechim: 𝑫)
2𝑐 + 𝑑
𝑎2 − 𝑏2 − 𝑐 2 + 2𝑏𝑐 = 𝑎 2 − (𝑏 − 𝑐)2 Yechim:
= (𝑎 − 𝑏 + 𝑐)(𝑎 + 𝑏 − 𝑐) 100 − 4𝑐 2 − 4𝑐𝑑 − 𝑑2
𝑎+𝑏+𝑐 =
(𝑎 − 𝑏 + 𝑐)(𝑎 + 𝑏 − 𝑐) ∙ 20𝑐 + 10𝑑 − 4𝑐 2 − 4𝑐𝑑 − 𝑑2
𝑎+𝑏−𝑐 100 − (2𝑐 + 𝑑)2
= (𝑎 − 𝑏 + 𝑐)(𝑎 + 𝑏 + 𝑐) = (𝑎 + 𝑐)2 − 𝑏2 =
2 10(2𝑐 + 𝑑) − (2𝑐 + 𝑑)2
= (3 − 1)2 − √3 = 1 (10 − 2𝑐 − 𝑑)(10 + 2𝑐 + 𝑑) (10 + 2𝑐 + 𝑑)
Javob:C =
(2𝑐 + 𝑑)(10 − 2𝑐 − 𝑑) (2𝑐 + 𝑑 )
𝑥 2 3𝑥+𝑥 2
Javob:D
25. − 𝑥 2+𝑥−2𝑎𝑥−2𝑎 ∙ (1 + 3+𝑥 )
𝑎𝑥−2𝑎 2
𝑥 2𝑦 2 +2𝑥𝑦−3
ifodaning 𝑎 = 0,25 dagi qiymatini 28. 𝑥 2𝑦2−1 kasrni qisqartiring.
toping. 𝑥𝑦 + 3
𝐴)1/16 𝑩)𝟒 𝐶)1/4 𝐷)16 𝐴)
Yechim: 𝑥𝑦 − 1
𝑥𝑦 − 3
2 3𝑥 + 𝑥 2 𝐵)
∙ (1 + )= 𝑥𝑦 + 1
𝑥 2 + 𝑥 − 2𝑎𝑥 − 2𝑎 3+𝑥 𝒙𝒚 + 𝟑
2 3 + 𝑥 + 3𝑥 + 𝑥 2 𝑪)
∙ 𝒙𝒚 + 𝟏
𝑥 (𝑥 + 1) − 2𝑎(𝑥 + 1) 3+𝑥 𝑥𝑦 − 3
2 (1 + 𝑥)(3 + 𝑥) 2 𝐷)
= ∙ = 𝑥𝑦 − 1
(𝑥 + 1)(𝑥 − 2𝑎) 3+𝑥 𝑥 − 2𝑎 Yechim:
𝑥 2 𝑥 − 2𝑎 1 1 𝑥 2 𝑦 2 + 2𝑥𝑦 + 1 − 4 = (𝑥𝑦 + 1)2 − 4 =
2
− = 2
= =
𝑎𝑥 − 2𝑎 𝑥 − 2𝑎 𝑎𝑥 − 2𝑎 𝑎 0,25 (𝑥𝑦 + 1 − 2)(𝑥𝑦 + 1 + 2) = (𝑥𝑦 − 1)(𝑥𝑦 + 3)
=4 𝑥 2 𝑦 2 − 1 = (𝑥𝑦 − 1)(𝑥𝑦 + 1)
Javob:B (𝑥𝑦 − 1)(𝑥𝑦 + 3) (𝑥𝑦 + 3)
=
(𝑥𝑦 − 1)(𝑥𝑦 + 1) (𝑥𝑦 + 1)
26. Agar 𝑎 ∈ (−1; 1) bo’lsa, ifodani
Javob:C
soddalashtiring:
4 𝑎2 + 2𝑎 − 3
√(1 − 2𝑎 + 𝑎2 )(𝑎2 − 1)(𝑎 − 1): 4 . 29. √220 + 211 + 1 − √220 − 212 + 4 ni
√𝑎 + 1 hisoblang.
√𝑎 + 1 √𝑎 + 1 𝐴)4 𝐵)2 𝐶)1 𝑫)𝟑
𝑨) − 𝐵) −
𝑎+3 √𝑎 + 3 Yechim:
√𝑎 + 1 √𝑎 + 1 √220 + 211 + 1 = √(210 + 1)2 = 210 + 1
𝐶) 𝐷)
√𝑎 + 3 𝑎+3 √220 − 212 + 4 = √(210 − 2)2 = 210 − 2
Yechim: 210 + 1 − 210 + 2 = 3
4
√(1 − 2𝑎 + 𝑎2 )(𝑎 − 1)(𝑎 + 1)(𝑎 − 1) Javob:D
4 4
=|𝑎 − 1| √𝑎 + 1 = (1 − 𝑎) √𝑎 + 1
4
√𝑎 + 1 √𝑎 + 1 30. 𝑀 natural sonni 3 ga bo’lganda qoldiqda
4
(1 − 𝑎) √𝑎 + 1 ∙ 2 =− (3𝑎+1)40 +1
𝑎 + 2𝑎 − 3 𝑎+3 (3𝑎+1)20
qoladi. 𝑎 ning eng kichik
Javob:A qiymati nimaga teng?
𝟐 1
100−4𝑐 2−4𝑐𝑑−𝑑2 𝐴)0 𝐵)1 𝑪) − 𝐷) −
27. kasrni qisqartiring. 𝟑 2
20𝑐+10𝑑−4𝑐 2−4𝑐𝑑−𝑑2
10 + 2𝑐 + 𝑑 Yechim: 3 ga bo’lganda qoldiq: 0;1;2 bo’lishi
𝐴) (3𝑎+1)40+1
2𝑐 − 𝑑 mumkin. = 0; 1; 2
(3𝑎+1)20
2
𝐷 = (2√3 + 3√2) − 4 ∙ 2 ∙ (√6 + 2) 41. Tenglamani yeching: 6𝑠𝑖𝑛2 𝑥 +
2 13𝑠𝑖𝑛𝑥 + 5 = 0
= (2√3 + √2) 𝜋 𝜋𝑛 7𝜋
𝐴)𝑥 = − + , 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍
√2 6 2 6
𝑥1 = , 𝑥 = √3 + √2 𝜋 𝜋
2 2 𝐵)𝑥 = − + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍
Javob:A 6 6
𝝅 𝟕𝝅
𝑪)𝒙 = − + 𝟐𝝅𝒏, 𝒏𝝐𝒁; 𝒙 = + 𝟐𝝅𝒏, 𝒏𝝐𝒁
38. (𝑥 − 3)6 + (𝑥 2 − 2𝑥 − 1)3 = 0 𝟔 𝟔
𝜋 7𝜋
tenglamaning ildizlari yig’indisini (agar 𝐷)𝑥 = − + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍
u bitta bo’lsa, shu ildizning o’zini) 3 5
2
toping. Yechim: 6𝑠𝑖𝑛 𝑥 + 13𝑠𝑖𝑛𝑥 + 5 = 0
𝑨)𝟒 𝐵)1 𝐶)2 𝐷)3 𝐷 = 169 − 120 = 49
−13 + 7 1
Yechim: 𝑠𝑖𝑛𝑥 = =−
(𝑥 − 3)6 = −(𝑥 2 − 2𝑥 − 1)3 12 2
−13 − 7
(𝑥 − 3)2 = −𝑥 2 + 2𝑥 + 1 𝑠𝑖𝑛𝑥 = < −1
𝑥 2 − 6𝑥 + 9 = −𝑥 2 + 2𝑥 + 1 12
𝜋 7𝜋
2𝑥 2 − 8𝑥 + 8 = 0 𝑥 = − + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍
6 6
𝑥 2 − 4𝑥 + 4 = 0 Javob:C
𝑥1 + 𝑥2 = 4
Javob:A (5𝑥 −25)∙(7𝑥−7)
42. = 0 tenglamaning ildizi 5
√7−5𝑥
39. Tenglamani yeching: 𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝑐𝑜𝑠𝑥 = √2 dan qancha kam?
𝝅 𝐴)8 𝐵)6 𝐶)10 𝑫)𝟒
𝑨)𝒙 = + 𝟐𝝅𝒏, 𝒏𝝐𝒁 Yechim:
𝟒
3𝜋 (5𝑥 − 25) ∙ (7𝑥 − 7)
𝐵)𝑥 = + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 =0
4 √7 − 5𝑥
3𝜋 5𝑥 − 25 = 0 𝑥=2
𝐶)𝑥 = + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍
4 { 7𝑥 − 7 = 0 ⇒ { 𝑥 = 1 ⇒ 𝑥 = 1
𝜋
𝐷)𝑥 = + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 7 − 5𝑥 > 0 𝑥 < 1,4
4 5−1= 4
Yechim: Javob:D
𝜋
𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝑐𝑜𝑠𝑥 = √2sin(𝑥 + )
4 2 2
𝜋 13𝑥 +3𝑥+2−11𝑥 +3𝑥+2
√2 sin (𝑥 + ) = √2 43. 𝑥+1
= 0 tenglamaning
4
𝜋 ildizi 8 dan qancha kam?
sin (𝑥 + ) = 1 𝐴)12 𝐵)8 𝐶)6,9 𝑫)𝟏𝟎
4
𝜋 𝜋 Yechim:
𝑥 + = + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 𝑥 2+3𝑥+2 2
4 2
𝜋 {13 − 11 𝑥 +3𝑥+2 = 0
𝑥 = + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 𝑥+1≠ 0
4 𝑥 2
+ 3𝑥 + 2 = 0 𝑥 = −2; 𝑥 = −1
Javob:A { ⇒{ ⇒𝑥
𝑥 ≠ −1 𝑥 ≠ −1
= −2
40. Tenglamani yeching: 8 − (−2) = 10
𝑠𝑖𝑛100 𝑥 + 𝑐𝑜𝑠100 𝑥 = 1. Javob:D
𝝅𝒏
𝑨) { , 𝒏𝝐𝒁}
𝟐 44. 𝑙𝑜𝑔42 𝑥 − 𝑙𝑜𝑔4 √𝑥 − 1,5 = 0
𝜋𝑛
𝐵) { , 𝑛𝜖𝑍} tenglamaning eng katta va eng kichik
4
𝜋𝑛 ildizlari nisbatini toping.
𝐶) { , 𝑛𝜖𝑍}
3 𝐴)16 𝐵)64 𝑪)𝟑𝟐 𝐷)2
2𝜋𝑛 Yechim:
𝐷) { , 𝑛𝜖𝑍}
3 𝑙𝑜𝑔42 𝑥 − 0,5𝑙𝑜𝑔4 𝑥 − 1,5 = 0
Yechim: 𝑙𝑜𝑔4 𝑥 = −1 𝑙𝑜𝑔4 𝑥 = 1,5
𝑠𝑖𝑛100 𝑥 = 1 ⇒ 𝑐𝑜𝑠𝑥 = 0 𝜋𝑛 𝑥 = 0,25 𝑥 = 8
[ 100 ⇒𝑥 = , 𝑛𝜖𝑍 8: 0,25 = 32
𝑐𝑜𝑠 𝑥 = 1 ⇒ 𝑠𝑖𝑛𝑥 = 0 2
Javob:C
Javob:A
@alphraganus – matematik kanal
JIZZAX-2019
𝑠𝑖𝑛2 𝑥 = 1 ⇒ 𝑐𝑜𝑠𝑥 = 0 𝜋𝑛 6 ∙ 23 − 7 ∙ 22 − 16 ∙ 2 + 𝑚 = 0
[ 2 ⇒𝑥 = , 𝑛𝜖𝑍 𝑚 = 12
𝑐𝑜𝑠 𝑥 = 1 ⇒ 𝑠𝑖𝑛𝑥 = 0 2
6𝑥 3 − 7𝑥 2 − 16𝑥 + 12 = 0
Javob:B 7 16
𝑥3 − 𝑥2 − 𝑥 + 2 = 0
6 6
52. Tenglamalar sistemasini yeching: 𝑥1 = 2 𝑥1 𝑥2 𝑥3 = −2 𝑥2 𝑥3 = −1
𝑥 ∙ 2𝑥 − 𝑦 ∙ 4𝑦 = 𝑥 ∙ 4𝑦 − 𝑦 ∙ 2𝑥 Javob:C
{
3𝑥 ∙ 9𝑦 = 81 56. |5𝑥 − 3| + |3𝑥 − 5| = 9𝑥 − 10
𝐴)(−4; −4), (2; 1) 𝑩)(−𝟒; 𝟒), (−𝟐; 𝟏) tenglamaning ildizi 9 dan qancha kam?
𝐶)(−4; 4), (2; 1) 𝐷)(4; −4), (−2; −1) 𝑨)𝟕 𝐵)8 𝐶)5 𝐷)6
Yechim: Yechim:
2𝑥 (𝑥 + 𝑦) = 4𝑦 (𝑥 + 𝑦) 𝟏)𝒙 ≤ 𝟑/𝟓
(𝑥 + 𝑦)(2𝑥 − 4𝑦 ) = 0 −5𝑥 + 3 − 3𝑥 + 5 = 9𝑥 − 10
(𝑥 + 𝑦) = 0 𝒙 = −𝒚
(2𝑥 − 4𝑦 ) = 0 𝒙 = 𝟐𝒚 𝑥 = 18/17 ⇒ ∅
3𝑥 ∙ 9𝑦 = 81 𝟐)𝟑/𝟓 ≤ 𝒙 ≤ 𝟓/𝟑
3𝑥 ∙ 32𝑦 = 81 5𝑥 − 3 − 3𝑥 + 5 = 9𝑥 − 10
3𝑥+2𝑦 = 34 𝑥 = 12/7 ⇒ ∅
𝒙 + 𝟐𝒚 = 𝟒 𝟑)𝒙 ≥ 𝟓/𝟑
𝑥 = −𝑦
{𝑥 + 2𝑦 = 4 𝑥 = −4 𝑦 = 4 5𝑥 − 3 + 3𝑥 − 5 = 9𝑥 − 10
𝑥=2
𝑥 = 2𝑦
{ 𝑥 = 2𝑦 = 1 9−2= 7
𝑥 + 2𝑦 = 4
Javob:A
Javob:B
𝑥 7−4𝑥 5+4𝑥 2−7𝑥−2
53. Tenglamalar sistemasini yeching: 57. =1
𝑥 7−4𝑥 5+3𝑥 2−4𝑥−4
tenglamaning
2𝑥 − 3𝑦 = 1
{ 𝑥+2 barcha ildizlari yig’indisi (agar u bitta
2 − 3𝑦+1 = 7 bo’lsa, shu ildizning o’zini) toping.
𝐴)(2; −1) 𝐵)(2; 1), (−2; −1) 𝐴)1 𝑩)𝟐 𝐶) − 1 𝐷)4
𝑪)(𝟐; 𝟏) 𝐷)(2; 1), (1; 2) Yechim:
Yechim: 𝑥 7 − 4𝑥 5 + 4𝑥 2 − 7𝑥 − 2 =
2𝑥 = 1 + 3𝑦
= 𝑥 7 − 4𝑥 5 + 3𝑥 2 − 4𝑥 − 4
2 ∙ 4 − 3𝑦 ∙ 3 = 7
𝑥
𝑥 2 − 3𝑥 + 2 = 0
(1 + 3𝑦 ) ∙ 4 − 3𝑦 ∙ 3 = 7
𝑥 ≠ 1 (𝑚𝑎𝑥𝑟𝑎𝑗 𝑛𝑜𝑙 𝑏𝑜 ′ 𝑙𝑖𝑏 𝑞𝑜𝑙𝑎𝑑𝑖)
1 ∙ 4 + 3𝑦 ∙ 4 − 3𝑦 ∙ 3 = 7
𝑥=2
3𝑦 = 3
Javob:B
𝑦=1𝑥=2
Javob:C 2 𝑥+2 1
58. + 2 = 2 tenglamaning
𝑥 2−4𝑥 +2𝑥 𝑥 −2𝑥
54. Tenglamalar sistemasini yeching: barcha ildizlari yig’indisini (agar u bitta
13 𝑦 bo’lsa, shu ildizning o’zini) toping.
{ 2 𝑥 = 12
𝑥 − 11𝑥 − 12 = 0 𝐴) − 5 𝐵)5 𝑪) − 𝟑 𝐷)4
𝑨)(𝟏𝟐; 𝟏𝟑) 𝐵)(12; 13), (−12; −13) Yechim:
𝐶)(−12; −13) 𝐷)(12; 13), (13; 12) 2 𝑥+2 1
Yechim: + =
(𝑥 − 2)(𝑥 + 2) 𝑥(𝑥 + 2) 𝑥(𝑥 − 2)
𝑥 2 − 11𝑥 − 12 = 0 2𝑥 + (𝑥 + 2)(𝑥 − 2) = 𝑥 + 2
𝑥 = −1 𝒙 = 𝟏𝟐 𝑥2 + 𝑥 − 6 = 0
(−1)13 = 12𝑦 ⇒ ∅ 𝑥 = −3
𝑥 ≠ 2(𝑚𝑎𝑥𝑟𝑎𝑗 𝑛𝑜𝑙 𝑏𝑜 ′ 𝑙𝑖𝑏 𝑞𝑜𝑙𝑎𝑑𝑖)
1213 = 12𝑦 ⇒ 𝒚 = 𝟏𝟑 Javob:C
Javob:A
59. Tenglamani yeching:
55. 6𝑥 3 − 7𝑥 2 − 16𝑥 + 𝑚 = 0 tenglama 3
ildizlaridan biri 2 ga teng bo’lsa, qolgan 𝑐𝑜𝑠 2 2𝑥 + 𝑐𝑜𝑠 2 3𝑥 + 𝑐𝑜𝑠 2 4𝑥 = .
2
ildizlari ko’paytmasini toping. 𝜋 𝜋𝑛 𝜋
𝐴)𝑥 = + , 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = ± + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍
𝐴)1 𝐵)2 𝑪) − 𝟏 𝐷) − 2 12 6 3
Yechim:
@alphraganus – matematik kanal
JIZZAX-2019
𝝅 𝝅𝒏 𝝅 𝑥 + 𝑦2 = 5
𝑩)𝒙 = + , 𝒏𝝐𝒁; 𝒙 = ± + 𝝅𝒏, 𝒏𝝐𝒁 {
𝟏𝟐 𝟔 𝟑 𝑥𝑦 2 = 4
𝜋 𝜋𝑛 2𝜋
𝐶)𝑥 = + , 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = ± + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 (4; 1), (4; −1), (1; 2), (1; −2)
12 6 3 Javob:C
𝜋 𝜋𝑛 𝜋
𝐷)𝑥 = + , 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = ± + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍
12 3 3
Yechim: 62. Tenglamalar sistemasini yeching:
1 + 𝑐𝑜𝑠4𝑥 1 + 𝑐𝑜𝑠6𝑥 1 + 𝑐𝑜𝑠8𝑥 3 𝑥 + 𝑦 + 𝑥𝑦 = 0
+ + = { 3
2 2 2 2 𝑥 + 𝑦 3 + 𝑥 3 𝑦 3 = 12
𝑐𝑜𝑠4𝑥 + 𝑐𝑜𝑠6𝑥 + 𝑐𝑜𝑠8𝑥 = 0 𝑨)(𝟏 + √𝟑; 𝟏 − √𝟑), (𝟏 − √𝟑; 𝟏 + √𝟑)
2𝑐𝑜𝑠6𝑥𝑐𝑜𝑠2𝑥 + 𝑐𝑜𝑠6𝑥 = 0 𝐵)(1; √3), (√3; 1) 𝐶)(1 − √3; 1 + √3)
𝑐𝑜𝑠6𝑥(2𝑐𝑜𝑠2𝑥 + 1) = 0 𝐷)(1 + √3; 1 + √3), (1 − √3; 1 − √3)
𝑐𝑜𝑠6𝑥 = 0
Yechim:
𝑐𝑜𝑠2𝑥 = −1/2
𝜋 𝜋𝑛 𝜋 𝑥 + 𝑦 = 𝑝 𝑥𝑦 = 𝑞 𝑥 3 + 𝑦 3 = 𝑝3 − 3𝑝𝑞
𝑥= + , 𝑛𝜖𝑍; 𝑥 = ± + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 𝑝+𝑞=0
12 6 3 { 3 ⇒ 𝑝3 + 𝑞3 = 0
Javob:B 𝑝 − 3𝑝𝑞 + 𝑞3 = 12
−3𝑝𝑞 = 12 𝑝𝑞 = −4
𝑝+𝑞 = 0 𝑝 = −𝑞
60. Tenglamani yeching: { ⇒{ 2 ⇒ 𝑞 = ±2 𝑝 = ∓2
4𝑐𝑜𝑠 2 𝑥 − 2𝑠𝑖𝑛2 𝑥 − 5𝑐𝑜𝑠𝑥 − 4 = 0 𝑝𝑞 = −4 −𝑞 = −4
2 𝑥+𝑦=2
𝐴)𝑥 = arccos (− ) + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 { ⇒
𝑥𝑦 = −2
3
2 (1 + √3; 1 − √3)(1 + √3; 1 − √3)
𝐵)𝑥 = ±arccos + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍, 𝑛𝜖𝑍 𝑥 + 𝑦 = −2
3 { ⇒∅
2 𝑥𝑦 = 2
𝐶)𝑥 = ±arccos (− ) + 𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 Javob:A
3
𝟐
𝑫)𝒙 = ±𝐚𝐫𝐜𝐜𝐨𝐬 (− ) + 𝟐𝝅𝒏, 𝒏𝝐𝒁 63. Tenglamalar sistemasini yeching:
𝟑
Yechim: 𝑦 − 𝑙𝑜𝑔3 𝑥 = 1
{
4𝑐𝑜𝑠 2 𝑥 − 2(1 − 𝑐𝑜𝑠 2 𝑥) − 5𝑐𝑜𝑠𝑥 − 4 = 0 𝑥 𝑦 = 312
𝑐𝑜𝑠𝑥 = 𝑎 1 1
𝐴) ( ; 3) , (27; 4) 𝐵) ( ; −3) , (27; 2)
4𝑎 − 2 + 2𝑎2 − 5𝑎 − 4 = 0
2 81 81
6𝑎2 − 5𝑎 − 6 = 0 1 𝟏
𝐶) ( ; −3) , (81; 4) 𝑫) ( ; −𝟑) , (𝟐𝟕; 𝟒)
2 81 𝟖𝟏
𝑎 = 1,5 𝑎 = − Yechim:
3
2 𝑦 − 𝑙𝑜𝑔3 𝑥 = 1
𝑐𝑜𝑠𝑥 = − 𝑦 = 1 + 𝑙𝑜𝑔3 𝑥
3
2 𝑦 = 𝑙𝑜𝑔3 3𝑥
𝑥 = ±arccos (− ) + 2𝜋𝑛, 𝑛𝜖𝑍 3𝑦 = 3𝑥
3
Javob:D 𝑥 = 3𝑦−1
𝑥 𝑦 = 312
𝑦(𝑦−1)
61. Tenglamalar sistemasini yeching: 3 = 312
(𝑥 + 𝑥𝑦 2 + 𝑦 2 )(𝑥 + 𝑦 2 )2 = 225 𝑦(𝑦 − 1) = 12
{
(𝑥 − 𝑥𝑦 2 + 𝑦 2 )(𝑥 + 𝑦 2 )2 = 25 𝑦 2 − 𝑦 − 12 = 0
𝐴)(4; 1), (4; −1) 𝐵)(−4; 1), (4; −1), (1; 2), (1; −2) 𝑦 = −3 𝑦 = 4
𝑪)(𝟒; 𝟏), (𝟒; −𝟏), (𝟏; 𝟐), (𝟏; −𝟐) 𝐷)(1; 2), (1; −2) 𝑥 = 3−4 𝑥 = 33
Yechim: Javob:D
(𝑥 + 𝑥𝑦 2 + 𝑦 2 )(𝑥 + 𝑦 2 )2 = 225
+{ 64. 𝑎 ning qanday eng katta butun
(𝑥 − 𝑥𝑦 2 + 𝑦 2 )(𝑥 + 𝑦 2 )2 = 25
(𝑥 + 𝑥𝑦 2 + 𝑦 2 )(𝑥 + 𝑦 2 )2 + (𝑥 − 𝑥𝑦 2 + 𝑦 2 )(𝑥 qiymatida 3𝑥 2 − 18𝑥 − 3 > 𝑎
tengsizlik 𝑥 ning barcha qiymatlarida
+ 𝑦 2 )2 = 250
o’rinli bo’ladi?
2(𝑥 + 𝑦 2 )3 = 250
𝐴) − 29 𝐵) − 32 𝐶) − 30 𝑫) − 𝟑𝟏
(𝑥 + 𝑦 2 )3 = 125 Yechim:
𝑥 + 𝑦2 = 5 3𝑥 2 − 18𝑥 − 3 − 𝑎 > 0
(𝑥 − 𝑥𝑦 2 + 𝑦 2 ) = 1
𝐷<0
𝑥𝑦 2 = 4 324 + 12(3 + 𝑎) < 0
@alphraganus – matematik kanal
JIZZAX-2019
2𝑠𝑖𝑛2𝑥
73. 𝑦 = (1 + 𝑐𝑡𝑔2 𝑥)𝑠𝑖𝑛2 𝑥 +
𝑐𝑜𝑠𝑥
funksiyaning qiymatlar sohasini toping.
𝐴)[−1; 3] 𝐵)[−1; 1) ∪ (1; 3]
𝐶)[−3; 5] 𝑫)(−𝟑; 𝟏) ∪ (𝟏; 𝟓)
Yechim:
2𝑠𝑖𝑛2𝑥
𝑦 = (1 + 𝑐𝑡𝑔2 𝑥)𝑠𝑖𝑛2 𝑥 +
𝑐𝑜𝑠𝑥
1 2
4𝑠𝑖𝑛𝑥𝑐𝑜𝑠𝑥
𝑠𝑖𝑛 𝑥 + = 1 + 4𝑠𝑖𝑛𝑥
𝑠𝑖𝑛2 𝑥 𝑐𝑜𝑠𝑥
𝑠𝑖𝑛𝑥 ≠ 0 𝑐𝑜𝑠𝑥 ≠ 0
(−3; 1) ∪ (1; 5)
Javob:D
𝑠𝑖𝑛𝑥(𝑐𝑡𝑔𝑥+1)+𝑐𝑜𝑠𝑥(𝑡𝑔𝑥+1)
74. 𝑦 =
2
funksiyaning qiymatlari sohasini toping.
𝐴)[−√2; √2]
𝐴)𝑦 = 2−𝑥 − 2 𝑩)𝒚 = 𝟐𝒙 − 𝟐
𝐵)[−√2; −1) ∪ (−1; 0) ∪ (0; 1) ∪ (1; √2)
𝐶)𝑦 = 2𝑥−1,5 𝐷)𝑦 = 2𝑥 − 3
𝐶)[−√2; 0) ∪ (0; √2) Yechim:
𝑫)[−√𝟐; −𝟏) ∪ (−𝟏; 𝟏) ∪ (𝟏; √𝟐] (0; −2) va (1; −1) nuqtadan o’tuvchi funksiyani
Yechim: javoblar ichidan topamiz.
𝑠𝑖𝑛𝑥 (𝑐𝑡𝑔𝑥 + 1) + 𝑐𝑜𝑠𝑥(𝑡𝑔𝑥 + 1) Javob:B
𝑦=
2
𝑐𝑜𝑠𝑥 𝑠𝑖𝑛𝑥 77. Chizmada qaysi funksiya grafigi
𝑠𝑖𝑛𝑥 ( + 1) + 𝑐𝑜𝑠𝑥 ( + 1)
𝑠𝑖𝑛𝑥 𝑐𝑜𝑠𝑥 = taqriban tasvirlangan?
2
𝑐𝑜𝑠𝑥 + 𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝑐𝑜𝑠𝑥 + 𝑠𝑖𝑛𝑥
= 𝑠𝑖𝑛𝑥 + 𝑐𝑜𝑠𝑥
2
= √2𝑠𝑖𝑛(45° + 𝑥)
𝑠𝑖𝑛𝑥 ≠ 0 𝑐𝑜𝑠𝑥 ≠ 0
[−√2; −1) ∪ −1; 1) ∪ (1; √2]
(
Javob:D
1
75. 𝑦 = arcsin (|𝑥 − 2| + |𝑥|) funksiyaning
qiymatlari sohasini ko’rsating.
𝝅 𝝅 𝜋 𝜋 𝜋 𝜋 𝜋
𝑨) [ ; ] 𝐵) [0; ] 𝐶) [− ; ] 𝐷) [− ; ]
𝟔 𝟐 2 2 2 2 6
Yechim:
1
0,5 ≤ |𝑥 − | + |𝑥| < ∞
2
1
−1 ≤ |𝑥 − | + |𝑥| ≤ 1
2
1 𝐴)𝑦 = 𝑥 −4 𝑩)𝒚 = 𝒙−𝟑 𝐶)𝑦 = 𝑥 3 𝐷)𝑦 = 𝑥 −2
0,5 ≤ |𝑥 − | + |𝑥| ≤ 1
2 Yechim:
𝜋 (−1; −1) va (1; 1) 𝑥 ≠ 0 nuqtadan o’tuvchi
𝑦 = arcsin(0,5) =
6 funksiyani javoblar ichidan topamiz.
𝜋
y = arcsin(1) = Javob:B
2
Javob:A
78. Qaysi chizmada 𝑦 = 𝑙𝑜𝑔4 𝑥 funksiya
76. Chizmada qaysi funksiya grafigi grafigi taqriban tasvirlangan?
taqriban tasvirlangan?
Yechim:
(4; 1) nuqtadan o’tuvchi funksiyani javoblar
ichidan topamiz.
Javob:B
𝐴)
𝜋 𝜋
𝐴)𝑦 = sin (𝑥 + ) 𝐵)𝑦 = sin (𝑥 + )
6 3
𝝅
𝑪)𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 (𝒙 − ) 𝐷)𝑦 = 𝑠𝑖𝑛𝑥
𝟔
𝑩) Yechim:
Funksiyaning grafigidan ma’lumki,
funksiyaning grafigi OX o’qi bo’yicha o’ngga
surilgan. Demak, argumentidan biror son
ayirilmoqda.
Javob:C
𝐶)
Yechim: Yechim:
(1; 2) va (2; 4) nuqtadan o’tuvchi funksiyani 𝑒𝑥
(
𝑓 𝑥 =) + √𝑙𝑔2
javoblar ichidan topamiz. 𝑙𝑛𝑥
Javob:D 1
𝑒 𝑥 𝑙𝑛𝑥 − 𝑒 𝑥 𝑥
𝑓′(𝑥) =
81. Grafik ko’rinishda berilgan funksiya 𝑙𝑛2 𝑥
′(𝑥)
qiymatlar to’plamini toping. 𝑓 = 𝑒 − 𝑒 𝑒−1 = 𝑒 𝑒−1 ∙ (𝑒 − 1)
𝑒
Javob:D