ကျွန်တော်သိသောတစ်ရံရောအခါများ - ကိုကိုမောင်ကြီး
ကျွန်တော်သိသောတစ်ရံရောအခါများ - ကိုကိုမောင်ကြီး
wpf&Ha&mtcgrsm;
udkudkarmifBuD;
2011 ckESpf? 'kwd,tBudrf 'dkYwm0efta&;oHk;yg;
tkyfa& 2000
? jynfaxmifpkrûyduGJa&; 'dkYta&;
? wkid ;f &if;om;pnf;vHk;nDñGwrf I rûyduGJa&; 'kYt
d a&;
pmrlcGifhjyKcsuftrSwf - 3100210211 ? tcsKyftjcmtmPm wnfwHhckdiNf rJa&; 'dkYta&;
rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 3100460500
xkwfa0ol - pmayAdrmef
jynfolYoabmxm;
959.1
udkudkarmifBuD; ? jynf y tm;uk d ; yk q d e f ½ k d ; tqk d ; jrif 0 g'D r sm;tm;
uRefawmfodaomwpf&Ha&mtcgrsm;^ qef Y u sif M u/
udkudkarmifBuD;/ - - &efukef?
? Edkiif aH wmf wnfNidraf t;csr;f a&;ESihf Ekid if aH wmf wk;d wuf
pmayAdrmef? 2011/
938 pm? 13.9 _ 20.6 pifwD/ a&;udk aESmifh,Suzf suq f D;olrsm;tm; qefYusiMf u/
(1) uRefawmfodaomwpf&Ha&mtcgrsm;
? EdkifiHawmf\ jynfwGif;a&;udk 0ifa&mufpGufzuf
aESmifh,Suaf om jynfyEdkiif Hrsm;tm; qefYusiMf u/
A B Zmwfpifqw
kd m? 0ifvmol&dS
xGuo
f &l \
dS /
rde;f ra,musmf ;? o½kyaf qmifrsm;wGuf
xGuaf ygu0f ifaygu?f toifah zmufxm;
&SNd y;D om;yg/
avmuwHxGm? Zmwf½yHk rm/
udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
uk d u k d a rmif B uD ;
rmwd u m
pmrsuf E S m
G H
yxryk d i f ; 1
- a,mifvnfvnf 13 ESpfom; 1
oabmw&m;[lonf b0a&SaU qmif rD;½È;a&mif oydwfarSmufausmif;om;
b0[lonf oabmw&m;tjrif rSwaf usmufyif - uRefawmfhb0 ajymif;vJcJYaom 1939 ckESpf 3
- uRefawmfpmzwfvmjcif; 20
- tEky#davmr½kyfykdif;0g' 43
q&maZmf*sD - uRefawmf\ ,l*sDb0tp 52
E F - bDtkdifat wyfom;b0
- wyfxGufukd&if
- bD'DatokdY 0ifa&mufjcif;
65
70
71
- Akdvfodef;wefESifhuRefawmf 80
- um½kdyD½Idukdif;okdY 'kwd,tBudrfta&mufwGif 94
'k w d , yk d i f ; 105
- uRefawmf\ 'kwd,tBudrfpdwfvIyf&Sm;rI 105
- taemufwkdif;ppfXmecsKyfokdY
Akdvf&efatmifESifhtwl 111
pmrsuf E S m pmrsuf E S m
wwd , yk d i f ; 143 - &Jabmfzl;\ pdwf"mwf 421
- U.G ac: Under Groud ESifh - wufírqkH;aygif AD,uferfawmif 424
jynfolYta&;awmfykHygwD qufpyfvmcJYykH 143 - 15 &ufc&D;NyD;avaomf 426
- awmfvSefa&;tBudKumv 149 - aqG;aEG;yGJrsm;? xrif;pm;yGJrsm; 429
- tmtD;wD½kH;ay:u uGefz&ifh 155 q|ryk d i f ; 439
- xD;wifyGJBuD;eD;vmNyD 168 - rdcifajrokdYjyefa&mufaomtcg 439
- ocifoef;xGef;xHrS AkdvfcsKyfatmifqef;xHokdY 189 - tajymrsm;aom vuf0JnDñGwfa&; 443
- ukd,fa,mifazsmufaom AkdvfcsKyfatmifqef; 202 - jynfolYpmayaumfrwD 451
- awmfvSefa&;BuD; aMunmNyD 213 - vuf0JaumifpD 474
- AkdvfcsKyfatmifqef;\ EkdifiHa&;oabmxm; 217
- ppfEkdifwJY uGef*&uf 244 owå r yk d i f ; 485
- jynfolYvGwfvyfa&;qkd&S,fvpfygwD 251 - rkd;oufrkefwkdif;½kdif;pkdif;jyif;xef 485
- u&ifaomif;usef;rIaeYpOfrSwfwrf; 489
pwk w ¬ y k d i f ; 295 - Nidrf;csrf;a&;wu,fvkdcsifwmvm; 525
- vGwfvyfa&;tBudKacwf ESpf ESpf 295 - 1949-50 ckESpfrsm;twGif;u uRefawmf 533
- *VKefOD;apmukd vkyfBuHjcif; 300 - &efukefukdodrf;&ef olwkdYtBuH 538
- atmifqef;-tufwvDpmcsKyf 305 - 0ufaumfwkdufyGJ 541
- jynfaxmifpkaeY\ aemufcHorkdif; 320 - orkdif;0if0ufaumfwkdufyGJjzpfpOf 543
- a<u;NrDudpö 400 - bk&m;BuD;wkdufyGJ 547
yÍö r yk d i f ; 411 - vufckyfuGif;wkdufyGJ 556
- AD,uferfokdY 411 - jynfNrdKUolykefwyfaygif;pk 561
- &Jabmfonf wkdif;jynftwGuf 419 - AkdvfatmifBuD;\ BudK;yrf;rI 565
pmrsuf E S m pmrsuf E S m
- wyfrawmfpdwf"mwfppfqifa&;ESifh - AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ 'kwd,tBudrf 686
jynfolwkdY\axmufcHtm;ay;rI 566 tdrfapmifhtpkd;&
- rEÅav;okdYwpfacguf 571 - tdrfapmifhtpkd;&\ vkyfaqmifcsufrsm; 687
- Ek-rlwpfausmhjyef 573 - NrdKUopf? ajropfwkd;csJUzGJUpnf;jcif; 692
- awmifBuD;okdY wpfacguf 580 - yxptpkd;&vufxuf uRefawmfwkdYwm0ef 696
- awmfvSefa&;aumifpDay:xGef;vmjcif; 706
t|ryk d i f ; 589
- acwfajymif;awmfvSefa&;twGuf
- Oa&myokdY 589
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;pdwful; 714
- oHuefYvefYumaemufuyGJawmf 593
- A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;zGifhvSpfjcif; 752
- uRefawmfpdwfajymif;oGm;jcif; 600
- taxGaxGjyefvnfokH;oyfjcif; tykdif; (3) 758
- tawGUtBuHKrsm;aom 612
a'gufwm*GrfavsmifESifhtwl 'oryk d i f ; 817
- rmh'frGmZG,f*smeif;a&an (Janine Gnier) 615 - aemufqufwGJokH;oyfcsuf 834
- jyifopfjynfrSmaepOfcg 617 - 1300 jynhf ta&;awmfyHk 846
- urÇmh ppfjyef ppfrIxrf;a[mif;rsm; nDvmcHokdY 621 - zqyv 864
- rDvkdAef*sD;vyfpfESifhawGUqkHjcif; 624 - uRefawmfodaom orkdif;0ifyk*¾dKvfrsm; 872
- uRefawmfavYvmrdaomjyifopfEkdifiHa&; 636 - tqkdjyKjcif; 902
tajctae - cH,loifhonfxifaom 0g'oabmxm; 905
- aemufqufwGJ (u) 912
e0ryk d i f ; 643
0ufaumfwu dk yf w
JG iG f yg0ifqifEcJT o
YJ nhf
- zqyv wkdif;rSL; 646
a&wyfrawmf\ abmfzmpuftajrmuf]]wHjrufpnf;}}
- vlxkpum;ESifhpnf;½kH;&wJY uRefawmf 662
- wyfrawmfarmfuGef;wkdufokdY 671
udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
xdktcsdefwGif uRefawmf\ rsufpdESpfvHk;wGif&Sdaom
wdrrf sm;udk &efuek Nf rKd U rsupf ad &m*gukaq;½HBk u;D rS q&m0efBu;D
a'gufwm OD;oef;atmifu z,f&mS ; ukoay;cJ&h ygonf/ xdo k Ykd
ukoay;&ef tpDtpOfjyKay;cJholrSm wyfrawmfumuG,fa&;
OD;pD;csKyf AdkvfcsKyfrSL;BuD;oef;a&TESifh jyefMum;a&;0efBuD;Xme?
0efBu;D OD;ausmq f ef;wdYk jzpfygonf/ xdyk *k Kd¾ vBf u;D rsm;\ aus;Zl;jzifh
uRefawmf\ pu©Kyom'udkzHk;tkyfaecJhaom wdrfrsm; uif;pif
oGm;cJyh gonf/ odaYk omf uReaf wmf\ rsupf t d m½Hak MumrSm rlv
pma&;ol\ tpD&ifcHvTm uyif tm;enf;aecJah omaMumifh uReaf wmfonf pmudk rMunhf
Edik yf g/ pmudvk nf; ra&;Edik cf yhJ g/ odjYkzpfí uReaf wmf\ ajymMum;csuf
uRef a wmf o d a om wpf & H a &mtcgrsm;
]]uRef &mtcgrsm;}} [laom rsm;udk pma&;q&mr r<u,f<u,fu vaygif;rsm;pGm a&;om;
þpmtkyfESifh ywfoufí pmzwfolrsm;xH atmufygtwdkif; ay;cJyh gonf/ odjYk zpfí wdu k w f eG ;f jcif;vnf; Burd zf efrsm;pGmjyKí
tpD&ifcHvdkygonf/ NyD;jywfatmifvdkufyg a&;om;ay;cJhaom pma&;q&mr
þpmtkyfygtaMumif;t&mrsm;udk a&;om;jcif;rjyKrD r<u,f<u,fudk txl;yif aus;Zl;wif&SdaMumif; azmfjyvdkyg
1992 ckESpf0ef;usifü awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmh
onf/ wpfqufwnf;ajym&rnfqdkvQif &S d w f p yD ; ,m; \
qd&k ,
S vf pfvrf;pOf jzpfay:vmyHt
k aMumif;t&m tusO;f csKyu f kd
trSmpmudk r<u,f<u,fu uAsmjzifha&;om;ay;cJhonf
uRefawmfa&;om;cJhygonf/ tus,fw0ihfudk qufvuf
a&;om;jcif; rjyKcJhyg/ taMumif;trsdK;rsdK;aMumifh oHk;ESpfcefY udkvnf; txl;yif aus;Zl;wif&ygonf/
ra&;jzpfcJhbJ &SdcJhygonf/ 1995 ckESpfwGif pmrsufESmtcsdKUudk þpmrlukduGefysLwmpmpDjcif;vkyfief;udk aqmif&Gufay;
qufvufí a&;cJhygao;onf/ odkYaomfvnf; uRefawmf\ onfh vufaxmufñTefMum;a&;rSL; a':,k,k0if;? ti,fwef;
pu©Kyom'tiftm;rSm wjznf;jznf;avsmhenf;vmcJhojzifh pma&; a':cdik rf eG Nf yKH ;? ti,fwef;pma&; a':tdjzLwd;k wdt Yk m;vnf;
&yfqdkif;aecJhygonf/ 2008 ckESpf? Edk0ifbmvtwGif;odkY aus;Zl;wif&Sdygonf/
a&mufaomtcgrS þpmtkyfudk topfwpfzefjyefvnfí uGefysLwmpmpDNyD;pmrlrsm;udk aphaphpyfpyf zwf½I jyifqif
a&;jzpf&ygawmhonf/ þodkYa&;jzpf&jcif;\taMumif;rSm rGr;f rHay;cJMh uaom pma&;q&m a&TpeG n f Kd O;D cifaqG? pma&;q&m
pma&;q&mr r<u,f<u,fESifhwuG uRefawmf\ orD;wlr wGaH w;vSxeG ;f «wyfrawmf (a&)? tNird ;f pm;Adv k rf LS ;vSxeG ;f »ESihf
jzpfol ukdat;odef;ESifhrat;at;csKdwkdY\ Budrfzefrsm;pGm udkjrwfpdk; (aMu;rHk) tm;vnf; txl;wvnfyif aus;Zl;wif
wdkufwGef; tm;ay;rIaMumifhyif jzpfygonf/ &SdaMumif; azmfjytyfygonf/
udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
þpmtkyu f adk &;om;&mwGif ud;k um;azmfjy&efvt kd yfonfh usrf;jyKpmtkyfrsdK; r[kwfaMumif;udk txl;av;eufpGmajymqdk
taMumif;t&mtvdu k f &nfñeT ;f ud;k um;cJaY om pmtkyrf sm;ESihf csiyf gonf/ xdaYk Mumifh þpmtkyu f kd ordik ;f usr;f uJo h Ykd oabm
pma&;q&mrsm;udv k nf; txl;aus;Zl;wif&ydS gonf/ xdpk mtkyf xm;jcif;r&Sdapvdkyg/ þpmtkyf\trsdK;tpm;udk uRefawmf
ESifh pma&;q&mrsm;rSm- wwfEikd o f rQ azmfjy&rnfqykd gvQif þpmtkyo f nf tcsed u f mv
- *syefacwf r*Fvm'HAk v kd o
f ifwef;ausmif;ESihf ywfouf wnf;[laom c&D;vrf;aMumif;twdkif;jzwfoef;&ol tcsdef
aom rS w f w rf ; pmtk y f t oD ; oD ; ud k a&;om;cJ h o l c&D;onfwpfOD;\ c&D;oGm;aqmif;yg; tpOfBuD;wpfckom
Adkvfrif;ndKESifh AdkvfcifarmifndK (ref;)? jzpfygawmhonf[í l qd&k ygrnf/ t*Fvyd pf um;jzifah jym&rnf
- tNidrf;pm;AdkvfrSL;BuD;apmjrifh (ra[oDr*¾Zif;)? qdyk gvQif þpmtkyo f nf Time! travelogue jzpfonf[k qdck sif
- wdkif;jynfuEkEkrkefwdkif;uxefxef [laompmtkyu f kd ygonf/ xdaYk Mumifh þpmtkyw f iG af zmfjyyg&Scd ahJ om taMumif;
a&;om;cJhonfh pma&;q&mjrwfxef (AkdvfrSL;BuD; tjcif;t&mrsm;onf ydv k eG o
f mG ;onf[í l r&Syd g/ wwfEikd o f rQ
wifarmif) tusO;f csK;H í azmfjy&ygaomaMumifh vdí k vdí k om aecJyh gvdrhf
- rkefwdkif;ukdrrI tefwkavaomf [laompmtkyfudk rnf/ NyD;jynfhpHkNyD [líawmh r&SdEdkifcJhyg/
a&;om;cJo h l pma&;q&m rd;k rd;k wma&mpef? (tNird ;f pm; þpmtkyfudk a&;om;&aom&nf&G,fcsufrSm tjcm;
AdkvfrSL;BuD; cifarmifaomif;)? r[kwyf g/ uReaf wmfonf umvoH;k yg;[kqt kd yfaom twdw?f
- aomif;use;f rIordik ;f pmtkyu f akd &;om;cJo h al rmifopf? ypöKyeÜ ?f tem*wfwüYkd tBurd Bf urd t f zefzef jyefvnfawG;awm
- bHkb0rSmjzifh udk a&;om;cJhol ocifwifjr? arQmfac:qifjcifaejcif;ü arGUavsmfaeavh&Sdoljzpfygonf/
- uG,v f eG o f l tNird ;f pm;Akv
d rf LS ;Bu;D uduk kd (awmfveS af &; rdrd\ awGUBuHK cHpm;od&Sd&onfrsm;udk tjyefjyeftvSefvSef
aumifpDOuú|½Hk;twGif;0ef)? a0zefoHk;oyfaeavh&Sdolvnf;jzpfygonf/
- wyfrawmfa&rS abmfzmwyfzUGJ rSL; Adv k Bf u;D ausmo f ed ;f vGi?f þpmtkyo f nf okawoDrsm;? tem*wfEikd if aH &;ESiv hf rl aI &;
- jrefrmvli,fwpfpk\ AD,uferfoGm;vQdKU0Sufc&D; qdik &f m rsKd ;qufopfrsm;twGuf toH;k 0ifrnfh awG;awmp&m
rSwfwrf;a&;ol ukdoef; (Munhfjrifwkdif) tp&SdolwdkY tm[m& (Food for thought ) jzpfrnfqdkvQi Qif þpmtkyu f kd
jzpfMuygonf/ a&;om;&usdK;eyfjyD [líqdkcsifygawmhonf/
xktYd jyif awmifBu;D NrKd UrS ukpd aH tmifEiS hf uk;d um;&efvt dk yf þpmtkyfjzpfajrmufa&;twGuf tbufbufrS ulnD
aompmtk y f r sm;tm; tyif y ef ; cH í ul n D & S m azG a y;aom aqmif&Gufay;ol 'kwd,ñTefMum;a&;rSL;csKyf OD;wifhaqG
OD;aZmfvif;wkdYtm;vnf; txl;aus;Zl;wif&Sdygonf/ (&J&ifhwifhaqG)udk txl;wvnf aus;Zl;wif&SdaMumif; azmfjy
,ckuRefawmfa&;om;wifjycJhaom uRef a wmf o d a om tyfygonf/
wpf & H a &mtcgrsm;trnf & S d a om þpmtkyfonf ordkif; ud k u d k a rmif B uD ;
yxrydkif;
a,mifvnfvnf 13 ESpfom; oydwfarSmufausmif;om;
vlw\ Ykd arQmrf eS ;f wrf;wjcif;rsm;ESiyhf wfoufí uReaf wmfwYkd
,HMk unfu;kd uG,af om Ak'a¨ *gwrjrwfpmG bk&m;u þodaYk [mawmf
rlc\ hJ -
pdEdÅwrÜd 0deówd
tpdEdÅwrdÜb0dówd/ - BuHvsufESifhvnf; ysufwwfonf/
rBuHbJESifhvnf;jzpfwwf\[k a[mawmfrlcJh\/
uReaf wmfonfvnf; uReaf wmfb h 0c&D;twGuf &nfreS ;f xm;cJh
onfrsm; jzpfrvmcJhMu/ pdwful;jcif;r&SdcJhonfrsm;omvQif jzpfcJh
Muyg\/ uRefawmfonf ausmif;om;t&G,f pOf;pm;wwfonfh
tcsed w f iG f odyyHÜ nm&Siw f pfO;D jzpfvm&ef &nfreS ;f csux f m;&Scd yhJ gonf/
odaYk omfuReaf wmfjzpfcsio f nft h wdik ;f jzpfrvmcJbh J rjzpfcsiv f aS om
EdkifiHa&;orm;wpfOD;\ vrf;aMumif;ay:odkY a&mufcJh&ayonf/
wpfenf;tm;jzifq h akd omf pma&;q&m 'g½du k w
f mBu;D q&mOD;okc\
b0oHo&mZmwfum;xJu oDcsi;f vdk jzpfcsiw f mvnf; rjzpfc&hJ yg?
rjzpfcsifwmom jzpfcJh&ygonf/
2 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 3
atmufwiG q f ufvufí uReaf wmfwifjyrnfh taMumif;t&m uRefawmf uom[dkufpul;ausmif;okdY a&mufaomtcg
rsm;udk þodkYomyifpum;cHvdkufcsifygonf/ uRefawmfonf 1300 jynfh ta&;awmfyHk[lí jrefrmhordkif;wGif wGif&pfaom
touf 13 ESpft&G,f? uomNrdKU? t*Fvdyfjrefrm ESpfbmomoif ta&;awmfyHkBuD;ESifh BuHKawGU&ygonf/ xdkta&;awmfyHkonf
tpdk;& [dkufpul;ac: txufwef;ausmif;ü abmf'gausmif;om; rnfodkYrnfyHk pwifcJhonfudk uRefawmfrod½dk;trSefyg/ odEdkif&ef
tjzpf 1300 jynfhESpf (1938-39) wGif a&muf&SdaecJhygonf/ taMumif;vnf;r&Sdyg/ odkYaomf 1939 ckESpf? Zefe0g&DvwGif
uRefawmfonf yÍörwef;om;ausmif;om;rQom jzpfygonf/ uRef a wmf w d k Y a usmif ; ü ausmif ; om;BuD ; rsm;OD ; aqmif a om
xdkESpfrsm;rwdkifrDu Aef;armfpD&ifpk a&TulNrdKU ½dkrmefuufovpf ausmif;om;oydwfay:aygufcJhonf/ xdkausmif;om;oydwf
ausmif;wGif jrefrmbmomoufoufjzifh rlvwef;ynm atmifonf [laom taMumif;udk uRefawmfrodyg/ oydwfqdkaom pum;vHk;
txd pmoif,cl yhJ gonf/ xkrd w S pfzef rEÅav;NrKd U ½drk mefuufovpf- udkyif uRefawmfrodyg/odkYaomf xdkoydwfwGif uRefawmfonf
zm;om;vzke;f ausmif;wGif t*Fvyd pf moufoufjzifh rlvwef;ynm bkrodbrod tawG;jzifhyg0ifcJhygonf/
udk oif,cl &hJ jyefygonf/ xdUk aMumifh uReaf wmfonf rlvwef;ynmukd
jrefrmbmomoufoufjzifh wpfBudrf? t*Fvdyfpm oufoufjzifh uRefawmfhb0ajymif;vJcJhaom 1939 ckESpf
wpfBudrf ESpfBudrfoif,lcJh&oljzpfyg\/ rSwfrdaeygao;onf/
uRefawmfonf 1300 jynfhESpf (1938-39) rS 1988 ckESpf xdak eYonf 1939 ckEpS ?f Zefe0g&DvtwGi;f jzpfygonf/ aeYum;
pufwifbmvtxdjzpfaom jzwfoef;awGUBuKH cpH m;od&cdS &hJ onfrsm; wevFmaeYjzpfyg\/ &ufawmh rrSwfrdyg/ tcsdefrSm eHeuf ukd;em&D
ukd jyefvnfoHk;oyfaomtm;jzifh uRefawmf\ EkdifiHa&;orm;b0 xk;d umeD; txdvnf; (xdck sed u f ) ESi;f awG a0aewwfaom&moDOwk
c&D;udk wifjyoGm;rnfjzpfygonf/ þodkYwifjy&mwGif uRefawmf\ jzpf\/
ud, k af &;tw¬Kyw Ü u då akd &;om;jcif;r[kwyf g/ Edik if aH &;ESiyhf wfoufaom uRefawmfonfausmif;wuf&ef uRefawmf\ vG,ftdwfudk
taMumif;t&mrsm;udk aemifvmaemufom;rsm; od&&dS efEiS hf qifjcif vG,fNyD; abmf'gaqmifrSqif;cJhygonf/ ausmif;pmoifcef;rSm
oHk;oyfEkdif&ef vufqifhurf;vdkufjcif;jzpfygonf/ abmf'gaqmif atmufxyfwGifyifjzpf&um; uRefawmhftwGuf
uReaf wmf\ uk, d af &;ud,k wf mtaMumif;t&mESihf ywfoufNy;D uk;d em&D ausmif;wufcsed rf mS a&;Bu;D okwyf smjzpfp&mrvdyk g/ odjYk zpfyg
tenf;i,frQ ajymjyvkdygonf/ aomaMumifh uReaf wmfat;aq;pGm avSum;rSqif;cJo h nf/ avSum;
uRefawmfYzcifrSm OD;ndK? rdcifrSm a':wifwifjzpfygonf/ ay:rSqif;vQiyf if uReaf wmfonf uReaf wmfwaYkd usmif;\ pmoif
uReaf wmhu f kd uomNrKd Ue,fyikd f armfv;l &Gmü 1926 ckEpS w f iG f zGm;jrifcyhJ g aqmifrsm;qDodkY vSrf;Munfhrdygonf/
onf/ zGm;Ny;D aemuf uReaf wmfh zcifonfpmwdu k Af vkd tf vkyEf iS hf a&Tul xdo k MYkd unfv
h u
kd af omtcg ausmif;om;wpfpw k oYkd nf abmf'g
NrKd UodaYk jymif;a&TUcJ&h \/ a&TuNl rKd Uü uReaf wmf 15 ESpo f m;txd aecJ&h aqmifbufoYkd vmaeonfudk awGU&ygonf/ a&SUqH;k rSvmaeolrmS
aomaMumifh uReaf wmfu Y , kd u
f Reaf wmf a&TuNl rKd Uom;[k cH,cl o hJ nf/ uRefawmfwdkYausmif;rS 10 wef;ausmif;om; udkvS'if jzpfygonf/
4 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 5
0ef;odNk rKd Uom;jzpfonf/ uomwGiaf usmif;vmwufaeoljl zpfonf/ xdkodkYxdkifaeMuí wpfem&DcefYMumaomtcg ausmif;rS q&m
(2003 ckESpfu yJcl;NrdKUwGif uG,fvGefonf)/ wpfOD;a&mufvmNyD; uRefawmfwdkY oydwfarSmufaeolwpfpktm;
udvk 'S ifu vufuakd 0S, Y rf;Ny;D ]]a[h oydwaf rSmufMua[h ... ]]tm;vHk;em;axmifMu? 'DaeYausmif;ydwfvdkufNyD}} [lí atmfajym
oydwfarSmufMua[h}} [kajymvmygonf/ olUaemufrS ygvm vkdufygonf/
olrsm;u oydwf ...oydwf [katmfvmMuygonf/ xdktcg ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u ]]a[ hausmif;ydwf
avSum;rSqif;Ny;D twef;odUk 0ifrnhf uReaf wmft h m; udvk 'S ifu vkdufNyDwJh? wdkYNrdKUxJu oydwfpcef;udk oGm;Mur,f}} [k ajymaom
]]a[hoydwfarSmufav vmcJhuGm}} [kac:vdkufygonf/ uRefawmf aMumifh rdrdwkdYvnf;xkdifae&mrS xvdkufMuygonf/ xdkodkY xvdkuf
onf udkvS'ifac:onfhtwGuf olUaemufodkY bkrodbrodESifh Muaom uReaf wmfwo Ykd nf tvdvk w kd ef;pDr&d ufom;jzpfomG ;ygonf/
vdkufygoGm;rdygonf/ vdkufoGm;&aom taMumif;&if;wpfckrSm a&SUqHk;wef;wGif acgif;aqmifvkyfaom ukd;wef;rS udkbdk;udkESifh
oydwf ...oydw[ f k atmfaeaom ausmif;om;rsm;xJrS wpfa,mufu 10 wef;rS udkvS'if? 10wef;rS udkarmifudk? &Spfwef;rS rjrMunf
uReaf wmft h m; ]]a[;cspv f iId f ... rif;oydwrf arSmufb;l vm;? rif;wdYk (aemiftcg a':cifeef;jr trnfokdYajymif;NyD; ocif0wif\ ZeD;
abmf'gaqmifrSm wpfa,mufrS r&Sdawmhbl;? taqmifrSm rif; jzpfvmol? ,ckuG,fvGef)? &Spfwef;ausmif;om; udkxGef;ñGefYESifh
wpfa,mufwnf;use&f pfrmS raMumufb;l vm;}} [k ar;vdu k o f nf/
tjcm;ausmif;om;BuD;rsm; acgif;aqmifNyD; NrdKUv,facgif bk&m;
xdkYaMumifh uRefawmfaMumufoGm;\/ uRefawmfwpfa,mufwnf;
oHk;qlvrf;udk oGm;Mu&efjzpfygonf/
abmf'gaqmifwGif tdyf&rnfudk aMumufrdaomaMumifh udkvS'if
uReaf wmft h aejzifh vdu k o
f mG ;&rvm;? rvdu k &f bl;vm; pOf;pm;
ac:&maemufodkY ygoGm;jcif;vnf;jzpfEkdifygonf/
uReaf wmfwUkd ausmif;0if;jyifyokYd xGucf MhJ uNy;D aemuf ausmif;\ aepOf xD;csdKifhNrdKUom; abmf'g ausmif;om; udkav;armifu ]]a[h
0ifaygufrsm;udk wm;qD;ydwfqdkYEkdif&ef ausmif;0if0wGif ydwfNyD; cspvf iId f vku
d o
f mG ;Mur,fumG }} [kajymaomaMumifh uReaf wmfonf
xdik vf ukd Mf uygonf/ taMumif;rSm aeYausmif;om;rsm; ausmif;0if; wef;pD&modkY vdkufoGm;ygawmhonf/
twGif;odkYr0ifEdkif&ef ydwfqdkYxm;jcif;jzpfygonf/ xdktcsdefu xdkodkYoGm;ae&if;yif ausmif;om;wkdYu nmvufudkajr§mufcg
abmf'gtay:xyfwGif ausmif;om; av;? ig;a,muf&Sdaeonfudk ajr§mufcg oydwf ... oydwf ... arSmuf ... arSmuf[k
awGY&ygonf/ atmfMuygonf/ uRefawmfurl vufudkajr§mufygonf yg;pyfu
uRefawmfu bmrQodvdkYr[kwfyg/ ausmif;om;BuD;rsm; rnfodkUrQ ratmfrdyg/
cdkif;onhftwdkif;om vdkufvkyfaejcif; jzpfygonf/ vlwef;Bu;D onf NrKd Uv,faps;vrf;odYk a&mufaomtcg oydwf
uReaf wmfwYkd xdo k x
Ykd ikd af epOf ausmif;bufoUdk Munfv h u kd af om oydwf arSmuf arSmuf[laom toHrSm ydkNyD;us,fvmygonf/xdkrQ
tcg ausmif;aumf&pf'gwpfavQmufwiG f ausmif;rS q&m? q&mrrsm; omru oydwf ...oydwf ...arSmuf ...arSmuf? rD;wkwf ...
oGm;vmaeMuonfukd awGU&onf/ at;at;aq;aq;oGm;aejcif; rD;wkwf ... ½dIU ... ½dIU? a'gufwmbarmf tpdk;& jyKwfusygap
r[kwfyg/ a&;BuD;okwfysm oGm;vmaeyHkaygufygonf/ ta&;awmfyHkatmifygap[laom atmfoHwdkYyg yg0ifvmygonf/
6 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 7
toHvnf;ydNk y;D us,af vmifvmygonf/ uReaf wmfonf a<u;aMumfo?H ]]NrdKUrdNrdKUzrsm;cifAsm;? &efukefNrdKUwGif &efukefwuúodkvf
atmf[pfow H tYdk "dymÜ ,fukd em;rvnfcyhJ g/ odaYk omfpw d uf rl vIy&f mS ; ausmif;om;rsm;u twGif;0ef½Hk;udk 0dkif;ygw,f/ 'Dvdk0dkif;&jcif;
vsuf&Sdaeygonf/ taMumif;rSm a&eHajrtvkyo f rm;rsm;u &efuek Nf rKd UodYk csw
D ufvm
xdo k aYkd vQmuf&if;ESihf bk&m;oH;k qlvrf;ay:&Sd NrKd UrpmMunfw h ukd f aomtcg a&eHajrtvkyform;rsm;ukd BudKqkdtm;ay;&efoGm;aom
a&SUokYd a&mufvmygonf/ xdak e&mwGif pk½;kH &yfaeMuonf/ xkt d cgwGif ausmif;om;acgif;aqmif udAk [de;f ? udAk aqGwt Ykd m; NAw d o
d Qtpd;k &u
ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u ]]igwdcYk P&yfem;Mur,f}} [k ajym zrf;qD;vdkufygw,f/ 'Dvdkzrf;qD;jcif;aMumifh &efukefwuúodkvf
ojzifh ausmif;om;rsm;onf t&dy&f o dS nfo h pfyifrsm;atmufwiG f &yfem; ausmif;om;rsm;u twGif;0ef½Hk;udk 0dkif;NyD; vTwfay;&efatmf[pf
aeMuygonf/ ausmif;om;acgif;aqmifrsm;onf NrKd UrpmMunhw f u kd f awmif;qdyk gw,f/ tpd;k &\a*:&mjrif;pD;ykvyd rf sm;u eHygwfww k Ef iS hf
wGif NrKd UrdNrKd Uzrsm;? wdAYk rmtpnf;t½H;k 0if ocifacgif;aqmifrsm;ESihf ½du
k af omaMumifh wuúov kd af usmif;om; udak tmifausmf usq;kH cJyh g
awGUqHNk y;D pum;ajymMuygonf/ bmawGajymonf[í l uReaf wmf w,f/ tJ't D csuu f k d rauseyfwmaMumifh ausmif;om;rsm; oydwaf rSmuf
rodyg/ aemiftcgwGifrS xdkaqG;aEG;Mujcif;rSm oydwfarSmuf Muygw,f/ uRefawmfwkdY uomausmif;uvnf; 'DtjyKtrludk
ausmif;om; txl;ojzihaf bmf'gausmif;om;rsm; eHeufpm? naepm uefu Y uG w f th J aeeJY oydwaf rSmufygw,f}} [lí udb k ;d k udu
k ajymygonf/
pm;aomufa&;twGufaqG;aEG;MuaMumif; od&ygonf/ uRefawmfhtzdkYrl þpum;rsm;udk rSwfom;xm;aomfvnf;
uRefawmfurl pmMunfhwdkufa&SU&Sd uRefawmfhazaz\ rdb &Sif;&Sif; em;rvnfcJhyg/ udkatmifausmf aoonfqdkaom owif;
jzpfaom OD;ouf&Snf - a':cspfwdkY tdrfudk 0ifoGm;ygonf/ tbdk; udkvnf; uRefawmfwdkYrodcJhyg/
tbGm;wdkUu ... xdaYk emufNrKd Uvlxu k vma&mufa0iSaom aumufni§ ;f aygif;?
]][J h cspf v d I i f a v; eif b mvmvk y f w mvJ } } [k a r;onf / taMumfwdkYudkpm;jyD; bk&m;oHk;ql0if;xJodkY oGm;em;aeygonf/
uReaf wmfu ]]rodygbl;Asm? olwu Ykd ac:vdYk ygvmwmyJ[ak jymvQi}f } xdtk csed w f iG f ykvyd t f 0wftpm;rsm; 0wfxm;aom ykvyd o f m;tcsKd U
tbGm;u ]]rif;ausmif;jyefomG ;rSmvm;}} [kar;ygonf/ uReaf wmfu pmMunfw h u dk o f Ykd a&mufvmMu\? ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESihf
]]roGm;bl;}}[kajymvQif ]]'gjzifh 'DrSmyJaeawmh}}[kajymygonf/ ykvdyfrsm; pum;ajymMuygonf/ NyD;awmh jyefoGm;Muygonf/
uRef a wmf u ]]ol w d k Y e J Y y J o G m ;ae&rS m }} ajymNyD ; tbG m ;td r f r S uRefawmf bmrS rodao;yg/
a&wpfcGufaomufygonf/ xdkYaemufoydwfarSmufausmif;om; naeapmif;vmaomtcg abmf'gausmif;om;rsm; ausmif;odYk
oli,fcsif;wdkY&Sdaeaomae&modkY jyefvmcJhygonf/ jyefoGm;Muygonf/ av;armifurl uom&Sd olYtrsdK;tdrfodkY xGuf
xdt k csed w f iG f NrKd UrpmMunfw h u kd af &SUwGif vltawmfrsm;vmyg oGm;ygonf/ ntdyaf omtcg oydwaf rSmuforl sm;xJwiG f abmf'g
onf/ xdkodkU pka0;vmaomvlawG rsm;vmcsdefwGif ausmif;om; ausmif;rSqí kd uReaf wmfwpfa,mufwnf;&Sad Mumif; od&awmhonf/
acgif;aqmif udkbkd;udku pum;ajymygonf/ ol\ajymaom uRefawmfhwGift0wfydkvnf;ryg? bmrSvnf;rygcJhyg? NrdKUr
pum;rSm ... pmMunfhwdkufab;&SdtdrfwGif tdyf&ef ae&mcsxm;aomaMumifh
8 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 9
tm;i,fpGmxkdifaerdygonf/ touf 13ESpft&G,f bkrod brod trSefwdkif;ajym&vQif uRefawmfu abmf'gaqmifodkYjyefcsif
uRefawmfonf oydwfpcef;wGif ñ§dK;i,faernfrSm trSefyg/ ygonf/ q&mBuD;rsm;u ajymrSm aMumufaomaMumifhjzpfyg\/
xdktcsdefwGif acgif;aqmifjzpfaom udkbdk;udkESifh udkvS'ifwdkY odaYk omf xGuv f mrdraS wmh jzpfcsi&f mjzpf? aemufryS J jzpfovdak eoGm;
uRefawmhfem;odkY uyfvmygonf? olwdkYu uRefawmfhtm; ]]a[h? awmhr,f[k qHk;jzwfvdkufygonf/
tm;ri,fef UJ uG? wdv Yk yk if ef;awGatmifrmS ? bmrSaMumufp&mr&Sb d ;l ? eHeuf &Spfem&Dxdk;aomtcg ausmif;om;rsm;pk&Hk;wef;pDNyD;
rif;owåd&Sdom;yJ}} [ktm;ay;Muygonf/ uRefawmfurl udkbkd;udk ausmif;bufodkYoGm;Muygonf/ ausmif;om;wdkYu oydwf ...
wdkY\ ]]wdkYvkyfief;awGatmifrSm}} [laom pum;udkem;rvnfrdyg/ oydwf ... arSmuf ... arSmuf? ta&;awmfyHk atmifygap?
naeapmif;wGif uRefawmhfazaz OD;ndK\nDr a':a':,k ta&;awmfyHk atmifygap[k a<u;aMumfNyD; oGm;Muygonf/
a&mufvmjyD; olwdkYtdrfwGif tdyf&ef ac:ygonf/ uRefawmfu uRefawmfurl EIwfu zGifh[ratmf&JaomaMumifh ratmfcJhyg/
]]'DrSmyJ oli,fcsif;awGeJUtdyfr,f}} [lí ajymvdkufygonf/ vufuo kd m tjcm;olrsm;ESit hf wl tcsKd ;nDnaD jrm§ uf&if; vdu k yf gcJh
rtdyfrDwGif udkbkd;udktm; uRefawmffu- ygonf/
]]oydwaf rSmufw,fqw kd mbmvJ}} [kar;vku d &f m udb k ;kd udu
k
ausmif;0if;wHcg;BuD;odkY a&mufaomtcg uRefawmfwdkYonf
]]'Dvukd mG bke;f awmfBu;D awG &yf&mG 'g,um? 'g,dumrawGukd
ausmif;xJoYkd oydwrf arSmufonfh ausmif;om;rsm; r0ifEikd af p&ef
oabmusp&mrawGUbl;qd&k if qGr;f rcHawmhb;l ? oydwu f kd arSmufxm;
vdkufw,f? tJ'DvdkoabmrsdK; tpdk;&u udkatmifausmfudk 'Dvdk pka0;xkdifaeMuygonf/ ausmif;0if;twGif;rS q&m q&mrrsm;u
vkyfwm wdkUuvnf; rauseyfaMumif; ausmif;rwufbJajymvdkuf uRefawmfwkdYvlpkudk vSrf;Munhfaeygonf/
wmudk oydwfarSmufw,fvdkY qdk&wmaygh}} [k&Sif;jyygonf/ eHeufukd;em&DcefYwGif ausmif;wuf&ef NrdKUxJrS tcsdKUaom
tJ'DvdkajymrS uRefawmfonf oydwfqdkonfhtaMumif;udk ausmif;om;ausmif;olwdkUvmMuygonf/ z,fay;&ef uRefawmf
enf;enf;uav; em;vnfvdkufygonf/ wduYk akd jymMu\/ uReaf wmfwu Ykd z,fray;yg? ausmo f mG ;[kajymvdu k f
xdak eYnwGif NrKd UxJrv S mydUk aom acgif;tH;k ? apmifwUkd udk ,lxm; ygonf/
vdkufNyD; xdknudk ukefvGefapcJhygonf/ oydwfrarSmufaomausmif;om;wdkYonf uRefawmfwdkYtm;
eH e uf r d k ; vif ; aomtcg uRef a wmf \ abmf ' gaqmif r S rausmfjzwfyg/ ausmif;pnf;½dk;em;odkY vSnhfoGm;NyD; pnf;½dk;udk
ausmif;om;wpfa,mufrS rygonfhtwGuf tm;i,frdygonf/ ausmu f m ausmif;0if;twGi;f od0Yk ifomG ;Muonf/ tcsKUd u ausmif;\
teD;&St d rnfrod ausmif;om;Bu;D wpfa,mufukd ]]'DoydwMf umOD;rSm aemufausmbuf q&m? q&mrrsm;tdrfrS 0ifxGufonfh wHcg;rS
vm;Asm? oydwNf y;D awmha&m uReaf wmfwaYkd usmif;u vufcyH ghrvm;}} 0ifMuonfudk awGU&ygonf/
[kar;vdkuf&m xkdausmif;om;MuD;u - acgif;aqmifausmif;om;BuD;rsm;u uRefawmhfxuf touf
]]oydwu f awmh Mumcsiv f nf;Mumvdrrhf ,f? oydwNf y;D &ifawmh BuD;aom ausmif;om;wdkYtm; ausmif;pnf;½dk;odkY ausmif;wuf&ef
ausmif;u jyefvufcrH mS yg rylygeJ}Y }[k ajymaomaMumifh uReaf wmf oGm;onfh ausmif;om;wdkY ra&mufEkdif&ef ausmfí&aom pnf;½dk;
pdwfat;oGm;&ygonf/ ae&mrsm;wGif apmifhcdkif;xm;vdkufygonf/
10 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 11
uReaf wmfowdxm;rdonfrmS ausmif;teD;&Sd *wfwrJ S ykvyd o f m; xdpk Ofu ausmif;om;Bu;D jzpfNy;D oydwaf rSmuf&ef acgif;aqmif
tcsdKUvmNyD; uRefawmfwdkYtm; vrf;ay:rSaeí Munfhaeygonf/ cJo
h nfh olww Ydk iG yf g0ifaom 10 wef;ausmif;om; udv k 'S ifu ol\
ausmif;om;BuD;tcsdKUu ykvdyfom;wdkYxHoGm;Mu\/ pum;ajymae oydwfarSmuftawGUtBuHKudk rSwfom;xm;onfhrSwfwrf;udk ol
onfudkawGU&\/ bmawG ajymaeMuonfudk rodyg/ ruG,v f eG rf D yJc;l NrKd Uü uReaf wmfu h adk y;ygonf/ ukv d 'S if\ rSww f rf;
uRefawmfwdkYxdkifaeMupOfwGif rnfonfha<u;aMumfoHudkrQ ukd jyefvnfwifjyygonf/ xdpk Ofu uomNrKd U t*Fvyd jf refrm tpd;k &
ra<u;aMumfMuyg/ a&mufwwf&m&m ajymaeMuygonf/ xdktcsdef txufwef;ausmif;om;rsm;rSm wpfEikd if v H ;kH ausmif;om;rsm;uJo h Udk
rSmyif abmf'gaqmifrS ausmif;om;tcsKUd uReaf wmfwEYkd iS v hf ma&muf oydwaf rSmufvakd om qE´jyif;jyvsu&f o dS nf/ odaYk omfausmif;wGif
yl;aygif;ygonf/ vnf; ausmif;om;or*¾ rzGUJ pnf;&ao;ojzifh oydwaf rSmufEikd jf cif;
uRef a wmf t m;wuf o G m ;yg\/ pd w f & T i f v ef ; vmygonf / r&Sdao;yg/ trsdK;om;pdwf"mwf&SdMuonfh ausmif;om;BuD;tcsdKUrSm
wpfNyKd ief ufwnf;yif a&TuNl rKd UrS uReaf wmfh azazESiahf rarudk owd& atmuftxuf wpfjynfvHk; ausmif;om;oydwfowif;udk em;
vdkufrdygonf/ axmif&if; rdrdwdkYtcsif;csif; pdwf"mwfwuf<upGm nDñGwfpGmjzifh
aeY 11 em&DcefYwGif ausmif;om;acgif;aqmifwkdUu oydwf oydwfarSmufrnfh tcsdefudk apmifhaeMuygonf/
pcef;odkY jyefMurnf[kajymygonf/ xdkodkYajymaepOf oli,fcsif; ausmif;om;Bu;D tcsKd U oydwaf rSmuf&ef vIyv f yI &f mS ;&Sm;jzpfae
av;armif uRefawmfhtem;odkY a&mufvmonf/ uRefawmfu onfudk ausmif;tkyfq&mBuD;uodNyD; ausmif;om;rsm;udk txl;
av;armiftm; ]]ightdyf&mrSm abmif;bDwdkwpfxnf? &SyftusÐESifh *&kpu kd Mf uyfrwfvmawmhonf/ xdt k csed u f ausmif;tkyq f &mMu;D rSm
vHkcsnf,lay;yg}} [k cdkif;vdkuf&m av;armifu abmf'gaqmifodkY ay:wl*v D rl sKd ; rpöwm tdik pf D zmeif'wfpf (Mr, I C Fanandas) jzpfyg
jyefoGm;NyD; naeapmif; rS oydwfpcef;odkY a&mufvmNyD; uRefawmhf onf/xif&mS ;onfah usmif;om;Bu;D wdUk udk q&mBu;D u ol\ ½H;k cef;odYk
t0wfawGay;ygonf/ ac:NyD; acsmhíwpfrsdK; acsmufíwpfrsdK; trsdK;rsdK;ajymjyí oydwf
oyd w f p cef ; od k Y a&muf a omtcg uRef a wmf \ ta': rarSmuf&ef wm;jrpfygonf/
a':a':,ku ]]cspfvdIif eifharar 'DaeYoabFmeJU naea&mufvm uRefawmfwdkY uom[dkufpul;ausmif;wGif þodkYjzpfaepOf
vdrfhr,f? eifhararod&wJhtaMumif;uawmh eifhazazwynfh 1939 ckEpS ?f Zefe0g&Dv yxrywfavmufwiG f &efuek w f uúov kd rf S
pmwdu k pf ma&;r rbDu w,fvzD ek ;f eJY eifah zazqDukd vSr;f ajymvdYk ausmif;om;udk,fpm;vS,foHk;OD; uomNrdKUodkY a&mufvmygonf/
eifhararvmrSm}} [kajymygonf/ tqdkyg wuúodkvfausmif;om;oHk;OD;rSm (1) udkwifatmif
ararvmrnfqakd omaMumifh uReaf wmftm;wufvmygonf/ (aemiffwGif OD;wifatmif[def;? EdkifiHawmfw&m;olMuD;Ouú|)? (2)
odEYk iS hf uReaf wmfwYkd wpfaeYv;kH oydwpf cef;wGif tem;,lMuygonf/ udjk rpdef (jyifopfEidk if q H ikd &f mjrefrmoHtrwfBu;D )? (3) udck if (jrefrmh
ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u NrdKUrdNrdKUzrsm;? uomNrdKU&Sd ocif toHwGif tif*sifeD,mwm0efxrf;aqmifcJYol) wdkY jzpfygonf/
cspx f ;l tp&Sad om ocifrsm;ESihf bk&m;ok;H ql"r®m½kZH &yfwiG f aqG;aEG; olwUkd u ausmif;om;or*¾zUJG pnf;&efEiS hf oydwaf rSmufMu&ef
aMumif;od&ygonf/ vIaYH qmfMuygonf/ wuúov kd af usmif;om;rsm;\ vIaYH qmfraI Mumifh
12 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 13
uomNrKd U&Sd OD;bxl;½ky&f iS ½f w
kH iG f ausmif;om;xkEiS Nhf rKd Uvlxyk g tpnf; 13/ rtHk;Munf (jrefrmausmif;) trIaqmif
ta0;jyKvkyfNyD; ausmif;om;or*¾udk - ,cif jrpfBuD;em;
1/ udkarmifudk Ouú| ,ckuG,fvGef? ygwD,el pf twGi;f a&;rSL;
2/ udkoef;atmif 'kOuú| ,ckuG,fvGef? \ ZeD;
wdkYjzifh zGJYpnf;vdkufygonf/
3/ udkbdk;udk twGif;a&;rSL; ,cifatmifqef;uGif;
ausmif;om;or*¾zGJUpnf;NyD; oydwfarSmuf&efqHk;jzwfxm;Mu
wGif wm0efxrf;aqmif
\/ &ufudkvQdKU0Sufxm;ygonf/ oydwfarSmufvQif yg0ifrnhf
cJhol?
ausmif;om;rsm;xHrS uwdjyKcsu&f ,l&m ausmif;om; 100 ausmu f
4/ udv
k 'S if wGzJ uf tNird ;f pm;NrKd Ue,fO;D pD;rSL;?
oydwaf rSmuf&ef uwday;Muygonf/ xdt k awmtwGi;f q&mBu;D u
twGif;a&;rSL; tcGefOD;pD;Xme? BuKd wifo&d o dS mG ;&m oydwaf rSmuf&ef owfrw
S af om&ufxuf wpf&uf
5/ ukdcrf;a&T trIaqmif ,ck tNidrf;pm; BuD;Muyf apmNy;D 1939 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 12 &ufaeY eHeuf 10 em&D tcsed w f iG f
a&;rSL;? pD;yGm;a&;bPf? ausmif;wufacgif;avmif;xdk;í ausmif;wufNyD; csufcsif;yif
uomNrdKU? ausmif;ydwfvdkufaMumif; q&mBuD;u trdefYxkwfvdkufygonf/
6/ udkcifarmif trIaqmif uG,fvGef? þwGif ausmif;om;or*¾acgif;aqmifwdkYonf ausmif;tkyf
7/ udkoef;armif trIaqmif uG,fvGef? BuD;u ausmif;ydwfvlpkcGJvdkufaomaMumifh oydwfarSmuf&ef
8/ rjrMunf (c) cifeef;jr trIaqmif owfrSwfxm;aom &uftxd apmifhraeawmhbJ ckcsufcsif;yif
ocif0wif\ZeD; oydwaf rSmuf&ef ta&;ay:qH;k jzwfcg eHeuf 10 em&Dcw JG iG f 10 wef;
(,ckuG,fvGef)? ausmif;om;rsm;rSpNyD; oydwfarSmufaMumif;aMunmNyD; oydwf
9/ rat;yk (c) cifoef;jr trIaqmif arSmufMuygonf/ xkdrS ukd;wef;? &Spfwef;? ckepfwef;? ajcmufwef;?
&efukefaMu;eef;&Hk;? ig;wef; twef;vdkuf oydwfarSmuf&ef vHIYaqmfpnf;&Hk;Muygonf/
10/ rjr&D (jrefrmausmif;) trIaqmif ausmif;om;tcsKdUwdkY pmoifcef;rSxGufvdkufvmMuygonf/
tNidrf;pm;q&mrBuD;? oydwfarSmufausmif;om;rsm;onf ausmif;0if;twGif;
11/ rwifvS trIaqmif vSnv hf nfNy;D ausmif;om;rsm; oydwaf rSmufMu&ef a<u;aMumforH sm;
tNidrf;pm;q&mrBuD;? a<u;aMumfNyD; oydwfarSmuf&efvYIHaqmfygonf/
&efukef? xdtk cgausmif;tkyq f &mBu;D u oydwaf rSmufausmif;om;rsm;
12/ rvS&if (jrefrmausmif;) trIaqmif tm; ]] Well, you boycotters I allow you only five minutes to
,cktNird ;f pm;q&mrBu;D stay in my school compound}}[k owd a y;ygonf / ol \
xD;csdKifhNrdKU? ausmif;0if;twGif; ig;rdepfomaecGifhjyKrnf[lí jzpfygonf/
14 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 15
oydwaf rSmufrnf[k uwdjyKxm;onfh ausmif;om;OD;a& 100 ausmif;wufNrJwufae&m &efukefwuúodkvfrS ausmif;om;
ausmf&Sdaomfvnf; wu,foydwfarSmuf&ef ausmif;rSxGufcJhol acgif;aqmifoHk;OD;wdkY OD;aqmifNyD; oydwfarSmufausmif;om;rsm;
rsm;rSm 30 a,mufom&Sdygonf/ ausmif;om;rsm;u oydwf ... onf ausmif;odpYk ½k ;kH csw D ufNy;D oydwrf arSmufaom ausmif;om;rsm;
oydwf ... arSmuf ... arSmuf? ocifrsdK;a[h wdkYArm[laom udk oydwfwm;Muygonf/ oydwfwm;onfh yxraeYwGif ausmif;
a<u;aMumforH sm;udk a<u;aMumfNy;D uomNrKd U awmif&yf&dS r[mapwD aemufbuf0ifaygufwiG f rjrMunf? rat;ykwaYkd cgif;aqmifNy;D oydwf
wefaqmif;odYk pk½;kH csw D ufMuygonf/ xdt k cgwGif uomNrKd Uay:&Sd rsKd ;cspf wm;Muygonf/ oydww f m;trsKd ;orD;rsm;onf ajrwGiv f NJS y;D oydwf
pdwf"mwf&SdMuaom vlBuD;rsm;ESifh NrdKUrdNrdKUzwdkY r[mapwDbk&m;odkY wm;&m ykvdyfrsm;a&mufvmNyD; qGJz,f&efBudK;pm;Mu\/ xdkpOfwGif
pk½;kH a&muf&v dS mMuygonf/ oydwaf rSmufausmif;om; acgif;aqmif &mZ0wf0efuav; (D.Y.S.P) OD;bñGeaYf &mufvmNy;D wm;jrpfojzifh
rsm;u oydwaf rSmuf&jcif;taMumif;udk &Si;f vif;wifjyNy;D vlBu;D rsm; ykvdyfom;wdkY\ qGJz,fjcif;rS vGwfcJhygonf/
uvnf; oydwfarSmufausmif;om;rsm;udk ulnD&ef ajymMuonf/ aemufaeYwGifrjrMunf? rat;ykwdkUausmif;0if;aemufbuf
NrKd UrdNrKd zwdUk bufu OD;udk wufvyl EkH ydS w
f u dk ?f OD;cspx
f ;l bdvyf&nf 0ifaygufwiG f oydww f m;Mujyefonf/ ajray:rSmvJt S yd f oydww f m;
puf? OD;pdeb f a&Tyef;xdr?f OD;azatmif ukeo f nf? OD;xl; uomygwD Mu&m NAdwdoQtvdkawmf&drsm;u ausmif;olawG vJStdyfrnfhae&m
,lepfOuú|a[mif;wdyYk g0ifaom (1) oydwaf rSmufausmif;om;rsm; ay:wGif acG;avS;,m;oD;rIerYf sm; BuKd wifjzefjY zL;xm;onfurkd odbJ
apmifha&Smufa&;tzGJU? (2) &efyHkaiG&SmazGa&;tzGJUrsm; zGJUpnf;Muyg vStJ yd rf ad omaMumifh ausmif;olawG ,m;Mu&onf/ aps;rS trsKd ;orD;
onf/ xdt Yk jyif rjrMunf? rcifMunf? rñGe?Yf tarcsKd ? tarñGe&Yf if rsm;xdt k jzpfuo kd o
d jzifh qD;jzLoD;ajcmufEiS ahf oG;aq; vdr;f ay;Muonf/
ponfh aps;toif;rS rsdK;cspftrsdK;orD;BuD;rsm; acgif;aqmifyg0if wpf&ufwGif ausmif;tkyfBuD;tdrfab;buftaygufwGif
aom oydwfarSmufausmif;om;rsm;tm; csufjyKwfauR;arG;a&; ausmif;om;av;rsm; oydww f m;aepOf t*Fvyd &f mZ0wf0ef (D.S.P)
tzGJUudkzGJUpnf;NyD; wufwuf<u<u ulnDMuygonf/ a&Tyef;xdrf onf jrif;pD;vsuf ausmif;0if;twGi;f od0Yk ifNy;D ausmif;tkyBf u;D ESihf pum;
q&mBu;D OD;pdeb f u olyikd f uomNrKd Uawmifyikd ;f &Sd ESpx
f yftrd f tay:xyf ajymygonf/ xdktaMumif;udk ausmif;om; acgif;aqmif ukv d 'S if
wpfxyfvHk;udk oydwfarSmufpcef;tjzpfay;ojzifh r[mapwD odvQif csucf si;f a&mufvmNy;D olyg 0ifaygufukd vSt J yd Nf y;D wm;vdu k f
wefaqmif;rS ajymif;jyD;aecJhMu&ygonf/ awmif&yfr[mav;xyf awmh\/ &mZ0wf0efonf ausmif;tkyfq&mBuD;ESifh pum;ajymNyD;
ausmif;q&mBu;D u ausmif;om;rsm;twGuf acgif;tH;k rsm;ESizhf smrsm; xGufvm&m vSJtdyfaeaom ausmif;om;rsm;u rz,fay;ojzifh
ydkYay;ygonf/ þodkYvQif oydwfarSmufausmif;om;rsm; tpp ausmif;\ ajrmufbuf0if;ESiw hf pfqufwnf; jzpfaeaom ppfwyfrS
vdak vao;r&Sad p&ef NrKd UrdNrKd UzESio hf C H mawmfrsm;uyg apmifah &Smuf ukvm;ppfom;rsm;tm;ac:Ny;D 0if;wGiu f mxm;onfh uGeu f &pfwikd u f dk
Muygonf/ wl;cdkif;NyD; 0if;yGifhoGm;rS xGufoGm;cJh\/ jrif;BuD;rSm ppfjrif;jzpf&m
oydwfarSmufausmif;om;rsm; oydwfarSmufNyD; ausmif;rS cGm&Syvf u kd af ygufvu dk Ef iS hf ausmif;om;rsm;udak usm&f ef wjyifjyif jzpfae
xGufvmMuaomfvnf; oydwfrarSmufonfh ausmif;om;rsm; ygonf/ ausmif;om;rsm; owdrå ao;? vSNJ rv J vJS suf qEj́yaeMuonf/
16 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 17
1939 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 16 &ufaeYwiG f ausmif;om;rsm;oydwf aMumifh rnfolurQ vHIYaqmfpnf;&Hk;rIrjyKygbJ rdrdwkdYEdkifiH? rdrdwdkY\
wm;aepOf ykvdyfrsm;½kwfw&ufa&mufvmNyD; &efukefwuúodkvf tñGefYtzl; ausmif;om;vli,frsm;twGuf EkdifiHa&;pdwf"mwfjzifh
ausmif;om; udkwifatmif? udkjrpdef? udkcifwdkYtjyif uom axmufcHtm;ay;jcif;jzpfawmhonf/ a<u;aMumfoHrsm;vnf;
ausmif;om;acgif;aqmifjzpfaom udkarmifudk? udkoef;atmif? ausmif;om;ta&;tcif;udk ausmfNyD;EdkifiHa&;e,fodkY0ifaom
udbk ;kd ud?k udck ifarmifyg ckepfO;D tm;zrf;Ny;D ausmif;0if;ESiu hf yfvsuf a<u;aMumfoaH wGaMumifh ta&;ydik ½f ;kH rSm bmrS vkyu f ikd í
f r&awmhyg/
ykvdyfXmetcsKyfcef;odkYac:oGm;Muonf/ xdkrSwpfqihf uom ½H;k &Spd ma&;Bu;D rsm;u oydww f m;olrsm;udk vQKd U0Supf mG ulnMD u
tusOf;axmifodkY ydkYvdkufMu\/ ygonf/ auR;arG;a&;tzGUJ uvnf; vufzuf&nf? xrif;[if;wdUk jzifh
ausmif;om;acgif;aqmifrsm; tzrf;cH&onfhowif;onf vma&mufauR;arG;Mu\/
uomNrKd UwGif vsijf refpmG ysUH oGm;\/ ykvyd Xf me (a&S;tac: *wfw)J uomta&;yd k i f r S m rpö w mzpf & S f 0 pf jzpf o nf / ol o nf
a&SUodkY vltrsm;pk&Hk;a&mufvmMuawmhonf/ aps;olaps;om;rsm;? Aef;armufNrdKUbufokdY awmwufoGm;&mrS rGef;vGJESpfem&DcefYwGif
t&yfom;rsm;yg tHk<uvmMuonf/ udkvS'if? udkcrf;a&T? rjrMunf ta&;ydik ½f ;kH odYk a&mufvmNy;D ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESiahf wGUvdk
wdkYu oydwfarSmufausmif;om;rsm;udk qufvufacgif;aqmifNyD; aMumif;ajymí udkvS'if? udkcrf;a&TwdkYESifhawGUNyD; zrf;qD;xm;aom
xde;f odr;f xm;Muonf/ NrKd Uvlx?k aps;vlx?k oydwaf rSmufausmif;om; ausmif;om;rsm;tm; ,ckyif½;kH xkwpf pfaq;rnfjzpfí ½H;k 0if;twGi;f
wdkYu zrf;qD;olrsm; csufcsif;vTwfay;&ef awmif;qdkMuonf/ odYk 0ifciG ahf y;&efajymojzifh 0ifciG jhf yKvu
kd \ f / rMumrDyif ausmif;om;
Zefe0g&Dv 17 &ufaeYwiG f oydwaf rSmufausmif;om;wdo Yk nf acgif;aqmif ckepfOD;tm; axmifrSxkwfvmNyD; ppfaq;ygonf/
ausmif;odYk oGm;a&mufjcif;rjyKMubJ uomta&;ydik &f ;kH odYk pk&;kH oGm; ausmif;om;rsm;ESifh aus;&Gm? NrdKUvlxku ausmif;om;rsm;tm;
MuNy;D t0iftxGuw f cH g;aygufrsm;wGiv
f t
JS yd u
f m rnforl QomG ;vm csufcsif;vTwfay;&ef awmif;qdkMuygonf/ odkYaomf xdkaeYu
jcif;rjyK&ef vSJtdyfwm;qD; qE´jyMuonf/ zrf;qD;cHxm;&aom aemufusrSppfaq;&í ,aeY rNyD;jywfao;aMumif; aemufaeYrS
ausmif;om;acgif;aqmifrsm; jyefvnfvGwfajrmufa&;twGuf xyfrH ppfaq;rnfjzpfaMumif;ajymNyD; ausmif;om;acgif;aqmif
oydww f m;qEj́y&modYk uomNrKd Uay:omru txufbuf &Sr;f &Gmrsm; wdkYtm; axmifMuD;csKyfokdY jyefydkYonf/
jzpfMuonfh ydEu éJ ek ;f ? apwDuek ;f ? rdwo
f vif? uyÜvyd Ef iS hf atmufbuf Zefe0g&Dv 18 &ufaeYwiG f oydww f m;olwo Ykd nf ta&;ydik ½f ;kH
oAsmudkif;? xHk;ayg? a&okwf? 0JBuD;paom&Gmrsm;rS vlxkrsm;ygpk&Hk; odkYoGm;NyD; a<u;aMumfoHrsm; a<u;aMumfNyD; qE´jyMuonf/ NrdKUa&m
a&mufvmMuNyD; ta&;ydkif½Hk;0if;twGif;odkY rnfolrQr0ifEkdif&ef awmygvlxBk u;D uvnf; ,refaeYuuJo h Ykd wpfpw
k pfa0;Bu;D 0dik ;f 0ef;
oydwfwm;Muonf/ xkdodkY oydwfwm;&mwGif jrpfta&SUbufurf; a&mufvmMuonf/ xdkaeY rGef;vGJoHk;em&DwGif ausmif;om;
rSyif avSESifhvma&mufMuolawG&SdcJh\/ acgif;aqmifrsm;tm; vTwfay;vdkufygonf/
a&S;tcgu þrQrsm;aom vlxpk ½k ;kH rIr&Scd yhJ g/ ,ckausmif;om; oydwfarSmufausmif;om;rsm;ESifh vlxkBuD;rSm tm;&0rf;om
oydwfwGifausmif;om;acgif;aqmifrsm; zrf;qD;jcif;cHMu&aom &TifjrL;pGmjzifh toifhpDpOfxm;onfhtwdkif; a&SUqHk;rS pnfawmfBuD;
18 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 19
&G r f ; vsuf a usmif ; om;acgif ; aqmif ck e pf O D ; yg vl x k B uD ; rS m tpdk;&udk qefYusifuefYuGufonfhtaejzifh pDwef;vSnfhvnfMuyg
av;a,muf wpfw?JG ig;a,muf wpfwjJG zifh NrKd UxJox Ykd u G cf NhJ y;D oydwf onf/ a'gufwmbarmftpkd;&jyKwfusygap? ta&;awmfyHk atmif
pcef;wGifvlpkcGJvdkufMuygonf/ ygap paoma<u;aMumfoHawG atmf[pfvSnfhvnfMuygonf/
uomausmif;om;oydwfonf NrdKUe,fvlxk\ axmufcHrIudk azazmf0g&DwpfvvHk;wGif a&TulwGifat;aq;pGmae&if;
us,u f s,jf yefjY yeft
Y ifwu dk t
f m;wdu k f &&Scd ohJ nf/ aeYpOfyif oydwf owif;pmrsm;wGif &efukefausmif;om;rsm; oydwfvSefaMumif;
wm;ausmif;om;opfrsm; a&muf&v dS monf/ ausmif;om;acgif;aqmif owif;udk zwf&ygonf/ rEÅav;NrKd UrS tmZmenf 17 OD; ykvyd rf sm;
wdu Yk vnf; tcGi&hf wdik ;f oydww f &m;yGu J si;f yNy;D vlxak xmufcrH u I kd vufcsufESifhusqkH;aMumif;ukd pdwfrcsrf;ompGm Mum;&ygonf/
t&Sdefrysufxdef;cJhMuonf/ &efukefowif;rsm;vnf; zwf½I&ygonf/
NrdKUay:&Sd tpdk;&0efxrf;rsm;uvnf; EdkifiHa&;pdwf"mwfrsm; tm;vyf&ufwiG f owif;pmzwfjcif;? azazYxH vmvnfavh&dS
Edk;Mum;vmjyD; oydwfpcef;udk wdwfwqdwf tultnDay;Mu\/ aom ocifjr&ifu ociftpnf;t½H;k taMumif; ocifrsm;taMumif;
&efukefrS ausmif;om;rsm; tpmiwfcHqE´jyaMumif;od&aomtcg em;axmif&aomaMumifh Edik if aH &;taMumif; wpfpeG ;f wpfp odaeovdk
uomoydwfpcef;&Sd ausmif;om;wdkYvnf; &efukefoydwfpcef;udk &Syd gonf/ odaYk omf uomwGif w&m;a[mcJah om &efuek w f uúov kd f
ausmif;om; udkwifatmif\ pum;rsm;awmh owd&aerdonf/
axmufcHonfhtaejzifh 48 em&Dwdwd tpmiwfcHMuavonf/
xdkudkwifatmifonf aemifaomtcg jrefrmhqdk&S,fvpf
1939 ckEpS ?f rwfvtv,fcefw Y iG f &efuek Xf mecsKyrf S ñTeMf um;csuf
vrf;pOfygwDtpk;d &vufxufwiG f Edik if aH wmf w&m;olBu;D tzGUJ Ouú|
t& uomausmif;om;oydwaf rSmufjcif;udk atmifjrifpmG tqH;k owf
OD;wifatmif[ed ;f [lí xif&mS ;ausmMf um;vmoljzpfonf/ xdo k o
l nf
vdkufygonf/ uReaf wmfb h 0wGif Edik if aH &;w&m;udk yxrqH;k em;axmifwwfatmif
uom[dkufpul;ausmif;\ ausmif;om;or*¾twGif;a&;rSL; a[majymol uRefawmhfpdwfudk pnf;½Hk;Edkifolvnf;jzpfygonf/
udkvS'ifu txufygtwdkif; ausmif;om;oydwftaMumif;udk rwfvwwd,ywfwiG f ausmif;om;rsm;ta&;onf at;aq;
rSww f rf;wifc\ hJ / xkpd Ofu uReaf wmht f oufrmS 13 ESpo f m;? twef;u oGm;a&mhovm;rod? uompmwdkufrS pmar;yGJajzqdkzdkYvm&ef
ig;wef;jzpf&m udkvS'if\ rSwfwrf;uJhodkY pkHvifwdusrIr&SdEkdifyg/ taMumif;Mum;ojzifh araru uomNrKd UodYk vdu k yf yYkd gonf/ uom
odaYk omfuReaf wmf\ todÓPfwiG f xifpaJG eaomaMumifh uReaf wmf NrdKUwGif ausmif;om;rsm; pmar;yGJajz&ef pmusufaeaMumif;od&
xifpGJaeonhftwdkif; txufpmrsufESmrsm;wGif a&;vdkufjcif;jzpf ygonf/ araru uRefawmfhtm;abmf'gaqmif tkyfcsKyfaom
ygonf/ q&mbxH ydkUygonf/ q&mbuvnf; ysLiSmvdIufvSJpGm BudKqdk
oydwaf rSmufupd Nö y;D aomtcg uReaf wmhaf zazESit hf wl a&Tuo l Ydk vufcHygonf/ q&mbu abmf'gaeausmif;om;rsm;udk pmar;yGJ
jyefcyYJ gonf/ xdpk Ofu a&TuNl rKd UwGif wdUk Armtpnf;t½H;k Ouú| ocif ajzMu? pmar;yGJNyD;&if ausmif;ydwfr,f[k ajymygonf/
jr&if &Syd gonf/ olonf yifew D u kd yf 0kH wf\/ 0g;OD;xkyu f kd aqmif;avh uRefawmf\ ig;wef;pmar;yGJrSm okH;&ufomajz&ygonf/
&Syd gonf/ ol\vIUH aqmfraI Mumifh a&Tuw l pfNrKd UvH;k a'gufwmbarmf pmar;yGaJ jzNy;D aomtcg bk;d bd;k tdro f Ykd jyefcyhJ gonf/ bk;d bd;k tdrof Ykd
20 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 21
ausmif;om;oydwfacgif;aqmif udkvS'ifvma&mufpum;ajym olwdkYajymonfhpum;wGif ausmif;om;oydwfNyD;aomtcg
onf/ olu ]]pmusuMf u? pmar;yGaJ jzMu? ynmwwfrv S &l m0ifrnf? uomNrdKUolNrdKUom;wdkY\ pnf;vHk;rI&SdMuykH? wuf<uyHkwdkYudkajymNyD;
ausmif;pmtjyif jyifyrS A[kow
k jzpfz,G &f m pmawGvnf; zwfMu? ausmif;jyefziG v hf Qif ausmif;om;or*¾zUJG rnft h aMumif; ajymygonf/
&mZ0ifpmtkyfawGvnf; zwfMu ausmif;ydwfcsdefudkrjzKef;eJY}} [lí udkvS'ifwdkUu 10 wef;ausmif;om;awGjzpfMu&m xdkpOfu olwdkY
ajymygonf/ pmar;yGJrajz&ao;yg/ ZGefvrSajz&rnf[kod&&m pmar;yGJ atmif
pm&if;xGufNyD;rSom a&SUa&;udkqHk;jzwfrnf[k ajymaeMuygonf/
uRefawmfpmzwfvmjcif; aemufwpfaeYwiG f ararESiu hf Reaf wmf a&Tuo l jYkd yefcMhJ uygonf/
udkvS'ifjyefoGm;NyD; abmf'gaqmifrS oli,fcsif; av;armif xdEk pS af EG&moD ausmif;ydw&f uftwGi;f azazhpmtkypf ifrS OD;ukvm;
a&mufvmygonf/ olUwGipf mtkyf ok;H tkyyf gvm&m xdpk mtkyrf sm;udk a&;aom jrefrm&mZ0ifukd zwfygonf/ rdu k u
f ,faumvif;? uREyfk \ f
uReaf wmft h m;ay;ygonf/ xdpk mtkyrf sm;rSm NrKd Urq&m[def bmom pGefYpm;jcif;wdkYudk zwfaomfvnf; uRefawmf odyfem;rvnfcJhyg/
jyefqdka&;om;aom - uReaf wmhaf raronf jrpfurf;wGif a&Tusiaf vh&ydS gonf/ a&Tp
1/ uREkfyfESifhrdkufu,faumvif; &orQpak qmif;wwfojl zpfygonf/ uReaf wmfu h vkd nf; a&Tusicf u G f
2/ uREkfyf\pGefYpm;jcif; udkay;NyD; a&Tusifenf;udk oifay;aomaMumifh uRefawmfa&Tusif
3/ owif;pmq&m OD;ode;f armifa&;aom jrefrmol&aJ umif;rsm; wwfaeygonf/
pmtkyfwdkY jzpfygonf/ tcsdKUtcsdefrsm;wGif oGm;aeus bkef;awmfBuD;ausmif;rsm;odkY
]]ykvyd af wG NrKd UrpmMunfw h u
kd u
f vkd mNy;D pmtkyaf wGukd odr;f oGm; oGm;Ny;D bke;f awmfBu;D qdq k ;kH rorQukd em;axmifygonf/ oMueF &f uf
w,f? pmtkyu f b
kd mjyKvUkd odr;f wmygvdr?hf olwjYkdyefrS igpmMunfw h u
kd x
f J rsm;wGif vnfywfjcif;? a&yufjcif; tvkyrf vkyw f wfyg/ uReaf wmfu
0ifomG ;awmh 'Dpmtkyf ok;H tkyaf wGUwmyJ? igupmzwf0goem rygbl;? wpfudk,fwnf;aejcif;udk ESpfNcdKufoljzpfygonf/
rif;upmzwf0goemygvdkY rif;zwfzdkY,lcJhwm}} [kajymygonf/ uRefawmfhararonf npOfvdkyif yHkajymwwfaomaMumifh
av;armifrSm uRefawmfhxuf toufwpfESpfausmfausmf ararhyjkH yifukd em;axmifavh&ydS gonf/ arar\tdrw f iG ;f rIvyk if ef;
i,fygaomfvnf; olu uReaf wmfx h uf t&yfjrifyh gonf/ taygif; wdkYudk 0dkif;ulygonf/ aumfzDyifpdkufjcif;? aumfzDaphawGvSef;jcif;?
toif;vnf; rsm;oljzpfonf/ olu ]]'gyJumG ? igoli,fcsi;f awGukd aumfzaD phukd ud, k wf ikd af vSmaf xmif;wwf&m uReaf wmf ulvyk yf gonf/
oGm;EIwfqufOD;r,f? rif;eJUausmif;jyefzGifhrSawGUr,f}} [kajymNyD; uRefawmfhararonf tyfcsKyfjcif;? azazaomuf&efaq;½dk;?
xGufoGm;ygonf/ aq;½GuBf u;D ? refusn;f &nf ponfwUkd jzifh aq;pyfNy;D ajymif;zl;zuf
nOD;ydik ;f wGif tdraf &SU NrKd UrpmMunfw h u
kd wf iG f udb
k ;kd ud?k udak rmifu?dk aq;vdyu f kd ud,k wf idk v f yd af y;ygonf/ araronf tdraf xmifxed ;f
udv k 'S if? udck rf;a&Twx Ykd ikd Nf y;D pum;ajymaeMuonfukd awGU&ygonf/ uRrf;usifonfhtrsdK;orD;[lí ,ckrS jyefawG;rdygonf/
uReaf wmf olwx Ykd aH &mufomG ;aomtcg uReaf wmft h m; pmar;yGaJ jz xkdpOfu azaz\vpmrSm 100 usyf &onf[k od&ygonf/
Edkif&JUvm;[k ar;ygonf/ xdak iGjzifh uReaf wmfwUkd nDtpfu\ kd ausmif;pm;p&dw?f azazararwdUk
22 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 23
pm;p&dwfwdkYoHk;NyD;onfrSmyif araru aiGpkjzpfatmifpkrdygao; avQmfzGyfMu&m tdrf&Sifrrsm;ESifhrodí rcifírjzpfyg/ araronf
onf/ a&T'*Fg;wpfvwpfjym; 0,fygao;onf/ xdkYjyif arar\ tdrw f iG ;f tvkyw f iG f ESpYH yfo?l uRr;f usiEf idk ef if;oljzpf&um; t&yfx&J dS
aumfzrD eI u Yf aumif;onf[k cH,o l &l adS omaMumifh 0,fov l maom rdef;rBuD;rsm;u ararYudk cifrifMuygonf/
tcg araru aumfzDrIefYudk a&mif;ygao;onf/ a&TulNrdKUwpfNrdKUvHk;eD;yg; tdk;vkyfavh&SdMu&m 0efxrf;b0jzifh
uRefawmfwdkYNcHwGif yef;yifawGrsm;pGm&Sdae&m uRefawmfu acwåvmaeaom ararrSm xdt k wwfukd wwfatmifoif,v l u kd yf g
a&avmif;&ygonf/ &GufvSyifvnf; rsm;pGm&Sd&m a&avmif;& ao;onf/ tdk;xdef;pufawmh uRefawmhftdrfwGifr&Sdyg/
onfrSm rtm;vSyg/ yef;0,folvmaomtcg uRefawmfhararu ZGev f 'kw, d owif;ywf 1939 ckEpS w f iG f uReaf wmfonf rrbD
b,fyef;cl;ay;? b,fyef;n§yaf y;[kcikd ;f vQif uReaf wmfvyk &f ygonf/ ac:aomaMumifh ararESifhtwl uomausmif;odkY jyefcJhygonf/
uRefawmYfazazrSm tpdk;&0efxrf; pmwkdufAdkvf[kac:aom uRefawmfESifhtwl uRefawmhfnD armifwifOD;ygcJh\/ uRefawmfwdkY
tvkyfvkyfoljzpfygonf/ aMu;eef;vnf; &dkufwwfoljzpfygonf/ nDtpfudkudk abmf'gwGifxm;cJhNyD; arara&TulodkY jyefoGm;ygonf/
azaz\ pmwdkufAdkvfvpmtjyif aMu;eef;½dkuf&onfhtwGuf abmf ' gaqmif o d k Y a &muf a omtcg rES p f u avmuf a wmh
ta&;BuD;aomtaMumif;aMumifh ½Hk;ydwfcsdefrSvma&mufaMu;eef; a,mifcsmcsmESifhaMumuf&GHUpdwfvnf; r&Sdawmhyg/ xdkESpfwGif
½du
k o
f &l ydS gu w&m;0ifay;&aom Late Fee aemufusaMu;udk azaz uRefawmfonf ausmif;rSefrSefwufygonf/ pmusufygonf/
&wwfygao;onf/ a&TulwGif opfukefonfrsm;? tjcm;ukefonf av;armifay;aom pmtkyfudkzwfygonf/ rodwm&SdvQif vlBuD;
rsm;&Sd&m t*FvdyfpmuRrf;aomazaztwGuf aemufusaMu; awGudk ar;ygonf/ xdkvlBuD;rsm;wGif uRefawmfhxuf touf
tawmf&wwfygonf/ w&m;0if&aomaiG jzpfygonf/ Bu;D aom abmf'gausmif;om; udw k wk af yg ygonf/ olu uReaf wmf
azazonfv½l ;kd vlat;jzpf\/ aMumufwwfonf[k qdEk ikd yf g em;rvnfaom pmyd'k rf sm;ud&k iS ;f jyonf/ xdo k &Ykd iS ;f jy&if;yif olonf
onf/ ,ckacwfajymaeus NydKifvmvQif t½HI;ay;? ESvHk;at;onfh xdkpmtkyfawGudk pdwf0ifpm;oGm;[efwlygonf/ olu xdkpmtkyf
aq;[laom pum;uJhokdY b,folESifhrQ tjiif;tckHvkyfavhr&Sdyg/ rsm;ud, k o l mG ;Ny;D olt Y yd &f mab;wGix f m;Ny;D zwfwmudak wGU&ygonf/
tm;vyfcsed w f iG f jcif;cwfjcif;jzifh pdwt f yef;ajzwwfojl zpfygonf/ naeydik ;f ausmif;qif;aomtcg aer0ifrD um,ynm q&m
uRefawmhftm; udk,fESifhwef;wlolomaygif;oif;&ef? &yfuGuf jyaom usef;rma&;avhusifhcef;rsm;udk vkyf&ygonf/ '&def;jyjcif;?
twGif;&Sd azazhtxif uavuacs[kxifoluav;rsm;ESifh tajy;cke?f wef;jrifch ek ?f tajy;tjyif uGi;f bm;upm;&onf/ t&yf
a&maESmaejcif;udk rvkyf&ef ajymwwfygonf/ &SnfcsifaomaMumifh &def;bm;udk upm;ygaomfvnf;t&yfu &Snf
rsm;pGm pnf;urf;vdkufemwwfol tvkyfwm0efausoljzpfyg rvmyg/ xdUk aMumifh &de;f bm;udpk eG NYf y;D a[m&DZifw,fbm;udk upm;
onf/ ararub,foel jYJ zpfjzpf oifah tmifae? olawmif;pm;vnf; ygonf/ txl;tm;jzifh wmwd?k wm&Snt f ajy;udk avhusichf yhJ gonf/
aygif;zdkUBuHKvmvQifaygif;&rSmyJ[k ajymwwfygonf/ araronf ckepfwef;odaYk &mufaomtcg ausmif;ajy;ckeyf pfyw JG iG f *sLeD,m
pmwdkuf&Sd&m0ef;usifrS tdrf&Sifrrsm;? rdom;pk0ifrsm;ESifhoduRrf;yg wef; ajy;ckeyf pfyw JG iG f wmwdw k m&Snf ajy;yGJ av;rsKd ;wGif cseyf , D jH zpfchJ
onf/ a&TulNrdKUwGif t0wfavQmfaomtcg jrpfqdyfodkYqif;NyD; ygonf/
24 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 25
tm;upm;udkavhusifhrIaMumifhvm;rodyg/ uRefawmfonf þodyYk if xkEd pS f 1939 ckEpS ?f pufwifbmvqef;odYk a&muf&v dS m
aMumufpdwfawG wjznf;jznf;avsmhyg;vmygonf/ yHkrSeftm;jzifh ygonf/ pufwifbm av;&uf ig;&ufavmufwGif eHeufydkif;
uReaf wmfaMumufwwfygonf/ t&yf&n S o
f rl sm;udv
k nf; aMumufyg ausmif;zGifhaomtcg ausmif;q&mrsm;vnf; ausmif;q&mrsm;
onf/ t&yf&Snfolrsm;atmfvQifvnf; aMumufwwfygonf/ tvdu k ?f ausmif;om;Bu;D rsm;vnf; ausmif;om;Bu;D rsm;tvdu k f pk½;Hk
olwpfyg;ESi&hf efjzpf&rSmaMumufygonf/ wapäo&Juv kd nf; aMumuf Ny;D ajymqdak eMuonft h oHukd Mum;&ygonf/ xdt k csed w
f iG f abmf'gae
ygonf/ uRefawmhfudk r[kwfwmvmajymvQif uRefawmfpdwfqdk;yg udk;wef;ausmif;om;udkpdefBuD;qdkolonf abmf'gausmif;aqmif
onf/ odkYaomf cHrajym&JaomaMumifh onf;cHae&onf/ atmufxyfodkY a&mufvmNyD; vufzuf&nfaomufaeMuaom
pae? we*FaEGtm;vyf&ufrsm;wGif oli,fcsi;f rsm;ESihf uom ausmif;om;wdkYtm; -
jrpfqdyfodkYqif;NyD; a&ul;wwfygonf/ a&mufwwf&m&m avQmuf ]]a[h ppfBuD;jzpfNyDuG}}[k atmfajymvdkufygonf/ olonf
vnfwwfygonf/ odaYk omf rsm;aomtm;jzifh abmf'gaqmifwiG yf if oydwfarSmufpOfu ygcJhaomfvnf; toHus,fus,fajymqdkcJhol
cdkatmif;aewwfygonf/ r[kwfyg/ xkdtcguRefawmfwdkY0dkif;wGifxdkifaeaom waumif;
1939 Zlvikd v f ukecf geD;avmufwiG f ausmif;om;rsm;or*¾zUG J NrKd Uom; udw k ifazu ]]AsKd U udpk ed Bf u;D ? ppfBu;D jzpfw,fqw kd mbmvJAsm}h }
onf[k udw k w
k af yg vmajymygonf/ uReaf wmfu udw k w
k af ygtm;- [kar;vdkufygonf/ xkdtcg udkpdefBuD;u -
]]tJ'D ausmif;om;or*¾zJGUw,fqdkwm b,fvdkzGJUwmvJAsm}} ]]bmrSef;awmh rodygbl;uGm? t*FvdyfeJY*smreD ppfjzpfwmyJ
[k ar;rdonf/ udw k wk af ygu ]]uGm ... ausmif;om;awG wdik w f ikd f vdYk od&wmyJ? owif;pmudk apmifah ewm? owif;pmvmrS ydk aoao
yifyif nDnDñGwfñGwfvkyfzdkY toif;zGJUwmyguGm}} [kajym&m csmcsmod&rSm}} [k ajzygonf/
uRefawmfu ]]cifAsm;a&m tJ'Dtoif;0ifao;vm;}} [kar;&m þwGif cyfvrS ;f vSr;f &Spd m;yGw J iG f vufzuf&nfaomufaeaom
udw k w
k af ygu ]]0ifrvdYk pOf;pm;aew,f}} [k ajzygw,f/ uReaf wmfu udkwkwfaygu -
]]tJ'o D r*¾ukd b,foal wGzUJG wmvJ}}[kar;jyef&m olu ]]igMum;wm ]]t*FvdyfeJY*smreD &efapmifaeMuwmMumNyDuG? ckvdkppfjzpfNyD
awmhuGm oydwfwkef;u acgif;aqmifcJhwJh udkbdk;udkwdkY? udkvS'if? qdkawmh wdkYi,fi,fwkef;ujzpfcJhwJh yxrurÇmppfBuD;vdkvm;rS
udkxGef;ñGefYwkdYygwmyJ}} [lí ajzygonf/ rodwm}} [kajymvkdufygonf/ xdktcgausmif;om;wpfa,mufu
xdkpOfu uRefawmfhtodÓPfwGif or*¾[laompum;vHk;udk ]]ausmif;rsm; ydwfaeOD;rSmvm;Asm}} [kar;&m udk;wef;ausmif;om;
a&&maocsmpGmrodao;? r&Si;f vif;ao;&um; or*¾upd u ö kd qufNy;D udkwkwfaygu ]]aeOD;uG igar;MunfhygOD;r,f? [dkrSmppfjzpfwmeJU
rar;awmhyg/ xdkodkYausmif;om;or*¾zGJUpnf;jcif;ESifhywfoufí wdkYausmif;u ydwfr,frxifygbl;uGm}} [kajymvdkuf\/
topfa&mufvmaom ausmif;tkyfBuD; rpöwmrZGef;'g;u aomf uReaf wmfurl bmar;&rSe;f rodaomaMumifh olrsm;ajymorQukd
vnf;aumif; q&mrsm;uaomfvnf;aumif; axGaxGxl;xl; em;axmifaevdkufygonf/ xdknabmf'gaqmif pmMunfhcsdefwGif
ajymqdkoH rMum;&awmhyg/ ausmif;om;wdkYtm; abmf'gtkyf q&mOD;b u vmajym&mwGif -
26 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 27
]]rif;wkdYudk q&majymcsifwmu tckt*Fvdyftpdk;&eJU *smreD udkomajymaerdMuygonf/ ppfjzpfw,fqdkwmbmvJ? b,fvdkjzpf
tpdk;&wdkY ppfjzpfaeMuwm? rif;wdkYrylMueJY? qkdif&mtpdk;&awG wmvJ[í l tcsi;f csi;f ar;Mu ajymMu\/ bmrSaoaocsmcsmodí
tcsif;csif;vkyfMuvdrhfr,f/ rif;wdkUeJUrqdkifbl;/ bk&ifcHuvnf; r[kwfay/
ajymoGm;w,f? wkdif;oljynfom;awG rylMueJY? uREkfyfwdkY t*Fvdyf owif;pmrsm;udk zwfMunfhaomtcg owif;pmwGif ppf
tpdk;&u tdE´d,EdkifiHeJYjrefrmEdkifiHudk aumif;aumif;BuD; umuG,f owif;rsm;om ygaeygonf/ &kyf&Sif½HkwGif wpfcgwav ppf
apmifha&Smufxm;r,fvdkYajymw,f? 'gaMumifhryleJY}} [líajym&m Zmwfum;awGjyonft h wGuf Munfch &hJ ygonf/ uReaf wmfwaYkd usmif;
xdkpum;udk uRefawmfrSwfxm;vdkufygonf/ ESiu hf yfvsuwf iG f trfyD Military Police wyf&ydS gonf/ xdw k yfwiG f
xdt k aMumif;ESiyhf wfoufí ausmif;om;Bu;D rsm;ESihf q&mBu;D a*:&cg;ESifh tdE´d,EdkifiHaygufukvm;ppfom;rsm;&Sdygonf/ olwdkY
rsm;xH csOf;uyfNyD; ar;MunfhOD;rnf[k aw;rSwfxm;vkdkufygonf/ wyfom;rsm;onf olwdkY\ abmvHk;uGif;wGif avhusifhcef; vkyfae
tb,faMumifq h akd omf ppfwukd o
f nfqakd ompum;\ t"dymÜ ,fukd onfudk awGY&ygonf/ wpfcgwavwGif OD;xkyfwGif opfcufawG
uRefawmfu oJoJuGJuGJrodyg/ odkYaomfvnf; ppfBuD;jzpfjyD[lí xd;k Ny;D ausmyd;k tdwaf wGEiS ahf vhusichf ef;vkyaf eMuyH?k ajrjyifay:wGif
udpk ed Bf u;D ajymvdu k af omaMumifh ,if;taMumif;t&mrsm;udk odcsif 0rf;vsm;arSmufNyD; wGm;oGm;MuyHkwkdYudk awGY&ygonf/
aompdwfrsm; jzpfyGm;vmonfuawmh trSefyifjzpfygonf/ uRefawmfwdkY\ pdwfwGif ppfavhusifhcef;qdkwm 'gyJvm;[lí
xdkaeYntzdkY uRefawmfat;csrf;pGmtdyfaysmfoGm;ygonf/ awG;aerdygonf/
aemufwpfaeYwiG f ausmif;wufaomtcg ajcmufwef;twef;xJoYkd uRefawmfausmif;pmrsm;udk usuf&onfrSm yifyef;onf[lí
uRefawmfa&muf&SdcsdefwGif q&moefY (twef;ydkifq&m) ? t*Fvdyf r&Sdyg/ uRefawmf aumif;pGmvdkufEdkifygonf/ xdkaMumifh uRefawmf
pmjyq&m OD;baomif;? jrefrmpmjyq&m q&mcwdkYoHk;OD; olwdkY onf ausmif;pmtjyif tjcm;pmrsm;udk zwfavh&Sdvmygonf/
a&SUwGif&Sdaom jrefrmhtvif;owif;pmudkMunfhum ppfjzpfjcif; uReaf wmfzwfaompmrsm;rSm ausmif;om;Bu;D rsm;xHwiG f &Sw d wfaom
taMumif;udk ajymaeMuoHMum;&ygonf/ '*Hkr*¾Zif;? BuD;yGm;a&;r*¾Zif;? q&mBuD;yDrdk;eif;bmomjyefaom
q&mOD;baomif;u ]]*smreDu ydkvefjynfudk 0ifwdkufvdkY ol&aJ umif;oH;k a,muf? &wemodu k pf mtkyrf sm;udk zwfygonf/ xdrk S
t*FvdyfeJYjyifopftpdk;&u ppfaMunmvdkufwmyJAsm? Munfh&wm wpfyg; ,cifu zwfz;l Ny;D onfh uREyfk Ef iS rhf ukd u
f ,faumvif;? uREyfk \ f
*smreDu vufOD;0ifwdkufw,feJYwlw,f? 'Dtwdkif;qdk&if 'Dppf[m pGefYpm;jcif; pmtkyfrsm;udkzwfygonf/ xdkpmtkyfrsm;udkzwfpOf
awmfawmfeJYNyD;r,frxifbl;? wm&SnfoGm;vdrfhr,fvdkY uRefawmf em;rvnfaomtcsuaf wGUygu udw k w k af ygESihf udpk ed Bf u;D udk ar;avh
xifw,fAsm}} [kajymoHudk uRefawmfMum;vdkufygonf/ &Sdygonf/ xdkpmtkyfrsm;udkzwfNyD;rS tkdif;&pfvlrsdK;wkdYuvnf;
rMumrDyif ausmif;wufacgif;avmif;xkd;aomaMumifh q&m tom;jzLvlrsdK;? t*Fvdyfuvnf; tom;jzLvlrsdK;jzpf&m tom;
oHk;a,mufvlpkcGJNyD; qdkif&mtwef;wdkYokdY xGufoGm;Muygonf/ a&mifcsif;wlygvsufESifhtb,faMumifh zdESdyftkyfcsKyfygvdrfh[laom
xdtk csed w f iG f uReaf wmfwaYkd usmif;om;i,fwpfpo
k nf ppftaMumif; tawG;udk awG;rdwwfygonf/
28 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 29
xdtYk jyif '*Hrk *¾Zif;wGiyf g0ifaom '*Hck ifcifav;\ arSmq f &m a&;avh&Sd&m uRefawmfonfolYvdk EdkifiHjcm;okdY oGm;csifaompdwf
rSww f rf;? pHak xmufarmifped 'f g;? pHak xmufarmifp&H mS ;0w¬Kwt Ykd jyif avhvmcsiaf ompdww f Ykd 0ifpm;aerdygonf/ pdwx f ufoefaerdygonf/
usKd wv f wfO;D NyKH ;csKad &;onfh aeat; vdref nf;pmtkyu f v kd nf; zwfyg 1940 wGif uRefawmf ckepfwef;odkY wuf&ygonf/ ausmif;
onf/ uRefawmf\ pdwfukdajymif;vJapaom pma&;olwpfOD;rSm abmf'gaqmifrSmyif ae&ygonf/ xdkESpfwGif abmf'gausmif;tkyf
pma&;q&mBu;D r[maqGjzpfygonf/ ola&;onfh wdaYk rar? olyek Yf OD;btpm; rpöwmpDtifA;l trnf&dS w½kwAf rmujym; q&ma&muf
tdr?f apm&oufjyif;wdu Yk uReaf wmf\ pdwu f kd vIy&f mS ;apcJyh gonf/ vmygonf/ q&monf ocsmb F momjyaomq&mjzpfygonf/ ol\
þodkYpmzwfvmaomaMumifh uRefawmfh\pdwfonf pmay: xl;jcm;csurf mS ola&mufonfah eYrpS Ny;D nwdik ;f abmf'gausmif;om;
wGif vGefpGmrufarmcHkrifpdwf0ifvmygonf/ owif;pmq&mBuD; rsm; bk&m;&Sdcdk;Mu&ygonf/ bk&m&Sdcdk;NyD;rS tdyf&onf/ ausmif;pm
OD;odef;armifa&;aom jrefrmol&Jaumif;rsm;pmtkyfudk uRefawmf tjyif paee*g;eD? *sme,fausmf? yDrdk;eif;\ aemvdyfpmapmif
(Knowledge) ponfwdkYzwf&ef 0,f,lay;xm;onf/
tjyefjyefzwf&if; rsdK;cspfpdwf"mwfwdkY0ifa&mufvmonf[k awG;rd
vmygonf/ t*FvdyfpmtwGuf uRefawmfhtzdkY tcuftcJr&Sdaomfvnf;
pGepYf eG pYf m;pm;vkycf ahJ om ol&aJ umif;wdu Yk kd uReaf wmfav;pm; ocsmFwGif odyfpdwfr0ifpm;vSaomaMumifh wpfcgwpf&H uRefawmf
rwGuEf ikd af om ocsmyF pk mä rsm;udk q&mpDtifA;l xH oGm;jywwfonf/
MunfndKrdygonf/ odkYaomf uRefawmfum; rpGefYpm;&Jyg? aMumuf
q&mu wGufay;avh&Sd\/
wwfygonf/
q&monf ausmif;om;rsm;ESifh&if;ESD;pGmaewwfojzifh olUudk
þodkY jyifypmrsm;zwf&if; ausmif;pmusuf&if;jzifh 1939
ausmif;om;rsm;u cifMuonf/ abmvHk;uefawmfojzifh olYudk
ckESpfukefNyD; 1940 jynfhESpf? rwfvwGif twef;wifpmar;yGJudk txifBu;D Mu? cspMf uonf/ tm;upm;0goemygí vdu k pf m;olvnf;
aumif;pGm ajzqdEk ikd cf yhJ gonf/ uReaf wmfu h , kd u f Reaf wmf owdxm;rd jzpfaomaMumifh uReaf wmfwY k d abmf'gausmif;om;rsm; aysm&f iT Mf uygonf/
aomtcsufrSm uRefawmfonf ausmif;pmzwf&mwGif cufcJrI r&Sd uReaf wmf ckepfwef;aepOfwiG f xl;jcm;csuw f pf&yfrmS History
cJyh g/ pmar;yGu J vkd nf; BuKd ;pm;ajzcJo
h nf[í l r&Scd yhJ g/ ajz½d;k ajzpOf oifjyaom jrefrmjynfzGm; ukvm;vlrsdK;wpfa,muf q&mtjzpf
vkyf½kd;vkyfpOf tjzpfomajzcJhygonf/ pmar;yGJatmifygonf/ a&mufvmygonf/ olonfjrefrmpum;udk yDoatmifajymwwfaom
xdkacwfupmtkyfpmayawGzwf&if; owdjyKrdaom pma&; rpöwm um; (Carr) jzpfonf/ vlysdKBuD;jzpfonf/ rsdK;cspfpdwf
q&mwpfa,muf&Sdvmygonf/ xkdolum; urÇmvSnfh armifcif xufoefaomol? NAdwdoQtkyfcsKyfa&;udk rESpfNrdKUaomoljzpfonf/
trnfcH pma&;q&mBu;D jzpfygonf/ urÇmvSnahf rmifcifu ol Edik if H AdkvfcsKyfatmifqef;? ocifA[def;wdkYESifhcifrifol? twef;wljzpf
&yfjcm;oGm;cJhonfh taMumif;rsm;udk pmtkyfrsm;wGif a&;cJh&m aMumif;od&ygonf/ atmifqef;? A[def;[kac:wwf\/
vlBudKufrsm;aom aqmif;yg;rsm;jzpfcJhygonf/ olu uRefawmfwdkYudkajymjyonfrSm ]]Harbey a&;aom
ola&;cJah omaqmif;yg;rsm;wGif xkid ;f (,ciftac: ,d;k ',m;) History of Burma udk zwf&ifowdxm;? rif;wdkYjrefrmawGudk
Edik if ?H uarÇm'D,m;Edik if ?H pifumyl ponfwo Ykd o Ykd mG ;cJah omtaMumif;udk ESdrfxm;wmawGygw,f[k ajymygonf/
30 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 31
History udz
k wfcsi&f if Out Line of world History udk zwfyg/ or*¾tzGUJ 0ifrsm;&Syd gonf/ odaYk omf or*¾tzGUJ tpnf;ta0;wdw Yk iG f
H G wells a&;wm olu xkp d mtkyu f ormorwfrQpmG a&;xm;wm}} abmf'gaeausmif;om;wdYk uReaf wmfEiS u hf w kd wk af ygrSwpfyg;wufrnfh
[lí rpöwmum;u ajymygonf/ odkYaomf xkdpOfu xkdpmtkyfudk olr&Sdyg/ or*¾wGiftiftm; 20 cefYom &Sdygonf/ trsdK;orD;
uRefawmf rzwfbl;yg/ 1943 ckESpfcefYurS xdkpmtkyfudk zwfzl;yg wpfa,mufrS rygyg/ vIyf&Sm;rIudkvnf;wGifwGifus,fus,f rvkyf
onf/ xdt Yk jyif jrefrmEdik if &H dS t*Fvyd v f rl sKd ; Mr, Furnival a&;aom Edik cf yhJ g/ t"dutvkyrf mS &efuek w f uúov kd af usmif;om;rsm;or*¾rS
Political Economy of Burma pmtkyu f zkd wfyg[lívnf; ñTe;f yg pmwdu k rf wS pfqifah y;ydUk aom td;k a0r*¾Zif;pmtkyEf iS hf tjcm; &efuek f
onf/ xdpk Ofu xdpk mtkyu f kd zwfEikd cf iG hf uReaf wmfww Ykd iG f r&Sad o;yg/ wuúov kd af usmif;om;rsm;or*¾rS xkwaf 0aom owif;vTmrsm;udk
odkYaomfpmtkyftrnfudk rSwfxm;ygonf/ 1944 ckESpfusrS udkvSzwfjyí em;axmif&ygonf/
xdkpmtkyfudk zwfcGifhBuHK&ygonf/ odkYaomfudkvSu wdkufwGef;ojzifh topfzGifhvSpfaom NrdKUr
rpöwmum;onf tcGi&hf wdik ;f wdik ;f jynftwGupf Of;pm;zdYk ajym pmMunhfwdkufwGif tm;vHk;qHkMuonf/ xdkpmMunhfwdkufwGif pae
ygonf/ wpfaeYwiG f tdE, d´ Edik if aH &m jrefrmEdik if yH g vGwv f yfa&;&rSm e*g;eD? *sme,fausmEf iS hf tjcm;pmtkyrf sm;? owif;pmrsm;udk zwfMu
aocsmygonf[lí ajymavh&Sdygonf/ ygonf/ ausmif;wGiv f yI &f mS ;rIr&Sí
d q&mrsm;\ rsupf daemufjcif;udk
rcH&yg/
xdkpOfu Oa&mywGif ppfrD;&Sdefjyif;vsuf&Sd&m [pfwvm\
ausmif;tkyfMuD; rpöwm r*Ref'g;? rpöwmum;? rpöwm'Dqif;
t&Sed t f 0gonf vGepf mG wufaeaomtcsed jf zpfygonf/ jrefrmEdik if H
( D-Singh) wdkYonf tdE´d,uGef*&ufodkYtxifBuD;NyD; pdwf0ifpm;
wGifvnf; [pfwmvm\tvHonf pMumwHqdyfjzpf&m jrefrmrsm;
olwdkYjzpfMu&m uRefawmfwdkYvIyf&Sm;rIudk q&mwdkYu uefYuGufjcif;?
,HkMunfaom pMumrif;[líyif xifolwdkY&SdaeMuygonf/ [efYwm;jcif;r&SdcJhyg/
uReaf wmft h xifurl pMumrif;[lonf om,m0wDrif;w&m;u 1940 ausmif;om;b0? ausmif;om;or*¾tzGJU0iftjzpf
a&cscH&aom pMumrif; [kxifxm;av&m *smreD[pfwvmonf uRefawmfonf xl;jcm;aom jzpf&yfwdkY r&SdcJhyg/ odkYjzpfvifhupm;
pMumrif;jzpfEdkifyghrvm;[lí pOf;pm;aerdwwfygonf/ uRefawmfhtodÓPfwGif uRefawmf\ pdwftpOfudk ajymif;vJapcJh
xdtk csed w
f iG f uomtpd;k &txufwef;ausmif;wGif ausmif;om; aom jzpfpOfwdkY jzpfxGef;cJhNyD[kqdk&ygvdrfhrnf/
or*¾ay:vmygonf/ 1300 oydwfwkef;u acgif;aqmifcJhaom taMumif;rlum; uRefawmfonf pmzwftm; tvGefrsm;vm
ausmif;om;Bu;D awG r&Sad wmhyg/ b,fa&mufuek rf eS ;f rodawmhyg/ cJNh y[D k uReaf wmhu f ,
kd uf Reaf wmf xifryd gonf/ xdpk Ofu uReaf wmf
ausmif;om;or*¾zUJG pnf;aomtcg Ouú| udt k hH ac: udv k S uk;d wef; zwfcahJ ompmtkyrf sm;wGif ajcvsiOf ;D tke;f cifbmomjyefonfh urÇmY
ausmif;om;jzpfNyD; udk[efxGef; (aemifaomtcg AkdvfrSL;[efxGef;) &efopl mtky?f urÇmah orif;pmtkyf (OD;ausmw f ifh bmomjyefonf[k
uk;d wef;ausmif;om;u twGi;f a&;rSL;jzpfygonf/ uReaf wmfuawmh xifygonf) wdkUudk zwfvdkuf&ygonf/
udv k S wduk w f eG ;f aomaMumifh omreftoif;0iftjzpf yg0ifco hJ nf/ urÇm&h efopl mtkyw f iG f emZDygwD\ &ufpufyt kH zHzk u
kH akd &;om;xm;
udkvSu uRefawmfhxuf okH;ESpfBuD;\/ abmf'gausmif;om;wdkYwGif aMumif;rSwrf ad eygonf/ NcKH íqd&k aomf emZD0g'onf wpfurÇmvH;k \
32 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 33
&efo[ l í l uReaf wmfem;vnfcpH m;rdygonf/ xdpk mtkyt f jyif urÇmh xdaYk Mumifh uGejf rLepfygwDtaMumif;udk ocifO;D cspx f ;l udk oGm;ar;&m
aorif;pmtkyrf mS vnf; uReaf wmfpv JG rf;apaompmtkyf uReaf wmhf OD;cspx f ;l u ]]uGejf rLepfqwkd mbH0k g'yJumG }} [lí ajzcJo h nf/ xdt
k csed f
tawG;tjrifudk wdk;wufapaompmtkyfjzpfygonf/ wGif uReaf wmf\pdwo f nf 0g'a&;xuf wdik ;f jynfta&;udo k mawG;
xdkpmtkyfwGif urÇmhEdkifiHBuD;rsm;\ ppftiftm;? vufeuf aerdygonf/ 1941 ckESpf aEG&moDwGif ausmif;pmar;yGJtaejzifh
tif t m;wd k Y u d k Ed I i f ; ,S O f j yxm;&mwG i f t*F v d y f ? tar&d u ef ckepfwef;pmar;yGJ ajzNyD; a&TulodkYjyefcJhonf/
jynfaxmifp?k *smreD? ½k&mS ;? *syef? tDwvDw\ Ykd ppftiftm;udk tawmf oBueF u f mvudk a&Tuw l iG u
f ek q
f ;kH cJNh y;D oBueF Nf y;D aomtcgwGif
wduspmG bmomjyefqx kd m;onf/ aemufq;kH ppftiftm; tBu;D qH;k a&Tuw l iG af e&onfrmS ysi;f vmaomaMumifh uomokYd jyefcyhJ gonf/
rSm tar&duefESifh½k&Sm;rS ppftiftm;tMuD;qHk;[kod&ygonf/ uomwGif bdk;bdk;ouf&Snf\ tdrfwGifae&if; ausmif;om;or*¾
þpmtkyrf mS tjyifabmf'gausmif;om; D Singh jrefrmtrnf Ouú| udkvSESifh &if;ESD;pGmqufqHcGifhBuHKcJhygonf/
udkatmifjrifhu olzwfaom pmtkyfrsm;udk uRefawmfhtm;ay;jyD; uomNrKd UwGif xdpk Ofu ausmif;om;tcsKd UwdUk onf ausmif;cef;
zwfcikd ;f aomaMumifh paee*g;eD*sme,f? *sme,fausmpf aompmtkyf wGif txl;pmoifwef;oabmrsdK; oifMum;aeonfudk uRefawmf
zwfcGifh&jyefonf/ awGU&ygonf/ pae? we*FaEGaeYwdkY jzpfwwfyg\/
uReaf wmft h odÓPfwiG u f rÇm&h efozl wfNy;D *smreDukd rauseyf xdkoifwef;zGifh&ufrsm;wGif ausmif;om;or*¾Ouú| udkvSu
aompdwf cHpm;rdvmonf/ urÇmYaorif;udk zwfrdaomaMumifh q&mBuD;xH ausmif;om;or*¾tpnf;ta0;usif;ycGifh awmif;yg
tar&duefEiS ½hf &k mS ;udk txifBu;D aompdwaf wGvnf; ay:vmrdonf/ onf/ q&mBuD;xHrS cGifhjyKcsuf&aomaMumifh ausmif;cef;twGif;
*syefolvQdKpmtkyfonfvnf; ausmfMum;aom pmtkyfjzpfyg rS m yif or*¾ t pnf ; ta0;usif ; y&ef ud k v S u pD p Of y gonf /
onf/ vufyHwef;OD;bwiftrnf&Sd q&mBuD;u bmomjyefxm; uRefawmfhudk ac:ygonf/ uRefawmf tpnf;ta0;wufcJhygonf/
jcif;jzpfygonf/ vufyHwef;OD;bwifu qdk&S,f0g'ESifhedó&nf; tpnf;ta0;wufNy;D aemuf we*FaEGwpfywfMumrQ Mumaom
pmtkyfudk bmomjyefcJhao;onf/ odkYaomf xdktcsdefu uRefawmf tcg udv k u S uReaf wmhtf m; ]]ausmif;udk vmOD;uGm}} [kac:ojzifh
rzwfc&hJ yg/ *syefov l QKd uzkd wfrad omaMumifh *syef0g'udk rBuKd ub f J paewpf&ufwiG f uReaf wmfausmif;oko Yd mG ;cJyh gonf/ 10 wef; oif
jzpfaeygonf/ aom pmoifcef;odkY a&mufaomtcg ausmif;om;tcsdKU xdkifae
xdo k pYkd mawGzwf&if;awG;&if;ESiyhf if 1939 ukef 1940 jynfEh pS f onfudkawGU&onf/ rSwfrdaom olrsm;rSm -
tp (aeY&ufurdk rSwrf yd g) avmufwiG f jrefrmhtvif;owif;pmwGif udk[efxGef; (aemif AdkvfrSL;[efxGef;)
owif;wdak v;wpfy'k u f zkd wfvu kd rf yd gonf/ xdo k wif;rSm jrefrmjynf udka0vif;? udkpHatmif? rdkwmqif;? qdk[efqif;(aemiftcg
uGejf rLepfygwDukd rw&m;toif;aMunmonfh owif;jzpfygonf/ &Sr;f jynfpw H if)? udw
k ifaz (ozef;udik ;f &Gmom;)? e,foYkd ausmif;ydwf
uRefawmfhpdwfwGif uGefjrLepfqdkaom pum;udk bmrSef;rod &ufwGif rjyefaom [dkyifNrdKUom; udkat;armif? tif;awmfNrdKUom;
ao;yg/ uGefjrLepfygwD[lí&SdcJhrSef; xdktcgusrS od&ygonf/ rdkwmqif; (yefcsmyD) aemiftcgwGif tif;awmfocifvSarmif?
34 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 35
udkodef;vGif? Ouú|udkvS\nD udkcspfpHwdkYudk awGU&ygonf/ tjcm; ygonf/ xdo k NYdk y;D rS udak rmifarmifu atmufjrefrmEdik if w H iG f oHrPd
olawG&Sdaomfvnf; uRefawmfrrSwfrdawmhyg/ uRefawmf0ifoGm; wyf zGJUpnf;NyD;aMumif;? &efukefwuúodkvfwGifvnf; oHrPdwyf
aomtcg udkvSu ]]vma[h armifcspfvdIif}} [kac:NyD;xdkifcdkif; zGJUxm;aMumif;? acgif;aqmifrSm jrif;NcHudkarmifarmifjzpfaMumif;?
ygonf/ udkvSu pum;ajym&mwGif ]]&efukefwuúodkvfrS aq; uomausmif ; om;or*¾ t aeES i f h v nf ; &ef u k e f w uú o d k v f
ausmif;om; udkarmifarmifqdkwm a&mufaew,f? olYtazu ausmif;om;or*¾EiS ahf &m oHrPdwyfzUJG ESiyhf g qufo, G o f ifah Mumif;
v,f0ef? olUtazqDvm&if;eJY 'Du ausmif;om;awGvnf; &efuek f ajymygonf/
tajctaeudkodatmif 'Dae&mudkac:xm;ygw,f? vmygvdrfh udkarmifarmifjyefoGm;aomtcg uRefawmfonf udkvSxHodkY
r,f}}[k ajymygonf/ rMumrMumoGm;ygonf/ e*g;eDwu kd xf wk pf mtkyaf wG zwfvmwwf
rMumrDyif ausmif;a&SUvrf;jcm;onfh tdrfrS udkvSoGm;ac:í ygonf/
ygvmaom udkarmifarmif ausmif;cef;xJ0ifvmygonf/ uRefawmf OD;pGmzwfjzpfaom pmtkyfrsm;rSm armifpdk;a&;
yde&f n
S &f n
S [ f ef&adS omfvnf; ud, k [ f efawmifw
h if;ol? tom; qdk&S,fvpf0g'? ocifA[def;a&; "e&Sifavmu? rdk;BudK;trnfcHol
jzLjzL t&yfjrifhjrifhESifhjzpfygonf/ udkvSu rdwfqufay;aomtcg a&;onfh vDeifpmtkyw f Ukd jzpfygonf/ xdpk mtkyrf sm;udk bd;k bd;k \tdraf &SU
udkarmifarmifuvnf; jyHK;&TifpGmjzifh &efukefausmif;om;rsm;\
rSmaeaom ocifcspx f ;l xHrS &jcif;jzpfygonf/ ocifcspx f ;l uvnf;
tajctaeudk ajymjyygonf/
xdkpmtkyfrsm;udk pma&;q&m &JxGef;vif;trnfcH um,Av
udak rmifarmifajym&mwGif ]],cktaemufEikd if aH wG ppfBu;D jzpf
OD;ae0if;xHrS&jcif;jzpfaMumif;od&ygonf/
aeNyD? 'DppfBuD;[mjyefYvmEdkifw,f/ jrefrmEdkifiHtaejzifh b,fvdk
tajctaejzpfvmr,f rodb;l ? 'gayr,fh ausmif;om;awGtaeeYJ q&m&JxGef;vif;onf xdkpOfu rEÅav;odkYoGm;wwfonf/
uawmh udk,fhtrsdK;? udk,fhwdkif;jynfcspfpdwf&SdzdkY vdkygw,f/ Edk;Edk; &efukef? rEÅav;? uomwdkYokdY oGm;aeolvnf;jzpfNyD; ppfrjzpfrDu
Mum;Mum;&Szd Ykd vdyk gw,f/ wdik ;f a&;jynfa&;twGuf A[kow k &Sad pr,fh ta&;awmfyHkwyfom;trnf&Sd emrnfausmf 0w¬Kudka&;oljzpfyg
pmawGrsm;rsm;zwfMuyg/ udk,fcE¨mBuHUckdifusef;rma&;vkyfief;? onf/ ppfNyD;aomtcg wu,fhta&;awmfyHkwyfom;trnfjzifh
uif;axmufvyk if ef; Scout awGvnf;em;vnf&r,f}} [kajymygonf/ 0w¬Kwpfyk'fa&;oljzpfygonf/ um,Avavhusifhcef; jyooljzpf
tpnf;ta0;tNyD;wGif udkarmifarmifonf ausmif;om;rsm; onf/ uRefawmfwdkY\ uomausmif;om;rsm;onf trsm;tm;jzifh
ESifh &if;ESD;pGmajymqdkNyD; vlpkcGJvdkufonf/ aemufaeYwGif udkvS\ um,Av vdkufpm;olrsm;jzpf&m OD;ae0if; um,Avvkyfief;?
rSmMum;csuaf Mumifh uReaf wmfwUkd onf uomrSebm;odx Yk u
G af om tav;rjcif;paom vkyfief;wdkYudk jyoaomaMumifh jzpfygonf/
a*gufuGif;&Sd&m csKHykwfuav;rsm;? ukef;jrifhuav;rsm;&Sd&modkY OD;ae0if;onf um,AvOD;&Sed ?f OD;aZmf0w d wf EYkd iS v
hf nf; tquf
oGm;Muygonf/ toG,f&Sdol jzpfygonf/
xdak e&mwGif uReaf wmfwt Ykd m; udak rmifarmifu uif;axmuf OD;ae0if;\ pmtkyfrsm;,lNyD;zwfrIukd taMumif;jyKí olYxHrS
enf;? ykef;cdkenf; ponfh oifcef;pm tenf;i,fudk vufawGUjy pmtkyw f zYdk wf&vmaomaMumifh qk&d , S vf pf0g'[laom pum;vk;H ukd
36 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 37
avYvmcJ&Y ygonf/ armifp;dk a&; qk&d , S v
f pf0g'pmtkyu f dk OD;ae0if; yg0ifonf/ xdak qmif;yg;&SnBf u;D udak &;onfh ywfrBu;D trnfco H rl mS
ay;í zwfc&YJ ygonf/ qd&k , S v f pfr0l g'\ rlvtrnfrmS qif;&Jom; ocifoef;xGef;jzpfonf[líaemiftcgwGif od&ygonf/
0g'jzpfonf/ odkYaomf eef;&if;0efa'gufwmbarmf\ qif;&Jom; xdkpmtkyfBuD;\ taMumif;t&mudk uRefawmf tusOf;csKyf
0HomEktzGJUESifh a&maernfjzpfaomaMumifh xkdtrnfudk a&SmifcJh ajymjyygrnf / qd k & S , f v pf 0 g'usrf ; ud k a &;ol armif p d k ; onf
onf/ aemifwiG f bH0k g'[kay;&ef BujH zpfao;onf/ þtrnfonf aemifaomtcg ocifpkd; jzpfvmygonf/
vnf; &S&d o dS rQ pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;udk bHyk pön;f vky&f rnf[al om xkpd mtkyu f kd tBurd Bf urd zf wf&aI vhvmcJyh gonf/ uReaf wmf\
oabmoufa&mufaeygonf/ &mZ0ifoabmw&m;rsm; rygyg/ pdwfudk tajymif;vJBuD; ajymif;vJapcJhaom pmtkyfjzpfygonf/
qdk&S,fvpf0g' tqdkt&qdkvQif ]]&mZ0if &mZ0ifqdkonfrSm &[ef;ESifh txl;ojzifh rdrdaexdkifaom jrefrmEkdifiH\ta&;t&mrsm;udk
rif ; ? rif ; ES i f h o l a |;? ol a |;ES i f h q if ; &J o m;wd k Y \ ppf c if ; &m av;av;eufeuf pOf;pm;csiaf tmif vIaYH qmfay;cJah om pmtkyjf zpf
ppf w vif ; aywnf ; [l a om}} &kyfydkif;&mZ0if,lqcsufrsm;ryg/ ygonf/ taMumif;w&m;? tusKd ;w&m;ponfwu Ykd kd aocsmCepGm
xdaYk Mumifh qd&k ,S v f pf0g'udk bH0k g'[lí trnfay;&efroif[ h k ,lq od&edS m;vnfvakd ompdwf xufoefvmcJyh gonf/ trSww f rJh aeavh
cJhMuonf/ tvkyform;0g'[kvnf; ay;írjzpf? qdk&S,fvpf0g' &SNd y;D trSww f rJh em;axmifavh&adS om tavhtusit hf aetxm;rS
onf tvkyform;wdkY\ tusdK;pD;yGm;csnf;omr[kwf? tjcm;aom taMumif;jcif;&mwdUk udk owdxm;Ny;D Munf½h eI m;axmif avhvmwwf
olrsm;\ tusdK;pD;yGm;vnf;yg0ifaomaMumifh pmtkyftrnfudk onfh tavhtusifhwdkYa&muf&SdvmcJhygonf/
qd&k , S vf pf0g'[k trnfay;cJ&h aMumif; ocifoef;xGe;f u trSmpm
xdkYaMumifh qdk&S,fvpf0g'[laom usrf;jyKq&m ocifpdk;onf
a&;cJhonf/
uReaf wmf\Edik if aH &;vufO;D q&m[lí rSw, f v
l u
kd o f nf/ xdpk mtkyf
xdkpmtkyfwGifyg0ifaom t"dutcef;rsm;rSm -
taMumif;udk uRefawmfajymjycsifygonf/
- tjrwftpGef;udk y"mexm;aom "e&SifpepftaMumif;?
a&S;OD;pGm uReaf wmfov d m&aomtaMumif;rSm "e&Sipf epfac:
- toHk;jyKrIudk y"mexm;aom (bHk) (qdk&S,fvpfpDrHudef;
pepftaMumif;)? t&if;&SifpepftaMumif;jzpfygonf/ t*Fvdyfvdk Capitalism
- tEky#davmr &kyfydkif;0g'ESifh ½kyfydkif;&mZ0iftaMumif;? uufyw D ,fvpfZif[ak c:ygonf/ uufyw D ,fvpfZifac: t&if;&Sif
- "e&Sifpepf\ c&D;pOfw&m;? pepfudk qef;ppfcJholrSm *smreDEdkifiHom; rmhufpfonf Capital
- qif;&Jom;rif; qif;&Jom;csif; (qdk&S,fvpf) acwf uufyDw,f[laomusrf;BuD;udk a&;cJhygonf/ uufyDw,f ac:
taMumif;? t&if;usrf;udk t&yfom;em;vnfatmifajym&vQif vloHk;ukef
- vltwef;tpm;cGJjcm;rIuif;aomtpdk;&[lí r&Sdawmh ypönf;rsm;xkwfvkyf&mwGif pdkufxkwf vkyfudkif&aom ukefxkwf
aom uGejf rLepf (0g) qd&k , S v f pft&ifph m;acwftaMumif;/ ud&, d mrsm;? ukeMf urf;? uke½f ikd ;f rsm;? a&? ajrrsm;? puf½?kH tvky½f rkH sm;?
ywfrBu;D a&;aom qif;&Jom;rif; qif;&Jom;csi;f acwfwYkd rvGJ ,if ; wd k Y t m;vH k ; ud k pD ; yG m ;xk w f v k y f a &;t&if ; [k a c:ygonf /
raoGa&muf&rnf[al om aqmifyg;&SnBf u;D tp&Sad om tcef;rsm; xkdt&if;rsm;udk yk*¾vdu ydkifqkdifoltm; t&if;ydkifol? t&if;&Sif?
38 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 39
"e&Sif[kac:ygonf/ t*Fvdyfpum;jzifh uufyDw,fvpf[kac:yg txufygacgif;yHkjzwftjrwftpGef;,lyHk Oyrmudk ocifpkd;
onf/ yk*v ¾ u d t&if;ydik v f yk if ef;rsm;udk Edik if t H yk cf sKyaf &; Oya't& pmtkyfwGifygonfr[kwf? ocifEka&;aom rmufhpf0g'pmtkyfudk
yd k i f q d k i f c G i f h j yKxm;vQif xd k E d k i f i H u d k t&if ; &S i f p D ; yG m ;a&;pepf zwf&rSod&aom Oyrmjzpfonf/
wnf&Sdaom EdkifiH[kac:ygonf/ ocifpdk;pmtkyfwGif "e&Sifonf acgif;yHkjzwftjrwftpGef;udk
t&if;&SifEdkifiHwGif t&if;&Sifydkifvkyfief;&Sifrsm;onf tvkyf &,l&mwGif yHkaot&if;rS &,ljcif;r&Sd? yHk&Sift&if;rS&,ljcif;jzpfyg
vkyfwwfoltvkyform;rsm;udk iSm;&rf;um tvkyfvkyfcdkif;Muyg onf/ tcsKyftm;jzifhqdkaomf aiG&if;ydkif yk*¾vduvkyfief;&Sifonf
onf/ xdkodkY tvkyfcdkif;&mwGifvkyfief;&Sifonf aiG&if;ESpfrsdK;udk tvkyform;\ tvkyfwefzdk;udk tjynfht0ray;bJ rdrdtwGuf
pdkufxkwf&ygonf/ wpfrsdK;rSm yHkaot&if;jzpfygonf/ ,if;udk tjrwfxGufvmap&ef rw&m;ojzifh cdkif;pm;aeonfhpepfrsdK; jzpf
t*Fvdyfpmom;jzifh Constant capital [k ac:ygonf/ ukefMurf; onf[q k ckd siyf gonf/ uReaf wmfonft&if;&Sipf epfukd rw&m;aom
uke½f ikd ;f rsm;? puf½t kH vky&f rkH sm;? pufu&d , d mrsm;? vdt k yfaom tjcm; pepf[lí rSwf,lvdkufygawmhonf/
ypönf;rsm;ponfwdkYtwGuf aiG&if;ydkifqdkifaom vkyfief;&Sifu t&if;&Sipf ;D yGm;a&;pepf\qefu Y sib f ufrmS qd&k , S v
f pfp;D yGm;a&;
pdkufxkwf&aom aiG&if;onf wdwdusustoHk;jyK&aom yHkao pepfjzpfygonf/ qd&k , S vf pfp;D yGm;a&;pepf\ vkyif ef;pOft&qdv k Qif
aiG&if;yrmPjzpfawmhonf/ vkyif ef;&Siu f pduk x f w k &f aom tjcm; yk*¾vdupD;yGm;a&;vkyfief;rsm;udk jynfolydkifvkyfief;tjzpfodkY
aiG&if;trsdK;tpm;rSm yHk&SifaiG&if;jzpfonf/ t*Fvdyfvdk Variable ajymif;vJypf&ygrnf/ ,if;odkY ajymif;vJjcif;jzpf&rnfjzpfaom
Capital jzpfonf/ yH& k iS t
f &if;qdo k nfrmS tjcm;r[kwyf g/ tvkyo f rm; tvkyu f kd vkyaf qmif&rnft h zGUJ tpnf;rSm Edik if aH wmftmPmudk &,l
rsm;tm; vkyfctjzpfay;&aom aiG&if;jzpfonf/ ,if;aiG&if;udk rnfjzpfaom tvkyform;vlwef;pm;\ tpdk;&tzGJUrsdK;jzpf&rnf/
vdkwdk;ykdavQmhvkyfEdkifygonf/ t&if;ydkifvkyfief;&Sifonf yHkao xdtk pd;k &tzGUJ onf jynfoyl ikd f vkyx f m;Ny;D jzpfaom pD;yGm;a&;vkyif ef;
aiG&if;ay:rS tjrwftpGe;f r&Edik yf g/ rdrt d wGuf tjrwftpGe;f &Edik f rsm;udk pDrHudef;trsdK;rdsK;csrSwfNyD; vkyfaqmif&rnf/ pDrHudef;rsm;
&ef yH&k iS af iG&if;ay:rSmom xkw, f El idk yf grnf/ ,if;odYk xkw, f El idk &f ef csrSwfonfhtcgwGif umva'o? ae&mXmetvdkuf Munfh&I
tvkyform;tm; vkyftm;wefzdk; wef&mwefaMu;ay;avhr&Sdyg/ avhvmNyD; vkyfudkif&rnfjzpfygonf/
rsm;aomtm;jzifh aiGwpfusyfwefzdk;wefaomtvkyfudk oHk;rwf tvkyfvkyfEdkifpGrf;&Sdaom vlOD;a&tiftm;udk tajcjyKí
zdk;omay;NyD; usefwpfrwfudkray;bJ aiG&Sifuodrf;,lvdkufonf/ vkyfaqmif&rnfjzpfygonf/ vkyfEdkifudkifEdkifpGrf;&Sdaom enf;ynm
aemufwpfenf;rSm tvkyv f yk cf sed uf kd wpfusyw f efz;kd xufnrD Qaom trsdK;tpm;ESifhtnDvkyfaqmif&rnfjzpfygonf/ qdk&S,fvpf
tvkyfcsdefxuf wdk;íapcdkif;aomenf;jzifhvnf;aumif;? wpfenf; pD;yGm;a&;pDru H ed ;f \ &nf&,G cf suo f nf jynfot l m;vH;k pm;0wfaerI
tm;jzifhqdkaomf xrif;ESpfeyfpm;NyD;rS NyD;&rnfhtvkyfudk xrif; zlvakH &;ESiv hf rl aI &;b0om,ma&;twGuf pDru H ed ;f \ &nf&, G cf suf
wpfeyfpmausmaf usmf pm;cdik ;f Ny;D rS vkycf ikd ;f aomenf;jzifv h nf;aumif; onf csujf cif;vufiif;jzpfay:vmrnfh &nf&, G cf surf [kwb f J tcsed f
vkyt f m;wefz;kd udk tjynft h 0ray;bJ acgif;yHjk zwf,jl cif;jzpfonf/ ,lNy;D tqifq h ifh vkyaf qmif&rnfv h yk if ef;rsKd ;jzpfonf/ qd&k , S v f pf
40 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 41
pD;yGm;a&;pepfudk prf;oyfvkyfudkifaqmif&Gufaeaom yxrOD;qHk; em;vnfxm;cJhygonf/ xdkpepfonf trsm;jynfolwdkY\ tusdK;
EdkifiHrSm qdkAD,uf,leD,Hac: ½k&Sm;jynfaxmifpkBuD;jzpfonf/ pD;yGm;udk aqmif&Gufay;vdrfhrnf[lí em;vnfxm;cJhygonf/ ,ck
uG,v f eG o f l qdAk ,
D ufueG jf rLepfacgif;aqmifBu;D vDeifwnfaxmif ocifpdk;a&;aom qdk&S,fvpf0g'pmtkyfudk zwf½I&aomtcg
cJah om jynfaxmifpEk ikd if BH u;D jzpfonf/ vDeifonf ½k&mS ;tvkyo f rm;? qd&k ,S v f pf0g'qdo
k nfrmS pD;yGm;a&;0g'oufoufr[kwb f J vlo Y rdik ;f
v,form;? jynforl sm;udk pnf;½H;k Edik cf NhJ y;D awmfveS af &;Bu;D wpf&yfukd wpfavQmufv;kH udk avhvmoH;k oyfaom ordik ;f tjrif0g'Bu;D wpf&yf
atmifjrifpGmqifETJEdkifcJhNyD; qdk&S,fvpftpdk;&tzGJUudk wnfaxmif jzpfaMumif;odjrifvm&ygonf/ vlo Y rdik ;f wpfavQmufv;kH wGif ypön;f
zGJUpnf;EdkifcJhonf/ Opöm"e aiGaMu;ponfwu Ykd kd &,lyikd qf ikd cf iG &hf o
dS El iS hf ydik q
f ikd cf iG rhf &So
d l
olonf 1917 ckEpS ?f atmufwb kd mvwGif Edik if aH wmftmPmudk [lí vlaerItaetxm;ESpfrsdK;ESpfpm; uGJjcm;vmonfhtcsdefrSpí
&,lcNhJ y;D 1924 ckEpS w f iG f uG,vf eG cf yhJ gonf/ olonf xku d mvwGif vl t wef ; tpm;cG J j cm;quf q H r I r sm;? ,if ; ud k t aMumif ; jyKí
enf;rsdK;pHkESifh qdk&S,fvpfpepfudk tajccsaecJhygonf/ odkYaomf vlwef;pm;y#dyu©jzpfymG ;rIrsm; vuf½;kH tiftm;Bu;D rm;oltyk pf rk sm;u
vkyfief;rsm; atmifjrifrIr&Sdao;cifrSmyif uG,fvGefoGm;cJhonf/ vuf½Hk;tiftm;enf;yg;oltrsm;pkudk uReftjzpf jyKvkyfcdkif;í
vDeifuG,fvGefNyD;aemuf pwmvifacgif;aqmifaom qdkAD,uf cdkif;pm;jcif;rsm;? tcsdKUae&ma'orsm;wGif uRefrsm;udkomru
uGefjrLepfygwDtpdk;&tzGJUu tpdk;&tmPmudkOD;pD;tkyfcsKyfaom ajr,mtBuD;tus,fydkifqdkifol ajrydkif&Sifrsm;u a'otavQmuf
ñT e f M um;aomenf ; jzif h qd k & S , f v pf p D ; yG m ;a&;pD r H u d e f ; rsm;ud k tkypf ;kd ol ya'o&mZfukd ya'o&mZfrif;rsm;tjzpf xlaxmifrrI sm;?
qufvufaqmif&GufcJhonf/ qif;&Jorl sm;udk ajruRet f jzpf cdik ;f pm;rIrsm;? aemufqufcv H maom
odaYk omf qd&k ,S v
f pfp;D yGm;a&;wnfaqmufa&;vkyif ef;rsm;onf &mpkEpS rf sm;wGif pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; wd;k wufjzpfay:vmonfEiS hf
NyD;ajrmufoGm;onf[k rqdkEdkifao;acs/ qdkAD,ufjynfolwdkY\ trQ pufrIvufrIukefxkwfvkyfief;rsm;udk ydkifqdkifwnfaxmifvm
pm;0wfaea&;tajctaerSm a&S;acwfrsm;ESifhpmvQif rsm;pGm Muol aiG&if;&Sif"e&Sifrsm;ESifh aiGyifaiG&if; uif;rJhol? vkyftm;udk
wdk;wufvmonfrSm trSefjzpfonf/ a&mif;pm;vkyfudkif&ol tvkyform;rsm;tp&Sdojzifh vlwef;pm;
ocifpkd; qdk&S,fvpf0g'udk a&;om;NyD;pD;cJhaom tcsdeftcg qufqHa&;wGif tusdK;pD;yGm;jcif;tm;NydKifae&aom taetxm;
txdom&Sdayao;onf/ NyD;pD;atmifjrifjcif;awmh r&Sdao;yg/ trsdK;rdsK;udk awGUjrifvm&onf/
ocifp;kd \ qd&k , S vf pf0g'pmtkyw f iG f uReaf wmf\pdwt f m&Huk kd vlwef;pm;tm;jydKifrIrsm;onf wpfaeYaomtem*wfwGif
tqGJaqmifEdkifqHk;aom taMumif;t&mrsm;rSm tEky#davmr pD;yGm;a&;t& zdEydS cf sKycf s,o f l "e&Siv f w l ef;pm;rsm;onf ta&;edrhf
½kyfydkif;0g'ESifh ½kyfydkif;&mZ0if[laom t,ltqrsm;jzpfayonf/ &HI;NyD;? tjc,fvS,fcH t&if;rJhtvkyform;vlwef;pm;rsm;u {uef
rnfodkYrnfyHk qGJaqmifEdkifcJhonfudk uRefawmfajymjyygrnf/ rkcsta&;omvmNy;D vlUabmiftzGUt J pnf;udk OD;pD;OD;aqmiforl sm;
qd&k , S v
f pf0g'ESiyhf wfoufí uReaf wmfem;vnfxm;onfrmS jzpfvmMuvdrrhf nf/ urÇmt&yf&yfEikd if rH sm;wGif tvkyo f rm; jynfoYl
"e&Sif0g'udkqefYusifaom trsm;ydkif pD;yGm;a&;pepf[líom tpd k ; &rsm; ay:xG e f ; vmMurnf / xk d t pd k ; &rsm;onf "e&S i f
42 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 43
vlwef;pm;rsm;ydkifqdkifaom pD;yGm;a&;vkyfief;&yfudk vltrsm;\ bDtufpD tif*sifeD,mbGJU&ol ocifBuD;a&;onfh qdk&S,fvpfZif
pm;0wfaea&;vkdtyfcsufrsm;twGuf jznfhpGrf;ay;rnfh pDrHudef; ac: orpdwå0g'? vufyHwef;OD;bwifbmomjyef a&;om;aom
rsm;jzifh om,m0ajymaom vlaerIb0BuD;udk xlaxmifay;EdkifMu qd k & S , f v pf 0 g'ES i f h e d ó &nf ; ? wdkYArmocifrsm;xkwfa0aom
vdrhfrnf/ a<u;aMumfoH pmapmifwGif pma&;q&mjra'gif;ndK jrefrmrIjyKí
xkad omtcgwGif vlaY vmuBu;D onf w&m;rQwaom? Nird ;f csr;f jyefqdkxm;aom bHk0g'aMunmpmwrf;? pma&;q&mBuD; yDrdk;eif;
om,maom? vlwdkif;vlwdkif;udk,fpdwf ESpfjzmusef;rmcsrf;ompGm u tcgtm;avsmfpGma&;om;cJhaom ½k&Sm;bHk0g'taMumif;?
aexdkifMu&aom wufuyfumvBuD;xGef;um;aom vlrIb0 rEÅav;MuD;yGm;a&;r*¾Zif;t,f'Dwm MuD;yGm;a&; OD;vS (aemiftcg
taqmufttHkBuD; {uefrkcs ay:xGef;vmvdrfhrnf/ vlxkOD;vSjzpfvmol) a&;cJhonfh qd k A D , uf ½ k & S m ; tp&Sdaom
þonfum; odyeHÜ nf;usaom qd&k , S v f pf0g'oabmw&m;udk pmtkyfrsm;udk uRefawmf qufwdkufqdkovdk tBudrfBudrf tjyefjyef
aMunmcJhonfh *smrefvlrsdK; um;vfrmhufpfESifhtdef*s,fvfpfwdkU avhvm rdcJhygonf/
aMunmcJah om t,l0g'jzpfonf/ þt,l0g'onf 1848 ckEpS rf S þodkYavhvmrdaomaMumifh um;vfrmhufpf\tawG;tac:
pNy;D Oa&mywdu k w
f iG f xGe;f um;cJo
h nf/ 1917 ckEpS f &S&mS ;jynfwiG f t,ltqrsm;udk wjznf;jznf; wpfqifhNyD;wpfqifh em;vnf
vDeifOD;aqmifaom atmufwdkbmawmfvSefa&;BuD;atmifjrif oabmaygufcyhJ gonf/ þokYd oabmaygufonfEiS t hf rQ t&m&mudk
NyD;pD;aomtcsdefrSpí urÇmwGif ysHUESHcJhonf/ taMumif;tusdK; qufpyfaomenf;jzifh od&Sdem;vnfatmif
ocifp;dk a&;aom qd&k , S v
f pf0g'usr;f onf um;vfrmhupf 0f g' avhvm&rnf[lí odvmcJhygonf/
udk tajcjyKaomusr;f jzpfayonf/ xdaYk Mumifh jrefrmEdik if wH iG f 'kw, d ocifpdk;\ qdk&S,fvpf0g'usrf;wGif az:jyxm;onfh tEky#d
urÇmppfrwdkifrDumvu ocifEdkifiHa&;orm;rsm;? ausmif;om; avmr ½kyfydkif;0g'ESifh ½kyfydkif;&mZ0if taMumif;udk tusOf;csKH;NyD;
EdkifiHa&;orm;rsm;? vli,fvl&G,fEdkifiHa&;orm;rsm;tMum;wGif ajymjycsifygonf/
vuf0J0g'[lí ac:wGifcJhMuaom qdk&S,fvpftawG;tac:rsm;?
t,ltqrsm; MoZmvTrf;rdk;vm&jcif;taMumif;jzpfavonf/ tEky #davmr&ky fy dki f; 0g'
ocifp;dk \ qd&k ,
S v
f pf0g'usr;f taMumif;udak jym&if; þpma&;ol tEky#davmr½kyfydkif;0g'wGif tydkif;ESpfydkif;yg0ifygonf/
taejzifh um;vfrmhupf \ f 0g'oabmw&m;udk pdw0f ifpm;vm&ay tydkif;wpfydkif;rSm tEky#davmrenf; jzpfygonf/ tjcm;tydkif;rSm
awmhonf/ av;av;eufeufavhvm&ef pdwt f m;xufoefvm&ay ½kyfydkif;0g'ydkif;jzpfygonf/ þtydkif;ESpfydkif;wGif ½kyfydkif;0g'udk
awmhonf/ xdUk aMumifh uReaf wmfonf uomNrKd Ur pmMunfw h u kd rf &S &Sd t&if;cH0g'tjzpf xm;&Syd gonf/ tEky#davmr0g'enf;[lonfrmS
aom ocifA[de;f a&;onfh "e&Sifavmu pmtky?f ocifbakd &;onfh ½kyfydkif;0g'udk tajcjyKí pOf;pm;aomenf;jzpfyg onf/
um;vfrmhufpfpmtky?f ocifA[de;f u bHkorm; rm;[laom uavmif ½k y f y d k i f ; 0g't&qk d v Qif urÇ m avmuBuD ; onf ½k y f 0 w¬ K
trnfjzifh a&;om;cJhonfh pepf u saombH k 0 g' g'? armfvNrdKifNrdKU avmuBuD;jzpfygonf/ ouf&Sdowå0gtm;vHk;onf ½kyfcE¨m tzGJU
44 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 45
tpnf;[k owfrSwfxm;ygonf/ toufZD0udkvnf; ½kyf[líyif rwlawmhonfh wwd,taMumif;t&m wpfpw kH pfcjk zpfay:vmonf/
,lqxm;ygonf/ pdwq f odk nfrmS vnf; vlu Y ,kd cf E¨m\ tjyifbuf þtpOfukd tqifo h ;kH qifyh g0ifaom tEky#davmrenf;[k ac:qdk
wGi&f adS om ½kyt f m½Hrk sm;u ½kycf E¨mjzpfaomvl\ OD;aESmuftwGi;f onf/ ac:a0:yHrk mS yxrtaMumif;t&mudk 0g' 0g'[k ac:onf/ ,if;udk
okdY 0ifa&mufum t&dyfta&miftjzpf wnf&Sdaejcif;udk pdwf[k *smreftawG;tjrifynm&SdMuD;a[*,fvf (Hegel) u Thesis [k
,lqMuonf/ xdaYk Mumifh ½kyEf iS phf w d w
f \ Ydk qufo, G rf w
I iG f ½kyo f nf ac:cJhonf/ xdk Thesis udkqefYusifaom taMumif;wpfck ay:vm
t&if;cHtaMumif;w&m;jzpfonf/ pdwo f nf ½kyOf ;D aESmuftwGi;f rSm onf/ xdktaMumif;udk Anti Thesis [kac:onf/ Anti Thesis udk
&Sad om rjrif&onfh ½ky\ f vIy&f mS ;rIom jzpfonf/ ½ky\ f tusKd ;quf y#d 0 g' [kac:onf/ Syn Thesis udk oH 0 g' g'[kac:onf/
[k,lqonf/ ocifpkd;\pum;t&qdkvQif 0g'udk rl v y#d0g'udk y#d y u©
½k&Sm;uGefjrLepfacgif;aqmifBuD; pwmvif\ ajymqkdcsuft& oH0g'udk orl [ [kac:cJhonf/
qkdvQif - xkdtcsufudk tqifhoHk;qifhygaom tEky#davmrenf;[k
urÇmavmuBuD;\ ½kyfyHkum;onfum; tjcm;r[kwf?
]]urÇ ac:onf/ t*Fvyd b f momtm;jzifh Dialectical Triad [kac:onf/
½kyf0w¬Kub,fvdk vIyf&Sm;onf? ½kyf0w¬Ku b,fvdkawG;awm 'dkif,mvufwDu,fx&D;,wf Dialectical Triad udk pwifoHk;cJh
onf[laom ½kyfyHkum;yifjzpfawmhonf}} [líqdkcJhonf/ olrmS a[*,fvf ( Hegal ) jzpfonf/ rmhupf o f nf a[*,fuo kd \
l
þtqdo k nfum; ½kyyf ikd ;f 0g'\t&if;cHw&m;yif jzpfawmhonf/ q&mwpfOD;tjzpf rSwf,lcJhonf/ a[*,f\ 'dkif,mvufwDuf
tEky#davmrenf;url ½kyf0w¬KwdkY\ vIyf&Sm;ajymif;vJrI x&D;,wfudk rmhufpfucH,lcJhonf/ ,if;odkYcH,l&mwGif a[*,f\
taMumif;t&mrsm;udk avhvmaomenf;jzpfonf/ tEky#davmr tEk y #d a vmrenf ; ud k o m cH , l c J h y gonf / a[*,f \ y&rwå
enf;t&qdkvQifrnfonfh ½kyf0w¬KtwGif;rSmrqdk y#dyu©jzpfyGm;rI 0dnmOfawmf0g' ( ABSOLUTE IDEA) udk jiif;y,fcJhonf/ rdrd
tpOfonf &Sad eonf/ y#dyu©jzpfymG ;rI&jdS cif;aMumifh ysujf cif;tpOf tajcjyKaom ½kyfydkif;0g'udk a[*,f\ tEky#davmrenf;ESifh
onf &Sdaeonf/ jzpfysufjcif;tpOf&Sdjcif;aMumifh ajymif;vJrItpOf aygif;,lvdkufonf/
onf &Sdaeonf? ajymif;vJrItpOf&Sdaejcif;aMumifh topfopfwdkY xdaYk Mumifah [*,f\0g'onf Dialectical Idealism tEky#d
onf tpm;0ifjzpfxGef;aeonf[k cH,lonf/ þae&mwGif avmr0dnmOfawmf0g'jzpfonf/
ta[mif;udk t"durxm;&? topfukd t"duxm;&rnf[k cH,o l nf/ um;vfrmhupf \ f 0g'um; tEky#davmr&kyyf ikd ;f 0g' Dialectical
½ky0f w¬KtwGi;f jzpfysuaf jymif;vJru I kd Munf&h aI vhvmaomtcg Materialism jzpfaomfvnf; rmhufpfonf ½kyfydkif;0g'udkol\
tMuifwpfpw kH pfcok nf pwifjzpfaeonf[q k v kd Qif xdk wpfpw kH pfck tjcm;q&mwpfO;D jzpfol zdKG i;f ,Jbwf ( Feuerdach) xHr&S ,lonf/
udk qefYusifaomtaMumif;t&mwpfckonfvnf; jzpfay:vm& rmhupf of nf a[*,fxrH &S aom tEky#davmrenf;ESihf zGKd i;f ,Jbwf
onf[k cH,o l nf/ xdq k efuY sib f ufwoYkd nf tjyeftvSef tm;NyKd i&f if; xHrS&aom ½kyfydkif;0g'udk&,lNyD; rdrd\ udk,fydkif0g'tjzpf wdk;csJU
wpfenf;enf;jzifhaygif;pyfoGm;Muum qefYusifbufESpfckpvHk;ESifh vdkufonf/
46 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 47
wdk;csJUyHkrSm þokdYjzpfonf- (3) t&mcyfodrf;wdkY\ toD;oD;aom vIyf&Sm;ajymif;vJrI
(1) ta&twGufrS t&nftcsif;okdY ull;ajymif;a&muf&Sdjcif; tpOfwGif ta&twGuftm;jzifh ajymif ; vJ a eaom
Oya'o ( The Law of Quantity into Quality )? taetxm;rS t&nf t csif ; tm;jzif h ul ; ajymif ;
(2) qefYusifbufwdkY\ 'GefwGJ&if;vGefqGJaeonf[laom oGm;aom taetxm;odkY qdkufa&mufavh&Sdonf?
Oya'o ( The Law of Unity and Struggle opposites)? (4) txufwiG af zmfjycJah om tcsuo f ;kH csuw
f u Ydk kd jzpfay:ap
(3) y#dyu©ead &m'enf; ( The Law of negation of negation)/ aomtaMumif;w&m;onf t&m0w¬KtoD;oD;\ jzpfpOf
xdkoHk;ckonf um;vfrmhufpfuay;aom tEky#davmrenf; wpf a vQmuf v H k ; wG i f tp tv,f t qH k ; wd k i f a tmif
Oya'jzpfonf/ qufpyfyg0ifaeaom 0da&m"dtoD;oD;jzpfaeaomaMumifh
ta&twGurf t S &nftcsi;f od[ Yk al omOya'udk ocifp;kd u - jzpfonf/
]]½kyf0w¬Kemrf0w¬Krsm;wdk;yGm;ojzifh ½kyfoabm emrfoabm 0da&m"dqo kd nf (contradiction ) rSm wpfcEk iS w hf pfck orowf
vu©Pmrsm;ajymif;vJoGm;onf}} [lí jrefrmrIjyKcJhonf/ xkdodkY usaeaom qefYusifbufoabm ESpf&yf? olEdkifigEdkif tm;NydKifae
jrefrmrIjyKjcif;onf Ak'¨bmomt,ltqESifhudkufnDaomaMumifh onf[laom tpOfukdqdkvdkonf/ 0da&m"dw&m;onf t&m0w¬K
Ak'b
¨ mom0ifvil ,frsm;twGi;f oabmus ESpNf cKd uo f l rsm;vmMuNy;D wdkY\ twGif;ydkif;tusqHk;aom tESpfom&ü wnf&SdaeMuonf/
rmhufpf0g'ay:wGif udkif;ñGwfvmolrsm;jzpfvmMuonf/ y#dyu© 0da&m"dw&m;toD;oD;udk &SmazGNyD;orl[ (Synthesis)usatmif
eda&m'enf;qdkonfrSm wpfckaomjzpfysuftpOfwGif tysufudk toHk;jyKEdkifavav wdk;wufa&;odkY a&S;&IEdkifavav[lí cH,lMu
tjzpfu tpm;0ifNy;D qufumqufumjzpfvmaomaMumifh jzpfjcif; onf/ ,if;okdYcH,lxm;aom oabmxm;udk ygVdbmomtm;jzifh
udk wdk;wuf&mwdk;wufaMumif; taMumif;w&m;[k cH,lonf/ 'GE´aA' (Dialectical Attitued)oabmxm;rsdK;udk w½kyfuGefjrLepf
þodYk ocifp;kd \ qd&k , S v
f pf0g'usr;f ua&;om;azmfjycJyh gonf/ acgif;aqmifBuD; armfpDwHk;u toHk;jyKavh&Sdonf/
ocifpkd;\pmtkyfESifhrwlaom tEky#davmrenf;[lonfh þoabmxm;udk ocifpdk;u tEky#davmrenf;[k ac:cJh
pepfusaombHk0g' [laom pmwrf;wGif zGifhqdk&mwGif tcsuf onf/ (tEky#davmr[laom a0g[m&udk aemiftcgwGif vufrcHbJ
av;csufudk wifjycJhygonf/ y,fcscJholrsm;rSm awmifwGif;BuD;q&mawmf OD;Ouú|? "EkjzL
(1) t&mcyfodrf;ukefwdkYonf taMumif;pOf tusdK;quf OD;at;armif? OD;qef;xGef; (oQifOmPdó&) pma&;q&myg&*lwdkU
tm;jzifh wpfckESifhwpfckqufET,faeMuonf/ wpfckudk jzpfonf/
wpfcku taMumif;jyKaeonf/ wpfckay:wGif wpfcku olwdkYtvdkt& tEkavmr y#davmr[líom&SdMuonf/
tjyeftvSef rSDcdkaeMuonf? tEky#davmr[lí o'´gyk'f rpyftyf[k ajymMuonf/ olwdkUu
(2) ,if;odkYqufET,faeMuaom t&mcyfodrf;ukefwdkYonf oD[dk|frS uGefjrLepfygwD? qdk&S,fvpfygwD? tdE´d,rS uGefjrLepfygwD
tpOfrjywf vIy&f mS ;aeMuonf? tpOfrjywfajymif;vJae wduYk vufco H ;kH pGaJ om 'GEa´ A' (Dialectics ) [laom a0g[m&udk
Muonf? r&yfrem;a&GUvsm;aeMuonf? vufcHoHk;pGJ&ef vdkvm;onf/
48 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 49
þtaMumif ; t&mES i f h y wf o uf N yD ; aemif a omtcgwG i f tpGrf;owådrwlMuí toD;toD;oabmw&m;wpfrsdK;pDjzpfMu
uRefawmf &Sif;jyygOD;rnf/ onf[laom emewåenf;onfvnf;aumif;? (2) xdktaMumif;
txufwGif tawmfuav; tao;pdwfNyD; &Sif;jycJhaom w&m;wdkYonf tcsif;csif; igum;taMumif;jzpfrnf? oifrlum;
taMumif;t&mrsm;onf ocifp;kd ESio hf cifA[de;f wd\
Yk ta&;tom; tusdK;jzpf&rnf/ oifum; taMumif;jzpfum? igum;tusdK;jzpfyg
rsm;udk txl;ESpNf cKd upf mG zwf½aI vhvmNy;D aemuf od&v dS mcJah vonf/ rnf[lí t0dZÆmocFg&paomtaMumif;tusdK;wdkUonf wpfckESifh
xktd csed u
f mvu ocifp;dk ESio hf cifA[de;f wd\Yk pmtkyrf sm;wGif wpfck awmif;yefwu kd w f eG ;f apcdik ;f Ed;I aqmftcsed ;f tcsuaf y;Mujcif;?
yg0ifaom oabmw&m;a&;t,ltqrsm;udk pdwf0ifpm;Muol ya,mZ? tZÆoe? ayoe? Oó[? Asmyg&r&SdMu? taMumif;tm;
vli,frsm; enf;yg;vSacsonf/ ocifpdk;wdkY\ tvkyform;ta&;? avsmfpGm tusdK;jzpfonf/ taMumif;r&SdvQif tusdK;vnf;rjzpf
v,form;ta&;vHaYI qmfa&;om;rIrsm;udo k m pdw0f ifpm;Muolrsm; taMumif;csKyv f Qif tusKd ;csKy\ f / taMumif;tusKd ;vnf; tjcm;r&Sd
Muonf/ uRefawmfwdkYuom ausmif;om;rsm; ywf0ef;usifwGif qufumpyfum tcsi;f csi;f tjyeftvSef (y#dyu©) jzpfMu\[laom
oHk;oyfrdorQjzpfygonf/ tAsmyg&enf;onfvnf;aumif;? (3) þoHo&mpuf[lonf
þae&mü uRefawmftxl;jyKa&;om;vdkonfrSm armifpdk; &kyfemrfoabmyifwnf;/ avmuoHk;yg;pvHk;üyif þoHo&mpuf
(aemifwGifocifpkd;) a&;onfh qkd&S,fvpf0g' pmtkyf tcef; (7) ]]y#dpo ö rkymÜ 'f[al omemrf½yk rf w S pfyg; w&m;oabmonfvnf;aumif;?
acwf a jymif ; awmf v S e f a &;ynm acgif;pOfi,f(*)wGif tEky#d owå 0 gyk * ¾ d K vf o nf v nf ; aumif ; ? ouf & S d o uf r J h o wå 0 gonf
avmr½kyfydkif;0g'[laomtydkif;onf uRefawmfhudk tqGJaqmif vnf;aumif;r&SdNyD avmuoHk;yg;qdkonfvnf; t&aumufvQif
EdkifqHk;tydkif;jzpfayonf/ emrf½kyfoabmyifjzpfaomaMumifh þy#dpöorkyÜm'fyifwnf;/
acgif;pOfi,ftjzpf ]]tEky#davmr&kyyf ikd ;f 0g'}} ESihf 0drw k &åd o avmukwå&mudk;yg;rS wpfyg;w&m;[lorQonf y#dpöorkyÜm'fü
usrf;[laomtcef;wGif - 0ifonfcsn;f vnf;jzpfaomaMumifq h ckd NhJ y;D aom t0dZmÆ ocFg&paom
]]tusdK;taMumif;onf rpyfrqdkifMuonfr[kwf? pyfqdkif taMumif;tusKd ;wdo Yk nf {uwåenf;? emewåenf;? tAsmyg& enf;
Muaom oabmjzpfayonf/ taMumif;ESifhtusdK;pyfqdkifaom tm;jzifh jzpfMujcif;onf þuJo h Ykd jzpfMuatmif zefqif;rnfh owå0g?
oabmtm;jzifh t0dZmÆ ocFg& tp&Sad om taMumif;w&m;wdUk onf yk*Kd¾ v?f wpfpw kH pf&m0w¬Ky#dpo ö rkymÜ 'f (taMumif;tusKd ;wdEYk iS Nhf y;D tyf
taMumif;tusdK;ESpfcktMum; pyfjcif;oabmwpfckwnf;tm;jzifh aom ed,mrwpf&m;)rSwpfyg;tjcm;r&Sw d um; [laom {0H"r®wm
jzpf\[laom {uwåenf;onfvnf;aumif;? (1) þodkY t0dZÆm enf;onfvnf;aumif;? (4) ½Iqifjcifaom a,m*Dy*k Kd¾ v\ f ÓPf0ü
ocFg&paom taMumif;tusKd ;tjzpfjzifph yfjcif;oabm wpfcw k nf; y#dpo ö rkymÜ 'f w&m;&Sad om tvGeef ufeo J rd af rGUaom e&om*&jzpf
jzif h a omf v nf ; aumif ; ? taMumif ; w&m;um; wpf r sd K ;jcm;? aom þenf;av;yg;udkxif&Sm;pGmodvdrfhrnf}} [lí 0drkwåd&o
tusdK;w&m;vnf;wpfrsdK;wpfckjcm;? t0dZÆmonf ocFg& r[kwf? usrf;üvm&Sdonfudk axmuf&Ijcif;tm;jzifhvnf;aumif; ]] tEky#d
ocFg&onf t0dZÆmr[kwf oabmvu©Pm? oabmvu©Pm avmr&kyyf ikd ;f 0g'}} tvdjk zpfaom taMumif;tusKd ;onf tjcm;r&Sd
50 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 51
qufumqufum tcsi;f csi;f tjyeftvSef (0g) taMumif;ESit hf usKd ; ocifpdk;a&;cJhonfh qdk&S,fvpf0g'usrf;tvdkt& vlawG\
wdkY tcsif;csif;qefYusifjcif;? yl;aygif;qufoG,faejcif;taMumif; vkyt f m;udak cgif;yHjk zwf,al omenf;tm;jzifh "e&Siv f el nf;pkrsm;om
wdUk udk axmuf&jI cif;tm;jzifv h nf;aumif; ]]0drw k &åd ousr;f 0g'}}ESihf aumif;pm;&atmifvkyfaqmifaeaom "e&SifpD;yGm;a&;pepfBuD;
]]tEky#davmr&kyyf ikd ;f 0g'}} wdo Yk nf wpfO;D udw
k pfO;D taxmuftul onf urÇmt&yf&yfwiG &f adS om qif;&Jom;tvkyo f rm;vlxrk sm;udk
jzpfaMumif;xif&Sm;vSayonf [lí azmfjyukd;um;cJYayonf/ Ek;d Mum;x<uapvdrrhf nf/ qif;&Jom;wd\ Yk awmfveS rf rI sm;jzifh "e&Sif
azmfjyud;k um;cJo h nfh 0drw k &åd ousr;f qdo
k nfrmS rif;wke;f rif;Bu;D avmuBu;D onf NyKd uyJG supf ;D oGm;vdrrhf nf? qif;&Jom;vltrsm;pkukd
acwfwGifxif&Sm;cJhaom ynm&Sd a,mtwGif;0ef OD;bdk;vdIifa&;cJh csrf;omatmif aumif;pm;atmif vkyfaqmifay;rnfh qdk&S,fvpf
onfh usrf;jzpfayonf/ pma&;olarmifpkd;trnfcH ocifpdk;u bHk0g'acwfBuD;ay:xGef;vmvdrfhrnf/ xkdtcgurÇmavmuBuD;
rmhupf \ f uGejf rLepf0g'tawG;tac:wGiyf gaom0g'ESihf 0drw k &då o onf Nird ;f csr;f om,m0ajymaomumvBu;D twGi;f odYk t"Ge&Yf n S pf mG
usrf;onf wl\[laomta&;tom;rsdK;jzpfaeayonf/ a&muf&Sdvdrhfrnfpojzifh aqmfMoxm;ayonf/
xdaYk Mumifuh Reaf wmftygt0if Edik if cH sppf wd &f adS om qif;&Jom; uRefawmfwdkYvli,ftm;vHk;eD;yg;yif qdk&S,fvpf0g'\ MoZm
atmufoYdk azmfjycJah om pmrsm;aMumifh a&muf&v dS mMuayownf;/
vl x k t usd K ;ud k v d k v m;aom vl i ,f x k B uD ; onf ocif p d k ; \
uRefawmfudk,fwdkifvnf; uRefawmfhtxif olwpfyg;xufyif
qdk&S,fvpf0g'pmtkyfudk oabmus ESpfNcdKufaeMuawmhonf/
qdk&S,fvpf0g'\MoZmvTrf;rdk;rIudkydkrdkí cH&onf[kxifrdygonf/
ocifpdk;\tEky#davmr½kyfydkif;0g'onf vuf0JEdkifiHa&;
þtxifaMumifhyifuRefawmfonf uRefawmfwdkY\ or*¾
avmuwGif wpfrx l ;l jcm;aom acwfajymif; awmfveS af &;ynm&yf
acgif;aqmif udkvSxH rMumrMumoGm;wwfvmygonf/ udkvSudk
\ tajcjyK&m0g'taeESifh acwfpm;cJhonf/ uRefawmfonf
od c sif w mrsm;ar;avh & S d w wf v mygonf / xk d t cg ud k v S u
ocifp;dk \ qd&k , S vf pf0g'usr;f udk tjyefjyeftvSev f eS f zwf½aI vhvm ta&;awmfyHk trnf&Sd pmapmifwpfckudk uRefawmfhtm;jyygonf/
NyD;onfhaemuf ocifA[def;? ocifAdkvf? ocifBuD; (armfvNrdKif) xdkpmwrf;rSm ArmEdkifiHausmif;om;or*¾uydkYwmvm;? &efukef
vufyHwef;OD;bwif? *smreDjyef 0HomEkacgif;aqmif or®wOD;pk? wuúodkvfausmif;om;or*¾uydkUwmvm;qdkwmudk uRefawmf
yDrdk;eif;? jra'gif;ndK? ocifEk? wufbkef;BuD;odef;az? ocifvSaz? rodcJhyg/ (aemiftcg ta&;awmfyHkpmwrf;onf ocifA[def;u
rd;k BuKd ;OD;tke;f cif tp&Sad om Ekid if aH &;bmomjyefpma&;q&mrsm;ESihf ydkYwm[lí ocifwifjruajymygonf)
wdUk Armtpnf;t&H;k acgif;aqmifrsm; a&;Muonfh bH0k g'aqmif;yg; ta&;awmfyHkpmwrf;udkzwfjyD;aemuf uRefawmfwdkYonf xdk
rsm;? pmtkyfrsm;udk vG,fvifhwul zwf&IEdkifcJhygonf/ pmwrf;yg vrf;ñTefcsuftwdkif; ppfa&;avhusifhcef;rsm;vkyfMu&ef
qd&k ,S v
f pf0g'qdo k nfrmS tay:,H0g'r[kwb f J eufeoJ rd af rGU jzpfvmygonf/ ausmif;tkyq f &mBu;D ESihf NrKd Uay:&Std &m&Srd sm;rod&ef
aomtawG;tac:t,ltqrsm;yg0ifonfh bHk0g'MuD;wpfckyg uRefawmfwdkYonf ausmif;wGif;&SdNyD; zGJUpnf;xm;onfh Scout
wum;[lívnf; vdkvm;pGmuRefawmfcH,lcJhygonf/ uif;axmufvkyfief;vkyfovdk NrdKUESifhreD;ra0;wGif avhusifhMuyg
52 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 53
onf/ ajray:wGifwGm;oGm;jcif; avhusifhcef;rsm;vkyfMuygonf/ xdkodkY rtDrvnfjzpfaepOfwGif *syefonfykvJqdyfurf;udk
xkdpOfu uomwGif&SdaomtrfyDwyf\ avhusifhyHkudktwk,l &kww f &ufA;kH Buw J u kd cf ukd v f ukd af wmhonf/ tcsed u f m; 1941 ckEpS ?f
avhusihfMujcif;jzpfygonf/ 'DZifbmv? &Spf&ufaeYjzpfawmh\/ þ&ufum; 'kwd,urÇmppf\
ppfrsufESmudk tm&SwdkufwGif pwifzGifhvdkufjcif;[k owfrSwf&ay
uRefawmf,l*sDb0tp awmhrnf/
1941ckESpf? ZGefv 22 &ufaeYwGif &k&Sm;EdkifiHodkY *smreD emZD xdktcsdefwGif rEÅav;a&mufaeaom uomoydwfarSmuf
wyfrsm; usL;ausmfwdkufcdkufaomowif;rsm;udk odvm&ygonf/ ausmif;om;acgif;aqmifjzpfco hJ l udzk ;kd udk u uReaf wmfwx Ykd H ol&&dS m
xdkYtjyifemZD\ wdkufcdkufjcif;cH&aom½k&Sm;tm; tar&duefESifh rEÅav;odYk vdu k cf zhJ o Ykd wif;pum;yg;vdu k yf gonf/ udzk ;kd udrk mS uomrS
t*FvdyfwdkYulnDrnf[lívnf; od&jyefygonf/ xkdtcgwGif xGufoGm;NyD; &efukef&Sd a'gufwmbarmfwdkYxHa&mufoGm;NyD; Armh
uReaf wmfwYkd uomvli,frsm;rSm rnforYkd S em;vnfEikd pf rG ;f r&Scd yhJ g/ xGuf&yf*dkPf;wGifyg0ifaeaMumif; odcJh&ygonf/ udkzdk;udku ol
xdpk Ofu uomNrKd UrSm acgifaoma'ojzpfaeay&m owif;rsm; wnf;cdkaeaom OD;0g,rausmif;wGifaexdkif&ef pDpOfay;ygonf/
tvsiftjrefod&ef rjzpfEdkifcJhyg/ aemifwGif rEÅav;wGif ausmif; OD;0g,rrSm a'gufwmbarmftm;vdv k m;aom q&mawmfjzpf&um;
wufaeMuaom uomausmif;om;rsm; rEÅav;rSjyefvmNy;D ajymrSom a'gufwmbarmf\wynfh udzk ;kd udw k u Ykd kd wnf;cdck iG jhf yK&mu uReaf wmf
owif;tus,fudk od&ygonf/ wdUk udyk g udzk ;kd udv k t l jzpf wnf;cdck iG &hf &Sv d u dk yf gonf/ uomrSxu G cf hJ
uReaf wmfwo Ykd nf t*Fvyd uf q
kd efuY sicf siMf uaomfvnf; emZD aomaeYrSm 'DZifbm 24 &uf 1941 aeY jzpfygonf/ c&pfprwf
½k&mS ;ud0k ifwu
kd v
f u kd af omtcg t*Fvyd u f ½k&mS ;ESiyhf ;l aygif;ulnrD nf
ausmif;ydwf&ufjzpfyg\/
[kjzpfvmjyefaomtcg uRefawmfwdkY uomausmif;om;vli,fxk
OD;0g,rausmif;okYd a&mufcjhJ cif;um; uReaf wmft h wGuf Under
twGif; awGa0vsuf&Sdygonf/
ground (ajratmufvQKd U0Suv f yI &f mS ;rI) b0\ tpyifjzpfaeygawmh
uReaf wmfonf uom&So d ciftzGUJ 0if ocifcspx f ;l tm; tajc
taeudk oGm;ar;ygonf/ ocifcspfxl;u ]]aeygOD;uGm? &efukefu ownf;/
bmrS rñTefMum;ao;bl;? wkdYuvnf; bmvkyf&rSef; rodao;bl;}} uReaf wmfwv Ydk pl rk mS uomrS ebm;okYd rD;&xm;pD;cJMh uygonf/
[lí ajymjyygonf/ ebm;blwmwGif jrpfBu;D em;rS vmaom&xm;udk apmihNf y;D pD;Mu&\/
uReaf wmfoo d avmuf t*Fvyd u f q kd efu Y si&f rnf[k odxm;yg naeapmif;wGif rD;&xm;qdkufaomtcg uRefawmfwkdY &xm;ay:
onf/ ocifp;kd a&;xm;aom pmawGzwfxm;aomaMumifh ½k&mS ;bH0k g' okYd wufvu kd cf MhJ u\/ tcsed rf &aomaMumifh rD;&xm;vufrw S f r,l
udk txifBu;D aeygonf/ odaYk omf,ckuo hJ Ykd t*Fvyd Ef iS ½hf &k mS ;bH0k g' cJrh Md uyg/ &xm;ay:wGif vl&iS ;f aeaomaMumifh uReaf wmfwYdk tdyNf y;D
orm;wdkY yl;aygif;onfudkod&aomtcg t*Fvdyftcuf? Armh vdu k cf yhJ gonf/ a&Tbb kd w l mokaYd &mufaomtcg rD;&xm;vufrw S pf pf
tcsuf[laom a<u;aMumfoHvdkpum;udk b,fvkdem;vnf&rSef; a&mufvmygonf/ udv k u S uReaf wmfwYdk vufrw S 0f ,f&ef tcsed rf rD
rodawmhyg/ aomaMumifh &xm;ay:okYd tjrefwufc&hJ onft h aMumif; vufrw S pf pf
54 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 55
udkajymjyygonf/ blwmwpfckckwGif vufrSwfqif;0,frnf[k q&mawmfO;D 0g,ronf a'gufwmbarmfukd oabmuso[ l k
ajymygonf/ ,lq&ygonf/ taMumif;rSm udkzdk;udkonf a'gufwmbarmf\
vufrw S pf pfonf uReaf wmfwaYdk wG ausmif;om;rsm;jzpfaMumif; acgif;aqmifrIudk auseyfaeoljzpfaMumif; od&ygonf/
odaeojzifh vufrSwfrJhpD;jcif;udk 'Pfrwyfyg/ ppfudkif;teD; xdkaeYwGif uRefawmfwdkYonf r[mjrwfrkedbk&m;BuD;udk
&axmifblwma&mufrSqif;NyD; vufrSwf0,fygonf/ oGm;a&mufz;l ajrmfNy;D ausmif;rSmyif at;at;aq;aq; em;aevdu k f
&axmifblwmwGif t&yfjrifhjrifh axmifaxmifarmif;armif; Muygonf/
vlwpfa,mufudk uRefawmfawGU&\/ aemifaomtcg xdkolonf xdktcsdefu udkzdk;udk rEÅav;okdYa&muf&jcif;taMumif;rSm
r*Fvm'HkAkdvfoifwef;ausmif; 'kwd,ywfAkdvfoifwef;wGif twl a'gufwmbarmfonf rdk;ukwfaxmifwGif usaeonf/ a'gufwm
oifMum;cJholjzpfNyD; AkdvfvSarmf (a':cifjrpD\cifyGef; umwGef; barmf t m; ol \ tzG J U 0if r sm;u axmif 0 if p mawG Y c G i f h & &S d & ef
OD;azodef;\ZeD;cifav;EG,f\tpfr) jzpfaMumif; od&onf/ tm;xkwfaeqJjzpfonf/
AkdvfvSarmfonf ppfudkif;NrdKUay:&Sd (U-G) tzGJU0ifwpfa,muf ukdvSu udkzdk;udk udk -
jzpfaMumif; r*Fvm'HkAkdvfoifwef;usrS od&ygonf/ ]]uRefawmfwkdY uomrSm aq;ausmif;om; udkarmifarmif
uRefawmfwkdYonf rEÅav;-&Srf;pkblwmwGifqif;NyD; blwm vmwkef;u ajymwm&Sdw,f? odcsifwm&Sd&if rEÅav;u trsdK;om;
twGi;f &Sd vufzuf&nfqidk w f iG f vufzuf&nfaomufMuygonf/ ausmif;q&m udkcifarmifav;eJYawGUvdkY ajymcJhw,f? rEÅav;
xdpk OfwiG f rxifrw S b f ?J rcsed ;f qdb k J udzk ;kd udo
k nf vufzuf&nfqidk f vm&jcif;taMumif;u tJ'Dq&mudkcifarmifav;eJY awGUcsifvdkYyJ}}
okdY a&mufvmygonf/ xdktcg udkvSu - [kajym&m -
]]AsdKU udkzdk;udk? udkzdk;udk}}[k ac:vdkufygonf/ udkzdk;udkrSm tHhMo udkzdk;udku -
0rf;ompGm uReaf wmfwq Ykd o
D Ydk 0ifvmNy;D vufzuf&nfaomufygonf/ ]]uRefawmfuawmh cifAsm;ajymwJhq&mudkcifarmifav;udk
xdkYaemuf olYacgif;aqmifac:oGm;aomaMumifh rEÅav;r[mrked rodbl;? 'gayr,fh uRefawmfholi,fcsif; xD;csdKifhom; ocif
bk&m;BuD;awmifbuf&Sd bkef;awmfBuD;ausmif;wkdufwpfwkdufokdY jrarmifqdkwm&Sdw,f? olYtpfudku ausmif;q&mOD;at;armifyJ/
ac:oGm;ojzifh OD;0g,r\ ausmif;okYd a&muf&jcif;jzpfygawmhonf/ tJ'OD ;D at;armifu q&mudck ifarmifav;udk odrmS yJ? 'Dawmh ocif
okdYaomf ausmif;wkdufwGif q&mawmfOD;0g,rudk rawGU&yg/ jrarmifudkar;ay;r,f}}vdkY udkzdk;udku ajymygonf/
OD;0g,ronf &[ef;ysKd tzGUJ 0ifjzpfygonf/ ausmif;wGif q&mawmf udkzdk;udku xkdaeYu NrdKUxJokdYxGufoGm;ygonf/ naerS jyef
OD;0g,rudk rawGU&ojzifh awGU&aom udk&ifav;wpfyg;udk a&mufyg\/ udkzdk;udkr&Sdcif udkwifaz u aps;csdKudkoGm;rnf[k
ar;Munhf&m udk&ifav;u - ajym&m udkvSu-
]]q&mawmfbk&m; awmif&Sdef;aew,fAsmh}} [kajymygonf/ ]]wkYd 'Duv
kd mwm tvum;vmwmr[kwb f ;l ? odyNf y;D vrf;xGuf
]]bmajymwmvJbk&m; awmif&Sdef;w,fqdkwm}} [kar;&m raeygeJ}Y }[k ajymojzifh udwk ifaz rxGujf zpfawmhyg? ausmif;rSmyif
]]wdrf;a&Smifaewmyg}}[k ajymrS oabmayguf&ygawmhonf/ em;aeMuygonf/
56 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 57
uRef a wmf o nf (24-12-1941) aeY u uomtpd k ; & nae udkzdk;udkjyefvmaomtcg udkzdk;udku -
txufwef;ausmif;abmf'gaqmifrS xGuv f mcJph Of abmf'gaqmifwiG f ]]q&mcifarmifav;tdrfudk igodcJhNyD w½kwfwef; 30 ESifh 31
&Sdaom uRefawmfhnD armifwifOD; (aemifwGif ukefoG,fa&; (9) rS vrf;Mum;? tdru f taemufbufukd rsuEf mS rlwt hJ rd w
f ef;? tdraf &SUrSm
OD;cifOD;) tm; rSmcJh&mwGif - refusnf;yif&Sdw,f? uGyfyspfawGvnf;&Sdw,f? tJ'Dem;rSmar;}}
]]ig rEÅav;udk oGm;r,f? &efuek v f nf; a&mufcsiaf &mufomG ; vdkYajymonf/ xkdtcg udkvSu -
vdrfhr,f? azazwkdY ararwkdYudk Munfhajymvkduf? jyefvmcJhrSmyg}}[k ]]'Dvdkqkd&if igwkdYtm;vHk;oGm;vkdYrjzpfao;bl;? igwpfa,muf
ajymcJhygonf/ wnf;yJ oGm;Ny;D q&mudck ifarmifav;eJY pum;ajymMunfOh ;D r,f}}[k
xdkpOfu azazonf a&TulrS rdk;ukwfokdY ajymif;a&TUwm0ef ajymygonf/
xrf;aeNyjD zpfygonf/ 'DZifbmausmif;ydw&f uf tdrjf yefrnfqydk gu xdknu udkzdk;udkESifh pum;0dkif;ajymMu&m udkzdk;udku wpfqifh
uRefawmf a&TulokdYjyef&efrvdkawmhyg? rdk;ukwfokdYom jyef&rnf pum;Mum;&onfh EkdifiHa&;tajctaewkdYudk ajymjyygonf/
jzpfygonf/ uReaf wmf abmf'gaqmifrS xGucf phJ Ofu ausmif;jyef&ef udkzdk;udkajymonfhpum;rsm;wGif -
jzpfygonf/ uRefawmf abmf'gaqmifrS xGufcJhpOfu ausmif;ydwf ]]tajctaeuawmh cyf½Iyf½IyfyJ? ocifA[def;ESifh ocif
xm;pOfjzpf&m uRefawmfhudk ausmif;ajy;[krac:Ekdifyg/ tdrfu ode;f azwku Yd t*Fvyd u f v
kd nf;wku d ?f *syefuvkd nf;wku d v
f aYdk jymw,f?
xGufajy;cJhjcif;r[kwfaomaMumifh tdrfajy;[kvnf; ajymír&yg/ ocifp;dk u vGwv f yfa&;twGuf 'Dru kd a&pDtiftm;pkawGeYJ aygif;rS
okdYaomf vufawGUb0wGif uRefawmfhudk,fuRefawmf awG;rd jzpfr,f? 'gaMumifh zufqpfuw kd u
dk &f r,f? 'Dru kd a&pDtiftm;pkjzpfwhJ
aomtcg igonf tdrfajy; ausmif;ajy; jzpfaeyga&mvm;[k t*Fvyd u f kd rwdu
k &f bl;vdaYk jymw,f/ Ny;D awmh ocifatmifqef;u
tm;i,f p d w f j zpf r d y gonf / uRef a wmf \ tavh t xwpf c k r S m *syefa&mufaew,fMum;wmyJ? NyD;awmh pifumylcHwyfvnf;
rvkyfcifu aMumufwwftm;i,fwwfoljzpfygonf/ wu,f usovdv k Mkd um;&w,f? 'grSr[kwv f J usrvdv k Mkd um;ae&w,f? 'Dvkd
vkyfjzpfjyefaomtcg jzpfcsif&mjzpfvkyfawmhr,f[laom &JpdwfwkdY us&if *syefuawmh tm&SwkdufrSmus,fawmhrSmyJvdkY vlBuD;awG
0ifvmwwfygonf/ uRefawmf\ pdwfoEÅmefwGif pdwfESpfrsdK; ajymwmMum;&w,f}}vdkY uRefawmfMum;&ygonf/
aMumuf&UHG tm;i,fpw d ?f rqkwrf epf vkyaf wmhrnf[k &J0phH mG vkyw
f wf xkdYjyif udkzdk;udku -
aompdwfwkdY 'GefwGJ&if; vGefqGJaeonfudk awGU&ygonf/ ]]igwkdY acgif;aqmifa'gufwmbarmfuvnf; t*Fvdyfudk
þpdwf"mwfrsdK;&Sdaeaom uRefawmfonf rdb? q&morm; qef Y u sif & r,f v d k Y ajymw,f ? wk d Y p Of ; pm;Munf h w mu ocif
wkdY\ cGifhjyKcsufr&bJ tdrfajy; ausmif;ajy;b0twGuf tm;i,f atmifqef;[m *syefawGeJY Armjynfa&mufvm&if a'gufwm
pdwfwkdY aysmufoGm;ygonf/ a&SUwGif awGUvm&rnfhtajctae barmfu axmifuvGwNf y;D ocifatmifqef;ESiahf ygif;rdrmS vdYk wku Yd
udkom rnfokdY&ifqkdif&rnf[lonfhpdwfudk awG;awmcHpm;aerd arQmfvifhw,f}}[kvnf; ajymygonf/
ygawmhonf/
58 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 59
]]iguawmh a'gufwmbarmfudk oGm;awGUzdkYapmifhaewm? ig uReaf wmfwu Ydk vnf; uReaf wmfwo Ydk nf q&mOD;cifarmifav;
oGm;ayr,fh rif;wkdY 'DrSmaecJhMu}}[k qufajym\/ xdknwGif ESifh rodygaMumif;? okdYaomf &efukefrS udkarmifarmifqdkolonf
uRefawmfwkdYausmif;wGifyif tdyfvkdufMu\/ rEÅav;wGiaf &mufaeaMumif;? owif;&aomaMumifh udak rmifarmif
aemufaeYwiG f udv
k u S ukw d ifazwkYd NrKd UxJxu
G vf nfcsirf eS ;f od ESifhawGUcsifí q&mOD;cifarmifav;udk vmawGUaMumif;ajym&yg
aomaMumifh ]]ud[ k efxeG ;f eJY udw
k ifazaecJMh uyg? wkaYd rmifcspv f iId u
f kd onf/ xdktcg uRefawmfwkdYtm; vufcHpum;ajymonfholonf
ac:oGm;r,f}}[kajymNyD; w½kwfwef;okdY xGufcJhygonf/ xdkaeYu tdraf y:okYd jyefwufomG ;ygonf/ uReaf wmfwYdk odyMf umMumrapmifh
q&mOD;cifarmifav;ESihf rawGUcJyh g/ okjYd zifh bke;f Bu;D ausmif;okYd jyefchJ vdkuf&yg/ tay:xyfrS udkarmifarmifqif;vmygonf/
Muonf/ uRef a wmf w k d Y v nf ; ol Y u d k a wG U vd k u f í 0rf ; omoG m ;\/
aemufwpfaeYa&mufaomtcg uRefawmfESifh ausmif;om; udak rmifarmifuvnf; uReaf wmfwu Ydk akd wGUí tHMh ooGm;yH&k ygonf/
or*¾Ouú|udkvSwkdYonf w½kwfwef;okdY xyfrHoGm;Mujyefygonf/ ]]aMomf ... cifAsm;wkdYudk;}} [kajymygonf/
uRefawmfwkdYonf q&mudkcifarmifav;ESifhodí oGm;Mujcif; uRefawmfwkdYudk yxrvufcHawGUqHkolrSm ocifA[def;\nD
r[kwyf g? q&mudck ifarmifav;\tdrw f iG f uReaf wmfwEYdk iS o
hf ad om udkoef;EkdifjzpfaMumif; od&ygonf/ xdk udkoef;Ekdifonf bD'Dat
1941 ck E S p f u uomausmif ; ok d Y a &muf c J h o nf h &ef u k e f r S acwfwGif uRefawmfESifh&if;ESD;aomol 'kAkdvfudkoef;Ekdifjzpfvm
udak rmifarmifuakd wGUcsií f jzpfygonf/ udak rmifarmifonf rEÅav; ygonf/
ok d Y a &muf a eaMumif ; uRef a wmf w k d Y owif ; Mum;&ygonf / udak rmifarmifu uReaf wmfwYdk bmaMumifo h u
Yl akd wGUcsi&f wmvJ
udkarmifarmif rEÅav;okdYa&mufygu q&mudkcifarmifav;\ [lí ar;aomtcg udv k u
S udak rmifarmif\ tar;udk &Snv f sm;pGm
tdrfwGif wnf;cdkrnf[k uRefawmfwkdY xifaeygonf/ xkdYaMumifh &Sif;jyygonf/
q&mudkcifarmifav;&Sd&m w½kwfwef;okdYoGm;Mujcif; jzpfonf/ udkvS\tajymwGif uomausmif;om;rsm;taejzifh ,aeY
xkdtcsdefu q&mudkcifarmifav;rSm rEÅav;trsdK;om; jzpfay:aeaom EkdifiHa&;tajctaeudk em;rvnfjzpfaeaMumif;?
ausmif;wGif ausmif;q&mvkyaf eygonf/ ausmif;tkyq f &mBu;D rSm uomausmif;om;acgif;aqmifwpfO;D jzpfco hJ l udzk ;kd udx
k rH &S &So
d nfh
AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhtwl usqHk;oGm;aom q&mBuD;OD;&mZwf owif;t& ocifoef;xGef;ESifh ocifpdk;wkdYu *syefudk wkduf&rnf/
jzpfygonf/ 'Drudk a&pDtiftm;pkjzpfaom t*Fvyd -f tar&duef ½k&mS ;wkYd yl;aygif;
udkc ifa rmifa v;wkdYtdr fokdY a&mufoGm ;aomtcg q&m onfh 'Drdkua&pDtiftm;pkudk tm;ay;&rnf[lí ajymaeaMumif;?
udkcifarmifav;ESifh awGUcsifaMumif;ajymvQif vufcHawGUqHkaom ocifatmifqef;onfvnf; jynfwGif;rSmr&SdbJ wkdif;wpfyg;okdY
tom;jzLjzL? vlyHkcefYcefYtrsdK;om;wpfOD;u bmudpöESifh q&m a&mufaeonf[k owif;Mum;&aMumif;? þtaMumif;rsm;aMumifh
OD;cifarmifav;tm; awGUcsifwmvJpaompum;rsm;jzifh ar;jref; aemufvu kd rf Qomjzpfaom uReaf wmfwYkd bmvky&f rSe;f rodjzpfaeí
ygonf/ udkarmifarmifudk vmar;&aMumif; &Sif;jyygonf/
60 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 61
xkdtcg udkarmifarmifu - odkYESifhyif uRefawmfonf OD;av;udkaumif;jrifh tdrfokdYa&mufoGm;
]]'Dvu kd pd w
ö iG f uReaf wmfwu
Ydk ,
kd w f ikd yf if wduspmG jywfom;pGm ygawmhonf/
rodao;aMumif;? okaYd omf cifAsm;wko Yd wd t hJ wkid ;f t*Fvyd t
f pd;k &u ararY u d k OD ; av;ud k a umif ; jrif h td r f w G i f a wG U aomtcg
uReaf wmfwYdk ausmif;om;acgif;aqmifawGukd yk'rf 124-u t&eJY araru -
vdkufzrf;aeygw,f? uRefawmfwdkY vlBuD;ydkif;awGa&m uRefawmf ]]om;vkycf siw f mawG vky&f r,f? 'gayr,fh rif;azazudak wmh
udk,fwdkifyg xifxifay:ay:raeEkdifbl;? wu,fuawmh jrefrmh awGUrSjzpfr,f? oleaYJ wGUzkYd rd;k ukwu f v kd u
dk cf yhJ gOD;}}[k ajymaomaMumifh
vGwfvyfa&;twGuf uRefawmfwkdY[m tckae t*FvdyfeJYvnf; uRefawmfonf ararac:&mokdY vdkuf&ygawmhonf/ rdk;ukwfokdY
aygif;vkrYd &? *syefuvnf; ArmwyfzUJG Ny;D jrefrmjynfukd wku d zf v Ydk yk af e oGm;rnft h aMumif;udk udv k t
S m; oGm;Ny;D ajym&ygao;onf/ xkad eYu
w,fwJh? *syefuvnf; jrefrmudk wkdufrSm aocsmaew,f? 'Dawmh udkvSu uomjyef&ef &xm;okdYtqif; uRefawmfu rdk;ukwfokdY
cif A sm;wk d Y uomud k j yef M u? [d k r S m &S d w J h t if t m;ud k pk x m;NyD ; oGm;&ef oabFmokdYtqif; jzpfMuygonf/
vGwfvyfa&;wkdufyGJtwGuf jyifxm;Muyg}}[lí ajymygonf/ xkpd Ofu rk;d ukwNf rKd Uudo k mG ;vdak omf oydwu f si;f okYd oabFmESihf
udak rmifarmifu ]]aemifcgwGif r&Si;f vif;wmrsm; odvw kd mrsm; oGm;&onfhtwGuf {&m0wDoabFmESifhoydwfusif;okdY oGm;cJhyg
&Sdygu q&mOD;cifarmifav;udkyif ar;yg}}[lí ajymygonf? onf/ oydwfusif;rS rdk;ukwfokdYum;ESifhoGm;Mu&onf/ okdYESifhyif
]]cifAsm;wkdYtaMumif;vnf; udkcifarmifav;udk ajymcJhw,f}}[lí uReaf wmfonf rd;k ukw&f dS azaz\rsupf ad tmufoYdk a&mufcyhJ gawmh
xyf ajymygonf/ onf/ rdk;ukwfa&mufNyD; rMumrDyif uom ukdvSxHrS pmwpfapmif
uRefawmfESifh udkvSwkdYonf q&mOD;cifarmifav;\tdrfrS a&mufvmonf/ uomodkYjyefvm&ef rSmaompmjzpf\/ azaz
wnf;cdk&mbkef;BuD;ausmif;okdY jyefcJhygonf/ uvnf; uomausmif;wGif pmar;yGJppf rppfod&efoGm;&rnf/
xdt k csed w f iG f uReaf wmf\zcifrmS rd;k ukwNf rKd UokYd ajymif;a&TUoGm; odkYr[kwf ausmif;xGufvufrSwf,l&ef&Sdonfjzpfí uomokdY oGm;
NyjD zpfygonf/ uReaf wmfu uomabmf'gausmif;wGif qufae&if; oifhaMumif;qHk;jzwfygí uomodkY uRefawmfoGm;cJh\/ uomwGif
rEÅav;okdY a&mufaejcif;jzpfygonf/ udkvSu taMumif;rxl;ao;aMumif;ajymjyojzifh ausmif;xGuf
udv k ?S uReaf wmfwYdk uomokYd jyef&efjyifqifaecdu k f uReaf wmf vufrw S ,f Nl y;D jyefcyhJ gonf/ rd;k ukwaf &mufaomtcg uReaf wmf\
onf vrf;ay:wGif [dkai;onfai; vkyfaepOf uRefawmf\rdcif arar a':wifwifESifhcifrifonfh a':odef;odef;u olYwGifvnf;
a':wif w if \ armif OD ; av; OD ; aumif ; jrif h E S i f h a wG U ygonf / om;wpfa,muf&adS Mumif;? Ekid if aH &;pmtkyaf wGzwfaMumif; ajym&if;
OD;aumif;jrifrh mS zm;om;vzke;f ausmif;rS yHq k q
JG &mvkyaf e&mu xdrk S araruvnf; uReaf wmft h aMumif; pum;pyfajymMuonf/ rMumrDyif
xGufNyD; rD;jcpfpufwGif vkyfaeoljzpfygonf/ rdk;rdwfNrdKUwGif&Sdaeaom a':odef;odef;\ om;u rdk;ukwfNrdKUokdY
OD;av;udkaumif;jrifhu uRefawmfhudk awGUaomtcg ]]vmcJh? a&mufvmNyD; uRefawmfESifh todjzpfoGm;ygawmhonf/ olYum;
rif;tara&mufaew,f}}[kajym&if; vufudkqGJvkdufygonf/ ukdvSrif;qkdonfjzpfygonf/
62 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 63
(xdkukdvSrif;onf aemifaomtcgwGif &Srf;jynfopfygwDudk ocifomcifonf uReaf wmf\ ajymqdck suu f kd ,HMk unfomG ;yHk
xlaxmifol tvHeDygwD0ifwpfOD; jzpfvmoljzpfyg\) &ygonf/ uRefawmfhtm; rdk;ukwfNrdKUü zGJUpnf;xm;aom NrdKUe,f
uRefawmfwkdYESpfOD;onf wpfOD;\EkdifiHa&;pmtkyfrsm;udk rD;owfwyfzGJUwGif yg0ifae&efajymygonf/ uRefawmfuvnf;
wpfOD;okdYay;NyD; pmtkyfiSm;zwfMuygonf/ uRefawmfu uRefawmfh oabmwlvu kd yf gonf/ aemufaeYwiG f uReaf wmfonf ocifomcif
wGif&Sdaom ocifpdk;a&;onfh qkd&S,fvpf0g'pmtkyfudk ay;zwfyg ESifhtwl rD;owftzGJUacgif;aqmif ocifvSarmifxHac:oGm;NyD;
onf/ pmtkyfyg tcsuftvufrsm;udkvnf; &Sif;jycJhygonf/ uRefawmfhtm; rD;owfwyfzGJU0ifwpfOD;tjzpf vufcH&eftyfESHvdkuf
xkt d cgrSpNy;D udv
k rS if;onf qk&d , S v f pf0g'udk vdv
k m;olwpfO;D jzpfchJ ygonf/
ygonf/ xdkYaeYnrSmyif ocifomcifonf oydwfusif;okdYqif;oGm;
udkvSrif;onf uRefawmfhtm; rdk;ukwfNrdKUwGif&Sdaom olESifh onf[k od&ygonf/ xkt d csed rf pS í uReaf wmfEiS o hf cifomcif jyefí
&if;ES;D onfh vli,fwpfpEk iS hf rdwzf UJG ay;ygonf/ xdv k il ,fwpfpo k nf rawGUawmhonfrSm bDtdkifat ac: ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf
EkdifiHa&;pmayrsm;udk zwf½IavhvmaeMuaom vli,frsm;jzpfMu tr&yl&okdYa&muf&Sdonfhtcsdeftxd jzpfygawmh\/
ygonf/ xdkvlpkwGif udkcspfazqdkaom vli,fwpfOD;ESifh uRefawmf okdYESifhyif uRefawmfonf rD;owfwyfzGJU0ifwpfOD; jzpfvmyg
&if;ESD;cJh&ygonf/ xkdcspfazonf aemifaomtcgwGif rdk;ukwfNrdKUü awmhonf/
jyefvnfa&muf&adS eaom ocifomciftm; uReaf wmft h aMumif;ESihf wpfywfvQif oH;k Burd u f s rD;owfwyfzUJG \ vufeufryg '&dr;f
ywfoufí owif;ykdYxm;onf[kod&ygonf/ avhusirhf u I kd avhusiMhf u&ygonf/ rD;owfwyfzUJG acgif;aqmifrsm;rSm
xkdocifomcifonf rEÅav;NrdKU&Sd q&mOD;cifarmifav;
ocifpdef? ocifvSarmif? ocifom'Gef;? ocifñGefYarmifwkdY jzpfMu
acgif;aqmifaom txufArmjynfvHk;qkdif&m U.G acgif;aqmif
ygonf/ xdo k w l oYdk nf rd;k ukwNf rKd Ue,f\ U.G tzGUJ acgif;aqmifrsm;
tzGJU0ifwpfOD;jzpfaMumif; aemiftcg odvm&ygonf/
jzpfMuygonf/
wpfaeYwGif ocifomcifu uRefawmfhudkawGUvdkaomaMumifh
uReaf wmfonf ocifom'Ge;f xHrS wpfaumif<uufarmifMunfvif
ocifomcifxHokdY udkcspfazu vdkufydkYygonf/
ocifomcifEiS ahf wGUaomtcg uReaf wmfwYkd ausmif;om;or*¾ [laom uavmifemrnfjzifh vufEydS pf ufjzifh jzefaY 0aom t*Fvyd f
tzGJUESifh udkarmifarmif rnfokdYrnfyHk awGUMuonfudk ar;ygonf/ qefYusifa&;? *syefqefYusifa&;ESpfrsdK;vHk;yg0ifaom pmtkyfrsm;udk
uReaf wmfu oduRr;f cJ&h yHtk aMumif;rsm;udk tydt k vdrk &Sd ajymjyvdu
k f &,lzwf½IcJh&ygonf/ xdkpmtkyfi,frsm;udk txufyguavmif
ygonf/ udkarmifarmifu Ouú|udkvSESifh uRefawmfhtm; ajymqkdcJh trnfjzifha&;om;olrSm wufbkef;BuD; OD;odef;azjzpfygonf/
aomtaMumif;t&mrsm;udk jyefajymjy ygonf/ uReaf wmft h aeESihf wufbkef;BuD;odef;az? q&mOD;cifarmifav;? OD;ausmfNidrf;ESifh
uomrSm&Sdaom udkvSxHrS taMumif;Mum;vmrnfhowif;udk udok ef;Ekid pf onfwo Ydk nf rd;k ukwNf rKd UokYd vQKd U0Supf mG a&muf&NdS y;D *syefu
apmifh&if; rdk;ukwf&Sd rdbrsm;xHwGif cPaexdkifjcif;jzpfaMumif; vufeufcsay;rnf[lí csdef;xm;aomae&mrsm;wGif oHk;&ufcefY
ajymjyvdkufygonf/ apmifah rQmaf ecJ&h onf[í l od&ygonf/ okaYd omf *syefwYdk ajymcJo h nfh
64 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 65
uwdpum;twkdif; vufeufrsm;vma&muf csay;jcif;r&Sdojzifh wyfrawmfonf rEÅav;okdYa&mufvQif rdk;ukwfokdYa&mufvmrnf
rdk;ukwfNrdKUrS jyefvnfxGufcGmoGm;aMumif;udk rdk;ukwfrD;owf rvGjJ zpfEidk af omaMumifh tajctaeudak pmif&h if; cPapmifq h idk ;f &ef
wyfzGJU0if ocifrsm;ajymí od&ygonf/ ajymygonf/ xkaYd Mumifh uReaf wmfonf rd;k ukwNf rKd U&Sd vli,f Ekid if aH &;
xkjYd yif ocifomcifEiS hf OD;ausmNf ird ;f wko
Yd nf rd;k ukwaf xmifwiG f vkud pf m;olrsm;ESihf Ekid if aH &;aqG;aEG;jcif;? pmzwfjcif;jzifh tcsed uf ek f
usaeaom a'gufwmbarmfESifhaxmifwGif;okdY0ifí awGUqHk oGm;ygonf/
aqG;aEG;cGifh&onf[lívnf; od&ygonf/ xdkjzpf&yfESpfckrSm
uRefawmf rdk;ukwfNrdKUwGif&SdaepOftwGif; jzpfcJhaomjzpf&yfwkdY bDtkdifatwyfom;b0
jzpfygonf/ 1942 ckESpf? {NyDvqef;wGif xm;0,fom; Akdvfxdyfwif
uRefawmfwkdY vli,fydkif;taeESifhrl aus;vufawm&Gmrsm;okdY acgif;aqmifaom bDtikd af twyfpEk iS hf Akv d cf spaf zacgif;aqmifaom
avQmufvnf&if; A[kokwvnf;jzpf aemifta&;BuHKaomtcg wyfpkwpfpkwkdY rdk;ukwfNrdKUokdY a&mufvmygonf/ Akdvfcspfaz
toHk;jyKEkdif&ef avhvmxm;Muyg[k ocifvSarmifu wkdufwGef; acgif;aqmifaom wyfpkonf rdk;rdwfNrdKUokdY csDwufoGm;ygonf/
ojzifh awmvufaus;&Gmrsm; wpfavQmufoYdk oGm;vma&muf&cdS MhJ u Akv
d x f yd w f ifacgif;aqmifaom wyfpo k mvQif rd;k ukwNf rKd Uü useaf e
ygonf/ uRefawmfwkdY tzGJUwGif udkvSrif;? udkpdefvdIif? udkcspfaz &pfcJhygonf/
wkdYvnf; yg0ifMuygonf/ xdkwyfpkonf bDtkdifatwyfom;rsm;udk pkaqmif;ygonf/
xl;jcm;csufwpfckrSm rdk;ukwfNrdKUe,f ykvdyftzGJUonf rdk;ukwf rdk;ukwfNrdKUrS vli,fvl&G,f (20) ausmf Akdvfxdyfwifacgif;aqmif
NrdKU&Sd ociftzGJUrsm;ESifh EkdifiHa&; pdwf0ifpm;olrsm;tm; ta&;xm; aom wyfzGJUokdY0ifvkdufMuygonf/ rdbrsm;xHwGif cGifhyefNyD;
avmufaomolrsm;r[kwf[k xifovm;rod/ uRefawmfwkdY\ uRefawmfonfvnf; bDtdkifatwyfokdY 0ifvdkufygonf/ rD;owf
vIyf&Sm;rIwkdYudk txl;wvnfapmifhMuyfMunfh½IrI rjyKMuay/ wyfzGJUacgif;aqmif ocifvSarmifuvnf; cGifhjyKygonf/
NrKd Ue,f\tajctae xl;jcm;csuw f pfcrk mS aus;vufawm&Gm rd;k ukwNf rKd UolNrKd Uom;wko Yd nf xdb k t
D ikd af twyfzUJG udk tbufbufrS
ae vlxkonf EkdifiHa&;udpö&yfrsm;udk pdwf0ifpm;yHkrjyMuyg/ pm;aomufta&;twGuf wm0ef,l jyKpkMuygonf/ uRefawmfwdkY
uRefawmfrdk;ukwfNrdKUwGif &SdaepOftwGif;rSmyif &efukefNrdKUusoGm; rdk;ukwfNrdKUrS rxGufcGmrD wpfywfcefYtvdkwGif &JabmfoHk;usdyf0if
onf[k od&ygonf/ *syefwyfrsm;ESifhtwl wyfzGJUNyD; 0ifvmaom xdkacwfu AkdvfcsKyfuav;wm0efxrf;aqmifaom Akdvfvusfm
AkdvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifonfh bDtkdifatwyfrsm;onf a&muf&v dS mum rsKd ;csppf w d w f uf<uzG,&f m &J&aJ wmufred cYf eG ;f rsm;udk
txufArmjynfokdY csDwufvmonf[k Mum;&ygonf/ rdeMYf um;ygonf/ Akv d v f usmf onf rd;k ukwNf rKd UwGif nrtdyb f J xGucf mG
EkdifiHa&; tajctaet&yf&yfudkodvdkaom uRefawmfonf oGm;onf[k od&ygonf/
rEÅav;NrKd UokYd oGm;csiaf eygonf/ xdt k aMumif;udk ocifvaS rmiftm; aemufaeYwiG f uReaf wmfwt Ydk m; um;Bu;D wpfp;D wGif wifaqmifNy;D
oGm;a&mufajymjyaomtcg ocifvSarmifu ArmhvGwfvyfa&; rd;k ukwrf S rdik ;f vHNk rKd Uudjk zwfNy;D ausmufrNJ rKd UokYd xGucf mG cJMh uygonf/
66 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 67
ausmufrw J iG f ESpn f em;cdNk y;D aemuf oDaygokx Yd u
G cf yhJ gonf/ oDayg xkwv f u dk yf gonf[k od&ygonf/ wpfae&mokYd zrf;qD;oGm;aMumif;
wGif nrtdyb f J vm;½d;I okx
Yd u G cf NhJ y;D ESpn
f tdyef m;cJyh gonf/ xdaYk emuf od&ygonf/ xkdokdYjzpf&onhf taMumif;rSm Akdvfxdyfwifonf
vm;½dI;rS w½kwfe,fpyfNrdKU rlq,fokdY xGufcGma&mufcJYygonf/ rk;d ukwNf rKd UrS ay;vku d af om ausmufrsu&f wemrsm;ukd wyforYdk tyfbJ
vrf;c&D;wGif rnfonhf taESmifht,SufrS rawGU&yg/ olYukd,fykdifodrf;xm;onhftwGuf [kod&ygonf/
e,fpyfa'oNrdKUrsm;okdY wpfBudrfwpfcgrQ ra&mufzl;aom xkdYaMumifh uRefawmfwkdYwyfESifh wyfpkwpfpkvkH;ukd tkyfcsKyf&ef
uReaf wmfonf ,cka&mufvmNyjD zpfaomaMumifh pdwt f m;wuf<u wyfrSL;wpfOD; a&mufvmygonf/ olYtrnfrSm AkdvfausmfpGmjzpf
aeovkd cHpm;&ygonf/ onf/ ol\txuft&m&SdrSm AkdvfxGef;vif;jzpfNyD; wyfrrSL;rSm
uRefawmfonf xkdpOfu 16 ESpfyif rjynfhwwfao;aom &JabmfokH;usdyf0if AkdvfrSL;BuD;&JxG#fjzpfygonf/
vli,fav;omjzpfay&m xkdpOfu ppfom;[lonf Murf;wrf;rS Akv
d x f eG ;f vif;\ vufatmufwiG f wyfcrJG LS ;b,fo[ l íl rod
½kid ;f pkid ;f rS[al om tawG;awGvrT ;f rk;d ae&um; uReaf wmfuo hJ Ydk vli,f aomfvnf; wyfprk LS ;rSm anmifwek ;f om; Akv d af usmpf mG jzpfygonf/
wyfom;opfwkdYonf cyf½kdif;½kdif; cyfMurf;Murf;ajymqkdonfukd uRefa wmf\ wyfp dw fr S L;rSm a0gNrd KUe,ftykdi f jrpfu sKd ;Zmwd
,ckwkdifrSwfom;rdaeygonf/ ukdtkef;armif jzpfygonf/ ukdtkef;armifrSm ppfavYusifhcef;ay;&m
uRefawmfwkdY rlq,fwGif nrtdyfcJYyg? ESpfem&DokH;em&DcefYom wGif tvGefawmfoljzpfygonf/ uRefawmfwkdYrSm olYxHrS rdausmif;
rlq,fwGif MumcJYygonf/ wGm;oGm;enf;? ajrjyifay:vSt J yd ef nf;? aoewfcsed ef nf; ponfwu Ydk dk
rlq,fonf ,ckuJYokdY NrdKUr[kwfao;yg/ &Gmav;omjzpfyg
oif,&l ygonf/ &uftm;jzifh 10 &ufcefMY umrnf[k cefrY eS ;f rdygonf/
onf/ a&mufonhfaeYu aps;aeYjzpfaomaMumifh vlpnfygonf/
uRefawmfonf trdefYtwkdif; emcH vkdufemaomaMumifh
&Srf;rsm;? &Srf;w½kwfrsm; rsm;NyD; &Srf;pum;om ajymMuygonf/
ukdtkef;armifu uRefawmhfukd oabmusygonf/
rlq,frS vm;½Id;okdYxGufcJY&m xkdrSmyif ntdyfMuygonf/
avYusichf ef;rsm;ukd eHeufyidk ;f wGio f mvky&f Ny;D aeYcif;ykid ;f wGif
aemufaeYwGif vm;½Id;rSxGufcJYygonf/ vm;½Id;wGif tdyf½kHomtdyfcJY
&NyD; rkd;vif;aomtcg vm;½Id;rSxGufcJY&aomaMumifh vm;½Id;wGif em;ae&ygonf/ em;aepOf uReaf wmfonf tjcm;wyfom;rsm;uJo Y Ydk
avYvmcGifh r&cJYyg/ vm;½Id;wGif vQyfppfrD;&onfukd rSwfrdygonf/ rEÅav;NrKd UwGi;f okYd oGm;vnfjcif; rjyKbJ wyfwiG ;f rSmyif aeygonf/
vm;½Id;rSxGufNyD; rEÅav;okdY a&mufcJYygonf/ rEÅav;wGif xkdokdYem;aepOfwGif AkdvfausmfpGmonf pmtkyfwpftkyf zwfae
xkdpOfu&SdcJYaom pkdufysKd;a&;odyÜHausmif;wGif wnf;ckdntdyfMuyg onfuadk wGU&\/ xkpd mtkyt f rnfrmS um;vfrmhupf jf zpfNy;D a&;olrmS
onf/ xkdrSmyif pcef;csMuygonf/ anmifwkef;om; ocifAkdvf[lí jzpfygonf/
aemufwpfaeY rk;d vif;aomtcg uReaf wmfwrYdk arQmv f ifah om uRefawmfonf AkdvfausmfpGmxH csOf;uyfNyD; ]]Akdvfav;cifAsm;
jzpf&yfwpfckESifh &ifqkdif&ygawmhonf/ 'Dpmtkyu f dk Akv
d af v;zwfNy;D vQif uReaf wmhu f dk iSm;yg}} [lí awmif;
xkdjzpf&yfum; uRefawmfwkdY\acgif;aqmif Akdvfxdyfwifukd vku d yf gonf/ Akv d af usmpf mG onf tHMY oaomrsuEf mS ESihf uReaf wmhu f dk
uReaf wmfw\ Ydk a&SUwGiyf if &mxl;tqifwefqmawGjzKwNf y;D wyfu MunhfNyD; ]]ukd,fhvlu 'DpmrsKd;zwfovm;}} [lí ar;ygonf/ NyD;rS-
68 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 69
]]'gzwfwmaumif;ayghuGm? zwfcsif&if,loGm;zwfyg}}[k ppf,el aD zmif;0wf bDtidk af tt&m&Srd sm; 0ifvu dk x
f u
G v
f udk vf yk af e
pmtkyu f dk csucf si;f uReaf wmhu f dk ay;vku d yf gonf/ uReaf wmfzwfz;l onfukd awGU&ygonf/ uRefawmfu &yfNyD;MunhfaepOf bDtkdifat
aom xkdpmtkyfukd ,lvmcJYygonf/ ppfAkdvfwpfa,mufukdawGU&\/ xkdAkdvfukd uRefawmfodovkdvkdjzifh
pmtkyfrSm um;vfrmhufpf\ tw¬KyÜwådukd bmomjyefxm; MunhfaepOf xkdAkdvfu uRefawmhfxHvmNyD; -
[efwlygonf/ okdYaomf ocifAkdvfbmomjyef[ef? a&;[efrSm ]]a[Y armifcspfvIdif}} [k ac:vkdufygonf/
trsm;em;vnfaom a&;[ef? bmomjyef[efjzpfí pdwf0ifpm;pGm uRefawmfvnf; tHYMooGm;onf/ 'DAkdvfuighukdodaeygvm;
zwfvu dk rf yd gonf/ pmtkyu f dk zwfNy;D jyefay;aomtcg Akv d af usmpf mG [kawG;&if; apYapYMunhv f u dk &f m rk;d ukwo
f m; ocifomcifjzpfaeyg
u ]]'DpmtkyfzwfNyD; cifAsm; *syefawGukd b,fvkdjrifovJ}} [lí onf/ olu bDtidk af tAkv d f Akvd o
f cFgjzpfaeonfudk awGU&ygawmh
ar;ojzifh uRefawmfu - onf/
]]uReaf wmf *syefawGudk odyo f abmrusb;l Asm}} [k ajymvku d f ocifomcifudk Akv d Bf u;D [kac:Muaomfvnf; txufjrefrmjynf
ygonf/ AkdvfausmfpGmu - bDtkdifatppf½kH;csKyftzGJU0ifwm0efxrf;aeol[k od&ygonf/
]]usKyfwkdYvnf; rBudKufbl;? usKyfwkdYacgif;aqmifawGvnf; olonf AkdvfausmfpGmxH uRefawmhfukd jyefac:NyD; -
rBuKd uMf ubl;? *syefjynfujyefvmwJY Akv d cf sKyaf v;? Akvd cf sKyBf u;D wku
Yd ]]AkdvfausmfpGma& olu usKyfwkdYrkd;ukwfom;? [kdufpul;
b,fvo dk abmxm;ovJ rodygbl;? Ekid if aH &;qkw d m tajctaet& ausmif;om;olYukd bDtkdifatAkdvfoifwef; 'kwd,ywfwufckdif;
Munhv f yk &f rSmygyJ/ txufuay;wJY wm0eftwkid ;f awmh vkyMf u& rSmrkdY usKyfac:oGm;r,f}} [k ajym&m AkdvfausmfpGmu ]]AkdvfocFg&JU
rSmaygh? uk, d vhf u
l 'Dvjdk rifxm;awmh? uReaf wmf uk, d v hf u l dk odxm; oabmyJ}} [lí ajymaomaMumifh uRefawmfonf ocifomcif
rSmyg? ukd,fhvluvJ uRefawmhfukd odxm;yg}} [lí ajymygonf/ ac: AkdvfocFgaemufokdY vkdufcJY&awmh\/
'DvkdESifh arv wpf&ufaeYokdY a&mufvmygonf/ ocifomcifwkdY\ pcef;okdY a&mufaomtcg AkdvfocFgESifh
xkaYd eY tvkyu f em;ygonf/ tm;vk;H jyifyokx Yd uG v f nfciG hf ay; wef;wl&mxl;&SdolrSm Akdvfausmfacgif (aemifAkdvfrSL;BuD;odef;armif)
xm;ygonf/ taMumif;rSm xkad eYu &Jabmfo;Hk usyd 0f if Akv d af Z,sEiS hf jzpfNy;D olwx Ykd uf txuft&m&Srd mS &Jabmfo;Hk usyd 0f if Akv d v f if;,kef
a':cifwifhwkdY vufxyfaomaMumifhjzpfygonf/ uRefawmfvnf; jzpfygonf/ xkt d zGUJ 0ifrsm;xJwiG f ocifwifjronf bDtidk af tAkv d f
wyfpcef;rS xGuv f mNy;D r[mrkeb d &k m;Bu;D ukd oGm;a&mufz;l ygonf/ tjzpf a&mufaeaMumif; od&ygonf/
aemufwpfywfavmufMumaomtcg uRefawmfwkdYwyfpkukd uRefawmfhukd AkdvfocFgu AkdvfausmfacgifxHokdY tyfvkduf&m
tr&yl&NrKd UokYd ajymif;a&TUvku d o f jzifh tr&yl&NrKd UokYd a&muf&ygonf/ olu uRefawmhftm; pmoifausmif; wpfausmif;okdY ac:oGm;yg
xkdNrdKUwGif&Sdaom bkef;awmfBuD;ausmif;wpfausmif;wGif wyfpcef; onf/ xkdrSmyifaeNyD; Akdvfausmfacgifuyif avYusifhcef;tajccH
csMuygonf/ wyfro S yd Nf y;D wif;usyrf rI &Sad omaMumifh uReaf wmfvnf; rsm;ukd oifMum;ygonf/ oifwef;om;um; 30 rQrjynfhyg/
tjyifokdYxGufcJY&m tr&yl&aps;teD;&Sd wkdufBuD; wpfwkdufa&SUwGif tpdwfcefY[kxifygonf/
70 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 71
yifyef;pGmyif avYusichf ef;vkyaf eqJwiG f ZGev
f twGi;f [kxifyg ausmif;wGif q&mrvkHavmufrIukd taMumif;jyKNyD; &Spfwef;
onf/ xkdtcsdefwGif bDtkdifatwyfukd zsufodrf;vkdufaMumif;od& atmifNy;D om; ausmif;om;rsm;? uk;d wef;atmifNy;D aom ausmif;om;
ygonf/ rsm;ukd wpfpkwnf;wGJNyD; &Spfwef;? ukd;wef;ukd 10 wef;ESifha&mNyD;
10 wef;tjzpf oifay;ygonf/ ESpv f cefaY usmif;wufNy;D aomtcg
wyf x G u f u k d & if pmar;yGJajz&\/ uRefawmf ukd;wef; atmifoGm;ygonf/
bDtkdifatwyfzsufaomaMumifh uRefawmfwkdY Akdvfoifwef; ausmif;ukd ZlvkdifvwGifzGifhrnf[kod&&m tcsdeftm;&uf
ausmif;vnf; ysuo f mG ;ygonf/ xkaYd Mumifh uReaf wmfonf Akv d o
f cFg owåywfESpfywfeD;yg; ykdaeaomaMumifh &SifrjyK&ao;aom
&Sd&mokdYoGm;NyD; a&SUquf&rnfhtajctaeukd avYvmygonf/ uReaf wmht f m; azazararwku Yd &Sijf yKay;Muygonf/ uReaf wmhn f D
Akv
d o f cFgu ]]rif; rk;d ukwyf jJ yefyguGm? [krd mS vJrif;rdbawG&adS ewmyJ}} wifO;D vnf;yg\/ uk&d if0wfrad omaMumifh tkwzf akd usmif;q&mawmf
[k ajymaomaMumifh uRefawmf rkd;ukwfokdYjyefcJYygonf/ OD ; t*¾ 0 H o \aus;Zl ; uk d uRef a wmf a umif ; pG m &vk d u f y gonf /
xkpd Ofu {&m0wDoabFmawGr&Sad wmhyg/ {&m0wDjrpftwGi;f uReaf wmfb h 0wGif bmomw&m;av;pm;onhf Ekid if aH &;orm;jzpf&
wGif avSorÁefrsm;om oGm;vmaeMuygonf/ onfrSm q&mawmf\aus;Zl;aMumifhyif jzpfygonf/ q&mawmf
uReaf wmht f wGurf l wyftwGu, f xl m;aom armfawmfwpfp;D &Sd bk&m;u uRefawmfhtm; tbd"r®w¬o*F[ ac: oN*ØKvf ukd;ykdif;
aeygonf/ xkad rmfawmfwiG f bDtidk af t zsuo f rd ;f aMumif;owif;ukd tusO;f ukd oifay;vku d &f m uReaf wmf\ Ekid if aH &;tawG;tac:ukd
txufyidk ;f &Sw d yfzUJG 0ifawGo&d efomG ;a&muftoday;rnfh tr&yl& ykdNyD;&ifhusufapygonf/
XmerS AkdvfawGygvmMu&m uRefawmfwkdY &Spfa,mufyg bDtkdifat ukd&ifb0rS vlxGufNyD;ausmif;jyefwufygonf/ ukduHonf
wyfxGufwkdYonf xkdt&m&SdwkdY\ armfawmfwGif acsmifcsdpGmpD;cJYNyD; bDtkdifatwyfwGif yg0ifcJYol uRefawmfESifh twlwlyifjzpfonf/
oydwu f si;f okaYd &mufcyYJ gonf/ oydwu f si;f rS um;BuKH jzifh rk;d ukwof Ydk ausmif;jyefaeaomtcg ukduHvnf;twlwljyefwufygonf/
ta&mufoGm;cJY&\/ ESpfOD;vkH; 10 wef;jzpf\/
uRefawmf\ azazESifhararwkdYrSm uRefawmf jyefa&mufvm
onhftwGuf 0rf;omaeMu\/ bD'DatokdY0ifa&mufjcif;
xkdtcsdefonf ausmif;awG zGifhaomtcsdefjzpfaeygonf/ 1942 ckESpf? Ekd0ifbmvqef;pwGif AkdvfocFgtrnfcH ocif
rkd;ukwfwGif rkd;ukwf[kdufpul;ausmif;wGif pmoifcJYonhf q&m omcifonf rkd;ukwfodkYjyefa&mufvmygonf/ olYukdoGm;awGUaom
OD;btke;f onf NrKd UvlBu;D rsm;ESiw hf idk yf ifNy;D ,m,Dtyk cf sKyaf &;wm0ef tcg ocifomcifu -
&SdolwkdY oabmwlnDcsufjzifh rkd;ukwf[kdufpul;ausmif;ukd jyefzGifh ]]&efuek rf mS bD'aD twyfzUJG pnf;aeNyD rif;wyfx0J ifcsiv f nf; 0ifyg?
vku d yf gonf/ uReaf wmf\ azazu uReaf wmft h m; ausmif;wuf&ef iguawmh txufu wm0efay;wJY twGuf ykvdyfvkyf&vdrfhr,f?
q&mOD;btkef;xHwGif tyfESHygonf/ rif;q&mAkvd cf ifarmifav;vnf; Akv d Bf u;D jzpfaeNy?D ukad rmifarmifvnf;
72 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 73
AkdvfBuD;jzpfaeNyD? ppfa&;tajctaet& MunhfvkyfMu&rSmyJ? rif; wyf&if; (3) okdY a&mufaomtcg wm0ef&Sdaom t&m&Sd
ausmif;aecsiv f nf; qufae? wyfx0J ifcsiv f nf; ysO;f rem;uko d mG ; wpfOD;u wyfpkwpfpkokdY ykdYvkdufonf/ xdkwyfpkwGif pkrSL;onf
[kdrSm Akdvfcifarmifav; &Sdvdrfhr,f}} Akvd af v;Akv d t f ek ;f ausmq f odk jl zpfavonf/ oluuReaf wmft h m; ppf
xkdYaMumifh uRefawmfESifh ukduHwkdifyifNyD; wyfxJ0if&ef avYusifhcef; avYusifh&rnf[lí ajymygonf/
oydwfusif;okdYqif;cJY\/ xkdurS armfawmf BuHKESifhvkdufcJYMu&m 'kwd,aeYwGif uRefawmfwkdYonf ppfa&;avYusifh tajccH
ausmufajrmif;wGif wpfntdy&f \/ aemufaeYwiG f rEÅav;okYd eHeuf oifwef;wGif avYusifhcef;qif;&ygonf/ 'kwd,aeYwGif ppfa&;
apmapmykid ;f a&mufomG ;ygonf/ ysO;f rem;oGm;&ef &xm;vufrw S f avYusichf ef;ukd uReaf wmft h m; rqif;ckid ;f awmhyg/ naeapmif;wGif
oGm;,l&m &xm;xGufcgeD;rS vufrSwfa&mif;rnfjzpfaomaMumifh Akdvftkef;ausmfu ]]cifAsm;wkdYukd &efukefukdykdYrvkdY}}[k ajymygonf?
xrif;0,fpm;Muygonf/ bmaMumifh[lí rod&yg/
xkpd Ofu rEÅav;wGif *syefyu dk q
f pH ok;H aeygNy/D t*Fvyd af iGudk wwd,aeY naewGif uRefawmfwkdYtm; r*Fvm'kHwGif zGifhvSpf
vnf; wdww f qdwo f ;Hk aeqJjzpf&m ukud w H iG f aiG'*Fg; ESpu
f syyf gvm xm;aom Armhwyfrawmf Akv d o f ifwef;ausmif;okYd wufa&muf&ef
onhftwGuf xrif;zkd; wpfusyfay;&m t*FvdyfykdufqH ig;rl;apY jzpfaMumif;od&ygonf/ xkdnrSmyif ygvmaom ypönf;uav;
jyeftrf;ygonf/ xkdig;rl;ukd vufrSwfa&mif;oltm; ay;vkduf&m rsm;uk, d Nl y;D blwm½ko H oYdk mG ;&ygonf/ rD;&xm;rSm *syefwOYdk ;D pD;aom
&xm;vufrSwfray;bJ &xm;wGJay:okdY wifay;vkdufygonf/ ppf&xm;jzpfygonf/ uReaf wmfEiS u hf u
dk t H jyif b,forl eS ;f rodaom
&xm;rSm nykdif;rSxGuf&m uRefawmfESifhukduHonf &xm;wGJ Akv
d af vmif;rsm;vnf; ygvmao;onf/ 10 a,mufcef&Y rdS nf[x k if
xJwGif wdwfqdwfpGmxkdif&if; ygvmMuygonf/ ukduHwGif xkdpOfu ygonf/ tkyfcsKyfolrSm *syefwyfMuyfwpfOD;jzpfygonf/
*syefykdufqHawGygvm&m jrif;vSnf;c 10 usyfay;&ygonf/ &xm;onf n 10 em&DausmfrS xGufcJY&m &efukefokdY rkd;vif;
xkdpOfu bD'DatwyfzGJUpnf;a&;XmecsKyfukd bkdudwfNcHwGif cgeD;wGif a&mufygonf/ &efukefblwmwGif *syefppfum;BuD;awG
zGifhxm;ygonf/ xkdae&mokdYa&mufaomtcg ppfom;pkaqmif;a&; apmifhaeonfukd awGU&ygonf/ ArmhvGwfvyfa&; wyfrawmf
wyfokdYoGm;&ef vrf;ñTefaomaMumifh uRefawmfESifhukduHwkdYonf bDtkdifatukd zsufodrf;NyD;aemuf ArmhumuG,fa&;wyfrawmf
xkdNcHokdY oGm;cJYMuygonf/ bD'Datukd topfjyefvnfzGJUpnf;ygonf/ xkdokdYzGJUpnf;&mwGif
ppfom;pkaqmif;a&;wyfokdY a&mufaomtcg uRefawmfwkdY\ wyf&if;ok;H &if;ukd tajccHNy;D zGUJ pnf;ygonf/ aemufrS wyfom;opf
touf? rdbtrnf? ae&yfvyd pf m ponfwaYdk r;&if; bDtidk af twyf rsm;ukd vufcHjcif;? wyfom;opfrsm;ukdpkaqmif;jcif;jyKNyD; wyf&if;
xGuf vufrSwfukd wifjyvkdufaomtcg ppfom;opfvufcHolu- (4)? (5)? (6) wkdYukd xyfrHzGJUpnf;ygonf/
]][m cifAsm;wku Yd &Spwf ef;atmifNy;D om;yJ? wyf&if;uko d mG ;ay wyfww Ydk ;dk csUJ zGUJ pnf;vmonft h wGuf tqkyd gwyfwu Ydk dk pepfwus
awmh}}[kajymNyD; wyf&if; (3) okdY vTwfvdkufygonf/ ukduHESifh tkyfcsKyfuGyfuJa&SUaqmifrnfh wyfAkdvf? wyfMuyfrsm; vkdtyfonf
uRefawmfwkdYonf wyf&if; (3) okdY oGm;&jyefygonf/ jzpf&m 'kw, d ywf Akv d o f ifwef;ukd zGiv hf pS &f ef jyifqifMu&ygonf/
74 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 75
1943 ckESpf? rwfvwGif wyf&if;toD;oD;ü Akdvfoifwef;okdY pm;aomufNyD;aomtcg xkdae&mwGif orHwvif;ay:ü
wuf&ef rdrw d yfcrJG LS ;rSwpfqifh wyf&if;rSL;xHoYdk Akv d o f ifwef;wufvdk xkdifae&muem;Mu[k ajymaomaMumif orHwvif;ay:rSmyif
olrsm;avQmufvmT wifEidk af Mumif; wyfrawmfu aMunmay;onf/ vJStdyfrdygonf/ cefYrSef;ajctm;jzifh ESpfem&DcefYMumrnfxifyg\/
avQmufvTmwifvkdolonf ckepfwef;ESifhnDrQaom pmar;yGJajz& *syefwpfa,muf vmEId;aomaMumifh uRefawmfEkd;vmygonf/
rnf/ pmar;yGw J iG f ocsmF ? yx0D? jrefrmESihf taxGaxGA[kow k wkuYd dk uRefawmfwkdYtm; vlpkvdkufygonf/ wyfcGJESpfcGJyif&Sdonf[kod&
ajz&rnf/ ajzNy;D vQif wyf&if;rSL;u vlawGUppfaq;\/ bmaMumifh onf/ þuJo h Ydk wyfcJG cGjJ zpf&jcif;rSm uReaf wmfwx Ydk uf t&ifapmNy;D
wyfxJ 0ifovJ ponfwkdYar;\/ xkdYaemuf ZGJ&Sd^r&Sd? avYusifh&ef ysOf;rem;rS xGufcJYonhfolrsm;aMumifh wyfcGJ ESpfcGJjzpfoGm;jcif;jzpf
avYusiahf &;uGi;f wGif 12 ywfajy;? ysO;f rem;wGi&f adS om &Sr;f uefEiS hf onf/ uReaf wmfonf clwu dk f 1? clwu dk f 2 wGif a&muf&NdS y;D uku d u H
AkdvfudwfNcHukd n &Spfem&DrS eHeuf &Spfem&Dxd 12 em&DvkH;vkH; clwkduf 2 ukd a&mufoGm;ygonf/
&yfem;jcif;rjyKbJ tkwcf aJ wG o,f&\/ em;^rem; od&ef tapmifh uRefawmfonf todtuRrf;r&Sd? wpfOD;wnf;? rodbl;aom
awGu apmifhMunfhwwfygonf/ olrsm;Mum;wGif usefcJYygonf/
uRefawmfwkdY tvSnhfwGif aemufqkH;tokwfjzpfaeí tjcm; uReaf wmfwYdk clwu dk f (1) ukd Akv d Bf u;D tqif&h adS om *syefAv dk Bf u;D
Akdvfoifwef;wufolwkdYuJhokdY uRefawmfwkdY pmar;yGJppfaq;jcif; wpfOD;u tkyfcsKyfygonf/ uRefawmfonf clwkduf (1)? wyfpk (2)?
rcH&yg? uRefawmfwkdYonf bDtkdifatwyfxGufjzpfjcif;? 10 wef; clwu dk f 2 wGif tcef; 3 (qrf;yef; 3) wGif ae&m csxm;cH&ygonf/
txd pmoifcJYjcif;aMumifh jzpfygonf/ okdYjzpfí uRefawmfwkdYukd tcef; (3) ESifh (4) ukd wyfpk (2) u vlrsm;ae&ygonf/
&efukefNrdKUokdY aemufqkH;tokwftaeESifh &xm;ESifhykdYvkdufygonf/
xkt
d cef;wGif uReaf wmfwaYdk e&mcsxm;&m ckwifwpfv;Hk ? aumuf½;dk
&efuek Nf rKd UokaYd &mufvQif toifah pmifah eaom um;ay:okYd uReaf wmf
oGwfxm;onhf tdyf&m? jrufacgif;tkH;[kxifygonf/ cyfnHhnHh
wkdYtm; wufckdif;ygonf/ um;BuD; armif;xGufoGm;aomfvnf;
acgif;tkH;ESifh tdyf&ygonf/ apmifwpfxnf&\/ jcifaxmifr&Sdyg/
b,fukdoGm;onf[lí rodyg/ um;ac:&mokdYomvkdufcJY&ygonf/
aemufwpfaeYwGif jcifaxmifay;ygonf/
tawmfav;oGm;rdaomtcg 0if;Ncu H s,Bf u;D \ *dw0f us,Bf u;D
ukd a&mufvmygonf/ a&mufryS if od&onfum; crf;bkuadk [maq tdyaf omtcg *syefq&mu apmifudk &ifbwfEiS Ahf u dk uf dk zk;H Ny;D
ac: Akdvfoifwef;ausmif;[lí od&ygonf/ tdycf ikd ;f ygonf/ tcsKUd olwu Ydk apmifudk cGNy;D tdyaf omaMumifh *syef
xkdae&mwGif wkdufwef;BuD;awG&Sdygonf/ xkdwkdufwkdY\ q&mu tjypfay;ygonf/ aemufaeYwGif &ifESifh0rf;Akdufukd apmif
a&SUbuftxdae&mwGif uRefawmfwkdYtm;vkH; xkdifaeMu&ygonf/ rzdyJ tdyfoltm; *syefq&mu ½kdufygawmhonf/ uRefawmfwkdY\
twefMumaomtcg uRefawmfwkdYukd ac:vmaom *syefppfom; *syefq&mukd [efcsKd'kdEkd;[k ac:&ygonf/ [efcsKd'kdEkd; qkdonfrSm
rsm;u qefESifhvkyfxm;aom rkefYukdvmauR;ygonf/ a&wkdufyg av;pm;tyfaom wyfMuyfBuD;[lí t"dyÜm,f&Sdygonf/
onf/ a&rSmav;axmifo h yH ;Hk wGif xnfx
h m;aom a&jzpfNy;D cGuEf iS hf [efcsK'd Ekd ;dk onf uReaf wmfwt Ydk m; ppfynmrsm;oifay;ouJo Y Ydk
cyfaomuf&ygonf/ tdycf ef;wGi;f aexkid pf m;aomufyw Hk u Ydk dk oifay;aomq&mjzpfygonf/
76 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 77
q&m[efcsKd'kdEkd;oifay;aom taMumif;t&mwGif vQyfppfrD; 9/ ukdboGif (rdw¬Dvm)
cvkwfukd 'DvkdESdyf rD;vif;w,f? 'DvkdESdyf rD;ydwfw,frSpNyD; tdrfom 10/ ukdbkef;jrifh (jynf)
wufykH? rsufESmopfykHpaom uRefawmfwkdYtwGuf tao;tzGJ[k 11/ ukdat;armif
xif&onhf wpfaeYwm aqmif&u G &f aom vIy&f mS ;rIwyYdk g0ifygonf/ 12/ ukdaomif;wif (a&Tbkd)
aemufaeYwGif ppfa&;jyuGif;okdY oGm;&ygonf/ xkduGif;wGif 13/ ukdatmifodef; (jrpfom;)
owd? oufom? b,fvn S ?hf nmvSnhf paom tajccHppfa&;jyjcif; 14/ ukdcifarmifMunf (rEÅav;)
vkyf&ygonf/ 16/ ukdoef;armif (ykodrf)
owdtaejzifh tMumBuD;&yf&\/ b,fvSnhf? nmvSnhf? 17/ wyfcGJ (1) wyfpk (2)? tcef; (4) ukdazBudKif cv&
aemufvn S ?hf csw
D ufpaom avYusichf ef;ukd oDwif;wpfywftMumrQ (92) &if; axmuf
oif,l&ygonf/ 18/ ukdausmfaZm ('krSL;BuD; av)
a&mufpaeYu armaomaMumifhvnf;aumif;? todtjrif 19/ ukdwifhaqG (pufrI0efBuD;)
wpfcgrS rBuKH b;l olwjYdk zpfaomaMumifw h pfaMumif; wpfO;D ESiw hf pfO;D 20/ ukdoef;a&Tav;
r&if;ESD;cJYMuyg/ oifwef;umvtwGif;wGifum; uRefawmfwkdY 21/ ukdtkef;armif (Nidrf;)
wyfpk0iftcsif;csif; &if;ESD;rI&SdoGm;ygawmhonf/ 22/ ukd&Jjrifh (tvif;0if)
uRefawmfaeaom qrf;yef;- 3 (tcef; 3) wGif aecJYaom 23/ ukdnGefYarmif (Akdvf) xGuf&m&yfrod
&Jabmfrsm;rSm rSwfrdorQajym&vQif- 24/ ukdoef;az (*syefacwfwGifusqkH;)
1/ ukcd spcf if (aemiftcgwGif vrf;pOfygwDjyefMum;a&;0efBu;D 25/ ukdarmifarmif (½kyf&Sifrif;orD;MuLMuL\cifyGef;)
AkdvfrSL;BuD; cspfcif) 26/ ukdxGef;az (tem;,l)
2/ ukdÓPfarmif ('kwd,ywf *syefbk&ifhppfwuúokdvfokdY 27/ ukdcspfwif (*syefjyef - ukvm;cspfwifav;)
wufcGifh&ol? wyfrawmfavrSAkdvf or®w½kyf&Sif½kH 28/ ukdcspfvIdif (ukdukdarmif) (,ck ukdukdarmifBuD;)
refae*sm) þtrnfrsm;rSm rSwfrdorQom jzpfygonf/ þoifwef;wGif
3/ ukdcifarmifxGef; (jr0wD r*¾Zif;tkyfcsKyfa&;rSL;) wufa&mufpOf uRefawmfwkdYtm; oifwef;ay;cJYaomol *syef
4/ ukdzkd;uk (AkdvfrSL;zkd;uk) q&mrsm;tjyif jrefrmq&mrsm;rSm -
5/ ukdwifjrifh (vrf;pOfygwD XmecsKyf- XmecGJrSL;) 1/ AkdvfMunf&Sdef
6/ ukdatmifabmf (xm;0,f) 2/ AkdvfausmfnGefY (a&eHacsmif;)
7/ ukdxGef;a&T ([oFmw) 3/ Akdvfoef;a&T (wyfeD-awmckd-AkdvfcsKyfa[mif;)
8/ ukdpkd;rif; (ocifpdk;rif; - BudKUyifaumuf) 4/ Akdvfwifarmif (pma&;q&mjrwfxef)
78 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 79
5/ Akdvfwkd;vGif (xm;0,f) ]]ig tck p pf a oemywd c sKyf u vT w f v k d u f v k d Y v mcJ Y w ,f ?
6/ Akdvf&Jarmif ponfwkdYjzpfMuygonf/ rif;wkdYwpfawG[m aemifwpfaeYrSm wyfrawmf&JU ta&;ygolawG
xkdaeYum; 1943 ckESpf? {NyDv wpf&ufaeYjzpfygonf/ eHeuf jzpfvmvdrfhr,f/ 'gaMumifh b,fvkd½kduf½kdufESufESuf b,fvkdyJ
wef;pDvlppfNyD; opömt"d|mefjyK? usef;rma&;vIyf&Sm;rIvkyfNyD; qif ; &J ' k u © a wG a wG U awG U tzwk d i f ; jynf t wG u f 'D t wk d i f ;
eHeufpmpm;&ygonf/ eHeufpmpm;Ny;D yxrqk;H tBurd f 0wfpo Hk pfrsm; tcuf t cJ a wG u k d BuH U BuH U ck d i f c k d i f & if q k d i f N yD ; ynma&;t"d u
0wfqif&onf/ aumfvmESpfzufwGif aMu;Mu,fyGifhwyfxm;&m BudK;pm;oGm;apcsifw,f/ cufcJrI? Murf;wrf;rI? qif;&JrIawGukd
ajymifvufatmif wku d x f m;\/ ajcywfrsm;ukd oyf&yfpmG ywfxm;&\/ rif;wkdY&ifqkdifae&w,f? &ifqkdif&r,fqkdwm ig,kHMunfw,f?
t0wfwu Ydk dk wpfO;D ESiw
hf pfO;D ukid Mf unhNf y;D aumfvu
H s axmifaewm bmyJjzpfjzpf ynm&Sm yrmolzkef;pm;qkdwJYpum;twkdif; ynm
qGJcsay;? tusÐwGefYwmjyifay; vkyfaeMuonf/ pdwfwuf<uae &atmif Bud K ;pm;oif M uyg? 'gyJ } } [kajymNyD; pum;ajympifrS
Mu\/ qif;oGm;ygawmhonf/
eHeuf &Spfem&DcGJwGif wyfcGJvkdufwef;pD&ef trdefYay;oHMum; uReaf wmfwo Ydk ifwef;rSm ajymMum;cJyY gonf/ ppfoifwef;wk\ Yd
&\/ wef;pD&rnfh oH½BHk u;D twGi;f okYd av;a,mufwpfwJG wef;pD0if xkH;pHtwkdif; avYusifhcef;rsm;ukd yifyef;BuD;pGmoif,lcJYMu&m
&onf/ yxrtywf Akv d of ifwef;qif; *syefoYdk ppfynmqufoif oifwef;wufzl;olwkdif;odNyD;jzpfygonf/ a&;NyD;olrsm;&SdcJYí
rnfhol Akdvf (30)onf vuf,mbuf? uRefawmfwkdY 'kwd,Akdvf zwfzl;olrsm; &SdMuNyD;aomaMumifh þae&mwGif uRefawmfwkdY
oifwef;om;rsm;u tv,frSwef;pD&NyD; a,meif; ac: rlvwef; oifwef;utaMumif; ra&;awmhyg/
oifwef;om;rsm;u vuf0JbufwGif wef;pD&ygonf/ eHeuf uRefawmfwkdYoifwef;rS tcsKdUukd txl;wyfMuyfBuD;tjzpf
ud;k em&DwiG f um;rsm;0ifvmoHMum;Ny;D csK;d pau;[katmfoMH um;&\/ oifwef;qif;cGi&hf ygonf/ usev f rl sm; Akv d of ifwef;wGif qufvuf
tm;vkH;owdtaetxm; &yfMu&ygonf/ (*syefvkd csKd;pau; wuf & ef usef c J Y M u\/ wyf M uyf B uD ; oif w ef ; qif ; &mwG i f
qkdonfrSm owd[líjzpfygonf/) uRefawmfvnf; ygygonf/
uRefawmfwkdYwef;pD&m cef;rBuD;twGif;okdY *syefAkdvfcsKyfBuD;? r*Fvm'kH 'kwd,ywf Akdvfoifwef;ausmif;rS wyfMuyfBuD;
Akv
d rf LS ;Bu;D rsm;ESithf wl Akv d cf sKyaf tmifqef;yg ygvmygonf/ pifjrifh oifwef;qif;Ny;D aemuf txl;wyfMuyfBu;D tjzpf qif;vmMu&aom
ay:okdY *syefAkdvfcsKyfwufvm&m wyfcGJrS *syefrsm;\ "m;ESifh ausmif;om;rsm; awmfawmfrsm;ygonf/ uReaf wmfwu Ydk dk jynfvrf;?
tav;jyKtrdeo Yf MH um;&\/ Armausmif;om;rsm;yg tav;jyK&\/ ajreDukef; (,cktcgwGif c&pf,mefbmomESifhywfoufaom
*syefAkdvfcsKyfpifjrifhay:rS qif;NyD;aomtcg AkdvfcsKyfatmifqef; taqmuftOD) &Sdonfhae&mwGif ,m,Dtm;jzifh ppf½kH;[kxif
pifjrifhay:okdY wufvmygonf/ olYrsufESmrSm tvkdrusovkd? &aom taqmuftODoYdk ac:vmygonf/ ac:vmolrmS Akv d af v;
rauseyfovkdrsufESmrsKd;jzpfaeygonf/ AkdvfcsKyfu rdefYcGef;ukd armifa&T (aemifwiG f awmfveS af &;aumifp0D if Akv d rf LS ;Bu;D armifa&T)
wkdwkdESifhrmefygygajym&mwGif - jzpfygonf/
80 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 81
olu xkad e&mwGif cPxm;Ny;D pm&Gupf mwrf;rsm;,lNy;D y'krm® ppfoifwef;oifMum;ay;apygonf/ xkdokdYoifwef;ay;cJYolwkdYwGif
(,cktcg ,Ofaus;rIXmeykid f taqmuftOD) wGi&f adS omae&mwGif uReaf wmfrw S rf o d rQrmS ukx d eG ;f &D 'kAv
dk cf sKyBf u;D (Nird ;f ) (wpnygwD)
tcsuf j yquf o G , f a &;wyf & if ; 0if ; twG i f ; ok d Y yk d Y a y;ygonf / Ouú|? ukb d ;dk atmif (a&SUae)? ukrd if;'if (awmckAd uy- tvif;0if
tcsufjy qufoG,fa&; wyf&if;\ wyfrSL;rSmAkdvfBuD;vSrkd; ,ck &aoY-ykyÜm;) wkdY yg0ifygonf/
(uG,v f eG )f jzpfygonf/ ok&Yd mwGif Akv
d Bf u;D vSr;dk onf ppf½;Hk wGiv f nf; uRefawmfwkdYonf tvSnhfusnbufü uif;½kHwGif uif;½kHrSL;
wm0efxrf;&onhftwGuf uRefawmfwkdYtm; 'kwd,wyf&if;rSL; tjzpf tkyfcsKyfaom wm0efukd ,lMu&ygonf/
Akdvfuav;Akdvfodef;wefu vufcHvkdufygonf/ wpfvcefu Y if;rSL;tjzpfwm0efusNy;D aomtcg uReaf wmfw\ Ydk
Ak d v f o d e f ; wef E S i f h u Ref a wmf wyfrSL;onf naeapmif;wGif xGufoGm;wwfNyD; n 9 em&D 10
em&DcefYrS jyefvmwwfonfudk owdjyKrdvkdufygonf/ xkdokdY
xkAd vdk u
f av;Akv d of ed ;f wefonf aemiftcgwGif uGejf rLepfygwD aemufusrjS yefvmaom Akv d of ed ;f wefonf uReaf wmfwYdk uif;orm;
wyfeD Akvd cf sKy?f aemifwiG f jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfygwD okawoe rsm;ESithf wl nv,fpmtjzpf&adS eaom ig;ajcmufzw k ?f xrif;aMumf
XmeBuD;\ XmeBuD;rSL; jzpfvmoljzpfygonf/ ponfwkdYukd pm;avY&Sdygonf/ wyfom;rsm;ESifh&if;ESD;pGm aewwf
uRefawmfwkdYukd Akdvfodef;wefu vufcHNyD; aemifwyf0if; onfukd awGU&ygonf/ olonfwyfrSL;wpfOD;[lí cGJjcm; raeol?
twGi;f &Sd wef;vsm;wGif ae&mcsxm;ygonf/ uReaf wmfwu Ydk dk yxr vufatmufi,fom; &Jabmfrsm;ESifh &if;&if;ESD;ESD;aewwfonfukd
oDwif;ywfwiG f bmwm0efraS y;rxm;yg/ em;em;aeae ae&ygonf/
owdjyKrdygonf/ xkdYaMumifholYtm; wyfrSm&Sdoltm;vkH; cspfcifMu
tcsujf yqufo, G af &;wyf&if;onf wyf&if;[kqadk omfvnf;
ygonf/
tiftm;tjynfh&SdykHr&yg/ wyfrSL; Akdvfav;odef;wefvufatmuf
okEYd iS yhf if Ek0d ifbmv\nwpfnwGif uReaf wmfonf ou©ßawmif
wGif t&mcHAkdvfESifhwyfMuyfBuD;rsm;&SdMuygonf/ xkdolwkdYrSm -
(1) t&mcHAkdvfarmifBuD;? q&mawmf OD;wdavmua&;onhf y@dwa0'ed,usrf;ukd zwfae
(2) wyfMuyfBuD; Akdvftkef;cif? ygonf/ zwf&mwGif ½kyyf idk ;f ESiyhf wfoufonhf ta&;tom;rsm;ukd
(3) wyfMuyfBuD; Akdvfoef;apm (aemifwGift*Fvdyfvkyfom; pmatmufwGif rsOf;om;xm;&m xkdpmrsm;ukd zwfae&m wyfrSL;
owif;pm t,f'DwmcsKyf) wkdYom&Sdygonf/ Akv
d o
f ed ;f wef a&mufvmygonf/ olonfpmzwfaeaom uReaf wmf
uRefawmfwkdYESifhrsufESmcsif;qkdifwGif&Sdaom ppfwef;vsm;wGif vufrS pmtkyfukdMunhfNyD; -
wyfom;rsm;aeMuygonf/ xkdvli,fppfonfwkdYonf aemifwGif ]]&JabmfbmawG zwfaewmvJ}} [kar;ygonf/ uRefawmf
a,meif; ac: rlvwef;ppfynmoifwef; (r*Fvm'kH)okdY wufcGifh pmtkyu f dk ydwv f u dk rf o
d nfwiG f olu pmtkyu f dk qG, J v l u
dk yf gonf/
&Muolrsm;jzpfvmMuonf/ aou©sawmifq&mawmf\ y@dwa0'ed,usrf;rSef; odoGm;&m -
xkpd pfom;vli,frsm;ukd 10 OD;pD cGNJ y;D uReaf wmfwu Ydk o
hJ Ydk oifwef; ]]cifAsm;'DpmawG zwfovm;}} [lí ar;ygonf/ ol\
qif;cJaY om txl;wyfMuyfBu;D rsm;xHtyfNy;D aeYpOfwe*FaEGrS wpfyg; rsufESmonf NyHK;oGm;ygonf/ NyD;aemufqufNyD; -
82 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 83
]]cifAsm; b,fNrdKUuvJ}} [k ar;ygonf/ ]]'gjzifh tJ'DxJrSmygwJY tEky#davmr½kyfykdif;0g'ukd b,fvkd
]]rkd;ukwfuygcifAsm}} [k ajzvkduf&m - oabmxm;ovJ}}
]][m cifAsm; ocifomcifukd odvm;}} ]]uRefawmf[m bkef;awmfBuD;ausmif;xGufyg? Ak'¨bmom0if
]][kwfuJY odygw,f? oluyJwyfxJykdYay;wmyg}} [kajzvkduf wpfa,mufyg ocifpkd;&JU tEky#davmr½kyfykdif;0g'[m Ak'¨0g'eJY
ygonf/ rqefYusifbl;vkdY ,kHMunfvkdY 'D[mukdvufcHygw,f}}
xkpd Ofo\ l rsuEf mS rSm uReaf wmhaf y:wGif &if;ES;D ,kMH unfr&I adS om Akv
d o f ed ;f wefonf uReaf wmhu f dk NyKH ;Ny;D Munfah eonf/ okMYd unfh
[ef ay:vmygonf/ xkdtcgolu - ae&if;u -
]]aeygOD; cifAsm; rEÅav;u q&mcifarmifav;tdrf a&mufz;l ]]uRefawmfuawmh tEky#davmr½kyfykdif;0g'ukd pOf;pm;wkef;
ovm;}}[k xyfar;jyefonf/ ygyJ? 'gayr,fh qkd&S,fvpfpD;yGm;0g' (xkdpOfwkef;u pepf[lí
]][k w f u J h a&muf z l ; ygw,f c if A sm? 'gayr,f h q&m rokH;ao;yg) ukdBudKufw,f}}
OD;cifarmifav;ESihf rawGUcJ&Y ygbl;? ukad rmifarmifeyYJ J awGUcJw Y myg/ ]]uRefawmfvnf;BudKufygw,f}}
ukad rmifarmifu tquftoG,v f yk af y;wJt
Y wGuf ocifomcifeYJ ]]uJ oGm;r,f reufjzefus&if uRefawmfh½kH;cef;ukdvmcJYyg/
qufoG,frdoGm;wmygcifAsm}} [k ajzvkduf&m - cifAsm;pdwf0ifpm;r,fh pmtkyfawG cifAsm;ukday;r,f}}[lí ajymNyD;
Akvd of ed ;f wefu ]]'gjzif&h if cifAsm; wufbek ;f Bu;D uko d ed ;f azu
xkdif&mrS xygonf/
wpfaumif<uufwkYd? armifMunfvifwkdY qkdwJYemrnfawGeJYa&;wJY
uRefawmfolYukdtav;jyKvkduf\/ oluvnf; uRefawmfhukd
urÇmppfeJY ArmhvGwfvyfa&; qkdwJYpmwrf;ukd zwf&rSmaygh}}
jyeftav;jyKNyD; xGufoGm;ygonf/
]][kwfuJY zwf&ygw,fcifAsm}}
]]'gjzifh b,fvkdoabm&vJ}} uRefawmfonf wpfa,mufwnf;pOf;pm;rdonfrSm -
]]uRefawmfu odyfb0ifrusygbl;;cifAsm}} [k ajzvkdufaom ]]igawGUcsiw f YJ uGejf rLepfvyI &f mS ;rI (Communist movement)
tcg Akdvfodef;wefu - ESifhrsm; awGU&awmhrvm;}} [lí awG;aerdvdkufygonf/
]]b,fvb dk 0ifruswmvJAsm}} [k ar;jref;ygonf/ uReaf wmfu aemufaeYeHeufapmapm &Spfem&DcefYwGif wyfrSL;Akdvfodef;wef
]]'DtxJrmS t*Fvyd u f v
dk nf;wku d &f r,f? *syefuv dk nf; wku d &f ½k;H cef;okoYd mG ;ygonf/ wyfrLS ; Akv d o
f ed ;f wef\ ½k;H cef;rSm tdycf ef;ESihf
r,fvkdY qkdxm;awmh uRefawmf em;r&Sif;bl;? tckawmh t*Fvdyfukd wGJaeygonf/ olu uRefawmfvmonhftwGuf auseyf[efjzifh
wkud Nf y;D oGm;Ny?D *syefawGuseaf eawmh b,fvedk m;vnf&rvJ rodb;l }} uRefawmfhukdBudKqkdygonf/ xrif;aMumf? ig;&HUajcmufrD;zkwf?
]]'DpmtkyfxJrSm ½kyfeJYywfoufwJYtykdif;awG a&;rSwfxm;wm a&aEG ; Murf ; wk d Y E S i f h {nh f c H y gonf / pm;aomuf N yD ; aomtcg
awGU&w,f? cifAsm; ocifpkd;a&;wJY qkd&S,fvpf0g'pmtkyfukd Akdvfodef;wefu tdwfwpftdwftwGif; vufESdyfpufESifh ½kduful;
zwfzl;ovm;}} xm;aom pmxyfwpfxyfukd ay;ygonf/
]]zwfzl;wmayghcifAsm}} xkdpmrsm;ukday;&if; Akdvfodef;wefu -
84 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 85
]]a&mh &Jabmfzwfayawmh? 'gayr,fh cifAsm;wkdY taqmif ]]qkd&S,fvpf0g'ukdusifhokH;&efjzpfaom igwkdY\ wkdif;jynf
wef;vsm;rSmawmh zwfv&Ydk rSm r[kwb f ;l ? 'DrmS yJzwfomG ;}}[kajymNy;D onf tvkcHxm;&ygu igwkdYonf qkd&S,fvpf0g'taMumif;ukd
ol\tdyf&mtjzpfxm;aom t0wfwm;xm;onhf tcef;wGif;okdY ajymyifajymEkdifrnfr[kwfacs}}
0if&efñTefvkdufygonf/ xkdae&mwGif ukvm;xkdifwpfvkH;&Sd\/ xkd armf p D w k H ;
ae&mwGif xkid Nf y;D uReaf wmfzwfvu
dk yf gawmhonf/ uReaf wmft h m;
,aeYtcsdefonf 'kwd,urÇmppfBuD;jzpfaeayonf/ jrefrm
tpGJBuD; pGJapaom pmrsm;jzpfawmh\/ EkdifiHrSm zufqpf*syefwkdY\ vufatmufwGif a&mufae&ayNyD?
uRefawmfyxrqkH; zwfrdaompmvkH;rSm- zufqpf*syefudk awmfveS &f rnft h a&;onf jrefrmwpfrsK;d om;vk;H \
ArmhvGwfvyfa&;aMunmpmwrf; trSwf (1) [lí awGU& wm0efjzpfaeawmhonf/
ygonf/ urÇmay:wGif t*Fvyd ?f tar&duef? jyifopf? ½k&mS ;? w½kww f uYdk
xkdpmwef;aMumifh uRefawmfhpdwfawG vIyf&Sm;oGm;awmh\? wpfzuf? *smref? *syef? tDwvDwkdYuwpfzuf olEkdif? igEkdifppfyGJBuD;
wkefvIyfoGm;awmh\/ xkdYaMumifh pm&Gufrsm;ukdvSefNyD; aemufqkH; tNyKd ijf zpfaeMuonf/ t*Fvyd ?f tar&duef? jyifopf? ½k&mS ;? w½kwf
pmrsufESmukd Munhfvkdufaomtcg - r[mrdwfEkdifiHwkdYonf 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;jzpfMuNyD; *smreD?
*syef? tDwvDwkdYonf zufqpftmPm&Sifrsm;jzpfMuonf/
uGefjrLepfygwD zufqpfwkdYonf vQyfwpfjyuf0ifwkdufrIaMumifh tcsKdUaom
Armjynf (acwå - tdE´d,jynf) [laom pmukdawGU&aom a'owkdYwGif ppfyGJrsm; EkdifaeMuonf/
tcg uRefawmftvGefauseyfoGm;\/ xkdtcg uRefawmf auseyf trSefpifppf ppfyGJ[lonf pD;yGm;a&;tiftm;awmihfwif;ol
vGef;aomaMumifh acwåNidrfoufpGmpmukd ai;NyD;Munhfaerd\/ rsm;om a&&Snw f iG f ppfyEJG idk w
f wfMuonf/ 'Drudk a&pDtiftm;pk0if
tawmf a v;MumrS pm\tpuk d jyef M unh f v k d u f r d a wmh o nf / jzpfaom t*Fvdyf? tar&duef? jyifopf? ½k&Sm;ESifhw½kwfr[mrdwf
wpftpwGif - Ekid if w
H oYdk nf ppfa&;twGuf taxmuftyHaY y;Ekid af om vufeuf?
Armh v G w f v yf a &;aMunmpmwrf ; trS w f (1) [laom &du©mponfwkdYukd a&&SnfaxmufyHYay;Ekdifaom tiftm;&Sdonf/
acgif;pOfBuD;ESifh ,if;pmwef;atmufwGif - ppfyGJ\tqkH;owfonf r[mrdwftiftm;pkrsm;uom tEkdif&
rnf[í l ,kMH unfNy;D jzpfonf/ r[mrdwEf idk if rH sm;uEkid v
f Qif ukv
d edk D
tcef; (1) EkdifiHrsm;a&m zufqpfatmufrS EkdifiHrsm;yg vGwfvyfa&;&vdrfh
vGwfvyfa&;onf yxr [lí awGU&\/ ,if;pmwef; rnf[k ,kHMunf&onf/
atmufwGif armfpDwkH;\ ajympum;rsm;ukd ukd;um;xm;aom xkdYaMumifhArmhvGwfvyfa&;&&Sd&efrSm 'Drkdua&pDtiftm;pk
jzpfaom r[mrdwfwkdYESifhom yl;aygif;&rnf[líodxm;cH,lxm;
pmykd'fukd awGU&\/ xdkpmykd'frSm-
&rnf/
86 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 87
xkpd mukzd wfNy;D aom uReaf wmfonf Armhvw G vf yfa&;twGuf ]]þurÇmay:wGif t&if;&Sif0g' wnf&Sdaeoa&GUumv
t*Fvdyfukd jyefwkdufrnfhtpm; t*FvdyfESifhyl;aygif;&efvkdonf ywfvkH; qkd&S,fvpf0g'ukd atmifjrifatmif rxlaxmifEkdiforQ
[laom tawG;ukd &&Sdvkdufygawmhonf/ umvywf v k H ; pD ; yG m ;ysuf u yf q k d u f j cif ; ? vl r sm;pk b 0onf
xko d &Ydk &Sv
d u
dk af omtcg uReaf wmhu f ,dk u
f Reaf wmf tjrifopfudk qif;&J'ku©BuHK&jcif;? ppfyGJrsm;jzpfyGm;jcif; paom taxGaxG
&&Sdvkdufonf[lí auseyfae&ygawmhonf/ uyfBuD;rsm; qkdufa&mufaeMuvdrfhrnf}}
þum;tcef; (1) \ qkdvkd&if;tcsufjzpfygonf/ xkdYaemuf vD e if
uRefawmf tcef; (2) ukd Munhfygonf/ tcef; (2) \ acgif;pOfrSm
'Drkdua&pDa&;onf 'kwd, [lí awGU&ygonf/ xkad tmufwiG f ½k&mS ; tcef; (3) \ qkv d &dk if;taMumif;tcsurf sm;rSm þrQjzifrh Ny;D
Ekid if u
H dk xlaxmifco YJ l acgif;aqmifBu;D vDeif\ pmyk'd uf adk wGU&ygonf/ ao;ay/ ArmEkid if v H w
G v
f yfa&;&aomtcg tvkyo f rm;? v,form;?
awma&m NrKd Uyg qif;&Jom;rsm;? Ekid if w H pf0ef;vk;H wGi&f adS om Ekid if o
H m;
]],cktcgqkd&S,fvpf0g'ukd xlaxmifEkdif&ef 'Drkdua&pD wkid ;f &if;om;vlrsK;d tm;vk;H wk\ Yd pD;yGm;a&;? vlraI &;jynfph aHk &;twGuf
or®wEkdifiH xlaxmifa&;vrf;rSwpfyg; tjcm;r&SdNyD}} qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;pepfukd xlaxmif&rnf[lí a&;om;xm;yg
vD e if onf/ qkd&S,fvpfor®wEkdifiH xlaxmifa&;onf jrefrmEkdifiH\
[laompmykd'fukd awGU&ygonf/ aemufqkH;yef;wkdiftjzpf &nfrSef;xm;aMumif; zwf&ygonf/
ArmEkid if o
H nf vGwv f yfa&;&Ny;D aomtcgwGif ppf\ 'Pf&m usef&Sdaom tcef;rsm;rSm tcef; (4)? tcef; (5) wkdY&Sdygao;
'Pfcsufrsm;ukd emvefxl&ef taxGaxGjyefvnfxlaxmifa&;ukd onf/
vkyMf u&rnf/ jynfow l \
Ydk Ekid if aH &;pdw"f mwfrsm; zGUH NzKd ;wk;d yGm;vm&ef tcef; (4)taMumif;ukd aemifwGif&Sif;jyygrnf/ tcef; (4)
aqmif&GufMu&rnf/ jynfolwkdY\ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ukdvnf; wGif qkd&S,fvpf0g't,ltqrsm;ESifh qkd&S,fvpf0g'ESifh jcm;em;
jyefvnfxlaxmifay;&rnf/ aom tjcm;aom0g'rsm;ESifh EIdif;,SOfxm;onfukd awGU&ygonf/
xkw
d m0efrsm;ukd xrf;aqmifEidk &f ef 'Dru dk a&pDor®wEkid if o H pf tcef; (5)ü tcef; (1) wGif yg0ifaom vGwfvyfa&;onf
ukd xlaxmif&rnfjzpfayonf[lí a&;om;xm;ygonf/ yxr[laom taMumif;ESihf ywfoufNy;D wkid ;f jynftwGi;f &Sd *syefudk
xkdtcsufrsm;onf tcef; (2) \ qkdvkd&if;tcsufrsm; qefYusifaomtzGJUtpnf;rsm;? txl;ojzifh tm&Svli,f? Armh
jzpfayonf/ wyfrawmf? EkdifiHa&;tzGJU0ifa[mif;rsm;? u&iftrsKd;om;rsm; tp
xm;NyD; zufqpfukd qefYusifMurnfhvlrsm;ukd pkpnf;&rnf[lí
tcef; (3)
a&;om;xm;ygonf/
tcef; (3) \ acgif;pOfatmufwiG f qkd&S,fvpf0g'a&;onf
xkdpmwrf;ukd zwfrdaom uRefawmfonf twefMumatmif
wwd , [líjzpfonf/ xkdacgif;pOfatmufwGif vDeif\ pmykd'fukd
xkdifNyD; pOf;pm;aerdonf/ uRefawmfum; uRefawmf&Smaeaom
ukd;um;xm;onf/
88 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 89
uGefjrLepfvIyf&Sm;rIESifhawmh awGU&NyD[lí pOf;pm;aeaomaMumifh wpfnwGif tjyifrjS yefvmaom Akv d of ed ;f wefu uReaf wmht f m;
jzpfonf/ vufESdyfpuf½kdufxm;onhf pm okH;rsufESmygaom ay;pmESifh
pmzwfNyD;aemuf Akdvfodef;wefukd pmwrf;jyefay;aomtcg um;vfrmhupf Ef iS hf tde*f s,v f af &;cJo
Y nfh uGejf rLepfaMunmpmwrf;
Akdvfodef;wefu - jrefrmjyefpmtkyfukd ay;ygonf/
]]b,fES,fhvJAsm}} [k ar;ygonf/ Akv
d o
f ed ;f wefu ]]'Dpmtkyrf &l if; t*Fvyd v f pdk mtkyrf &Sad o;bl;?
]]uRefawmfawmh BudKufw,fAsm? awGUcsifao;w,f}}[lí &&ifay;zwfr,f? pmtkyfpmwrf;awG uRefawmfhqDwGif MumMum
ajym&m Akdvfodef;wefu - rxm;ygbl;? zwfNy;D ykid &f iS u
f jdk yefay;vkud wf myJ/ rl&if;rzwf&ayr,fh
]]'Dupd u
ö 'DavmufeYJ rNy;D ao;bl;Asm zufqpfuadk wmfveS rf ,f 'Dpmwrf;awmh zwfMunhfygOD;}} [k Akdvfodef;wefu uRefawmfhukd
qk&d if tawmfudk pnf;½k;H &vdrrhf ,f? wyfrawmfa&m? tjcm;Ekid if aH &; ajymygonf/
orm;a[mif;awG? ausmif;om;oHrPdwyfom;awG? wkdif;&if;om; vufEydS pf uf½u dk x
f m;onhf pm&Gu\ f acgif;pOfrmS Our Atitute
vlrsKd;awG wpfjynfvkH;ygrSjzpfrSm uGefjrLepfygwDwpfckwnf;eJYawmh (igwkdYoabmxm;) [lí jzpfonf/
rjzpfEkdifao;bl;}} [k ajymygonf/ uRefawmfu - ]]cifAsm;zwfEkdif&JUvm;}}[kvnf; Akdvfodef;wefu ar;ygonf/
]]'Dpmwrf;ukd uReaf wmf auseyfw,f? uReaf wmhu f vdk nf; tJ'D
uRefawmfu -
vlpkawGeJY qufoG,fay;ygOD;}} [kajymvkdufNyD; -
]]zwfEidk yf gw,f? uReaf wmfi,fi,fu zm;om;vzke;f ausmif;
]]aeygOD; uRefawmfwkdYukd acgif;aqmifrSm b,folvJAsm}} [k
rSm aecJYwmukd;? NyD;awmh 10 wef;xd pmoifcJYwmyJ}}[k ajzvkduf
ar;vkdufygonf/ Akdvfodef;wefu
]]cifAsm;zwfwJYpm a&;wJY ocifpkd;yJAsmh}} [lí ajymvkdufyg ygonf/
onf/ Akdvfodef;wefu pm&Gufukday;NyD; xGufoGm;\/ uRefawmf
uReaf wmfauseyfaompdwjf zifh uReaf wmhpf pfwef;vsm;okjYd yefcYJ pm&Gufukd zwfvkdufygonf/ xkdpm\oabmrSm -
\/ nu uif;usxm;aomaMumifh uReaf wmfw h iG f wm0efr&Sad wmhyg/ ocifAkdvfxHokdY uGefjrLepfygwD Armjynf\ acgif;aqmif
xkdtcsdefrSpí tcsufjyqufoG,fa&;wyfzGJU\ wyfrSL; ocifpkd;u &Sif;vif;a&;om;ay;aompm jzpfygonf/ a&;&jcif;
Akdvfodef;wefESifh ,ckuJhokdY EkdifiHa&;oabmyg&Sdaom qufqHrIukd taMumif;rSm xkdumv 1943 ckESpf? 'DZifbmvukefteD;0ef;usif
qufwkdufqkdovkd&&dScJYayonf/ uRefawmfonf aeYv,fykdif;wGif wGif jrpfBu;D em;NrKd UwGif wkAYd rmtpnf;t½H;k 0ifocifawGudk t*Fvyd f
wwfEidk o f rQ tem;,lNy;D nykid ;f wGif wm0efusavY&adS om uif;wJudk wyf u owf v k d u f a vonf / towf c H & aomocif r sm;wG i f
tkycf sKy&f onhf uif;Akv d wf m0efudk nwkid ;f vkyd ifwm0ef,cl aYJ yonf/ xif&Sm;aom ocifeufazwkdY yg0ifcJYMuonf/
xkdwm0efaMumifh nykdif;wGif pmzwfcsdef,lí&NyD; nykdif;rSwyfokdY xkdpOfu uGefjrLepfygwD0if acgif;aqmifykdif;onf 'Drkdua&pD
jyefvmavY&o dS nhf Akv
d of ed ;f wefEiS q
hf pHk nf;cGihf pum;ajymcGi&hf &Sw
d wf tiftm;pk r[mrdwfwkdYESifhaygif;&ef tm;ay;aeaom umvjzpf
ayonf/ &um; r[mrdwfwyfwkdYu wkdYArmtpnf;t½kH;0ifocifwkdYtm;
90 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 91
tjypf&mS owfjzwfaeonfudk b0ifrusaom ocifAv dk u
f ocifp;dk ygonf/ okaYd omfq&mBu;D ocifp;dk \ &Si;f jycsuw f u Ydk ckid v
f o Hk nf[k
xH pmESiahf &;Ny;D ar;vku d &f m ocifp;dk u jyefajzaompmjzpfavonf/ ,lqaomaMumifh xkdudpöukdvufcHvkdufygonf/
þokdYocifrsm; towfcH&jcif;taMumif;rsm;wGif r[mrdwf aemufaeY Akv d o f ed ;f wefEiS ahf wGUvQif þudpu ö dk ar;OD;rnf[í l
wyf txl;ojzifh t*Fvyd w f yfwo Ydk nf jrefrmEkid if H jrpfBu;D em;NrKd UokYd qkH;jzwfvkdufonf/
0ifa&mufNyD; ocifwkdYtm;owf&jcif;taMumif;&if;wGif t*Fvdyf xkaYd emuf uReaf wmfonf uGejf rLepfaMunmpmwrf;ukd zwf&ef
wyfwkdYonf *syefrsm;ukdocifwkdYu ac:,lcJYíom jrefrmEkdifiH pmtkyfukd ukdifvkdufygonf/
twGi;f *syefwaYdk &muf&onf[al omtaMumif;tjyif xkw d yfww Ydk iG f þpmtkyEf iS yhf wfoufNy;D aemifwiG f oD;jcm;&Si;f vif;a&;om;yg
NAdwdoQtpkd;&xHwGif wm0efxrf;cJYMuaom t*Fvdyftvkdawmf&d OD;rnf/ taMumif;rSm uGefjrLepfaMunmpmwrf;onf uGefjrLepf
AsL½kdu&uft&m&Sdrsm;vnf; yg0ifcJYaomaMumifh taMumif;rQru ygwD0ifwkdif; vufcH&aompmwrf;jzpfaomaMumifhyif jzpfonf/
r[mrdwfwyfwkdYESifh ArmhumuG,fa&; wyfrawmf uGefjrLepfygwD uRefawmfonf zufqpfukd qefYusif&ef vIyf&Sm;aeMuaom
paom EkdifiHa&;tzGJUtpnf;wkdYwpfzGJUESifhwpfzGJU em;vnfrIr&ao; tzG J U tpnf ; 0if r sm; acgif ; aqmif r sm;uk d awG U csif v S o nf /
aom taMumif;rsm;vnf; yg0ifaeayonf/ Akdvfodef;wefu wpfaeYwGif qkHay;rnf[kajymygonf/
xkdrSwpfyg; tdEd´,EkdifiHokdYa&mufaeaom wufbkef;BuD; 1943 ckESpf? 'DZifbmvtwGif;u jzpfygonf/
odef;azonfvnf; r[mrdwfwkdYESifh em;vnfrI&&Sd&efBudK;yrf;aom Akv
d o f ed ;f wefac:aomaMumifh uReaf wmfoaYl emufoYdk vku d of mG ;
tcgvnf; jzpfaeayao;onf/ ygonf/ &ufrmS 'DZifbm 23 [kxifr\ d / Akv
d o
f ed ;f wefEiS u hf Reaf wmf
ocifpkd;\pmwGif jrpfBuD;em;ocifrsm; towfcH&jcif;ESifh wkYd a&T*wHk idk v
f ifv h rf;okYd a&mufomG ;ygonf/ xkad e&mwGif Karupis
ywfoufNy;D þjzpfqJ 'kw, d urÇmppfBu;D onf 'Dru dk a&pDtiftm;pk shokai (um½ky d ½D udI idk ;f ) [k a&;xm;aom qkid ;f bkwcf sw d q
f x JG m;aom
uom tEkid &f &SNd y;D urÇmay:&Sd zdEydS cf EH idk if w H \Ydk vGwv f yfa&;&&S&d ef tcef;wpfcef;okYd 0ifomG ;ygonf/ uReaf wmfw0Ydk ifomG ;aom qkid rf mS
at;csrf;om,map&ef aqmif&GufEkdifvdrfhrnfjzpfonf/ zufqpf t&ufESifhtjcm;aom tazsmf&nfrsm;a&mif;aom qkdifjzpfaeyg
tiftm;pkonf r[mrdwf'Drkdua&pDtiftm;pkxuf pD;yGm;a&; onf/ t*Fvyd pf mvk;H um½kyd ½D u dI idk ;f [lonhf pmvk;H atmufwiG f *syef
tm;jzifh tm;enf;onf/ ,cifu vGwfvyfa&;qkH;½IH;cJYaom EkdifiH pmawGa&;xm;ygao;onf/ qkdiftrnf[kxifyg\/
wk\ Yd vGwv f yfruI dk ykrd Ndk y;D zdEydS cf jH yKMuvdrrhf nf/ xkaYd Mumifh r[mrdwf qkid t f rnfrmS t*Fvyd pf mvk;H ESiahf &;xm;aomfvnf; toHxu G f
wk\Yd avmavmq,fjyKrcl aYJ om tjyKtrludk y"merxm;bJ tajccH rSm *syeftoHxGufjzpfygonf/ *syefppfbuft&m&SdBuD;rsm;
usaom r[mrdwf'Drkdua&pDtiftm;pkESifhom yl;aygif;aqmif&Guf at;at;vlvlxkdifaomufaomqkdif[k od&ygonf/
&rnfqo dk nhf rl0g'uko d m ukid pf x JG m;&rnf[k a&;om;xm;ygonf/ uRef a wmf w k d Y 0 if o G m ;aomtcg uk d a X;Nrd K if a emuf c ef ; rS
xkdpmukd zwfrdaom uRefawmfonf ocifAkdvfajymovkdyif xGufvmygonf/ uRefawmfwkdYukd awGUaomtcg ukdaX;NrdKifukd
'Dru dk a&pDtiftm;pkEiS hf yl;aygif;a&;udpu ö dk b0ifrusovkjd zpfomG ; Akdvfodef;wefu uRefawmfESifhrdwfqufay;ygonf/
92 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 93
]]'Dvlu ppf&JwyfMuyfBuD;yJ uRefawmfwkdYvkyfief;awGukd ol tcsufjyqufoG,fa&;wyf&if;rSm ,ckacwf or®wtdrf0if;
vkyv f rd rhf ,f? ocifp;dk &JUpmawGvnf; zwfNy;D Ny?D pdwcf s&wJo Y yl }J } [lí teD; 0ifqmvrf; tkww f u
dk if ,frsm;wGif wnf&o dS nf/ xkad e&mwGif
rdwfqufay;ygonf/ ukdaX;NrdKifu ]]cifAsm;wkdYvmwmtawmfyJ? Akdvfodef;wef\ tcsufjyqufoG,fa&;wyf? *syefjyefAkdvfzkef;jrifh
ocifwifjrvnf; a&mufaew,f}} [líajymNy;D qkid \ f twGi;f cef; OD;pD;aom 0ifqmavYusifha&;wyf&if;? ppf0efBuD;½kH;? r*Fvm'kH
okdY OD;aqmifac:oGm;ygonf/ Akdvfoifwef;ausmif; ponfwkdYwGif zufqpfqefYusifa&; tquf
qkid t f wGi;f cef;wGif taEG;xnf 0wfxm;aom vlwpfa,muf toG,frsm;ukd pnf;½kH;cJYavonf/ xkdYaMumifh wyfrawmfwGif;
t&yfaxmifaxmif armif;armif; ½ky&f iS rf if;om;½kyv f dk tom;jzLjzL zufqpfqefYusifa&; tquftoG,frsm; wkd;yGm;vmcJYonf/
acsmacsmukd awGU&\/ olum; ocifwifjrjzpfygonf/ ukad X;NrKd iu f wyfrawmftwGif;rS &JabmftcsKdUukd pnf;½kH;a&;wm0efrsm; cGJa0
uRefawmfESifhocifwifjrukd rdwfqufay;ygonf/ ay;jcif; cHMu&onf/
ukad X;NrKd iof nf vifv h rf;ESiahf bmif'&Dvrf;axmif&h dS OD;vlav; ukdaX;NrdKifrdwfqufay;rIaMumifh ocifwifjrESifhuRefawmfwkdY
wkdufwGif aeygonf/ OD;vlav;\ ZeD;rSm ukdaX;NrdKif\tpfr jzpf
pum;ajymMu&mwGif ocifwifjru ]]'DrmS Asm cifAsm;taMumif;awmh
onf/ OD;vlav;u ol\wkdufatmufxyfwGif *sif*smbD,m
Akv
d of ed ;f wefajymvkYd odNy;D ygNyD awGU&wmvnf; 0rf;omygw,f/
qefqef arT;eH&Y adS om t&omrSmcsKad t;onhf tazsm, f rumwpfrsK;d
ukd a&mif;ygonf/ cifAsm;&JU ppf,el aD zmif;uawmh uReaf wmfwt Ydk wGuaf wmh tawmfu h dk
ocifwifjr\bkHb0rSmjzifhwGif ocifwifjru uRefawmfhukd tusKd;&SdrSmygyJ}} [lí ajymygonf/ xkdpOfAkdvfodef;wefu ]]'Dvkd
awGU&wm 44 arvwGif [ka&;xm;ygonf/ trSefu 43 ck? udwk ifjr&JU ukcd spvf idI u
f q&mBu;D ocifp;dk a&;wJY ocifAv dk uf dk ay;wJY
'DZifbmom jzpfygonf/ olu bavZmukyfeDndKa&mif 0wfxm; pmukd odyfb0ifruszl;Asm/ 'Dudpöukd olb0ifrusovkdyJ wyfxJ
ygonf/ rSmvJ t&m&Syd idk ;f tcsKUd u odyrf &Si;f bl;wJAY sm/h 'Drudk a&pDtiftm;pku
xkdqkdiftwGif;okdY tazsmf,rumaomufolwkdY t0iftxGuf zufqpfukdqefYusifr,fholawGukd owfw,fqkdawmh tm;vkH;u
&SMd uygonf/ uReaf wmfw\ Ydk zufqpfqefu Y siaf &;vIy&f mS ;rItzGUJ 0ifwYdk em;vnfzkdY rvG,fatmifjzpfaew,f/ cifAsm; aoaocsmcsm&Sif;jy
onfvnf; xkdqkdifwGif [efrysuf0ifxGufEkdifMuyg\/ vkdufygOD;}} [k 0ifajymygonf/
um½kyd ½D udI idk ;f okYd r*Fvm'kAH vdk o
f ifwef;ausmif;rS Akv d o f ifwef;om; xkdtcgwGif ocifwifjru 0if½kd;wef;EkdifiHtzGJU0if zufqpf
rsm;? Akdvfodef;wefu apvTwfaom &Jabmfrsm;? &efukefNrdKUwGif; tiftm;pkw\ Ydk pD;yGm;a&;tajctae? Ekid if aH &;t,ltqwGif olw\ Ydk
&yfuGuftoD;oD;rSm vma&mufqufoG,fjzpfaom &Jabmfrsm;rSm pdwf"mwfonf Murf;MuKwf&ufpufaom pdwfaeoabmxm;wGif
aeYpOfvkd a&mufvmNyD; ukdaX;NrdKifESifhqufoG,fMuygonf/ tajcjyKxm;onf/ vlukduRefuJYokdY oabmxm;wwfolrsKd;awGjzpf
ArmhumuG,af &;wyfrawmf ppf0efBu;D ½k;H tcsujf y qufo, G f onf/ olwkdYxuf 'Drkdua&pDtiftm;pkawGu pdwf"mwfa&;&m
a&;wyfwGif wm0ef,laeaom Akdvfodef;wefrSm wyfrawmfwGif;ü tm;jzifhomw,f/ 'Drkdua&pDtiftm;pku ta&;omvm&ifawmh
zufqpfqefu Y siaf &;? pnf;½k;H a&;vkyif ef;ukd aqmif&u G v f su&f o dS nf/ urÇmrSm uRefjyKcHcJY&wJY EkdifiHawGu 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;vkdY&Sd&if
94 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 95
vGwfvyfa&;&oGm;Ekdifw,f/ t*Fvdyfuvnf; ppfNyD;wJYtcg tvkw H iG &f adS om Akv d rf LS ;Bu;D cifnKd \ tajrmufwyf? ppf&;Hk csKyw f o
Ydk Ydk
tm;enf;oGm;Ekid w f ,f/ 'Dawmhov l ufatmufcEH idk if u H dk ol uRejf yK oGm;a&mufNy;D pm&Gurf sm;ukad y;&ygonf/ tif;waumfjrif;wyfwiG f
cJw
Y EYJ idk if aH wGudk qufvufxed ;f odr;f Ekid rf mS r[kwb
f ;l / 'Dawmh 'krd eD ,
D H wm0efco H rl mS Akv
d t f ek ;f wifjzpfNy;D aemifwiG f &JabmfjzLacgif;aqmif
jzpfap? vGwfvyfa&;jzpfap&oGm;Ekdifw,f? 'gaMumifh 'Drkdua&pD Akdvftkef;wif jzpfvmygonf/
tiftm;pkbufuvkduf&r,f[lí uGefjrLepfygwD (Armjynf)u tjcm;aompmjzef&Y rnfeh ,fajrrsm;rSm ocifwifjrwm0efay;
cH,laMumif; ocifwifjru &Snfvsm;pGm ajymjyygonf/ apckdif;aom &efukefNrdKUwGif;u ae&mrsm;jzpfNyD; tjcm;wpfckrSm
uRefawmfonf ocifwifjrESifh yxrtawGUtBuHKwGif wGHaw;wGif&Sdonhf ppfzdeyfcsKyfaomXmejzpfygonf/
txufygtwkdif; Mum;cJY&onhftcg uRefawmfhpdwfonf wpfrsKd; tvkt H ajrmufwyfwiG f yJc;l a':ESi;f qD\armif Adv k w f ifatmif
wpfzkHjzpfay:cHpm;rdonf/ wdusaom qkH;jzwfcsufr&Sdao;yg/ &Sdygonf/ olYxHokdY vQdKU0Sufpm&Gufpmwrf;rsm;ay;aomfvnf;
odkYaomf ocifwifjr\ &Sif;jycsufonf obm0,kwåd&Sdonf?
olonf xkdpm&Gufpmwrf;rsm;ukd oufqkdif&mokdY ydkYay;vifhupm;
aMumif;usKd;qDavsmfonf[lí cH,lrdygonf/
olurl uGejf rLepfwpfa,mufjzpfrvmcJyY g/ olonfaemiftcgwGif
um½kdyD½Idukdif;okdY 'kwd,tBudrfta&mufwGif qkd&S,fvpfppfAkdvfrsm;[k vlodrsm;vmaom wyfr[mrif;rsm;ESifh
ocifwifjrESiahf wGUNy;D aomtcg ocifwifjru uReaf wmft h m; &if;ESD;oGm;ygawmhonf/
]]aemufawGUMuao;wmaygh}} [kajymNyD; vlcsif;cGJvkdufygonf/ uRefawmf\ vIyf&Sm;rIrsm;rSm tvGefrsm;vm\/ oGufvufrI
aemufoDwif;wpfywfcefYtMumwGif uRefawmfonf ukdaX;NrdKif vnf; &dSvmygonf/ ocifwifjrESifh qufoG,frIrSm jzwfr&yg/
rSmaomaMumifh um½kdyD½dIukdif;odkY 'kwd,tBudrfa&mufoGm;jyefyg xkaYd Mumifh ocifwifjrtdro f v Ydk nf; 0ifxu G rf yI pdk yd fvm&ygawmhonf/
onf/ uRefawmfESifh Akdvfodef;wefwkdYonf um½kdyD½Idukdif;\ aemuf wpfcgwpf&w H iG f uReaf wmf uk, d af &;uk, d w f mudp&ö adS omtcg
cef;okdYwef;0ifoGm;Muygonf/ uRefawmfwkdYa&mufNyD; rMumrDyif uReaf wmf\ ,leaD zmif;ukd ocifwifjrtdrw f iG x f m;cJNY y;D t&yf0wf
ocifwifjr a&mufvmygonf/ ocifwifjru uRefawmhftm; - jzifyh if NrKd UxJxu G w f wfygonf/ þokv Yd yk rf od nht f wGuf uReaf wmf
]]'DrmS ukcd spvf idI f 'DaeYupNy;D cifAsm;ukd udpk ef;aiGvaYdk c:r,f/ wk\ Yd zufqpfawmfveS af &;vkyif ef;Bu;D arSmifBu;D us tzsucf &H rnfh
uReaf wmfu h adk wmh ukb d ode;f vdYk cifAsm;rSwx
f m;&r,f}} [k ajymonf/
ab;rS oDoDav; vGwfcJYzl;aomtaMumif;ukdvnf; owd&rdyg
xkd&ufrsm;rS pwifNyD; zufqpfqefYusifa&;ESifhywfoufaom
ao;onf/
pm&Gupf mwrf;rsm; jzefaY 0aom wm0efrsm;ukd xrf;aqmif&ygonf/
,cifAv dk o f ed ;f wefrw
S pfqifo h m wm0efay;cJaY omfvnf; aemifwiG f uRefawmftjyifoGm;aeckduf tdrfokdY ocifwifjrZeD; rrjzL?
ocifwifjru uRefawmhftm; wkduf&kdufqufoG,fNyD; pma0a&; olwkdY\om;OD;&Jjrifhu tcgv,fom;avmuf (aemiftcgwGif
wm0efukd ay;ygawmhonf/ pma&;q&m*,ufeD jzpfvmol)ESifh ygwD0if rjzLEk? ukdoufwif
uRefawmfpmrsm;jzefYcsd&onfh ae&mrsm;rSm tif;waumfwGif (yDuif;jyef) wkdY &Sd&pfcJYygonf/ xkdtcdkufwGif ykvdyfom;ESpfOD;?
&Sdaom jrif;wyfrSL; Akdvftkef;wif? r*Fvm'kHAkdvfoifwef;ausmif;? t&yfvlBuD;ESpfOD;wkdY tdrfxJokdY0ifvmMuaMumif;? olwkdYu &Smcsif
96 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 97
onf[k ajymNyD; tdrfukd&SmMuaMumif;? tay:qkH;xyfwGif zufqpf azmfjycJaY om taxmuftxm;ukd erlemjyNy;D zufqpfqefu Y siaf &;
qefu Y siaf &;twGuf pmwrf;rsm;xm;onhf aowåmESpv f ;Hk ESihf rjzLEk? ajratmuf&Jabmfrsm;tm; ,leDazmif;0wfNyD; vIyf&Sm;cGifhjyKyg&ef
ukdoufwif? ocifwifjr\a,mufz armifwefwkdY tdyfMurnfh ocifoef;xGe;f rSwpfqifh Akv d cf sKyaf tmifqef;xH wifjyoabmxm;
tdy&f mrsm;pDvsu&f &dS m &Jrsm;u yxrxyf? 'kw, d xyfww Ydk iG b f mrQ awmif;cH&m Akv d cf sKyaf tmifqef;\ oabmwlcsuu f &dk &Scd yYJ gonf/
rawGUaomfvnf; wwd,xyfwGif &Sm&efwufaomtcg tdyf&m xkrd Qru ajratmuf&aJ bmfrsm;onf wyfrawmftm; zufqpf
rsm;ESifh aowåmESpfvkH;ukdawGUaomtcg &SmvQif olwkdYvkdcsifaom qefUusiaf &;pdw"f mwfrsm;? Ekid if aH &;&nf&, G cf surf sm;jzifh jynh0f aom
t&mawGUawmhrnf[lí rsufESmrsm;&Tifvef;wuf<uvmaMumif; wyfrawmfjzpfvma&;twGuf wyfrawmftwGif; EkdifiHa&;pnf;&kH;
aemifro S wl rYdk suEf mS wGif tHMo&dyo f rf;oGm;aMumif; ocifwifjr\ rIrsm; jyKvyk Ef idk í
f Ekid if aH &;oifwef;wufNy;D aom wyfwiG ;f wyfjyifrS
ZeD;a':jzLjzLu uRefawmfhukd ajymjyygonf/ &Jabmfrsm;ukd wyfrawmftwGif;ü EkdifiHa&;rSL;rsm; vQdKU0SufcefY
]]ukdpef;aiG&,f ukdpef;aiG&JU ,leDazmif;vufywfuvnf; xm;rnfhtpDtpOfukdyg jyefMum;cJYjcif;jzpfayawmhonf/
wyf r awmf & J & J U vuf y wf q k d a wmh ol w k d Y t H Y M ooG m ;wmaygh / vQdKU0SufcefYxm;rnfqkd&mwGif wyfrawmfwyf&if;? wyfcGJwGif
b,folY[mawGvJ? bmawmfovJeJYar;vkdY uRefru uRefrarmif&JU ae&mwpfckckjyKí &mxl;tqifhwpfckckwGif twdtvif;cefYxm;
,leaD zmif;awG olvufzuf&nfaomufomG ;vkYd 'DrmS cPxm;cJw Y m
rnfh twGi;f vky&f yftaejzifrh l zufqpfqefu Y siaf &;twGuf wyfrLS ;
qkrd S uReaf wmfwu Ydk dk pdwrf &Syd geJAY sm? vlwpfa,mufu 'Dwu dk af y:rSm
wyfom;rsm;ukd EkdifiHa&;t& vQdKU0Sufpnf;&kH;a&;yif jzpfonf/
vlwpfpkwufaeMuw,f? bdef;a&mif;wmvkdYowif;vmay;vkdY
AkdvfcsKyfatmifqef;u wyfwGif;pnf;&kH;a&;twGuf wyfwGif;
vm&SmwmygvkdY ajymNyD; olwkdYxGufoGm;Muw,f? awmif;yefvkduf
wmvnf; tBurd Bf urd yf gyJ? ukpd ef;aiG&UJ *syef"m;&Sn?f jrif;pD;zdeyf&n S ?f ESifhjyify &Jabmfrsm;ukd wyfrawmftwGif;ü EkdifiHa&;rSL;rsm;tjzpf
,leDazmif;wkdYu u,fayvkdY}} [lí a':jzLjzLu ajymygonf/ vQdKU0SufcefYxm;rnfh tpDtpOfukd ocifpkd;xH ydkYvkduf&m ocifpkd;
þjzpf&yfaMumifh uReaf wmfwt Ydk wGuf tjrwfwpfcx k u G o f mG ; uvnf; oabmwlaomaMumifh csucf si;f taumiftxnfazmf&ef
ygonf/ uReaf wmfw\ Ydk zufqpfqefu Y siaf &;? uGejf rLepfvyI &f mS ;a&; pwif&awmh\/
paom EkdifiHa&;vIyf&Sm;rIukd AkdvfcsKyfatmifqef;ukd,fwkdif tod xkjd zpfpOfwjYdk zpfaepOfrmS yif ta&;wBu;D udpw ö pfcak y:vmjyef
trSwjf yKonht f qifo h Ydk a&mufomG ;aomaMumifh jzpfayawmhonf/ ygonf/ wyfrawmftwGif; zufqpfqefYusifa&; ñTefMum;csuf
ocifwifjrESiu hf Reaf wmfwo Ydk nf zufqpfqefu Y siaf &;&Jabmf rsm;? pm&Gupf mwrf;rsm;ukd ukpd ñ H eG EYf iS Ahf v
dk rf LS ;Axl;wkxYd yH &Ydk ef tvkyf
rsm;\ vG,u f vl jHk cKH a&;twGuf wyfrawmf\tumtuG,, f &l ef jzpfygonf/ xkdtvkyftwGuf ocifwifjru uRefawmhfukdyif
pOf;pm;rdMuygonf/ uRefawmfwkdY\ vIyf&Sm;rIrSeforQukd twwf txufjrefrmEkid if o H Ydk vTwv f udk jf yefonf/ uReaf wmfonf txuf
EkdifqkH; wyfrawmf\ ppfpcef;rsm;wGif ykvdyfESifhuifaywkdifwkdY\ jrefrmEdkifiHwGif ckepf&ufcefY Mum\/ txufwGif AkdvfrSL;Axl;ukd
taESmifht,Sufuif;ap&ef wyfrawmfom; [efaqmifoGm;Mu&ef rawGUcJYyg/ ppfukdif;tajrmufwyfrS Akdvfodef;OD;ESifhom awGUcJY&
awG;rdygonf/ aomaMumifh ñTeMf um;csurf sm;ukd Akv d o f ed ;f OD;xHwiG o f m tyfc&YJ ygonf/
98 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 99
ppfukdif;rSjyefcJYaomtcg bJvif;wGif txufjrefrmEkdifiHwGif uRefawmfwdkYtm;vkHk; ppf0wfpHk0wfxm;Muygonf/ tif;*vHk;&GmrS
pnf;½k;H a&;twGuf wm0ef,al eaom ukx d eG ;f pdeu f adk wGU&m &efuek rf S pufydkif&SifOD;zdk;xGef;tdrf tay:xyfwGif zGifhvSpfjcif;jzpfygonf/
ay;ykdYonfh ñTefMum;csufrsm;ukd ay;cJY&awmhonf/ txufjrefrm xkdtdrfwGifawmh t&yf0wfESifhom aexdkifMuygonf/
Edik if o H Ykd oGm;&mwGif Adv k of ed ;f wefñeT Mf um;onfh ol\tpfujkd zpfol oifwef;udk ocifwifjru OD;aqmifNyD;aqG;aEG;ygonf/
udkwifOD;udk oGm;awGYNyD; oluppfudkif;udk vdkufydkY\/ xdkrSwpfqifh aqG;aEG;onfhacgif;pOfwcsdKUrSm-
jrpfi,f? xdkurS ykvdyf? xdkurS pOfhudkif-bJvif;wdkYodkY oGm;cJh&\/ um;vfrmhufpfa&;aom t&if;usrf; yxrwGJwGifyg0ifonfh
uReaf wmfjyefvm&m udx k eG ;f pdeu
f Edik if aH &;oifwef;wufrnfh tvkyfvkyf&yfESifh tpGef;xGuf wefzdk;xkwf,lrI [laom
pOfu h ikd rf S rwif&u D kd uReaf wmfEiS t hf wl ac:oGm;&efajymonft h wGuf t&if;&Sifpepf\ t&if;cHtusqHk;aomtcef;jzpfonf/ xdktcef;
rwif&Dudk ac:jyD; &efukefodkY jyefcJhygonf/ wGuf rmhupf o f nf u,fyw D ,f (Capital) ac: aiG&if;taMumif;udk
txufjrefrmEdkifiHodkYroGm;rD r*Fvm'HkAdkvfoifwef; 'kwd, vnf;aumif;? tvkyform;\vkyftm;pdkufxkwfrItaMumif;udk
ywfqif; Adv k rf sm;tm; *syefuifaywdik rf zS iG ahf om ppf&EJ iS w hf yfxed ;f vnf;aumif;? tydkwefzdk;xGufvmatmif w&m;rQwjcif; r&Sdaom
oifwef;odkY wufvdkuf&ygao;onf/ uRefawmfrSwfrdoavmuf tvkyfcdkif;pm;rItaMumif;udkvnf;aumif; tao;pdwf &Sif;vif;
wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDñGwfa&;ygwDOuú|jzpfvmonfh 'kwd, azmfjyxm;ygonf/
Ad k v f c sKyf B uD ; xG e f ; &D ? a&S U aejzpf a om ud k b k e f ; atmif p ojzif h vD e if 0 g'tajccH r l r sm;[l a om pmapmif j zpf o nf h xdk
Akdvfoifwef;'kwd,ywfrS txl;wyfMuyfBuD;rsm;yg0if\/ xdk pmapmifwiG f vDeif\Edik if aH &;oabmxm;? pnf;&H;k a&; oabmxm;?
oifwef;wGif axmufvSrf;a&;oifwef;vnf; ygygonf/ ygwDESifh ywfoufaomoabmxm;? r[mAsK[m? enf;AsL[mESifh
uRef a wmf txuf j ref r mEd k i f i H u jyef v mNyD ; aomtcg ywfoufaom oabmxm;tp&SdonfwdkUudk azmfjyxm;ygonf/
EdkifiHa&;rSL;rsm;tjzpf wm0efay;rnfholrsm;tjzpf uRefawmfwdkUukd vuf0Jvuf,maoGznfa&;[laom ocifpdk;a&;om;onfh
Edik if aH &;oifwef;wuf&efupd aö y:vmjyefygonf/ uReaf wmfwo Ykd nf pmwrf;wdkwpfapmifjzpfonfh xdpk mwrf;wGiv f uf,maoGznfa&;\
xdkEdkifiHa&;? pnf;½Hk;a&;vkyfief;rsm;udk rodí rwwfír[kwfyg/ trSm;udkvnf;aumif;? vuf0JaoGzDa&;\ trSm;udkvnf;aumif;?
wyfwGif;wGif pepfwus yHkpH0ifoifwef;ay;EdkifMu&ef wufa&muf &Sif;vif;xm;ygonf/ vlwef;pm;&efoludk txifao;vGef;aom
oif,lzdkY ocifpdk;u ñTefMum;onfhtwGuf uRefawmfwdkYwufMu aMumifh ayghayghqqoabmxm;aomenf;udk vuf,maoGznfa&;
&ygonf/ orm;[k azmfjyxm;ygonf/
xdo k ifwef;wGif Adv k of ed ;f wef? jrif;jcu
H pkd ;kd armif (udck spaf umif;)? (aemif w G i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ajymonf h vuf 0 J v uf , m
udkvSarmif? Aef;armfudkxGef;vS om,m0wDudkxGef; ponfwdkY aoGznfa&;udk aemiftcef;wGif wifjyygOD;rnf)
yg0ifygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;wifjyxm;aom zufqpfwdkufzsufa&;
tqdkygoifwef;udk &efukefwGif vHkNcHKrIr&SdonfhtwGuf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf oabmxm;rsm;udk ocifwifjru
uG r f ; NcH u k e f ; teD ; tif ; *vH k ; wG i f oif w ef ; wuf & ygonf / &Sif;vif;jyoygonf/
100 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 101
xdtk aMumif;ud&k iS ;f jy&if; ocifwifjru zufqpfuq kd efu
Y si&f if; uRef a wmf w d k Y a exd k i f o nf h t cef ; wG i f uRef a wmf w k d Y \
pnf;½H;k a&;vky&f mwGif zufqpfqefu Y siaf &;onf ta&;Bu;D aMumif; pm;aomufaexdkifa&; a0,sm0pörsm;udkaqmif&Guf&if; pcef;\
&Sif;jyygonf/ vHkNcHKa&;udkapmifh&olESpfOD;rSm udkausmfjrifhESifhudkoufwifwdkYjzpfMu
xdkoifwef;rNyD;qHk;rD *syef&dyfrdoGm;[efwlaomaMumifh ygonf/ udak usmjf rifo h nf taygifNrKd Uom; rGev f rl sKd ;jzpfonf/ 0PÖ
OD;zd;k xGe;f tdrrf S nwGi;f csi;f yif xGucf mG cJ&h \/ ywf0ef;usirf S eD;&m ausmfwif OD;oGif0efBuD;tjzpf wm0efxrf;aepOf OD;oGif\ PA
½Gmrsm;odkY a&Smifwdrf;cJhMuygonf/ tjzpf wm0efxrf;aqmifcJholjzpfygonf/olYtm; rD;&xm;ay:wGif
xdk&Gmrsm;rSm zufqpfqefYusifa&;twGufpnf;½Hk;xm;aom autifef,lwyfzGJU0ifwpfOD;u aoewfESifhypfcJhaomaMumifh
&Gmrsm;jzpfaomaMumifh wpf&GmrSwpf&Gm ajcvsifwpfcg? a&aMumif; uG,fvGefoGm;oljzpfygonf/
wpfvSnhf vSnfhvnfwdrf;a&Smifae&ygonf/ udo k ufwifrmS aemiftcgwGif yDuif;jyef udo k ufwif[t k rnf
,if;odaYk e&if;jzifh ocifwifjru ]]a&Smifaernft h pm; &efuek f wGifvmoljzpfygonf/ ,ck uG,fvGefoGm;jyDjzpfyg\/
jyef&ef}} ajymaomaMumifh wGHaw;odkY jyefcJhMuygonf/ wGHaw;rS uReaf wmfwpYkd cef;odYk &Hzef&cH g0ifxu G vf molrsm;rSm udx k ed vf if;
armfawmfwpfckjzifh &efukefodkY jyefcJhygonf/ armfawmfudk wGHUaw; aemiftcgwGifAdkvfwaxmifowif;pm t,f'DwmcsKyfjzpfvmol?
wGif&Sdaom Adkvfay:xGef;u pDpOfay;vdkufjcif;jzpfygonf/ udak usm0f if;? aemifwiG f &JeaD usm0f if;? oxHu k o kd ed ;f armif?udx k eG ;f &if?
udx k eG ;f oef;? udpk ñ
H eG ?Yf a&eHajrudx k eG ;f pde?f 'vudx k eG ;f pdef ponfwUkd
&efuek o f aYkd &mufaomtcg Adv k pf ;kd armifu Adv k v f aS rmfEiS thf wl
jzpfonf/
vduk o f mG ;Ny;D Adv
k v f aS rmf wnf;cdak om t&m&S&d yd o f modYk vdu k of mG ;yg
tqdkyg&Jabmfrsm;onf uGefjrLepfygwD0ifrsm;jzpfMuNyD;
onf/ Adkvfodef;wefu tcsufjyqufoG,fa&;wyfodkY jyefoGm;
zufqpfawmfveS af &;umvwGif yg0ifco hJ rl sm;jzpfMuonf/ vrf;pOf
ygonf/ ygwDacwfwGif touf&Sifoltm;vHk; vGwfvyfa&;armfuGef;0if
udkxGef;vS? udkxGef;ESifh uRefawmfwdkYonf ukefaps;wef;wGif&Sd yxrqifh&olrsm; jzpfcJhMuonf/
aom wdu k cf ef;wGiaf eMuygonf/ bmrSrvkyb f aJ t;at;aeav[ef xdktawmtwGif;wGif uRefawmfonf a&ausmfwGifaeMu
,m,Dtm;jzifh em;vdu k Mf uygonf/ uReaf wmfwEYkd iS u hf yfvsut f cef; aom ocifwifjrESiZhf eD; rrjzLwdx Yk H rMumrMumoGm;avh&ydS gonf/
wG i f ocif a usmf p d e f a cgif ; aqmif a om uG e f j rLepf y gwD t zG J U wpfcgwpf&H xdktdrfwGif tdyfavh&Sdygonf/ &Hzef&Hcgqdkovdk
acgif;aqmifwpfO;D jzpfol ausmufqnfom; ocifoef;NrKd if aexdik f ocifwifjrapvTwo f nft h wdik ;f wdu k Bf u;D ? Ouú?H oH;k q,f? om,m
ygonf/ 0wDNrdKU&Sd uGefjrLepfygwDtquftoG,frsm;xHodkYvnf;aumif;?
xdpk Ofu ocifausmpf ed ?f rpöwm&m*seEf iS t hf csKd Uwdo Yk nf *syef\ yJc;l ?oHvsi?f wGaH w;? uGr;f Ncu H ek ;f ? a';'&Jwo Ykd v Ydk nf;aumif;oGm;cJ&h
tzrf;cH&onfhtcsdefjzpfygonf/ ocifoef;NrdKifudkvnf; *syefrsm; ygonf/
vdkufaeav&m uRefawmfwdkYonf olESifh tquftoG,frvkyfbJ 1944ckEpS ?f Mo*kwv f wwd,ywfavmufwiG f ocifwifjru
aeMuygonf/ uRefawmfhudkajymygonf/
102 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 103
]]AsKd U udpk ef;aiG cifAsm;wdUk udk Adv k cf sKyu f awGUcsiv f w Ykd }hJ } [kajym ol\ cH,lcsufwdkYudk uRefawmfMum;&rnfjzpfaomaMumifh &ifckef
ygonf/ aerdjcif;jzpfygonf/
Adv
k cf sKyaf tmifqef; uReaf wmfwt Ykd m;awGUvdo k nht f aMumif;rSm þodYk &ifcek jf cif;rSm 'kw, d tBurd &f ifcek jf cif;jzpfygonf/ yxr
wyfrawmftwGif; zufqpfqefYusifa&;? ajratmuf pnf;½Hk;a&; tBurd &f ifcek jf cif;rSm ,ckuo hJ yYdk if vGepf mG &ifcek cf &hJ \/ pdwv
f yI &f mS ;
twGuf wm0ef,lMurnfhygwD&Jabmfrsm;udk oludk,fwdkifawGUqHk cJh&\/taMumif;rSmum; uRefawmf tvGefav;pm;MunfndKcJhol
aqG;aEG;NyD; rSmMum;p&mrsm; rSmMum;&efjzpfaMumif; ocifwifjr q&mBuD; ocifpdk;ESifhawGUqHkcJhpOfujzpfygonf/
ajymí od&ygonf/ tcsdefrSm 1944ckESpf? rwfvukefumeD;jzpfygonf/ ocif
wyfwiG ;f pnf;½H;k a&;qif;rnf&h aJ bmfrsm;udk ol\ tdro f eYkd eH uf wifjrESiu hf Reaf wmfonf ocifp;kd udak wGUqH&k ef a';'&JNrKd Ue,ftwGi;f &Sd
10 em&Dceft Y a&mufac:vmcJ&h ef taMumif;Mum;ygonf/ taMumif; oJukef;&GmodkY a&mufcJhygonf/
Mum;pm&vQi&f jcif; wyfrawmftwGi;f zufqpfqefu Y siaf &; pnf;½Hk;rI xdktcgrSyif uRefawmfav;pm;MunfndKaom q&mBuD;
twGuf wm0efay;&ef &nf&G,fxm;olrsm;udk abmif'&Dvrf;ESifh ocifpdk;udk pwifawGUzl;jcif;jzpfygonf/ xdkpOfu ocifpdk;\
vifhvrf;axmifh&Sd u½kdyD½Idudkif;qdkifwGifvlpku vdkufMuygonf/ emrnf0u S rf mS OD;xGe;f a0jzpfygonf/ ol\ Oy"d½yk rf mS tom;jzLjzL
yg0ifonfo h rl sm;rSm uReaf wmfrw S rf o d avmuf txufjrefrm udk,fvHk;udk,fayguf awmifhawmifh t&yfjrifhaomoljzpfygonf/
EdkifiH AdkvfrSL;Axl;\ wdkif;ppfXmecsKyftwGuf udkpHñGefY? taemuf rsufrSefxlxlwyfxm;\/ uRefawmfhudkawGUaomtcg-
ajrmufwdkif; AdkvfrSL;&efatmifwyftwGuf udkpef;aiG (uRefawmf ]]&Jabmfpef;aiGtaMumif;udk udkwifjruajymjyí odNyD;jzpf
udk,fwdkif) ppf0efBuD;½Hk;ESifh &efukefNrdKUay:&Sd wyfrawmfwyfzGJUrsm; w,f/ awGU&wm0rf;omygw,f}}[lí OD;pGm ajymygonf/
twGuf Adv k of ed ;f wefEiS Ahf v
kd vf aS rmf? r*Fvm'kH Adv k o f ifwef;ausmif; ocifpkd;onf uRefawmfxuftoufrsm;pGmMuD;aomfvnf;
twGuf udak X;NrKd iEf iS hf Adv k pf ;kd armif? udx k eG ;f (om,m0wD) wdyYk g0if uReaf wmfcifAsm; [laom toH;k ESio hf ;kH Ny;D ajymygonf/ acgif;aqmifu
Muygonf/ aemufvdkufwynfhudkajymonfhyHkrsdK;r[kwf? aqGrsdK;om;csif;vdk
uRefawmfrSm ,cifuyif r*Fvm'HkAdkvfoifwef;ausmif;wGif ajymqd k q uf q H y gonf / uRef a wmf a v;pm;Munf n d K vS a om
pnf;½Hk;cJholjzpf&m ,ckvdkwm0efwpf&yf wdwdusus cGJaomtcg acgif;aqmif? uRefawmftm; awGUawGUjcif;yif uRefawmhfpdwfudk
wGifvnf; uRefawmfhtm; tcgtm;avsmfpGmyg0ifaqmif&Guf&ef zrf;,lEdkifvdkufygonf/
wm0efay;xm;ygonf/ olYwGif[efBuD;yefBuD; trlt&mr&Sd? igacgif;aqmif[lí
uRefawmhftm;AdkvfcsKyfatmifqef;u awGUcsifonfqdkaom 0ifh0gaom trlt&mrjy/
pum;udkMum;aomtcg uRefawmfrsm;pGm &ifckefrdygonf/ pdwf uRefawmfhb0wGif awGYBuHKqufqHcJh&aom acgif;aqmif
vIyf&Sm;rdygonf/ uRefawmfav;pm;aom AdkvfcsKyftm; rsuf0g; rsm;wGif [efBuD;yefBuD;rvkyfwwfaom? [efBuD;yefMuD;vkyfí
xifxif awGU&awmhrnf/ ol\ t,ltq? ol\ ñTefMum;csuf? uReaf wmft h m; rqufqaH om acgif;aqmifav;OD;udak wGUzl;ygonf-
104 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
(1)ocifpkd; (2) AkdvfcsKyfatmifqef; (3) AdkvfcsKyfBuD;ae0if;
(4) usm;BuD;AaqG (0efBuD;csKyfa[mif; OD;AaqG) wdkYjzpfonf/
aemufwGifoD;oefYa&;ygOD;rnf/
ocifpkd;uxdkaeYwGifajym&mü uGefjrLepfygwDay:aygufvm
jcif;wdrYk mS wdAYk rmtpnf;t½H;k ESihf wuúov kd af usmif;om;ynmwwf
rsm;twGif;rS qdk&S,fvpfpdwf"mwf&Sdolrsm;ESifh vlrIa&;wdk;wufa&;
pdwf&Sdolrsm; aygif;pyfNyD; ay:xGufjcif;jzpfonf/
urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyf\Mo0g'oufa&mufjcif;udk cHolrsm;
aygif;pnf;rdaomaMumifhvnf;jzpfonf/ jrefrmEdkifiH tvkyform;
vlwef;pm;ESiahf wmifov l ,form;wd\ Yk Ed;k Mum;vmaom vIy&f mS ;rI 'kwd,ydkif;
rsm;\ tusdK;qufvnf;jzpfonf/ uRefawmf\ 'kwd,tMudrfpdwfvIyf&Sm;rI
þodv Yk Qif ocifp;dk onf pmoHayoHygaom0gus wnfaqmufrI
rsm;jzifh uReaf wmft h m;&Si;f jyygonf/ xdak emuf jrefrmhvw G v
f yfa&; ,cktcgwGif uReaf wmfonf 'kw, d tBurd pf w
d v
f yI &f mS ;rIcpH m;
twGuf urÇmhzufqpfqefYusifa&;'Drdkua&pDwyfaygif;pkESifh ae&jcif;taMumif;um; uRefawmfav;pm;MunfndKaom AdkvfcsKyf
tjyeftvSeyf ;l aygif; aqmif&u G &f ef vdtk yfyu kH kd &Si;f jyygonf/ ol\ atmifqef;udkawGU&rnfjzpfaomaMumifhyifjzpfygonf/
&Si;f jycsuu f kd uReaf wmfonfv;kH 0em;vnfNy;D jzpfygonf/ taMumif;rSm xdkYaeYu uRefawmfwdkYonf um½kdyD&dIudkif;rSxGufcJhMuygonf/
uReaf wmfonf Armhvw G v f yfa&;aMunmpmwrf;udk tvGwef ;D yg;& BudKwifcsdef;xm;onfhtwdkif; AdkvfcsKyfatmifqef;\tdrf0if;xJodkY
avmufatmif Mudrfzefrsm;pGm zwfcJhaomaMumifhjzpfygonf/ tppftaq;r&SdbJ a&muf&SdoGm;ygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;&Sd&m
xdaYk emufrmhupf 0f g'ESiyhf wfoufí uReaf wmfov d akd omtcsuf tay:xyfodkY wufoGm;cJhyg\/ uefawmfBuD;ukdtay:pD;rS jrif&
rsm;udk rusOf;rus,f&Sif;jyyg&ef uRefawmfu arwÅm&yfcHygonf/ aomtcef;jzpf\/ avwjzL;jzL;wdkufaewmudk owdjyKrdygonf/
q&mBuD;ocifpdk;u uRefawmfodvdkaom taMumif;t&mrsm;udk {nfhcef;wGifxkdifNyD;rS AdkvfcsKyfatmifqef;xGufvmonf/ AdkvfcsKyf
aocsm&Si;f jyygonf/ uGejf rLepf0g'udk ,HMk unfaom Edik if aH &;orm; onf pGyu f s,t f usv Ð ufw0kd wfxm;Ny;D wpfzufwiG f zdik w
f w JG pfcEk iS hf
b0odkY ocifpkd;\þ&Sif;jycsufrsm;u uRefawmfhudkydkYaqmifvkduf pmtkyfwpftkyfudkifvmonf/
ygonf/ uReaf wmfwu Ykd adk wGUaomtcg ol\rsuEf mS rSm&Tivf ef;wuf<u
aemufaeYwGif ocifwifjrESifhtwl&efukefodkY jyefcJhaomtcg onfyh u kH akd wGU&\/ ocifwifjru Adv k cf sKyaf tmifqef;ESiu hf Reaf wmf
uRefawmfonf yDwdpdwfjzifhMunfEl;aerdygonf/ wdu
Yk kd wpfO;D csi;f trnfrsm;ajymNy;D rdwq f ufay;ygonf/ uReaf wmfh
udkawmh r*Fvm'HkAdkvfoifwef;uqif;vmonhftxl;wyfMuyfBuD;
106 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 107
Adkvfpef;aiG[k rdwfqufay;ygonf/ AdkvfcsKyfonf AdkvfwyfMuyf[k 'gaMumifhjynfolvlxkudk us,fus,fjyefUjyefYpnf;½Hk;Edkifatmif
cGJjcm;onfh oabmr&SdbJ/ zufqpfwdkufzsufa&;tzGJUudk zGJUpnf;xm;wmaygh/ vlxkBuD;udk
]]wyfxJrSmwm0efay;zdkY 'gtukefyJvm;}} [k ocifwifjrudk zufqpfwdkufzsufa&;ygvmatmif pnf;½Hk;Mu&r,f/ zufqpf
ar;ygonf/ ocifwifjru awmfveS af &; pdw"f mwfawG wuf<uvmatmif? zufqpf0g'tay:
]]'gawGtukerf [kwyf gbl; Adv k cf sKy?f wcsKd Uu e,fuckd &D;vGeaf e EdkifiHa&;tjrift& qefYusifvmatmif? todynmawG ay;&r,f/
ygw,f/ AdkvfcsKyfu awGUcsifw,fqdkvdkY &efukefrSmtoifh&SdaewJh *syefawGukd vlrsKd ;tjrifeYJ rke;f wD;wJo h abmrsKd ; rjzpfapbJ zufqpf
vlawGudkac:cJhwmyg}} [kocifwifjruajymygonf/ AkdvfcsKyfu 0g'usifhoHk;olawGtjzpf xifxif&Sm;&Sm; EdkifiHa&;tjrifaygufvm
]]olww Ykd yfawGudk b,fawmhomG ;MurvJ}} [kxyfar;&m ocifwifjru atmif a[majymzdv Yk w
kd ,f/ 'gaMumifh zufqpfqefu Y siw
f hJ tiftm;pk
]]AdkvfcsKyfqDuñTefMum;csuf&vQif&csif;oGm;zdkY jyifxm;yg rSeforQudkae&mwdkif;rSm pnf;½Hk;&r,f/ 'DrDxa&mhzfa&;wJh Work-
w,f/ wyfxJa&muf&if b,fvdkpnf;½Hk;a&;vkyfief;awGvkyfzdkY ing class against Fascism pmtkyfxJrSmygwJh nDñGwfa&;wyfOD;
vdkw,fqdkwm AdkvfcsKyfurSmcsifwm rSmvdkufzdkYyg}} zGUJ pnf;yHek nf;vrf;awG[m tawmfaumif;w,f/ tJ'gawGukd rif;wdYk
AdkvfcsKyfu Adkvfodef;wefudkawmhodNyD;NyDyJ/ 'djyifvlawGu oifwef;wufNy;D MuNyrD [kwv f m;/ tJ'pD nf;½H;k a&;rlawGeUJ pnf;½H;k yHk
b,foal wGv[ J xk yfar;jyef&m ocifwifjru udx k eG ;f (om,m0wD)? awGt& wdw Yk yfaygif;pkuukd s,jf yefvY matmif vufawGU pnf;½H;k Mu
Akv
d pf ;kd armif? Akv d vf aS rmf? Adv
k pf ef;aiG[al om trnfrsm;ESiw hf m0ef &r,f/
us&m wyfawGtrnfudk ajymjyygonf/ vlxkeJY wpfom;wnf;jzpfatmifpnf;½Hk;EdkifzdkYqdk&if a&SU
Adv k cf sKyaf tmifqef;onf uReaf wmfwYkd wyfwiG ;f pnf;½H;k a&;rSL; avmrBuD;zdkUvdkw,f/ vlxk&JUpdwfaepdwfxm;udk tNrJtuJcwfae
rsm;udk wpfO;D csi;f ar;Ny;D wpfO;D csi;f ajzonfukd em;axmifNy;D aemuf &r,f/ acgif;aqmifjzpfr,fholawGu vlxka&SUa&mufvGef;&if
zufqpfqefu Y siaf &;? pnf;½H;k a&;wm0efrsm;ud, k Ml urnfh olwt Ykd m; vlxkeJU uif;uGmoGm;Edkifw,f/ vDeifajymovdk vlxka&SUvnf;
rSmMum;&mwGif- ra&mufvGef; aemufvnf;rusapbJ vlxkudkacgif;aqmifNyD;
]]wyfxrJ mS rif;wdu Yk wpfqifh zufqpfqefu Y siaf &;pdw"f mwf&w dS hJ csw D ufEidk &f r,f r[kwv f m;/ 'Dvu kd sio
hf ;kH Edik af tmifvnf; oabm
&JabmfawGupkd Nk y;D Edik if aH &;oifwef;ay;&r,f/ wyfom;awGuo kd m w&m;a&;rSm ydkifEdkifzdkYvdkw,f}}
oifwef;ay;zdkYr[kwfbl;? rif;wdkYoifwef;ay;xm;wJh &JabmfawG trSefuawmh oabmw&m;rSm t&if tajcrcdkif&ifr&bl;/
udkvnf; aus;&GmawGvTwfNyD; vlxkudkvQdKU0Sufpnf;½Hk;&r,f/ tck oabmw&m;t&ydkifEdkifvmatmif tNrJrjywf avhvmae&r,f/
wdkYwdkuf&r,fhppfu zufqpfqefYusifa&;jynfolUppfyJ/ zufqpf avhvm&mrSm pmtkyfxJuavhvmw,f/ EdkifiHa&;oifwef;wuf
awGudk wdkYwyfrawmfwpfckwnf;u? uGefjrLepfygwDwpfzGJUwnf;u w,fqdkwm tajccH&zdkYyJ/oabmw&m;udkb0xJu wdkufyGJxJu
xwdu k v f aYkd tmifjrifrmS r[kwb f ;l / jynfov l x
l Bk u;D uyg? wpfrsKd ;om; vnf; avhvmae&r,f/ oabmw&m;&JU&nfñTef;csufawGudk
vHk;uyg vufeufudkifNyD; awmfvSefwdkufcdkufMurSatmifjrifrSm/ vufawGYxJrSmtajz&SmvdkY&r,f/ rSefrrSef rSwfausmufwifMunhf&
108 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 109
r,f/ vufawGYvkyfief;uay;wJh jyóemawGudkvnf; oabm wGif cyfusJusJyifawGU&\/ AdkvfcsKyfuvnf; þtwdkif;yifarmh
w&m;a&;vrf;ñTefeJU ajz&Sif;Edkif&r,f/ aomufaeonfudk awGU&onf/
oabmw&m;qdw k m[m urÇmah wmfveS af &; tawGUtBuKH awG ]]qdik &f mwyfrLS ;awGem;vnfatmif Adv k cf sKyu
f ,
kd w
f ikd f ñTeMf um;&if
jzpfavhjzpfx&SdwJh w&m;awGudk a,bk,sjyKxm;wmawGjzpfw,f/ ydak umif;r,fxifygw,f}} [k ocifwifjrajym&m wyfawGuo kd mG ;zdYk
'gaMumifh b,fudpörqkd txl;ojzifh vufawGYudpöawGrSm avSeH Akdvfvusfmu pDpOfay;vdrhfr,f[kajym&if; -
"m;xpf rjzpfzt Ykd a&;Bu;D w,f/ oabmw&m;usio hf ;kH rIeUJ ywfoufNy;D ]]at; 'DudpöMunfhvkyfay;r,f/ ta&;BuD;wmu rif;wdkYyJ?
rmhupf w f vYkd eD ifwaYkd jymxm;wmawG&iS ;f om;yJ? jzpfysuaf ewJh tajc rif;wdkYudk,fwdkifcsOf;uyfwwfzdkYvdkw,f/ pnf;½Hk;wwfzdkYvdkw,f?
taeawGukd aoaocsmcsmavhvmNy;D tajctaeeJUudu k n
f aD tmif csOf;uyfpnf;½Hk;a&;qdkwm trdefYeJYcdkif;vdkYjzpfwmr[kwfbl;? pnf;½Hk;
vkyfwwfzdkYvdkw,f/ ynmqdkwm tJ'gyJ/ a&;[m t"du? trdefY[m taxmuftuloabmavmufyJjzpf&
AdkvfcsKyfatmifqef;onf þodkYtqufrjywfajymNyD;aemuf r,f/ rif;wdkY txl;owdjyKzdkUu vQKdU0SufusifhoHk;rIyJ? wdkYwyfudk
qufvufí ajymonfrSm- *syefu ,Hw k mr[kwb f ;l ? wyfxrJ mS vnf; *syeftBuaH y;awG&w dS ,f/
]]acwfBuD;rsm;tawmrowfajymif;vJcJhyHk? pD;yGm;a&;pepfrsm; wyfwGif;pnf;½Hk;rIeJYywfoufNyD; txl; vQdKU0SufzdkYvdkw,f/ wyf
rwnfNryJ ?kH t&if;&Siaf cwfoaYkd &mufcyhJ ?kH ukex f wk pf rG ;f tm;pkrsm;ESihf tumtuG,f&w,fqdkNyD; t&rf;pGyfrvkyfMueJU? wdkY&JU Cause udk
ukev f yk q f ufqaH &;rsm; tqifrajyMuojzifh t&if;&Siaf vmuwGif rxdcdkufatmif odkodkodyfodyftoHrjrnfbJ vkyfEdkifMu&r,f}} [k
pD;yGm;ysuu f yfrsm;ay:aygufvmyH?k ppfyBJG u;D rsm;jzpfcyhJ EkH iS hf zufqpf0g' owday; pum;ajymygonf/
ay:aygufvmyHk? zufqpf0g'\pD;yGm;a&;EdkifiHa&; tajccHrsm;ESifh aemufxyf wyfwiG ;f pnf;½H;k a&;udpt ö enf;i,fajymNy;D Adv k cf sKyf
zufqpf0g'onf Murf;MuKwf&ufpufaomfvnf; rcdkifNrJyHk 'kwd, tdrfrS jyefcJhygonf/
urÇmppfBuD;jzpfvmonfh taMumif;&if;rsm;? 'kwd,urÇmppfBuD; uRefawmfonf uRefawmfwdkYtwlaexdkifaom tcsufjy
toGit f jzpfajymif;vJvmjcif;? qkAd , D uf,el , D \H tcef;? jynfoUl ppf qufoG,fa&;wyf&if;t&m&Sd&dyfom&Sd Adkvfodef;wef\tdrfodkY
yGJBuD;tjzpf toGifajymif;vmyHk? zufqpf0g'usqHk;í ppfBuD;NyD; a&mufaomtcg Adkvfodef;wefu ukvm;xkdifudkqGJxdkif&if; -
oGm;ygu jrefrmhvGwfvyfa&;twGuf tcGifhtvrf; yGifhvmrnfh ]]AdkvfcsKyfatmifqef;u rmhufpf0g'udk aumif;aumif;BuD;
taMumif;? trsKd ;om;vGwaf jrmufrt I wGuf trsKd;om;nDñw G af &;udk wwfwmyJAsm}} [kajymaomtcg uRefawmfu ]]uRefawmfvnf;
tajccHjyK&ef ta&;BuD;yHkponfwdkUudk awmufavQmufajymoGm; cifAsm;wdkYvdkyJ? AkdvfcsKyfatmifqef;udkodyfrxifcJhbl;? 'guvnf;
onf/ tcsdef oHk;em&DcefY MumoGm;ygonf/ uRefawmfwdkY uGefjrLepfygwD&JUMoZmuRefawmfwdkYay: Pressure
AdkvfcsKyfu pum;ajym&yfNyD; Bu;D vdyYk ?J 'gaMumifh Armhwyfrawmf[m *syefeUJ aygif;cJw h m rSm;w,f
]]aumfzDaomufMuOD;uGm}} [k ajymonfhtwGuf csxm;onfh vdkYxifcJhrdw,f/ uRefawmfwdkYtxifu rSm;oGm;NyD/ bmjzpfvdkYvJ
aumfzu D kd aomufMuygonf/ aumfzu D m; at;pufaeNy;D tay:,H qdak wmh Adv k cf sKyaf tmifqef;&JU bDtikd af t wyfrawmf[m *syefwyf
110 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 111
awGeJY yl;wGJrygcJh&if uRefawmfwdkY ck&aewJh ArmhumuG,fa&; yJAsm/ tJ'Dpmtkyfu rmhufpf0g'udk&Sif;jyxm;wJhausmfMum;wJh
wyfrawmfqw kd hJ tiftm;pkBu;D wpf&yf&v dS mrSmr[kwb f ;l ? bDtikd af t[m pmtkyfyJ}} [kuRefawmfu Akdvfodef;wefudk ajymvkdufygonf/
NAwd od QwyfawGukd wdu k cf whJ ahJ e&mrSmygwJt h wGuf Armhvw G v f yfa&; xdkYaemufuRefawmfwdkUESpfOD;onf AdkvfcsKyfatmifqef;\
BudK;yrf;rIrSm opömazmuf&mra&mufbl;? taxmuftuljzpf acgif;aqmifruI kd a&S;uxufyNkd y;D ,HMk unf tm;ud;k pdwf wd;k yGm;vm
&mawmifa&mufygao;w,f/ onf[kcHpm;vdkufrdygonf/
bmaMumifv h q
J akd wmh rmhupf 0f g't& rsuaf rSmufjyK&wJh tajc
tae tppftrSefMunfhNyD; vkyf&w,f/qdkwJhoabmxm;t& taemufwdkif;ppfXmecsKyfodkY Adkvf&efatmifESifhtwl
Adv
k cf sKyaf tmifqef;[m opömazmuf&mrusb;l ? &Jabmfo;kH usyd 0f if xdkodkYAdkvfcsKyfatmifqef;ESifhawGUqHkNyD; aemufaeYwGif ocif
awGvnf; opömazmuf&mrusb;l ? 'gaMumifAh v dk cf sKyaf tmifqef;&JU wifjrESifhuRefawmfonf Adkvf&efatmifESifhawGYqHk&ef ocif
aqmif&u G cf suaf wGtm;vH;k udk rmhupf 0f g't& em;vnfvu kd w f ,f/ oef;xGe;f tdro f Ykd oGm;Muygonf/ ocifoef;xGe;f u Adv k &f efatmif
AdkvfcsKyfatmifqef;[m olrsufarSmufjyK&wJh tajctaerSm udk ]]udk,fhvl? cifAsm;ac:oGm;r,fholuawmh 'D&JabmfyJ}} [lí
taumif;qH;k jzpfatmifvyk cf w hJ ,f}} [k uReaf wmfu Adv k o
f ed ;f wefukd rdwfqufay;ygonf/ xdktcg Adkvf&efatmifu ocifwifjrtm;
ajymvdkuf\/ ]]a[h udkwifjr 'Dvdkac:oGm;wmawmh[kwfygNyD/ usKyfwdkUu [dku
Akdvfodef;wefonf acgif;wndwfndwfvkyfNyD; uRefawmf\ wyfawGrSm 'DtaMumif;awG&Sif;jyae&OD;rSm? 'Dawmh AdkvfcsKyf
pum;udk axmufcHaMumif;? AdkvfcsKyfatmifqef;udkauseyfaMumif; qDursm; 'D&aJ bmfeyYJ wfoufwhJ pmav;bmav;&&ifaumif;rSmyJ}}
azmfjyvdkufygonf/ [kajymvdkufonf/
uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk;yif AdkvfcsKyfatmifqef;udk aemufwpfaeYwGif ocifwifjronf uRefawmfhxHvmNyD;
em;vnfouJo h Ykd ocifwifjronfvnf;ydí k em;vnfrnf[k ,Hak erd ]]udkpef;aiG AdkvfcsKyftdrfudk cifAsm;oGm;ayawmh? AkdvfcsKyfu
ygonf/ 'Dwpfavm b,frrS oGm;bl;? *syefawGu Adv k cf sKy&f UJ oGm;vmrIawGukd
uRefawmfonf Adkvfodef;wefESifh rsufESmcsif;qdkifxdkif&if; apmifMh unfah eavawmh Adv k cf sKyu f tdrrf mS tNr&J adS ewwfw,f}} [k
]]'DrSmAsm AdkvfcsKyfatmifqef;[m rmhufpf0g'udk cifAsm;ajymovdk ajymaomaMumifh uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;tdro f Ykd 'kw,
d
aumif;aumif;Bu;D wwfrmS ayghAsm? oluocifatmifqef;b0xJu tBudrfoGm;cJh&jyefygonf/
EdkifiHa&;trsdK;rsdK; aqmif;yg;awmifa&;cJhao;wmyJ? 'Daqmif;yg; Adv
k cf sKyaf tmifqef;tdro f Ykd 'kw,d tBurd o f mG ;&mwGif uReaf wmf
uvnf;ocifpdk;a&;wJh qdk&S,fvpf0g'usrf;pmtkyfudkaxmufcH NyD; wpfa,mufwnf;jzpfygonf/ *dwfwGifapmifhaeaom &Jabmftm;
a&;wmyJAsm/h Ny;D awmht*FvefEikd if NH Aw d o d QavbmygwDacgif;aqmif ]]ocifwifjrvTwv f u
kd w
f hJ &Jabmfpef;aiGyg}} [k ajymvdu k af omtcg
wpfOD;jzpfwJh John Strachy a&;wJh Theory and Practice of tapmifh&Jabmfu AdkvfcsKyfxHoGm;NyD; owif;ydkYygonf/ jyefvm
Socialism qdw k hJ pmtkyu f kd Adv k cf sKyu
f ausnufatmifzwfxm;wm aomtcgtdrfqif0ifatmufxd uRefawmfhudk vdkufydkYygonf/
112 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 113
]]Adkvfav;cifAsm; tay:xyfwufoGm;yg}} ajymNyD;xGufoGm; vGwfvyfa&;MudK;yrf;rIudk um,uHajrmuf opömazmufw,fvdkY
ygonf/ uRefawmfu tay:xyfodkY wufcJhygonf/ t&ifaeYu qdkxm;ygw,f/ 'Dtcsufudk uRefawmf rauseyfygbl;? 'geJU
awGU&aom {nfch ef;wGi;f odYk uReaf wmf0ifomG ;ygonf/ xdik af eaom ywf o uf v d k Y uRef a wmf b,f v d k , l q &rvJ q d k w mud k od c sif
AkdvfcsKyfudk tqifoifhawGU&ojzifh tav;jyKvdkuf&m AdkvfcsKyfu ygw,f}}
]]xdik u
f mG }} [kajymvdu k yf gonf/ rMumrD,el aD zmif;0wf &JabmfwpfO;D AdkvfcsKyfutenf;i,fNyHK;vdkufNyD; -
aumfzDwpfcGuf vmcsygonf/ ]]'gu'Dv&kd w dS ,fu/G ocifp;dk u olem;vnfxm;wJh rmhupf 0f g'
]]AdkvfcsKyfcifAsm; uRefawmfraeUu AdkvfrSL;&efatmifeJYawGUyg t& Materialism cH,lxm;w,f/ 'Dt&qdk&if um,uH? 0pDuH?
w,f/ uReaf wmfoEl iS v hf ukd &f rSmqdak wmh Adv
k rf LS ;&efatmifu Akv d cf sKyf raemuHqdkwJY uHoHk;yg;twGuf um,uHudkom OD;pm;ay;/ t"du
qDu uReaf wmfEiS yhf wfoufNy;D pm&&if aumif;r,fvaYkd jymvdv Yk mwm jyKNyD;Munfh&w,f/ 0pDuH raemuHt&awmh rMunhfbl;? 'kwd,yJ
yg}} [kajymvQif Adv k cf sKyaf tmifqef;u csucf si;f yif teD;&Sd pm;yGw J iG f xm;w,f? 'gaMumifhvGwfvyfa&;BudK;yrf;rIudk um,uHajrmuf
pmwpfapmifa&;ygonf/ pmrSm - opömazmufw,fvdkY ol,lwmyJ? ,l&ifvnf;&ygw,f/
oufqdki folwyfr SL;odkY 'gayr,fh um,uHajrmufvyk u f ikd af qmif&u G rf w
I ikd ;f [m opöm
,ck pm,l v mol & J a bmf o nf tvk y f u d p ö t wG u f ig azmufw,fvYkd rqdEk ikd b f ;l ? avmavmq,f igwdYk *syefjynfa&mufwhJ
apvTwfaom&Jabmfjzpfonf/ vdktyforQulnDay;yg [laom taMumif ; ajymjyr,f / oG m ;wk e f ; u w½k w f j ynf u d k o G m ;wm?
pmudka&;ay;vdkufygonf/ oabFmu trGKd iu f kd a&mufw,f/ tJ'rD mS &Sw d ek ;f aiGuek o f mG ;w,f/
pmudkay;&if; AdkvfcsKyfu 'Dawmh Armjynfudk ydkufqHydkUzdkU Adkvfvusfm (ocifvSaz) qDudk
]]at;uG 'Dpmudk vdt k yf&if azsmufzsuv f u kd yf g}} [lí trde&Yf dS pmydUk w,f/ Akv d vf usmf u a'gufwmode;f armifukd aiGyUkd zdUk oGm;wdik yf if
ygonf/ w,f/ 'DawmhigwkdY trdGKifa&mufaeaMumif; a'gufwmodef;armif
uRefawmfodcsifwmawGrsm;pGm&Sdygonf/ EdkifiHa&;taMumif; odomG ;w,f/ tJ't D cdu k rf mS yJ trGKd iuf kd *syefuodr;f w,f/ 'Dtcsed f
awGjzpfygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfu AdkvfcsKyftm; ]] AdkvfcsKyf rSmyJ *syefuvnf; wdkUArmtpnf;t½Hk;? wdkYArmxGuf&yf*dkPf;eJY
cifAsm;? uReaf wmf r&Si;f wmav;awG&v dS Ydk ar;csiw f mawG&ydS gw,f/ vmqufo, G af wmh a'gufwmode;f armifwv Ykd pl u
k wdaYk wG trGKd irf mS
EdkifiHa&;taMumif;yg}} [kajymvdkufygonf/ AdkvfcsKyfu &SdaMumif; *syefudkajym&mu igwdkY*syefudk a&mufoGm;wmuGm?/
]]ar;yguGm igvnf; tcktm;aeygw,f/ Edik if aH &;taMumif;vnf; 'gaMumifhawGUvm&wJh tajctaet& wdkY[m *syefeJY aygif;
ajymcsifygw,f}} [kcGifhjyKojzifh-]]Armh v G w f v yf a &;aMunm vkduf&w,f/ 'gudk um,Hajrmuf (Objectively) opömazmuf
pmwrf;udk uGefjrLepfygwDu xkwfa0xm;ygw,f/ uRefawmfh w,fvdkY ajym&ifvnf;cH&r,f/ jzpfvnf;jzpfw,f/ 'gayr,fh igwdkY
pdwfxJrSm 'Dpmwrf;eJYywfoufNyD;r&Sif;wJhtcsufawG&Sdygw,f/ tajctaeudku (Objective Necessity) t& opömazmuf&m
uGefjrLepfygwD&JUoabmxm;u AkdvfcsKyfeJY*syefeJYaygif;wmudk ra&mufbl;/
114 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 115
wdkYawGu vGwfvyfa&;twGuf bmvkyf&vkyf& awG;aewJh ]]AdkvfcsKyfcifAsm; ckwdkif;qdk&if 'Drdkua&pDtiftm;pkjzpfwJh
tcsed rf mS *syefu vmqufo, G w f ,f/ 'gaMumifrh Ykd Adv
k &f efatmifukd t*FvdyfeJYaygif;NyD; *syefudkwdkuf&awmhr,f/ 'DppfBuD;NyD;oGm;&if
*syefrSmxm;NyD; ighbmomArmjynfudk jyefcJhw,f/ ppfynmoifzdkY uReaf wmfwv Ykd ckd siw
f hJ vGwv f yfa&;udak &m&Edik yf ghrvm;}} [k ar;&m
jzpfvmw,f/ aemif&Jabmf okH;usdyfjzpfvmr,fh vli,fawGukd wGif AdkvfcsKyfatmifqef; u-
ppfynmoifz?Ydk apvTwzf Ydk igpDpOfcw YJ ,f/ oifaeqJrmS igwdb Yk mom ]]at; rif;ar;wmaumif;wJhar;cGef;yJuG? wdkYa*gwr jrwfpGm
Armjynfukd rjyefEikd af o;cif tar&duefeUJ *syefppfjzpfw,f/ tm&S bk&m;a[mwJh w&m;xJrmS Buw H ikd ;f vnf; rjzpfb;l ? rBub H eJ vJY nf;jzpf
Edik if aH wGukd *syefu odr;f zdv Yk yk vf mw,f/ wdAYk rmwyfawGrygvnf; wwfw,fqdkwJh w&m;pum;&Sdw,f/ rmhufpf0g't&qdk&ifvnf;
olwdkUuawmh Armudkodrf;rSmyJ? 'gaMumifh bDtkdifatzGJU&w,f/ BuHpnfxm;u wpfrsdK; jzpfvmwmuwpfrsdK;qdkwJh pum;&Sdw,f/
*syefeJUaygif;NyD; jrefrmEdkifiHrSm&SdwJh NAdwdoQtpdk;&udk wdkuf&w,f/ ckudpörSm t*Fvdyfu wdkYudk vGwfvyfa&;ay;vdrfhr,f/ ray;bl;
'Dtajctae[m udk,fhqE´eJYrudkufaomfvnf; vkyfudk vkyf& qdkwmu t*Fvdyf&JUoabmyJ/ vGwfvyfa&;udkray;bJ rae
r,fhtajctae jzpfvmw,f/ EdkifatmiftajctaeudkzefwD;&rSmu wdkYwm0efwdkYtvkyfyJ? wdkYu
'gaMumifh igwdkUtajctaet& igwdkY[m opömazmuf&m r[mrdwfawG wdkYudktodtrSwfjyKatmif *syefukdwkduf&r,f/
ra&mufb;l ? 'Dae&mrSm rmhupf 0f g't& igajymjyr,f? rmhupf 0f g'u wpfzufuvnf; wkdYvlrsKd;awGtm;vkH; jynfolawG wpfpnf;
Delicate Problem odrfarGUaomjyóemawGudk &ifqdkif&avh&Sd
wpfvHk;wnf;jzpfatmif nDñGwfae&r,f/ 'Dtcg t*Fvdyf[mwdkY
w,f/ rmhufpf0g'taeeJYudkawmh um,uHajrmuftm;jzifh opöm tay:rSm vGwv f yfa&; okrYd [kwf vGwv f yfa&;eJw Y wl thJ qift h wef;
azmufw,fvdkYqdkr,fqdkvnf; qdkvdkY&w,f/ um,uHajrmuf
wpfckckudk vdkufavsmay;r,fvkdY arQmfvifhzdkYyJ}} [k ajymjyygonf/
tm;jzifh rvky&f if rjzpfvv Ykd yk cf &hJ wm? um,uHajrmufopömazmuf
uRefawmfrSm oifwef;jy&rnfholjzpf&m oifwef;om;wdkY
w,fvYdk rqdEk ikd b f ;l ? 'grQru vGwv f yfa&;twGuf taxmuftul&
ar;orQauseyfatmifajzay;&rnfh wm0ef,x l m;&onft h avsmuf
apwJh vufeufudkiftiftm;pkudk wdkY&cJhNyD/ 'DaeYqdk&if Anti
,aeYuo hJ Ydk ESpOf ;D wnf; BuKH wek ;f BuKH cu kd wf iG Af v
kd cf sKyaf tmifqef;tm;
Fascist Movement xJrSmwdkYwyfawGa&mufaeNyD/ tJ'Dvdkqdkawmh
wdkYwyfrawmfudk vGwfvyfa&;udk opömazmufw,fvdkY qdkvdkYr& ]]AdkvfcsKyfcifAsm; uRefawmfwdkY rmhufpf0g'eJYyufoufNyD;b,fvdk
awmYb;l / ,aeY wdw Yk yfrawmf[m Revolutionary Army jzpfaeNy/D oabmxm;&rSmygvJcifAsm;}} [k ar;vdkufygonf/ xdkar;cGef;udk
tJ'Dawmh rif;wdkYigwdkYajymaewJh Dialectics qdkwJh oabm AdkvfcsKyfu wkdwdkyJ ajzvdkufygonf/ olYtajzrSm ]] rmhufpf0g'rSm
w&m;[m'gyJuG? tajctaetrsdK;rsdK;udkvdkufNyD; udk,fvdk&mc&D;udk w&m;ao r,l&bl;? tvkyf&JUvrf;ñTefvdkYajymxm;w,f/ vkyfudkif
a&mufatmif ajymif;vJvkyfudkifaqmif&GufoGm;&wJhoabmyJ/ aqmif&Guf&mrSm yHkaoenf;rvkyf&bl;? udk,fh&nf&G,fcsufudk
xkdodkYajymNyD; cP&yfvkduf\/ ol&yfaepOfuRefawmf aumfzD a&mufatmif BuKH awGUvm&wJt h ajctaetrsKd ;rsKd ;udk vku d Nf y;D awmhrS
yef;uefudk,lNyD;aomufvdkuf\/ jyD;rS uRefawmfu AkdvfcsKyftm; jyKjyifajymif;vJrI trsdK;rsdK;udkvkyf&w,f/ rmhufpf0g'usrf;pmtkyf
ar;cGef; xyfar;rdjyefonf/ trsdK;rsdK;awGudk avhvmwJhtcgrSmvnf; udk,fhwdkif;jynf&JU tajc
116 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 117
taeeJY udu k n f w D hJ vkyu
f ikd af qmif&u G vf &Ykd wJh enf;awGeUJ yJusio
hf ;kH uRefawmf u½dkyD½Idukdif;wGif ntdyfvkdufyg\/
&r,f/ aemufaeYwGif ppf½kH;okdY eHeuf ukd;em&DcefYwGif a&mufoGm;
rmhufpf0g'udkavhvm&mrSm yHk&Sifoabmxm;&r,f? yHkao ygonf/ ppf½kH;onf ykHrSeftm;jzifh eHeuf ukd;em&DwGif zGifhygonf/
oabmrxm;&bl;/ qdk&S,fvpf0g'&JU &nf&G,fcsufudk rsufjcnf uRefawmfu ocifwifjrESifhcsdef;xm;aomaMumifh ukd;em&DcGJwGif
rjywf&ifNyD;wmygbJ}}[k ajymygonf/ uRefawmfu oGm;jcif;jzpfygonf/
]]Ad k v f c sKyf uRef a wmf h u d k r S m p&m&S d w mrS m ygOD ; }} [k a r;&m uReaf wmfppf½;Hk okaYd &mufaomtcg *dw0f wGi&f adS om tapmifh
AdkvfcsKyfu - &Jabmftm; cGiahf wmif;Ny;D Akv d rf LS ;Bu;D ae0if;\ ½k;H cef;odYk 0ifomG ;yg
]]&efolrodatmif vkyfwwf udkifwwf&r,f/ aus;vuf onf/ olaY &SUwGif uReaf wmfutav;jyKNy;D rS ]]Akv d cf sKyaf tmifqef;u
awm&Gmvlx&k UJ pdwaf epdwx f m;udak vhvmNy;D wpfpnf;wpfv;kH wnf; vTwfvkdufvkdY vmygw,f/ uRefawmf txl;wyfMuyfBuD;cspfvIdifyg
jzpfatmifvyk yf g/ aemifvw G v f yfa&;twGuv f yk &f mrSm taxmuf AkdvfcsKyf}} [lí ajymygonf/
tuljzpfatmifayghuGm}}[lí ajymygonf/ trSefrSmxkdpOfu AkdvfcsKyfae0if;onf AkdvfrSL;BuD;tqifhom
]]aus;Zl;wifygw,f AkdvfcsKyfcifAsm ...uRefawmhfukd jyefcGifh &Sdygao;onf/ okdYaomf umuG,fa&;OD;pD;csKyfwm0ef ,laeaom
jyKyg}} ]]aemifodvkdwm&Sd&ifvnf; ar;cGifhjyKyg/ wifjyp&m&SdvJ
aMumifh uRefawmfu AkdvfcsKyf[k ac:vkdufygonf/
wifjycGifhjyKyg}} ajymNyD; olYtm; tav;jyKygonf/ AkdvfcsKyfonf
Akvd rf LS ;Bu;D ae0if;onf uReaf wmft h m; NyKH ;ovkv d t dk rlt&mESihf
NyHK;&TifpGmESifh ]]at; ... at; jyefawmh}} [kajymNyD; ]]aeOD;? aeOD;
Munfhygonf/ rsufESmrSonf ajcaxmuf? ajcaxmufrSrsufESm?
igajymOD;r,f? Akdvfae0if;qD0ifoGm;vkdufOD;? iguvTwfvkdufwm?
ajcqkH;acgif;qkH;Munhfygonf/ NyD;rS xkdif - xkdif[k ckdif;vkduf\/
rif;'DudpötwGuf oGm;rSmqkdwmukdajym}} [krSmygonf/
]]uRefawmfrxkdifygbl;cifAsm;}} [kajymaomtcg AkdvfrSL;BuD;
uReaf wmfonf rBuKH b;l atmifyif pdwaf useyfatmifcpH m;ae&
ygawmhonf/ uRefawmf rodwmawG odcJY&\/ r&Sif;vif;wmawG ae0if;u ]]xkdifyguG 'geJYrif;u b,fwkdif;oGm;&rSmvJ}} [k ar;yg
&Sif;vif;pGmodvkduf&í jzpfygonf/ onf/
xkdrQru AkdvfcsKyfatmifqef;onf ol\wyfrS wyfom;av; ]]uReaf wmfu taemufwidk ;f ppfXmecsKyu f dk oGm;&rSmygcifAsm?
wpfa,muftjzpf uRefawmhfukd rqufqHbJ ol\ EkdifiHa&; au'g Akdvf&efatmifwyfyg}} [kajymvQif
wpfOD;tjzpf qufqHvkdufonfukd awGU&\/ uRefawmftvGefY ]]at;? Akdvf&efatmifukd odygw,fuGm ... 'geJYigajymr,f/
tvGef auseyfaerdygonf/ rif; 'DaumifawGukdowdxm;? oGm;wmvmwmaewmxkdifwm
xkdaeYu uRefawmfwyfokdYrjyefyg/ ydy&d &d &d ydS gap? taMumif;&S&d ifvmcJu Y mG ? at; ... [krd mS Akv d pf ed rf eS f
vifv h rf;&Sd u½kyd ½D udI idk ;f ok0Yd ifNy;D ocifwifjrukd apmifyh gonf/ &Swd ,fu?G rif;Akv d pf ed rf eS ef YJ tvkyv f yk af emf? Akv
d pf ed rf eS ef aYJ ygif;}} [lí
n &Spf em&DcefYrS ola&mufvmaomaMumifh Akdvfae0if;qD owif; ajymygonf/ 'DaumifawGqkdonfrSm *syefawGukd qkdvkdygonf/
yk&Yd eftjyif Akv d v f usmf xHyg wpfygwnf; 0if&efcsed ;f Ny;D vlcsi;f cGv J u dk f uRefawmfAkdvfrSL;BuD;ae0if;\ tcef;rSxGufvmNyD;aemuf
ygonf/ Akv
d v f usmf tcef;oko Yd mG ;ygonf/ tcef;0wGif ocifwifjra&mufEiS hf
118 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 119
aeygonf/ uReaf wmfwEYdk pS af ,muf Akv d v
f usmf tcef;odYk 0ifomG ;yg awGUaomtcg uRefawmftxl;tHYMooGm;ygonf/ xkdolESpfOD;u
onf/ xkdpOfu AkdvfvusfmrSm AkdvfcsKyfatmifqef;NyD;ygu ta&; uRefawmfwkdY txifBuD;vSaom ½kyf&Sifrif;om;BuD; Akdvfatmif'if
tygqkH;yk*¾dKvfjzpfygonf/ AkdvfvusfmqD owif;ykdYaomtcg- tjzpf ausmMf um;onhf cifarmif&ifEiS hf vlBurf; at;aiGBu;D wkYd jzpfyg
]]at; rif;wko Yd mG ;r,fqwdk m igMum;Ny;D Ny?D Akv
d cf sKyaf tmifqef; awmhonf/
uvnf;ajymw,f? 'gyJuGm ... [kdaumifawG r&dyfrdapeJYaemf? uRefawmfhwpfoufwGif ½kyf&Sifo½kyfaqmifwkdYukd yxrqkH;
owdxm;}} [kajymygonf/ tBudrfjyifywGif awGUzl;jcif;jzpfaomaMumifh 0rf;omovkdvkd
uRefawmfAkdvfvusfmtcef;rS jyefxGufcJYaomfvnf; ocif wpfrsKd;BuD;cHpm;aerdygonf/ ocifwifjru -
wifjrukd Akdvfvusfmu ac:xm;ojzifh uRefawmfapmifhaeyg ]]½kyf&Siform;awG 'Dtcsdeftvkyfr&Sdbl;Asm?h 'gaMumifhjyifyrSm
ao;onf/ ocifwifjrxGufvmaomtcg ESpfa,mufom; ppf½kH; oGm;vmaeMuwm}} [k ajymygonf/ ]]wcsKdUvnf; vrf;ab;rSm
tjyifokdY xGufcJYygonf/ tjyifa&mufaomtcg ocifwifjru - aps;a&mif;ae&w,fAsmh}} [lí ajymygonf/
]]cifAsm;ukd i,fvcS snv f m;? jzpfrjS zpfyghrvm;vkYd Akv d vf usmf u acgufqq JG idk rf x
S u
G Nf y;D aemuf u½kyd ½D u dI idk ;f okYd oGm;Muygonf/
ar;w,fAsm? uRefawmfu ukdpef;aiG[m aoaocsmcsmavYusifh xkdifrdvQif ocifwifjrtm; ]]uRefawmfwkdYb,fawmhavmufxGuf
xm;wJY &Jabmfyg? pdwfcsygvkdY ajymvkduf&w,fAsm}} [lí ajymjy &rvJ}}[k ar;&m ocifwifjru -
ygonf/ ]][kwfyg&JU cifAsm; oefbufcgxGuf&r,f? Akdvf&efatmif
xkpd Ofuppf½;Hk rSm ,cktcg txu (1) urm&Gw[ f ak c:aom vmac:vdrfhr,f? jyifxm;ayawmh}} [k ajymygonf/
ae&mavmufwGif jzpfygonf/ xkad eYtzkYd xkad e&mwGiyf if pcef;csvu dk Mf uonf/ xko d pYdk cef;cs
uRefawmfwdkYESpfa,muf OD;0dpm&vrf;ay:wGif cP&yfNyD; aepOfrSmyif ocifwifjru ukdaX;NrdKiftm; ygwD\taMumif;awG
b,foGm;MurvJ[k wkdifyifMuygonf/ ocifwifjru ]]vmyg? ajymaepOf Akdvfodef;wefa&mufvmygonf/ Akdvfodef;wefu
u½dkyD½Idukdif;buf oGm;Mur,f? tJ'DrsufESmcsif;qkdifavmufrSm ]]cifAsm;b,fawmhomG ;rvJ Akv d pf ef;aiG}} [kar;&m ocifwifjruyif
acgufqGJaMumfqkdifaumif;w,fAsmh}}[k ajymaomaMumifh OD;0dpm& ]]oefbufcgoGm;vdrfhr,f? Akdvf&efatmif vmac:vdrfhr,f}} [k
vrf;twkdif;vmNyD; abmif'&Dvrf;ukd (,cktcg "r®apwDvrf;) ajymygonf/
csKd;0ifvkdufygonf/ xdkae&mwGif udkaX;NrdKif? Adkvfodef;wefwdkYa&SUwGifyif ocif
uRef a wmf w k d Y ocif w if j rajymaom acguf q G J q k d i f w G i f wifjruuRefawmftm; -
acgufqGJaMumf pm;tNyD; txGufwGif qkdifwGif;okdY vlESpfa,muf ]]udkpef;aiGa&? cifAsm;wdkYoifwef;ay;aqG;aEG;wJhtcgrSm
0ifvmygonf/ xkpd Ofu uReaf wmfw\ Ydk tavYtusirhf mS awGUonhf zuf q pf q ef Y u sif a &;ud k y J O D ; pm;ay;yg/r[mrd w f e J Y y l ; aygif ; NyD ;
oludk aoaocsmcsmowdxm;Munhw f wfaomtavY&&dS m 0ifvmol zufqpfudkwdkufzdkYyJ txl;jyKajymyg? aqG;aEG;yg}} [lírSmMum;
ESpaf ,muftm;vnf; aoaocsmcsmMunfrh yd gonf/ xko d El pS Of ;D tm; ygonf/
120 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 121
xdktcsdefu uGefjrLepfygwD (Armjynf) ygwD0ifwdkYwGif aemufaeYa&mufvmaomtcg uReaf wmfonf Adv k &f efatmif
pnf;½Hk;a&;ESifhywfoufí cH,lcsufrjywfom; r&Sif;vif;aom ESit hf wl taemufwikd ;f ppfXmecsKy&f &dS m atmifvo H Ykd xGucf yhJ gonf/
tajctaeawG&adS ecJMh uygonf/ ygwDu pnf;&H;k a&;vkyif ef;vnf; atmifvw H iG f ok;H -av; &ufcefaY eNy;D taemufwikd ;f ppfXmecsKyu f kd
vkyf&if; zufqpf qefYusifa&;yg yl;wGJvkyfaqmif&ef vrf;ñTef jyvdkYodkY a&TUrnfjzpfaMumif;od&&m uRefawmfhtm; jyvdkYodkY t&if
onfukd tcsKd UaomygwD0ifwu Ykd uGejf rLepfygwDtwGuf pnf;&H;k a&;yJ oGm;&ef ñTefMum;ygonf/ xdkYaMumifh uRefawmf jyvdkYokdY oGm;cJh&yg
vkyfr,fAsm? zufqpfqefYusifa&;awmh cifAsm;wdkYajymovdk onf/ jyvdkYwGif AdkvfBuD;pdefrSefaexkdifonfhtdrfwGif ae&ygonf/
r[mrdwfeJYaygif;NyD; zufqpfqefYusifa&;taMumif;ajymwmudk uReaf wmf&efuek rf S rxGucf mG rD ocifwifjru uReaf wmft h m;
usKyfwdkYem;rvnfEdkifawmhbl;[k cH,lolawG&Sdygonf/ xdkolwdkY pm&Gupf mwrf;tcsKd U? pmul;puf? za,mif;? puúLwdaYk y;vdu k yf gonf/
txJwGif AdkvfvSarmf (awmcdk usqHk;) vnf; yg0if\/ pm&Gufpmwrf;rsm;wGif ajymufusm;wdkufenf; trnf&Sd pmtkyf
uGejf rLepfygwD (Armjynf) \ acgif;aqmif ocifp;kd u xdak cwf yg;av; wpftyk f ygygonf/ uReaf wmfoifwef;ay;aomtcg pmul;
tajctaewGif t"duESio hf mrnudk cGjJ cm;odaom tod&adS eavNy?D puf j zif h pmawG u l ; &mwG i f Muef Y M umrI & S d j cif ; ? pmul ; puf u
zufqpfvufatmufwiG f tpm;qif;&J? taeqif;&Jjcif; 'kuw © EYkd iS hf vdo k avmufrul;,lEikd o f nfth wGuf ocifwifjrajymaompum;udk
&ifqdkifae&aom jynfolvlxkwkdY\ 'ku©rSvGwfajrmufa&;rSm
owd&vmygonf/ ocifwifjru olYwGif ajceif;yHkESdyfpufuav;
zufqpfvufatmufrSvGwf&efonf yxr[lí ol cH,l\/
&SdaMumif;? cJpmvHk;yg&SdaMumif;udkowd&ygonf/ xdkpufudk &csif
xdkYaMumifh zufqpfwkdYukdwdkuf&rnf? wdkuf&mwGif vufeufponf
aomaMumifh uReaf wmf&efuek o f Ykd jyef&eftaMumif;jzpfvmygonf/
wd\Yk tultnDrmS r[mrdww f \ Ykd ulnrD &I rdS o
S mjzpfrnf[k ,HMk unf
&um; r[mrdwfwdkYESifh aygif;&rnf[kolcH,l\/ xdt k aMumif;udk uReaf wmf jyvdYk a&mufjy;D ok;H ? av;&uftMumwGif
þae&mwGif ocifp;kd \ oabmxm;ESiAhf v kd cf sKyaf tmifqef;\ ajymif;a&TUa&mufvmaom Adv k Bf u;D pderf eS f (aemiftcg Adv k rf LS ;pderf eS )f
oabmxm;wdkYwlMu\/ tm;ajym&m ]]'gjzifhvnf;oGm;Asm}} [kajymNyD; c&D;MuHKum;wpfpD;
zufqpfudkwdkufxkwfNyD; r[mrdwft*Fvdyfu vGwfvyfa&; ay:odkY uRefawmhftm; wifay;vdkufygonf/ uRefawmfESifhtwl
ray;cJah omf ay;atmiftajctaeudzk efw;D ,l&rnf[í l Adv
k cf sKyf &efukefwGif wyfudpöaqmif&Guf&ef AdkvfBuD;pdefrSefxnfhvdkufaom
atmifqef;u oabmxm;cJ&h m ocifp;kd wGiv f nf; xdo k abmxm; wyfMuyfBuD; wpfa,mufygvmygonf/
tcH &SdaeNyD;jzpfonf/ &efuek af &mufí ocifwifjrxHomG ;aomtcg ocifwifjru-
þtaMumif;rsm;aMumifh ocifwifjru uRefawmfwdkYuJhokdY ]]&Jabmfpef;aiG? tawmfyJ cifAsm;c&D;xGuf&OD;r,f}} [k
pnf;½H;k a&;vkyo f rl sm;twGuf zufqpfqefu Y siaf &;udk OD;pm;ay;&ef ajymvdkufygonf/
rSmaejcif;jzpfygonf/ uRefawmfonf ocifwifjray;aompmudk,lNyD; ocifpdk;&Sd&m
xdn k wGif npmpm;Ny;D Adv
k o f ed ;f wefEiS hf uReaf wmfwyfoYkd jyefchJ a';'&JodkYc&D;xGufcJhygonf/ xdkpmudk ,lcJhaomfvnf; pmyg
onf/ taMumif;t&mrSm rnfodkY[lírodcJhyg/ a';'&Jqdyfurf;odkY
122 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 123
a&mufaomtcg qdyu f rf;em;wGi&f adS om ocifjroGit f rd of Ydk oGm;yg t*Fvyd rf [mrdww f aYkd y:wGix f m;&rnfh oabmxm; þtcsurf sm;udk
onf/ xdktdrfwGif udkat;armif (aemifwGif tvHeD AdkvfcsKyf aqG;aEG;ay;&ygonf/ xdkaqG;aEG;yGJwGif wyf&Sd t&m&Sdrsm;tzdkY
jrifah tmifjzpfvmol) ESiahf wGUygonf/ udak t;armiftm; ocifp;kd xH uRefawmfonfomrefvli,fav;wpfa,muf? xYdkjyif t&yfom;
vdu k yf Ukd cdik ;f &onf/ ocifp;kd xH ocifwifjray;aompmudak y;vku d \f wpfa,muf[x k ifaeMuonf/ Adv k cf sKyaf tmifqef;\ txl;wm0efjzifh
ocif p d k ; uzwf N yD ; rnf h o nf h t ajzrS r ay;bJ a eaomaMumif h apvTwx f m;ol[í l rodorl sm;ae&m Adv k &f efatmifu Adv k pf ed rf eS t
f m;
uRefawmfonf wpfem&DcefYomaeNyD; a';'&JrS jyefxGufcJhygonf/ ]]a[h udkpdefrSef 0ifNyD;&Sif;vdkufygOD;? AdkvfcsKyf&JUoabmxm;udk}} [k
&efuek w f iG f ig;&ufcefaY eNy;D jyvdo Yk Ykd jyefc\ hJ / tjyefwiG f ocif cdkif;aomaMumifh aqG;aEG;yGJwGifAdkvfBuD;pdefrSefuvnf; uRefawmhf
wifjr ay;vdkufaom ajceif;yHkESdyfpufESifhcJpmvHk;rsm;yg,lcJhonf/ udk,fpm; wpfcgwpfcg 0ifNyD;&Sif;vif; aqG;aEG;ay;ygonf/
jyvdo Yk aYkd &mufaomtcg uReaf wmfw h iG yf gvmaom yHEk ydS pf ufaMumifh AdkvfrSL;&efatmifonf xdkaqG;aEG;yGJaemufydkif;wGif AdkvfBuD;
wdkif;aq;wyfzGJU wnf&Sdonfhae&modkY ajymif;a&TUae&ygonf/ xdk pderf eS tf m; ]]a[h udpk ed rf eS ?f &Jabmfpef;aiG[m Adv k cf sKyaf tmifqef;u
wyfrLS ;rSm Adv k pf ef;,k (aemifwiG f Edik if aH wmfor®wBu;D Adv k cf sKyBf u;D txl;wm0efeJYvTwfxm;wJhtaMumif; 'Dpmudkzwfjyyg}} [lí
pef;,k) jzpfygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u uRefawmftm;ay;xm;aompmudk,lNyD;
xd k w yf w G i f oif w ef ; ay;&aomf v nf ; &uf w d k o if w ef ; ? AdkvfBuD;pdefrSeftm; ay;vkdufygonf/ AdkvfBuD;pdefrSefu
aqG;aEG;yGJudk okH;&ufrQaqG;aEG;ay;&ygonf/ xkdaqG;aEG;yGJodkY ]]uJuJ 'DrSmMunhfMuygAsKdU? 'D&Jabmfudk AdkvfcsKyfatmifqef;u
wufa&mufco hJ w
l Ukd rSm rSwrf o d avmuf Adv k pf ef;,k? aemiftcgwGif vTwfvdkufaMumif;? 'DpmrSm a&;xm;w,f/ 'DrSm olYvufrSwf}} vdkY
0efBu;D csKyOf ;D pde0f if;jzpfvmrnfh Adv k Bf u;D pde0f if;? Adv k &f v
J ?S Adv
k af tmif'if? ajymvdkufygw,f/ 'DawmhrS uRefawmf\aqG;aEG;yGJodkYwufa&muf
AdkvfBuD;pdefrSef? aq;wyfrS AdkvfBuD;a'G;? pma&;q&mewfarmuf vmol wyfrawmft&m&SdawGrSm uRefawmfhudk todtrSwfjyKonfh
bkef;ausmfjzpfvmrnfh Adkvfbkef;ausmf? AdkvfapmxGef;pdef (aemif oabmESifh MunfhMuygonf/
tcgwGif &efukefwdkif;w&m;olBuD;tzGJUOuújzpfvmrnfh AdkvfrSL;BuD; yxrydkif;t&m&Sdrsm;aqG;aEG;yGJNyD; ESpf&uftMumwGif wdkif;
apmxGef;pdef (apmbGJUrSL;\zcif) &JabmfoHk;usdyf0if 'kwdkif;rSL; ppfXmecsKyftwGif;rS t&mcHAdkvfESifh wyfMuyfBuD;rsm;udk oifwef;
AdkvfrSL;atmif? Adkvfrif;vGif (AdkvfcsKyfatmifqef;\ tm;udk;&ol) 12 &ufay;cJh&ygonf/ wufa&mufolrsm;wGif rSwfrdoavmuf
polwYkd yg0ifygonf/ Adv k pf ed rf eS rf mS uReaf wmfycYkd saqG;aEG;rnft h csuf a&;&ygu-
wduYk kd olt Y m; t&ifay;zwfxm;aomaMumifh aqG;aEG;yGo J v Ykd mvduk ?f
uReaf wmf\vufEydS pf ufpma&;jzpfaom wyfMuyfBu;D at;az
xdkifvkduf? jyefxGufoGm;vdkuf vkyfaeoljzpfygonf/ udkA[def;\nD
(aemiftcgwGif Auyawmcd&k mwGif tzrf;cH&Ny;D ao'Pfay;cH&ol
'kAdkvf oef;Edkifvnf; yg0ifygao;onf/
Adkvfat;az)? wyfMuyfBuD;bkef;ausmf? wyfMuyfBuD;wif&Sdef (uom
xdkaqG;aEG;yGJwGif AdkvfcsKyfatmifqef;a&;aom zufqpf*syef
vl½ikd ;f rsm;udak rmif;xkwMf u[laom pmwrf;? uGejf rLepfygwD (Armjynf) ausmif;om;a[mif; uReaf wmf\oli,fcsi;f )? wyfMuyfBu;D av;armif?
\ Armhvw G v f yfa&;aMunmpmwrf;trSw(f 1) ? t*Fvyd t f pd;k &ESihf wyfMuyfBu;D ausm0f if; (aemif 'kAv kd rf LS ;Bu;D ausm0f if;)? 'kt&mcHAv kd f
124 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 125
Adkvfwifatmif (aemifwGif jynfolU&Jabmfacgif;aqmifjzpfvmol) ocifpkd;ESifh ocifoef;xGef;wkdYonf xkdudpötwGuf yJcl;NrdKU&Sd pHjy
AdkvfxGef;&Sdef (bkef;BuD;OD;em&')? wyfMuyfBuD;udkatmif0if;wdkY wyf&if;wGif awGUqkHcJhMuonf/ aqG;aEG;yGJukd nykdif; 12 em&DrS
jzpfonf/ 1 em&DtxdjyKvkyfcJhNyD; okH;nqufwkduf aqG;aEG;cJhMuonf/
tqdkygoifwef;wGif AdkvfcsKyfatmifqef;\ oabmxm;udk d cf sKyaf tmifqef;u toifah &;,lvmonhf zufquf*syefvl½kdif;
Akv
t&ifzwfjyygonf/ uGejf rLepfygwD\ vGwv f yfa&;aMunmpmwrf; rsm;ukd armif;xkwfMu [laom pmwrf;ukd wifjyonf/ ocifpkd;?
ukd zwfjyygonf/ xkdoifwef;wGif vGwfvyfa&;onf yxr? 'Drdk ocifoef;xGe;f wku Yd oabmwlMuonf/ &efuek Nf rKd UwGif qufvuf
ua&pDa&;onf 'kwd,? qdk&S,fvpf0g'a&;onf wwd,tcsuf aqG;aEG;&ef csdef;qkdcJhonf/ xkdaqG;aEG;yGJokdY ocifA[def;ukdyg
wdkYudk &Sif;jyygonf/ zdwaf c:cJah omfvnf; ocifA[de;f aeraumif;ojzifh ryg0ifEidk cf yYJ g/
xdt k csuw f u Ykd kd uReaf wmfu av;av;eufeuf&iS ;f jycJyh gonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;u AkdvfvufsmESifh Akdvfae0if;ukdac:í
xdktcsufudk0efcH&aomf uGefjrLepfygwDudk vdkvm;olrsm;jzpfvm xkdaqG;aEG;csufukd ajymjyonf/ AkdvfrSL;BuD;ae0if;u zwyv
atmif odrf;oGif;pnf;½Hk;aom oabmrsdK;jzpfaeygonf/ þokdY vkyif ef;pOfrsm;onf Bu;D rm;us,jf yefí Y wk;d csUJ zGUJ pnf;&ef wifjyonf/
odrf;oGif;a[majymrIrsdK;aMumifhvm;awmh rodyg/ xkdoifwef; Adv k cf sKyaf tmifqef;u oabmwlojzifh yk*Kd¾ vu f ;dk OD;ygaomtzGUJ ukd
wufolrsm;wGif udkav;armifESifh udkxGef;&dSefuvGJNyD; tm;vHk; Akvd cf sKyaf tmifqef;aetdro f Ydk ac:,lzUJG pnf;cJo
h nf/ xkyd *k Kd¾ vrf sm;rSm
aemiftcgwGif uGefjrLepfygwD0ifrsm; jzpfvmygonf/ ArmhwyfrawmfrS AkdvfcsKyfatmifqef;? Akdvfvufsm? Akdvfae0if;?
xdkoifwef;odkY wufa&mufaom oifwef;om;rsm;tm; uGefjrLepfygwDrS ocifpkd;? ocifoef;xGef;? ocifwifjr? jynfolY
þoifwef;wGif AdkvfcsKyfatmifqef;rdefYMum;cJhonfh zufqpf*syef ta&;awmfyyHk gwDrS OD;AaqG? OD;ausmNf ird ;f ESihf ocifcspw f Ydk jzpfonf/
vl½ikd ;f rsm;udk wdu k x f w k Mf u[laom oabmxm;udk rdrEd iS ehf ;D pyfaom þokdYtm;jzifh zwyvtzGJUBuD; jzpfay:vmcJhonf/
&Jabmfrsm;tm; qifhyGm;&Sif;jy&ef wm0efay;vkdufygonf/ þodkY zwyvtzGJU\ t"du&nf&G,fcsufrSm 'Drkdua&pDr[mrdwf
txl;jyKajymMum;wm0efay;&jcif;rSm wyfwiG ;f &Sd t&m&St d qifq h ihf wyfrsm;ESiq hf ufo, G Nf y;D zufqpf*syefrsm;ukd awmfveS w f u dk cf u
dk &f ef
tcsdKUwGifyif *syefESifhaygif;cJhNyD; ,ckr[mrdwfESifhaygif;qdkaom jzpfonf/ þtaMumif;t&mrsm;ukd uRefawmfonf oifwef;om;
oabmxm;udk em;r&Si;f Muonft h wGuf zufqpfawmfveS af &;wGif rsm;em;vnfatmif &Sif;jycJh&ygonf/ txl;ojzifh 'Drkdua&pDwyf
em;a0wdraf wmifoabmrsKd ;r&S?d wdusjywfom;pGmyg0if wdu k yf 0JG ifa&; rsm;ESifhqufoG,fNyD; zufqpf*syefrsm;ukd awmfvSefarmif;xkwf&ef
twGuf &Sif;jy&? &Sif;cdkif;&jcif; jzpfygonf/ þae&mwGif zwyv jzpfayonf/
tzGJUBuD; rnfokdYjzpfay:vmonhf taMumif;ukdvnf; uRefawmfu oif w ef ; NyD ; aomtcg uRef a wmf o nf Ad k v f p d e f r S e f t m;
&Sif;jycJY&ygonf/ ]]ajymufusm;ppfqifa&; pmapmifudkawmh AdkvfBuD;wdkYyJ puf½dkufNyD;
xko d Ydk zqyvnDñw G af &;wyfO;D (zwyv) ukd pwifzUJG pnf;&ef jzefYay;yg? uRefawmf&DydkYvkyfzdkY &efukefoGm;OD;r,f}} [lí ajymNyD;
tBujH yKco hJ rl mS Akvd cf sKyaf tmifqef; jzpfonf/ Akv d cf sKyaf tmifqef;? &efukefodkYjyefcJhygonf/
126 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 127
uReaf wmfwm0ef,&l onfh vkyif ef;wdw Yk iG f vkyif ef;wpfcNk y;D wkid ;f uReaf wmfuikd af omaoewfrmS usnq f efajcmufawmifh yg&Sad om
AdkvfcsKyfatmifqef;? AdkvfcsKyfae0if;? ocifpdk;? ocifwifjrwdkYudk aoewfjzpfNy;D aoewftwGi;f usnq f efajcmufawmifh &Sad eygonf/
uReaf wmfaqmif&u G Nf y;D aom udpw ö u Ykd kd wifjy&ygonf/ xdaYk Mumifh omreftm;jzifh uRefawmfonf usnfqefudk ausmydk;tdwfwGif
jyvdkYutjyefwGif ocifwifjrudk t&ifawGUygonf/ xnfhxm;wwfoljzpf&m xkdpOfu aoewfwGifusnfqefr&Sd[k
ocifwifjrudk awGUvQif ocifwifjru- xifaomaMumifh cvkwfudkESdyfvdkufjcif;jzpfyg\/
]]tawmfyJAsdKU uRefawmfwdkYocifpkd;qD oGm;Mu&OD;r,f}} vdkY 'dik ;f ceJjrnfNy;D usnq f efxuG o f mG ;\/ b,fbufukd xGuo f mG ;
ajymojzifh uRefawmfESifhocifwifjrwdkYonf uRefawmf &efukef rSef;vnf; uRefawmfrodyg/ MuufaoaooGm;onf/vufwGif
a&mufNyD;aemuf wpfaeYwGifyif a';'&JodkYxGufcJhygonf/ a';'&J wpfzufu aoewftw d ?f wpfzufu aoewfuu kd ikd v
f suf idik af erd
ra&mufrD xH;k pHtwdik ;f yif xkpd Ofu uGr;f Ncu H ek ;f wGif NrKd Utkyv f yk af e onf/ uRefawmfvefY&jcif;taMumif;&if;wGif aoewfoHaMumifh
aom ocifjroGi\ f tdrw f iG f wnf;Muygonf/ xdo k w Ykd nf;aepOfyif *syefawG odrnf/ þtcsufudk rD;cdk;<uufavQmufvdkufygu
uRefawmf\ earmferJhrIBuD;aMumifh &mZ0wftdk; wkwfESifhxkd;ovdk uRefawmfwdkYvkyfief;BuD; ay:aygufawmhrnf/ ta&;awmfyHk
vkyfief;BuD; taESmifht,SufawG awGU&awmhrnf[laom tawG;
jzpf&ygonf/
aMumifh jzpfygonf/
uReaf wmfEiS o hf cifwifjrwdo Yk nf &efuek rf w S aHG w;odYk orÁeEf iS hf
csufcsif;yif ocifwifjrESifhocifjroGifwdkY a&mufvmMuyg
xGufcJhMuonf/ orÁmefay:wGif jzL;ocifoef;az\nDjzpfaom
onf/ bmjzpfwmvJ? bmjzpfwmvJ[k ar;Muygonf/ ocifjroGif
wyfMuyfBuD;ay:xGef;vnf;ygonf/ wyfMuyfBuD;ay:xGef;onf u ]]b,fxdoGm;ao;vJ}} [kar;ygonf/
wm0wGif&Sdonf/ wyfrawmftwGuf om;a&ypönf;rsm; xkwfvkyf uReaf wmfu ]]b,fraS wmhrxdb;l ? [dek &H u H akd zmufNy;D usnq f efu
aom tvkyf½HkwGif wm0efusoljzpfygonf/ atmufpdkufoGm;w,fxifw,f}} [kajymonf/ ocifwifjru
wyfMuyfBuD;ay:xGef; ac:aomaMumifh ol\om;a&e,f ]]b,fvdkjzpfoGm;wmvJ}} [kar;aomaMumifh ]],rf;awmifhawG
tvky½f o kH Ykd a&mufomG ;ygao;onf/ wyfrawmftwGuf ppfzed yfrsm;? xkwNf y;D csed b f mxJrmS usnq f efr&Sad wmhb;l xifvYkd trSww f rJh cvkwf
cg;ywfrsm; xkwv f yk &f onfXh me jzpfygonf/ xkad eYwiG f wyfMuyfBu;D qGrJ w d myJ? 'dik ;f qdak oewfoMH um;rS uReaf wmfvnf; vefo Y mG ;w,f}}
ay:xGe;f u eHeufpmauR;onfupkd m;Ny;D ocifwifjrESihf uReaf wmf [k jyefajymrdygonf/
onf uGrf;NcHukef;odkYxGufcJhygonf/ ocifjroGifonf usnfqefazmufxGufoGm;aom tdrfeH&Hudk
ocifjroGiu f uReaf wmfwt Ykd m; tdrt f ay:xyfwiG f ae&mcs &SmMunfhNyD; jywif;aygufrStjyifodkY usnfqefjzwfrnfxifaom
ay;ygonf/ ocifwifjronf a&csKd ;&ef atmufxyfoq Ydk if;oGm;pOf ae&mwdkYudk Munfhygonf/
uRefawmfu tusÐudkcRwfNyD; uRefawmfhcg;wGifcsdwfxm;aom uReaf wmfwaYkd e&mESihf reD;ra0;wGif *syefawGaeaom Adv k w f J
ajcmufv;kH jyL;aoewftw d uf kd jzKwv f ukd yf gonf/ aoewftw d wf iG ;f rS &Syd gonf/ ocifjroGiu f xd*k syefrsm;udk vSnMfh unfNh y;D aemuf ]]a[h
aoewfudkxkwfjyD; usnfqefr&Sdbl;xifí cvkwfudk ESdyfrdygonf/ Adv
k w f uJ *syefawGukd tdrb f ufuMkd unfNh y;D uGud u dG uG aG jymaeMuw,f/
128 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 129
wpfa,mufu 'Dzufuv kd ufnKd§ ;xd;k jyaew,f/ aoewfox H u
G o
f mG ; aoewfusnx f u G Nf y;D aoMu? 'Pf&m&MueJY jzpfao;w,f/ ckvnf;
wmudk ajymaewmxifw,f/ rawmfwq aoewfusnfqefxGuf tdrfab;u xGufoGm;vdkYayghuGm tdrfatmufwnfhwnfhqdk&if
oGm;wJhtaMumif; oGm;ajymvdkuf&ifaumif;r,fxifw,f/ tJ'Dvdk igvm;? bode;f (ocifwifjr\xdak cwfuemrnf) vm; wpfa,muf
rvkyf&if 'DaumifawG'DudkvmNyD; awmar; awmifar;vkyfae awmh xdcsix f rd mS }} [kajymygonf/ uReaf wmfu ]][kwu f hJ uReaf wmf
vdrhfr,f}} [kajymygonf/ uRefawmfu xdktcgusrSowd0ifNyD; owdxm;udkifyghr,f/ owdxm;ae&if;uck [mu b,fvdkjzpfNyD;
]][kww f ,f? olwrYkd vmcif ud, k u f oGm;&Si;f jyvdu k wf m ydak umif;r,f? armif;qGJrdw,f rodbl;}} [líajymNyD; a&csdK;Muygonf/
ajymaeMumw,fAsm? uReaf wmfomG ;vdu k rf ,f}} [kajymNy;D ,leaD zmif; aemufaeY eHeuf ckepfem&DcefY 'Da&usoGm;csdefwGif a';'&J
udkjyef0wfNyD; *syefrsm;&Sd&modkYxGufcJhygonf/ bufodkY xGufcJhMuygonf/
uRefawmfhwGif Armhwyfrawmfppf&JwyfzGJU0ifjzpfaMumif; xdpk Ofu ocifp;kd onf a';'&JNrKd Uay:wGiv f QKd U0Suaf exdik of jzifh
vufywf ywfxm;oljzpf&m xdv k ufywfukd vufwiG yf wf? "m;&Snu f kd olyek ;f atmif;ae&m tdro f Ykd aeY 12 em&Dcefw
Y iG af &mufomG ;ygonf/
cg;rSm csdwfNyD; *syefrsm;aeaom AdkvfwJbufodkY xGufcJhygonf/ ocifp;kd ESit hf wl rESi;f arudk awGU&ygonf/ rESi;f arrSm zsmyHk tm&S
AdkvfwJ0if;xJodkY ra&mufrD AdkvfwJrSvmaom *syefwpfOD;ESifh vli,ftzGJUrSjzpfNyD; zufqpfawmfvSefa&;udk tcsdefjynfh wm0ef
uRefawmfawGUaomtcg xkd*syefonf uRefawmfajymonfukd ,l&ef ocifp;dk xHa&mufaeol jzpfygonf/ vufEydS pf ufwpfv;kH jzifh
*½kpdkuf em;axmifygonf/ pmawG½dkufaeygonf/
*syefukd uReaf wmfaoewfusnq f ef xGuo f mG ;onft h aMumif; ocifwifjronf ocifpkd;xH jynfolYta&;awmfyHkygwDESifh
&Sif;jyygonf/ *syefu uRefawmfhudk,HkMunfpGmyif uRefawmf uGefjrLepfygwD wpfygwDwnf;yl;aygif;a&; tpDtpOfrsm;ESifh
&Si;f jycsuu
f kd vufcv H u
kd yf gonf/ touft&G,f tenf;i,fBu;D aom ajratmufpnf;½H;k a&; tajctaersm;udk tpD&ifcNH y;D aemufaeYwiG f
xd*k syefuyif uReaf wmft h m; aoewfuo kd wdxm;udik &f efyif owday; a';'&JrS &efukefodkY jyefoGm;ygonf/ uRefawmfom ocifpkd;xHwGif
pum; ajymvdkufygao;onf/ uRefawmfuvnf; w[dkuf[dkuf usef&pfcJhygonf/
ajym&if; em;axmif&ygonf/ 10rdepfavmufMumrS tdrfjyefcJh\/ uReaf wmfocifp;dk xHwiG f use&f pfco hJ nft
h aMumif;rSm rmhupf f
tdraf &mufaomf ocifwifjrESihf ocifjroGiw f uYkd pdwyf yl efpmG 0g'ESiyhf wfoufí r&Si;f vif;wmrsm;udak r;&efEiS hf rnfonfph mtkyf
xdkifapmifhaeMuygonf/ ocifwifjru uRefawmf tdrfay:vSrf; rsm;udk zwf½I&rnf[laomtaMumif;udk ar;&efjzpfygonf/
twufrmS yif ]]b,feh v YJ ?J *syefawG bmawGar;vdu k v f }J } [k qD;ar; trSefrSm uRefawmfonf uGefjrLepfygwDrS vufESdyfpufESifh
ygonf/ uRefawmfu ]]bmrS xl;xl;axGaxGrar;ygbl;Asm? *syef ½du
k Ef ydS x
f w k af 0Ny;D jzpfaom Marx, Engels, Lenin Stalin ESihf Dimirov
tbdk;BuD;u aoewfudkb,fvdkudkif&r,f? ½dkao&r,fqdkwmawG wdkY jrefrmbmomjyefNyD;aom a&;om;csuftcsdKUudkzwfNyD; jzpfyg
ajymaewmukd em;axmifae&wmeJY enf;enf;MumoGm;wm}} [k onf/ txl;ojzifh uRefawmfodvdkaom taMumif;wpf&yfrSm
ajymygonf/ ocifjroGifu ]][kwfw,fuG? aoewfudkawmh *½k wwd,ajrmuf urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyf\ taxGaxGtwGif;
pdkufudkifrS? bDtdkifatwkef;uvnf; &JabmfawG rawmfwq a&;rSL;jzpfol George Dimitrov \ The working class against
130 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 131
Fascism [laom zufqpfqefYusifa&; tvkyform;vlwef;pm; xdkpum;udk aumif;pGmrSwfom;rdNyD; xkdpum;udk awG;rdwdkif;
pmwrf;\ qkv d &dk if;tcsurf sm;udk q&mBu;D ocifp;kd tm; ar;jref;&ef awG;rdwdkif; uRefawmf\ EdkifiHa&; todynmav;eufvmonf[k
jzpfygonf/ xdkaMumifhocifpdk;u ajym&mwGif - cHpm;rdygonf/
]]zufqpf0g'udkqefYusifNyD; wdkufcdkuf&rnfh wm0efBuD;rSm uReaf wmfawG;rdaom tcsuw f pfcsuo f m&Syd gonf/ rmhupf \ f
tvkyform;vlwef;pm;ESifh uGefjrLepfawGom vkyf&rnfr[kwf? 0g'oabmxm;tcsKyfrSm- rnfonfhqE´jzpfap? aumif;aom
tjcm;aom awmifov l ,form;rsm;? ajrydik &f iS rf sm;? "e&Siaf ygufp &nf&G,fcsufrsm; &Sdaernfjzpfygap jzpfEdkifaom tajctaeay;rS
rsm;? ynmwwfrsm;? wd;k wufaom t&if;&Sirf sm;? vlrsKd;rsm;tm;vH;k u vkyfyg/ jzpfEkdifaom tajctaeray;ygu ZGwfrvkyf&ef[lí
zufqpfudk qefYusif&rnf/ vlxkvlwef;pm;vlrsdK;pk tukefygaom uRefawmf awG;rd\/
Bu;D rm;aom qefu Y sirf EI iS q
hf efu Y si&f rnf/ Bu;D rm;aom pnf;½H;k a&; aemufwpfaeYwGif a';'&JrS &efukefodkY jyefcJhygonf/
tjzpfeJYqefYusif&rnf}} [lí ajymygonf/ jyvdoYk rYkd jyefrD uReaf wmfAv kd cf sKyaf tmifqef;xHomG ;Ny;D owif;ydYk
xdjYk yif uReaf wmfonf Marx 0g'\'óeudk pdw0f ifpm;onf/ ygonf/ uReaf wmfu ]]uReaf wmf Adv k cf sKyñ
f eT Mf um;wJt h wdik ;f yxr
rdrud ,kd w f ikd v
f nf; oifwef;ay;oifo h avmuf ay;xm;Ny;D jzpfonfh t&m&SdawGudk AdkvfcsKyfa&;wJh zufqpfqefYusifa&;pmwrf;udk
pwmvifa&;om;pD&ifaom Dirlectical and Historical Materi- aqG;aEG;ygw,f/ wufa&mufwJht&m&SdawG auseyfMuygw,f/
alism (tEky#davmrESi½ hf yk yf ikd ;f ordik ;f 0g') [laom oabmw&m; t&m&So d ifwef;awGNy;D awmh t&mcHAv kd af wGew YJ yfMuyfawGukd
pmwrf;yg tcsuftvufrsm;udk em;r&Sif;onfhtwGuf r&Sif;onf zufqpfqefu Y siaf &; pmwrf;&Si;f jyygw,f/ olwaYkd wGu pdw0f ifpm;
rsm;udak r;&m ocifp;kd u pdw&f n S pf mG &Si;f jyygonf/ uReaf wmfvnf; Muygw,f/ aus;&Gmvlxak &m? wyfxu J tjcm;qifah wGtm;vH;k [m
&Sif;oGm;ygonf/ zufqpfqefu Y siaf &;twGuf pdwx f ufoefMuygw,f/ t*Fvyd Af ;kH BuJ
xdkrQru xkdpmtkyf\ ed*Hk;ydkif;rSmygaom um;vfrmhufpf\ av,mOfysHawGvmaeawmh t*Fvdyfjyefvmr,fxifNyD; arQmfMuyg
tajccHpD;yGm;a&;tjrif0g'udk vdk&if;csKyfíazmfjyaom pmydk'fjzpf w,f/ t0wf&mS ;wm? a&m*gxlwm ? 0Jaygufwmutp pdwx f cd u
kd f
onf/ xdpk mudak umif;pGmem;vnf&ef xyfcgwvJvJ zwf½aI vhvm&ef p&mawG rsm;aevdkY EdkifiHat;csrf;csifwJhpdwf tvGefjzpfaeygw,f/
ocifpdk;u ajymygonf/ zufqpfuakd wmfveS zf v Ykd nf; odypf wd x f ufoefaeygw,f/ wyfrawmf
vlaY bmiftzGUJ tpnf;onf rdrad jz&Si;f Ekid af vmufaom tvkyf udkvnf; tvGefyJtm;udk;ygw,f/ wdkYwyfrawmfu wdkY'ku©awGudk
wm0efudkom rdrdudk,frdrd ay;tyfavh&Sdayonf/ ukefxkwf u,frSmyJvdkY ajymygw,fAdkvfcsKyf}} [kajymvkdufygonf/
pGrf;tm;pkjzpfay:wdk;wufrI r&ifhrmao;oa&GU umvywfvHk; AdkvfcsKyfatmifqef;u
rnfonfh vlaerIpepfrQ jyD;ajrmufatmifjrifatmif jzpfay:vm ]]'DaeYawmh pum;MumMumrajymEdkifbl;uGm? aemufvmvnf;
vdrfhrnf r[kwfay/ tenf;qHk; jzpfay:wdk;wuf&ef tvm;tvm 0ifcJh}} [kajymojzifh uRefawmf AdkvfcsKyftm;tav;jyK&if; AdkvfcsKyf
&SdaerSomvQif vlaerIpepfopf jzpfay:vm&ef tvm;tvm tdrfrS jyefcJhygonf/
&Sdaeayonf [laompmyd'k u f kd tzefwvJvJ oH;k oyf odjrifae&ef aemufaeYwiG f xkad cwfu c&D;oGm;aeusx;kH pHtwdik ;f ukew f if
vdtk yfaMumif; q&mBu;D ocifp;kd u uReaf wmfu h kd wdu
k w
f eG ;f vdu
k o
f nf/ um;acgifrkd;ay:rSpD;NyD; jyvdkYodkY jyefcJhygonf/
132 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 133
taemufwdkif;odkY jyefa&mufaomtcg uRefawmfaexdkif&m xdkrSwpfyg; e*g;eDacwfu xkwfa0xm;aom armifpdk;
Adkvfpef;,k\ aq;wyf0if;odkYa&mufvQif ajymufusm;ppfqifa&; (ocifp;dk ) a&;aom qd&k , S vf pf0g'usr;f pmtkyu f kd vufEydS pf ufjzifh
pmtkyfrSm yHkESdyfíNyD;aMumif; od&ygonf/ tcsdKUwpf0ufudkvnf; ul;xm;aomaMumifh xkdpmtkyfudka0ygonf/
pdw0f ifpm;aom t&yfom;tcsKd UxHoYkd jzefx Y m;aMumif; od&ygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;ESifh
uRefawmf\ txufwGifwm0ef,laeolrSm taemufwdkif; qd&k ,
S v f pfa&;[lí a<u;aMumfcahJ om uGejf rLepfygwD\oabmxm;udk
ppfXmecsKy\ f ½H;k tzGUJ rSL;jzpfol Adv k Bf u;D pderf eS x
f H owif;yd&Yk ygonf/ auseyfNy;D jzpfaomaMumifh ocifp;kd a&;aom qd&k , S v f pf0g'usr;f udk
owif;ydkY&if;uyif ]]uRefawmfwyfxJu oifwef;ray;&ao;wJh ul;ay;&if; ]]'Dpmtkyfudk zwfMunfhyg/ pdwf0ifpm;&if em;rvnf&if
olawGa&m ywf0ef;usiaf us;&GmawGuakd vhvmNy;D tJ'&D mG u vli,f uRefawmfhudk ajymyg}} [kajym&if; pmul;pufESifh ul;xm;aom
awGudk oifwef;ydkYcscsifygw,f/ &GmawGoGm;zdkY uRefawmfhudk ulnD qdk&S,fvpf0g'usrf;udk a0ay;jcif;jzpfygonf/
ygOD;}} ajymvdkufygonf/ trSefrSm ocifpkd;a&;onfh qdk&S,fvpf0g'usrf;rSm uGefjrLepf
uRefawmfaexdkif&m taemufwdkif;ppfXmecsKyfonf {&m0wD ygwDXmecsKyfwGifr&Sdyg/ 'Dpmtkyfudk pdwf0ifpm;aomaMumifh
jrpfudk rsufESmjyKxm;onf/ ppfXmecsKyf\ wpfzufurf;wGif uRefawmfu þpmtkyfudk oGm;av&m ,loGm;wwfygonf/
awmifukef;av;rsm; awmtkyfuav;rsm; &SdMuygonf/ xdkae&m qdk&S,fvpfa&; 0g'jzefY&mwGif rnfokdYjzefY&rnf[lí uRefawmfhudk
wGif ppfXmcsKyfrSxm;onfh uif;wyf&Sdygonf/ reD;ra0;wGif puf ñTeMf um;csurf &Scd yhJ g/ ocifp;kd \ qd&k , S vf pf0g'usr;f udk uReaf wmf
tajrmufwyfcJG &Syd gonf/ &Jabmfo;kH usyd 0f if Adv k jf rifah tmif tkycf sKyf oabmusvGef;aomaMumifh uRefawmfhpdwful;jzifh xkdpmtkyfudk
ygonf/ uRefawmfonf AkdvfpdefrSef\tultnDjzifh wpfzufurf; vufEydS pf uf½u kd ?f pmul;pufEiS vhf n
S Nhf y;D uReaf wmho f abmESihf jzefaY 0
uif;wyfteD;wGif oifwef;zGifhcJhygonf/ jcif;jzpfygonf/
qd&k ,
S vf pf0g'usr;f udk vufEydS pf uf½u kd pf mul;pufEiS hf vSnahf y;
oifwef;wGif uHrNrdKUrS udkwifat;acgif;aqmifaom vli,f
olrSm Adkvfat;az (ao'Pfay;cH&ol) jzpfygonf/
oHk;a,muf? atmifvHrS wpfa,muf? a&eHacsmif;rS ESpfa,mufESifh
oifwef;rSm ½Sp&f uf Mumygonf/ Ed0k ifbm 10 &uf rwdik rf w D iG f
taemufwdkif;wyftwGif;rS wyfMuyfESpfa,muf? wyfom;BuD;
NyD;oGm;ygonf/ oifwef;NyD;aomtcg oHk;av;&uftem;,lNyD;
tqifh&Sd ESpfa,muf aygif;q,fa,muf jzpfygonf/ aemuf rif;wke;f bufoYkd aus;&Gmrsm;udk pnf;&H;k &ef c&D;xGucf yhJ gonf/
oifwef;wGif Advk cf sKyaf tmifqef;\ zufqpfqefu Y siaf &;? *syef xdck &D;rSm av;ig;&ufMumcJo h nf/ rif;wke;f ywf0ef;usif aus;&Gmrsm;odYk
vl½dkif;rsm;udk armif;xkwfMupmwrf;ESifh uGefjrLepfygwDu xkwfa0 tawmfav;ESUH pyfpmG a&mufcyhJ gonf/ xkrd t S jyefwiG f Advk Bf u;D pderf eS t
f m;
aom vGwv f yfa&;aMunmpmwrf;trSwf (1) ESihf Adv k cf sKyaf tmifqef; awGUcJh&onfhtawGUtBuHKrsm;udk wifjy&ygonf/
EIwrf S rSmMum;aom jynfoEl iS w hf yfrawmfy;l wG&J rnf/ tdE, d´ jynfrS xdkokdYajymNyD;rS AdkvfBuD;pdefrSefu -
avxD;ESiafh &mufvmolwu Ykd u
kd n l &D rnf/ ta&;BuKH vmygu wyfukd ]]'DrSmudkpef;aiG? uRefawmfwdkYqDrSm owif;a&mufaew,f/
vmowif;ay;&efwdkYudk aqG;aEG;a[majym&ygonf/ tJ'o D wif;u ukvm;jynfu avxD;eJU vlwpfa,mufvmvdrrhf ,f?
134 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 135
rif;wke;f taemufajrmufbufavmufrmS usvrd rhf ,f? tJ'aD e&mrSm xkad cwfu xku d ohJ Ykd ,cifu rnfonf0h goem tvkyt f udik w
f Ykd
t*FvdyfpmvHk; wDyHkoP²mefrD;zdkNyD; oGm;apmifhay;&r,f/ cifAsm; &Sad eapumrl Edik if t H wGuf pnf;½H;k olwEYkd iS ahf wGUoGm;aomtcg tkwf
pnf;½H;k xm;wJ&h aJ bmfawGeo YJ mG ;apmifyh gOD;}} [k wm0efay; ygonf/ wpfcsyfoJwpfyGifhtjzpf EdkifiHvGwfvyfa&;wdkufyGJwGif yg0ifcJhol
wd k u f q d k i f v d k u f a vjcif ; ? uRef a wmf u ,ck y J rif ; wk e f ; rsm;pGm &SdcJhygonf/
ywf0ef;usifudk pnf;½Hk;NyD;avhvmNyD; jyefvmoljzpfonf/ ,ckyif uReaf wmfonf udak zBu;D udk uif;pcef;wGiyf if wpfaeYv;kH aeapNy;D
rif;wkef;odkY uRefawmfjyef&ygonf/ owfrSwfonfhae&mwGif nydkif;usrSyif AdkvfBuD;pdefrSefxHodkY ydkYay;ygonf/
wDyHkoP²mef rD;zdkapmifhygonf/ yxrnu rusyg/ aemufaeYrS udak zBu;D ? Adv k Bf u;D pderf eS Ef iS hf uReaf wmfwEYkd iS phf um;ajym&mwGi-f
avxD; csay;onf/ uRefawmfwdkYoGm;apmihfNyD; olYudk avxD;rS ]]uReaf wmfq h rD mS pwif;*ef;wpfvufygvmygw,f/ OD;ode;f azu
csay;wmudk 0dk;w0g;awGU&ygonf/ vludkawmh rawGU&ao;yg/ ocifpdk;qDodkY ydkYzdkY cdkif;vdkufygw,f/ b,foludk ay;&rvJ}} [k ar;
uReaf wmfwYkd vufEydS rf ;D ESihf oH;k csuf yGichf snrf w dS cf snf vkyjf yygonf/ ygonf/
olxu G v
f m\/ vufwiG f ypöwakd oewfuu kd ikd ?f uReaf wmfwu Ykd kd pwif;*ef;aoewfonf uRefawmfwdkYwyfodkY þtcsdefwGifrS
csdefvsuf uRefawmfwdkYqD avQmufvmygonf/ ol\trnfrSm a&mufvmaom aoewfjzpfygonf/ AdkvfpdefrSefu þaoewfudk
udkazBuD;jzpfygonf/ olu - vdck siaf omfvnf; ocifp;kd twGu[ f ak jymxm;aomaMumifh ocifp;dk
]]uReaf wmfeh mrnfazBu;D ? wufbek ;f Bu;D ode;f az vTwv f ukd v
f }Ydk } qDoaYkd &muf&ef uReaf wmfu h kd wm0ef,al pygonf/ þaoewfupd ö
[kajymygonf/ aMumifyh if uReaf wmfonf&efuek o f jYkd yefcyhJ gonf/ &efuek w
f iG f ocif
uRefawmfuvnf; - wifjrtm; aoewfupd aö jym&m ocifwifjru ]][m 'gjzifh cifAsm;yJ
]]uRefawmfpef;aiGyg/ taemufwdkif;ppfXmecsKyfuyg/ wm0ef 'D[mudo k mG ;ydaYk wmh? uReaf wmfq h u D pmawGvnf; ,lomG ;ay;yg}} [k
t& vmwmyg}} [kajymvkdufygonf/ cdik ;f aomaMumifh uReaf wmfonf ocifp;kd qDoYkd xGucf &hJ jyefygonf/
udkazBuD;qif;vmcsdefrSm eHeuf okH;em&DcefYjzpfygonf/ ol\
ocifp;kd qDa&mufaomtcg ,lvmcJah om pwif;*ef;aoewf
avxD;rSm opfuikd ;f ESiNhf iad eao;onf/ olonfavxD;BuKd ;udk jzwf?
udk ay;&if; -
avxD;udkacgufNyD; 0Sufxm;NyD; uRefawmfwdkYESifh vmawGUjcif;jzpf
]]aoewfu tdE´d,rSma&mufaewJh wufbkef;BuD;odef;azu
ygonf/
udak zBu;D onf ppfom;vnf;r[kwo f vdk Ekid if aH &;orm;vnf; OD;xGef;a0 (ocifpkd;\ vQKdU0Suftrnf) twGuf ay;vkdufwmyg/
r[kwfyg/ ol\rlvwm0efrSm qufoG,fa&;vkyf&efomjzpfaom uReaf wmfuawmh wyfxrJ mS oifwef;oabmr[kwf aqG;aEG;yGaJ v;
qufoG,fa&;orm;jzpfygonf/ OD;odef;azwdkYu qufoG,fNyD; awG ay;jzpfygw,f/ wyfwGif;uNyD;awmh aus;&GmawGqDtxd
pnf;½H;k Ny;D þvkyif ef;xJygvmoljzpf&m NAw d o d QwyfzUJG 0if[v k nf;qdk qif;Ny;D pnf;½H;k a&;awG vkyyf gw,f/ pnf;½H;k a&;vkyw f t
hJ cgrSmawmh
Edkifaom vkyfief;ESpfrsdK;vkyfol vlpGefYpm;jzpfonf/ aus;vufaejynfolawG[m zufqpfudk rkef;wD;wmtwlwlyJ
odyfjyif;xefMuygw,f/
136 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 137
aqG;aEG;wm a[majymwmuawmh zufqpfvl½dkif;rsm;udk pmrSm uRefawmfhudk wdkuf½dkufa&;aompmr[kwfyg? uGefjrLepf
armif;xkwfMuqdkwmudka&m? r[mrdwfawGeJYyl;aygif;zdkYqdk&mrSm ygwDwpf&yfv;kH twGuf a&;aompmjzpfygonf/ uReaf wmfrar;rDu
bmaMumifh r[mrdwef UJ aygif;&w,fqw kd t
hJ aMumif;eJY urÇmY tajc ocifpkd;tm; ocifAdkvfu r[mrdwf - t*Fvdyfyl;aygif;a&;ESifh
taeawG ygygw,f/ uRefawmfwdkYygwDtaeeJYuawmh OD;xGef;a0 ywfoufNy;D ar;cJzh ;l ygonf/ xkt
d ar;udk ocifp;dk u EIwjf zifrh ajzbJ
a&;wJh qd&k , S vf pf0g'usr;f udk olweYkd m;vnfatmif aqG;aEG;cJyh gw,f/ pmESiafh &;ajzcJ\
h / xktd ajzpmudk ygwD0iftcsKd Uwdt
Yk m; jzefcY o
hJ nf[k
aus;vufawm&GmawGqdkwmu bkef;awmfBuD;ausmif;&JU od&ygonf/ xkpd mwGif tar;tajz trSwf (1) [k trSwpf Ofa&;xk;d
a[majymrIawG? Ak'b ¨ mom&JUtawG;tac:awG vTr;f rd;k aewJo h al wG rxm;cJhyg/ uRefawmfar;aomar;cGef;udk jyefajzaompmtwGuf
rsm;awmh olwu Ykd ygwDoabmw&m;eJY Ak'b ¨ mom b,fvq kd ufpyf tar;tajztrSwf (2) [k acgif;pOfwyf xm;ygonf/
ygovJ? wlygovm;? uGjJ ym;ovm;qdw k mawG odcsiaf eMuygw,f?
&Jabmfpef;aiGtar;/ Ak ' ¨ t bd " r® m tajccH t csuf t csd K UES i f h
uReaf wmfu b,fvjkdyefNy;D aqG;aEG;&ygrvJcifAsm}} [k ar;vdu k yf gonf/
rmhufpf0g'tajccHtcsKdUwdkY[m oabmcsif;
]]uReaf wmfo h abmajym&r,fq&kd if Ak't ¨ bd"r®mtajccHw&m;
ud k u f n D o nf [ k uRef a wmf x if y gonf /
tcsKd UESihf rmhupf 0f g'\ tajccHtcsKd Uwd[ Yk m oabmjcif; udu k nf aD e
Muw,f v d k Y uRef a wmf x if y gw,f / uRef a wmf h x if j rif c suf e J Y rSm;ygovm;? rSefygovm;cifAsm;/
ywfoufNy;D q&mBu;D &JUoabmxm;udk odcsiyf gw,f}} [kajymvdu k f tajz / Ak'¨u urÇmBuD;udkzefqif;ol jA[®mBuD;
ygonf/ r&Sd[k qdkxm;ygonf/ rmhufpf0g'vnf;
uReaf wmfu txufygtwdik ;f ajymvdu k af omtcg ocifp;dk u- urÇmBuD;udk zefqif;olr&Sd[k qdkxm;yg
]]cifAsm;&efuek rf mS apmifah e? ESp&f ufo;kH &uftwGi;f uReaf wmf onf/ þae&mwGif oabmjcif; udkufnD
ydkYvdkufr,f}} [kajymygonf/ ygonf/
uRefawmfonf udkat;armifESifhtwl a';'&JoabFmqdyfodkY odkYaomf þavmuwGif jA[®mBuD;&Sd
xGufcJh\/ onf/ ewfa'0grsm;&So d nf[al omtcsuu f kd
&efukefodkYa&mufaomtcg ocifpkd;tm; uRefawmfuar;yHk? rmhufpf0g'u vufrcHyg/ qufNyD; ajym&
ocifpdk;u apmifhcdkif;yHkwdkYudkajymjyNyD; ukefaps;wef;&Sd uRefawmfwdkY rnf q d k v Qif Ak ' ¨ 0 g'ES i f h r mh u f p f 0 g'onf
vQdKU0Sufpcef;wGif em;aevdkufygonf/ tajccH tm;jzifh qefYusifaeMuygonf/
ESp&f ufcefMY umaomtcg udak t;armifa&mufvmNy;D vifv h rf; Ak'¨0g't& t0dZÆmESifhwPSmwnf; [l
tdr&f dS udak X;NrKd iu f pkd may;cJyh gonf/ pmtdwu f kd udak X;NrKd iu
f azmuf aom rlvw&m; ESpyf g;tp y#dpo ö rkyÜymÜ 'fywf
rzwfyg/ pmtdwfxJwGif uRefawmfhtwGufocifpkd;u ay;aom tv,f/ eda&m"opömtqHk;&Sdaom edAÁmef
pmESifh ocifwifjrtwGuf pmawG ygvmygonf/ ocifwifjru 0g'onf avmuürjzpfEikd q f ;kH aomt&mudk
]]bmpmawGvJAsm}} [k ar;ygonf/
138 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 139
&S i f B uD ; a*gwronf pd w f u l ; t,Of B uD ; xdkaMumifh avmu\ csrf;omjcif;udk
,OfcJY&ma&mufcJhavonf/ avmuBuD ; twG i f ; üom &&S d r nf [ k
'ku©rS vGwfajrmufjcif;udk þavmu uGefjrLepf0g'u cH,lxm;onf/
wGif rawGUEdik /f þavmurS vGeaf jrmufomG ; uGefjrLepfygwDonf rnfonfhbmom
rSom awGUEdkifrnf[k qdkxm;jcif;jzpfonf/ ud k r QcH , l j cif ; r&S d a omf v nf ; rnf o nf h
xd k U aMumif h avmutwG i f ; vG w f a jrmuf bmomud k r Q wd k u f c d k u f & ef & nf & G , f j cif ;
csr;f omjcif;udk BuKd ;yrf;aqmif&u G jf cif;onf r&S d y g/
rjzpfEdkif&ma&mufaeayonf/ uGefjrLepf odyÜHynm&yfrsm; xGef;um;vmonfESifh
0g'u vlwdkY\ vGwfajrmufjcif;udk avmu trQ bmom0g'rsm; csKyfNidrf;oGm;vdrhfrnf
\ tjyifbuf bufwGifr&Sm? avmuwGif;rSom [k ,HkMunfonf/ xdkaMumifh uGefjrLepf
&&SdEkdifonf[k cH,lxm;ayonf/ ygwDonf bmoma&;rsm;ESifhywfoufí
xdkYaMumifh þtcsufwGif Ak'¨0g'ESifh Mum;ae0g' oabmxm;&Sdygonf/
rmhufpf0g'onf ajzmifhajzmifhBuD; jcm;em;
txufazmfjychJonfwdkYrSm tar;tajztrSwf (2) \ vdk&if;
vsuf&Sdonf/ þtcsufaMumifh uGejf rLepf
tcsufjzpfonf/
0g'onf edAÁmef0g'udkcH,ljcif; r&Sdacs/
xdkpmudk ocifwifjrtm;jyaomtcg ocifwifjru ]]'DrSm
rmh u f p f 0 g't&rl vl w d k Y \ Bud K ;yrf ; &Jabmfupkd ef;aiG? 'Dpmwrf;udv k w l ikd ;f udk rjyeJUAsm? bke;f awmfBu;D awG
aqmif&GufrItm;jzifh vlUabmiftzGJUtpnf;
awGUvdrYk jzpfb;l ? wwfEikd &f if bmoma&;udpu ö kd uReaf wmfwYkd ruRr;f
jzpfay:wdk;wufrIudk wpfqifhNyD;wpfqifh usiyf gbl;? ruRr;f usiw f u hJ pd uö kd raqG;aEG;wmaumif;w,f }} [lí
aqmif & G u f e d k i f r nf [ k ,H k M unf o nf / ajymjyygonf/
uGefjrLepf0g'\ EdkifiHa&;ESifh pD ; yG m ;a&; aemufaeYwGif Adkvfodef;wefqDoGm;NyD; ocifpdk;\ pmudkjyyg
vk y f i ef ; rsm; NyD ; ajrmuf a tmif j rif v Qif onf/ Adkvfodef;wefu ]][m rjzpfEdkifwmAsm? uGefjrLepf0g'u
vl Y a bmif t zG J U wG i f vl w ef ; pm;y#d y u© avmuDtvkyfAsm? bmoma&;u avmukwå&mtvkyfyJ? udk,fh
csKyf N id r f ; oG m ;rnf / urÇ m BuD ; Nid r f ; csrf ; bmom ud, k bhf &k m;awmh ud, k &f cdS ;kd &rSmaygh/ usKywf Ukd awmh uGejf rLepf
om,mrnf / vl w d k i f ; vl w d k i f ; pm;0wf 0g'pnf;½H;k a&;vnf;vkyrf ,f/ bk&m;vnf; &Scd ;kd r,fAsm? cifAsm;vnf;
aea&;jynfhpHkNyD; pdwfcsrf;om udk,fcsrf;om ol ajymovdk vkdufrawG;eJY? udk,fhbk&m;udk,f&Sdcdk;}} [k ocifpdk;\
b0odkY a&mufrnf/ pmudkzwfNyD; ajymygonf/
140 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 141
uReaf wmfonf jyvdo Yk Ykd rjyefao;bJ &efuek w f iG &f adS eonft h cduk f txufwGifa&;cJhaom ocifpkd;\ cH,lcsufudkvdkufemvufcH
r*Fvm'HkAdkvfoifwef;ausmif;odkY oGm;ygonf/ aom olwv Ykd nf; &Sad yao;onf/ xko d wl oYkd nf uGejf rLepfygwDwiG ;f
Adkvfoifwef;ausmif;wGif uRefawmf pnf;½Hk;qufoG,fxm; xif&mS ;ta&;ygaom yk*Kd¾ vaf wGrsm;ay&m xdo k w
l aYdk Mumifh uGejf rLepf
onfh AkdvfausmfñGefYqDoGm;ygonf (AdkvfausmfñGefYonf aemifwGif ygwD0if[ktrnfcHolwdkYonf bmoma&;udk rav;pm;onfh
ArmhwyfrawmfrS 'kw, d Akv
d rf LS ;Bu;D ausmñ f eG Yf jzpfvmoljzpfygonf) uGefjrLepfygwD0ifrsm;aMumifh Ak'¨bmomudk ESpfaygif;axmifcsD
a&eHacsmif;om;? ausmif;om;or*¾acgif;aqmifjzpfonf/ udk;uG,fcJhaom jrefrmwdkif;&if;om;jynfolrsm;ESifhuif;uGmcJhonf/
uRefawmfonf ocifpdk;\pmESifhywfoufNyD; Adkvfodef;wef\ xkdodkYygwDESifhjynfol uif;uGmonfhtwGuf ,aeY jrefrmEdkifiHwGif
cH,lcsufudkajymjy&m AdkvfausmfñGefYuvnf; ]]bmoma&;ESifh uGefjrLepfygwDonf emvefrxlEdkifaomb0odkYa&mufoGm;&&Sm
EdkifiHa&;[m oD;jcm;xm;&rSmyJAsm}} [kajymygonf/ avonf/
ocifp;kd pmESiyhf wfoufNy;D Adv k o f ed ;f wef\ oabmxm; cH,l uReaf wmfonf jyvdo Yk Ydk jyefcyhJ gonf/ oH;k av;&ufem;Ny;D aom
csufrsdK;udk udkvSNrdKif (aemifwGif vkyfom;jynfolYaeYpOf owif;pm tcg aus;vufawm&Gmrsm;odo Yk mG ;Ny;D zufqpfqefu Y siaf &;twGuf
t,f'DwmcsKyfjzpfvmol udkvSNrdKif (uavmiftrnf udkaqmif; zGJUpnf;ay;xm;aom uvmyfpnf;rsm;udkawGUqHkavhvmNyD; vdktyf
pmayESihf pme,fZif;tzGUJ A[kd Ouú|)? yDuif;jyef Adv k o f ufwif? oxHk onfrsm;udk jznfhpGuf aqG;aEG;&ygonf/ tqdkyguvmyfpnf;
udkausmfwifh? rSwfrdoavmuf tawmfrsm;rsm;u Adkvfodef;wef\ wd k Y o nf uRef a wmf o if w ef ; ay;xm;onf h wyf M uyf B uD ; rsm;?
oabmxm;udk vufcHMuonf/ wyfom;Bu;D rsm;u pnf;½H;k xm;aom uvmyfpnf;rsm;jzpfMuygonf/
aemiftcguRefawmfjyefpOf;pm;rdaomtcg vkyf&if;udkif&if; 1944ckESpf Ekd0ifbmvwpfvvHk;eD;yg;yif xkdtvkyfESifhtcsdef
ESiyhf if uGejf rLepfygwD0ifwo Ykd nf Ak'b ¨ momtygt0if bmoma&; ukecf yhJ gonf/ uReaf wmf\yHEk ydS pf uf uav;rSm Adv k cf sKyaf tmifqef;
udk tav;rxm;? bmoma&;udk ypfy,fvu kd Mf uonfukd awGU&\/ \ zufqpfvl½dkif;rsm;udk armif;xkwfMu [laom pmwrf;udk
tcsKd Uaom uGejf rLepfygwDacgif;aqmifwu Ydk olw\ Ykd aemufvu kd f ½dkufNyD; txufjrefrmEdkifiHtxd jzefYcsday;cJhygonf/
wdt Yk m; ]]rif;wdbYk moma&;udk r,H?k bmoma&; ud;k uG,rf rI &S[ d ck ,
H l 1944ckESpf? Edk0ifbmvukefcgeD;wGif uRefawmf &efukefodkY
ygu t&ufaomufjy}} [líyifajymvmMuygonf/ xdkajymaom a&mufcJhygonf/ &efukefodkY a&muf&jcif;taMumif;rSm uGefjrLepf
aMumifh t&ufaomufMuNy;D t&ufpo JG mG ;aomolawGrsm;cJah o;onf/ ygwDEiS hf wyfrawmfw\ Ykd zufqpfqefu Y siaf &;vIy&f mS ;rItajctaeudk
þvky&f yfonf rmhupf 0f g'ESirhf ywfoufaomfvnf; acgif;aqmif od&efjzpfygonf/
vkyo f wl \
Ykd ayghqaomt,ltqoabmxm;wdaYk Mumifh jzpfonf xd k t acguf w G i f ocif w if j rES i f h a wG U &m ocif w if j ru
[k uRefawmf ,HkMunfygonf/ awmfvSefa&;wyfOD;udk zsufodrf;vdkufaMumif;ajymí od&ygonf/
142 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
awmfvSefa&;wyfOD;udk ocifpdk;u olYoabmESifholzsufaMumif;
ocif w if j ruajymygonf / xd k Y a Mumif h o cif w if j ru vH k ; 0
rauseyf a Mumif ; ? ocif p d k ; u ol Y o abmES i f h o l z suf a Mumif ; ?
rnfoYludkrS rwdkifyifbJ xifovdkZGwfvkyfaMumif; ocifwifjru
ajymygonf/ zsuf&jcif;taMumif;rSm &efukefAaqGESifh ocifpdk;wkdY
pum;rsm;&jcif;aMumifhjzpfaMumif;[k od&ygonf/
pum;rsm;&jcif;taMumif;ukd atmufygtwkdif; qufvuf
azmfjycsifygonf/
wwd,ydkif;
UG ac: Under Ground ESifh jynfolYta&;awmfykHygwD qufpyf
vmcJ h y H k
rlvtpydik ;f u jynfot Yl a&;awmfyykH gwD[í l ac:cJjh cif;r&Syd g/
pwifjzpfay:vmyHkrSm þodkYjzpfygonf/
aemiftcgwGif ocifcspf[lí ausmfMum;vmrnfh jrefrm
ausmif;q&m q&mcspfyJcl;om;? aemiftcgwGif 'kwd,AdkvfrSL;BuD;
vSarmif[í l ausmMf um;vmrnfh q&mvSarmif? e*g;eDpmtkyt f oif;
xlaxmifol ocifxeG ;f a&T? aemifwiG Af v kd o f &l [k trnfwiG v f mrnfh
Munhfjrifwdkifom; q&mndK ponfhav;OD;wdkYonf jrefrm q&m
twwfoifausmif;xGuf ausmif;q&mrsm; jzpfMuonf/
olwo Ykd nf tdE, d´ Edik if H b*Fvm;jynfe,fwiG f xif&mS ;cJMh uaom
tMurf;zufEdkifiHa&;tkyfpkudk tm;usum t*FvdyfqefYusifa&;
tMurf;zuftyk pf u k kd pwif zGUJ pnf;cJMh uonf/ olw\ Ydk vkyif ef;pOfrmS
Armhvw G vf yfa&;twGuf NAw d o d Qqefu
Y siaf &;0g'jzefjY cif;? vufeuf
Bu;D i,frsm;udk &onfeh nf;ESihf &SmazGpak qmif;jcif;? ud, k pf w
D u dk yf 0JG if
avhusichf ef;udk jyKvyk jf cif;? NAw d od Qtpd;k &ESihf bufawmfom;rsm;udk
144 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 145
acsmif;ajrmif;wdu k cf u kd rf nf[k &nf&, G jf cif;? ,if;odaYk qmif&u G jf cif; ausmufqnf ocifa&T? ocifa&Ttyk ?f rd;k ukwo f cifomcif? wdik ;f cspf
jzifh vloltiftm; pkaqmif;rdaomtcgwGif awmfvSefa&;olykef OD;odef;az ('g½dkufwm armifwifOD;? ½kyf&Sifrif;om; aZmf0rf;wdkY\
wyfzUJG udk zGUJ pnf;oGm;&ef&nf&, G jf cif;tp&So d nfh vQKUd 0Suaf &;vkyif ef; taz)? ppfuikd ;f rS udo k ed ;f wef (Adv k rf LS ;Bu;D apmjrif\ h tpfu)kd ? a&Tbrkd S
rsm;udk vkyfaqmifoGm;&ef zGJUpnf;cJhjcif; jzpfayonf/ udkoef;armif? ocifcsefxGef;? tr&yl&ocifAodef;? Adkvfoef;Edkif
xd k t zJ G Y \ vk y f i ef ; &yf u d k yg0if t m;ay;vmMuol r sm;rS m (ocifA[de;f \nD)? ausmufqnfocifoef;NrdKit f p&Sdow l Ykd jzpfMuonf/
aemifaomtcg Adv k cf sKyaf tmifqef;OD;pD;aom wyfrawmfü xif&mS ; ocifA[de;f onfatmufjrefrmEdik if H Under ground vIy&f mS ;rI
aom ppfacgif;aqmifrsm; jzpfMuonf/ Adv k rf LS ;armifarmif? Akv d rf LS ; wGif yg0ifcJhaomfvnf; rMumrDNAdwdoQtpkd;&\ zrf;qD;rIudkcHcJh&
atmifBu;D ? Adv k rf LS ;atmifa&T? Adv k rf LS ;wifaz? Adv k rf LS ;0if;tp&So d nfh ygonf/
wuúodkvfausmif;om;vli,fESifh ocifvli,frsm; jzpfMuonf/ txufjrefrmEdik if EH iS ahf tmufjrefrmEdik if H UG ESpzf UJG vIy&f mS ;rIukd
xdaYk emufyikd ;f wGif wdAYk rmtpnf;t½H;k rS ocifjrESio hf ciftcsKd Uvnf; A[dkrSOD;aqmifolrSm Supreme Council tzGJUjzpfygonf/ tzJGU\
yg0ifvmMuonf/ Ouú|rSmocifjrjzpfí twGi;f a&;rSL;rSm ocifcspjf zpfonf/ tzGUJ 0if
ocifjronf xkd Under ground tzGUJ \Ouú| jzpfvmcJo h nf/ rsm;rSmazmfjycJah om ppfacgif;aqmifrsm;jzpfvmonfh Adv k af rmifarmif?
Adv
k af tmifBu;D ? Adv k af tmifa&T? Adv k wf ifaz? Adv k 0f if;? q&mvSarmif?
pma&;q&m &efukefbaqGESifh jrpf0uRef;ay:ausmif;om;
q&mxGe;f a&T? q&mndKwt Ykd jyif tjcm;aom rsKd ;cspyf *k Kd¾ vrf sm; yg0if
vli,frsm;vnf; xkd Under ground tzGJUwGif yg0ifvmMuonf/
Mu\/
xdt k zGUJ \ &nf&, G cf suEf iS v hf yk if ef;wku Yd kd wdAYk rmtpnf;t½H;k ESihf Armh
k zJUG Bu;D ukd tusO;f tm;jzifh ,l*sD UG [kac:Mu\/ txuf
xdt
xGuf&yf*dkPf;\ taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfol ocifatmifqef; jrefrmEkdifiH UG? atmufjrefrmEdkifiH UG wdkYjzpfMu\/
uvnf; oabmwlc\ hJ / odaYk omf tvkyt f m;vyfcsed f enf;aomaMumifh tqdkyg UG tzGJYudk N.R.P. National Revolutionary Party
um,uHajrmuf yg0ifjcif;r&SdcJhay/ [lívnf;aumif;? tcsKUd u People's Revolutionary Party [k ac:Mu
tjcm;aom taMumif;wpfcsufrSm NAdwdoQtpdk;&\ zrf;qD; onf/ jynfolYta&;awmfyHkygwD[lí oHk;pGJyHkr&Muao;ay/
csKyfcs,frIudk wdrf;a&Smif&ef EdkifiH&yfjcm;okdY xGufcGma&;twGuf uReaf wmfu, f ikd f txufjrefrmEkid if H UG wGiyf gcJah omfvnf;
kd w
jyifqifaeaomtaMumif;vnf; jzpfaeaomaMumifhjzpfonf/ ygwD\trnfudk wdusatmif rodcJhyg/
wpfqufwnf;rSmyif rEÅav;NrKd UwGit f ajcpdu k af om txuf ocifomcifu tifet f myD[k ajym\? Adv k o f ed ;f wefu yDtmyD
jrefrmEkid if H Under ground vIy&f mS ;rItwGuf acgif;aqmifraI y;&ef [kajymonf/ uRefawmfuvnf; ,l*sDtjzpfomodcJhygonf/
wufbek ;f Bu;D ode;f az? aemifjynfxaJ &;0efBu;D jzpfvmrnfh ukad usmNf ird ;f ? txufjrefrmEkdifiH ,l*sDzGJU&mwGif q&mBuD;OD;&mZwf? q&mvlxk
trsdK;om;ausmif;q&m q&mAdkvfcifarmifav; (0efBuD; Adkvf OD;vSwdkYudk today;xm;onf/
cifarmifav;) acgif;aqmifaomtzGJU0ifrsm;rSm Adkvfodef;wef a&S;0HomEka[mif;rsm; NrKd UrdNrKd Uzrsm; yg0ifco hJ nf/ xdt k zGUJ Bu;D \
(aemiftcgwGif wyfeDwyfAkdvfcsKyfjzpfvmol ocifodef;wef)? tcef;u@onf jrefrmEdik if u H kd *syefrsm;odr;f ydu k Nf y;D aomtcg tvdk
146 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 147
tavsmuf &yfqidk ;f oGm;cJ\ h / xkaYd emuf ,l*st D zGUJ acgif;aqmifrsm;? pOf;pm;&mwGif ocifpkd;ay:wGif ,kHMunfrI&Sd^r&Sd[laomtcsufukd
wdAYk rmtpnf;t½H;k rSacgif;aqmifrsm;? ocifrsm;wko Yd nf a'gufwm awGU&ygonf/
barmfOD;aqmifaom qif;&Jom;ygwDESifh wpfpkwpfaygif;wnf; tu,fí ocifpkd;onf jynfolYta&;awmfykHygwD0ifwkdY\
jzpfvmNyD; wkdYArmqif;&Jom;tpnf;t½Hk;[k ay:aygufcJh\/ pm&if;ukd&cJYaomfvnf; þpm&if;rsm;\ vkHNcHKrIukd &efukefbaqG
wkdYArmqif;&Jom; tpnf;t½kH;0if acgif;aqmifrsm;rSm tygt0if jynfot Yl a&;awmfyyHk gwD0ifrsm;u pk;d &drMf uonft h wGuf
a'gufwmbarmf? ocifjr? OD;ode;f armif? ocifEw k jYdk zpfonf/ ocifEk jynfot Yl a&;awmfyyHk gwD0ifw\ Ydk trnfpm&if;ukd ocifp;dk xHay;&ef
onf XmecsKyfrSL;jzpfygonf/ aESmifhaES;vsuf&Sdonf/ þokdYaESmifhaES;&jcif;ukd taMumif;jyKNyD;
*syefqefYusifa&; vQdKU0SufvIyf&Sm;rIBuD; ay:aygufvmaom ocifp;dk onf rdrw d pfO;D wnf;oabmjzifh pdwv f u
dk rf mefyg awmfveS af &;
tcg uGefjrLepfygwDacgif;aqmifrsm;? wyfrawmfacgif;aqmifrsm;? wyfOD;ukd zsufodrf;vkdufaMumif; taMumif;Mum;pmrsm; xkwfa0
,l*saD cgif;aqmifrsm;awGUqkNH y;D awmfveS af &;wyfO;D zGUJ &ef aqG;aEG;Mu vkdufonf/
aomtcg ocifpkd;u - þuJo Y Ydk ta&;Bu;D vSonhf tzGUJ tpnf;Bu;D wpf&yfudk Akv d cf sKyf
]]'DwyfOD;ukdzGJUawmh wyfrawmfygw,fAsmh? uGefjrLepfygwD ae0if ; ? Ak d v f a rmif a rmif ? ocif w if j rponh f rnf o l w pf O D ;
ygw,fAsm? cifAsm;wku Yd bmtzGUJ vJ}}[lí ar;vku d v f Qif aemiftcg
wpfa,mufurdk S wkid yf ifjcif;rjyKbJ zsuo f rd ;f vku d jf cif;um; ocifp;dk \
AkdvfrSL;csKyfarmifarmif[k xif&Sm;vmrnfh Akdvfarmifarmifu -
r[mtrSm;yif jzpfacsawmhonf/
]]jynfolYta&;awmfykHygwD}} [lí ajymvkdufaomaMumifh
uReaf wmf? ocifwifjr? Akv d o
f ed ;f wefpaom uGejf rLepfygwD0if
,cifu UG [k vlodrsm;aomtzGJUonf awmfvSefa&;wyfOD;wGif
jynfolYta&;awmfykHygwD[lí trnfopfESifhyg0ifavawmhonf/ rsm;tm;vkH;u rESpfNcdKufMuay/ xkdokdY rauseyf? rESpfNcdKufMu
þae&mwGif odapcsifonfhtaMumif;wpfckrSm AkdvfcsKyf aomfvnf; ocifpkd;onf uRefawmfwkdY\ q&m? uRefawmfwkdYxuf
atmifqef;\ bDtkdifatwyfrawmf jrefrmEkdifiHwGif;okdY a&muf wwfo[ l í
l cH,x l m;aomaMumifh rnforYdk Qvnf; apm'urwuf0YH
rvmrD Akv d cf sKyaf tmifqef;u Akvd cf sKyaf e0if;tm; jrefrmEkid if w H iG ;f okYd Muay/
UG vIyf&Sm;rIrsm;ukdacgif;aqmifvkyfEkdif&ef apvTwfvkdufonhf Ekd0ifbmvaemufqkH;ywfwGif uRefawmfonf jyvkdYokdYjyefcJY
tcgwGif AkdvfcsKyfae0if;onf wpfEkdifiHvkH;\ UG vIyf&Sm;rI avonf/
acgif;aqmifjzpfvmavawmhonf/ trSepf ifppf uReaf wmfonf xkt d acgufwiG f Akv d cf sKyaf tmifqef;xH
jynfot Yl a&;awmfyyHk gwDonf awmfveS af &;wyfO;D wGif yg0ifcYJ 0ifawGU&ef jzpfaomfvnf; rawGUjzpfbJ jyefc&YJ onf/ jyvko Yd Ydk a&muf
aomtcg uGefjrLepfygwDacgif;aqmif jzpfolocifpkd;u jynfolY aomtcg awmfveS af &;wyfO;D ukzd suaf Mumif;? ocifp;dk \ wpfO;D wnf;
ta&;awmfykHygwD\ tiftm;pm&if;ukd awmif;vkdufavonf/ qE´ESifhomzsufodrf;aMumif; AkdvfpdefrSeftm;ajymjyygonf/
þok d Y j ynf o l Y t a&;awmf y k H tzG J U 0if t if t m;pm&if ; uk d xkpd Oftcgu wyfrawmftwGi;f wGif ocifp;dk tay: Akv d cf sKyf
awmif;onhftwGuf jynfolYta&;awmfykHygwD0ifrsm;bufu atmifqef;uk, d w f idk u
f vkv
d m;aeonf[í l xifaeol? taemufwidk ;f
148 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 149
wkid ;f rSL;Akv
d &f efatmifuvnf; uGejf rLepfygwDbufoYdk ,dr;f oltjzpf wyfrawmfutajctaeaumif;awG zefw;D ay;vdrrhf nf/ r[mrdwf
wyfwiG ;f wGif xifaeMu&m þoko Yd cifp;dk wpfO;D wnf;\oabmESihf wyfrsm;vmvQif a&mif;a&;? 0,fa&;? ul;oef;oGm;vma&;? pku d yf sK;d a&;
awmfveS af &;wyfO;D ukd zsuo f rd ;f vku d jf cif;taMumif;ukd tus,cf sUJ Ny;D vkyif ef;wkw
Yd ;dk wufvrd rhf nf[k arQmvf ifah eaMumif;ukv
d nf; em;vnf
aqG;aEG;jcif;r&SdcJYMuyg/ cJY&ygonf/
xkdpOfu AkdvfpdefrSef\ oabmxm;rSm - tcsKyq f &dk aomf *syefppf½;HI í t*Fvyd jf yefvmvdrrhf nf[k olwYdk
]]awmfvSefa&;wyfOD;ukd zsufonfjzpfap? rzsufonfjzpfap arQmfvifhaMumif; awGU&ygonf/
ta&;r[kwv f yS g/ wku d &f rSmu uReaf wmfww Ydk yfawGom jzpfygw,f/ awmfvSefa&;tBudKumv
zufqpfawGudk cHcszu Ydk vnf; ra0;awmhygbl;/ 'Dupd [ ö mvnf; ta&;
Zefe0g&D 'kwd,ywftp 1945 ckESpfwGif uRefawmf &efukef
Bu;D vSwmr[kwaf wmhygzl;}} [lí ol\ oabmxm;ukd ajymjyonf/
jyefa&mufcJYjyefonf/ wnf;cdkaeus ukefaps;wef;tdrfcef;wGif
ocif p k d ; \ awmf v S e f a &;wyf O D ; zsuf o d r f ; onh f t wG u f
aeygonf/
taemufwkdif;wGif ½kdufcwfrIr&SdvSaomfvnf; ppf½kH;csKyfwGifrl tvkyfwm0efwkdYukd pdwfwGif;rS z,fxkwfNyD;pdwfa&mukd,fyg
tawmfav; *,uf½u dk o
f mG ;ygawmhonf/ ppf½;Hk csKyw f iG f qk&d ,
S vf pf tem;,lvu dk yf gonf/ okt Yd em;,lonf[k qkv d ifu h pm; uReaf wmf\
vkv
d m;aom aemifaomtcg qk&d , S v f pfppfAv dk jf zpfvmrnft h yk pf Ek iS hf tawG;wkdYrSm tvkyfwGif;rSmom w0Jvnfvnf&Sdaeygawmhonf/
ocifpkd;ukdvkdvm;aom uGefjrLepfukdvkdvm;onhf ppfAkdvfwkdYonf pdwNf ird af p&ef rmhupf 0f g'ESiyhf wfoufNy;D ocifp;dk bmomjyef
ocifp;dk tay:wGif tawmhu f dk rausreyfjzpfvsu&f MdS uawmhonf/ aom pmtkyfawGukd zwfaerdygonf/ rmhufpfoabmw&m;awGukd
þokYd awmfveS af &;wyfO;D zsuo f rd ;f jcif;twGuf omrefppfAv dk f zwfae&if;uyif oabmw&m;ESirhf uku d n f [
D k xif&aom vufiif;
ppfom;wkdYu odyfNyD;*½krjyKMu/olwkdYu zufqpfawmfvSefa&;BuD; jzpf&yfwrYdk mS uReaf wmf\pdwu f rdk axG;Ekid ?f rrsKEd idk qf o
dk uJo Y Ydk qkw
Yd w
Ydk Ydk
pzkdYukdomvkdvm;aeMuonf/ cHpm;aeap&ygonf/
jyvkdYwGifae&if; aus;&Gmrsm;okdYoGm;a&mufNyD; wyfrSpnf;½kH; vufiif;jzpf&yfqkdonfum; awmfvSefa&;wyfOD; ysufoGm;NyD
xm;aom awmfveS af &;uvmyfpnf;rsm;okYd oGm;a&mufavYvm&yg [laom owif;jzpfygonf/
onf/ olwkdY\ zufqpfawmfvSefa&;ay:wGif pdwf0ifpm;MuykH? awmfveS af &;wyfO;D wGif wyfrawmfbufrS acgif;aqmiforl mS
vlxk\pdwf"mwf tajctaeukd avYvmrdygonf/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;? Akv d cf sKyaf e0if;wkjYd zpfNy;D uGejf rLepfygwDbufwiG f
olwEYdk iS phf um;ajym&if;ESiyhf if olw\ Ydk oabmxm;ukd awG;od& ocifp;dk ? jynfot Yl a&;awmfyyHk gwDbufrS ocifcsp?f Akv d af rmifarmif?
onfrSm olwkdYonfwyfrawmfay:wGif tm;ukd;onf/ olwkdY\ AkdvfatmifBuD;wkdYyg0ifMuonf/
okaYd omf þawmfveS af &;wyfO;D ukzd UJG pOfu ocifp;dk wpfO;D wnf;
pm;0wfaea&;? vlrIa&;b0wkd;wufrIukd wyfrawmfu wm0ef,l
ESifhom zGJUpnf;cJYouJYokdY zsufodrf;aomtcgwGifvnf; ocifpkd;
taumiftxnfazmfay;vdrfhrnf[lí cH,laMumif;awGU&ygonf/
wpfOD;wnf;jzifhomvQif zsufodrf;cJYonf/
150 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 151
þudpöESifhywfoufNyD; uGefjrLepfygwD Armjynf\ 'kwd, toD;oD;ESifh ywfoufNyD; ta&;ygt&ma&mufaom ppfzuf?
taxGaxGtwGif;a&;rSL;uJYokdY wm0ef,lae&aom ocifpkd;ESifh t&yfbufyk*¾dKvfrsm;ukd azmfjy&aomf-
trsm;qkH;qufoG,f? ocifpkd;\ñTefMum;csufwkdYukd jzefYjzL;pnf;½kH; OD;pGmyxr uGefjrLepfygwDvkdvm;aom wyfbuftkyfpk0if
cJaY om pnf;½k;H vsu&f adS om ocifwifjruk, d w f idk yf if rodvu
dk af y/ yk*¾dKvfrsm; trnfukdazmfjy&aomf &JabmfokH;usdyfwGif yg0ifonhf
zGJUpOfuvnf; rodvkduf? zsufaomtcguvnf; rodvkdufaom uGefjrLepfygwDvkdvm;aom olrsm;rSm-
aMumifh ocifwifjronf pdwfraumif;jzpfaMumif; zGifhrajymaomf 1/ ocifvSNrdKif ac: Akdvf&efatmif?
vnf; rsuEf mS trlt&mukd Munfjh cif;jzifh ol pdwrf aumif;jzpfaMumif; 2/ ocifxGef;a&T ac: Akdvfvif;,kef?
odEkdifygonf/ 3/ ocifvSaz ac: Akdvfvusfm?
uRefawmfhtzdkYrl ocifpkd;ay:wGif tvGef av;pm;MunfndKcJY 4/ ukda&T ac: AkdvfausmfaZm/
aomfvnf; awmfveS af &;wyfO;D zsuo f rd ;f a&;ESiyhf wfoufírl b0if tjcm;olrsm;rSm -
rusEkdifatmifjzpfrdonf/ (u) AkdvfAxl;?
uReaf wmf,MHk unfaom Dimitnov \ nDñw G af &;wyfaygif;pk\ ( c ) Adkvfodef;wef?
oabmw&m;ESifhuGJvGJaeonf[k ,lqrdonf/ ( * ) Adkvfatmifrif;?
Dimitnov u - (C) AdkvfausmfnGefY?
tvkyform;vlwef;pm;\ &nf&G,fcsufyef;wkdifjzpfaom ( i ) AdkvfMunf?
qkd&S,fvpfyef;wkdifokdY csDwuf&m c&D;vrf;wpfavQmufvkH;wGif ( p ) Adkvftkef;wifwdkY jzpfMuonf/
tqifw h idk ;f tqifw h idk ;f rSm nDñw G af &;wyfaygif;pk[al om rl0g'ukd xdkolrsm;onf uGefjrLepfygwDudkvdkvm;NyD; wuf<upGmpnf;½Hk;
usifhokH;Ekdif&rnf[k aqmfMocJYonf/ vIyf&Sm;olrsm;jzpfMuonf/
,ckocifpkd;\ vkyf&yfonf Dimitnov \ oabmxm;ESifh xdkolrsm;xJrS AdkvfAxl;? AdkvfausmfaZm? AdkvfvusfmwdkYonf
uGJvGJaeonf[k uRefawmf,kHrd\/ okdYaomf uRefawmfzGifhrajym&J? AdkvfcsKyfatmifqef;\ Mo0g'atmufwGif AdkvfcsKyfatmifqef;udk
rnfou Yl rdk Q xkwrf ajymcJaY omfvnf; oHo,pdwaf wmh &Sad eygonf/ MunfndKpGm&yfwnfolrsm;jzpfMuonf/
okaYd omf xku d mvu uReaf wmf\toufrmS 19 ESpyf ifrjynfah o;&m useaf om&Jabmfo;kH usyd 0f ifcyfrsm;rsm;rSm Adv
k cf sKyaf tmifqef;
ocifpkd;rsm; rSefaervm;[laomtawG;u uRefawmhfukdvTrf;rkd; OD;aqmifrIudk cH,lolrsm;jzpfMuonf/
aeygonf/ jynfoUl ta&;awmfyykH gwDtaeESi&hf yfwnfaeMuaom wyfbuf
ocifpkd;u ,ckuJYokdY awmfvSefa&;wyfOD;ukd zsufodrf;vkduf qdkif&mESifht&yfbufqdkif&macgif;aqmifrsm;rSm -
onht f cgwGif ,cifuyif&adS ecJMY uaom *kP d ;f *Pqefaom tkypf k 1/ Adkvfarmifarmif?
toD;oD;wko Yd nf uk,
d t hf yk pf Ek iS u
hf ,dk vf yk u f idk af eMuonf/ xkt d yk pf k 2/ AdkvfatmifBuD;?
152 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 153
3/ Adkvfwifaz? udk&JacgifESifhywfoufNyD; wpfaeYwGifAdkvfodef;wefu -
4/ Adkvfatmifa&TwdkYonf wyfwGif;wyfjyifqdkif&m jynfolU ]]&Jabmfpef;aiG cifAsm;udk wm0efay;p&m&Sdaew,f? cifAsm;
ta&;awmfyHkygwDtzGJU0ifrsm;tay: MoZmanmif;olrsm;jzpfMu BudK;pm;&rSmyJ}} [ktpcsDNyD; udk&JacgiftaMumif;udk ajymjyygonf/
onf/ aemiftcgwGif txufazmfjyyg Adv k rf sm;onf vGwv f yfa&; wyfMuyf&Jacgif[ktrnf&Sdaom udk&Jacgifonf ppf0efBuD;½Hk;
acwfwGif AdkvfcsKyfrsm;jzpfvmMuNyD; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;udk olwdkY\ uif;apmifhwyfrS uif;apmifhwyfMuyfwpfOD;jzpfonf/
acgif;aqmiftjzpf wifxm;Muonf/ ol\trIrSm aemifzqyvacwfwGif 0efBuD;jzpfvmol tm&S
tjcm;wyfzufyk*¾dKvfrsm;rSm AdkvfMunf0if;? Adkvfcspfcdkif? vli,ftzGJUrS OD;ausmfjrifhESifhqufpyfNyD; xdkpOfu t"dywdjzpfol
Adkvfcifarmifav; polwdkYjzpfMuonf/ a'gufwmbarmftm; vkyfBuH&eftm;xkwfcJholjzpfonf/
jynfot Yl a&;awmfyt kH zGUJ \t&yfbufy*k Kd¾ vrf sm;rSm aemifwiG f xdt k m;xkwrf aI Mumifh tzrf;cHae&&m olu Y kd ppf0efBu;D ½H;k teD;
zqyvacgif;aqmifrsm;jzpfvmMuaom OD;AaqG? OD;ausmfNidrf;? wGif&Sdaeaom ppftusOf;pcef;wpfckwGif csKyfxm;aMumif;od&
&efukefbaqGESifh olwkdY\ MoZmvTrf;rdk;aome,facgif;aqmifrsm; ayonf/
yg0ifonf/ ud&k aJ cgifrmS NAw d QqefUusiaf &; UG tzGUJ wGif zsmyHOk ;D vSaomif;
d o
tm&Svil ,ftzGUJ 0ifa&SUaqmifot l csKd UrSm jynfot Yl a&;awmfykH (aemifwGif armifxGef;axmuf[laom pma&;q&m) wdkYESifhtwl
ygwD? uGefjrLepfygwDwdkYwGif pdwf0ifpm;&modkY ygolawGrsm;Mu\/
yg0ifcJholjzpfonf/ rsdK;cspfpdwf"mwfxufoefoljzpfonf/ ,ck
use&f adS om wyfrawmft&m&Srd sm;ESihf aemufvu kd rf sm;tm;vH;k
trIwGif OD;ausmfjrifhESifh b,fuJhokdY qufoG,frd? b,ftaMumif;
onf AdkvfcsKyfatmifqef;\ OD;aqmifrIudkom ,HkMunfolrsm;jzpf
taMumifh t"dywda'gufwmbarmftm;vkyfBuH&ef BuHpnfonf
aomaMumifh Adv k cf sKyaf tmifqef;\trdeu Yf kd emcHorl sm;jzpfMuonf/
þodkUtrsdK;rsdK;uGJaeMuaomfvnf; zufqpfqefYusifa&; [líwduspGmrodMu&ay/
vkyfief;wGif wpfzGJUESifhwpfzGJU ,Hk,HkMunfMunf yl;aygif;vkyfaeMu xduk &kd aJ cgiftm; ol\vkyaf zmfuikd zf ufwpfO;D jzpfol udak X;NrKd iu f
onfudk uRefawmfjrifae& Mum;ae&ygonf/ u,fwifcsifonfhtwGuf Adkvfodef;wefudk tultnDawmif;cJhyg
uRefawmf&Jabmfarmifpef;aiG oGm;a&mufpnf;½Hk;cJh&aom onf/ Adv k o
f ed ;f wefuvnf; rsKd ;csppf w
d xf ufoefow l pfO;D [ko&d í
taemufwdkif;ppfXmecsKyfwGif&SdMuaom wdkif;rSL;tygt0if Adkvf? aemifwiG af wmfveS af &;umvü toH;k csEikd af umif;csEikd rf nf[k ,lqNy;D
tMuyf? wyfom;wdkYrSmrlum; AdkvfcsKyfatmifqef;\ OD;aqmifrIrS udk&Jacgifudk tcsKyfrSvGwfapcsifonf/
wpfyg;tjcm;aomygwDrsm;\ OD;aqmifru I kd yHak tmNy;D rvdu k cf MhJ uyg/ xdt k cgwGif uReaf wmftm; þtaMumif;udak jymygonf/ ajym
þodkYtpktzGJUawGrsm;aeonfhMum;wGifyifwpfudk,fawmf ae&mrS prf;acsmif;prf;a&wGif;vrf; ocifwifapmtdrfay:wGif
vlpGrf;aumif;orm;awGvnf; &Sdygao;onf/ xdkvlpkawGxJu awGNY y;D ajymjcif;jzpfygonf/ ud&k aJ cgiftm; pnf;½H;k Ny;D ajymjcif;jzpfyg
aemiftcgwGif jr0wD&Jacgif[kwGifvmrnfh wyfMuyf udk&Jacgifvdk onf/ ud&k aJ cgiftm; pnf;½H;k Ny;D u,fxw k Ef ikd &f ef ud, k b
hf ufyg? ryg
vlawGay:vmao;onf/ pnf;½Hk;ay;&ef uRefawmfhudk wm0efay;ygawmhonf/
154 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 155
Adkvfodef;wefonf xdkpOfu yJcl;pHjywyf&if;wGif 'kwyf&if;rI; zufqpfawmfvSefa&;wnf;[laom BuD;us,fonfhjzpf&yfBuD;
wm0efxrf;aeoljzpfonf/ xdrk Qru Adv k of ed ;f wefonf uGejf rLepf rwkid rf w
D iG f uReaf wmfonf þokv
Yd Qif tawGUtBuKH awGudk awGUBuKH
ygwDoYkd uReaf wmf0ifEikd &f ef acgif;aqmifco hJ jl zpf&um; olUpum;udk ae&ygao;onf/
uRefawmfem;axmif&ayawmhonf/ xdkYaMumifh udk&JacgifxH
wpfckaomntcsdefwGif oGm;cJhygonf/ tmtD;wD½kH;ay:uuGefz&ifh
]]udk&Jacgif? uRefawmfhemrnf pef;aiGyg? cifAsm;vkyfcJhwmawG 1944 ckEpS f Zefe0g&DvtwGi;f wGif uGejf rLepfygwD (Armjynf)
rSm;w,freS w f ,f rajymvdyk gbl;? awmfveS af &;qdw k m[m wpfEikd if v H ;kH u \ uGef*&ufukd usKdufvwfNrdKUtykdif atmufuGif;pHjyaus;&GmwGif
vlxkwpf&yfvHk; tHk<uawmfvSefrSjzpfwm? acsmif;ajrmif;vkyfBuHrI usif;ycJYygonf/ 1945 ckESpf? Zefe0g&DvwGif wpfESpfjynhfayNyD/
eJYawmh awmfvSefa&;ratmifjrifygbl;/ ygwDacgif;aqmifocifpkd;u ygwD\uGef*&ufukd rvkyfEkdif
awmfvSefa&;qdkwm vlxkvlwef;pm;tajccHeJYrS vkyfvdkY&wm? aomfvnf; ygwDueG zf &ifu h rdk l wpfEpS w
f pfBurd u
f si;f y&efvadk Mumif;?
tzGUJ tpnf;awGeUJ odik ;f 0dik ;f vIy&f mS ;rS &wmyg/ vlwpfO;D wpfa,mufukd A[kad umfrwD? aumfrwDtzGUJ a&G;cs,jf cif;rjyKbJ a&&Snv f yk if ef;pOf
vkyfBuH½HkeJYr&bl;/ cifAsm;u uRefawmfajymwmudk ,Hk&ifcifAsm;udk rsm;ukd aqG;aEG;jcif;? vufiif;jzpfay:aeaom tajctaersm;?
'Du u,fxkwfr,f/ uRefawmfwdkYawmfvSefa&;twGuf jyifqifae EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;tajctaetvkduf vufiif;vkyfMu&rnfh
MuNyD? cifAsm;wyfxJrSm aevdkYr&r,fhwlwl vdkufcJhyg}} [kajym\/ vkyif ef;rsm;ESihf oabmxm;rsm;ukd aqG;aEG;qk;H jzwfMu&rnf/ ygwD
uReaf wmf olx Y rH jS yefcNhJ y;D udak X;NrKd i\f abmif'&Dvrf;tdrw f iG f uGefz&ifhokdY wufa&mufrnfh ygwDau'grsm;ukd ocifwifjru
wnf;cdkaom Adkvfodef;wefqD ncsif;yifowif;ydkY&ygonf/ zdwfac:&ef ocifpkd;u ñTefMum;cJY\/
aemuf&ufwiG f xyfomG ;&mud&k aJ cgifu oabmwlojzifh olt Y m;
ygwDueG zf &ifu
h dk ocifp;dk u rwufEidk af Mumif; ocifoef;xGe;f
wpfenf;enf;jzifh tcsufjyqufoG,fa&;wyfodkY wpfpHkwpfOD;u
uko d m acgif;aqmifae&mxm;Ny;D usi;f yapvkad Mumif;? uGezf &ifu h
ydkYxm;[ef&Sdygonf/ xdktaMumif;udk Adkvfodef;wefu ac:ajym
qkH;jzwfcsufrsm;ukd olu vufcHrnfjzpfaMumif; pmESifh taMumif;
aomaMumihf qufoG,fa&;wyfrS udk&Jacgifudk uRefawmfac:xkwf
oGm;&onf/ Mum;xm;avonf/
uReaf wmfu ,leaD zmif;ESihf uk&d aJ cgifut&yf0wfEiS hf acgif;wGif ocifwifjruvnf; ygwDuGefz&ifhukd azazmf0g&DvtwGif;
obufwpfxnfaygif;Ny;D ukew f ifum;trk;d ay:pD;Ny;D jyvko Yd Ydk ac:cJY usif;y&efpDpOfvsuf&Sd\/
&\/ xkt d acgufwiG f Akv f ed ;f wefu Red Star over China Mu,feD
d o xkdtcdkuftwefYtwGif;rSmyif avxD;&Jabmfukd&JxGef;ESifh
vTrf;aom w½kwfjynftrnf&Sd pmtkyfawGay;vkdufaomaMumifh ukdcsmvDwkdYtaMumif; ay:cJYavonf/ ukd&JxGef;? ukdcsmvDwkdYonf
jyvko Yd , Ydk ol mG ;&if; wyfwiG ;f wGif zwf&efjzpfygonf/ jyvkw Yd iG v f nf; om,m0wD\ ta&SUbufwGif avxD;ESifhqif;&ef Zefe0g&D 28?
olYukd xkdpmtkyfukd zwfckdif;xm;&\/ wpfae&mwnf;wGifrxm;? 1945 u jrefrmEkdifiHokdY av,mOfjzifh a&mufcJYavonf/ olwkdY
ae&ma&TUajymif;xm;&ygao;onf/ av,mOfonf om,m0wDta&SUbuftpm; vufyw H ef;teD;wGif
156 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 157
a&mufcNYJ y;D rD;awGxed af eaom ae&mukd ajrjyifutcsujf y[kxifNy;D vlxv k yk if ef;rsm;vky&f rnf/ vlxv k yk if ef;rsm;? vlxw k u dk yf rJG sm;
av,mOfrS ckefqif;cJYMu&\/ ESihf vlxt k zGUJ tpnf;rsm;\ Ekid if aH &;pnf;½k;H rItiftm;jzifh vGwv f yf
trSepf ifppf rD;awGxed af ejcif;rSm tokbtdrjf zpfaeaomaMumifh a&;ukd t&,l&rnf/ vGwfvyfa&;wkdufyGJukd qifETJ&if;wpfzuf
ukd&JxGef;ESifhukdcsmvDwkdYrSm om,m0wDteD; zm;a&Tausmf&GmwGif uvnf; ppf'PfcHcJYMu&onhf jynfolvlxk\ pm;0wfaea&;
apmifah eaomolwEYdk iS hf vGcJ MYJ u&\/ olwaYdk vxD;us&mESihf ra0;vS acsmifvnfvmap&ef? r[mrdwfwkdY\tultnDjzifh jyefvnf
aomae&mwGif *syefwyf&adS eay&m olwEYkd pS af ,mufonf awGUonhf xlaxmifa&;vkyfief;rsm;ukd vkyf&rnf/
olukd zm;a&Tausmf &Gmvrf;ukdar;í toufvkNyD;xGufajy;cJYMu& r[mrdww f yfu jrefrmjynfuo dk rd ;f yku
d rf o
d nfEiS hf ppftyk cf sKyaf &;
onf/ vrf;wGif OD;zkd;qkdiftrnf&Sd vlwpfOD;xHrS zsifMurf;vkHcsnf jzifh tkyfcsKyfvdrfhrnf/ zwyvu ppftkyfcsKyfa&;ukd tjrefqkH;
wpfxnfudk a&T'*Fg;wpfjym;ay;0,fc&YJ Ny;D ESpef pH yfjzpfaomaMumifh ½kyo f rd ;f ay;a&;ESijhf ynfow l \ Ydk 'Dru dk a&pD&ykid cf iG rhf sm;ukd tjrefq;Hk
ukd&JxGef;wpf0uf? csmvDwpf0uf jzwfNyD;0wfcJY&onf/ ay;tyf & ef a wmif ; qk d w k d u f y G J 0 if & rnf / vG w f v yf a &;twG u f
ygvmaom 0kid , f mvufpufEpS v f ;Hk ESihf wufbek ;f Bu;D OD;ode;f az wpfrsKd;om;vkH; pnf;½kH;rd&ef vkdonf/ wkdif;&if;om;vlrsKd;tm;vkH;
(aemifwGif q&mOD;odef;azjrifh) ay;vkdufaompm&Gufpmwrf;rsm; nDñw G zf v Ydk odk nf/ &Sr;f ? u&if? ucsipf aom vlrsK;d pkrsm;twGuv f nf;
tm;vkH; qkH;½IH;cJY&aMumif;od&ygonf/ vlxv k yI &f mS ;rIrsm;jzifh vGwv f yfa&;wku d yf tJG wGi;f okYd yg0ifvmap&ef
okaYd omf OD;ode;f azu uk, d Ef iS rhf uGm,lomG ;[k rSmNy;D ay;vku d f pnf;½kH;Mu&rnf[lí azmfjyxm;ygonf/
aom zufqpfuRefb0rS vGwfajrmufa&;okdY [laom OD;ode;f az 1945 ckEpS ?f azazmf0g&Dv 'kw, d ywfwiG f tvkH tmtD;wD½;Hk
ay;vkdufonhf pmESifhcsmvDtdwfwGifygvmaom qufoG,fa&; tv,fxyfwGif uGefjrLepfygwD (Armjynf) \ uGefz&ifhukd usif;y
pufwGif tokH;jyKonhfpum;0SufwkdYuawmh rqkH;½IH;cJYyg/ onf/ wufa&mufolrsm;rSm - rSwfrdoavmuf
OD;odef;azpmESifh tjcm;pmwkdYukd ocifpkd;xHokdY ocifwifjru 1/ ocifoef;xGef; (obmywdtjzpfaqmif&Gufol)
ykdYay;vkdufaMumif; uRefawmf od&ygonf/ 2/ AkdvfrSL;Axl;
zqyv tzGUJ 0ifrsm;ESijhf ynforl sm;onf zufqpfrsm;ukd jrefrm 3/ AkdvfrSL; ausmfaZm
Ekid if u
H wku d xf wk Nf y;D jrefrmEkid if tH m; zufqpfuReb f 0rS vGwaf jrmuf 4/ AkdvfrSL; &efatmif
ap&ef? r[mrdwfwyfrsm;a&mufvQifa&mufjcif; Oya'wGif; 5/ AkdvfrSL; &JxG#f
wku d yf rJG sm;qif&ef? vlxt k zGUJ tpnf;rsm; xlaxmif&rnf/ xkt d csed o
f nf 6/ ukdxGef;pdef
vufeufukdifawmfvSefa&;umvukefqkH;NyD; Oya'wGif;jyefvnf 7/ a':apmjr
xlaxmifa&;umvtpjyKvmrnf/ xkaYd Mumifh vGwv f yfa&;twGuf 8/ rESif;qD
jynfon Yl ñD wG af &; wyfaygif;pkBu;D ukd us,jf yefaY tmifw;dk csUJ zGUJ pnf;Ny;D 9/ ukdaX;NrdKif
vlwef;pm;tzGJUtpnf;rsm;ukdvnf; zGJUpnf;&rnf/ 10/ ukdnDav; (awmfvSefa&;umvwGifusqkH;ol)
158 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 159
11/ ukdxGef;oef; aqG;aEG;vkdaMumif;ajymí ysOf;rem; ocifazwifhukd tar&duef
12/ ukdausmfNidrf; (tmtD;wD) wyfrsm;ESifhaqG;aEG;&efapvTwfNyD; jzpfaMumif;ajymjyygonf/
13/ ukdxGef; (om,m0wD) wufbek ;f Bu;D ode;f az\ zufqpfuReb f 0rS vGwaf jrmufa&;okYd
14/ ocifAodef;wif pmwrf;ESifhywfoufNyD; AkdvfrSL;Axl;u aqG;aEG;&mwGif -
15/ Akdvfodef;wef avmavmq,f rnfokdY oufpGefYBudK;yrf;aqmif&Guf&rnf/
16/ ocifwifjr (tcrf;tem;rSL;) zufqpf*syefrsm;ukd jrefrmhajray:u rnfokdYarmif;xkwf&rnf/
17/ uRefawmf armifcspfvIdif jzpfygonf/ xkdpOfu &Jabmf zufqpfrsm;tm; jynfov l xl Bk u;D ESihf wyfrawmfom;rsm;? zwyv
pef;aiGtjzpf wufa&mufcJY\/ tzGUJ 0ifrsm;u vufeufuidk pf í JG rnfow Ydk u
dk yf 0JG ifMu&rnf/ zufqpf
uGezf &ift
h wGuf vufeufuidk t f apmif&h aJ bmf 20 a,mufudk awmfveS af &;wGif usio hf ;Hk &rnfh Ekid if aH &;r[mAsL[mESiehf nf;AsL[m
tapmifhcsxm;ygonf/ avScg;twuftqif;wGif vufeufukdif rsm;? ppfr[mAsL[mESihf ajymufusm;ppfy&d,m,frsm;ESihf ywfoufNy;D
ESpfa,mufcsxm;\/ uGefz&ifhwufa&mufaom &Jabmfwkdif;wGif vkyfief;rsm; vrf;ñTefa&;qGJxm;aom pmwrf;r[kwfyg/
aoewfwpfvufpDygMu\/ zufqpf*syefwkdYukd jrefrmhajray:rSarmif;xkwfNyD;aemuf
jyefvnf0ifa&mufvmaom NAdwdoQtpkd;&ESifhqufqHa&; jrefrmh
obmywdocifoef;xGe;f u uGezf &ifu h si;f y&jcif;&nf&,
G cf suf
vGwfvyfa&;twGuf vlxkenf;? 'Drkdua&pDenf;jzifh Nidrf;csrf;pGm
ESifh urÇmppftajctae? jrefrmjynf ppfrsufESmwGif r[mrdwfwkdY
qufvufwkdufyGJ0ifa&;? ygwDESifhwyfaygif;pkwkdYukd ckdifNrJpGmwkd;csJU
atmifyGJ&aeaMumif;? zufqpfwkdY½IH;edrfhNyD; qkwfcGmae&aMumif;?
zGUJ pnf;a&;? wyfrawmfudk todtrSwjf yKa&; vlxt k usK;d jyKvyk if ef;
vlxku zufqpfukd ykdNyD;qefYusifvmjcif;ESifhzufqpfawmfvSefa&; rsm;ESihf wkid ;f jynf\ pD;yGm;a&;? Ekid if aH &;? vlraI &;xlaxmifrv I yk if ef;
twGuf pnf;½kH;a&; ckdifrmus,fjyefYvmjcif;? &ckdifwGif &ckdifrsKd;cspf wkdYukd NAdwdoQwkdYu tjrefqkH;vkyfay;a&;twGuf awmif;qkda&;
rsm;u zufqpfrsm;ukd ajymufusm;ppfqifETJNyD; wkdufaeaMumif; ponfwkdYukd a&;xm;onfh EkdifiHa&;vkyfief;tpDtpOfwpf&yfom
ajymygonf/ jzpfonf/
tcrf;tem;rSL; ocifwifjru zufqpfawmfvSefa&;twGuf þpmwrf;rSm zufqpf*syefwkdYukd awmfvSefwkdufckdufNyD;rS
ajratmufpnf;½kH;a&;tajctaersm;ukd wifjycJYonf/ aqmif&Guf&rnfh vkyfief;pOfjzpfygonf/ ,ckavmavmq,f
txufArmjynfwidk ;f rS Akv
d rf LS ;Axl;u olwm0ef,al qmif&u G f jyóemrSm jrefrmhajray:wGif &SdaeqJjzpfaom jynfolvlxkukd
ae&aom tar&duefppfwyfrsm;ESifh qufoG,fa&;wm0ef,lae& n§O;f yef;ESyd pf ufaeqJjzpfaom zufqpf*syefwu Ydk dk rnfoYdk awmfveS f
aomudpöwGif pwifqufoG,frdNyDjzpfaMumif;? jrpfBuD;em;buf&Sd wku d cf u
dk Mf urnf/ awmfveS w f udk cf u
dk &f mwGif wpfjynfv;Hk wpfNyKd iw f nf;
tar&duefppfwyf&Sd&mokdY ukdvSESifh ukdat;0if;? ukdukd0if; (&efukef xcsMurnfvm;? 'grSr[kwf ppfrsuEf mS tvku d f wpfqifNh y;D wpfqifh
ausm0f if;armif) wku Yd dk apvTwcf &YJ m tar&duefwyfEiS hf qufo, G f awmfvSefwkdufckdufMurnfvm;qkdwJYtcsufukd tav;xm;NyD;
rdNy;D tar&duefwyfzUJG 101 u zqyv acgif;aqmifrsm;ESihf awGUqkH aqG;aEG;oifhaMumif; ajymcJYonfukd rSwfrdvkdufygonf/
160 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 161
uGefz&ifhwGif AdkvfrSL;Axl;aqG;aEG;onhf zufqpf*syefwkdYtm; vufeuford ;f vQiaf um ikcYH MH u&rnfvm;? zdEydS rf rI eS o f rQukd vufeuf
vufeufukdif awmfvSefa&;udpöESifh vuf&SdppfrsufESmtajctae jzifhwkHYjyef&rnfvm;[k aqG;aEG;onfudk Mum;vdkuf&ygonf/
rsm;ukd aqG;aEG;Muonf/ avmavmq,fq,fwiG f zufqpf*syefwu Ydk kd vufeufuikd í f
xkdpOfu zufqpf*syefwkdYonf a&eHacsmif;? jrif;NcH? ppfukdif; wpfjynfvHk;u pwifawmfvSef&ef tcsdefus? rus ,aeYygwD
bufwGif wyfrsm;pkNyD; {&m0wDjrpfukd r[mrdwfrsm;? rausmfjzwf uGezf &ifu h rpOf;pm;ao;aMumif;? tajctaet&yf&yfukd ocifp;kd xH
Ekid af &;twGuf ckid rf mpGmckc&H ef jyifqifaecsed jf zpfonf/ rEÅav;okYd wifjyNy;D zwyvtzGUJ csKyrf S Akv d cf sKyaf tmifqef;xHwifjyNy;D jynfoYl
OD;wnfaeaom oydwfusif;bufrSvmrnfh r[mrdwfppfaMumif; ta&;awmfyykH gwDrS acgif;aqmifrsm;ESiyhf g aqG;aEG;Ny;D rS qH;k jzwfMu&ef
ukv d nf; rEÅav;ajrmufbufrS ckc&H ef *syefwYdk jyifqifaeMuonf/ ta&;Bu;D aomjyóemtjzpf uGezf &ifu h oabmwlvu kd Mf uonf/
NAdwdoQwkdY rkH&Gmukd odrf;ykdufrdonfhtwGuf rkH&GmwGif&Sdaom Ak d v f r S L ;ausmf a Zm wif j y aqG ; aEG ; onf E S i f h y wf o uf N yD ;
jrefrmhwyfrawmf tajrmufwyfzGJUonf qkwfcGmcJY&onf/ &Jabmf awmfvSefa&;\&nf&G,fcsufrSm zufqpfawmfvSefa&;jzpfonf/
tcsKUd pepfwus zufqpf*syefwu Ydk w dk udk &f ef ajymufusm;wyf zGUJ xm; &efolzufqpfudk wkdufaeonfh t*Fvdyf? tar&duef? w½kwfwyf
aomfvnf; rwkdufvkduf&ygu jrefrmEkdifiHwpf0ufxd r[mrdwfwkdY rsm;udk r[mrdwftjzpfoabmxm;&rnf/ ppfa&;t& yl;aygif;NyD;
odr;f rdaomfvnf; *syefukd rwdu k cf u kd &f jzpfrnf[k Akv d rf LS ;Axl; wifjy zufqpfwkdYudk wdkufMu&rnf/ r[mrdwfwkdY\ rvdkvm;tyfaom
csufrSm rSwfwrf;jyKxdkufaom zufqpfawmfvSefa&;twGuf vkyf&yfwkdYudk &efolESifhajz&Sif;&onfhoabmxm;rsdK;rxm;bJ
pum;vHk;rsm;jzpfayonf/ r[mrdwt f csi;f csi;f twGi;f jyifyurvdv k m;tyfaom jyóem[k
a'otvdu k f *syefuk d xwku d yf guvnf; useaf omwyfrawmfom; oabmxm;NyD;ajz&Sif;&rnf/ vdktyfygu vufeufrudkifbJ vlxk
trsm;pkwkdYrSm *syef\ "m;pmcHjzpfoGm;Ekdifayonf/ wkud yf eJG nf;jzifh ajz&Si;f &rnf/ vlxq k efuY siaf &;vkyaf omwyfzUJG udk
xkdpOfu &cdkifwkdif;wGif &ckdifrsdK;cspfwkdYu *syefudk jyefcsvsuf rSwfom;NyD; r[mrdwftmPmydkifrsm;xH wkdifMum;ta&;qdk&rnf/
&Sd\/ olwkdY\ vufeufrsm;rSm *syefrsm;u ay;xm;aomvufeuf vufeufudkifenf;jzifh rajz&Sif;bJ w&m;Oya'abmiftwGif;ü
rsm;jzpfonf/ *syefwYdk zGUJ ay;xm;aom umuG,af &;wyfjzpf\/ Armh ajz&Sif;Mu&rnf[k aqG;aEG;oabmwlMuonf/
wyfrawmfESifhoabmrsm; rwlnDay/ xkdudpöwGif wyfrawmfESifh uGejf rLepfygwD (Armjynf) \ uGezf &ifrh mS wpf&ufEiS yhf if Ny;D qH;k
wkduf½kdufywfoufjcif;r&Sdacs/ xkdYaMumifh &cdkifumuG,fa&;wyfwkdY cJhonf/
*syefudkcHwdkufaomtcg wyfrawmfudk *syefu ta&;,l&ef uGejf rLepfygwDueG zf &ifNh y;D aemuf uReaf wmfonf ukeaf ps;wef;
taMumif;r&Sday/ tdrw f iG f c&D;xGuzf jYdk yifaeygonf/ xdpk Of ocifwifjra&mufvmNy;D -
Adv
k rf LS ;ausmaf Zmu r[mrdwEf iS ahf ygif;Ny;D *syefukd wku d af om ]]udpk ef;aiG ocifp;kd qD uGezf &ift h aMumif; pma&;&OD;r,f/ &DyYdk
tcg ppfEkdifolr[mrdwfwyfom;rsm;u jynfolvlxkudk n§Of;yef; ayghAsm/ uRefawmf 'DaeYa&;r,f? reufjzefqkdNyD;a&m? cifAsm;
ESyd pf ufjcif;? trsKd ;orD;wku Yd kd apmfum;jcif;? awmfveS af &;wyfrsm;udk oGm;ykdYygOD;}}[k ajymaomaMumifh uRefawmfonf uGefz&ifhtNyD;
162 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 163
wpf&ufjcm;wGif ocifwifjr\pmudk,lNyD; ocifpdk;&Sd&m a';'&JokdY &efuek af &mufaomtcg ocifwifjrxHomG ;Ny;D pmudpu ö akd jym
xGufcJhygonf/a&vnf;oifh? armfawmfESifharmfawmfum;wkdYvnf; ygonf/ ocifwifjru pmudk oGm;ykdYyg? tcsKdUvlawGudk jyvkdYukd
tqif o if h & &S d a omaMumif h a ';'&J o k d Y na&muf o G m ;ygonf / jyef&ifac:oGm;yg[kajymygonf/
aemufaeYwGif ocifpdk;&Sd&m oJukef;&GmokdY a&mufoGm;ygonf/ xdt k csed u f Akv d cf sKyaf tmifqef;onf uefawmfBu;D apmif;wGif
ocifpdk;u - aexdik &f m Akv d cf sKyaf tmifqef;tdru f okd mG ;Ny;D ocifp;kd ay;vku d af om
]]ykefuef&efjyifMupkdY pmwrf;udkzwfNyD;NyDvm;}} pmudk AkdvfcsKyfxHay;ygonf/
[k uRefawmfhudk ar;ojzifh uRefawmfu - Akvd cf sKyaf tmifqef;onf uReaf wmfay;aom ocifp;kd \pmudk
]]rzwf&ao;bl; cifAsmh}}[k ajym&mocifpdk;u
azmufzwfygonf/ pmzwfNyD; uRefawmfhudk MunfhNyD; -
]]tJ'Dpmwrf;ocifwifjrqDykdYvkdufNyD [dkusrSzwfawmh}}[k
]]'Dupd u ö bmrSta&;rBu;D ygbl;uGm/ igwkYd tvkyv f yk zf eYkd ;D aeNy/D
ajymNyD; -
]]pmwdkav;wpfcka&;ay;csifw,f? 'Dpmudk Akdvfatmifqef;udk wkwYd yfawG tqifoifh jzpfaeNy/D 'DpmtaMumif; b,forYl rS ajymeJ}Y }
ay;vduk ?f pmudk tvGw&f atmif zwfomG ;? ta&;BuKH &if zsuq f ;D ypf}} [lí rSmygonf/ xdkrS qufNyD; AkdvfcsKyfatmifqef;u -
[k rSmNyD;pmwpfapmifa&;ygonf/ ol\pmrSm t*FvdyfbmomESifh ]]rif; b,fawmh atmifvHjyefrvJ? &efukefudk bmudpöeJY
a&;xm;aompmjzpfygonf/ xdkpmrSm - vmwmvJ}} [k ar;ojzifh uRefawmfu-
My Dear Ko Naung Cho - ]]ygwDuGefz&ifhwufzkdYvmwmyg? 'Dudpö AkdvfcsKyfodNyD;NyDvdkY
will you please consider the following paragraph taken xifygw,f}}[kajym&m Akv d cf sKyu
f ]]at; odw,f ...odw,f}}[k
from the letter sent to Kauesky by Lenin, at;aq;pGmajymojzifh uRefawmfu AkdvfcsKyfatmifqef;tm; -
"Without disorganizing the old Boungeois army, without ]]AkdvfcsKyfcifAsm;? uRefawmfodcsifwmuav; ar;yg&ap}} [k
reorganizing the new proletarian revolutionary army, the revo- cGifhawmif;vkdufvQif AkdvfcsKyfu -
lution cannot be achveied" ]]ar;yguGm odcsiw f mar;aygh}} [k cGijhfyKaomaMumifh uReaf wmfu-
jrefrmvdkqdkygu a[mif;EGrf;aom"e&Sifppfwyfukd tpnf; ]]uRefawmfhpdwfxJrSm oabmrusEkdifwJhudpöwpfck&dSygw,f?
ajyatmifrvkyb f J topfjzpfaom ypön;f rJaY wmfveS af &;ppfwyfukd ocifpdk;u awmfvSefa&;wyfOD;udk olYwpfa,mufwnf;oabmESifh
jyefvnfzGJUpnf;jcif;rjyKvkyfbJ awmfvSefa&;onf jzpfajrmuf zsuo f rd ;f wm uReaf wmfoabmrusygbl;? uReaf wmfv h ykd J ocifwifjr
atmifjrifEkdifrnf r[kwfacs[líjzpfonf/ a&m? Akdvfodef;wefyg oabmrusbl;vkdY od&ygw,f? AkdvfcsKyf
uRefawmfhrSm xdkpmudk tvGwfusufrSwf&rnf[kajymaom
oabmxm; b,fvdk&SdovJ odyg&ap}} [k ajymvkdufygonf/
aMumifh uReaf wmf tvGwu f su&f ygonf/ t*Fvyd v f ykd gru jrefrm
bmomjyefukdyg usuf&ygonf/ xdkpmudk AkdvfcsKyfatmifqef;xH xdktcg AkdvfcsKyfatmifqef;u -
ay;&efrmS ygonf/ olu Akv
d cf sKyaf tmifqef;[krac:? Akv
d af tmifqef; ]]at;uG ocifpdk;rSm 'Dvdkpdwfvdkufrmefyg vkyfwwfwJhtusifh
[kom ac:ygonf/ &Sdw,f? 'gaMumifh b,folYudkrSrwkdifyifbJ vkyfvdkufwmxifw,f?
164 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 165
'gudk rif;pdwyf pl &mrvdak wmhygbl;? wkrYd mS zwyvzGUJ Ny;D om; jzpfae wu,fhEkdifiHa&;usawmh udk,fh&nf&G,fcsufubmvJ? udk,f
ygNyD/ wkdYvlawGtm;vHk; zwyvxJrSm nDnDñGwfñGwfvkyfvkdY owfrw S x f m;wJ&h nf&, G cf suu f kd rsujf cnfrjywfzyYdk v J wkd ,f? vuf0J
&ygw,f}}[líat;at;aq;aq; ajymjyygonf/ oufouf? vuf,moufoufvkyfief;&,fvkdY r&Sdygbl;uGm/
xkdrSqufNyD; uRefawmf ar;cGef;wpfck xyfar;jyefygonf/ EkdifiHa&;rSmyJjzpfjzpf? vlYb0 vlYudpörSmyJjzpfjzpf vrf;aMumif;
]]vuf0J? vuf,maoGznfa&;eJYywfoufvkdY olwpfyg;u wpfajzmifhwnf; a&G;w,fqdkwmr&Sdbl;? tauGUtaumufawGrsm;
ar;&if &Sif;vif;atmif uRefawmf b,fvdkajz&rvJ ajymjy&rvJ}} w,f? 'gaMumifh qkwfwefqkwf? wufwefwuf? auGUwefauGU'gyJ
AkdvfcsKyfatmifqef;u - rSwfxm;OD;/ aemufawGUMuOD;rSmaygh}} [kajym&if; uRefawmfhudk
]]tao;udk tBuD;xifwm vuf0JtrSm;? tBuD;udk tao; pdkufMunfhaeygonf/ xdkokdY pdkufMunfh&if; -
xifwm vuf,mtrSm;uG}}[k ajymvdkuf\/ ]]rif;udMk unf&h wm tawmfu h kd odcsiw f wfcsiw f v hJ el w YJ w l ,f}}
uRef a wmf t H h M oaerd \ / Ak d v f c sKyf u quf a jym&mwG i f [lí qufajymygonf/
]]tEÅ&m,fukd azmhxu G Nf y;D ayghayghqq vkyu f ikd af jymqdw
k m vuf,m ]]igrif;udk rif;twGuf tNrw J ef;toH;k 0ifr,fph um; ajymvku d f
trSm;? tEÅ&m,fudk tpdk;&drfvGefNyD; avQmufvkyfaewm vuf0J r,f/ tJ'gu wjcm;r[kwfbl;? History pmtkyfrSef&if bmpmtkyf
trSm;uG}} [k xyfajymygonf/ jzpfjzpfzwf? History rod&ifvnf; bmrSrodEidk b f ;l ? 'gaMumifh rif;
Histroy pmtkyfawGzwfyguGm}} [lí ajymvdkufygonf/
AkdvfcsKyfu xyfajym&mwGif -
uRefawmf olYtm; jyefcGifhawmif;vkdufyg\/
]]vuf0?J vuf,mqkw d muvnf; avSe"H m;xpf,v l rYdk &bl;uG?
]]at; ... jyefjyef}}[k ajymaomaMumifh olt Y m; tav;jyKNy;D
qkvd &kd if;uawmh wkAYd rmpum;rSm ]avsmh avsmhvGef;&ifywf? wif;vGef;&if
jyef&efxGufrnf tvkyfwGif AkdvfcsKyfu -
jyw
jywf} qkw d hJ pum;&Sw
d ,fr[kwv f m;? tJ'gyJ ... vuf0J vuf,m ]]at; ...aeOD ; uG ? rif ; ocif p d k ; taMumif ; ajymwm?
trSm;qdw k m[m tJ'ED pS cf u k kd a&Smifcikd ;f wm? tJ'aD wmh awmfveS af &; awmfvSefa&;wyfOD;zsufwmeJY ywfoufvkdY ar;wm&Sdygao;w,f/
vkyif ef;vkyrf ,f? aumif;rGew f hJ Ekid if aH &;vkyrf ,fq&dk if tcsed t f cgeJY 'Dvlu vlwpfrsdK;uG? ocifpdk;u olYoabmeJYol wpfa,mufwnf;
tajctaeudkMunfhNyD; aES;aES;vkyf&wJhtcgvnf;&Sdw,f/ jrefjref oabmeJY zsufvdkufwm? ocifpdk;u (Emotional) pdwfvIyf&Sm;rI
vky&f wJt h cgvnf;&Sw d ,f? raES;vGe;f rjrefveG ;f vky&f wJt h cgvnf; jzpfavh&w dS o hJ yl /J Ekid if aH &;orm;qdw k m 'Dvjkd zpfvYdk b,f&rvJ/ ud, k hf
&Sdw,f? yHkaowGufxm;vdkYr&bl;? tcsdeftcgeJY tajctaeudk wpfa,mufwnf;oabmeJY vkyv f rYdk &bl;? tm;vH;k wkid w f idk yf ifyif
rSeuf efatmif Munfw h wfz?Ydk wGuw f wfzv Ydk wkd ,f? 'gaMumifrh Ydk tvGef vky&f r,ft h vkyyf /J olrvkycf b hJ ;l ? 'D vuf0n J ñ
D w G af &;vkycf idk ;f wm
tuRHawG rvkyfrdatmif owd&SdzdkYvdkw,f? tck NAdwdoQEkdifiHrSm igu cdik ;f wm? vuf0n J ñ D wG af &;&Srd v S nf; trsKd ;om;nDñw G af &;udk
vuf0Jpmaytoif;qdkwm&Sdw,f? tJ'gu qdk&S,fvpf0g'udk cdkifcdkif rmrmaqmif&GufEkdifr,fvkdY igwkdYem;vnfxm;w,f/
,HkMunfwJholawGu olwkdYudk,folwkdY vuf0Jorm;vdkYac:Muw,f? ckawmh vuf0JnDñGwfa&;ysufoGm;NyD/ 'gayr,fh pdwfavQmhzkdY
olwdkYxkwfwJh pmayudk vuf0JpmayvkdY ac:Muw,f/ rvdkbl;? zufqpfqefYusifa&;vkyfief;BuD;udk wkdYvkyfoGm;&rSmyJ/
166 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 167
'DudpöaMumifhawmh pdwftaESmifht,Suf jzpfraeygESifhuGm}} [lí tcg AkdvfvSatmifu xnfhay;í a&TawmifrS &Jabmfrsm;udkvnf;
ajymjyygonf/ ac:oGm;&ygao;onf/
aemufqufNyD; ajymonfrSm - uRefawmf jyvkdYokdYrjyefrDrSmyJ uRefawmfhtwGuf c&D;wpfck
]]Ekid if aH &;qkwd muGm? wkid ;f oljynfom;vltrsm;aumif;atmif ½kwfw&ufay:vmygonf/ ocifwifjr u ]]udkpef;aiG cifAsm;
vkyw f myg? tJ'v D kd vkyw
f t hJ cgrSm Ekid if aH &;orm;awG[m tcsi;f csi;f ud, k wf ikd o f mG ;Asm}}[k ckid ;f íoGm;&jcif;jzpf\/ uReaf wmfb,fb0u
nDñw G v f u kd ?f rnDñw G v f u kd jf zpfcMhJ uw,f? 'g[m Ekid if aH &;avmu"H yg&rDvnf; rod? c&D;oGm;&vScsnfhvm;[k awG;rdao;\/
w&m;yJaygh? tJ'Dawmh b,fvdktajctaeudkyJ awGU&awGU&? pdwf jyvdrYk oGm;rD oGm;&aomc&D;rSm yJc;l oko Yd mG ;&ef c&D;jzpf\/ þ
rysuf b J B uH K vmwJ h t ajctaexJ u taumif ; qH k ; jzpf a tmif c&D;oGm;&jcif;taMumif;rSm yJcl;&Sd pHjywyfrSL;AdkvfrSL;ausmfaZmxH
vkyfoGm;Ekdif&r,f}}[lí jzpfygonf/ pmay;ckdif;íjzpfygonf/
þpum;rsm;udk em;axmifrdaomuRefawmfonf vGefcJhaom yJ c l ; oG m ;&ef rl v wef ; ppf y nmausmif ; rS qif ; vmaom
av; - ig; &ufu awmfveS af &;wyfO;D zsuo f nfu
h pd Eö iS yhf wfoufNy;D nDtpfukd&if;uJYokdY cifrifol jrwfausmf (tcsufjyqufoG,fa&;
Akv
d cf sKyaf tmifqef; tvGeaf 'gyGaeonf[al ompum;udv k nf;aumif;? wyfrS)u ]]olygvkdufcJhrnf}}[kajymNyD; uRefawmfESifhtwl rD;&xm;
pD;NyD;vdkufcJhygonf/
uReaf wmf ,cifuMum;zl;aom Akv d cf sKyaf tmifqef;[m bkusw,f?
rD;&xm;pD;c&D;onfawG rsm;vGef;aomaMumifh &xm;wGJrSm
odyfpdwfwkdwwfw,f[laom pum;wkdYudkvnf;aumif; jyefawG;rd
usyfaeygonf/
\/ tJ'pD um;awG[m [kwyf ghrvm;[k oHo,0ifr\ d / uReaf wmf
c&D;onfawG rsm;vGef;onfhMum;uyif *syefwpfa,muf
uJhokdY touf (19) ESpfyif rjynfhao;aom yxrt&mcHAkdvfjzpfp &xm;ay:wGif ygvmonf/ olu bmtqifhrSef;rodyg/ cg;wGif
vli,fwpfOD;tm; olYvdk AkdvfcsKyfwpfOD;u pdwfxJ&Sdoavmuf tdwfwwfxm;onfh vSHpGyfwkdtdwfudk csdwfxm;ygonf/ xkd*syef
Ekid if aH &;oabmw&m;wku Yd kd uReaf wmf em;vnfatmif pdw&f n S &f n
S f onf pD;vmaom ukef&xm;wGJ\t0wGif ajcwGJavmif;csxdkifae
&Sif;jyaeonfrSm tHhMozG,f&mBuD;tjzpf uRefawmfcHpm;rd\/ ygonf/ olYvufukd aemufypfNyD;axmufxm;ygonf/ olYae&mu
tjyefvrf;wGif Akv d cf sKyaf tmifqef;onf Ekid if aH &;wGif tvGef tus,fBuD;jzpfaeonf/ tus,fBuD;[kqkd&aomfvnf; xdk*syef
pdwf&Snfonfhvl[lí rSwfcsuf csvkdufrdygonf/ vufaxmufrxm;ygu vlESpfa,mufavmuf xdkifEkdifaomae&m
jyvkdYokdY uRefawmfjyefaomtcg wyfwGif;wGif pnf;½Hk;a&; jzpfEkdifrnf/
vkyf&ef oifwef;ay;xm;onfh wyfwGif;rS EkdifiHa&;? pnf;½Hk;a&; &Jabmfjrwfausmfu xdk*syefudk Munfhír&/ uRefawmfhtm;
oifwef;qif;NyD;ol udkbdk;atmif (aemifwGif a&SUaeOD;bdk;atmif ]]tpfukd uReaf wmfvuf,m;vmNy}D } [k ajymygonf/ uReaf wmfu -
prf;acsmif;)? udkrif;wif (aemifwGif a&Tay:uRef;q&mawmf\ ]]rvkyfygeJYuGm? wkdYrSm ta&;BuD;wm0efygw,f? 'D[mysufvkdY
ausmif;wGi&f aoh0wfo)l ? udjk rifah t; (tquftoG,rf &awmho)l rjzpfb;l }} [kajym\/ jrwfausmu f bmrSjyefrajymyg/ 'g;ydeb f w
l mudk
ESifhtjcm;rrSwfrdolawGtm;ac:cJh&\/ a&TawmifNrdKUa&mufaom ausmfvmaomtcg c&D;onfwkdYvnf; &xm;xGufpuavmuf
168 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 169
pum;ajymjcif;r&SdMuawmh/ uRefawmfvnf; at;at;yif xdkifae uReaf wmf\ rlvwm0efrmS uGejf rLepfygwD0ifwpfO;D taejzifh
ygonf/ wGJayguf0u *syefuvnf; ai;NyD;xdkifaeonf/ tdyfidkuf uGejf rLepfygwDu ay;tyfaomwm0efukd xrf;aqmifc\ hJ / xkw d m0ef
aeovm; rod/ rsm;um; wpfae&mrSwpfae&mokdY ay;ykdY&aom ta&;BuD;pmrsm;
xdt k cdu k f jrwfausmo f nf uReaf wmfeh m;rS ½kwwf &ufxvdu k Nf y;D yk&Yd jcif;jzpf\/ uReaf wmfw h iG f ppf&, J el aD zmif;0wfxm;aomaMumifh
&xm;ayguf0&Sd *syefxHoGm;um ol\ajcaxmufjzifh *syefudk pmrsm;vHkNcHKrI&Sdí wm0efay;cH&jcif;jzpfygonf/
aqmifhuefvdkufygonf/ *syef &xm;atmufusoGm;awmh\/ uReaf wmf\ tjcm;wm0efrmS wyfrawmfom;wpfO;D taejzifh
xkdjzpfpOfukd tdyfikdufcJhaom uRefawmfu olajymíodvkduf& Akv
d cf sKyaf tmifqef;u wku d ½f ukd w
f m0efay;aom wyfwiG ;f Ekid if aH &;?
yg\/
pnf;½Hk;a&;rsm;twGuf oifwef;ay;&ef jzpfygonf/
&Jabmfjrwfausmfum; aemiftcgwGif wyfrawmfa&wyfrS
oifwef;ay;&mwGif awmfveS af &;twGuf Armhwyfrawmfom;
'kw,
d Akv d rf LS ;Bu;D jrwfausm[
f í
l jzpfvm\/ Ekid if aH usmpf ma&;q&m
aomfwmaqG\ a,mufzjzpfygonf/ rsm;udk Ekid if t
H wGi;f &Sd vSn;f aeavSapmif; jrif;aZmif;ruseq f odk uJo h Ydk
yJc;l blwmokYd nckepfem&Dcefw Y iG f a&mufomG ;ygonf/ blwmrS jynfolvlxktm;vHk;u wyfrawmfrSvkyfaqmifrnfh zufqpf
tjrefxGufcJhNyD; jrif;vSnf;wpfpD;iSm;um pHjywyf&if;okdY xGufcJhyg awmfvSefa&;BuD;udk axmufcHMu&ef tm;ay;Mu? ulnDMuap&ef
onf/ uReaf wmf\pdwrf mS pHjywyf&if;a&mufryS if jrwfausm*f syefukd aZmif;ay;cJh&ygonf/
uefcsonfhudpö pdwfat;&ygawmhonf/ wyfwiG ;f wGirf u aus;&Gm? NrKd Ujy? &yfuu G wf w Ydk iG v f nf; tajc
xdknu AkdvfausmfaZmxHpmay;NyD; vufoD;ykef;ocifAwif taeay;vQif ay;onfhtavsmuf þoabmxm;rsdK;udk aqG;aEG;
trnfcH Akv d Af wiftcef;wGif oGm;tdyyf gonf/ xdu k jyefrS jyvdo
Yk Ydk &ygonf/
xGufcJh&jcif;jzpf\/ EIwjf zifah qG;aEG;rIwiG rf u Ekid if w
H umrS wyfEiS jhf ynfon l ñ D w
G rf I
ESiphf yfvsO;f aom pm&Gupf mwrf; pmtkypf onfwu Ydk kd &SmazGzwf½EI ikd f
xD;wifyGJBuD;eD;vmNyD
ap&ef pDpOfay;&ygonf/
1944 tukef 1945 ckESpftpydkif;wGif wyfrawmftwGif;&Sd uRefawmf&SmazGNyD; wyfwGif;wyfjyif pdwf0ifpm;olwkdYtm;
twGif;usus ppft&m&Sdrsm; uGefjrLepfygwD0ift&m&Sdrsm;ESifh zwfapaompmtkyfrSm ]]Mu,feDvTrf;aom w½kwfjynf}} pmtkyfudk
t&yfbufrS yk*Kd¾ vw
f t Ydk wGi;f wGif wpfO;D ESiw
hf pfO;D EIwq
f ufpum; bmomjyefNyD; pmul;pufjzifhvSnfhum jzefYjzL;aom tvkyfwpfck
ajym&mwGif -
yg0ifygonf/
]]a[h xD;wifyBJG u;D eD;vmNyaD emf}} [lí EIwq f ufwwfMuonf/
þpmtkyf\ rlva&;olrSm Edgar Snow (t*¾gpEdk;) jzpfNyD;
þokYd EIwq f ufjcif;taMumif;&if;udk taMumif;odorl sm;om
odMu\/ tar&duef&Sd xif&Sm;aomEkdifiHa&;pma&;q&mBuD;jzpfygonf/
Edgar Snow a&;aom Red Star Over China w½kwfjynfay:u
uRefawmfvnf; odygonf/
170 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 171
Mu,fet D rnf&pdS mtkyu f kd uGejf rLepfygwDrb S momjyefNy;D jzefaY 0&jcif; Adv
k af rmifarmif? Adv k rf LS ;csKyaf tmifBu;D [k xif&mS ;vmrnfh
jzpfygonf/ AdkvfatmifBuD;? AdkvfrSL;csKyfwifaz[k xif&Sm;vmrnfh
xdkpmtkyfudk bmomjyefolrSm OD;xdefvif; (aemiftcgwGif Adkvfwifaz? AdkvfrSL;csKyfatmifa&T[k xif&Sm;vmrnfh
Akv
d wf axmifowif;pmwku d f t,f'w D mcsKyjf zpfvmol? a':apmjr\ Adkvfatmifa½T? zqyvtpdk;&tzGJUwGif 0efBuD;jzpfvm
cifyGef;) aomfvnf;aumif;? uGrf;NcHukef;wGif NrdKUtkyfwm0ef,lNyD; rnfh Adkvfcifarmifav;wdkYyg0ifaomtkyfpk jzpfygonf/
uGejf rLepfygwDtwGuf bmomjyefp&mpmayrsm;udk bmomjyefay; txufygtkyfpkESifhtwl ta&;ygvmaomolrsm;wGif
aom ocifjroGifaomfvnf;aumif;? wpfOD;OD;u bmomjyefay; aemiftcg Adv k rf LS ;Bu;D Munf0if;jzpfvmrnfh Adv k Mf unf0if;?
onf[k Mum;&ygonf/ aocsmuse rodcJhyg/ aemiftcg 'kwd,AdkvfrSL;BuD;jzpfvmrnfh Adkvfcspfcdkif?
xdkpmtkyfudk AdkvfcsKyfatmifqef;u wyfwGif;wGifzwf&ef ,yufvufvaS &T[k xif&mS ;vmrnfh Adv k vf aS ,Twv Ykd nf;
oabmwlaMumif; Adv k o f ed ;f wefu ajymygonf/ xdaYk Mumifh uReaf wmf yg0ifonf[k uRefawmfawG;rdygonf/
onfaemiftcgwGif Adkvfat;az[kac:aom udkat;aztm; uRefawmf rqufoG,frdaomaMumifh jynfolY
vufESdyfpufjzifhul;apNyD; pmul;pufjzifhvSnhfay;&ef wm0efay;cJh ta&;awmfyHktkyfpkwGif yg0ifaomfvnf; trnfrod
ygonf/ olawG &Sdaumif;&Sdygvdrfhrnf/
udak t;azpmtkyu f kd vufEydS pf ufjzifu h ;l aepOf uReaf wmftzdYk 2/ uGejf rLepfygwDwiG f Adv k o f ed ;f wef (okawoeXmeBu;D rSL;?
cPwmav; tm;vyfcsdef&aeygonf/ xdkodkY tm;vyfcsdef&onfh vrf;pOfygwDXmecsKyfwGif wm0ef,lcJhol) aemifwGif
tcdkuftwefYwGif wyfwGif;wGifvnf;aumif;? wyfjyifywGif uk e f o G , f ^ ausmuf r suf w G i f wm0ef x rf ; zl ; onf h
vnf;aumif; pyfrdpyf&m awG;awmaerdygonf/ xdktcgrSyif Adkvfatmifrif;? Adkvfoef;a&T (yDuif;odkY a&mufoGm;ol)?
uRefawmf\tawG;wGif pdwfav;zG,f&mtawG;udk awGUae&yg aemif t cgwG i f Ad k v f r S L ;BuD ; ausmf ñ G e f Y j zpf v mrnf h
awmhonf/ Ad k v f a usmf ñ G e f Y ? &J a bmf o H k ; usd y f 0 if Ad k v f v if ; ,k e f ?
xdkpdwfav;zG,fjzpfpOf[k uRefawmfcHpm;rdaomtawG;um; Advk af usmaf Zm? Adv k af usmv f iG ?f Adv
k Mf unf yg0ifcMhJ uonf/
ArmhwyfrawmftwGif;ü tMurf;tm;jzifh EdkifiHa&;t& a&SUaqmif xdjYk yif jrif;wyfrS wyfrLS ;jzpfol aemifwiG f awmcdjk ynfoYl
a&SU&Gujf yKaeaomtkypf [ k í l oH;k tkypf jk cm;em;aeonfukd awGU&ygonf/ &JabmfjzLtjzpf acgif;aqmifjzpfonfh Adv k tf ek ;f wifvnf;
uRefawmfawG;rd od&SdcHpm;rdonfrSm - yg0ifchJ\/
1/ jynfolYta&;awmfyHktkyfpk[k xifrdcHpm;rdygonf/ 3/ trSwf (3) tpk[k uRefawmf,lqaomtpkrSm AdkvfcsKyf
xd k t k y f p k w G i f wG i f u s,f O D ; aqmif a eMuol r sm;wG i f atmifqef;acgif;aqmifrIudkom ,HkMunfaomtpk[k
aemiftcgwGif Adv k rf LS ;csKyaf rmifarmif[x k if&mS ;vmrnhf ajymcsifygonf/
172 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 173
xdt k yk pf o k nf txufwiG w f ifjycJah om wyfwiG ;f &Sd uRefawmfodxm;onfhtwdkif; ajym&rnfqdkvQif jrefrm
uGefjrLepfygwD0if? jynfolYta&;awmfyHkwdkYESifhrwlbJ wpfEdkifiHvHk;&Sd EdkifiHa&;orm;rsm;udk uGefjrLepfygwDau'grsm;
wyfwGif;&Sd useftrsm;pkBuD;um; AdkvfcsKyfatmifqef;\ jzpfvmatmif pnf;½Hk;ay;olrSmvnf; ocifwifjryifjzpfayonf/
acgif ; aqmif r I u d k ,H k M unf í Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; tvm;wl pnf ; ½H k ; rI v k y f c J Y o l r sm;wG i f ocif w if j ruJ h o d k Y
acgif;aqmifrIaemufwGif pkpkpnf;pnf;&SdaeMuaom vkyfaqmifcJholrsm;rSm &JeDudkausmf0if;? udkaX;NrdKif ac: udkpdefvdIif?
trsm;pkBuD;jzpfonf/ udkxGef;&if? udkpHñGefY? udkxGef;pdef (a&eHajr) wdkYjzpfMuygonf/
Oyrm - Adv k rf LS ;Bu;D Axl;onf 0g'tm;jzifh uGejf rLepf xdaYk Mumifh t&yfbufe,fy,fwiG &f adS eMuaom vli,fv&l , G f
ygwDEiS ehf ;D pyfcahJ omfvnf; acgif;aqmifrt I m;jzifh Adv
k cf sKyf Edik if aH &;orm;trsm;pkonf uGejf rLepfygwD0ifrsm; jzpfvmcJMh uonf/
atmifqef;udkom ,HkMunfoljzpfonf/ 1945 ckESpf? rwfv 24 &ufaeYwGif AdkvfpdefrSefu ac:cdkif;
&Jabmfo;kH usyd 0f ifAv kd rf LS ;Bu;D &Jx#G ?f Adv
k v f usmf wdo Yk nf Akvd cf sKyf aomaMumifh &Jabmfwpfa,mufu uReaf wmfx h H owif;ydyYk gonf/
atmifqef;udo k m acgif;aqmiftjzpf ,HMk unfojl zpfonf/ &Jabmf taMumif;rSm AdkvfcsKyfatmifqef;onf uRefawmfwdkYtaemufydkif;
oH;k usyd 0f ifxrJ S trsm;pkonf Adv k cf sKyaf tmifqef;\acgif;aqmifrI wkid ;f odYk a&mufvmcJNh y/D xdaYk Mumifh ta&;ay:tpnf;ta0;vkyrf nf
udo
k m cH,x l m;olrsm;Mu\/ xd&k aJ bmfo;kH usyd 0f ifxrJ S Adv k &f efEikd rf mS jzpfaomaMumifh tpnf;ta0;wuf&ef ac:cdkif;jcif; jzpfonf/
t"dywd a'gufwmbarmf\om;rufjzpf&um; a'gufwmbarmf tpnf;ta0;vky&f m wdu k cf ef;twGi;f wGif Adv k pf ed rf eS ?f Adv
k Bf u;D a'G;?
acgif;aqmifrIaemuf ygoGm;onf/ Adv k pf ef;,k? Adv k af tmif'if? Adv k jf r? Adv
k &f v
J ?S Adv
k w f ifO;D ? Adv k af t;az?
wyfrawmf0ifr[kwfaom t&yfbufEdkifiHa&;orm;rsm; Adv
k rf if;vGi?f Adv k o f ef;Ekid ?f a':apmjr? a':cifMunfMunf? uReaf wmfEiS hf
onfvnf; txufwiG af &;cJo h nft h wdik ;f oH;k pkuyJG gonf/ uGejf rLepf tjcm;trnfrrSwfrdaomol okH;-av;OD;cefYygvmygonf/ ocif
tkyfpku xkdtkyfpkawGxufrsm;ygonf/ wifjrvnf; ygonf/
odkYaomf wdkYArmtpnf;t½Hk;ocifrsm;ESifh t&yfbufEdkifiHa&; AdkvfcsKyfatmifqef;u zufqpfawmfvSefa&;ESifhywfoufí
orm;rsm;onf AdkvfcsKyfatmifqef;\acgif;aqmifrIudk ,HkMunf ed'gef;ysKd ;raeawmhbJ awmfveS af &;ESiyhf wfoufNy;D ppfr[mAsL[mESihf
pdwfcspGmjzifh Armhwyfrawmfudk axmufcHaecJhMuonf/ enf;AsL[mrsm;? Edik if aH &;oabmxm;rsm;? pnf;½H;k a&;vkyif ef;rsm;udk
aemifwiG f Adv k cf sKyaf tmifqef;\ tpd;k &tzGUJ wGif 0efBu;D jzpfol &Sif;vif;ajymoGm;ygonf/
ta&SUtm&Svil ,frsm; tpnf;t½H;k (East Asiatic Youth League)\ AdkvfcsKyfatmifqef;rdefYMum;cJhaom zufqpfawmfvSefa&;ESifh
acgif;aqmifydkif;wGif Ouú|jzpfol OD;b*srf;rSwpfyg; useftzGJU0if ywfoufonfh ppfa&;r[mAsL[m tcsuaf ygif; (16) csu&f o dS nf[k
vli,ftrsm;pkrSm uGefjrLepfygwD0ifrsm; jzpfMuonf/ xdkodkY tm&S rSwfom;rdaomfvnf; þpmtkyfESifh roufqdkifaomaMumifh
vli,frsm;udk pnf;½Hk;ay;cJholrSm ocifwifjryifjzpfavonf/ ra&;awmhyg/
174 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 175
awmfveS af &;aeYowfrw S &f mwGif 1945 ckEpS ?f {Nyv D ESp&f ufaeY ]]a[h... pef;aiG rif;eJY igeJYawGUjyefNyDaemf}} [k ajymvdkuf
udk owfrw S cf o
hJ nf/ wdik ;f 7 taejzifh wyfzUJG 136 odYk 0dik , f mvufEiS hf ygonf/ ]]'Dudpöta&;BuD;w,f? a&mufatmifoGm;uGm}} [kajymNyD;
qufoG,fNyD; awmfvSef&ufowfrSwfrnfhowif;udk ocifpdk;ESifh Adv
k cf sKyaf &SUrSxu G cf yhJ gonf/ uReaf wmfu Adv k pf ed rf eS af emuf vku d cf hJ
ocifoef;xGef;xHydkYay;zdkY qufoG,fcJhaomfvnf; tdE´d,&Sd 136 ygonf/ ocifwifjrESifh rcGJrDav;rSmyif ocifwifjru-
wyfzUJG rS rnfonft h quftoG,rf S jyefvnfr&&Scd ahJ y/ xdt k aMumif; ]]udpk ef;aiG? udAk [de;f udak c:Ny;D jyefcyhJ gaemf? awGUMuao;wmaygh}}
udk AdkvfcsKyfatmifqef;tm; ocifwifjru wifjy&mwGif AdkvfcsKyf [k EIwq f ufygonf/ uReaf wmfo h &d onfrmS þpmonf udAk [de;f udk
atmifqef;u ]]olwdkY0dkif,mvufpufu qufoG,fray;&ifvnf; ac:aompm[k em;vnfvdkufygonf/
wk[Yd mwdYk qufom;eJyY t J quf toG,v f yk &f rSmaygh? pdwcf stm;ud;k AdkvfcsKyfatmifqef;u rSm&mwGif-
&wJh qufom;ESpfa,mufudkvkdcsifw,f/ vrf;rSmb,fvdk tcuf ]]'DpmawGudk vHkNcHKatmif,loGm;Mu? tu,fí jyóem
tcJyJawGUawGU tcuftcJudk &ifqdkifNyD; tjrefqHk; vdk&mc&D; jzpfcahJ omf pmudzk iG zhf wf? &atmif tvGwu f su?f pmudk zsuq f ;D ypf}}
a&mufatmifoGm;Edkifr,fh qufom;ESpfa,muf? wpfa,mufu
[k rSmonfudk trSwf&rd\? þpmwGif AdkvfcsKyfatmifqef;u
jzL;u ocifA[def;ESifh ocifoef;xGef;qDoGm;zdkY? wpfa,mufu
ocifoef;xGef;ESifh ocifA[def;xHokdY rnfodkYrSmonfudk uRefawmf
jrpf0uRef;ay:u ocifpkd;ESifh Adkvfae0if;qD oGm;&r,f}} [k
trSefyifrodcJhyg/ pmawGudka&mufatmifay;aomfvnf; bmrSef;
ajymygonf/
rodcJhyg/
c&D;oGm;&rnfhuHygaom uRefawmfonf þc&D;wGifvnf;
rJusjyefavonf/ odkYjzifh rwfv 24 &uf? 1945 ckESpf rdk;csKyfcgeD;wGif jyvdkYrS
ocifwifjru Adv k rf LS ;atmifEiS w hf idk yf ifNy;D Adv k cf sKyaf tmifqef; atmfpwifum;wpfp;D jzifh xGucf yhJ gonf/ ,mOfarmif;olrmS wyfMuyf
tm; ]]&Syd gw,f ... Adv k cf sKy}f } [k uwdjyKvu dk Mf uNy;D uReaf wmfEiS hf udkatmif0if; jzpfygonf/
AdkvfwifOD;tm; a&G;vkdufygonf/ jynfNrdKUodkY narSmifrSa&mufygonf/ a&TqHawmfbk&m;em;rS
ocifp;kd &d&dS m a';'&Jbufov Ykd w
T &f ef Adv k w f ifO;D [ka&G;ygonf/ jzwfoef;NyD; um;armif;vmcJh&m a&TqHawmfbk&m;em;wGif rD;awG
ocifoef;xGe;f ESihf ocifA[de;f xHomG ;&ef uReaf wmhu f akd &G;ygonf/ ylaZmfxm;onfudk awGU&ygonf/ pdwfxJwGif wpfckckudk cHpm;rd
Adv
k cf sKyaf tmifqef;u 'DaeY rwfv 24 &ufaeYwiG yf if c&D;xGu&f ef ovdkudk cHpm;aerdygonf/
ajymojzifh ausmydk;tdwfjyifNyD;jzpfae&ygawmhonf/ uRefawmfwdkYonf ,mOfudk yHkrSefarmif;cJh&m taESmifht,Suf
c&D;oGm;rnfh qufom;ESpaf ,muftm; Adv k cf sKyaf tmifqef;u r&SdbJ axmufMuefYvrf;qHkodkY a&mufcJhygonf/ tcsdefrSm rwfv
awGUOD;rnfqakd omaMumifh uReaf wmfEiS u hf wkd ifO;D wdo Yk nf Adv k pf ed rf eS Ef iS hf 25 &uf? 1945 ckESpf eHeufig;em&D jzpfygonf/
ocifwifjryg Adv k cf sKyaf tmifqef;udk oGm;awGUygonf/ uReaf wmfu h kd axmufMuefYvrf;qHkwGif wyfMuyfudkatmif0if;u um;udk
awGUvQifawGUcsif;yif AdkvfcsKyfatmifqef;u - &yfvdkufonf/ uRefawmfhudk olu pwifpum;ajymygonf/
176 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 177
]]Adkvfav; awmfvSefa&;twGif; uRefawmfwkdYbmjzpfr,f aoewfEiS ahf xmufwm cHvu dk &f ygonf/ vSnMhf unhv f u dk af omtcg
qkdwmvJ rodbl;Asm? eD;wkef; a&Twd*kHbk&m;BuD; 0ifzl;&atmifyg}} ppf&JwyfrS t&mcH AkdvfxdyfwifvwfESifh t&mcHAkdvfrif;vGifukd
[k ajymygonf/ uRefawmfuvnf; racyg/ ]]at;Asm uRefawmf awGU&ygonf/
vnf; rzl;&wmMumNyD}} [kajymvkdufojzifh um;onf yJcl;bufokdY uRefawmfu -
rauGUawmhbJ &efukefbufokdY acgif;vSnfhvkdufygonf/ ]]a[h... b,fvkdvkyfvkdufwmvJ}} [k ar;ygonf/ olwkdY
uReaf wmfwu Ydk m;onf t&Sed rf eS rf eS yf if &efuek b
f ufoYdk armif;cJY uvnf; ]][m... ukdcspfvIdifygvm;? cifAsm;bmvmvkyfwmvJ}}
ygonf/ ajreDukef;t0kdif;ukd ywfvkdufygonf/ &efukefjynfvrf;\ [k ar;vkdufMuonf/ olwkdY uRefawmfukdawGUaomaMumifh tHYtm;
nmbufjcrf; ,ckwyfrawmfaxmufyahH &;wyfonf xkpd Ofu ,ck oifoh mG ;Muygonf/ aemufcsucf si;f yif ouFmruif;aomrsuEf mS odYk
wyfrawmfyef;Nc\ H tpGeaf vmufwiG &f adS omuke;f wGif &Sad eygonf/ ajymif;oGm;ygonf/
teD;&Sd vufzuf&nfqidk w f pfqidk w
f iG f 0ifNy;D vufzuf&nfaomufMu xkdpOfu ppf&Jwyf\wm0efrSm axmufvSrf;a&;wm0efESifh
ygonf/ wyfxdef;wm0efukd xrf;aqmifMu&onf/
av,mOfysHrsm;rSm eHeufykdif;AkH;BuJ&ef rvmwwfaomaMumifh xdyfwifvwfESifh ukdrif;vGifwkdYonf uRefawmfESifhtwl
vufzuf&nfqidk w f iG vf nf; vlpnfum;aeygonf/ ukad tmif0if;u r*Fvm'kHAkdvfoifwef; 'kwd,ywfwGif oifwef;wufcJh? oifwef;
vufzuf&nfaomuf&if; ]]Akdvfav; 'Dem;wifaxmufyHha&;wyf qif;cJholawGjzpfonf/ wyfMuyfBuD;b0ESifh oifwef;qif;NyD; ppf&J
&Sw
d ,f/ uReaf wmfvnf; um;twGuf vk&d r,f& ypön;f av;oGm;,l wyfzUJG wGif ykxYd m;wm0ef xrf;Mu&ygonf/ tcsujf yqufo, G af &;
csifao;w,f}} [k ajymygonf/ wyf&if;wGif ae&ygonf/
uRefawmfuvnf; oabmwlvkduf\/ xkdYaMumifh um;ukd olwu Ydk m; uReaf wmhv f adk wmh oD;jcm;wm0efr&So d uJo h Ydk oD;jcm;
axmufyahH &;wyf&&dS mokYd armif;vku d yf gonf/ um;ukd 0ifqmvrf;ESihf wm0ef uRefawmfxrf;aewmukdvnf; olwkdY rodMuyg/
jynfvrf;axmifhwGif &yfvkdufygonf/ xkdYaemuf jynfvrf;rBuD;ukd xdyw f ifvwfonf uReaf wmfch g;rS aoewfuq dk x JG w k vf u dk \
f /
ul;Ny;D axmufyahH &;wyf0if;twGi;f okYd 0ifomG ;Muygonf/ wyf0if;\ uRefawmfu ]]a[hvl cifAsm; bmvkyfwmvJ}} [k ar;aomfvnf;
*dwwf cH g;ydwrf xm;yg/ wyfwiG ;f wGif &Jabmfwpfa,muf-ESpaf ,muf olwkdY rajzMuyg/
avmufom oGm;vmaeygonfudk awGU&ygonf/ um;ESiyhf wfouf ]]cifAsm; aysmufaewmMumNy?D tck cifAsm;b,fuvmwmvJ}}
aomypö n f ; rsm;uk d awG U &\/ uRef a wmf u em;rvnf y g/ [k ar;Mu\/ uRefawmfu -
ukdatmif0if;u ypönf;ykHrsm;ukd aocsmpGmMunhf&if; um; Austin ]]uReaf wmhu f dk Akv
d Bf u;D vSr;dk qDudk ppf½;Hk u pmydNYk y;D taemufwikd ;f
Ring wpfckckawGUonf[k aemufrSod&ygonf/ ppfXmecsKyfudkajymif;vdkufwm? uRefawmf tck tJ'Duvmwm}} [k
ol um;ypön;f &SmaepOf *dww f cH g;ESihf reD;ra0;wGif uReaf wmf ajymvQif-
&yfaeygonf/ xkdokdY&yfaepOf uRefawmhfaemufbufrS cg;ukd ]]ckb,foGm;rvdkYvJ}} [kar;jyef&m -
178 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 179
]]uRefawmfyJcl;oGm;rvdkU}} [kajymvdkuf\/ xdkpOfu &efukefc½dkifwGif AdkvfBuD;cifndKESifhOD;AaqGwdkYu
]]aeOD;cifAsm;udk ar;p&m&Sdao;w,f tckAdkvfrSL;udkoGm;ar; awmfveS af &;twGu&f adS eMu\/ c½dik w f m0efcrH mS OD;AaqG (aemifwiG f
OD;r,f}} [lí ajymygonf/ 0efBuD;csKyfjzpfvmol) ? AdkvfBuD;cifndK (aemifwGif awmfvSefa&;
xdtk csed wf iG f uReaf wmft h m; um;ESiyhf o Ykd l udak tmif0if;rSm reD; aumifpD0if AdkvfrSL;BuD;cifndK)u ppfa&;wm0efcHtjzpf &SdaeMuyg
ra0;wGi&f adS eonf/ xdyw f ifvwfwYkd uReaf wmhaf oewfukd jzKwu f m? onf/ xkdpOfu tajrmufwyfrSL; jzpfygonf/
cg;udkaoewfESifhawYwmawGudk oljrifae\/ olu yg;eyfol uRef a wmf E S i f h x m;0,f x G e f ; a&T w d k Y pum;ajymaepOf y if
jzpf&um; uReaf wmfwt Ykd eD;odYk rvmyg/ ta0;u tuJcwfae[ef xdyfwifvwfESifh udkrif;vGifjyefvmygonf/ olwdkYu -
wlygonf/ ]]udkcspfvdIif ... cifAsm;oGm;EdkifygNyD? oGm;wmvmwmvnf;
xdyfwifvwf udkrif;vGifwdkYu uRefawmftm; owdxm;ygAsm? udk,fhtvkyfudk,fvkyfaygh}} [kajymygonf/
]]cifAsm; 'DrSmbmvmvkyfwmvJ}} [kar;\/ uRefawmfu - uRefawmf\ ajcmufvHk;jyL;aoewfudk jyefay;ygonf/
]]uReaf wmfycJ ;l oGm;rvd?Yk uReaf wmfet YJ wl &Jabmfwpfa,muf olwo Ydk nf uReaf wmhu f kd a0cGrJ &aom rsuEf mS trlt&mrsm;ESihf
ygw,f/ olu 'Dbuf0ifvmvdkY vdkufcJhwm? ck olb,fa&muf Munfhaeygonf/
oGm;rSef;rodbl;}} [kajymvkdufygonf/ udrk if;vGiEf iS x hf yd w
f ifvwfwYkd uReaf wmfu h kd aocsmpGmrMunfvh Ykd
xdyfwifvwfwdkYu -
jzpfEkdifygonf/ xdkacwfu Armhwyfrawmfom;rsm;onf qHyif
]]cif A sm; uRef a wmf w d k Y e J Y v d k u f c J h } } [k a c:ygonf / ol w d k Y
rxm;&yg/ acgif;wH;k &dy&f ygonf/ awmfveS af &;umveD;aomtcg
ESpaf ,mufu pufb;D ESihf uReaf wmft h wGuf qdu k u f m;wpfp;D iSm;Ny;D
wyfrawmfom;wdq Yk yH ifxm;Mu&ygonf/ odrYk o S m aus;vufawm
olwdkY\ ½kH;odkYac:cJhygonf/
olwdkY\½Hk;rSm ,ckprf;acsmif;rD;owf½Hk;BuD;ESifh "m;vG,fckwf &GmwGif ajymufusm;ppfqifa&;tjzpf aqmif&u G &f mwGif &Gmom;awG
avmufae&m&Sdygonf/ ESiw
hf n l aD e&rSmjzpfygonf/ xdpk Ofu uReaf wmf OD;xkyaf qmif;xm;
xdyw f ifvwfEiS u hf rkd if;vGiw f Ykd uReaf wmhu f kd olw½Ykd ;kH wGix
f m;Ny;D ygonf/ ,leDazmif;0wfxm;onf/
xG u f o G m ;ygonf / ½H k ; wG i f &J a bmf x G e f ; a&T E S i f h t jcm;&J a bmf uReaf wmfonf yifut kd m;jzifh vlaMumufwpfa,mufjzpfyg\/
wpfa,mufudk awGU&ygonf/ pdwfvIyf&Sm;wwfoljzpfygonf/
xdyw f ifvwfwrYdk &Spd Of &JabmfxeG ;f a&T uReaf wmfeh m;uyfvmNy;D odkYaomfxdyfwifvwfwdkY uRefawmfhudk ac:xm;aomtcg
]]Adkvfav; ...uRefawmf'DrSm raecsifawmhzl;? Adkvfav; bmaMumifhac:xm;ovJ[kawG;NyD; pdwfvIyf&Sm;oifhygonf/
uRefawmfhudkac:yg}} [kajymygonf/ uRefawmfu - uRefawmf pdwfrvIyf&Sm;cJhyg/
]]igu yJcl;oGm;rSm wm0efeJYuGm? ac:oGm;vdkYrjzpfbl;? 'Dawmh uRefawmfaMumufvnf; raMumufcJhyg/
rif;udk tvHkudkydkYay;r,f/ tvHkrSm igwdkYrdwfaqG Adkvftkef;armif uReaf wmf\ausmyd;k tdww f iG f pm&Gupf mwrf;awGyg\/ odaYk omf
(&Srf;tkef;armif) &Sdw,f? oleYJaecJh}} [k ajym&ygonf/ um;ay:wGif usefcJhaomaMumifh ausmydk;tdwftwGuf pdwfrylrd/
180 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 181
uReaf wmhaf jcaxmuf zdeyftxufwiG af jcywf&ydS gonf/ ajcywfukd a&Twd*Hkukef;awmfwGif tvGefpnfum;ygonf/ cvkwfxdrS
txyfxyfywfxm;aom txyfrsm;Mum;wGif xdyfwef;vQdKU0Sufpm trdw bk&m;zufawmh touf&Snf[lbdodkY ppfumvtwGif;
ygyg\/ AH;k awG'vpyfBucJ saepOftwGi;f vltrsm; bk&m;uke;f awmfwiG f ydí k
xdpk mum; Advk cf sKyaf tmifqef;u ocifA[de;f xHay;aom pm MunfndKpGm OD;wdkufaeMujcif;om jzpfygonf/
jzpfygonf/ zufqpfawmfveS af &;twGuf ta&;Bu;D aom pm jzpfyg bk&m;zl;NyD; ajrmufbufapmif;wef;rS qif;cJh\/ um;ESifh
onf/ a&T*HkwdkifbufokdYauGUqif;NyD; a&wm&Snfvrf;a[mif;wGif;&Sd qdkif
þpmud k o m wpf z uf o l a wG u rd o G m ;cJ h a omf zuf q pf wpfqdkifwGif xrif;0ifpm;Muygonf/
awmfvSefa&;BuD;onf wpfrsdK;wpfzHk jzpfoGm;Edkifygonf/ þpmudk naeig;em&DcefYwGif uRefawmfwdkYyJcl;odkY xGufcJh\/ vrf;wGif
wpfzufolwdkYrdoGm;rSm tvGef aMumuf&\/ uRefawmfvnf; ar;prf;jcif;r&S?d t&Sed rf eS rf eS af rmif;cJ&h m tif;waumfoYkd a&mufcyhJ g
aMumuf&vdrfhrnfqdkaomfvnf; uRefawmf raMumufcJhyg/ onf/ tif;waumfjrif;wyfwGif Adkvftkef;wif&Sd&mae&m olUudk0if
uReaf wmfonf xdyw f ifvwfu ]]cifAsm;oGm;Edik yf gNy?D oGm;wm NyD; awmfvSefa&;&uftaMumif;owif;ay;&ef um;udk &yfjcif;jzpf
vmwmvnf;owdxm;yg/ ud, k t
hf vkyu
f ,
kd vf yk af ygh}} [k ajymaom ygonf/
tcg uRefawmftawG;ESifhNyHK;rdygonf/ odkYaomf Adkvftkef;wifr&Sdawmhyg/ usefaeaom&Jabmfrsm;u
uReaf wmfth vkyu f vnf; owdxm;oGm;&? ud, k t hf vkyyf J ud,k f ]]r&Sad wmhb;l ? oGm;ukeMf uNy}D } [kajymojzifh uReaf wmfvnf; yJc;l pHjy
vkyfwmyJ r[kwfygvm;/ wyf&if;odYk qufvufxu G cf &hJ m nckepfem&DavmufwiG f pHjywyf&if;
uReaf wmf xdyw f ifvwfwYkd ½H;k cef;rSxu G cf yhJ gonf/ tcef;wGi;f rS odkYa&mufcJhygonf/ xdkaeYum; rwfv 25 &uf? 1945 ckESpf jzpfyg
vrf;ray:a&mufvQifyif udkatmif0if;um;udk rD;owf½Hk;BuD;ESifh onf/ rwfv 25&uf? 1945ckESpf? n ckepfem&DcefYwGif uRefawmf
ra0;vSaom vrf;Mum;\xdyfwGif &yfxm;onfudkawGU&ygonf/ yJcl;pHjywyf&if;odkY a&mufcJhygonf/
uRefawmfpdwfauseyfoGm;\/ aemufu &JabmfarmifxGef;a&T wyfwGif;odkY 0ifvdkufaomtcg vufoD;ykef; ocifAwif[k
ra,mifrvnfESifhygvmonf/ uRefawmf oYludkyg um;ay:wifNyD; emrnfBuD;aom AdkvfAwifudk awGU&ygonf/ uRefawmftHhMooGm;
&Srf;vrf;bufodkY xdyfwifvwfwdkY ½Hk;a&SUrSrjzwfbJ r*Fvmvrf;udk awmhonf/ taMumif;rSm AdkvfAwifonf tcef;BuD;twGif; tvH
jzwfoGm;ygonf/ xdkurS tvHkvrf;okdY oGm;vdkufygonf/ csKyfaeonfudk awGY&\/
tvHv k rf;rSwpfqifh ,ckopfawm0if;Bu;D twGi;f &Sd tajrmuf uReaf wmfu tHMh opGmjzifh ]][m ...}} [k tmar#dwo f jH yKr\
d /
wyfoYkd um;udak rmif;0ifvu kd \
f / tajrmufwyfwiG f Adv k t
f ek ;f armif Adv k Af wifu ]][ ...udpk ef;aiG}} [k olvnf; tHMh opGmajymvdu k of H
ESifh toifhawGUNyD; udkxGef;a&Tudk xm;cJhvdkaMumif;ajymNyD; rdepf 20 Mum;&\/
eD;yg; tcsdefMumoGm;ygonf/ xdkurS a&Twd*Hkbk&m;odkY oGm;NyD; uRefawmfESifhAdkvfAwifrSm ocifwifjrudk taMumif;jyKNyD;
zl;Muygonf/ ,cifuyif odNyD;jzpfawmh\/
182 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 183
olonf teDwGifMu,fjzLwpfyGifhygaom tvHudk csKyfaeyg eHeufapmapm rkd;rvif;rDpí yJcl;wyf&if;rS pwifxGufcJh&m
onf/ uRefawmfu xdktvHudkMunfhNyD; ]]b,fvdkvJAsmh ...}} [k anmifav;yifodkYa&mufvmygonf/ anmifav;yifwGif ocifZif
ar;vdu k \f / oluvnf; ]]cifAsm; b,fuvmwmvJ}} ]] Adv k &f efatmif &Sd&m ocifZiftm; rSmp&m&SdwmrSm&ef ocifZiftdrfodkY 0ifvkdufyg
wdkY qDuvm;}} [kar;vdkuf\/ uRefawmfolYem;wGif uyfxdkif&if; onf/ ocifZifudk rawGY&yg/ olYtdrfrS vlwpfOD;xGufvmí
]]uRefawmfAdkvfcsKyfatmifqef;eJU ocifwifjrwdkYcdkif;vdkY jzL;udk ocifZifudkar;aomtcgxdkvlu ]]ocifZifwdkY c&D;xGufoGm;
oGm;rvdkYbJ? ocifA[def;udkoGm;ac:&rSm}} [kajymvdkuf&m -
Muw,f}} [kajymygonf/ uReaf wmfu ]]Adv k b f ode;f u vTwv f u kd v
f Ykd
]]aeOD;Asmh 'Dvdkqdk&if wdkif;rSL;udkawGUvdkufOD;}} [k olu ajym
ygonf/ vmwmyg? r&Sd&ifaeygapawmh}} [kajymNyD; anmifav;yifrS pwif
xkdpOfu yJcl;pHjywyf&if;onf awmfvSefa&;wdkif;trSwf (4) xGufcJhygonf/
trnfwyfxm;aomwkid ;f jzpf\/ wdik ;f rSL;rSm Adv k rf LS ;ausmaf ZmjzpfNy;D um;u aumif;ygonf/ odkYaomf av,mOfysHudka&Smif&aom
EdkifiHa&;wdkif;rSL;rSm Adkvfodef;wefjzpfygonf/ Adkvfodef;wefonf aMumif h yk e f ; vd k u f ? em;vd k u f E S i f h y if nae av;em&D c ef Y w G i f
'kwd,wdkif;rSL;vnf;jzpfygonf/ uRefawmfoGm;pOfu olUudk ausmufwHcg;odkY a&mufygonf/ xkdwGif vufzuf&nfaomufNyD;
rawGU&yg/ qufvufxGufcJh&m naeig;em&DausmfwGif jzL;odkY a&mufygawmh
uRefawmf wkdif;rSL;AdkvfausmfaZm\tcef;odkY oGm;vdkufyg onf/ jzL;rSwpfqifh ocifA[def;tajcpdkufaeaom anmifyifom
onf/ AdkvfausmfaZmu ½kwfw&uf uRefawmhfudk rrSwfrdyg/ &GmokdY oGm;cJYygonf/
]]uRefawmftaemufydkif;wdkif;u Adkvfpef;aiGyg/ t&ifu
&Gmt0ifwiG f rde;f rysKd rde;f r&G,w f Ykd a&wGi;f wGif a&cyfaeMuyg
AdkvfrSL;eJYawGUzl;ygw,f}}
]][kwNf yD ...[kwNf yD ...uGezf &ifw h ek ;f uvnf; awGUzl;wmyJ}} onf/ trsdK;orD;ESpfOD;u uRefawmfwdkYum;udk wm;NyD;
[k ajymygonf/ ]]&JabmfBuD;b,foGm;rvdkYvJ}} [k ar;ygonf/
uRefawmf ocifA[def;udk oGm;ac:rnfhtaMumif; ajymjy&m ]]uReaf wmf ocifA[de;f udk awGUcsiv f yYkd g/ ocifwifjreJY Adv
k cf sKyf
AdkvfrSL;ausmfaZmu - atmifqef;u cdik ;f vdyYk g? uReaf wmfu Adv k pf ef;aiGyg}} [kajymvku d &f m
]]'DrmS *syefawG usKyw f u
Ydk &kd yd rf ad eNy?D 'gaMumifh usKyw f Ykd xGu&f trsdK;orD;rsm;u cPapmifhcdkif;xm;NyD; &GmtwGif;odkY 0ifoGm;Muyg
awmhr,f? cifAsm;vnf; udAk [de;f udk rac:oGm;eJaY wmh? olq Y D a&muf onf/ tawmfav;MumrS jyefvmNyD; -
atmifoGm; ...[dkrSmyJaevdkuf}} [kajymygonf/ ]]uJ ...'DuoGm;ygawmh&Sif}} [k vrf;jyvdkufygonf/
Adv
k rf LS ;ausmaf Zmu uReaf wmft h m; ]]bmvdak o;vJ}} [k ar;onfh ocifA[def;tdrfodkYa&mufaomtcg AdkvfcsKyfatmifqef;u
twGuf ]]"mwfqDvdkcsifw,f}} [kajymaomaMumifh ]] AdkvfAwifudk
ay;aompmudk ay;vkdufygonf/ ]]ocifA[def;u uRefawmfhudk
ajym}} [k cdkif;ojzifh AdkvfAwiftm; ajym&ygonf/ udkatmif0if;
"mwfqDtvHktavmuf&&SdcJh\/ xrif;rpm;&ao;bl;vm;ar;í xrif;auR;ygonf/ udak tmif0if;
xdknu pHjywyf&if;wGifyif ntdyfcJhMu\/ vnf; xrif;pm;Ny;D jyefygonf/ rjyefrD udak tmif0if;tm; ]]uJ ...
184 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 185
uRefawmfvkdufvdkYr&awmhbl;? cifAsm;vnf; odwJhtwdkif;yJ? xifrdygonf/ ol&Sif;jyaeyHkrSm wu,fhudk ol wdkufcJhonfhyrm
Adv
k pf ed rf eS uf kd ajymvdu
k }f }vdYk rSmvdu
k yf gonf/ udak tmif0if; nwGi;f pdwf0ifpm;zG,f&m &Sif;jyaeygonf/ ol\ ajymufusm;&Jabmfrsm;
csi;f yifjyefomG ;\/ udak tmif0if;udk a&mufEikd yf ghrvm;[kar;&mwGif onfvnf; wkwfwkwfrS rvIyf? pdwf0ifpm;pGm em;axmifaeMu\/
a&mufEikd yf gonf[k ajymonf/ aemifro S &d onfrmS 27-3-45 nae pum;ajymNyD ; aomtcg ocif A [d e f ; u uRef a wmf h t m;
okH;em&Davmuf a&mufonf[kod&onf/ ]]udpk ef;aiG em;em;aeae aeyg/ naeapmif;&if udpk ef;aiGukd ocif
xdktcsdefu ocifA[def;onf ol\ajymufusm;&Jabmfrsm;udk oef;xGef;qD ydkYay;ygvdrhfr,f}} [kajymojzifh xdkYaeYtzdkY uRefawmf
&GmawGqjD zefx Y m;vku
d Nf y;D jzpf\/ {Nyv D ESp&f ufaeYtwGuf jyifqif vHk;0 tem;,lae&ygawmhonf/
xm;jcif;jzpfygonf/ uReaf wmf,o l mG ;aompmudk zwfNy;D aomtcg naearSmif&dyfysKd;aomtcg uRefawmfhtm; vmBudKaom
ocifA[def;u ]]'Dnawmh 'DrSmyJ cifAsm;tdyfAsm}} reufjzef wyfpw d if ,fwpfcEk iS t
hf wl ocifA[de;f xHrS xGucf MhJ uygonf/ &Gmu
uReaf wmhv f al wG ac:vdu k yf gOD;r,f/ 'Dowif;udak jym&OD;r,f? ocif xGufuwnf;uyif awmifajrmuft&yfwdkYudk aumif;pGmrodyg/
oef;xGef;qDawmh reufjzef cifAsm;qufoGm;ayawmh? 'Du uRefawmfhtxif &Gm\ taemufajrmufbufodkY xGufcJhygonf/
qufom;eJY xnfhvdkufr,f}} [kajymvkdufygonf/ vrf;wGiaf csmif;wpfacsmif;udjk zwfc&hJ \/ xkad csmif;\ a&rSmaEG&moD
tcsed u f m; wefc;l vjynfah yawmhrnf/ aumif;uifwiG f vrif;
rdx
Yk ifh odyNf y;D reufyg? a&wdryf gonf/ xdak &wdrw f rd u
f kd jzwfu;l Ny;D
xd e f x d e f o mae\/ aeyl & S d e f r &S d ? avat;uav;wd k u f a e&m
wpfzufurf;odkYa&mufMuygonf/
wpfaeYwmvH;k pdwyf l vlycl pH m;cJ&h aom uReaf wmfonf va&mif\
vmvrf;udk jyefapmif;NyD;Munfhaomtcg aumif;uifwGif
at;&dyfudk rcHpm;EdkifawmhbJ armarmESifhvSJtdyfvdkufrdawmh\/
aemufaeYum; rwfv 27 &ufaeYjzpfygonf/ uReaf wmf tdy&f m vrif;BuD;xdefxdefvif;aeygNyD/ 'DaeYum; vjynfhaeYwnf;/
xNyD; rsufESmopf t0wftpm;vJNyD;aomtcg ocifA[def;u 1306 ckESpf? wefcl;vjynfhaeYjzpfygonf/
aumufn§if;aygif;taMumfwdkYjzifh apmifhaeygonf/ a&aEG;Murf; rwfv 27 &uf? 1945 ckESpf jzpfygonf/
aomuf aumufni§ ;f aygif;pm; taMumfpm;Ny;D aomtcg ocifA[de;f xD;wifyGJum;a&mufcJhNyDwnf;/
rSmxm;aom ywf0ef;usi&f mG rsm;rS ajymufusm;acgif;aqmif&aJ bmfrsm; uRefawmfwdkYvlpkonf jzL;acsmif;wpfzufurf;wGif a&mufae
a&mufvmMuygonf/ Mu\/ aomifjyifay:wGif xdkifaeMuygonf/ vdkufydkYaomtzGJUrS
ocifA[def;uawmfvSefa&;aeY&ufajymif;aMumif;udk &Jabmf wpfOD;u-
rsm;udk ajymjyygonf/ xdjYk yifajymuf usm;wdu k yf \
JG taMumif;awG ]]a&mufrmS yg&JabmfBu;D &m em;em;aeaeaygh}} [kajymNy;D ae&mu
ajym&mwGif jyifopfajymufusm;wd\ Yk ajymufusm;wdu k yf t
JG aMumif; xGuo f mG ;ygonf/ rMumrDyif xdo k El iS t
hf azmfawG jyefa&mufvm\/
udk &Sif;jyjcif;udk uRefawmYfteD;wGifxkdifNyD; em;axmifaeygonf/ vufxJwGif z&JoD;awG ygvmygonf/ ]]uJ ...pm;Mua[h
ocifA[def;onf ppfom;r[kwfaomfvnf; ajymufusm; tarmajy a&SUrSm pm;p&m bmrSawGUrSmr[kwfbl;}} [k olu
wdkufyGJESifhywfoufNyD; A[kokwtawmfrsm;rsm; &xm;onf[k ajymvdkuf\/
186 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 187
uRefawmfwkdYonf olpdwfay;aom vwfqwfvSonhf z&JoD; xkrd q
S ufxu G af omf eHeuf ckepfem&DccJG efw
Y iG f ocifoef;xGe;f \
csKcd sKu
d dk va&mifatmufwiG f aysmaf ysmyf g;yg; pm;aeMu\/ uReaf wmfwYdk aMumifvufonf;pcef;okYd a&mufcyYJ gawmhonf/ uReaf wmfu h dk jrifvQif
xkid af eaomae&mESihf eD;eD;rSmyif z&Jcif;Bu;D &Sad ejcif;aMumifh jzpfyg ocifoef;xGef;u -
onf/ ]]cifAsm; ukdpef;aiGvm;}} [k ar;ygonf/
tjcm;olawGuawmh rnfokdYawG;onfrod uRefawmf\ ]][kwfuJU uRefawmf pef;aiGyg/ AkdvfcsKyfatmifqef;eJU ocif
tawG;wGifrl - wifjru 'Dpmukd OD;barmifudk ay;ckid ;f vku d v f yYdk g}} [kajymNy;D pmukd
]]tif; 'Dtcsdefawmh 'def;oH? 'kdif;oHawGMum;ae&avmufNyD? ay;vkdufygonf/ OD;barmif[kac:vkdufaomaMumifh ocif
ajy;vTm;aeolawGvnf; ajy;vTm;aeMuavmufNy?D igwku Yd awmh 'DrmS oef;xGe;f onf uReaf wmhfudk tenf;i,fysLiSm[ef aygufvmygonf/
at;at;aq;aq; z&Jo;D pm;aeMuyguvm;}} [lí awG;aerdygonf/ olonfAv kd cf sKyaf tmifqef;xHrpS mudzk wfNy;D aomtcg olt Y eD;
z&Jo;D pm;Ny;D aomtcg xkad e&mrSxu G cf jYJ yefonf/ b,fbufu wGif&Sdaom avxD;ESifhqif;vmaom NAdwdoQwyfrS qufoG,fa&;
b,fbufukd oGm;aerSef;rodyg/ ajcoHvkHvkH oGm;&\/ wdwfwdwf t&m&Sd ar*smu½l; (Major Crew) udk pum;vSrf;ajymvdkufonf/
oGm;&\/ acsmif;wpfcu k v dk nf; jzwf&ygao;onf/ a&wGif jzwfu;l oH ocifoef;xGef;ajymvkdufyHkrSm -
rMum;&ef*½kpkduf&\/ um;vrf;ukdvnf; jzwf&\/ um;vrf;\ ]]ar*smu½l; cifAsm;? cifAsm;udk owif;ay;p&m&Syd gw,f/ ,ck
wpfzufokdY a&mufaomtcg vrf;wpfvrf;ay:jzwf&ao;\/ a&mufvmwJh &Jabmfuowif;ay;ygw,f/ b,fvv kd q J akd wmh The
vkdufykdYolwkdYu ]]tkwfjzwfa&mufNyDa[Y}} [k ajymaomaMumifh Rising has begun Last night awmfvSefa&;[m raeYnupcJYNyD}}
þvrf;ukd tkwfjzwfvrf;[k uRefawmfrSwfxm;vkdufygonf/ [lí jzpfygonf/ olu t*Fvdyfvdkajymí uRefawmfrSwfrdvkduf
xkdrSqufNyD; uRefawmfoGm;ae&ao;onf/ auGUaomvrf;? onf/ olYrsufESmtrlt&mudk uRefawmf tuJrcwfwwfyg/
ajzmifah omvrf;? &Gmuav;awGu qufvsuf bm&GmawGreS ;f rod/ olYrsufESmu NyHK;ovkdvdk rNyHK;ovdkvdkjzpfaeygonf/
wpfnvkH;oGm;&mu &GmBuD;wpf&GmokdY a&mufygonf/ tcsdefum; ocifoef;xGe;f ESihf pum;ajymaepOfyif Adv k wf ;kd vGiaf &mufvm
n ESpef m&Dcef&Y ydS gNy/D xk&d mG wGif wpfem&DcefeY m;Ny;D c&D; qufxu G &f ygonf/ Adkvfoifwef;ausmif;wGif&SdpOfu Adkvfwdk;vGifonf
jyefygonf/ ocifoef;xGef;aeaompcef;okdY ra&mufEkdifao;yg/ uRefawmfwdkY oifwef;wGif avhusifhay;aomq&mjzpfygonf/
armaomfvnf; tdyfcsifpdwfr&Sdyg/ uRefawmfwkdYarQmfvifhcJYaom Adkvfwdk;vGifu -
xD;wifyGJBuD;ukd qifETJ&ef uRefawmf pdwfxufoefaeaomaMumifh ]]a[h ...cifAsm; udkcspfvdIifr[kwfvm; tdcsKwkduf wyfcGJ
jzpfygonf/ (1) qef;yrf;uvm;}} [kar;ygonf/ uRefawmfu -
rkd;vif;aomtcg awmifajcukda&mufvmygonf/ xkdae&m ]][kwu f AhJ v kd af v;}} [kajymonf/ ocifoef;xGe;f u ]][m ...
wGif &GmESifhra0;vSao; &JabmftcsKdUu &GmqDoGm;NyD; taMumfESifh cifAsm;wdkYcsif;odovm;}} [kar;ojzifh uRefawmfu ]][kwfygw,f?
aumufn§if;aygif;0,fcJYaomaMumifh uRefawmfwkdYpm;Muygonf/ Adv
k w
f ;kd vGiu
f uReaf wmfq h &myg? r*Fvm'Hk Advk o f ifwef;ausmif;uyg}}
188 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 189
]]aMomf ... cifAsm;u Adkvfoifwef;qif;udk;? tJ'Dvdk tod ]]bmrSryle?YJ 'DrmS pm;p&mawGaygw,f/ pm; ... tvkyrf &Sad wmh
awGUawmh aumif;wmaygh? uJ Adkvfwdk;vGif ... udkpef;aiGvnf; tdyf? 'DrSmuRefawmf&Sdw,f/ em;em;aeae aeAsm}} [lí vdIufvIduf
em;&atmif cifAsm;qDudkac:oGm;ygAsm}} [kcdkif;ygonf/ uRefawmf vSJvSJajymygonf/
Adkvfwdk;vGifxHvkdufoGm;\ Adkvfwdk;vGifu uRefawmfYtm; - odkYESifyif uRefawmfaMumifvufonf;pcef;wGif ae&ygawmh
]]vmAsm cifAsm;udk pm;aumif;aomufaumif;awG auR;r,f}} onf/
[kajymygonf/ olaeaomwJodkY a&mufaomtcg Adkvfwdk;vGifu þpcef;um; yJc;l ½d;k rawm\ ta&SUbufjcrf;tpyfjzpfygonf/
]]cifAsm; rpm;&wmMumwmawGauR;r,fAsm}} [kajymNyD; awmif½dk;ay:jzpfojzifh opfBuD; 0g;BuD;awGaygygonf/awm&dyf
ig;aowÅm? aygifrek ?Yf ,db k ;l wkjYd y\/ olu ]]pD;u&ufu 'DrmS t&uf awmif&dyfwkdY\ t&dyfwdkUum;at;csrf;vSygonf/ awmaus;iSuf
aomufcsif&if'DrSm}} ykvif;awGbl;awG jyygonf/ wkdY\toHawGum; om,mvS\/ uRefawmf\pdwfonf obm0
]]uRef a wmf p D ; u&uf r aomuf w wf b l ; Asmh ? t&uf v nf ; tvSwiG f ,pfr;l csi\ f / ,ck,pfr;l cGihf &Ny?D odaYk omf uReaf wmf qifEJT
raomufwwfbl;As}} [k ajymaomaMumifh ]]uRefawmfvnf; csifaom xD;wifyGJESifh vGJ&avjcif;[k tm;rvdktm;r&jzpfaerdyg
raomufygbl;}} [kajymygonf/ xkn d upNy;D ocifoef;xGe;f pcef; awmh\/
wGiaf epOftcdu k f uReaf wmfonf Adv k wf ;kd vGiw
f w J iG yf ifaeygonf/
Advk w
f ;kd vGiwf rJ mS ajray:wGif 0g;cif;xd;k xm;aom wJjzpfygonf/ ocifoef;xGef;xHrS AdkvfcsKyfatmifqef;xHokdU
ola&muRefawmfyg 0g;Murf;ay:wGif tdyfygonf/ Adkvfwdk;vGifu- ocifoef;xGef;\pcef;&Sd Adkvfwdk;vGifwJwGif em;em;aeae
]] uReaf wmfvnf;bmrS rodb;l Asm?h ppf½;kH u ocifoef;xGe;f udk aerdygonf/ xdkodkYae&if; wpf&ufwGif xdkwpf&ufonfum;
apmifah &SmufzYkd wyfpw k pfpek vYJ u kd v
f Ykd trde&Yf wmeJv Y u
kd cf &hJ wm/ olu
Y kd rSwfrSwfom;om; rwfv 31 &uf? 1945 ckESpfwGif jzpfygonf/
vlBu;D wpfa,mufvyYdk o J wd ,f/ b,ftqifq h wkd mawmh rodb;l Asm/ uRefawmfonf Adkvfwdk;vGif\wJpcef;rS xGufNyD; awmwef;
uJ cifAsm;vmwJhtaMumif;ajymygOD;}} [kajymojzifh uRefawmfu twGi;f vrf;avQmufaepOf ocifoef;xGe;f \wJa&SU a&mufomG ;yg
&Sif;jy&ygonf/ onf/ ocifoef;xGef;onf wpfOD;wnf;xdkifae\/ pD;u&uf
]]'Dvdk Adkvfwdk;vGif? awmfvSefa&;u {NyD ESpf&ufvkyfzdkY? ckawmh aomufae\/ þodjYk zpfaeonft h wGuf ocifoef;xGe;f at;at;
Adv
k af usmaf Zm&JU pHjywyf&if;u rvkyrf jzpfawmhvYkd rwfv27 &ufukd vlvl xdkifaeonf[k uRefawmfu ,HkMunfrdygonf/ okdYjzpfaom
a&G;vdkuf&wm? 'Dowif;udk ocifoef;xGef;udk vmajymwmAsmh? aMumifh olwY t
J wGi;f odYk 0ifvu kd \
f / olu uReaf wmfuh kd ]] udpk ef;aiG
ocifoef;xGef;qdkwmu awmfvSefa&;rSm EdkifiHjcm;qufoG,fa&; vmAsm}}[k ysLysLiSmiSm ac:ygonf/ uReaf wmfvnf; oabmusomG ;
wm0efcH? wpfenf;awmh EdkifiHjcm;a&; 0efBuD;oabmyJ? ckawmh onf/ ocifoef;xGef;um; uRefawmfBudKufaom pma&;q&m?
uReaf wmfu ud, k whf yfvnf; jyefvrYdk &? 'DrmS vnf;bmwm0efrrS &S}d } ola&;aom qif;&Jom;rif;? qif;&Jom;csi;f acwf? ArmjynfEiS hf bH0k g'?
[kajym&m Adkvfwdk;vGifu - ocifp;dk a&;onfh qd&k ,
S v f pf0g'pmtkyw f iG f ocifoef;xGe;f a&;onfh
190 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 191
trSmpm? ocifA[def;a&;aom "e&SifavmupmtkyfwGif ocif olUwJxo J Ykd 0ifomG ;Ny;D ]] OD;barmifcifAsm;? uReaf wmfocd siw f mav;
oef;xGe;f a&;onft h rSmpmwdo Yk nf rmhupf 0f g'ESiq hf &kd ,
S v
f pf0g'\ &SdvkdYar;yg&ap}} [lí pum;yv’ifcHvdkufygonf/ oluvnf;
qdv
k &kd if; taMumif;t&mrsm;udk uReaf wmfwv Ykd Nl yed ;f rsm; em;vnfatmif ar;csifwmar;yg[k ajymaomaMumifh -
&Sif;vif;vG,fulaom jrefrm0gusrsm;ESifhvG,fulpGma&;wwfol ]]wjcm;awmhr[kwfygbl;cifAsm; rmhufpf&JUtpGef;xGufwefzdk;
jzpfonf/ ocifpdk;onf pmudk bufpHkatmifa&;wwfoljzpf\/ oabmw&m; (Surplus value) udk t&if; &Sif (Capitalist ) twGuf
ocifoef;xGef;u vdk&if;udkod&ef pmudk vG,fulpGma&;wwfaom b,fvdk,lw,fqdkwm vlawGem;vnfatmifajymcsifvdkY &Sif;jy
aMumifh olYudkBudKuf\/ av;pm;\/ ola&;aompmwdkYwGif - ay;yg}} [lí ajymvdkufygonf/
- &mZ0if[lonfum; &[ef;ykPÖm;ESifhrif;? rif;ESifh olaX;? ocifoef;xGef;\ rsufESmonf uRefawmf0ifpOfuvdk ysLiSm
ol a X;ES i f h q if ; &J o m;wd k Y \ wk d u f c d k u f & m ppf w vif ; onfhtrlt&maysmufoGm;onf/ wif;rmoGm;\/ toHuvnf;
aywnf; [lí a&;cJholjzpfonf/ tenf;i,frmovdkjzpfoGm;NyD; ]]'DrSm&Jabmf cktcsdef[m tm;vHk;
(þae&mwGif &[ef;qdkonfrSm Oa&mywdkufu &[ef; awmfveS w f u kd cf u kd af ewJh tvkyaf wGvyk af ewm? 'Dvt kd cgrSm 0g'awG?
rsm;udk qdkvdk&if;jzpfonf) oabmw&m;awG aqG;aEG;&r,ft h csed f r[kwb
f ;l / vufawGU tvkyf
vky&f r,fh umvjzpfw,f/ aemufraS jymMupdUk }} [k oHjywfEiS ahf jymNy;D
- ywf0ef;usifu vludkjyifonf/ vlurS ywf0ef;usifudk
pum;udk &yfvu kd \ f / ol\ toHrmS uReaf wmfu h kd rvdrrf ;dk rvdrrf m
jyifonf[laom rmhufpf\ &kyfydkif;ordkif;0g' udk vG,u f l
oli,fav;udkajymovdk ajymoHygaeygonf/
ap&ef a&;cJholjzpfonf/
wu,fawmh uReaf wmfonf rvdrrf ;kd rvdrm® oli,ft&G,o f m
- uGefjrLepf[laombHk0g't&ifhpm;acwfBuD;odkY a&muf jzpfygao;onf/
aomtcg (0g) ya'omyifacwfBuD;odkY a&mufaom ocifoef;xGe;f tm; MunfnKd veG ;f ? BuKd uv f eG ;f ? txifBu;D vGe;f
tcg urÇmavmuMuD;onf Nidrf;csrf;om,mNyD; vlom; aomaMumifh uRefawmfhpdwfwGif olYudk&if;ESD;aerd&m oluvnf;
wdkYonf jA[®mBuD;rsm;uJhodkY jzLpifMuayvdrfhrnf [lí uRefawmfhudk &if;ESD;aernf[k xifrdaomaMumifh þodkY ar;rdjcif;
a&;cJholjzpfonf/ jzpfygonf/ þae&mwGif q&mBuD;ocifpdk;? AkdvfcsKyfatmifqef;
ol\uavmiftrnfuvnf; ywfrBuD;[lí jzpfonf/ wkdYESifh uGmjcm;oGm;onf[k cHpm;vdkufrdonf/
uRefawmfuJhodkY rEl;reyftouf 19 ESpf t&G,f uRefawmfonf awmfvSefa&;jyif;xefaomumvtwGif;rSmyif vDeifonf
16 ESpft&G,fu zwfcJh&aompmukd &ifwGif;wGifpGJae\/ ocif vnf;aumif;? armfpDwkH;onfvnf;aumif; oabmw&m;ESifh
oef;xGef;\ ta&;tom;udk BudKufvGef;aomaMumifh olYudkvnf; ywfoufvmvQif &Jabmfrsm; tar;&Sdygu aocsmpGm&Sif;vif;
txifBuD; MunfndKaerdonf/? aqG;aEG;ay;wwfaMumif; uRefawmfodxm;ay&m ,ck ocif
xdak eYu ocifoef;xGe;f udk at;at;aq;aq; awGUaomtcg oef;xGe;f \ pum;udMk um;&aomtcg uReaf wmfpw d w f iG f ckwwk Bk u;D
uRefawmfar;csifwmawG odcsifwmawGar;rnf[k pdwful;&NyD; vdk jzpfoGm;ygonf/
192 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 193
uRefawmfonf b0ifrusaompdwfjzifh Adkvfwdk;vGif\wJodkY Adkvfwdk;vGifu -
jyefcJhygonf/ ]]cifAsm; ajcaxmuf 'Pf&m&vdkY aq;½Hkwuf&w,fav?
{NyvD wpf&uf? 1945 ckEpS f a&mufaomtcg aMumifvufonf; tJ'DxJu ausmif;udk jyefra&mufvmawmhwm}} [kajymvQif
pcef;odkY avxD;&Jabmfrsm; a&mufvmygonf/ uRefawmfu -
xkod rl mS &Jabmfref;0if;armif (aemiftcg Edik if aH wmfor®wBu;D ]][kwyf gw,f? aq;½Hrk mS tMumBu;D yJ? aemufro S ufomvmvdYk
jzpfvmol) ESifh udkpdk;armif(jrif;NcH pdk;jrifh)? Akdvfcspfaumif;wdkY jzpf tdE´d,udkvTwfvdkufwm? ckawmh ajcaxmufaumif;NyD? avxD;
ygonf/ eJYawmif qif;vmcJhNyD}} [lí ajymjy&ygonf/
udkpdk;armif uRefawmfaeonfhwJodkY a&mufvmygonf/ udkpdk;armifu -
uRefawmfhudkawGUvQif - ]]uRefawmfhrSm &m&SifawGygvmw,f/ awmifay:udk rMumrD
]]a[h ... rif; 'Da&mufaewmvm;}} [kar;vQif - a&mufvmrS pm;&r,f}} [kajym&m Adkvfwdk;vGifu ]]'DrSmvnf; &Sdyg
]][kwfw,f ...cifAsm;a&m b,fuvmwmvJ}} w,fAsmh? ar*smu½l;wkdY,lcJhwm}} [kajymNyD; aumfzDazsmfay;í
]]igu uvuwåm; Commune (bHk&dyfom) uvmwm? oH k ; a,muf o m;aomuf M uygonf / aumf z D u d k aomuf & if ;
ref;0if;armifvnf;ygw,f/ olu ajcaxmufrSm 'Pf&m&vdkY udkpdk;armifu ]] uRefawmfhudk ocifoef;xGef; qDowif;ydkYzdkY rSmvdkY
awmifay:rwufvmEdkifao;bl;? aeygOD;? rif;u bmvdkY 'Dudk vmwmyJ? uReaf wmft h ajctaeu bmrSe;f rodao;bl;}} [kajym\/
a&mufaewmvJ}} [kar;ojzifh uRefawmf AdkvfcsKyfatmifqef;\ uReaf wmfu ]]uReaf wmfvnf; 'Dvykd ?J uReaf wmfw h m0efu taemuf
ppfXmecsKyw f iG f Edik if aH &;rSL;tjzpf wm0ef,&l rnfh ocifA[de;f tm; wdik ;f utkycf sKyaf om jyvdNYk rKd Ue,fwyfrmS Asm?h Edik if aH &;rSL;aygh? ppfa&;
vmac:&aMumif;? owfrSwf&ufxufapmíawmfvSefa&;vkyf&í acgif;aqmifu Adkvfpef;,kAsmh? 'gayr,fh uRefawmfu 'Da&muf
rjyefEdkifawmhaMumif; ajymygonf/ aeawmh bmwm0efrSvnf;ray;? bmrSvnf;rvkyf&aygh}} [k ajym
]]aumif;w,f? rif;eJaY wGU&wm[efuswmyJ? pum;awGajymMu vkdufygonf/ ]]udkpdk;armifu aumif;ygw,fAsm}} [kajymNyD; ollUudk
wmaygh}} [kajymygonf/ tem;,lcdkif;vdkufygonf/
rMumrD Adkvfwdk;vGif a&mufvmygonf/ udkpdk;armifu naeapmif;wGif udpk ;kd armifEiS hf uReaf wmfwq Ykd akH wGUMuygonf/
]]Adkvfav; cifAsm;? r*Fvm'Hku uRefawmfwdkYq&m r[kwfvm;}} [k udkpkd;armifu tdEd´,a&mufpma&;q&modef;az (wufbkef;BuD;
ar;vdkufonf/ odef;az) a&;onfhpmwpfapmifudk udkpdk;armifu uRefawmfzwf&ef
trSefrSm udkpkd;armifrSm Adkvfwdk;vGif\emrnfudk rod? q&m ay;ygonf/ xdkpm\acgif;pOfrSm -
[líodouJo h Ydk Adv
k w f ;kd vGiu
f vnf; udpk ;dk armifukd ausmif;om;rSe;f Toward mutual understanding between British and
odaomfvnf; trnfrodjzpfaeí uReaf wmfuyif &Si;f jyrdwq f uf Burmese People [laom acgif;pOfjzpfygonf/ pm\tao;pdwu
f kd
ay;&ygonf/ ,aeYtcsdefwGif uRefawmfrrSwfrdawmhyg? t"dutaMumif;rSm -
194 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 195
- zufqpfqefu Y siaf &; ppfyBJG u;D wGif NAw d o d QwEYkd iS rhf [mrdwf ]]'Dvdk&Sdygw,f udkpdk;armif? uRefawmfhoabmuawmh 'Dpmudk
tjzpf,HkMunfpGm yl;aygif;aqmif&Guf&ef/ ocifoef;xGef;qDay;zkdYvdkw,f}} ]] ay;w,fuG? olYudkay;wJhtxkyf
- þppfyGJBuD; atmifjrifNyD;onfhaemuf jrefrmEdkifiH\ xJrmS 'Dpmygw,f? ocifp;kd qDuv kd nf; avxD;orm;awGu wpfqifh
vGwfvyfa&;twGuf aqmif&GufaeMupOftwGif;rSmyif a&mufoGm;avmufNyDxifw,f}} [k udkpdk;armifu ajymjyonf/
jrefrmEdik if EH iS hf jynfow l Ukd \ b0Nird ;f csr;f pGm NAw d o d QwEYkd iS hf ]]tJ'Dvkdqdk&ifvnf;NyD;wmyJ? uRefawmfhtzdkYawmh 'Dpmudk
twl jyefvnfxlaxmif&ef/ þenf;tm;jzifh NAdwdoQESifh uRefawmfbmrSajymp&mr&Sdygbl;? vlBuD;awG AdkvfcsKyfatmifqef;?
jrefrmwkdY tjyeftvSef em;vnfrI&&SdMuNyD; EdkifiH\ ocifp;dk ? ocifoef;xGe;f wdo Yk abmyJ? olww
Ykd m0efay;wm uReaf wmfwYkd
vGwv f yfa&;udk Nird ;f csr;f pGmjyefvnf&,l&ef? wpfcsed w f nf; vkyf&HkyJ}} [kajymNyD; -
rSmyif wdkif;&if;om;vlrsdK;toD;oD;yg0ifaom pnf;vHk; ]]urÇmhtajctaeudkvnf;ajymygOD;? 'DppfNyD;oGm;&if½k&Sm;?
nDñw G af &;udk zqyvtzGUJ Bu;D taejzifh xdxad &mufa&muf t*Fvyd ?f tar&duefw&Ykd UJ qufqaH &; b,fvakd ervJajymygOD;}} [k
aqmif&Guf&eftp&SdonfwdkY yg0ifygonf/ ar;vdkufrdonf/
xdpk mwrf;ESiyhf wfoufNy;D udpk ;kd armifu&Si;f jyonfrmS ]] tcka&SU udkpdk;armifu -
wdv Yk yk &f rSmu vGwv f yfa&; twGuf Nird ;f csr;f pGm BuKd ;yrf;aqmif&u G f ]]ppfNyD;&ifawmh urÇmBuD;wpfckvHk; Nidrf;csrf;oGm;Edkifw,f?
zdkYyJ jzpfw,f/ 'DppfyGJBuD;[mvnf; r[mrdwfawGu EdkifrSm aocsm 'gayr,fh t*FvdyfwdkYuvnf; ppfyef;aewm? ½k&Sm;uawmh ck
w,f/ ppfyBJG u;D Ny;D oGm;&if t*Fvyd f t*Fvefjynfvnf; ppf'Pfc&H vdYk Edik af ewmyJ? 'gayr,fh ppf'PfawGyad evdYk aemufxyfppfwpfyjJG zpfzYkd
ppfyef;aeNy?D wdEYk ikd if v H nf; t*Fvyd f tqkwf *syeft0if tqkwrf mS rwwfEdkifbl;/ 'gaMumifh½k&Sm;? t*FvdyfwdkY ESpfEdkifiHvHk; jyefvnf
ppfyef;aeNyD?'DtcsdefrSm Nidrf;csrf;a&;eJYjyefvnf xlaxmifa&; xlaxmifa&; vkyMf uvdrrhf ,f? 'DtcgrSm ydu k q
f &H w
dS hJ tar&duefu
vkyif ef;[m t"dujzpfw,f/ 'Dvyk if ef;udv k yk &f if; vGwv f yfa&;&zdYk ul&rSmyJ/
vrf;aMumif;[m wpfqifhNyD;wpfqifh yGifhoGm;vdrfhr,f/ t*Fvef igMum;cJw h muawmh &kpAJh (tar&duefor®w)? csmcsD (t*Fvef
jynfoal wG&UJ pdwaf epdwx f m;eJY t*Fvyd t f pd;k &&JU udv k ekd aD y:vpD[m eef;&if;0ef)? pwmvif (½k&Sm;EdkifiHa&;ESifh ppfa&;acgif;aqmif?
vnf; aysmhajymif;vmEdkifw,f/ 'gaMumifh NAdwdoQjynfolawGeJU uGefjrLepfygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL;) wdkY awGUqkHaqG;aEG;Mu
jrefrmjynfoal wGMum;rSm enf;vnfr&I atmifvyk Mf u&r,f/ &vdrhf w,f/ onfokH;OD; oabmwlnDrIuawmh urÇmhNidrf;csrf;a&;udk
r,fvdkYvnf; xifw,f/ xdef;odrf;apmifha&SmufoGm;MuzdkYtwGuf oabmwlnDrI &MuNyDvdkY
tJ'v D akd qmif&u G wf ahJ e&mrSm wdu Yk eG jf rLepfygwDu Edik if aH &;t& Mum;cJh&w,f/ 'gaMumifh urÇmhEdkifiHa&;tvm; tvmtaumif;
OD;aqmifrI&atmifvkyfEdkifMuzdkYvdkw,f/ bufudk a&mufawmhr,fvdkY arQmfvifh&w,f}} [k ajymygonf/
tJ'guawmh ck,cl w hJ hJ pmwrf;&JUqdv k &kd if;yJ? rif;aum b,fvkd udkpkd;armifpum;ajymyHkukd uRefawmfaocsmpGmem;axmif
oabm&ovJ}}[k uRefawmfhudk ar;ygonf/ rdonf/ EdkifiHjcm;wkdif;jynfodkYoGm;cJhaom tcsdefrMumaomfvnf;
196 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 197
&oavmuf avhvmrSwfom;orQwdkYudk jyefajymaeyHkrSm uRefawmf wyfOD;udk ocifpdk;wpfOD;wnf; oabmeJYzsufvdkufwmaMumifh
tm;usp&mvdk jzpfaeygonf/ ol\ todtawG;wkdYonf olYudk ,HkMunfrIawG em;vnfrIawG ydkuGJoGm;w,f/
oifwef;ay;cJhaom uRefawmfhxufyifus,faeonfh twGufjzpf awmf v S e f a &;twG u f wm0ef a wG c G J M uawmh Ed k i f i H a &;
yg\/ acgif;aqmif? awmfvSefa&;tpdk;&tzJGU acgif;aqmifu ocifpdk;yJ?
xdkYaemufudkpkd;armifu - ppfa&;acgif;aqmifu Adv k cf sKyaf tmifqef;yJ? Edik if jH cm;qufo, G af &;
]]a[h wkdYygwD&JUtajctae b,fvdkvJuG}} [kar;ygonf/ twGuf ocifoef;xGe;f yJ? 'gayr,fh awmfveS af &;rwdik rf u D wnf;u
uReaf wmfu ]]'DrmS udpk ;dk armif? uReaf wmfajymwmudak oaocsmcsm awmfvSefa&;twGuf wyfxGufrdefYcGef;ajymNyD;uwnf;u jynfol
em;axmifyg/ uRefawmfajymwmu uRefawmf odoavmufudk vlxk[m AdkvfcsKyfatmifqef;udkom ydkNyD; tm;udk;vmMuw,f/
ajymwm}} 'gud k o d v mw,f ? Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; [m trsd K ;om;
uGejf rLepfygwDrmS uGejf rLepfygwDau'gawGawmfawmfrsm;rsm; acgif;aqmiftjzpf ,HMk unfMuw,f/ 'Dtcsuu f kd uGejf rLepfygwD0if
pnf;½Hk;rdNyD;wm rSefw,f? 'gayr,fh jynfolvlrsm;pkudk pnf;½Hk;wJh awGtaeeJU trSet f wdik ;f oabmayguf em;vnfxm;Muzdv Yk wkd ,f
ae&mrSm uGefjrLepf0g'oabmw&m;twkdif; tukef pnf;½Hk;vdkY [kajymvdkufonf/ udkpdk;armifu uRefawmfajymonfhtcsufudk
r&bl;? *syefukd rke;f wJph w
d uf jynfoMl um;rSmjyefaY ew,f? 'gaMumifh
oabmwlouJhodkY acgif;ndwfvsuf&SdNyD;
*syefqefu Y siaf &;0g'awGyjJ zefaY e&w,f/ 'Dawmhzufqpf qefu Y siaf &;
]]igvnf;rif;vdyk gyJ oabmxm;w,f}} [k ajymvdu k yf gonf/
twGuf pnf;½H;k &wmwpfrsKd ;? uGejf rLepfygwDtwGuf pnf;½H;k &wmu
aemufaeYrsm;wGif udpk ;kd armifonf ocifoef;xGe;f xH oGm;ae
wpfrsdK;vkyfwm xifoavmuf c&D;rwGifbl;/
bmjzpfvYdk 'Dvakd jym&ovJqakd wmh uReaf wmf aus;vufawGukd onfuakd wGU&\/ bmawGaqG;aEG;rSe;f uReaf wmfrodyg/ uReaf wmf
avQmufomG ;w,f/ oGm;awmhjynfov l x
l ck yfrsm;rsm;&JU pdwqf E´u ar;vnf; rar;cJhyg/
b,fvdkjzpfaeovJqdkawmh AdkvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifwJh {NyvD uk;d &uf? 1945 ckEpS w f iG f ocifoef;xGe;f u uReaf wmhu f kd
wyfrawmfu bmvkyfrvJ? wyfrawmfeJU jyef0ifvmr,fh t*Fvdyf ac:ygonf/ olYwJodkY uRefawmfoGm;aomtcg ocifoef;xGef;u
wyfawGem;vnfr&I wmudk auseyfaewJh oabm&Sw d ,f/ *syefawG ]]udpk ef;aiGcifAsm;? cifAsm;wyfuo kd mG ;csiw
f m oGm;zdt Yk cGiahf y:
cyfjrefjref½HI;NyD; t*FvdyfawG jrefjrefjyefvmzdkY vdkvm;aew,f/ vmNy?D cifAsm; 0dik ,
f mvufowif;wpfapmifukd Adv k cf sKyaf tmifqef;
tJ'Dawmh uGefjrLepfygwDu r[mrdwft*FvdyfawGeJYyl;aygif; udk oGm;ydkY&r,f}} [k ajymygonf/
aqmif½Gufr,fqdkwmudk odMuwJhtwGufauseyfMuovdk? AdkvfcsKyf ocifoef;xGef;u -
atmifqef;acgif;aqmifwJhwyfrawmfu *syefudk awmfvSefovdk ]]aMu;eef;u *se&,fpvif;udkoGm;awGUzdkY armifhbufwefu
NAdwdoQawGeJYaygif;rSmudkvnf; auseyfaeMuw,f/ AdkvfcsKyfatmifqef;udkñTefMum;wJh pmyJ}} [kajymygonf/
'DMum;xJrSm uGefjrLepfygwDeJY jynfolUta&;awmfyHktzGJUwdkY uRefawmfu ocifoef;xGef;tm; ]]olwdkYu 'DaMu;eef;udk
tjyeftvSerf ,Hrk Munfjzpfaewmvnf; raumif;bl;? awmfveS af &; AdkvfcsKyfqDudk wdkuf½dkufrydkYbl;vm;}} [kar;ygonf/
198 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 199
ocifoef;xGef;u - &Gm[kqdkygaomfvnf; wpf&GmwGiftdrf &Spftdrf ukd;tdrfcefYom &Sdyg
]]olwyYdk w
Ykd m ra&mufb;l eJw Y w l ,f? 'gaMumifh 'Duykd w Ykd mjzpfrmS yJ? onf/ uRefawmfwdkYudk Adkvfwdk;vGifu xrif;[if;awGay;vkduf\/
NyD;awmh wdkYuvnf; wm0ef&Sdwmqdkawmh 'D0dkif,mvufowif;udk ig;aowåmrsm;ygaMumif; rSwfrdygonf/ ntdyf&ef &Gmuav;rsm;
olYqDa&mufatmifydkY&rSmyJ? wkdYvnf; 'Duae AdkvfcsKyfqDudk wGif 0iftdyfMu\/ &GmrSmxrif;auR;Muygonf/ xkdYodkYauR;&mwGif
0dkif,mvufeJY ydkYao;w,f/ qufvkdYr&bl;/ 'gaMumifh 'Dowif; &Gmom;wdkYu apwemxufoefpGmauR;Muygonf/
olYqDa&mufatmif armif&ifoGm;ydkYyg}} [kajymonf/ aemufrS omreftm;jzifh þc&D;rSm ESpfntdyfc&D;omjzpfaomfvnf;
qufNyD; - vdkufydkYolrkqdk;uol\ trsdK;tdrfwGif wpfnem;csifonfqdkaom
]]'DaeY jyifqifxm;? reufjzef xGufayawmh}} [kajymygonf/ aMumif&h mG wpf&mG wGiw f pfntdy&f ygao;onf/ vrf;u awmifqif;
ocifoef;xGe;f ñTeMf um;onft h wGuf uReaf wmfAv kd w f ;kd vGiq
f D awmifwufc&D;jzpfygí twuftqif; Murf;onf/ &moDrSm
oGm;&ygonf/ Adkvfwdk;vGifu - aEG&moDjzpfygonf/
]]udck spv
f iId f ... cifAsm;twGuf rkq;kd ESpaf ,mufxnhaf y;vku d f &Gufa[mif;rsm;a<uNyD; &GufopfawGa0aeaomumv jzpfyg
r,f/ vrf;rSm tEÅ&m,fr&Sb d ;l ? *syefawGvnf; r&Sb d ;l ? 'Drq k ;kd awGu onf/ &GuEf pk rd ;f awGa0aeaom awmtkyrf mS vif;aeovdck pH m;&yg
vrf;vnf; uRrf;w,f/ &JabmfarmifEka&Tudk xnfhay;r,f}} [k onf/ ]]&*HNk rKd it
f wGi;f awmvH;k vif;}}[laom pmom;uJo h yYkd ifjzpf\/
ajymonf/
aus;iSufwdkYatmfjrnfoH? awmyef;awmifyef;&eHYwdkYjzifh arT;ae
naeapmif;avmufwGif udkpdk;armifESifhawGYí ]]cifAsm; b,f
ygonf/
oGm;aewmvJ? rawGUwm okH; - av;&uf &SdNyD}} [kar;&m -
xdkawmtkyfudk jzwfoef;&aomuRefawmfonf vli,fjzpf
]]ref;0if;armifudk oGm;awGYwm? olYtajctae b,fvdk
aeao;vJodcsifvdkU}} NyD;awmh awmifajc&GmawGudkvnf; vSnfhywf aomaMumifhvm; rodyg/ armrSef;yif rodcJhyg/ ta&SUawmiftm&S
Munhfao;w,f}} [k ajymonf/ ppfrsufESm\ wyfaygif;pHkOD;pD;csKyfBuD;avmh'farmifhbufwef South
East Asia Command \ ay;yda Yk omowif;udk uReaf wmfwEYkd ikd if \
H
]]uReaf wmf reufjzef wyfujkd yefr,f/ [krd mS cifAsm;todawmh
ocifwifjryJ&w dS ,f/ bmrSmOD;rvJ}} ]]rrSmawmhygbl;Asm? &efuek rf mS awmfveS af &;Adv k cf sKyxf H oGm;ay;&rnfh wm0efuxkd rf;aqmif&aom
qHkMuzdkYajymyg}} [k udkpdk;armifu rSmygonf/ aMumifh *kPf,lrdaeygonf/ xdkYaMumifhrsm; rarmovm;rod/
{Nyv D 10 &ufaeY reufwiG f ocifoef;xGe;f xHrS 0dik , f mvuf xdkrQru xdkpOfu uRefawmfhwGif EdkifiHtwGuf vlBuD;awG
owif;ydUk csupf mudk tdww f iG yf wd Nf y;D ? ocifoef;xGe;f u ay;ygonf/ wm0efay;wmvkyfrnf[lonfh todrSwpfyg; bmrSr&Sd? cspfol
uRefawmfolYudkEIwfqufNyD; jyefcJh\/ Adkvfwdk;vGifu uRefawmfhudk &nfpm;qdkwmvnf;a0;ygao;onf/
vrf;auGUav;wpfcka&mufatmif vkdufydkY\/ þodkYoGm;&if;ESifhyif ewfwvif;NrdKUe,fta&SUbufjcrf;
vrf;rSmvlwpfO;D oGm;om½Hk vrf;uav;jzpfygonf/ xdv k rf;rSm yJcl;½dk;r\ taemufbufawmifajcodkY oGm;ygonf/ xdkae&m
auGU0ku d yf wfomG ;&&mvrf;wGif u&if&mG awGukd jzwfomG ;&ygonf/ vdkufydkYol rkqdk;rsm;\ tquftoG,fjzpfaom u&iftrsdK;om;
200 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 201
ajymufusm;tzGUJ ESihf awGU&onf/ xdak jymufusm;wdEYk iS hf awGUaomtcg jzwfNy;D awmifuw k vf rf;em; txdomG ;cJyh gonf/ tcsed u f njzpf&m
&JabmfarmifEka&TESifh rkqdk;wpfOD;wdkY jyefoGm;Muonf/ wpfOD;u *syefwyfawG &cdik b f ufrq S if;vmonf[x k if&aom *syefwyfrsm;
todtdrfwGifaecJh\/ vmaeaMumif; uif;apmifx h m;onfo h u
l ajymojzifh wpfae&mwGif
xdkurS vSnf;wpfpD;vmojzifh xkdvSnf;BuHKESifh wifay;vdkuf apmifhae&ygao;onf/
aomaMumifh c&D;qufcjhJ yef&m rMumrDyifae&mwpfae&modYk a&muf *syefwyfawGjzwfNyD;rS yef;awmif;awmifukwf um;vrf;udk
ygonf/ xdkae&mv,fuGif;xJwGif &SifjyKtvSL&Sdav&m qdkif;oH jzwfNyD; ajrmufbufokdY ajcvsifoGm;Mu&ygonf/ awmifay:
AHkoHwdkY Mum;ae&\/ vlawG aysmfaysmf&Tif&TifjzpfaeMuygonf/ wufvkduf ajrjyefYokdYqif;vdkufESifhoGm;&m a0vDa0vif;tcsdefwGif
xdkae&mrSmyif npmvnf;auR;\/ nvnf;xdkae&mrSmyif tdyf uHrNrdKUteD; &Gmwpf&GmwGif em;Muygonf/
vdkuf\/ tvSLr@yfBuD;twGif;rSmyif tdyfygonf/ xdak e&modaYk &mufvQif vrf;jyvkyo f u l a&SUtwdik ;f qufomG ;
aemufaeY {NyDv 14 &ufaeYwGif xdkae&mrS pwifxGuf yg? o&ufudk a&mufrnf[kajymonfhtwGuf AdkvfrsdK;jrifhwdkYvlpk
ygonf/ uReaf wmfEiS chf x JG u G Nf y;D qufomG ;Muygonf/ uReaf wmfurH od0Yk ifNy;D
,aeYjyefpOf;pm;vdu k af omtcg xdpk Ofu uReaf wmf oGm;vd&k m Adkvfbkef;ausmfudkar;aomtcg Adkvfbkef;ausmfr&Sdí rawGUcJh&yg/
t&yfoYkd &GmpOfqufab;&efuif;pGm oGm;Edik cf o hJ nfrmS ewfwvif;? uHrwGi&f adS omwyfpw d rf S wyfom;wpfa,mufu uReaf wmfu h kd
aygif;wnf? a&TawmifponfNh rKd U0ef;usi&f dS aus;&Gmwdw Yk iG f zwyv\ o&ufNrKd UodYk ydyYk gonf/ o&ufoYkd uHrrS wpfntdyt f MumrSa&mufyg
pnf;½Hk;rIrSm xda&mufonf[k ajym&ayrnf/ xdkxdk &GmpOfwdkYwGif onf/ xked m;wGiu f Reaf wmhw f yfjzpfaom Adv k pf ef;,k\wyfukd owif;
wyfrawmfwm0efjzifh uRefawmfa&mufaMumif; &Gmom;awG odMu ar;ygaomfvnf; odwJholr&Sdyg/
aomtcg uRefawmf\vHkNcHKa&;? pm;a&;? aomufa&;? vdk&mc&D; c&D;qufxu G jf yef&m o&ufNrKd UjyifbufwiG Af v kd pf ed 0f if; tkycf sKyf
a&muf&adS &;wdt Yk wGuf aus;&Gmwdik ;f u wm0efausaeMuonf/ pdwf aom wyf&if;&Hk;wGif Adkvfpdef0if; (0efBuD;csKyfOD;pdef0if;) ESifh awGUyg
xufoefpGmawmfvSefa&;wm0efudk xrf;aeaMumif;? trsdK;udk onf/ ]]'DrSm *syefawGr&Sdygbll;Asm at;at;ygyJ}} [k ajymygonf/
cspfpdwf? EdkifiHudkcspfpdwf xufoefaMumif; awGUae&onf/ uRefawmfhwm0efudkod&m AdkvfcsKyfatmifqef;&Sd&modkY Adkvfpdef0if;
{NyDv 16 &ufaeYa&mufaomtcg {&m0wDjrpf\ taemuf tultnDjzifh a&mufoGm;awmhonf/
bufurf;odkYa&mufygonf/ xdkaeYum;{NyDv 18 &ufaeYjzpfygonf/
jrpftaemufbufurf;wGif wyfrSuGJvmaom AkdvfrsdK;jrifhESifh {NyvD 10 &ufrS 18 &ufaeYxd &ufaygif; &Sp&f ufMumcJah omc&D;
&Jabmf av; - ig;a,mufavmufawGU&ygonf/ Adv k rf sKd ;jrifrh mS aemif jzpf\/ um;ryg? &xm;ryg? ajcvsifoufoufjzifh oGm;cJh&\/
tvkyform;0efBuD;jzpfcJh\/ t&yf0wfawGESifhjzpfaomaMumifh avSawGoabFmawGvnf; pD;cGirhf BuKH cyhJ g/ wkid ;f jynftwGu[ f al om
bmtqifhrSef; rodyg/ bmaMumifh wyfuGJvmrSef;vnf; rar;rdyg/ todpw d of ufoufjzifo h m tyifyef;cHcjhJ cif;jzpfygonf/ <um;onf[k
uReaf wmfomG ;rnfch &D;wGif olygvdu k v f akd Mumif;ajymojzifh olwu Ydk ykd g rxifapvdkyg/ xdkacwfu xdkodkYyif vli,fwdkif;vkyfcJhaomtvkyf
ac:NyD; yef;awmif;a&mufatmifoGm;&ygonf/ yef;awmif;udk jzpfyg\/
202 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 203
xdn k u Adv k pf ed 0f if;\wyf&if;½H;k pkaygif;aeMuonfh taqmuf vdkufygonf/ tdrfu ESpfxyfjzpf\/ atmufxyfNcH0if;t0if0wGif
tODwpfcw k iG f tm;vH;k pktyd &f mwGif uReaf wmfyg tdyv f u kd yf gonf/ tapmif&h aJ bmf&ydS gonf/ olx Y H Adv
k cf sKyEf iS ahf wGUcGiahf wmif;&m olu
rtdyfrDwGif taqmuftOD0&efwmwGifAdkvfxGef;vSonf tdrt f ay:xyfoYkd wufNy;D Akv d cf sKyuf kd owif;ydyYk gonf/ oljyefqif;
*Dwmwpfvufjzifh oDcsif;qdkNyD; qdkwD; wD;aeygonf/ ]]vS*kPf vmNyD; uRefawmfhtm; ]]Adkvfav; wufoGm;awmh}} [kajymaom
udk;ol&,f ... [dkwpfcgjrifuwnf;uG,f ... pdwfxJ tonf; aMumifh uRefawmftdrfay:odkY wufoGm;ygonf/
xJr,f y,fzsuv f Ykd r&w,f...}} [k qdak e\/ uReaf wmf em;raxmif AdkvfcsKyfatmifqef;onf tcef;wpfck\ twGif;bufusus
tm;awmh armarmESifh tdyfaysmfoGm;ygonf/ ae&mwGif xdik af eygonf/ xdak e&mwGif Adv k cf sKytf yd o f nf[k xif&
Advk xf eG ;f vSqo dk rl mS aemiftcgwGif jrefrmhtoHwiG f wuúov kd f ygonf/ tdy&f mcif;vsuo f m;yif? xdt k ay:wGiAf v kd cf sKyx
f ikd af e\/
ae0if; taysmw f ef;wl&, d mtzGUJ ESihf toHviT chf o
hJ ?l 0w¬Kaumif;rsm;? uRefawmfu tav;jyKvkdufaomtcg uRefawmfhtm; ]]rif; ...
bmomjyef0w¬Kaumif;rsm;a&;cJ?h bmomjyefco hJ ?l ½ky&f iS of ½kyaf qmif udkA[def;qD oGm;wJhvlvm;}} [k ar;ygonf/ ]][kwfygw,f ...
vkycf ohJ ?l Akv
d cf sKyaf tmifqef;\ ud, k af &;t&m&S?d vGwv f yfa&;&Ny;D p tckocifoef;xGef;qDuvmcJhwmyg/ oluaMu;eef;pmydkUcdkif;vdkY}}
jrefrmEdik if \ H ygupöwefEikd if q H ikd &f m jrefrmoH½;kH \ yxrtwGi;f 0ef [kajymvdkufygonf/ olonfpmtdwfudk zGifhzwfNyD; ]]at; 'Dpmudk
wdkY &NyD;NyD? tJ'Dudk igoGm;r,f? vmBudKr,fhav,mOfysH qif;rJhae&m
jzpfcJholjzpfcJhaom AdkvfxGef;vSjzpfygonf/
oGm;rSmyJ? olwdkYighudk vmac:vdrfhr,f}}[lí ajymygonf/
udk,fa&mifazsmufaom AdkvfcsKyfatmifqef; ]]'gxuf rif;wm0efu b,frSmvJ}} [kar;ojzifh -
]]uRefawmfjyvdkYNrdKUe,fu EdkifiHa&;wm0efcH Adkvfpef;,kwyf
{NyDv 18 &uf 1945 ckESpf jzpfonf/
uyg? 'Duae tJ'Dudk oGm;ygr,f}}
xdkaeYeHeufu tdyf&mrSapmapmEdk;NyD; AdkvfrSL;pdef0if;wyfrS
]]rif;yifyef;ygw,fumG ? 'DrmS ok;H - av;&ufem;ygOD;? 'DrmS awmh
auR;aom eHeufpmudk pm;ygonf/ AdkvfrSL;pdef0if;u ]]cifAsm;udk
at;at;aq;aq;ygyJ}} [kajymygonf/
AdkvfcsKyfaewJh pcef;ta&mufydkYay;r,f}} [lí ajymygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u -
rMumrDyif csi;f trsKd ;om;rsm; toH;k jyKonfv h n
S ;f ESihf armif;ol csi;f ]]udAk [de;f wdaYk eaumif;&JUvm;}} [k ar;ygonf/ uReaf wmfu-
trsKd ;om; vrf;jywdaYk &mufvmNy;D uReaf wmfvnf; Adv k rf LS ;pde0f if;ESihf ]]ocifA[def;vnf;aeaumif;ygw,f? ocifoef;xGef;vnf;
tzJGUtm; EIwfqufum AdkvfrSL;pdef0if;\pcef;rS xGufvmcJhonf/ aeaumif;ygw,f}} [k ajymvdkufygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u-
eHeuf uk;d em&DavmufwiG f Adv k cf sKyaf tmifqef;\ awmfveS af &; ]]rif;c&D;pOf ajymygOD;uG}} [kar;aomaMumifh uRefawmfu -
pcef;XmecsKyfodkYa&mufygawmhonf/ ]][kwfuJhyg AdkvfcsKyf ... AdkvfcsKyfwm0efay;vkdY jyvdkYuae
o&ufacsmif;&GmrSm tdraf jc 100 ausmaf vmuf &Srd nf[ck efrY eS ;f rwfv 24 &ufaeYu xGufcJhygw,f/ 25 &ufaeY n ckepfem&D
rdygonf/ opfyifwjYkd zift
h q
YkH ikd ;f aeaom &GmBu;D jzpfonf/ Adv k cf sKyEf iS fh avmuf yJcl;udka&mufygw,f/ tJ'DusrS awmfvSefa&; &ufcsdef;
awGU&efvmaom qufom;rSef;odaomtcg AdkvfcsKyftdrfudk ñTef ajymif;rSef;od&ygw,f/ 'Dowif;udk AkdvfrSL;ausmfaZmu ocif
204 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 205
oef;xGef;qDydkYzdkY uRefawmfhudkwm0efqufay;ygw,f/ vrf;rSm atmufxyfwiG &f adS om &Jabmfwu Ykd uReaf wmft h wGuf tdy&f m
av,mOfysH&efa&Smifae&wmeJY yJcl;u apmapmxGufcJhayr,fh jyifay;Muygonf/ tm;vHk;wef;pDNyD; tdyfMuygonf/ tdyfaeaomf
naeusrS ocifA[def;qD a&mufygw,f/ vnf; tdyí f raysmyf g/ Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf ykPmÖ ;&GmokYd a&muf
ocifA[def;qDuvnf; 27 &ufaeYnaeydkif;xGufwmyg/ cJo
h nfh tpDtpOfukd awG;aerdygonf/ aemufrS wpfaumufaumuf
28 &ufaeY eHeufusrS ocifoef;xGef; pcef;a&mufygw,f/ ocif vduk af eaom *syefppft&m&Srd sm;udk vGwaf tmif b,fvrkd suv f n S fh
oef;xGef;u cifAsm;jyefvdkY rjzpfawmhzl;/ 'DrSmaevdkYajymwmeJU jyNyD; vGwfcJYonfukd odcsifaerdygonf/
oYlpcef;rSm aecJhygw,f/ {NyDv 10 &ufaeYrSm ckuRefawmf,lcJhwJh o&ufacsmif;&Gmonf xdka'o0ef;usifwGif tdrfajcrsm;aom
aMu;eef; AkdvfcsKyfqDydkYzdkYvdkYjzpfvmvdkY uRefawmfhudk vmydkYcdkif;wmeJY &Gmjzpfonft h wGuf &GmBu;D [kac:wwfMuojzifh o&ufacsmif;&GmBu;D
vmwmyg}} [k ajymjyvdkufygonf/ [kac:Mu\/ &Gm\cyfvrS ;f vSr;f wGif awmifwef;rsm;&Syd gonf/ &Gm
xkdtcsdefu AdkvfcsKyfatmifqef;teD;wGif &JabmfoHk;usdyf0if twGif; opfyifrsdK;pHk tBuD;ti,fwdkY vef;qef;pGm tNydKif;t½dkif;
Akdvfrif;acgif? AkdvfAv? AdkvfxGef;tHk (aemiftcgwGifNrdKUawmf0ef)? aygufNyD; at;csrf;wdwfqdwfaom&GmBuD;jzpfygonf/
Akv
d bf oef; (aemifwiG f wyfrawmf pdw"f mwfppfqifa&;rS Adv k rf LS ;Bu;D &Gm\awmifbufwiG f acsmif;Bu;D wpfacsmif; pD;qif;aeygonf/
boef; ac: "r®duOD;boef;)? Adkvf[ife&Dprkduf (aemiftcgwGif
xdak csmif;urf;em;wpfavQmufwiG f o&ufyifrsKd ;pHak ygufaeygonf/
ajcvsifawmifwuftoif;Ouú| AdkvfrSL;BuD; vSatmif) wdkYonf
acsmif;urf;ESpzf ufwiG f o&ufyifwaYkd ygufaeaomaMumifh xdak csmif;
Akvd cf sKyaf tmifqef;ab;wGif 0dik ;f xdik af eMuygonf/ tjcm;trnf
em;&Gmudk o&ufacsmif;&Gm[lí wGifavovm;rod/
rrSwfrdol ESpfa,mufygao;\/ uRefawmf rrSwfrdawmhyg/
tm;vH;k onft&yf0wfEiS jhf zpfaomaMumifh &mxl;tqifu h vkd nf; uReaf wmft h m; Adv
k cf sKyu f tem;,l tdycf ikd ;f vdu k yf gaomfvnf;
rrSwfrdawmhyg/ uRefawmftdyfí raysmfyg/
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf teD;&SAd v kd rf sm;tm; ]]olu
Y w
kd yfxrJ mS Akv
d cf sKyof nf *syefawGurkd suv f nS jhf yNy;D xGucf yhJ ?Hk xGucf mG cGihf
oifwef;ay;zdkY uRefawmfudk,fwdkif ydkYxm;wmyJ? oifwef;r&Sdawmh &vdu k af omuReaf wmfw\ Ykd Adv k cf sKybf ek ;f uHtaMumif;udk awG;aerd
qufom;jzpfjyefa&mAsm? udkA[def;udktac:vTwfvdkufwmav? ygonf/
ckawmh ocifoef;xGef;u aMu;eef;ydkYcdkif;vdkY ½dk;rudkjzwfoef;cJhwm wdik ;f (7) wyf&if; (6) odYk uReaf wmfa&mufcphJ Ofu Adv k pf ed rf eS f
10 &ufawmif MumoGm;w,fAsm}} [lí ajymjyaeygonf/ ajymaomaMumifh od&onfrmS a&TewfawmifrS jyvd?Yk jyvdrYk S ykPmÖ ;odYk
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;tygt0if uReaf wmfx h uf xGufcJhyHkrSm onf;xdyf&ifzdkvdkYyif qdk&ayvdrfhrnf/
&mxl ; BuD ; ol a wG c snf ; yJ j zpf o nf u wpf a Mumif ; ? Ad k v f c sKyf 1945 ckESpf? rwfv 17 &ufaeYwGif ,ck awmfvSefa&;yef;NcH
atmifqef;u uReaf wmfu h kd vdvk m;aomtrlt&mjyaeaomaMumifh ae&mü wyfrawmf wyfxu G yf t JG crf; tem;usi;f ycJ\ h / Adv k cf sKyu f
&Suf&GHU&GHUjzpfonfhtwGuf AdkvfcsKyfxHcGifhawmif;NyD; atmufxyfodkY ]]&efoludkwdkufMu? teD;uyfqHk;&efoludk wdkufMu}} ]]wyfom;awG
qif;cJhygonf/ uvnf; rcdrk uyf? txufAv kd af wGuvnf; rdrid ,fom;ESiyhf ;l wGNJ y;D
206 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 207
&efoludkwdkuf&ef}} rdefYMum;cJhonf/ rwfv 22 &ufaeYwGif Adkvf xdrk xS uG v
f m&maygif;wnfoYdk a&mufMu\/ xdw k iG f OD;oD[ef
rif;acgifonf AdkvfxGef;tHkESifhtwl AdkvfcsKyftm; um;wpfpD;wGif a':at;&ifwdkYtdrfodkY 0ifMu\/ (OD;oD[efonf awmfvSefa&;
wifNyD; c&D;xGufcJhMuygonf/ aumifpDacwfwGif EdkifiHjcm;a&;0efBuD;jzpfvmoljzpfygonf/)
um;rSm AdkvfcsKyfpD;aeMu 0lpvDum;jzpf\/ um;\aemufcef; OD;oD[efrdom;pku {nfhcHauR;arG;orQ pm;aomufMuNyD; c&D;
wGif Adv k rf LS ;xGe;f tH?k Advk rf if;acgifEiS Ahf v kd cf sKyw
f yYkd gcJ\
h / a&SUcef;wGif quf&m n 12 em&DcefYwGif a&TawmifNrdKUodkY a&mufMuonf/
AdkvfcsKyf\udk,f&Hawmfwyfom; wyfMuyfBuD;atmifazESifh um; a&TawmifwiG af wmfveS af &;twGuf awmfveS af &;aqmif&u G &f ef
armif;onfh udkñGefYarmifwkdY xkdifMu\/ um;onfae0if&Dwa&m wm0efay;xm;aom &Jabmf oH;k usyd 0f if Adv k jf rifah tmifEiS w hf yfzUJG 0if
tcsdefwGifxGufcJhjcif;jzpf\/ Adkvfrif;acgifonf AdkvfcsKyf\ rsm;u BuKd qakd Mumif;od&ygonf/ Adv k cf sKyaf tmifqef;onf Adv k rf LS ;
ud, k &f aH wmf wyfpw d Ef pS pf w
d u f kd jynfvrf; urm&Gw*f gwfweJ m;wGif jrifhatmiftm; awmfvSefa&;ESifhywfoufNyD; pDpOfxm;rIrsm;udk
BuKd Ny;D apmifah e&efcikd ;f xm&m Adv k cf sKyu f m;vmvQif Adv k rf if;acgifu ar;\/ Adkvfjrifhatmifu ajz\/ Adkvfjrifhatmifu AdkvfcsKyf
tcsufjyvdkufaomaMumifh udk,f&Hawmfwyfpdwfudk wifaqmif atmifqef;xH tao;pdww f ifjy\/ Adv k cf sKyaf tmifqef;u o&uf?
vmaomum;onf aemufrv S u kd Nf y;D armif;vmcJMh uonf[í l od& rif;wkef;? uHrywf0ef;usifwGif awmfvSefa&;A[kdXmecsKyfwyfudk
ygonf/ xm;rnfjzpf&m xdak 'owGi&f &dS rnfh wyftwGut f ajctae tpp
usKd uv ú b
Ykd &k m;em;odaYk &mufaomtcg wyfMuyfatmifaztm; yg0ifygonf/
um;udk AdkvfcsKyfum;a&SUrSarmif;&ef BudKUyifaumufodkYa&mufvQif um;onfxdkrSqufxGufcJh&m jyvdkYokdY eHeuf av;em&DcefYwGif
NrdKUt0ifum;qdyfwGif &yfapmifh&efcdkif;vdkuf\/ xdkokdYum;ESpfpD; a&mufoGm;onf/ taemufwdkif; wdkif;rSL; awmfvSefa&;umv
racsmarGv Y aS omvrf;udk t&Sed rf eS rf eS af rmif;Mu&m BuKd UyifaumufoYkd tac:rSm wdkif; (7) jzpf&m xdkpOfu wdkif;rSL;rSm AdkvfrSL;atmifjzpf
acsmarmpGm a&mufoGm;ygonf/ onf/ 'kwdkif;rSL;rSm AdkvfpdefrSefjzpfonf/ AdkvfrSL;atmif? AdkvfpdefrSef
BudKUyifaumufjynfvrf;&Sd Adkvfrif;acgif\ rdbrsm;tdrfokdY wdkYonf xdka'owGif tao;pdwf &du©modkavSmifrI? BudKwifNyD;
um;armif;0ifoGm;aomfvnf; Adkvfrif;acgif\zcifrSm av,mOf aus;&Gmrsm;wGif &JabmfEpS Of ;D pD ydx Yk m;rI? &GmpOfajrjyiftaetxm;?
&efuadk &Smif&ef NrKd Uta&SUbufEpS rf ikd cf eft Y uGm&Sr;f pk&mG odYk ajymif;oGm; qufo, G af &;vrf;utp pepfuspmG pDpOfxm;aMumif; Adv k cf sKyu f kd
aMumif; od&aomaMumifh &Srf;pka&mufatmifyif vdkufoGm;NyD; wifjyMuonf/ þ (jyvdkY) rS wpfzufurf;okdYul;NyD; awmfvSefa&;
xdk&GmwGifem;Mu\/ XmecsKyu f kd xm;rnfjzpf&m Adv k cf sKyo f nf taotcsmppfar;aejcif;
&GmwGifeHeufapmapmpmtjzpf aumufn§if;aygif;? yJjyKwf? jzpfonf/
aumfzDwdkYESifh{nfhcHMuonf/ xdkaeYum; rwfv 24 &uf? 1945ckESpf jzpfonf/ AdkvfcsKyf
23-3-1945 wpfaeYvHk;yifBudKUyifaumufteD;&Srf;pk&GmwGif atmifqef;onfuRefawmfhtm; ocifA[def;udkac:&ef jzL;odkY
Akv
d cf sKyaf tmifqef;wdaYk ecdck \ hJ / eHeufpm npmpm;cJ\ h / a&csKd ;cJ\
h / vT w f a omaeY / Ad k v f w if O D ; tm; ocif p d k ; xH p myd k Y c d k i f ; aomaeY
aeYcif;ydkif;tdyfchJ\/ jzpfygonf/
208 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 209
]] 'DrSm udkpef;aiGa&? tJ'DaeYrSyJjyóemu pawmhwmAsm;}} Advk cf sKyu
f tJ'v D kd rqH;k jzwfcif Adv k rf if;acgifukd ar;ao;w,f/
[k Adv
k pf ed rf eS u f wdik ;f (7) wGif uReaf wmfu h kd ajymjyygonf/ olu- ]]wkdY [dkbuful;zdkYtpDtpOf ESpf&uftwGif; jzpfyghrvm;wJh}}
]]'DvAkd sm?h Akv d cf sKyw
f Ukd u 24 &ufaeYrmS yJ a&Tawmifukd jyefomG ; Adv
k rf if;acgifuvnf; ]]uReaf wmfAv kd pf ed rf eS ef UJ tao;pdwrf wdik yf if&
w,f/ rlvtpDtpOfua&Tewfawmifuae jyvdu Yk t
kd a&muf? jyvdYk ao;bl;/ 'gayr,fh tajctaeu ta&;BuD;vmNyD}} 'DvdkajymNyD; -
uaewpfzufurf; jy&Dta&mufpDpOfxm;aom AdkvfcsKyfwdkYu ]]ryleYJ udBk u;D ... uReaf wmfjzpfatmifvyk af y;r,f}} vdv Yk nf;
a&Tawmifvnf;a&mufa&m wyfMuyfBu;D wifO;D (rauG;) udk Adv k cf sKyf ajymvdkufa&m AdkvfcsKyfu -
ausmfaZmu AdkvfcsKyfpmukd ydkYcdkif;w,fAsm;/ ]]uJ'gjzifh wdkYtpDtpOfudk 1945 ckESpf? rwfv27 &ufaeY
cifAsm;vnf; odNyD;om;yJ? awmfvSefa&;aeYudk {NyDv ESpf&uf ajymif;r,f vdkY ajymvdkufwmAsm/
aeYudkowfrSwfNyD;om;/ jzpfcsiaf wmh ukpd ef;aiG Adv k cf sKyvf nf; tJ'pD um;ajymvdq Yk ;kH a&m
tJ'gAsm Adv k af usmaf Zmu olwv Ykd yI &f mS ;rIawG *syefawG &dyrf yd kH usKyfu olwdkYtcef;a&mufoGm;awmhwmudk;/
&w,f olwu Ykd kd rsujf cnfrjywfMunfah ew,f/ 'gaMumifh awmfveS zf Ykd tJ'rD mS wif udpk ef;aiG 27 &uf ajymif;aMumif; pmawG Adv k cf sKyf
&ufudk rwfv 25 &ufaeYudka&TUay;ygvdkY pma&mufyga&m udk,fwdkifa&;? udk,fwdkifvufrSwfxdk;wm? tcsKdUpmawG Adkvf
wyfMuyfBuD;wifOD; vmydkYwmav}} rif;acgifu a&;? AdkvfcsKyfu vufrSwfxdk;wm? qufom;awGudk
]]at;Asm uReaf wmfow l q
Ykd D 25 &ufaeY a&mufomG ;awmh olwAYkd sm wdkif;toD;oD;qDvTwf? tvkyfudk ½IyfoGm;wmygyJ}}
ajAmifyJ awmfveS af &;tvHBu;D udk Adv k Af wifu (vufo;D yke;f ocif ]]jyvdkYudk AdkvfcsKyfb,faeYa&mufNyD; jy&Dudkb,fvdkul;ovJ
Awif) csKyaf ewm? uReaf wmfu ocifA[de;f udo k mG ;ac:r,fqakd wmh AdkvfBuD;}} [kuRefawmfar;&m -
ocifAwifu udk,fhvljrefjrefoGm;? jyefvmvdkYawmhr&bl;? [kdrSmyJ ]]udkpef;aiGa& tJ'DrSmwu,fhpGefYpm;cef;yJAsm? vufwpfvHk;
awmfvSefa&;qifETJvdkufvdkYajymao;w,f AdkvfBuD;&JU}} Mum;av; vGwfvGwfvmcJhwmAsmh? usKyfwdkYAkdvfcsKyfubkef;BuD;wm
]]at;uGm tJ'DaeYu 25 &ufaeYjzpfaeNyDqdkygawmh AdkvfcsKyf trSefyJ}}
wdkUu 'Du 24 &ufaeYn ckepfem&D a&Tawmifudkjyefwm n 11 ]]ajymygOD;em;axmif&atmif}}
em&DrS a&mufw,f/ rauG;wifOD;u tJ'Dtcsdefa&mufwmyJav}} ]]25-3-1945 aeYaygh? &efukef0efBuD;½Hk;u uyÜwdef udwm
]]uRefawmf 'DudpöuGif;qufjywfaew,f AdkvfrSL;}} *s;D rm;eJ*Y syefq&mwpfpk a&Tawmifa&mufvmyga&mAsm? olwaYkd wGu
]]at;av jywfrSmaygh udkpef;aiGu 24 &ufxGuf? rauG; *syefrSmwkef;u AdkvfcsKyfwdkYq&mjzpfcJhwmwJh/ tJ'D uDwm*sDrm;eJU
udw
k ifO;D u 24 &ufn a&Tawmifa&mufwm cifAsm;wdcYk si;f vrf;rSm tjcm; *syefq&mwpfpkwdkY[m AdkvfcsKyfwdkYxdkifxkdifjcif;? x xjcif;
vGJMuwmyJ}} uyfaewmwJh? tdrfom0ifawmh AdkvfcsKyfvnf; tdrfomqif;&m
]]'geJYAsm ...AdkvfcsKyfu 25 &ufawmh rjzpfEdkifawmhbl;vdkY olwx Ykd u J wpfa,mufu tdro f m0ifawmhwmyJw?hJ tdro f mxJrmS pm
awG;rdrSmaygh? 27 &ufaeY pr,fvdkYjzpfwmAsmh}} bmnm 0SufcJhovm; qkwfcJhovm;odatmifaerSmaygh/
210 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 211
*syefawGuvnf;£a`Er´ ysuf Adv k cf sKyw f uYkd kd tuJcwf? Adv k cf sKyf AdkvfcsKyfeJY AdkvfrSL;BuD;wdkYpum;ajymNyD;ygvmwJYwyfzGJUudk
wdkUuvnf; olwkdYudk £a`E´rysuf qufqHaygh? ta&;xJAsm? *syef Adv
k cf sKyu f pum;ajymw,fw?hJ tJ'gawGu Adv k rf if;acgifajymwmAsm?h
tBuaH y;t&m&Scd sKyf ar*sm*sief &,fqm0grdw k u kd tJ'aD &TawmifrmS wyfzGJUudkpum;ajymNyD;rS AdkvfrSL;BuD;aZ,sESifh pum;xyfajym
26 &ufaeY awGUzdkYcsdef;xm;wmwJh? AdkvfcsKyf[m 26 &ufaeYtxd ao;w,f/
a&TawmifrSmudkae&rSm - tJ ...NyD;rS AdkvfcsKyfu vufzwifeifqdkuf*dk;eJY uyÜwdef
usKyfudkAdkvfrif;acgifu a&Tawmifuae jyvdkYb,fvdkvkyfNyD; uDwm*sD;rm;qD oGm;vdkufowJh/ AdkvfcsKyfu -
AdkvfcsKyfudkydkYrvJqdkwmawGar;aygh? 'DawmhusKyfudkvnf; jyvdkYu ]]AdkvfaZ,suowif;ydkYw,f?&efukefrSmwyfawG[m csDwufzdkY
ajymif;zl;wifwu hJ m;Bu;D ESppf ;D rSm &JabmfEpS af ,mufpw D ifay;vku d f tqifrajybl;wJ/h wyftcsi;f csi;f vnf; nDñw G rf rI &Sjd zpfaew,f/
r,f? Advk cf sKyuf m;udk jzwfausmw f ufr,fu h m;vm&if tJ'D um;ESppf ;D u aemufyikd ;f wyfawGtwGuf pdwrf csvYkd tck usKyf &efuek jf yefawmhr,f?
uefvY efu Y efv Y efY vkyaf y;r,faygh/ 'Dvv kd yk &f wmu qm0grdw k u kd m;eJU ar*sm*sief &,fqg0grdw k ukd kd &efuek u f sraS wGUawmhr,fvaYkd jymay;yg/
AkdvfcsKyfum; udkuf200 avmuf uGmoGm;atmifav/ 'DrSm rapmifhEdkifwmudk awmif;yefaMumif;ajymyg}} vdkY AdkvfcsKyfu
]]wu,fhtcuftcJyJaemf}} ajymw,fwJh/ ajymvnf;NyD;a&m Adkvfrif;acgifudk MunfhNyD;awmh
]]wu,fayghAsm ...? wu,fu 26 &ufaeYrSm AdkvfcsKyfu oGm;pdkYvdkYajymw,fwJh Adkvfrif;acgifu AkdvfxGef;tHkeJYtwl um;qD
oGm;? oHk;a,mufom; um;ay:wufNyD; &efukefbuf xGufcw hJ m?
a&TawmifuxGufrSm qm0grdkwkdyg &efukef twljyefr,fqdk&if
Adv k cf sKyrf mS tJ't D csed u f ud, k &f aH wmfwyf rygbl;wJ/h wpfae&mrSm
wpfae&mrSm AdkvfcsKyfum;ajymif;pD;wJhtcg qm0grdkwdk rsufjcnf
xm;cJw h mAsm?h jrpfu;l Ny;D rS qHrk mS ud;k / *syefawGvnf; ½kww f &ufbmrS
jywfatmif vkyf&wmav/
rvkyfEdkifbJ aMumifNyD; ai;usef&pfcJhwmwJh}}
jzpfcsifawmh tJ'D26 &ufaeYrSmyJ qm0grdkwdk&JUudk,f&Hawmf ]]'DrSmAdkvfBuD; ...AdkvfrSL;BuD;aZ,su a&Tawmifudk bm
vufzwifeifqu kd *f ;kd u Adv
k cf sKyq
f D a&mufvmw,f/ Adv k q
f u kd *f ;kd u taMumif;eJY vmwmvJAsmh}}
qm0grdkwdkum;ysufaevdkY AdkvfcsKyfatmifqef;u apmifhay;zkdY ]]udkpef;aiG bkef;uHqdkwmtJvdkyJ? b,fhES,fAsm? *syefAdkvfcsKyf
vmajymawmh AdkvfcsKyfuvnf; apmifhay;r,faygh/ um;u ysuf&w,fvdkY? AdkvfcsKyfu 26 &ufaeY ESpfem&Davmuf
AdkvfcsKyfu a&Tawmifuae ESpfem&Davmuf xGufcsifaewm/ a&Tawmifu xGufcsifwm? qm0grdkwdk um;rysuf&if? AdkvfrSL;BuD;
qdkuf*dk;tajymu qm0grdkwdk um;ysufaewmvdkYajymawmh apmifh aZ,s rvmvdu k &f if? tJ'v D kd vG,v f , G f Adv
k cf sKy[f m ud, k rf azsmuf
ae&mu aeYwpfem&Davmufusawmh AkdvfcsKyf[m vrf;avQmufzdkY Edik bf ;l ? udpk ef;aiGa&? usKyw f AYkd v
kd cf sKyu
f wu,fb h ek ;f Bu;D oly}J } [lí
xvdkufygw,fwJh/ Adkvfrif;acgifa&m? AdkvfxGef;tHkyg AdkvfcsKyf ajymjyonfudk o&ufacsmif;wGif tdyf&efvSJaecdkuf uRefawmf
aemufuvdkuf? *syefawGyg aemufuvdkuf? tJ'DrSmjzpfcsifawmh pOf;pm;awG;awmaerdvdkufygonf/
a&Tawmifuae jynfudkoGm;wJhvrf;qHka&mufawmh AdkvfrSL;BuD; Advk cf sKyaf tmifqef;onf jynf? a&Tawmifvrf;cGw J iG f *syefq&m
aZ,seJYawGUw,f/ rsm;ESifh vufzwifeifqdkuf*dk;wdkYudkxm;cJhNyD; um;udk tjrefarmif;cJh
212 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 213
onf/ a&Tewfawmifvrf;cGJteD;wGif Adkvfrif;acgif\ um;u jyvdkYodkY AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYa&mufcsdefrSm 26-3-1945
apmifah e\/ xdu k m;av;ay:odYk Adv k cf sKyaf tmifqef;? Adv k rf if;acgif? nydkif;jzpfonf/ jyvdkYonf Armhwyfrawmfom;awGr&Sdojzifh
AdkvfxGef;tHkwdkY ajymif;pD;vdkufNyD; a&TewfawmifteD;&Sd Z&yf wdwfqdwfaeonf/ &yfuGuftwGif;usef&Sdaeaom *syefppfom;
wpfaqmifwiG f ta&;ydik f OD;xGe;f azESiahf ':MunfMunfwaYkd eMu&m wdoYk nf Armhwyfrawmfom;wdu Yk v
kd nf; rawGU&? toHvnf; rMum;
Adv
k rf if;acgifu xdZk &yfwiG f um;&yfjy;D xdZk &yfrmS yifem;aeNy;D npm &aomaMumifh &yfuGuftwGif;vSnfhNyD; ]]a[; bd&krm a[wdkuf
pm;NyD; n ckepfem&DcefYwGif a&TewfawmifrS pwifxGufcJh\/ &Sdw,fum;}} [k atmfar;oHudkMum;ae&ygonf/
&efukefjynfum;vrf;ay:odkY a&mufaomtcg Adkvfrif;acgif
awmfvSefa&;MuD;aMunmNyD
onf ol\um;wGif ol\tvHjymudkwyfNyD; jynfbufokdY t&Sdef
jyif;pGmarmif;cJ\ h / ol\um;onf twm;tqD;r&Sd jyvdo Yk Ykd a&muf rwfv 26 &ufaeYnwGif jyvdkY&Gmav;onf wdwfqdwfae
oGm;awmhonf/ onf/ Armhwyfrawmfom;wdYk awmfveS af &;twGuf wyfazsmufomG ;
Adv
k rf if;acgifu Adv k cf sKy\ f 0lpvDum;rS Adv k cf sKy?f Adv k x f eG ;f tHk MuaomaMumifjh zpfonf/ narSmifarSmif wdwq f w d af ecsed wf iG f *syef
ESifh olyg oHk;a,mufom; Adkvfrif;acgif\ um;udkajymif;pD;&mwGif ppfom;wdkY\ jyvdkY&GmtwGif;vSnfhvnfNyD; ]]a[; ...bd½krm
olwo Ykd ;kH a,mufaemufwef;uxdik Nf y;D Adv k cf sKyu f kd tv,frx S ikd af p a[wdu k &f w
dS ,fum;}} (a[h Armppfom;awG&o dS vm;) [k ar;oHrsm;
onf/ Adv k cf sKyEf iS Ahf v kd x
f eG ;f tHu
k vkd nf; OD;xkyjf cif;vJv, S af qmif;ap Mum;ae&onf/
onf/ olw\ Ykd um;av;onf jynfvrf;rS jyvdb Yk ufoaYdk rmif;aepOf vqef; 14 &ufaeYn va&mifonf xdex f ed of mvsu&f o dS nf/
jynfvrf;ay:ü &efuek b f ufoYkd t&Sed jf yif;pGmarmif;oGm;onfh ar*sm um;ay:rS qif;vmaom Adv k rf if;acgif? Adv k x f eG ;f tH?k Adv
k cf sKyf
ESihf Adv
k cf sKy\ f teD;uyfu,kd &f aH wmfatmifazwdo Yk nf apmufvaS om
*sief &,fqm0grdw k \ kd um;onf tvH0gudv k iT v
hf suf &efuek b f ufoYkd
urf;yg;udkqif;aepOf Adkvfrif;acgifonf urf;pyfodkYajy;qif;vdkuf
t&Sdefjyif;pGmarmif;oGm;onfudk naeapmif;aESmif;ydkif; n ckepf
onf/ urf;pyfwiG f pyg;wif; 100 cefY wifEikd af om avSBu;D wpfp;D
em&DcefaY vmufwiG f awGUvdu k &f ao;aMumif;vnf; xyfro H &d ygao;
qdkufuyfxm;\/ avSrSm aygif;rdk;xm;onf/ vloHawG rMum;
onf/ þtaMumif;rsm;ukd ocifwifjru bkb H 0rSmjzifh pmtkyw f iG f wdwfqdwfaeonf/
a&;cJyY gonf/ Akv d rf if;acgifuvnf; uReaf wmfu h dk o&ufacsmif;wGif xdktcdkuf avSaygif;rdk;atmufrS toHxGufvmonf -
ajymjyygonf/ aemif wkid ;f (7)okYd ta&mufwiG f Akv d pf ed rf eS u f ajymcJY ]]a[h usm;eufvm; ...*sykvm;}}
onfrsm;jzpfygonf/ ]]usm;eufa[h}} [k jyefatmfvdkufrS avSaygif;rdk;atmufrS
BuD;us,faumif;jrwfaom vkyfief;BuD;wpf&yf atmifjrif vlESpfa,mufxGufvmMuonf/ wpfa,mufrSm wyf&if; (2)rS
a&;twGuf atmifjrif&eftajctaewdkYonf tbufbufrSyif &Jabmfwpfa,mufjzpfNyD; Adkvfrif;acgifrSwfrdaomol jzpfayonf/
axmuf y H h w wf M uyguvm; .... ....[lí uRefawmfawG;rdvdkuf xdktcgrS AdkvfcsKyfatmifqef;zufokdY Adkvfrif;acgifu vufjy
yg\/ vdkufvQif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh AdkvfxGef;tHkwdkY avS&Sd&mokdY
214 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 215
ajy;qif;vkdufMu\/ avSay:odkYwuf? avSaygif;rkd;atmufodkY Adv
k pf rduk ?f Adv
k Af v? Adv k pf ed 0f if;wdyYk g0ifaMumif;od&ygonf/ Adv k cf sKyf
0ifvkdufMuonf/ wdkYtm; xrif;auR;&ef a':cifvSESifh&GmrSrdef;rwdkYvma&muf ulnD
um;ay:rS ypönf;awGudktjref,lNyD; avSay:odkY wifvdkufMu csufMuaMumif;? xrif;rusufrDyif tarmajy pm;aomuf&ef
\/ a&wdrfaeí avSudkurf;rS cufcufcJcJ a&TUcJh&onf/ wpfzuf ig;ajcmufzkwf? a&aEG;Murf;? xef;vsuf? aygufaygufqkyfrsm;
urf;odkYa&mufaomtcg vSnf;,mOfESpfpD;apmifhaeonf/ xdk ygaMumif;od&onf/
ae&mwGif awmfvSefa&;umvrwdkifrDu tawmfapmapmuyif AdkvfcsKyfwdkYonf a&csdK;NyD; xrif;pm;NyD; wpfa&;tdyftem;,l
vTwfxm;onfh t&mcHAdkvf udkuHvdIifudk awGY&onf/ Mu\/
ypön;f rsm;udk vSn;f ay:wifNy;D xGucf &hJ m wpfnvH;k yif c&D;ESicf hJ xdktcsdefu olBuD;u olBuD;uawmf xrif;jyif&mokdY a&muf
&avonf/ eHeufukd;em&DcefYwGif AkdvfcsKyfatmifqef;\ zufqpf vmNyD;-
awmfveS af &;pwifrnfh yxrpcef;jzpfaom ykPmÖ ;&GmodYk a&mufav ]]vmwJ h { nf h o nf a wG x J r S m vl w pf a ,muf u Ad k v f c sKyf
onf/ atmifqef;vm;rodbl;? igNrdKUoGm;wkef;u owif;pmrSm oYlyHk
ykPmÖ ;&Gmonf BuKd wifppD Ofxm;onft h wdik ;f t&mcHAv kd u f v
H iId f awGU&w,f/ acgif;ucRecf Reyf kH vufu OD;xkyu f ikd x
f m;w,f}} [lí
\ pnf;½Hk;rIaMumifh &Gm\ wyfpnf;&dk;rsm;cdkifvHkaejcif;? &GmwGif;&Sd
ajymaMumif;yg\/ a':cifvSu -
tdrfNcH0if;rsm;? vrf;rsm; oefY&Sif;aejcif; xl;jcm;csufrSm olBuD;\
]]uduk v H iId u
f vnf; b,fuvmNy;D 'D&mG rSmaomifwifaew,f
MoZma&mufaejcif;yifjzpfonf/
rod? olY{nfhonfawGuvnf; b,folrSef;rod}} [ka':cifvSu
olBuD;u NcHpnf;½dk;um 0dkif;vkyfMu\/ vrf;oefY&Sif;a&;?
tdrf0if;oefY&Sif;a&;? tdrfomponfwdkY oefY&Sif;a&;udk wpf&GmvHk; jyefajymaMumif;? bmawGjzpfvmrvJrodbl;[k awG;aMumif;
nDnñ D w G ñf w G f vkycf MhJ uonf/ olBu;D acgif;aqmifNy;D &Gm\ vHNk cKH a&; a&;xm;\/
oefY&Sif;a&;rSm txl;aumif;aeayonf/ xdkYaeYum; wefcl;vjynfhaeY 1306 ckESpfaywnf;/
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf &GmolBu;D tdro f 0Ykd ifa&muf tem;,l xdkn ckepfem&DcefYwGif udkuHvdIifupkay;aom &yf&Gm&Sdvlxk
avonf/ onf olBuD;tdrfa&SUuGufvyfwGif jynfhaeonf/ xkdtcsdefwGif
ykPmÖ ;&GmodYk Adv
k cf sKyaf tmifqef;a&mufcyhJ EkH iS hf awmfveS af &;aeY AdkvfcsKyfatmifqef;onf ppf,leDazmif;jynfhpHkpGm0wfqifí vlxk
wGif awmfveS af &;aMunmyHu k kd xkpd Ofu ykPmÖ ;&Gm\ olBu;D uawmf a&SUwGif&yfNyD; -
a':cifvaS jymjyyHu k kd 1978 ckEpS ?f rwfvtwGi;f u aMu;rHo k wif;pm ]]usKyfu AdkvfcsKyfatmifqef;yJ? 'DaeYupNyD; usKyfwdkY Armh
wGif pma&;q&mrjzLjzLu ol\aqmif;yg;wGifa&;om;onfudk wyfrawmfu *syefudk awmfvSefvdkufjyD? wdkif;jynfwGif;rSm&Sdaom
xkwfEkwfa&;&aomf- zuf q pf * syef v l ½ d k i f ; rsm;ud k armif ; xk w f M upd k Y ? usKyf w d k Y Armh
AdkvfcsKyfatmifqef;wdkY olwdkYtdrfodkYa&mufpOfu a':cifvS wyfrawmfu 'DrSmaerSm ... 'DrSmaeNyD;wkdufrSm? cifAsm;wdkY&JU
odoavmufvlrsm;rSm AdkvfxGef;tHk? Adkvfrif;acgif? Akdvf[efxGef;? tultnDudk vdkw,f/ wyfrawmfudk ulnDMu}} [k ajymaMumif;?
216 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 217
aemiftcgwGif a':cifv\ S orD;u ol\rdcifajymwmudk a':jzLjzLtm; awmfveS af &;aumifpt D pd;k &wufcgp ykPmÖ ;&Gm olBu;D tdraf &SU&Sd
ajymonf[lí rSwfcJh&ygonf/ Adv
k cf sKyaf tmifqef; awmfveS af &;aeYtjzpf aMunmcJah omae&mwGif
a':cifvSajymonfrSm &ufb,favmufMumMum AdkvfcsKyf Advk cf sKypf ed 0f if;u (aemifwiG f 0efBu;D csKy)f txdr;f trSwaf usmufwikd f
atmifqef; olwdkYtdrfwGif tdyfcJhaecJhonfudk rrSwfrdyg/ tdrfwGif udk pdkufxlaMumif;vnf; a':cifvSajymí xyfqifh a':jzLjzLajym
aecduk wf iG f pm;a&;twGuf jynfph akH tmif ol\&yf&mG &Sd rde;f razmfwYkd aomaMumifh od&ygonf/
csufjyKwfauR;cJh&onf/
av;ig;&ufcefYMumonf[kyif olxifaMumif;ajymjy\/ AdkvfcsKyfatmifqef;\ EdkifiHa&;oabmxm;
wpfaeYwGif AdkvfcsKyfwdkYtzGJUolwdkY&GmrS xGufcJhMu\/ prf;oli,f o&ufacsmif;odaYk &mufNy;D aemufaeYwiG f uReaf wmftyd &f mux
acsmif;udak &mufaomtcg taemuf½;kd rbufrS qif;vmaom *syef a&csKd ;t0wfvNJ y;D Adv k cf sKyaf tmifqef;xHomG ;awGU&ef pdwu f ;l aeqJ
wyfBu;D wpfwyfEiS ahf wGUMu wdu k yf jJG zpfMuaMumif;? wdu k yf u JG jyif;xef &Jabmfwpfa,mufa&mufvmygonf/
aMumif; eHeufpmvnf; rpm;Mu&? aeYv,fpmvnf; rpm;Mu&aom ]]Adv
k af v;cifAsm ...Adv k cf sKyaf c:cdik ;f ygw,f}} [k ajymojzifh
aMumifh pm;p&m&orQay;yg[kawmif;aMumif;? awmif;olwdkYwGif uRefawmf tay:xyfwufoGm;ygonf/ vlwpfpk 0dkif;xkdifae\/
Adkvfpdef0if;? Adkvf[efxGef;wdkYygaMumif; &yf&Gm&Sd rdef;rwdkYpkaygif;jyD; raeYuawGUcJhaomolawGyif jzpfonf/ AdkvfcsKyfu -
toifh&Sdaom ouma&ESifh aygufaygufwdkYudk aygufaygufqkyfNyD;? ]]vmxdik f ...}}[k ae&mñTejf yí uReaf wmf xdik v f udk yf gonf/
aumufni§ ;f aygif;Ny;D zufawGEiS x hf w k af y;vdu
k &f aMumif; ajymjyonf/ AdkvfAvESifhuyfvsufjzpf\?
txufwGifa&;cJhaom taMumif;t&mrsm;wGif a':jzLjzL vlpkvl0dkif;wdkY\tv,fwGif aumufn§if;aygif;yef;uef?
aqmif;yg;ygtcsurf sm;? a':jzLjzLtm; a':cifv\ S orD;ajymjycsuf taMumfpw kH aYkd wGU&\? a&aEG;Murf;c&m;awGU&\? eHeufcif;pm pm;ae
rsm;udk uRefawmfa':jzLjzLtm;awGUqHkar;jref;aomaMumifh odcJh [ef&Sdygonf/
&jcif;jzpfygonf/ AdkvfcsKyfu -
uRefawmfhwGif AdkvfcsKyfatmifqef; ykPÖm;rS o&ufacsmif;odkY ]]udkA[def; b,frSm usefcJhovJ}} [kar;&m -
ajymif;onf&h ufrodyg/ ocifwifjrwGiv f nf; xd&k ufurkd rSwrf yd g/ ]]ocifA[def;u jzL;rSmyg}} [kajz&ygonf/
a':cifvStajymt& cefYrSef;&aomfoBuFefrwdkifrDwGif ykPÖm;rS ]]ocifoef;xGef;ua&m}}
o&ufacsmif;odkY ajymif;onf[kcefYrSef;&onf/ ]]ocifoef;xGef;u awmifay:rSmyJ}}
ordkif;udkpdwf0ifpm;olwdkYtwGuf rSwfom;&efrSm AdkvfcsKyf ]]rif; ighqDudkaMu;eef;vmydkUwm 'DvmcsifwJhtaMumif;eJU
atmifqef;\zufqpfawmfveS af &; yxrpcef; (,m,D) rSm ykPmÖ ; tHudkufyJ}} [kajymygonf/ NyD;rSqufajymonfrSm ]]wdkYawmh
&Gm? o&ufc½kid ?f rif;wke;f NrKd UjzpfaMumif; rSwo f m;&efEiS ahf wmfveS af &; awmfvSefa&;vkyfief;vkyfcJhNyD? awmfvSefa&;qdkwm[mprd&if
aeYudk xdk&GmwGifyif aMunmcJhaMumif;rSwf&ayonf/ qH;k atmifomG ;&r,f? vky&f r,f? vkyw f t
hJ cgrSmvnf;t&rf; vkyv f Ykd
218 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 219
r&bl;uG? wdaYk wG[m t*Fvyd af wGeUJ r[mrdwzf UJG xm;ayr,fh wd&Yk UJ rmhufpf0g'udk uRefawmfoabmusw,f? 'gayr,fh uRefawmf
tiftm;? wdkY&JUvlawGtajctaeudkawG;&r,f? t*FvdyfawG[m r&Sif;wmawG&Sdw,f}} ]]uJ ...rif; r&Sif;wmawG odcsifwmawG
wpfNrdKUNyD;wpfNrdKU odrf;aeMuNyD? wdkYawmfvSefa&;orm;awGtwGuf ajymygOD;uGm}}
tultnD&rvm;? r&vm;qdkwm r&Sif;vif;ao;bl;? ig olwdkY uRefawmfonf AdkvfcsKyftar;udk jyefajym&ef pOf;pm;ae&if;
AdkvfcsKyfeJY oGm;awGUr,f? awGU&if olwdkYeJYwdkYwyfyl;aygif;vkyf&r,f 0dkif;xdkifaeaom vlMuD;rsm;\ rsufESmudk avhvmMunfhrdygonf/
xifw,f? tqifajyoGm;vdrfhr,fvdkYxifw,f}} [k taumif;udk xl;jcm;pGmyif 0dkif;xdkifaeMuaom AdkvfawGtm;vHk; pdwf0ifpm;pGm
½Ijrifaom avoHESifhajymonf/ NyD;rSqufNyD;ajymonfrSm - apmifhaeaMumif;awGUvdkuf&ygonf/
]]uGefjrLepfygwDu xkwfxm;wJhpmxJrSm vGwfvyfa&;yxr? (olwdkYawG ,leDazmif;0wfrxm;aomaMumifh &mxl;tqifh
'Drukd a&pD 'kw, d ? qd&k ,
S vf pfu wwd,vdaYk &;xm;w,f? t"duu awGudk uRefawmfwdwdusus rodyg)
vGwv f yfa&;&zdyYk ?J vGwv f yfa&;r&Sb
d eJ UJ 'Dru
kd a&pD? qd&k ,
S v
f pfqw
kd m ]]tjcm;awmhr[kwyf gbl;? uReaf wmfu qd&k , S v f pf0g'uGejf rLepf
vkyv f rYkd &bl;? vGwv f yfa&;&zduYk ta&;Bu;D qH;k yJ? tJ'gvnf; igwdu Yk 0g'taMumif; oifwef;awGwufxm;NyD;awmh uRefawmfhpdwfxJrSm
t*Fvyd ef UJ pum;ajym&r,f/ pum;ajymMu&if &Edik af umif;ygw,f? rwifrusjzpfaewm&Sw d ,f/ wjcm;awmhr[kwyf gbl;? ygwD0ifawG
tJ ...r&bl;qdk&ifvnf; wpfEdkifiHvHk;nDñGwfatmifvkyfNyD;
Mum;xJem;vnfrI trsdK;rsdK;jzpfaew,f/
qufvkyf&rSmyJ? &Edkifw,fvdkYvnf; igarQmfvifhw,f/ ta&;BuD;
txl;ojzifh ½kyfydkif;0g'eJYywfoufvdkY ajymMuaqG;aEG;MuwJh
wmu &cJh&if jyefvnfxlaxmifa&;u t"duyJ? ppfab; ppf'Pf
tcg ½kyfydkif;u rlvyxr? t*Fvdyfvdkawmh Primary ayghcifAsm?
aMumifh ysufpD;oGm;wmawGudk yHkrSefjyefjzpfatmif vkyf&r,f/ wdkY
wkdif;jynf jynfoljynfom;awG&JU yHkrSefaexdkifa&;tqifajyatmif pdwyf ikd ;f udak wmh Secondary 'kw,
d qdNk y;D ½kyyf ikd ;f u OD;aqmifw,f/
vkyfay;&r,f/ pdwfuaemufvdkufw,fvdkY ajymMuygw,f/ tJ'DtaMumif;udk
ynma&;? usef;rma&;awGwdkYtaeeJYu tqifajyr,fhpufrI pmwwfaywwfbek ;f awmfBu;D wpfyg;eJY &efuek rf mS uReaf wmfaqG;aEG;
vkyif ef;awG pD;yGm;a&;vkyif ef;awG vky&f r,f/ tJ'gawGtawmfav; cJh&zl;ygw,f/
NyD;oGm;rS qkd&S,fvpfpDrHudef;qdkwm pOf;pm;vkdY&rSm/ bkef;awmfBuD;u rif;ajymwm enf;rrSefbl;/ ½kyf0w¬KESpfck
'gawGtwGufavmBuD;vdkY rjzpfbl;uG? ZGJeJUvkyfMu&rSm? wdkufqdkifvkdY odpdwfjzpfay:w,fqdkwmawmhrSefw,f? ½kyf0w¬Ku
ta&;BuD;qHk;u wdkYwdkif;jynfrSm wkdif;&if;om;vlrsdK;pkawG&Sdw,f? OD;aqmifw,fqdkwmawmhrrSefbl;? um,uH? 0pDuH? raemuH
Oyrm &Srf;? u&if? ucsif? &cdkiftm;vHk;ayghuG? wdkYEdkifiHuvlrsdK;awG uHoHk;yg;vHk;udk OD;aqmifwmu pdwfyJvdkY ajymjyygw,f}}
tm;vHk; pnf;vHk;rdrS t*FvdyfeJUpum;ajymvdkY&rSm}} [kajymNyD; ]]tJ'gudk uRefawmf oabmb,fvdkxm;&rvJqdkwm odcsif
AdkvfcsKyfu pum;qufrajymbJ cP&yfem;vdkufonf/ NyD;rS - ygw,f}} [líajymvkdufygonf/
]]aeygOD;uG rif;[kdwkef;u igYudkar;xm;wmawG&Sdygw,f/ xdktcgAdkvfcsKyfuNyHK;a,mifa,mifrsufESmjzifh uRefawmhfudk
cka&m bmar;csifao;vJ}} [kar;ojzifh ]]'Dvdkyg AdkvfcsKyf ... MunfhNyD; -
220 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 221
]]awG;wJhtcg obm0usatmif awG;&w,fuG? cufatmif rmhufpfa&;cJhaom t&if;usrf;yxrwGJ Preface wGif rmhufpf
rawG;&bl; ? igajymjyr,f/ rif;a&SUu a&aEG;yef;uefukd awGUw,f a&;cJhonfrSm -
r[kwfvm;? tJ'Dyef;uefudk yef;uefuMunfhwmr[kwfbl;? wkdYu Ideal is nothing else than the material world reflected by
Munfw h m? 'gayr,fh Munf½h ekH YJ jrifwmr[kwb f ;l uG? tm½Hjk yKrjS rifawGU the human mind and translated into forms of thought [lí
wmuG? tm½HkjyKwmu pdwfyJ? tJ'Dawmh rif;awGUwJh bkef;awmfBuD; uRefawmf zwfcJhonf/ pdwfykHtoGifqkdonfum; tjcm;r[kwf
ajymwmrSefw,f/ Munfhwdkif;rjrifbl;? tm½HkjyKrS jrifw,f/ ½kyfurÇmukd pdwfu ta&mif[yf,lNyD; awG;awmrIykHtoGifrsm;okdY
tJ'[ D m rmhupf af jymwmeJY eD;pyfw,f/ rqefu Y sizf ;l ? ajymr,f ajymif;vJxm;jcif;om jzpfawmhonf/ rmhufpfajymaom pdwf
qkdonfrSm vlYOD;aESmufukd qkdvkdjcif;jzpfonf/ Ak'¨bmom\
qd&k ifv,G af tmifajymjyr,f/ rif; ta&miftqif;wpfcu k jkd rifw,f?
reoDum&rsKd;r[kwf? xkdYaMumifh b0ifrus jzpf&onf/
ta&mifuvnf; ½ky?f rsuv f ;kH uvnf; ½kyyf ?J 'gayr,fh tm½Hrk jyK&if xdkpmydk'fudk uRefawmf tajzxkwfMunfhaomfvnf; &Sif;vif;
bmta&mifqdkwm rodEdkifbl;? tm½HkjyKwmpdwf? Munfhwmawmif aom tajz? auseyfaom&Sif;vif;csuf rxGufcJh/
pdwfygrS jrif&wm? 'Dpum;yHkudk rif;odNyD;om;yJ? owdrrl *lrjrif? ,ckAv kd cf sKyaf tmifqef;ajymvdu k af omtcgusryS if uGuu f u G f
owd r l a wmh jrLud k a wmif j rif w , ,f qdkwmav/ owdqdkwm uGif;uGif; odjrifvmygawmhonf/
apwoduf ... pdwfayghuGm/ AdkvfcsKyfu qufajym&mwGif -
'Dupd uö kd jiif;zdrYk [kwbf ;l uG/ ½kyu
f ½kyu f pd ?ö pdwu f pdwu f pd ?ö ]]rmhupf u
f ajymcJw h m&Sw d ,f/ ½ky0f w¬Ktcsi;f csi;f qufqaH &;udk
wpfckeJYwpfck qufpyfaew,fuG/ OyrmuGm ... pm;0wfaea&; taMumif;jyKí vlrq I ufqaH &;jzpfw,fvYkd ajymcJw h ,f/ tJ'gvnf;
qdkwJh udpö&Sdw,f? pm;p&m? aomufp&m? aep&m? xdkifp&mawGu rSefw,f? rif; ypönf;wpfckoGm;0,f&if 0,fwJhypönf;u&kyf0wåKyJ?
&kyf0w¬KawGuG? tJ'gawGudk &atmif&Smwmu pdwfuG? 'gawG&zdkY rif;&JU ydkufqHuvnf;½kyfyJ? rif;u ydkufqHay;vdkY [dku ypönf;ay;
twwfynmawG? ½kyf0w¬KvdktyfcsuftwGuf BuHpnftm;xkwf& wm? wpfO;D udw k pfO;D cspvf Ydk ay;Muwm r[kwb f ;l ? vdck siw f ,fqw kd hJ
r,f/ &SmazG&r,f? tJ'Dae&mrS pdwfu a&SUaqmifoGm;w,f? pdwf&JU aphaqmfrIaMumifhjzpfwm/
tJ'gyJuG/ ypön;f vnf;½kyyf ?J ydu k q f v H nf; ½kyyf q
J akd yr,f?h ydu k qf rH mS 100
-200 wpfusyf ESpfusyfpojzifh vlawGowfrSwfwJhwefzdk;&Sdw,f/
'DudpöeJYywfoufvdkY bmrScufcufcJcJ awG;p&mrvdkbl;}} [k
'DxJrSm pdwftvkyfygw,f/ ypönf;u ½kyfayr,fh olYrSmvnf;
ajymvkdufonf/ b,favmufwefw,fqw kd phJ w
d uf jy|mef;owfrw S w f hJ wefz;kd qdw k m
xdktcg AkdvfAvu - ygw,f / oYlrSmvnf; pdwftvkyfygw,f/
]][m ... uRefawmf odyf&Sif;wmyJAsm? uRefawmf &efukefrSm ½kyfuvnf;olUudpöeJUol? pdwfuvnf; olYudpöeJYol? jiif;p&m
'DtaMumif;awG avhvmzl;awmh em;r&Sif;cJhbl;? ck AdkvfcsKyf &Sif;jy rvdkbl;? qdk&S,fvpf0g'qdkwmuawmhuGm wefzdk;awGrrQwatmif
wmu ody&f iS ;f wmAsm}} [k aygifukd vufjzifyh w k Nf y;D ajymvdu k o
f nf/ vkywf hJ Capitalism udk qefUusiNf y;D rQwwJw h efz;kd jzpfxeG ;f vmatmif
vlBuD;awGtm;vHk; pdwf0ifpm;pGm em;axmifMu\/ vkyfr,fqdkwJh oabmyJ
222 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 223
rrQwwJh vlrIqufqHa&;udky,fzsufNyD; rQwwJh vlrI qufqH oDv? bm0emvkyfwmuawmh avmukwå&mudpöyJ? olYtuefYeJYol
a&;udkxlaxmif&rSmqdkwJhoabmyJ tJ'gqdk&S,fvpf0g'yJ}} [lí cGJjcm;vkyf&if NyD;wmygyJ}}
ajymNyD;pum;udk &yfvkdufygonf/ AdkvfcsKyfpum;&yfoGm;ygonf/
AdkvfcsKyfem;wGif 0dkif;aeaomvlrsm; tvGef pdwf0ifpm;yHk&Mu uRefawmfqufrar;awmhyg/ tm;vHk;NidrfaepOf AdkvfcsKyfu
ygonf/ uRefawmfhtwGufvnf; wpfcgrSrMum;bl;aom &Sif;vif; jznfhpGufajymonfrSm -
csufyifjzpfawmhonf/ pum;0dkif;acwå&yfoGm;NyD;rS AdkvfcsKyfu ]]Edik if aH &;udpö avmuDa&;qdak yr,fh pdwx f m;wwf&if ukov kd f
uRefawmfhbufodkYvSnfhNyD; - pdwjf zpfygw,f}} [kajymonf/ Adv k cf sKyu f pum;ajym&yfNy;D aeaom
]]uJ ... rif;bmar;csifao;vJ}} [k ar;ygonf/ aMumifh aumufn§if;aygif;pm;Mu? taMumfpm;Muonf/
uRefawmf ocifpdk;u Ak'¨bmomESifhywfoufí a0zefxm; AdkvfAvu -
csufudk ar;&efpdwful;rdao;\/ odkYaomf uRefawmf rar;awmhyg/ ]]cifAsm;ar;vdkY uRefawmfwdkY&Sif;oGm;wmyJ? uRefawmfwdkY
bmoma&;ESiyfh wfoufí uReaf wmfwYkd uGejf rLepfygwD\oabmxm; uvnf; Adv k cf sKyuf kd ar;cGirhf BuKH vYdk rar;cJ&Y zl;Asm? ckr&S iS ;f awmhw,f}}
udk ajymjyvdkufygonf/ [líajymygonf/
]]uRefawmfwdkYxJrSm uGefjrLepf0g'udk,HkMunfNyD; Ak'¨bmomudk uRefawmfu pm;aomufae&if;uyif -
rpGefYy,fwJhvlawG &Sdygw,f/ uRefawmfuawmh Ak'¨bmomudk ]]AdkvfcsKyfcifAsm; ...uGefjrLepf0g'udk xkwfazmfaMunmcJhwJh
rpGeb Yf ;l ? Adv
k o
f ed ;f wefvnf; rpGeb Yf ;l ? tcsKUd awGu ypfy,fwmawG rmhufpf0g'udk jrefrmjynftaeeJU vufawGYusifhoHk;zdkY pHkvifatmif
awGU&ygw,f/ tJ'DtcsufeJYywfoufNyD; b,fvdkoabmxm; ajymjyzdYk t&ifwpfcgu tcsed rf &cJv h Ykd ckwpfcgawmh tJ'gudk rmhupf f
&rvJ}} [kar;vdkufygonf/ 0g'udk b,fvdk usifhoHk;&r,fqdkwmajymyg}} [kar;jyefonf/
AdkvfcsKyfatmifqef;u tenf;i,f pOf;pm;[efjyKNyD;aemuf ]]'Dudpöudk b,fvdkoabmxm;&rvJqdkawmh EdkifiHa&;0g'
at;at;aq;aq;&Sif;ygonf/ qdkwm urÇmordkif;rSm tpdwftydkif; BuD;i,ftjzpf ygoGm;wmyJ?
]]'Dudpö[m odyfNyD;cufcJp&mr&Sdygbl;uGm? EdkifiHa&;udpö? tJvdkyJ rmhufpf0g'[mvnf; olYacwf olYumv olYtaMumif;eJYol
pD;yGm;a&;udpöqdkwmawGu avmuDa&;udpövdkYrSwf? bmoma&;? urÇ m h o rd k i f ; rS m ay:ayguf v mwJ h Ed k i f i H a &;t,l t qyJ / ol
omoema&;udpöudkawmh avmukwå&mudpövdkYrSwf/ rsuaf rSmufjyK&wJh Capitalism [mudk a0zefo;kH oyf&if; qd&k , S vf pf
tJ'DavmuDudpö? avmukwå&mudpöudk olYudpöeJYol ydkif;jcm;NyD; pepfu jzpfxGef;vmr,fvdkY oljrifcJhw,f/ qdk&S,fvpfpepf &ifhoef
vkyfudkifaqmif&GufoGm;&if wpfckeJYwpfck qefYusifp&m taMumif; vm&if uGefjrLepfpepfudk olYtvdkvkda&mufvmr,fvdkY a[mudef;
r&Sdbl;/ xkwfcJhw,f/
avmavmq,f rif;wkdYudk &Sif;atmifajym&r,fqdk&if tck qdk&S,fvpfpepfrSm vlawGtvkyfvkyfwmeJYtrQ tjynfht0
vkyaf ewm ppfwu dk wf m awmfveS af &;vkyw f m avmuDupd yö uJ ?G 'ge? cHpm;&r,fvYkd qdx k m;w,f/ uGejf rLepfpepfrmS awmh vlwidk ;f wwfEikd f
224 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 225
oavmuf tvkyfvkyfMu? NyD;awmhvdkovdk&,lMu? qdk&S,fvpfrSm qd&k if jrefrmjynf&UJ pD;yGm;a&;? vlraI &;? ,Ofaus;rIawGukd aoao
awmh According to his work ? uGejf rLepfpepfrmS awmh According csmcsm avhvmNyD;awmhrS wkdYvkyfcsifwJh Socialist Program [m
to his need tJ'Dvdk cGJjcm;NyD;ajymcJhw,f/ jzpfEdkifr,fvdkYigxifw,f}} [líajymygonf/
tJ'vD akd jymcJw Y m pdwu f ;l ,OfNy;D ajymcJwh m r[kwb f ;l ? pD;yGm;a&; uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;ajymaom pum;oHukd Mum;&
tiftm;pkawG wd;k wufjzpfxeG ;f vmr,fqw kd hJ tvm;tvmawGukd aomtcg tvGefMunfEl;rIudk cHpm;vdkuf&onf/ tvm;wlyif
MunfhNyD;ajymcJhwm/ jzpfr,fxifwmawGudkMunfhNyD;rS ajymcJhwm teD;wGi&f MdS uaom wyfrawmft&m&Srd sm;vnf; Adv k cf sKy\ f &Si;f vif;
r[kwfbl;? tJ'DvdkajymcJhwm olYt,ltqawGudk olY&JabmfBuD; csufudk aumif;pGmoabmayguf[ef&SdMuonf/ taMumif;rSm
Eingels u Scientific Socialism qdNk y;D a&;cJw h ,f/ 'Dvkd awG;ac:wJh olw\ Ykd rsuEf mS rsm;wGif auseyfaeaMumif; trlt&mudak wGUae&yg
ae&mrSm rmhufpfu&kyfydkif;emrfydkif; qufpyfNyD;azmfjycJhw,f/ onf/ txl;ojzifh Adv k Af vu ydí k oabmaygufauseyfaeaMumif;
'Dawmh rmhupf 0f g'[mvnf; Ideology wpfck jzpfvmcJw h ,f/ rsufESmrSm ay:vGifaeonf/
'gayr,fh ½k&mS ;acgif;aqmifBu;D vDeifu rmhupf &f UJ oDt&dk [ D m Ny;D jynhpf kH AdkvfcsKyfonf uRefawmfhudkMunhfNyD; -
jcif; r&Sad o;bl;/ rjyKjyif rajymif;vJEikd w f hJ t&mr[kwb f ;l ? rmhupf u f ]]a[h ...rif; rSwrf ad o;vm;? &efuek rf mS aemufq;kH awGUwke;f u
a,bk,s oDt&kd t D ajccHawGavmufyJ ajymoGm;wm? tJ'D a,bk,s
rif;udk ig ajymjyvdkufwm rSwfrdao;vm;? EdkifiHa&;vkyfcsif&if
oDtdk&DawGudk usifhoHk;wJhtcgrSm *smreDrSm wpfrsdK;? t*FvefrSm
History udkavhvm&r,fqkdwmav? urÇmh History a&m? jrefrmh
wpfrsdK;? ½k&Sm;rSmwpfrsdK;? wpfrsdK;pDusifhoHk;&r,fvdkY ajymoGm;w,f/
History a&m? awGUwJh History pmtkyt f ukezf wf? rysi;f eJU? Edik if aH &;
'gaMumifrh u Ykd kd ½k&mS ;qd&k ,
S v
f pfawGtzdYk oD;oefo Y tD &kd u
D kd jyKp&k r,fvYkd
vDeifuxyfNyD;ajymcJhw,f/ 'gudkaxmufNyD; ajym&r,fqdk&if wdkY pmtkyzf wf½ekH UJ Edik if aH &;oabmudk em;vnfrmS r[kwb f ;l ? History
jrefrmjynfrmS vnf; Socialism udk ighoabmajym&&if Bumanize udkygzwfrS tm;vHk;em;vnfrSm}} [kajymNyD; pum;udk tqHk;owf
vkyf&r,fayghuGm/ vdkufonf/
qdkcsifwmuawmh qdk&S,fvpf0g'udk jrefrmZmwf oGif;&r,f Adv
k cf sKyaf jympum;udk rSwo f m;&ef pum;0dik ;f wGi&f adS om t&m&Sd
ayghuGm/ wpfa,mufu xoGm;onf/ jyefvmaomtcg pm&Gufwpf&Guf?
w½kwfjynfrSmqdk&if armfpDwkef;wdkYvnf; rmhufpf&JU oDtdk&Dudk azmifwed w f pfacsmif;ESiAhf v
kd cf sKypf um;udk rSwaf ewmawGU&ygonf/
Sinonize vkyNf y;D ? wpfenf;tm;jzifh Chinese national form ,lw,f Advk cf sKyaf tmifqef;onf pum;ud&k yfNy;D a&aEG;Murf;aomuf
ayghuGm/ 'DawmhwkdYqDrSm wdkYjrefrmvlxk em;vnfEdkif? vufcHEdkifwJh aeonf/ taMumfpm;wmudkvnf; awGU&ygonf/
tajymtqdpk um;vH;k awGukd oH;k EIe;f Edik rf ,fq&kd if qd&k , S v f pf0g'udk trSefpifppf xddkaeYu AdkvfcsKyfpum;rsm; tawmf&SnfoGm;\/
vlawGuvufcHEdkifvdrfhr,fvdkY igxifw,f/ 0dkif;xdkifaeolawGuvnf; AkdvfcsKyf\pum;udk oabmusaeMu
tJvjkd zpfatmif ocifp;dk wdYk b,favmufxad tmif vkyEf ikd rf vJ onf[k uReaf wmfxifae\/ trSepf ifppf uReaf wmfonf xdik &f mrS
qdwk ahJ y:rSmwnfaerSmyJ? tJ'aD wmh igu rif;ar;wmudk ajym&r,f xNyD; atmufxyfodkY qif;oGm;oifhaeygNyD/ odkYaomf AdkvfcsKyfu
226 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 227
bmawGxyfNyD;ajymOD;rvJ[laomtawG;ESifhAdkvfcsKyf\pum;udk vduk cf yhJ gvm;? igwdYk 'DaeYc&D;xGurf mS vrf;usrrS if;wyf&w dS ahJ e&mudk
em;axmifcsifpdwfaMumifh xNyD;roGm;jzpfao;yg/ oGm;yg}} [kajymygonf/
uRefawmfvdkvli,fwpfOD;? rmhufpf0g'udk pdwf0ifpm;vGef;ol? eHeufydkif;wGif uRefawmf AdkvfcsKyfwdkYaemufrS uyfNyD;vdkufcJh
oifwef;ydkYcsaeoltzdkY rdrdxufr,SOfatmif 0g&ifhaom yk*¾dKvf ygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;onf ,leDazmif;0wfxm;ygonf/
wpfO;D xHrS Edik if aH &;oabmw&m;wdu Yk kd Mum;csi?f em,lrw S o f m;csif raeYuvdk t&yf0wfESifhr[kwfawmhyg/ olYaemufwGifygaom
aejcif;rSm qef;onfawmhr[kwyf g/ xdaYk Mumifh uReaf wmf qufvuf tzGUJ 0ifawGvnf; ,leaD zmif;awGEiS yhf if jzpfygonf/ Adv k rf if;acgif?
xdkifaevdkufygonf/ Adkvfprdkuf? AdkvfAv polawGyg0ifaMumif; rSwfrdygonf/
uRefawmfxdkifrdwmrSefoGm;\/ prf;acsmif;i,fwpfckteD;odkY a&mufygonf/ xdkae&monf
AdkvfcsKyfonf teD;&Sd Adkvf Henry Smite (aemiftcgwGif wyf&if; (2) &Sd&m uHre,fpyfwpfzufurf; jyvdkYESifhrsufapmif;xdk;
ajcvsifawmifwuftoif;BuD;udk wnfaxmifol) AdkvfrSL;BuD; ae&mavmufwiG f uReaf wmfAv kd cf sKyu
f kd tav;jyKNy;D oGm;&ef cGiyhf ef
vSatmiftm; t*Fvyd b f momjzifh urÇmppftajctae? qdAk , D uf\ ygonf/
ppftiftm;ESihf tar&duefEiS t hf *Fvyd wf u Ykd qdAk ,D uf½&k mS ;\ ppfa&; AdkvfcsKyfu -
pGrf;tm;udk todtrSwfrjyKírjzpf? jyKvm&awmhrnfjzpfaMumif;? ]]at; ...aumif;NyD ... &efukefus&if awGUOD;r,f}} [k
t*Fvyd t f ar&duefwu Ykd qdAk ,
D uf½&k mS ;udk urÇmt Y iftm;pkBu;D wpf&yf ajymygonf/
tjzpf rvGrJ aoGtodtrSwjf yKvm&rnfjzpfaMumif; ajymaeonfukd uRefawmf AdkvfcsKyfwdkYtzGJUESifhcGJcJhygonf/
Mum;&ygonf/ uRefawmfc&D;qufxGufcJh&m {&m0wDjrpfESifh reD;ra0; &Gm
tjcm;olawGtwGuaf wmh aocsmpGm rajymwwf/ uReaf wmfh wpf&GmwGif wyf&if;rSL; AdkvfBuD;pef;,k (aemifwGif or®wBuD;
tzdrYk l Adv
k cf sKyaf jymonfh t*Fvyd pf um;udk aumif;pGm em;vnfaeyg OD;pef;,k) ESihf awGUygonf/ trSwf (2) wyf&if;rS wyf&if;rSL;jzpf\/
onf/ uReaf wmfonf rdbrsm;\aus;Zl;aMumifh t*Fvyd v f okd majym uRefawmfYudkawGUaomtcg AdkvfBuD;pef;,konf tvGefthHMo
&onfh zmomvzkef;ausmif;wGif ausmif;tdyfausmif;pm;aecJh& oGm;yHk&ygonf/
onfhtwGuf t*FvdyfpmtajccH&SdcJhjcif;? rmhufpfa&;aompmtkyf ]][m ... Adv k pf ef;aiG ...cifAsm; b,fvakd &mufvmovJ}}
wdkUudk rmhufpf0g'tm; em;vnfcsifvGef;aomaMumifh ocifpdk; [k EIwfqufygonf/
bmomjyefESifhrl&if;pmtkyfrsm;udk wdkufqdkifzwfcJhaomaMumifh uRefawmfuvnf; 24-3-1945 aeYu jyvdkYrS AdkvfcsKyf
AdkvfcsKyfwdkYt*Fvdyfvdkajymaompum;wkdYudk em;vnfaeygonf/ atmifqef; wm0efay;aomaMumifh ocifA[de;f xHomG ;cJyh ?kH yJc;l pHjy
o&ufacsmif;wGif oHk;ntdyfNyD; av;&ufajrmufaeYwGif wyf&if; (4) 0ifpOf AdkvfAwifwdkYu awmfvSefa&;BuD;eD;vmNyD[k
uRefawmfonf AdkvfcsKyfxHoGm;NyD; uRefawmfwyf&if;odkY jyef&ef ajymyHk? xdkrSocifA[def;xH? xdkrS ocifoef;xGef;xH a&mufcJhyHkudk
EIwfqufygonf/ AdkvfcsKyfu ]]at; ... aumif;NyD? rif; wdkYeJY ajymjyygonf/
228 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 229
]]ocifoef;xGef;qDu b,fvdk 'Dbufa&mufvmwmvJAsm}} ]]ocifwifjru wdkif;(7)wdkif;&JU EdkifiHa&;rSL;yJAsm? cifAsm;u olY
[k AdkvfBuD;pef;,kuar;vQif - atmufuqdkawmh olrSmwmoGm;wmaygh? uRefawmfwdkY wdkif; (7)
]]ocifoef;xGef;qDu qufoG,fa&;pufu AdkvfcsKyfqDudk uvnf; atmifvHbufurf; a&TU&rvdkvdkMum;w,f/ ae&mawmh
qufoG,fvdkYr&bl;wJhAsm? uE´D-oD[dk-avmharmifhbufwefuae twdtus rod&ao;bl;? cifAsm;&JUwm0efNyD;vdkYjyefvm&ifawmh
AdkvfcsKyfatmifqef;qDdudkydkYwJh Message [m ocifoef;xGef;qD uRefawmfwdkYwyf&SdwJhae&m pHkprf;NyD;vmayghAsm}} [k ajymygonf/
0ifvmwm uRefawmfu tJ'D Message udk AdkvfcsKyfqD oGm;ydkY& xdkpOfu ocifwifjronf wdkif; (7) \ EdkifiHa&;rSL;jzpf\/
wmyJ/ uRefawmfAdkvfcsKyf&JU o&ufacsmif;pcef;rSm okH;n tdyfcJhyg uReaf wmfu wkid ;f (7) \atmuf wyf&if; (2) \ Edik if aH &;rSL;jzpf&m
w,f/ 'DaeYrS AdkvfcsKyfc&D;xGufvmawmh twlwlvdkufcJhqdkwm ocifwifjrtrdefYudk EdkifiHa&;tqifhtaejzifh cH,loljzpfygonf/
aMumifh ygvmcJhwmyg/ 'Dem;usawmh rif;wyfeJYeD;NyD oGm;awmhvdkY arv 22 &uf[k xifygonf/ xd&k ufwiG f uReaf wmf &efuek o f Ykd
ajymvdkY uRefawmf AdkvfBuD;qDudk a&mufvmwm}} [kajymygonf/ a&mufco hJ nf/ &efuek af &mufaomtcg prf;acsmif;&yf? prf;a&wGi;f
AdkvfBuD;pef;,ku - vrf;&Sdocifwifapm\tdrfodkYoGm;ygonf/ xdktdrfwGif ocif
]]cifAsm;c&D;uvnf; reD;vSwJhc&D;yJAsm? at;Asm ... oef;xGe;f udk awGU&ygonf/ xdw k iG f udw
k ifapm? udb k ud;k wdYk &SMd u\/
jyefa&mufvmwm 0rf;omygw,f? 'DrSmawmh bmwm0efrS BuD;BuD; ocifoef;xGef;u uRefawmfhudkawGUvQif -
us,fus,fr&Sdawmhygbl;/ uRefawmfwdkY &GmpOfavQmufNyD; &yf&Gm ]]udkpef;aiGygvm;? cifAsm; [dkudka&mufoGm;&JUvm;}} [k
at;csr;f om,ma&;? vHNk cKH a&;awG apmifah &Smufay;aewmygyJ}} [k ar;ygonf/
ajymygonf/ ocifoef;xGef;\ tar;udk uRefawmf b0ifrusvSyg/
AdkvfBuD;pef;,kuqufNyD; - uReaf wmfonfay;tyfaomwm0efukd aqmif&u G of rl [kw[ f k
]]'DrmS em;em;aeae aeOD;Asm}} [kajymaomaMumifh uReaf wmf\ ol ,lqavovm;? uRefawmfhtm; awmBudKawmMum;vrf;
wyf&if;rSm oDwif;oHk;ywfcefY aecJhygonf/ *syefawGtjyif;qkwfcGm&mvrf;wdkYokdY ol wm0efay;apvTwfcJh&m
xdo k w D if;ywfawGtwGi;f Adv
k cf sKyaf tmifqef;wdYk Adv
k cf sKyBf u;D uRefawmfudk þrQtcsdefapmapm &efukefodkY a&mufvm&onfudk
pvif;xH awGU&efxu G o
f mG ;aMumif; owif;Mum;&ygonf/ xd&k uf tHhMoNyD;aevdkYvm;[kawG;rdonf/ odkYaomf ol\ar;cGef;udk b0if
rsm;ESifh ra&S;raESmif;yif atmifvHNrdKU? jynfNrdKUwdkY r[mrdwfwdkY rusaomfvnf; qufrpOf;pm;awmhyg/
vufodkY usoGm;Mu\/ xdkYaMumifh ocifwifjronf &efukefodkY rMumrD ocifwifjra&mufvmygonf/
xGufoGm;aMumif; owif;Mum;&ygonf/ uRefawmhfudkawGUvQif -
xdpk Ofyif qufom;wpfO;D a&mufvmNy;D uReaf wmft h m; &efuek f ]]tawmfyJAsdKU? AdkvfausmfaZmu rSmw,f/ EdkifiHa&;oifwef;
odvYk u
kd v f m&ef ocifwifjru rSmaMumif;ajymojzifh uReaf wmfonf ay;Edik rf ,fh &Jabmfwpfa,mufvw T af y;ygwJ?h cifAsm;udk ydcYk siaf ewm}}
AdkvfBuD;pef;,ktm; owif;udkajymvkdufygonf/ AdkvfBuD;pef;,ku [k ajymaomaMumifh prf;a&wGi;f vrf;wGif wpfntdyNf y;D aemufaeY
230 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 231
wGif yJcl;okdY xGufcJhygonf/ yJcl;wGif AdkvfrSL;ausmfaZmudk owif; twGuf EdkifiHa&;orm;aygif;pHk ygzdkYtwGuf BudK;pm;aeMuw,fvdkY
ydkY&m - Mum;cJhw,f}} [líajymygonf/
]]cifAsm; ...ocifA[def;qDoGm;wJh udkpef;aiGvm;? 'DrSmu 'kw, d tBurd f oifwef;ay;&efapmifah epOfwiG f udpk w H if ac:
t&yfom;awG uRefawmfwdkYwyfudk ulnDwJh&JabmfawGyg? olwkdYudk udkBuD;jrifhpnf;½Hk;xm;aom &Jabmfig;OD;cefY a&mufvmygonf/
oabmw&m;oifwef;awG ay;csifvdkY}} [k ajymygonf/ olwdkYuoabmw&m;a&;aqG;aEG;vdkaomaMumifh aqG;aEG;ay;&
aemifESpf&uftMumwGif bkef;BuD;ausmif;0if;twGif;rSmyif ygao;onf/ xdkolwkdYtm; uGefjrLepfygwD\ &yfwnfcsufESifh
oabmw&m;oifwef;udk pwif zGifhvSpfygonf/ zwyvwGif uGefjrLepfygwDu rnfokdYrnfykH aqmif&GufoGm;rnf
jzpfaMumif;wdUk aqG;aEG;&ygonf/ xdpk OfwiG f wyfwiG ;f odYk awmfveS af &;
awmfvSefa&;rwdkifrDu awmfvSefa&;twGif; jynfolvlxku
tpOD;u wGJcJhaom rdwfaqG&Jabmfrsm; a&mufvmMuygonf/
xda&mufpGmulnDa&;udk xnfhoGif; ajyma[m&aomfvnf; ,ck
xdok wl rYkd mS udv
k NS rKd if (,ck pmayESiphf me,fZif;A[dt k zGUJ Ouú|)?
awmfvSefa&;BuD;qifETJaeqJwGif uRefawmfonf vGwfvyfa&; OD;b&Sif (Adkvfb&Sif - ordkif;aumfr&Sif)? AdkvfvSarmfwdkY jzpfonf/
BudK;yrf;rI\tvm;tvm? qdk&S,fvpf0g'EdkifiHa&;ESifhpD;yGm;a&; xdktcg udkvSNrdKifESifhOD;b&SifwdkYu wdkif; (4)owif;pOfudk
taMumif;udk oifwef;wGif aqG;aEG;ydkYcsygonf/ tywfpOfxkwfEdkif&ef wm0ef,lMu&\/
xdjYk yif zwyvonf wdik ;f jynfvw G v
f yfa&;twGuf qufvuf wpf&ufwGif Adkvfodef;wefu -
Ny;D aqmif&u G af ernft
h aMumif;? xdt
Yk wGuf vlx\ k pnf;½H;k a&;onf ]]cifAsm;wdkY wyfudkjyefcsif&if oeyfyifudkoGm;&r,f/ [dkrSm
ydkí uspfvspfcdkifrm&efvdkaMumif;? þppfBuD;onf r[mrdwf wyf&if; (102) &Sdw,f? Adkvfat;armif (a&OD;) &Sdw,f/ olYwyfrSm
tiftm;pku rkcsEikd rf nfjzpfaomfvnf; vGwv f yfa&;onf vlx\ k wyf&if;½Hk;tkyf vdkw,f/ cifAsm;wdkYoGm;Muaygh[k wm0efay;aom
pnf;½Hk;rIay:wGif rlwnfay&m vGwfvyfa&;&&Sda&;onf yxr aMumifh wyf&if;½H;k tkyf Adv k vf aS rmf? vufaxmuf½;kH tkyf Adv k pf ef;aiG
OD;pm;ay;omjzpfaMumif; ajym&ygonf/ oifwef;om; 10 a,muf [k Adkvfodef;wefupDpOfNyD; ZGefvukefwGif oeyfyifodkY ajymif;cJh
avmuf &Sdrnfjzpfygonf/ &ygonf/
oifwef;wufa&mufow l oYkd nf uGejf rLepfygwDu pnf;½H;k xm; oeyfyifodkYa&mufaomtcg wyf&if;rSL;Adkvfat;armifudk
aom zwyvajymufusm;rsm; jzpfavonf/ owif;yd&Yk ygonf/ xdw k yfwiG f aq;rSL;tjzpf Adv k vf o
S rdeuf akd wGUcJ&h
oifwef;rSm oDwif;ESpfywfMumcJh\/ oifwef;rNyD;cif Adkvf ygonf/ xdkAdkvfvSordefqdkonfum; aemiftcgwGif awmfvSefa&;
odef;wefonf&efukefrSjyefa&mufcJhonf/ Adkvfodef;wefu - aumifp0D if use;f rma&;Xmewm0efcH Adv k rf LS ;Bu;D vS[ef jzpfygonf/
uRefawmfoeyfyifodkY rajymif;rD Adkvfodef;weftm; ocif
]]&efukefrSmawmh r[mrdwfawGeJYaqG;aEG;zdkY&Sdw,fvdkY owif;
wifjrxH uRefawmfY tajymif;ta&TUowif;ay;zdkY rSmcJh&ygonf/
Mum;cJh&w,f/ AdkvfcsKyfatmifqef;u oD[dkVfudkoGm;&r,fvdkYvnf; uReaf wmfonf Adv k o f ifwef;wufaomfvnf; ppfom;b0wGif
Mum;cJhw,f/ wyfrawmfa&SUa&;twGuf aqG;aEG;zdkYwJY? AdkvfcsKyf [kww f yd wfwd rusiv f nfc&hJ yg/ ,cktcgwGif wyfwiG ;f rS wu,fh
atmifqef;u wdkY avmavmq,frSm zwyvudkjyefvnfzGJUpnf;zdkY wyfom;tjzpfodkY wu,fa&mufoGm;ygawmh\/ Adkvfodef;wefu
232 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 233
uReaf wmfonf rdcifwyf&if;jzpfaom ppf&w J yfooYkd mG ;&ef rvdak wmh ppfyrJG mS v,fuiG ;f twGi;f jzpfaejcif;? v,fuu G w f iG f a&awG
aMumif; ajymygonf/ jynfhaejcif;? aemufydkif;wGift&yfom;awGygaeí iJhae&aom
ZlvdkifvwGif wyf&if; (102) onf a0godkY ajymif;&onf/ wdkufyGJjzpfygonf/ aeapmif;vmojzifh wyfqkwfcJh&\/
xdaYk Mumifu h Reaf wmfwYkd a0godYk a&TUcJ&h jyefygonf/ a0gwGif uReaf wmfwYkd aemufaeY t½kPfrvmrD oGm;NyD;0dkif;Mu&m &efolwdkY qkwfcGm
aepOfwGif 0JysH&GmrS owif;ydkYvmonfrSm 0JysH&GmwGif *syefwyfawG oGm;Muí wdkufyGJ rjzpfvdkufawmhyg/
&Sdaeonfh owif;jzpfygonf/ *syefwdkYwyfcscJhaom bkef;awmfBuD;ausmif;0if;twGif;wGif
xdkYaMumifh AdkvfvSarmfESifhuRefawmftjyif AkdvfausmfaZm aoG;uGufBuD;rsm;? vlemawGudk w&GwfqGJoGm;onfh pGyfaMumif;vdk
(aemifwGif ukefoG,fa&;0efBuD;XmetwGif;0ef) ESifh r*Fvm'kH ae&mrsm;? ro,fEdkifaomaMumifh usef&pfonfh usnfqefrsm;?
Akv
d o f ifwef; 'kw, d ywfwiG f wufco YJ w
l yYkd g0ifaom wyfzUJG wdYk oGm; [ef;aumrsm;udkom awGU&ygawmhonf/
a&mufwkduf&ygonf/ &Gmom;awGvnf; yg\/ aemuf & uf r sm;wG i f uRef a wmf w d k Y w yf a wG o nf 0J y sH & G m
xl;qef;onfrmS &Gmom;wdu Yk td;k pnfawG? AkaH rmif;awGw;D Ny;D ywf0ef;usif? a0gNrdKUe,f0ef;usif&Sd aus;&Gmrsm;okdY vSnfhvnfMuyg
wdkufyGJodkY vdkufcJhygonf/ onf/ xdkywf0ef;usifwGif t<uif;tusef&SdEdkifrnfxif&aom
rdk;wGif;jzpfav&m v,fuGif;awGa&awG azG;aeygonf/ &efolwdkYudk &Sif;vif;&efjzpfygonf/ odkYaomf*syefwdkYwpfa,mufrS
csDwuf&mwGif a&awGESifhjzpf\/ rawGU&awmhyg/ ppfawmif;jrpfudk b,fvdkjzwful;oGm;onfudk
*syefawG pufaoewfjzifh w&Murf;ypfygonf/ &Gmom;awGukd rodvdkuf&awmh/
AdkvfvSarmfu qkwfMu? qkwfMu [k ajymaomfvnf; tcsdKU&Gmom; uReaf wmfww Ykd yf a0gwGif xdik af eMu&onf/ Adv k af usmaf Zm\
awGu "m;ESifhwufckwfrnfvkyfí tawmfYudkwm;,lMu&ygonf/ usnfqefrSefaom'Pf&mvnf; usufoGm;NyD/
trsdK;orD;xkvnf;ygao;\/ a0gwGif ysi;f &dpmG apmifah e&aomfvnf; uReaf wmfonf wyfrS
olwdkYu xrif;tkd;awG? xrif;xkyfawG? 0ufom;[if;awG avSpD;NyD; yJcl;ppfawmif;wl;ajrmif;twdkif; oeyfyifodkYoGm;vdkuf?
csuNf y;D wyfukd tm;ay;ygonf/ tvGet f &yf&n S af om Adv k v
f aS rmf wpfcgwav yJcl;txdoGm;vdkuf vkyfaewwfygonf/
onfa&SUodYk twif;yif wufypf&yg\/ Adv k af usmaf Zmu ]]bmuJ½;kd }} xdtk cgu uReaf wmfonf wyf\tiftm;tjzpf uk, d ufh , kd u
f ,
kd f
[k atmfNyD; a&SUodkY wdk;wuf\/ owf r S w f x m;vd k u f r d o nf / xd k Y a Mumif h jyif y od k Y xG u f j cif ;
xdkwdkufyGJwGif AdkvfausmfaZmonf aygifwGif 'Pf&m&cJh\/ (,cif u avmuf quf o m;vk y f p Of u rsd K ;) r&S d a wmh y g/ yJ c l ;
xdkAdkvfausmfaZmum; ,aeY 'kwd, AdkvfcsKyfrSL;BuD;armifat;\ a&mufvQif uRefawmf a&Tarmfa"mbk&m;okdYom oGm;ygonf/
tpfudkt&if; ukefoG,fa&;twGif;0efjzpfygonf/ a0gwGi&f adS epOftwGi;f yif *syefvufeufcsvu kd af om owif;
ppfyGJwGif uRef;BuD;&Gm&Sd wyfpcef;rS 0ifa&mufwkdufckdufay; udk od&ygawmhonf/ Mo*kwfv 15 &uf? 1945 ckESpf jzpfygonf/
onhf Adkvfwpfa,muf (o&D;vdkif; 0rf;pwm;) ESifh tjcm;&Jabmf a0gwGif&SdaepOftwGif;yif *syefvufeufcsvdkufaomtcg
wpfa,muf usqHk;ygonf/ trnfrrSwfrdawmhyg/ uReaf wmfww Ykd yfrawmfom;rsm;\pdwrf mS vGwv f yfayghyg;oGm;onf/
234 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 235
uRefawmfwdkYwyfawG pdwfvufayghyg;oGm;ouhJodkY owif; udk,fwdkif EdkifiHa&;OD;aqmifrIay;cJhonf/ wkdif; (2) jrpf0uRef;ay:
awGvnf; odcsifaompdwf &Sdaeygonf/ uRefawmfwdkYwyf&if;rSL; wGif ygwDonf wyfrawmfEiS phf nf;vH;k nDñw G rf I r&cJ[
h í
l uReaf wmf
Ad k v f a t;armif r S m &ef u k e f o G m ;ojzif h wyf & if ; wG i f r&S d y g/ Mum;&ygonf/
AdkvfvSordefu AdkvfvSarmftm; ]]usKyfvnf; oGm;OD;r,f}} [lí uRefawmfa&mufcJhaom wdkif;wdkYwGif uRefawmfay;cJhaom
ajymNyD;wyfrSxGufoGm;&m wyfwGif vl&Sif;aeygonf/ oifwef;wdkYudk wyfwGif;t&m&SdwdkYudk aqG;aEG;yGJusif;y&mwGif
wpfaeYwiG f wdik ;f (4) rS qufom;wpfa,mufu vmygonf/ vnf;aumif;? t&mcH? tMuyfwyfom;wdt Yk m; oifwef;ay;&mwGif
olu armfawmfqdkifu,fESifhyg/ olYwm0efrSm wdkif; (4) rSydkYonfh vnf;aumif; atmifjrifr&I cdS o hJ nf/ awmfveS af &;twGuf pnf;½H;k &m
owif;? trdefYponfwdkYudk wdkif; (4) vufatmufcHwyf&if;odkY wGiv f nf;aumif;? aus;vufta&mufomG ;a&mufNy;D awmfveS af &;
pmyd&Yk oljzpfygonf/ olum; ½ky&f iS pf wefrY if;om;Bu;D wifaz jzpfyg twG u f zwyv\ OD ; aqmif r I u d k y g0if & ef pnf ; ½k H ; &mwG i f
onf/ uReaf wmfonf ol\qdik u f ,faemufwiG x f ikd Nf y;D yJc;l odYk oGm;cJh vnf;aumif; ukef;abmifaus;vuf vlxku oabmwlpnf;vHk;
ygawmhonf/ nDñGwfpGmyifvufcHí awmfvSefa&;udk qifETJcJhMuonf/
þodo Yk mG ;cJ&h onft
h wGuf uReaf wmftvGeaf ysmo f mG ;\/ olu Y kd jrpf0uRef;ay:a'owGif uGefjrLepfygwD\ acgif;aqmif
½kyf&SifZmwfum;wGif awGUzl;onf/ uRefawmfBudKufaom rif;om; ocifpdk;\ rvkyfoifh? rvkyfxkdufwmudkvkyfcJhíwpfaMumif;?
jzpf&um;ol\ qdik u f ,faemufwiG f xdik &f wmudyk if uReaf wmfw h iG f r[mrdwfwyfzGJU0ifrsm;udk qufqH&mwGifvnf; rvkyfoifhwmudk
aysmfvSygawmhonf/ odkYaomf xdkpOftcgu uRefawmfhtoufrSm jyKrí
l wpfaMumif;wdaYk Mumifh wyfrawmfbufrS ocifp;kd ESit hf pD;uyfí
19ESpjf ynfch gpomjzpfav&m uav;omom[kyif ajym&rnft h &G,f r&Edkifavmufatmif jzpfyHk&onf[lí uRefawmf Mum;&ygonf/
jzpfonf/ xdkYaMumifhyif EdkifiHtwGufoufpGefYqHzsm; yifyef;BuD;pGm AdkvfcsKyfatmifqef;onf ocifpdk;\tjyKtrlrsm;aMumifh ocifpdk;
oGm;vmvkyfcJhonfu tjcm;? aysmfwmutjcm;[kom awG;&yg tay:wGif pdwfysufvmonf[lívnf; Mum;cJh&onf/
awmhonf/ odkYaomf 1945 ckESpf? Zlvdkifv 20 &ufaeYwGif usif;ycJhonfh
uGefjrLepfygwDonf awmfvSefa&;umvu ykef;vQKd;uG,fvQKd; ygwDuGef*&ufodkY AdkvfcsKyfatmifqef;tm; rzdwfMum;[líod&\/
aecJh&aomfvnf; wyfrawmfu &efukefudk odrf;NyD;aomtcg Adv
k cf sKyt
f m; {nfo h nftjzpfyif rzdwcf /hJ txufwiG f wifjycJo h nfh
uGefjrLepfygwD0ifwdkY &efukefa&mufvmMuNyD; ygwD½Hk;udk ajAmif zGifh twdik ;f uGejf rLepfygwDtwGuf Adv k cf sKyaf tmifqef;u tBuaH y;cJyh g
vdkufMuygonf/ aomfvnf; ocifpdk; - ocifoef;xGef;wdkYonf uGefjrLepfygwD\
zufqpfawmfvSefa&; umvtwGif;u wyfrawmf? jynfol ta&;udprö sm;ESiyhf wfoufNy;D Adv k cf sKyaf tmifqef;tm; aqG;aEG;jcif;?
vlxkESifh jynfolYta&;awmfyHkygwD0ifrsm;? tm&Svli,frsm;? wdkifyifjcif;rjyKcJhay/ xdkxufxl;onfrSm wyfrawmfESifhywfouf
uGefjrLepfygwD0ifwdkYyg pnf;½Hk;rIaMumifh zufqpfawmfvSefa&;MuD; aom udprö sm;wGiv f nf; *dP
k ;f *Poabmxm;rsm; xm;&Sv d su&f \
dS /
atmifjrifcJh&onf/ ppfwdkif;toD;oD;wGif nDñGwfrI&Sd&ef ocifpdk; qefYusifrIrsm;yif&SdcJhMu\/ xdkodkYrjzpf&ef AdkvfcsKyfatmifqef;u
236 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 237
&if;&if;ESD;ESD;tBuHay;cJhaomfvnf; uGefjrLepfygwDbufu AdkvfcsKyf wdkYonf vlrsdK;ra&G;bmomra&G; wnDwñGwfwnf; qufvuf
atmifqef;tm; wHkYjyefrIr&SdcJhaMumif; owif;rsm;udk Mum;ae&\/ aqmif&Guf&ef txl; vdkayonf/
ygwDuGef*&ufodkY uRefawmf wufcGifhr&Sdyg/ uRefawmfu uREkfyfwdkY wyfrawmftm;vHk;onfvnf;aumif;? jrefrmh
wyfwGif;rS vl? wyfpnf;urf;udkvdkufem&ol? xdkrQru uRefawmf vGwv f yfa&;twGuf pGepYf eG pYf m;pm; aqmif&u G cf ohJ t
l aygif;wdo Yk nf
b,f&yf? b,fNrKd Uu ud, k pf m;vS,[ f í
l vnf;r[kw&f um; ygwD\ vnf;aumif; þ tyifyef;cH tqif;&Jtepfem taotauscu H m
'kwd,tBudrfuGef*&ufonf uRefawmfESifhreD;pyfEdkifyg/ odkYaomf BudK;yrf;aqmif&GufcJhonfrSm vufwpfqkyfrQ&Sdaom vlwpfpk\
uRefawmfonf ygwDwGifoifwef;wufcJh? pmawGzwfcJholjzpfonfh aumif;pm;rIudkomOD;wnfívnf;aumif;? uREkfyfwdkY\ udk,fa&;
twGuf uGejf rLepfygwDay:wGif oHa,mZOfrjzwfEikd yf g/odyYk gí þ udk,fwm wdk;wufrIudkom&nfrSef;vsuf aqmif&GufvkyfudkifcJhMu
owif;rsm;udk em;pGifhaerdMum;aerdjcif; jzpfygonf/ onfr[kwb f J jrefrmEdik if v
H x
l tk aygif; vGwv f yfa&;twGuf &nfp;l
tqdyk g uGejf rLepfygwDueG *f &ufoYkd Akvd o f ed ;f wef wufco hJ nf vsuv f yk cf MhJ uonft h aMumif;udk acgif;aqmify*k Kd¾ vrf sm;ESihf Edik if o H l
[k Mum;&ygonf/ EdkifiHom;taygif;wdkYtm; txl;av;eufpGm azmfjyvdkayaMumif;/
uGejf rLepfygwDu Akv d cf sKyaf tmifqef;ay:wGif qufqyH akH wGukd xdaYk Mumifh uREyfk w f aYkd cgif;aqmift&m&Srd sm;\ tpnf;ta0;u
jrefrmedik if t H wGi;f acgif;aqmifrnfyh *k Kd¾ vrf sm;ESihf wdik ;f oljynfom;
uReaf wmfMum;onft h wdik ;f omrSeyf gu þvky&f yfonf rrSeyf gvm;
taygif; pdwf0rf;uGJjym;jcif;tvsOf;r&SdbJ zufqpfwdkufzsufa&;
[kawG;rd\/ uRefawmfhwGif vkyfydkifcGifh r&Sdyg/ bufvdkufonf[k
jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyftwGif; xda&mufpGm 0ifa&muf
ajymcsif ajym/ 'Dvdkvkyfwm [kwfyghrvm;[kvnf; awG;rdygao;
vkyfudkifum jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;ESifhjyefvnfxlaxmifa&;
onf/ xdkodkY rwifrus'Gd[pdwfawGESifh aeaepOfrSmyif Mo*kwfv vkyif ef;t&yf&yfukd wnDwñGww f nf; aESmifah ES;qdik ;f iHjh cif; tvsO;f
12 &uf? 1945 ckESpf&ufpGJjzifh Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&Sd r&SdbJ aqmif&GufMu&ef jyif;xefpGm wdkufwGef;vdkufygaMumif;/
BuD;rsm; tpnf;ta0;u xkwfjyefaomaMunmcsuf xGufvmyg 1/ AdkvfcsKyfatmifqef; (ppfaoemywd)
onf/ xdkaMunmcsufrSm - 2/ AdkvfrSL;BuD;vusfm ('kwd,ppfaoemywd)
,cktcg *syefzufqpfrsm;onf uRefawmfwdkYwyfrawmfESifh 3/ AdkvfrSL;BuD;aZ,s (ppfOD;pD;rSL;)
EdkifiHaygif;pHkr[mrdwfwyfrawmfrsm; 0dkif;0ef;wdkufcdkufonfudk 4/ AdkvfrSL;BuD;ae0if; (a&SUwef;ppfXmecsKyfrSL;)
zufNyKd ijf cif;iSm rpGr;f awmhbJ vufeufcs&efpum;rsm;udk urf;vSr;f 5/ AdkvfrSL;armifarmif (wdkif;trSwf 1 rSL;)
NyD;avNyD/ 6/ AdkvfrSL;atmifBuD; (jrpf0uRef;ay:wdkif;rSL;)
urÇmhppfBuD;um; NyD;awmhrnf/ odkY&mwGif uREkfyfwdkY EdkifiHol 7/ AdkvfrSL;ausmfaZm (wdkif;trSwf 4 rSL;)
Edik if o
H m;rsm;\ta&;um; rNy;D ao;/ uREyfk w f EYkd ikd if \
H ta&;wpfcv k ;kH 8/ AdkvfrSL;&JxG#f (wdkif;trSwf 6 rSL;)
onf uREyfk w f Ykd wyfrawmfEiS v hf wG v
f yfa&;vdck sio f t l m;vH;k oufpeG Yf 9/ AdkvfrSL;atmif (wdkif;trSwf 7 rSL;)
BudK;yrf;xrf;aqmifcJh&onfESihftrQ wdkif;oljynfom;rsm;taygif; 10/ AdkvfrSL;tmVm0u (txufjrefrmjynfwdkif;rSL;)
238 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 239
uReaf wmfonf Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&Srd sm; tpnf; ppfNy;D aMumif;aMunmpOfu a00g;oGm;cJah omtawG;wdo Yk nf
ta0;u xkwjf yefvu kd o
f nfh aMunmcsuu f kd zwfvu kd &f aomtcg ,ck Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&SdBuD;rsm;\ aMunmcsuf
tm;wufaomcHpm;csuf 0ifvmonf/ jrefrmhvw G v f yfa&;twGuf aMumifh uRefawmfwdkY a&SUquf&rnfhc&D;udk jywfom;pGm jrifvm
wyfrawmfu tm;oGefcGefpdkufvkyfrnf[lí ,HkMunfrdvkdufonf/ rdonf/ vGwfvyfa&;twGuf tvkyfawG&Sdao;onf[lí/
wyfrawmft&m&SdBuD;rsm; aMunmcsufrxkwfrDu tar&duef xdkodkYaeaepOfrSmyif &efukefrSvmaom owif;pmrsm;udk
wyfu 1945 ckESpf? Mo*kwfv ajcmuf&ufESifh ukd;&ufaeYwdkYwGif apmifhzwf&\/ owif;pm&rItcsdef rrSefyg/ wpfcgwpf&H a&'D,dk
*syefEdkifiH&Sd [D½dk&SD;rm;ESifhem*gpuD NrdKUBuD;ESpfNrdKUtm; tPkjrLAHk; em;axmif&mwGif owif;rsm;Mum;&ygonf/ xdak Mumifyh if aeol&ed f
Buv J u
kd &f m vlrsm;pGmaoausum td;k tdrw f yYkd supf ;D um txdemvS tpnf;ta0; [laompum;onf em;wGif;0,f vQHvmygonf/
cJo h nf/ xdEk pS f Mo*kwv f 15 &ufwiG f *syefwYkd vufeufcsc&hJ awmh *syefvufeufcsaMumif; aMunmNy;D aemufaeYrmS yif zwyv
onf/ XmecsKyaf cgif;aqmifrsm; pka0;Ny;D ESp&f ufww d d pnf;a0;Muygonf/
uRefawmf xdkpOfu ,HkMunfcJhaom yHkuav;udkajymjycsif Mo*kwv f 16 &uf 17 &uftpnf;ta0;rsm;odYk zwyvtzGUJ csKy\ f
ygonf/ OD;pD;tzGJU0ifrsm;wufa&mufMuNyD; AdkvfcsKyfatmifqef;u urÇmppf
uReaf wmfwYkd oydwaf rSmufausmif;om;jzpfc\ hJ / ,l*sv D yI &f mS ;rI Ny;D qH;k jcif;ESiyhf wfoufNy;D jrefrmjynftwGuf qufvufaqmif&u G f
rsm;vkycf MhJ u\/ uReaf wmf ygcJyh gonf/ bDtikd af t bD'aD twyfrsm;
&rnfh vkyfief;tpDtpOfrsm;udk rdefYMum;onf[líMum;ygonf/
zGUJ awmhvnf; rnfrQ awmacgifacsmifusygap tifrwefa0;vHaom
xdt k pnf;ta0;uyif Mo*kwv f 19 &ufaeYwiG f tpnf;ta0;
t&yfuyifvQif a,musmf ;qdyk gu xkw d yfrsm;wGif yg0ifwu dk cf ukd cf hJ
wpf&yfusif;y&ef A[ef;NrdKUe,f? uefawmfBuD;0if;twGif; A[ef;
Mu\/ pm;awmh ausmufcJ? tdyfawmh ql;ay:qdkouJhodkY rdrd\
toufudk yef;wpfyGifhzufwpf&Gufomoabmxm;NyD; wyfom; (3) vrf;xdyfESifhrsufapmif;xdk; aeol&defjyZmwf½HkwGif usif;y&ef
b0wGif aysmfarGUcJhMu\/ wyfrawmfom;wpfa,mufqdkonfrSm zdwfac:vdkufygonf/
vpmr&yg/ axmufyahH Mu;tjzpf 10 usyf (*syefaiG) om &cJyh gonf/ zwyvu OD;pD;usif;yrnfh vlxktpnf;ta0;BuD;wGif -
þodkY yg;udk tBudrfBudrftcscHNyD; xrif;udk [if;rygbJpm;NyD; 1/ ArmhwyfrawmfESifhywfoufaom oabmxm;?
ppfwyfwGif;0,f yg0ifwdkufcdkufcJhMuonfrSm EdkifiHvGwfvyfa&; 2/ EdkifiHtkyfcsKyfa&;ESifhywfoufaom oabmxm;?
[laom taMumif;wpfckwnf;aMumifhom jzpfygonf/ 3/ wpfEdkifiHvHk; nDñGwfa&;ESifhywfoufaom oabmxm;
Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&Srd sm;ajymcJo h vdk aMunmcJh wdkUudk tqdktjzpfwifoGif; qHk;jzwfMu&ef oabmwlMuonf[k
ovdk udk,fa&;udk,fwmwdk;wufrI[laom arQmfvifhcsuf[lí uRefawmfMum;&onf/
wpfqjH cnfrygcJyh g/ rdbudk pGecYf &hJ \/ cspo f u l kd xm;cJ&h \/ Zmwdukd þtpnf;ta0;odYk wufa&muf&ef vIaYH qmfcsed rf mS Mo*kwv f
cGJcGmcJh&\/ taMumif;um; EdkifiHvGwfvyfa&;[laom taMumif; 17 &ufEiS 1hf 8 &uf ESp&f ufom&Syd gaomfvnf; &efuek Nf rKd Uvlxo k nf
wpfaMumif;wnf;aMumifhom jzpfygonf/ zwyvtzGJUudk pdwf"mwfwuf<upGm tifwdkuftm;wdkuf tpnf;
240 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 241
ta0;Bu;D odYk wufa&mufcMhJ uonf/ xdrk w S pfyg; &Jabmfo;kH usyd 0f if tqdkygtpnf;ta0;BuD;wGif AdkvfcsKyfatmifqef; ajymMum;
AdkvfcsKyfatmifqef; wyfrawmfaoemywd[kMum;zl;aomfvnf; cJhaom rdefYcGef;rSm -
zufqpf\zdeyfatmufrS jrefrmvlxu k u
kd ,fwifcahJ om wyfrawmf zufqpfwu kd zf suaf &;jynfov Yl w G v
f yfa&;tzGUJ csKyo f nf ygwD
aoemywd Adv k cf sKyaf tmifqef;udk tvGef pdw0f ifpm;aeMuyH&k onf/ tzGUJ tpnf;r[kwaf Mumif;? vGwv f yfa&;udt k &,l&ef wdu k yf 0JG ifvkd
xdaYk Mumifyh if tpnf;ta0;Bu;D \t&Sed t f 0gonf vGepf mG Bu;D cJh onfh wyfrawmfom;rsm;? uGejf rLepfygwD? jynfot Yl a&;awmfykH ygwD
awmhonf/ wdkY yl;aygif;NyD; 1944 ckESpf? Mo*kwfvuyifpwif zGJUpnf;cJhjcif;
19-8-45 aeYu aeol&ed jf yZmwf½BkH u;D wGif Adv k cf sKyaf tmifqef; jzpf aMumif;? zwyvtzGUJ csKyu f kd vlrsKd ;bmomra&G;wdik ;f oljynfom;
rdecYf eG ;f ajymaeqJ pif\aemufyikd ;f u usKd ;usc\ hJ / pifay:uvlawG wkid ;f yg0ifEikd af Mumif;? þtzGUJ csKyrf mS b,fygwD&UJ rlyikd t f zGUJ r[kwf
vIyfvIyf&Sm;&Sm;jzpfaomfvnf; vlxkrodvdkuf? AkdvfcsKyfuol\ aMumif;? wdkif;jynfvGwfvyfa&;twGuf wpfwdkif;jynfvHk;udk
rdefYcGef;udkom qufvuf rdefYMum;aeonfudk NidrfNyD;em;axmifae aoG;pnf;zdkY zGJUpnf;cJhjcif;jzpfaMumif;/
aMumif; aemifwGif uRefawmfodcJh&ygonf/ tzGJUcsKyfBuD;taejzifh r[mrdwftiftm;pkrsm;ESifhqufoG,fcJh
&efukefNrdKU&SdvlxkBuD;onf aeY 11 em&DavmufwGif aeol&def aMumif;? rwfv 27 &ufaeYupNy;D wpfwidk ;f jynfv;kH wyfrawmfu
½HkodkY a&mufvmcJhonf/ vlxkBuD;u rsm;vGef;í rqHh? a&SUu
Bu;D rSL;Ny;D zufqpf*syefwu Ykd akd wmfveS cf ahJ Mumif;? &cdik b f ufrmS vnf;
tyifawGatmufwGif xD;aqmif;NyD; xkdifMu\/
&cdik zf ufqpfawmfveS af &;orm;rsm;u *syefuakd wmfveS cf ahJ Mumif;?
obmywdAdkvfcsKyfatmifqef;jzpfNyD; twGif;a&;rSL; ocif
awmfvSefa&;wGif ucsif?csif;?u&if? &Srf;tp&Sdaom EdkifiHwpf0ef;&Sd
oef;xGe;f ESiOhf ;D pD;tzGUJ 0ifrsm;jzpfaom udAk aqG? udAk [de;f ? Advk rf LS ;Bu;D
vusfm? AdkvfrSL;BuD;ae0if;? ocifcspf? OD;bcsdK? (*sme,fausmf) vlrsdK;aygif;pHkyg0ifcJhMuaMumif;/
OD;cspfarmif? OD;jr? ocifjroGif? ocif0wif? OD;b*srf;? udkausmf&if? txufjrefrmjynfwGif uG,fvGefoGm;NyDjzpfaom AdkvfrSL;BuD;
OD;atmifZHa0wdkYonf pifa&SUwef;wGif ae&m,lMu&ygonf/ Axl;u awmfveS w f ukd cf u
kd cf ahJ Mumif;? rdwv D¬ mwGif wyf&if; (5) ESihf
AdkvfrSL;BuD;aZ,s? AdkvfrSL;armifarmif? AdkvfrSL;&JxG#f? AdkvfrSL; awmifiw l iG af jymufusm;wyfrsm;u awmfveS cf ahJ Mumif;? wyfrawmf
ausmfaZm? AkdvfrSL;atmif? AdkvfrSL;atmifBuD;wdkYvnf; pifjrifhwGif ESiahf jymuf usm;wyfrsm;u *syef 20000 xufrenf; usq;kH apcJNh y;D
ae&m,l x m;Mu\/ &H k t wG i f ; &S d y &d o wf r sm;Mum;wG i f v nf ; oHkYyef; 300 ausmf zrf;qD;rdcJhaMumif;? wyfrawmfESifhajymufusm;
wyfrawmf,leDazmif;0wfrsm;udk awGUMu&\/ wd\ Yk wdu k cf ukd rf aI Mumifh r[mrdww f yfrsm;&efuek o f Ykd ta&mufjrefchJ
AdkvfcsKyfatmifqef;a[majym&ef xaomtcg vlxkBuD;u aMumif;? þodkYawmfvSefwdkufcdkufcJhonfhtwGuf zufqpf*syefrsm;
awmfvSefa&;udkacgif;aqmifol? zufqpfatmufu u,fcJhol? &efukefu tjrefxGufajy;&NyD; tzsuftqD;rsm; vkyfroGm;Edkif
vGwfvyfa&;udk&,lay;r,hfoltjzpf cHpm;odaea&mhvm;rod? aMumif;? aemufqHk;ppfawmif;jrpf0Srf;wpfavQmufrS &Gyf&GyfcRHcRH
vuf c k y f w D ; Mu\/ vuf a cguf r I w f M u\/ tm;ay;oH a wG v QH wdkufcJhaMumif;? wyfrawmfESifhjynfolrsm;\ &Gyf&GyfcRHcRHwdkufcYJrIudk
aeaMumif; aemifwGif uRefawmfod&onf/ r[mrdwfwdkYu todtrSwfjyK csD;usL;vm&aMumif;/
242 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 243
þodw Yk ukd cf ahJ ompdw"f mwf jynforl sm;uyg tm;ay;Muonfh tzGJUcsKyfodkY0ifa&mufNyD; &atmifvkyfay;yg[k rSmMum;vdkaMumif;
twGuf jrefrmEdkifiHudk NAdwdoQtpdk;&u vkyfcsifwkdif;vkyfvdkYr&bJ pdwf"mwfwuf<uzG,f&m rdefYMum;cJhonf[k zwf&ygonf/
]]cifAsm;wdkYomnDñGwfNyD; vGwfvyfa&;vdkcsif&ifay;r,f}} qdkwJh xdpk Ofu uReaf wmfonf yJc;l wdik ;f (4)wGif a&mufaecdu k f jzpfyg
pum;rsKd ; ajymvm&aMumif;? urÇmt h ajctae[m odyaf umif;vmNy?D onf/ wyfwiG ;f wGif vkypf &mtvkyrf &So d uJoh yYdk if &efuek o f oYkd mG ;&ef
urÇmYjynfolrsm; Edk;Mum;vmMuNyDjzpfojzifh ,cifu nmpm;aeMu vnf; tvkyrf &Syd g/ &&Sv d maomowif;pmwdu Yk zkd wf&if; pdw0f ifpm;
olrsm;udk jzKwfcsNyD;? jynfolYta&; wu,fvkyfrnfholrsm; tpdk;& olwdkYajymaom EdkifiHa&;owif;rsm;udk em;pGifhae&onfhtcgjzpf
zGJUaeMuNyDjzpfaMumif;/ ygonf/
Oa&mywdkif;jynfrsm;wGif jynfolYtpdk;&rsm; wufvmMuNyD/ Adkvfodef;wefonf wdkif; (4) \ 'kwd,wdkif;rSL;jzpfouJhokdY
t*F v ef r S m uG e f q maA;wpf y gwD jyKwf N yD ; ? avbmygwD u uGejf rLepfygwDwiG v
f nf; ta&;ygoljzpfay&m &efuek o f Ykd rMumrMum
a&G;aumufyGJwGif tjywftowfEdkifvdkufNyDjzpfaMumif;/ oGm;aewwfygonf/ Adv k v f NS rKd if (udak qmif;) ESihf OD;b&Sif (aemifwiG f
,cktcg jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;vkyfief;[m taumif AdkvfrSL;b&Sif ordkif;aumfr&Sif) wdkYuvnf; wdkif; (4) pmapmifudk
txnf&v dS mNyjD zpfaMumif;? vufeufc, J rf;rD;ausmuf rjynfrh pHjk zifh yHkrSefxkwfa0&ef vHk;yef;íaeMuaomaMumifh uRefawmfESifhtcsdef
tyifyef;cHNyD; wyfrawmfom;awGwdkufcJhwm udk,fusdK;r[kwfbJ ukefcHNyD; pum;rajymEdkifolawG jzpfaeygonf/
wdkif;jynf vGwfvyfa&;twGuf jynfolvlxkBuD;aumif;pm;a&; wpf&ufwiG f Advk of ed ;f wef &efuek rf jS yefvmNy;D uReaf wmft h m;
twGufomjzpfaMumif;/ pm&Gufwpf&Gufay;ygonf/ xdkpmum; ArmjynfuGefjrLepfygwD\
'gaMumifhjynfoltm;vHk; jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfodkY 'kwd,tBudrf uGef*&ufESifhywfoufaompm jzpfygonf/
wnDwñGwfwnf;0ifa&mufNyD; vGwfvyfa&;&&Sd&efESifhvlxk ArmjynfuGefjrLepfygwD\ uGef*&ufudk*syefacwfu jrpf0
aumif ; pm;a&;jzpf a jrmuf & ef v k y f M uzd k Y wd k u f w G e f ; ygaMumif ; ? uRe;f ay:a'o a';'&JNrKd Ue,f *Guav;&GmwGif usi;f ycJ\ h / 'kw, d
wyfrawmfom;awG[m ppfajrjyifraS otHq h q
J J ]] vGwv f yfa&;&ygh uGef*&ufusif;ycsdefwGif ocifpdk;u ygwD0ifrsm;rpHkonfhtwGuf
rvm;? usKyw f Ukd uawmh wm0efausNy?D acgif;aqmifr,fh vlBu;D awG uGefz&ifhoabmusif;y&ef ñTefMum;onfhtwGuf tmtD;wD½Hk;
wm0efausatmif vkyfMuyg}} [lí rSmMuaMumif;/ wwd,xyfwiG yf if tusO;f ½H;k usi;f ycJah Mumif; txuf wpfae&m
wyf r awmf u d p ö v nf ; ajymjyvd k a Mumif ; ? wyf r awmf u d k wGif a&;cJhyg\/ ,ck 'kwd,tBudrfygwDuGef*&ufudk w&m;0if
trnfom&SdwJh NAdwdoQwyfrawmfxJodkY odrf;oGif;rnf[k omref prf;acsmif;Am;u&mvrf;wGif usif;ycJh\/ uRefawmfudk,fwdkif
qdkxm;aMumif;? xdkYaMumifh r&Sif;vif;wmawG&Sdao;aMumif;? þ wufcGifh rBuHKcJhyg/ odkYaomf Adkvfodef;wefwufcGifh&aomaMumifh
tpnf;ta0;wGif wyfrawmfudpöawmif;qdkcsufrsm; wifjyrnf uGe*f &ufwiG f ajymMu? aqG;aEG;MuwmawGukd uReaf wmf od&ygawmh
jzpfaMumif;? wyfrawmfudk vGwfvyfwJhwdkif;jynf&JU wyfrawmf onf/
jzpfvm&atmif? vGwv f yfa&;udk &,lay;rnfh jynfov Yl w G v
f yfa&; uRefawmfod&onfrSm aemufusrSod&jcif;jzpfygonf/
244 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 245
ArmjynfuGefjrLepfygwDuGef*&ufudk Zlvdkifv20&uf? 1945 [lípum;cs;D ajymvku d Nf y;D olcs;D rGr;f vdo
k l yk*K¾d vEf pS Of ;D taMumif;udk
ckEpS u
f usi;f ycJ\
h / ocifoef;xGe;f u obmywdtjzpf aqmif&u G f ajym&mwGif-
Ny;D ocifp;kd u tcrf;tem;rSL;tjzpf wm0ef,yl gonf/ tcrf;tem; usKyw f &Ykd UJ ppfEikd of u l eG *f &ufBu;D u usKyw f &Ykd UJ ygwDatmifjrifrI
wGif ajymaom ocifoef;xGe;f \rdecYf eG ;f udk uReaf wmf pdw0f ifpm;pGm rsm;eJYywfoufvdkY yk*¾dKvfESpfOD;&JUvkyf&yfudk xl;xl;jcm;jcm;rSwfwrf;
zwfrdvkdufygonf/ wifxm;tyfw,f/
'DEpS Of ;D uawmh usKyw f &Ykd UJ &Jabmfacgif;aqmifBu;D taxGaxG
ppf E d k i f w J h u G e f * &uf twG i f ; a&;rS L ;ocif p d k ; ES i f h usKyf w d k Y & J U acgif ; aqmif E d k i f i H j cm;
ocifoef;xGef;u ]]'DuGef*&uf[m uRefawmfwdkYygwD&mZ0if udk,fpm;vS,f udkodef;azyJ/
rSm omru jrefrmEdik if &H mZ0ifrmS yg armfueG ;f xd;k &r,fh uGe*f &ufy}J } usKyfwdkY acgif;aqmifBuD;ocifpdk;[m *syefzufqpfwdkY BuD;pdk;
[lí OD;pGm tzGiphf um;ajymvdu k af vonf/ oluqufajymonfrmS onfh oHk;ESpfumvywfvHk; ykef;atmif;um usKyfwdkYygwDvkyfief;
vGecf ahJ om oH;k ESpyf wfv;kH yke;f oluyke;f ? vQKd ;oluvQKd ;eJY wdww f w d yf ek ;f awGudk a&SUaqmifjyKcJhw,f/ *syefzufqpfwdkY&JU vSHpGyfudkoDum
*syefawmfveS af &;udv k yk cf w
hJ hJ usKywf yYkd gwD[m tcktcg *syefzufqpf yGwfumESihf tESHYtjym;oGm;a&mufNyD; zufqpfwdkufzsufa&;
wkuYd kd jrefrmjynfrmS Edik Nf y/D tjyifukd ay:xGuv f mcJNh y/D usKyw f yYkd gwD vkyfief;BuD;udk acgif;aqmifcJhw,f/ usKyfwdkYygwD0ifwdkYuvnf;
[m ppfEdkifwJhygwDtjzpfeJY rm;rm;rwfrwfBuD;ay:vmcJhNyD/ ocifp;kd eJuY if;uGmaeapumrl ocifp;kd [musKyw f &Ykd UJ tv,frmS tNrJ
usKyfwdkY tck awGUqHkwJhtcgrSm yxruGef*&ufwkef;uvdk &Sdovdk 0wå&m;udk jzpfajrmufatmifaqmif&GufcJhw,f/ ocifpdk;&JU
r[kwf? wxdwfxdwfwvefYvefYpnf;a0;wmr[kwfbJ ppfEdkifolwkdY
a&SUaqmifrIrSefuefojzifh usKyfwdkY[m ppfEdkifolwdkY&JUygwD jzpfcJhNyD?
taeeJY pnf;a0;wmyJ/
ocifpdk;udk usKyfwdkYygwDua&m jrefrmjynfuyg csD;ajr§mufEdkifqHk;
'DueG *f &ufrmS ppfajrjyifwiG f *syefEiS &hf ifqikd wf u kd af eMu&aom
Armhwyfrawmfom;ygwD0ifrsm;? ajymufusm;acgif;aqmifrsm;vnf; csD;ajr§mufjcif;udkjyKMu&r,f/
tajrmuftjrm;yg0ifw,f/ 'DYtjyifppfawmif;wpfzuf&efolwdkY\ usKyw f yYkd gwDvyk if ef;atmifjrifr?I zufqpf*syefwv Ykd ufrS jrefrm
aemufMum;rSm wdu k af ewJh Armhom;aumif;&wem tppfrsm;vnf; jynfvGwfajrmufrItwGuf EdkifiH&yfjcm;odkY oufpGefYqHzsm; pGefYpm;
wufa&mufMuw,f/ 'DueG *f &ufukd 'Dvykd gwD&UJ om;aumif;&wem oGm;a&mufNyD; urÇmjynfoljynfom;taygif;wdkYu ulnDatmif
rsm;? Edik if &H UJ om;aumif;&wemrsm;? tmZmenfrsm;twGuf usKyw f Ykd aqmif&GufwJhvl[m wufbkef;BuD;udkodef;azyJ? udkodef;az[m
tm;vHk;u aMuuGJ0rf;enf;Muw,f/ 'ghtjyif jrefrmjynf\ b,favmuf jrefrmjynftwGuf aqmif&GufcJhw,fqdkwmudk
vGwaf jrmufa&;twGuf enf;trsKd ;rsKd ;wdEYk iS phf eG pYf m;wdu k cf u
kd cf MhJ uwJh wpdrfhpdrfhtm;jzifh odvmMuvdrhfr,f/ ajymvdkYqdkvdkY rukefcef;Edkif
jrefrmjynfoljynfom;tm;vHk; ygcJhMuw,f/ urÇmYvGwfvyfa&; atmif rsm;jym;w,f/ 'gwifruao;bl; tjyifrSmaeí jrefrm
twGuf wdkufcdkufMuwJh r[mrdwfwyfrsm;udk usKyfwdkY[m 0wå&m; jynfwGif;vkyfaeolwdkY vrf;rrSm;&atmif tNrJwap ñTefMum;ae
auswhJ tdr&f iS yf yD D c&D;OD;BuKd jyK&r,f/ cifrif&if;ES;D pGm aygif;Mur,f}} ol[m udkodef;azyJ/ twdtvif;0efcH&&if usKyfwdkY[m *syef
246 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 247
zufqpfwYkd oHueG cf smatmufrmS aeMuvdYk usLyfwt Ykd ,ltq tawG; xdrk wS pfyg;vnf; ocifoef;xGe;f u zufqpfawmfveS af &;wGif
tac:awG rMumcP azmufjyefcw hJ ,f? txl;ojzifh t*Fvyd w f eYkd YJ yg0ifcJhaom jynfolYta&;awmfyHkygwD? tm&Svli,fponfh tzGJU
ywfoufwJh oabmxm;? vufeufeJYywfoufvdkYoabmxm; tpnf;0ifrsm;? tjcm;aomolwt Ykd m; uGejf rLepfygwDro S m OD;aqmif
rMumcP azmufjyefonfudk vGefcJhwJhoHk;ESpftwGif; xkwfjyefwJh &rnf/ uGefjrLepf ygwDOD;aqmifrIatmufwGif&Sd&rnfqdkonfh
pm&Gufpmwrf;rsm;udk Munfh&ifodEdkifw,f/ usKyfwdkY[m wdk;wuf tcsufudkajymqkd&mwGif -
aewJh urÇmjynfoljynfom;awG&JUajcvSrf;udk rvdkufEdkifcJhzl;? uGejf rLepfw?Ykd qd&k , S 'f rD ukd &ufwYkd tpd;k &tzGUJ wGiw f m0ef,o l nfh
od k Y a yr,f h urÇ m h a wmf v S e f a &;eJ Y &if a ygif w ef ; vd k u f a ewJ h tcgrnfuJhodkY usifhoHk;&rnf[laom jyóemESifhywfoufí
udo k ed ;f az[m usKyw f &Ykd UJ t,ltqvGw J mawGukd tNrw J ap jyKjyif vDeifu a&;om;cJo Y nfudk þokYd xnfo h iG ;f ajymMum;oGm;ygonf/
cJw
h ,f/ jrefrmjynf\ *syefwu kd zf suaf &;vkyif ef;udk urÇmu tod ]]qd&k , S 'f rD u
kd &ufwUkd udk tjyifygwDrS BuKd ;udik x f m;um ygwD\
trSwfjyKvmwm[m udkodef;az&JU aqmif&Gufcsufjzpfw,f/ oabmtwdkif; aqmif&Gufap&rnf}}
r[mrdwEf ikd if oH m;rsm;eJUa&m r[mrdwpf pfwyfeaYJ &m jrefrmjynfol ]]vlxkBuD;u rdrdwdkYvdkvm;csufrsm;udk qdk&S,f'Drdku&ufwdkYu
jynfom;wdkY wpfOD;udkwpfOD; oabmaygufem;vnfMuwmvnf; aqmif&Gufatmif tNrJwap vIHaqmfae&rnf}}
udok ed ;f az&JUvHv
Yk aMumifjh zpfw,f/ udo k ed ;f azaus;Zl;[m jrefrmjynf 'Dudpöukdawmh 'DuGef*&ufu qHk;jzwfzdkYyJ? 'Dawmhvkyfief;udk
ay:rSm rukerf cef;Edik af tmifwifw,f/ ocifp;kd vdyk J usKyw f &Ykd UJ ygwD tMurf;qGJvdkuf&if (u) zufqpf wdkufzsufa&;? (c) jyefvnf
ua&m jrefrmjynfua&m tcsD;ajr§mufBuD; csD;ajr§mufMu&r,f/ xlaxmifa&;? (*) ,m,Dtpd;k &wnfaxmifa&;wdyYk ?J 'Dvyk if ef;awG
ocifoef;xGef;\rdefYcGef;tpwGif ocifpdk;ESifhwufbkef;BuD; xdxad &mufa&muf aqmif&u G zf u
Ykd eG jf rLepfygwD[m tjcm;ygwDawGeUJ
OD;odef;azwdkYtm;tvGeftusL; csD;usL;xm;ayonf/ xkdodkY csD;usL; yl;aygif;aqmif&u G zf tYkd qifyh ?J odaYk yr,fw h pfcak wmh ajymcsiw f ,f/
&onfudk uRefawmf oabmusygonf/ ocifpdk;\ vkyfaqmifrI *syefov l QKd awGuzGUJ xm;wJyh gwDeaYJ wmh uGejf rLepfawG[mb,ftcgrS
onf vnf;aumif;? wufbkef;BuD; OD;odef;az\vkyfaqmifrIonf aygif ; vd r h f r ,f r [k w f [ l í xnf h o G i f ; ajymonf u d k a xmuf N yD ;
vnf;aumif; jrefrmordkif;wGif t"dutcef;u yg0ifonf[lí uGefjrLepfygwD\ OD;aqmiftcef;udk&,l&ef OD;wnfcsufxm;
uRefawmf ,Hkygonf/ onfudk awGU&onf/
odkYaomfuRefawmfb0ifrusaom tcsuf&Sdaeygonf/ xdk vGwv f yfa&;wku d yf w JG iG f uGejf rLepfygwDtygt0if ,aeYumv
tcsufum; AdkvfcsKyfatmifqef; acgif;aqmifaomArmhrsdK;cspf wGif AdkvfcsKyfatmifqef; acgif;aqmifaom zwyv\OD;aqmifrI
wyfrawmf\taMumif;udk xnfo h iG ;f xm;wm rawGU&íjzpfygonf/ atmufrmS &S&d rnf[k uReaf wmfem;vnfro d nf/ xdek m;vnfro I nf
xdkxufru uGefjrLepfygwD\ 'kwd,uGef*&ufodkY AdkvfcsKyf ,ckocifoef;xGef;\rdefYcGef;ESifh jcm;em;NyD; wpfaeYaomtcgwGif
atmifqef;tm; rzdwcf jhJ cif;udv k nf; uReaf wmfb0ifrusEikd af tmif þoabmxm;ESp&f yf y#dyu©jzpfaernfvm;[lí uReaf wmf pd;k &drf
jzpfaerdygonf/ aerdvdkufonf/
248 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 249
'kw, d tBurd yf gwDueG *f &ufwiG f obmywdocifoef;xGe;f u ]]uGefjrLepfwdkY[m oydwfarSmufzdkYrvkyf? pD;yGm;wdk;wufzdkYom
uGefjrLepfqdkwm 'Dvdk[laomoabmxm;udk csjycJYygonf/ vkyfw,f}}
xdkrSwpfyg; olwdkY\qE´udkvnf; wifjyoGm;onfudkawGU& ]]uGefjrLepfwdkY[m udk,fBuD;pdk;zdkYrvdkvm;? jynfolYtusdK;udkom
ygonf/ pmzwf&if; uRefawmfpOf;pm;rdonfhtcsufjzpfygonf/ t"duxm;w,f}}
ocifoef;xGef;u - ]]uG e f j rLepf w d k Y [ m pd w f a emuf u d k , f y gvk y f o l r sm;r[k w f ?
]]uGejf rLepfawG[m ,cktcgrSm wm0ef Bu;D vmygNy/D t&ifwek ;f tusdK;taMumif;eJYvkyfolrsm;jzpfw,f}}
uvdk tzsuo f rm;? twif;ajymorm;? qefu Y siaf &;orm;awG r[kwf ]]uGefjrLepfwdkY[m pdwfrEdkifolrsm;r[kwf? ivsifawG? rkefwdkif;
awmhbl;/ jrefrmjynf[m EdkifiHa&;aoaeNyD? toufjyefoGif;wm awGMum;rSmyif &yfwnfEdkifolwdkYjzpfw,f}}
uGefjrLepfygwDygyJ? toufjyefoGif;wJhtcgrSm *syefolvQdKawGudk ]]uGefjrLepfwkdY[m tzsuform;rsm; r[kwf? jymxJtrdIufyHku
toufjyefroGi;f rdzYdk wdo Yk wdxm;&r,f/ 'D[m umuG,zf [ Ykd m vlxk aeNyD; topfxlaxmifaeolrsm; jzpfw,f}}
vkyif ef;yJ/ 'gaMumifu h eG jf rLepfawG[m vlxv k yk if ef;udk ud, k pf v
D yk f ]]uGefjrLepfawG[m aoG;pdrf;aomufcsifwJh olawGr[kwf?
&r,f/ vlxv k yk if ef;udk ½d;k ½d;k om;om;vkywf ohJ al wGukd &J&w J if;wif; nD&if;tpfudk cspfcifrIudkvdkvm;w,f}}
qGo J iG ;f &r,f/ igwd[ Yk m wdik ;f jynfukd acgif;aqmifaeyguvm;qdNk y;D ]]uGefjrLepfwdkYonf onf;nnf;rcHwwf? qwfqwfBuJrsm;
r[kw?f vku d v f u
dk af vsmavsmESihf ZG&J o dS rl sm; jzpfw,f/ tajctaeESihf
od&r,f/ *dkPf;cGJuav;r[kwfawmhbl;qdkwm od&r,f/ vlxk&JU
qDavsmfatmif vkyfolrsm;jzpfw,f}}
wu,fh ygwDBuD;jzpf&r,f}}
]]awmfveS af &;udk uav;upm;ovdk oabmrxm;? vufzuf
]]jrefrmjynfEikd if aH &;rSm uGejf rLepfygwD[m vGwv f w G v f yfvyf
&nfMurf;0dkif; awmifpOfa&r&ajymovdk rvkyf? awmfvSefa&;udk
ay:vmw,f/ trSeu f awmh *syefvufatmuf b,favmuf vkycf hJ vkyfoifhrS vkyfr,f/ rvkyfoifh&if vkyfudkrvkyfbl;/ wdkif;jynf
&w,fqdkwm odMurSmr[kwfbl;? ckrSay:vmwJY ygwDtopfvdkY tusdK;om t"duyJ}}
xifw,f/ uGefjrLepfeJYywfoufvdkY t,ltqrSm;aewm awG&Sdcsif ]]&JabmfwdkY ...igwdkYvkyfief;[m zufqpfwdkufzsufa&;
&Srd ,f/ 'gaMumifw h ikd ;f jynfu uGejf rLepfawG[m b,fvv kd al wGvnf; jyefvnfxlaxmifa&;vdkY ajymNyD;NyD}}
qdkwmodzdkYvdkw,f/ usKyftwdtvif;ajymr,f}} ]]igwdkYvufiif;vdkvm;csuf[m trsdK;om;tpdk;&jzpfw,f}}
}}uGefjrLepf[m bmomw&m;udkzsufqD;ol? ykwfcwfolrsm; urÇmt&yf&yf&dS uGejf rLepfwYkd b,fuo hJ o
Ykd abmxm;tyfw,f
r[kwf/ vlwdkif;BudKufwJh bmomt,l0g'&SdEdkifovdk udk,fBudKufwJh vdYk ajymNy;D NypD onfjzifh ajymMum;cJyY gonf/ t&ifu uReaf wmfonf
bmomt,l ,ljcif;omjzpfw,f/ olrsm;t,l0g'udk raESmif, h uS }f } uGefjrLepfygwD0ifwpfa,mufjzpfcJhygonf/ ocifpdk; bmomjyef
]]uGefjrLepfwdkYonf olrsm;udkqJ? twif;ajymolrsm;r[kwf? xm;onfh rmhufpf tdrf*s,fvf? vDeifwkdY\ usrf;tcsdKUudk zwfcJhyg
olrsm;\tvkyfudk a0zefí udk,fhudk,fudk,fvnf; a0zefolrsm; onf/ ocifoef;xGe;f ywfrBu;D trnfEiS ahf &;cJah om aqmif;yg;rsm;
jzpfonf}} trSmpmrsm;udk zwfc&hJ \/ tvGeBf uKd u\ f / tvGet f xifBu;D rdyg\/
250 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 251
od k Y a omf ,ck o l \ obmywd r d e f Y c G e f ; rS m um; zuf q pf uReaf wmfocifoef;xGe;f \ rdecYf eG ;f udzk wfaepOfrmS yif 'kw,
d
awmifveS af &;udk uGejf rLepfygwDu vrf;jyOD;aqmifco hJ nf[al om urÇmppfBuD;NyD;qHk;csdefjzpfaeNyD/ uRefawmfuom ocifoef;xGef;
t,ltqudk uRefawmf b0ifrusyg/ rdecYf eG ;f udak emufusrS zwf&aomaMumifh tawG;uvnf; aemufus
wu,fajym&vQif 1941 ckEpS x f u J yif zufqpfawmfveS af &; &jcif; jzpfonf/
twGuf uGejf rLepfawGutpjyKí aqmfMocJo h nfrmS trSeyf if jzpfyg uRefawmfhtawG;wGif zwyvtzGJUBuD;wGif yg0ifaom
onf/ odkYaomf wu,fhawmfvSefa&;wGif AdkvfcsKyfatmifqef; uGejf rLepfygwDuo hJ yYkd if tjcm;olawGua&m Edik if aH &;ygwD axmifO;D
acgif;aqmifaom ArmhrsdK;cspfwyfrawmf\ ppfa&;pGrf;aqmifrI rvm;[lí awG;rdvdkufonf/
rSmom t"duusygonf/ jynfolYta&;awmfyHkygwD? tm&Svli,f
tpnf;t½Hk;wkdYvnf; ygygonf/ ydkrdkNyD; t"duusonfrSm jynfol jynfolYvGwfvyfa&; qdk&S,fvpfygwD
vlxBk u;D wpf&yfv;kH u zufqpfawmfveS af &;udk tm;ay;axmufcH jynfolYta&;awmfyHkygwD[k odaeMuaomygwDudk Armh
yg0ifulnDrIBuD;yifjzpfygawmhonf/ awmfveS af &;ygwD[íl vnf;aumif; odMuonf/ xdt k zGUJ tpnf;0if
uGejf rLepf ocifoef;azacgif;aqmifaom zufqpfqefUusiaf &; wdkYonf e,fcsJUpepfESifh zufqpf0g'udkvQdKU0SufpGm awmfvSefcJhMu
jynfov Yl w G v f yfa&; ajymufusm;wyfzUJG 0ifrsm;onf jzL;ESiahf wmifil onf/ 'kwd,urÇmppfBuD;jyD;aomtcg uGefjrLepfygwDuJhodkYyif
ywf0ef;usifwGif ArmvlrsdK; rsdK;cspfwyfrawmf\ wyfzJGUrsm;ESifh oD;jcm;ygwDwpf&yfudkxlaxmifvkdufMuonf/ olwdkY\ ygwD
yl;aygif;wdkufcdkufcJhMuonfh olrsm;omvQif uGefjrLepfygwDvdkvm; trnfrSm jynfolYvGwfvyfa&;qdk&S,fvpfygwD[lí wGif\/
olrsm;jzpfcJhMuonf/ olwdkY\xkwfjyefaMunmcsufwGif -
trsm;tm;jzifh ArmhrsdK;cspfwyfrawmfuomacgif;aqmifNyD;
- igwdyYk gwDukd ,cktcg wdww f w d yf ek ;f vkyif ef;rsm; wpfcef;
zufqpfawmfveS af &;udk OD;aqmifcjhJ cif; jzpfygonf/ NcKH í qd&k vQif
&yfí twdtvif;vkyfief;rsm;jzifh jynfolwdkYtusdK;udk
r[mrdww f \Ykd ulnw D u
kd cf u
kd rf aI Mumifh *syefwYkd jrefrmjynfrS qkwcf mG
rm;rm;rwfrwfa&SUaqmif&ef tcsdefa&mufNyD[k ,HkMunf
oGm;Mu&jcif;jzpfonf/
þodYk wu,fjzpfcahJ omjzpfpOfEiS hf ocifoef;xGe;f \uGejf rLepf onfhtwdkif; jynfolYvGwfvyfa&;qdk&S,fvpfygwD[lí
ygwD'kwd,uGef*&ufwGifajymaompum;wdkYrSm uRefawmfhpdwfwGif vnf;aumif; trnfajymif;NyD; ajAmifxlaxmifaomygwD
b0ifrus cHpm;rdaeygonf/ txl;ojzifh ocifoef;xGe;f u 'kw, d toGifodkY ajymif;vdkufavNyD/
uGef*&ufukd ppfEkdifuGef*&uf[k ajymMum;jcif;rSm oabmxm; - igwdkYonf jrefrmwdkif;&if;om;wdkY\ bdk;bGm;ydkifypönf;jzpf
usO;f ajrmif;&musygonf/ uGejf rLepfygwD ppfEidk o f nfrmS uGejf rLepf aom jrefrmjynfBu;D udk jyefyikd af &;ESijhf refrmwdik ;f &if;om;wdik ;f
ygwD w pf c k w nf ; u Ek d i f o nf r [k w f / Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; rdrad umif;usKd ;qd;k usKd ;udk rdrw
d bYkd mom zefw;D Edik cf iG &hf &Sad &;
acgif ; aqmif a om wyf r awmf E S i f h j ref r mjynf o l w pf & yf v k H ; u wdkYtwGuf ausmif;om;acgif;aqmifrsm;? ocifrsm;?
r[mrdwfwkdYESifhyl;aygif;í Ekdifvkdufjcif;jzpfygonf/ ausmif;q&mrsm; rsKd ;cspyf *k Kd¾ vrf sm;xHrS vufa&G;pifrsm;udk
252 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 253
a&G;cs,í f 1939 ckEpS u f yif vQKd U0Suaf &;ygwDwpfct k jzpf ,lMu&rnf/ vQdKU0Sufaom vkyfief;rsm;rS twdtvif;
jzifw h nfaxmifco hJ nf/ t*Fvyd ef ,fcsUJ pepfuv kd nf; igwdUk vkyfief;rsm;odkYajymif;í ajAmifvkyf&rnf/
awmfvSefcJhonf/ zufqpf*syefrsm; jrefrmjynfwGif - xdkYaMumifh igwdkY\ygwDudkvQdKU0Sufa&;ygwDtjzpfrS twd
tajcpdu k tf jrpfrwG,Ef ikd af tmif vQKd U0Suaf &;vkyif ef;rsm; tvif;vkyaf qmif&ef ajAmifxal xmifaomygwDoYkd ajymif;
jzifh igwdkYyif wdkufcJhMuonf/ aemufqHk;uGefjrLepfygwD? vkdufjcif;jzpfonf/
ArmhwyfrawmfESifh igwdkYygwD oHk;zGJUaygif;NyD; zufqpf igwd k Y \ &nf & G , f c suf r sm; [l í jynf o l Y v G w f v yf a &;
wdkufzsufa&; jynfolUvGwfvyfa&;tzJGUcsKyfudkzGJUpnf;í qdk&S,fvpfygwDrS olwdkY\ &nf&G,fcsufudk xkwfjyef&mwGif -
*syefudk twdtvif;ykefuefaomtcg igwdkY ygwD0ifrsm; 1/ xm0pOf Nird ;f csr;f a&;? jrefrmjynfEiS w hf uG urÇmBu;D rS t"r®
onf ppfajrjyifüvnf;aumif;? *syef uifaywdik v f ufcsuf pepf Edkif&mpm;0g'BuD; uG,faysmufí omwlnDrQ urÇmh
jzifhvnf;aumif; tajrmuftjrm; aoauscJhMu&onf/ 'Drdkua&pDñGefYaygif;tdrfaxmifpkBuD; wnfaxmifa&;/
- ,cktcgurÇmYtajctaeajymif;vJvmcJhavNyD/ urÇm 2/ wdik ;f jynfvw G v
f yfa&;? jrefrmjynfonf jrefrm wdik ;f &if;om;
wpfckvHk; vlxktmPm vTrf;rdk;pjyKvmavNyD/ xm0pOf wkYd ta&;tydik yf pön;f jzpfonft h wdik ;f jrefrmwdik ;f &if;om;
Nidrf;csrf;a&;twGuf &SmBuHvsuf&SdavNyD/ 1939 ckESpf jyefydkifa&;/
t*Fvdyfonf 1945 ckESpfu t*Fvdyf r[kwfawmh? 3/ vlrsdK;vGwfvyfa&; ? jrefrmwdkif;&if;om;wdkYonf rdrdwdkY\
avmavmq,f jrefrmEdik if aH &;wnfaxmifa&;wdt Yk wGuf aumif;usKd ;qd;k usKd ;udk rdrw d uYkd ,
kd wf ikd f zefw;D Edik cf iG &hf &Sad &;/
ta&;wBuD; tvdk&Sdtyfaom ygwDaygif;pHk? tzGJUaygif;pHk 4/ jynfolYvGwfvyfa&;? jynfolwdkif; &oifh&xdkufaom
acgif;aqmifaygif;pHyk g0ifaom nDñw G af &;wyfO;D udv k nf; jynfolUtmPm&&Sdí tcGifhta&; usyfjynfh cHpm;cGifh
igwdkYvdkvm;onfhtwdkif; vHk;yef;í atmifjrifcJhavNyD/ &&Sad &;
xdkYaMumifh tajctaeajymif;vJonfhtavsmuf igwkdY\ [lí olwdkY\ &nf&G,fcsufudkazmfxkwfaMunmxm;ayonf/
enf;y&d,m,fukd tjyeftvSef tusKd ;ESit hf aMumif;a0zef jynf o l Y v G w f v yf a &; qd k & S , f v pf y gwD r S m ol w d k Y \ 0g'
aomenf;t& xdk;xGif;zefwD;&rnf/ vQdKU0SuftaMumif; oabmxm;udk xkwfazmfjy&mwGif -
a0zefaomenf;t& xd;k xGi;f zefw;D &rnf/ vQKd U0Suv f yk Bf uH - igwd0Yk g'rSm avmu"mwfynmjzifh cdik v f íkH obm0usaom
a&;? vufeufuikd t f efwak &;? tMurf;zufyek u f efa&;wdUk udk qdk&S,fvpf0g' (Socialism) jzpfonfESifhavsmfnDatmif
vHk;0 pGefYy,f&rnf/ usifhoHk;oGm;rnf/
- Nird ;f csr;f a&;ud&k mS aeaom urÇmBu;D wGif tMurf;rzufaom - igwdkYonf tjyeftvSef tusdK;ESifhtaMumif; a0zefaom
EdkifiHa&;rsm;jzifh igwdkY vGwfvyfa&;udk &SmBuH&rnf/ vlxk enf;t& tcsed t f cgESiahf 'otavsmuf enf;ESiyhf &d,m,f
tmPmvTr;f rd;k aomurÇmBu;D wGif vlxw k u kd yf jJG zifh atmifyJG udk xdk;xGif;zefwD;oGm;rnfh xdk;xGif;zefwD;a&;orm;rsm;
254 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 255
jzpfMuonf/ igwdkYygwD0ifrsm;\ vufoHk;pum;rsm;rSm jzifh tzGUJ csKy\f a&SUaqmif&u G cf sut f wdik ;f BuKd ;yrf;Muukeaf vmh
]]igrSefvQif vkdufavmh? igrSm;vQif jyifavmh}} qdkaom [lí jzpfonf/
pum;yifjzpfonf/ þpum;twdik ;f igwdu Yk sio hf ;kH rnfjzpfí yJc;l - wdik ;f (4) wGi&f adS ecdu k f &efuek rf S owif;rsm;udk
igwdt Yk m;apwemjzifh a0zefjcif;? jyifqifjcif;udk igwdUk onf owif;pmrSwpfqifhzwf&ouJhodkY Adkvfodef;wef &efukefrS
tNrJ vufcHrnf/ jyefvmwdkif;ay;avh&Sdaom pm&Gufpmwrf;rsm;rSvnf;
- igwdu Yk m; toufEiS phf nf;pdru f kd pGev Yf LS í wdw Yk ikd ;f jynftm; zwf&onf/
ylaZmfcJholrsm; jzpfonf/e,fcsJUpepf n§Of;yef;rI? zufqpf rMumrDuyif Adv k o f ed ;f wefay;aomaMumifh uGejf rLepf
"m;jywd\ Yk &ufpufMurf;MuKwrf w I jYkd zifh eyef;vH;k cJo h rl sm; jzpf ygwD\ 'kw, d tBurd u f eG *f &uftaMumif; ocifoef;xGe;f
onf/ wdik ;f jynfvw G vf yfa&;twGuf igwd\ Yk toufaygif; \ rdecYf eG ;f wdzYk wf&&m uGejf rLepfbmvJ[al om &Si;f jycsuu f dk
rsm;pGmusq;kH cJ\ h / okaYd omfigwdu Yk m; rwkev f yI ?f vQKd U0Supf mG uReaf wmf ESpNf cKd urf o d nf/ (okaYd omf ol\ olreS u f efaom
vkyu f ikd &f rnft h csed w f iG f vQKd U0Suaf &;ygwDtjzpf b,favmuf &Si;f jycsuu f dk 1948 ck? rwfv 28 &ufaeYwiG f olu, dk w
f idk f
BuD;av;aom ab;tEÅ&m,fjzpfap igwdkYrwGefY rqkwfcJh zsufodrf;vkdufonf/) uGefjrLepfygwD\ pm&Gufpmwrf;
ayNy/D igwdo Yk nfrrd w d t Ykd vkyEf iS hf ywfoufí wpfqw d u
f kd rdefYcGef;rsm;zwfNyD;aomtcg uRefawmfudk,fwdkif ppfrjzpf
wpftdwfvkyfvdkolrsm;r[kwf? igwdkY\ apwem? igwdkY\
rDu yg0ifvIyf&Sm;cJhaom U.G tzGJU\ wpfjzpfajymif;
oabmxm;udk tvkyfjzifhjyzdkYom jzpfonf/
jynf o l Y t a&;awmf y H k y gwD u jynf o l U vG w f v yf a &;
xdaYk Mumifh jrefrmjynftESt YH jym;zGUJ pnf;Ny;D &Sad eMuaom
qd&k , S vf pfygwDtrnfjzifh Edik if aH &;pifjrifw h iG f wpfcef;zGihf
igwdkY\ygwD0ifrsm;udk twdtvif;vkyfief;jzifh jynfolwdkY
tusdK;udk rm;rm;rwfrwfa&SUaqmifí wdk;wufa&;tpOf vduk jf yefonf/ onfygwD\ xkwjf yefcsu0f g'oabmxm;
twdkif;csDwufMu&ef igwdkY qifhqdkonf/ t,loD;rIudk wkdYudkvnf; zwfrdvdkufonf/
pGeyYf ,fí qd&k , S v f pf0g'udk umva'oESiahf vsmn f aD tmif aemufwpfzGJU\pmudk uRefawmfzwf&jyefygonf/ xdk
xdk;xGif;zefwD;vdkaom vuf0J*dkPf;om;rsm;tm; igwdkY tzGUJ um; wdAYk rmtpnf;t½H;k jzpfonf/ ocifu, kd af wmfriId ;f ?
zdwfac:onf/ Nidrf;csrf;a&;vdkvm;ol? udk,fhwdkif;jynfudk ocifav;armifwdkYtjyif ocifnD? ocifAat;? ocif
jyefvo kd ?l rdrw d aYkd umif;usKd ;? qd;k usKd ;udk rdru d , kd w f ikd zf efw;D cifarmifwkdYyg wuf<upGm yg0ifaMumif;awGU&ygonf/
vdkol? wdkif;&if;om;rsdK;cspfrSeforQudk igwdkY zdwfac:onf/ ocifav;armif\ajymjycsufwGif -
igwdEYk iS hf pk½;kH Muavmh? igwdo Yk nf wd;k wufa&;tpOftwdik ;f wdkYArmtpnf;t½Hk;udk vGefcJhaom 15 ESpfavmuf
xdk;xGif;zefwD;í csDwufMuukefthH/ avmavmq,f uyif pwifwnfaxmifcJhaMumif;? 1939 ckESpf Oa&my
jrefrmjynfEdkifiHxlaxmifa&;wGif zufqpfwdkufzsufa&;? ta&;awmf y H k a y:vmonf h t cg emZD z uf q pf w d k Y t m;
jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf\ tpdwftydkif;wpfcktjzpf twif;qefu Y siw f u
kd cf ukd &f ef wdAYk rmtpnf;t½H;k u *smref
256 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 257
udk taysmhcHNyD;aecJhonfudk rvdkvm;cJhaMumif;? *smreDudk ud,k pf m;vS,rf sm; yg0ifapvdak Mumif;? xdk ,m,Dtpd;k &tzGUJ
0dkif;ESdrf&ef ½k&Sm;? t*Fvdyf? jyifopfwdkY rvdkufemojzifh wGif bk&ifcv H nf;yg0ifEikd af Mumif;? 1935 ckEpS f tkycf sKyaf &;
þuJhodkY ta&;awmfyHkBuD;rsm;jzpfvm&aMumif;/ pnf;rsOf;qdkvQif w&m;vufvGef uefYuGufvdrfhrnf/
tdrfwGif;a&;ESifhywfoufí &Sif;vif;&vQif eef;&if; ]]uRefawmfwdkY\ t"du &nf&G,fcsufrSmazmfjycJhaom
0efBuD; csdefbmvdefu EdkifiHi,fav;rsm;tm; umuG,fvdk ,m,Dtpdk;&zGJUzdkYygyJ}} [lí &Sif;vif;oGm;cJhonfudk
íom t*Fvdyfu ppfxJ0if&onf[k aMunmcsuft& zwfvdkuf&ygonf/
uReaf wmfwYkd wdAYk rmtpnf;t½H;k u jrefrmjynfuu kd muG,&f ef xdkYtjyif wdkYArmtpnf;t½Hk;\oabmxm;vrf;pOfjzpfaom
ajymqdkaMumif;? aMunmcsuftwdkif; t*Fvdyfu uwd wdkYArm0g'udkvnf; oD;jcm;pm&GufwGifa&;NyD; wufa&mufol
ray;ojzifh om,m0wD wdkYArmnDvmcHwGif þppfudk owif;pmq&mrsm;ESifhpdwf0ifpm;olwdkYtm; a0ay;avonf/ xdk
ruln&D ef qH;k jzwfcahJ Mumif;? þuJo h Ydk qH;k jzwfcsuf csvu kd f pm&Guw f iG f wdkYArm0g' wdAYk rmtpnf;t½H;k onf Edik if aH &;? pD;yGm;a&;?
onfESifh ocifwpfpk axmifeef;pH&aMumif;/ vlrIa&;t& enf;trsdK;rsdK;wdkYjzifh zdESdyfcsKyfcs,fjcif;cHaeMu&ukef
oDcsi;f ? "mwfjym;rsm;udyk if vGwv f yfpmG rqd&k rzGiMhf u aom jrefrmjynfEiS w hf uG urÇmwpf0ef;&Sd vlxt k aygif;wdt Yk m; xdx k kd
csKyfcs,frIrsm;rS vGwfajrmufMuap&ef t"du&nf&G,fcsuft&
&aomtcgjzpfcahJ Mumif; xkt d csed rf mS yJ *syefzufqpfwu Ykd
a&S;OD;pGm jrefrmjynfudk e,fcsJUpepf\ pdk;rdk;rI? aoG;pkyfrIwdkYrS vHk;0
jrefrmvli,frsm;ESifh yl;aygif;NyD; jrefrmjynfokdY a&mufvm
vGwfajrmufapNyD; wdkif;oljynfom;rsm;\ tcsKyftjcmtmPmydkif
MuaMumif;? olwdkYa&mufvdkY wpfvavmufMumvQifyif
jzpfaom jynfoUl or®wEdik if x H al xmif&mwGif wdik ;f oljynfom;rsm;\
*syefwt Ykd aMumif;udk aumif;aumif;Bu;D od&awmhaMumif;? tcGifhta&;rsm;rSm atmufygtwdkif;jzpf&rnf[k ,HkMunfonf/
*syefwkdYu wpfaoG;wpfoHwpfrdefY[laom pum;vHk;ESifh xk d a Munmcsuf r S m jynf o l Y v G w f v yf a &;qk d & S , f v pf y gwD
toif;tyif;rsm; uGjJ ym;jcif;r&Sad tmif? wdAYk rmqif;&Jom; taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqG\ xkwfjyefaMunmcsufonf
tpnf;t½Hk;BuD; wnfaxmifcJhaMumif;? aemufqHk; urÇmh zwyvtzGUJ csKy\ f rl0g'ESinhf ñD wG o f nf[k ,lqrdonf/ oifah vsmf
ta&;rSm ajymif;vJvm&um; r[mrdww f u Ykd Edik if iH ,frsm; onf[lívnf; ,lqrdonf/ tajctaeESifhoifhavsmfaom
udk vGwfvyfa&;&aprnf[k aMunmvdkufojzifh wdkYArm aMunmcsufjzpfonf[kvnf; ,lqonf/
tpnf;t½Hk;udk zGJUpnf;NyD; jrefrmEdkifiHawmf jyefvnf ,ckppfBuD;tNyD;wGif wkdYArmtpnf;t½kH;[lí jyefvnf
wnfaxmifa&;udk &Sif;vif; ajymqdk&aMumif;/ xlaxmifaomfvnf; wkdYArmtpnf;t½kH;0if ociftiftm;rSm
- ta&;Bu;D qH;k uawmY wkid ;f jynfjyKvw T af wmfBu;D rzGUJ &ao;rD ajymyavmufatmif ta&;ygjcif;r&Sdawmhonfukd awGUae&yg
tcsdeftawmtwGif; ,m,Dtpdk;&tzGJUwpfzGJU zGUJpnf; onf/ þokdYjzpf&jcif;taMumif;rSm wkdYArmtpnf;t½kH;\ tcef;
apvdak Mumif;? xk, d m,Dtpd;k &tzGUJ wGif wdik ;f &if;om;wd\ Yk u@onf orkdif;t& acwfrDEkdifjcif;r&SdawmhbJ acwfaemufwGif
udk,fpm;vS,fjzpfaom Arm?&cdkif? rGef? u&if? csif;ponfh usefaecJYaMumif;jzpfonf[k uRefawmf,lrdygonf/
258 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 259
uRef a wmf u m; rnf r nf & & vk y f p &mr&S d o l j zpf a e&um; atmifqef;acgif;aqmifaom trsdK;om;wyfaygif;pkjzpfonfh
tm;tm;&SdvQif a&Tarmfa"mbk&m;ukef;ay:wufjyD; bk&m;zl;vdkuf? zwyvtzGJUBuD; OD;aqmifrIudk wnDwñGwfwnf; cH,lEdkifMu
&xm;onfhpm&GufawG? aMunmcsufawGzwfvdkufESifhygwDwdkY\ ygap[k qkawmif;rdygonf/
0g'oabmxm;udk pOf;pm;aerdonf/ tb,faMumifhqdkaomf -
uRefawmf\ EkdifiHa&;tjrifukdajym&rnfqkdvQif zwyv ]]uGefjrLepfwdkYrnfonf rdrdwdkY\vufawGYvkyfief;pOfwGif
tzGJU0ifrsm;jzpfaeMuí uGefjrLepfygwDESifhqkd&S,fvpfygwDwdkYonf jzpfay:wkd;wufrI\ tqifhwdkif; tqifhwdkif; bHktusdK;pD;yGm;udk
þygwDBuD; ESpfygwDeD;pyfvmygap[lí arQmfvifhqkawmif;aerd tajcjyKaom United Front nDñGwfa&;wyfaygif;pk\ oabmudk
ygonf/ aqmif,lae&rnf[lí urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyf\ twGif;a&;rI;
wdAYk rmtpnf;t&H;k \ 0g'oabmxm;taMumif;udak jym&vQif jzpfol Jeorge Dimintrov - 'Drx D a&mhAu f tzefwvJvJ wdu k w
f eG ;f
ocifav;armifaMunmoGm;aom 0g'oabmxm;wdo Yk nf ppfBu;D ajymqdkcJhonf}} udk uRefawmf owd&rdonf/
rjzpfrDuyif aMunmxm;NyD;om;rsm;jzpfaeonf[k uRefawmfod uGefjrLepfygwDrsm;taejzifh pGJpGJNrJNrJcH,lxm;&aom tcsuf
xm;onf/ xdkYtjyif ocifav;armifESifhywfoufí uRefawmf wpfcsuu f kd uReaf wmfawG;rdwikd ;f nDñwG af &;jyo&mwGif tcuftcJ
&So
d nf[í l xifryd gonf/ xdt k csuu f m; tjcm;r[kw?f uGejf rLepf
auseyfaomtaMumif;wpfcrk mS ocifav;armif wdAYk rmhtpnf;t½H;k
ygwDonf rnfoaYkd omtajctaersKd ;wGirf qdk ygwD\OD;aqmifru I kd
Ouú|jzpfcJhpOfumvu nDvmcHwpfckwGif wdkYArmtpnf;t½Hk;\
tcdkiftrm taotcsm&,lxm;&rnf[laomtcsufjzpfonf/
0g'onf qdk&S,fvpf0g'jzpfonf/ vGwfvyfaomjrefrmEdkifiHwGif
þodkYqdk&jcif;rSm tjcm;aMumifhr[kwf/ uGefjrLepfygwDrnfonf
qdk&S,fvpf0g'udkusifhoHk;rnf[k aMunmcJhzl;onfudk uRefawmf tvk y f o rm;vl w ef ; pm;\ a&S U aqmif w yf O D ; jzpf o nf /
rSwfrdaeygonf/ tvk y f o rm;vl w ef ; pm;onf tjcm;aom vl w ef ; pm;rsm;
þokYd qd&k , S v
f pf0g'udk jrefrmjynfwiG u f siohf ;kH rnf[k Edik if aH &; ay:wGif acgif;aqmifrI&&Sdap&rnf[lí cH,lxm;aom tcsuf
acgif;aqmifwpfa,muftaeESifh xkwfazmfaMunmolrSm ocif jzpfonf/
av;armifonf yxrOD;qHk;aMunmoljzpfygonf/ þtcsufonf uGefjrLepfygwD0ifrsm; OD;aESmufxJwGif
tvm;wlaMunmcsufudk aMunmcJholrSm a'gufwmbarmf pGJNrJaeaom cH,lcsufjzpfonf/ uRefawmfonfvnf; rlvtpu
jzpfNy;D qd&k ,S vf pf0g'[k raMunmbJ qif;&Jom;0g'[lí aMunmcJh xkduJYokdY cH,lxm;cJYygonf/
onfudkvnf; uRefawmf rSwfrdaeygonf/ odaYk omf þcH,cl surf sKd ;udk vufawGUtaumiftxnfazmf&m
xdaYk Mumifh jrefrmEdik if w
H iG f qd&k ,
S vf pf0g'xGe;f um;vmvdrrhf nf wGif tcuftcJrsm;pGm awGU&\/ aemifuv kd nf; BuKH awGU&rnf[í l
[kawG;rdygonf/ xdkodkYqkd&S,fvpf 0g'xGef;um;a&;rSm uGefjrLepf uRefawmfhpdwfwGif xifjrifrdcJhygonf/
ygwDEiS hf qd&k ,S vf pfygwDwaYkd ygif;pyfrNd y;D vuf0n J ñ D w G af &;taejzifh *syefqefYusifa&;vkyfief;BuD;udkvufOD;&,lcJhaom uGefjrLepf
aygif;rdygap[k awG;rd\/ xdx Yk ufyí kd rl xkyd gwDBu;D wdo Yk nf Adv
k cf sKyf ygwDonf zufqpfawmfvSefa&;umvwGif wyfrawmfESifhjynfolY
260 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 261
ta&;awmfyHkygwDwdkYay:wGif acgif;aqmifrI&atmif r,lEdkifcJhyg/ wd\ Yk zwyvtzGUJ u oabmwlMu\/ odaYk omf þtajccHru l ykd if
r[mrdwyf gwDtaeESio hf m aqmif&u G Ef ikd cf yhJ gonf/ tb,faMumifh ud, k b hf ufuwwfEikd o f rQ rsKd ;cspAf rmhwyfrawmf\a&SUa&;udMk unfNh y;D
qdkaomf zufqpfqefYusifa&; jynfolYvGwfajrmufa&;[laom pDpOf&efaqG;aEG;rnf[í l oabmxm;&Sad ernf[k uReaf wmfxifyg
awmfveS af &;vkyif ef;pOfBu;D onf uGejf rLepfygwD\acgif;aqmifrx I uf onf/ Adv k cf sKyw f o Ykd nf ,aeY oD&v d uFmEdik if H ac: oD[Vkd u f Re;f uE´D
BuD;rm;us,f0ef;aomaMumifh jzpfygonf/ NrdKUwGif þudpöESifhywfoufNyD; aqG;aEG;rnf[lí owif;jzpfae&m
xdaYk Mumifh uGejf rLepfygwDonf trsKd ;om;nDñw G af &;ESiv
hf uf0J Advk o f ed ;f wefu wyfrawmfupd aö qG;aEG;Ny;D rS qdo k nfrmS þowif;
nDñw G af &;udk xdcu kd yf sujf ym;aprnhv f yk af qmifrrI sKd ; rvkyrf yd gapESihf aMumifh ajymjcif;jzpfayonf/
[k uRefawmf qkawmif;aerdygonf/ Adv
k cf sKyw f o Ykd nf 1945 ckEpS ?f pufwifbmv av;&ufaeYwiG f
uRefawmfonf wdkif; (4) ppfXmecsKyf½Hk;rSmyif qufvuf &efuek rf S uE´o D oYkd mG ;&efxu G cf MhJ u\? umvuwåm;rSwpfqifh uE´o D Ydk
aexdik &f if; wyfrawmfrS Ekwx f u G cf iG &hf rnft h csed u f o kd m apmifah erd ul;Muonf/ 1945 ckESpf? pufwifbmv 6 &ufaeYwGif uE´DNrdKU&Sd
ygonf/ Adkvfodef;wefurl wyfrSEkwfxGufNyD;aomtcg rEÅav;&Sd ta&SUawmiftm&S r[mrdww f yfrawmfwyfaygif;pk ppfaoemywd
olrY cd ifxH acwåjyefNy;D &efuek Nf rKd UwGijf yefí uGejf rLepfygwD\ wm0ef ½Hk;csKyf r[mrdwfwyfaygif;pk ppfaoemywdcsKyf tuf'fr,f&,f
udkxrf;rnf[k ajymygonf/ AdkvfvSarmfurl ygwD\qHk;jzwfcsuf AdkvfcsKyfBuD;armifhbufwef OD;aqmifaomtzGJUESifhrsdK;cspfArmY
twdik ;f wyfxrJ mS yif ae&pfc[ hJ qk vkd Qiv f nf; wyfrmS aernf/ ygwDu wyfrawmfa&SUa&;udk aqG;aEG;Muonf/ jrefrmud, k pf m;vS,t f zGUJ udk
wyfrSxGuf[kajymvQifvnf; xGufrnf[k ajymygonf/ Adkvf Adv
k cf sKyaf tmifqef;uacgif;aqmifNy;D Adv k rf LS ;Bu;D vusmf ? Adv k rf LS ;Bu;D
ode;f wefu Adv k v
f aS rmftm; wyfrmS ae&ef tBujH yKygonf/ ]]ckawmh ae0if;? Adv k rf LS ;Bu;D aZ,s? Adv k rf LS ;Bu;D ausmaf Zm? Adv k rf LS ;Bu;D armifarmif?
r[kwfao;ygbl;Asm? AdkvfcsKyfwdkYwyfrawmfudpö aqG;aEG;NyD;umrS AdkvfaZmfrif;? ocifoef;xGef;?OD;bab? apmbOD;BuD;? OD;wifxG#f?
qHk;jzwfwmaygh}} [k ajymygonf/ OD;ndKxGef;wdkY yg0ifMuonf/
þae&mwGif ]]AdkvfcsKyfwdkY wyfrawmfudpöaqG;aEG;NyD;umrS}} AdkvfcsKyfBuD;armifhbufwefwdkY r[mrdwfwyfaygif;pkbufrS
[laompum;udk Mum;jzwf azmfjyvdkayonf/ vnf; qm0DvsHqvif;? qmrGefaw*lpawmzdkY?a&wyfAdkvfcsKyfBuD;
'kw, d urÇmppfBu;D Ny;D oGm;Ny/D zufqpfwu Ykd kd wdu
k &f mwGif rsKd ;cspf a'gufuvyfyif;eif;tygt0if tiftm;20 cefY wufa&muf
Armhwyfrawmfonf wdkufrnf[k qHk;jzwfNyD;wdkufcJh\/ r[mrdwf aqG;aEG;cJhMuonf/
wdkYESifh qufoG,frdaomtcg vufeufponfwdkYtultnD&cJh\/ aqG;aEG;yGJ&v'frSm-
r[mrdww f b
Ykd ufuvnf; rsKd ;cspAf rmYwyfrawmf\ vkyaf qmifru I kd 1/ rsdK;cspfArmYwyfrawmfrS ArmhwyfrawmfodkY toGifajymif;
todtrSwfjyK\/ zGUJ pnf;&ef/ rsKd ;cspAf rmYwyfrawmfrS wyfrawmfom; 5200
xdaYk Mumifh rsKd ;cspAf rmYwyfrawmfukd NAw d o d Qtpd;k &\ bm;rm; udk tNrJwrf;ArmhwyfrawmfwGif qufvuf trIxrf;&ef?
½dkifz,fwyfESifhyl;aygif;zGJUpnf;rnf[laomrludk rltm;jzifh AkdvfcsKyf qE´&Sdaom tjcm;wyfrawmfom; 200-300 xuf rydk
262 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 263
aom ta&twGuu f vkd nf; t&eftjzpfvufc&H ef oabm ygwD\vrf;ñTerf u I kd emcH&efjzpfonft h wGuf Edik if aH &; avmuwGif
wlonf/ b,fodkYvIyf&Sm;&rnfudk apmifhqdkif;&efomjzpfonf[k awG;aerd
2/ rsdK;cspfArmYwyfrawmft&m&SdxJrS t&m&Sd 200ESifh t&ef ygonf/
t&m&Sd 50 udk tNrw J rf;ArmhwyfrawmfwiG f yg0ifciG jhf yK&ef/ apmifq h ikd ;f ae&if;yif 1946 ck ESpq f ef;cJyh gonf/ Adv k o f ed ;f wef
xdkYtjyif aemufxyfoabmwlnDcsuft& t&Ht&m&Sd 200 xHrS zwyv yxrtBudrfnDvmcHBuD; usif;yrnf[lí od&yg
udv k nf; a&G;cs,o f ifwef;ay;&ef ? xdt k &m&Sd 200 onf aemiftcg onf/ yJcl;NrdKUudk jzwfoef;NyD; e,frS nDvmcHwufvmaom
'dkrDeD,Htqifhtwef;&Sd ukd,fydkiftkyfcsKyfcGifh& jrefrmEdkifiH\ ud,k pf m;vS,af wmfBu;D rsm;onf um;rsm;jzifh &efuek b f ufoYkd oGm;ae
wyfrawmfudk wdk;csJUaomtcg odkYr[kwf jynfolUppfvufeufudkif Muonfudk tm;&zG,fawGU&ygonf/
tzGJU zGJUpnf;aomtcg tpdk;&todtrSwfjyK jyefvnfzGJUpnf;a&; uRefawmfhtzdkYrl &efukefodkY oGm;cGifhrBuHKao;aomaMumifh
aumfrwDu ppfaq;a&G;cs,fNyD; wyfrawmft&m&Sdrsm;tjzpf ocifwifjrESiv hf nf; rawGU&yg/ olUxHrS owif;pum;rsm;udv k nf;
cefYxm;&ef/ rMum;& jzpfaeygonf/
a&G;cs,fxm;aom rsdK;cspfArmYwyfrawmft&m&Sdrsm;xJrS zwyvnDvmcHrwdkifrD 1945 ckESpf? Edk0ifbmv 18 &ufaeY
oifah vsmo f nf[k txl;a&G;cs,x f m;olrsm;udk tdE,
d´ Edik if EH iS Nhf Aw
d o
d Q wGif zufqpfwdkufzsufa&;jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf Ouú|
Edik if &H dS t&m&St d qifh ppfynmoifausmif;rsm;ü ppfynmoifMum;cGihf Adv
k cf sKyaf tmifqef;u jynfot Yl pnf;ta0;Bu;D udak c:,lNy;D 1945
jyK&efpaom tcsufrsm;yg0ifavonf/ ckESpf? Mo*kwfv 19&ufaeYu aeol&deftpnf;ta0;ESifh ywfouf
aemifwGifod&onfrSm uED´pmcsKyfwGif jrefrmbufrS AdkvfcsKyf aom owday; today; rdefYcGef;udk ajymcJhonf/ xdkrdefYcGef;udk
atmifqef;ESifh ocifoef;xGef;wdkY vufrSwfxdk;aMumif;? 1945? owif;pmtcsdKUwGif owdå&SdvQifa&G;aumufyGJvkyfMu&atmif[k
pufwifbmv ckepf&ufaeY&ufpGJjzifh csKyfqdkaMumif;od&ygonf/ acgif;pD;pmvHk;rJBuD;wyfNyD; azmfjycJhonf/ xdktpnf;ta0;wGif
uReaf wmfonf yJc;l wdik ;f (4) rSmyifaeNy;D &vmaom owif; AkdvfcsKyfuyg aeol&deftpnf;ta0;wGif wyfrawmfudpöESifh
pmrsm;? pm&Gupf mwrf;rsm;udzk wfNy;D pOf;pm;aerdygonf/ uReaf wmf ywfoufí oD;jcm;tpD&ifcw H ifjyygvdrrhf nf/ tcsuw f pfcsuo f m
wdkY\ wdkif;rSL;AdkvfrSL;BuD;ausmfaZmESifh 'kwdkif;rSL;Adkvfodef;wefwdkYrSm tpD&ifcHvdkygonf/ ArmhwyfrawmfudpöESifhywfoufí rvdkvm;
&efuek w f iG f taersm;yHyk ifjzpfonf/ yJc;l okYd cPavmufom jyefvm aom yk * ¾ d K vf r sm;onf Armh w yf r awmf u d k t*F v d y f t pd k ; &
wwfygonf/ vufatmufcHwyfrawmftjzpf xm;&rvm;[k tjypfajymMuyg
xdkokdYapmifhqdkif;aeqJrSmyif uE´DpmcsKyft& rsdK;cspfArmY onf/ uREyfk u f xdu k o hJ Ydk tjypfajymolrsm;udk t*Fvyd t f pd;k &tkycf sKyf
wyfrawmf\a&SUa&;tvm;tvmrSm yHkay:vmNyD jzpfonf/ vsuf&Sdao;aom ArmjynfwGif t*Fvdyftpdk;&vufatmufcH
uRefawmfhtzdkY wyfrSxGuf&efqHk;jzwfcsufcsxm;\/ a&SUvkyf&rnfh ppfwyftjzpf rxm;vdkY&SdvQif b,fvdkvkyfxm;&rSmvJ[k ar;vdkyg
vkyfief;wdkYwGif uRefawmfonf uGefjrLepfygwD0ifwpfOD;jzpf&um; onf/ uREkfyfwdkYu uREkfyfwdkYwdkif;jynfudk uREkfyfwdkYoabmus
264 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 265
uREkfyfwdkYtusdK;twGuf pDrHzefwD;EdkifaomvGwfvyfa&;udk tvdk&Sd aqmif&u G cf o
hJ nft h wGuf Armhwikd ;f jynfEiS Ahf rmvlrsKd ;wd\ Yk *kP&f nf
Mu\/ xdkvGwfvyfa&;&&m&aMumif; uREkfyfwdkY BudK;pm;cJh\/ onf v nf ; aumif ; ? Armh v G w f v yf a &; vk y f i ef ; tqif h o nf
aqmif&GufcJh\/ þokdY uREkfyfwdkYaqmif&GufcJhyHkudk wkdif;jynf vnf;aumif;? urÇmhwpfckvHk;u todtrSwfjyKcH&onfhtajcodkY
wpfjynfv;kH todjzpf\/ odaYk omf uREyfk w f Ykd tvd&k adS om vGwv f yfa&; a&mufcJhNyD/ Armhwyfrawmf\ ppfvkyfief;rsm;onf NyD;qHk;cJhNyD/
onf uREyfk w f vYkd uf0,f r&&Sad o;/ xdu
k o hJ Ydk uREyfk w f v
Ykd w
G v f yfa&; Armhwyfrawmfonf wm0efauscNhJ y?D wyfrawmfjyifbuf&dS Edik if aH &;
r&ao;onfrSm uREkfyfwdkY wdkif;jynfvGwfvyfa&;vkyfief;tiftm; orm;rsm;ESiw hf ikd ;f oljynfom;rsm;u use&f adS o;aom vGwv f yfa&;
onf vGwfvyfa&;&Edkifonftxd rjynfhpHkao;íomjzpfaMumif;/ vkyif ef;rsm;udk qufvufvyk u f ikd &f mwGif Armhwyfrawmf\ &nf&, G f
ArmhwyfrawmfudpörSm vufiif;tm;jzifh tzsufodrf;cH&rnf csut f wdik ;f vsijf refpmG atmifjrifEikd &f ef uREyfk f Edik if aH &;e,ftwGi;f
avm? odkYwnf;r[kwf ppfwyftjzpfwnf&Sd&ef BudK;pm;rnfavm? odkY jyefvnf0ifa&muf&jcif;jzpfonf/ þum;wyfrawmfESifh
tar;ESpf&yfudkrlwnfí uREkfyfvkyfudkifcJhjcif;jzpfonf/ þudpörSm ywfoufí ajymqdkvdkaomtcsufrsm;yifwnf;/
vufiif; ta&;qdkvufiif;qHk;jzwf&rnfhudpöjzpfojzifh ArmEdkifiH azmfjycJo h nfh Adv k cf sKyaf tmifqef;\rdecYf eG ;f udzk wfNy;D onft h cg
vGwfvyfa&;&onftxd a&TUqdkif;xm;Edkifaomudpör[kwfay/ wyfrawmf\taetxm; vGwv f yfa&;BuKd ;yrf;rIEiS yhf wfoufaom
vufawGUtaetxm;ESpfrsdK;vHk;udk oabmaygufvdkufygonf/
xdu k ohJ Ydk vGwvf yfa&;&onftxd Armhwyfrawmfukd tzsut f odr;f
Edik if aH &;ESiyhf wfoufaom qifjcifww kH &m;udk &vdu k yf gao;onf/
rcHvdkvQif t*FvdyfESifh ppfwdkuf&efom&Sdonf/ odkYaomf ppfwdkuf
EdkifiHa&;qdkonfrSm pdwfvdkufrmefygvkyfír&? vufawGUusus
jcif;jzifh EdkifiHvGwfvyfa&;twGuf aqmif&Gufjcif;rnfonfrSm
jzpfEdkifwmudkvkyf&yguvm;[laom todÓPfudk &vkdufygonf/
uav;upm;ovdk pdwfxifwdkif;jyKusifhtyfonfht&mrsKd; r[kwf xdaYk Mumifh uReaf wmfonf zwyv nDvmcHBu;D rSowif;wku Yd kd
ojzifh t*Fvdyfvufatmufü xm;yifxm;&apumrl ppfwyftxd em;pGifhaerdygonf/
wnf&Sd&ef y"mejzpf&um; rlvuyif uREkfyfwdkY &Sif;&Sif;vif;vif; 1944 ckEpS ?f Mo*kwv f wGif yJc;l NrKd ü pwifaqG;aEG;Ny;D &efuek Nf rKd U
qdxk m;cJah yonf/ aeol&ed jf ynfot Yl pnf;ta0;Bu;D ü uREyfk \ f Ouú| AkdvfcsKyfatmifqef;tdrfü zGJUpnf;cJhaom zwyvtzJGUBuD;onf
rdefYcGef;udkjzpfap? wyfrawmfESifhqdkifaom qHk;jzwfcsufudkjzpfap 1945 ckESpf? Mo*kwfv *syefrsm;vufeufcsNyD;aomtcg zuf q pf
aoaocsmcsmzwfMunfu h þtcsurf sm;onf &Si;f vif;oGm;ygvdrfh qefYusifa&; jynfolYvGwfvyfa&;tzJGUcsKyf [lí trnfajymif;
rnf/ wyfrawmfESifhywfoufaom oD;jcm;tpD&ifcHcsufudkvnf; cJhonf/ þodkY zwyvrS zqyv [kajymif;&jcif;rSm q&m'D;'kwf
cifAsm;wdkY Mum;emonfhtcg &Sif;vif;ygvdrfhrnf/ trSefpifppf þ OD;bcsKd u zwyvtrnfxuf zqyvtrnfu "mwfoabmt&
tpD & if c H p mud k atmuf w d k b mv 6&uf a eY A[d k O D ; pD ; tzG J U ajymif;&eftBuHjyKonfudk AdkvfcsKyfatmifqef;u vufcHonfh
tpnf;ta0;wGif wifjyonfhtcg owif;pmwdkufrsm;odkYvnf; twGuf zwyv rS zqyv [lí trnfwGifcJh\/
a0iScJhNyD;jzpfaMumif;? Armhwyfrawmfonf ArmjynfvGwfvyfa&; zqyvtzGUJ csKy[ f k trnfjyifqifzUJG pnf;aomtcg jrefrmEdik if H
vkyif ef;twGuf rdrpd rG ;f tm;&So
d rQ aqmif&u G cf NhJ y;D jzpfayNy/D ¤if;wdYk tESHYtjym; NrdKUwdkif;&Gmwdkif;wGif zqyvtzGJUcGJrsm;zGJUpnf;NyD; vlxk
266 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 267
pnf;½H;k a&;vkyif ef;rsm; aqmif&u G cf o
hJ nf/ 1946 ckEpS ?f Zefe0g&Dv aMumufrufzG,faumif;aom uEÅm&c&D;vnf;r[kwf? b,fol
17 &ufwiG f wpfEikd if v H ;kH wGi&f adS om zqyvtzGUJ cGrJ sm;udk tajccHNy;D aoao iawrmvQifNyD;a&m? pdwfaZmESifhvkyfaom ta&;udpö
zqyvjynfvHk;uRwfnDvmcHBuD;udk a&Twd*Hktv,fypö,HwGif vnf;r[kw/f uREyfk w f yYkd wf0ef;usiüf ay:aygufjzpfymG ;vsu&f adS om
usif;ycJhonf/ xdknDvmcHBuD;wGif zqyvtzGJUcsKyfOuú| AdkvfcsKyf tajctaeay:wGif arQmfac:íaqmif&Guf&rnfjzpfaom ta&;
atmifqef;u 1946 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 20&ufaeYü rdecYf eG ;f ajymcJh udpöomvQifjzpfayonf/
onf/ twdkcsKyf&vQifEdkifiHa&;qdkonfrSm uREkfyfwdkYaeYpOfESifhtrQ
tqdkygrdefYcGef;wGif uRefawmf oabmusaomtydkif;rSm vlaY vmuwGif awGUBuKH ae&aomudpyö if jzpfayonf/ wpfenf;tm;
bmoma&;ESiEhf ikd if aH &;[laomtydik ;f jzpfygonf/ Adv k cf sKy\
f rl0g'rSm jzifhqdkaomf EdkifiHa&;qdkonfrSm vlUudpö[kqdk&ayrnf/ uREkfyfwdkY
atmufygtwkdif;jzpfygonf/ pm;rI? aomufrI? aerI? xkdifrI? oGm;rI? vmrItpkpkonf EdkifiHa&;yif
]]EdkifiHa&;rnfonf ,kwfrmnpfax;onf[k qdk&rnfavm/ jzpf\/ uREkfyfwdkUonf EdkifiHa&;udk rqifrjcif rawG;rdapumrl
pifppfrSm EdkifiHa&;onf ,kwfrmnpfax;onfr[kwf? EdkifiHa&;udk Edik if aH &;onf uREyfk wf EYkd iS thf Nrw
J ap qufo, G af e\/ uREyfk w
f o
Ykd nf
npfax;atmifvkyfolwdkYomvQif ,kwfrmjcif;jzpfonf/ EdkifiHa&; EdkifiHa&;udk a&Smif&Sm;apumrl EdkifiHa&;onf uREkfyfwkdY\ tdrf?½Hk;?
qdw k mbmvJ[k ar;zG,&f v dS m\/ uREyfk w f o Ykd nf omrefyx k Zk Ofrsm; tvkyf½HkponfwdkYü ay:aygufvsuf&Sd\/ þXmersm;ü uREkfyf
jzpfaomaMumifh Edik if aH &;udrk vkyo f if/h Edik if aH &;onf tvGejf rifjh rwf wdkYonf aeYpOfESifhtrQ EdkifiHa&;udkyif vkyfaeMu&ayonf/
onft h wGuf uREyfk w f EYkd iS rhf wefr&m av;jrwfpmG arQm½f &I efomvQif tvkyform;onf tcaMu;aiGtwGuf tvkyfvkyf&\/ awmifol
&Sdonf[líqdkrnfavm? odkYwnf;r[kwf EdkifiHa&;onf tcsdKUaom v,form;onf 0rf;pmtwGuf v,f,mvkyf&\/ ukefonfyGJpm;
vlnmvlvrd w f o
Ykd nf awmtHu k em; aus;awmom; vl½;kd vltwdu Yk kd ponf w d k Y o nf toD ; oD ; 0if a iG & &ef vk y f M u&\/ tcsKyf r S m
twdwfwabmif penf;ba0gwdkYudk wGifwGifBuD;a[majymí pm;aomufaexdkifa&;twGufyifjzpf\/ tvkyform;onf tc
xdok wl \ Ykd raemtBuKd uu f v kd ukd íf tidu k zf rf;Ny;D aemuf pm;ayguf aMu;aiGukd wd;k wuf&í &Ny;D vQif pm;omaomufomtajctaeudk
xGifMuonfhudpö[kqdk&rnfvm;? odkYwnf;r[kwf EdkifiHa&;onf &vkd\/ awmifolv,form;onf rdrd\v,fajrudk wdk;wuf
uEÅm&c&D;yrm aMumufrufzG,faom? tEÅ&m,frsm;pGm&Sdaom aumif;rGeaf pí oufomacsmifcsv d \ kd / pma&;pmcstD rIxrf;wdo Yk nf
ta&;udpöjzpfaomaMumifh uREkfyfwdkYonf wwfomvQif a&Smif&Sm; vnf; ½Hk;ü wukyfukyfvkyfae&aom b0xufvGwfvGwfvyfvyf
oifhonf[kqdk&rnfavm? odkYwnf;r[kwf EdkifiHa&;onfuREkfyfwdkY acsmifacsmifvnfvnf&adS om tajctaea&mufvMkd u\/ ukeo f nf
ajymavhajymx&Sdonfhtwdkif; trsdK;bmomomoema&;[líyif yGpJ m;wdv Yk nf; vG,v f , G u f u l wl ;kd csUJ í ul;oef;a&mif;0,fvMkd u\/
qdk&rnfavm? EdkifiHa&;oabmtrSefrSm uREkfyfwdkYvlom;rsm;ESifh þuJhodkY vlwdkif;vlwdkif; rdrdwdkY\tcGifhta&;udk &,lvdkjcif;onf
rwefr&m jrifhjrwfvGef;onfvnf;r[kwf? edrfhusvGef;onfvnf; EdkifiHa&;yifjzpf\/ okdY&mwGif uREkfyfwdkY aeYpOfESifhtrQ BuHKawGUae
r[kwf? rsufvSnfhaA'ifenf;vnf;r[kwf? t*¾d&wfvnf;r[kwf? &aom aexd k i f p m;aomuf r I o nf ajymif ; vJ v suf & S d o nf h
268 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 269
tm;avsmfpGm uREkfyfwdkYEdkifiHa&;onfvnf; ajymif;vJvsuf&Sdonf/ udk;uG,fonfhbmoma&; ESpfXmepyfMum;wGif pnf;xm;&ayvdrfh
uREkfyfwdkYtm;vHk; oufoufomom acsmifacsmifcsdcsd vlwef; rnf/ tb,faMumifq h akd omf Edik if aH &;ESibhf moma&;rSm oabmrwl?
aphatmif aeEdik &f ef tcGit hf a&;rsm;ydrk &kd &SEd ikd af tmif uREyfk wf o Ykd nf wpfru l jJG ym;wjcm;jzpfaomaMumifw h nf;/ bmoma&;ESiEhf ikd if aH &;udk
vGwv f yfa&;udk awmifw h Muayonf/ vGwv f yfa&;qd&k mü aea&; a&mpyfygrl bmoma&;\oabmw&m;udk qefu Y si&f ma&mufay\/
xdkifa&;vGwfvyfrI? vlwpfOD;wpfa,muftaeESifhvnf;aumif;? taMumif;rlum; bmoma&;onf aemifwrvGefb0rsm;udk (0g)
wpfrsdK;vHk;taeESifhvnf;aumif; wdk;wufBuD;yGm;atmif pDrH avmukw&å m a&S;½IonfjzpfaomaMumifh avmuta&;ESihf rsm;pGm
aqmif&GufEdkifatmif vGwfvyfrI? uREkfyfwdkY\um,? ÓP? pdwå roufqdkifacs/ EdkifiHa&;rSmum; avmuDa&;&momjzpfay\/
tqift h wef;wd;k jrifah tmif aqmif&u G Ef ikd &f ef vGwv f yfrw I pYkd onf vk y f i ef ; oabmrS m vl r I w d k ; wuf a &;ES i f h b moma&;wd k Y
wdkYudk qdkvdkayonf/ þvGwfvyfrI&,lvdkrIonfyifvQif EdkifiHa&; onf tajccH o abmxm;tm;jzif h qef Y u sif p &mtaMumif ;
jzpf\/ odjYk zpf&um; Edik if aH &;onf vlraI &;rQomjzpf\/ odyYk gvsuf r&Sd[k ,lqrdayonf/ bmomw&m;u opömarwåmESifh or®m
ESihf tcsKd Uaomolrsm;onf Edik if aH &;onf ,kwrf mnpfax;onf[k tmZD0 or®mur®EÅponfwdkYudk "r®taeESifha[mMum;aecJh&m
qdMk u\/ tcsKd Uuvnf; Edik if aH &;onf ud;k uG,&f m bmomw&m;yif vlrIwGifvnf; þ"r®wdkYudk av;pm;Muayonf/
jzpfouJo h Ykd qdMk ujyef\/ xdok w l \
Ykd t,ltqwdrYk mS tvGv J rJG mS ;rSm; odkYygvsufbmomw&m;\emrudktvGJoHk;pm;jyKNyD;vQif vl
uGJuGJjym;jym;&SdMuay\/ EdkifiHa&;udk bmomw&m;jzpfouJhodkY wpfO;D onf wpfO;D \ qifjcifww kH &m; uif;rJjh cif;udk taMumif;jyKí
ajymqdMk uaomolrsm;rSm ,kwrf mnpfax;aom Edik if aH &;orm;rsm; rw&m;aomtrIwdkYudk jyKonf&dSaomf ywf0ef;usif&Sdvlpkonf xdk
yifvQifjzpfay\/ xdkolwdkY\&nf&G,fcsufrSm þuJhodkY BuD;BuD; rw&m;rIudk vspfvsL½Ijcif; b,fenf;ESifhrQ jyKEdkifrnfr[kwfay/
us,fus,f vnfq,fíajymjcif;tm;jzifh jynfolwdkY\ pdwfudk tu,fí bmomudktrSDjyKNyD; toufarG;olwdkYonf bmom\
&IyfaxG;apí taMumif;tusdK; taumif;tqdk;udk a0zefjcif;iSm trnfudkoHk;vsuf w&m;"r®jzpfav[ef a[majymcsufwpfckudk
rpGrf;Edkifatmifvkyfjcif;rQomjzpfay\/ trSefrSm xdkolwdkYjyKvkyfrI jyKvQif vltrsm;udk epfemaprnfjzpfaomaMumifh uREkfyfwdkYonf
onf EdkifiHa&;r[kwf ? rdrdwdkYtaumufÓPfudkoHk;í rdrdwdkY vlYcsrf;omudk vdkvm;onfhtm;avsmfpGm wm;jrpf&ayvdrfhrnf/ þ
BuD;yGm;a&; wpfeyfpm;EdkifiHa&;yifjzpfay\/ Oya'oonf uREkfyfwdkYuxGifvdkufaom Oya'or[kwfacs/
ud;k uG,o f nfb h moma&;rSm vltoD;oD;wd\ Yk ouf0if,MkH unfrI uREkfyfwdkY&mZ0ifwGif tvGefausmfMum;xif&Sm;aom taemf&xm
jzpf\/ EkdifiHa&;rSmum;vltoD;oD;wdkY\ aygif;oif;qufqHrI odyÜH bk&ifrif;jrwfonf þOya'udk xdxda&mufa&muf vdkufem
twwfomvQijf zpf\/ odyt HÜ wwftaetm;jzifh Edik if aH &;onf vl aqmif&GufcJhzl;avonf/
toD ; oD ; wd k Y \ tcG i f h t a&;ud k apmif h a &S m uf & ayvd r f h r nf / &mZ0ifuMkd unfrh l w&m;udrk í DS toufarG;Muaomolrsm;udk
tcGifhta&;rsm;wGif vGwfvyfpGmbmomudk;uG,fEdkifrIvnf; yg0if cGJjcm;íodEdkifMuayvdrfhrnf/ uREkfyfwdkYvlrIudk bmomw&m;onf
avonf/ þtcGifhta&;ay;&müyif uREkfyfwdkYonf EdkifiHa&;ESifh ½IyfaxG;aponfr[kwf? bmomw&m;udkrSDí toufarG;Mu
270 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 271
ukefaom olwdkYomvQif ½IyfaxG;apMu\/ bmomw&m;udk uREkfyfwdkY\oHCmawmft&Sifjrwfrsm;onf uREkfyfwdkY\ xl;uJaom
Munfjh yefrl bmomw&m;onf þuJo h aYkd om vlrsKd ;udk tm;ay;jcif; aus;Zl;Oyum&rsm;udk cHawmfrlxdkufMuay\/ uREkfyfwdkYEdkifiHwGif
r&So d nfukd awGUjrifMu&ayvdrrhf nf/ odaYk omfvnf; toD;oD;aom rsm;aomtm;jzifh Ak'¨bmomudk rxdcdkufapbJ ajymvdkonfrSm
bmomw&m;wdkYudk rSDítoufarG;Muolrsm;&SdcJhzl;avNyD/ Oa&my ESpfaygif; 2500 twGif; vdrf;uyfívmcJhaom aMu;an§mfwdkUudk
wdkufü &[ef;rif;MuD;rsm;ESifh{u&mZfrif;wdkYtcsif;csif;jzpfyGm;cJhyHk? uReyf w f yYkd w
G w
f ukd Ef ikd cf yhJ gvQif Ak'b ¨ mom omoema&mifonf urÇm
uREkfyfwdkYEdkifiHü t&nf;BuD;rsm;ESifhtaemf&xmrif;jrwfawGU&yHk? ay:wGif txGef;ajymifqHk;jzpfvmvdrfhrnf[lí ,lq&ayrnf/
taemufEdkifiHBuD;rsm;e,fcsJU&mwGif or®musrf;pmudkifolwdkYu odjYk zpfaomaMumifh ,ckoC H mawmft&Sijf rwfrsm;tm; oD;jcm;
a&SUoGm;vkyfí tvHudkifolwdkYESifhukefonfwdkYu aemufrSvdkuf&yHk avQmufxm;vdkygonfbk&m;/ t&Sifbk&m;wdkYonf tvGef xl;uJ
taMumif;pHkudkaxmufxm;vsuf rnfonfhumva'oürqdk aom Ak'¨omoemawmf0efxrf; &[ef;jrwfrsm;jzpfawmfrlMuyg
bmomw&m;udrk í DS toufarG;Muolrsm;&Scd zhJ ;l aMumif;udk uREyfk w f Ykd onf/ t&Sifbk&m;wdkYu omoemawmfa&mif xGef;ajymifatmif
owd&SdMuayvdrfhrnf/ ,ckbmomw&m;udkrSDí toufarG;Muol tm;xk w f a wmf r l M uyg/ urÇ m avmuBuD ; ud k omoema&mif
rsm;[kqdk&mü &Sif;vif;&efvdkayao;\/ bkef;BuD;yifac:ac: tvif;ay;awmfrMl uyg/ odrYk o S mvQif urÇmolurÇmom;wdYk arwåm
&[ef;yifac:ac: ESprf sKd ;ESppf m;&S\ d / wpfrsKd ;rSm bmomw&m;udrk í DS w&m;yGm;rsm;í or®pw d Eå iS n
hf &D if;tpfukd armif&if;ESruJo h Ydk aeEdik f
toufarG;olrsm;omjzpfí bmomw&m;jyefYyGm;wdk;wufrIudk Muygvdrfhrnf/ t&Sifoljrwfrsm;udk bk&m;wynfhawmfwdkY udk;uG,f
owdjyKjcif; tm;xkwfjcif;r&Sday/ bmomw&m;ESifh qefYusifaom qnf;uyfyg\/ wpfurÇmvHk; udk;uG,fqnf;uyfonfudkvnf;
trIrsKd ;udyk ifjyKMu\/ wpfrsKd ;rSmum; bmomw&m;wd;k wufjyefymG ;rI jrifcsifygonf/ wynfhawmfwdkYEdkifiHwGifomru wpfurÇmvHk;rSyiff
udkav;pm;í avmuDom;wdkY\trIudk a&S;&Ijcif;r&Sday/ arwåmw&m; or®pdwåoabmxm;udk jyKjyifEdkifaom pGrf;yum;
uREyfk w
f wYkd idk ;f jynfwiG f oHCmawmft&Sijf rwfrsm;onf &mZ0if t&Sib f &k m;wdrYk mS &Syd gonf/ þpGr;f yum;udo k ;kH &mü atmifjrifawmfrl
wpfavQmufvHk; uREkfyfwdkYvlrsdK;\ a&SUu rm;rm;rwfrwf&yfvsuf ygvQif rEkówpfrsdK;vHk; tpOftqufESpfy&dapä' &Snfvsm;pGm&Sdcdk;
jrifhjrwfaomtrIrsdK;ukdom jyKcJhMuayonf/ a&S;acwfrsm;ü ylaZmfMuygvdrrfh nf/ þuJo h Ykd aqmif&u
G rf o
I nf omoemawmfbuf
oHCmawmft&Sifjrwfrsm;onf uRefyfwdkYwpfrsdK;vHk;udk ynmoif rSomMunfhí jrifhjrwfonfr[kwfyg/ wynfhawmfwdkY\ EdkifiHESifh
ay;&efwm0efukd xrf;aqmifcMhJ uayonf/ ,ckacwfüyif awm&Gm vlrsdK;twGuf tjrifhjrwfqHk;aomEdkifiHa&;udkvnf; aqmif&Guf&m
rsm;wGif oHCmawmft&Sifjrwfrsm; ynmoifMum;ay;vsuf&SdMu vnf;a&mufygonfbk&m;/ wynfhawmfwdkY EdkifiHt&yf&yfodkY
aomaMumifh ajrmufjrm;pGmaom trsdK;om;wdkYonf pmaywwf <ua&mufawmfrNl y;D vQif arwåmw&m;rsm;udv k nf; a[mMum;awmfrl
ajrmufMuayonf/ tcsKyrf mS oHCmawmft&Sijf rwfrsm;\ apwem Muyg/ jrifjh rwfaom vGwv f yfa&;w&m;udv k nf; a[mawmfrMl uyg/
vkUH vaMumifh uREyfk w f \
Ykd pdw"f mwfjrifjh rwfrt
I oGitf jyif ,Ofaus;rI jrifhjrwfaom vGwfvyfa&;qdk&mü vGwfvyfpGm bmomw&m;udk
wdo Yk nf txl;ojzifh wk;kd wufcahJ vonf/ xdt k aMumif;rsm;aMumifh umva'ora&G ; a[majymEd k i f r I a Mumuf & G H U pd k ; &d r f y l y ef j cif ; rS
272 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 273
uif;vGwfrI? vltvleb0rS vGwfajrmufrIponfwdkYjzpfygonf/ &JabmfwdkY -
t&Sio f jl rwfwo Ykd nf oH;k vlUxG#x f m; jrwfpmG bk&m;Mo0g'ay;awmfrl &mZ0ifpmwif&rnfh þjynfon Yl v
D mcHobifBu;D odYk uREyfk w f Ykd
cJo
h nft h wdik ;f ? tyÜrma'e or®ma'x rarhravsmb h J tpOfxm0& onf jynfolUudk,fpm;vS,frsm;tjzpf vma&mufcJhMuayonf/
tm;xkwfMuzdkY wynfhawmfwdkY jrefrmvlrsdK;wpfrsdK;vHk;udk qdkqHk;r þodYk pka0;&jcif;rSm urÇmolurÇmom;wdYk a&S;½d;k pOfvmÓPfrsupf d
awmfrlMuygbk&m;? þodkYaom rdrdudk,frdrdomvQif tm;udk;rIjzifh us,fpGmjzifh jyKvkyfaqmif&GufcJhMuaom enf;edó&twdkif; jzpf
wynfah wmfw\ Ykd vlrsKd ;onf avmukw&å mavmuDEpS v f aD om tusKd ; &um; avsmfuefoifhjrwfajzmifhrwfaom pka0;jcif;aywnf;/ a&S;
xl;rsm;udk cHpm;Edik af tmif aqmif&u G Ef ikd Mf uayvdrrfh nf/ t&Sijf rwf ya0oPDupí urÇmolurÇmom;wdkYonf jyóemwpfckudk
rsm;ü þuJhodkYaom rGefjrwfonfhwm0ef0wå&m;rsm; &Sdygonf/ awGYBuHK&vQif þuJhodkYyif pka0; aqG;aEG;ajz&Sif;cJhMuayonf/
þrGejf rwfaom wm0ef0wå&m;rsm;udak usyeG pf mG xrf;aqmifawmfrl uREk f y f w d k Y pnf ; a0;&ma'oonf v nf ; uREk f y f w d k Y & mZ0if w G i f
Muygbk&m;? wynfah wmfwrYkd mS t&Sio f jl rwfrsm;udk ½dak oav;jrwfpmG usufoa&a&mifwajymifajymifjzifh aumif;jrwfaomr*Fvm
wdu k wf eG ;f pum;avQmufxm;jcif;udo k m jyKEikd yf gonf/ aqmif&u G zf Ykd taygif;ESifh jynfhpHkaomaMumifhuREkfyfwdkYnDvmcHobifonfvnf;
wm0efrausyeG o f nf ausyeG rf nf[al om jyóemrSm t&Sio f jl rwf usufoa&r*FvmtjzmjzmESihf jynfhpHkygay\/ þ od*kFwå&ukef;
rsm;om ajz&Sif;EdkifMuygvdrfhrnf/ onfum; av;ql"mwfyakH &Tw*d akH pwDawmfjrwfBu;D wnf&&dS mjzpf\/
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;rdecYf eG ;f udk zwfrad omtcg apwDawmfjrwfBuD;onf uREkfyfwdkYvlrsdK;\ a0jzmaom apwem
AdkvfcsKyfatmifqef;\ oHCmawmfrsm;tm; avQmufxm;aom tavQmuf uREyfk w f \
Ykd trGejf rwfq;kH aomqE´ukd ay:vGiaf pjcif;iSm
pum;? wpf e nf ; tm;jzif h oH C mawmf r sm;tay:wG i f Ak ' ¨ wnfaqmufco hJ nfjzpf&m a&Ta&mifwzdwzf w d Ef iS u
hf REyfk wf Ykd arQmrf eS ;f
omoemawmftwGuf? EdkifiHawmftwGuf AdkvfcsKyfatmifqef;u &mwGif txGwt f xdyjf zpfaom edAmÁ eftocFwodYk ñTejf yawmfr&l m
tm;udk;aomoabmxm;udk awG;rdygonf/ jzpf o nf h qD r D ; wef a qmif B uD ; jzpf a yawmh \ / uREk f y f w d k Y \
xdkrQru AdkvfcsKyfatmifqef;onf ppfa&;EdkifiHa&;wGifom ywf0ef;usifudkMunfhjyefaomf vGefcJhaomESpfaygif;tenf;i,f
tm½Hkusufpm;pl;pdkufonfhol[k uRefawmf ,cifuxifrdcJhzl; twGif;wGif uREkfyfwdkY\ wdkif;jynfESifhvlrsdK;wdkY\uHMur®mudk zefwD;
aomfvnf; a&Tw*d t kH v,fypö,H rdecYf eG ;f udzk wfrad omtcg Adv k cf sKyf cJhaom ta&;awmfyHkrsm;jzpfay:&mXmejzpf&um; þa'oonf
\ pdwftm½HkwdkYonf EdkifiHa&;ppfa&;omru ordkif;bmom&yf? uREkfyfwdkYtrsdK;om;twGuf tvGefxl;jcm;pGm av;pm;MunfndK&m
,Ofaus;rIEiS o hf moema&;ygrusef vTr;f NcKH pOf;pm;cJo h nf[í l cH,l jzpfaoma'ojzpfay\/ þrQruao; þae&m þa'oodkY
rdvdkufygonf/ uREkfyfwdkY&mZ0ifwpfavQmufwGif uREkfyfwdkYvlrsdK;\ a&SUaqmif
a&Tw*d tkH v,fypö,w H iG f rdeMYf um;cJah om Adv k cf sKyaf tmifqef;\ a&SUoGm;yk*¾dKvfrsm;onf uREkfyfwdkYvlrsdK;twGuf toufudk y"me
rdefYcGef;onf uRefawmf\pdwfudk vHk;0yif odrf;ydkufvdkufouJhodkY rxm;bJ pGefYpm;&ef vma&mufcJhMuzl;avNyD/
jzpfomG ;onf/ uReaf wmf\ Edik if aH &;tawG;tac:udyk if ajymif;vJ twdck sKyrf mS jrefrmtp waumif;u [kqo kd uJo h Ykd þae&m
EdkifpGrf;&Sdayonf/ tv,fypö,HnDvmcHrdefYcGef;tpOD;wGif - þa'oonfvnf; uREyfk w f vYkd rl sKd ;\ &mZ0ifwiG f tcgcgyifpmwif
274 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 275
cJ&h aom ta&;awmfyrkH sm;pwif&ma'oyifjzpfay\/ av;ql"mwfykH wjznf;jznf; tiftm; wd;k wufvmcJah yonf/ tqifq h ift h wk jf rpfu
a&Twd*HkapwDawmfjrwfBuD;udk pwifwnfaqmuf&m tcsdefupí pí wnfaqmufcJh&m uREkfyfwdkY ,cktajctaeodkYa&muf&SdcJhav
,aeYtxdEpS af ygif; 2500 cefrY Q &Sad vNy/D þrQaomumvywfv;kH onf/ a&S;,cifu aqmif&u G cf ahJ om rsKd ;cspyf *k Kd¾ vrf sm;\ enf;edó,
uREyfk w f \
Ykd &mZ0iftjzpftysuu f REyfk wf v Ykd rl sKd ;twGuf owå?d Aswdå vHkYvOóm[udk ,cktcsdefwGif uREkfyfwdkY txifao;tjrifao;
ESifh thHzG,fbeef; oufpGefYBudK;yrf;trIxrf;cJhMuonfh ra&rwGuf jzpfaumif;jzpfayvdrfhrnf/ odkY&mwGif urÇmh&mZ0ifudkMunfhrl
Edik af om oGm;avolrsKd ;cspyf *k Kd¾ vw f Ykd ay;tyfco YJ nfh tarGtESpw f nf; vGwv f yfa&;vkyif ef;Bu;D uJo h aYkd om wd;k wufro I nf rsupf w d pfrw Sd f
[laom tmZmenfpdwfponfwdkYudk uREkfyfwdkY,cktcsdeftcgü vQyw f pfjyuftwGi;f wGif rjzpfEikd ?f tqifq h ifth ajctaeudk Munf½h I
owd&Muayvdrhfrnf/ odkYowd&Muonfhtm;avsmfpGm xdkxdkaom NyD; vHk;yef;EdkifrS wdk;wufjrihfrm;rI&SdEdkifrnfudk owdjyKMu&ayvdrhf
tmZmenfy*k K¾ v d t
f aygif;wdtYk m; uREyfk o f nf cPwmrQ t½dt k ao rnf/ odkYjzpfaomaMumifh uREkfyfwdkY\ vGwfvyfa&;vkyfief;udk
jyKNyD;vQif xdkxdkaom tmZmenfyk*¾dKvfwdkY\ tqifhtwef;udk wpfacwfEiS w hf pfacwf tjzpfoepftajcrSeu f kd a0zefNy;D rSomvQif
rDatmif tm;xkwfvHk;yef;rnf/ xdkxdkaom tmZmenfyk*¾dKvfwdkY\ aqmif&Guf&rnfudk uREkfyfwdkY em;vnfMu&ayvdrfhrnf/ þuJhodkY
vkyif ef;udq k ;kH cef;wdik q
f ufvufí aqmif&u G rf nf[í l opömjyKMu tjrifreS rf o S mvQif vGwv f yfa&;atmifyef;qGwv f rS ;f Edik af omtcsed f
ygpdkY/ uREkfyfwdkY\ vlrsdK;onf {uefpifppf BuD;yGm;wdk;wuf wefcdk; usa&mufaomtcg uREkfyfwdkYomr[kwf uRefyfwdkYvlrsdK;wpfrsdK;vHk;
xGufayawmhrnf/ tpOftquf toufpGefYBudK;yrf;rIaMumifh uREkfyfwdkYvlrsdK; vGwf
uREyfk wf o Ykd nf þuJo h Ykd &mZ0ifoabmtajccHukd em;vnfum vyfa&;udk jyefvnf&,lEdkifMuayonf[lí od&Sdem;vnfEdkifMuay
pka0;rdMuavNyD/ odkY&mwGif þokdYpka0;jcif;rSm yxrtBudrf vdrfhrnf/
r[kwfacs/ 1920 jynfhESpfupí þpdwfqE´rsdK;ESifh pka0;cJhMu a&G;aumufyrJG sm;usi;f ycJv h Qif vlxt k m;ay;rIjzifh a&G;aumufyJG
onfrSm tBudrfBudrf&SdchJayjyD/ tb,faMumifh pka0;cJhMuoenf;/ rsm;wGif uREyfk w f t
Ykd edik &f rnfrmS rvGaJ cs/ xdt k cgwGif wdwv d if;vif;
,ckvnf; tb,faMumifh pka0;Muoenf;/ uREkfyfwdkYvlrsdK;onf uREkfyfwdkY\ vdktifqE´udk r&&atmif awmif;qdk&rnf/ þuJhokdY
&mZ0ifwpfavQmufwiG f Edik if jH cm;om;wdpYk ;kd rd;k tkycf sKyf uReo f ayguf Nird ;f csr;f aomenf;jzifh uREyfk w f v Ykd rl sKd ;\ uHMur®mudk rzefw;D Edik v f Qif
vkyjf cif;udk yxrqH;k cHcMhJ u&um; uREyfk w f v Ykd rl sKd ;rSm tbufbufwiG f uREkfyfwdkYonf enf;vrf;opfxGifí uREkfyfwdkYpnf;½Hk;rItmPmjzifh
eif;jym;jzpfcJhMuaomaMumifh vlcsif;rwlolcsif;rrQ uREkfyfwdkYqE´ uREkfyfwdkY\vGwfvyfa&;udk&,l&efpdkif;jyif;&rnf/ enf;opfqdk&mü
twdkif; vlwef;aphb0udk raeEdkifcJhMuacs/ odkYtwGuf uREkfyfwdkY pifNyKd it f pd;k &axmifjcif;udk qdv k o kd nfr[kw/f pifNyKd it f pk;d & axmif
vlrsdK;onf þumvtawmtwGif; wpfAdkvfvJ wpfAkdvfwuf? jcif;xufvnf;aumif;? tPkjrLAH;k xufvnf;aumif; tiftm;&Sad om
wpfwyfysuf wpfwyfpk vlxEk iS chf sí D uREyfk w f \ Ykd qE´jynf0h atmif uREyfk w f v Ykd xl t k m;udk useaocsmpGm pnf;½H;k ítoH;k jyKrnf[k qdv k kd
BudK;yrf;pGefYpm;cJhMuayonf/ uREkfyfwdkYvGwfvyfa&;vkyfief;onf onf/ urÇmay:wGif vlxt k m;udk rnfonft h m;rQ qefu Y siEf ikd vf rd hf
twuftqkwf? tzsuft½Iyf rnfrQavmufyifrsm;apumrl rnfr[kwfacs/
276 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 277
vlxkudk tb,fuJhokdY useaocsmpGm pnf;½Hk;rnfenf;/ a&Tw*d t kH v,fypö,w H iG uf si;f yonfh zqyvnDvmcHBu;D wGif
tb,fuo hJ Ydk useaocsmpGm toH;k jyKrnfenf;/ yxrqH;k trsKd ;om; AkdvfcsKyfatmifqef;\ rdefYcGef;rSmtvGefyif &Snfygonf/ vlxk
nDñGwfrIudkaqmif&Guf&rnf/ trsdK;om;nDñGwfrI a&SUaqmif uvnf;ESpfNcdKufaomrdefYcGef;jzpfaMumif; aemifwGif od&ygonf/
a&SUoGm;tjzpf uREyfk w f Ykd zufqpfwu kd zf suaf &; jynfov Yl w G v f yfa&; xdkrdefYcGef;wGif t"dutcsuf 4 csuf yg0ifaMumif; uRefawmf cH,l
tzGJUcsKyfESifh e,ftzGJUrsm;udk zGJUpnf;NyD;cJhavNyD/ tzGJUcsKyfESifh e,f vkdufygonf/
tzGUJ rsm;udk cdik cf o hH nfxuf cdik cf ahH tmif useonfxuf useatmif xdkt"dutcsuf 4 csufudk uRefawmfEdkifiHa&;cH,lcsuf
jyKvkyf&ayvdrhfrnf/ tzGJUcsKyf\ pnf;rsOf;rsm;udk jyKjyifEdkif&ef taejzifh avhvmoHk;oyfrdygonf/ þodkYoHk;oyf&jcif;rSm tjcm;
þnDvmcHudk wifjyNyD;jzpfonf/ aMumifhr[kwfyg/ AdkvfcsKyfatmifqef;\ zqyvtv,fypö,H
trsdK;om;nDñGwfa&;qkdwm b,fuJhokdYaomnDñGwfa&;ukd rdecYf eG ;f Bu;D onf 0gtm;jzifEh v k aS om uReaf wmf\Edik if aH &;todÓPf
ac:ygoenf;[k ar;&ayvdrrhf nf/ trsKd ;om;nDñw G af &;qdo k nfrmS ynmudk wpfqifhwpfvrf;wdk;jr§ifhay;vkdufonf[k uRefawmf cHpm;
acgif;aqmifrsm;nDñGwfjcif;udk rqdkvdk/ vlrsdK;bmom a,mufsm;? rdonf/
rdef;r? *dkPf;*Pra&G; wpfEdkifiHvHk;jynfoljynfom;? vlxkwpfckvHk; uRefawmfcHpm;odrSwfvdkufaom tcsuf 4 csufwGif OD;pGm
tajymomr[kw?f tvkyEf iS w hf uG trsKd ;om;wk\ Yd tvdq k E´rsm;udk tv,fypö,rH ed cYf eG ;f \ tpydik ;f udk azmfjyrnfjzpfayonf/ Adv k cf sKyf
jynfh0Edkif&ef trsdK;om;wdkYvkyfief;rsm;wGif aomif;aomif;jzjz atmifqef;u &J a bmf w d k Y [k tmvkyfjyKí ac:vdkufNyD;aemuf
pdwfa&mudk,fyg nDñGwfMuonfudk qdkvdkygonf/ zqyvnDvmcHBu;D udk &mZ0ifpmwif&rnfh jynfoUl nDvmcHobif
tcsdKUaomyk*¾dKvfrsm;u þtrsdK;om;nDñGwfa&;rsdK; jzpfxGef; BuD;[k uifyGef;wyfvdkufonfuyif uRefawmhfpdwfudk qGJaqmif
vmatmif tm;vH;k aomtzGUJ 0ifrsm;onf toD;oD;toutou vdkufawmhonf/
rdrdwdkYtzGJUrsm;udk trsdK;om;tpnf;t½Hk;BuD;ESifhwpfvHk;wpf0wnf; xdx k ufyo kd nfum; urÇmol urÇmom;wdYk a&S;½d;k pOfvm OmPf
aygif;ypfoifhMuonf[k xifjrifcsufay;Muayonf/ þyk*¾dKvf rsupf u d s,pf mG jzifh jyKvyk cf MhJ uaom enf;emedó,twdik ;f jzpf&um;
rsm;u þokx Yd ifjrifcsuaf y;jcif;rSm trsKd ;om;vkyif ef;Bu;D ukd vky&f m avsmfuefoifhjrwfajzmifhrwfaom pka0;jcif;[lí vlxk tpnf;
wGif tzGJUrsm;toD;oD;&Sdjcif;onf tiftm;u,kwfavsmhaponf ta0;Bu;D ud, k Ehf ikd if t
H wGuf jzLpifajzmifrh wfaompdwx f m;jzifh pka0;
[lí pdwfaumif;apwemESifh pdk;&drfylyefjcif;aMumifhjzpfavonf/ MuyHu k dk trTr;f wifvu kd jf yefonf/ Adv k cf sKyu
f a&S;vlwoYkd nf vlom;
odkYaomf tzGJUrsm;udk zsufypfapumrl jyóemtrsdK;rsdK;ay:wGif twGuf ta&;wpfpHkBuHKygu þokdYyifwpfae&mudk owfrSwfNyD;
&nf&G,fcsuftm;jzifhwlaom? xifjrifcsuftm;jzifhwlaom? tusdK; pka0;aqG;aEG;MuyHkudk wifpm;azmfxkwfazmfjy\/ xdkxufydkíum;
tm;jzifw h al omolrsm;onf toD;oD;&SMd uayvdrOhf ;D rnf/ odt Yk wGuf þokdY ,aeYpka0;&mae&monf a&Twd*HkapwDawmfBuD;\wnf&m
tzGUJ om;rsm;oD;jcm;&So d nf r&So d nfrmS y"mer[kw?f xkt d zGUJ wdo Yk nf od*w Fk &å uke;f awmfwiG f usi;f yjcif;aMumifh þtpnf;ta0;Bu;D onf
*kPw f *k Pk Nf yKd if ygwDpw d f ygwDoabmxm;rsm;ESihf tvkyf rvkyMf u usuf o a&r*F v mES i f h j ynf h p H k a om tpnf ; ta0;BuD ; jzpf a wmh
jcif;om ta&;tBuD;qHk;tcsufjzpfonf [kqdk&ayrnf/ onf[lí xyfrHrTrf;vdkufjyefonf/
278 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 279
AdkvfcsKyfpum;wGif - ajymif;vJomG ;\[lí Adv k cf sKyu
f ajym\/ þodYk rmYupf 0f g'oabm
a&Tw*d akH pwDawmfjrwfBu;D onf uREyfk w f vYkd rl sKd ;\ a0jzmaom w&m;udk vltrsm; em;vnfatmif ajymwwfaom AdkvfcsKyfudk
apwemtavsmuf uReyf w f t
Ykd rGejf rwfq;kH qE´ukd ay:vGiaf pjcif;iSm uRefawmf txl;yif MunfndKrdygonf/
wnfaqmufco hJ nfjzpf&m a&Ta&mifwzdwzf w d Ef iS uhf Reyf wf aYkd rQmrf eS ;f &m bmoma&;? EdkifiHa&;? avmuDa&;ESifhavmukwå&ma&;udk
txG#t f xdyjf zpfaom edAmÁ eftocFwodYk ñTejf yawmfr&l mjzpfonfh ajym&mwGif oHCmawmfwkdYtm; avQmufxm;onfhtydkif;yif jzpfyg
qDr;D wefaqmifBu;D jzpfayawmhonf[í l a&Tw*d akH pwDawmfBu;D udk onf/ 'Dae&mrSm uRefawmf q&mESpfOD;tjzpf uRefawmfowfrSwf
rD;armif;xdk;jyvdkufonf/ xm;onfh Adv k cf sKyaf tmifqef;ESio hf cifp;kd wdjYk cm;em;csuu f kd awGUjrif
a&Twd*HkapwDawmfBuD;wnf&Sd&m od*kFwå&ukef;ajrwGif jrefrmh vdkuf&ygonf/
ta&;t&mwdu Yk kd a&S;uwnf;uvnf; pka0; aqG;aEG;cJMh u? ,ckvnf; þjcm;em;csufudk rajymvQifrjzpf[k ,lqaomaMumifh
a&S;enf;twdkif;pka0;aqG;aEG;Muonf[lí AdkvfcsKyfu xnfhoGif; uRefawmf ajymyg&ap/
ajymcJhavonf/ a&Twd*HkapwDawmfESifhvlYordkif;udktajccHNyD; a&S;OD;pGm ocifp;dk \bmoma&;ESiyhf wfoufaom oabmxm;
qufpyfajymyHkudk ESpfNcdKufrdonf/ EdkifiHa&;pum;qdkaomfvnf; jzpfygonf/ a&S;uvnf; þpum; ajymzl;ygonf/ ,ckvnf;
&wemoHk;yg;udk rarhaom AdkvfcsKyf\oabmxm;cH,lcsufudk xyfajymyg&ap/
,cifu uRefawmfem;axmifcJhzl;aom EdkifiHa&;acgif;aqmifwdkY\ uRefawmfu Ak'¨bmom tbdd"r®mw&m;awmfESifhywfoufí
pum;ESifh,SOfawG;rdygonf/ q&mBuD;ocifpkd;\ oabmxm;udk ar;rdaomtcg q&mBuD;
AdkvfcsKyfu EdkifiHa&;qdkwmbmvJ[laomar;cGef;udk trsm; ocifpdk;u þokdY ajymcJhygonf/ ocifpkd;u -
jynfoel m;vnfatmif ajymMum;onf/ uReaf wmfonf rmhupf 0f g' ]]t0dZÆmESifhwPSmwnf;[laom rlvw&m;ESpfyg;tp? y#dpö
udk cH,lxm;oljzpfygonf/ rmhufpf0g'\qdkvdk&if;ESifhAdkvfcsKyfu orkymÜ 'ftv,f? eda&m"opömtqH;k &Sad om edAmÁ ef0g'onff &SiBf u;D
t"dymÜ ,fwpl um;jzifh ajymoGm;onft h jyif rmYupf 0f g'pum;vH;k ryg/ a*gwrtaejzifhrjzpfEdkifaomt&mudk pdwful;,Of&ma&mufay
qd&k ,
S vf pfpum;vH;k rygbJ vlxek m;vnfatmif&iS ;f jyyHu k kd uReaf wmf onf}}[lí uRefawmfh tar;tajzpmwrf; trSwf2 wGif a&;cJh
thhHMopGmem;vnfvdkufrdonf/ ygonf/
rmY u f p f 0 g't&qd k v Qif pD ; yG m ;a&;tajccH t k w f j rpf o nf (xdpk mwrf;yg tao;pdwt f csutf vufrsm;udk aemiftcgwGif
vlYabmiftzGJUtpnf;\ tajccHtkwfjrpfjzpfonf/ xkdtajccH þpma&;ol wm0efxrf;aqmifcahJ om wyfrawmfpw d "f mwf ppfqif
tkwfjrpfay:wGif EdkifiHa&;? tkyfcsKyfa&;? w&m;Oya'a&;? tod a&;rS "r®tEÅ&m,f trnfjzifh pmwrf;xkwfcJhygonf/)
ynma&;? vlwdkY\ pdwfaepdwfxm;wkdYwnfonf[k qdkygonf/ txufygocifpkd;ajymjycsuft&qdkvQif rmYufpf0g'ESifh
xkdpum;ukd EdkifiHa&;qdkwm pm;0wfaea&;udpöyJ? pm;0wf uGefjrLepf0g'udk ,HkMunfaom uRefawmfwdkY vli,frsm;onf Ak'¨
aea&;vkyfudkifaqmif&GufyHkajymif;vJoGm;vQif EdkifiHa&;vnf; bmomudk pGefYvTwf&awmhrvdkvdk jzpfoGm;ygonf/
280 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 281
xd k Y a Mumif h Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; \rd e f Y c G e f ; ud k uRef a wmf 'DrxD a&mhAf (George Dimintrov) wdu k w f eG ;f ajymqdak om nDñw G af &;
ESpfaxmif;tm;&jzpfrdygawmhonf/ wyfaygif;pk oabmw&m;ESifhnDñGwfaeonfudk uRefawmf awG;rd
ocifpdk;ESifh AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYjcm;em;csufonf omref ygonf/
jcm;em;csufr[kwfyg/ jrefrmhvlabmiftem*wfta&;twGuf AkdvfcsKyfatmifqef;onf ocifatmifqef;b0uyif xdk
jywfjywfom;om;awG;jrifxm;&rnfh jcm;em;csufjzpfygonf/ nDñw G af &;oabmw&m;udk usio hf ;kH chw
J mawGU&ygonf/ 1300 jynfh
uRefawmfhtaeESifhrlum; jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH[kac:aom ta&;awmfyHktNyD;wGif a'gufwmbarmftpdk;& jyKwfusoGm;NyD;?
jrefrmhvlabmifBuD;wpf&yfvHk;onf yif&if;tajccHtm;jzifh Ak'¨ OD;yktpdk;&ESifh OD;apmtpdk;&wdkY qufumqufumwufcJhonf/ xkd
omoemawmfudk tajcjyKí jzpfay:wnf&SdvmcJhaom ,Ofaus;rI umvwGif wdkYArmtpnf;t½Hk;ESifha'gufwmbarmf\ qif;&Jom;
vlYabmif[lí tav;teufcH,lxm;oljzpfygonf/ ygwDwdkYyl;aygif;NyD; ArmhxGuf&yf*dkPf;[lí yl;aygif;zGJUcJhygonf/
uRefawmfcGJjcm;xm;aom tcsufrsm;teufpwkw¬tcsufrSm xdtk zGUJ wGif ocifatmifqef;onf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;tjzpf
trsd K ;om;nD ñ G w f a &;ES i f h y wf o uf N yD ; Ed k i f i H a &;ygwD r sm;ES i f h wm0ef,lcJhygonf/ xdktcsdefwGif rEÅav;NrdKUrS ocifxdyfwif
ywfoufí AdkvfcsKyfatmifqef;uajymjyoGm;aomtcsufjzpfyg udk,fawmfBuD;ESifhocifwpfpkonf &efukefNrdKUodkYqif;vmNyD; ocif
onf/ AdkvfcsKyfu - atmifqef;wdkY\ XmecsKyf½Hk;okdYoGm;NyD; ocifatmifqef;tm; -
]]tcsKd Uaomyk*Kd¾ vrf sm;u þtrsKd ;om;nDnw G af &;rsKd ; jzpfxeG ;f ]] a[h atmifqef; ...rif;bmvkyfwmvJ? wdkYeJU&efoljzpfwJh
vmatmif tm;vH;k aomtzGUJ 0ifrsm;onf toD;oD;tou tou tzGUJ eJUbmvdaYk ygif;vdu
k &f wmvJ}} [k Burd ;f armif;ajymqd\ k / xd;k rnf
rdrw d Ykd tzGUJ rsm;udk trsKd ;om;tpnf;t&H;k Bu;D ESiw hf pfv;kH wpf0wnf; Budwfrnf[lí yifjzpfcJhygonf/ xdktcg ocifatmifqef;u
aygif;ypfoifMh uonf[k xifjrifcsuaf y;Muayonf/ þodYk xifjrifcsuf nDñGwfa&;oabmw&m;udk bmaMumifh usifhoHk;&aMumif; ocif
ay;jcif;rSm trsdK;om;vkyfief;BuD;udkvkyf&mwGif tzGJUrsm;toD;oD; xdyw f ifu, kd af wmfBu;D udk &Si;f jycJ\
h / ocifxyd w f ifu, kd af wmfBu;D wdYk
&Sdjcif;onf tiftm;udk ,kwfavsmhaponf[lí pdk;&drfylyefjcif; rauseyfaomfvnf; ocifatmifqef;pum;udk em;axmifomG ;&\/
aMumifh jzpfayonf/ tzGUJ rsm;zsuaf pumrl jyóemtrsKd ;rsKd ;ay:wGif 'DrDxa&mhAfuvnf; ]]nDñGwfa&;&Ekdifrnfh tajccHtcsuf
&nf&G,fcsuf xifjrifcsufwlaom? tusdK;tm;jzifh wlaomolrsm; rsm;udk &EkdiforQ&atmif&Sm,l&rnf}} [lí ajymcJh\/ AkdvfcsKyf
onf toD;oD; &SMd uayvdrrhf nf/ xdaYk Mumifh tzGUJ rsm; oD;jcm;&So d nf atmifqef;onf ocifatmifqef;b0uyif nDñGwfa&;&&ef
r&SdonfrSm y"mer[kwf? xkdtzGJUwkdYonf *kPfwk*kPfNydKifygwDpdwf tm;xkwfcJhonfh om"ujzpfayonf/
ygwD o abmrsm;ES i f h tvk y f r vk y f M ujcif ; omta&;tBuD ; qH k ; tvm;wlyif ocifoef;xGef;\ 'kwd,uGef*&ufrdefYcGef;
tcsufjzpfonf}} [lí rdefYMum;cJhayonf/ onfvnf; aumif;yifaumif;aomfvnf; uReaf wmfph w d w f iG f b0if
Adv k cf sKyaf tmifqef;\ trsKd ;om;nDñw G af &;ESihf ywfoufaom ruswus&SdcJYygonf/ xifhaeaomtcsufudk uRefawmf ajymjy
pum;onf urÇmu h eG jf rLepftzGUJ csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a*smh csif y gonf / *syef a cwf zqyvtzG J U ud k z G J U pOf u wnf ; uyif
282 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 283
uRefawmfwkdYuGefjrLepfygwDESifh jynfolYta&;awmfyHkygwDwkdYrSm xkdYaMumifh nDñGwfa&;wyfaygif;pk vkyfief;&yfrsm;onf tcsdKUaom
rdrdwkdYygwD\ pnf;½Hk;rIudk vufOD;rI&atmifvkyfae&rnf[k wkid ;f jynfwiG af tmifjrifMuNy;D tcsKd Uaomwkid ;f jynfwiG f ratmifjrif
ajymrxm;aomfvnf; em;vnfxm;Muonf/ ,if;em;vnfcsuf wwfMuay/
aMumifh *dkPf;*P0g' (okdYr[kwf) *dkPf;cGJa&;0g' (Sectariamism) þudpöESifhywfoufNyD; aemifvmrnfhtcef;wGif xyfrHNyD;
tvdu k kd uReaf wmfwpYdk wd w
f iG f &Sad eygonf/ ,if;tcsuo f nfyifvQif &Si;f vif;jyygOD;rnf/ uReaf wmf\ vuf&t dS ajctaerSm a&&maom
uRefawmfwkdY vuf0JygwDrsm;\ r&ifhusufao;onfhtjzpf pdwf tajctaer[kwfao;yg/ uRefawmf wkdif; (4) wGif&SdaeqJwGif
oabmxm; Eke,fao;aomaMumifh jzpfonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;\rdefYcGef;? uGefjrLepfygwDrS ocifoef;xGef;\
xdkYaMumifh ,ckzqyvtzGJUonf jzpfay:cJhNyD/ rdefYcGef;? qkd&S,fvpfygwDrS OD;AaqGwkdY\rdefYcGef;udk pkzwfae&if;
okaYd omf zqyvwGif uGejf rLepfuwpfrsKd ; qk&d , S v
f pfuwpfz?kH uRefawmf tawG;awGcsJUaerdygonf/
wyfrawmfrSxGufcJholawGu wpfcGJjzpfavrvm;[k uRefawmf omref txufwef;ausmif;om;b0rSvmolwpfOD;onf
awG;xifhaerdonf/ 'kwd,urÇmppfBuD;aMumifh rsm;pGmajymif;vJcJh&onf/tawG;
þae&mwGif uRefawmf\ EkdifiHa&;qifjcifwHkw&m;onf tac:wkYd ajymif;vJjcif;udk qkv d ykd gonf/ ,ck Akv d cf sKyaf tmifqef;\
rdecYf eG ;f udzk wfrad omtcg uReaf wmf\cH,cl suw f Ydk wpfqifjh rifw h uf
rodromav;eufvmonf[lí uRefawmf cHpm;rdygonf/ xkdokdY
vmonf[k cHpm;em;vnfrdvdkufonf/
ajymjcif;rSm <um;0gvdí k r[kwyf g/ Akv d cf sKyaf tmifqef;\ rdecYf eG ;f u
þem;vnfraI Mumifyh if zqyvtzGUJ csKyBf u;D ,ckuo hJ Ydk pnf;½H;k
uRefawmfhtm; acgif;at;at;xm;NyD; pOf;pm;wwfap&ef vrf;zGifh
rdjcif;onf ckid Nf rrJ nfvm;? txufwiG af &;cJo h nft h wkid ;f uGejf rLepf
ay;vdkufouJhokdY jzpfoGm;onf/ rsm;\ 0g'cH,cl suaf Mumifh wpfpw kH pfcjk zpfrnfvm;[laom tawG;
jzpfoGm;yHkurl uRefawmfwkdYuGefjrLepf0g'orm;rsm;onf aMumifh uRefawmf pdwfxifhaerdygonf/
uGefjrLepfoabmw&m;t& cH,lxm;Mu&aom vlwef;pm;wkdufyGJ okyYd gaomfvnf; azmfjycJah omyk*Kd¾ vBf u;D oH;k OD;\ rdecYf eG ;f wko Yd nf
orkdif;0g'udk yHkaow&m;ao cH,lxm;avh&Sdonf/ vDeifu tajccHoabmcsif;wlonfhtwGuf zqyvtzGJU\ trsdK;om;
ajymaom pum;wpfceG ;f &So d nf/ xdpk um;udk uGejf rLepfwYdk w&m;ao nDñw G af &;vkyif ef;pOfBu;D onf atmifjrifvrd rhf nf[í l uReaf wmf
rSwfxm;Muonf/ xdkpum;um; tjcm;r[kwf/ ]]igwkdY\ cH,lcsuf ,HkMunfaerdygonf/
wGif qk&d , S v
f pf0g'oabmw&m;avm? blZmG 0g' oabmw&m;avm þ,HMk unfcsujf zifyh if aemufqufwjJG zpfay:vmrnfh Ekid if aH &;
[lí ydkif;jcm;xm;&rnf/ qkd&S,fvpf0g'\ oabmw&m;tcef; owif;rsm;udk apmifah e&if; wyfrS xGucf iG &hf rnfah eYukd apmifah evdu k f
u@udk enf;enf;av;avsmh,lvdkufrnfqkdvQif blZGm0g'udk ygonf/ 1946 ckEpS ?f azazmf0g&Dv yxrywftwGi;f wGif uReaf wmf
tm;ay;&ma&mufoGm;vdrfhrnf}}[lí ajymMum;cJhonf/ wyfrS Ekwx f u
G cf iG &hf ygonf/ uReaf wmf\ Ekwx f u G cf iG jhf yKvu dk o f nfh
xkpd um;udk yHak o,lvu dk af omtcg rdrEd iS 0hf g'rwloyl gwDrsm; pmESifhtwl AkdvfcsKyfatmifqef;\ *kPfjyKvufrSwfvnf; &&Sd
ESihf ra&maESmoif[ h al om *dP k ;f *P0g'okYd usqif;oGm;avh&o dS nf/ ygonf/
284 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 285
AkdvfcsKyfatmifqef;\ *kPfjyKvufrSwfwGif - oH;k av;OD;aeMuygonf/ Akv d o
f ed ;f wefu cPomaeNy;D um½kyd ½D u dI ikd ;f
1942 ck E S p f r S 1945 ck E S p f x d Armh v G w f a jrmuf a &; bufokdY oGm;wwfygonf/
ta&;awmfyHkBuD;wGif igESifhtwl aqmif&GufcJhaom &Jabmftm; xkd&ufydkif;twGif;rSmyif uRefawmfESifh AkdvfvSNrdKifwkdYonf
þ*k P f j yKvuf r S w f u d k csD ; jr§ i f h v k d u f o nf [lí a&;xm;NyD; Akvd cf sKyaf tmifqef;xH oGm;awGUygonf/ Akv d cf sKyaf tmifqef;xHoYdk
atmufwGif atmif q ef ; - Ak d v f c sKyf [lí vufrSwfxdk;xm; uRefawmfu ocifpdk;tdE´d,rSjyefvmonfhowif; uGefjrLepfygwD
ygonf/ A[dkaumfrwDtpnf;ta0;usif;yrnfhowif;wkdYudk wifjyygonf/
uRefawmf wyfrSrxGufcif wkdif; (4) wyfwGif;okdY NAdwdoQ Akv
d cf sKyuf ]]'Dowif;awGuvnf; Mum;xm;w,f? rif;wkt Yd ajctae
wyft&m&Sdrsm;ESifh jrefrmt&m&SdtcsdKUwdkYu wyfrSxGufcGifh&aom ua&m}}[k ar;ygonf/
uRefawmfwkdYtwGuf qkaMu;axmufyHhay;&m uRefawmfonf trSefrSm xkdpOfu uRefawmf\pdwfonf wpfxpfcsa½SUa&;
uRefawmf\ &mxl;t& (3500) usyf &ygonf/ wyfrSxGufaom twGuf rnfokdYvkyf&rnfudk qHk;jzwfcsuf rcsEkdifao;aomtcsdef
olrsm;twGuf tm;vHk;yif þokdY axmufyHhqkaMu;aiGrsm; &&SdMu jzpfygonf/ xkdtcg AkdvfcsKyfu -
ygonf/ uRefawmfESifhtwl xGufcJhaomolrsm;wGif Akdvfodef;wef? ]]at; rif;wkdYygwDtajctaeudk apmifhOD;aygh? iguawmh
zqyvrSm vkyfr,fqkd&if tvkyfay;Ekdifw,f? 'gayr,fh rif;wkdYu
AkdvfvSNrdKifwkdYvnf; ygygonf/
uGefjrLepfygwD0ifawGyJ}} [lí ajymygonf/
uRefawmfwkdY &efukefokdYjyefa&mufaomtcg uRefawmfu
Akv
d cf sKyo
f nf uReaf wmfwt Ydk m; zqyvwGiv f yk [
f í
l rac:yg/
AkdvfvSNrdKiftdrfwGifwnf;cdkNyD; Akdvfodef;wefu avmif;0pfvrf;okdY
uRefawmfwkdYu uGefjrLepfygwD0ifawGjzpfaomfvnf; olac:vQif
oGm;&ef&Sdí uRefawmfwkdYvlpkcGJvdkufMuygonf/ uRefawmfonf uReaf wmfwzYdk qyvwGiaf erSm jzpfygonf/ okaYd omf olu rac:yg/
ocifwifjrESifhawGU&ef prf;a&wGif;vrf;okdYoGm;&m ocifwifjrESifh uRefawmfu -
awGUNyD; ocifwifjru - ]]o&ufacsmif;rSm AkdvfcsKyfeJYcGJcJhNyD;uwnf; aemufxyf
]]A[dkaumfrwDtpnf;ta0;ac:xm;w,fvdkY Mum;&w,f/ rawGU&wmrkYd vmEIwq f ufwmyg? uReaf wmfvnf; wyfu xGucf iG hf
ocifp;kd u pmwrf;wifr,fajymwmyJ/ bmawGjzpfr,f rodao;bl;/ &ygNyD}} [k ajymvQif AkdvfcsKyfu -
cifAsm;awmh tomapmifhaeygOD;}}[k ajymaomaMumifh uRefawmf ]]igvnf; rtm;vSygbl;uGm? rif;wkv Yd t
dk yfwm&S&d ifvnf; ighukd
ocifwifjrESifhcGJNyD; AkdvfvSNrdKiftdrfokdY jyefcJhygonf/ vmajymMu}}[k ajymygonf/ uRefawmfwkdY AkdvfcsKyfudkEIwfqufNyD;
uRefawmf xkdtdrfwGif Mum&Snfraeyg/ jynfvrf;ESifh 0ifqm jyefcJhMuygonf/
vrf;axmifw h iG &f adS om ocifra':&Sed t f rd wf iG f wnf;aevdu
k yf gonf/ uRefawmfwkdYonf ocifra':&Sdef orD;rcifoef;tdrfwGif
ocifra':&Sed \ f orD;rSm oxHNk rKd Ue,ftwGi;f awmfveS af &;wm0efukd qufaeMuygonf/
xrf;aqmifcJholjzpfygonf/ xdktdrfwGif wyfrawmfrSxGufcJhaom 1946 ck? azazmf0g&D (22) &ufaeYwGif uGefjrLepfygwD A[dk
uRefawmf? Akdvfodef;wef? a':&Sdef\armif AkdvfMunf? tjcm;&Jabmf aumfrwDtpnf;ta0; usif;yygonf/ xkdtpnf;ta0;wGif
286 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 287
ocifpdk;ESifheD;pyfaom A[dkaumfrwD0ifawGwufaMumif; od&yg ]]uRefwmfawmh em;rvnfygbl;Asm? 'gayr,fh q&mBuD;
onf/ xkdtpnf;ta0;wGif ocifpdk;u a0zefa&;pmwrf;[lí ocifpdk;[m 0g'udkaumif;aumif;BuD; awmfwJholqkdawmh olY
pmwrf;wpfapmif wifygonf/ xdkpmwrf;\ tusOf;csKyfudk ocif oHk;oyfcsuf[mrSm;r,f rxifygbl;Asm}}[k uRefawmfuajymNyD;
wifjrESifhawGUrS a0zefa&;pmwrf;taMumif; ajymygonf/ xdk ocifwifjrESifh cGJcJhygonf/
a0zefa&;pmwrf;udk aemufydkif;wGif azmfjyygrnf/ ocifra':&Sdef tdrfa&mufaomtcg Akdvfodef;wefESifhawGUyg
uGefjrLepfygwD A[dkaumfrwDtpnf;ta0;jzpfpOfudk ocif onf/ Akv d o
f ed ;f wefu ocifp;kd udk raxmufcyH g/ ocifp;kd rSm;onf
wifjru þodaYk jymygonf/ ocifp;kd u jrefrmEdik if w H iG f Nird ;f csr;f pGm [k ajymygonf/ &ufydkif;twGif;rSmyif tvHeDuGefjrLepfygwD
vGwfvyfa&;&&SdEdkifrnf[k xifjrifcJhaMumif;? txifeJYtjrifrSm;cJh (Armjynf) [lí ocifp;kd u ygwDcaJG xmifvu dk \ f / ygwD\ tmabmf
aMumif;? taMumif;rSm bk&ifccH sKy\ f csKycf s,rf aI wGrsm;aeaMumif;? jzpfaom *sme,fwpfapmif xkwv f udk \
f / xk*d sme,fukd tmPmopf
puúLjzLpmwrf;uvnf; t*Fvyd rf sm;pDpOfonfh uReo f uf&n S af ponfh *sme,f[lí trnfay;vdkuf\/
pmwrf;jzpfaMumif;? odjYk zpfí Nird ;f csr;f pGmjzpfay:wd;k wufa&;qdo k nfrmS ocifoef;xGe;f uko d ed ;f azwkYd use&f pfco hJ nfyh gwDukd ocifp;kd u
tvm;tvmenf;oGm;NyDjzpfaMumif;? Nidrf;csrf;pGmjzpfay:a&; t,l tvHjzLuGejf rLepfygwD tacsmiform;ygwD[í l ocifp;kd u uifyeG ;f
tqonf OD;ode;f az tdE, d´ uydUk vdu k jf cif;jzpfaMumif;? 'Dt,ltq wyfvkduf\/ owif;pmrsm;uvnf; tvHeDygwD tvHjzLygwD
[líom a&;Muawmh\/
udk OD;odef;azuvufcHcJhaMumif; OD;odef;azxHrS ocifoef;xGef;
ocifpdk;\ tmPmopf*sme,fuvnf; ocifoef;xGef;ESifh
xHa&mufNyD; obmywdrdefYcGef;wGifajymcJhaMumif; jzpfygonf/
OD;ode;f azwkt Yd aMumif;udk &p&mr&Sad tmif a0zefwu dk cf u
kd af &;om;
'gudk ocifoef;xGef;qDa&mufNyD; ocifoef;xGef;uvnf;
ygawmhonf/
'Dt,ltqrsdK;ygwJhoabmxm;udk olY&JU obmywdrdefYcGef;rSm tmPmopf*sme,fonf wpfywfwpfcgxkwaf 0aom *sme,f
ajymw,fAsmh/ jzpfonf/ xd*k sme,fwiG f ocifoef;xGe;f udo k ed ;f azwkyYd gwDukd &p&m
ocifwifjruqufvufí ,if;oabmxm;onf tar&duef r&Sdatmif ykwfcwfa&;om;xm;\/ rwfvtwGif; xkwfa0aom
uGefjrLepfygwDtaxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfol Earl Browder \ *sme,f wpfapmifwGif zqyvOuú|AkdvfcsKyfatmifqef;udkyg
t,ltqjzpfaMumif;? 'kwd,urÇmppfBuD;tNyD; t&if;&Sifpepf ykwfcwfa&;om;aompmrsm; ygvmygawmhonf/
tm;enf;csed UJ í t&if;&Sipf epfukd awmfveS af omenf;jzifh wdu k &f ef xkdtcsdefu ocifoef;xGef;wkdY\ uGefjrLepfygwDrSm zqyv
rvdkawmhbJ Nidrf;csrf;pGm jzpfay:a&;jzpfaMumif;ESifh uGefjrLepfygwD tzGJUESifh rcGJao;yg/ ocif oef;xGef;onf zqyvtzGJUcsKyfBuD;\
uGaJ wmhrnft h aMumif; ocifp;kd u tvHeu D eG jf rLepfygwDaxmifrnfh taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfaeqJjzpfygonf/
taMumif;ajymqdkygonf/ xkaYd Mumifv h m;rod Akv
d cf sKyaf tmifqef;u ocifoef;xGe;f wku Yd kd
þowif;udak jymaomfvnf; ocifwifjronf pdwb f 0ifrus axmufcHoa&miftajymrsdK; &SdcJhygonf/ xdktaMumif;udk ocifpdk;
onfhyHkay:aeygonf/ Mum;aomtcg -
288 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 289
]]atmif q ef ; u ua,mif u wrf ; bmajymwmvJ } }[l í ]]ar;Asm ...bmr&Sif;wmvJ}} [k ajym\/
rSwfcsufcsaMumif; od&ygonf/ wpfqufwnf;rSmyif xkdtcgu ]]wjcm;r[kwyf gbl;? tmPmopf*sme,frmS ocifoef;xGe;f eJY
xGuaf om tmPmopf*sme,frsuEf mS zH;k rSmyif Akv d cf sKyaf tmifqef;? udkodef;azudk a0zefwkdufcdkufxm;wmawGU&ygw,f/ AkdvfcsKyf
ocifoef;xGef;? udkodef;azwkdYudk a0zefwkdufcdkufaompm ygvmyg atmifqef;udk bmaMumifh wku d cf u kd w f mvJqw kd m uReaf wmf r&Si;f bl;
onf/ xdkpmrSm - q&mBuD;}} [k uRefawmfu ajym\/ ol\tajzrSm AkdvfcsKyf
]]ua,mifuwrf; atmifqef;ESifhodef;az? oef;xGef;qkdwJh atmifqef;[laomtoHk;udk roHk;bJ ocifatmifqef;[laom
tacsmiform;wkdYtay:rSm a'gotrsufacsmif;acsmif;xGuf toHk;udk oHk;íajzygonf/
jcif;onf Ekd;Mum;rIESifhtvif;a&miftaygif;wkdY\tp jzpfonf/ ]]ocifatmifqef;u tacsmiform;awGeJYaygif;awmh olyg
okdYrSom vGwfvyfa&;wkdufyGJ0ifolrsm; tjrifrSef &Murnf}} tacsmiform;jzpfomG ;wmaygh/ vuf&dS zqyv[m tacsmiform;
txufygpmudk zwfrdaomtcg uRefawmfawGa0oGm;\/ awGu acgif;aqmifaewmayghAsm/ ocifatmifqef;[m 'DaeY
ocifpdk;udkawmh oGm;awGUOD;rS[k awG;NyD; ocifwifjrudkajym&m vlxkay:rSm MoZmBuD;aew,f/ ocifatmifqef;&JU MoZm[m
ocifwifjru ]]oluawmh tck cyfvQdKvQdKaew,f}}[k ajym\/ NAd w d o Qe,f c sJ U orm;&J U MoZmjzpf w ,f / ocif a tmif q ef ; &J U
'gayr,fh ocifwifjru ocifxGef;&ifESifhvdkufoGm;ckdif;ojzifh MoZm[m NAdwdoQe,fcsJUorm;&JU t&dyfta,mifMoZmjzpfw,f/
ocifatmifqef;&JU MoZmudk NzdKcs&r,f/ 'g[m NAdwdoQe,fcsJUudk
ykZGefawmifanmifwef;rSm&Sdaom tdrfwpftdrfokdY a&mufoGm;yg
wku d w f meJY wlwyl /J Ny;D awmh ocifoef;xGe;f wkYd ocifoed ;f azwk[ Yd m
onf/ a&mufvQifa&mufcsif; ocifpdk;udkawGU&\/
NAdwdoQe,fcsJUorm;&JUMoZmudk vlxkxJudka&mufatmif ykdYaqmif
]][m ...udkpef;aiG xkdifAsm}} [kajym\/ uRefawmfu -
cJhwm}}[lí ajymygonf/
]]uRefawmf wyfuxGufcJhNyD/ ygwDuGJw,fMum;vdkY 'DudkvmcJh uReaf wmf bmrSrajymEkid yf g/ Nird o f ufpmG em;pGiahf erdygonf/
wmyg}} [kajym&m ocifpdk;u - ocifp;kd u uReaf wmhu f kd Munfah e\/ uReaf wmfu ]]q&mBu;D ...
]]ygwDuGJwmr[kwfbl;Asmh? tacsmiform;awGeJYcGJcJhwm}}[k q&mBuD;u uRefawmfhudk oGefoifay;wJhtwkdif; tEky#davmr
ajymygonf/ uRefawmf bmrS jyefrajymyg/ enf;eJY ajym&ygap}}
ocifpdk;ESifh ocifxGef;&ifwkdYonf wD;wdk;pum;ajymaeojzifh ]]uJ ...qkdygOD;udk,fhvl}}
uRefawmfonf tdrfaxmifh wpfae&mwGif xdkifaevkdufygonf/ ]]Akv
d cf sKyaf tmifqef;[m NAw d o d Qe,fcsUJ orm;&JU t&dyt f a,mif
ocifxGef;&ifjyefoGm;aomtcg uRefawmf ocifpdk;em; qk&d if taumiftxnfjzpfwhJ NAw d o d Qe,fcsUJ orm;udk wku d &f rSmaygh/
uyfoGm;ygonf/ uRefawmfu ocifpkd;tm; - t&dyfta,mifudk wkdufvkdYjzpfyghrvm;}}[k apm'uwufvdkuf&m
]]q&mBu;D wkYd tvHeu
D eG jf rLepfygwDukd uReaf wmf axmufccH sif olu uReaf wmfu h kd oa&mfNyKH ; NyKH ;Ny;D ]]a[h &Jabmf rmhupf 0f g'qkw d m
ygw,f/ 'gayr,fh uRefawmf r&Sif;wmav;&SdvkdYar;yg&ap}} [k tEky#davmrudk uyfvHk;tjzpf oHk;&wmr[kwfbl;/ armif&ifu
ajym&m ocifpdk;u - tEky#davmruyfvHk;xJ0ifNyD; ajymaewmudk;}}
290 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 291
uRefawmf cyfNyHK;NyHK;vkyfae&pOf wHcg;wGef;zGifhNyD; uGefjrLepf ]]uRefawmf raeYu tvHeDygwDu xGufcJhygw,fcifAsm}}
ygwD0if a'gufwmeyfqdkol 0ifvmygonf/ xkdpOf ocifpdk;u [kajym&m AkdvfcsKyfu -
uRefawmfESifha'gufwmeyfudk rdwfqufay;ygonf/ xdktcsufudk ]]aeygOD;uG ... rif;u b,fwek ;f u tvHeyD gwDx0J ifcv hJ vYkd }J }
tcGifhaumif;,lNyD; uRefawmfpum;vrf;aMumif; ajymif;vdkuf [k NyHK;NyD;ar;ygonf/ uRefawmfu -
ygonf/ ]]Akv
d cf sKytf jypfwif&ifvJ cH&ygr,f/ uReaf wmf Akv d cf sKyaf jymwJh
]]q&mBuD; ... q&mBuD;udk uRefawmfMunfndKwmtrSefyJ? ocifpdk;&JUoabmudk odaeygw,f/ 'gayr,fh uRefawmfu
'gayr,f h ygwD u G J w J h t wG u f uRef a wmf awG a 0aeygw,f / yk*¾dKvfa&;oHa,mZOfaMumifh olYqDraeYu oGm;cJhwmyg/ 'gayr,fh
uRefawmfhudk ulnDyg}} [kajym&m ocifpdk;u ]]uJ ...qkdygOD;}} [k [dka&mufawmh ocifpdk;uajymygw,f/ bmvJqkdawmh -
ajymojzifh ]]'DvdktajctaersdK;rSm uRefawmf EkdifiHjcm;oGm;csifyg &JabmfwYdk 'DaeYvyk &f rSmu ocifatmifqef;udk wku d &f r,fvYdk
w,f/ ½k&mS ;jynfuykd g q&mBu;D tdE, d´ jynfomG ;ovdv
k ekd nf;eJY ykaYd y;yg/ ajymygw,f/ bmjyKvdkYvJqkdawmh ocifatmifqef;[m 'DaeY
½k&Sm;jynfu University of the East rSm rmYufpf0g'oGm;oifcsifyg vlxkay:rSm MoZmoufa&mufrIBuD;aeygw,f/ ocifatmifqef;
w,f}} [k ajymvdkufygonf/ xkdtcg Nidrfíem;axmifaeaom [m e,fcsUJ &JUt&dyjf zpfw,f/ olu Y kd wkud w f m[m e,fcsUJ udw k ukd w f meJY
a'gufwmeyfu 0ifajymvdkufygonf/ twlwlyJvkdYajymygw,f/ uRefawmfu AkdvfcsKyf[m e,fcsJU&JUt&dyf
]]Ekid if jH cm;oGm;rS rmYupf 0f g'wwfrmS r[kwyf gbl;/ ud, k bhf mud, k f jzpfw,f/ e,fcsJUNAdwdoQu taumifjzpfw,f/ taumifudk awGU
zwfNyD; avhvm&ifwwfrSm}} [k ajymygonf/ &ufom;eJY bmjyKvYkd t&dyu f w kd udk &f wmvJvaYdk r;awmh ocifp;kd u
xdktcg ocifpdk;uvnf; - 'g[m rif;u tEky#davmrudk uyfv;kH xkwNf y;D ajymwmyJvYdk ajymyg
]]'DrSmudkpef;aiG a'gufwmeyfajymwm rSefw,f/ aemifwGif w,f/
taMumif;oifhwJhcg ulnDyghr,f/ ckawmh em;em;aeae aeygOD;}}[k uRefawmfu tEky#davmrenf;rSm taumiftxnfudkyJ
ajymygonf/ wkduf&rnf/ t&dyfta,mifudk rwkdufygbl;vdkY jyefajymygw,f/
ocifp;kd tdrrf x S u
G Nf y;D ykZeG af wmifvrf;rBu;D ay:okaYd &mufaom 'Dawmh ocifpdk;u rmhufpf0g'udk tEky#davmruyfvHk;eJY rajym
tcg uRefawmf\ajcvSrf;rsm;onf ocifpdk;xHokdY jyefa&mufawmh &bl;ajymygw,f/ uReaf wmfvnf; tJ't D cdu k f a'gufwmeyfa&muf
rnfr[kw[ f í l xdtk csed uf rawG;rdcyhJ g/ aemufwpfaeYwiG f Akv d cf sKyf vmvkYd jyefcw hJ myg/ 'gaMumifh uReaf wmfAv dk cf sKyu
f kd vmawGUwmyg/
atmifqef;tdrfokdY tapmBuD;a&mufoGm;ygonf/ xkdtcgusrSom ocifpdk;u bmaMumifh AkdvfcsKyfudk ,ckwkdufae&wmygvJ? t&if
uReaf wmf\ajcvSr;f rsm;onf ocifp;kd qDoYdk jyefomG ;awmhrnfr[kwf wke;f u twlwv l ufwvJG yk cf &hJ ufom;eJ[ Y ak jym&m Akv d cf sKyu
f NyKH ;um
[lí odvdkuf&ygonf/ uJ ...igajymjyr,f? EdkifiHa&;oabmeJU ajym&&if t&SnfBuD;uG?
Akv
d cf sKyaf tmifqef;tdro f Ydk a&mufvmaomtcg uReaf wmfu ck rif;udk vdk&if;ajymjyr,f/ ocifpdk;[m wdkYeJYaygif;cJhwmMumNyD/
AkdvfcsKyfatmifqef;tm; - wdkYArmtpnf;t½Hk;uwnf;uygyJ? ocifpdk;[m pdwfvIyf&Sm;vG,f
292 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 293
w,f/ pdwfqdk;vG,fw,f/ pdwfajyoGm;wmvnf; vG,fw,f/ tJ'g ]]at; ...ighrmS pdwu f ;l &Sw
d ,f/ wyfuxGuv f mwJ&h aJ bmfawG
ol&UJ tusiyhf ?J ighuw kd u
kd af yr,fh ighuw kd u
kd w
f m r[kwbf ;l / zqyv tm;vHk; P.V.O zGJUzdkY tpDtpOf&Sdw,f/ tJ'gNyD;awmh qdk&S,fvpf?
tzGUJ csKyuf wkd ukd wf m/ bmjzpfvYkd wdu k &f ovJqakd wmh jynfov l x l uk uGefjrLepfygwDyg Left Unity vkyfzdkYpdwful;&Sdw,f/ tJ'DtcgusrS
zqyvtzGJUcsKyfBuD;udk wpfcJeufaxmufcHvdkYyJ/ rif; ygcsifyg/ wu,fvdkYvdktyfvm&if Marxist League qdkNyD;
ocifpdk;rSmtrSm;ESpfcsuf&Sdw,f/ vkyo f if&h ifvnf; vky&f r,f/ tJ'D League uawmh uGejf rLepfygwDeUJ
1/ ocifpdk;u uGefjrLepfygwDu cGJxGufwmwpfcsuf/ rwlwJh taetxm;rSm&Sdcsif&Sdr,f/ 'gayr,fh wdkY&JU zqyv
tzGJUcsKyf&JU A[dkOD;aqmifrI atmifjrifonfxufatmifjrifvmvdkY
2/ ocifpdk;u zqyvudkwdkufwmwpfcsuf - bmjyKvdkYvJ
&S&d if 'DtzJUG awGukd tvsipf vdv k yk zf Ykd rvdak o;bl;/ 'DtawmtwGi;f
qdkawmh olYrSmtiftm;enf;oGm;NyD/ tzGJUudkolYbufygatmif
rif;rdbawGqD jyefcsifjyefOD;}} [líajymygonf/ uRefawmfu -
wdu k w
f m? tzGUJ &JUacgif;aqmifu igqdak wmh zqyvtzGUJ csKyt f pm; ]]uRefawmfhtaz[m ck rdk;ukwfpmwdkufrSmvkyfaeygw,f}} [k
ighudkwdkufwmaygh/ EdkifiHa&;tm;jzifh Munfh&if ol[m wdkYudk wdkuf& ajym&m ]]at; ...rSwx f m;r,f/ rif;jyef&if rEÅav;u Adv k o
f pfukd
rSmyJ? 'gayr,fh ol&JUtaMumif;jycsufawG[m tm;r&Sdbl;/ rcdkifvHk 0ifawGUvdkufOD;}} ]][kwfuJh ...AdkvfcsKyf? uRefawmf Adkvfopfudk
bl;aygh/ 'gaMumifh rpdk;&drfygeJYuGm/ odygw,f}} [kajymNyD; AdkvfcsKyfudk EIwfqufjyefcJhygonf/
ocifoef;xGef;eJU udkodef;azwdkYygwDu wdkYtzGJUxJrSmyJ /tzGJU ocifra':&SdeftdrfodkYa&mufaomtcg ocifwifjrudkawGUyg
qdkwmvlrsm;NyD;us,f0ef;avav aumif;avyJ/ oluwdkYtzJGUxJ onf/ ocifwifjru Adv k of ed ;f wefukd vmawGUaMumif;od&ygonf/
rygbJ wdkufwmudk;/ ygwDESpfjcrf;uGJaomfvnf; olwdkYESpfOD;um; pdwf0rf;ruGJMuyg/
EkdifiHa&;avmurSm ygwDawG[m yl;aygif;wdkufvdkufMu/ ocifwifjr\ xl;jcm;csufrSm *dkPf;*P0g'oabmxm;rsdK;
uGJvdkufMu/ 'g[mEdkifiHa&;"r®wmyJ/ History udk avhvmovdk rxm;&Sdjcif;jzpfygonf/
avhvm&r,f/ o&ufacsmif;wke;f u igrif;udk History udak vhvmzdUk uRefawmfu ocifwifjrtm; uRefawmfhrdk;ukwfodkYjyefrnfh
ajymzl;w,favuGm/ tJ'DvdkyJ EdkifiHa&;udkavhvm&r,f/ wdkYtzJGU taMumif; EIwfqufNyD; rdk;ukwf uRefawmfhvdyfpmudkay;cJhygonf/
uawmh wpfaeYwjcm; ta&;omvmvdrfhr,f[lí ajymygonf/ rd;k ukwof aYkd &mufaomtcg zqyv\ vkyif ef;pOfukd wwfEikd f
orQ vkyfrnf[k qHk;jzwfxm;ygonf/ uRefawmfonf&ufykdif;
uRefawmfu -
twGif;rSmyif rD;&xm;usyfusyfpD;NyD; rEÅav;odkYa&mufcJhygonf/
]]'Dvdkqdk uRefawmfbmvkyf&rvJ}} [kar;&m AdkvfcsKyfu ]]rif; rEÅav;odYk a&mufa&mufcsi;f ausmufaoG;wef;vrf; (,ck 84 vrf;)
udAk aqGwYkd udak usmNf ird ;f wdYk qd&k ,
S v
f pfygwDrmS oGm;rvkycf sib f ;l vm;}} &Sd zqyvtzGJUcsKyfwnf&Sd&m wdkufjrifhjrifhBuD;odkY oGm;cJhyg\/
[k ar;onf/ uRefawmfu ]]avmavmq,fawmh qdk&S,fvpfygwD AdkvfopfudkawGY&rnfxifaomaMumifh oGm;cJhjcif;jzpfyg\/ tqif
rSm rvkycf sib f ;l / uReaf wmfvyk cf siw f mu Left Front vd[ k mrsKd ;rSm oifhpGmyif Adkvfopfa&m AdkvfapmarmifudkygawGU&\/ olwdkY
vkyfcsifwm}} ESpaf ,mufonf jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG pnf;a&; vH;k yef;aeMuygonf/
294 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
uRefawmfrSm olwdkYESpfa,mufESifhoduRrf;cifrifonfhtwGuf
zqyvtzGUJ ½H;k rSmyif ESp&f ufcefY wnf;aevdu k yf gonf/ olwt Ykd m;
AdkvfcsKyf uRefawmhfudk ajymaompum;tcsdKUudk ajymNyD; cifAsm;wdkY
jynfolY&JabmfzGJUNyD;&if uRefawmfhudktaMumif;Mum;Asm/ vdktyfwm
ulnDr,f[k ajymjyygonf/
Adv
k af pmarmifrmS uReaf wmfEiS *hf syefacwfu Edik if aH &;aqG;aEG;yGJ
rsm;wGifygcJhzl;oljzpf&m olu uRefawmfhudk EdkifiHa&;oifwef; ydkYcs
wwfaMumif; odoljzpfygonf/ xdkYaMumifholu uRefawmfhtm; -
]]a[h udpk ef;aiG ... cifAsm; 'DrmS cPaeygOD;/ Political Class
zGi&hf atmif}} [kajym&m uReaf wmfu ]]at;Asm avmavmq,fawmh pwkw¬ydkif;
rdbqDjyefOD;r,f}}[k ajymNyD; aemifESpf&ufcefYwGif uomoGm;
vGwfvyfa&;tBudKacwf ESpf-ESpf
armfawmfp;D Ny;D oydwu f si;f odYk xGucf yhJ gonf/ oydwu f si;f rS rd;k ukwo f mG ;
um;udpk ;D jy;D rd;k ukwof xYkd uG cf yhJ gonf/ tcsed uf m; 1946 ck? rwfv rd;k ukwt
f rd wf iG f wpf&ufEpS &f ufem;aepOf uReaf wmf\ azaz
jzpfygonf/ onf uRefawmfhnDESifhnDrav;rsm;tm; ausmif;tyf&ef pDpOfvsuf
uRefawmf rdbtdrfa&mufí rdbrsm;0rf;ajrmufaeMu\/ &Sdayonf/ xdkodkY pDpOfae&if;uyif azazonf uRefawmfhtwGuf
uRefawmhfnDrav;rsm;jzpfonfh roef;oef;ESifhrpef;pef;? nDjzpfol vnf; pOf;pm;aeyHk&ygonf/
armifwifOD;wdkYuvnf; 0rf;omMu\/ olwdkYuvnf; ausmif; wpfaeYwGif azazu uRefawmfhtm; -
]]ighom;u bmpdwful;xm;wm&SdovJ ... om;&JUa&SUa&;udk
wuf&ef jyifaeaMumif;od&ygonf/ uReaf wmfonf wyfrS xkwaf y;
aygh}} [kpum;pvdkufygonf/
aom aiGrsm;teuf uRefawmfoHk;í usefaom aiG 2000 usyfudk
]]uReaf wmfrh mS pdwu f ;l xm;wmr&Syd gbl;/ Adv
k cf sKyaf tmifqef;u
rdbrsm;uefawmhvdkufygonf/ cPem;aevdu k Of ;D ? vdtk yf&if taMumif;Mum;r,fvYkd ajymygw,f/
'Djyif acgif;aqmifawGuvnf; 'Dvykd aJ jymMuygw,f}} ]]'gjzifh om;
10 wef; jyefwufvu kd yf gvm;? q&mOD;btke;f udv k nf; rif;odom;yJ?
olUausmif;rSmwuf&if aumif;w,f/ armifErS tm;vH;k wpfcsed w f nf;
ausmif;tyf&atmif}} [kajymaomaMumifh zufqpfawmfvSefa&;
umvu Edik if aH &;oifwef;q&mjzpfcahJ om uReaf wmfonf rd;k ukwNf rKd U
tpd;k &txufwef;ausmif;wGif 10 wef;ausmif;om;tjzpf ausmif;
jyefwufaeaom wynfhwpfOD;jzpfjyefygawmhonf/
296 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 297
ausmif;udk ZGev f wGif zGiahf omtcg uReaf wmfwaYkd rmifErS awG ygonf/ þodaYk evifu h pm; uReaf wmf\pdww f o Ykd nf ausmif;pmxuf
ausmif;wufMuygonf/ uRefawmfhnDr oef;oef;ESifhpef;pef;u EdkifiHa&;tajctaeay:wGifom 0JvnfaecJhygonf/
tdrtf eD;rS &Sr;f awm&yf rlvwef;wGiaf eygonf/ uReaf wmfrmS bmrS owif;pmzwfaomtcg Adv k cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifonfh
xl;jcm;rIr&SdcJhyg/ ausmif;pmudk zwfygonf/ ausmif;om;aumif; zqyvtzGJUcsKyfBuD;\ vIyf&Sm;rIowif;rsm;yg\/ ppfNyD;tpdk;&
wpfO;D tjzpf yHrk eS af usmif;wufaeygonf/ odaYk omf tpG[ J o l nfum; jzpfaom uufpfbDtpdk;&\ &cdkifwkdif;bufwGif rw&m;zdESdyfrI
uRwfcJbdjcif;/ owif;wdzYk wfae&\/ awmfveS af &;Bu;D Ny;D aemuf aemufxyfzUJG pnf;
uRefawmfzwfcJhaompmrsm;? avhvmqnf;yl;cJhaomtawGU rnfh NAdwdoQwyfrawmfu a&G;cs,frnfhtcsdefudk apmifhaeaom
tBuHKrsm;? uRefawmfhtm; Mo0g'ay;cJhaom AdkvfcsKyfatmifqef; wyfrawmfom;rsm;? ta&G;rcH&aomfvnf; Adv k cf sKyaf tmifqef;tm;
tygt0if uRefawmfhxuf touft&G,fBuD;ol? ynmÓPf tm;udk;MunfndKMuaomaMumifh avmif;0pfvrf;wGif usefcJhonfh
xufjrufNyD; tawGUtBuHK&SdolwdkYajymcJhaom qHk;rMo0g'rsm;udk uReaf wmfw\ Ykd awmfveS af &;&Jabmfa[mif;rsm;a&SUa&;wdu Yk kd awG;rd
uRefawmfawG;rdonf/ EdkifiHawmfvGwfvyfa&;twGuf wm0ef aeonf/
ay;ygu toifhjzpfap&ef uRefawmf\usef;rma&;? ynma&;wdkY 'daYk rQmrf eS ;f cJah om vGwvf yfa&;qdw k m b,fawmhv[ J k awG;rd
twGuf wdk;wufatmif tNrJtm;xkwfaecJhygonf/ ao;\/ wdkufyGJwGifusqHk;aom &JabmfwdkUu raorDav;wGifyif
wpfaeYwGif ocifomcifonf rdk;ukwfNrdKUodkY jyefa&mufvmyg
vGwfvyfrS trQa0yg&Jabmf[k usef&pfolrsm;tm; rSmpum;udk
onf/ ocifomcifu rdk;ukwfwGif zqyvzGJUpnf;&ef a&mufvm
Mum;a,mifaerdwwf\/
jcif;jzpfygonf/ olu ol\zqyvzJGUpnf;a&;vkyfief;wdkYwGif
&efukefrSm bmawGjzpfaeygvdrfh[k tBudrfBudrfawG;aerd\/
ulnD&efajymaomaMumifh nydkif;wGif wpf&yfuGufNyD;wpf&yfuGuf
&yfuGufzqyvudkzGJUMu&mwGif yg0ifulnDcJhygonf/ &yfuGuf xdpk OfrmS yif ocifomcifu oHBuKd ;wpfapmif ydv Yk u kd \
f / uReaf wmft h m;
zqyvtzJUG cGrJ sm; zGUJ pnf;Ny;D aomtcg NrKd Ue,fzqyvudk zGUJ pnf;Mu &efukefodkY vm&efac:aom oHBudK;pmjzpfygonf/
ygonf/ uRefawmfonf azaz? ararESifhq&mBuD;OD;btkef;tm; cGifh
xdkacwfu AdkvfcsKyfatmifqef;\t&Sdeft0gonf tvGef awmif;NyD; &efukefodkY xGufcJhygonf/ tcsdefum; 1946 ckESpf?
BuD;rm;vsuf&Sdygonf/ tvm;wl zqyvtzGJUcsKyfBuD;onfvnf; pufwifbmv yxrywfjzpfygonf/
t&Sed tf 0gBu;D ay&m vlxo k nfzqyvtzGUJ Bu;D udk pdwx f ufoefpmG &efukefa&mufaomtcg ocifra':&SdeftdrfwGif wnf;yg
0ifa&mufMuygonf/Ed;k Mum;wuf<uonf/ pnf;vH;k nDnmMuonf/ onf/ xdkae&mwGif Adkvfodef;wefvnf; &Sdaeygonf/ AdkvfMunf
wdkif;jynfvGwfvyfa&;twGuf wpfcJeufMudK;yrf;tm; xkwf&ef vnf; &Sdaeygonf/ e,fu &efukefodkYvmaom &Jabmfrsm;vnf;
qE´jyif;xefaomtcgvnf;jzpfaeygonf/ vmwwf&m uRefawmfhtwGuf odvkdorQowif;wdkYudk Mum;od&
þodv Yk Qiu
f Reaf wmfonfaeYcif;ausmif;wufNy;D ausmif;om; wwfygonf/ &efukefa&mufNyD; aemufwpfaeYwGif ocifomcifqD
jzpfvu dk ?f ncif;wGif Edik if aH &;tzGUJ tpnf;awGEiS ahf &mvduk Ef iS hf aecJh oGm;awGUygonf/ xdktcsdefu ocifomcifonf OD;ausmfNidrf;\
298 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 299
tdrw f iG af eygonf/ ocifomcifu uReaf wmft h m; qd&k ,
S vf pfygwD aeNy/D uGejf rLepf0g'u a'gufBu;D wpfc?k urÇmo h yd yHÜ nmu a'gufBu;D
&H;k &S&d m ql;avbk&m;vrf;&Sw d u kd o
f aYdk c:oGm;ygonf/ wdu k \f 'kw, d wpfc?k Ak'w ¨ &m;awmfu a'gufBu;D wpfck ,if; a'gufBu;D oH;k a'gufukd
xyfwGif Armjynfqdk&S,fvpfygwD[k qdkif;bkwfa&;xm;\/ twlwuGxal xmifxm;&Srd nfqv kd Qif urÇmBu;D Nird ;f csr;f Ny;D om,m
OD;AaqGudk awGU&ygonf/ 0ajymvdrfhrnf[k aqmfMoxm;ayonf/
OD;AaqG\rsuEf mS rSm NyKH ;aeonf/ ol\tNyKH ;onf ocifA[de;f oQifÓPdó&ESifh"EkjzLOD;at;armifwdkYu tEky#davmr
\ tNyHK;avmuf rawmufy/ OD;AaqG\tNyHK;udk '*kefwm&mu &kyfydkif;0g'[laompum;udk roHk;EIef;oifhaMumif;ESifh ,if;tpm;
vQdKU0SufaomtNyHK;[k a&;cJhyg\/ 'GE´blwdu0g'[laompum;udk omoHk;oifhaMumif; odkYrSom Ak'¨
OD;AaqG\ Oy"d½yk rf mS av;pm;zG,jf zpfonf/ ajzmifrh wfonf omoemawmfxeG ;f um;aom Ak'b ¨ momjrefrmEdik if w H iG f 0ifqrhH nf
[k uRefawmf ,HkMunfonf/ OD;AaqGu uRefawmfhtm; - jzpfaMumif; apwemaumif;ESifhñTefjycJhMuonf/
]]bmjzpfvdkY tvHeDygwDu xGufwmvJ\}} [kar;\/ xd k Y a Mumif h uRef a wmf w d k Y v l i ,f r sm;onf *sme,f a usmf
ocifpdk;u AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyvudk wdkuf&rnf[k OD;cspfarmifwdkY wifjycsufrsm;udk pdwf0ifwpm;&SdMuonf/
qdak om ay:vpDudk rBuKd uí f xGucf w hJ myg/ 'gayr,fh uReaf wmfu ODAaqG\pum;udkMum;&aomtcg uRefawmfudk,fwdkifvnf;
rmhufpf0g'udk ,HkMunfNrJ,HkMunfw,f/ wpfckawmh&Sdygw,f/ pdwf0ifpm;rI&SdoGm;cJhygonf/
uReaf wmf,MkH unfaom rmYupf 0f g'u Ak'b ¨ momeJUrqefUusiaf om OD;AaqGu uReaf wmft h m; ]]qd&k , S vf pfArmjynfxal xmifavmh}}
taetxm;tm;jzifh ,HkMunfjcif;jzpfygw,f/ uRefawmfhtaejzifh [laom pmtkyfi,fudk ay;ygonf/
ocifp;kd udk aus;Zl;wifaeygw,f/ oloifay;wJt h wGuf wdu k w
f eG ;f ]]'g udk,fa&;wm? udk,fwdkYygwD&JUoabmxm;yJ? 'gudk zwfvdkY
wJt h wGuf rmhupf 0f g'udu k Reaf wmf aumif;pGmavhvmEdik cf iG hf &cJyh g udk,fhvlauseyf&if udk,fwdkYu welcomeyJ}} [lí ajymygonf/
w,f/ ,ckvnf; uRefawmf qufvufavhvmaeygw,f/ ocifomcifu bmrS0ifrajymyg/
OD;AaqGu pdwf0ifpm;aomtrlt&mESifh - ]]uReaf wmft h aeeJUqd&k ,
S v
f pfygwDx0J ifzaYkd wmh rajymEdik af o;
]]udk,fwdkYvnf; rmhufpf0g'udk cH,lw,f? Ak'¨bmomeJYrqefY ygbl;/ qd&k , S vf pf0g'udv
k nf; rypfy,fb;l / 'gayr,fh uReaf wmf[m
usifbl;qkdwJhtcsufudkvnf; cH,lw,f}} [kajym\/ pum;pyfí Akv
d cf sKyaf tmifqef;wdYk jynfo&Yl aJ bmfeUJ vnf; taMumif;ruif;bl;/
uRefawmfa&;&vQif xkdacwfumv xdktcsdefwpf0dkufwGif "EkjzL uRefawmf jynfolU&JabmfwyfzGJUqDvnf; oGm;&ygOD;r,f}} [lí
OD;at;armif? aemifwpfaeYwGif qef;xGef;-ref;wuúodkvf jzpfvm ajymvdkufygonf/
rnfh oQiÓ f Pdó&? *sme,fausmf OD;cspaf rmiftp&daS om q&mBu;D ocifra':&SdeftdrfwGifaeonfhtcdkuf OD;AaqG\ pmtkyfudk
rsm;u rmhupf 0f g'ESihf Ak'b ¨ mom0g'udEk pS zf uf n§Ed iId ;f í&aom0g' zwfygonf/
tjzpf a&;om;aecsdefjzpfygonf/ yrmjyK&vQif *sme,fausmf ]]vGwv f yfa&;&atmif tm;xkw&f r,f? Ny;D &if qd&k , S v f pfEikd if H
OD;cspaf rmifu urÇmNh ird ;f csr;f a&;twGuf a'gufBu;D oH;k a'gufvt kd yf xlaxmifr,f/ xlaxmifwchJ g tvkyo f rm;? v,form;? ynmwwf
300 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 301
rsm;? "e&Sifaygufprsm;? rsdK;cspfpdwf&Sdolrsm; yg0if&r,f? þuJhodkY xdjk zpfpOfjzpfqu J mvu jrefrmhordik ;f udak jymif;vJapEdik af om
vlwef;pm;aygif;pHyk g0ifaom Edik if aH wmfukd 'Dru kd a&pDopfEikd if aH wmf taMumif;&if;[lí uRefawmf rxifwwfEdkifao;yg/
[k ac:qdk&rnf}} [laomaMumifh uRefawmf pdwf0ifpm;onf/ xdak eYonf pufwifbmv 14^5 &ufavmuf [kxifygonf/
'Dru kd a&pDopf[al ompum;vH;k udk pwifo;kH olrmS w&kwjf ynfrS zuf q pf a wmf v S e f a &;umvu awmf v S e f a &;wG i f y gcJ h o l
armfpwD ;kH jzpfygonf/ OD;AaqGonf armfpw D ;kH \ 'Drukd a&pDopf0f g'udk Advk af usmZf o H nf ocifra':&Sed t f rd o
f Ykd a&mufvmygonf/ ol pwif
vufcHxm;yHk&ygonf/ odkYaomf OD;AaqGwdkY\ Armjynfqdk&S,fvpf ajympum;rSm ]]'Dvu l akd wmh NzKd ypfr}S } [lí jzpfygonf/ Adv k of ed ;f wef
ygwDwGif tkyfpkoHk;pk uGJaeonf[lí uRefawmfMum;zl;\/ xdk ESihf uReaf wmfwu Ykd ar;aomtcg *VKeOf ;D apmudv k yk Bf u&H ef BupH nf
oHk;tkyfpkrSm OD;AaqGBuD; a&SUaqmifa&SU&GufjyKaom 'Drdkua&pDopf aMumif;od&ygonf/
0g'tkypf ?k (OD;ausmNf ird ;f ESihf Adv
k cf ifarmifav;wdYk a&SUaqmifa&SU&Guf uReaf wmfEiS Ahf v kd of ed ;f wefu jrefrmhEikd if aH &;tajctaeonf
jyKaom 'Drdkua&pDqdk&S,fvpf0g'tkyfpk? (xdktkyfpkonf NAdwdoQ (xdkpOfu) ½IyfaxG;aeaMumif; uufpfbDtkyfcsKyfa&;u &SdaeqJ?
avbmygwD\ EdkifiHa&;oabmxm;rsdK;udk cH,laomtkyfpk[k tvkyform;wdkYuvnf; vpmESifhrvHkavmufaomaMumifh wpfpHk
uRefawmf em;vnfxm;ygonf/) wpfck jyKrnfvv kd ?kd awmifov l ,form;rsm;uvnf; *syefaiGpuúLrsm;
aemufwpftyk pf rk mS OD;udu k Bkd u;D a&SUaqmif&u G jf yKaom ypön;f rJh toHk;r0ifaMumif; aMunmvdkufonfhtwGuf vufrJhjzpfoGm;pOf
tmPm&Si0f g'udk tajcjyKaom tkypf [ k í l jzpfygonf/ OD;udu k Bkd u;D pdu
k yf sKd ;csed wf iG f pduk pf &dwrf vHak vmufraI Mumifh tcuftcJEiS hf &ifqikd f
tkyfpku rmhufpf0g'udk tpGJtvrf;BuD;pGmjzifhcH,laom tkyfpkjzpf ae&qJ? awm&yfa'owGif xkdpOfu "m;jyvlqdk;wdkYuvnf; qlyl
onf/ aepOfjzpfaeay&m AdkvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifonfh zqyv
þodkY 0g'tkyfpkoHk;tkyfpkuGJjym;aeaom qdk&S,fvpfygwDudk tzGJUcsKyfBuD;uvnf; vGwfvyfa&;twGuf ta&;qdkaepOf paom
0if&ef uReaf wmf 0efav;vsu&f ydS gonf/ xdaYk Mumifh jynfo h Ul &Jabmf taMumif;awGrsm;pGmaMumifh AdkvfausmfZHtm; ol\tpDtpOfudk
tzGJUwGif yg0ifaqmif&Gufjcif;onf vGwfvyfa&;twGufydkí rvky&f ef wm;jrpfygonf/ Adv k af usmZf rH mS wpfu,kd af wmf pGepYf m;rIukd
vufawGYusus aqmif&GufEdkifcGifh&Sdonf[lí uRefawmf ,HkMunf 0goemxHo k jl zpfaMumif; awmfveS af &;umvuyif uReaf wmfocd zhJ ;l
vdkufrdygonf/ onf/
þuJhodkY &efukefa&mufcJhaomfvnf; rnfonfhygwDodkYrQ ,ck wpfrsdK;vkyfjyefNyD/
0ifa&mufcJhjcif;r&SdcJhyg/ olonfAdkvfodef;wefpum; uRefawmfhpum;wdkUudk em;axmif
rvm;? vdu k ef mrvm;? rvdu k ef mbl;vm;? uReaf wmfwYkd ra0cGEJ ikd yf g/
*VKefOD;apmudkvkyfBuHjcif; xdt k aMumif;ESiyhf wfoufNy;D Edik if aH wmfor®wa[mif; a'gufwm
uReaf wmf &efuek wf iG &f adS epOftwGi;f jrefrmhordik ;f udk xl;jcm;pGm armifarmifa&;om;onfh EdkifiHawmf vkyfBuHrIBuD;pmtkyfwGif -
ajymif;vJapEdik af om taMumif;&if;jzpf&yfwpfck ay:aygufcyhJ gonf/ OD;apmonf acgif;aqmifBuD;om vkyfvdkonf/ acgif;aqmifBuD;
302 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 303
jzpf&ef trsdK;rsdK;BudK;pm;cJhonf/ odkYaomf ratmifjrif? xdkaMumifh AdkvfausmfZHqdkifu,fESifhOD;apmum;[kxif&aom um;onf
0efBu;D wpfO;D tjzpf yg0ifcjhJ cif;jzpf\/ auseyfonfum; r[kwaf cs/ ajreDuek ;f t0dik ;f udyk wfNy;D ,aeY prf;acsmif;trSwf (2) ausmif;em;
0efBuD;jzpfrnfhpufwifbmvtwGif;uyif OD;apmum;ESifhtoGm; ta&mufwiG f *spu f m;wpfp;D onf ajreDuek ;f bufrx S u G vf mNy;D a&SUrS
trnfrodow l u Ykd tem;rSuyfí aoewfjzifh ypfcwfMuavonf/ um;eufuav;qDoYkd aoewfEiS yhf pfvu kd of nf/ Ny;D awmh vuf,m
rSeu
f x JG od jzifh OD;apm\rsupf w d iG f 'Pf&mtenf;i,f &&Scd \ hJ / tvdk buf&v dS rf;cGx
J oJ Ykd um;udak uGU0ifomG ;onf/ armfawmfqikd u f ,fu
rjynfhaom OD;apmwGif tem&cJhNyD/ um;eufav;udkausmfNyD; a&SUodkYqufoGm;avonf/
AdkvfcsKyfatmifqef;u tMurf;zufjcif;? tEdkifxufjyKjcif;udk þjzpfpOftcif;tusif;av;um; aemufrS um,uH&SifawG
ESpNf rKd Uolr[kw/f OD;apmtm; rke;f wD;olawGvnf; teEÅ/ od&Yk mwGif ajymí uRefawmfod&jcif;jzpfonf/
OD;apmrMunfjzLonfu AdkvfcsKyfatmifqef;? AdkvfcsKyf&Sdaeí ol um;eufuav;u OD;apmum;trSefyg/ aoewfESifhypfwm
acgif;aqmifBuD; rjzpf&onfr[kwfvm;[k a&;cJhavonf/ vnf; trSefyg/
uReaf wmfEiS hf Adv k of ed ;f wefonf Adv k af usmZf aH jymonft h wdik ;f aoewfoMH um;aomaMumifv h nf; vrf;ay:wGif vlrsm; &Srd ae
rvkyjf zpfygapESi[ hf k ajymrdMuonf/ Adv k af usmZf u H vnf; cyf<um;<um; Mu/ rdk;&GmaomaMumifh vlrsm; xGufrMunfhwmjzpfEdkifrnf/
ESiahf jymwwfav&m tvum;avaygoGm;wm[lí ESpOf ;D om;ajym
uReaf wmfwYkd wnf;cd&k mtdrrf mS 0ifqmvrf;ESijhf ynfvrf;axmifw h iG f
jzpfMuonf/
&Sad v&m vrf;ray:xGuNf y;D MunfMh u\/ rMumrD owif;pHo k &d awmh
wu,fawmh wu,fhjzpf&yfonf jzpfcJhay\/
onf/ OD;apmum;udk aoewfEiS yhf pfonf/ jynfo&Yl aJ bmf[k ,HMk unf
xdak eYum; 1946 ckEpS ?f pufwifbmv 21 &ufaeY jzpfayonf/
rdk;onf NzdK;NzdK;ajzmufajzmuf &Gmaeonf/ oJBuD;rJBuD; &\/ OD;apm\um;rSefuGJoGm;onf/ OD;apm\rsufvHk;udk rSefpl;
&Gmaeonfr[kwfyg/ aea&mifuvnf; rawmufyaomfvnf; oGm;\/ 'Pf&mBu;D ao; rod&ao;[lí yg;pyfowif;udo k &d ayNy/D
tvif;a&mifu &SdaeqJyif/ xdo k wif;udk xdpk Ofu jrefrmEdik if bH &k ifcq
H m[l;bwfpf &f efpY u f
nae av;em&Dausmpf avmuftcsed w f iG f uReaf wmfwnf;cd&k m t*Fvef&Sd jrefrmEdkifiHqdkif&m0efBuD; avmhyufopfavm&ifhpfxHokdY
ocifra':&Sed \ f tdraf &SUodYk rsuEf mS rlvu kd rf \d / xdtk ckud rf mS Aifum; oHBuKd ;½du k o
f wif;ydaYk Mumif; aemifwiG f uReaf wmfwo Ykd &d ygonf/ xdk
wpfp;D onf jynfvrf;twdik ;f armif;oGm;\/ um;u teufa&mif[k owif;ydkYcsuf\ t"duusaomtcsufrSm -
xifonf/ rrSwfrdawmh/ Adkvfodef;wefu ]]OD;apmum;ESifhwlw,f}} ]]*spfum;ay:wGif jynfolY&Jabmf,leDazmif;0wf av;OD;
[k ajym\/ ygvmNyD;aoewfwpfvufjzifh olUum;qDodkY csdef&G,fxm;onfudk
xdkajymaeqJyif *spfum;wpfpD;jzwfoGm;onfudk ½kwfw&uf awGU&onf/ aoewfow H pfcsux f uG vf mNy;D usnq f efonf jywif;
awGUvdkuf&NyD; csufcsif;aemufu armfawmfqdkifu,fwpfpD; vdkuf ayguf&Sd rSefESpfcsyfpvHk;udk azmufwGif;oGm;onf/ aoewfypfNyD;
vmonf/ Adv k af usmZf o H nf qkid u f ,fp;D ol\aemufwiG f xdik v f suf *spu f m;armif;ajy;oGm;\/ OD;apm\um;vnf;&yfomG ;\/ OD;apmrSm
ygvmonf/ usnfqefxdrSefjcif;r&Sdaomfvnf; OD;apm\rsufvHk;rsm;rSm rSefuGJ
304 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 305
tptersm;0ifNyD; rsufvHk;wpfzufrSm 'Pf&mjyif;xefonfh[ef awmfveS af &;wGiyf gcJ\ h / vky&f u J ikd &f o
J ?l oabmaumif;oljzpfav
&Sdonf}} [k azmfjyxm;\/ onf/ (olonf jyefMum;a&;0efBuD;jzpfcJhol OD;atmifausmfjrifh ?
Adkvfodef;wefonf tdrfwGif pdwfysufvufysufxdkifjyD; 0efBuD;csKyfjzpfcJhol ol&xGef;wifwdkYESifh0rf;uGJnDtpfudkawmfol
]]tif; ...'DvlawG 'DvdkvkyfyHkeJUawmh aemufxyf 'Dxuf jzpfavonf/)
Bu;D us,w f uhJ pd Bö u;D awG ay:awmhrmS yJ}} [lí nnf;wGm;aeonfukd uReaf wmfonfAv dk af usmZf u
H kd OD;ode;f wefajymaeonfh pum;
uRefawmf awGUae&ygonf/ rsm;udkem;axmifNyD; pufwifbmv 23 &ufwGif ukefwifum;MuHK
nae 6 em&D c ef Y w G i f Ad k v f a usmf Z H a&muf v monf / ESirhf EÅav;odYk jyefcyhJ gonf/ rEÅav;&Sd Adv k o f pf? Adv
k af pmarmifwu
Ykd
Adkvfodef;wefu - OD;apmudpöudk auseyfae\/ uRefawmfu þodkYrjzpfoifhaMumif;?
]]b,feJYvJ ...b,fvdkjzpfwmvJ}} [kar;&m AdkvfausmfZHu udk,fhvlawGudk pdwfxdef;zdkY? owday;zdkYajymcJhNyD; rdk;ukwfodkY jyefcJh
rcsdKrcsOfrsufESmESifh - ygonf/
]]at;Asm ...uRefawmf bmrSrvkyfEdkifcJhygbl;? [dkvlawGu
ypfNy;D um;u auGUxGuo f mG ;w,f/ usKyvf nf; cyfjrefjref xGucf w hJ m atmifqef;tufwvDpmcsKyf
ygyJ}} [k ajymonf/ Adkvfodef;wefu - 1946ckESpf? 'DZifbmv ausmif;ydwf&ufwGif uRefawmf
]]cifAsm;wdkYAsm 'Dvdk rvkyfaumif;bl;Asm ? 'DudpöaMumifh &efuek o f Ykd xGucf yhJ gonf/ rd;k ukww
f iG f jynfph pkH mG rod&aom Edik if aH &;
EdkifiHa&;awmh ½IyfOD;rSmyJ}} [lí ajymvdkufonf/ owif;rsm;udk em;axmif&efjzpfygonf/
]]'DrD;u NyD;rSmr[kwfbl;Asm? OD;apmu uvJhpm;acsrSmyJAsm? uRefawmf&efukefodkY roGm;rDu rdk;ukwfwGif zqyvtzGJUrsm;
OD;apmu vlrdkufAsmh/ NidrfaerSmr[kwfbl;}}[k Adkvfodef;wefu zGJUpnf;tNyD;rSm xl;jcm;jzpf&yftjzpf udpöwpf&yfay:cJhonf/ xkd
xyfajymonf/ AdkvfausmfZHu - udpörSm rdk;ukwfNrdKUudk &Srf;apmfbGm;rsm;\atmufodkY ajymif;rnf
]]uRefawmfvkyfwm vlBuD;awGeJY rqdkifbl;? uRefawmfwdkY [laomowif; jzpfygonf/
vli,fawGbmom vkyfwm}} [kajym&m Adkvfodef;wefu - rdk;ukwfNrdKUonf ausmufwl;aomNrdKUjzpfygonf/ yk*¾vdursm;
]]½IyfukefawmhrSmyJAsmh? vlBuD;awGrodvnf; 'DrD;u at;rSm vGwfvyfpGmausmufwGif;vkyfief; vkyfudkifaeay&m apmfbGm;wdkY\
r[kwfbl;}} [kajym\/ vufatmufoaYkd &mufomG ;ygu apmfbmG ;\ tkycf sKyrf t I mPmonf
tjcm;aeYrsm;wGif Adv k af usmZf o
H nfuReaf wmfwwYkd nf;cdt
k rd w
f iG f yk*v ¾ u
d ausmufwiG ;f vkyif ef;&Sirf sm;twGuf [efw Y m;rIjzpfEikd af om
xrif;pm;avh&Sdaomfvnf; ,aeY xrif;rpm;awmhyg/ ]]oGm;OD; aMumifh þudpöudk uefYuGufMu&ef ocifomcifacgif;aqmifNyD;
r,fAsm}} [k bmrSrjzpfovdk EIwfqufNyD; jyefoGm;avonf/ aqG;aEG;onfwGif NrdKUvlxkuygoabmwlaomaMumifh rdk;ukwf
AdkvfausmfZHonf uRefawmfESifhtoufwl jzpfonf/ r*Fvm'Hk NrKd Utm; &Sr;f apmfbmG ;rsm;\ tkycf sKyrf aI tmufoYkd ra&mufa&; qE´jy
Adv
k o f ifwef; wwd,ywfjzpfonf/ bD'aD twGiyf g0ifcNhJ y;D zufqpf yGJudk NrdKUvHk;uRwf yg0ifqE´jyMuygonf/
306 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 307
xdt k cg bk&ifct H pd;k & jynfxaJ &;0efBu;D Xmeu rk;d ukwef ,fyikd f oydwaf rSmuf&jcif;taMumif;rSm vcpm;0efxrf;rsm;u &Sm;yg;
½Hk;okdY pmydkUonfrSm azmfjycJhaomudpöudk bk&ifcHtpdk;&u rpDpOfyg p&dwfawmif;cHrIrS pwifaMumif; od&ygonf/
aMumif; [líjzpfygonf/ xdkYaMumifh rdk;ukwfom;wdkY\ qE´jyyGJ 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;aomtcg jrefrmEdkifiHonf ppfwvif;
atmifjrifonf[k qdk&ygrnf/ ESpfBudrfBuHKcJhonfhtwGufjymykHtjzpfom usefcJhawmhonf/jynfol
xdkqE´jyyGJNyD;aomtcg rdk;ukwfwGif qE´jyyGJwpfckxyfay: vlxkonf pm;a&;0wfa&;rQru aea&;twGufyg vHk;yef;&aom
ygao;onf/ xdkqE´jyyGJum; &efukefwGifjzpfcJhaom taxGaxG aMumifh qif;&JMuyfwnf;rIESifh&ifqdkifae&onf/ xdkYtwGuf ay;½dk;
oydwf\tquf oydwfarSmufyGJjzpfygonf/ ay;pOfvpmtjyif &Sm;yg;pm;&dwyf g vpOfaxmufyahH y;&ef awmif;qdk
xd k o yd w f a rS m uf y G J w G i f tpd k ; &0ef x rf ; awG yg0if M u\/ Mu\/ awmif;ír&aomtcg oydwfwdkufyGJqifETJNyD; tpdk;&udk
uRefawmfwdkYausmif;vnf; ydwfygonf/ qefYusifMuonf/
ausmif;ydwfaomaMumifh uRefawmf tm;oGm;NyD/ xdkYaMumifh rD;&xm;XmerS rD;&xm;tvkyform;rsm; or*¾Ouú| rpöwm
&yfuu G zf qyvrsm;u uReaf wmfu h akd c:Ny;D Edik if aH &;taMumif;awG bm;e'f? pma&;rsm;or*¾acgif;aqmif OD;xGe;f atmifausm?f pmwdu k f
ar;ygonf/ uReaf wmfu ausmif;om;jzpf&m aeYyikd ;f wGif xdk toif; oydwaf cgif;aqmif OD;xGe;f ? ykvyd o f ydwaf cgif;aqmif OD;0rf;armif
tzGJUrsm;odkY oGm;avhr&Sdyg/ nydkif;wGifoGm;NyD; ar;orQudk wwfEdkif ponfholwdkYrSm xif&Sm;vmolawGjzpfMuonf/
orQajzygonf/ zqyvtzGJUcsKyfBuD;\ vkyfief;pOfudk &Sif;jyyg taxG a xG o yd w f B uD ; \wG e f ; tm;aMumif h wd k i f ; jynf \
onf/ Mum;cJhrSwfom;cJhaom EdkifiHa&;oabmxm;rsm;udk xyfqifh tajctaerSm wpfEdkifiHvHk;yifbmjzpfOD;rvJ[lí em;pGifhae&csdef
ajymjyygonf/ jzpfygonf/
uReaf wmfonf rd;k ukwNf rKd UzqyvtzJUG vIy&f mS ;rIwiG f ud, k xf d xdktcsdefwGif NAdwdoQtpdk;&u bk&ifcH qma':refprpftm;
vufa&mufyg0ifcJhol r[kwfyg/ uRefawmf ausmif;om;jzpf jyefvnfac:vdkufNyD; ,m,Dbk&ifcH qm[ife&DEdkufudk ydkYvTwfay;
aomaMumifh jzpfygonf/ onf/ [ife&Donf MumMumraevdu k &f yg/ w&m;0ifb&k ifct H jzpf
rdk;ukwfausmif;om;avmuwGif xdkpOfu ausmif;om; ar*sm [l;bwf&efYpfudk ydkYvTwfvdkufavonf/
tzJGUtpnf; r&Sdao;yg/ ar*sm&eYfpfa&mufvQifyif zqyvOD;pD;tzGJUtm; bk&ifcH
þodaYk eaepOftwGi;f 1946 ckEpS ?f pufwifbmv yxrywf trIaqmifaumifpDtzGJUwGif yg0if&ef urf;vSrf;vdkufonfudk
twGif;wGif &efukefNrdKUü trIxrf;aygif;pHk oydwfarSmufonfh Adv
k cf sKyaf tmifqef;u vufcv H ukd of nft h wGuf zqyvtzGUJ onf
oydwfwdkufyGJay:vmcJhonf/ ½Hk;pma&;rsm;oydwf? pmwdkufoydwf? EdkifiHa&;tmPmudk&vdkufaomtzGJU jzpfvmaomaMumifh AdkvfcsKyf
rD;&xm;oydw?f Xmeaygif;pHrk S tpd;k &tm;oydwaf rSmuf&mwGif ykvyd f atmifqef;onf bk&ifct H rIaqmifaumifpt D pd;k &tzGUJ wGif 'kw,d
(,cktac:&J) rsm;yg oydwfarSmufvdkuf&m &efukefNrdKUwGif tpkd;& obmywdtjzpf yg0ifaqmif&Guf&awmh\/
tkycf sKyaf &;,EÅ&m;Bu;D yg rvnfywfEikd jf zpfomG ;&aMumif; owif;pm þodaYk qmif&u G &f aom Adv k cf sKyaf tmifqef;onf 0efBu;D tzGUJ
rsm;rSwpfqihf od&ygonf/ pm&if;udk bk&ifcx H wH ifjyavonf/ xdo k wYkd ifjy&mwGif wdik ;f &if;om;
308 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 309
rsm;udkvnf;a&G;cs,f&onfhtwGuf zqyvwGifyg0ifaom tzGJU jzpfol yDpD*sdK&SD (P.C Joshi) u Adv k cf sKyaf tmifqef;xH pmwpfapmif
tpnf;xJrS 0efBuD;wpfae&mpD,l&ef pDpOf&onf/ ydkYvdkufonf/ xdkpmwGif -
zqyvtzGJUcsKyfwGif wdkif;&if;om;udk,fpm;vS,frsm;vnf; ]]rdwaf qG atmifqef;? bk&ifc\ H tvkyt f rIaqmifaumifpo D Ykd
yg0ifonf/ xdaYk Mumifh wdik ;f &if;om;wdu Yk vkd nf; &xdu k af om tcGihf 0ifjcif;udk jyefpOf;pm;ygOD;}} [lí ol\oabmxm;udk a&;cJhonf/
ta&;&SdonfhtwGuf tpdk;&tzGJUwGif xnfhoGif;zGJUpnf;&rnf[k xdkpmudk uGefjrLepfygwDudkvnf; rdwåLay;ao;&m ocifoef;xGef;
Adv
k cf sKyaf tmifqef;ESihf zqyv A[dOk ;D pD;tzGUJ u cH,x l m;Muonf/ wdkY\txifwGif *sdK&SDwdkY rauseyf[k cH,l[ef&Sdayvdrfhrnf/
xdaYk Mumifh wdik ;f &if;om;tzGUJ tpnf;rsm;u ud, k pf m;vS,rf sm; ygvm *sdK&SDonf &k&Sm;tygt0if urÇmhuGefjrLepfrsm;ESifhvnf;
Muonf/ zqyvwGifyg0ifvmaom qdk&S,fvpfygwD? uGefjrLepf qufo, G af eoljzpf&m þpmonf urÇmu h eG jf rLepfrsm;\tjrifvnf;
ygwDwdkYuvnf; tpdk;&tzGJUwGifyg0if&rnfjzpf&m ygwDwpfckwGif ygEdkifaumif;\[lí ,lqyHkvnf;&ayrnf/
0efBuD;tzGJUtwGuf tzGJU0if0efBuD; wpfae&mpDudkom a&G;cs,f xdaYk Mumifh Advk cf sKyaf tmifqef;wdt Yk m; ykwcf wfvu kd jf cif;jzpf\/
cefYxm;&ef qHk;jzwfMu&onf/ AdkvfcsKyfatmifqef;onf ocifoef;xGef;wdkY\ ykwfcwfrIudk
odaYk omf uGejf rLepfygwDu 0efBu;D ESpaf e&mawmif;cJ\ h / owif; jyefvnfacsy&efjzpfonfhtwGuf zqyvtvkyftrIaqmiftzGJU
pmrsm;wGif 0efBu;D ESpaf e&mawmif;onfo h wif;ygvmovdk umwGe;f
tpnf;ta0;udkac:vdkufonf/ xdktpnf;ta0;wGif ocif
rsm;uvnf; þtcsufudkyif tom;ay;a&;qGJMuonf/ ocif
oef;xGe;f vnf; wufa&mufouJo h Ykd ta0;a&muf0efBu;D OD;ode;f az
oef;xGe;f rSm zqyvtzGUJ csKy\ f A[dOk ;D pD;tzGUJ 0ifjzpfNy;D uGejf rLepf
udkyg vSrf;ac:vdkufonfhtwGuf uGefjrLepfygwD\ udk,fpm;vS,f
ygwD\ taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpf&m 0efBuD;tzGJU zGUJpnf;&mwGif
uGejf rLepfygwDu, kd pf m;jyK OD;ode;f az (aemifwiG f OD;ode;f azjrif)h udk tjzpf wufa&mufcJhonf/
0efBuD;ay;cJhonf/ 0efBuD; ESpfae&mr&aom uGefjrLepfygwDu tpnf;ta0;ü Adv k cf sKyaf tmifqef;u rdeMYf um;&mwGif ]]þodYk
rausrcsrf; jzpfvsuf&Sdonf/ 1946? atmufwdkbmv yxrywf uGefjrLepfygwDtaejzifh zqyvtzJGUudk rwdkufcdkufoifhaMumif;?
wGif uGejf rLepfygwDuxkwaf 0aom uGejf rLepfaeYpOfowif;pmwGif ,cif zqyvnDvmcHtNy;D wGif bBu;D bazu 'drk eD , D t H yk cf sKyaf &;
uGejf rLepfygwDu zqyvtzGUJ onf bk&ifc\ H trIaqmifaumifpD &vdak Mumif; tqdw k ifoiG ;f cJw h ,f/ 'D;'kwOf ;D bcsKd uvnf; tJ't D qdu k dk
wGif yg0ifaomaMumifh rausreyfcsufudk a&;om;cJhonf/ xdk axmufcHcJhw,f/ 'DvdktqdkwifaxmufcHMuayr,fh zqyv A[dk
a&;om;csufrSm AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyvacgif;aqmifrsm; OD;pD;tzGUJ u vufrcHcb hJ ;l / 'gudv k nf; uGejf rLepfaeYpOfuyJ 'Dv'kd rDk eD , D H
onf bk&ifcH\ trIaqmifaumifpDwGif;odkY0ifjcif;um; e,fcsJU &a&; tqdw k ifwahJ xmufcw H hJ bBu;D bazeJ'Y ;D 'kwOf ;D bcsKw d Ykd ESpOf ;D
NAdwdoQu ypfay;vdkufaomtrJwHk;udk ajy;[yfvdkufMuonf[k udk vdyfausmufNrD;eJU ½dkufzdkYaumif;w,fvdkY uGefjrLepfaeYpOfu
ykwfcwfa&;om;vdkufonf/ ykwfcwfa&;cJhw,f/ 'Dvdkykwfcwfa&;vdkY usKyfwdkY zqyvuae
þodYk ykwcf wfvu kd &f aomtaMumif;&if;wpfcsuf &Sad vonf/ twGi;f pum;awGukd 'Dvkd rykwcf wfoifah Mumif;? aemif 'Dvykd w k cf wf
xkdtcsufum; tdE´d,uGefjrLepfygwD\ taxGaxGtwGif;a&;rSL; ygu pnf;rsOf;t& ta&;,l&r,fvdkY ajymcJhaMumif;? pnf;rsOf;
310 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 311
udkvnf; owfrSwfcJhw,f/ 'gayr,fh 'Dwpfcg ykwfcwfjyefw,f/ tuGJBuD; uGJoGm;Mu&avawmhonf/ tem*wfjrefrmhEdkifiHa&;
'DykwfcwfrIudk ½kyfodrf;ay;yg}} [lí ajymcJhonf/ ordik ;f aMumif;tzdYk {&mrtvSnt hf ajymif;Bu;D wpf&yf (A Big Turn-
ocifoef;xGef;u r½kyfodrf;EdkifaMumif;? þokdYa&;jcif;rSm ing Point ) jzpfcJh&avNyD[lí uRefawmf ,lqrdonf/
ygwD\ay:vpDjzpfaMumif; ajymjy\/ AdkvfcsKyfatmifqef;u - txufwiG af &;cJo h nft h wdik ;f zqyvtzGUJ csKyBf u;D rS uGejf rLepf
]]'D r S m &S d w J h zqyvtvk y f t rI a qmif t zG J U wG i f o mru ygwDudk xkwfy,fonfhtaMumif; owif;pmrsm;wGif ygvmonfh
wpfEdkifiHvHk;u zqyvOD;pD;tzGJU0ifawGygwJh tpnf;ta0;rSm tcg NrdKUe,fzqyvtzGJUrsm;tajctaeonf wpfrsdK;wpfzHk jzpfcJh
t,lc0H ifyg}} [líajymaomfvnf; ocifoef;xGe;f u t,lcH r0if onf/
vdkaMumif;? 0ifvnf; usKyfwdkY ½HI;rnfjzpfaMumif; ajymcJhonf/ rd;k ukwNf rKd UtaeESirhf l zqyvNrKd Ue,f? &yfuu G tf zGUJ wdw Yk iG f yg0if
]]'gaMumifh cifAsm;wdkUu usKyfwdkYudk xkwf&ifvnf; xGufrnf}} [k aomtzGJU0ifwdkYonf uGefjrLepfygwDwGifr&SdcJhyg/ tvHeDuGefjrLepf
ajymonfhtwGuf ocifoef;xGef;ESifhOD;odef;azwdkY\a&SUwGif ygwD0ifawGu zqyv rdk;ukwfESifhrdk;rdwftkyfpkwdkYonf e,fcsJUESifh
zqyvtvkyt f rIaqmiftzGUJ taejzifh uGejf rLepfygwDukd zqyv aygif;onf[k oabmaygufxm;Muonf/ xdkYaMumifh zqyvudk
tzGJUrSxkwfaMumif; aMunmvdkuf&onf/ rdk;ukwfwGif OD;aqmifzGJUol ocifomciftm; qJqdkykwfcwfygawmh
onf/ xdkpOfu ocifomcifrSm &efukefa&mufae&m ocifomcif
ocifoef;xGef;ESifhOD;odef;azwdkYonf uGefjrLepfygwDtm;
r&Sod nft h wGuf uReaf wmfu h dk qJygawmhonf/ olwq Ykd yJ rkH mS nwGif
zqyvrS x k w f a Mumif ; aMunmNyD ; aomtcg xd k i f & mrS x NyD ;
vrf;avQmufNyD;qJjcif;? pmuyfíqJjcif;wdkYvkyfMuygonf/
OD;ode;f azu ]]rif;qd;k rif;npf wvdik ;f vufwiG f acG;aoovdak o&pf
tvHev D il ,fwo Ykd nf uReaf wmf pnf;½H;k xm;aom vli,fawG
cJhaya&mh}} [kajymNyD; tcef;jyifodkYausmcdkif;txGufwGif xdkpOfu jzpfMu\/ uReaf wmft h m; olw\ Ykd wdu k cf u
kd rf u
I kd uReaf wmf rwkev f yI f
zqyv'kwd,Ouú|jzpfol ocifEk (aemifwGifOD;Ek) u rwfwwf awmhyg/
&yfvsuf nmvufudkajr§mufNyD; - 'DZifbmausmif;ydw&f ufwiG f &efuek \ f tajctaeudk avhvm
]]uGefjrLepf0g'BuD; atmifjrifygap/ Armjynf uGefjrLepfygwD vdkaomaMumifh uRefawmfrdk;ukwfrS &efukefokdYqif;cJhygonf/ vrf;
usqHk;ygap}} [lí us,favmifpGm a<u;aMumfvdkufvQif zqyv wGif rEÅav;odkY0ifNyD; ocifAwkwfESifhawGU&m ocifAwkwfu -
tvkyftrIaqmiftzGJU0ifwkdYu vufckyfwD;NyD; Mobmay;vdkuf ]]udpk ef;aiGa& usKyw f Ykd wyfejD zpfomG ;Ny/D Adv k o f ed ;f wef vmajym
Muonf/ vdkYyJ? cifAsm;a&m bmvkyfaewmvJ}}
AdkvfcsKyfatmifqef;um; £a`E´wnfNidrfpGmjzifh OD;odef;azwdkY ]]usKyuf tvHev D yk af o;w,f/ cPygyJ? uReaf wmf ocifp;dk eJU
ausmjyifudk MunfhNyD;aeavonf/ uGJcJhw,f/ ocifpdk;u AdkvfcsKyfatmifqef;udkwdkufwJhtwGuf
xdkYaeYxdk&uf xdktcsdefrSpNyD; a&S;u EdkifiHvGwfvyf&;twGuf uReaf wmf cGcJ w hJ myJ/ ckvnf; Adv k cf sKyaf tmifqef;udk wku d Mf ujyefNy/D
aotwl&iS rf uGmaecJMh uaom uGejf rLepfygwDBu;D onf zqyvESihf AkdvfcsKyfatmifqef;u jynfolawGtm;udk;wJhacgif;aqmif
aemufxyfwpfzef jyefvnfqHkpnf;&ef vHk;0 rjzpfMuawmhbJ jzpfw,f/ olu vGwfvyfa&;&atmif acgif;aqmifrIay;Edkifr,fh
312 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 313
olyJ/ cifAsm;wdkY olUudkwkduf&if rSm;awmhr,f}} [lí ajymvdkuf\/ &S r f ; jynf e ,f b uf t a&muf w G i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u
ocifAwkwfrSm uRefawmfhtm; bmrQjyefrajymyg/ wdkif;&if;om;csif;nDñGwfrI? vlxknDñGwfrItaMumif;rsm;udk OD;pm;
ocifAwkwfxHrSxGufcJhNyD;aemuf AdkvfopfESifhawGUygonf/ ay;í a[mcJah Mumif; owif;pmrsm;wGif zwf&onf/ xdjYk yif Adv k cf sKyf
Adkvfopfu - atmifqef;u 1947 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 31 &uftwGi;f jrefrmjynf
]]udck spv
f iId af & ... usKyw f aYkd wmh uGejf rLepfeUJ uGjJ yefjy/D ckawmh ukd vGwv f yfa&;ay;rnf[k NAw d od Qtpk;d &u raMunmvQif bk&ifcH
zqyvawmh usKyfwdkYyJvkyfw,f/ qdk&S,fvpfygwD0ifawGvnf; \ bk&ifct H rIaqmifaumifpt D pd;k & tzGUJ rSEwk xf uG rf nftaMumif;
&Syd gw,f/ uReaf wmfweYkd YJ odyaf wmh r&if;ES;D ao;bl;}} [kajymygonf/ twdtvif;aMunm a[majymcJo h nft h csed t
f wGi;f jzpfaeayonf/
AdkvfopfxHrSxGufcJh\/ uRefawmf&efukefa&mufNyD; aemufaeYwGif eHeufapmapm
uReaf wmfonf 31 vrf;&Sd ocifarmifarmifav;udk oGm;awGU zqyvtzGUJ csKy½f ;kH odYk oGm;cJ\ h / Advk cf sKyof nf ½H;k odYk apmapm a&muf
ygonf/ rEÅav; qd&k , S v
f pfacgif;aqmifjzpf\/ olu uReaf wmft h m;- wwfaMumif; owif;Mum;ojzifh awGUvdkawGUnm; xGufcJhygonf/
]]cifAsm; &efukefa&muf&if q&mAdkvfcifarmifarmifav;udk a&mufaomtcg AdkvfxGef;vS (pma&;q&mwuúodkvf ae0if;) ESifh
oGm;awGUygOD;}} [k rSmygonf/ awGU&m ]]a[h ... udkpef;aiG b,fuvmwmvJ}} [k ar;onf/
ocifarmifarmifav;ESifhawGUNyD; aemufaeYwGifuRefawmf
xdktoHMum;aom AdkvfcsKyfatmifqef;u acgif;armhMunhfNyD; -
&efukefodkY xGufcJhonf/
]]a[h ...armifpef;aiG b,fwkef;ua&mufvJ}}[k ar;\/
uReaf wmf rEÅav;rS&efuek o f x Ydk uG cf ahJ omtcsed o f nf Adv k cf sKyf
]]uReaf wmf raeYuyJ a&mufygw,f/ uReaf wmf tvHeu D xGuf
atmifqef;u Edik if t H wGuf ta&;Bu;D aomaMunmcsuu f kd xkwjf yef
xm;NyD;cgptcsdef jzpfayonf/ xdktcsufudkyif 1946 ckESpf? vmwm Adv k cf sKyof Nd y;D om;yJ? ck &efuek o f wif;awGocd siv f Ykd vmcJw
h m
'DZifbmv 18 &ufrS 26 &uftwGi;f jrefrmEdik if t H wGi;f pnf;½H;k a&; yg/ rEÅav;rSmawmh AdkvfopfwdkYeJUawGUcJhygw,f/ uRefawmf tck
vkyfief;twGuf c&D;vSnfhvnfpOfuvnf; awmifBuD; ? uavm? b,fygwDrS r0ifao;ygbl;/ jynfoUl &Jabmfx0J ifr,fawmh pdwu f ;l
anmif a &T c &D ; pOf w d k Y w G i f xk w f a zmf a jymMum;cJ h a yao;onf / ygw,f? Akv d cf sKyuf bmwm0efay;csio f vJocd siv f Ykd 'Duvkd mcJw
h myg}}
xdktcsufum; - AkdvfcsKyfu -
tpdk;&tzJGUzGJUNyD; wpfvcGJrjynfhrDyif 1946 ckESpf? Edk0ifbm ]]aeOD;uG ... 'gawGu tomxm;OD;? wdkY odyftvkyf½Iyfae
&Spf&ufaeYü ]]NAd NAd w d o Qtpd k ; &u jref r mjynf v G w f v yf a &;ud k w,f/ bdvyfudkoGm;&OD;r,f/ igrif;udk bmrS rajymEdkifao;bl;}}
aMunm&efESifh raMunmygu tpkd;&wpfzGJUvHk; EkwfxGufrnf}} [kajymNyD;ol\ ½Hk;cef;xJ0ifoGm;ygonf/
[laomtcsufjzpfonf/ uRefawmfu ]][kwfuJh AkdvfcsKyf}} [k EIwfqufNyD; tav;jyK
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf Edik if t H wGi;f vSnv hf nfomG ;vmaom vdkufonf/
tcg owif;axmufO;D ykuav;onfvnf; Adv k cf sKy\f owif;rsm;udk xdkurS avmif;0pfvrf;&Sd AdkvfpdefrSefqDodkY xGufcJhygonf/
&,lNy;D owif;pmwGiaf zmfjyEdik &f ef Adv k cf sKyEf iS thf wlvu kd yf gcJ&h onf/ tqifoifhyif AdkvfpdefrSefESifhawGU&m -
314 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 315
]]udkpef;aiGygvm;? b,fub,fvdk a&mufvmwmvJ}} [k ]][kwfw,f ... uRefawmfvnf; tJ'Dtwdkif;xifw,fAsm}}
ar;onf/ ajymNyD; pum;jywfoGm;awmhonf/
]]uRefawmf AdkvfcsKyfqDu jyefcJhwm}} aemufESpf&ufwGif ukefwifum;BuHKpD;NyD; rEÅav;odkYjyefcJh\/
]]'DrmS vmaeygAsmh ... uReaf wmhq f rD mS oifwef;awGay;p&m &efukefwGif Adkvfcifarmifav;ESifh rawGUcJhyg/
&Sdw,f/ cifAsm;ay;rS jzpfrSmAsm}} [k AdkvfpdefrSefuajym&m - rdk;ukwfwGif Zefe0g&DwpfvvHk; ausmif;wufaeygonf/
]]Adv
k rf LS ;a& ... uReaf wmf ausmif;wufaew,f/ Adv k cf sKyw f Ykd azazmf0g&DvodaYk &mufaomtcg uReaf wmfpw d af wG *emrNird f jzpf
bdvyfu jyefvmrSyJ Adv k rf LS ;udv
k mawGUOD;r,f}} [k ajymvdu k yf gonf vmawmhonf/
AdkvfpdefrSefrSm rtm;&yg/ e,frSa&m &efukefrSyg jynfolU Edik if aH &;0goemygrdonfum; tawmf cufayonf/ uReaf wmfh
&JabmfawG wpfOD;NyD;wpfOD; vmaeaomaMumifh uRefawmfolESifh wGif ausmif;pmudk pdwf0ifpm;rI tm;enf;vmonf/ AdkvfcsKyf
MumMumpum;rajymawmhbJ ocifra':&Sed \ f tdro f Ykd xGucf yhJ gonf/ atmifqef;uvnf; bdvyfrjS yefvmrSawGUrnf[k ajymxm;av&m
tcefYoifhyif a':&Sdef\tdrfwGif Adkvfodef;wefudkawGY&\/ azazmf0g&Dv 2 &ufuyif Adv k cf sKywf Ykd &efuek o
f aYkd &mufcNhJ y/D bmawG
Adkvfodef;wefudkawGUvQifyif uRefawmfu - xl;jcm;OD;rvJ[lí awG;rd\/ owif;pmawG zwf½HkrQjzifh tm;r&
]]AdkvfcsKyf bdvyfudkoGm;MurvdkYwJh/ cifAsm;wdkY raxmufcHMu awmhyg/ &efuek u f awmh rd;k ukwx f uf owif;pHak v&m Adv k cf sKyEf iS hf
bl;vm;}} [kar;vdkuf&m Adkvfodef;wefu - awGUcGifhr&apOD;awmh owif;xl;awmh&Edkifrnf/
]]'DrSm udkpef;aiG usKyfwpfa,muftaeeJY axmufcHw,f/ &efuek o f mG ;csiaf om uReaf wmft h wGuf &efuek rf aS c:pma&muf
jynfolU&JabmfucGJxGufNyD; usKyfu tckwyfeDAdkvfcsKyfjzpfaew,f? vmawmhonf/
'gayr,fh uGejf rLepfygwDtaeeJY 'Dupd u ö kd tif;rvIyf tJrvIyv f yk af e ud k c spf v d I i f
w,fAsm? ygwDoabmudk vdu k ef m&rSmyJ/ wu,fawmhuReaf wmfu vmEdkif&ifvmcJhyg/
ruGJcsifbl;Asm}} [k ajymonf/ ]]cifAsm;ua&m ...}}[k ar;í ocifcspfarmif (jrefatmif)
]]ausmif;wufO;D r,fAsm ... 0ifcsiv f nf; jynfo&Yl aJ bmfx0J ifr,f}} [laomoHBuKd ;pmudk ausmif;rSjyefvmaom uReaf wmft h m; azazu
[k uRefawmfuajymvQif ]]zqyvxJ 0ifAsm}} [kyif olu qD;ay;onf/
ajymvdkufonf/ uRefawmfonf q&mBuD;xHcGifhawmif;NyD; &efukefodkYxGufcJhyg
]]'gxuf Adv k cf sKywf Ykd ckomG ;r,fuh pd b ö ,fvo kd abm&ovJ}} [k onf/ uRefawmfwnf;cdkaeus ocifr a':&SdeftdrfwGif wnf;cdk
Adkvfodef;wefuar;vQif - ygonf/
]]'DudpöatmifjrifEdkifw,fAsm? oydwfawGay:uwnf;u aemufaeYwGif uRefawmfhudkoHBudK;&dkufac:aom jrefatmif
zqyveJY aqG;aEG;cJw h m tqifajycJw h m/ ckac:vnf; tqifajyzdYk ocifcspaf rmifxH oGm;awGUygonf/ ocifcspaf rmifu uReaf wmfu h kd
ac:wmjzpfrSmvdkY uRefawmfxifw,f ... cifAsm;ua&m}} OD;AaqGxH ac:oGm;\/ OD;AaqGu -
316 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 317
]]at;uGm wdkYqDu &JabmfawGudk oifwef;ay;zdkYrif;udk onf/ xdpk Ofu OD;apmOD;rSm pma&;q&mowif;pmq&mom jzpfonf/
ac:vdkufwm/ wdkYqDrSm &JabmfawG&Sdw,f/ olwdkYudk oifwef;ay; Edik if aH &;ESiphf yfvsO;f Ny;D *syefacwfu uGejf rLepfygwD0ifjzpfczhJ ;l onf/
csifw,f}} [kajymonf/ ppfNyD;aomtcg *sme,fausmfESifhjrefrmhtvif;wdkYwGif owif;pm
uRefawmfu - q&mtjzpfxif&mS ;aeNy;D Edik if aH &;ygwDrsm;ESiq hf ufpyf&if;ES;D aejcif;
]]tpfudkBuD;ajymwm aumif;ygw,f/ uRefawmfuvnf; r&Sdao;yg/ EdkifiHa&;ygwD0if[lí r[kwfao;yg/
pd w f 0 if p m;ygw,f / 'gayr,f h Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; uvnf ; uRefawmfhtzdkYrl udkapmOD;udk xdkaeYrSpNyD; ol uG,fvGefonf
uRefawmfhudk awGUzdkY rSmxm;ygw,f/ olYudkvnf; awGUcsifygao; txd &if;ESD;uRrf;0if&SdMuaom&Jabmfrsm; jzpfMuawmhonf/
w,f/ NyD;awmh AdkvfpdefrSefudkvnf; awGUzdkY&Sdao;w,f}} wm0Smbm;wGif xdkifaepOfyif pma&;q&moef;aqG0ifvm
]]at; ...rif; AdkvfcsKyfudkawGUzdkYawmh rjzpfEdkifbl;uG? olu ygonf/ olESifhtwlwl vlwpfa,muf ygvm\/ b,folrSef;[lí
tvkyaf wG½yI af ew,f/ Adv k pf ed rf eS qf aD wmh oGm;csio f mG ;ayghumG }} [k rodyg/ xdkpOfu udkoef;aqGudk uRefawmf rodao;yg/ rdwfaqG
ajymygonf/ OD;AaqGxHrS xGufcJhaomtcg ocifcspfarmifu wpfOD;u wpfae&mwGif tJ'g pma&;q&mudkoef;aqGyJ[k jyxm;
uRefawmfhtm; wm0Smbm;okdY ac:oGm;ygonf/ aomaMumifh odxm;jcif;jzpfygonf/
]]uRefawmf raomufwwffbl;Asmh}}[k uRefawmfu ajymvQif- wm0Smbm;wGif udx k eG ;f 0if;ESiu hf ckd spaf rmifwu Ykd bD,maomuf
]]cifAsm;udk wdu k zf rYkd [kwb f ;l / 'DrmS udx k eG ;f 0if;u tNrJ bD,m
MuNyD; udkapmOD;ESifh uRefawmfwdkYu acgufqGJaMumfpm;Muygonf/
aomufw,f/ oleaYJ wGUzdYk ac:cJw h m}} [k ocifcspaf rmifu ajym\/
pm;&if;aomuf&if;yif ocifcspfarmifu uRefawmfwdkYtm;
uReaf wmfwYkd Adv k cf sKyaf tmifqef;vrf;bufoYkd avQmufvmpOf
qdk&S,fvpfygwDokdY 0if&efajymygonf/
xkpd Ofu&Scd ahJ om umvfwef½yk &f iS ½f x kH rJ S vlwpfO;D xGuv f mygonf/
pydkY&SyftusÐvufwdk tjzL? umuDa&mifabmif;bDwdkESifh xdktcg udkapmOD;u bmrS jyefrajymyg/ ajymonfhpum;
ajctdwfjzL? ½SL;zdeyfwdkY 0wfxm;onf/ vufwGif aq;wefudk uvnf; ]]uRefawmfhrSm udk,fhtvkyfESifhudk,f rtm;Edkifygbl;Asm?
udkifvsuf ocifcspfarmifu xdkoludkawGUvQif - *sme,fuvnf; tywfpOfqdkawmh em;&ufudkr&Sdygbl;}}[líom
]]tawmfyJAsdKU ... vm ...vm ...wm0Smbm;rSm ajymonf/
udx k eG ;f 0if; apmifah evdrrhf ,f}}[kajymNy;D wm0Smbm;xJoYdk 0ifcMhJ u uRefawmfu -
\/ xdkifrdvQifyif ocifcspfarmifu - ]]uReaf wmf qd&k , S vf pfygwDet YJ vkyv f yk zf u
Ykd awmh pdw0f ifpm;
]]'DrmS udak pmOD;? olu udck spv f iId wf ?hJ cifAsm;pmawG zwfw,f/ ygw,f/ OD;AaqGa&;wJhpmtkyfxJrSmvJ rmhufpf0g'twdkif;vkyfr,f
*sme,fausmv f nf;zwfw,f/ uReaf wmfwv Ykd yl }J }[lí rdwq f ufay; vdkYygawmh uRefawmf vkyfEdkifygvdrfhr,f/ 'gayr,fh OD;ausmfNidrf;
ygonf/ uvnf; rmhufpf0g'eJYrwlbJ NAdwdoQabmygwDoabmxm;rsdK;
xdk udkapmOD;qdkolrSm *sme,fausmfapmOD;? apmOD;[laom &Sdw,fvdkY ajymoHMum;&ygw,f/ 'Dawmh uRefawmfu rmhufpf0g'eJY
trnfjzifhxif&Sm;aeaom pma&;q&m owif;pmq&mwpfOD;jzpf ywfoufwJhtawG;? oabmw&m;awGudkcH,lxm;wm? pOf;pm;&if
318 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 319
vnf;tJ'DtajccHay:rSm pOf;pm;wmyg/ 'Dawmh oifwef;ay;r,f uRefawmfu ocifomcifudk &efukefvm&jcif;taMumif;
qd&k if qd&k ,S v
f pfygwDxrJ mS oabmxm;rwdu k q
f ikd w
f mawG &Srd vm; ocifcspaf rmifwEYkd iS hf awGUcJah Mumif;wdu Yk akd jymNy;D Advk vf NS rKd if (,cif
vdkYawG;rdw,f/ pmayESifhpme,fZif;tzGJUOuú| OD;vSNrdKif) tdrfodkY xGufcJhygonf/
ygwDwpfck[m b,fygwDrSmrqkd 0g'oabmw&m;a&;rSm udkvSNrdKifu -
nDñGwfrI&SdrS tvkyfjzpfEdkifr,fvdkY uRefawmfem;vnfygw,f? ]]zqyveJY uGefjrLepfygwDuGJwm rvdkvm;bl;? 'gayr,fh
aemufxyf uReaf wmfMum;wmu OD;udu k Bkd u;D wduYk vnf; rmhupf 0f g' uRefawmfu uGefjrLepfygwD0ifjzpfaeawmh ygwDpnf;urf;twdkif;
oabmxm;udk oifwef;ay;aew,fvdkY Mum;&ygw,f? uRefawmf vky&f wmyJ? Ny;D awmh cifAsm;odwt hJ wdik ;f Akv d of ed ;f wefeUJ uReaf wmfu
uawmh OD;AaqGw&Ykd UJ oabmxm;[m aysmah ysmif;wmudk BuKd uaf ewJh taMumif;ruif;bl;av? 'Dawmhou l wyfev D yk af wmh uReaf wmfvnf;
tcsdefrdkYvdkY vkyfMuawmhr,fqdk&if OD;AaqGwdkYbufuyJ vkyfcsif wyfeDjzpfawmhwmyJ}}[k ajymjyygonf/
ygw,f}} [kajym&m ocifcspfarmifu - uRefawmfESifhudkvSNrdKifrSm nD&if;tpfudkvkdjzpfaeMu&m ol
]]at; uReaf wmfvnf; rmhp0f g'udk BuKd uyf gw,f/ *syefacwfu b,ftzGJUtpnf;wGifygyg? uRefawmf b,ftzGJUtpnf;wGif&Sd&Sd
vnf; uReaf wmf[m uGejf rLepfygwDukd vdv k m;wJv h w l pfa,mufygyJ? wpfOD;ESifhwpfOD; tcifrysuf cifvsuf&Sdygonf/
ppfNyD;awmh uGefjrLepfygwD0ifzdkY uGefjrLepfygwDudk oGm;cJhw,f/ uRefawmf ol\rdcifESifhtpfrwdkYudk EIwfqufNyD; olwdkYtdrfrS
olwdkYu uRefawmfwkdY[m jynfolUta&;awmfyHkygwDuvlawGqdkNyD; jyefcJhygonf/
tpkvu kd af wmh t0ifrcHb;l / wpfa,mufcsi;f 0if&if 0ifvaYkd jymw,f udkvSNrdKiftdrfrSjyefvmNyD; aemufwpfaeYwGif qdk&S,fvpfygwD
Asm? pum;vH;k awGu &ifo h ;D w,f/ 'gaMumifh uReaf wmfwYkd OD;AaqGwYkd XmecsKyo f Ykd OD;AaqGEiS ahf wGU&efomG ;ygonf/ rawGUcJyh g/ e,fomG ;ae
bufygvmwmyJ}} [k ajymygonf/ onf[k odcJh&ygonf/
pm;aomufNyD; pum;ajymNyD;aomtcg OD;apmOD;u ]]uJ ... xdkrSqufNyD; AdkvfrSL;pdefrSefqDodkY uRefawmfoGm;aomtcg -
uRefawmf oGm;vdkufygOD;r,f/ wdkufrSm tvkyf&Sdao;w,f}} [lí ]]uRefawmf rtm;ao;bl; udkpef;aiGa&? jynfolY&Jabmf
xjyefoGm;ygonf/ tvkyfawG ½Iyfaewm? ajymxm;wJh oifwef;ay;zdkYudpöawmh
udkxGef;0if;ESifhudkcspfarmifwdkUu uRefawmhfudk uRefawmf aemufrSyJ}} [k ajymvdkufygonf/
wnf;cdkaom ocifra':&SdeftdrfokdY vkdufydkYygonf/ trSepf ifppfxt kd csed uf acgif;aqmiftrsm;pkrmS e,foYkd oGm;ae
aemufaeYwGif OD;ausmfNidrf;tdrfodkYoGm;ygonf/ olYtdrfwGif aMumif; aemufrS od&ygonf/ yifvHknDvmcHrSm azazmf0g&Dv
ocifomcif&SdaomaMumifh oGm;awGUjcif; jzpfygonf/ ajcmuf&ufaeYwGif pwifusif;yrnf[kod&&m AdkvfcsKyfatmifqef;
ocifomcifu OD;ausmNf ird ;f ESihf rdwq f ufay;onf/ uReaf wmf ESifhwuG acgif;aqmifrsm; yifvHkodkYa&mufaeMurnf[k uRefawmf
rdk;ukwfrSjzpfaMumif;? uGefjrLepfjzpfcJhaMumif;? ,ck bmrSrvkyfbJ rSwfvdkufygonf/
ausmif;wufaeaMumif;wdkY ajym\/
320 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 321
jynfaxmifpkaeY aemufcHordkif; þodjYk zifh NAwd o d Qwo Ykd nf &Sr;f jynfe,fukd awmifyikd ;f ? ajrmufyikd ;f
1947 ckESpf? azazmf0g&Dv 12 &ufaeYwGif ajrjyefYa'oArm [kcjJG cm;owfrw S af y;Ny;D ? &Sr;f jynfe,fawmifyikd ;f wGif NAw d o
d Qe,fjcm;
rsm;ESiahf wmifwef;a'o ucsi?f u&ifeD (u,m;)? csi;f ? &Sr;f jynfe,f 0efaxmufwpfO;D ? ajrmufyikd ;f wGif NAw d od Qe,fjcm;0efaxmuf wpfO;D
vlxkukd,fpm;vS,fapmfbGm;wdkYyg0ifaom jynfaxmifpkrcGJa&; cefxY m;Ny;D apmfbmG ;wdt Yk m; Bu;D MuyfuyG u f J tkycf sKycf ohJ nf/ &Sr;f jynf
pmcsKyfudk csKyfqdkcJhMuonf/ yifvHkpmcsKyf[lí trnfwGif\/ a'owpf&yfvHk;udk NAdwdoQaumfr&Sifem rif;BuD;wpfOD;u tkyfcsKyf
xdpk mcsKyf rcsKyq f rkd aD emufct
H ajctaersm;onf &Snv f sm;pGm onf/
&SdaecJhayonf/ 1894 ckESpf? pufwifbmv 15 &ufaeYwGif NAdwdoQwdkYonf
1885 ckESpf? jrefrmEdkifiHudk NAdwdoQe,fcsJUwdkYu usL;ausmf olw\ Ykd ppfwyfEiS w hf uG yxr vdiI ;f wuf? 'kw, d rdik ;f aomufww Ykd iG f
odr;f yduk cf \
hJ / xdpk Ofu &Sr;f jynfe,fwiG f apmfbmG ;? aiGceG rf LS ;? usrikd ;f wyfpx JG m;&mrS awmifBu;D NrKd UodYk a&TUcJo h nf/ awmifBu;D NrKd Uopf wnfchJ
- [def tp&Sdaom jrefrmEdkifiHbk&iftpkd;&udkA[dktjzpfxm;NyD; onf/ 1889 ckESpfwGif &Srf;jynfe,fOya' (Shan State Act) udk
tkyfcsKyfaeMuolawG &SdMuavonf/ NAdwdoQwdkYonf ajrjyefYjrefrm owfrSwfaMunmvdkufonf/
wdkYESifh &Srf;jynfe,ftm; cGJjcm;tkyfcsKyf&ef e*dkuyif&Sd&if; pDpOfNyD; xdkpOfu NAdwdoQtkyfcsKyfa&;wGif acwfrrDaom atmufus
jzpfayvdrfhrnf/ 1885 ckESpf? jrefrmEdkifiHudk wdkufcdkufodrf;ydkufNyD; aemufusawmifwef;a'otjzpf (Back word Tracts) &Sr;f jynfe,f
aemuf wpfESpftMum 1887 ckESpf usrSmom &Srf;jynfe,fbufodkY awmifyikd ;f ESiahf jrmufyikd ;f aomifoyG Ef iS q fh ifuvdik cf ED;Å ? cEÅ;D vHak 'o?
NAdwdoQwyfrsm; csDwufcJhMuonf/ csi;f awmifwef;a'o (uefyufvuftygt0if) em*awmifwef;a'o?
xdkpOfu &Srf;jynfe,fodkYwufa&muf&ef &Srf;jynfe,ftpyf? Aef;armfESifhuoma'orsm;udk owfrSwfxm;cJhonf/ 1935 ckESpf
ompnfNrdKUteD;vdIif;wufwGif wyfpcef;cscJhonf/ 1887 ckESpf? jrefrmEdik if t H ufOya' ya'o&mZf&rS ;f jynfe,fpk - oD;oefeY ,fajr
Zefe0g&Dv oHk;&ufaeYwGif pwif ppfcsDcJhonf/ wyftrSwf (55) tjzpf aMunmvdu k jf yefonf/ xdOk ya't& jrefrmEdik if &H dS vTwaf wmf
bHak btif*sief , D mwyfEiS ahf *:&cg;ajcvsiw f yf&if;rsm; yg0ifonf/ onf xdka'orsm;\ udpörsm;udk pGufzufcGifh r&Sd? bk&ifcHuom
ppfaMumif;rSL;-tDwwufrif;jzpfNyD; EdkifiHa&;rSL;rSm [Dvf'Db&ef? tmPmydik o f nf/ ya'o&mZfapmfbmG ;rsm;uvnf; olwaYkd umufc&H
vufaxmufEdkifiHa&;rSL;rSm a*s*sDpaumhjzpfonf/ &Sdaom tcGefawmfaiG\ 25%udk ya'o&mZf&efyHkaiGodkY xnfh0if
olwdkYwyfrsm;onf 1887 ckESpf? Zefe0g&Dv 29 &ufaeYwGif cJhonf/
ayG;vSudk odrf;ydkufrdMuonf/ azazmf0g&D 5 &ufaeYwGif [J[dk;udk NAdwdoQwdkYonf olwdkY\ tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;aexdkifMurnfhNrdKU
a&mufcJh\/ ajrvwfydkif;apmfbGm;rsm;onf NAdwdoQwdkYtm; opömcH rsm;udk apmfbGm;wdkY\tcGifhtmPm oufa&mufrIr&Sdap&efoD;jcm;
cJhMuonf/ NAdwdoQwdkYonf olwdkY\ w&m;Oya'pdk;rdk;a&;? a'ocH owfrSwfxm;Muonf/ (Notified Area) apmfbGm;rsm;u oUle,f
acgif;aqmifrsm; NAdwdoQwdkYtm; opömcH,la&;udk t"duxm;NyD; olyY vk yd f NAw d od Qt&m&SBd u;D wdu Yk olUe,foyYl v k yd of ;D jcm; owfrw S f
EdkifiHa&;rSL;rsm;u olwdkY\ tkyfcsKyfa&;yHkpHudk csrSwfcJhonf/ Muonf/
322 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 323
rsufESmjzLt&m&SdawGtBudKuf oD;jcm;owfrSwfxm;aom ausmif;om;oydwfBuD;ay:cJhaomtcg awmifBuD;&Sd atbDtrf
e,frsm;rSm yifv,fa&jyiftxuftjrifh ay 4700 &Sdaom ausmif;om;wdu Yk oydwu f kd axmufcaH omtaejzifh oydwaf rSmufchJ
awmifBuD;NrdKU? tjrifhay 4500ausmf&Sdaom vGdKifvifNrdKU? tjrifhay Muonf/
4200 ausm&f adS om uavmNrKd U? tjrifah y 5200 &Sad om vGKd iaf rGNrKd U? &efukefwuúodkvfwGif ynmoifaeaom udkwifat; (aemif
vm;½dI;NrdKU? tjrifhay 4000 &Sdaom uGwfcdkifESifh tjrifhay 5300 tcgwGif &Sr;f jynf-OD;wifat;[k xif&mS ;vmol? &efuek w f uúov kd f
&Sdaom erfhqefNrdKUwdkYudk awmifpcef;NrdKU[k owfrSwfxm;Muonf/ bmomjyefESifhpmtkyfxkwfa0a&;Xme-pmwnf;rSL;jzpfvmol)onf
þokdY olwdkYaexkdif&mNrdKUrsm;udk acwfrDtxufwef;usus &efukefwGif xif&Sm;vmonfh vli,frsm;BuD;yGm;a&;toif;udk
wnfaqmufZdrfcHMuaomfvnf; &Srf;apmfbGm;rsm;tkyfcsKyfonfh pdwf0ifpm;vmonf/ BuD;yGm;a&;OD;odef;? OD;ausmfjrifhuav;wdkY\
e,fajrwdw Yk iG f teDaxmif0ikd ;f ? av;aumif*si0f ikd ;f ? 36 aumifpaom vIy&f mS ;rIwiG yf g0ifco hJ uJoh Ykd &efuek w f uúov dk f or*¾vyk if ef;rsm;wGif
avmif;upm;0dik ;f wNcrd Nhf crd ?hf tcGeaf wmfaiGrwefrqaumufcjH cif; udkatmifqef; (aemifwGif AdkvfcsKyfatmifqef;) ESifhwGJNyD; or*¾
jzifh &Sr;f jynfe,f&dS qif;&Jom; eif;jym; &Sr;f ? yavmif? "Ek? tDaum? vkyfief;wdkYwGif yg0ifcJhonf/
vm;[l? ytdkY0fpaomvlrsdK;wkdYrSm rGJonfxufrGJaomb0wGif 1938 ckESpf ausmif;ydwf&uf &Srf;jynfe,fokdYjyefaomtcg
epfvsuf&SdMuonf/ udkwifat;onf anmifa&TNrdKUwGif tvif;a&mifpmMunfhwdkufudk
&Sr;f jynfe,fwiG f ,cifu &Sr;f pmay? &Sr;f ,Ofaus;rI&cdS o hJ nf/
wnfaxmifziG v hf pS cf o hJ nf/ ud, k t hf rd u f pmtky?f pm;yG?J ukvm;xdik ?f
jrefrmpm? &Sr;f pmwwfMuonf/ NAw d o d Qtyk cf sKyaf &;atmufa&mufNy;D
aomufa&tdk;? "mwfrD;rStp ulnD zGifhvSpfMujcif;jzpfonf/
aemufwGif 1901 ckESpfü pmoifausmif;wpfausmif;wnf;om
udbk armif (aemiftcgwGif aq;rif;Bu;D )\ tdrw f iG f zGijhf cif;jzpf\/
zGivhf pS af y;cJo h nf/ xdak usmif;wGif t*Fvyd pf mESihf jrefrmpmoif&\/
&Srf;pmroif&ay/ pmtkypf ifA½D rkd sm;udk OD;yÍöi;f OD;okre (anmifa&T &efuek af usmif;wdu k )f
xdak usmif;wGif qif;&Jom; omrefvufvyk v f ufpm;uav;rsm; u vSL'gef;onf/ pmMunfw h u kd zf iG jhf cif;udk e,f&iS af pmfbmG ;u NiKd jiif
rwuf&? apmfbGm;om;orD;rsm;? apmfbGm;ESifhqufET,fywfouf onf/ olwdkY NidKjiifygu roufom? odkYaomfvli,fwdkYu ZGJBuD;BuD;?
olw\ Ykd om;orD;rsm;om wufciG &hf o dS nf/ aemufyikd ;f wGif tar&duef onf;cHpw d Bf u;D Bu;D jzifh pmMunfw h u kd af tmifjrif&ef tm;xkwcf MhJ u\/
ESpfjcif; omoemjyKtoif;u oDayg? erfhcrf;? awmifBuD;wdkYwGif xk d v l i ,f w d k Y t m; ud k w if a t;? ud k b armif ? ud k c spf v d I i f
ausmif;oHk;ausmif; zGifhcJhonf/ (&Sr;f OD;pD;½H;k twGi;f 0ef)? rcifat;wifh (aemifwiG f uavm txu
xdpk Ofu &Sr;f jynfe,f\ pmwwfajrmufa&;&mEIe;f rSm 3 'or ausmif;tkyfBuD;)? rjroef;(anmifa&T)? udkxGef;? udkxdef0if;?
6 &mcdkifEIef;om&SdcJhonf/ trsdK;om; ckepfa,mufEIef;? trsdK;orD; udkxGef;OD;? udkzdk;jzL (usm;ysH)? OD;jr ac: OD;av;jr (acgif;jzL)
okH;a,mufEIef;omjzpfcJhonf/ udkausmf[ef (AE¨KvxDqdkif) wdkY yg0ifcJh\/
þokcYd ufcufccJ J uwfuwfowfowfqif;&JpmG tzdtESyd cf cH hJ aemifwiG f tif;av;a'oeef;yefoYkd tvif;a&mifpmMunfw h u kd f
&aom &Srf;jynfe,fBuD;onf 1938 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHü tiftm;wdk;wufcJh&m eef;yefwGif udkxGef;wif? tif;aygckefwGif
324 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 325
udkboef; (a&T[oFm) ? udkwifOD;ESifhudkpkd;jrwdkYOD;aqmifNyD; &Srf;jynfe,ftwGif;&Sd usdKif;wHktygt0if NrdKUtcsdKUonf ,dk;',m;
tvif;a&mifpmMunfhwdkufcGJrsm; ay:xGef;vmcJhonf/ vufatmufwGif aecJh&ao;\/
txuf w G i f a zmf j ycJ h a omvl i ,f r sm;omru anmif a &T ? ppfNyD;aomtcg AdkvfcsKyfatmifqef;OD;aqmifonfh zqyv
awmifBu;D ? tif;av;ESihf u,m;jynfe,f (ppfrjzpfru D u&ifeeD ,f) tzGJUBuD;u wpfESpftwGif;vGwfvyfa&;ay;&ef ta&;qdkaom
txd tvif;a&mifpmMunfw h u kd \
f t&Sed t f 0gysUH ESUH cJo
h nf/ xdak 'o&Sd umvwGif &Sr;f jynfa&muf NAw d o
d Qt&m&SBd u;D wdv Yk uf0,f txufrS
rsKd ;csppf wd x f ufoefaom vli,fv&l , G rf sm; ygcJMh uygonf/ u,m; csay;vdu k of nf[k ,lq&aom pDru H ed ;f wpfck a&mufaeavonf/
jynfe,f? rdk;NAJe,fwGif ya'gifajymufusm; OD;odkif;b[ef? OD;odkif; xdkpDrHudef;um; jrefrmEdkifiHudk vGwfvyfa&;ay;rnf/ odkYaomf
oef;wif? vdKG iaf umfwiG f OD;csr;f om? a':jroD? [dyk ek ;f wGif udo k ef;az? awmifwef;a'oudk NAw d o
d Qtpd;k &\ tkycf sKyrf aI tmufwiG x f m;&ef
OD;[defpef;aiG? OD;eE´m[def? udkpHatmiftp&SdaomolwkdY wuf<upGm [laom pDrHudef;jzpfonf/
yg0ifcJhMu\/ xdkpDrHudef;wGifyg0ifaome,fajrrsm;rSm þpmzwfolonf
tqdyk gvli,fpak wGyif 'kw, d urÇmppfBu;D twGi;f &Sr;f jynfe,f jrefrmEdkifiHajryHkudk csMunfhNyD;MunfhvQifawGUEdkifrnfhyHk ay:vmay
wGif *syefwdkYvTrf;rdk;vmaomtcg tvif;a&mifpmMunfhwdkufudk vdrfhrnf/ xdka'owdkYum; - &cdkifjynfe,f (xdkpOfu &cdkifwdkif;?
tajccHNy;D ta&SUtm&Svil ,frsm;tpnf;t½H;k zGUJ vdu k Mf u\/ zufqpf wpfpdwfwpfydkif;? csif;jynfe,f (xdkpOfu csif;0da'owdkif;)? ucsif
awmfvSefa&;wGif yg0ifcJhMuonf/ jynfe,f? &Srf;jynfe,fESifh u,m;jynfe,f(xdkpOfu u&ifeDe,f)
zufqpfwdkYtm; awmfvSef&mwGif AdkvfrSL;BuD;Axl;ESifh Adkvf wkYd yg0ifonf/ xdak 'owdu Yk kd oD;jcm;a'otkycf sKyaf &;[k owfrw S f
ouf&n S w f b Ykd ufrS uRv
H maom &efow l t Ykd m; &Sr;f ? u,m;? ya'gif? xm;NyD; Oya'pnf;rsOf;rsm;yif a&;qGJNyD;jzpfonf/
"Ek? ytd0Yk pf onfh wdik ;f &if;om;vli,fwu Ykd rwGerYf qkwyf g0ifwu dk f azmfjycJhaoma'owdkYudk rsOf;qGJNyD;Munfhvdkufygu &cdkif
cJhMuonf/ jynfe,ftxufwGif csif;? em*? ucsifwdkYtxdjzpfNyD; xdkatmufrS
tif;av;a'o? tif;,m;&Gm&Sd bkef;awmfBuD; OD;ar"d,onf &Srf;jynfe,ftxd *Pef;vufryHkrsOf;auG;udk awGUEdkifayrnf/ xdk
awmfvSefa&;&Jabmfrsm;tm; xrif;auR;\/ 0Sufay;\/ cJ,rf; rsOf;auG;onf jrefrmEdkifiHudk (olwdkYvGwfvyfa&;ay;rnfhEdkifiH) udk
rD;ausmufrsm; 0Sufay;cJh\/ axG;ydkufxm;yHk jzpfaeonf/
NAdwdoQwdkYjyef0ifvmaomtcgwGif AsL½dku&uft&m&Sdrsm; jrefrmwdkY vGwfvyfa&;&rnf/ xdka'orsm;udkawmh olwdkY
jyefvnfacgif;armhvmNy;D awmfveS af &;wGiyf gcJo h nfh vli,frsm;tm; vufrvTwf[laom rljzpfonf/
NAw d od Qt&m&SBd u;D rsm;xH vlq;kd tjzpf owif;ydaYk omaMumifh rsKd ;cspf þpmwef;udk tpOD;awGUolrSm OD;nDyk (&Srf;jynfe,f tpdk;&
vli,fwdkY zrf;qD;ESdyfpufcHMu&ao;\/ tNird ;f pm;twGi;f 0ef) jzpfonfh rsKd ;cspyf *k Kd¾ vjf zpfonf/ tvif;a&mif
NAw d o d QwUkd rvmrDu *syefwo Ykd nf &Sr;f jynfe,fwpfpw d wf pfyikd ;f pmMunhfwdkufpwifolrsm;wGifyg0ifol? zufqpfawmfvSefa&;
ukd ,dk;',m;odkYay;cJhaomaMumifh *syefawG&SdaeonfhumvwGif yg0ifoljzpfonf/
326 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 327
OD;nDyku OD;pHatmif? OD;at;armif (rdk;eJ) wdkYvufodkY azmfjycJh aMumifhyif e,fcsJUwdkY\aemufqHk;pGJudkifxm;aom awmifwef;
aom oD;jcm;a'otkycf sKyaf &;Oya'? pnf;rsO;f rdwLå ay;vku d o
f nf/ a'oawGrygaom ArmhvGwfvyfa&;[lonfh t,ltpGJonfvnf;
xdpk mudk rsKd ;cspv f il ,fwpfpo k nf aps;ajrmufbufrS OD;pHatmif aevmESif;aysmuf[louJhokdY ysufjy,fcJh&avawmhonf/
tdrw f iG pf ak 0;Ny;D pmwrf;yg taMumif;t&mwdu Yk kd aqG;aEG;Muonf/ þae&mwGif yifvHknDvmcHMuD;jzpfay:vm&ef &Srf;jynfe,f
xdtk csed u f &Sr;f jynfe,fjynfov Yl wG v f yfa&;tzGUJ csKyw f iG yf g0ifaom wpf0ef;vHk;&Sd rsdK;cspfvli,frsm;pGm yg0ifcJhygonf/ trnfemrrsm;
ytkdY0f&Jabmfrsm;udkvnf; today;&&m - [dkykef; OD;eE´m[def? azmfjya&;om;&efrsm;vGef;í csefcJh&ojzifh trnfrygolrsm;u
ausmufwef; OD;[defpef;aiG? OD;atmifom? OD;[defarmif? OD;armf[J? cGifhvTwfMuyg&ef awmif;yefygonf/ Oyrmtm;jzifh OD;om'Gef;ndK?
OD;a&T? q&mrif;wdkYyg0ifMu\/ OD;cifausmfndK? OD;wif0if;ndK ponfwdkYjzpfMuygonf/
þodYk e,fcsUJ wd\ Yk tBuu H kd Adv
k cf sKyaf tmifqef;od&ef ta&;Bu;D uRefawmhfwGifxdktcsdefu a&a&&m&m wm0efwpfckudk r&&Sd
aomaMumifh OD;azcif - oHtrwfBuD; (Nidrf;) \vufwGiftyfNyD; ao;yg/ vlBu;D awGuvnf; &efuek w f iG rf &Scd if rd;k ukwo
f Ykd jyef&rnf
AdkvfcsKyfatmifqef;xH ta&mufydkYcdkif;&\/ vm;[kawG;rdygonf/ xdo k aYkd wG;rdaomtcg ausmif;pmESiEhf ikd if aH &;
xdpk nf;rsO;f udk zwfrad om Adv k cf sKyaf tmifqef;u awmifwef; tMum; uRefawmfhtawG;rsm; 0Jvnfaeygonf/
ajrjyefrY cGaJ &; a<u;aMumfojH zifh awmifwef;a'orsm;odYk pnf;½H;k a&; pif p pf a usmif ; pmud k uRef a wmf r aMumuf y g/ uRef a wmh f
qif;cJh&awmhonf/ csif;jynfe,fudkomvQif AdkvfcsKyf rtm;vyf wpfoufwmwGif pmar;yG½J ;IH onf[í l r&Scd yhJ g/ pmzwf0goemBu;D ol
aomaMumifh q&mOD;bcsdK ('D;'kwfOD;bcsdK) udk vTwf&jcif; jzpfav jzpfaomaMumifh ausmif;pmwdkif; tvGwfusufygonf/ &yg\/
onf/ ocsFmvnf; pdwf0ifpm;aomaMumifh uRefawmfhtwGufrcufyg/
&Srf;apmfbGm;rsm;ESifhNAdwdoQt&m&SdBuD;rsm;onf 1946 ckESpf? pmar;yGJudk b,ftcsdefjzpfjzpfatmifrnf[k ,HkMunffNyD;jzpfygí
rwfvu yifvw kH iG f ¤if;wkt Yd csi;f csi;f aoG;ruGaJ &; tpnf;ta0;Bu;D pmar;yGJudkvnf;aumif;? ausmif;wufjcif;tvkyfudkvnf;aumif;
wpf&yfudk usif;ycJhao;onf/ xdktpnf;ta0;odkY *VKefOD;apm xm;vQif &ao;onf[kawG;rd\/
wufco hJ nf/ olu jrefrmEdik if H 'drk eD , D tH yk cf sKyaf &;&&ef ol pGr;f aqmif EdkifiHa&;tvkyfum; AdkvfcsKyfatmifqef;onf atmifqef;
ay;EdkifaMumif; pnf;½Hk;a[majymcJhao;onf/ tufwvDpmcsKyu f ckd sKycf NhJ y/D ,ck wdik ;f &if;om; pnf;vH;k nDñw G af &;
txuf w G i f t ajccH a om &S r f ; apmf b G m ;rsm;\tmPm twGuf yifvHkodkYoGm;aeonf/ NrdKUay:wGifvnf; zqyvESifh
vufvGwfqHk;½HI;&ef aMumuf&GUHpdk;&drfrI? NAdwdoQwdkY\ &Srf;jynfwGif uGejf rLepftuGo J nf aumif;aomtajctaer[kw/f vGwv f yfa&;
&&SEd ikd o
f nfh armfcs;D owåKrikd ;f ? er®wal bmfwiG ;f tp&So d nfh oH,Zmw ESihf a0;oGm;Edik af om tajctae[k,q l rd\/ xdaYk Mumifh rd;k ukwo f Ykd
rsm; rqHk;½HI;a&;? ajrjyefYjrefrmEdkifiHudk n§yfyl;? n§yfydwf xm0pOf jyef N yD ; pmar;yG J a jzrnf h t pm; &ef u k e f w G i f a eNyD ; Ad k v f c sKyf
tusyu f ikd Ef ikd af &;pDrcH suaf Mumifyh if jrefrmwdik ;f &if;om;tm;vH;k \ atmifqef;wdkY &efukefjyefvmrnfhtcsdefudkapmifh&ef qHk;jzwfvdkuf
vGwv f yfa&;wdu k yf BJG u;D onf ydrk kd tH<k uvmcJ&h \/ yifvn kH vD mcHBu;D awmhonf/
328 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 329
þae&mwGif q&mBu;D ocifp;kd \tmabmfukd a&;jyvdyk gonf/ AdkvfpdefrSefuvnf; AdkvfcsKyftdrf a&mufaeonf/ oHk;a,muf 0dkif;
*syefacwf? uReaf wmfq&mBu;D ocifp;kd acgif;aqmifrjI zifh pmayrsm; xdkifrdaomtcg AdkvfcsKyfu oifwef;ay;wmvnf; ay;ayghuGm?
udk avhvmpOfu pmudktvGwf&atmif tBudrfBudrfzwfcJhygonf/ avmavmq,fta&;BuD;wm wdkYcsKyfcJhwJhpmcsKyfudk vlxkxJrSm
ocifpdk;bmomjyefcJhaom rmhufpf0g'qdkif&mpmtkyfrsm;\rl&if; &Sif;jyzdkY vdkw,f/ 'DpmcsKyfay:rSmuGefjrLepfawGu csaewmuGm? 'D
t*FvdyfbmomESifha&;om;aom pmtkyfrsm;udkvnf; tvGwf& pmcsKyu f rkd if;wdu Yk &Si;f jy&r,f/ 'DpmcsKy[ f m e,fcsUJ udk tavQmah y;
atmif zwfcJhygonf/ uRefawmfaecJhzl;aom bkef;awmfBuD; aphpyfwJhpmcsKyf r[kwfwJhtaMumif;? 'DpmcsKyfay:rSmrlwnfNyD;
ynma&;ausmif;wGif pmudktvGwfusufcJh&\/ þtavhtusifh wdik ;f jyKjynfjyKvw T af wmf (Constituent Assembly) ac:&r,f/ ac:zdYk
twdkif; uRefawmfonf pmukd tvGwfusufwwfyg\/ twG u f wd k i f ; jyKjynf j yKvT w f a wmf a&G ; aumuf y G J v k y f & r,f /
Oyrmjy&vQif um;vfrmhupf f Marx ESifh Engels wdYk a&;aom vTwaf wmfrmS Edik if aH wmftwGuf Constitution qG&J r,f/ 'D uGepf wD
Communist Manifesto (uGefjrLepf aMunmpmwrf; 28 tkyfESifh usL;&Sif;qGJNyD;wmeJY wdkY[m vGwfvyfa&; aMunmEdkifNyD/ Oya't&
pwmvifa&;aom Dialectical and Historical Materialism vGwfvyfoGm;NyD}} [k AdkvfcsKyfu ajymygonf/
pmtkyfrsm; xdkpOfu toHk;tEIef;t&qdkvQif tEky#davmrESifh uRefawmfu ]]pmcsKyfudk&Sif;jyzdkY tzGJUawGvTwfr,fvdkY Mum;yg
½kyfydkif;ordkif;0g'pmtkyfudk tvGwfusufcJh\/ oifwef;ay;cJh\/ w,f}} [kajym&m AdkvfcsKyfu -
xdktcsufESifhywfoufí ocifpdk;u - ]]at; wdzYk qyvtzGUJ u pmcsKyu f kd &Si;f r,ft
h zGUJ awG vTwv f rd hf
Repetition and Memorising , This is the art of learning r,f? wpfzGJUzGJUrSm rif; vdkuf&rSmaygh}} [kajymygonf/
pmudtk zefwvJvJ usurf w S jf cif;onf oif,jl cif;\ twwfynm uReaf wmfonf Adv k pf ed rf eS t
f m; EIwq f uf\? Adv k cf sKyu
f v
kd nf;
jzpfonf[k olajymaompum;twdkif; a&;jyjcif;jzpfygonf/ OD;AaqGqDoGm;OD;rnf[k ajymNyD;jyefcJhonf/
ocifp;kd \ wdu k w
f eG ;f csut f wdik ;f vli,frsm;onf ocifp;kd \ MoZm OD;AaqGqDa&mufaomtcg OD;AaqGu -
atmufwGif EdkifiHa&;pmayrsm;udk avhvmcJhMuonf/ ]]at; aumif;w,fu?G rif;u rmhupf 0f g'tjrift& &Si;f jywwf
Akv
d cf sKyaf tmifqef;onf yifvrkH jS yefvmaomfvnf; tvkyaf wG w,f/ wdkYqdk&S,fvpfawGudkvnf; &Sif;jyvdkufayghuGm}} [k ajymyg
½IyfaeonfhtwGuf awGUcGifhr&ao;yg/ 1947 ckESpf? rwfvqef;p onf/
wGif uReaf wmfonfzqyvtzGUJ csKyo f o Ydk mG ;&m Adv
k v
f x
S eG ;f ESiahf wGUyg aemufwpfaeYwGif ocifomcifESifhoGm;awGU&m ocifomcif
onf/ uReaf wmfu Adv k cf sKyEf iS ahf wGUcsiaf Mumif;ajym&m olciG ahf wmif; uvnf; Adv k cf sKyaf jymonfh tzGUJ wpfcck w k iG f xnhaf y;rnf[k ajymyg
ay;rnf/ taMumif;jyefMum;csufudk b,folYudk ajym&rvJ[k ar; onf/
ojzifh rdw¬DvmAdkvfat;armif (bmomjyefpma&;q&m) qDwGif þodkY uRefawmfvkyfudkifaeaomfvnf; uRefawmfonf
ay;&ef ajym&ygonf/ rnfonfhygwD0ifrSr[kwfyg/ qdk&S,fvpfygwD0ifvnf; r[kwf/
aemufwpfaeYwGif wm0gvdef;aetdrfokdY eHeufydkif;apmapm jynfolY&JabmftzGJUvnf; r[kwfay/ zqyv\ au'gwpfOD;om
vm&ef rSmaomaMumifh a&mufoGm;ygonf/ uHtm;avQmfpGmyif jzpfygonf/
330 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 331
Adv
k cf sKyaf tmifqef;uvnf; uReaf wmfu h kd rnfonfyh gwD0ifrS oBuFeftBudKaeYwGif uRefawmfrEÅav;odkY a&mufcJhonf/
rvkyaf pvdak o;yg/ xdaYk Mumifh uReaf wmfu h kd qd&k ,S v f pfygwDyikd ;f wdUk u AdkvfopfwdkY½Hk;wGif wnf;ygonf/
]]'Daumif bmvJ}} [laomoabmESifhMunfhwwfMuygonf/ rEÅav;wGif&SdpOftwGif; zqyvtzGJU0ifrsm;? jynfolU&Jabmf
uRefawmfonf zqyvwGif XmecsKyf½Hk;tzGJU0if EdkifiHa&; wyfzUJG 0ifrsm;? rdwaf qGjzpfcahJ om ocifAwkwEf iS o hf mG ;awGUygonf/
0efxrf;wpfOD;jzpfol Adkvfat;armif (rdw¬Dvm) &Sif;jyrnfhtzGJUwGif ocifAwkwfonf wyfeD&Jabmfjzpfaeayonf/ olu ,cifu
yg0ifygonf/ odaYk omf uReaf wmf rEÅav;odYk t&ifomG ;Ny;D Adv k o f pf jynfolY&Jabmf wyfzGJU0ifjzpfaomfvnf; uGefjrLepfrsm; zqyvrsm;
ESifhawGUygonf/ txkwcf &H aomtcg ocifAwkwrf mS wyfex D oJ Ydk ygoGm;onf/ olu
rMumrDyif rwfvtv,fydkif;avmufwGif ocifomcifu Adv
k o
f ed ;f wefEiS rhf uif;oljzpfaomaMumifh wyfejD zpfomG ;&oljzpf\/
rEÅav;odaYk &mufvmNy;D uReaf wmfu h kd rd;k ukwo f Ykd ac:oGm;ygonf/ uRefawmfonf qdk&S,fvpfygwD0ifrsm;udk atmifqef; -
taMumif;rSm rdk;ukwfzqyv trwfavmif; ocifAodef;twGuf tufwvD pmcsKyftaMumif; &Sif;jyouJhodkY ocifAwkwfudkvnf;
uomwGif rdk;ukwfNrdKUe,ftrwfavmif;tjzpfrSwfyHkwif&mwGif atmifqef;-tufwvDpmcsKyftaMumif;udk &Sif;jy&ef qHk;jzwfNyD;
yg0ifaqmif&Guf&ygonf/ NyD;jyefaomtcg uomrS rdk;ukwfodkY pum;ajymygonf/
ocifAodef;udk jyefydkY&ygonf/ ocifAwkwfudk &Sif;jy&mwGif -
xdt k vkyNf y;D aomtcg a&Tbo kd oYdk mG ;Ny;D atmifqef;-tufwvD ]]ocifAwkwf& ... atmifqef;-tufwvDpmcsKyf[m
pmcsKyfudk &Sif;jy&ygonf/ a&TbdkwGif&Sdaom vuf0Jt,loefonfh vGwv f yfa&;udk at;at;csr;f csr;f &,lEikd w f hJ ajcvSr;f Bu;D wpf&yfjzpf
qd&k ,S vf pfygwD0ifrsm;? jynfoUl &Jabmfrsm;udk &Si;f jy&jcif;jzpfygonf/ w,f/ uReaf wmf 'Duv kd mcgeD;rSm Adv k cf sKyaf tmifqef;eJY cPawGUcJh
uRefawmf &Sif;cJhaom atmifqef;tufwvDpmcsKyfudk aemufydkif; &w,f/ Adv k cf sKyu
f 'DpmcsKy[ f m wdaYk wG&csiw f hJ vGwv f yfa&;twGuf
wGif tus,fa&;jyygrnf/ tajccHyJ/ tckyifvHkrSm nDñGwfa&;&cJhNyD/ 'DnDñGwfa&;t&
rdk;ukwfonf uomc½dkiftwGif;wGif ygaomfvnf; EdkifiHa&; a&G;aumufyGJ vkyf&awmhr,f/ a&G;aumufyGJ[m wdkif;jyKjynfjyK
tm;jzifh a&TbEkd iS hf tquftqHrsm;av&m uReaf wmfonf rd;k ukwrf S vTwfawmfa&G;aumufyGJjzpfw,f/ 'Da&G;aumufyGJNyD;&if wdkif;jyK
a&TbdkokdY oGm;&jcif;jzpfygonf/ jynfjyKvTwfawmfac:r,f// vTwfawmfu jrefrmEdkifiH&JU zGJUpnf;yHk
a&G;aumufyu JG mvwGif ocifomcifa&m uReaf wmfyg rd;k ukwf tajccHOya'udk a&G;qGv J rd rhf ,f/ 'DOya'udk a&;qGNJ y;D &if vTwaf wmfrmS
wGif ae&ygonf/ ocifAodef;um; xdkpOfu touf 50 cefY[k tajccHOya'udk aMunmr,f/ bdvyftpdk;&uvnf; twnfjyK
xifygonf/ ol\a&G;aumufyGJtwGuf ae&jcif;jzpfygonf/ ay;r,f/ 'gaMumifh vGwfvyfa&;&rSm aocsmw,f/
a&G;aumufyNJG y;D aomtcg ocifAode;f udak c:Ny;D ocifomcif 'DOya'rSmvnf; cifAsm;wdkYuRefawmfwdkYvdkcsifwJh qdk&S,fvpf
onf &efuek o f xYkd u
G o f mG ;ygonf/ uReaf wmfu rd;k ukww f iG f qufNy;D pepfwnfaqmufa&;twGuf jy|mef;xm;wJh tcsufawGygw,f/
aecJhygonf/ 'gaMumifh uReaf wmfwo Ykd cifAwkww f uYkd axmufczH v Ykd ykd gw,f}} [k
332 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 333
&Si;f jy&m ocifAwkwu f oabmwlouJo h Ydk acgif;ndwyf gaomfvnf; onf/ uRefawmf\ q&mBuD;ocifpdk;taMumif;udkvnf; þodkYyif
EIwfuawmh zGifhrajymyg/ oHk;oyfavh&Sdygonf/
ocif A wk w f E S i f h a qG ; aEG ; NyD ; aemuf ES p f & uf t MumwG i f uRefawmfonf q&mBuD;ocifpdk;taMumif;udk oHk;oyfaomf
uRefawmf &efukefodkYxGufcJhygonf/ wnf;cdkaeus ocifra':&Sdef vnf; ol\ ud, k af &;ud, k w
f mudk xnfo h iG ;f oH;k oyfavhr&Syd g/ ol\
tdrfwGif wnf;ygonf/ EdkifiHa&;oabmxm;rsm;udkom avhvmoHk;oyfcJhygonf/
xdktdrfwGif uRefawmfwnf;cdkygaomfvnf; uRefawmfESifh0g' xd k o abmxm;aMumif h uRef a wmf E S i f h o cif r a':&S d e f \
vrf;pOfjcif; rwlyg/ ocifra':&Sed o f rD; rcifoef;onf awmfveS af &; orufavmif; Adkvfoef;a&T? ocifra':&SdeftdrfodkY vmaeus
umvu oxHck ½dik w f iG af wmfveS af &;qifEMJT uaom wyfrawmfom; Adkvfodef;wef? ocifra':&Sdef\armif AkdvfMunfwdkYonf cifrifrI
rsm;ESifh twlyg0ifcJholjzpfonf/ ol\awmfvSefa&;trnfrSm pdk;pdk; rysuf qufvufcifrifrrI ysuf aygif;oif;cJ\ h / xdaYk Mumifh ocifr
jzpfonf/ tqdkyg rcifoef;onfvnf; uRefawmfESifh armifESr a':&SdefwGif wnf;cdkrysuf wnf;cdkNrJjzpfEdkifcJhjcif;jzpfygonf/
ozG,f &if;ES;D Mu\/ odaYk omf olvufxyfrnfyh *k Kd¾ vrf mS Adv k of ef;a&T ocifra':&SdeftdrfwGifaepOf Adkvfodef;wefu ]]udkcspfvdIif
jzpfonf/ Akdvfoef;a&Tonf r*Fvm'HkAkdvfoifwef;ausmif;wGif usKyfwdkY wyfeDXmecsKyfudk vmvnfOD;avAsm}} [k zdwfac:aom
uRefawmfwkdY\ q&mjzpfcJhonf/ *syefacwf ocifpkd;acgif;aqmif aMumifh wpf&ufwGif wyfeDXmecsKyf&Sd&m tvHk&yf&Sd u&ifNcH[k
aom uGejf rLepfygwDArmjynfukd vdv k m;oljzpfonf/ uReaf wmf olwYkd ac:aom NcHBuD;twGif;&Sd wyfeDXmecsKyfodkY oGm;cJhygonf/
tdrfwGif wnf;cdkpOfumvu Adkvfoef;a&TrSm ocifoef;xGef; a&mufomG ;aomtcg Adv k af tmifrif;ESiahf wGUvQif uReaf wmfu h kd
acgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepfygwD0ifjzpfonf/ zqyvqefYusifa&;w&m; a[mygawmhonf/ Adkvfatmifrif;u
Adkvfoef;a&Tonf xdkpOfu uGefjrLepfygwD0ifjzpfaomfvnf; ]]udkpef;aiG ...tck ArmhEdkifiHa&;avmurSm tajctaet&
vGecf ahJ om ESpEf pS af vmufurl Adv k o f ef;a&Tonf ocifoef;xGe;f udk &Sif;oGm;NyD}} [k pygonf/
vdv k m;olr[kwyf g/ ocifoef;xGe;f taMumif;udk raumif;ajymavh ]]b,fvdkvJqdk&if zqyvacgif;aqmifawG OD;aqmifaewJh
&Sdonf/ odkYaomf xkdodkYaomolu ,cktcg ocifoef;xGef; ae&Sife,fblZGmvdkif;uwpfzuf (National Bourgeois) usKyfwdkY
acgif;aqmifaom uGefjrLepfygwD0ifjzpfaeavNyD/ uGejf rLepfygwDO;D aqmifwhJ (Proletarialm) ypön;f rhv J ikd ;f u wpfzuf?
uRefawmfpdwfwGif 'gvnf;wpfrsdK;yJaemf[lí awG;rdaeyg\/ jref r mvd k a jym&&if trsd K ;om;"e&S i f v d k i f ; eJ Y uG e f j rLepf y gwD
uRefawmfhtzdkYrSmrl ocifoef;xGef;udkaumif;onf[lí acgif;aqmifwJh ypönf;rJh ESpfvdkif;uGJoGm;NyD}}
vnf;aumif;? qdk;onf[lívnf;aumif; yHkaoowfrSwfxm;jcif; xdkpum;udk Adkvfodef;wefESifh AdkvfMunfwkdYu em;axmif
r&Syd g/ ocifoef;xGe;f ESiw hf ufbek ;f Bu;D ode;f azwdu Yk kd Edik if aH &;orm; aeMu\/ Adkvfatmifrif;u -
EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;[k owfrSwfxm;ygonf/ ]]cifAsm; Edik if aH &;vkyrf ,fq&kd if rmhupf 0f g'orm;wpfa,muf
olw\ Ykd Edik if aH &;oabmxm;tcsed u f mvtavsmuf ajymif;vJ taeeJY cifAsm; usKyw f b
Ykd ufyg&r,ft h aMumif;yJ&w dS ,f}} [lí 'J'h ;dk
wnf&adS ecJyh t kH oD;oD;udk uReaf wmf rSwo f m;avhvmoH;k oyfavh&ydS g ajymvdkufygonf/
334 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 335
uRefawmfu - rSm There should be a bolshevik even in the most reactionary
]]uReaf wmfo h abmxm;udk yGiyhf iG v hf if;vif; cifAsm;wdu Yk kd ajym& organisation (tazmufjyefqkH;aomtzGJUtpnf;rSmyif jzpfvifh
r,f/ uReaf wmfuawmh Adv k cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifru I kd cH,Nl y;D upm; abmf&ADS pfwpfO;D awmh &Sad e&rnfomjzpfonf) [laom pum;
vkyzf q Ykd ;kH jzwfNy;D tck &efuek q f if;vmcJw h myJ/ Advk cf sKyaf tmifqef; jzpfonf/ zqyvonf azmufjyefaom tzGJUtpnf;r[kwfyg/
ckvyk af ewJh vdik ;f [m rmhupf 0f g'vdik ;f eJU ud, k n f wD ,fvYkd uReaf wmf xdaYk Mumifh uGejf rLepfwo Ykd nf zqyvESirhf yl;aygif;oifb h ;l vm;[lí
,HMk unfw,f/ Adv k cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifreI YJ wpfaeYaomtcg awG;rdygonf/
jrefrmjynfrmS qd&k , S v f pfpepfukd xlaxmifEikd v f rd rhf ,fvYkd uReaf wmf þodkYawG;rd&if; AdkvfcsKyfatmifqef; xkwfazmfajymqdkoGm;
,HMk unfw,f/ 'gaMumifh Adv k cf sKyaf tmifqef;udk uReaf wmf axmufcH aom zqyvqefu Y siaf &; *dP
k ;f oH;k *dP
k ;f \ taMumif;udk jyefowd&rd
w,f/ ygonf/
wpfckawmhajymcJhcsifw,f/ tvm;wlyif zqyvESifhtwdkuftcHvkyfaeMuaom tzGJU
cifAsm;wdkYeJU uRefawmf[m rmhufpf0g'udk em;vnfwJhtwdkif; tpnf;wdkYESifhywfoufNyD; AdkvfcsKyfatmifqef;u uRefawmhftm;
ud, k ,f MkH unfaewJt h wdik ;f cH,al ewJh &Jabmfwpfa,mufyv J Ykd cifAsm; ajymcJah om pum;&yf&ydS gonf/ xdpk um;udyk if Adv k cf sKyaf tmifqef;
u 1947 ckESpf? {NyDv ig;&ufaeY naeajcmufem&DausmfwGif
rSwfxm;yg}} [lí ajymvdkufygonf/
wdkif;jynfokdY toHvTifhrdefYcGef;ajympOfwGif xyfrHajymcJhayonf/
uRefawmfwdkYonf axG&mav;yg; tenf;i,fajymNyD;aemuf
xdkrdefYcGef;wGif AdkvfcsKyfajymcJhonfudk rSwfrdorQ tusOf;csKyf
uRefawmf a':&SdeftdrfodkY jyefcJhygonf/
ajym&aomf -
a':&SdeftdrfwGif uRefawmfodvdkufonfrSm 'Dwpfcg ig[m uRefawmfxkwfvdkufwJh arwåm&yfcHvTmrSm ]]ArmawG vrf;
EdkifiHa&; wu,fvkyfawmhrSmygvm;[lí jzpfygonf/ ESpfcGudka&mufaeNyDvdkYajymcJhw,f/ ,cknawmh zqyvtzGJU&JU
EdkifiHa&;vkyf&mwGif zqyvqdk&S,fvpfygwD jynfolY&Jabmf a&SUqHk;wef;uacgif;aqmifawG[m vrf;ESpfcGudka&mufaeNyDvdkY
wdkYESifh yl;aygif;NyD; &if;&if;ESD;ESD;vkyf&ef[lí jzpfygonf/ ajymcsiw f ,f/ wpfvrf;u wpftrd v f ;kH avmifpjyKaewJrh ;D udk Edik Ef ikd f
a':&Sed t f rd w f iG x f ikd Nf y;D pOf;pm;&mwGif Adv k af tmifrif;wdYk yg0if eif;eif;Nird ;f &r,fvh rf;jzpfw,f/ tjcm;vrf;uawmh tdrBf u;D vnf;
aom uGefjrLepfwdkYonf zqyvtwGif; uGefjrLepfawG&SdpOfu avmifcsio f vdak vmifygapawmhqNkd y;D tdraf y:u qif;ay;wJv h rf;
zqyvudk a0zefrIr&Sdaomfvnf; zqyvrS olwdkYtxkwfcH&rSyif jzpfw,f/ 'Dvrf;ESpcf t k wGuf b,fvrf;udk uReaf wmfwYkd acgif;aqmif
zqyvudk ydkrdk a0zefvmonf/ zqyvudk wdk;wufaomtzGJU[k awGvu kd Mf ur,fqw kd m taES;eJt Y jref uReaf wmfwYdk oEé|d mefcsMu&
cH,cl &hJ mu olwzYkd qyvrSxu G &f aomtcg zqyvudk azmufjyef vdrfhr,f/ tck wpfjynfvHk; txdul;pufNyD; rD;[kef;[kef;awmufzdkY
aomtzGUJ [k olwYkd cH,Ml ujyefonf/ xdt k cg uReaf wmfonf vDeif t&Sdef,laewJhtcgrsdK;rSm awGa0rdef;armjcif;? csDwHkcswHkjzpfjcif;?
ajymaom pum;wpf&yfudk owd&rdygonf/ vDeifu 'l;rm; rSew f ,fxif&mudk rvky&f jJ cif;xuf ydrk mS ;wJt h rSm;rsKd ;[m &SEd ikd af wmh
vTwaf wmfoYkd 0ifoif?h r0ifoifh tjiif;yGm;pOfu ajymcJah ompum; r,f r[kwfbl;/
336 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 337
cyf&Sif;&Sif;ajym&&if ,aeYxd uRefawmfwdkYwpfawG&JU vkyfyHk ysufjy,foGm;ap&ef vkyfaeMuaMumif;? tcsKyfajym&&if ,cifu
udkifyHkawG[m bmrS auseyfp&mr&Sdao;bl;/ twdtusqHk;jzwfzdkY vGwfvyfa&;qdkwm avoHrS rMum;&wJh b0u taumiftxnf
ta&;BuD;aewJhtcsdefrSm uRefawmfwdkYwpfawG awGa0aeMuw,f/ ay:vmwJhtxd zqyvu vkyfay;cJhwm/ tJ'Dtwdkif;om rSefrSef
jywfjywfom;om; vkyfp&m&SdwJhtcg csDwHkcswHkjzpfaeMuw,f/ vSrf;oGm;Edkif&if vGwfvyfa&;aMunmNyD;wJhaemuf zqyvudk
'gawGxufq;kd 0g;wmu rSew f ,fxif&mudk rvky&f w J mbJ? ud, k phf w d f qefYusifwJh *dkPf;om;awGu odaeMuw,f/ olwdkYu tmPmudk
xJu tvkyfwpfck[m b,favmufyif rSefw,fvdkY xifygap/ zqyvvufxu J vkzt Ykd wGuf rsupf x
d o
J eJ yYJ ufwt hJ vkyaf wG vkyf
b,fou l b,fvx kd ifrvJ? bmajymrvJqw kd mawG awG;Ny;D ? ,Hw k m aeMuaMumif;}} [lí zqyvudk qefYusifMuaom *dkPf;rsm;
u wpfrsdK;? vkyfwmuwpfrsdK; jzpfjzpfaeMuw,f/ tJ'gawG[m taMumif;udk ajymoGm;avonf/
acgif;aqmifvyk &f r,fo h al wGeUJ awmh jy'g;wpfvrf; oHwpfvrf;yJ/ AdkvfcsKyfu zqyvudkqefYusifaom twdkuftcHtkyfpk
tckacwfacgif;aqmifrIu t&ifwkef;u acgif;aqmifrIeJY oHk;ck&SdaMumif; -
enf;enf;rS rwlawmhbl;qdkwm aumif;aumif; owdxm;Muyg/ 1/ apm -pdef-armf tkyfpk
a&S;wkef;u acgif;aqmifrI[m tpnf;ta0;wufwmrSpNyD; *VKefOD;apm
qHk;jzwfcsufawGcswmrSm tqHk;owfwmyJ? ckacwfacgif;aqmif ocifApdef
rI[m 'gavmufESifh rjzpfawmhbl;/ ,ckacwfacgif;aqmifrI[m a'gufwmbarmfwdkUudk ajymjcif;jzpfonf/
jymyHkeJYavmifpmom usefawmhwJhb0qdk;BuD;rS jrefrmjynfBuD;udk Adv k cf sKyuf 1947 ckEpS ?f Zefe0g&D 31 &ufaeY aemufq;kH xm;Ny;D
topfjyefvnfxlaxmifEdkifwJh acgif;aqmifrIjzpf&r,f/ 'Davmuf vGwfvyfa&;ay;rnf[k raMunmygu zqyvtpdk;&tzGJUrS
Bu;D av;wJh acgif;aqmifrI Bu;D udk uReaf wmfww Ykd pfawG Edik Ef ikd ef if;eif; Ekwx f u G rf nf[k aMunmcJo h nf/ ocifApdeEf iS hf OD;apmwku Yd bdvyf
wm0ef,cl siw f ,fq&kd if ckvkd awGa0aevdrYk jzpfawmhb;l / csw D ckH swkH odkYoGm;NyD; NAdwdoQtpdk;&ESifhvGwfvyfa&; twGufaqG;aEG;&mwGif
aevdYk rjzpfawmhb;l ? ud, k ,f MkH unfwmudk rvky&f v J Ykd rjzpfawmhb;l rnfodkYrQ 0ifa&mufaqG;aEG;jcif; rjyKcJhay/ odkYaomf 27-1-1947
[lí AdkvfcsKyfu ol\ pum;udk tpcsDygonf/ aeYwiG f jrefrmbk&ifcaH umifpD tpk;d &tzGUJ ESiNhf Aw d o d Qb&k ifth pk;d &wdYk
xdkrSqufNyD; AdkvfcsKyfu þrdefYcGef;udk wdkif;jynfodkY qufvuf aqG;aEG;rI oabmwlnDcsuf&aomaMumifh vufrSwfxdk;awmhrnf
ajym&mwGif - aeYodkY a&mufcJhonf/
]]'Dpum;awGudk yPmrtjzpfeJYajym&wmuawmh wjcm; xdt k cgusryS if ocifApdeEf iS *hf VKeOf ;D apmwdu Yk vufrw S f rxd;k
aMumifah wmh r[kwb f ;l ? vufiif;tajctaet& rajymrjzpfvb Ykd /J Mu/ xdkYaeYusrSyif ocifApdefu aemufqHk;wGif ,ck NAdwdefbk&ifh
vufiif;tajctaeqdkwmbmvJvdkY uRefawmfwdkY txl;oHk;oyfzdkY tpk;d &ESihf jrefrmEdik if b
H &k ifct H rIaqmifaumifpt D pd;k &wd\Yk oabm
vdkw,f}} [líajymNyD;aemuf zqyvudk qefYusifwJh*dkPf;awG&Sd wlncD suw f iG f jrefrmEdik if v
H w G vf yfa&;taMumif;ryg[laom taMumif;
aMumif;? xdk*dkPf;awGu zqyvvkyfief;awG OD;wnfcsufawGudk jycsufjzifh pmcsKyfudk olvufrSwfrxdk;EdkifaMumif; ajymonf/
338 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 339
NAdwdefEdkifiHbk&ifhtpkd;&tzGJU eef;&if;0efrpöwmtufwvDu OD;apmwdkYonf axmufcHol tm;enf;\/ AdkvfcsKyfatmifqef;
ocifApdefajymaom taMumif;jycsufawGudk pmcsKyfvufrSwfxkd; acgif;aqmifaom zqyvaemufwGif vlxktiftm;rsm;\[k
rnfh aemufqHk;aeYusrS bmaMumifhajym&wmvJ[lí ar;cGef;xkwf rS w f , l c J h \ / xd k Y a Mumif h y if ol w d k Y vuf r S w f r xd k ; aomf v nf ;
cJhonf/ atmifqef; - tufwvD pmcsKyo f nf atmifjrifpmG csKyq f Ekd ikd cf \hJ /
*VKefOD;apmuvnf; xdkYaeYwGif pmcsKyfudk vufrSwfrxkd;bJ AdkvfcsKyf\toHvTifhrdefYcGef;wGif þtcsufudk tus,fw0ifh
aMunmcsufwpfapmifudk xkwfjyefonf/ OD;apmu ,ckaemufqHk; ajymcJ\ h / a'gufwmbarmfonf oD;jcm;ygwD&NdS y;D zqyvtzGUJ csKyf
oabmwlnDcsufwGif ,ckxufydkrdkaumif;rGefaom tcsufrsm; ESiahf wmh yl;aygif;rIr&Scd ahJ y/ xdaYk Mumifh apm? pde?f armf[k oH;k EIe;f cJjh cif;
jznf h p G u f o if h o nf p aom taMumif ; jycsuf r sm;ES i f h p mcsKyf u d k jzpfayonf/
vufrw S rf xd;k Edik af Mumif; ajymonf/ xdt k cgwGif NAw d ed Ef ikd if H bk&ifh AdkvfcsKyfatmifqef;onf ocifApdef? *VKefOD;apm? a'gufwm
tpd;k &tzGUJ 0efBu;D rsm;u yxrqH;k aom tpnf;ta0;rsm;rSpwifí barmfwdkYtm; pm;zm;BuD;awG[koHk;cJh\/
jrefrmudk,fpm;vS,ftzGJUrS pma&;om;wifjyaomtcsufrsm;udk xdkacwfu toHk;jzpfonf/ pm;zm;[laom toHk;wGifus,f
ay;tyf&mwGif jrefrmudk,fpm;vS,ftzGJUtwGif; oabmxm; cJh\/
uGJjym;rI wpfpGef;wpfprQ rawGU&yguvm; [líyifjzpfonf/ ocifoef;xGef;? OD;odef;azwdkYudk odef;oef;uGefjrLepf[k
ocifApdefESifh *VKefOD;apmwdkYonf ra&&maompum;vHk;rsm; Adv
k cf sKyu f oH;k cJ\ h / ode;f oef;uGejf rLepfEiS yhf wfoufNy;D Adv k cf sKyu f -
toHk;jyKNyD; pmcsKyfudk vufrSwfrxdk;cJhMu/ odef;oef;uGefjrLepfawG[m zqyvrSm&Sdwkef;u zqyvudk
xdtk csuEf iS hf ywfoufNy;D Adv k cf sKyaf tmifqef;u wdik ;f jynfoYdk olwdkYuom BudK;udkifcsifw,f/ 'DvdkudkifvdkY r&awmh zqyv[m
(5-4-47) aeY naeydkif; toHvTifhajymMum;&mwGif - 'l;axmufa&;vrf;pOfvu kd o f av;? aphpyfa&;vrf;pOfvu kd of av;
ocifApdeEf iS *hf VKeOf ;D apmwdo
Yk nf NAw d ed Ef ikd if rH S b,fenf;ESirhf Q eJY awmifpOfa&r& pGyfpGJcsufawGudk toHk;jyKcJhw,f/ 'DawmifpOf
vGwv f yfa&;udk vG,v f ,
G af y;vdrrhf nf[í l rarQmv f ifMh u/ ray;cJh a&r& pGyfpGJcsufawGaMumifhvnf; olwdkYwpfawGudk zqyvxJu
aom zqyv0efBuD;rsm; &mxl;u EkwfxGufrnf/ xdktcgwGif xkwfypfvdkuf&wmyJ/
zqyv0efBu;D r[kwaf om ocifApde?f OD;apmwdu Yk tpd;k &tzGUJ wGif xkwfypfvdkufvdkYtjyifa&mufwmeJY wpfNydKifeufzqyvukd
usef&pfNyD; tmPm,l&ef pdwful;&SdcJhonf/ jyKwfua&mqdkNyD; tvkyform;awGeJY zqyvudk udkifaygufwmyJ/
odkYaomf olwdkYrxifrSwfbJ vGwfvyfa&;&aprnfh oabm 1946 ckESpf? atmufwdkbmvtwGif; odef;oef;uGefjrLepfawG
wlcsuf&&SdonfwGif oabmwlpmcsKyfudk olwdkYvufrSwfrxkd;ygu ajrm§ ufay;wJh tvkyo f rm;oydwu f kd vlxak umif;aumif;owd&rSm
ESpfzuftpdk;&wdkY oabmwlnDcsufysufjy,frnf/ zqyv0efBuD; yg/ tJ't D csed w f ek ;f u uReaf wmfw&Ykd mxl;,lwm vydik ;f avmufawmif
awG &mxl;rSxGufrnf olwdkYusefNyD; tmPm&rnf[lí ,HkMunfcJh r&ao;bl;/ &ufydkif;avmufyJ&Sdao;w,f/ NyD;awmhvnf; ykvdyf
Mu\/ olwdkYrxifwm jzpfcJh\/ rpöwmtufwvDu ocifApdef? oydwf? trIxrf;aygif;pHkoydwfwdkY&JUta&;awGeJY uRefawmfwdkY
340 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 341
Asmrsm;wkef;&Sdao;w,f/ odef;oef;uGefjrLepfawG&JU wGufudef;u uvnf; tuif;yg;NyD;om;jzpfaevdkY odef;oef;uGefjrLepfawG&JU
awmh uReaf wmfwu Ykd kd 'Dvt kd ½duI xf ;dk vdu k &f &if uReaf wmfwv Ykd rJ mS yJvYkd yufpufwJhtMuHtpnfawG[m txrajrmufcJhbl;/
wGuw f myJ/ 'gayr,fh vlx[ k m uReaf wmfwaYkd emufrmS yJ BuUH BuUH cdik f ausmif;om;awGeJY udkifaygufvdkYr&jyefawmh odef;-oef;
&yfaewmaMumifh tJ'o D ydwrf mS uReaf wmfwrYkd vJbJ uReaf wmfwu Ykd kd uGefjrLepfawG[m zqyvudk v,form;awGeJY udkifaygufjyefNyD/
t½du I x f ;dk &efBuw
H hJ ode;f oef;uGejf rLepfawGyJ vdro hf mG ;cJw
h m/ trSef tcke,fawGrSm qefawGvkaeMuwm olwdkY&JU jzL;nDvmcH qHk;jzwf
twdkif;ajym&r,fqdk&if tJ'DoydwfrarSmufcifuqdk&if odef;oef; csufawGtwdkif; vkae MuwmyJ? 'DvdkqefawGvkwm[m wu,f
uGefjrLepfawG&JU tiftm;[m&efukefrSm tawmifhqHk;yJ/ 'gayr,fh iwfaevdkYvm;? zqyvudkacsmufcs&atmifvm;qdkwm uRefawmf
ud, k ahf pwem ud, k jf yeftusKd ;ay;w,fqw kd mvdk 'Doydwu f kd twif; txl;&Sif;jyzdkYrvdkbl;/ jynfxJa&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;pmawGxJrSm
arSmufcdkif;wJhtcsdefupNyD; &efukefrSmqdk&if olwdkY&JU tvkyform; tpHktvifygNyD;NyD/
tiftm;[m tawmfBuD;usoGm;w,f/ uJ tckuRefawmfajymcJhwmawGudkem;axmifNyD; odef;oef;
tvkyo f rm;eJu Y ikd af ygufvrYdk &awmh zqyvudk ausmif;om; uGefjrLepfawG[m olwdkYtmPm&rItwGuf tvkyform;awG?
awGeJY udkifaygufzdkY 'Dodef;oef;uGefjrLepfawGyJ xyfNyD; BuHMujyef ausmif;om;awG ? v,form;awGudk b,fvdk tvGJoHk;pm;vkyfcJh
w,fqdkwm wkdif;jynfvlxku aumif;aumif; csifhcsdefEdkifNyDvdkY
w,f/ ArmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;or*¾&JUtvkyftrIaqmif
uRefawmf ,HkMunfw,f/ odef;oef;uGefjrLepfawG[m awmfvnf;
xJrSm odef;oef;uGefjrLepfawG&UJ MoZmcHawGygw,f/ odef;oef;
awmfwJh vlawGygyJ/ w&m;twdkif;r[kwfbJ npfnpfywfywfenf;
uGefjrLepfawG[m tJ'DMoZmcHawGuwpfqifh ArmEdkifiHvHk;qdkif&m
awGeJY EdkifiHa&;tmPmvkwJhae&mrSm wpfwdkif;wpfjynfvHk;u
ausmif;om;or*¾ukd BuKd ;udik Mf uw,f/ olw&Ykd UJ ya,m*eJyY J Zefe0g&Dv olwdkYudk q&mwif&rSmyJ/
20 &ufaeYrSm wpfEdkifiHvHk;ausmif;om;oydwfarSmufatmif ckawmh olw&Ykd UJ ukvm;q&mBu;D *sKd &uDS bmawG ñTeMf um;vdu k f
qH;k jzwfcsuf csMuw,f/ tJ't D csed rf mS yJ uReaf wmfww Ykd pfawG bdvyf w,fvdkY rqdkEdkifbl;/ zqyveJYnDñGwfa&;,l&r,fvkdY wGifwGifBuD;
aqG;aEG;yGEJ iS yhf wfoufNy;D tawmfav; tvky½f yI af ewke;f jzpfw,f/ atmfaeMujyefNy/D r[kwrf v S aJG &m zqyveJU nDñw G af &;a<u;aMumf
'gayr,fh olwaYkd pwemeJo Y w l u Ykd kd tusKd ;ay;w,fqw kd t hJ wdik ;f oH[m usKyw f zYkd qyvtzGUJ 0ifawG&UJ rsuv f ;kH xJukd oJeyYJ ufzUkd twGuf
ol w d k Y & J U rormwJ h a jcvS r f ; ud k ausmif ; om;trsm;pk u jrif N yD ; toH;k jyKwmyJvYkd uReaf wmfwpfxpfcspx JG m;vdu k w
f ,f/ bmjzpfvv Ykd nf;
xqlMua&m/ 'geJY olwdkYMoZmcHwJhausmif;om;tvkyftrIaqmif qdk&if 'DvdknDñGwfa&;a<u;aMumfoHawGudk atmfNyD;wJhaemufrSm
tzGJUvnf; t,HktMunfr&SdtqdktoGif;cH&NyD; jyKwfusoGm;wmyJ/ olwdkYbufawmfom;awG[m uRefawmfwdkYbufuvlawGudk ydkNyD;
ode;f oef;uGejf rLepfawG&UJ tBut H pnfuawmh zqyv tpk;d & owfao;w,fvdkY e,fu wdkifMum;csufawGudk uRefawmfMum;&
tzGJUjzpfwkef; AdkvfatmifausmfawG rsm;rsm;ay:atmifvkyfay;zdkYyJ? w,f/ olwkdY&JUnDñGwfa&;a<u;aMumfoHudkMum;&jyD; uRefawmfwdkY
'Dvakd y:awmhrS zqyvudv k ufnKd§ ;xd;k jyNy;D vlxek UJ &efwu kd af y;rSmyJ/ vlawGxifa,mifxifrSm;jzpfaewkef; olwdkYu tidkufrSm0if0ifNyD;
awmfawmhukd yufpufwt hJ BuaH ygh/ 'gayr,fh ausmif;om;vlrsm;pk cswmyJ[k rdefYMum;cJhonf/
342 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 343
xdkrQru wpfzufu nDñGwfa&;[ka<u;aMumfaeqJrSmyif uReaf wmfwb Ykd v
d yfrmS aqG;aEG;yGu J si;f yaepOfu uReaf wmfwYkd
ode;f oef;uGejf rLepfawG\MoZmcH owif;pm*sme,fww Ykd iG f zqyvudk bufu rJwif;ay;wJt h ajctaeeJY e,fcsUJ qefu Y siaf &;orm;rSeo f rQ
tjyif;txef oGm;ykwaf vvGihf a&;cJMh uonf/ Adv k cf sKyaf tmifqef;u vGwv f yfa&;qE´jyyGBJ u;D udk jrefrmwpfjynfv;kH rSm usi;f yay;Muw,f/
]]vlxu k zqyvvkyif ef;awG ysujf ym;atmif qefvyk aJG wG[m odef;oef;uGefjrLepfawGuawmif 'DqE´jyyGJrSm 0ifNyD;qE´jyMuao;
odef;oef;uGefjrLepfygwDawGu vIHYaqmfaewkef;&Sdao;w,f/ tJ'g w,f/ e,fcsJUorm;awGudk zqyv'Dvdk tiftm;jyaewJhtcsdefrSm
awGudkMunfhNyD;awmh olwdkY&JU nDñGwfa&;toHaumif;[pfwm[m ocifpkd;wdkYvlpk[m zqyvudk rD;ukef,rf;ukefypfNyD; wdkufwmyJ/
bm&nf&G,fcsufeJY [pfwmvJqdkwm v,fjyifrSm qifoGm;ovdk tckvnf; a&G;aumufyGJ rusif;yjzpfatmifqdkNyD; ocifpdk;wdkY
xif&Sm;NyD;aeygNyD}} [lí rdefYMum;cJhonf/ vlp[k m rD;uke, f rf;ukev f yk af eMujyefNy/D toufiifaewJh NAw d od Q
AdkvfcsKyfatmifqef;OD;aqmifonfh zqyvtzGJUcsKyfBuD;tm; e,fcsUJ orm;awG[m zqyv&JU tiftm;udk NzKd zsuzf eYkd UJ zqyvu
ppfrjzpfru D Edik if aH &;avmuwGif yg0ifco hJ ?l *VKeOf ;D apm? ocifApde?f tjyif;txefBuKd ;yrf;aewJh Armhvw G v
f yfa&;Bu;D udk Zmwfarsmatmif
a'gufwmbarmfw\ Ykd wdu k cf u
kd rf rI sm; ? ocifoef;xGe;f ? OD;ode;f az vkyfzdkYtwGuf oHk;p&mwjcm;enf;awGr&Sdawmhbl;/ 'DvlawGudkyJ
(aemifwiG Of ;D ode;f azjrif)h wdaYk cgif;aqmifaom ode;f oef;uGejf rLepfwYkd toHk;jyKMu&rSmyJ/
zqyvay:wdu k cf u kd rf w I u Ykd kd ajymNy;D aemuf uGejf rLepfygwDEpS jf crf;uGJ þtcsufESifhywfoufNyD; uRefawmf Mum;&onfrSm ocifpdk;
wpfjcrf;udkacgif;aqmifolrSm ocifpdk;jzpfonf/ ol\ygwDudk
onf ol \ pd w f c s&aom wynf h w pf O D ; rS w pf q if h Ad k v f c sKyf
t&yfac: tvHeDuGefjrLepf[lí todrsm;Mu\/ xdktvHeDawG\
atmifqef;ESifh zqyvudk rvdkvm;olwdkYxHrS aiGaMu;taxmuf
taMumif;udk AdkvfcsKyfatmifqef;u-
tyHh&,lNyD; AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyvtzGJUcsKyfwdkY ysufpD;&m
]]zqyv&JU qefu Y sib f uf*P kd ;f om;jzpfwhJ tvHet D aMumif;udk
uRefawmfenf;enf;ajymcsifygw,f}} [lítpcsDNyD; tvHeDygwD ysufpD;aMumif; qlylrIrsm;vkyfonf[lí jzpfygonf/
acgif;aqmifocifpdk;tm; bk&m;apwDr[kwfaom awmifydkYBuD; aiGaMu;axmufyo hH rl mS rnfoq l okd nfukd odygonf/ razmfjy
[laomtoHk;jzifh ajymvdkufonf/ oifhí þpmpkwGif rxnfhoGif;awmhyg/
]]tvHeaD emufvu kd af wGuawmh oem;p&mawGy/J awmifyBYkd u;D þtaMumif;udkvnf; tvHeDuGefjrLepfygwD0ifwpfOD;u
udk bk&m;rSwfNyD; udk;uG,faeMuw,f/ olwdkY&JUq&mBuD; ocifpkd; ajymojzifh od&jcif;jzpfygonf/ 1947ckESpf? arv ESpf&ufaeY[k
qdkwmuawmh tpuvlaumif;wpfa,mufjzpfayr,fh pdwf\ xifygonf/
azmufjyefr'I Pfukd rcHEikd w f meJY ,ckawmh Murf;yk;d awmfveS af &;orm; xdak eYu uReaf wmf wm0gvde;f &Sd Adv k cf sKyaf tmifqef;\ tdro f Ydk
jzpfaeNy/D jrefrmhvw G v f yfa&;awG bmawGuakd wmif axmufraeEdik f a&mufygonf/ Adv k cf sKyEf iS hf awGUygonf/ Adv k x f eG ;f vSu pDpOfay;í
awmhb;l / 'Dv[ l m ydu k q f o H m cyfrsm;rsm;&r,fq&kd if awmiftukev f ;kH jzpf\/ uRefawmfhudkawGUvQif -
vdkufzsufay;rSmyJ/ uRefawmfajym&if,Hkyg/ olYtaMumif;ukd ]]a[h ...rif;jyefa&mufyvm;? igawmhrtm;ao;bl;uGm}}
'DavmufyJ ajymyg&ap}} [k AdkvfcsKyfu ajymygonf/ NyD;rSqufí -
344 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 345
]]'DvxJrmS yJ Constituent Assembly twGuf BuKd wifjyifqif OD;AaqGu -
r,fh tpnf;ta0;wpfckzqyveJUac:zdkY &Sdw,f/ tJ'DrSm wdkY ]]igwd k Y oif w ef ; wpf c k a y;csif w ,f u G m ? tvk y f o rm;
a&SUvkyfr,fh tpDtpOfawGudk igu ajymr,f/ tJ'DtpDtpOfxJrSm tpnf;t½H;k &JU &JabmfawGukd ay;&rSm/ tJ'&D aJ bmfawGu wdyYk gwD0if
Marxism taMumif;vnf; ygr,f/ tJ'Dcgusawmh rif;&efukefrSm awGyJ/ olwdkYudk armfpDwHk;&JU e,l;'Drdkua&pD New Democray udk
&Sdae&if vmem;axmifayghuGm}} [k ajymygonf/ tajccHNyD; oifwef;ay;prf;yg}} [kajymygonf/
]]rif;taeeJY rif;oabmaygufxm;&rSm igajymvdkufr,f/ armfpwD ;kH \'Dru kd a&pDopfonf *syefacwfuyif ocifp;dk xHrS
EdkifiHa&;qdkwm tauGUtaumufawG rsm;wJhvrf; jzpfw,f/ od c J h & aompum;vH k ; jzpf o nf / Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; uvnf ;
wpfajzmifw h nf;oGm;wJv h rf; r[kwb f ;l / a&SUwufvu kd f aemufqw k f uReaf wmfwyfrS xGuNf y;D puyif þpum;vH;k awGygcJo h nf/Advk cf sKyf
vdkuf ab;uyef;NyD; wufoGm;vdkuf? vrf;aMumif;wdk&if wdkovdk? atmifqef;u ]]wdkY yxr vkyf&rSmu trsdK;om;vGwfvyfa&;
&Snf&if&Snfovdk ajymif;vJoGm;&wwfw,f/ tJ'grsdK;udk vDeif (National Indepence)onf yxr? 'Drdkua&pDopfudktajcjyKwJh
ud, k w
f ikd vf nf; ajymcJzh ;l w,f/ vDeifa&;wJh Left-wing communism awmfveS af &;u 'kw, d uGm? wwd,jzpfwhJ qd&k , S v f pfawmfveS af &;
an infantile Disorder jrefrmvdkawmh oli,femwpf&yfjzpfaom u ta0;Bu;D vdak o;w,fu?G tJ'gudk tomxm;OD;}} [lí ajymcJzh ;l
vuf0*J P kd ;f uGejf rLepf0g'-tJ'pD mtkyx f rJ mS ygw,fu/G cPcP rif; ygonf/
zwfMunf/h oabmaygufvmvdrrhf ,f/ ta&;Bu;D wmu igwdrYk if;wdYk AdkvfcsKyfonf rmhufpf0g'ESifhywfoufNyD; rsm;pGmajymcJh\/
,HkMunfwJh &nf&G,fcsufyef;wdkifudk b,fawmh rSrsufjcnfrjywf uRefawmfonf OD;AaqGtm; -
apeJU/ uJ ...ckaeawmh 'gyJajymr,f/ aemufrS awGU&atmif}} ]]uRefawmfhudk AdkvfcsKyfu rmhufpf0g'eJYywfoufNyD; cH,l&r,fh
[k AdkvfcsKyfu ajymonf/ NyD;awmhrSqufNyD; - oabmxm;awGajymcJyh gw,f/ uReaf wmfu Adv k cf sKy&f UJ oabmxm;
]]wdkYtpnf;ta0;vkyf&if rif;wdkYuem;axmifuGm? tcef; u rufp0f g'udck , H yl kH cH,el nf;[m ocifp;kd wdeYk rYJ wlwehJ nf;awGyg/
xJawmh 0ifvdkYr&bl;/ vdkwm&Sd&if xGef;vSudk ajymvdkuf}} [k uReaf wmfu Adv k cf sKy&f UJ rmhupf 0f g'ay:cH,yl akH wG oabmxm;awGukd
rSmygonf/ xnfhajymcsifygw,f}} [kajym&m OD;AaqGu -
uRefawmfonf AdkvfcsKyfudktav;jyKNyD; jyefcJh\/ ]]ajymyguGm ... &ygw,f/ wdkYvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;eJY
uReaf wmf&efuek w f iG &f adS epOf OD;AaqGuv kd nf; oGm;Ny;D awGUcJh oabmxm;ruGJygbl;}} [lí ajymygonf/
ygonf/ wu,fawmh xdkoifwef;udk uRefawmfray;jzpfyg/
wpfaeYwGif jrefatmifocifcspfarmifonf ocifra':&Sdef taMumif;rSm OD;AaqGww Ykd iG f zqyv yPmrjyifqifrn I vD mcH
tdrfodkY a&mufvmNyD;- twGuf tvkyfrsm;aeMuonf/ oifwef;ay;&rnfh&ufudk n§dí
]] a[h ... udkcspfvdIif udkAaqGBuD;u ac:aew,fAsm? r&Edkifawmhojzifh oifwef;ay;jcif;udk rpwifEdkifawmhyg/
vdkufcJhygOD;}} [k ac:ojzifh olESifhvdkufoGm;&ygonf / ql;av; ]]at;uGm wdpYk Edik af wmh armifcspv f iId u
f kd taMumif;Mum;ygr,f}}
bk&m;vrf; OD;AaqG&Sdonfhtcef;odkY a&mufoGm;ygonf/ [k OD;AaqGu ajymygonf/
346 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 347
uRef a wmf h t wG u f wd w d u sus tvk y f w m0ef r &S d & um;? AdkvfcsKyfatmifqef;rdefYcGef;rSm tvGef pdwf0ifpm;zG,frdefYcGef;
uReaf wmfonf ocifra':&Sed t f rd rf mS yif pmzwf&if; em;aeygonf/ jzpfyg\/uRefawmfwdkY em;axmifaeoltm;vHk; pum;wpfcGef;
wpfcgwpf&HAdkvfodef;wef ? AdkvfMunfwdkYvmojzifh pum;ajym&if; wpfyg'rQrajymbJ tm&HkpdkufNyD; em;axmifyg\/
tcsdefukef&onf/ rMumrD owif;pmrsm;wGif zqyv yPmr rdefYcGef;u tawmf&Snfygonf/
jyifqifrI nDvmcHusi;f yrnfo h wif;udk zwf&ygonf/ xdn k vD mcHwiG f AdkvfcsKyfatmifqef;ajymaom rdefYcGef;\t"dutcsufrsm;rSm
rdefYMum;rnfh rdefYcGef;\ wpfpGef;wpfpudk AdkvfcsKyfu uRefawmfhtm; zGJUpnf;yHktajccHOya'a&;qGJ&mwGif jrefrmEkdifiHonf 'Drdkua&pD
ajymcJhNyD;NyD/ rif;wkdYu em;axmifuGm[kvnf;ajymcJh&m uRefawmf EdkifiHrsdK;jzpf&rnfhtaMumif;? tvkyform;? v,form;ESifhjynfol
oGm;&ef pDrH&ygawmhonf/ taygif;wdkY\ tusdK;pD;yGm;a&;rsm;yg0if&rnfjzpfaMumif;ESifh
pDr[H ak jym&jcif;rSm xdnk vD mcHonf trwfrsm;om wuf&rnfh awmfvSefa&;qkdwmbmvJ[laom awmfvSefa&;\t"dyÜm,fudk
nDvmcHjzpfygonf/ uReaf wmfu trwfr[kwyf g/ odyYk gí zqyv t*Fvdyfvdka&m jrefrmvdkyg a[moGm;cJhygonf/
tzGJUcsKyfodkYoGm;NyD; ½Hk;tzGJUwGif nDvmcHusif;yrnfh *sKAvDcef;rBuD; AdkvfcsKyf\rdefYcGef;NyD;qHk;aomtcg oxHk odef;armifu -
twGi;f odYk 0ifciG rhf &aomfvnf; *sLAvDcef;r0if;twGi;f 0ifciG &hf &ef ]]aumif;vdu k wf mAsm ...udck spv f iId af & 'Dwikd ;f qd&k if Socialist
pDr&H ygonf/ odjYk zifh 1947 ckEpS ?f arv 19 &ufaeYwiG f usi;f yaom Leadership qd& k ,S vf pf0g'acgif;aqmifru I kd Adv
k cf sKyuf yJ ay;awmh
zqyvyPmrjyifqifrInDvmcHodkY owif;pmq&mrsm;ESifhjynfy
rSmyJ/ uReaf wmfawmh pdwaf useyfw,fAsm}}[kajym&m udAk ode;f u-
avhvmolrsm;xdik &f efcif;xm;onfh ukvm;xdik rf sm;wGif xdik cf iG &hf yg
]]udkodef;armifwdkY? udkcspfvdIifwdkYa& .....AdkvfcsKyfajymwJh
awmhonf/
t*Fvyd pf myd'k u f kd usKyu f kd &Si;f jyygOD;}} [kajym&m oxHo k ed ;f armifu-
xdkae&mwGif xdkifaeaomfvnf; cef;rwGif; rdefYcGef;ajymae
aom AdkvfcsKyftoHudk aumif;pGmMum;ae&ygonf/ ]] 'DvdkAsm ... awmfvSefa&;qdkwm tMurf;zufwmudk qdkvdkwm
xdkodkYxdkifaepOfwGif oxHkodef;armiftrnfcH udkodef;armif r[kwb f ;l ? vlrq I ufqaH &;acwfBu;D wpfcu k kd ajymif;wJt h cgrSm vlxk
a&mufvmygonf/ olESifhtwl&efukef c½dkifqdk&S,fvpfygwD wpf&yfvHk; pdwfygvufyg yg0ifNyD; vlxkudk,fwdkif Edk;Mum;NyD; yg0if
acgif;aqmifwpfO;D jzpfol udb k ode;f ygvmygonf/ udo k ed ;f armifu aqmif&Gufwmudkajymwm/ awmfvSefa&;qdkwm pdwful;,OfNyD;
uRefawmfESifhudkbodef;udk rdwfqufay;ygonf/ vkyfvdkYr&bl;? wpfzufowftjrifeJYvnf; vkyfvdkYr&bl;/ tajc
uReaf wmfwEYkd iS thf wlowif;pmq&mrsm;vnf;xdik Nf y;D owif; taeay;rS vkyfvdkY&w,f/ vlxkuvnf; ukd,fvkyf&r,fhwm0efudk
a&;&ef rSwfom;aeMuygonf/ todw&m;eJv Y yk &f r,fvq Ykd w
kd m? oabmuawmh 'gygyJAsm? Adv k cf sKyu
f
xdak e&mwGif owif;pmq&mrsm;twGi;f om*& ipd;k trnfcH uRefawmfwdkYvli,fawGudkajymwmxifw,f/ vli,fawGxJrSm
jrefrmhtvif;rS OD;pdk;armifudkawGY&ygonf/ owif;pmq&m wdkufrScdkufrStMurf;zufrS awmfvSefa&;vkdYxifwJhvli,fawGudk
r[kwfaom tjcm;olrsm;udkvnf; awGU&\/ pdwf0ifpm;olawG[k owday;vdu k w f mygAsm}} [k udo k ed ;f armifu rSwcf supf um; ajymyg
xifrdygonf/ onf/
348 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 349
]]uRefawmfuawmhAsm AdkvfcsKyfu uRefawmfhudk ajymxm;wm xdkpum;udkyif ppfrjzpfrDu ocifoef;xGef;ajymcJh&mwGif
awGvnf;&Sdawmh uRefawmfhtjrif vmr,fh Constitution rSm acwfajymif;awmfveS af &;[ka&;cJyh gonf/ ocifoef;xGe;f \ pum;
tajccHvlwef;pm;awGa&m wdkif;&if;om;vlrsdK;pkawGyg tm;vHk; udkvnf; rSwfxm;rd\/
vufcHEdkifauseyfEdkifr,fhtcGifhta&;awG? tcsuftvufawG &nfrSef;csufyef;wdkifudkoGm;&mwGif wpfqifhNyD;wpfqifh
ygatmif a&;qGJEdkifMuzdkY vdkvdrfhr,fxifw,f}} [k uRefawmfu wdk;wufap&ef tpDtpOfrsm;udk wpfckNyD;wpfck vkyf&rnf / xkd
rSwfcsufjyKvdkufrdonf/ tvkyfrSm AdkvfcsKyf jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;&&Sd&ef yxrtqifh
*sLAvDcef;r0if;rSxGufcJhNyD; uRefawmfu - taejzifh atmifqef;-tufwvDpmcsKyfjzifh NAdwdoQtpkd;&ESifh
]]'DrdefYcGef;udk zqyvtzGJUcsKyfu pmtkyf xkwfr,fxifw,f/ em;vnfrI &,lco hJ nf/ xdpk mcsKyyf g oabmwlcsut f & wdik ;f &if;om;
'DawmhrS oGm;,lNyD;avhvm&OD;r,f}} [k ajymvdkufygonf/ pnf;vH;k nDñw G rf &I &S&d ef yifvpkH mcsKyu
f kd csKyq f Ekd ikd cf NhJ y;D a&G;aumufyJG
*sLAvDrSxGufvmaomvlwdkif;vdkyif tm;&auseyfaom usif;yjcif;udkvnf; NyD;ajrmufapcJhonf/
trlt&mudk awGU&\/ Adv k cf sKy\
f rdecYf eG ;f udk axmufcMH u\/ tm;& 1947 ckESpf? arv 19 &ufaeYwGif rdefYMum;aom rdefYcGef;rSm
auseyfpGm uRefawmf em;axmifaeygonf/ tajccHOya'a&;qGJ&mwGif yg0if&rnfhtajccHtcsufrsm;udk
aemufwpfaeYwGifxGufvmaom owif;pmrsm;wGif AdkvfcsKyf &Sif;vif;wifjyjcif;[lí uRefawmf em;vnfrdygonf/
atmifqef;\rdefYcGef;udk azmfjyMu\/ tcsdKUaomowif;rsm;u arv 24 &ufaeY[k xifygonf/
rdefYcGef;tjynfhtpHkyif azmfjy\/ tcsKdUu aumufEkwfcsufoabm xdak eYrwdik rf u
D yif Adv k x
f eG ;f vSEiS u
hf Reaf wmfawGUNy;D Adv k cf sKyEf iS hf
tusOf;½Hk;NyD;xnfhonfudk zwf&ygonf/ awGUcGifh&&ef ajymcJhonf/ xdkYaMumifh aemufaeYeHeufapmapmwGif
uRefawmfonf owif;pmrsm;wGifazmfjycJhaom AdkvfcsKyf wm0gvdef;&Sd AdkvfcsKyftdrfodkY uRefawmf a&mufoGm;ygonf/ eHeuf
atmifqef;\rdefYcGef;udk zwfae&if; wpfcgu uRefawmfhtm;ajym apmapmxwwfaom AdkvfcsKyfonf {nfhcef;wGif owif;pmzwf
cJhonfh ol\pum;rsm;udk Mum;a,mifrdaeygonf/ AdkvfcsKyfonf aeqJ awGU&ygonf/ uRefawmfhudkawGUvQifyif AdkvfcsKyfu -
xdpk um;udk t*Fvyd v f akd jymNy;D rS jrefrmvdak jymygonf/ olpY um;rSm- ]]wduYk Left United Front zGUJ zkYd &nf&, G x f m;w,f/ zGUJ wJt h cgrSm
Every phase of development is to be regarded as progressive qdk&S,fvpfygwDu vlawG? jynfolY&Jabmfu vlawG&,f/ wpfoD;
and revolutionary [lí jzpfygonf/ jrefrmvdk Adv
k cf sKyaf jymonfrmS yk*¾vu vuf0Jorm;awGyg ygvdrfhr,f/ ocifpkd;udkawmh xnfhvdkY
a&SUodkYwdk;wufjzpfay:aeaomjzpfpOfwdkif;onf wdk;wufaom rjzpfbl;uG? ocifpkd;u Marxism udk tvGJoHk;pm; vkyfaew,f/
oabmvu©PmESifhawmfvSefa&;oabmudk aqmifaeonf[k oleJYawmh rjzpfawmhbl;/ odef;oef;uGefjrLepfygwDawmh ac:r,f/
ajymcJhygonf/ 'gayr,fh olwdkYu aygif;csifatmifvkyfrS wdkY ac:vdkYjzpfrSm/ wdkY
'gudyk if Adv
k cf sKyaf tmifqef;u Social revolution [k ajymcJh zqyvtay:rSmxm;wJh rSm;,Gif;wJholwdkY oabmxm;udk jyKjyifrS
ygonf/ ac:rSm/
350 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 351
tJvrkd S olwo Ykd abmxm;rjyKjyif&if ac:vdrYk jzpfb;l / wdb Yk mom [dkxJrSm ygw,fuGm/ Our programe qdkwJh vDeifa&;cJhwJh
qufvyk rf mS yJ/ 'gudv k yk jf zpfawmh rif;udk wm0efay;&rSm/ avmavm pmtkyfxJrSm ygw,f}} [lí ajymygonf/
q,fawmh wpfaeYu*sLAvDa[mrSm igajymcJhwJh taMumif;t&m odkYaomf xdkpum;udk uRefawmfAdkvfcsKyfxHrS 'kwd,tBudrf
awGukd zqyvxJrmS a&m? qd&k , S vf pfygwDxrJ mS a&m? jynfo&Yl aJ bmf Mum;&jcif; jzpfonf/ uRefawmf auseyfaomtaejzifh acgif;
awGyg vli,fyikd ;f awGukd rif;u a&mufwahJ e&mrSm &Si;f jyae&r,f}} wndwfndwf jzpfrd\/ AdkvfcsKyfu -
[k ajymygonf/ ]]'kwd,tcsuftaeeJYuawmh rmhufpf0g't&avhvmenf;
AdkvfcsKyfuuRefawmfhtm; wm0efray;[kajymNyD; wm0efay; Marxist method of study yJ jzpfw,f/ tJ'DESpfcsufudk ydkif;jcm;NyD;
vdu k jf cif; jzpfygonf/ oG,0f u dk af omenf;jzifh wm0efay;vdu k jf cif; od&r,f/
jzpfygonf/ uRefawmfu AdkvfcsKyftm; - rmYupf 0f g't&avhvmenf;qdw k m rmhupf u
f wdik ;f jynfwpfc&k UJ
]]AdkvfcsKyfrdefYcGef;udk uRefawmf tptqHk; em;axmifygw,f/ pD;yGm;a&;b0tajctaeudk avhvm&r,f/ pD;yGm;a&;tajctae
rdefYcGef;xJrSm EdkifiHawmftmPmudpö? 'Drdkua&pDudpö? vlrsdK;a&; t& wnf&SdaeMuwJh vlwef;pm;toD;oD;&JUtaetxm;? tvTm
taMumif;? awmfveS af &;taMumif;awGukd vli,fyikd ;f awG odatmif toD;oD;&JUtaetxm;?tJ'v D wl ef;pm;awG tvTmawGxrJ mS &Sad ewJh
Group taetxm;? tJ'gawGudk od&Sd avhvmxm;&r,f/ tJ'D
uRefawmf &Sif;jyay;ygr,f}} [kajym&m AdkvfcsKyfu -
vlwef;pm;awG&JU tusdK;pD;yGm;a&;tvm;tvmawGudk odwwf
]]at; Marx 0g'udk avhvmwJhenf;yJ/ tJ'DtaMumif;udk ig
jrifwwfatmifavhvm&r,f/ tusKd ;pD;yGm;awG&UJ tm;NyKd iaf eMuwJh
ajymcsifw,f/ rmhufpf0g'avhvmenf;eJYywfoufvdkY tcsuf
Movement udk avhvm&r,f/ tJ'gawGudkodNyD;awmhrS EdkifiHa&;
ESpfcsufudk ydkif;jcm;NyD;od&r,f/
vkyfief;pOfawG EdkifiHa&;oabmw&m;awGudk cswwf&r,f/ tJ'g
yxrtcsuu f rmYupf 0f g'udk yHak ousr;f *ef0g'tjzpfavhvm EdkifiHa&;orm;wdkif;&JUwm0efyJ/
wmrsdK; rvkyf&bl;/ Dogma r,leJYuGm? Creative jzpf&r,f/ tJ'D tck igajymchw J mawGukd rsujf cnfrjywfavhvmae&r,f/ tJ'grS
pum;rsdK; xyfjznfh&rSmu Citically creative jzpf&r,f/ a0zef rif;wkdYtjrifawG us,fvmMuvdrfhr,f/ igajymcsifwmawmh 'gyJ}}
qef;ppfNyD; xdk;xGif;zefwD;BuHqwJhenf;eJY avhvm&r,f/ tJ'Dvdk xdkodkYajymNyD; AdkvfcsKyf\pum; acwå&yfoGm;pOf wdkwfwdkuf
avhvmwJt h cgrSm rif;wkiYd gwdYk odxm;wJt h aMumif;eJY avhvm&r,f/ qdik qf ikd f Adv
k pf ed rf eS af &mufvmygonf/ aemufxyf qd&k , S v
f pfygwD
tJ'DvdkavhvmwJhtcg rif;wdkYigwdkYodxm;wJh taMumif;eJYtusdK;? taxGaxGtwGif;a&;rSL;OD;AaqG a&mufvmygonf/
tjyeftvSeaf vhvm&r,fqw kd hJ Dialectical Method todudk toH;k jyK AdkvfcsKyfxHodkY þodkYolwdkYa&mufvmonfhtwGuf uRefawmf
Ny;D avhvm&r,f/ rif; tNro J wdrvpfzYkd odae&rSmu rmYupf 0f g'[m xdkif&mu AdkvfcsKyfudk EIwfquf&ef xvdkufygonf/ AdkvfcsKyfu -
Ny;D jynfph jkH cif; r&Sad o;bl;/ rjyKjyif rajymif;vJEikd w f 0hJ g'vnf; r[kwf ]]'DaeYawmh 'gygyJuGm aemuf awGUMuao;wmaygh}} [lí
bl;? udk,fhwdkif;jynf udk,fhtajctaeeJYudkufnDatmif vkyfwwf& EIwfqufpum;ajym\/ uRefawmfu AdkvfpdefrSefESifhOD;AaqGudk
r,fvkdYajymcJhwJh vDeif&JUpum;yJ/ EIwfqufygonf/ OD;AaqGu -
352 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 353
]]armifcspv f iId f wdq
Yk v
D nf;vmcJyh gOD;uGm}} [kajym&m uReaf wmfu aemufa&TbkdokdY xGufcJh\/ a&TbdkNrdKU ausmufajrmif;oGm;vrf;wGif
]][kwfuJhcifAsm}} [kajymNyD; AdkvfcsKyftdrfrS xGufcJhygonf/ &Sdaom jynfolY&Jabmf½Hk;wGif wnf;cdkygonf/
arvukefcgeD;wGif uRefawmf &efukefrSxGufcJhNyD; rEÅav;odkY a&TbdkwGif jynfolY&Jabmfacgif;aqmifrsm;tm; AdkvfcsKyf
a&mufvmygonf/ rEÅav;odYk Adv k of pfra&mufao;yg/ xdaYk Mumifh atmifqef;\oabmxm;udk &Si;f jyygonf/ tvHeyD gwD0ifawGEiS hf
uRefawmf rdk;ukwfodkYxGufcJhygonf/ uRefawmfcifygaomfvnf; olwdkYESifh rawGUcJh&yg/ tvHeDygwD0if
uRefawmhfzcifrSm rdk;ukwfpmwdkufrS ajymif;&rnf[laom wdo Yk nf awmrcdak o;aomfvnf; vlv;kH jyaejcif;r&S/d a&Smifz,fz,f
owif;Mum;&aomaMumifh rdk;ukwfodkY aqmvsifpGm jyefcsifae aeMuonfukd avhvmrdygonf/ a&Tbw kd iG f 10 &ufcefaY eNy;D aemuf
ygonf/ rdk;ukwfodkY jyefcJhygonf/
rdk;ukwfokdY uRefawmfa&mufvQif azazu - rd;k ukwo f Ykd uReaf wmfa&mufaomtcg rd;k ukwzf qyvtzGUJ 0if
]]tawmfyJa[h ... wdkYawG rHk&Gmajymif;&r,f/ tck xkyfydk; rsm;u uReaf wmft h m; &efuek rf w S m0efay;í a&mufvmaomol[í l
jyifqifae&NyD}} [k ajymygonf/ xifMu\/ uReaf wmfu h akd r;Mu? avhvmMu&ef pdw0f ifpm;aeMu\/
uRefawmf ZGefv oHk;&ufaeYwGif rdk;ukwfodkYa&mufNyD; ZGefv olwu Ykd kd uReaf wmfu Adv k cf sKyaf tmifqef;\rdecYf eG ;f t& uReaf wmft h m;
AdkvfcsKyfu &Sif;jycdkif;onfhtcsufrsm;udk &Sif;jyygonf/
av;&ufaeYwiG f azazwdEYk iS t hf wl rH&k mG odYk xGucf &hJ ygonf/ xdpk Ofu
uReaf wmf rd;k ukww f iG &f adS epOf zGUJ pnf;rIrjyK&ao;onfh aus;&Gm
rkd;ukwfrS rHk&GmodkYoGm;&aomc&D;rSm rdk;ukwfrS oydwfusif;odkYoGm;
tkyfpk zqyvtzGJUrsm;udk zGJUpnf;ay;jcif;? tcsdKUaom EdkifiHa&;
&\/ oydwu f si;f rS ausmufajrmif;? ausmufajrmif;rSa&Tb?kd a&Tbrkd S
pdwf0ifpm;olwdkUu uRefawmfhtm; vma&mufawGUqHkNyD; AdkvfcsKyf
ppfudkif;? ppfudkif;rSrHk&GmodkY tqifhqifhoGm;&ygonf/ atmifqef;ajymouJo h Ydk wpfEpS t f wGi;f vGwv f yfa&; &Edik ?f r&Edik f
rH&k mG wGi&f adS eaom jynfo&Yl aJ bmfrsm;? qd&k , S v f pfygwD0ifrsm;udk ponfhtajctaersm;udk ar;MuajzMujcif;jzifhom tcsdefudk oHk;&
uReaf wmf awGU&eftcsed rf &cJyh g/ rH&k mG rS jyefvmNy;D ppfuikd ;f odYk 0ifchJ ygonf/
ygonf/ ppfudkif;ocifvSarmiftdrfwGif wnf;ygonf/ ocif xkpd Ofurk;d ukwNf rKd UrS tjyifbufwpfrikd cf eft Y uGmavmufwiG f
vSarmifrmS aemiftcgwGif ppfuikd ;f zqyvacgif;aqmifEiS hf jynfoYl ausmufxx l yfaom uke;f av;\atmufem;wGif *dp*Æ w k *f [l í l &Syd g
vTwfawmftrwfjzpfvmrnfhol jzpfygonf/ onf/ xd*k w l iG f w½kwt f rsKd ;om;r[m,mebke;f awmfBu;D wpfyg;&Syd g
xdt k csed uf ppfuikd ;f wGif zqyvjyifqifrn I v D mcH oGm;Muaom onf/ q&mawmf\bGJUawmfrSm Revervend Wanhee [lí jzpfyg
trwfwYkd jyefra&mufao;yg/ okaYd omf ocifvaS rmifEiS hf ywfouf onf/
aom Edik if aH &;pdw0f ifpm;olwt Ykd m; Advk cf sKyaf tmifqef;\ oabm ol \ wynf h bk e f ; awmf B uD ; rS m wd b uf v l r sd K ; ax&0g'
xm;udk &Sif;jyygonf/ bkef;awmfBuD; jzpfygonf/ xdkbkef;awmfBuD;\bGJUrSm Lin Quan
tcsdeftm;aomtcg ppfudkif;awmif½dk;wpfavQmuf bk&m; [lí jzpfygonf/ olu olYudk,fol OD;Zif;vifuGrf;[lí ajymwwf
apwDrsm;udk zl;cJhygonf/ ppfudkif;wGif bk&m;awGpHkoavmufzl;NyD; ygonf/
354 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 355
uReaf wmfonf bke;f awmfBu;D 0rf[;D xHoYkd aeYcif;ydik ;f oGm;avh trnfcH jynfow Yl &m;oH;k yg;0g'udk abmvf&ADS pf0g'ESiahf ygif;pyfNy;D
&Sdygonf/ q&mawmf 0rf[D;rSm &efukefwuúodkvfwGif ygarmu© vufcHvdkufw,f/
a'gufwmvlYpfwdkYESifhtwlwl vlb0u pmoifay;cJholjzpfonf/ aygif;pyfay;yHku jynfolUw&m;oHk;yg;qdkonfrSm -
olonf *smreDwGifaecJhzl;NyD; *smrmefpum;ajymouJhokdY t*Fvdyf 1/ vlrsdK;a&;w&m;
vdkvnf; uRrf;usifpGmwwf\/ uRefawmfrltm; t*Fvdyfvdkyif 2/ jynfolUqE´tmPm0g'
pum;ajym\/ 3/ jynfolY0rf;pmw&m; jzpfonf/ q&mawmf0rf[D;u &Sif;jy
q&mawmf 0rf[;D tm; rd;k ukwNf rKd U&Sd w&kwv f rl sKd ;rsm;u tvGef &mwGif w½kwfjynfonf pnf;½Hk;rI tm;enf;cJhonf/ pnf;½Hk;&ef
MunfndK tm;xm;udk;uG,fMuygonf/ &uf&ufa&ma&m vSLMuyg vdktyfonf/ pnf;vHk;nDñGwfaom vlrsdK;BuD;jzpf&rnf[k trSwf
onf/ (1) oabmudk &Sif;jyygonf/
q&mawmf0rf[D;onf uRefawmfhtm; w½kwfjynf tawG; trSwf (2) jynfolYqE´tmPm[m jynfolYqE´udk tajcjyKí
tac:rsm; w&kwfjynfwGif xGef;um;cJhaom 'óersm;udk ajymjy tkyfcsKyfa&;udk qdkjcif;jzpfonf/ ,ckacwfoabma&;&vQif 'Drdk
ay;ygonf/ txl;ojzifh wmtdk (Taoism) 0g'udk &Sif;jywwfyg ua&pDa&;jzpfonf/
onf/ trSwf (3) jzpfwJh jynfolY0rf;pm0g'qdkwm jynfolwpf&yfvHk;
wmtd0k g'qdo k nfrmS a&S;w½kwyf nm&SBd u;D rsm;rS csrw S xf m;cJh pm;0wfaea&; 0rf;pmzlv&kH rnf/ þodzYk v l akH &;twGuf uGrcf secf sLtd
aom obm0w&m;0g' jzpfygonf/ xdk0g'ESifhywfoufaom ac: uGejf rLepf0g'udt k oH;k cs&rnf/ a'gufwmqGe, f ufqif\0g'udk
tcsuftvufrsm;udk Mum;cJhrSwfom;cJh&ygonf/ tvdkufoifhtoHk;csaomaMumifh uGefjrLepfygwD[m BuD;yGm;vmNyD/
xd0k g'wGif ax&0g'Ak'b¨ momESihf oabmcsi;f wdu k q
f ikd af om wpfaeYwGif olwdkYwdkif;jynf tmPm&vdrfhr,fxifonf}} [k
t,ltqrsm; ,ckacwfoyd yHÜ nmESiw hf u
kd qf ikd af om t,ltqrsm; q&mawmf 0rf[D;u ajymcJh\/ (1947 ckESpf AdkvfcsKyfatmifqef;
yg0ifygonf/ uRefawmfhtzdkYrl xdkpOfu xdkoabmw&m;wdkYxuf rusqHk;rDu jzpfonf)
rmhufpf0g'oabmw&m;udkom ydkrdkpdwf0ifpm;aeaomaMumifh ]]rmhufpfwdkY? vDeifwdkY ? pwmvifwdkY0g'uawmh olwdkY[m zdkuf
q&mawmf0rf[D;\ wmtkd0g'ay:wGif tm½Hkpl;pdkufrI tm;enf;cJh Fight vdYk tNro J ;kH aew,f/ 'Dpum;[m a'gow&m;ygw,f/ a'go
ygonf/ w&m;ygwJhtwGuf tNrJwrf;t&SnfwnfwHYNidrf;csrf;a&;r&Edkifbl;}}
q&mawmf0rf[D;u rmhufpf0g'ESifhywfoufNyD; tvGeftuRH xkdpum;udk xyfcgxyfcg ajymjywwf\/ uGefjrLepf0g' raumif;
rpGJvrf;&ef ajymygonf/ taMumif;rSm - [lí rajymyg/
]]w½kwjf ynfBu;D [m qif;&Jwo hJ rl sm;w,f/ 'gaMumifh uGejf rLepf xdkrSwpfzef - q&mawmfu
0g'udk w½kwfawGpdwf0ifpm;cJhw,f/ uGefjrLepf0g'a&mufpOfu ]]wdkYudk;uG,fwJh Ak'¨uawmh Love Love vdkY tNrJoHk;w,f/
uGejf rLepf[í l roH;k bJ abmfv&f ADS pf[í l oH;k cJwh ,f/ w½kwv f rl sKd ;rsm; Fight Fight eJY tawmf jcm;em;aew,f/ rif; pOf;pm;ayghumG / 'gudk
þ0g'udk pdw0f ifpm;aeí a'gufwmqGe, f ufqifu qefrif;csKtD jcm;em;NyD; odaezdkYvdkw,f}}[lí qHk;rygonf/
356 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 357
xdkq&mawmfonf uRefawmfhtm; oHa,mZOfBuD;ykH&ygonf/ wyfrSxGufuwnf;u ,aeYtxd uRefawmf EdkifiHa&;udk
oGm;wdik ;f qH;k rpum;ajym\/ pm;p&mawG auR;wwf\/ q&mawmf wduspGm rvkyfcJh&ao;yg/ AdkvfcsKyfatmifqef;u wm0efay;&ef
xHwiG f uReaf wmf xl;jcm;csuu f akd wGU&onf/ tjcm;awmh r[kwyf g/ &Sad Mumif; uReaf wmf odygonf/ ol\tac:udak pmifah epOf a&SUa&;
q&mawmfxHwGif uRefawmfoGm;wdkif; a>r oHk;av;aumif udk awG;&mwGif udk,fa&;udk,f&ma&SUa&;r[kwfyg/ EdkifiHa&;ESifh
awGU&wwf\/ xdka>rawGudk uRefawmf aMumuf\/ uRefawmf qdkifaom a&SUa&;jzpfygonf/
oGm;wdkif; wkwfwpfacsmif;udkifoGm;wwf&muRefawmfhudkjrifvQif Adv
k cf sKyaf tmifqef;u vuf0n J n D w G af &;wyfO;D zGUJ vQif rmhupf f
q&mawmfu ]]Come Come do not fear. do not fear }} [k ajymyg 0g'udk tajccHaomrmhupf 0f g'ESiu hf u kd n f aD om qd&k , S vf pf0g'rsKd ;udk
onf/ olwu Ykd kd arwåmxm;yg/ olwu Ykd rif;udk arwåmjyefxm;rnf/ cH,lusifhoHk;&ef[kajymxm;ygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfonf rdrd
aMumufp&mrvdkyg[k ajymwwfygonf/ avhvmod&SdNyD;jzpfaom rmhufpf0g'udkvnf;aumif;? jrefrmjynfol
a>rwdrYk mS tpdr;f a&mifawG jzpfygonf/ q&mawmf0ef;usiw f iG f wdkY\ ,Ofaus;rI"avhESifhpdwfaeoabmxm;rsm;udkvnf;aumif;
oGm;aeMu\/ uRefawmfaMumufrSef; olwdkYodvm;rod? uRefawmf pHkpHkaphaph avhvmae&rnf[laom obmaygufvdkufygonf/
oGm;vmaomtcg uRefawmfESifhq&mawmf pum;ajym&modkY rvm a&ylq&mawmfEiS ahf qG;aEG;onft h cgwGiv f nf; a&ylq&mawmfu
Muyg/ EdkYcGufem;wGif acGaeygonf/ ]]a[h ... armifcspv f iId w f ?Ykd rif;wdYk vuf00J g'awG ajymwJah [mwJh
rkd;ukwfNrdKU ajrmuf,Gef;,Gef;wGif a&yl&Gm&Sd\/ xdk&Gm&Sd tcgrSm Ak'¨w&m;awmfeJYrqefYusifatmif qufpyfvdkY&atmif
ausmif;xdkifq&mawmfrSm EdkifiHa&;0goemygoljzpfonf/ ocif a[mMu ajymMu}} [lí Mo0g'ay;wwf&m xdktaMumif;udkvnf;
omcifu rdwq f ufay;aomaMumifh uReaf wmf a&mufomG ;avh&ydS g uRefawmf rSwfom;xm;vdkufygonf/
onf/ xdaYk Mumifjh refrmEdik if w H iG f vuf00J g'udv k ufcaH om 0g'orm;
xdkausmif;wGif jrefrmhEdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;jzpfonfh tcsi;f csi;f vnf; 0d0g'uGjJ ym;Ny;D tNyKd it f qdik f pnf;½H;k Mu&vdrrhf nf[k
usKH rai;ocifwifarmif? Adv k cf ifarmifav;? OD;ausmNf ird ;f ? OD;ode;f az uRefawmf jrifrdygonf/
(jrif)h ? &Jabmfo;kH usyd 0f if Adv
k vf a&mifac: ocifb*sr;f wdYk vmwwf pmtkyfBuD;twdkif; ajymqdkvkyfudkifavh&Sdaom uRefawmf\
\/ xdkausmif;wGif wnf;cdkoGm;cJhMu\/ bkef;awmfBuD;ausmif;0dkif; q&mBuD;ocifpkd;tkyfpkuwpfpk? AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyv
uvnf ; tvG e f u s,f y gonf / pm;p&mawG u vnf ; ayg\/ tzGUJ csKyu f kd qefuY siw
f ukd cf u kd &f rnf[í l oabmxm;aeaom ocif
uRefawmfvnf; bkef;awmfBuD;ar;orQ jrefrmEdkifiH\ a&SU tvm; oef;xGef;uGefjrLepftkyfpku wpfpk? ocifpdk;qefqef rmhufpf0g'udk
tvmrsm;udk wwfoavmufajz&if; ausmif;odYk toGm;rsm;cJo h nf/ pmtkyBf u;D twdik ;f cH,v l akd om Armjynfq&kd , S vf pf ygwD0iftcsKd Uu
xdkokdYoGm;&if; ausmif;wGif {nfhonf? EdkifiHa&;orm;wdkYESifh wpfpk? AdkvfcsKyfatmifqef;\acgif;aqmifrIudk t<uif;rJhcH,lMu
rawGU&aomtcg uRefawmfwpfOD;wnf; uRefawmf\a&SUa&; aomfvnf; rmhufpf0g'udk vufrcHvdkaom jynfolY&JabmftcsdKUu
twGuf bmawGqufvkyf&rvJ[lí awG;aerdygonf/ wpfpk ? þodkY tpkav;pkcefY jcm;em;rI&SdaeaomtajctaewGif
358 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 359
vuf0JnDñGwfa&;wyfaygif;pkudk uRefawmfwdkY AdkvfcsKyfonf ]][Jh cspvf iId f ...Adv
k cf sKyw
f Ykd aovdw Yk }hJ } [k½w
k w
f &ufajymvdu k f
b,f v d k r sm; aqmif & G u f o G m ;vd r f h r nf v J [ l a om ar;cG e f ; ud k ygonf/
uRefawmhfzmom ar;aerdygonf/ uRefawmf aMumifoGm;\/ EIwfrSvnf; -
bmyJjzpfjzpf Adv k cf sKyu f awmh jzpfajrmufoavmufjzpfajrmuf ]]rjzpfEdkifygbl;Asm ...}} [lí ajymvdkufrdonf/
atmif vkyfoGm;vdrfhrnf[k uRefawmf ,HkMunfrdygonf/ xdkodkYajymvdkufrdaomfvnf; uRefawmfhpdwfu xdwfceJ
þodv Yk Qif uReaf wmfonf r,fr,f&& tvkyrf &Sb d J awG;aerd jzpfoGm;ygonf/ vrf;rsm;ay:wGifvlawG pka0;aeaomtkyfpk
wwfygonf/ [dkwpfpkonfwpfpk awGUae&\/
Zlvikd v f 13 &ufaeYnwGif aeYcif;ydik ;f u Adv k cf sKyaf tmifqef; uRefawmfwnf;cdkaeaom tdrf&Sif rra&Tuvnf; -
NrdKUawmfcef;rwGif rdefYMum;cJhaomrdefYcGef;udk a&'D,dkrSwpfqihf ]][Jh ... [kwf&JUvm; armifcspfvdIif&,f.... Mum;&wm
em;axmif&ygonf/ &ifxdwfvdkufwm}} [k ajymygonf/
aemuf w pf a eY o wif ; pmwd k Y w G i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u rMumrDyif AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;aMumif; owif;onf
pum;vHk;cyfMurf;Murf;jzifh jrefrmjynf tem*wfESihfywfoufNyD; trSefjzpfaMumif; uRefawmf odvkduf&onf/
pnf;urf;&SdzdkY vufr raxmifMuzdkY? xdkYjyifzqyvudk aESmifh,Suf
xdkaeYum; Zlvdkifv 19 &ufaeYjzpf\/
ajcxdk;olawG&SdaMumif;? acwftqufqufay:cJhaom EdkifiHa&;
Zlvdkifv 19 &ufaeYwGif AdkvfcsKyfwdkY vkyfBuHcHcJh&\/ aeYv,f
acgif;aqmifrsm;? tpdk;&tzGJUrsm;ESifhAdkvfcsKyfatmifqef;tpdk;&udk
10 em&D a usmf t csd e f j zpf o nf / naeyd k i f ; wG i f bk & if c H qm
EdiI ;f ,SOMf unfo h ifah Mumif;? twdu k t
f cHqwkd m&Spd Nr?J bk&m;vufxuf
uyif bk&m;udk twdkuftcHjyKolawG&SdaMumif;? owif;pmq&m? [l;bwfp&f efUpfu xdpk Ofu zqyv tzGUJ csKyf 'k-Ouú|jzpfaeaom
twdkuftcHEdkifiHa&;orm;wdkYudk,fwdkif rwwfolawG&SdaMumif; ocifEktm;ac:,lNyD; tpdk;&opfzGJUpnf;vdkuf\/
pojzifh tawmfav;yif yGifhyGifhvif;vif;ajymoGm;cJhonf/ nae oH;k em&Dcefw Y iG f vkyBf urH \ I w&m;cHjzpfaom *VKeOf ;D apm
owif;pmrsm;&ízwf&aomtcg rdk;ukwfNrdKUolNrdKUom;wdkU tm; ol\i,fom;rsm;ESifhtwl zrf;qD;vdkuf\/
AdkvfcsKyf\rdefYcGef;udk oabmusMu\/ axmufcHMu\/ þrdefYcGef; nae ig;em&DwGif All India Radio rSaeNyD; tdE´d,EdkifiH
ESifhywfoufNyD; vufzuf&nfMurf;0dkif;rsm;wGif aqG;aEG;Muawmh 0efBuD;csKyf &S&Dae½l;u AdkvfcsKyfatmifqef; usqHk;aomaMumifh
onf/ 0rf;enf;aMumif;ESihf ocifEt k pd;k &\aemufwiG f nDñw G pf mG BuKd ;yrf;
tm;vHk;aomvlxkonf AdkvfcsKyfacgif;aqmifrIatmufwGif MuNy;D Adv
k cf sKyaf tmifqef;arQmrf eS ;f cJah om vGwv f yfa&;udk t&,l&ef
&SdaeMuNyD[lí uRefawmf cHpm;rd\/ wdkufwGef;tm;ay;onfh aMunmcsufxGufcJhonf/
uReaf wmfr;kd ukww f iG f Bu;D us,af omtaMumif;r&Sb d EJ iS yhf if tcsed f þowif;awGtm;vH;k udk uReaf wmfonf Zlvikd v f 20 &ufaeY
ukeaf eqJ wpfaeY naearSmifarSmif rnf;rnf;umvwGif uReaf wmf usrSyif aocsmpGmod&awmh\/
wnf;cdk&maetdrfodkY uRefawmhftpfrawmf rrapma&mufvmNyD; - AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;wm aocsmoGm;NyD/
360 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 361
(24-5-47) &ufu uRefawmfAdkvfcsKyfatmifqef;ESifh pum; ]]armifcspv f iId qf if;&if aumif;rSmyJ rif;qif;oGm;rS aumif;r,f/
ajymcJ\ h / xdpk um;ajym&jcif;onf aemufq;kH pum;ajym&jcif;[lí ocifomcifudkvnf; ajymvdkufyg/ wdkY pdwfawGxdcdkufaeMuw,f
uRefawmf rcHpm;rdcJh/ vdkYajymvdkufyg}} [k ajymygonf/
uReaf wmf awmfveS af &;rwdik rf u D mvtwGi;f u oifwef;awG a&mufvmaomolwrYkd mS Adv k cf sKyw
f Ykd usq;kH aomowif;udyk if
ay;cJzh ;l &m Adv
k cf sKyu f uReaf wmhu f kd olzUJG pnf;rnfh vuf0n J ñ D w G af &; wpfa,mufwpfrsdK; ajymaeMuygonf/
wyfO;D wGif yg0ifrnfh jynfoUl &Jabmfrsm; ? qd&k , S v
f pfygwD0ifrsm;udk rdk;ukwfwpfNrdKUvHk; wdwfqdwfaeMuonf/
oifwef;ydkYcs&ef wm0efay;zdkY&nf&G,faMumif; uRefawmf em;vnf pum;oHyif us,fus,frajymMu/
xm;rdygonf/ ygvDreftpnf;ta0;tNy;D vnf; olUudk oGm;awGU&ef trsdK;orD;wdkY BudwfNyD;idkoHukd wpfcsufwpfcsufMum;&\/
pdwful;vnf; &SdNyD;jzpfygonf/ ta&mif;t0,fawG&yfqdkif;NyD; ajcmufuyfaom NrdKUBuD;
odaYk omf uReaf wmfb h 0wGif ajrawG twH;k tcJvu kd Nf yKd usaom jzpfoGm;awmhonf/
tcg ajrudt k m;ud;k aom uReaf wmf &yfwnf&mrJjh zpfNy;D pd;k &draf eol aemufaeYwGif ociftkef;aztdrfwGif vlpkrdMujyefonf/
uJhokdY cHpm;aerd&if; vkyf&ufavjcif;[lí rcHr&yfEdkifaompdwf? taMumif;&Sdí r[kwfyg/ raeYutaMumif;udkyif olwpfrsdK; udk,f
jrefrmEdik if \
H vGwv f yfa&;arQmrf eS ;f csuwf Ykd a0;a0;oGm;awmhrnfvm; wpfrsdK; ajymaeMuygonf/
[lí ylyefaompdwf? uRefawmfwdkY EdkifiHwGifbmrsm; ½kwfw&uf xdkpOfwGif a&ylq&mawmfbk&m;a&mufvmonf/
]]'Dreufro S w d muG ... bmxl;rvJvYkd vmcJw h m}} [k ajymyg
jzpfvmOD;rvJ[laom pdwfwdkYjzifh a&maxG;,SufwiftawG;wdkY
onf/ uRefawmfu -
abmifbifcwfaeygonf/
]]wynfah wmfwv Ykd nf; bmrSrodygbl;bk&m;? a&'D,u kd aMunm
rsuf&nf rusrdyg/ ridkrdyg/ uRefawmfhpum;oHuawmh
wmawGyJ od&wm}} [kajym&m q&mawmfu -
wkefvsuf&Sdygonf/
]]ocifEkBuD;&SdvdkY awmfao;wmayghuGm? vGwfvyfa&;awmh
rd;k ukwNf rKd U&Sd zqyvtzGUJ Ouú|ociftek ;f azESio hf cifvaS rmif
aESmifhaES;zdkY taESmifht,Sufjzpfr,f rxifygbl;}} [k ajymygonf/
tjyif tjcm;aomocifrsm; zqyvtzGUJ 0iftcsKd UwdYk uReaf wmfx h H ocifvSarmifu -
a&mufvmygonf/ olwdkYu uRefawmfhudk ar;aeMuygonf/ ]]'Dudpöawmh aESmifhaES;zdkY rjzpfEdkifygbl;bk&m;? vTwfawmfrSm
uRefawmfu - tajccH O ya'wif z d k Y tqif o if h jzpf a eygNyD ? 'gwif N yD ; &if
]]bmrS rodao;bl;Asm? uReaf wmfu ocifomcifukd apmifah e vGwfvyfa&;[m &NyDvdkYrSwf,l&NyD q&mawmf}} [lí avQmuf\/
wm? olu vmr,fajymvdkY? ocifomcifuvnf; rvmao;bl;/ a&ylq&mawmfu -
ocifbodef;vnf; rvmao;bl;? 'Dwpf&ufESpf&uftwGif; tck ]]at;uGm ... tawmfBuD;qHk;½HI;oGm;wmuG? 'DvdkqHk;½HI;wm
wdkif;qdk &efukefqif;&awmhrSmyJ}} [kajym&m ocifvSarmifu - tawmfu h kd emwmyJ}} [k wzspaf wmufawmuf ajymaeygawmhonf/
362 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 363
Zlvikd v
f 22 &ufaeYeeH ufwiG f uReaf wmfocifomcif\ tar qkdwmawmh uRefawmf wxpfcsrajymEkdifbl;? 'gayr,fh OD;apmudk
tdrfodkYoGm;ygonf/ zrf;xm;Ny;D Ny?D 'DrmS vnf; OD;apmudk tckzrf;? tckowfypfvYkd r&bl;?
]]tar ... uReaf wmf &efuek q f if;rvdYk tarhom;udk bmrSm Oya't& ppfaq;&OD;rSmyJ? 'gawGu Oya'taMumif;yJ? uReaf wmf
OD;rvJ}} [k ar;ygonf/ 'DOya'udpöawG rajymawmhbl;/ 'gayr,fh wyfeDeJU jynfolY&Jabmf
ocifomcif\rdciftartdkrSm olESifh&G,fwltbGm;tkdBuD;wdkY awG[m pdwf0rf;ruGJMuzdkY vdkw,f/ uRefawmfwdkY BudK;pm;Mur,f}}
pka0;NyD; AdkvfcsKyfwdkY usqHk;aomowif;udk ajymaeMuygonf/ [k ajymygonf/
uRefawmfrSwfrdoavmufuawmh vSnf;0dkif;&yfrS a':xdkuf? uRefawmfu -
a':oef;? a':odef;? a':,k ponfwdkYjzpfygonf/ ]]tJ'vD kd BuKd ;pm;&if;vuf0n J ñ
D w
G af &;ud&k atmif uReaf wmfwYkd
uRefawmfonf naeydkif;wGifoydwfusif;okdY qif;oGm;cJhNyD; BudK;pm;Mu&r,f/ 'geJYywfoufvdkY AdkvfcsKyfatmifqef;u arv
aemufaeYwiG f ul;wdo Yk abFmjzifh rEÅav;odx Yk uG cf yhJ gonf/ rEÅav; wkef;u uRefawmhfudk ajymoGm;wm&Sdw,f/ vuf0JnDñGwfa&;
wGif MumMumraeawmhbJ &efukefodkY xGufcJhonf/ twGuf aygif;csi;f aygif;&if ode;f oef;uGejf rLepfawGeaYJ ygif;vd&Yk Edik f
&efukefodkYa&mufaomtcg ocifra':&Sdef\tdrfwGifyif r,f/ ocifpkd;eJYawmh r&Edkifbl;wJh/ 'gawmif cifAsm;wdkY uGefjrLepf
wnf;cdyk gonf/ xdt k rd wf iG f Adv
k o f ed ;f wef? Advk Mf unfwEYkd iS ahf wGUMu\/ awGu aygif;csifatmifvkyfrSjzpfr,fvdkY ajymcJhw,f/ 'DrSmawmh
Adkvfodef;wefu - cifAsm;wdkY uGefjrLepfawGu zqyvudk vHk;0jypfwifa0zefrIawG
]]uRefawmfwdkYvlBuD;awGuawmh ajymaeMuw,f/ zqyveJU rvkyf&bl;/ zqyvrSm tjypfwifp&mawG&SdOD;awmh ckaecg bmrS
nDñGwfa&;&atmifvkyfMuzdkYvdkvmNyDvdkYajymaew,f udkcspfvdIif? ra0zefeJUOD;Asm}} [k uRefawmfu ajymvdkufygonf/
uRefawmf tJ'Dvdk Mum;cJhw,f/ udkcspfvdIif b,fvdkxifovJ}} [k olwdkY pum;tenf;i,fqufajymNyD; olwdkY jyefoGm;ygonf/
ar;vQif uRefawmfu - aemuf a eY w G i f O D ; AaqG r S m xm;onf h t wG u f OD ; AaqG q D o G m ;cJ h
]]uRefawmfu ckrS txufydkif;u jyefa&mufwm? 'DudpöawG aomfvnf; olYudk rawGUcJhyg/
bmrSrodao;bl;? uRefawmhfrSm AdkvfcsKyfwdkYusqHk;wJhtwGuf ckxd aemuf&ufwiG f qif;'0pfvrf;&Sd OD;ausmNf ird ;f aexkid &f mtdro f Ykd
pdwfxdcdkufwkef;yJ? avmavmq,fawG;rdwmuawmh wpfwdkif; oGm;ygonf/ xdktdrfwGif ocifomcifaeygonf/ olYudkawGUaom
wpfjynfv;kH rSm Law and order enf;enf;awmh tm;enf;oGm;w,fvYkd tcg rdk;ukwfNrdKUtajctaeudk ajymjyygonf/ ol\rdcif usef;rm
uRefawmfxifygw,f/ AdkvfcsKyfwdkYusqHk;wmudk cifAsm; b,fvdk aMumif;? ol\ZeD;rdom;pkwdkY usef;rmaMumif;ajymygonf/
xifovJ}} [kar;&m Adkvfodef;wefu - ocifomcifu -
]]OD;apmudk Adv
k af usmZf w H Ykd vkyw f u hJ pd w
ö ek ;f u uReaf wmf ajymcJh ]]rif;&efukefvmwJhtaMumif; ajymOD;}} [k ar;ygonf/
w,f r[kwfvm;? 'Dudpö[m rat;bl;? OD;apmu *vJhpm;acswm uReaf wmfu ]]ckvmwmu Edik if aH &;vkyzf Ykd vmwmyJ? OD;AaqGev YJ yk zf Ykd
0goemygwJhol? olwkHYjyefwmyJ? 'DxJrSm e,fcsJUygw,f? rygw,f olYqDoGm;cJhygw,f/ oleYJ rawGUcJhbl;}} [k ajym&m ocifomcifu-
364 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 365
]]ckaeawmh AkdvfcsKyfwdkY usqkH;wmaMumifh wkdYawG bmrS ]]uRefawmf &efukefu vmwmyg/ wyfeDu Adkvfodef;wefwdkY
qHk;jzwfvdkY r&ao;bl;uGm/ 'gayr,fh rif;udkwpfckajymr,f/ ck OD;AaqGwv Ykd Bl u;D awG nDñw G af &;vkyrf ,fvYkd Mum;cJw h ,f}} [kajymNy;D
a&TbdkrSm jynfolY&JabmftzGJUeJU wdkYqdk&S,fvpfawG wpfzufeJY jynfolY&JabmfwyfzGJUodkYoGm;NyD; AdkvfMunfwdkYESifhaqG;aEG;cJhygonf/
wpfzufapmifaew,fvdkY owif;Mum;&w,f/ tJ'DvlawGuvnf; ]]uRefawmf 'DvmcgeD; AdkvfrSL;atmifwdkY? Adkvfodef;wefwdkY?
ESpfzufpvHk; rif;eJUuRrf;NyD;om;olawGqdkawmh rif;ajymMunfh&if OD;ausmfNidrf;wkdYocifomcifwdkYeJU awGYcJhw,f/ cifAsm;wdkY apmifae
&Edkifvdrfhr,fxifw,f tJ'Dudk rif;oGm;rvm;}} [k ar;ygonf/ w,fvdkY vlBuD;awG pdwfylaeMuw,f}} [kajym&m
AdkvfMunfu -
]]oGm;r,fAsm ... 'gayr,fh uRefawmfhrSm ydkufqHr&Sdbl;}} [k
]]'DrmS udck spv f iId f ... 'gowif;yJ? uReaf wmfwYkd bmrSrjzpfb;l ?
ajymvQif ocifomcifu -
olwu Ykd uReaf wmfwu Ykd kd rsuu f ef;rsKd ;cspaf wG Edik if aH &;rvkyw f wfb;l /
]]ig&Smay;r,f}} [k ajymygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfonf bmnmajymwmqdkawmh pdwfqdk;Muwmaygh/ wu,fawmh ck[m
1947 ckEpS ?f Mo*kwv f aESmif;ydik ;f wGif a&Tbokd Ykd xGucf yhJ gonf/ c&D; bmrSrjzpfygbl;}} [kajymjyonf/ uRefawmfu-
p&dwftjzpf ocifomcifay;aom aiG 200 ygcJhygonf/ ]]'Dvdkqdk&if Adkvfodef;wefwdkYeJYvnf; uRefawmfawGUcJhw,f/
a&TbdkwGif udkwifarmifñGefYacgif;aqmifaom a&Tbdkc½dkif vuf0JnDñGwfa&;vnf; vkyfMur,fMum;cJhawmh cifAsm;wdkY nDnD
qd&k ,
S v f pfygwDEiS hf Adv
k b
f rif;? Adv
k Mf unfwaYdk cgif;aqmifaom jynfoYl ñGwfñGwfaeMuayghAsm? vlowf0g'½IwfcswJh w&m;yGJawGvkyfzdkY
&JabmfwyfzGJU&Sdavonf/ uRefawmfonf olwkdYqDroGm;bJ NrdKUe,f &efukefrSmMum;cJhw,f/ 'DrSmvnf; vlowf0g'½IwfcsyGJawG vkyfMu
wGif qd&k , S v
f pfygwDuv kd v
kd m;onfzh qyvacgif;aqmif pD;yGm;a&; ayghAsm? tJ'cD grS qd&k , S v f pfygwD0ifawGa&m jynfo&Yl aJ bmf wyfzUJG 0if
vkyfief;&SifOD;oef;armifudk oGm;awGUygonf/ OD;oef;armifudk awGyg yl;wGJvkyfMu&ifaumif;r,f}} [lí ajymvdkufygonf/
uRefawmfu ]]uRefawmfhudk ocifomcif vTwfvdkufwmAsmh}} [k uRefawmf a&TbdkwGif ESpfncefYaeNyD;jyefcJhygonf/
ajym&m OD;oef;armifu - a&TbdkwGifaepOf OD;oef;armiftdrfwGif wnf;cdkygonf/
]]ckawmh bmrS rjzpfao;ygbl;? 'gayr,fh ... cifAsm; OD ; oef ; armif r S m yd k u f q H c srf ; omol j zpf ½ H k o mru rsd K ;cspf p d w f
udkwifarmifñGefYqDudk oGm;NyD;awGUygOD;}} [k cdkif;ygonf/ xufoefoljzpfonf/ bDtdkifatwyfzGJU0if? ppfrjzpfcifu ,l*sD
udw k ifarmifñeG rYf mS tvHeyD gwD (ocifp;dk )rS ul;ajymif;vmol tzGUJ 0if? vGwv f yfa&;wdu k yf wJG iG f yg0ifco hJ jl zpfonf/ Edik if aH &;orm;
wdkYtm; 'dkifcHauR;arG;{nfhcHoljzpfonf/
jzpfonf/ uRefawmf oGm;awGUaomtcg udkwifarmifñGefYu -
a&TbkdrStjyef ppfudkif;odkY0ifcJh\/ ocifvSarmiftdrfwGif
]]jzpfaewm'DvdkAsm? BuD;rm;wJhy#dyu©r&Sdygbl;? olwdkYuvnf;
wnf;ygonf/ ppfuikd ;f wpfNrKd UvH;k vnf; Adv k cf sKyw
f u Ykd sq;kH jcif;aMumifh
uReaf wmfwu Ykd kd apmifw,fxifvYkd uReaf wmfwu Ykd owdeaYJ ewmyg/ 0rf;enf;aMuuGJjcif;[laom OwkuvTrf;rdk;aeMuonf/ vlxk\
pdwfrylygeJY}} [lí ajymygonf/ vIyf&Sm;yHkrSm aES;auG; wdwfqdwf pdwfwuf<uyHkr&Sd? rjzpfvdkYoGm;&?
uRefawmfu - vkyf&? ajym&onfhoabmrsdK;udkawGU&ygonf/
366 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 367
ocifvSarmifu jrefrmEdkifiHa&SUa&; aqG;aEG;onfhtwGuf &JabmfawGtMum; wif;rmrIawG&w dS ,fMum;vdYk aphpyfzoYkd mG ;cJw
h myg/
uReaf wmfu ]]Adv k cf sKyaf tmifqef;om rusq;kH cJ&h if Akv d cf sKyaf jymwJh [drk mS u 'DuMum;ovdrk [kwyf gbl;? at;at;csr;f csr;f ygyJ? 'gaMumifh
twdkif; vuf0JnDñGwfa&;udkvkyf&if cifAsm;udk uRefawmf xnfh uRefawmfjyefcJhwmyg}} [kajymjy&m OD;AaqGu -
pOf;pm;ao;w,fAsm? Adkvfodef;wefqDuawmh nDñGwfa&;vkyfr,fh ]]at;uGm 'Dvdkjzifh aumif;wmaygh}} [k ajymNyD; ]]aeygOD;
owif;Mum;cJh&w,f/ 'DrSmvnf; nDnDñGwfñGwf&SdzdkYvdkw,f}} vdkY rif;ua&m ...rif;a&SUa&;twGuf b,fvdkvJ}} [k ar;ygonf/
ajymvdkuf\/ uRefawmfu -
ocifvSarmifrSm xdkpOfu tvGwfynmoifausmif;q&m ]] uReaf wmft
h pfuBkd u;D wdu
Yk uReaf wmfu
h dk bmwm0efay;ygrvJ?
jzpfygonf/ ppfudkif;wGif 10 &ufcefYaeNyD; rEÅav;odkY0ifcJh\/ uRefawmhfb0rSm uGefjrLepfygwD0iftaeeJY oabmw&m;a&;
rEÅav;r0ifrD tr&yl&wGi&f adS om &efuek u f jyefvmp ocifbode;f a[majymydcYk s&wJh oifwef;q&mvkycf w hJ myg/ tckawmh uReaf wmf[m
ESifhawGUygonf/ ocifbodef;u - oifwef;q&mtvkyfrsdK;xuf okawoetvkyfrsdK;eJYtjyif vl 4-
]]&Jabmfarmifcspv f iId f ...rif;u a&SU wdbYk ,fvjkd zpfr,fqw kd m 5-6 a,mufavmuf? 10 a,mufxuf rrsm;wJh vlawG vufzuf
ajymjyprf;yguGm}} &nfMurf;0dkif;oabmrsdK; aqG;aEG;wmudkBudKufygw,f/ t*Fvdyfvdk
]]OD;av;&m uRefawmfvnf;bmrS rodbl;/ uRefawmfu ajym&&if Conversational discussion circle yg/ qdv k w dk muawmh
rd;k ukwaf &mufaewm? vGwv f yfa&;u &rSm aocsmw,f/ vTwaf wmfrmS
taMumif;t&mwpfckudk aqG;aEG;Mur,f/ ajyajyvnfvnf
tajccHOya'ukd wifaeNyD? 'gawGNyD;&if vGwfvyfa&;[m &zdkYyJ&Sd
aqG;aEG;wmrsdK; vkyfcsifygw,f/ 'DvdkoabmrsdK; aqG;aEG;wmrsdK;
awmhw,f/ bmrS auGUauGUaumufaumuf &SdawmhrSmr[kwfbl;?
uRefawmfvkyfcJhwm atmifjrifcJhygw,f/ tpfudkBuD;wdkYvdkcsifwJh
a&Tbdkvm&if; OD;av;qD 0ifvmwm/ uRefawmfuawmh bm tzGJU
tpnf;rSmrS rygao;bl;}} [k ajymjyvdkufygonf/ oabmudk ajymcdkif;&if uRefawmf'DvdkaqG;aEG;yGJrsdK;eJU atmifjrif
uRefawmf rEÅav;wGif wnf;cdkaomtdrfrSm um,Av atmif aqG;aEG;EdkifrSmyg}}[lí ajymjyvdkufygonf/ xdktcg
OD;a&Tqifh (um,AvOD;a&Tqif-h pma&;q&mr a':&DBued \ f tpfu)kd OD;AaqGu -
tdrfwGif wnf;cdkygonf/ OD;a&TqifhrSm EdkifiHa&;0goemygoljzpfí ]]at; 'gvkyf&rSmaygh? ckavmavmq,fq,fawmh New
uRefawmfhtm; 0rf;omtm;&vufcHygonf/ Democratic Revolution taMumif;udk aqG;aEG;zdkYvdkaew,f/
uRefawmf rEÅav; ocifa&TqifhtdrfwGif ESpfncefYwnf;cdkNyD; 'gayr,fh 'Dupd aö wGukd cP qdik ;f xm;Mu&OD;r,f/ Adv k cf sKyw f Ykd usq;kH
&efukefodkY jyefcJhygonf/ vdkufawmh wdkYrSm pdwfxdcdkufMu&w,f/ vlowf0g'½IwfcsyGJawG
&efuek af &mufNy;D ESp&f ufcefeY m;Ny;D aemuf OD;AaqGukd oGm;awGU vkyfMuOD;r,f? uGefpwDusL;&Sif;NyD;oGm;&if t*Fvdyftpdk;&eJU
ygonf/ OD;AaqGtm; - vGwfvyfa&;pmcsKyf csKyf&OD;r,f/ csKyf&r,fh&nf&G,fcsufuvnf;
]]uReaf wmf a&Tbu kd jyefcyhJ gNy?D ocifomcif cdik ;f vdYk oGm;cJw h m zqyva<u;aMumfoHjzpfwJh wpfESpftwGif; vGwfvyfa&;&&r,f
yg/ [dkrSmu 'DuMum;ovdk qdk&S,fvpfygwDacgif;aqmifeJY jynfolY qdkwJhtwdkif; wdkY vkyfMu&awmhr,f/ 'Dtvkyfudk b,folawGu
368 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 369
b,fvdkaESmifh,SufOD;r,f rodbl;? tajctaeu aumif;ygw,f/ xdkYaMumifh uRefawmfhwGif oD;jcm;tvkyf[lí r,fr,f&&
vGwfvyfa&;&rSmuawmh aocsmygw,f/ r&Sdao;onfhtcgwGif 0,fxm;ompmtkyfrsm;udk zwfygonf/
avmavmq,fawmh rif;wnf;aeusae&mrSm aeygOD;uGm? aeY&SdorQ zwfygonf/ pmzwfí NiD;aiGUvmaomtcg cPwmrQ
wdkYeJYvnf; tqufrjywfapeJYOD;}} [k ajymygonf/ uRefawmfu pmzwf&yfvu kd yf gonf/ pmzwf&yfaomf tawG;wdYk 0ifvmygonf/
]] uReaf wmfu h Akd vkd pf ed rf eS uf ac:xm;w,f/ uReaf wmf jynfo&Yl aJ bmf OD;AaqGpum;t& vGwv f yfa&;onf rkcs&vdrrfh nf[í l ,Hrk d
rS m vnf ; oG m ;NyD ; oif w ef ; ay;&r,f xif w ,f / uRef a wmf \/ xdt k cgwGif uReaf wmfausmif;jyefwufrnf/ ynmoifrnf/ rdrd
AdkvfpdefrSefqD oGm;vdkufOD;r,f}} [k ajymjyygonf/ wwfaomynmjzifh wdkif;jynftwGuf wm0efxrf;aqmifrnf/
uReaf wmfonf Adv k pf ed rf eS qf o
D mG ;aomfvnf; olwaYkd wG tvkyf wpfcsed w f nf;rSmyif rpdrYk ydYk &,lqnf;yl;xm;aom rmhupf 0f g'
rsm;aeaomaMumifh uRefawmf\ oifwef;ay;a&;tvkyf rjzpf qd&k ,
S v f pfoabmw&m;qdik &f m 0g'jzefcY sad &;qdik &f mvkyif ef;rsm;udk
awmhyg/ aqmif&Guf&ef wpfzufu pOf;pm;aerdygonf/
xdktcgwGif uRefawmfonf ql;avbk&m;teD;ywf0ef;usif&Sd ,aeYþpma&;aepOfjyefawG;aomtcg xdkpOfu uRefawmf
pmtkyfqdkifrsm;odkY oGm;wwfygonf/ xkdywf0ef;usifwGif prwfESifh wwfonf[k,HkMunfcJhaom EdkifiHa&; oabmw&m;wdkYrSm rpdkYrydkY
rlum'if[al ompmtkyq f idk &f &dS m xdq
k ikd w
f iG rf mhupf 0f g'ESiv
hf uf00J g' rQom jzpfcJhayaMumif;&Sdonfudk em;vnfrdayonf/
pmtkyfrsm;udk aps;csdcsdKESifh0,fNyD; zwfaeygawmhonf/ uRefawmf&efukefwGif þodkYaeonfhtcdkufrSmrl *sLAvDa[m
uReaf wmft h wGuf xkpd mtkyrf sm;udk zwfEikd o f nft h &nftcsi;f rSm wG i f x m;aom Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; tygt0if tmZmenf
uGefjrLepfygwD0ifb0uyif &&SdcJhygonf/ xkdodkY t&nftcsif; acgif;aqmifBuD;rsm;\ ½kyfuvmyfudk uRefawmf rMumrMum
&&Sdatmif txl;ojzifh t*FvdyfbmomrS jrefrmbmomodkY jyefqdk oGm;a&muf tav;jyKcJhygonf/ xdkokdYtav;jyK&if; AdkvfcsKyf
wwfatmif jyay;cJholrSm q&mBuD;ocifpdk;yif jzpfygawmhonf/ taMumif;udk uRefawmf awG;aerdwwfygonf/
aemufydkif;wGif q&mBuD;ocifpdk;ESifhuRefawmf EdkifiHa&;t& xdkokdYawG;ae&if; AdkvfcsKyfatmifqef;\ pum;wpfcGef;udk
vnf;aumif;? 0g'a&;t&vnf;aumif; vrf;uGJcJhonfhwdkifatmif ½kwfw&uf owd&vmygonf/ xdkpum;rSm -
vrf;cGJcJh&onfhwdkifatmif ol\aus;Zl;udk ,aeYwdkif rarhcJhyg/ ]]rif; History udk Study vkyu f mG }} [laom pum;jzpfygonf/
xkdUjyifuRefawmfonf AkdvfcsKyfatmifqef;\ rdefYcGef;rsm;ESifh jrefrmvdjk yefawG;aomtcg Edik if aH &;wwfcsi&f if ordik ;f udk tNrwJ rf;
wuG uRefawmfhtm;rmhufpf0g'ESihf jrefrmEdkifiHa&;udkrnfuJhodkY avhvmae&rnf[lí ajymvdk&if;jzpfygonf/
enf;rSefvrf;rSefusatmiftoHk;jyKwwf&rnfqdkonfh enf;vrf;udk xdktcsufum; uRefawmf\ todÓPfwHcg;udk zGifhay;vdkuf
ñTejf yay;cJoh nfh Adv k cf sKy\ f ajymqdck surf sm;udk rarh&atmif a&;rSwf ovdk jzpfoGm;\/ þtaMumif;udk *syefacwfuvnf; AdkvfcsKyfu
xm;cJhygonf/ uRefawmfudk ajymcJhNyD;jzpfygonf/
AdkvfcsKyfajymcJhaompum; tm;vHk;eD;yg;avmufudk ,aeY uRefawmfonf txuftnma'orS atmufjynf&efukefokdY
xuffwdkif uRefawmf tvsOf;rarhcJhyg/ a&mufcJhNyD/ a&mufvm&jcif;taMumif;rSm EdkifiHa&;avmuxJodkY
370 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 371
0ifa&muf&efjzpfonf/ vGwfvyfa&;&&Sdonfhtcsdeftxd EdkifiHa&; tcsuu f kd [kwrf [ S w k &f UJ vm;[lí awG;rdwwfygao;\/ uReaf wmft h m;
vk y f i ef ; wG i f uRef a wmf h b 0ud k jr§ K yf x m;&ef j zpf y gaomf v nf ; Akv
d cf sKyu f ajymonfh pum;rsm;udjk yefpOf;pm;rd? uReaf wmft h m; ajymcJh
avmavmq,fq,ftcgrSm uRefawmfhwGif rnfonfhEdkifiHa&; onfph um;rsm;udk jyefMum;a,mifrad ewwfygonf/ *sLAvDa[modYk
wm0efrS r&Sdjzpfaeygonf/ oGm;Ny;D Akv d cf sKywf \Ykd ½kyu f vmyfrsm;udk oGm;a&muftav;jyKrrd yS if
xdkodkYjzpf&jcif;taMumif;rSm EdkifiHa&;vkyfrnfqdkvQif rdrd ]]aMomf ...Adv k cf sKyw f Ydk wu,fusq;kH ygayghvm;}} [lí wu,f,rkH ?d
oabm ESpfNcdKuf&mygwDtzGJUtpnf;wpfckck\ NrdKUe,ftzGJUtpnf; vufcHrdvkduf&ygawmhonf/ aMuuGJ 0rf;enf; ylaqG;&wmudk
wGif yxrtqifhtaejzifh yg0if&ayrnf/ xdktcsdefu NrdKUe,f vdIufvSJpGm cHpm;aerdwwfygonf/
wdkif;yif EdkifiHa&;tzJGUtpnf;toD;oD;uyif qdkif&mNrdKUe,fwdkYwGif 'd|"r®vufawGUb0qdo k nfrmS pdwu f kd vSnphf m;ír&Edik af om
NrKd Ue,ftzGUJ tzGUJ tpnf;toD;oD;wdzYk UJG pnf;Ny;D aeNyjD zpfonf/ xdjYk yif taMumif;rSefjzpfonfudk vufcH&rnfomjzpfygonf/ xdkYaMumifh
AdkvfcsKyfwdkYusqHk;onfhtwGuf EdkifiHa&;acgif;aqmifBuD;rsm;onf Advk cf sKyu f oGeo f ifajymMum;oGm;aom taMumif;t&mrsm;udk cH,l
pdwx f cd ukd af eMuygonf/ vlowf0g'½Iwcf syrJG sm; usi;f yaeMu&yg Ny;D rdrw d ikd ;f jynftwGuf rdrw d wfEikd af omtvkyu f kd vkyaf qmifomG ;
onf/ tmPm& zqyvcsKyftzGJUMuD;wGifvnf; tzGJUcsKyfBuD;udk &rnf[k qHk;jzwfrdvdkufygonf/
rvdv k m;onfh tjcm;aomtzGUJ tpnf;rsm;\ xd;k ESurf rI sm;uvnf; xdktcgu qdk&S,fvpfygwDESifh zqyvtzGJUcsKyfwdkYuyg
&Sad eayav&m zqyvtzGUJ csKyu f jzpfap? qd&k ,
S v
f pfygwDujzpfap uReaf wmft h m; Edik if aH &;wm0efrsm; bm wm0efrS ray;rD uReaf wmf
uRefawmfhtm; wm0efwpfckckay;&ef jzpfEdkifacsr&Sdao;yg/ onf xdpk OfuxGuaf eaom owif;pmrsm;udk aocsmpGmavhvmNy;D
xdrk w S pfyg; wdik ;f jyKjynfjyKvwT af wmftpnf;ta0;Bu;D usi;f y zwfygonf/
aeqJjzpfygonf/ vTwfawmftpnf;ta0;wGif EdkifiHawmfzGJUpnf; xdo k wif;pmrsm;wGif Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf rpöwmtufwvD
tkycf sKyyf t kH ajccHOya'udk vTwaf wmfwiG f a&;qGjJ y|mef;aecsed f jzpfyg wdkY csKyfqdkaom atmifqef;-tufwvDpmcsKyfudk aumif;pGm
onf/ tajccHOya'a&;qGJNyD;aomtcg bdvyfodkY oGm;Mu&rnf axmufcHa&;om;Muygonf/ tvm;wlyif AdkvfcsKyfatmifqef;
jzpf&m zqyvtzGUJ csKyaf cgif;aqmifwYkd rtm;rvyf jzpfaeMuygonf/ usqHk;NyD;aemuf ,m,Dtpdk;&tzJGU\ 0efBuD;csKyfocifEkESifh rpöwm
trSeftwdkif;0efcH&vQif AdkvfcsKyfatmifqef;r&SdonfhtwGuf tufwvDwdkYcsKyfqdkaom jrefrmhvGwfvyfa&;pmcsKyfudkvnf;
Edik if aH &;tm;i,fpw d 0f ifro d avmufawmh 0ifaeygonf/ qd&k , S v
f pf uRefawmf owif;pmrsm;rSmwpfqifh avhvmzwfrSwfcJh&ygonf/
ygwDacgif;aqmifrsm;u uRefawmfhtm; EdkifiHa&;vIyf&Sm;rIrsm;wGif atmifqef;-tufwvDpmcsKyf? Ek-tufwvDpmcsKyfwkdYudk
wpfaeYüvdt k yfrnf[o k x d m;onft h wGuf pdwf ajzomoifo h avmuf rvdkvm;aom owif;pmrsm;\oabmxm;udkvnf; zwfrdonf/
ajzomrdygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifaom jrefrmudk,fpm;vS,f
wu,fawmhrl uRefawmfhtm; pdwful;,Ofw,f[k ajymvdku tzGJU0ifrsm;onf jrefrmEdkifiHBuD; vHk;0 vGwfvyfa&;&,lvdkaom
ajymEdkifygonf/ xdkpOfu AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;onf[laom qE´? yGiv hf if;ajzmifrh wfaomoabmxm;wkYd ay:vGipf mG aqG;aEG;Mu
372 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 373
jcif;? jrefrmEdkifiHwGifvnf; EdkifiHom;jynfolvlxkwpf&yfvHk;u - bk&ifcHrif;BuD;\ Mum;jzwftrIaqmifaumifpDonf
vef'efoGm; jrefrmhudk,fpm;vS,ftzGJUaqG;aEG;yGJatmifjrifa&; jref r mEd k i f i H a wmf Mum;jzwf t pd k ; &jzpf v d r h f r nf
twGuf tiftm;jycJaY omaMumifh jrefrmNAw d o d QpmcsKyu
f kd atmifjrifpmG trIaqmifaumifpDudk 'dkareD,Htpdk;&rsm;tm; &if;ESD;pGm
csKyfqdkEdkifcJhonf/ wkdifyifESD;aESmtav;jyKbdouJhokdY jyKrlvdrfhrnfhtjyif
jrefrmwdkYtrSwftom;wGif atmifqef;-tufwvDpmcsKyf trIaqmifaumifpo D nf EdkifiHtkyfcsKyfa&;wm0efrsm;udk
[lí rSwfwrf;wifxm;Muayonf/ aqmif&Guf&mü trsm;qHk;aom vGwfvyfcGifhudk &&Sd
atmifqef;-tufwvDpmcsKyfudk Zefe0g&D 27 &uf? 1947 vd r h f r nf /
ckESpfwGif vufrSwf a&;xkd;Muonf/ jrefrmudk,fpm;vS,f tzGJU - þodzYk UJG pnf;xm;onfh tpd;k &onf ud, k yf ikd b
f @ma&; &S&d
acgif;aqmif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhNAdwdoQeef;&if;0efBuD; rpöwm rnf/
uvD;rif&h pfcsyf tufwvDwYkd vufrw S x f ;kd cJo
h nfh tqdyk gpmcsKyw
f iG -f - umuG,af &;ESiEhf ikd if jH cm;a&;qdik &f mudprö sm;udk trIaqmif
- jref r mEd k i f i H o l E d k i f i H o m;wd k Y o nf rd r d w d k Y \ tem*wf aumifpDwGif wifoGif; pOf;pm;vdrfhrnf/
tkycf sKyaf &;udk aqmvsiEf ikd o f rQaqmvsipf mG qH;k jzwfEikd pf rd hf - vef'efwiG f jrefrmtpd;k &ud, k pf m;vS,t f jzpfaqmif&u G &f ef
aomiSm 1935 ckESpf tufOya't& Oya'jyKtzGJUtpm; jrefrmEdkifiHawmftwGuf r[mrif;BuD;wpfOD; cefYxm;ap
wdkif;jyK jynfjyKvTwfawmfudk a&G;aumufwifajr§mufap& vdrfhrnf/
rnf/ - urÇmu h vk or*¾tzGUJ wGif tzGUJ 0ifwpfO;D tjzpfjzifh yg0if&ef
- vlrsdK;oD;jcm;r&Sdaomvlpk? u&iftrsdK;om;vlpk? t*Fvdyf jrefrmEdkifiHuavQmufxm;ygu NAdwdoQtpdk;&u vHk;0
jrefrmujym;vlpkrsm;twGuf a&G;aumufyGJudk {NyDvwGif axmufcHcsuf ay;vdrfhrnf/
usif;yvdrhfrnf/ - jrefrmppfonfawmftm;vHk;wdkYrSm jrefrmEdkifiHtpdk;&\
- acwfajymif;csed u f mvtwGi;f jrefrmEdik if aH wmftpd;k &onf tkyfcsKyfrIvufatufodkY csufcsif;a&muf&Sdvdrhfrnf/
,cktwdkif;uJhodkYyif 1935 ckESpf? tufOya' 139 t& - jrefrmEdik if aH wmfumuG,af &;wyfrsm; zGUJ pnf;jcif;ukd ulnD
tyfEiS ;f xm;aom txl;tmPmrsm;ESihf 1945 ckEpS f ,m,D axmufy&hH efjyóemonf ESpOf ;D aomtpk;d &wdYk aqG;aEG;&ef
pDrHcsuftufOya'ESifhwuG ,if;Oya't& aumifpDwGif udpö jzpfayvdrfhrnf/
xkwfjyefvdkufaomtrdefY[lorQtwdkif; aqmif&GufoGm; - tkycf sKyaf &;opf jzpfxeG ;f oufa&mufvmNy;D aemuf jrefrm
vdrfhrnf/ EdkifiHawmf&Sd NAdwdoQwyfrsm;udk qufvufxm;&Sd&ef
- wdkif;jyKjynfjyKvTwfawmftwGuf a&G;aumufwifajr§muf odkYr[kwf toHk;jyK&efjyóemrSm bk&ifrif;jrwftpdk;&ESifh
jcif;rsm; NyD;qHk;onfESifhwpfNydKifeuf trwfOD;a& (100) jrefrmEdkifiHawmftpdk;&wdkY oabmwl&efudpö jzpfayvdrhf
yg0ifaom Oya'jyKaumifpDwpfckudk cefYtyfvdrhfrnf/ rnf/
374 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 375
- e,fjcm;a'orsm;ESijhf refrmjynfrudk aygif;pnf;qufqEH ikd f wGif vlxktpnf;ta0;wpf&yfac:,lNyD; qHk;jzwfcsufcscJhonf/
&efrmS NAw d o d Qtpd;k &ESijhf refrmud,
k pf m;vS,af wmfrsm; ESpOf ;D xdqk ;kH jzwfcsuw f iG f apmfbmG ;rsm;ydaYk omaMu;eef;onf &Sr;f jynfe,f
ESpfzuf oabmwlNyD;aom &nf&G,fcsufjzpfonf/ þ wpf0ef;vHk;rS vlxk\ udk,fpm;r[kwfyg/ ,ck&Srf;jynfvlxk
tawmtwGif; e,fjcm;&Sdvlrsm;onf ESpfOD;ESpfzuf wpf&yfvHk;\udk,fpm; AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh udk,fpm;vS,ftzGJU
vufcEH ikd af omenf;jzifh jrefrmEdik if aH wmftpd;k &ESi&hf if;ES;D pGm onf &Srf;jynfvlxk\udk,fpm;vS,fjzpfonf[lí aMu;eef; ydkYcJh
aygif;oif; wGJzuf&rnf/ onf/
- yifvt kH pnf;ta0; odrYk [kwf txl;uGezf &ift h pnf;ta0; xdk vlxt k pnf;ta0;Bu;D jzpfajrmufap&ef wm0ef,cl o hJ rl sm;
NyD;qHk;aomtcg NAdwdoQtpdk;&ESifh jrefrmEdkifiHawmftpdk;& onf &Sr;f jynfe,f vli,ftpnf;t½H;k 0if OD;wifat; (bmomjyef
wkdYonf e,fjcm;wkdif;&if;om;rsm;xkwfazmfajymqdkaom ESiphf mtkyx f w
k af 0a&;? &efuek w f uúov kd )f ESihf OD;pHatmifwYdk yg0ifchJ
xifjrifcsurf sm;ESihf vdu k af vsmnDpmG jznfph rG ;f &ef taumif; aMumif; þpmjyKoludk ajymjycJhonf/
qHk;aomenf;pepfudk csrSwfvdrhfrnf/ vGwfvyfa&;c&D;odkYcsDwuf&mwGif aemufqHk;tqifhem;odkY
- e,fjcm;wdkif;&if;om;rsm;ESifh aygif;oif;qufqHa&; a&mufonftxd twdu k t f cHrsm;? npfywfrrI sm;? Adv k cf sKyaf tmifqef;
taumif ; qk H ; aomenf ; pepf u d k &S m azG & ef pH k p rf ; a&; \ OD;wnfcsuu f kd zsuv f zkd suq f ;D jzpfap&ef ajcxd;k olrsm;&Sad yonf/
aumfrwDwpfckudk csufcsif;wnfaxmifrnf/
yifvHkuGefz&ifhusif;y&mwGifvnf; awmifwef;ajrjyefYrcGJa&;
txuf a zmf j yygtcsuf w d k Y o nf atmif q ef ; -tuf w vD
oabmwlncD suu f kd azazmf0g&Dv 11 &uf aeYtxd oabmwlnD
pmcsKyf\ ta&;BuD;aomtcsufrsm;yif jzpfonf/
csuf r&ao;ay/ AdkvfcsKyfatmifqef;u 12 &ufaeYwGif &efukef
atmif q ef ; tuf w vD p mcsKyf o nf jref r mEd k i f i H u d k vH k ; 0
vGwfvyfa&;ay;tyfonfh pmcsKyfr[kwfaomfvnf; vGwfvyfa&; jyef&ef tyg;awmfNrJ Adv k x f eG ;f vStm; av,mOfysrH mS &eftrdeaYf y;Ny;D
twGuf cdkifrmpGmBudKwifjyifqifcJhaom NAdwdoQ-jrefrm oabm jzpfaeonf/ xdkowif;aMumifh azazmf0g&Dv 12 &ufaeYwGif
wlnDcsufrsm;yifjzpfonf/ &Srf;jynf OD;wifat;? OD;pHatmifwdkYacgif;aqmifaomvlxkonf
vef'efwGif NAdwdoQtpdk;&ESifh jrefrmudk,fpm;vS,ftzGJU0ifwdkY um;rsm;jzifh yifvHkokdYvdkufvmcJhMuonf/ vGwfvyfa&;&&ef
aqG;aEG;aeqJrmS yif jrefrmEdik if H &Sr;f jynfe,f&dS apmfbmG ;rsm;uvnf; awmifwef;ajrjyefYrcGJjcm;a&; a<u;aMumfoHrsm;udk a<u;aMumf&if;
bdvyftpdk;&odkY aMu;eef;½dkufNyD; owif;wpfyk'f ydkYavonf/ xdk um;ay:wGif vdkufygvmcJhonf/
owif;um; Adv k cf sKyaf tmifqef;onf ajrjyefjY ynfow l \ Ykd ud,
k pf m; odkYaomfa<u;aMumfp&mrvdkatmifyif tcsdeftenf;i,f
vS,o f m jzpfonf/ &Sr;f apmfbmG ;wd\ Yk ud,k pf m;vS,rf [kw[ f al om twGif; jzpfpOfwdkYajymif;vJoGm;cJh\/
aMu;eef;owif;jzpfavonf/ azazmf0g&Dv 11 &ufnuyif AdkvfcsKyfatmifqef;onf 12
xdkokdY &Srf;apmfbGm;wdkY bdvyftpdk;&xH aMu;eef;½dkufaMumif; &ufaeYwiG f &efuek jf yef&efav,mOfysH rSmcdik ;f xm;Ny;D ? ud, k pf m;vS,f
&Sr;f jynfow l o Ykd ad omtcg &Sr;f jynfe,fvil ,frsm;tzGUJ u awmifBu;D rsm;\ wJrsm;odkY wpfwJ0if wpfwJxGuf oGm;a&mufpum;ajymcJh
376 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 377
onf/ azazmf0g&Dv (12) &ufaeYwGif wufa&mufvmMuaom vTJajymif;,la&;ESifhpyfvsOf;í rnfonfhjyóemtcuftcJrQ
udk,fpm;vS,ftaygif;u awmifwef;ajrjyefYrcGJjcm;a&; oabm ay:aygufjcif;r&SdcJhacs/ 1947 ckESpf? Zlvdkifv24 &ufaeYwGif
wlnDcsufudk vufcHvdkufMuonf/ vufrSwfxdk;&ef jyifaeMuNyD/ NAw d o
d Qtpd;k &ESihf aqG;aEG;cJah om oabmwlncD surf sm;udk xkwjf yef
xdkpOfu owif;axmufjzpfcJhol OD;MunfndK (cifMunfMunf aMunmEdkifcJhavonf/
pwd;k -vGKd iaf umfNrKd U) onf pufb;D wpfp;D pD;Ny;D &Sr;f jynf OD;wifat; NAwd o d QEiS jhf refrmwdo Yk nf tcsKytf jcmtmPm vTaJ jymif;,la&;
wdkYvmrnfhvrf;okdY tjyif;oGm;cJhonf/ OD;wifat;wdkYESifhqHkrdaom ESifh NAdwdoQ jrefrm tem*wfqufqHa&;qdkif&mtcsufrsm;udk
tcg yifvpkH mcsKyBf u;D vufrw S af &;xd;k jzpfaMumif;owif;udk ajymjyrS tao;pd w f o abmwl n D N yD ; aemuf NAd w d o QygvD r ef t rwf
OD;wifat;wdkYvlpk a<u;aMumfoHajymif;NyD; tpnf;ta0;usif;y&m *Re'f AvsLz&D;rif; (John W Freeman) acgif;aqmifaom umuG,af &;
ae&modYk 0ifc&hJ aMumif;udv k nf; OD;MunfnKd ? OD;pHatmifwu Ykd ajymjy rpf&iS tf zGUJ onf 1947 ckEpS ?f Mo*kwv f 12 &ufaeYwiG f &efuek o
f Ydk
Muí rSwfom;cJh&ygonf/ a&mufco hJ nf/ tqdyk gtzGUJ ra&mufru D yif jrefrmwdbYk ufuvnf;
vGwfvyfa&;c&D;pOfum; &cgeD;txdyif ½IyfvdrfaxGjym;vSyg umuG,af &;0efBu;D Adv k vf ufsmacgif;aqmifaom aumfrwDwpf&yf
aMumif; aESmif;vlwdkY owdjyKrd&ef a&;om;&jcif;jzpfygonf/ zGJUpnf;NyD;jzpfonf/
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf yxrtBurd w f ikd ;f jyKjynfjyKvw T af wmf xdo k wif;udk xdak cwfuxkwaf 0cJah om (24-7-47) &ufxw k f
tpnf;ta0;tNy;D ZGev f 23 &uf? 1947 ckEpS w f iG f vTwaf wmfOuú| jrefrmhtvif;owif;pm? (14-8-47)xkwf jrefrmha&SUaqmif
ocifEkudk t*FvefEdkifiHokdY apvTwfcJhonf/ ocifEkESifhtwl owif;pm (11-8-47)xkwf Armha&SUaqmifowif;pmwdkY azmfjy
jynfxaJ &;0efBu;D OD;ausmNf ird ;f ? qd&k ,S v
f pfO;D udu k Bkd u;D ? Adv
k xf eG ;f vif;? a&;om;cJhMuonf/
Adv
k cf ifarmifav;wdYk vdu k yf goGm;cJoh nf/ tqdyk g ud, k pf m;vS,t f zGUJ NAdwdoQtpdk;&umuG,fa&;rpf&SiftzGJUESifh jrefrmEdkifiH,m,D
onf ZGev f 16 &ufaeYwiG t f *FvefoYkd BuKd a&mufEiS ahf eonfh jrefrm tpd;k & umuG,af &;aumfrwDwo Ykd nf 1947 ckEpS ?f Mo*kwv f 14
EdkifiH Mum;jzwftpdk;&tzGJU Xmevufudkifr&Sd 0efBuD; OD;wifxG#fESifh &ufaeYwGif pwifaqG;aEG;NyD;aemuf Mo*kwfv 29 &ufaeYwGif
yl;aygif;í tcsKyftjcmtmPmvTJajymif;a&;ESifh NAdwdoQ jrefrm NAdwdoQudk,fpm;vS,f *Ref'AvsLz&D;rif;ESifhumuG,fa&;0efBuD;
tem*wfqufqHa&;taMumif;udpö&yfrsm;udk pDpOfaqmif&Guf&ef AdkvfvusfmwdkY oabmwlpmcsKyf csKyfqdkvufrSwfa&;xdk;Muonf/
jzpfavonf/ jrefrmwdkYbufu vufsm-z&D;rif;pmcsKyf[lí trSwftom;
tcsKyftjcmtmPm vTJajymif;r,lrDaqmif&Guf&efjzpfaom xm;cJhMu\/
udpö&yfrsm;wGif umuG,fa&;? b@ma&;? ul;oef;a&mif;0,fa&;? tqdyk gpmcsKyw f iG t
f csuaf ygif; 10csuyf g0ifonf atmifqef;-
EdkifiHom;tjzpfcH,la&;ESifh ESpfOD;ESpfzuftpdk;&wdkY csKyfqdk&ef&Sdaom tufwvDpmcsKyfyg jrefrmEdkifiHumuG,fa&;ESifh ywfoufonfh
pmcsKyfpnf;urf;rsm;qdkif&m ta&;t&mrsm;yg0ifonf/ tcsuu f kd vufawGUtaumiftxnfazmf&ef tao;pdwf tpDtpOf
Zlvikd vf 19 &uf? 1947 ckEpS f Adv k cf sKyaf tmifqef;tygt0if rsm; yg&Sdaom atmifqef;-tufwvDpmcsKyfESifh qufET,faeonfh
acgif;aqmifBuD;rsm; usqHk;cJhaomfvnf; tcsKyftjcmtmPm pmcsKyf jzpfonf/
378 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 379
vufsmz&D;rif;pmcsKyaf c: NAw d o d Q-jrefrmumuG,af &; oabm cJhaom vrf;pOfudk qufvuf taumiftxnfazmf aqmif&Guf
wlnDcsuft& jrefrmEdkifiHrS NAdwdoQwyfrsm; tjrefqHk;½kyfodrf; cJo
h nf/ jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'
xGucf mG oGm;a&; ArmYwyfrawmftwGuf ppfa&,mOfrsm;ESihf ueOD; rlMurf;udkvnf; tcsdefrDNyD;pD;atmif a&;qGJEdkifcJhonf/
vdktyfonfh pufypönf;rsm;udk tcrJh vTJajymif;ay;a&;? NAdwdoQ 1947 ckESpf? Zlvdkifv 29 &ufaeYwGif vTwfawmf 'kwd,
Munf; wyfESifhavwyfwdkY xGufcGmoGm;onfhtcg usef&Sdrnfh ra&TU nDvmcHukd usi;f ycJ&h m ,cifu vTwaf wmfOuú|wm0efxrf;aqmif
rajymif;Edik af om ypön;f rsm;twGuf aiGaMu;r,la&;wdt Yk jyif Armh cJah om ocifEo k nf Edik if aH wmf0efBu;D csKywf m0efukd xrf;aqmifae
vufeufuikd w f yfzUJG rsm;rS ynmoifrsm;tm; Munf;? a&? avwyfrsm; NyDjzpfí vTwfawmfOuú|ae&m vpfvyfvsuf&Sdaeayonf/ xdk
qdkif&m ppftwwfynmoif rpf&SiftzGJUwpfzGJUapvTwfa&;wdkYudk ae&mtwGuf anmifa&TapmfbmG ;Bu;D p0fa&Tou kd t
f m; Zlvikd v f 31
NAdwdoQwdkYu oabmwlnDonf/ xdkYjyif &efukefr*Fvm'Hkav,mOf &ufaeYwGif vTwfawmfOuú|tjzpf wifajr§mufcefYtyfNyD; tajccH
uGi;f udk jyefvnfrrG ;f rHjyifqifEikd af &;twGuf wpfEpS t f wGi;f vdt
k yf Oya'a&;qGaJ &;aumfrwDu zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'rlMurf;udk
aom ynm&SiEf iS u hf Rr;f usirf I tultnDay;a&;? ppfawGEiS Nhf rw d Nf rKd U vTwfawmftpnf;ta0;odkYwifNyD; twnfjyKEdkifcJhonf/
rsm;wGif av,mOfuGif;rsm; xm;&SdEdkifa&;twGuf pwmvifaygif 1947 ckEpS ?f pufwifbmv wpf&ufaeYwiG f NAw d o d Qtpd;k &ESihf
40000 udk oHk;ESpftwGif; xnfh0ifrnfjzpfonf/ pufypönf;rsm; jrefrmEdik if q
H ikd &f m0efBu;D avmh'v f pöw0dk v J f (Lord Listower)onf
0,f,lonfhtcg oifhavsmfaompnf;urf;csufrsm;jzifh 0,f,lEdkif qm*D;vfbwfvdwf0dwfESifhtwljrefrmEdkifiHokdY a&muf&Sdvmonf/
ap&ef NAdwdoQwdkYu ulnDrnf[lí pmcsKyfwGif azmfjycJhonf/ avmh'fvpöwkd0Jvf jrefrmEdkifiHokdYa&mufvmjcif;rSm jrefrmEdkifiH
jrefrmwdkYurl NAdwdoQESifhNAdwdoQ"eo[m,EdkifiHrsm;rSty tajctaet&yf&yfudk jrefrmEdkifiHqdkif&m0efBuD;wpfOD;taejzifh
tjcm;EdkifiHrsm;\ ppfrpf&SiftzGJUrsm;udk vufrcH&ef? tcgumv ud, k af wGUrsujf rifov d akd omaMumifjh zpfonf/ jrefrmEdik if o H Ykd a&muf
tm;avsmfpGm taMumif;Mum;owfrSwfxm;&Sdaom jrefrmEdkifiH &SdpOf avmh'fvpöwdk0Jvfonf 0efBuD;csKyf ocifEk trSL;jyKaom
a&qdyEf iS ahf vqdyw f w
Ykd iG Nf Aw
d o
d QEiS Nhf Awd od Q"eo[m, ppfa&,mOf tpdk;&tzGJU0if 0efBuD;rsm;ESifhaqG;aEG;cJh&m tmPmvTJajymif;r,lrD
rsm; 0ifa&mufqdkufuyf&yfem;a&;? jrefrmEdkifiHtpdk;&\ oabm csKyfqdkonfhpmcsKyfwGif xnfhoGif;yg0ifap&rnfh pnf;urf;csufrsm;
wlncD sut f & jrefrmEdik if EH iS Nhf Aw
d od Q"eo[m,tzGUJ 0ifEikd if rH sm;odYk txl;ojzifh b@ma&;qdkif&mudpörsm;udk toifh pDpOfxm;&ef
taxmuftulay;ydkYaom bk&ifrif;jrwfwyfzGJUrsm;tm; jrefrm ponfwYdk yg0ifayonf/ xdrk w S pfyg; b@ma&;qdik &f m udp&ö yfrsm;
Edik if \
H Munf;? a&? avydik ef ufe,fy,ftwGi;f &yfem;Edik rf nfh tul aqG;aEG;Edkifa&;twGuf vef'efodkY b@ma&;aumfr&SiftzGJUwpfzGJU
tnD tcGifhtvrf;rsm;ay;a&;wdkYudk vdkufavsmcJh&onf/ apvTwf&efvnf; yg0ifcJhonf/
1947 ckEpS ?f Zlvikd v f 19 &ufaeYwiG f Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf 1947 ckEpS ?f pufwifbmv 15 &ufaeYwiG f vTwaf wmfwwd,
0efBu;D rsm;usq;kH cJNh y;D aemuf ocifEk OD;aqmifaom tpd;k &tzJUG onf nDvmcHukd pwifusi;f y&m u&ifejD ynfe,frS vTwaf wmfu, kd pf m;vS,f
Edik if aH wmfNird 0f yfyjd ym;rIukd xde;f odr;f í Adv k cf sKyaf tmifqef; csrw S f trwfrsm;yg0if wufa&mufvmcJhMuonf/ tqdkygvTwfawmf
380 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 381
nDvmcHu zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'udk 1947 ckEpS ?f pufwif todtrSwfjyKaMumif;azmfjyxm;NyD; xdkokdYtcsKyftjcmtmPmydkif
bmv 24 &ufaeYwiG f twnfjyKco hJ nft h jyif anmifa&TapmfbmG ;Bu;D vGwfvyfaomEdkifiHtjzpf vTJajymif;ay;&mü ay:aygufvmrnfh
p0fa&Todkuftm; ,m,Dor®wtjzpf cefYtyfcJhMuonf/ tajymif;tvJrsm;twGuf vdt k yfaomtpDtpOfrsm;udk tao;pdwf
xdkYaemufwGif avm'fhvpöwkd;0Jvfu zdwfMum;cJhonfhtwdkif; azmfjyxm;onfh tcsuf 15 csuf yg0ifonf/
b@ma&;0ef B uD ; OD ; wif x G # f a cgif ; aqmif a om jref r mEd k i f i H pmcsKyfygtaMumif;rsm;rS jrefrmEdkifiHESifht*FvefEdkifiHwdkY
b@ma&;aumfr&Sit f zGUJ wpfzUJG udk 1947 ckEpS ?f pufwifbmv 25 oHwrefvv J ,S af &;udp?ö pmcsKypf mwrf;rsm;udp?ö Edik if oH m;jzpfrI udp?ö
&ufaeYwGif t*FvefodkY apvTwfcJhonf/ OD;wifxG#facgif;aqmif umuG,af &;udp?ö aiGaMu;udp?ö tpd;k &trIxrf;rsm;\ yifpifEiS q hf ak iG
aom udk,fpm;vS,ftzGJUonf pufwifbmv 28 &ufaeYwGif udpö? t*FvefEdkifiHESifhjrefrmEdkifiH ul;oef;a&mif;0,fa&;ESifh
vef'efoaYkd &mufNy;D 0efBu;D csKyt f ufwvDtrSL;jyKaom NAw d o
d Q tpd;k & a&aMumif;c&D;oGm;vma&;udpö? avaMumif;oGm;vma&;udpöESifh
tzJUG 0if0efBu;D rsm;ESiahf wGUqHak qG;aEG;Ny;D ,cifu BuKd wif aqG;aEG; jrefrmEdkifiH jyefvnfxlaxmifa&;udpörsm; yg0ifonf/
cJhaom b@ma&;udpörsm;udk tNyD;owf aqG;aEG;EdkifcJhavonf/ Ek-tufwvDpmcsKyfESihfywfoufNyD; jrefrmhtvif;owif;pm
azmfjycJah om owif;rsm;udk (6-10-47) xkwf The Burmese wGif -
Review *sme,f? 'D;'kwf*sme,fwdkY wGifvnf;aumif;? vTwfawmf ]]tdE,´d ESiyhf gupöweftm; 'dak reD,t H yk cf sKyaf &;ay;&ef Oya'
rSww f rf;rsm;wGiv f nf;aumif; azmfjyxm;onfukd awGUEdik zf wf½EI ikd f Murf;udk bdvyfygvDrefwGif wifoGif;pOfu uGefqmaA;wpfygwDrS
Muygonf/ csmcsDwdkYvlpkonf wpfpHkwpf&muefYuGufjcif;rjyKbJ aecJhMuojzifh
jrefrmwdkYtzdkY tcsKyftjcmtmPm vTJajymif;,la&; pmcsKyf tdE, d´ Oya'Murf;onf a&Sma&Sm½SL½SLESiyhf if txufatmufygvDref
csKyf&efom usef&Sdawmhav&m 1947 ckESpf? atmufwdkbmv 12 ESp&f yfpvH;k ütwnfjzpfcahJ vonf/ od&Yk mwGiu f REyfk wf Ykd jrefrmEdik if H
&ufaeYwGif 0efBuD;csKyfocifEk? 'kwd,0efBuD;csKyf Adkvfvufsm? vGwfvyfa&;Oya'Murf;udk wifoGif;aomtcg uGefqmaA;wpf
0efBuD;csKyf\ ygvDreftwGif;0efAdkvfxGef;vif;wdkYonf t*FvefodkY ygwDu csmcsu D ,kd w
f ikd af cgif;aqmifvsuf jyif;jyif;xefxef uefu Y uG f
xGufcGmcJhMuonf/ onf[k od&Sd&onfrSm tHhMop&myifjzpfavonf/ NAdwdoQ-jrefrm
Ek-tufwvDpmcsKyf[k jrefrmwdkYrSwfom;xm;onfh jrefrmh pmcsKyfonf NAdwdoQpD;yGm;a&;ukd ydkrdkí tusdK;&Sdatmif zefwD;ay;
vGwfvyfa&;pmcsKyfudk NAdwdoQtpdk;&0efBuD;csKyf rpöwm uvD;rifh xm;onfqdkygrl uGefqmaA;wpfygwD0if "e&Sift&if;&SifBuD;rsm;
&pfcsut f ufwvDEiS jhf refrmEdik if , H m,Dtpd;k &0efBu;D csKyf ocifEw k Ykd onf xkdrQavmuf oJoJrJrJ twdkuftcHjyKvkyfMurnf r[kwf
(17-10-47) aeYwiG f vufrw S af &;xd;k csKyq
f ckd ahJ Mumif; (18-10-47) aMumif;udk jrefrmvlrsdK;wdkY aumif;pGm em;vnfod&SdMuavonf[k
xkwf *sme,fausmfwGif a&;om;azmfjycJhonf/ a&;om;cJhNyD; -
tqdkygpmcsKyfwGif NAdwdoQtpdk;&u jynfaxmifpkor®w pD;yGm;a&;owif;pmwGif jrefrmbufrS cHomatmif xnfo h iG ;f
jrefrmEdik if t
H m; vH;k 0vGwv f yfaom tcsKyt f jcmtmPmydik Ef ikd if [H k xm;aom tcsufrsm;&Sdaeavonf/ 4if;pmcsKyfudk jyifqifajymif;
382 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 383
vJ&efaomfvnf;aumif;? y,fzsuf½kyfodrf;&efaomfvnf;aumif; jynfolU[pfwdkifowif;pmwGif jrefrmvlrsdK;wdkYrSm pnf;vHk;
enf;vrf;rsm; &Sad yonf/ Edik if t H csi;f csi;f csKyq f akd om pmcsKyrf sm;ESihf nDñGwfpGm aoG;pnf;vsuf&SdNyD; vGwfvyfa&;udk wpfenf;enf;ESifh
ywfoufí uwdwnfr?I rwnfru I kd rSwaf usmufwifaom oabm wdu k ,f &l ef pGNJ r,J MkH unfpw d cf svsu&f o dS nf/ tu,fí jrefrmjynf\
rsdK;um; ,ckacwf urÇmBuD;ü r&Sdawmh[lí ,lqojzifh pmcsKyfyg tajctaerSm awmfvSefrSom vGwfvyfrnfqdktHh? jrefrmjynfvHk;
tcsufrsm;udk wnfapvdku vlwdkY\ pdwf"mwfjzifh wnfaqmuf nDñw G pf epfusaom awmfveS af &;Bu;D udk qifEEJT ikd o f nfth ajctae
vkyfEkdif&onf/ vkyfwwf&onf/ xkdokdY vkyfudkifBudK;yrf;rSom &Sd\/ þodkYtqifoifhjzpfaeaom taMumif;w&m;wpfckaMumifh
pmcsKy\ f oabmrSeu f kd qd;k onf? aumif;onf[k od&adS 0zefEikd v f rd fh vnf; jrefrmudkvGwfvyfa&;ay;vdkufjcif;jzpfonf[k a&;om;cJh
rnf[lívnf;aumif;/ onf/
wdk;wufa&;owif;pmwGif Ek-tufwvDpmcsKyfudk NcHKí New Times of Burma owif;pmwGif Ek-tufwvDpmcsKyo f nf
Munfv h u kd v
f Qif jrefrmvlrsKd ;wdu
Yk vufcEH ikd af vmufonft h csurf sm; rQwaomoabmESifh tusdK;&SdapEdkifonfhoabmrsm; yg0ifav
yg&Sdonf/ umuG,fa&;pmcsKyftydk'f(3)ESifh pyfvsOf;í rsm;pGm onf/ þpmcsKyt f &qdv k Qif wpfO;D ESiw hf pfO;D rdwaf qGjzpf½okH mru
auseyfzG,fjzpfavonf/ NAdwdoQoabFmrsm; jrefrmEdkifiHqdyfurf; wpfa,mufudkwpfa,muf tultnDay;EdkifNyD;vQif tkyfcsKyfrI
rsm;ü em;aeEdkifjcif;paom tcGifhta&;wdkYrSm wkdif;jynfat;csrf; a&;&müvnf; &ufpufMurf;MuKwfaomtjyKtrlrsdK; r&SdapbJ
at;csrf;om,mpGm tvkyfvkyfudkifoGm;Edkif&ef vrf;&SdaMumif;? þ
om,monfhtcsdeftwGif;rQomjzpfNyD; EdkifiHaygif;pHkwkdY\ xHk;pH
pmcsKyfudk pdppfa0zef&mü tusdK;udkrjrifbJ tqdk;udkomjrifolrsm;
pnf;rsOf;ESifhudkufnDavonf[lívnf;aummif;/
tzdYk uReyf w f Ukd u uReyf w f EYkd iS v
hf mí yl;aygif;yg/ tusKd ;oufa&mufí
tkd;a0owif;pmwGif tydk'f 7 ESihf 8 wdkYomcsefvSyfcJhvQif Ek-
aumif;rnfxifaom vkyif ef;rsm;udk twlwuG aqmif&u G Bf uKd ;yrf;
tufwvDpmcsKyfudkrsm;pGmyif axmufcHxdkufayonf/ 4if;tydk'f Muygrnf[líom ajymapvdkygonf[ka&;cJhNyD;/
ESpfydk'fyg tcsufrsm;udk jyifqifEdkif&ef tcsdef&Sdayao;onf[lí Burman owif;pmwGif vGwfvyfaom wkdif;jynfjzpfonfh
vnf;aumif;/ tavsmuf jrefrmjynfonf rdrEd pS o f uf&m pD;yGm;a&;ay:vpD0g'udk
[Hom0wDowif;pmwGif Edik if iH ,fw\ Ykd b0 Edik if BH u;D wpfcck \ k a&G;cs,fjyKvkyfEdkifavonf/ tjcm;EdkifiHrsm;ESifh qufqH&müvnf;
MoZmavmif;&dyfwGif cdkvHIae&onfh "r®wm&Sdaomfvnf; Ek- jrefrmjynfonf rdrt d yk cf sKyaf &;pnf;rsO;f t& vGwv f yfpmG qufqEH ikd f
tufwvD pmcsKycf sKyq f &kd mwGif jrefrmwdt Yk zdYk ppfrwduk b f EJ iS hf &wef ayonf/ EdkifiHtcsif;csif;qufoG,f&mü rdrd\tajccHtiftm;udk
oí &cJhavonf/ wdkif;oljynfom;rsm;ESifhacgif;aqmifwdkU vHkYv od&edS m;vnfvsuf jyKvyk af qmif&u G o f mG ;&rnfjzpfojzifh ta&;Bu;D
0D&d,ESihfnDñGwfrIudktm;jyKum wdkif;jynfudpöt&yf&yfwdkUudk aom tcsurf mS rdru d ,kd rf rd d tiftm;awmifw h if;atmif jyKvyk zf o Ykd m
aqmif&GufoGm;ygrS vGwfvyfa&;onf wkd;wufívmEdkifayrnf/ &Sdayonf[k a&;om;cJhonf/
trSefrSm pmcsKyfrsm;udk jyefvnfjyKjyifí csKyfqdkEdkifayonf[k jrefrmhvw G v f yfa&;twGuf jrefrmvGwv f yfa&;Oya'Murf;udk
a&;om;cJhNyD;/ NAdwdoQygvDrefü wifoGif;aomtcg 0ifpwefcsmcsDtrSL;jyKaom
384 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 385
twdu k t f cHueG q f maA;wpftrwfrsm;u avbmygwDacgif;aqmif ]]t*FvdyfArmpmcsKyf[m ArmawGvdkcsifwJhtcsufawGudk
0efBuD;csKyf tufwvDESifhtaygif;tygwdkYtm; ]]&efoltm;ay;rsm;}} vkyfay;EdkifwJh tcGifhta&;awG wif;jynfh usyfjynfhygw,fvdkY
tjzpf pGyfpGJNyD;jyif;xefpGm uefYuGufcJhMuonf/ uRefawmf ajym&Jw,f/
NAw
d o d QygvDrefwiG f tqdyk gOya'Murf;udk 228 rJ? 114 rJjzifh tJ'D pmcsKyef yYJ wfoufNy;D w&m;twkid ;f a0zefMu&if uReaf wmf
1947 ckESpf? 'DZifbmv 10 &ufaeYwGif twnfjyKcJhonf/ wdkY vufcHzdkY tqifoifh&Sdw,f/ 'gayr,fh vufwpfvHk;uGm
e,fcsUJ t&if;&Siw f u
Ykd jrefrmEdik if \
H oH,Zmwrsm;udk r0g;rsK&d ud, k v f &kd mud, k q f NJG y;D a0zefMuwmrsKd ;udak wmh uReaf wmf b,fenf;
aomaMumifh tBudwfte,f jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;ray;&ef eJrY S onf;rcHEikd b f ;l ? bmjzpfvYkd uReaf wmf 'Dpum;ajym&w,fqw kd mudk
uefYuGufMuouJhodkYyif EdkifiHtmPmudk vdkcsifMuonfh jynfwGif;&Sd uRefawmf enf;enf;&Sif;jycsifw,f/ vGwfvyfa&;&w,fqdkwmeJU
zqyvudk qefYusifMuaom vlwpfpkuvnf; ,ckcsKyfqdkaom Zefe0g&Dv av;&ufaeYrmS a&Tya'omyifBu;D aygufvmrSm r[kwb f ;l ?
Ek-tufwvDpmcsKyfonf a&T&nfpdrfvGwfvyfa&;jzpfonf[lí Oyrm a&TwiG ;f wpfwiG ;f awGUNyq D w
kd meJY a&T oH;k vd&Yk wmr[kwyf gbl;/
pGyfpGJykwfcwfMuonf/ txl;ojzifh zqyvrS xkwfy,fcH&aom a&TwGif;wl;EdkifzdkYawmh &Sif;&OD;r,f? wGif;wl;zdkY pufwyfqif&r,f/
uGejf rLepfw\ Ykd ua,mifuwrf;ykwcf wfyw kH rYkd mS vlx\k xifa,mif NyD;awmhwl;&r,f/ a&Tudkwl;NyD;&jyefawmhvnf; ausmufcJovJ
xifrSm;udkjzpfapwwfaomaMumifh ,m,D0efBuD;csKyf ocifEkonf
awGudk z,f&Sm;ypf&OD;r,f/ NyD;awmhwl;&r,f/ tJ'gawGudk vkyfNyD;
vnf;aumif;? jyefxJa&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;onfvnf;aumif;
awmhrS a&Tudk oHk;&rSm/
&Sif;vif; ajymMum;&awmhonf/
jrefrmhvGwfvyfa&;&w,fqdkwmvnf;yJ 'D a&TwGif;wl;wJh
xdkpOfu ,m,D0efBuD;csKyfonf zqyvESifhuGefjrLepfwdkY
jyefvnf pnf;½Hk;&ef tm;xkwfcJhonf/ c&D;oGm;&mwGif uGefjrLepf twdkif;yJqdkwm vlxku wdwdvif;vif; rSwfom;apcsifw,f/
acgif;aqmifawGEiS t hf wl c&D;oGm;cJo h nf/ e,fvx l u
k zqyvESihf Zefe0g&Dv av;&ufaeYu&wJh vGwfvyfa&;uaeNyD; vlxkBuD;rSm
uGejf rLepfwyYdk ;l aygif;Muonf[k vufcaH p&efjzpfonf/ yrmtm;jzifh vlwef;aphaexdik f pm;aomuf0wfqifEikd &f ef c&D;tqifq h ifh vkyaf y;
a';'&JokdY ocifEkoGm;&mwGif ocifjroGiftm; ac:oGm;onfrsdK; Mu&OD;r,f/ cyfww kd akd jym&&if Zefe0g&Dv av;&ufaeYu tpjyK&wJh
jzpfonf/ vGwfvyfa&;udk taumiftxnfay:atmif azmfay;Mu&OD;r,f/
odaYk omf uGejf rLepfw\ Ykd ua,mifuwrf;ykwcf wfrrI mS twifh tJ'DvdkazmfwJhae&mrSm uRefawmfwpfa,mufwnf;vnf;
&Jonfxuf &Jvmonf/ uGejf rLepfacgif;aqmif ocifoef;xGe;f wdYk vkyv f Ykd r&bl;? tpk;d &tzGUJ xJrmS &Sw d hJ 0efBu;D awGcsn;f yJvnf; vkyv f Ykd
vlpo k nf vlowf0g'½Iwcf syrJG sm;vkyyf gaomfvnf; olww Ykd iG &f adS om r&/ wpfoif;wpfzUJG wnf;uvnf; vkyv f rYdk &/ jrefrmwpfEikd if v H ;Hk rSm
vufeufrsm;udk rtyfMuonfudk tpdk;&tzGJUu odaeMuayonf/ &Sw d hJ &Sr;f ? csi;f ? u&if? u&ifeD (u,m;)? rGe?f Armtp&Sw d hJ vSn;f ae
uGejf rLepfwu Ydk Ek-tufwvDpmcsLyfonf jrefrmawGvckd siw f m avSatmif;jrif;aZmif;rusef jrefrmwdkif;&if;om; vlxkBuD;uyg
wif;jynfhusyfjynfhr&cJhbl;[lí pGyfpGJMuonf/ xdktcsufudk 0dkif;NyD; azmfay;Mu&ygvdrfhrnf/ 'Dvdk razmfEdkif&if b,fvdk
0efBuD;csKyfocifEku jyefvnf&Sif;jy&mwGif - vGwfvyfa&;yJ&& tvum;jzpfrSmyJ}}
386 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 387
xdkYaemufwGif 0efBuD;csKyfocifEku vGwfvyfaeNyD;aom *smreDujzpfjzpf udk,fBudKufwJYqDu udk,fa&G;NyD;ac:&rSmaygh?
w½kwjf ynfEiS fh tdE, d´ jynfuedk rlemxm;Ny;D ajymjy&mwGif tdE, d´ ESihf tckawmh jrefrmhvGwfvyfa&;[m tcsKyftjcmtmPmydkifwJh
w½kww f rYkd nDñw G Mf uaomaMumifh wkid ;f jynfemvefrxlEidk yf akH wGukd vGwv f yfa&;r[kwv f Ydk NAw
d o d Qtpd;k &ajymwJt h wdik ;f NAwd o d Qtpd;k &
&Si;f jycJoh nf/ (xkpd Ofu w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if H ray:xGe;f ao;yg) ppfwyftzGUJ wpfcw k nf;udo k m vufcyH ghr,fvpYkd mcsKyx f rJ mS xnfch sKyf
xdrk S qufNy;D ajym&mwGif ]]uReaf wmfwYdk vufrw S af &;xd;k xm;wJh cJ&h wmayghvYkd uGejf rLepfxyd o f ;D awGu toHuek [ f pfMuw,f/ olwYkd
t*Fvdyf - jrefrmpmcsKyf[m uGefjrLepfawGajymcJhwJhtwdkif; uawmh zqyvudk t½dIufrdNyDqdkNyD; wtm;ukefrsufpdrdSwfNyD; xdk;
raumif;wJph mcsKyjf zpfaeawmifrS 'gxufyadk umif;wJh pmcsKyw f pfcu k kd vkdufwm? zqyvudkrxdbJ ukd,hft&SdefeJYudk,fvGefNyD; olwdkYom
olwdkY&atmif rvkyfay;Edkifbl; (tqdk;qHk;uae taumif;qHk; pifay:u aZmufxkd;usoGm;w,f/
jzpfatmifvyk af y;r,f) qdw k hJ pum;yH&k o dS vdk zqyvacgif;aqmif uRefawmf&Sif;jyyghr,f/ pmcsKyfxJrSm NAdwdoQppftwwfoifrS
awGeJYwkdifyifNyD; taumif;qHk;jzpfatmif aqmif&Gufay;EdkifzdkYoifh wpfyg; tjcm;tzGJUudk vufrcHbl;qdkwJh tydk'f[m rygr[kwfbl;?
w,f/ ckwpfcgrSm wjcm;tcsdefawGxuf nDñGwfa&;[m ydkNyD; ygygw,f/ 'gayr,fh 'Dtyd'k w f pfcx
k u J kd tzsm;qGwNf y;D ajymvdYk b,f
ta&;Bu;D w,fqw kd m wu,foabmayguf&if 'Dtwdik ;f vky&f r,f/ jzpfrvJ? 'Dtydk'f[m umuG,fa&;pmcsKyf&JU tydk'f (8) jzpfygw,f/
ckawmh Akv d cf sKyw
f Ydk csKycf whJ phJ mcsKyu f kd bmwpfcrk v S nf; tjypfrjyEdik f 'Dtykd'feJYumuG,fa&;pmcsKyf tydk'f (4) udk wGJzwf&ygr,f/
bJe?YJ ocifApdew f Ydk OD;apmwdu Yk ZGww f &Gwrf aumif;bl;ajymcJo h vk?d pmcsKyftydk'f (4) rSm uRefawmfwdkYu NAdwdoQppftwwfoif
uRefawmfcsKyfcJhwJh pmcsKyfukdvnf; uGefjrLepfawGu tjypfajymMu tzGJU wpfzGJUay;ygvdkY awmif;wmudk ay;yghr,fvdkY NAdwdoQtpdk;&u
jyefw,f/ tjypfuv kd nf; rSerf eS u f efuefrjyEdik b f ?J ydak umif;atmif uwdjyKw,f/ pmcsKyt f yd'k f (8) rSm NAwd od QppftzGUJ ud,
k al ewJt Y cgrSm
vkyfray;EdkifbJ? toHaumif;[pfaewJh tzsufoabmudkom tjcm;wkid ;f jynfrS ppftwwfoiftzGUJ udk vufrcH&ef? jrefrmtpk;d &u
oabmwlnDcJhw,f/ bmaMumifh'Dvdk vufcHoabmwlcJhvJqdk&if
awGU&w,f}} [lí 0efBuD;csKyf ocifEku xyfrH&Sif;jy&mwGif -
jrefrmEdik if v
H uf&pdS pfwyfawG[m t*Fvyd v f ufeufawG? t*Fvyd pf pf
]]uGefjrLepfawG&JUvufwpfvHk;jcm; udk,fvdk&mqGJNyD;ajymwJh
ynmudk oifMum;avhvmaepOfjzpfvYkd q&mrsm;om;ao rjzpfapbJ
om"uwcsdKUudk uRefawmf azmfjyygr,f/ uGefjrLepfawG b,fvdk
ppfynmrl wpfrsdK;wnf;eJYoifMum;EdkifatmifvkdY oabmwlcJhwmyJ?
ajymovJqdkawmh -
ppfynmyg&*lawG? ppfynmavhvmqnf;yl;xm;wJh acgif;aqmifawG
NAw d o d QppftwwfoiftzGUJ eJyY wfoufNy;D jrefrmEdik if u H NAw d o
d Q
qkd&if 'DtaMumif;udk aumif;aumif;odMurSmyJ? ppfwyfwpfck
tzGJUudkom vufcH&r,f/ wjcm;tzGJUudk vufrcH&bl;vdkY pmcsKyf
wnf;rSm enf;trsdK;rsdK;eJY q&mtrsdK;rsdK;xm;NyD;oif&if rMumcif
xJrmS qdx k m;w,f/ jrefrmhvw G v
f yfa&;[m tcsKyt f jcmtmPmudk
'Dppfwyf[m ysufpD;rSmtrSefyJ/
ydkifwJhvGwfvyfa&;qdk&if jrefrmEdkifiH[m bmjzpfvkdY NAdwdoQ tJ'gt"dymÜ ,fu tifrwef &Si;f ygw,f/ NAw d o d Qppftwwfoif
ppftwwfoifwpfckwnf;udk vufcH&rSmvJ? *syefujzpfjzpf? tzGUJ udo
k m jrefrmEdik if uH ,lr,fqw kd mr[kwyf gbl;/ NAw d o d QtzGUJ udk
388 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 389
jrefrmEdik if u
H ,lcsiw f ,fq&kd if NAw d o d QtzGUJ udk jrefrmEdik if u
H vufcH jycJhNyD/ tJ'gxufydkNyD; pHkpHkvifvifodEdkifatmif x&efpfa*smf'ef
xm;wke;f wjcm;tzGUJ udk vufrcHzyYkd /J 'g[mvnf; urÇmay:rSm&Sw d hJ pmcsKyu f kd jrefrmvdjk yefNy;D vlxak &SUrSmcsjyOD;r,f/ vlxu k om,SONf y;D
xHk;wrf;pOfvmtwdkif;ygyJ/ txl;tqef;r[kwfygbl;/ tu,fí Munfhayawmh/ uGefjrLepfacgif;aqmifawGuvnf; 'DumuG,fa&;
tjcm;EdkifiHwpfEdkifiH&JU ppftwwfoifu NAdwdoQppftwwfoif pmcsKyEf pS cf k rwlwmudak wG&Y &if acgif;aqmifaumif;rsm;yDyD trSm;
tzGJUxuf jrefrmEdkifiHudk ydkNyD;tusdK;&Sdapr,fqdk&if NAdwdoQ awGajymrdwt hJ aMumif; vlxu k jkd yefNy;D 0efcMH uvdrrhf ,fvYkd uReaf wmf
twwfoiftzGJUudk jyefNyD;ydkYvdkuf½Hkaygh/ bmcufovJ/ Oyrm txl;yJ arQmfvifhw,f/ uRefawmfwdkYbufuawmh cyf&Sif;&Sif;yJ/
OD;aX;u OD;pdeu f kd tdrcf PvmygvdYk zdww f ,f? uReaf wmhu f kd vmap 'DumuG,fa&;pmcsKyfESpfckwlw,fqdkwmudk uGefjrLepfawGyJjzpfjzpf
csif&if OD;ydefudkrzdwf&bl;vdkY OD;pdefuajymw,f/ 'DawmhOD;aX;u b,foyl jJ zpfjzpf jyEdik w f ,fq&kd if uReaf wmfwYkd rSm;ygNyv D Ykd vlxak &SUrSm
odyf&Sif;aewmyJ/ OD;ydefudkzdwfvkdY ydktusdK;&Sdr,fqdk&if OD;pdefukd twdtvif; 0efcH&Jygw,f/
rzdwfbJ OD;ydefudkyJ zdwfaygh/ tJ'aD wmh uGejf rLepfawG[m olwaYkd jymaewJt Y wdik ;f zqyveJY
tu,fí OD;ydeu f cifAsm; usKyw f pfa,mufwnf;udyk J zdw&f nDñw G af &; t[kww f u,f vdv k m;w,fq&kd if pmcsKyu f kd raxmufcH
r,f/ b,fou Yl rkd S rzdw&f bl;vdq Yk &kd ifawmh txufupum;eJY rwl &ifawmif raxmufcHMuygeJU? uRefawmfwdkYukdvnf; rsufpdrSdwfNyD;
awmhbl;? wpfrsdK;jzpfoGm;NyD/ tckwdkif;qdk&ifawmh OD;aX;urS wG,fraeMuygeJY/
vGwfvyfcGifh r&Sdawmhbl;? OD;ydefudkzdwfvdkYtusdK;&Sdr,fqdk&ifawmif 'Dawmh zqyveJU nDñGwfcsifygw,fvdkY zqyvvlxkudk
rzdwfEdkifawmhbl;/ rsufESmcsdKaoG;NyD; wjcm;wpfzufu zqyv&JUtonf;udk vSHeJY
tJ'rD wS cf su&f UJ uGmjcm;yHuk vkd x l Bk u;D u aumif;aumif; owdjyK wpftm;aqmifhxdk;zdkY BudK;yrf;aewJh uGefjrLepfawG&JU qefaum
apcsifw,f/ avmufrS aZmufreufwJhtMuHudk zqyvtzGJU0iftaygif;[m
t*Fvdyf-jrefrmpmcsKyf (Ek-tufwvDpmcsKyf) xJrSm NAdwdoQ txl;owdjyKMuzdYk zqyvOuú|taeeJUuReaf wmf txl; owday;
ppftwwfoiftzGUJ udk jrefrmEdik if u H vdck siv f aYkd y;&w,fqw kd mom EdI;aqmfvdkufygw,f/
ygw,f/ vdck sio f nfjzpfap? rvdck sio f nfjzpfap r,lrae&? NAw d od Q uRefawmf[m uGefjrLepfygwDawG zqyvxJudk jyefa&mufzdkY
tzGUJ udrk S ,l&r,fvYkd b,fae&mrS rygbl;? ygw,fq&kd if 'DpmcsKyu f kd b,f a vmuf B ud K ;pm;w,f q d k w m uG e f j rLepf a cgif ; aqmif a wG
uRefawmfb,fenf;eJYrS vufcHcJhrSm r[kwfbl;qdkwm twdtvif; todqHk;jzpfygw,f/ txl;ojzifh uGefjrLepfay:vpfAsL&dktzGJU0if
aMunmw,f/ ocifoef;xGe;f ? ocifAode;f wif? udb k wifwYkd todq;kH jzpfygw,f/
NyD;awmh jrefrmjynf&JUumuG,fa&;pmcsKyfeJU x&efpfa*smf'ef uReaf wmfb,favmuftxd BuKd ;pm;cJo h vJqw kd mudk twdck sKyf ajym
umuG,fa&;pmcsKyftwlwlyJvdkY uGefjrLepfacgif;aqmifawGae&m yghr,f/ wu,fvdkYom zqyvxJrSm&SdwJh qdk&S,fvpfacgif;aqmif
wdik ;f rSm [pfatmfa<u;aMumfaeMuw,f/ rwlb;l qdw k mudk zqyv awGeJY jynfolY&JabmfwyfzGJU (y&wz) acgif;aqmifawG wjcm;
A[dt k rIaqmiftzGUJ uvnf; oufqikd &f mtyd'k af wG aumufEw k Nf y;D *kdPf;*PawG&JUacgif;aqmifawGeJY wpfoD;yk*¾vacgif;aqmif
390 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 391
awG[m uRefawmfwdkY&JUapwemudk tckvdk ,HkMunfaeovdkom 'gudk cifAsm;wdkYpOf;pm;zdkYvdkw,f/ tufwvDu ocifEkudk
r,HkMunfMubl;qdk&if uRefawmf[m uGefjrLepf olvQdKwpfa,muf bmajymovJqdk&if cifAsm;wdkYwdkif;jynf vGwfvyfNyD;wJhtcg
jzpfw,fqNkd y;D zqyvxJu xkwyf pfc&H wmMumvSNy?D zqyvxJukd qdk&S,fvpfEdkifiHwnfaxmifcsifwnfaxmif uREkfyfwdkUu bmrS
uGejf rLepfygwDjyefoiG ;f csiw f ahJ cgif;aqmifawG zqyvxJrmS tenf; 0ifrpGufygbl;/ 'gayr,fh usKyfwkdU&JUpD;yGm;a&;vkyfief;awGudkawmh
tusOf;qdkovdk &SdMuygw,f/ 'gayr,fh 'Dacgif;aqmifawG[m cifAsm;wdkYvufzsm;eJYrS rxd&bl;vdkYqdkawmh ocifEku [kwfuJh
jyefoiG ;f zdu
Yk pd uö kd uReaf wmhv f dk twif;tusyf ZGww f &Gwrf ajymbl;? aumif;ygNyDwJh/ 'Dvdkajymawmh y&dowfu vufckyfwD;wmaygh/
rvkyfbl;/ tJ'v D kd ocifoef;xGe;f ajymwJt h wdik ;f rSe&f if uReaf wmfawmif
uGefjrLepfawG[m zqyvudk wpfzufursufESmcsdKaoG;NyD; vufckyf0dkif;wD;ay;vdkufygOD;r,f/ tJ'Dtwdkif;qdk&ifawmh wD;p&m
wpfzufu t½dIufudk xdk;vdrfhr,fvdkY uRefawmfh&JabmfawGu yJudk;/ 'gayr,fh pmcsKyfxJrSm tJ'Dtwdkif; r[kwfbl;/ zqyv&JU
uReaf wmfu h kd owday;cJw h mMumvSygNy/D uReaf wmfuom uReaf wmf t½dIufudk xkd;&&ifNyD;a&mqdkNyD; pmcsKyfudk zwfwJhtcgrSm ocif
rSefw,fxif&mudk ZGwfw&GwfavQmufvkyfaewmyg/ ckawmh 'Dvdk oef;xGe;f [m rsupf rd w dS Nf y;D zwfvo Ykd m olajymwJt h wdik ;f r[kwaf wmh
aevdYk rjzpfawmhb;l / uGejf rLepfawGu zqyv&JU t½du I u f kd pxd;k vm wmudk ajymEdkifwmyg/
vdYk uReaf wmfEiS zhf qyv0iftaygif;wdu Yk vnf; tpGr;f ukef tjyif; uReaf wmf twdtvif;aMunmyghr,f/ ocifoef;xGe;f ajymwJh
txefumuG,fMu&vdrhfr,f/ twdik ;f pmcsKyx f rJ mS ygw,fq&kd if uReaf wmfu, kd wf ikd f vlx&k UJ a&SUrSm
tJ ' D v d k v k y f j yef a wmh v nf ; zqyvacgif ; aqmif a wG u d k pmcsKyfudk qGJqkwfypfygr,f/ ocifoef;xGef;u aemufwpfBudrf
vuf , mtacsmif o rm;awG v d k Y pG y f p G J w ,f / e,f c sJ U orm;u rsupf zd iG zhf wfNy;D olajymwJt h wdik ;f rawGU&&if olrmS ;oGm;w,fqw kd m
ajr§mufay;w,fvdkYvJrqDrqdkifwmawGudk xnfhNyD; ajymvdkufacs udkom acgif;aqmifaumif;yDyDvlxka&SUrSm0efcHyg/
ao;w,f/ ,ck avmavmq,fudpörSm uGefjrLepfawGuom uRefawmfu tufwvDqDukda&;xm;wJhpm[m tifrwef
vufwpfv;kH jcm; ud, k vf &kd mud, k qf NJG y;D ajymwJt
h ajymrsKd ;eJY zqyv &Sif;ygw,f/ a&SUtydk'fawGrSm bmuwdawGyJ ay;xm;ay;xm;
t½dIufrxdk;zl;qdk&if uRefawmfajymxm;wJh nDñGwfa&;vrf;pOf uRefawmfwdkY wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfu tajccHtkyfcsKyfa&;
BuD;[m b,ftacsmiform; b,fe,fcsJUorm;rS zsufvdkYr&ygbl;/ pnf;rsOf;xJrSmygwJY pD;yGm;a&; oabmw&m;rsm;t& uRefawmfwdkY
pD;yGm;a&;pmcsKyfeJYywfoufNyD; uGefjrLepfacgif;aqmif ocif vkyrf ,f/ txl;ojzifh zqyvtpd;k &tzJUG u wdik ;f jynfukd uwday;
oef;xGef;u 19-11-47 aeYnu wmarGykodrfñGefY&yfuGufrSm xm;wJhtwdkif; qdk&S,fvpfEdkifiHxlaxmifr,fvdkY twdtvif;
ajymwmudk tpD&ifcHpm&vdkYodygw,f/ b,fvdkajymovJqdkawmh- a&;xm;cJhygw,f/ qdk&S,fvpfEdkifiH xlaxmifr,fqdkwmu wjcm;
Ek-tufwvDpmcsKyf&JUaemufqufwGJ tjyeftvSef ay;pm r[kwyf gbl;/ jrefrmEdik if w H iG ;f rSm &Sod rQvyk if ef;Bu;D awGukd trsK;d om;ydik f
rSm twdtvif;azmfjyxm;wmu cifAsm;wdkY t*FvdyfawG&JU vkyfief;vkyfr,fqdkwmygyJ/ 'gxuf xyfNyD;&Sif;&OD;r,fqdk&if
pD;yGm;a&;vkyfief;udk uRefawmfwkdY jrefrmtpdk;&u rxdygbl;wJh jrefrmEdkifiHrSm&SdwJhvkyfief;[lorQudk jrefrmydkifykdif? w½kwfydkifydkif
392 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 393
t*Fvyd yf ikd yf ikd af wG vkyyf pfr,fvYkd xifxif&mS ;&Sm;Bu;D qdx
k m;ygw,f/ opömazmuf iapm&JUvrf;pOfq&kd if 'Diapm&JUvrf;pOfu uReaf wmfwYkd
'gudk 0efBu;D csKyt f ufwvDuvnf; tJ't D csuu f kd ruefu
Y u
G yf gbl;/ zqyv vuf,mtacsmiform;awGomruygzl;/ vuf0Jorm;
ocifoef;xGe;f ajymovdk tufwvDu t*Fvyd yf pön;f awGukd tppfBuD;awGvdkYac:MuwJh ocifoef;xGef;wdkY uGefjrLepfawG
rxd&bl;qdw k mvnf; b,facsmifBuKd acsmifMum;rSmrSuyfNy;D rygygbl;/ udk,fwdkifu wu,fht"dywdxdyfoD;BuD;taeeJY udk;uG,fxm;wJh
[kwu f hJ aumif;ygNy/D t*Fvyd yf pön;f udk rxdygzl;vdYk uReaf wmf uwd ,l*dkqvm;AD;,m;tpdk;& tzGJUacgif;aqmif rm&S,fvfwD;wdk;wdkY
ay;cJw h mawGvnf; pmcsKy&f UJ b,facsmifBuKd acsmifMum;rSmrS uyfNy;D vlou kd af wGvnf; opömazmuf iapm&JUvrf;pOfukd vdu k Mf u&wmyJ/
rygygbl;/ ygw,fvdkY ocifoef;xGef;wdkYu jyEdkif&if vlxka&SUrSm zqyvacgif;aqmiftcsKd Uud, k w f ikd f ,l*q kd vm;AD;,m;udk a&mufchJ
uReaf wmfw&Ykd UJ trSm;udk 0efcyH gr,f/ ocifoef;xGe;f u rsupf zd iG Nhf y;D Ny;D vkYd ,l*q kd vm;AD;,m;avsmaf Mu;ay;wJrh u l kd vufcx H m;wmawGUcJh
zwfMunfv h Ykd rygbl;qdw k mawGU&&ifvnf; trSm;awGajymrdygw,f &ygw,f/ 'gawGomruao;bl;/ Ed0k ifbmv 10 &ufaeYu jrefrm
vdkY vlxk&JUa&SUrSm 0efcHyg/ Edik if tH pk;d & Edik if jH cm;a&;Xmeuxkwjf yefcsuw f pfcuk v
kd nf; uReaf wmf
acgif;aqmifwpfa,muftaeeJY txl;ojzifh tifrwef oufaotjzpfeJY wifjycsifygw,f/ tJ'DaMumfjimcsufrSm ,l*dk
rGefjrwfvSwJh uGefjrLepf0g'BuD;udkvufcHxm;wJh uGefjrLepfawG&JU qvm;AD;,m;tpkd;&eJY NAdwdoQtpdk;&wkdYonf avsmfaMu;udpöeJU
xdyfoD;wpfa,muftaeeJY 'DvdkvufwpfvHk;Mum;xnfhxm;wJh ywfoufí aqG;aEG;&ef oabmwlnDcsuf&&SdNyD;jzpfygí ,l*dk
pum;rsdK;udkajymzdkY raumif;awmhygbl;/ wm0efrJhpum;ajymwm qvm;AD;,m;tpdk;&xHrS ypönf;twGufvnf;aumif;? vltwGuf
raumif;ygbl;/ wpfEdkifiHvHk;uvnf; acgif;aqmifwpfOD;taeeJU vnf;aumif; avsmfaMu;&vdkaom NAdwdoQtrsdK;om;awG jrefrm
odaewJt h cgrSmvnf; ocifoef;xGe;f vlprk mS tajymtqdrk mS txl; EdkifiHawmftpdk;& EdkifiHjcm;a&;0efBuD;XmeodkY Edk0ifbmv 30 &uf
qifjcifoifyh gw,f/ tJ'gudk uReaf wmf wu,fah pwemeJY owday; aeYxufaemufrusbJ avQmufvmT rsm;wify&Ykd r,fvYkd qdx k m;ygw,f/
aew,fvdkY ocifoef;xGef;wdkYvlpku rSwf,lapcsifygw,f/ tJ'Dawmh qdkAD,uf½k&Sm;eJYuyfNyD; tifrwefwefcdk;BuD;wJh
tJ't D *Fvyd yf ikd yf pön;f awGukd odr;f wJah e&mrSm w&m;rQwaom pwmvifwpfa,mufv;kH udk tm;ud;k &Sw d hJ ,l*q kd vm;AD;,m;awmifrS
avsmaf Mu;ay;r,fvYkd uReaf wmfwYkd twdtvif; uwday;xm;w,f/ avsmaf Mu;ay;ae&ao;&if uReaf wmfawmh cyf&iS ;f &Si;f yJajymyg&ap/
tJ'grSefw,f/ avsmfaMu;usjyefawmhvnf; opömazmufiapm *sdK&SDwdkY *dk&S,fwdkYqdkwJh wpfa,mufp ESpfa,mufptm;udk;eJU jrefrm
0efBuD;csKyfjzpfpOfu avsmfaMu;ay;NyD; ypönf;awGodrf;r,fvkdYqdkcJh Ed k i f i H r S m avsmf a Mu;ray;bJ twif ; od r f ; wJ h t vk y f u d k a wmh
zl ; wJ h t wG u f zqyvu vuf , mtacsmif o rm;awG j zpf w J h uReaf wmfwYkd rvky&f b J ;l / *sKd &w
DS Ykd *d&k ,
S wf tYkd m;ud;k eJY avsmaf Mu;ray;bJ
uRefawmfwdkYuvnf; OD;apmvrf;pOfudkvdkufw,fqdkNyD; ocif twif;odr;f &Jw,fvYkd uGejf rLepfawGu ,HMk unfMu&ifawmh twif;
oef;xGef;u twdtvif;pGyfpGJvdkufjyefw,f/ odrf;Muyg/
tJ'pD yG pf cJG suuf awmh OD;apmemrnfBu;D zdYk BuzH efjzpfvmygw,f/ uReaf wmfcyf&iS ;f &Si;f ajymr,faemf/ Zefe0g&Dv av;&ufaeYu
avsmf a Mu;ay;wJ h v rf ; pOf [ m uG e f j rLepf a wG a jymwJ h t wk d i f ; pNyD; b,fEdkifiHjcm;om;ypönf;udkrS avsmfaMu;ray;bJ odrf;EdkifwJh
394 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 395
tcsKyftjcmtmPm[m jrefrmEdkifiHtpdk;&vufxJrSm&Sdw,f/ (u) jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd EdkifiHjcm;om;ykdifypönf;rsm;udk
b,fpmcsKyfyJ&Sd&Sd odrf;,lvkdufvdkYjzpfay:vmr,fY[mawGudk ckcH Edik if aH wmfu odr;f ,l&mwGif oifah vsmaf omavsmaf Mu;
umuG,fEdkifwJhtiftm; uRefawmfwdkYrSm&Sdw,fqdk&if pmcsKyfawG ay;í odr;f ,lrnf[al omtcsuu f dk olwo
Ykd nf oabm
qkwfypfNyD; odrf;Edkifw,f/ 'gayr,fh uRefawmfwdkYoabmuawmh rwlEdkif? EdkifiHjcm;om;ypönf;rsm;udk avsmfaMu;ray;bJ
ZGwftwif;odrf;wmxuf w&m;rQwwJh avsmfaMu;udkay;NyD; odrf; odrf;,l&rnf[kolwdkYu vufoD;vufarmif;wef;
wmu jrefrmEdik if t H wGuf ydNk y;D tusKd ;&Srd ,fxifvYkd avsmaf Mu;ay;Ny;D a<u;aMumfMuavonf/
odrf;zdkY uRefawmfwdkY oabmwlcJhw,f/ tJ'Dawmh *sKd&SDwkdY *dk&S,fwdkY ( c ) jrefrmEdkifiHuay;&efa<u;NrDrsm;udk tcgtm;avsmfpGm
tm;udk;eJY EdkifiHjcm;om;ydkifypönf;awGudk twif;odrf;,lEdkifw,fvdkY qufvufí aqG;aEG;&rnfqdkaompmcsKyfygtydk'f
vlxBk u;D u,HMk unf&if zqyvukd raxmufcMH uygeJU? uGejf rLepfawG udv k nf; uGejf rLepfwo Ydk nf oabmrwl[k [pfatmfMu
udkomaxmufcHNyD; BudKufovdk pcef;oGm;Muyg/ uRefawmfwdkY onf/ olw\ Ydk qE´rmS a<u;Nr[ D o l rQukd rnfonfeh nf;
ESifhrQ ray;Ekdif[k jrefrmEdkifiHu wif;wif;rmrm ta&;
twGufuawmh ywfrBuD;udk xdk;razmufygbl;qdkwm uRefawmfh
qdk&rnf[k qdkavonf/
&JabmfawGudk,fpm; twdtvif; uwday;ygw,f/ uRefawmfwdkY
xdu k o
hJ Ykd uGejf rLepfw\ Ykd a<u;aMumfcsurf sm;udk wkid ;f jynfvx l u
k
uawmhjzifh wm0efrahJ jymzdeYk YJ vkyzf [
Ykd mawGukd bmrSrarQmv f ifMh ueJv Y Ykd
,kefxifaMumifxifjzpfp&m taMumif;&SdvmaomaMumifh zqyv
vlxkukduRefawmf twdtvif; ajymvdkufr,f}} [lí &Snfvsm;pGm
tzGJUBuD;u &Sif;vif;csufrsm;udk xkwfjyefaMunmcJh&avonf/
&Sif;jycJhonf/ Ek-tufwvDpmcsKyfESifhpyfvsOf;í zqyvacgif;aqmifwpfOD;
jrefrmhvGwfvyfa&;pmcsKyf wpfenf;tm;jzifh Ek-tufwvD jzpfaom xkdpOfu jynfxJa&;ESifhw&m;a&;Xme0efBuD;jzpfaom
pmcsKyu f kd zqyvrS xkwyf ,fc&H aom uGejf rLepfwu Ykd r[kwrf rSef OD;ausmfNidrf;u -
pum;vHk;rsm;jzifh a0zefcJhjcif;udk xdkpOfu jynfxJa&;ESifhw&m;a&; ]]t*FvdyfjrefrmpmcsKyfeJYywfoufNyD; twdkuftcH*dkPf;om;
Xme 0efBuD; OD;ausmfNidrf;uvnf; jrefrmhtoHrSaeNyD; toHvTifh awGu r[kwfrrSefwJhtaMumif;awGjyí a0zefMuw,f/ 'DpmcsKyf
&Sif;vif;cJhonf/ t& EdkifiHa&;tm;jzifhom vGwfvyfa&;&w,f/ pD;yGm;a&;tm;jzifh
Ek-tufwvDpmcsKyo f nf vGwv f yfa&;yef;wdik o f Ykd wdwu d sus vGwfvyfa&;r&bl;vdkY uGefjrLepfawGu ajymaeMuw,f/ 'g[m
ydkYaqmifay;Edkifrnfh pmcsKyfjzpfaMumif;? zqyvtzGJUcsKyfBuD;u vHk;0r[kwfbl;vdkY uRefawmf twdtvif;ajym&Jw,f/ t*Fvdyf
ESpEf pS uf mum,HMk unfMuaomfvnf; 1946 ckEpS ?f atmufwb kd mv wdkif;jynfawG[m pD;yGm;a&;tm;jzifh olwdkYwdkif;jynfrSm bmvkyfEdkif
twGif;u zqyvrS y,fxkwfjcif;cH&aom ocifoef;xGef; ovJ/ tJ'DvdkvkyfEdkifwm uRefawmfwdkYwdkif;jynfrSm uRefawmfwdkY
acgif;aqmifonfu h eG jf rLepfrsm;urlum; xkpd mcsKyuf kd ½Iwcf scMhJ uav vkyEf ikd w
f ,f/ jrefrmjynfrmS &Sw d hJ t*Fvyd yf ikd yf pön;f awGukd tpd;k &ykid f
onf/ uGejf rLepfw\ Ykd rESpo f ufaomtcsurf sm;rSm tcsKyt f m;jzif-h tjzpf odrf;wJhtcg jrefrmtpdk;&uavsmfaMu;ay;zdkY oabmwlcJh
396 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 397
w,f/ 'Dvo dk abmwl&rvm;qdNk y;D uGejf rLepfawGu tjypfwifaeMu csufudkqvdkAm;uD;,m;jynfudkMunfhygOD;/
w,f/ zufqpf*smreDawG? r[mrdwpf pfwyfrsm;? ½k&mS ;ppfwyfrsm;&JU 'Djynf[m ½k&mS ;jynfeYJ e,fcsi;f xdpyfaew,f/ eD;uyfaew,f/
tultnDeJY armif;xkwfNyD; vGwfvyfwJhvuf0JEdkifiH jzpfvmwJh tJ'Dwdkif;jynfrSm uGefjrLepfygwD? qdk&S,fvpfygwD? 'Drdkua&pDygwD?
csuf u d k q vd k A m;uD ; ,m;jynf ? ,l * d k q vm;AD ; ,m;jynf a wG r S m ae&Sief ,fq&kd , S v f pfygwDqw kd hJ av;ygwDpak ygif;ívuf0*J P kd ;f om;
Edik if jH cm;om;ypön;f awGukd avsmaf Mu;ray;bJord ;f w,fqNkd y;D pHerlem tpdk;&tkyfcsKyfaew,f/ ta&;BuD;wJh jynfxJa&;? b@ma&;?
wifNyD; uGefjrLepfawGuajymMuao;w,f/ 'g[m vHk;0r[kwfbl; pD;yGm;a&;qdw k hJ 0efBu;D XmeawGvnf; uGejf rLepfeef;&if;0ef a*gha0gvf
'DvdkolwdkYajymjcif;tm;jzifh olwdkY[m vdrfajymwmvnf;jzpf&r,f/ qdkwmuvnf; uGefjrLepf? tJ'Dtpdk;&u ½k&Sm;jynfudkvdkvm;wJh
Edik if jH cm;om;ydik yf pön;f awGukd tpd;k &ydik t
f jzpford ;f wJch g avsmaf Mu; tpdk;&? 0g'uvnf; vuf0J0g'jzpfw,f/
ray;bJaevdkY&&if uRefawmf&Sif;&Sif;ajymr,f uRefawmfwdkYu EdkifiHjcm;om;ypönf;awGudk avsmfaMu;ray;vdkY t*Fvdyf
ray;csifbl;/ wdkif;jynf? tar&duefjynfwdkYeJUppfjzpfr,fqdk&if ½k&Sm;jynfu ppf
'gaMumifh'Dvdkenf;vrf;awG&SmcsifvdkY uRefawmfeJYEdkifiHa&; tultnD 24 em&DtwGif; a&mufvmEdkifw,f/ 'gayr,fh 1945
twGi;f 0ef Adv k cf ifarmifav; Oa&mywdu k uf kd uk,d w
f ikd o
f mG ;Munfch hJ ckEpS ?f atmufwb kd m v 24 &ufaeYrmS puf½BkH u;D awG? owåKwiG ;f awG?
w,f/ rm&S,fvfwD;wdk;acgif;aqmifwJh ,l*dkqvm;AD;,m;jynfESifh
bPfawGukd tpd;k &ydik t f jzpfeo YJ rd ;f wJt
h cg avsmaf Mu;ay;yghr,fvYkd
csufudkqvkdAm;uD;,m;jynfudk uRefawmfwdkYudk,fwdkif 15 &uf
ajymNyD;odrf;&w,f/
avmuf vSnv hf nfppkH rf;aqG;aEG;cJwh ,f/ ,l*q kd vm;AD;,m;jynfrmS
avsmaf Mu;ay;&r,fqw kd hJ tao;pdwt f csuu f akd wmh ckxufxd
zqyveJYwlwJh vlxkutm;ay;aewJh trsdK;om;tpnf;t½Hk;BuD;
wpfck&Sdw,f/ tJ'DtrsdK;om;tpnf;t½Hk;BuD;udk uGefjrLepfygwDu tpdk;&tcsif;csif; ta&;qdkaeMuw,f/
acgif;aqmifaew,f/ uGejf rLepfygwDuvGv J Ykd wjcm; b,fvuf,m 'Dwikd ;f jynfEpS jf ynfrmS &Sw
d hJ 0efBu;D awG? Edik if aH &;acgif;aqmifawG
*dkPf;om;rsm;ygwDrS r&Sdbl;/ or®wrm&S,fvfwD;wdk;uvnf; tcsdKUeJU uRefawmfwdkYudk,fwdkif aqG;aEG;cJhw,f/ bmaMumifh
uGejf rLepf? 0efBu;D awGtm;vH;k uvnf; uGejf rLepf? wdik ;f jynf&dS vlrsm;pk avsmaf Mu;ay;&ovJvaYkd r;wJt h cg t"dymÜ ,f&w dS rhJ suEf mS eJU jyKH ;&,f
uvnf; uGefjrLepf? wdkif;jynftaetxm;uvnf; ½k&Sm;jynfeJU Ny;D tajctaet& ray;&ifrjzpfvaYkd y;&w,fvYkd jyefajymygw,f/
e,fcsi;f qufaew,f/ ta&;taMumif;&S&d if tar&duefEiS jhf zpfap? urÇmppftNyD; wpfurÇmvHk;uGefjrLepf? qdk&S,fvpfrsm;u pHerlem
t*FvdyfESifhjzpfap ppfjzpfr,fqdk&if ½k&Sm;rSppfulawG[m 24 em&D tjzpf vdkvm;udk;pm;wJh'Dwdkif;jynfESpfjynfrSmawmif avsmfaMu;
twG i f ; a&muf v mEd k i f w ,f / tJ ' D w d k i f ; jynf r S m apmapmu ray;bJodrf;w,fvdkY w&m;a[maeMuw,f/
vuf0g;BuD;tkyfaewJh jyifopf"e&Sif? jyifopf-tar&duef"e&Sif? uGefjrLepfawGu owdå&Sd&if EdkifiHjcm;owif;axmufawGudk
*smref"e&SifawG&JUypönf;awGudk tpdk;&ydkiftjzpfeJU 1944 ckESpf? olwdkYajymwJhtwdkif; owif;ay;apcsifw,f/ 'grS wjcm;EdkifiHu
Ekd0ifbm2 &ufaeYrSmodrf;,lwmyg/ 'Dvdkodrf;,lwJhtcgavsmfaMu; uGejf rLepfawGu jrefrmjynfrmS &Sw d hJ uGejf rLepfawG[m A[kow k enf;
ay;zdkY ckxd aqG;aEG;aewm rNyD;ao;bl;/ ygvm;/ 'grSr[kwf npfywfyguvm;qdkwm odr,f/ 'Dwdkif;jynf
398 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 399
ESpjf ynfom r[kwb f ;l ? qd&k ,S v f pf0g'udu k sio hf ;kH wJh b,fwikd ;f jynf ay;&w,f/ avsmaf Mu;b,favmuf ay;&r,fqw kd m ESpzf uftpd;k &
rSmrqdk wdkif;jynfwpfjynfu ppftEdkif&vdkY ppf½HI;wJhwdkif;jynfu ukd,fpm;vS,fygwJhcHktzGJUudk vTJvdkuf&w,f/
ypön;f awGukd odr;f wmuvGv J Ykd omreftcg Edik if jH cm;om;ypön;f awG wdwk akd jym&&if ppf½;IH wdik ;f jynfyikd yf pön;f uvGv J Ykd b,fEikd if jH cm;
udk odrf;½dk;xHk;pHr&Sdbl;/ odrf;&ifvnf; todrf;cH&wJh wdkif;jynfu om;ydik yf pön;f rS avsmaf Mu;ray;bJord ;f wJh xH;k wrf;pOfvm r&Sb d ;l /
rcHbl;? csufukdqvdkAm;uD;,m;jynfeJY ,l*dkqvm;AD;,m;jynfrS usKyfwdkYtpkd;&rSm odrf;EdkifwJhyg0g r&SdvdkY r[kwfygbl;/ usKyfwdkY
*smrefyikd yf pön;f awGuakd wmh tvum;odr;f wmrSeyf gw,f/ zufqpf wdik ;f jynfrmS usKyw f b
Ykd myJjzpfjzpf vkyEf ikd w
f ,f/ vkyof ifwh ,f/ rvkyf
*smrefawG 'DEpS jf ynfukd tkycf sKyx f m;Ny;D awmh ppf½;IH wJt h cgrSm *smref oifb h ;l qdw k muawmh urÇmx h ;kH wrf;pOfvmyJ? oHtrwfawGuakd wmif
olaX;ydkifwJh ypönf;awGudk zufqpf*smref ppfwyfawGudk tm;ay; usKyfwdkY zrf;csif&if zrf;EdkifwJhtmPm&Sdw,f/ odkYaomf taMumif;
ulnw D hJ wdik ;f &if;om;opömazmufawGyikd w f yhJ pön;f awGukd avsmaf Mu; r&SdbJ 'DaeYEdkifiHjcm;om; oHtrwfawGudkzrf;vdkuf? aemufwpfaeY
ray;bJodrf;w,f/ tJ'D EdkifiHjcm;wdkif;jynfawGeJYpum;rsm;r,f? ppfjzpfr,fqdkwmu
'gwifruao;bl; csufudkqvdkAm;uD;,m;rSmqdk&if ppfBuD; wpfrsdK;yJ/
tNyD;rSm wdkif;jynfrSm&SdwJh [pfwvmwynfh *smrefvlrsdK; wpfoef; &Si;f &Si;f ajym&&if wdik ;f jynfawGuvnf;yJ ½k&mS ;jynfeeYJ ,ferd w d cf si;f
ausmfudk *smreDjynfudkjyefarmif;xkwfvdkufw,f/ 'guawmh pyfaew,f/ ½k&Sm;tpkd;&eJYvnf; tvGef oifhjrwfw,f/ tu,fí
rxl;qef;bl;/ w½kwfuvnf; ppf½HI;wJh *syefydkifypönf;odrf;wmyJ/ t*Fvyd t f ar&duefweYkd YJ ppfjzpfr,fq&kd ifvnf; ½k&mS ;jynfu ppftul
tJonfvdkawmh uRefawmfwdkYvnf;vkyfEdkifygw,f/ uRefawmfwdkYeJY tnD&EdkifwJh uGefjrLepftpdk;&wufaewJh ,l*kdqvm;AD;,m;jynf?
ppfjzpfaewJh wpfae&mrSm ppf½;IH wJ*h syefyikd f wku d f oH;k av;vH;k &efuek f aemufuGefjrLepfqdk&S,fvpfeJYtjcm;vuf0J*kdPf;aygif;NyD; tpdk;&
rSm&Sdw,f/ tJ'gawG uRefawmfwdkY odrf;Edkifygw,f/ avsmfaMu; zGJUxm;wJh csufudkqvkdAm;uD;,m;jynfwdkYuawmif jyifopf"e&Sif
ray;bJodrf;wJh erlemwpfck&Sdw,f/
awG&JU puf½HkBuD;awGudk odrf;wJhae&mrSmavsmfaMu;ray;bJ rodrf;
1938 ck E S p f w k e f ; u ruú q D u d k j ynf r S m or® w um'if e
&J & if aemuf v d k u f t enf ; i,f r Qom&S d w J h u k v m;jynf ? uk v m;
acgif;aqmifwJh qdk&S,fvpf0gtpkd;& wufvmw,f/ tJ'Dtpdk;&u
uGejf rLepfygwDacgif;aqmifwhJ ArmjynfueG jf rLepfygwDajymaeMuwJh
tar&duefvlrsdK;awGydkifwJh a':vmoef;aygif; 200 ausmfwefwJh
*sdK&SDwdkYavmufudk tm;udk;NyD;t*Fvdyfydkifypönf;awGudk uRefawmf
a&eHwGif;awGudk avsmfaMu;ray;bJ odrf;w,f/ tar&duefjynfeJY
tvum; rodrf;&Jbl;/ odrf;&ifvnf; urÇmhukvor*¾tzGJUBuD;
ppfjzpfravmuf jzpfcJhw,f/ uHtm;avsmfpGm urÇmppfBuD;jzpfawmh
uvnf; cHrSmr[kwfbl;? urÇmh&mZ0ifrSm xHk;wrf;tpOftvmu
ruúqDudkjynf[m *smreDbufygoGm;rSmpdk;vdkY tar&dueftpkd;&u
wpfcgrS r&Scd b hJ ;l / uGejf rLepfwikd ;f jynfawGrmS awmif uGejf rLepfawGu
1941 ckESpfrSm tenf;i,f avsmhay;w,f/ 'gawmif ruúqDudk
jynfu oifah wmfwahJ vsmaf Mu;ay;yghr,fvYkd uwday;&w,f/ 'Duwd tjypfwifwm rSefovm;? rrSefbl;vm;qdkwm wdkif;jynfvlxku
wnfNrJzdkYqdkwJhtmrcHoabmeJY pay:aiG a':vmudk;oef;csufcsif; pOf;pm;MunhfMuayawmh/
400 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 401
a<u;NrDudpö ppfBuD;twGif;rSm ukvm;jynf&JUwyfOD;tjzpfeJY jrefrmjynfu
*syefppf&efudk ckcw H u kd cf u
kd &f wmaMumifh jrefrmjynf epfemysupf ;D cJh
jrefrmjynfrSmwifaewJh a<u;ckepf? pm&if;wGufMunfhwJhtcg &w,f/ 'gaMumifh ukvm;tpdk;&&JUta<u;awGudk avQmhoifh
uka# 107 'or 8 uka# &Sdygw,f/ ½kwfw&uf Munfhvdkuf&if oavmuf avQmhzdkY jrefrmtpkd;&u ukvm;tpdk;&eJY ta&;qdk
'Da<u;awG[m aMumufp&m vefpY &mawGy?J 'gayr,fh aoaocsmcsm aew,f/ aemufwpfcgtckvw G vf yfa&;&zdYk t*Fvyd t f pk;d &eJU tarG
pOf;pm;&if pdk;&drfp&m bmrSr&Sdygbl;/ ta<u;[m vltay:rSm cGJwJhtcg t*Fvdyftpdk;& jrefrmjynfudk ppftNyD;jyefa&mufvmwJh
wifwif? wdik ;f jynfay:rSmwifwif raumif;bl;? 'gayr,fh tvkyBf u;D tpdk;&trIxrf;awG&JUvpm? wdkif;jynf jyefvnfjyKjyifwJhtwGuf
tudkifBuD;vkyfwJhvlawG? ukrÜPDawGxJrSm ta<u;uif;wmr&Sd ukeu f sp&dwaf wG? txl;ojzifh rD;&xm;vrf;jyifz0Ykd ,f&wJh rD;&xm;
ovkdbJ/ b,fjynfrSmMunfhMunfh b,ftpdk;&rqdk ta<u;uif;wJh acgif;wGJ? ypönf;ud&d,m? vlawGoHk;aqmifzdkY txnftvdyfypönf;
tpdk;& r&Sdbl;/ ta<u;rsm;wmeJY enf;wmyJuGmw,f/ &m&Si?f taxGaxGaygif; 57 'or 13 uka# ukeu f sw,f/ onfaiG
'DudpöeJUywfoufvdkY uRefawmf qufrajymcif uRefawmfwdkY awG[m ppfavsmfaMu;awG r[kwfbl;qdkwm &Sif;&Sif;odzdkYvdkw,f/
vuf&Sdta<u;udk b,fvdkwifovJqdkwm odzdkYvdkw,f/ vGefcJhwJh 'gayr,fh ppfajrjyifEpS cf gjzpfcNhJ y;D wdik ;f jynfrmS rGaJ ewJt h wGuf 'Da<u;
10 ESpaf vmuf 1937 ckEpS rf mS jrefrmjynfukd ukvm;jynfucGw J thJ cg awGukd avQmyh gajymvdYk t*Fvyd t f pk;d &u uka# 20 avQmah y;w,f/
aiGa&;aMu;a&;eJyY wfoufvYdk uReaf wmfwYkd tarG&cJw h m/ 'Dwek ;f u 'gaMumifh ta<u; 37 uka# usew f ,f/ ukvm;jynfuakd y;&ef&o dS nfh
ukvm;A[dktpkd;&eJYaqmufxm;wJh jrefrmjynfrSm&SdwJh rD;&xm;? ta<u;eJU t*Fvdyftpkd;&udk ay;&ef&SdwJhta<u;aygif; 107 'or
pmwdkuf? aMu;eef;tp&SdwJhypönf;awG&vdkufwJhtwGuf 39 uka#? 8 uka#usw,f/
yifpiftwGuf ig;uka#ukefusw,f/ NyD;awmh ukvm;tpdk;&&JU a<u;qdwk m vlay:rSmwifwif? wdik ;f jynfay:rSmwifwif r&S&d if
taxGaxGtwGufwnf&SdwJh ta<u;awG&JU 7 'or 5 uka#udk taumif;qHk;bJ? tJ'g bmrSjiif;p&m r&Sdbl;/ 'gayr,fh ta<u;
cG,
J &l wmu 12 'or 05 uka#usw,f/ tJ'v D kd a<u;awGcw JG ek ;f u uif;wJhtpkd;& urÇmay:rSm b,frSmrSr&Sdbl;qdkwm owdxm;zdkYvdk
jrefrmjynftpkd;&eJU ukvm;tpdk;& tawmfav; tjiif;tcHkjzpfMu w,f/ uReaf wmfwt Ykd pk;d &a<u;awG ½kww f &ufMunf&h if aMumufp&m
w,f/ ESpfzuftpkd;&uwifwJh cHkorm"dtzGJUu qHk;jzwfay; w,f/ aumif;w,f/ odkYaomf tjcm;tpdk;&wdkif;jynfa<u;awGeJYEdIif;,SOf
tJ'D cktH zGUJ &JUqH;k jzwfcsuu
f kd tJ'w
D ek ;f u&Sw
d hJ 0efBu;D tzGUJ u vufccH hJ Munf&h if olwv Ykd nf; 'Dvykd gyJvm;vdo Yk &d vdrrhf ,f/ yxr wdik ;f jynfBu;D
w,f/ 'Dta<u;awGukd ESppf Of jrefrmtpk;d &u t&if;a&m twd;k yg awG&UJ a<u;udk MunfMh upd?Yk urÇmay:rSmwpfcsed w f ek ;f utcsr;f omqH;k
tvDvD jyefqyf&w,f/ urÇmppfBu;D jzpfwt hJ wGuf ppfBu;D tawm qdwk hJ t*Fvyd w f idk ;f jynf&UJ tpk;d &u 1943 ckEpS rf mS ta<u; a&T'*Fg;
twGif;rqyfEdkifvdkY twdk;wufaewJhaiG uka# 8 'or 42 uka# 1502 uka# wifw,f/ jrefrmaiGeJYqdk&if 22353 uka#ausmf
usaew,f/ aygif;vkduf&if ukvm;jynftpdk;&udkay;&ef ta<u; &Sdw,f/ jyifopfrSmvnf; ta<u; jrefrmaiG 9840 uka#ausmf
62 uka#eD;yg; &Sdaew,f/ &Sdw,f/ w½kwfjynfrSm 613 uka#ausmf&Sdw,f/ 'gwifvm; urÇm
402 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 403
ay:rSm aiGvdkwJh wdkif;jynfawGudkaiGxkwfacs;aewJh tcsrf;omqHk; ra&SmifomvdYk wifvmwJt h a<u;awGukd bmrS aMumufp&mvefpY &m
qd k w J h tar&d u ef t pk d ; &&J U ta<u;ud k c if A sm;wd k Y od & J U vm;? r&Sdygbl;/ uRefawmfwdkYwdkif;jynf[m qefpyg;? uRef;opf? owåK?
tar&duefa':vm uka# 10100 (jrefrmaiGeJYqdk 70350 uka#) a&eHtp&SdwJh ukefypönf;awG <u,f0csrf;omwJhwdkif;jynfyg/
&Sdw,f/ uRefawmfwdkY&JUtdrfeD;em;csif;jzpfwJh ukvm;jynftpkd;&rSm wdkif;jynfrSm&SdaewJh jynfolawGtoD;oD; nDnDñGwfñGwfeJU
1942 ckESpf ta<u; 1247 uka# &Sdw,f/ urÇmay:rSm uGefjrLepf qdk&S,fvpfpD;yGm;pepftwdkif; aqmif&GufoGm;&if ESpftenf;i,f
ygwD? qdk&S,fvpfygwDu pHerlemtjzpf udk;pm;aewJh ½k&Sm;jynfrSm twGif; ausEdkifw,fqdkwm uRefawmf twdtvif;ajym&Jygw,f/
ppfrjzpfrD -1933 ckESpfu ta<u;tar&duefa':vm uka# 200 Oyrmav;wpfcak y;r,f/ ppfrjzpfcifu Edik if jH cm;udk jrefrmjynfu
ausmf (jrefrmaiG uka# 710 ausm)f &Sw d ,f/ tckppfNy;D rS 'Dta<u; qefcsdef oHk;oef;cGJ wifydkYa&mif;cs&w,f/ 'DESpf uRJEGm;&Sm;wmu
awG trsm;BuD; wufoGm;w,f/ ½k&Sm;udk,fwdkif tar&duefjynfeJU wpfaMumif;? "m;jy? vlqdk;? ajymufusm;awG &GmawGrSm "m;jywdkuf?
t*Fvdyfjynfudk ppftawmtwGif; acs;,lwJhta<u; ay;p&m&Sd rdkufaMu;cGJwmaMumifhwpfaMumif; tJ'DtaMumif;awGaMumifh
ao;w,f/ qefpyg;wefcsdef wpfoef;cGJom a&mif;csEdkifw,f/ uRefawmfwdkY
'Dwdkif;jynfu wkdif;jynfBuD;vdkYxm;ygOD;? wdkif;jynfuav; tpdk;&u qif;&Jom;awGudk t&ifpm;zm;tpdk;&awG vufxufu
awGuvnf; ta<u;renf;ygbl;/ MopawvsjynfrmS 1943 ckEpS u f wpfcgrSray;EdkifwJhaps; pyg;aps;udk 300 &atmif qif;&Jom;
ta<u;jrefrmaiG 1245 uka#ausmf&Sdw,f/ tdkif,mvefrSmvnf; v,form;awGtwGuf aqmif&Gufay;EdkifwJhtjyif wdkif;jynfrSm
jrefrmaiG 205 uka#ausm&f w dS ,f/ wl&uDrmS 325 uka#ausm?f e,l; qd;k oGr;f aewJh "m;jy? vlq;kd aw?G ajymufusm;awGukd wdik ;f jynfvx l u k
ZDvefrSm 256 uka#ausmf&Sdw,f/ ppftwGif;rSm trsm;BuD;wuf tpk;d &tm;ulnND y;D ESrd ef if;Edik rf ,f/ rESpu
f uGejf rLepfawG pufyikd &f iS f
oGm;NyD; rm&S,fvfwD;wdk;wdkYtkyfcsKyfwJh ,l*dkqvm;AD;,m;jynfrSm olaX;awGeaYJ ygif;Ny;D qefpyg;vkwmrsKd ;udk rjzpf&atmifwm;Edik rf ,f
1942 ckESpfu jrefrmaiG 239 uka#ausmfa<u;&Sdw,f/ 1938
qdk&if ppfrjzpfrDuxGufwJh pyg;wefcsdef oHk;oef;cGJ uRefawmfwdkY
ppfrjzpfrDu csufudkqvdkAm;uD;,m;jynfrSmvnf; ta<u; 517
xGufr,f/ 'Dvdkqdk&if qeftay:rSm tjrwfaiG 46 uka# ausmf&
uka#ausm&f w dS ,f/ 1938 ckEpS u f xuf ckyw kd ufonf/ 'Da<u;pm&if;
r,f/ wpfESpf 46 uka#ausmfEIef; ESpfESpfausmfqyf&&if wifaewJh
awGudk tao;pdwfodcsif&if 1947 ckESpfxkwf tifqdkufuvdk
a<u; 107 'or 8 uka#udk at;at;eJYqyfEdkifw,f/
yD'D;,m;b&DwefeD;um; (2) pmtkyfrSm &SmMunfhMuyg/ 'Dwdkif;jynf
odaYk omf ESpEf pS af usmaf usmqf wkd m pum;tjzpfomajym&w,f/
wcsdKU&JU a<u;pm&if;udkom uRefawmfñTefjyay;ygw,f/ tjcm;
wdkif;jynfjyefvnfxlaxmifa&;twGuf ausmif;? aq;½Hk? vrf;
wdkif;jynfrSm&SdwJha<u;awG tJ'DpmtkyfrSm tao;pdwf ygygw,f/
ta<u;t&if;awGuzkd wfMunf&h if b,fwikd ;f jynfrmS rS ta<u; pwmawGtwGuf oHk;p&mawG&Sdaeao;w,f/ wpfzufuvnf;
ruif;bl;/ ½k&mS ;jynftp&Sw d hJ uGejf rLepftpd;k &awGvnf;yJ ta<u; cd;k om;"m;jy uif;&ifwpfurÇmvH;k rSm&Sm;aewJh uRe;f opf? a&eH? "mwf
ruif;bl;qdkwm xif&Sm;ygvdrhfr,f/ uRefawmf xyfNyD;ajymOD;r,f/ owåKawGa&mif;wJhtwGufudkvnf; owdxm;zdkY vdkygw,f/ jrefrm
a<u;awG[m wpfjym;rSr&SdvQif taumif;qHk;yJ/ okdYaomf rvTJom jynfrSm&SdwJhopfawmawG EdkifiHjcm;olaX;BuD;awGudk vdkifpif
404 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 405
jyefray;bJ tpd;k &ud, k w f ikd f xkwv f yk af &mif;cszYkd pDpOfaew,f/ tck vufrcHyg/ aeYpOfawGU&aomjynfov l xl Bk u;D uvnf; vGwv f yfa&;
Edik if jH cm;opfurk P Ü BD u;D awG&aewJt h jrwfaiGawG tpk;d & &vmawmh &rnf[k ,HkMunfNyD;jzpfaMumif; odem;vnfaeayonf/
r,f/ tpk;d &\ ud, k yf ikd tf jzpf wnfaqmufr,fh puf½BkH u;D awG &Sad o; xd k Y a Mumif h twd k u f t cH w d k Y u rnf o k d Y y if a 0zef a pumrl
w,f/ 'grS jrefrmjynf[m ESpftenf;i,ftwGif;rSm urÇmay:rSm uReaf wmht f zdYk olw\ Ydk a0zefcsuu f kd xnfo h iG ;f rpOf;pm;cJah wmhacs/
<u,f0csrf;omwJh tjcm;wdkif;jynfawGeJY&ifaygifcsif;,SOfEdkifr,f/ vGwv f yfa&;aMunmrnf&h ufum; wpfaeYwjcm; eD;uyfvsuf
pnfyifom,m0ajymwJhwdkif;jynf jzpfvm&wmrkcsyJvdkU uRefawmf vmavNyD/
twdtvif;ajym&Jw,f/ vGwfvyfwJhwdkif;jynfrSm vGwfvyfwJh uReaf wmfonf &efuek w f iG af e&if;yif qd&k , S v
f pfygwD0ifwEYkd iS hf
vlrsKd;awGtjzpfeJY vGwfvyfwJhvlawG&JUwm0efudk nDnDnmnm wpfpwpfp eD;uyfpGm qufoG,frdvsuf&Sdonf/ uRefawmfhtm;
BudK;pm;aqmif&GufoGm;MuzdkYom ta&;BuD;ygw,f}} [lí &Sif;vif; Edik if aH &;wm0efay;rnfqv kd Qif qd&k ,S v f pfygwDuom wm0efay;Edik f
cJhavonf/ rnf[lívnf; xifaerdonf/
txufwiG af &;cJo h nftwdik ;f jrefrmEdik if \ H 0efBu;D csKyo f cifEk xk d & uf y d k i f ; rsm;twG i f ; rS m yif qd k & S , f v pf y gwD \ wG J z uf
ESifhjynfxJa&;ESifhw&m;a&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;wdkY &Sif;vif;csuf taxGaxGtwGif;a&;rSL; AdkvfatmifBuD;ESifh &if;ESD;vmonf/
rsm;udMk unfv h Qif uGejf rLepfwaYkd 0zefcsuo f nf vH;k 0rSm;,Gi;f ayonf/ trSefrSm AdkvfatmifBuD;onf uRefawmfwkdYwnf;cdk&m 0ifqm
zqyvtzGJUcsKyfBuD;ay: rvdkrkef;xm;aompdwf&SdaeaomaMumifh? vrf;ESifh jynfvrf;axmifh&Sd uRefawmfwdkYaexkdifonfh ocifr
EdkifiHa&;t& vkyfBuHxdk;ESuf jcif;omjzpfayonf/ a':&Sdef\tdrfodkY vmavh&Sdygonf/ xkdtdrfwGif uRefawmfhtjyif
uGefjrLepfudkvdkvm;aomolrsm;? wuúodkvfausmif;om;tcsdKU Adkvfodef;wef? AdkvfvSNrdKifwdkY &Sdaewwfonf/ olvmaomtcgwGif
wdu Yk uGejf rLepfw\ Ykd a0zefcsuu f kd wuúov kd af usmif;wGif &Si;f vif; uRefawmfwdkYtzdkY EdkifiHa&;pum;0dkif; jzpfvmwwfonf/
Muygao;onf/ odaYk omf trsm;pkaom ausmif;om;wdrYk ygcJMh uay/ Adv
k af tmifBu;D u uGejf rLepfygwD\tm;enf;csurf sm;udk ajymjy
wwfonf/ txl;ojzifh ocifoef;xGe;f taMumif;vnf; ygygonf/
jynfov Yl wT af wmfxw J iG v f nf; uGejf rLepfygwD0iftrwfrsm;u
ocifoef;xGef;acgif;aqmifrI tm;enf;csufwdkYudk Adkvf
NAdwdoQ jrefrmpmcsKyfudk a0zefMuaomfvnf; ratmifjrifcJhay/
atmifBuD;u aumif;pGma0zefwwfonf/ uRefawmfwdkYvnf;
uGefjrLepfwkdY\ zqyvtay:rvdkvm;aom a0zefykwfcwfrI
oabmwlMuonf/ vufcHMuonf/
wdkYonf tcsnf;ESD;jzpfcJhonf/
odkYaomf uRefawmfwdkYu uGefjrLepfygwD0ifawGjzpfMuonf/
atmifqef;-tufwvDpmcsKyrf mS yJjzpfjzpf? Ek-tufwvDpmcsKyf Adv k af tmifBu;D u qd&k , S vf pfygwD0ifjzpfaeay&m uReaf wmfwo Ykd nf
rSmyJjzpfjzpf? wdkif;jyKjynfjyKvTwfawmfu twnfjyKxm;aom ocifoef;xGef;\acgif;aqmifrIudk b0ifrusaomfvnf; Adkvf
jynfaxmifpo k r®wjrefrmEdik if H zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'udyk if atmifBu;D \ a0zefcsuu f akd useyfMuaomfvnf; Nird rf aewwfMu/
MunfhMunfh? jrefrmEdkifiH\ vHk;0vGwfvyfa&;onf &NyD;NyD[lí jyefvnf a0zefaqG;aEG;Mu? jiif;ckHMu vkyfwwfonf/ þodkY
em;vnfxm;ygonf/ xdaYk Mumifh twdu k tf cHrsm;\a0zefcsuo f nf jiif;&if;? tajctwifajym&if;ESiyhf if Adv k af tmifBu;D ESihf uReaf wmfwYkd
rcdik rf myg/ ,kwrdå &Syd g/ tajctjrpfr&Syd g/ jynfov l x
l Bk u;D uvnf; cifrif&if;ESD;cJhMu&onf/
406 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 407
Adkvfodef;wefESifhAdkvfatmifBuD;wkdYonf ,cifuyif cifrif uRef a wmf r S m OD ; AaqG ? OD ; ausmf N id r f ; td r f o k d Y 0if x G u f í
&if;ES;D pG&J MdS u\/ uReaf wmfEiS u hf v
kd NS rKd irf mS ,cifuAdv k af tmifBu;D udk vnf;aumif;? qdk&S,fvpfygwDXmecsKyfodkY oGm;vmaomtcgwGif
od½o kH modMuaomfvnf; &if;ES;D rI r&Scd MhJ uyg/ ocifra':&Sed t f rd u
f s vnf;aumif; AkdvfatmifBuD;onf uRefawmfwdkYudk txl;*½kpdkufyg
rSyif ckvdk jiif;ckHMu&if; cifrif&if;ESD;rI &cJhjcif;jzpfonf/ onf/ taMumif;rSm uGejf rLepftodik ;f t0dik ;f rS xGucf mG cJah omolawG
uRefawmfonf qdk&S,fvpfygwDwGif EdkifiHa&;wm0efay; jzpfaomaMumifh vdkvdkvm;vm; vufcHqufqHcJhygonf/
vQiv f nf; ay;Edik &f efvnf;aumif;? owif;rsm;&&Sad p&efvnf;aumif; þod&Yk if;ES;D cJah omtaMumif;aMumifh uReaf wmfwt Ykd m; ta&;
qd&k ,S v f pfygwD½;kH odo Yk mG ;avh&ydS gonf/ wpfcgwpf&v H nf; qd&k , S vf pf ygaom ae&mXmersm;odYk a&muf&adS tmif ydaYk qmifco hJ jl zpfygonf/
ygwD\ taxGaxGtwGi;f a&;rSL;jzpfaom OD;AaqGtrd o f v Ykd nf; oGm; okdYaexdkifpOfumvwdkYum; vGwfvyfa&;aMunmrnfh &ufwdkY
wwfygonf/ OD;ausmfNidrf;\ tdrfokdYvnf; oGm;avh&Sdygonf/ þ wpf&ufNyD;wpf&uf eD;íeD;ía&mufvmaom&ufwdkY jzpfMuonf/
ae&mrsm;odo Yk mG ;wdik ;f yif Adv k af tmifBu;D udak wGUwwfav&m ocifr &efuek &f vdS w l ikd ;f vdv
k ykd if tvdjk ynhaf om? tvdu k saom tae
a':&Sed t f rd wf iG f &if;ES;D Ny;D om;jzpf&um; uReaf wmfrh mS Akv d af tmifBu;D txm;rsufESmtrlt&mwdkUudk awGUae&onf/ wpfOD;udkwpfOD;
ESifh ydkrdk&if;ESD;NyD; wGJrdaewwfygonf/ pum;ajymvsiv f nf; 0rf;ajrmuf0rf;omMunfomaom wHjYk yefrrI sm;
Adv
k af tmifBu;D ESiyhf rkd &kd if;ES;D &eftaMumif;wGif oxHo k ed ;f armif ESifhom qufqH ajymqdkaeMuonf/
onfvnf; yg0ifygonf/ wm0ef&Sdaom todkif;t0dkif;uvnf; vGwfvyfa&;atmifyGJ
oxHo k ed ;f armifrmS uReaf wmfuo hJ yYkd if tvHeyD gwD0ifjzpfygonf/ BuD;BuD;us,fus,f crf;em;pGmusif;yEdkif&ef tm;xkwfaeMuonf/
tvHeaD cgif;aqmifocifp;kd \Mo0g'udk vufccH o hJ al wGjzpfMuygonf/ pmayNyKd iyf rJG sm; tm;upm;NyKd iyf rJG sm;? *DwNyKd iyf rJG sm;? yef;csyD ef;yk
oxHkudkodef;armifonf ocifpdk;\ rl0g'oabmxm;udk tEkokckrNydKifyGJrsm;? jcif;tvScwfjcif;? acsmwdkifwufjcif;paom
vufrcHEdkifay/ txl;ojzifh AdkvfcsKyfatmifqef;tm; ocifpdk;u NyKd iyf aJG wGusi;f yzdYk pDpOfaeMuonf/ &yfuu G wf ikd ;f wGif b,f&yfuu G f
a0zefwu kd cf ukd rf u
I kd ydNk y;D rauseyfay/ xdaYk Mumifh oxHck ½dik f tvHeD oGm;oGm; þodkY vIyfvIyf&G&G awGUEdkifayrnf/
uGefjrLepfygwDrS olESihfwuG ol\tzGJU0ifawGtm;vHk;yif tvHeD þodkY NydKifyGJjyyGJaysmfyGJrsm;twGufpDpOfaqmif&GufaeMu
ygwDrS qdkif;bkwfudkjzKwfcsNyD; qdk&S,fvpfygwD qdkif;bkwfudkwifjyD; vifhupm; þvGwfvyfa&;BuD;&&ef toufawG ay;pGefYcJhMuol
oxHkc½dkifrS qdk&S,fvpfygwD0iftjzpfaMunmcJholjzpfonf/ awGukd owd&rdMuonf/ þ vGwv f yfa&;atmifyt JG crf;tem;Bu;D
xdk oxHkudkodef;armifrSm uRefawmfESifhawmfvSefa&;umv udk awGUjrifapvdMk uaompdwjf zifh vGwv f yfa&;wdu k yf w JG iG f usq;kH ol
wkef;u wpfae&mpDwm0efuscJholjzpfonf/ uGefjrLepfygwD0ifawG wdkYtwGuf 0rf;enf;rdMu? vGwfvyfrS trQa0yg[kajym&if; usqHk;
jzpfNyD; ocifpkd;\ tvHeDuGefjrLepfygwD0ifawG jzpfcJhMu\/ oGm;olwt Ykd aMumif; ajymMu? txl;ojzifv h wG v f yfa&;atmifyef;udk
,cktcgwGif ESpfOD;pvHk;yif tvHeDuGefjrLepfygwDrSxGufNyD; vSr;f ,lí &vkvw k iG f rormolwaYkd Mumifh usq;kH cJMh u&onfh Adv k cf sKyf
udkodef;armifu qdk&S,fvpfygwD0ifjzpfNyD; uRefawmfuawmh ygwD atmifqef;ESiw hf uG tmZmenfBu;D rsm;udk vGr;f wrsu&f nf0MJ uESihf
vdkvm;oltjzpf &yfwnfaeygonf/ onfvEkd iS yhf if Zefe0g&Dv 4 &uf? 1948 ckEpS o f Ykd a&mufcahJ vonf/
408 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 409
eHeuf 4 em&D rdepf 20 tcsdefwGif vGwfvyfa&;aMunm xm;onfh oabFmBuD;ay:odkYwuf&ef twGif;0ef½Hk;0if;twGif;rS
onft h cg tcgawmfMum; tajrmufoo H nf 'de;f ceJ jrnf[nf;vdu k f xGufygonf/ olUtm;vdkufydkYolwdkYonfvnf; bk&ifcHaemufwGif
awmhonf/ wef;pDygvmMu\/ AdkvfatmifBuD;vnf; ygygonf/ bk&ifcHum;
uRefawmf\ &ifonf 'def;ceJ jrnf[nf;oGm;ygonf/ bifojH zifh t*FvefoYkd jyefawmhrnfjzpf\/ Akv d af tmifBu;D um;ay:u
touf 15 ESpf ausmaf usmt f &G,Ef iS yhf if ,l*st
D zGUJ xJyg0ifcNhJ y;D qif;\/ oabFmay:wufrnfh bk&ifcHaemufrS ygonfholrsm;wGif
jrefrmEdik if v H w
G v
f yfa&;&&S&d ef toufyifaoao[laomoabm AdkvfatmifBuD;ygoGm;\/ olYum;ay:wGif uRefawmf usef&pf
jzifh yg0ifvIyf&Sm;cJhaom uRefawmf? r*Fvm'HkAdkvfoifwef;ausmif; cJhygonf/
wGif uRefawmfwdkYjrefrmawG tjrwfwEdk;[k,lqcJhaom cE¨mudk,f eHeuf 10 em&Dxkd;cgeD;rSyif AdkvfatmifBuD;um;ay:odkY jyef
tpdwftydkif;wpfckjzpfonfh yg;udkrS txyfxyf tcscHcJhaom a&mufygonf/ um;rxGufrD 0efBuD; OD;AaqGxHrS uRefawmfhtm;
uRefawmf ... rSmonhf owif;pum;ukd AkdvfatmifBuD;u ajymygonf/
þokdYaom vGwfvyfa&;tcgawmfay; tajrmufoHonf odkYESifhyifxdkaeYnu &yfuGufwdkif; ZmwfyGJ? tNidrfhyGJawG?
uReaf wmft h wGuf tvGet Yf vGeyf ifvQif 0rf;omyDwd auseyfrad om acsmwdkifwufyGJ? jcif;tvScwfyGJawGudk uRefawmf rMunfh&awmh?
cHpm;rIudkay;onfhtoH jzpfayawmhonf/ wuúodkvfor*¾taqmuftODodkY a&mufoGm;awmh\/
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifBu;D \ um;ay:wGif wnf&adS e oGm;onfhtaMumif;um; -
ygonf/ xdkpOfu AD,uferfEdkifiHonf ckvdk vGwfvyfa&;udk wif;jynfh
EdkifiHawmftvHwiftcrf;tem;udk uRefawmf wufcGifh&&ef usyjf ynfh r&ao;acs/ [dck srD if;acgif;aqmifonfh AD,uferf rsKd ;cspf
taMumif;r&Sad omfvnf; uReaf wmf&adS e&mae&mu jrifae&ygonf/ rsm;u olwdkYEdkifiHudk yxrurÇmppfrjzpfrDu ESpfaygif; 80 wdkif
NAwd o d Q\,le, D *H sut f vHonf wjznf;jznf;usvmNy;D jrefrmh odrf;ydkuf uRefjyKxm;onfh jyifopfrsm;udk 'kwd,urÇmppftNyD;
vGwv f yfa&;tvHawmfonf wa&GUa&GUwdik x f yd af y:odYk wufvmonf/ jyefvmaomaMumifh olwdkY\ AD,uferfajrudk jyefray;&ef ckcH
uReaf wmfonf pum;wpfceG ;f rS rajymEdik yf g/ &ifwiG ;f rSvu Id zf kd wGef;vSefaeaomumv jzpfaeonf/
vmonfh yDwd\vdIif;vHk;BuD;udk wodrfhodrfh cHpm;aerdygonf/ olw\ Ykd wdu k cf u
dk rf aI Mumifh AD,uferfe,fajrtawmfrsm;rsm;udk
vGwfvyfa&;aMunmonhf tcrf;tem;odkY wufa&mufMu odrf;ydkufxm;\/ vGwfajrmufe,fajrtjzpf owfrSwfí AGD'Dtm&f
onf h o l r sm;wG i f Ed k i f i H a &;ygwD a cgif ; aqmif toD ; oD ; vnf ; AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH (Viet Nam Democratic
wufa&mufMuonf/ uGefjrLepfygwDacgif;aqmif ocifoef;xGef; Republic) [k aMunmcJ h \ / xd k o d k Y vG w f v yf a &;aMunmNyD ;
vnf; wufonfudk awGU&ygonf/ usL;ausmo f l jyifopfwo Ykd rd ;f ydu
k x
f m;onfeh ,fajrudk jyefvnf&&S&d ef
twGi;f 0ef½;kH 0if;twGi;f wGif usi;f yaeaom vGwv f yfa&;aeY AD , uf e rf r sd K ;cspf r sm;u wd k u f y G J 0 if a eMuonf / xd k w d k u f y G J u d k
tcrf;tem;usif;yNyD;aomtcg jrefrmEdkifiH\ NAdwdoQtpdk;&cefY tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;taejzifh tcsif;csif; ulnDapvdkaom qE´&Sd
aemufqHk; bk&ifcHrif;BuD;onf &efukefjrpftwGif;wGif qdkufuyf ayonf/
410 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
xdkYaMumifh AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH\ or®wBuD;
[dck srD if;tpd;k &\ 'kw, d 0efBu;D csKyf a'gufwmzefio kd uf (Dr. Pham
Ngo Thet) onf jrefrmEdi k if \
H vGwv f yfa&;atmifyo JG Ydk wufa&muf
vm&if; jrefrmEdik if rH v S nf; olw\ Ykd vGwv f yfa&;wdu k yf u JG kd avhvm
tm;ay;&ef zdwfMum;ygonf/ xkdodkY pum;rsdK;ajymMu&ef &efukef
wuúov kd of r*¾taqmuftODwiG f a'gufwmzefio kd ufukd {nfch MH u
rnf jzpfonf/
uRefawmf rSwfrdoavmufqdkvQif xdkyGJodkY qdk&S,fvpfygwD
taxGaxGtwGi;f a&;rSL; OD;AaqG? Adv k af tmifBu;D ? xdpk Ofu wuo
Ouú|OD;pdefvS? twGif;a&;rSL; OD;oef;aqGwdkY wufa&mufMuonf/ yÍörydkif;
a'gufwmzefio kd ufEiS phf um;ajymMupOf OD;AaqGu olwEYkd ikd if H
AD , uf e rf o d k Y
odkY vdkufrnfhvli,fawG&SdaMumif;? olvnf; vdkufrSmjzpfaMumif;?
uRefawmfhudk vufnd§K;jzifhñTefNyD; jyvdkufygonf/ uRefawmfonf 1948 ckESpf? Zefe0g&Dv 4 &ufaeYwGif jrefrmEdkifiHonf
þudpöudk þnusrSyif od&\/ BudKwifNyD; odcGifh&jcif;r[kwfyg/ tcsKyftjcmtmPmydkif vGwfvyfaom or®wEdkifiHjzpfcJhayNyD/
rSwfrSwf&& Zefe0g&Dv av;&ufaeYu vGwfvyfa&;&cJh\/ vGwfvyfa&;&vQif&jcif; jrefrmEdkifiHrS EdkifiHjcm;wdkif;jynf
15 &ufceYMf umaomtcg uReaf wmfwo Ykd nf wdww f qdwyf if &efuek f rsm;odkYoGm;Muaom olwdkYrSm oHwrefrsm;om jzpfayvdrfhrnf/
NrKd UrS AD,uferfEikd if o
H o Ykd mG ;&ef umao;ypdzw d af vaMumif;vdik ;f jzifh oHwrefrsm;rS wdik ;f wpfyg;odYk c&D;xGuo f nfo h rl sm;rSm uReaf wmfwYkd
xdkif;EdkifiHodkY xGufcJhMuygawmhonf/ vlpkyJ jzpfygvdrfhrnf/
1948 rS þpma&;onfh 2010 Zefe0g&Dqdkygu uRefawmfwdkY
uReaf wmfonf Armhvw G v
f yfa&;twGuf touf 16 ESpo f m;
c&D;xGufcJhaomESpfrSm 62 ESpfyif ausmfcJhayNyD/
uyif jrefrmjynfwiG ;f c&D;pOfrikd rf sm;pGm oGm;cJzh ;l ygonf/ awmawG
xkdpOfu acgif;aqmifrsm;u wm0efay;orQudk vkyfcsifaom
awmifawGudk jzwfausmfcJh\/ rdk;xJa&xJ? aeylylwdkY\atmufwGif
pdwf"mwfjzifh uRefawmfwdkYc&D;xGufcJhwm trSefyifjzpfygonf/
yifyef;BuD;pGm oGm;cJhzl;\/ ,cktouf 22 ESpf t&G,f a&mufcJh uRefawmfwdkYonf xdkif;EdkifiHe,fpyf tl'HkNrdKUrSwpfqifh rJacgif
NyDjzpf\/ jrpfurf; aemifcikd Nf rKd U? xdu
k rS yufqefNrKd Uwdu
Yk jkd zwfNy;D rJacgifjrpfukd
,ckwpfzef bmawG BuHKrvJ? b,fvdk&ifqdkifMurvJ[laom ntcsed af rSmifrnf;rnf;wGif jzwfu;l cJ&h \/ 1309 ckEpS ?f wydw Yk v
JG uG,f
wdusyHkazmfEdkifonfhtajctaeudk rrSef;qEkdifonfh c&D;&Snfudk aeY jzpf\/ vmtdkEdkifiH awmawmifwdkYudk vQdKU0SufpGmjzwfoef;NyD;
EdkifiHawmfwm0efjzifh xGufcJh&jyefygNyD/ AD,uferf'rD u kd &ufwpfEikd if H wdik ;f trSwf (4) AD,uferftv,fyikd ;f
Ouú| [dkwkefarmfxH ta&mufoGm;cJh&aom c&D;BuD;jzpfygonf/
412 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 413
uRefawmfwdkYonf Zefe0g&Dv 19 &ufaeYwGif r*Fvm'Hk AD,uferf'rD u kd &ufwpf wpfEikd if o H Ykd cspMf unfa&;c&D; xGucf hJ
avqdyfrS xdkif;EdkifiHodkY xGufcJhygonf/ MuolwdkYrSm uRefawmfESifhtwl Adkvfbkef;atmif (jynfolY&Jabmf
xdkpOfu ,ckacwfoHk;aeaom ywfpfydkYr&Sdao;yg/ puúL acgif;aqmif-vrf;pOfygwDXmecsKyfwGif-vlxkvlwef;pm;a&;&m
t&SnfBuD;wpf&GufwGif oGm;Muonhf uRefawmfwdkYtrnfudk a&;& tcsdefjynfhaumfrwD0ifjzpfcJhol)? OD;bodef;ZH (xdkpOfu jynfxJa&;
ygonf/ touf? rdbtrnf ponfwdkYyg\/ xdkpm&GufBuD;ESifhyif 0efBuD; OD;ausmfNidrf;\ twGif;a&;twGif;0ef-aemifwGif &efukef
c&D;xGufcJh&ygonf/ pnfyifom,ma&;tzGJU twGif;a&;rSL;wm0efxrf;aqmifcJhol)?
þae&mwGif uReaf wmf acsmufusyu Hk kd wifjyvdyk gao;onf/ udkxGef;atmif ('dkufOD;) rSm qdk&S,fvpfygwD0if wpfOD;jzpfNyD;
tvkyt f udik af e&mwGif uReaf wmfwiG f jyp&mr&Syd g/ uReaf wmfonf aemufydkif;wGif umuG,fa&;0efBuD; OD;AaqG\ ygvDreftwGif;0ef
qdk&S,fvpfygwD\ A[dkpnf;½Hk;a&;rSL;[laom EdkifiHa&;tvkyfom tjzpf aqmif&GufcJhol? (e0a';r*¾Zif;xkwfa0ol t,f'DwmcsKyf)
&Syd gonf/ odyYk gí xdpk Ofu pmwpfy'k Ef pS yf 'k af &;Ny;D zl;aom uReaf wmf wdkYjzpfonf/
u owif;pmq&m[lí tvkyt f udik af e&mwGif xnfv h udk yf gonf/ uReaf wmfw\ Ykd tpDtpOfwiG f AD,uferfoYdk wpfzUJG uvlu, kd w
f ikd f
tvm;wlyif aemiftcgwGif udkoef; (Munfhjrifwdkif) trnf oGm;NyD;? wpfzJGUu AD,uferfajymufusm;rsm;twGuf vufeuf?
jzifh aqmif;yg;rsm;a&;aeaom udkoef;vnf; uRefawmfhvdkyif aq;ypön;f ponfwaYkd xmufy&hH ef yg0ifonf/ xdt k zGUJ onf xdik ;f rS
usdKif;wHkbufokdYoGm;NyD; xdkurS usefaomvkyfief;wdkY qufvuf
owif;pmq&m[lí tvkyftudkifudk jycJhyg\/
aqmif&Guf&ef jzpfonf/
xdkpOfu xdkif;avqdyfodkY 0ifvmaom EdkifiHjcm;c&D;onfrsm;
þodkY ESpfrsdK;ESpfvrf;jzpfae&m udkxGef;atmifu usdKif;wHkokdY
owif;udk owif;pmwGif xnfhoGif;ay;av&m uRefawmfwdkY
oGm;onfhc&D;udk olwm0ef,lrnf[lí ajymonf/ olESifhtwl
ESpaf ,mufrmS owif;pmq&m[lí a&;rdaomaMumifh uReaf wmfwYkd wpfa,mufvu kd &f efjzpfay&m xdik ;f &Sd jrefrmoH½;kH wGiaf &mufaeaom
wnf;cd&k m jrefrmoH½;kH odYk xdik ;f owif;pmrsm;rS owif;axmufrsm;? udkjrav; (a&Tusif) u olu udkxGef;atmifESifhvdkufrnf[k tqdk
EdkifiHjcm;owif;pmq&mrsm;u uRefawmfwdkYudkawGU&ef a&mufvm jyKaomaMumifh udx k eG ;f atmifEiS u
hf jkd rav;wdo Yk nf olw\ Ykd oD;jcm;
Muygonf/ tpDtpOfudk pwifMuonf/
bmrSr[kwfaom uRefawmfwdkYrSm owif;pmq&mrsm;\ uRefawmfwdkYonf xdkif;EdkifiHrS vmtkdodkYxGufcGm&ef xdkrS
tifwmAsL;udk&ifqdkif&ef rjzpfEdkif&um; a&csdK;cef;xJodkY ajy;0if& wpfqifh AD,uferfodkYul;&ef tpDtpOfukd xkdif;EdkifiH&Sd AD,uferf
ygawmhonf/ xdkpOfu oHrSL;jzpfolOD;vSatmifu uRefawmfESifh 'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH udk,fpm;vS,frsm;ESifh tBudrfBudrf
udkoef;onf wm0efESifhvmolrsm;r[kwfbJ ukd,fa&;udk,fwmudpö aqG;aEG;Mu&onf/
jzifhvmMuaMumif;? ,cka&mufrqdkufyif Zif;r,fodkY bk&m;zl;xGuf xdik ;f okaYd &mufpOfu xdik ;f wGiaf exkid cf iG rfh mS ESpv f om&cJh onf/
oGm;aMumif;? jyefvmvQiaf wGUEdik &f ef pDpOfay;ygrnf[í l ajymaom xdkESpfvtwGif; c&D;oGm;&rnfh jyefa&mufEdkifrnfh &ufwdkYudk tNyD;
aMumifhom uRefawmfwdkY oufomcGifh&Mujcif; jzpfygonf/ wGufxm;&ygonf/
414 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 415
xdkwGufxm;onfhtwdkif; jzpfrvmchJyg/ 9 &uf 1948 ckESpfusrS tl'Hk;rSaemifcdkifokdY vm&\/ xdkrS rJacgif
Zefe0g&Dv 26 &uf? 1948 ckEpS f eHeufapmapmwGif uReaf wmf jrpfodkY wdwfwqdwf xGufcJh&ygonf/ jrpfqdyfodkYa&mufNyD;rSyif
wdkYonf befaumufrSrD;&xm;pD;NyD; xdkif;EdkifiHta&SUajrmufbuf AD,uferfrsdK;cspf trsdK;orD;rsm;onf awmif;wGif;wGif uRefawmf
qDodkY OD;wnfxGufcJhMuygonf/ wdkY\ t0wftdwf? pm&Gufpmwrf;? vufESdyfrD;ponfwdkYudk &GufNyD;
naeapmif;aomtcg wemcGe&f yf&;DS rm;[k ac:aom armfc&kd yf vmydMYk u\/ omrefv,forl wdYk aus;vufaps;onfw[ Ykd efjzifh &Gucf hJ
NrdKUav;odkY a&mufygonf/ Mujcif;jzpfygonf/
uReaf wmfwEYkd iS thf wl jrefrmoH½;kH rS udpk v H iG yf gvmcJo h nf/ olu uRefawmfwdkYavSuav;rSm ao;vS\/ uRefawmfwdkY avSay:
pum;jyefjzpf\/ AD,uferf&Jabmf tcsdKUvnf;yg\/ olwdkY onf wGif xdkifaeaomfvnf; uRefawmfwdkY\txkyfrSm ausmwGifydk;xm;
uRefawmfwdkYtm; NrdKUpGef&Sd tdrfwpftdrfodkYac:oGm;\/ 27-1-48 &\/ tvGeaf v;ygonf/ avSuvl;\/ a&awG0ifvmvQif cyfxw k f
aeYwGif armfcdk&yfNrdKUxuf ta&SUzsm;usaom e,fpyfNrdKU tl'Hk;odkY &\/ þodv Yk Qif rJacgifjrpfuq kd efwufNy;D vmtdEk ikd if H bGecf efNrKd UodYk
a&mufcJhMu\/ a&mufygawmhonf/
tl';kH NrKd UrSm tvGecf sr;f \/ csr;f onft h jyif rd;k uvnf;wzGzJ EJG iS hf xdNk rKd U&Sd tdrwf pftrd w
f iG f tcef;wGi;f rSmxdik af eMu&\/ AD,uferf
&GmvdkYrqHk;ay/ &Jabmfrsm;u ra,mifrvnfESifh ywf0ef;usifwGif apmifhaeMuyg
xdpk Ofu AD,uferfEikd if ?H vmtdEk ikd if w H w Ykd iG f jyifopfu vTr;f rd;k onf/ bGefcefNrdKUrS rJacgifjrpf\wpfzufurf;wGif jyifopfppfwyf
xm;qJjzpf\/ xdkif;wGiftajcpdkufcGifh&xm;onfh AD,uferf'Drdk &Sdygonf/
ua&wpfor®wEdik if rH S awmfveS af &;orm;rsm;? vmtdak wmfveS af &; uRefawmfwdkY þodkY ykef;vQdK;uG,fvQdK;oGm;ae&onfh tcsdef
orm;rsm;onf tl';kH wGif yke;f vQKd ;? uG,v f QKd ; aeMu&\/ uReaf wmfwYkd umvrSm xdik ;f ? vmtk?d AD,uferfpaomEdik if w H iG f Edik if aH &;½Iyaf xG;
uvnf; yke;f vQK;d ? uG,v f QKd ; cspMf unfa&;c&D;oGm;awGjzpf&m tcef; aeaom umvjzpfygonf/
atmif;aeMu&ygonf/ xdkif;EdkifiHwGif xD;eef;pdk;pHcgp tmeE´mr[d'dkbk&ifonf
tl'Hk;wGifuRefawmfwdkYtwGuf pum;jyefwpfOD;ac:cJhygonf/ tdy&f mxufwiG f aoewf'Pf&mESihf uG,v f eG cf ahJ vonf/ ol aoewf
olYtrnfrSm Wheen 0Sdef;jzpf\/ 0Sdef;onf AD,uferfpum;? ESifh rawmfwquG,fvGefwmvm;? wpfOD;OD;u vkyfBuHívm;[lí
vmtkdpum;? xdkif;pum;? t*Fvdyfpum;? jyifopfpum;wwf\/ ruGjJ ym;? w&m;cHray:? tpd;k &tzGUJ wGiv f nf; xdpk Ofu twdu k t f cH
uRef a wmf w d k Y \ vQd K U0S u f c &D ; pOf w G i f uRef a wmf w d k Y c sif ; awGu&Sdae? ppfNyD;umvwGif t&if;&Siftkyfpk? vuf0JtkyfpkwdkYu
t*Fvdyfvdkom ajym&\/ jrefrmvdkajymcGifhr&? EdkifiHjcm;om;rSef;? EdkifiHtawmfrsm;rsm;udk olYbuf? udk,fhbuf pnf;½Hk;aecsdef/
jrefrmrSef;rod&ef txl;vQdKU0Suf&ygonf/ vmtdkEdkifiHtm; jyifopftpdk;&u udkvdkeDjyKxm;qJ? vmtkd
tl'Hk;wGif vmtdkEdkifiHwpfzufurf;tajctaeudk apmifh&if; trsKd ;om;rif;om;Bu;D ok0PÖz;l rm;ponfh rsKd ;cspt f iftm;pkrsm;u
uRefawmfwdkY &uftawmfMum apmifhMu&ygonf/ azazmf0g&Dv vmtkdEdkifiHvGwfajrmufa&;twGuf BudK;yrf;tm;xkwfaeMupOf
416 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 417
vmtkdEdkifiHonf xdkpOfu pmrwwfol 95 &mcdkifEIef;ausmfESifh awmfawmfjrifhwJh vmtdkawmifqdk;BuD;yJ}} [kajymvdkufonf/
trsm;pku qif;&JrGJawaeaomumv/ uRefawmf\rSwfcsufudk b,folawG uefYuGufygap uRefawmf
AD,uferfEdkifiHuvnf; wpfzufwGif jyifopfwdkY\ tkyfcsKyfrI uawmh awmifqdk;BuD;[kom rSwfcsufcsvdkufygonf/
atmufwiG f usa&mufqjJ zpfNy;D ? wpfzufwiG f [dck srD if;acgif;aqmifNy;D uReaf wmfwYkd azazmf0g&Dv 15 &ufaeYrS pwifcsw D ufcMhJ u&m
AD,uferfEikd if t H m; vH;k 0vGwaf jrmufaom tcsKyt f jcmtmPmydik f þawmifwef;Bu;D ra&mufrt D xd acsmif;aygif; 30 ausmf jzwfoef;
EdkifiHjzpf&ef wGef;vSefaeqJumv jzpfonf/ cJ&h onf/ awmawGawmifawGrmS a&SUodw Yk ;dk av awmuxlvmav?
xdaYk Mumifh AD,uferfajymufusm;awmfveS af &;wyfuakd wGUawGU? awmifujrifv h mav? uReaf wmfwjYkd refrmtzGUJ \ aqmfMool &Jabmf
vmtdv k w G af jrmufa&;wyfuakd wGUawGU? jyifopfwu Ykd wdu k rf nfjzpf udkoef;rSm ol\taumif;pm; ywåLzdeyfonf þc&D;pOfwGif pD;í
onf/ uReaf wmfwjYkd refrmrsm;u AD,uferfvw G af jrmufa&;twGuf r&atmif jywfygawmh\/ rdk;urd? prf;acsmif;a&uat;? 'l;ausmf
tm;ay;&efa&mufaMumif; vQdKU0Sufxm;&mu &ifqdkifawGUwdkufyGJ onftxd t0wfpkdawG0wfxm;&í zsm;vkdufao;onf/
jzpfNyD; jrefrmrsm;yg0ifaMumif;odcJhaomf tajctaerSm ydkíydkí pm;&onfu xrif;Murf;udk qkyfNyD;vHk;xm;\/ 0ufom;ukd
½IyfaxG;EdkifaomaMumifh uRefawmfwdkYc&D;wGif txl;vQdKU0Suf&jcif; jyKwNf y;D trIev Yf yk x
f m;\/ rdr\
d txkyw f iG x f rif;qky?f 0ufom;rIe?Yf
jzpfygawmhonf/
qm;xkyu f kd xnfx h m;\/ xrif;pm;&efem;aomtcg xrif;qkyu f kd
þodkY odkodyfpGma&GUvsm;oGm;aeMuaomfvnf; uRefawmfwdkY
"m;ESifhvSD;NyD; 0ufom;rIefYESifh wdkYpm;&ygonf/ wpf&ufwavwGif
wyf\csw D ufvrf;udk jyifopfwyfu od[efwyl gonf/ uReaf wmfwYkd
awmu pm;aumif;onft h &Guuf kd cl;Ny;D prf;acsmif;ua&ESihf [if;csKd
rJacgifjrpfudkqefNyD; avSay:rSqif;aomtcg arSmifrnf;aeonf/
xdkae&mwGif pdkufysdK;xm;aom aq;&GufBuD;cif;rsm;ay: eif;rdMu csuf a omuf M u\/ wpf & uf w avwG i f acsmif a umif ; aom
ojzifh ajc&mrsm;xifaeayrnf/ jyifopfwyfonf xdktjzpfudk acsmif;auGUwGif AHk;cGJNyD;ig;zrf;&&m ig;&vQif uifpm;Mu&\/
MunfhNyD; BudK;rJhaMu;eef;jzifh olwdkY\wyfrsm;&Sd&modkY owif;ydkYvdrfh acsmif;rsm;udk ausmfjzwfaomtcgwGif acsmif;udkjzwfNyD;
rnf xifygonf/ vJaeaomopfyifBu;D ay:wGif jzwfomG ;&\/ b,favmufMumMum
azazmf0g&Dv 22 &ufaeYwiG f uReaf wmfwo Ykd nf zlvakH wmifBu;D u vJaerSef;rodaom opfyifBuD;rSm a&n§dawGESifhacsmae\/
udw k ufaeygonf/ vrf;r&Syd g/ opfyifE, G yf ifwu Ykd kd qGNJ y;D wuf&\/ udik pf &mwef;u r&S/d racsmaf tmif? rvJatmif owdBu;D pGmxm;Ny;D
uReaf wmfu uReaf wmfww Ykd ufc&Jh aomawmifrsm;wGiþ f awmifBu;D avQmuf&\/ atmufudkvnf; rMunfh&J? ausmufwHk;awG A&yG?
onf tjrifhqHk;? trwfapmufqHk;[lí awG;rd\/ [kwfvnf; vJvQif usvQifawmh toufESifhcE¨m tdk;pm;tuGJyif/
[kwfygonf/ zlvHkawmifonf ywf0ef;usif&Sdaom awmifBuD; 10 azazmf0g&Dv 25 &ufaeYwiG f uReaf wmfwo Ykd nf vGwaf jrmuf
vHk;avmufwGif tjrifhqHk;awmifBuD;jzpfygonf/ aom vmtdke,fpyfrS xefavmuf&Gmav;okdY a&mufMuygonf/
c&D;uyef;? armuarm&onfhtxJ? txkyfawGu av;vS nae 3 em&DcefYwGif rGefawmf&GmodkY a&mufygonf/ xdk&GmwGif
onf/ xdkaMumifhvnf; ]]'DawmifBuD;u awmfawmfapmufNyD; cs,f&DyGifhawG &SdaeqJjzpf\/ tukefra<uao;yg/ uRefawmfESifh
418 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 419
AD,uferf&aJ bmftcsKd Uonf cs,&f yD iG ahf wGukd w,kw,udik rf Md u\/ &Jabmfonfwdkif;jynftwGuf
"mwfykH½dkufMu\/ rdk;vif;cgeD;av ESif;awGuonf;av/
xdknu uRefawmfwdkY awmfawmfESifhrtdyfjzpfMu/ aus;&Gm uRefawmfwdkYuvnf; ESif;xJwGifauG;í aumif;wkef;...
aumfrwDvlBuD;tdrfwGifxdkifNyD; aus;&Gmtajctae? jyifopfwyf 'uf...'uf...'uf[k twGJvdkufqGJaom b&if;*ef;oH
awGtaMumif; vlrIa&;? pD;yGm;a&;taMumif;awG ajymMuygonf/ xGufvmonf/ awmwGif;awmifwGif;jzpfí yJhwifoHawG xyfae
xdk&Gm&Sd ajrmifvlrsdK;rsm;udk udkoef;u bm*smrIwfjy\/ onf/
udkbkef;atmifu oDcsif;qdkjy\/ udkbkef;atmifu ajrmifvli,f aoewfoHMum;vQifMum;csif; uRefawmfwkdY awmifMum;xJodkY
wpfOD;tm; ajrmifyavGudkrIwfcdkif;&m rIwfjy\/ vuvnf;om qif;ajy;cJhonf/ uRefawmfwdkYaemuf rvSrf;rurf;rS &efolu
ae&m c&D;yef;wmawGbmawG arhaeMuawmh\/ tawmfnOfeh ufrS uReaf wmfwu Ykd kd awmfr*D ef;ESiv hf rS ;f ypf\ / 'kw'f w
k [
f k toHMum;Ny;D
tdyfjzpfMuygonf/ uRefawmfwdkYteD;rSm usnfqefjzwfoGm;\/
eHeuf 3 em&DcefYwGif uRefawmf½kwfw&ufEdk;vmygonf/ &GmbufrS ½dkifz,foH? umbdkifaoewfoH? pwif;*ef;oHrsm;
&JabmfwD,ef;? &Jabmf[drf? &Jabmfpdk;wdkY pum;ajymaeMu Mum;ae&onf/ aoewfoHrsm;um; wpfawmvHk;yJhwifxyfum
onf/ ta&;BuD;aom taMumif;t&mjzpfvdrfhrnf[k uRefawmf rjywfMum;ae&onf/
xif\/ udkbkef;atmifu udkoef;udkEdI;\/ uReaf wmfwYkd 0ifwu kd cf siaf omfvnf; &Jabmfw, D ef;? &Jabmfp;dk
]]udkoef; x...x wpfckckjzpfw,feJY wlw,f}} [kajymae wdkYu 0ifwdkufzdkYa0;í acgif;armhMunfhwmyifvQif rBudKufMuyg/
onf/ uRefawmfu 0Sdef;udkar;&m 0Sdef;u &JabmfwD,ef;pum;ukd uRefawmfwdkYrSm awmifMum;xJwGif auG;aeatmif 0yfae&onf/
em;axmifNy;D ]][kbd uf&mG rSm jyifopfaMu;pm;wyfa&mufaew,fvYkd uReaf wmfw\ Ykd vHNk cKH a&;udk wm0ef,al om &Jabmfp;dk um; armfwmBu;D
owif;&w,fwJh? tdyf&ma&TU&ifaumif;r,fvdkY ajymaeMuwm}} [k ukdifvsuf/
ajymygonf/ uRefawmfwdkYauG;tdyfaeaom rD;zdkab;wGif uRefawmf\
udo k ef;vnf; xvdu k \f / uReaf wmfwt Ykd m;vH;k yif tdy&f modr;f ? vnfpD;? &JabmfwD,ef;\ 32 bdkYypöwkdaoewf? udkbkef;atmiff\
zdeyfpD;? wpfckrSrusef&efodrf;NyD; &JabmfwD,ef;wdkYaemufrS vdkufcJh OD;xkyfESifhOD;bodef;ZH\ awmifa0S;wdkYusef&pfcJh\/
&\/ rDwm 200 cefaY 0;rnfxifygonf/ awmBu;D wpfc\ k tv,frS wdkufyGJrSm 2 em&DcefY Mumygonf/ 0ifwdkufívnf; r&yg/
ajrjyefYav;wGif rD;Nidrf;aeaomrD;zdkav;udk va&mifatmufwGif udkbkef;atmifESifhuRefawmfrSm ArmhwyfrawmfrS t&m&Sdrsm;jzpfcJh
awGU&ygonf/ uRefawmfwdkYonf tcif;ryg? trdk;r&Sd? tumuif; Muygaomfvnf; ,ckwdkufyGJwGif bmrSrvkyfEdkifonfudk rvkyf&
aom ajrwvif;0,f txkyfudkrSDjyD; tdyfMuygonf/ avuawmh onfudk tm;rvdktm;r& jzpfrdygawmhonf/
w[l;[l; wdkufaevsuf/ wdkufyGJrSm ESpfem&DcefYMumonf/
420 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 421
aoewfoHrsm;NidrfoGm;rS uRefawmfwdkY awmifay:jyefwufNyD; jyifopfwyfwGif vufeuftpHkyg\/ taEG;xnfvHkNcHKpGm
&GmbufokdYoGm;pOf qufom;&Jabmfonf &JabmfwD,ef;ESifh 0wfEikd \ f / vmtdEk iS Afh ,D uferf ajymufusm;rsm;rSmrl ,leaD zmif;yif
uRefawmfwdkYudk tav;jyKNyD; owif;ydkYonf/ qifwrl &S?d &Sw d mav;ESi0hf wfxm;&m csr;f tm;Bu;D aomaMumifh rD;vIH
nu udkbkef;atmifxHrS vufESdyf"mwfrD;iSm;ol a&SUajy; vdí k rD;zd&k mrS jyifopfwyfutay:pD;rS pwifypfcwfjcif;jzpfygonf/
uif;wyfrS wyfpw d rf LS ;&JabmfvrG Ef iS hf 'kwyfpyd rf LS ;wpfO;D onf jyifopf jyifopfwyfwGif tMuyfESifhtxuft&m&Sdrsm;om jyifopf
wyfrsm;vufcsufjzifh usqHk;aMumif;? xdkwyf b&if;udkif &Jabmfzl; rsm;jzpfMuNyD; usefppfonfwdkYrSm vmtdkwdkif;&if;om; cg;vlrsdK;rsm;?
onf aygifwGifjyif;xefpGm 'Pf&m&aMumif; od&onf/ jyifopfudkvdkeDrS armf½dkudk? t,fvf*sD;&D;,m; aMu;pm;wyfom;rsm;
vmtdkawmifay:a'owdkYwGif wdkif;&if;om; ajrmifvlrsdK;rsm; yg0ifMuonf/
aexdik Mf uonf/ olwo Ykd nf olw\ Ykd &dum© udk olwpYkd m;aomuf½o Hk m uReaf wmfww Ykd yfonf qkwcf mG oGm;aom jyifopfwyfaemufoYkd
pkdufMu\/ jyifopfwyfom;rsm; vGwfajrmufa&;wyfom;rsm;u rvdkufawmhyg/ uRefawmfwkdYwyf\ rlvwm0efrSm cspfMunfa&;
qef0,fvQif a&mif;&efr&S[ d í l om ajymwwf\/ raeYu olwx Ykd rH S twGuf a&mufvmaom uReaf wmfwYkd jrefrmud, k pf m;vS,t f zGUJ tm;
qef0,f&mwGif r&Sad Mumif;ajymjcif;rSm ajym½d;k ajympOfajymonf[k AD,uferfvw G af jrmufe,fajr wdik ;f trSwf (4) Ouú| [dw k ek af rmfxH
xifcJhMu\/ þtxif rSm;avonf/ &Gm&SdopömazmufwpfOD;u yd&Yk rnfw h m0efom jzpfonf/ xkaYd Mumifyh if uReaf wmfwo Ykd nf owif;
rGefawmf&Gm&Sd jyifopfppfwyftm; oGm;owif;ydkYaomaMumifh ,ck &,l&ef pHkprf;rItenf;i,fjyKNyD; OD;wnf&mokdY csDwufcJhMuygonf/
wdkufyGJjzpf&onf/
&Jabmfzl;\pdwf"mwf
awmifxdyfajrjyefYav;wGif&Sdaeaom bGefywfcg;&Gmonf
tvGefat;ygonf/ uRefawmfwdkYu aus;&GmaumfrwD\ tdrfcef; uRefawmfwdkYonf a&SUodkYcsDwufaeygaomfvnf; pdwfurl
wGi;f wGif tdyaf eaomaMumifh tat;'Pfuu kd muG,½f akH vmuf&í dS befywfcg;wdkufyGJwGif usef&pfcJhaom &JabmfESpfa,muftwGuf
tdyaf ysmMf ujcif;jzpfygonf/ uReaf wmfwt Ykd yd af ysmaf epOfyif rGeaf wmf pdwfraumif;jzpfMu&\/ &Jabmf[kef;ESifh &Jabmf[GrfwdkYuvnf;
&GmrS opömcH&Gmom;wpfOD;u jyifopfwyfvmNyD[k owif;ay;í usq;kH oGm;aom &JabmfEpS af ,mufujkd rK§ yEf o HS N*KØ [af eMuí use&f pf
t0dkif;rcH&bJ vGwfoGm;jcif;jzpfNyD; uif;wyfESifhom awGU&jcif; cJ\
h / usnq f efjzKe;f Edik af om jyifopfwyfrS b&if;*ef;udk twGv J ukd f
jzpf\/ rd;k &GmxJrmS yif armarmESit hf yd cf siv f eG ;f í aytdyw f wfaom qGaJ omwyfom;tm; uReaf wmfww Ydk yfrS &JabmfwpfO;D uypfvu kd &f m
uRefawmfonf ,ck ayrtdyfrdí toufESifhcE¨m tdk;pm;ruGJjcif; jyifopfwyfom;\ vufjywfomG ;íom uReaf wmfwb Ykd ufu tus
jzpf&onf/ tqH;k enf;&jcif; jzpfygonf/ &Jabmfz;l twGuf 0g;awGcw k ?f xrf;pif
t0dik ;f cH&ojzifh wdu k yf t
JG v,fwiG f ajy;aygufr&Sd towfc&H vkyfNyD; xrf;cJhMu\/ uRefawmfwkdYwyfonf eHeufukd;em&DwGif
½HkrSwpfyg; tjcm;r&Sd/ befywfcg;&Gmudk xm;&pfcJhavNyD/
rxifr&Sm;xGufvmcJh? vmtdkawmifwef;BuD;awGay:wGifyif &Jabmfz;l twGuf xrf;pifrmS ppfajrjyifwiG jf zpfovdk vkyx f m;
rxifr&Sm; toufaysmuf&rnfhb0/ awG;NyD; ausmcsrf;rdyg\/ &aom xrf;pifjzpfygonf/ olt Y m; xrf;&onfh &Jabmfw\ Ykd &dum© ?
422 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 423
t0wf? vufeufponfwu Ydk kd tjcm;&Jabmfwu Ydk ulo,fay;Mu&í udk,fpm; &JabmfwD,ef;? jreffrm-cspfMunfa&;&Jabmfrsm;udk,fpm;
xkd&JabmfwdkYu ydkrdk0efav;aeMuygonf/ OD;bodef;ZHwdkYu &Jabmfzl;\ udk,fusdK;pGefYaomowådudk csD;usL;
&Jabmfzl;u ol\'Pf&monfBuD;aMumif;? aoG;xGufrsm; pum; ajymMuonf/
aeaMumif;? Mum&Snfae&awmhrnf r[kwfonfhtwlwl? olYtm; xdaYk emuf &Jabmfz;l tm; uReaf wmfww Ykd iG &f o
dS nfh taumif;qH;k
aocGifhay;&ef awmif;qdkvdkufygonf/ pm;zG,jf zpfaom tdAk mwif;udk a&aEG;ESiahf zsmyf gonf/ oMum;ryg/
]]jrefrm&JabmfawG &efol\ab;uvGwfatmif AD,uferf EdkYqDrygyg/ xdktdkAmwif;udk &Jabmfzl;tm;wdkuf\/ &Jabmfzl;onf
&JabmfawGvnf; 'kur© a&mufatmif}} [líawmif;qdak om pum; tdkAmwif;udk cyfjrefjrefaomufvdkufygonf/
um; uRefawmfwkdY\pdwfudk tvGefxdcdkufapygawmhonf/ wyfc&JG dS &Jabmftm;vH;k onf wdwq f w d af eMu\/ &Jabmfz;l \
wyfygwDaumfrwDuvnf; þpum;udk pOf;pm;Muygonf/ rdom;pktwGu?f &Jabmfz;l twGuf aMuuGaJ eMuonf/ rsu&f nfawG
uRefawmfwdkY jrefrm&Jabmfrsm;uvnf; - a0aeMuonf/ rMumrDyif &Jabmfz;l \wyfpw d rf LS ;opfonf umbdik f
]]uRefawmfwdkYudk xnfhrpOf;pm;ygeJY? aemufwdkufyGJawGU&if aoewfjzifh a&SUodx Yk u G v f monf/ &Jabmfz;l [kac:Ny;D tav;jyK\/
vnf; uReaf wmfw0Ykd ifwu kd rf mS ? uReaf wmfwaYkd wG ppfynmoifz;l Mu wyfpw d rf LS ;a[mif;rsurf eS Ef iS hf &JabmfvrG u f sq;kH cJah omaMumihf
ygw,f/ &JabmfwdkYeJY aotwl&SiftwlyJ}} [lí jyefvnfaqG;aEG; ,ckwyfpdwfrSL;onf &JabmfvGrfae&mwGif wm0efusonfh &Jabmf
ygonf/ zl;\ wyfpdwfrSL;opf jzpfygonf/ wyfpdwfrSL;opfu &Jabmfzl;[k
wyfcGJaumfrwDonf &Jabmfzl;\tajctaeudk aq;wyf ac:vdkufaomtcg &Jabmfzl;onf tm;rmeftjynfhESifh -
&JabmfESifh aqG;aEG;onf/ udk,fwdkifavhvmonf/ uRefawmfwdkYESifh - or®wBuD; [kdcsDrif; oufawmf&mausmf&Snfygap
awmifwpfvHk;jcm;ae&mwGif jyifopfwyf&Sdaeonf/ xdkYaMumifh - AD,uferf'rD u dk &ufwpfor®wEdik if H t"Ge&Yf n S yf gap [lí
olwdkYu BudK;rJhaMu;eef;ESifh owif;ydkYaomaMumifh uRefawmfwdkY a<u;aMumfvdkufonf/
vrf;udk jzwfwdkufEdkifrnfhtajctae ponfwkdYudkpOf;pm;NyD; wyfcw JG pfcv JG ;kH &Sd &Jabmfrsm;u vmtd&k aJ bmf? jrefrm&Jabmfrsm;
&Jabmfzl;u aoyg&ap[laomqE´udk wyfcGJaumfrwDu wyfrS tm;vHk; &Jabmfzl;udk tav;jyKvdkufMu\/ &Jabmfzl;u ol\
aqmif&Guf&ef vTJtyfvdkufonf/ rsufESmudk apmifESifhzHk;vdkufygonf/ wyfpdwfrSL;opfu olYtm;
uRefawmfwdkY jrefrm&Jabmfrsm;u &Jabmfzl;udk AD,uferf ay;tyfaomwm0efudk aqmif&Gufrnf[kajymvQif &Jabmfzl;u
vGwaf jrmufe,fajrodYk tygac:csiyf gaomfvnf; rjzpfEikd af wmhNy/D wnfMunfaom toHjzifh ]]aqmif&Gufyg}} [k ajymvdkuf\/
nae ESpfem&DcGJavmufwGif &moDOwkom,mvsuf&Sd\/ wyfcGJ&Sd &Jabmftm;vHk; rsuf&nfusaeMu\/ &Jabmf[Grf
ylvnf;ryl csr;f vnf;rcsr;f wyfcw JG pfcvJG ;kH wef;pDxm;onfah &SUwGif rSwpfyg; rsuf&nfrusolr&Sd/
&Jabmfz;l onf 0g;jzifjh yKvyk x f m;aom xrf;pOfwiG v f v
JS su&f o dS nf/ wyfpw d rf LS ;opfonf umbdik u f kd ycH;k ay:wGiw f ifNy;D 3 aycefY
wyfcEJG ikd if aH &;rSL;&Jabmf[ek ;f ? wyfcrJG LS ;[Gr?f AD,uferfvw G af jrmufa&; tuGmrS armif;jzKwv f u kd o f nf/ umbdik af oewfoo H nf wpfawmvH;k
wyfaygif;pku, kd pf m; &Jabmfp;kd ? AD,uferf'rD u kd &ufwpfor®wEdik if H jyefYoGm;\/ 0ef;usif&Sd aus;iSufwdkYonf vefYysHajy;MuavNyD/
424 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 425
rsuf&nfa0aeaom rsufvHk;wdkYjzifh uRefawmf&Jabmfzl;udk wufaeaom awmifrsm;rSm a&ESifha0;aeonf/ awmifrsm;udk
Munfhvkduf\/ uRefawmfuJhodkYyif &JabmfawGtm;vHk; &Jabmfzl;udk jzwfae&onf/ aeYv,fwGif &Drdk;&GmodkYa&muf\/ xdk&GmwGif
MunfhaeMurSm jzpfygonf/ eHeufpmpm;Muonf/ eHeufpm[lí [if;rsm;xrif;rsm;[lí rxif
&Jabmfzl;NcHKxm;aomapmifwGif aoG;uGufao;ao;av;udk ygESifh? qefuGJudkjyKwfxm;onfh qefjyKwfudk aomuf&ygonf/
awGU&\/ rMumrDyif aoG;uGuo f nf Bu;D íBu;D íoGm;\/ Mumawmh 0atmifaomuf&jcif; r[kwfyg/ uRefawmfwdkYwGif &du©mjywfvkvk
aoG;uGufBuD;onfudk rawGU&awmhyg/ uRefawmfhrsufvHk;wGif tajctaeyif jzpfaeygonf/
rsuf&nfrsm;zHk;aeí jzpfygonf/ nae av;em&Dausmfaomtcg a[Gwmvif;&GmodkYa&mufNyD;
rMumrDyif AD,uferfESifhvmtdk&Jabmf? jrefrm&JabmfwdkYonf qefjyKwfaomufMu\/ qefjyKwfaomuf&if; tjyefwGifþvrf;rS
rdrwd EYkd ikd if t
H vHrsm;udk &Jabmfz;l \ud, k af y:wGif vTr;f vdu
k Mf uonf/ rjyef&ef aqG;aEG;Muonf/ rGefrdk;? rGefqif;&Gmrsm;bufrSoGm;vQif
tcsdefum; oHk;em&D rdepf 40 ausmfavmufyif jzpfonf/ xdik ;f bufoYkd ydek ;D \/ odaYk omf xkad e&mrsm;bufwiG f jyifopfwyfrsm;
pmESihfa&;vdkufwmom Mumonf/ þtjzpfuav;um; &SdaomaMumifh ab;uif;rnfxifonf/ þc&D;Murf;udk a&G;cJhMu
rMumvdkufyg/ aomfvnf; þc&D;uvnf; vrf;Murf;ovdk ab;uvnf;ruif;yg/
uRefawmfwdkYwyfonf &Jabmfzl;udkxm;&pfNyD; a&SUodkY csDwuf vGecf ahJ om&ufuyifvQif uReaf wmfwu Ykd v
kd u
kd yf aYkd om &Jabmfo;kH OD;
Mu&ygonf/ tm;vHk; wdwfqdwfvsuf/ usqHk;cJh&ayNyD/
uRefawmfwkdYonf &Jabmfzl;tm; awmifxdyfay:wGif jr§KyfESH 'DawmifjrifBh u;D awGEiS hf uReaf wmfwYkd b,fvakd &pufawG &Sad e
oN*KØ [x f m;cJNh y;D xdak wmifwef;ay:rSqif;cJ&h m wpfem&DcefMY umvQif
onfrod/ azazmf0g&Dv 12 &ufaeYwGif awmifjrifhBuD;wpfvHk;udk
awmifatmufodkY a&mufcJhMu\/ xdkae&mwGif cPem;? naepm
wuf&jyefonf/ awmifBuD;udkwufvmNyD; aemufwpfvHk; eHeuf
pm;NyD; awmifwpfawmifukd xyfwufMujyefonf/ n&Spfem&DcGJcefY
ig;em&Davmufrw S uf&m ud;k em&DavmufrS awmifxyd o f aYkd &muf\/
wGif awmifxdyfokdY a&mufMu\/ xdkwGif ntdyf&yfem;Muygonf/
xdak wmifBu;D rS qif;aomtcgwGif eHeufu;kd em&Dcu JG pwifqif;Mu&m
xdkawmifxdyfwGif tdyfMuaomfvnf; uRefawmfwdkYonf
[dbk ufawmifxyd w f iG f use&f pfcahJ om &Jabmfz;l ukrd arhEikd ?f olo
Y wåd aeY 11 em&D 15 rdepfrS awmifajcodkYa&mufonf[lí udkoef;u
ukd cs;D usL;írukeaf tmif cs;D usL;aerdonf/ pum;jzifh rajymEdik Mf u? ajym\/ uRefawmfawmh olYvdk em&Dudk rSwfírxm;Edkifawmh/
tm;vHk; wdwfqdwfNidrfoufvsuf/ aemufxyfwuf&aom awmifjrifhBuD;wpfvHk;\ xdyfrSMunfh
vdu k af omf uReaf wmfw\ Ykd a&SUwGif AD,uferfEikd if \ H 'kw, d tjrifq h ;kH
wufírqHk;aygifAD,uferfawmif awmifwef;Bu;D u uefv Y efBY u;D cHaeygawmhonf/ b,fuMkd unfMh unfh
azazmf0g&Dv 27 &ufaeYwGif uRefawmfwkdYonf eHeuf awmifawGu jrifrqHk;? wufvdkYyJrukefEdkif? wufvdkYrukefEdkifaom
ig;em&DrSpNyD; c&D;xGufMuonf/ awmifawGyJ wufae&onf/ awmifaygif; 16 vHk;udk wufNyD;aomf uRefawmfwdkYonf ajrmif
armuarm\/ odaYk omf a&yif 0atmifraomuf&ao;/ uReaf wmfwYkd vlrsdK;rsm; pkdufysdK;xm;aom bdef;cif;udka&mufoGm;onf/ bdef;yif
426 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 427
wdkYudk uRefawmf yxrqHk;jrifzl;jcif;jzpfonf/ bdef;yGifhrsm;uvnf; aemifrS uReaf wmfwu Ykd dk tBuKd axmufxm;olawG[k od&í &Tiv f ef;
tvGefvSygonf/ xkdrSwpfzef uRefawmfwdkYonf jrihfvnf;jrifh oGm;Muonf/ wyfcrJG LS ;[Gru f xd&k aJ bmfEiS hf uReaf wmfwuYdk kd rdwqf uf
eH&Hrsm;uvnf; acsmusdaeaom awmifBuD;wpfvHk;udk wuf&jyef ay;\/ tqdyk g&Jabmfonf uDwef&mG rSvmjcif;jzpfNy;D uDwef&mG onf
onf/ nae ajcmufem&DccJG efwY iG f a[Gu&GmokaYd &mufMu\/ xd&k mG rSm uReaf wmfwaYkd &mufonfah e&mrS ESpef m&Dc&D;om&SNd y;D 'kw, d wyf&if;rSL;
AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH tpkd;&vufatmufcH&Gmjzpf onf oufuDwefaus;&GmrS apmifhBudKaeaMumif; od&ygonf/
onf/ xkd&Gm&Sd &GmaumfrwD'kwd,Ouú|tdrfwGif xrif;pm;Mu uReaf wmfwYkd acsmif;awGukd rjzwf&awmhyg/ wa0ga0g jrnfoH
ygonf/ jzifhpD;aeonfh acsmif;ab;vrf;rS at;aq;pGm avQmufcJhMuyg
15 &ufc&D; NyD;avaomf awmhonf/
rGef;wnfhavmufwGif oufuDuef&GmokdY a&muf\/
azazmf0g&Dv 29 &ufaeYwGif uRefawmfwdkY eHeufydkif;wGif
xdk&Gmonf awmifajcwGif wnfaqmufxm;NyD; tdrfajc 100
pwifc&D;xGufMuonf/ awmifwef;BuD;rsm; r[kwfyg/ ajrjyefY
ausmfcefY&Sdaom vmtdk&Gmjzpfonf/ xdk&GmrS AD,uferfEdkifiHodkY
r[kwfaomfvnf; awmifay:vdk c&D;Murf;r[kwfyg/ vrf;ab;
a&muf&ef 12 rdkifcefY a0;onf/
0J,mwGif yGiahf eaom yef;vSvu S av;rsm;udMk unfNh y;D uReaf wmfwYkd
xdk&GmwGif AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmf wyf&if;
csDwufcJhMuonf/ nae ig;em&DcefYwGif a&S;&GmodkYa&muf\/
rwfv wpf&ufaeYwGif vrf;uRrf;aom &JabmfAif;u ]]'DaeY wpf&if;rS 'kw, d wyf&if;rSL;ESiahf wGUMu\/ olonf u&maumifNrKd U
AD,uferfudka&mufr,f}} [kajymí wyfzGJUyg&JabmfwdkY &Tifvef; wGif XmecsKyfvkyfxm;onfh wyf&if;rS ar*smx&efauG; jzpfonf/
wuf<uaeMuonf/ wpfOD;udkwpfOD; tjyeftvSef tav;jyKEIwfqufNyD; tqmajy
rwfv wpf&ufaeY eHeufudk;em&DcefYwGif c&D;xGufcJh&m a&pD; vdar®mfoD; auR;ygonf/ vdar®mfoD;rsm;udk wyfom;rsm;tm;vnf;
oefaomacsmif;rsm;? aygifv,favmufxdeufaom acsmif;rsm;udk a0ay;NyD; uRefawmfwdkYu jrufcif;jyifwGifxdkif&if; ar*smauG;ESifh
jzwfMu&\/ wyfzJGU0ifwdkif; cg;atmufydkif;&TJaeonf/ a&xJwGif pum;ajymMuygonf/
ESpfaygif;rsm;pGm&SdcJhaom ausmufwHk;wdkY a&n§djzifh acsmusdae&m ar*smauG;onf AD,uferfvw G af jrmufa&;twGuf wdu k af e&
wufrdol? owdrxm;rdolwdkY Akdif;ceJvJawmh\/ wpfudk,fvHk;pdk? aomfvnf; ywf0ef;usifudk avhvmrIrjywfay/ uRefawmfwdkYESifh
vG,yf ;kd xm;onfh txkyaf wGp?kd vJoul Mkd unfNh y;D &,faeqJ ud,
k w
f ikd yf g pwifpum;ajymuwnf;uyif vD'dkvrf;taMumif;udk ar;\/
vJawmh\/ wyfcGJwpfcGJvHk; 0dkif;&,fMuawmh\/ jrefrmESifhw½kwfwdkYe,f\ e,fpyft½IyftaxG;&dS^r&Sd odcsifae\/
þodYk aysmaf ysmyf g;yg;oGm;aeMupOfyif awmvrf;&Sd AD,uferf vD'v kd rf;onf tar&duefEiS yhf wfoufjcif; &Sad o;ovm;pwmawG
vGwfajrmufa&;wyfrawmf ,leDazmif;0wfxm;onfh &Jabmf ar;\/ uReaf wmfwt Ykd zGUJ rS OD;bode;f ZHuacgif;aqmifNy;D vD'v dk rf;
ajcmufO;D udk awGU&onf/ yxrwGif oHo,jzifMh unfrh Md uaomfvnf; onf ppftwGif;uazmufcJh\/ ,ck toHk;jyKrIenf;oGm;NyD; ppfa&;
428 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 429
toHk;jyKjcif;r[kwfawmhbJ e,fpyfa'oaeolwdkYom oHk;aMumif;? onf u&maumif;NrdKUudk ESpfydkif;jzwfxm;\/ 15 rdepfcefY jrpfudk
w½kwfjrefrme,f pyfta&;tcif;vnf; BuD;BuD;us,fus,fr&Sdyg ul;wdkYESifhul;NyD;aomtcg uRefawmfwkdYwnf;cdkrnfh wkdufykav;odkY
aMumif; &Sif;jyonf/ a&mufoGm;\/ &moDOwkuat;pdrfhpdrfh? odkYaomf uRefawmfwdkY
udvk ekd b
D 0rS vGwaf jrmufcohJ nfrmS Zefe0g&Dv av;&ufaeYrS ud,k w
f ikd f 15 &ufwikd w
f idk f jzwfausmcf phJ Of 0wfcahJ omt0wfwrYkd mS
jzpfaMumif;vnf; ajymjyonf/ udkoef;u vGwfvyfa&;&NyD; aya&aeaomaMumifh jrpfurf;wGif t0wfawGavQmf\/ jrpfa&udk
15 &ufrSm c&D;xGufcJhaMumif;ajym&m ar*smauG;u AD,uferf tm;yg;w&csdK;Mu\/ acgif;avQmfMu\/ NyD;awmh acgif;vdrf;qDarT;
vGwfajrmufa&;e,fajrodkY uRefawmfwdkY jrefrmcspfMunfa&;rpf&Sif udk vdrf;Mu\/ wpfudk,fvHk;oefY&Sif;NyD; arT;oGm;onf/ pdwfvnf;
tzGJUa&mufvmí olwdkY tvGef0rf;ajrmufaeMuonf/ awm MunfvifoGm;avonf/ rMumrD &JabmfwD,ef;ESifh&Jabmfpdk;u
twefwef? awmiftxyfxyfudkjzwfNyD; vmcJholwdkYudk vIdufvSJpGm ]]u&maumif;bufurf;ul;Ny;D aumfzaD omuf&atmif? NrKd UxJvnf;
BudKqdkaMumif; ajymMuonf/ avQmufMunfh&if;aygh}} [kac:aomaMumifh uRefawmfwdkYonf
uRefawmfwdkYonf oufuDwef&GmrS ua&maumif;wyfNrdKUodkY pdwfMunfvif&TifyspGmjzifh NrdKUbufurf;okdY ul;cJhMuygonf/
oGm;&mwGif armfawmfum;ESifhoGm;&\/ xkdarmfawmfum;rSm
aqG;aEG;yGJrsm;? xrif;pm;yGJrsm;
"mwfaiGUudv k nf;roH;k ? "mwfqu
D v kd nf;roH;k bJ oGm;onf/ xl;jcm;pGm
rD;aoG;ESit hf oH;k jyKaom um;jzpfonf/ uReaf wmfwt Ykd zdYk yxrOD;qH;k naeapmif;wGif wpfzufurf;okdYul;NyD; aumfzDaomufMu\/
Mum;zl;aomum;? jrifzl;aomum;? pD;zl;aomum;? rD;aoG;ESifh aumfzDrSm aumfzDrIefYESifhoMum;omygonf/ EdkYrygyg/ aumfzD
armif;aomum;jzpfyg\/ uReaf wmfwu Ykd m;ay:wGif vmtkrd if;om;Bu;D aomuf&if; uReaf wmfw\ Ykd toufawGukd ar;Mu\/ OD;bode;f ZHu
ok0PÖz;l rm;aqmifonfh vmtd&k aJ bmfrsm;? &Jabmfw, D ef;? &Jabmfp;kd ? 36 ESpf? Adkvfbkef;atmifu 24 ESpf? uRefawmfESifhudkoef;u 22
&JabmfAif;wdkY ygvmMuonf/ uRefawmfwdkYtm; rJacgifjrpfurf;rS ESpf[kajym&\/ wyf&if;½Hk;wGif uRefawmfwdkYonf ar*smauG;?
oufuDweftxdydkYay;aom EdkifiHa&;rSL;&Jabmf[kef;? wyfcGJrSL; uyÜwed af [mifwEYkd iS ahf qG;aEG;Mu\/ uReaf wmfu NAw
d o
d QawmfveS af &;
&Jabmf[GrfESifh wyfcGJwpfcGJvHk; oufuDwefwifwGif usef&pfcJhaom taMumif;? ukdbkef;atmifu zufqpfawmfvSefa&;taMumif;?
aMumifh uRefawmfwdkYESifhudkoef;u olwdkYtaMumif;ar;vQif &Jabmf ukdoef;u AD,uferfvlxkvGwfajrmufa&; wdkufyGJay:xifjrifcsuf
ar*smauG;u- wdkYudk aqG;aEG;wifjyonf/ OD;bodef;ZHu EdkifiHordkif;rsm;ESifh
]] pdwfrylygeJY olwdkY aemufwpfokwftvmrSm ygvmMur,f}} pyfvsO;f Ny;D taxGaxGjzpfay:Edik rf nfh tvm;tvmudk aqG;aEG;\/
[kajymygonf/ uRefawmfwdkYonf u&maumif;NrdKUodkY aeYESpfem&D xdknaeapmif;rSmyif uDwifwGifusefcJhonfh uRefawmfwdkYudk
cGJcgeD;wGif a&mufoGm;ygonf/ BudKqdkcJhaomwyf jyefa&mufvmonf/ NrdKUvlxku aomif;aomif;
uRefawmfwdkY u&maumif;NrdKUwGif wnf;&rnfhae&mrSm jzjz BudKqdkMu\/ uRefawmfwdkYu jrpfudkul;qJrdkY ul;wdkYavSay:rS
uRefawmfwdkYxdkifae&m wpfzufurf;wGif &Sdygonf/ jrpfwpfpif; vufjyatmf[pf BudKqdkMu&awmhonf/
430 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 431
naeapmif ; wG i f u&maumif ; wyf & if ; rS Ed k i f i H a &;rS L ; jzwfoef;vmcJh&onfh ESpf 100 twGif; tepfemcHcJh&onfh cg;oD;
ar*smAif;u uReaf wmfwYdk jrefrm&Jabmfrsm;ESiv hf mtd&k aJ bmfrsm;udk aom tawGUtBuHKrsm;udk jyefvnfaqG;aEG;\/ vGwfvyfa&;c&D;
npmpm;yGjJ zifh wnfcif;{nfch yH gonf/ ar*smx&efauG;u ppfajrjyif twGuf uRefawmfwdkYacgif;aqmif AdkvfcsKyfatmifqef;tygt0if
ESifh eD;aomae&mwGif usif;y&onfh npmpm;yGJjzpfí oifhovdk acgif;aqmifBuD;rsm;\ tm;xkwfBudK;yrf;rIwdkYudkvnf;aumif;?
pDpOf&aomaMumifh cGifhvTwfyg[kajymygonf/ odkYaomf olwdkY\ vli,fxkuvnf; nDnmjzjzyg0ifcJhívnf;aumif;? wdkif;&if;om;
xrif;yGJrSm '&,fom;? orifom;? 0ufom;? MuufOaMumf? a&Tz½Hk tm;vH;k \ pkpnf;nDñw G rf aI Mumifh vGwv f yfa&;&yHu k v
kd nf;aumif;
oD;[if;? pdr;f pm;Ojzifah Mumfxm;aom taMumfpojzifh pHv k yS g onf/ jyefvnfaqG;aEG;jyygonf/
t&nfaomuf[if;vnf; yg\/ u&maumif;rSm&SdpOf uRefawmfwkdYtm;vkdufydkYonfh wyfrS
xdpk m;yGw
J iG f AD,uferfu*kd syefwo Ykd rd ;f ,lNy;D qkwcf mG oGm;pOfu usq;kH cJoh nfh &JabmftwGu?f &Jabmfz;l wdt Yk wGuf *kPjf yKyu JG si;f y&m
usefcJhaom *syeftrsdK;om;wpfa,muf yg0ifygonf/ olonf odkY uRefawmfwdkY wufa&mufcJhao;\/ xdkyGJwGif uRefawmfwdkYtm;
AD,uferfEdkifiHom;tjzpf cH,lxm;NyD; AD,uferfvGwfajrmufa&; wm0ef,lydkYay;ol &JabmfwD,ef;u bGefywfcg;wdkufyGJtaMumif;?
wyfrawmfwGif tBuHay;tjzpf wm0efxrf;aeoljzpfygonf/ &Jabmfzl;\ &Jabmfpdwf"mwfwdkYudkajymoGm;&m wufa&mufol
udkbkef;atmifu *syefudkawmfvSef&mwGif *syefvlrsdK;udkrkef;í &JabmfrwdYk rsu&f nfus&onfxd tajymaumif;aom &Jabmfw, D ef;
rvdkvm;ír[kwf? ppf0g' zufqpf0g'udkusifhoHk;í awmfvSef tjzpf uRefawmfwkdYawGU&onf/
&aMumif; &Sif;jy\/ uRefawmfwdkYu u&maumif;rSxGufaomtcg avbdk&Gm?
ukefwGrf&GmwdkYudkjzwfNyD; Zl;0g;&GmodkYa&mufygonf/ Zl;0g;&GmwGif
uRef a wmf u J h o d k Y y if r*F v m'H k A d k v f o if w ef ; wuf c J h o l
ntdyfNyD;aemufaeYwGif 'lvHkodkYoGm;&ef pGefumjrpfwGif;wGif qdkuf
udbk ek ;f atmifu oifwef;q&mwd\ Yk &ufpufyu kH akd jym\/ ,ifawG
uyfxm;onfh avSBu;D wpfp;D ay:odYk uReaf wmfww Ykd uf&\/ avSu
aygí Adkvfavmif;wpfa,muf ,ifaumifb,favmufowfay;&
tawmfBu;D onf? avSp;D &if; urf;bufoaYkd i;cJ\ h // us,0f ef;aom
rnf[t k rdex
Yf w k yf ?kH tcsKd UAdv
k af vmif;rsm;u owfrw S ,f ifaumifa& v,fuiG ;f rsm; pdu k xf m;onfph yg;cif;rsm; *syefacwfu þywf0ef;usif
r&ojzifh ydk&olxHrS0,f&yHk? tcsdKUu xrif;aphESifhjymudka&mNyD; wGif ,ckuo hJ rYdk pdu
k Ef ikd í
f tiwfab;BuKH c&hJ \/ vlrsm;aocJ&h \[k
,ifaumiftjzpf wifjyyHak wGajymjy\/ uReaf wmfuvnf; 0ifajym odc&hJ m ,cktcg pyg;cif;rsm;udMk unfNh y;D þae&mwGif pyg;cif;rsm;
ygonf/ vmtdk&Jabmf? AD,uferf&Jabmfrsm; w0g;0g; w[m;[m; &SdNyD/ tiwfab;awGUp&mrvdk[lí awG;aerd\/ nckepfem&DcefY
&,fMu\/ wGif avSonf 'lvHkqdyfurf;udk qdkufyg\/
uRefawmfwdkYonf AD,uferf&JabmfawGESifhomru vmtdk uRefawmfwdkYtm; BudKqkdolrsm;wGif 'lvHkwyf&if;BuD;jyKvkyf
&Jabmfrsm;ESiv hf nf; aqG;aEG;Muygonf/ vmtd&k aJ bmfrsm;uvnf; xm;aom AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmf wyf&if;BuD;
olwdkY\ EdkifiHa&;ordkif;tusOf;csKyf? vuf&SdawmfvSefa&; tawGY wpf&if;rS EdkifiHa&;rSL;BuD; x&efAefauG;ESifh vGwfajrmufa&;wyfrS
tBuHKrsm;udk aqG;aEG;\/ uRefawmfwdkYuvnf; uRefawmfwdkYEdkifiH ud, k pf m;vS,rf sm; vlxv k wl ef;pm; tzGUJ 0ifu,kd pf m;vS,rf sm; yg0if
432 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 433
onf/ xkrd w S pfqifh 'lvrkH S av;rdik af 0;aom wyf&if;Bu;D XmecsKyo f Ydk rsm;udkvnf; uRefawmfwdkYEdkifiH\ EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;
nwGif;yif xGufcJhMu\/ ntdyfMuonf/ tajctaersm;udk ajym&\/ olwdkYudkvnf; jyefar;Muygonf/
eHeufyikd ;f wGif 'lvw kH yf&if;Bu;D Edik if aH &;rSL; ume,fx&efAefauG;? xdkpOfu AD,uferfajrmufydkif;wGif ppfwdkif;rSwf 1-2-3-10-
wyf&if;BuD;wyfrSL; ume,fvDcefcdkifwkdYyg yg0ifaom wyf&if;BuD; 11-12 wkdYyg0ifNyD; AD,uferftv,fydkif;wGif ppfwdkif;trSwf
avhusifhcef;vkyfaeonfudk vSnfhvnfMunfhcGifh&ygonf/ 4-5-6-13 wdkY&Sdygonf/ AD,uferfawmifydkif;wGif ppfwdkif;trSwf
AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfawmfwGif wpfae&mu puf 7-8-9 wkdY &Sdaeygonf/ uRefawmfwdkYonf 'lvHkrS ppfwdkif;trSwf
aoewfjzifhwkdufyGJ0ifyHk avhusifhpOf? wpfae&mu pdefajymif;wyf (4) okdYoGm;&efjzpfonf/ ppfwdkif;trSwf (4) e,fajrwGif attef
wdkufyGJ? wpfae&mu wifhum;ypfumulwyfwdkufyGJ? wpfae&mwGif e,fonf or®w[dkcsDrif; zGm;jrif&mZmwde,fajr jzpfygonf/
tedrfhysHav,mOfypf puftajrmufwdkufyGJwdkYudk avhusihfaeMu
uReaf wmfwo Ykd nf wyf&if;Bu;D (4) rS 'lvNkH rKd UxJoYdk a&mufcMhJ u
onf/ uRefawmfwdkY pdwf0ifpm;pGmMunfhaerd\/
onf/ xdkpOfu OD;bodef;ZH? &JabmfwD,ef;? &JabmfauG;wdkY
uReaf wmfwo Ykd nf bmZlumwyfpk ae&m,ly?kH &efo\ l wifuh m;
rnfrQuGma0;ygu rnfokdYypf&rnf ponfwdkUudk tao;pdwfjyMu aeraumif;aomaMumifh 'lvpkH pfXmecsKyjf yifxm;onfh jyifopftpm
MunfhMuonf/ vGwfvyfNyD;p uRefawmfwdkY\ ArmhwyfrawmfwGif npmpm;yGJudk rwufEdkifMuawmhyg/ uRefawmfwdkYrSm npmpm;NyD;
xdkpOfu bmZlumr&Sdao;yg/ bmZlumwyfpkrSL;u- aemufaitefe,f trsdK;orD;udk,fpm;vS,ftzGJUu vma&muf
]]'DpuftajrmufawG[m tar&duefvkyf tvwfpm; AHk;BuJ aqG;aEG;ojzifh jrefrmtrsdK;orD;rsm; usm;r wef;wltcGifhta&;
av,mOfysHwpfpif;udk ypfcsvdkY&wmaygh? 'gudk uRefawmfwdkY &MuyH?k zufqpfawmfveS af &;wGif trsKd ;orD;rsm; yg0ifwu dk yf 0JG ifcyhJ kH
AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmf ppfvufeufypönf;Xmeu wdkYudk jyefaqG;aEG;jy&onf/ xdkYjyif jrefrmhvlYabmifwGif rdcif\
jyKjyifxm;wmyg/ edrfhedrfhysHNyD; pufaoewfeJYypfwJh av,mOfysHudk tcef;u@udk tav;teufxm;yHt k aMumif; ,Ofaus;rIxed ;f odr;f
ypfzdkY}} [kajymygonf/ aom jrefrmtrsdK;orD;rsm;taMumif;udkvnf; aqG;aEG;&ygonf/
uReaf wmfEiS u hf b
kd ek ;f atmifwu Ykd vnf; uReaf wmfwaYkd wGwufchJ uReaf wmfwYkd aqG;aEG;yGrJ sm; qufaeonf/ vli,ftzGUJ ? v,forl
aom Adkvfoifwef;? bDtdkifat? bD'DatpNyD; wyfrawmfordkif;? rsm;tzJGU? ppfonf&Jabmfrdcifrsm;tzGJU? tvkyform;tzGJUpojzifh
zufqpfudkawmfvSefpOfu olwdkYvufeufawGtoHk;csMu&yHkwdkYudk pHkvSonf/ 'lvHkonf rsdK;cspfpdwfxufoefaom a'ojzpfonf/
avhusifha&;uGif;udk Munfh&if; ajymMu\/ wyf&if;BuD; (4) twGuf aoewfpuf½Hk? vufypfAHk;puf½Hk ponfh
wyf&if;BuD;odkY a&mufaomtcgwGif wyf&if;BuD;rS wyfcGJ vufeufpuf½rkH sm;? armfawmf,mOfjyifpuf½t kH jyif aq;xkwo f nfh
tvdkufxkwfa0aom owif;pmrsm;? ol&Jaumif;bGJU& &Jabmfrsm; puf½?kH xk;d aq;? aq;xd;k tyfygxkwaf om puf½t kH m;vH;k onf &efol
a&;aom aqmif;yg;rsm;? EdkifiHa&;oabmw&m;? ynmay;oabm
xHrS&aom ta[mif;tysufwdkYudk avhvmNyD;jzpfonf/ topf
w&m;yg aqmif;yg;rsm;udk ume,fx&efAefauG;u jy&if;&Sif;jyyg
xkwfvkyfonf/ xyfrHavhvm wDxGifMuonf/
onf/ xdkYjyif 'Drdku&ufwpfygwD c&dkifowif;pmrS owif;axmuf
434 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 435
v,forl rsm;tzGUJ ? wyfrawmfppfonfrsm;? rdciftzGUJ rsm;tm; &onfh jrpfawGudkvnf; BuHKcJhygonf/ xif;rD;aoG;ESifh armif;aom
uRefawmfwkdY awmfvSefa&;umvu uRefawmfwkdY jrefrmtrsdK;orD; um;udkvnf; pD;cJhzl;ygNyD/
wdkY\ulnDyHk? tysdKav;wpfOD;u Armhwyfrawmfom;wpfa,muf odkYaomf tvGefawGUcsifaom AD,uferf'Drdku&ufwpfor®w
tm; oltdyf&mwGif olYvifyg[kajymNyD; &efolYab;rSumuG,fcJhyHk? EdkifiH or®wBuD;[dkcsDrif;ESifhawmh rawGUcJh&yg/
wyfrawmfom;wdkYuvnf; a&muf&mtdrfwGif tdrfom;wpfOD;vdk or®wBuD;u uRefawmfwdkY jrefrmcspfMunfa&;rpf&Sifudk
a&cyfxif;cGJvkyfyHkawGudk ajymjy\/ olYxHokdYvm&ef zdwfac:pmydkYvdkufygaomfvnf; uRefawmfwdkYjyef&
ppfonf&Jabmfrdcifrsm;rSm tHhMoauseyf[ef jyaeMu\/ rnf&h ufrmS tvGeyf ifaemufusaomaMumifh tv,fajrmufyikd ;f odYk
uReaf wmfwt Ykd m; olwt Ykd rd o
f vYkd u
dk v
f nf&ef zdw\ f / vdar®mo f ;D rsm; jyefroGm;vdkawmhyg/
vmydkY\/ jrefrmEdkifiHrS awmifaygif;rsm;pGmudk ajcvsifausmfjzwf odkYjzifhyif 'lvHkwyf&if;BuD; (4) rS 1948 ckESpf? rwfv 14
cJhNyD; olwdkY\ vGwfajrmufa&;wdkufyGJtm; tm;ay;&efvmcJhaom &ufaeYwGif jyefvnfxGufcGmcJhygawmhonf/ rxGufcGmrD "mwfyHk
uRefawmfwkdYtm; aus;Zl;wifaMumif; wlvkdom;vdk cifrifaMumif; awG ½du k Mf u? atmfwadk wGa&;ay;Mu? vufqEJG w I qf ufí tm;r&Edik ?f
ajymMuygonf/ ume,fx&efAefauG;u aemufwpfacgufvm&ef zdwfouJhokdY
uRef a wmf w d k Y o nf AD , uf e rf ' D r d k u &uf w pf o r® w Ed k i f i H uRefawmfwdkYuvnf; jrefrmEdkifiHodkYvm&ef zdwfMuygonf/ &Jabmf
wyfrawmfwyf&if;BuD;XmecsKyfokdY a&mufNyD;onfupí BudKqdk wD,ef;? &Jabmfabmif;wdkYudkvnf; zdwfygonf/
xrif;pm;yGJ? {nfhcHrdwfqufxrif;pm;yGJ? aqG;aEG;yGJ? aqG;aEG;yGJ tjyefc&D;wGif tvmwkef;uxuf oufomaomvrf;udk
qdk&mwGif AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmfrS &Jabmfrsm;ESifh a&G;MuaomaMumifh uRefawmfwdkY pufbD;pD;NyD;jyefcJh&m oef0SmrS
oabmw&m;a&;aqG;aEG;yGrJ sm;? a&SUtvm;tvmrsm;? udv k ekd jD zpfchJ rwfv 20 &ufaeYxGufcJh&m vmtdke,fpyf 'lvHkokdYrwfv 23
&ufaeYwGifa&mufygonf/ xdkrSwpfqifh awmawmifc&D;udk pwif
onfhEdkifiHrsm;jzpfí vufatmufcHb0 zdESdyfcH&yHkrsm;? EdkifiH\
cJ&h jyefonf/ vrf;wGif uRwaf ygif;ajrmufrsm;pGmaygaom awmvrf;
a&S;acwfordkif;rsm; bmom&yfrsdK;pHkyg\/ aqG;aEG;Muaom tzGJU
c&D;udjk zwf&\/ wvef;vef;uRwu f dk uReaf wmfaMumufvyS gonf/
tpnf;rsm;rSmvnf; vli,ftzJGU? trsdK;orD;tzGJU? tdrf&Sifrrsm;?
ajcudak qmifeh if;Ny;D uRwu f akd &Smifyg\/ r&yg/ udo k ef;u uReaf wmfu h kd
v,folrrsm;tzJGU? wyfrawmfom;rdcifrsm;tzGJUESifh tzGJUaygif;pHk
uRwrf wG,&f ef aq;&GuBf u;D a&ESihf abmif;bDzed yfwu Ykd ykd w
G af y;\/
ygonf/ tauR;tarG;awGvnf; rsm;ygonf/ oDcsif;qdkjyMu?
qm;a&ESifhyGwfay;ygaomfvnf; armifrif;BuD;om; uRwfwdkYum;
yHak jymjyMu? ud, k uf vnf; jyefajym&ESiv hf yk &f if;yif uReaf wmfw\ Ykd
cGmxkwv f u dk ?f jyefwufvudk Ef iS hf uReaf wmhrf mS uRwu f kd aMumufveG ;f í
tjyefc&D;twGufvnf; pDpOf&ygonf/
nawmif rtdyf&JcJhyg/ rtdyfcJhyg/
uRefawmfwkdYonf vmtdkawmifwef;rsm;? AD,uferf awmif uRefawmfwdkY\ &nfrSef;csufrSm oBuFefrD &efukefjyefa&muf
wef;rsm;udjk zwfum? pkeo f nft h &yfwiG pf ek ?f qefonft h &yfwiG q f ef &ef j zpf y gaomf v nf ; {NyD v 13 &uf a eY w G i f r S aemif c d k i f \
436 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 437
wpfzufurf; vmtdk&GmodkYa&mufygonf/ reufjzefyJ oBuFef yxrqH;k ypdzw d o
f rk'&´ murf;ajcodYk a&muf&jcif;ESihf ypdzw d af &udk
tusaeYjzpfNyD; oBuFeftMuwfaeY aemifcdkifrS tl'HkodkY um;pD;oGm; csdK;&onfjzpfojzifh MunfEl;rdygonf/
Mu\/ tl'HkrS &xm;pD;NyD; befaumufodkYoGm;Mu\/ xd k a wmtk y f u av;wG i f at;at;aq;aq;em;ae&if ;
befaumufum; uRefawmfwdkY c&D;qHk;jzpfygNyD/ trdEdkifiH\ uRefawmfwdkYoGm;cJhonhf c&D;pOftaMumif;udk jyefawG;rdaomtcg
wm0eft& awmifjrihfaygif;rsm;pGm acsmif;awGjrpfawG awmtkyf uRefawmfwdkYwGif todtjrifawG wdk;vmonf[kcH,lrdygonf/
BuD;awGudk jzwfoef;oGm;cJhNyD;cJhNyD/ uRefawmf befaumufodkY AD,uferfEdkifiHudk jyifopfe,fcsJUwdkYu ESpf 80 tkyfpdk;cJh\/
a&mufjcif;onf jrefrmEdkifiHodkYa&mufjcif;[k rSwfxm;vdkufonf/ xdktcsdefu AD,uferfEdkifiH\ oH,Zmwrsm;udk jyifopft&if;&Sif
1948 ckESpf? Zefe0g&Dv av;&ufaeYu þc&D;udkxGufcGm&ef
wdkYuom xkwf,loHk;pGJNyD; BuD;yGm;cJh\/ AD,uferfEkdifiH\ BuD;yGm;
wm0efay;cH&NyD; vGwfvyfa&;atmifyGJrS rqifETJEdkifbJ 15 &uf
wdk;wufa&;udk vkyfay;cJhjcif; r&SdcJhoavmufjzpf\/
tMumwGif c&D;xGufcJh&aom uRefawmfwdkY\c&D;taMumif;udk
&Jabmfuo kd ef;u rSww f rf;a&;cJ\h / tjynft h pHu k m; ol\rSww f rf; AD,uferfqif;&Jom;wdkYonf qif;&JNrJ qif;&Jvsufom&Sd\/
wGif zwfMu&rnfjzpfonf/ 0efxrf;jzpfaom AD,uferfjynfolwdkYonf &mxl;BuD;rsm;r&Edkif
þc&D;twGuf uRefawmf\tjrifcHpm;csufwdkY yg&Sdygonf/ Muay/ jyifopftyk cf sKyo f w l u Ykd zGUJ pnf;ay;aom AD,uferfwyfwiG f
tqdyk gtcsuw f rYkd mS 1948 ckEpS ?f {Nyv
D 13 &ufaeYwiG f uReaf wmf AD,uferftrsdK;om;wdkYonf t&m&SdjzpfcGifhr&SdMuay/ tjrifhqHk;
wdkYonf xdkif;EdkifiHydkif aemifcdkifNrdKU\wpfzufurf; vmtdkEdkifiHydkif tm;jzifh t&mcHAdkvftqifhom &EdkifcJh\/ >cif;csuftm;jzifh
&Gmuav;wpf&Gmab;&Sd awmtkyftwGif;odkY a&mufaeMuygonf/ tenf;i,faomt&m&Sd jzpfMuonf/
aemifcikd o f u Ykd ;l &ef rJacgifjrpfukd jzwf&rnfjzpf&m t&dyt f jcnfMunfNh y;D 'kw, d urÇmppftwGi;f wGif *syefwu Ykd AD,uferfukd odr;f vdu k f
awmtkyftwGif;wGif tyef;ajz&if; ul;Edkifrnfhtcsdefudk apmifhae Mu\/ [kdcsDrif;acgif;aqmifaom uGefjrLepfvdkvm;olwdkYonf
Muygonf/ uRefawmfwdkY&Sdaeaomfvnf; vmtdkvli,fwdkYonf *syefwdkYtm; qefYusifwdkufcdkufMu&mwGif uGefjrLepf[laom0g'udk
avaoewfjzifh iSuyf pfaeMu\/ uReaf wmfwu Ykd o
hJ Ydk vmtk?d AD,uferf tzGUJ tpnf;trnfukd a&SUwef;odrYk wifbJ AD,uferfvw G af jrmufa&;
vGwfajrmufa&;wyfrawmfom;wdkYudk *½krpdkufMu/ olwdkYtvkyf trsdK;om;tzGJUcsKyf twdkaumuftm;jzifh AD,ufrif;ESifhAD,uferf
udkom olwdkYpdwf0ifpm;aeMuonf/ vGwfajrmufa&;wyfrawmfwdkY trnfuom a&SUwef;wGif xif&Sm;
AD,uferfEikd if w H iG f uReaf wmfwYkd toGm;a&mtjyefyg &ufawG apcJNh y;D *syefzufqpfwu Ykd kd ajymufusm;pepfjzifw h eG ;f vSecf MhJ uonf/
aygif;vdkufvQif oHk;vcefYMumygonf/ odkYaomf [dkNrdKU? onfNrdKU *syefzufqpfrsm; AD,uferfrx S u
G cf mG Ny;D aomfvnf; ½kww f &uf
oGm;Mu? aus;&GmBu;D rsm;? wyfpcef;rsm;odo Yk mG ;MuESihf wpfvcefMY um
jyifopfwdkYrvmrDwGif [dkcsDrif;acgif;aqmifaom AD,ufrif;wdkYu
ygonf/ uRefawmhftwGuf rSwfrSwf&&ajym&aomf AD,uferfEdkifiH
AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiHudk xlaxmifvdkufMuonf/
Aif;NrKd U (Vin) okaYd &mufc&hJ mwGif ypdzw d o
f rk'&´ m urf;ajcjzpfaom
Aif;NrdKUteD;&Sd ypdzdwfa&jyifü uRefawmfa&ul;cJhygao;onf/ or®wrSm[dkcsDrif;jzpfNyD; AD,uferfajrmufydkif;e,fajrudk vTrf;rdk;
438 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
xm;EdkifcJhonf/ or®w[dkcsDrif;\ tjrifus,frIaMumifh AD,uferf
jynfolvlxkonf AD,ufrif;tzGJUwGif tifwdkuftm;wkdufyg0ifNyD;
AD,uferfvGwfajrmufa&;twGuf wdkufcdkufaecJhMuonf/
[dkcsDrif;\ Mo0g'wGif -
]]EdkifiHwdk;wufa&;twGuf aqmif&Guf&mwGif trsdK;om;
nDñGwfa&;yHkoP²mefjzifhom t"duxm;NyD; aqmif&Gufjcif;om
atmifjrifru I kd ay;pGr;f Edik rf nf}} [laom oabmxm;udak wGU&onf/
xdkoabmw&m;t& *syefacwfwGif&SdcJhaom uRefawmfwdkY
uGefjrLepfrsm;taejzifh rnfonfhaqmif&GufrIwGifrqdk uGefjrLepf
rsm;u txufpD;&atmif vkyfaqmifae&rnf[laom *dkPf;*P q|rydkif;
oabmxm;udk xm;&SdcJhMuonf/
urÇmu h eG jf rLepfacgif;aqmifBu;D wpfO;D jzpfol a*sm'h rD x D a&mhu rdcifajrokdY jyefa&mufaomtcg
nDñGwfa&;wyfpk rl0g'jzifh aqmif&Guf&rnf}} [laom
]]nD AD,uferfot Ykd wlomG ;cJah om uReaf wmfwaYkd v;a,mufteuf
rl0g'&Sv d ifu h pm; uReaf wmftygt0if uGejf rLepfrsm;onf rdrd w d \
Ykd OD;bodef;ZH? Adkvfbkef;atmifESifh udkoef;wdkYonf befaumufwGif
*dkPf;*P0g'udk rpGefYEdkifcJhMuyg/ xdkYaMumifhyifvQif aemiftcgwGif oDwif;wpfywfcefaY eNy;D jrefrmEdik if o H Ykd jyefomG ;Muonf/ uReaf wmf
tvHeu D eG jf rLepfygwDa&m ArmjynfueG jf rLepfygwDyg us,0f ef;aom url a&mufonfhtcdkuf xdkif;EdkifiH\tajctae? obm0 ponf
trsdK;om;tiftm;pkESifh uif;uGmcJh&onf/ wdkYudk avhvmcsifaomaMumifh xdkif;EdkifiHqdkif&m jrefrmoH½Hk;rSmyif
AD,uferfrS jyefvmaomtcg uReaf wmfonf xd*k P kd ;f *P0g' wnf;cdkusef&pfcJhygonf/
tjypfudk odjrifcJh&onf/ xdkYaMumifh uRefawmfonf zqyv xdkif;EdkifiH jrefrmoH½Hk;wGif uRefawmfusef&pfcJhonfhtcdkuf
tzGJUcsKyf\ EdkifiHa&;OD;aqmifrIudk cH,lEdkifcJhayonf/ xdkYaMumifh
AD,uferftrsK;d om;wdYk oH½;kH odYk 0ifxu G rf &I MdS uygonf/ xdEk pS f arv
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;oGeo f ifay;cJah om jrefrmjynfol
yxrywfavmufwGif AD,uferftrsKd;om;uGefrifazmiftzGJU\
trsm;pk\ tusdK;pD;yGm;udkom t"duxm;NyD; aqmif&GufEdkifrnfh
enf;vrf;rSeforQudk pOf;pm;ae&rnf[laom Mo0g'udk pGJNrJpGm udk,fpm;vS,fonf pmwpfapmif,lcJhNyD; uRefawmhfudk ay;ygonf/
cH,lEdkifcJhayonf/ xdpk mrSm uReaf wmft h wGuf r[kwyf g/ jrefrmEdik if H jynfxaJ &;0efBu;D
OD;ausmfNidrf;okdY ay;&efjzpfygonf/ pmay;olrSm Lehee [laom
rpöwmvmvmwm (Lalata) trnfcHoljzpfygonf/ xdkpmudk
uRefawmf zGifhrzwfcJhyg/
440 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 441
xdkif;EdkifiHqdkif&m jrefrmoH½Hk;wGif wnf;cdkaepOf oH½Hk;tzGJU0if wpf&ufwGif uRefawmfu ]]OD;bquftm; xdkif;EdkifiH&JUtajc
wdkYuvnf; uRefawmfhtm; MunfMunfjzLjzLyif vufcHMuygonf/ taeudk odcsifw,f/ vdk&if;tusqHk; ajymjyprf;yg}} [kajym&m
&if;ESD;pGm qufqHMuygonf/ OD;bqufu ]]udkcspfvdIif&,f? usKyfwdkYuvnf; a&mufpqdkawmh
xdkpOfu jrefrmoHtrwfBuD;rSm OD;vSarmifjzpfygonf/ *CeProd&ao;ygbl;? 'gayr,fh cifAsm; xkdif;owif;pm
rdwD¬vmom; jzpfygonf/ OD;vSarmifonf jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m wpfapmifawmh zwfMunfhyg/ rsufESmzHk;yJ zwf? 'DavmufeJYyJ
ausmif;om;or*¾Ouú| (A.u.o) jzpfNyD; Armjynf qdk&S,fvpf xdkif;EdkifiH&JUtajctaeudk odEdkifNyD}} [kajymNyD; Bangkokpost
ygwDudk wnfaxmif&mwGif yg0ifolwpfOD;jzpfygonf/ owif;pmudk ay;ygonf/ owif;pmrsufESmzHk;wGif -
oH½Hk;\yxrtwGif;0efrSm OD;bqufjzpfygonf/ OD;bquf ]]Presonalisties not Idealogy Dominates Siamese Politics}}
onf 1936ck ESpfu AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYacwf ausmif;om; [k a&;xm;onfuakd wGU&\/ t"dymÜ ,frmS ,d;k ',m;jynfukd vTr;f rd;k
or*¾tzGJUwGif tvkyftrIaqmiftjzpf yg0ifcJholjzpfygonf/ aeonfrSm 0g'oabmw&m; r[kwf? vlyk*¾dKvfrsm; jzpfaeMu
oH½Hk;\ta&;ygaomt&m&SdrSm a&Tusifom; OD;vSatmifjzpfonf/ ayonf[lí jzpfygonf/
aemiftcgwGif OD;vSatmifrmS tm&Sq&kd , S vf pftzGUJ csKy\ f twGi;f OD;bqufu -
a&;rSL; jzpfcJhygonf/ ]]tJ'gqd&k if udck spv f iId t
f wGuf vHak vmufvrd rhf ,fxifygw,f}}
xd½k ;kH wGif awGUcJhow l w Ykd iG f OD;jrav;ESihf ZeD;a':cif0if;MunfwYkd [k ajym\/
jzpfygonf/ uReaf wmfwu Ykd t0if;[kac:\/ olonf pma&;q&m uRefawmfuvnf; -
wuúov k d pf ed w
f if\tpfr jzpfygonf/ xdpk Ofu t0if;rSm abmif;bD&n S f ]][kwu f hJ uReaf wmf ,d;k ',m;taMumif; vHv k akH vmufavmuf
0wfxm;onfudk awGU&onf/ xdkpOfu xkdif;trsKd;orD;wdkYvnf; odygNyD}} [lí jyefajymvdkuf\/ xdktcg OD;bqufu ]]uRefawmf
NrdKUay:aeolwdkY abmif;bD0wfMuNyD;? awmbuf&Sd xdkif;trsKd;orD; uvnf; udck spv f iId u
f kd ar;&OD;r,f? udck spv
f iId u f zqyveJY qd&k , S v
f pf
wdkYom xrDwdk0wfwm awGU&awmh\/ ygwDrSm vkyfaewmudk;? 'Dawmh Armjynftajctaeudk awG;vdkY&
oH½;kH wGif pum;jyeftjzpf aqmif&u G o f rl mS udpk v
H iG jf zpfonf/ rSmyg/ ck uGefjrLepfygwDu ocifoef;xGef;wYdk awmcdkoGm;MuNyD?
olu uReaf wmfwu Ykd kd tl'ek ;f xd vdu k yf o Ykd jl zpfygonf/ tjyefuv kd nf; udkcspfvdIifu a&SUa&;udkb,fvdkjrifygovJ}} [lí ar;ygonf/
udpk vH iG yf if tl'ek ;f rS befaumuftxdtwlygNy;D pum;jyefvyk cf o hJ l uRefawmfu -
jzpfygonf/ ]]tJ'geJYywfoufNyD; ajym&&if uRefawmfwdkYu vGwfvyfa&;
uReaf wmfonf udpk v H iG v f ukd yf aYkd omaMumifh befaumufNrKd UodYk vnf;&Ny;D a&m b,favmufrrS MumrD AD,uferfukd xGucf &hJ wmuk;d
vnfywfciG &hf cJ\ h / jrbk&m;udk xyfz;l &\/ useaf omtcsed f rsm;wGif awmcdkwmvnf; befaumufa&mufrS od&wmyg/ jzpf&yfawGudk
oH½Hk;wGifaeNyD; tajctaet&yf&yfESifhywfoufNyD; oH½Hk;0efxrf; aoaocsmcsm rod&ao;ayr,fh uRefawmfhxifjrifcsufuawmh
rsm;ESifh aqG;aEG;rdwwfygonf/ awmcdw k mudk oabmrusygbl;/ bmjyKvv Ykd qJ akd wmh uReaf wmfwYkd
442 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 443
Edik if u
H ppf'Pfukd ESpBf urd cf cH &hJ wmyg/ vGwv f yfNy;D p jrefrmEdik if rH mS uReaf wmf owdxm;rdwmuawmh qd&k , S v
f pf0g'&JU&nf&, G cf suf
t"duvdktyfcsufu jyefvnfxlaqmifa&;vkyfzdkY[m t"duyJ? jzpfwJh jynfoltm;vHk;&JU om,m0ajyma&;udk vkyfay;zdkYvdkw,f/
'DtcsdefrSm tmPm&xm;wJh zqyvtpdk;&eJY yl;aygif;NyD; jyefvnf 'Dvvkd yk wf ahJ e&mrSm qd&k , S v
f pf0g'qdw k hJ pum;roH;k qdb k eJ YJ t"du
xlaxmifa&;awGvkyfzdkY vdkYygw,f/ tJ'DvdkvkyfrSyJ ArmEdkifiH[m uswhJ jynfot l m;vH;k om,m0ajyma&;udk vkyaf y;zdyYk v J aYkd jymcJah wmh
at;at;csrf;csrf;eJY wdk;wufoGm;Edkifr,fh tvm;tvm &Sdw,fvdkY uRefawmfvnf; 'Dpum;aMumifh todÓPfyGifhvmygw,f/
uRefawmf ,HkMunfw,f/ 'Dpum;udkvnf; uRefawmfwdkYAD,uferfrSm &SdaewhJtcdkuf
uReaf wmf ckyJ AD,uferfujyefvmcJah wmh uReaf wmfrh mS todÓPf aqG;aEG;yGJawG usif;ywJhtcg 'Dpum;awGudk Mum;cJh&w,f/
yGifhcJhwm&Sdygw,f/ bmvJqdkawmh uRefawmf[m *syefwpfacwf 'gaMumifh uRefawmhftwGuf oifcef;pm&cJhwmyJ? AD,uferfudk
vH;k rSm uGejf rLepf0g'jzpfwhJ rmhupf 0f g'udk cH,x l m;ygw,f/ 'gayr,fh oGm;cJhwJhtwGuf 'DtcsufudkawGUawmh jrefrmawG em;vnfatmif
uReaf wmfw h cYkd ,
H x
l m;wJh rmhupf 0f g'[m Oyrmpum;ay;&r,f qd&k if a[majymaqG;aEG;zdkYvdkw,fqdkwJhoabmudk odvmw,f[lí
rlvwef;tqifhavmufyJ &Sdygao;w,f/ rmhufpf0g'&JU yrmPu uRefawmf jyefajymvdkufrd\/
Bu;D rm;us,0f ef;wJh taetxm;&Syd gw,f/ tJvkd Bu;D rm; us,0f ef;wJh uRefawmfESifh OD;bquf? OD;vSatmifwdkYonf þodkYvQif
rmhufpf0g'onfyifvQif NyD;jynfhpHkjcif;r&Sdao;bl;vdkY qdkAD,uf tm;vyfaomtcg ArmEdik if \ H a&SUa&;rsm;? Edik if aH &;tvm;tvm
EdkifiHawmfudk wnfaxmifcJhwJh acgif;aqmifBuD; vDeif udk,fwdkifu rsm;udk aqG;aEG;avh&ydS gonf/ xdt k csed u f oHtrwfBu;D OD;vSarmif
ajymcJhygw,f/ 'gaMumifh AD,uferfEdkifiHudk a&mufwJhtcgrSm rSm EdkifiHawmfudpöESifhywfoufNyD; tjcm;wm0efrsm;udk aqmif&Guf
acgif;aqmifBuD;[kdcsDrif; ajymMum;avh&SdwJh pum;wpf&yfudk ae&aomaMumifh oH½Hk;wGif r&Sday/
uRefawmf em,lcJh&ygw,f/ [dkcsDrif;u - xdok EYkd iS ahf exdik &f m 1948 ckEpS ?f arvqef;wGif jrefrmEdik if o H Ykd
]]ol[m rmhufpf0g'udkvnf; aoaocsmcsm avhvmcJhw,f/ jyefvmcJhygawmhonf/
c&pf,meformusrf;pmudkvnf; aocsmcsmavhvmcJhw,f/ tjcm;
avhvmoifhwJh EdkifiHa&;bmom&yfawGudkvnf; avhvmzl;w,f/ tajymrsm;aom vuf0JnDñGwfa&;
olw Y ikd ;f jynfjzpfwhJ AD,uferf&UJ yuwdtajctaeudv k nf; aocsm uRefawmf jrefrmEdkifiHokdY jyefa&mufaomtcg ,cifu pkpk
avhvmxm;w,f/ 'DaeY AD,uferf&JU tajctaerSm rmhufpf0g'udk pnf;pnf;&SdcJhaom EdkifiHa&;tzGJUtpnf;wdkYonf tuGJuGJjzpfvsuf
usifhoHk;vdkYrjzpfEdkifbl;vdkY ol ,lqw,f/ 'DaeY ta&;tBuD;qHk;u &SdMu\/
AD,uferfwikd ;f jynf&UJ vGwaf jrmufa&;eJY trsK;d om;jynfow l pfv;kH &JU zqyvwGif taxGaxGtwGi;f a&;rSL; wm0ef,cl o hJ nfh uGejf rLepf
nDñw G af &;[m t"duusw,f/ t"duuswv hJ yk if ef;udk atmifjrif ygwDrS ocifoef;xGef; acgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepf
atmifvkyfEdkifrSom jynfoltm;vHk;&JU om,m0ajymrIudk vkyfudkif ygwDonf awmcdkNyD; zqyvtpdk;&udk ykefuefwdkufcdkufvsuf
aqmif&GufEdkifr,f}} vdkY ajymcJhygw,f/ &Sdonf/
444 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 445
AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;NyD;aemuf jynfolY&JabmfwyfzGJUudk jynfolY&JabmfwyfzGJU (ArmEdkifiH) \ wdkif;rSL;rsm;rSm -
jynfolY&JabmfwyfzJGU (ArmEdkifiH) [k trnfajymif;onf/ jynfolY &cdkifwdkif; - AdkvfMumvSatmif (ppfawG)
&JabmfwyfzJGU (ArmEdkifiH) \ XmecsKyftrIaqmiftzGJUudk zGJUpnf; yJcl;wdkif; - AdkvfatmifEdkif (tif;pdef)
&mwGif - {&m0wDwdkif; - AdkvfñGefYarmif (ajrmif;jr)
AdkvfrSL;atmif - wyfzJGUaoemywd rauG;wdkif; - Akdvfva&mif (rif;bl;)
AdkvfrSL;zdk;uGef; - 'kwd,wyfzJGUaoemywd rEÅav;wdkif; - AdkvfvSaz (rEÅav;)
Adkvfwdkufpdk; - taxGaxGXmeBuD;rSL; ppfudkif;wdkif; - AdkvfxGef;Munf (ppfudkif;)
Adkvfxdefvif; - zGJUpnf;a&;XmeBuD;rSL; weoFm&Dwdkif; - AdkvfxGef;pdef (Nrdwf)
AdkvfatmifnGefY - 0g'ESifh0efxrf;XmeBuD;rSL; &Srf;jynfe,f - AdkvfAaX;wdkYjzifh zGJUpnf;cJhonf/
Adkvfapmarmif - avhusifha&;XmerSL;BuD; xdktzGJUrsm;tjyif jynfolY&JabmfwyfzJGUonf yDtufzf (P.F)
Adkvfbwif - Oya'XmerSL;BuD; tzGJUudk zGJUpnf;cJhonf/ (Political Force) udk zJGUpnf;&mwGif
a':cifMunf - &JarXmerSL;BuD; e,fwGif&dSaom jynfolY&JabmfwyfzGJUrsm;rS BuHhcdkifoefpGrf;olrsm;udk
a':at;Ek - wGJzuf&JarXmerSL;BuD; [lí zGJUpnf; a&G;cs,Nf y;D XmecsKyo
f aYkd c:,l&ef? Ny;D vQif xdo
k wl t
Ykd m; ppfavhusihf
xm;NyD; t&eftrIaqmifrsm;tjzpf - cef;ESifh EdkifiHa&;oabmw&m;rsm;udk ydkYcs&efjzpfonf/
1/ Akv d pf ed rf eS f &nf&G,fcsufrSm AdkvfcsKyfatmifqef; usqHk;NyD;aemuf usef&Sd
2/ AdkvfxGef;vif; aom acgif;aqmifrsm;\vHNk cKH a&;udk umuG,&f efjzpf\/ 0efBu;D csKyf
3/ Adkvfxdefvif; ocifEk\ udk,f&HawmfwyfzJGUwGif yDtufzfrS &Jabmfrsm; yg0if
4/ AdkvfvSat; onf[k od&ygonf/
5/ AdkvfxGef;az uRefawmhfwGif AD,uferfEdkifiHrS uGefrifazmifudk,fpm;vS,f
6/ Adkvfudkudk vmvmwm\pm ygcJh\/ xdkpmudk OD;ausmfNidrf;xHay;&efjzpfaom
7/ AdkvfjrifhOD; aMumifh a&mufNy;D rMumrDrmS yif OD;ausmNf ird ;f xH pmoGm;ay;ygonf/
8/ Adkvf&JvS OD;ausmfNidrf;u pmudkzwfNyD; -
9/ AdkvfxGef;vS ]]rjzpfEdkifwmuGm? 'DrSmu wkdYudkcsaeNyD}} [lí ajymygonf/
10/ AdkvfxGef;a&T vmvmwm\trSmpmrSm awmcdkuGefjrLepfwdkYESifh aqG;aEG;&ef
11/ Adkvfodef;aqG a&;xm;aMumif; tusOf;tm;jzifh uRefawmf od&ygonf/
12/ OD;xGef;td xdkpOfu uGefjrLepfygwD awmcdkNyD; e,fwGif qlylvIyf&Sm;
13/ OD;bpdef wdkYyg0ifcJhMu\/ aejcif;? jynfolY&JabmfwyfzGJUonf ArmjynfuGefjrLepfygwDESifh
446 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 447
tquftoG,f&SdNyD;? e,frsm;wGif vufeufudkif wdkufyGJtwGuf 1947 ckESpf? Zlvdkifv 19 &ufaeY ESpfem&DwGif AdkvfcsKyf
jyifqifaeonf[k Armjynfqdk&S,fvpfygwDu pGyfpGJcJhonf/ atmifqef;ESifh ocifoef;xGef;wdkY awGUqHk&ef csdef;xm;cJhaMumif;?
xdkpGyfpGJrItjyif AdkvfatmifEdkif awmcdkonf[laom taMumif;jy ocifoef;xGef;u ajymonf[lí od&ygonf/ ajymonfhae&mrSm
csujf zifh jynfo&Yl aJ bmfwyfzUGJ XmecsKyrf S acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD; ppfuikd ;f wdik ;f ? rif;uif;NrKd Ue,f? awmifwiG ;f acsmiftwGi;f pGeaf csmif
cJhonf/ EdkifiHt0ef;wGif&Sdaeaom jynfolY&Jabmfrsm;udk zrf;qD; &GmteD;&Sd pGeaf csmifacsmif;ab;ü ocifoef;xGe;f u Adv k ñ f eG aYf rmif
Muonf/ (27-7-1948) eHeufrkd;rvif;rD &efukefvufeufudkif tm; ajymcJhaMumif;? AdkvfcsKyfatmifqef;u e,fcsJUorm;onf
ykvdyftzJGUu tiftm; 200 ESifh jrif;pD;ykvdyfig;OD;wdkYonf jynfolY wjznf;jznf; twif&h v J mNyjD zpfojzifh vuf0n J ñD w G af &; vdt k yfonfh
&JabmfXmecsKyu f kd 0dik ;f zrf;qD;cJo
h nf/ Akv
d xf ed v
f if;? Adv
k x
f eG ;f azESihf twGuf uGefjrLepfygwDacgif;aqmifrsm;ESifh awGUqHk&ef csdef;cJhjcif;
&Jabmf 25 OD; tzrf;cHMu&onf/ jzpfaMumif;? xdak wGUqHak qG;aEG;a&;twGuf uGejf rLepfygwD aygvpf
jynfolY&Jabmfrsm;tm; ay;xm;onfhvufeufrsm;udkvnf; AsL½dktpnf;ta0;xdkifaepOf AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh 0efBuD;rsm;
odrf;oGm;Muonf/ vk y f B uH c H & aomowif ; ud k od & aMumif ; ocif o ef ; xG e f ; u
um;ay:odkY wifac:oGm;cH&aom jynfolY&JabmfwdkYu - Adv
k ñf eG aYf rmifukd ajymcJo h nf[í l Adv
k xf eG ;f vif;u ajymcJyh gonf/
]]&JabmfawGudk zrf;r,fBuH? AdkvfcsKyfrsufESmMunhfMuygOD;}} [k rmhufpfvd*fzGJU&ef AdkvfcsKyfatmifqef;u pdwf0ifpm;&onfh
atmf[pfoGm;Muavonf/ taMumif;wpfcsufrSm jrefrmEdkifiH vGwfvyfa&;&NyD;aomtcg
jynfo&Yl aJ bmfwyfzUGJ onf vH;k 0vGwv f yfa&;&&S&d ef yef;wdik o f Ydk z&efYwpfck&Sd&rnf[k ,lqcJhonf/ Left United Front vuf0J
csDwuf&mwGif tzGJUtpnf;tcsif;csif; nDñGwfa&;onf t"du nDñGwfa&;wyfaygif;pktzGJUBuD; &Sd&rnf[kvnf; &nf&G,fxm;
usonf[k ,HkMunfcJhonfhtavsmuf Armjynfqdk&S,fvpfygwDESifh cJYonf/ vGwfvyfa&;&NyD; av;-ig;ESpftwGif;wGif uGefjrLepfESifh
qdk&S,fvpfygwDrsm; rnDñGwfEkdifaomaMumifh vlxku olwkdYtm;
rmhufpfvd*fzGJU&ef BudK;yrf;cJhonf/ AdkvfcsKyfatmifqef; t*FvefrS
axmufcHtm;ray;vQif rmhufpfvd*ftzGJUBuD;om usef&pfrnf[k
jyef a &muf N yD ; puyif þud p ö u d k ajymcJ h o nf / Ad k v f p d e f r S e f u
AkdvfcsKyfatmifqef;u ,lqcJYonf/
ocifEkESifhyl;aygif;NyD; rmhufpfvd*fjzpfajrmufa&;udk aqmif&Guf
xkdYaMumifhyif uRefawmhftm; rmhufpfvd*fzGJUpnf;a&;ukd ajymcJh
ygrnf[lí AdkvfcsKyfatmifqef;tm; uwday;xm;cJhonf/
ouJo h Ydk Akvd pf ed rf eS t
f m;vnf; ajymayvdrrhf nf/ Akv d pf ed rf eS uf vnf;
rmhufpfvd*fESifhywfoufNyD; AdkvfcsKyfatmifqef;u rnfrQ
ocifEEk iS n hf N§d y;D rmhupf v f *d zf UJG pnf;rnf[í l Akv d cf sKyaf tmifqef; tm;
pdwf0ifpm;oenf;qdkvQif uRefawmfESifh awGUpOfuyif rmhufpfvd*f
uwday;cJo Y nf/ Akv d cf sKyaf tmifqef; usq;Hk Ny;D ocifE\ k zqyv
zGJU&rnf[k ajymcJhonf/ þudpöESifhpyfvsOf;NyD; AkdvfcsKyfatmifqef;
tpkd;&vufxuf vGwfvyfa&;&cgpav;umvwGif uGefjrLepfwkdY
rnfrQpdwftm½Hkxm;onfudk aemiftcgwGif AkdvfxGef;vif;u xkwfa0aom jynfolYtmPm*sme,fponhf pmapmif pm&Guf
ajymjycJhonfrSm - pmwrf;wkw Yd iG f zqyvtpk;d &ESihf qk&d , S vf pfygwDudk ykwcf wfaom
448 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 449
pmrsm; a&;om;xkwfa0aeMuonf/ zqyvtpkd;&tzGJUESifh xkdrl (4) csufukd jynfolY&Jabmf tvkyftrIaqmiftzGJUu
uGefjrLepfwkdY\qufqHa&;rSm wif;rmvsuf&SdaeaomtajcokdY (26-3-1948) aeYwiG f zqyvtzGUJ csKy?f zqyvtpk;d &? Armjynf
a&mufvsuf&Sdonf/ uGejf rLepfygwDEiS hf Armjynfq&dk , S vf pfygwDwo Ydk Ydk wifjycJo
Y nhtf jyif
jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG onf zqyvtpk;d &ESihf ArmjynfueG jf rLepf EkdifiHawmftoHvTifhXmerSvnf; toHvTifhNyD; wkdif;jynfokdY wifjy
ygwDwkdY\qufqHa&; wif;rmvmonfukd od&SdNyD;jzpfonhftwGuf cJhonf/
(25-3-1948) wGif jynfolY&JabmfwyfzGJU tvkyftrIaqmifrsm;u jynfo&Yl aJ bmfrsm;\wifjycsuu f dk zqyvtpk;d &u vufcNH y;D
jzpfay:aeaom EkdifiHa&;tajctaeukd aqG;aEG;NyD; wif;rmrIrsm; xkdaeYeHeufrSmyif tpnf;ta0;wpfck usif;ycJYonf/ xkdtpnf;
ajyvnf&ef rlav;csufukd csrSwfvkdufonf/ xkdrlav;csufrSm - ta0;u ArmjynfueG jf rLepfygwDEiS hf aphpyfaqG;aEG;a&;tzGUJ wpfzUJG
1/ oefY&Sif;ckdifrmaom zqyvtzGJUBuD;jzpfajrmufatmif zGJUpnf;cJhonf/ tqkdygtzGJUwGif xkdpOfu umuG,fa&;0efBuD;
aqmif&Guf&ef/ Akv
d v f usmf ? Adv k rf LS ;atmif? qrm;'l;0g;qif0g;aemif? OD;0rf;olarmif?
2/ tmPmvkyGJ? jynfwGif;ppfrjzpfatmif umuG,f&ef/ ref;0if;armifESifh OD;ndKxGef;wkdY yg0ifcJhMuonf/
3/ vuf0Jtiftm;pkrsm;jzpfonhf - zqyvtzGUJ csKyEf iS hf zqyvtpk;d &u zGUJ pnf;cJo Y nhf txuf
(u) uGefjrLepfygwD azmfjyygyk*Kd¾ vrf sm; yg0ifaomtzGUJ u ArmjynfueG jf rLepfygwDxo H Ydk
( c ) qkd&S,fvpfygwD aqG;aEG;&ef pmykdYvkdufonf/ xkdYjyif tzGJU0ifjzpfol umuG,fa&;
( * ) jynfolY&JabmftzGJU 0efBu;D Akvd vf usmf uvnf; ocifoef;xGe;f xHzek ;f qufNy;D nDñw G af &;
(C) vuf0J0g'ukd axmufcHonhf wpfoD;yk*¾vrsm;ESifh twGuf aqG;aEG;&ef zdwfac:cJhonf/ okdYaomf ArmjynfuGefjrLepf
( i ) rw&m;oif;aMunmcHxm;&onhf tvHeDygwDukd ygwDrS rnfonhftaMumif;ukdrQ wkHYjyefjcif;rjyKcJhacs/ ocif
w&m;oif;aMunmNyD;aemuf pnf;vkH;nDñGwfpGm
oef;xGe;f u ol\tzGUJ 0ifrsm;tm; jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG rS wifjyonhf
vkyif ef;pOfwpfcw
k nf; ygwDwpfcw k nf;jzpfajrmuf
apYpyfnE§d idI ;f a&;rlrsm;ukd zwfNy;D Ekid if aH &;em;rvnfaom rsuu f ef;
atmif aqmif&Guf&ef/
rsKd;cspfrsm;u apYpyfa&;rl[k pum;wif;qkdcJYao;onf/
4/ azmfjycJYaom 1? 2? 3 tcsufrsm;ukd atmifjrif&ef
1948 ckESpf? rwfv 27 &ufaeYwGif AE¨Kvyef;NcHü vlxk
aqmif&u G af epOftwGi;f tzsuo f abmjzpfonhf oydwf
tpnf;ta0;wpf&yf usif;ycJYonf/ xkdtpnf;ta0;rSm Armjynf
arSmufjcif;udprö sm;ukd uGejf rLepfygwDEiS hf oufqidk &f mtzGUJ
uGefjrLepfygwDrS OD;aqmifusif;yaom tpnf;ta0;jzpfonf/
wkdYu wm0ef,lí acwå&yfqkdif;xm;&efESifh tqkdyg
tpnf;ta0;wGif ocifoef;xGef;u rdefYcGef;ajym&m -
oydwfrsm;ukd zqyvtpkd;&tzGJUu jyif;xefpGm ta&;
r,lao;bJ qkid ;f iHxY m;&efEiS hf xkt
d csed t
f wGi;f epfemcsuf ]]qkd&S,fvpfwkdY\t½kd;jzifh Am;u&macsmufukd zkdYypfrnf}} [k
rsm;ukd xda&mufpGmajz&Sif;ay;&ef[lí jzpfonf/ xnfhoGif;ajymMum;cJhonf/
450 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 451
xkd&ufrsm;rwkdifrDuyif ArmjynfuGefjrLepfygwD0if *kd&S,fu oef;xGe;f tygt0if uGejf rLepfacgif;aqmifwo Ydk nf tzrf;rcH&bJ
ArmjynfuGefjrLepfygwDtaejzifh vGwfvyfa&;&NyD;p tmPm&cgp xGufajy;vGwfajrmufoGm;Muavonf/
zqyvtpkd;&onf aygufcgpysKd;yifESifhwlaMumif;? tjyifrxGuf xkdtcsufukd taMumif;jyKNyD; uGefjrLepfwkdYu tpkd;&u
csifaMumif;? xkdopfyifukd Ekwf&efvG,fonhftwGuf Ekwf&rnf zrf;r,fqw dk modí awmck&d wmyg[líyif tpk;d &ukd tjypfzpYdk um;
jzpfaMumif;? uGefjrLepftmPm&&Sd&ef zqyvtpkd;&tm; oydwfpkH ajymMuao;\/ uGejf rLepfw\ Ydk wyfew
D yfzUJG \ XmecsKyaf cgif;aqmif
olykefx[lí aqmifyk'ft& (From General strike to armed in- rsm;onf tvkH&yfwGif&Sdonf/ xkdolwkdYurl zrf;rnf[laom
surrection) oydwfpkHNyD; olykefx&ef tBuHjyKwifjyonf[lí taMumif;ukdvnf; rod? xGufajy;oGm;aom ocifoef;xGef;wkdY
aemiftcgwGif uRefawmf Mum;&ygonf/ tkypf uk vnf; bmrSowif;ray;aomaMumifh olw\ Ydk wyfzUJG ½k;H wGif
þtaMumif;rsm;ukd aemiftcgrS uReaf wmfoo d nht f aMumif; tdyfaeMupOf wyfrawmf\zrf;qD;jcif;ukd cHvkduf&onf/
jzpfygonf/ uGejf rLepfwyfewD yfzUJG (Red Guard) wyfeAD v dk cf sKyf Akv
d o
f ed ;f wef?
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf zqyvtpkd;&ukd ykefuef Akv
d af tmifrif;? Akv
d &f efatmif? Akv d v
f NS rKd if polwYdk tzrf;cHMu&onf/
x<u&ef pdwful;&SdNyD;jzpfonhftwGuf nDñGwfa&;aqG;aEG;&ef þokdY uGefjrLepfwkdY awmckdykefuefrIaMumifh jrefrmEkdifiH\
zdwfac:onhfpmukd rwkHYjyefcJh/ Akdvfvufsm\ zkef;rSzdwfac:onf jynfwGif;ppfonf pwifjzpfyGm;vmcJhavawmhonf/
ukdvnf; ysufuGufcJhonf/ txufwGifa&;cJYaom taMumif;t&mwkdYrSm jrefrmEkdifiHokdY
þtajctaeuyifvQif ArmjynfueG jf rLepfwo Ydk nf zqyv arvrS j yef a &muf a om uRef a wmh f t m; owif ; pmrsm;zwf í
tpk;d &ukd ykeu f ef&ef aqmif&u G af eNy[D í
l xif&mS ;aeayNy/D okaYd omf vnf ; aumif ; ? &J a bmf r sm;ajymaom pum;rsm;uk d Mum;&í
zqyvtpk d ; &url Armjynf u G e f j rLepf y gwD o nf tpk d ; &uk d vnf;aumif; od&jcif;jzpfygonf/
ykefuef&ef BuHpnfrnf[lí wxpfcs xifxm;jcif;r&SdcJhay/ uRefawmf\b0wGif ,cktcsdefü b,fu@wGif yg0if&rnf
rwfv 27 &uf ocifoef;xGef;\ Am;u&macsmufukd ukdapmifhae&aom tcsdefykdif;jzpfygawmhonf/
qkd&S,fvpft½kd;ESifh zkdYrnf[laom pum;ESifh aqG;aEG;&efzdwfac:
jcif;ukd rwkHYjyef[laom taMumif;aMumifh uGefjrLepfygwD0if jynfolYpmayaumfrwD
vlBu;D ykid ;f ukd zrf;qD;&ef umuG,af &;0efBu;D Akv d v
f usmf u Akv d rf LS ;csKyf uRefawmfonf AD,uferfrSjyefvmNyD; OD;xGef;0if;tdrfwGif
apmMum'kd;ukd trdefYay;vkdufonf/ wnf;ckdae&ygonf/ cgwkdif; &efukefa&mufvQif wnf;ckdaeus
xkpd Ofu Akv d rf LS ;csKyaf pmMum'k;d \teD;ae (PSO) [kxif&aom ocifra':&SdeftdrfwGif wnf;ckdjcif;rjyKawmhyg/ taMumif;rSm
uGejf rLepfygwD0if Akv d of ufxeG ;f u uGejf rLepfygwD0ifvBl u;D rsm;ukd uGejf rLepfwYdk awmckad omtcg ocifra':&Sed \ f orD;rcifoef;ESihf
zrf;rnho f wif;ukd odomG ;ojzifh ocifoef;xGe;f xHoYdk owif;ay;ykYd orufuo dk ef;a&Two
Ydk nf awmcko
d mG ;MuNyjD zpf\/ ocifra':&Sed \
f
vkdufaomaMumifh uGefjrLepfygwD½kH;wGif od&SdaeMuaom ocif tdrfukd qkdif&mwkdYu apmifhMunhfaeMuNyDjzpfonf/
452 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 453
xkdYaMumifh uRefawmfonf jynfxJa&;0efBuD;OD;ausmfNidrf;\ ocifausmfpdefESifh '*kefOD;vSaz/ pma&;or*¾rSa&mufvmaom
ygvDreftwGi;f 0efjzpfaom OD;xGe;f 0if;\tdrw f iG f wnf;ckyd gonf/ ukud Bdk u;D (aemuftcgwGif rk;d ndKtrwfjzpfvmol) Akv
d cf sKyaf tmifBu;D ?
avqdyfwGif OD;xGef;0if;tdrfrS um;ESifhvmBudKygonf/ ocifcspaf rmif (0d"&l )? ocifviG ?f b@ma&;0efBu;D Xme? twGi;f 0ef
OD;xGe;f 0if;tdrrf mS ae&if; OD;ausmNf ird ;f qDomG ;Ny;D vmvmwm\ OD;bNidrf; (aemifwGif yrnwacgif;aqmif vrf;pOfygwDacwf
pmukd ykcYd \ YJ / uReaf wmf\a&SUvkyif ef;twGuf b,fopYdk pD Of&rnfudk or0g,r0efBu;D )? vuf0pJ mayvkv d m;ol pma&;q&m'*kew f m&m?
pOf;pm;&if;yif Akv d rf LS ;pderf eS u
f dk oGm;awGUcJhygonf/ Akvd rf LS ;pderf eS u
f - OD;ausmfNidrf;? jrefatmif ocifcspfarmif? ocifausmfxGef;? oxkH
]]ukdpef;aiGa& uRefawmfwkdY vuf0JnDñGwfa&;zGJUzkdYu BudK;yrf; ukdodef;armif? Munhfjrifwkdif ukdoef;ESifh uRefawmf armifcspfvIdif
aewkef;yJAsm? 'DtxJ uGefjrLepfawGuawmh awmckdoGm;awmh paomolawG yg\/ xkdtcsdefu uRefawmhftrnf armifpef;aiG
vkHNcHKa&;tajctaetwGuf zqyvtzGJUcsKyftaeeJY wm0efawG r[kwfawmhyg/
ykdvmw,f/ NyD;awmh uRefawmfwkdYuvnf; zqyveJY qkd&S,fvpf jynfolYpmaywkdufukdaxmifNyD; pmtkyfrsm;a&mif;aomtcg
ygwDeyYJ J yl;aygif;p&mtaMumif;&Sad ew,f/ avmavmq,fu Ekid if H &efukefwuúokdvfrS vuf0J,drf;aom ausmif;om;rsm;jzpfonhf
wnfNidrfa&;? at;csrf;a&;ukd OD;pm;ay;ae&w,f/ jynfolY&Jabmf ukdausmfatmif? ukdatmifvif;? ukdjroef; (jroef;wifh) polwkdY
awGukd xdef;ae&ovkd zqyvukdvnf; wm0ef,lae&wmrkdY ygMu\/
cifAsm;ukd ajymxm;wJhvuf0JnDñGwfa&;zGJUzkdY[m a0;aew,fAsm/ pmtkyfqkdifu a&mif;aumif;aomqkdifjzpfygonf/
cifAsm; OD;AaqGqo D mG ;Munfyh gOD;? olvnf; cifAsm;ukd arQmaf ew,f? qkid w
f iG v
f nf; pum;ajymMu? aqG;aEG;MuESihf vlp\ Hk / &efuek f
cifAsm; olwkdYeJYyl;aygif;rSmukd vkdvm;aew,f}} [lí ajymjyonf/ wuúov dk rf S q&mawGvnf;vmNy;D pmtky0f ,fMuygonf/ pnfum;
uRefawmfonf AkdvfrSL;pdefrSefajymaomaMumifh OD;AaqGxH aomqkdif jzpfygonf/
oGm;cJYygonf/ OD;AaqGu - xkdpOfwGif OD;AaqGu uRefawmfhtm; taMumif;t&mokH;ckukd
]]wkaYd wG vuf0n J ñ D w G af &;vky&f if 0g'oabmxm;eJyY wfoufNy;D pmtkyfa&;&ef wm0efay;ygonf/
xdxda&mufa&muf aqmif&Gufr,fhol vkdw,f/ 'DxJ rif; ygprf;yg? yxrtaMumif;rSm rmhufpfvDeif0g'tajccH pmtkyfwpftkyf?
wkdYawG 0g'jzefYcsda&;vkyf&awmhr,f/ 'Dvkd0g'jzefYzkdYu pmtkyfawG 'kwd,taMumif;rSm armfpDwkH;a&;onhf 'Drkdua&pDopfpmtkyfukd
vkdtyfw,f/ 'Dawmh wkdYu aumfrwDwpf&yfzGJUr,f/ jynfolYpmay tajccHNyD; jrefrmrIjyKxm;aom 'Drkdua&pDopfpmtkyfwkdY jzpfonf/
aumfrwDvkdY emrnfay;xm;w,f/ tJ'DaumfrwD&JU twGif;a&;rSL; xkdpmtkyfESpftkyfukd &JabmfcspfMunftrnfjzifh a&;cJhNyD;
tjzpf rif;vkyfyg}} [lí ajym\/ uRefawmfuvnf; vufcHvkduf aemufwpftkyf armifcspfMunftrnfESifh rmhufpf0g't& rmhufpf
ygonf/ avYvmenf; (Method of Marxist Study) [laompmtkyf jzpfygonf/
jynfolYpmayaumfrwDtzGJU0ifawG tawmfrsm;\/ rSwfrd xkdpmtkyfukd txl;jyKNyD; a&;ckdif;&m 4? 5? v MumcJYygonf/
oavmuf ajym&aomf Ouú|tjzpf OD;AaqG? refae*smESpfOD;rSm xkdpmtkyfokH;tkyftwGuf wpfESpfeDyg; tcsdefukefcJhygonf/
454 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 455
pmtkyfa&;&if;uyif c&D;xGuf&ao;&m xkdpmtkyfrSm tcsdef uRefawmfwkdYjynf[m ppf'Pftrsm;qkH;cHcJh&vkdY urÇmh
rMumoifhbJ MumcJhaom pmtkyfrsm;jzpfygonf/ Nird ;f csr;f a&;ukd vkcd siw f ,f/ urÇmrSm Ekid if BH u;D awG tcsi;f csi;f
uRefawmfhwGif c&D;oGm;&aom Zmwmygonf[kxifygonf/ *kdPf;uGJwmukd uRefawmfwkdY raxmufcHbl;/ t*Fvdyf?
*syefacwfwpfacwfvkH; c&D;oGm;cJh&\/ ppfNyD;cgpwGifvnf; c&D; tar&duef? ½k&Sm;pwJh Ekid if BH u;D awG&UJ nDñw G af &;uko d m
oGm;aomtvkyaf wG vkyaf e&\/ ,ckwpfzef jyefopYl mayaumfrwD axmufcw H ,f/ 'DEidk if BH u;D awG nDñw G rf S urÇmBu;D at;csr;f
twGif;a&;rSL;b0ESifh c&D;oGm;&ef vkyfief;ay:vmygonf/ r,f/ 'gaMumifh ½k&mS ;ESiOhf a&myta&SUykid ;f 'Dru dk a&pDopfEidk if H
1948 ckESpf? rwfv 28 &ufaeYwGif uGefjrLepfwkdY zqyv awGeJYvnf;yJ uRefawmfwkdY qufoG,f&r,fvkdY qkdjcif;jzpf
tpkd;&tm; ykefuefMuonf/ xkdacwf\tac: awmckdMuonf/ w,f/ em;vnfrI,l&r,fvkdY qkdjcif;jzpfw,f/ t*Fvdyf?
þokdY uGefjrLepfwkdY awmckdonfrSm zqyvtpkd;& n-ESpfem&DwGif tar&duefponfw&Ydk UJ pepfrsm;? enf;rsm;? ,Ofaus;rIrsm;
uGejf rLepfwt Ydk m; twif;0ifa&muf zrf;qD;aomaMumifo h m awmckd ukd avYvm½krH [kwf ½k&mS ;ponfw&Ydk UJ pepfrsm;? enf;rsm;ukd
&onf[lí jynfolY&JabmfwyfzGJUu ajymqkdMuonf/ zqyv vnf; avYvm&efjzpfw,f/
tpkd;&taejzifh ocifEktaejzifh uGefjrLepfrsm;ESifh aphpyf&ef Ny;D awmh vGwv f yfwEhJ idk if t
H jzpfeYJ uReaf wmfwYdk wkid ;f jynf
rl 15 csuu f dk wifjycJoh nf/ zqyvtzGUJ Bu;D wGiyf gaom qk&d , S v f pf xGufukefypönf;rsm; aps;aumif;aumif;ESifha&mif;&zdkY
ygwD jynfolY&JabmfwyfzGJUwkdY &Sdaeav&m jynfolY&Jabmf wyfzUJG u Ekid if jH cm;rS vkcd siw f mukd aps;aygaygESi&hf zdv Yk w kd ,f/ 'Dawmh
0efBuD;csKyfocifEk wifjyonfh rl 15 csufteuf aemufqkH;wifjy uReaf wmfw[ Ydk m wpfurÇmvk;H rSm azmufonf&mS Ekid &f r,f/
onhf trSwf 15 rlukd rBudKuf[k wifjyaomaMumifh OD;Ek\rlrSm pD;yGm;a&;qufo, G rf I e,fus,af p&r,f/ 'gaMumifh ½k&mS ;?
14 csufjzpfoGm;onf/ ykv
d ef? ,l*q dk vm;AD;,m;pwJh Ekid if aH wGeYJ Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;
pwJY tquftoG,fawG,lzdkY jzpfw,f/
wkdif;jynfNidrf;csrf;a&;twGuf 0efBuD;csKyfocifEk wifjyonfh
ocifEk\rltrSwf 2 uawmh -
rl 14 csufrSm -
2/ vuf0g;Bu;D tkyf "e&Siv f yk if ef;rsm;ukd odr;f í wkid ;f jynfyidk f
1/ t*Fvdyf? tar&duefwkdYESifh qufoG,fxm;bdouJhokdY
vky&f ef? wkid ;f jynfyidk v f yk if ef;rsm;ukd tpk;d &ESit hf vkyo f rm;
qkdAD,uf½k&Sm;? ta&SUOa&my'Drkdua&pDopfEkdifiHrsm;ESifh
yl;aygif;tkyfcsKyf&ef? aexkdifpm;aomufavmufaom
EkdifiHa&;? pD;yGm;a&; tquftoG,f,l&ef/
tcaMu;aiG? wpfaeYtvkyfcsdef &Spfem&D pnf;½kH;EkdifcGifh?
þtcsuu f dk 0efBu;D csKyo f cifEuk &Si;f &mwGif vGwv f yfwhJ
oydwaf rSmufEidk cf iG ?hf tked mpm&efyaHk iG paom tcGit hf a&;
Ekid if aH wmftjzpfEiS hf Ekid if w
H umESihf vGwv f yfpmG qufo, G &f
rsm; ay;&ef/ odrf;NyD;rS avsmfaMu;udpöukd qkH;jzwf&rnf/
rnfqkdwm[m EkdifiHwum&JU xkH;wrf;pOfvmwpfckyJjzpf vuf0g;Bu;D tkyf "e&Siv f yk if ef;Bu;D rsm;ukd wkid ;f jynfyidk f
ygw,f/ vkyfzdkY qkdwmuawmh txl; ajymzdkYrvkdygbl;/ vlwkdif;
456 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 457
vufcNH y;D om;yJ/ zqyvtpk;d &taeeJY {&m0wDzvkw d v D m Ekid if jH cm;rSm aps;aumif;aumif;eJY a&mif;Ekid zf v Ykd w dk ,f/ Armh
ukrÜPDukd odrf;NyD; wkdif;jynfykdif vkyfNyD;NyD/ opfawmoHk;ykH ypönf;eJY EkdifiHjcm;ypönf;rsm;ukd tusKd;&Sdatmif zvS,fzkdY
wpfykHESifh opfpufawGukd ruú&Dum;? zl;um;? bDbDwDpD vkdw,f/ tJ'gawGukd "e&SifBuD;awGvufrSm ypfxm;vkdY
pwJh ukrÜPDrsm;vufrS odrf;,lNyD; wkdif;jynfykdif vkyfNyD;NyD/ rjzpfbl;/ olwkdYtquf&Sd&m tquf&Sd&m ul;oef;Mu&if;
txl;ajymvkdwmu tJ'Dvkdodrf;NyD; wkdif;jynfykdifvkyf wkdif;jynftusKd;epfrGef;NyD; olwkdY wpfOD;aumif; wpfck
vkdufwJh vkyfief;BuD;awGukd tpkd;&ukd,fpm;vS,ftzGJUESifh aumif;omjzpfapw,f/ wkdif;oljynfom;awGtwGuf
tvkyo f rm;rsm; uk, d pf m;vS,af wG yl;aygif;tkycf sKyw f phJ epf ukeaf yga&;xuf olwYkd tjrwfrsm;rsm;&a&;uko d m jzpfap
jzpfw,f/ pnf;urf; xde;f odr;f jcif;? tvkyw f ;dk wufay;jcif;? w,f/ 'gaMumifh tpkd;&ukd,fwkdifu xGufukef0ifukefukd
cGifhay;jcif;pwJh omreftm;jzifh refae*smwpfa,mufxJ vkyfzdkY vkdw,f/
vkyaf ewJh tcGit hf a&;awGudk refae*smESihf tvkyo f rm;rsm; tcsKdUowif;pmawGu 'DtcsufeJYywfoufNyD; 'D[m
yl;aygif;Ny;D tkycf sKyw f phJ epfjzpfw,f/ tvkyform;awG[m tpk;d &u wku d ½f u dk v f yk &f if Ekid if jH cm;rSm ul;oef;a&mif;0,f
'Dvq dk adk wmh wpfwidk ;f jynfv;Hk uk, d pf m; wkid ;f jynfyidk yf pön;f aewJh Arm ukeo f nfBu;D awG xdcu dk u
f ek rf mS vkYd a&;Muw,f/
awGukd tkyfcsKyfaeMuolawG tvkyfvkyfaeMuolawG uefYuGufMuw,f/ pifppfawmh EkdifiHjcm;eJY ul;oef;EkdifwJh
jzpfvmr,f/ tJ'Dawmh tvkyform;awG[m ykdNyD;awmh wkid ;f &if;om;qkw d m ajymyavmufatmifvnf; r&Syd gbl;/
tm;xkwv f mr,f/ ÓPfxw k vf mr,f/ pnf;urf;aumif; okdYaomf 'DudpörSm wpfjynfvkH;tusKd; Munhfrvm;? wpfpk
vmr,fvkdY ,kHMunfw,f/ tusK;d MunfNh y;D wpfjynfv;Hk twGuf vkyo f ifv h yk xf u
dk w
f m
'DtcsufukdrSDNyD; tvkyform;awG[m vkyfief;wkdif;? rvk y f b J a ervm;qk d w J h jyóemay:vmw,f / Arm
Xmewk d i f ; rS m tvk y f o rm;vl w ef ; pm; nD ñ G w f a &;
ukefonfBuD;rsm;eJY tcsdKUowif;pmawGukd uRefawmfu
wnfaqmufMu&vdrhf rnf[í l trSwf (2) rludk &Si;f jycJNY y;D
wpfjynfv;Hk tusK;d MunhNf y;D tepfemcHMuygvkYd arwåm&yfcH
trSwf (3) rlwGif -
vku d yf gw,f/ Ny;D awmhvnf; Ekid if jH cm;eJu Y ;l oef;zdYk tcGirhf &
3/ jynfaxmifpo k r®wjrefrmEkid if \H xGuu f ek 0f ifuek f Ekid if jH cm;
Muayr,fh jynfwGif;ul;oef;a&;rSm tcGifh&MurSmjzpfwJh
ul;oef;a&mif;0,fa&;ukd EkdifiHawmftpkd;&u wkduf½kduf
twGuf rsm;pGmepfemp&m r&Sdygbl;/
vkyf&rnf[lí azmfjycJhonf/
vk y f i ef ; pOf r S m 'D t csuf u awmh aeY c sif ; ncsif ;
xkdrlukd &Sif;&mwGif &Sif;vif;csufukd azmfjy&mü -
aumufvkyfoGm;EkdifwJhtcsuf r[kwfbl;? wjznf;jznf;
wkid ;f jynfrmS txnftvdy?f yef;uefcu G af ,mufpwJh
ukefaps;EIef;awG uszdkYvkdw,f/ NyD;awmh jrefrmjynfu vkyfoGm;&rSmjzpfw,f[lí rltrSwf 3 ESifhywfoufNyD;
xGufwJh qefpyg;? uRef;opf? a&eH pwJh ypönf;awGukd &Sif;vif;csufESifhwuG wifjyoGm;cJhonf/
458 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 459
Ek-rltrSwf 4 ESiyhf wfoufNy;D ocifEu k tus,f r&Si;f Ek-rl trSwf 6 wGif wyfrawmfESifhywfoufNyD; -
jycJhay/ 6/ Armjynfaxmifpw k yfrawmfudk jynfo'Yl rD u dk a&pDwyfrawmf
4/ vef'efwGif qufvufxm;&Sdaom aiGa&;? aMu;a&;pDrHrI tjzpf jyKjyifzGJUpnf;&ef? zqyv 'kwd,uGefu&uf
tzGJUukd jrefrmjynfokdY a&TUay;&rnf/ qkH;jzwfcsuf trSwf 7 wGif yg0ifonhf umuG,fa&;
'Dupd u ö awmh t&ifu udpaö [mif;wpfcyk /J rMumcif tpDtpOfrsm;ukd aqmif&Guf&ef -
aqmif&u G &f ef tpk;d &u qk;H jzwfxm;Ny;D jzpfw,f[í l &Si;f cJ\ h / 'Dupd u
ö adk wmh uReaf wmfwYdk tao;pdwv f yk if ef; rcsMu
Ek-rltrSwf 5 wGif EkdifiHjcm;tultnDESifh ywfouf &ao;bl;? rltjzpfom owfrSwfxm;wkef;jzpfw,f/
aom taMumif; jzpfayonf/ Ek-rl trSwf 7 rSm ajr,mESiyhf wfoufaom oabmxm;
5/ Ekid if aH wmf\Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;? ppfa&; oD;jcm;uif;vGwrf I jzpfonf/
wku Yd dk xdyg;aprnfh Ekid if jH cm;tultnD [loa&GUukd r,l&ef 7/ ajr&SifBuD;pepfukd zsufodrf;NyD; ajr,mvkyfom;rsm;ukdom
[lí wifjycJhonf/ a0iScsxm;ay;&ef[w k ifjyxm;Ny;D xkt d csuEf iS yhf wfoufNy;D
xkdtcsufESifhywfoufNyD; &Sif;jy&mwGif 'guawmh &Sif;jy&mwGif ajr&SifBuD;pepfukd zsufodrf;í ajr,m
a<u;wif uRejf zpfqo dk uJo h Ydk oufBu;D pum;ukd ESv;Hk oGi;f vkyfom;rsm;ukdom a0iScsxm;ay;a&;Oya'ukd vmr,fh
pufwifbmv ygvDrefrSm Oya'tjzpfeJY wifoGif;awmh
Ny;D aqmif&u G &f r,ft h csujf zpfw,f/ vGwv f yfw,fqw dk m
r,f/ t"dutcsufBuD;rsm;uawmh -
pD;yGm;a&;a&m? ppfa&;a&m vGwv f yfrS tppftrSejf zpfw,f?
1/ t"dutoufarG;0rf;ausmif;tjzpf uk, d x f vd ufa&muf
'gaMumifh Red Cross wkv Yd dk ukov dk jf zpfay;wJh tultnD
rvkyfukdifaom ajrykdif&Sifrsm;\ v,f,mukdif;ajr
rsKd;vm;? wpfwkdif;jynfESifhwpfwkdif;jynf w&m;rQwpGm tm;vkH;ukd odrf;rnf/ t"dutoufarG;0rf;ausmif;
tjyeftvSet f usK;d jyKaomtm;jzifh tultnD zvS,w f m tjzpf uk, d xf vd ufa&muf vkyu f idk af eonf/ okw Yd nf;
rsKd;vm; okdYr[kwf tultnDukd taMumif;jyKNyD; uRefvkyf r[kwf trSev f yk u
f idk rf nfh v,f,mESiu hf idk ;f ajrrsm;ukd
zdkYvm; qkdwmawG aoaocsmcsm a0zefzdkYvkdw,f/ v,fvyk o f l wpftrd af xmifvQif {u 50? ,mvkyo f l
wu,fqadk wmh jrefrmjynf[m ajrMoZmaumif;w,f/ wpf t d r f a xmif v Qif 25 {uES i f h uk d i f ; vk y f o l
qefpyg;? uRe;f opf aygw,f/ owåK aygw,f/ Ekid if jH cm;u wpftdrfaxmifvQif 10 {u ykdifqkdifcGifhjyKrnf/
vkcd siw f yhJ pön;f eJY vJv, S ,f El idk wf ,f/ b,foq Yl rD S rsuEf mS 2/ wpftdrfaxmifvQif wpfwkH; xGefaiG csxm;rnf/
i,feYJ tultnDtwGuf awmif;yefNy;D aezkrYd vkb d ;l aiGacs;zkYd 3/ toD;tESH pkaygif;a&mif;csa&;? awmifov l ,form;ok;H
rvkb d ;l / uk, d t hf csi;f csi;f csaeMuNy;D vlawG tvkyrf vkyEf idk f ypönf;rsm;ukd pkaygif;0,f,la&;? t&if;tESD; pkaygif;
Mu&if bmqefrS rxGufwm? opfrS rxGufwmaMumifh acs;iSm;a&; ponfwkdYtwGuf taxGaxGor0g,r
cufr,f/ 'Dvrdk [kw&f if ArmhtwGuf tcufqw dk mr&Sb d ;l / rsm;ukd aus;&Gmtkyfpkwkdif;wGif zGJUpnf;ay;&rnf/
460 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 461
4/ ajrodr;f a&;? a0iScsxm;a&;ESihf or0g,rudprö sm;wGif awmifwef; a'oawG[m useAf rmjynfaxmifpak 'oom;
vk;H 0tmPmtyfEiS ;f jcif;cH&onhf ajr,maumfrwDudk awGeJY &ifaygifwef;NyD; wkd;wufvmzkdYvkdw,f/ ckvkd tESpf
ajr,mvkyo f m;tm;vk;H wku Yd a&G;aumufwifajrm§ uf 200? tcsKd Uae&mawGrmS wpfaxmifavmuf aemufususe&f pf
&rnf/ cJhwmukd acwfrDvmatmifvkyf&vdrfhr,f/ awmifwef;
5/ avsmaf Mu;jyóemukd odr;f Ny;D aemufrS oifah vsmo f vkd a'oawGrmS &Sw d hJ obm0ypön;f awG[mvnf; trsm;xkw, f l
qk;H jzwfrnf/ þOya'aMumifh aiGaMu;tusyt f wnf; cHpm;Ekid af tmif vkyaf y;zkv Yd w
dk ,f/ jynfaxmifpEk idk if aH wmf
awGUrnf? ajrykid &f iS u
f av;rsm;ukd tpk;d &u wpfenf;enf; awmifwef;a'oawG atmufusaemufus jzpfusef&pf
tultnDay;&efjzpfonf[lí ajr,ma0csrf;a&; cJh&if vlwpfukd,frSm vufaomfvnf;aumif;? ajcaomf
jyóemukd &Sif;jycJhonf/ vnf;aumif; roefrpGrf;jzpfaewmeJYwlw,f/
Ek-rl trSwf 8 rSm pufrIvufrIxGef;um;a&;twGuf 'DvkdatmufusaemufusjzpfaerIukd yaysmufatmif
a&;xm;aomrl jzpfonf/ vkyfay;&w,f/ 'gaMumifh 'Drkdua&pDacwfESifh qDavsmf
8/ wkid ;f jynfwiG f pufrv I ufrx I eG ;f um;&ef umvtykid ;f tjcm; onfh jynfolYtpkd;&rsm; wnfaqmuf&efjzpfw,f/
ESifh pDrHudef;wpf&yfqGJNyD; pwiftvkyfvkyf&ef[lí jzpf vGwv f yfa&;r&rDu jAL½ku d &uf? jAL½ku
d a&pD [laom
onf/ xkdrltwGuf &Sif;vif;csufwGif uRefawmfwkdY tok;H ukd vlrek ;f rsm;cJo h nf/ vGwv f yfa&;twGuf wku d yf 0JG if
wkdif;jynf[m wu,fhacwfrDEkdifiHjzpfrSmu puf½kHawG? Muaom jrefrmwkdif;&if;om;vli,fwkdYonf wkdif;jynf
vQypf pfr;D awG? rD;&xm;awG tckxuf tqaygif; &maxmif vGwv f yfa&;&&ef 'Dru dk a&pDEidk if H wnfaqmuf&ef[al om
ykdrsm;rS jzpfavrnf/ tJ'DtcgusrSyJ obm0ypönf; OD;wnfcsufukd xm;cJhMuonf/ 0efBuD;csKyfOD;Ek\ rltrSwf
csrf;om<u,f0oavmuf vlawG <u,f0r,f/ 'gaMumifh 10 wGif þtcsufukd azmfjyxm;onf/
pufrIvufrIxGef;um;zdkY tckuwnf;u aqmif&GufMu 10/ AsL½kdua&pDpuf,EÅ&m;BuD;ukd 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&; puf
&r,f? xGe;f um;atmif pDru H ed ;f awGqNJG y;D tvkyv f yk of mG ;zkYd ,EÅ&m;jzpfatmif ajymif;vJypf&ef[k azmfjyxm;onf/
jzpfw,f/ tpk;d &u vkyv f u dk w
f hJ (2) ESpf pDru
H ed ;f rSmvnf; xkdtcsufESifhpyfvsOf;NyD; &Sif;vif;csufwGif 'Dvkyfief;
'Dvkd &nf&G,fcsufeJY pwifaqmif&GufwmawG jzpfygw,f twGuf t&Snpf rD u H ed ;f wpf&yf a&;qGNJ y;D jzpfw,f/ ocifEk
[lí zGifhqkdcJhonf/ nDñw G af &;rludk aqG;aEG;wJh tpnf;ta0;u vufcNH y;D wJh
Ek-rl trSwf 9 wGif awmifwef;a'orsm;twGuf aemuf tJ'DpDrHudef;ukd uRefawmfukd,fwkdif tpkd;&tzGJUrSm
&nf&G,fxm;aomrl jzpfonf/ tqkdtjzpfwifoGif;awmh uufbdeufurltjzpf vufcH
9/ awmifwef;a'orsm;wGif jynfolYtpdk;&rsm; wnfaxmif Ny;D Ny/D zqyvtzGUJ csKyu f tJ't D &Snf pDru
H ed ;f ukd reufjzef
&ef[k azmfjyxm;onf/ þtcsufukd zGifhqkd&mwGif - obufqo dk vkd wkid ;f jynfoYdk wifjyygvdrrhf ,f/ tJ't D csed f
462 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 463
usawmh vlxkukdtmPmay;wJh zqyvvlxktpkd;& yl;aygif;wkjYH yefwu dk cf udk &f ef? aea&;? xkid af &;p&dwf Bu;D onf
qkdwm[m odMu&vdrfhr,f[k zGifhqkdjycJYygonf/ ESihf umrdaom p&dwaf y;&ef? tpk;d &trIxrf;rsm;\ tcGihf
Ek-rl trSwf 11 wGif zdESdyfcsKyfcs,faom Oya'ESifh ta&;rsm;twGufvnf; tjcm;tvkyform;rsm;enf;wl
ywfoufonfhrlESifhwuG &Sif;vif;csufukd wifjy&mwGif - yl;aygif;umuG,f&ef/
11/ zdESdyfcsKyfcs,faom Oya'rsm;ukd y,fzsuf&ef zqyv 13/ NrdKUaeqif;&Jom;rsm;ESifh vlvwfwef;pm;rsm;twGuf
tpkd;&onf n§Of;yef;rI? zdESdyfrIawGukd t*Fvdyf? *syefpwJh tdrfcGefavQmha&;? tdrfae&mcsxm;a&; or0g,r zGJUpnf;
e,fcsJU orm;awGvufxufrSm wGef;uefNyD; tmPm&,l ay;a&;? arSmifckdaps; wkdufzsufa&;rsm;wGif yl;aygif;
vmwJ h tpk d ; &jzpf w J h t wk d i f ; n§ O f ; yef ; ES d y f p uf r I [ m aqmif&Guf&ef/
b,favmufraumif;bl;qkw d m odygw,f/ vlxu k dk ESyd v
f Ydk 14/ vlwkdif; roifrae& ynmoifMum;a&;? ukd,fvuf
r&bl;? olwcYdk si;f tusK;d rxifrS atmifw,fqw dk mukv d nf; usef;rma&;? ,Ofaus;rIponfrsm;wGif tpkd;& tul
odygw,f/ zdESdyfcsKyfcs,frIukd rvkdvm;&mrSm uRefawmfwkdY tnDukd,lNyD; vuf0JtzGJUtpnf;rsm;uOD;pD;um tjcm;
xdyfqkH;uvkdYqkd&Jygw,f/ jynfaxmifpkor®w jrefrm tzGJUtpnf;tm;vkH;ESifh yl;wGJaqmif&GufoGm;&ef/
EkdifiHawmf zGJUpnf;ykHtkyfcsKyfykHtajccHOya'ukd Munfhr,f Ek-rl 12? 13? 14 wko Yd nf vlxt k wGuf vlraI &;vkyif ef;rsm;ESihf
qk&d ifvnf; 'Dtcsu?f 'DqE´udk xif&mS ;pGm jrifEidk yf gw,f/ qkdifaom tcsufawGjzpfygonf/ 0efBuD;csKyfocifEku þazmfjycJh
'gjzifh&if bmaMumifh zdESdyfrIcsKyfcs,frI&SdaeovJ? aom rl 14 csufukd apwem½kd;½kd;ESifh vkyfMu? vufcHMur,fqkd&if
yxrqkH;taMumif;uawmh rnDñGwfjcif;jzpfygw,f/
rnDñGwfp&m taMumif;r&Sd[lí &Sif;jycJh\/
vuf0t J iftm;pkawGnñ D w G &f if tcsi;f csi;f zdEydS rf ?I vlxu k dk
ocifEku rl 15 csufwifjycJh\? tqdkygrl trSwf (15) rSm
zdEydS rf q
I w dk mawG vk;H 0r&SEd idk bf ;l / ckawmh wpfoufAv dk cf sKyf
rmhupf ?f vDeif? tde*f s,f paom rmhupf 0f g'ESihf ywfoufonhf ta&;
pwJh acgif;aqmifawGudk vkyBf ucH w hJ hJ vuf,m tacsmiform;
tom;awGudk? ,lqcsufawGudk tpdk;&u wm0ef,lNyD; jzefYcsd
awG&Sdw,f/ vufeufukdifykefuefNyD; zqyvtpkd;&ukd
vkyfBuHaewJh vuf0Jtacsmiform;awG&Sdw,f/ 'gaMumifh ay;rnfr[kwf? zqyvtzGJUcsKyfu jzefYcsdrSmvnf;r[kwf? tqdkyg
zdESdyfrIawG &Sdaeygw,f/ zdESdyfrIukd rvkdvm;oavmuf 0g'awGukd pdw0f ifpm;olwyYdk g0ifaom rmhupf 0f g'avhvma&;tzGUJ u
nDñw G af &;ukvd yk Mf uygvkYd awmif;yefygw,f[k 0efBu;D csKyf wm0ef,Nl y;D jzefcY sad y;&ef[í l azmfjycJyh gaomfvnf; Ek-rl trSwf 15
ocifEk\ Ek-rl 11 twGuf &Sif;jycJhonf/ udk rESpfNcdKufolawGrsm;onfhtwGuf Ek - rl trSwf 15 udk jzKwfNyD;
Ek-rl trSwf 12 ukd wifjy&mwGif - Ek-rl 14 csuf[lí wGifcJhawmhonf/
12/ "e&SiBf u;D rsm;u tvkyo f rm;wk\ Yd aea&;? xkid af &; tqifh azmfjycJah om 0efBu;D csKyo f cifE\ k rl 14 csuu f kd ,aeY vlxuk
twef;ESifh tcGifhta&;rsm;ukd xdyg;wkdufckdufaeonfukd zwf½Hkjzifh oabmaygufvdrfhrnf[lí þpma&;olu rxifrdyg/
464 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 465
þocifEk-rl 14 csufxGufay:vm&ef tajccHtaMumif;rsm; trSwf 2 - tcsut f aeeJY tJ't D rsKd ;om;pnf;vH;k nDñw G rf BI u;D
&Sdaeay&m xdktaMumif;rsm;udk od&efvdktyfayonf? od&rnf &&Sad tmif trsK;d om;pnf;vH;k rI&UJ r@dKit f jzpfeYJ vuf0n J ñD w G af &;ukd
jzpfaomtaMumif;rSm - a&S;OD;pGm wnfaqmuf&rnf/
]]ocif E k & J U rl q d k w m trS e f p if p pf a jym&&if uRef a wmf trSwf 3 - tcsuftaeeJY vuf0JnDñGwfa&;[m emrnf
wpfa,mufwnf; a&;qGJwJhrlr[kwfygbl;/ 'Dtcsufudk vlxk rQom&SdwJh nDñGwfa&;rsKd;r[kwfbJ tifrwef cdkifcHhwJhtkwfjrpf
odoavmuf odNyD;jzpfaeNyDvdkY uRefawmf ,HkMunfygw,f/ vuf&Sd ay:rSm wnfaqmufxm;wJh vuf0JnDñGwfa&;jzpf&r,f/
qlylrIawGudk cyfjrefjrefNidrf;at;NyD; vlxkBuD;&JU b0opfzefwD;rIudk tJ'DcdkifcHhwJh vuf0JnDñGwfa&;jzpfatmif vuf0JnDñGwfa&;
cyfjrefjref xlaxmifcsiw f hJ jynfo&Yl aJ bmf? qd&k ,
S vf pf? jynfwiG ;f ppf [m yk*¾dKvfeJY tzGJUay:rSm rSDwnfNyD; wnfaqmufxm;wJh nDñGwf
rvdkvm;aom uGefjrLepfESifh wpfoD;yk*¾vwpfpk 0dkif;NyD;a&;qGJwJh a&;rsK;d rjzpfap&/ vuf0n J ñ
D w G af &;vkyif ef;pOfay:rSm wnfaqmuf
rlygyJ/ xm;wJh nDñGwfa&;jzpf&r,f/
arv 25 &ufu tJ'Dvlwpfpk a&;qGJwJhrltjzpfeJY aMunm trSwf 4 - tcsuftaeeJY tJ'Dvdk vkyfief;pOfrsKd;udk vuf0J
r,fvyk af wmh jynfo&Yl aJ bmftcsKd Uu olw&Ykd UJ trIaqmifawG rpHv k if orm;wdkif;u vufrcHbJraeEdkifwJh vkyfief;pOfjzpf&r,f/ tJ'D
ao;vdkY 'Drludk acwåqdkif;xm;ygOD;vdkYajymw,f/ ocifEk&JUrludk vkyfief;pOftjzpfeJY txufu a&;cJhwJh rlBuD; 14 csufudk wifwm
a&;qGJwJhvlawGuvnf; 'Drlukd jrefjref vlxka&SUrSm csjycsifw,f/ jzpfygw,f/
tJ'v D kd twduk t
f cHjzpfaewJt h wGuf Mum;zsefajzwJt h aeeJY ocifE&k UJ rl b,favmuft,lonf;wJh vuf0o J rm;jzpfjzpf jrefrmEdik if &H UJ
tjzpf aMunmzdYk tm;vH;k oabmwlq;kH jzwfcMhJ uw,f/ xkad Munmcsuf vuf&Sdtajctaet& yg;pyfuomajymvdkYjzpfr,f/ 'Dvkyfief;pOf
oabmwlMu&if Nird ;f csr;f a&;twGuf oabmwlncD suu f kd csEikd rf mS awGxufydkNyD; b,fenf;eYJrSrvkyfEdkifbl;/
jzpfw,f/ trSwf 5 - tcsut f aeeJY tJ'v D uf0n J ñ D w
G af &;udk aqmufwnf
jynfolY&Jabmf&JUrludk axmufcHwJhvlawGeJY ocifEk&JUrludk EdkifzdkY zqyvxJudk vuf0Jorm;awGjzpfwJh qdk&S,fvpfeJY jynfolY
axmufcHwJhvlawG[m aomif;usef;rIudk Nidrf;at;csifwJhapwem &JabmfawG[m olwyYdk gwDet YJ zGUJ udk a&S;OD;pGm zsuo f rd ;f yg/ uGejf rLepf
rSm wlaeMuNyD? Nidrf;csrf;atmifvkyfwhJenf;u uGJjym;jcm;em; awGxu J qd&k ifvnf; jynfwiG ;f ppfvrf;pOfukd raxmufcw H hJ uGejf rLepf
aew,f/ b,fvdkuGJjym;jcm;em;w,fqdkwm uRefawmf wdkwdkyJ awG[m oD;jcm;ygwDwpfck raxmifawmhbJ vuf0JnDñGwfa&;
&Sif;jyr,f/ tzGJUxJ ygMuyg/
trSwf 1 - tcsufuawmh jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHBuD;rSm jynfwiG ;f ppfvrf;pOfuakd xmufcw H hJ uGejf rLawGvnf; jynfwiG ;f ppf
&Srf;? csif;? ucsif? u&if? u&ifeD (xdkacwfu u,m;[ktac: vrf;pOf&JUtrSm;udkjyifNyD; vuf0JnDñGwfa&;xJrSm ygcsifMu&if
rwGifus,fao;csdef) rGef? Arm pwJh wdkif;&if;om;tm;vHk; yg0ifwJh olwdkY&JUtrSm;awGudk aMunmMuyg[lí 0efBuD;csKyfocifEku ol\
trsKd;om;tm;vHk; pnf;vHk;nDñGwfrI&&Sda&;/ rl 14 csufESifhpyfvsOf;NyD; a&S;OD;pGmwifjycJhonf/
466 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 467
xdkpOfu jynfolY&JabmfwyfzGJUonf 0efBuD;csKyftm; jynfwGif; rwfv 27 &uf oef;acgifausmf 28 &ufaeY eHeuftul; ESpfem&D
Nidrf;csrf;a&;&&ef vuf0JnDñGwfa&;&&ef jynfwGif;ppfvrf;pOf avmufrS uGefjrLepfygwD½Hk;udk 0dkif;NyD;zrf;vdkY uGefjrLepfawG awmcdk
vdu k af eaom uGejf rLepfwu Ykd kd tpd;k &u ac:Ny;D aphpyfygOD;? aphpyfvYkd &w,fvdkYajymygw,f [k ocifEku &Sif;jyonf/
r&wmeJY tpd;k &uay;wJh wm0efu, kd Nl y;D qlyal omif;use;f olrsm;udk yd k r d k & S i f ; jy&vQif &S n f a ernf / usrf ; av;aernf p d k ; í
jynfo&Yl aJ bmfawGu ESrd ef if;ygr,f[í l 0efBu;D csKyof cifEx k H wifjy þpmtkyfwGif ra&;vdkawmhyg/ jrefrmEdkifiH jynfolYvTwfawmfESifh
cJhMuonf/ jynfolvlxkudk þtcsufrsm; wifjycJhNyD;aMumif; uRefawmf jrefrm
ocifEkuvnf; vuf0JnDñGwfa&;udk uGefjrLepfrsm;u EdkifiHwGifr&SdrD jzpf&yfrsm;udk uRefawmfjyefa&mufaomtcg &&Sd
vdv k m;vQif jynfwiG ;f ppfvrf;pOfrmS ;aMumif; aMunmNy;D NrKd Uay:odYk aompm&Gufpmwrf;rsm;zwfí odcJhjcif;jzpf&m umuG,fa&;ESifh
jyefvmcJMh u[lí ac:cJo h nf/ 0efBu;D csKyo f cifEb k ufurl ]]uGejf rLepf ywfoufNyD; tcsKyftjcmtmPmydkifaom EdkifiHwdkYwGif rdrdoabm
awGudk,fwdkifu uRefawmfwdkY zqyvtpkd;&eJY rnDñGwfEdkifbl; twdkif; vkyfEdkifonfh tcsufig;csufukd ocifEku qufvuf
qdw k m twdtvif;aMunmaeNy/D uReaf wmf&h UJ ocifErk l aMunmwJh &Sif;jy&m -
aeYrSmyJ uGefjrLepfawGu aMunmcsufwpfapmif xGufvmw,f/ 1/ rdrdoabmusaom EdkifiHESifh umuG,fa&;pmcsKyfudk
,ckvuf&Sd zqyvacgif;aqmifawGeJY rnDñGwfEdkifbl;? nDñGwf vGwfvyfpGm csKyfqdkEdkif&r,f/
csifwJh zqyvi,fom;awG 'Dacgif;aqmifawGudk armif;xkwfNyD; 2/ rdrdBudKufwJhEdkifiHu vufeufudk vGwfvyfpGm 0,f,lEdkif
vmcJhMuvdkY twdtvif;aMunmaeNyD/ &r,f/
jynfolY&JabmfawGbufu uGefjrLepfawGeJY aphpyf&r,fvdkY 3/ ppfaMunmwJu h pd w ö iG jf zpfap? pifajyNird ;f wJu
h pd w
ö iG f jzpfap
ajymw,f/ uGefjrLepfawGu vuf&Sdzqyvacgif;aqmifawGeJY rdrdEdkifiHtpkd;&oabmus vGwfvyfpGm vkyfEdkif &r,f/
rnDñGwfEdkifbl;vdkYajymw,f/ 'DvdktajctaerSm jynfolY&Jabmf 4/ rdrdtpdk;& oabmrwlbJ ppfwdkufaewJh EdkifiHxJu
awGu a&SUqufNyD; aphpyfcsifao;&ifawmh uRefawmfvnf; rnfonfhEkdifiHurQ olwkdY&JU Munf;wyf? a&wyf? avwyf
rajymwwfawmhbl;/ awGudk rdrdEdkifiHay:u jzwfoef;roGm;atmif wm;qD;
jynfolY&JabmfawGu uGefjrLepfeJY aphpyfcsifw,fqdkwm Edkif&r,f/
ckarvrS r[kwfbl;/ rwfvxJu aphpyfcsifaewm/ 5/ ppfynmoifay;zdkYtwGuf ppfynmoiftzGJUrsm;udkvnf;
jynfolY&JabmfawGu uGefjrLepfawGeJY rwfv28 &ufaeYrS rdrdBudKufwJhEdkifiHu ac:,lEdkif&r,f [lí owfrSwfcsuf
aphpyfa&;aqG;aEG;zdkY? 'DrwdkifrD rwfv 26-27 &ufawGuvnf; &Sdayonf/
aphpyfzdkYajymayr,fh uGefjrLepfawGu tcsdefudk a&TUa&TUvmcJh EdkifiHwpfEdkifiH[m umuG,fa&;rSm vGwfvyfw,fqdkwhJ
Muw,f/ rwfv 28 &ufaeY eHeufajcmufem&Dtxd rapmifhbJ umuG,af &;vGwv f yfciG q
hf wkd m 'Dxufyrkd &SEd ikd yf gbl;vdo
Yk m uReaf wmf
468 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 469
oH;k oyfryd gonf/ odaYk omf xdpk Ofu uGejf rLepfwo Ykd nf jrefrm-NAw d o
d Q Nird ;f csr;f om,mpGm wpfO;D ESiw hf pfO;D aygif;oif;qufqEH ikd yf ghrvm;}}
csKyfqdkaom Ek-tufwvDpmcsKyfwGif umuG,fa&;rSm vGwfvyfrI vdkY ar;vdkufawmh pwmvifu -
r&Sd[lí atmfNrJatmfcJhMu\/ ]]trSefyJ? 'DESpfEdkifiH Nidrf;csrf;pGmaygif;Edkifygw,f/ yl;aygif;
uReaf wmf\tjrifuakd jym&ygrl vGwv f yfNy;D p jrefrmEdik if w
H iG f aqmif&Gufa&;twGuf EdkifiHESpfEdkifiH&JU uGJjym;jcm;em;csuf[m
EdkifiHtwGuf vkyf&efvkyfief;awG rsm;pGm&Sdaeygonf/ txl;ojzifh ta&;rBuD;ygbl;}} vdkY ajymcJhw,f[k 1948 ckESpf? arvtwGif;u
ppf'PfESpfBudrfcHcJh&aomaMumifh ysufpD;,dk,Gif;aeaom pD;yGm;a&; urÇmhowif;awGrSm azmfjycJhwmawGU&Sdygonf/ 0g'oabmxm;
jyefvnfxlaxmif&rnfhvkyfief;rsm;? ppfaMumifh rpdkufysdK;Edkifí rwlaomfvnf; wpfOD;eJYwpfOD; ul;oef;a&mif;0,fa&; pwmawG
aumoGm;aom v,fajrwdkYudk jyefvnfazmfxkwfa&;vkyfief;rsm;? vkyfvdkY&wmudk pwmvifu t&SnfBuD;ajymcJhygao;onf/ olwdkYeJY
ynmoifMum;a&;ESiyhf wfoufaom vkyif ef;rsm;tm;vH;k xlaxmif tar&duefjynfaxmifpk ppfrjzpfbl;aMumif;? 0g'rwlaMumif;?
&ef&Sdaeayonf/ vrf;yef;qufoG,fa&;? usef;rma&;? ,Ofaus;rI okdYaomf 'kwd,urÇmppfBuD;rSm yl;wGJwdkufcJhaMumif;awG ajymcJhyg
pojzifh jrefjrefvyk &f rnft h vky?f wjznf;jznf; vky, f &l rnft h vkyf ao;onf/
wd&Yk adS eMu\/ uGejf rLepfwo Ykd nf þvkyif ef;wdu Yk kd uGejf rLepf0g't& uReaf wmf xyfajymcsiaf omtaMumif;rSm Adv k cf sKyaf tmifqef;
vkyfrSom atmifjrifrnf/ uGefjrLepfEdkifiHwdkYESifh qufoG,fyl;aygif; &SdpOfu ajymcJhaompum; jzpfavonf/
rSom vkyfief;atmifjrifrnf[k *dkPf;*Ppdwfxm;jzifh pGJrSwf 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;cgeD;av;rSmyif ½k&Sm;onf *syeftm;
,HkMunfaeMuonf/ ppfaMunmNyD; ,cifu *syefydkifcJhaom refcsL;&D;,m;uRef;qG,fodkY
xdpk Ofu jrefrmEdik if rH mS ylyal EG;aEG; vGwvf yfa&; tcgvnfom; 0ifwu kd cf \
hJ / xdo
k wif;udk xdpk Ofu xkwaf 0aom jrefrmowif;pm
vGwv f yfa&;oli,fb0jzifh urÇmudak rQmMf unfNh y;D avhvmae&aom wpfapmifwGif ]]1905 ckESpfu *syefudk ½k&Sm;wdkY ppf½HI;chJjcif;udk
tcsed f jzpfayonf/ uGejf rLepfwYkd rawG;rdonfrmS uGejf rLepfya*;Bu;D *vJhpm;acsjcif;}} vdkY a&;cJh&m xdkodkY a&;&ygrnfvm;[lí jrefrm
jzpfol ½k&mS ;acgif;aqmifBu;D pwmvifu tar&duefjynfaxmifpk uGefjrLepfacgif;aqmifwkdYu qwfqwfcgemMu\/
&DywfyvDuefygwD0if [m½dpk wufqifeaYJ wGUaomtcg pwmvifukd wdkufwmonf wdkufwmyJjzpf\/
pwufqifu ]]pD;yGm;a&;pDrHudef;awG qdk&S,fvpfpepft& pkaygif; jrefrmuGefjrLepfwdkYu ]]0g't& wkduf&wmudk uvJhpm;acs
vkyu f ikd Mf uwJh vkyif ef;awGeYJ jynfah ewJh ½k&mS ;[m vGwv f wG v
f yfvyf w,fvdkY a&;&vm;}} [lí rausreyfajymcJhMu\/ xdkowif;ygNyD;
ul;oef;a&mif;0,fcGifheJYjynfhaewJh vGwfvGwfvyfvyf ul;oef; aemufESpf&ufavmufwGif ½k&Sm;acgif;aqmifBuD; pwmvifu
a&mif;0,fEikd cf iG ehf YJ Oya't&xlaxmifxm;wJh t&if;&Sipf epfBu;D ]]1905 ckESpf ½k&Sm;wkdY ½HI;cJh&wm? ckrSyJ uvJhpm;acs&awmhw,f}}
xGe;f um;aewJh tar&duefjynfaxmifpek YJ urÇmBuD;wpfckwnf;rSm [k ajymaompum;udk urÇmo h wif;rsm;u azmfjyMu\/ xdt k csuu
f kd
470 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 471
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u jref r muG e f j rLepf a cgif ; aqmif w d k Y t m; nDñGwfa&;vkyfr,fqkd&if vuf0JpmayawGjzefY&rSm/ rif; tJ'D
]]b,fhES,fAsm jrefrmowif;pmua&;awmh cifAsm;wkdYu pdwfqdk; tvkyfvkyf[k wm0efay;jyefí jynfolYpmayaumfrwDwGif yg0if
w,f/ ckawmh pwmvifudk,fwdkifu ajymaeyga&mvm;}} [k cJh&\/ pmtkyfawG a&;&? pmwef;awG a&;&? pmtkyfawG 0,f&?
ar;vdkufonf/ xkdtcgwGif jrefrmuGefjrLepfacgif;aqmifwdkYu - zwf&? zwfNyD;rS 0,f? bmomjyefESifh . . .
]]w,fcufwmyJAsm}} [kajymaMumif; AdkvfcsKyfatmifqef; a[m... ,ckcgwGif zqyvtzGJUcsKyfBuD;taejzifh Ouú|
ajymí rSwfcJh&ygonf/ 1945 ckESpfu jzpfyg\/ ocifEk (0efBuD;csKyfvnf;jzpfol) \ rl 14 csuf&Sif;&ef[laom
uRefawmfonf ocifpdk;wynfhjzpfcJh\/ odkYaomf ocifpdk;\ taMumif;jzifh uRefawmfhtm; 1948 ckESpf? ZGefvtwGif; txuf
bmoma&;ES i f h y wf o uf a om oabmxm;? tcsKd U ae&mwG i f jrefrmEdkifiHodkY ydkYvdkufjyefonf/ zqyvtzGJUcsKyf txufArmjynf
olYoabmESifhol xif&mvkyfjcif;rsm;? awmfvSefa&;vkyfrnfhqJqJ wdkif;rSL; Adkvfat;armifESihftwl? Adkvfat;armif\ OD;aqmifrI
rSmyif vuf&Sdwyfrawmfudk zsufodrf;NyD; uGefjrLepf0g'ouf0if atmufwGif wm0ef,lcJh&ygonf/ 1948 ckESpf? Zefe0g&Dvu
aomwyfrawmfudk zGUJ pnf;&efajymonfh oabmxm;rsm;aMumifyh if AD,uferfoYdk xGucf \ hJ / þc&D;u arvwGif jyefa&muf\/a&mufNy;D
ocifpdk;xHrS cGJcGmcJh\/ uRefawmf cGJcGmí ocifpdk; b,fodkY rMumrDyif arvtwGif; ocifEkrl &Sif;&ef jrefrmEdkifiHtwGif; c&D;
oabmxm;onfudk uRefawmf rodyg/ aemifESpfaygif;rsm;pGm xGuf&jyefNyD/
Mumaomtcg ocifp;dk u ol rSm;ygaMumif; pma&;Ny;D uReaf wmhu f kd a&Tbdk? uom? jrpfBuD;em;? rdk;aumif;? rdk;n§if;? 0ef;odk?
ay;cJhygonf/ þum; uGefjrLepfygwD0if Armjynfu olwdkY\ aumvif;? rEÅav;? Aef;armf? a&Tusit f p&Sad om NrKd UwdyYk ga&mufc\hJ /
tajcrcdkifrmrIudk Mum;jzwfajym&jcif;jzpfygonf/ Ek-rl 14 csufudk&Sif;&mwGif vuf0JnDñGwfa&;vkyfief;pOftaejzifh
uRef a wmf o nf Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; &S d p Of u yif vuf 0 J r[kwfbJ trsKd;om;a&;vkyfief;pOftjzpf &Sif;Mu&ygonf/ þokdY
nDñw G af &;zGUJ rnf/ xdtk zGUJ wGif uReaf wmf yg0ifaqmif&u G &f rnf[k &Si;f &ef zqyvtzGUJ csKyu f vkyif ef;pOftaetjzpf csay;cJyh gonf/
odxm;\/ jynfolY&JabmfwyfzGJUwGif oifwef;ay;&ef AdkvfpdefrSefu EdkifiHa&;odyÜHoabmw&m;t&qdkvQif wdkif;jynfwm0efudk
ac:onfudkyif AdkvfcsKyfatmifqef;u cGifhrjyKcJh/ tvm;wlyif &,laom tmPm&tzGJUtpnf;jzpfap? tmPm&&eftvm;tvm
OD;AaqGu qd&k , S v
f pfygwDwiG f yg0if&ef ajymygaomfvnf; Adv k cf sKyf &Sdaom tzGJUtpnf;jzpfap rdrdwdkY\rl0g'udk azmfaqmifMu&mwGif
atmifqef;u cGirhf jyKí Edik if aH &;wm0eftaejzifh bmrS [kww f yd wfwd *dkPf;*Pvu©Pmygaom ygwDrl0g'jzifh azmfjy&½dk;r&SdapbJ
&Sdol r[kwfcJhyg/ wpfrsKd;om;vHk;ESifhoufqdkifaom wpfEdkifiHvHk;ESifhoufqdkifaom
Adv
k cf sKyaf tmifqef; usq;kH Ny;D aemufwiG f vGwv f yfa&;&onfah eY? wdik ;f &if;om;jynfot l m;vH;k ESio
hf ufqikd af om rl0g'rsK;d jzifo
h m wifjy
vGwfvyfa&;t&om bmrSef;rodcifrSmyif AD,uferfodkY xGufcJh &rnf? azmfjy&rnf? aqmif&Guf&rnf[lí AdkvfcsKyfatmifqef;u
&\/ jrefrmEdkifiHodkY jyefa&mufaomtcgwGif OD;AaqGu vuf0J uRefawmfwdkYvli,fau'grsm;udk Mo0g'ay;avh&SdcJhonf/
472 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 473
zqyvtzGUJ csKyo f nf Adv k cf sKyaf tmifqef;Mo0g'ESiahf vsmn f pD mG *VKeOf ;D apm? ocifApdew f u Ykd vnf; vGwv f yfa&;udk tvG,Ef iS hf
cH,x l m;onfukd awGUod&aomtcg uReaf wmfwYkd tvGeaf useyfMu at;at;ESifhr&Ekdif[k xifxm;yHk&\/ AdkvfcsKyfu vGwfvyfa&;ESifh
ygonf/ ywfoufNyD; NAdwdoQwdkYurajymvQif zqyvtpdk;&EkwfxGuf
rmhupf 0f g'usr;f i,fwpftyk u f kd bmomjyefczhJ ;l aom uReaf wmf rnf[k &mZoHay;xm;&m NAdwdoQtpdk;& rvdkufavsmí AdkvfcsKyf
wdkY\ &Sif;vif;a&;tzGJUacgif;aqmif Adkvfat;armifonfvnf; atmifqef; tpd;k &u Ekwx f u G cf ahJ omf OD;apmwdv
Yk pl o
k nf tmPm
xdkuJhokdY cH,lxm;onfhtwGuf uRefawmf auseyf&onf/ &vdrfhrnf[k xifae[efwlygonf/
þuJo h Ydk trsK;d om;vkyif ef;pOfukd &Si;f vif;cJ&h onfukd uReaf wmf uGefjrLepfwdkYbufurl olwdkY\ 'kwd,uGef*&ufwGif ppfEdkif
auseyfrd\/ trsm;jynfolrsm;u vufcHMuonfudk awGU&onf/ olu usif;yonfh uGef*&uf[k ajymcJh\/ trSefu wdkufMuwm
trsm;jynfolu vufcHMuonfudk uRefawmfwdkY teD;uyfavhvm wyfrawmfjzpfygonf/ uGefjrLepfwdkYu vGwfvyfa&;udk wkdufrS
Munfhaomtcg uRefawmfodcJh&onfrSm vlxkonf c&D;vrf;yef; &rnf[k ,HkMunfxm;\/ AdkvfcsKyfatmifqef;u ppfrwdkufbJESifh
vG,u f pl mG oGm;&onfukd BuKd uo f nf/ a&mif;0,fazmufum;&mwGif vGwfvyfa&;&rnfudk odMuaom uGefjrLepfwdkYonf olwdkY\t,l
taESmift h ,Suu f if;onfukd ESpNf cKd uMf uonf/ tcsKyu f akd jym&vQif
tpGu J kd rpGeMYf u? uGejf rLepfwYkd ,HMk unfxm;onfrmS qd&k , S v
f pfEikd if H
Edik if aH t;csr;f om,mrIukd ESpo f ufauseyfaMumif; awGUodc&hJ ygonf/
xlaxmif&mwGif awmfvSefa&;vrf;wpfvrf;om&Sdonf[k pGJNrJpGm
wdkif;jynfwGif qlylrIudk rvdkvm;aMumif; awGUcJh&\/
cH,lxm;onf/
þtaMumif;rsm;udk Adkvfat;armifu zqyvtzGJUcsKyfodkY
xdkcH,lcsufudk axmufcHonhf taMumif;wpfcsufrSm *dk&S,f
tpD&ifcHvkdufygonf/
xdpk Ofu uReaf wmfrw S rf od rQ jyefvnfazmfjy&aomf awmfveS af &; ,lcJhaom tdE´d,jynfrSygvmonfhvrf;pOf jzpfonf/
umvu vGwfvyfa&;onf yxr? 'Drdkua&pDa&;onf 'kwd,? xdkvrf;pOf\tqdkt& zqyvtpdk;&udk wdkufNyD; uGefjrLepf
qdk&S,fvpfa&;onf wwd,[lí &nfrSef;xm;cJh\/ atmifqef;- ygwD tpdk;&wufa&;twGuf zqyvtpdk;&udk opömazmuf?
tuf w vD p mcsKyf u d k rcsKyf q d k r D u yif Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u tacsmiform;? t*Fvdyf? tar&duefvufukdifwkwf[k Budrfzef
taumif;qHk;udk arQmfvifhxm;Mu? tqdk;udk &ifqdkifzdkYjyifxm;[k rsm;pGm qJcJh\/
pum;ESpfcG ajymcJh\/ jynfwGif;ppfvrf;pOfudk aygvpfAsL½dktzGJU? uGefjrLepfygwD
uRefawmf o&ufacsmif;wGif AdkvfcsKyfatmifqef;ajymorQ A[dkaumfrwD? e,fudk,fpm;vS,frsm;ygaom wdk;csJUA[dkaumfrwD
em;axmifc&hJ m NAw d o
d QwYkd ppfyifyef;aeNy;D ? udv k ekd w
D t
Ykd wGuf tcGihf ysOf;rem;wGif usif;yonfh pwkw¬tBudrf ygwDnDvmcH þokdYvQif
ta&;omaeNyD/ vGwfvyfa&;&&Sd&ef jzpfEdkifacsrsm;onfhoabm? av;Budrfwdkifwdkif jynfwGif;ppfvrf;pOfudk twnfjyKcJhMu\/
rwdu k b f EJ iS &hf Edik o
f nft h abmudk Adv k cf sKyaf tmifqef;u urÇmEh ikd if H ocifoef;xGef;u Am;u&macsmufudk qdk&S,fvpft½dk;eJY
a&;ESifhywfoufNyD; &Sif;jy&mwGif xnfhoGif;ajymcJh\/ zdkYypfrnf/ jynfwGif;ppf\tp rwfvwGif taxGaxGoydwfBuD;
474 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 475
arSmufrnf/ arSmuf&rnf[k *dk&S,fu tqdkjyKwdkufwGef;aMumif; þokdYvkyfaeqJrSmyif uRefawmhfywf0ef;usifwGif EdkifiHa&;
uReaf wmf Mum;&\/ oydwaf rSmufNy;D ESpv f cGt J wGi;f tmPmodr;f vIyf&Sm;rIvdIif;*,ufwdkY ay:xGufvsuf&Sdayonf/ þvdIif;*,uf
&rnf[k aygvpfAsL½dku trdefYxkwf\[lívnf; od&ygonf/ wdkYrSm Ek- rl 14 csufxGufay:NyD;aemuf ay:xGufcJhjcif;jzpfonf/
jynfolY&Jabmfrsm;u uGefjrLepfESihfaphpyfvdkvS\/ olwdkYu ocifEk\ rl 14 csufudk jynfolU&JabmfwyfzGJUu oabmwl
Mum;0ifaphpyfay;rnf[k rwfv 25 &ufuyif ajymcJ\ h / uGejf rLepf rvdv k jkd zpfNy;D rS wu,fvufrw S xf ;kd rnfah eYwiG f jynfo&Yl aJ bmfwu Ykd
awGu awGUqHkzdkYtcsdefudka&TUNyD; olwdkY tmPm&a&;twGuf xdrk u
l kd olwYkd oabmrwlovdv k vkd yk Nf y;D zqyvtzGUJ csKyt f wGi;f rSm
vufeufudkifqlylrIvrf;pOfudk vufcHcJhMuavNyD/ ae&if;yif zqyvudk twdkuftcHvkyfvsuf&Sdonf/ txl;ojzifh
trSefrSm qdk&S,fvpfEdkifiHxlaxmifa&;twGuf awmfvSefa&; zqyvwGifusef&pfonfh qdk&S,fvpfygwDESifh oabmxm; uGJvm
vrf;pOfonf wpfvrf;wnf;r[kwyf g[laom tcsuu f kd uGejf rLepf Muonf/
wdkY arhavsmhaeygovm;? vspfvsL½Ixm;ygovm;/ jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;&&ef vuf0Jorm;rsm; nDñGwf&rnf
NAdwdoQavbmygwDacgif;aqmifwpfOD;jzpfol rmhufpf0g'ukd [lí xdkacwfu EdkifiHa&;orm;wdkY ,HkMunfMuonfhtwdkif;
cH,v l vkd m;onfh [m½d;k vyfpuD;u pwmvifEiS phf um;ajym&mwGif EdkifiHawmf0efBuD;csKyfocifEku vuf0JaumfrwDzGJU&ef rloHk;csuf
pwmvifu - cscJh\/ xkdrlrSm -
]]qdk&S,fvpfEdkifiHxlaxmifzkdYtwGuf vrf;ESpfrsKd;&Sdygw,f/ (u) ,ckcsrSwfaomvkyfief;pOfudk vufawGYtvkyfjzpfa&;
wpfrsdK;u ½k&Sm;vrf;pOf? wpfrsKd;u NAdwdoQvrf;pOf}} [lí twGuf vHIYaqmffa&;? pnf;½Hk;a&;? wdkufa&; ponf
ajymxm;\/ xkad cwfu taemufwikd ;f owif;pmawGwiG f þtwdik ;f rsm;udk BuD;Muyfaqmif&Guf&ef/
azmfjycJyh gonf/ uReaf wmfonf þtcsuu f kd pOf;pm;&if; uGejf rLepf ( c ) rmhupf v f eD if0g'udk vdu k ef musio hf ;kH aom vuf0o J rm;
wdkYonf pwmvif\pum;udk wu,fyif rodívm;? rod[ef wdkYonf wpfvHk;wpfpnf; wpfygwDwnf; jzpf&rnf
aqmifwmvm;awmhrod? jynfolwdkYvdkcsifaom EdkifiHat;Nidrf; jzpf&m vkyfief;pOfowfrSwfjcif; pnf;rsOf;a&;jcif;
om,ma&;udk rsufuG,fjyKNyD; vufeufudkifvrf;pOfokdY vdkufcJhav jyifqifrIt00jyKjcif; ponfrsm;udk aqmif&Guf&ef/
NyDwnf;/ ( * ) rmhufpfvDeif0g'avhvmjcif; aqG;aEG;jcif;? 0g'jzefYjcif;
ponfwdkYudk aqmif&Guf&ef/
vuf 0 J a umif p D
xkdvuf0JaumifpD yg0if&rnfholrsm;rSm ygwDtvdkuf tpkH
1948 ckESpf? ZGefv,favmufwGif uRefawmfonf &efukefNrdKU tvdkuf r[kwf/ t&nftcsif;tvdkuf jzpf&rnf[lí vuf0J
jyef a &muf c J h o nf / uRef a wmf h w m0ef j zpf a om jynf o l Y p may aumifpDudk zGJU&rnfhtcsdefwGif zqyvtzGJUcsKyfOuú|ocifEku
aumfrwDtvkyfawGudk qufvkyfaeygonf/ Mum;aeyk*¾dKvftjzpf wifjycJh\/
476 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 477
qdk&S,fvpfygwDuvnf; olwkdYygwDudk zsufodrf;&ef/ wnDwñGwfwnf; wdkufcdkufacsrIef;oGm;rnf[lívnf; today;
jynfolY&Jabmfrsm;uvnf; wyfzJGUzsufodrf;ay;&ef/ cJhaMumif; owif;udk uRefawmfwdkY od&ygonf/ owif;pmrsm;wGif
OD;odef;az (aemiftcgwGif OD;odef;azjrifh) uvnf; ygwD xdktcsufawGyg\/ uRefawmfum; xdkumvu vli,fwpfOD;om
wpf&yf oD;oefYaxmif&ef &nf&G,fcsufr&SdcJhonfudkazmfjy&ef - jzpfay&m 0efBuD;csKyfocifEk? OD;AaqG ponfh acgif;aqmifwdkY\
vuf0aJ umifpo D nf wpfygwnf; tjrefq;kH jzpfajrmufatmif vIyf&Sm;rIwGif ryg0ifEdkifcJhyg/
BudK;pm;aqmif&Guf&ef? xdkodkY aqmif&Guf&mwGif ocifEku vuf0J vuf0aJ umifpD zGUJ pnf;a&;aMunmcsuu f kd rlvuyif qd&k , S vf pf
aumifpzD UGJ &mwGif zqyvtzGUJ csKyu f kd rxdcukd af p&[k oabmxm; ygwD tvkyt f rIaqmiftzJUG ? jynfo&Yl aJ bmf tvkyt f rIaqmiftzGUJ ?
wifjycJhonf[lí vuf0JaumfrwDzGJUpnf;a&;twGuf ocifEk\ ocifE?k Adv k vf ufsm? OD;tke;f ? OD;ode;f azwdYk wnDwñGww f nf; yl;wGJ
oabmxm;udk uRefawmfwdkY Mum;odae&ygonf/ aMunmrnf[lívnf; uRefawmfwdkY odae&onf/
qd k & S , f v pf ? jynf o l Y & J a bmf jynf w G i f ; ppf q ef Y u sif a om ocifEk? qdk&S,fvpfygwD? jynfolY&JabmfwyfzGJU? OD;odef;az
uGefjrLepfrsm;? tvHeDygwDESifh tjcm;vuf0Jtiftm;pkrsm;onf ponfh vuf0Jorm;rsm;onf jynfwGif;ppfjyKaeaom uGefjrLepf
þqHk;jzwfcsufrsm;udk rlwnfí nDñGwfMuvdrfhrnf[k ocifEku ygwDESifh nDñGwfa&;twGuf aphpyfaqG;aEG;Mu&ef &nf&G,fMu
arQmfvifhaMumif; owif;awG xGufaeygonf/ aMumif;? þodkYjzifh jynfwGif;ppf &yfpJoGm;vdrfhrnf[k arQmfvifh
xdkYjyif ArmjynfuGefjrLepfygwDonf xdkpOfu jynfwGif;ppfjyK aMumif;vnf; odae&ygonf/
aeay&m xku S nf;aumif;? jynfwGif;ppfvrf;pOfudk
d eG jf rLepfygwDrv odaYk omf jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG onf vuf0aJ umifpD aMunmcsuf
pGefYvTwfvmolrsm;udkvnf;aumif; tajctaet& nDñGwfa&; xkw&f ef vufrw S af &;xd;k cgeD;rSyif vuf0n J ñD w G af &;rlukd oabm
vk y f i ef ; BuD ; twG u f yg0if r nf j zpf y gu vuf c H & ef [ l í vnf ; wlrxm;cJo h vdv k kd ajymvmMuojzihf aemufyikd ;f wGif qd&k , S v f pfygwD?
ocifEku wifjycJhonf/ vuf0aJ umifpu D kd pdw0f ifpm;ol ponhf tm;vH;k wdu Yk ,kd pf m; ocifEk
þae&mwGif jynfwGif;ppfvrf;pOfudk pGefYvTwfvmolrsm;udk wpfa,mufwnf;u tjcm;tzGJUtpnf;rsm;yg vufcHvmatmif
vnf;aumif; [laom pum;&yfrSm xkdpOfu 0efBuD;csKyfocifEk\ vuf0JaumifpDrludk aMunmvdkuf&avonf/ xdkYaMumifh xdkrludk
rl 14 csuEf iS hf ywfoufNy;D tcsKUd jynfo&Yl aJ bmfwyfzUGJ wd\ Yk vufeuf EkNidrf;csrf;a&;rl[lí trsm;u todtrSwfjyKvm&onf/
udik u
f m awmcdMk uoltcsKUd &Sad eaomaMumifh þokYd aMunmcsuw f iG f xdkaemufwGifum; jynfolY&JabmfwdkYonf ocifEku arv
xnfhoGif;azmfjyjcif;jzpfayonf/ twGif; azmfjycJhaom rl 14 csufudk todtrSwfrjyKcJhacs/ jynfolY
xd k Y j yif jynf w G i f ; ppf u d k quf v uf z ef w D ; aeol r sm;ES i f h &JabmfwyfzJGUu uGefjrLepfygwDudk,fpm;vS,frsm;udk ac:,lNyD;
ywfoufívnf; 0efBuD;csKyfocifEku olwkdYwnfaqmufaeonfh vkyfief;pOftopfrsm; a&;qGJ&rnf/ xdkvkyfief;pOfrsm;onf
trsK;d om;nDñw G af &;ESihf vuf0n J ñ
D wG af &;udk aESmif,
h uS o f rl sm;tm; w½kwfESifh ta&SUOa&my'Drdkua&pDopfEdkifiHrsm;\ vkyfief;pOfrsKd;
478 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 479
jzpf&rnf[q k x
kd m;avonf/ olw\ Ykd rlwiG f ocifErk yl g vkyif ef;pOf AdkvfcsKyfae0if;? AkdvfApdef? Adkvf&JxG#f? AdkvfxGef;pdef (u&if)?
rsm;rSm jrefrmEdkifiHESifhudkufnDonf? rudkufnDonf vkyfxkduf AdkvfaZ,s? jynfolY&JabmfwyfzJGUrS AdkvfrSL;atmif? AkdvfpdefrSef?
rvkyfxdkuf[lí ryg&SdcJhay/ Adkvfrif;acgif? Adkvfva&mif? AkdvfñGefYarmif? AdkvfatmifñGefY?
jynfolY&JabmfwdkY\rlaMumifhyif AdkvfcsKyfatmifqef; zGJUpnf; Advk zf ek ;f atmif? qk&d , S v f pfygwDrS OD;vSarmif? OD;AaqG? OD;ausmNf ird ;f ?
cJhaom jynfolY&JabmfwyfzGJUonf &JabmfjzL &Jabmf0g[lí ESpfydkif; ocifwifESifh AdkvfatmifBuD; uGefjrLepfygwDrS Adkvfodef;wef?
uG&J awmhonf/ þenf;twlyif nDñw G af &;vkyif ef;pOfonfvnf; Adkvfatmifrif;? Adkvf&efatmif? tjyifyrS OD;odef;az (aemif
vkyf&if;yif uGJMu&acsawmhonf/ OD;odef;azjrifh) wdkY yg0ifNyD; yxrtpnf;ta0;udk tpHktnD
zqyvtzGJUcsKyfBuD;wGif rnDñGwfrI? wif;rmrIrsm;&Sdaejcif;? wufa&mufMuonf/
uGefjrLepfygwD\ ykefuefx<urIwkdY&SdaepOfrSmyif autifef'DtdkrS (23-7-1948) txd udk;Budrfwdkifwdkif tpnf;ta0; usif;y
apmbOD;Bu;D ESit hf zGUJ u tawmfwuf<uvmMu\/ u&if wpfusyf Mu\/ nDñGwfa&;pmwrf;udk aqG;aEG;twnfjyKMu\/
Arm wpfusyf[al om a<u;aMumfojH zifh wef;wltcGit hf a&;ay;&ef tqdkyg vuf0JaumifpD\Ouú|rSm AdkvfcsKyfae0if;jzpfNyD;
awmif;qdv k mMuonf/ autef,o l nf u&ifv,fajrudrk odr;f ESihf twGif;a&;rSL;rSm OD;odef;azjzpfonf/
awmif;qdv k mMuonf/ autife, f o l nf jynfaxmifpk jrefrmEdik if H tqdkyg vuf0JaumifpDrS oabmwlxm;aom pmwrf;udk
twGif;rSmyif oD;jcm;jynfe,f awmif;qdkvmonf/ ArmjynfuGefjrLepfygwDrS vufcHvmEdkif&ef aqG;aEG;a&;twGuf
ocifEkrludk aMunmvdkufNyD;? rMumrDyif NAdwdoQavbmwD Adv k o f ed ;f wef? Adv
k af tmifrif;ESihf Advk &f efatmifwt Ykd m; awmwGi;f &Sd
tpdk;&EdkifiHjcm;a&;0efBuD; rpöwmbDAifu jrefrmjynftay: Armjynf uGefjrLepfygwDXmecsKyfodkY apvTwf&ef qHk;jzwfMuonf/
xm;cJhaom NAdwdoQtpdk;&\oabmxm;udk ajymif;&vdrfhrnf[k azmfjycJhaom Adkvfodef;wef? Adkvf&efatmif? Adkvfatmifrif;
Ncrd ;f ajcmufaompum;udv k nf; owif;pmrsm;rSwpfqifh uReaf wmfwYkd wdrYk mS axmifoiG ;f tusO;f uscaH e&olawGjzpf&m vuf0n J ñD w G af &;
od&jyefonf/ twGuf aqG;aEG;Edkif&ef tpdk;&u vTwfay;vdkufonf/
xd k t wG i f ; rS m yif zqyvtpd k ; &ES i f h uG e f j rLepf o l y k e f w d k Y vuf0aJ umifp\ D tpDtpOfukd awmwGi;f a&muf uGejf rLepfwYkd
wdkufaeMuaom jynfwGif;ppfudk &yfpJNyD; uGefjrLepf? qdk&S,fvpf? vufcHEdkif&ef aqG;aEG;a&;twGuf Adkvfodef;wef? Adkvf&efatmif?
jynfolY&JabmfnDñGwfa&;udk qufvuftaumiftxnfazmf Adv
k af tmifrif;wdEYk iS hf OD;pGmaqG;aEG;zdYk vdt k yfvsu&f \ dS / xdo
k ;kH OD;om;
vdak om acgif;aqmifrsm;onf nDñw G af &;twGuf vuf0aJ umifpD wdkYrSm tif;pdefaxmifwGif rw&m;oif;Oya't& tusOf;uscHae
trnfjzifh (16-7-48) wGif zGJUpnf;vdkufMuonf/ &onf/ olwdkYudkaqG;aEG;&ef vuf0JaumifpDu apvTwf&mwGif
yg0ifolrsm;rSm wyfrawmfrS - jrefatmifocifcspfarmifESifh uRefawmfwkdY tif;pdefaxmifwGif;odkY
oGm;Mu&onf/ Adv k cf sKyaf tmifBu;D u acgif;aqmiftjzpf oGm;cJ\ h /
480 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 481
xdkpOf AdkvfcsKyfatmifBuD;onf wyfrawmf0efxrf;r[kwfyg/ Ekrvl yk if ef;pOf 14 csuu f kd &Si;f vif;&ef rd;k ukwNf rKd UodYk a&mufchJ
Armjynfq&kd , S vf pfygwD\ wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL; jzpfav pOfu uRefawmfhpdwfwGif xifhaeaomcHpm;rIaMumifh vdk&r,f&
onf/ wdkif;jyKjynfjyK jynfolYvTwfawmftrwf? vuf0JaumifpD qdkovdk rdk;ukwfNrdKUe,f jynfolY&Jabmfacgif;aqmif AdkvfpHvStm; -
zGJUpnf;&mwGif ta&;ygvmaomoljzpfygonf/ ]]tu,fírsm; &efukefwGif jynfolY&JabmfwyfzJGUu tajc
pifppf uRefawmfonf azmfjycJhaom awGUqHkaqG;aEG;yGJwGif taewpfpw kH pf&m jzpfay:vmcJo h nf&adS omf rd;k ukwNf rKd Ue,f jynfoYl
ta&;ygolr[kwcf yhJ g/ axmifwiG ;f a&muf Adv k of ed ;f wefukd awGUvdk &JabmfwyfzGJUtaejzifh pdwfvIyf&Sm;rIr&SdbJ rdk;ukwfNrdKUe,f jynfolY
aomaMumifh ygoGm;jcif;jzpfygonf/ &JabmfwyfzGJUESifh em;vnfrI,lNyD; rdk;ukwfNrdKUe,f umuG,fa&;
tif;pdeaf xmiftwGi;f odaYk &mufvQif Adv k &f efatmiftm; OD;pGm wyfzGJUtaetxm;jzifh &yfwnfaeMuyg}} [lí rSmMum;cJhonf/
oGm;EIwfqufygonf/ EIwfquf&ef vufudkurf;vdkufaomtcg xdpk Ofu rsuaf rSmufjyKaeaom jrefrmhEikd if aH &;tajctaeESihf
Adkvf&efatmifu acgif;&rf;jyNyD; uRefawmfhudk EIwfquf&ef jiif;qdk ywfoufí uReaf wmf\pdww f iG f odaYk vm odaYk vm ½Iyaf xG;aejcif;
ygonf/ uRefawmfonf uGefjrLepfygwDudk opömazmufonf r&Scd yhJ g/ vGwv f yfa&;&Ny;D aom jrefrmEdik if wH iG f jynfaxmifpjk refrm
zqyvvljzpfoGm;NyD[k olu ,HkMunfae[efwlygonf/ EdkifiHawmf\ tcsKyftjcmtmPm wnfwHhcdkifNrJa&;ESifh jyefvnf
Akdvfodef;wef? Adkvfatmifrif;wdkYu tm;&0rf;om EIwfquf xlaxmifa&;vkyif ef;onf y"metusq;kH vkyif ef;Bu;D jzpfonf [lí
Muygonf/ cH,x l m;ygonf/ ,if;cH,cl sut f & zqyvtpd;k &tzJUG \ OD;aqmif
awmwG i f ; &S d Armjynf uG e f j rLepf y gwD u d k aqG ; aEG ; &ef OD;pD;jyKvkyfaqmif&GufrIonf tvdkvm;tyfqHk;jzpfonf[lí
Adkvfodef;wef? Adkvf&efatmif? Adkvfatmifrif;wdkYtm; vTwf&ef uRefawmf ½dk;om;pGm cH,lcJhygonf/
jzpfaomfvnf; Adkvf&efatmifwpfOD;wnf;om awmwGif;odkY wdkif;jynfNidrf;csrf;a&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&;vkyfief;udk
xGufoGm;jzpf\/ Adkvfatmifrif;? Adkvfodef;wefwdkY bmaMumifh ud k , f p m;jyKEd k i f a om zqyvtpd k ; &onf tcuf t cJ r sm;ud k
usef&pfcJhaMumif; uRefawmf rodyg/ ausmfvGefum aemufqHk;wGif atmifyGJcHEdkifvdrfhrnf[k uRefawmf
xdktcsdefu uRefawmfonf 0efBuD;csKyfocifEk acgif;aqmif ½dk;om;pGm,HkMunfaerdygonf/ xdkcH,lcsufjzifhyif uRefawmfonf
aom vuf0aJ umifp\ D vkyif ef;wdYk atmifjrifvrd rfh nf[íl ,HMk unf uReaf wmht f m; qd&k , S v
f pfygwDacgif;aqmif OD;AaqGay;tyfcahJ om
aerdygonf/ vuf0Jpmaya&;om;jcif;tvkyfudk aqmif&GufvsufaecJhygonf/
odkYaomf wpfzufuvnf; jynfolY&JabmfwyfzJGUacgif;aqmif xdktcsdeftwGif;rSmyif Armjynf qdk&S,fvpfygwD\ vuf½Hk;ESifh
tcsKdU\r&Sif;rvif;aom ajymqdkrIrsm;udk Mum;ae&ojzifh jynfolY wlaom Armjynf awmifolv,form;tpnf;t½Hk; (Awvp)
&JabmfwyfzUJG \ a&SUa&;ESiyhf wfoufNy;D odaYk vm odaYk vm[k awG;ae Armjynf tvkyo f rm;tpnf;t½H;k (wD,pl b D )D wdtYk wGuf &Hzef&cH g
rdcJhygonf/ qdkovdk oifwef;ay;jcif;tvkyfrsm; vkyf&ygonf/
482 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 483
Awvp\acgif;aqmifrsm;wGif ocifwifu Ouú|? taxGaxG uRefawmfwdkYESpfa,mufonf uGefjrLepfygwDrS xGufcJhMu
twGif;a&;rSL; ocifausmf'Gef;[k uRefawmf xifygonf/ xdkpOfu olawGjzpfNy;D pdwo f abmxm;jcif; wdu k q f ikd o
f al wG jzpfMuygonf/
Awvp½Hk;wGif ocifausmf'Gef;u ½Hk;xdkif\/ uRefawmfwdkYonf Ekrludk&Sif;&ef c&D;xGuf&jyef&m a&Tbdk?
ArmEdkifiHvHk;qdkif&m tvkyform;tpnf;t½Hk; taxGaxG uefYbvl? rdk;ukwf paom NrdKUrsm;odkYyg a&mufcJh\/
twGif;a&;rSL;rSm OD;vGif (ocifvGif) jzpfygonf/ jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG twGi;f wGif ocifErk u l kd vufrcHvakd om
tqdyk g tpnf;t½H;k Bu;D rS tpnf;t½H;k 0ifrsm;twGuf qd&k , S vf pf jynfo&Yl aJ bmfrsm;u Armjynf uGejf rLepfygwDu, kd pf m;vS,rf sm;ESihf
ygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqGu wm0efay;csuft& n§dEdIif;NyD;a&;qGJaom &Jabmfrludk wifjyvmonf/
uRefawmfu oifwef;ay;&ygonf/ oifwef;wGif 'Drdkua&pDopf Ek-rl? &Jabmfrl [lí owif;pmrsm;wGif a&;Muonf/
oabmw&m;udk ydkYcs&ygonf/ xdo k aYdk om aphpyfr&onft h aetxm;wGif vufeufuikd q f yl l
'Dru kd a&pDopfoabmw&m;\ qdv k &kd if;tcsKyrf mS tvkyof rm; tk<H uaeaom uGejf rLepfwu Ykd vnf; &efuek o f Ykd rMumrD odr;f Edik rf nf
vlwef;pm; OD;aqmifrIjyKaom awmifolv,form;tvTmrsm; [lí a<u;aMumfaeMuavonf/
awmae NrKd Uaeqif;&Jom;ESihf vlvwfwef;pm;tvTmrsm;? wdik ;f jynf\ Ek-rludk raxmufcHaom jynfolY&JabmfwdkYonf zqyv
pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrIudk aqmif&GufEdkifpGrf;&Sdaom rsKd;cspf tpdk;&udkyg oHo,0ifvsuf&Sdonf/ xdkpOfu Armhwyfrawmf\
"e&Sifrsm;? rsKd;cspfynmwwf tpkta0;rsm;tm;vHk; yg0ifonfh OD;pD;csKyrf mS Adv k cf sKypf rpf'eG ;f jzpfonf/ avwyfO;D pD;csKyrf mS Adv k cf sKyf
ñGeaYf ygif;Edik if aH wmftmPmudk xlaxmifomG ;&rnf[al om rl0g'yif apm&S;D ½d;I ? Munf;wyfwiG v f nf; b&pfa*;&D;,m; apmMum'd;k polawG
jzpfonf/ &Sdaeay&m xdkolwdkYudk Ek-rl raxmufcHaom jynfolY&JabmfwdkYu
xdkvkyfief;udk jynfoltrsm;pk\ axmufcHrIudk &&Sdap&ef vuf,morm;rsm;tjzpf xifaeMuonf/
rmhufpf0g'orm;rsm;u qkwfom wufomaomenf;rsm;jzifh qd&k , S v f pfygwD0if jynfxaJ &;0efBu;D rSm xdpk Ofu OD;ausmNf ird ;f
uRrf;usifvdr®mpGm aqmif&GufoGm;&rnf[lí jzpfayonf/ jzpfay&m jynfolY&JabmfwdkYudk vufeufodrf;rnf[k jynfolY&Jabmf
xdkoabmw&m;udk ajym&onfrSm tvGefodrfarGUvSaom awGu xifaeMuonf/ (13-6-1948) wGif atmifqef;uGif;ü
aMumifh *syefacwfu rmhufpfoabmw&m;udk a[m&onfxuf Ekrl 14 csufudk axmufcHvdkuf\/ (10-7-1948) wGif jynfolY
ydrk o
kd rd af rGUonf/ rvG,[ f k uReaf wmf awGU&ygonf/ uReaf wmfEiS hf &JabmftzGJUonf zqyvtzGJUcsKyf rS EkwfxGufvdkufonf/
vkyfazmfukdifzufjzpfol oxHk udkodef;armifonf jynfolYpmay xdkwGif zqyvudkaxmufcHaom jynfolY&Jabmf? raxmufcH
aumfrwDvyk if ef;rsm;wGif yg0ifonfh a&mifjcnfopf*sme,fvyk if ef; aom jynfo&Yl aJ bmf [lí ESpjf crf;uGo J mG ;\/ zqyvudk raxmufcH
aom jynfo&Yl aJ bmfwu Ykd kd &JabmfjzL[k uifyeG ;f wyfMu\/ Adv k zf ;kd uGe;f ?
rsm;udk t,f'DwmcsKyftjzpf vkyfvsuf&Sdygonf/
Adkvfxdefvif;? AdkvfxGef;vif;wdkY acgif;aqmifMu\/
484 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm;
zqyvwGifusefcJhaom jynfolY&JabmfwdkYudk &Jabmf0g[lí
uifyGef;wyf\/ AdkvfrSL;atmif (&JabmfoHk;usdyf)? AdkvfpdefrSefwdkY
acgif;aqmifMuonf/
xdkodkY r&Sif;rvif;&SdaeqJrSmyif tpdk;&ESifh uGefjrLepfwdkY
wdkufaeaomppfyGJudk &yfpJNyD;? uGefjrLepf? qdk&S,fvpf? jynfolY
&JabmfwdkY nDñGwfa&;twGuf qufvufBudK;yrf;vdkaom vuf0J
aumifpD[lí ay:vmjyefonf/ (16-7-1948) wGif zGJUpnf;
vdkufaomtzGJUjzpfonf/
vuf0JaumifpD[ktrnfcHaom xdktzGJUudk AdkvfcsKyfae0if; owårydkif;
acgif;aqmifcJhonf/ (xdktcsdefu AdkvfcsKyfBuD; r[kwfao;yg)
uRefawmfwdkYonf e,fwGif Ekrl 14 csufudpö&Sif;&if; vuf0J rdk;oufrkefwdkif; ½dkif;pdkif;jyif;xef
aumifpDudpö&Sif;&if;yif 'kwd,vuf0JaumifpDu ay:OD;rnf/ trSeu f awmh þtcef;\ acgif;pOfi,fukd þpmvH;k avmufEiS hf
ay:vmrnf[lí jzpfaepOfrSmyif jynfxJa&;0efBuD;XmerS jynfolY a&;rjycsiyf g/ þxuf jyif;xefaompmvH;k wdu Yk kd uReaf wmf ra&G;wwf
&Jabmfwv Ykd ufwiG &f adS om vufeufwu
Ykd kd odr;f rnf[al om owif; í þpmvH;k udo k ;kH vdu
k &f ygonf/ pma&;q&m jrwfxef a&;ouJo h Ykd
pum;rsm;aMumifh (16-7-1948) wGif jynfolY&JabmfwkdY awmcdkMu wdik ;f jynfuEkEk ...rkew f ikd ;f uxefxef[k a&;wmyifvQif wu,fh
awmhonf/ &JabmfjzL[lí trnfwGifvmonf/ txufwGif jzpf&yfwdkY Murf;wrf;½dkif;pdkif;vGef;vSygojzifh rvHkavmufao;[k
azmfjycJhonhftwkdif; vuf0JaumifpD[lí jzpfay:vmcJhonf/ uRefawmfxifrd\/
þtajctaersm;aMumifh uRefawmfonf &efukefodkY jyefvm rjzpfpbl; ...xl;jcm;aomjzpf&yfqdk;BuD;wdkUudk uRefawmfwdkY
cJhygonf/ jynfolYpmayaumfrwDtvkyfawGudk vkyf&if; OD;AaqG rsuf0g;xifxifawGUcJhvdkuf&ygawmhonf/ awGUae&ygawmhonf/
wm0efay;aompmtkyfawGudk a&;aevdkufygonf/ vGwv f yfa&;r&cifu vGwv f yfa&;&vQi[ f íl taumif;buf
udo k m uReaf wmfawG;Ny;D arQmv f ifch \
hJ /wu,fv h wG vf yfa&;&aom
tcg uRefawmfarQmfvifhrxm;wmawGom rsm;pGm ...rsm;pGm
jzpfcJh\/ pdwfcHpm;rIwGif &GH&SmpufqkyfrIrsKd;? a'goxGufrIrsKd;?
rcHcsdatmif 0rf;enf;rd ...oem;rdrIrsKd;? pdwf"mwfusrIwdkYyg pkNyHK
cHpm;ae&aomumvwpf&yfudk uRefawmfjzwfoef;ae&ygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
rpf&iS vf rf;&Sd u&iftrsK;d om;uvyfwiG f xrif;pm;yGw J pf&yf usi;f y {u (1000) udyk if a&mif;Ny;D qyf&ef pOf;pm;aMumif;yg rdecYf eG ;f wGif
cJh&m xdkxrif;pm;yGJodkY EdkifiHawmf0efBuD;csKyfocifEkESifh ucsif? &Srf;? &Snfvsm;pGm ajymoGm;ygao;onf/
...(2)
488 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 489
odaYk omf autef,?l autef't D kd paomtzGUJ tpnf;wdo Yk nf onf/ vlrsKd;a&;qdk&mwGif ArmvlrsKd;udk tukefowf? tukef&Sif;
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtpdk;&udk twdtvif; ykefuefjcm;em;p [laom rluckd sxm;ouJoh Ukd jzpfpOfrsm;u azmfjyaeonf/ atmufyg
jyKayNyD/ Z,m;rsm;udk Munfhapvdkygonf -
1948 ckEpS u f yif oxHNk rKd Uudo k rd ;f &ef vQKUd 0Supf mG BupH nfaeMu
onf/ oxHkNrdKU\ tkyfcsKyfa&;tzJGUudk zGJUpnf;NyD; (31-8-1948) u&ifaomif;usef;rI aeYpOfrSwfwrf;
&ufaeYwiG f oxHNk rKd Uay:&Sd autef,al cgif;aqmifrsm;? autef't D kd 20-8-48/ / armf c sD ; wG i f autef , l acgif ; aqmif r sm;u
wyfzGJUrsm;ESifh trf;ykvdyf (Arm Police) rsm;yl;aygif;NyD; oxHkNrdKUudk ¤if;wd\ Yk rde;f rrsm;ESiu hf av;rsm;udk a&TUajymif;í?
pwifodrf;ydkuf&ef jyKvkyfcJhMu\/ tpk;d &ukd vufeuftm;ud;k ESiNhf crd ;f ajcmufMuonf/
autef'DtdkwdkYonf tkyfcsKyfa&;pnf;rsOf;opfrsm; a&;qGJNyD; xdkYaemuf ¤if;wdkYonf armfcsD;owåKwGif;rsm;udk
tkycf sKyaf &;tzJUG opfukd zGUJ vdu k af omtcg oxH&k dS wm0efxrf;aqmifqJ odr;f ydu k Mf uNy;D 0dik ,f mvufXmeudk toH;k jyKMuonf/
c½dik &f 0J ef rpöwm'ufw0f uf? c½dik 0f ef apmbwåvmwdo Yk nf autef 20-8-48/ / u&ifeDjynf? u&ifeDjynf&Sd autef,ltzGJUu
'DtdkwdkYESifh yl;aygif;aexdkif&awmhonf/ &Sr;f jynfawmifyikd ;f ppf&J (31) a,mufukd yapmif
1948 ckESpf? Mo*kwfv 20 &ufaeYwGif oxHkc½dkifwpfckvHk; wGif vufeufcsapNy;D ? xl;acsmif;wGif (10)a,muf
autef't D rkd sm;\ vufatmufoYkd usomG ;Ny;D aumfoal v; tpd;k & udkvufeufcsapNyD;? vufeufrsm;udk odrf;,l
[lí zGJUpnf;xlaxmifMuawmhonf/ vdkufonf/
autef,o l nf Edik if aH &;OD;aqmiftzGUJ jzpfNy;D autef't D rkd mS 21-8-48/ / xl ; acsmif ; wG i f autef , l r sm;u &S r f ; jynf
wdu k cf u kd af &;[lí u&iftrsK;d om;rsm;u cH,x l m;Muonf/ odaYk omf awmifyikd ;f ppfwyfrS a*:&cg;vlrsK;d wyfom;ckepfO;D
EdkifiHa&;tm;jzifh OD;aqmifrIr&SdbJ wdkufcdkufa&;om OD;aqmif wdkY\vufeufrsm;udk odrf;,lvdkufonf/
wdkufcdkufcJhaom u&ifvlrsKd;a&;vIyf&Sm;rI wpfenf;tm;jzifh qlyl 21-8-48/ / u&iftrsm;qH;k yg0ifonfh jynfaxmifpk ppfwyfrS
aomif;use;f rIonf rnfrQ&ufpuf,w k rf m½dik ;f pdik ;f aMumif;udk xdpk Ofu ppf&J (67) a,ufwo Ykd nf armfcs;D rdik ;f taemufbuf
xkwfa0aom pmapmif? owif;pmwdkYwGif a&;om;cJhMuonf/ oH k ; rd k i f u G m &S d apmvd k ; &G m autef , l t zG J U 0if
þae&mwGif ppfESvHk;trnf&Sd pmapmifwGif autef'DtdkwdkY\ vlBu;D rsm;xH ¤if;wd\ Yk vufeuf? cJ,rf;? rD;ausmuf
vlrqefpGm aoG;pm½dkif;pdkif;&ufpufyHkwdkUudk a&;om;xm;onfh rsm;udk cstyfMuonf/
pmydk'frsm;udk aumufEkwfazmfjyvdkufygonf/ 21-8-48/ / rGef (200) ESifh u&iftajrmuftjrm;wdkYonf
autef,lwdkY\ rlv&nf&G,fcsufrSm u&ifjynfe,f&&Sda&;? oxHEk iS u hf sKu
d r© cD ½dik rf sm;wGif pwifyek u f efMuNy;D vQif
D:/Dummy/Ko Ko (2)
acgif;aqmifonfh autef'Dtdkrsm;onf rkwår 48ckESpf tus,w f ukd í f tBu;D tus,f aomif;use;f vsuf
&JXmewGif 4if;wdkY\tvHudk vTifhwifMuonf/ &SdMuonf/
...(7)
498 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 499
atmufwdk/ / vufeufudkif u&ifaomif;usef;olrsm;onf Edk0ifbmv/ / rtlyifc½dik w
f iG f u&ifrsm;onf "m;jytBu;D tus,f
bmv rtlyife,fwiG f x<uaomif;use;f um "m;jywku d f 48ckESpf qufvufwdkufcdkufaeonf/ tif;pdefc½dkifwGif
48ckESpf usL;vGefvsuf&Sdonf/ u&ifppfajy;rsm; xGuaf jy;aeqJ yif&o dS nf/ oxHk
5-11-48/ / autef'Dtdkacgif;aqmifapmbdk;xdk;u wGHaw;&Sd wGif u&ifppftyk cf sKyXf meudk pwifwnfaxmifNy;D
&JtzGUJ 0ifwt Ykd m; 4if;wd\
Yk vufeufc, J rf;rD;ausmuf ]]ok0PÖwikd ;f }} owif;pOfukd xkwaf 0vsu&f o dS nf/
rsm;udk xm;NyD; xGufcGmoGm;&ef awmif;qdkonf/ 3-12-48/ / autef'Dtdkrsm;onf rkwår (oxHk) &JXmeudk
rkyÜvif&JXme (oxHk) jyefvnfzGifhvSpfonf/ tkyfcsKyfonf/
8-11-48/ / wGaH w;&JtzGUJ u autef't D v kd ufrS tpd;k &tmrcH 6-12-48/ / u&ifEiS hf rGef (100) wdo Yk nf wm&e&Gm (armfvNrKd i)f
aowåmrsm;udk odr;f ydu k v f u kd af omtcg vufeuf wGif &JtzGJUudk wdkufcdkuf&m aomif;usef;ol
rsm;aysmufoGm;onfudk awGU&Sd&onf/ &Spfa,muf usqHk;onf/
13-11-48/ / vufeufuikd f u&ifaomif;use;f olwu Ykd ykord Nf rKd U 7-12-48/ / bm;tHraS utef't D rkd sm; armfvNrKd io
f Ykd armfawmf
awmifbuf (16) rdkif&Sd opfudkif;acsmuft&yfü rsm;oGm;vmjcif;udk ydwfyifwm;qD;vdkufonf/
ZrÁL0if; ac: armfawmfbw k u f kd wduk cf u kd o
f rd ;f ydu
k f 8-12-48/ / tiftm;awmifw h if;Ny;D vufeufjynfph o kH nfh u&if
vdkufonf/ aomif;use;f olwyfrsm;onf uvdeaf ph (xm;0,f)&Sd
13-11-48/ / wGHaw;&JtzGJUonf uGrf;NcHukef;NrdKUodkY ajymif;a&TU jynfaxmifpkppf&Jrsm;udk wdkufcdkufNyD; 0dkif;onf/
onf/ usdKufaxmf ([Hom0wD) rS autef'Dtdk aomif;use;f olo;Hk a,muf usq;kH í aomif;use;f ol
rsm;onf ppf0efxrf;wpfa,mufudk owfvdkuf ig;a,muf 'Pf&m&&So d nf/ aomif;use;f olrsm;rSm
onf/ u&ifaomif;usef;ol (40) ausmfwdkYonf ta&;edrfhoGm;onf/
a&G; (ykord )f wGif jynfaxmifppk pf&w J yfEiS hf tpd;k & 9-12-48/ / xm;0,fc½kdif? 0if;0XmeESihf ausmufrJa'gifXme
wyfrsm;udk wdkufcdkufí *syefvufypfAHk;wpfvHk;? rsm;udk u&ifaomif;usef;olrsm;u vma&muf
ajcmufv;kH jyL;wpfvufEiS hf 4if;wd\ Yk vlwpfa,muf wdkufcdkufMuNyD;? &JwyfzGJU0ifrsm;ESifh t&yfom;
udkxm;ypfcJhNyD; xGufajy;MuaMumif;/ rsm;udk zrf;qD;oGm;aMumif;/
28-11-48/ / autef'Dtdkrsm;onf wpfzef usdKufxdk (oxHk) 13-12-48/ / odrfqdyfrSautef'Dtdk AdkvfBuD;onf odrfqdyf
&JXmerS vufeufrsm;udk odrf;jyefonf/ &JXmerSvufeufrsm;udk odrf;qnf;oGm;onf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
30-11-48/ / tpdk;&wyfrsm;u vGdKifaumfNrdKUudk tcktcHr&SdbJ 17-12-48/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf Nrw d cf ½dik f yavmuf&dS
jyefvnfodrf;ydkufonf/ owåKwGif;rsm;udk wdkufcdkufMuonf/
...(8)
500 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 501
17-12-48/ / vufeufudkif rGefaomif;usef;ol (100) wdkYonf 'DZifbmv/ / xm;0,fwGif u&if? jrefrmcspfMunfa&;tzGJUu
armfvNrdKifc½dkif? uwdk;&GmudkwdkufcdkufNyD; ypönf; 48 ckESpf u&ifaumif;rsm; aomif;usef;rIwGif ryg0ifbJ
rsm;udk vk,loGm;Muonf/ tcsKdU"m;pmcHrsm;udk a&Smifae&efEiS hf u&ifq;kd rsm;udk raumif;rIrsm;udk
vnf; ac:aqmifoGm;onf/ &yfqdkif;&ef &mZoHay;vdkufonf/ &mZoHukefqHk;
20-12-48/ / NrdwfNrdKUrS jynfaxmifpkppf&JtzGJU u&ifrsm;onf &ufrSm 1948 ck? 'DZifbmv 29 &ufaeYyif
&Jrif;BuD;xHodkY vufeufcstyfMuonf/ jzpfonf/ jrpf0uRef;ay:ESihf tjcm;a'orsm;wGif
21-12-48/ / xm;0,fc½dkif? uefayguftpdk;&wyfu u&if u&ifrsm; wyfrS qufvufajy;Muonf/
aomif;use;f olrsm;udk wdu k cf ukd o
f nf/ aomif;use;f ol 1-1-49/ / usKu d r© cD ½dik ?f 0JcedteD;wGi?f rGeu f &ifwu Ykd vrdik ;f rS
rsm;onf usqHk;olrsm;udkypfxm;í xGufajy;Mu ppf0efxrf;rsm;udk acsmif;ajrmif;ypfcwfMuonf/
&onf/ tpd;k &wyfrsm;onf u&ifaomif;use;f ol 6-1-49/ / BudKUukef; (tif;pdef) axmufyHha&;*dka'gifapmifh
rsm;tm; tenf;i,fcck rH u I kd ESrd ef if;vdu
k Nf y;D uvdef
u&ifrsm;onf *dka'gifudkzGifhí &m&Sifypönf;
atmifudk odrf;ydkufonf/ u&ifaomif;usef;
um;wpfpD;wdkufudk ,laqmifoGm;onf/ 4if;wdkY
olrsm;u (81) rdkifpcef;wGif ppf0efxrf;wyfpdwf
tm; tpdk;&u xkwfay;xm;onfh *syef½dkifz,f
wpfpw d Ef iS hf usKdur© rD &S t
J zGUJ 0ifrsm;udk acsmif;ajrmif;
ajcmufvufESifhtwl wdrf;a&SmifoGm;Muonf/
ypfcwfonf/ aomif;usef;olrsm;u ½dkifz,f
aoewfav;vufudk vk,loGm;onf/ 7-1-49/ / tif ; pd e f u srf ; pmoif w ef ; ausmif ; wG i f wyf p G J
7-12-48/ / u&ifESifhrGef yl;aygif;xm;onfh ppftkyfcsKyfa&; aeaom autef't D w
kd oYkd nf arSmb
f &D XJ meydik Ef iS hf
XmerS xkwfa0onfh pm&Gufpmwrf;rsm;udk oxHk &JtrIxrf; (6) OD;wdYk vdu k yf gvmonfh vufeufEiS hf
c½dkifwGif a0iSvsuf&Sdonf/ cJ,rf;rD;ausmufwif x&yfum;udk ypfcwfMu&m
10-12-48/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf omaygif;aiGwu kd Ef iS hf usr;f pmoifausmif; awmifuek ;f a&SUrSmyif ysupf ;D
jynfoaYl xmufyahH &;ypön;f rsm;udk vk,ufomG ;onf/ oGm;onf/ ¤if;autef'DtdkwdkYonf bwfpfum;
10-12-48/ / vufeufudkifu&if (30) wdkYonf rtlyifc½dkif rsm;udk &yfcikd ;f Ny;D &JtrIxrf;rsm;ESihf ppfom;rsm;udk
qufaoG;0teD;wGif orÁerf sm;udk wdu k cf u kd o
f nf/ &SmazGMuonf[k owif;&&Sdonf/
11-12-48/ / u&if a omif ; usef ; ol r sm;onf yef ; waemf u d k 7-1-49/ / BudKUukef;umuG,fa&; tzGJU0ifwyfom;rsm;ESifh
wdkufcdkufvsuf tdrfrsm;udk rD;½dIUNyD; t&yfom; tif;pdefusrf;pmoifausmif;awmifukef; autef
D:/Dummy/Ko Ko (2)
odcYk sw
D ufomG ;aom aomif;use;f olrsm;udk wyfuek ;f aiGwdkufESifh 'dkufOD;&mZ0wfXmerS oufaocH
rSaeí tpdk;&wyfu ckcHwdkufcdkufMuonf/ ypönf;rsm;udk vk,lonf/
...(14)
512 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 513
2-3-49/ / 1949 ckEpS ?f rwfv ESp&f ufaeYwiG f acsmif;apmuf 11-3-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u rEÅav;NrKd Uawmifbuf
(ykodrf) &Sd u&ifaomif;usef;oltpkta0;rsm;udk ajcmufrdkifuGm wHcGefwdkif&Gmukd wdkufonf/
tpd;k &wyfaygif;pHu k 0ifíwdu k o f nf/ aomif;use;f 11-3-49/ / awmifiludk u&ifaomif;usef;olrsm;ESifh wyfajy;
olrsm; qkwfajy;onf/ rsm;u tkyfcsKyfxm;onf/
3-3-49/ / 1949 ckESpf? azazmf0g&Dv (27) &ufaeYwGif 11-3-49/ / 1949 ckEpS ?f rwfv (10) &ufaeYwiG f tif;pdecf ½dik f
autef ' D t d k w d k Y u jrif ; NcH N rd K Uud k od r f ; onf / uanmifü u&ifaomif;use;f ol ywåa&mifrsm;ESihf
(3) eHygwf u&ifwyfcGJrS wyfajy;u&ifppfom; ppf0efxrf;wdYk wdu k yf jJG zpfMuonf/ u&ifwu Ykd tdrf
rsm;u aomif;usef;olwdkYESifhyl;aygif;onf/ (15) aqmifudk rD;½dIUMuonf/
5-3-49/ / 1949 ckESpf? rwfv oHk;&ufaeYwGif yef;waemf 11-3-49/ / ykord cf ½dik ?f ausmufacsmif;Bu;D ? oJjzLESihf oefvsupf eG ;f
&JXmetydkif oHk;cGESifh usHKwHk;&Gmrsm;udk u&ifESifh &Gmrsm;udk u&ifaomif;usef;olrsm;u rD;½dIUonf/
uGefjrLepfaomif;usef;olrsm;u wdkufcdkufonf/ 5-3-49/ / rEÅav;NrKd UrS u&ifaomif;use;f olrsm;u ppfuikd ;f
7-3-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u teD;pcef; av,mOfysH udk tajrmufESifhypfonf/
uGif;udkodrf;í rEÅav;bufodkY csDwufonf/ 5-3-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;u uGefjrLepfrsm;ESifh
8-3-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u zdíwdu k af omaMumifh yl;aygif;í rEÅav;NrdKUudk odrf;onf/
tpd;k &wyfaygif;pHo k nf arNrKd U-rEÅav;vrf; (21) 7-3-49/ / uGejf rLepfEiS hf u&ifaomif;use;f olrsm;u yl;aygif;í
rdkifrS qkwfcGmonf/ ajrmif;jrc½dkif vyGwåmNrdKUudk wdkufcdkufonf/
9-3-49/ / arNrKd UrS rEÅav;NrKd UbufoYkd csw D ufvmaom u&if xdkaomif;usef;olrsm; wyfvefxGufajy;&onf/
aomif ; usef ; ol r sm;onf (21) rd k i f p cef ; ud k 7-3-49/ / [Hom0wDc½dkif wGHaw;&JXmetydkif uvDaxmf
ausmfoGm;onf/ a&ausmf&GmwGif ppf&JESifh jynfolY&Jabmf (16)
10-3-49/ / u&ifaomif;usef;olwdkYonf 1949 ck? rwfv a,mufuwpfzuf? autef'DtdkwdkYuwpfzuf
&Spf&ufaeYwGif ykodrfoabFmusif;Xme? pufukef; wdkufyGJjzpfyGm;onf/
&Gmudk rD;½dUI onf/ 1949 ckEpS ?f rwfv (10) &ufaeY 7-3-49/ / u&ifaomif;usef;olwdkYonf x&yfum; (100)
wGif ausmufacsmif;Bu;D &Gmudk rD;½dUI onf/ u&ifEiS hf ausmfjzifh rEÅav;NrdKUrS xGufonf/
ArmjynfuGefjrLepfygwD aomif;usef;olrsm;u 7-3-49/ / yJcl;c½dkif azmifawmfoDESifh 'dkufOD;&JXmetydkif
1949 ck? rwfv (ud;k ) &ufaeYwiG f ykord t f a&SUydik ;f wdkYwGif u&ifaomif;usef;olrsm;u u&if&Gmom;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
wdu k cf u
kd o f nf/ &Gmudrk ;D ½dUI í &Gmom;av;a,mufukd aumhrSL;&GmwGif autef'Dtdk (50) cefYu tpdk;&
owfoGm;onf/ wyfrsm;udk wdu k of nf/ tjcm;autef't D kd (200)u
...(17)
518 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 519
iSuaf tmfprf;&GmteD;wpf0u kd w
f iG f vk,ufzsuq f ;D 20-5-49/ / azmifawmfoDESifh 'dkufOD;wdkYudk tpdk;&wyfrsm;u
onf/ jyefodrf;onf/
9-5-49/ / ajrmif;jrc½dkif? bD'Gwfuav;udk u&if (500) 22-5-49/ / tpdk;&wyfaygif;pHku tif;pdefudk jyefodrf;onf/
ausmfu wdkufcdkufNyD;vQif &GmrStajy;wGif &Gmudk 23-5-49/ / ykodrfc½dkif? iykawmNrdKUudk tpdk;&wyfrsm;u
rD;½dIUoGm;onf/ jyefodrf;onf/
12-5-49/ / tif;pdefc½dkif? Z&yfuGif;&Gmudk u&if (300) cefYu 25-4-49/ / yJEG,fukef;rSm aomif;usef;olwdkYvufwGifyif
wdkufonf/ rJZvDacsmif;&Gm&Sd tdrfajc 150 cefY &Sdaeonf/
udkvnf; rD;½dIUoGm;onf/ 16-5-49/ / oxHrk mS aomif;use;f olwv Ykd ufwiG yf if &Sad eonf/
12-5-49/ / 1949 ck? arv 11 &ufaeYwGif ykodrfc½dkif 16-5-49/ / oxHkautef'DtdkwdkYonf pm;eyf&du©mESifh ypönf;
&Sr;f &Gmü u&ifaomif;use;f olrsm;u tdraf jc (80) rsm;udk zmyGefodkY ydkYaeonf/
ESifhqefpufrsm;udk rD;½dIUonf/
16-5-49/ / 1949 ck? arv 25 &ufaeYwGif ykodrfc½dkif
12-5-49/ / u&ifESifh rGefaomif;usef;ol (50) cefYu a&;udk
omaygif;udk u&if (200) wdkYu wdkufonf/
wdkufcdkufonf/
odkYaomfvnf; wyfvefoGm;onf/
17-5-49/ / [Hom0wDc½dkif? ewfpifukef;½GmwGif u&if (40)
16-5-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;onf omaygif;wdkufyGJrS
cefYu jrefrmtdrf (14) tdrfudk "m;jywdkufonf/
17-5-49/ / 1949 ck? arv 13 &ufaeYwiG f u&ifaomif;use;f ol rajy;ao;rD ydEéJukef;ESifh eHeHyifukef;&Gmrsm;tjyif
rsm;u yJcl;c½dkif qdwfzsHBuD;&Gmü jrefrm (150)udk oabFmqdyfESifh opfqdrfhukef;&Gmrsm;rS qefpuf
tpkvu kd f tNyKH vu
kd f owfjzwfNy;D vQif qdwzf sBH u;D ? rsm;udk rD;½dIUoGm;onf/
acsmif;&if? at;&GmESifh prf;wGif;ukef;&Gmrsm;udk 26-5-49/ / armfvNrdKifc½dkif 0JuavmifwGif u&ifESifhrGef
rD;½dIUonf/ aomif;usef;ol (50) cefYudk tpdk;&wyfrsm;u
17-5-49/ / 1949 ck? arv 13 &ufaeYwGif armfvNrdKifc½dkif? 0ifíwdkufonf / &efolwdkY qkwfcGmoGm;onf/
ig;ajyrES i f h uscwf & G m rsm;ud k u&if E S i f h r G e f 1948 ckESpfrS vGwfvyfa&;&cJYaom jrefrmEkdifiHonf xkdESpf
aomif;use;f ol (70) cefu Y wdu k Nf y;D vQif uREJ mG ;ESihf rSmyif uGejf rLepfygwDEpS cf k tvHjzL-tvHe?D &JabmfjzLwkYd awmckcd MhJ u
ypönf;rsm;udk vk,loGm;onf/ onf/ xkEd pS xf rJ mS yif u&iftrsK;d om;acgif;aqmif apmbOD;Bu;D u
17-5-49/ / xm;0,fc½dkifwGif ppf0efxrf;uif;vSnfh wyfpdwf rnfokdYpum;csKdokH;aomfvnf; olrajymcifua&m ajymNyD;rSyg
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tpk;d &\tkycf sKyrf aI tmufwiG f a&muf&v dS mNy;D at;csr;f aoma'o oGm;Munh&f m vlwidk ;f uG,v f eG af eNy;D jzpfae\/ "m;'Pf&mESihf jzpf\
onf us,fjyefYvmcJhonf/ [lí a&;cJh\/
...(19)
522 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 523
þokv Yd rl sK;d rke;f wD;a&;jzpfcyhJ u
Hk dk 1959 ckEpS ?f atmufwb dk mv xkrd Qruao; armfvNrKd i-f &efuek f &xm;ukrd idk ;f cGJ c&D;onfw\ Ydk
20 &ufpGJESifh xkwfa0aom aumfol;av&Jabmfrsm;\ wifjycsuf vuf0wf&wema&TaiGawG vk,uf,l? trsKd;orD;rsm;ukdvnf;
rsm;jzpfonfh aumfol;avawmfvSefa&;ppfwrf;pmtkyfwGif - jyefay;qGNJ y;D xkid ;f -jrefrme,fpyfwiG &f adS om ulrifwefw½kww f tYdk m;
igwko Yd nf 0g'oabmw&m;? acgif;aqmifr?I tkycf sKyu f yG u f rJ ?I ay;tyfvu dk \f / jrefrm-rGef orD;ysKw d u
Ydk dk vufeufEiS v hf NJ y;D jrefrm
pnf;½kH;a&;? axmufyHha&;? b@ma&;? vufeufcJ,rf;rD;ausmuf tpkd;&ukd wkduf&efvkyfcJhMuonf/
zlvaHk &;? jynfov l x l ak xmufcrH pI onfww Ydk iG f igwko
Yd nf twkid ;f rod 1954 ckEpS ?f Ek0d ifbmv 15 &ufaeYwiG f ppfawmif;rS rkwrå okYd
nHhzsif;cJhMuayonf/ ckwfarmif;vmaom rD;&xm;tm; autef'Dtkd olykefrsm;u
igwkpYd wifawmfveS cf sed w f iG f xm;&Scd haJ om 0g'oabmw&m;um; 'ke0f ek ;f blwmESihf odrq f yd bf wl mtMum;wGif rkid ;f cGw
J u dk cf u dk Mf uonf/
Ekid if aH &;0g' oabmw&m;r[kwb f J usO;f ajrmif;aom trsK;d om;a&; &xm;ay:wGiyf gvmaom tapmifrh sm;ESiu hf &ifoyl ek w f \ Ydk wku d yf rJG mS
0g' oabmw&m;a&;om jzpfcJhayonf/ okH;em&DcefYMum\/ tustqkH;vnf;rsm;\/ aemufqkH;wGif u&if
igwkdYonf usOf;ajrmif;aom trsKd;om;a&;0g'xm;&SdcJhonhf olykefwkdYonf &xm;pD;c&D;onfwkdYxHrS a&TaiG? ypönf; BudKufwm
twGuf EkdifiHa&;tawGUtBuHK oabmw&m;a&; r&ifhusufao; ,laqmifNyD; &xm;ay:wGifygaom ausmif;ydwfíjyefvmonhf
onhf tjcm;nDaemif awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;xJwGifvnf; wuúov dk af usmif;ol 40 ausmEf iS hf c&D;oGm;trsK;d orD; ½ky&f nfvyS ol
usO;f ajrmif;aom trsK;d om;a&;pdwo f nf jyefvnfvrT ;f rk;d vmcJah y 15 OD;ukd "m;pmcHtjzpf ac:,loGm;cJh\/ wkdufol u&ifolykef
onf/ þ0g'\ tusK;d oufa&mufru I m; jyif;xefaom u&ifArm acgif;aqmifrSm vif;xifjzpfonf/
vlrsK;d a&;t"du½kP;f jzpfvmonf/ tjcm;awmfveS af &;tiftm;pk vif;xifonf c&D;onf a,musfm;wkdYtm; ypönf;rsm;ukd
rsm;onfvnf; oabmw&m;a&; Eke,fao;onfhtavsmuf xrf;ap\/ ausmif;ol? t&yfol trsKd;orD; 100 ausmf&Sd\/ Armh
*kP d ;f *Ppdwrf sm;jyif;xefum toif;tzGUJ tcsi;f csi;f vufeufuidk f wyfrawmfrS xufMuyfruGmvkdufwkduf&m vif;xifonf xkdif;
wkdufyGJyif qifETJcJhMuukef\/ usOf;ajrmif;aom trsKd;om;a&;0g' e,fpyfox Ydk u G of mG ;Ny;D xkw
d iG wf yfpx
JG m;aom w½kwu f rl ifwefwyfrS
aMumifh igwkdYawmfvSefa&;onf xkdtcsdeftcgrSpí usqif;cJhay AkdvfcsKyfavmvDxH trsKd;orD; 100 ausmfukd vTJay;vkdufonf/
onf[lí a&;om;cJhayonf/ avmvDu vufeufcJ,rf;rsm; ay;vkduf\/ xkdtrsKd;orD;wkdY\
þokdY u&iftrsKd;om;[laom vlrsKd;a&;pdwf"mwfjyif;xefrI b0um; vkH;0&ifeifhzG,f&mjzpf&yfwkdYESifh awGUBuHKMu&ayrnf
aMumifh jrefrmEkdifiHwGif aexkdifygaomfvnf; jrefrmEkdifiHom;pdwf rvGJwnf;/
rarG;? wkdif;wpfyg;tm;ukd;pdwfarG;aom pdwf"mwfaMumifh vkyfoifh vif;xifonf vnf;aumif; Akdvfqvefonf vnf;aumif;
onf? rvkyo f ifo h nfudk rawG;Ekid ?f rqk;H jzwfEidk b f J autrfwaD c: rdef;rrsm;pGm aumuf,lxm;ouJhodkY Akdvfzm;vlausmfrSm ydkíyif
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ppfwu dk &f mwGif rD;½IUd ? vlowf? ypön;f ,l? uRq J ?JG EGm;qGJ uk, d ofh abm vTrf;rkd;vmaomtcg csefau&Sdwftpkd;&\wyfrsm; jrefrmEkdifiHokdY
ESifhukd,f ppfwuf? ppfqkwfjcif;jzpfonf/ ppfqifa&;ukd ykdí usL;ausmf0ifa&mufvmcJhMuonf/
...(21)
526 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 527
xkdwyfwkdYonf jrefrmEkdifiH usKdif;wkHe,fajrtwGif; 1950 w½kwjf zLta&;tcif;ukd zqyvtpk;d &onf Ekid if aH &;enf;t&
Zefe0g&DvwGif 0ifa&mufvmonf/ tiftm; 200 cefYom&Sdonf ajz&Si;f aomfvnf; ajyvnfrrI &cJah y/ xkpd OfrmS yif w½kwjf zLwko Yd nf
[lí od&ygonf/ xkdYaemufwGif usKdif;wkH-wmcsDvdwfvrf;rBuD; tiftm; 12000 cefYtxd jrefrmEkdifiHwGif;okdY a&mufaeayNyD/
rkdifwkdif 81 rS wmcsDvdwftxd odrf;ykdufvkdufMuonf/ Armhwyfrawmfom;wkdYonf e,fcsJUusL;ausmfol w½kwfjzLwkdYtm;
w&kwfjzLwyfwkdYonf w½kwfeDwyfwkdY\ wkdufcdkufrIaMumifh &Gyf&GyfcRHcRH wkdufxkwfvsuf&Sd\/
jrefrmEkdifiHbufokdY 0ifa&mufvmMu&m 1952 ckESpf ESpfOD;wGif 1953 ckEpS ?f rwfv (1) &ufaeYwiG f jrefrmtpk;d &u w½kwjf zL
vm;½Id;e,fajr ta&SUawmifbuf oHvGifjrpftaemufbufurf; usL;ausmrf u I dk ukvor*¾tzGUJ csKyof Ydk wifjy&ef qk;H jzwfvu dk of nf/
txd wk;d csUJ usL;ausmv f mMuonf/ ]0} e,fwiG f wyfom;pkaqmif;&if; rwfv 25 &ufaeYwiG f xkpd Ofu Ekid if jH cm;a&;0efBu;D jzpfol apmcGecf sKu d
tajccHpcef;rsm; wnfaqmufaMumif;yg Mum;&ygonf/ 1952 ckEpS f ukvor*¾twGif;a&;rSL;csKyfxH w½kwfjzLusL;ausmfrIukd w&m;0if
{Nyv D twGi;f w½kwjf zLwyftiftm; 4000 ceft Y xd wk;d wufvmNy;D wkid Mf um;vku d of nf/ 1953 ckEpS ?f {NyvD wGiu f si;f yaom ukvor*¾
tiftm; 1000 cefYonf rkdif;qwfe,fajrü tajccsae&pfcJhNyD;
tzGJUBuD;\ (7) Budrfajrmuf taxGaxGnDvmcHBuD;wGif jrefrm
tiftm;pktcsKUd rSm oHviG jf rpf0rS ;f twkid ;f ajrmufbufoYdk usL;ausmf
ukd,fpm;vS,ftzGJUu taxmuftxm;ckdifvkHpGm wifjyEkdifcJhonhf
Mu\/
twGuf {Nyv D 22 &ufaeYwiG f jrefrmajrukd usL;ausmaf om Ekid if jH cm;wyf
jrefrmEkid if eH ,fpyfteD;wGif tajcjyKaeaom vDraD cgif;aqmif
tm;vk;H tjrefq;Hk xGucf mG oGm;&eftqku d dk rJcq
JG ;Hk jzwf&m Ekid if aH ygif;
onfh w½kwfjzLrsm;onf 1950 jynhfESpf ZGefvtwGif; rkdif;arm?
rkdif;,rf;? rkdif;yktGef? rkdif;a,mif;? usKdif;wkH? wmcsDvdwf-rkdifwkdif 56 60 teuf 59 EkdifiHu axmufcHrJay;cJhonf/ Mum;ae (1) rJom
ESifhrkdif;yeftxd wkd;csJUvmcJhonf/ ZlvkdifvtwGif;wGif rkdif;yefukd &SdNyD; uefYuGufrJ r&SdcJhay/
jzwfí armufr,fe,fESifh u,m;jynfe,ftwGif; a&mufvmMu zqyv tpk;d &onf þokYd Ekid if aH &;tm;jzifh w½kwjf zLusL;ausmf
onf/ rIukd uefYuGufwifjycJhouJYokdY jrefrmvlxkMum;wGifvnf; rsKd;cspf
w½kwjf zLwyfwo Ydk nf jrefrmEkid if w H iG f ajcuky,
f Nl y;D 1951 ckEpS f pdwf"mwfrsm; Ekd;Mum;vsuf&Sdonf/ Armhwyfrawmf\ w½kwfjzL
arvESifh ZlvkdifvwkdYvnf;aumif;? 1952 ckESpfwGifvnf;aumif; usL;ausmfrIwkdufyGJwkdYukd tm;ay;vsuf&SdMuonf/ 1954 ckESpf?
w½kwfjynfukd wkdufckdufcJhaomfvnf; atmifjrifrIr&cJhay/ rwfv (2) &ufaeYwiG f bk&ifah emif ppfqifa&;? wpfcsed w f nf;rSmyif
w½kwjf zLwkt Yd iftm; 3000 cefo Y nf 1952 ckEpS w f iG f rkid ;f arm? autef'DtkdwkdYac:cJhaom w½kwfjzLwkdYukd jr0wDe,fajrü &SifrjzL
rkid ;f wk?H wef,ef;wkw Yd iG f a&mufvmNy;D e,fajrwnfMuonf/ qrm;? ppfqifa&;? 1955 ckEpS w f iG f &efBu;D atmifppfqifa&;wkYd qifEu JT m
qD;rm;paom jrpfBu;D em;ta&SUbufww Ydk iG vf nf; 250 cefY a&mufvm usL;ausmfol w½kwfjzLwkdYukd armif;xkwfcJhonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
rEÅav;okYd av,mOfysEH iS o hf mG ;Ny;D rEÅav;rSoydwu f si;f xkrd S rk;d ukwof Ydk Akvd Mf unfum; uReaf wmfEiS t hf wl r*Fvm'kAH v dk of ifwef;ausmif;
a&mufcJhygonf/ 'kwd,ywfwGif wufcJholjzpfygonf/
...(26)
536 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 537
uReaf wmfu Akv d Mf unftm; uReaf wmf\ qE´jzpfaom ]]u&if AkdvfausmfaZmu -
wyfrsm;tu,fí wufvmvQif ArmhwyfrawmfEiS yhf ;l wGw J u dk Mf uyg/ ]]uRefawmfvnf; &efukefjyefrvkdYbJ/ rMumcif AkdvfMunf[ef
tvHeDukdvnf;twlwlygyJ/ rkd;ukwf? jynfolY&JabmfwyfzGJUtaeeJY vmr,f? olrY ed ;f rukv d mBuKd rmS ? olaY v,mOfysu H dk uReaf wmfapmifah e
awmh u&ifa&m tvHeyD gwufvm&if cHwu dk Mf urSmyJ/ cifAsm;wkv Yd nf; wmyJ? av,mOfysv H m&if cifAsm;yg twlwv l u dk cf }hJ } [k ajymygonf/
wkdufMuyg/ uRefawmfuawmh cifAsm;wkdYukd 'gyJay;Ekdifw,f}} [k av,mOfysrH vmrD ESpn f cefY zqyv OD;oef;armiftrd w f iG yf if
ajymNy;D uReaf wmfw h iG yf gvmaom usnq f ef 100 cefaY y;vku d o f nf/ uRefawmfwnf;cdkygonf/
ay;&if;uyif ]]uReaf wmfrY mS 'gyJygw,fAsm? tck uReaf wmf &efuek f av,mOfysHrSm ti,fpm;av;jzpf\/ av,mOfuGif;uvnf;
oGm;zdx Yk uG cf w hJ m? [krd mS usnq f aH wmif;vk&Yd rvm;vk}Yd } [k ajymvku d f trnfc½H aHk v,mOfuiG ;f jzpfygonf/ xku d iG ;f rSyif Akv d Mf unf[efEiS hf
ygonf/ ZeD;? AkdvfausmfaZm? uRefawmfyg av,mOfi,fESifh &efukefokdY
aemifaomtcgwGif Akv d rf LS ;Bu;D pk;d ode;f [k trnfwiG v f mrnfh xGufcJhMu\/
ukpd ;dk ode;f onf (xkpd Ofu ppfuidk ;f c½kid f qk&d , S v f pfygwDtwGi;f a&;rSL;) Akv
d af usmaf ZmrSm tjcm;olr[kwyf g/ ,ck Ekid if aH wmfat;csr;f
&JabmfjzLAkdvfxGef;MunfESifh aqG;aEG;NyD; rEÅav;rS u&ifolykefwkdY om,ma&;ESizhf UHG NzKd ;a&;aumifpD 'kw, d Ouú| 'kw, d Akv d cf sKyrf LS ;Bu;D
ppfuidk ;f buforYdk ul;&ef wku d af y;zkYd aqG;aEG;cJ&h onf/ jynfo&Yl aJ bmf armifat;\ tpfukdjzpfygonf/
AkdvfxGef;Munfu oabmwlaomaMumifh ppfukdif;wkdif;twGif;okdY &efukefa&mufvQif jynfxJa&;0efBuD;\ ygvDreftwGif;0ef
autef't D udk &ifwYdk rvmEkid af wmhay/ ukpd ;dk ode;f u jynfo&Yl aJ bmfwYdk OD;xGef;0if;\ tdrfwGifwnf;\/ uRefawmf\ &nf&G,fcsufrSm
xHokdY vufeuf 100 cefYay;vkdufojzifh jynfolY&JabmfwkdYuvnf; uReaf wmfonf aemufaeYwiG f Akv d pf ed rf eS uf o dk mG ;awGUrnf[k &nfreS ;f
tiftm;awmifhoGm;onf/ (xkdukdpkd;odef;onf ,cktcgwGif xm;ygonf/
ra[oDr*¾Zif; refae*smwm0efukd ,laeoljzpfygonf/) aemufaeYwiG f OD;xGe;f 0if;tm; Adv k pf ed rf eS q f D oGm;rnft h aMumif;
Akvd Mf unfu uReaf wmfu h dk cifO;D NrKd Uem;txd vku d yf \Ydk / xku d rS ajym&m OD;xGef;0if;u -
um;BuHKpD;NyD; a&TbkdokdY xGufcJhygonf/ a&TbkdokdYa&mufvQif a&Tbkd ]]tkd ... raeYu cifAsm;ukd rajymrdbu J ;dk ? Akv d pf ed rf eS f raeYu
zqyv½kH;ukdoGm;NyD; tzGJU0ifa&Tbkdom; zqyvtrIaqmif 'Pf&m&vmcJhwm ckaoNyDAsm}} [kajymvkdufygonf/ xdkYaMumifh
OD;oef;armifqDoGm;ygonf/ OD;oef;armifu uRefawmfhtm; OD;xGef;0if;u vdkufydkYygonf/ AdkvfpdefrSeftdrfwGif ZeD;jzpfol
a&TbNdk rKd UpGew f pfae&m&Sd Armhwyfrawmf wyf&if;wpf&if;okYd vdu k yf yYkd g a':at;Munftm; txl;pdwx f cd u
kd &f aMumif; ajymjyNy;D Akv d pf ed rf eS f
onf/ xkw d yfwiG f Akv d af usmaf Zmukad wGU&\/ olum; tjcm;r[kwf udk *g&0jyKcJhygonf/
uReaf wmfEiS t hf wl r*Fvm'kAH v dk o f ifwef;'kw, d ywfwiG f twlwufchJ AkdvfpdefrSefonf &efukefwkdif; txl;wkdif;rif;BuD;jzpfonf/ ol
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ol? a0gwGif awmfveS af &;umv 0Jysw H u dk yf w JG iG f twlww l u dk cf ahJ om ok;H q,f-om,m0wDbufoYdk Ak;H BupJ pfav,mOfjzifo h mG ;Ny;D Ak;H BupJ Of
AkdvfausmfaZm jzpfygonf/ atmufrS jyefvnfypfcwfaomaMumifh usqkH;jcif;jzpfonf/
...(27)
538 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 539
Akv
d pf ed rf eS u
f sq;Hk jcif;twGuf uReaf wmf tvGeyf if pdwx f cd udk rf d uk;d uG,o f nhf bmomt&vnf; c&pf,mefbmomukd uk;d uG,f
ygawmhonf/ &muyif c&pf,mef"r®q&m EkdifiHjcm;om;rsm;tm; txifBuD;
AkdvfpdefrSefrSm zufqpfawmfvSefa&;umvtwGif;u olYtdrf av;pm;tm;ukd;pdwfawGvnf; &SdcJhMuayvdrfhrnf/ yGifhyGifhvif;vif;
wGiyf if uReaf wmfaecJ&h \/ uReaf wmf\ oifwef;ay;a&; vkyif ef; a&;&aomf xko d w
l u
Ydk aoG;xk;d vIUH aqmfjcif;? ajrm§ ufyifah y;jcif;vnf;
awGukd tultnDay;cJhonfhtjyif vlrIqufqHa&;? vlxkESifh &Sdaumif;&SdEkdifayvdrfhrnf/
qufo, G af &;vkyif ef; wkw Yd iG vf nf; uReaf wmft h m; tpfuBdk u;D ozG,f xkaYd Mumifh u&ifoyl ek w f Ydk jrefrmEkid if aH wmftpk;d &ukd ykeu
f ef&ef
ñTefjywwf\/ vrf;pOfcsrSwf&mwGif -
uReaf wmfu ocifomcifEiS hf OD;xGe;f 0if;wkt Yd m; rk;d ukw?f a&Tb?dk &nf&, G cf suf - oD;jcm;vGwv f yfaom u&ifjynfxal xmifa&;?
cifOD;? oydwfusif;wkdY tajctaersm;ukd ajymjyNyD; AkdvfpdefrSefxHrS u&ifvlrsKd;wnfwHha&;/
vufeufawmif;vkdívmaMumif; ajymrdygonf/ t"du&efol - zqyv tpkd;&/
OD;xGef;0if;? ocifomcifwkdYu - 'kwd,&efol - ArmjynfuGefjrLepfygwD? tvHeDuGefjrLepf
]]'gawGu Akv d pf ed rf eS rf &Sad wmhvyk v
f Ydk rjzpfawmhb;l uG? 'Dawmh ygwD? jynfolY&JabmftzGJU? awmckd bm;rm;
OD;AaqGcidk ;f wJt h wkid ;f jynfopYl mayaumfrwDvyk if ef;awGyJ vkyaf y ½kdifz,f/
omrn&efol - ArmvlrsKd;
awmh}} [lí ajymMuygonf/
t"du0if½kd; - ArmvlrsKd;tm; qefYusifrkef;wD;a&;/
okjYd zifyh if uReaf wmfonf pmtkyaf wGa&;jcif;? a&;&efpmzwfjcif;?
wm0efrsm; - u&ifvufeufukdif wyfrsm;onf Armh
a&mufvmonhf pmay&Jabmfrsm;ESihf pum;ajymjcif;jzifh tcsed u f ek f
vufeufukdifwyfrsm;\ ckcHrIukdtm;ESifh
oGm;awmhonf/ acsrIef;NyD; ArmawGUvQifowf? Arm&GmrD;½IdU?
uRefawmf &efukefwGifxkdifaeygaomfvnf; ppfowif;awG Armypönf;vkNyD; u&ifpD;yGm;a&; xlaxmif
uawmh &yfraeyg/ &efuek -f jynfvrf;r? &efuek -f awmifiv l rf;rwkYd ay;/ _ _ _ _ _ ArmwpfjynfvkH;ukd
ay:wGif autef'DtkdwyfwkdYonf &efukefNrdKUodrf; wkdufyGJqifETJ&ef odr;f ydu
k í f u&ifjynf[k jyefvnftrnfay;
tm;xkwfvsuf&Sdygonf/ xdktaMumif;rSm a&SUwGifygNyD;jzpfaomf uifyGef;wyfí[líyif OD;wnfcsuf xm;cJh
vnf; xyfrHazmfjy&ef&Sdojzifh qufvufazmfjyyg&ap/ Mu\/
&efukefukdodrf;&ef olwkdYtBuH xkdYaMumifh wdwfwqdwfEkdifiHjcm; tultnD&&ef qufoG,f
jcif;? vufeufpk? vlpkjcif;? NrdKUodrf;onfh ae&modrf;jcif; (oxkHukd
xkdumvu tif;pdefNrdKUwGif u&ifolykefwkdYonf wdwd odrf;wmrsKd;)? aiGwkdufazmufonhftcg azmufjcif; (wGHaw;?
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tajrmuf okH;vuf? pdefajymif;wkdY\ ypftm;jzifh trSwf (3) Armh ,mOfwef;xGufcGmNyD; r*Fvm'kHta&mufwGif trSwf (1) ajcvsif
aoewfukdifwyf&if;rS wkdufyGJ0ifcJh&m &efolwkdY t½IH;BuD;½IH;cJh&\/ wyf&if;rS 6 aygif'gtajrmuf ]]0g;&if;wkwf}} ukd xyfrHwGJwuf
...(30)
544 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 545
cJhonf/ qufvufxGufcGmvm&m 9-2-1949 &uf (03;00) em&D Ak d v f B uD ; ausmf o d e f ; vG i f o nf wH j ruf p nf ; tajrmuf t m;
wGif BudKUyifaumufokdY a&muf&SdcJYonf/ ZD;ukef;ESifhBudKUyifaumuf wpfcsuEf pS cf suyf pfNy;D onfEiS hf um;jzifq h íJG ae&ma&TUajymif;apcJ&h m
tMum; um;vrf;ESifh &xm;vrf;eD;uyfpGm NydKifwef;ajrjyifwGif rlvae&mokdY &efolvufeufBuD;\usnfrsm; usa&mufaygufuGJ
wyfjzefYcGJae&m,lcJhonf/ 0ufaumfwHwm;wGif ppf0efxrf;ESifh cJhonf/ &efolwyfrsm;\ tBudrfBudrfvSHpGyfxkd;wkdufyGJqifETJrItm;
ppf&Jwyfukd ae&m,l0yfMuonf/ 9-2-1949 &uf eHeufykdif;wGif wHjrufpnf;tajrmufjzifh xda&mufpGm ypfulay;NydKuGJapcJhonf/
&efolppfaMumif;a&muf&Sdvm&m 0efxrf;ESifh ppf&JwyfwkdYonf tpD 6 aygif'gtajrmufESifh okH;vufrpdefajymif;wkdYuvnf; ypfulay;
tpOftwkdif; BudKí qkwfcGmvmMuojzifh wyfcGJokH;cGJjzifh zGJUpnf; wkdufckdufcJhMuonf/ 10-2-49 &ufwGif wpfzufESifhwpfzuf
xm;aom trSwf (3) Armhaoewfukdifwyf&if;onf a&SUwef;cH vufeufBuD;rsm;jzifh ypfcwfwkdufcdkufNyD; &efolonf rdrdvufeuf
ppfaMumif; jzpfcJhonf/ BuD;rsm; usnfukefap&ef enf;y&d,m,fqifí em&D0uftwGif;
9-2-49 &uf noef;acgif,HtcsdefwGif &efolppfaMumif; wpfBudrfcefY ypfcwfwkdufckdufcJhonf/
qufvufcsw D ufvm&m Akv d Bf u;D ausmo f ed ;f vGio
f nf wyfMuyfBu;D 12-2-49 &ufwiG f &efow l Ydk t½kPOf ;D wku
d yf qJG ifEv JT monfudk
rsKd;jrifhtm; &efolYb&if;u,f&D,mukd wkduf½kdufcsdefwG,f ypfcwf wGe;f vSeEf idk cf o hJ nf/ aeYv,fyidk ;f wGif rdrv d ufeufBu;D rsm;ukd NyKd u&JG ef
xdreS af pjcif;jzifh wkud yf pJG wifco hJ nf/ 6 aygif'gtajrmuf ok;H vufrS &efoo l nf 6 aygif'gtajrmufwpfvuftm;a&SUokx Yd w k í
f teD;uyf
pdefajymif;av;vufwkdYjzifh ypfcwfcJhonf/ wHjrufpnf;tajrmufrS wku d cf u
dk yf pfcwf&ef BuKd ;yrf;rItm; rdrw d jH rufpnf;tajrmufEiS hf rdrd
usnrf sm;onf vrf;ay:wGif &yfwefaY eaom &efo, l mOfwef;tm; wku Yd acsreI ;f cJo h jzifh &efo\ l 6 aygif'gtajrmuftm; odr;f qnf;&rd
tBuD;tus,fysufpD;apcJhonf/ &efolonf 6 aygif'gtajrmuf cJo
h nf/ 13-2-49 eHeufyidk ;f avaMumif;ypfu&l &Scd o hJ nf/ av,mOf
ESpfvuf? okH;vufr pdefajymif; &SpfvufwkdYjzifh ypftm;jyif;xefpGm ysiH ,fwpfp;D wHjrufpnf;tajrmuf 6 aygif'gtajrmuf? ok;H vufr
wku d cf ukd cf o
hJ nf/ &efow l iG f cJ,rf;rD;ausmuf tvkt H avmufyg&SNd y;D pdefajymif;wkdY\ ypftm;jzifh trSwf (3) Armhaoewfukdifwyf&if;rS
rdrd\ vufeufusnfwpfawmifhwkdif;wGif &efolrSusnfig;awmihf wkdufyGJqifETJcJh&m &efolwyfysufcJh&onf/ xkdwkdufyGJwGif &efolY
jyefvnfypfcwfEkdifcJhonf/ wyf&if;rSL;tygt0if &efolokHYyef;rsm;? b&if;u,f&D,m ESpfpD;?
10-2-49 t½kPfwufcsdefwGif trSwf (3) Armhaoewfudkif armfawmf,mOf (86) pD;? 6 aygif'gtajrmuf ESpfvuf? okH;vufr
wyf&if;onf olowfukef;wGifvnf;aumif; &efolwyfonf pdefajymif; &Spfvuf? ½kdifz,f 190 vufESifh cJ,rf;rD;ausmuf
u&ifuek ;f wGiv f nf;aumif; wyfcí JG &ifqidk x f m;cJMh uonf/ xkad eY tajrmufjrm;tm; odrf;qnf;&rdcJhonf/
wpfaeYvkH; vufeufBuD;rsm;jzifh ypfcwfwkdufcdkufcJhMuonf/ þwku d yf wJG iG f atmifjrifro I nf jrefrmEkid if \
H orkid ;f aMumif;
,mOfwef;&Sd cJ,rf;wif,mOfrsm;tm; ]]wHjrufpnf;}} tajrmufrS tm; BuD;rm;aom ajymif;vJrIBuD;ukd jzpfay:aponhf tEÅ&m,frS
usnrf sm;xdreS af ygufucJG o hJ nf/ rdrpd ed af jymif;rsm;\ ypfcwfraI Mumifh umuG,fEkdifcJhygonf/ rdrdtiftm;xuf vl? vufeuf? cJ,rf;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
odr;f ykud Nf y;D tif;pde&f dS u&ifoyl ek rf sm;ESiahf ygif;Ny;D &efuek u f o dk rd ;f &ef av,mOfuiG ;f a[mif;rS yJc;l NrKd U a&Tarmfa"mbk&m;vrf;&Sd [ku d pf ul;
awmifilrS qif;vmMuonf/ jynf&Sd trSwf (2) u&ifaoewfukdif ausmif;wGif ajymif;a&TUzGifhvSpfxm;ygonf/ azazmf0g&Dv (4)
...(33)
550 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 551
&ufaeYeHeuf &Spfem&DcefYwGif uRefawmfwyf&if;rSL;½kH;cef;okdY uRefawmfonf AkdvfBuD;rsKd;jrifhESifhtwl wyf&if;½kH;cef;okdY
a&mufaomtcg ½kH;cef;wGif &JabmfjzLacgif;aqmifrsm;jzpfonfh oGm;Muygonf/ ½k;H cef;wGif &JabmfjzLvlBu;D rsm; &Sad eqJjzpfygonf/
Akdvfaomif;Munf? Akdvfvif;? Akdvf½ly? Akdvfpnfol? AkdvfxGef;jrifhESifh wyf&if;rSL;u aMu;eef;ukdzwfNyD;aemuf ]]wyfr[mrSL;u bmajym
Akv d o f ef;wkuYd dk awGU&onf/ olwEYdk iS w hf yf&if;rSL;wkYd ouúv? tkEw Jé iG f ao;vJ}} [k ar;ygonf/ wyfr[mrSL;rSm AkdvfrSL;BuD;'gvfZmcef
&Sad eaom &JabmfjzLwyfrsm;ukd yJc;l NrKd Uay:okYd ajymif;a&TUvm&ef udpö jzpfygonf/ AkdvfBuD;rsKd;jrifhu ]]wyfr[mrSL;u 'DaMu;eef;ukd
ukd aqG;aEG;aeMujcif;jzpfonf/ &JabmfjzLrsm;onf awmckdolrsm; Akv d rf LS ;Bu;D qDycYdk idk ;f vkYd vmykw Yd myg}} [k jyefajymonf/ wyf&if;rSL;u
jzpfMuí NrKd Uay:wGif twdtvif;vma&mufMu&ef ac:,lonhu f pd ö ]]'Dvkdqkd usKyfukd wm0efay;vkdufwJh oabmaygh}} [k ajymNyD;
rSm tEÅ&m,frsm;vSayonf/ tBuw d t f e,f aqG;aEG;MuNy;D aemuf &JabmfjzL acgif;aqmifrsm;bufokdYvSnfhNyD; -
yJc;l NrKd Uonf &efuek Nf rKd UBu;D rusq;Hk a&;twGuf umuG,&f ef aemufq;Hk ]]Akvd af omif;Munf cifAsm;wkw Yd yfawG yJc;l ukd tjrefq;Hk 0ifcidk ;f
tqifhwGif &Sdaeonf/ &efukefNrdKU rusqkH;a&;rSm EkdifiHawmfta&; ayawmh}} [k ajymvkduf\/ Akdvfaomif;Munfu -
jzpfonf/ yJc;l &Sd rdrw d yf&if;tiftm;enf;yg;aecsed w f iG f wm0efoo d d ]]wyfawGjyefp&k OD;r,f/ 24 em&DtwGi;f awmh ra&mufEidk b f ;l ?
vma&mufyl;aygif;rnfh rnfonhftiftm;ukdrqkd vufcH&rnfom aemufNy;D uReaf wmfwv Ydk al wGrmS vlaphwufaphvufeufr&SMd ubl;}}
jzpfonf/ okdYjzpfí aemufqkH;wGif wyf&if;rSL;u &JabmfjzLwyfrsm; [k jyefajymonf/ um;tpD; 40 NyD;awmh avYusifha&;jynfh0wJh
yJcl;odkY0ifa&muf&ef qkH;jzwfvkdufygonf/ wyf&if;rSL;\ wm0ef,l tNrJwrf;u&if vG,fygrvm;[k pOf;pm;aeykH&onf/
qk;H jzwfcsuo f nf &J&ifjh ywfom;vSonf/ qk;H jzwfNy;D ñTeMf um;Ny;D vQif ]]anmifav;yifeYJ yJc;l 48 rkid yf J a0;w,f/ 'DaumifawG eHeuf
wm0efvnf;,lonhf acgif;aqmifaumif;wpfa,mufjzpfygonf/ av;em&D anmifav;yifudk jzwfw,fq&dk if cktcsed yf cJ ;l uko d mru
tcsed rf mS eHeuf uk;d em&Dcefo Y m&SOd ;D rnf/ uReaf wmfwyf&if;rSL; &efuek af wmifa&mufavmufNy/D vrf;rSm ,ltrfyaD wG ppf0efxrf;awG
½k;H cef;rS xGuv f mcJNh y;D yJc;l NrKd U ajrmufbuftxGuu f *dwo f Ydk tajc &Sad ew,f/ t[eft Y wm;awG&adS evko Yd m ra&mufao;wmjzpf&r,f/
taeavYvm&ef armfawmfqidk u f ,fjzifv h mcJ&Y m vrf;wGif wyfr[m ta&;BuD;w,f? cifAsm;wkdYwyfawG yJcl;ukd tjrefqkH;a&mufatmif
(2) rS axmufvSrf;a&;rSL; AkdvfBuD;rsKd;jrifhESifh awGUygonf/ AkdvfBuD; vmMu? usKyfrSm vufeufawG&Sdw,f? ½kdifz,f tvuf 300 eJY
rsK;d jrifu h uReaf wmhu f dk vufjyt&yfcikd ;f Ny;D ]]u&ifawG anmifav; usnfqefawGay;r,f}}
yifudk ausmv f mNyAD sKUd }} ta&;wBu;D atmfajymvku d o
f nf/ olv Y ufxrJ S xkpd Ofu yJc;l &Sd oeu (6) wGif tiftm;enf;aeonft h wGuf
aMu;eef ; pmuk d j yí zwf M unh f v k d u f & m ''Karens by passed awmckdjynfolY&JabmfwyfzGJU? axmifus&Jabmfrsm;ESifh ausmif;om;
Nyaunglaypin with forty trucks 7 a.m this morning" [lí rsm;ukdyg wyfzGJUNyD; yJcl;NrdKUrus&ef pDpOf&jcif;jzpfonf/ oeu (6)
jzpfygonf/ wyf&if;rSL;onf yJc;l NrKd UrS cHppfuOdk ;D pD;&ef Akv d Bf u;D cifarmifausmtf m;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
aMu;eef;rSm >yefwefqmrD;&xm;blwm½kHykdifBuD;u yJcl;½kHykdif wm0efay;xm;\/ Akv d Bf u;D cifarmifaomif;tm; yJc;l &Sd BuKd ;wHwm;
BuD;xH wm0efodpGmay;ykdYvkdufaom aMu;eef;jzpfygonf/ ukdzsuf&ef wm0efay;xm;\/
...(34)
552 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 553
tu,fí oeu (6) yJcl;cHppfukdrEkdifygu oeyfyifbufokdY r[kwyf g/ okaYd omf b&if;*ef;ESiyhf pfcwfraI Mumifh &efo\ l ypfcwfrI
qkwf&efvnf; pDpOfxm;cJY\/ tenf;i,fawmh wefYoGm;onf/
aeY 12 em&Dcefw Y iG f wyf&if;rSL;u Akv d Bf u;D cifarmifaomif;tm; ]]wl;tifhcsfukd ESdyfNyD;ypfMunfhprf;a[h}}
]]acG;rom;awG bk&m;Bu;D a&mufaeNyu D G rif;oGm;wku d &f r,f}} [lí ]]AkdvfBuD;jzpfyghrvm;}}
trdefYay;\/ AkdvfBuD;cifarmifaomif;onf tMuyf? wyfom; 40 ]]eifhtaruvGm; igckdif;wJhtvkyfvkyf vQmr&SnfeJY}}
cefu Y adk &G;Ny;D wyfpw d f av;pdwzf UJG \/ Akv d cf ifapm? wyfMuyfoef;ñGe?Yf &Jabmfba&T 12 vufr pdefajymif;ukd opfyifwGifaxmufNyD;
wyfMuyfvSodef;ESifh tiftm; 20 cefYESifh okH;vufrpdefajymif; ypfonf/ odyfrESdyf&Jojzifh tay:rSausmfoGm;onf/ Akdvfcifapm
ESpfvufESifhtwl yJcl;rSxGufcJhMuonf/ ypfcwfaom ok;H vufrpdeaf jymif;Ak;H rsm; vrf;qkEH iS ahf jrmufbufwiG f
NrdKUtxGufuvd*dwfwGif AkdvfMumñGefY\ ppf0efxrf;wyfu om w0kef;0kef; aygufuGJvsuf&Sdonf/ uRefawmfwkdY &Sdae&mukd
olwkdYygvkdufrnf[k ajymojzifh olwkdYukdygac:oGm;&onf/ odaeí tuGmta0;ukdravQmh&J/ a0;&mokdYom ypfae&jcif;
bk&m;Bu;D ra&mufrD vrf;ta&SUbufab;wGif ukuKdú yifBu;D rsm; jzpfonf/
&S&d m xkt d yifBu;D rsm;ukd tumtuG,, f Nl y;D tajctaeukad vYvm&if; xkdtcsdefu AkdvfBuD;cifarmifaomif;ESifhtzGJUonf um;vrf;
wku d yf t JG wGuf jyifMu\/ xko d jYdk yifaepOfyif &efou l &if vufajzmifh taemufbuf&dS usK;H a[mif;wGif ae&m,lxm;onf/ &efo\ l oHcsyf
wyfom;wkdY\ aoewfoHukdMum;&\/ umum;onf um;vrf;ay:a&mufvmNy;D Akv d Bf u;D cifarmifaomif;
AkdvfcifapmESifhtzGJUu tajrmufjzifh &GmwGif;okdYypfav\/ wkdY&Sd&mokdY oHcsyfumum;ay:rS ypfaejcif;jzpfonf/
AkdvfBuD;cifarmifaomif;ESifh wyfpdwfwpfpdwfu &GmodkY twif; tcsdefrSm naeig;em&DcefY&SdNyD/ AkdvfBuD;cifarmifaomif;wkdY
ajy;wuf twif;ypf&m &Gmtaemufbufuvnf; &efolwdkY\ wyfpw d af v;onf uvd*w d o
f Ydk qkwv
f mNy;D uwkwu f si;f wl;? tum
jzwfypfjcif;udk cH&\/ xdt k ajctaeudk q&mBu;D rd;k rd;k wma&mqefu tuG,fawGvkyfae&\/ n 10 em&Dxkd;NyD/ eHeufpma&mnpmyg
a&;&mwGif- rpm;Muao;/ rem;Mu&ao;yg/
]]q&mpdef0if; trf(r)Edkif;at0rf; ighqDvTwfvdkufprf;}} 1949 ckESpf? azazmf0g&Dv av;&ufaeY naeu bk&m;BuD;rS
wyfMuyfBuD;pdef0if;udk trdefYay;vkdufaomfvnf; trf(r)Ekdif; u&ifolykefrsm;qkwfí oGm;Mu\/ Akdvfcifapm\ tajrmufu
at0rf;u a&mufrvmyg/ wpfem&DtwGif; &&mvufeufjzifh AkdvfBuD;cifarmifaomif;wkdYtwGuf tumtuG,f&&ef ypfay;ae
ta&;ay:zGJUpnf;NyD; csDwufcJh&aom uRefawmfwkdYwyfzGJUwGif onfukd &efolwkdYu Armhwyfrawmfonf tvkH;t&if;ESifh csDwuf
vufeufcJ,rf;rsm; jynfhjynhfpkHpkHrygcJhMuyg/ &efolwGif oHcsyfum vmonfxifNyD; qkwfcGmoGm;Mujcif; jzpfavonf/
um;rsm;ygvmvdrfhrnf[k uRefawmf rarQmfvifhcJhyg/ trf(r)Ekdif; n 10 em&Dausmw f iG f wyf&if;XmecsKyrf S Akv
d Bf u;D cifarmifaomif;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
azazmf0g&Dv (7) &ufyif&Sdaeaomfvnf; wyfrawmfom;wkdY vc usa&mufrnfjzpfNy;D u&ifoyl ek w f u Ydk yJc;l ukjd zwfNy;D xk;H Bu;D &Sd u&if
r&Muao;/ rsm;ESiahf ygif;Ny;D tif;pdeu f &ifoyl ek Ef iS yhf g aygif;rdNy;D &efuek f tajc
...(36)
556 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 557
taevnf; ajymif;oGm;Ekid af om tajctaejzpfEidk yf gonf/ xkpd Ofu ukd,fhjynfaxmifpkom; tcsif;csif;yif jzpfygonf/
yJc;l &Sd u&ifwo
Ydk nf olw\
Ydk u&ifoyl ek w
f yfrsm; yJc;l okYd aocsmayguf aoG;rawmfom;rpyf wkdif;wpfyg;tm;ukd; jynfaxmifpkukd
a&mufrnf[k wGufxm;Muonf/ xkdYaMumifh a&mufvmrnfh u&if opömazmufMuí jyefwkdufMu&onf/ &ufpufvkdufykHrsm;rSm olwkdY
olykefwyfukd auR;&ef 0ufom;[if;? xrif;wkdYcsufxm;Muonf/ ,leaD zmif;rSm Armhwyfrawmf ,leaD zmif;jzpf\/ ArmhwyfrawmfEiS hf
opfyifay:wufNyD; rSefajymif;jzifh u&ifwyfawGb,fa&mufNyDukd vluGJ&ef tusÐcRwfNyD; olwkdYwkdufyGJ0ifMu\/ usqkH;&SmolwkdY\
MunhMhf uonf/ aemifwiG f taxmufawmf wpfa,mufu xkt d jzpf tdwfwGif t&ufykvif;ESifh rpm;&ao;aom aumufn§if;xkyfykdif;
awGukdawGUNyD; wyfukdowif;ykdYonhftwGuf xkdvlpktm; ta&;,l uav;ESifh ... /
&onf[k xkdpOfu tjzpfukdodcJhaom yJcl;om;wpfOD;u ajymjy okaYd omf olwqYdk yH ifw&Ydk n
S af eMu\/ ukyaf y:yif0u
J saeolawG
onfukd rSwfrdvkdufygonf/ &Sdygonf/
&efukefa&mufrS qHyifn§yfrnf[lowJY/
vufckyfuGif;wkdufyGJ þtxd olw, Ydk MHk unfxm;Mu\/ txufwpfae&mwGif a&;cJh
vufckyfuGif;&Gmonf &efukef-rEÅav;rD;&xm;vrf;ay:wGif ygonf/ ArmjynftjzpfrS u&ifjynftjzpf urÇmukd aMunm&ef
wnf&adS om&Gmjzpfonf/ &efuek Ef iS hf rkid f 70 ausmaf vmufumG a0;\/ ygwJh/
&Gm\ta&SUbufwGif rD;&xm;vrf;NyD;vQif v,fuGif;jyifus,fBuD; xkdtcsdefu u&ifolykefr&Sdaom &Gmrsm;wGif uGefjrLepfrsm;
jzpfonf/ &Gm\ taemufbufwGif yJcl;½kd;rawm\ tEG,ftyGm; &SdMu\/ wpfa,mufwavaomwyfrawmfrS wyfom;wkdY olwkdYqD
awmtkyfuav;rsm;&Sdonf/ uRo H mG ;ygu vk,uf- vufeuf,?l n§O;f yef;Mu\/ Ekid if u H dk odr;f &ef
BuHolwkdYukd wkdufzkdY0ifrulcJh/
Armhaoewfukdifwyf&if; (2) onf anmifav;yifrS qkwfcGm
xkdtajctaeawGMum;rSmyif u&ifolykefwkdY tiftm;ESifh
ay;cJY&NyD;? >yefwefqm? 'kdufOD;? azmifawmfoD? &Srf;pk? ysOf;rvGif?
zdwu dk o
f nht f wGuf uwkw&f mG rESiahf zmifawmfot D Mum;wGif Armh
uwkw&f mG ? uwkwb f &k m;Bu;D paom &Gmwko Yd nf ppfe,fajrtwGi;f
wyfrawmfrS usqkH;olwkdY tawmfhukdrsm;cJhygonf/ oeu (6) rS
usaeaom &Gmrsm;jzpfMu\/ oeu (3) rS ppf0efxrf;? ,ltrfy?D oeu (5) wkyYd ifygovm;rod/
ppfe,fajrusxt dk &yfww Ydk iG f jynforl sm; vGw&f mokYd xGuaf jy; aq;ausmif;rS wyfxJ0ifvmaom AkdvfBuD;rGefaxmfoufñGefYyif
MuaomaMumifh vl[lí rsm;rsm;pm;pm;r&SdvSay/ u&ifolykef xkdem;wGif usqkH;cJh&\/ ,aeYcgwGif trSwfw&pkdufxlxm;aom
wko Yd nf 'ku
d Of ;D &Sd Armhwyfrawmfom;wku Yd dk twwfEikd qf ;Hk ausmjf zwf ausmufwkdifi,fawmh&Sdaeygonf/
Ekdif&ef wkdufMu\/ xkdpOfu 'kdufOD;wGif aoewfukdifwyf&if; (6)? wyfonfaemufykdif;wGif tkyfcsKyfa&;twGuf pepfrus
ppf&Jwyf&if; (4)? ppf0efxrf;paom wyfaygif;tiftm;wkdY&SdMu\/ Ekdifatmifyif a&SUwef;twGuf tvkyfvkyfMu&&m emrusef;udpö?
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tar&duefpma&;q&m &pfcsyfbwf0J(vf) u a&;cJhaMumif;[k yJc;l wkid ;f taemufyidk ;f wGirf l 1949 ckEpS ?f rwfv 24 &ufaeY
pma&;q&mjrwfxefu azmfjycJhonf/ wGif ArmjynfuGefjrLepfygwD? &JabmfjzLwyfzGJU awmfvSefaom Armh
...(39)
562 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 563
wyfrawmf (awmcko d mG ;aom ArmhwyfrawmfrS tpdwt f ykid ;f wyfzUJG wyfzGJUe,fajr? awmfvSefaomArmhwyfrawmfe,fajr [lícGJjcm;
tcsKUd ) wko Yd nf jynfo'Yl rD udk a&pD wyfaygif;pk[í l zGUJ pnf;vku d Mf u xm;avonf/
onf/ wyfaygif;pkzUJG Ny;D rS tvHeu D eG jf rLepfygwD? u&ifoyl ek f zqyv
tqkdygwyfaygif;pkwGif ocifoef;xGef;u Ouú|tjzpf tpk;d &wyfwEYdk iS hf rMumcP wku d yf jJG zpfMu&m wyfaygif;pkrmS rckid Nf rJ
aqmif&u G Nf y;D &JabmfjzLwyfzUJG jynfc½kid af cgif;aqmif Akv
d u f eG ;f aZmfu NydKuGJvm&onf/
twGi;f a&;rSL;tjzpf aqmif&u G o
f nf/ wyfaygif;pk\ acgif;aqmif Ayuonf jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;? Nird ;f csr;f a&;ESihf nDñw G af &;
rsm;rSm AuyrS ocifoef;xGe;f ? ocifZifEiS hf ocifoef;NrKd iw f jYdk zpfNy;D ? a<u;aMumfcMhJ uaomfvnf; 1948-49 0ef;usiu f mvwGif tpk;d &\
&JabmfjzLwyfzGJUrS Akdvfzkd;uGef;? AkdvfxGef;vif;ESifh AkdvfuGef;aZmfwkdY tumtuG,frJhaom NrdKUi,ftcsKdU aus;&GmtcsKdUukdodrf;ykdufrdMu
jzpfonf/ awmfveS af om ArmhwyfrawmfrS Akv d af Z,s? Akv d &f x J #G Ef iS hf aomaMumifh tmPm,pfr;l vmMuonf/ jynfo'Yl rD u dk a&pDwyfaygif;pk
AkdvfpdefwifwkdY yg0ifcJhMuonf/ \ aqmifyk'fESifhEkdifiHa&;vrf;pOfwkdYyg aysmufuG,fvmawmhonf/
jynfNrdKUwGif usif;ycJhaom jynfolY'Drkdua&pDwyfaygif;pk 1950 jynhf? rwfv 12 &ufaeYwGif ArmjynfuGefjrLepfygwD
tpnf;ta0;wGif ocifoef;xGef;u rdefYcGef;ajym&m ]]igwkdYzGJUpnf; OD;aqmifí wyfaygif;pk uGezf &ifu h si;f ycJo h nf/ tqkyd guGezf &ifu h dk
vkdufonhf wyfaygif;pkonf zqyvuJhokdY tzGJUrsKd;r[kwfaMumif;? &JabmfjzLwyfzGJUukd,fpm;vS,frsm; rwufa&mufcJYay/ &JabmfjzL
tvkyform;? v,form;vlwef;pm;wkdY\ r[mrdwftzGJUjzpfNyD; wkdYonf AyuwkdYtm; tvHjzLuGefjrLepfrsm;[lívnf;aumif;
vlxkBuD;\ EkdifiHa&;tzGJU wpfckwnf;aom pnf;rsOf;udkvufcHí pGyfpGJNyD; wyfaygif;pkuGefz&ifhukd todtrSwfrjyKaMumif; tzGJU
tvkyform;? v,form;wkdY tmPm&&Sda&;? wpfenf;tm;jzifh acgif;aqmifAkdvfzkd;uGef;ESifh twGif;a&;rSL; AkdvfxGef;0if;wkdYu
ypö n f ; rJ h v l w ef ; pm; tmPm&S i f p epf u k d vuf c H M uaomtzG J U aMunmvkdufonf/
jzpfaMumif;? wyfaygif;pkonf uGefjrLepfr[kwfapumrl uGefjrLepf jynfueG zf &ifo h Ydk &JabmfjzLtzGUJ u rwufouJo Y Ydk wyfaygif;pk
ygwD\ a&SUaqmifrIukd vufcHNyD; uGefjrLepfygwDukd rqefYusifbJ uGefz&ifhukdvnf; &JabmfjzLtzGJUu todtrSwfrjyKonhftjyif
vkdvm;onhf tzGJUjzpfaMumif; &Sif;jyonf/ uGefjrLepfygwDukd ykwfcwfvmcJYonf/
jynfolY'Drkdua&pD wyfaygif;pkwGif yg0ifonhf uGefjrLepfygwD uGefjrLepfygwDuvnf; &JabmfjzLwyfzGJUtm; tpkd;&olvQKd[k
onf &JabmfjzLtzGJUESifh awmfvSefaom ArmhwyfrawmfwkdYonf pGyfpGJcJYonf/ uGefjrLepfygwDu -
oD;jcm;vufeufukdifwyfukd,fpD&SdMuaomfvnf; wkdufyGJrsm;wGif ]]jynfo&Yl aJ bmftzGUJ [m ,cifu zqyv tpk;d &ESihf vufwcJG hJ
atmifjrifr&I cJv h Qif &&So d nhvf ufeufc, J rf;rD;ausmufrsm;? aiGrsm;? aomfvnf; igwkdYu oifay;EkdifonhftwGuf vrf;rSefokdYa&mufcJh
ypönf;rsm; cGJa0a&;wGif rMumcP tjiif;yGm;&awmhonf/ aMumif;? ,cktcg zqyvtpkd;&ESifh wdwfwqdwfqufoG,fae
D:/Dummy/Ko Ko (2)
wku d yf BJG u;D jzpf\/ ESpzf ufpvk;H tustqk;H rsm;&Scd \ hJ / Akv d o f ufxeG ;f ? xkdpum;rsm;ukd pmESifha&;NyD; Akdvfzkd;uGef;xHay;vkdufonf[k od&
AkdvfpdefwifwkdYwyfrsm; o&ufrS qkwfcGm&awmhonf/ ygonf/
...(41)
566 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 567
1/ Akvd cf sKyaf e0if;u apckid ;f vkYd Akv
d af tmifBu;D onf 19-3-49 ,rf;bDv;l Ak;H wkrYd sm;pGmwifNy;D vlrygbJ xk&d xm;ukd ompnfbw l mokYd
u jynfoaYdk &mufvm\/ Akv d zf ;dk uGe;f ukd vmac:wm[kajym wGef;vTwfvkduf\/ &xm;wGJwGif xnfhxm;onhf csdefukdufAkH;onf
onf/ ompnfblwm a&SUwnfhwnhfwGif aygufuGJ&ef pDpOfxm;\/
2/ Akv
d zf ;dk uGe;f u tpk;d &tzGUJ ukd acgif;aqmifNy;D zGUJ yg/ Akv
d zf ;dk uGe;f tu,fí aygufuGJcJhaomf ompnfcHppfysufrnf/ okdYjzpfvQif
yg0ifapcsifwJh olawGukdvnf; xnfhEkdifygw,f[lí ompnfujdk zwf awmifiu l adk &mufNy;D &efuek o f Ydk wuf&efjzpfEidk rf nf
od&aMumif; uRefawmfwkdYwpfqifhMum;&ygonf/ [laom &nfrSef;csufjzpfonf/
wyfrawmfpdwf"mwfppfqifa&;ESifhjynfolwkdYtm;ay;axmufcHrI okdYaomf ompnf&Sd wyfrawmfom;wkdYonf xkd&xm;BuD;ukd
blwmra&mufrBD uKd Ny;D aoewfEiS yhf pfvu dk &f m &xm;wGBJ u;D twGi;f rS
1949 - 50 wpf0kdufqDu EkdifiHwpf0ef;wGif aomif;usef;rI vufeufrsm; aygufuGJ\/ wyfrawmfom;wpfa,mufrS txd
trsK;d rsK;d ESihf BuKH awGUae&\/ aMuuG0J rf;enf;zG,jf zpf&yftzkzH w Hk EYdk iS hf tcdkufr&SdcJh/ tvm;wlyif bk&m;BuD;wkdufyGJ? 'kdufOD;-uwkwfwkdYukd
BuHKawGUae&\/ ajzodrfhp&m[lí r&SdcJhay/ ywfNyD; vufckyfuGif;ukd 0ifwkduf&mwGifvnf; t½IH;ESifhomawGU&
xkpd Ofu wyfrawmfwiG f pdw"f mwfppfqifa&;wyf? pdw"f mwfa&; aomaMumifh yJcl;c½kdiftwGif;wGif vufckyfuGif;wkdufyGJaemufü
wyf[í l oD;jcm;r&Scd ahJ o;ay/ okaYd omf xkw d yfrsK;d ESithf vm;wlaom þxufBuD;aom wkdufyGJrjzpfawmhbJ &efukefodrf;a&;tpDtpOf
tvkyfrsKd;ukd wyfrawmfrSpwifaqmif&GufcJhonf/ pwifcJholrSm
ysufjy,fcJh\/
aemiftcgwGif 0PÖausmx f if? aZ,sausmx f ifbUJG &? tu,f'rDqk
jynfaMumif;wGiv f nf; jynfrx S u G v
f maom u&ifaoewfuidk f
ESpfxyfuGrf;&&SdcJhaom ½kyf&Sifo½kyfaqmifAkdvfrSL;Aukd jzpfonf/
wyf&if; (2) onf armfawmf,mOf tpD; 80 ausmf oHcsyfumum;?
AkdvfrSL;Aukdonf jrefrmhtoHrS npOfnwkdif;toHvTifhNyD;
olyek w f v Ydk ufeufcs&ef wku d w f eG ;f onf/ xkpd Ofu tif;pdew f iG f u&if b&if;u,f&D,m ponfwkdYESifh &efukefodrf;&ef pDrHNyD;csDwufcJhyg
olykefwkdY tvkH;t&if;ESifh&SdMu\/ xkdu&ifolykefwkdYonf olwkdYtm; aomfvnf; BudKUyifaumufteD; 0ufaumfwHwm;wkdufyGJwGif
&efuek o f rd ;f yku
d Ef idk af &;twGuf awmifirl S ppfurl sm;vmrnf/ jynfrS t½IH;ESifhomBuHKawGUcJh&onf/
ppfulrsm;vmrnf[lí ,kHMunfNyD; rD;ukef;,rf;ukefwkdufyGJ0if tif;pdefukd tajccHwkdufaeaom u&ifolykefwkdYonf xkdpOf
aeMuonf/ tcgu jynfvrf;? yJcl;vrf;wkdYokdY xGufívnf;r& 0ifvmrnfh
trSefpifppf ompnfNrdKUESifh ompnfblwmukd oeu (6) rS ppfulukdvnf; arQmfvifhír&aomtcsdef jzpfaeonf/
AkdvfrSL;wifarmif (aemifwGif q&mjrwfxef) \wyf? AkdvfwifhaqG tif;pdef&Sd u&ifwkdY\ xGufaygufrSm xef;wyif0ef;usifom
(aemiftcg 0efBu;D jzpfvmcJo Y )l \ ppf0efxrf;wyfwu Ydk tckid t f rm jzpfonf/ xkdpOfu xef;wyif NrdKU0ef;usifukd &JabmfjzLwyfrSL;
wyfpGJNyD; rdw¬Dvm&Sd u&ifolykefESifhrEÅav;bufu qif;vmaom AkdvfatmifEkdifwyfu xdef;xm;onf/ olYxHokdY u&ifwkdY0ifír&/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
wkdufcdkufvmaom &efol'wfcsfwkdYukd vG,fulpGmatmifjrifatmif txl;wdik ;f rif;Bu;D ½H;k wGif tajcwusaexdik Nf y;D vIy&f mS ;vkyu f ikd f
wkdufckdufEkdifcJh\/ &olrSm OD;0if;jzpfNyD; Adkvfcifarmifav;ESifY ocifcspfarmifwdkYu
...(44)
572 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 573
&efukefESifhrEÅav;udk oGm;csnfjyefcsnf vkyfae&\/ ukdpdef0if;ESifh OD;0if;tm; zqyvtzGJUcsKyfu jyefac:aomaMumifh uRefawmfwdkY
uRefawmfwdkYu zqyvESifh qdk&S,fvpfygwDwdkYESifh ywfoufNyD; vkyfief;½kyfodrf;&rnf&Sdaomtcg rEÅav;vlxku OD;0if;tm;
vkyf&\/ EIwfquf*kPfjyKyGJ usif;yjcif;udk Munfhjcif;jzifh odEdkifygonf/
zqyvudkjyefvnfzGJUpnf;jcif;? oabmxm;rwdkufqdkifrIudk EIwqf ufyu JG kd 0if;rif;0if;b&m;om; OD;ausm0f if;? OD;ausmrf if;?
nd§EdIif;ay;jcif;? qdk&S,fvpfygwD uvyfpnf;rsm;udk NrdKUe,ftvdkuf OD;pdef0if;wdkYu wm0efcHusif;yMuygonf/ NrdKUvlxkuvnf;
jyefvnfzGJUpnf;jcif;paom tvkyfwdkYudk OD;0if;u apcdkif;onfh pnf;um;odkufNrdKufpGm wufa&muftm;ay;Muygonf/
twdkif; vkyfay;&\/ udkpdef0if;u tvkyform;tpnf;t½Hk;ESifY xdktcrf;tem;wGif rEÅav;NrdKUay: &yfuGuftoD;oD;&Sd
ywfoufaom udpörsm;udk udkifwG,faqmif&Guf&onf/ udk,fpm;vS,frsm;u OD;0if;tm; *kPfjyKpum;rsm;ajymNyD; csD;rGrf;
OD ; 0if ; onf rEÅ a v;wG i f & S d a om vl w ef ; pm;toD o D ; \ axmremjyKMuygonf/ OD;0if;ujyefajym&mwGif -
udk,fpm;vS,fudk ac:awGUjcif;? NrdKUay:wGif&Sdaom yk*d¾Kvftkyfpk ]]rEÅav;udk 'Dvdkvmaqmif&Guf&wm uRefawmfwdkYudk,fwdkif
toD;oD;udkac:,lawGUqHkjcif;? 0efxrf;rsm;ESifhawGUqHkjcif;? xdkodkY pdwf0ifpm;vdkY vmcJhwmyg/ uRefawmfwdkY zqyvtzGJUBuD;udkvnf;
awGUqH&k mwGif awGUqHo k nfh vlwikd ;f \oabmxm;udek m;axmifjcif;? AdkvfcsKyfatmifqef;&SdpOfuvdk nDnDñGwfñGwfeJY tm;ay;axmufcH
&[ef;awmfrsm;ESifY awGUqHk&mwGif ausmif;wdkufrsm;odkY udk,fwdkif Muyg/ zqyvtpdk;&tzGJUu Nidrf;csrf;a&;&wmeJYtwl wdkif;jynf
oGm;a&mufNyD; q&mawmfrsm;\qE´oabmxm;udk avhvmjcif;? aumif;pm;a&;twGuf jynfot l m;vH;k &&Scd pH m;Edik af tmif vkyo
f mG ;
em;axmifrSwfom;jcif; vkyfcJh\/ rSmyg/ 'DrSm&SdwJh jynfoltm;vHk; nDnDñGwfñGwfeJY wdkifwdkifyifyifeJY
xdrk w S of m;em;axmifrw I u
Ykd kd ajz&Si;f ay;Edik o
f rQ ajz&Si;f ay;\/ 0dkif;0ef;aqmif&GufoGm;Muyg/
tavQmYtwif;vkyf&ef vdktyfygu wpfzufESifhwpfzuf aphpyf 'Dvdk rEÅav;NrdKUolNrdKUom;awGu uRefawmfhudk *kPfjyKwm
n§ d E d I i f ; ay;jcif ; ? oH C mawmf r sm;\qE´ u d k tod t rS w f j yKNyD ; aus;Zl;wifygw,f/ 0rf;vnf;omygw,f/ 'Dvdkatmifjrifatmif
q&mawmfrsm; BudKufEdkifatmifaqmif&Gufjcif; pojzif vkyfay;cJh vkyfEdkifwm[m uRefawmfOD;0if;r[kwfygbl;/ wu,fvkyfoGm;
onfhtwGuf rEÅav;NrdKUrSvlxkonf OD;0if;\ aqmif&GufyHkudk oluawmY qdk&S,fvpfwpfa,mufu vkyfoGm;wmyg}}/
auseyfMu\/ &[ef;ysKdtzGJUvnf; auseyfaMumif;od&ygonf/ pum;ajymNy;D pu cPwdwo f mG ;\/ rMumrDrmS yif vufcyk o f H
OD;0if;uapvTwí f rEÅav;wdik ;f twGi;f &SNd rKd Ursm;? ppfuikd ;f wdik ;f rsm; wajzmif;ajzmif;Mum;&\/ awmfawmfeJYudkvufckyfoHrpJcJhyg/
&SNd rKd Ursm;odYk uReaf wmfomG ;&Ny;D vlx\ k xifjrifcsuo f abmxm;udk
&&Sdap&ef avhvmpHkprf;cJh&ygonf/ Ek - rlwpfausmYjyef
rEÅav;NrdKUwGif xdktcgrSpNyD; tpdk;&ay:wGif tjrifrMunfrI 1950 jynfhESpf? azazmf0g&Dv [kxifygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
wGJzufacgif;aqmifonfh vlESpfa,mufyg rD;zdkab;wGif0dkif;xdkifNyD; cspcf spcf ifcif&if;&if;ES;D ES;D qufqMH uwmudk vdv k m;ygw,f/ 'g[m
pum;ajymMu\/ uRefawmfwdkY&JUoabmxm;ygyJ}} [k uRefawmfu ajymjyonf/
...(50)
584 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 585
udk[defarmifu ]]Mum;&wm 0rf;omygw,f/ vmwJhtcg MumMum udk[defarmifu &Gmxdyfa&mufatmifvdkufydkY&if; uRefawmfwdkY\
aeoGm;ygOD;}} [k ajymygonf/ oabmxm;udk oxHk-OD;vSaztm; ajymay;ygrnf[k uwday;
olYtdrfwGif wpfywfaecJh\/ pum; ajymygonf/ um;qufxGufcJh\/ zmyGef&Gmonf ESif;vTm
rjyefrD naearSmifpysKd;csdefwGif uRefawmfwdkY bk&m;cef;wGif yg;yg;Mum;wGif rIef0g;pGmusef&pfcJhavNyDwnf;/
xdkifpOf wHcg;0rS vlESpfa,mufwufvmMu\/ olwdkY 0kef;ceJ udk[defarmifu ytdk0f;OD;vSazxHodkY uRefawmfajymcJhaom
ay:vmNy;D olwv Ykd ufwiG f pufaoewfuav;ygvm\/ aoewfukd pum;wdu Yk okd mG ;ajym\/ uReaf wmfq h jD yefajymrnfqykd gu tenf;qH;k
Murf;ay:wGif aqmifhcsNyD; ]]a[h rvIyfeJY}} [katmfvdkufNyD; 15 &ufcefYMumrnf[kod&ay&m uRefawmf awmifBuD; udkpHatmif
,if;aoewfEiS hf uReaf wmfwu Ykd kd csed v
f u kd of nf/ uReaf wmfvefo Y mG ; tdrw f iG f aeygonf/ olvu kd yf Yakd y;aomaMumifh tif;xJoakYd &mufch\ J /
ygonf/ bmajym&rSef;rod? aMumifaerd\/ bmr[kwfaom azmifawmfO;D bk&m; zl;&\/ anmifa&Tov Ykd nf; a&mufc\ hJ / uavm
udpöjzifh uRefawmfa&wdrfepfrSm ylyefrdygonf/ ESifhatmifyef;udk xdkpOfu awmifBuD;&Sd wyfwGifwm0efusaeaom
uReaf wmf&mG wGi&f adS omtcgwGif awmifay:,mcif;odo Yk mG ;Ny;D
AdkvfBuD;pdk;jrifhatmifu vdkufydkYay;ygonf/
ytd0k ;f trsK;d orD;wdEYk iS t
hf wl opfyifpu kd Mf u\/ a&0dik ;f avmif;ay;\/
uRefawmfcefYrSef;xm;onfhtwdkif; rwfvv,favmufwGif
uRefawmfa&avmif;aeyHk? opfyifpdkufaeyHkawGudk udkpHatmifu
Akdvf[defarmifESifhAkdvfcsefZHkwdkY awmifBuD;&Sd uRefawmfhxHa&mufvm
"mwfyHk½dkufvdkufygonf/
cJh\/ uRefawmfuom udk[defarmif? udkcsefZHk[kac:aomfvnf;
&Gmol&Gmom;awGESifh uRefawmf &if;ESD;aeayNyD/ tdrfvnf
zdwo f al wG &Sad eNy/D onfcgwGirf S aoewfEiS yhf pf&ef tcsed cf aH e&\/ olwdkYt&yfwGifawmh Adkvf[defarmif? AdkvfcsefZHk[kac:Muonf/
uHaumif;ygonf/ olwdkY ytdk0f;oxHk-OD;vSazESifh aqG;aEG;cJhaomtaMumif;udk
]]a[haumifawG bmvkyfwmvJ}} [laom toHESifhtwl uReaf wmfx h jH yefajymjy\/ OD;vSazuvnf; jynfaxmifpt k pd;k &ESihf
Akdvf[defarmif tdrfay:a&mufvm\/ uRefawmfhtm; aoewfESifh em;vnfrI&csifaMumif;? olwdkYawG vufeufudkifxm;jcif;udk
csed af omolwYkd aoewfux kd m;Ny;D tdraf tmufqif;oGm;Muygonf/ jynfaxmifpktpdk;&u em;vnfrI&SdapcsifaMumif;wdkY ajymygonf/
ukd[defarmifu uRefawmfhtm; awmif;yef\/ uRefawmfuvnf; -
]]olwdkYawmfawmf rl;aeMuvdkYyg/b,folursm; bmajymvdkuf ]]uRefawmf &efukefjyefygr,fh? cifAsm;wdkY qE´udkvnf; [dku
w,f rodb;l / 'gaMumifh rpOf;pm;bJa&mufvmwm}} [k ajymygonf/ vlBuD;udk ajymjyygr,f}} [lí ajymvdkufygonf/
uRefawmfwdkY bmrSjyefrajymyg/ uRefawmfjyefzdkY pDpOfaepOfrSmyif &efukefrS owif;wpfyk'f
aemufaeY eHeufapmapmwGif bl;oD;ausmEf iS ahf umufni§ ;f aygif; a&mufvmygonf/ uReaf wmfonf &efuek rf OS ;D pde0f if; (pma&;q&m
D:/Dummy/Ko Ko (2)
pm;NyD; pum;ajymaeMu\/ pum;ajymaewkef;rSmyif udkpHatmif rif;&Siaf emif) awmifBu;D odv Yk mrnfjzpf&m olu Y akd pmifNh y;D ola&mufrS
pDpOfxm;onfh *spfum;a&mufvmojzifh uRefawmfwdkY jyefcJhMu\/ uRefawmfu &efukefodkY jyef&efay;onfh owif;jzpfygonf/
...(51)
586 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 587
uRefawmf OD;pdef0if;udkapmifh\/ wpfvcefY tcsdefMumoGm; &Srf;jynfe,frSm&SdwJh &Srf;vli,ftiftm;pkawG? EdkifiHa&;
ygonf / oBuF e f N yD ; rS ol u a&muf v mcJ h \ / uRef a wmf o nf tkyfcsKyfa&;ynm&yfawGudk avhvmvdkufpm;NyD; wwfuRrf;aezdkY
vufxyfNyD;pZeD;udk rdk;ukwfwGifxm;cJh&m ckepfvcefYyifMumcJhNyD/ vdw k ,f/ qufcgqufcg Ed;k Mum;aezdv Yk w
kd ,f/ tJ'grSom cifAsm;wdYk
xdkumvtwGif;rSm pmvnf;ra&;? vlvnf;ra&muf? uRefawmf vdkcsifwJh &nfrSef;csufawG jzpfEdkifr,f/ 'Dawmh &Srf;jynfe,f&JU
udpk aH tmiftrd f a&mufaeaMumif;odaom rdwaf qG pmwku d pf ma&;r vli,frsKd;qufopfawGudk pnf;½Hk;Edkifatmif BudK;pm;zdkYvdkr,f/
a':aomif;aomif;u uReaf wmf\ZeD; om;a,musmf ;av; zGm;jrif uRefawmf 'DavmufyJ ajymEdkifr,f}} [lí xdkpOftcgu OD;pHazudk
aMumif;[lí oHBudK;ydkYay;vdkufojzifh 13-4-51 u rdef;r rD;zGm; ajymcJhaom pum;jzpfonf/
aMumif;od&awmh\/ uRefawmf teD;wGifr&SdcJhyg/ aemufNyD;awmY ]] ocifEk-rl 14 csufqdkwmvnf; wdkif;jynf
uReaf wmf OD;pde0f if;udak pmifah epOf yef;cs?D yef;ykq&m OD;pHazonf rNidrfroufjzpfaeawmh b,fvdkrS jzpfEdkifr,frxifbl;/ wdkif;jynf
uReaf wmhx f H vmvnfwwf\/ olt Y rd o
f zYkd w
d af c:Ny;D xrif;auR;\/ Nidrf;csrf;rS jzpfEdkifrSm/ 'gaMumifh 'DaeY? 'D&uftcsdefrSm wdkif;jynf
olodcsifvmaom taMumif;awGar;wwfygonf/ 1300 jynfh Nird ;f csr;f a&; &&m&aMumif;rsm;udo k m a&SUwef;wifO;D pm;ay;ajymqdk
ta&;awmfyakH emufyikd ;f rSpNy;D Edik if aH &;vIy&f mS ;rIukd pdw0f ifpm;cJah om aqmif&Gufaeoifhw,fvdkY uRefawmf ,lqw,f}} [lí ajymvdkuf
yef;csDq&m OD;pHazonf zufqpfawmfvSefa&;umv AdkvfcsKyf onf/
atmifqef;\ yifvt kH pnf;ta0;umvwdw Yk iG f pdw"f mwfwuf<upGm OD;pHazu uRefawmfajymvdkufaompum;udk vufcHyHk&yg
yg0ifcJholjzpfay&m uRefawmfhtm; olwdkY\ &Srf;jynfe,fa&SUa&;ESifh onf/
tjcm;aomta&;wdkYudk ar;wwfygonf/ uRefawmfu ]]apmfbGm; xdktajctaewGif xdkpum;udkomajymEdkifcJhonf/
awG tmPmpGefYa&;qdkwm avmavmq,f rjzpfEdkifao;bl;Asm/ oBuFefNyD;aomtcg OD;pdef0if; (rif;&Sifaemif) a&mufvmyg
aemufvnf; awmfawmfeJYrjzpfEdkifbl;/ zGJUpnf;yHktajccHOya' onf/
rSmvnf; vGwfvyfa&;&NyD; q,fESpfMumrSm cGJcsifw,fqdkvnf; uRefawmfu -
cJGxGufEdkifw,fvdkYygxm;awmh apmfbGm;awG ckb,fenf;eJYrS ]]ytd0k ;f awGu aysmah ysmah ysmif;aysmif;qufqw H mudk oabm
cGJrxGufEdkifao;bl;/ 'gaMumifh apmfbGm;awG tmPmpGefYzdkYqdkwm usMuygw,f/ uReaf wmfajymxm;vdYk uReaf wmfweYkd YJ tawmfyJ eD;pyf
avmavmq,f rjzpfEdkifbl;/ apmfbGm;awG tmPmpGefYzdkY tajc aeygNyD/ cifAsm;uom olwdkYawG Oya'abmifxJa&mufatmif
taeay;rS jzpfEdkifr,f/ pnf;½Hk;Edkifr,fqdk&ifawmh cifAsm;&JUEdkifiHa&;atmifjrifrIwpf&yf
ya'o&mZfqefYusifa&;qdkwm apmfbGm;udk tmPmpGefYa&;? jzpfygvdrfhr,f/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
rpGeaYf &;qdw k m wpfcw k nf;eJrY vHak vmufb;l / ya'o&mZftyk cf sKyaf &; 'Dawmh olwu Ykd kd vdrv
f rd rf mrm aysmah ysmah ysmif;aysmif; qufqH
ywf0ef;usifudk wpfqifhNyD;wpfqifh ajymif;vJEdkifrSjzpfr,f/ aqmif&Gufyg/ 'Dtajctaetm;vHk; udkpHatmif tm;vHk;em;vnf
...(52)
588 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm;
ygw,f/ cifAsm;oleJYomwGJNyD; vkyfayawmh? atmifjrifrSmyJ}} [k
ajymvdkufygonf/
uReaf wmfonf olEiS hf ok;H -av;&ufqufaeNy;D aemuf&efuek f
odkY jyefcJhygonf/
t|rykid ;f
Oa&myokdY
1951 ckESpf? Mo*kwfv 1 &ufaeY jzpfygonf/
uRefawmfonf Akdvfodef;vIdif (aygif;wnfNrdKUe,f vlrsKd;pk
vTwfawmftrwf bD'Datacwf r*Fvm'kHAkdvfoifwef; wwd,
ywf q if ; ) ES i f h t wl r*F v m'k H a vqd y f o k d Y a&muf a eygonf /
taMumif;rSm Oa&mywkdufokdY c&D;xGuf&efjzpfygonf/
av,mOfrxGufrD uRefawmfwkdYtm; av,mOfokdY wuf&ef
rac:ao;rD uRefawmf [kd[kd'D'Dai;&if; pdwfwGif;u &,fcsifaerd
ygonf/ taMumif;rSm rMumao;aom 1948 ckESpf? Zefe0g&Dv
twGi;f uyif &Ny;D cgp vGwv f yfa&;\ aysmyf w JG u Ydk dk qifE&JT ef tm;r&
ao;rD uReaf wmfwYdk vli,fwpfpo k nf vlBu;D rsm;\ wm0efay;csuf
t& awmfvSefaeaom AD,uferfEkdifiHokdY vQKdU0Sufc&D; xGufcJh&\/
,ck v k d Passport vnf;r&Sdao;/ ADZmvnf; r&Sdao;/
uRefawmfwkdY ukdifxm;onfh Identity Card wGif xkdif;vl0ifrI
D:/Dummy/Ko Ko (2)
OD;AaqGu uRefawmfwkdYxHwGif a':&oD0k'frif;twGuf r&bl; ...Mum;aeEdik if jH zpfwhJ qGpZf mvefut dk &ifomG ;yg/ tJ'u D rS
pmwpfapmifay;vdu k \ f / (Dorothy Woodman) rSm NAw d od Qavbm csufukdqvkdAm;uD;,m;ukdoGm;&r,f}} [líajymygonf/
...(54)
592 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 593
xko d o Ydk mG ;&ef aomrwfpu f wG u
f rk P Ü o
D o
Ydk mG ;Ny;D qGpZf mvefomG ; oHuefYvefYumaemufu yGJawmf
av,mOfukd pDpOfay;ygonf/ uRefawmfwkdYonf qGpfZmvefEkdifiH þokYd ½k&mS ;wk\
Yd MoZmtmPmt&Sed t f 0gwufaeaom umv
Zl;&pfNrdKUwGif wpfntdyfMu\/ Akdvfodef;vIdifu em&D0,fcsifojzifh twGif; ta&SUOa&mywpfcGifwGif&Sdaom ½kdar;eD;,m;? ykdvef?
em&DwpfvkH;0,f\/ uRefawmfuawmh bmrSr0,fjzpfyg/ [efa*&Dponhf uGefjrLepfwkdY\ t&Sdeft0gvTrf;rkd;aom EkdifiHwkdY
aemufaeYwiG f qGpZf mvefEidk if ?H Zl;&pfNrKd UrS qGpaf vaMumif;jzifh onfvnf; ,l*q dk vyfEiS hf oabmxm;uGNJ y;D jzpfaeonf/ bmvifNrKd U
csuu f q dk vkAd m;uD;,m;Ekid if ?H y&m[m (Praha) NrKd UawmfoYdk a&mufyg onf *smreDjynfwGif yg0ifaeonf/ bmvifNrdKUukd av;ykdif;cGJjcm;
onf/ xm;onf/ ta&SUykdif;bmvifukd ta&SU*smreDuGefjrLepf tpkd;&
xkpd Ofu tajctaeukd ,aeYjrefrmvli,fwo Ydk &d ef tenf;i,f tkyfcsKyfonf/ urÇmhNidrf;csrf;a&; vli,fyGJawmfBuD;ukd ta&SU
a&;jyvkdygonf/ bmvifwiG f usi;f yrnfjzpfonf/ xkyd aJG wmfusi;f ya&;aumfrwDu
'kw, d urÇmppfBu;D Ny;D aomtcg *smreDEidk if u H dk r[mrdwEf idk if H jrefrmEkid if H zqyvtzGUJ csKyo f Ydk vli,frsm;ukv d wT &f ef zdwpf mykv
Yd u dk f
wkdYu cGJa0,lMu&mwGif ta&SU*smreDonf ½k&Sm;\vufatmufcH onf/ uReaf wmfwYdk zqyvtzGUJ csKyw f iG f vli,ftzGUJ r&Syd g/ okaYd omf
jzpfoGm;onf/ uGefjrLepfEkdifiHtjzpf xif&Sm;vsuf&Sd\/ usefaom zdwpf m&í vla&G;aomtcgwGif uReaf wmht f m;a&G;cJMh u\/ vTwcf hJ
tpdwt f ykid ;f ok;H ykid ;f ukd tar&duef? t*Fvef? jyifopfwu Ydk ykid af v&m Mu\/ uRefawmfonf þokdYvQif ta&SU*smreDokdY a&mufoGm;jcif;
jzpfygawmhonf/
xkEd idk if rH sm;u 'Dru dk a&pDEikd if rH sm;jzpfMu\/ vGwv f yfaom pD;yGm;a&;
csufukdqvkdAm;uD;,m;avqdyfwGif trsKd;orD;wpfOD;u
pepfukdtm;ay;aom EkdifiHrsm;jzpf\/
uRefawmfwkdYukdBudKae\/ a&mufvQifa&mufcsif;yif BudKqkdol
xkpd Ofu qkAd , D uf½&k mS ;\ MoZmcHueG jf rLepfEidk if rH sm;wGif ykv d ef? trsK;d orD;u ]]uJ ...&Siw f aYdk wmh oHuefv Y efu Y maemufudk a&muf
[efa*&D? ½kdar;eD;,m;? csufukdqvkdAm;uD;,m;? blvfa*;&D;,m;? vmNyD aysmfMurSmyg}} [lí rcsKdrcsOfrsufESmxm;ESifh ajymygonf/
rm&S,v f w f ;D wk;d acgif;aqmifaom ,l*q dk vm;AD;,m;ESihf t,fvaf A; olu uRefawmfwkdYxuf toufBuD;ykH&ygonf/ uRefawmfwkdYonf
eD;,m;wkdY jzpfonf/ ,l*kdqvm;AD;,m;rSm xkdpOfu ,l*kdqvyf y&m[mNrdKUwGif wpfntdyfMu&ygonf/ aemufaeYwGif ta&SU
uGefjrLepfacgif;aqmifrsm;onf pwmvif\MoZmukd rcH,lonhf *smreD? bmvifNrdKUokdYoGm;&ef blwm½kHokdYoGm;ygonf/ vmBudKol
twGuf 28-6-48 ckESpfu uGefrifazmiftzGJUrS ,l*kdqvyfEkdifiHukd trsK;d orD;u uReaf wmfwEYdk iS t hf wlomG ;rnhf tazmftrsK;d om;wpfO;D
xkwfypfvkdufonf/ ESihf rdwqf ufay;ygonf/ xko d El iS t
hf wl ta&SUbmvifox Ydk u
G cf &YJ m
,cifu ,l*kdqvyfEkdifiHbJvf*&dwfNrdKUwGif uGefrifazmif rGef;wnfhausmfausmfwGif a&mufygawmhonf/
tzGJU\ XmecsKyf½kH;zGifhvSpfxm;cJh&m ,l*kdqvyfEkdifiH uGefrifazmif ta&SUbmvifNrKd U vli,fyaJG wmfusi;f ya&; {nfch BH uKd qadk &;Xme
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tzGUJ rS txkwcf &H Ny;D aemufwiG f uGerf ifazmifXmecsKy½f ;Hk ukd armfpukd okYd uReaf wmfwaYdk &mufomG ;aomtcg jrefrmtrsK;d om;wpfa,mufu
okdY ajymif;a&TUvkdufonf/ uRefawmfwkdYukd vmawGUygonf/
...(55)
594 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 595
olYtrnfum; ukdxGef;&Sdefjzpf\/ vufxufwiG f 0efBu;D wpfO;D jzpfcNhJ y;D vGwv f yfa&;acwfwiG f Armjynf
ukdxGef;&Sdefonf &efukefaq;aumvdyfrS umvuwåm;&Sd tvkyform;? v,form;ygwD\ acgif;aqmifwpfOD;jzpf\/ olwkdY
aq;wuúokdvfodkY ajymif;a&TUynmoifaeoljzpfonf/ olonf ygwDtm; owif;pmawGu qk&d , S ef [D íl todtrSwjf yKxm;Muonf/
Auy0ifwpfOD;[k uRefawmfwkdY odxm;ygonf/ olonf urÇmh ocifav;armifuvnf; uReaf wmfww Ydk nf;aom [kw d ,frmS yif
Nird ;f csr;f a&;vli,fyaJG wmf usi;f ya&;tpnf;ta0;Bu;D wGif usi;f ya&; wnf;\/ ocifav;armifu uRefawmfwkdYukd awGUaomtcg -
aumfrwD0ifjzpf\/ jrefrmEkid if u H eG jf rLepfygwD\ vli,fu, dk pf m;vS,f ]]uk,
d v hf w l Ydk ...uk, d v hf w l u Ydk dk zdwvf v Ydk mwmvm;}} [kar;\/
tjzpf a&muf&Sdaeoljzpfonf/ uRefawmfwkdYu ]][kwfygw,f ...zdwfvkdYvmwmyg}} [k
ukdxGef;&Sdefonf qdkAD,ufuGefjrLepfygwD\ MoZmcH urÇmh ajymaom tcg r,kHovkdrsufESmay;jzifh -
uGefjrLepfausmif;om;rsm;or*¾tzGJU\ A[kdaumfrwD0ifwpfOD; ]]aumif;ygw,fuGm}} [k ajymygonf/
jzpfonf/ tqkyd gukx d eG ;f &Sed rf mS aemiftcgwGif jrefrmEkid if o H Ydk w½kwf uRefawmfwkdYu olYtm;EkdifiHa&;acgif;aqmifwpfOD;taejzifh
jynfrw S pfqifh jyefa&mufNy;D awmwGi;f uGejf rLepfygwDwiG f ta&;yg av;pm;ygaomfvnf; ol\ uRefawmfwkdYtay: qufqHa&;rSm
aomol jzpfcJY\/ awmwGif;Auy jzKwfxkwfowf vrf;pOfwGif at;pufpuftrlt&m&Sdaeygonf/ ukdxGef;&Sdefvkd vIdufvSJysLiSm
r&SdcJhyg/
towfcH&ol ukdazNidrf;um; tqkdyg ukdxGef;&Sdefyifjzpf\/
ukdxGef;&Sdefu uRefawmfwkdYtm; -
ukx d eG ;f &Sed uf uReaf wmfwt Ydk m; ]]zqyvtpk;d &tzGUJ u cifAsm;
]]tckusi;f ywJh urÇmNh ird ;f csr;f a&;vli,fyaJG wmfrmS uReaf wmfwYdk
wkdYukd ukd,fpm;vS,ftjzpf vTwfvkdufwm odyfNyD;0rf;omw,fAsm
ig;OD;[m jrefrmEkid if u H , dk pf m;jyKwufwhJ uk, d pf m;vS,v f Ydk uReaf wmf
wu,fygyJ}} [lí vIdufvIdufvSJvSJ EIwfqufpum;ajymygonf/ ouf q k d i f & muk d owif ; yk d Y x m;ygw,f / uRef a wmf w k d Y u awmh
uReaf wmfwrYdk mS olu Y adk wGU&ojzifh jrefrmvlrsK;d wpfa,muf jzpfaom acgif;aqmifayghAsm}} [kajym\/
aMumifh tm;wufvmygonf/ pdww f iG f xifah erIawGr&Sb d jJ zpfomG ;onf/ ig;a,mufrSm ukdxGef;&Sdef? ocifav;armif? uRefawmf
ukx d eG ;f &Sed of nf uReaf wmfwt Ydk m; ukcd if0if;qko
d El iS hf rdwq f uf armifcspv f idI ?f Akv
d o f ed ;f vIid Ef iS hf ukcd if0if;wkjYd zpf\/ þokrYd [kwv f Qif
ay;ygonf/ ukdcif0if;rSm jrefrmEkdifiHrS csufEkdifiH? y&m[mNrdKUawmf uRefawmfwkdYonf zqyvukd,fpm;vS,ftjzpfom jzpfrnf/ ,ck
wGif rsufrSefynm vmoifaeaMumif;od&ygonf/ wGifrl olacgif;aqmifaom uGefjrLepfvli,ftaejzifhom wufcJh
ukdxGef;&Sdefu uRefawmfwkdYtm; reD;ra0;wGif&Sdaom [kdw,f &\/ uRefawmfwkdYu oabmwlcJh&ygonf/
wpfcw k iG f wnf;ckad pygonf/ uReaf wmfwYdk ta&SUbmvifa&mufNy;D þtaMumif;aMumifh xdcu kd pf &mtaMumif;r&S[ d í
l ,kMH unfNy;D
ESpf&ufcefYtMumwGif ocifav;armifa&mufvmygonf/ olYtpDtpOftwkdif; vkdufemcJhygonf/
ocifav;armifonf 1300 jynhf ta&;awmfyaHk emufyidk ;f wGif urÇmNh ird ;f csr;f a&;vli,ftpnf;ta0;Bu;D ukd 15-8-51 aeYwiG f
D:/Dummy/Ko Ko (2)
xkpd Ofu xif&mS ;aom Ekid if aH &;tzGUJ tpnf;jzpfonhf wkAYd rmtpnf; usi;f yygonf/ tpnf;ta0;rprD uReaf wmfwo Ydk nf oGm;wwforQ
t½kH;wGif Ouú|jzpfcJYzl;onf/ *syefacwf a'gufwmbarmftpkd;& bmvifNrdKUtwGif; avQmufoGm;cJhMu\/
...(56)
596 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 597
yGJawmfrprD wpf&uftvkdwGif ukdxGef;&Sdef? uRefawmfwkdY olonf tDwvD rif;aqGrif;rsK;d rSL;rwfrsK;d wkrYd S qif;oufco hJ l
ESpfa,mufukd oD;jcm;awGUNyD; - jzpfNy;D ½ky&f nftvGeaf csmol cefo Y jl zpfonf/ wnfMunfajzmifrh wfol
]]'Dtpnf;ta0;rSm tqkw d ifwm ..axmufcw H m ..qk;H jzwf jzpfonfhtjyif pnf;½kH;a&;aumif;oljzpfaomaMumifh tDwvDNrdKU
wmawG&ydS gw,f/ 'gukcd ifAsm;wkYd b,fvo dk abm&ovJ}} [kar;yg wkdif;jrLeDpy,fa&G;aumufyGJrsm;wGif tEkdif&rIawGrsm;cJhonf/
onf/ xkt d cg Akv d o f ed ;f vIid u
f uReaf wmfu h vdk rS ;f Munh\ f / uReaf wmfu uGefjrLepfawGyifEkdif&jcif;rSm bJvif;*g;aMumifhjzpfonf/ olonf
]]Nird ;f csr;f a&;udpyö AJ sm bmrS uefu Y u G pf &mrvkyd gbl; ..uReaf wmfwYdk uGefjrLepfacgif;aqmifjzpfaomfvnf; qkdAD,uf,leD,HuGefjrLepf
oabmwlygw,f}} [k ajymvkduf\/ ukdxGef;&Sdefu auseyfpGm acgif;aqmifrsm;\MoZmukdvufrcH? vGwfvGwfvyfvyf awG;ac:
jyefoGm;avonf/ aqmif&u G w
f wfojl zpfonf/ rdrw d idk ;f jynfEiS ahf vsmn f aD om rl0g'rsm;
tpnf;ta0; usif;yaomaeYjzpf\/ ukd vGwfvGwfvyfvyfawG;ac:aqmif&GufwwfaomaMumifh ol\
usif;yonhfae&mukd uRefawmfrrSwfrdawmhyg/ tvGef *kPfowif;onf uGefjrLepfr[kwfaom 'Drkdua&pDEkdifiHrsm;wGif
bJvif;*g;\ *kPfowif;rSm ausmfMum;vsuf&Sdonf/
us,f0ef;aom cef;rBuD;twGif; jzpfygonf/ cef;rBuD;t0ifvrf;
[Geef ufum Honneker rSm aemiftcgwGif ta&SU*smreD ac:
wpfavQmufwiG f a&mifpt Hk vHawGviT x hf xl m;ygonf/ b,fEidk if u H
*smref'Drkdu&ufwpfor®wEkdifiH (GDR) \ or®wjzpfvmonf/
tvHawGrSef; uRefawmfrMunhfcJhí rodawmhyg/
uReaf wmfawGUcJrh w S of m;cJw
h mwpfcu k dk ajymjycsiyf gao;onf/
xkdifckHawGwGif t*Fvdyftu©&mpOftwkdif; xkdif&av&m
tpnf;ta0;wGif obmywd[eG ef ufumu em&D0ufcefY rdecYf eG ;f
uReaf wmfwrYdk mS xkpd Ofu bm;rm;[ko;Hk onht f wGuf B twef;wGif pum;ajymonf/ ol\rdecYf eG ;f wGif qdAk , D uf,el , D \ H OD;aqmifrjI zifh
xkdif&ygonf/ xdyfqkH;u blvfa*;&D;,m;? aemufbufwGif urÇmhNidrf;csrf;a&;twGuf tm;xkwfBudK;yrf;aeaMumif;? t&if;&Sif
b,fv*f s, D jH zpfNy;D uReaf wmfwu Ydk b,fv*f s, D aH emufwiG &f ydS gonf/ Ekid if rH sm;u? e,fcsUJ Ekid if rH sm;u Nird ;f csr;f a&;uk[ d efw Y m;aESmifh,uS af vh
C twef;\xdyq f ;Hk wGif w½kwu f , dk pf m;vS,rf sm;awGU&Ny;D U twef; &Sad eaMumif;/ xkaYd MumifNh ird ;f csr;f pGmaexkid Ef idk &f ef ,cktpnf;ta0;Bu;D
wGif tar&duefjynfaxmifp?k t*FvefEidk if w H rYdk S uk,
d pf m;vS,af wGudk u Nidrf;csrf;pGmtwlaea&;rl0g'ukd cH,lNyD; aqmif&GufoGm;rnf/
awGU&ygonf/ tpnf;ta0;BuD;\obmywdtjzpf EkdifiHwum rvGwv f yfaomEkid if rH sm;\ vGwv f yfa&;wku d yf rJG sm;ukd tm;ay;rnf
uGefjrLepfvli,frsm;tzGJUOuú| Honneker ([Gefeufum) ta&SU jzpfaMumif;? jynfolY'Drkdua&pDvrf;aMumif; ajzmifhjzL;a&;twGuf
*smreDuaqmif&GufNyD; tcrf;tem;rSL;vkyfolrSm EkdifiHwum tpnf;ta0;BuD;u qkH;jzwf&rnfjzpfaMumif;[lí rSwfom;rdyg
uGefjrLepfvli,frsm;tzGJUtwGif;a&;rSL;jzpfol Enrico Berlinger onf/
tif&u D dk bJvif;*g; (tDwvDueG jf rLepfvil ,ftpnf; t½k;H Ouú|) u obmywd\rdefYcGef;ukd av;-ig; EkdifiHavmufu axmufcH
D:/Dummy/Ko Ko (2)
aqmif&GufcJhonf/ Mu&mwGif ½k&mS ;ukv d v dk m;aom uGejf rLepfEidk if w H Ydk axmufcaH qG;aEG;
tif'&DukdbJvif;*g;rSm xl;jcm;aomoljzpfygonf/ &mü -
...(57)
598 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 599
]]pwmvifacgif;aqmifaom qkAd , D uf,el , D u H }} [lí pvku d f tpnf;ta0;'kwd,aeYwGif qkdAD,uf,leD,HuGefjrLepfygwD
onfESifh tpnf;ta0;wufoltm;vkH;wkdY rwfwwf&yfMu&awmh OD;aqmifaom qkAd , D ufvil ,f (Komsomol uGeq f rdk )dk tpnf;t½k;H rS
onf/ vuf a xmuf t axG a xG t wG i f ; a&;rS L ;jzpf o l u uRef a wmh f u k d
yxrykdif;wGif pwmvif ... pwmvif \[k cyfav;av; vmEIwfqufygonf/ ukdxGef;&Sdefurdwfqufay;í jzpfygonf/
ajymNy;D vufcyk af v;av;wD;&\/ aemifwiG w f pfpwpfp jrefvmNy;D uRefawmfu qkdAD,uf,leD,HwGif rmhufpf0g'ukd oif,lvkdaMumif;?
pwmvif ..pwmvif ..pwmvif[k oGufoGufqkd ..vufckyf qkdAD,uf,leD,Hukda&mufcsifaMumif;ajym&m oluvIdufvIdufvSJvSJ
ukd oGufoGufwD;&\/ aemifrS aES;NyD;xkdifvkduf&onf/ &if;ESD;pGmwkHYjyefNyD;jzpfEkdifaMumif;? olBudK;pm;ay;rnfjzpfaMumif;
w½kwfESifhAD,uferfukd,fpm;vS,fwkdYu axmufcHaqG;aEG;Mu ajymygonf/
aomfvnf; pwmviftrnf ryg0ifcí hJ rwfwwfr&yfc&hJ yg/ tjcm; okaYd omfaemufaeY 'kw, d tBurd f olEiS ahf wGUaomtcg olonf
aom uGefjrLepfEkdifiHjzpfonhf csufukdqvkdAm;uD;,m;? [efa*&D? raeYuuJo h Ydk r[kwaf wmhbJ uReaf wmfu h dk tm;wktYH m;em trlt&m
&Sad eonfudk awGU&\/ uReaf wmft h xif uReaf wmft h m; wpfa,muf
blvaf *;&D;,m;? t,fvaf b;eD;,m; tp&Sad om Ekid if w H u
Ydk aqG;aEG;
a,mufu rvkv d m;ojzifh armfpuko d o
Ydk mG ;&ef uefu Y u G of jzifh þokYd
axmufcw H idk ;f pwmviftrnf ok;H -av; cgygwwf\/ ygwkid ;f xNy;D
jzpfonf[kxifrd\/ tqdkyg wpfa,mufa,mufrSm uRefawmfwkdY
pwmvif - pwmvif[ak tmfNy;D vufcyk w f ;D &&m rdepf0ufavmuf
jrefrmukd,fpm;vS,fxJu jzpfrnf[kxifrd\/ oluuRefawmf
awmhMumwwfygonf/ wpfcgygwkid ;f rwfwwf&yf? vufcw k w f ;D &&m
t*FvefwGif oDwif;ESpfywfcefYapmifhyg/ NAdwdoQuGefjrLepfygwDukd
tawmfav;ukd rSwo f m;p&mygvm;[lí cH,v l u dk rf yd gonf/ yk*Kd¾ vf taMumif;Mum;rnf[k ajymygonf/
ukd;uG,frIrjyK&aom uGefjrLepfwkdY\ tjyKtrIaywnf;/ uReaf wmfwYdk {nfo h nfu, dk pf m;vS,rf sm;onf uGejf rLepftpk;d &
urÇmhNidrf;csrf;a&;tpnf;ta0;rSm ESpf&ufyJMumygonf/ wkYd tkycf sKyaf eaom csuEf idk if wH iG ;f vSnv fh nfavYvmcGi&hf ygonf/
xkEd pS &f uftwGi;f rSmyif uk, d pf m;vS,t f csi;f csi;f eD;&mvlEiS hf rdwq f uf? pm;p&dwf? wnf;ckdp&dwfrukefcJhyg/ xkdokdYavYvmaepOf qkdAD,uf
vdypf may;ESihf aysm&f iT pf &mvli,fb0rsK;d jzpfawmh\/ tpnf;ta0; ,leD,H rnfokdYrQtaMumif;rMum;ojzifh vef'efokdY jyefcJhygawmh
tNy;D aemufaeYwiG f nDvmcHu, dk pf m;vS,t f m;vk;H NrKd UxJoYdk pDwef; onf/
vSnfhvnfMu\/ rdrdEkdifiHtrnf qkdif;bkwfukdukdifNyD;csDwufMu&m xkdtpnf;ta0;umvtwGif;wGif AD,uferfukd,fpm;vS,f
Burma [laom qkdif;bkwfukd uRefawmfwkdY jrefrmig;OD;a&SUwGif tzGJUrS wpfOD;onf uRefawmhfukd tm;&yg;& vmEIwfqufygawmh
*smrefvil ,fwpfO;D u ukid Nf y;D vSnv hf nfMu&m uReaf wmfwq Ydk idk ;f bkw?f onf/ olum; 1948 ckEpS t f wGi;f u uReaf wmfA, D uferfoYdk vQKUd 0Suf
uReaf wmfw0Ydk wfpu Hk adk wGUaomtcg vrf;ab;rS wef;pDMunhaf eaom c&D;xGucf &hJ mwGif uReaf wmfwt Ydk m; vmBuKd onfh wyfzUJG rSojl zpfawmh
D:/Dummy/Ko Ko (2)
y&dowfu bl;&rm;-bl;&rm;[lí vufcyk w f ;D Ny;D atmfMuygonf/ onf/ ol\trnf Tran Van x&efAefjzpfonf/ trSeu f x&efAef\
þokdYBudKqkdoHMum;ojzifh uRefawmfwkdYpdwfMunfEl;rdygonf/ aemufwGif trnfwpfvkH;ygao;\/ uRefawmf arhaeNyD/ olu
...(58)
600 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 601
uRef a wmh f u k d EI w f q uf ? a&S ; a[mif ; aES m if ; jzpf a wG a jymES i f h a&mufz;l aom Mr. Djedjier (*s,*f s, D m;) ac: rm&S,v f wf ;D wk;d \
tawmfav; pdwfauseyfp&mjzpf&awmhonf/ twGif;a&;rSL;wpfOD;ESifh awGUqkHcGifh&cJhygonf/
vef'efokdYa&mufaomtcg *avmufqufpwmpuGJ,m;&Sd xko d o l nf aemifaomtcgwGif rm&S,v f wf ;D wk;d tw¬Kyw Ü u då dk
ukd0if;vIdiftcef;wGif wnf;ygonf/ xkdurS a':&oD0k'frif;ESifh a&;om;xkwaf 0cJo h jl zpfygonf/ xkjYd yifoo l nf ,l*q dk vyf 'kw, d
oGm;awGUygonf/ a':&oD0k'frif;u uRefawmfwkdYtajctaeukd or®wjzpfonfh Milovan DJilas rDvkdAef*sD;vyfpf vl,kH&Jabmf
ar;ygonf/ wpfO;D vnf;jzpfygonf/ olonf Oa&mywku d &f dS ,l*q dk vm;AD,m;ukd
uRefawmfwkdYu Akdvfodef;vIdifonf vlrsKd;pk vTwfawmftrwf vkdvm;onhf rdwfaqGawmfawmfrsm;rsm;ESifh qufqHae&olvnf;
wpfO;D jzpfaomaMumifh Ekid if jH cm;wGif Mum&Snrf aeEkid yf g/ uReaf wmf jzpfonf/
url vlBuD;awGrSmonhftwGuf Oa&my\ EkdifiHa&;tajctaeukd tpOfoifch siaf wmh Akv d of ed ;f vIid o f cd siaf om tar;awGtm;vk;H
avhvmvkdí &ufykdaeygOD;rnf[kajym&m a':&oD0k'frif;u ukd ajzMum;Ekdifolvnf;jzpfonf/
olYtdrfwGifwnf;ckdEkdifaMumif;? tm;em&ef r&SdaMumif;ajymygonf/ rpöwm*s,*f s, D m;u olwEYdk idk if w H iG &f adS om Ekid if jH cm;qufqaH &;
uReaf wmfwYdk a':&oD0'k rf if;qDrS xGucf NhJ y;D jrefrmoH½;Hk okYd 0ifyg AsL½kdtzGJU0ift&m&SdtcsKdUESifh awGUqkHaqG;aEG;cGifh&&efulnDcJh\/
onf/ xkdurS tcef;okdY jyefa&mufaomtcg Akdvfodef;vIdifu - tajzawGodcJh&NyD; pmtkyfpmwrf;awGvnf; ay;vkdufao;\/
]]'DrSmukdcspfvIdif uRefawmfrauseyfbl;Asm ...olwkdYeJY bJv*f &dwf tygt0if a&mufoifah omae&mwku Yd dk vku d yf aYdk y;cJ\ h /
rwnfhwJh EkdifiHukd oGm;OD;r,f}} [k ajymvQif uRefawmfu - q,f&ufcefYMumcJh\/
]]aeygOD;Asmh ...cifAsm;u b,fEkdifiHukd oGm;rvkdYvJ}}[k Akdvfodef;vIdif auseyfcJhayonf/
ar;vkduf\ Akdvfodef;vIdifu - Akdvfodef;vIdifu uRefawmhftm; -
]],l*kdqvm;AD;,m;ukdoGm;r,fAsm}} [k ajymvkdufygonf/ ]]ukcd spv f idI f ...qk&d , S vf pfpepf wnfaqmufw,fqw dk m[m
aemufokH;&uftMumwGif Akdvfodef;vIdifonf vef'efrS ,l*kdqvm; ½k&Sm;awGvkyfovkd olwkdYtwkdif;vkyfovdk vkdufvkyfvkdYr&bl;?
AD;,m;okdY xGufoGm;awmh\/ xkdav,mOfrSm vef'efrS ,l*kdqvm; uk,d Ehf idk if H uk,d t hf ajctaet& vkyv f &Ydk &ifvyk &f w,f/ ,l*q dk vyf
AD;,m;EkdifiHokdY wkduf½kdufysHoef;aomav,mOfjzpfygonf/ ol awGu ½k&Sm;cdkif;wkdif;rvkyfvkdY uGefrifazmifu ,l*kdqvyfawGukd
q,f&ufavmuf ,l*kdqvm;AD;,m;wGifaecJh\/ xkwfvkdufwmyJ}}
uReaf wmf'[ D mawGawGUawmh uk, d w hf idk ;f jynf uk, d t hf usK;d pD;yGm;
uRefawmfpdwfajymif;oGm;jcif; twGuf pmtkyfBuD;twkdif;vkyfrSr[kwfbl;? vGwfvGwfvyfvyf
Akdvfodef;vIdifonf (LCY) League of Communists of pOf;pm;NyD; vkyfoGm;&r,fqkdwJhtodukd uRefawmf&oGm;w,f/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
Yugoslavia ,l*kdqvyf uGefjrLepfrsm; tpnf;t½kH;XmecsKyfokdY Akv d o f ed ;f vIid u f ol,cl ahJ om pmtkyw f u Ydk dk uReaf wmft h m; jyyg
wkduf½kdufoGm;awGUygonf/ xkdtcg uHtm;avsmfpGm jrefrmEkdifiHokdY onf/ xkpd mtkyrf sm;wGif rDvAdk ef*s;D vyfpaf &;aom pmwpftyk yf g\/
...(59)
602 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 603
xkdpmtkyfrSm New Roads of Socialism qdk&S,fvpf0g'\ 0g' ]]uRefrwkdY&JUavbmygwDuawmh 'Dtywfa&G;aumufyGJrSm
vrf;aMumif;opfrsm;[laom pmtkyyf g;av;jzpfygonf/ xkpd mtkyrf mS ta&;edrzhf &Ydk ydS gw,f/ 'DueG zf &ifu
h awmh 'Dtpnf;ta0;rSm ygwD0if
Akdvfodef;vIdifwGif ESpftkyfygí wpftkyfukd ,lvkdufygonf/ awG pdw"f mwfrusa&;twGuf tm;ay;wJo h abmyJ}} [lí ajymoGm;
xkpd mtkyu f dk uReaf wmfzwf\/ at;at;aq;aq; pdw0f ifpm;pGm ygonf/
zwfygonf/ pmzwfNyD;aomf uRefawmfhrSm pdwfawGajymif;oGm;yg tpnf;ta0;tpaeYwGif rpöwmtufwvDu rdefYcGef;ajymyg
onf/ tb,faMumifq h adk omf qkAd ,
D uf½&k mS ;jynfBu;D \ qk&d ,
S vf pf w,f/ rpöwmtufwvDonf wnfwnfNird Nf ird f pum;ajymoGm;\/
pepfwnfaqmufykHukd a0zefqef;ppfxm;aomaMumifhjzpfygonf/ ol\0efBu;D tzGUJ 0ifrsm;? tpnf;ta0;wufa&muforl sm; tm;vk;H yif
xkdtaMumif;ukd aemifwGifa&;ygrnf/ wnfNidrfpGm ajymqkdvIyf&Sm;Muonfukd awGU&\/ þae&mwGif
tb,faMumifq h adk omf qkAd ,
D ufueG jf rLepfygwDonf qk&d , S vf pf uReaf wmfowdjyKro d nfrmS t*Fvyd v f rl sK;d wko Yd nf wpfpw Hk pfcak om
pD;yGm;a&;pepf\ rSefuefaomrlrsm;ukdrusifhokH;bJ tcGifhxl;cH ta&;ukdawGUBuHKygaomfvnf; xkdta&;ukd wnfNidrfpGm ajz&Sif;
wwfMuonfukd awGUjrif&ygonf/
uGejf rLepfygwD0ifwu Ydk AsL½ku d a&pDpepft& jc,fv, S af om tpk;d &\
uGefz&ifhNyD;aomtcg a':&oD0k'frif;u uRefawmfwkdYtm;
t&if;&Sif0g' Bureau cratic State Capitalism ukd usifhokH;aeykHukd
]]vef'efusrS awGUr,faemf}} [k EIwfqufoGm;ygonf/
*s;D vyfpu f ude;f *Pef;pm&if;Z,m;rsm;jzifh rjiif;Ekid af vmufatmif
a':&oD0k'frif;xHokdY uRefawmfoGm;í jyifopfukdoGm;rnhf
axmufjyxm;jcif;jzpfonf/ ,if;tcsuo f nf uReaf wmf\ pdw"f mwf
taMumif;ajymjyygonf/ a':&oD0'k rf if;u jyifopfrmS avYvmp&m
ukd ajymif;vJapaom taMumif;w&m;Bu;D wpf&yf jzpfayawmhonf/ awGrsm;ygw,f/ Ekid if aH &;ygwDrsm;ESiq hf ufo, G &f ifvnf; vG,w f ,f?
oDwif;wpfywfcefMY umaomtcg a':&oD0'k rf if;u uReaf wmfh jrefrmoH½;Hk uwpfqifh w,fvzD ek ;f eJq Y ufo, G &f if&w,f/ taMumif;
qDokdY zkef;qufonf/ taMumif;rSm avbmygwD\ uGefz&ifhukd &S&d ifvnf; olx Y H w,fvzD ek ;f qufygajymNy;D w,fvzD ek ;f eHygwfay;yg
wuf&efzw d yf gonf/ usi;f yrnfah e&mrSm t*FvefEidk if H ta&SUbuf onf/ uRefawmfwkdY olYukdEIwfqufNyD; jyefcJhygawmhonf/
urf;ajc&Sd pumbm'kd Scaboush jzpfonf/ Akdvfodef;vIdifukda&m ESp&f ufcefMY umvQif jyifopfox Ydk u G cf yhJ gonf/ yg&DoaYdk &mufvQif
uRefawmhfukdyg zdwfygonf/ vef'efrS rD;&xm;pD;oGm;&onf/ Apfwm[l;bk;d vrf;&Sd jrefrmoH½;Hk okYd oGm;a&mufygonf/ uHtaMumif;
aeYcsif;yifa&mufygonf/ oifí h vm;rod oHtrwfBu;D OD;jrpdeu f dk wku d w f u
dk q
f idk q
f idk f awGU&yg
tpnf;ta0;rSm ESpf&ufMumygonf/ onf/ oHtrwfBu;D OD;jrpdeu f uReaf wmfu h dk rrSwrf yd g/ uReaf wmfu
uRefawmfwkdYrSm avbmygwD\ {nfhonftjzpfwuf&jcif; awmh rSwfrdygonf/ uRefawmfu pwifEIwfqufygonf/ vm&if;
jzpfygonf/ a':&oD0k'frif;u uRefawmfwkdYukd vma&mufawGUqkH udpöukdajymygonf/ OD;jrpdefukd uRefawmfrSwfrdygw,f/ uomukd
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ygonf / avbmygwD a cgif ; aqmif rpö w mtuf w vD v nf ; OD;jrpdev f mNy;D oydwaf rSmufzYdk ukw d ifatmif? ukcd ifw;dk eJt Y wlvmwm
wufa&mufygonf/ a':&oD0k'frif;uajym&mwGif - rSwrf yd gw,f[k uReaf wmfuajymygonf/ oHtrwfBu;D OD;jrpdeu f
...(60)
604 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 605
]][kwv f m; ...awGU&wm 0rf;omygw,fAsm/ uomwke;f u aemufaeYeHeufykdif;wGif jrefrmoH½kH;okdY a&mufaomtcg
uRefawmfwkdY ajymMua[mMuwm wpfNrdKUvkH;Ekd;Mum;oGm;wm ... a'gufwm*Grfavsmifra&mufao;yg/ ukdoef;armifa&mufvmNyD;
tm;&p&mBu;D ...uReaf wmfwYdk tzrf;cH&awmhvnf; wpfNrKd Uvk;H u rMumrD OD;jrpdeaf &mufvmygonf/ OD;jrpdeu f jrefrmEkid if &H dS zqyv
ta&;ykdif½kH;ukd 0kdif;NyD;zrf;xm;wJh ausmif;om;awGvTwfay;zkdY tzGJUcsKyf\ pnf;½kH;a&;tajctae? jynfwGif;qlylrItajctaeukd
awmif;qkdMuwm ...'geJYvGwfvm&wmAsm}} [k ajymNyD; ]]aeygOD; ar;ygonf/
cifAsm;wkYd bmudpv ö mMuwmvJajymygOD;}} [k ajymygonf/ uReaf wmf OD;jrpdefonf uRefawmfwkdYtm; jyifopfEkdifiH EkdifiHa&;tajc
uvnf; ta&SUbmvifu jyefvmaMumif; ...Oa&myEkdifiHa&; tae? Oa&myEkdifiHrsm; EkdifiHa&;tajctaeukd ajymjyygonf/
tajctaeukd avYvm&efjzpfaMumif; ajym&ygonf/ OD;jrpdefu - OD;jrpdefonf Oa&myEkdifiHrsm;\ tajctaeukd aocsmpGmavYvm
]][mAsm Oa&myEkid if aH &;qkw d m yg&DrmS avYvmvk&Yd wmyJ ... xm;ykH&ygonf/
Oa&myEkdifiHawGu EkdifiHa&;tzGJUawGU&JU XmecsKyfawGtm;vkH; pum;ajymaeqJrSmyif a'gufwm*Grfavsmifa&mufvm\/
&SdwmAsmh ...cifAsm;'DrSmavYvm}}[k ajymNyD; toufukdawmh rcefYrSef;wwfyg/ w½kwfvlrsKd; w½kwfujym;ykH
]]ukod ef;armifa& ukpd ;dk wifah & vmygOD;Asm}} ac:vku d yf gonf/ aygufygonf/
ukdoef;armifESifhukdpkd;wifhwkdY a&mufvmMu\/ ukdoef;armifu - xkdaeYonf paeaeYjzpf\/
a'gufwm*Grfavsmifonf paeaeYwkdif; oH½kH;okdYvmwwf\/
]][m ukdcspfvIdif}} [k ajymvkduf\/
oH½;Hk wGif jrefrmEkid if rH S vmonfh owif;pmrsm;ukd zwfavY&ydS gonf/
]]cifAsm;todvm;}} [k ar;&m
OD;jrpdefu uRefawmfwkdYESpfa,muftm; a'gufwm*GrfavsmifESifh
]]uRefawmfwkdY r*Fvm'kHAkdvfoifwef;wkef;u twlwufcJh
rdwq f ufay;ygonf/ oluazmfa&GpmG yif uReaf wmfwu Ydk dk EIwqf uf
wmav wpfcef;wnf;}} ygonf/ jyifopfokdY vm&jcif;taMumif;ar;ygonf/
uReaf wmfwt Ydk m;vH;k aysm&f iT pf mG pum;awGajymMuonf/ xkad eY uRefawmfu OD;jrpdefwkdYtm; ajymonhftwkdif; a'gufwm
naepmukd OD;jrpdeu f [kw d ,fwpfcw k iG af uR;\/ wpf0idk ;f vk;H pum; *Grfavsmifukd &Sif;jyygonf/ a'gufwm*Grfavsmifu uRefawmhukd
awGajym? &,farmESihf pnfa0aeygonf/ pm;&if;uyif OD;jrpdeu f - MunhfNyD; -
]]'DrmS a'gufwm*Graf vsmif&w dS ,fAsmh ...olu International ]]armif&ifu jyifopfrSm aer,fqkd&if jyifopfpmwwfrS
Law ukd jyifopftpk;d &p&dwe f YJ yg&Dwuúov dk rf mS vmoifaewm .. jzpfrSm ...jyifopfpum;wwfovm;}} [k ar;ygonf/
Oya'a&;&m r[mXmerSm International Law ukd oif,al ewm .. uReaf wmfu ]]uReaf wmfi,fi,fwek ;f u rEÅav;-zmomvzke;f
oluY adk wGU&if cifAsm; Uncle wpfa,muf&ovkyd jJ zpfr,f ...olu ausmif;rSmaecJyh gw,f/ tJ'w D ek ;f uawmh ausmif;ubke;f Bu;D awGu
vli,fawGev YJ nf;aygif;wwfw,f...aysmaf ysm&f iT &f iT af ewwfw,f enf;enf;yg;yg;oifay;zl;ygw,f/ pmu tJ'DrSm t*Fvdyfpm
D:/Dummy/Ko Ko (2)
Asmh ..reufjzefus&if oH½;Hk ukv d mcJAh sm ..uReaf wmfvnf; ajymif;& t"durkdY t*FvdyfpmyJwwfwmyg/ uRefawmfjyifopfpmwwfcsif
cgeD;NyD ...reufjzefvmcJah emf}} [krmS Ny;D vlcsi;f cGv J u
dk Mf uygonf/ ygw,f}} [lí ajymvkduf&m a'gufwm*Grfavsmifu -
...(61)
606 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 607
]]ykdufqHvkHvkHavmufavmufyg&JUvm;}} [k ar;ygonf/ aomf OD;jrpdeu f yif aeYv,fpmukd oH½;Hk rSm auR;ygonf/ a'gufwm
]]aygif 500 eD;yg; ygw,f/ vlBuD;awGuay;vkdufwmyg}} [k *Grfavsmifu olaexkdif&m vufwifuGmwm&yfuGuf vdyfpmukd
uRefawmfu ajymvQif - ay;NyD; uRefawmhfukd olYqDvm&efrSmNyD; jyefoGm;ygonf/
]][m 'gjzif&h wmaygh ...wpfEpS af vmufawmhaevkaYd vmufyg aemuf ESpf&ufwGif Akdvfodef;vIdif jrefrmjynfokdY jyefygonf/
w,f}} bDtadk tpD avaMumif;vkid ;f ESihf yg&DrmS apmifph ;D Ny;D jyefomG ;ygonf/
]]'DrSmaeyg ausmif;tyfay;r,f}} [k a'gufwm*Grfavsmifu uReaf wmfa&m oHtrwfBu;D OD;jrpdeyf g avqdyo f Ydk vkud yf MYdk uygonf/
ajymygonf/ Akdvfodef;vIdifjyefoGm;NyD;aemuf a'gufwm*Grfavsmifaeaom
oluqufNyD; ]]tJ'Dausmif;u jyifopftpkd;&eJY aqmfbGef; vufwifumG wmokYd oGm;ygonf/ vufwifumG wm[lonf a&S;tcg
wuúokdvfwkdYu jyifopfbmompum;eJY jyifopfpmay jyefYyGm;a&; uyif vufwifpum;ajymolawG taersm;aom&yfuGufjzpfaom
twGuf zGix hf m;wJaY usmif;yJ ..ausmif;emrnfu Alliance Franfaise aMumifh ac:jcif;jzpfaMumif;od&ygonf/ xk&d yfuu G o f nf aqmfbeG ;f
yJ Armvkd jyefr,fq&dk ifawmh jyifopfr[mrdwaf usmif;yJ ... tJ'D
wuúokdvf&Sdaom &yfuGufjzpfygonf/ a'gufwm*GrfavsmifxH
ausmif;rSmarmif[m wpfESpfcGJ ESpfESpfavmufae&r,f/ tJ'Du
olay;aom zkef;trSwfjzifh zkef;qufNyD;rS oGm;vkdufygonf/
atmif&if aqmfbGef; Sorbonne wuúokdvfrSm pmaya&;&m r[m
olYtcef;wGif ol\ZeD; t*FvdyftrsKd;orD;ukdawGU&\/ xkdurS
Xmeu oD;oefYzGifhvSpfxm;wJY jyifopfpmjyEkdifiHjcm;om; q&mrsm;
Raspaille vrf; uRefawmfae&rnfh jyifopfr[mrdwfausmif;okdY
oifwef;ausmif;ukd wufcGifh&r,f}} [lí ajymygonf/
uRefawmfu - olu vku d yf yYdk gonf/ ausmif;wGif tcuftcJr&S/d Passpost jy&wmyJ
]]'gjzifh tawmfyJ uRefawmfu ArmjynfrSm q,fwef;txdyJ &Sdygonf/ ausmif;om;tjzpfvufcHvkduf\/ ausmif;vcuvnf;
aecJwh m ...'DrmS qufoifcsiyf gw,f}} [kajymvku d &f m a'gufwm rrsm;yg/ wpfvvQif NAdwdoQ aygifpwmvif wpfaygifomay;&
*Grfavsmifu - ygonf/
]]aeawmh b,frmS aevJ}} [kar;í uko d ef;armifudk vSnMfh unhf ausmif;tyfNyD;aomtcg uRefawmfwkdY pm;aomufqkdifokdY
vkduf&m ukdoef;armifu - oGm;Mu\/ a'gufwm*Grfavsmifuyif 'umcHygonf/ pm;aomuf
]]rylygeJY uRefawmfeJYaerSmyg ...uRefawmfhrdef;ruvnf; &if;yif a'gufwm*Grfavsmifu -
ArmjynfjyefomG ;vkYd uReaf wmfw h pfa,mufyJ ol&adS wmh tawmfygyJ}} ]]'Dausmif;rSm ae½keH rYJ Ny;D ao;bl;uG,/hf armif&ifu h jdk yifopfvdk
[lí ajymvkdufonf/ jrefjrefajymwwfatmif q&mrwpfa,mufqDrSm tyfay;r,f/
Akdvfodef;vIdifrSm jrefrmhtvif;owif;pmukd zwfaeonf/ oluaq;ausmif;olav; ...aiGvkdvkdYpmjyay;wm ...oleJY
D:/Dummy/Ko Ko (2)
&mwGif ausmif;vcrSm t*FvdyfaiG okH;aygifom awmif;ygonf/ av,l a vod r f ; uk d v nf ; aumif ; ? jyif o pf p mrS 0gusrsm;uk d
wpfywfwGif ESpfBudrf? aomMumnaeESifh paeaeYeHeufykdif;wGif vnf;aumif; em;vnfvmygawmhonf/
...(63)
610 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 611
wpfvcGrJ QMumaomf a'gufwm*Graf vsmifEiS hf zavmf&ifwo Ydk nf onf/ olwkdYukd oH½kH;0efxrf;rsm;u vkdufykdYMuygonf/ uRefawmf
uRefawmhfxH NyHK;pdpdrsufESmay;ESifh a&mufvmygonf/ *ku d v
f yk &f olxw J iG f Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;vnf;ygygonf/ Akv d cf sKyBf u;D
]]'Dvjdk yifopfawGMum;xJrmS aerS &Sijf yifopfpm jrefjrefwwfvm ae0if; yg&DoaYdk &mufonht f cdu
k f uReaf wmfausmif;rwufb?J olcidk ;f
rSmrkdY wrifrvmwm}} [k zavmf&ifu ajymygonf/ a'gufwm onht f vkyv f yk af y;? ykcYd ikd ;f onhf ae&mykaYd y;ae&ygonf/ uReaf wmfh
*Grfavsmifuyg oabmwlypfxm;jcif;jzpfaMumif;vnf; od&yg twGuf aumif;onfrmS uReaf wmf xrif;0,frpm;&awmhyg? pm;orQ
awmhonf/ AkdvfcsKyfBuD;uom tukefcHygonf/ uRefawmhf axmufyHhaMu;aiG
]]'Dvydk pfxm;vkYd &Sijf yifopfvw
dk wfwm ..Ekrd &Ydk iS u f jyifopfvdk rukefawmhyg/ jyefcgeD;wGif uRefawmfhukd aygif 50 yifay;oGm;
rwwfbJ uRerf om t*Fvyd pf m wk;d oGm;rSm}} [k qufajymygonf/ ygao;onf/
a'gufwm*Grfavsmifu - þokdY yg&Dvrf;ñTefvkyf&if;? ausmif;wuf&if;? avYvm&if;
]]armif&if 'DrmS qufaeEkid af tmif armif&ifaewJY ausmif;tkyf jzifyh if uReaf wmfonf jyifopfpmayukd tawmftuRr;f 0ifrv d m\/
Bu;D &JU axmufccH suf ..jrefrmoH½;Hk &JUaxmufccH su/f Ekid if jH cm;a&;½k;H
jyifopfpmayavmurS owif;pmq&mwkdYESifhvnf; &if;ESD;cJh&yg
&JU axmufccH suaf wGawmif;ay; ..armif&ifh Passport ay; tm;vk;H
onf/ þokdYjzifh uRefawmfonf jyifopfjynfwGif aeom;wus
ukd igyJvyk af y;r,f ...armif&ifvu dk zf rYdk vkb d ;l }} [lí ajymygonf/
&SdvmcJhygonf/
þokjYd zifh uReaf wmfonf jyifopfEidk if w H iG f aemufxyf wpfEpS f
we*FaEGESpfywfvQif wpfBudrfrQ a'gufwm*Grfavsmif (aemif
wdwd aecGifh&oGm;ygonf/
tcgwGif jrefrmEkdifiHü a'gufwm armifjzL;jzpfvmol) ESifhtwl
þokdY ae&jcif;taMumif;aMumifh uRefawmfonf jyifopf
jynf\apwemh0efxrf;c&D;oGm; vrf;ñTef*kduf&mxl;ukd &&Sdvkdufyg jrefrmoH½;Hk okYd oGm;vnfMuNy;D jrefrmEkid if rH o S wif;pmrsm;ukd zwfavh
awmhonf/ &Syd gonf/ xkt d csed wf iG f jrefrmoH½;Hk ü oHtrwfBu;D wm0ef,al eolrmS
jrefrmEkid if rH aS &mufvmMuonhf tpk;d &tzGUJ 0if0efBu;D rsm;rStp OD;aZmf0if;jzpfNyD; ZeD;rSm a':0ifeDjzpfygonf/
twGi;f 0efpma&;q&m? owif;pmq&m? ukeo f nfypJG m;rSpNy;D yg&DoYdk orD;tBuD;rSm rr? 'kwd,om;tBuD;rSm ukdukd? om;ti,frSm
a&mufvmaom jrefrmjynfrSvlawGukd ae&mtawmfrsm;rsm;okdY bkdbkd? orD;ti,frSm eDeDjzpfygonf/ xkdYjyif usKdif;wkHapmfbGm;\
vkdufykdY&ygonf/ aps;0,f&m? avYvm&mae&mrsm;? a&S;a[mif; wlrjzpfol vDv, D ef (&Sr;f emrnfuadk rYaeygonf) aemifwiG f oHtrwf
eef;awmfrsm;? jyZmwf½kHrsm; pojzifh jzpfygonf/ jzpfol apmbGef0SufwkdY twlaeMuygonf/ vDvD,eftygt0if
wpfcgwpf&HwGif oDwif;wpfywfcefYae&olawGtwGuf c&D; OD;aZmf0if;wkYd rdom;pkEiS hf uReaf wmftwlw&l if;ES;D pGm aexkid q f ufqH
oGm;vrf;ñTeftzGJUwkdYESifh xnfhvkduf&wmrsKd;awG &Sdwwfygonf/ cJhMuygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
uRefawmf vkdufrykdY&aom olwkdYrSm ArmhacwfOD;tkef;cif? a':'*kef rdom;pkrsm;uvnf; ½k;d om;jzLpifMuNy;D cifrifpmG qufqw H wf
cifcifav;ESihf ½ky&f iS rf if;orD;ar&Djrifw h u Ydk o
dk m vku d rf yk&Yd jcif;jzpfyg olrsm;jzpfMu\/
...(64)
612 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 613
uRefawmfESifhcifrifaom 'kwd,rdom;pkrSm 'kwd,twGif;0ef ]]rylygeJAY sm...armif&ifpmqufoif&rSmyg...}} [kajymNy;D
OD;pkd;wifh? a':cifMunfrdom;pkjzpf\/ orD;wpfOD;&Sd&m wl;wl;[k uReaf wmft h m; jyifopfEkdifiH? EkdifiHjcm;a&;0efBuD;Xme? EkdifiH&yfjcm;
ac:Mu\/ oabmaumif;vSaom rdom;pkjzpfygonf/ qufqHa&;XmerS t&m&SdwpfOD;jzpfol Mosieur Jovan Grandi
½kH;tzGJUrSL;jzpfonhf ukdoef;atmifrSm uRefawmf jyifopfwGif rpöwma*smfAef*&ef'DESifh awGUqkHrdwfqufay;ygonf/ olonf
aepOfrSmyif jrefrmjynfokdY jyefoGm;\/ olYae&mokdY a&muf&Sdaom ta&SUEkid if rH sm;ukd pdw0f ifpm;ol oabmaumif;ol wpfO;D jzpfonf/
u&iftrsK;d om; OD;apmz½l;wkYd rdom;pkEiS vhf nf; uReaf wmftxl;yif a'gufwm*Graf vsmifu uReaf wmfonf uk, d phf &dwEf iS u
hf , dk f jyifopf
cifrifcJhygonf/ xkdrSwpfyg;jyifopfEkdifiH&Sd jrefrmoH½kH;wGif wm0ef pmoifaeoljzpfaMumif;ajymí rpöwm*&ef'Du pdwf0ifpm;oGm;NyD;
xrf;aqmifaeMuaom jyifopfEkdifiHom; ,mOfarmif;? pma&; uRefawmhftm; ynmoiftaxmufyHhcH ausmif;om;tjzpftwGuf
(t*FvdyfvlrsKd;) polwkdYESifhvnf; cifrif&ygonf/ Bourser (blpda,) &&Sd&ef ulnDrnf[kajymygonf/ uRefawmfh
oHtrwfBuD; OD;aZmf0if;&SdpOfrSmyif jrefrmoH½kH;onf Apfwm taeESifhrl rpöwm*&ef'Dukd od&efrvG,fyg/ axmufyHhaMu;&&ef
[l;*kdvrf;rS Rue Ampere (½l;atmef;yJ) vrf;okdY ajymif;a&TUNyD; vnf; ykdírvG,fyg/ ,ckrl uRefawmfonf jyifopfEkdifiHtpkd;&\
jzpfygonf/ EkdifiHjcm;ausmif;om;rsm;ukd axmufyHhonfh taxmuftyHhcH
ausmif;om;tjzpf a'gufwm*GrfavsmifaMumifh &&SdoGm;ygawmh
tawGUtBuHKrsm;aom a'gufwm*GrfavsmifESifhtwl onf/
1952 ckESpf? Mo*kwfvwGif aEG&moDausmif;ydwf&ufumv xkdaiGukd ausmif;jyefzGifhaom 1952 ckESpf? atmufwkdbmv
jzpfygonf/ uRefawmfu aEG&moDoifwef;rsm;ukd wufvsuf&Sdyg wpf&ufaeYrS pwifcHpm;cGifh&vkdufygonf/
xkdokdYvG,fulpGm taxmuftyHh&&Sd&jcif;taMumif; wpfcsuf
onf/ taMumif;rSm ausmif;ydwf&ufumvtwGif; jyifopfpmESifh
&Syd gonf/ xkt d csed u
f jyifopftpk;d &onf jyifopfpmjyefyY mG ;a&;ukd
uif;uGmrae&&ef aEG&moDtxl;oifwef;rsm;okdY wufae&jcif;
tm;ay;aeaom tcsed jf zpfygonf/ xkaYd Mumifh Ekid if &H yfjcm;rS jyifopf
jzpfygonf/
pmoif,lolwkdYtm; axmufyHhaMu;ay;avh&Sday&m uRefawmfonf
1951 ckESpfuyif jrefrmEkdifiHrS xGufvmcJhaom uRefawmf xkdtcsufaMumifhwpfaMumif; axmufyHhaMu;ukd vG,fulpGm&&Sdjcif;
onf t*Fvef? qGpZf mvef? bmvif (ta&SU*smreD) paom Ekid if wH o
Ydk Ydk jzpfygawmhonf/
oGm;NyD; jyifopfwGif ausmif;wuf? usL&SifwufESifh uRefawmf\ þokjYd zifh uReaf wmfonf jyifopfEidk if üH aexkid Ef idk af om tcGihf
vufwiG &f xdS m;aom aygifaiGuav;rSm enf;-enf;vmawmhonf/ tvrf;ukd &&SdcJhygawmhonf/
xkdtaMumif;ukd a'gufwm*Grfavsmiftm; ajymjyrdygonf/ uRefawmfonf rmh'frGmZG,fzavmf&ifESifhvnf; qufvuf
jyifopfpmESifhpum;ukd toifhtwifhajymEkdifa&;Ekdifaom qufo, G Nf rJ qufo, G vf su&f ydS gonf/ usL&Sivf c&,fvrYdk [kwb f J
D:/Dummy/Ko Ko (2)
jyifopfvrl sK;d wko Yd nf jrefrmwkEYd iS w hf al omtcsurf mS wpfO;D ESihf MopBw;D &D;,m;Ekid if o H nf *smrefbmompum;ajymaom Ekid if H
wpfOD; cyfcGmcGmoabmrsKd; &Sdwwfaomfvnf; trsKd;om;a&;ESifh jzpf\/ NrKd Uaevlwef;pm;rsm;ESihf ynmwwfrsm;u jyifopfvdk ajymol
...(69)
622 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 623
rsm;Mu\/ pm;aomufqkdifrsm;wGifvnf; jyifopfvkdajymolrsm; wku d yf w JG iG af wGUcJ&h onhf tawGUtBuKH rsm;? tcsKUd u MuifempGm tul
&Sdygonf/ tnD ay;rItaMumif;? tcsKdUu toufab;vGwf&ef ajy;vTm;cJh&
uRefawmhfukd nDvmcHusif;y&ef cef;rBuD;ESifh reD;ra0;&Sd ykHawG? tcsKdUu &,fp&mtjzpf BuHKawGUcJh&onhf tawGUtBuHKawG
[kw d ,fwpfcw k iG f ae&mcsxm;ay;\/ ukeu f sp&dwu f adk y;&efrvkyd g/ ajymMu\/ cef;rBuD;twGif; &,foHawGESifh vQHaeygonf/
xkdwGif owdxm;rdaomtcsufrSm MopBwD;&D;,m;vlrsKd;wkdYonf uRefawmfurl wpfOD;wnf;aom ukd,fpm;vS,fjzpfí bmrS
*smrefwkdYuJYokdYr[kwf? udef;cef;rBuD; azmfa&GMu\/ &if;ESD;pGm ajymcGifhr&yg/ uRefawmf\ ab;wpfzufpDwGif b,fvf*sD,HESifh
qufqHMu\/ blvfa*;&D;,m; ppfrIxrf;a[mif;awG xkdifMuygonf/ olwkdYvnf;
ae&m&NyD;aemuf nDvmcH BudKqkdae&mcsxm;a&;XmeokdY bmpum;rSrajymMuyg/
oGm;NyD; owif;ykdYygonf/ xkdYaemuf [kdw,fwGif jyefem;\/ tcrf;tem;rSm aeY 12 em&Dcefw Y iG f &yfem;ygonf/ aemufaeY
aemufaeYeeH uf q,fem&DwiG f nDvmcHpygonf/ raeYu BuKd qdk wGifvnf; eHeuf q,fem&DrS pNyD; 12 em&DcefYwGif NyD;\/
aom trsKd;orD;uyif nDvmcHcef;rokdYac:oGm;ygonf/ cef;rBuD; trSefrSmtpnf;ta0;oabmraqmifyg/ awGUqkHaqG;aEG;
xJokdY 0ifvkdufaomtcg EkdifiHaygif;pkHrS ukd,fpm;vS,faygif;pkHukd MuonfhyGJoabm jzpfygonf/ tm;vkH;aysmf&TifauseyfaeMuaom
awGU& ygonf/ pifjrifah y:wGif obmywdtzGUJ rsm; xkid af eMuonf oabmukdawGU&\/ nwGif npmpm;yGJusif;yav&m tm;vkH;yif
ukd awGU&ygonf/ obmywdrsm;\ aemufausmbufwiG f pmwrf;Bu;D aysmf&TifpGmpm;aomufNyD; uyGJBuD;usif;yMuawmh\/
wpfckawGU&ygonf/ a&;xm;onhft*Fvdyfpmukd ajym&vQif - uReaf wmfu ruwwfaomaMumifh olrsm;uwmukd xkid Mf unhf
]]ppfwu dk cf ahJ om uReaf wmfwYdk ppfom;awGavmuf Nird ;f csr;f a&; ae&\/ uReaf wmfah &SU pm;yGaJ y:wGif 0kid jf zLwpfyv k if;? MuufaMumfEiS hf
ukd jrwfEkd;aomolrsm;r&SdEkdif}} [lí jzpfygonf/ tjcm; pm;zG,fawGcsxm;\/
xl;jcm;csufrSm xkdnDvmcHokdY qkdAD,uf½k&Sm;ESifhtjcm;aom vmBudKaomtrsKd;orD;u -
uGejf rLepfEidk if rH sm;u uk,
d pf m;vS,rf sm; rwufMuyg/ xl;jcm;aom ]]ruwwf&if bmvkdcsifygovJ}} [k ar;í uRefawmfu -
tcsufwpfckrSm ppf½IH;aom *smreDESifhtDwvDEkdifiHwkdYrS ppfrIxrf; ]]Soft Music oHyeJ m;axmifcsiyf gw,f}} [k ajymaomaMumifh
a[mif;rsm; wufMuygonf/ xkdolwkdYtm; nDvmcHukd,fpm;vS,f xkdtrsKd;orD;u aysmhaysmif;nifomaom wD;vkH;oHawGygonhf
rsm;u vIdufvJSpGm EIwfqufpum;ajymMuygonf/ uufqufukdcsxm;ay;ygonf/
obmywdu ,ckvkd nDvmcHukdvmwufojzifh 0rf;ajrmuf uRefawmfpm;aomufNyD; olwkdYvnf; uyGJNyD;ojzifh uRefawmhf
aMumif;? ajymrnfph um;rsm;ukd yGiv hf if;vGwv f yfpmG ajymEkid af Mumif; tm; [kdw,fokdYvkdufykdYygonf/
wkdYukdyif ajymygonf/ uRefawmf\ tjyefc&D;rSm rD;&xm;ESifhjyefcsifonhftwGuf
D:/Dummy/Ko Ko (2)
EkdifiHt&yf&yfrS ppfrIxrf;a[mif;rsm;u xNyD;ajymMu\/ olwu Ydk rD;&xm;'kw, d wef;ESihf pD;cGi&hf &efppD Ofay;\/ &xm;rsm;u
ajymonfrSm tpnf;ta0;oabmrsKd; r[kwfyg/ wpfOD;NyD;wpfOD; tawmfaumif;ygonf/ 'kwd,wef;qkdaomfvnf; tawmfhukd
...(70)
624 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 625
aumif;aomwGrJ sm; jzpfMu\/ yg&DoaYdk &mufaomtcg jrefrmoH½;Hk rS xkdokdYaom tajctaewkdYukd avYvm&ef jrefrmEkdifiHtpkd;&
wpfqifh jrefrmEkdifiHawmftpkd;&xHokdY tpD&ifcHpmwpfapmifa&;NyD; ukd,fpm;vS,ftzGJUwpfzGJU apvTwfa&;twGuf ,l*kdqvm;AD;,m;
wifay;vkdufygonf/ Ekid if H tpk;d &zdwMf um;aomaMumifh jrefrmEkid if t H pk;d &u vufcv H udk f
a&muf ra&mufawmh uRefawmfrodyg/ 'DvkdESifhyif cgwkdif; ojzifh 0efBuD;OD;ausmfNidrf;acgif;aqmifaom jrefrmudk,fpm;vS,f
twkid ;f ausmif;wuf? pmusuaf vYvmESihf tcsed u f o
dk ;Hk vsu&f ydS g\/ tzGJUonf vef'efNrdKUrSwpfqifh ,l*kdqvm;AD;,m; EkdifiHokdYoGm;Mu
rDvkdAef*sD;vyfpfESifhawGUqkHjcif; rnfjzpf&m xkdtzGJUwGif uRefawmfhtm; tzGJU0iftjzpfESifhvkdufyg&ef
wm0efjzpfygonf/
c&D;xGuf&efuHygaom uRefawmfonf AD,ifemrS jyefvmNyD;
uReaf wmft h m; þokpYd pfrpf&iS t
f zGUJ wGif tzGUJ 0iftjzpf xnfoh iG ;f
xk;H pHtwkid ;f ausmif;wufae&m at;at;aq;aq;yif ausmif;wuf
rnf[k uRefawmfvkH;0rxifrdyg/ uRefawmfESifh bmrSrqkdifaom
Ekid v
f rd rhf nf[k arQmv f ifch yhJ g\/ okaYd omf ynma&;wGif xpfaighaom
tzGUJ wGif uReaf wmfyg0if&jyef\/ 0efBu;D OD;ausmNf ird ;f ESihf vef'efwiG f
uHygavovm;rod? 1953 ckESpf? ZlvkdifvukefcgeD;wGif yg&D&Sd
awGUaomtcg OD;ausmfNidrf;u -
jrefrmoH½kH;rS uRefawmfhxHokdY owif;wpfcka&mufvmygonf/
]]wk d Y t pk d ; &u armif & if h u k d avY v mapcsif w J Y o abmeJ Y
uRefawmfonf t*FvefEkdifiH vef'efNrdKUwGif a&mufaeaom
'Dukd,fpm;vS,ftzGJUrSm xnfhvkdufwmyJ}} [k ajym\/
jref r mEk d i f i H a wmf p k d ; &tzG J U rS jynf x J a &;0ef B uD ; OD ; ausmf N id r f ;
uReaf wmfonf vlBu;D awG ckid ;f onht f wkid ;f vkyrf nf[k oabm
acgif;aqmifonhf ppfrpf&SiftzGJUESifh oGm;a&mufawGUqkH&ef jzpfyg
onf/ aygufNyD; OD;ausmfNidrf;tm; bmrSjyefrar;awmhyg/
xkpd Ofu qkAd , D uf½&k mS ;ESijhf refrmtpk;d &wko Yd nf &if;ES;D rIt&Sed f ukd,fpm;vS,ftzGJU\ 'kwd,acgif;aqmifrSm AkdvfrSL;csKyf
tm;raumif;ao;yg/ xkdpOfuyif ,l*kdqvm;AD;,m;EkdifiHonf ausmfaZmjzpfonf/ awmfvSefa&; umvu rwfv 27 &ufaeY
½k&mS ;OD;pD;aom urÇmu h eG jf rLepfEidk if rH sm;zGUJ pnf;xm;onhf uGerf ifazmif awmfveS rf nf[o l nht
f aMumif;ukd uReaf wmht f m;ajymNy;D þowif;
tzGJUrS txkwfcHxm;&csdefjzpfygonf/ ,l*kdqvm;AD;,m;EkdifiH ukd EIwftm;jzifhrSmNyD; ocifoef;xGef;? ocifA[def;wkdYxHydkYay;&ef
acgif;aqmif rm&S,fvfwD;wkd;onf qdkAD,ufuGefjrLepfwkdY\ uRefawmhftm; wm0efay;cJholjzpfonf/ awmfvSefa&;NyD;cgeD;wGif
vkyfenf;vkyf[efukd b0ifrus? oabmw&m;ESifhrukdufnD[lí ol\wyfwGif uRefawmfwm0efusaomaMumifh uRefawmfhwyfrSL;
cH,laecsdef jzpfygonf/ ,l*kdqvm;AD;,m;EkdifiH uGefrifazmiftzGJU qkdvQifvnf; rrSm;/
xkwfy,fcH&jcif;rSm qkdAD,uf½k&Sm;\ MoZmcHr[kwfí jzpfonf/ xkjYd yif *syefacwfu tmtD;wD½;Hk tay:xyfwiG f usi;f yaom
D:/Dummy/Ko Ko (2)
b&Da,mfeD (Brioni Island) uRef;wGif a&mufaeygonf/ tqkdyg aMumif; ...,ck uGefrifazmiftzGJUeJY 'kwd,urÇmppfrwkdifrDu
uRe;f rSm tyef;ajzpcef;jzpf&m jrefrmppfrpf&iS t f zGUJ ukd rm&S,v f wf ;D wk;d zGJUcJhwJh wwd,ajrmuf urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyfeJY rwlaMumif;}}
...(72)
628 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 629
urÇmhuGefjrLepf tzGJUcsKyfqkdwmu t&if;&SifEkdifiHawGukd olwcYdk idk ;f wmyJ a&;&? a&;cGi&hf ygawmhw,f/ bmawGvnf;qkad wmh
wkdufcdkufzkdY? zufqpfEkdifiHawGukd wkdufcdkufzkdY? ukdvkdeDEkdifiHawG&JU qkdAD,ufEkdifiHjcm;a&;0g'ESifh oabmxm;awGukd axmufcHae&wJh
vGwfvyfa&;wkdufyGJawGukd ulnDzkdYjzpfaMumif;/ taMumif;awGyJa&;&wmrsm;w,f/
'kwd,urÇmhppfBuD;twGif;rSm t*Fvdyf? tar&duefESifh 'Drkd 'DvkdeJYyJ uRefawmfwkdY ,l*kdqvyf uGefjrLepfygwDeJY qkdAD,uf
ua&pDEidk if aH wGEiS hf ½k&mS ;Ekid if H yl;aygif;oGm;wJt
Y cgusawmh r[mrdwf uGefjrLepfygwDMum;rSm oabmxm;uGJvGJvmMuygw,f/ wif;rm
wkb
Yd ufu ½k&mS ;awGeYJ uGejf rLepfawGudk r[mrdwEf idk if aH wGu txif rIawG&Sdvmygw,f/ uRefawmfwkdYu uRefawmfwkdY wkdif;jynftajc
tjrif rvGrJ mS ;&atmif qkAd , D ufEidk if u H urÇmuh eG jf rLepftzGUJ csKyu
f dk taeeJY oifhavsmfovkd vkyfaqmifcsifMuygw,f/ olwkdYu olwkdY
zsuo f rd ;f vku d af Mumif;? þokzYd suo f rd ;f wmukd ,l*q
dk vm;AD;,m;Ekid if H ½k&mS ;awG&UJ MoZmcHtjzpfeYJ ae&r,ft h aetxm;rsK;d ukd jzpfapcsiMf u
uvnf; oabmwlygaMumif;/ ygw,f/ uReaf wmfwu Ydk ½k&mS ;jynf Ekid if rH [kwwf t YJ wGuf ½k&mS ;awG
,ck uGerf ifazmiftzGUJ qkw d muawmh Communist Information ajymwkdif; vkdufrvkyfwmursm;vmygw,f/ aemufqkH;usawmh
olwkdYu uRefawmfwkdYukd uGefrifazmifu xkwfy,fvkdufygw,f/
Bureau uGefjrLepftcsif;csif; owif;ESifhjyefMum;a&; zvS,fa&;
uRefawmfwkdY wkdif;jynfukdawmh 0ifrwkdufygbl;/
tzGUJ zGUJ cJah Mumif;? 'DtzGUJ ukd Cominform vkaYd c:aMumif;? 'DtzGUJ &JU
xkwfypfvkdufwJY &nf&G,fcsufuawmh wpfurÇmvkH;rSm&SdwJY
a<u;aMumfoHESifh owif;pmuawmh tm;vkH;ESifhqkdifwJY tywfpOf
uGefjrLepfygwDawGU&JU 0kdif;y,fjcif;cH&atmif txD;usefjzpfatmif
owif;pmuawmh Weekly Bulletin 0D;uvD;blvw f if&UJ acgif;pnf;
vkyfvkdufwJY oabmyJ/ uRefawmfwkdYukd txD;usefjzpfNyD; tm;i,f
u a<u;aMumfoHESpf&yfukd aygif;pnf;xm;wJY acgif;pD;jzpfw,f/ oGm;atmif vkyv f udk w
f o hJ abmyJ/ 'gayr,fh uReaf wmfwYdk tm;i,f
tJ'guawmh - roGm;ygbl;/ ykdNyD;awmif tm;BuD;oGm;ygw,f/ bmjyKvkdYvJqkdawmh
For A Lasting Peace, uGejf rLepfr[kww f hJ wkid ;f jynftrsm;pkeYJ pD;yGm;a&;t& vGwv f yfpmG
For A People's Democracy jzpfygw,f/ qufqHEkdifwJh tcGifhaumif;BuD;ukd &cJhwmaMumifhjzpfygw,f/
t"dyÜm,fuawmh t&Snfxm0& wnfwhHaomNidrf;csrf;a&; ckqkd&if uRefawmfwkdYu uRefawmfwkdYEkdifiHrSm usifhokH;wJh
twGuf jynfolY'Drkdua&pDa&;twGuf jzpfaMumif;/ pD;yGm;a&; rl0g'[m ½k&Sm;jynfu rl0g'eJYrwlygbl;/ ½k&Sm;jynf&JU
xkod Ydk xkwo
f nhpf mapmifwiG f uGejf rLepfygwDrsm;rS ygwD0ifawG pD;yGm;a&;ykdifqkdifrIqkdwm[m jynfolawGu trSefwu,fykdifqkdif
yg0ifa&;om;ygaMumif;? *sD;vyfpfukd,fwkdifrl blvfa*;&D;,m; &wmrsKd;r[kwfbJ? uGefjrLepftpkd;&u vkyfief;&yftm;vkH;ukd
acgif;aqmif a*smh'DrDxa&mhESifhtwl wm0ef,lcJh&ygw,f/ vuf0g;BuD;tkyfNyD; jc,fvS,faewJY pepfrsKd;yJjzpfygw,f/ pkaygif;
]]uReaf wmfwu Ydk dk ta0;rS Bu;D MuyfaewJY Xmeuawmh qkAd ,D uf v,f,mtzGUJ rSmygwJh v,form;awG[m rdrw d aYdk etdref u
YJ yfaewJh
D:/Dummy/Ko Ko (2)
uGefjrLepfygwD XmecsKyfjzpfygw,f/ armfpukdrSm&SdwJY XmecsKyfyg/ ajruGuif ,fav;wpfck avmufomykid Nf y;D usew f muawmh pkaygif;
uRefawmfwkdYukd tjrJwrf;BuD;MuyfuGyfuJygw,f/ aemifrSmawmh v,f,muom ykdifygw,f/
...(73)
630 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 631
pkaygif;v,f,mtzGJUqkdwmvnf; wu,fxGef,ufvkyfukdif ]]rif; 'DrSm aecsifaecJh ...yg&DukdjyefcsifvJ jyefESifh yg&Dus&if
&wJY v,form;awG MoZmr&Sb d J ygwDAsL½ku d &ufawG ckid ;f wJt h wkid ;f awGUMur,f}} [k rSmcJh\/
vkyfukdifcJh&wmrsKd;jzpfw,f/ aemufwpfrsKd;uawmh tpkd;&u OD ; ausmf N id r f ; onf rm&S , f v f w D ; wk d ; tyef ; ajzaeaom
wkduf½kduftkyfcsKyfwJhtwkdif; vkyf&vkdY wkd;wufzGHUNzdK;jcif;r&Sdbl;/ b&Da,mfeDuRef;okdY qufvufxGufoGm;\/ uRefawmfu *sD;vyfpf
pkaygif;v,f,mavmufawmif rwkd;wufbl;/ xHwGifusefcJhygonf/ rm&S,fvfwD;wkd;\ ukd,fa&;twGif;a&;rSL;
NcKH vudk &f if ½k&mS ;jynfrmS vGwv f yfpmG vkyuf idk cf iG rhf &wJt h wGuf rpöwm*s,f*sD,myg usefcJhygonf/
tvkyo f rm;? v,form; wk[ Yd m Ek;d Mum;wJh qk&d ,S v f pfpw d "f mwfrsK;d eJY Djedjer rSm rm&S,fvfwD;wkd;\ tw¬KyÜwådukd a&;oljzpfyg
vkyfaqmifEkdifjcif;r&SdMubl;/ onf/ *sD;vyfpfESifh&if;ESD;oljzpfygonf/
uRefawmfwkdYwkdif;jynfrSmawmh uRefawmfwkdYu AsL½kdua&pD *sD;vyfpfu -
enf;eJY pDrcH efcY w JG rYJ 0l g'ukd pGev Yf wT vf u dk yf gw,f/ v,f,mvkyif ef;eJY ]]uJ odcsiw f mawGar;Asm ...uReaf wmfwu Ydk vnf; cifAsm;wkYd
ywfouf&if v,form;vlwef;pm;tvTmawGu olwkdY&JU tusKd;
EkdifiHukd pdwf0ifpm;ygw,f}} [k ajym\/ uRefawmfu -
pD;yGm;&&Sda&;twGuf rdrdwkdY&JUv,f,mvkyfief;ukd ykdifqkdifvkyfukdif
]]uReaf wmfocd siw f m odyrf rsm;ygbl; ...ok;H csuyf &J ydS gw,f/
aqmif&GufykdifcGifh &&Sdapw,f/ pufrIvufrIvkyfief;&yf rSeforQukd
yxrtcsuu f rmhupf 0f g'ESihf ywfoufwhJ oabmxm;ygyJ/ rmhupf f
tvkyform;vlwef;pm;uom ykdifqkdifcGifh&NyD; rdrdwkdY vlwef;pm;
0g'ukd b,fvadk vhvm&r,f..b,fvo dk abmxm;&r,fqw dk m odcsif
tusKd;pD;yGm;twGuf oifhavsmfaom pDrHudef;ykHoP²mefrsKd;ESifh
aqmif&u G cf iG &hf adS pw,f/ tao;pm;? ti,fpm;yk*v ¾ u d rl&if;ykid &f iS f ygw,f/ 'kw, d tcsuu f 'kw, d or®wBu;D u 0efBu;D OD;ausmNf ird ;f ukd
rsm;ukdvnf; vGwfvyfpGm vkyfaqmifykdifcGifhay;xm;ygw,f/ ajymvkdufwJh ½k&Sm;awG bmaMumifh wpfrsKd;jzpfoGm;vnf;qkdwmyg}}
wkdif;jynfumuG,fa&;eJYqkdifwJY vkyfief;&yfrsm;ESifh y"meusaom uReaf wmfu xko d Ydk 'kw,d or®wBu;D [kac:rdojzifh *s;D vyfpu f
bPfvkyfief;rsKd;ukdom tpkd;&uvkyfukdifygw,f/ t&ifwkef;uvkd uRefawmfhukd 'kwd,or®wBuD;vkdYrac:ygeJY}} [lí ajymygonf/
tpk;d &u yg0ifaqmif&u G jf cif; rjyKawmhygbl;/ ckvadk jymif;vJvu dk w
f YJ ]]wwd,tcsufu qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;pepf xlaxmifwJh
pD;yGm;a&; rlopfu wpfxpfcs aumif;-raumif;? atmifr,f ae&mrSm ,l*kdqvm;AD;,m;awGu xlaxmifaewmeJYywfoufvkdY
ratmifbl; rajymvkdao;ygbl;/ enf;enf;xyfNyD;&Sif;jyay;yg}} [k uRefawmfu xyfajymygonf/
qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;wnfaqmufwJYae&mrSm trSm;ruif; xkdtcg *sD;vyfpfu -
Ekdifygbl;/ trSm;awGUvm&if xkdtrSm;ukd tcsdefrDjyifqifzkdY ]]&Jabmf ckajymoGm;wJt h csuof ;Hk csuuf dk taemufOa&mywku d f
tqifoifhygyJ}} [k &Sif;jyygonf/ uvmwJh EkdifiHa&;orm;awGa&m...uGefjrLepfr[kwfwJh wjcm;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
onf rmhufpfESifhtdef*s,fvfwkdYESpfOD; yl;wGJxkwfjyefaom uGefjrLepf ]]1917 ckEpS f qkAd , D ufwt Ydk mPm&pOfu Ekid if yH idk t f pk;d &taeeJY
aMumnmpmwrf;\ tcef; (2)? aemufq;Hk pmyk'd jf zpfonfudk uReaf wmf v,fajrawG? tvky½f aHk wG pwmudk odr;f vku d af o;w,f/ 'gayr,fh
...(75)
634 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 635
ESpfESpfavmufMumwJYtcg tawGUtBuHKr&SdwJYtwGuf pD;yGm;a&; tajrmftjrifBuD;pGmeJY okH;oGm;wmygyJ/ 'gukdaxmufvkdY ]]rmhufpfwkdY
vkyif ef;awGrmS atmifjrifrrI &bl;/ 'Dtcsed rf S vDeifu 1922 ckEpS rf mS tdef*s,fvfwkdY[m rdrdwkdYomawmfw,f rdrdwkdYomwwfw,fvkdY
pD;yGm;a&;rl0g'opf New Economic Policy awG csrw S v f u dk wf ,f/ wpfcgrSrajymcJhzl;ygbl;}} [lí ajymygonf/
v,fajrawGodrf;wmukdjyefay; pwJhvkyfief;awGvkyfcJhw,f/ 'Dvkd uRefawmhftzkdYrl odcsifwmawGodcJh&\/ rSwfom;p&mawG
vky&f if; vDeifu qk&d , S v f pfp;D yGm;a&;jzpfajrmufatmifjrifatmif vnf; wkd;vmonf/ auseyfESpfodrfh aerd\/ *sD;vyfpfu -
vkyfaqmifEkdif&ef qGD'ifEkdifiHü t"dutm;jzifh aqmif&GufaewJY ]]usKyfajymwmawG oabmwlyg&JUvm;}} [kar;ygonf/
or0g,rpD;yGm;a&;pepfudk avYvm&r,f/ twk,o l if&h if ,l&r,f uRefawmfu -
vkaYd jymcJwh ,f/ ajymcJw h tYJ wGi;f rSmyJ vDeif[m aoewfEiS t hf ypfc&H Ny;D ]]aus;Zl;wifygw,f/ rodwmawGtrsm;Bu;D ukd od&vkYd auseyf
xkd'Pf&m&NyD;uwnf;u vDeif\ usef;rma&;usqif;vmw,f? ygw,f}} [lí ajymcJh\/
1924 ckESpfwGif vDeifuG,fvGefcJhygw,f/ *sD;vyfpfu ]]awGUzl;wJY jrefrmvlrsKd;awG[m azmfa&Gw,f?
vDeifruG,fvGefrDuwnf;u vDeifu aowrf;pmoabm &if;ESD;pGm qufqHwwfw,fvkdY od&ygw,f/ usKyfwkdY wkdif;jynfrSm
a&;cJw h m pwmvifudk tmPmrtyfygeJ?Y pwmvif[m p½ku d Mf urf; vnf; awmaevlx[ k m azmfa&Gw,f? &if;ES;D pGmqufqw H wfw,f}}
w,f? vlrIqufqHa&; nHhzsif;w,f? &ufpufMurf;MuKwfw,f/ vkdY ajymygw,f/ ]]jrefrmawGu Ak'¨bmomukd;uG,fw,fqkdawmh
'DxufawmfwJY olukday;ygvkdYa&;cJhayr,fh pwmvif[m vDeif ,Ofaus;odrfarGUMuwmaygh}} [k ajym\/ uRefawmfu jzwfNyD; -
jzpfapcsifwJY aowrf;pmukdab;csdwfNyD; tmPmukd &,lvkdufwm ]]tcgtcGifh&&if uRefawmfwkdYwkdif;jynfukd vmvnfyg/
ygyJ/ uReaf wmfwu Ydk zdwyf gw,f/ ck uReaf wmfww Ydk idk ;f jynfrmS jynfwiG ;f a&;
tJ'DxJu pNyD;awmh qkdAD,ufEkdifiHBuD;[m uGefjrLepfygwDu uawmh vufeufukdify#dyu©jzpfyGm;rIawGu &Sdoavmuf &Sdao;
tcGifhxl;cHtmPm&Sifpepfjzifh jc,fvS,fcJhaom EkdifiHBuD;jzpfawmh awmh uRefawmfwkdY tpkd;&u rdrd&nfrSef;xm;wJY wkd;wufrIukd
wmyJ}} [lí *sD;vyfpfu&Sif;jyygonf/ jzpfay:apr,fh jyefvnfxal xmifa&;vkyif ef;rsm;ukd rvkyEf idk af o;
]]pD;yGm;a&;eJYEkdifiHa&;ay:vpDawGcsrSwfusifhokH;wJYtcgrSm ygbl;/ wjznf;jznf;eJY uReaf wmfwEYdk idk if t
H ajctae[m aumif;vm
vufawGUb0u ñTef;wJY rvGJraoGvkyf&r,fh taMumif;t&m vdrfhr,fvkdY ,kHMunfaeMuygw,f/ ,l*kdqvm;AD;,m;jynf&JU
rsm;[m oD0&Dpmtkyfu tñTef;xufykdí rSefuefw,f/ tJ'gukd pD;yGm;a&;xlaxmifraI wGudk uReaf wmfwYdk Ekid if u H zqyvtzGUJ csKyef YJ
ukd,fykdifÓPfjzifhcsifhcsdef qkH;jzwfyg}} [líajymygonf/ Armjynf qkd&S,fvpfygwDacgif;aqmifawGtm;vkH;u txl;yJ
aemufwpfckrSm - pdwf0ifpm;pGm avYvmaeMuygw,f}} [lí ajymvkdufygonf/
]]um;vfrmhupf u f ajymcJw h YJ pum;wpf&yfuv dk nf;rSwx f m;ygOD;? ]]uRefawmfawmh b&Da,mfeDuRef;ukd rvkdufawmhygbl; ...
D:/Dummy/Ko Ko (2)
uRefawmfwufaomausmif;rSm aEG&moDwGifvnf; zGifhonhf zGiv hf pS cf ahJ Mumif; od&ygonf/ xkad cwfuawmh&\ dS / ,ckacwfawmh
twGuf uRefawmfausmif;wufNrJ qufwufaeygonf/ rodyg/
...(77)
638 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 639
þoifwef;wGif okH;ESpfoifvQif bGJU&rnfjzpf&m uRefawmf rsm;wGif uGejf rLepfygwD0ifwYdk ta&G;cs,cf &H aMumif; owif;pmwGif
onf xko d ifwef;ukd bGUJ &onftxdaernf[k pdwu f ;l xm;ygonf/ awGU&ygonf/ okdYjzpfaomfvnf; uGefjrLepfygwDonf tpkd;&tzGJU
jyifopfwiG af epOf avYvmrdaom taMumif;rsm;wGif jyifopf wpfzGJUukd zGJUEkdifavmufonf/ tajctaersKd;okdY ra&muf&SdcJhyg/
jynf\ Ekid if aH &;tajctaeukd avYvmaerdygonf/ qufE, T ef ;D pyf jyifopfqkd&S,fvpfygwD\ tiftm;onf tawmfyif BuD;rm;
aeaom *smreD? tDwvD? pydefjynfwkdY\ EkdifiHa&;tajctae ygonf/ jyifopfqkd&S,fvpfygwD\ MoZmonfvnf; jyifopf
ukdvnf; avYvmrdvkdufygonf/ tvkyo f rm; vlwef;pm;ay:wGif tawmfyifoufa&mufcyhJ gonf/
jyifopfEkdifiHwGif xif&Sm;aom ygwDBuD; av;&yf&SdaMumif; uGejf rLepfygwDuadk wmhrrDyg/ qk&d ,
S v
f pfygwDudk axmufcoH rl sm;wGif
avhvmrd\/ jyifopfuGefjrLepfygwD? jyifopfqkd&S,fvpfygwD? awme,frS v,form;rsm;? te,fe,ft&yf&yfrS ynmwwf
jynfoo Yl r®wEkid if v H yI &f mS ;rIygwD? jyifopfor®wjzpfco hJ l tNird ;f pm; vlwef;pm;rsm;? NrKd Uaeynmwwfrsm;yg0ifMuonf/ ta[mtajym
Akv
d cf sKyBf u;D a[mif;'Da*g\ rl0g'ukad xmufcMH uaom 'Da*g0g'Drsm; ta&;tom;ESifh pnf;½kH;a&;rSm qkd&S,fvpfygwDau'grsm;onf
ygwDwjYdk zpfMu\/ tjcm;aomygwD tvwf? tao;paom ygwDawG uGefjrLepfygwDau'grsm;ukd rrDyg/ qkd&S,fvpfygwD vTwfawmf
&SdMuao;\/ rwGifus,fvSyg/ trwfrsm;onf tpkd;&zGJUEkdifonhf tcgtcGifhrsm;ukd wpfcgwpfcg
uReaf wmf\ ok;H oyfrt I & ajym&rnfqv dk Qif jyifopfueG jf rLepf &&Sdwwfonf/ rsm;aomtm;jzifh ñGefYaygif;tpkd;&tzGJUwGif yg0if
ygwDonf MoZmtmPm tawmfyif BuD;rm;aomygwDjzpfaMumif; wwfMuonf/
awGU&ygonf/ txl;ojzifh jyifopftvkyform; vlwef;pm; MRP ac: Movement Republicain Populaire jynfoo Yl r®w
tawmfrsm;rsm; - EkdifiH vIyf&Sm;rIygwDonf jyifopfvlxkay:wGif MoZmanmif;aom
1/ wuúokdvfausmif;om;rsm;? NrdKUaeqif;&Jom; tvTmrsm;/ ygwDjzpfonf/ tv,ftvwf0ifaiGaumif;olrsm;? ynmwwftvTm
2/ ynmwwf tkyfpkrsm;ay:wGif MoZmvTrf;rkd;aeonfukd awmfawmfrsm;rsm;uvnf;aumif;? xif&mS ;aomEkid if aH &;orm;rsm;?
awGU&ygonf/ 1953 ckEpS t f wGi;f ½k&mS ;jynfwiG f pwmvif v,form;? tvkyforsm;uvnf;aumif; axmufcHMu\/
uG,vf eG Nf y;D aomtcg urÇmt&yf&yfwiG &f adS om uGejf rLepf ol\ pD;yGm;a&;rl0g'rSm tv,ftvwf pD;yGm;a&;rl0g'
ygwDrsm;\ MoZmonf tenf;ESifhtrsm; xdckdufjcif;cH& oabmxm;rsKd; jzpfonf/
ovkd jyifopfueG jf rLepfygwD\ MoZmtenf;i,frQ usqif; tqkdyg ygwDonfvnf; &Hum tpkd;&tzGJU zGJUEkdifcJh\/
oGm;ovkd awGU&ygonf/ okdYaomf uGefjrLepfygwD MoZm 'Da*g0g'Drsm;uawmh 'kwd,urÇmppftwGif;u 'Da*gonf
onf tm;aumif;NrJ tm;aumif;aeonfukd uRefawmfwkdY r[mrdwfwkdYESifhaygif;NyD; jyifopf EkdifiHukd u,fwifcJhonfhtwGuf
avYvmrdygonf/ MoZmtmPmBuD;oltjzpf pdwf0ifpm;axmufcHMuonf/ rsKd;cspf
D:/Dummy/Ko Ko (2)
e0rydkif;
1955 ckESpf azazmf0g&DvukefcgeD;jzpfonf/
uRefawmfpD;vmaom B.B. line oabFmonf &efukefjrpf
twGif;okdY wa&GUa&GU0ifcJhavNyD/
jrefrmjynf ....
av;ESpfausmfa0;cJhaom jrefrmjynfjzpfygonf/
yifv,f0uyifpwifNyD; a&Ta&mif0if;vsuf&Sdaom a&Twd*Hk
apwDawmfBuD;udk zl;awGU&\/ uRefawmf\ &ifonf MunfEl;rIjzifh
vdIufckefvsuf&Sd\/ rzl;&wmMumNyDjzpfaom a&Twd*HkapwDawmf?
uRefawmfwkdY jrefrmrsm;\ txdrf;trSwf tarGtESpftjzpf
udk;uG,f&mapwDawmf/
&efukefa&mufvQif b,fvdkBuHKawGU&rnf[lí rod&ao;
aomfvnf; uRefawmfonf oabFmay:rS apwDawmfBuD;tm;
zl;ajrmf&if; auseyfaerdygonf/
xdpk Ofu uReaf wmf\ ZeD;ESiv
hf om;rSpNy;D cGcJ &hJ aomom;wkrYd mS
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tdrw f idk ;f apY zqyv[lír&Sad wmhbJ trnfcH zqyv0iftjzpfyifvQif yg0ifatmifzGJUyg/ rnfolYrsufESmrS raxmufbJ trSeftwkdif;
tiftm;avsmhvmcJhayonf/ jzpfatmif zGJUpnf;ay;yg}} [lí rdefYMum;\/
...(82)
648 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 649
xdkYaemuf wkdif;tvkdufzGJUpnf;a&;wm0efusolwkdY\pm&if;udk twGif;0ef oHrPdAkdvfcifarmif? acRwmpkaqmif;a&;rif;BuD;
aMunmygonf/ uRefawmfonf ppfudkif;wkdif;zqyv jyefvnf OD;pef;armif? ppfuikd ;f wkid ;f rif;Bu;D OD;bpef;ESihf uReaf wmfwyYdk g0ifMu
zGJUpnf;a&;twGuf wkdif;twGif;a&;rSL;wm0efukd ay;tyfjcif;cH&yg ygonf/ c&D;pOfrmS av,mOfjzifo h mG ;&m ppfuikd ;f wkid ;f rif;Bu;D OD;bpef;
onf/ uRefawmfwkdY wkdif;zGJUpnf;a&;aumfrwDOuú|rSm b@ma&; u rEÅav;csrf;jrompnfavqdyfrSapmifhNyD; av,mOfpD;ygonf/
0efBuD; jrefrmhtvif;OD;wif? 'kwd,Ouú|rSm jyefMum;a&;0efBuD; uRefawmfwkdYpD;vmaom ,lbDatav,mOfonf xdkpOfu
jrefatmifocifcspfarmifjzpfygonf/ cEÅD;NrdKUtxdoGm;aomav,mOf jzpf\/
uRefawmfwkdYonf {NyDvyxrywfwGif c&D;xGuf&ef 0efBuD; a&mufvmaomtcg wpf&ufem;NyD; aemufaeYwGif zqyv
OD;wifu ajymygonf/ OD;wifrSm vGefpGm½dk;om;NyD; oabmxm; zGUJ pnf;a&;twGuf pkpnf;xm;olrsm; ESiahf wGUqHyk gonf/ xdak wGUqHyk JG
jynf0h onfo h jl zpf\/ uReaf wmfu OD;av;wif[ak c:ygonf/ ocif okYd vlO;D a& (50) ausmaf vmufwufygonf/ Ouú|tjzpf OD;bd;k csKd ?
cspaf rmifrmS uReaf wmfEiS hf &if;ES;D Ny;D om;jzpfí twlwt JG vkyvf yk &f 'kwd,Ouú|tjzpfOD;oD? twGif;a&;rSL;tjzpf udkMunfyg0ifNyD;
vQif atmifjrifrI&SdEkdifaomtzGJU[k uRefawmf ,HkMunfaeygonf/ tvkyftrIaqmiftzGJUudk zGJUpnf;vdkuf\/ uRefawmfu xdktzGJU0if
þokdY uRefawmfwkdY c&D;xGufa&;twGuf jyifqifaepOfyif pm&if;udkzwfjyNyD; xdktzGJUudk zqyvtzGJUcsKyfu todtrSwf
cEÅD;NrdKUrS pmwpfapmif zqyvtzGJUcsKyfokdY a&mufvmygonf/ jyKaMumif; aMunmay;&ygonf/ tqkyd gudMk unfqo dk rl mS aemifwiG f
pma&;olrSm udkMunfqkdoljzpf\/
em*awmifwef;armifMunfwif[lí jzpfvmolukd pma&;q&m
ol\pmwGif olwkdY\ NrdKUe,fokdYvma&mufNyD; zqyvtzGJUudk
jzpfatmif uRefawmf jr0wDpmwnf;tzGJUESifh rdwfqufay;cJhonf/
zGJUpnf;ay;&efESifh olwkdYa'owGif aomif;usef;olr&SdaMumif;?
rEÅav;NrKd UwGif zqyvzGUJ pnf;&efom tvky&f adS wmh\/ xdpk Ofu
at;csr;f aoma'ojzpfonft h wGuf pd;k &drzf , G rf &Sad Mumif; a&;om;
xm;ygonf/ xkpd mudk zqyvtzGUJ csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;xH av,mOfysHrSmcEÅD;okdY wpf&ufjcm;qif;ojzifh uRefawmfwkdYonf
vdyrf al y;ykxYd m;\/ pm&aom taxGaxGtwGi;f a&;rSL;u ppfuikd ;f av,mOfysv H m&ufukd apmif&h ygonf/ apmifah epOfrmS yif uReaf wmf
wkid ;f wGif wm0efusonfh uReaf wmfwt Ydk zGUJ xH xdpk mudak y;ygonf/ ESifh ppfudkif;wkdif;rif;BuD;OD;bpef;wkdY pum;vufqHkusNyD; cifrif
xkdtcg tzGJUacgif;aqmif0efBuD;OD;wifu - oGm;Mu\/ olu uReaf wmf pma&;olreS ;f odívnf;aumif;? jyifopf
]]aumif;om;a[h ... wkaYd wGtacgifq;kH a'oudk t&ifomG ;& u jyefvmcJo h jl zpfívnf;aumif; pdw0f ifpm;oGm;avovm;rod/
atmif[k tqdjk yKvmygonf/ uReaf wmfEiS hf jrefatmifocifcspaf rmif cifwmawmh cifoGm;Muygonf/ xkdYaMumifhyif OD;bpef;u -
uvnf; OD;av;wif\ tqdkjyKcsufudk oabmwlonfhtwGuf ]]'Dwpfcg ppfuikd ;f udv
k mcJyh g? ppfuikd ;f u *kP
d ;f awGuaJG eMuw,f}}
cEÅD;okdY c&D;xGuf&ef qHk;jzwfvkdufMuonf/ [líajymjyygonf/ okdYajym&if;yif OD;av;wiftm; ppfudkif;\
xdktcg 0efBuD;OD;wifu - tajctaeudk OD;bpef;u oloo d rQajymjyygonf/ ]]ppfuikd ;f rSmu
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ñGwMf u/ wpfzufu tmPmtvGo J ;kH rIrsm;ESihf vlx\ k NiKd jiifrrI sm; ukdpHatmifrSm jrefrmhtvif;owif;pm\ owif;axmuf
cHae&NyD;? wpfzGJUu ocifrBuD;a':odef;wifyg0ifaom tzGJUjzpf jzpfav&m xdkOD;av;wif (jrefrmhtvif;OD;wif) ESifh&if;ESD;NyD;ol
...(87)
658 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 659
jzpfí OD;av;wifEiS o hf mG ;awGUvQiyf if ]]vdu k cf ahJ v}} [lí ajymvdu k f a&muf v mMuonf / ol w k d Y a &muf N yD ; aemuf a eY r S m yif Nrd K Ue,f
ygonf/ ta&;ay: tpnf;ta0;usif;y\/
uReaf wmfonf udpk aH tmifEiS hf jynfot Ydk &ifomG ;ESi&hf ef qH;k jzwf tcrf;tem;wGif tzGJUacgif;aqmif0efBuD;OD;wifu ]]tckae
vdkufygonf/ uRefawmfyg olESifhtwloGm;rnf[k awG;rd\/ tpnf;ta0;usi;f y&jcif;taMumif;uawmh zqyvtzGUJ csKyt f ae
uRefawmfwkdY jynfokdYoGm;cJh\/ a&mufvQif jynfNrdKUydkif½Hk;okdY eJY wpfEidk if v
H ;kH rSmzqyvtzGUJ awG jyefvnfzUJG pnf;&r,fqw dk hJ rlt&
oGm;Ny;D uReaf wmfa&mufaMumif; owif;ykyYd gonf/ NrKd Utky½f ;kH uyif jzpfygw,f? 'DNrdKUrSmvnf; tJ'Drlt& NrdKUe,ftvkyftrIaqmifopf
uReaf wmfww Ydk nf;cdrk nfh oHwo J yYdk aYdk y;\/ tdy&f mae&m jyifay;Muyg a&G;rSmjzpfygw,f/ uRefawmfwkdYuawmh rJyHk;axmifNyD;a&G;rSmyg?
onf/ uReaf wmfwYdk bmrSpu G zf ufrmS r[kwyf gbl;? 'DrmS &Sw
d hJ tzGUJ 0ifawG&UJ
uReaf wmfwo Ydk nf oHww J iG yf gvmonfh t0wftpm;tydx k nfh qE´twkdif; vkyfMuyg/ 'Dtwkdif; jzpf&rSmyg}} [líajym\/
xm;onfh tdwpf onfwx Ydk m;cJNh y;D udpk aH tmifu NrKd UxJox Ydk uG of mG ;\/ uReaf wmfu rJy;kH axmifNy;D ]]Ouú|ESihf tvkyt f rIaqmiftzGUJ \
owif;awG penf;emay;&efjzpfygonf/ uReaf wmfu a':ode;f wif
trnfrsm;udk a&;NyD;xnfhMuyg/ trsm;qHk;oluawmh ta&G;cH&rSm
tdrfokdYxGufcJh\/
ygyJ}} [kajym\/
]]uRefawmf armifcspfvdIifyg? tzGJUcsKyfwm0efeJYvmwmyg}} [k
tpnf;ta0;wufa&mufolwkdYu olwkdYOuú|jzpfapcsifol\
EIwfqufvQif a':odef;wifu -
trnf trIaqmiftzGJUwGif yg0ifapcsif olwkdY\ trnfrsm;a&;NyD;
]]awGU&wm 0rf;omygw,fO;D cspv f iId }f } [kajymvQif uReaf wmfu -
]]uReaf wmfu h kd OD;wwfrac:ygESichf ifAsm? uReaf wmfu tpfrBu;D yHk;xJokdYxnfhMu\/
xuftrsm;BuD;i,fygw,f}} [k jyefajymygonf/ a':odef;wifu ocifra':ode;f wiftm; vdv k m;olwb Ydk ufu rJta&twGuf
]]udkcspfvdIifa& trSeftwkdif;jzpfatmifvkyfay;yg? tpfrBuD;wdkYu trsm;qHk;&ygonf/ a':odef;wifuawmh Ouú|vkyfonf[lí
trSet f wkid ;f vkyvf &Ykd vmwJt h ajzudk ausauseyfeyfvufcrH mS }} [lí uReaf wmfrrSwrf yd g/ ocifra':ode;f wiftm; axmufco H w l u
Ydk om
ajymygonf/ tompD;&cJh\/
]]uRefawmfwkdYu rSefrSefuefuefvkyfrSmyg? jynfutjzpfrsdK; a&G;aumufyGJNyD;ojzifh uRefawmfwkdY wm0efvnf;NyD;aom
ppfudkif;wkdif;rSmjzpfcJhygw,f? tpfrBuD;vnf; Mum;NyD;a&maygh? aMumifh uRefawmfwkdY &efukefjyefcJhMuygonf/ aemufaeYwGif
uReaf wmfuawmh rJy;kH axmifrmS yg}} [kajymvku d \ f / a':ode;f wifu - 0efBuD;csKyfOD;EkxH a&G;aumufyGJusif;yNyD;aMumif; OD;av;wifESifh
]]tpfrBu;D wku Yd apmapmuajymcJo h vdk trSet f wkid ;f vkyv f &Ykd uRefawmfwkdY owif;ykdYygonf/
vmwJhtajzudk vufcHrSmyg}} [lí ajymvdkufygonf/ aemufaeYwiG f zqyvtzGUJ csKyf wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
wnf;cdyk gonf/ xdo k Ydk wnf;cdak epOfyif zqyvtzGUJ csKyrf S ppfuikd ;f a&G;aumufyrJG mS b,forYl aJ y;&r,f rodygbl;Asm}} [k ajymonfukd
wkid ;f pnf;½H;k a&; twGi;f a&;rSL;a&mufaeonf[k owif;&[efwyl g Mum;cJh&\/
...(90)
664 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 665
tcsKdUNrdKUe,frsm;rS vlxkurl - ukpd ;kd ode;f ESihf aphpyfoabmwlru I kd w&m;0ifciG jhf yKMuonfawmh
]]uRefawmfwkdYu 'DNrdKUe,fu zqyvawGudkawmh rBudKufbl; r[kwyf g/ awmfovdv k yk &f efom EIwjf zifah jymMu\/ pmaywGirf &S/d
Asm/ 'gayr,fh zqyvudak wmh Ekid af pcsiw f myJ/ bmjyKvv Ykd q
J adk wmh azazmf0g&DvokdYa&mufaomtcg uRefawmf ppfudkif;okdY
vuf&adS eaeustwkid ;f at;at;csr;f csr;f aecsiw f ,f/ vky&f wmvnf; jyefvmygonf/ ocifvaS rmif tdrw f iG w f nf;ygonf/ udpk ;kd ode;f ESihf
rlvtvkyaf wG vkyaf ewm yHrk eS 0f ifaiG&aeMuw,f/ r&Srd &Sm;bJAsm/h xyfrHawGUygonf/ uRefawmfu -
48-49 wke;f utjzpfawGukd rBuKH csiaf wmhb;l Asm/ toufuzkd ufeYJ
]]vlBuD;awGuawmh b0ifrusvSbl;Asm/ 'gayr,fh olwkdYcsif;
xkyfxm;&wJhb0 reufudk rsufESmopfp&macgif;rS&Sdyghrvm;qkdwJh
aqG;aEG;MuNy;D uReaf wmfh ay:yJvcJT svu kd Mf uw,f}} [k udpk ;kd ode;f udk
b0rsKd;awG tNrJpdk;&drfae&wmrkdY tck&SdwJh zqyvvdkat;csrf;wJh
b0ay;wJt h pd;k &rsK;d yJvckd siwf ,f/ uReaf wmfwrYdk mS ygwDawG? Ekid if aH &; ajymygonf/ udkpdk;odef;uvnf; -
0g'awGrodygbl;Asm/ ud, k vf yk rf S ud,k pf m;&wJo h al wGyg}} [kajymMu\/ ]]uRefawmfhvlBuD;awGuvnf; 'DvdkygyJAsm/ OD;bNidrf;qkd&if
cEÅ;D NrKd Ue,frS vlwpfO;D u (trnfrrSwrf í d razmfjyEkid af wmhyg) uefYuGufw,fAsmh/ 'DaqG;aEG;wmudk vufrcHcsifbl;/ OD;cspfarmif
]]b,ftpd;k &wufwuf? wufwt hJ pd;k & usKyw f t Ydk pd;k &yJAsm}}[k (0d"l&) uawmh udkpdk;odef;a& cifAsm;ajymwm uRefawmfvufcH
ajymonfholvnf;&Sdygonf/ ygw,f/ 'gayr,fh okdokdodyfodyfayghAsmvdkY ajymw,fAsmvdkY}} [lí
uReaf wmfonf jynfov l xl \ k xifjrifcsuw f uYdk kd odcsiaf om ajymygonf/
pdwf&Sd\/ zqyvay:wGif xm;aomvlxk\ oabmxm;udk od& wu,fawmh ppfuikd ;f wkid ;f wGif yrnwwkYd tiftm;omMuyg
rnfh wm0ef&ydS gonf/ okyYd gí uReaf wmf wm0efus&m ppfuikd ;f wkid ;f onf/ awmwGi;f vufeufuikd f tzGUJ tpnf;wko Yd nf tkypf rk rsm;aomf
twGi;f &Sd NrKd U&Gmrsm;okYd a&mufEikd o f rQ a&mufatmifomG ;Ny;D vlx\ k vnf; (10) a,muf (15) a,mufavmufEiS hf nOfyh ikd ;f wGif aus;&Gm
xifjrifcsufudk avhvmcJhygonf/ awGoYdk 0ifxu G af ewwf? qufaMu;aumufaewwf\/ NrKd Ui,fav;
wpfenf;tm;jzifhqkdvQif a&S;jrefrmbk&ifrsm;uJhokdY penf;em ESifhaus;&GmwkdYonf tpdk;&\ tmPmvufvSrf;rrDwrD &Sday&um;
onf[lí ajym&rnfxifyg\/
eD;&m"m;aMumufae&ayonf/ awmwGi;f tzGUJ tpnf;onf yrnw
xdok Ydk NrKd Ue,frsm;? tcsKUd NrKd Ue,fww Ydk iG f aus;&Gmrsm;txdomG ;a&muf
avhvmcJhaom uRefawmfonf &efukefodkY 1958 ckESpfqef;prSmyif tm; axmufcrH aI y;aeay&m tpGet f zsm;aus;&Gmrsm;/ NrKd Ui,frsm;
jyefcJhNyD; e,ftajctaeudk zqyvacgif;aqmifrsm;tm; wifjy onf a&G;aumufyGJwGif yrnwokdYom rJay;rnf[k ,HkMunf&\/
onf/ ukdpdk;odef;ESifh aqG;aEG;cJhaMumif;udk tpD&ifcHaomtcg ppfuikd ;f ? a&Tbpkd aomNrKd UBu;D wkw Yd iG rf l Ekid if aH wmf\ tmPmvufvrS ;f
zqyvtaxGaxGtwGi;f a&;rSL; OD;AaqGu uReaf wmf\tpD&ifcrH I rDaoma'owkjYd zpfav&m awmwGi;f rSorl sm;\ t&dyv f wG \f / NrKd Uae
udk oabmwlygonf/ OD;ausmfNidrf;u odyfb0ifuscsifyHkr&yg/ 0efxrf;rsm;taejzifhvnf; zqyvtpdk;&ay:wGif ,HkMunfrI&Sd\/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
pmayrsm;udk qnf;yl;cJyh gonf/ zufqpf*syefukd awmfveS Mf uonfh udk qefYusifwkdufcdkufaeMuonf/ zqyvtpdk;&udk yk*¾dKvfa&;
umvtNy;D wGif Armjynfq&dk , S vf pfygwD (OD;AaqG? OD;ausmNf ird ;f wkYd oHa,mZOfESifh EkdifiHa&;oHa,mZOft&vnf;aumif;? 0wå&m;t&
...(96)
676 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 677
vnf;aumif;? umuG,fapmifha&Smufay;aeonfh tzGJUtpnf;rSm oifwef;\&nf&G,fcsufESifhywfoufí rdefYcGef;>rufMum;&mwGif
wyfrawmftzGJUtpnf;omjzpfygonf/ zqyvESifh wyfrawmfwkdY ]]wyfrawmfonf Ekid if aH &;ynm&yfukd wwfoed m;vnf&ef avhvm
onf wpfpw d w f pf0rf;wnf;? wpnf;wvH;k wnf; &Sad ecJMh uygonf/ oifhaMumif;? okdYaomf EkdifiHa&;ygwDrsm;\ EkdifiHa&;udpörsm;wGif
zqyvacgif;aqmifrsm;onf jrefrmhvw G v f yfa&;BuKd ;yrf;rI\ yg0ifrIr&SdoifhaMumif;? wyfrawmfonf EkdifiH\ zGJUpnf;tkyfcsKyfyHk
c&D;Murf;umvwGif udk,fusKd;pGefYum yg0ifaqmif&GufcJhMuolrsm; tajccH O ya'ud k o m umuG , f a pmif h a &S m uf & rnf j zpf a Mumif ;
jzpfcJhMuygonf/ olwkdY\ EkdifiHa&;rl0g'rSmvnf; qkd&S,fvpf0g'udk ponfjzifh &Sif;vif;rdefYMum;oGm;cJhygonf/ (xdkrdefYcGef;onf
tenf;ESifhtrsm;tajcjyKxm;Muygonf/ wyfrawmfacgif;aqmif wyfrawmfarmfuGef;wkdufü &Sdaernfjzpfygonf/)
rsm;onfvnf; qkd&S,fvpf0g'\ &nf&G,fcsufrsm;udk a,bk,s xdkoifwef;wGif wufa&mufMuolrsm;rSm AkdvftqifhESifh
tm;jzifh vdkvm;cJhMuygonf/ olykefxaeMuaom uGefjrLepfygwD Akv
d Bf u;D tqif&h adS om t&m&Sd (30) OD; jzpfygonf/ xdt k &m&Srd sm;udk
rsm;ESifh uGefjrLepfudk vdkvm;aomvuf0JygwDrsm;\ t,ltqESifh a&G;cs,af pvTwaf y;olrmS xkt d csed u f ppf&mxl;cefY twGi;f 0efjzpfol
aemiftcgwGif jynfaxmifpq k &dk , S v f pfor®wEkid if aH wmf\ 'kw, d
vky&f yfrsm;udrk u l m; zqyvtpd;k &ESihf wyfrawmfwu Ydk nDñw G pf mG
ajrmuf or®wjzpfcJhol? uG,fvGefol AkdvfcsKyfBuD;pef;,kjzpfygonf/
yif qefYusifaecJhMuygonf/
pdwf"mwfppfqifa&;oifwef;rsm;udk xdkyxrywfoifwef;rS
wyfrawmf\ pdwf"mwfppfqifa&; ñTefMum;a&;rSL;½Hk;tzGJU
pwifí 1959 ckEpS u f ek t
f xd (Akv d cf sKyBf u;D ae0if; 0efBu;D csKyt f jzpf
onf wyfrawmfacgif;aqmifwu Ydk csrw S ñ f eT Mf um;ay;aomrl0g'ESihf
aqmif&GufcJhaom tdrfapmifhtpdk;&acwfwpfavQmufvHk;) tquf
tnD jynfaxmifpjk refrmEkid if \ H zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccH Oya'udk rjywf zGiv hf pS yf cYdk scMhJ uygonf/ ppfbuf? e,fbuf? 0efxrf;t&m&Sd
umuG,af &;? awmcdo k yl ek w
f \ Ydk vrf;pOftoD;oD;udk qefu Y siaf csy rsm; wufa&mufcJhMuygonf/
wkdufcdkufa&;? wyfrawmfudk jynfolvlxku MunfndKaxmufcH oifwef;wGif tNrw J rf;yHrk eS yf cYdk sorl sm;rSm uReaf wmfwYdk pdw"f mwf
tm;ay;apa&; tp&So d nfwu Ykd kd aqmify'k t f jzpfc, H u
l m pdw"f mwf ppfqifa&;½H;k tzGUJ 0ifrsm; jzpfMuygonf/ jyify{nfo h nf yk*Kd¾ vrf sm;
ppfqifa&;oifwef;rsm;zGifhvSpf&ef jyifqifaecJhygonf/ jzpfMuaom urÇmAh 'k w ¨ uúov kd f ñTeMf um;a&;rSL;q&m OD;azatmif?
oifwef;wGiyf cYdk s&rnfh oif½;kd ñTe;f wrf;0if pm&Gupf mwrf;rsm; owif ; pmq&mES i f h pma&;q&mBuD ; armif x if (OD ; xif z wf ) ?
udk Akv
d rf LS ;pHjrifx h aH y;tyf& Ny;D ? Akv d rf LS ;pHjrifuh oif½;kd ñTe;f wrf;0if wpfcef;&yf wefjyef0g' jzefYcsdrIjyZmwfq&m OD;&efEkdifpdefwkdYvnf;
pmtkyif ,frsm;udk tqifoif&h adS p&ef wm0ef,al qmif&u G yf gonf/ oifwef;okdY vma&mufykdYcsMuygonf/
1957 ck? 'DZifbmv wpf&ufaeYwGif r*Fvm'HkwyfNrdKU oifwef;wGif ydcYk sMu&aomtaMumif;t&m bmom&yfrsm;rSm
awmifyikd ;f wkid ;f ppfXmecsKy0f if;twGi;f &Sd oifwef;rsm;ykcYd s&mcef;rü 0g'jzefYcsda&;ESifh vIHYaqmfa&;qdkif&m? pD;yGm;a&;rl0g'rsm;qkdif&m?
D:/Dummy/Ko Ko (2)
pdw"f mwfppfqifa&;t&m&Sd oifwef;trSwpf Of (1) udk Akv d cf sKyBf u;D pdwf"mwfppfqifa&;tajccHrsm;ESifh vufawGUvkyfief;qkdif&m?
ae0if;ud, k w f idk f wufa&mufumzGiv hf pS af y;cJyh gonf/ Akv d cf sKyBf u;D u EkdifiHa&;odyÜHbmom&yfqdkif&mwdkY jzpfMuygonf/
...(97)
678 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 679
uReaf wmfEiS q hf ikd af om ykcYd srwI m0efrmS urÇmEY idk if aH &;oD0&Drsm; 0efBuD;csKyfocifEkESifh 0efBuD;ocifwifwkdYacgif;aqmifaom
udk tusO;f csKyyf cYdk sNy;D aemuf txl;tm;jzifh rmhupf 0f g'ESihf vDeif0g' ]]zqyvoefY&Sif;a&;}} tzGJUu wpfzuf 0efBuD;OD;AaqGESifh 0efBuD;
qkid &f mrsm;udk a0zefqef;ppfaomenf;jzifh ykcYd s&ygonf/ &nf&, G cf suf OD;ausmfNidrf;wkdYacgif;aqmifaom ]]zqyvwnfNrJa&;}} tzGJUu
rSm awmcdkuGefjrLepfygwDrsm;\ vufeufudkifjynfwGif;ppfvrf;pOf wpfzuf ESpfzGJUuGJMuonf/ owif;pmrsm;u Ek-wiftkyfpkudk
ESifh toGiftrsKd;rsKd;aqmifaom tmPm&Sif0g'oabmxm;rsm;udk ]]oefY&Sif;tkyfpk}} [lívnf;aumif;? aqG-Nidrf;tkyfpkudk ]]wnfNrJ
qefYusif&efjzpfygonf/ tkyfpk}} [lívnf;aumif; uifyGef;wyfMuonf/ zqyvuGJ&
qkd&S,fvpf pD;yGm;a&;rl0g'qdkif&mrsm;udkrlum; qefYusif onfrmS twku d t f cHEidk if aH &; ygwDrsm;\ ya,m*aMumifrh [kwyf g/
a[majymykdYcsjcif;rjyKcJYyg/ qefYusifp&mtaMumif;vnf; r&SdcJhyg/ tmPm& zqyvacgif;aqmifrsm;tcsif;csif; txiftjrifvGJrSm;
wyfrawmf\ tjyifavmuwGif&Sdaom EkdifiHa&;tajctae vmrI? rmefrme,SONf yKd irf ?I yk*Kd¾ vt f yk pf x
k al xmifrI ponfwaYdk Mumifh
rSm vIy&f mS ;vsu&f adS eavonf/ uGejf rLepfvv kd m;aom vuf0yJ gwD omjzpfygonf/ zqyvtzGJUBuD;\ uHMur®monf qkwf,kwfysuf
,Gi;f &rnfv h rf;aMumif;twGi;f okYd 0ifa&mufvmonfEh , S &f adS yawmh
rsm;u zqyvtpdk;&udk wufwuf<u<uqefYusifvIyf&Sm;vm
onf/
Muonf/ awmcdkuGefjrLepfygwDrsm;\ ppfqifwkdufcdkufrI t&Sdef
xdt k csed u f Ekid if aH &;tajctaerSm vGwv f yfa&;&Ny;D uwnf;
t[kefrSm aES;auG;NyD; ,kwfavsmhpjyKvmygonf/ wyfrawmf\
u tmPm&vmaom zqyvwyfaygif;pkwGif tjcm;tzGJUrsm;
ppfqifrIrsm;rSm atmifjrifvsuf&Sdaeygonf/
z,f&Sm;jcif;? xGufcGmoGm;jcif;rsm;jzpfcJhonf/ ygwDESifhtzGJUtpnf;
xdtk csed w
f iG f tmPm&zqyv\taetxm;rSm rwnfrNird f [lí OD;AaqG? OD;ausmfNidrf;wkdYOD;aqmifonfh qkd&S,fvpfygwDESifh
jzpfvmaeavonf/ 1956 ck? {Nyv D aemufq;kH &ufowåywftwGi;f ocifwifwdkYOD;aqmifonfh awmifolv,form;tpnf;t½Hk;wkdY
usif;ycJhaom 'kwd,ajrmuf ygvDreftaxGaxGa&G;aumufyGJBuD; tm;NydKifaeMuonf/
NyD;pD;NyD;aemufydkif;wGif zqyvacgif;aqmifydkif;tMum; pdwf0rf; xdt k csed w f iG f wyfrawmfacgif;aqmifyikd ;f onf wnfNird pf mG yif
uGjJ ym;rIrsm;jzpfvmMuygonf/ tajccHEidk if aH &;0g't& tjcm;em;Bu;D &yfwnfaecJhygonf/ yk*¾dKvfa&; oHa,mZOft& [dkbuf 'Dbuf
jcm;em;vSonf r[kwyf gbJvsuf acgif;aqmiftcsi;f csi;f yk*Kd¾ vaf &; udik ;f ñGwrf rI sK;d &Sad umif;&Srd nfjzpfaomfvnf; wdusaompnf;urf;jzifh
t& txiftjrifvrJG rI sm; jzpfymG ;vmMuonf/ yk*Kd¾ vaf &; *dP k ;f *P zGUJ pnf;xm;onfw h yfrawmfonf zqyvtuGw J iG f b,fbufurkd Q
tkyfpkudk zGJUvmMuonf/ rvdu k yf gbJ rdr\ d taetxm;ESihf nDñw G pf mG rdrwd m0ef0w¬&m;udk
1958 ckESpf? Zefe0g&D 29 &ufaeYwGif zqyvtzGJUcsKyf\ om xrf;&Gufvsuf&SdaecJhygonf/
nDvmcHukd usi;f ycJo Y nf/ xdn k v D mcHwiG f rnDrñGwjf zpfymG ;rIonf 1958 ckEpS ?f ZGev f av;&ufaeYwiG f jynfov Yl wT af wmf tpnf;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
pwifvmcJhonf/ xdkESpf {NyDv 27 &ufaeYwGif zqyvtzGJUBuD; ta0;udk usif;yaomtcg ]]wnfNrJ}} tkyfpk0if 0efBuD;rsm;onf
ESpfjcrf;ESpfzGJUuGJMuonf/ tpdk;&tzGJUrS EkwfxGufMuonf/ tpdk;&tzGJUwGif rnfonfhygwD
...(98)
680 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 681
tzGJUtpnf;udkrQ tajccHrxm;aom yk*¾vduoabm&Sdonfh 0efBuD;csKyf ocifEk\ tpdk;&tzGJUonf okH;vESifh 17 &uf
0efBuD;csKyfjzpfol OD;EkESifh OD;Ekvkdvm;olrsm; oefY&Sif;tzGJU0ifrsm; umvrQom ouf w rf ; &S d c J h o nf / tjyef t vS e f p G y f p G J r I r sm;?
vTwfawmfwGifusef&pfcJhonf/ tjyeftvSef qefYusifvIyf&Sm;rIrsm;? rwnfNidrfrIrsm;aMumifh
xkdtajctaewGif EkdifiHwpf0ef;e,fawGü qkd&S,fvpfygwDrS ]]okdYavm .... okdYavm}} tajctaersKd; jzpfaecJhonf/
e,fpm;qefqefyk*¾dKvfrsm; wefcdk;xGm;vmNyD; ,if;e,fy,frsm;ukd xdtk csed f xdt k ajctaewGif wyfrawmfrS Akv d rf LS ;csKyo
f ;Hk OD;u
pkd;rkd;cJhonf/ tkyfcsKyfa&;uarmufurjzpfí cH&csufrsm;aom 0efBuD;csKyfocifEkxHokdY oGm;NyD; EkdifiHa&;tajctae rwnfNidrfrI
jynfolrsm;u 0efBuD;csKyfxHwkdifMum;rIrsm;&Sdvmonf/ wynfhawG? ysufjym;ap&ef wyfrawmfudk tmPmvTJay;zkdY awmif;qdkaMumif;
trsK;d taqGawG ruif;&mruif;aMumif;awGygvmonf/ OD;Ekbuf uRefawmfwkdY Mum;od&onf/
ESihf qk&d ,
S vf pfygwDbufwo Ydk nf Ekid if aH &;tkycf sKyaf &;vkyyf u
kH ikd yf akH wG þowif;jzpfEkdifaMumif;udk uRefawmf\ rsufjriftaMumif;
rwlnDjzpfvmonf/ rausrvnf jzpfvmonf/ txufazmfjyyg tcsufwpf&yfudk a&;jyvdkygonf/ xdktaMumif;rSm uRefawmfwkdY
taMumif;tcsufaygif;rsm;pGmu cGJa&;uGJa&;vrf;aMumif;ay:okdY pdw"f mwfppfqifa&;enf;jyoifwef;rS enf;jyq&mAkv d Bf u;D azMunf
a&mufcJhMu&onf/ onf ppfxGuf0wfpHktjynfhtpHk 0wfqifxm;um umbdkifaoewf
1958 ckEpS ?f ZGevf ig;&ufaeYwiG f ]]oef&Y iS ;f }} tkypf 0k if 0efBu;D wpfvufuv kd ,G vf suf t&m&Sd pm;aomuf&yd o f mok0Yd ifvmonfukd
topfrsm; usrf;usdefMuonf/ awGU&onf/ pm;aomuf&dyfomwGif uRefawmfwpfa,mufom
ZGefv ukd;&ufaeYwGif jynfolYvTwfawmftpnf;ta0;ü &SdaeqJ AkdvfBuD;azMunfa&mufvmonf/ olYudkMunfhNyD; uRefawmf
]]wnfNrJ}} tkyfpk0iftrwfrsm;u 0efBuD;csKyfOD;Ekacgif;aqmifaom tHhMooGm;\/ uRefawmfu -
tpdk;&tzGJUudk t,HktMunfr&SdaMumif; tqkdwifoGif;onf/ ]]AsKdU AkdvfBuD;azMunf ... cifAsm;u c&D;oGm;0wfpHkeJY
vTwfawmftrwfrsm;u qE´rJay;NyD; qHk;jzwfMuonf/ aoewf e J Y b,f o G m ;rvd k Y v J } } [k a r;&m Ak d v f B uD ; azMunf u
tpd;k &tzGUJ udk ,HMk unfaMumif;? qE´raJ y;aom trwfO;D a&rSm at;at;oufomyif-
(127) OD;&SdNyD; r,HkMunfaMumif; qE´rJay;ol trwfOD;a&rSm ]]'Dvdkq&mudkcspfvdIif ... 'DaeY wyfu usKyfwkdYvlBuD;awG
(119) OD;&Sdonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;wkdY AkdvfrSL;csKyf armifarmifwkdYawmhygw,f
0efBu;D csKyo
f cifEt k pk;d &u rJ&pS rf jJ zifh tom&um tEkid &f oGm; ajymw,f/ ckcsed q f &kd if oGm;aervm;bJ/ 0efBu;D csKyq f u D kd uReaf wmfh
onf/ ,if;okdY tEkdif&vdkuf jcif;aMumifh ocifEkonf 0rf;omjcif; udk awmifyikd ;f wdik ;f ppfXmecsKyf Akvd rf LS ;csKyb
f vdy&f UJ ud,
k pf m;pDrcH efcY JG
r&SdvS[k owif;pmavmurS owif;xGufvmonf/ aew,fvdkY uRefawmfwkdY em;vnfxm;&wJh 'kwd,AkdvfrSL;BuD;
ocifEkonf qE´rJtiftm; BuD;BuD;rm;rm;&csifyHk&Sdonf/ ausmfjrifhu uRefawmfeJY wjcm;vlawGudk ac:ajymw,f/ wyfu
D:/Dummy/Ko Ko (2)
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;\ tdraf pmift h pk;d &0efBu;D rsm;onf ,cif tpk;d & tjcm;aomjyifqifrI t00twGuf tdrfapmifhtpkd;&tzkdY rjzpfEkdif
tzGJU0efBuD;rsm;xuf wm0efykdNyD;BuD;cJhayonf/ aom tajctaejzpfvsuf&Sd\/
...(101)
686 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 687
aemufqkH;wGif vTwfawmf? EkdifiHawmfor®w? Oya'ynm&Sif Akvd rf LS ;csKyw
f ifazonf 0efBu;D OD;cspaf omif;wm0ef,al om 0efBu;D
ponfwEYdk iS hf aqG;aEG;ndE§ idI ;f Ny;D yk'rf 116 ukd ,m,Djyifqifay;Ny;D XmeokH;ckteuf owåKwGif;ESifhtvkyform;0efBuD;XmeESifh oD&dysHcsD
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;ukyd if 'kw, d tBurd f tdraf pmift
h pk;d &tjzpf xyfrH OD;xGe;f wifwm0ef,al om jynfov Yl yk if ef;ESihf tdr&f maqmufvyk af &;
zGJUpnf;NyD; EkdifiHawmf0efBuD;csKyftjzpf wm0efvTJtyf&awmhonf/ 0efBuD;XmeESifh jyefvnfxlaxmifa&;0efBuD;Xme ESpfckaygif;NyD;
wm0ef,lvkduf&onf/
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ 'kwd,tBudrf tdrfapmifhtpkd;& 1959 ckESpf? rwfv aemufykdif;wGif w&m;rQwNyD; vGwfvyf
zGUJ pnf;tkycf sKyyf t Hk ajccHOya'yk'rf 116 ukd ,m,Djyifqifjcif; aom a&G;aumufyGJusif;yEkdifa&;twGuf tiftm;jznfhwif;xm;
rSm Akvd cf sKyBf u;D ae0if;tm; 0efBu;D csKyt f jzpf qufvufwm0ef,al p aom tdrfapmifhtpkd;&ukd xyfrHzGJUpnf;vkdufonf/
vkad omaMumifh jzpfygonf/ 1959 ckEpS ?f azaz:0g&Dv 27 &ufaeY tdraf pmift
h pk;d &vufxufwiG f tpk;d &tzGUJ ukd taxmuftul
wGif jynfolYvTwfawmftpnf;ta0;ü 0efBuD;csKyf trnfpm&if; jyKEidk &f ef ppfbuft&m&Srd sm;ukd 0efBu;D XmetoD;oD;ü cefx Y m;cJo
h nf/
wifoGif;&m wifvTm 32 apmifwGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ trnf tdrfapmifhtpkd;&u þokdYcefYxm;aom taxmuftultzGJU
uko d mwifoiG ;f Muonf/ þokjYd zifyh if xkad eYusi;f yaom vTwaf wmf\ rsm;wGif 0efBu;D csKy½f ;Hk twGuf Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifu h dk cefxY m;cJo
h nf/
Ouú|u Akv d cf sKyBf u;D ae0if;tm; Ekid if aH wmf0efBu;D csKytf jzpf ceft
Y yf Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifo
h nf e,fjcm;a'otkycf sKyaf &;Xme\ wm0efudk
&ef Ekid if aH wmfor®wxHoYdk jynfov Yl w
T af wmfrS trnfwifoiG ;f jcif; xrf;aqmif&ef jzpfvmcJhonf/
cH&aom yk*¾dKvfjzpfonf[k aMunmvkdufonf/ 'Drkdua&pDa'oEÅ&tkyfcsKyfa&;ESifh a'oEÅ&tzGJUrsm;qkdif&m
1959 ckESpf? azaz:0g&Dv 27 &ufaeY nae ig;em&DwGif 0efBu;D \ taxmuftultzGUJ wGif Akv d rf LS ;Bu;D xGe;f pdeo
f nf &efuek f
EkdifiHawmfor®w\ aetdrfawmf&Sd yv’ifcef;raqmifü 'kwd, jrLeDpy,ftzGJUwGif wm0efxrf;aqmif&NyD; &efukefNrdKUawmf0ef
tBurd f zGUJ pnf;vku d af om Akv d cf sKyBf u;D ae0if;trSL;jyKonhf tdraf pmifh jzpfvmonf/
tpk;d & tzGUJ 0if0efBu;D rsm;? or®wa&SUarSmufwiG f uwdopömqko d nhf
tcrf;tem; usif;ycJhonf/ tqkdyg 0efBuD;rsm;rSm - tdrfapmifhtpkd;&\ vkyfaqmifcsufrsm;
'kwd,tBudrfzGJUpnf;vkdufaom tdrfapmifhtpkd;&tzGJUwGif tdrfapmifhtpkd;&tzGJUonf w&m;Oya'pkd;rkd;a&;? Nidrf0yfydjym;
,ciftdrfapmifhtpkd;&xuf 0efBuD;wpfOD;ykdvmonf/ ,ciftpkd;& a&;wm0ef? w&m;rQwNyD; vGwfvyfaom a&G;aumufyGJusif;ya&;
vufxuf 'kwd,0efBuD;csKyf OD;odrf;armifrSm touft&G,ft& wm0efwkdYukd OD;wnfaqmif&GufaepOfwGif jrefrmEkdifiHESifhw½kwf
tem;,lvu dk &f onf/ OD;bMum;ae&mwGif ppfypön;f ñTeMf um;a&;0ef jynfolYor®w EkdifiHtMum; e,fedrdwfowfrSwfa&;vkyfief;ukd
OD;oD[efukd cefYxm;cJhonf/ vkyfukdifaqmif&GufcJhonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
967 pD;? wyfrawmf,mOf 172 pD;? vm;aumifa& 5114 okH;pGJcJh& &atmif wkdufwGef;ojzifh ESpfEkdifiH0efBuD;csKyfwkdY oabmwlpmcsKyf
onf/ csKyfcJh/ ,if;aiGrS ESpfEdkifiHe,fjcm;twGuf uGrf;vkHwHwm;BuD;
...(104)
692 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 693
wnfaqmufcí hJ usKid ;f wko
H mG ; wmaumfww
H m;vnf; wnfaqmuf ,aeY vlaexlxyfNyD; pnf;um;wkd;wufaeaom awmifOuú
cJyh gonf/ xkt
Yd jyif a&tm;vQypf pfrsm;wnfaxmif&ef wkid ;f wmjcif;? vmyNrdKU? ajrmufOuúvmyNrdKU? omauwNrdKUwkdYonf AkdvfcsKyfBuD;\
uGrf;vkH? [kdyef? rkdif;arm? yefqef; [laom ukd;uefYESifh 0 e,f tdrfapmifhtpkd;&vufxuf NrdKUawmf0ef AkdvfrSL;BuD;xGef;pdef\
awmifykdif; ajcmufykdif; qufoG,frnfh r[mAsL[mvrf;rBuD;ukd aqmif&GufrIaMumifh ay:xGef;vmcJhaom NrdKUopfrsm;jzpfayonf/
w½kwfacs;aiGESifhazmuf&ef jyifqifwkdif;wmonf/ okdYawmf &efukefNrdKUxJ usL;ausmf&yfuGufwGif aepOfu pnfyifu
wyfr[m (6) wyfr[mrSL; AkdvfrSL;BuD;cspfNrdKifu uefYuGufí csxm;ay;onhf vrf;ab;a&wkid rf S a&ukd vG,u f pl mG &cJ\ h / oGm;vkd
vkyfief;&yfqkdif;vkduf&onf/ &mokYd bwfpu f m;jzifh tvG,o f mG ;Ekid cf UJ \/ NrKd Uopfww Ydk iG f zGichf gpu
a&tcuftcJ? oGm;vma&;tcuftcJwYdk BuKH awGUMu&onf/ NrKd Uopf
NrdKUopf? ajropfwkd;csJUzGJUpnf;jcif; om;wkdY þtcuftcJukd BuHKawGU&Muonf/ bwfpfum;vkdif;rsm;
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ tdrfapmifhtpkd;&vufxufwGif ,cif ,ckacwfavmufrrsm;onfh umvjzpf&m bwfpu f m;usyo f nfudk
1949 - 50 wpf0u dk u f e,frsm;ü aomif;use;f olrsm;aMumifh rae&J vnf; BuHKMu&\/
aom awmaevlxo k nf &efuek o
f Ydk a&muf&cdS adk tmif;vm Muojzifh þokYd a&tcuf? bwfpu f m;tusy?f opfyifr&Sd vGiw f ;D acgif
&efuek Nf rKd UBu;D wGif w&m;r0iftrd af qmufaeMuonf/ vlaetdraf jc wGif aewylylrkdY umwGef;q&m? owif;pmq&m? pma&;q&mwkdY\
rsm;vmcJhonf/ usL;ausmf&yfuGufrsm;[k owfrSwfac:a0:Mu\/ vkyfuGufaumif;apaom NrdKUopfawGjzpfcJh\/
xkd&yfuGufrsm;wGif oufu,f? "edponfwkdYukd rkd;umxm;Mu ,ckaomfum; vGefcJhaomESpfaygif; 50 utawGUtBuHKwkdY
jcif;jzifhvnf;aumif;? tdrfcsif;uyfaeaom aetdrfrsm;vGef;aom rIe0f g;ukeMf uNy/D NrKd Uawmf0efAv dk rf LS ;Bu;D xGe;f pdeu f dk aus;Zl;wifaeMu
aMumifv h nf;aumif;? use;f rma&;ESirhf nDnw G af om tajctaersm;? ayNy/D ajraps;Bu;D jrifah eaom ,aeYacwfwiG f Ouúvm-omauw
rD ; ab;pk d ; &d r f & onh f tajctaersm;? 'k p ½k d u f r I r sm;apaom wkdY\ ajraps;rSm awmf½kHvlwkdY rrSef;&Jp&mjzpfaeayNyD/
taMumif;rsm; ponfah b;tEÅ&m,fwYdk &Sad eayonf/ rMum rMum NrKd Uopfrsm; &efuek 0f ef;usiw f iG f azmfxw k o f uJo h Ydk tjcm;wkid ;f ESihf
rD;vefYrI? rD;avmifrIrsm;vnf; jzpfay:cJhzl;onf/ NrdKUrsm;wGifvnf; NrdKUopfrsm; azmfxkwfay;Mu\/ NrdKUwGif;vrf;rsm;
Ak d v f c sKyf B uD ; ae0if ; \ td r f a pmif h t pk d ; &vuf x uf w G i f jyifjcif;? a&ajrmif;rsm;wl;azmfjcif;? oef&Y iS ;f a&;ukd wyfrawmfom;
AkdvfrSL;BuD;xGef;pdeftm; &efukefNrdKUawmf0ef cefYtyfvdkufaomtcg rsm;? ppforD;rsm;ESiphf w d 0f ifpm;ol &yfuu G o
f m;wkYd yg0ifvyk af qmif
AkdvfrSL;BuD;xGef;pdefonf &efukefNrdKUwGif;&Sd wJomomaetdrfrsm; cJhMuonf/
&S d j cif ; \ tEÅ & m,f u k d od o nh f t avsmuf xk d t EÅ & m,f r sm; &efukefNrdKUBuD;\ oefY&Sif;rIwkdYaMumifh jrifuGif;opfozG,f
uif;a0;a&;? tqkdyg olykef&efrS ckdatmif;a&muf&Sdvm olwkdYtm; jrifvsuf&Sd\/ we*FaEGaeYwkdif;vkd wyfrawmfom;rsm; ppforD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
1960 jynfhESpf? azazmf0g&Dv ajcmuf&ufaeYwGif usif;yrnf wyfwiG f Akv d rf LS ;tqifEh iS w hf n l aD om okawoet&m&Scd sKyw f m0efudk
jzpfaom taxGaxGa&G;aumufyGJ rwkdifrD 1958 ckESpf? atmufwkd xrf;aqmif&ygonf/
...(106)
696 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 697
taxGaxGa&G;aumufyBJG u;D eD;vmavav? Ekid if aH &;ygwDrsm;\ jynfaxmifpk trsK;d om;nDnw G af &;wyfaygif;pkudk yrnw [k ac:cJh
vIyf&Sm;rIrsm;rSmvnf; jyif;xefaom t[kefukd aqmifvmavav Muonf/
jzpfaeavonf/ a&G;aumufyEJG iS yhf wfoufí Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u yxp? yrnw? wnfNrJzqyv xkdokH;ygwDwkdYonf xkdacwf
wyfrawmftaejzifh Ekid if aH &;ygwDrsm;ESihf uif;uif;&Si;f &Si;f &S&d rnf xkdumv\ t"duEkdifiHa&; ygwDrsm;jzpfcJhMuonf/
jzpfaMumif;? bufvkdufyg0if jcif;rjyKoifhaMumif;? a&G;aumufyGJ wyfrawmfonf jyifyEkdifiHa&;avmuESifh uif;uif;&Sif;&Sif;
wGirf l rdrw d w
Ydk pfO;D csi;f \ qE´twkid ;f vGwv f yfpmG qE´raJ y;Ekid cf iG hf &yfwnfvmcJhayonf/ wyfrawmf\ pdwf"mwfppfqifa&;rl0g'
&Sad Mumif;? wyfrawmf\ *kPo f ud m© ukd xdcu
dk af prnfh udprö eS o f rQudk onf ajymif;vJjcif;r&SdbJ? a&mifpkHolykefrsm;ukd qefYusifwkdufcdkuf
a&SmifMuOf&rnfjzpfaMumif; ponfjzifh owday;rdefYMum;cJhonf/ aom 0g'jzefYcsda&;vkyfief;&yfukd qufvufíom aqmif&GufNrJ
xkdrdefYcGef;ukd wdyfacGoGif;um wyfzGJUtoD;oD;okdY jzefYcsdcJhygonf/ aqmif&GufaecJhygonf/ onfvkdESifhyif 1961 ckESpf? Ekd0ifbmv
tdrfapmifhtpkd;&tzGJUonf 1960 jynfh? azazmf0g&Dv aemufqkH;ywfokdYa&mufvmcJhygonf/
xkEd pS f Ek0d ifbmv nOfOh ;D ykid ;f tcsed w f iG jf zpfygonf/ OD;apmOD;ESihf
ajcmuf & uf a eY w G i f wwd , tBud r f a jrmuf ygvD r ef q k d i f & m
uReaf wmfu h dk Akvd rf LS ;csKyf atmifBu;D u '*k&H yd o f mü ac:,lawGUqkyH g
taxGaxGa&G;aumufyGJukd usif;yay;cJhavonf/
onf/ uReaf wmfw\ Ydk ñTeMf um;a&;rSL;jzpfol Akv d rf LS ;Bu;D boef;onf
yxptpkd;&vufxufuRefawmfwkdYwm0ef tNidrf;pm;,loGm;NyDjzpfygonf/ ñTefMum;a&;rSL;topfrSm 'kwd,
Akvd rf LS ;Bu;D armifbdk jzpfonf/ olonf pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;
ocifEak cgif;aqmifaom oef&Y iS ;f zqyvtzGUJ 0if trwfavmif;
ukd pdwfyg0ifpm;rIr&Sdyg? 0wfauswrf;ausom vkyfaeygonf/
trsm;pkonf qE´rJ&Sif jynfolwkdYu ,kHMunfpGm ay;cJhMuonfh
Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D onf 'kw, d Akv
d rf LS ;Bu;D armifbu dk dk ac:,lxm;
qE´rrJ sm;ukd tjynht f 0eD;yg;&&Scd MhJ uonf/ wnfNrzJ qyv tzGUJ 0if
jcif;r&Sdonfukd uRefawmfwkdY owdxm;rdMuygonf/
trwfavmif;rsm;onf xkad &G;aumufyw JG iG f t½I;H Bu;D ½I;H cJMh uonf/
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u uRefawmfwkdYtm; ta&;BuD;vSaom
{Nyv
D av;&ufaeYwiG f jynfov Yl w
T af wmfu ocifEu k dk tpk;d & taMumif;t&mwpf&yfudk today; ajymMum;ygonf/ xkt d aMumif;
tzGJUopf\ 0efBuD;csKyftjzpf cefYtyfonf/ t&mrSm wyfrawmf\ tem*wfvrf;aMumif;ukd ajymif;vJaumif;
ocifEo k nf oef&Y iS ;f zqyvtzGUJ ukd jynfaxmifpyk gwDtrnf ajymif;vJaprnfhtaMumif;t&mjzpfygonf/
jzifh jyefvnfzUJG pnf;onf/ owif;pmrsm;u ocifE\ k tpk;d &tzGUJ opf Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u ]],cktcgwkid ;f jynf\ tajctaerSm
ukd yxp (jynfaxmifpk) tpkd;&[k ac:wGifapcJhMuonf/ ocifEk rwnfrNidrfjzpfvmaeaMumif; ... 0efBuD;csKyfOD;Ektpkd;&u Ak'¨
onfvnf; 0efBuD;csKyfOD;Ek[lí trnfajymif;vkdufonf/ OD;AaqG? bmomukd EkdifiHawmfbmomtjzpf jy|mef;cJhojzifh Ak'¨bmom0if
D:/Dummy/Ko Ko (2)
OD;ausmNf ird ;f wkYd acgif;aqmifaom wnfjrzJ qyvtzGUJ ukd ]]wnfjr}J } r[kwaf om ucsi?f u&if? csi;f rsm;ESihf tjcm;bmom0if vlenf;pk
tzGJU[líac:cJhMuonf/ vuf0JtzGJUtpnf;rsm; yg0ifaom wkdYu rausreyfjzpfaeMuNyD; &Srf;ya'o&mZfa[mif;rsm;ESifh
...(107)
698 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 699
u,m;acgif;aqmifponfwkdYu awmif;qkdaeMuaom z,f'&,f ukv d nf; pOf;pm;ygaMumif; ...Akv d rf LS ;csKywf ifazwku Yd rl pdwrf &Snf
jynfaxmifpkvIyf&Sm;rIESifh qufpyfygaeaMumif; ... tajctae csifMuawmhaMumif;}} AkdvfcsKyfBuD; ae0if;uawmh ]]at;Asm...
t&yf&yfonf ½IyfaxG;vmrnfh tvm;tvm&SdaeaMumif; ... pOf;pm;Muao;wmaygh}} [k ajymygaMumif; ponfjzifh ajymjyyg
xkdYaMumifh AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf aeYpOfjzpfyGm;aeaom tajc onf/
taeukd apmifhMunhfaeaMumif;}} jzifh ajymjyygonf/ uRefawmfwkdYu ]]'Dvkdqkd&if uRefawmfwkdYbmawGvkyf&rSmvJ}}
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u qufvufí ]]z,f'&,frlt& [k ar;Muygonf/ Akv d rf LS ;csKyf atmifBu;D u ]]tu,fírsm; 'Dwpfcg
jynfaxmifpkEkdifiHtzGJU0if jynfe,frsm;tm;vkH; (jrefrmjynfr wyfuwm0ef,l&awmhr,fqkd&if vuf0Jqefqef vrf;pOfrsKd;vkyf
wkdif;e,fa'orsm;tygt0if) tusKd;cHpm;cGifh wef;wl&nfwl&Sdap &ef&adS Mumif; ... xkaYd Mumifh vuf0q J &dk ,S vf pfEidk if aH wG&UJ vkyu f idk f
&rnfqkdonfukd rdrdwdkYvufcHEkdifaomfvnf;? &Srf;ya'o&mZf aqmif&u G yf uHk dk avhvm&rSmjzpfaMumif; ... rmhupf 0f g'oD0&DtcsKUd
a[mif;rsm;ESifh u,m;? ucsif? u&ifponhf jynfe,facgif;aqmif ukv d nf; rSjD irf;Ny;D ok;H oifw h mok;H &rnfxifaMumif; ... Akv d cf sKyBf u;D
tcsdKUwkdYonf tcGifhomvQif omovkd jynfaxmifpkrS cGJxGuf&ef uawmh 1960 jynfhESpf? atmufwkdbmvwkef;u w½kwfjynf
BuHpnfvIyf&Sm;vmrnfh tvm;tvmonf &SdaeaMumif;? vuf&Sd a&mufpOfu w½kwEf idk if w H ;dk wufvmonf[k rSw, f cl ahJ Mumif; ...
tmPm& jynfaxmifpt k pk;d &onfvnf; jynfe,facgif;aqmifrsm; avmavmq,fawmh 'DtaMumif;awGukd avhvmwJYtaersKd;eJY
ukd pnf;½kH;EkdifykHr&aMumif;? jynfaxmifpk (yxp) ygwDtwGif;rSm Psy-war Officers (pdw" f mwfppfqifa&;t&m&S)d awGudk aqG;aEG;ykcYd s
vnf; tkyfpkuGJrIrsm;&Sdvmojzifh EkdifiHtkyfcsKyfa&;ukd xda&mufpGm xm;apvkad Mumif; ... rdrt d aeeJaY jym&r,fq&dk if qk&d , S v f pfZifudk
ukid w
f ,G Ef idk yf rHk ay:aMumif;? xkaYd Mumifw
h yfrawmfonf Ekid if aH wmf\ csed cf sed q
f qeJY wpfqifNh y;D wpfqifv h yk o f mG ;vkad Mumif; ...uGejf rLepf&UJ
wm0efudk ,l&rnft h ajctaersm; ay:aygufvmygu ,if;wm0ef ykHpHrsKd;ukd ul;cswmrsKd;rvkyfcsifaMumif; ... vufawGUvkyfMuNyD
ukd ,laumif;,l&rnf[k AkdvfcsKyfBuD;ae0if; taeESifhcH,lxm; qkd&if pOf;pOf;pm;pm;vkyfoifhaMumif;}} ponfjzifh aqG;aEG;oGm;
aMumif;? AkdvfcsKyfBuD;\ EkdifiHa&;tjrifwGif jrefrmEkdifiHwGif ygonf/
awmfvSefa&;enf;rsKd;jzifh qkd&Spfvpfpepf wnfaqmufrSom Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D \ qE´EiS t hf nD vufawGUwm0ef,u l m
aumif;vmrnf[k ,lqaeaMumif;}} ponfjzifh uRefawmfwkdYtm; aqmif&u G &f rnfo h rl mS uReaf wmfyif jzpfaeygawmhonf/ &JabmfBu;D
today;ajymMum;ygonf/ OD;apmOD;rSm xkwfvkyfa&;wyfrSL;\ rsm;jym;vSaom tvkyfrsm;jzifh
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u qufvufí ajymygao;onf/ ]]rdrd rtm;rvyf&adS ecJyh gonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u uReaf wmfwt Ydk m;
taeESirhf l ppfwyfonf Ekid if aH &;wGif wwfEidk o f rQ ryg0ifbaJ eoifh ajymjyaom ta&;udpöukd AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ukd,fwkdifuvnf;
onf[, k ql aMumif; ... rvTo J mrSom twkid ;f twmwpfct k xd OD;apmOD;tm; oD;jcm;ac:,lum ajymcJyh gao;aMumif;ukd OD;apmOD;u
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ygoifhaMumif; ... wyfutmPmodrf;wmrsKd;a&SmifMuOfEkdiforQ uReaf wmft h m;jyefajymjyygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ajymjyaom
a&SmifMuOfapvkdaMumif; ... AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ oabmxm; Ekid if aH &;oabmxm;onf Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ qE´udk uk, d pf m;jyK
...(108)
700 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 701
onf[lí rSwf,lavh&Sdaom uRefawmfwkdYonf AkdvfrSL;csKyf aecJ&h onf/ a&mifpo Hk yl ek t
f zGUJ rsm;teuf Auy (ArmjynfueG jf rLepf
atmifBuD;\ ajymjyaomudpöukd tav;teuf rSwf,lMuygonf/ ygwD) onf twuf<uqk;H aom tzGUJ tpnf;jzpfaecJo h nf/ ]]&efuek f
uRefawmfonf r*Fvm'kHwyfNrdKUwGif&Sdaom A[kdpdwf"mwf tpkd;&}} [k tac:cH&avmufatmif w&m;0ifA[kdtpkd;&ukd usOf;
ppfqifa&;wyfrSL;jzpfol AkdvfrSL;pHjrifhxH AkdvfrSL;csKyfatmifBuD; ajrmif;aom taetxm;okdY usa&mufaponfhtxd Ncdrf;ajcmuf
ajymjyaom tvkyfudpöukd owif;ykdY&ygonf/ xkdtcsdefumvykdif; EkdifcJhonf/ u&ifolykef? awmckdoGm;aom tpkd;&wyf&if;tcsKdU?
wGif pdw"f mwfppfqifa&;oifwef;rsm;ukd ,m,D&yfem;xm;ygonf/ jynfolY&JabmfjzLpaom awmckdtzGJUtpnf;rsm;ESifh qufpyfpkpnf;
oifwef;enf;jyt&m&Sdrsm;onf tm;vyfaeMuNyD; pmzwfjcif;ESifh oGm;rdaom umvwpf&yftwGi;f wGif Auyonf olyek f wyfaygif;pk
axG&mav;yg;pum;0kdif;zGJU ajymqkdaejcif;wkdYjzifhom tcsdefukd ukd acgif;aqmifrIjyKaeonhf taetxm;okdY a&muf&SdcJhonf/
ukefvGefapcJhygonf/ A[kt d pk;d &ESihf wyfrawmfonf u&ifoyl ek Ef iS Ahf uyolyek w f uYdk dk
wyfrSL;jzpfol AkdvfrSL;pHjrifhonf uRefawmfwm0ef,l&rnfh BuHUckdifpGm ckHcHumuG,fEkdifNyD; aemufqkH;wGif wGef;vSefEkdifcJhonf/
udpöukd oabmwlygonf/ AkdvfrSL;pHjrifhonf xkdudpöukd pdwf"mwf
olykeftzGJUtpnf;rsm; z½kdz&JjzpfoGm;atmif wkdufcdkufEkdifcJhonf/
ppfqifa&;ñTeMf um;a&;rSL;jzpfol 'kAv dk rf LS ;Bu;D armifbx dk H owif;ykYd
jynfaxmifpjk refrmEkid if w H pf0ef;vk;H ykrH eS tf aetxm;okYd jyefa&muf
onf? rykdYonfukd uRefawmfrodyg/ vkyf&rnfhtvkyfwm0efukdom
atmif aqmif&Gufay;EkdifcJhonf/
aqmif&Gufyg[k wyfrSL;u uRefawmfhtm; ajymygonf/
wyfrawmfacgif;aqmifrsm;onf pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;
uRefawmfonf A[kdpdwf"mwfppfqifa&;enf;jy t&m&Sdrsm;
tm; wifjyaqG;aEG;&rnfh taMumif;t&mrsm;ukd csifhcsifhcsdefcsdef &yfukd pepfwusaqmif&GufcJhayonf/ txl;tm;jzifh Auy\
pOf;pm;NyD; tusOf;csKyfrSwfpkrsm;ukd jyKpk&jyefygonf/ Ekid if aH &;MoZmusqif;a&;ESihf A[kt d pk;d &\ ygvDref'rD u dk a&pDr0l g'
tdrfapmifhtpkd;&umvtwGif;wGif uRefawmfwkdY a&;om; ukd umuG,fapmifha&Smufa&;[laom wm0efBuD;ESpf&yfukd t"du
a[majymykdYcs&aom rl0g'rSm EkdifiH\ zGJUpnf;tkyfcsKyfykHtajccH xm;NyD; aqmif&GufcJhayonf/
Oya'uk d umuG , f a pmif h a &S m uf & rnf ? w&m;0if a &G ; aumuf pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;&yfwiG f yg0ifaeMuaom ppft&m&Sd
wifajr§mufjcif;cH&aom tpkd;&tzGJU\ rl0g'twkdif; vkdufem rsm;ESihf t&yfom;t&m&Srd sm;onf Auyukd wefjyefwu dk cf u
dk af om
aqmif&Guf&rnfh EkdifiH0efxrf;jzpfae&rnf? EkdifiHawmfukd ykefuef 0g'a&;wk d u f y G J r sm;uk d tquf r jywf a qmif & G u f c J h M uygonf /
aeMuaom a&mifpo Hk yl ek t
f zGUJ tpnf;rsm;ukd qefu Y siw f u dk cf u
kd af e& okdY&mwGif qkd&S,fvpf0g'ukdrl xdyg;wkdufckdufjcif; rjyKcJhMuyg/
rnf[lí jzpfygonf/ wyfrawmfonf qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;rl0g'ukd vkdvm;tyfaom
,ckaomfrlum; wpfrsKd;wpfzkHajymif;&ayawmhrnf/ rltaeESifhcH,lxm;NyD; jzpfygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
wyfrawmfonf zqyvtpk;d &tzGUJ ESihf tdraf pmift h pk;d &tzGUJ wyfrawmf\ pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;onf a&mifpo Hk yl ek f
wk\
Yd umvwpfavQmufv;Hk wGif awmckad &mifpo Hk yl ek w
f u Ydk dk wku d cf u
dk f wk\ Yd vufeufuidk v f rf;pOfuo dk m t"duxm;Ny;D wku d cf udk cf ahJ yonf/
...(109)
702 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 703
AuywkEYd iS yhf wfoufírlum; Auy\ jynfwiG ;f ppfvrf;pOfudk (Armjynf) \ pnf;½k;H rIudk wku d ½f u
dk af omfvnf;aumif;? oG,0f u dk íf
omru Auy\ tmPm&Sif 0g'a&;&nf&, G cf suEf iS hf Ak'b¨ momukd aomfvnf;aumif; cH,lMuum yg0ifvIyf&Sm;cJhMuonf/
qefYusif&mokdY a&mufvmaprnfjzpfaom ]]½kyf0g'}} ukdyg acsy OD;apmOD;wkdY uRefawmfwkdYvnf; rsKd;cspfvli,fvl&G,ftrsm;
wku d cf u kd &f onhf 0g'a&;wku d yf u JG dk qifEcJT &hJ avonf/ Auytay: enf;wl yg0ifcMhJ uygonf/ uReaf wmfonf ocifwifjrESio hf cifp;dk wkYd
wGif MoZmvTr;f rk;d aom Ekid if jH cm;uGejf rLepfygwDtcsKUd \ oabmxm; xHrS rmhufpfvDeif0g'qkdif&m oabmw&m;tajccHrsm;ukd oif,l
rsm;ukdvnf; qefYusifacsyvm&ayawmhonf/ avhvmcJhNyD; tjcm;olrsm;tm;vnf; wpfqifhjyefvnfa[majym
,ckaomfrlum; vuf0Jqefaom rl0g'topfwpf&yfokdY ykdYcscJh&ygonf/
rsufESmrl&awmhrnfjzpfonf/ wpfenf;tm;jzifh vuf0Jqefaom ppftNy;D umvESihf vGwv f yfa&;&Ny;D aemufyidk ;f ESpu
f mvrsm;
qk&d , S vf pf0g'ukd a[majymykcYd s&awmhrnfjzpfonf/ uGejf rLepfw\ Ydk wpfavQmufwiG v f nf; Armjynf uGejf rLepfygwDMoZmcHaom vIy&f mS ;
]]½ky0f g'rsK;d ryg0ifaom qk&d , S vf pfoabmw&m;rsK;d ? Ak'b ¨ mom0if rIESifh Armjynf qkd&S,fvpfygwDMoZmcHaom vIyf&Sm;rIwdkYu jrefrmh
EkdifiHa&;avmuukd a&SUaqmifa&SU&GufjyKaecJhMuygonf/
jynfolvlrsm;pkBuD;u vufcHEkdifrnfh qkd&S,fvpf0g'oabmw&m;
vuf 0 J E k d i f i H a &;ygwD toD ; oD ; wk d Y o nf yk * ¾ d K vf a &;t&
rsKd;ukd ajymqkdwifjy&rnfh taetxm;okdY a&muf&Sdvm&ayawmh
vnf;aumif;? t,ltqa&;t&vnf;aumif;? oabmxm;uGMJ u?
rnf/ þae&mü pyfvsO;f aomtm;jzifh OD;apmOD;ESiu hf Reaf wmfw\ Ydk
tjyeftvSefpGyfpGJwkdufcdkufMu½kef;uefvIyf&Sm;aeMuaomfvnf;
cH,rl t I aetxm;ukd tenf;i,frQ azmfjycGijhf yKyg&ef þpmzwfol
,if ; wk d Y t m;vk H ; onf rmh u f p f 0 g'qk d i f & mpmtk y f p mwrf ; rsm;?
tm; arwåm&yfcHygonf/ qk&d ,S v f pfEidk if rH sm;ESiq hf idk af om tawGUtBuKH pmtkyrf sm;? qk&d , S v f pf
'kw, d urÇmppfBu;D jzpfymG ;vmcgeD; 1938^39 ckEpS f 0ef;usirf S pD;yGm;a&; rl0g'qkdif&mpmtkyfrsm;ukd avhvmMu? cH,lMu? 0g'jzefYcsd
ppftwGif;umv wpfavQmufvkH;txd BuD;jyif;vmcJhMu&aom Muonf/ xkdYaMumifh 1938 ck 0ef;usifrS 1958 ck 0ef;usiftxd
vli,fv&l , G t
f rsm;wkoYd nf vuf00J g'trsK;d rsK;d \ MoZmvTr;f rk;d jcif; &Sdaom tESpfESpfq,fausmfumvonf teDa&mifEkdifiHa&;0g'ESifh
ukd tenf;ESit hf rsm;qkod vkd cH,cl MhJ uygonf/ e*g;eDpmtkyw f u
dk Ef iS hf yef;a&mifEkdifiHa&;0g'wkdY\ MoZmrsm;u vTrf;rkd;aeaom umv
tjcm;pmtkyfwkdufwkdYrS xkwfa0jzefYcsdMuaom urÇmhEkdifiHa&; wpfavQmuf jzpfcJhonf[k qkd&ygrnf/
bmomjyefpmtkyfrsm;? vGwfvyfa&;wkdufyGJ0ifEkdifiHtoD;oD;ESifh OD ; apmOD ; ES i f h u Ref a wmf w k d Y o nf teD a &mif 0 g'D r sm;b0rS
rsKd;cspfacgif;aqmifrsm;\ taMumif;t&mrsm;? qkd&S,fvpf0g'ESifh yef;a&mif0g'Drsm;b0okdY ajymif;a&mufvmolrsm; jzpfMuygonf/
uGejf rLepf0g'qkid &f m pmtkypf mwrf;rsm; ponfwu Ydk dk zwf½aI vhvm rnfokdYyifjzpfcJhMuapumrl uRefawmfwkdYonf qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;
rdMuonf/ zufqpf*syefvufatmufokdY usa&mufaom umv pepf\ &nf&, G cf surf sm;ukd ,kMH unfMuolrsm;? arQmv f ifo h rl sm;jzpfMu
D:/Dummy/Ko Ko (2)
t½kPrf usi;f rDwiG f Ek;d cJah yonf/ rwfv ESp&f ufaeY eHeufcif;wGif xkcd Pav;rSmyif ppfO;D pD;Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdeEf iS hf ppf&mxl;cefY
jynfawmfjyefMurnfh w½kwb f aJ v;obiftzGUJ ukd ykaYd qmifEw I q f uf twGif;0ef AkdvfrSL;BuD;ausmfpkd;wkdY a&mufvmMuonf/ AkdvfrSL;BuD;
...(112)
708 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 709
oef;pdeu f ]]ukad pmvnf;a&mufaeNyv D m;}} EIwq f uf&if;? rdrw d o Ydk nf MumMumrapmifhvdkuf&yg/ ajcmufem&DcGJausmfausmfav;wGif
Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D xH owif;yk&Yd efa&mufvmMuaMumif; ajymay AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf a&muf&Sdvmygonf/ ppfqifa&;cef;rü
onf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu olwkdYukd tay:xyfokdY wpfygwnf; pnf;a0;Muygonf/
ac:oGm;ayonf/ AkdvfcsKyfBuD;u pwifNyD; ]]nwkef;u rdrdvnf;tdyfraysmfvS
a&csK;d cef;rSxu G v f maom Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ukd awGU&onf aMumif; ...tajctaeudk em;pGiahf ecJah Mumif;}} jzifh pajymonf/
wGif Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdeu f Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D tm; ]]Akv d cf sKyBf u;D tmPmodr;f ,lru I pd w ö iG f a&SUwef;rS wm0ef,&l olrsm;jzpfMu
ae0if;\ wm0efay;rIt& wm0ef,&l ol wyft&m&Srd sm; OD;pD;aom aom Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdeEf iS hf Akv
d rf LS ;Bu;D ausmpf ;kd wku
Yd Akv
d cf sKyBf u;D tm;
wyfzGJUrsm;u ,refaeYn rkd;aomuf,Htcsdef (ESpfem&DrS av;em&D tpD&ifcHMuonf/
twGi;f ) wGif Ekid if aH wmftmPmt&yf&yfukd odr;f ,lNy;D jzpfaMumif;? ]]wm0ef,al qmif&u G cf &hJ onft h vkyo f nf Ny;D ajrmufcNhJ y;D jzpfyg
tajctaet&yf&yfudk xdef;odrf;xm;aMumif;? AkdvfcsKyfBuD;ae0if; aMumif; ...okaYd omf anmifa&T apmfbmG Bu;D p0fa&Tou dk af etdro f Ydk
t0ifwGif wyfrawmfzGJUu vHkNcHKa&;tapmifhrsm;tm; &Srf;bmom
onf rMumrDtwGif; ppf½Hk;csKyfokdY a&mufvmrnfjzpfaMumif;?
pum;jzifh ckcHjcif;rjyKMu&efajym&m tapmifhrsm;u em;vnfrI
rdrdwkdYonf ppfqifa&;cef;r (War Room) ü apmifhaeMu&rnf
vGrJ mS ;Ny;D pwifypfcwfaomaMumifh wyfzUJG u wkjYH yefypfcwfonfwiG f
jzpfygaMumif; owif;ykdYonf/
p0fa&Tou kd \ f touf 17 ESpt f &G,o f m;jzpfol p0faq;[kezf efonf
Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdew f o Ydk nf xdt k csed t f xd Akv d cf sKyBf u;D ae0if;xH
usnfxdcH&NyD; aoqHk;oGm;ygaMumif;}} ponfjzifh tpD&ifcHMuyg
owif;ryk&Yd ao;acs/ Akv d cf sKyBf u;D u udpNö y;D pD;Ny;D rd;k vif;rS ppf½;kH rSm onf/
awGUMurnf[k nuwnf;u Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdew f tYdk m; rSmMum;xm; xdpk Ofu owif;pmyg tjzpftysurf mS p0fa&Tou kd \ f tapmifh
NyD;jzpfonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;xH owif;ykdYxm;&efvnf; &Jabmfrsm;u pwifypfcwfjcif;r&Syd g/ p0faq;[kezf onf 0ifa&muf
ajymMum;xm;NyD;yHk&ayonf/ vmaom wyfrawmfom;rsm;udk vlqdk;rsm;[kxifrSwfrSm;í olwkdY
xdktaMumif;udk (wyfu vkyfaqmifvdkufNyD;onfhudpöudk) rl wGif&Sdaomvdkifpifjzifhudkifaqmifonfh 22 AkdY aoewfudkudkifí
'kw, d umuG,af &;OD;pD;csKyf Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D onf BuKd wifNy;D tdrftay:xyfrS atmufokdYqif;vm&m wyfrawmfom;rsm;u
odxm;yHrk &[k Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h xifjrif,q l rdonf/ Akv d rf LS ;csKyf ckcwH u dk cf u kd rf nfoh [
l k txifrmS ;Ny;D ypfcwf&m usno f ifah oqH;k oGm;
atmifBu;D \ rsuEf mS ay:wGirf u l m; xdu k pd uö kd odNy;D jzpfav[efrsK;d yHk jcif; jzpfonf[kqdkygonf/
aqmifxm;onf[kvnf; owdjyKrdayonf/ þwGif AkdvfcsKyfBuD;u ]]aoqHk;oGm;&oltwGuf 0rf;enf;yg
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;onf 0wfpHkudk0wfNyD; AkdvfrSL;BuD;rsm;ESifh aMumif;}} ajymygonf/ wpfcPrQaeNyD;rS ]],ckuJhokdY wyfu
D:/Dummy/Ko Ko (2)
twl ppf½;kH okv Yd rf;avQmufum xGuv f mcJo h nf/ Akv d cf sKyBf u;D ae0if; tmPmodrf;,l&onfhudpöudk wkdif;jynfokdY aMunmcsufxkwfjyef
a&mufvmrnfudk apmihfaeMuygonf/ &rnfjzpfaMumif;}} qufí ajymygonf/
...(113)
710 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 711
xdktcg AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u aMunmcsufxkwfjyefzkdY udkifwG,fpDpOfay;aom xdkuufqufwGif AkdvfcsKyfBuD;udk,fwkdif\
twGuf ukdboef; (tNidrf;pm;AkdvfrSL;BuD;boef;) udk a&;ckdif;vdk aMunmcsuu f kd toHoiG ;f onf/ xdaYk emuf Akv d rf LS ;Bu;D apmjrift h m;
aMumif;? nwke;f u rdrq d v
D mvnf&if; '*k&H yd o f mrSmtdyaf ecJah Mumif;? wm0efay;um toHvTifh½HkokdY apvTwfvdkufayonf/ AkdvfrSL;BuD;
,ck ol&adS eaMumif;ajymygonf/ Akv d cf sKyBf u;D u cGijhf yKojzifh Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifo h nf toHviT ½hf o kH Ydk a&muf&pdS pD OfNy;D aemuf eHeufyikd ;f jrefrm
oef;pdeo f nf '*k&H yd o f mokYd xGuo f mG ;Ny;D aomf tNird ;f pm;Akv d rf LS ;Bu;D pHawmfcsed f 8em&D 25 rdepfwiG f Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ aMunmcsuu f kd
boef; (pdw"f mwfppfqifa&; ñTeMf um;a&;rSL;a[mif;) tm; tusK;d wkdif;jynfokdY toHvTifh½HkrS vTifhMum;apcJhygonf/ xdktcsdefrSpí
taMumif;ajymjyum aMunmcsuu f akd &;cdik ;f ygonf/ Akv d rf LS ;Bu;D a[mif; wyfrawmfonf Ekid if aH wmf\ wm0eft&yf&yfuv kd ,
JT Nl y;D vlo&d iS Mf um;
OD;boef;onf taxGtxl;ar;raebJ tjrefyifa&;ay;vdu k o f nf/ aqmif&GufvmcJhayonf/
AkdvfrSL;BuD;oef;pdefonf ppfqifa&;cef;rokdY jyefa&mufNyD; Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifo
h nfvnf; xdak eYeeH ufyikd ;f rSpí rarQmv f ifh
aMunmcsufudk AkdvfcsKyfBuD;tm; ay;ygonf/ AkdvfcsKyfBuD;onf bJESifh jyefMum;a&;0efBuD;\ wm0efudk xrf;,lvdkuf&ouJhokdY &SdcJh
aocsmpGmzwf½INyD; AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;tm; ay;zwfap&if; avawmhonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf toHvTifh½HkrS ppf½Hk;okdY
]]ukdboef; a&;onfrSm aumif;aomfvnf; &Snfvsm;aeaMumif; jyefvmcJhonf/ ppfqifa&;cef;rBuD;wGif AkdvfrSL;csKyfwDuvpfzf
... 'Dudpöudk wdkwdk&Sif;&Sif; ajymjy&rnfjzpfaMumif; ... rdrd ('kwd,umuG,fa&; OD;pD;csKyf^av) ESifh AkdvfrSL;csKyfoef;az
ajymjyrnft h csuu f kd a&;rSwNf y;D jyefa&;apvdak Mumif;}} ajymygonf/ ('kw, d umuG,af &;OD;pD;csKy^f a&) wkv Yd nf; a&muf&adS eMuayonf/
Akvd cf sKyBf u;D u EIwrf ed jYf zifah jymaomtcsurf sm;udk Akv d rf LS ;csKyf wkdif;jynfokdY xkwfvTifhcJhaom aMunmcsufrSm atmufygtwkdif;
atmifBu;D ESihf Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifw
h u Ydk a&;rSwNf y;D aMunmcsut f wkcd sKyf jzpfayonf/
udk AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu jyefa&;onf/ xdktcsdefrSmyif AkdvfrSL;csKyf ]]jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH\ txl;,dk,Gif;vmaom tajc
wifazvnf;a&muf&v dS mygonf/ ra&S;raESmif;rSmyif axmufvrS ;f a&; taeqdk;udk xdef;odrf;pdrfhaomiSm ArmhwyfrawmfrS wm0ef,l
ñTefMum;a&;rSL; AkdvfrSL;BuD;armifvGifESifh 'kwd,AkdvfrSL;BuD;vSjrifh apmifha&SmufvkdufNyDjzpfaMumif; tpD&ifcHygonf/ t&yf&yf&Sdaom
(tajrmufESifhoHcsyfum,EÅ&m;ñTefrSL;) wkdYvnf; a&mufvmMu wkid ;f oljynfom; &[ef;&Siv f t
l rsm;onf aMumifMh upd;k &dryf yl efjcif;
onf/ rjzpfMubJ ...cgwkdif; omreftcsdefuJhokdY pdwfvufat;csrf;pGm
AkdvfcsKyfBuD; jyefa&;ckdif;aomaMunmcsufudk AkdvfcsKyfBuD;u rdrwd v Ydk yk if ef;aqmifwmrsm;udk qufvufvyk u f ikd af qmif&u G Mf u&ef
zwf½pI pfaq;Ny;D twnfjyKay;ygonf/ aMunmcsuu f kd Akv d cf sKyBf u;D arwåm&yfcyH gonf/ tpd;k &trIxrf; ...t&mxrf;rsm;onfvnf;
ud,k wf idk f toHoiG ;f &efppD Ofygonf/ okaYd omf ppf½;kH ü&Sad om uufquf rdrdwkdYwm0ef0wå&m;rsm;udk rysufruGuf qufvufaqmif&Guf
rSm cRwf,Gif;aeojzifh AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu e,fjcm;a'ot&m&Sd Muapvdkygonf/ txl;ojzifh ynma&;qkdif&mwm0efrsm;ESifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)
13/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh (e,fjcm;a'otkycf sKyaf &;t&m&Scd sKy)f / 6/ AkdvfrSL;BuD;ausmfpdk; (jynfxJa&;0efBuD;Xme?
14/ AkdvfrSL;BuD;cspfNrdKif (wGJzufppfaxmufcsKyf)/ vl0ifrIBuD;Muyfa&;0efBuD;Xmersm;qkdif&mwm0ef wm0ef c H)/
...(115)
714 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 715
7/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifh (jyefMum;a&;0efBuD;Xme? Mum;&w,f/ uReaf wmfu olwq Ydk o
D mG ;Ny;D ]]Akv
d rf LS ;Bu;D cifAsm; ...
,Ofaus;rI0efBuD;Xmeqkdif&mwm0ef wm0ef c )H / 'Dn AkdvfrSL;BuD;wkdY bmrsm;oHk;aqmifMuygrvJ/ uRefawmfu
8/ 'kw, d Akv
d rf LS ;Bu;D beD (vrf;yef;qufo, G af &;0efBu;D Xme 'Dnwm0efuswJh Duty Officer t&m&Sdyg/ eHeufapmapma&m
wm0ef c H)/ bmpDpOfay;&yghrvJ}} [kar;&m 'kwd,AkdvfrSL;BuD;pdefvGifu -
(awmf v S e f a &; aumif p D Revolutionary Council qkdonfrSm ]]AkdvfBuD; usKyfwkdY 'Dnb,ftcsdeftdyf&rvJawmifrodbl;Asm
acwfajymif;awmfvSefa&;vkyfief;&yfBuD;udk aqmif&Gufygrnf[lí ... cifAsm; usKyw f t
Ydk wGuf bmrSrpDpOfeYJ Akv d Bf u;D at;at;yJaeyg}}
wm0ef,laom OD;pD;OD;aqmiftzGJUjzpfayonf/) vdaYk jymygw,f/ ]]uReaf wmfjyefrmS rkYd tav;jyKNy;D olwu Ydk Mkd unhaf wmh
olwu Ydk uReaf wmfu h kd ausmcdik ;f Ny;D &efuek af jryHBk u;D udk Munhaf ewmudk
acwfajymif;awmfvSefa&;twGuf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;pdwful; uReaf wmfawGU&ygw,f/ uReaf wmfph w d xf aJ wmh okaYd vm ..okaYd vm
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;onf EkdifiHawmftmPmukd odrf;,lNyD;vQif jzpfoGm;ygw,f}} [kajymygonf/ xdktcg AkdvfrSL;pHjrifhu -
Ny;D jcif; ppfaumifpu D kd rzGUJ pnf;bJ awmfvSefa&;aumifpDukd zGUJ pnf; ]]'Dvdkqkdawmh &Sif;oGm;wmayghAsm}} [lí ajymvkdufygonf/
vdkufjcif;tm;jzifh jrefrmEkdifiHwGif vlrIqufqHa&;acwfajymif; xkdtcgwGif uRefawmf\ tawG;onf zswfceJjzpfoGm;\/ 1962
awmfvSefa&;BuD; (a social revolution) wpf&yfukd aqmif&u G af wmh ckEpS f rwfvwpf&ufaeYxw k f jr0wDr*¾Zif;udk rwfvwGif xGuaf y:
rnf[lí azmfjyvdkuf&m a&mufayawmhonf/ vmygonf/ uReaf wmf jr0wD\ acgif;Bu;D udak &;cJw h mrsm;ygonf/
xdkrwfvxkwfjr0wDtwGuf acgif;BuD;ydkif;wGif jrefrmEkdifiHonf
xdkaeYeHeufcif;wGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ aMunmcsufudk
qif;&Jom;vlwef;pm;wk\ Yd tusK;d o,fy;kd aqmif&u G rf S aumif;rnf
uRefawmfonf trsm;enf;wlyif Mum;od&ygonf/ r*Fvm'Hk A[dk
[lía&;cJo h nf/ jr0wDacgif;Bu;D ykid ;f uReaf wmft h a&;ESiahf wmfveS af &;
pdwf"mwfppfqifa&;wyfokdY a&mufvmaomtcg enf;jyt&m&Sd
aumifpzD UJG pnf;aMumif; aMunmvdu k af omtcg uReaf wmft h a&;ESihf
rsm;u wyfrLS ;jzpfol Akv d rf LS ;pHjrifu
h yg uReaf wmf\ xifjrifcsuu f kd
xyfwyl gyJvm;[kawG;rd\/ uReaf wmfwt Ydk m; Akvd cf sKyaf tmifBu;D u
awmif;Muygonf/ uReaf wmfu vGecf ahJ om oH;k vcefu Y uReaf wmfwYdk qkd&S,fvpf0g'ESifhqdkifaom oifwef;ay;&efajymcJhonfudk owd&
aqG;aEG;cJMh uaom qk&d , S v f pf0g'qkid &f m tvm;tvmESihf oufqidk f vdkufrdygonf/
vmrnf[k xifjrifaMumif;rQom ajymjyEkdifygonf/ uRefawmfonf AkdvfrSL;pHjrifhESifh enf;jyt&m&Sdrsm;\ ar;cGef;
xdkokdY pkNyD;ajymaecdkuf AkdvfBuD;cifarmifat; (pma&;q&m rsm;udk us,u f s,jf yefjY yefrY ajzEkid af o;yg/ uReaf wmf\ xifjrifcsuf
wuúodkvfcifarmifat;) uRefawmfwkdYqDokdY a&mufvmygonf/ twkdif;jzpfvmrnf[k ,lq&jyefygonf/ xdkaeYu uRefawmfwkdY
AkdvfBuD;cifarmifat;u AkdvfrSL;pHjrifhtm; tav;jyKNyD; nuaygh/ wyfokdY rnfonfhowif;rS aemufxyfr&&Sdawmhyg/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
u Akv d rf LS ;Bu;D apmjrif?h OD;apmOD;ESiu hf Reaf wmfwo Ydk ;kH OD;udk umuG,af &; &&ifvnf; tm;vHk;vufwGJNyD; tiftm;wpfpkwnf; vkyfMurSmyJ/
OD;pD;csKyf½Hk;cef;ü ac:,lawGUqHkcJhygonf/ r&&ifawmh wdYk One-Party pepf vky&f rSmyJ/ rvkyv f rYdk jzpfawmhb;l ?
...(117)
718 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 719
[dt k &ifvyk o f vdk ...ygvDref'rD u kd a&pDvyk o f vdk ygwDawGNyKd iaf e xdt k cdu
k rf mS yif vmtkEd idk if üH tmPmodr;f ,lco hJ l vuf,m
&if c&D;rwGifus,fbl;/ tJ'Dawmh ...ta&SU 'Drdkua&pDajymajym *dPk ;f 0if General Phumi (xdik ;f Ekid if o H Ydk tvnfa&mufaeol) xHrS
...Proletariat dietatorship tvkyform; tmPm&SifpepfvdkYyJ Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;xHoYdk Congratulation Message wpfcak &mufvm
ajymajym vkyfMunfh&rSmyJ/ v,form;? tvkyform;? jynfol ygonf/ AkdvfcsKyfBuD;u xkd Message udk zwfMunfhNyD;aemuf
trsm;pktwGuf vkyf&rSmyJ/ wdkYwkdif;jynftzdkYawmh v,form;u &,f&TifaomavoHjzifh ]]a[h ...udk,fhvlwkdY 'Daumif Phumi u
vlrsm;pk? olwkdYudk t"duxm;&rSmyJ/ uGefjrLepfawGvdkawmh udk,fhudk Congratulate vkyfw,fwJhAsm/ tJ'g udk,fhrsufESmudk
tvkyform;udk a&SUuxm;vdkY rjzpfao;bl;/ v,form;? tvkyf acs;xkyfeJY aygufwmyJ/ wdkYeJY oleJYbmqkdifovJuGm}} [k ajymqkdNyD;
orm;awGwifr[kwfygbl;/ wkdif;jynftwGuf wu,fvkyfMur,fh xdpk uúLudk vH;k acsí atmufoyYkd pfaygufvu kd yf gonf/ uReaf wmfwYdk
pdwfaumif;&SdwJh vlawGtm;vHk; pkpnf;NyD;vkyfMur,f/ vnf; AkdvfcsKyfBuD;ESifhtwl &,farmrdMuygonf/ xdktcsdefu
Akv
d cf sKyBf u;D u wpfcPrQpum;rqufao;bJ&pdS Of Akv d rf LS ;Bu;D Akv d cf sKyBf u;D \ Mood onf tvGepf w d t f m;xufoef &Tiv f ef;vsuf
apmjrifha&muRefawmfwkdYyg wkdifyifxm;jcif;r&SdbJ ]]wpfygwDpepf &Sdaeygojzifh uRefawmfwkdYrSm a&SUa&;twGuf rsm;pGmtm;wuf
uawmh c&D;wGiw f m trSejf zpfaMumif; ...okaYd omf aemiftcgwGif tm;&rdMuygonf/
uRefawmfwkdY vlawGygwD0ifawGu tmPmrmef,pfNyD; ...&yfxJ
xdt k csed rf mS yif Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D onf ½H;k cef;xJo0Ydk ifvm
&GmxJrmS rw&m;rIawGvyk v f mrSmudak wmh umuG,x f m;zkv
Yd akd Mumif;}}
um AkdvfcsKyfBuD;tm; tav;jyKNyD; ]]AkdvfcsKyf'*kH&dyfomrSm EkdifiHjcm;
ajymrdMuygonf/
owif;axmufawGeJY uRefawmfcsdef;xm;w,f ...tJ'g olwkdYu
xdktcg AkdvfcsKyfBuD;u ]][m; ...'Dvdkawmh b,ftjzpfcH&
rvJ ...tJ'v D kd rw&m;wmawG rjzpf&atmifawmh aoaocsmcsm uRefawmfwkdYvkyfr,fh qkd&S,fvpfZif[m b,fvdkrsKd;vJar;&if
tpDtrHawG vkyf&rSmyJ}} [kajymygonf/ xdkYaemuf qufvufí b,fvakd jym&ifaumif;rvJvYdk Akv d cf sKyuf kd uReaf wmf vmar;wmyg/
]]'D v d k & S d w ,f u G m ...tck wd k Y v k y f M unf h M ur,f ? uRefawmfhoabmawmh r,kwfrvGef evolutionary socialism vkdY
qkd&S,fvpfZifayghuGm/ at; ...vkyf&if;vkyf&if; vkyfMunfhvkdY ajymxm;&if aumif;rvm;vdkY}} [k ajymygonf/
wkid ;f jynfraumif;vmbl;/ wdrYkd eS ;f ovdjk zpfrvmbl;qk&d ifawmhvnf; xdt k cg Akv d cf sKyBf u;D u ]]a[h ..udak tmifBu;D tJ'v D Bkd u;D awmh
wdkYtcsif;csif;awGyJuGm ...ArmawGtcsif;csif; jyefwkdifyifNyD; define rvkyfeJYOD; ...usKyfwkdYvnf; tckrS pOf;pm;Muwkef; ...
jyifoif&h ifjyif? ajymif;oif&h ifajymif;vdu k Mf uwmayghumG }} [kajymjy tJ'Dawmh evolutionary vnf; rqkdvdkufeJYOD; ...revolutionary
ygonf/ wpfcPrQpnf;pm;aeNyD;rS AkdvfcsKyfBuD;u qufvufí - vdkYvnf; rajymvdkufeJYOD; tkdAsm ...usKyfwkdYvkyfr,fh socialism
]]pD;yGm;a&;eJY EkdifiHa&;udpöuawmh ckajymwmawG t"du [m practical socialism yJvdkYom ajymxm;vkduf&if? 'gyJ...ckvdk
tcsufyJ/ usefwmawGawmh jyKjyifajymif;vJoifhwmawG? vkyfoifh ajymwmyJaumif;w,f}} [k ajymvku d yf gonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tpnf;ta0;rsm;jzifh rtm;rvyf&adS ecJah yonf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh usifhoHk;onfh qkd&S,fvpf0g'rsKd; jzpfoifhayonf[lí
onf awmfveS af &;aumifp\ D twGi;f a&;rSL;wm0efa&m? jyefMum;a&; vnf;aumif;?
...(119)
722 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 723
(3) oabmw&m;ud k vuf a wG U b0rS xk w f , l a &;ES i f h 3/ okdYaomfvnf; vGefcJhaom 14 ESpftwGif; zqyva&m?
vufawGUb0jzifh rSwfausmufwifa&; uGefjrLepfyg qkd&S,fvpf0g'ESifhywfoufaom tawG;
wdkYjzpfoifhayonf[lívnf;aumif; jzpfygonf/ tjrifESifh oabmxm;rsm;wGif rSm;,Gif;cJhMuojzifh
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf,if;oabmxm; tusOf;csKyfudk qkd&S,fvpf0g'\ vkyfief;rsm;onf ratmifjrifcJhay/
Akv
d cf sKyBf u;D xHwifjycJyh gonf/ Akv d cf sKyBf u;D u uReaf wmfwt Ydk zGUJ tm; 4/ uGejf rLepfwo Ydk nf pmtkyBf u;D w&m;ao0g'udv k nf;aumif;?
{Nyv D &Sp&f ufaeYwiG f ac:,lawGUqHu k m uReaf wmfw\ Ydk wifjycsuf vuf0pJ eG ;f aoGzaD &;0g'udv k nf;aumif;? ud, k whf idk ;f jynf\
twGuf taxmuftyHjh zpfaprnft h aMumif;tcsurf sm;udk ajymMum; b0ESifhr[yfrdaom ½k&Sm;? w½kwf? tdE´d, ponfwkdY\
cJhygonf/ awGUqHkonfhae&mrSm AkdvfcsKyfBuD;\ at'Dvrf;&Sd yHpk rH sm;udvk nf;aumif; cH,u l sio hf ;kH cJMh uojzifh ratmif
aetdrfüjzpfygonf/ tcrf;tem;rqefaom &if;ESD;vSpGmaom jrifMu/
awGUqHkrIjzpfygonf/ 5/ zqyvonfvnf; qk&d , S v f pfvyk if ef;pOfukd av;eufpmG
AkdvfcsKyfBuD;onf &Tif&Tifvef;vef;ajymqdkygonf/ olYpdwfxJ jzifv h nf;aumif;? wuf<upGmjzifv h nf;aumif; rvkyEf idk f
&Sdwmrsm;udk yGifhyGifhvif;vif; ajymqdkygonf/ uRefawmfwdkYtzGJUu cJhMu/ zqyva&m? uGefjrLepfyg qkd&S,fvpfpepfudk
wifjycJhaomoabmxm;tusOf;csKyfESifh AkdvfcsKyfBuD;uajymMum; vufwnfph rf;cJMh u&m tvGv J t JG acsmaf csmjf zpfcMhJ uonf/
onfh taMumif;tcsufrsm;yg0ifaom rSwfwrf;udk AkdvfrSL;BuD; (zqyvonf vuf,maoGznfa&;vrf;okdY udkif;ñTwf
apmjrifu h jyKpck yhJ gonf/ xdrk w S w
f rf;onf uReaf wmfwt Ydk zGUJ twGuf [ef&cdS o hJ nf/ uGejf rLepfwo Ydk nf vuf0aJ oGznfa&;trSm;
Bu;D pGmaomtaxmuftyHjh zpfcyhJ gonf/ ,if;rSww f rf;rSm atmufyg rsm;udk usL;vGefcJhMuonf/ jynfolwkdY\ axmufcHrIudk
twkdif;jzpfygonf - rnfonfhbufurQ r&cJhMuay/)
1962 ckESpf rwfv (21) &ufaeYwGif pmwrf;jyKpka&; 6/ okdYjzpfí uRefawmfwkdYonf zqyvESifh uGefjrLepfwkdY\
tzGJU0if OD;cspfvdIifu tMurf;a&;om;wifjyaom ]]Armenf; trSm;t,Gi;f rsm;udk vufawGUoifcef;pm,lum vrf;rSef
usaom qkd&S,fvpf0g'}} [laom tusOf;csKyfpmrlMurf; okaYd &mufatmif a&S;½I&rnfjzpfayonf/ qk&d , S v f pf0g'
1/ rlvuwnf;uyif uRefawmfwkdYonf vGwfvyfa&;? ESiyhf wfoufaom uReaf wmfw\ Ydk oabmxm;udk vuf0J
'Drkdua&pDa&;ESifh qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;wkdYtwGufqkdNyD; vuf,maoGznfjcif;rsm;rS vGwu f if;atmif owdxm;&
awmfvSefa&;vkyfief;rsm;udk aqmif&GufcJhMuonf/ ayrnf/ uReaf wmfw\ Ydk qk&d , S v f pfygwDonf Armenf;
2/ uRef a wmf w k d Y wpf r sKd ; om;vH k ; \ &nf & G , f c suf r S m usaom qkd&S,fvpf0g' (Burmese way of Socialism
vGwv f yfaom jrefrmEkid if w H iG f qif;&Jom;vlrsm;pkBu;D \ vm; Way to Socialism vm;) jzpfoifah yonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
aumif;usK;d csr;f omudk aqmifMuOf;ay;tHah om qk&d , S v f pf 7/ Armenf ; usaomqk d & S , f v pf 0 g'onf Armjynf\
pD;yGm;a&;pepfudk xlaxmif&efyifjzpfonf/ a&ajrobm0ESiv hf nf;aumif;? orkid ;f pOftajctaeESihf
...(120)
724 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 725
vnf;aumif;? Armwkdif;&if;om;? &[ef;&Sifvljynfol 11/ uRefawmfwdkYonf uRefawmfwdkYArmjynf\ b0 tajc
trsm;\ pdwfaeobm0ESifhvnf;aumif; vdkufavsm taeESifh tyfpyfrdaom Armhenf;usqdk&S,fvpf0g'
oif h j rwf a om awG ; ac:rI E S i f h pd w f a eobm0ES i f h qdkwmrsKd;udk vGwfvyfaom trsKd;om;a&;pdwf"mwfjzifh
vnf;aumif; vdkufavsmoifhjrwfaomawG;ac:rIESifh wDxGifjyKpkum vGwfvyfpGm aqmif&GufEdkif&ayrnf/
a0zefo;kH oyfrrI sm;tay:wGif tajcpdu k o f nfh qk&d ,
S v
f pf 12/ ,ck a vmavmq,f w G i f awmf v S e f a &;aumif p D u
0g'rsKd;jzpfoifhayonf/ vufawGUaqmif&GufoGm;Edkifrnfh trsm;vufcHEdkiftyf
8/ Armqkd&S,fvpf0g'onf vufawGUvkyfaqmifí &Ekdif aomvkyif ef;pOftMurf;zsi;f udo k m aMunmoifyh gonf/
tyfaom vkyfief;pOfESifh enf;emedó,rsm;ay:wGif oabmw&m;a&; tao;pdwfjyKpkcsufudkrlum; tcsdef
tajcjyKonfh qkd&S,fvpf0g'rsKd;jzpf&ayrnf/ Arm ,lí aqmif&Gufoifhygonf/
qkd&S,fvpf0g'onf pmtkyfBuD;w&m;ao0g'rsKd;udk 13/ uRefawmfwdkY\qE´udk azmfjy&rnfqdkygvQif tjiif;yGm;
p&m&Sad omrmhupf 0f g'? vDeif0g'ponfwu Ykd dk rxkwaf zmf
rusifhoHk;bJ? vufawGUtm;jzifh vkyfaqmifí&EkdifNyD;
ra<u;aMumf b J ? rmh u f p f 0 g'pmtk y f x J r S j zpf a p?
qif;&Jom;jynfolvltrsm;\ aumif;usKd;csrf;omudk
tjcm;aom qdk&S,fvpfusrf;rsm;xJrSjzpfap? jrefrm
vnf; vufawGUtm;jzifh xda&mufpGm ay;aqmifEkdifap
jynf E S i f h oif h a vsmf a omtcsuf r sm;ud k o m jref r mh
aom enf;vrf;rsm;udkomvQif usifhoHk;tyfayonf/ tjrif? jrefrmhtawG;? jrefrmhpum;wdkYjzifh cH,lazmfjy
9/ Armqkd&S,fvpf0g'\ oabmxm;rsm;onf vufawGU oifhonf[k,lqygonf/
b0udk tajcjyKtyfaom oabmxm;rsm;jzpf&ayrnf/ 14/ rnfodkY&Sdap uRefawmfwdkYonf awmifolv,form;
wpfenf;tm;jzifq h v kd Qif vufawGUvkyif ef;rsm;udk vufawGU rsm;? qif ; &J o m;tvk y f o rm;rsm;? wd k ; wuf a om
tajctaet& aqmif&GufoGm;&rnf[laom oabm vlwef;pm;rsm; ponfwdkY\ tajccHtusKd;pD;yGm;rsm;
xm;jzpfayonf/ udk rsufjcnfrjywforQ umvywfvHk;trSm;rsm;udk
10/ Armqd k & S , f v pf 0 g'onf rd r d \ oabmw&m;a&; awGYonfhwdkifatmifxdktrSm;rsm;udk jyifoGm;Edkifvdrfh
oH;k oyfcsurf sm;udk vufawGUb0rS xkw, f Nl y;D vufawGU rnfjzpfygonf/
b0jzifhyif prf;oyfppfaq;&ayrnf/ tcsKyftm;jzihf 15/ twdck sKyrf mS uRefawmfwdkY\ vufawGUvkyfaqmifcsuf
qdak omf oabmw&m;udk b0rSxkwf,la&;ESifhb0jzifh wd k Y o nf qif ; &J o m;jynf o l v l t rsm;\ wd k ; wuf
rS w f a usmuf w if a &;yif jzpfayonf/ odkYrSomvQif aumif ; pm;a&;ES i f h om,m0ajyma&;rsm;ud k
D:/Dummy/Ko Ko (2)
qkdifonf/ yg0if&rnf/ qif;&Jom;? tvkyform;twGufom a&;om;&mwGif yg0if&rnf/ þtcsuu f vnf; uGejf rLepf wkid ;f jynf
r[kwyf g/ ynmwwfvlwef;pm;rsm; pdk;&drfrI&Sdae? ¤if;wkdYyg yg0if rsm;\ vkyf[efESifh t"duuGJjym;jcm;em;csufjzpfayonf/
...(122)
728 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 729
vlwef;pm;udpö 'kwd,tyk'f
,cifu ocifpdk;BuD;\ vlwef;pm;owfrSwfonfhrljzpfaom jyif&efpum;toH;k tEIe;f olrsm;udk tjypfrf wifjcif;rsK;d r[kwb f J
csrf;omoltm;vHk; ZERO (okn) jyefcsNyD; tm;vHk;ESifhwef;wl ra&SmifomvdkY oHk;&awmif Example avmufomjyyg/ wdv Yk yk rf nfh
jzpf o G m ;apaom bH k p epf u d k r Bud K uf y g/ &SdaeNyD; tqifhuvl vkyif ef;rSm olrsm;udtk jypfwifNy;D ud, k u f vkyrf aS umif;r,fqw dk mrsK;d
Y wkid ;f rlwnfNy;D csrf;omoluvnf; atmufu
'Dtwkid ;f xm;? olt a&Smif&ef/ Oyrmtm;jzifh ]]e,fcsJU}} qkdaompum;udkyif odyfNyD;
wuf v d k u f v mrnf h o l u d k a pmif h ? ocsFmenf;ESifhwGuf&if wufudk ajymaewmawG rBudKufyg/ wpfcgwpf&H vdktyfvmrSom erlem
wuf&r,f/ 'DwufvmwJhrlt& ZERO oknuvnf;wuf? xkwfjywmrsKd;? "r®"d|mefususa&;wmrsKd; jzpfapvdkonf/ Oyrm
[dkblZGmuvnf; olY[m,lvdkufawmh enf;enf;atmufavQmh tm;jzifh uGejf rLepf? "e&Siq f odk nfh pum;&yftpm; urÇmwGif vuf0J
vmr,f/ vHk;0 ZERO cs&efrvdk/ 'Dvdktay;t,l Adjust vkyf&if; vuf,maoGznfwmawG owdxm;rnf[k a&;apcsifonf/ 'Drdk
nDrQoGm;rnfjzpfaMumif;/ ua&pDyikd ;f wGif ta&SUydik ;f uusio hf ;kH wmudk &Si;f jy&rnf/ ukeo f nf
'Drkdua&pD awGqw dk m vlxt k wGuo f yd rf vkyb f J rdrwd t
Ykd usK;d twGuyf J vkyaf vh
rdrw
d oYkd nf ygvDref'rD ukd a&pDukd r,HMk unfawmhyg/ vufawGU &Sdwmudk &Sif;&rnf/
prf;oyfvkyfaqmifcJhNyD;NyD? ygvDrefa&G;aumufyGJ av;ESpfwpfBudrf jrefrmhtajctaeESifhudkufnDa&;
&a&;ü Oyrmtm;jzifh ukeo f nfrsm;ESihf trwfavmif;rsm; oHo&m qkdwmrSm rdrdwkdY&JU yx0Dtaetxm;wGif Geographical
vnfaeonf/ a&G;aumufyGJEkdif&ef ukefonfrsm;\ axmufyHhrIudk Influence ypön;f xGuu
f ek t
f ajctae? tawG;tac:? aemufaMumif;
rSD&onf/ a&G;aumufyGJEkdifí tmPm&aomtcg ukefonfrsm;\
&mZ0ifawGtay:rSmvnf; wnfaew,f/ Oyrm- NrKd Uaevlwef;pm;&JU
tusKd;udk wkHYjyef&jcif;jzifh olwkdY\ aumif;pm;a&;om aqmif&Guf
tawG;tac: olrsm;tay:jrwfwmudk aumif;w,fvx Ykd ifaew,f/
ae&ygonf/ rJqE´&iS v f x
l \ k todÓPfEiS yhf nmrSmvnf; tqifh
'gawG rlwnfpOf;pm;&mrS aygufzmG ;rIukd azmfxw
k af y;&efjzpfonf/
twef;rjrifrh m;Muao;yg/ tar&duefvEkd idk if rH mS yif rJqE´ay;rnfh
olrsm;xHrS aiGEiS ahf ygufí aiGrsm;rsm;oH;k Ny;D a&G;aumufyv JG yk &f onfh vGJrSm;aomt,ltqawG
"e&Sif'Drkdua&pD jzpfaeonf/ Armpum;yHkrSm ]]a&Tvifyef;ESifhtcsif;aq;wJhol}}? ]]ajcarG;
Mother of Democracy qkdwJh bdvyfrSmyif &nfrSef;csuf rD;ravmif vufarG;rD;ravmifaevmol}} rS *kPf&SdonfhtawG;
ra&mufao;yg/ t,ltqawGukd aysmufapcsio f nf/ ud,
k Ef iS &hf if;ES;D vkyw
f hJ vkyt
f m;?
'Dawmh rdrdwkdYvdkaom 'D r d k u a&pD r S m &S i f ; &S i f ; qk d & vQif cGeftm;? Avpdkufxkwfvkyfjcif;udk *kPfi,fw,fxifaewmawG
D:/Dummy/Ko Ko (2)
oabmxm;ukd xkwjf yefaMunmEkid &f ef tBurd Bf urd f pnf;a0;wkid yf if pdwfaumufxGufoGm;[ef&Sdw,f/ olYukdoGm;ac:Mu? ukdapmOD;eJY
um rlMurf;rsm;ukd ig;Burd w f wd d jyKpck MhJ uygonf/ rlMurf;pmuk, d uf dk ukdcspfvIdifwkdYukdac:oGm;}} [k trdefY&SdcJhonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifh
...(125)
734 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 735
OD;aqmifaom uRefawmfwkdY aumfrwDtzGJUonf avwyfrawmf awmfveS af &;aumifp\ D twGi;f a&;rSL;vnf;jzpf? jyefMum;a&;
txl;av,mOfjzifh ylwmtkNd rKd UokYd xGuv f mcJMh uygonf/ jrpfBu;D em; 0efBu;D Xme\ wm0efcH (0efBuD;) vnf;jzpf? tpnf;ta0;\ twGi;f
avqdyfwGif acwåqif;oufNyD; wkdif;wyfr[mrSL;AkdvfrSL;BuD; a&;rSL;vnf;jzpfol Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h awmfvSefa&;aumifpD\
vGef;wifukd ac:aqmifumylwmtkdNrdKUokdY qufvufxGufvmcJhMu 0g'oabmxm;aMunmcsuf / qk d & S , f v pf a vmuok d Y jref r mh
onf/ xkdaeYonf 1962 ckESpf? {NyDv 17 &ufaeYjzpfonf[k vrf;pOfjzifh csDwufMupkdY [laom tacsmoyfrlMurf;ukd pmykd'f
uReaf wmfrw S rf yd gonf/ ylwmtkrd w S pfqifh armfawmfum;jzifh rvdc wpfckpDtvkduf zwfMum;&ygonf/ pmykd'fwpfckpDukd zwfNyD;wkdif;?
jrpfurf;ay:&Sd rcsr;f abm (e,fjcm;tkycf sKyaf &;c½kid ½f ;Hk pku d &f m) NrKd UokYd zwfNyD;wkdif;? awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;u yg0ifaqG;aEG;Mu?
oGm;Muygonf/ ar;jref;Muygonf/ AkdvfcsKyfBuD;u r&Sif;vif;wmrsm;ukd &Sif;vif;
Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifu h Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D tm; Akv d cf sKyBf u;D \ ajymMum;ygonf/ awmfveS af &;aumifp0D if toD;oD;uvnf; rdrw d Ydk
qE´uadk jymjyygonf/ {Nyv D 24&uf? 25 &ufaeYrsm;wGif awmfveS af &; qE´&Sdonfrsm;ESifh em;vnfrIrsm;ukd wifjyaqG;aEG;Muygonf/
tpnf;ta0;onf 24 &ufaeYwiG rf Ny;D pD;bJ aemufwpfaeY 25 &uf
aumifpD txl;tpnf;ta0;okYd Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D wufa&muf
aeYwGif qufvufpnf;a0; aqG;aEG;Muygonf/
apcsifonhf AkdvfcsKyfBuD;\qE´ukd txl;wvnfajymjyygonf/
xk2d 5 &ufaeYwiG f pD;yGm;a&;rl0g'ü yg0ifaomtaMumif;tcsuf
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;onf rdrdtm; AkdvfcsKyfBuD;\ &Jabmfpdwfjzifh
wpfckESifhywfoufí AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;ESifh AkdvfrSL;csKyfwifaz
oHa,mZOfxm;&Srd u I dk cHpm;&aomtcg rsu&f nfrsm;usvmonfudk
wkdY ESpfOD;tMum;wGif oabmxm;uGJjym;rI ay:aygufcJhygonf/
uReaf wmfwaYdk wGUjrif&ojzifh uReaf wmfwv Ydk nf; 0rf;ajrmuf0rf;om yk*¾vdu pD;yGm;a&;vkyfief;&yfrsm;ESifhywfoufí jzpfygonf/
jzpfcJhMuygonf/ uRefawmfwkdYonf rcsrf;abmwGif wpfntdyfNyD; Akv
d rf LS ;csKyw
f ifazu ]]yk*v ¾ u d pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sirf sm; awmfveS af &;
aemufwpfaeYwGif &efukefNrdKUokdY jyefMuaomtcg AkdvfrSL;csKyf aumifpDu vufwGJac:aqmifoGm;rnf}} qkdonfhtcsufukd 0g'
atmifBuD;onf &Tifvef;pGmyif vkdufygvmcJhygonf/ oabmxm; aMunmcsuw f iG f xnfo h iG ;f jcif;rjyKvykd g/ Akv d rf LS ;csKyf
1962 ck? {NyDv24 &ufESifh 25 &ufaeYrsm;wGif umuG,fa&; atmifBuD;url yk*¾vdu pD;yGm;a&;vkyfief;&yfrsm;ukd ukefxkwf
OD;pD;csKy½f ;Hk ppfqifa&;cef;r (War Room) ü awmfveS af &;aumifp\ D pGr;f tm;wk;d wufa&;twGuf tm;ay;&rnf[í l cH,x l m;ayonf/
txl;tpnf;ta0;ukd usif;ycJhavonf/ awmfvSefa&;aumifpD trSet f m;jzifh ajym&rnfqv dk Qif xkyd *k v
¾ u d pD;yGm;a&;vkyif ef;
Ouú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u obmywdtjzpf? Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h &Sirf sm;ukd vufwaJG c:aqmif oGm;rnfqadk omtcsuu f dk Akv
d cf sKyBf u;D
twGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&GufMuonf/ xkdtpnf;ta0;ü ae0if;ukd,fwkdif ajymMum;cJhojzifh uRefawmfwkdY rlMurf;a&;qGJa&;
OD;apmOD;ESiu hf Reaf wmfwEYdk pS Of ;D onf avhvmolrsm;tjzpfvnf;aumif;? aumfrwDu xnfhoGif;a&;om;cJh&jcif;jzpfygonf/ uRefawmfwkdY
D:/Dummy/Ko Ko (2)
rSww f rf;wiforl sm;tjzpfvnf;aumif;? ar;jref;vQif ajzqk&d rnfo h l aumfrwD0if okH;OD;pvkH;uvnf; AkdvfcsKyfBuD;\qE´ukd oabm
rsm;tjzpfvnf;aumif; wufa&mufcGifh&cJhMuygonf/ aygufum ,kHMunfMuygonf/
...(126)
736 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 737
Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ESihf Akv d rf LS ;csKyw f ifazwko Yd nf yk*Kd¾ vaf &; cifAs}} [k rqkdif;rwGbJ csufcsif;yif jyefvnfajymMum;ygonf/
t& rnfonhfjyóemrQr&SdMuyg/ olwkdYESpfOD;onf vGwfvyfa&; jyóemvnf;ajyvnfomG ;ygonf/ awmfvSefa&;aumifpD\ 0g'
wku d yf wJG pfavQmufv;kH wGif tvGe&f if;ES;D Muaom &Jabmf&b J ufrsm; oabmxm;aMunmcsufukdvnf; tm;vkH;oabmwl twnfjyK
jzpfcJhMuygonf/ ,ckuJYokdY oabmxm;jcm;em;MuonfrSm rl0g' vkdufygonf/
t&omjzpfygonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u qkd&S,fvpfpepf uReaf wmf\ pdww f iG f 1962 ck? {Nyv D 25 &ufaeYonf jrefrmh
wnfaqmufa&;ukd jznf;jznf;rSerf eS f wpfqifNh y;D wpfqifh aqmif&u G f EkdifiHa&;c&D;pOfwGif tvSnhftajymif;BuD;wpf&yfukd zefwD;cJhaom
oGm;csifonf/ AkdvfrSL;csKyfwifazu jzpfEkdifrnfqkdvQif yk*¾vdu aeYBuD; wpfaeYjzpfayonf[lí rSwf,lcJhygonf/
pD;yGm;a&;vkyif ef;&yfrsm;ukd jrefjrefzsuo f rd ;f Ny;D tpk;d &ykid v f yk if ef;ESihf {NyvD 29 &ufaeYEiS hf 30 &ufaeYrsm;wGif wyfrawmfwyfrLS ;rsm;
or0g,rykid v f yk if ef;wku Yd o dk m wnfaxmifomG ;vko d nf/ Akv d cf sKyBf u;D nDvmcH tpnf;ta0;ukd usi;f yrnfjzpfonf/ xkt d pnf;ta0;ukd
ae0if;taeESirhf u l m; rnfonhef nf;ukrd Q ykaH oum;csy?f avSe"H m;xpf &efukefNrdKU a&wyfrawmf\ &wemykHa&wyfpcef;ü usif;yrnf/
rxm;vkdbJ vufawGUvkyfaqmifí &Ekdifrnfh rl0g'ESifhenf;ukdom xkdtpnf;ta0;ü awmf v S e f a &;aumif p D \ 0g'oabmxm;
aqmif&Gufvkdonf/ aMunmcsufudk wifjy? zwfMum; aqG;aEG;MuNy;D twnfjyK jy|mef;
Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u olEiS Ahf v dk rf LS ;csKyw f ifazwk\ Yd oabm Murnfjzpfonf/
xm;jcm;em;rIEiS yhf wfoufí ]]uJAsm 'Dupd rö mS uReaf wmfwYdk qE´rcJ NJG y;D jyefMum;a&;0efBuD;jzpfol AkdvfrSL;BuD;apmjrifh\ BuD;Muyf
qk;H jzwf&if aumif;r,fxifygw,f}} [k tqkjd yKygawmhonf/ xkt d cg uGyfuJrIjzifh odrfjzLvrf;&Sd tpkd;&ykHESdyfwkdufukd {NyDv 26 &ufESifh
tpnf;ta0;cef;ronf puúefYtenf;i,frQ wdwfqdwfoGm;av 27 &uf aeYrsm;wGif acwåodrf;ykdufxm;&onf/ jyifyokdY owif;
onf/ aygufMum;rI r&Sdap&ef? ykHESdyfrIwm0efukd vkyfukdifaqmif&Guf&rnfh
awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D onf ,if;jyóemukd ajz&Si;f 0efxrf;tvkyo f rm;rsm;ukd tdrjf yefciG rhf jyKbJ ykEH ydS w f udk üf yif &Sad eap
ay;vkdufygonf/ &ygonf/ xkdvkyfief;ukd teD;uyf BuD;MuyfuGyfuJtkyfcsKyfrIukd
]]ukd,hfvlwkdYuvnf;Asm ...'Dudpö[m jiif;ae&r,fhudpö vufa&G;pif pdw"f mwfppfqifa&; Akv d Bf u;D av;OD;tm; wm0efay;&
r[kwyf gbl; ...aemifut dk ajctaetvku d f vkyo f mG ;&r,fu h pd yö g}} ygonf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrif\ h wm0efay;rIt& xkAd v dk Bf u;D rsm;ukd
[kajymMum;Ny;D Akv d rf LS ;csKyw f ifazxHvrS ;f Munhu f m t*Fvyd b f momjzifh uRefawmfyif a&G;cs,f&ygonf/ uRefawmfonf A[kdpdwf"mwf
]]a[h He' Ko Tin Pe Why can't you agree with that point?}} ppfqifa&;wyfzUJG ½k;H rS t&m&Srd sm;ukd a&G;cs,af c:,lNy;D ykEH ydS w f u
dk üf yif
(a[Y ukw d ifaz 'Dtcsub f maMumifrh sm; oabmrwlEidk w f mvJ) [k xkEd pS &f uftwGi;f aexkid v f yk u f idk af qmif&u G af p&ygonf/ uReaf wmf
ar;ajym ajymvku d yf gonf/ xkt d cg Akv d rf LS ;csKyw f ifazu ]]oabm vnf; olwEYdk iS t hf wlaeNy;D ykEH ydS w f u dk üf yif pm;aomufMu&ygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
rwlEidk pf &m awmhr&Syd gbl; ...Akv d cf sKyf ...uReaf wmfqv dk wdk mu AkdvfrSL;BuD;apmjrifhESifh OD;apmOD;wkdYvnf; tcsdef&wkdif; vma&muf
rloabmajymwmyg/ tck AkdvfcsKyfajymwmukd oabmwlygw,f Munhf½IMuygonf/
...(127)
738 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 739
{NyDv 27 &ufaeY naeykdif;wGif ]]awmfvSefa&;aumifpD\ aqG;aEG;vmMuygonf/ wyfrSL;tcsKdUu awmckd&mrS NrdKUay:okdY
0g'oabmxm;aMunmcsu/f qkd&S,fvpfavmuokdY jrefrmhvrf; jyef0ifvmMuaom vuf0o J rm;uGejf rLepfa[mif;rsm; wGiu f s,v f m
pOfjzifhcsDwufMupkdY}} [laom pmwrf;onf ykEH ydS pf mvk;H jzifh ½ku d Ef ydS ?f Murnfhta&;ukd pkd;&drfaMumif; zGifh[ajymqkdMuonf/ xkdYtwGuf
csKyfvkyfNyD;pD;umtqifoifhjzpfaecJhygonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhxH pdwfyljcif;r&SdMu&ef AkdvfcsKyfBuD;u tmrcHcsufay;ygonf/
rdwåLtm;vkH;ukd ay;tyfygonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf aemuf xd'k wk ,d aeY tpnf;ta0;wGif pdw0f ifpm;zG,&f m taMumif;
wpfaeY ({NyDv 28 &ufaeY) wGif awmfvSefa&; aumifpD0ifrsm;xH wpfcrk mS 'kw, d Adv k rf LS ;Mu;D oef;ñGeYf (uG,v f eG o
f ?l csu D m*do k ef;ñGe)Yf \
jzefYa0cJhygonf/ {NyDv 29 &ufaeYwGif wyfrSL;rsm;nDvmcHü yg0ifaqG;aEG;wdu k w f eG ;f rIjzpfygonf/ xd'k w k ,d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf
jzefYa0wifjyum aqG;aEG;Murnfjzpfonf/ u ]]rdrdtaeESifh ,ckrlMurf;\acgif;pOftrnfudk b0ifrusvS
{NyDv29 &ufaeYonf wyfrSL;rsm; nDvmcH\ yxraeY aMumif; ...jrefrmhtawG; ...jrefrmh0g'rsdK;qdkvQif aumif;rnf
tpnf;ta0;jzpfonf/ tpnf;ta0;ukd &wemykHa&wyfpcef;\ xifaMumif; ...EdkifiHjcm;0g'yHkpHrsdK;rjzpfoihfaMumif;}} ponfjzifh
pnf;a0;cef;rBuD;ü usif;yonf/ yGifhyGifhvif;vif; a0zefajymqdkoGm;ygonf/
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;u obmywdtjzpfaqmif&u G Nf y;D Akv
d rf LS ;Bu;D wyfrSL;wpfOD;jzpfol 'kwd,AdkvfrSL;BuD;vSwif (ppfudkif;wdkif;
apmjrifo h nf tpnf;ta0;\ tcrf;tem;rSL;tjzpfaqmif&u G o f nf/ vrf;pOfygwDOuú|a[mif;? uG,fvGefol) uvnf; tvm;wl
þtpnf;ta0;okdY OD;apmOD;ESifhuRefawmfwdkYwufa&mufcJhMuyg
axmufcaH jymqdo k nf/ tpnf;ta0;Bu;D onf vef;vef;qef;qef;
onf/ Akv d cf sKyBf u;D u tzGirhf ed cYf eG ;f ukd >rufMum;cJyh gonf/ rdecYf eG ;f wGif
jzpfvmum wyfrSL;rsm;\ pdwfyg0ifpm;rIonf tm;&zG,f&m&SdcJhyg
awmfvSefa&;aumifpD\ 0g'oabmxm;ESifh jrefrmhEkdifiHa&;\
onf/
a&SUaMumif;? aemufaMumif;rsm;ukd &Si;f vif;ajymMum;um a&SUtem*wf
tzkYd qk&d ,S vf pfpepfuw dk nfaqmufro S m wkid ;f oljynfom;vlrsm;pk\ awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D Adv k cf sKyBf u;D ae0if;onf wyfrLS ;
aumif;usK;d csr;f oma&;ukd aqmif&u G Ef idk rf mS jzpfaMumif; rdeMYf um;oGm; rsm;\ pdwyf g0ifpm;rIukd 0rf;omtm;&jzpfy&kH ygonf/ Adv k cf sKyBf u;D u
ygonf/ ]]tckvkd yGiyhf iG v
hf if;vif;ajymMuwm aumif;aMumif; ...ausvnf
xkaYd emufwiG f Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h awmfvSefa&;aumifpD\ atmifaqG;aEG;MuapvdkaMumif;}} jzifhajymMum;NyD;aomf tpnf;
0g'oabmxm;aMunmcsuf pmyk'd w f pfy'dk cf si;f pD zwfMum;wifjy ta0;udk acwå&yfqikd ;f aponf/ Adv k rf LS ;Bu;D apmjrifh OD;aqmifaom
oGm;ygonf/ wyfrLS ;rsm;onf awmfveS af &;aumifp\ D 0g'oabm rlMurf;a&;qGaJ &;aumfrw D D (Adv
k rf LS ;Bu;D apmjrif?h OD;apmOD;? uReaf wmf)
xm;aMunmcsufukd tav;*½kjyKNyD; rSwfom;avhvmMuygonf/ 0ifrsm;ESihf 'kw, d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf (csu D m*d)k tm; oD;oefn Y Ed§ iId ;f
xkdYaMumifh xkdyxraeY tpnf;ta0;wGif wyfrSL;rsm;onf txl; apygonf/
wvnf yg0ifaqG;aEG;jcif;r&SdvSyg/ 'kw, d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeEYf iS hf uReaf wmfwo Ykd nf tpnf;ta0;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
okdY&mwGif {NyDv 30 &ufaeYwGif qufvufusif;yaom cef;rüyif 0dik ;f zGUJ Ny;D aqG;aEG;Muygonf/ nDvmcHwufa&mufvmol
tpnf;ta0;rSmrlum; wyfrSL;rsm;onf pdwfyg0ifpm;um yg0if AdkvfrSL;tcsKdUvnf; reD;ra0;rSaeí em;axmifaeMuygonf/
...(128)
740 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 741
uRefawmfwdkY\nd§EdIif;rIonf cufcufcJcJr&SdbJ ajyvnfrIudk &&Sdyg jrefrmhq&kd ,S v f pfvrf;pOfukd aMunmNy;D onfah emuf? Adv k cf sKyBf u;D
onf/ 'kw, d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf jzpfapcsio f nft h wdik ;f ]]qd&k ,S v f pf ae0if;onf arvckepf&ufaeYwGif EdkifiHa&;ygwDBuD; oHk;ygwDrS
avmu}} qdak ompum;vH;k tpm; ]]jrefrmhq&kd , S vf pfvrf;pOf}} (Bur- ud, k pf m;vS,rf sm;ESihf '*k&H yd o f mü 'kw, d tBurd af jrmuf awGUqHck yhJ g
mese way to Socialism ) [lí ac:a0:oH;k EIe;f Mu&ef qH;k jzwfMuyg onf/ oH;k ygwDu, kd pf m;vS,rf sm;udk wpfNyKd iw f nf; twlwuG rawGU
onf/ AdkvfcsKyfBuD;xHwifjy&m? AdkvfcsKyfBuD;ESifh awmfvSefa&; qHkbJ? tcsdefcGJí ygwDwpfckcsif;udk awGUqHkum jrefrmhqdk&S,fvpf
aumifp0D ifrsm;uvnf; oabmwlMuygonf/ odjYk zpfí ]]qd&k , S v f pf vrf;pOfukd tcsed , f u l m avhvmapvdak Mumif;ESihf xyfrNH y;D jyefvnf
avmuodYk jrefrmhvrf;pOfjzifh csw D ufMupd}Yk } [laom aqmify'k t f pm; awGUqkHvdkaMumif; ajymjycJhygonf/ ygwDudk,fpm;vS,frsm;tm;
jref r mh q d k & S , f v pf v rf ; pOf ? awmf v S e f a &; aumif p D \ 0g'
]]jref jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf pmtkyfi,frsm;udk ay;tyfcJhygonf/
oabmxm;aMunmcsuf}} [lí ajymif;vJac:wGifvmcJhygonf/ oH;k ygwD ud, k pf m;vS,rf sm;rSm zqyvtzGUJ csKy?f yxptzGUJ ? yrnw
xdo k aYdk jymif;vJvmjcif;onf 'kw, d Advk rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf (csu D m*d)k \ tzGJUcsKyfwdkY jzpfMuygonf/
AdkvfrSL;BuD;apmjrifhOD;aqmifaom uRefawmfwkdY rlMurf;a&;
yg0ifjznfq h nf; Contribution yifjzpfonf[q k v kd Qif trSeyf ifjzpfyg
qGJa&;aumfrwDonf awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD;\ ñTefMum;
onf/ (q&mawmf &SifOuú|yg0ifywfoufjcif;r&Sdyg/)
csut f & ygwDwnfaxmifa&; &nfreS ;f csut f aejzifh jrefrmhq&kd ,
S vf pf
awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;taeESifh
vrf;pOfukd aqmif&u G o
f mG ;&rnf/ Edik if aH &;ygwDwpf&yf\ zGUJ pnf;yHk
vnf; rdrw d vYkd yk af qmifaomvrf;pOfEiS yhf wfoufí rdr\ d aemufvu kd f
tajccHOya'rlMurf;udk a&;qGJwifjy&ef&Sdaeygonf/ oHk;ygwD
&JabmfwyfrSL;rsm;tm;vHk; ausausvnfvnf jzpfapcsifaom udk,fpm;vS,frsm;ESifh n§dEdIif;ír&vQif awmfvSefa&;aumifpDtae
aMumifh yGiyhf iG v hf if;vif; a0zefaqG;aEG;jcif;rsm;udk vdv k m;tm;ay; jzifh EdkifiHa&;ygwDudk xlaxmifaqmif&GufoGm;rnfjzpfygonf/
cJhonfrSm xif&Sm;vSayonf/ xdktwGufjyifqifxm;onfhtaejzifh uRefawmfwdkYaumfrwDonf
xdak eYwiG u f si;f yNy;D pD;cJah om wyfrLS ;rsm;nDvmcHonf wyfrLS ; awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;jzpfMuonfh AdkvfrSL;csKyfwifaz?
rsm;tm;vHk; wnDwñGwfwnf; vufrSwfa&;xdk;NyD; jref r mh AdkvfrSL;BuD;oef;pdef? AdkvfrSL;BuD;ausmfpdk;? AdkvfrSL;BuD;vS[efwdkYESifh
qdk&S,fvpfvrf;pOf udk twnfjyKcJhygonf/ xdkpmtkyf\yxr wdik yf ifum ygwDzUJG pnf;yHt k ajccHOya'rlMurf;udk a&;qGMJ uygonf/
rdwåLwGif wyfrSL;nDvmcHodkYwufa&mufMuaomwyfrSL;tm;vHk;? awmfvSefa&;aumifpD0ifvlBuD;rsm;u uRefawmhftm; wm0efay;
awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;ygtm;vHk; vufrSwfxkd;Muygonf/ ojzifh ,if;ygwDzUJG pnf;yHt k ajccH Oya'rlMurf;udk uReaf wmfu pwif
uRefawmfESifhOD;apmOD;u aemufqHk;rS vufrSwfxdk;Muygonf/ a&;om;NyD; wifjy&ygonf/ awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;onf
xdkaeYnOD;ydkif;jrefrmhtoHrS jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudk uReaf wmfww Ykd ifjyaom ygwDzUJG pnf;yHrk Ml urf;udk tBurd Bf urd f tjyef
D:/Dummy/Ko Ko (2)
b0ifrusyg/ xdktaMumif;udk þrSwfwrf;\ wwd,ydkif;wGif pD;yGm;a&;pepfEiS hf oufqikd af ompmtkyrf sm;udk xyfraH vhvmap&yg
uRefawmhf\ oHk;oyfcsufrsm;udk wifjyoGm;ygrnf/ onf/ olwdkY\ avhvmrIa&;om;jyKpkrIrsm;udk pm&Gufwpf&Gufcsif;?
...(130)
744 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 745
pmyd'k w f pfy'kd cf si;f teD;uyfppfaq;rIEiS hf jyifqifrrG ;f rHru I kd uReaf wmf a&mufESifhaeMuygNyD/ olwkdYvifr,m;onf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\
yifjyKvkyf&ygonf/ &if;ESD;aom awmfvSefa&;&Jabmfrsm; jzpfcJhMuygonf/
xdt Yk jyif uReaf wmfonf vlw\ Ykd ukev f yk q
f ufqaH &; ordik ;f Akvd rf LS ;Bu;D apmjrif?h OD;apmOD;? uReaf wmfwo Ydk nf awmfveS af &;
[laom qd&k , S v f pf0g'Dw\
Ykd pD;yGm;a&;tjrifynmusr;f udk uReaf wmf aumifpDOuú|BuD; a&muf&Sdvmojzifh *g&0jyK&ef atmufxyfokdY
ud, k w f ikd tf ptqH;k a&;om;Ny;D Adv k rf LS ;Bu;D apmjrifEh iS hf Adv
k cf sKyBf u;D xH qif;Mu&ygonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;tm; ]]qif;rawGUawmh
wifjycJhygonf/ xdkusrf;udk AdkvfcsKyfBuD;ae0if;a&m awmfvSefa&; bl;vm;}} [kar;Muygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u ]]Akv d cf sKyBf u;D ukd
aumifpD0ifrsm;jzpfonfh AdkvfrSL;csKyfwifazwdkY zwf½Ippfaq;Muyg ajymjyvkdufygAsm ...uRefawmf acgif;tkHaevkdY}} [kajymygonf/
onf / xd k Y a emuf t wnf j yKay;Muygonf / ,if ; pmtk y f u d k uRefawmfwkdY oHk;OD;pvkH;\ pdwfxJwGif ]]xifh}}oGm;Muygonf/
aemifaomtcg EdkifiHa&;odyÜHausmif; ausmif;oHk;pmtkyftjzpf uReaf wmfwo Ydk nf Akv
d cf sKyBf u;D wkYd 0kid ;f xkid af eMuaom tcef;wGi;f okYd
awmfvSefa&;aumifpDu jy|mef;ay;cJhygonf/ 0ifa&mufum *g&0jyKNy;D xkid v f udk Mf uygonf/ ]]tawmfyaJ [h ...
onfvEkd iS yhf if1962 ckEpS ?f Ed0k ifbmv ckepf&ufaeYoYkd a&muf&dS ukad pmOD;wkeYd YJ rawGU&wmawmifenf;enf;MumoGm;NyD ...a[m'DrmS
cJhygonf/ xdkaeYonf ½k&Sjynf\ atmufwdkbmawmfvSefa&;aeY rapmjrwkdYvnf; a&mufaeMuw,f}} [k &Tifvef;aomtoHjzifh
jzpfygonf/ xdkaeYnae ajcmufem&DcefYwGif AdkvfrSL;BuD;apmjrifh? ajymqkdygonf/
OD;apmOD;ESifh uRefawmfwdkYonf AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;ESifhawGUqHk&ef Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifu h ]]Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D awmh aeraumif;
'*Hk&dyfomodkY a&mufoGm;Muygonf/ AdkvfrSL;csKyfatmifBuD; rusef; vkdY tdyfaeaMumif;}} jzifhajymjy&m AkdvfcsKyfBuD;u ]]aeayhap wdkYrSm
rrmjzpfaeonfMum;&í oGm;a&mufjcif;jzpfygonf/ AdkvfrSL;csKyf ta&;wBuD;udpör&SdvSygbl;}} [k ajymNyD;aomf a':apmjrwkdY
atmifBuD;\tdyfcef;wGif aeraumif;xdkifrom jzpf[ef&Sdaom vifr,m;tm; jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOft& a&SUavQmufvkyfukdif
oUludkawGU&ygonf/ olYudkMunfh&onfrSm pdwfvuf&Tifvef;[ef aqmif&u G of mG ;rnft h aMumif;rsm;ukd ajymjyaecJyh gonf/ a':apmjr
r&Sdyg/ wkdYrSm jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwDokdY 0ifa&mufaqmif&Guf&ef
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;ESifhuRefawmfwdkY pum;ajymqdkaeMupOf qkH;jzwfxm;olrsm; jzpfMuygonf/ twefMum ajymqkdaqG;aEG;NyD;
rSmyif awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D onf '*H&k yd o f mokaYd &muf&v dS m aomtcg a':apmjrwkdYjyefoGm;Muygonf/
ygonf/ AdkvfrSL;csKyfwifaz? AdkvfrSL;BuD;ausmfpdk;? 'kwd,AdkvfrSL;BuD; xkdYaemuf AkdvfcsKyfBuD;u ]]ukdapmOD;ESifh zkd;cspfvIdifwkdYukd
udkudk (RC Ouú|½Hk;? twGif;0ef) wdkYvnf; vdkufygvmMuygonf/ ajymp&m&Sdao;w,f}} [kqkdygonf/ (AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf
Ad k v f c sKyf B uD ; ae0if ; onf t&yf 0 wf j zif h at;at;aq;aq; uRefawmfhukd &if;ESD;pGmjzifh ]]zkd;cspfvIdif}} [kac:avh&Sdygonf/
a&mufvmjcif;jzpfonf/ tvHeDuGefjrLepfygwDrSxGufvmMuaom *syefacwf bD'Dat? ArmhumuG,fa&;wyfrawmfwGif uRefawmf
D:/Dummy/Ko Ko (2)
awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D u uReaf wmfwt Ydk m; guide line ukd (2) ½kyfykdif;ESifhpdwfykdif;wkdY\ tcsif;csif; aus;Zl;jyKykH oabm
þokdYay;cJhygonf/ w&m; (reciprocal relations of matter and mind)/
...(132)
748 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 749
(3) vlEiS yhf wf0ef;usiw f \ Ydk 'GEo´ abmw&m; (dialectics of txifBuD;avh&SdcJhol AkdvfrSL;csKyfwifazukd,fwkdifuyif ]]tnrn
man and his environment)/ oabmw&m;}} qkdaom tac:ta0:ukd oabmusaMumif;
(4) vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tcsif;csif;aus;Zl;jyKykH oabm yGifhvif;pGm xkwfazmfajymcJhygonf/ (xkdaeYtpnf;ta0;okdY
w&m; (reciprocal relations of man and his environ- Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D aeraumif;ojzifh wufa&mufjcif;r&Scd yhJ g/)
ment)/ Akv d cf sKyBf u;D u xkrd Ml urf;rdwLå rsm;ukd awmfveS af &;aumifp0D if
(5) ½kyyf idk ;f ESiphf w
d yf idk ;f wk\Yd tnrnoabmw&m; (dialec- rsm;xH jzefYa0xm;&efESifh BudKwifzwf½IcJhMu&ef taMumif;Mum;zkdY
tical correlation of matter and mind)/ ajymygonf / xk d o abmw&m;rl M urf ; uk d Zef e 0g&D v xJ w G i f
(6) vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrn oabmw&m; (dia- usi;f yrnfh awmfveS af &;aumifpt D pnf;ta0;wGif aqG;aEG;Murnf
lectical correlation of man and his environment)/ jzpfygonf/
txufyg acgif;pOfajcmufrsKd;jzifh azmfjyxm;aom rlMurf; 1963 ck? Zefe0g&Dv 15 &ufaeYwiG f umuG,af &;OD;pD;csKy½f ;Hk
rdwåLwGJrsm;ukd awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;tm;vkH;okdY jzefYa0rI War Room ü awmfvSefa&;aumifpD\ txl;tpnf;ta0;ukd
rjyK&ao;bJ 1962 ckESpf? 'DZifbmv aemufqkH;&ufykdif;twGif; usif;ycJhygonf/ awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;tm;vkH; tpkHtnD
(29-12-1962 [k xifygonf) '*k&H yd o f mü oD;oefpY nf;a0;aom wufa&mufMuygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D vnf; use;f rmpGm&SNd y;D
tpnf;ta0;okYd wifjy&ygonf/ xkt d pnf;ta0;wGif Akv d cf sKyBf u;D wufa&mufcyhJ gonf/ OD;apmOD;ESihf uReaf wmfwv Ydk nf; wufa&muf
ae0if;? AkdvfrSL;csKyfwifaz? AkdvfrSL;BuD;oef;pdef? AkdvfrSL;BuD;ausmfpkd;? cJhMuygonf/
Akv
d rf LS ;Bu;D vS[ef? 'kw, d Akv d rf LS ;Bu;D uku d wdk t
Ydk m; rlMurf;rdwLå rsm;ukd tpnf;ta0;\ obmywdtjzpf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u
wifjy&ygonf/ wifjyMu&olrsm;uawmh AkdvfrSL;BuD;apmjrifh? aqmif&Gufonf/ tcrf;tem;rSL;tjzpf AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu
OD;apmOD;? uReaf wmfwjYdk zpfMuygonf/ a&S;OD;pGm rlMurf;\ acgif;pOf aqmif&u G yf gonf/ awmfveS af &;aumifpOD uú| Akv d cf sKyBf u;D ae0if;
trnfemrtaMumif;ukd uRefawmfu &Sif;jy&NyD; awmfvSefa&; u jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfygwD\ awG;ac:ajrmfjrifykH oabm
aumifpD0ifvlBuD;rsm;u aumif;rnfxifaom trnfemrukd w&m;jzpfaom vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrnoabmw&m;ukd
a&G;cs,fay;yg&ef wifjyvkdufygonf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ESifhwuG oabmaygufatmif zwf½aI vhvmMuapvkad Mumif;jzifh awmfveS af &;
awmfvSefa&;aumifpD0if AkdvfrSL;BuD;rsm;tm;vkH;uyif ]]vlESifh aumifp0D ifrsm;tm; ajymMum;Ny;D Akv d rf LS ;Bu;D apmjrift h m; rlMurf;ukd
ywf0ef;usiw f \
Ydk tnrnoabmw&m;}} trnf&adS om acgif;pOf pmwpfykd'fcsif;pD zwfMum;apygonf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u
ukd wnDwñGwfwnf; a&G;cs,fvdkufMuygonf/ rlMurf;a&;qGJa&; awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;tm; ]]r&Sif;rvif;wmrsm;&Sdygu
aumfrwD0ifrsm;jzpfMuaom uReaf wmfwYdk ok;H OD;pvk;H onf tHMh oMu& yGifhyGifhvif;vif; ar;jref;Muyg ...jyifqifjznfhpGuf p&mrsm;&Sd&if
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ovk?d 0rf;omauseyfjcif;vnf; jzpfMuygawmhonf/ rmhupf 0f g'\ vnf;ajymMuyg}} [kajymqkw d u dk w f eG ;f ygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ?
tEky#davmr ½kyf0g' Marxist dialectical materialism uko d m AkdvfrSL;csKyfwifazwkdYvnf; yg0ifaqG;aEG;Muygonf/ þoabm
...(133)
750 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 751
w&m;a&;udpöwGif olwkdYESpfOD;onf oabmxm;uGJjym;jcif; r&SdcJh xkdaeYtpnf;ta0;onf eHeufykdif;rSmyif NyD;pD;ygonf/
Muyg/ tnrn oabmw&m;rlMurf;ukd tm;vkH;wnDwñGwfwnf;
]]Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;u rdrw d t dkY aeESihf ½kyyf idk ;f ...pdwyf idk ;f awG twnfjyKcJhMuygonf/ xkdokdYvQif tcsdef,ljyKpkjcif;? awmfvSefa&;
ukd ajym&onfrSm tjcm;aMumifhr[kwf... ½kyfykdif;eJY pdwfykdif; aumifpD Ouú|Bu;D uk, d w f idk pf w
d x
f ufoefpmG zwf½pI pfaq;rGr;f rHjcif;?
qufqaH &;rSm pdwyf idk &f iS jf zpfwhJ vlom;onfom t&m&mrSm y"me awmfvSefa&;aumifpDu tav;teuf aqG;aEG;NyD; twnfjyKjcif;
usw,fqw dk mukd cH,&l rSmjzpfaMumif; ...Ekid if aH &;avmurSm jiif;ckH wkdYjzifh NyD;ajrmufcJhaom vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrnoabm
aeMuwJh ½kyt f "du... emrft"du qkdwmrsKd;r[kwfbJ vlom w&m;pmwrf;ukd 1963 ck? Zefe0g&Dv 17 &ufaeY nykdif;wGif
t"du ...vlomy"mejzpfw,fqkdwm ajymcsifygaMumif; ... jrefrmhtoHrS tptqkH;toHvTifhum aMunmcJhygonf/ toHvTifh
'g[m tcka&;om;wifjyxm;wJh tnrnoabmw&m;&JU vkd&if; zwfMum;cJholum; jrefrmhtoH OD;ausmfNidrf; jzpfygayonf/
tcsKyfjzpfaMumif;}} ponfjzifh pdwftm;xufoefpGm &Sif;vif; xk d v rf ; ñT e f oabmw&m;pmwrf ; uk d Ak d v f r S L ;BuD ; oef ; pd e f u
ajymjyygonf/ awmifwiG ;f Bu;D q&mawmf&iS Of uú|xH oGm;a&mufjyoNy;D Ak'b ¨ mom
xkdaeYu tpnf;ta0;onf NyD;jywfjcif;r&SdbJ aemufwpfaeY w&m;awmfESifhNidpGef;Ekdifovm;? qefYusifrI&Sdygovm;[k avQmuf
em;MuNy;D Zefe0g&Dv 17 &ufaeYwiG f jyefvnfpnf;a0;aqG;aEG;Muyg xm;&m &SifOuú|u Ak'¨bmomESifhrqefYusif jyóemr&SdEkdif[lí
onf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf rlMurf;pmtkyfwGif rdrd jyifqif tqkH;tjzwfay;cJhonf/
jznf h p G u f x m;onf r sm;uk d ajymMum;ygonf / Ak d v f c sKyf B uD ; \ xkt Yd wlyif Akv
d cf sKyBf u;D onf aiGpm&if;rif;Bu;D pnfoOl ;D bcif
jyifqifjznfhpGufjcif;rsm; yg&Sdaom pmrsufESmrsm;\ atmufajcü tm; vrf;ñTeo f abmw&m;ukd zwfcikd ;f cJo h nf/ q&mBu;D OD;bcifu
AkdvfcsKyfBuD;ukd,fwkdif vufrSwfa&;xkd;ygonf/ xkdrlMurf;pmtkyf\ vrf;ñTefoabmw&m;pmwrf;ukdzwfNyD; Ak'¨bmomESifhrqefYusif?
pmrsufESmwkdif;\ atmufajcwGif uRefawmfOD;cspfvIdifukdvnf; ygVdtokH;tEIef;vnf;rSefaMumif; ajymvkduf\/ xkdtaMumif;ukd
vufrw S af &;xk;d ckid ;f ojzifh uReaf wmf\ emrnfvufrw S u
f dk a&;xk;d & AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u uRefawmfESifh OD;apmOD;ukdajymjyíod&yg
ygonf/ onf/ xkdpmwrf;ukd t*FvdyfvkdjyefqkdolrSm rlMurf;ukd AkdvfrSL;BuD;
xkdYaeY tpnf;ta0;wGif ppfavhusifha&;XmerSL; AkdvfrSL;BuD; boef;u jyefqkdNyD; tacsmjyefqkdolrSm a'gufwmarmifarmifu
cifnKd u ]]rdrt d aeESi'hf pD mtkyrf mS a&;xm;aom ½kyyf idk ;f pdwyf idk ;f ESihf jyefqkdjcif;jzpfygonf/ a'gufwmarmifarmif\ rljzpfygonf/
Ekid if aH &;vkq d ufpyfxm;yku H dk oabmraygufygaMumif;}} jzifh yGiv hf if;pGm vrf;pOfygwD\ vrf;ñTefoabmw&m;ukd aMunmcJhNyD;onfh
ajymMum;ygonf/ xkdtcg AkdvfcsKyfBuD;u &Tifvef;aomtoHjzifh aemufyidk ;f umvwGif uReaf wmfonf awmfveS af &;aumifp\ D A[kd
]]a[Y AkdvfcifndK bmrS acgif;½IyfraeeJY ...at;at; aq;aq; EkdifiHa&;odyÜHausmif; (Central School of Political Science) ukd
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tcsed , f Nl y;D zwf ...wdt Yk csi;f csi;f jyefaqG;aEG;Mu ... aemufawmh zGiv hf pS &f ef vkt
d yfaomjyifqifrrI sm;ukjd yKvyk &f ygonf/ A[kEd idk if aH &;
em;vnfoGm;rSmyg}} [k ajymygonf/ odyaHÜ usmif;wGif jyefMum;a&;0efBu;D Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu
h ausmif;
...(134)
752 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 753
tkyfBuD;tjzpf uRefawmfu enf;jycsKyf (Chief Instructor) tjzpf &SNd y;D oifwef;zGirhf ed cYf eG ;f ajymMum;ay;cJ\ h / enf;jyoifwef;wGif ygwD
aqmif&Guf&ef AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u awmfvSefa&;aumifpD trdefY pnf;½k;H a&;ESiyhf wfoufí rnforYdk nfypHk nf;½k;H &rnfudk oifwef;Ny;D
jyefwrf;jzifh uRefawmfwkdYtm; txl;wm0efay; cefYtyfcJhygonf/ qk;H cgeD; oDwif;ywfwiG f awmfveS af &;aumifpD twGi;f a&;rSL;jzpfol
A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;\ ausmif;tkyfBuD;AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu
A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;zGifhvSpfjcif;
ykdYcsay;cJhygonf/
awmfveS af &;aumifpu D wku d ½f u
dk t
f yk cf sKyaf om A[kEd idk if aH &; A[kdEkdifiHa&;odyÜH\ oifwef;rsm;wGif enf;jyoifwef; yxr
odyÜHausmif;ukd 1963 ckESpf? Zlvkdifv wpf&ufaeYwGif &efukefNrdKU? tywftNy;D wGif txl;au'g oifwef;tjzpf wyfrawmft&m&SBd u;D
*sLbef;vrf;teD; ausmif;0if;Bu;D wpfcük pwifNy;D zGiv hf pS cf yhJ gonf/ rsm;yg0ifaom oifwef;ukd ykcYd say;cJ\ h / tajccHoifwef;rsm;tjyif
Zlvkdifv wpf&ufaeYrS Ekd0ifbmv 21 &ufaeYtxd yxrOD;qkH; tqifhjrifhoifwef;[lí &SdcJhygonf/
jyKvyk af om A[kEd idk if aH &;odyaHÜ usmif;\ enf;jyq&mrsm; oifwef;ukd 1968 ckESpfwGif 10 vwkdifwkdif Mumjrifhaom tqifhjrifh
atmifjrifpGm zGifhvSpfEkdifcJhonf/ xkdoifwef;zGifhyGJokdY awmfvSefa&; oifwef; zGifhvSpfcJh\/
aumifpOD uú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u jrefrmhq&dk , S vf pfvrf;pOf\ xko d ifwef;wGif Ekid if aH &;0g'trsK;d rsK;d ukad vhvmonhf oifcef;pm?
&nf&G,fcsufrsm;ukd tzGifhrdefYcGef;tjzpf rdefYMum;cJhonf/ xkEd idk if aH &;wku Yd dk a0zefqef;ppfonhf oifcef;pm? 'kid , f mvufwpf
txufwGifa&;cJhonfhtwkdif; A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;
ac: tnrnenf;aA'ukd tus,w f 0ifo h ifay;onhf oifcef;pm
(A.e.o) ukd 1963 ckEpS ?f Zlvidk v f wpf&ufaeYwiG f pwifziG v hf pS cf hJ
ponfwkdYukd oifMum;ykdYcscJhonf/ xkdoifcef;pmwkdYukd eHeufykdif;
yg\/ xkdoifwef;wGif wyfrawmf Munf;?a&?avwyfrS a&G;cs,f
oifwef;csdefwGif oifMum;ykdYcscJhNyD; naeykdif;wGif ukd,fykdiftcsdef
apvTwaf om t&m&Srd sm;yg0ifwufa&mufcMhJ uonf/ xko d ifwef;rSm
enf;jyoifwef;trSwf (1) jzpfNyD; tcsdefokH;vausmfMumcJh\/ rsm;rsm;ay;xm;NyD; oifwef;om;wkdYukd,fwkdif qkdif&mpmtkyfrsm;
aemifwGif enf;jyoifwef; (2) ESifh tajccHEkdifiHa&;oifwef; zwfjcif;? avhvmokH;oyfjcif;wkdY vkyfapcJhygonf/
wkdYukd wpfNydKifeuf zGifhcJhEkdifygonf/ A[kEd idk if aH &;odyHÜ (A.e.o) wGio f ifMum;ykcYd scahJ om oifcef;pm
uRefawmfonf enf;jyoifwef; trSwf (1) ESifh (2) wGif rsm;teuf -
uRefawmfukd,fwkdif yg0ifykdYcscJhygonf/ tajccHEkdifiHa&;oifwef; 1/ awmfvSefa&;aumifpD\ 0g'oabmxm; aMunmcsuf?
trSwf (1) rS (8) txdwiG v f nf; uReaf wmfu, dk w f idk f yg0ifO;D aqmifNy;D jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf/
ykdYcscJh&ygonf/ enf;jyq&mrsm;ukdvnf; urÇmhEkdifiHa&;orkdif; 2/ jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf\ au'gygwDzGJUpnf;ykHOya'/
tusOf;csKyf? orkdif;tusOf;csKyfwkdYukd oifwef;enf;jyq&mrsm;u 3/ jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD\ awG;ac:ajrmfjrifa&;
tvSnfhusoifMum;ykdYcs&ef pDpOfay;cJhygonf/ oabmw&m;jzpfaom vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrn
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ody\HÜ aqmify'k jf zpfaom oabmw&m;[lonf b0a&SUaqmif twGif; aecJh&aom uRefawmfonf 1970 jynhf? rwfvtwGif;
rD;½SL;a&mif b0[lonf oabmw&m;tjrifrSwfausmufyiiff wGif awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AkdvfcsKyfBuD;ae0if;xH udpö
...(136)
756 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 757
wpfckaMumifh a&mufoGm;ygonf/ tvkyfudpö NyD;aomtcg þtwGif;rSm AkdvfcsKyfBuD;ESifh uRefawmfawGUvsufom&Sdygonf/
uRefawmfu - tvkyfxGufa&;^rxGufa&; pum;rpyfjzpfMuyg/
]]Akv
d cf sKyBf u;D uReaf wmfpum;enf;enf;ajymyg&ap ..wjcm; 1971 ckESpf? 'DZifbmv 20 &ufausmfwGif AkdvfcsKyfBuD;u
awmh r[kwfygbl; ...AkdvfcsKyfBuD;u cGifhjyKr,fqkd&if uRefawmf ac:í uRefawmfolYqD a&mufoGm;&m -
tvkyfu em;csifygw,f/ uRefawmf ygwDuay;wJYwm0efa&m ]]b,fvkdvJuG ...tvkyfxGufcsifao;vm;}} [k ar;&m
AkdvfcsKyfBuD;ay;wJhwm0efyg vkyfcJhNyD;ygNyD/ bmtaMumif;xl;rS ]][kwu f cYJ ifAsm ...Akv d cf sKyBf u;D u cGijhf yK&ifxu
G cf siyf gw,f}}
&Sw
d mr[kwyf gbl;/ vGwv f w
G vf yfvyf aecsiv f yYdk gyJ ... 'gaMumifh [k ajymvkdufygonf/
AkdvfcsKyfBuD;u cGifhjyKr,fqkd&if uRefawmftvkyfu tem;,lcsifyg ]]rif;xGufr,fqkd&if xGufvkdY&NyD ...wkdYwyfrSm uGefy½kdrkduf
w,f/ uRefawmf em;em;aeae pmzwfwm ...okawoejyKwm yifpifqkdwm&Sdw,f/ (Compromised pension) tJ'Dt&vkyfouf
vkyfcsifvkdYyg/ AkdvfcsKyfBuD;u cGifhjyKay;yg ...yifpifay;Ekdifvnf; rjynhaf yr,fh xGuv f &Ydk w,f/ igYqED w k x f u
G pf mwifawmh ...rif;
ay;yg}} vkdY ajymvkdufygonf/ AkdvfcsKyfBuD;u - igeJY tqufrjywfapeJY bmtaMumif;jzpfjzpfigYukdajym}} [lí
]]rif; jyefMum;a&;u Akv d wf ifxeG ;f ae&m vkyyf gvm;}} [k ar;yg AkdvfcsKyfBuD;u uRefawmhfukd ajymygonf/
onf/ uRefawmfvnf; AkdvfcsKyfBuD;cGifhjyKcsuf&ojzifh AkdvfrSL;BuD;
uRefawmfu - ukdukdxH oGm;ygonf/ AkdvfrSL;BuD;ukdukdu uRefawmhftm; -
]]tJ'DrSm tvkyfykdrsm;rSmaygh? vlawGtrsm;BuD;eJY qufqHae& ]]Ekwxf uG pf mxm;cJAh sm uReaf wmfvyk af y;xm;r,f ...1972
OD;rSmaygh}} [kajym&m AkdvfcsKyfBuD;u - ckEpS ?f Zefe0g&Dv wpf&ufaeYup tNird ;f pm;&Ny;D vkYd rSwv f u dk af wmh
]]rif;u vkyfoufvnf;jynfhzkdYvkdao;w,f ...yifpifay;vkdY Asm}} [k ajymojzifh uRefawmf olY½kH;rSxGufcJhNyD; tdrfwGifem;em;
r&ao;bl;uG ..rif;rvkycf si&f ifvnf; uku d w
dk qYdk rD mS (awmfveS af &; aeae aevdkufygonf/
aumifpDtzGJU½kH; twGif;0efAkdvfrSL;BuD;ukdukd) oGm;aeygvm;}} [k em;aeonf[k qkd&aomfvnf; OD;ae0if;onf uRefawmhftm;
ajymNyD;rS - tcgtm;avsmfpGmac:NyD; ol&SmazGckdif;aom pmtkyfpmwrf;rsm;rS
]]rif;em;em;aeae aeOD;uG ...ig rif;twGupf Of;pm;OD;r,f}} tcsuftvufrsm;ukd okawoevkyfí olYxHykdYay;&ygonf/
[k ajymygonf/ uReaf wmfyifpif,cl o hJ nfqadk omfvnf; ok;H -av; vtwGi;f wGif
uReaf wmfonf A.e.o wGif ausmif;zGiyhf aJG usmif;qif;yGrJ sm; yifpifvpm xkwfcGifhr&ao;yg/ xkdoHk;av;vtwGif; AkdvfcsKyfBuD;
wGif "mwfykH½kdufcH&efom oGm;wwfygonf/ tcsKdUtcsdefrsm;wGif ae0if;u uRefawmhftm; vpOf aiGay;axmufyHhavh &Sdygonf/
a'gufwmcifarmif0if;wkdYXmeokdYvnf;aumif;? vkyfom;jynfolY uRefawmfokH;&eftwGuf jzpf\/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
aeYpOfowif;pmwkdufokdYvnf;aumif; oGm;aeavh&Sdum at;at; wpfEpS vf Qif uReaf wmfoEl iS hf oH;k av;Burd af wGU&avh&ydS gonf/
oufompum;ajymvkduf? pmzwfvkdufjzifh tcsdefukefcJhygonf/ awGUonhftcgwGif OD;apmOD;vnf; ygwwf\/ uRefawmfwkdYESifh
...(137)
758 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 759
a&S;a[mif;aESmif;jzpfawG ajymjywwf\/ olu xkdokdYajym&ef a':eDeDjrifhrSwpfqifh ay;ykdYcJhygonf/ a':eDeDjrifhu zdwfac:
0goemygoljzpfygonf/ awmif;qkdaomaMumifh ay;ykdYcJhjcif;jzpfygonf/
uRefawmhfukd ckdif;avh&SdonfrSm rmhufpf0g'ESifhywfoufonhf wwd,ykdif;rSwfwrf;ukd qufvufa&;om;&ef pdwfqE´
apm'uwufz, G rf sm;ukd olt
Y m; wifjy&ef? tcsKUd ygwD0ifawG vuf0J jzpfay:vmojzifh ,aeYwiG f pwifum a&;aeNyjD zpfygonf/ ,aeY
,drf;aom EkdifiHa&;orm;rsm;tm; &Sif;jy&ef? txl;ojzifh jrefrmh onf 1995 ck? Zlvidk v f 27 &ufaeYjzpfygonf/ Zlvidk v f 26 &uf
qkd&S,fvpfvrf;pOf½IaxmifhrS &Sif;jy&ef wm0efay;avh&Sdygonf/ aeYjzpfaom raeYuyif uRefawmfwkdYonf awmfvSefa&;aumifpD
xkdYtjyif taemufwkdif;EkdifiHrsm;rS qkdAD,ufuGefjrLepf0g'ukd Ouú|vnf;jzpf? tNidrf;pm; wyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyfvnf;
a0zefxm;aom pmtkyrf sm;ukd zwf½aI vhvm&efvnf; wku d w
f eG ;f yg jzpf? tNidrf;pm; EkdifiHawmfor®wvnf;jzpfcJhol AkdvfcsKyfBuD;a[mif;
onf/ OD;ae0if;ESifh awGUqkHEIwfquf*g&0jyKum tcsdefawmfMumatmif
þokt Yd m;jzifh uReaf wmfEiS Ahf v
dk cf sKyBf u;D ae0if;wk\
Yd qufqaH &; pum;ajymqkcd iG u hf dk &cJyh gonf/ olEiS hf ZeD;jzpfol a':eDejD rifw
h t
Ydk rd üf
rSm 1987 ckESpf? 'DZifbmvtxd &SdcJhygonf/ 1988-89 ckESpfrsm; jzpfygonf/
wGif uRefawmfAkdvfcsKyfBuD;ESifh rawGUcJhyg/ uRefawmf rEÅav;ESifh uReaf wmfwq Ydk o
dk nfrmS jynfow
Yl &m;olBu;D tzGUJ \ Ouú|a[mif;
ppfukdif;wkdYwGif a&mufaeaomaMumifh jzpfygonf/ 1990 wGif OD;wifatmif[def;ESifh uRefawmfarmifcspfvIdifwkdY jzpfMuygonf/
uRef a wmf & ef u k e f o k d Y jyef a &muf a omtcgrS p í uRef a wmf &efukefNrdKUokdY a&muf&Sdaeckduf rdrdwkdY\ acgif;aqmifBuD;jzpfcJhol
Akv
d cf sKyBf u;D ESiahf wGUqkcH o
hJ nfrmS 1995 ckEpS t f xd jzpfygawmhonf/ OD;ae0if;ukd awGUqkHum *g&0jyKvkdygonf[k OD;wifatmif[def;u
1995 ckESpfwGif aemufqkH;awGUcJhonfh aeY&ufonfum; uRefawmfhtm; ajymMum;ojzifh uRefawmfu a':eDeDjrifhxH
Zlvkdifv 27 &ufaeY jzpfcJhygownf;/ oGm;a&mufNyD; arwåm&yfcHygonf/ a':eDeDjrifhu ]]olrtaejzifh
pum;jzifh taMumif;rMum;vkdyg? OD;ae0if;xH pma&;ay;cJhyg}} [k
tykdif; (3) ajymojzifh uRefawmfu OD;ae0if;xH OD;wifatmif[def;\qE´ukd
taxGaxGjyefvnf okH;oyfjcif; Critical Reflection pmtm;jzifh Zlvidk v f 24 &ufaeYwiG f wifjycJyh gonf/ aemufwpfaeY
jrefrmYqkd&S,fvpfvrf;pOfwGif uRefawmfyg0ifcJhorQ [laom Zlvkdifv 25 &ufaeYwGif a':eDeDjrifhxHrSwpfqifh OD;ae0if;u
þtusOf;csKyfrSwfwrf;\ yxrykdif;ESifh 'kwd,ykdif;ukd a&;om; uRefawmfwkdYtm; reufjzef (Zlvkdifv 26 &uf)aeYwGif awGUqkHrnf
cJNh y;D aemuf qufvufíra&;jzpfcb hJ J uReaf wmfonf uk, d af &;uk,
d w
f m qkdonhftaMumif;ukd od&SdcJh&ygonf/ a':eDeDjrifh\ pDpOfay;rIjzifh
tcuftcJrsm;aMumifh okH;ESpfausmf? av;ESpfeD;yg;cefY &yfem;aecJh OD;wifatmif[def;ESifhuRefawmfwkdYonf OD;ae0if;ESifh awGUqkHcJhMu
ygonf/ 1991 ckESpf? pufwifbmv ajcmuf&ufaeYpGJjzifh 'kwd, ygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ykdif;ukd a&;om;NyD;pD;cJhygonf/ a&;NyD;cJhaom xkdrSwfwrf;ukd xkad eYu ig;em&Dausmcf efY pum;0kid ;f zGUJ cJMh uygonf/ eHeufyidk ;f
&efuek w f uúov dk &f dS jrefrmEkid if o
H rkid ;f tzGUJ okYd ñTeMf um;a&;rSL;jzpfol udk;em&DausmfrS aeYv,f ESpfem&DcGJausmfausmftxd Mumygonf/
...(138)
760 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 761
uRefawmfonf 1987 ck? 'DZifbmv 30 &ufaeYu OD;ae0if;ESifh qkad omf OD;ae0if;onf pmrsm;rsm;zwf½aI vhvmavhr&Sad omaMumifh
awGUqkHNyD;uwnf;u xyfrHí rawGUcJh&onfrSm 1992 ckESpfxd jzpfygonf/ ,if;tcsufukd OD;ae0if;ukd,fwkdif þpma&;ol
jzpfygonf/ 1992 ck? {NyDv yxrtywftwGif;wGif wpfBudrf? uRefawmfhtm; ajymjyzl;aomaMumifhjzpfygonf/
1993 ck? ZGefv 15 &ufaeYwGif wpfBudrf awGUqkHcJh&NyD;aemuf þokq Yd adk omaMumifh uReaf wmfw\ Ydk acgif;aqmifBu;D jzpfco hJ l
rawGUqkHjzpfbJ aecJhygonf/ ,ck 1995 ck? Zlvkdifv 26 &uf Ouú|BuD; OD;ae0if;onf pmzwf0goemryg[k t"dyÜm,fr&yg/
aeYwGifrS OD;ae0if;ESifh jyefvnfqkHawGU&jcif;jzpfygonf/ OD;ae0if;onf ol&efuek w f uúov dk w
f iG f odyb HÜ momwGu J dk ,lco hJ jl zpf
xkad eYu OD;ae0if;ukd jrif&onfrmS uk, d &f nftenf;i,fppfomG ; onf/ "mwkaA'bmom&yfukdpdwf0ifpm;oljzpfonf/ xkdYtjyif
onfrSwpfyg; a&S;uuJYokdYyif &Tif&Tifvef;vef;ESifh usef;usef;rmrm odxm;oifhaom taMumif;t&mrsm; (EkdifiHa&;? ppfa&;? a'oEÅ&
&Sdaeonfukd jrif&ygonf/ olonf uRefawmfwkdYtm; &Tifvef; a&;&mponfrsm;) ukd vkd&if;csKyfí avhvmxm;oljzpfygonf/
0rf;omaomrsufESmjzifh qD;BudKygonf/ {nfhcef;wGif 0kdif;zGJUum ]]rdrod nf pmrsm;ukv d nf;zwf½aI vhvmoifo h avmuf avhvmygonf?
pum;ajymMuygonf/ pvQifpcsif;yif Ouú|BuD;OD;ae0if;u ]]'DaeY okaYd omf rdru d , dk yf idk Ó
f Pfjzifh qifjcifa0zefo;Hk oyfNy;D rS qk;H jzwfavh
at;at;aq;aq; pum;awGajymMur,f? 'gayr,fh EkdifiHa&;? &So
d nf}} [k uReaf wmht f m; taMumif;qkw H idk ;f ajymjyavh&NdS y;D bmyJ
jzpfjzpf uk, d yf idk qf ifjcifÓPfjzifh avhvmMuyg[k wku d w f eG ;f avh&cdS hJ
pD;yGm;a&; taMumif;awGukdawmh rajymMuygESifh? bmoma&;eJY
ygonf/
,Ofaus;rItaMumif;awGyJ ajymMur,f}} [k ajymygawmhonf/
xkdaeYupum;0kdif;onf aeYv,fpmpm;MuNyD;onhfaemufwGif
uRefawmfwkdYu txl;ojzifh OD;wifatmif[def;u EkdifiHa&;
yif rNy;D ao;bJ qufvufajymqkd aqG;aEG;Muygonf/ aeYv,fpmukd
taMumif;awG ar;jref;aqG;aEG;rnf[k qE´&cdS ahJ omfvnf; OD;ae0if; a':eDeDjrifhu jyifqifxm;cJhNyD; olr\tvkyf½kH;cef;&Sd&m &efukef
u BuKd wifyw d yf ifvu dk o
f jzifh Ekid if aH &;taMumif;rsm;ukd ajymqkjd cif; wuúov dk o
f Ydk xGuo f mG ;cJyh gonf/ xkad eYu pum;0kid ;f wGif a':eDejD rifh
rjyKawmhbJ OD;ae0if;ajymorQukd em;axmifaevkdufMuygonf/ yg0ifjcif;r&Scd yhJ g/ pum;aqG;aEG;jcif;ukd xrif;pm;yGrJ mS yif qufvuf
Ouú|BuD; OD;ae0if;onf uRefawmfwkdYtm; tdE´d,ESifhw½kwf jyKvkyfygonf/ OD;ae0if;ESifh OD;wifatmif[def;wkdY tjyeftvSef
,Ofaus;rIBuD;ESpf&yfu jrefrmhvlYabmif\,Ofaus;rIukd jzpfay: ajymqkad qG;aEG;Muygonf/ aqG;aEG;aom taMumif;t&mrSm ur®|mef;
xGe;f um;apcJyh u Hk dk ajymjyygonf/ txl;ojzifh tdE, d´ ,Ofaus;rI\ w&m;xkdifjcif;ESifh ywfoufygonf/ OD;ae0if;u olonf v,fwD
MoZmu rGef? Arm? &ckdifwkdYtay:wGif vTrf;rkd;cJhykHukd ajymygonf/ q&mawmfb&k m;pD&ifaom ur®|mef;usr;f ukd vufuidk x f m;Ny;D ½Irw S f
tdE, d´ ,Ofaus;rIwiG f Zmwfpepf Caste System \ ½Iyaf xG;rIrsm;ukd zG,f&mw&m;ukd ½IrSwfavhusifhaeonf[kajymjyygonf/ a&S;OD;pGm
vnf; &Si;f jyygonf/ ol\ajymjyykrH sm;ukd wpfzufu em;axmif&if;? tmemygeur®|mef;ukd avhusiNhf y;D aemuf 0dyóem\ tvkyjf zpfaom
wpfzufuvnf; AkdvfcsKyfBuD; OD;ae0if;onf b,ftcsdefursm; vu©Pma&;ok;H yg;ukd ½Irw S yf mG ;rsm; avhusirhf jI yKaeonf[k ajymyg
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tdE, d´ ,Ofaus;rIorkid ;f ukd ,ckuo YJ Ydk tao;pdwuf m avhvmxm;yg onf/ Ouú|BuD; OD;ae0if;ukd Munhf&onfrSm 0dyóembm0em
ovJ[k uRefawmf\pdwfxJwGif ar;aerdygonf/ tb,faMumifh trIukd jyKae&jcif;ü arGUavsmfaeykH&ygonf/
...(139)
762 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 763
rGef;vGJ ESpfem&DausmfausmfwGif pum;0kdif;ukd acwåem;vkdufyg trsm;BuD;ajymaecJhaomfvnf; yifyef;EGrf;e,fykHr&bJ &Tifvef;
onf/ ,if;tcku d rf mS yif Ouú|Bu;D OD;ae0if;u uReaf wmfwYdk rarQmf vsufom &SdaeykH&ygonf/
vihfaom pum;wpf&yfukd ½kwfw&ufajymqkdvdkufygawmhonf/ OD;wifatmif[def;tm; b,faeYjyefrvJ? b,frSmtaersm;vJ
]]ukd,fhvlawGeJY BuHKwkef;ajymvkduf&OD;r,f ...ukd,fhtaeeJY [k ar;ygonf/ OD;wifatmif[ed ;f u cifO;D NrKd UokYd jyefrnht f aMumif;
'DooH &mw&m;awG ...ocFg&w&m;awG tedpö ...tewåw&m; ajymygonf/ ]]rif;a&m b,frmS aeovJ}} [k uReaf wmft h m; ar;jyef
awGukd 'DaeYodjrifovkdrsm; [kdwkef;uodcJhr,fqkd&if 1962 ckESpf? onf/ ]]uReaf wmfu ae&mtwnfwusr&Sad Mumif; ...rEÅav;ESihf
rwfvu udpöukdukd,frvkyfcJhygbl;}} [laom pum;&yfyif jzpfyg ppfukdif;wGifwpfvSnfh ...&efukefwGif wpfvSnfhaeygaMumif;}}
awmhonf/ ajymjyygonf/
uRefawmf\em;ukd uRefawmfr,kHEkdifatmif jzpfoGm;ygonf/ xkad emufwiG f OD;wifatmif[ed ;f ESiu hf Reaf wmfonf Ouú|Bu;D
OD;wifatmif[def;onf OD;ae0if;\ ajympum;ukd tm½kHpkdufaeyg OD;ae0if;tm; xkdifíuefawmhMuygonf/ xkdtcgOuú|BuD;u
onf/ uReaf wmfwo Ydk nf bmrQjyefrajymMubJ OD;ae0if;u qufvuf ]]tif; ...qkay;wkid ;f jynhMf ur,fq&dk ifawmh aumif;rSmyJ ... uk, d f
ajymMum;vmrnfhpum;ukdom apmifhaeMuygonf/ ajymcsiw f muawmh uk, d vhf w
l v
Ydk nf; w&m;tvkyu f v dk yk Mf uyg ...
ukd,fvkyfrS ukd,f&MurSmAs}} [k ajymMum;cJhygawmhonf/
Ouú|BuD; OD;ae0if;onf pum;ukdqufrajymao;bJ cPrQ
awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AkdvfcsKyfBuD;OD;ae0if;tdrfrS
pOf;pm;aeykH&Sdygonf/ onfhaemufwGif qufajymjyefygonf/
jyefvmMupOf uRefawmfESifh OD;wifatmif[def;wkdYonf Nidrfouf
]][kwfw,f ...tJ'Dwkef;uom 'Dw&m;awGukd odaecJh&if
pGmyif tawG;ukd,fpDjzifh &SdaecJhMuygonf/ OD;wifatmif[def;\
1962 u vkycf w hJ hJ tvkyrf sK;d ukd uk,
d rf vkycf b hJ ;l }} [k ajymygonf/ wkud cf ef;a&SUokaYd &mufaomtcg uReaf wmfonf olEiS t hf wlqif;ae
1962 qkad ompum;vk;H ukd t*Fvyd v f tdk oHxu G jf zifh ajymcJyh gonf/ &pfcNhJ y;D armfawmfum;ukd jyefvw T v
f u
kd yf gonf/ OD;wifatmif[ed ;f
,ck txufygtwkdif; uRefawmfjyefa&;jyaompum;&yfrsm;rSm \ wku d cf ef;wGif em&D0ufcefaY e&if; Ouú|Bu;D OD;ae0if; aemufq;Hk
Ouú|BuD;OD;ae0if;ajymcJhonhf twkdif;jzpfygonf/ ajymMum;vku d af om pum;&yfudk ok;H oyfMuygao;onf/ OD;ae0if;
raeYuMum;cJ&h aom xkpd um;&yfudk ,aeYþpmaMumif;rsm;ukd onf rdr\ d pdwx f w
J iG f cHpm;? od&edS m;vnfonht f wkid ;f (0g) pdw&f if;
a&;aecsdefrSm Mum;a,mifaeygonf/ aemifwGifvnf; owd&wkdif; trSet f wkid ;f ajymMum;onf[k OD;wifatmif[ed ;f u ,kMH unfonf/
Mum;a,mifaerdrnfxifygonf/ uRefawmfvnf; xkdtwkdif;yif,kHMunfcJhygonf/
awmfveS af &;aumifpD Ouú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ xkpd um; okdYaomf (xkd) okdYaomf um; tvGefyifpOf;pm;um qifjcif
&yfukd Mum;vkduf&aomtcg uRefawmf\ pdwftpOfwpfavQmuf okH;oyf&rnfh okdYaomfBuD; (a very bit But) jzpfonf[k uReaf wmf
wGif ]][,f}} ceJjzpfoGm;ygawmhonf/ awG;aerdcJhygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
uGejf rLepftzGUJ csKy\ f tzGUJ 0ifrsm;jzpfMuonfEiS t hf nD) emZD*smreDEiS hf *syef EdkifiHodkYac:aqmifjcif; cHcYJ&avonf/ ocifatmifqef;ESifh
tDwvDzufqpfEdkifiHrsm;udk qefYusifwdkufcdkuf Mu&rnfqdkaom twlygol ocifvNS rKd if (Adv k &f efatmif) wdo Yk nf BuKH awGUvm&aom
...(142)
768 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 769
tajctaeESihf vdu k af vsmpGmyifta&SUawmiftm&SEiS hf jrefrmEdik if u H kd axmifoiG ;f tusO;f uscaH e&aomaMumifw h aMumif;? t*Fvyd t f pd;k &
0ifa&mufwdkufcdkuf&ef jyifqifaeNyDjzpfonfh zufqpf0g'D*syef ESiyhf ;l aygifaqmif&u G v
f akd Mumif;jzifh t*Fvyd t f pd;k &xH urf;vSr;f csuf
tpdk;&\ tultnDjzifh jrefrmhvGwfvyfa&;wdkufyGJudk qifETJ&ef udk t*Fvdyftpdk;&uvufrcH? y,fcscJh&HkrQru EdkifiHa&;orm;rsm;
jyifqifvm&awmhonf/ 1940-jynfhESpf? azazmf0g&DvwGif ocif pGmudk t*Fvdyftpdk;&u umuG,fa&;yk'frtrsKd;rsKd;jzifh zrf;qD;
atmifqef;onf jrefrmjynfodkYvQKdU0SufpGmjyefvmNyD;ocifrsm;ESifh csKyfaESmifxm;aomaMumifhwpfaMumif; ocifuGefjrLepf0g'Drsm;\
Armhxu G &f yf*P
kd ;f 0ifwEYkd iS whf ikd yf ifum *syeford ;f xm;aom azmfrq kd m tBuHtpnfrsm;onf atmifjrifjcif;r&SdcJhacs/
uRef;wGif ppfynmoifwef;wuf&ef jrefrmvli,frsm; (aemiftcg xkdtcg jrefrmEdkifiHwGif;odkY 0ifa&mufvmawmhrnhf zufqpf
wGif &Jabmfo;kH usyd f [líxif&mS ;vmrnfh vli,frsm;) udk vSsKUd 0Supf mG *syef p pf w yf E S i f h twl v d k u f y gvm Murnf h o cif a tmif q ef ;
yif ac:aqmifoGm;&avonf/ (AdkvfawZ ac: Adkvfatmifqef;) OD;pD;aom &JabmfoHk;usdyfESifh
1941 ckESpf? 'DZifbm&Spf&ufaeUwGif zufqpf*syeftpdk;&u Armhvw G vf yfa&; wyfrawmfudk arsmS u f ;kd MuKd qakd om vlBu;D ? vl&, G ?f
tar&duefjynfaxmifpkudk ppfraMunmbJ usL;ausmfwdkufcdkuf vl i ,f a usmif ; om;ES i f h rsKd ; cspf j ynf o l t rsm;onf t*F v d y f
aomtcg zufqpfEdkifiHrsm;jzpfMuaom *smreD? tDwvD? *syef qefYusifa&;bufodkYom udkif;ñTwfcJhMuavonf/
[l a om zuf q pf 0 if ½ d k ; wef ; Ed k i f i H r sm;uwpf z uf ? t*F v d y f ? ocifacgif;aqmifrsm;ESifhausmif;om; acgif;aqmifrsm;\
tar&duef? jyifopf? qdAk , D uf,el , D [
H al om 'Dru kd a&pD r[mrdwf EddkifiHa&;acgif;aqmifrIudk ,HkMunfMuaom jrefrmvlBuD;? vl&G,f?
EdkifiHrsm;uwpfzuf [líjywfjywfom;om;BuD; uGJjym;cJhavonf/ vli,f? ausmif;om;ESijhf ynfot l rsm;onfEikd if aH &;trSm;? trSerf sm;
jrefrmhEdkifiHa&;avmuwGifvnf; tiftm; okH;&yfuGJjym;cJh udk cGJjcm;NyD;odEdkifpGrf;vnf;r&Sd? odEdkifcGifhtajctaersm;vnf;r&Sd?
onf/ zufqpf*syefEiS yhf ;l aygif;um t*Fvyd u f kd qefUusiaf wmfveS f zufqpf*syefuv kd nf; zufqpfvq l ;kd rsm;tjzpf jrifprG ;f Edik jf cif;r&Sb
d J
&ef jyifqifvIyf&Sm;aeMuonfh tiftm;pkuwpfpk? 'Drdkua&pD ]]*syefawGvmvQif jrefrmawGvw G v f yfa&;&Ny;D tm;vH;k aumif;pm;
r[mrdwf Edik if rH sm;bufwiG yf g0ifNy;D t*Fvyd t f pd;k &ESiyhf ;l aygif;um awmhrnf}} qdak om tvGev f rGJ mS ;cJah om zufqpf*syefwUkd \ 0g'jzefcY srd I
zufqpf*syefudk qefYusifwdkufcdkuf&rnfqdkaom uGefjrLepf0g'D udk BudKqdkcJhMuavawmhonf/
ociftkyfpkuwpfck? t*FvefwGif vGwfvyfa&;udk oGm;awmif;NyD; zufqpf*syefawG atmufodkYusa&mufNyD;aomtcgrSom
tjyefwGif*syeftpdk;&ESifh qufoG,f&efBuHojzifh tzrf;cH&aom zufqpf*syefppfwyf\ ESyd pf ufr?I tEdik u f sirhf ?I vk,ufr?I odr;f ,lr?I
eef;&if;0efOD;apm tkyfpkwdkYuwpfck[lí jzpfMuonf/ qdk;oGrf;,kwfrmrI? rw&m;wmrSeforQudk usL;vGefrI[lorQudk
'Drdkua&pD r[mrdwfEdkifiHrsm;ESifh vufwGJ&rnf[kcH,lxm; awGUBuKH cpH m;Mu&aomtcgrSom zufqpf*syefukd jyefveS q f efUusif
D:/Dummy/Ko Ko (2)
(People's Revolutionary Party) [kvnff; ac:wGifvmcJhaom azsmufzsuí f r&Edik af om rSww f ikd Bf u;D i,f toG,o f , G w f Ykd jzpfcMhJ u
vQKdU0SufEdkifiHa&;tzJGUtpnf;wGif yg0ifvIyf&Sm;cJhMuaom vlBuD;? ygonf/
...(144)
772 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 773
zufqpf*syefwdkU awmfvSefMuaomtcg jynfoltrsm;onf uHyef;wdkif) twdkif; ½IyfaxG;aom EdkifiHa&;0uFygxJodkU 0ifa&muf
AdkvfcsKyfatmifqef;OD;pD;acgif;aqmifaom zwyv ac: zufqpf rdcJhonf/ EdkifiHa&;taMumif;udk odovdkvdk? rodovdkvdk b0rS
wdu k zf suaf &; jynfov
Yl w
G v
f yfa&;tzJUG Bu;D ESihf rsK;d cspAf rmhwyfrawmf wjznf;jznf;ESihf odíodívmaom taetxm;odaYk &mufvmcJyh g
(PBF) wdUk udk axmufcBH uKd qMkd u? tm;ay;cJMh uonf/ awmfve S af &; onf/ Edik if aH &;udk r,HMk unfbEJ iS v hf yk cf o
hJ nfrsK;d r[kwyf g/ ,HMk unf
tNy;D ESihf 'kw,d urÇmppfBu;D tNy;D umvwGif Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf aumif;aomaMumifhom vkyfaqmifcJhjcif; jzpfygonf/
zufqpfqefUusifa&; jynfolUvGwfvyfa&; tzJGUcsKyf (zqyv ,ckþrSwfwrf;udk a&;aeNyDjzpfaomtcsdefwGif uRefawmf
tzJGUcsKyf) wdkU acgif;aqmifaom vGwfvyfa&;BudK;yrf;rIBuD;onf tygt0if uHwl tusKd;ay;wlMuukefaom rsKd;quf0ifrsm;onf
jynfolvlxk\ Edk;Mum;wuf<uaom axmufcHrIjzifh atmifyJG touf t &G , f B uD ; ol r sm; jzpf a eMuygNyD / uRef a wmf w d k U onf
tqifhqifhjzifhjrefrmhvGwfvyfa&;yef;wdkifodkU csDwufEdkifcJhMu aysmaf ysm&f iT &f iT Ef iS hf ud,
k pf w
d af yghyg;pGm aexdik cf &hJ rnfh vkvifysKw d Ukd \
ayonf/ jynfaxmifpkor®w jrefrmEdkifiHawmf[lí ay:xGef; b0c&D;udk qHk;½HI;cHcJh&ygonf/ 'kwd,urÇmppfBuD;ESifh EdkifiHa&;
cJhygonf/ b0c&D;Murf;ursm;pGmaom vl&, G v f il ,frsm;udk t&ifu h su&f jrefvS
jrefrmjynfolwdkU\ tcsKyftjcmtmPm (Sovereignty) udk aom vlBuD;b0odkY ydkYaqmifay;cJhygonf/
jyefvnf&&SdNyD;aemuf EdkifiHa&; tiftm;pkrsm;tMum; 0d0g' 1948 ckESpf? Zefe0g&Dv av;&ufaeYrSpí vGwfvyfa&;&cJh
oabmxm;rsm; uJGjym;jcm;em;Muum jynfwGif;ppfjzpfyGm;onf[k aom jrefrmEdik if o H nf Murf;wrf;&Iyaf xG;aom jynfwiG ;f ppfumvudk
qdkEdkifaom umvqdk;MuD;wpf&yfonf ay:aygufcJhavonf/ jzwfoef;cJh&avonf/ tpdk;&tqufquf ajymif;vJcJh&NyD;aemuf
vGwfvyfaom jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf\ w&m;0if 1962 ckESpf? rwfv ESpf&ufaeYodkYqdkufa&mufcJhonf/ xdkaeYonf
tpdk;&jzpfcJhol zqyvtpdk;&tzJGUESifh zqyvwGifyg0ifMuaom jynfaxmifpjk refrmEdik if H wyfrawmf\ wyfrawmfppfO;D pD;csKyjf zpfol
EdkifiHa&;ygwDtzJGUtpnf;rsm;uwpfzuf? vufeufudkifykefuef AdkvfcsKyfBuD;ae0if;onf EdkifiHawmftmPmukd odrf;,lcJhaomaeY
x<ua&;vrf ; pOf j zif h ]]awmcd k } } cJ h M uaom awmwG i f ; ol y k e f jzpfonf/ xkdaeUrSpí jrefrmhEdkifiHa&;uHMur®monf tvSnfh
tiftm;pkuwpfzuf tm;NydKifwdkufcdkufcJhMuaomfvnf; olwdkY tajymif;BuD;wpfck\ &Snfvsm;cufxefaom umvBuD;twGif;
tm;vHk;onf EdkifiHa&;0g' ,HkMunfcsuftoD;oD;jzifh wdkufyJG0ifMu (a long hard and roung period) odkY0ifa&mufcJh&avawmhonf/
aom EdkifiHa&;tiftm;pkrsm;om jzpfcJhMuayonf/ ,if;tcsufudk xktd aMumif;\ tpOD;ydik ;f udk þrSww f rf;\ yxrtydik ;f ESihf 'kw, d
"r®"d|mefusus odrSwf&rnfom jzpfygonf/ tydkif;wGif uGsefawmfazmfjyNyD;jzpfygonf/
þpma&;oluReaf wmfonf uHaumif;íayavm? uHraumif; ,ckþrSwfwrf;\wwd,tydkif;udk a&;aeNyDjzpfaomtcsdef
taMumif;rvSíayavm rajymwwfyg/ aocsmwmwpfckuawmh wGif uGsefawmhfrSmtouft&G,ftm;jzifh tESpf (70) ausmfodkY
D:/Dummy/Ko Ko (2)
onf/ pdwu f ;l ,Of0g'ESihf tvGr;f 0g'rsm; xGe;f um;pOfu pdwu f ;l & wdo Yk mjzpfonf/ uvD,ykd gx&m\ b0cspcf ef;Zmwfvrf;yHjk yifonf
ovkdzGJUqdkjcif;rsm;onf jzpfcJhayvdrfhrnf/ vnf;aumif;? rm,monfvnf;aumif;? arSmyf nmonfvnf;aumif;?
...(147)
778 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 779
a&mruRefydkif&Sif ocifvlwef;pm;\ 0doravmbESifh,SOfaom uReaf wmf,MkH unf? ½dak oav;pm;aom awmfveS af &;aumifpD
e,fcsJUrIudk b,fvdkrQ rwm;qD;EdkifcJhacs/ Ouú|Bu;D Adv k cf sKyBf u;D ae0if;u ]]olonf Ak'a¨ [mMum;awmfral om
vlUordik ;f onf t&mcyford ;f udk vTr;f NcKH aom taMumif;t&m ocFg&w&m;? tedpöw&m;? 'ku©w&m;? tewåw&m;? uHw&m;
jzpfayonf/ vlUordkif;onfvlom; rdef;rESifh vlom;a,musfm; ponfrsm;udk aumif;pGmrodcJhíom 1962 ckESpfu tmPmudk
ESpfa,mufom; aygif;nm;íomvQif zJGUpnf;jzpfay:vm&aom odr;f ,lonft h vkyu f kd vkyrf cd o
hJ nf/ xdwk &m;"r®rsm;udk aumif;pGm
taMumif;pOfBu;D jzpfayonf/ odUk &mwGif vlUordik ;f onf a,mufsm; odcrhJ nf? em;vnfcrhJ nfqv kd Qif 1962 ckEpS uf vkycf o hJ nfh tvkyrf sK;d
udk vkycf rhJ nfr[kwyf g}} [kajymjyvdu k af omtcg uReaf wmf\pdwx f J
wpfa,muf\ yk*v ¾ ud ordik ;f vnf;r[kw?f a,musmf ;tm;vH;k ? rde;f r
wGif ]]ordik ;f qdwk mbmvJ}} [kxyfwvJvJ ar;íar;íae&ygawmh
tm;vH;k ? vlom;tm;vH;k yg0ifMu&aom bHo k rdik ;f om jzpfayonf/ onf/
vlUordik ;f onf a,mufsm;rde;f r tcGit hf vrf;tnDtrQyg0if&aom þodkYqdkvQif awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmhqdk&S,fvpf
ordkif;jzpfonf/ a,mufsm;rdef;r rnfolUudkrQcsefí y,fír&/ vrf;pOfonf AdkvfcsKyfBuD;ae0if;udk taMumif;jyKíom ay:ayguf
a,mufsm;a&m? rde;f ryg? olUae&mESio hf l ta&;ygonfcsn;f jzpfonf/ vmcJh&onf[kqdkvQif rSm;ygoavm? rSefygoavm ajzqdk&ef
a,mufsm;u acgif;aqmifonfvnf;&Sdonf/ rdef;ru OD;aqmif& odraf rGUvSygonf/ rSm;onf[v k nf;rajymEdik o
f vd?k vH;k 0rSeyf gonf
onfvnf;&So d nf/ uvD,ykd gx&muJo h aYkd om xufjrufaom rde;f r [lívnf; rqdkEdkifyg/
rsm;vnf; &SdcJhMuygonf/ rdef;rzsufí jynfysufcJh&onfvnf;&SdcJh 1962 ckESpf? rwfv ESpf&ufaeYwGif jrefrmEdkifiHü EdkifiHawmf
onf/ rdef;raqmifí atmifcJh&onfvnf;&SdcJhygonf/ odkU&mwGif tmPmudkodrf;,lcJhol AdkvfcsKyfBuD;ae0if; OD;pD;aom awmfvSefa&;
rdef;rwpfa,muf\ ESmwHtwdkt&SnfaMumifh ordkif;vrf;aMumif; aumif p D [ l a om Ed k i f i H a wmf t mPmyk d i f tzJ G U tpnf ; wpf & yf
ajymif;oGm;Edkifonfqdkaom tqdkrsKd;udkrlum; uRefawmfwdkYonf ay:aygufcJhonfrSm wu,fjzpfcJhaom jzpf&yftrSefBuD;wpfck
rnfodkYvQif vufcHMu&ygrnfenf;/ jzpfonf/ jynfoUl qE´jzifh w&m;0iftmPmydik t f pd;k &tzJUG jzpfaom
0efBuD;csKyfOD;EkOD;aqmifonfh jynfaxmifpktpdk;&udk ppfwyf
jyifopftawG;&Sif ygpum
ygpum\enf;wlyif jyifopfuAsm&Sif
tmPmodr;f enf;rsK;d (Coup d' Etat) jzift h mPm odr;f ,lco hJ nfrmS
vmrmwif uvnf; ]]jzpf&yfMu;D wpfcpk ?D wpfcpk \ D atmufajcwGif
trSefwu,fjzpfcJhaomjzpf&yfBuD; jzpfonf/
£wå, d ac: rde;f r wpfa,mufa,mufawmhjzifh yg&Spd NraJ ywnf;}} tmPmodr;f ,ljcif;ESiyhf wfoufí taMumif;trsK;d rsK;d jyKEikd cf hJ
[lí jzwfx;kH qefqef qdck ahJ yao;onf/ ,if;odUk aom tqdrk sK;d udk ayonf/
vnf; uRefawmfwdkUonf b,fodkUvQif oabmxm;&ygrnfenf;/ yxrtcsufrSm jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHonf ,dk,Gif;vm
vlUordkif;udk þyHkþenf;rsKd;jzifhom csOf;uyf&rnfqdkvQif aeNyD;z½dkz&JESifh NydKuGJawmhrnfhtajctaersm; jzpfyGm;vmaom
D:/Dummy/Ko Ko (2)
t&dyt f a&mifrsm;omjzpfonf/ xdaYk Mumif, h if;trSwu f kd tajcjyKí aom cH,lcsufwcsKdU&Sdaeygao;onf/ pum;qufNyD; uRefawmf
½kyfurÇmBuD;\ yHkum;onfum; ½kyfyHkum;yif[lí aumufcsufcs wifjyyg&ap/
...(151)
786 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 787
rmhufpfu 1844 ckESpfu ola&;aom vufa&;rSwfpkpmtkyf orkdif;ukdaoaocsmcsmpOf;pm;aomtcg orkdif;pOfwGif
wGif olonf ½kyf0g'orm;vnf; r[kwfaMumif;? pdwf0g'orm; jzpfyGm;cJhMuaomjzpf&yfBuD;rsm;? acwfajymif;awmfvSefa&;BuD;
vnf; r[kwfaMumif;? okdYaomf ½kyf0g'rS rSefaomtaMumif;t&m rsm;? BuD;us,faomtvSnfhtajymif;BuD;rsm;onf vlom;wkdY\
wcsKUd ESihf pdw0f g'rS rSeaf omtaMumif;t&m wcsKUd wku Yd dk aygif;pnf; toufarG;0rf;ausmif;rIukd tajcjyKaomtusKd;pD;yGm;a&;qkdif&m
cH,lNyD;aemuf obm0w&m;ukd taMumif;tusKd; nDñGwfatmif tvkdqE´rsm;aMumifh orkdif;0iftaMumif;pOf tusKd;qufrsm;
qufpyfpOf;pm;jcif;onfomvQif ol\cH,lcsuf jzpfonf[lí jzpfyGm;Mu&onf[lí ,lq&rnfjzpfygonf/ vlom;wpfOD;csif;
ajymcJhygonf/ NyD;rSqufa&;onfrSm tcsKyfqkd&vQif ½kyfykdif;a&m? pD \ vnf ; aumif ; ? taygif ; toif ; tpk t a0;wpf c k p D \
pdwfykdif;yg yg0ifonhf vlom;onf obm0"mwfoabmBuD;om vnf;aumif;? tvkdqE´rsm;onf nDñGwfjcif;ESifhrnDñGwfjcif;?
jzpfawmhonf[lí rSwfcsufcscJhonf/ 'G e f w G J j cif ; ES i f h v G e f q G J j cif ; ? ol Y b uf ? uk d , f h b uf t m;Nyd K if j cif ; ?
tde*f s,v f pf uf vnf; orkid ;f qko d nfrmS pD;yGm;a&;ukd tajcjyK tjyeftvSefvkdufavsmjcif;ESifh tjyeftvSef uefYowfjcif;tp
Muaom vlom;wkdY\ pdwftvkd qE´rsm;tcsif;csif; Wills olEdkif &Sdonhf qefYusifbufwkdY\ tjyeftvSef tm;NydKifvIyf&Sm;rI
igEdkif tm;NydKifMucsif;\ &v'fyifjzpfawmhonf[k qkdcJhonf/ [la om tpD tpOfu kd qufumqufumjzpfa y:apMuonf/
rmhufpfESifhtdef*s,fvfpfwkdY\ awG;ac:cJhaom tawG;tjrif tcsKyftm;jzifhqkdvQif vlUorkdif;onf vlom;b0\ ½kyfykdif;
wkdYonf olYacwfolYtcgt& qef;opfNyD; wkd;wufaom oabm qkdif&mESifh pdwfykdif;qkdif&m taMumif;w&m;tpOftqufESifh
vu©Pmukd aqmif,cl ahJ omfvnf; 20 &mpkacwf a&mufaomtcg tusKd;w&m; tpOftqufyifjzpfavonf/
odyyHÜ nm\ wk;d wufjzpfxeG ;f rI? enf;ynmwk\ Yd wk;d wufjzpfxeG ;f rI? jrefrmEdik if o H rkid ;f wGif awmfveS af &;aumifpo D nf Akv d cf sKyBf u;D
pD;yGm;a&;ynm&yfESifh pD;yGm;a&;qufqHrIrsm;\ wkd;wufjzpfxGef;rI ae0if;ESihf wyfrawmfacgif;aqmiftcsKUd wk\ Yd tvkq d E´ (wills) rsm;
ponfwkdYaMumifh rmhufpf\ t,ltqrsm;onf NyD;jynhfpkHjcif; aMumifh ay:aygufc&hJ onf[k qkEd ikd yf gonf/ okaYd omf xko d qYdk ½dk jHk zifh
r&Sdawmh[k qkd&ayawmhrnf/ rvkaH vmufyg/ xkt d csed f xku d mvu rwnfrNird Ef iS hf txiftjrif
tde*f s,v f pf uf ,dk w
f idk u
f vnf; awGU&Scd sut f opfrsm;udk &wkid ;f rSm;,Gif;p&mrsm;? pdk;&drfzG,f&mrsm;jzpfay: vmrIrsm;uvnf;
&wkdif; xifjrifcsuftopfukd cH,l&rnf[lí qkdcJhygao;onf/ EdkifiHawmftmPmodrf;,lvkdolrsm;tm; vIHUaqmfay;cJhonfrSm
þpma&;ol uReaf wmft h zkrYd l rmhupf ?f tde*f s,v f pf w f \
Ydk 0g'rQ trSefjzpfonf/ AkdvfcsKyfBuD; ae0if;ukd,fwkdif tedpö? 'ku©? tewå?
ru rnfonh0f g'rsm;ukrd qkd xkrd 0l g'wpfcck o k nf wkid ;f oljynfom; ocFg&"r®w&m;wkdYukd rodrjrifcJhaomaMumifh EdkifiHa&;tmPmukd
vltrsm;\ aumif;usKd;pD;yGm;ukd vufawGUtm;jzifh trSefwu,f odrf;,lrdcJhygonfqkdaom OD;ae0if;\ ajymqkdjcif;onfvnf;
ay;aqmifEikd pf rG ;f &Srd nfqv dk Qif rnfonhrf 0l g'ukrd qkd vufcu H sio
hf ;Hk rSefaumif; rSefcJhygvdrfhrnf/
&rnf[k uRefawmf,kHMunfygonf/ rnfoyYdk ifjzpfap 1962 ck? rwfv ESp&f ufaeYro S nf 1988 ck?
D:/Dummy/Ko Ko (2)
vrf;pOfygwD\ vufawGUuGif;qif;pnf;½kH;&aom tvkyfrsm;ukd a&;ay;cJ&h ygao;onf/ xkw d m0efudk Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ ajymqkrd I
rlum; uRefawmfonf aqmif&GufcJh&jcif;r&SdcJhygacs/ jzifh 'kwd,AkdvfcsKyfBuD;pef;,kESifh a'gufwmarmifarmifwkdYu
...(153)
790 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 791
uRefawmhftm; ay;cJhMuonf/ xkdwm0efukd aqmif&GufNyD;aemuf acwfajymif;awmfvSefa&;MuD;wpf&yfukd aqmif&Gufawmhrnfh
uRefawmfonf jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf\ vufawGUvkyfief;&yf oabmvu©Pmygaom awmfvSefa&;aumifpDukd (Revolution-
rsm;wGif yg0ifaqmif&Gufjcif;rS tem;,lcJhygonf/ ary Council) zGJUpnf;cJhonfrSmvnf; trSefjzpfonf/
xk d o nh f a emuf y k d i f ; ES p f r sm; umvwpf a vQmuf r S m rl u m; jrefrmjynfolvlxktwGuf om,m0ajymtHYaom qkd&S,fvpf
uRefawmfonf pmzwfjcif;? aqmif;yg;rsm;a&;jcif;? AkdvfcsKyfBuD; vlaerIpepfukd xlaxmifrnfqkdaom &nf&G,fcsufukd azmfjyxm;
OD;ae0if;u ac:,lay;tyfaom oD;jcm;tvkyfrsm;ukd vkyfaqmif onfh jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOfudk vlo&d iS Mf um; xkwaf zmfaMunm
ay;jcif;? EdkifiHawmfaumifpDtpkd;&ESifh vrf;pOfygwDwkdY\ vkyfukdif cJhonfrSmvnf; trSefjzpfonf/
aqmif&u G rf t I &yf&yfudk Munh½f aI vhvm rSwo f m;olwpfO;D taejzifh jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfukd aMunmvdkufaomtcg BudKqkd
owif;pm? w,fvAD ;D &Si;f ? &yfx&J mG xJu owif;rsm; c&D;xGuo f nhf olrsm;&SMd uovkd rBuKd qo dk rl sm;vnf; &Scd MhJ uonf/ apmifMh unforl sm;
tcgrsm;wGif jrifawGUMum;od&onhf ponfrsm;rSwpfqifh avhvm
&SMd uovk?d awGa0olrsm;vnf; &SMd uonf/ r,kMH unforl sm;? rvkv d m;
okH;oyfumom aecJhygawmhonf/ uRefawmf\ a0zefavhvm
olrsm;? qefYusifbufvkyfvkdolrsm;vnf; &SdMuonf/ þonfrSm
okH;oyfjcif;rsm;onf jrifuGif;pkH? bufpkHukd jrifEdkif&ef? odEdkif&ef
pkvH ifcsirf pS v
Hk ifrnf/ rSecf sirf v S nf;rSerf nf/ rjynhpf b Hk J rSm;aeonf avmuBuD;\ "r®wmtwkdif;om jzpfygonf/
rsm;vnf;&Sdygrnf/ av;eufaom pmzwfolokawoDrsm;onf jref r mh q k d & S , f v pf v rf ; pOf u k d tmPmtod r f ; cH & aom
rdrdwkdY\ ukd,fykdifÓPfwkdYjzifh a0zefokH;oyfum vkdvQifwkd;? jynfaxmifpkygwD (yxp) rS acgif;aqmif tcsKdUuom atmifh
ykv
d Qiaf vQmh vdw k ;kd ydak vQmah qmif&u G Ef ikd Mf uygap[k arQmv f ihyf gonf/ oufoufjzifh axmufcHav[efjycJhMuygonf/ yxpygwD0if
acgif;aqmifESifhaemufvkduftrsm;url qefYusifaecJhMuygonf/
a0zefokH;oyfjcif;
OD;AaqGESifhOD;ausmfNidrf;wkdY acgif;aqmifaom wnf N rJ z qyv
Akvd cf sKyBf u;D ae0if;onf Edik if aH wmftmPm (The State Power)
tzGJUurl yxrykdif;wGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u rdrdwkdYukd ac:,lum
ukd &,lyidk q f idk vf adk omaMumifh qk&d , S vf pf0g'ukd usio hf ;Hk aqmif&u
G f
tmPma0pk ay;aumif;ay;rnfvm;[k xifcJhMuao;onf/
rnf[k qkdcJhygoavm/ okdYr[kwf qkd&S,fvpf0g'ukd usifhokH;
aqmif&u G vf adk omaMumifh jynfou l a&G;aumufwifajrm§ ufcahJ om aemiftcgrS xkdokdYr[kwfrSef;odNyD; jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfukd
0efMuD;csKyfOD;Ektpkd;&\ tmPmukd ppfwyftmPm odrf;enf; oabmwlovkdvkd? oabmrwlovkdvkd &SdaecJhMuonf/ yrnw
(ul;a';wm;enf;) rsKd;jzifh odrf;,lcJhygoavm/ ac: jynfaxmifpktrsKd;om;nDñGwfa&;wyfaygif;pk0if ygwDtzGJU
xkd ]]avm}} ESpf ]]avm}} ukd avmavmq,f þae&mwGif tpnf;toD;oD;rS acgif;aqmifrsm;url jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf
uRefawmfrapmaMumvkdao;yg/ ukd BuKd q[ dk efjycJMh uonf/ ok&Yd mwGif jrefrmhq&dk , S v
f pfvrf;pOfonf
0efBuD;csKyfOD;Ek\ vufxJrSm&Sdaom EdkifiHawmftmPmukd rmhupf f vDeif0g'ukd tajccHaom vrf;pOfrsK;d r[kwaf vaomaMumifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u odrf;,lcJhonf uawmh jiif;ír&aom r,kw H pf0uf? ,kw H pf0ufjzifo h m BuKd qcdk MhJ uNy;D awmfveS af &;aumifpD
orkdif;0if jzpf&yftrSefjzpfonf/ ESifh,m,Dr[mrdwfjyKum vufwGJac: aqmif&GufEdkifrnfh ]]tvkyf
...(154)
792 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 793
vkyí f jzpfaom tajccH}} (Workable Basic) rsK;d [lí oabmxm;cJh 'Dwpfcg usKyfwkdYukd,fwkdif acgif;aqmifcsifw,f ...usKyfeJYyJ
Muonf/ awmwGi;f olyek t f zGUJ tpnf;rsm; (txl;ojzifh Auy ac: vufwGJoGm;MuygAsm}} [lí ajymqkdvkd&if;yifjzpfcJhygonf/
ArmjynfuGefjrLepfygwD)url awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmh ,if;tcsufukd xkdygwDacgif;aqmifrsm;onf &dyfpm;rdjcif;
qkd&S,fvrf;pOfukd rBudKqkdMubJ qefYusifumom wkdufckdufNrJ r&SdcJhyg/ uG,fvGefoGm;cJhol yrnw acgif;aqmifwpfOD;ESifhol\
wkdufckdufaecJhMuonf/ &JabmfwcsKdUurl ]]Akdvfae0if;[m qkd&S,fvpf0g'ukd b,fvkd
Akv
d cf sKyMf u;D ae0if;onf ppfom;ESiEhf ikd if aH &;orm; (Politician) vky&f rSe;f rodvYdk usKyw f uYdk adk c:wmyJ}} [k r[kwrf [wf ajymqdck yhJ g
jzpfonf/ olonf ppfwyf\ acgif;aqmifppfom;BuD; (Soldier) ao;onf/
jzpfaomfvnf; ppf0g'orm; (Militarist) r[kwfacs/ ocifApdef xkt
d csed t
f xd twku d t f cHrsm;onf Akv d cf sKyBf u;D ae0if;tay:
OD;aqmifaom wkdYArmtpnf;t½kH;0if ocif½IarmifjzpfcJhonf/ txifrBuD;cJhMu/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;qkdaom yk*¾dKvfBuD;onf
t*Fvdyfukd qefYusifaom jynfolYta&;awmfykHygwDac: Under- avmutawGUtBuHKpkHvifcJholjzpfonf/ olwkdYxifovkd ]]vlt
ground Units rsm;\ vQKdU0Sufaom awmfvSefa&;acgif;aqmif
...vle}} r[kwfaMumif; aemifaomtcgwGif olwkdYodvmcJhMuyg
(AkdvfcsKyfatmifqef;\ wm0efay;cH&ol) jzpfcJhonf/ olonf onf/
tu,fíom xkEd ikd if aH &;ygwDrsm;u jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOf
ol\vkyfaqmifrI[lorQukd EdkifiHa&;tjrifjzifhom okH;oyfNyD;
ukd ,kH,kHMunfMunfBudKqkdvufcHNyD; (xkdtcsdefwGif vrf;pOfygwD
qk;H jzwfco hJ jl zpfonf/ olonf ppfacgif;aqmif? ppfoBl u;D b0üom
ukdvnf; rzGJUpnf;&ao;aomaMumifh) qkd&S,fvpfvkyfief;pOf tzGJU
a&mifh&Jwif;wdrfvkdolr[kwf trsKd;om; EdkifiHa&;acgif;aqmif?
tpnf; wpfrsKd;rsKd;ukd zGJUpnf;vkyfaqmifcJhMurnfqkdvQif jrefrmh
EdkifiHawmfa&;&maqmif&Gufol (Statesman) taetxm;rsKd;ukd Edik if aH &;orkid ;f onf aumif;aomwl½o l Ydk wpfrsK;d wpfzHk vSnafh jymif;
&,lEdkifrnfqkdvQif &,lvkdoljzpfygonf/ EdkifcJhayvdrfhrnf/
jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOfudk aMunmNy;D aemuf zqyvtzGUJ \ xkdonhfaemufykdif;wGifum; jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD
acgif;aqmifrsm;? yxptzGJU\ acgif;aqmifrsm;? yrnwtzGJU0if [laom wpfckwnf;aom EdkifiHa&;ygwDomvQif xGufay:vmcJh
acgif;aqmifrsm;ukd zdwfMum;ac:,lawGUqkHum jrefrmhqkd&S,fvpf &av\/
vrf;pOfudk pdw&f n S vf uf&nS f &Si;f jycJyh gonf/ ,if;okYd &Si;f jycJjh cif;\ jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfygwDonf qk&d , S v f pfp;D yGm;a&;pepf
&nf&G,fcsufrSm xkdygwDwkdY\ acgif;aqmifrsm;ESifhvufwGJNyD; ukd wnfaqmuf&awmhrnfh EdkifiHa&;ygwD jzpfvm&ayawmhonf/
jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfukd taumiftxnfazmfapvkdaom jrefrmhq&dk , S vf pfvrf;pOfygwDu aqmif&u G cf ahJ om vkyif ef;&yfrsm;
qE´ukd jyojcif;jzpfonf/ onfhxufykdí wdusatmifajym&rnf onf rsm;jym;vSygonf/ ESpaf ygif; 26 ESpt f wGi;f aqmif&u G cf ahJ om
qkv d Qif Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;u ]]uk, d vhf w l Ydk ..cifAsm;wkYd acgif;aqmif vkyfaqmifrIrsm;ukd þrSwfwrf;wGif pkHvifatmif razmfjyEdkifyg/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
a<u;aMumfoHrsm;tm;jzifhomazmfjy½kHESifhNyD;ajrmufonfr[kwfacs? em;vnfEikd f vufcEH ikd ?f vdu k yf gEdik af om vkyif ef;pOfEiS hf vkyif ef;rsm;
ygwD\0g'vrf;pOfESifh rl0g'rsm;toD;oD;\ rSefuefrIudkygwD\ udkom azmfaqmif&rnf/
...(161)
806 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 807
ygwDonf vlvlcsif; jc,fvS,faoG;pkyfaom 0dorvlaerI tedrfhqkH;ESifh tjrifhqkH;vkyfief;pOf? a<u;aMumfoHrsm;ESifh vkyf[ef
pepf r sm;\ qd k ; 0g;csuf r sm;ud k tquf r jywf z G i f h c sae&rnf / ukdif[efrsm;ukd yGifhyGifhvif;vif; ajymMum;ae&rnf/ okdYaomfvnf;
odkYaomfvnf; 0dorxuf omvGefaumif;rGefaom qdk&S,fvpf ygwD\ vrf;pOftwkdif;csDwuf&mwGif ygwDonf jynfolvlxk
vkyfief;pOfudk jynfolvlxku wu,fwrf;em;vnfí vufcH taeESifh em;vnfEdkif? vufcHEdkif? vkdufygEdkifaom taetxm;rS
vd k u f y gatmif rvk y f a qmif E d k i f y gu ygwD \ OD ; aqmif r I u d k aeí wpfqifNh y;D wpfqif?h wpfvrS ;f Ny;D wpfvrS ;f vufwaJG c:aqmif
wnfaqmufEdkifrnf r[kwfacs/ oGm;&rnf/ þenf;onfomvQif ygwD\vrf;pOfukd azmfaqmif
xdaYk Mumifh ygwD0ifwo Ykd nf vlxrk sm;&Sad v&m t&yfwiG af e&m &mwGif taocsmqkH;ESifh txda&mufqkH;aom enf;AsL[m jzpfay
jzefíY a&muf&adS e&ayrnf/ a&muf&&dS mt&yfwikd ;f &Sd jynfov l x l \ k onf/
vufiif;jyóemrsm;udkajz&Sif;Edkifrnfh enf;vrf;rsm;udk jynfol jynfolYxHrSjynfolYxHokdY
vlxkESifhwdkifyifí &SmBuH&rnf/ jynfolvlxk\ vufiif;jyóem urÇmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwDtoD;oD;wkdYonf jynfolYxHrS
ajz&Sif;a&;vkyfief;ESifh ygwD\0g'vrf;pOfudk qufpyfay;í ae& jynfox Yl o H [
Ydk al om tvkyv f rf;ñTecf suu
f dk vky&f yfwidk ;f \ tajccH
rnf/ jynfov l x l \k aeYpOfjzpfaomtusK;d pD;yGm;ukd azmfaqmif&if; aqmifyk'ftjzpf cH,lusifhokH;Muayonf/
jynfolvlxkxJrS pdwf&if;aumif;t&SdqkH;? tEdk;Mum;qkH;? pdwftm; qk&d ,S v f pfvrf;pOfygwDonf jynfov l xl \ k b0tajctae
xufoefqkH;ESifh tvm;tvmtaumif;qkH;aomolrsm;ukd ygwD\ ukd rSefrSefuefuefESifh jynfhjynhfpkHpkH od&Sd&atmif aeYpOfESifhtrQ
bufawmfom;rsm;jzpfvm&atmif odr;f oGi;f pnf;½k;H &rnf/ ygwD\ avhvmae&rnf/ jynfolvlxk\ b0cHpm;csufrsm;u azmfjyMu
rl0g'rSefrrSef? ygwD\vkyfenf; vkyf[efrSefrrSef? ygwDukd jynfol aom jynfoq Yl E´? jynfoxYl ifjrifcsu?f jynfoeYl m;vnfcsu?f jynfoYl
vlxku wu,fwrf; axmufcHonf raxmufcHonfukd jynfol oabmxm;rsm;ukd pkpnf;í pdppfa0zefaomenf;jzifh avhvmae&
vlxk\ aeYpOfESifhtrQjzpfaom b0tajctaecHpm;rIrsm;jzifh rnf/ jynfolvlxk\ jyóemrsm;ukd taMumif;tusKd;? a&SUaemuf
rSwfausmufwifí ppfaq;ae&rnf/ nDñGwfaom avhvmokH;oyfenf;jzifh ,xmblwtjrifusaom
ygwDonf jynfolvlxk\ tusKd;pD;yGm;ESifh qefYusifaom tnrnavhvmenf;jzifh xkd;xGif;NyD; odjrifae&rnf/ ,if;okdY
vkyf&yfwkdif;ESifh jynfolvlxku oabmraygufí raxmufcHEdkif odjrifxm;NyD;vQif vuf&SdjzpfEdkifaom tvkyfwm0efrsm;ukd jynfol
aom vky&f yfwidk ;f ukd taotcsmyif a&Smif&mS ;&rnf/ jynfov l x l k vlxk\ tvkyfpGrf;&nftm;jzifh jynfolvlxkukd,fwkdifu oabm
u jyifqifapvdkaom tajymrSm;? tvkyfrSm;? rl0g'trSm;udk aygufpmG jzifh azmfaqmifvm&atmif vIUH aqmfwu dk w
f eG ;f í pnf;½k;H &
rawGa0bJ jyifqifEdkifpGrf;&Sd&rnf/ rnf/ þum; jynfolvlxk\jyóemukd jynfolvlxkukd,fwkdifu
þvkq d jdk cif;tm;jzifh ygwDonf jynfov l x
l \k aemufraS eí jynfoq Yl E´EiS t hf nD ajz&Si;f vmap&rnf[al om enf;AsL[m jzpfay
D:/Dummy/Ko Ko (2)
aemufNr;D qG0J g'jzifh vku d af e&rnf[í l t"dymÜ ,fr&acs/ ygwDonf onf/ ,if;okaYd om enf;AsL[mukd jynfox Yl rH jS ynfox Yl oH [
Ydk al om
jynfov l xl tk m; rdr\ d &nf&, G cf su?f 0g'vrf;pOf? tajccHrEl iS rhf 0l g'? aqmifyk'fjzifh azmfaqmif&ayrnf/
...(162)
808 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 809
ygwDonf jynfolwkdYxHrS oif,l&efESifh ygwD\ trSm;rsm;ukd trdefYay;0g'ukd rusifhokH;&
0efcH&efwkdYtwGuf &Sufp&m[lí oabmrxm;&acs/ trSm;ukd Edik if aH &;vkyif ef;qko
d nfrmS vlwef;pm;tusK;d pD;yGm;? trsK;d om;a&;
0efcí
H xktd rSm;ukjd yifqifEikd pf rG ;f &Sjd cif;onfomvQif av;eufaom tusKd;pD;yGm; tkyfpktvkduf wnf&SdaomtusKd;pD;yGm;wkdYukd azmfjy
ygwD wpf&yf\ BuHtifvu©Pmjzpfavonf/ aqmif&u G af omta&;jzpfonf/ Edik if aH &; r[mAsL[monf jynfol
EdkifiHa&;acgif;aqmifrIynm wk\ Yd tusK;d pD;yGm;a&;\ r[mAsL[mjzpfonf/ Edik if aH &;enf;AsL[m
qkd&S,fvpfvrf;pOfygwD\ EdkifiHa&;acgif;aqmifrIynmonf qko d nfrmS r[mAsL[m &nf&, G cf suu
f dk aysmah ysmif;aom qkwo f m
odyÜHynm oabmukdvnf;aqmifí tEkynmoabmukdvnf; wufom&Sdaom vufawGUjzpfEdkifaom ykHoP²meftrsKd;rsKd;wkdYjzifh
aqmif,layonf/ azmfaqmifjcif; jzpfonf/
qkd&S,fvpfvrf;pOftwGif;&Sd vkyfief;pOfBuD;i,ftoD;oD; okdYaomfvnf; EdkifiHa&;vkyfief;pOf tqifhqifhzGJUxm;aom
wkoYd nf acgif;aqmifyidk ;f u pdwZå qE´0g'jzifh ypfcsay;vku d af om vufeufukdifppfwyfzGJUrsm;\ vIyf&Sm;rIrsm;uJYokdY ,lq&rnf
trdefYukd em;rvnfbJ vkdufemonhfvkyf&yfrsKd;rjzpfap&/ r[kwfacs/ ,if;okdY,lqygu r[mtrSm;awmfBuD;ukd usL;vGefrd
ygwD\vky&f yfwidk ;f onf wpfpw Hk pf&yfaom'd|"r® tajctae rnfomjzpfonf/
wGif taotcsm wnf&Sdjzpfay:aeaom vkdtyfcsufukd vufqkyf Edik if aH &;tvkyo f nf vlwefpm;rsm;? tvTmrsm;? tpkta0;rsm;?
vufukdifazmfjyaom rl0g'vrf;pOf\ vkyf&yfjzpf&rnf/ tokdif;t0kdif;rsm;? yk*¾dKvfrsm;ESifh qufqH&aom tvkyfjzpfonf/
vufqkyfvufukdifcsrSwf&aom rl0g'vrf;pOfonf tcsdefwkd
vlrsm;ESiv hf wl ef;pm;rsm;onf ppfwyfuo YJ Ydk zGUJ pnf;xm;jcif;cH&aom
vrf;pOfEiS hf tcsed &f nS v f rf;pOf (0g) a&wkv d rf;pOfEiS hf a&&Snv f rf;pOf
toGio f P²mefrsm;r[kwaf cs/ Edik if aH &;ygwDwpf&yfuydk ifvQif ppfypHk H
[lí ESprf sK;d ESppf m;&Sad yonf/ tcsed w f -dk a&wkvd rf;pOfudk enf;AsL[m
t& zGJUpnf;&onfr[kwfacs/ EdkifiHa&; ygwDonfvnf;aumif;?
[kac:Muí? tcsdef&Snf-a&&Snfvrf;pOfukd r[mAsL[m[kac:Mu
onf/ okdY&mwGif r[mAsL[mESifhenf;AsL[m jcm;em;csufukd Edik if aH &;vIy&f mS ;rIonfvnf;aumif;? vly*k Kd¾ vw f \
Ydk todw&m;ESihf
w&m;aousaom pnf;wm;csujf zifrh owfrw S Ef ikd af cs/ r[mAsL[m ,SOfíom jzpfay:&ayonf/
qko d nfrmS enf;AsL[m tBu;D pm;yif jzpfonf/ ygwD\ vkyif ef;pOf ppfwyfukdwyfrSL;wpfOD;u ppfrdefYay;í vkdovkda&GUvsm;
qkdif&m vIyf&Sm;rIrsm;ukd enf;AsL[ma&; ykHoP²mefrsm;\ vIyf&Sm; csDwufapEdkifonf/ EdkifiHa&;acgif;aqmifonfum; ppfwyfrSL;
ajymif;vJrIrsm;jzifh azmfaqmif&aomaMumifh r[mAsL[mESifh uJo Y aYdk om oabmxm;ESihf tjyKtrlrsK;d ukd jyKvyk Ef ikd o f nfr[kwaf cs/
enf;AsL[mwkdYrSm tnrn qufpyfvsuf&Sdayonf/ taMumif;rlum; Edik if aH &;vrf;pOfwiG f yg0ifvyI &f mS ;&aom vlwef;
ygwDwpf&yfonf r[mAsL[m\ vkyif ef;pOfudk rSerf eS u f efuef pm;rsm;? tiftm;pkrsm;? yk*Kd¾ vrf sm;onf oufqidk &f mjzpfaom tusK;d
D:/Dummy/Ko Ko (2)
okrYd o
S mvQif jynfov l x l \ k jyóemrsm;udk ajz&Si;f a&;wGif jynfol uRr;f usiv f rd m® rIjzifo h m jyifqifzefw;D azmfaqmifae&rnf/ þum;
udk tusKd;jyKaom ajz&Sif;csufrsm;udk azmfaqmifEdkifvdrfhrnf/ EdkifiHa&;acgif;aqmifrIESifhqkdifaom tEkynmaywnf;/
...(165)
814 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 815
EdkifiHa&;acgif;aqmifrItEkynmonf wpfpHkwpf&yfaom ukd tvkduftxkduf Munhfívkyfrnf}} qkdaom tacsmiform;
tajctaewGif jynfov l x l w k pf&yfv;kH yg0ifaqmif&u G af &;twGuf 0g'qefonhf vuf,m aoGznfa&;trSm;ukdvnf;aumif; tao
xifjrif,lqcsufrsm; uGJjym;aeMuaom vlxktpdwftydkif;rsm;u tcsmyif a&SmifMuOfEdkif&rnf/
wnDwñGwfwnf; vufcHEdkifrnfh wlnDaomrl0g'ESifh wlnDaom t"duuGif;qufukd&SmawGUa&;
vkyfief;&yfrsm;udk &SmazGí wifjyaeEdkif&ayrnf/ okdYrSomvQif ta&;tMuD;qkH;aom tcsufonfum; tjcm;r[kwf? wpfpkH
vrf;pOf\ tqifhwkdif; tqifhwkdif;wGif nDñGwfaom vufawGU wpf&yfaom tajctaeESifh tcsdefumv twGif;wGif a&SUwef;okdY
vkyfief;udk vkyfaqmifEdkifrnf jzpfonf/ a&mufvmwwfaom? tqkH;tjzwfay;wwfaom jyóemukd
xkdYtjyif tajctaeESifh[yfrdaom tajymtqkdrsm;? wifjy ajz&Si;f Edik af &;jzpfayonf/ xko d aYdk om jyóemukd jzpfpOftwGi;f &Sd
csurf sm;? aqmify'k rf sm;? zGUJ pnf;vIy&f mS ;yHrk sm;udk vkyaf qmifEikd &f rnf/ t"duuGif;quftjzpf rSwf,l&ayrnf/
tajctaeajymif;vQif ajymif;ovdk tvkyyf o kH P²mefrsm;? vkyif ef; EdkifiHa&;jzpf&yfrsm;onf oHBudK;uGif;rsm;qufouJYokdYyif
azmfaqmifrI yHo k P²mefrsm;? vky[ f efrsm; ponfwu Ydk vdk nf; aES;auG; qufpyfaeMuonf/ yef;yJq&mu jyKvyk x f m;aomoHBuKd ;uGi;f quf
av;vHjcif;r&SdbJ oGufoGufvufvufESifh vsifvsifjrefjref jyKjyif rsm;onf t&G,ftpm;csif;wlnDMuaomfvnf; EdkifiHa&; oHBudK;
ajymif;vJEdkif&rnf/ uGi;f qufrsm;um; wpfcEk iS w hf pfcrk wlnMD uay/ xkaYd Mumifh Edik if aH &;
ygwD\vrf;pOfonf a&SUokw Yd ;dk wufaeonft h cgwGiyf ifjzpfap? oHBudK;uGif;qufrsm;ukd 'd|"r®usaom csOf;uyf avhvmrIjzifh
aemufo, Ydk m,Dtm;jzifh qkwcf mG ae&onft h cgyifjzpfap ygwDonf avhvm&rnf/
jzpfEdkifaom tvkyfykHoP²mefrsm;ukd jzpfEdkifaom pwifrIrsm;jzifh wpfcsed cf sed w
f iG f wpfpw
Hk pfcak om Edik if aH &;jyóem (okrYd [kwf
tqufrjywfatmifazmfaqmifae&rnf/ ygwDonf rSm;,Gif;rI pD;yGm;a&;jyóemukd tajccHí ay:aygufvmaom EdkifiHa&;
rsm;ESiq hf ;Hk ½I;H rIrsm;ukd &ifqidk &f pJ w
d &f &dS rnf/ xk;d ppfqifaom twwf jyóem) onf EdkifiHa&;jzpfpOf[laom oHBudK;BuD;wGif t"du
ynmukdomru qkwfppfESifh cHppfqifaom twwfynmukdvnf; usaom uGif;qufrsKd; jzpfvmwwfayonf/ xkdtcgwGif wkd;wuf
tawGUtMuHKrsm;rS wpfqifh oif,lqnf;yl;ae&rnf/ atmifjrifvkdaom vrf;pOfukd vkdufygaomygwDwkdif;onf t"du
ygwDonf tajctaeay;vQif ay;ovkd ygwD\ &nf&, G cf suf usaom oHBudK;uGif;qufukd rdrd&&qkyfukdifNyD;vQif ajz&Sif;&rnfh
ok d Y a&muf a tmif c sD w uf a e&rnf / ,if ; ok d Y c sD w uf & mwG i f t"dujyóemukd ajz&Sif;jzpfatmif ajz&Sif;vkduf&rnf/ okdYrSom
ajcvSrf;wkdif;? tqifhwkdif;onf jynfolvlxkukdac:aqmifí &Edkif vQif tjcm;aom qufpyfaeonhf jyóemtoD;oD;ukd ajz&Si;f Edik f
aom ajcvSrf;rsm;ESifh tqifhrsm;omjzpf&rnf/ jynfolvlxk rnfjzpfonf/ xkaYd Mumifh ta&;Bu;D aomjyóemukd ta&;Bu;D onhf
uk,d w f idk uf rvku d yf gbJEiS hf ygwDcsn;f oufouf csw D ufrnfqadk om tavsmuf ajz&Sif;&rnf/ t"duusaom tvkyfukd OD;pm;ay;í
D:/Dummy/Ko Ko (2)
q&mwkYd tvk&d w dS m&S&d if uReaf wmhuf dk tm;remygeJY ...uReaf wmf aumifpDOuú|BuD;ESifh OD;bNidrf;wkdY tapmwvsif aqmif&GufcJhMuykH
tjyifutcef;rSm&Sdaeygrnf[k rSmMum;NyD; ½kH;cef;xJrS ½kH;wHcg;ukd &ygonf/
...(169)
822 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 823
wkid ;f &if;om;ykid f pD;yGm;a&;vkyif ef;&yfrsm;ukd Ekid if yH idk f jyKvyk cf hJ usyfwnf;vmMuonfrSm trSefjzpfonf/ xkdodkY jzpf&onfrSm
onft h wGuf aeYpOfykHrSefvnfywfaeaom ukefoG,frIqufqHa&; tjcm;aMumifh r[kwyf g/ vkyu f ikd af qmif&u G o f rQaom t&mcyford ;f
(Normal flow of trade relations) onf xdckdufepfemcJh&onf/ udk trdefYay;0g' Commandism ESifhwif;usyfjcif; uefYowfjcif;?
ysujf ym;cJ&h onf/ ukeyf pön;f rsm; &Sm;yg;vm&onf/ ukeaf ps;EIe;f rsm; wDxGifBuHaqmifcGifh initiation r&Sdjcif;? apm'uwufcGifhr&Sdjcif;?
rwnfrNidrf jzpfcJh&onf/ ukefxkwfvkyfief;rsm; &yfpJoGm;NyD; r,Ho k uFmpdwjf zifh qufqjH cif;? csK;d ESrd jf cif;tp&Sad om rSm;,Gi;f aom
tvkyfvufrJhrsm; wkd;yGm;vmonf/ aps;EIef;rsm; ckefwufoGm;NyD;? udkifwG,frIrsm;aMumifhyif jzpf&avonf/
aiGwefz;dk usqif;oGm;onf/ aiGaMu;azmif;yGomG ;jcif;ukd pD;yGm;a&; ,if ; jzpf & yf vu© P mrsm;onf qd k & S , f v pf 0 g'\ jyKrl
enf;vrf;jzifh tajz&Sm&rnft h pm; tkycf sKyaf &;trdejYf zifh aiGpuúLrsm; aqmif&Gufjcif;rsm; r[kwfyg/ jzpfcJhoifhaom taMumif;pOf
ukd w&m;r0ifaMunmaomaMumifv h nf; tajctaeukd ykí d qk;d &Gm; tusKd;qufonf rjzpfay:cJhacs/ ,if;rSm tjcm;r[kwfyg/
apcJhonf/ wdkif;&if;om;ydkif pD;yGm;a&;vkyfief; BuD;i,frsm;udk tvsifpvkd
EkdifiHykdifodrf;,lcJhaom vkyfief;tcsKdUukd qkdif&mykdif&Sifrsm;okdY EkdifiHydkifodrf;ydkufjcif;rjyKvkyfbJ? wdkif;&if;om;yk*¾vdu pD;yGm;a&;
jyefay;cJhaomfvnf; ukefxkwfvkyfa&;ukd tm;ay;rI rjyKEkdifcJhacs/ vkyfief;&Sifrsm;ESifh vufwGJaqmif&GufoGm;rnf[k aMunmcJhaom
EkdifiHykdifvkyfief;rsm; qdk&S,fvpfpDrHudef;trnfjzifh vkyfudkif jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf\ toGiful;ajymif;a&;qdkif&m tvkyf
aqmif&GufcJhaomfvnf; qkd&S,fvpfpD;yGm;a&; Oya'orsm;ESifh
wm0efudka&SUaemufnDñGwfatmif rvkyfaqmifEdkifcJhjcif; jzpfyg
avsmn f pD mG tcsK;d usaom? pepfusaompDrcH surf sm;udk rvkyaf qmif
onf/
EdkifchJojzifh jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudkom 1988 ckESpfwGif
jrefrmhvlabmiftzGJUtpnf;\jzpfpOfwGif wdkif;&if;om;
zsuo f rd ;f cJ&h onf/ wdik ;f jynf\ pD;yGm;a&;b0onf ,d, k iG ;f usqif;
cJh&onf/ jrefrmEdkifiHudkzGHNzdK;rItedrfhqHk;aomEdkifiH (the least de- ukefonf? yGJpm;? xkwfvkyfol vkyfief;&Sifrsm;ESifh wdkif;&if;om;
veloped country LDC) tjzpftodtrSwfjyKyg&ef ukvor*¾
vkyfom; jynfolrsm;tMum;wGif urÇmYt&if;&SifEdkifiHrsm;wGif
toif;BuD;xH wifjyawmif;cHcJh&onfrSm ordkif;0ifjzpf&yfBuD; awGUBuHKcJh&zl;aom BuD;us,feuf½Idif;vSaom jyif;xefvSaom
wpfckyif/ vlwef;pm; y#dyu©jzpfyGm;rIrsm;onf r&SdvSygacs/ Ak'¨bmom
wpfckawmhajymEdkifwmuawmh (*kPf,l0ifh<um;NyD; ajym& omoem xGef;um;aomEdkifiHjzpfaomaMumifhvnf; vlwef;pm;
rnfqdkvSsif ajymEdkifwmuawmh) qefaps;ESifh qDaps; tajccH pd w f 0 rf ; uG J j ym;rI r sm;ud k nd § n d § E I d i f ; Ed I i f ; ? om,mn§ i f ; aysmif ;
pm;ukefaomufukeftcsKdUwdkY\ aps;rsm;udk BuD;jrifhjcif; r&Sd& aumif;aomapwemrsm;jzifh jyKvyk Mf urnfqv kd sS iaf jyvnf Edik af om
atmif Ed k i f i H a wmf t pd k ; &u xd e f ; od r f ; ay;Ed k i f c J h w muawmh taetxm; rsm;&SdcJhygonf/ xkdYaMumifh qdk&S,fvpfpDrHudef;0g'udk
trSefw&m;jzpfygonf/ usifhoHk;&mwGif wdkif;&if;om; pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif BuD;i,frsm;wdkY
D:/Dummy/Ko Ko (2)
aqmifbJ? vdktyfaomtajctaersm;udk a&S;OD;pGm azmfaqmif&ef jrefrmEdik if t H wGi;f rSm vufawGU&ifqikd &f aom tajctaet&yf&yf
tBuHjyKxm;ygonf/ owdjyK&rnfhtcsufudkvnf; azmfjyxm;yg udkvnf; rsufjcnfrjywfbJ udkifwG,fajz&Sif;ae&ygaMumif;
...(171)
826 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 827
ponfjzifh awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD;u &Sif;vif;ajymMum; wGif wnf;cdk&ygonf/ xdkcspfMunfa&;rpf&SiftzGJUwGif yg0ifaeol
cJhonf/ (xdkpmudkAdkvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;apmOD;ESifhuRefawmfhtm; rsm;rSm AkdvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;'def&wef ucsifjynfe,f OD;pD;tzGJU
zwfapcJhygonf)/ Ouú|? csi;f jynfe,f OD;pD;tzGUJ Ouú| OD;qefcv dk s?H u,m;jynfe,fO;D pD;
ODvD,maemhAfpuDonf AdkvfrSL;csKyfwifaz OD;aqmifaom tzGJU0if OD;okdif;oef;wif? ucsifjynfe,fOD;pD;tzGJU0if OD;v0rf?
awmfveS af &;aumifp0D if Adv k rf LS ;Bu;D tcsKUd ESiv
hf nf;aumif;? OD;bNird ;f ? Akdvfodef;wef (vrf;pOfygwDXmecsKyf)? OD;cifarmifOD; (vrf;pOfygwD
OD;apmOD;? ocifwifjrtp&Sad om Armjynf uGejf rLepfygwD0ifa[mif; XmecsKy)f ? Akv d Bf u;D azoef;armif (A[kEd idk if aH &; odyaHÜ usmif;)? Akv d Bf u;D
rsm;ESiv hf nf;aumif; awGUqHak qG;aEG;cJyh gao;onf/ ODv, D maemhAf apmvGif (AkdvfrSL;BuD;apmjrifh\ ukd,fa&; t&m&Sd) ESifh þpma&;ol
puDudk yk*HanmifOD;NrdKUe,fwpf0kdufwGif v,f,mvkyfief;ESifh uRefawmfwkdYjzpfygonf/ qdkAD,uf,leD,H twGif; wpfveD;yg;cefY
ywfoufí avYvm&ef? ausmufqnfESifh arNrdKUwdkYwGif vnfywf vSnfhvnfMunfh½IcGifh&cJhMuygonf/ qdkAD,ufuGefjrLepfygwD
Munfh&I&ef Xmeqkdif&mrsm;u vdkufydkYcJhMuygonf/ xdktzGJUESifh acgif;aqmifrsm;ESifh tpdk;&tzGJU0if oufqdkif&m0efBuD;rsm;onf
ocifwifjrygoGm;ygonf/ ODv, D maemhApf uDonf jrefrmEdik if w H iG f uRefawmfwdkYtzGJUudk &if;&if;ESD;ESD; BudKqdkcJhMuygonf/
wpfywfMum awmfveS af &;aumifp0D ifrsm;ESihf ocifwifjr? OD;bNird ;f ? jrefrmcspMf unfa&;tzGUJ onf 1963 ckEpS ?f Ed0k ifbm ESp&f ufaeY
OD;apmOD;wdkUudk EdkifiHa&;aqG;aEG;yGJjyKvkyfcJhygao;onf/ oDwif; wGif armfpudNk rKd Uawmf? u&ifrvifeef;awmfü qdAk , D ufjynfaxmifpk
ESpyf wfausmaf usmf aexdik Nf y;D aemuf armfpudo k Ykd jyefomG ;cJyh gonf/ uGefjrLepfygwD\ taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfol 0efBuD;csKyf
OD v D , maemh A f p uD ,l a qmif v maom c½l ; a&S m h A f \ pmud k c½l;a&SmhAfESifh awGUqHkaqG;aEG;cGifh&&SdcJhygonf/
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u AdkvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;apmOD;ESifh uRefawmf xdok aYkd wGUqH&k mwGif c½l;a&SmAh u
f Adv k cf sKyBf u;D ae0if; OD;aqmif
wdkYtm; ay;zwfapojzifh uRefawmfwkdYzwf½IcJh&onfudk uRefawmf aom awmfvSefa&;aumifpD\ &nf&G,fcsufESifh pwifaqmif&Guf
aumif;pGmrSwfrdaeojzifh ,ckuJhodkY jyefajym&jcif;jzpfygonf/ aerIrsm;udk cs;D usL;ajymqdNk y;D aemuf qd&k , S v f pfpepfxal xmif&mwGif
xdpk mrl&if;rSm ½k&mS ;bmomjzifah &;xm;Ny;D yl;wGyJ gvmaom t*Fvyd f vkyaf qmif&rnfh tvkyrf sm;udv k nf;aumif;? Edik if t H rsm;Nird ;f csr;f pGm
bmomjyefpmrludk uRefawmfwdkYzwf&I&jcif; jzpfygonf/ xkdpmrlukd twl,SOfwGJaexdkifa&;rl0g' (The Policy of peaceful co-exis-
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhodrf;xm;cJYonf[k uRefawmfod&SdcJYygonf/ tence) udkvnf;aumif;? ,aeYacwfonf rmhufpfESifhvDeifwdkY\
ODv, D maemhApf uD jyefomG ;Ny;D aemuf 1963 ck? atmufwb kd mv acwfumvrsK;d ESihf rwlawmhojzifh rl0g'rsm;udk rdrw d rYkd suaf rSmufjyK
wGif Advk rf LS ;Bu;D apmjrifh acgif;aqmifaom cspMf unfa&;rpf&iS w f pfck &aom umva'otajctaersm;tvdkuf aqmif&GufMu&yHkudk
qdkAD,ufjynfaxmifpkEdkifiHodkY tvnftywfa&muf&SdcJhygonf/ vnf;aumif; &Snfvsm;pGm&Sif;jyygonf/ xdkYaemuf AdkvfcsKyfBuD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
Djilas u Communism destroys itself [kajymcJy h gonf/ (uGejf rLepf oG,f0kdufvSaomenf;jzifh vrf;zGifhay;cJhonf[k ,lqrnfqdkvQif
pepfonf rdrdudk,frdrdzsufqD;cJhNyD) [k rSwfcsufcscJhonf/ ,lqEdkifygonf/
...(174)
832 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 833
awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDBuD; wdkYonf rMumrMumaomfvnf;aumif;? qufumqufumaomf
jrefrmEdik if wH iG af y:ayguf vmcJo h nfrmS vnf; ordik ;f 0iftppftrSef vnf;aumif; jzpfay:aygufzmG ;avh&MdS uonf/ tqd;k udk taumif;
jzpf&yfBuD;wpfckjzpfcJhygonf/ jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD xifrIrsm;? trSm;udk trSefxifrIrsm;? ted|m½Hkudk £|m½HkxifrIrsm;
wpf&yfv;kH jzpfysuf ,d, k iG ;f Ny;D csKyNf ird ;f oGm;cJoh nfrmS vnf; ordik ;f 0if tp&Sad om trSm;rsm;onf vlom;wd\ Yk tvkyEf iS ahf qmif&u G rf rI sm;
tppftrSefjzpf&yfBuD; wpfckyifjzpfygonf/ udk tarSmufarSmuf? trSm;rSm;jzpfysuaf pMuonf/ aumif;&mrGe&f m
vl o m;wd k Y \ ord k i f ; onf vl o m;wd k Y q E´ E S i f h ruif ; bJ ? pcef;rsm;qDoYkd rvSr;f Edik Mf ubJ? &Si;f &if; ½Iy&f if;ESiyhf if w0Jvnfvnf
vlom;wdkY\ qE´rsm;\ wdkufwGef;zefwD;rIrsm;aMumifh jzpfay:& jzpfae&avonf/ aumif;aomordik ;f vrf;onf aysmuf&awmhrvdk
onf rSefygaomfvnf; rsm;pGmaom ordkif;0ifjzpf&yfBuD;rsm; rMumrMum BuHKae&avonf/
onf vlom;wdkY\ qE´ygvGef;onfjzpfap? rygvGef;onfjzpfap? rnfoyYkd ifjzpfap vlom;wd\ Yk obm0pdwo f nf aumif;rGe&f m
rdrd uHMur®mudk rdrdo,faqmifvmbdonfhtvm;? rdrdoabm aumif;rGefaMumif;? csrf;om&mcsrf;omaMumif;? BuD;yGm;&mBuD;yGm;
rd r d a qmif u m jzpf y suf w wf M uonf r S m tppf t rS e f b 0 aMumif;? wdk;wuf&mwdk;wufaMumif;rsm;udk &SmBuHaeavh&Sdonf/
(realities) rsm; jzpf M uygonf / a&S;½Iaeavh&Sdonf/ wdkufwGef;aeavh&Sdonf/ vlYordkif;onf
*sD;vyfpf\ tqdktwdkif;yif urÇmay:wGif rw&m;rIrsm;ESifh a&Sma&Sm½SL½SLoGm;avhr&Sdapumrl? a&SUwdk;aemufqkwfjcif;rsm;
vlvlcsif;jc,fvS,faoG;pkyf tjrwfxkwfrIrsm;onf aemufqHk;wGif &SMd uapumrl a&&Sncf &D;wGif tysuo f abmudk ausmv f eG Nf y;D tjzpf
w&m;rIrsm;? rSefuefrIrsm;? aumif;rGefjcif;rsm;[laom tppftrSef oabmudk aqmif,lvmavh&Sdonf/ xdkYaMumifhyifvlom;wdkY\
b0\ wefcdk;tiftm;pkudk t½HI;ay;&avh&Sdonfudk ordkif; aumif;rGef&m aumif;rGefaMumif;? wdk;wuf&m wdk;wufaMumif;udk
wpfavQmufwGif awGU&avh&Sdygonf/ aqmif,al vh&w dS wfaom ordik ;f vrf;onf tzsut f ½IyEf iS hf tqkwf
þurÇmay:wGif trSew f &m;ESit hf aumif;trGew f &m;wdoYk nf t,kwfrsm;tm;vHk;udk jzwfausmfEdkifavh &Sdwwfonfhtwdkif;
xm0pOf&adS eMurnfomjzpfygonf/ b,faomtcgrQ aysmufu, G f jzpfausmfvdrfhrnfomjzpfayonf/ xdkYaMumifhyif ordkif;vrf;onf
oGm;vdrfhrnf r[kwfacs/ aumif;rGeaf om? rlreS af om? wd;k wufaom? wl½t l wdik ;f oGm;aevdrhf
yHkrSefrlvblwvlom;wdkY\ obm0pdwfonf ted|m½Hkrsm;udk rnfjzpfayonf/
rvdv k m;bJ? £|m½Hrk sm;uko d mvdv k m; wwfayonf/ tqd;k t,kwf þum;ordkif;vrf;\ oabmw&m;ed,mraywnf;/
rsm;udk &,lcHpm;vdkjcif; r&SdMuyg/ vlom;wdkYonf rodíaomf urÇmay:wGiv f nf;aumif;? jrefrmhval bmif tzGUJ tpnf;wGif
vnf;aumif;? rwwfíaomfvnf;aumif;? trSm;rsm;ESihf tqd;k rsm; vnf;aumif;? Edik if aH &;wl½rl rI sm;? rl0g'a&;wl½rl sm; toD;oD;wko Yd nf
udk vkyrf w d wfMuonf/ odvmonfEiS t hf rQ? wwfvmonfEiS t hf rQ? twdwEf iS yhf pöKyeÜ t
f oD;oD;\ aumif;arGq;kd arGrsm;\ tjyeftvSef
D:/Dummy/Ko Ko (2)
tuJjzwf&rnfqydk gvQif uReaf wmf\acgif;aqmifBu;D jzpfco hJ l okaYd omf olonf ol\y&ufrufwpf0g' g'ESihf nDñw G pf mG yif
d cf sKyBf u;D ae0if;onf txufazmfjyygtwkid ;f y&ufrufwpf
Akv 1960 jynfhESpf0ef;usifrSpNyD; qkdAD,ufuGefjrLepfEkdifiHBuD;ESifh
...(177)
838 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 839
ta&SUOa&myuGefjrLepfygwDrsm;tkyfpdk;aom EkdifiHa&;pepfrsKd; System) pepfuwpfrsK;d ? ,cktcg w½kwE
f idk if w
H iG f uG,v
f eG o
f l
w½kwfjynfolY or®wEkdifiH\ wdk;wufrIrsm;udk udk,fawGU w½kwu f eG jf rLepfacgif;aqmifBu;D wdefYa&Smifzdef (Teng Shao-
tm;jzifhudk pdwf0ifpm;cJhonf[lí qkdEkdifygonf/ Peng) csrS w f c J h o nf h uGefjrLepfygwD tkyfpdk;rIatmufwGif&Sd
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;ESihf awmfveS af &;aumifp0D if Akv d rf LS ;csKyf aom aps;uGufpD;yGm;a&;pepfESifh wpfEkdifiHwGif pepfESpfck
wifazacgif;aqmifaom Akv d rf LS ;Bu;D tcsKUd wk\
Yd qk&d , S v f pfa&; (One Country, Two-Systems) rl 0 g' uwpfrsKd;/ vl r I a &;
0g' cH,lcsufrSm xdktcsdefu wnf&SdcJhMuaom uGefjrLepfEkdifiH w&m;rQwrI & S d a tmif wwf E k d i f o rQwpf q if h N yD ; wpf q if h
rsm;ü usifhoHk;aeMuonfh qkd&S,fvpfEkdifiHa&;ESifh pD;yGm;a&; aqmif & G u f o G m ;rnf qkdaom vpf b &,f q k d & S , f v pf 0 g'
yHpk rH sK;d udk jrefrmhtajctaersm;ESihf [yfrpd yfrad tmif usio hf ;kH (Liberal Socialism) u wpfrsKd;ponfwkdY &SdMuygonf/
oGm;&rnfqadk om cH,cl suyf ifjzpfygonf/ (jrefrmhq&dk , S v f pf jrefrmEkid if wH iG f awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D
vrf;pOfonf þoabmjzpfygonf/ okaYd omf jrefrmhq&dk , S v f pf OD;ae0if;\ xl;jcm;aom (xl;qef;aom) cH,lxm;csufrSm
vrf;pOfwiG f ,if;uGejf rLepfygwDrsm;\ vrf;pOfrS jcm;em;aom
wpfygwDO;D aqmifrjI zifh Ekid if aH wmftpd;k &u pDraH qmif&u G af om
tcsuftvufrsm;pGm yg0ifcJhygonf/)
or0g,rqefaom qkd&S,fvpfjzpfonf/ ,if;taMumif;udk
7/ qkd&S,fvpf0g' trsKd;rsKd;&Sdygonf/ um;vfrmhufpf\ tajccH
Akv
d cf sKyBf u;D OD;ae0if;ud, k w
f idk uf OD;apmOD;ESihf uReaf wmfwt Ydk m;
rl0g't&yf&yfukd cH,Ml uaom uGejf rLepfygwDrsm;u a&SUaqmif
ajymMum;ygonf/ okdYaomf uGefjrLepf[efygaom qkd&S,fvpf
a&SU&Gujf yKum OD;pD;uGyu f rJ jI yKaom uGefjrLepf qkd&S,fvpf0g'
(Communist Socialism) uwpfrsK;d ? t*FvefEi dk if EH iS hf Oa&my rsK;d udk vkyaf qmifcsiaf om Akv d rf LS ;csKyw
f ifazwk\
Yd oabmxm;
EkdifiHtcsKdUwGif cH,lprf;oyfusifhoHk;Muaom 'Drdku&ufwpf udk AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf vdkufavsmcJhyHk&ygonf/
qkd&S,fvpf0g' (Democratic socialism, or Social-democ- AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u or0g,r
or0g,rqkdonfh pum;t"dyÜm,f
racy) uwpfrsKd;? or0g,r qk d & S , f v pf 0 g' (Co-opera- onf qk d & S , f v pf 0 g'\ oabmw&m; oabmw&m;udk azmfñTef;ae
tive socialism) uwpfrsK;d ? ,l*q kd vm;AD;,m;Ekid if w H iG f or®w onf[k uRefawmfwkdYtm; ajymjycJhygonf/
rm&S,v f w f ;D wd;k OD;aqmifaom uGefjrLepftpnf;t½Hk; (the rnfoyYdk if&adS p 1962 ck? rwfvrS 1988 ck? pufwifbm
Communist League) u usifhoHk;cJhzl;onfh wk d u f ½ d k u f txd wnf & S d c J h a om jref r mh q k d & S , f v pf vrf ; pOf o nf
xkwfvkyfol vkyftm;&Sif tvkyform;vlwef;pm; tzGJU uG e f j rLepf [ ef (Communist Style) ygaom wpf y gwD
tpnf;u wkduf½dkufpDrHcefYcGJaom pD;yGm;a&;pDrHudef;rl0g' tmPm&Sifpepfjzifh EkdifiHawmftpdk;&,EÅ&m;u pDrHtkyfcsKyf
(direct producers management of socialism) uwpfrsKd;? aom qkd&S,fvpfpepf[lí trnfcHcJhaom EkdifiHawmf
D:/Dummy/Ko Ko (2)
w½kwjf ynfoYl or®wEkid if w H iG f armfpDwkef; (Mao Tse-Tung) OD;aqmifaom t&if;&Sifpepf (State Capitalism) yifjzpfchJ
usifhoHk;cJhMuaom jynfolYbHktzGJU0g' (People's Commune onfrSm {ueftrSef jzpfygonf/
...(178)
840 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 841
onfvdkqkdaomaMumifh Ek d i f i H a wmf t&if ; &S i f p epf onf xl;qef;onfrSm vuf0JbufokdY a&mufaeMuolrsm;[k
]]raumif;aompepf}} jzpfonf[k t"dyÜm,f r&yg/ txifcHMu&aom AkdvfrSL;csKyfwifaz tkyfpk0if AkdvfrSL;BuD;
zGHUNzdK;qJEkdifiHrsm;\ pD;yGm;a&;pHt& acwfaemufusaom oef;pdefu olYteD;rSmuyfíxdkifaeaom uRefawmfhtm;
EkdifiHrsm;wGif qkd&S,fvpfpepfudk wnfaqmufrnfqkdvQif wD;wd;k avoHjzifh ]]a[h ...udck spv f iId f ...Ouú|Bu;D ajymwm
EkdifiHawmft&if;&Sifpepfqdkaom acwfwpfacwf odkYr[kwf pOf ; pm;oif h w ,f xif w ,f ...wpf y gwD p epf u awmh
tqifw h pfqifu h kd jzwfausm&f ygrnf/ ok&Yd mwGif xkEd idk if aH wmf odyfredyfvSbl;As}} [k aemif w &[ef&SdaomrsufESmjzifh
t&if;&Sipf epfukd tmPm&qkd&S,fvpfygwDEiS hf twkduftcH uRefawmhftm;vnf;aumif;? tem;rSmxdkifaeaom OD;apmOD;
jyKaom qkd&S,fvpfygwD (Democratic Competition be- tm;vnf;aumif; ajymMum;cJhygonf/ AkdvfrSL;BuD;ausmfpdk;
tween a Party in Power and a Party in Opposition) [laom vnf; Akv d rf LS ;Bu;D oef;pde\ f pum;udk Mum;cJyh gonf/ olonf
ygwDpepfrsKd;jzifh (tpdk;&\BudK;udkifjc,fvS,frIryg0ifbJ ) vnf; OD;acgif;av;udk rodromndwf[efjzifh pOf;pm;aeyHk
vkyfaqmifoGm;rnfqkdvQif qk d & S , f v pf y gvD r ef ' D r k d u a&pD &ygonf/ xkAd v dk rf LS ;Bu;D oef;pde\
f ajympum;ESihf trlt&mudk
EkdifiHa&;jzpfEkdifayonf/ ,ckwkdif uRefawmf jrifa,mifaerdygao;onf/
AkdvfcsKyfBuD;OD;ae0if;onf þokdYaom oabmxm;rsKd;udk tu,f í rsm; xd k p Of t cguom Ak d v f c sKyf B uD ; ae0if ;
ajymMum;cJhonfhtwkdif; qkd&S,fvpfESEpS fygwDpepf (Two So-
pdwful;rdcJhav[ef &Sdygonf/ qkd&S,fvpfEkdifiH\ zGJUpnf;
cialist Parties System) udkrsm; cH,lusifhoHk;cJhrnfqkdygu
tkyfcsKyfyHk tajccHOya'a&;qGJ&ef wdkifyifaqG;aEG;onfh
jrefrmhEkdifiHa&; orkdif;onf wpfrsKd;wpfzHkajymif;vJaumif;
yxrOD;qH;k usi;f ycJah om (1972 ckEpS f or®wtdrw f iG f usi;f y
ajymif;vJcJhrnf[k uRefawmfxifaecJhygonf/
cJhaom) tpnf;ta0;wGif ]]udk,fajymcsifwmuawmh ck½IyfrS 8/ Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;onf rdrad umif;rnfxifaomtvkyrf sm;udk
aemif&Sif;qkdovdk wdkYvkyfr,fh tajccHOya'[m wpfygwD vkyfydkifcGifh&ovdk vkyfaqmifcJhonf [líomqkd&ygrnf/ ol Y
Ek d i f i H r sKd ; vk y f r S m vm; ...ES p f y gwD v k y f r S m vm;qk d w mud k pdwful;rsm;onf wpfrsKd;rSwpfrsKd;okdY ajymif;a&TUavh &SdcJh
tckuwnf;u pOf;pm;Ny;D qH;k jzwfMu}} [k ajymMum;cJyh gonf/ ygonf /
uRefawmfonf xdktpnf;ta0;okdY zdwfMum;cH&olwpfOD; xdkYtjyif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf olwpfyg;tm; 'ku©
taeES i f h wuf a &muf c G i f h BuH K cJ h y gonf / tpnf ; ta0; a&mufatmifvkyfaqmifvdkaom pdwfrsKd;udk rxm;r&SdcJhyg/
wufa&mufMuolrsm;onf oHo,pdwfjzifhvnf;aumif;? okaYd omf olt Y m;rw&m;ajymol? rw&m;jyKo?l rw&m; BupH nf
awGa0pdwfjzifhvnf;aumif; bmrQrajymMubJ NidrfaeMuyg olrsm;udkrlum; Mum&Snf onf;cHjcif;r&SdbJ/ taMumif;od
onf/ xdktcg AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u ]]at; ...tJ'g atmif taMumif;jyavh&cdS yhJ gonf/ olonf vlawGtaMumif;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
pOf;pm;xm;Mu ...tcsdefvnf;&Sdygao;w,f}} [k rdefYMum; udk avhvmoifo h nfrsm;udk avhvmNy;D toH;k csoifo h nfrsm;udk
cJhygonf/ toHk;cswwfygonf/
...(179)
842 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 843
Akv
d cf sKyBf u;D OD;ae0if;onf olt Y mPmvufuikd &f pdS Of umv 10/ 1987 ckESpf? Ekd0ifbmv yxrtywftwGif;u AkdvfcsKyfBuD;
wpfavQmufwGif rSm;,Gif;aomqHk;jzwfcsufrsm;udk jyKvkyfrdcJh ae0if;u OD;apmOD;ESihf uReaf wmhu f kd at'Dvrf;&Sd olaexdik &f m
onfrsm;&SdcJhygonf/ udk,fa&;udk,fwmudpörSma&m? EkdifiHa&; td r f o k d Y ac:,l a wG U qH k y gonf / xd k a eY u ol t m;vyf í
ygwDa&;udprö sm;rSmyg vHkNcHKa&; (Security) udk OD;pm;ay;avh a&S;a[mif;aESmif;jzpf pum;ajymcsiaf omaMumifh jzpfygonf/
&SdcJhaomaMumifhvnf; tcsKdUaom ta&;,lrIrsm;? umuG,frI axG & mav;yg;pum;rsm;ajymaeMupOf r S m yif ol o nf
rsm;rSmvnf; ]]rSm;cJhonf}} [kqdkEkdifaom taMumif;t&mrsm; ½kwfw&uf pum;wpfcGef;udk ajymvkdufygonf/
&Scd yhJ gonf/ rSm;aeonfukd rSm;aerSe;f odvmvQiaf wmh odvQif ]]udk,fhvlwkdYudk BuHKwkef;ajym&OD;r,f}} [k pum;pvdkufNyD;
odcsif; tjrefqHk;jyefjyifavh&Sdygonf/ uReaf wmfb h ufMunhu f m ]]a[haumif ...zd;k cspv f iId f destiny
d cf sKyBf u;D OD;ae0if;\ b0udk ESpyf ikd ;f cGjJ cm;&ygrnf/ udk,fa&;
9/ Akv ('ufpwDeD) qkdwmudk rif;,Hk&JUvm;}} [k ar;vdkufygonf/
udk,fwmb0 (Private Life) u wpfrsKd;wpfckwjcm;/ ol\ uRefawmfonf csufcsif; jyefrajzEkdifyg/ NyD;rS ]][kwfuJh ...
uRefawmf ,Hkygw,f ...'ufpwDeDqdkwm uHyef;wkdifaygh
EkdifiHa&;b0 (Political Life) u wpfrsKd;wpfckwjcm; jzpfyg
cifAsm}} [k ajymvdkufrdygonf/
onf/
xdt k cg olu ]]at; ..uHyaJ jymajym bmyJajymajym des-
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ udk,fa&;udk,fwmb0udk a0zef&ef
tiny &Sdwmawmh trSefyJuG? wjcm;ajymcsifwm r[kwfygbl;/
þrSwfwrf;a&;oluRefawmhfwGif wm0efr&Sd[k cH,lygonf/
ightaMumif;yg/ ighOD;av;ocifnD? OD;av;qkdayr,fhvdkY
a0zef&efrSm uRefawmf\ t&mr[kwfyg/ toufcsif;uGmwm r[kwfvkdY ightpfudkyJqkdygpkdY/ at; ...
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ EkdifiHa&;b0ESifh ywfoufaom olaeraumif;aewmeJY olYtpm; *syefjynfudkoGm;r,fh
taMumif;tcsurf sm;udrk u l m; avhvmoif?h a0zefo;kH oyfoifh oabFmay:udk wjcm;tazmfawGeJYtwl igvdkufoGm;&w,f/
ygonf/ taumif;udak &m? tqk;d udyk g avhvmoH;k oyfoifMh u tJ'DtcsdefupNyD; ighb0[m wpfcgwnf;ajymif;oGm;wmyJ/
ygonf/ Akv d cf sKyBf u;D ae0if;onf jrefrmEkid if \
H tusKd;pD;yGm;a&; Turning-point ayghuGm/ igom tJ'DvdkvdkufroGm;jzpfcJh&if
twGuf pGrf;pGrf;wrHaqmif&GufcJhonfrsm;&SdcJhonfrSm {uef ig[m Akdvfae0if;jzpfvmrSm r[kwfbl;uG/ tJ'gudk Destiny
trSef jzpfygonf/ awmfvSefa&;aumifpD\ oabmxm;rsm; yJvdkY/ 'gajymcsifwmyJ}} [k ajymjyaeygawmhonf/
csrSwfpOfu EkdifiHESifhvlrsKd;tusKd;pD;yGm;a&;ukd rsufjcnfrjywf þonfwGif uRefawmfonf wpfpHkwpfckudk pOf;pm;rdNyD;?
BudK;pm;aqmif&Gufavh&SdcJhonf/ ol\ oabmxm;rsm;udk ]]AkdvfcsKyfudk uRefawmf wpfckar;yg&ap ...cGifhjyKyg}} [k
avYvmMunfhvQif od&SdEkdifygonf/ okdY&mwGif ykxkZOf\ ajymrdonf/ olu ]]qdkygOD;}} [k qkdygonf/ uRefawmfu -
D:/Dummy/Ko Ko (2)
xdpk Ofu tif;pde?f om,m0wDbufrS awmifov l ,form;rsm;vnf; udAk [de;f ? udAk aqGwEYdk pS af ,muf nydik ;f wGif a&eHajroydww f yf
yg0ifcJhonf/ Bu;D udk w&m;a[mMuonf/ udAk [de;f u NAw d o d Qtpd;k &\ ppfyv
k yd wf Ydk
...(184)
852 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 853
jrif;wyfjzifh ESrd ef if;wwfru I kd BuKd wifoad ea&mhvm;rod udAk [de;f \ vdu k af vsm&ef? ausmif;om;uvnf; tpmiwfrcH&efaqG;aEG;MuNy;D
a[majymcsufwGif - ausmif;om; tmPm&Sif udkvSa&T? udkoef;wifwkdYESifh aqG;aEG;Mu
]]jrif;cGmwpfcsufayguf&if ArmwpfEkdifiHvHk; rD;[kef;[kef; onf/
awmufap&r,f}} [lí ygcJh\/ &efukefwGif þokdYjzpfaepOf rEÅav;NrdKUwGifvnf; &efukefrS
udkA[def;\ a[majymcsufaMumifh udkA[def;? udkAaqGwkdY a&muf&v dS maom owif;rsm;t& &[ef;ysKd rsm;? aps;olaps;om;rsm;?
rauG;wGif tzrf;cHMu&awmhonf/ ausmif;om;rsm;onf vl 20000 cefY tdrfawmf&mbk&m;0if;wGif
þtcsufudktaMumif;jyKí &efukefwuúodkvfausmif;om; pka0;MuNyD;vQif tmPmykdifwkdY\vkyf&yfudk qefYusifaMumif;ESifh
wkdYu udkA[def;? ukdAaqGwkdYudk vTwfay;&ef twGif;0ef½Hk;udk 0dkif;NyD; wkdufyGJ0if&ef pka0;csDwufzkdY qHk;jzwfMuonf/ xkdqHk;jzwfcsufwGif
qE´jyMu&m NAdwdoQa*:&mykvdyfwyfu eHygwfwkwfjzifh½dkufaom udak tmifausmu f sq;kH rI? ausmif;om;ausmif;ol 200 cefY 'Pf&m&rI
aMumifh wuúodkvfausmif;olausmif;om;wkdY 'Pf&m&&SdcJYMuNyD; udk pHpk rf;a&; cHo k rm"dzUJG Ny;D tjrefq;kH qH;k jzwfay;&ef? jrefrmEkid if v H ;kH
*syf q if a umvd y f ausmif ; om;acgif ; aqmif ud k a tmif a usmf qkdif&m ausmif;om;vTwfawmfu awmif;qkdcsufudk rEÅav;NrdKUu
(Akdvfatmifausmf[ktrnfwGifvmol) uG,fvGefcJh&\/ vnf; axmufcaH Mumif;ESiþ hf tcsuw f uYdk kd tus,wf 0ifah &;om;Ny;D
Akvd af tmifausmu f ,
G vf eG jf cif;aMumifh Ekid if wH pf0ef;vH;k Ed;k Mum; EkdifiHwpf0ef; awma&mNrdKUyg jzefYcsd&efwkdufwGef;qHk;jzwfMuonf/
tHk<urIBuD;ay:vmNyD; e,fcsJUqefYusifa&; pdwf"mwfwkdY jyefYyGm;BuD; tpnf;ta0;tNyD;wGif pDwef;vSnfhvnf&efjzpfaomfvnf;
xGm;vmcJhonf/ wpfenf;tm;jzifh 1300 jynfhta&;awmfyHkonf tcsdefr&ojzifh aemufaeYrS pDwef;vSnfhvnf&ef? vlpDwef;aepOf
'kwd,tBudrfajrmuf trsKd;om;0HomEkta&;awmfyHkBuD;tjzpf wGif rEÅav;NrdKU&Sd &[ef;awmfrsm;? ausmif;olausmif;om;? aps;ol
ajymrnfqkdygu ajymEkdifonfh ta&;awmfyHkBuD; jzpfcJhayonf/ aps;om;ESihf rsK;d cspyf *k Kd¾ vrf sm;tm; rEÅav;ta&;ydik rf pöwmvufEiS hf
'DZifbmv Akv d af tmifausmu f sq;kH Ny;D aemuf Ekid if w
H pf0ef;vH;k &mZ0wf0efrpöwm&de;f wkYd acgif;aqmifaom ppfyv k yd w
f yfwu Ydk 26
wGif vlx\ k pdwcf pH m;rIrmS Buw d rf Edik cf rJ & rcsrd cHomjzpfaeMuonf/ vrf;xdyf aMu;eef;½H;k awmifbuftaygufwiG f a&SUrwd;k &ef? wd;k ygu
wpfEkdifiHvHk;&Sd ausmif;om;rsm; oydwfarSmufMuonf/ &efukef ypfrnf[k ajym\/ acgif;aqmifvmaom oHCmawmfu ]]igwkdY
oydwfarSmufausmif;om;rsm;u NrdKUrausmif;wGif oydwfpcef; Ouú|\trdefYudkapmifhaeonf}} [k ajymygaomfvnf; *½krpdkufbJ
zGifhxm;Muonf/ 1939 ckESpf? azazmf0g&Dv ckepf&uf 1300 Burd vf ;kH udik yf v
k yd u
f kd ae&mz,fcikd ;f vdu k Nf y;D aoewfuikd yf v
k yd rf sm;udk
jynfhESpf? wykdYwGJvjynfhausmf av;&ufwGif awmif;qdkcsufrsm; a&SUwdk;&ef trdefYay;\/ NyD;awmhyif trdefYay;í ypfvdkufaom
r&ygu tpmiwfcHMurnf[kqHk;jzwfNyD; ausmif;olausmif;om; aMumifh oHCmawmf ckepfyg;? touf 12 ESpft&G,f ausmif;om;
1000 cefYwkdY tpmiwfcHMu\/ ausmif;om;rdbwkdYMum;aomtcg armifwifatmif tygt0if pkpkaygif; 17 OD; ae&mwGifyif usqHk;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
xdktcsdefwGif AkdvfcsKyfatmifqef;onf uGefjrLepfygwDESifh wufbek ;f Bu;D OD;ode;f az (aemiftcg ode;f azjrif)h wk\ Yd vkyif ef;ukd
jynfolYta&;awmfykHtzGJUESpfzGJUMum;wGif Mum;aeoljzpfcJhygonf/ taMumif;jyKí NAdwdoQr[mrdwfppftmPmykdifrsm;ESifh tquf
...(189)
862 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 863
toG,f&vmaomtcg uGefjrLepfygwDMoZmonf jrifhwufvm Nidrf;csrf;pGmjzifh vGwfvyfa&;ay;rnfr[kwf? wkduf,l&rnf[laom
onf[k qkd&ayrnf/ oabmjzifh wkdufyGJukdzefwD;aom pmwrf;rsKd;jzpfonf/
rnfokdYyifjzpfap ocifpkd;acgif;aqmifaom uGefjrLepfygwD uGejf rLepfygwD acgif;aqmifyidk ;f ESihf þpmwrf;udpu ö dk aqG;aEG;
Armjynf\ t&Sdeft0gonf uGefjrLepfygwD 'kwd,ajrmufnDvmcH NyD;aemuf ocifpkd;tm; uGefjrLepfygwD acgif;aqmifykdif;wGifyg
NyD;qkH;onftxd jrifhwufvsuf&SdNrJ jzpfcJhygonf/ 'kwd,tBudrf vufcH&eftajctaejzpfvmavonf/ okdYaomf uGefjrLepfygwD
uGefjrLepfygwD nDvmcHwGif ocifpkd;\ ukd,fa&;ukd,fwmudpö tvkyftrIaqmiftzGJUu ocifpkd;tm; ygwDwGif jyefvufcHrnf/
aMumifh ocifpkd;tm; uGefjrLepfygwD Armjynf\ ta&;ygaom okdYaomf uGefjrLepfygwDzGJUpOfu yxrOD;qkH; pnf;½kH;a&;au'grsm;
acgif;aqmiftjzpfrS omrefygwD0iftjzpfokdY avQmhcscJh\/ þokdY tjzpf a&SUaqmifyg0ifcJYaom ocifwifjr? ukdausmf0if;? ukdpHñGefY?
wpfEpS t f xd avQmch sxm;pOfwiG f ocifp;dk tm; tdE, d´ jynf uGejf rLepf ukdxGef;pdef? ukdxdefvif;? ukdxGef;&ifwkdYtm; vufrcH[lí jzpfvmcJh
ygwDrS tdEd´,okdY vmvnf&efzdwfac:ojzifh ocifpkd; tdEd´,okdY onf/
a&mufoGm;cJYygonf/ xdkwGif w½kwfuGefjrLepfygwDrS tdEd´,okdY
þudpötwGuf twkduftcHjiif;ckefMu&if;jzifhyif ocifpkd;u
a&muf&Sdvmaom ygwD0iftcsKdUESifh ocifpkd;awGUqkHcJh&m w½kwf
]]þokyYd gwDpwifzUJG pnf;pOfu yg0ifcaYJ om ygwD0ifwt Ydk m; vufrcH
uGefjrLepfygwD0ifrsm;u ocifpkd;\ ukd,fa&;ukd,fwmudpöonf
ygu olvnf;ryg0ifEkdifawmh}} [kajymNyD; ocifpkd;onf tvHeD
ygwD\ rl0g'ESirhf qkid ?f rl0g'wGif ocifp;dk urrSm;? xkaYd Mumifyh gwDu
uGefjrLepfygwDukd zGJUpnf;vkdufonf/ owif;pmq&mwkdYurl ocif
tqifhedrfh&ef rvkd[k w½kwfuGefjrLepfygwD0ifrsm;u xifjrifcsuf
ay;cJYMu\/ oef;xGe;f wkYd acgif;aqmifaom uGejf rLepfygwDudk tvHjzLuGejf rLepf
pdwf"mwftwuftusjrefvSaom ocifpkd;onf jrefrmEkdifiH [lí uefrÜnf;xkd;Muonhftwkdif; vlodrsm;cJhMu\/
wGif ygwDrt S qifah vQmch &H í pdw"f mwfus\/ xkaYd Mumifh tdE, d´ u uGefjrLepfygwDum; þokdYESpfykdif;uGJcJh\/ þokdYuGJrIaMumifh
zdwfac:cJYí pdwfajyvufaysmuf tdE´d,okdYxGufcJY\/ w½kwf jrefrmEkdifiH\ uGefjrLepfvIyf&Sm;rIonf twufykdif;rS tusykdif;okdY
uGefjrLepfwkdY pum;ukdMum;aomtcg ocifpkd;onf pdwf"mwf rsuEf mS rlomG ;Ny[ D k qk&d ayawmhrnf/ xkx Yd uf ykí
d qk&d aomf 1949-
wuf<uNyD; jrefrmEkdifiHokdY jyefcJYavonf/ 50 0ef;usiw f iG f jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG (&JabmfjzL) awmckw d yfrsm;ESihf
ocifpkd;jrefrmEkdifiHokdY jyefa&mufaomtcg uGefjrLepfygwD AuywkdY jynfolY'Drkdua&pD wyfaygif;pkBuD; NydKvJysufpD;oGm;aom
ta&;ay:tpnf ; ta0;ok d Y pmwrf ; wpf a pmif w if j ycJ h \ / tcsdefrSpí ocifoef;xGef;acgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepf
Nidrf;csrf;pGmjzpfay:a&;ukd a0zefcsuf [líjzpfonf/ ygwDonf rnfoyYdk if vrf;pOftrsK;d rsK;d ajymif;cJaY omfvnf; uGejf rLepf
xkpd mwrf;wGif Akvd cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifonhf zqyv ygwD\a&GUvsm;rItpOfonf wpfESpfNyD;wpfESpf? wpfvNyD; wpfv?
D:/Dummy/Ko Ko (2)
twGif;ü uGefjrLepfygwD Armjynf\ 'kwd,acgif;aqmifjzpfol rem;rae wpfEikd if v H ;kH odo Yk mG ;Ny;D Armhvw G v
f yfa&;aMunmpmwrf;
ocifwifjrESifh awGUqHkoduRrf;&NyD;onfhtcsdefrS pwifcJh&ygonf/ udk vufudkifxm;NyD; vli,f? vl&G,frsm;ukd pnf;½kH;cJh\/
...(196)
876 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 877
ocifwifjr pnf;½k;H ay;aomaMumifh uGejf rLepfygwDonf vQKUd 0Suf ocifwifjronf ,aeYtxd uk, d u f sK;d &Smaomol r[kwcf ahJ cs/
ajratmufygwDtjzpf t&Sed t f [ke&f vmNy;D Akv d cf sKyaf tmifqef;ESihf ol\tawGUtBuHKrsm;ukd pmjzifh wifjyaeoljzpfygonf/
tquftoG,fjyKEkdifcJhonf/ wyfrawmftwGif;rSvnf; ygwDukd ocif p d k ;
vkdvm;ol tawmfrsm;rsm;ukd pnf;½kH;EkdifcJhonf/ Adkvfodef;wefu uRefawmfhtm; ocifwifjrESifhqufoG,fay;
ocifwifjronf xko d yYdk ifaqmif&u G cf ohJ nfrmS rSeaf omfvnf; ovdk ocifwifjruvnf; uRefawmfhtm; ocifpdk;ESifhqufoG,f
&Hzef&Hcgqkdovkd ocifpkd;\ pdwful;ayguf&m vkyfaqmifrItcsKdU ay;cJhygonf/
aMumifh ocifwifjronf jynfot Yl a&;awmfyt Hk zGUJ \ txiftjrif ocifwifjronf rmhupf 0f g'ü pdwyf g0ifpm;aom uReaf wmfu h dk
vGrJ mS ;jcif;ukd cHc&hJ onf/ tjcm;olwpfyg;wk\ Yd txiftjrifvjJG cif; auseyftm;&[efwlygonf/ ocifpdk;tm;vnf; ajymjyxm;[ef
ukv d nf; cHc&hJ onf/ xko d jYdk zpf&onfrmS ocifp;dk u ocifwifjrtm; wlygonf/ vydkif;twGif;rSmyif uRefawmfhudk ocifpdk;xHac:oGm;
todray;bJ olo Y abmESio hf l vkyaf qmifcahJ omaMumifh jzpfonf/ ygonf/ a';'&JNrdKUe,ftwGif;&Sd ocifpdk;ae&m&GmodkY a&mufaom
tvm;wlaom tqifrajyrIrsm;ukd ocifwifjr awGUBuHKcJh&ay tcg tom;jzLjzL axmifaxmifarmif;armif; 00wkww f wk f ocifp;dk
onf/ okdYaomf ocifwifjronf onf;cHEkdifpGrf;&SdcJhayonf/ udk awGU&ygonf/
xkod Ydk avmu"HtawGUtBuKH rsm;ukd ocifwifjronf *sme,f ocifp;kd udak wGU&jcif;ü uReaf wmf\pdwo f nf tvGeMf unfE;l jcif;
0rf;ajrmufjcif; jzpfrdygonf/ uRefawmfonf ocifpdk;-armifpkd;
rsm;wGif a&;om;azmfjyavh&Sdygonf/
trnfESifha&;aom qdk&S,fvpf0g'usrf; zwf½IrdcJhonf/ uomNrdKU
ocifwifjr\taMumif;ukd tEkpdwfNyD; pkHpkHaphaph azmfjy&ef
ausmif;om;or*¾ twGi;f a&;rSL;b0uyif uReaf wmf½akd oav;pm;
rwwfEkdifyg/ ola&;aom bkHb0rSmjzifhtygt0if pmtkyfrsm;ukd &rnfh acgif;aqmifwpfO;D tjzpf MunfnKd aecJyh gonf/ ocifp;kd a&;
zwfygu olYb0tao;pdwfukd odygvdrfhrnf/ aom ArmhawmfvSefrItvkyform;avmu? uRefrcspfvif (vDeif
ocifwifjronf rEÅav;axmifwiG f usaeonht f cduk f tvHeD taMumif;) tp&Sad ompmtkyrf sm;udk qufvufzwf½&I aomaMumifh
uGefjrLepfygwDrS EkwfxGufcJh\/ ocifwifjrtm; rEÅav;axmifrS vnf; ocifp;kd udk tm;ud;k tm;xm;xdu k af om acgif;aqmifjzpfonf
om,m0wDaxmifoaYdk &muf&m AuyAkv d o f ufxeG ;f wku Yd azmufí [lírSwf,lcJhygonf/ ,ckvdk vludk,fwdkifawGU&aomtcg tm;&
ocifwifjr vGwv f mcJNh y;D aemuf ocifwifjru AuyESihf Ekid if aH &; auseyfrdonf/
qufvyk o f ifo h nf[k ,kMH unfNy;D AuywkaYd emufoYdk ygoGm;jyefonf/ ocifwifjrESifhawGUNyD;uwnf;uyif ocifpkd;bmomjyefxm;
okdYaomf vrf;pOfygwDacwfwGif vrf;pOfygwDü wm0efxrf;aqmif aom vDeif0g'\tajccHrsm;[laom usr;f udv k nf;aumif;? Edik if aH wmf
cJh&mwGifvnf; ol\,kHMunfrIt&om xrf;aqmifcJhjcif;jzpf\/ ESifh awmfvSefa&;[laom usrf;udkvnf;aumif;? tEky#davmr?
D:/Dummy/Ko Ko (2)
¤if;pmwdkudk pmtdwfydwfray;bJ uRefawmfhtm; zwf½Iapygonf/ aomfvnf; b0ifruscahJ omuReaf wmfonf ocifp;kd ESiv hf ;kH 0vrf;cG&J ef
EIww f ukd t f vGw&f atmif zwfapygonf/ tu,fí vrf;wGiw f pfpkH ydkifEdkifpGm qHk;jzwfEdkifcJhygawmhonf/
...(198)
880 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 881
þtaMumif;udk txufwpfae&mwGif azmfjycJNh y;D jzpfygonf/ cJhwJhtaMumif;udk ajymjycsifw,f/ uRefawmfrSm;cJhwm vDeif0g'
1983 ckEpS ?f 'DZifbmv25 &ufaeYpEJG iS hf ocifp;kd uuReaf wmfx h H aMumifhyJ/ vDeif&JUtrSm;BuD;uawmh tMurf;zufrIudk oabm
pmwpfapmifydkYvdkufygonf/ ol\ pmwGif - w&m;a&;,kwåd wyfqifay;vdkufjcif;jzpfw,f/ 'gaMumifh tMurf;
]]uRefawmfESifh xdyfwef;wyfom;BuD;ESpfOD;jzpfwJh &Jabmf zufrI[m uGefjrLepfawG&JUvkyfief;&yfxJrSm t"duuswJhae&mudk
uReaf wmfarmifpef;aiGEiS hf ocifwifjrwdEYk iS u hf cJG w
hJ m[m uReaf wmf\ ,lcMhJ uw,f/ 'g[m rSm;w,fvYkd usKy, f q l w,f/ aemufwpfcsuu f
trSm;aMumifhjzpfaMumif; awmif;yeftyfygw,f}} [lía&;cJh\/ atmufwb kd mqd&k , S v f pfawmfveS af &;qdw k hJ t,ltq[mrSm;w,f/
(ocifpkd;\ vufa&;rlyg pmom;twkdif; azmfjyvkdufygonf/) 'DawmfvSefa&;[m qdk&S,fvpfawmfvSefa&;r[kwfbl;? qdk&S,fvpf
25-12-63 awmfveS af &;udak &S;½IwhJ "e&Si'f rD u kd a&pD awmfveS af &;rsKd ;yJjzpf&r,f}}
&Jabmfpef;aiG - [lí uRefawmfhudkajymjyonf/
'DaeYawmh uRefawmfwkdYqDrSm avYvmp&mawG *syefacwf uReaf wmf olajymorQukd pdww f iG ;f u vufrcHEikd af omfvnf;
uvkd pmrsufESmawG q,fESifhcsDNyD; &SdwmrsKd;r[kwfbJ axmifeJY apm'uwufcsifaompdwf r&SdaomaMumifh -
aomif;eJY&Sdygonf/ at;at;aq;aq; avYvm½kHESifhr&awmhbJ ]]q&mBu;D ajymwm r[kwb f ;l vdaYk wmh rajymygbl;/ uReaf wmf
tjyif;xefqkH;aom vkHYv0D&d,ZGJrsKd;ESifh tjrefqkH;avYvm,lrS pOf;pm;ygOD;r,f/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh vDeifudk,fwdkifu ol[m
jzpfygrnf/ rmhupf 0f g'udk w&m;aor,lb;l / ud, k w fh ikd ;f jynfu, kd hf tajctaeeJU
oabmw&m;odyÜH tarGqufcHolawGukd tjrefqkH; avYusifh udkufnDatmif MunfhNyD;vkyf&r,fvdkY ae&mrsm;pGm ajymcJhw,f/
ay;zkdY vkdtyfygNyD/ 'Dawmh vDeifvnf;rSm;w,fvdkY rajymEdkifygbl;}} [kajymvdkuf\/
*syefa cwf xdy fwef; wyfom;BuD; ESp fO D; jzpfwJY &Ja bmfe JY ocifpdk;u ]]bmyJjzpfjzpf ,ck Akdvfae0if;acgif;aqmifwJh jrefrmh
ocif w if j rwk d Y e J Y uG J c J Y w m[m uRef a wmf \ trS m ;aMumif h qdk&S,fvpfvrf;pOfuawmh [efwmyJ/ qdk&S,fvpfpepftajccHawG
jzpfaMumif; awmif;yeftyfygw,f/ &oGm;rSmyJ}} [lí ajymcJh\/
av;pm;vsuf NyD;rSqufNyD;-
pk d ; ]]þurÇmay:wGif qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;ukd tvkdtavsmuf
xdkpmt& ocifpdk;xHodkY oGm;cJh\/ a&mufoGm;Ekdifwmuawmh *syefEkdifiHyJjzpfvdrfhr,f? bmjzpfvkdYvJ
ocifpkd;rSm touft&G,fBuD;&ifhvSNyDjzpfaomfvnf; ol\ qkdawmh *syefjynfrSm tvkyform;awG[m t&if;&SifawGqDrSm
EdkifiHa&;tawG;url vef;qef;vsuf&SdqJ[k uRefawmfxifae\/ tpk&SifawGtjzpf yg0ifcGifh&Muw,f/ tJ'Dvkd yg0ifwJhtwGuf
ocifp;kd u ]]uReaf wmf ocifwifjr? udpk ef;aiGwUkd eJu Y cJG w
hJ m uReaf wmfh vlwef;pm;wku d yf rJG sK;d vkyzf rYdk vkad wmhbJ qk&d , S v f pfp;D yGm;a&;pepf[m
D:/Dummy/Ko Ko (2)
trSm;yg/ 'DaeY urÇmt Y ajctaeudMk unfah omtcg taMumif;t&m wpfrsK;d wpfzHk ay:xGuv f mvdrrhf ,fvYdk usKy, f wHk ,f/ 'Dtcsuaf wGudk
opfawGukd avhvmzdv Yk w
kd ,f/ tJ'tD aMumif;rajymcif uReaf wmfrmS ; ukdpef;aiG pOf;pm;yg/ a&SUavQmuf EkdifiHa&;udpöawG wkdif;jynf
...(199)
882 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 883
xlaxmifa&;udpöawG pOf;pm;wJhcg pdwfvkdufrmefygrvkyfbJ rnfqydk gvQif olonfro d m;pkEiS hf aysmaf ysm&f iT &f iT af e&rnfh tcsed x f uf
pdwfat;at;xm;NyD; pOf;pm;vkyfyg}} [k ajymygonf/ Ekid if aH &;&mrsm;ukd tcsed &f orQ awG;awmajrmfjrifNy;D vkyu f idk af qmif
uRefawmfonf 1945 ckESpfu ocifpkd;ESifh 1983 ckESpfu &Gufaom tcsdefykdif;ursm;onf[k uRefawmfawGU&ygonf/
ocifpkd;\ rwlnDykHukd ai;Munhfaerd\/ bmrS jyefrajymawmhyg/ Ekid if aH &;ESiyhf wfoufívnf; rarmEkid ?f ryef;Ekid f ajymaewwf
tHYMoíom aerd\/ rnfokdYjzpfygap ocifpkd; oabmxm;tjrif onfukdvnf; uRefawmfawGU&ygonf/
awGajymif;oGm;í auseyfyg\/ ocifp;dk onf uReaf wmf\ vufO;D AkdvfcsKyfatmifqef;onf EkdifiHa&;ynmESifhoufqkdifaom
q&mjzpfonf/ EkdifiHa&;todynmay;cJhaom q&mjzpfcJh\/ ol\ pmtkyfpmwrf;rSeforQukd tcsdef&wkdif; zwf½Iavhvmaeonfukd
oabmxm;cH,lcsuf ajymif;vmonhftwGuf qifjcifwkHw&m;ESifh awGUjrifcJh&ygonf/ olYxHokdYa&mufvmaom uRefawmfwkdYtm;
,SOfNyD;ajymwmvkdY uRefawmfauseyf\/ oluG,fvGefaomtcg rnfonhfpmtkyfukd zwf&rnfpojzifh vrf;ñTefavh&Sdygonf/
tokbvku d yf NYdky;D olaumif;&mok*wdvm;ygap[k qkawmif;cJrh yd g\/ xkdYaMumifh AkdvfcsKyfatmifqef;onf uRefawmf\ EkdifiHa&;yxr
AkdvfcsKyfatmifqef; q&m ocifpkd;uJhokdYyif olonfvnf; oGefoifay;cJhaom EkdifiHa&;
ocifwifjr rdwfqufay;aomaMumifh ocifpkd;ukd uRefawmf acgif;aqmifvnf;jzpf q&mvnf;jzpfcJhygonf/
odc&YJ ygonf/ ocifwifjryif uReaf wmft h m; Akv
d cf sKyaf tmifqef;xH olEiS ahf cwfNyKd if Ekid if aH &;acgif;aqmifrsm;ESiEhf idI ;f ,SONf y;D ajym&
ac:aqmifomG ;í Akv d cf sKyaf tmifqef;ukd uReaf wmfocd &hJ jcif; jzpfyg rnfqv dk Qif ½k;d om;ajzmifrh wfonhaf e&mrSma&m? wwfuRr;f em;vnf
onf/ wyfwiG ;f wGif zufqpfqefu Y siaf &;twGuf pnf;½k;H a[majym&ef xm;onfrsm;ukd vufawGUvkyfaqmif&mwGifyg txda&mufqkH;
au'grsm;ukd AkdvfcsKyfxHac:oGm;olrsm;txJwGif uRefawmfygyg jzpfatmif aqmif&GufEkdifpGrf;&Sdol jzpfonf[lí uRefawmfwkdY
onf/ txufwpfae&mwGif þtaMumif;a&;NyD;jzpfygonf/ acwfvil ,fyidk ;f u ol\acgif;aqmifru I dk t<uif;rJ, h MHk unfxm;Mu
Akv
d cf sKyaf tmifqef;ukd uReaf wmfrarhEidk af om taMumif;&Syd g ygonf/
onf/ AkdvfcsKyf\aus;Zl;onf uRefawmfhtay:wGif BuD;ygonf/ uRefawmfwkdY wkdif;oljynfom;vltrsm;\ aumif;usKd;pD;yGm;
taMumif;rSm uRefawmhftm; EkdifiHa&;ynmESifhywfoufNyD; a0zef jzpfxGef;a&;ukd tNrJwrf;awG;aeol BuHpnfaeoljzpfonhftwGuf
okH;oyfonhfenf;ynmukd oifay;aomaMumifh jzpfygonf/ xkdacwftaejzifh EkdifiHtay:wGif oefY&Sif;pifMu,faom apwem
AkdvfcsKyfatmifqef;oifay;aom enf;ynmukd taMumif; taumif;qk;H trsK;d om;acgif;aqmifBu;D [lí uReaf wmfwYdk ,kMH unf
nDñGwfaomtcgwGif uRefawmfa&;ygOD;rnf/ cJhMu\/
AkdvfcsKyfatmifqef;onf EkdifiHa&;ukd omrefwwfuRrf;ol AkdvfcsKyfatmifqef;onf rmhufpf0g'tygt0if EkdifiHa&;0g'
r[kwf/ eufeufeJeJ em;vnfwwfuRrf;NyD; vufawGUvkyfief;wGif trsKd;rsKd;ukd aMunufpGmavYvmxm;ol jzpfonf/ xkdYaMumifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)
acgif;aqmifrIukd xdckdufaponhf taMumif;tcsufrsm; uReaf wmft h m; wyfwiG ;f wGif zufqpfqefu Y siaf &; oabmw&m;
jzpfonf[k uRefawmf,lqygonf/ oifwef;twGuf oifwef;ay;&ef Akv d cf sKyaf tmifqef;u wm0efay;
...(202)
888 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 889
vku d \ f / xkt d csed uf uReaf wmft
h oufonf 19 ESpo f m&Syd gao;onf/ uac:aomaMumifh uReaf wmf&efuek o f Ydk xGucf &hJ jyef&m uReaf wmf\
uRefawmf oifwef;ay; aqG;aEG;&rnfht&m&Sdrsm;ESifh tjcm;aom wyfwGif uRefawmfwm0efr,l&jyefyg/ AkdvfcsKyfBuD;u bmrSrajym
wyfzUJG 0ifwo Ydk nf uReaf wmfx
h uftoufBu;D olawG rsm;Muygonf/ aomfvnf; uRefawmfhpdwfwGif rvkHrvJjzpfrdovm;[lí ,aeY
xkdYaMumifh oifwef;ay;ol uRefawmfhtm; ,kHMunfrI&Sdap&ef umvwGif uRefawmfjyefawG;aerdygonf/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;u pmwpfapmifa&;ay;vku d yf gonf/ taemuf Akv
d rf LS ;csKypf ed 0f if; (aemifwiG f Ekid if aH wmf0efBu;D csKyjf zpfvmol)
wkid ;f okaYd &mufaomtcg wkid ;f \ 'kw, d wkid ;f rSL;wm0ef xrf;aeolrmS um; o&ufwiG f awmfveS af &;umvu wyf&if; (6) \ wyf&if;rSL;
Akvd Bf u;D pderf eS f jzpfygonf/ oifwef;wGif Akv d Bf u;D pderf eS u
f Akv d cf sKyf jzpfygonf/
atmifqef;pmukd xkwfjyNyD; oifwef;wufolrsm;ESifh uRefawmfhukd uRefawmf ocifoef;xGef;\ aMumifvufonf;pcef;rS
rdwfqufay;ygonf/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;&S&d mokYd jyefvmpOf Akv d rf LS ;pde0f if;wyfoYdk a&muf
wm0eft& taemufwkdif;okdYa&muf&Sdaom uRefawmfhtm; oGm;cJhygonf/ oluyif AkdvfcsKyfatmifqef;&Sd&m o&ufacsmif;okdY
AkdvfBuD;pdefrSefu pm;a&;aea&;utp wm0ef,lpDpOfay;ygonf/
a&mufEkdif&ef vSnf;pDpOfay;í AkdvfcsKyfatmifqef;qD a&mufcJh\/
olonfuRefawmhfxuf tweftoufBuD;oljzpf&m uRefawmfu
awmfvSefa&;aumifpDacwfwGif AkdvfcsKyfBuD;pef;,ka&m?
nDi,f? olu tpfuBdk u;D ozG,f uReaf wmfu h dk ulno D jl zpfcyhJ gonf/
0efBuD;csKyfAkdvfrSL;csKyfpdef0if;ESifhyg jyefvnfqufoG,frd tvkyfESifh
awmfvSefa&;tNyD; jynfolY&JabmfwyfzGJUpOfu uRefawmhftm;
ywfoufaom awGUqkHrIrsm;jzifh &if;ESD;rysuf qufqHcJh&ygonf/
ol\wyfom;rsm;ukd oifwef;ay;&ef zdwfac:ao;\/ uRefawmf
rkd;ukwfrS &efukefokdYjyefvmNyD; olYxHwGif tultnDawmif;rnf[k uReaf wmfx h uf toufBu;D olrsm;jzpf&m olwo Ydk ;Hk a,mufv;Hk yif
pdwful;qJ olusqkH;aMumif;od&í uRefawmfhrSm tvGeftHhMo&? uRefawmfhtpfukdBuD;rsm;ozG,f uRefawmfcspfcifrdav;pm;rdaom
ESajrm& jzpfrdygonf/ olrsm;jzpfygonf/ ½kd;½kd;om;om; ukd,fusKd;rzuf rsKd;cspfpdwf"mwf
umuG,af &;OD;pD;csKyf Akv d cf sKyBf u;D pef;,k? Ekid if aH wmfor®wBu;D tjynhfjzifh wkdif;jynftwGuf tvkyfvkyfcJholrsm;tjzpf uRefawmf
jzpfvmol OD;pef;,konf taemufwkdif;ppfXmecsKyfe,fajrwGif owdw& av;pm;atmufarhaerdygonf/
wm0efusoljzpf\/ olu aq;wyfrSL;jzpfygonf/ awmfvSefa&; AkdvfrSL;BuD;ausmfaZm
umvwGif olu jyvkeYd ,fppfa&;acgif;aqmif? uReaf wmfu Ekid if aH &; 25-3-1945 wGif uReaf wmfnaeapmif;tcsed üf yJc;l NrKd U? wkid ;f
wm0efrSL;jzpf\/ okdYygaomfvnf; AkdvfcsKyfatmifqef;\ wm0ef (4) ppfXmecsKyfokdY a&mufaeygonf/ a&muf&jcif;taMumif;rSm
ay;csuft& 24-3-1945 wGif jzL;okdY uRefawmfxGufcJh&ojzifh AkdvfcsKyfatmifqef;u jzL;wGifa&mufaeaom ocifA[def;ukd
uRefawmhfwm0efukd uRefawmf rxrf;aqmifvkduf&yg/ tac:ckdif;í jzpfygonf/ ocifA[def;xHra&mufrD yJcl;wkdif; (4)
D:/Dummy/Ko Ko (2)
awmfvSefa&;NyD;cgp tcsdefwGif jzpfygonf/ olonf xdktcsdefu wpfO;D tjzpf yg0ifaqmif&u G cf yhJ gonf/ *syefacwf Armhvw G v
f yfa&;
uRefawmfwdkY uGefjrLepfygwD0ifrsm; wnf;cdkaexdkif&mjzpfonfh wyfrawmf bDtikd af t? bD'aD t? bDtefat rsKd ;cspAf rmhwyfrawmf
...(205)
894 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 895
yD't D ufzw f w Ykd iG f Adv
k rf LS ;tjzpf qufwu kd yf g0ifaqmif&u G cf yhJ gonf/ ay;Edik rf nfh yk*Kd¾ vw
f pfO;D jzpfonf[í
l uReaf wmfrw
S ,
f v
l u
kd yf gonf/
vSsKd U0Suv f yk u f ikd af qmif&u G &f aom *syefqefu Y siaf &; awmfveS af &; umuG,fa&;0efBuD;XmeodkY 0ifa&muftrIxrf;onfh 1956 ckESpf
vkyfief;wGif acgif;aqmifwpfOD;tjzpf yg0ifcJholjzpfygonf/ txd uRefawmfonf OD;AaqGESifhqufqHaecJh&ygonf/ xkdumv
awmfvSefa&;jyD;aomtcg Armjynfqdk&S,fvpfygwD XmecsKyf wpfavSsmufvHk;wGif OD;AaqGonf ajymqdk&mwGifvnf;aumif;?
wGif wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL; wm0efxrf;aqmifcNhJ y;D jynfwiG ;f acgif;aqmifrIjyK&mwGifvnf;aumif;? ½dk;om;ajzmifhrwfpGm cH,l
olykefaomif;usef;rIacwfwGif wyfrawmfodkY jyefvnf0ifa&mufcg aqmif&GufcJhonf[lí uRefawmf,HkMunfcJhygonf/ olonf
1962 ckESpf awmfvSefa&;aumifpD 'k-Ouú| wm0efudk,lcJh&onf Edik if aH &;orm;yDoaom acgif;aqmifwpfO;D trSeyf ifjzpfcyhJ gonf/
txd Adv k rf LS ;csKy&f mxl;jzifh wm0ef,cl o hJ jl zpfygonf/ jynfwiG ;f olyek f pdwaf umif; ESv;kH aumif; apwemaumif;&Sad om acgif;aqmifwpfO;D
acwfwiG f Adv k cf sKyBf u;D ae0if;ESit hf wl wyfrawmfuBkd u;D xGm;atmif jzpfygonf/
vufeufuikd f tzGUJ tpnf;trsKd ;rsKd ;udk yHrk eS w f yfrawmftajctaeodYk
a&mufatmif pkpnf;ay;EkdifcJhonf/ OD;ausmfNidrf;
AkdvfcsKyfatmifBuD;\ b0jzpfpOfudk pHkaphatmifa&;om; ocifomcifudktaMumif;jyKí OD;ausmfNidrf;ukd uGsefawmf
azmfjy&ef uGsefawmfrjyKEdkifyg/ AdkvfcsKyfBuD;ae0if;uJhodkYyif olonf awG U qH k od u Rrf ; &if ; ES D ; cJ h & ygonf / txl ; ojzih f ol E S i f h t wl
vnf; trsdK;rsdK;tzHkzHk ajymqdkjcif;cHcJh&oljzpfygonf/ odkYaomf ,l*q kd vm;AD;,m;Edik if ?H bJv*f &dwNf rKd UawmfoYkd a&muf&cdS ahJ omtcg
olonf EdkifiHa&;avmu"Hw&m;udk BuHhBuHhcdkifcdkif ckcHEdkifpGrf;&SdNyD; txl;ydkrdk&if;ESD;cGifh BuHKcJhygonf/ odkYyifjzpfaomfvnf; EdkifiHa&;?
ausmv f eG Ef ikd cf o hJ l jzpfygonf/ olonf ol,MkH unftwdik ;f ? rSeo f nf 0g'a&;wGif cH,lyHkcsif; rwlnDcJhMuyg/
[k olcH,lxm;onfhtwdkif; vkyfaqmifwwfoljzpfygonf/ tjcm;aMumifh r[kwyf g/ rmhupf 0f g'ESiyhf wfoufí jcm;em;jcif;
OD;AaqG? OD;ausmfjidrf;? Adkvfcifarmifav;? OD;Ek jzpfygonf/ uRefawmfonf taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqGESifh
OD;AaqGtaMumif;udk txufwGif a&;NyD;om;jzpfygonf/ twl rmhufpf0g'udk ArmrIjyKNyD; jrefrmh,Ofaus;rIpdwf"mwfESifh
odkYaomf þae&mwGif tenf;i,f a&;&ygOD;rnf/ vdkufavsmnDaxG&Sdap&ef usifhoHk;Edkifa&;twGuf BudK;pm;aeol
OD;AaqGxH jrefatmifocifcspaf rmif ac:oGm;ojzifh uGseaf wmf jzpfygonf/ OD;ausmNf ird ;f ? Adv k cf ifarmifav;? ocifwif? jrefatmif
a&mufomG ;ygonf/ yxrqH;k awGUzl;jcif;jzpfygonf/ tom;ndKnKd ocifcspfarmif OD;0if; polwdkYu NAdwdoSsavbmwD 'Drdkua&pD
axmifaxmifarmif;armif;? wnfMunfaomfvnf; NyHK;&dyforf; qdk&S,fvpf0g'rsdK;ukd usifhoHk;aqmif&GufrSomvQif jynfaxmifpk
aeonfh rsufESmxm;&Sd\/ olYudk jrefrmEdkifiH\ acgif;aqmifydkif; jrefrmEdik if BH u;D Bu;D yGm;wd;k wufEikd rf nf[k av;eufpmG ,HMk unforl sm;
jzpfol[k uRefawmfodrSwfvdkufrdonf/ olEdkifiHa&;taMumif; jzpfMuygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
awGUBuKH c&hJ ygonf/ ol\ud, k uf siw hf &m;ESihf Ekid if aH &;usi0hf wfww Ykd iG f EkwfxGufNyD; zqyvtodkif;t0dkif;rsm;ESifh awGUBuHKqufqHaom
½dk;om;ajzmifhrwfoltjzpf uGsefawmfodrSwfxm;ygonf/ cgwGif uGsefawmfESifh &if;&if;ESD;ESD; awGUqHkcifrifcJhawmhonf/
...(207)
898 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 899
olt Y m; vlurkd odcifuyif OD;Ekuo hJ Ykd oltawG;udo k ad eojzifh OD ; apmOD ;
uReaf wmfph w d w
f iG f olu Y ckd ifrif;&if;pGJ &Sad eygonf/ uGseaf wmfb h 0wGif apmOD;? *sme,fausmfapmOD;? *kPfa&miftp&Sdaom uavmif
uGsefawmfoduRrf;NyD; acgif;aqmiftjzpf uGsefawmfrSwfxm;onfh trnfrsm;ESix hf if&mS ;onhf pma&;q&m? owif;pmq&m OD;apmOD;ukd
yk*K¾d vrf sm;wGif ajcmufO;D aomyk*K¾d vw f o Ykd nf uReaf wmf\ rSwÓ f Pf 1946 ckuyif jrefatmifocifcspaf rmifudk taMumif;jyKNy;D oduRr;f
wGif pGJxifusef&pfcJhaom acgif;aqmifrsm; jzpfMuygonf/ cJh\/ uGefjrLepfrsm; awmckdaomtcg OD;apmOD;ygoGm;cJhaMumif;
xkdajcmufOD;rSm ocifpdk;? AdkvfcsKyfatmifqef;? AdkvfcsKyfBuD;ae0if;? od&ygonf/ okaYd omf odyrf Mumvku d yf g/ ola&mufcahJ omawmwGi;f rS
Adv
k rf ;I csKyaf [mif;atmifBu;D ? 0efBu;D csKyaf [mif;OD;AaqG? OD;ode;f azjrihf ajymqkv d yk u
f idk rf rI sm;ukd OD;apmOD;u b0ifrusonht f wGuf jyefvm
wdkYjzpfMuygonf/ xkdyk*d¾KvfwdkYonf aemufvdkufi,fom;wdkYESifh cJhjcif;jzpfaMumif; od&ygonf/ 'kwd,urÇmppfrwkdifrDuyif pmay
qufq&H mwGiv f nf;aumif;? tjcm;aomolrsm;ESihf qufq&H mwGif avmuwGif xif&mS ;cJah om uavmif&iS f t,f'w D mwpfO;D jzpfco
hJ l
OD;apmOD;onf awmrSjyefvmNyD;aomtcg ol0goemyg&m ol\
vnf;aumif; [efBu;D yefBu;D r&SMd ubJ yGiyhf iG v hf if;vif; &if;&if;ES;D ES;D
pmayvkyif ef;ukyd if qufvufvyk u f idk v
f su&f ydS gonf/ uReaf wmfEiS hf
ajymqkq d ufqaH vh &SMd uygonf/ xkaYd Mumifh OD;ode;f azjrifh uReaf wmf
vnf; xkdtcgrSpNyD; &if;ESD;vsuf&SdcJhygonf/
ESiwhf &if;wES;D &Sad ecJo h nfrmS olu, G v f eG cf sed t f xd jzpfygonf/ olu Y dk
wyfrawmfpdwf"mwfppfqifa&;wyfokdY a&mufaomtcg ykdí
uRefawmfoabmus ESpfNcdKufrI&SdcJhonfrSm ol\ yGifhvif;rIyif &if;ESD;cGifhBuHKcJh\/ tvkyftwlwl vkyfcGifhBuHK\/ olu wyfrawmf
jzpfonf/ xkwfvkyfa&;wyfwGif 'kwd,AkdvfrSL;BuD;tqifh wyfrSL;wm0efukd
olESifhrmhufpf0g'taMumif;ukd aqG;aEG;aomtcgrsm;wGif xrf;aqmifcJholjzpfygonf/ wyfrawmfpmpOf? owdåpmapmiftp
olYukd,fol acgif;aqmifBuD;ozG,f q&mBuD;ozG,f trlt&mrsKd; &Sad om umuG,af &;0efBu;D Xme? ynma&;ESihf pdw"f mwfppfqifa&;
rxm;&Sb d J olov d Qiof ad Mumif;? rodvQirf odaMumif; yGiyhf iG v hf if;vif; ñT e f M um;a&;rS L ;½k H ; \ ñT e f M um;a&;rS L ;Ak d v f r S L ;BuD ; boef ; \
ajymwwfoljzpfonf/ vufatmufwGif wm0efxrf;cJholjzpf\/
jrefrmhq&dk ,S v f pfvrf;pOfygwD acwfwpfavQmufv;Hk wGif olEiS hf OD;apmOD;onf ay;tyfaomwm0efudk ausyeG af tmif aqmif&u G f
uRefawmfonf EkdifiHa&;oabmxm;t& xyfwlxyfrQeD;yg; wlnD wwf o l j zpf o nf / ½k d ; om;ajzmif h r wf o l v nf ; jzpf y gonf /
cJhMuygonf/ olYukd uRefawmfu ukdBuD;odef;[k ac:a0:avh&SdcJh pdwaf umif;ESv;Hk aumif;&Sad om rsK;d cspyf *k Kd¾ v[ f í l uReaf wmf,MHk unf
ygonf/ olYukd EkdifiHa&;acgif;aqmifwpfOD;taexuf aq;puf aecJhol jzpfygonf/
us&m t½kyfxifwwfaom yef;csDq&mBuD;wpfOD;uJYokdY pmaytEk AkdvfrSL;BuD;apmjrifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)
ynmavmuwGif olrwlatmif pGr;f aqmifEidk o f l pG,pf &Hk yk*Kd¾ vBf u;D 1943 ck r*Fvm'kHAkdvfoifwef; 'kwd,ywfAkdvfoifwef;okdY
wpfOD;[lí pGJrSwfxm;ygonf/ wufa&muf&ef uReaf wmf r*Fvm'kAH v
dk o
f ifwef;ausmif;okYd a&mufchJ
...(208)
900 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 901
ygonf/ uReaf wmfwYdk ausmif;&Sad e&mwpfcw k iG f cPapmifah e&pOf rwfvrSpNyD; tcsdeftwefMum wGJzuftvkyfvkyfMu&ygonf/
uRefawmfwkdYteD;wGif vlwpfpk&Sdaeygonf/ olwkdYum; r*Fvm'kH a&;vkduf? wifjyvkduf? jyifvdkufESifh rem;cJhMu&yg/
Akdvfoifwef;ausmif;rS yxrywfoifwef;qif;cJhaom AkdvfawG 1964 ckepf? Mo*kwfv 17 &ufaeYrSpNyD; usyfaiG 100 wef?
jzpf\/ olwt Ykd m; *syefjynf bk&ifph pfwuúovdk w
f iG f wufa&muf&ef 50 wefwu Ykd kd w&m;r0ifaiGtjzpf aMunmcJ&h m xdu k pd Eö iS yhf wfoufNy;D
a&G;xm;aomolawG jzpfygonf/ uRefawmfwkdY xkdifaeMucku d w
f iG f AdkvfrSL;BuD;apmjrifh wm0efrS ½kyfodrf;cH&ygonf/
Ak d v f t k y f p k r S tom;vwf v wf ? axmif a xmif a rmif ; armif ; 1968 ckESpf? 'DZifbmv av;&ufaeYwGif awmfvSefa&;
vlwpfa,muf xGufvmygonf/ uRefawmfwkdYem;a&mufvmNyD; - aumifpOD uú|\ aMunmcsut f rSwf (73) jzihf jypf'Pfru S if;vGwf
]]cifAsm;wkdYxJ ppfukdif;rEÅav;uvlawG rygbl;vm;}} [k cGifh? vGwfNidrf;cGifh&cJhNyD; 1969 ckESpfwGif v,f,mESifh opfawm
ar;vkduf\/ uRefawmfu - 0efBuD;Xmeü txl;t&m&Sdtjzpf cefYtyfcH&aomaMumifh EdkifiHh
]]uReaf wmfygygw,f? ppfuidk ;f rEÅav;uawmh r[kwb f ;l cifAsm?h 0efxrf;tjzpf wm0ef,cl &hJ ol jzpfvmygonf/ 1975 ckEpS ?f rwfv
uRefawmfu rkd;ukwfuyg cifAsm}} [kajym&m xkdolu - 27 &ufaeYwiG f armfueG ;f 0if'w k ,d qifrh S yxrtqifo h Ykd cs;D jri§ chf cH hJ
]]'gjzifh ocifomcifukd rodbl;vm;}} [k ar;vkduf\/ &ygonf/
uRefawmfu odygw,f? olykdYvdkYa&mufvmwmyg[k ajymvdkuf AdkvfrSL;BuD;apmjrifhonf tdrfapmifhtpdk;&vufxufwGif
ygonf/ þodaYk r;olrmS aemiftcgwGif pnfo?l r[moa&pnfo?l e,fpyfa'otkyfcsKyfa&;t&m&SdcsKyf cefYtyfcH&NyD; a'orsm;odkY
armfueG ;f 0if yxrtqif?h wyfrawmfrmS wyfrawmfwyfrif;jzpfco hJ l oGm;a&mufNyD; e,fedrdwfausmufwdkifrsm; pdkufxlpOfu olUoabm
ra[oDr*¾Zif; t,f'DwmcsKyf AdkvfrSL;BuD;apmjrifhjzpfygonf/ wpfcw k nf;jzifh aiGv;kH aiG&if;rsm; oH;k pGcJ iG Bhf uKH ygaomfvnf; pm&if;ESihf
olESifhxdkrQomodNyD; ol*syefjynfodkYxGufoGm;\/ uRefawmf wuG toH;k jyKco hJ jl zpfaMumif; od&ygonf/ Adv k rf LS ;Bu;D apmjrifo h nf
vnf; oifwef;wuf? uGefjrLepfygwD wm0efwpfzuf? AdkvfcsKyf txufwef;ausmif;om;b0uyif e,fcsJUqefYusifa&;vkyfief;wdkY
atmifqef;ay;aom zufqpfqefYusifa&; a[majympnf;½kH;rI wGif yg0ifcJhol? udk,fhwdkif;jynfudk,fcspfol rsdK;cspf&JabmfwpfOD;
wm0efwpfzufjzifh taea0;uGm owif;rMum; jzpfcJh&ygonf/ jzpfaMumif; uRefawmfpGJrSwfxm;ygonf/ AdkvfrSL;BuD;apmjrifhonf
aemifumuG,fa&;0efBuD;XmewGif wm0efxrf;vmcsdefESihf rnfrQ½;kd om;pifMu,fonf jzpfygaomfvnf; uH\tvSnt hf ajymif;
awGUvdkuf rawGUvdkufjzpf&mu 1962 ckESpfodkY a&mufvmygonf/ aMumifh ,dk;pGyfcH&? tvkyfwm0ef em;cH&NyD; ol\apwemtrSef
awmfvSefa&;aumifpDay:vmNyD; jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDudk aMumifh uHtaumif;odkY a&muf&onf[k qdk&ayrnf/
zGJUpnf;&ef 0g'oabmxm;aMunmcsuf? tnrnoabmw&m;? 2001 ckESpf? rwfv 21 &ufaeYwGif qD'dk;em;[dkw,fwGif
ygwDzGJUpnf;yHkpnf;rsOf; ponhfpmrsm;a&;&aomtcg awmfvSefa&; usif;yaom AdkvfcsKyfBuD;OD;ae0if;\arG;aeYyGJwGif AdkvfcsKyfBuD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)
[lívnf;aumif;? MuufOta&mifwdrfawmifozG,f rif;a&;us,f wdu Yk kd vkyaf y;wm[m Edik if aH &;yJ}} [líajymcJyh gonf/ qufvufNy;D
[lívnf;aumif; ajymqdkoHk;EIef;cJhMuonf/ txl;jyKajymjycJhonfrSm ]]Ed k i f i H a &;vk y f w ,f q d k w m apwem
...(210)
904 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 905
xufxufoefoefeJY oefYoefY&Sif;&Sif; udk,fusdK;rzufvkyfzdkY t&mrsm;udk uReaf wmfonf jrefrmhq&kd ,
S v
f pfvrf;pOfEiS hf ywfouf
vdkw,fuGm}} [líajymcJhygonf/ aomtcef;wGif a&;om;cJhNyD;jzpfygonf/ xdktaMumif;t&mESifh
þpma&;olajymvdkonfrSm EdkifiHa&;qdkonfrSm ]]wdkif;ol ywfoufNyD; jyefvnfzwf½I&efESifh avhvmoHk;oyfyg&ef xyfrHí
jynfom; vltrsm;ta&;? wdik ;f jynf&UJ ta&;jzpfwt hJ wGuf Edik if aH &; arwåm&yfcHyg&ap/
vkyfr,fholawG[m aumif;rSefwJh&nf&G,fcsufeJY rl0g'udkcsrSwfzdkY
vkdygw,f/ aumif;rSefwJhrl0g'udk csrSwfNyD;vQif aumif;rSefwJh cH,loifhonfxifaom 0g'oabmxm;
&nf&G,fcsufeJUudkufnDwJh vkyfief;pOfudk a&;qGJ&r,f/ tJ'D Edik if aH &;udk aqmif&u G v
f o kd t
l aygif;onfvnf;aumif;? Edik if aH &;
vkyfief;pOfudk taumiftxnfazmfzdkYtwGuf ygwD0iftiftm;udk ygwDtoD;oD;wdkYonfvnf;aumif;? t&if;cHoabmxm;tm;jzifh
pkaqmif;&r,f/ ,if;odkY pkaqmif;EdkifzdkYtwGuf oufqdkif&m taumif;jrif0g' (optimism) ESifh tjyK0g' (constrctive mind)
vlwef;pm;? vlxkponfwdkY&JUpdwfqE´udk pnf;½Hk;Edkif&r,f}} [lí tjyKoabmaqmifaom pdwf"mwfwdkYudk cH,lxm;&Sd&rnf/
jzpfygonf/ ,ck þpmtkyfudka&;aeonfrSm NyD;cgeD;jzpfygonf/ topf
þonfum; Edik if aH &;vkyif ef;\ tajcjyK&mtaMumif;tcsuf a&;qGJxm;aom tajccHOya't& a&G;aumufyGJBuD;usif;y&ef
aywnf;/ jyifqifaecsed f jzpfygonf/ a&G;aumufyBJG u;D Ny;D aomtcg ta&G;cHMu
þtwGuf Edik if aH &;ygwDrsm;a&m? Edik if aH &;rsKd ;qufopfrsm;ESihf &onfh jynfov Yl wT af wmfu, kd pf m;vS,w f oYkd nf vTwaf wmftwGi;f odYk
Ekid if aH &;ESiyhf wfoufonfh vlwikd ;f onf Edik if aH &;ESiyhf wfoufaom a&mufvmMuawmhrnf/ jynfaxmifpkvTwfawmfudk,fpm;vS,f
tajccHynm&yfrsm;udk avhvmqnf;yl;&rnf/ oif,l&rnf/ trsm;pk&aomygwDonf A[dktpdk;&zGJUMuygvdrfhrnf/ tpdk;&zGJU&ef
EkdifiHa&;vkyfief;pOfwGifyg&rnfh pD;yGm;a&;ynm&yfrsm;? Oya' ud,k pf m;vS,rf jynfah om ygwDwo Ykd nf tpd;k &zGUJ Edik af omygwDwEYkd iS hf
jyKa&;ynm&yfrsm;? pDrt H yk cf sKyaf &;ynm&yfrsm;? w&m;pD&ifa&;ynm twdkuftcHyHkpH rsufESmcsif;qdkif taetxm;wGif &SdMuygvdrfhrnf/
&yfrsm;? urÇmay:&dS EdkifiHzGJUpnf;yHktajccHOya'rsm;ESifhqdkifaom ajym½kd;ajympOfajym&rnfqdkvQif tmPm&tpdk;&tzGJUESifh
ynm&yfrsm;tp&Sdaom od&Sdae&rnfh todynm&yfrsm;tm;vHk;udk twdu k t f cHtzGUJ rsm; jzpfMuygvdrrhf nf/ pma&;oltaejzifh tBujH yK&
avhvmod&Sdxm;&ygrnf/ rnf q d k v Qif tmPm&wm0ef c H t pd k ; &tzG J U ES i f h tNyd K if t qd k i f
txl;tm;jzifh wkid ;f jynfaumif;usK;d jyKEidk &f ef pD;yGm;a&;ynm&yf oabmudkaqmifaom (rsufESmcsif;qkdiftzGJU) [laom a0g[m&
ukd tbufbufrS pkHpkHaphaph od&SdwwfuRrf;ae&ef tqufrjywf toH;k tEIe;f pum;vH;k udk toH;k jyKapvdyk gonf/ twdu k t f cH[al om
oif,lae&ef txl;vkdtyfygonf/ pum;vHk;udk roHk;oifhawmh[k tBuHjyKvdkygonf/
xkdYjyif jynfolwdkYESifh ruif;ruGmatmif qufqHaexdkifwwf tb,faMumifhqdkaomf jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf\
D:/Dummy/Ko Ko (2)
þodYk wpfEikd if v H ;kH yGivhf if;nDñw G af om vlaY bmiftzGUJ tpnf; csujf zpfrnfqykd gu xdt k csuu f kd nDnñ D w G ñ f w
G f 0dik ;f 0ef;axmufcH
udk wnfaxmifaqmif&GufEdkif&ef ,ckvuf&Sdwnf&Sdaeaom Mu&ayvdrfhrnf/
...(212)
908 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 909
tu,f í tpd k ; &tzG J Y \ tmPm&ygwD u wif j yonf h qufqHrI&&SdEdkif\/ xkdrSwpfqifh jyifywGifvnf; udk,fpm;vS,f
vkyaf qmifcsuo f nf Edik if aH wmftwGuf tusKd ;jzpfxeG ;f rIr&S[ d k ,lq wdkYonf tvGwfoabmqufoG,frI wkd;wufvmEdkifayrnf/
ygu avmavmq,fwiG f rvdt k yfao;vQif xkt d qdu k rkd axmufcH þum; vTwfawmftwGif; &if;ESD;qufqH&ef tBuHjyKjcif;
EdkifygaMumif; ½dk;om;yGifhvif;pGm uefYuGufMu&ygrnf/ xdktcg jzpfygonf/ vTwfawmfjyifywGifvnf; tmPm&ygwDESifh NydKifazmf
ajymrnfh pum;toH;k tEIe;f wdo Yk nf &ifo
h ;D jyif;xefrrI &Sad p&ef owd NydKifzufygwDrsm;onf rdrdwdkY\vSL'gef;a&;? arG;aeYtxdrf;trSwf
jyK&ygvdrfhrnf/ tjyKoabmpdwf"mwfjzifh a0zefMu&ygvdrfhrnf/ paom vlraI &;tcrf;tem;rsm;wGif tcsi;f csi;f zdwMf um;{nfch jH cif;?
rdrdwdkYuvnf; tpdk;&bufuwifjyaom tqdkxuf ydkrdk awGUqHkjcif;rsm; jyKvkyfoifhMu\/ tpdk;&ucsrSwfaom jynfolrsm;
aumif;rGeaf om tqd&k ydS gu wifjy&ygvdrrhf nf/ wifjy&mwGiv f nf; yg0ifonfh Edik if \ H aumif;&maumif;aMumif;jzpfaom vkyif ef;wdw Yk iG f
om,mnif;aysmif; aumif;rGefaomtajymtqkdwkdYjzifh wifjy&ef tmPm&ygwDrS rdrdygwD0ifrSomr[kwf tjcm;ygwD0ifrsm;udkyg
vkdygonf/ zdwaf c:Ny;D pkaygif;vkyaf qmifMujcif;tm;jzifh pnf;vH;k nDñw G rf u I kd
þodt Yk m;jzifh tpd;k &ESihf rsuEf mS csi;f qdik yf gwDwo
Ykd nf aumif;&m jzpfay:apEdik yf gonf/ jynfov l x l t k aejzifv
h nf; ygwDawGtcsi;f csi;f
aumif;usK;d twGuf taumif;csif; NydKif&ygvdrfhrnf/ taumif;jrif nDñw G rf u
I kd awGU&S&d onft h wGuf pdwaf t;Munfom cHpm;Edik Mf uvdrhf
0g'ESifh tjyKpdwf"mwfwdkYjzifhom wpfzufESifhwpfzuf NydKifqdkif rnf[k ,HkMunfrdygonf/
ajymqdNk y;D ? a0zefajymqdrk ?I oH;k oyfrw I jYkd zifo
h m ajym&ygrnf/ ud, k f þodq Yk jkd cif;tm;jzifh rdrw d yYkd gwD\ 0g'oabmxm; vkyif ef;pOf
trlt&m? EIwt f rlt&mwdrYk t S p owdxm;Ny;D ajymqdjk yKr&l ygrnf/ wdkYudk xdcdkufEdkifrnfr[kwfay/ tcgtm;avsmfpGm udk,fhygwD\
wpfzufESifhwpfzuf þodkYtaumif;jrif0g'ESifh tjyKoabm udk,fhvkyfief;pOfrsm;udkvnf; vkyfaeMu&rnfjzpfygonf/
pdwf"mwfwdkYjzifh ajymqdkjyKrlqufqHoGm;ygu þjynfaxmifpk tmPm&ygwDEiS w hf uG NyKd izf ufygwDwo Ykd nf rdrw
d v
Ykd yk if ef;pOfukd
vTwaf wmfBu;D onf Ed;k Mum;yGiv hf if;aom? tvGeaf ysm&f iG zf , G af umif; jynfov l xl o k &d NdS y;D oabmaygufatmif pm&Gupf mwrf;rsm; jzefaY 0
aom vTwaf wmfBu;D jzpfomG ;ygvdrrhf nf/ þjynfaxmifpv k w T af wmf aomenf;jzifhvnf;aumif;? rdrdwdkYudkaxmufcHonf[k xif&aom
BuD;\ pdwf"mwfonf jynfaxmifpkwpf0ef;vkH;odkY ul;pufNyD; olrsm;xHodkY udk,fwdkifudk,fus oGm;a&mufajymqdk&Sif;vif;aom
EdkifiHawmf\ at;csrf;wnfNidrfa&;? jynfaxmifpk pnf;vHk;nDñGwf enf;jzifhvnf;aumif;? jynfolwpfOD;csif;xH csOf;uyfaomenf;jzifh
wnfNidrfa&;udk azmfaqmifoGm;ygvdrfhrnf[lí ,lqrdygonf/ vnf;aumif; pnf;½kH;a&;udk pOfqufrjywf vkyf&rnfjzpfygonf/
xdkYtjyif jynfaxmifpkvTwfawmfwGif EdkifiHawmftwGuf rdrdwdkYygwD\ rl0g'ESifhvkyfief;pOfudk &Sif;vif;onfhtcgwGif
aumfrwDtrsdK;rsdK; zGJUpnf;&mwGif tmPm&ygwDonf rsufESm tjcm;ygwDrsm;\ vkyfief;pOf 0g'oabmxm;ponfwdkYudk rykwf
D:/Dummy/Ko Ko (2)
csi;f qdik yf gwDtoD;oD;rS ud, k pf m;vS,rf sm;udk xnfo h iG ;f wm0efay; cwfbJ rdrdygwD\oabmxm;? 0g'vrf;pOfrsm;? a&SUvkyfief;pOfESifh
jcif;tm;jzifh vTwfawmfwGif;wGif udk,fpm;vS,ftcsif;csif; &if;ESD; &nf&G,fcsufrsm;udkom ajymjy&efjzpfayonf/
...(213)
910 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 911
a&SUacwfuuJhodkY vlpkvla0;jzifh aoG;xdk;vIHYaqmfaom qlyl taygif;ukd aumif;usKd;jyKEkdif&ef taumif;csif;NydKifaom rdwfzuf
vIyf&Sm;rIwdkYrjyKvkyfbJ rdrdwdkY NydKifzufygwDtcsif;csif; awGUqHkNyD; ygwDrsm;jzpfonf[lí oabmxm;Mu&efjzpfygonf/
rdrdwdkYoabmqE´udk azmfjyNyD; aqG;aEG;jcif;? nd§EIdif;jcif;wdkYudkom vk&d if;tcsKyu f q
kd &kd vSsif tpd;k &tmPmud&k &Sv d maom ygwDEiS hf
vkyfaqmifoGm;&rnf jzpfygonf/ NyKd iaf zmfNyKd izf ufjzpfaom rsuEf mS csi;f qkid yf gwDwo Ykd nf taumif;jrif
þodYk wifjyaqG;aEG;Edik &f ef rdrw d \ Ykd rl0g'ESihf vkyif ef;pOfw\ Ykd 0g'ESifh tjyKoabmaqmifaom pdwf"mwfwdkYudk tjyeftvSefcH,l
tm;omcsufrsm;? aumif;usKd;jyKEdkifrIrsm; ponfwdkYudk a&SUaemuf rnf[laom jynfaxmifpk trsddK;om;nDñGwfa&;pdwf"mwfwdkYudk
nDñw G af p&ef wifjyEkid &f ayrnf/ rdryd gwD\ Edik if aH &; ynmt&nf t"Ge&Yf n S af tmif om;pOfajr;qufonf aqmif&u G o f mG ;Edik Mf uygap
tcsi;f udv k nf; wd;k yGm;aprnfah vhvmrIrsm;udk tNrrJ jywf vkyfae ownf;/
&rnfjzpfygonf/ ,ck uRefawmfa&;om;wifjycJhaom wpf&Ha&mtcgrsm;\
(þtcsuf E S i f h y wf o uf N yD ; jref r mh q d k & S , f v pf v rf ; pOf u d k qdv k &kd if;oabmw&m;udk azmfjy&rnfqykd gvQif þodaYk zmfjyvdyk g\/
a0zefaomtcef;wGif tweftoifh wifjycJhNyD;jzpfygonf/) ordkif;qkdonfum; tjcm;r[kwf/ vlom;wdkY\ um,uH?
vlxkvlwef;pm; pnf;½kH;a&;vkyfief;rsm; aqmif&Guf&mwGif 0pDu?H raemuHwnf;[laom uHo;kH yg;vH;k yg0ifonfh tvkyrf sm;udk
awmifolv,form;rsm;twGif; tvkyform;rsm;twGif; rjywf taMumif;jyKí jzpfysujf yKjyifvmcJah om taMumif;pOftusK;d quf
0ifxu G Nf y;D xdv k x l w
k \
Ykd vdt
k yfcsuuf v kd nf;aumif;? xkv d w l ef;pm; wdkYyif jzpfayonf/ ,if;odkY jzpfysufajymif;vJcJhaom orkdif;tpOf
wd\Yk wd;k wuf&mwd;k wufaMumif;udk rdrw d yYkd gwDu rnfonfh twdik ;f Bu;D onf aumif;usKd;ESiq hf ;kd usKd; trSm;ESit
hf rSe?f ukov kd Ef iS t
hf ukov kd f
twmtxd aqmif&Gufay;EdkifonfwdkYudkvnf;aumif; avhvm [laom qefu Y sib f uftaMumif;t&mrsm; tjyeftvSef 'Gew f &JG if;
oHk;oyfae&rnf jzpfygonf/ vGefqGJaeonfudk awGU&Sd&ayonf/
tvkyform;vlwef;pm;ESifh v,form;vlwef;pm;wdkYonf vlYordkif;onf tukodkvfrsm;? tqdk;rsm;? trSm;t,Gif;rsm;
wpfO;D ESiw hf pfO;D ? vlwef;pm;wpfwef;pm;ESihf tjcm;vlwef;pm;wd\ Yk [lí ,lq&aom taMumif;t&mrsm;udk tpOfrjywf jyefvnf
tusKd;pD;yGm;wdkY qufpyfaeap&ef EdkifiHa&;ygwD0ifrsm;u vkyfay; jyifqif jyKjyifaeavY&Sdayonf/
ae&rnfjzpfygonf/ v,form;? tvkyo f rm;rsm;omru tjcm;aom tukodkvfonf ta&twGuftm;jzifh rsm;jym;avh&Sdonf/
vlwef;pm;wdEYk iS hf jcm;em;csurf sm;&Sad pumrl ndE§ iId ;f ajz&Si;f í&Edik &f ef uk o d k v f p G r f ; tif o nf t&nf t csif ; tm;jzif h tvG e f w &m
ygwD0ifwdkYu tm;xkwfae&rnf/ vlwef;pm;y#dyu©0g'tpm; tm;aumif;avh&o dS nf/ pGr;f tifwefc;dk vnf; tvGet Yf vGef Bu;D rm;
vlwef;pm;csi;f tusK;d pD;yGm;csi;f rQwnDñw G af tmif ndE§ idI ;f wkid yf if aeavh&Sdonf/ tukodkvfta&twGuftm;jzifY tvGefw&m
ae&rnfjzpfayonf/ tm;aumif;avh&o dS nf/ tukov kd \f ta&twGux f uf ukov kd \ f
D:/Dummy/Ko Ko (2)
Ekid if aH &;ygwDtoD;oD;wko Yd nf wpfzufEiS w hf pfzuf? wpfO;D ESihf t&nftcsi;f pGr;f tifu omvGet f m;aumif;avh&o dS nf/ xufoef
wpfOD;? wpfpkESifhwpfpk &efbuf[líoabmrxm;MubJ jynfol avh&Sdonf/
...(214)
912 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 913
ukov kd Ef iS t
Yf ukov kd wf Ukd \ tm;NyKd iyf w
JG iG f ukov
kd tf iftm;pku rsm;aMumifh wpfESpfom;rQ oufwrf;&Sdao;onhf jynfaxmifpkBuD;
a&&SnfüatmifEdkifavh&Sdonf/ xdkYaMumifY vlwdkYonf ordkif;\ NyKd vrJ oGm;ap&ef vGwv f yfa&;xde;f odr;f apmifah &Smufonhf wku d yf JG
tem*wfwiG f aumif;rGeo f nfu h mvjzpfEikd &f ef qkwu f yf[ak c:Mu rsm;ukd wyfrawmfu qifETJae&onf/ xkdpOfu tpkd;&\ opömcH
aomumvrSmyif vlwo Ykd nf ukov kd t
f vkyf aumif;rGeo f nft
h vkyf wyfrsm;jzpfMuonhf u&if½kdifz,faoewfukdifwyf&if; (1) onf
wdkYudk vkyfaeonfhtwGufaMumifYyif aumif;aomumvBuD; awmifiül vnf;aumif;? u&if½ikd zf ,faoewfuidk w f yf&if; (2) onf
a&mufvmEdik pf &m tvm;tvm &Sw d wfvmygonf/ wpfenf;tm;jzifh jynfNrdKUteD;üvnf;aumif;? Armh½kdifz,faoewfukdifwyf&if; (3)
tcgaumif; acwfaumif;wdUk onf a&mufía&mufí vmayvdrrhf nf/ onf {&m0wDwidk ;f ? a';'&J? usKu d v f wf? zsmyk?H rtlyifNrKd UBu;D rsm;wGif
þtaMumif;rsm;aMumifh vlom;wdkYonf pdwfysuftm;avsmh autef'DtkdESifh tvHeDuGefjrLepfwkdYukd ESdrfeif;&efvnf;aumif;
jcif;rjzpfMubJ? tm;i,fjcif;rjzpfMubJ aumif;rGeaf omtem*wfukd wyfrsm;ukd jzefYcsapvTwfxm;&onf/ &efukeftpkd;&[kyif ac:qkd
zefwD;Murnf[lí tpOfrjywf BudK;yrf;ae&rnfom jzpfayonf/ aeMuonht f csed yf ifjzpfayonf/ zsmyküH vGwv f yfa&;aeY tcrf;tem;
tb,faMumifhqdkaomf rdrdukd,frdrd tpOfojzifh jyefvnf usif;ypOf autef'DtkdwkdYrS ypfcwfaESmifh,SufcJhonf/ wGHaw;
jyifqifaeavh&Sdjcif;onf vlYordkif;\ xHk;wrf;pOfvm "r®wmom wl;ajrmif;ukdvnf; autef'DtkdwkdY odrf;ykdufxm;NyD; xkH;BuD;a'o
jzpfaomaMumifhaywnf;/ wGifvnf; x<uaomif;usef;cJhMuonf/ 1947 ck yifvkHpmcsKyf
csKyfqkdpOfu trsKd;om;pdwfjyif;jyol tjcm;wkdif;&if;om;rsm;u
jynfe,fawmif;qkdcJhMuouJhokdY u&iftrsKd;om;rsm;onfvnf;
oD;jcm;u&ifjynfe,ftjzpf uk, d yf idk t
f yk cf sKyv
f Ndk y;D u&iftrsK;d om;
udkudkarmifBuD; tzGUJ csKyaf tmufwiG f autif't D v dk ufeufuidk w f yfrsm;xm;&Sad &;ukd
(1-10-2010) tm;xkwv f mMuonf/ u&iftrsK;d om;rsm;onf jrefrmEkid if H a'o
aemufqufwGJ (u) trsm;tjym;wGif aexkid Mf uonhef nf;wl &efuek Nf rKd U tvkEH iS t hf if;pdef
wkw Yd iG v
f nf; aexkid Mf uonf/ &efuek Nf rKd Uv,frS 10 rkid cf efu Y mG aom
wyfrawmfonf EkdifiHawmfukd tBudrfBudrfumuG,fcJhonf/
tif;pdew f pf0u
dk w f iG f autif't D v dk ufeufuidk rf sm; pdr0hf ifa&muf&cdS hJ
,ckvnf; umuG,fcJh&jyefNyD/
Muonf/ Zefe0g&Dv tv,fcefw Y iG f tif;pde?f BuKd Uuke;f ? orkid ;f wküYd
0ufaumfwu dk yf w
JG iG yf g0ifqifEcJT o
YJ nhf a&wyfrawmf\abmfzmpuf wnf&Sdaom tpkd;&wyfpcef;rsm;rS vufeufrsm;ukd autif'Dtkd
tajrmuf ]]wHjrufpnf;}} XmecsKyfrS vkdufvHodrf;qnf;ojzifh tpkd;&opömcHppf0efxrf;wyf?
1949 ckESpf vGwfvyfa&;&NyD;cgp EkdifiHawmfjynfaxmifpk ppf&w J yfrsm;ukd ,if;a'ookYd wm0efay;apvTwcf o hJ nf/ em;vnfrI
D:/Dummy/Ko Ko (2)
abmfzmpuftajrmuftzGJU oGm;a&mufyl;aygif;cJhonf/ AdkvfBuD; azazmf0g&Dv uk;d &ufaeYwiG f tpd;k &wyfrsm;ESihf BuKd UyifaumufrS
armifausmfESifh AdkvfBuD;cifaZmfwdkY\ (B) wyfcGJ? AdkvfBuD;pdefjr? a&muf&v dS maomtcg a&wyfabmfzmtzGUJ onf ZD;uke;f awmifbuf
...(220)
924 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 925
rdkiftenf;i,foma0;aom 0ufaumfwHwm;rS &SpfrdkiftuGmü jyKí ta0;ajy;vrf;rü abmfzmudk xm;vdak Mumif; wifjyaqG;aEG;
ae&m,lMu&onf/ oeu (3) wyf&if;rSL;ESifh ol\wyfcGJrSL;rsm; cJ&h m wyf&if;rSL;u aocsmpGm pOf;pm;aeNy;D aemuf vufct H wnfjyK
a&mufvmí abmfzmwyfzUJG csxm;rIukd yPmrtuJMunfMh uonf/ cJhonf/
uRefawmfvnf; twlvkdufí aemufydkif;vkdtyfvQif abmfzm abmfzmapmifq h ikd ;f aeaomae&monf jrifuiG ;f &Si;f Ny;D &Snv f sm;
wHjrufpnf;tajrmufxm;&ef oifhavsmfrnfhtaetxm; a&G;cs,f ajzmifhwef;aomvrf;tydkif;jzpfum ta&SUbufrvSrf;rurf;
cJo h nf/ vdu k ,fume,fatmifBu;D ESiv hf nf; ndE§ iId ;f wdik yf ifMuonf/ ajrom; rdrYk aYkd y:wGif vrf;ESit hf NyKd if rD;&xm;vrf;&So d nf/ vkt d yfvQif
a&wyfabmfzmwyfzGJUae&m,lNyD; rMumrDüyif t&yfom;rsm; ,if;bufodkY tvG,fwul a&TUajymif;í abmfzmudk wifvdkufEdkif
xGufajy;vmonfudk u&ifwyfrsm; csDwufvmNyD[k xifrSwfí rnfjzpfonf/ vrf;nmbuf&Sd uRJ&Gmü q&marmifeD OD;pD;a&SUum
AsL[mt& ta&;ygaom 0ufaumfww H m;udk zsuq f ;D pGev Yf w
T vf suf uif;wyfpdwfwGif a&wyfrS rD;usnfypfaoewfESifh a&wyfom;BuD;
usnfqefukefum 0efxrf;wyfrsm; qkwfcGmvmcJhonf/ þjzpf&yf [if;z&D;ESifh tzGJUtm; &efolrsm; ypfuGif;twGif; a&muf&Sdvmygu
onf uHtm;avsmfpGm ntarSmifxktwGif;ü u&ifwyfrsm;udk &efol&Sd&m acgif;ay:wnfhwnfhwGif vif;xdefapvsuf xif&Sm;pGm
tcsufjyEdkif&ef ae&mcsxm;onf/ AdkvfvSarmifwyfpkaemufü
abmfzmwHjrufpnf;tajrmufjzifh vrf;rrS tidkufzrf;wdkufcdkuf
3 vufr pdeaf jymif;av;vuf ae&mcsxm;onf/ abmfzmESihf pwif
Edkif&ef usKH;oGif;cJhouJhodkY jzpfvmcJhayonf/
tydkiftidkufzrf;ypfaomtcgrSom umuif;wyfpdwfESifh tm;vHk;
u&if w yf r sm; &ef u k e f o d k Y quf v uf c sD w uf v m&mwG i f
0dik ;f &H tm;oGeyf pfcwfwu kd cf u
kd í f umuif;wyfpw d tf m; cHppfpnf;odYk
vrf;ESpfoG,f&Sdayonf/ wpfvrf;rSm ta0;ajy;vrf;rtwdkif;
jyefvnfvma&mufyl;aygif;&ef ñTefMum;xm;onf/ vdktyfí
ajzmifhajzmifh wdkuf½dkufcsDwufEdkifNyD; aemufwpfvrf;rSm ZD;ukef;
qkwfcGm&onf&Sdaomf abmfzmudk qGJajy;&eftwGuf a'gh*spf
taemufawmif,eG ;f ,Ge;f ta0;ajy;vrf;ESiq hf u
kH m oGm;Edik af omvrf; tayghpm;udk rdrw d aYkd emufbuf udu k f 200 cefY tuGmwGif ae&mcs
jzpfonf/ wyf&if;rSL;AdkvfrSL;cspfNrdKifu ESpfvrf;pvHk;udk ydwfqdkY xm;onf/
xm;vdo k nf/ abmfzmwyfzUJG udk auGUaomvrf;bufü xm;vdo k nf abmfzm\ b,fbufum;vrf;ab;wGif vrf;ESifhtNydKif
jzpf&m uGsEyfk uf axmufvrS ;f a&;owif;rsm;t& 0ufaumfww H m;udk wuúodkvftysmfwrf;wyf\ ajcmufaygif'g tajrmufwyfpdwfudk
tvG,fwul odrf;,lEdkifcJhNyD; xkdae&mü wyfcsem;um ntcgrS ae&mcsxm;\/ 6 aygif'gtajrmufa&SUb,fbufem;wGif a&uef
a&SUqufcsw D ufvmrnfh u&ifwt Ykd aejzifh ,if;wdu Yk kd wm;qD;Edik rf nfh a[mif;BuD;&SdNyD; ,if;\taemuft&yfü o&ufawmtkyf&Sdonf/
tpdk;&tNrJwrf;wyfrsm; r&SdEdkif[kom odxm;ojzifh tjrefqHk; o&ufawm\ ajrmufbufxyd w f iG f apwD&o dS nf/ o&ufawmpyf
a&mufEdkifrnfh yifrta0;ajy;vrf;twdkif;om qufvufcsDwuf taemufbufwGif vlowfukef;&Gm&Sdonf/ AdkvfjrifhaqGwyfpku
D:/Dummy/Ko Ko (2)
qDoYdk wa&GUa&GUcsw D ufvmaeaom um;puforH sm;onf pdwv f yI &f mS ; wefjyefwkdufyGJ0if&ef jyifqifMuaom &efoltzGJUrsm;onf
zG,jf zpfapNy;D ,if;toHrsm;u wku d yf 0JG if&ef toifjh yifcidk ;f ouJo h Ydk tarSmifxJokdY &rf;oef;íom ypfcwfMuawmhonf/ rdrda&SUum
...(222)
928 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 929
wyfpw d jf zpfaom wyfMuyfBu;D armife\ D wyfpw
d rf mS vnf; &efoEl iS hf &efolrsm;twGuf tvif;a&mifvmvQif rsufuG,fygaysmufí
teD;uyf&ifqidk w f udk yf jJG zpfymG ;vsu&f o dS nf/ &efow l u Ydk ]]axm... tEÅ&m,fyBdk u;D vmEkid o f jzifh &efow l yfrLS ;rS vufeufBu;D ypftm;ukd
axm}} [laom nmoHrsm;ay;í &xm;vrf;qDokdY xkd;azmuf jr§ifhwif umypf ypfay;apum aemufokdYqkwfcGmoGm;Muonf/
wkdufckdufMu&m q&marmifeD\ajcaxmuftm; usnfqefxdrSefcJh ¤if;wkdYenf;wl uRefawmfwkdY\abmfzmESifh ajcmufaygif'gtzGJUrsm;
awmhonf/ q&marmifeu D w dk v
JG suf a&SUumwyfpw d f qkwcf mG vmcJ&h m onfvnf; tvif;a&mifrvmrD tvsit f jref rsuu f ,
G cf sKyH w
k rf sm;
aemufrzS v d udk v
f maom &efow l x
Ydk H ok;H vufrpdeaf jymif;Ak;H oD;rsm; twGif;okdY a&TUajymif;&ef pDpOfcJh&onf/ abmfzmtajrmufukd
csdef&G,fypfcwfNyD; ypfulay;xm;onf/ armfawmf,mOfjzifhqGJí a&TUNyD;csdefwGifyif rlvabmfzmae&mokdY
yxrtBurd f abmfzmjzifh ypfcwfNy;D onfEiS hf &eforl S &rf;oef; tajrmufqef usa&mufaygufuGJcJhonf/
jyefveS yf pfcwfc&H rIudk a&Smif&mS ;Ekid &f ef uReaf wmf\abmfzmwyfzUJG 0if eHeufvif;csed üf vlppfMunhaf omtcg t&yfbuf owif;axmuf
rsm;onf BudKwifñTefMum;xm;onhftwkdif; vrf;ay:wGif 0yfae ukv d aS rmifwpfa,mufomvQif rarQmv f ifb h EJ iS hf usq;Hk cJ&h avonf/
Muonf/ þtcsdefwGif acRwmí xda&mufpGmypfcwfcJhojzifh vufeufi,fwu dk yf u
JG m; BuKd Mum;ypfcwfrjI zifoh m&Sad eNy;D vufeufBu;D
abmfzmusnaf v;uwfom ukeaf o;onf/ wku d yf u JG m; ½kww f &uf aygufuGJoHrsm;uvnf; w*sdrf;*sdrf;ESifh usa&mufaygufuGJqlnH
NidrfoufoGm;NyD; ig;rdepfcefYMumaomf &efolwkdYonf a&SUrSydwfqkdY aeawmhonf/
aeaom oHcsyfum,mOfukd a&TUxkwf&ef BudK;pm;aeMuonfukd &efolwkdYonf u&ifukef;okdY qkwfcGmoGm;í vlowfukef;wGif
awGUojzifh uRefawmfu tcsufjyvkduf&m abmfzmtzGJU toifh wyfpGJxm;aom wyf&if; (3) \wyfrsm;ukd &ifqkdifxm;cJhonf/
jyifum xyfryH pfcwfvu dk jf yefonf/ aemufa,mifcu H sn\
f tok;H ,if;wk\ Yd vufeufBu;D rsm;jzpfaom pdeaf jymif;? 6 aygif'gtajrmuf
wnfhrIaMumifh oHcsyfum,mOf\ csdef;BudK;ukd xdrSefjywfxGufapcJh wkEYd iS uhf m; rSerf eS yf if ypfcwfaecJo h nf/ rdrw d bYdk ufwiG f wyfpk (2) pk
jyefonf/ wpfcsed w f nf;rSmyif ]]axm... axm}} [laom toHrsm; rQuo dk m wyftiftm;jzefcY sxm;jcif;aMumifh xdcu dk rf eI nf;aomfvnf;
ay;vsuf vSHpGyfxkd;í 0ifa&mufvkH;axG; wefjyefwkdufppfqif jzefYcsrxm;Ekdifaom &efoltpkta0;rSmrl rdrdwkdY\ vufeufBuD;
vmMuaom &efoltzGJUrsm;onfvnf; rdrdwkdYbufrS wyf&if; (3) ypfcsufwkdif;vkdvkdtwGuf ypfrSwfjzpfaecJhayonf/ &efolwkdY\
&Jabmfrsm;\ acsrIef;ypfvkdufEkdifrIaMumifh txdemukefMuonf/ 6 aygif'gtajrmufBuD; wpfvufrSmvnf; nwkdufyGJrsm;twGif;ü
vrf;rydwfqkdYaeojzifh &yfwefYoGm;aom &efol,mOfwef; ajcaxmufxdrSefcH&í xda&mufatmif ypfEkdifpGrf;r&Sdawmhay/
onfvnf; 6 aygif'gESifh ]]wHjrufpnf;}} abmfzmwkdYaMumifh tBuD; a&wyfabmfzmtajrmuf wpfBudrfypfcwfNyD;wkdif; um;jzifh
tus,f xdrSefysufpD;um &efolrsm; upOfhuvsm; qif;ajy;Mu qGu J m ae&mukd tjrefa&TUajymif;jcif;jzifh rl&if;ae&mokYd vufwjYkH yef
uke\ f / þwGif &efoal jcmufaygif'gESihf pdeaf jymif;vufeufBu;D rsm; ypfcwfwkdufcdkufrIrsm;ukd a&Smif&Sm;Ekdif&ef ÓPfupm;cJh&ayonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)
&ifqkdif&ef aeYv,fykdif;wGif &efolwkdYonf 6 aygif'gtajrmufukd ,aeYtxd orkid ;f 0if ]]wHjrufpnf;}} ac: abmfzmpuftajrmufudk
rkdifwkdif 127 wHwm;tvGef? vrf;taemufbufokdY qGJwifí jyoxm;ygonf/
...(224)
932 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 933
0ufaumfwkdufyGJ\orkdif;t& ppforkdif;jywkdufwGif a&;om;
azmfjyxm;onhf taMumif;t&mtm;jzifh atmufygaumufEw k cf suu f dk
azmfjytyfygonf/
þwkdufyGJwGif atmifjrifrIonf jrefrmEkdifiH\ orkdif;
aMumif ; tm; BuD ; rm;aom tqd k ; buf o d k Y a &muf a prnf h
ajymif;vJrIBuD;ukd jzpfay:aprnfh tEÅ&m,frS umuG,Ef idk cf o hJ nf/
rdrxufd uf vl? vufeuf? cJ,rf; tiftm;? tqrwefrsm;jym;aom
x
&efoltm; ppfenf;y&d,m,f <u,f0pGmjzifh wGef;vSefNzdKcGJEkdif
cJ h o nf /
Armh w yf r awmf ? a&wyf r awmf ? avwyf r awmf w k d Y \
yl;aygif;aqmif&GufcJhaom orkdif;0if wkdufyGJBuD;wpfckvnf;
jzpf o nf / ]]wH j ruf p nf ; }} tajrmuf w yf z G J U \ &G y f & G y f c RH c RH
ppfenf;y&d,m,fajrmufpGm pGefYpm;wkdufyGJ0ifcJhygonf/ Armh Adv
k rf LS ;Bu;D apmjrifah cgi;f aqmifaom awmfveS af &;aumifpED iS hf
wyfrawmf*kPfukd azmfaqmifrnfh orkdif;rSwfwkdif pkdufxlEkdifcJh vrf;pOfygwu D ,
dk pf m;vS,t f zGoUJ nf qkAd ,
D ufueG jf rLepfygwD
ygonf / A[kad umfrwDtwGi;f a&;rSL;csKyEf iS hf qkAd , D uftpk;d &tzGJU
0efBu;D csKyjf zpfol c½l;a&Smzh Ef iS hf u&ifrvifeef;awmfwiG f
awGq U akH qG;aEG;pOf
D:/Dummy/Ko Ko (2)
...(225)
1951 ckEpS ?f Mo*kwv f twGi;f *smref'rD u dk &ufwpfor®wEkid if H ? a&Sw
U ef; - trnfrod vmtkw d pfO;D ? rif;om;Bu;D ok0PÖaAmif?
ta&Sb U mvifNrKd aU wmfwGif usi;f ycJah om urÇmNh ird ;f csr;f a&; Adv
k bf ek ;f atmif? rpöwmqif;? rpöwmpifumyke?f
vli,frsm;yGaJ wmftcrf;tem;okYd wufa&mufco hJ rl sm; &J - rpöwmzlr;D edqmAef?
ukcd if0if;? ocifarmifav;? ukcd spv f idI ?f ukxd Ge;f &Sed ?f ukod ef;vIid f aemufwef;- trnfrrSwfrdol AD,uferf&JabmfoHk;OD;? pma&;ol
(a&aEG;Murf;aomufaeol) ukcd spv f idI ?f
pum;jyefav; - 0deS ;f ? &Jabmfw, D ef; (cg;axmufaeol)
D uferf&aJ bmf x&efAefvrG f
OD;bode;f ZH? uko
d ef;? ukcd spv
f idI ?f Adv
k b
f ek ;f atmif
pma&;olEiS Ahf ,
0ufaumfwu dk yf w
JG iG f yg0ifqifEcJT ahJ om abmfzmtajrmufwyfzUJG
wyfrLS ;jzpfol a&wyfrawmf Akv d Bf u;D ausmo
f ed ;f vGif