(eBook PDF) Family Law (Longman Law Series) 8th

by Jonathan Herring pdf download

https://ebooksecure.com/product/ebook-pdf-family-law-longman-law-
series-8th-by-jonathan-herring/

Download more ebook from https://ebooksecure.com

We believe these products will be a great fit for you. Click
the link to download now, or visit ebooksecure.com
to discover even more!

(eBook PDF) Translational Medicine in CNS Drug

Development, Volume 29

http://ebooksecure.com/product/ebook-pdf-translational-medicine-
in-cns-drug-development-volume-29/

Progress in Heterocyclic Chemistry Volume 29 1st

Edition - eBook PDF

https://ebooksecure.com/download/progress-in-heterocyclic-
chemistry-ebook-pdf/

(eBook PDF) Criminal Law (Longman Law Series) 6th by

William Wilson

http://ebooksecure.com/product/ebook-pdf-criminal-law-longman-
law-series-6th-by-william-wilson/

(eBook PDF) Family Law and Practice 5th Edition

http://ebooksecure.com/product/ebook-pdf-family-law-and-
practice-5th-edition/
(eBook PDF) Environmental Protection: Law and Policy
(Aspen Casebook Series) 8th Edition

http://ebooksecure.com/product/ebook-pdf-environmental-
protection-law-and-policy-aspen-casebook-series-8th-edition/

Netter Atlas of Human Anatomy-Classic Regional

Approach, 8e (Mar 29, 2022)_(0323793738)_(Elsevier) NOT
TRUE PDF 8th Edition - eBook PDF

https://ebooksecure.com/download/netter-atlas-of-human-anatomy-
classic-regional-approach-8e-mar-29-2022_0323793738_elsevier-not-
true-pdf-ebook-pdf/

(eBook PDF) Health Law: Cases, Materials and Problems

(American Casebook Series) 8th Edition

http://ebooksecure.com/product/ebook-pdf-health-law-cases-
materials-and-problems-american-casebook-series-8th-edition/

(eBook PDF) Examples & Explanations for Constitutional

Law: Individual Rights (Examples & Explanations Series)
8th Edition

http://ebooksecure.com/product/ebook-pdf-examples-explanations-
for-constitutional-law-individual-rights-examples-explanations-
series-8th-edition/

(Original PDF) Criminal Law (Justice Series) 2nd

Edition by Jennifer L. Moore

http://ebooksecure.com/product/original-pdf-criminal-law-justice-
series-2nd-edition-by-jennifer-l-moore/
 Brief contents

Preface xxi
Acknowledgements xxiii
Table of cases xxiv
Table of statutes lvii
Table of statutory instruments lxvi
Table of European and International legislation lxviii

1 What is family law? 1

2 Family justice 36
3 Marriage, civil partnership and cohabitation 71
4 Divorce 137
5 Family property 170
6 Property on separation 201
7 Domestic violence 298
8 Who is a parent? 352
9 Parents’ and children’s rights 432
10 Private disputes over children 519
11 Child protection 604
12 Families and older people 714

Bibliography and further reading 749

Index 801

vii
This page intentionally left blank
 Contents

Preface xxi
Acknowledgements xxiii
Table of cases xxiv
Table of statutes lvii
Table of statutory instruments lxvi
Table of European and International legislation lxviii

1 What is family law? 1

1. Introduction 1
2. Seeking a definition of the family 2
A. The person in the street’s definition 3
B. A formalistic definition 3
C. A function-based definition 3
D. An idealised definition 4
E. A self-definition approach 4
F. Do we give up? 4
G. Discussion of how the law defines families 5
H. The Government’s definition of family 6
I. New families? 7
3. Should family life be encouraged? 12
A. Proposing new visions for families 14
4. Approaches to family law 16
A. What is family law? 16
B. How to examine family law 16
5. Current issues in family law 23
A. How the state interacts with families 23
B. Privatisation of family law 23
C. Autonomy 25
D. The decline in ‘moral judgements’ 26
E. Sending messages through the law 28
F. Solicitors, barristers and family law 28
G. Non-legal responses to family problems 29
H. Rules or discretion 29
I. Multiculturalism and religious diversity 30
6. The Human Rights Act 1998 and family law 33
7. Conclusion 33
Further reading 34

ix
 Contents

2 Family justice 36
1. Introduction 36
2. The Family Justice Review and reform of legal aid 36
3. Legal Aid, Sentencing and Punishment of Offenders Act 2012 38
A. The exceptional categories 38
B. Domestic violence 38
C. Children at risk 41
D. Exceptional funding 41
4. The impact of the legal aid cuts 42
5. The justification for the cuts 42
6. The objections to LASPO 44
A. Human rights 44
B. Litigants in person 47
C. Parties facing litigants in person 49
D. Expert witnesses 49
E. LASPO: the future 50
7. Mediation 50
A. Introduction 50
B. What is mediation? 52
C. The role of the mediator 52
D. The benefits of mediation 55
E. The disadvantages of mediation 58
F. The false dichotomy of mediation and litigation 62
G. Collaborative family law 63
8. Arbitration 64
9. Religious tribunals 66
10. Conclusion 68
Further reading 69

3 Marriage, civil partnership and cohabitation 71

1. Introduction 71
2. Statistics on marriage 73
3. What is marriage? 74
A. The meaning of marriage 74
B. The legal definition of marriage 76
C. Why do people marry? 77
4. Marriage as a status or contract 78
5. The presumption of marriage 80
6. Non-marriages, void marriages and voidable marriages 81
A. The difference between divorce and nullity 82
B. The difference between a void marriage and non-marriage 82
C. The difference between a void and a voidable marriage 83
D. The grounds on which a marriage is void 84
E. The grounds on which a marriage is voidable 88
F. Bars to relief in voidable marriages 95
G. Effects of a decree of nullity 97
H. Reform of nullity 98
I. Forced marriages 98

x
 Contents

7. Equal marriage 102

A. The debates over equal marriage 102
B. Marriage (Same Sex Couples) Act 2014 104
8. Marriage and the definition of sex 105
A. Transexual people 105
B. Intersex people 108
9. Civil partnerships 109
A. Who can enter a civil partnership? 109
B. How do you form a civil partnership? 112
C. Annulling a civil partnership 112
D. The end of the civil partnership 113
E. The effect of a civil partnership 113
F. The differences between civil partnership and marriage 113
10. Unmarried cohabiting couples 114
11. Comparisons between the legal position of spouses or
civil partners and unmarried couples 116
A. A Formalities at the beginning and end of a relationship 116
B. Financial support 117
C. Children 118
D. Inheritance and succession 118
E. Criminal law 119
F. Contract 119
G. Tort 120
H. Evidence 120
I. Matrimonial property 121
J. Marital confidences 121
K. Taxation and benefits 121
L. Citizenship 121
M. Statutory succession to tenancies 122
N. Domestic violence 122
O. Fatal Accident Act 1976 122
P. The doctrine of unity 122
Q. Consortium 123
12. Engagements 123
13. Should the law treat cohabitation and marriage or civil partnership
in the same way? 124
A. Does the state benefit from cohabitation to the same extent
as from marriage or civil partnership? 124
B. Choice 129
C. Discrimination 130
D. Should marriage be discouraged? 130
E. Protection 131
14. The Law Commission’s proposed reforms 131
15. What if the state were to abolish legal marriage? 132
16. Conclusion 134
Further reading 135

xi
 Contents

4 Divorce 137
1. Statistics on divorce 137
2. Causes of divorce 138
3. What should be the aims of divorce law? 139
A. Supporting the institution of marriage 140
B. Saving marriages 141
C. Limiting emotional harm 141
D. Promoting on-going relationships 141
E. Avoiding expense 141
F. Protection from violence 142
G. Dealing with emotional issues 142
4. The present law on divorce: Matrimonial Causes Act 1973 142
A. The background to the Matrimonial Causes Act 1973 142
B. The current law: the Matrimonial Causes Act 1973 143
5. Problems with the present law 151
A. ‘It is confusing and misleading’ 151
B. ‘It is discriminatory and unjust’ 151
C. ‘It distorts the parties’ bargaining positions’ 152
D. ‘It provokes unnecessary hostility and bitterness’ 152
E. ‘It does nothing to save the marriage’ 152
F. ‘It can make things worse for the children’ 153
6. Reforming the divorce law: the failure of the Family Law Act 1996 153
A. A timetable for divorce procedures under
the Family Law Act 1996 153
B. The information meeting 154
C. Encouragement of reconciliation 155
D. The length of the process 156
E. Counselling and mediation 156
F. Divorce order to be granted only once the financial orders
and arrangements for children are made 156
G. Protecting children’s interests during divorce 157
H. ‘Quickie divorce’ 157
I. Idealisation of divorce 158
7. Reforming the divorce law: the Family Justice Review 158
8. Proposed reform: No Fault Divorce Bill 2015 159
9. Some general issues on divorce 159
A. Individualisation of divorce 160
B. No-fault versus fault-based divorce 160
C. Length of time for the divorce process 164
D. Reconciliation and divorce 164
E. Religion and divorce 165
F. Children and divorce 165
10. Separation orders 166
11. Death and marriage 166
12. Dissolving a civil partnership 167
13. Conclusion 168
Further reading 168

xii
 Contents

5 Family property 170

1. Introduction 170
2. The reality of family finances 171
3. The ownership of family property: general theory 172
4. The ownership of personal property 174
A. Jointly used bank accounts 174
B. Housekeeping and maintenance allowance 175
C. Gifts from one partner to the other 175
D. Gifts to partners from third parties 175
E. Improvements to personal property 176
F. Express declarations of trust 176
G. Criticisms of the present law 176
5. Maintenance during marriage 176
A. Unmarried cohabitants 176
B. Married couples 177
6. Ownership of real property: the family home: legal ownership 178
7. Ownership of real property: the family home: equitable ownership 179
A. Express trusts 179
B. Resulting trusts 180
C. Constructive trusts 180
D. Proprietary estoppel 188
E. The interrelation of constructive trusts and proprietary estoppel 190
8. Improvements to the home 190
9. Criticism of the present law 191
10. Reform of the law 192
11. Rights to occupy the home 196
A. Contractual licences 196
B. Home rights 196
12. The sale of a family home: enforcing trusts 198
13. Conclusion 199
Further reading 199

6 Property on separation 201

1. Introduction 201
2. Child support: theoretical issues 202
A. Does the obligation to support children fall on the state or
on the parents? 202
B. Are the parents’ obligations independent or joint? 204
C. Biological or social parents? 204
D. What level should the support be? 206
E. Paternity fraud 207
F. ‘The lone-parent crisis’ 207
G. Child support and parental support 208
H. Should child support be a private issue? 208
3. Financial support of children 209
A. Financial support of children living with both parents 209
B. The Child Maintenance and Other Payments Act 2008 209

xiii
 Contents

C. The encouragement to agree 212

D. The Children Act 1989 and child support 214
4. Matrimonial Causes Act 1973 and children 218
A. Powers of the court on divorce or dissolution 218
B. ‘Child of the family’ 218
C. Applications by children 218
D. Factors to be taken into account 219
5. Theoretical issues concerning financial support on divorce or dissolution 219
A. The economic realities of divorce 220
B. Why should there be any redistribution? 221
C. The case for the abolition of maintenance 228
D. Certainty or discretion? 228
E. The importance of discovery 230
6. Orders that the court can make 231
A. Income orders 232
B. Property orders 232
C. Clean break orders 233
D. Interim orders 238
7. Statutory factors to be taken into account when making orders 238
A. The welfare of children 239
B. Financial resources 241
C. The needs, obligations and responsibilities of the parties 243
D. ‘The standard of living enjoyed by the family before
the breakdown of the marriage’ 245
E. ‘The age of each party to the marriage and the duration
of the marriage’ 245
F. ‘Any physical or mental disability of either of the parties
to the marriage’ 246
G. Contributions to the welfare of the family 246
H. Conduct 247
I. Loss of benefits 249
J. Other factors 250
8. Principles developed by the courts 250
A. The principle of meeting needs 250
B. The principle of equality 251
C. The principle of compensation 262
D. The principle of autonomy 263
E. The role of the principles 264
9. Particular issues relating to redistribution of property on divorce 265
A. The poor 265
B. Pensions 266
C. Housing 270
D. Pre-marriage or pre-nuptial contracts 273
E. Periodic payments 280
10. A discussion of the approach taken to financial orders by the courts 282
11. Consent orders 283
A. The status of agreement before a court order has been made 283
12. Variation of, appeals against, and setting aside court orders 284
A. Variation 285
xiv
 Contents

B. Setting aside a consent order 288

C. Appeal 289
13. Reform of the law on financial support for spouses 291
14. Conclusion 295
Further reading 296

7 Domestic violence 298

1. Introductory issues 298
A. Terminology and definitions 298
B. Domestic violence and gender 302
C. The incidence of domestic violence 303
D. Causes of domestic violence 305
E. The development of the law on domestic violence 306
2. Injunctions and orders under the Family Law Act 1996 307
A. The non-molestation order 307
B. Occupation orders 313
C. Ex parte non-molestation and occupation orders under
the Family Law Act 1996 328
D. Undertakings 329
E. The reduction in the use of civil remedies 330
3. Domestic Violence Protection Notices and Orders 330
4. Injunctions under the Protection from Harassment Act 1997 and tort 332
5. Protection under the Mental Capacity Act and inherent jurisdiction 334
6. The Children Act 1989 and domestic violence 335
7. Domestic violence and the criminal law 335
A. The substantive law 335
B. The new domestic violence offence 337
C. The criminal law in practice 339
D. Reforming the criminal procedure 342
8. Children abusing their parents 344
9. Why the law finds domestic violence difficult 345
A. The traditional image of the family 345
B. Privacy 345
C. Difficulties of proof 346
D. Occupation or protection 347
E. Victim autonomy 347
F. Integrated approaches 349
G. The law is not appropriate 349
10. Conclusion 350
Further reading 350

8 Who is a parent? 352

1. Introduction 352
2. Psychological, sociological and biological notions of parenthood 353
A. Child psychologists 353
B. Sociologists 354
C. Biological perceptions 354
3. The different meanings of being a parent in law 354
4. Who is the child’s mother? 356
xv
 Contents

5. Who is the child’s father? 359

A. Legal presumptions of paternity 359
B. Birth registration 360
C. Rebutting legal presumptions of paternity 362
D. Fathers and assisted reproduction 363
E. DIY assisted reproduction 366
F. An analysis of the allocation of parenthood in the HFE Acts 366
G. Surrogacy 368
6. Adoption 377
7. Losing parenthood 377
8. Social parents 377
A. Guardianship 377
B. Foster parents 380
C. Special guardians 381
D. Those who treat a child as a child of the family 381
E. Step-parents 383
F. Others caring for the child 383
9. Relatives 384
10. The Human Rights Act 1998 and the right to respect for family life 387
A. What is family life? 387
B. What is respect? 389
C. When can infringement be justified? 390
11. Who has parental responsibility? 390
A. Outline of the law 390
B. Consideration of the law in more detail 391
12. Who should get parental responsibility? 398
A. Unmarried fathers 398
13. Losing parental responsibility 404
14. Wider issues over parenthood 405
A. What is the basis for granting parenthood? 405
B. Is there a right to know one’s genetic parentage? 410
C. Is there a right to be a parent? 419
D. ‘Illegitimacy’ 424
E. Same-sex couples and parenthood 425
15. Conclusion 430
Further reading 430

9 Parents’ and children’s rights 432

1. Introduction 432
2. When does childhood begin? 433
3. When does childhood end? 433
4. The nature of childhood 434
5. Parents’ rights, responsibilities and discretion 436
A. Parental rights 436
B. Are parents’ rights and responsibilities linked? 437
C. Why do parents have rights and responsibilities? 440
6. Parental responsibility 443
A. What is parental responsibility? 443

xvi
 Contents

B. Parental responsibility in practice 446

C. The rights of a parent without responsibility 448
D. The extent of parental responsibility 449
7. Sharing parental responsibility 449
A. Are all parental responsibilities equal? 451
B. Is the law in a sound state? 452
8. The welfare principle 455
A. What does ‘welfare’ mean? 455
B. What does ‘paramount’ mean? 456
C. The nature of welfare 457
D. When does the welfare principle apply? 459
E. When does the welfare principle not apply? 459
F. What if the case involves two children – whose interests are paramount? 462
G. Conflict of interests between parents and children 463
9. The Human Rights Act 1998 and children’s welfare and rights 468
A. Balancing the rights of parents and children under the Convention 468
B. Is there any practical difference between the approaches
of the European Convention and the Children Act 1989? 471
10. Criticisms of the welfare principle 472
11. Alternatives to the welfare principle 474
12. Children’s rights 475
A. Should children have all the rights adults have? 476
B. The argument against rights for children 482
C. Extra rights for children 486
D. Children’s rights for adults 486
E. Children’s rights in practice 487
F. Is there a difference between a welfare-based approach
and a rights-based approach? 488
13. Children and medical law 490
A. 16- and 17-year-olds 490
B. Under 16-year-olds 491
C. Comments on the law 500
14. Children’s rights in other cases 502
15. Children in court 503
A. Children bringing proceedings in their own right 504
B. Representation 506
16. The Children’s Commissioner 511
17. Corporal punishment 512
18. Children’s duties 515
19. Conclusion 516
Further reading 517

10 Private disputes over children 519

1. Introduction 519
2. Negotiated settlements 520
3. The orders available to the court 520
A. Child arrangements order 521
B. Specific issue orders 523

xvii
 Contents

C. Prohibited steps order 524

D. Restrictions on the use of section 8 orders 524
E. Attaching conditions 526
4. Who can apply for section 8 orders? 528
A. Persons who can apply without leave 528
B. People who need the leave of the court 529
C. How the court decides whether to grant leave 529
D. Restricting section 8 applications: section 91(14) 530
5. Children’s welfare on divorce and relationship breakdown 532
6. How the court obtains information on the child’s welfare 534
7. How the court decides what is in the welfare of the child:
the statutory checklist 535
A. The various factors 536
8. Issues of controversy in applying the welfare principle 545
A. The use of presumptions 545
B. Shared residence 546
C. Is there a presumption in favour of mothers? 548
D. The ‘natural parent presumption’ 549
E. Is there a presumption that siblings should reside together? 551
F. Religion 552
G. Employed parents 554
H. Disabled parents 555
I. Names 556
J. Relocation 561
K. Internal relocation 565
L. When should there be contact between a child and parent? 566
9. Wardship and the inherent jurisdiction 598
10. Child abduction 600
11. Conclusion 601
Further reading 602

11 Child protection 604

1. The problems of child protection 604
2. The Children Act 1989 and child protection 608
3. The Human Rights Act 1998 and child protection 609
4. Defining and explaining abuse 611
5. Voluntary services provided by local authorities 612
A. Voluntary accommodation 613
B. Services for children in need 617
C. The family assistance order 619
6. Investigations by local authorities 619
A. Section 47 investigations 620
B. Section 37 directions 621
C. Child assessment orders 622
7. Emergencies: criminal prosecutions and protection orders 623
A. Police protection 623
B. The emergency protection order 624
C. Secure accommodation orders 627

xviii
 Contents

D. Exclusion orders 628

E. Wardship and the inherent jurisdiction 629
F. Local authorities and section 8 orders 630
G. The problem of ousting the abuser 631
H. Protection of children by the criminal law 632
8. Compulsory orders: care orders and supervision orders 633
A. Who can apply? 633
B. Who can be the subject of care or supervision proceedings? 633
C. The effect of a care order 634
D. The effect and purpose of the supervision order 635
E. Care or supervision order? 637
F. Grounds for supervision and care orders: the threshold criteria 638
G. Grounds for supervision and care orders: the welfare test 654
H. Interim care orders 655
I. Procedural issues 657
9. Special guardianship 658
A. Who can apply for a special guardianship? 659
B. The grounds for making a special guardianship order 660
C. The effect of special guardianship 662
D. Variation and discharge of special guardianship 663
E. An assessment of special guardianship 663
10. Adoption 665
A. Adoption and secret birth 668
B. Who can adopt? 669
C. Who can be adopted? 670
D. The adoption procedures 670
E. Placement for adoption 673
F. Revocation of a placement order by court order 674
G. Revocation by the local authority 675
H. The making of an adoption order 676
I. The effect of an adoption order 686
J. Open adoption 687
K. Adoption by a parent 689
L. Adoption by parent and step-parent 690
M. Post-adoption support 691
N. Revocation of an adoption order 692
O. The breakdown of adoption 694
P. Access to birth and adoption register 695
Q. Inter-country adoption 696
11. The position of children in care 697
A. Duties imposed upon a local authority 698
B. Empowering children in care 702
12. Questioning local authority decisions about children in care 702
A. Internal complaints procedures 702
B. Human Rights Act 1998 703
C. Judicial review 703
D. Secretary of State’s default powers 704
E. The local government ombudsman 704

xix
 Contents

F. Civil actions 705

G. Private orders 706
H. Inherent jurisdiction 706
13. The balance of power between courts and local authorities 707
14. Conclusion 711
Further reading 712

12 Families and older people 714

1. Introduction 714
2. Statistics on older people 715
A. Number of older people 715
B. Older people and their families 715
C. Income 716
D. Age discrimination 717
3. Do children have an obligation to support their parents? 717
A. Moral obligations or legal obligations? 719
B. What obligations do people actually feel? 719
C. Integrating family and state care 720
D. Conclusion 720
4. Financial support for older people and their carers 721
5. Inter-generational justice 723
6. Incapable older people 724
A. Do older people have rights? 724
B. When does an older person lose capacity in the eyes of the law? 725
C. Advance decisions 728
D. Lasting powers of attorney 729
E. Deputies 729
F. Court decision based on best interests 730
G. The best interests of the person 730
7. Succession and intestacy 732
A. Theory 733
B. The law in cases where there is a will 734
C. Intestacy 734
D. The Inheritance (Provision for Family and Dependants) Act 1975 736
8. Elder abuse 743
A. Defining elder abuse 743
B. The law 744
C. Issues concerning elder abuse 745
9. Conclusion 746
Further reading 747

Bibliography and further reading 749

Index 801

xx
 Preface

This text tries to present family law in its context. I hope readers will gain not only an under-
standing of what the law actually is, but also an awareness of the complex tensions in social,
philosophical and political forces which surround ‘family life’. This means the text not only
contains much law, but also a little sociology, political theory and philosophy. Of course, a
little of anything might be said to be a bad thing and the text can only give a flavour of the
wide-ranging issues surrounding family life and its regulation. Still, it is hoped the reader can
see that family law is not simply a set of rules cast down from up on high, but rules that have
to operate in the messy world of personal relations where many people do not know what the
law says, and even if they do, do not care very much about it.
I am extremely grateful for the support of the team at Pearson Education and particularly
Cheryl Cheasley. I am also grateful for the support and help of colleagues and friends while
writing Family Law, and in particular Alan Bogg, Shazia Choudhry, John Eekelaar, Michelle
Madden Dempsey, Lucinda Ferguson, Rob George, Stephen Gilmore, Rebecca Probert, Helen
Reece, George P. Smith, Rachel Taylor and Julie Wallbank. In all sorts of ways they have
helped with the text. Of course, my wife Kirsten, and children Laurel, Joanna and Darcy, have
been a constant source of fun, laughs and encouragement.
The text seeks to present the law as at 1 August 2016.
Jonathan Herring
Exeter College, University of Oxford
September 2016

xxi
This page intentionally left blank
 Acknowledgements

We are grateful to the following for permission to reproduce copyright material:

Text
Extract on page 5 from Gammans v Ekins [1950] 2 KB 328 at 331; extract on page 60 from
Lord Dyson (2010) ‘Mediation in the English legal order six years after Halsey’, Speech,
October 2010; extract on page 105 from Corbett v Corbett [1971] P 83; extract on page 174
from Jones v Maynard [1951] Ch 572; extract on page 456 from J v C [1970] AC 668; extract
on page 693 from Re B (Adoption: Jurisdiction to Set Aside) [1995] Fam 239 at 245C; extract on
page 705 from JD v East Berkshire Community Health NHS Trust [2005] 2 AC 373, para 85.

Contains public sector information licensed under the Open Government Licence v3.0.

xxiii
 Table of cases

A (A Child), Re [2013] EWCA Civ 1104 538, A (Conoined Twins: Medical Treatment), Re
571, 583, 586 [2001] 1 FLR 1; [2000] 3 FCR 577; [2000] 4
A (A Child) (Adoption), Re [2008] 1 FCR 55 All ER 961 438, 463, 497
677 A (Contact: Separate Representation), Re
A (A Child) (Change of Name), Re [2003] 1 [2001] 1 FLR 715 CA 506, 508
FCR 493 559 A (Contact: Witness Protection Scheme), Re
A (A Child) (Intractable Contact Dispute), Re [2005] EWHC 2189 (Fam) 522, 539
[2013] EWHC B16 (Fam) 575 A (Fact-Finding Hearing: Judge Meeting with
A (A Child) (Intractable Contact Dispute: Child), Re [2012] EWCA Civ 185 534
Human Rights Violations), Re [2013] EWCA A (Father: Knowledge of Child’s Birth), Re
Civ 1104 572, 573 [2011] EWCA Civ 273 669
A (A Child) (Joint Residence: Parental A (Leave To Remove: Cultural and Religious
Responsibility), Re [2008] 3 FCR 107 398 Considerations), Re [2006] EWHC 421
A (A Child) (Separate Representation in (Fam) 563
Contact Proceedings), Re [2001] 2 FCR 55 A (Minors) (Residence Orders: Leave to Apply),
534 Re [1992] 2 FCR 174; [1992]
A (A Minor) (Paternity: Refusal of Blood Tests), 2 FLR 154 459, 529, 706
Re [1994] 2 FLR 463 415 A (Paternity: DNA Testing: Appeal), Re [2015]
A (A Minor) (Residence Order: Leave To EWCA Civ 133 410, 413, 414
Apply), Re [1993] 1 FLR 425; [1993] A (Prohibited Steps Order), Re [2013] EWCA
1 FCR 870 386, 529 Civ 1115 561
A (Adoption: Agreement: Procedure), Re A (Removal from Jurisdiction), Re [2012]
[2001] 2 FLR 455 684 EWCA Civ 1041 561
A (Adoption: Removal), Re [2009] 2 FLR A (Residence Order), Re [2010] 1 FLR 1083
597 669 588
A (Application for Care and Placement Orders: A (Residential Assessment), Re [2009] EWHC
Local Authority Failings), Re [2015] EWFC 865 (Fam) 657
11 648 A (Section 8 Order: Grandparent Application),
A (Application for Leave), Re [1998] 1 FLR 1; Re [1995] 2 FLR 153; [1996] 1 FCR 467
[1999] 1 FCR 127 532 386, 596
A (Care: Discharge Application by Child), A (Specific Issue Order: Parental Dispute), Re
Re [1995] 1 FLR 599; [1995] 2 FCR 686 [2001] 1 FLR 121 537
635 A (Supervised Contact Order: Assessment of
A (Child of the Family), Re [1998] 1 FLR 347 Impact of Domestic Violence), Re [2015]
382 EWCA Civ 486 580
A (Child: Financial Provision), Re [2014] A (Suspended Residence Order), Re [2010] 1
EWCA Civ 1577 217 FLR 1679 580, 588
A (Children) (Placement Orders: Conditions), A (Termination of Parental Responsibility), Re
Re [2013] EWCA Civ 1611 674 [2013] EWHC 2963 (Fam) 404

xxiv
Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents
weer lafaards op de vlucht gegaan en tal van helden gesneuveld, maar noch
Hollander, noch Engelschman geeft krimp, men wil niet wijken. De
Nederlandsche vloot is reddeloos geschoten en de Engelsche bijna niet
instaat zee te houden. Ieder wil zich de eer der overwinning toeschrijven,
waar door niemand de overwinning behaald is, maar waar men als helden
gekampt heeft tot de duisternis van middernacht en de ondiepten der kust,
als het ware, samenspanden om te beletten, dat twee vloten elkander tot het
laatste schip vernietigden.

De zeeslag bij Ter Heide was de laatste, die in den eersten Engelschen
oorlog geleverd werd, en zij was ook de vernielendste. Nòch Engeland,
nòch de Vereenigde Nederlanden waren bij machte, den oorlog voort te
zetten, en—de vrede werd het volgende jaar gesloten op voorwaarden, die
voor ons Gemeenebest niet voordeelig mochten genoemd worden.

Inplaats van Marten Harpertsz. Tromp had men tot Luitenant-Admiraal der
Nederlandsche vloot benoemd den Kolonel der ruiterij, Jacob, Grave van
Wassenaar, Heer van Obdam, een buitengewoon dapper en ervaren
krijgsman te velde, doch een zeer ongeschikt zeeman, die later evenwel
toonde, dat hij niet onder wilde doen voor den Engelschen Admiraal Monk,
die, even als hij, van het leger te velde geroepen was, om zijn Vaderland ter
zee te dienen. Maar eer ook nog de vrede gesloten werd, had men onzen
dapperen Zeeuw, den ervaren Vlootvoogd De Ruyter, aangesteld tot Vice-
Admiraal bij de Admiraliteit van Amsterdam, en hoewel de held eerst voor
die eer bedankt had, liet hij zich eindelijk door de welbespraakte tong van
den Raadpensionaris Johan De Witt overhalen de benoeming aan te nemen.
Hij nam derhalve zijn ontslag bij de Admiraliteit van Zeeland, en vestigde
zich metterwoon te Amsterdam, van welke stad men hem in het volgende
jaar het Groot-Burgerschap vereerde, een titel, die hem het recht gaf naar
alle stedelijke betrekkingen te kunnen mededingen.

In zijne betrekking van Vice-Admiraal maakte hij van 1654 tot 1656
verscheidene tochten naar de Middellandsche zee om de Algerijnsche
zeeroovers te tuchtigen, en dat hij zich van dien last goed kweet, kan van
eenen man, als hij getoond had te zijn, verwacht worden.
Ons verhaal zou veel te groot worden zoo we hem op al die tochten wilden
vergezellen en daarom willen wij hem liever ook eens in heel andere deelen
van de wereld bezig zien om zijne groote gaven en zijnen ongeëvenaarden
heldenmoed het Vaderland te wijden.

1 Met dit zeggen zinspeelde De Ruyter op de slagorde onzer vloot, die eene halve maan
vormde, en de koopvaarders binnen de hoornen of den halven kring sloot. ↑
VIJFDE HOOFDSTUK.
 Alweer de „Barre Bruinvisch”.
In 1654 had Koningin Christina van Zweden afstand van de regeering
gedaan en was opgevolgd geworden door Karel Gustaaf, die weldra in
oorlog geraakte met den Koning van Polen. In dien oorlog was Karel
Gustaaf bijzonder gelukkig en de Algemeene Staten vreezende, dat onze
handel daarbij lijden zou, namen het besluit, zich met de zaken in het
Noorden te gaan bemoeien. Om aan die bemoeiingen meer kracht bij te
zetten, vertrok er eene Hollandsche vloot onder bevel van Luitenant-
Admiraal van Wassenaar-Obdam naar de Oostzee. De Ruyter, die juist uit
de Middellandsche zee teruggekomen was, werd slechts een kort verblijf
aanwal gegund, en met zijne vloot alvast vooruit gezonden. Van Wassenaar-
Obdam volgde weldra, zoodat onze vloot uit tweeënveertig schepen
bestond. Dantzig liep, door de komst van onze vloot, eene belegering der
Zweden gelukkig mis. Daar we op dat oogenblik ook in oorlog met Portugal
waren, kon de vloot niet werkeloos blijven, en nu we in het Noorden door
een verdrag met Karel Gustaaf te sluiten ons doel bereikt hadden, werd de
vloot terug geroepen om elders de belangen des vaderlands te behartigen.
Het duurde evenwel niet lang of onze handel vorderde dringend, dat we ons
opnieuw met de Noordsche zaken bemoeiden, daar de Koning van
Denemarken in oorlog met Karel Gustaaf geraakt was. Van Wassenaar-
Obdam werd weer met eene vloot naar de Oostzee gezonden en versloeg de
Zweedsche scheepsmacht onder Wrangel op de Sond. In dezen zeeslag
sneuvelde Witte Cornelisz. De With. Hij stierf zooals hij geleefd had,
stervende, met den degen in de vuist op zijn bijna aan splinters geschoten
schip. „Dat hy een lyck werd koste syn viandt duysent lycken,” zeide een
zijner lofdichters. Karel Gustaaf, die den ondergang van zijne vloot van het
slot Kroonenburg aanschouwde, liet het lijk van den held van het wrak
halen. Hij ontving het met zijnen hofstoet in rouwgewaad, en zond het later
gebalsemd naar Holland. Toen dit gevecht voorviel, was De Ruyter op de
kusten van Portugal, en daar de Algemeene Staten de vloot niet in het
Noorden wilden laten overwinteren, werd Obdam teruggeroepen met het
bevel, slechts twaalf schepen voor Kopenhagen te laten liggen. De Ruyter
zou men intusschen met 4000 man naar Denemarken laten vertrekken. Maar
eer een en ander volbracht kon worden viel de winter in, die Obdam in de
Deensche wateren deed invriezen en De Ruyter te Texel hield.

Op eenen der winterdagen tusschen 1658 en ’59 langs den Buitenkant te

Amsterdam gaande, zag De Ruyter dat een oude zeeman met een verbruind
gelaat hem op eenigen afstand volgde.

„Wie is die Vice-Admiraal, die daar gaat?” vroeg de oude zeeman aan een,
dien hij tegenkwam.

„Dat is onze eere-burger Michiel Adriaensz. De Ruyter!” antwoordde de

Amsterdammer en ging verder.

De Ruyter had die vraag gehoord en meenende, dat de man, die blijkbaar
eenig belang in hem scheen te stellen, hem misschien het een of ander te
verzoeken had, bleef hij staan en zei: „Verlangt gij mogelijk ook iets van
mij, goede vriend?”

De oude zeeman zag hem met oogen, die van aandoening vochtig werden,
diep in het gelaat, doch antwoordde niets.
„Eene vraag om eenige toelage van den Lande soms?” vroeg De Ruyter nu
op den goedigen toon, dien hij wel meest altijd, maar tegenover minderen
geregeld aannam.
„Neen, neen, Mich... Heer Admiraal!” was het stotterend gegeven
antwoord. „Ik heb geen verzoek te doen.”

De Ruyter lachte en zei: „Hadt ge daar niet het plan om Michiel te zeggen?”

De zeeman nam de wollen muts van het hoofd en sprak: „Ja, ja, dat wilde
ik! Dat wilde ik!”

„Kent ge mij dan van vroeger, hé?” klonk de vriendelijke vraag des
Admiraals, die wat dichter bij den man kwam, die hoe langer hoe meer
verlegen scheen te worden.

„Ja, van vroeger!” was het antwoord.

„Dan zeker toch al lang geleden, nietwaar?”

„Ja, ja, heel lang, Heer Admiraal!”

De Ruyter keek den man nog eens aan en zei eensklaps: „Kom eens vlak
voor mij staan en laat mij u in de oogen zien. Ik geloof waarlijk ook, dat wij
oude kennissen zijn.”

De zeeman sloeg de oogen op, doch pas had hij dat gedaan, of De Ruyter
riep: „Gij zijt de „Barre Bruinvisch.” Heb ik het geraden? Zeg, heb ik het
geraden?”

„Ja, Heer Admiraal, ik ben de „Barre Bruinvisch” en Bootsman aan den

wal. Gij hebt het ver gebracht, Heer Admiraal, heel ver! Altijd gedacht,
altijd gezegd, als ge met die dingen van Simon Stevin bezig waart: „Let op,
die aap van eenen jongen brengt het ver!””

„Aap van eenen jongen!” en dat tegen eenen Vice-Admiraal!

Maar De Ruyter lachte er om en zei: „Ja, man, ik wilde toen wel. Maar
laten we samen wat oploopen en vertel mij dan toch eens hoe gij hier in het
land komt. Ik had u al lang onder de dooden gerekend en aan uw laatste
verzoek heb ik te Westersouburg voldaan. O, Lievensz., wat waren die
zielen bitter bedroefd! Doch, wat hadt gij trouw voor haar gezorgd! Geen
oogenblik hebben ze armoede geleden. De Heeren Lampsens hebben er
trouw het hunne toe bijgebracht en verdubbelden uwen spaarpot. En toch
zijt gij van uwe wonde genezen! Waar zijt gij dan zoo lang gebleven?”

Zoo sprekende had De Ruyter zijne woning bereikt en trad met den ouden
zeeman binnen om hem gul te onthalen, waarna Lievensz. het volgende
vertelde, doch op zijn zeemans en dus vrij wijdloopiger dan ik het navertel.

„Zevenentwintig jaren lang slaaf in Marokko geweest, Heer Admiraal! In

het eerst had ik het er slecht, maar toen de mannen van de „Lijnbaan”
langzamerhand stierven, en ik ten slotte alleen overbleef, had ik het geluk
eenen Officier uit een brandend huis te redden. Toen kreeg ik het goed en
mocht alleen maar niet weg. Ik werd huisknecht, bediende bij den
Gouverneur en ik weet niet wat al meer, tot ik in ’50 met een Hollandsch
schip, dat daar toevallig kwam, de plaat poetste. Ik kwam te Westersouburg,
vond mijne Moeder en zusters gestorven en van het geld niemendal. Ik ging
toen van baloorigheid naar Amsterdam, kocht daar voor mijne spaarduitjes,
die ik in den slavendienst zelfs had weten te krijgen, eene turf- en
houtnering, trouwde en kreeg eenen jongen en een meisje op mijnen ouden
dag. Maar als ik nu wist, dat ik weer zeevader kon worden, dan....”

„Wel, Lievensz., wat dán?”

„Dan zou ik zeggen: Michiel, mag ik bij u aanboord komen en voor uwen
jongen worden, wat ik voor u eenmaal geweest ben?”

„Dat kan niet, oude vriend! Vier jaar geleden is mijn oudste zoon, hij heette
naar Vader, als Luitenant ter zee gestorven. Hij beloofde veel, doch de
Heere nam hem van mijne zijde weg. Hij was niet sterk mijn Adriaen, neen,
dat was hij niet. Nu heb ik nog eenen zoon, een knaapje van tien jaar, een
aardig ventje!”

„Michiel, geef me dien jongen, o, geef me hem! Ge zult zien, dat ik er

eenen tweeden Michiel van maken zal!” riep Lievensz. opgewonden.
„Neen, oude vriend, dat gaat niet, man! Engel moet school gaan, en als hij
van de zee blijft houden, zooals nu, dan mag hij met zijn vijftiende jaar met
mij mede. Men wordt over dertig of veertig jaar geen Vlootvoogd meer met
zoo weinig kennis als ik heb, Lievensz.! Maar, kom alevel bij mij aanboord,
en als de Heere ons in het leven spaart, welnu, wees dan over vijf jaar zijn
zeevader. Wilt ge dat?”

„Of ik dat wil, vraagt ge? Michiel, of ik dat wil? God de Heere zegene u
man, dat gij zulk eenen ouden, versleten zeerob, als ik ben, nog aanboord
wilt nemen. Ja, ja, graag, heel graag! Wanneer aanboord?”

„Dat heeft al den tijd, Lievensz.! De winter houdt me aanwal en in het

voorjaar moet ik naar het Noorden. Maar hoe heet uw jongen en wat zal hij
worden?”

„Hij heet Jan, Heer Admiraal, en hij gaat ter schole!”

„Goed, heel goed, laat hem op mijne kosten schoolgaan tot mijn Engel
aanboord komt, dan hebt ge er twee om zeevader over te wezen. Laat den
knaap maar tot zoo lang aan de zorg der onderwijzers over en laat hem veel,
heel veel leeren!”

„Dat zal ik, Heer Admiraal! Maar mag ik nu nog zoo vrij zijn en u eene
vraag doen?”

„Of ge dat moogt doen? Wel zeker moogt ge dat! Zeg maar op, wat ge wilt
weten!”

„Hoe ik te Biscaye gekomen ben, weet ik niet, want ik was heelemaal

buiten westen en in dien toestand tusschen levend en dood bleef ik wel acht
dagen. Toen ik weer tot mijzelven kwam vernam ik van het volk dat de drie
jongens Michiel De Ruyter, Geleyn Evertsen en Jan Kompanjie met eene
boot van het kaperschip ontkomen waren. Is dat zoo, och, vertel me dan
toch eens hoe ge weer in Vlissingen gekomen zijt.”

„Komaan,” antwoordde Michiel, „dat wil ik. Het is wel een heel verhaal,
maar ik heb er den tijd toe.”
Beide mannen zetten zich op hun gemak en Michiel vertelde zijnen ouden
vriend nu, wat wij reeds weten.

Het was al laat toen Lievensz. het eenvoudige heerenhuis op het Nieuwe-
Waalseiland verliet, en verrukt over de vriendelijkheid en hartelijkheid van
zijnen ouden leerling, scheelde het weinig of de „Barre Bruinvisch” had van
blijdschap diens handen gekust. Hij bedacht zich echter en ijlde naar huis
om daar zijne vrouw te vertellen, dat hij weer varen ging „bij eenen baas,
Grietje, bij eenen baas, den besten van de wereld, meid! Bij den Heere
Vice-Admiraal Michiel Adriaensz. De Ruyter!”

Den vijftienden Mei 1659 ging onze Vlootvoogd met eene vloot van veertig
oorlogsschepen naar de Oostzee. Zoodra hij den Luitenant-Admiraal Van
Wassenaar-Obdam zou ontmoeten, moest hij dezen het opperbevel
overgeven, doch door eenen samenloop van omstandigheden kwam de
Luitenant-Admiraal spoedig naar het Vaderland terug en bleef onze Michiel
met het opperbevel belast.

Het was inmiddels November geworden en gedurende dien geheelen tijd

hadden de Nederlanders in het onzekere verkeerd van hetgeen er ten slotte
zou moeten gedaan worden, en toen eindelijk de Algemeene Staten besloten
hadden, te handelen, hadden de Zweden zich zoo versterkt, dat de kansen
van welslagen voor ons en de Denen lang zoo voordeelig niet meer stonden,
als in het begin.

„Wel, Lievensz., hoe staat ge daar zoo tot de tanden gewapend?” vroeg
Michiel des middags van den tienden November, toen de vloot voor
Kartemunde, eene stad op het eiland Funen, lag.

„Ik geloof dat ge wat met mij gekt en naar den bekenden weg vraagt,
Admiraal! Moet die stad dan niet ingenomen worden?”

„Als het kan, ja, en eigenlijk moet het. De Zweden, die op dat eiland ten
getale van zeven duizend zijn, moeten er af. Het is de vraag maar, hoe we
landen zullen, Bootsman! Het zal met booten moeten geschieden!”
„Eene landing in de booten onder bescherming van het geschut der vloot,
juist, Admiraal! En daarop is bij mij de wacht,” was het antwoord.

„Welnu, nog zoo vol vuur, ja? Best, gij zult uwen zin hebben, Barre,” zeide
De Ruyter en zich verwijderende gaf hij bevel het stadje te gaan beschieten,
en gedurende twee uren gaf men zoo druk vuur, dat het volk daar binnen
niet wist, hoe en waar zich te bergen. Thans achtte De Ruyter het oogenblik
van landen gekomen. Het was eene gevaarlijke onderneming; want de
Zweden bestreken met hunne batterijen de heele zee voor de kust waar men
landen zou. De Ruyter zelf sprong in eene der booten en riep zijn volk toe:
„Valt aan, mannen, valt aan, of gij wordt allen hier vermoord!”

Het bootsvolk aarzelde.

„Vooruit, mannen, dat gaat u voor! Volgt mij na!” riep Buat, een
Franschman van geboorte, wiens Vader reeds onder Frederik Hendrik
gestreden had. „Vooruit! Dat gaat u voor!”1

Onverschrokken sprong hij uit de boot in het water.

„Zulke mannen volg ik! Vooruit,” riep Lievensz. en was, na Buat, de eerste
in de boot, waarna De Ruyter volgde met eenige matrozen.

„Berg u, Heer Admiraal!” riep Buat onzen Michiel waarschuwend toe.

„Men mikt op u.”

„Ik behoor mijn volk den weg te wijzen,” sprak De Ruyter bedaard,
niettegenstaande er op hetzelfde oogenblik twee mannen aan zijne zijde
doodgeschoten werden.

Het voorbeeld van den dapperen Buat vond algemeen navolging en zelfs
was De Ruyter een der eersten, die aan den wal waren. Het ontschepen van
krijgsvolk kon nu geregeld voortgang nemen, en nadat men duizend
Deensche ruiters ontscheept had, begaf De Ruyter zich weder aanboord.

Na nog eene belangrijke versterking ontvangen te hebben werd Nijborg,

ook eene stad op Funen, waar de Zweden zich zeer versterkt hadden, van de
landzijde aangevallen, en kort daarop van de zeezijde door onze vloot
zoodanig beschoten, dat men daar binnen geene uitkomst meer ziende, de
stad op genade of ongenade overgaf. De overwinning was volkomen. In
vijftien dagen tijds had De Ruyter, trouw bijgestaan door zijne
onderhoorigen en de Denen, het geheele eiland Funen op de Zweden
veroverd, en de keurbenden van Karel Gustaaf met alles, wat zij bij zich
hadden, gevangen genomen.

Tweeduizend Zweden waren bij de verdediging van Nijborg gebleven, en

hoe wakker de Denen zich ook gedragen hadden, bekenden de Zweden, dat
de Nederlanders het gewicht in de schaal hadden gelegd.

De Ruyter kreeg van de Algemeene Staten bevel om voor Kopenhagen te

blijven overwinteren, en reeds kostte het hem veel moeite het met zijne
schepen tot zoo ver te brengen. Weldra lag hij geheel ingevroren, doch daar
hij Karel Gustaafs ondernemenden aard kende, liet hij om al de schepen
zijner vloot gestadig het ijs op eene aanmerkelijke breedte weghakken. Dat
hij hieraan verstandig deed, bewees de aanval, dien de Zweden den derden
Februari van het volgende jaar op de Deensche hoofdstad waagden. Zij
vonden evenwel de Hollanders en Denen zoo waakzaam en voorbereid, dat
ze weer spoedig aftrokken, ja, menigmaal keerden de Denen en de onzen de
zaak om en waagden zelfs eenen uitval op het Zweedsche bezettings-leger.

Den drieëntwintigsten Februari overleed Koning Karel Gustaaf. Dit bracht

eene heele verandering teweeg, en hoewel de vrede door allerlei slinksche
handelingen van Engeland en Frankrijk nog al op de lange baan geschoven
werd, kon hij toch den zesden Mei op zeer voordeelige voorwaarden voor
den Koning van Denemarken gesloten worden.

Geen wonder dat de Koning onzen De Ruyter oprecht dankbaar was voor
de uitnemende leiding van de hulp, hem door Nederland verleend. Nadat hij
hem reeds in December van het vorige jaar met eenen prachtigen gouden
ketting, waaraan door de Koningin eenen gedenkpenning met diamanten
omzet, gehangen was, vereerd had, verhief hij nu onzen nederigen
bierdragers-zoon tot den adelstand met een jaarlijksch inkomen van
tweeduizend gulden. Zoo kwam de Vice-Admiraal, wiens naam reeds door
heel Europa klonk, in Amsterdam terug om te midden der zijnen eenen
korten tijd rust te nemen.

Lang duurde die rust echter niet, hiervoor zorgden de Algerijnsche

zeeroovers en later de Engelschen wel.

1 Henry Fleury de Culan, Heer van Buat, werd in 1666 te ’s-Gravenhage onthoofd,
omdat hij eene geheime briefwisseling hield met de vijanden van de Regeering onzer
Republiek, die zich in Engeland ophielden. ↑
ZESDE HOOFDSTUK.
 Jan Kompanjie.
In Januari van 1661 zeilde De Ruyter met eene vloot naar de
Middellandsche zee en voerde met goed gevolg krijg tegen al de
zeeroovers, die deze streken onveilig maakten, want het waren niet enkel
Algerijnen, die ter kaapvaart voeren, maar ook Franschen en Spanjaarden.

Hij bleef daar met kleine tusschenpoozen tot 1664 in die wateren kruisen.
Op den laatsten tocht had hij Engel, die nog niet ten volle vijftien jaar oud
was, medegenomen, en hiermede den „Barren Bruinvisch” over en over
gelukkig gemaakt. Als deze maar even tijd had, was hij bezig om den zoon
van zijn vroeger zeekind, Michiel, alles te leeren, wat op de scheepvaart
betrekking had. Ook zijn eigen zoon Jan was er bij, en deze twee knapen
konden het bovenst goed met elkander vinden.

Inmiddels was er in Engeland eene groote verandering gekomen. De zoon

van Koning Karel I, die in 1649 onthoofd was geworden, had onder den
naam van Karel II den troon weer beklommen. In zijne ballingschap hadden
de Nederlanders hem zeer veel dienst bewezen, doch inplaats van hiervoor
dankbaar te zijn en in vriendschap met dit Gemeenebest te leven, toonde hij
weldra, dat hij alles deed wat hij kon om ons te benadeelen en te grieven.
Zoo had hij ook in 1661 eenen zekeren Robert Holmes naar Afrika
gezonden om daar al de sterkten der Nederlanders op de Kust van Kaap
Verd aan te tasten. Hij ontkende die zaak wel en wist zich op alle mogelijke
wijzen te verontschuldigen, doch in 1663 werd dezelfde Holmes er weer
heen gezonden om de Nederlanders afbreuk te doen, en dat nog wel nu we
pas een verbond met Engeland gesloten hadden.

Zoodra dit alles hier te lande vernomen werd, beklaagde men zich
andermaal bij Koning Karel, doch deze wist, even als twee jaren vroeger,
opnieuw allerlei uitvluchten te verzinnen, zoodat Johan De Witt besloot in
deze zaak te handelen zonder zich aan den Engelschen Koning, den vrede
of het verbond te storen. Er werd eene vloot uitgerust, die, zoo het heette,
naar Afrika zou gaan. Op deze vloot hield de Koning het oog en zoolang die
nu maar niet uitzeilde, zei hij nu eens dit en dan eens dat om eigenlijk de
heele zaak op de lange baan te schuiven en alles blauw, blauw te laten.
Maar wie er van blauw, blauw laten hield, niet onze De Witt. Heel in het
geheim zond hij De Ruyter, die nog altijd met twaalf oorlogsschepen in de
Middellandsche zee kruiste, bevel naar Kaap Verd te stevenen en daar onze
sterkten op de Engelschen te hernemen. De slimme, of liever de sluwe
Koning vond dus zijnen meester in onzen Raadpensionaris, die hem veel te
geslepen was.

Zoodra De Ruyter dit geheime bevel ontvangen had, zocht hij zijnen ouden
zeevader op om hem te zeggen, dat men naar een ander deel der wereld zou
trekken.

„Kijk Vader eens een betrokken gezicht zetten, Grootvader,” sprak Engel tot
Lievensz., die juist bezig was zijnen twee zeekinderen te onderrichten, hoe
men bij donkere nachten in onbekende wateren zeilen moest.

Den naam van „Grootvader” gaf Engel hem uit aardigheid, omdat Lievensz.
er zoo grootsch op was, dat Engels Vader ook zijn zeekind was geweest.

„Houd eens op, Bootsman, ik heb wat te vertellen,” zeide Michiel tot den
ijverigen onderwijzer, die te midden van het woelig zeeleven weer jong
opnieuw scheen geworden te zijn en alweer dat kloeke, vierkante en
onversaagde voorkomen verkregen had.

„Ik twijfel er aan of het wat goeds is,” antwoordde Lievensz. „Uw gelaat is
zoo betrokken!”

„Nu ja, goede vriend, ik kan ook niet zeggen, dat ik in mijnen schik ben! Ik
zal u wat vertellen, ga eens even met mij mede in de kajuit.”

Zoodra De Ruyter met zijn ouden zeevader alleen was, zeide hij: „Ik heb
een geheim bevel gekregen, Lievensz. We moeten hier weg!”

„Mag ik eens raden, waarheen?” vroeg Lievensz.

„Dat kunt gij toch niet! Het is een bevel, dat niemand raden kan, en dat ik
ook voor ieder verzwijgen moet! En dat juist hindert me. Niet dat ik zoo
gaarne babbel, maar men zendt mij naar eene streek waar ik minder goed
thuis ben.”

„Kaap Verd, soms?” vroeg de „Barre Bruinvisch” met een leuk lachje. „Is
het niet den spijker op den kop geslagen?”

„Naar Kaap Verd? Wie ter wereld kan u dat medegedeeld hebben? De Witt,
onze Raadpensionaris en ik, wij beiden weten het slechts!” riep De Ruyter
vol verwondering uit. „Hoe kunt gij het nu weten?”

„Dat voel ik zoo aan het draaien van mijn hart, Admiraal! De „Barre
Bruinvisch” hoort veel, ziet veel, denkt veel, maar zegt weinig. Ik heb me al
sinds lang verwonderd, dat we die Engelsche Koningsmoorders nog geen
lesje moesten gaan geven. Ze hebben het al lang en breed verdiend! Die
Karel sult met ons als de kat met de muis.”

„Stille wateren hebben diepe gronden, Lievensz. Het is zoo. Maar het
gekste is, dat ik nooit in die streken geweest ben en dat ik nu ook niemand
raadplegen kan, daar ik mijnen tocht geheim moet houden en alleen aan de
verschillende Kapiteins mag mededeelen. Dezen zijn evenwel ook op de
Afrikaansche kust zoo goed als vreemdelingen. Ik ken hen en weet waar ze
gevaren hebben. Toch dien ik hun den weg te wijzen en niet om raad te
vragen.”

„Gij moogt van geluk spreken, Admiraal! Zijt gij vergeten, dat ik er reeds
driemaal geweest was, eer ik uw zeevader werd, en dat ik er, als galeislaaf,
onder de Spanjaarden, herhaalde malen geweest ben? Of, wilt ge liever
mijnen raad niet inwinnen?” zeide Lievensz.

„Dat is waar ook,” zeide De Ruyter. „Dat is uitkomst. En u niet om raad

willen vragen? U liever dan eenen Schout-bij-nacht of Kapitein, dat weet ge
wel. Maar zult gij nu niemand zeggen waarheen de tocht is?”

„Het spijt me dat ge mij dat verzoekt, Admiraal! U kent me toch lang
genoeg om te weten, dat de „Barre Bruinvisch” geen babbelaar is,” zeide
Lievensz. eenigszins geraakt. „Of hebt gij soms bewijzen, dat ik het vroeger
was?”

„Vergeef me, oude vriend, zoo ik u leed deed met dat te zeggen. Alleen de
zorg, het bevel geheim te houden deed me zoo spreken,” antwoordde De
Ruyter en verwijderde zich om den Kapitein bevel te geven al de andere
Kapiteins aanboord van het Admiraalsschip te seinen teneinde krijgsraad te
houden.

„Laat de wereld eenen man noemen als hij, die zelfs zijnen Bootsman
vergiffenis vraagt,” mompelde de „Barre Bruinvisch”, en eenen traan van
dankbaarheid en genegenheid uit de oogen wisschende, fluisterde hij: „De
Heere zegene Vlissinger Michiel. Hij verdient gezegend te worden als voor
of na hem geen ander.”

Nadat de verschillende Kapiteins vernomen hadden, dat men naar Afrika,

en wel naar Kaap Verd ging om den Engelschen eens den pols te voelen, en
zij het bevel mede gekregen hadden hiervan voorloopig niets aan het volk te
laten blijken, was onze vloot weldra de Middellandsche zee uit en met
behulp van Lievensz. terechtwijzingen had men weldra Kaap Cantin bereikt
en hier eerst legde De Ruyter in eenen krijgsraad zijnen heelen last bloot en
kregen de Kapiteins ook vergunning om hun volk op de hoogte der zaak te
brengen. Alles ging voor den wind, vooral daar De Ruyter, op raad van
Lievensz., sloepen vooruit zond om de diepte te peilen en blinde klippen
aan te wijzen. Den zeventienden October liet De Ruyter de Statenvlag
uitsteken, als een bewijs, dat men de plaats van bestemming naderde.

Daar lag het eiland Goereê en in de onmiddellijke nabijheid er van bevond

zich eene Engelsche vloot van negen schepen, waarvan een de Koningsvlag
voerde.

De Engelschen waren zoogenaamd zeer verrast, dat hier eene

Nederlandsche oorlogsvloot kwam, en de Bevelhebber liet leukweg vragen
wat men hier doen kwam.

„Wij komen terughalen, wat gij ons ontnomen, hebt,” luidde het
eenvoudige, doch naar den zin van den Engelschman wat al te openhartige
antwoord.

„Is de oorlog dan tusschen Engeland en de Vereenigde Nederlanden

uitgebroken?” vroeg men weer.

„Wel neen,” liet De Ruyter antwoorden, „maar wat gij in vollen vrede van
ons geroofd hebt, dat komen wij in vollen vrede terughalen. Ieder zijne
beurt, waarde heer!”

De Engelschman verzekerde bij hoog en laag, dat dit al eene heel gemeene
manier van handelen was, doch De Ruyter liet zich dat langs de koude
kleeren afglijden en zeide bedaard: „Gemeen of niet gemeen, wij komen het
onze terughalen. Wilt gij het willig geven, we zullen het in vriendschap
aannemen, wilt ge dat niet, welnu, dan zullen onze jongens toonen, dat ze
de kaas zich niet van de boterham laten halen. Doe nu, zooals ge meent te
moeten doen.”

De Engelschen, die de verantwoordelijkheid van eenen nieuwen oorlog niet

op zich wilden nemen, lieten De Ruyter het onze terugnemen en zonder
bijna één schot te doen. Het heele eiland met zijne sterkte werd door den
Engelschen Bevelhebber bij verdrag overgegeven en den onzen viel een
aanzienlijke buit in handen. De sterkten werden hierop met Hollandsch volk
bezet en De Ruyter zijnen last hier volbracht hebbende, hield zich thans
gereed om naar de kust van Guinea te gaan, doch gaf bevel, dat men,
alvorens dezen tocht aan te vangen, de watervaten of leggers schoon maken
en met frisch drinkwater, dat op het land in overvloed te vinden was, vullen
zou.

Schout-bij-nacht Van der Zaan ging daartoe naar den wal, doch pas was hij
aangekomen of een neger met een aanzienlijk gevolg, dat hem in alles, als
den meerdere behandelde, naderde onze matrozen en vroeg den Schout-bij-
nacht: „Dat Hollandsche schippe is, ja?”

Van den Zaan verrast eenen neger op deze kust Hollandsch te hooren
spreken, zeide: „Ja wel, dat is eene Hollandsche vloot! Hebt ge wel eens
Hollanders ontmoet?”
„Ik, ja, gevaren in Holland. Ik in Vlissingen geweest ben. Ik daar gedoopt is
van dat Dominé. Ja, ik!”

„Onze Admiraal is ook een Vlissinger!” zeide Van der Zaan, zonder nog te
denken dat de neger hem kennen zou.

Pas had hij dat evenwel gezegd of Bootsman Lievensz., die ook mede
gegaan was om water te halen, liep, den Schout-bij-nacht terloops
vergiffenis vragende voor zijne onbeleefdheid, naar den neger.

„Zijt gij te Vlissingen gedoopt?” vroeg hij den neger.

„Ja, ikke!” was het antwoord. „Maar niet door eene baker gedoopt ben ik!”

„En gevaren op de „Lijnbaan” soms?”

Daar keek de neger eensklaps met groote oogen op en stak de armen in de

hoogte.

„Wat hapert er aan?” vroeg Lievensz.

„Jij bent, jij bent de Barre-Barre....”

„Ja, ja, ik ben de „Barre Bruinvisch,” en jij bent mijn zeekind Jan
Kompanjie!”

„Hoezee! Hoezee!” riep de neger, die werkelijk Jan Kompanjie was.

„Hoezee! Hoezee! Blijdschap hoe ik ben vol, hoezee, dat vreugde! Ikke de
wonderkind vinden mijn Vadertje van zee!”

„Jan, Jan,” riep de Barre, en drukte den neger de hand, „dat is al eene heel
vreemde ontmoeting! Ga mee aanboord, oude jongen, ga mee, dan kunt gij
Michiel zien!”

„Michiel, Michiel?” schreeuwde Jan en deed van blijdschap eenen

luchtsprong.
„Ja, uw vriend Michiel!” antwoordde Lievensz. „Hij is Bevelhebber over
die vloot daar! Hij is onze Admiraal!”

„O, hij is een wonderkind, een wonderkind ik ben! En waar is Geleyn de

drie wonderkind?”

„Die is al lang dood, Jan! Hij is in den oorlog gesneuveld! Gevallen als een
onoverwonnen zeeheld!”

„O, die Geleyn dan de doode wonderkind is. Ik zien wil Michiel, Michiel
die mij leerde grappen, die me deed krijg troef, troef om die oor, die klom
op die haantje van het toren! Ik zien wil Michiel!”

„Wel, zeekind, ga dan maar mee!” zeide Lievensz.

Dat behoefde niet tweemaal gezegd te worden. In een wip was hij in de
boot, en toen hij het Admiraalsschip zag en Lievensz. zeide, dat daar
Michiel aanboord was, ging hij als een kind van blijdschap in de handen
klappen, en schreeuwen tot van het lachen hem de tranen langs de wangen
liepen: „Jan Kompanjie blij is! Ja blij!”

De boot legde aan. Lievensz. klauterde langs den valreep naar boven, doch
nauwelijks was hij op het dek en had hij De Ruyter toegeroepen:
„Admiraal, daar is uw zeebroeder,” of Jan was al op het dek en kwam onder
het geschreeuw van: „Michiel, leelijke jongen van aap, jongen, jij daar? Ik
blij zijn vreugde van vol zijn ik!” met geopende armen op zijnen ouden
kameraad aanloopen.

„Lieve hemel, Jan, Jan Kompanjie, ben jij dat?” riep De Ruyter, Jan te
gemoet gaande.

„Ja, ik Jan Kompanjie! Ik Onderkoning van mijn land, jij Admiraal, jij
wonderkind, ik wonderkind, o, ik zoo blij, zoo blij wezen zijn!” was Jans
antwoord.

Jan en De Ruyter omhelsden elkander van blijdschap, en de nieuwe

luchtsprongen, die Jan maakte en de vervaarlijk leelijke gezichten, die hij
trok, lieten geenen twijfel over of die neger was Jan Kompanjie.

Beide vrienden gingen bij elkander zitten en vertelden zoo een en ander uit
hun leven, en Jan eindigde dien dag met eens heerlijk te smullen van den
echten ouderwetschen scheepspot.

Den volgenden dag bracht Michiel onzen Jan een bezoek en toen ze
eindelijk voor goed afscheid van elkander genomen hadden, en ze nog
eenen laatsten handdruk met elkander wisselden, sprak Lievensz. zacht in
zichzelven: „De een Onderkoning in zijn land, de ander Vice-Admiraal op
eene vloot! Zeekinderen, ge hebt het beiden ver gebracht, verder dan uw
zeevader Lievensz., de Barre Bruinvisch.”

Na dit gezegd te hebben, schudde hij de leeuwenmanen en na nog even

gebromd te hebben: „Pruil niet, Barre, gedane zaken nemen geenen keer,”
ging hij weer aan zijn werk, en een uur later was hij weer de oude.

De terugtocht werd aanvaard en al had De Ruyter wel eens roemrijker

daden verricht dan hier aan Kaap Verd, hij had toch volkomen het doel
bereikt.

„Ziezoo, Lievensz., dat werk is dan weder achter den rug,” zeide De Ruyter,
toen ze den zesden Maart van 1665 de Linie passeerden en koers zetten naar
de West-Indiën, om daar, even als op de Kust van Guinea, de Engelschen te
gaan bestoken. „Ik heb daar zoo even brieven uit het Vaderland ontvangen,
en daaruit blijkt dat Engeland ons den oorlog nog niet verklaard heeft, maar
toch heel eenvoudig doet, alsof het oorlog is, terwijl hij moord en brand
schreeuwt over hetgeen onlangs door ons op de Westkust van Afrika en op
de Kust van Guinea verricht is.”

„Old Rowley is valsch tot in zijne nieren,” bromde Lievensz., met „Old
Rowley” Koning Karel bedoelende. „En er zal wel op ons geloerd worden
ook!”

„Ja, Lievensz., het heet hier: oppassen is de boodschap of we loopen in de

fuik,” was het antwoord. „Maar mijn bevel luidt: „Alle Engelsche schepen
en bezittingen zooveel afbreuk mogelijk doen,” dat is een andere last dan
die, welken Tromp eenmaal mede kreeg. Nu weet een fatsoenlijk mensch
waaraan hij zich houden kan. Ik voor mij heb goeden moed, dat we ditmaal
voor de Engelschen niet zullen onder doen. We hebben eene prachtige vloot
tegenwoordig, Lievensz.! Heel wat anders dan onder Tromp. Maar dat is
achter den rug; we moeten nu maar doen, wat te doen is en ook doen, wat
wij kunnen.”

Dit geschiedde dan ook, hoewel niet altijd met evenveel voordeel, en toen
De Ruyter meende genoeg gedaan te hebben, zette hij koers naar het
Vaderland, doch gebruikte de voorzichtigheid, om het noorden van Groot-
Brittannië te zeilen, daar hij niet wist hoe de stand van zaken was. Weldra
evenwel vernam hij van een klein Hollandsch scheepje, dat er den
dertienden Juni bij Lowestoff een zeeslag geleverd was, die
allerongelukkigst voor de Nederlanders afgeloopen was. Luitenant-
Admiraal van Wassenaar-Obdam had gevochten, als een getergde leeuw, en
was met zijn schip in de lucht gevlogen. Kortenaer en Stellingwerf waren
gesneuveld; de vloot was vreeselijk gehavend, en het volk over deze
nederlaag zoo verbitterd, dat het den dapperen Jan Evertsen, toen deze te
Brielle aanwal stapte, in het water drong, waarin hij verdronken zou zijn,
zoo hij niet door den Kapitein van een Fransch vaartuig gered ware
geworden. Zoodra De Ruyter dit alles vernomen had, begreep hij, dat hij
met de meeste omzichtigheid met zijne vloot, die zestien maanden inzee
was geweest en dus heel wat geleden had, alle aanraking met de Engelschen
vermijden moest. Mist en storm, anders vijanden van den zeeman, kwamen
zijn beleid te hulp, en den zesden Augustus kwam hij ongehinderd met zijne
geheele vloot, en al de prijsgemaakte schepen binnen. Dat gaf eene vreugde
toen dit in het Vaderland bekend werd. De Ruyter werd letterlijk met open
armen ontvangen, en bijna terstond benoemd tot Luitenant-Admiraal en
Opperbevelhebber der vloot, niettegenstaande men, het heette bij gebrek
aan beter, Cornelis Tromp pas, als zoodanig, benoemd had. Dat deze manier
van handelen onzen trotschen, doch dapperen Tromp niet aangenaam viel,
spreekt vanzelf, en later bleek het duidelijk hoezeer men den trotschen man
gegriefd had, en welk eene vijandschap hij tegen De Ruyter opgevat had.
ZEVENDE HOOFDSTUK.
 Voor Engelands hoofdrivier.
In Augustus van het jaar 1665 stak de vloot onder het opperbevel van De
Ruyter in zee. Bij deze gelegenheid deed zich het zeldzame schouwspel
voor, dat ze door den beroemdsten Staatsman van zijnen tijd in zee geloodst
werd. De man, die dat deed, was onze groote Jan De Witt, die hierdoor
bewees, dat hij ook een echt scheepsroer, en niet alleen het roer van Staat
wist te sturen. Jammer genoeg werkten onderscheidene oorzaken mede om
te maken, dat er het heele najaar weinig meer kon uitgevoerd worden. Alles
scheen te wachten op de twee volgende jaren, die het kleine Nederland
instaat zouden stellen, het machtige Engeland tot den vrede te dwingen, en
Europa zouden doen weergalmen van het geschal der lof-trompet, gestoken
ter eere van De Ruyter, die als een tweede Karel de Groote met zijne
onverschrokken Paladijnen van de eene overwinning naar de andere snelde.

Van den elfden tot den veertienden Juni 1666 werd bij North-Foreland de
beroemde Vierdaagsche zeeslag geleverd. Misschien was de Driedaagsche
zeeslag onder Tromp even bloedig, doch als dat zoo is, dan zijn deze twee
zeeslagen toch de vreeselijkste, die in het boek der geschiedenis
opgeteekend staan, en hoe de Engelschen ook gepoogd hebben om Europa
diets te maken, dat de eer der overwinning hun ten deel viel, het hielp niet,
en buiten Engeland wist iedereen, dat de onvergelijkelijk dappere en
beleidvolle De Ruyter met de zijnen zegevierend, niet langs de Vlaamsche
banken, maar door diepe zee naar het Vaderland mocht wederkeeren.

Dat gaf wat een gejubel toen de nederige man, wiens naam over de heele
aarde, zelfs door de Engelschen met eere genoemd werd, na die schoone
overwinning te Vlissingen aanwal stapte! Men verdrong elkander om hem
te zien, en iedere Vlissinger, van groot tot klein, had een gevoel van
trotschheid, alsof hij De Ruyter zelf was. De geestdrift, die er heerschte
toen van de „Zeven Provinciën”1 zijn Admiraalsschip, het kanongebulder
verkondigde, dat hij van den valreep stapte om zich aanwal te laten
brengen, was onbeschrijfelijk. Bijna verstomde het gedonder van het
geschut in het geroep van: „Hoezee! Bestevaêr Michiel! Hoezee!”
uitgeschreeuwd tot de keel heesch werd door die wakkere zonen der
Scheldestad, die al zoovelen van hare kinderen den Vaderlande had
geschonken. Maar onder die allen was niet één, als hij, die daar kwam in
alle nederigheid en eenvoud, met oogen die van vreugde straalden toen hij
zijn geliefd Vlissingen weer zag; met oogen, die tranen druppelden, als hij
dacht aan die lieve, beste, brave Moeder Alida, die al sinds lang onder de
groene zoden van het kerkhof, bij de armsten der stad, voor goed te slapen
was gegaan!

„Hoezee! Bestevaêr Michiel! Hoezee!”

Wel, schreeuwt de kelen heesch, brave Zeeuwen! Wuift met doek en muts!
Weent en lacht van blijdschap en trots! Ziet, daar komt hij! Daar komt hij,
Neêrlands roem en vreugde, Engelands vrees en schrik! Daar stapt hij
aanwal! Zijn voet drukt den geliefden grond! Hij is weer in uw midden! Op,
op, nog duizenden en tienduizenden malen:

„Hoezee! Bestevaêr Michiel! Hoezee!”

Zoo ontvangt Nederland zijnen grooten zoon na de schitterende

overwinning, na eene bloedige zegepraal in eenen strijd, die vier dagen
duurde, bevochten.

Den vierden Augustus van hetzelfde jaar, is de held weer op zee en

andermaal levert hij den vijand slag.

Jan Evertsen, Tjerk Hiddes De Vries en Rudolf Coenders sneuvelen!

Cornelis Tromp vecht als een leeuw, maar—op eigen hand en laat De
Ruyter aan zijn lot over! Verscheidene schepen worden bijna vernield! Vele
Kapiteins gaan op de vlucht en De Ruyter met zeven of acht schepen alleen
gelaten, moet zich tegen de Engelsche hoofdmacht verweren.

„Ik wilde, dat ik maar dood was!” roept De Ruyter.

„Ik ook,” antwoordde de dappere Van Nes, „ik ook, Bestevaêr! Maar men
sterft niet, als men wil!”