0% found this document useful (0 votes)
88 views479 pages

ကျွန်တော်သိသောတစ်ရံရောအခါများ - ကိုကိုမောင်ကြီး

The document appears to contain a series of fragmented notes or references, possibly related to various topics or subjects. It includes mentions of different years, codes, and possibly names or titles, but lacks coherent context. The overall structure suggests it may be an index or a collection of citations rather than a complete narrative.

Uploaded by

Minn Lwin
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
88 views479 pages

ကျွန်တော်သိသောတစ်ရံရောအခါများ - ကိုကိုမောင်ကြီး

The document appears to contain a series of fragmented notes or references, possibly related to various topics or subjects. It includes mentions of different years, codes, and possibly names or titles, but lacks coherent context. The overall structure suggests it may be an index or a collection of citations rather than a complete narrative.

Uploaded by

Minn Lwin
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 479

uReaf wmfoad om

wpf&Ha&mtcgrsm;

udkudkarmifBuD;
2011 ckESpf? 'kwd,tBudrf 'dkYwm0efta&;oHk;yg;
tkyfa& 2000
? jynfaxmifpkrûyduGJa&; 'dkYta&;
? wkid ;f &if;om;pnf;vHk;nDñGwrf I rûyduGJa&; 'kYt
d a&;
pmrlcGifhjyKcsuftrSwf - 3100210211 ? tcsKyftjcmtmPm wnfwHhckdiNf rJa&; 'dkYta&;
rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 3100460500
xkwfa0ol - pmayAdrmef

jynfolYoabmxm;
959.1
udkudkarmifBuD; ? jynf y tm;uk d ; yk q d e f ½ k d ; tqk d ; jrif 0 g'D r sm;tm;
uRefawmfodaomwpf&Ha&mtcgrsm;^ qef Y u sif M u/
udkudkarmifBuD;/ - - &efukef?
? Edkiif aH wmf wnfNidraf t;csr;f a&;ESihf Ekid if aH wmf wk;d wuf
pmayAdrmef? 2011/
938 pm? 13.9 _ 20.6 pifwD/ a&;udk aESmifh,Suzf suq f D;olrsm;tm; qefYusiMf u/
(1) uRefawmfodaomwpf&Ha&mtcgrsm;
? EdkifiHawmf\ jynfwGif;a&;udk 0ifa&mufpGufzuf
aESmifh,Suaf om jynfyEdkiif Hrsm;tm; qefYusiMf u/

? jynfwGi;f jynfytzsuo f rm;rsm;tm; bHk&efoltjzpf


owfrSwaf csrIe;f Mu/
tvkyftrSwf 713^10 jzifh
yHkESdyfa&;ESifh pmtkyfxkwfa0a&;vkyfief;wGif yHkESdyfonf/
EdkifiHa&; OD;wnfcsuf (4) &yf
œ EdkifiHawmfwnfNidrfa&;? &yf&Gmat;csrf;om,ma&;ESifh w&m;
Oya' pd;k rd;k a&;
œ trsK;d om; pnf;vH;k nDñGwrf I cdik rf ma&;
œ pnf;urf;jynf0h aom 'Dru kd a&pDpepf &Sio f efcikd rf matmif
wnfaqmufa&;
œ zGpJU nf;yHtk ajccH Oya'ESit hf nD acwfrD zGHU NzKd ;wd;k wufaom
Edik if aH wmfopf wnfaqmufa&;
pD;yGm;a&; OD;wnfcsuf (4) &yf
œ pdkufysKd;a&;udk ydkrdkzGHU NzdK;wdk;wufatmif aqmif&GufNyD; acwfrD
pufrIEdkifiHxlaxmifa&;ESifh tjcm;pD;yGm;a&;u@rsm;udkvnf;
bufpzkH HUG NzKd ;wd;k wufatmif wnfaqmufa&;
œ aps;uGupf ;D yGm;a&;pepf yDjyifpGm jzpfay:vma&;
œ jynfwGif;jynfyrS twwfynmESifh t&if;tEDS;rsm;zdwfac:í
pD;yGm;a&; zGHU NzKd ;wd;k wufatmif wnfaqmufa&;
œ EdkifiHawmf\ pD;yGm;a&;wpf&yfvHk;udk zefwD;EdkifrIpGrf;tm;onf
Edik if aH wmfEiS hf wdik ;f &if;om;jynfow
l \
Ykd vuf0,fwiG &f adS &;
vlrIa&; OD;wnfcsuf (4) &yf
œ wpfrsK;d om;vH;k \ pdw"f mwfEiS hf tusiphf m&dwå jrifrh m;a&;
œ trsK;d *kP?f Zmwd*Pk jf rifrh m;a&;ESihf ,Ofaus;rItarGtESprf sm;?
trsKd;om;a&;vu©Pmrsm; raysmufysufatmif xdef;odrf;
apmifah &Smufa&; rmwmyDwk *kPH teEHÅ t[H0E´mrd oAÁ'g
œ ppfrSefaom rsKd;cspfpdwf"mwfjzpfonfh jynfaxmifpkpdwf"mwf
&Sio
f efxufjrufa&;
œ wpfrsK;d om;vH;k use;f rmBuchH ikd af &;ESihf ynm&nfjrifrh m;a&;
• Zmwfct
kH oif?h um;vdyzf Giahf wmh
acgi;f armhNyKH ;ay;? aw;oHat;ESihf
Nird ahf v;csKd Munf? u onfwpfvn
S hf
Zmwfcef;wnfah tmif? o½kyaf qmifc/Jh

C t*Fvyd Zf mwfq&mBu;D &Sw D


d pf yD;,m;\trSmpm
• um;vdyu
f svm? pifrcS GmpOf
pifrmS use&f pf? o½kyaf qmifopfukd
All the world's a stage, aw;qdv
k suo
f m? awGv
U u
kd yf g\/
All the men and women merely players:
They have their exits and their entrances; 141 • rMumcifyif? ZmwfpifxufrS
xGucf &Jh [ef;? awG&U jyef\/
(From As You Like It)

A B • Zmwfpifqw
kd m? 0ifvmol&dS
xGuo
f &l \
dS /
rde;f ra,musmf ;? o½kyaf qmifrsm;wGuf
xGuaf ygu0f ifaygu?f toifah zmufxm;
&SNd y;D om;yg/
avmuwHxGm? Zmwf½yHk rm/
udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;

uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;

uk d u k d a rmif B uD ;

rmwd u m

pmrsuf E S m

G H
yxryk d i f ; 1
- a,mifvnfvnf 13 ESpfom; 1
oabmw&m;[lonf b0a&SaU qmif rD;½È;a&mif oydwfarSmufausmif;om;
b0[lonf oabmw&m;tjrif rSwaf usmufyif - uRefawmfhb0 ajymif;vJcJYaom 1939 ckESpf 3
- uRefawmfpmzwfvmjcif; 20
- tEky#davmr½kyfykdif;0g' 43
q&maZmf*sD - uRefawmf\ ,l*sDb0tp 52

E F - bDtkdifat wyfom;b0
- wyfxGufukd&if
- bD'DatokdY 0ifa&mufjcif;
65
70
71
- Akdvfodef;wefESifhuRefawmf 80
- um½kdyD½Idukdif;okdY 'kwd,tBudrfta&mufwGif 94
'k w d , yk d i f ; 105
- uRefawmf\ 'kwd,tBudrfpdwfvIyf&Sm;rI 105
- taemufwkdif;ppfXmecsKyfokdY
Akdvf&efatmifESifhtwl 111
pmrsuf E S m pmrsuf E S m
wwd , yk d i f ; 143 - &Jabmfzl;\ pdwf"mwf 421
- U.G ac: Under Groud ESifh - wufírqkH;aygif AD,uferfawmif 424
jynfolYta&;awmfykHygwD qufpyfvmcJYykH 143 - 15 &ufc&D;NyD;avaomf 426
- awmfvSefa&;tBudKumv 149 - aqG;aEG;yGJrsm;? xrif;pm;yGJrsm; 429
- tmtD;wD½kH;ay:u uGefz&ifh 155 q|ryk d i f ; 439
- xD;wifyGJBuD;eD;vmNyD 168 - rdcifajrokdYjyefa&mufaomtcg 439
- ocifoef;xGef;xHrS AkdvfcsKyfatmifqef;xHokdY 189 - tajymrsm;aom vuf0JnDñGwfa&; 443
- ukd,fa,mifazsmufaom AkdvfcsKyfatmifqef; 202 - jynfolYpmayaumfrwD 451
- awmfvSefa&;BuD; aMunmNyD 213 - vuf0JaumifpD 474
- AkdvfcsKyfatmifqef;\ EkdifiHa&;oabmxm; 217
- ppfEkdifwJY uGef*&uf 244 owå r yk d i f ; 485
- jynfolYvGwfvyfa&;qkd&S,fvpfygwD 251 - rkd;oufrkefwkdif;½kdif;pkdif;jyif;xef 485
- u&ifaomif;usef;rIaeYpOfrSwfwrf; 489
pwk w ¬ y k d i f ; 295 - Nidrf;csrf;a&;wu,fvkdcsifwmvm; 525
- vGwfvyfa&;tBudKacwf ESpf ESpf 295 - 1949-50 ckESpfrsm;twGif;u uRefawmf 533
- *VKefOD;apmukd vkyfBuHjcif; 300 - &efukefukdodrf;&ef olwkdYtBuH 538
- atmifqef;-tufwvDpmcsKyf 305 - 0ufaumfwkdufyGJ 541
- jynfaxmifpkaeY\ aemufcHorkdif; 320 - orkdif;0if0ufaumfwkdufyGJjzpfpOf 543
- a<u;NrDudpö 400 - bk&m;BuD;wkdufyGJ 547
yÍö r yk d i f ; 411 - vufckyfuGif;wkdufyGJ 556
- AD,uferfokdY 411 - jynfNrdKUolykefwyfaygif;pk 561
- &Jabmfonf wkdif;jynftwGuf 419 - AkdvfatmifBuD;\ BudK;yrf;rI 565
pmrsuf E S m pmrsuf E S m
- wyfrawmfpdwf"mwfppfqifa&;ESifh - AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ 'kwd,tBudrf 686
jynfolwkdY\axmufcHtm;ay;rI 566 tdrfapmifhtpkd;&
- rEÅav;okdYwpfacguf 571 - tdrfapmifhtpkd;&\ vkyfaqmifcsufrsm; 687
- Ek-rlwpfausmhjyef 573 - NrdKUopf? ajropfwkd;csJUzGJUpnf;jcif; 692
- awmifBuD;okdY wpfacguf 580 - yxptpkd;&vufxuf uRefawmfwkdYwm0ef 696
- awmfvSefa&;aumifpDay:xGef;vmjcif; 706
t|ryk d i f ; 589
- acwfajymif;awmfvSefa&;twGuf
- Oa&myokdY 589
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;pdwful; 714
- oHuefYvefYumaemufuyGJawmf 593
- A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;zGifhvSpfjcif; 752
- uRefawmfpdwfajymif;oGm;jcif; 600
- taxGaxGjyefvnfokH;oyfjcif; tykdif; (3) 758
- tawGUtBuHKrsm;aom 612
a'gufwm*GrfavsmifESifhtwl 'oryk d i f ; 817
- rmh'frGmZG,f*smeif;a&an (Janine Gnier) 615 - aemufqufwGJokH;oyfcsuf 834
- jyifopfjynfrSmaepOfcg 617 - 1300 jynhf ta&;awmfyHk 846
- urÇmh ppfjyef ppfrIxrf;a[mif;rsm; nDvmcHokdY 621 - zqyv 864
- rDvkdAef*sD;vyfpfESifhawGUqkHjcif; 624 - uRefawmfodaom orkdif;0ifyk*¾dKvfrsm; 872
- uRefawmfavYvmrdaomjyifopfEkdifiHa&; 636 - tqkdjyKjcif; 902
tajctae - cH,loifhonfxifaom 0g'oabmxm; 905
- aemufqufwGJ (u) 912
e0ryk d i f ; 643
0ufaumfwu dk yf w
JG iG f yg0ifqifEcJT o
YJ nhf
- zqyv wkdif;rSL; 646
a&wyfrawmf\ abmfzmpuftajrmuf]]wHjrufpnf;}}
- vlxkpum;ESifhpnf;½kH;&wJY uRefawmf 662
- wyfrawmfarmfuGef;wkdufokdY 671
udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
xdktcsdefwGif uRefawmf\ rsufpdESpfvHk;wGif&Sdaom
wdrrf sm;udk &efuek Nf rKd U rsupf ad &m*gukaq;½HBk u;D rS q&m0efBu;D
a'gufwm OD;oef;atmifu z,f&mS ; ukoay;cJ&h ygonf/ xdo k Ykd
ukoay;&ef tpDtpOfjyKay;cJholrSm wyfrawmfumuG,fa&;
OD;pD;csKyf AdkvfcsKyfrSL;BuD;oef;a&TESifh jyefMum;a&;0efBuD;Xme?
0efBu;D OD;ausmq f ef;wdYk jzpfygonf/ xdyk *k Kd¾ vBf u;D rsm;\ aus;Zl;jzifh
uRefawmf\ pu©Kyom'udkzHk;tkyfaecJhaom wdrfrsm; uif;pif
oGm;cJyh gonf/ odaYk omf uReaf wmf\ rsupf t d m½Hak MumrSm rlv
pma&;ol\ tpD&ifcHvTm uyif tm;enf;aecJah omaMumifh uReaf wmfonf pmudk rMunhf
Edik yf g/ pmudvk nf; ra&;Edik cf yhJ g/ odjYkzpfí uReaf wmf\ ajymMum;csuf
uRef a wmf o d a om wpf & H a &mtcgrsm;
]]uRef &mtcgrsm;}} [laom rsm;udk pma&;q&mr r<u,f<u,fu vaygif;rsm;pGm a&;om;
þpmtkyfESifh ywfoufí pmzwfolrsm;xH atmufygtwdkif; ay;cJyh gonf/ odjYk zpfí wdu k w f eG ;f jcif;vnf; Burd zf efrsm;pGmjyKí
tpD&ifcHvdkygonf/ NyD;jywfatmifvdkufyg a&;om;ay;cJhaom pma&;q&mr
þpmtkyfygtaMumif;t&mrsm;udk a&;om;jcif;rjyKrD r<u,f<u,fudk txl;yif aus;Zl;wif&SdaMumif; azmfjyvdkyg
1992 ckESpf0ef;usifü awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmh
onf/ wpfqufwnf;ajym&rnfqdkvQif &S d w f p yD ; ,m; \
qd&k ,
S vf pfvrf;pOf jzpfay:vmyHt
k aMumif;t&m tusO;f csKyu f kd
trSmpmudk r<u,f<u,fu uAsmjzifha&;om;ay;cJhonf
uRefawmfa&;om;cJhygonf/ tus,fw0ihfudk qufvuf
a&;om;jcif; rjyKcJhyg/ taMumif;trsdK;rsdK;aMumifh oHk;ESpfcefY udkvnf; txl;yif aus;Zl;wif&ygonf/
ra&;jzpfcJhbJ &SdcJhygonf/ 1995 ckESpfwGif pmrsufESmtcsdKUudk þpmrlukduGefysLwmpmpDjcif;vkyfief;udk aqmif&Gufay;
qufvufí a&;cJhygao;onf/ odkYaomfvnf; uRefawmf\ onfh vufaxmufñTefMum;a&;rSL; a':,k,k0if;? ti,fwef;
pu©Kyom'tiftm;rSm wjznf;jznf;avsmhenf;vmcJhojzifh pma&; a':cdik rf eG Nf yKH ;? ti,fwef;pma&; a':tdjzLwd;k wdt Yk m;vnf;
&yfqdkif;aecJhygonf/ 2008 ckESpf? Edk0ifbmvtwGif;odkY aus;Zl;wif&Sdygonf/
a&mufaomtcgrS þpmtkyfudk topfwpfzefjyefvnfí uGefysLwmpmpDNyD;pmrlrsm;udk aphaphpyfpyf zwf½I jyifqif
a&;jzpf&ygawmhonf/ þodkYa&;jzpf&jcif;\taMumif;rSm rGr;f rHay;cJMh uaom pma&;q&m a&TpeG n f Kd O;D cifaqG? pma&;q&m
pma&;q&mr r<u,f<u,fESifhwuG uRefawmf\ orD;wlr wGaH w;vSxeG ;f «wyfrawmf (a&)? tNird ;f pm;Adv k rf LS ;vSxeG ;f »ESihf
jzpfol ukdat;odef;ESifhrat;at;csKdwkdY\ Budrfzefrsm;pGm udkjrwfpdk; (aMu;rHk) tm;vnf; txl;wvnfyif aus;Zl;wif
wdkufwGef; tm;ay;rIaMumifhyif jzpfygonf/ &SdaMumif; azmfjytyfygonf/
udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
þpmtkyu f adk &;om;&mwGif ud;k um;azmfjy&efvt kd yfonfh usrf;jyKpmtkyfrsdK; r[kwfaMumif;udk txl;av;eufpGmajymqdk
taMumif;t&mtvdu k f &nfñeT ;f ud;k um;cJaY om pmtkyrf sm;ESihf csiyf gonf/ xdaYk Mumifh þpmtkyu f kd ordik ;f usr;f uJo h Ykd oabm
pma&;q&mrsm;udv k nf; txl;aus;Zl;wif&ydS gonf/ xdpk mtkyf xm;jcif;r&Sdapvdkyg/ þpmtkyf\trsdK;tpm;udk uRefawmf
ESifh pma&;q&mrsm;rSm- wwfEikd o f rQ azmfjy&rnfqykd gvQif þpmtkyo f nf tcsed u f mv
- *syefacwf r*Fvm'HAk v kd o
f ifwef;ausmif;ESihf ywfouf wnf;[laom c&D;vrf;aMumif;twdkif;jzwfoef;&ol tcsdef
aom rS w f w rf ; pmtk y f t oD ; oD ; ud k a&;om;cJ h o l c&D;onfwpfOD;\ c&D;oGm;aqmif;yg; tpOfBuD;wpfckom
Adkvfrif;ndKESifh AdkvfcifarmifndK (ref;)? jzpfygawmhonf[í l qd&k ygrnf/ t*Fvyd pf um;jzifah jym&rnf
- tNidrf;pm;AdkvfrSL;BuD;apmjrifh (ra[oDr*¾Zif;)? qdyk gvQif þpmtkyo f nf Time! travelogue jzpfonf[k qdck sif
- wdkif;jynfuEkEkrkefwdkif;uxefxef [laompmtkyu f kd ygonf/ xdaYk Mumifh þpmtkyw f iG af zmfjyyg&Scd ahJ om taMumif;
a&;om;cJhonfh pma&;q&mjrwfxef (AkdvfrSL;BuD; tjcif;t&mrsm;onf ydv k eG o
f mG ;onf[í l r&Syd g/ wwfEikd o f rQ
wifarmif) tusO;f csK;H í azmfjy&ygaomaMumifh vdí k vdí k om aecJyh gvdrhf
- rkefwdkif;ukdrrI tefwkavaomf [laompmtkyfudk rnf/ NyD;jynfhpHkNyD [líawmh r&SdEdkifcJhyg/
a&;om;cJo h l pma&;q&m rd;k rd;k wma&mpef? (tNird ;f pm; þpmtkyfudk a&;om;&aom&nf&G,fcsufrSm tjcm;
AdkvfrSL;BuD; cifarmifaomif;)? r[kwyf g/ uReaf wmfonf umvoH;k yg;[kqt kd yfaom twdw?f
- aomif;use;f rIordik ;f pmtkyu f akd &;om;cJo h al rmifopf? ypöKyeÜ ?f tem*wfwüYkd tBurd Bf urd t f zefzef jyefvnfawG;awm
- bHkb0rSmjzifh udk a&;om;cJhol ocifwifjr? arQmfac:qifjcifaejcif;ü arGUavsmfaeavh&Sdoljzpfygonf/
- uG,v f eG o f l tNird ;f pm;Akv
d rf LS ;Bu;D uduk kd (awmfveS af &; rdrd\ awGUBuHK cHpm;od&Sd&onfrsm;udk tjyefjyeftvSefvSef
aumifpDOuú|½Hk;twGif;0ef)? a0zefoHk;oyfaeavh&Sdolvnf;jzpfygonf/
- wyfrawmfa&rS abmfzmwyfzUGJ rSL; Adv k Bf u;D ausmo f ed ;f vGi?f þpmtkyo f nf okawoDrsm;? tem*wfEikd if aH &;ESiv hf rl aI &;
- jrefrmvli,fwpfpk\ AD,uferfoGm;vQdKU0Sufc&D; qdik &f m rsKd ;qufopfrsm;twGuf toH;k 0ifrnfh awG;awmp&m
rSwfwrf;a&;ol ukdoef; (Munhfjrifwkdif) tp&SdolwdkY tm[m& (Food for thought ) jzpfrnfqdkvQi Qif þpmtkyu f kd
jzpfMuygonf/ a&;om;&usdK;eyfjyD [líqdkcsifygawmhonf/
xktYd jyif awmifBu;D NrKd UrS ukpd aH tmifEiS hf uk;d um;&efvt dk yf þpmtkyfjzpfajrmufa&;twGuf tbufbufrS ulnD
aompmtk y f r sm;tm; tyif y ef ; cH í ul n D & S m azG a y;aom aqmif&Gufay;ol 'kwd,ñTefMum;a&;rSL;csKyf OD;wifhaqG
OD;aZmfvif;wkdYtm;vnf; txl;aus;Zl;wif&Sdygonf/ (&J&ifhwifhaqG)udk txl;wvnf aus;Zl;wif&SdaMumif; azmfjy
,ckuRefawmfa&;om;wifjycJhaom uRef a wmf o d a om tyfygonf/
wpf & H a &mtcgrsm;trnf & S d a om þpmtkyfonf ordkif; ud k u d k a rmif B uD ;
yxrydkif;
a,mifvnfvnf 13 ESpfom; oydwfarSmufausmif;om;
vlw\ Ykd arQmrf eS ;f wrf;wjcif;rsm;ESiyhf wfoufí uReaf wmfwYkd
,HMk unfu;kd uG,af om Ak'a¨ *gwrjrwfpmG bk&m;u þodaYk [mawmf
rlc\ hJ -
pdEdÅwrÜd 0deówd
tpdEdÅwrdÜb0dówd/ - BuHvsufESifhvnf; ysufwwfonf/
rBuHbJESifhvnf;jzpfwwf\[k a[mawmfrlcJh\/
uReaf wmfonfvnf; uReaf wmfb h 0c&D;twGuf &nfreS ;f xm;cJh
onfrsm; jzpfrvmcJhMu/ pdwful;jcif;r&SdcJhonfrsm;omvQif jzpfcJh
Muyg\/ uRefawmfonf ausmif;om;t&G,f pOf;pm;wwfonfh
tcsed w f iG f odyyHÜ nm&Siw f pfO;D jzpfvm&ef &nfreS ;f csux f m;&Scd yhJ gonf/
odaYk omfuReaf wmfjzpfcsio f nft h wdik ;f jzpfrvmcJbh J rjzpfcsiv f aS om
EdkifiHa&;orm;wpfOD;\ vrf;aMumif;ay:odkY a&mufcJh&ayonf/
wpfenf;tm;jzifq h akd omf pma&;q&m 'g½du k w
f mBu;D q&mOD;okc\
b0oHo&mZmwfum;xJu oDcsi;f vdk jzpfcsiw f mvnf; rjzpfc&hJ yg?
rjzpfcsifwmom jzpfcJh&ygonf/
2 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 3
atmufwiG q f ufvufí uReaf wmfwifjyrnfh taMumif;t&m uRefawmf uom[dkufpul;ausmif;okdY a&mufaomtcg
rsm;udk þodkYomyifpum;cHvdkufcsifygonf/ uRefawmfonf 1300 jynfh ta&;awmfyHk[lí jrefrmhordkif;wGif wGif&pfaom
touf 13 ESpft&G,f? uomNrdKU? t*Fvdyfjrefrm ESpfbmomoif ta&;awmfyHkBuD;ESifh BuHKawGU&ygonf/ xdkta&;awmfyHkonf
tpdk;& [dkufpul;ac: txufwef;ausmif;ü abmf'gausmif;om; rnfodkYrnfyHk pwifcJhonfudk uRefawmfrod½dk;trSefyg/ odEdkif&ef
tjzpf 1300 jynfhESpf (1938-39) wGif a&muf&SdaecJhygonf/ taMumif;vnf;r&Sdyg/ odkYaomf 1939 ckESpf? Zefe0g&DvwGif
uRefawmfonf yÍörwef;om;ausmif;om;rQom jzpfygonf/ uRef a wmf w d k Y a usmif ; ü ausmif ; om;BuD ; rsm;OD ; aqmif a om
xdkESpfrsm;rwdkifrDu Aef;armfpD&ifpk a&TulNrdKU ½dkrmefuufovpf ausmif;om;oydwfay:aygufcJhonf/ xdkausmif;om;oydwf
ausmif;wGif jrefrmbmomoufoufjzifh rlvwef;ynm atmifonf [laom taMumif;udk uRefawmfrodyg/ oydwfqdkaom pum;vHk;
txd pmoif,cl yhJ gonf/ xkrd w S pfzef rEÅav;NrKd U ½drk mefuufovpf- udkyif uRefawmfrodyg/odkYaomf xdkoydwfwGif uRefawmfonf
zm;om;vzke;f ausmif;wGif t*Fvyd pf moufoufjzifh rlvwef;ynm bkrodbrod tawG;jzifhyg0ifcJhygonf/
udk oif,cl &hJ jyefygonf/ xdUk aMumifh uReaf wmfonf rlvwef;ynmukd
jrefrmbmomoufoufjzifh wpfBudrf? t*Fvdyfpm oufoufjzifh uRefawmfhb0ajymif;vJcJhaom 1939 ckESpf
wpfBudrf ESpfBudrfoif,lcJh&oljzpfyg\/ rSwfrdaeygao;onf/
uRefawmfonf 1300 jynfhESpf (1938-39) rS 1988 ckESpf xdak eYonf 1939 ckEpS ?f Zefe0g&DvtwGi;f jzpfygonf/ aeYum;
pufwifbmvtxdjzpfaom jzwfoef;awGUBuKH cpH m;od&cdS &hJ onfrsm; wevFmaeYjzpfyg\/ &ufawmh rrSwfrdyg/ tcsdefrSm eHeuf ukd;em&D
ukd jyefvnfoHk;oyfaomtm;jzifh uRefawmf\ EkdifiHa&;orm;b0 xk;d umeD; txdvnf; (xdck sed u f ) ESi;f awG a0aewwfaom&moDOwk
c&D;udk wifjyoGm;rnfjzpfygonf/ þodkYwifjy&mwGif uRefawmf\ jzpf\/
ud, k af &;tw¬Kyw Ü u då akd &;om;jcif;r[kwyf g/ Edik if aH &;ESiyhf wfoufaom uRefawmfonfausmif;wuf&ef uRefawmf\ vG,ftdwfudk
taMumif;t&mrsm;udk aemifvmaemufom;rsm; od&&dS efEiS hf qifjcif vG,fNyD; abmf'gaqmifrSqif;cJhygonf/ ausmif;pmoifcef;rSm
oHk;oyfEkdif&ef vufqifhurf;vdkufjcif;jzpfygonf/ abmf'gaqmif atmufxyfwGifyifjzpf&um; uRefawmhftwGuf
uReaf wmf\ uk, d af &;ud,k wf mtaMumif;t&mESihf ywfoufNy;D uk;d em&D ausmif;wufcsed rf mS a&;Bu;D okwyf smjzpfp&mrvdyk g/ odjYk zpfyg
tenf;i,frQ ajymjyvkdygonf/ aomaMumifh uReaf wmfat;aq;pGm avSum;rSqif;cJo h nf/ avSum;
uRefawmfYzcifrSm OD;ndK? rdcifrSm a':wifwifjzpfygonf/ ay:rSqif;vQiyf if uReaf wmfonf uReaf wmfwaYkd usmif;\ pmoif
uReaf wmhu f kd uomNrKd Ue,fyikd f armfv;l &Gmü 1926 ckEpS w f iG f zGm;jrifcyhJ g aqmifrsm;qDodkY vSrf;Munfhrdygonf/
onf/ zGm;Ny;D aemuf uReaf wmfh zcifonfpmwdu k Af vkd tf vkyEf iS hf a&Tul xdo k MYkd unfv
h u
kd af omtcg ausmif;om;wpfpw k oYkd nf abmf'g
NrKd UodaYk jymif;a&TUcJ&h \/ a&TuNl rKd Uü uReaf wmf 15 ESpo f m;txd aecJ&h aqmifbufoYkd vmaeonfudk awGU&ygonf/ a&SUqH;k rSvmaeolrmS
aomaMumifh uReaf wmfu Y , kd u
f Reaf wmf a&TuNl rKd Uom;[k cH,cl o hJ nf/ uRefawmfwdkYausmif;rS 10 wef;ausmif;om; udkvS'if jzpfygonf/
4 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 5
0ef;odNk rKd Uom;jzpfonf/ uomwGiaf usmif;vmwufaeoljl zpfonf/ xdkodkYxdkifaeMuí wpfem&DcefYMumaomtcg ausmif;rS q&m
(2003 ckESpfu yJcl;NrdKUwGif uG,fvGefonf)/ wpfOD;a&mufvmNyD; uRefawmfwdkY oydwfarSmufaeolwpfpktm;
udvk 'S ifu vufuakd 0S, Y rf;Ny;D ]]a[h oydwaf rSmufMua[h ... ]]tm;vHk;em;axmifMu? 'DaeYausmif;ydwfvdkufNyD}} [lí atmfajym
oydwfarSmufMua[h}} [kajymvmygonf/ olUaemufrS ygvm vkdufygonf/
olrsm;u oydwf ...oydwf [katmfvmMuygonf/ xdktcg ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u ]]a[ hausmif;ydwf
avSum;rSqif;Ny;D twef;odUk 0ifrnhf uReaf wmft h m; udvk 'S ifu vkdufNyDwJh? wdkYNrdKUxJu oydwfpcef;udk oGm;Mur,f}} [k ajymaom
]]a[hoydwfarSmufav vmcJhuGm}} [kac:vdkufygonf/ uRefawmf aMumifh rdrdwkdYvnf;xkdifae&mrS xvdkufMuygonf/ xdkodkY xvdkuf
onf udkvS'ifac:onfhtwGuf olUaemufodkY bkrodbrodESifh Muaom uReaf wmfwo Ykd nf tvdvk w kd ef;pDr&d ufom;jzpfomG ;ygonf/
vdkufygoGm;rdygonf/ vdkufoGm;&aom taMumif;&if;wpfckrSm a&SUqHk;wef;wGif acgif;aqmifvkyfaom ukd;wef;rS udkbdk;udkESifh
oydwf ...oydw[ f k atmfaeaom ausmif;om;rsm;xJrS wpfa,mufu 10 wef;rS udkvS'if? 10wef;rS udkarmifudk? &Spfwef;rS rjrMunf
uReaf wmft h m; ]]a[;cspv f iId f ... rif;oydwrf arSmufb;l vm;? rif;wdYk (aemiftcg a':cifeef;jr trnfokdYajymif;NyD; ocif0wif\ ZeD;
abmf'gaqmifrSm wpfa,mufrS r&Sdawmhbl;? taqmifrSm rif; jzpfvmol? ,ckuG,fvGef)? &Spfwef;ausmif;om; udkxGef;ñGefYESifh
wpfa,mufwnf;use&f pfrmS raMumufb;l vm;}} [k ar;vdu k o f nf/
tjcm;ausmif;om;BuD;rsm; acgif;aqmifNyD; NrdKUv,facgif bk&m;
xdkYaMumifh uRefawmfaMumufoGm;\/ uRefawmfwpfa,mufwnf;
oHk;qlvrf;udk oGm;Mu&efjzpfygonf/
abmf'gaqmifwGif tdyf&rnfudk aMumufrdaomaMumifh udkvS'if
uReaf wmft h aejzifh vdu k o
f mG ;&rvm;? rvdu k &f bl;vm; pOf;pm;
ac:&maemufodkY ygoGm;jcif;vnf;jzpfEkdifygonf/
uReaf wmfwUkd ausmif;0if;jyifyokYd xGucf MhJ uNy;D aemuf ausmif;\ aepOf xD;csdKifhNrdKUom; abmf'g ausmif;om; udkav;armifu ]]a[h
0ifaygufrsm;udk wm;qD;ydwfqdkYEkdif&ef ausmif;0if0wGif ydwfNyD; cspvf iId f vku
d o
f mG ;Mur,fumG }} [kajymaomaMumifh uReaf wmfonf
xdik vf ukd Mf uygonf/ taMumif;rSm aeYausmif;om;rsm; ausmif;0if; wef;pD&modkY vdkufoGm;ygawmhonf/
twGif;odkYr0ifEdkif&ef ydwfqdkYxm;jcif;jzpfygonf/ xdktcsdefu xdkodkYoGm;ae&if;yif ausmif;om;wkdYu nmvufudkajr§mufcg
abmf'gtay:xyfwGif ausmif;om; av;? ig;a,muf&Sdaeonfudk ajr§mufcg oydwf ... oydwf ... arSmuf ... arSmuf[k
awGY&ygonf/ atmfMuygonf/ uRefawmfurl vufudkajr§mufygonf yg;pyfu
uRefawmfu bmrQodvdkYr[kwfyg/ ausmif;om;BuD;rsm; rnfodkUrQ ratmfrdyg/
cdkif;onhftwdkif;om vdkufvkyfaejcif; jzpfygonf/ vlwef;Bu;D onf NrKd Uv,faps;vrf;odYk a&mufaomtcg oydwf
uReaf wmfwYkd xdo k x
Ykd ikd af epOf ausmif;bufoUdk Munfv h u kd af om oydwf arSmuf arSmuf[laom toHrSm ydkNyD;us,fvmygonf/xdkrQ
tcg ausmif;aumf&pf'gwpfavQmufwiG f ausmif;rS q&m? q&mrrsm; omru oydwf ...oydwf ...arSmuf ...arSmuf? rD;wkwf ...
oGm;vmaeMuonfukd awGU&onf/ at;at;aq;aq;oGm;aejcif; rD;wkwf ... ½dIU ... ½dIU? a'gufwmbarmf tpdk;& jyKwfusygap
r[kwfyg/ a&;BuD;okwfysm oGm;vmaeyHkaygufygonf/ ta&;awmfyHkatmifygap[laom atmfoHwdkYyg yg0ifvmygonf/
6 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 7
toHvnf;ydNk y;D us,af vmifvmygonf/ uReaf wmfonf a<u;aMumfo?H ]]NrdKUrdNrdKUzrsm;cifAsm;? &efukefNrdKUwGif &efukefwuúodkvf
atmf[pfow H tYdk "dymÜ ,fukd em;rvnfcyhJ g/ odaYk omfpw d uf rl vIy&f mS ; ausmif;om;rsm;u twGif;0ef½Hk;udk 0dkif;ygw,f/ 'Dvdk0dkif;&jcif;
vsuf&Sdaeygonf/ taMumif;rSm a&eHajrtvkyo f rm;rsm;u &efuek Nf rKd UodYk csw
D ufvm
xdo k aYkd vQmuf&if;ESihf bk&m;oH;k qlvrf;ay:&Sd NrKd UrpmMunfw h ukd f aomtcg a&eHajrtvkyform;rsm;ukd BudKqkdtm;ay;&efoGm;aom
a&SUokYd a&mufvmygonf/ xdak e&mwGif pk½;kH &yfaeMuonf/ xkt d cgwGif ausmif;om;acgif;aqmif udAk [de;f ? udAk aqGwt Ykd m; NAw d o
d Qtpd;k &u
ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u ]]igwdcYk P&yfem;Mur,f}} [k ajym zrf;qD;vdkufygw,f/ 'Dvdkzrf;qD;jcif;aMumifh &efukefwuúodkvf
ojzifh ausmif;om;rsm;onf t&dy&f o dS nfo h pfyifrsm;atmufwiG f &yfem; ausmif;om;rsm;u twGif;0ef½Hk;udk 0dkif;NyD; vTwfay;&efatmf[pf
aeMuygonf/ ausmif;om;acgif;aqmifrsm;onf NrKd UrpmMunhw f u kd f awmif;qdyk gw,f/ tpd;k &\a*:&mjrif;pD;ykvyd rf sm;u eHygwfww k Ef iS hf
wGif NrKd UrdNrKd Uzrsm;? wdAYk rmtpnf;t½H;k 0if ocifacgif;aqmifrsm;ESihf ½du
k af omaMumifh wuúov kd af usmif;om; udak tmifausmf usq;kH cJyh g
awGUqHNk y;D pum;ajymMuygonf/ bmawGajymonf[í l uReaf wmf w,f/ tJ't D csuu f k d rauseyfwmaMumifh ausmif;om;rsm; oydwaf rSmuf
rodyg/ aemiftcgwGifrS xdkaqG;aEG;Mujcif;rSm oydwfarSmuf Muygw,f/ uRefawmfwkdY uomausmif;uvnf; 'DtjyKtrludk
ausmif;om; txl;ojzihaf bmf'gausmif;om;rsm; eHeufpm? naepm uefu Y uG w f th J aeeJY oydwaf rSmufygw,f}} [lí udb k ;d k udu
k ajymygonf/
pm;aomufa&;twGufaqG;aEG;MuaMumif; od&ygonf/ uRefawmfhtzdkYrl þpum;rsm;udk rSwfom;xm;aomfvnf;
uRefawmfurl pmMunfhwdkufa&SU&Sd uRefawmfhazaz\ rdb &Sif;&Sif; em;rvnfcJhyg/ udkatmifausmf aoonfqdkaom owif;
jzpfaom OD;ouf&Snf - a':cspfwdkY tdrfudk 0ifoGm;ygonf/ tbdk; udkvnf; uRefawmfwdkYrodcJhyg/
tbGm;wdkUu ... xdaYk emufNrKd Uvlxu k vma&mufa0iSaom aumufni§ ;f aygif;?
]][J h cspf v d I i f a v; eif b mvmvk y f w mvJ } } [k a r;onf / taMumfwdkYudkpm;jyD; bk&m;oHk;ql0if;xJodkY oGm;em;aeygonf/
uReaf wmfu ]]rodygbl;Asm? olwu Ykd ac:vdYk ygvmwmyJ[ak jymvQi}f } xdtk csed w f iG f ykvyd t f 0wftpm;rsm; 0wfxm;aom ykvyd o f m;tcsKd U
tbGm;u ]]rif;ausmif;jyefomG ;rSmvm;}} [kar;ygonf/ uReaf wmfu pmMunfw h u dk o f Ykd a&mufvmMu\? ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESihf
]]roGm;bl;}}[kajymvQif ]]'gjzifh 'DrSmyJaeawmh}}[kajymygonf/ ykvdyfrsm; pum;ajymMuygonf/ NyD;awmh jyefoGm;Muygonf/
uRef a wmf u ]]ol w d k Y e J Y y J o G m ;ae&rS m }} ajymNyD ; tbG m ;td r f r S uRefawmf bmrS rodao;yg/
a&wpfcGufaomufygonf/ xdkYaemufoydwfarSmufausmif;om; naeapmif;vmaomtcg abmf'gausmif;om;rsm; ausmif;odYk
oli,fcsif;wdkY&Sdaeaomae&modkY jyefvmcJhygonf/ jyefoGm;Muygonf/ av;armifurl uom&Sd olYtrsdK;tdrfodkY xGuf
xdt k csed w f iG f NrKd UrpmMunfw h u kd af &SUwGif vltawmfrsm;vmyg oGm;ygonf/ ntdyaf omtcg oydwaf rSmuforl sm;xJwiG f abmf'g
onf/ xdkodkU pka0;vmaomvlawG rsm;vmcsdefwGif ausmif;om; ausmif;rSqí kd uReaf wmfwpfa,mufwnf;&Sad Mumif; od&awmhonf/
acgif;aqmif udkbkd;udku pum;ajymygonf/ ol\ajymaom uRefawmfhwGift0wfydkvnf;ryg? bmrSvnf;rygcJhyg? NrdKUr
pum;rSm ... pmMunfhwdkufab;&SdtdrfwGif tdyf&ef ae&mcsxm;aomaMumifh
8 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 9
tm;i,fpGmxkdifaerdygonf/ touf 13ESpft&G,f bkrod brod trSefwdkif;ajym&vQif uRefawmfu abmf'gaqmifodkYjyefcsif
uRefawmfonf oydwfpcef;wGif ñ§dK;i,faernfrSm trSefyg/ ygonf/ q&mBuD;rsm;u ajymrSm aMumufaomaMumifhjzpfyg\/
xdktcsdefwGif acgif;aqmifjzpfaom udkbdk;udkESifh udkvS'ifwdkY odaYk omf xGuv f mrdraS wmh jzpfcsi&f mjzpf? aemufryS J jzpfovdak eoGm;
uRefawmhfem;odkY uyfvmygonf? olwdkYu uRefawmfhtm; ]]a[h? awmhr,f[k qHk;jzwfvdkufygonf/
tm;ri,fef UJ uG? wdv Yk yk if ef;awGatmifrmS ? bmrSaMumufp&mr&Sb d ;l ? eHeuf &Spfem&Dxdk;aomtcg ausmif;om;rsm;pk&Hk;wef;pDNyD;
rif;owåd&Sdom;yJ}} [ktm;ay;Muygonf/ uRefawmfurl udkbkd;udk ausmif;bufodkYoGm;Muygonf/ ausmif;om;wdkYu oydwf ...
wdkY\ ]]wdkYvkyfief;awGatmifrSm}} [laom pum;udkem;rvnfrdyg/ oydwf ... arSmuf ... arSmuf? ta&;awmfyHk atmifygap?
naeapmif;wGif uRefawmhfazaz OD;ndK\nDr a':a':,k ta&;awmfyHk atmifygap[k a<u;aMumfNyD; oGm;Muygonf/
a&mufvmjyD; olwdkYtdrfwGif tdyf&ef ac:ygonf/ uRefawmfu uRefawmfurl EIwfu zGifh[ratmf&JaomaMumifh ratmfcJhyg/
]]'DrSmyJ oli,fcsif;awGeJUtdyfr,f}} [lí ajymvdkufygonf/ vufuo kd m tjcm;olrsm;ESit hf wl tcsKd ;nDnaD jrm§ uf&if; vdu k yf gcJh
rtdyfrDwGif udkbkd;udktm; uRefawmffu- ygonf/
]]oydwaf rSmufw,fqw kd mbmvJ}} [kar;vku d &f m udb k ;kd udu
k
ausmif;0if;wHcg;BuD;odkY a&mufaomtcg uRefawmfwdkYonf
]]'Dvukd mG bke;f awmfBu;D awG &yf&mG 'g,um? 'g,dumrawGukd
ausmif;xJoYkd oydwrf arSmufonfh ausmif;om;rsm; r0ifEikd af p&ef
oabmusp&mrawGUbl;qd&k if qGr;f rcHawmhb;l ? oydwu f kd arSmufxm;
vdkufw,f? tJ'DvdkoabmrsdK; tpdk;&u udkatmifausmfudk 'Dvdk pka0;xkdifaeMuygonf/ ausmif;0if;twGif;rS q&m q&mrrsm;u
vkyfwm wdkUuvnf; rauseyfaMumif; ausmif;rwufbJajymvdkuf uRefawmfwkdYvlpkudk vSrf;Munhfaeygonf/
wmudk oydwfarSmufw,fvdkY qdk&wmaygh}} [k&Sif;jyygonf/ eHeufukd;em&DcefYwGif ausmif;wuf&ef NrdKUxJrS tcsdKUaom
tJ'DvdkajymrS uRefawmfonf oydwfqdkonfhtaMumif;udk ausmif;om;ausmif;olwdkUvmMuygonf/ z,fay;&ef uRefawmf
enf;enf;uav; em;vnfvdkufygonf/ wduYk akd jymMu\/ uReaf wmfwu Ykd z,fray;yg? ausmo f mG ;[kajymvdu k f
xdak eYnwGif NrKd UxJrv S mydUk aom acgif;tH;k ? apmifwUkd udk ,lxm; ygonf/
vdkufNyD; xdknudk ukefvGefapcJhygonf/ oydwfrarSmufaomausmif;om;wdkYonf uRefawmfwdkYtm;
eH e uf r d k ; vif ; aomtcg uRef a wmf \ abmf ' gaqmif r S rausmfjzwfyg/ ausmif;pnf;½dk;em;odkY vSnhfoGm;NyD; pnf;½dk;udk
ausmif;om;wpfa,mufrS rygonfhtwGuf tm;i,frdygonf/ ausmu f m ausmif;0if;twGi;f od0Yk ifomG ;Muonf/ tcsKUd u ausmif;\
teD;&St d rnfrod ausmif;om;Bu;D wpfa,mufukd ]]'DoydwMf umOD;rSm aemufausmbuf q&m? q&mrrsm;tdrfrS 0ifxGufonfh wHcg;rS
vm;Asm? oydwNf y;D awmha&m uReaf wmfwaYkd usmif;u vufcyH ghrvm;}} 0ifMuonfudk awGU&ygonf/
[kar;vdkuf&m xkdausmif;om;MuD;u - acgif;aqmifausmif;om;BuD;rsm;u uRefawmhfxuf touf
]]oydwu f awmh Mumcsiv f nf;Mumvdrrhf ,f? oydwNf y;D &ifawmh BuD;aom ausmif;om;wdkYtm; ausmif;pnf;½dk;odkY ausmif;wuf&ef
ausmif;u jyefvufcrH mS yg rylygeJ}Y }[k ajymaomaMumifh uReaf wmf oGm;onfh ausmif;om;wdkY ra&mufEkdif&ef ausmfí&aom pnf;½dk;
pdwfat;oGm;&ygonf/ ae&mrsm;wGif apmifhcdkif;xm;vdkufygonf/
10 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 11
uReaf wmfowdxm;rdonfrmS ausmif;teD;&Sd *wfwrJ S ykvyd o f m; xdpk Ofu ausmif;om;Bu;D jzpfNy;D oydwaf rSmuf&ef acgif;aqmif
tcsdKUvmNyD; uRefawmfwdkYtm; vrf;ay:rSaeí Munfhaeygonf/ cJo
h nfh olww Ydk iG yf g0ifaom 10 wef;ausmif;om; udv k 'S ifu ol\
ausmif;om;BuD;tcsdKUu ykvdyfom;wdkYxHoGm;Mu\/ pum;ajymae oydwfarSmuftawGUtBuHKudk rSwfom;xm;onfhrSwfwrf;udk ol
onfudkawGU&\/ bmawG ajymaeMuonfudk rodyg/ ruG,v f eG rf D yJc;l NrKd Uü uReaf wmfu h adk y;ygonf/ ukv d 'S if\ rSww f rf;
uRefawmfwdkYxdkifaeMupOfwGif rnfonfha<u;aMumfoHudkrQ ukd jyefvnfwifjyygonf/ xdpk Ofu uomNrKd U t*Fvyd jf refrm tpd;k &
ra<u;aMumfMuyg/ a&mufwwf&m&m ajymaeMuygonf/ xdktcsdef txufwef;ausmif;om;rsm;rSm wpfEikd if v H ;kH ausmif;om;rsm;uJo h Udk
rSmyif abmf'gaqmifrS ausmif;om;tcsKUd uReaf wmfwEYkd iS v hf ma&muf oydwaf rSmufvakd om qE´jyif;jyvsu&f o dS nf/ odaYk omfausmif;wGif
yl;aygif;ygonf/ vnf; ausmif;om;or*¾ rzGUJ pnf;&ao;ojzifh oydwaf rSmufEikd jf cif;
uRef a wmf t m;wuf o G m ;yg\/ pd w f & T i f v ef ; vmygonf / r&Sdao;yg/ trsdK;om;pdwf"mwf&SdMuonfh ausmif;om;BuD;tcsdKUrSm
wpfNyKd ief ufwnf;yif a&TuNl rKd UrS uReaf wmfh azazESiahf rarudk owd& atmuftxuf wpfjynfvHk; ausmif;om;oydwfowif;udk em;
vdkufrdygonf/ axmif&if; rdrdwdkYtcsif;csif; pdwf"mwfwuf<upGm nDñGwfpGmjzifh
aeY 11 em&DcefYwGif ausmif;om;acgif;aqmifwkdUu oydwf oydwfarSmufrnfh tcsdefudk apmifhaeMuygonf/
pcef;odkY jyefMurnf[kajymygonf/ xdkodkYajymaepOf oli,fcsif; ausmif;om;Bu;D tcsKd U oydwaf rSmuf&ef vIyv f yI &f mS ;&Sm;jzpfae
av;armif uRefawmfhtem;odkY a&mufvmonf/ uRefawmfu onfudk ausmif;tkyfq&mBuD;uodNyD; ausmif;om;rsm;udk txl;
av;armiftm; ]]ightdyf&mrSm abmif;bDwdkwpfxnf? &SyftusÐESifh *&kpu kd Mf uyfrwfvmawmhonf/ xdt k csed u f ausmif;tkyq f &mMu;D rSm
vHkcsnf,lay;yg}} [k cdkif;vdkuf&m av;armifu abmf'gaqmifodkY ay:wl*v D rl sKd ; rpöwm tdik pf D zmeif'wfpf (Mr, I C Fanandas) jzpfyg
jyefoGm;NyD; naeapmif; rS oydwfpcef;odkY a&mufvmNyD; uRefawmhf onf/xif&mS ;onfah usmif;om;Bu;D wdUk udk q&mBu;D u ol\ ½H;k cef;odYk
t0wfawGay;ygonf/ ac:NyD; acsmhíwpfrsdK; acsmufíwpfrsdK; trsdK;rsdK;ajymjyí oydwf
oyd w f p cef ; od k Y a&muf a omtcg uRef a wmf \ ta': rarSmuf&ef wm;jrpfygonf/
a':a':,ku ]]cspfvdIif eifharar 'DaeYoabFmeJU naea&mufvm uRefawmfwdkY uom[dkufpul;ausmif;wGif þodkYjzpfaepOf
vdrfhr,f? eifhararod&wJhtaMumif;uawmh eifhazazwynfh 1939 ckEpS ?f Zefe0g&Dv yxrywfavmufwiG f &efuek w f uúov kd rf S
pmwdu k pf ma&;r rbDu w,fvzD ek ;f eJY eifah zazqDukd vSr;f ajymvdYk ausmif;om;udk,fpm;vS,foHk;OD; uomNrdKUodkY a&mufvmygonf/
eifhararvmrSm}} [kajymygonf/ tqdkyg wuúodkvfausmif;om;oHk;OD;rSm (1) udkwifatmif
ararvmrnfqakd omaMumifh uReaf wmftm;wufvmygonf/ (aemiffwGif OD;wifatmif[def;? EdkifiHawmfw&m;olMuD;Ouú|)? (2)
odEYk iS hf uReaf wmfwYkd wpfaeYv;kH oydwpf cef;wGif tem;,lMuygonf/ udjk rpdef (jyifopfEidk if q H ikd &f mjrefrmoHtrwfBu;D )? (3) udck if (jrefrmh
ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u NrdKUrdNrdKUzrsm;? uomNrdKU&Sd ocif toHwGif tif*sifeD,mwm0efxrf;aqmifcJYol) wdkY jzpfygonf/
cspx f ;l tp&Sad om ocifrsm;ESihf bk&m;ok;H ql"r®m½kZH &yfwiG f aqG;aEG; olwUkd u ausmif;om;or*¾zUJG pnf;&efEiS hf oydwaf rSmufMu&ef
aMumif;od&ygonf/ vIaYH qmfMuygonf/ wuúov kd af usmif;om;rsm;\ vIaYH qmfraI Mumifh
12 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 13
uomNrKd U&Sd OD;bxl;½ky&f iS ½f w
kH iG f ausmif;om;xkEiS Nhf rKd Uvlxyk g tpnf; 13/ rtHk;Munf (jrefrmausmif;) trIaqmif
ta0;jyKvkyfNyD; ausmif;om;or*¾udk - ,cif jrpfBuD;em;
1/ udkarmifudk Ouú| ,ckuG,fvGef? ygwD,el pf twGi;f a&;rSL;
2/ udkoef;atmif 'kOuú| ,ckuG,fvGef? \ ZeD;
wdkYjzifh zGJYpnf;vdkufygonf/
3/ udkbdk;udk twGif;a&;rSL; ,cifatmifqef;uGif;
ausmif;om;or*¾zGJUpnf;NyD; oydwfarSmuf&efqHk;jzwfxm;Mu
wGif wm0efxrf;aqmif
\/ &ufudkvQdKU0Sufxm;ygonf/ oydwfarSmufvQif yg0ifrnhf
cJhol?
ausmif;om;rsm;xHrS uwdjyKcsu&f ,l&m ausmif;om; 100 ausmu f
4/ udv
k 'S if wGzJ uf tNird ;f pm;NrKd Ue,fO;D pD;rSL;?
oydwaf rSmuf&ef uwday;Muygonf/ xdt k awmtwGi;f q&mBu;D u
twGif;a&;rSL; tcGefOD;pD;Xme? BuKd wifo&d o dS mG ;&m oydwaf rSmuf&ef owfrw
S af om&ufxuf wpf&uf
5/ ukdcrf;a&T trIaqmif ,ck tNidrf;pm; BuD;Muyf apmNy;D 1939 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 12 &ufaeY eHeuf 10 em&D tcsed w f iG f
a&;rSL;? pD;yGm;a&;bPf? ausmif;wufacgif;avmif;xdk;í ausmif;wufNyD; csufcsif;yif
uomNrdKU? ausmif;ydwfvdkufaMumif; q&mBuD;u trdefYxkwfvdkufygonf/
6/ udkcifarmif trIaqmif uG,fvGef? þwGif ausmif;om;or*¾acgif;aqmifwdkYonf ausmif;tkyf
7/ udkoef;armif trIaqmif uG,fvGef? BuD;u ausmif;ydwfvlpkcGJvdkufaomaMumifh oydwfarSmuf&ef
8/ rjrMunf (c) cifeef;jr trIaqmif owfrSwfxm;aom &uftxd apmifhraeawmhbJ ckcsufcsif;yif
ocif0wif\ZeD; oydwaf rSmuf&ef ta&;ay:qH;k jzwfcg eHeuf 10 em&Dcw JG iG f 10 wef;
(,ckuG,fvGef)? ausmif;om;rsm;rSpNyD; oydwfarSmufaMumif;aMunmNyD; oydwf
9/ rat;yk (c) cifoef;jr trIaqmif arSmufMuygonf/ xkdrS ukd;wef;? &Spfwef;? ckepfwef;? ajcmufwef;?
&efukefaMu;eef;&Hk;? ig;wef; twef;vdkuf oydwfarSmuf&ef vHIYaqmfpnf;&Hk;Muygonf/
10/ rjr&D (jrefrmausmif;) trIaqmif ausmif;om;tcsKdUwdkY pmoifcef;rSxGufvdkufvmMuygonf/
tNidrf;pm;q&mrBuD;? oydwfarSmufausmif;om;rsm;onf ausmif;0if;twGif;
11/ rwifvS trIaqmif vSnv hf nfNy;D ausmif;om;rsm; oydwaf rSmufMu&ef a<u;aMumforH sm;
tNidrf;pm;q&mrBuD;? a<u;aMumfNyD; oydwfarSmuf&efvYIHaqmfygonf/
&efukef? xdtk cgausmif;tkyq f &mBu;D u oydwaf rSmufausmif;om;rsm;
12/ rvS&if (jrefrmausmif;) trIaqmif tm; ]] Well, you boycotters I allow you only five minutes to
,cktNird ;f pm;q&mrBu;D stay in my school compound}}[k owd a y;ygonf / ol \
xD;csdKifhNrdKU? ausmif;0if;twGif; ig;rdepfomaecGifhjyKrnf[lí jzpfygonf/
14 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 15
oydwaf rSmufrnf[k uwdjyKxm;onfh ausmif;om;OD;a& 100 ausmif;wufNrJwufae&m &efukefwuúodkvfrS ausmif;om;
ausmf&Sdaomfvnf; wu,foydwfarSmuf&ef ausmif;rSxGufcJhol acgif;aqmifoHk;OD;wdkY OD;aqmifNyD; oydwfarSmufausmif;om;rsm;
rsm;rSm 30 a,mufom&Sdygonf/ ausmif;om;rsm;u oydwf ... onf ausmif;odpYk ½k ;kH csw D ufNy;D oydwrf arSmufaom ausmif;om;rsm;
oydwf ... arSmuf ... arSmuf? ocifrsdK;a[h wdkYArm[laom udk oydwfwm;Muygonf/ oydwfwm;onfh yxraeYwGif ausmif;
a<u;aMumforH sm;udk a<u;aMumfNy;D uomNrKd U awmif&yf&dS r[mapwD aemufbuf0ifaygufwiG f rjrMunf? rat;ykwaYkd cgif;aqmifNy;D oydwf
wefaqmif;odYk pk½;kH csw D ufMuygonf/ xdt k cgwGif uomNrKd Uay:&Sd rsKd ;cspf wm;Muygonf/ oydww f m;trsKd ;orD;rsm;onf ajrwGiv f NJS y;D oydwf
pdwf"mwf&SdMuaom vlBuD;rsm;ESifh NrdKUrdNrdKUzwdkY r[mapwDbk&m;odkY wm;&m ykvdyfrsm;a&mufvmNyD; qGJz,f&efBudK;pm;Mu\/ xdkpOfwGif
pk½;kH a&muf&v dS mMuygonf/ oydwaf rSmufausmif;om; acgif;aqmif &mZ0wf0efuav; (D.Y.S.P) OD;bñGeaYf &mufvmNy;D wm;jrpfojzifh
rsm;u oydwaf rSmuf&jcif;taMumif;udk &Si;f vif;wifjyNy;D vlBu;D rsm; ykvdyfom;wdkY\ qGJz,fjcif;rS vGwfcJhygonf/
uvnf; oydwfarSmufausmif;om;rsm;udk ulnD&ef ajymMuonf/ aemufaeYwGifrjrMunf? rat;ykwdkUausmif;0if;aemufbuf
NrKd UrdNrKd zwdUk bufu OD;udk wufvyl EkH ydS w
f u dk ?f OD;cspx
f ;l bdvyf&nf 0ifaygufwiG f oydww f m;Mujyefonf/ ajray:rSmvJt S yd f oydww f m;
puf? OD;pdeb f a&Tyef;xdr?f OD;azatmif ukeo f nf? OD;xl; uomygwD Mu&m NAdwdoQtvdkawmf&drsm;u ausmif;olawG vJStdyfrnfhae&m
,lepfOuú|a[mif;wdyYk g0ifaom (1) oydwaf rSmufausmif;om;rsm; ay:wGif acG;avS;,m;oD;rIerYf sm; BuKd wifjzefjY zL;xm;onfurkd odbJ
apmifha&Smufa&;tzGJU? (2) &efyHkaiG&SmazGa&;tzGJUrsm; zGJUpnf;Muyg vStJ yd rf ad omaMumifh ausmif;olawG ,m;Mu&onf/ aps;rS trsKd ;orD;
onf/ xdt Yk jyif rjrMunf? rcifMunf? rñGe?Yf tarcsKd ? tarñGe&Yf if rsm;xdt k jzpfuo kd o
d jzifh qD;jzLoD;ajcmufEiS ahf oG;aq; vdr;f ay;Muonf/
ponfh aps;toif;rS rsdK;cspftrsdK;orD;BuD;rsm; acgif;aqmifyg0if wpf&ufwGif ausmif;tkyfBuD;tdrfab;buftaygufwGif
aom oydwfarSmufausmif;om;rsm;tm; csufjyKwfauR;arG;a&; ausmif;om;av;rsm; oydww f m;aepOf t*Fvyd &f mZ0wf0ef (D.S.P)
tzGJUudkzGJUpnf;NyD; wufwuf<u<u ulnDMuygonf/ a&Tyef;xdrf onf jrif;pD;vsuf ausmif;0if;twGi;f od0Yk ifNy;D ausmif;tkyBf u;D ESihf pum;
q&mBu;D OD;pdeb f u olyikd f uomNrKd Uawmifyikd ;f &Sd ESpx
f yftrd f tay:xyf ajymygonf/ xdktaMumif;udk ausmif;om; acgif;aqmif ukv d 'S if
wpfxyfvHk;udk oydwfarSmufpcef;tjzpfay;ojzifh r[mapwD odvQif csucf si;f a&mufvmNy;D olyg 0ifaygufukd vSt J yd Nf y;D wm;vdu k f
wefaqmif;rS ajymif;jyD;aecJhMu&ygonf/ awmif&yfr[mav;xyf awmh\/ &mZ0wf0efonf ausmif;tkyfq&mBuD;ESifh pum;ajymNyD;
ausmif;q&mBu;D u ausmif;om;rsm;twGuf acgif;tH;k rsm;ESizhf smrsm; xGufvm&m vSJtdyfaeaom ausmif;om;rsm;u rz,fay;ojzifh
ydkYay;ygonf/ þodkYvQif oydwfarSmufausmif;om;rsm; tpp ausmif;\ ajrmufbuf0if;ESiw hf pfqufwnf; jzpfaeaom ppfwyfrS
vdak vao;r&Sad p&ef NrKd UrdNrKd UzESio hf C H mawmfrsm;uyg apmifah &Smuf ukvm;ppfom;rsm;tm;ac:Ny;D 0if;wGiu f mxm;onfh uGeu f &pfwikd u f dk
Muygonf/ wl;cdkif;NyD; 0if;yGifhoGm;rS xGufoGm;cJh\/ jrif;BuD;rSm ppfjrif;jzpf&m
oydwfarSmufausmif;om;rsm; oydwfarSmufNyD; ausmif;rS cGm&Syvf u kd af ygufvu dk Ef iS hf ausmif;om;rsm;udak usm&f ef wjyifjyif jzpfae
xGufvmMuaomfvnf; oydwfrarSmufonfh ausmif;om;rsm; ygonf/ ausmif;om;rsm; owdrå ao;? vSNJ rv J vJS suf qEj́yaeMuonf/
16 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 17
1939 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 16 &ufaeYwiG f ausmif;om;rsm;oydwf aMumifh rnfolurQ vHIYaqmfpnf;&Hk;rIrjyKygbJ rdrdwkdYEdkifiH? rdrdwdkY\
wm;aepOf ykvdyfrsm;½kwfw&ufa&mufvmNyD; &efukefwuúodkvf tñGefYtzl; ausmif;om;vli,frsm;twGuf EkdifiHa&;pdwf"mwfjzifh
ausmif;om; udkwifatmif? udkjrpdef? udkcifwdkYtjyif uom axmufcHtm;ay;jcif;jzpfawmhonf/ a<u;aMumfoHrsm;vnf;
ausmif;om;acgif;aqmifjzpfaom udkarmifudk? udkoef;atmif? ausmif;om;ta&;tcif;udk ausmfNyD;EdkifiHa&;e,fodkY0ifaom
udbk ;kd ud?k udck ifarmifyg ckepfO;D tm;zrf;Ny;D ausmif;0if;ESiu hf yfvsuf a<u;aMumfoaH wGaMumifh ta&;ydik ½f ;kH rSm bmrS vkyu f ikd í
f r&awmhyg/
ykvdyfXmetcsKyfcef;odkYac:oGm;Muonf/ xdkrSwpfqihf uom ½H;k &Spd ma&;Bu;D rsm;u oydww f m;olrsm;udk vQKd U0Supf mG ulnMD u
tusOf;axmifodkY ydkYvdkufMu\/ ygonf/ auR;arG;a&;tzGUJ uvnf; vufzuf&nf? xrif;[if;wdUk jzifh
ausmif;om;acgif;aqmifrsm; tzrf;cH&onfhowif;onf vma&mufauR;arG;Mu\/
uomNrKd UwGif vsijf refpmG ysUH oGm;\/ ykvyd Xf me (a&S;tac: *wfw)J uomta&;yd k i f r S m rpö w mzpf & S f 0 pf jzpf o nf / ol o nf
a&SUodkY vltrsm;pk&Hk;a&mufvmMuawmhonf/ aps;olaps;om;rsm;? Aef;armufNrdKUbufokdY awmwufoGm;&mrS rGef;vGJESpfem&DcefYwGif
t&yfom;rsm;yg tHk<uvmMuonf/ udkvS'if? udkcrf;a&T? rjrMunf ta&;ydik ½f ;kH odYk a&mufvmNy;D ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESiahf wGUvdk
wdkYu oydwfarSmufausmif;om;rsm;udk qufvufacgif;aqmifNyD; aMumif;ajymí udkvS'if? udkcrf;a&TwdkYESifhawGUNyD; zrf;qD;xm;aom
xde;f odr;f xm;Muonf/ NrKd Uvlx?k aps;vlx?k oydwaf rSmufausmif;om; ausmif;om;rsm;tm; ,ckyif½;kH xkwpf pfaq;rnfjzpfí ½H;k 0if;twGi;f
wdkYu zrf;qD;olrsm; csufcsif;vTwfay;&ef awmif;qdkMuonf/ odYk 0ifciG ahf y;&efajymojzifh 0ifciG jhf yKvu
kd \ f / rMumrDyif ausmif;om;
Zefe0g&Dv 17 &ufaeYwiG f oydwaf rSmufausmif;om;wdo Yk nf acgif;aqmif ckepfOD;tm; axmifrSxkwfvmNyD; ppfaq;ygonf/
ausmif;odYk oGm;a&mufjcif;rjyKMubJ uomta&;ydik &f ;kH odYk pk&;kH oGm; ausmif;om;rsm;ESifh aus;&Gm? NrdKUvlxku ausmif;om;rsm;tm;
MuNy;D t0iftxGuw f cH g;aygufrsm;wGiv
f t
JS yd u
f m rnforl QomG ;vm csufcsif;vTwfay;&ef awmif;qdkMuygonf/ odkYaomf xdkaeYu
jcif;rjyK&ef vSJtdyfwm;qD; qE´jyMuonf/ zrf;qD;cHxm;&aom aemufusrSppfaq;&í ,aeY rNyD;jywfao;aMumif; aemufaeYrS
ausmif;om;acgif;aqmifrsm; jyefvnfvGwfajrmufa&;twGuf xyfrH ppfaq;rnfjzpfaMumif;ajymNyD; ausmif;om;acgif;aqmif
oydww f m;qEj́y&modYk uomNrKd Uay:omru txufbuf &Sr;f &Gmrsm; wdkYtm; axmifMuD;csKyfokdY jyefydkYonf/
jzpfMuonfh ydEu éJ ek ;f ? apwDuek ;f ? rdwo
f vif? uyÜvyd Ef iS hf atmufbuf Zefe0g&Dv 18 &ufaeYwiG f oydww f m;olwo Ykd nf ta&;ydik ½f ;kH
oAsmudkif;? xHk;ayg? a&okwf? 0JBuD;paom&Gmrsm;rS vlxkrsm;ygpk&Hk; odkYoGm;NyD; a<u;aMumfoHrsm; a<u;aMumfNyD; qE´jyMuonf/ NrdKUa&m
a&mufvmMuNyD; ta&;ydkif½Hk;0if;twGif;odkY rnfolrQr0ifEkdif&ef awmygvlxBk u;D uvnf; ,refaeYuuJo h Ykd wpfpw
k pfa0;Bu;D 0dik ;f 0ef;
oydwfwm;Muonf/ xkdodkY oydwfwm;&mwGif jrpfta&SUbufurf; a&mufvmMuonf/ xdkaeY rGef;vGJoHk;em&DwGif ausmif;om;
rSyif avSESifhvma&mufMuolawG&SdcJh\/ acgif;aqmifrsm;tm; vTwfay;vdkufygonf/
a&S;tcgu þrQrsm;aom vlxpk ½k ;kH rIr&Scd yhJ g/ ,ckausmif;om; oydwfarSmufausmif;om;rsm;ESifh vlxkBuD;rSm tm;&0rf;om
oydwfwGifausmif;om;acgif;aqmifrsm; zrf;qD;jcif;cHMu&aom &TifjrL;pGmjzifh toifhpDpOfxm;onfhtwdkif; a&SUqHk;rS pnfawmfBuD;
18 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 19
&G r f ; vsuf a usmif ; om;acgif ; aqmif ck e pf O D ; yg vl x k B uD ; rS m tpdk;&udk qefYusifuefYuGufonfhtaejzifh pDwef;vSnfhvnfMuyg
av;a,muf wpfw?JG ig;a,muf wpfwjJG zifh NrKd UxJox Ykd u G cf NhJ y;D oydwf onf/ a'gufwmbarmftpkd;&jyKwfusygap? ta&;awmfyHk atmif
pcef;wGifvlpkcGJvdkufMuygonf/ ygap paoma<u;aMumfoHawG atmf[pfvSnfhvnfMuygonf/
uomausmif;om;oydwfonf NrdKUe,fvlxk\ axmufcHrIudk azazmf0g&DwpfvvHk;wGif a&TulwGifat;aq;pGmae&if;
us,u f s,jf yefjY yeft
Y ifwu dk t
f m;wdu k f &&Scd ohJ nf/ aeYpOfyif oydwf owif;pmrsm;wGif &efukefausmif;om;rsm; oydwfvSefaMumif;
wm;ausmif;om;opfrsm; a&muf&v dS monf/ ausmif;om;acgif;aqmif owif;udk zwf&ygonf/ rEÅav;NrKd UrS tmZmenf 17 OD; ykvyd rf sm;
wdu Yk vnf; tcGi&hf wdik ;f oydww f &m;yGu J si;f yNy;D vlxak xmufcrH u I kd vufcsufESifhusqkH;aMumif;ukd pdwfrcsrf;ompGm Mum;&ygonf/
t&Sdefrysufxdef;cJhMuonf/ &efukefowif;rsm;vnf; zwf½I&ygonf/
NrdKUay:&Sd tpdk;&0efxrf;rsm;uvnf; EdkifiHa&;pdwf"mwfrsm; tm;vyf&ufwiG f owif;pmzwfjcif;? azazYxH vmvnfavh&dS
Edk;Mum;vmjyD; oydwfpcef;udk wdwfwqdwf tultnDay;Mu\/ aom ocifjr&ifu ociftpnf;t½H;k taMumif; ocifrsm;taMumif;
&efukefrS ausmif;om;rsm; tpmiwfcHqE´jyaMumif;od&aomtcg em;axmif&aomaMumifh Edik if aH &;taMumif; wpfpeG ;f wpfp odaeovdk
uomoydwfpcef;&Sd ausmif;om;wdkYvnf; &efukefoydwfpcef;udk &Syd gonf/ odaYk omf uomwGif w&m;a[mcJah om &efuek w f uúov kd f
ausmif;om; udkwifatmif\ pum;rsm;awmh owd&aerdonf/
axmufcHonfhtaejzifh 48 em&Dwdwd tpmiwfcHMuavonf/
xdkudkwifatmifonf aemifaomtcg jrefrmhqdk&S,fvpf
1939 ckEpS ?f rwfvtv,fcefw Y iG f &efuek Xf mecsKyrf S ñTeMf um;csuf
vrf;pOfygwDtpk;d &vufxufwiG f Edik if aH wmf w&m;olBu;D tzGUJ Ouú|
t& uomausmif;om;oydwaf rSmufjcif;udk atmifjrifpmG tqH;k owf
OD;wifatmif[ed ;f [lí xif&mS ;ausmMf um;vmoljzpfonf/ xdo k o
l nf
vdkufygonf/ uReaf wmfb h 0wGif Edik if aH &;w&m;udk yxrqH;k em;axmifwwfatmif
uom[dkufpul;ausmif;\ ausmif;om;or*¾twGif;a&;rSL; a[majymol uRefawmhfpdwfudk pnf;½Hk;Edkifolvnf;jzpfygonf/
udkvS'ifu txufygtwdkif; ausmif;om;oydwftaMumif;udk rwfvwwd,ywfwiG f ausmif;om;rsm;ta&;onf at;aq;
rSww f rf;wifc\ hJ / xkpd Ofu uReaf wmht f oufrmS 13 ESpo f m;? twef;u oGm;a&mhovm;rod? uompmwdkufrS pmar;yGJajzqdkzdkYvm&ef
ig;wef;jzpf&m udkvS'if\ rSwfwrf;uJhodkY pkHvifwdusrIr&SdEkdifyg/ taMumif;Mum;ojzifh araru uomNrKd UodYk vdu k yf yYkd gonf/ uom
odaYk omfuReaf wmf\ todÓPfwiG f xifpaJG eaomaMumifh uReaf wmf NrdKUwGif ausmif;om;rsm; pmar;yGJajz&ef pmusufaeaMumif;od&
xifpGJaeonhftwdkif; txufpmrsufESmrsm;wGif a&;vdkufjcif;jzpf ygonf/ araru uRefawmfhtm;abmf'gaqmif tkyfcsKyfaom
ygonf/ q&mbxH ydkUygonf/ q&mbuvnf; ysLiSmvdIufvSJpGm BudKqdk
oydwaf rSmufupd Nö y;D aomtcg uReaf wmhaf zazESit hf wl a&Tuo l Ydk vufcHygonf/ q&mbu abmf'gaeausmif;om;rsm;udk pmar;yGJ
jyefcyYJ gonf/ xdpk Ofu a&TuNl rKd UwGif wdUk Armtpnf;t½H;k Ouú| ocif ajzMu? pmar;yGJNyD;&if ausmif;ydwfr,f[k ajymygonf/
jr&if &Syd gonf/ olonf yifew D u kd yf 0kH wf\/ 0g;OD;xkyu f kd aqmif;avh uRefawmf\ ig;wef;pmar;yGJrSm okH;&ufomajz&ygonf/
&Syd gonf/ ol\vIUH aqmfraI Mumifh a&Tuw l pfNrKd UvH;k a'gufwmbarmf pmar;yGaJ jzNy;D aomtcg bk;d bd;k tdro f Ykd jyefcyhJ gonf/ bk;d bd;k tdrof Ykd
20 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 21
ausmif;om;oydwfacgif;aqmif udkvS'ifvma&mufpum;ajym olwdkYajymonfhpum;wGif ausmif;om;oydwfNyD;aomtcg
onf/ olu ]]pmusuMf u? pmar;yGaJ jzMu? ynmwwfrv S &l m0ifrnf? uomNrdKUolNrdKUom;wdkY\ pnf;vHk;rI&SdMuykH? wuf<uyHkwdkYudkajymNyD;
ausmif;pmtjyif jyifyrS A[kow
k jzpfz,G &f m pmawGvnf; zwfMu? ausmif;jyefziG v hf Qif ausmif;om;or*¾zUJG rnft h aMumif; ajymygonf/
&mZ0ifpmtkyfawGvnf; zwfMu ausmif;ydwfcsdefudkrjzKef;eJY}} [lí udkvS'ifwdkUu 10 wef;ausmif;om;awGjzpfMu&m xdkpOfu olwdkY
ajymygonf/ pmar;yGJrajz&ao;yg/ ZGefvrSajz&rnf[kod&&m pmar;yGJ atmif
pm&if;xGufNyD;rSom a&SUa&;udkqHk;jzwfrnf[k ajymaeMuygonf/
uRefawmfpmzwfvmjcif; aemufwpfaeYwiG f ararESiu hf Reaf wmf a&Tuo l jYkd yefcMhJ uygonf/
udkvS'ifjyefoGm;NyD; abmf'gaqmifrS oli,fcsif; av;armif xdEk pS af EG&moD ausmif;ydw&f uftwGi;f azazhpmtkypf ifrS OD;ukvm;
a&mufvmygonf/ olUwGipf mtkyf ok;H tkyyf gvm&m xdpk mtkyrf sm;udk a&;aom jrefrm&mZ0ifukd zwfygonf/ rdu k u
f ,faumvif;? uREyfk \ f
uReaf wmft h m;ay;ygonf/ xdpk mtkyrf sm;rSm NrKd Urq&m[def bmom pGefYpm;jcif;wdkYudk zwfaomfvnf; uRefawmf odyfem;rvnfcJhyg/
jyefqdka&;om;aom - uReaf wmhaf raronf jrpfurf;wGif a&Tusiaf vh&ydS gonf/ a&Tp
1/ uREkfyfESifhrdkufu,faumvif; &orQpak qmif;wwfojl zpfygonf/ uReaf wmfu h vkd nf; a&Tusicf u G f
2/ uREkfyf\pGefYpm;jcif; udkay;NyD; a&Tusifenf;udk oifay;aomaMumifh uRefawmfa&Tusif
3/ owif;pmq&m OD;ode;f armifa&;aom jrefrmol&aJ umif;rsm; wwfaeygonf/
pmtkyfwdkY jzpfygonf/ tcsdKUtcsdefrsm;wGif oGm;aeus bkef;awmfBuD;ausmif;rsm;odkY
]]ykvyd af wG NrKd UrpmMunfw h u
kd u
f vkd mNy;D pmtkyaf wGukd odr;f oGm; oGm;Ny;D bke;f awmfBu;D qdq k ;kH rorQukd em;axmifygonf/ oMueF &f uf
w,f? pmtkyu f b
kd mjyKvUkd odr;f wmygvdr?hf olwjYkdyefrS igpmMunfw h u
kd x
f J rsm;wGif vnfywfjcif;? a&yufjcif; tvkyrf vkyw f wfyg/ uReaf wmfu
0ifomG ;awmh 'Dpmtkyf ok;H tkyaf wGUwmyJ? igupmzwf0goem rygbl;? wpfudk,fwnf;aejcif;udk ESpfNcdKufoljzpfygonf/
rif;upmzwf0goemygvdkY rif;zwfzdkY,lcJhwm}} [kajymygonf/ uRefawmfhararonf npOfvdkyif yHkajymwwfaomaMumifh
av;armifrSm uRefawmfhxuf toufwpfESpfausmfausmf ararhyjkH yifukd em;axmifavh&ydS gonf/ arar\tdrw f iG ;f rIvyk if ef;
i,fygaomfvnf; olu uReaf wmfx h uf t&yfjrifyh gonf/ taygif; wdkYudk 0dkif;ulygonf/ aumfzDyifpdkufjcif;? aumfzDaphawGvSef;jcif;?
toif;vnf; rsm;oljzpfonf/ olu ]]'gyJumG ? igoli,fcsi;f awGukd aumfzaD phukd ud, k wf ikd af vSmaf xmif;wwf&m uReaf wmf ulvyk yf gonf/
oGm;EIwfqufOD;r,f? rif;eJUausmif;jyefzGifhrSawGUr,f}} [kajymNyD; uRefawmfhararonf tyfcsKyfjcif;? azazaomuf&efaq;½dk;?
xGufoGm;ygonf/ aq;½GuBf u;D ? refusn;f &nf ponfwUkd jzifh aq;pyfNy;D ajymif;zl;zuf
nOD;ydik ;f wGif tdraf &SU NrKd UrpmMunfw h u
kd wf iG f udb
k ;kd ud?k udak rmifu?dk aq;vdyu f kd ud,k wf idk v f yd af y;ygonf/ araronf tdraf xmifxed ;f
udv k 'S if? udck rf;a&Twx Ykd ikd Nf y;D pum;ajymaeMuonfukd awGU&ygonf/ uRrf;usifonfhtrsdK;orD;[lí ,ckrS jyefawG;rdygonf/
uReaf wmf olwx Ykd aH &mufomG ;aomtcg uReaf wmft h m; pmar;yGaJ jz xkdpOfu azaz\vpmrSm 100 usyf &onf[k od&ygonf/
Edkif&JUvm;[k ar;ygonf/ xdak iGjzifh uReaf wmfwUkd nDtpfu\ kd ausmif;pm;p&dw?f azazararwdUk
22 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 23
pm;p&dwfwdkYoHk;NyD;onfrSmyif araru aiGpkjzpfatmifpkrdygao; avQmfzGyfMu&m tdrf&Sifrrsm;ESifhrodí rcifírjzpfyg/ araronf
onf/ a&T'*Fg;wpfvwpfjym; 0,fygao;onf/ xdkYjyif arar\ tdrw f iG ;f tvkyw f iG f ESpYH yfo?l uRr;f usiEf idk ef if;oljzpf&um; t&yfx&J dS
aumfzrD eI u Yf aumif;onf[k cH,o l &l adS omaMumifh 0,fov l maom rdef;rBuD;rsm;u ararYudk cifrifMuygonf/
tcg araru aumfzDrIefYudk a&mif;ygao;onf/ a&TulNrdKUwpfNrdKUvHk;eD;yg; tdk;vkyfavh&SdMu&m 0efxrf;b0jzifh
uRefawmfwdkYNcHwGif yef;yifawGrsm;pGm&Sdae&m uRefawmfu acwåvmaeaom ararrSm xdt k wwfukd wwfatmifoif,v l u kd yf g
a&avmif;&ygonf/ &GufvSyifvnf; rsm;pGm&Sd&m a&avmif;& ao;onf/ tdk;xdef;pufawmh uRefawmhftdrfwGifr&Sdyg/
onfrSm rtm;vSyg/ yef;0,folvmaomtcg uRefawmfhararu ZGev f 'kw, d owif;ywf 1939 ckEpS w f iG f uReaf wmfonf rrbD
b,fyef;cl;ay;? b,fyef;n§yaf y;[kcikd ;f vQif uReaf wmfvyk &f ygonf/ ac:aomaMumifh ararESifhtwl uomausmif;odkY jyefcJhygonf/
uRefawmYfazazrSm tpdk;&0efxrf; pmwkdufAdkvf[kac:aom uRefawmfESifhtwl uRefawmhfnD armifwifOD;ygcJh\/ uRefawmfwdkY
tvkyfvkyfoljzpfygonf/ aMu;eef;vnf; &dkufwwfoljzpfygonf/ nDtpfudkudk abmf'gwGifxm;cJhNyD; arara&TulodkY jyefoGm;ygonf/
azaz\ pmwdkufAdkvfvpmtjyif aMu;eef;½dkuf&onfhtwGuf abmf ' gaqmif o d k Y a &muf a omtcg rES p f u avmuf a wmh
ta&;BuD;aomtaMumif;aMumifh ½Hk;ydwfcsdefrSvma&mufaMu;eef; a,mifcsmcsmESifhaMumuf&GHUpdwfvnf; r&Sdawmhyg/ xdkESpfwGif
½du
k o
f &l ydS gu w&m;0ifay;&aom Late Fee aemufusaMu;udk azaz uRefawmfonf ausmif;rSefrSefwufygonf/ pmusufygonf/
&wwfygao;onf/ a&TulwGif opfukefonfrsm;? tjcm;ukefonf av;armifay;aom pmtkyfudkzwfygonf/ rodwm&SdvQif vlBuD;
rsm;&Sd&m t*FvdyfpmuRrf;aomazaztwGuf aemufusaMu; awGudk ar;ygonf/ xdkvlBuD;rsm;wGif uRefawmfhxuf touf
tawmf&wwfygonf/ w&m;0if&aomaiG jzpfygonf/ Bu;D aom abmf'gausmif;om; udw k wk af yg ygonf/ olu uReaf wmf
azazonfv½l ;kd vlat;jzpf\/ aMumufwwfonf[k qdEk ikd yf g em;rvnfaom pmyd'k rf sm;ud&k iS ;f jyonf/ xdo k &Ykd iS ;f jy&if;yif olonf
onf/ ,ckacwfajymaeus NydKifvmvQif t½HI;ay;? ESvHk;at;onfh xdkpmtkyfawGudk pdwf0ifpm;oGm;[efwlygonf/ olu xdkpmtkyf
aq;[laom pum;uJhokdY b,folESifhrQ tjiif;tckHvkyfavhr&Sdyg/ rsm;ud, k o l mG ;Ny;D olt Y yd &f mab;wGix f m;Ny;D zwfwmudak wGU&ygonf/
tm;vyfcsed w f iG f jcif;cwfjcif;jzifh pdwt f yef;ajzwwfojl zpfygonf/ naeydik ;f ausmif;qif;aomtcg aer0ifrD um,ynm q&m
uRefawmhftm; udk,fESifhwef;wlolomaygif;oif;&ef? &yfuGuf jyaom usef;rma&;avhusifhcef;rsm;udk vkyf&ygonf/ '&def;jyjcif;?
twGif;&Sd azazhtxif uavuacs[kxifoluav;rsm;ESifh tajy;cke?f wef;jrifch ek ?f tajy;tjyif uGi;f bm;upm;&onf/ t&yf
a&maESmaejcif;udk rvkyf&ef ajymwwfygonf/ &SnfcsifaomaMumifh &def;bm;udk upm;ygaomfvnf;t&yfu &Snf
rsm;pGm pnf;urf;vdkufemwwfol tvkyfwm0efausoljzpfyg rvmyg/ xdUk aMumifh &de;f bm;udpk eG NYf y;D a[m&DZifw,fbm;udk upm;
onf/ ararub,foel jYJ zpfjzpf oifah tmifae? olawmif;pm;vnf; ygonf/ txl;tm;jzifh wmwd?k wm&Snt f ajy;udk avhusichf yhJ gonf/
aygif;zdkUBuHKvmvQifaygif;&rSmyJ[k ajymwwfygonf/ araronf ckepfwef;odaYk &mufaomtcg ausmif;ajy;ckeyf pfyw JG iG f *sLeD,m
pmwdkuf&Sd&m0ef;usifrS tdrf&Sifrrsm;? rdom;pk0ifrsm;ESifhoduRrf;yg wef; ajy;ckeyf pfyw JG iG f wmwdw k m&Snf ajy;yGJ av;rsKd ;wGif cseyf , D jH zpfchJ
onf/ a&TulNrdKUwGif t0wfavQmfaomtcg jrpfqdyfodkYqif;NyD; ygonf/
24 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 25
tm;upm;udkavhusifhrIaMumifhvm;rodyg/ uRefawmfonf þodyYk if xkEd pS f 1939 ckEpS ?f pufwifbmvqef;odYk a&muf&v dS m
aMumufpdwfawG wjznf;jznf;avsmhyg;vmygonf/ yHkrSeftm;jzifh ygonf/ pufwifbm av;&uf ig;&ufavmufwGif eHeufydkif;
uReaf wmfaMumufwwfygonf/ t&yf&n S o
f rl sm;udv
k nf; aMumufyg ausmif;zGifhaomtcg ausmif;q&mrsm;vnf; ausmif;q&mrsm;
onf/ t&yf&Snfolrsm;atmfvQifvnf; aMumufwwfygonf/ tvdu k ?f ausmif;om;Bu;D rsm;vnf; ausmif;om;Bu;D rsm;tvdu k f pk½;Hk
olwpfyg;ESi&hf efjzpf&rSmaMumufygonf/ wapäo&Juv kd nf; aMumuf Ny;D ajymqdak eMuonft h oHukd Mum;&ygonf/ xdt k csed w
f iG f abmf'gae
ygonf/ uRefawmhfudk r[kwfwmvmajymvQif uRefawmfpdwfqdk;yg udk;wef;ausmif;om;udkpdefBuD;qdkolonf abmf'gausmif;aqmif
onf/ odkYaomf cHrajym&JaomaMumifh onf;cHae&onf/ atmufxyfodkY a&mufvmNyD; vufzuf&nfaomufaeMuaom
pae? we*FaEGtm;vyf&ufrsm;wGif oli,fcsi;f rsm;ESihf uom ausmif;om;wdkYtm; -
jrpfqdyfodkYqif;NyD; a&ul;wwfygonf/ a&mufwwf&m&m avQmuf ]]a[h ppfBuD;jzpfNyDuG}}[k atmfajymvdkufygonf/ olonf
vnfwwfygonf/ odaYk omf rsm;aomtm;jzifh abmf'gaqmifwiG yf if oydwfarSmufpOfu ygcJhaomfvnf; toHus,fus,fajymqdkcJhol
cdkatmif;aewwfygonf/ r[kwfyg/ xkdtcguRefawmfwdkY0dkif;wGifxdkifaeaom waumif;
1939 Zlvikd v f ukecf geD;avmufwiG f ausmif;om;rsm;or*¾zUG J NrKd Uom; udw k ifazu ]]AsKd U udpk ed Bf u;D ? ppfBu;D jzpfw,fqw kd mbmvJAsm}h }
onf[k udw k w
k af yg vmajymygonf/ uReaf wmfu udw k w
k af ygtm;- [kar;vdkufygonf/ xkdtcg udkpdefBuD;u -
]]tJ'D ausmif;om;or*¾zJGUw,fqdkwm b,fvdkzGJUwmvJAsm}} ]]bmrSef;awmh rodygbl;uGm? t*FvdyfeJY*smreD ppfjzpfwmyJ
[k ar;rdonf/ udw k wk af ygu ]]uGm ... ausmif;om;awG wdik w f ikd f vdYk od&wmyJ? owif;pmudk apmifah ewm? owif;pmvmrS ydk aoao
yifyif nDnDñGwfñGwfvkyfzdkY toif;zGJUwmyguGm}} [kajym&m csmcsmod&rSm}} [k ajzygonf/
uRefawmfu ]]cifAsm;a&m tJ'Dtoif;0ifao;vm;}} [kar;&m þwGif cyfvrS ;f vSr;f &Spd m;yGw J iG f vufzuf&nfaomufaeaom
udw k w
k af ygu ]]0ifrvdYk pOf;pm;aew,f}} [k ajzygw,f/ uReaf wmfu udkwkwfaygu -
]]tJ'o D r*¾ukd b,foal wGzUJG wmvJ}}[kar;jyef&m olu ]]igMum;wm ]]t*FvdyfeJY*smreD &efapmifaeMuwmMumNyDuG? ckvdkppfjzpfNyD
awmhuGm oydwfwkef;u acgif;aqmifcJhwJh udkbdk;udkwdkY? udkvS'if? qdkawmh wdkYi,fi,fwkef;ujzpfcJhwJh yxrurÇmppfBuD;vdkvm;rS
udkxGef;ñGefYwkdYygwmyJ}} [lí ajzygonf/ rodwm}} [kajymvkdufygonf/ xdktcgausmif;om;wpfa,mufu
xdkpOfu uRefawmfhtodÓPfwGif or*¾[laompum;vHk;udk ]]ausmif;rsm; ydwfaeOD;rSmvm;Asm}} [kar;&m udk;wef;ausmif;om;
a&&maocsmpGmrodao;? r&Si;f vif;ao;&um; or*¾upd u ö kd qufNy;D udkwkwfaygu ]]aeOD;uG igar;MunfhygOD;r,f? [dkrSmppfjzpfwmeJU
rar;awmhyg/ xdkodkYausmif;om;or*¾zGJUpnf;jcif;ESifhywfoufí wdkYausmif;u ydwfr,frxifygbl;uGm}} [kajymvdkuf\/
topfa&mufvmaom ausmif;tkyfBuD; rpöwmrZGef;'g;u aomf uReaf wmfurl bmar;&rSe;f rodaomaMumifh olrsm;ajymorQukd
vnf;aumif; q&mrsm;uaomfvnf;aumif; axGaxGxl;xl; em;axmifaevdkufygonf/ xdknabmf'gaqmif pmMunfhcsdefwGif
ajymqdkoH rMum;&awmhyg/ ausmif;om;wdkYtm; abmf'gtkyf q&mOD;b u vmajym&mwGif -
26 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 27
]]rif;wkdYudk q&majymcsifwmu tckt*Fvdyftpdk;&eJU *smreD udkomajymaerdMuygonf/ ppfjzpfw,fqdkwmbmvJ? b,fvdkjzpf
tpdk;&wdkY ppfjzpfaeMuwm? rif;wdkYrylMueJY? qkdif&mtpdk;&awG wmvJ[í l tcsi;f csi;f ar;Mu ajymMu\/ bmrSaoaocsmcsmodí
tcsif;csif;vkyfMuvdrhfr,f/ rif;wdkUeJUrqdkifbl;/ bk&ifcHuvnf; r[kwfay/
ajymoGm;w,f? wkdif;oljynfom;awG rylMueJY? uREkfyfwdkY t*Fvdyf owif;pmrsm;udk zwfMunfhaomtcg owif;pmwGif ppf
tpdk;&u tdE´d,EdkifiHeJYjrefrmEdkifiHudk aumif;aumif;BuD; umuG,f owif;rsm;om ygaeygonf/ &kyf&Sif½HkwGif wpfcgwav ppf
apmifha&Smufxm;r,fvdkYajymw,f? 'gaMumifhryleJY}} [líajym&m Zmwfum;awGjyonft h wGuf Munfch &hJ ygonf/ uReaf wmfwaYkd usmif;
xdkpum;udk uRefawmfrSwfxm;vdkufygonf/ ESiu hf yfvsuwf iG f trfyD Military Police wyf&ydS gonf/ xdw k yfwiG f
xdt k aMumif;ESiyhf wfoufí ausmif;om;Bu;D rsm;ESihf q&mBu;D a*:&cg;ESifh tdE´d,EdkifiHaygufukvm;ppfom;rsm;&Sdygonf/ olwdkY
rsm;xH csOf;uyfNyD; ar;MunfhOD;rnf[k aw;rSwfxm;vkdkufygonf/ wyfom;rsm;onf olwdkY\ abmvHk;uGif;wGif avhusifhcef; vkyfae
tb,faMumifq h akd omf ppfwukd o
f nfqakd ompum;\ t"dymÜ ,fukd onfudk awGY&ygonf/ wpfcgwavwGif OD;xkyfwGif opfcufawG
uRefawmfu oJoJuGJuGJrodyg/ odkYaomfvnf; ppfBuD;jzpfjyD[lí xd;k Ny;D ausmyd;k tdwaf wGEiS ahf vhusichf ef;vkyaf eMuyH?k ajrjyifay:wGif
udpk ed Bf u;D ajymvdu k af omaMumifh ,if;taMumif;t&mrsm;udk odcsif 0rf;vsm;arSmufNyD; wGm;oGm;MuyHkwkdYudk awGY&ygonf/
aompdwfrsm; jzpfyGm;vmonfuawmh trSefyifjzpfygonf/ uRefawmfwdkY\ pdwfwGif ppfavhusifhcef;qdkwm 'gyJvm;[lí
xdkaeYntzdkY uRefawmfat;csrf;pGmtdyfaysmfoGm;ygonf/ awG;aerdygonf/
aemufwpfaeYwiG f ausmif;wufaomtcg ajcmufwef;twef;xJoYkd uRefawmfausmif;pmrsm;udk usuf&onfrSm yifyef;onf[lí
uRefawmfa&muf&SdcsdefwGif q&moefY (twef;ydkifq&m) ? t*Fvdyf r&Sdyg/ uRefawmf aumif;pGmvdkufEdkifygonf/ xdkaMumifh uRefawmf
pmjyq&m OD;baomif;? jrefrmpmjyq&m q&mcwdkYoHk;OD; olwdkY onf ausmif;pmtjyif tjcm;pmrsm;udk zwfavh&Sdvmygonf/
a&SUwGif&Sdaom jrefrmhtvif;owif;pmudkMunfhum ppfjzpfjcif; uReaf wmfzwfaompmrsm;rSm ausmif;om;Bu;D rsm;xHwiG f &Sw d wfaom
taMumif;udk ajymaeMuoHMum;&ygonf/ '*Hkr*¾Zif;? BuD;yGm;a&;r*¾Zif;? q&mBuD;yDrdk;eif;bmomjyefaom
q&mOD;baomif;u ]]*smreDu ydkvefjynfudk 0ifwdkufvdkY ol&aJ umif;oH;k a,muf? &wemodu k pf mtkyrf sm;udk zwfygonf/ xdrk S
t*FvdyfeJYjyifopftpdk;&u ppfaMunmvdkufwmyJAsm? Munfh&wm wpfyg; ,cifu zwfz;l Ny;D onfh uREyfk Ef iS rhf ukd u
f ,faumvif;? uREyfk \ f
*smreDu vufOD;0ifwdkufw,feJYwlw,f? 'Dtwdkif;qdk&if 'Dppf[m pGefYpm;jcif; pmtkyfrsm;udkzwfygonf/ xdkpmtkyfrsm;udkzwfpOf
awmfawmfeJYNyD;r,frxifbl;? wm&SnfoGm;vdrfhr,fvdkY uRefawmf em;rvnfaomtcsuaf wGUygu udw k w k af ygESihf udpk ed Bf u;D udk ar;avh
xifw,fAsm}} [kajymoHudk uRefawmfMum;vdkufygonf/ &Sdygonf/ xdkpmtkyfrsm;udkzwfNyD;rS tkdif;&pfvlrsdK;wkdYuvnf;
rMumrDyif ausmif;wufacgif;avmif;xkd;aomaMumifh q&m tom;jzLvlrsdK;? t*Fvdyfuvnf; tom;jzLvlrsdK;jzpf&m tom;
oHk;a,mufvlpkcGJNyD; qdkif&mtwef;wdkYokdY xGufoGm;Muygonf/ a&mifcsif;wlygvsufESifhtb,faMumifh zdESdyftkyfcsKyfygvdrfh[laom
xdtk csed w f iG f uReaf wmfwaYkd usmif;om;i,fwpfpo
k nf ppftaMumif; tawG;udk awG;rdwwfygonf/
28 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 29
xdtYk jyif '*Hrk *¾Zif;wGiyf g0ifaom '*Hck ifcifav;\ arSmq f &m a&;avh&Sd&m uRefawmfonfolYvdk EdkifiHjcm;okdY oGm;csifaompdwf
rSww f rf;? pHak xmufarmifped 'f g;? pHak xmufarmifp&H mS ;0w¬Kwt Ykd jyif avhvmcsiaf ompdww f Ykd 0ifpm;aerdygonf/ pdwx f ufoefaerdygonf/
usKd wv f wfO;D NyKH ;csKad &;onfh aeat; vdref nf;pmtkyu f v kd nf; zwfyg 1940 wGif uRefawmf ckepfwef;odkY wuf&ygonf/ ausmif;
onf/ uRefawmf\ pdwfukdajymif;vJapaom pma&;olwpfOD;rSm abmf'gaqmifrSmyif ae&ygonf/ xdkESpfwGif abmf'gausmif;tkyf
pma&;q&mBu;D r[maqGjzpfygonf/ ola&;onfh wdaYk rar? olyek Yf OD;btpm; rpöwmpDtifA;l trnf&dS w½kwAf rmujym; q&ma&muf
tdr?f apm&oufjyif;wdu Yk uReaf wmf\ pdwu f kd vIy&f mS ;apcJyh gonf/ vmygonf/ q&monf ocsmb F momjyaomq&mjzpfygonf/ ol\
þodkYpmzwfvmaomaMumifh uRefawmfh\pdwfonf pmay: xl;jcm;csurf mS ola&mufonfah eYrpS Ny;D nwdik ;f abmf'gausmif;om;
wGif vGefpGmrufarmcHkrifpdwf0ifvmygonf/ owif;pmq&mBuD; rsm; bk&m;&Sdcdk;Mu&ygonf/ bk&m&Sdcdk;NyD;rS tdyf&onf/ ausmif;pm
OD;odef;armifa&;aom jrefrmol&Jaumif;rsm;pmtkyfudk uRefawmf tjyif paee*g;eD? *sme,fausmf? yDrdk;eif;\ aemvdyfpmapmif
(Knowledge) ponfwdkYzwf&ef 0,f,lay;xm;onf/
tjyefjyefzwf&if; rsdK;cspfpdwf"mwfwdkY0ifa&mufvmonf[k awG;rd
vmygonf/ t*FvdyfpmtwGuf uRefawmfhtzdkY tcuftcJr&Sdaomfvnf;
pGepYf eG pYf m;pm;vkycf ahJ om ol&aJ umif;wdu Yk kd uReaf wmfav;pm; ocsmFwGif odyfpdwfr0ifpm;vSaomaMumifh wpfcgwpf&H uRefawmf
rwGuEf ikd af om ocsmyF pk mä rsm;udk q&mpDtifA;l xH oGm;jywwfonf/
MunfndKrdygonf/ odkYaomf uRefawmfum; rpGefYpm;&Jyg? aMumuf
q&mu wGufay;avh&Sd\/
wwfygonf/
q&monf ausmif;om;rsm;ESifh&if;ESD;pGmaewwfojzifh olUudk
þodkY jyifypmrsm;zwf&if; ausmif;pmusuf&if;jzifh 1939
ausmif;om;rsm;u cifMuonf/ abmvHk;uefawmfojzifh olYudk
ckESpfukefNyD; 1940 jynfhESpf? rwfvwGif twef;wifpmar;yGJudk txifBu;D Mu? cspMf uonf/ tm;upm;0goemygí vdu k pf m;olvnf;
aumif;pGm ajzqdEk ikd cf yhJ gonf/ uReaf wmfu h , kd u f Reaf wmf owdxm;rd jzpfaomaMumifh uReaf wmfwY k d abmf'gausmif;om;rsm; aysm&f iT Mf uygonf/
aomtcsufrSm uRefawmfonf ausmif;pmzwf&mwGif cufcJrI r&Sd uReaf wmf ckepfwef;aepOfwiG f xl;jcm;csuw f pf&yfrmS History
cJyh g/ pmar;yGu J vkd nf; BuKd ;pm;ajzcJo
h nf[í l r&Scd yhJ g/ ajz½d;k ajzpOf oifjyaom jrefrmjynfzGm; ukvm;vlrsdK;wpfa,muf q&mtjzpf
vkyf½kd;vkyfpOf tjzpfomajzcJhygonf/ pmar;yGJatmifygonf/ a&mufvmygonf/ olonfjrefrmpum;udk yDoatmifajymwwfaom
xdkacwfupmtkyfpmayawGzwf&if; owdjyKrdaom pma&; rpöwm um; (Carr) jzpfonf/ vlysdKBuD;jzpfonf/ rsdK;cspfpdwf
q&mwpfa,muf&Sdvmygonf/ xkdolum; urÇmvSnfh armifcif xufoefaomol? NAdwdoQtkyfcsKyfa&;udk rESpfNrdKUaomoljzpfonf/
trnfcH pma&;q&mBu;D jzpfygonf/ urÇmvSnahf rmifcifu ol Edik if H AdkvfcsKyfatmifqef;? ocifA[def;wdkYESifhcifrifol? twef;wljzpf
&yfjcm;oGm;cJhonfh taMumif;rsm;udk pmtkyfrsm;wGif a&;cJh&m aMumif;od&ygonf/ atmifqef;? A[def;[kac:wwf\/
vlBudKufrsm;aom aqmif;yg;rsm;jzpfcJhygonf/ olu uRefawmfwdkYudkajymjyonfrSm ]]Harbey a&;aom
ola&;cJah omaqmif;yg;rsm;wGif xkid ;f (,ciftac: ,d;k ',m;) History of Burma udk zwf&ifowdxm;? rif;wdkYjrefrmawGudk
Edik if ?H uarÇm'D,m;Edik if ?H pifumyl ponfwo Ykd o Ykd mG ;cJah omtaMumif;udk ESdrfxm;wmawGygw,f[k ajymygonf/
30 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 31
History udz
k wfcsi&f if Out Line of world History udk zwfyg/ or*¾tzGUJ 0ifrsm;&Syd gonf/ odaYk omf or*¾tzGUJ tpnf;ta0;wdw Yk iG f
H G wells a&;wm olu xkp d mtkyu f ormorwfrQpmG a&;xm;wm}} abmf'gaeausmif;om;wdYk uReaf wmfEiS u hf w kd wk af ygrSwpfyg;wufrnfh
[lí rpöwmum;u ajymygonf/ odkYaomf xkdpOfu xkdpmtkyfudk olr&Sdyg/ or*¾wGiftiftm; 20 cefYom &Sdygonf/ trsdK;orD;
uRefawmf rzwfbl;yg/ 1943 ckESpfcefYurS xdkpmtkyfudk zwfzl;yg wpfa,mufrS rygyg/ vIyf&Sm;rIudkvnf;wGifwGifus,fus,f rvkyf
onf/ xdt Yk jyif jrefrmEdik if &H dS t*Fvyd v f rl sKd ; Mr, Furnival a&;aom Edik cf yhJ g/ t"dutvkyrf mS &efuek w f uúov kd af usmif;om;rsm;or*¾rS
Political Economy of Burma pmtkyu f zkd wfyg[lívnf; ñTe;f yg pmwdu k rf wS pfqifah y;ydUk aom td;k a0r*¾Zif;pmtkyEf iS hf tjcm; &efuek f
onf/ xdpk Ofu xdpk mtkyu f kd zwfEikd cf iG hf uReaf wmfww Ykd iG f r&Sad o;yg/ wuúov kd af usmif;om;rsm;or*¾rS xkwaf 0aom owif;vTmrsm;udk
odkYaomfpmtkyftrnfudk rSwfxm;ygonf/ 1944 ckESpfusrS udkvSzwfjyí em;axmif&ygonf/
xdkpmtkyfudk zwfcGifhBuHK&ygonf/ odkYaomfudkvSu wdkufwGef;ojzifh topfzGifhvSpfaom NrdKUr
rpöwmum;onf tcGi&hf wdik ;f wdik ;f jynftwGupf Of;pm;zdYk ajym pmMunhfwdkufwGif tm;vHk;qHkMuonf/ xdkpmMunhfwdkufwGif pae
ygonf/ wpfaeYwiG f tdE, d´ Edik if aH &m jrefrmEdik if yH g vGwv f yfa&;&rSm e*g;eD? *sme,fausmEf iS hf tjcm;pmtkyrf sm;? owif;pmrsm;udk zwfMu
aocsmygonf[lí ajymavh&Sdygonf/ ygonf/ ausmif;wGiv f yI &f mS ;rIr&Sí
d q&mrsm;\ rsupf daemufjcif;udk
rcH&yg/
xdkpOfu Oa&mywGif ppfrD;&Sdefjyif;vsuf&Sd&m [pfwvm\
ausmif;tkyfMuD; rpöwm r*Ref'g;? rpöwmum;? rpöwm'Dqif;
t&Sed t f 0gonf vGepf mG wufaeaomtcsed jf zpfygonf/ jrefrmEdik if H
( D-Singh) wdkYonf tdE´d,uGef*&ufodkYtxifBuD;NyD; pdwf0ifpm;
wGifvnf; [pfwmvm\tvHonf pMumwHqdyfjzpf&m jrefrmrsm;
olwdkYjzpfMu&m uRefawmfwdkYvIyf&Sm;rIudk q&mwdkYu uefYuGufjcif;?
,HkMunfaom pMumrif;[líyif xifolwdkY&SdaeMuygonf/ [efYwm;jcif;r&SdcJhyg/
uReaf wmft h xifurl pMumrif;[lonf om,m0wDrif;w&m;u 1940 ausmif;om;b0? ausmif;om;or*¾tzGJU0iftjzpf
a&cscH&aom pMumrif; [kxifxm;av&m *smreD[pfwvmonf uRefawmfonf xl;jcm;aom jzpf&yfwdkY r&SdcJhyg/ odkYjzpfvifhupm;
pMumrif;jzpfEdkifyghrvm;[lí pOf;pm;aerdwwfygonf/ uRefawmfhtodÓPfwGif uRefawmf\ pdwftpOfudk ajymif;vJapcJh
xdtk csed w
f iG f uomtpd;k &txufwef;ausmif;wGif ausmif;om; aom jzpfpOfwdkY jzpfxGef;cJhNyD[kqdk&ygvdrfhrnf/
or*¾ay:vmygonf/ 1300 oydwfwkef;u acgif;aqmifcJhaom taMumif;rlum; uRefawmfonf pmzwftm; tvGefrsm;vm
ausmif;om;Bu;D awG r&Sad wmhyg/ b,fa&mufuek rf eS ;f rodawmhyg/ cJNh y[D k uReaf wmhu f ,
kd uf Reaf wmf xifryd gonf/ xdpk Ofu uReaf wmf
ausmif;om;or*¾zUJG pnf;aomtcg Ouú| udt k hH ac: udv k S uk;d wef; zwfcahJ ompmtkyrf sm;wGif ajcvsiOf ;D tke;f cifbmomjyefonfh urÇmY
ausmif;om;jzpfNyD; udk[efxGef; (aemifaomtcg AkdvfrSL;[efxGef;) &efopl mtky?f urÇmah orif;pmtkyf (OD;ausmw f ifh bmomjyefonf[k
uk;d wef;ausmif;om;u twGi;f a&;rSL;jzpfygonf/ uReaf wmfuawmh xifygonf) wdkUudk zwfvdkuf&ygonf/
udv k S wduk w f eG ;f aomaMumifh omreftoif;0iftjzpf yg0ifco hJ nf/ urÇm&h efopl mtkyw f iG f emZDygwD\ &ufpufyt kH zHzk u
kH akd &;om;xm;
udkvSu uRefawmfhxuf okH;ESpfBuD;\/ abmf'gausmif;om;wdkYwGif aMumif;rSwrf ad eygonf/ NcKH íqd&k aomf emZD0g'onf wpfurÇmvH;k \
32 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 33
&efo[ l í l uReaf wmfem;vnfcpH m;rdygonf/ xdpk mtkyt f jyif urÇmh xdaYk Mumifh uGejf rLepfygwDtaMumif;udk ocifO;D cspx f ;l udk oGm;ar;&m
aorif;pmtkyrf mS vnf; uReaf wmfpv JG rf;apaompmtkyf uReaf wmhf OD;cspx f ;l u ]]uGejf rLepfqwkd mbH0k g'yJumG }} [lí ajzcJo h nf/ xdt
k csed f
tawG;tjrifudk wdk;wufapaompmtkyfjzpfygonf/ wGif uReaf wmf\pdwo f nf 0g'a&;xuf wdik ;f jynfta&;udo k mawG;
xdkpmtkyfwGif urÇmhEdkifiHBuD;rsm;\ ppftiftm;? vufeuf aerdygonf/ 1941 ckESpf aEG&moDwGif ausmif;pmar;yGJtaejzifh
tif t m;wd k Y u d k Ed I i f ; ,S O f j yxm;&mwG i f t*F v d y f ? tar&d u ef ckepfwef;pmar;yGJ ajzNyD; a&TulodkYjyefcJhonf/
jynfaxmifp?k *smreD? ½k&mS ;? *syef? tDwvDw\ Ykd ppftiftm;udk tawmf oBueF u f mvudk a&Tuw l iG u
f ek q
f ;kH cJNh y;D oBueF Nf y;D aomtcgwGif
wduspmG bmomjyefqx kd m;onf/ aemufq;kH ppftiftm; tBu;D qH;k a&Tuw l iG af e&onfrmS ysi;f vmaomaMumifh uomokYd jyefcyhJ gonf/
rSm tar&duefESifh½k&Sm;rS ppftiftm;tMuD;qHk;[kod&ygonf/ uomwGif bdk;bdk;ouf&Snf\ tdrfwGifae&if; ausmif;om;or*¾
þpmtkyrf mS tjyifabmf'gausmif;om; D Singh jrefrmtrnf Ouú| udkvSESifh &if;ESD;pGmqufqHcGifhBuHKcJhygonf/
udkatmifjrifhu olzwfaom pmtkyfrsm;udk uRefawmfhtm;ay;jyD; uomNrKd UwGif xdpk Ofu ausmif;om;tcsKd UwdUk onf ausmif;cef;
zwfcikd ;f aomaMumifh paee*g;eD*sme,f? *sme,fausmpf aompmtkyf wGif txl;pmoifwef;oabmrsdK; oifMum;aeonfudk uRefawmf
zwfcGifh&jyefonf/ awGU&ygonf/ pae? we*FaEGaeYwdkY jzpfwwfyg\/
uReaf wmft h odÓPfwiG u f rÇm&h efozl wfNy;D *smreDukd rauseyf xdkoifwef;zGifh&ufrsm;wGif ausmif;om;or*¾Ouú| udkvSu
aompdwf cHpm;rdvmonf/ urÇmYaorif;udk zwfrdaomaMumifh q&mBuD;xH ausmif;om;or*¾tpnf;ta0;usif;ycGifh awmif;yg
tar&duefEiS ½hf &k mS ;udk txifBu;D aompdwaf wGvnf; ay:vmrdonf/ onf/ q&mBuD;xHrS cGifhjyKcsuf&aomaMumifh ausmif;cef;twGif;
*syefolvQdKpmtkyfonfvnf; ausmfMum;aom pmtkyfjzpfyg rS m yif or*¾ t pnf ; ta0;usif ; y&ef ud k v S u pD p Of y gonf /
onf/ vufyHwef;OD;bwiftrnf&Sd q&mBuD;u bmomjyefxm; uRefawmfhudk ac:ygonf/ uRefawmf tpnf;ta0;wufcJhygonf/
jcif;jzpfygonf/ vufyHwef;OD;bwifu qdk&S,f0g'ESifhedó&nf; tpnf;ta0;wufNy;D aemuf we*FaEGwpfywfMumrQ Mumaom
pmtkyfudk bmomjyefcJhao;onf/ odkYaomf xdktcsdefu uRefawmf tcg udv k u S uReaf wmhtf m; ]]ausmif;udk vmOD;uGm}} [kac:ojzifh
rzwfc&hJ yg/ *syefov l QKd uzkd wfrad omaMumifh *syef0g'udk rBuKd ub f J paewpf&ufwiG f uReaf wmfausmif;oko Yd mG ;cJyh gonf/ 10 wef; oif
jzpfaeygonf/ aom pmoifcef;odkY a&mufaomtcg ausmif;om;tcsdKU xdkifae
xdo k pYkd mawGzwf&if;awG;&if;ESiyhf if 1939 ukef 1940 jynfEh pS f onfudkawGU&onf/ rSwfrdaom olrsm;rSm -
tp (aeY&ufurdk rSwrf yd g) avmufwiG f jrefrmhtvif;owif;pmwGif udk[efxGef; (aemif AdkvfrSL;[efxGef;)
owif;wdak v;wpfy'k u f zkd wfvu kd rf yd gonf/ xdo k wif;rSm jrefrmjynf udka0vif;? udkpHatmif? rdkwmqif;? qdk[efqif;(aemiftcg
uGejf rLepfygwDukd rw&m;toif;aMunmonfh owif;jzpfygonf/ &Sr;f jynfpw H if)? udw
k ifaz (ozef;udik ;f &Gmom;)? e,foYkd ausmif;ydwf
uRefawmfhpdwfwGif uGefjrLepfqdkaom pum;udk bmrSef;rod &ufwGif rjyefaom [dkyifNrdKUom; udkat;armif? tif;awmfNrdKUom;
ao;yg/ uGefjrLepfygwD[lí&SdcJhrSef; xdktcgusrS od&ygonf/ rdkwmqif; (yefcsmyD) aemiftcgwGif tif;awmfocifvSarmif?
34 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 35
udkodef;vGif? Ouú|udkvS\nD udkcspfpHwdkYudk awGU&ygonf/ tjcm; ygonf/ xdo k NYdk y;D rS udak rmifarmifu atmufjrefrmEdik if w H iG f oHrPd
olawG&Sdaomfvnf; uRefawmfrrSwfrdawmhyg/ uRefawmf0ifoGm; wyf zGJUpnf;NyD;aMumif;? &efukefwuúodkvfwGifvnf; oHrPdwyf
aomtcg udkvSu ]]vma[h armifcspfvdIif}} [kac:NyD;xdkifcdkif; zGJUxm;aMumif;? acgif;aqmifrSm jrif;NcHudkarmifarmifjzpfaMumif;?
ygonf/ udkvSu pum;ajym&mwGif ]]&efukefwuúodkvfrS aq; uomausmif ; om;or*¾ t aeES i f h v nf ; &ef u k e f w uú o d k v f
ausmif;om; udkarmifarmifqdkwm a&mufaew,f? olYtazu ausmif;om;or*¾EiS ahf &m oHrPdwyfzUJG ESiyhf g qufo, G o f ifah Mumif;
v,f0ef? olUtazqDvm&if;eJY 'Du ausmif;om;awGvnf; &efuek f ajymygonf/
tajctaeudkodatmif 'Dae&mudkac:xm;ygw,f? vmygvdrfh udkarmifarmifjyefoGm;aomtcg uRefawmfonf udkvSxHodkY
r,f}}[k ajymygonf/ rMumrMumoGm;ygonf/ e*g;eDwu kd xf wk pf mtkyaf wG zwfvmwwf
rMumrDyif ausmif;a&SUvrf;jcm;onfh tdrfrS udkvSoGm;ac:í ygonf/
ygvmaom udkarmifarmif ausmif;cef;xJ0ifvmygonf/ uRefawmf OD;pGmzwfjzpfaom pmtkyfrsm;rSm armifpdk;a&;
yde&f n
S &f n
S [ f ef&adS omfvnf; ud, k [ f efawmifw
h if;ol? tom; qdk&S,fvpf0g'? ocifA[def;a&; "e&Sifavmu? rdk;BudK;trnfcHol
jzLjzL t&yfjrifhjrifhESifhjzpfygonf/ udkvSu rdwfqufay;aomtcg a&;onfh vDeifpmtkyw f Ukd jzpfygonf/ xdpk mtkyrf sm;udk bd;k bd;k \tdraf &SU
udkarmifarmifuvnf; jyHK;&TifpGmjzifh &efukefausmif;om;rsm;\
rSmaeaom ocifcspx f ;l xHrS &jcif;jzpfygonf/ ocifcspx f ;l uvnf;
tajctaeudk ajymjyygonf/
xdkpmtkyfrsm;udk pma&;q&m &JxGef;vif;trnfcH um,Av
udak rmifarmifajym&mwGif ]],cktaemufEikd if aH wG ppfBu;D jzpf
OD;ae0if;xHrS&jcif;jzpfaMumif;od&ygonf/
aeNyD? 'DppfBuD;[mjyefYvmEdkifw,f/ jrefrmEdkifiHtaejzifh b,fvdk
tajctaejzpfvmr,f rodb;l ? 'gayr,fh ausmif;om;awGtaeeYJ q&m&JxGef;vif;onf xdkpOfu rEÅav;odkYoGm;wwfonf/
uawmh udk,fhtrsdK;? udk,fhwdkif;jynfcspfpdwf&SdzdkY vdkygw,f/ Edk;Edk; &efukef? rEÅav;? uomwdkYokdY oGm;aeolvnf;jzpfNyD; ppfrjzpfrDu
Mum;Mum;&Szd Ykd vdyk gw,f/ wdik ;f a&;jynfa&;twGuf A[kow k &Sad pr,fh ta&;awmfyHkwyfom;trnf&Sd emrnfausmf 0w¬Kudka&;oljzpfyg
pmawGrsm;rsm;zwfMuyg/ udk,fcE¨mBuHUckdifusef;rma&;vkyfief;? onf/ ppfNyD;aomtcg wu,fhta&;awmfyHkwyfom;trnfjzifh
uif;axmufvyk if ef; Scout awGvnf;em;vnf&r,f}} [kajymygonf/ 0w¬Kwpfyk'fa&;oljzpfygonf/ um,Avavhusifhcef; jyooljzpf
tpnf;ta0;tNyD;wGif udkarmifarmifonf ausmif;om;rsm; onf/ uRefawmfwdkY\ uomausmif;om;rsm;onf trsm;tm;jzifh
ESifh &if;ESD;pGmajymqdkNyD; vlpkcGJvdkufonf/ aemufaeYwGif udkvS\ um,Av vdkufpm;olrsm;jzpf&m OD;ae0if; um,Avvkyfief;?
rSmMum;csuaf Mumifh uReaf wmfwUkd onf uomrSebm;odx Yk u
G af om tav;rjcif;paom vkyfief;wdkYudk jyoaomaMumifh jzpfygonf/
a*gufuGif;&Sd&m csKHykwfuav;rsm;? ukef;jrifhuav;rsm;&Sd&modkY OD;ae0if;onf um,AvOD;&Sed ?f OD;aZmf0w d wf EYkd iS v
hf nf; tquf
oGm;Muygonf/ toG,f&Sdol jzpfygonf/
xdak e&mwGif uReaf wmfwt Ykd m; udak rmifarmifu uif;axmuf OD;ae0if;\ pmtkyfrsm;,lNyD;zwfrIukd taMumif;jyKí olYxHrS
enf;? ykef;cdkenf; ponfh oifcef;pm tenf;i,fudk vufawGUjy pmtkyw f zYdk wf&vmaomaMumifh qk&d , S vf pf0g'[laom pum;vk;H ukd
36 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 37
avYvmcJ&Y ygonf/ armifp;dk a&; qk&d , S v
f pf0g'pmtkyu f dk OD;ae0if; yg0ifonf/ xdak qmif;yg;&SnBf u;D udak &;onfh ywfrBu;D trnfco H rl mS
ay;í zwfc&YJ ygonf/ qd&k , S v f pfr0l g'\ rlvtrnfrmS qif;&Jom; ocifoef;xGef;jzpfonf[líaemiftcgwGif od&ygonf/
0g'jzpfonf/ odkYaomf eef;&if;0efa'gufwmbarmf\ qif;&Jom; xdkpmtkyfBuD;\ taMumif;t&mudk uRefawmf tusOf;csKyf
0HomEktzGJUESifh a&maernfjzpfaomaMumifh xkdtrnfudk a&SmifcJh ajymjyygrnf / qd k & S , f v pf 0 g'usrf ; ud k a &;ol armif p d k ; onf
onf/ aemifwiG f bH0k g'[kay;&ef BujH zpfao;onf/ þtrnfonf aemifaomtcg ocifpkd; jzpfvmygonf/
vnf; &S&d o dS rQ pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;udk bHyk pön;f vky&f rnf[al om xkpd mtkyu f kd tBurd Bf urd zf wf&aI vhvmcJyh gonf/ uReaf wmf\
oabmoufa&mufaeygonf/ &mZ0ifoabmw&m;rsm; rygyg/ pdwfudk tajymif;vJBuD; ajymif;vJapcJhaom pmtkyfjzpfygonf/
qdk&S,fvpf0g' tqdkt&qdkvQif ]]&mZ0if &mZ0ifqdkonfrSm &[ef;ESifh txl;ojzifh rdrdaexdkifaom jrefrmEkdifiH\ta&;t&mrsm;udk
rif ; ? rif ; ES i f h o l a |;? ol a |;ES i f h q if ; &J o m;wd k Y \ ppf c if ; &m av;av;eufeuf pOf;pm;csiaf tmif vIaYH qmfay;cJah om pmtkyjf zpf
ppf w vif ; aywnf ; [l a om}} &kyfydkif;&mZ0if,lqcsufrsm;ryg/ ygonf/ taMumif;w&m;? tusKd ;w&m;ponfwu Ykd kd aocsmCepGm
xdaYk Mumifh qd&k ,S v f pf0g'udk bH0k g'[lí trnfay;&efroif[ h k ,lq od&edS m;vnfvakd ompdwf xufoefvmcJyh gonf/ trSww f rJh aeavh
cJhMuonf/ tvkyform;0g'[kvnf; ay;írjzpf? qdk&S,fvpf0g' &SNd y;D trSww f rJh em;axmifavh&adS om tavhtusit hf aetxm;rS
onf tvkyform;wdkY\ tusdK;pD;yGm;csnf;omr[kwf? tjcm;aom taMumif;jcif;&mwdUk udk owdxm;Ny;D Munf½h eI m;axmif avhvmwwf
olrsm;\ tusdK;pD;yGm;vnf;yg0ifaomaMumifh pmtkyftrnfudk onfh tavhtusifhwdkYa&muf&SdvmcJhygonf/
qd&k , S vf pf0g'[k trnfay;cJ&h aMumif; ocifoef;xGe;f u trSmpm
xdkYaMumifh qdk&S,fvpf0g'[laom usrf;jyKq&m ocifpdk;onf
a&;cJhonf/
uReaf wmf\Edik if aH &;vufO;D q&m[lí rSw, f v
l u
kd o f nf/ xdpk mtkyf
xdkpmtkyfwGifyg0ifaom t"dutcef;rsm;rSm -
taMumif;udk uRefawmfajymjycsifygonf/
- tjrwftpGef;udk y"mexm;aom "e&SifpepftaMumif;?
a&S;OD;pGm uReaf wmfov d m&aomtaMumif;rSm "e&Sipf epfac:
- toHk;jyKrIudk y"mexm;aom (bHk) (qdk&S,fvpfpDrHudef;
pepftaMumif;)? t&if;&SifpepftaMumif;jzpfygonf/ t*Fvdyfvdk Capitalism
- tEky#davmr &kyfydkif;0g'ESifh ½kyfydkif;&mZ0iftaMumif;? uufyw D ,fvpfZif[ak c:ygonf/ uufyw D ,fvpfZifac: t&if;&Sif
- "e&Sifpepf\ c&D;pOfw&m;? pepfudk qef;ppfcJholrSm *smreDEdkifiHom; rmhufpfonf Capital
- qif;&Jom;rif; qif;&Jom;csif; (qdk&S,fvpf) acwf uufyDw,f[laomusrf;BuD;udk a&;cJhygonf/ uufyDw,f ac:
taMumif;? t&if;usrf;udk t&yfom;em;vnfatmifajym&vQif vloHk;ukef
- vltwef;tpm;cGJjcm;rIuif;aomtpdk;&[lí r&Sdawmh ypönf;rsm;xkwfvkyf&mwGif pdkufxkwf vkyfudkif&aom ukefxkwf
aom uGejf rLepf (0g) qd&k , S v f pft&ifph m;acwftaMumif;/ ud&, d mrsm;? ukeMf urf;? uke½f ikd ;f rsm;? a&? ajrrsm;? puf½?kH tvky½f rkH sm;?
ywfrBu;D a&;aom qif;&Jom;rif; qif;&Jom;csi;f acwfwYkd rvGJ ,if ; wd k Y t m;vH k ; ud k pD ; yG m ;xk w f v k y f a &;t&if ; [k a c:ygonf /
raoGa&muf&rnf[al om aqmifyg;&SnBf u;D tp&Sad om tcef;rsm; xkdt&if;rsm;udk yk*¾vdu ydkifqkdifoltm; t&if;ydkifol? t&if;&Sif?
38 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 39
"e&Sif[kac:ygonf/ t*Fvdyfpum;jzifh uufyDw,fvpf[kac:yg txufygacgif;yHkjzwftjrwftpGef;,lyHk Oyrmudk ocifpkd;
onf/ yk*v ¾ u d t&if;ydik v f yk if ef;rsm;udk Edik if t H yk cf sKyaf &; Oya't& pmtkyfwGifygonfr[kwf? ocifEka&;aom rmufhpf0g'pmtkyfudk
yd k i f q d k i f c G i f h j yKxm;vQif xd k E d k i f i H u d k t&if ; &S i f p D ; yG m ;a&;pepf zwf&rSod&aom Oyrmjzpfonf/
wnf&Sdaom EdkifiH[kac:ygonf/ ocifpdk;pmtkyfwGif "e&Sifonf acgif;yHkjzwftjrwftpGef;udk
t&if;&SifEdkifiHwGif t&if;&Sifydkifvkyfief;&Sifrsm;onf tvkyf &,l&mwGif yHkaot&if;rS &,ljcif;r&Sd? yHk&Sift&if;rS&,ljcif;jzpfyg
vkyfwwfoltvkyform;rsm;udk iSm;&rf;um tvkyfvkyfcdkif;Muyg onf/ tcsKyftm;jzifhqdkaomf aiG&if;ydkif yk*¾vduvkyfief;&Sifonf
onf/ xdkodkY tvkyfcdkif;&mwGifvkyfief;&Sifonf aiG&if;ESpfrsdK;udk tvkyform;\ tvkyfwefzdk;udk tjynfht0ray;bJ rdrdtwGuf
pdkufxkwf&ygonf/ wpfrsdK;rSm yHkaot&if;jzpfygonf/ ,if;udk tjrwfxGufvmap&ef rw&m;ojzifh cdkif;pm;aeonfhpepfrsdK; jzpf
t*Fvdyfpmom;jzifh Constant capital [k ac:ygonf/ ukefMurf; onf[q k ckd siyf gonf/ uReaf wmfonft&if;&Sipf epfukd rw&m;aom
uke½f ikd ;f rsm;? puf½t kH vky&f rkH sm;? pufu&d , d mrsm;? vdt k yfaom tjcm; pepf[lí rSwf,lvdkufygawmhonf/
ypönf;rsm;ponfwdkYtwGuf aiG&if;ydkifqdkifaom vkyfief;&Sifu t&if;&Sipf ;D yGm;a&;pepf\qefu Y sib f ufrmS qd&k , S v
f pfp;D yGm;a&;
pdkufxkwf&aom aiG&if;onf wdwdusustoHk;jyK&aom yHkao pepfjzpfygonf/ qd&k , S vf pfp;D yGm;a&;pepf\ vkyif ef;pOft&qdv k Qif
aiG&if;yrmPjzpfawmhonf/ vkyif ef;&Siu f pduk x f w k &f aom tjcm; yk*¾vdupD;yGm;a&;vkyfief;rsm;udk jynfolydkifvkyfief;tjzpfodkY
aiG&if;trsdK;tpm;rSm yHk&SifaiG&if;jzpfonf/ t*Fvdyfvdk Variable ajymif;vJypf&ygrnf/ ,if;odkY ajymif;vJjcif;jzpf&rnfjzpfaom
Capital jzpfonf/ yH& k iS t
f &if;qdo k nfrmS tjcm;r[kwyf g/ tvkyo f rm; tvkyu f kd vkyaf qmif&rnft h zGUJ tpnf;rSm Edik if aH wmftmPmudk &,l
rsm;tm; vkyfctjzpfay;&aom aiG&if;jzpfonf/ ,if;aiG&if;udk rnfjzpfaom tvkyform;vlwef;pm;\ tpdk;&tzGJUrsdK;jzpf&rnf/
vdkwdk;ykdavQmhvkyfEdkifygonf/ t&if;ydkifvkyfief;&Sifonf yHkao xdtk pd;k &tzGUJ onf jynfoyl ikd f vkyx f m;Ny;D jzpfaom pD;yGm;a&;vkyif ef;
aiG&if;ay:rS tjrwftpGe;f r&Edik yf g/ rdrt d wGuf tjrwftpGe;f &Edik f rsm;udk pDrHudef;trsdK;rdsK;csrSwfNyD; vkyfaqmif&rnf/ pDrHudef;rsm;
&ef yH&k iS af iG&if;ay:rSmom xkw, f El idk yf grnf/ ,if;odYk xkw, f El idk &f ef csrSwfonfhtcgwGif umva'o? ae&mXmetvdkuf Munfh&I
tvkyform;tm; vkyftm;wefzdk; wef&mwefaMu;ay;avhr&Sdyg/ avhvmNyD; vkyfudkif&rnfjzpfygonf/
rsm;aomtm;jzifh aiGwpfusyfwefzdk;wefaomtvkyfudk oHk;rwf tvkyfvkyfEdkifpGrf;&Sdaom vlOD;a&tiftm;udk tajcjyKí
zdk;omay;NyD; usefwpfrwfudkray;bJ aiG&Sifuodrf;,lvdkufonf/ vkyfaqmif&rnfjzpfygonf/ vkyfEdkifudkifEdkifpGrf;&Sdaom enf;ynm
aemufwpfenf;rSm tvkyv f yk cf sed uf kd wpfusyw f efz;kd xufnrD Qaom trsdK;tpm;ESifhtnDvkyfaqmif&rnfjzpfygonf/ qdk&S,fvpf
tvkyfcsdefxuf wdk;íapcdkif;aomenf;jzifhvnf;aumif;? wpfenf; pD;yGm;a&;pDru H ed ;f \ &nf&,G cf suo f nf jynfot l m;vH;k pm;0wfaerI
tm;jzifhqdkaomf xrif;ESpfeyfpm;NyD;rS NyD;&rnfhtvkyfudk xrif; zlvakH &;ESiv hf rl aI &;b0om,ma&;twGuf pDru H ed ;f \ &nf&, G cf suf
wpfeyfpmausmaf usmf pm;cdik ;f Ny;D rS vkycf ikd ;f aomenf;jzifv h nf;aumif; onf csujf cif;vufiif;jzpfay:vmrnfh &nf&, G cf surf [kwb f J tcsed f
vkyt f m;wefz;kd udk tjynft h 0ray;bJ acgif;yHjk zwf,jl cif;jzpfonf/ ,lNy;D tqifq h ifh vkyaf qmif&rnfv h yk if ef;rsKd ;jzpfonf/ qd&k , S v f pf
40 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 41
pD;yGm;a&;pepfudk prf;oyfvkyfudkifaqmif&Gufaeaom yxrOD;qHk; em;vnfxm;cJhygonf/ xdkpepfonf trsm;jynfolwdkY\ tusdK;
EdkifiHrSm qdkAD,uf,leD,Hac: ½k&Sm;jynfaxmifpkBuD;jzpfonf/ pD;yGm;udk aqmif&Gufay;vdrfhrnf[lí em;vnfxm;cJhygonf/ ,ck
uG,v f eG o f l qdAk ,
D ufueG jf rLepfacgif;aqmifBu;D vDeifwnfaxmif ocifpdk;a&;aom qdk&S,fvpf0g'pmtkyfudk zwf½I&aomtcg
cJah om jynfaxmifpEk ikd if BH u;D jzpfonf/ vDeifonf ½k&mS ;tvkyo f rm;? qd&k ,S v f pf0g'qdo
k nfrmS pD;yGm;a&;0g'oufoufr[kwb f J vlo Y rdik ;f
v,form;? jynforl sm;udk pnf;½H;k Edik cf NhJ y;D awmfveS af &;Bu;D wpf&yfukd wpfavQmufv;kH udk avhvmoH;k oyfaom ordik ;f tjrif0g'Bu;D wpf&yf
atmifjrifpGmqifETJEdkifcJhNyD; qdk&S,fvpftpdk;&tzGJUudk wnfaxmif jzpfaMumif;odjrifvm&ygonf/ vlo Y rdik ;f wpfavQmufv;kH wGif ypön;f
zGJUpnf;EdkifcJhonf/ Opöm"e aiGaMu;ponfwu Ykd kd &,lyikd qf ikd cf iG &hf o
dS El iS hf ydik q
f ikd cf iG rhf &So
d l
olonf 1917 ckEpS ?f atmufwb kd mvwGif Edik if aH wmftmPmudk [lí vlaerItaetxm;ESpfrsdK;ESpfpm; uGJjcm;vmonfhtcsdefrSpí
&,lcNhJ y;D 1924 ckEpS w f iG f uG,vf eG cf yhJ gonf/ olonf xku d mvwGif vl t wef ; tpm;cG J j cm;quf q H r I r sm;? ,if ; ud k t aMumif ; jyKí
enf;rsdK;pHkESifh qdk&S,fvpfpepfudk tajccsaecJhygonf/ odkYaomf vlwef;pm;y#dyu©jzpfymG ;rIrsm; vuf½;kH tiftm;Bu;D rm;oltyk pf rk sm;u
vkyfief;rsm; atmifjrifrIr&Sdao;cifrSmyif uG,fvGefoGm;cJhonf/ vuf½Hk;tiftm;enf;yg;oltrsm;pkudk uReftjzpf jyKvkyfcdkif;í
vDeifuG,fvGefNyD;aemuf pwmvifacgif;aqmifaom qdkAD,uf cdkif;pm;jcif;rsm;? tcsdKUae&ma'orsm;wGif uRefrsm;udkomru
uGefjrLepfygwDtpdk;&tzGJUu tpdk;&tmPmudkOD;pD;tkyfcsKyfaom ajr,mtBuD;tus,fydkifqdkifol ajrydkif&Sifrsm;u a'otavQmuf
ñT e f M um;aomenf ; jzif h qd k & S , f v pf p D ; yG m ;a&;pD r H u d e f ; rsm;ud k tkypf ;kd ol ya'o&mZfukd ya'o&mZfrif;rsm;tjzpf xlaxmifrrI sm;?
qufvufaqmif&GufcJhonf/ qif;&Jorl sm;udk ajruRet f jzpf cdik ;f pm;rIrsm;? aemufqufcv H maom
odaYk omf qd&k ,S v
f pfp;D yGm;a&;wnfaqmufa&;vkyif ef;rsm;onf &mpkEpS rf sm;wGif pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; wd;k wufjzpfay:vmonfEiS hf
NyD;ajrmufoGm;onf[k rqdkEdkifao;acs/ qdkAD,ufjynfolwdkY\ trQ pufrIvufrIukefxkwfvkyfief;rsm;udk ydkifqdkifwnfaxmifvm
pm;0wfaea&;tajctaerSm a&S;acwfrsm;ESifhpmvQif rsm;pGm Muol aiG&if;&Sif"e&Sifrsm;ESifh aiGyifaiG&if; uif;rJhol? vkyftm;udk
wdk;wufvmonfrSm trSefjzpfonf/ a&mif;pm;vkyfudkif&ol tvkyform;rsm;tp&Sdojzifh vlwef;pm;
ocifpkd; qdk&S,fvpf0g'udk a&;om;NyD;pD;cJhaom tcsdeftcg qufqHa&;wGif tusdK;pD;yGm;jcif;tm;NydKifae&aom taetxm;
txdom&Sdayao;onf/ NyD;pD;atmifjrifjcif;awmh r&Sdao;yg/ trsdK;rdsK;udk awGUjrifvm&onf/
ocifp;kd \ qd&k , S vf pf0g'pmtkyw f iG f uReaf wmf\pdwt f m&Huk kd vlwef;pm;tm;jydKifrIrsm;onf wpfaeYaomtem*wfwGif
tqGJaqmifEdkifqHk;aom taMumif;t&mrsm;rSm tEky#davmr pD;yGm;a&;t& zdEydS cf sKycf s,o f l "e&Siv f w l ef;pm;rsm;onf ta&;edrhf
½kyfydkif;0g'ESifh ½kyfydkif;&mZ0if[laom t,ltqrsm;jzpfayonf/ &HI;NyD;? tjc,fvS,fcH t&if;rJhtvkyform;vlwef;pm;rsm;u {uef
rnfodkYrnfyHk qGJaqmifEdkifcJhonfudk uRefawmfajymjyygrnf/ rkcsta&;omvmNy;D vlUabmiftzGUt J pnf;udk OD;pD;OD;aqmiforl sm;
qd&k , S v
f pf0g'ESiyhf wfoufí uReaf wmfem;vnfxm;onfrmS jzpfvmMuvdrrhf nf/ urÇmt&yf&yfEikd if rH sm;wGif tvkyo f rm; jynfoYl
"e&Sif0g'udkqefYusifaom trsm;ydkif pD;yGm;a&;pepf[líom tpd k ; &rsm; ay:xG e f ; vmMurnf / xk d t pd k ; &rsm;onf "e&S i f
42 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 43
vlwef;pm;rsm;ydkifqdkifaom pD;yGm;a&;vkyfief;&yfudk vltrsm;\ bDtufpD tif*sifeD,mbGJU&ol ocifBuD;a&;onfh qdk&S,fvpfZif
pm;0wfaea&;vkdtyfcsufrsm;twGuf jznfhpGrf;ay;rnfh pDrHudef; ac: orpdwå0g'? vufyHwef;OD;bwifbmomjyef a&;om;aom
rsm;jzifh om,m0ajymaom vlaerIb0BuD;udk xlaxmifay;EdkifMu qd k & S , f v pf 0 g'ES i f h e d ó &nf ; ? wdkYArmocifrsm;xkwfa0aom
vdrhfrnf/ a<u;aMumfoH pmapmifwGif pma&;q&mjra'gif;ndK jrefrmrIjyKí
xkad omtcgwGif vlaY vmuBu;D onf w&m;rQwaom? Nird ;f csr;f jyefqdkxm;aom bHk0g'aMunmpmwrf;? pma&;q&mBuD; yDrdk;eif;
om,maom? vlwdkif;vlwdkif;udk,fpdwf ESpfjzmusef;rmcsrf;ompGm u tcgtm;avsmfpGma&;om;cJhaom ½k&Sm;bHk0g'taMumif;?
aexdkifMu&aom wufuyfumvBuD;xGef;um;aom vlrIb0 rEÅav;MuD;yGm;a&;r*¾Zif;t,f'Dwm MuD;yGm;a&; OD;vS (aemiftcg
taqmufttHkBuD; {uefrkcs ay:xGef;vmvdrfhrnf/ vlxkOD;vSjzpfvmol) a&;cJhonfh qd k A D , uf ½ k & S m ; tp&Sdaom
þonfum; odyeHÜ nf;usaom qd&k , S v f pf0g'oabmw&m;udk pmtkyfrsm;udk uRefawmf qufwdkufqdkovdk tBudrfBudrf tjyefjyef
aMunmcJhonfh *smrefvlrsdK; um;vfrmhufpfESifhtdef*s,fvfpfwdkU avhvm rdcJhygonf/
aMunmcJah om t,l0g'jzpfonf/ þt,l0g'onf 1848 ckEpS rf S þodkYavhvmrdaomaMumifh um;vfrmhufpf\tawG;tac:
pNy;D Oa&mywdu k w
f iG f xGe;f um;cJo
h nf/ 1917 ckEpS f &S&mS ;jynfwiG f t,ltqrsm;udk wjznf;jznf; wpfqifhNyD;wpfqifh em;vnf
vDeifOD;aqmifaom atmufwdkbmawmfvSefa&;BuD;atmifjrif oabmaygufcyhJ gonf/ þokYd oabmaygufonfEiS t hf rQ t&m&mudk
NyD;pD;aomtcsdefrSpí urÇmwGif ysHUESHcJhonf/ taMumif;tusdK; qufpyfaomenf;jzifh od&Sdem;vnfatmif
ocifp;dk a&;aom qd&k , S v
f pf0g'usr;f onf um;vfrmhupf 0f g' avhvm&rnf[lí odvmcJhygonf/
udk tajcjyKaomusr;f jzpfayonf/ xdaYk Mumifh jrefrmEdik if wH iG f 'kw, d ocifpdk;\ qdk&S,fvpf0g'usrf;wGif az:jyxm;onfh tEky#d
urÇmppfrwdkifrDumvu ocifEdkifiHa&;orm;rsm;? ausmif;om; avmr ½kyfydkif;0g'ESifh ½kyfydkif;&mZ0if taMumif;udk tusOf;csKH;NyD;
EdkifiHa&;orm;rsm;? vli,fvl&G,fEdkifiHa&;orm;rsm;tMum;wGif ajymjycsifygonf/
vuf0J0g'[lí ac:wGifcJhMuaom qdk&S,fvpftawG;tac:rsm;?
t,ltqrsm; MoZmvTrf;rdk;vm&jcif;taMumif;jzpfavonf/ tEky #davmr&ky fy dki f; 0g'
ocifp;dk \ qd&k ,
S v
f pf0g'usr;f taMumif;udak jym&if; þpma&;ol tEky#davmr½kyfydkif;0g'wGif tydkif;ESpfydkif;yg0ifygonf/
taejzifh um;vfrmhupf \ f 0g'oabmw&m;udk pdw0f ifpm;vm&ay tydkif;wpfydkif;rSm tEky#davmrenf; jzpfygonf/ tjcm;tydkif;rSm
awmhonf/ av;av;eufeufavhvm&ef pdwt f m;xufoefvm&ay ½kyfydkif;0g'ydkif;jzpfygonf/ þtydkif;ESpfydkif;wGif ½kyfydkif;0g'udk
awmhonf/ xdUk aMumifh uReaf wmfonf uomNrKd Ur pmMunfw h u kd rf &S &Sd t&if;cH0g'tjzpf xm;&Syd gonf/ tEky#davmr0g'enf;[lonfrmS
aom ocifA[de;f a&;onfh "e&Sifavmu pmtky?f ocifbakd &;onfh ½kyfydkif;0g'udk tajcjyKí pOf;pm;aomenf;jzpfyg onf/
um;vfrmhufpfpmtky?f ocifA[de;f u bHkorm; rm;[laom uavmif ½k y f y d k i f ; 0g't&qk d v Qif urÇ m avmuBuD ; onf ½k y f 0 w¬ K
trnfjzifh a&;om;cJhonfh pepf u saombH k 0 g' g'? armfvNrdKifNrdKU avmuBuD;jzpfygonf/ ouf&Sdowå0gtm;vHk;onf ½kyfcE¨m tzGJU
44 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 45
tpnf;[k owfrSwfxm;ygonf/ toufZD0udkvnf; ½kyf[líyif rwlawmhonfh wwd,taMumif;t&m wpfpw kH pfcjk zpfay:vmonf/
,lqxm;ygonf/ pdwq f odk nfrmS vnf; vlu Y ,kd cf E¨m\ tjyifbuf þtpOfukd tqifo h ;kH qifyh g0ifaom tEky#davmrenf;[k ac:qdk
wGi&f adS om ½kyt f m½Hrk sm;u ½kycf E¨mjzpfaomvl\ OD;aESmuftwGi;f onf/ ac:a0:yHrk mS yxrtaMumif;t&mudk 0g' 0g'[k ac:onf/ ,if;udk
okdY 0ifa&mufum t&dyfta&miftjzpf wnf&Sdaejcif;udk pdwf[k *smreftawG;tjrifynm&SdMuD;a[*,fvf (Hegel) u Thesis [k
,lqMuonf/ xdaYk Mumifh ½kyEf iS phf w d w
f \ Ydk qufo, G rf w
I iG f ½kyo f nf ac:cJhonf/ xdk Thesis udkqefYusifaom taMumif;wpfck ay:vm
t&if;cHtaMumif;w&m;jzpfonf/ pdwo f nf ½kyOf ;D aESmuftwGi;f rSm onf/ xdktaMumif;udk Anti Thesis [kac:onf/ Anti Thesis udk
&Sad om rjrif&onfh ½ky\ f vIy&f mS ;rIom jzpfonf/ ½ky\ f tusKd ;quf y#d 0 g' [kac:onf/ Syn Thesis udk oH 0 g' g'[kac:onf/
[k,lqonf/ ocifpkd;\pum;t&qdkvQif 0g'udk rl v y#d0g'udk y#d y u©
½k&Sm;uGefjrLepfacgif;aqmifBuD; pwmvif\ ajymqkdcsuft& oH0g'udk orl [ [kac:cJhonf/
qkdvQif - xkdtcsufudk tqifhoHk;qifhygaom tEky#davmrenf;[k
urÇmavmuBuD;\ ½kyfyHkum;onfum; tjcm;r[kwf?
]]urÇ ac:onf/ t*Fvyd b f momtm;jzifh Dialectical Triad [kac:onf/
½kyf0w¬Kub,fvdk vIyf&Sm;onf? ½kyf0w¬Ku b,fvdkawG;awm 'dkif,mvufwDu,fx&D;,wf Dialectical Triad udk pwifoHk;cJh
onf[laom ½kyfyHkum;yifjzpfawmhonf}} [líqdkcJhonf/ olrmS a[*,fvf ( Hegal ) jzpfonf/ rmhupf o f nf a[*,fuo kd \
l
þtqdo k nfum; ½kyyf ikd ;f 0g'\t&if;cHw&m;yif jzpfawmhonf/ q&mwpfOD;tjzpf rSwf,lcJhonf/ a[*,f\ 'dkif,mvufwDuf
tEky#davmrenf;url ½kyf0w¬KwdkY\ vIyf&Sm;ajymif;vJrI x&D;,wfudk rmhufpfucH,lcJhonf/ ,if;odkYcH,l&mwGif a[*,f\
taMumif;t&mrsm;udk avhvmaomenf;jzpfonf/ tEky#davmr tEk y #d a vmrenf ; ud k o m cH , l c J h y gonf / a[*,f \ y&rwå
enf;t&qdkvQifrnfonfh ½kyf0w¬KtwGif;rSmrqdk y#dyu©jzpfyGm;rI 0dnmOfawmf0g' ( ABSOLUTE IDEA) udk jiif;y,fcJhonf/ rdrd
tpOfonf &Sad eonf/ y#dyu©jzpfymG ;rI&jdS cif;aMumifh ysujf cif;tpOf tajcjyKaom ½kyfydkif;0g'udk a[*,f\ tEky#davmrenf;ESifh
onf &Sdaeonf/ jzpfysufjcif;tpOf&Sdjcif;aMumifh ajymif;vJrItpOf aygif;,lvdkufonf/
onf &Sdaeonf? ajymif;vJrItpOf&Sdaejcif;aMumifh topfopfwdkY xdaYk Mumifah [*,f\0g'onf Dialectical Idealism tEky#d
onf tpm;0ifjzpfxGef;aeonf[k cH,lonf/ þae&mwGif avmr0dnmOfawmf0g'jzpfonf/
ta[mif;udk t"durxm;&? topfukd t"duxm;&rnf[k cH,o l nf/ um;vfrmhupf \ f 0g'um; tEky#davmr&kyyf ikd ;f 0g' Dialectical
½ky0f w¬KtwGi;f jzpfysuaf jymif;vJru I kd Munf&h aI vhvmaomtcg Materialism jzpfaomfvnf; rmhufpfonf ½kyfydkif;0g'udkol\
tMuifwpfpw kH pfcok nf pwifjzpfaeonf[q k v kd Qif xdk wpfpw kH pfck tjcm;q&mwpfO;D jzpfol zdKG i;f ,Jbwf ( Feuerdach) xHr&S ,lonf/
udk qefYusifaomtaMumif;t&mwpfckonfvnf; jzpfay:vm& rmhupf of nf a[*,fxrH &S aom tEky#davmrenf;ESihf zGKd i;f ,Jbwf
onf[k cH,o l nf/ xdq k efuY sib f ufwoYkd nf tjyeftvSef tm;NyKd i&f if; xHrS&aom ½kyfydkif;0g'udk&,lNyD; rdrd\ udk,fydkif0g'tjzpf wdk;csJU
wpfenf;enf;jzifhaygif;pyfoGm;Muum qefYusifbufESpfckpvHk;ESifh vdkufonf/
46 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 47
wdk;csJUyHkrSm þokdYjzpfonf- (3) t&mcyfodrf;wdkY\ toD;oD;aom vIyf&Sm;ajymif;vJrI
(1) ta&twGufrS t&nftcsif;okdY ull;ajymif;a&muf&Sdjcif; tpOfwGif ta&twGuftm;jzifh ajymif ; vJ a eaom
Oya'o ( The Law of Quantity into Quality )? taetxm;rS t&nf t csif ; tm;jzif h ul ; ajymif ;
(2) qefYusifbufwdkY\ 'GefwGJ&if;vGefqGJaeonf[laom oGm;aom taetxm;odkY qdkufa&mufavh&Sdonf?
Oya'o ( The Law of Unity and Struggle opposites)? (4) txufwiG af zmfjycJah om tcsuo f ;kH csuw
f u Ydk kd jzpfay:ap
(3) y#dyu©ead &m'enf; ( The Law of negation of negation)/ aomtaMumif;w&m;onf t&m0w¬KtoD;oD;\ jzpfpOf
xdkoHk;ckonf um;vfrmhufpfuay;aom tEky#davmrenf; wpf a vQmuf v H k ; wG i f tp tv,f t qH k ; wd k i f a tmif
Oya'jzpfonf/ qufpyfyg0ifaeaom 0da&m"dtoD;oD;jzpfaeaomaMumifh
ta&twGurf t S &nftcsi;f od[ Yk al omOya'udk ocifp;kd u - jzpfonf/
]]½kyf0w¬Kemrf0w¬Krsm;wdk;yGm;ojzifh ½kyfoabm emrfoabm 0da&m"dqo kd nf (contradiction ) rSm wpfcEk iS w hf pfck orowf
vu©Pmrsm;ajymif;vJoGm;onf}} [lí jrefrmrIjyKcJhonf/ xkdodkY usaeaom qefYusifbufoabm ESpf&yf? olEdkifigEdkif tm;NydKifae
jrefrmrIjyKjcif;onf Ak'¨bmomt,ltqESifhudkufnDaomaMumifh onf[laom tpOfukdqdkvdkonf/ 0da&m"dw&m;onf t&m0w¬K
Ak'b
¨ mom0ifvil ,frsm;twGi;f oabmus ESpNf cKd uo f l rsm;vmMuNy;D wdkY\ twGif;ydkif;tusqHk;aom tESpfom&ü wnf&SdaeMuonf/
rmhufpf0g'ay:wGif udkif;ñGwfvmolrsm;jzpfvmMuonf/ y#dyu© 0da&m"dw&m;toD;oD;udk &SmazGNyD;orl[ (Synthesis)usatmif
eda&m'enf;qdkonfrSm wpfckaomjzpfysuftpOfwGif tysufudk toHk;jyKEdkifavav wdk;wufa&;odkY a&S;&IEdkifavav[lí cH,lMu
tjzpfu tpm;0ifNy;D qufumqufumjzpfvmaomaMumifh jzpfjcif; onf/ ,if;okdYcH,lxm;aom oabmxm;udk ygVdbmomtm;jzifh
udk wdk;wuf&mwdk;wufaMumif; taMumif;w&m;[k cH,lonf/ 'GE´aA' (Dialectical Attitued)oabmxm;rsdK;udk w½kyfuGefjrLepf
þodYk ocifp;kd \ qd&k , S v
f pf0g'usr;f ua&;om;azmfjycJyh gonf/ acgif;aqmifBuD; armfpDwHk;u toHk;jyKavh&Sdonf/
ocifpkd;\pmtkyfESifhrwlaom tEky#davmrenf;[lonfh þoabmxm;udk ocifpdk;u tEky#davmrenf;[k ac:cJh
pepfusaombHk0g' [laom pmwrf;wGif zGifhqdk&mwGif tcsuf onf/ (tEky#davmr[laom a0g[m&udk aemiftcgwGif vufrcHbJ
av;csufudk wifjycJhygonf/ y,fcscJholrsm;rSm awmifwGif;BuD;q&mawmf OD;Ouú|? "EkjzL
(1) t&mcyfodrf;ukefwdkYonf taMumif;pOf tusdK;quf OD;at;armif? OD;qef;xGef; (oQifOmPdó&) pma&;q&myg&*lwdkU
tm;jzifh wpfckESifhwpfckqufET,faeMuonf/ wpfckudk jzpfonf/
wpfcku taMumif;jyKaeonf/ wpfckay:wGif wpfcku olwdkYtvdkt& tEkavmr y#davmr[líom&SdMuonf/
tjyeftvSef rSDcdkaeMuonf? tEky#davmr[lí o'´gyk'f rpyftyf[k ajymMuonf/ olwdkUu
(2) ,if;odkYqufET,faeMuaom t&mcyfodrf;ukefwdkYonf oD[dk|frS uGefjrLepfygwD? qdk&S,fvpfygwD? tdE´d,rS uGefjrLepfygwD
tpOfrjywf vIy&f mS ;aeMuonf? tpOfrjywfajymif;vJae wduYk vufco H ;kH pGaJ om 'GEa´ A' (Dialectics ) [laom a0g[m&udk
Muonf? r&yfrem;a&GUvsm;aeMuonf? vufcHoHk;pGJ&ef vdkvm;onf/
48 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 49
þtaMumif ; t&mES i f h y wf o uf N yD ; aemif a omtcgwG i f tpGrf;owådrwlMuí toD;toD;oabmw&m;wpfrsdK;pDjzpfMu
uRefawmf &Sif;jyygOD;rnf/ onf[laom emewåenf;onfvnf;aumif;? (2) xdktaMumif;
txufwGif tawmfuav; tao;pdwfNyD; &Sif;jycJhaom w&m;wdkYonf tcsif;csif; igum;taMumif;jzpfrnf? oifrlum;
taMumif;t&mrsm;onf ocifp;kd ESio hf cifA[de;f wd\
Yk ta&;tom; tusdK;jzpf&rnf/ oifum; taMumif;jzpfum? igum;tusdK;jzpfyg
rsm;udk txl;ESpNf cKd upf mG zwf½aI vhvmNy;D aemuf od&v dS mcJah vonf/ rnf[lí t0dZÆmocFg&paomtaMumif;tusdK;wdkUonf wpfckESifh
xktd csed u
f mvu ocifp;dk ESio hf cifA[de;f wd\Yk pmtkyrf sm;wGif wpfck awmif;yefwu kd w f eG ;f apcdik ;f Ed;I aqmftcsed ;f tcsuaf y;Mujcif;?
yg0ifaom oabmw&m;a&;t,ltqrsm;udk pdwf0ifpm;Muol ya,mZ? tZÆoe? ayoe? Oó[? Asmyg&r&SdMu? taMumif;tm;
vli,frsm; enf;yg;vSacsonf/ ocifpdk;wdkY\ tvkyform;ta&;? avsmfpGm tusdK;jzpfonf/ taMumif;r&SdvQif tusdK;vnf;rjzpf
v,form;ta&;vHaYI qmfa&;om;rIrsm;udo k m pdw0f ifpm;Muolrsm; taMumif;csKyv f Qif tusKd ;csKy\ f / taMumif;tusKd ;vnf; tjcm;r&Sd
Muonf/ uRefawmfwdkYuom ausmif;om;rsm; ywf0ef;usifwGif qufumpyfum tcsi;f csi;f tjyeftvSef (y#dyu©) jzpfMu\[laom
oHk;oyfrdorQjzpfygonf/ tAsmyg&enf;onfvnf;aumif;? (3) þoHo&mpuf[lonf
þae&mü uRefawmftxl;jyKa&;om;vdkonfrSm armifpdk; &kyfemrfoabmyifwnf;/ avmuoHk;yg;pvHk;üyif þoHo&mpuf
(aemifwGifocifpkd;) a&;onfh qkd&S,fvpf0g' pmtkyf tcef; (7) ]]y#dpo ö rkymÜ 'f[al omemrf½yk rf w S pfyg; w&m;oabmonfvnf;aumif;?
acwf a jymif ; awmf v S e f a &;ynm acgif;pOfi,f(*)wGif tEky#d owå 0 gyk * ¾ d K vf o nf v nf ; aumif ; ? ouf & S d o uf r J h o wå 0 gonf
avmr½kyfydkif;0g'[laomtydkif;onf uRefawmfhudk tqGJaqmif vnf;aumif;r&SdNyD avmuoHk;yg;qdkonfvnf; t&aumufvQif
EdkifqHk;tydkif;jzpfayonf/ emrf½kyfoabmyifjzpfaomaMumifh þy#dpöorkyÜm'fyifwnf;/
acgif;pOfi,ftjzpf ]]tEky#davmr&kyyf ikd ;f 0g'}} ESihf 0drw k &åd o avmukwå&mudk;yg;rS wpfyg;w&m;[lorQonf y#dpöorkyÜm'fü
usrf;[laomtcef;wGif - 0ifonfcsn;f vnf;jzpfaomaMumifq h ckd NhJ y;D aom t0dZmÆ ocFg&paom
]]tusdK;taMumif;onf rpyfrqdkifMuonfr[kwf? pyfqdkif taMumif;tusKd ;wdo Yk nf {uwåenf;? emewåenf;? tAsmyg& enf;
Muaom oabmjzpfayonf/ taMumif;ESifhtusdK;pyfqdkifaom tm;jzifh jzpfMujcif;onf þuJo h Ykd jzpfMuatmif zefqif;rnfh owå0g?
oabmtm;jzifh t0dZmÆ ocFg& tp&Sad om taMumif;w&m;wdUk onf yk*Kd¾ v?f wpfpw kH pf&m0w¬Ky#dpo ö rkymÜ 'f (taMumif;tusKd ;wdEYk iS Nhf y;D tyf
taMumif;tusdK;ESpfcktMum; pyfjcif;oabmwpfckwnf;tm;jzifh aom ed,mrwpf&m;)rSwpfyg;tjcm;r&Sw d um; [laom {0H"r®wm
jzpf\[laom {uwåenf;onfvnf;aumif;? (1) þodkY t0dZÆm enf;onfvnf;aumif;? (4) ½Iqifjcifaom a,m*Dy*k Kd¾ v\ f ÓPf0ü
ocFg&paom taMumif;tusKd ;tjzpfjzifph yfjcif;oabm wpfcw k nf; y#dpo ö rkymÜ 'f w&m;&Sad om tvGeef ufeo J rd af rGUaom e&om*&jzpf
jzif h a omf v nf ; aumif ; ? taMumif ; w&m;um; wpf r sd K ;jcm;? aom þenf;av;yg;udkxif&Sm;pGmodvdrfhrnf}} [lí 0drkwåd&o
tusdK;w&m;vnf;wpfrsdK;wpfckjcm;? t0dZÆmonf ocFg& r[kwf? usrf;üvm&Sdonfudk axmuf&Ijcif;tm;jzifhvnf;aumif; ]] tEky#d
ocFg&onf t0dZÆmr[kwf oabmvu©Pm? oabmvu©Pm avmr&kyyf ikd ;f 0g'}} tvdjk zpfaom taMumif;tusKd ;onf tjcm;r&Sd
50 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 51
qufumqufum tcsi;f csi;f tjyeftvSef (0g) taMumif;ESit hf usKd ; ocifpdk;a&;cJhonfh qdk&S,fvpf0g'usrf;tvdkt& vlawG\
wdkY tcsif;csif;qefYusifjcif;? yl;aygif;qufoG,faejcif;taMumif; vkyt f m;udak cgif;yHjk zwf,al omenf;tm;jzifh "e&Siv f el nf;pkrsm;om
wdUk udk axmuf&jI cif;tm;jzifv h nf;aumif; ]]0drw k &åd ousr;f 0g'}}ESihf aumif;pm;&atmifvkyfaqmifaeaom "e&SifpD;yGm;a&;pepfBuD;
]]tEky#davmr&kyyf ikd ;f 0g'}} wdo Yk nf wpfO;D udw
k pfO;D taxmuftul onf urÇmt&yf&yfwiG &f adS om qif;&Jom;tvkyo f rm;vlxrk sm;udk
jzpfaMumif;xif&Sm;vSayonf [lí azmfjyukd;um;cJYayonf/ Ek;d Mum;x<uapvdrrhf nf/ qif;&Jom;wd\ Yk awmfveS rf rI sm;jzifh "e&Sif
azmfjyud;k um;cJo h nfh 0drw k &åd ousr;f qdo
k nfrmS rif;wke;f rif;Bu;D avmuBu;D onf NyKd uyJG supf ;D oGm;vdrrhf nf? qif;&Jom;vltrsm;pkukd
acwfwGifxif&Sm;cJhaom ynm&Sd a,mtwGif;0ef OD;bdk;vdIifa&;cJh csrf;omatmif aumif;pm;atmif vkyfaqmifay;rnfh qdk&S,fvpf
onfh usrf;jzpfayonf/ pma&;olarmifpkd;trnfcH ocifpdk;u bHk0g'acwfBuD;ay:xGef;vmvdrfhrnf/ xkdtcgurÇmavmuBuD;
rmhupf \ f uGejf rLepf0g'tawG;tac:wGiyf gaom0g'ESihf 0drw k &då o onf Nird ;f csr;f om,m0ajymaomumvBu;D twGi;f odYk t"Ge&Yf n S pf mG
usrf;onf wl\[laomta&;tom;rsdK;jzpfaeayonf/ a&muf&Sdvdrhfrnfpojzifh aqmfMoxm;ayonf/
xdaYk Mumifuh Reaf wmftygt0if Edik if cH sppf wd &f adS om qif;&Jom; uRefawmfwdkYvli,ftm;vHk;eD;yg;yif qdk&S,fvpf0g'\ MoZm
atmufoYdk azmfjycJah om pmrsm;aMumifh a&muf&v dS mMuayownf;/
vl x k t usd K ;ud k v d k v m;aom vl i ,f x k B uD ; onf ocif p d k ; \
uRefawmfudk,fwdkifvnf; uRefawmfhtxif olwpfyg;xufyif
qdk&S,fvpf0g'pmtkyfudk oabmus ESpfNcdKufaeMuawmhonf/
qdk&S,fvpf0g'\MoZmvTrf;rdk;rIudkydkrdkí cH&onf[kxifrdygonf/
ocifpdk;\tEky#davmr½kyfydkif;0g'onf vuf0JEdkifiHa&;
þtxifaMumifhyifuRefawmfonf uRefawmfwdkY\ or*¾
avmuwGif wpfrx l ;l jcm;aom acwfajymif; awmfveS af &;ynm&yf
acgif;aqmif udkvSxH rMumrMumoGm;wwfvmygonf/ udkvSudk
\ tajcjyK&m0g'taeESifh acwfpm;cJhonf/ uRefawmfonf
od c sif w mrsm;ar;avh & S d w wf v mygonf / xk d t cg ud k v S u
ocifp;dk \ qd&k , S vf pf0g'usr;f udk tjyefjyeftvSev f eS f zwf½aI vhvm ta&;awmfyHk trnf&Sd pmapmifwpfckudk uRefawmfhtm;jyygonf/
NyD;onfhaemuf ocifA[def;? ocifAdkvf? ocifBuD; (armfvNrdKif) xdkpmwrf;rSm ArmEdkifiHausmif;om;or*¾uydkYwmvm;? &efukef
vufyHwef;OD;bwif? *smreDjyef 0HomEkacgif;aqmif or®wOD;pk? wuúodkvfausmif;om;or*¾uydkUwmvm;qdkwmudk uRefawmf
yDrdk;eif;? jra'gif;ndK? ocifEk? wufbkef;BuD;odef;az? ocifvSaz? rodcJhyg/ (aemiftcg ta&;awmfyHkpmwrf;onf ocifA[def;u
rd;k BuKd ;OD;tke;f cif tp&Sad om Ekid if aH &;bmomjyefpma&;q&mrsm;ESihf ydkYwm[lí ocifwifjruajymygonf)
wdUk Armtpnf;t&H;k acgif;aqmifrsm; a&;Muonfh bH0k g'aqmif;yg; ta&;awmfyHkpmwrf;udkzwfjyD;aemuf uRefawmfwdkYonf xdk
rsm;? pmtkyfrsm;udk vG,fvifhwul zwf&IEdkifcJhygonf/ pmwrf;yg vrf;ñTefcsuftwdkif; ppfa&;avhusifhcef;rsm;vkyfMu&ef
qd&k ,S v
f pf0g'qdo k nfrmS tay:,H0g'r[kwb f J eufeoJ rd af rGU jzpfvmygonf/ ausmif;tkyq f &mBu;D ESihf NrKd Uay:&Std &m&Srd sm;rod&ef
aomtawG;tac:t,ltqrsm;yg0ifonfh bHk0g'MuD;wpfckyg uRefawmfwdkYonf ausmif;wGif;&SdNyD; zGJUpnf;xm;onfh Scout
wum;[lívnf; vdkvm;pGmuRefawmfcH,lcJhygonf/ uif;axmufvkyfief;vkyfovdk NrdKUESifhreD;ra0;wGif avhusifhMuyg
52 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 53
onf/ ajray:wGifwGm;oGm;jcif; avhusifhcef;rsm;vkyfMuygonf/ xdkodkY rtDrvnfjzpfaepOfwGif *syefonfykvJqdyfurf;udk
xkdpOfu uomwGif&SdaomtrfyDwyf\ avhusifhyHkudktwk,l &kww f &ufA;kH Buw J u kd cf ukd v f ukd af wmhonf/ tcsed u f m; 1941 ckEpS ?f
avhusihfMujcif;jzpfygonf/ 'DZifbmv? &Spf&ufaeYjzpfawmh\/ þ&ufum; 'kwd,urÇmppf\
ppfrsufESmudk tm&SwdkufwGif pwifzGifhvdkufjcif;[k owfrSwf&ay
uRefawmf,l*sDb0tp awmhrnf/
1941ckESpf? ZGefv 22 &ufaeYwGif &k&Sm;EdkifiHodkY *smreD emZD xdktcsdefwGif rEÅav;a&mufaeaom uomoydwfarSmuf
wyfrsm; usL;ausmfwdkufcdkufaomowif;rsm;udk odvm&ygonf/ ausmif;om;acgif;aqmifjzpfco hJ l udzk ;kd udk u uReaf wmfwx Ykd H ol&&dS m
xdkYtjyifemZD\ wdkufcdkufjcif;cH&aom½k&Sm;tm; tar&duefESifh rEÅav;odYk vdu k cf zhJ o Ykd wif;pum;yg;vdu k yf gonf/ udzk ;kd udrk mS uomrS
t*FvdyfwdkYulnDrnf[lívnf; od&jyefygonf/ xkdtcgwGif xGufoGm;NyD; &efukef&Sd a'gufwmbarmfwdkYxHa&mufoGm;NyD; Armh
uReaf wmfwYkd uomvli,frsm;rSm rnforYkd S em;vnfEikd pf rG ;f r&Scd yhJ g/ xGuf&yf*dkPf;wGifyg0ifaeaMumif; odcJh&ygonf/ udkzdk;udku ol
xdpk Ofu uomNrKd UrSm acgifaoma'ojzpfaeay&m owif;rsm; wnf;cdkaeaom OD;0g,rausmif;wGifaexdkif&ef pDpOfay;ygonf/
tvsiftjrefod&ef rjzpfEdkifcJhyg/ aemifwGif rEÅav;wGif ausmif; OD;0g,rrSm a'gufwmbarmftm;vdv k m;aom q&mawmfjzpf&um;
wufaeMuaom uomausmif;om;rsm; rEÅav;rSjyefvmNy;D ajymrSom a'gufwmbarmf\wynfh udzk ;kd udw k u Ykd kd wnf;cdck iG jhf yK&mu uReaf wmf
owif;tus,fudk od&ygonf/ wdUk udyk g udzk ;kd udv k t l jzpf wnf;cdck iG &hf &Sv d u dk yf gonf/ uomrSxu G cf hJ
uReaf wmfwo Ykd nf t*Fvyd uf q
kd efuY sicf siMf uaomfvnf; emZD aomaeYrSm 'DZifbm 24 &uf 1941 aeY jzpfygonf/ c&pfprwf
½k&mS ;ud0k ifwu
kd v
f u kd af omtcg t*Fvyd u f ½k&mS ;ESiyhf ;l aygif;ulnrD nf
ausmif;ydwf&ufjzpfyg\/
[kjzpfvmjyefaomtcg uRefawmfwdkY uomausmif;om;vli,fxk
OD;0g,rausmif;okYd a&mufcjhJ cif;um; uReaf wmft h wGuf Under
twGif; awGa0vsuf&Sdygonf/
ground (ajratmufvQKd U0Suv f yI &f mS ;rI) b0\ tpyifjzpfaeygawmh
uReaf wmfonf uom&So d ciftzGUJ 0if ocifcspx f ;l tm; tajc
taeudk oGm;ar;ygonf/ ocifcspfxl;u ]]aeygOD;uGm? &efukefu ownf;/
bmrS rñTefMum;ao;bl;? wkdYuvnf; bmvkyf&rSef; rodao;bl;}} uReaf wmfwv Ydk pl rk mS uomrS ebm;okYd rD;&xm;pD;cJMh uygonf/
[lí ajymjyygonf/ ebm;blwmwGif jrpfBu;D em;rS vmaom&xm;udk apmihNf y;D pD;Mu&\/
uReaf wmfoo d avmuf t*Fvyd u f q kd efu Y si&f rnf[k odxm;yg naeapmif;wGif rD;&xm;qdkufaomtcg uRefawmfwkdY &xm;ay:
onf/ ocifp;kd a&;xm;aom pmawGzwfxm;aomaMumifh ½k&mS ;bH0k g' okYd wufvu kd cf MhJ u\/ tcsed rf &aomaMumifh rD;&xm;vufrw S f r,l
udk txifBu;D aeygonf/ odaYk omf,ckuo hJ Ykd t*Fvyd Ef iS ½hf &k mS ;bH0k g' cJrh Md uyg/ &xm;ay:wGif vl&iS ;f aeaomaMumifh uReaf wmfwYdk tdyNf y;D
orm;wdkY yl;aygif;onfudkod&aomtcg t*Fvdyftcuf? Armh vdu k cf yhJ gonf/ a&Tbb kd w l mokaYd &mufaomtcg rD;&xm;vufrw S pf pf
tcsuf[laom a<u;aMumfoHvdkpum;udk b,fvkdem;vnf&rSef; a&mufvmygonf/ udv k u S uReaf wmfwYdk vufrw S 0f ,f&ef tcsed rf rD
rodawmhyg/ aomaMumifh &xm;ay:okYd tjrefwufc&hJ onft h aMumif; vufrw S pf pf
54 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 55
udkajymjyygonf/ blwmwpfckckwGif vufrSwfqif;0,frnf[k q&mawmfO;D 0g,ronf a'gufwmbarmfukd oabmuso[ l k
ajymygonf/ ,lq&ygonf/ taMumif;rSm udkzdk;udkonf a'gufwmbarmf\
vufrw S pf pfonf uReaf wmfwaYdk wG ausmif;om;rsm;jzpfaMumif; acgif;aqmifrIudk auseyfaeoljzpfaMumif; od&ygonf/
odaeojzifh vufrSwfrJhpD;jcif;udk 'Pfrwyfyg/ ppfudkif;teD; xdkaeYwGif uRefawmfwdkYonf r[mjrwfrkedbk&m;BuD;udk
&axmifblwma&mufrSqif;NyD; vufrSwf0,fygonf/ oGm;a&mufz;l ajrmfNy;D ausmif;rSmyif at;at;aq;aq; em;aevdu k f
&axmifblwmwGif t&yfjrifhjrifh axmifaxmifarmif;armif; Muygonf/
vlwpfa,mufudk uRefawmfawGU&\/ aemifaomtcg xdkolonf xdktcsdefu udkzdk;udk rEÅav;okdYa&muf&jcif;taMumif;rSm
r*Fvm'HkAkdvfoifwef;ausmif; 'kwd,ywfAkdvfoifwef;wGif twl a'gufwmbarmfonf rdk;ukwfaxmifwGif usaeonf/ a'gufwm
oifMum;cJholjzpfNyD; AkdvfvSarmf (a':cifjrpD\cifyGef; umwGef; barmf t m; ol \ tzG J U 0if r sm;u axmif 0 if p mawG Y c G i f h & &S d & ef
OD;azodef;\ZeD;cifav;EG,f\tpfr) jzpfaMumif; od&onf/ tm;xkwfaeqJjzpfonf/
AkdvfvSarmfonf ppfudkif;NrdKUay:&Sd (U-G) tzGJU0ifwpfa,muf ukdvSu udkzdk;udk udk -
jzpfaMumif; r*Fvm'HkAkdvfoifwef;usrS od&ygonf/ ]]uRefawmfwkdY uomrSm aq;ausmif;om; udkarmifarmif
uRefawmfwkdYonf rEÅav;-&Srf;pkblwmwGifqif;NyD; blwm vmwkef;u ajymwm&Sdw,f? odcsifwm&Sd&if rEÅav;u trsdK;om;
twGi;f &Sd vufzuf&nfqidk w f iG f vufzuf&nfaomufMuygonf/ ausmif;q&m udkcifarmifav;eJYawGUvdkY ajymcJhw,f? rEÅav;
xdpk OfwiG f rxifrw S b f ?J rcsed ;f qdb k J udzk ;kd udo
k nf vufzuf&nfqidk f vm&jcif;taMumif;u tJ'Dq&mudkcifarmifav;eJY awGUcsifvdkYyJ}}
okdY a&mufvmygonf/ xdktcg udkvSu - [kajym&m -
]]AsdKU udkzdk;udk? udkzdk;udk}}[k ac:vdkufygonf/ udkzdk;udkrSm tHhMo udkzdk;udku -
0rf;ompGm uReaf wmfwq Ykd o
D Ydk 0ifvmNy;D vufzuf&nfaomufygonf/ ]]uRefawmfuawmh cifAsm;ajymwJhq&mudkcifarmifav;udk
xdkYaemuf olYacgif;aqmifac:oGm;aomaMumifh rEÅav;r[mrked rodbl;? 'gayr,fh uRefawmfholi,fcsif; xD;csdKifhom; ocif
bk&m;BuD;awmifbuf&Sd bkef;awmfBuD;ausmif;wkdufwpfwkdufokdY jrarmifqdkwm&Sdw,f? olYtpfudku ausmif;q&mOD;at;armifyJ/
ac:oGm;ojzifh OD;0g,r\ ausmif;okYd a&muf&jcif;jzpfygawmhonf/ tJ'OD ;D at;armifu q&mudck ifarmifav;udk odrmS yJ? 'Dawmh ocif
okdYaomf ausmif;wkdufwGif q&mawmfOD;0g,rudk rawGU&yg/ jrarmifudkar;ay;r,f}}vdkY udkzdk;udku ajymygonf/
OD;0g,ronf &[ef;ysKd tzGUJ 0ifjzpfygonf/ ausmif;wGif q&mawmf udkzdk;udku xkdaeYu NrdKUxJokdYxGufoGm;ygonf/ naerS jyef
OD;0g,rudk rawGU&ojzifh awGU&aom udk&ifav;wpfyg;udk a&mufyg\/ udkzdk;udkr&Sdcif udkwifaz u aps;csdKudkoGm;rnf[k
ar;Munhf&m udk&ifav;u - ajym&m udkvSu-
]]q&mawmfbk&m; awmif&Sdef;aew,fAsmh}} [kajymygonf/ ]]wkYd 'Duv
kd mwm tvum;vmwmr[kwb f ;l ? odyNf y;D vrf;xGuf
]]bmajymwmvJbk&m; awmif&Sdef;w,fqdkwm}} [kar;&m raeygeJ}Y }[k ajymojzifh udwk ifaz rxGujf zpfawmhyg? ausmif;rSmyif
]]wdrf;a&Smifaewmyg}}[k ajymrS oabmayguf&ygawmhonf/ em;aeMuygonf/
56 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 57
uRef a wmf o nf (24-12-1941) aeY u uomtpd k ; & nae udkzdk;udkjyefvmaomtcg udkzdk;udku -
txufwef;ausmif;abmf'gaqmifrS xGuv f mcJph Of abmf'gaqmifwiG f ]]q&mcifarmifav;tdrfudk igodcJhNyD w½kwfwef; 30 ESifh 31
&Sdaom uRefawmfhnD armifwifOD; (aemifwGif ukefoG,fa&; (9) rS vrf;Mum;? tdru f taemufbufukd rsuEf mS rlwt hJ rd w
f ef;? tdraf &SUrSm
OD;cifOD;) tm; rSmcJh&mwGif - refusnf;yif&Sdw,f? uGyfyspfawGvnf;&Sdw,f? tJ'Dem;rSmar;}}
]]ig rEÅav;udk oGm;r,f? &efuek v f nf; a&mufcsiaf &mufomG ; vdkYajymonf/ xkdtcg udkvSu -
vdrfhr,f? azazwkdY ararwkdYudk Munfhajymvkduf? jyefvmcJhrSmyg}}[k ]]'Dvdkqkd&if igwkdYtm;vHk;oGm;vkdYrjzpfao;bl;? igwpfa,muf
ajymcJhygonf/ wnf;yJ oGm;Ny;D q&mudck ifarmifav;eJY pum;ajymMunfOh ;D r,f}}[k
xdkpOfu azazonf a&TulrS rdk;ukwfokdY ajymif;a&TUwm0ef ajymygonf/
xrf;aeNyjD zpfygonf/ 'DZifbmausmif;ydw&f uf tdrjf yefrnfqydk gu xdknu udkzdk;udkESifh pum;0dkif;ajymMu&m udkzdk;udku wpfqifh
uRefawmf a&TulokdYjyef&efrvdkawmhyg? rdk;ukwfokdYom jyef&rnf pum;Mum;&onfh EkdifiHa&;tajctaewkdYudk ajymjyygonf/
jzpfygonf/ uReaf wmf abmf'gaqmifrS xGucf phJ Ofu ausmif;jyef&ef udkzdk;udkajymonfhpum;rsm;wGif -
jzpfygonf/ uRefawmf abmf'gaqmifrS xGufcJhpOfu ausmif;ydwf ]]tajctaeuawmh cyf½Iyf½IyfyJ? ocifA[def;ESifh ocif
xm;pOfjzpf&m uRefawmfhudk ausmif;ajy;[krac:Ekdifyg/ tdrfu ode;f azwku Yd t*Fvyd u f v
kd nf;wku d ?f *syefuvkd nf;wku d v
f aYdk jymw,f?
xGufajy;cJhjcif;r[kwfaomaMumifh tdrfajy;[kvnf; ajymír&yg/ ocifp;dk u vGwv f yfa&;twGuf 'Dru kd a&pDtiftm;pkawGeYJ aygif;rS
okdYaomf vufawGUb0wGif uRefawmfhudk,fuRefawmf awG;rd jzpfr,f? 'gaMumifh zufqpfuw kd u
dk &f r,f? 'Dru kd a&pDtiftm;pkjzpfwhJ
aomtcg igonf tdrfajy; ausmif;ajy; jzpfaeyga&mvm;[k t*Fvyd u f kd rwdu
k &f bl;vdaYk jymw,f/ Ny;D awmh ocifatmifqef;u
tm;i,f p d w f j zpf r d y gonf / uRef a wmf \ tavh t xwpf c k r S m *syefa&mufaew,fMum;wmyJ? NyD;awmh pifumylcHwyfvnf;
rvkyfcifu aMumufwwftm;i,fwwfoljzpfygonf/ wu,f usovdv k Mkd um;&w,f? 'grSr[kwv f J usrvdv k Mkd um;ae&w,f? 'Dvkd
vkyfjzpfjyefaomtcg jzpfcsif&mjzpfvkyfawmhr,f[laom &JpdwfwkdY us&if *syefuawmh tm&SwkdufrSmus,fawmhrSmyJvdkY vlBuD;awG
0ifvmwwfygonf/ uRefawmf\ pdwfoEÅmefwGif pdwfESpfrsdK; ajymwmMum;&w,f}}vdkY uRefawmfMum;&ygonf/
aMumuf&UHG tm;i,fpw d ?f rqkwrf epf vkyaf wmhrnf[k &J0phH mG vkyw
f wf xkdYjyif udkzdk;udku -
aompdwfwkdY 'GefwGJ&if; vGefqGJaeonfudk awGU&ygonf/ ]]igwkdY acgif;aqmifa'gufwmbarmfuvnf; t*Fvdyfudk
þpdwf"mwfrsdK;&Sdaeaom uRefawmfonf rdb? q&morm; qef Y u sif & r,f v d k Y ajymw,f ? wk d Y p Of ; pm;Munf h w mu ocif
wkdY\ cGifhjyKcsufr&bJ tdrfajy; ausmif;ajy;b0twGuf tm;i,f atmifqef;[m *syefawGeJY Armjynfa&mufvm&if a'gufwm
pdwfwkdY aysmufoGm;ygonf/ a&SUwGif awGUvm&rnfhtajctae barmfu axmifuvGwNf y;D ocifatmifqef;ESiahf ygif;rdrmS vdYk wku Yd
udkom rnfokdY&ifqkdif&rnf[lonfhpdwfudk awG;awmcHpm;aerd arQmfvifhw,f}}[kvnf; ajymygonf/
ygawmhonf/
58 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 59
]]iguawmh a'gufwmbarmfudk oGm;awGUzdkYapmifhaewm? ig uReaf wmfwu Ydk vnf; uReaf wmfwo Ydk nf q&mOD;cifarmifav;
oGm;ayr,fh rif;wkdY 'DrSmaecJhMu}}[k qufajym\/ xdknwGif ESifh rodygaMumif;? okdYaomf &efukefrS udkarmifarmifqdkolonf
uRefawmfwkdYausmif;wGifyif tdyfvkdufMu\/ rEÅav;wGiaf &mufaeaMumif;? owif;&aomaMumifh udak rmifarmif
aemufaeYwiG f udv
k u S ukw d ifazwkYd NrKd UxJxu
G vf nfcsirf eS ;f od ESifhawGUcsifí q&mOD;cifarmifav;udk vmawGUaMumif;ajym&yg
aomaMumifh ]]ud[ k efxeG ;f eJY udw
k ifazaecJMh uyg? wkaYd rmifcspv f iId u
f kd onf/ xdktcg uRefawmfwkdYtm; vufcHpum;ajymonfholonf
ac:oGm;r,f}}[kajymNyD; w½kwfwef;okdY xGufcJhygonf/ xdkaeYu tdraf y:okYd jyefwufomG ;ygonf/ uReaf wmfwYdk odyMf umMumrapmifh
q&mOD;cifarmifav;ESihf rawGUcJyh g/ okjYd zifh bke;f Bu;D ausmif;okYd jyefchJ vdkuf&yg/ tay:xyfrS udkarmifarmifqif;vmygonf/
Muonf/ uRef a wmf w k d Y v nf ; ol Y u d k a wG U vd k u f í 0rf ; omoG m ;\/
aemufwpfaeYa&mufaomtcg uRefawmfESifh ausmif;om; udak rmifarmifuvnf; uReaf wmfwu Ydk akd wGUí tHMh ooGm;yH&k ygonf/
or*¾Ouú|udkvSwkdYonf w½kwfwef;okdY xyfrHoGm;Mujyefygonf/ ]]aMomf ... cifAsm;wkdYudk;}} [kajymygonf/
uRefawmfwkdYonf q&mudkcifarmifav;ESifhodí oGm;Mujcif; uRefawmfwkdYudk yxrvufcHawGUqHkolrSm ocifA[def;\nD
r[kwyf g? q&mudck ifarmifav;\tdrw f iG f uReaf wmfwEYdk iS o
hf ad om udkoef;EkdifjzpfaMumif; od&ygonf/ xdk udkoef;Ekdifonf bD'Dat
1941 ck E S p f u uomausmif ; ok d Y a &muf c J h o nf h &ef u k e f r S acwfwGif uRefawmfESifh&if;ESD;aomol 'kAkdvfudkoef;Ekdifjzpfvm
udak rmifarmifuakd wGUcsií f jzpfygonf/ udak rmifarmifonf rEÅav; ygonf/
ok d Y a &muf a eaMumif ; uRef a wmf w k d Y owif ; Mum;&ygonf / udak rmifarmifu uReaf wmfwYdk bmaMumifo h u
Yl akd wGUcsi&f wmvJ
udkarmifarmif rEÅav;okdYa&mufygu q&mudkcifarmifav;\ [lí ar;aomtcg udv k u
S udak rmifarmif\ tar;udk &Snv f sm;pGm
tdrfwGif wnf;cdkrnf[k uRefawmfwkdY xifaeygonf/ xkdYaMumifh &Sif;jyygonf/
q&mudkcifarmifav;&Sd&m w½kwfwef;okdYoGm;Mujcif; jzpfonf/ udkvS\tajymwGif uomausmif;om;rsm;taejzifh ,aeY
xkdtcsdefu q&mudkcifarmifav;rSm rEÅav;trsdK;om; jzpfay:aeaom EkdifiHa&;tajctaeudk em;rvnfjzpfaeaMumif;?
ausmif;wGif ausmif;q&mvkyaf eygonf/ ausmif;tkyq f &mBu;D rSm uomausmif;om;acgif;aqmifwpfO;D jzpfco hJ l udzk ;kd udx
k rH &S &So
d nfh
AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhtwl usqHk;oGm;aom q&mBuD;OD;&mZwf owif;t& ocifoef;xGef;ESifh ocifpdk;wkdYu *syefudk wkduf&rnf/
jzpfygonf/ 'Drudk a&pDtiftm;pkjzpfaom t*Fvyd -f tar&duef ½k&mS ;wkYd yl;aygif;
udkc ifa rmifa v;wkdYtdr fokdY a&mufoGm ;aomtcg q&m onfh 'Drdkua&pDtiftm;pkudk tm;ay;&rnf[lí ajymaeaMumif;?
udkcifarmifav;ESifh awGUcsifaMumif;ajymvQif vufcHawGUqHkaom ocifatmifqef;onfvnf; jynfwGif;rSmr&SdbJ wkdif;wpfyg;okdY
tom;jzLjzL? vlyHkcefYcefYtrsdK;om;wpfOD;u bmudpöESifh q&m a&mufaeonf[k owif;Mum;&aMumif;? þtaMumif;rsm;aMumifh
OD;cifarmifav;tm; awGUcsifwmvJpaompum;rsm;jzifh ar;jref; aemufvu kd rf Qomjzpfaom uReaf wmfwYkd bmvky&f rSe;f rodjzpfaeí
ygonf/ udkarmifarmifudk vmar;&aMumif; &Sif;jyygonf/
60 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 61
xkdtcg udkarmifarmifu - odkYESifhyif uRefawmfonf OD;av;udkaumif;jrifh tdrfokdYa&mufoGm;
]]'Dvu kd pd w
ö iG f uReaf wmfwu
Ydk ,
kd w f ikd yf if wduspmG jywfom;pGm ygawmhonf/
rodao;aMumif;? okaYd omf cifAsm;wko Yd wd t hJ wkid ;f t*Fvyd t
f pd;k &u ararY u d k OD ; av;ud k a umif ; jrif h td r f w G i f a wG U aomtcg
uReaf wmfwYdk ausmif;om;acgif;aqmifawGukd yk'rf 124-u t&eJY araru -
vdkufzrf;aeygw,f? uRefawmfwdkY vlBuD;ydkif;awGa&m uRefawmf ]]om;vkycf siw f mawG vky&f r,f? 'gayr,fh rif;azazudak wmh
udk,fwdkifyg xifxifay:ay:raeEkdifbl;? wu,fuawmh jrefrmh awGUrSjzpfr,f? oleaYJ wGUzkYd rd;k ukwu f v kd u
dk cf yhJ gOD;}}[k ajymaomaMumifh
vGwfvyfa&;twGuf uRefawmfwkdY[m tckae t*FvdyfeJYvnf; uRefawmfonf ararac:&mokdY vdkuf&ygawmhonf/ rdk;ukwfokdY
aygif;vkrYd &? *syefuvnf; ArmwyfzUJG Ny;D jrefrmjynfukd wku d zf v Ydk yk af e oGm;rnft h aMumif;udk udv k t
S m; oGm;Ny;D ajym&ygao;onf/ xkad eYu
w,fwJh? *syefuvnf; jrefrmudk wkdufrSm aocsmaew,f? 'Dawmh udkvSu uomjyef&ef &xm;okdYtqif; uRefawmfu rdk;ukwfokdY
cif A sm;wk d Y uomud k j yef M u? [d k r S m &S d w J h t if t m;ud k pk x m;NyD ; oGm;&ef oabFmokdYtqif; jzpfMuygonf/
vGwfvyfa&;wkdufyGJtwGuf jyifxm;Muyg}}[lí ajymygonf/ xkpd Ofu rk;d ukwNf rKd Uudo k mG ;vdak omf oydwu f si;f okYd oabFmESihf
udak rmifarmifu ]]aemifcgwGif r&Si;f vif;wmrsm; odvw kd mrsm; oGm;&onfhtwGuf {&m0wDoabFmESifhoydwfusif;okdY oGm;cJhyg
&Sdygu q&mOD;cifarmifav;udkyif ar;yg}}[lí ajymygonf? onf/ oydwfusif;rS rdk;ukwfokdYum;ESifhoGm;Mu&onf/ okdYESifhyif
]]cifAsm;wkdYtaMumif;vnf; udkcifarmifav;udk ajymcJhw,f}}[lí uReaf wmfonf rd;k ukw&f dS azaz\rsupf ad tmufoYdk a&mufcyhJ gawmh
xyf ajymygonf/ onf/ rdk;ukwfa&mufNyD; rMumrDyif uom ukdvSxHrS pmwpfapmif
uRefawmfESifh udkvSwkdYonf q&mOD;cifarmifav;\tdrfrS a&mufvmonf/ uomodkYjyefvm&ef rSmaompmjzpf\/ azaz
wnf;cdk&mbkef;BuD;ausmif;okdY jyefcJhygonf/ uvnf; uomausmif;wGif pmar;yGJppf rppfod&efoGm;&rnf/
xdt k csed w f iG f uReaf wmf\zcifrmS rd;k ukwNf rKd UokYd ajymif;a&TUoGm; odkYr[kwf ausmif;xGufvufrSwf,l&ef&Sdonfjzpfí uomokdY oGm;
NyjD zpfygonf/ uReaf wmfu uomabmf'gausmif;wGif qufae&if; oifhaMumif;qHk;jzwfygí uomodkY uRefawmfoGm;cJh\/ uomwGif
rEÅav;okdY a&mufaejcif;jzpfygonf/ udkvSu taMumif;rxl;ao;aMumif;ajymjyojzifh ausmif;xGuf
udv k ?S uReaf wmfwYdk uomokYd jyef&efjyifqifaecdu k f uReaf wmf vufrw S ,f Nl y;D jyefcyhJ gonf/ rd;k ukwaf &mufaomtcg uReaf wmf\
onf vrf;ay:wGif [dkai;onfai; vkyfaepOf uRefawmf\rdcif arar a':wifwifESifhcifrifonfh a':odef;odef;u olYwGifvnf;
a':wif w if \ armif OD ; av; OD ; aumif ; jrif h E S i f h a wG U ygonf / om;wpfa,muf&adS Mumif;? Ekid if aH &;pmtkyaf wGzwfaMumif; ajym&if;
OD;aumif;jrifrh mS zm;om;vzke;f ausmif;rS yHq k q
JG &mvkyaf e&mu xdrk S araruvnf; uReaf wmft h aMumif; pum;pyfajymMuonf/ rMumrDyif
xGufNyD; rD;jcpfpufwGif vkyfaeoljzpfygonf/ rdk;rdwfNrdKUwGif&Sdaeaom a':odef;odef;\ om;u rdk;ukwfNrdKUokdY
OD;av;udkaumif;jrifhu uRefawmfhudk awGUaomtcg ]]vmcJh? a&mufvmNyD; uRefawmfESifh todjzpfoGm;ygawmhonf/ olYum;
rif;tara&mufaew,f}}[kajym&if; vufudkqGJvkdufygonf/ ukdvSrif;qkdonfjzpfygonf/
62 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 63
(xdkukdvSrif;onf aemifaomtcgwGif &Srf;jynfopfygwDudk ocifomcifonf uReaf wmf\ ajymqdck suu f kd ,HMk unfomG ;yHk
xlaxmifol tvHeDygwD0ifwpfOD; jzpfvmoljzpfyg\) &ygonf/ uRefawmfhtm; rdk;ukwfNrdKUü zGJUpnf;xm;aom NrdKUe,f
uRefawmfwkdYESpfOD;onf wpfOD;\EkdifiHa&;pmtkyfrsm;udk rD;owfwyfzGJUwGif yg0ifae&efajymygonf/ uRefawmfuvnf;
wpfOD;okdYay;NyD; pmtkyfiSm;zwfMuygonf/ uRefawmfu uRefawmfh oabmwlvu kd yf gonf/ aemufaeYwiG f uReaf wmfonf ocifomcif
wGif&Sdaom ocifpdk;a&;onfh qkd&S,fvpf0g'pmtkyfudk ay;zwfyg ESifhtwl rD;owftzGJUacgif;aqmif ocifvSarmifxHac:oGm;NyD;
onf/ pmtkyfyg tcsuftvufrsm;udkvnf; &Sif;jycJhygonf/ uRefawmfhtm; rD;owfwyfzGJU0ifwpfOD;tjzpf vufcH&eftyfESHvdkuf
xkt d cgrSpNy;D udv
k rS if;onf qk&d , S v f pf0g'udk vdv
k m;olwpfO;D jzpfchJ ygonf/
ygonf/ xdkYaeYnrSmyif ocifomcifonf oydwfusif;okdYqif;oGm;
udkvSrif;onf uRefawmfhtm; rdk;ukwfNrdKUwGif&Sdaom olESifh onf[k od&ygonf/ xkt d csed rf pS í uReaf wmfEiS o hf cifomcif jyefí
&if;ES;D onfh vli,fwpfpEk iS hf rdwzf UJG ay;ygonf/ xdv k il ,fwpfpo k nf rawGUawmhonfrSm bDtdkifat ac: ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf
EkdifiHa&;pmayrsm;udk zwf½IavhvmaeMuaom vli,frsm;jzpfMu tr&yl&okdYa&muf&Sdonfhtcsdeftxd jzpfygawmh\/
ygonf/ xdkvlpkwGif udkcspfazqdkaom vli,fwpfOD;ESifh uRefawmf okdYESifhyif uRefawmfonf rD;owfwyfzGJU0ifwpfOD; jzpfvmyg
&if;ESD;cJh&ygonf/ xkdcspfazonf aemifaomtcgwGif rdk;ukwfNrdKUü awmhonf/
jyefvnfa&muf&adS eaom ocifomciftm; uReaf wmft h aMumif;ESihf wpfywfvQif oH;k Burd u f s rD;owfwyfzUJG \ vufeufryg '&dr;f
ywfoufí owif;ykdYxm;onf[kod&ygonf/ avhusirhf u I kd avhusiMhf u&ygonf/ rD;owfwyfzUJG acgif;aqmifrsm;rSm
xkdocifomcifonf rEÅav;NrdKU&Sd q&mOD;cifarmifav;
ocifpdef? ocifvSarmif? ocifom'Gef;? ocifñGefYarmifwkdY jzpfMu
acgif;aqmifaom txufArmjynfvHk;qkdif&m U.G acgif;aqmif
ygonf/ xdo k w l oYdk nf rd;k ukwNf rKd Ue,f\ U.G tzGUJ acgif;aqmifrsm;
tzGJU0ifwpfOD;jzpfaMumif; aemiftcg odvm&ygonf/
jzpfMuygonf/
wpfaeYwGif ocifomcifu uRefawmfhudkawGUvdkaomaMumifh
uReaf wmfonf ocifom'Ge;f xHrS wpfaumif<uufarmifMunfvif
ocifomcifxHokdY udkcspfazu vdkufydkYygonf/
ocifomcifEiS ahf wGUaomtcg uReaf wmfwYkd ausmif;om;or*¾ [laom uavmifemrnfjzifh vufEydS pf ufjzifh jzefaY 0aom t*Fvyd f
tzGJUESifh udkarmifarmif rnfokdYrnfyHk awGUMuonfudk ar;ygonf/ qefYusifa&;? *syefqefYusifa&;ESpfrsdK;vHk;yg0ifaom pmtkyfrsm;udk
uReaf wmfu oduRr;f cJ&h yHtk aMumif;rsm;udk tydt k vdrk &Sd ajymjyvdu
k f &,lzwf½IcJh&ygonf/ xdkpmtkyfi,frsm;udk txufyguavmif
ygonf/ udkarmifarmifu Ouú|udkvSESifh uRefawmfhtm; ajymqkdcJh trnfjzifha&;om;olrSm wufbkef;BuD; OD;odef;azjzpfygonf/
aomtaMumif;t&mrsm;udk jyefajymjy ygonf/ uReaf wmft h aeESihf wufbkef;BuD;odef;az? q&mOD;cifarmifav;? OD;ausmfNidrf;ESifh
uomrSm&Sdaom udkvSxHrS taMumif;Mum;vmrnfhowif;udk udok ef;Ekid pf onfwo Ydk nf rd;k ukwNf rKd UokYd vQKd U0Supf mG a&muf&NdS y;D *syefu
apmifh&if; rdk;ukwf&Sd rdbrsm;xHwGif cPaexdkifjcif;jzpfaMumif; vufeufcsay;rnf[lí csdef;xm;aomae&mrsm;wGif oHk;&ufcefY
ajymjyvdkufygonf/ apmifah rQmaf ecJ&h onf[í l od&ygonf/ okaYd omf *syefwYdk ajymcJo h nfh
64 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 65
uwdpum;twkdif; vufeufrsm;vma&muf csay;jcif;r&Sdojzifh wyfrawmfonf rEÅav;okdYa&mufvQif rdk;ukwfokdYa&mufvmrnf
rdk;ukwfNrdKUrS jyefvnfxGufcGmoGm;aMumif;udk rdk;ukwfrD;owf rvGjJ zpfEidk af omaMumifh tajctaeudak pmif&h if; cPapmifq h idk ;f &ef
wyfzGJU0if ocifrsm;ajymí od&ygonf/ ajymygonf/ xkaYd Mumifh uReaf wmfonf rd;k ukwNf rKd U&Sd vli,f Ekid if aH &;
xkjYd yif ocifomcifEiS hf OD;ausmNf ird ;f wko
Yd nf rd;k ukwaf xmifwiG f vkud pf m;olrsm;ESihf Ekid if aH &;aqG;aEG;jcif;? pmzwfjcif;jzifh tcsed uf ek f
usaeaom a'gufwmbarmfESifhaxmifwGif;okdY0ifí awGUqHk oGm;ygonf/
aqG;aEG;cGifh&onf[lívnf; od&ygonf/ xdkjzpf&yfESpfckrSm
uRefawmf rdk;ukwfNrdKUwGif&SdaepOftwGif; jzpfcJhaomjzpf&yfwkdY bDtkdifatwyfom;b0
jzpfygonf/ 1942 ckESpf? {NyDvqef;wGif xm;0,fom; Akdvfxdyfwif
uRefawmfwkdY vli,fydkif;taeESifhrl aus;vufawm&Gmrsm;okdY acgif;aqmifaom bDtikd af twyfpEk iS hf Akv d cf spaf zacgif;aqmifaom
avQmufvnf&if; A[kokwvnf;jzpf aemifta&;BuHKaomtcg wyfpkwpfpkwkdY rdk;ukwfNrdKUokdY a&mufvmygonf/ Akdvfcspfaz
toHk;jyKEkdif&ef avhvmxm;Muyg[k ocifvSarmifu wkdufwGef; acgif;aqmifaom wyfpkonf rdk;rdwfNrdKUokdY csDwufoGm;ygonf/
ojzifh awmvufaus;&Gmrsm; wpfavQmufoYdk oGm;vma&muf&cdS MhJ u Akv
d x f yd w f ifacgif;aqmifaom wyfpo k mvQif rd;k ukwNf rKd Uü useaf e
ygonf/ uRefawmfwkdY tzGJUwGif udkvSrif;? udkpdefvdIif? udkcspfaz &pfcJhygonf/
wkdYvnf; yg0ifMuygonf/ xdkwyfpkonf bDtkdifatwyfom;rsm;udk pkaqmif;ygonf/
xl;jcm;csufwpfckrSm rdk;ukwfNrdKUe,f ykvdyftzGJUonf rdk;ukwf rdk;ukwfNrdKUrS vli,fvl&G,f (20) ausmf Akdvfxdyfwifacgif;aqmif
NrdKU&Sd ociftzGJUrsm;ESifh EkdifiHa&; pdwf0ifpm;olrsm;tm; ta&;xm; aom wyfzGJUokdY0ifvkdufMuygonf/ rdbrsm;xHwGif cGifhyefNyD;
avmufaomolrsm;r[kwf[k xifovm;rod/ uRefawmfwkdY\ uRefawmfonfvnf; bDtdkifatwyfokdY 0ifvdkufygonf/ rD;owf
vIyf&Sm;rIwkdYudk txl;wvnfapmifhMuyfMunfh½IrI rjyKMuay/ wyfzGJUacgif;aqmif ocifvSarmifuvnf; cGifhjyKygonf/
NrKd Ue,f\tajctae xl;jcm;csuw f pfcrk mS aus;vufawm&Gm rd;k ukwNf rKd UolNrKd Uom;wko Yd nf xdb k t
D ikd af twyfzUJG udk tbufbufrS
ae vlxkonf EkdifiHa&;udpö&yfrsm;udk pdwf0ifpm;yHkrjyMuyg/ pm;aomufta&;twGuf wm0ef,l jyKpkMuygonf/ uRefawmfwdkY
uRefawmfrdk;ukwfNrdKUwGif &SdaepOftwGif;rSmyif &efukefNrdKUusoGm; rdk;ukwfNrdKUrS rxGufcGmrD wpfywfcefYtvdkwGif &JabmfoHk;usdyf0if
onf[k od&ygonf/ *syefwyfrsm;ESifhtwl wyfzGJUNyD; 0ifvmaom xdkacwfu AkdvfcsKyfuav;wm0efxrf;aqmifaom Akdvfvusfm
AkdvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifonfh bDtkdifatwyfrsm;onf a&muf&v dS mum rsKd ;csppf w d w f uf<uzG,&f m &J&aJ wmufred cYf eG ;f rsm;udk
txufArmjynfokdY csDwufvmonf[k Mum;&ygonf/ rdeMYf um;ygonf/ Akv d v f usmf onf rd;k ukwNf rKd UwGif nrtdyb f J xGucf mG
EkdifiHa&; tajctaet&yf&yfudkodvdkaom uRefawmfonf oGm;onf[k od&ygonf/
rEÅav;NrKd UokYd oGm;csiaf eygonf/ xdt k aMumif;udk ocifvaS rmiftm; aemufaeYwiG f uReaf wmfwt Ydk m; um;Bu;D wpfp;D wGif wifaqmifNy;D
oGm;a&mufajymjyaomtcg ocifvSarmifu ArmhvGwfvyfa&; rd;k ukwrf S rdik ;f vHNk rKd Uudjk zwfNy;D ausmufrNJ rKd UokYd xGucf mG cJMh uygonf/
66 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 67
ausmufrw J iG f ESpn f em;cdNk y;D aemuf oDaygokx Yd u
G cf yhJ gonf/ oDayg xkwv f u dk yf gonf[k od&ygonf/ wpfae&mokYd zrf;qD;oGm;aMumif;
wGif nrtdyb f J vm;½d;I okx
Yd u G cf NhJ y;D ESpn
f tdyef m;cJyh gonf/ xdaYk emuf od&ygonf/ xkdokdYjzpf&onhf taMumif;rSm Akdvfxdyfwifonf
vm;½dI;rS w½kwfe,fpyfNrdKU rlq,fokdY xGufcGma&mufcJYygonf/ rk;d ukwNf rKd UrS ay;vku d af om ausmufrsu&f wemrsm;ukd wyforYdk tyfbJ
vrf;c&D;wGif rnfonhf taESmifht,SufrS rawGU&yg/ olYukd,fykdifodrf;xm;onhftwGuf [kod&ygonf/
e,fpyfa'oNrdKUrsm;okdY wpfBudrfwpfcgrQ ra&mufzl;aom xkdYaMumifh uRefawmfwkdYwyfESifh wyfpkwpfpkvkH;ukd tkyfcsKyf&ef
uReaf wmfonf ,cka&mufvmNyjD zpfaomaMumifh pdwt f m;wuf<u wyfrSL;wpfOD; a&mufvmygonf/ olYtrnfrSm AkdvfausmfpGmjzpf
aeovkd cHpm;&ygonf/ onf/ ol\txuft&m&SdrSm AkdvfxGef;vif;jzpfNyD; wyfrrSL;rSm
uRefawmfonf xkdpOfu 16 ESpfyif rjynfhwwfao;aom &JabmfokH;usdyf0if AkdvfrSL;BuD;&JxG#fjzpfygonf/
vli,fav;omjzpfay&m xkdpOfu ppfom;[lonf Murf;wrf;rS Akv
d x f eG ;f vif;\ vufatmufwiG f wyfcrJG LS ;b,fo[ l íl rod
½kid ;f pkid ;f rS[al om tawG;awGvrT ;f rk;d ae&um; uReaf wmfuo hJ Ydk vli,f aomfvnf; wyfprk LS ;rSm anmifwek ;f om; Akv d af usmpf mG jzpfygonf/
wyfom;opfwkdYonf cyf½kdif;½kdif; cyfMurf;Murf;ajymqkdonfukd uRefa wmf\ wyfp dw fr S L;rSm a0gNrd KUe,ftykdi f jrpfu sKd ;Zmwd
,ckwkdifrSwfom;rdaeygonf/ ukdtkef;armif jzpfygonf/ ukdtkef;armifrSm ppfavYusifhcef;ay;&m
uRefawmfwkdY rlq,fwGif nrtdyfcJYyg? ESpfem&DokH;em&DcefYom wGif tvGefawmfoljzpfygonf/ uRefawmfwkdYrSm olYxHrS rdausmif;
rlq,fwGif MumcJYygonf/ wGm;oGm;enf;? ajrjyifay:vSt J yd ef nf;? aoewfcsed ef nf; ponfwu Ydk dk
rlq,fonf ,ckuJYokdY NrdKUr[kwfao;yg/ &Gmav;omjzpfyg
oif,&l ygonf/ &uftm;jzifh 10 &ufcefMY umrnf[k cefrY eS ;f rdygonf/
onf/ a&mufonhfaeYu aps;aeYjzpfaomaMumifh vlpnfygonf/
uRefawmfonf trdefYtwkdif; emcH vkdufemaomaMumifh
&Srf;rsm;? &Srf;w½kwfrsm; rsm;NyD; &Srf;pum;om ajymMuygonf/
ukdtkef;armifu uRefawmhfukd oabmusygonf/
rlq,frS vm;½Id;okdYxGufcJY&m xkdrSmyif ntdyfMuygonf/
avYusichf ef;rsm;ukd eHeufyidk ;f wGio f mvky&f Ny;D aeYcif;ykid ;f wGif
aemufaeYwGif vm;½Id;rSxGufcJYygonf/ vm;½Id;wGif tdyf½kHomtdyfcJY
&NyD; rkd;vif;aomtcg vm;½Id;rSxGufcJY&aomaMumifh vm;½Id;wGif em;ae&ygonf/ em;aepOf uReaf wmfonf tjcm;wyfom;rsm;uJo Y Ydk
avYvmcGifh r&cJYyg/ vm;½Id;wGif vQyfppfrD;&onfukd rSwfrdygonf/ rEÅav;NrKd UwGi;f okYd oGm;vnfjcif; rjyKbJ wyfwiG ;f rSmyif aeygonf/
vm;½Id;rSxGufNyD; rEÅav;okdY a&mufcJYygonf/ rEÅav;wGif xkdokdYem;aepOfwGif AkdvfausmfpGmonf pmtkyfwpftkyf zwfae
xkdpOfu&SdcJYaom pkdufysKd;a&;odyÜHausmif;wGif wnf;ckdntdyfMuyg onfuadk wGU&\/ xkpd mtkyt f rnfrmS um;vfrmhupf jf zpfNy;D a&;olrmS
onf/ xkdrSmyif pcef;csMuygonf/ anmifwkef;om; ocifAkdvf[lí jzpfygonf/
aemufwpfaeY rk;d vif;aomtcg uReaf wmfwrYdk arQmv f ifah om uRefawmfonf AkdvfausmfpGmxH csOf;uyfNyD; ]]Akdvfav;cifAsm;
jzpf&yfwpfckESifh &ifqkdif&ygawmhonf/ 'Dpmtkyu f dk Akv
d af v;zwfNy;D vQif uReaf wmhu f dk iSm;yg}} [lí awmif;
xkdjzpf&yfum; uRefawmfwkdY\acgif;aqmif Akdvfxdyfwifukd vku d yf gonf/ Akv d af usmpf mG onf tHMY oaomrsuEf mS ESihf uReaf wmhu f dk
uReaf wmfw\ Ydk a&SUwGiyf if &mxl;tqifwefqmawGjzKwNf y;D wyfu MunhfNyD; ]]ukd,fhvlu 'DpmrsKd;zwfovm;}} [lí ar;ygonf/ NyD;rS-
68 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 69
]]'gzwfwmaumif;ayghuGm? zwfcsif&if,loGm;zwfyg}}[k ppf,el aD zmif;0wf bDtidk af tt&m&Srd sm; 0ifvu dk x
f u
G v
f udk vf yk af e
pmtkyu f dk csucf si;f uReaf wmhu f dk ay;vku d yf gonf/ uReaf wmfzwfz;l onfukd awGU&ygonf/ uRefawmfu &yfNyD;MunhfaepOf bDtkdifat
aom xkdpmtkyfukd ,lvmcJYygonf/ ppfAkdvfwpfa,mufukdawGU&\/ xkdAkdvfukd uRefawmfodovkdvkdjzifh
pmtkyfrSm um;vfrmhufpf\ tw¬KyÜwådukd bmomjyefxm; MunhfaepOf xkdAkdvfu uRefawmhfxHvmNyD; -
[efwlygonf/ okdYaomf ocifAkdvfbmomjyef[ef? a&;[efrSm ]]a[Y armifcspfvIdif}} [k ac:vkdufygonf/
trsm;em;vnfaom a&;[ef? bmomjyef[efjzpfí pdwf0ifpm;pGm uRefawmfvnf; tHYMooGm;onf/ 'DAkdvfuighukdodaeygvm;
zwfvu dk rf yd gonf/ pmtkyu f dk zwfNy;D jyefay;aomtcg Akv d af usmpf mG [kawG;&if; apYapYMunhv f u dk &f m rk;d ukwo
f m; ocifomcifjzpfaeyg
u ]]'DpmtkyfzwfNyD; cifAsm; *syefawGukd b,fvkdjrifovJ}} [lí onf/ olu bDtidk af tAkv d f Akvd o
f cFgjzpfaeonfudk awGU&ygawmh
ar;ojzifh uRefawmfu - onf/
]]uReaf wmf *syefawGudk odyo f abmrusb;l Asm}} [k ajymvku d f ocifomcifudk Akv d Bf u;D [kac:Muaomfvnf; txufjrefrmjynf
ygonf/ AkdvfausmfpGmu - bDtkdifatppf½kH;csKyftzGJU0ifwm0efxrf;aeol[k od&ygonf/
]]usKyfwkdYvnf; rBudKufbl;? usKyfwkdYacgif;aqmifawGvnf; olonf AkdvfausmfpGmxH uRefawmhfukd jyefac:NyD; -
rBuKd uMf ubl;? *syefjynfujyefvmwJY Akv d cf sKyaf v;? Akvd cf sKyBf u;D wku
Yd ]]AkdvfausmfpGma& olu usKyfwkdYrkd;ukwfom;? [kdufpul;
b,fvo dk abmxm;ovJ rodygbl;? Ekid if aH &;qkw d m tajctaet& ausmif;om;olYukd bDtkdifatAkdvfoifwef; 'kwd,ywfwufckdif;
Munhv f yk &f rSmygyJ/ txufuay;wJY wm0eftwkid ;f awmh vkyMf u& rSmrkdY usKyfac:oGm;r,f}} [k ajym&m AkdvfausmfpGmu ]]AkdvfocFg&JU
rSmaygh? uk, d vhf u
l 'Dvjdk rifxm;awmh? uReaf wmf uk, d v hf u l dk odxm; oabmyJ}} [lí ajymaomaMumifh uRefawmfonf ocifomcif
rSmyg? ukd,fhvluvJ uRefawmhfukd odxm;yg}} [lí ajymygonf/ ac: AkdvfocFgaemufokdY vkdufcJY&awmh\/
'DvkdESifh arv wpf&ufaeYokdY a&mufvmygonf/ ocifomcifwkdY\ pcef;okdY a&mufaomtcg AkdvfocFgESifh
xkaYd eY tvkyu f em;ygonf/ tm;vk;H jyifyokx Yd uG v f nfciG hf ay; wef;wl&mxl;&SdolrSm Akdvfausmfacgif (aemifAkdvfrSL;BuD;odef;armif)
xm;ygonf/ taMumif;rSm xkad eYu &Jabmfo;Hk usyd 0f if Akv d af Z,sEiS hf jzpfNy;D olwx Ykd uf txuft&m&Srd mS &Jabmfo;Hk usyd 0f if Akv d v f if;,kef
a':cifwifhwkdY vufxyfaomaMumifhjzpfygonf/ uRefawmfvnf; jzpfygonf/ xkt d zGUJ 0ifrsm;xJwiG f ocifwifjronf bDtidk af tAkv d f
wyfpcef;rS xGuv f mNy;D r[mrkeb d &k m;Bu;D ukd oGm;a&mufz;l ygonf/ tjzpf a&mufaeaMumif; od&ygonf/
aemufwpfywfavmufMumaomtcg uRefawmfwkdYwyfpkukd uRefawmfhukd AkdvfocFgu AkdvfausmfacgifxHokdY tyfvkduf&m
tr&yl&NrKd UokYd ajymif;a&TUvku d o f jzifh tr&yl&NrKd UokYd a&muf&ygonf/ olu uRefawmhftm; pmoifausmif; wpfausmif;okdY ac:oGm;yg
xkdNrdKUwGif&Sdaom bkef;awmfBuD;ausmif;wpfausmif;wGif wyfpcef; onf/ xkdrSmyifaeNyD; Akdvfausmfacgifuyif avYusifhcef;tajccH
csMuygonf/ wyfro S yd Nf y;D wif;usyrf rI &Sad omaMumifh uReaf wmfvnf; rsm;ukd oifMum;ygonf/ oifwef;om;um; 30 rQrjynfhyg/
tjyifokdYxGufcJY&m tr&yl&aps;teD;&Sd wkdufBuD; wpfwkdufa&SUwGif tpdwfcefY[kxifygonf/
70 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 71
yifyef;pGmyif avYusichf ef;vkyaf eqJwiG f ZGev
f twGi;f [kxifyg ausmif;wGif q&mrvkHavmufrIukd taMumif;jyKNyD; &Spfwef;
onf/ xkdtcsdefwGif bDtkdifatwyfukd zsufodrf;vkdufaMumif;od& atmifNy;D om; ausmif;om;rsm;? uk;d wef;atmifNy;D aom ausmif;om;
ygonf/ rsm;ukd wpfpkwnf;wGJNyD; &Spfwef;? ukd;wef;ukd 10 wef;ESifha&mNyD;
10 wef;tjzpf oifay;ygonf/ ESpv f cefaY usmif;wufNy;D aomtcg
wyf x G u f u k d & if pmar;yGJajz&\/ uRefawmf ukd;wef; atmifoGm;ygonf/
bDtkdifatwyfzsufaomaMumifh uRefawmfwkdY Akdvfoifwef; ausmif;ukd ZlvkdifvwGifzGifhrnf[kod&&m tcsdeftm;&uf
ausmif;vnf; ysuo f mG ;ygonf/ xkaYd Mumifh uReaf wmfonf Akv d o
f cFg owåywfESpfywfeD;yg; ykdaeaomaMumifh &SifrjyK&ao;aom
&Sd&mokdYoGm;NyD; a&SUquf&rnfhtajctaeukd avYvmygonf/ uReaf wmht f m; azazararwku Yd &Sijf yKay;Muygonf/ uReaf wmhn f D
Akv
d o f cFgu ]]rif; rk;d ukwyf jJ yefyguGm? [krd mS vJrif;rdbawG&adS ewmyJ}} wifO;D vnf;yg\/ uk&d if0wfrad omaMumifh tkwzf akd usmif;q&mawmf
[k ajymaomaMumifh uRefawmf rkd;ukwfokdYjyefcJYygonf/ OD ; t*¾ 0 H o \aus;Zl ; uk d uRef a wmf a umif ; pG m &vk d u f y gonf /
xkpd Ofu {&m0wDoabFmawGr&Sad wmhyg/ {&m0wDjrpftwGi;f uReaf wmfb h 0wGif bmomw&m;av;pm;onhf Ekid if aH &;orm;jzpf&
wGif avSorÁefrsm;om oGm;vmaeMuygonf/ onfrSm q&mawmf\aus;Zl;aMumifhyif jzpfygonf/ q&mawmf
uReaf wmht f wGurf l wyftwGu, f xl m;aom armfawmfwpfp;D &Sd bk&m;u uRefawmfhtm; tbd"r®w¬o*F[ ac: oN*ØKvf ukd;ykdif;
aeygonf/ xkad rmfawmfwiG f bDtidk af t zsuo f rd ;f aMumif;owif;ukd tusO;f ukd oifay;vku d &f m uReaf wmf\ Ekid if aH &;tawG;tac:ukd
txufyidk ;f &Sw d yfzUJG 0ifawGo&d efomG ;a&muftoday;rnfh tr&yl& ykdNyD;&ifhusufapygonf/
XmerS AkdvfawGygvmMu&m uRefawmfwkdY &Spfa,mufyg bDtkdifat ukd&ifb0rS vlxGufNyD;ausmif;jyefwufygonf/ ukduHonf
wyfxGufwkdYonf xkdt&m&SdwkdY\ armfawmfwGif acsmifcsdpGmpD;cJYNyD; bDtkdifatwyfwGif yg0ifcJYol uRefawmfESifh twlwlyifjzpfonf/
oydwu f si;f okaYd &mufcyYJ gonf/ oydwu f si;f rS um;BuKH jzifh rk;d ukwof Ydk ausmif;jyefaeaomtcg ukduHvnf;twlwljyefwufygonf/
ta&mufoGm;cJY&\/ ESpfOD;vkH; 10 wef;jzpf\/
uRefawmf\ azazESifhararwkdYrSm uRefawmf jyefa&mufvm
onhftwGuf 0rf;omaeMu\/ bD'DatokdY0ifa&mufjcif;
xkdtcsdefonf ausmif;awG zGifhaomtcsdefjzpfaeygonf/ 1942 ckESpf? Ekd0ifbmvqef;pwGif AkdvfocFgtrnfcH ocif
rkd;ukwfwGif rkd;ukwf[kdufpul;ausmif;wGif pmoifcJYonhf q&m omcifonf rkd;ukwfodkYjyefa&mufvmygonf/ olYukdoGm;awGUaom
OD;btke;f onf NrKd UvlBu;D rsm;ESiw hf idk yf ifNy;D ,m,Dtyk cf sKyaf &;wm0ef tcg ocifomcifu -
&SdolwkdY oabmwlnDcsufjzifh rkd;ukwf[kdufpul;ausmif;ukd jyefzGifh ]]&efuek rf mS bD'aD twyfzUJG pnf;aeNyD rif;wyfx0J ifcsiv f nf; 0ifyg?
vku d yf gonf/ uReaf wmf\ azazu uReaf wmft h m; ausmif;wuf&ef iguawmh txufu wm0efay;wJY twGuf ykvdyfvkyf&vdrfhr,f?
q&mOD;btkef;xHwGif tyfESHygonf/ rif;q&mAkvd cf ifarmifav;vnf; Akv d Bf u;D jzpfaeNy?D ukad rmifarmifvnf;
72 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 73
AkdvfBuD;jzpfaeNyD? ppfa&;tajctaet& MunhfvkyfMu&rSmyJ? rif; wyf&if; (3) okdY a&mufaomtcg wm0ef&Sdaom t&m&Sd
ausmif;aecsiv f nf; qufae? wyfx0J ifcsiv f nf; ysO;f rem;uko d mG ; wpfOD;u wyfpkwpfpkokdY ykdYvkdufonf/ xdkwyfpkwGif pkrSL;onf
[kdrSm Akdvfcifarmifav; &Sdvdrfhr,f}} Akvd af v;Akv d t f ek ;f ausmq f odk jl zpfavonf/ oluuReaf wmft h m; ppf
xkdYaMumifh uRefawmfESifh ukduHwkdifyifNyD; wyfxJ0if&ef avYusifhcef; avYusifh&rnf[lí ajymygonf/
oydwfusif;okdYqif;cJY\/ xkdurS armfawmf BuHKESifhvkdufcJYMu&m 'kwd,aeYwGif uRefawmfwkdYonf ppfa&;avYusifh tajccH
ausmufajrmif;wGif wpfntdy&f \/ aemufaeYwiG f rEÅav;okYd eHeuf oifwef;wGif avYusifhcef;qif;&ygonf/ 'kwd,aeYwGif ppfa&;
apmapmykid ;f a&mufomG ;ygonf/ ysO;f rem;oGm;&ef &xm;vufrw S f avYusichf ef;ukd uReaf wmft h m; rqif;ckid ;f awmhyg/ naeapmif;wGif
oGm;,l&m &xm;xGufcgeD;rS vufrSwfa&mif;rnfjzpfaomaMumifh Akdvftkef;ausmfu ]]cifAsm;wkdYukd &efukefukdykdYrvkdY}}[k ajymygonf?
xrif;0,fpm;Muygonf/ bmaMumifh[lí rod&yg/
xkpd Ofu rEÅav;wGif *syefyu dk q
f pH ok;H aeygNy/D t*Fvyd af iGudk wwd,aeY naewGif uRefawmfwkdYtm; r*Fvm'kHwGif zGifhvSpf
vnf; wdww f qdwo f ;Hk aeqJjzpf&m ukud w H iG f aiG'*Fg; ESpu
f syyf gvm xm;aom Armhwyfrawmf Akv d o f ifwef;ausmif;okYd wufa&muf&ef
onhftwGuf xrif;zkd; wpfusyfay;&m t*FvdyfykdufqH ig;rl;apY jzpfaMumif;od&ygonf/ xkdnrSmyif ygvmaom ypönf;uav;
jyeftrf;ygonf/ xkdig;rl;ukd vufrSwfa&mif;oltm; ay;vkduf&m rsm;uk, d Nl y;D blwm½ko H oYdk mG ;&ygonf/ rD;&xm;rSm *syefwOYdk ;D pD;aom
&xm;vufrSwfray;bJ &xm;wGJay:okdY wifay;vkdufygonf/ ppf&xm;jzpfygonf/ uReaf wmfEiS u hf u
dk t H jyif b,forl eS ;f rodaom
&xm;rSm nykdif;rSxGuf&m uRefawmfESifhukduHonf &xm;wGJ Akv
d af vmif;rsm;vnf; ygvmao;onf/ 10 a,mufcef&Y rdS nf[x k if
xJwGif wdwfqdwfpGmxkdif&if; ygvmMuygonf/ ukduHwGif xkdpOfu ygonf/ tkyfcsKyfolrSm *syefwyfMuyfwpfOD;jzpfygonf/
*syefykdufqHawGygvm&m jrif;vSnf;c 10 usyfay;&ygonf/ &xm;onf n 10 em&DausmfrS xGufcJY&m &efukefokdY rkd;vif;
xkdpOfu bD'DatwyfzGJUpnf;a&;XmecsKyfukd bkdudwfNcHwGif cgeD;wGif a&mufygonf/ &efukefblwmwGif *syefppfum;BuD;awG
zGifhxm;ygonf/ xkdae&mokdYa&mufaomtcg ppfom;pkaqmif;a&; apmifhaeonfukd awGU&ygonf/ ArmhvGwfvyfa&; wyfrawmf
wyfokdYoGm;&ef vrf;ñTefaomaMumifh uRefawmfESifhukduHwkdYonf bDtkdifatukd zsufodrf;NyD;aemuf ArmhumuG,fa&;wyfrawmf
xkdNcHokdY oGm;cJYMuygonf/ bD'Datukd topfjyefvnfzGJUpnf;ygonf/ xkdokdYzGJUpnf;&mwGif
ppfom;pkaqmif;a&;wyfokdY a&mufaomtcg uRefawmfwkdY\ wyf&if;ok;H &if;ukd tajccHNy;D zGUJ pnf;ygonf/ aemufrS wyfom;opf
touf? rdbtrnf? ae&yfvyd pf m ponfwaYdk r;&if; bDtidk af twyf rsm;ukd vufcHjcif;? wyfom;opfrsm;ukdpkaqmif;jcif;jyKNyD; wyf&if;
xGuf vufrSwfukd wifjyvkdufaomtcg ppfom;opfvufcHolu- (4)? (5)? (6) wkdYukd xyfrHzGJUpnf;ygonf/
]][m cifAsm;wku Yd &Spwf ef;atmifNy;D om;yJ? wyf&if;uko d mG ;ay wyfww Ydk ;dk csUJ zGUJ pnf;vmonft h wGuf tqkyd gwyfwu Ydk dk pepfwus
awmh}}[kajymNyD; wyf&if; (3) okdY vTwfvdkufygonf/ ukduHESifh tkyfcsKyfuGyfuJa&SUaqmifrnfh wyfAkdvf? wyfMuyfrsm; vkdtyfonf
uRefawmfwkdYonf wyf&if; (3) okdY oGm;&jyefygonf/ jzpf&m 'kw, d ywf Akv d o f ifwef;ukd zGiv hf pS &f ef jyifqifMu&ygonf/
74 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 75
1943 ckESpf? rwfvwGif wyf&if;toD;oD;ü Akdvfoifwef;okdY pm;aomufNyD;aomtcg xkdae&mwGif orHwvif;ay:ü
wuf&ef rdrw d yfcrJG LS ;rSwpfqifh wyf&if;rSL;xHoYdk Akv d o f ifwef;wufvdk xkdifae&muem;Mu[k ajymaomaMumif orHwvif;ay:rSmyif
olrsm;avQmufvmT wifEidk af Mumif; wyfrawmfu aMunmay;onf/ vJStdyfrdygonf/ cefYrSef;ajctm;jzifh ESpfem&DcefYMumrnfxifyg\/
avQmufvTmwifvkdolonf ckepfwef;ESifhnDrQaom pmar;yGJajz& *syefwpfa,muf vmEId;aomaMumifh uRefawmfEkd;vmygonf/
rnf/ pmar;yGw J iG f ocsmF ? yx0D? jrefrmESihf taxGaxGA[kow k wkuYd dk uRefawmfwkdYtm; vlpkvdkufygonf/ wyfcGJESpfcGJyif&Sdonf[kod&
ajz&rnf/ ajzNy;D vQif wyf&if;rSL;u vlawGUppfaq;\/ bmaMumifh onf/ þuJo h Ydk wyfcJG cGjJ zpf&jcif;rSm uReaf wmfwx Ydk uf t&ifapmNy;D
wyfxJ 0ifovJ ponfwkdYar;\/ xkdYaemuf ZGJ&Sd^r&Sd? avYusifh&ef ysOf;rem;rS xGufcJYonhfolrsm;aMumifh wyfcGJ ESpfcGJjzpfoGm;jcif;jzpf
avYusiahf &;uGi;f wGif 12 ywfajy;? ysO;f rem;wGi&f adS om &Sr;f uefEiS hf onf/ uReaf wmfonf clwu dk f 1? clwu dk f 2 wGif a&muf&NdS y;D uku d u H
AkdvfudwfNcHukd n &Spfem&DrS eHeuf &Spfem&Dxd 12 em&DvkH;vkH; clwkduf 2 ukd a&mufoGm;ygonf/
&yfem;jcif;rjyKbJ tkwcf aJ wG o,f&\/ em;^rem; od&ef tapmifh uRefawmfonf todtuRrf;r&Sd? wpfOD;wnf;? rodbl;aom
awGu apmifhMunfhwwfygonf/ olrsm;Mum;wGif usefcJYygonf/
uRefawmfwkdY tvSnhfwGif aemufqkH;tokwfjzpfaeí tjcm; uReaf wmfwYdk clwu dk f (1) ukd Akv d Bf u;D tqif&h adS om *syefAv dk Bf u;D
Akdvfoifwef;wufolwkdYuJhokdY uRefawmfwkdY pmar;yGJppfaq;jcif; wpfOD;u tkyfcsKyfygonf/ uRefawmfonf clwkduf (1)? wyfpk (2)?
rcH&yg? uRefawmfwkdYonf bDtkdifatwyfxGufjzpfjcif;? 10 wef; clwu dk f 2 wGif tcef; 3 (qrf;yef; 3) wGif ae&m csxm;cH&ygonf/
txd pmoifcJYjcif;aMumifh jzpfygonf/ okdYjzpfí uRefawmfwkdYukd tcef; (3) ESifh (4) ukd wyfpk (2) u vlrsm;ae&ygonf/
&efukefNrdKUokdY aemufqkH;tokwftaeESifh &xm;ESifhykdYvkdufygonf/
xkt
d cef;wGif uReaf wmfwaYdk e&mcsxm;&m ckwifwpfv;Hk ? aumuf½;dk
&efuek Nf rKd UokaYd &mufvQif toifah pmifah eaom um;ay:okYd uReaf wmf
oGwfxm;onhf tdyf&m? jrufacgif;tkH;[kxifygonf/ cyfnHhnHh
wkdYtm; wufckdif;ygonf/ um;BuD; armif;xGufoGm;aomfvnf;
acgif;tkH;ESifh tdyf&ygonf/ apmifwpfxnf&\/ jcifaxmifr&Sdyg/
b,fukdoGm;onf[lí rodyg/ um;ac:&mokdYomvkdufcJY&ygonf/
aemufwpfaeYwGif jcifaxmifay;ygonf/
tawmfav;oGm;rdaomtcg 0if;Ncu H s,Bf u;D \ *dw0f us,Bf u;D
ukd a&mufvmygonf/ a&mufryS if od&onfum; crf;bkuadk [maq tdyaf omtcg *syefq&mu apmifudk &ifbwfEiS Ahf u dk uf dk zk;H Ny;D
ac: Akdvfoifwef;ausmif;[lí od&ygonf/ tdycf ikd ;f ygonf/ tcsKUd olwu Ydk apmifudk cGNy;D tdyaf omaMumifh *syef
xkdae&mwGif wkdufwef;BuD;awG&Sdygonf/ xkdwkdufwkdY\ q&mu tjypfay;ygonf/ aemufaeYwGif &ifESifh0rf;Akdufukd apmif
a&SUbuftxdae&mwGif uRefawmfwkdYtm;vkH; xkdifaeMu&ygonf/ rzdyJ tdyfoltm; *syefq&mu ½kdufygawmhonf/ uRefawmfwkdY\
twefMumaomtcg uRefawmfwkdYukd ac:vmaom *syefppfom; *syefq&mukd [efcsKd'kdEkd;[k ac:&ygonf/ [efcsKd'kdEkd; qkdonfrSm
rsm;u qefESifhvkyfxm;aom rkefYukdvmauR;ygonf/ a&wkdufyg av;pm;tyfaom wyfMuyfBuD;[lí t"dyÜm,f&Sdygonf/
onf/ a&rSmav;axmifo h yH ;Hk wGif xnfx
h m;aom a&jzpfNy;D cGuEf iS hf [efcsK'd Ekd ;dk onf uReaf wmfwt Ydk m; ppfynmrsm;oifay;ouJo Y Ydk
cyfaomuf&ygonf/ tdycf ef;wGi;f aexkid pf m;aomufyw Hk u Ydk dk oifay;aomq&mjzpfygonf/
76 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 77
q&m[efcsKd'kdEkd;oifay;aom taMumif;t&mwGif vQyfppfrD; 9/ ukdboGif (rdw¬Dvm)
cvkwfukd 'DvkdESdyf rD;vif;w,f? 'DvkdESdyf rD;ydwfw,frSpNyD; tdrfom 10/ ukdbkef;jrifh (jynf)
wufykH? rsufESmopfykHpaom uRefawmfwkdYtwGuf tao;tzGJ[k 11/ ukdat;armif
xif&onhf wpfaeYwm aqmif&u G &f aom vIy&f mS ;rIwyYdk g0ifygonf/ 12/ ukdaomif;wif (a&Tbkd)
aemufaeYwGif ppfa&;jyuGif;okdY oGm;&ygonf/ xkduGif;wGif 13/ ukdatmifodef; (jrpfom;)
owd? oufom? b,fvn S ?hf nmvSnhf paom tajccHppfa&;jyjcif; 14/ ukdcifarmifMunf (rEÅav;)
vkyf&ygonf/ 16/ ukdoef;armif (ykodrf)
owdtaejzifh tMumBuD;&yf&\/ b,fvSnhf? nmvSnhf? 17/ wyfcGJ (1) wyfpk (2)? tcef; (4) ukdazBudKif cv&
aemufvn S ?hf csw
D ufpaom avYusichf ef;ukd oDwif;wpfywftMumrQ (92) &if; axmuf
oif,l&ygonf/ 18/ ukdausmfaZm ('krSL;BuD; av)
a&mufpaeYu armaomaMumifhvnf;aumif;? todtjrif 19/ ukdwifhaqG (pufrI0efBuD;)
wpfcgrS rBuKH b;l olwjYdk zpfaomaMumifw h pfaMumif; wpfO;D ESiw hf pfO;D 20/ ukdoef;a&Tav;
r&if;ESD;cJYMuyg/ oifwef;umvtwGif;wGifum; uRefawmfwkdY 21/ ukdtkef;armif (Nidrf;)
wyfpk0iftcsif;csif; &if;ESD;rI&SdoGm;ygawmhonf/ 22/ ukd&Jjrifh (tvif;0if)
uRefawmfaeaom qrf;yef;- 3 (tcef; 3) wGif aecJYaom 23/ ukdnGefYarmif (Akdvf) xGuf&m&yfrod
&Jabmfrsm;rSm rSwfrdorQajym&vQif- 24/ ukdoef;az (*syefacwfwGifusqkH;)
1/ ukcd spcf if (aemiftcgwGif vrf;pOfygwDjyefMum;a&;0efBu;D 25/ ukdarmifarmif (½kyf&Sifrif;orD;MuLMuL\cifyGef;)
AkdvfrSL;BuD; cspfcif) 26/ ukdxGef;az (tem;,l)
2/ ukdÓPfarmif ('kwd,ywf *syefbk&ifhppfwuúokdvfokdY 27/ ukdcspfwif (*syefjyef - ukvm;cspfwifav;)
wufcGifh&ol? wyfrawmfavrSAkdvf or®w½kyf&Sif½kH 28/ ukdcspfvIdif (ukdukdarmif) (,ck ukdukdarmifBuD;)
refae*sm) þtrnfrsm;rSm rSwfrdorQom jzpfygonf/ þoifwef;wGif
3/ ukdcifarmifxGef; (jr0wD r*¾Zif;tkyfcsKyfa&;rSL;) wufa&mufpOf uRefawmfwkdYtm; oifwef;ay;cJYaomol *syef
4/ ukdzkd;uk (AkdvfrSL;zkd;uk) q&mrsm;tjyif jrefrmq&mrsm;rSm -
5/ ukdwifjrifh (vrf;pOfygwD XmecsKyf- XmecGJrSL;) 1/ AkdvfMunf&Sdef
6/ ukdatmifabmf (xm;0,f) 2/ AkdvfausmfnGefY (a&eHacsmif;)
7/ ukdxGef;a&T ([oFmw) 3/ Akdvfoef;a&T (wyfeD-awmckd-AkdvfcsKyfa[mif;)
8/ ukdpkd;rif; (ocifpdk;rif; - BudKUyifaumuf) 4/ Akdvfwifarmif (pma&;q&mjrwfxef)
78 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 79
5/ Akdvfwkd;vGif (xm;0,f) ]]ig tck p pf a oemywd c sKyf u vT w f v k d u f v k d Y v mcJ Y w ,f ?
6/ Akdvf&Jarmif ponfwkdYjzpfMuygonf/ rif;wkdYwpfawG[m aemifwpfaeYrSm wyfrawmf&JU ta&;ygolawG
xkdaeYum; 1943 ckESpf? {NyDv wpf&ufaeYjzpfygonf/ eHeuf jzpfvmvdrfhr,f/ 'gaMumifh b,fvkd½kduf½kdufESufESuf b,fvkdyJ
wef;pDvlppfNyD; opömt"d|mefjyK? usef;rma&;vIyf&Sm;rIvkyfNyD; qif ; &J ' k u © a wG a wG U awG U tzwk d i f ; jynf t wG u f 'D t wk d i f ;
eHeufpmpm;&ygonf/ eHeufpmpm;Ny;D yxrqk;H tBurd f 0wfpo Hk pfrsm; tcuf t cJ a wG u k d BuH U BuH U ck d i f c k d i f & if q k d i f N yD ; ynma&;t"d u
0wfqif&onf/ aumfvmESpfzufwGif aMu;Mu,fyGifhwyfxm;&m BudK;pm;oGm;apcsifw,f/ cufcJrI? Murf;wrf;rI? qif;&JrIawGukd
ajymifvufatmif wku d x f m;\/ ajcywfrsm;ukd oyf&yfpmG ywfxm;&\/ rif;wkdY&ifqkdifae&w,f? &ifqkdif&r,fqkdwm ig,kHMunfw,f?
t0wfwu Ydk dk wpfO;D ESiw
hf pfO;D ukid Mf unhNf y;D aumfvu
H s axmifaewm bmyJjzpfjzpf ynm&Sm yrmolzkef;pm;qkdwJYpum;twkdif; ynm
qGJcsay;? tusÐwGefYwmjyifay; vkyfaeMuonf/ pdwfwuf<uae &atmif Bud K ;pm;oif M uyg? 'gyJ } } [kajymNyD; pum;ajympifrS
Mu\/ qif;oGm;ygawmhonf/
eHeuf &Spfem&DcGJwGif wyfcGJvkdufwef;pD&ef trdefYay;oHMum; uReaf wmfwo Ydk ifwef;rSm ajymMum;cJyY gonf/ ppfoifwef;wk\ Yd
&\/ wef;pD&rnfh oH½BHk u;D twGi;f okYd av;a,mufwpfwJG wef;pD0if xkH;pHtwkdif; avYusifhcef;rsm;ukd yifyef;BuD;pGmoif,lcJYMu&m
&onf/ yxrtywf Akv d of ifwef;qif; *syefoYdk ppfynmqufoif oifwef;wufzl;olwkdif;odNyD;jzpfygonf/ a&;NyD;olrsm;&SdcJYí
rnfhol Akdvf (30)onf vuf,mbuf? uRefawmfwkdY 'kwd,Akdvf zwfzl;olrsm; &SdMuNyD;aomaMumifh þae&mwGif uRefawmfwkdY
oifwef;om;rsm;u tv,frSwef;pD&NyD; a,meif; ac: rlvwef; oifwef;utaMumif; ra&;awmhyg/
oifwef;om;rsm;u vuf0JbufwGif wef;pD&ygonf/ eHeuf uRefawmfwkdYoifwef;rS tcsKdUukd txl;wyfMuyfBuD;tjzpf
ud;k em&DwiG f um;rsm;0ifvmoHMum;Ny;D csK;d pau;[katmfoMH um;&\/ oifwef;qif;cGi&hf ygonf/ usev f rl sm; Akv d of ifwef;wGif qufvuf
tm;vkH;owdtaetxm; &yfMu&ygonf/ (*syefvkd csKd;pau; wuf & ef usef c J Y M u\/ wyf M uyf B uD ; oif w ef ; qif ; &mwG i f
qkdonfrSm owd[líjzpfygonf/) uRefawmfvnf; ygygonf/
uRefawmfwkdYwef;pD&m cef;rBuD;twGif;okdY *syefAkdvfcsKyfBuD;? r*Fvm'kH 'kwd,ywf Akdvfoifwef;ausmif;rS wyfMuyfBuD;
Akv
d rf LS ;Bu;D rsm;ESithf wl Akv d cf sKyaf tmifqef;yg ygvmygonf/ pifjrifh oifwef;qif;Ny;D aemuf txl;wyfMuyfBu;D tjzpf qif;vmMu&aom
ay:okdY *syefAkdvfcsKyfwufvm&m wyfcGJrS *syefrsm;\ "m;ESifh ausmif;om;rsm; awmfawmfrsm;ygonf/ uReaf wmfwu Ydk dk jynfvrf;?
tav;jyKtrdeo Yf MH um;&\/ Armausmif;om;rsm;yg tav;jyK&\/ ajreDukef; (,cktcgwGif c&pf,mefbmomESifhywfoufaom
*syefAkdvfcsKyfpifjrifhay:rS qif;NyD;aomtcg AkdvfcsKyfatmifqef; taqmuftOD) &Sdonfhae&mwGif ,m,Dtm;jzifh ppf½kH;[kxif
pifjrifhay:okdY wufvmygonf/ olYrsufESmrSm tvkdrusovkd? &aom taqmuftODoYdk ac:vmygonf/ ac:vmolrmS Akv d af v;
rauseyfovkdrsufESmrsKd;jzpfaeygonf/ AkdvfcsKyfu rdefYcGef;ukd armifa&T (aemifwiG f awmfveS af &;aumifp0D if Akv d rf LS ;Bu;D armifa&T)
wkdwkdESifhrmefygygajym&mwGif - jzpfygonf/
80 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 81
olu xkad e&mwGif cPxm;Ny;D pm&Gupf mwrf;rsm;,lNy;D y'krm® ppfoifwef;oifMum;ay;apygonf/ xkdokdYoifwef;ay;cJYolwkdYwGif
(,cktcg ,Ofaus;rIXmeykid f taqmuftOD) wGi&f adS omae&mwGif uReaf wmfrw S rf o d rQrmS ukx d eG ;f &D 'kAv
dk cf sKyBf u;D (Nird ;f ) (wpnygwD)
tcsuf j yquf o G , f a &;wyf & if ; 0if ; twG i f ; ok d Y yk d Y a y;ygonf / Ouú|? ukb d ;dk atmif (a&SUae)? ukrd if;'if (awmckAd uy- tvif;0if
tcsufjy qufoG,fa&; wyf&if;\ wyfrSL;rSmAkdvfBuD;vSrkd; ,ck &aoY-ykyÜm;) wkdY yg0ifygonf/
(uG,v f eG )f jzpfygonf/ ok&Yd mwGif Akv
d Bf u;D vSr;dk onf ppf½;Hk wGiv f nf; uRefawmfwkdYonf tvSnhfusnbufü uif;½kHwGif uif;½kHrSL;
wm0efxrf;&onhftwGuf uRefawmfwkdYtm; 'kwd,wyf&if;rSL; tjzpf tkyfcsKyfaom wm0efukd ,lMu&ygonf/
Akdvfuav;Akdvfodef;wefu vufcHvkdufygonf/ wpfvcefu Y if;rSL;tjzpfwm0efusNy;D aomtcg uReaf wmfw\ Ydk
Ak d v f o d e f ; wef E S i f h u Ref a wmf wyfrSL;onf naeapmif;wGif xGufoGm;wwfNyD; n 9 em&D 10
em&DcefYrS jyefvmwwfonfudk owdjyKrdvkdufygonf/ xkdokdY
xkAd vdk u
f av;Akv d of ed ;f wefonf aemiftcgwGif uGejf rLepfygwD aemufusrjS yefvmaom Akv d of ed ;f wefonf uReaf wmfwYdk uif;orm;
wyfeD Akvd cf sKy?f aemifwiG f jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfygwD okawoe rsm;ESithf wl nv,fpmtjzpf&adS eaom ig;ajcmufzw k ?f xrif;aMumf
XmeBuD;\ XmeBuD;rSL; jzpfvmoljzpfygonf/ ponfwkdYukd pm;avY&Sdygonf/ wyfom;rsm;ESifh&if;ESD;pGm aewwf
uRefawmfwkdYukd Akdvfodef;wefu vufcHNyD; aemifwyf0if; onfukd awGU&ygonf/ olonfwyfrSL;wpfOD;[lí cGJjcm; raeol?
twGi;f &Sd wef;vsm;wGif ae&mcsxm;ygonf/ uReaf wmfwu Ydk dk yxr vufatmufi,fom; &Jabmfrsm;ESifh &if;&if;ESD;ESD;aewwfonfukd
oDwif;ywfwiG f bmwm0efraS y;rxm;yg/ em;em;aeae ae&ygonf/
owdjyKrdygonf/ xkdYaMumifholYtm; wyfrSm&Sdoltm;vkH; cspfcifMu
tcsujf yqufo, G af &;wyf&if;onf wyf&if;[kqadk omfvnf;
ygonf/
tiftm;tjynfh&SdykHr&yg/ wyfrSL; Akdvfav;odef;wefvufatmuf
okEYd iS yhf if Ek0d ifbmv\nwpfnwGif uReaf wmfonf ou©ßawmif
wGif t&mcHAkdvfESifhwyfMuyfBuD;rsm;&SdMuygonf/ xkdolwkdYrSm -
(1) t&mcHAkdvfarmifBuD;? q&mawmf OD;wdavmua&;onhf y@dwa0'ed,usrf;ukd zwfae
(2) wyfMuyfBuD; Akdvftkef;cif? ygonf/ zwf&mwGif ½kyyf idk ;f ESiyhf wfoufonhf ta&;tom;rsm;ukd
(3) wyfMuyfBuD; Akdvfoef;apm (aemifwGift*Fvdyfvkyfom; pmatmufwGif rsOf;om;xm;&m xkdpmrsm;ukd zwfae&m wyfrSL;
owif;pm t,f'DwmcsKyf) wkdYom&Sdygonf/ Akv
d o
f ed ;f wef a&mufvmygonf/ olonfpmzwfaeaom uReaf wmf
uRefawmfwkdYESifhrsufESmcsif;qkdifwGif&Sdaom ppfwef;vsm;wGif vufrS pmtkyfukdMunhfNyD; -
wyfom;rsm;aeMuygonf/ xkdvli,fppfonfwkdYonf aemifwGif ]]&JabmfbmawG zwfaewmvJ}} [kar;ygonf/ uRefawmf
a,meif; ac: rlvwef;ppfynmoifwef; (r*Fvm'kH)okdY wufcGifh pmtkyu f dk ydwv f u dk rf o
d nfwiG f olu pmtkyu f dk qG, J v l u
dk yf gonf/
&Muolrsm;jzpfvmMuonf/ aou©sawmifq&mawmf\ y@dwa0'ed,usrf;rSef; odoGm;&m -
xkpd pfom;vli,frsm;ukd 10 OD;pD cGNJ y;D uReaf wmfwu Ydk o
hJ Ydk oifwef; ]]cifAsm;'DpmawG zwfovm;}} [lí ar;ygonf/ ol\
qif;cJaY om txl;wyfMuyfBu;D rsm;xHtyfNy;D aeYpOfwe*FaEGrS wpfyg; rsufESmonf NyHK;oGm;ygonf/ NyD;aemufqufNyD; -
82 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 83
]]cifAsm; b,fNrdKUuvJ}} [k ar;ygonf/ ]]'gjzifh tJ'DxJrSmygwJY tEky#davmr½kyfykdif;0g'ukd b,fvkd
]]rkd;ukwfuygcifAsm}} [k ajzvkduf&m - oabmxm;ovJ}}
]][m cifAsm; ocifomcifukd odvm;}} ]]uRefawmf[m bkef;awmfBuD;ausmif;xGufyg? Ak'¨bmom0if
]][kwfuJY odygw,f? oluyJwyfxJykdYay;wmyg}} [kajzvkduf wpfa,mufyg ocifpkd;&JU tEky#davmr½kyfykdif;0g'[m Ak'¨0g'eJY
ygonf/ rqefYusifbl;vkdY ,kHMunfvkdY 'D[mukdvufcHygw,f}}
xkpd Ofo\ l rsuEf mS rSm uReaf wmhaf y:wGif &if;ES;D ,kMH unfr&I adS om Akv
d o f ed ;f wefonf uReaf wmhu f dk NyKH ;Ny;D Munfah eonf/ okMYd unfh
[ef ay:vmygonf/ xkdtcgolu - ae&if;u -
]]aeygOD; cifAsm; rEÅav;u q&mcifarmifav;tdrf a&mufz;l ]]uRefawmfuawmh tEky#davmr½kyfykdif;0g'ukd pOf;pm;wkef;
ovm;}}[k xyfar;jyefonf/ ygyJ? 'gayr,fh qkd&S,fvpfpD;yGm;0g' (xkdpOfwkef;u pepf[lí
]][k w f u J h a&muf z l ; ygw,f c if A sm? 'gayr,f h q&m rokH;ao;yg) ukdBudKufw,f}}
OD;cifarmifav;ESihf rawGUcJ&Y ygbl;? ukad rmifarmifeyYJ J awGUcJw Y myg/ ]]uRefawmfvnf;BudKufygw,f}}
ukad rmifarmifu tquftoG,v f yk af y;wJt
Y wGuf ocifomcifeYJ ]]uJ oGm;r,f reufjzefus&if uRefawmfh½kH;cef;ukdvmcJYyg/
qufoG,frdoGm;wmygcifAsm}} [k ajzvkduf&m - cifAsm;pdwf0ifpm;r,fh pmtkyfawG cifAsm;ukday;r,f}}[lí ajymNyD;
Akvd of ed ;f wefu ]]'gjzif&h if cifAsm; wufbek ;f Bu;D uko d ed ;f azu
xkdif&mrS xygonf/
wpfaumif<uufwkYd? armifMunfvifwkdY qkdwJYemrnfawGeJYa&;wJY
uRefawmfolYukdtav;jyKvkduf\/ oluvnf; uRefawmfhukd
urÇmppfeJY ArmhvGwfvyfa&; qkdwJYpmwrf;ukd zwf&rSmaygh}}
jyeftav;jyKNyD; xGufoGm;ygonf/
]][kwfuJY zwf&ygw,fcifAsm}}
]]'gjzifh b,fvkdoabm&vJ}} uRefawmfonf wpfa,mufwnf;pOf;pm;rdonfrSm -
]]uRefawmfu odyfb0ifrusygbl;;cifAsm}} [k ajzvkdufaom ]]igawGUcsiw f YJ uGejf rLepfvyI &f mS ;rI (Communist movement)
tcg Akdvfodef;wefu - ESifhrsm; awGU&awmhrvm;}} [lí awG;aerdvdkufygonf/
]]b,fvb dk 0ifruswmvJAsm}} [k ar;jref;ygonf/ uReaf wmfu aemufaeYeHeufapmapm &Spfem&DcefYwGif wyfrSL;Akdvfodef;wef
]]'DtxJrmS t*Fvyd u f v
dk nf;wku d &f r,f? *syefuv dk nf; wku d &f ½k;H cef;okoYd mG ;ygonf/ wyfrLS ; Akv d o
f ed ;f wef\ ½k;H cef;rSm tdycf ef;ESihf
r,fvkdY qkdxm;awmh uRefawmf em;r&Sif;bl;? tckawmh t*Fvdyfukd wGJaeygonf/ olu uRefawmfvmonhftwGuf auseyf[efjzifh
wkud Nf y;D oGm;Ny?D *syefawGuseaf eawmh b,fvedk m;vnf&rvJ rodb;l }} uRefawmfhukdBudKqkdygonf/ xrif;aMumf? ig;&HUajcmufrD;zkwf?
]]'DpmtkyfxJrSm ½kyfeJYywfoufwJYtykdif;awG a&;rSwfxm;wm a&aEG ; Murf ; wk d Y E S i f h {nh f c H y gonf / pm;aomuf N yD ; aomtcg
awGU&w,f? cifAsm; ocifpkd;a&;wJY qkd&S,fvpf0g'pmtkyfukd Akdvfodef;wefu tdwfwpftdwftwGif; vufESdyfpufESifh ½kduful;
zwfzl;ovm;}} xm;aom pmxyfwpfxyfukd ay;ygonf/
]]zwfzl;wmayghcifAsm}} xkdpmrsm;ukday;&if; Akdvfodef;wefu -
84 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 85
]]a&mh &Jabmfzwfayawmh? 'gayr,fh cifAsm;wkdY taqmif ]]qkd&S,fvpf0g'ukdusifhokH;&efjzpfaom igwkdY\ wkdif;jynf
wef;vsm;rSmawmh zwfv&Ydk rSm r[kwb f ;l ? 'DrmS yJzwfomG ;}}[kajymNy;D onf tvkcHxm;&ygu igwkdYonf qkd&S,fvpf0g'taMumif;ukd
ol\tdyf&mtjzpfxm;aom t0wfwm;xm;onhf tcef;wGif;okdY ajymyifajymEkdifrnfr[kwfacs}}
0if&efñTefvkdufygonf/ xkdae&mwGif ukvm;xkdifwpfvkH;&Sd\/ xkd armf p D w k H ;
ae&mwGif xkid Nf y;D uReaf wmfzwfvu
dk yf gawmhonf/ uReaf wmft h m;
,aeYtcsdefonf 'kwd,urÇmppfBuD;jzpfaeayonf/ jrefrm
tpGJBuD; pGJapaom pmrsm;jzpfawmh\/ EkdifiHrSm zufqpf*syefwkdY\ vufatmufwGif a&mufae&ayNyD?
uRefawmfyxrqkH; zwfrdaompmvkH;rSm- zufqpf*syefudk awmfveS &f rnft h a&;onf jrefrmwpfrsK;d om;vk;H \
ArmhvGwfvyfa&;aMunmpmwrf; trSwf (1) [lí awGU& wm0efjzpfaeawmhonf/
ygonf/ urÇmay:wGif t*Fvyd ?f tar&duef? jyifopf? ½k&mS ;? w½kww f uYdk
xkdpmwef;aMumifh uRefawmfhpdwfawG vIyf&Sm;oGm;awmh\? wpfzuf? *smref? *syef? tDwvDwkdYuwpfzuf olEkdif? igEkdifppfyGJBuD;
wkefvIyfoGm;awmh\/ xkdYaMumifh pm&Gufrsm;ukdvSefNyD; aemufqkH; tNyKd ijf zpfaeMuonf/ t*Fvyd ?f tar&duef? jyifopf? ½k&mS ;? w½kwf
pmrsufESmukd Munhfvkdufaomtcg - r[mrdwfEkdifiHwkdYonf 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;jzpfMuNyD; *smreD?
*syef? tDwvDwkdYonf zufqpftmPm&Sifrsm;jzpfMuonf/
uGefjrLepfygwD zufqpfwkdYonf vQyfwpfjyuf0ifwkdufrIaMumifh tcsKdUaom
Armjynf (acwå - tdE´d,jynf) [laom pmukdawGU&aom a'owkdYwGif ppfyGJrsm; EkdifaeMuonf/
tcg uRefawmftvGefauseyfoGm;\/ xkdtcg uRefawmf auseyf trSefpifppf ppfyGJ[lonf pD;yGm;a&;tiftm;awmihfwif;ol
vGef;aomaMumifh acwåNidrfoufpGmpmukd ai;NyD;Munhfaerd\/ rsm;om a&&Snw f iG f ppfyEJG idk w
f wfMuonf/ 'Drudk a&pDtiftm;pk0if
tawmf a v;MumrS pm\tpuk d jyef M unh f v k d u f r d a wmh o nf / jzpfaom t*Fvdyf? tar&duef? jyifopf? ½k&Sm;ESifhw½kwfr[mrdwf
wpftpwGif - Ekid if w
H oYdk nf ppfa&;twGuf taxmuftyHaY y;Ekid af om vufeuf?
Armh v G w f v yf a &;aMunmpmwrf ; trS w f (1) [laom &du©mponfwkdYukd a&&SnfaxmufyHYay;Ekdifaom tiftm;&Sdonf/
acgif;pOfBuD;ESifh ,if;pmwef;atmufwGif - ppfyGJ\tqkH;owfonf r[mrdwftiftm;pkrsm;uom tEkdif&
rnf[í l ,kMH unfNy;D jzpfonf/ r[mrdwEf idk if rH sm;uEkid v
f Qif ukv
d edk D
tcef; (1) EkdifiHrsm;a&m zufqpfatmufrS EkdifiHrsm;yg vGwfvyfa&;&vdrfh
vGwfvyfa&;onf yxr [lí awGU&\/ ,if;pmwef; rnf[k ,kHMunf&onf/
atmufwGif armfpDwkH;\ ajympum;rsm;ukd ukd;um;xm;aom xkdYaMumifhArmhvGwfvyfa&;&&Sd&efrSm 'Drkdua&pDtiftm;pk
jzpfaom r[mrdwfwkdYESifhom yl;aygif;&rnf[líodxm;cH,lxm;
pmykd'fukd awGU&\/ xdkpmykd'frSm-
&rnf/
86 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 87
xkpd mukzd wfNy;D aom uReaf wmfonf Armhvw G vf yfa&;twGuf ]]þurÇmay:wGif t&if;&Sif0g' wnf&Sdaeoa&GUumv
t*Fvdyfukd jyefwkdufrnfhtpm; t*FvdyfESifhyl;aygif;&efvkdonf ywfvkH; qkd&S,fvpf0g'ukd atmifjrifatmif rxlaxmifEkdiforQ
[laom tawG;ukd &&Sdvkdufygawmhonf/ umvywf v k H ; pD ; yG m ;ysuf u yf q k d u f j cif ; ? vl r sm;pk b 0onf
xko d &Ydk &Sv
d u
dk af omtcg uReaf wmhu f ,dk u
f Reaf wmf tjrifopfudk qif;&J'ku©BuHK&jcif;? ppfyGJrsm;jzpfyGm;jcif; paom taxGaxG
&&Sdvkdufonf[lí auseyfae&ygawmhonf/ uyfBuD;rsm; qkdufa&mufaeMuvdrfhrnf}}
þum;tcef; (1) \ qkdvkd&if;tcsufjzpfygonf/ xkdYaemuf vD e if
uRefawmf tcef; (2) ukd Munhfygonf/ tcef; (2) \ acgif;pOfrSm
'Drkdua&pDa&;onf 'kwd, [lí awGU&ygonf/ xkad tmufwiG f ½k&mS ; tcef; (3) \ qkv d &dk if;taMumif;tcsurf sm;rSm þrQjzifrh Ny;D
Ekid if u
H dk xlaxmifco YJ l acgif;aqmifBu;D vDeif\ pmyk'd uf adk wGU&ygonf/ ao;ay/ ArmEkid if v H w
G v
f yfa&;&aomtcg tvkyo f rm;? v,form;?
awma&m NrKd Uyg qif;&Jom;rsm;? Ekid if w H pf0ef;vk;H wGi&f adS om Ekid if o
H m;
]],cktcgqkd&S,fvpf0g'ukd xlaxmifEkdif&ef 'Drkdua&pD wkid ;f &if;om;vlrsK;d tm;vk;H wk\ Yd pD;yGm;a&;? vlraI &;jynfph aHk &;twGuf
or®wEkdifiH xlaxmifa&;vrf;rSwpfyg; tjcm;r&SdNyD}} qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;pepfukd xlaxmif&rnf[lí a&;om;xm;yg
vD e if onf/ qkd&S,fvpfor®wEkdifiH xlaxmifa&;onf jrefrmEkdifiH\
[laompmykd'fukd awGU&ygonf/ aemufqkH;yef;wkdiftjzpf &nfrSef;xm;aMumif; zwf&ygonf/
ArmEkid if o
H nf vGwv f yfa&;&Ny;D aomtcgwGif ppf\ 'Pf&m usef&Sdaom tcef;rsm;rSm tcef; (4)? tcef; (5) wkdY&Sdygao;
'Pfcsufrsm;ukd emvefxl&ef taxGaxGjyefvnfxlaxmifa&;ukd onf/
vkyMf u&rnf/ jynfow l \
Ydk Ekid if aH &;pdw"f mwfrsm; zGUH NzKd ;wk;d yGm;vm&ef tcef; (4)taMumif;ukd aemifwGif&Sif;jyygrnf/ tcef; (4)
aqmif&GufMu&rnf/ jynfolwkdY\ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ukdvnf; wGif qkd&S,fvpf0g't,ltqrsm;ESifh qkd&S,fvpf0g'ESifh jcm;em;
jyefvnfxlaxmifay;&rnf/ aom tjcm;aom0g'rsm;ESifh EIdif;,SOfxm;onfukd awGU&ygonf/
xkw
d m0efrsm;ukd xrf;aqmifEidk &f ef 'Dru dk a&pDor®wEkid if o H pf tcef; (5)ü tcef; (1) wGif yg0ifaom vGwfvyfa&;onf
ukd xlaxmif&rnfjzpfayonf[lí a&;om;xm;ygonf/ yxr[laom taMumif;ESihf ywfoufNy;D wkid ;f jynftwGi;f &Sd *syefudk
xkdtcsufrsm;onf tcef; (2) \ qkdvkd&if;tcsufrsm; qefYusifaomtzGJUtpnf;rsm;? txl;ojzifh tm&Svli,f? Armh
jzpfayonf/ wyfrawmf? EkdifiHa&;tzGJU0ifa[mif;rsm;? u&iftrsKd;om;rsm; tp
xm;NyD; zufqpfukd qefYusifMurnfhvlrsm;ukd pkpnf;&rnf[lí
tcef; (3)
a&;om;xm;ygonf/
tcef; (3) \ acgif;pOfatmufwiG f qkd&S,fvpf0g'a&;onf
xkdpmwrf;ukd zwfrdaom uRefawmfonf twefMumatmif
wwd , [líjzpfonf/ xkdacgif;pOfatmufwGif vDeif\ pmykd'fukd
xkdifNyD; pOf;pm;aerdonf/ uRefawmfum; uRefawmf&Smaeaom
ukd;um;xm;onf/
88 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 89
uGefjrLepfvIyf&Sm;rIESifhawmh awGU&NyD[lí pOf;pm;aeaomaMumifh wpfnwGif tjyifrjS yefvmaom Akv d of ed ;f wefu uReaf wmht f m;
jzpfonf/ vufESdyfpuf½kdufxm;onhf pm okH;rsufESmygaom ay;pmESifh
pmzwfNyD;aemuf Akdvfodef;wefukd pmwrf;jyefay;aomtcg um;vfrmhupf Ef iS hf tde*f s,v f af &;cJo
Y nfh uGejf rLepfaMunmpmwrf;
Akdvfodef;wefu - jrefrmjyefpmtkyfukd ay;ygonf/
]]b,fES,fhvJAsm}} [k ar;ygonf/ Akv
d o
f ed ;f wefu ]]'Dpmtkyrf &l if; t*Fvyd v f pdk mtkyrf &Sad o;bl;?
]]uRefawmfawmh BudKufw,fAsm? awGUcsifao;w,f}}[lí &&ifay;zwfr,f? pmtkyfpmwrf;awG uRefawmfhqDwGif MumMum
ajym&m Akdvfodef;wefu - rxm;ygbl;? zwfNy;D ykid &f iS u
f jdk yefay;vkud wf myJ/ rl&if;rzwf&ayr,fh
]]'Dupd u
ö 'DavmufeYJ rNy;D ao;bl;Asm zufqpfuadk wmfveS rf ,f 'Dpmwrf;awmh zwfMunhfygOD;}} [k Akdvfodef;wefu uRefawmfhukd
qk&d if tawmfudk pnf;½k;H &vdrrhf ,f? wyfrawmfa&m? tjcm;Ekid if aH &; ajymygonf/
orm;a[mif;awG? ausmif;om;oHrPdwyfom;awG? wkdif;&if;om; vufEydS pf uf½u dk x
f m;onhf pm&Gu\ f acgif;pOfrmS Our Atitute
vlrsKd;awG wpfjynfvkH;ygrSjzpfrSm uGefjrLepfygwDwpfckwnf;eJYawmh (igwkdYoabmxm;) [lí jzpfonf/
rjzpfEkdifao;bl;}} [k ajymygonf/ uRefawmfu - ]]cifAsm;zwfEkdif&JUvm;}}[kvnf; Akdvfodef;wefu ar;ygonf/
]]'Dpmwrf;ukd uReaf wmf auseyfw,f? uReaf wmhu f vdk nf; tJ'D
uRefawmfu -
vlpkawGeJY qufoG,fay;ygOD;}} [kajymvkdufNyD; -
]]zwfEidk yf gw,f? uReaf wmfi,fi,fu zm;om;vzke;f ausmif;
]]aeygOD; uRefawmfwkdYukd acgif;aqmifrSm b,folvJAsm}} [k
rSm aecJYwmukd;? NyD;awmh 10 wef;xd pmoifcJYwmyJ}}[k ajzvkduf
ar;vkdufygonf/ Akdvfodef;wefu
]]cifAsm;zwfwJYpm a&;wJY ocifpkd;yJAsmh}} [lí ajymvkdufyg ygonf/
onf/ Akdvfodef;wefu pm&Gufukday;NyD; xGufoGm;\/ uRefawmf
uReaf wmfauseyfaompdwjf zifh uReaf wmhpf pfwef;vsm;okjYd yefcYJ pm&Gufukd zwfvkdufygonf/ xkdpm\oabmrSm -
\/ nu uif;usxm;aomaMumifh uReaf wmfw h iG f wm0efr&Sad wmhyg/ ocifAkdvfxHokdY uGefjrLepfygwD Armjynf\ acgif;aqmif
xkdtcsdefrSpí tcsufjyqufoG,fa&;wyfzGJU\ wyfrSL; ocifpkd;u &Sif;vif;a&;om;ay;aompm jzpfygonf/ a&;&jcif;
Akdvfodef;wefESifh ,ckuJhokdY EkdifiHa&;oabmyg&Sdaom qufqHrIukd taMumif;rSm xkdumv 1943 ckESpf? 'DZifbmvukefteD;0ef;usif
qufwkdufqkdovkd&&dScJYayonf/ uRefawmfonf aeYv,fykdif;wGif wGif jrpfBu;D em;NrKd UwGif wkAYd rmtpnf;t½H;k 0ifocifawGudk t*Fvyd f
wwfEidk o f rQ tem;,lNy;D nykid ;f wGif wm0efusavY&adS om uif;wJudk wyf u owf v k d u f a vonf / towf c H & aomocif r sm;wG i f
tkycf sKy&f onhf uif;Akv d wf m0efudk nwkid ;f vkyd ifwm0ef,cl aYJ yonf/ xif&Sm;aom ocifeufazwkdY yg0ifcJYMuonf/
xkdwm0efaMumifh nykdif;wGif pmzwfcsdef,lí&NyD; nykdif;rSwyfokdY xkdpOfu uGefjrLepfygwD0if acgif;aqmifykdif;onf 'Drkdua&pD
jyefvmavY&o dS nhf Akv
d of ed ;f wefEiS q
hf pHk nf;cGihf pum;ajymcGi&hf &Sw
d wf tiftm;pk r[mrdwfwkdYESifhaygif;&ef tm;ay;aeaom umvjzpf
ayonf/ &um; r[mrdwfwyfwkdYu wkdYArmtpnf;t½kH;0ifocifwkdYtm;
90 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 91
tjypf&mS owfjzwfaeonfudk b0ifrusaom ocifAv dk u
f ocifp;dk ygonf/ okaYd omfq&mBu;D ocifp;dk \ &Si;f jycsuw f u Ydk ckid v
f o Hk nf[k
xH pmESiahf &;Ny;D ar;vku d &f m ocifp;dk u jyefajzaompmjzpfavonf/ ,lqaomaMumifh xkdudpöukdvufcHvkdufygonf/
þokdYocifrsm; towfcH&jcif;taMumif;rsm;wGif r[mrdwf aemufaeY Akv d o f ed ;f wefEiS ahf wGUvQif þudpu ö dk ar;OD;rnf[í l
wyf txl;ojzifh t*Fvyd w f yfwo Ydk nf jrefrmEkid if H jrpfBu;D em;NrKd UokYd qkH;jzwfvkdufonf/
0ifa&mufNyD; ocifwkdYtm;owf&jcif;taMumif;&if;wGif t*Fvdyf xkaYd emuf uReaf wmfonf uGejf rLepfaMunmpmwrf;ukd zwf&ef
wyfwkdYonf *syefrsm;ukdocifwkdYu ac:,lcJYíom jrefrmEkdifiH pmtkyfukd ukdifvkdufygonf/
twGi;f *syefwaYdk &muf&onf[al omtaMumif;tjyif xkw d yfww Ydk iG f þpmtkyEf iS yhf wfoufNy;D aemifwiG f oD;jcm;&Si;f vif;a&;om;yg
NAdwdoQtpkd;&xHwGif wm0efxrf;cJYMuaom t*Fvdyftvkdawmf&d OD;rnf/ taMumif;rSm uGefjrLepfaMunmpmwrf;onf uGefjrLepf
AsL½kdu&uft&m&Sdrsm;vnf; yg0ifcJYaomaMumifh taMumif;rQru ygwD0ifwkdif; vufcH&aompmwrf;jzpfaomaMumifhyif jzpfonf/
r[mrdwfwyfwkdYESifh ArmhumuG,fa&; wyfrawmf uGefjrLepfygwD uRefawmfonf zufqpfukd qefYusif&ef vIyf&Sm;aeMuaom
paom EkdifiHa&;tzGJUtpnf;wkdYwpfzGJUESifhwpfzGJU em;vnfrIr&ao; tzG J U tpnf ; 0if r sm; acgif ; aqmif r sm;uk d awG U csif v S o nf /
aom taMumif;rsm;vnf; yg0ifaeayonf/ Akdvfodef;wefu wpfaeYwGif qkHay;rnf[kajymygonf/
xkdrSwpfyg; tdEd´,EkdifiHokdYa&mufaeaom wufbkef;BuD; 1943 ckESpf? 'DZifbmvtwGif;u jzpfygonf/
odef;azonfvnf; r[mrdwfwkdYESifh em;vnfrI&&Sd&efBudK;yrf;aom Akv
d o f ed ;f wefac:aomaMumifh uReaf wmfoaYl emufoYdk vku d of mG ;
tcgvnf; jzpfaeayao;onf/ ygonf/ &ufrmS 'DZifbm 23 [kxifr\ d / Akv
d o
f ed ;f wefEiS u hf Reaf wmf
ocifpkd;\pmwGif jrpfBuD;em;ocifrsm; towfcH&jcif;ESifh wkYd a&T*wHk idk v
f ifv h rf;okYd a&mufomG ;ygonf/ xkad e&mwGif Karupis
ywfoufNy;D þjzpfqJ 'kw, d urÇmppfBu;D onf 'Dru dk a&pDtiftm;pk shokai (um½ky d ½D udI idk ;f ) [k a&;xm;aom qkid ;f bkwcf sw d q
f x JG m;aom
uom tEkid &f &SNd y;D urÇmay:&Sd zdEydS cf EH idk if w H \Ydk vGwv f yfa&;&&S&d ef tcef;wpfcef;okYd 0ifomG ;ygonf/ uReaf wmfw0Ydk ifomG ;aom qkid rf mS
at;csrf;om,map&ef aqmif&GufEkdifvdrfhrnfjzpfonf/ zufqpf t&ufESifhtjcm;aom tazsmf&nfrsm;a&mif;aom qkdifjzpfaeyg
tiftm;pkonf r[mrdwf'Drkdua&pDtiftm;pkxuf pD;yGm;a&; onf/ t*Fvyd pf mvk;H um½kyd ½D u dI idk ;f [lonhf pmvk;H atmufwiG f *syef
tm;jzifh tm;enf;onf/ ,cifu vGwfvyfa&;qkH;½IH;cJYaom EkdifiH pmawGa&;xm;ygao;onf/ qkdiftrnf[kxifyg\/
wk\ Yd vGwv f yfruI dk ykrd Ndk y;D zdEydS cf jH yKMuvdrrhf nf/ xkaYd Mumifh r[mrdwf qkid t f rnfrmS t*Fvyd pf mvk;H ESiahf &;xm;aomfvnf; toHxu G f
wk\Yd avmavmq,fjyKrcl aYJ om tjyKtrludk y"merxm;bJ tajccH rSm *syeftoHxGufjzpfygonf/ *syefppfbuft&m&SdBuD;rsm;
usaom r[mrdwf'Drkdua&pDtiftm;pkESifhom yl;aygif;aqmif&Guf at;at;vlvlxkdifaomufaomqkdif[k od&ygonf/
&rnfqo dk nhf rl0g'uko d m ukid pf x JG m;&rnf[k a&;om;xm;ygonf/ uRef a wmf w k d Y 0 if o G m ;aomtcg uk d a X;Nrd K if a emuf c ef ; rS
xkdpmukd zwfrdaom uRefawmfonf ocifAkdvfajymovkdyif xGufvmygonf/ uRefawmfwkdYukd awGUaomtcg ukdaX;NrdKifukd
'Dru dk a&pDtiftm;pkEiS hf yl;aygif;a&;udpu ö dk b0ifrusovkjd zpfomG ; Akdvfodef;wefu uRefawmfESifhrdwfqufay;ygonf/
92 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 93
]]'Dvlu ppf&JwyfMuyfBuD;yJ uRefawmfwkdYvkyfief;awGukd ol tcsufjyqufoG,fa&;wyf&if;rSm ,ckacwf or®wtdrf0if;
vkyv f rd rhf ,f? ocifp;dk &JUpmawGvnf; zwfNy;D Ny?D pdwcf s&wJo Y yl }J } [lí teD; 0ifqmvrf; tkww f u
dk if ,frsm;wGif wnf&o dS nf/ xkad e&mwGif
rdwfqufay;ygonf/ ukdaX;NrdKifu ]]cifAsm;wkdYvmwmtawmfyJ? Akdvfodef;wef\ tcsufjyqufoG,fa&;wyf? *syefjyefAkdvfzkef;jrifh
ocifwifjrvnf; a&mufaew,f}} [líajymNy;D qkid \ f twGi;f cef; OD;pD;aom 0ifqmavYusifha&;wyf&if;? ppf0efBuD;½kH;? r*Fvm'kH
okdY OD;aqmifac:oGm;ygonf/ Akdvfoifwef;ausmif; ponfwkdYwGif zufqpfqefYusifa&; tquf
qkid t f wGi;f cef;wGif taEG;xnf 0wfxm;aom vlwpfa,muf toG,frsm;ukd pnf;½kH;cJYavonf/ xkdYaMumifh wyfrawmfwGif;
t&yfaxmifaxmif armif;armif; ½ky&f iS rf if;om;½kyv f dk tom;jzLjzL zufqpfqefYusifa&; tquftoG,frsm; wkd;yGm;vmcJYonf/
acsmacsmukd awGU&\/ olum; ocifwifjrjzpfygonf/ ukad X;NrKd iu f wyfrawmftwGif;rS &JabmftcsKdUukd pnf;½kH;a&;wm0efrsm; cGJa0
uRefawmfESifhocifwifjrukd rdwfqufay;ygonf/ ay;jcif; cHMu&onf/
ukad X;NrKd iof nf vifv h rf;ESiahf bmif'&Dvrf;axmif&h dS OD;vlav; ukdaX;NrdKifrdwfqufay;rIaMumifh ocifwifjrESifhuRefawmfwkdY
wkdufwGif aeygonf/ OD;vlav;\ ZeD;rSm ukdaX;NrdKif\tpfr jzpf
pum;ajymMu&mwGif ocifwifjru ]]'DrmS Asm cifAsm;taMumif;awmh
onf/ OD;vlav;u ol\wkdufatmufxyfwGif *sif*smbD,m
Akv
d of ed ;f wefajymvkYd odNy;D ygNyD awGU&wmvnf; 0rf;omygw,f/
qefqef arT;eH&Y adS om t&omrSmcsKad t;onhf tazsm, f rumwpfrsK;d
ukd a&mif;ygonf/ cifAsm;&JU ppf,el aD zmif;uawmh uReaf wmfwt Ydk wGuaf wmh tawmfu h dk
ocifwifjr\bkHb0rSmjzifhwGif ocifwifjru uRefawmfhukd tusKd;&SdrSmygyJ}} [lí ajymygonf/ xkdpOfAkdvfodef;wefu ]]'Dvkd
awGU&wm 44 arvwGif [ka&;xm;ygonf/ trSefu 43 ck? udwk ifjr&JU ukcd spvf idI u
f q&mBu;D ocifp;dk a&;wJY ocifAv dk uf dk ay;wJY
'DZifbmom jzpfygonf/ olu bavZmukyfeDndKa&mif 0wfxm; pmukd odyfb0ifruszl;Asm/ 'Dudpöukd olb0ifrusovkdyJ wyfxJ
ygonf/ rSmvJ t&m&Syd idk ;f tcsKUd u odyrf &Si;f bl;wJAY sm/h 'Drudk a&pDtiftm;pku
xkdqkdiftwGif;okdY tazsmf,rumaomufolwkdY t0iftxGuf zufqpfukdqefYusifr,fholawGukd owfw,fqkdawmh tm;vkH;u
&SMd uygonf/ uReaf wmfw\ Ydk zufqpfqefu Y siaf &;vIy&f mS ;rItzGUJ 0ifwYdk em;vnfzkdY rvG,fatmifjzpfaew,f/ cifAsm; aoaocsmcsm&Sif;jy
onfvnf; xkdqkdifwGif [efrysuf0ifxGufEkdifMuyg\/ vkdufygOD;}} [k 0ifajymygonf/
um½kyd ½D udI idk ;f okYd r*Fvm'kAH vdk o
f ifwef;ausmif;rS Akv d o f ifwef;om; xkdtcgwGif ocifwifjru 0if½kd;wef;EkdifiHtzGJU0if zufqpf
rsm;? Akdvfodef;wefu apvTwfaom &Jabmfrsm;? &efukefNrdKUwGif; tiftm;pkw\ Ydk pD;yGm;a&;tajctae? Ekid if aH &;t,ltqwGif olw\ Ydk
&yfuGuftoD;oD;rSm vma&mufqufoG,fjzpfaom &Jabmfrsm;rSm pdwf"mwfonf Murf;MuKwf&ufpufaom pdwfaeoabmxm;wGif
aeYpOfvkd a&mufvmNyD; ukdaX;NrdKifESifhqufoG,fMuygonf/ tajcjyKxm;onf/ vlukduRefuJYokdY oabmxm;wwfolrsKd;awGjzpf
ArmhumuG,af &;wyfrawmf ppf0efBu;D ½k;H tcsujf y qufo, G f onf/ olwkdYxuf 'Drkdua&pDtiftm;pkawGu pdwf"mwfa&;&m
a&;wyfwGif wm0ef,laeaom Akdvfodef;wefrSm wyfrawmfwGif;ü tm;jzifhomw,f/ 'Drkdua&pDtiftm;pku ta&;omvm&ifawmh
zufqpfqefu Y siaf &;? pnf;½k;H a&;vkyif ef;ukd aqmif&u G v f su&f o dS nf/ urÇmrSm uRefjyKcHcJY&wJY EkdifiHawGu 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;vkdY&Sd&if
94 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 95
vGwfvyfa&;&oGm;Ekdifw,f/ t*Fvdyfuvnf; ppfNyD;wJYtcg tvkw H iG &f adS om Akv d rf LS ;Bu;D cifnKd \ tajrmufwyf? ppf&;Hk csKyw f o
Ydk Ydk
tm;enf;oGm;Ekid w f ,f/ 'Dawmhov l ufatmufcEH idk if u H dk ol uRejf yK oGm;a&mufNy;D pm&Gurf sm;ukad y;&ygonf/ tif;waumfjrif;wyfwiG f
cJw
Y EYJ idk if aH wGudk qufvufxed ;f odr;f Ekid rf mS r[kwb
f ;l / 'Dawmh 'krd eD ,
D H wm0efco H rl mS Akv
d t f ek ;f wifjzpfNy;D aemifwiG f &JabmfjzLacgif;aqmif
jzpfap? vGwfvyfa&;jzpfap&oGm;Ekdifw,f? 'gaMumifh 'Drkdua&pD Akdvftkef;wif jzpfvmygonf/
tiftm;pkbufuvkduf&r,f[lí uGefjrLepfygwD (Armjynf)u tjcm;aompmjzef&Y rnfeh ,fajrrsm;rSm ocifwifjrwm0efay;
cH,laMumif; ocifwifjru &Snfvsm;pGm ajymjyygonf/ apckdif;aom &efukefNrdKUwGif;u ae&mrsm;jzpfNyD; tjcm;wpfckrSm
uRefawmfonf ocifwifjrESifh yxrtawGUtBuHKwGif wGHaw;wGif&Sdonhf ppfzdeyfcsKyfaomXmejzpfygonf/
txufygtwkdif; Mum;cJY&onhftcg uRefawmfhpdwfonf wpfrsKd; tvkt H ajrmufwyfwiG f yJc;l a':ESi;f qD\armif Adv k w f ifatmif
wpfzkHjzpfay:cHpm;rdonf/ wdusaom qkH;jzwfcsufr&Sdao;yg/ &Sdygonf/ olYxHokdY vQdKU0Sufpm&Gufpmwrf;rsm;ay;aomfvnf;
odkYaomf ocifwifjr\ &Sif;jycsufonf obm0,kwåd&Sdonf?
olonf xkdpm&Gufpmwrf;rsm;ukd oufqkdif&mokdY ydkYay;vifhupm;
aMumif;usKd;qDavsmfonf[lí cH,lrdygonf/
olurl uGejf rLepfwpfa,mufjzpfrvmcJyY g/ olonfaemiftcgwGif
um½kdyD½Idukdif;okdY 'kwd,tBudrfta&mufwGif qkd&S,fvpfppfAkdvfrsm;[k vlodrsm;vmaom wyfr[mrif;rsm;ESifh
ocifwifjrESiahf wGUNy;D aomtcg ocifwifjru uReaf wmft h m; &if;ESD;oGm;ygawmhonf/
]]aemufawGUMuao;wmaygh}} [kajymNyD; vlcsif;cGJvkdufygonf/ uRefawmf\ vIyf&Sm;rIrsm;rSm tvGefrsm;vm\/ oGufvufrI
aemufoDwif;wpfywfcefYtMumwGif uRefawmfonf ukdaX;NrdKif vnf; &dSvmygonf/ ocifwifjrESifh qufoG,frIrSm jzwfr&yg/
rSmaomaMumifh um½kdyD½dIukdif;odkY 'kwd,tBudrfa&mufoGm;jyefyg xkaYd Mumifh ocifwifjrtdro f v Ydk nf; 0ifxu G rf yI pdk yd fvm&ygawmhonf/
onf/ uRefawmfESifh Akdvfodef;wefwkdYonf um½kdyD½Idukdif;\ aemuf wpfcgwpf&w H iG f uReaf wmf uk, d af &;uk, d w f mudp&ö adS omtcg
cef;okdYwef;0ifoGm;Muygonf/ uRefawmfwkdYa&mufNyD; rMumrDyif uReaf wmf\ ,leaD zmif;ukd ocifwifjrtdrw f iG x f m;cJNY y;D t&yf0wf
ocifwifjr a&mufvmygonf/ ocifwifjru uRefawmhftm; - jzifyh if NrKd UxJxu G w f wfygonf/ þokv Yd yk rf od nht f wGuf uReaf wmf
]]'DrmS ukcd spvf idI f 'DaeYupNy;D cifAsm;ukd udpk ef;aiGvaYdk c:r,f/ wk\ Yd zufqpfawmfveS af &;vkyif ef;Bu;D arSmifBu;D us tzsucf &H rnfh
uReaf wmfu h adk wmh ukb d ode;f vdYk cifAsm;rSwx
f m;&r,f}} [k ajymonf/
ab;rS oDoDav; vGwfcJYzl;aomtaMumif;ukdvnf; owd&rdyg
xkd&ufrsm;rS pwifNyD; zufqpfqefYusifa&;ESifhywfoufaom
ao;onf/
pm&Gupf mwrf;rsm; jzefaY 0aom wm0efrsm;ukd xrf;aqmif&ygonf/
,cifAv dk o f ed ;f wefrw
S pfqifo h m wm0efay;cJaY omfvnf; aemifwiG f uRefawmftjyifoGm;aeckduf tdrfokdY ocifwifjrZeD; rrjzL?
ocifwifjru uRefawmhftm; wkduf&kdufqufoG,fNyD; pma0a&; olwkdY\om;OD;&Jjrifhu tcgv,fom;avmuf (aemiftcgwGif
wm0efukd ay;ygawmhonf/ pma&;q&m*,ufeD jzpfvmol)ESifh ygwD0if rjzLEk? ukdoufwif
uRefawmfpmrsm;jzefYcsd&onfh ae&mrsm;rSm tif;waumfwGif (yDuif;jyef) wkdY &Sd&pfcJYygonf/ xkdtcdkufwGif ykvdyfom;ESpfOD;?
&Sdaom jrif;wyfrSL; Akdvftkef;wif? r*Fvm'kHAkdvfoifwef;ausmif;? t&yfvlBuD;ESpfOD;wkdY tdrfxJokdY0ifvmMuaMumif;? olwkdYu &Smcsif
96 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 97
onf[k ajymNyD; tdrfukd&SmMuaMumif;? tay:qkH;xyfwGif zufqpf azmfjycJaY om taxmuftxm;ukd erlemjyNy;D zufqpfqefu Y siaf &;
qefu Y siaf &;twGuf pmwrf;rsm;xm;onhf aowåmESpv f ;Hk ESihf rjzLEk? ajratmuf&Jabmfrsm;tm; ,leDazmif;0wfNyD; vIyf&Sm;cGifhjyKyg&ef
ukdoufwif? ocifwifjr\a,mufz armifwefwkdY tdyfMurnfh ocifoef;xGe;f rSwpfqifh Akv d cf sKyaf tmifqef;xH wifjyoabmxm;
tdy&f mrsm;pDvsu&f &dS m &Jrsm;u yxrxyf? 'kw, d xyfww Ydk iG b f mrQ awmif;cH&m Akv d cf sKyaf tmifqef;\ oabmwlcsuu f &dk &Scd yYJ gonf/
rawGUaomfvnf; wwd,xyfwGif &Sm&efwufaomtcg tdyf&m xkrd Qru ajratmuf&aJ bmfrsm;onf wyfrawmftm; zufqpf
rsm;ESifh aowåmESpfvkH;ukdawGUaomtcg &SmvQif olwkdYvkdcsifaom qefUusiaf &;pdw"f mwfrsm;? Ekid if aH &;&nf&, G cf surf sm;jzifh jynh0f aom
t&mawGUawmhrnf[lí rsufESmrsm;&Tifvef;wuf<uvmaMumif; wyfrawmfjzpfvma&;twGuf wyfrawmftwGif; EkdifiHa&;pnf;&kH;
aemifro S wl rYdk suEf mS wGif tHMo&dyo f rf;oGm;aMumif; ocifwifjr\ rIrsm; jyKvyk Ef idk í
f Ekid if aH &;oifwef;wufNy;D aom wyfwiG ;f wyfjyifrS
ZeD;a':jzLjzLu uRefawmfhukd ajymjyygonf/ &Jabmfrsm;ukd wyfrawmftwGif;ü EkdifiHa&;rSL;rsm; vQdKU0SufcefY
]]ukdpef;aiG&,f ukdpef;aiG&JU ,leDazmif;vufywfuvnf; xm;rnfhtpDtpOfukdyg jyefMum;cJYjcif;jzpfayawmhonf/
wyf r awmf & J & J U vuf y wf q k d a wmh ol w k d Y t H Y M ooG m ;wmaygh / vQdKU0SufcefYxm;rnfqkd&mwGif wyfrawmfwyf&if;? wyfcGJwGif
b,folY[mawGvJ? bmawmfovJeJYar;vkdY uRefru uRefrarmif&JU ae&mwpfckckjyKí &mxl;tqifhwpfckckwGif twdtvif;cefYxm;
,leaD zmif;awG olvufzuf&nfaomufomG ;vkYd 'DrmS cPxm;cJw Y m
rnfh twGi;f vky&f yftaejzifrh l zufqpfqefu Y siaf &;twGuf wyfrLS ;
qkrd S uReaf wmfwu Ydk dk pdwrf &Syd geJAY sm? vlwpfa,mufu 'Dwu dk af y:rSm
wyfom;rsm;ukd EkdifiHa&;t& vQdKU0Sufpnf;&kH;a&;yif jzpfonf/
vlwpfpkwufaeMuw,f? bdef;a&mif;wmvkdYowif;vmay;vkdY
AkdvfcsKyfatmifqef;u wyfwGif;pnf;&kH;a&;twGuf wyfwGif;
vm&SmwmygvkdY ajymNyD; olwkdYxGufoGm;Muw,f? awmif;yefvkduf
wmvnf; tBurd Bf urd yf gyJ? ukpd ef;aiG&UJ *syef"m;&Sn?f jrif;pD;zdeyf&n S ?f ESifhjyify &Jabmfrsm;ukd wyfrawmftwGif;ü EkdifiHa&;rSL;rsm;tjzpf
,leDazmif;wkdYu u,fayvkdY}} [lí a':jzLjzLu ajymygonf/ vQdKU0SufcefYxm;rnfh tpDtpOfukd ocifpkd;xH ydkYvkduf&m ocifpkd;
þjzpf&yfaMumifh uReaf wmfwt Ydk wGuf tjrwfwpfcx k u G o f mG ; uvnf; oabmwlaomaMumifh csucf si;f taumiftxnfazmf&ef
ygonf/ uReaf wmfw\ Ydk zufqpfqefu Y siaf &;? uGejf rLepfvyI &f mS ;a&; pwif&awmh\/
paom EkdifiHa&;vIyf&Sm;rIukd AkdvfcsKyfatmifqef;ukd,fwkdif tod xkjd zpfpOfwjYdk zpfaepOfrmS yif ta&;wBu;D udpw ö pfcak y:vmjyef
trSwjf yKonht f qifo h Ydk a&mufomG ;aomaMumifh jzpfayawmhonf/ ygonf/ wyfrawmftwGif; zufqpfqefYusifa&; ñTefMum;csuf
ocifwifjrESiu hf Reaf wmfwo Ydk nf zufqpfqefu Y siaf &;&Jabmf rsm;? pm&Gupf mwrf;rsm;ukd ukpd ñ H eG EYf iS Ahf v
dk rf LS ;Axl;wkxYd yH &Ydk ef tvkyf
rsm;\ vG,u f vl jHk cKH a&;twGuf wyfrawmf\tumtuG,, f &l ef jzpfygonf/ xkdtvkyftwGuf ocifwifjru uRefawmhfukdyif
pOf;pm;rdMuygonf/ uRefawmfwkdY\ vIyf&Sm;rIrSeforQukd twwf txufjrefrmEkid if o H Ydk vTwv f udk jf yefonf/ uReaf wmfonf txuf
EkdifqkH; wyfrawmf\ ppfpcef;rsm;wGif ykvdyfESifhuifaywkdifwkdY\ jrefrmEdkifiHwGif ckepf&ufcefY Mum\/ txufwGif AkdvfrSL;Axl;ukd
taESmifht,Sufuif;ap&ef wyfrawmfom; [efaqmifoGm;Mu&ef rawGUcJYyg/ ppfukdif;tajrmufwyfrS Akdvfodef;OD;ESifhom awGUcJY&
awG;rdygonf/ aomaMumifh ñTeMf um;csurf sm;ukd Akv d o f ed ;f OD;xHwiG o f m tyfc&YJ ygonf/
98 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 99
ppfukdif;rSjyefcJYaomtcg bJvif;wGif txufjrefrmEkdifiHwGif uRefawmfwdkYtm;vkHk; ppf0wfpHk0wfxm;Muygonf/ tif;*vHk;&GmrS
pnf;½k;H a&;twGuf wm0ef,al eaom ukx d eG ;f pdeu f adk wGU&m &efuek rf S pufydkif&SifOD;zdk;xGef;tdrf tay:xyfwGif zGifhvSpfjcif;jzpfygonf/
ay;ykdYonfh ñTefMum;csufrsm;ukd ay;cJY&awmhonf/ txufjrefrm xkdtdrfwGifawmh t&yf0wfESifhom aexdkifMuygonf/
Edik if o H Ykd oGm;&mwGif Adv k of ed ;f wefñeT Mf um;onfh ol\tpfujkd zpfol oifwef;udk ocifwifjru OD;aqmifNyD;aqG;aEG;ygonf/
udkwifOD;udk oGm;awGYNyD; oluppfudkif;udk vdkufydkY\/ xdkrSwpfqifh aqG;aEG;onfhacgif;pOfwcsdKUrSm-
jrpfi,f? xdkurS ykvdyf? xdkurS pOfhudkif-bJvif;wdkYodkY oGm;cJh&\/ um;vfrmhufpfa&;aom t&if;usrf; yxrwGJwGifyg0ifonfh
uReaf wmfjyefvm&m udx k eG ;f pdeu
f Edik if aH &;oifwef;wufrnfh tvkyfvkyf&yfESifh tpGef;xGuf wefzdk;xkwf,lrI [laom
pOfu h ikd rf S rwif&u D kd uReaf wmfEiS t hf wl ac:oGm;&efajymonft h wGuf t&if;&Sifpepf\ t&if;cHtusqHk;aomtcef;jzpfonf/ xdktcef;
rwif&Dudk ac:jyD; &efukefodkY jyefcJhygonf/ wGuf rmhupf o f nf u,fyw D ,f (Capital) ac: aiG&if;taMumif;udk
txufjrefrmEdkifiHodkYroGm;rD r*Fvm'HkAdkvfoifwef; 'kwd, vnf;aumif;? tvkyform;\vkyftm;pdkufxkwfrItaMumif;udk
ywfqif; Adv k rf sm;tm; *syefuifaywdik rf zS iG ahf om ppf&EJ iS w hf yfxed ;f vnf;aumif;? tydkwefzdk;xGufvmatmif w&m;rQwjcif; r&Sdaom
oifwef;odkY wufvdkuf&ygao;onf/ uRefawmfrSwfrdoavmuf tvkyfcdkif;pm;rItaMumif;udkvnf;aumif; tao;pdwf &Sif;vif;
wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDñGwfa&;ygwDOuú|jzpfvmonfh 'kwd, azmfjyxm;ygonf/
Ad k v f c sKyf B uD ; xG e f ; &D ? a&S U aejzpf a om ud k b k e f ; atmif p ojzif h vD e if 0 g'tajccH r l r sm;[l a om pmapmif j zpf o nf h xdk
Akdvfoifwef;'kwd,ywfrS txl;wyfMuyfBuD;rsm;yg0if\/ xdk pmapmifwiG f vDeif\Edik if aH &;oabmxm;? pnf;&H;k a&; oabmxm;?
oifwef;wGif axmufvSrf;a&;oifwef;vnf; ygygonf/ ygwDESifh ywfoufaomoabmxm;? r[mAsK[m? enf;AsL[mESifh
uRef a wmf txuf j ref r mEd k i f i H u jyef v mNyD ; aomtcg ywfoufaom oabmxm;tp&SdonfwdkUudk azmfjyxm;ygonf/
EdkifiHa&;rSL;rsm;tjzpf wm0efay;rnfholrsm;tjzpf uRefawmfwdkUukd vuf0Jvuf,maoGznfa&;[laom ocifpdk;a&;om;onfh
Edik if aH &;oifwef;wuf&efupd aö y:vmjyefygonf/ uReaf wmfwo Ykd nf pmwrf;wdkwpfapmifjzpfonfh xdpk mwrf;wGiv f uf,maoGznfa&;\
xdkEdkifiHa&;? pnf;½Hk;a&;vkyfief;rsm;udk rodí rwwfír[kwfyg/ trSm;udkvnf;aumif;? vuf0JaoGzDa&;\ trSm;udkvnf;aumif;?
wyfwGif;wGif pepfwus yHkpH0ifoifwef;ay;EdkifMu&ef wufa&muf &Sif;vif;xm;ygonf/ vlwef;pm;&efoludk txifao;vGef;aom
oif,lzdkY ocifpdk;u ñTefMum;onfhtwGuf uRefawmfwdkYwufMu aMumifh ayghayghqqoabmxm;aomenf;udk vuf,maoGznfa&;
&ygonf/ orm;[k azmfjyxm;ygonf/
xdo k ifwef;wGif Adv k of ed ;f wef? jrif;jcu
H pkd ;kd armif (udck spaf umif;)? (aemif w G i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ajymonf h vuf 0 J v uf , m
udkvSarmif? Aef;armfudkxGef;vS om,m0wDudkxGef; ponfwdkY aoGznfa&;udk aemiftcef;wGif wifjyygOD;rnf)
yg0ifygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;wifjyxm;aom zufqpfwdkufzsufa&;
tqdkygoifwef;udk &efukefwGif vHkNcHKrIr&SdonfhtwGuf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf oabmxm;rsm;udk ocifwifjru
uG r f ; NcH u k e f ; teD ; tif ; *vH k ; wG i f oif w ef ; wuf & ygonf / &Sif;vif;jyoygonf/
100 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 101
xdtk aMumif;ud&k iS ;f jy&if; ocifwifjru zufqpfuq kd efu
Y si&f if; uRef a wmf w d k Y a exd k i f o nf h t cef ; wG i f uRef a wmf w k d Y \
pnf;½H;k a&;vky&f mwGif zufqpfqefu Y siaf &;onf ta&;Bu;D aMumif; pm;aomufaexdkifa&; a0,sm0pörsm;udkaqmif&Guf&if; pcef;\
&Sif;jyygonf/ vHkNcHKa&;udkapmifh&olESpfOD;rSm udkausmfjrifhESifhudkoufwifwdkYjzpfMu
xdkoifwef;rNyD;qHk;rD *syef&dyfrdoGm;[efwlaomaMumifh ygonf/ udak usmjf rifo h nf taygifNrKd Uom; rGev f rl sKd ;jzpfonf/ 0PÖ
OD;zd;k xGe;f tdrrf S nwGi;f csi;f yif xGucf mG cJ&h \/ ywf0ef;usirf S eD;&m ausmfwif OD;oGif0efBuD;tjzpf wm0efxrf;aepOf OD;oGif\ PA
½Gmrsm;odkY a&Smifwdrf;cJhMuygonf/ tjzpf wm0efxrf;aqmifcJholjzpfygonf/olYtm; rD;&xm;ay:wGif
xdk&Gmrsm;rSm zufqpfqefYusifa&;twGufpnf;½Hk;xm;aom autifef,lwyfzGJU0ifwpfOD;u aoewfESifhypfcJhaomaMumifh
&Gmrsm;jzpfaomaMumifh wpf&GmrSwpf&Gm ajcvsifwpfcg? a&aMumif; uG,fvGefoGm;oljzpfygonf/
wpfvSnhf vSnfhvnfwdrf;a&Smifae&ygonf/ udo k ufwifrmS aemiftcgwGif yDuif;jyef udo k ufwif[t k rnf
,if;odaYk e&if;jzifh ocifwifjru ]]a&Smifaernft h pm; &efuek f wGifvmoljzpfygonf/ ,ck uG,fvGefoGm;jyDjzpfyg\/
jyef&ef}} ajymaomaMumifh wGHaw;odkY jyefcJhMuygonf/ wGHaw;rS uReaf wmfwpYkd cef;odYk &Hzef&cH g0ifxu G vf molrsm;rSm udx k ed vf if;
armfawmfwpfckjzifh &efukefodkY jyefcJhygonf/ armfawmfudk wGHUaw; aemiftcgwGifAdkvfwaxmifowif;pm t,f'DwmcsKyfjzpfvmol?
wGif&Sdaom Adkvfay:xGef;u pDpOfay;vdkufjcif;jzpfygonf/ udak usm0f if;? aemifwiG f &JeaD usm0f if;? oxHu k o kd ed ;f armif?udx k eG ;f &if?
udx k eG ;f oef;? udpk ñ
H eG ?Yf a&eHajrudx k eG ;f pde?f 'vudx k eG ;f pdef ponfwUkd
&efuek o f aYkd &mufaomtcg Adv k pf ;kd armifu Adv k v f aS rmfEiS thf wl
jzpfonf/
vduk o f mG ;Ny;D Adv
k v f aS rmf wnf;cdak om t&m&S&d yd o f modYk vdu k of mG ;yg
tqdkyg&Jabmfrsm;onf uGefjrLepfygwD0ifrsm;jzpfMuNyD;
onf/ Adkvfodef;wefu tcsufjyqufoG,fa&;wyfodkY jyefoGm;
zufqpfawmfveS af &;umvwGif yg0ifco hJ rl sm;jzpfMuonf/ vrf;pOf
ygonf/ ygwDacwfwGif touf&Sifoltm;vHk; vGwfvyfa&;armfuGef;0if
udkxGef;vS? udkxGef;ESifh uRefawmfwdkYonf ukefaps;wef;wGif&Sd yxrqifh&olrsm; jzpfcJhMuonf/
aom wdu k cf ef;wGiaf eMuygonf/ bmrSrvkyb f aJ t;at;aeav[ef xdktawmtwGif;wGif uRefawmfonf a&ausmfwGifaeMu
,m,Dtm;jzifh em;vdu k Mf uygonf/ uReaf wmfwEYkd iS u hf yfvsut f cef; aom ocifwifjrESiZhf eD; rrjzLwdx Yk H rMumrMumoGm;avh&ydS gonf/
wG i f ocif a usmf p d e f a cgif ; aqmif a om uG e f j rLepf y gwD t zG J U wpfcgwpf&H xdktdrfwGif tdyfavh&Sdygonf/ &Hzef&Hcgqdkovdk
acgif;aqmifwpfO;D jzpfol ausmufqnfom; ocifoef;NrKd if aexdik f ocifwifjrapvTwo f nft h wdik ;f wdu k Bf u;D ? Ouú?H oH;k q,f? om,m
ygonf/ 0wDNrdKU&Sd uGefjrLepfygwDtquftoG,frsm;xHodkYvnf;aumif;?
xdpk Ofu ocifausmpf ed ?f rpöwm&m*seEf iS t hf csKd Uwdo Yk nf *syef\ yJc;l ?oHvsi?f wGaH w;? uGr;f Ncu H ek ;f ? a';'&Jwo Ykd v Ydk nf;aumif;oGm;cJ&h
tzrf;cH&onfhtcsdefjzpfygonf/ ocifoef;NrdKifudkvnf; *syefrsm; ygonf/
vdkufaeav&m uRefawmfwdkYonf olESifh tquftoG,frvkyfbJ 1944ckEpS ?f Mo*kwv f wwd,ywfavmufwiG f ocifwifjru
aeMuygonf/ uRefawmfhudkajymygonf/
102 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 103
]]AsKd U udpk ef;aiG cifAsm;wdUk udk Adv k cf sKyu f awGUcsiv f w Ykd }hJ } [kajym ol\ cH,lcsufwdkYudk uRefawmfMum;&rnfjzpfaomaMumifh &ifckef
ygonf/ aerdjcif;jzpfygonf/
Adv
k cf sKyaf tmifqef; uReaf wmfwt Ykd m;awGUvdo k nht f aMumif;rSm þodYk &ifcek jf cif;rSm 'kw, d tBurd &f ifcek jf cif;jzpfygonf/ yxr
wyfrawmftwGif; zufqpfqefYusifa&;? ajratmuf pnf;½Hk;a&; tBurd &f ifcek jf cif;rSm ,ckuo hJ yYdk if vGepf mG &ifcek cf &hJ \/ pdwv
f yI &f mS ;
twGuf wm0ef,lMurnfhygwD&Jabmfrsm;udk oludk,fwdkifawGUqHk cJh&\/taMumif;rSmum; uRefawmf tvGefav;pm;MunfndKcJhol
aqG;aEG;NyD; rSmMum;p&mrsm; rSmMum;&efjzpfaMumif; ocifwifjr q&mBuD; ocifpdk;ESifhawGUqHkcJhpOfujzpfygonf/
ajymí od&ygonf/ tcsdefrSm 1944ckESpf? rwfvukefumeD;jzpfygonf/ ocif
wyfwiG ;f pnf;½H;k a&;qif;rnf&h aJ bmfrsm;udk ol\ tdro f eYkd eH uf wifjrESiu hf Reaf wmfonf ocifp;kd udak wGUqH&k ef a';'&JNrKd Ue,ftwGi;f &Sd
10 em&Dceft Y a&mufac:vmcJ&h ef taMumif;Mum;ygonf/ taMumif; oJukef;&GmodkY a&mufcJhygonf/
Mum;pm&vQi&f jcif; wyfrawmftwGi;f zufqpfqefu Y siaf &; pnf;½Hk;rI xdktcgrSyif uRefawmfav;pm;MunfndKaom q&mBuD;
twGuf wm0efay;&ef &nf&G,fxm;olrsm;udk abmif'&Dvrf;ESifh ocifpdk;udk pwifawGUzl;jcif;jzpfygonf/ xdkpOfu ocifpdk;\
vifhvrf;axmifh&Sd u½kdyD½Idudkif;qdkifwGifvlpku vdkufMuygonf/ emrnf0u S rf mS OD;xGe;f a0jzpfygonf/ ol\ Oy"d½yk rf mS tom;jzLjzL
yg0ifonfo h rl sm;rSm uReaf wmfrw S rf o d avmuf txufjrefrm udk,fvHk;udk,fayguf awmifhawmifh t&yfjrifhaomoljzpfygonf/
EdkifiH AdkvfrSL;Axl;\ wdkif;ppfXmecsKyftwGuf udkpHñGefY? taemuf rsufrSefxlxlwyfxm;\/ uRefawmfhudkawGUaomtcg-
ajrmufwdkif; AdkvfrSL;&efatmifwyftwGuf udkpef;aiG (uRefawmf ]]&Jabmfpef;aiGtaMumif;udk udkwifjruajymjyí odNyD;jzpf
udk,fwdkif) ppf0efBuD;½Hk;ESifh &efukefNrdKUay:&Sd wyfrawmfwyfzGJUrsm; w,f/ awGU&wm0rf;omygw,f}}[lí OD;pGm ajymygonf/
twGuf Adv k of ed ;f wefEiS Ahf v
kd vf aS rmf? r*Fvm'kH Adv k o f ifwef;ausmif; ocifpkd;onf uRefawmfxuftoufrsm;pGmMuD;aomfvnf;
twGuf udak X;NrKd iEf iS hf Adv k pf ;kd armif? udx k eG ;f (om,m0wD) wdyYk g0if uReaf wmfcifAsm; [laom toH;k ESio hf ;kH Ny;D ajymygonf/ acgif;aqmifu
Muygonf/ aemufvdkufwynfhudkajymonfhyHkrsdK;r[kwf? aqGrsdK;om;csif;vdk
uRefawmfrSm ,cifuyif r*Fvm'HkAdkvfoifwef;ausmif;wGif ajymqd k q uf q H y gonf / uRef a wmf a v;pm;Munf n d K vS a om
pnf;½Hk;cJholjzpf&m ,ckvdkwm0efwpf&yf wdwdusus cGJaomtcg acgif;aqmif? uRefawmftm; awGUawGUjcif;yif uRefawmhfpdwfudk
wGifvnf; uRefawmfhtm; tcgtm;avsmfpGmyg0ifaqmif&Guf&ef zrf;,lEdkifvdkufygonf/
wm0efay;xm;ygonf/ olYwGif[efBuD;yefBuD; trlt&mr&Sd? igacgif;aqmif[lí
uRefawmhftm;AdkvfcsKyfatmifqef;u awGUcsifonfqdkaom 0ifh0gaom trlt&mrjy/
pum;udkMum;aomtcg uRefawmfrsm;pGm &ifckefrdygonf/ pdwf uRefawmfhb0wGif awGYBuHKqufqHcJh&aom acgif;aqmif
vIyf&Sm;rdygonf/ uRefawmfav;pm;aom AdkvfcsKyftm; rsuf0g; rsm;wGif [efBuD;yefBuD;rvkyfwwfaom? [efBuD;yefMuD;vkyfí
xifxif awGU&awmhrnf/ ol\ t,ltq? ol\ ñTefMum;csuf? uReaf wmft h m; rqufqaH om acgif;aqmifav;OD;udak wGUzl;ygonf-
104 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
(1)ocifpkd; (2) AkdvfcsKyfatmifqef; (3) AdkvfcsKyfBuD;ae0if;
(4) usm;BuD;AaqG (0efBuD;csKyfa[mif; OD;AaqG) wdkYjzpfonf/
aemufwGifoD;oefYa&;ygOD;rnf/
ocifpkd;uxdkaeYwGifajym&mü uGefjrLepfygwDay:aygufvm
jcif;wdrYk mS wdAYk rmtpnf;t½H;k ESihf wuúov kd af usmif;om;ynmwwf
rsm;twGif;rS qdk&S,fvpfpdwf"mwf&Sdolrsm;ESifh vlrIa&;wdk;wufa&;
pdwf&Sdolrsm; aygif;pyfNyD; ay:xGufjcif;jzpfonf/
urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyf\Mo0g'oufa&mufjcif;udk cHolrsm;
aygif;pnf;rdaomaMumifhvnf;jzpfonf/ jrefrmEdkifiH tvkyform;
vlwef;pm;ESiahf wmifov l ,form;wd\ Yk Ed;k Mum;vmaom vIy&f mS ;rI 'kwd,ydkif;
rsm;\ tusdK;qufvnf;jzpfonf/ uRefawmf\ 'kwd,tMudrfpdwfvIyf&Sm;rI
þodv Yk Qif ocifp;dk onf pmoHayoHygaom0gus wnfaqmufrI
rsm;jzifh uReaf wmft h m;&Si;f jyygonf/ xdak emuf jrefrmhvw G v
f yfa&; ,cktcgwGif uReaf wmfonf 'kw, d tBurd pf w
d v
f yI &f mS ;rIcpH m;
twGuf urÇmhzufqpfqefYusifa&;'Drdkua&pDwyfaygif;pkESifh ae&jcif;taMumif;um; uRefawmfav;pm;MunfndKaom AdkvfcsKyf
tjyeftvSeyf ;l aygif; aqmif&u G &f ef vdtk yfyu kH kd &Si;f jyygonf/ ol\ atmifqef;udkawGU&rnfjzpfaomaMumifhyifjzpfygonf/
&Si;f jycsuu f kd uReaf wmfonfv;kH 0em;vnfNy;D jzpfygonf/ taMumif;rSm xdkYaeYu uRefawmfwdkYonf um½kdyD&dIudkif;rSxGufcJhMuygonf/
uReaf wmfonf Armhvw G v f yfa&;aMunmpmwrf;udk tvGwef ;D yg;& BudKwifcsdef;xm;onfhtwdkif; AdkvfcsKyfatmifqef;\tdrf0if;xJodkY
avmufatmif Mudrfzefrsm;pGm zwfcJhaomaMumifhjzpfygonf/ tppftaq;r&SdbJ a&muf&SdoGm;ygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;&Sd&m
xdaYk emufrmhupf 0f g'ESiyhf wfoufí uReaf wmfov d akd omtcsuf tay:xyfodkY wufoGm;cJhyg\/ uefawmfBuD;ukdtay:pD;rS jrif&
rsm;udk rusOf;rus,f&Sif;jyyg&ef uRefawmfu arwÅm&yfcHygonf/ aomtcef;jzpf\/ avwjzL;jzL;wdkufaewmudk owdjyKrdygonf/
q&mBuD;ocifpdk;u uRefawmfodvdkaom taMumif;t&mrsm;udk {nfhcef;wGifxkdifNyD;rS AdkvfcsKyfatmifqef;xGufvmonf/ AdkvfcsKyf
aocsm&Si;f jyygonf/ uGejf rLepf0g'udk ,HMk unfaom Edik if aH &;orm; onf pGyu f s,t f usv Ð ufw0kd wfxm;Ny;D wpfzufwiG f zdik w
f w JG pfcEk iS hf
b0odkY ocifpkd;\þ&Sif;jycsufrsm;u uRefawmfhudkydkYaqmifvkduf pmtkyfwpftkyfudkifvmonf/
ygonf/ uReaf wmfwu Ykd adk wGUaomtcg ol\rsuEf mS rSm&Tivf ef;wuf<u
aemufaeYwGif ocifwifjrESifhtwl&efukefodkY jyefcJhaomtcg onfyh u kH akd wGU&\/ ocifwifjru Adv k cf sKyaf tmifqef;ESiu hf Reaf wmf
uRefawmfonf yDwdpdwfjzifhMunfEl;aerdygonf/ wdu
Yk kd wpfO;D csi;f trnfrsm;ajymNy;D rdwq f ufay;ygonf/ uReaf wmfh
udkawmh r*Fvm'HkAdkvfoifwef;uqif;vmonhftxl;wyfMuyfBuD;
106 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 107
Adkvfpef;aiG[k rdwfqufay;ygonf/ AdkvfcsKyfonf AdkvfwyfMuyf[k 'gaMumifhjynfolvlxkudk us,fus,fjyefUjyefYpnf;½Hk;Edkifatmif
cGJjcm;onfh oabmr&SdbJ/ zufqpfwdkufzsufa&;tzGJUudk zGJUpnf;xm;wmaygh/ vlxkBuD;udk
]]wyfxJrSmwm0efay;zdkY 'gtukefyJvm;}} [k ocifwifjrudk zufqpfwdkufzsufa&;ygvmatmif pnf;½Hk;Mu&r,f/ zufqpf
ar;ygonf/ ocifwifjru awmfveS af &; pdw"f mwfawG wuf<uvmatmif? zufqpf0g'tay:
]]'gawGtukerf [kwyf gbl; Adv k cf sKy?f wcsKd Uu e,fuckd &D;vGeaf e EdkifiHa&;tjrift& qefYusifvmatmif? todynmawG ay;&r,f/
ygw,f/ AdkvfcsKyfu awGUcsifw,fqdkvdkY &efukefrSmtoifh&SdaewJh *syefawGukd vlrsKd ;tjrifeYJ rke;f wD;wJo h abmrsKd ; rjzpfapbJ zufqpf
vlawGudkac:cJhwmyg}} [kocifwifjruajymygonf/ AkdvfcsKyfu 0g'usifhoHk;olawGtjzpf xifxif&Sm;&Sm; EdkifiHa&;tjrifaygufvm
]]olww Ykd yfawGudk b,fawmhomG ;MurvJ}} [kxyfar;&m ocifwifjru atmif a[majymzdv Yk w
kd ,f/ 'gaMumifh zufqpfqefu Y siw
f hJ tiftm;pk
]]AdkvfcsKyfqDuñTefMum;csuf&vQif&csif;oGm;zdkY jyifxm;yg rSeforQudkae&mwdkif;rSm pnf;½Hk;&r,f/ 'DrDxa&mhzfa&;wJh Work-
w,f/ wyfxJa&muf&if b,fvdkpnf;½Hk;a&;vkyfief;awGvkyfzdkY ing class against Fascism pmtkyfxJrSmygwJh nDñGwfa&;wyfOD;
vdkw,fqdkwm AdkvfcsKyfurSmcsifwm rSmvdkufzdkYyg}} zGUJ pnf;yHek nf;vrf;awG[m tawmfaumif;w,f/ tJ'gawGukd rif;wdYk
AdkvfcsKyfu Adkvfodef;wefudkawmhodNyD;NyDyJ/ 'djyifvlawGu oifwef;wufNy;D MuNyrD [kwv f m;/ tJ'pD nf;½H;k a&;rlawGeUJ pnf;½H;k yHk
b,foal wGv[ J xk yfar;jyef&m ocifwifjru udx k eG ;f (om,m0wD)? awGt& wdw Yk yfaygif;pkuukd s,jf yefvY matmif vufawGU pnf;½H;k Mu
Akv
d pf ;kd armif? Akv d vf aS rmf? Adv
k pf ef;aiG[al om trnfrsm;ESiw hf m0ef &r,f/
us&m wyfawGtrnfudk ajymjyygonf/ vlxkeJY wpfom;wnf;jzpfatmifpnf;½Hk;EdkifzdkYqdk&if a&SU
Adv k cf sKyaf tmifqef;onf uReaf wmfwYkd wyfwiG ;f pnf;½H;k a&;rSL; avmrBuD;zdkUvdkw,f/ vlxk&JUpdwfaepdwfxm;udk tNrJtuJcwfae
rsm;udk wpfO;D csi;f ar;Ny;D wpfO;D csi;f ajzonfukd em;axmifNy;D aemuf &r,f/ acgif;aqmifjzpfr,fholawGu vlxka&SUa&mufvGef;&if
zufqpfqefu Y siaf &;? pnf;½H;k a&;wm0efrsm;ud, k Ml urnfh olwt Ykd m; vlxkeJU uif;uGmoGm;Edkifw,f/ vDeifajymovdk vlxka&SUvnf;
rSmMum;&mwGif- ra&mufvGef; aemufvnf;rusapbJ vlxkudkacgif;aqmifNyD;
]]wyfxrJ mS rif;wdu Yk wpfqifh zufqpfqefu Y siaf &;pdw"f mwf&w dS hJ csw D ufEidk &f r,f r[kwv f m;/ 'Dvu kd sio
hf ;kH Edik af tmifvnf; oabm
&JabmfawGupkd Nk y;D Edik if aH &;oifwef;ay;&r,f/ wyfom;awGuo kd m w&m;a&;rSm ydkifEdkifzdkYvdkw,f}}
oifwef;ay;zdkYr[kwfbl;? rif;wdkYoifwef;ay;xm;wJh &JabmfawG trSefuawmh oabmw&m;rSm t&if tajcrcdkif&ifr&bl;/
udkvnf; aus;&GmawGvTwfNyD; vlxkudkvQdKU0Sufpnf;½Hk;&r,f/ tck oabmw&m;t&ydkifEdkifvmatmif tNrJrjywf avhvmae&r,f/
wdkYwdkuf&r,fhppfu zufqpfqefYusifa&;jynfolUppfyJ/ zufqpf avhvm&mrSm pmtkyfxJuavhvmw,f/ EdkifiHa&;oifwef;wuf
awGudk wdkYwyfrawmfwpfckwnf;u? uGefjrLepfygwDwpfzGJUwnf;u w,fqdkwm tajccH&zdkYyJ/oabmw&m;udkb0xJu wdkufyGJxJu
xwdu k v f aYkd tmifjrifrmS r[kwb f ;l / jynfov l x
l Bk u;D uyg? wpfrsKd ;om; vnf; avhvmae&r,f/ oabmw&m;&JU&nfñTef;csufawGudk
vHk;uyg vufeufudkifNyD; awmfvSefwdkufcdkufMurSatmifjrifrSm/ vufawGYxJrSmtajz&SmvdkY&r,f/ rSefrrSef rSwfausmufwifMunhf&
108 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 109
r,f/ vufawGYvkyfief;uay;wJh jyóemawGudkvnf; oabm wGif cyfusJusJyifawGU&\/ AdkvfcsKyfuvnf; þtwdkif;yifarmh
w&m;a&;vrf;ñTefeJU ajz&Sif;Edkif&r,f/ aomufaeonfudk awGU&onf/
oabmw&m;qdw k m[m urÇmah wmfveS af &; tawGUtBuKH awG ]]qdik &f mwyfrLS ;awGem;vnfatmif Adv k cf sKyu
f ,
kd w
f ikd f ñTeMf um;&if
jzpfavhjzpfx&SdwJh w&m;awGudk a,bk,sjyKxm;wmawGjzpfw,f/ ydak umif;r,fxifygw,f}} [k ocifwifjrajym&m wyfawGuo kd mG ;zdYk
'gaMumifh b,fudpörqkd txl;ojzifh vufawGYudpöawGrSm avSeH Akdvfvusfmu pDpOfay;vdrhfr,f[kajym&if; -
"m;xpf rjzpfzt Ykd a&;Bu;D w,f/ oabmw&m;usio hf ;kH rIeUJ ywfoufNy;D ]]at; 'DudpöMunfhvkyfay;r,f/ ta&;BuD;wmu rif;wdkYyJ?
rmhupf w f vYkd eD ifwaYkd jymxm;wmawG&iS ;f om;yJ? jzpfysuaf ewJh tajc rif;wdkYudk,fwdkifcsOf;uyfwwfzdkYvdkw,f/ pnf;½Hk;wwfzdkYvdkw,f?
taeawGukd aoaocsmcsmavhvmNy;D tajctaeeJUudu k n
f aD tmif csOf;uyfpnf;½Hk;a&;qdkwm trdefYeJYcdkif;vdkYjzpfwmr[kwfbl;? pnf;½Hk;
vkyfwwfzdkYvdkw,f/ ynmqdkwm tJ'gyJ/ a&;[m t"du? trdefY[m taxmuftuloabmavmufyJjzpf&
AdkvfcsKyfatmifqef;onf þodkYtqufrjywfajymNyD;aemuf r,f/ rif;wdkY txl;owdjyKzdkUu vQKdU0SufusifhoHk;rIyJ? wdkYwyfudk
qufvufí ajymonfrSm- *syefu ,Hw k mr[kwb f ;l ? wyfxrJ mS vnf; *syeftBuaH y;awG&w dS ,f/
]]acwfBuD;rsm;tawmrowfajymif;vJcJhyHk? pD;yGm;a&;pepfrsm; wyfwGif;pnf;½Hk;rIeJYywfoufNyD; txl; vQdKU0SufzdkYvdkw,f/ wyf
rwnfNryJ ?kH t&if;&Siaf cwfoaYkd &mufcyhJ ?kH ukex f wk pf rG ;f tm;pkrsm;ESihf tumtuG,f&w,fqdkNyD; t&rf;pGyfrvkyfMueJU? wdkY&JU Cause udk
ukev f yk q f ufqaH &;rsm; tqifrajyMuojzifh t&if;&Siaf vmuwGif rxdcdkufatmif odkodkodyfodyftoHrjrnfbJ vkyfEdkifMu&r,f}} [k
pD;yGm;ysuu f yfrsm;ay:aygufvmyH?k ppfyBJG u;D rsm;jzpfcyhJ EkH iS hf zufqpf0g' owday; pum;ajymygonf/
ay:aygufvmyHk? zufqpf0g'\pD;yGm;a&;EdkifiHa&; tajccHrsm;ESifh aemufxyf wyfwiG ;f pnf;½H;k a&;udpt ö enf;i,fajymNy;D Adv k cf sKyf
zufqpf0g'onf Murf;MuKwf&ufpufaomfvnf; rcdkifNrJyHk 'kwd, tdrfrS jyefcJhygonf/
urÇmppfBuD;jzpfvmonfh taMumif;&if;rsm;? 'kwd,urÇmppfBuD; uRefawmfonf uRefawmfwdkYtwlaexdkifaom tcsufjy
toGit f jzpfajymif;vJvmjcif;? qkAd , D uf,el , D \H tcef;? jynfoUl ppf qufoG,fa&;wyf&if;t&m&Sd&dyfom&Sd Adkvfodef;wef\tdrfodkY
yGJBuD;tjzpf toGifajymif;vmyHk? zufqpf0g'usqHk;í ppfBuD;NyD; a&mufaomtcg Adkvfodef;wefu ukvm;xkdifudkqGJxdkif&if; -
oGm;ygu jrefrmhvGwfvyfa&;twGuf tcGifhtvrf; yGifhvmrnfh ]]AdkvfcsKyfatmifqef;u rmhufpf0g'udk aumif;aumif;BuD;
taMumif;? trsKd ;om;vGwaf jrmufrt I wGuf trsKd;om;nDñw G af &;udk wwfwmyJAsm}} [kajymaomtcg uRefawmfu ]]uRefawmfvnf;
tajccHjyK&ef ta&;BuD;yHkponfwdkUudk awmufavQmufajymoGm; cifAsm;wdkYvdkyJ? AkdvfcsKyfatmifqef;udkodyfrxifcJhbl;? 'guvnf;
onf/ tcsdef oHk;em&DcefY MumoGm;ygonf/ uRefawmfwdkY uGefjrLepfygwD&JUMoZmuRefawmfwdkYay: Pressure
AdkvfcsKyfu pum;ajym&yfNyD; Bu;D vdyYk ?J 'gaMumifh Armhwyfrawmf[m *syefeUJ aygif;cJw h m rSm;w,f
]]aumfzDaomufMuOD;uGm}} [k ajymonfhtwGuf csxm;onfh vdkYxifcJhrdw,f/ uRefawmfwdkYtxifu rSm;oGm;NyD/ bmjzpfvdkYvJ
aumfzu D kd aomufMuygonf/ aumfzu D m; at;pufaeNy;D tay:,H qdak wmh Adv k cf sKyaf tmifqef;&JU bDtikd af t wyfrawmf[m *syefwyf
110 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 111
awGeJY yl;wGJrygcJh&if uRefawmfwdkY ck&aewJh ArmhumuG,fa&; yJAsm/ tJ'Dpmtkyfu rmhufpf0g'udk&Sif;jyxm;wJhausmfMum;wJh
wyfrawmfqw kd hJ tiftm;pkBu;D wpf&yf&v dS mrSmr[kwb f ;l ? bDtikd af t[m pmtkyfyJ}} [kuRefawmfu Akdvfodef;wefudk ajymvkdufygonf/
NAwd od QwyfawGukd wdu k cf whJ ahJ e&mrSmygwJt h wGuf Armhvw G v f yfa&; xdkYaemufuRefawmfwdkUESpfOD;onf AdkvfcsKyfatmifqef;\
BudK;yrf;rIrSm opömazmuf&mra&mufbl;? taxmuftuljzpf acgif;aqmifruI kd a&S;uxufyNkd y;D ,HMk unf tm;ud;k pdwf wd;k yGm;vm
&mawmifa&mufygao;w,f/ onf[kcHpm;vdkufrdygonf/
bmaMumifv h q
J akd wmh rmhupf 0f g't& rsuaf rSmufjyK&wJh tajc
tae tppftrSefMunfhNyD; vkyf&w,f/qdkwJhoabmxm;t& taemufwdkif;ppfXmecsKyfodkY Adkvf&efatmifESifhtwl
Adv
k cf sKyaf tmifqef;[m opömazmuf&mrusb;l ? &Jabmfo;kH usyd 0f if xdkodkYAdkvfcsKyfatmifqef;ESifhawGUqHkNyD; aemufaeYwGif ocif
awGvnf; opömazmuf&mrusb;l ? 'gaMumifAh v dk cf sKyaf tmifqef;&JU wifjrESifhuRefawmfonf Adkvf&efatmifESifhawGYqHk&ef ocif
aqmif&u G cf suaf wGtm;vH;k udk rmhupf 0f g't& em;vnfvu kd w f ,f/ oef;xGe;f tdro f Ykd oGm;Muygonf/ ocifoef;xGe;f u Adv k &f efatmif
AdkvfcsKyfatmifqef;[m olrsufarSmufjyK&wJh tajctaerSm udk ]]udk,fhvl? cifAsm;ac:oGm;r,fholuawmh 'D&JabmfyJ}} [lí
taumif;qH;k jzpfatmifvyk cf w hJ ,f}} [k uReaf wmfu Adv k o
f ed ;f wefukd rdwfqufay;ygonf/ xdktcg Adkvf&efatmifu ocifwifjrtm;
ajymvdkuf\/ ]]a[h udkwifjr 'Dvdkac:oGm;wmawmh[kwfygNyD/ usKyfwdkUu [dku
Akdvfodef;wefonf acgif;wndwfndwfvkyfNyD; uRefawmf\ wyfawGrSm 'DtaMumif;awG&Sif;jyae&OD;rSm? 'Dawmh AdkvfcsKyf
pum;udk axmufcHaMumif;? AdkvfcsKyfatmifqef;udkauseyfaMumif; qDursm; 'D&aJ bmfeyYJ wfoufwhJ pmav;bmav;&&ifaumif;rSmyJ}}
azmfjyvdkufygonf/ [kajymvdkufonf/
uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk;yif AdkvfcsKyfatmifqef;udk aemufwpfaeYwGif ocifwifjronf uRefawmfhxHvmNyD;
em;vnfouJo h Ykd ocifwifjronfvnf;ydí k em;vnfrnf[k ,Hak erd ]]udkpef;aiG AdkvfcsKyftdrfudk cifAsm;oGm;ayawmh? AkdvfcsKyfu
ygonf/ 'Dwpfavm b,frrS oGm;bl;? *syefawGu Adv k cf sKy&f UJ oGm;vmrIawGukd
uRefawmfonf Adkvfodef;wefESifh rsufESmcsif;qdkifxdkif&if; apmifMh unfah eavawmh Adv k cf sKyu f tdrrf mS tNr&J adS ewwfw,f}} [k
]]'DrSmAsm AdkvfcsKyfatmifqef;[m rmhufpf0g'udk cifAsm;ajymovdk ajymaomaMumifh uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;tdro f Ykd 'kw,
d
aumif;aumif;Bu;D wwfrmS ayghAsm? oluocifatmifqef;b0xJu tBudrfoGm;cJh&jyefygonf/
EdkifiHa&;trsdK;rsdK; aqmif;yg;awmifa&;cJhao;wmyJ? 'Daqmif;yg; Adv
k cf sKyaf tmifqef;tdro f Ykd 'kw,d tBurd o f mG ;&mwGif uReaf wmf
uvnf;ocifpdk;a&;wJh qdk&S,fvpf0g'usrf;pmtkyfudkaxmufcH NyD; wpfa,mufwnf;jzpfygonf/ *dwfwGifapmifhaeaom &Jabmftm;
a&;wmyJAsm/h Ny;D awmht*FvefEikd if NH Aw d o d QavbmygwDacgif;aqmif ]]ocifwifjrvTwv f u
kd w
f hJ &Jabmfpef;aiGyg}} [k ajymvdu k af omtcg
wpfOD;jzpfwJh John Strachy a&;wJh Theory and Practice of tapmifh&Jabmfu AdkvfcsKyfxHoGm;NyD; owif;ydkYygonf/ jyefvm
Socialism qdw k hJ pmtkyu f kd Adv k cf sKyu
f ausnufatmifzwfxm;wm aomtcgtdrfqif0ifatmufxd uRefawmfhudk vdkufydkYygonf/
112 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 113
]]Adkvfav;cifAsm; tay:xyfwufoGm;yg}} ajymNyD;xGufoGm; vGwfvyfa&;MudK;yrf;rIudk um,uHajrmuf opömazmufw,fvdkY
ygonf/ uRefawmfu tay:xyfodkY wufcJhygonf/ t&ifaeYu qdkxm;ygw,f/ 'Dtcsufudk uRefawmf rauseyfygbl;? 'geJU
awGU&aom {nfch ef;wGi;f odYk uReaf wmf0ifomG ;ygonf/ xdik af eaom ywf o uf v d k Y uRef a wmf b,f v d k , l q &rvJ q d k w mud k od c sif
AkdvfcsKyfudk tqifoifhawGU&ojzifh tav;jyKvdkuf&m AdkvfcsKyfu ygw,f}}
]]xdik u
f mG }} [kajymvdu k yf gonf/ rMumrD,el aD zmif;0wf &JabmfwpfO;D AdkvfcsKyfutenf;i,fNyHK;vdkufNyD; -
aumfzDwpfcGuf vmcsygonf/ ]]'gu'Dv&kd w dS ,fu/G ocifp;dk u olem;vnfxm;wJh rmhupf 0f g'
]]AdkvfcsKyfcifAsm; uRefawmfraeUu AdkvfrSL;&efatmifeJYawGUyg t& Materialism cH,lxm;w,f/ 'Dt&qdk&if um,uH? 0pDuH?
w,f/ uReaf wmfoEl iS v hf ukd &f rSmqdak wmh Adv
k rf LS ;&efatmifu Akv d cf sKyf raemuHqdkwJY uHoHk;yg;twGuf um,uHudkom OD;pm;ay;/ t"du
qDu uReaf wmfEiS yhf wfoufNy;D pm&&if aumif;r,fvaYkd jymvdv Yk mwm jyKNyD;Munfh&w,f/ 0pDuH raemuHt&awmh rMunhfbl;? 'kwd,yJ
yg}} [kajymvQif Adv k cf sKyaf tmifqef;u csucf si;f yif teD;&Sd pm;yGw J iG f xm;w,f? 'gaMumifhvGwfvyfa&;BudK;yrf;rIudk um,uHajrmuf
pmwpfapmifa&;ygonf/ pmrSm - opömazmufw,fvdkY ol,lwmyJ? ,l&ifvnf;&ygw,f/
oufqdki folwyfr SL;odkY 'gayr,fh um,uHajrmufvyk u f ikd af qmif&u G rf w
I ikd ;f [m opöm
,ck pm,l v mol & J a bmf o nf tvk y f u d p ö t wG u f ig azmufw,fvYkd rqdEk ikd b f ;l ? avmavmq,f igwdYk *syefjynfa&mufwhJ
apvTwfaom&Jabmfjzpfonf/ vdktyforQulnDay;yg [laom taMumif ; ajymjyr,f / oG m ;wk e f ; u w½k w f j ynf u d k o G m ;wm?
pmudka&;ay;vdkufygonf/ oabFmu trGKd iu f kd a&mufw,f/ tJ'rD mS &Sw d ek ;f aiGuek o f mG ;w,f/
pmudkay;&if; AdkvfcsKyfu 'Dawmh Armjynfudk ydkufqHydkUzdkU Adkvfvusfm (ocifvSaz) qDudk
]]at;uG 'Dpmudk vdt k yf&if azsmufzsuv f u kd yf g}} [lí trde&Yf dS pmydUk w,f/ Akv d vf usmf u a'gufwmode;f armifukd aiGyUkd zdUk oGm;wdik yf if
ygonf/ w,f/ 'DawmhigwkdY trdGKifa&mufaeaMumif; a'gufwmodef;armif
uRefawmfodcsifwmawGrsm;pGm&Sdygonf/ EdkifiHa&;taMumif; odomG ;w,f/ tJ't D cdu k rf mS yJ trGKd iuf kd *syefuodr;f w,f/ 'Dtcsed f
awGjzpfygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfu AdkvfcsKyftm; ]] AdkvfcsKyf rSmyJ *syefuvnf; wdkUArmtpnf;t½Hk;? wdkYArmxGuf&yf*dkPf;eJY
cifAsm;? uReaf wmf r&Si;f wmav;awG&v dS Ydk ar;csiw f mawG&ydS gw,f/ vmqufo, G af wmh a'gufwmode;f armifwv Ykd pl u
k wdaYk wG trGKd irf mS
EdkifiHa&;taMumif;yg}} [kajymvdkufygonf/ AdkvfcsKyfu &SdaMumif; *syefudkajym&mu igwdkY*syefudk a&mufoGm;wmuGm?/
]]ar;yguGm igvnf; tcktm;aeygw,f/ Edik if aH &;taMumif;vnf; 'gaMumifhawGUvm&wJh tajctaet& wdkY[m *syefeJY aygif;
ajymcsifygw,f}} [kcGifhjyKojzifh-]]Armh v G w f v yf a &;aMunm vkduf&w,f/ 'gudk um,Hajrmuf (Objectively) opömazmuf
pmwrf;udk uGefjrLepfygwDu xkwfa0xm;ygw,f/ uRefawmfh w,fvdkY ajym&ifvnf;cH&r,f/ jzpfvnf;jzpfw,f/ 'gayr,fh igwdkY
pdwfxJrSm 'Dpmwrf;eJYywfoufNyD;r&Sif;wJhtcsufawG&Sdygw,f/ tajctaeudku (Objective Necessity) t& opömazmuf&m
uGefjrLepfygwD&JUoabmxm;u AkdvfcsKyfeJY*syefeJYaygif;wmudk ra&mufbl;/
114 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 115
wdkYawGu vGwfvyfa&;twGuf bmvkyf&vkyf& awG;aewJh ]]AdkvfcsKyfcifAsm; ckwdkif;qdk&if 'Drdkua&pDtiftm;pkjzpfwJh
tcsed rf mS *syefu vmqufo, G w f ,f/ 'gaMumifrh Ykd Adv
k &f efatmifukd t*FvdyfeJYaygif;NyD; *syefudkwdkuf&awmhr,f/ 'DppfBuD;NyD;oGm;&if
*syefrSmxm;NyD; ighbmomArmjynfudk jyefcJhw,f/ ppfynmoifzdkY uReaf wmfwv Ykd ckd siw
f hJ vGwv f yfa&;udak &m&Edik yf ghrvm;}} [k ar;&m
jzpfvmw,f/ aemif&Jabmf okH;usdyfjzpfvmr,fh vli,fawGukd wGif AdkvfcsKyfatmifqef; u-
ppfynmoifz?Ydk apvTwzf Ydk igpDpOfcw YJ ,f/ oifaeqJrmS igwdb Yk mom ]]at; rif;ar;wmaumif;wJhar;cGef;yJuG? wdkYa*gwr jrwfpGm
Armjynfukd rjyefEikd af o;cif tar&duefeUJ *syefppfjzpfw,f/ tm&S bk&m;a[mwJh w&m;xJrmS Buw H ikd ;f vnf; rjzpfb;l ? rBub H eJ vJY nf;jzpf
Edik if aH wGukd *syefu odr;f zdv Yk yk vf mw,f/ wdAYk rmwyfawGrygvnf; wwfw,fqdkwJh w&m;pum;&Sdw,f/ rmhufpf0g't&qdk&ifvnf;
olwdkUuawmh Armudkodrf;rSmyJ? 'gaMumifh bDtkdifatzGJU&w,f/ BuHpnfxm;u wpfrsdK; jzpfvmwmuwpfrsdK;qdkwJh pum;&Sdw,f/
*syefeJUaygif;NyD; jrefrmEdkifiHrSm&SdwJh NAdwdoQtpdk;&udk wdkuf&w,f/ ckudpörSm t*Fvdyfu wdkYudk vGwfvyfa&;ay;vdrfhr,f/ ray;bl;
'Dtajctae[m udk,fhqE´eJYrudkufaomfvnf; vkyfudk vkyf& qdkwmu t*Fvdyf&JUoabmyJ/ vGwfvyfa&;udkray;bJ rae
r,fhtajctae jzpfvmw,f/ EdkifatmiftajctaeudkzefwD;&rSmu wdkYwm0efwdkYtvkyfyJ? wdkYu
'gaMumifh igwdkUtajctaet& igwdkY[m opömazmuf&m r[mrdwfawG wdkYudktodtrSwfjyKatmif *syefukdwkduf&r,f/
ra&mufb;l ? 'Dae&mrSm rmhupf 0f g't& igajymjyr,f? rmhupf 0f g'u wpfzufuvnf; wkdYvlrsKd;awGtm;vkH; jynfolawG wpfpnf;
Delicate Problem odrfarGUaomjyóemawGudk &ifqdkif&avh&Sd
wpfvHk;wnf;jzpfatmif nDñGwfae&r,f/ 'Dtcg t*Fvdyf[mwdkY
w,f/ rmhufpf0g'taeeJYudkawmh um,uHajrmuftm;jzifh opöm tay:rSm vGwv f yfa&; okrYd [kwf vGwv f yfa&;eJw Y wl thJ qift h wef;
azmufw,fvdkYqdkr,fqdkvnf; qdkvdkY&w,f/ um,uHajrmuf
wpfckckudk vdkufavsmay;r,fvkdY arQmfvifhzdkYyJ}} [k ajymjyygonf/
tm;jzifh rvky&f if rjzpfvv Ykd yk cf &hJ wm? um,uHajrmufopömazmuf
uRefawmfrSm oifwef;jy&rnfholjzpf&m oifwef;om;wdkY
w,fvYdk rqdEk ikd b f ;l ? 'grQru vGwv f yfa&;twGuf taxmuftul&
ar;orQauseyfatmifajzay;&rnfh wm0ef,x l m;&onft h avsmuf
apwJh vufeufudkiftiftm;pkudk wdkY&cJhNyD/ 'DaeYqdk&if Anti
,aeYuo hJ Ydk ESpOf ;D wnf; BuKH wek ;f BuKH cu kd wf iG Af v
kd cf sKyaf tmifqef;tm;
Fascist Movement xJrSmwdkYwyfawGa&mufaeNyD/ tJ'Dvdkqdkawmh
wdkYwyfrawmfudk vGwfvyfa&;udk opömazmufw,fvdkY qdkvdkYr& ]]AdkvfcsKyfcifAsm; uRefawmfwdkY rmhufpf0g'eJYyufoufNyD;b,fvdk
awmYb;l / ,aeY wdw Yk yfrawmf[m Revolutionary Army jzpfaeNy/D oabmxm;&rSmygvJcifAsm;}} [k ar;vdkufygonf/ xdkar;cGef;udk
tJ'Dawmh rif;wdkYigwdkYajymaewJh Dialectics qdkwJh oabm AdkvfcsKyfu wkdwdkyJ ajzvdkufygonf/ olYtajzrSm ]] rmhufpf0g'rSm
w&m;[m'gyJuG? tajctaetrsdK;rsdK;udkvdkufNyD; udk,fvdk&mc&D;udk w&m;ao r,l&bl;? tvkyf&JUvrf;ñTefvdkYajymxm;w,f/ vkyfudkif
a&mufatmif ajymif;vJvkyfudkifaqmif&GufoGm;&wJhoabmyJ/ aqmif&Guf&mrSm yHkaoenf;rvkyf&bl;? udk,fh&nf&G,fcsufudk
xkdodkYajymNyD; cP&yfvkduf\/ ol&yfaepOfuRefawmf aumfzD a&mufatmif BuKH awGUvm&wJt h ajctaetrsKd ;rsKd ;udk vku d Nf y;D awmhrS
yef;uefudk,lNyD;aomufvdkuf\/ jyD;rS uRefawmfu AkdvfcsKyftm; jyKjyifajymif;vJrI trsdK;rsdK;udkvkyf&w,f/ rmhufpf0g'usrf;pmtkyf
ar;cGef; xyfar;rdjyefonf/ trsdK;rsdK;awGudk avhvmwJhtcgrSmvnf; udk,fhwdkif;jynf&JU tajc
116 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 117
taeeJY udu k n f w D hJ vkyu
f ikd af qmif&u G vf &Ykd wJh enf;awGeUJ yJusio
hf ;kH uRefawmf u½dkyD½Idukdif;wGif ntdyfvkdufyg\/
&r,f/ aemufaeYwGif ppf½kH;okdY eHeuf ukd;em&DcefYwGif a&mufoGm;
rmhufpf0g'udkavhvm&mrSm yHk&Sifoabmxm;&r,f? yHkao ygonf/ ppf½kH;onf ykHrSeftm;jzifh eHeuf ukd;em&DwGif zGifhygonf/
oabmrxm;&bl;/ qdk&S,fvpf0g'&JU &nf&G,fcsufudk rsufjcnf uRefawmfu ocifwifjrESifhcsdef;xm;aomaMumifh ukd;em&DcGJwGif
rjywf&ifNyD;wmygbJ}}[k ajymygonf/ uRefawmfu oGm;jcif;jzpfygonf/
]]Ad k v f c sKyf uRef a wmf h u d k r S m p&m&S d w mrS m ygOD ; }} [k a r;&m uReaf wmfppf½;Hk okaYd &mufaomtcg *dw0f wGi&f adS om tapmifh
AdkvfcsKyfu - &Jabmftm; cGiahf wmif;Ny;D Akv d rf LS ;Bu;D ae0if;\ ½k;H cef;odYk 0ifomG ;yg
]]&efolrodatmif vkyfwwf udkifwwf&r,f/ aus;vuf onf/ olaY &SUwGif uReaf wmfutav;jyKNy;D rS ]]Akv d cf sKyaf tmifqef;u
awm&Gmvlx&k UJ pdwaf epdwx f m;udak vhvmNy;D wpfpnf;wpfv;kH wnf; vTwfvkdufvkdY vmygw,f/ uRefawmf txl;wyfMuyfBuD;cspfvIdifyg
jzpfatmifvyk yf g/ aemifvw G v f yfa&;twGuv f yk &f mrSm taxmuf AkdvfcsKyf}} [lí ajymygonf/
tuljzpfatmifayghuGm}}[lí ajymygonf/ trSefrSmxkdpOfu AkdvfcsKyfae0if;onf AkdvfrSL;BuD;tqifhom
]]aus;Zl;wifygw,f AkdvfcsKyfcifAsm ...uRefawmhfukd jyefcGifh &Sdygao;onf/ okdYaomf umuG,fa&;OD;pD;csKyfwm0ef ,laeaom
jyKyg}} ]]aemifodvkdwm&Sd&ifvnf; ar;cGifhjyKyg/ wifjyp&m&SdvJ
aMumifh uRefawmfu AkdvfcsKyf[k ac:vkdufygonf/
wifjycGifhjyKyg}} ajymNyD; olYtm; tav;jyKygonf/ AkdvfcsKyfonf
Akvd rf LS ;Bu;D ae0if;onf uReaf wmft h m; NyKH ;ovkv d t dk rlt&mESihf
NyHK;&TifpGmESifh ]]at; ... at; jyefawmh}} [kajymNyD; ]]aeOD;? aeOD;
Munfhygonf/ rsufESmrSonf ajcaxmuf? ajcaxmufrSrsufESm?
igajymOD;r,f? Akdvfae0if;qD0ifoGm;vkdufOD;? iguvTwfvkdufwm?
ajcqkH;acgif;qkH;Munhfygonf/ NyD;rS xkdif - xkdif[k ckdif;vkduf\/
rif;'DudpötwGuf oGm;rSmqkdwmukdajym}} [krSmygonf/
]]uRefawmfrxkdifygbl;cifAsm;}} [kajymaomtcg AkdvfrSL;BuD;
uReaf wmfonf rBuKH b;l atmifyif pdwaf useyfatmifcpH m;ae&
ygawmhonf/ uRefawmf rodwmawG odcJY&\/ r&Sif;vif;wmawG ae0if;u ]]xkdifyguG 'geJYrif;u b,fwkdif;oGm;&rSmvJ}} [k ar;yg
&Sif;vif;pGmodvkduf&í jzpfygonf/ onf/
xkdrQru AkdvfcsKyfatmifqef;onf ol\wyfrS wyfom;av; ]]uReaf wmfu taemufwidk ;f ppfXmecsKyu f dk oGm;&rSmygcifAsm?
wpfa,muftjzpf uRefawmhfukd rqufqHbJ ol\ EkdifiHa&; au'g Akdvf&efatmifwyfyg}} [kajymvQif
wpfOD;tjzpf qufqHvkdufonfukd awGU&\/ uRefawmftvGefY ]]at;? Akdvf&efatmifukd odygw,fuGm ... 'geJYigajymr,f/
tvGef auseyfaerdygonf/ rif; 'DaumifawGukdowdxm;? oGm;wmvmwmaewmxkdifwm
xkdaeYu uRefawmfwyfokdYrjyefyg/ ydy&d &d &d ydS gap? taMumif;&S&d ifvmcJu Y mG ? at; ... [krd mS Akv d pf ed rf eS f
vifv h rf;&Sd u½kyd ½D udI idk ;f ok0Yd ifNy;D ocifwifjrukd apmifyh gonf/ &Swd ,fu?G rif;Akv d pf ed rf eS ef YJ tvkyv f yk af emf? Akv
d pf ed rf eS ef aYJ ygif;}} [lí
n &Spf em&DcefYrS ola&mufvmaomaMumifh Akdvfae0if;qD owif; ajymygonf/ 'DaumifawGqkdonfrSm *syefawGukd qkdvkdygonf/
yk&Yd eftjyif Akv d v f usmf xHyg wpfygwnf; 0if&efcsed ;f Ny;D vlcsi;f cGv J u dk f uRefawmfAkdvfrSL;BuD;ae0if;\ tcef;rSxGufvmNyD;aemuf
ygonf/ Akv
d v f usmf tcef;oko Yd mG ;ygonf/ tcef;0wGif ocifwifjra&mufEiS hf
118 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 119
aeygonf/ uReaf wmfwEYdk pS af ,muf Akv d v
f usmf tcef;odYk 0ifomG ;yg awGUaomtcg uRefawmftxl;tHYMooGm;ygonf/ xkdolESpfOD;u
onf/ xkdpOfu AkdvfvusfmrSm AkdvfcsKyfatmifqef;NyD;ygu ta&; uRefawmfwkdY txifBuD;vSaom ½kyf&Sifrif;om;BuD; Akdvfatmif'if
tygqkH;yk*¾dKvfjzpfygonf/ AkdvfvusfmqD owif;ykdYaomtcg- tjzpf ausmMf um;onhf cifarmif&ifEiS hf vlBurf; at;aiGBu;D wkYd jzpfyg
]]at; rif;wko Yd mG ;r,fqwdk m igMum;Ny;D Ny?D Akv
d cf sKyaf tmifqef; awmhonf/
uvnf;ajymw,f? 'gyJuGm ... [kdaumifawG r&dyfrdapeJYaemf? uRefawmfhwpfoufwGif ½kyf&Sifo½kyfaqmifwkdYukd yxrqkH;
owdxm;}} [kajymygonf/ tBudrfjyifywGif awGUzl;jcif;jzpfaomaMumifh 0rf;omovkdvkd
uRefawmfAkdvfvusfmtcef;rS jyefxGufcJYaomfvnf; ocif wpfrsKd;BuD;cHpm;aerdygonf/ ocifwifjru -
wifjrukd Akdvfvusfmu ac:xm;ojzifh uRefawmfapmifhaeyg ]]½kyf&Siform;awG 'Dtcsdeftvkyfr&Sdbl;Asm?h 'gaMumifhjyifyrSm
ao;onf/ ocifwifjrxGufvmaomtcg ESpfa,mufom; ppf½kH; oGm;vmaeMuwm}} [k ajymygonf/ ]]wcsKdUvnf; vrf;ab;rSm
tjyifokdY xGufcJYygonf/ tjyifa&mufaomtcg ocifwifjru - aps;a&mif;ae&w,fAsmh}} [lí ajymygonf/
]]cifAsm;ukd i,fvcS snv f m;? jzpfrjS zpfyghrvm;vkYd Akv d vf usmf u acgufqq JG idk rf x
S u
G Nf y;D aemuf u½kyd ½D u dI idk ;f okYd oGm;Muygonf/
ar;w,fAsm? uRefawmfu ukdpef;aiG[m aoaocsmcsmavYusifh xkdifrdvQif ocifwifjrtm; ]]uRefawmfwkdYb,fawmhavmufxGuf
xm;wJY &Jabmfyg? pdwfcsygvkdY ajymvkduf&w,fAsm}} [lí ajymjy &rvJ}}[k ar;&m ocifwifjru -
ygonf/ ]][kwfyg&JU cifAsm; oefbufcgxGuf&r,f? Akdvf&efatmif
xkpd Ofuppf½;Hk rSm ,cktcg txu (1) urm&Gw[ f ak c:aom vmac:vdrfhr,f? jyifxm;ayawmh}} [k ajymygonf/
ae&mavmufwGif jzpfygonf/ xkad eYtzkYd xkad e&mwGiyf if pcef;csvu dk Mf uonf/ xko d pYdk cef;cs
uRefawmfwdkYESpfa,muf OD;0dpm&vrf;ay:wGif cP&yfNyD; aepOfrSmyif ocifwifjru ukdaX;NrdKiftm; ygwD\taMumif;awG
b,foGm;MurvJ[k wkdifyifMuygonf/ ocifwifjru ]]vmyg? ajymaepOf Akdvfodef;wefa&mufvmygonf/ Akdvfodef;wefu
u½dkyD½Idukdif;buf oGm;Mur,f? tJ'DrsufESmcsif;qkdifavmufrSm ]]cifAsm;b,fawmhomG ;rvJ Akv d pf ef;aiG}} [kar;&m ocifwifjruyif
acgufqGJaMumfqkdifaumif;w,fAsmh}}[k ajymaomaMumifh OD;0dpm& ]]oefbufcgoGm;vdrfhr,f? Akdvf&efatmif vmac:vdrfhr,f}} [k
vrf;twkdif;vmNyD; abmif'&Dvrf;ukd (,cktcg "r®apwDvrf;) ajymygonf/
csKd;0ifvkdufygonf/ xdkae&mwGif udkaX;NrdKif? Adkvfodef;wefwdkYa&SUwGifyif ocif
uRef a wmf w k d Y ocif w if j rajymaom acguf q G J q k d i f w G i f wifjruuRefawmftm; -
acgufqGJaMumf pm;tNyD; txGufwGif qkdifwGif;okdY vlESpfa,muf ]]udkpef;aiGa&? cifAsm;wdkYoifwef;ay;aqG;aEG;wJhtcgrSm
0ifvmygonf/ xkpd Ofu uReaf wmfw\ Ydk tavYtusirhf mS awGUonhf zuf q pf q ef Y u sif a &;ud k y J O D ; pm;ay;yg/r[mrd w f e J Y y l ; aygif ; NyD ;
oludk aoaocsmcsmowdxm;Munhw f wfaomtavY&&dS m 0ifvmol zufqpfudkwdkufzdkYyJ txl;jyKajymyg? aqG;aEG;yg}} [lírSmMum;
ESpaf ,muftm;vnf; aoaocsmcsmMunfrh yd gonf/ xko d El pS Of ;D tm; ygonf/
120 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 121
xdktcsdefu uGefjrLepfygwD (Armjynf) ygwD0ifwdkYwGif aemufaeYa&mufvmaomtcg uReaf wmfonf Adv k &f efatmif
pnf;½Hk;a&;ESifhywfoufí cH,lcsufrjywfom; r&Sif;vif;aom ESit hf wl taemufwikd ;f ppfXmecsKy&f &dS m atmifvo H Ykd xGucf yhJ gonf/
tajctaeawG&adS ecJMh uygonf/ ygwDu pnf;&H;k a&;vkyif ef;vnf; atmifvw H iG f ok;H -av; &ufcefaY eNy;D taemufwikd ;f ppfXmecsKyu f kd
vkyf&if; zufqpf qefYusifa&;yg yl;wGJvkyfaqmif&ef vrf;ñTef jyvdkYodkY a&TUrnfjzpfaMumif;od&&m uRefawmfhtm; jyvdkYodkY t&if
onfukd tcsKd UaomygwD0ifwu Ykd uGejf rLepfygwDtwGuf pnf;&H;k a&;yJ oGm;&ef ñTefMum;ygonf/ xdkYaMumifh uRefawmf jyvdkYokdY oGm;cJh&yg
vkyfr,fAsm? zufqpfqefYusifa&;awmh cifAsm;wdkYajymovdk onf/ jyvdkYwGif AdkvfBuD;pdefrSefaexkdifonfhtdrfwGif ae&ygonf/
r[mrdwfeJYaygif;NyD; zufqpfqefYusifa&;taMumif;ajymwmudk uReaf wmf&efuek rf S rxGucf mG rD ocifwifjru uReaf wmft h m;
usKyfwdkYem;rvnfEdkifawmhbl;[k cH,lolawG&Sdygonf/ xdkolwdkY pm&Gupf mwrf;tcsKd U? pmul;puf? za,mif;? puúLwdaYk y;vdu k yf gonf/
txJwGif AdkvfvSarmf (awmcdk usqHk;) vnf; yg0if\/ pm&Gufpmwrf;rsm;wGif ajymufusm;wdkufenf; trnf&Sd pmtkyf
uGejf rLepfygwD (Armjynf) \ acgif;aqmif ocifp;kd u xdak cwf yg;av; wpftyk f ygygonf/ uReaf wmfoifwef;ay;aomtcg pmul;
tajctaewGif t"duESio hf mrnudk cGjJ cm;odaom tod&adS eavNy?D puf j zif h pmawG u l ; &mwG i f Muef Y M umrI & S d j cif ; ? pmul ; puf u
zufqpfvufatmufwiG f tpm;qif;&J? taeqif;&Jjcif; 'kuw © EYkd iS hf vdo k avmufrul;,lEikd o f nfth wGuf ocifwifjrajymaompum;udk
&ifqdkifae&aom jynfolvlxkwkdY\ 'ku©rSvGwfajrmufa&;rSm
owd&vmygonf/ ocifwifjru olYwGif ajceif;yHkESdyfpufuav;
zufqpfvufatmufrSvGwf&efonf yxr[lí ol cH,l\/
&SdaMumif;? cJpmvHk;yg&SdaMumif;udkowd&ygonf/ xdkpufudk &csif
xdkYaMumifh zufqpfwkdYukdwdkuf&rnf? wdkuf&mwGif vufeufponf
aomaMumifh uReaf wmf&efuek o f Ykd jyef&eftaMumif;jzpfvmygonf/
wd\Yk tultnDrmS r[mrdww f \ Ykd ulnrD &I rdS o
S mjzpfrnf[k ,HMk unf
&um; r[mrdwfwdkYESifh aygif;&rnf[kolcH,l\/ xdt k aMumif;udk uReaf wmf jyvdYk a&mufjy;D ok;H ? av;&uftMumwGif
þae&mwGif ocifp;kd \ oabmxm;ESiAhf v kd cf sKyaf tmifqef;\ ajymif;a&TUa&mufvmaom Adv k Bf u;D pderf eS f (aemiftcg Adv k rf LS ;pderf eS )f
oabmxm;wdkYwlMu\/ tm;ajym&m ]]'gjzifhvnf;oGm;Asm}} [kajymNyD; c&D;MuHKum;wpfpD;
zufqpfudkwdkufxkwfNyD; r[mrdwft*Fvdyfu vGwfvyfa&; ay:odkY uRefawmhftm; wifay;vdkufygonf/ uRefawmfESifhtwl
ray;cJah omf ay;atmiftajctaeudzk efw;D ,l&rnf[í l Adv
k cf sKyf &efukefwGif wyfudpöaqmif&Guf&ef AdkvfBuD;pdefrSefxnfhvdkufaom
atmifqef;u oabmxm;cJ&h m ocifp;kd wGiv f nf; xdo k abmxm; wyfMuyfBuD; wpfa,mufygvmygonf/
tcH &SdaeNyD;jzpfonf/ &efuek af &mufí ocifwifjrxHomG ;aomtcg ocifwifjru-
þtaMumif;rsm;aMumifh ocifwifjru uRefawmfwdkYuJhokdY ]]&Jabmfpef;aiG? tawmfyJ cifAsm;c&D;xGuf&OD;r,f}} [k
pnf;½H;k a&;vkyo f rl sm;twGuf zufqpfqefu Y siaf &;udk OD;pm;ay;&ef ajymvdkufygonf/
rSmaejcif;jzpfygonf/ uRefawmfonf ocifwifjray;aompmudk,lNyD; ocifpdk;&Sd&m
xdn k wGif npmpm;Ny;D Adv
k o f ed ;f wefEiS hf uReaf wmfwyfoYkd jyefchJ a';'&JodkYc&D;xGufcJhygonf/ xdkpmudk ,lcJhaomfvnf; pmyg
onf/ taMumif;t&mrSm rnfodkY[lírodcJhyg/ a';'&Jqdyfurf;odkY
122 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 123
a&mufaomtcg qdyu f rf;em;wGi&f adS om ocifjroGit f rd of Ydk oGm;yg t*Fvyd rf [mrdww f aYkd y:wGix f m;&rnfh oabmxm; þtcsurf sm;udk
onf/ xdktdrfwGif udkat;armif (aemifwGif tvHeD AdkvfcsKyf aqG;aEG;ay;&ygonf/ xdkaqG;aEG;yGJwGif wyf&Sd t&m&Sdrsm;tzdkY
jrifah tmifjzpfvmol) ESiahf wGUygonf/ udak t;armiftm; ocifp;kd xH uRefawmfonfomrefvli,fav;wpfa,muf? xYdkjyif t&yfom;
vdu k yf Ukd cdik ;f &onf/ ocifp;kd xH ocifwifjray;aompmudak y;vku d \f wpfa,muf[x k ifaeMuonf/ Adv k cf sKyaf tmifqef;\ txl;wm0efjzifh
ocif p d k ; uzwf N yD ; rnf h o nf h t ajzrS r ay;bJ a eaomaMumif h apvTwx f m;ol[í l rodorl sm;ae&m Adv k &f efatmifu Adv k pf ed rf eS t
f m;
uRefawmfonf wpfem&DcefYomaeNyD; a';'&JrS jyefxGufcJhygonf/ ]]a[h udkpdefrSef 0ifNyD;&Sif;vdkufygOD;? AdkvfcsKyf&JUoabmxm;udk}} [k
&efuek w f iG f ig;&ufcefaY eNy;D jyvdo Yk Ykd jyefc\ hJ / tjyefwiG f ocif cdkif;aomaMumifh aqG;aEG;yGJwGifAdkvfBuD;pdefrSefuvnf; uRefawmhf
wifjr ay;vdkufaom ajceif;yHkESdyfpufESifhcJpmvHk;rsm;yg,lcJhonf/ udk,fpm; wpfcgwpfcg 0ifNyD;&Sif;vif; aqG;aEG;ay;ygonf/
jyvdo Yk aYkd &mufaomtcg uReaf wmfw h iG yf gvmaom yHEk ydS pf ufaMumifh AdkvfrSL;&efatmifonf xdkaqG;aEG;yGJaemufydkif;wGif AdkvfBuD;
wdkif;aq;wyfzGJU wnf&Sdonfhae&modkY ajymif;a&TUae&ygonf/ xdk pderf eS tf m; ]]a[h udpk ed rf eS ?f &Jabmfpef;aiG[m Adv k cf sKyaf tmifqef;u
wyfrLS ;rSm Adv k pf ef;,k (aemifwiG f Edik if aH wmfor®wBu;D Adv k cf sKyBf u;D txl;wm0efeJYvTwfxm;wJhtaMumif; 'Dpmudkzwfjyyg}} [lí
pef;,k) jzpfygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u uRefawmftm;ay;xm;aompmudk,lNyD;
xd k w yf w G i f oif w ef ; ay;&aomf v nf ; &uf w d k o if w ef ; ? AdkvfBuD;pdefrSeftm; ay;vkdufygonf/ AdkvfBuD;pdefrSefu
aqG;aEG;yGJudk okH;&ufrQaqG;aEG;ay;&ygonf/ xkdaqG;aEG;yGJodkY ]]uJuJ 'DrSmMunhfMuygAsKdU? 'D&Jabmfudk AdkvfcsKyfatmifqef;u
wufa&mufco hJ w
l Ukd rSm rSwrf o d avmuf Adv k pf ef;,k? aemiftcgwGif vTwfvdkufaMumif;? 'DpmrSm a&;xm;w,f/ 'DrSm olYvufrSwf}} vdkY
0efBu;D csKyOf ;D pde0f if;jzpfvmrnfh Adv k Bf u;D pde0f if;? Adv k &f v
J ?S Adv
k af tmif'if? ajymvdkufygw,f/ 'DawmhrS uRefawmf\aqG;aEG;yGJodkYwufa&muf
AdkvfBuD;pdefrSef? aq;wyfrS AdkvfBuD;a'G;? pma&;q&mewfarmuf vmol wyfrawmft&m&SdawGrSm uRefawmfhudk todtrSwfjyKonfh
bkef;ausmfjzpfvmrnfh Adkvfbkef;ausmf? AdkvfapmxGef;pdef (aemif oabmESifh MunfhMuygonf/
tcgwGif &efukefwdkif;w&m;olBuD;tzGJUOuújzpfvmrnfh AdkvfrSL;BuD; yxrydkif;t&m&Sdrsm;aqG;aEG;yGJNyD; ESpf&uftMumwGif wdkif;
apmxGef;pdef (apmbGJUrSL;\zcif) &JabmfoHk;usdyf0if 'kwdkif;rSL; ppfXmecsKyftwGif;rS t&mcHAdkvfESifh wyfMuyfBuD;rsm;udk oifwef;
AdkvfrSL;atmif? Adkvfrif;vGif (AdkvfcsKyfatmifqef;\ tm;udk;&ol) 12 &ufay;cJh&ygonf/ wufa&mufolrsm;wGif rSwfrdoavmuf
polwYkd yg0ifygonf/ Adv k pf ed rf eS rf mS uReaf wmfycYkd saqG;aEG;rnft h csuf a&;&ygu-
wduYk kd olt Y m; t&ifay;zwfxm;aomaMumifh aqG;aEG;yGo J v Ykd mvduk ?f
uReaf wmf\vufEydS pf ufpma&;jzpfaom wyfMuyfBu;D at;az
xdkifvkduf? jyefxGufoGm;vdkuf vkyfaeoljzpfygonf/ udkA[def;\nD
(aemiftcgwGif Auyawmcd&k mwGif tzrf;cH&Ny;D ao'Pfay;cH&ol
'kAdkvf oef;Edkifvnf; yg0ifygao;onf/
Adkvfat;az)? wyfMuyfBuD;bkef;ausmf? wyfMuyfBuD;wif&Sdef (uom
xdkaqG;aEG;yGJwGif AdkvfcsKyfatmifqef;a&;aom zufqpf*syef
vl½ikd ;f rsm;udak rmif;xkwMf u[laom pmwrf;? uGejf rLepfygwD (Armjynf) ausmif;om;a[mif; uReaf wmf\oli,fcsi;f )? wyfMuyfBu;D av;armif?
\ Armhvw G v f yfa&;aMunmpmwrf;trSw(f 1) ? t*Fvyd t f pd;k &ESihf wyfMuyfBu;D ausm0f if; (aemif 'kAv kd rf LS ;Bu;D ausm0f if;)? 'kt&mcHAv kd f
124 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 125
Adkvfwifatmif (aemifwGif jynfolU&Jabmfacgif;aqmifjzpfvmol) ocifpkd;ESifh ocifoef;xGef;wkdYonf xkdudpötwGuf yJcl;NrdKU&Sd pHjy
AdkvfxGef;&Sdef (bkef;BuD;OD;em&')? wyfMuyfBuD;udkatmif0if;wdkY wyf&if;wGif awGUqkHcJhMuonf/ aqG;aEG;yGJukd nykdif; 12 em&DrS
jzpfonf/ 1 em&DtxdjyKvkyfcJhNyD; okH;nqufwkduf aqG;aEG;cJhMuonf/
tqdkygoifwef;wGif AdkvfcsKyfatmifqef;\ oabmxm;udk d cf sKyaf tmifqef;u toifah &;,lvmonhf zufquf*syefvl½kdif;
Akv
t&ifzwfjyygonf/ uGejf rLepfygwD\ vGwv f yfa&;aMunmpmwrf; rsm;ukd armif;xkwfMu [laom pmwrf;ukd wifjyonf/ ocifpkd;?
ukd zwfjyygonf/ xkdoifwef;wGif vGwfvyfa&;onf yxr? 'Drdk ocifoef;xGe;f wku Yd oabmwlMuonf/ &efuek Nf rKd UwGif qufvuf
ua&pDa&;onf 'kwd,? qdk&S,fvpf0g'a&;onf wwd,tcsuf aqG;aEG;&ef csdef;qkdcJhonf/ xkdaqG;aEG;yGJokdY ocifA[def;ukdyg
wdkYudk &Sif;jyygonf/ zdwaf c:cJah omfvnf; ocifA[de;f aeraumif;ojzifh ryg0ifEidk cf yYJ g/
xdt k csuw f u Ykd kd uReaf wmfu av;av;eufeuf&iS ;f jycJyh gonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;u AkdvfvufsmESifh Akdvfae0if;ukdac:í
xdktcsufudk0efcH&aomf uGefjrLepfygwDudk vdkvm;olrsm;jzpfvm xkdaqG;aEG;csufukd ajymjyonf/ AkdvfrSL;BuD;ae0if;u zwyv
atmif odrf;oGif;pnf;½Hk;aom oabmrsdK;jzpfaeygonf/ þokdY vkyif ef;pOfrsm;onf Bu;D rm;us,jf yefí Y wk;d csUJ zGUJ pnf;&ef wifjyonf/
odrf;oGif;a[majymrIrsdK;aMumifhvm;awmh rodyg/ xkdoifwef; Adv k cf sKyaf tmifqef;u oabmwlojzifh yk*Kd¾ vu f ;dk OD;ygaomtzGUJ ukd
wufolrsm;wGif udkav;armifESifh udkxGef;&dSefuvGJNyD; tm;vHk; Akvd cf sKyaf tmifqef;aetdro f Ydk ac:,lzUJG pnf;cJo
h nf/ xkyd *k Kd¾ vrf sm;rSm
aemiftcgwGif uGefjrLepfygwD0ifrsm; jzpfvmygonf/ ArmhwyfrawmfrS AkdvfcsKyfatmifqef;? Akdvfvufsm? Akdvfae0if;?
xdkoifwef;odkY wufa&mufaom oifwef;om;rsm;tm; uGefjrLepfygwDrS ocifpkd;? ocifoef;xGef;? ocifwifjr? jynfolY
þoifwef;wGif AdkvfcsKyfatmifqef;rdefYMum;cJhonfh zufqpf*syef ta&;awmfyyHk gwDrS OD;AaqG? OD;ausmNf ird ;f ESihf ocifcspw f Ydk jzpfonf/
vl½ikd ;f rsm;udk wdu k x f w k Mf u[laom oabmxm;udk rdrEd iS ehf ;D pyfaom þokdYtm;jzifh zwyvtzGJUBuD; jzpfay:vmcJhonf/
&Jabmfrsm;tm; qifhyGm;&Sif;jy&ef wm0efay;vkdufygonf/ þodkY zwyvtzGJU\ t"du&nf&G,fcsufrSm 'Drkdua&pDr[mrdwf
txl;jyKajymMum;wm0efay;&jcif;rSm wyfwiG ;f &Sd t&m&St d qifq h ihf wyfrsm;ESiq hf ufo, G Nf y;D zufqpf*syefrsm;ukd awmfveS w f u dk cf u
dk &f ef
tcsdKUwGifyif *syefESifhaygif;cJhNyD; ,ckr[mrdwfESifhaygif;qdkaom jzpfonf/ þtaMumif;t&mrsm;ukd uRefawmfonf oifwef;om;
oabmxm;udk em;r&Si;f Muonft h wGuf zufqpfawmfveS af &;wGif rsm;em;vnfatmif &Sif;jycJh&ygonf/ txl;ojzifh 'Drkdua&pDwyf
em;a0wdraf wmifoabmrsKd ;r&S?d wdusjywfom;pGmyg0if wdu k yf 0JG ifa&; rsm;ESifhqufoG,fNyD; zufqpf*syefrsm;ukd awmfvSefarmif;xkwf&ef
twGuf &Sif;jy&? &Sif;cdkif;&jcif; jzpfygonf/ þae&mwGif zwyv jzpfayonf/
tzGJUBuD; rnfokdYjzpfay:vmonhf taMumif;ukdvnf; uRefawmfu oif w ef ; NyD ; aomtcg uRef a wmf o nf Ad k v f p d e f r S e f t m;
&Sif;jycJY&ygonf/ ]]ajymufusm;ppfqifa&; pmapmifudkawmh AdkvfBuD;wdkYyJ puf½dkufNyD;
xko d Ydk zqyvnDñw G af &;wyfO;D (zwyv) ukd pwifzUJG pnf;&ef jzefYay;yg? uRefawmf&DydkYvkyfzdkY &efukefoGm;OD;r,f}} [lí ajymNyD;
tBujH yKco hJ rl mS Akvd cf sKyaf tmifqef; jzpfonf/ Akv d cf sKyaf tmifqef;? &efukefodkYjyefcJhygonf/
126 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 127
uReaf wmfwm0ef,&l onfh vkyif ef;wdw Yk iG f vkyif ef;wpfcNk y;D wkid ;f uReaf wmfuikd af omaoewfrmS usnq f efajcmufawmifh yg&Sad om
AdkvfcsKyfatmifqef;? AdkvfcsKyfae0if;? ocifpdk;? ocifwifjrwdkYudk aoewfjzpfNy;D aoewftwGi;f usnq f efajcmufawmifh &Sad eygonf/
uReaf wmfaqmif&u G Nf y;D aom udpw ö u Ykd kd wifjy&ygonf/ xdaYk Mumifh omreftm;jzifh uRefawmfonf usnfqefudk ausmydk;tdwfwGif
jyvdkYutjyefwGif ocifwifjrudk t&ifawGUygonf/ xnfhxm;wwfoljzpf&m xkdpOfu aoewfwGifusnfqefr&Sd[k
ocifwifjrudk awGUvQif ocifwifjru- xifaomaMumifh cvkwfudkESdyfvdkufjcif;jzpfyg\/
]]tawmfyJAsdKU uRefawmfwdkYocifpkd;qD oGm;Mu&OD;r,f}} vdkY 'dik ;f ceJjrnfNy;D usnq f efxuG o f mG ;\/ b,fbufukd xGuo f mG ;
ajymojzifh uRefawmfESifhocifwifjrwdkYonf uRefawmf &efukef rSef;vnf; uRefawmfrodyg/ MuufaoaooGm;onf/vufwGif
a&mufNyD;aemuf wpfaeYwGifyif a';'&JodkYxGufcJhygonf/ a';'&J wpfzufu aoewftw d ?f wpfzufu aoewfuu kd ikd v
f suf idik af erd
ra&mufrD xH;k pHtwdik ;f yif xkpd Ofu uGr;f Ncu H ek ;f wGif NrKd Utkyv f yk af e onf/ uRefawmfvefY&jcif;taMumif;&if;wGif aoewfoHaMumifh
aom ocifjroGi\ f tdrw f iG f wnf;Muygonf/ xdo k w Ykd nf;aepOfyif *syefawG odrnf/ þtcsufudk rD;cdk;<uufavQmufvdkufygu
uRefawmf\ earmferJhrIBuD;aMumifh &mZ0wftdk; wkwfESifhxkd;ovdk uRefawmfwdkYvkyfief;BuD; ay:aygufawmhrnf/ ta&;awmfyHk
vkyfief;BuD; taESmifht,SufawG awGU&awmhrnf[laom tawG;
jzpf&ygonf/
aMumifh jzpfygonf/
uReaf wmfEiS o hf cifwifjrwdo Yk nf &efuek rf w S aHG w;odYk orÁeEf iS hf
csufcsif;yif ocifwifjrESifhocifjroGifwdkY a&mufvmMuyg
xGufcJhMuonf/ orÁmefay:wGif jzL;ocifoef;az\nDjzpfaom
onf/ bmjzpfwmvJ? bmjzpfwmvJ[k ar;Muygonf/ ocifjroGif
wyfMuyfBuD;ay:xGef;vnf;ygonf/ wyfMuyfBuD;ay:xGef;onf u ]]b,fxdoGm;ao;vJ}} [kar;ygonf/
wm0wGif&Sdonf/ wyfrawmftwGuf om;a&ypönf;rsm; xkwfvkyf uReaf wmfu ]]b,fraS wmhrxdb;l ? [dek &H u H akd zmufNy;D usnq f efu
aom tvkyf½HkwGif wm0efusoljzpfygonf/ atmufpdkufoGm;w,fxifw,f}} [kajymonf/ ocifwifjru
wyfMuyfBuD;ay:xGef; ac:aomaMumifh ol\om;a&e,f ]]b,fvdkjzpfoGm;wmvJ}} [kar;aomaMumifh ]],rf;awmifhawG
tvky½f o kH Ykd a&mufomG ;ygao;onf/ wyfrawmftwGuf ppfzed yfrsm;? xkwNf y;D csed b f mxJrmS usnq f efr&Sad wmhb;l xifvYkd trSww f rJh cvkwf
cg;ywfrsm; xkwv f yk &f onfXh me jzpfygonf/ xkad eYwiG f wyfMuyfBu;D qGrJ w d myJ? 'dik ;f qdak oewfoMH um;rS uReaf wmfvnf; vefo Y mG ;w,f}}
ay:xGe;f u eHeufpmauR;onfupkd m;Ny;D ocifwifjrESihf uReaf wmf [k jyefajymrdygonf/
onf uGrf;NcHukef;odkYxGufcJhygonf/ ocifjroGifonf usnfqefazmufxGufoGm;aom tdrfeH&Hudk
ocifjroGiu f uReaf wmfwt Ykd m; tdrt f ay:xyfwiG f ae&mcs &SmMunfhNyD; jywif;aygufrStjyifodkY usnfqefjzwfrnfxifaom
ay;ygonf/ ocifwifjronf a&csKd ;&ef atmufxyfoq Ydk if;oGm;pOf ae&mwdkYudk Munfhygonf/
uRefawmfu tusÐudkcRwfNyD; uRefawmfhcg;wGifcsdwfxm;aom uReaf wmfwaYkd e&mESihf reD;ra0;wGif *syefawGaeaom Adv k w f J
ajcmufv;kH jyL;aoewftw d uf kd jzKwv f ukd yf gonf/ aoewftw d wf iG ;f rS &Syd gonf/ ocifjroGiu f xd*k syefrsm;udk vSnMfh unfNh y;D aemuf ]]a[h
aoewfudkxkwfjyD; usnfqefr&Sdbl;xifí cvkwfudk ESdyfrdygonf/ Adv
k w f uJ *syefawGukd tdrb f ufuMkd unfNh y;D uGud u dG uG aG jymaeMuw,f/
128 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 129
wpfa,mufu 'Dzufuv kd ufnKd§ ;xd;k jyaew,f/ aoewfox H u
G o
f mG ; aoewfusnx f u G Nf y;D aoMu? 'Pf&m&MueJY jzpfao;w,f/ ckvnf;
wmudk ajymaewmxifw,f/ rawmfwq aoewfusnfqefxGuf tdrfab;u xGufoGm;vdkYayghuGm tdrfatmufwnfhwnfhqdk&if
oGm;wJhtaMumif; oGm;ajymvdkuf&ifaumif;r,fxifw,f/ tJ'Dvdk igvm;? bode;f (ocifwifjr\xdak cwfuemrnf) vm; wpfa,muf
rvkyf&if 'DaumifawG'DudkvmNyD; awmar; awmifar;vkyfae awmh xdcsix f rd mS }} [kajymygonf/ uReaf wmfu ]][kwu f hJ uReaf wmf
vdrhfr,f}} [kajymygonf/ uRefawmfu xdktcgusrSowd0ifNyD; owdxm;udkifyghr,f/ owdxm;ae&if;uck [mu b,fvdkjzpfNyD;
]][kww f ,f? olwrYkd vmcif ud, k u f oGm;&Si;f jyvdu k wf m ydak umif;r,f? armif;qGJrdw,f rodbl;}} [líajymNyD; a&csdK;Muygonf/
ajymaeMumw,fAsm? uReaf wmfomG ;vdu k rf ,f}} [kajymNy;D ,leaD zmif; aemufaeY eHeuf ckepfem&DcefY 'Da&usoGm;csdefwGif a';'&J
udkjyef0wfNyD; *syefrsm;&Sd&modkYxGufcJhygonf/ bufodkY xGufcJhMuygonf/
uRefawmfhwGif Armhwyfrawmfppf&JwyfzGJU0ifjzpfaMumif; xdpk Ofu ocifp;kd onf a';'&JNrKd Uay:wGiv f QKd U0Suaf exdik of jzifh
vufywf ywfxm;oljzpf&m xdv k ufywfukd vufwiG yf wf? "m;&Snu f kd olyek ;f atmif;ae&m tdro f Ykd aeY 12 em&Dcefw
Y iG af &mufomG ;ygonf/
cg;rSm csdwfNyD; *syefrsm;aeaom AdkvfwJbufodkY xGufcJhygonf/ ocifp;kd ESit hf wl rESi;f arudk awGU&ygonf/ rESi;f arrSm zsmyHk tm&S
AdkvfwJ0if;xJodkY ra&mufrD AdkvfwJrSvmaom *syefwpfOD;ESifh vli,ftzGJUrSjzpfNyD; zufqpfawmfvSefa&;udk tcsdefjynfh wm0ef
uRefawmfawGUaomtcg xkd*syefonf uRefawmfajymonfukd ,l&ef ocifp;dk xHa&mufaeol jzpfygonf/ vufEydS pf ufwpfv;kH jzifh
*½kpdkuf em;axmifygonf/ pmawG½dkufaeygonf/
*syefukd uReaf wmfaoewfusnq f ef xGuo f mG ;onft h aMumif; ocifwifjronf ocifpkd;xH jynfolYta&;awmfyHkygwDESifh
&Sif;jyygonf/ *syefu uRefawmfhudk,HkMunfpGmyif uRefawmf uGefjrLepfygwD wpfygwDwnf;yl;aygif;a&; tpDtpOfrsm;ESifh
&Si;f jycsuu
f kd vufcv H u
kd yf gonf/ touft&G,f tenf;i,fBu;D aom ajratmufpnf;½H;k a&; tajctaersm;udk tpD&ifcNH y;D aemufaeYwiG f
xd*k syefuyif uReaf wmft h m; aoewfuo kd wdxm;udik &f efyif owday; a';'&JrS &efukefodkY jyefoGm;ygonf/ uRefawmfom ocifpkd;xHwGif
pum; ajymvdkufygao;onf/ uRefawmfuvnf; w[dkuf[dkuf usef&pfcJhygonf/
ajym&if; em;axmif&ygonf/ 10rdepfavmufMumrS tdrfjyefcJh\/ uReaf wmfocifp;dk xHwiG f use&f pfco hJ nft
h aMumif;rSm rmhupf f
tdraf &mufaomf ocifwifjrESihf ocifjroGiw f uYkd pdwyf yl efpmG 0g'ESiyhf wfoufí r&Si;f vif;wmrsm;udak r;&efEiS hf rnfonfph mtkyf
xdkifapmifhaeMuygonf/ ocifwifjru uRefawmf tdrfay:vSrf; rsm;udk zwf½I&rnf[laomtaMumif;udk ar;&efjzpfygonf/
twufrmS yif ]]b,feh v YJ ?J *syefawG bmawGar;vdu k v f }J } [k qD;ar; trSefrSm uRefawmfonf uGefjrLepfygwDrS vufESdyfpufESifh
ygonf/ uRefawmfu ]]bmrS xl;xl;axGaxGrar;ygbl;Asm? *syef ½du
k Ef ydS x
f w k af 0Ny;D jzpfaom Marx, Engels, Lenin Stalin ESihf Dimirov
tbdk;BuD;u aoewfudkb,fvdkudkif&r,f? ½dkao&r,fqdkwmawG wdkY jrefrmbmomjyefNyD;aom a&;om;csuftcsdKUudkzwfNyD; jzpfyg
ajymaewmukd em;axmifae&wmeJY enf;enf;MumoGm;wm}} [k onf/ txl;ojzifh uRefawmfodvdkaom taMumif;wpf&yfrSm
ajymygonf/ ocifjroGifu ]][kwfw,fuG? aoewfudkawmh *½k wwd,ajrmuf urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyf\ taxGaxGtwGif;
pdkufudkifrS? bDtdkifatwkef;uvnf; &JabmfawG rawmfwq a&;rSL;jzpfol George Dimitrov \ The working class against
130 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 131
Fascism [laom zufqpfqefYusifa&; tvkyform;vlwef;pm; xdkpum;udk aumif;pGmrSwfom;rdNyD; xkdpum;udk awG;rdwdkif;
pmwrf;\ qkv d &dk if;tcsurf sm;udk q&mBu;D ocifp;kd tm; ar;jref;&ef awG;rdwdkif; uRefawmf\ EdkifiHa&; todynmav;eufvmonf[k
jzpfygonf/ xdkaMumifhocifpdk;u ajym&mwGif - cHpm;rdygonf/
]]zufqpf0g'udkqefYusifNyD; wdkufcdkuf&rnfh wm0efBuD;rSm uReaf wmfawG;rdaom tcsuw f pfcsuo f m&Syd gonf/ rmhupf \ f
tvkyform;vlwef;pm;ESifh uGefjrLepfawGom vkyf&rnfr[kwf? 0g'oabmxm;tcsKyfrSm- rnfonfhqE´jzpfap? aumif;aom
tjcm;aom awmifov l ,form;rsm;? ajrydik &f iS rf sm;? "e&Siaf ygufp &nf&G,fcsufrsm; &Sdaernfjzpfygap jzpfEdkifaom tajctaeay;rS
rsm;? ynmwwfrsm;? wd;k wufaom t&if;&Sirf sm;? vlrsKd;rsm;tm;vH;k u vkyfyg/ jzpfEkdifaom tajctaeray;ygu ZGwfrvkyf&ef[lí
zufqpfudk qefYusif&rnf/ vlxkvlwef;pm;vlrsdK;pk tukefygaom uRefawmf awG;rd\/
Bu;D rm;aom qefu Y sirf EI iS q
hf efu Y si&f rnf/ Bu;D rm;aom pnf;½H;k a&; aemufwpfaeYwGif a';'&JrS &efukefodkY jyefcJhygonf/
tjzpfeJYqefYusif&rnf}} [lí ajymygonf/ jyvdoYk rYkd jyefrD uReaf wmfAv kd cf sKyaf tmifqef;xHomG ;Ny;D owif;ydYk
xdjYk yif uReaf wmfonf Marx 0g'\'óeudk pdw0f ifpm;onf/ ygonf/ uReaf wmfu ]]uReaf wmf Adv k cf sKyñ
f eT Mf um;wJt h wdik ;f yxr
rdrud ,kd w f ikd v
f nf; oifwef;ay;oifo h avmuf ay;xm;Ny;D jzpfonfh t&m&SdawGudk AdkvfcsKyfa&;wJh zufqpfqefYusifa&;pmwrf;udk
pwmvifa&;om;pD&ifaom Dirlectical and Historical Materi- aqG;aEG;ygw,f/ wufa&mufwJht&m&SdawG auseyfMuygw,f/
alism (tEky#davmrESi½ hf yk yf ikd ;f ordik ;f 0g') [laom oabmw&m; t&m&So d ifwef;awGNy;D awmh t&mcHAv kd af wGew YJ yfMuyfawGukd
pmwrf;yg tcsuftvufrsm;udk em;r&Sif;onfhtwGuf r&Sif;onf zufqpfqefu Y siaf &; pmwrf;&Si;f jyygw,f/ olwaYkd wGu pdw0f ifpm;
rsm;udak r;&m ocifp;kd u pdw&f n S pf mG &Si;f jyygonf/ uReaf wmfvnf; Muygw,f/ aus;&Gmvlxak &m? wyfxu J tjcm;qifah wGtm;vH;k [m
&Sif;oGm;ygonf/ zufqpfqefu Y siaf &;twGuf pdwx f ufoefMuygw,f/ t*Fvyd Af ;kH BuJ
xdkrQru xkdpmtkyf\ ed*Hk;ydkif;rSmygaom um;vfrmhufpf\ av,mOfysHawGvmaeawmh t*Fvdyfjyefvmr,fxifNyD; arQmfMuyg
tajccHpD;yGm;a&;tjrif0g'udk vdk&if;csKyfíazmfjyaom pmydk'fjzpf w,f/ t0wf&mS ;wm? a&m*gxlwm ? 0Jaygufwmutp pdwx f cd u
kd f
onf/ xdpk mudak umif;pGmem;vnf&ef xyfcgwvJvJ zwf½aI vhvm&ef p&mawG rsm;aevdkY EdkifiHat;csrf;csifwJhpdwf tvGefjzpfaeygw,f/
ocifpdk;u ajymygonf/ zufqpfuakd wmfveS zf v Ykd nf; odypf wd x f ufoefaeygw,f/ wyfrawmf
vlaY bmiftzGUJ tpnf;onf rdrad jz&Si;f Ekid af vmufaom tvkyf udkvnf; tvGefyJtm;udk;ygw,f/ wdkYwyfrawmfu wdkY'ku©awGudk
wm0efudkom rdrdudk,frdrd ay;tyfavh&Sdayonf/ ukefxkwf u,frSmyJvdkY ajymygw,fAdkvfcsKyf}} [kajymvkdufygonf/
pGrf;tm;pkjzpfay:wdk;wufrI r&ifhrmao;oa&GU umvywfvHk; AdkvfcsKyfatmifqef;u
rnfonfh vlaerIpepfrQ jyD;ajrmufatmifjrifatmif jzpfay:vm ]]'DaeYawmh pum;MumMumrajymEdkifbl;uGm? aemufvmvnf;
vdrfhrnf r[kwfay/ tenf;qHk; jzpfay:wdk;wuf&ef tvm;tvm 0ifcJh}} [kajymojzifh uRefawmf AdkvfcsKyftm;tav;jyK&if; AdkvfcsKyf
&SdaerSomvQif vlaerIpepfopf jzpfay:vm&ef tvm;tvm tdrfrS jyefcJhygonf/
&Sdaeayonf [laompmyd'k u f kd tzefwvJvJ oH;k oyf odjrifae&ef aemufaeYwiG f xkad cwfu c&D;oGm;aeusx;kH pHtwdik ;f ukew f if
vdtk yfaMumif; q&mBu;D ocifp;kd u uReaf wmfu h kd wdu
k w
f eG ;f vdu
k o
f nf/ um;acgifrkd;ay:rSpD;NyD; jyvdkYodkY jyefcJhygonf/
132 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 133
taemufwdkif;odkY jyefa&mufaomtcg uRefawmfaexdkif&m xdkrSwpfyg; e*g;eDacwfu xkwfa0xm;aom armifpdk;
Adkvfpef;,k\ aq;wyf0if;odkYa&mufvQif ajymufusm;ppfqifa&; (ocifp;dk ) a&;aom qd&k , S vf pf0g'usr;f pmtkyu f kd vufEydS pf ufjzifh
pmtkyfrSm yHkESdyfíNyD;aMumif; od&ygonf/ tcsdKUwpf0ufudkvnf; ul;xm;aomaMumifh xkdpmtkyfudka0ygonf/
pdw0f ifpm;aom t&yfom;tcsKd UxHoYkd jzefx Y m;aMumif; od&ygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;ESifh
uRefawmf\ txufwGifwm0ef,laeolrSm taemufwdkif; qd&k ,
S v f pfa&;[lí a<u;aMumfcahJ om uGejf rLepfygwD\oabmxm;udk
ppfXmecsKy\ f ½H;k tzGUJ rSL;jzpfol Adv k Bf u;D pderf eS x
f H owif;yd&Yk ygonf/ auseyfNy;D jzpfaomaMumifh ocifp;kd a&;aom qd&k , S v f pf0g'usr;f udk
owif;ydkY&if;uyif ]]uRefawmfwyfxJu oifwef;ray;&ao;wJh ul;ay;&if; ]]'Dpmtkyfudk zwfMunfhyg/ pdwf0ifpm;&if em;rvnf&if
olawGa&m ywf0ef;usiaf us;&GmawGuakd vhvmNy;D tJ'&D mG u vli,f uRefawmfhudk ajymyg}} [kajym&if; pmul;pufESifh ul;xm;aom
awGudk oifwef;ydkYcscsifygw,f/ &GmawGoGm;zdkY uRefawmfhudk ulnD qdk&S,fvpf0g'usrf;udk a0ay;jcif;jzpfygonf/
ygOD;}} ajymvdkufygonf/ trSefrSm ocifpkd;a&;onfh qdk&S,fvpf0g'usrf;rSm uGefjrLepf
uRefawmfaexdkif&m taemufwdkif;ppfXmecsKyfonf {&m0wD ygwDXmecsKyfwGifr&Sdyg/ 'Dpmtkyfudk pdwf0ifpm;aomaMumifh
jrpfudk rsufESmjyKxm;onf/ ppfXmecsKyf\ wpfzufurf;wGif uRefawmfu þpmtkyfudk oGm;av&m ,loGm;wwfygonf/
awmifukef;av;rsm; awmtkyfuav;rsm; &SdMuygonf/ xdkae&m qdk&S,fvpfa&; 0g'jzefY&mwGif rnfokdYjzefY&rnf[lí uRefawmfhudk
wGif ppfXmcsKyfrSxm;onfh uif;wyf&Sdygonf/ reD;ra0;wGif puf ñTeMf um;csurf &Scd yhJ g/ ocifp;kd \ qd&k , S vf pf0g'usr;f udk uReaf wmf
tajrmufwyfcJG &Syd gonf/ &Jabmfo;kH usyd 0f if Adv k jf rifah tmif tkycf sKyf oabmusvGef;aomaMumifh uRefawmfhpdwful;jzifh xkdpmtkyfudk
ygonf/ uRefawmfonf AkdvfpdefrSef\tultnDjzifh wpfzufurf; vufEydS pf uf½u kd ?f pmul;pufEiS vhf n
S Nhf y;D uReaf wmho f abmESihf jzefaY 0
uif;wyfteD;wGif oifwef;zGifhcJhygonf/ jcif;jzpfygonf/
qd&k ,
S vf pf0g'usr;f udk vufEydS pf uf½u kd pf mul;pufEiS hf vSnahf y;
oifwef;wGif uHrNrdKUrS udkwifat;acgif;aqmifaom vli,f
olrSm Adkvfat;az (ao'Pfay;cH&ol) jzpfygonf/
oHk;a,muf? atmifvHrS wpfa,muf? a&eHacsmif;rS ESpfa,mufESifh
oifwef;rSm ½Sp&f uf Mumygonf/ Ed0k ifbm 10 &uf rwdik rf w D iG f
taemufwdkif;wyftwGif;rS wyfMuyfESpfa,muf? wyfom;BuD;
NyD;oGm;ygonf/ oifwef;NyD;aomtcg oHk;av;&uftem;,lNyD;
tqifh&Sd ESpfa,muf aygif;q,fa,muf jzpfygonf/ aemuf rif;wke;f bufoYkd aus;&Gmrsm;udk pnf;&H;k &ef c&D;xGucf yhJ gonf/
oifwef;wGif Advk cf sKyaf tmifqef;\ zufqpfqefu Y siaf &;? *syef xdck &D;rSm av;ig;&ufMumcJo h nf/ rif;wke;f ywf0ef;usif aus;&Gmrsm;odYk
vl½dkif;rsm;udk armif;xkwfMupmwrf;ESifh uGefjrLepfygwDu xkwfa0 tawmfav;ESUH pyfpmG a&mufcyhJ gonf/ xkrd t S jyefwiG f Advk Bf u;D pderf eS t
f m;
aom vGwv f yfa&;aMunmpmwrf;trSwf (1) ESihf Adv k cf sKyaf tmifqef; awGUcJh&onfhtawGUtBuHKrsm;udk wifjy&ygonf/
EIwrf S rSmMum;aom jynfoEl iS w hf yfrawmfy;l wG&J rnf/ tdE, d´ jynfrS xdkokdYajymNyD;rS AdkvfBuD;pdefrSefu -
avxD;ESiafh &mufvmolwu Ykd u
kd n l &D rnf/ ta&;BuKH vmygu wyfukd ]]'DrSmudkpef;aiG? uRefawmfwdkYqDrSm owif;a&mufaew,f/
vmowif;ay;&efwdkYudk aqG;aEG;a[majym&ygonf/ tJ'o D wif;u ukvm;jynfu avxD;eJU vlwpfa,mufvmvdrrhf ,f?
134 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 135
rif;wke;f taemufajrmufbufavmufrmS usvrd rhf ,f? tJ'aD e&mrSm xkad cwfu xku d ohJ Ykd ,cifu rnfonf0h goem tvkyt f udik w
f Ykd
t*FvdyfpmvHk; wDyHkoP²mefrD;zdkNyD; oGm;apmifhay;&r,f/ cifAsm; &Sad eapumrl Edik if t H wGuf pnf;½H;k olwEYkd iS ahf wGUoGm;aomtcg tkwf
pnf;½H;k xm;wJ&h aJ bmfawGeo YJ mG ;apmifyh gOD;}} [k wm0efay; ygonf/ wpfcsyfoJwpfyGifhtjzpf EdkifiHvGwfvyfa&;wdkufyGJwGif yg0ifcJhol
wd k u f q d k i f v d k u f a vjcif ; ? uRef a wmf u ,ck y J rif ; wk e f ; rsm;pGm &SdcJhygonf/
ywf0ef;usifudk pnf;½Hk;NyD;avhvmNyD; jyefvmoljzpfonf/ ,ckyif uReaf wmfonf udak zBu;D udk uif;pcef;wGiyf if wpfaeYv;kH aeapNy;D
rif;wkef;odkY uRefawmfjyef&ygonf/ owfrSwfonfhae&mwGif nydkif;usrSyif AdkvfBuD;pdefrSefxHodkY ydkYay;ygonf/
wDyHkoP²mef rD;zdkapmifhygonf/ yxrnu rusyg/ aemufaeYrS udak zBu;D ? Adv k Bf u;D pderf eS Ef iS hf uReaf wmfwEYkd iS phf um;ajym&mwGi-f
avxD; csay;onf/ uRefawmfwdkYoGm;apmihfNyD; olYudk avxD;rS ]]uReaf wmfq h rD mS pwif;*ef;wpfvufygvmygw,f/ OD;ode;f azu
csay;wmudk 0dk;w0g;awGU&ygonf/ vludkawmh rawGU&ao;yg/ ocifpdk;qDodkY ydkYzdkY cdkif;vdkufygw,f/ b,foludk ay;&rvJ}} [k ar;
uReaf wmfwYkd vufEydS rf ;D ESihf oH;k csuf yGichf snrf w dS cf snf vkyjf yygonf/ ygonf/
olxu G v
f m\/ vufwiG f ypöwakd oewfuu kd ikd ?f uReaf wmfwu Ykd kd pwif;*ef;aoewfonf uRefawmfwdkYwyfodkY þtcsdefwGifrS
csdefvsuf uRefawmfwdkYqD avQmufvmygonf/ ol\trnfrSm a&mufvmaom aoewfjzpfygonf/ AdkvfpdefrSefu þaoewfudk
udkazBuD;jzpfygonf/ olu - vdck siaf omfvnf; ocifp;kd twGu[ f ak jymxm;aomaMumifh ocifp;dk
]]uReaf wmfeh mrnfazBu;D ? wufbek ;f Bu;D ode;f az vTwv f ukd v
f }Ydk } qDoaYkd &muf&ef uReaf wmfu h kd wm0ef,al pygonf/ þaoewfupd ö
[kajymygonf/ aMumifyh if uReaf wmfonf&efuek o f jYkd yefcyhJ gonf/ &efuek w
f iG f ocif
uRefawmfuvnf; - wifjrtm; aoewfupd aö jym&m ocifwifjru ]][m 'gjzifh cifAsm;yJ
]]uRefawmfpef;aiGyg/ taemufwdkif;ppfXmecsKyfuyg/ wm0ef 'D[mudo k mG ;ydaYk wmh? uReaf wmfq h u D pmawGvnf; ,lomG ;ay;yg}} [k
t& vmwmyg}} [kajymvkdufygonf/ cdik ;f aomaMumifh uReaf wmfonf ocifp;kd qDoYkd xGucf &hJ jyefygonf/
udkazBuD;qif;vmcsdefrSm eHeuf okH;em&DcefYjzpfygonf/ ol\
ocifp;kd qDa&mufaomtcg ,lvmcJah om pwif;*ef;aoewf
avxD;rSm opfuikd ;f ESiNhf iad eao;onf/ olonfavxD;BuKd ;udk jzwf?
udk ay;&if; -
avxD;udkacgufNyD; 0Sufxm;NyD; uRefawmfwdkYESifh vmawGUjcif;jzpf
]]aoewfu tdE´d,rSma&mufaewJh wufbkef;BuD;odef;azu
ygonf/
udak zBu;D onf ppfom;vnf;r[kwo f vdk Ekid if aH &;orm;vnf; OD;xGef;a0 (ocifpkd;\ vQKdU0Suftrnf) twGuf ay;vkdufwmyg/
r[kwfyg/ ol\rlvwm0efrSm qufoG,fa&;vkyf&efomjzpfaom uReaf wmfuawmh wyfxrJ mS oifwef;oabmr[kwf aqG;aEG;yGaJ v;
qufoG,fa&;orm;jzpfygonf/ OD;odef;azwdkYu qufoG,fNyD; awG ay;jzpfygw,f/ wyfwGif;uNyD;awmh aus;&GmawGqDtxd
pnf;½H;k Ny;D þvkyif ef;xJygvmoljzpf&m NAw d o d QwyfzUJG 0if[v k nf;qdk qif;Ny;D pnf;½H;k a&;awG vkyyf gw,f/ pnf;½H;k a&;vkyw f t
hJ cgrSmawmh
Edkifaom vkyfief;ESpfrsdK;vkyfol vlpGefYpm;jzpfonf/ aus;vufaejynfolawG[m zufqpfudk rkef;wD;wmtwlwlyJ
odyfjyif;xefMuygw,f/
136 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 137
aqG;aEG;wm a[majymwmuawmh zufqpfvl½dkif;rsm;udk pmrSm uRefawmfhudk wdkuf½dkufa&;aompmr[kwfyg? uGefjrLepf
armif;xkwfMuqdkwmudka&m? r[mrdwfawGeJYyl;aygif;zdkYqdk&mrSm ygwDwpf&yfv;kH twGuf a&;aompmjzpfygonf/ uReaf wmfrar;rDu
bmaMumifh r[mrdwef UJ aygif;&w,fqw kd t
hJ aMumif;eJY urÇmY tajc ocifpkd;tm; ocifAdkvfu r[mrdwf - t*Fvdyfyl;aygif;a&;ESifh
taeawG ygygw,f/ uRefawmfwdkYygwDtaeeJYuawmh OD;xGef;a0 ywfoufNy;D ar;cJzh ;l ygonf/ xkt
d ar;udk ocifp;dk u EIwjf zifrh ajzbJ
a&;wJh qd&k , S vf pf0g'usr;f udk olweYkd m;vnfatmif aqG;aEG;cJyh gw,f/ pmESiafh &;ajzcJ\
h / xktd ajzpmudk ygwD0iftcsKd Uwdt
Yk m; jzefcY o
hJ nf[k
aus;vufawm&GmawGqdkwmu bkef;awmfBuD;ausmif;&JU od&ygonf/ xkpd mwGif tar;tajz trSwf (1) [k trSwpf Ofa&;xk;d
a[majymrIawG? Ak'b ¨ mom&JUtawG;tac:awG vTr;f rd;k aewJo h al wG rxm;cJhyg/ uRefawmfar;aomar;cGef;udk jyefajzaompmtwGuf
rsm;awmh olwu Ykd ygwDoabmw&m;eJY Ak'b ¨ mom b,fvq kd ufpyf tar;tajztrSwf (2) [k acgif;pOfwyf xm;ygonf/
ygovJ? wlygovm;? uGjJ ym;ovm;qdw k mawG odcsiaf eMuygw,f?
&Jabmfpef;aiGtar;/ Ak ' ¨ t bd " r® m tajccH t csuf t csd K UES i f h
uReaf wmfu b,fvjkdyefNy;D aqG;aEG;&ygrvJcifAsm}} [k ar;vdu k yf gonf/
rmhufpf0g'tajccHtcsKdUwdkY[m oabmcsif;
]]uReaf wmfo h abmajym&r,fq&kd if Ak't ¨ bd"r®mtajccHw&m;
ud k u f n D o nf [ k uRef a wmf x if y gonf /
tcsKd UESihf rmhupf 0f g'\ tajccHtcsKd Uwd[ Yk m oabmjcif; udu k nf aD e
Muw,f v d k Y uRef a wmf x if y gw,f / uRef a wmf h x if j rif c suf e J Y rSm;ygovm;? rSefygovm;cifAsm;/
ywfoufNy;D q&mBu;D &JUoabmxm;udk odcsiyf gw,f}} [kajymvdu k f tajz / Ak'¨u urÇmBuD;udkzefqif;ol jA[®mBuD;
ygonf/ r&Sd[k qdkxm;ygonf/ rmhufpf0g'vnf;
uReaf wmfu txufygtwdik ;f ajymvdu k af omtcg ocifp;dk u- urÇmBuD;udk zefqif;olr&Sd[k qdkxm;yg
]]cifAsm;&efuek rf mS apmifah e? ESp&f ufo;kH &uftwGi;f uReaf wmf onf/ þae&mwGif oabmjcif; udkufnD
ydkYvdkufr,f}} [kajymygonf/ ygonf/
uRefawmfonf udkat;armifESifhtwl a';'&JoabFmqdyfodkY odkYaomf þavmuwGif jA[®mBuD;&Sd
xGufcJh\/ onf/ ewfa'0grsm;&So d nf[al omtcsuu f kd
&efukefodkYa&mufaomtcg ocifpkd;tm; uRefawmfuar;yHk? rmhufpf0g'u vufrcHyg/ qufNyD; ajym&
ocifpdk;u apmifhcdkif;yHkwdkYudkajymjyNyD; ukefaps;wef;&Sd uRefawmfwdkY rnf q d k v Qif Ak ' ¨ 0 g'ES i f h r mh u f p f 0 g'onf
vQdKU0Sufpcef;wGif em;aevdkufygonf/ tajccH tm;jzifh qefYusifaeMuygonf/
ESp&f ufcefMY umaomtcg udak t;armifa&mufvmNy;D vifv h rf; Ak'¨0g't& t0dZÆmESifhwPSmwnf; [l
tdr&f dS udak X;NrKd iu f pkd may;cJyh gonf/ pmtdwu f kd udak X;NrKd iu
f azmuf aom rlvw&m; ESpyf g;tp y#dpo ö rkyÜymÜ 'fywf
rzwfyg/ pmtdwfxJwGif uRefawmfhtwGufocifpkd;u ay;aom tv,f/ eda&m"opömtqHk;&Sdaom edAÁmef
pmESifh ocifwifjrtwGuf pmawG ygvmygonf/ ocifwifjru 0g'onf avmuürjzpfEikd q f ;kH aomt&mudk
]]bmpmawGvJAsm}} [k ar;ygonf/
138 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 139
&S i f B uD ; a*gwronf pd w f u l ; t,Of B uD ; xdkaMumifh avmu\ csrf;omjcif;udk
,OfcJY&ma&mufcJhavonf/ avmuBuD ; twG i f ; üom &&S d r nf [ k
'ku©rS vGwfajrmufjcif;udk þavmu uGefjrLepf0g'u cH,lxm;onf/
wGif rawGUEdik /f þavmurS vGeaf jrmufomG ; uGefjrLepfygwDonf rnfonfhbmom
rSom awGUEdkifrnf[k qdkxm;jcif;jzpfonf/ ud k r QcH , l j cif ; r&S d a omf v nf ; rnf o nf h
xd k U aMumif h avmutwG i f ; vG w f a jrmuf bmomud k r Q wd k u f c d k u f & ef & nf & G , f j cif ;
csr;f omjcif;udk BuKd ;yrf;aqmif&u G jf cif;onf r&S d y g/
rjzpfEdkif&ma&mufaeayonf/ uGefjrLepf odyÜHynm&yfrsm; xGef;um;vmonfESifh
0g'u vlwdkY\ vGwfajrmufjcif;udk avmu trQ bmom0g'rsm; csKyfNidrf;oGm;vdrhfrnf
\ tjyifbuf bufwGifr&Sm? avmuwGif;rSom [k ,HkMunfonf/ xdkaMumifh uGefjrLepf
&&SdEkdifonf[k cH,lxm;ayonf/ ygwDonf bmoma&;rsm;ESifhywfoufí
xdkYaMumifh þtcsufwGif Ak'¨0g'ESifh Mum;ae0g' oabmxm;&Sdygonf/
rmhufpf0g'onf ajzmifhajzmifhBuD; jcm;em;
txufazmfjychJonfwdkYrSm tar;tajztrSwf (2) \ vdk&if;
vsuf&Sdonf/ þtcsufaMumifh uGejf rLepf
tcsufjzpfonf/
0g'onf edAÁmef0g'udkcH,ljcif; r&Sdacs/
xdkpmudk ocifwifjrtm;jyaomtcg ocifwifjru ]]'DrSm
rmh u f p f 0 g't&rl vl w d k Y \ Bud K ;yrf ; &Jabmfupkd ef;aiG? 'Dpmwrf;udv k w l ikd ;f udk rjyeJUAsm? bke;f awmfBu;D awG
aqmif&GufrItm;jzifh vlUabmiftzGJUtpnf;
awGUvdrYk jzpfb;l ? wwfEikd &f if bmoma&;udpu ö kd uReaf wmfwYkd ruRr;f
jzpfay:wdk;wufrIudk wpfqifhNyD;wpfqifh usiyf gbl;? ruRr;f usiw f u hJ pd uö kd raqG;aEG;wmaumif;w,f }} [lí
aqmif & G u f e d k i f r nf [ k ,H k M unf o nf / ajymjyygonf/
uGefjrLepf0g'\ EdkifiHa&;ESifh pD ; yG m ;a&; aemufaeYwGif Adkvfodef;wefqDoGm;NyD; ocifpdk;\ pmudkjyyg
vk y f i ef ; rsm; NyD ; ajrmuf a tmif j rif v Qif onf/ Adkvfodef;wefu ]][m rjzpfEdkifwmAsm? uGefjrLepf0g'u
vl Y a bmif t zG J U wG i f vl w ef ; pm;y#d y u© avmuDtvkyfAsm? bmoma&;u avmukwå&mtvkyfyJ? udk,fh
csKyf N id r f ; oG m ;rnf / urÇ m BuD ; Nid r f ; csrf ; bmom ud, k bhf &k m;awmh ud, k &f cdS ;kd &rSmaygh/ usKywf Ukd awmh uGejf rLepf
om,mrnf / vl w d k i f ; vl w d k i f ; pm;0wf 0g'pnf;½H;k a&;vnf;vkyrf ,f/ bk&m;vnf; &Scd ;kd r,fAsm? cifAsm;vnf;
aea&;jynfhpHkNyD; pdwfcsrf;om udk,fcsrf;om ol ajymovdk vkdufrawG;eJY? udk,fhbk&m;udk,f&Sdcdk;}} [k ocifpdk;\
b0odkY a&mufrnf/ pmudkzwfNyD; ajymygonf/
140 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 141
uReaf wmfonf jyvdo Yk Ykd rjyefao;bJ &efuek w f iG &f adS eonft h cduk f txufwGifa&;cJhaom ocifpkd;\ cH,lcsufudkvdkufemvufcH
r*Fvm'HkAdkvfoifwef;ausmif;odkY oGm;ygonf/ aom olwv Ykd nf; &Sad yao;onf/ xko d wl oYkd nf uGejf rLepfygwDwiG ;f
Adkvfoifwef;ausmif;wGif uRefawmf pnf;½Hk;qufoG,fxm; xif&mS ;ta&;ygaom yk*Kd¾ vaf wGrsm;ay&m xdo k w
l aYdk Mumifh uGejf rLepf
onfh AkdvfausmfñGefYqDoGm;ygonf (AdkvfausmfñGefYonf aemifwGif ygwD0if[ktrnfcHolwdkYonf bmoma&;udk rav;pm;onfh
ArmhwyfrawmfrS 'kw, d Akv
d rf LS ;Bu;D ausmñ f eG Yf jzpfvmoljzpfygonf) uGefjrLepfygwD0ifrsm;aMumifh Ak'¨bmomudk ESpfaygif;axmifcsD
a&eHacsmif;om;? ausmif;om;or*¾acgif;aqmifjzpfonf/ udk;uG,fcJhaom jrefrmwdkif;&if;om;jynfolrsm;ESifhuif;uGmcJhonf/
uRefawmfonf ocifpdk;\pmESifhywfoufNyD; Adkvfodef;wef\ xkdodkYygwDESifhjynfol uif;uGmonfhtwGuf ,aeY jrefrmEdkifiHwGif
cH,lcsufudkajymjy&m AdkvfausmfñGefYuvnf; ]]bmoma&;ESifh uGefjrLepfygwDonf emvefrxlEdkifaomb0odkYa&mufoGm;&&Sm
EdkifiHa&;[m oD;jcm;xm;&rSmyJAsm}} [kajymygonf/ avonf/
ocifp;kd pmESiyhf wfoufNy;D Adv k o f ed ;f wef\ oabmxm; cH,l uReaf wmfonf jyvdo Yk Ydk jyefcyhJ gonf/ oH;k av;&ufem;Ny;D aom
csufrsdK;udk udkvSNrdKif (aemifwGif vkyfom;jynfolYaeYpOf owif;pm tcg aus;vufawm&Gmrsm;odo Yk mG ;Ny;D zufqpfqefu Y siaf &;twGuf
t,f'DwmcsKyfjzpfvmol udkvSNrdKif (uavmiftrnf udkaqmif; zGJUpnf;ay;xm;aom uvmyfpnf;rsm;udkawGUqHkavhvmNyD; vdktyf
pmayESihf pme,fZif;tzGUJ A[kd Ouú|)? yDuif;jyef Adv k o f ufwif? oxHk onfrsm;udk jznfhpGuf aqG;aEG;&ygonf/ tqdkyguvmyfpnf;
udkausmfwifh? rSwfrdoavmuf tawmfrsm;rsm;u Adkvfodef;wef\ wd k Y o nf uRef a wmf o if w ef ; ay;xm;onf h wyf M uyf B uD ; rsm;?
oabmxm;udk vufcHMuonf/ wyfom;Bu;D rsm;u pnf;½H;k xm;aom uvmyfpnf;rsm;jzpfMuygonf/
aemiftcguRefawmfjyefpOf;pm;rdaomtcg vkyf&if;udkif&if; 1944ckESpf Ekd0ifbmvwpfvvHk;eD;yg;yif xkdtvkyfESifhtcsdef
ESiyhf if uGejf rLepfygwD0ifwo Ykd nf Ak'b ¨ momtygt0if bmoma&; ukecf yhJ gonf/ uReaf wmf\yHEk ydS pf uf uav;rSm Adv k cf sKyaf tmifqef;
udk tav;rxm;? bmoma&;udk ypfy,fvu kd Mf uonfukd awGU&\/ \ zufqpfvl½dkif;rsm;udk armif;xkwfMu [laom pmwrf;udk
tcsKd Uaom uGejf rLepfygwDacgif;aqmifwu Ydk olw\ Ykd aemufvu kd f ½dkufNyD; txufjrefrmEdkifiHtxd jzefYcsday;cJhygonf/
wdt Yk m; ]]rif;wdbYk moma&;udk r,H?k bmoma&; ud;k uG,rf rI &S[ d ck ,
H l 1944ckESpf? Edk0ifbmvukefcgeD;wGif uRefawmf &efukefodkY
ygu t&ufaomufjy}} [líyifajymvmMuygonf/ xdkajymaom a&mufcJhygonf/ &efukefodkY a&muf&jcif;taMumif;rSm uGefjrLepf
aMumifh t&ufaomufMuNy;D t&ufpo JG mG ;aomolawGrsm;cJah o;onf/ ygwDEiS hf wyfrawmfw\ Ykd zufqpfqefu Y siaf &;vIy&f mS ;rItajctaeudk
þvky&f yfonf rmhupf 0f g'ESirhf ywfoufaomfvnf; acgif;aqmif od&efjzpfygonf/
vkyo f wl \
Ykd ayghqaomt,ltqoabmxm;wdaYk Mumifh jzpfonf xd k t acguf w G i f ocif w if j rES i f h a wG U &m ocif w if j ru
[k uRefawmf ,HkMunfygonf/ awmfvSefa&;wyfOD;udk zsufodrf;vdkufaMumif;ajymí od&ygonf/
142 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
awmfvSefa&;wyfOD;udk ocifpdk;u olYoabmESifholzsufaMumif;
ocif w if j ruajymygonf / xd k Y a Mumif h o cif w if j ru vH k ; 0
rauseyf a Mumif ; ? ocif p d k ; u ol Y o abmES i f h o l z suf a Mumif ; ?
rnfoYludkrS rwdkifyifbJ xifovdkZGwfvkyfaMumif; ocifwifjru
ajymygonf/ zsuf&jcif;taMumif;rSm &efukefAaqGESifh ocifpdk;wkdY
pum;rsm;&jcif;aMumifhjzpfaMumif;[k od&ygonf/
pum;rsm;&jcif;taMumif;ukd atmufygtwkdif; qufvuf
azmfjycsifygonf/
wwd,ydkif;
UG ac: Under Ground ESifh jynfolYta&;awmfykHygwD qufpyf
vmcJ h y H k
rlvtpydik ;f u jynfot Yl a&;awmfyykH gwD[í l ac:cJjh cif;r&Syd g/
pwifjzpfay:vmyHkrSm þodkYjzpfygonf/
aemiftcgwGif ocifcspf[lí ausmfMum;vmrnfh jrefrm
ausmif;q&m q&mcspfyJcl;om;? aemiftcgwGif 'kwd,AdkvfrSL;BuD;
vSarmif[í l ausmMf um;vmrnfh q&mvSarmif? e*g;eDpmtkyt f oif;
xlaxmifol ocifxeG ;f a&T? aemifwiG Af v kd o f &l [k trnfwiG v f mrnfh
Munhfjrifwdkifom; q&mndK ponfhav;OD;wdkYonf jrefrm q&m
twwfoifausmif;xGuf ausmif;q&mrsm; jzpfMuonf/
olwo Ykd nf tdE, d´ Edik if H b*Fvm;jynfe,fwiG f xif&mS ;cJMh uaom
tMurf;zufEdkifiHa&;tkyfpkudk tm;usum t*FvdyfqefYusifa&;
tMurf;zuftyk pf u k kd pwif zGUJ pnf;cJMh uonf/ olw\ Ydk vkyif ef;pOfrmS
Armhvw G vf yfa&;twGuf NAw d o d Qqefu
Y siaf &;0g'jzefjY cif;? vufeuf
Bu;D i,frsm;udk &onfeh nf;ESihf &SmazGpak qmif;jcif;? ud, k pf w
D u dk yf 0JG if
avhusichf ef;udk jyKvyk jf cif;? NAw d od Qtpd;k &ESihf bufawmfom;rsm;udk
144 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 145
acsmif;ajrmif;wdu k cf u kd rf nf[k &nf&, G jf cif;? ,if;odaYk qmif&u G jf cif; ausmufqnf ocifa&T? ocifa&Ttyk ?f rd;k ukwo f cifomcif? wdik ;f cspf
jzifh vloltiftm; pkaqmif;rdaomtcgwGif awmfvSefa&;olykef OD;odef;az ('g½dkufwm armifwifOD;? ½kyf&Sifrif;om; aZmf0rf;wdkY\
wyfzUJG udk zGUJ pnf;oGm;&ef&nf&, G jf cif;tp&So d nfh vQKUd 0Suaf &;vkyif ef; taz)? ppfuikd ;f rS udo k ed ;f wef (Adv k rf LS ;Bu;D apmjrif\ h tpfu)kd ? a&Tbrkd S
rsm;udk vkyfaqmifoGm;&ef zGJUpnf;cJhjcif; jzpfayonf/ udkoef;armif? ocifcsefxGef;? tr&yl&ocifAodef;? Adkvfoef;Edkif
xd k t zJ G Y \ vk y f i ef ; &yf u d k yg0if t m;ay;vmMuol r sm;rS m (ocifA[de;f \nD)? ausmufqnfocifoef;NrdKit f p&Sdow l Ykd jzpfMuonf/
aemifaomtcg Adv k cf sKyaf tmifqef;OD;pD;aom wyfrawmfü xif&mS ; ocifA[de;f onfatmufjrefrmEdik if H Under ground vIy&f mS ;rI
aom ppfacgif;aqmifrsm; jzpfMuonf/ Adv k rf LS ;armifarmif? Akv d rf LS ; wGif yg0ifcJhaomfvnf; rMumrDNAdwdoQtpkd;&\ zrf;qD;rIudkcHcJh&
atmifBu;D ? Adv k rf LS ;atmifa&T? Adv k rf LS ;wifaz? Adv k rf LS ;0if;tp&So d nfh ygonf/
wuúodkvfausmif;om;vli,fESifh ocifvli,frsm; jzpfMuonf/ txufjrefrmEdik if EH iS ahf tmufjrefrmEdik if H UG ESpzf UJG vIy&f mS ;rIukd
xdaYk emufyikd ;f wGif wdAYk rmtpnf;t½H;k rS ocifjrESio hf ciftcsKd Uvnf; A[dkrSOD;aqmifolrSm Supreme Council tzGJUjzpfygonf/ tzJGU\
yg0ifvmMuonf/ Ouú|rSmocifjrjzpfí twGi;f a&;rSL;rSm ocifcspjf zpfonf/ tzGUJ 0if
ocifjronf xkd Under ground tzGUJ \Ouú| jzpfvmcJo h nf/ rsm;rSmazmfjycJah om ppfacgif;aqmifrsm;jzpfvmonfh Adv k af rmifarmif?
Adv
k af tmifBu;D ? Adv k af tmifa&T? Adv k wf ifaz? Adv k 0f if;? q&mvSarmif?
pma&;q&m &efukefbaqGESifh jrpf0uRef;ay:ausmif;om;
q&mxGe;f a&T? q&mndKwt Ykd jyif tjcm;aom rsKd ;cspyf *k Kd¾ vrf sm; yg0if
vli,frsm;vnf; xkd Under ground tzGJUwGif yg0ifvmMuonf/
Mu\/
xdt k zGUJ \ &nf&, G cf suEf iS v hf yk if ef;wku Yd kd wdAYk rmtpnf;t½H;k ESihf Armh
k zJUG Bu;D ukd tusO;f tm;jzifh ,l*sD UG [kac:Mu\/ txuf
xdt
xGuf&yf*dkPf;\ taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfol ocifatmifqef; jrefrmEkdifiH UG? atmufjrefrmEdkifiH UG wdkYjzpfMu\/
uvnf; oabmwlc\ hJ / odaYk omf tvkyt f m;vyfcsed f enf;aomaMumifh tqdkyg UG tzGJYudk N.R.P. National Revolutionary Party
um,uHajrmuf yg0ifjcif;r&SdcJhay/ [lívnf;aumif;? tcsKUd u People's Revolutionary Party [k ac:Mu
tjcm;aom taMumif;wpfcsufrSm NAdwdoQtpdk;&\ zrf;qD; onf/ jynfolYta&;awmfyHkygwD[lí oHk;pGJyHkr&Muao;ay/
csKyfcs,frIudk wdrf;a&Smif&ef EdkifiH&yfjcm;okdY xGufcGma&;twGuf uReaf wmfu, f ikd f txufjrefrmEkid if H UG wGiyf gcJah omfvnf;
kd w
jyifqifaeaomtaMumif;vnf; jzpfaeaomaMumifhjzpfonf/ ygwD\trnfudk wdusatmif rodcJhyg/
wpfqufwnf;rSmyif rEÅav;NrKd UwGit f ajcpdu k af om txuf ocifomcifu tifet f myD[k ajym\? Adv k o f ed ;f wefu yDtmyD
jrefrmEkid if H Under ground vIy&f mS ;rItwGuf acgif;aqmifraI y;&ef [kajymonf/ uRefawmfuvnf; ,l*sDtjzpfomodcJhygonf/
wufbek ;f Bu;D ode;f az? aemifjynfxaJ &;0efBu;D jzpfvmrnfh ukad usmNf ird ;f ? txufjrefrmEkdifiH ,l*sDzGJU&mwGif q&mBuD;OD;&mZwf? q&mvlxk
trsdK;om;ausmif;q&m q&mAdkvfcifarmifav; (0efBuD; Adkvf OD;vSwdkYudk today;xm;onf/
cifarmifav;) acgif;aqmifaomtzGJU0ifrsm;rSm Adkvfodef;wef a&S;0HomEka[mif;rsm; NrKd UrdNrKd Uzrsm; yg0ifco hJ nf/ xdt k zGUJ Bu;D \
(aemiftcgwGif wyfeDwyfAkdvfcsKyfjzpfvmol ocifodef;wef)? tcef;u@onf jrefrmEdik if u H kd *syefrsm;odr;f ydu k Nf y;D aomtcg tvdk
146 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 147
tavsmuf &yfqidk ;f oGm;cJ\ h / xkaYd emuf ,l*st D zGUJ acgif;aqmifrsm;? pOf;pm;&mwGif ocifpkd;ay:wGif ,kHMunfrI&Sd^r&Sd[laomtcsufukd
wdAYk rmtpnf;t½H;k rSacgif;aqmifrsm;? ocifrsm;wko Yd nf a'gufwm awGU&ygonf/
barmfOD;aqmifaom qif;&Jom;ygwDESifh wpfpkwpfaygif;wnf; tu,fí ocifpkd;onf jynfolYta&;awmfykHygwD0ifwkdY\
jzpfvmNyD; wkdYArmqif;&Jom;tpnf;t½Hk;[k ay:aygufcJh\/ pm&if;ukd&cJYaomfvnf; þpm&if;rsm;\ vkHNcHKrIukd &efukefbaqG
wkdYArmqif;&Jom; tpnf;t½kH;0if acgif;aqmifrsm;rSm tygt0if jynfot Yl a&;awmfyyHk gwD0ifrsm;u pk;d &drMf uonft h wGuf
a'gufwmbarmf? ocifjr? OD;ode;f armif? ocifEw k jYdk zpfonf/ ocifEk jynfot Yl a&;awmfyyHk gwD0ifw\ Ydk trnfpm&if;ukd ocifp;dk xHay;&ef
onf XmecsKyfrSL;jzpfygonf/ aESmifhaES;vsuf&Sdonf/ þokdYaESmifhaES;&jcif;ukd taMumif;jyKNyD;
*syefqefYusifa&; vQdKU0SufvIyf&Sm;rIBuD; ay:aygufvmaom ocifp;dk onf rdrw d pfO;D wnf;oabmjzifh pdwv f u
dk rf mefyg awmfveS af &;
tcg uGefjrLepfygwDacgif;aqmifrsm;? wyfrawmfacgif;aqmifrsm;? wyfOD;ukd zsufodrf;vkdufaMumif; taMumif;Mum;pmrsm; xkwfa0
,l*saD cgif;aqmifrsm;awGUqkNH y;D awmfveS af &;wyfO;D zGUJ &ef aqG;aEG;Mu vkdufonf/
aomtcg ocifpkd;u - þuJo Y Ydk ta&;Bu;D vSonhf tzGUJ tpnf;Bu;D wpf&yfudk Akv d cf sKyf
]]'DwyfOD;ukdzGJUawmh wyfrawmfygw,fAsmh? uGefjrLepfygwD ae0if ; ? Ak d v f a rmif a rmif ? ocif w if j rponh f rnf o l w pf O D ;
ygw,fAsm? cifAsm;wku Yd bmtzGUJ vJ}}[lí ar;vku d v f Qif aemiftcg
wpfa,mufurdk S wkid yf ifjcif;rjyKbJ zsuo f rd ;f vku d jf cif;um; ocifp;dk \
AkdvfrSL;csKyfarmifarmif[k xif&Sm;vmrnfh Akdvfarmifarmifu -
r[mtrSm;yif jzpfacsawmhonf/
]]jynfolYta&;awmfykHygwD}} [lí ajymvkdufaomaMumifh
uReaf wmf? ocifwifjr? Akv d o
f ed ;f wefpaom uGejf rLepfygwD0if
,cifu UG [k vlodrsm;aomtzGJUonf awmfvSefa&;wyfOD;wGif
jynfolYta&;awmfykHygwD[lí trnfopfESifhyg0ifavawmhonf/ rsm;tm;vkH;u rESpfNcdKufMuay/ xkdokdY rauseyf? rESpfNcdKufMu
þae&mwGif odapcsifonfhtaMumif;wpfckrSm AkdvfcsKyf aomfvnf; ocifpkd;onf uRefawmfwkdY\ q&m? uRefawmfwkdYxuf
atmifqef;\ bDtkdifatwyfrawmf jrefrmEkdifiHwGif;okdY a&muf wwfo[ l í
l cH,x l m;aomaMumifh rnforYdk Qvnf; apm'urwuf0YH
rvmrD Akv d cf sKyaf tmifqef;u Akvd cf sKyaf e0if;tm; jrefrmEkid if w H iG ;f okYd Muay/
UG vIyf&Sm;rIrsm;ukdacgif;aqmifvkyfEkdif&ef apvTwfvkdufonhf Ekd0ifbmvaemufqkH;ywfwGif uRefawmfonf jyvkdYokdYjyefcJY
tcgwGif AkdvfcsKyfae0if;onf wpfEkdifiHvkH;\ UG vIyf&Sm;rI avonf/
acgif;aqmifjzpfvmavawmhonf/ trSepf ifppf uReaf wmfonf xkt d acgufwiG f Akv d cf sKyaf tmifqef;xH
jynfot Yl a&;awmfyyHk gwDonf awmfveS af &;wyfO;D wGif yg0ifcYJ 0ifawGU&ef jzpfaomfvnf; rawGUjzpfbJ jyefc&YJ onf/ jyvko Yd Ydk a&muf
aomtcg uGefjrLepfygwDacgif;aqmif jzpfolocifpkd;u jynfolY aomtcg awmfveS af &;wyfO;D ukzd suaf Mumif;? ocifp;dk \ wpfO;D wnf;
ta&;awmfykHygwD\ tiftm;pm&if;ukd awmif;vkdufavonf/ qE´ESifhomzsufodrf;aMumif; AkdvfpdefrSeftm;ajymjyygonf/
þok d Y j ynf o l Y t a&;awmf y k H tzG J U 0if t if t m;pm&if ; uk d xkpd Oftcgu wyfrawmftwGi;f wGif ocifp;dk tay: Akv d cf sKyf
awmif;onhftwGuf jynfolYta&;awmfykHygwD0ifrsm;bufu atmifqef;uk, d w f idk u
f vkv
d m;aeonf[í l xifaeol? taemufwidk ;f
148 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 149
wkid ;f rSL;Akv
d &f efatmifuvnf; uGejf rLepfygwDbufoYdk ,dr;f oltjzpf wyfrawmfutajctaeaumif;awG zefw;D ay;vdrrhf nf/ r[mrdwf
wyfwiG ;f wGif xifaeMu&m þoko Yd cifp;dk wpfO;D wnf;\oabmESihf wyfrsm;vmvQif a&mif;a&;? 0,fa&;? ul;oef;oGm;vma&;? pku d yf sK;d a&;
awmfveS af &;wyfO;D ukd zsuo f rd ;f vku d jf cif;taMumif;ukd tus,cf sUJ Ny;D vkyif ef;wkw
Yd ;dk wufvrd rhf nf[k arQmvf ifah eaMumif;ukv
d nf; em;vnf
aqG;aEG;jcif;r&SdcJYMuyg/ cJY&ygonf/
xkdpOfu AkdvfpdefrSef\ oabmxm;rSm - tcsKyq f &dk aomf *syefppf½;HI í t*Fvyd jf yefvmvdrrhf nf[k olwYdk
]]awmfvSefa&;wyfOD;ukd zsufonfjzpfap? rzsufonfjzpfap arQmfvifhaMumif; awGU&ygonf/
ta&;r[kwv f yS g/ wku d &f rSmu uReaf wmfww Ydk yfawGom jzpfygw,f/ awmfvSefa&;tBudKumv
zufqpfawGudk cHcszu Ydk vnf; ra0;awmhygbl;/ 'Dupd [ ö mvnf; ta&;
Zefe0g&D 'kwd,ywftp 1945 ckESpfwGif uRefawmf &efukef
Bu;D vSwmr[kwaf wmhygzl;}} [lí ol\ oabmxm;ukd ajymjyonf/
jyefa&mufcJYjyefonf/ wnf;cdkaeus ukefaps;wef;tdrfcef;wGif
ocif p k d ; \ awmf v S e f a &;wyf O D ; zsuf o d r f ; onh f t wG u f
aeygonf/
taemufwkdif;wGif ½kdufcwfrIr&SdvSaomfvnf; ppf½kH;csKyfwGifrl tvkyfwm0efwkdYukd pdwfwGif;rS z,fxkwfNyD;pdwfa&mukd,fyg
tawmfav; *,uf½u dk o
f mG ;ygawmhonf/ ppf½;Hk csKyw f iG f qk&d ,
S vf pf tem;,lvu dk yf gonf/ okt Yd em;,lonf[k qkv d ifu h pm; uReaf wmf\
vkv
d m;aom aemifaomtcg qk&d , S v f pfppfAv dk jf zpfvmrnft h yk pf Ek iS hf tawG;wkdYrSm tvkyfwGif;rSmom w0Jvnfvnf&Sdaeygawmhonf/
ocifpkd;ukdvkdvm;aom uGefjrLepfukdvkdvm;onhf ppfAkdvfwkdYonf pdwNf ird af p&ef rmhupf 0f g'ESiyhf wfoufNy;D ocifp;dk bmomjyef
ocifp;dk tay:wGif tawmhu f dk rausreyfjzpfvsu&f MdS uawmhonf/ aom pmtkyfawGukd zwfaerdygonf/ rmhufpfoabmw&m;awGukd
þokYd awmfveS af &;wyfO;D zsuo f rd ;f jcif;twGuf omrefppfAv dk f zwfae&if;uyif oabmw&m;ESirhf uku d n f [
D k xif&aom vufiif;
ppfom;wkdYu odyfNyD;*½krjyKMu/olwkdYu zufqpfawmfvSefa&;BuD; jzpf&yfwrYdk mS uReaf wmf\pdwu f rdk axG;Ekid ?f rrsKEd idk qf o
dk uJo Y Ydk qkw
Yd w
Ydk Ydk
pzkdYukdomvkdvm;aeMuonf/ cHpm;aeap&ygonf/
jyvkdYwGifae&if; aus;&Gmrsm;okdYoGm;a&mufNyD; wyfrSpnf;½kH; vufiif;jzpf&yfqkdonfum; awmfvSefa&;wyfOD; ysufoGm;NyD
xm;aom awmfveS af &;uvmyfpnf;rsm;okYd oGm;a&mufavYvm&yg [laom owif;jzpfygonf/
onf/ olwkdY\ zufqpfawmfvSefa&;ay:wGif pdwf0ifpm;MuykH? awmfveS af &;wyfO;D wGif wyfrawmfbufrS acgif;aqmiforl mS
vlxk\pdwf"mwf tajctaeukd avYvmrdygonf/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;? Akv d cf sKyaf e0if;wkjYd zpfNy;D uGejf rLepfygwDbufwiG f
olwEYdk iS phf um;ajym&if;ESiyhf if olw\ Ydk oabmxm;ukd awG;od& ocifp;dk ? jynfot Yl a&;awmfyyHk gwDbufrS ocifcsp?f Akv d af rmifarmif?
onfrSm olwkdYonfwyfrawmfay:wGif tm;ukd;onf/ olwkdY\ AkdvfatmifBuD;wkdYyg0ifMuonf/
okaYd omf þawmfveS af &;wyfO;D ukzd UJG pOfu ocifp;dk wpfO;D wnf;
pm;0wfaea&;? vlrIa&;b0wkd;wufrIukd wyfrawmfu wm0ef,l
ESifhom zGJUpnf;cJYouJYokdY zsufodrf;aomtcgwGifvnf; ocifpkd;
taumiftxnfazmfay;vdrfhrnf[lí cH,laMumif;awGU&ygonf/
wpfOD;wnf;jzifhomvQif zsufodrf;cJYonf/
150 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 151
þudpöESifhywfoufNyD; uGefjrLepfygwD Armjynf\ 'kwd, toD;oD;ESifh ywfoufNyD; ta&;ygt&ma&mufaom ppfzuf?
taxGaxGtwGif;a&;rSL;uJYokdY wm0ef,lae&aom ocifpkd;ESifh t&yfbufyk*¾dKvfrsm;ukd azmfjy&aomf-
trsm;qkH;qufoG,f? ocifpkd;\ñTefMum;csufwkdYukd jzefYjzL;pnf;½kH; OD;pGmyxr uGefjrLepfygwDvkdvm;aom wyfbuftkyfpk0if
cJaY om pnf;½k;H vsu&f adS om ocifwifjruk, d w f idk yf if rodvu
dk af y/ yk*¾dKvfrsm; trnfukdazmfjy&aomf &JabmfokH;usdyfwGif yg0ifonhf
zGJUpOfuvnf; rodvkduf? zsufaomtcguvnf; rodvkdufaom uGefjrLepfygwDvkdvm;aom olrsm;rSm-
aMumifh ocifwifjronf pdwfraumif;jzpfaMumif; zGifhrajymaomf 1/ ocifvSNrdKif ac: Akdvf&efatmif?
vnf; rsuEf mS trlt&mukd Munfjh cif;jzifh ol pdwrf aumif;jzpfaMumif; 2/ ocifxGef;a&T ac: Akdvfvif;,kef?
odEkdifygonf/ 3/ ocifvSaz ac: Akdvfvusfm?
uRefawmfhtzdkYrl ocifpkd;ay:wGif tvGef av;pm;MunfndKcJY 4/ ukda&T ac: AkdvfausmfaZm/
aomfvnf; awmfveS af &;wyfO;D zsuo f rd ;f a&;ESiyhf wfoufírl b0if tjcm;olrsm;rSm -
rusEkdifatmifjzpfrdonf/ (u) AkdvfAxl;?
uReaf wmf,MHk unfaom Dimitnov \ nDñw G af &;wyfaygif;pk\ ( c ) Adkvfodef;wef?
oabmw&m;ESifhuGJvGJaeonf[k ,lqrdonf/ ( * ) Adkvfatmifrif;?
Dimitnov u - (C) AdkvfausmfnGefY?
tvkyform;vlwef;pm;\ &nf&G,fcsufyef;wkdifjzpfaom ( i ) AdkvfMunf?
qkd&S,fvpfyef;wkdifokdY csDwuf&m c&D;vrf;wpfavQmufvkH;wGif ( p ) Adkvftkef;wifwdkY jzpfMuonf/
tqifw h idk ;f tqifw h idk ;f rSm nDñw G af &;wyfaygif;pk[al om rl0g'ukd xdkolrsm;onf uGefjrLepfygwDudkvdkvm;NyD; wuf<upGmpnf;½Hk;
usifhokH;Ekdif&rnf[k aqmfMocJYonf/ vIyf&Sm;olrsm;jzpfMuonf/
,ckocifpkd;\ vkyf&yfonf Dimitnov \ oabmxm;ESifh xdkolrsm;xJrS AdkvfAxl;? AdkvfausmfaZm? AdkvfvusfmwdkYonf
uGJvGJaeonf[k uRefawmf,kHrd\/ okdYaomf uRefawmfzGifhrajym&J? AdkvfcsKyfatmifqef;\ Mo0g'atmufwGif AdkvfcsKyfatmifqef;udk
rnfou Yl rdk Q xkwrf ajymcJaY omfvnf; oHo,pdwaf wmh &Sad eygonf/ MunfndKpGm&yfwnfolrsm;jzpfMuonf/
okaYd omf xku d mvu uReaf wmf\toufrmS 19 ESpyf ifrjynfah o;&m useaf om&Jabmfo;kH usyd 0f ifcyfrsm;rsm;rSm Adv
k cf sKyaf tmifqef;
ocifpkd;rsm; rSefaervm;[laomtawG;u uRefawmhfukdvTrf;rkd; OD;aqmifrIudk cH,lolrsm;jzpfMuonf/
aeygonf/ jynfoUl ta&;awmfyykH gwDtaeESi&hf yfwnfaeMuaom wyfbuf
ocifpkd;u ,ckuJYokdY awmfvSefa&;wyfOD;ukd zsufodrf;vkduf qdkif&mESifht&yfbufqdkif&macgif;aqmifrsm;rSm -
onht f cgwGif ,cifuyif&adS ecJMY uaom *kP d ;f *Pqefaom tkypf k 1/ Adkvfarmifarmif?
toD;oD;wko Yd nf uk,
d t hf yk pf Ek iS u
hf ,dk vf yk u f idk af eMuonf/ xkt d yk pf k 2/ AdkvfatmifBuD;?
152 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 153
3/ Adkvfwifaz? udk&JacgifESifhywfoufNyD; wpfaeYwGifAdkvfodef;wefu -
4/ Adkvfatmifa&TwdkYonf wyfwGif;wyfjyifqdkif&m jynfolU ]]&Jabmfpef;aiG cifAsm;udk wm0efay;p&m&Sdaew,f? cifAsm;
ta&;awmfyHkygwDtzGJU0ifrsm;tay: MoZmanmif;olrsm;jzpfMu BudK;pm;&rSmyJ}} [ktpcsDNyD; udk&JacgiftaMumif;udk ajymjyygonf/
onf/ aemiftcgwGif txufazmfjyyg Adv k rf sm;onf vGwv f yfa&; wyfMuyf&Jacgif[ktrnf&Sdaom udk&Jacgifonf ppf0efBuD;½Hk;
acwfwGif AdkvfcsKyfrsm;jzpfvmMuNyD; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;udk olwdkY\ uif;apmifhwyfrS uif;apmifhwyfMuyfwpfOD;jzpfonf/
acgif;aqmiftjzpf wifxm;Muonf/ ol\trIrSm aemifzqyvacwfwGif 0efBuD;jzpfvmol tm&S
tjcm;wyfzufyk*¾dKvfrsm;rSm AdkvfMunf0if;? Adkvfcspfcdkif? vli,ftzGJUrS OD;ausmfjrifhESifhqufpyfNyD; xdkpOfu t"dywdjzpfol
Adkvfcifarmifav; polwdkYjzpfMuonf/ a'gufwmbarmftm; vkyfBuH&eftm;xkwfcJholjzpfonf/
jynfot Yl a&;awmfyt kH zGUJ \t&yfbufy*k Kd¾ vrf sm;rSm aemifwiG f xdt k m;xkwrf aI Mumifh tzrf;cHae&&m olu Y kd ppf0efBu;D ½H;k teD;
zqyvacgif;aqmifrsm;jzpfvmMuaom OD;AaqG? OD;ausmfNidrf;? wGif&Sdaeaom ppftusOf;pcef;wpfckwGif csKyfxm;aMumif;od&
&efukefbaqGESifh olwkdY\ MoZmvTrf;rdk;aome,facgif;aqmifrsm; ayonf/
yg0ifonf/ ud&k aJ cgifrmS NAw d QqefUusiaf &; UG tzGUJ wGif zsmyHOk ;D vSaomif;
d o
tm&Svil ,ftzGUJ 0ifa&SUaqmifot l csKd UrSm jynfot Yl a&;awmfykH (aemifwGif armifxGef;axmuf[laom pma&;q&m) wdkYESifhtwl
ygwD? uGefjrLepfygwDwdkYwGif pdwf0ifpm;&modkY ygolawGrsm;Mu\/
yg0ifcJholjzpfonf/ rsdK;cspfpdwf"mwfxufoefoljzpfonf/ ,ck
use&f adS om wyfrawmft&m&Srd sm;ESihf aemufvu kd rf sm;tm;vH;k
trIwGif OD;ausmfjrifhESifh b,fuJhokdY qufoG,frd? b,ftaMumif;
onf AdkvfcsKyfatmifqef;\ OD;aqmifrIudkom ,HkMunfolrsm;jzpf
taMumifh t"dywda'gufwmbarmftm;vkyfBuH&ef BuHpnfonf
aomaMumifh Adv k cf sKyaf tmifqef;\trdeu Yf kd emcHorl sm;jzpfMuonf/
þodkUtrsdK;rsdK;uGJaeMuaomfvnf; zufqpfqefYusifa&; [líwduspGmrodMu&ay/
vkyfief;wGif wpfzGJUESifhwpfzGJU ,Hk,HkMunfMunf yl;aygif;vkyfaeMu xduk &kd aJ cgiftm; ol\vkyaf zmfuikd zf ufwpfO;D jzpfol udak X;NrKd iu f
onfudk uRefawmfjrifae& Mum;ae&ygonf/ u,fwifcsifonfhtwGuf Adkvfodef;wefudk tultnDawmif;cJhyg
uRefawmf&Jabmfarmifpef;aiG oGm;a&mufpnf;½Hk;cJh&aom onf/ Adv k o
f ed ;f wefuvnf; rsKd ;csppf w
d xf ufoefow l pfO;D [ko&d í
taemufwdkif;ppfXmecsKyfwGif&SdMuaom wdkif;rSL;tygt0if Adkvf? aemifwiG af wmfveS af &;umvü toH;k csEikd af umif;csEikd rf nf[k ,lqNy;D
tMuyf? wyfom;wdkYrSmrlum; AdkvfcsKyfatmifqef;\ OD;aqmifrIrS udk&Jacgifudk tcsKyfrSvGwfapcsifonf/
wpfyg;tjcm;aomygwDrsm;\ OD;aqmifru I kd yHak tmNy;D rvdu k cf MhJ uyg/ xdt k cgwGif uReaf wmftm; þtaMumif;udak jymygonf/ ajym
þodkYtpktzGJUawGrsm;aeonfhMum;wGifyifwpfudk,fawmf ae&mrS prf;acsmif;prf;a&wGif;vrf; ocifwifapmtdrfay:wGif
vlpGrf;aumif;orm;awGvnf; &Sdygao;onf/ xdkvlpkawGxJu awGNY y;D ajymjcif;jzpfygonf/ ud&k aJ cgiftm; pnf;½H;k Ny;D ajymjcif;jzpfyg
aemiftcgwGif jr0wD&Jacgif[kwGifvmrnfh wyfMuyf udk&Jacgifvdk onf/ ud&k aJ cgiftm; pnf;½H;k Ny;D u,fxw k Ef ikd &f ef ud, k b
hf ufyg? ryg
vlawGay:vmao;onf/ pnf;½Hk;ay;&ef uRefawmfhudk wm0efay;ygawmhonf/
154 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 155
Adkvfodef;wefonf xdkpOfu yJcl;pHjywyf&if;wGif 'kwyf&if;rI; zufqpfawmfvSefa&;wnf;[laom BuD;us,fonfhjzpf&yfBuD;
wm0efxrf;aeoljzpfonf/ xdrk Qru Adv k of ed ;f wefonf uGejf rLepf rwkid rf w
D iG f uReaf wmfonf þokv
Yd Qif tawGUtBuKH awGudk awGUBuKH
ygwDoYkd uReaf wmf0ifEikd &f ef acgif;aqmifco hJ jl zpf&um; olUpum;udk ae&ygao;onf/
uRefawmfem;axmif&ayawmhonf/ xdkYaMumifh udk&JacgifxH
wpfckaomntcsdefwGif oGm;cJhygonf/ tmtD;wD½kH;ay:uuGefz&ifh
]]udk&Jacgif? uRefawmfhemrnf pef;aiGyg? cifAsm;vkyfcJhwmawG 1944 ckEpS f Zefe0g&DvtwGi;f wGif uGejf rLepfygwD (Armjynf)
rSm;w,freS w f ,f rajymvdyk gbl;? awmfveS af &;qdw k m[m wpfEikd if v H ;kH u \ uGef*&ufukd usKdufvwfNrdKUtykdif atmufuGif;pHjyaus;&GmwGif
vlxkwpf&yfvHk; tHk<uawmfvSefrSjzpfwm? acsmif;ajrmif;vkyfBuHrI usif;ycJYygonf/ 1945 ckESpf? Zefe0g&DvwGif wpfESpfjynhfayNyD/
eJYawmh awmfvSefa&;ratmifjrifygbl;/ ygwDacgif;aqmifocifpkd;u ygwD\uGef*&ufukd rvkyfEkdif
awmfvSefa&;qdkwm vlxkvlwef;pm;tajccHeJYrS vkyfvdkY&wm? aomfvnf; ygwDueG zf &ifu h rdk l wpfEpS w
f pfBurd u
f si;f y&efvadk Mumif;?
tzGUJ tpnf;awGeUJ odik ;f 0dik ;f vIy&f mS ;rS &wmyg/ vlwpfO;D wpfa,mufukd A[kad umfrwD? aumfrwDtzGUJ a&G;cs,jf cif;rjyKbJ a&&Snv f yk if ef;pOf
vkyfBuH½HkeJYr&bl;/ cifAsm;u uRefawmfajymwmudk ,Hk&ifcifAsm;udk rsm;ukd aqG;aEG;jcif;? vufiif;jzpfay:aeaom tajctaersm;?
'Du u,fxkwfr,f/ uRefawmfwdkYawmfvSefa&;twGuf jyifqifae EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;tajctaetvkduf vufiif;vkyfMu&rnfh
MuNyD? cifAsm;wyfxJrSm aevdkYr&r,fhwlwl vdkufcJhyg}} [kajym\/ vkyif ef;rsm;ESihf oabmxm;rsm;ukd aqG;aEG;qk;H jzwfMu&rnf/ ygwD
uReaf wmf olx Y rH jS yefcNhJ y;D udak X;NrKd i\f abmif'&Dvrf;tdrw f iG f uGefz&ifhokdY wufa&mufrnfh ygwDau'grsm;ukd ocifwifjru
wnf;cdkaom Adkvfodef;wefqD ncsif;yifowif;ydkY&ygonf/ zdwfac:&ef ocifpkd;u ñTefMum;cJY\/
aemuf&ufwiG f xyfomG ;&mud&k aJ cgifu oabmwlojzifh olt Y m;
ygwDueG zf &ifu
h dk ocifp;dk u rwufEidk af Mumif; ocifoef;xGe;f
wpfenf;enf;jzifh tcsufjyqufoG,fa&;wyfodkY wpfpHkwpfOD;u
uko d m acgif;aqmifae&mxm;Ny;D usi;f yapvkad Mumif;? uGezf &ifu h
ydkYxm;[ef&Sdygonf/ xdktaMumif;udk Adkvfodef;wefu ac:ajym
qkH;jzwfcsufrsm;ukd olu vufcHrnfjzpfaMumif; pmESifh taMumif;
aomaMumihf qufoG,fa&;wyfrS udk&Jacgifudk uRefawmfac:xkwf
oGm;&onf/ Mum;xm;avonf/
uReaf wmfu ,leaD zmif;ESihf uk&d aJ cgifut&yf0wfEiS hf acgif;wGif ocifwifjruvnf; ygwDuGefz&ifhukd azazmf0g&DvtwGif;
obufwpfxnfaygif;Ny;D ukew f ifum;trk;d ay:pD;Ny;D jyvko Yd Ydk ac:cJY usif;y&efpDpOfvsuf&Sd\/
&\/ xkt d acgufwiG f Akv f ed ;f wefu Red Star over China Mu,feD
d o xkdtcdkuftwefYtwGif;rSmyif avxD;&Jabmfukd&JxGef;ESifh
vTrf;aom w½kwfjynftrnf&Sd pmtkyfawGay;vkdufaomaMumifh ukdcsmvDwkdYtaMumif; ay:cJYavonf/ ukd&JxGef;? ukdcsmvDwkdYonf
jyvko Yd , Ydk ol mG ;&if; wyfwiG ;f wGif zwf&efjzpfygonf/ jyvkw Yd iG v f nf; om,m0wD\ ta&SUbufwGif avxD;ESifhqif;&ef Zefe0g&D 28?
olYukd xkdpmtkyfukd zwfckdif;xm;&\/ wpfae&mwnf;wGifrxm;? 1945 u jrefrmEkdifiHokdY av,mOfjzifh a&mufcJYavonf/ olwkdY
ae&ma&TUajymif;xm;&ygao;onf/ av,mOfonf om,m0wDta&SUbuftpm; vufyw H ef;teD;wGif
156 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 157
a&mufcNYJ y;D rD;awGxed af eaom ae&mukd ajrjyifutcsujf y[kxifNy;D vlxv k yk if ef;rsm;vky&f rnf/ vlxv k yk if ef;rsm;? vlxw k u dk yf rJG sm;
av,mOfrS ckefqif;cJYMu&\/ ESihf vlxt k zGUJ tpnf;rsm;\ Ekid if aH &;pnf;½k;H rItiftm;jzifh vGwv f yf
trSepf ifppf rD;awGxed af ejcif;rSm tokbtdrjf zpfaeaomaMumifh a&;ukd t&,l&rnf/ vGwfvyfa&;wkdufyGJukd qifETJ&if;wpfzuf
ukd&JxGef;ESifhukdcsmvDwkdYrSm om,m0wDteD; zm;a&Tausmf&GmwGif uvnf; ppf'PfcHcJYMu&onhf jynfolvlxk\ pm;0wfaea&;
apmifah eaomolwEYdk iS hf vGcJ MYJ u&\/ olwaYdk vxD;us&mESihf ra0;vS acsmifvnfvmap&ef? r[mrdwfwkdY\tultnDjzifh jyefvnf
aomae&mwGif *syefwyf&adS eay&m olwEYkd pS af ,mufonf awGUonhf xlaxmifa&;vkyfief;rsm;ukd vkyf&rnf/
olukd zm;a&Tausmf &Gmvrf;ukdar;í toufvkNyD;xGufajy;cJYMu& r[mrdww f yfu jrefrmjynfuo dk rd ;f yku
d rf o
d nfEiS hf ppftyk cf sKyaf &;
onf/ vrf;wGif OD;zkd;qkdiftrnf&Sd vlwpfOD;xHrS zsifMurf;vkHcsnf jzifh tkyfcsKyfvdrfhrnf/ zwyvu ppftkyfcsKyfa&;ukd tjrefqkH;
wpfxnfudk a&T'*Fg;wpfjym;ay;0,fc&YJ Ny;D ESpef pH yfjzpfaomaMumifh ½kyo f rd ;f ay;a&;ESijhf ynfow l \ Ydk 'Dru dk a&pD&ykid cf iG rhf sm;ukd tjrefq;Hk
ukd&JxGef;wpf0uf? csmvDwpf0uf jzwfNyD;0wfcJY&onf/ ay;tyf & ef a wmif ; qk d w k d u f y G J 0 if & rnf / vG w f v yf a &;twG u f
ygvmaom 0kid , f mvufpufEpS v f ;Hk ESihf wufbek ;f Bu;D OD;ode;f az wpfrsKd;om;vkH; pnf;½kH;rd&ef vkdonf/ wkdif;&if;om;vlrsKd;tm;vkH;
(aemifwGif q&mOD;odef;azjrifh) ay;vkdufaompm&Gufpmwrf;rsm; nDñw G zf v Ydk odk nf/ &Sr;f ? u&if? ucsipf aom vlrsK;d pkrsm;twGuv f nf;
tm;vkH; qkH;½IH;cJY&aMumif;od&ygonf/ vlxv k yI &f mS ;rIrsm;jzifh vGwv f yfa&;wku d yf tJG wGi;f okYd yg0ifvmap&ef
okaYd omf OD;ode;f azu uk, d Ef iS rhf uGm,lomG ;[k rSmNy;D ay;vku d f pnf;½kH;Mu&rnf[lí azmfjyxm;ygonf/
aom zufqpfuRefb0rS vGwfajrmufa&;okdY [laom OD;ode;f az 1945 ckEpS ?f azazmf0g&Dv 'kw, d ywfwiG f tvkH tmtD;wD½;Hk
ay;vkdufonhf pmESifhcsmvDtdwfwGifygvmaom qufoG,fa&; tv,fxyfwGif uGefjrLepfygwD (Armjynf) \ uGefz&ifhukd usif;y
pufwGif tokH;jyKonhfpum;0SufwkdYuawmh rqkH;½IH;cJYyg/ onf/ wufa&mufolrsm;rSm - rSwfrdoavmuf
OD;odef;azpmESifh tjcm;pmwkdYukd ocifpkd;xHokdY ocifwifjru 1/ ocifoef;xGef; (obmywdtjzpfaqmif&Gufol)
ykdYay;vkdufaMumif; uRefawmf od&ygonf/ 2/ AkdvfrSL;Axl;
zqyv tzGUJ 0ifrsm;ESijhf ynforl sm;onf zufqpfrsm;ukd jrefrm 3/ AkdvfrSL; ausmfaZm
Ekid if u
H wku d xf wk Nf y;D jrefrmEkid if tH m; zufqpfuReb f 0rS vGwaf jrmuf 4/ AkdvfrSL; &efatmif
ap&ef? r[mrdwfwyfrsm;a&mufvQifa&mufjcif; Oya'wGif; 5/ AkdvfrSL; &JxG#f
wku d yf rJG sm;qif&ef? vlxt k zGUJ tpnf;rsm; xlaxmif&rnf/ xkt d csed o
f nf 6/ ukdxGef;pdef
vufeufukdifawmfvSefa&;umvukefqkH;NyD; Oya'wGif;jyefvnf 7/ a':apmjr
xlaxmifa&;umvtpjyKvmrnf/ xkaYd Mumifh vGwv f yfa&;twGuf 8/ rESif;qD
jynfon Yl ñD wG af &; wyfaygif;pkBu;D ukd us,jf yefaY tmifw;dk csUJ zGUJ pnf;Ny;D 9/ ukdaX;NrdKif
vlwef;pm;tzGJUtpnf;rsm;ukdvnf; zGJUpnf;&rnf/ 10/ ukdnDav; (awmfvSefa&;umvwGifusqkH;ol)
158 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 159
11/ ukdxGef;oef; aqG;aEG;vkdaMumif;ajymí ysOf;rem; ocifazwifhukd tar&duef
12/ ukdausmfNidrf; (tmtD;wD) wyfrsm;ESifhaqG;aEG;&efapvTwfNyD; jzpfaMumif;ajymjyygonf/
13/ ukdxGef; (om,m0wD) wufbek ;f Bu;D ode;f az\ zufqpfuReb f 0rS vGwaf jrmufa&;okYd
14/ ocifAodef;wif pmwrf;ESifhywfoufNyD; AkdvfrSL;Axl;u aqG;aEG;&mwGif -
15/ Akdvfodef;wef avmavmq,f rnfokdY oufpGefYBudK;yrf;aqmif&Guf&rnf/
16/ ocifwifjr (tcrf;tem;rSL;) zufqpf*syefrsm;ukd jrefrmhajray:u rnfokdYarmif;xkwf&rnf/
17/ uRefawmf armifcspfvIdif jzpfygonf/ xkdpOfu &Jabmf zufqpfrsm;tm; jynfov l xl Bk u;D ESihf wyfrawmfom;rsm;? zwyv
pef;aiGtjzpf wufa&mufcJY\/ tzGUJ 0ifrsm;u vufeufuidk pf í JG rnfow Ydk u
dk yf 0JG ifMu&rnf/ zufqpf
uGezf &ift
h wGuf vufeufuidk t f apmif&h aJ bmf 20 a,mufudk awmfveS af &;wGif usio hf ;Hk &rnfh Ekid if aH &;r[mAsL[mESiehf nf;AsL[m
tapmifhcsxm;ygonf/ avScg;twuftqif;wGif vufeufukdif rsm;? ppfr[mAsL[mESihf ajymufusm;ppfy&d,m,frsm;ESihf ywfoufNy;D
ESpfa,mufcsxm;\/ uGefz&ifhwufa&mufaom &Jabmfwkdif;wGif vkyfief;rsm; vrf;ñTefa&;qGJxm;aom pmwrf;r[kwfyg/
aoewfwpfvufpDygMu\/ zufqpf*syefwkdYukd jrefrmhajray:rSarmif;xkwfNyD;aemuf
jyefvnf0ifa&mufvmaom NAdwdoQtpkd;&ESifhqufqHa&; jrefrmh
obmywdocifoef;xGe;f u uGezf &ifu h si;f y&jcif;&nf&,
G cf suf
vGwfvyfa&;twGuf vlxkenf;? 'Drkdua&pDenf;jzifh Nidrf;csrf;pGm
ESifh urÇmppftajctae? jrefrmjynf ppfrsufESmwGif r[mrdwfwkdY
qufvufwkdufyGJ0ifa&;? ygwDESifhwyfaygif;pkwkdYukd ckdifNrJpGmwkd;csJU
atmifyGJ&aeaMumif;? zufqpfwkdY½IH;edrfhNyD; qkwfcGmae&aMumif;?
zGUJ pnf;a&;? wyfrawmfudk todtrSwjf yKa&; vlxt k usK;d jyKvyk if ef;
vlxku zufqpfukd ykdNyD;qefYusifvmjcif;ESifhzufqpfawmfvSefa&; rsm;ESihf wkid ;f jynf\ pD;yGm;a&;? Ekid if aH &;? vlraI &;xlaxmifrv I yk if ef;
twGuf pnf;½kH;a&; ckdifrmus,fjyefYvmjcif;? &ckdifwGif &ckdifrsKd;cspf wkdYukd NAdwdoQwkdYu tjrefqkH;vkyfay;a&;twGuf awmif;qkda&;
rsm;u zufqpfrsm;ukd ajymufusm;ppfqifETJNyD; wkdufaeaMumif; ponfwkdYukd a&;xm;onfh EkdifiHa&;vkyfief;tpDtpOfwpf&yfom
ajymygonf/ jzpfonf/
tcrf;tem;rSL; ocifwifjru zufqpfawmfvSefa&;twGuf þpmwrf;rSm zufqpf*syefwkdYukd awmfvSefwkdufckdufNyD;rS
ajratmufpnf;½kH;a&;tajctaersm;ukd wifjycJYonf/ aqmif&Guf&rnfh vkyfief;pOfjzpfygonf/ ,ckavmavmq,f
txufArmjynfwidk ;f rS Akv
d rf LS ;Axl;u olwm0ef,al qmif&u G f jyóemrSm jrefrmhajray:wGif &SdaeqJjzpfaom jynfolvlxkukd
ae&aom tar&duefppfwyfrsm;ESifh qufoG,fa&;wm0ef,lae& n§O;f yef;ESyd pf ufaeqJjzpfaom zufqpf*syefwu Ydk dk rnfoYdk awmfveS f
aomudpöwGif pwifqufoG,frdNyDjzpfaMumif;? jrpfBuD;em;buf&Sd wku d cf u
dk Mf urnf/ awmfveS w f udk cf u
dk &f mwGif wpfjynfv;Hk wpfNyKd iw f nf;
tar&duefppfwyf&Sd&mokdY ukdvSESifh ukdat;0if;? ukdukd0if; (&efukef xcsMurnfvm;? 'grSr[kwf ppfrsuEf mS tvku d f wpfqifNh y;D wpfqifh
ausm0f if;armif) wku Yd dk apvTwcf &YJ m tar&duefwyfEiS hf qufo, G f awmfvSefwkdufckdufMurnfvm;qkdwJYtcsufukd tav;xm;NyD;
rdNy;D tar&duefwyfzUJG 101 u zqyv acgif;aqmifrsm;ESihf awGUqkH aqG;aEG;oifhaMumif; ajymcJYonfukd rSwfrdvkdufygonf/
160 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 161
uGefz&ifhwGif AdkvfrSL;Axl;aqG;aEG;onhf zufqpf*syefwkdYtm; vufeuford ;f vQiaf um ikcYH MH u&rnfvm;? zdEydS rf rI eS o f rQukd vufeuf
vufeufukdif awmfvSefa&;udpöESifh vuf&SdppfrsufESmtajctae jzifhwkHYjyef&rnfvm;[k aqG;aEG;onfudk Mum;vdkuf&ygonf/
rsm;ukd aqG;aEG;Muonf/ avmavmq,fq,fwiG f zufqpf*syefwu Ydk kd vufeufuikd í f
xkdpOfu zufqpf*syefwkdYonf a&eHacsmif;? jrif;NcH? ppfukdif; wpfjynfvHk;u pwifawmfvSef&ef tcsdefus? rus ,aeYygwD
bufwGif wyfrsm;pkNyD; {&m0wDjrpfukd r[mrdwfrsm;? rausmfjzwf uGezf &ifu h rpOf;pm;ao;aMumif;? tajctaet&yf&yfukd ocifp;kd xH
Ekid af &;twGuf ckid rf mpGmckc&H ef jyifqifaecsed jf zpfonf/ rEÅav;okYd wifjyNy;D zwyvtzGUJ csKyrf S Akv d cf sKyaf tmifqef;xHwifjyNy;D jynfoYl
OD;wnfaeaom oydwfusif;bufrSvmrnfh r[mrdwfppfaMumif; ta&;awmfyykH gwDrS acgif;aqmifrsm;ESiyhf g aqG;aEG;Ny;D rS qH;k jzwfMu&ef
ukv d nf; rEÅav;ajrmufbufrS ckc&H ef *syefwYdk jyifqifaeMuonf/ ta&;Bu;D aomjyóemtjzpf uGezf &ifu h oabmwlvu kd Mf uonf/
NAdwdoQwkdY rkH&Gmukd odrf;ykdufrdonfhtwGuf rkH&GmwGif&Sdaom Ak d v f r S L ;ausmf a Zm wif j y aqG ; aEG ; onf E S i f h y wf o uf N yD ;
jrefrmhwyfrawmf tajrmufwyfzGJUonf qkwfcGmcJY&onf/ &Jabmf awmfvSefa&;\&nf&G,fcsufrSm zufqpfawmfvSefa&;jzpfonf/
tcsKUd pepfwus zufqpf*syefwu Ydk w dk udk &f ef ajymufusm;wyf zGUJ xm; &efolzufqpfudk wkdufaeonfh t*Fvdyf? tar&duef? w½kwfwyf
aomfvnf; rwkdufvkduf&ygu jrefrmEkdifiHwpf0ufxd r[mrdwfwkdY rsm;udk r[mrdwftjzpfoabmxm;&rnf/ ppfa&;t& yl;aygif;NyD;
odr;f rdaomfvnf; *syefukd rwdu k cf u kd &f jzpfrnf[k Akv d rf LS ;Axl; wifjy zufqpfwkdYudk wdkufMu&rnf/ r[mrdwfwkdY\ rvdkvm;tyfaom
csufrSm rSwfwrf;jyKxdkufaom zufqpfawmfvSefa&;twGuf vkyf&yfwkdYudk &efolESifhajz&Sif;&onfhoabmxm;rsdK;rxm;bJ
pum;vHk;rsm;jzpfayonf/ r[mrdwt f csi;f csi;f twGi;f jyifyurvdv k m;tyfaom jyóem[k
a'otvdu k f *syefuk d xwku d yf guvnf; useaf omwyfrawmfom; oabmxm;NyD;ajz&Sif;&rnf/ vdktyfygu vufeufrudkifbJ vlxk
trsm;pkwkdYrSm *syef\ "m;pmcHjzpfoGm;Ekdifayonf/ wkud yf eJG nf;jzifh ajz&Si;f &rnf/ vlxq k efuY siaf &;vkyaf omwyfzUJG udk
xkdpOfu &cdkifwkdif;wGif &ckdifrsdK;cspfwkdYu *syefudk jyefcsvsuf rSwfom;NyD; r[mrdwftmPmydkifrsm;xH wkdifMum;ta&;qdk&rnf/
&Sd\/ olwkdY\ vufeufrsm;rSm *syefrsm;u ay;xm;aomvufeuf vufeufudkifenf;jzifh rajz&Sif;bJ w&m;Oya'abmiftwGif;ü
rsm;jzpfonf/ *syefwYdk zGUJ ay;xm;aom umuG,af &;wyfjzpf\/ Armh ajz&Sif;Mu&rnf[k aqG;aEG;oabmwlMuonf/
wyfrawmfESifhoabmrsm; rwlnDay/ xkdudpöwGif wyfrawmfESifh uGejf rLepfygwD (Armjynf) \ uGezf &ifrh mS wpf&ufEiS yhf if Ny;D qH;k
wkduf½kdufywfoufjcif;r&Sdacs/ xkdYaMumifh &cdkifumuG,fa&;wyfwkdY cJhonf/
*syefudkcHwdkufaomtcg wyfrawmfudk *syefu ta&;,l&ef uGejf rLepfygwDueG zf &ifNh y;D aemuf uReaf wmfonf ukeaf ps;wef;
taMumif;r&Sday/ tdrw f iG f c&D;xGuzf jYdk yifaeygonf/ xdpk Of ocifwifjra&mufvmNy;D -
Adv
k rf LS ;ausmaf Zmu r[mrdwEf iS ahf ygif;Ny;D *syefukd wku d af om ]]udpk ef;aiG ocifp;kd qD uGezf &ift h aMumif; pma&;&OD;r,f/ &DyYdk
tcg ppfEkdifolr[mrdwfwyfom;rsm;u jynfolvlxkudk n§Of;yef; ayghAsm/ uRefawmf 'DaeYa&;r,f? reufjzefqkdNyD;a&m? cifAsm;
ESyd pf ufjcif;? trsKd ;orD;wku Yd kd apmfum;jcif;? awmfveS af &;wyfrsm;udk oGm;ykdYygOD;}}[k ajymaomaMumifh uRefawmfonf uGefz&ifhtNyD;
162 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 163
wpf&ufjcm;wGif ocifwifjr\pmudk,lNyD; ocifpdk;&Sd&m a';'&JokdY &efuek af &mufaomtcg ocifwifjrxHomG ;Ny;D pmudpu ö akd jym
xGufcJhygonf/a&vnf;oifh? armfawmfESifharmfawmfum;wkdYvnf; ygonf/ ocifwifjru pmudk oGm;ykdYyg? tcsKdUvlawGudk jyvkdYukd
tqif o if h & &S d a omaMumif h a ';'&J o k d Y na&muf o G m ;ygonf / jyef&ifac:oGm;yg[kajymygonf/
aemufaeYwGif ocifpdk;&Sd&m oJukef;&GmokdY a&mufoGm;ygonf/ xdt k csed u f Akv d cf sKyaf tmifqef;onf uefawmfBu;D apmif;wGif
ocifpdk;u - aexdik &f m Akv d cf sKyaf tmifqef;tdru f okd mG ;Ny;D ocifp;kd ay;vku d af om
]]ykefuef&efjyifMupkdY pmwrf;udkzwfNyD;NyDvm;}} pmudk AkdvfcsKyfxHay;ygonf/
[k uRefawmfhudk ar;ojzifh uRefawmfu - Akvd cf sKyaf tmifqef;onf uReaf wmfay;aom ocifp;kd \pmudk
]]rzwf&ao;bl; cifAsmh}}[k ajym&mocifpdk;u
azmufzwfygonf/ pmzwfNyD; uRefawmfhudk MunfhNyD; -
]]tJ'Dpmwrf;ocifwifjrqDykdYvkdufNyD [dkusrSzwfawmh}}[k
]]'Dupd u ö bmrSta&;rBu;D ygbl;uGm/ igwkYd tvkyv f yk zf eYkd ;D aeNy/D
ajymNyD; -
]]pmwdkav;wpfcka&;ay;csifw,f? 'Dpmudk Akdvfatmifqef;udk wkwYd yfawG tqifoifh jzpfaeNy/D 'DpmtaMumif; b,forYl rS ajymeJ}Y }
ay;vduk ?f pmudk tvGw&f atmif zwfomG ;? ta&;BuKH &if zsuq f ;D ypf}} [lí rSmygonf/ xdkrS qufNyD; AkdvfcsKyfatmifqef;u -
[k rSmNyD;pmwpfapmifa&;ygonf/ ol\pmrSm t*FvdyfbmomESifh ]]rif; b,fawmh atmifvHjyefrvJ? &efukefudk bmudpöeJY
a&;xm;aompmjzpfygonf/ xdkpmrSm - vmwmvJ}} [k ar;ojzifh uRefawmfu-
My Dear Ko Naung Cho - ]]ygwDuGefz&ifhwufzkdYvmwmyg? 'Dudpö AkdvfcsKyfodNyD;NyDvdkY
will you please consider the following paragraph taken xifygw,f}}[kajym&m Akv d cf sKyu
f ]]at; odw,f ...odw,f}}[k
from the letter sent to Kauesky by Lenin, at;aq;pGmajymojzifh uRefawmfu AkdvfcsKyfatmifqef;tm; -
"Without disorganizing the old Boungeois army, without ]]AkdvfcsKyfcifAsm;? uRefawmfodcsifwmuav; ar;yg&ap}} [k
reorganizing the new proletarian revolutionary army, the revo- cGifhawmif;vkdufvQif AkdvfcsKyfu -
lution cannot be achveied" ]]ar;yguGm odcsiw f mar;aygh}} [k cGijhfyKaomaMumifh uReaf wmfu-
jrefrmvdkqdkygu a[mif;EGrf;aom"e&Sifppfwyfukd tpnf; ]]uRefawmfhpdwfxJrSm oabmrusEkdifwJhudpöwpfck&dSygw,f?
ajyatmifrvkyb f J topfjzpfaom ypön;f rJaY wmfveS af &;ppfwyfukd ocifpdk;u awmfvSefa&;wyfOD;udk olYwpfa,mufwnf;oabmESifh
jyefvnfzGJUpnf;jcif;rjyKvkyfbJ awmfvSefa&;onf jzpfajrmuf zsuo f rd ;f wm uReaf wmfoabmrusygbl;? uReaf wmfv h ykd J ocifwifjr
atmifjrifEkdifrnf r[kwfacs[líjzpfonf/ a&m? Akdvfodef;wefyg oabmrusbl;vkdY od&ygw,f? AkdvfcsKyf
uRefawmfhrSm xdkpmudk tvGwfusufrSwf&rnf[kajymaom
oabmxm; b,fvdk&SdovJ odyg&ap}} [k ajymvkdufygonf/
aMumifh uReaf wmf tvGwu f su&f ygonf/ t*Fvyd v f ykd gru jrefrm
bmomjyefukdyg usuf&ygonf/ xdkpmudk AkdvfcsKyfatmifqef;xH xdktcg AkdvfcsKyfatmifqef;u -
ay;&efrmS ygonf/ olu Akv
d cf sKyaf tmifqef;[krac:? Akv
d af tmifqef; ]]at;uG ocifpdk;rSm 'Dvdkpdwfvdkufrmefyg vkyfwwfwJhtusifh
[kom ac:ygonf/ &Sdw,f? 'gaMumifh b,folYudkrSrwkdifyifbJ vkyfvdkufwmxifw,f?
164 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 165
'gudk rif;pdwyf pl &mrvdak wmhygbl;? wkrYd mS zwyvzGUJ Ny;D om; jzpfae wu,fhEkdifiHa&;usawmh udk,fh&nf&G,fcsufubmvJ? udk,f
ygNyD/ wkdYvlawGtm;vHk; zwyvxJrSm nDnDñGwfñGwfvkyfvkdY owfrw S x f m;wJ&h nf&, G cf suu f kd rsujf cnfrjywfzyYdk v J wkd ,f? vuf0J
&ygw,f}}[líat;at;aq;aq; ajymjyygonf/ oufouf? vuf,moufoufvkyfief;&,fvkdY r&Sdygbl;uGm/
xkdrSqufNyD; uRefawmf ar;cGef;wpfck xyfar;jyefygonf/ EkdifiHa&;rSmyJjzpfjzpf? vlYb0 vlYudpörSmyJjzpfjzpf vrf;aMumif;
]]vuf0J? vuf,maoGznfa&;eJYywfoufvkdY olwpfyg;u wpfajzmifhwnf; a&G;w,fqdkwmr&Sdbl;? tauGUtaumufawGrsm;
ar;&if &Sif;vif;atmif uRefawmf b,fvdkajz&rvJ ajymjy&rvJ}} w,f? 'gaMumifh qkwfwefqkwf? wufwefwuf? auGUwefauGU'gyJ
AkdvfcsKyfatmifqef;u - rSwfxm;OD;/ aemufawGUMuOD;rSmaygh}} [kajym&if; uRefawmfhudk
]]tao;udk tBuD;xifwm vuf0JtrSm;? tBuD;udk tao; pdkufMunfhaeygonf/ xdkokdY pdkufMunfh&if; -
xifwm vuf,mtrSm;uG}}[k ajymvdkuf\/ ]]rif;udMk unf&h wm tawmfu h kd odcsiw f wfcsiw f v hJ el w YJ w l ,f}}
uRef a wmf t H h M oaerd \ / Ak d v f c sKyf u quf a jym&mwG i f [lí qufajymygonf/
]]tEÅ&m,fukd azmhxu G Nf y;D ayghayghqq vkyu f ikd af jymqdw
k m vuf,m ]]igrif;udk rif;twGuf tNrw J ef;toH;k 0ifr,fph um; ajymvku d f
trSm;? tEÅ&m,fudk tpdk;&drfvGefNyD; avQmufvkyfaewm vuf0J r,f/ tJ'gu wjcm;r[kwfbl;? History pmtkyfrSef&if bmpmtkyf
trSm;uG}} [k xyfajymygonf/ jzpfjzpfzwf? History rod&ifvnf; bmrSrodEidk b f ;l ? 'gaMumifh rif;
Histroy pmtkyfawGzwfyguGm}} [lí ajymvdkufygonf/
AkdvfcsKyfu xyfajym&mwGif -
uRefawmf olYtm; jyefcGifhawmif;vkdufyg\/
]]vuf0?J vuf,mqkw d muvnf; avSe"H m;xpf,v l rYdk &bl;uG?
]]at; ... jyefjyef}}[k ajymaomaMumifh olt Y m; tav;jyKNy;D
qkvd &kd if;uawmh wkAYd rmpum;rSm ]avsmh avsmhvGef;&ifywf? wif;vGef;&if
jyef&efxGufrnf tvkyfwGif AkdvfcsKyfu -
jyw
jywf} qkw d hJ pum;&Sw
d ,fr[kwv f m;? tJ'gyJ ... vuf0J vuf,m ]]at; ...aeOD ; uG ? rif ; ocif p d k ; taMumif ; ajymwm?
trSm;qdw k m[m tJ'ED pS cf u k kd a&Smifcikd ;f wm? tJ'aD wmh awmfveS af &; awmfvSefa&;wyfOD;zsufwmeJY ywfoufvkdY ar;wm&Sdygao;w,f/
vkyif ef;vkyrf ,f? aumif;rGew f hJ Ekid if aH &;vkyrf ,fq&dk if tcsed t f cgeJY 'Dvlu vlwpfrsdK;uG? ocifpdk;u olYoabmeJYol wpfa,mufwnf;
tajctaeudkMunfhNyD; aES;aES;vkyf&wJhtcgvnf;&Sdw,f/ jrefjref oabmeJY zsufvdkufwm? ocifpdk;u (Emotional) pdwfvIyf&Sm;rI
vky&f wJt h cgvnf;&Sw d ,f? raES;vGe;f rjrefveG ;f vky&f wJt h cgvnf; jzpfavh&w dS o hJ yl /J Ekid if aH &;orm;qdw k m 'Dvjkd zpfvYdk b,f&rvJ/ ud, k hf
&Sdw,f? yHkaowGufxm;vdkYr&bl;? tcsdeftcgeJY tajctaeudk wpfa,mufwnf;oabmeJY vkyv f rYdk &bl;? tm;vH;k wkid w f idk yf ifyif
rSeuf efatmif Munfw h wfz?Ydk wGuw f wfzv Ydk wkd ,f? 'gaMumifrh Ydk tvGef vky&f r,ft h vkyyf /J olrvkycf b hJ ;l ? 'D vuf0n J ñ
D w G af &;vkycf idk ;f wm
tuRHawG rvkyfrdatmif owd&SdzdkYvdkw,f? tck NAdwdoQEkdifiHrSm igu cdik ;f wm? vuf0n J ñ D wG af &;&Srd v S nf; trsKd ;om;nDñw G af &;udk
vuf0Jpmaytoif;qdkwm&Sdw,f? tJ'gu qdk&S,fvpf0g'udk cdkifcdkif rmrmaqmif&GufEkdifr,fvkdY igwkdYem;vnfxm;w,f/
,HkMunfwJholawGu olwkdYudk,folwkdY vuf0Jorm;vdkYac:Muw,f? ckawmh vuf0JnDñGwfa&;ysufoGm;NyD/ 'gayr,fh pdwfavQmhzkdY
olwdkYxkwfwJh pmayudk vuf0JpmayvkdY ac:Muw,f/ rvdkbl;? zufqpfqefYusifa&;vkyfief;BuD;udk wkdYvkyfoGm;&rSmyJ/
166 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 167
'DudpöaMumifhawmh pdwftaESmifht,Suf jzpfraeygESifhuGm}} [lí tcg AkdvfvSatmifu xnfhay;í a&TawmifrS &Jabmfrsm;udkvnf;
ajymjyygonf/ ac:oGm;&ygao;onf/
aemufqufNyD; ajymonfrSm - uRefawmf jyvkdYokdYrjyefrDrSmyJ uRefawmfhtwGuf c&D;wpfck
]]Ekid if aH &;qkwd muGm? wkid ;f oljynfom;vltrsm;aumif;atmif ½kwfw&ufay:vmygonf/ ocifwifjr u ]]udkpef;aiG cifAsm;
vkyw f myg? tJ'v D kd vkyw
f t hJ cgrSm Ekid if aH &;orm;awG[m tcsi;f csi;f ud, k wf ikd o f mG ;Asm}}[k ckid ;f íoGm;&jcif;jzpf\/ uReaf wmfb,fb0u
nDñw G v f u kd ?f rnDñw G v f u kd jf zpfcMhJ uw,f? 'g[m Ekid if aH &;avmu"H yg&rDvnf; rod? c&D;oGm;&vScsnfhvm;[k awG;rdao;\/
w&m;yJaygh? tJ'Dawmh b,fvdktajctaeudkyJ awGU&awGU&? pdwf jyvdrYk oGm;rD oGm;&aomc&D;rSm yJc;l oko Yd mG ;&ef c&D;jzpf\/ þ
rysuf b J B uH K vmwJ h t ajctaexJ u taumif ; qH k ; jzpf a tmif c&D;oGm;&jcif;taMumif;rSm yJcl;&Sd pHjywyfrSL;AdkvfrSL;ausmfaZmxH
vkyfoGm;Ekdif&r,f}}[lí jzpfygonf/ pmay;ckdif;íjzpfygonf/
þpum;rsm;udk em;axmifrdaomuRefawmfonf vGefcJhaom yJ c l ; oG m ;&ef rl v wef ; ppf y nmausmif ; rS qif ; vmaom
av; - ig; &ufu awmfveS af &;wyfO;D zsuo f nfu
h pd Eö iS yhf wfoufNy;D nDtpfukd&if;uJYokdY cifrifol jrwfausmf (tcsufjyqufoG,fa&;
Akv
d cf sKyaf tmifqef; tvGeaf 'gyGaeonf[al ompum;udv k nf;aumif;? wyfrS)u ]]olygvkdufcJhrnf}}[kajymNyD; uRefawmfESifhtwl rD;&xm;
pD;NyD;vdkufcJhygonf/
uReaf wmf ,cifuMum;zl;aom Akv d cf sKyaf tmifqef;[m bkusw,f?
rD;&xm;pD;c&D;onfawG rsm;vGef;aomaMumifh &xm;wGJrSm
odyfpdwfwkdwwfw,f[laom pum;wkdYudkvnf;aumif; jyefawG;rd
usyfaeygonf/
\/ tJ'pD um;awG[m [kwyf ghrvm;[k oHo,0ifr\ d / uReaf wmf
c&D;onfawG rsm;vGef;onfhMum;uyif *syefwpfa,muf
uJhokdY touf (19) ESpfyif rjynfhao;aom yxrt&mcHAkdvfjzpfp &xm;ay:wGif ygvmonf/ olu bmtqifhrSef;rodyg/ cg;wGif
vli,fwpfOD;tm; olYvdk AkdvfcsKyfwpfOD;u pdwfxJ&Sdoavmuf tdwfwwfxm;onfh vSHpGyfwkdtdwfudk csdwfxm;ygonf/ xkd*syef
Ekid if aH &;oabmw&m;wku Yd kd uReaf wmf em;vnfatmif pdw&f n S &f n
S f onf pD;vmaom ukef&xm;wGJ\t0wGif ajcwGJavmif;csxdkifae
&Sif;jyaeonfrSm tHhMozG,f&mBuD;tjzpf uRefawmfcHpm;rd\/ ygonf/ olYvufukd aemufypfNyD;axmufxm;ygonf/ olYae&mu
tjyefvrf;wGif Akv d cf sKyaf tmifqef;onf Ekid if aH &;wGif tvGef tus,fBuD;jzpfaeonf/ tus,fBuD;[kqkd&aomfvnf; xdk*syef
pdwf&Snfonfhvl[lí rSwfcsuf csvkdufrdygonf/ vufaxmufrxm;ygu vlESpfa,mufavmuf xdkifEkdifaomae&m
jyvkdYokdY uRefawmfjyefaomtcg wyfwGif;wGif pnf;½Hk;a&; jzpfEkdifrnf/
vkyf&ef oifwef;ay;xm;onfh wyfwGif;rS EkdifiHa&;? pnf;½Hk;a&; &Jabmfjrwfausmfu xdk*syefudk Munfhír&/ uRefawmfhtm;
oifwef;qif;NyD;ol udkbdk;atmif (aemifwGif a&SUaeOD;bdk;atmif ]]tpfukd uReaf wmfvuf,m;vmNy}D } [k ajymygonf/ uReaf wmfu -
prf;acsmif;)? udkrif;wif (aemifwGif a&Tay:uRef;q&mawmf\ ]]rvkyfygeJYuGm? wkdYrSm ta&;BuD;wm0efygw,f? 'D[mysufvkdY
ausmif;wGi&f aoh0wfo)l ? udjk rifah t; (tquftoG,rf &awmho)l rjzpfb;l }} [kajym\/ jrwfausmu f bmrSjyefrajymyg/ 'g;ydeb f w
l mudk
ESifhtjcm;rrSwfrdolawGtm;ac:cJh&\/ a&TawmifNrdKUa&mufaom ausmfvmaomtcg c&D;onfwkdYvnf; &xm;xGufpuavmuf
168 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 169
pum;ajymjcif;r&SdMuawmh/ uRefawmfvnf; at;at;yif xdkifae uReaf wmf\ rlvwm0efrmS uGejf rLepfygwD0ifwpfO;D taejzifh
ygonf/ wGJayguf0u *syefuvnf; ai;NyD;xdkifaeonf/ tdyfidkuf uGejf rLepfygwDu ay;tyfaomwm0efukd xrf;aqmifc\ hJ / xkw d m0ef
aeovm; rod/ rsm;um; wpfae&mrSwpfae&mokdY ay;ykdY&aom ta&;BuD;pmrsm;
xdt k cdu k f jrwfausmo f nf uReaf wmfeh m;rS ½kwwf &ufxvdu k Nf y;D yk&Yd jcif;jzpf\/ uReaf wmfw h iG f ppf&, J el aD zmif;0wfxm;aomaMumifh
&xm;ayguf0&Sd *syefxHoGm;um ol\ajcaxmufjzifh *syefudk pmrsm;vHkNcHKrI&Sdí wm0efay;cH&jcif;jzpfygonf/
aqmifhuefvdkufygonf/ *syef &xm;atmufusoGm;awmh\/ uReaf wmf\ tjcm;wm0efrmS wyfrawmfom;wpfO;D taejzifh
xkdjzpfpOfukd tdyfikdufcJhaom uRefawmfu olajymíodvkduf& Akv
d cf sKyaf tmifqef;u wku d ½f ukd w
f m0efay;aom wyfwiG ;f Ekid if aH &;?
yg\/
pnf;½Hk;a&;rsm;twGuf oifwef;ay;&ef jzpfygonf/
&Jabmfjrwfausmfum; aemiftcgwGif wyfrawmfa&wyfrS
oifwef;ay;&mwGif awmfveS af &;twGuf Armhwyfrawmfom;
'kw,
d Akv d rf LS ;Bu;D jrwfausm[
f í
l jzpfvm\/ Ekid if aH usmpf ma&;q&m
aomfwmaqG\ a,mufzjzpfygonf/ rsm;udk Ekid if t
H wGi;f &Sd vSn;f aeavSapmif; jrif;aZmif;ruseq f odk uJo h Ydk
yJc;l blwmokYd nckepfem&Dcefw Y iG f a&mufomG ;ygonf/ blwmrS jynfolvlxktm;vHk;u wyfrawmfrSvkyfaqmifrnfh zufqpf
tjrefxGufcJhNyD; jrif;vSnf;wpfpD;iSm;um pHjywyf&if;okdY xGufcJhyg awmfvSefa&;BuD;udk axmufcHMu&ef tm;ay;Mu? ulnDMuap&ef
onf/ uReaf wmf\pdwrf mS pHjywyf&if;a&mufryS if jrwfausm*f syefukd aZmif;ay;cJh&ygonf/
uefcsonfhudpö pdwfat;&ygawmhonf/ wyfwiG ;f wGirf u aus;&Gm? NrKd Ujy? &yfuu G wf w Ydk iG v f nf; tajc
xdknu AkdvfausmfaZmxHpmay;NyD; vufoD;ykef;ocifAwif taeay;vQif ay;onfhtavsmuf þoabmxm;rsdK;udk aqG;aEG;
trnfcH Akv d Af wiftcef;wGif oGm;tdyyf gonf/ xdu k jyefrS jyvdo
Yk Ydk &ygonf/
xGufcJh&jcif;jzpf\/ EIwjf zifah qG;aEG;rIwiG rf u Ekid if w
H umrS wyfEiS jhf ynfon l ñ D w
G rf I
ESiphf yfvsO;f aom pm&Gupf mwrf; pmtkypf onfwu Ydk kd &SmazGzwf½EI ikd f
xD;wifyGJBuD;eD;vmNyD
ap&ef pDpOfay;&ygonf/
1944 tukef 1945 ckESpftpydkif;wGif wyfrawmftwGif;&Sd uRefawmf&SmazGNyD; wyfwGif;wyfjyif pdwf0ifpm;olwkdYtm;
twGif;usus ppft&m&Sdrsm; uGefjrLepfygwD0ift&m&Sdrsm;ESifh zwfapaompmtkyfrSm ]]Mu,feDvTrf;aom w½kwfjynf}} pmtkyfudk
t&yfbufrS yk*Kd¾ vw
f t Ydk wGi;f wGif wpfO;D ESiw
hf pfO;D EIwq
f ufpum; bmomjyefNyD; pmul;pufjzifhvSnfhum jzefYjzL;aom tvkyfwpfck
ajym&mwGif -
yg0ifygonf/
]]a[h xD;wifyBJG u;D eD;vmNyaD emf}} [lí EIwq f ufwwfMuonf/
þpmtkyf\ rlva&;olrSm Edgar Snow (t*¾gpEdk;) jzpfNyD;
þokYd EIwq f ufjcif;taMumif;&if;udk taMumif;odorl sm;om
odMu\/ tar&duef&Sd xif&Sm;aomEkdifiHa&;pma&;q&mBuD;jzpfygonf/
Edgar Snow a&;aom Red Star Over China w½kwfjynfay:u
uRefawmfvnf; odygonf/
170 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 171
Mu,fet D rnf&pdS mtkyu f kd uGejf rLepfygwDrb S momjyefNy;D jzefaY 0&jcif; Adv
k af rmifarmif? Adv k rf LS ;csKyaf tmifBu;D [k xif&mS ;vmrnfh
jzpfygonf/ AdkvfatmifBuD;? AdkvfrSL;csKyfwifaz[k xif&Sm;vmrnfh
xdkpmtkyfudk bmomjyefolrSm OD;xdefvif; (aemiftcgwGif Adkvfwifaz? AdkvfrSL;csKyfatmifa&T[k xif&Sm;vmrnfh
Akv
d wf axmifowif;pmwku d f t,f'w D mcsKyjf zpfvmol? a':apmjr\ Adkvfatmifa½T? zqyvtpdk;&tzGJUwGif 0efBuD;jzpfvm
cifyGef;) aomfvnf;aumif;? uGrf;NcHukef;wGif NrdKUtkyfwm0ef,lNyD; rnfh Adkvfcifarmifav;wdkYyg0ifaomtkyfpk jzpfygonf/
uGejf rLepfygwDtwGuf bmomjyefp&mpmayrsm;udk bmomjyefay; txufygtkyfpkESifhtwl ta&;ygvmaomolrsm;wGif
aom ocifjroGifaomfvnf;aumif;? wpfOD;OD;u bmomjyefay; aemiftcg Adv k rf LS ;Bu;D Munf0if;jzpfvmrnfh Adv k Mf unf0if;?
onf[k Mum;&ygonf/ aocsmuse rodcJhyg/ aemiftcg 'kwd,AdkvfrSL;BuD;jzpfvmrnfh Adkvfcspfcdkif?
xdkpmtkyfudk AdkvfcsKyfatmifqef;u wyfwGif;wGifzwf&ef ,yufvufvaS &T[k xif&mS ;vmrnfh Adv k vf aS ,Twv Ykd nf;
oabmwlaMumif; Adv k o f ed ;f wefu ajymygonf/ xdaYk Mumifh uReaf wmf yg0ifonf[k uRefawmfawG;rdygonf/
onfaemiftcgwGif Adkvfat;az[kac:aom udkat;aztm; uRefawmf rqufoG,frdaomaMumifh jynfolY
vufESdyfpufjzifhul;apNyD; pmul;pufjzifhvSnhfay;&ef wm0efay;cJh ta&;awmfyHktkyfpkwGif yg0ifaomfvnf; trnfrod
ygonf/ olawG &Sdaumif;&Sdygvdrfhrnf/
udak t;azpmtkyu f kd vufEydS pf ufjzifu h ;l aepOf uReaf wmftzdYk 2/ uGejf rLepfygwDwiG f Adv k o f ed ;f wef (okawoeXmeBu;D rSL;?
cPwmav; tm;vyfcsdef&aeygonf/ xdkodkY tm;vyfcsdef&onfh vrf;pOfygwDXmecsKyfwGif wm0ef,lcJhol) aemifwGif
tcdkuftwefYwGif wyfwGif;wGifvnf;aumif;? wyfjyifywGif uk e f o G , f ^ ausmuf r suf w G i f wm0ef x rf ; zl ; onf h
vnf;aumif; pyfrdpyf&m awG;awmaerdygonf/ xdktcgrSyif Adkvfatmifrif;? Adkvfoef;a&T (yDuif;odkY a&mufoGm;ol)?
uRefawmf\tawG;wGif pdwfav;zG,f&mtawG;udk awGUae&yg aemif t cgwG i f Ad k v f r S L ;BuD ; ausmf ñ G e f Y j zpf v mrnf h
awmhonf/ Ad k v f a usmf ñ G e f Y ? &J a bmf o H k ; usd y f 0 if Ad k v f v if ; ,k e f ?
xdkpdwfav;zG,fjzpfpOf[k uRefawmfcHpm;rdaomtawG;um; Advk af usmaf Zm? Adv k af usmv f iG ?f Adv
k Mf unf yg0ifcMhJ uonf/
ArmhwyfrawmftwGif;ü tMurf;tm;jzifh EdkifiHa&;t& a&SUaqmif xdjYk yif jrif;wyfrS wyfrLS ;jzpfol aemifwiG f awmcdjk ynfoYl
a&SU&Gujf yKaeaomtkypf [ k í l oH;k tkypf jk cm;em;aeonfukd awGU&ygonf/ &JabmfjzLtjzpf acgif;aqmifjzpfonfh Adv k tf ek ;f wifvnf;
uRefawmfawG;rd od&SdcHpm;rdonfrSm - yg0ifchJ\/
1/ jynfolYta&;awmfyHktkyfpk[k xifrdcHpm;rdygonf/ 3/ trSwf (3) tpk[k uRefawmf,lqaomtpkrSm AdkvfcsKyf
xd k t k y f p k w G i f wG i f u s,f O D ; aqmif a eMuol r sm;wG i f atmifqef;acgif;aqmifrIudkom ,HkMunfaomtpk[k
aemiftcgwGif Adv k rf LS ;csKyaf rmifarmif[x k if&mS ;vmrnhf ajymcsifygonf/
172 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 173
xdt k yk pf o k nf txufwiG w f ifjycJah om wyfwiG ;f &Sd uRefawmfodxm;onfhtwdkif; ajym&rnfqdkvQif jrefrm
uGefjrLepfygwD0if? jynfolYta&;awmfyHkwdkYESifhrwlbJ wpfEdkifiHvHk;&Sd EdkifiHa&;orm;rsm;udk uGefjrLepfygwDau'grsm;
wyfwGif;&Sd useftrsm;pkBuD;um; AdkvfcsKyfatmifqef;\ jzpfvmatmif pnf;½Hk;ay;olrSmvnf; ocifwifjryifjzpfayonf/
acgif ; aqmif r I u d k ,H k M unf í Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; tvm;wl pnf ; ½H k ; rI v k y f c J Y o l r sm;wG i f ocif w if j ruJ h o d k Y
acgif;aqmifrIaemufwGif pkpkpnf;pnf;&SdaeMuaom vkyfaqmifcJholrsm;rSm &JeDudkausmf0if;? udkaX;NrdKif ac: udkpdefvdIif?
trsm;pkBuD;jzpfonf/ udkxGef;&if? udkpHñGefY? udkxGef;pdef (a&eHajr) wdkYjzpfMuygonf/
Oyrm - Adv k rf LS ;Bu;D Axl;onf 0g'tm;jzifh uGejf rLepf xdaYk Mumifh t&yfbufe,fy,fwiG &f adS eMuaom vli,fv&l , G f
ygwDEiS ehf ;D pyfcahJ omfvnf; acgif;aqmifrt I m;jzifh Adv
k cf sKyf Edik if aH &;orm;trsm;pkonf uGejf rLepfygwD0ifrsm; jzpfvmcJMh uonf/
atmifqef;udkom ,HkMunfoljzpfonf/ 1945 ckESpf? rwfv 24 &ufaeYwGif AdkvfpdefrSefu ac:cdkif;
&Jabmfo;kH usyd 0f ifAv kd rf LS ;Bu;D &Jx#G ?f Adv
k v f usmf wdo Yk nf Akvd cf sKyf aomaMumifh &Jabmfwpfa,mufu uReaf wmfx h H owif;ydyYk gonf/
atmifqef;udo k m acgif;aqmiftjzpf ,HMk unfojl zpfonf/ &Jabmf taMumif;rSm AdkvfcsKyfatmifqef;onf uRefawmfwdkYtaemufydkif;
oH;k usyd 0f ifxrJ S trsm;pkonf Adv k cf sKyaf tmifqef;\acgif;aqmifrI wkid ;f odYk a&mufvmcJNh y/D xdaYk Mumifh ta&;ay:tpnf;ta0;vkyrf nf
udo
k m cH,x l m;olrsm;Mu\/ xd&k aJ bmfo;kH usyd 0f ifxrJ S Adv k &f efEikd rf mS jzpfaomaMumifh tpnf;ta0;wuf&ef ac:cdkif;jcif; jzpfonf/
t"dywd a'gufwmbarmf\om;rufjzpf&um; a'gufwmbarmf tpnf;ta0;vky&f m wdu k cf ef;twGi;f wGif Adv k pf ed rf eS ?f Adv
k Bf u;D a'G;?
acgif;aqmifrIaemuf ygoGm;onf/ Adv k pf ef;,k? Adv k af tmif'if? Adv k jf r? Adv
k &f v
J ?S Adv
k w f ifO;D ? Adv k af t;az?
wyfrawmf0ifr[kwfaom t&yfbufEdkifiHa&;orm;rsm; Adv
k rf if;vGi?f Adv k o f ef;Ekid ?f a':apmjr? a':cifMunfMunf? uReaf wmfEiS hf
onfvnf; txufwiG af &;cJo h nft h wdik ;f oH;k pkuyJG gonf/ uGejf rLepf tjcm;trnfrrSwfrdaomol okH;-av;OD;cefYygvmygonf/ ocif
tkyfpku xkdtkyfpkawGxufrsm;ygonf/ wifjrvnf; ygonf/
odkYaomf wdkYArmtpnf;t½Hk;ocifrsm;ESifh t&yfbufEdkifiHa&; AdkvfcsKyfatmifqef;u zufqpfawmfvSefa&;ESifhywfoufí
orm;rsm;onf AdkvfcsKyfatmifqef;\acgif;aqmifrIudk ,HkMunf ed'gef;ysKd ;raeawmhbJ awmfveS af &;ESiyhf wfoufNy;D ppfr[mAsL[mESihf
pdwfcspGmjzifh Armhwyfrawmfudk axmufcHaecJhMuonf/ enf;AsL[mrsm;? Edik if aH &;oabmxm;rsm;? pnf;½H;k a&;vkyif ef;rsm;udk
aemifwiG f Adv k cf sKyaf tmifqef;\ tpd;k &tzGUJ wGif 0efBu;D jzpfol &Sif;vif;ajymoGm;ygonf/
ta&SUtm&Svil ,frsm; tpnf;t½H;k (East Asiatic Youth League)\ AdkvfcsKyfatmifqef;rdefYMum;cJhaom zufqpfawmfvSefa&;ESifh
acgif;aqmifydkif;wGif Ouú|jzpfol OD;b*srf;rSwpfyg; useftzGJU0if ywfoufonfh ppfa&;r[mAsL[m tcsuaf ygif; (16) csu&f o dS nf[k
vli,ftrsm;pkrSm uGefjrLepfygwD0ifrsm; jzpfMuonf/ xdkodkY tm&S rSwfom;rdaomfvnf; þpmtkyfESifh roufqdkifaomaMumifh
vli,frsm;udk pnf;½Hk;ay;cJholrSm ocifwifjryifjzpfavonf/ ra&;awmhyg/
174 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 175
awmfveS af &;aeYowfrw S &f mwGif 1945 ckEpS ?f {Nyv D ESp&f ufaeY ]]a[h... pef;aiG rif;eJY igeJYawGUjyefNyDaemf}} [k ajymvdkuf
udk owfrw S cf o
hJ nf/ wdik ;f 7 taejzifh wyfzUJG 136 odYk 0dik , f mvufEiS hf ygonf/ ]]'Dudpöta&;BuD;w,f? a&mufatmifoGm;uGm}} [kajymNyD;
qufoG,fNyD; awmfvSef&ufowfrSwfrnfhowif;udk ocifpdk;ESifh Adv
k cf sKyaf &SUrSxu G cf yhJ gonf/ uReaf wmfu Adv k pf ed rf eS af emuf vku d cf hJ
ocifoef;xGef;xHydkYay;zdkY qufoG,fcJhaomfvnf; tdE´d,&Sd 136 ygonf/ ocifwifjrESifh rcGJrDav;rSmyif ocifwifjru-
wyfzUJG rS rnfonft h quftoG,rf S jyefvnfr&&Scd ahJ y/ xdt k aMumif; ]]udpk ef;aiG? udAk [de;f udak c:Ny;D jyefcyhJ gaemf? awGUMuao;wmaygh}}
udk AdkvfcsKyfatmifqef;tm; ocifwifjru wifjy&mwGif AdkvfcsKyf [k EIwq f ufygonf/ uReaf wmfo h &d onfrmS þpmonf udAk [de;f udk
atmifqef;u ]]olwdkY0dkif,mvufpufu qufoG,fray;&ifvnf; ac:aompm[k em;vnfvdkufygonf/
wk[Yd mwdYk qufom;eJyY t J quf toG,v f yk &f rSmaygh? pdwcf stm;ud;k AdkvfcsKyfatmifqef;u rSm&mwGif-
&wJh qufom;ESpfa,mufudkvkdcsifw,f/ vrf;rSmb,fvdk tcuf ]]'DpmawGudk vHkNcHKatmif,loGm;Mu? tu,fí jyóem
tcJyJawGUawGU tcuftcJudk &ifqdkifNyD; tjrefqHk; vdk&mc&D; jzpfcahJ omf pmudzk iG zhf wf? &atmif tvGwu f su?f pmudk zsuq f ;D ypf}}
a&mufatmifoGm;Edkifr,fh qufom;ESpfa,muf? wpfa,mufu
[k rSmonfudk trSwf&rd\? þpmwGif AdkvfcsKyfatmifqef;u
jzL;u ocifA[def;ESifh ocifoef;xGef;qDoGm;zdkY? wpfa,mufu
ocifoef;xGef;ESifh ocifA[def;xHokdY rnfodkYrSmonfudk uRefawmf
jrpf0uRef;ay:u ocifpkd;ESifh Adkvfae0if;qD oGm;&r,f}} [k
trSefyifrodcJhyg/ pmawGudka&mufatmifay;aomfvnf; bmrSef;
ajymygonf/
rodcJhyg/
c&D;oGm;&rnfhuHygaom uRefawmfonf þc&D;wGifvnf;
rJusjyefavonf/ odkYjzifh rwfv 24 &uf? 1945 ckESpf rdk;csKyfcgeD;wGif jyvdkYrS
ocifwifjru Adv k rf LS ;atmifEiS w hf idk yf ifNy;D Adv k cf sKyaf tmifqef; atmfpwifum;wpfp;D jzifh xGucf yhJ gonf/ ,mOfarmif;olrmS wyfMuyf
tm; ]]&Syd gw,f ... Adv k cf sKy}f } [k uwdjyKvu dk Mf uNy;D uReaf wmfEiS hf udkatmif0if; jzpfygonf/
AdkvfwifOD;tm; a&G;vkdufygonf/ jynfNrdKUodkY narSmifrSa&mufygonf/ a&TqHawmfbk&m;em;rS
ocifp;kd &d&dS m a';'&Jbufov Ykd w
T &f ef Adv k w f ifO;D [ka&G;ygonf/ jzwfoef;NyD; um;armif;vmcJh&m a&TqHawmfbk&m;em;wGif rD;awG
ocifoef;xGe;f ESihf ocifA[de;f xHomG ;&ef uReaf wmhu f akd &G;ygonf/ ylaZmfxm;onfudk awGU&ygonf/ pdwfxJwGif wpfckckudk cHpm;rd
Adv
k cf sKyaf tmifqef;u 'DaeY rwfv 24 &ufaeYwiG yf if c&D;xGu&f ef ovdkudk cHpm;aerdygonf/
ajymojzifh ausmydk;tdwfjyifNyD;jzpfae&ygawmhonf/ uRefawmfwdkYonf ,mOfudk yHkrSefarmif;cJh&m taESmifht,Suf
c&D;oGm;rnfh qufom;ESpaf ,muftm; Adv k cf sKyaf tmifqef;u r&SdbJ axmufMuefYvrf;qHkodkY a&mufcJhygonf/ tcsdefrSm rwfv
awGUOD;rnfqakd omaMumifh uReaf wmfEiS u hf wkd ifO;D wdo Yk nf Adv k pf ed rf eS Ef iS hf 25 &uf? 1945 ckESpf eHeufig;em&D jzpfygonf/
ocifwifjryg Adv k cf sKyaf tmifqef;udk oGm;awGUygonf/ uReaf wmfu h kd axmufMuefYvrf;qHkwGif wyfMuyfudkatmif0if;u um;udk
awGUvQifawGUcsif;yif AdkvfcsKyfatmifqef;u - &yfvdkufonf/ uRefawmfhudk olu pwifpum;ajymygonf/
176 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 177
]]Adkvfav; awmfvSefa&;twGif; uRefawmfwkdYbmjzpfr,f aoewfEiS ahf xmufwm cHvu dk &f ygonf/ vSnMhf unhv f u dk af omtcg
qkdwmvJ rodbl;Asm? eD;wkef; a&Twd*kHbk&m;BuD; 0ifzl;&atmifyg}} ppf&JwyfrS t&mcH AkdvfxdyfwifvwfESifh t&mcHAkdvfrif;vGifukd
[k ajymygonf/ uRefawmfuvnf; racyg/ ]]at;Asm uRefawmf awGU&ygonf/
vnf; rzl;&wmMumNyD}} [kajymvkdufojzifh um;onf yJcl;bufokdY uRefawmfu -
rauGUawmhbJ &efukefbufokdY acgif;vSnfhvkdufygonf/ ]]a[h... b,fvkdvkyfvkdufwmvJ}} [k ar;ygonf/ olwkdY
uReaf wmfwu Ydk m;onf t&Sed rf eS rf eS yf if &efuek b
f ufoYdk armif;cJY uvnf; ]][m... ukdcspfvIdifygvm;? cifAsm;bmvmvkyfwmvJ}}
ygonf/ ajreDukef;t0kdif;ukd ywfvkdufygonf/ &efukefjynfvrf;\ [k ar;vkdufMuonf/ olwkdY uRefawmfukdawGUaomaMumifh tHYtm;
nmbufjcrf; ,ckwyfrawmfaxmufyahH &;wyfonf xkpd Ofu ,ck oifoh mG ;Muygonf/ aemufcsucf si;f yif ouFmruif;aomrsuEf mS odYk
wyfrawmfyef;Nc\ H tpGeaf vmufwiG &f adS omuke;f wGif &Sad eygonf/ ajymif;oGm;ygonf/
teD;&Sd vufzuf&nfqidk w f pfqidk w
f iG f 0ifNy;D vufzuf&nfaomufMu xkdpOfu ppf&Jwyf\wm0efrSm axmufvSrf;a&;wm0efESifh
ygonf/ wyfxdef;wm0efukd xrf;aqmifMu&onf/
av,mOfysHrsm;rSm eHeufykdif;AkH;BuJ&ef rvmwwfaomaMumifh xdyfwifvwfESifh ukdrif;vGifwkdYonf uRefawmfESifhtwl
vufzuf&nfqidk w f iG vf nf; vlpnfum;aeygonf/ ukad tmif0if;u r*Fvm'kHAkdvfoifwef; 'kwd,ywfwGif oifwef;wufcJh? oifwef;
vufzuf&nfaomuf&if; ]]Akdvfav; 'Dem;wifaxmufyHha&;wyf qif;cJholawGjzpfonf/ wyfMuyfBuD;b0ESifh oifwef;qif;NyD; ppf&J
&Sw
d ,f/ uReaf wmfvnf; um;twGuf vk&d r,f& ypön;f av;oGm;,l wyfzUJG wGif ykxYd m;wm0ef xrf;Mu&ygonf/ tcsujf yqufo, G af &;
csifao;w,f}} [k ajymygonf/ wyf&if;wGif ae&ygonf/
uRefawmfuvnf; oabmwlvkduf\/ xkdYaMumifh um;ukd olwu Ydk m; uReaf wmhv f adk wmh oD;jcm;wm0efr&So d uJo h Ydk oD;jcm;
axmufyahH &;wyf&&dS mokYd armif;vku d yf gonf/ um;ukd 0ifqmvrf;ESihf wm0ef uRefawmfxrf;aewmukdvnf; olwkdY rodMuyg/
jynfvrf;axmifhwGif &yfvkdufygonf/ xkdYaemuf jynfvrf;rBuD;ukd xdyw f ifvwfonf uReaf wmfch g;rS aoewfuq dk x JG w k vf u dk \
f /
ul;Ny;D axmufyahH &;wyf0if;twGi;f okYd 0ifomG ;Muygonf/ wyf0if;\ uRefawmfu ]]a[hvl cifAsm; bmvkyfwmvJ}} [k ar;aomfvnf;
*dwwf cH g;ydwrf xm;yg/ wyfwiG ;f wGif &Jabmfwpfa,muf-ESpaf ,muf olwkdY rajzMuyg/
avmufom oGm;vmaeygonfudk awGU&ygonf/ um;ESiyhf wfouf ]]cifAsm; aysmufaewmMumNy?D tck cifAsm;b,fuvmwmvJ}}
aomypö n f ; rsm;uk d awG U &\/ uRef a wmf u em;rvnf y g/ [k ar;Mu\/ uRefawmfu -
ukdatmif0if;u ypönf;ykHrsm;ukd aocsmpGmMunhf&if; um; Austin ]]uReaf wmhu f dk Akv
d Bf u;D vSr;dk qDudk ppf½;Hk u pmydNYk y;D taemufwikd ;f
Ring wpfckckawGUonf[k aemufrSod&ygonf/ ppfXmecsKyfudkajymif;vdkufwm? uRefawmf tck tJ'Duvmwm}} [k
ol um;ypön;f &SmaepOf *dww f cH g;ESihf reD;ra0;wGif uReaf wmf ajymvQif-
&yfaeygonf/ xkdokdY&yfaepOf uRefawmhfaemufbufrS cg;ukd ]]ckb,foGm;rvdkYvJ}} [kar;jyef&m -
178 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 179
]]uRefawmfyJcl;oGm;rvdkU}} [kajymvdkuf\/ xdkpOfu &efukefc½dkifwGif AdkvfBuD;cifndKESifhOD;AaqGwdkYu
]]aeOD;cifAsm;udk ar;p&m&Sdao;w,f tckAdkvfrSL;udkoGm;ar; awmfveS af &;twGu&f adS eMu\/ c½dik w f m0efcrH mS OD;AaqG (aemifwiG f
OD;r,f}} [lí ajymygonf/ 0efBuD;csKyfjzpfvmol) ? AdkvfBuD;cifndK (aemifwGif awmfvSefa&;
xdtk csed wf iG f uReaf wmft h m; um;ESiyhf o Ykd l udak tmif0if;rSm reD; aumifpD0if AdkvfrSL;BuD;cifndK)u ppfa&;wm0efcHtjzpf &SdaeMuyg
ra0;wGi&f adS eonf/ xdyw f ifvwfwYkd uReaf wmhaf oewfukd jzKwu f m? onf/ xkdpOfu tajrmufwyfrSL; jzpfygonf/
cg;udkaoewfESifhawYwmawGudk oljrifae\/ olu yg;eyfol uRef a wmf E S i f h x m;0,f x G e f ; a&T w d k Y pum;ajymaepOf y if
jzpf&um; uReaf wmfwt Ykd eD;odYk rvmyg/ ta0;u tuJcwfae[ef xdyfwifvwfESifh udkrif;vGifjyefvmygonf/ olwdkYu -
wlygonf/ ]]udkcspfvdIif ... cifAsm;oGm;EdkifygNyD? oGm;wmvmwmvnf;
xdyfwifvwf udkrif;vGifwdkYu uRefawmftm; owdxm;ygAsm? udk,fhtvkyfudk,fvkyfaygh}} [kajymygonf/
]]cifAsm; 'DrSmbmvmvkyfwmvJ}} [kar;\/ uRefawmfu - uRefawmf\ ajcmufvHk;jyL;aoewfudk jyefay;ygonf/
]]uReaf wmfycJ ;l oGm;rvd?Yk uReaf wmfet YJ wl &Jabmfwpfa,muf olwo Ydk nf uReaf wmhu f kd a0cGrJ &aom rsuEf mS trlt&mrsm;ESihf
ygw,f/ olu 'Dbuf0ifvmvdkY vdkufcJhwm? ck olb,fa&muf Munfhaeygonf/
oGm;rSef;rodbl;}} [kajymvkdufygonf/ udrk if;vGiEf iS x hf yd w
f ifvwfwYkd uReaf wmfu h kd aocsmpGmrMunfvh Ykd
xdyfwifvwfwdkYu -
jzpfEkdifygonf/ xdkacwfu Armhwyfrawmfom;rsm;onf qHyif
]]cif A sm; uRef a wmf w d k Y e J Y v d k u f c J h } } [k a c:ygonf / ol w d k Y
rxm;&yg/ acgif;wH;k &dy&f ygonf/ awmfveS af &;umveD;aomtcg
ESpaf ,mufu pufb;D ESihf uReaf wmft h wGuf qdu k u f m;wpfp;D iSm;Ny;D
wyfrawmfom;wdq Yk yH ifxm;Mu&ygonf/ odrYk o S m aus;vufawm
olwdkY\ ½kH;odkYac:cJhygonf/
olwdkY\½Hk;rSm ,ckprf;acsmif;rD;owf½Hk;BuD;ESifh "m;vG,fckwf &GmwGif ajymufusm;ppfqifa&;tjzpf aqmif&u G &f mwGif &Gmom;awG
avmufae&m&Sdygonf/ ESiw
hf n l aD e&rSmjzpfygonf/ xdpk Ofu uReaf wmf OD;xkyaf qmif;xm;
xdyw f ifvwfEiS u hf rkd if;vGiw f Ykd uReaf wmhu f kd olw½Ykd ;kH wGix
f m;Ny;D ygonf/ ,leDazmif;0wfxm;onf/
xG u f o G m ;ygonf / ½H k ; wG i f &J a bmf x G e f ; a&T E S i f h t jcm;&J a bmf uReaf wmfonf yifut kd m;jzifh vlaMumufwpfa,mufjzpfyg\/
wpfa,mufudk awGU&ygonf/ pdwfvIyf&Sm;wwfoljzpfygonf/
xdyw f ifvwfwrYdk &Spd Of &JabmfxeG ;f a&T uReaf wmfeh m;uyfvmNy;D odkYaomfxdyfwifvwfwdkY uRefawmfhudk ac:xm;aomtcg
]]Adkvfav; ...uRefawmf'DrSm raecsifawmhzl;? Adkvfav; bmaMumifhac:xm;ovJ[kawG;NyD; pdwfvIyf&Sm;oifhygonf/
uRefawmfhudkac:yg}} [kajymygonf/ uRefawmfu - uRefawmf pdwfrvIyf&Sm;cJhyg/
]]igu yJcl;oGm;rSm wm0efeJYuGm? ac:oGm;vdkYrjzpfbl;? 'Dawmh uRefawmfaMumufvnf; raMumufcJhyg/
rif;udk tvHkudkydkYay;r,f/ tvHkrSm igwdkYrdwfaqG Adkvftkef;armif uReaf wmf\ausmyd;k tdww f iG f pm&Gupf mwrf;awGyg\/ odaYk omf
(&Srf;tkef;armif) &Sdw,f? oleYJaecJh}} [k ajym&ygonf/ um;ay:wGif usefcJhaomaMumifh ausmydk;tdwftwGuf pdwfrylrd/
180 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 181
uReaf wmhaf jcaxmuf zdeyftxufwiG af jcywf&ydS gonf/ ajcywfukd a&Twd*Hkukef;awmfwGif tvGefpnfum;ygonf/ cvkwfxdrS
txyfxyfywfxm;aom txyfrsm;Mum;wGif xdyfwef;vQdKU0Sufpm trdw bk&m;zufawmh touf&Snf[lbdodkY ppfumvtwGif;
ygyg\/ AH;k awG'vpyfBucJ saepOftwGi;f vltrsm; bk&m;uke;f awmfwiG f ydí k
xdpk mum; Advk cf sKyaf tmifqef;u ocifA[de;f xHay;aom pm MunfndKpGm OD;wdkufaeMujcif;om jzpfygonf/
jzpfygonf/ zufqpfawmfveS af &;twGuf ta&;Bu;D aom pm jzpfyg bk&m;zl;NyD; ajrmufbufapmif;wef;rS qif;cJh\/ um;ESifh
onf/ a&T*HkwdkifbufokdYauGUqif;NyD; a&wm&Snfvrf;a[mif;wGif;&Sd qdkif
þpmud k o m wpf z uf o l a wG u rd o G m ;cJ h a omf zuf q pf wpfqdkifwGif xrif;0ifpm;Muygonf/
awmfvSefa&;BuD;onf wpfrsdK;wpfzHk jzpfoGm;Edkifygonf/ þpmudk naeig;em&DcefYwGif uRefawmfwdkYyJcl;odkY xGufcJh\/ vrf;wGif
wpfzufolwdkYrdoGm;rSm tvGef aMumuf&\/ uRefawmfvnf; ar;prf;jcif;r&S?d t&Sed rf eS rf eS af rmif;cJ&h m tif;waumfoYkd a&mufcyhJ g
aMumuf&vdrfhrnfqdkaomfvnf; uRefawmf raMumufcJhyg/ onf/ tif;waumfjrif;wyfwGif Adkvftkef;wif&Sd&mae&m olUudk0if
uReaf wmfonf xdyw f ifvwfu ]]cifAsm;oGm;Edik yf gNy?D oGm;wm NyD; awmfvSefa&;&uftaMumif;owif;ay;&ef um;udk &yfjcif;jzpf
vmwmvnf;owdxm;yg/ ud, k t
hf vkyu
f ,
kd vf yk af ygh}} [k ajymaom ygonf/
tcg uRefawmftawG;ESifhNyHK;rdygonf/ odkYaomf Adkvftkef;wifr&Sdawmhyg/ usefaeaom&Jabmfrsm;u
uReaf wmfth vkyu f vnf; owdxm;oGm;&? ud, k t hf vkyyf J ud,k f ]]r&Sad wmhb;l ? oGm;ukeMf uNy}D } [kajymojzifh uReaf wmfvnf; yJc;l pHjy
vkyfwmyJ r[kwfygvm;/ wyf&if;odYk qufvufxu G cf &hJ m nckepfem&DavmufwiG f pHjywyf&if;
uReaf wmf xdyw f ifvwfwYkd ½H;k cef;rSxu G cf yhJ gonf/ tcef;wGi;f rS odkYa&mufcJhygonf/ xdkaeYum; rwfv 25 &uf? 1945 ckESpf jzpfyg
vrf;ray:a&mufvQifyif udkatmif0if;um;udk rD;owf½Hk;BuD;ESifh onf/ rwfv 25&uf? 1945ckESpf? n ckepfem&DcefYwGif uRefawmf
ra0;vSaom vrf;Mum;\xdyfwGif &yfxm;onfudkawGU&ygonf/ yJcl;pHjywyf&if;odkY a&mufcJhygonf/
uRefawmfpdwfauseyfoGm;\/ aemufu &JabmfarmifxGef;a&T wyfwGif;odkY 0ifvdkufaomtcg vufoD;ykef; ocifAwif[k
ra,mifrvnfESifhygvmonf/ uRefawmf oYludkyg um;ay:wifNyD; emrnfBuD;aom AdkvfAwifudk awGU&ygonf/ uRefawmftHhMooGm;
&Srf;vrf;bufodkY xdyfwifvwfwdkY ½Hk;a&SUrSrjzwfbJ r*Fvmvrf;udk awmhonf/ taMumif;rSm AdkvfAwifonf tcef;BuD;twGif; tvH
jzwfoGm;ygonf/ xdkurS tvHkvrf;okdY oGm;vdkufygonf/ csKyfaeonfudk awGY&\/
tvHv k rf;rSwpfqifh ,ckopfawm0if;Bu;D twGi;f &Sd tajrmuf uReaf wmfu tHMh opGmjzifh ]][m ...}} [k tmar#dwo f jH yKr\
d /
wyfoYkd um;udak rmif;0ifvu kd \
f / tajrmufwyfwiG f Adv k t
f ek ;f armif Adv k Af wifu ]][ ...udpk ef;aiG}} [k olvnf; tHMh opGmajymvdu k of H
ESifh toifhawGUNyD; udkxGef;a&Tudk xm;cJhvdkaMumif;ajymNyD; rdepf 20 Mum;&\/
eD;yg; tcsdefMumoGm;ygonf/ xdkurS a&Twd*Hkbk&m;odkY oGm;NyD; uRefawmfESifhAdkvfAwifrSm ocifwifjrudk taMumif;jyKNyD;
zl;Muygonf/ ,cifuyif odNyD;jzpfawmh\/
182 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 183
olonf teDwGifMu,fjzLwpfyGifhygaom tvHudk csKyfaeyg eHeufapmapm rkd;rvif;rDpí yJcl;wyf&if;rS pwifxGufcJh&m
onf/ uRefawmfu xdktvHudkMunfhNyD; ]]b,fvdkvJAsmh ...}} [k anmifav;yifodkYa&mufvmygonf/ anmifav;yifwGif ocifZif
ar;vdu k \f / oluvnf; ]]cifAsm; b,fuvmwmvJ}} ]] Adv k &f efatmif &Sd&m ocifZiftm; rSmp&m&SdwmrSm&ef ocifZiftdrfodkY 0ifvkdufyg
wdkY qDuvm;}} [kar;vdkuf\/ uRefawmfolYem;wGif uyfxdkif&if; onf/ ocifZifudk rawGY&yg/ olYtdrfrS vlwpfOD;xGufvmí
]]uRefawmfAdkvfcsKyfatmifqef;eJU ocifwifjrwdkYcdkif;vdkY jzL;udk ocifZifudkar;aomtcgxdkvlu ]]ocifZifwdkY c&D;xGufoGm;
oGm;rvdkYbJ? ocifA[def;udkoGm;ac:&rSm}} [kajymvdkuf&m -
Muw,f}} [kajymygonf/ uReaf wmfu ]]Adv k b f ode;f u vTwv f u kd v
f Ykd
]]aeOD;Asmh 'Dvdkqdk&if wdkif;rSL;udkawGUvdkufOD;}} [k olu ajym
ygonf/ vmwmyg? r&Sd&ifaeygapawmh}} [kajymNyD; anmifav;yifrS pwif
xkdpOfu yJcl;pHjywyf&if;onf awmfvSefa&;wdkif;trSwf (4) xGufcJhygonf/
trnfwyfxm;aomwkid ;f jzpf\/ wdik ;f rSL;rSm Adv k rf LS ;ausmaf ZmjzpfNy;D um;u aumif;ygonf/ odkYaomf av,mOfysHudka&Smif&aom
EdkifiHa&;wdkif;rSL;rSm Adkvfodef;wefjzpfygonf/ Adkvfodef;wefonf aMumif h yk e f ; vd k u f ? em;vd k u f E S i f h y if nae av;em&D c ef Y w G i f
'kwd,wdkif;rSL;vnf;jzpfygonf/ uRefawmfoGm;pOfu olUudk ausmufwHcg;odkY a&mufygonf/ xkdwGif vufzuf&nfaomufNyD;
rawGU&yg/ qufvufxGufcJh&m naeig;em&DausmfwGif jzL;odkY a&mufygawmh
uRefawmf wkdif;rSL;AdkvfausmfaZm\tcef;odkY oGm;vdkufyg onf/ jzL;rSwpfqifh ocifA[def;tajcpdkufaeaom anmifyifom
onf/ AdkvfausmfaZmu ½kwfw&uf uRefawmhfudk rrSwfrdyg/ &GmokdY oGm;cJYygonf/
]]uRefawmftaemufydkif;wdkif;u Adkvfpef;aiGyg/ t&ifu
&Gmt0ifwiG f rde;f rysKd rde;f r&G,w f Ykd a&wGi;f wGif a&cyfaeMuyg
AdkvfrSL;eJYawGUzl;ygw,f}}
]][kwNf yD ...[kwNf yD ...uGezf &ifw h ek ;f uvnf; awGUzl;wmyJ}} onf/ trsdK;orD;ESpfOD;u uRefawmfwdkYum;udk wm;NyD;
[k ajymygonf/ ]]&JabmfBuD;b,foGm;rvdkYvJ}} [k ar;ygonf/
uRefawmf ocifA[def;udk oGm;ac:rnfhtaMumif; ajymjy&m ]]uReaf wmf ocifA[de;f udk awGUcsiv f yYkd g/ ocifwifjreJY Adv
k cf sKyf
AdkvfrSL;ausmfaZmu - atmifqef;u cdik ;f vdyYk g? uReaf wmfu Adv k pf ef;aiGyg}} [kajymvku d &f m
]]'DrmS *syefawG usKyw f u
Ydk &kd yd rf ad eNy?D 'gaMumifh usKyw f Ykd xGu&f trsdK;orD;rsm;u cPapmifhcdkif;xm;NyD; &GmtwGif;odkY 0ifoGm;Muyg
awmhr,f? cifAsm;vnf; udAk [de;f udk rac:oGm;eJaY wmh? olq Y D a&muf onf/ tawmfav;MumrS jyefvmNyD; -
atmifoGm; ...[dkrSmyJaevdkuf}} [kajymygonf/ ]]uJ ...'DuoGm;ygawmh&Sif}} [k vrf;jyvdkufygonf/
Adv
k rf LS ;ausmaf Zmu uReaf wmft h m; ]]bmvdak o;vJ}} [k ar;onfh ocifA[def;tdrfodkYa&mufaomtcg AdkvfcsKyfatmifqef;u
twGuf ]]"mwfqDvdkcsifw,f}} [kajymaomaMumifh ]] AdkvfAwifudk
ay;aompmudk ay;vkdufygonf/ ]]ocifA[def;u uRefawmfhudk
ajym}} [k cdkif;ojzifh AdkvfAwiftm; ajym&ygonf/ udkatmif0if;
"mwfqDtvHktavmuf&&SdcJh\/ xrif;rpm;&ao;bl;vm;ar;í xrif;auR;ygonf/ udak tmif0if;
xdknu pHjywyf&if;wGifyif ntdyfcJhMu\/ vnf; xrif;pm;Ny;D jyefygonf/ rjyefrD udak tmif0if;tm; ]]uJ ...
184 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 185
uRefawmfvkdufvdkYr&awmhbl;? cifAsm;vnf; odwJhtwdkif;yJ? xifrdygonf/ ol&Sif;jyaeyHkrSm wu,fhudk ol wdkufcJhonfhyrm
Adv
k pf ed rf eS uf kd ajymvdu
k }f }vdYk rSmvdu
k yf gonf/ udak tmif0if; nwGi;f pdwf0ifpm;zG,f&m &Sif;jyaeygonf/ ol\ ajymufusm;&Jabmfrsm;
csi;f yifjyefomG ;\/ udak tmif0if;udk a&mufEikd yf ghrvm;[kar;&mwGif onfvnf; wkwfwkwfrS rvIyf? pdwf0ifpm;pGm em;axmifaeMu\/
a&mufEikd yf gonf[k ajymonf/ aemifro S &d onfrmS 27-3-45 nae pum;ajymNyD ; aomtcg ocif A [d e f ; u uRef a wmf h t m;
okH;em&Davmuf a&mufonf[kod&onf/ ]]udpk ef;aiG em;em;aeae aeyg/ naeapmif;&if udpk ef;aiGukd ocif
xdktcsdefu ocifA[def;onf ol\ajymufusm;&Jabmfrsm;udk oef;xGef;qD ydkYay;ygvdrhfr,f}} [kajymojzifh xdkYaeYtzdkY uRefawmf
&GmawGqjD zefx Y m;vku
d Nf y;D jzpf\/ {Nyv D ESp&f ufaeYtwGuf jyifqif vHk;0 tem;,lae&ygawmhonf/
xm;jcif;jzpfygonf/ uReaf wmf,o l mG ;aompmudk zwfNy;D aomtcg naearSmif&dyfysKd;aomtcg uRefawmfhtm; vmBudKaom
ocifA[def;u ]]'Dnawmh 'DrSmyJ cifAsm;tdyfAsm}} reufjzef wyfpw d if ,fwpfcEk iS t
hf wl ocifA[de;f xHrS xGucf MhJ uygonf/ &Gmu
uReaf wmhv f al wG ac:vdu k yf gOD;r,f/ 'Dowif;udak jym&OD;r,f? ocif xGufuwnf;uyif awmifajrmuft&yfwdkYudk aumif;pGmrodyg/
oef;xGef;qDawmh reufjzef cifAsm;qufoGm;ayawmh? 'Du uRefawmfhtxif &Gm\ taemufajrmufbufodkY xGufcJhygonf/
qufom;eJY xnfhvdkufr,f}} [kajymvkdufygonf/ vrf;wGiaf csmif;wpfacsmif;udjk zwfc&hJ \/ xkad csmif;\ a&rSmaEG&moD
tcsed u f m; wefc;l vjynfah yawmhrnf/ aumif;uifwiG f vrif;
rdx
Yk ifh odyNf y;D reufyg? a&wdryf gonf/ xdak &wdrw f rd u
f kd jzwfu;l Ny;D
xd e f x d e f o mae\/ aeyl & S d e f r &S d ? avat;uav;wd k u f a e&m
wpfzufurf;odkYa&mufMuygonf/
wpfaeYwmvH;k pdwyf l vlycl pH m;cJ&h aom uReaf wmfonf va&mif\
vmvrf;udk jyefapmif;NyD;Munfhaomtcg aumif;uifwGif
at;&dyfudk rcHpm;EdkifawmhbJ armarmESifhvSJtdyfvdkufrdawmh\/
aemufaeYum; rwfv 27 &ufaeYjzpfygonf/ uReaf wmf tdy&f m vrif;BuD;xdefxdefvif;aeygNyD/ 'DaeYum; vjynfhaeYwnf;/
xNyD; rsufESmopf t0wftpm;vJNyD;aomtcg ocifA[def;u 1306 ckESpf? wefcl;vjynfhaeYjzpfygonf/
aumufn§if;aygif;taMumfwdkYjzifh apmifhaeygonf/ a&aEG;Murf; rwfv 27 &uf? 1945 ckESpf jzpfygonf/
aomuf aumufni§ ;f aygif;pm; taMumfpm;Ny;D aomtcg ocifA[de;f xD;wifyGJum;a&mufcJhNyDwnf;/
rSmxm;aom ywf0ef;usi&f mG rsm;rS ajymufusm;acgif;aqmif&aJ bmfrsm; uRefawmfwdkYvlpkonf jzL;acsmif;wpfzufurf;wGif a&mufae
a&mufvmMuygonf/ Mu\/ aomifjyifay:wGif xdkifaeMuygonf/ vdkufydkYaomtzGJUrS
ocifA[def;uawmfvSefa&;aeY&ufajymif;aMumif;udk &Jabmf wpfOD;u-
rsm;udk ajymjyygonf/ xdjYk yifajymuf usm;wdu k yf \
JG taMumif;awG ]]a&mufrmS yg&JabmfBu;D &m em;em;aeaeaygh}} [kajymNy;D ae&mu
ajym&mwGif jyifopfajymufusm;wd\ Yk ajymufusm;wdu k yf t
JG aMumif; xGuo f mG ;ygonf/ rMumrDyif xdo k El iS t
hf azmfawG jyefa&mufvm\/
udk &Sif;jyjcif;udk uRefawmYfteD;wGifxkdifNyD; em;axmifaeygonf/ vufxJwGif z&JoD;awG ygvmygonf/ ]]uJ ...pm;Mua[h
ocifA[def;onf ppfom;r[kwfaomfvnf; ajymufusm; tarmajy a&SUrSm pm;p&m bmrSawGUrSmr[kwfbl;}} [k olu
wdkufyGJESifhywfoufNyD; A[kokwtawmfrsm;rsm; &xm;onf[k ajymvdkuf\/
186 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 187
uRefawmfwkdYonf olpdwfay;aom vwfqwfvSonhf z&JoD; xkrd q
S ufxu G af omf eHeuf ckepfem&DccJG efw
Y iG f ocifoef;xGe;f \
csKcd sKu
d dk va&mifatmufwiG f aysmaf ysmyf g;yg; pm;aeMu\/ uReaf wmfwYdk aMumifvufonf;pcef;okYd a&mufcyYJ gawmhonf/ uReaf wmfu h dk jrifvQif
xkid af eaomae&mESihf eD;eD;rSmyif z&Jcif;Bu;D &Sad ejcif;aMumifh jzpfyg ocifoef;xGef;u -
onf/ ]]cifAsm; ukdpef;aiGvm;}} [k ar;ygonf/
tjcm;olawGuawmh rnfokdYawG;onfrod uRefawmf\ ]][kwfuJU uRefawmf pef;aiGyg/ AkdvfcsKyfatmifqef;eJU ocif
tawG;wGifrl - wifjru 'Dpmukd OD;barmifudk ay;ckid ;f vku d v f yYdk g}} [kajymNy;D pmukd
]]tif; 'Dtcsdefawmh 'def;oH? 'kdif;oHawGMum;ae&avmufNyD? ay;vkdufygonf/ OD;barmif[kac:vkdufaomaMumifh ocif
ajy;vTm;aeolawGvnf; ajy;vTm;aeMuavmufNy?D igwku Yd awmh 'DrmS oef;xGe;f onf uReaf wmhfudk tenf;i,fysLiSm[ef aygufvmygonf/
at;at;aq;aq; z&Jo;D pm;aeMuyguvm;}} [lí awG;aerdygonf/ olonfAv kd cf sKyaf tmifqef;xHrpS mudzk wfNy;D aomtcg olt Y eD;
z&Jo;D pm;Ny;D aomtcg xkad e&mrSxu G cf jYJ yefonf/ b,fbufu wGif&Sdaom avxD;ESifhqif;vmaom NAdwdoQwyfrS qufoG,fa&;
b,fbufukd oGm;aerSef;rodyg/ ajcoHvkHvkH oGm;&\/ wdwfwdwf t&m&Sd ar*smu½l; (Major Crew) udk pum;vSrf;ajymvdkufonf/
oGm;&\/ acsmif;wpfcu k v dk nf; jzwf&ygao;onf/ a&wGif jzwfu;l oH ocifoef;xGef;ajymvkdufyHkrSm -
rMum;&ef*½kpkduf&\/ um;vrf;ukdvnf; jzwf&\/ um;vrf;\ ]]ar*smu½l; cifAsm;? cifAsm;udk owif;ay;p&m&Syd gw,f/ ,ck
wpfzufokdY a&mufaomtcg vrf;wpfvrf;ay:jzwf&ao;\/ a&mufvmwJh &Jabmfuowif;ay;ygw,f/ b,fvv kd q J akd wmh The
vkdufykdYolwkdYu ]]tkwfjzwfa&mufNyDa[Y}} [k ajymaomaMumifh Rising has begun Last night awmfvSefa&;[m raeYnupcJYNyD}}
þvrf;ukd tkwfjzwfvrf;[k uRefawmfrSwfxm;vkdufygonf/ [lí jzpfygonf/ olu t*Fvdyfvdkajymí uRefawmfrSwfrdvkduf
xkdrSqufNyD; uRefawmfoGm;ae&ao;onf/ auGUaomvrf;? onf/ olYrsufESmtrlt&mudk uRefawmf tuJrcwfwwfyg/
ajzmifah omvrf;? &Gmuav;awGu qufvsuf bm&GmawGreS ;f rod/ olYrsufESmu NyHK;ovkdvdk rNyHK;ovdkvdkjzpfaeygonf/
wpfnvkH;oGm;&mu &GmBuD;wpf&GmokdY a&mufygonf/ tcsdefum; ocifoef;xGe;f ESihf pum;ajymaepOfyif Adv k wf ;kd vGiaf &mufvm
n ESpef m&Dcef&Y ydS gNy/D xk&d mG wGif wpfem&DcefeY m;Ny;D c&D; qufxu G &f ygonf/ Adkvfoifwef;ausmif;wGif&SdpOfu Adkvfwdk;vGifonf
jyefygonf/ ocifoef;xGef;aeaompcef;okdY ra&mufEkdifao;yg/ uRefawmfwdkY oifwef;wGif avhusifhay;aomq&mjzpfygonf/
armaomfvnf; tdyfcsifpdwfr&Sdyg/ uRefawmfwkdYarQmfvifhcJYaom Adkvfwdk;vGifu -
xD;wifyGJBuD;ukd qifETJ&ef uRefawmf pdwfxufoefaeaomaMumifh ]]a[h ...cifAsm; udkcspfvdIifr[kwfvm; tdcsKwkduf wyfcGJ
jzpfygonf/ (1) qef;yrf;uvm;}} [kar;ygonf/ uRefawmfu -
rkd;vif;aomtcg awmifajcukda&mufvmygonf/ xkdae&m ]][kwu f AhJ v kd af v;}} [kajymonf/ ocifoef;xGe;f u ]][m ...
wGif &GmESifhra0;vSao; &JabmftcsKdUu &GmqDoGm;NyD; taMumfESifh cifAsm;wdkYcsif;odovm;}} [kar;ojzifh uRefawmfu ]][kwfygw,f?
aumufn§if;aygif;0,fcJYaomaMumifh uRefawmfwkdYpm;Muygonf/ Adv
k w
f ;kd vGiu
f uReaf wmfq h &myg? r*Fvm'Hk Advk o f ifwef;ausmif;uyg}}
188 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 189
]]aMomf ... cifAsm;u Adkvfoifwef;qif;udk;? tJ'Dvdk tod ]]bmrSryle?YJ 'DrmS pm;p&mawGaygw,f/ pm; ... tvkyrf &Sad wmh
awGUawmh aumif;wmaygh? uJ Adkvfwdk;vGif ... udkpef;aiGvnf; tdyf? 'DrSmuRefawmf&Sdw,f/ em;em;aeae aeAsm}} [lí vdIufvIduf
em;&atmif cifAsm;qDudkac:oGm;ygAsm}} [kcdkif;ygonf/ uRefawmf vSJvSJajymygonf/
Adkvfwdk;vGifxHvkdufoGm;\ Adkvfwdk;vGifu uRefawmfYtm; - odkYESifyif uRefawmfaMumifvufonf;pcef;wGif ae&ygawmh
]]vmAsm cifAsm;udk pm;aumif;aomufaumif;awG auR;r,f}} onf/
[kajymygonf/ olaeaomwJodkY a&mufaomtcg Adkvfwdk;vGifu þpcef;um; yJc;l ½d;k rawm\ ta&SUbufjcrf;tpyfjzpfygonf/
]]cifAsm; rpm;&wmMumwmawGauR;r,fAsm}} [kajymNyD; awmif½dk;ay:jzpfojzifh opfBuD; 0g;BuD;awGaygygonf/awm&dyf
ig;aowÅm? aygifrek ?Yf ,db k ;l wkjYd y\/ olu ]]pD;u&ufu 'DrmS t&uf awmif&dyfwkdY\ t&dyfwdkUum;at;csrf;vSygonf/ awmaus;iSuf
aomufcsif&if'DrSm}} ykvif;awGbl;awG jyygonf/ wkdY\toHawGum; om,mvS\/ uRefawmf\pdwfonf obm0
]]uRef a wmf p D ; u&uf r aomuf w wf b l ; Asmh ? t&uf v nf ; tvSwiG f ,pfr;l csi\ f / ,ck,pfr;l cGihf &Ny?D odaYk omf uReaf wmf qifEJT
raomufwwfbl;As}} [k ajymaomaMumifh ]]uRefawmfvnf; csifaom xD;wifyGJESifh vGJ&avjcif;[k tm;rvdktm;r&jzpfaerdyg
raomufygbl;}} [kajymygonf/ xkn d upNy;D ocifoef;xGe;f pcef; awmh\/
wGiaf epOftcdu k f uReaf wmfonf Adv k wf ;kd vGiw
f w J iG yf ifaeygonf/
Advk w
f ;kd vGiwf rJ mS ajray:wGif 0g;cif;xd;k xm;aom wJjzpfygonf/ ocifoef;xGef;xHrS AdkvfcsKyfatmifqef;xHokdU
ola&muRefawmfyg 0g;Murf;ay:wGif tdyfygonf/ Adkvfwdk;vGifu- ocifoef;xGef;\pcef;&Sd Adkvfwdk;vGifwJwGif em;em;aeae
]] uReaf wmfvnf;bmrS rodb;l Asm?h ppf½;kH u ocifoef;xGe;f udk aerdygonf/ xdkodkYae&if; wpf&ufwGif xdkwpf&ufonfum;
apmifah &SmufzYkd wyfpw k pfpek vYJ u kd v
f Ykd trde&Yf wmeJv Y u
kd cf &hJ wm/ olu
Y kd rSwfrSwfom;om; rwfv 31 &uf? 1945 ckESpfwGif jzpfygonf/
vlBu;D wpfa,mufvyYdk o J wd ,f/ b,ftqifq h wkd mawmh rodb;l Asm/ uRefawmfonf Adkvfwdk;vGif\wJpcef;rS xGufNyD; awmwef;
uJ cifAsm;vmwJhtaMumif;ajymygOD;}} [kajymojzifh uRefawmfu twGi;f vrf;avQmufaepOf ocifoef;xGe;f \wJa&SU a&mufomG ;yg
&Sif;jy&ygonf/ onf/ ocifoef;xGef;onf wpfOD;wnf;xdkifae\/ pD;u&uf
]]'Dvdk Adkvfwdk;vGif? awmfvSefa&;u {NyD ESpf&ufvkyfzdkY? ckawmh aomufae\/ þodjYk zpfaeonft h wGuf ocifoef;xGe;f at;at;
Adv
k af usmaf Zm&JU pHjywyf&if;u rvkyrf jzpfawmhvYkd rwfv27 &ufukd vlvl xdkifaeonf[k uRefawmfu ,HkMunfrdygonf/ okdYjzpfaom
a&G;vdkuf&wm? 'Dowif;udk ocifoef;xGef;udk vmajymwmAsmh? aMumifh olwY t
J wGi;f odYk 0ifvu kd \
f / olu uReaf wmfuh kd ]] udpk ef;aiG
ocifoef;xGef;qdkwmu awmfvSefa&;rSm EdkifiHjcm;qufoG,fa&; vmAsm}}[k ysLysLiSmiSm ac:ygonf/ uReaf wmfvnf; oabmusomG ;
wm0efcH? wpfenf;awmh EdkifiHjcm;a&; 0efBuD;oabmyJ? ckawmh onf/ ocifoef;xGef;um; uRefawmfBudKufaom pma&;q&m?
uReaf wmfu ud, k whf yfvnf; jyefvrYdk &? 'DrmS vnf;bmwm0efrrS &S}d } ola&;aom qif;&Jom;rif;? qif;&Jom;csi;f acwf? ArmjynfEiS hf bH0k g'?
[kajym&m Adkvfwdk;vGifu - ocifp;dk a&;onfh qd&k ,
S v f pf0g'pmtkyw f iG f ocifoef;xGe;f a&;onfh
190 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 191
trSmpm? ocifA[def;a&;aom "e&SifavmupmtkyfwGif ocif olUwJxo J Ykd 0ifomG ;Ny;D ]] OD;barmifcifAsm;? uReaf wmfocd siw f mav;
oef;xGe;f a&;onft h rSmpmwdo Yk nf rmhupf 0f g'ESiq hf &kd ,
S v
f pf0g'\ &SdvkdYar;yg&ap}} [lí pum;yv’ifcHvdkufygonf/ oluvnf;
qdv
k &kd if; taMumif;t&mrsm;udk uReaf wmfwv Ykd Nl yed ;f rsm; em;vnfatmif ar;csifwmar;yg[k ajymaomaMumifh -
&Sif;vif;vG,fulaom jrefrm0gusrsm;ESifhvG,fulpGma&;wwfol ]]wjcm;awmhr[kwfygbl;cifAsm; rmhufpf&JUtpGef;xGufwefzdk;
jzpfonf/ ocifpdk;onf pmudk bufpHkatmifa&;wwfoljzpf\/ oabmw&m; (Surplus value) udk t&if; &Sif (Capitalist ) twGuf
ocifoef;xGef;u vdk&if;udkod&ef pmudk vG,fulpGma&;wwfaom b,fvdk,lw,fqdkwm vlawGem;vnfatmifajymcsifvdkY &Sif;jy
aMumifh olYudkBudKuf\/ av;pm;\/ ola&;aompmwdkYwGif - ay;yg}} [lí ajymvdkufygonf/
- &mZ0if[lonfum; &[ef;ykPÖm;ESifhrif;? rif;ESifh olaX;? ocifoef;xGef;\ rsufESmonf uRefawmf0ifpOfuvdk ysLiSm
ol a X;ES i f h q if ; &J o m;wd k Y \ wk d u f c d k u f & m ppf w vif ; onfhtrlt&maysmufoGm;onf/ wif;rmoGm;\/ toHuvnf;
aywnf; [lí a&;cJholjzpfonf/ tenf;i,frmovdkjzpfoGm;NyD; ]]'DrSm&Jabmf cktcsdef[m tm;vHk;
(þae&mwGif &[ef;qdkonfrSm Oa&mywdkufu &[ef; awmfveS w f u kd cf u kd af ewJh tvkyaf wGvyk af ewm? 'Dvt kd cgrSm 0g'awG?
rsm;udk qdkvdk&if;jzpfonf) oabmw&m;awG aqG;aEG;&r,ft h csed f r[kwb
f ;l / vufawGU tvkyf
vky&f r,fh umvjzpfw,f/ aemufraS jymMupdUk }} [k oHjywfEiS ahf jymNy;D
- ywf0ef;usifu vludkjyifonf/ vlurS ywf0ef;usifudk
pum;udk &yfvu kd \ f / ol\ toHrmS uReaf wmfu h kd rvdrrf ;dk rvdrrf m
jyifonf[laom rmhufpf\ &kyfydkif;ordkif;0g' udk vG,u f l
oli,fav;udkajymovdk ajymoHygaeygonf/
ap&ef a&;cJholjzpfonf/
wu,fawmh uReaf wmfonf rvdrrf ;kd rvdrm® oli,ft&G,o f m
- uGefjrLepf[laombHk0g't&ifhpm;acwfBuD;odkY a&muf jzpfygao;onf/
aomtcg (0g) ya'omyifacwfBuD;odkY a&mufaom ocifoef;xGe;f tm; MunfnKd veG ;f ? BuKd uv f eG ;f ? txifBu;D vGe;f
tcg urÇmavmuMuD;onf Nidrf;csrf;om,mNyD; vlom; aomaMumifh uRefawmfhpdwfwGif olYudk&if;ESD;aerd&m oluvnf;
wdkYonf jA[®mBuD;rsm;uJhodkY jzLpifMuayvdrfhrnf [lí uRefawmfhudk &if;ESD;aernf[k xifrdaomaMumifh þodkY ar;rdjcif;
a&;cJholjzpfonf/ jzpfygonf/ þae&mwGif q&mBuD;ocifpdk;? AkdvfcsKyfatmifqef;
ol\uavmiftrnfuvnf; ywfrBuD;[lí jzpfonf/ wkdYESifh uGmjcm;oGm;onf[k cHpm;vdkufrdonf/
uRefawmfuJhodkY rEl;reyftouf 19 ESpf t&G,f uRefawmfonf awmfvSefa&;jyif;xefaomumvtwGif;rSmyif vDeifonf
16 ESpft&G,fu zwfcJh&aompmukd &ifwGif;wGifpGJae\/ ocif vnf;aumif;? armfpDwkH;onfvnf;aumif; oabmw&m;ESifh
oef;xGef;\ ta&;tom;udk BudKufvGef;aomaMumifh olYudkvnf; ywfoufvmvQif &Jabmfrsm; tar;&Sdygu aocsmpGm&Sif;vif;
txifBuD; MunfndKaerdonf/? aqG;aEG;ay;wwfaMumif; uRefawmfodxm;ay&m ,ck ocif
xdak eYu ocifoef;xGe;f udk at;at;aq;aq; awGUaomtcg oef;xGe;f \ pum;udMk um;&aomtcg uReaf wmfpw d w f iG f ckwwk Bk u;D
uRefawmfar;csifwmawG odcsifwmawGar;rnf[k pdwful;&NyD; vdk jzpfoGm;ygonf/
192 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 193
uRefawmfonf b0ifrusaompdwfjzifh Adkvfwdk;vGif\wJodkY Adkvfwdk;vGifu -
jyefcJhygonf/ ]]cifAsm; ajcaxmuf 'Pf&m&vdkY aq;½Hkwuf&w,fav?
{NyvD wpf&uf? 1945 ckEpS f a&mufaomtcg aMumifvufonf; tJ'DxJu ausmif;udk jyefra&mufvmawmhwm}} [kajymvQif
pcef;odkY avxD;&Jabmfrsm; a&mufvmygonf/ uRefawmfu -
xkod rl mS &Jabmfref;0if;armif (aemiftcg Edik if aH wmfor®wBu;D ]][kwyf gw,f? aq;½Hrk mS tMumBu;D yJ? aemufro S ufomvmvdYk
jzpfvmol) ESifh udkpdk;armif(jrif;NcH pdk;jrifh)? Akdvfcspfaumif;wdkY jzpf tdE´d,udkvTwfvdkufwm? ckawmh ajcaxmufaumif;NyD? avxD;
ygonf/ eJYawmif qif;vmcJhNyD}} [lí ajymjy&ygonf/
udkpdk;armif uRefawmfaeonfhwJodkY a&mufvmygonf/ udkpdk;armifu -
uRefawmfhudkawGUvQif - ]]uRefawmfhrSm &m&SifawGygvmw,f/ awmifay:udk rMumrD
]]a[h ... rif; 'Da&mufaewmvm;}} [kar;vQif - a&mufvmrS pm;&r,f}} [kajym&m Adkvfwdk;vGifu ]]'DrSmvnf; &Sdyg
]][kwfw,f ...cifAsm;a&m b,fuvmwmvJ}} w,fAsmh? ar*smu½l;wkdY,lcJhwm}} [kajymNyD; aumfzDazsmfay;í
]]igu uvuwåm; Commune (bHk&dyfom) uvmwm? oH k ; a,muf o m;aomuf M uygonf / aumf z D u d k aomuf & if ;
ref;0if;armifvnf;ygw,f/ olu ajcaxmufrSm 'Pf&m&vdkY udkpdk;armifu ]] uRefawmfhudk ocifoef;xGef; qDowif;ydkYzdkY rSmvdkY
awmifay:rwufvmEdkifao;bl;? aeygOD;? rif;u bmvdkY 'Dudk vmwmyJ? uReaf wmft h ajctaeu bmrSe;f rodao;bl;}} [kajym\/
a&mufaewmvJ}} [kar;ojzifh uRefawmf AdkvfcsKyfatmifqef;\ uReaf wmfu ]]uReaf wmfvnf; 'Dvykd ?J uReaf wmfw h m0efu taemuf
ppfXmecsKyw f iG f Edik if aH &;rSL;tjzpf wm0ef,&l rnfh ocifA[de;f tm; wdik ;f utkycf sKyaf om jyvdNYk rKd Ue,fwyfrmS Asm?h Edik if aH &;rSL;aygh? ppfa&;
vmac:&aMumif;? owfrSwf&ufxufapmíawmfvSefa&;vkyf&í acgif;aqmifu Adkvfpef;,kAsmh? 'gayr,fh uRefawmfu 'Da&muf
rjyefEdkifawmhaMumif; ajymygonf/ aeawmh bmwm0efrSvnf;ray;? bmrSvnf;rvkyf&aygh}} [k ajym
]]aumif;w,f? rif;eJaY wGU&wm[efuswmyJ? pum;awGajymMu vkdufygonf/ ]]udkpdk;armifu aumif;ygw,fAsm}} [kajymNyD; ollUudk
wmaygh}} [kajymygonf/ tem;,lcdkif;vdkufygonf/
rMumrD Adkvfwdk;vGif a&mufvmygonf/ udkpdk;armifu naeapmif;wGif udpk ;kd armifEiS hf uReaf wmfwq Ykd akH wGUMuygonf/
]]Adkvfav; cifAsm;? r*Fvm'Hku uRefawmfwdkYq&m r[kwfvm;}} [k udkpkd;armifu tdEd´,a&mufpma&;q&modef;az (wufbkef;BuD;
ar;vdkufonf/ odef;az) a&;onfhpmwpfapmifudk udkpdk;armifu uRefawmfzwf&ef
trSefrSm udkpkd;armifrSm Adkvfwdk;vGif\emrnfudk rod? q&m ay;ygonf/ xdkpm\acgif;pOfrSm -
[líodouJo h Ydk Adv
k w f ;kd vGiu
f vnf; udpk ;dk armifukd ausmif;om;rSe;f Toward mutual understanding between British and
odaomfvnf; trnfrodjzpfaeí uReaf wmfuyif &Si;f jyrdwq f uf Burmese People [laom acgif;pOfjzpfygonf/ pm\tao;pdwu
f kd
ay;&ygonf/ ,aeYtcsdefwGif uRefawmfrrSwfrdawmhyg? t"dutaMumif;rSm -
194 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 195
- zufqpfqefu Y siaf &; ppfyBJG u;D wGif NAw d o d QwEYkd iS rhf [mrdwf ]]'Dvdk&Sdygw,f udkpdk;armif? uRefawmfhoabmuawmh 'Dpmudk
tjzpf,HkMunfpGm yl;aygif;aqmif&Guf&ef/ ocifoef;xGef;qDay;zkdYvdkw,f}} ]] ay;w,fuG? olYudkay;wJhtxkyf
- þppfyGJBuD; atmifjrifNyD;onfhaemuf jrefrmEdkifiH\ xJrmS 'Dpmygw,f? ocifp;kd qDuv kd nf; avxD;orm;awGu wpfqifh
vGwfvyfa&;twGuf aqmif&GufaeMupOftwGif;rSmyif a&mufoGm;avmufNyDxifw,f}} [k udkpdk;armifu ajymjyonf/
jrefrmEdik if EH iS hf jynfow l Ukd \ b0Nird ;f csr;f pGm NAw d o d QwEYkd iS hf ]]tJ'Dvkdqdk&ifvnf;NyD;wmyJ? uRefawmfhtzdkYawmh 'Dpmudk
twl jyefvnfxlaxmif&ef/ þenf;tm;jzifh NAdwdoQESifh uRefawmfbmrSajymp&mr&Sdygbl;? vlBuD;awG AdkvfcsKyfatmifqef;?
jrefrmwkdY tjyeftvSef em;vnfrI&&SdMuNyD; EdkifiH\ ocifp;dk ? ocifoef;xGe;f wdo Yk abmyJ? olww
Ykd m0efay;wm uReaf wmfwYkd
vGwv f yfa&;udk Nird ;f csr;f pGmjyefvnf&,l&ef? wpfcsed w f nf; vkyf&HkyJ}} [kajymNyD; -
rSmyif wdkif;&if;om;vlrsdK;toD;oD;yg0ifaom pnf;vHk; ]]urÇmhtajctaeudkvnf;ajymygOD;? 'DppfNyD;oGm;&if½k&Sm;?
nDñw G af &;udk zqyvtzGUJ Bu;D taejzifh xdxad &mufa&muf t*Fvyd ?f tar&duefw&Ykd UJ qufqaH &; b,fvakd ervJajymygOD;}} [k
aqmif&Guf&eftp&SdonfwdkY yg0ifygonf/ ar;vdkufrdonf/
xdpk mwrf;ESiyhf wfoufNy;D udpk ;kd armifu&Si;f jyonfrmS ]] tcka&SU udkpdk;armifu -
wdv Yk yk &f rSmu vGwv f yfa&; twGuf Nird ;f csr;f pGm BuKd ;yrf;aqmif&u G f ]]ppfNyD;&ifawmh urÇmBuD;wpfckvHk; Nidrf;csrf;oGm;Edkifw,f?
zdkYyJ jzpfw,f/ 'DppfyGJBuD;[mvnf; r[mrdwfawGu EdkifrSm aocsm 'gayr,fh t*FvdyfwdkYuvnf; ppfyef;aewm? ½k&Sm;uawmh ck
w,f/ ppfyBJG u;D Ny;D oGm;&if t*Fvyd f t*Fvefjynfvnf; ppf'Pfc&H vdYk Edik af ewmyJ? 'gayr,fh ppf'PfawGyad evdYk aemufxyfppfwpfyjJG zpfzYkd
ppfyef;aeNy?D wdEYk ikd if v H nf; t*Fvyd f tqkwf *syeft0if tqkwrf mS rwwfEdkifbl;/ 'gaMumifh½k&Sm;? t*FvdyfwdkY ESpfEdkifiHvHk; jyefvnf
ppfyef;aeNyD?'DtcsdefrSm Nidrf;csrf;a&;eJYjyefvnf xlaxmifa&; xlaxmifa&; vkyMf uvdrrhf ,f? 'DtcgrSm ydu k q
f &H w
dS hJ tar&duefu
vkyif ef;[m t"dujzpfw,f/ 'Dvyk if ef;udv k yk &f if; vGwv f yfa&;&zdYk ul&rSmyJ/
vrf;aMumif;[m wpfqifhNyD;wpfqifh yGifhoGm;vdrfhr,f/ t*Fvef igMum;cJw h muawmh &kpAJh (tar&duefor®w)? csmcsD (t*Fvef
jynfoal wG&UJ pdwaf epdwx f m;eJY t*Fvyd t f pd;k &&JU udv k ekd aD y:vpD[m eef;&if;0ef)? pwmvif (½k&Sm;EdkifiHa&;ESifh ppfa&;acgif;aqmif?
vnf; aysmhajymif;vmEdkifw,f/ 'gaMumifh NAdwdoQjynfolawGeJU uGefjrLepfygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL;) wdkY awGUqkHaqG;aEG;Mu
jrefrmjynfoal wGMum;rSm enf;vnfr&I atmifvyk Mf u&r,f/ &vdrhf w,f/ onfokH;OD; oabmwlnDrIuawmh urÇmhNidrf;csrf;a&;udk
r,fvdkYvnf; xifw,f/ xdef;odrf;apmifha&SmufoGm;MuzdkYtwGuf oabmwlnDrI &MuNyDvdkY
tJ'v D akd qmif&u G wf ahJ e&mrSm wdu Yk eG jf rLepfygwDu Edik if aH &;t& Mum;cJh&w,f/ 'gaMumifh urÇmhEdkifiHa&;tvm; tvmtaumif;
OD;aqmifrI&atmifvkyfEdkifMuzdkYvdkw,f/ bufudk a&mufawmhr,fvdkY arQmfvifh&w,f}} [k ajymygonf/
tJ'guawmh ck,cl w hJ hJ pmwrf;&JUqdv k &kd if;yJ? rif;aum b,fvkd udkpkd;armifpum;ajymyHkukd uRefawmfaocsmpGmem;axmif
oabm&ovJ}}[k uRefawmfhudk ar;ygonf/ rdonf/ EdkifiHjcm;wkdif;jynfodkYoGm;cJhaom tcsdefrMumaomfvnf;
196 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 197
&oavmuf avhvmrSwfom;orQwdkYudk jyefajymaeyHkrSm uRefawmf wyfOD;udk ocifpdk;wpfOD;wnf; oabmeJYzsufvdkufwmaMumifh
tm;usp&mvdk jzpfaeygonf/ ol\ todtawG;wkdYonf olYudk ,HkMunfrIawG em;vnfrIawG ydkuGJoGm;w,f/
oifwef;ay;cJhaom uRefawmfhxufyifus,faeonfh twGufjzpf awmf v S e f a &;twG u f wm0ef a wG c G J M uawmh Ed k i f i H a &;
yg\/ acgif;aqmif? awmfvSefa&;tpdk;&tzJGU acgif;aqmifu ocifpdk;yJ?
xdkYaemufudkpkd;armifu - ppfa&;acgif;aqmifu Adv k cf sKyaf tmifqef;yJ? Edik if jH cm;qufo, G af &;
]]a[h wkdYygwD&JUtajctae b,fvdkvJuG}} [kar;ygonf/ twGuf ocifoef;xGe;f yJ? 'gayr,fh awmfveS af &;rwdik rf u D wnf;u
uReaf wmfu ]]'DrmS udpk ;dk armif? uReaf wmfajymwmudak oaocsmcsm awmfvSefa&;twGuf wyfxGufrdefYcGef;ajymNyD;uwnf;u jynfol
em;axmifyg/ uRefawmfajymwmu uRefawmf odoavmufudk vlxk[m AdkvfcsKyfatmifqef;udkom ydkNyD; tm;udk;vmMuw,f/
ajymwm}} 'gud k o d v mw,f ? Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; [m trsd K ;om;
uGejf rLepfygwDrmS uGejf rLepfygwDau'gawGawmfawmfrsm;rsm; acgif;aqmiftjzpf ,HMk unfMuw,f/ 'Dtcsuu f kd uGejf rLepfygwD0if
pnf;½Hk;rdNyD;wm rSefw,f? 'gayr,fh jynfolvlrsm;pkudk pnf;½Hk;wJh awGtaeeJU trSet f wdik ;f oabmayguf em;vnfxm;Muzdv Yk wkd ,f
ae&mrSm uGefjrLepf0g'oabmw&m;twkdif; tukef pnf;½Hk;vdkY [kajymvdkufonf/ udkpdk;armifu uRefawmfajymonfhtcsufudk
r&bl;? *syefukd rke;f wJph w
d uf jynfoMl um;rSmjyefaY ew,f? 'gaMumifh
oabmwlouJhodkY acgif;ndwfvsuf&SdNyD;
*syefqefu Y siaf &;0g'awGyjJ zefaY e&w,f/ 'Dawmhzufqpf qefu Y siaf &;
]]igvnf;rif;vdyk gyJ oabmxm;w,f}} [k ajymvdu k yf gonf/
twGuf pnf;½H;k &wmwpfrsKd ;? uGejf rLepfygwDtwGuf pnf;½H;k &wmu
aemufaeYrsm;wGif udpk ;kd armifonf ocifoef;xGe;f xH oGm;ae
wpfrsdK;vkyfwm xifoavmuf c&D;rwGifbl;/
bmjzpfvYdk 'Dvakd jym&ovJqakd wmh uReaf wmf aus;vufawGukd onfuakd wGU&\/ bmawGaqG;aEG;rSe;f uReaf wmfrodyg/ uReaf wmf
avQmufomG ;w,f/ oGm;awmhjynfov l x
l ck yfrsm;rsm;&JU pdwqf E´u ar;vnf; rar;cJhyg/
b,fvdkjzpfaeovJqdkawmh AdkvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifwJh {NyvD uk;d &uf? 1945 ckEpS w f iG f ocifoef;xGe;f u uReaf wmhu f kd
wyfrawmfu bmvkyfrvJ? wyfrawmfeJU jyef0ifvmr,fh t*Fvdyf ac:ygonf/ olYwJodkY uRefawmfoGm;aomtcg ocifoef;xGef;u
wyfawGem;vnfr&I wmudk auseyfaewJh oabm&Sw d ,f/ *syefawG ]]udpk ef;aiGcifAsm;? cifAsm;wyfuo kd mG ;csiw
f m oGm;zdt Yk cGiahf y:
cyfjrefjref½HI;NyD; t*FvdyfawG jrefjrefjyefvmzdkY vdkvm;aew,f/ vmNy?D cifAsm; 0dik ,
f mvufowif;wpfapmifukd Adv k cf sKyaf tmifqef;
tJ'Dawmh uGefjrLepfygwDu r[mrdwft*FvdyfawGeJYyl;aygif; udk oGm;ydkY&r,f}} [k ajymygonf/
aqmif½Gufr,fqdkwmudk odMuwJhtwGufauseyfMuovdk? AdkvfcsKyf ocifoef;xGef;u -
atmifqef;acgif;aqmifwJhwyfrawmfu *syefudk awmfvSefovdk ]]aMu;eef;u *se&,fpvif;udkoGm;awGUzdkY armifhbufwefu
NAdwdoQawGeJYaygif;rSmudkvnf; auseyfaeMuw,f/ AdkvfcsKyfatmifqef;udkñTefMum;wJh pmyJ}} [kajymygonf/
'DMum;xJrSm uGefjrLepfygwDeJY jynfolUta&;awmfyHktzGJUwdkY uRefawmfu ocifoef;xGef;tm; ]]olwdkYu 'DaMu;eef;udk
tjyeftvSerf ,Hrk Munfjzpfaewmvnf; raumif;bl;? awmfveS af &; AdkvfcsKyfqDudk wdkuf½dkufrydkYbl;vm;}} [kar;ygonf/
198 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 199
ocifoef;xGef;u - &Gm[kqdkygaomfvnf; wpf&GmwGiftdrf &Spftdrf ukd;tdrfcefYom &Sdyg
]]olwyYdk w
Ykd m ra&mufb;l eJw Y w l ,f? 'gaMumifh 'Duykd w Ykd mjzpfrmS yJ? onf/ uRefawmfwdkYudk Adkvfwdk;vGifu xrif;[if;awGay;vkduf\/
NyD;awmh wdkYuvnf; wm0ef&Sdwmqdkawmh 'D0dkif,mvufowif;udk ig;aowåmrsm;ygaMumif; rSwfrdygonf/ ntdyf&ef &Gmuav;rsm;
olYqDa&mufatmifydkY&rSmyJ? wkdYvnf; 'Duae AdkvfcsKyfqDudk wGif 0iftdyfMu\/ &GmrSmxrif;auR;Muygonf/ xkdYodkYauR;&mwGif
0dkif,mvufeJY ydkYao;w,f/ qufvkdYr&bl;/ 'gaMumifh 'Dowif; &Gmom;wdkYu apwemxufoefpGmauR;Muygonf/
olYqDa&mufatmif armif&ifoGm;ydkYyg}} [kajymonf/ aemufrS omreftm;jzifh þc&D;rSm ESpfntdyfc&D;omjzpfaomfvnf;
qufNyD; - vdkufydkYolrkqdk;uol\ trsdK;tdrfwGif wpfnem;csifonfqdkaom
]]'DaeY jyifqifxm;? reufjzef xGufayawmh}} [kajymygonf/ aMumif&h mG wpf&mG wGiw f pfntdy&f ygao;onf/ vrf;u awmifqif;
ocifoef;xGe;f ñTeMf um;onft h wGuf uReaf wmfAv kd w f ;kd vGiq
f D awmifwufc&D;jzpfygí twuftqif; Murf;onf/ &moDrSm
oGm;&ygonf/ Adkvfwdk;vGifu - aEG&moDjzpfygonf/
]]udck spv
f iId f ... cifAsm;twGuf rkq;kd ESpaf ,mufxnhaf y;vku d f &Gufa[mif;rsm;a<uNyD; &GufopfawGa0aeaomumv jzpfyg
r,f/ vrf;rSm tEÅ&m,fr&Sb d ;l ? *syefawGvnf; r&Sb d ;l ? 'Drq k ;kd awGu onf/ &GuEf pk rd ;f awGa0aeaom awmtkyrf mS vif;aeovdck pH m;&yg
vrf;vnf; uRrf;w,f/ &JabmfarmifEka&Tudk xnfhay;r,f}} [k onf/ ]]&*HNk rKd it
f wGi;f awmvH;k vif;}}[laom pmom;uJo h yYkd ifjzpf\/
ajymonf/
aus;iSufwdkYatmfjrnfoH? awmyef;awmifyef;&eHYwdkYjzifh arT;ae
naeapmif;avmufwGif udkpdk;armifESifhawGYí ]]cifAsm; b,f
ygonf/
oGm;aewmvJ? rawGUwm okH; - av;&uf &SdNyD}} [kar;&m -
xdkawmtkyfudk jzwfoef;&aomuRefawmfonf vli,fjzpf
]]ref;0if;armifudk oGm;awGYwm? olYtajctae b,fvdk
aeao;vJodcsifvdkU}} NyD;awmh awmifajc&GmawGudkvnf; vSnfhywf aomaMumifhvm; rodyg/ armrSef;yif rodcJhyg/ ta&SUawmiftm&S
Munhfao;w,f}} [k ajymonf/ ppfrsufESm\ wyfaygif;pHkOD;pD;csKyfBuD;avmh'farmifhbufwef South
East Asia Command \ ay;yda Yk omowif;udk uReaf wmfwEYkd ikd if \
H
]]uReaf wmf reufjzef wyfujkd yefr,f/ [krd mS cifAsm;todawmh
ocifwifjryJ&w dS ,f/ bmrSmOD;rvJ}} ]]rrSmawmhygbl;Asm? &efuek rf mS awmfveS af &;Adv k cf sKyxf H oGm;ay;&rnfh wm0efuxkd rf;aqmif&aom
qHkMuzdkYajymyg}} [k udkpdk;armifu rSmygonf/ aMumifh *kPf,lrdaeygonf/ xdkYaMumifhrsm; rarmovm;rod/
{Nyv D 10 &ufaeY reufwiG f ocifoef;xGe;f xHrS 0dik , f mvuf xdkrQru xdkpOfu uRefawmfhwGif EdkifiHtwGuf vlBuD;awG
owif;ydUk csupf mudk tdww f iG yf wd Nf y;D ? ocifoef;xGe;f u ay;ygonf/ wm0efay;wmvkyfrnf[lonfh todrSwpfyg; bmrSr&Sd? cspfol
uRefawmfolYudkEIwfqufNyD; jyefcJh\/ Adkvfwdk;vGifu uRefawmfhudk &nfpm;qdkwmvnf;a0;ygao;onf/
vrf;auGUav;wpfcka&mufatmif vkdufydkY\/ þodkYoGm;&if;ESifhyif ewfwvif;NrdKUe,fta&SUbufjcrf;
vrf;rSmvlwpfO;D oGm;om½Hk vrf;uav;jzpfygonf/ xdv k rf;rSm yJcl;½dk;r\ taemufbufawmifajcodkY oGm;ygonf/ xdkae&m
auGU0ku d yf wfomG ;&&mvrf;wGif u&if&mG awGukd jzwfomG ;&ygonf/ vdkufydkYol rkqdk;rsm;\ tquftoG,fjzpfaom u&iftrsdK;om;
200 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 201
ajymufusm;tzGUJ ESihf awGU&onf/ xdak jymufusm;wdEYk iS hf awGUaomtcg jzwfNy;D awmifuw k vf rf;em; txdomG ;cJyh gonf/ tcsed u f njzpf&m
&JabmfarmifEka&TESifh rkqdk;wpfOD;wdkY jyefoGm;Muonf/ wpfOD;u *syefwyfawG &cdik b f ufrq S if;vmonf[x k if&aom *syefwyfrsm;
todtdrfwGifaecJh\/ vmaeaMumif; uif;apmifx h m;onfo h u
l ajymojzifh wpfae&mwGif
xdkurS vSnf;wpfpD;vmojzifh xkdvSnf;BuHKESifh wifay;vdkuf apmifhae&ygao;onf/
aomaMumifh c&D;qufcjhJ yef&m rMumrDyifae&mwpfae&modYk a&muf *syefwyfawGjzwfNyD;rS yef;awmif;awmifukwf um;vrf;udk
ygonf/ xdkae&mv,fuGif;xJwGif &SifjyKtvSL&Sdav&m qdkif;oH jzwfNyD; ajrmufbufokdY ajcvsifoGm;Mu&ygonf/ awmifay:
AHkoHwdkY Mum;ae&\/ vlawG aysmfaysmf&Tif&TifjzpfaeMuygonf/ wufvkduf ajrjyefYokdYqif;vdkufESifhoGm;&m a0vDa0vif;tcsdefwGif
xdkae&mrSmyif npmvnf;auR;\/ nvnf;xdkae&mrSmyif tdyf uHrNrdKUteD; &Gmwpf&GmwGif em;Muygonf/
vdkuf\/ tvSLr@yfBuD;twGif;rSmyif tdyfygonf/ xdak e&modaYk &mufvQif vrf;jyvkyo f u l a&SUtwdik ;f qufomG ;
aemufaeY {NyDv 14 &ufaeYwGif xdkae&mrS pwifxGuf yg? o&ufudk a&mufrnf[kajymonfhtwGuf AdkvfrsdK;jrifhwdkYvlpk
ygonf/ uReaf wmfEiS chf x JG u G Nf y;D qufomG ;Muygonf/ uReaf wmfurH od0Yk ifNy;D
,aeYjyefpOf;pm;vdu k af omtcg xdpk Ofu uReaf wmf oGm;vd&k m Adkvfbkef;ausmfudkar;aomtcg Adkvfbkef;ausmfr&Sdí rawGUcJh&yg/
t&yfoYkd &GmpOfqufab;&efuif;pGm oGm;Edik cf o hJ nfrmS ewfwvif;? uHrwGi&f adS omwyfpw d rf S wyfom;wpfa,mufu uReaf wmfu h kd
aygif;wnf? a&TawmifponfNh rKd U0ef;usi&f dS aus;&Gmwdw Yk iG f zwyv\ o&ufNrKd UodYk ydyYk gonf/ o&ufoYkd uHrrS wpfntdyt f MumrSa&mufyg
pnf;½Hk;rIrSm xda&mufonf[k ajym&ayrnf/ xdkxdk &GmpOfwdkYwGif onf/ xked m;wGiu f Reaf wmhw f yfjzpfaom Adv k pf ef;,k\wyfukd owif;
wyfrawmfwm0efjzifh uRefawmfa&mufaMumif; &Gmom;awG odMu ar;ygaomfvnf; odwJholr&Sdyg/
aomtcg uRefawmf\vHkNcHKa&;? pm;a&;? aomufa&;? vdk&mc&D; c&D;qufxu G jf yef&m o&ufNrKd UjyifbufwiG Af v kd pf ed 0f if; tkycf sKyf
a&muf&adS &;wdt Yk wGuf aus;&Gmwdik ;f u wm0efausaeMuonf/ pdwf aom wyf&if;&Hk;wGif Adkvfpdef0if; (0efBuD;csKyfOD;pdef0if;) ESifh awGUyg
xufoefpGmawmfvSefa&;wm0efudk xrf;aeaMumif;? trsdK;udk onf/ ]]'DrSm *syefawGr&Sdygbll;Asm at;at;ygyJ}} [k ajymygonf/
cspfpdwf? EdkifiHudkcspfpdwf xufoefaMumif; awGUae&onf/ uRefawmfhwm0efudkod&m AdkvfcsKyfatmifqef;&Sd&modkY Adkvfpdef0if;
{NyDv 16 &ufaeYa&mufaomtcg {&m0wDjrpf\ taemuf tultnDjzifh a&mufoGm;awmhonf/
bufurf;odkYa&mufygonf/ xdkaeYum;{NyDv 18 &ufaeYjzpfygonf/
jrpftaemufbufurf;wGif wyfrSuGJvmaom AkdvfrsdK;jrifhESifh {NyvD 10 &ufrS 18 &ufaeYxd &ufaygif; &Sp&f ufMumcJah omc&D;
&Jabmf av; - ig;a,mufavmufawGU&ygonf/ Adv k rf sKd ;jrifrh mS aemif jzpf\/ um;ryg? &xm;ryg? ajcvsifoufoufjzifh oGm;cJh&\/
tvkyform;0efBuD;jzpfcJh\/ t&yf0wfawGESifhjzpfaomaMumifh avSawGoabFmawGvnf; pD;cGirhf BuKH cyhJ g/ wkid ;f jynftwGu[ f al om
bmtqifhrSef; rodyg/ bmaMumifh wyfuGJvmrSef;vnf; rar;rdyg/ todpw d of ufoufjzifo h m tyifyef;cHcjhJ cif;jzpfygonf/ <um;onf[k
uReaf wmfomG ;rnfch &D;wGif olygvdu k v f akd Mumif;ajymojzifh olwu Ydk ykd g rxifapvdkyg/ xdkacwfu xdkodkYyif vli,fwdkif;vkyfcJhaomtvkyf
ac:NyD; yef;awmif;a&mufatmifoGm;&ygonf/ yef;awmif;udk jzpfyg\/
202 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 203
xdn k u Adv k pf ed 0f if;\wyf&if;½H;k pkaygif;aeMuonfh taqmuf vdkufygonf/ tdrfu ESpfxyfjzpf\/ atmufxyfNcH0if;t0if0wGif
tODwpfcw k iG f tm;vH;k pktyd &f mwGif uReaf wmfyg tdyv f u kd yf gonf/ tapmif&h aJ bmf&ydS gonf/ olx Y H Adv
k cf sKyEf iS ahf wGUcGiahf wmif;&m olu
rtdyfrDwGif taqmuftOD0&efwmwGifAdkvfxGef;vSonf tdrt f ay:xyfoYkd wufNy;D Akv d cf sKyuf kd owif;ydyYk gonf/ oljyefqif;
*Dwmwpfvufjzifh oDcsif;qdkNyD; qdkwD; wD;aeygonf/ ]]vS*kPf vmNyD; uRefawmfhtm; ]]Adkvfav; wufoGm;awmh}} [kajymaom
udk;ol&,f ... [dkwpfcgjrifuwnf;uG,f ... pdwfxJ tonf; aMumifh uRefawmftdrfay:odkY wufoGm;ygonf/
xJr,f y,fzsuv f Ykd r&w,f...}} [k qdak e\/ uReaf wmf em;raxmif AdkvfcsKyfatmifqef;onf tcef;wpfck\ twGif;bufusus
tm;awmh armarmESifh tdyfaysmfoGm;ygonf/ ae&mwGif xdik af eygonf/ xdak e&mwGif Adv k cf sKytf yd o f nf[k xif&
Advk xf eG ;f vSqo dk rl mS aemiftcgwGif jrefrmhtoHwiG f wuúov kd f ygonf/ tdy&f mcif;vsuo f m;yif? xdt k ay:wGiAf v kd cf sKyx
f ikd af e\/
ae0if; taysmw f ef;wl&, d mtzGUJ ESihf toHviT chf o
hJ ?l 0w¬Kaumif;rsm;? uRefawmfu tav;jyKvkdufaomtcg uRefawmfhtm; ]]rif; ...
bmomjyef0w¬Kaumif;rsm;a&;cJ?h bmomjyefco hJ ?l ½ky&f iS of ½kyaf qmif udkA[def;qD oGm;wJhvlvm;}} [k ar;ygonf/ ]][kwfygw,f ...
vkycf ohJ ?l Akv
d cf sKyaf tmifqef;\ ud, k af &;t&m&S?d vGwv f yfa&;&Ny;D p tckocifoef;xGef;qDuvmcJhwmyg/ oluaMu;eef;pmydkUcdkif;vdkY}}
jrefrmEdik if \ H ygupöwefEikd if q H ikd &f m jrefrmoH½;kH \ yxrtwGi;f 0ef [kajymvdkufygonf/ olonfpmtdwfudk zGifhzwfNyD; ]]at; 'Dpmudk
wdkY &NyD;NyD? tJ'Dudk igoGm;r,f? vmBudKr,fhav,mOfysH qif;rJhae&m
jzpfcJholjzpfcJhaom AdkvfxGef;vSjzpfygonf/
oGm;rSmyJ? olwdkYighudk vmac:vdrfhr,f}}[lí ajymygonf/
udk,fa&mifazsmufaom AdkvfcsKyfatmifqef; ]]'gxuf rif;wm0efu b,frSmvJ}} [kar;ojzifh -
]]uRefawmfjyvdkYNrdKUe,fu EdkifiHa&;wm0efcH Adkvfpef;,kwyf
{NyDv 18 &uf 1945 ckESpf jzpfonf/
uyg? 'Duae tJ'Dudk oGm;ygr,f}}
xdkaeYeHeufu tdyf&mrSapmapmEdk;NyD; AdkvfrSL;pdef0if;wyfrS
]]rif;yifyef;ygw,fumG ? 'DrmS ok;H - av;&ufem;ygOD;? 'DrmS awmh
auR;aom eHeufpmudk pm;ygonf/ AdkvfrSL;pdef0if;u ]]cifAsm;udk
at;at;aq;aq;ygyJ}} [kajymygonf/
AdkvfcsKyfaewJh pcef;ta&mufydkYay;r,f}} [lí ajymygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u -
rMumrDyif csi;f trsKd ;om;rsm; toH;k jyKonfv h n
S ;f ESihf armif;ol csi;f ]]udAk [de;f wdaYk eaumif;&JUvm;}} [k ar;ygonf/ uReaf wmfu-
trsKd ;om; vrf;jywdaYk &mufvmNy;D uReaf wmfvnf; Adv k rf LS ;pde0f if;ESihf ]]ocifA[def;vnf;aeaumif;ygw,f? ocifoef;xGef;vnf;
tzJGUtm; EIwfqufum AdkvfrSL;pdef0if;\pcef;rS xGufvmcJhonf/ aeaumif;ygw,f}} [k ajymvdkufygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;u-
eHeuf uk;d em&DavmufwiG f Adv k cf sKyaf tmifqef;\ awmfveS af &; ]]rif;c&D;pOf ajymygOD;uG}} [kar;aomaMumifh uRefawmfu -
pcef;XmecsKyfodkYa&mufygawmhonf/ ]][kwfuJhyg AdkvfcsKyf ... AdkvfcsKyfwm0efay;vkdY jyvdkYuae
o&ufacsmif;&GmrSm tdraf jc 100 ausmaf vmuf &Srd nf[ck efrY eS ;f rwfv 24 &ufaeYu xGufcJhygw,f/ 25 &ufaeY n ckepfem&D
rdygonf/ opfyifwjYkd zift
h q
YkH ikd ;f aeaom &GmBu;D jzpfonf/ Adv k cf sKyEf iS fh avmuf yJcl;udka&mufygw,f/ tJ'DusrS awmfvSefa&; &ufcsdef;
awGU&efvmaom qufom;rSef;odaomtcg AdkvfcsKyftdrfudk ñTef ajymif;rSef;od&ygw,f/ 'Dowif;udk AkdvfrSL;ausmfaZmu ocif
204 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 205
oef;xGef;qDydkYzdkY uRefawmfhudkwm0efqufay;ygw,f/ vrf;rSm atmufxyfwiG &f adS om &Jabmfwu Ykd uReaf wmft h wGuf tdy&f m
av,mOfysH&efa&Smifae&wmeJY yJcl;u apmapmxGufcJhayr,fh jyifay;Muygonf/ tm;vHk;wef;pDNyD; tdyfMuygonf/ tdyfaeaomf
naeusrS ocifA[def;qD a&mufygw,f/ vnf; tdyí f raysmyf g/ Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf ykPmÖ ;&GmokYd a&muf
ocifA[def;qDuvnf; 27 &ufaeYnaeydkif;xGufwmyg/ cJo
h nfh tpDtpOfukd awG;aerdygonf/ aemufrS wpfaumufaumuf
28 &ufaeY eHeufusrS ocifoef;xGef; pcef;a&mufygw,f/ ocif vduk af eaom *syefppft&m&Srd sm;udk vGwaf tmif b,fvrkd suv f n S fh
oef;xGef;u cifAsm;jyefvdkY rjzpfawmhzl;/ 'DrSmaevdkYajymwmeJU jyNyD; vGwfcJYonfukd odcsifaerdygonf/
oYlpcef;rSm aecJhygw,f/ {NyDv 10 &ufaeYrSm ckuRefawmf,lcJhwJh o&ufacsmif;&Gmonf xdka'o0ef;usifwGif tdrfajcrsm;aom
aMu;eef; AkdvfcsKyfqDydkYzdkYvdkYjzpfvmvdkY uRefawmfhudk vmydkYcdkif;wmeJY &Gmjzpfonft h wGuf &GmBu;D [kac:wwfMuojzifh o&ufacsmif;&GmBu;D
vmwmyg}} [k ajymjyvdkufygonf/ [kac:Mu\/ &Gm\cyfvrS ;f vSr;f wGif awmifwef;rsm;&Syd gonf/ &Gm
xkdtcsdefu AdkvfcsKyfatmifqef;teD;wGif &JabmfoHk;usdyf0if twGif; opfyifrsdK;pHk tBuD;ti,fwdkY vef;qef;pGm tNydKif;t½dkif;
Akdvfrif;acgif? AkdvfAv? AdkvfxGef;tHk (aemiftcgwGifNrdKUawmf0ef)? aygufNyD; at;csrf;wdwfqdwfaom&GmBuD;jzpfygonf/
Akv
d bf oef; (aemifwiG f wyfrawmf pdw"f mwfppfqifa&;rS Adv k rf LS ;Bu;D &Gm\awmifbufwiG f acsmif;Bu;D wpfacsmif; pD;qif;aeygonf/
boef; ac: "r®duOD;boef;)? Adkvf[ife&Dprkduf (aemiftcgwGif
xdak csmif;urf;em;wpfavQmufwiG f o&ufyifrsKd ;pHak ygufaeygonf/
ajcvsifawmifwuftoif;Ouú| AdkvfrSL;BuD; vSatmif) wdkYonf
acsmif;urf;ESpzf ufwiG f o&ufyifwaYkd ygufaeaomaMumifh xdak csmif;
Akvd cf sKyaf tmifqef;ab;wGif 0dik ;f xdik af eMuygonf/ tjcm;trnf
em;&Gmudk o&ufacsmif;&Gm[lí wGifavovm;rod/
rrSwfrdol ESpfa,mufygao;\/ uRefawmf rrSwfrdawmhyg/
tm;vH;k onft&yf0wfEiS jhf zpfaomaMumifh &mxl;tqifu h vkd nf; uReaf wmft h m; Adv
k cf sKyu f tem;,l tdycf ikd ;f vdu k yf gaomfvnf;
rrSwfrdawmhyg/ uRefawmftdyfí raysmfyg/
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf teD;&SAd v kd rf sm;tm; ]]olu
Y w
kd yfxrJ mS Akv
d cf sKyof nf *syefawGurkd suv f nS jhf yNy;D xGucf yhJ ?Hk xGucf mG cGihf
oifwef;ay;zdkY uRefawmfudk,fwdkif ydkYxm;wmyJ? oifwef;r&Sdawmh &vdu k af omuReaf wmfw\ Ykd Adv k cf sKybf ek ;f uHtaMumif;udk awG;aerd
qufom;jzpfjyefa&mAsm? udkA[def;udktac:vTwfvdkufwmav? ygonf/
ckawmh ocifoef;xGef;u aMu;eef;ydkYcdkif;vdkY ½dk;rudkjzwfoef;cJhwm wdik ;f (7) wyf&if; (6) odYk uReaf wmfa&mufcphJ Ofu Adv k pf ed rf eS f
10 &ufawmif MumoGm;w,fAsm}} [lí ajymjyaeygonf/ ajymaomaMumifh od&onfrmS a&TewfawmifrS jyvd?Yk jyvdrYk S ykPmÖ ;odYk
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;tygt0if uReaf wmfx h uf xGufcJhyHkrSm onf;xdyf&ifzdkvdkYyif qdk&ayvdrfhrnf/
&mxl ; BuD ; ol a wG c snf ; yJ j zpf o nf u wpf a Mumif ; ? Ad k v f c sKyf 1945 ckESpf? rwfv 17 &ufaeYwGif ,ck awmfvSefa&;yef;NcH
atmifqef;u uReaf wmfu h kd vdvk m;aomtrlt&mjyaeaomaMumifh ae&mü wyfrawmf wyfxu G yf t JG crf; tem;usi;f ycJ\ h / Adv k cf sKyu f
&Suf&GHU&GHUjzpfonfhtwGuf AdkvfcsKyfxHcGifhawmif;NyD; atmufxyfodkY ]]&efoludkwdkufMu? teD;uyfqHk;&efoludk wdkufMu}} ]]wyfom;awG
qif;cJhygonf/ uvnf; rcdrk uyf? txufAv kd af wGuvnf; rdrid ,fom;ESiyhf ;l wGNJ y;D
206 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 207
&efoludkwdkuf&ef}} rdefYMum;cJhonf/ rwfv 22 &ufaeYwGif Adkvf xdrk xS uG v
f m&maygif;wnfoYdk a&mufMu\/ xdw k iG f OD;oD[ef
rif;acgifonf AdkvfxGef;tHkESifhtwl AdkvfcsKyftm; um;wpfpD;wGif a':at;&ifwdkYtdrfodkY 0ifMu\/ (OD;oD[efonf awmfvSefa&;
wifNyD; c&D;xGufcJhMuygonf/ aumifpDacwfwGif EdkifiHjcm;a&;0efBuD;jzpfvmoljzpfygonf/)
um;rSm AdkvfcsKyfpD;aeMu 0lpvDum;jzpf\/ um;\aemufcef; OD;oD[efrdom;pku {nfhcHauR;arG;orQ pm;aomufMuNyD; c&D;
wGif Adv k rf LS ;xGe;f tH?k Advk rf if;acgifEiS Ahf v kd cf sKyw
f yYkd gcJ\
h / a&SUcef;wGif quf&m n 12 em&DcefYwGif a&TawmifNrdKUodkY a&mufMuonf/
AdkvfcsKyf\udk,f&Hawmfwyfom; wyfMuyfBuD;atmifazESifh um; a&TawmifwiG af wmfveS af &;twGuf awmfveS af &;aqmif&u G &f ef
armif;onfh udkñGefYarmifwkdY xkdifMu\/ um;onfae0if&Dwa&m wm0efay;xm;aom &Jabmf oH;k usyd 0f if Adv k jf rifah tmifEiS w hf yfzUJG 0if
tcsdefwGifxGufcJhjcif;jzpf\/ Adkvfrif;acgifonf AdkvfcsKyf\ rsm;u BuKd qakd Mumif;od&ygonf/ Adv k cf sKyaf tmifqef;onf Adv k rf LS ;
ud, k &f aH wmf wyfpw d Ef pS pf w
d u f kd jynfvrf; urm&Gw*f gwfweJ m;wGif jrifhatmiftm; awmfvSefa&;ESifhywfoufNyD; pDpOfxm;rIrsm;udk
BuKd Ny;D apmifah e&efcikd ;f xm&m Adv k cf sKyu f m;vmvQif Adv k rf if;acgifu ar;\/ Adkvfjrifhatmifu ajz\/ Adkvfjrifhatmifu AdkvfcsKyf
tcsufjyvdkufaomaMumifh udk,f&Hawmfwyfpdwfudk wifaqmif atmifqef;xH tao;pdww f ifjy\/ Adv k cf sKyaf tmifqef;u o&uf?
vmaomum;onf aemufrv S u kd Nf y;D armif;vmcJMh uonf[í l od& rif;wkef;? uHrywf0ef;usifwGif awmfvSefa&;A[kdXmecsKyfwyfudk
ygonf/ xm;rnfjzpf&m xdak 'owGi&f &dS rnfh wyftwGut f ajctae tpp
usKd uv ú b
Ykd &k m;em;odaYk &mufaomtcg wyfMuyfatmifaztm; yg0ifygonf/
um;udk AdkvfcsKyfum;a&SUrSarmif;&ef BudKUyifaumufodkYa&mufvQif um;onfxdkrSqufxGufcJh&m jyvdkYokdY eHeuf av;em&DcefYwGif
NrdKUt0ifum;qdyfwGif &yfapmifh&efcdkif;vdkuf\/ xdkokdYum;ESpfpD; a&mufoGm;onf/ taemufwdkif; wdkif;rSL; awmfvSefa&;umv
racsmarGv Y aS omvrf;udk t&Sed rf eS rf eS af rmif;Mu&m BuKd UyifaumufoYkd tac:rSm wdkif; (7) jzpf&m xdkpOfu wdkif;rSL;rSm AdkvfrSL;atmifjzpf
acsmarmpGm a&mufoGm;ygonf/ onf/ 'kwdkif;rSL;rSm AdkvfpdefrSefjzpfonf/ AdkvfrSL;atmif? AdkvfpdefrSef
BudKUyifaumufjynfvrf;&Sd Adkvfrif;acgif\ rdbrsm;tdrfokdY wdkYonf xdka'owGif tao;pdwf &du©modkavSmifrI? BudKwifNyD;
um;armif;0ifoGm;aomfvnf; Adkvfrif;acgif\zcifrSm av,mOf aus;&Gmrsm;wGif &JabmfEpS Of ;D pD ydx Yk m;rI? &GmpOfajrjyiftaetxm;?
&efuadk &Smif&ef NrKd Uta&SUbufEpS rf ikd cf eft Y uGm&Sr;f pk&mG odYk ajymif;oGm; qufo, G af &;vrf;utp pepfuspmG pDpOfxm;aMumif; Adv k cf sKyu f kd
aMumif; od&aomaMumifh &Srf;pka&mufatmifyif vdkufoGm;NyD; wifjyMuonf/ þ (jyvdkY) rS wpfzufurf;okdYul;NyD; awmfvSefa&;
xdk&GmwGifem;Mu\/ XmecsKyu f kd xm;rnfjzpf&m Adv k cf sKyo f nf taotcsmppfar;aejcif;
&GmwGifeHeufapmapmpmtjzpf aumufn§if;aygif;? yJjyKwf? jzpfonf/
aumfzDwdkYESifh{nfhcHMuonf/ xdkaeYum; rwfv 24 &uf? 1945ckESpf jzpfonf/ AdkvfcsKyf
23-3-1945 wpfaeYvHk;yifBudKUyifaumufteD;&Srf;pk&GmwGif atmifqef;onfuRefawmfhtm; ocifA[def;udkac:&ef jzL;odkY
Akv
d cf sKyaf tmifqef;wdaYk ecdck \ hJ / eHeufpm npmpm;cJ\ h / a&csKd ;cJ\
h / vT w f a omaeY / Ad k v f w if O D ; tm; ocif p d k ; xH p myd k Y c d k i f ; aomaeY
aeYcif;ydkif;tdyfchJ\/ jzpfygonf/
208 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 209
]] 'DrSm udkpef;aiGa&? tJ'DaeYrSyJjyóemu pawmhwmAsm;}} Advk cf sKyu
f tJ'v D kd rqH;k jzwfcif Adv k rf if;acgifukd ar;ao;w,f/
[k Adv
k pf ed rf eS u f wdik ;f (7) wGif uReaf wmfu h kd ajymjyygonf/ olu- ]]wkdY [dkbuful;zdkYtpDtpOf ESpf&uftwGif; jzpfyghrvm;wJh}}
]]'DvAkd sm?h Akv d cf sKyw
f Ukd u 24 &ufaeYrmS yJ a&Tawmifukd jyefomG ; Adv
k rf if;acgifuvnf; ]]uReaf wmfAv kd pf ed rf eS ef UJ tao;pdwrf wdik yf if&
w,f/ rlvtpDtpOfua&Tewfawmifuae jyvdu Yk t
kd a&muf? jyvdYk ao;bl;/ 'gayr,fh tajctaeu ta&;BuD;vmNyD}} 'DvdkajymNyD; -
uaewpfzufurf; jy&Dta&mufpDpOfxm;aom AdkvfcsKyfwdkYu ]]ryleYJ udBk u;D ... uReaf wmfjzpfatmifvyk af y;r,f}} vdv Yk nf;
a&Tawmifvnf;a&mufa&m wyfMuyfBu;D wifO;D (rauG;) udk Adv k cf sKyf ajymvdkufa&m AdkvfcsKyfu -
ausmfaZmu AdkvfcsKyfpmukd ydkYcdkif;w,fAsm;/ ]]uJ'gjzifh wdkYtpDtpOfudk 1945 ckESpf? rwfv27 &ufaeY
cifAsm;vnf; odNyD;om;yJ? awmfvSefa&;aeYudk {NyDv ESpf&uf ajymif;r,f vdkY ajymvdkufwmAsm/
aeYudkowfrSwfNyD;om;/ jzpfcsiaf wmh ukpd ef;aiG Adv k cf sKyvf nf; tJ'pD um;ajymvdq Yk ;kH a&m
tJ'gAsm Adv k af usmaf Zmu olwv Ykd yI &f mS ;rIawG *syefawG &dyrf yd kH usKyfu olwdkYtcef;a&mufoGm;awmhwmudk;/
&w,f olwu Ykd kd rsujf cnfrjywfMunfah ew,f/ 'gaMumifh awmfveS zf Ykd tJ'rD mS wif udpk ef;aiG 27 &uf ajymif;aMumif; pmawG Adv k cf sKyf
&ufudk rwfv 25 &ufaeYudka&TUay;ygvdkY pma&mufyga&m udk,fwdkifa&;? udk,fwdkifvufrSwfxdk;wm? tcsKdUpmawG Adkvf
wyfMuyfBuD;wifOD; vmydkYwmav}} rif;acgifu a&;? AdkvfcsKyfu vufrSwfxdk;wm? qufom;awGudk
]]at;Asm uReaf wmfow l q
Ykd D 25 &ufaeY a&mufomG ;awmh olwAYkd sm wdkif;toD;oD;qDvTwf? tvkyfudk ½IyfoGm;wmygyJ}}
ajAmifyJ awmfveS af &;tvHBu;D udk Adv k Af wifu (vufo;D yke;f ocif ]]jyvdkYudk AdkvfcsKyfb,faeYa&mufNyD; jy&Dudkb,fvdkul;ovJ
Awif) csKyaf ewm? uReaf wmfu ocifA[de;f udo k mG ;ac:r,fqakd wmh AdkvfBuD;}} [kuRefawmfar;&m -
ocifAwifu udk,fhvljrefjrefoGm;? jyefvmvdkYawmhr&bl;? [kdrSmyJ ]]udkpef;aiGa& tJ'DrSmwu,fhpGefYpm;cef;yJAsm? vufwpfvHk;
awmfvSefa&;qifETJvdkufvdkYajymao;w,f AdkvfBuD;&JU}} Mum;av; vGwfvGwfvmcJhwmAsmh? usKyfwdkYAkdvfcsKyfubkef;BuD;wm
]]at;uGm tJ'DaeYu 25 &ufaeYjzpfaeNyDqdkygawmh AdkvfcsKyf trSefyJ}}
wdkUu 'Du 24 &ufaeYn ckepfem&D a&Tawmifudkjyefwm n 11 ]]ajymygOD;em;axmif&atmif}}
em&DrS a&mufw,f/ rauG;wifOD;u tJ'Dtcsdefa&mufwmyJav}} ]]25-3-1945 aeYaygh? &efukef0efBuD;½Hk;u uyÜwdef udwm
]]uRefawmf 'DudpöuGif;qufjywfaew,f AdkvfrSL;}} *s;D rm;eJ*Y syefq&mwpfpk a&Tawmifa&mufvmyga&mAsm? olwaYkd wGu
]]at;av jywfrSmaygh udkpef;aiGu 24 &ufxGuf? rauG; *syefrSmwkef;u AdkvfcsKyfwdkYq&mjzpfcJhwmwJh/ tJ'D uDwm*sDrm;eJU
udw
k ifO;D u 24 &ufn a&Tawmifa&mufwm cifAsm;wdcYk si;f vrf;rSm tjcm; *syefq&mwpfpkwdkY[m AdkvfcsKyfwdkYxdkifxkdifjcif;? x xjcif;
vGJMuwmyJ}} uyfaewmwJh? tdrfom0ifawmh AdkvfcsKyfvnf; tdrfomqif;&m
]]'geJYAsm ...AdkvfcsKyfu 25 &ufawmh rjzpfEdkifawmhbl;vdkY olwx Ykd u J wpfa,mufu tdro f m0ifawmhwmyJw?hJ tdro f mxJrmS pm
awG;rdrSmaygh? 27 &ufaeY pr,fvdkYjzpfwmAsmh}} bmnm 0SufcJhovm; qkwfcJhovm;odatmifaerSmaygh/
210 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 211
*syefawGuvnf;£a`Er´ ysuf Adv k cf sKyw f uYkd kd tuJcwf? Adv k cf sKyf AdkvfcsKyfeJY AdkvfrSL;BuD;wdkYpum;ajymNyD;ygvmwJYwyfzGJUudk
wdkUuvnf; olwkdYudk £a`E´rysuf qufqHaygh? ta&;xJAsm? *syef Adv
k cf sKyu f pum;ajymw,fw?hJ tJ'gawGu Adv k rf if;acgifajymwmAsm?h
tBuaH y;t&m&Scd sKyf ar*sm*sief &,fqm0grdw k u kd tJ'aD &TawmifrmS wyfzGJUudkpum;ajymNyD;rS AdkvfrSL;BuD;aZ,sESifh pum;xyfajym
26 &ufaeY awGUzdkYcsdef;xm;wmwJh? AdkvfcsKyf[m 26 &ufaeYtxd ao;w,f/
a&TawmifrSmudkae&rSm - tJ ...NyD;rS AdkvfcsKyfu vufzwifeifqdkuf*dk;eJY uyÜwdef
usKyfudkAdkvfrif;acgifu a&Tawmifuae jyvdkYb,fvdkvkyfNyD; uDwm*sD;rm;qD oGm;vdkufowJh/ AdkvfcsKyfu -
AdkvfcsKyfudkydkYrvJqdkwmawGar;aygh? 'DawmhusKyfudkvnf; jyvdkYu ]]AdkvfaZ,suowif;ydkYw,f?&efukefrSmwyfawG[m csDwufzdkY
ajymif;zl;wifwu hJ m;Bu;D ESppf ;D rSm &JabmfEpS af ,mufpw D ifay;vku d f tqifrajybl;wJ/h wyftcsi;f csi;f vnf; nDñw G rf rI &Sjd zpfaew,f/
r,f? Advk cf sKyuf m;udk jzwfausmw f ufr,fu h m;vm&if tJ'D um;ESppf ;D u aemufyikd ;f wyfawGtwGuf pdwrf csvYkd tck usKyf &efuek jf yefawmhr,f?
uefvY efu Y efv Y efY vkyaf y;r,faygh/ 'Dvv kd yk &f wmu qm0grdw k u kd m;eJU ar*sm*sief &,fqg0grdw k ukd kd &efuek u f sraS wGUawmhr,fvaYkd jymay;yg/
AkdvfcsKyfum; udkuf200 avmuf uGmoGm;atmifav/ 'DrSm rapmifhEdkifwmudk awmif;yefaMumif;ajymyg}} vdkY AdkvfcsKyfu
]]wu,fhtcuftcJyJaemf}} ajymw,fwJh/ ajymvnf;NyD;a&m Adkvfrif;acgifudk MunfhNyD;awmh
]]wu,fayghAsm ...? wu,fu 26 &ufaeYrSm AdkvfcsKyfu oGm;pdkYvdkYajymw,fwJh Adkvfrif;acgifu AkdvfxGef;tHkeJYtwl um;qD
oGm;? oHk;a,mufom; um;ay:wufNyD; &efukefbuf xGufcw hJ m?
a&TawmifuxGufrSm qm0grdkwkdyg &efukef twljyefr,fqdk&if
Adv k cf sKyrf mS tJ't D csed u f ud, k &f aH wmfwyf rygbl;wJ/h wpfae&mrSm
wpfae&mrSm AdkvfcsKyfum;ajymif;pD;wJhtcg qm0grdkwdk rsufjcnf
xm;cJw h mAsm?h jrpfu;l Ny;D rS qHrk mS ud;k / *syefawGvnf; ½kww f &ufbmrS
jywfatmif vkyf&wmav/
rvkyfEdkifbJ aMumifNyD; ai;usef&pfcJhwmwJh}}
jzpfcsifawmh tJ'D26 &ufaeYrSmyJ qm0grdkwdk&JUudk,f&Hawmf ]]'DrSmAdkvfBuD; ...AdkvfrSL;BuD;aZ,su a&Tawmifudk bm
vufzwifeifqu kd *f ;kd u Adv
k cf sKyq
f D a&mufvmw,f/ Adv k q
f u kd *f ;kd u taMumif;eJY vmwmvJAsmh}}
qm0grdkwdkum;ysufaevdkY AdkvfcsKyfatmifqef;u apmifhay;zkdY ]]udkpef;aiG bkef;uHqdkwmtJvdkyJ? b,fhES,fAsm? *syefAdkvfcsKyf
vmajymawmh AdkvfcsKyfuvnf; apmifhay;r,faygh/ um;u ysuf&w,fvdkY? AdkvfcsKyfu 26 &ufaeY ESpfem&Davmuf
AdkvfcsKyfu a&Tawmifuae ESpfem&Davmuf xGufcsifaewm/ a&Tawmifu xGufcsifwm? qm0grdkwdk um;rysuf&if? AdkvfrSL;BuD;
qdkuf*dk;tajymu qm0grdkwdk um;ysufaewmvdkYajymawmh apmifh aZ,s rvmvdu k &f if? tJ'v D kd vG,v f , G f Adv
k cf sKy[f m ud, k rf azsmuf
ae&mu aeYwpfem&Davmufusawmh AkdvfcsKyf[m vrf;avQmufzdkY Edik bf ;l ? udpk ef;aiGa&? usKyw f AYkd v
kd cf sKyu
f wu,fb h ek ;f Bu;D oly}J } [lí
xvdkufygw,fwJh/ Adkvfrif;acgifa&m? AdkvfxGef;tHkyg AdkvfcsKyf ajymjyonfudk o&ufacsmif;wGif tdyf&efvSJaecdkuf uRefawmf
aemufuvdkuf? *syefawGyg aemufuvdkuf? tJ'DrSmjzpfcsifawmh pOf;pm;awG;awmaerdvdkufygonf/
a&Tawmifuae jynfudkoGm;wJhvrf;qHka&mufawmh AdkvfrSL;BuD; Advk cf sKyaf tmifqef;onf jynf? a&Tawmifvrf;cGw J iG f *syefq&m
aZ,seJYawGUw,f/ rsm;ESifh vufzwifeifqdkuf*dk;wdkYudkxm;cJhNyD; um;udk tjrefarmif;cJh
212 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 213
onf/ a&Tewfawmifvrf;cGJteD;wGif Adkvfrif;acgif\ um;u jyvdkYodkY AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYa&mufcsdefrSm 26-3-1945
apmifah e\/ xdu k m;av;ay:odYk Adv k cf sKyaf tmifqef;? Adv k rf if;acgif? nydkif;jzpfonf/ jyvdkYonf Armhwyfrawmfom;awGr&Sdojzifh
AdkvfxGef;tHkwdkY ajymif;pD;vdkufNyD; a&TewfawmifteD;&Sd Z&yf wdwfqdwfaeonf/ &yfuGuftwGif;usef&Sdaeaom *syefppfom;
wpfaqmifwiG f ta&;ydik f OD;xGe;f azESiahf ':MunfMunfwaYkd eMu&m wdoYk nf Armhwyfrawmfom;wdu Yk v
kd nf; rawGU&? toHvnf; rMum;
Adv
k rf if;acgifu xdZk &yfwiG f um;&yfjy;D xdZk &yfrmS yifem;aeNy;D npm &aomaMumifh &yfuGuftwGif;vSnfhNyD; ]]a[; bd&krm a[wdkuf
pm;NyD; n ckepfem&DcefYwGif a&TewfawmifrS pwifxGufcJh\/ &Sdw,fum;}} [k atmfar;oHudkMum;ae&ygonf/
&efukefjynfum;vrf;ay:odkY a&mufaomtcg Adkvfrif;acgif
awmfvSefa&;MuD;aMunmNyD
onf ol\um;wGif ol\tvHjymudkwyfNyD; jynfbufokdY t&Sdef
jyif;pGmarmif;cJ\ h / ol\um;onf twm;tqD;r&Sd jyvdo Yk Ykd a&muf rwfv 26 &ufaeYnwGif jyvdkY&Gmav;onf wdwfqdwfae
oGm;awmhonf/ onf/ Armhwyfrawmfom;wdYk awmfveS af &;twGuf wyfazsmufomG ;
Adv
k rf if;acgifu Adv k cf sKy\ f 0lpvDum;rS Adv k cf sKy?f Adv k x f eG ;f tHk MuaomaMumifjh zpfonf/ narSmifarSmif wdwq f w d af ecsed wf iG f *syef
ESifh olyg oHk;a,mufom; Adkvfrif;acgif\ um;udkajymif;pD;&mwGif ppfom;wdkY\ jyvdkY&GmtwGif;vSnfhvnfNyD; ]]a[; ...bd½krm
olwo Ykd ;kH a,mufaemufwef;uxdik Nf y;D Adv k cf sKyu f kd tv,frx S ikd af p a[wdu k &f w
dS ,fum;}} (a[h Armppfom;awG&o dS vm;) [k ar;oHrsm;
onf/ Adv k cf sKyEf iS Ahf v kd x
f eG ;f tHu
k vkd nf; OD;xkyjf cif;vJv, S af qmif;ap Mum;ae&onf/
onf/ olw\ Ykd um;av;onf jynfvrf;rS jyvdb Yk ufoaYdk rmif;aepOf vqef; 14 &ufaeYn va&mifonf xdex f ed of mvsu&f o dS nf/
jynfvrf;ay:ü &efuek b f ufoYkd t&Sed jf yif;pGmarmif;oGm;onfh ar*sm um;ay:rS qif;vmaom Adv k rf if;acgif? Adv k x f eG ;f tH?k Adv
k cf sKyf
ESihf Adv
k cf sKy\ f teD;uyfu,kd &f aH wmfatmifazwdo Yk nf apmufvaS om
*sief &,fqm0grdw k \ kd um;onf tvH0gudv k iT v
hf suf &efuek b f ufoYkd
urf;yg;udkqif;aepOf Adkvfrif;acgifonf urf;pyfodkYajy;qif;vdkuf
t&Sdefjyif;pGmarmif;oGm;onfudk naeapmif;aESmif;ydkif; n ckepf
onf/ urf;pyfwiG f pyg;wif; 100 cefY wifEikd af om avSBu;D wpfp;D
em&DcefaY vmufwiG f awGUvdu k &f ao;aMumif;vnf; xyfro H &d ygao;
qdkufuyfxm;\/ avSrSm aygif;rdk;xm;onf/ vloHawG rMum;
onf/ þtaMumif;rsm;ukd ocifwifjru bkb H 0rSmjzifh pmtkyw f iG f wdwfqdwfaeonf/
a&;cJyY gonf/ Akv d rf if;acgifuvnf; uReaf wmfu h dk o&ufacsmif;wGif xdktcdkuf avSaygif;rdk;atmufrS toHxGufvmonf -
ajymjyygonf/ aemif wkid ;f (7)okYd ta&mufwiG f Akv d pf ed rf eS u f ajymcJY ]]a[h usm;eufvm; ...*sykvm;}}
onfrsm;jzpfygonf/ ]]usm;eufa[h}} [k jyefatmfvdkufrS avSaygif;rdk;atmufrS
BuD;us,faumif;jrwfaom vkyfief;BuD;wpf&yf atmifjrif vlESpfa,mufxGufvmMuonf/ wpfa,mufrSm wyf&if; (2)rS
a&;twGuf atmifjrif&eftajctaewdkYonf tbufbufrSyif &Jabmfwpfa,mufjzpfNyD; Adkvfrif;acgifrSwfrdaomol jzpfayonf/
axmuf y H h w wf M uyguvm; .... ....[lí uRefawmfawG;rdvdkuf xdktcgrS AdkvfcsKyfatmifqef;zufokdY Adkvfrif;acgifu vufjy
yg\/ vdkufvQif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh AdkvfxGef;tHkwdkY avS&Sd&mokdY
214 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 215
ajy;qif;vkdufMu\/ avSay:odkYwuf? avSaygif;rkd;atmufodkY Adv
k pf rduk ?f Adv
k Af v? Adv k pf ed 0f if;wdyYk g0ifaMumif;od&ygonf/ Adv k cf sKyf
0ifvkdufMuonf/ wdkYtm; xrif;auR;&ef a':cifvSESifh&GmrSrdef;rwdkYvma&muf ulnD
um;ay:rS ypönf;awGudktjref,lNyD; avSay:odkY wifvdkufMu csufMuaMumif;? xrif;rusufrDyif tarmajy pm;aomuf&ef
\/ a&wdrfaeí avSudkurf;rS cufcufcJcJ a&TUcJh&onf/ wpfzuf ig;ajcmufzkwf? a&aEG;Murf;? xef;vsuf? aygufaygufqkyfrsm;
urf;odkYa&mufaomtcg vSnf;,mOfESpfpD;apmifhaeonf/ xdk ygaMumif;od&onf/
ae&mwGif awmfvSefa&;umvrwdkifrDu tawmfapmapmuyif AdkvfcsKyfwdkYonf a&csdK;NyD; xrif;pm;NyD; wpfa&;tdyftem;,l
vTwfxm;onfh t&mcHAdkvf udkuHvdIifudk awGY&onf/ Mu\/
ypön;f rsm;udk vSn;f ay:wifNy;D xGucf &hJ m wpfnvH;k yif c&D;ESicf hJ xdktcsdefu olBuD;u olBuD;uawmf xrif;jyif&mokdY a&muf
&avonf/ eHeufukd;em&DcefYwGif AkdvfcsKyfatmifqef;\ zufqpf vmNyD;-
awmfveS af &;pwifrnfh yxrpcef;jzpfaom ykPmÖ ;&GmodYk a&mufav ]]vmwJ h { nf h o nf a wG x J r S m vl w pf a ,muf u Ad k v f c sKyf
onf/ atmifqef;vm;rodbl;? igNrdKUoGm;wkef;u owif;pmrSm oYlyHk
ykPmÖ ;&Gmonf BuKd wifppD Ofxm;onft h wdik ;f t&mcHAv kd u f v
H iId f awGU&w,f/ acgif;ucRecf Reyf kH vufu OD;xkyu f ikd x
f m;w,f}} [lí
\ pnf;½Hk;rIaMumifh &Gm\ wyfpnf;&dk;rsm;cdkifvHkaejcif;? &GmwGif;&Sd
ajymaMumif;yg\/ a':cifvSu -
tdrfNcH0if;rsm;? vrf;rsm; oefY&Sif;aejcif; xl;jcm;csufrSm olBuD;\
]]uduk v H iId u
f vnf; b,fuvmNy;D 'D&mG rSmaomifwifaew,f
MoZma&mufaejcif;yifjzpfonf/
rod? olY{nfhonfawGuvnf; b,folrSef;rod}} [ka':cifvSu
olBuD;u NcHpnf;½dk;um 0dkif;vkyfMu\/ vrf;oefY&Sif;a&;?
tdrf0if;oefY&Sif;a&;? tdrfomponfwdkY oefY&Sif;a&;udk wpf&GmvHk; jyefajymaMumif;? bmawGjzpfvmrvJrodbl;[k awG;aMumif;
nDnñ D w G ñf w G f vkycf MhJ uonf/ olBu;D acgif;aqmifNy;D &Gm\ vHNk cKH a&; a&;xm;\/
oefY&Sif;a&;rSm txl;aumif;aeayonf/ xdkYaeYum; wefcl;vjynfhaeY 1306 ckESpfaywnf;/
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf &GmolBu;D tdro f 0Ykd ifa&muf tem;,l xdkn ckepfem&DcefYwGif udkuHvdIifupkay;aom &yf&Gm&Sdvlxk
avonf/ onf olBuD;tdrfa&SUuGufvyfwGif jynfhaeonf/ xkdtcsdefwGif
ykPmÖ ;&GmodYk Adv
k cf sKyaf tmifqef;a&mufcyhJ EkH iS hf awmfveS af &;aeY AdkvfcsKyfatmifqef;onf ppf,leDazmif;jynfhpHkpGm0wfqifí vlxk
wGif awmfveS af &;aMunmyHu k kd xkpd Ofu ykPmÖ ;&Gm\ olBu;D uawmf a&SUwGif&yfNyD; -
a':cifvaS jymjyyHu k kd 1978 ckEpS ?f rwfvtwGi;f u aMu;rHo k wif;pm ]]usKyfu AdkvfcsKyfatmifqef;yJ? 'DaeYupNyD; usKyfwdkY Armh
wGif pma&;q&mrjzLjzLu ol\aqmif;yg;wGifa&;om;onfudk wyfrawmfu *syefudk awmfvSefvdkufjyD? wdkif;jynfwGif;rSm&Sdaom
xkwfEkwfa&;&aomf- zuf q pf * syef v l ½ d k i f ; rsm;ud k armif ; xk w f M upd k Y ? usKyf w d k Y Armh
AdkvfcsKyfatmifqef;wdkY olwdkYtdrfodkYa&mufpOfu a':cifvS wyfrawmfu 'DrSmaerSm ... 'DrSmaeNyD;wkdufrSm? cifAsm;wdkY&JU
odoavmufvlrsm;rSm AdkvfxGef;tHk? Adkvfrif;acgif? Akdvf[efxGef;? tultnDudk vdkw,f/ wyfrawmfudk ulnDMu}} [k ajymaMumif;?
216 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 217
aemiftcgwGif a':cifv\ S orD;u ol\rdcifajymwmudk a':jzLjzLtm; awmfveS af &;aumifpt D pd;k &wufcgp ykPmÖ ;&Gm olBu;D tdraf &SU&Sd
ajymonf[lí rSwfcJh&ygonf/ Adv
k cf sKyaf tmifqef; awmfveS af &;aeYtjzpf aMunmcJah omae&mwGif
a':cifvSajymonfrSm &ufb,favmufMumMum AdkvfcsKyf Advk cf sKypf ed 0f if;u (aemifwiG f 0efBu;D csKy)f txdr;f trSwaf usmufwikd f
atmifqef; olwdkYtdrfwGif tdyfcJhaecJhonfudk rrSwfrdyg/ tdrfwGif udk pdkufxlaMumif;vnf; a':cifvSajymí xyfqifh a':jzLjzLajym
aecduk wf iG f pm;a&;twGuf jynfph akH tmif ol\&yf&mG &Sd rde;f razmfwYkd aomaMumifh od&ygonf/
csufjyKwfauR;cJh&onf/
av;ig;&ufcefYMumonf[kyif olxifaMumif;ajymjy\/ AdkvfcsKyfatmifqef;\ EdkifiHa&;oabmxm;
wpfaeYwGif AdkvfcsKyfwdkYtzGJUolwdkY&GmrS xGufcJhMu\/ prf;oli,f o&ufacsmif;odaYk &mufNy;D aemufaeYwiG f uReaf wmftyd &f mux
acsmif;udak &mufaomtcg taemuf½;kd rbufrS qif;vmaom *syef a&csKd ;t0wfvNJ y;D Adv k cf sKyaf tmifqef;xHomG ;awGU&ef pdwu f ;l aeqJ
wyfBu;D wpfwyfEiS ahf wGUMu wdu k yf jJG zpfMuaMumif;? wdu k yf u JG jyif;xef &Jabmfwpfa,mufa&mufvmygonf/
aMumif; eHeufpmvnf; rpm;Mu&? aeYv,fpmvnf; rpm;Mu&aom ]]Adv
k af v;cifAsm ...Adv k cf sKyaf c:cdik ;f ygw,f}} [k ajymojzifh
aMumifh pm;p&m&orQay;yg[kawmif;aMumif;? awmif;olwdkYwGif uRefawmf tay:xyfwufoGm;ygonf/ vlwpfpk 0dkif;xkdifae\/
Adkvfpdef0if;? Adkvf[efxGef;wdkYygaMumif; &yf&Gm&Sd rdef;rwdkYpkaygif;jyD; raeYuawGUcJhaomolawGyif jzpfonf/ AdkvfcsKyfu -
toifh&Sdaom ouma&ESifh aygufaygufwdkYudk aygufaygufqkyfNyD;? ]]vmxdik f ...}}[k ae&mñTejf yí uReaf wmf xdik v f udk yf gonf/
aumufni§ ;f aygif;Ny;D zufawGEiS x hf w k af y;vdu
k &f aMumif; ajymjyonf/ AdkvfAvESifhuyfvsufjzpf\?
txufwGifa&;cJhaom taMumif;t&mrsm;wGif a':jzLjzL vlpkvl0dkif;wdkY\tv,fwGif aumufn§if;aygif;yef;uef?
aqmif;yg;ygtcsurf sm;? a':jzLjzLtm; a':cifv\ S orD;ajymjycsuf taMumfpw kH aYkd wGU&\? a&aEG;Murf;c&m;awGU&\? eHeufcif;pm pm;ae
rsm;udk uRefawmfa':jzLjzLtm;awGUqHkar;jref;aomaMumifh odcJh [ef&Sdygonf/
&jcif;jzpfygonf/ AdkvfcsKyfu -
uRefawmfhwGif AdkvfcsKyfatmifqef; ykPÖm;rS o&ufacsmif;odkY ]]udkA[def; b,frSm usefcJhovJ}} [kar;&m -
ajymif;onf&h ufrodyg/ ocifwifjrwGiv f nf; xd&k ufurkd rSwrf yd g/ ]]ocifA[def;u jzL;rSmyg}} [kajz&ygonf/
a':cifvStajymt& cefYrSef;&aomfoBuFefrwdkifrDwGif ykPÖm;rS ]]ocifoef;xGef;ua&m}}
o&ufacsmif;odkY ajymif;onf[kcefYrSef;&onf/ ]]ocifoef;xGef;u awmifay:rSmyJ}}
ordkif;udkpdwf0ifpm;olwdkYtwGuf rSwfom;&efrSm AdkvfcsKyf ]]rif; ighqDudkaMu;eef;vmydkUwm 'DvmcsifwJhtaMumif;eJU
atmifqef;\zufqpfawmfveS af &; yxrpcef; (,m,D) rSm ykPmÖ ; tHudkufyJ}} [kajymygonf/ NyD;rSqufajymonfrSm ]]wdkYawmh
&Gm? o&ufc½kid ?f rif;wke;f NrKd UjzpfaMumif; rSwo f m;&efEiS ahf wmfveS af &; awmfvSefa&;vkyfief;vkyfcJhNyD? awmfvSefa&;qdkwm[mprd&if
aeYudk xdk&GmwGifyif aMunmcJhaMumif;rSwf&ayonf/ qH;k atmifomG ;&r,f? vky&f r,f? vkyw f t
hJ cgrSmvnf;t&rf; vkyv f Ykd
218 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 219
r&bl;uG? wdaYk wG[m t*Fvyd af wGeUJ r[mrdwzf UJG xm;ayr,fh wd&Yk UJ rmhufpf0g'udk uRefawmfoabmusw,f? 'gayr,fh uRefawmf
tiftm;? wdkY&JUvlawGtajctaeudkawG;&r,f? t*FvdyfawG[m r&Sif;wmawG&Sdw,f}} ]]uJ ...rif; r&Sif;wmawG odcsifwmawG
wpfNrdKUNyD;wpfNrdKU odrf;aeMuNyD? wdkYawmfvSefa&;orm;awGtwGuf ajymygOD;uGm}}
tultnD&rvm;? r&vm;qdkwm r&Sif;vif;ao;bl;? ig olwdkY uRefawmfonf AdkvfcsKyftar;udk jyefajym&ef pOf;pm;ae&if;
AdkvfcsKyfeJY oGm;awGUr,f? awGU&if olwdkYeJYwdkYwyfyl;aygif;vkyf&r,f 0dkif;xdkifaeaom vlMuD;rsm;\ rsufESmudk avhvmMunfhrdygonf/
xifw,f? tqifajyoGm;vdrfhr,fvdkYxifw,f}} [k taumif;udk xl;jcm;pGmyif 0dkif;xdkifaeMuaom AdkvfawGtm;vHk; pdwf0ifpm;pGm
½Ijrifaom avoHESifhajymonf/ NyD;rSqufNyD;ajymonfrSm - apmifhaeaMumif;awGUvdkuf&ygonf/
]]uGefjrLepfygwDu xkwfxm;wJhpmxJrSm vGwfvyfa&;yxr? (olwdkYawG ,leDazmif;0wfrxm;aomaMumifh &mxl;tqifh
'Drukd a&pD 'kw, d ? qd&k ,
S vf pfu wwd,vdaYk &;xm;w,f? t"duu awGudk uRefawmfwdwdusus rodyg)
vGwv f yfa&;&zdyYk ?J vGwv f yfa&;r&Sb
d eJ UJ 'Dru
kd a&pD? qd&k ,
S v
f pfqw
kd m ]]tjcm;awmhr[kwyf gbl;? uReaf wmfu qd&k , S v f pf0g'uGejf rLepf
vkyv f rYkd &bl;? vGwv f yfa&;&zduYk ta&;Bu;D qH;k yJ? tJ'gvnf; igwdu Yk 0g'taMumif; oifwef;awGwufxm;NyD;awmh uRefawmfhpdwfxJrSm
t*Fvyd ef UJ pum;ajym&r,f/ pum;ajymMu&if &Edik af umif;ygw,f? rwifrusjzpfaewm&Sw d ,f/ wjcm;awmhr[kwyf gbl;? ygwD0ifawG
tJ ...r&bl;qdk&ifvnf; wpfEdkifiHvHk;nDñGwfatmifvkyfNyD;
Mum;xJem;vnfrI trsdK;rsdK;jzpfaew,f/
qufvkyf&rSmyJ? &Edkifw,fvdkYvnf; igarQmfvifhw,f/ ta&;BuD;
txl;ojzifh ½kyfydkif;0g'eJYywfoufvdkY ajymMuaqG;aEG;MuwJh
wmu &cJh&if jyefvnfxlaxmifa&;u t"duyJ? ppfab; ppf'Pf
tcg ½kyfydkif;u rlvyxr? t*Fvdyfvdkawmh Primary ayghcifAsm?
aMumifh ysufpD;oGm;wmawGudk yHkrSefjyefjzpfatmif vkyf&r,f/ wdkY
wkdif;jynf jynfoljynfom;awG&JU yHkrSefaexdkifa&;tqifajyatmif pdwyf ikd ;f udak wmh Secondary 'kw,
d qdNk y;D ½kyyf ikd ;f u OD;aqmifw,f/
vkyfay;&r,f/ pdwfuaemufvdkufw,fvdkY ajymMuygw,f/ tJ'DtaMumif;udk
ynma&;? usef;rma&;awGwdkYtaeeJYu tqifajyr,fhpufrI pmwwfaywwfbek ;f awmfBu;D wpfyg;eJY &efuek rf mS uReaf wmfaqG;aEG;
vkyif ef;awG pD;yGm;a&;vkyif ef;awG vky&f r,f/ tJ'gawGtawmfav; cJh&zl;ygw,f/
NyD;oGm;rS qkd&S,fvpfpDrHudef;qdkwm pOf;pm;vkdY&rSm/ bkef;awmfBuD;u rif;ajymwm enf;rrSefbl;/ ½kyf0w¬KESpfck
'gawGtwGufavmBuD;vdkY rjzpfbl;uG? ZGJeJUvkyfMu&rSm? wdkufqdkifvkdY odpdwfjzpfay:w,fqdkwmawmhrSefw,f? ½kyf0w¬Ku
ta&;BuD;qHk;u wdkYwdkif;jynfrSm wkdif;&if;om;vlrsdK;pkawG&Sdw,f? OD;aqmifw,fqdkwmawmhrrSefbl;? um,uH? 0pDuH? raemuH
Oyrm &Srf;? u&if? ucsif? &cdkiftm;vHk;ayghuG? wdkYEdkifiHuvlrsdK;awG uHoHk;yg;vHk;udk OD;aqmifwmu pdwfyJvdkY ajymjyygw,f}}
tm;vHk; pnf;vHk;rdrS t*FvdyfeJUpum;ajymvdkY&rSm}} [kajymNyD; ]]tJ'gudk uRefawmf oabmb,fvdkxm;&rvJqdkwm odcsif
AdkvfcsKyfu pum;qufrajymbJ cP&yfem;vdkufonf/ NyD;rS - ygw,f}} [líajymvkdufygonf/
]]aeygOD;uG rif;[kdwkef;u igYudkar;xm;wmawG&Sdygw,f/ xdktcgAdkvfcsKyfuNyHK;a,mifa,mifrsufESmjzifh uRefawmhfudk
cka&m bmar;csifao;vJ}} [kar;ojzifh ]]'Dvdkyg AdkvfcsKyf ... MunfhNyD; -
220 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 221
]]awG;wJhtcg obm0usatmif awG;&w,fuG? cufatmif rmhufpfa&;cJhaom t&if;usrf;yxrwGJ Preface wGif rmhufpf
rawG;&bl; ? igajymjyr,f/ rif;a&SUu a&aEG;yef;uefukd awGUw,f a&;cJhonfrSm -
r[kwfvm;? tJ'Dyef;uefudk yef;uefuMunfhwmr[kwfbl;? wkdYu Ideal is nothing else than the material world reflected by
Munfw h m? 'gayr,fh Munf½h ekH YJ jrifwmr[kwb f ;l uG? tm½Hjk yKrjS rifawGU the human mind and translated into forms of thought [lí
wmuG? tm½HkjyKwmu pdwfyJ? tJ'Dawmh rif;awGUwJh bkef;awmfBuD; uRefawmf zwfcJhonf/ pdwfykHtoGifqkdonfum; tjcm;r[kwf
ajymwmrSefw,f/ Munfhwdkif;rjrifbl;? tm½HkjyKrS jrifw,f/ ½kyfurÇmukd pdwfu ta&mif[yf,lNyD; awG;awmrIykHtoGifrsm;okdY
tJ'[ D m rmhupf af jymwmeJY eD;pyfw,f/ rqefu Y sizf ;l ? ajymr,f ajymif;vJxm;jcif;om jzpfawmhonf/ rmhufpfajymaom pdwf
qkdonfrSm vlYOD;aESmufukd qkdvkdjcif;jzpfonf/ Ak'¨bmom\
qd&k ifv,G af tmifajymjyr,f/ rif; ta&miftqif;wpfcu k jkd rifw,f?
reoDum&rsKd;r[kwf? xkdYaMumifh b0ifrus jzpf&onf/
ta&mifuvnf; ½ky?f rsuv f ;kH uvnf; ½kyyf ?J 'gayr,fh tm½Hrk jyK&if xdkpmydk'fudk uRefawmf tajzxkwfMunfhaomfvnf; &Sif;vif;
bmta&mifqdkwm rodEdkifbl;? tm½HkjyKwmpdwf? Munfhwmawmif aom tajz? auseyfaom&Sif;vif;csuf rxGufcJh/
pdwfygrS jrif&wm? 'Dpum;yHkudk rif;odNyD;om;yJ? owdrrl *lrjrif? ,ckAv kd cf sKyaf tmifqef;ajymvdu k af omtcgusryS if uGuu f u G f
owd r l a wmh jrLud k a wmif j rif w , ,f qdkwmav/ owdqdkwm uGif;uGif; odjrifvmygawmhonf/
apwoduf ... pdwfayghuGm/ AdkvfcsKyfu qufajym&mwGif -
'Dupd uö kd jiif;zdrYk [kwbf ;l uG/ ½kyu
f ½kyu f pd ?ö pdwu f pdwu f pd ?ö ]]rmhupf u
f ajymcJw h m&Sw d ,f/ ½ky0f w¬Ktcsi;f csi;f qufqaH &;udk
wpfckeJYwpfck qufpyfaew,fuG/ OyrmuGm ... pm;0wfaea&; taMumif;jyKí vlrq I ufqaH &;jzpfw,fvYkd ajymcJw h ,f/ tJ'gvnf;
qdkwJh udpö&Sdw,f? pm;p&m? aomufp&m? aep&m? xdkifp&mawGu rSefw,f? rif; ypönf;wpfckoGm;0,f&if 0,fwJhypönf;u&kyf0wåKyJ?
&kyf0w¬KawGuG? tJ'gawGudk &atmif&Smwmu pdwfuG? 'gawG&zdkY rif;&JU ydkufqHuvnf;½kyfyJ? rif;u ydkufqHay;vdkY [dku ypönf;ay;
twwfynmawG? ½kyf0w¬KvdktyfcsuftwGuf BuHpnftm;xkwf& wm? wpfO;D udw k pfO;D cspvf Ydk ay;Muwm r[kwb f ;l ? vdck siw f ,fqw kd hJ
r,f/ &SmazG&r,f? tJ'Dae&mrS pdwfu a&SUaqmifoGm;w,f? pdwf&JU aphaqmfrIaMumifhjzpfwm/
tJ'gyJuG/ ypön;f vnf;½kyyf ?J ydu k q f v H nf; ½kyyf q
J akd yr,f?h ydu k qf rH mS 100
-200 wpfusyf ESpfusyfpojzifh vlawGowfrSwfwJhwefzdk;&Sdw,f/
'DudpöeJYywfoufvdkY bmrScufcufcJcJ awG;p&mrvdkbl;}} [k
'DxJrSm pdwftvkyfygw,f/ ypönf;u ½kyfayr,fh olYrSmvnf;
ajymvkdufonf/ b,favmufwefw,fqw kd phJ w
d uf jy|mef;owfrw S w f hJ wefz;kd qdw k m
xdktcg AkdvfAvu - ygw,f / oYlrSmvnf; pdwftvkyfygw,f/
]][m ... uRefawmf odyf&Sif;wmyJAsm? uRefawmf &efukefrSm ½kyfuvnf;olUudpöeJUol? pdwfuvnf; olYudpöeJYol? jiif;p&m
'DtaMumif;awG avhvmzl;awmh em;r&Sif;cJhbl;? ck AdkvfcsKyf &Sif;jy rvdkbl;? qdk&S,fvpf0g'qdkwmuawmhuGm wefzdk;awGrrQwatmif
wmu ody&f iS ;f wmAsm}} [k aygifukd vufjzifyh w k Nf y;D ajymvdu k o
f nf/ vkywf hJ Capitalism udk qefUusiNf y;D rQwwJw h efz;kd jzpfxeG ;f vmatmif
vlBuD;awGtm;vHk; pdwf0ifpm;pGm em;axmifMu\/ vkyfr,fqdkwJh oabmyJ
222 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 223
rrQwwJh vlrIqufqHa&;udky,fzsufNyD; rQwwJh vlrI qufqH oDv? bm0emvkyfwmuawmh avmukwå&mudpöyJ? olYtuefYeJYol
a&;udkxlaxmif&rSmqdkwJhoabmyJ tJ'gqdk&S,fvpf0g'yJ}} [lí cGJjcm;vkyf&if NyD;wmygyJ}}
ajymNyD;pum;udk &yfvkdufygonf/ AdkvfcsKyfpum;&yfoGm;ygonf/
AdkvfcsKyfem;wGif 0dkif;aeaomvlrsm; tvGef pdwf0ifpm;yHk&Mu uRefawmfqufrar;awmhyg/ tm;vHk;NidrfaepOf AdkvfcsKyfu
ygonf/ uRefawmfhtwGufvnf; wpfcgrSrMum;bl;aom &Sif;vif; jznfhpGufajymonfrSm -
csufyifjzpfawmhonf/ pum;0dkif;acwå&yfoGm;NyD;rS AdkvfcsKyfu ]]Edik if aH &;udpö avmuDa&;qdak yr,fh pdwx f m;wwf&if ukov kd f
uRefawmfhbufodkYvSnfhNyD; - pdwjf zpfygw,f}} [kajymonf/ Adv k cf sKyu f pum;ajym&yfNy;D aeaom
]]uJ ... rif;bmar;csifao;vJ}} [k ar;ygonf/ aMumifh aumufn§if;aygif;pm;Mu? taMumfpm;Muonf/
uRefawmf ocifpdk;u Ak'¨bmomESifhywfoufí a0zefxm; AdkvfAvu -
csufudk ar;&efpdwful;rdao;\/ odkYaomf uRefawmf rar;awmhyg/ ]]cifAsm;ar;vdkY uRefawmfwdkY&Sif;oGm;wmyJ? uRefawmfwdkY
bmoma&;ESiyfh wfoufí uReaf wmfwYkd uGejf rLepfygwD\oabmxm; uvnf; Adv k cf sKyuf kd ar;cGirhf BuKH vYdk rar;cJ&Y zl;Asm? ckr&S iS ;f awmhw,f}}
udk ajymjyvdkufygonf/ [líajymygonf/
]]uRefawmfwdkYxJrSm uGefjrLepf0g'udk,HkMunfNyD; Ak'¨bmomudk uRefawmfu pm;aomufae&if;uyif -
rpGefYy,fwJhvlawG &Sdygw,f/ uRefawmfuawmh Ak'¨bmomudk ]]AdkvfcsKyfcifAsm; ...uGefjrLepf0g'udk xkwfazmfaMunmcJhwJh
rpGeb Yf ;l ? Adv
k o
f ed ;f wefvnf; rpGeb Yf ;l ? tcsKUd awGu ypfy,fwmawG rmhufpf0g'udk jrefrmjynftaeeJU vufawGYusifhoHk;zdkY pHkvifatmif
awGU&ygw,f/ tJ'DtcsufeJYywfoufNyD; b,fvdkoabmxm; ajymjyzdYk t&ifwpfcgu tcsed rf &cJv h Ykd ckwpfcgawmh tJ'gudk rmhupf f
&rvJ}} [kar;vdkufygonf/ 0g'udk b,fvdk usifhoHk;&r,fqdkwmajymyg}} [kar;jyefonf/
AdkvfcsKyfatmifqef;u tenf;i,f pOf;pm;[efjyKNyD;aemuf ]]'Dudpöudk b,fvdkoabmxm;&rvJqdkawmh EdkifiHa&;0g'
at;at;aq;aq;&Sif;ygonf/ qdkwm urÇmordkif;rSm tpdwftydkif; BuD;i,ftjzpf ygoGm;wmyJ?
]]'Dudpö[m odyfNyD;cufcJp&mr&Sdygbl;uGm? EdkifiHa&;udpö? tJvdkyJ rmhufpf0g'[mvnf; olYacwf olYumv olYtaMumif;eJYol
pD;yGm;a&;udpöqdkwmawGu avmuDa&;udpövdkYrSwf? bmoma&;? urÇ m h o rd k i f ; rS m ay:ayguf v mwJ h Ed k i f i H a &;t,l t qyJ / ol
omoema&;udpöudkawmh avmukwå&mudpövdkYrSwf/ rsuaf rSmufjyK&wJh Capitalism [mudk a0zefo;kH oyf&if; qd&k , S vf pf
tJ'DavmuDudpö? avmukwå&mudpöudk olYudpöeJYol ydkif;jcm;NyD; pepfu jzpfxGef;vmr,fvdkY oljrifcJhw,f/ qdk&S,fvpfpepf &ifhoef
vkyfudkifaqmif&GufoGm;&if wpfckeJYwpfck qefYusifp&m taMumif; vm&if uGefjrLepfpepfudk olYtvdkvkda&mufvmr,fvdkY a[mudef;
r&Sdbl;/ xkwfcJhw,f/
avmavmq,f rif;wkdYudk &Sif;atmifajym&r,fqdk&if tck qdk&S,fvpfpepfrSm vlawGtvkyfvkyfwmeJYtrQ tjynfht0
vkyaf ewm ppfwu dk wf m awmfveS af &;vkyw f m avmuDupd yö uJ ?G 'ge? cHpm;&r,fvYkd qdx k m;w,f/ uGejf rLepfpepfrmS awmh vlwidk ;f wwfEikd f
224 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 225
oavmuf tvkyfvkyfMu? NyD;awmhvdkovdk&,lMu? qdk&S,fvpfrSm qd&k if jrefrmjynf&UJ pD;yGm;a&;? vlraI &;? ,Ofaus;rIawGukd aoao
awmh According to his work ? uGejf rLepfpepfrmS awmh According csmcsm avhvmNyD;awmhrS wkdYvkyfcsifwJh Socialist Program [m
to his need tJ'Dvdk cGJjcm;NyD;ajymcJhw,f/ jzpfEdkifr,fvdkYigxifw,f}} [líajymygonf/
tJ'vD akd jymcJw Y m pdwu f ;l ,OfNy;D ajymcJwh m r[kwb f ;l ? pD;yGm;a&; uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;ajymaom pum;oHukd Mum;&
tiftm;pkawG wd;k wufjzpfxeG ;f vmr,fqw kd hJ tvm;tvmawGukd aomtcg tvGefMunfEl;rIudk cHpm;vdkuf&onf/ tvm;wlyif
MunfhNyD;ajymcJhwm/ jzpfr,fxifwmawGudkMunfhNyD;rS ajymcJhwm teD;wGi&f MdS uaom wyfrawmft&m&Srd sm;vnf; Adv k cf sKy\ f &Si;f vif;
r[kwfbl;? tJ'DvdkajymcJhwm olYt,ltqawGudk olY&JabmfBuD; csufudk aumif;pGmoabmayguf[ef&SdMuonf/ taMumif;rSm
Eingels u Scientific Socialism qdNk y;D a&;cJw h ,f/ 'Dvkd awG;ac:wJh olw\ Ykd rsuEf mS rsm;wGif auseyfaeaMumif; trlt&mudak wGUae&yg
ae&mrSm rmhufpfu&kyfydkif;emrfydkif; qufpyfNyD;azmfjycJhw,f/ onf/ txl;ojzifh Adv k Af vu ydí k oabmaygufauseyfaeaMumif;
'Dawmh rmhupf 0f g'[mvnf; Ideology wpfck jzpfvmcJw h ,f/ rsufESmrSm ay:vGifaeonf/
'gayr,fh ½k&mS ;acgif;aqmifBu;D vDeifu rmhupf &f UJ oDt&dk [ D m Ny;D jynhpf kH AdkvfcsKyfonf uRefawmfhudkMunhfNyD; -
jcif; r&Sad o;bl;/ rjyKjyif rajymif;vJEikd w f hJ t&mr[kwb f ;l ? rmhupf u f ]]a[h ...rif; rSwrf ad o;vm;? &efuek rf mS aemufq;kH awGUwke;f u
a,bk,s oDt&kd t D ajccHawGavmufyJ ajymoGm;wm? tJ'D a,bk,s
rif;udk ig ajymjyvdkufwm rSwfrdao;vm;? EdkifiHa&;vkyfcsif&if
oDtdk&DawGudk usifhoHk;wJhtcgrSm *smreDrSm wpfrsdK;? t*FvefrSm
History udkavhvm&r,fqkdwmav? urÇmh History a&m? jrefrmh
wpfrsdK;? ½k&Sm;rSmwpfrsdK;? wpfrsdK;pDusifhoHk;&r,fvdkY ajymoGm;w,f/
History a&m? awGUwJh History pmtkyt f ukezf wf? rysi;f eJU? Edik if aH &;
'gaMumifrh u Ykd kd ½k&mS ;qd&k ,
S v
f pfawGtzdYk oD;oefo Y tD &kd u
D kd jyKp&k r,fvYkd
vDeifuxyfNyD;ajymcJhw,f/ 'gudkaxmufNyD; ajym&r,fqdk&if wdkY pmtkyzf wf½ekH UJ Edik if aH &;oabmudk em;vnfrmS r[kwb f ;l ? History
jrefrmjynfrmS vnf; Socialism udk ighoabmajym&&if Bumanize udkygzwfrS tm;vHk;em;vnfrSm}} [kajymNyD; pum;udk tqHk;owf
vkyf&r,fayghuGm/ vdkufonf/
qdkcsifwmuawmh qdk&S,fvpf0g'udk jrefrmZmwf oGif;&r,f Adv
k cf sKyaf jympum;udk rSwo f m;&ef pum;0dik ;f wGi&f adS om t&m&Sd
ayghuGm/ wpfa,mufu xoGm;onf/ jyefvmaomtcg pm&Gufwpf&Guf?
w½kwfjynfrSmqdk&if armfpDwkef;wdkYvnf; rmhufpf&JU oDtdk&Dudk azmifwed w f pfacsmif;ESiAhf v
kd cf sKypf um;udk rSwaf ewmawGU&ygonf/
Sinonize vkyNf y;D ? wpfenf;tm;jzifh Chinese national form ,lw,f Advk cf sKyaf tmifqef;onf pum;ud&k yfNy;D a&aEG;Murf;aomuf
ayghuGm/ 'DawmhwkdYqDrSm wdkYjrefrmvlxk em;vnfEdkif? vufcHEdkifwJh aeonf/ taMumfpm;wmudkvnf; awGU&ygonf/
tajymtqdpk um;vH;k awGukd oH;k EIe;f Edik rf ,fq&kd if qd&k , S v f pf0g'udk trSefpifppf xddkaeYu AdkvfcsKyfpum;rsm; tawmf&SnfoGm;\/
vlawGuvufcHEdkifvdrfhr,fvdkY igxifw,f/ 0dkif;xdkifaeolawGuvnf; AkdvfcsKyf\pum;udk oabmusaeMu
tJvjkd zpfatmif ocifp;dk wdYk b,favmufxad tmif vkyEf ikd rf vJ onf[k uReaf wmfxifae\/ trSepf ifppf uReaf wmfonf xdik &f mrS
qdwk ahJ y:rSmwnfaerSmyJ? tJ'aD wmh igu rif;ar;wmudk ajym&r,f xNyD; atmufxyfodkY qif;oGm;oifhaeygNyD/ odkYaomf AdkvfcsKyfu
226 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 227
bmawGxyfNyD;ajymOD;rvJ[laomtawG;ESifhAdkvfcsKyf\pum;udk vduk cf yhJ gvm;? igwdYk 'DaeYc&D;xGurf mS vrf;usrrS if;wyf&w dS ahJ e&mudk
em;axmifcsifpdwfaMumifh xNyD;roGm;jzpfao;yg/ oGm;yg}} [kajymygonf/
uRefawmfvdkvli,fwpfOD;? rmhufpf0g'udk pdwf0ifpm;vGef;ol? eHeufydkif;wGif uRefawmf AdkvfcsKyfwdkYaemufrS uyfNyD;vdkufcJh
oifwef;ydkYcsaeoltzdkY rdrdxufr,SOfatmif 0g&ifhaom yk*¾dKvf ygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;onf ,leDazmif;0wfxm;ygonf/
wpfO;D xHrS Edik if aH &;oabmw&m;wdu Yk kd Mum;csi?f em,lrw S o f m;csif raeYuvdk t&yf0wfESifhr[kwfawmhyg/ olYaemufwGifygaom
aejcif;rSm qef;onfawmhr[kwyf g/ xdaYk Mumifh uReaf wmf qufvuf tzGUJ 0ifawGvnf; ,leaD zmif;awGEiS yhf if jzpfygonf/ Adv k rf if;acgif?
xdkifaevdkufygonf/ Adkvfprdkuf? AdkvfAv polawGyg0ifaMumif; rSwfrdygonf/
uRefawmfxdkifrdwmrSefoGm;\/ prf;acsmif;i,fwpfckteD;odkY a&mufygonf/ xdkae&monf
AdkvfcsKyfonf teD;&Sd Adkvf Henry Smite (aemiftcgwGif wyf&if; (2) &Sd&m uHre,fpyfwpfzufurf; jyvdkYESifhrsufapmif;xdk;
ajcvsifawmifwuftoif;BuD;udk wnfaxmifol) AdkvfrSL;BuD; ae&mavmufwiG f uReaf wmfAv kd cf sKyu
f kd tav;jyKNy;D oGm;&ef cGiyhf ef
vSatmiftm; t*Fvyd b f momjzifh urÇmppftajctae? qdAk , D uf\ ygonf/
ppftiftm;ESihf tar&duefEiS t hf *Fvyd wf u Ykd qdAk ,D uf½&k mS ;\ ppfa&; AdkvfcsKyfu -
pGrf;tm;udk todtrSwfrjyKírjzpf? jyKvm&awmhrnfjzpfaMumif;? ]]at; ...aumif;NyD ... &efukefus&if awGUOD;r,f}} [k
t*Fvyd t f ar&duefwu Ykd qdAk ,
D uf½&k mS ;udk urÇmt Y iftm;pkBu;D wpf&yf ajymygonf/
tjzpf rvGrJ aoGtodtrSwjf yKvm&rnfjzpfaMumif; ajymaeonfukd uRefawmf AdkvfcsKyfwdkYtzGJUESifhcGJcJhygonf/
Mum;&ygonf/ uRefawmfc&D;qufxGufcJh&m {&m0wDjrpfESifh reD;ra0; &Gm
tjcm;olawGtwGuaf wmh aocsmpGm rajymwwf/ uReaf wmfh wpf&GmwGif wyf&if;rSL; AdkvfBuD;pef;,k (aemifwGif or®wBuD;
tzdrYk l Adv
k cf sKyaf jymonfh t*Fvyd pf um;udk aumif;pGm em;vnfaeyg OD;pef;,k) ESihf awGUygonf/ trSwf (2) wyf&if;rS wyf&if;rSL;jzpf\/
onf/ uReaf wmfonf rdbrsm;\aus;Zl;aMumifh t*Fvyd v f okd majym uRefawmfYudkawGUaomtcg AdkvfBuD;pef;,konf tvGefthHMo
&onfh zmomvzkef;ausmif;wGif ausmif;tdyfausmif;pm;aecJh& oGm;yHk&ygonf/
onfhtwGuf t*FvdyfpmtajccH&SdcJhjcif;? rmhufpfa&;aompmtkyf ]][m ... Adv k pf ef;aiG ...cifAsm; b,fvakd &mufvmovJ}}
wdkUudk rmhufpf0g'tm; em;vnfcsifvGef;aomaMumifh ocifpdk; [k EIwfqufygonf/
bmomjyefESifhrl&if;pmtkyfrsm;udk wdkufqdkifzwfcJhaomaMumifh uRefawmfuvnf; 24-3-1945 aeYu jyvdkYrS AdkvfcsKyf
AdkvfcsKyfwdkYt*Fvdyfvdkajymaompum;wkdYudk em;vnfaeygonf/ atmifqef; wm0efay;aomaMumifh ocifA[de;f xHomG ;cJyh ?kH yJc;l pHjy
o&ufacsmif;wGif oHk;ntdyfNyD; av;&ufajrmufaeYwGif wyf&if; (4) 0ifpOf AdkvfAwifwdkYu awmfvSefa&;BuD;eD;vmNyD[k
uRefawmfonf AdkvfcsKyfxHoGm;NyD; uRefawmfwyf&if;odkY jyef&ef ajymyHk? xdkrSocifA[def;xH? xdkrS ocifoef;xGef;xH a&mufcJhyHkudk
EIwfqufygonf/ AdkvfcsKyfu ]]at; ... aumif;NyD? rif; wdkYeJY ajymjyygonf/
228 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 229
]]ocifoef;xGef;qDu b,fvdk 'Dbufa&mufvmwmvJAsm}} ]]ocifwifjru wdkif;(7)wdkif;&JU EdkifiHa&;rSL;yJAsm? cifAsm;u olY
[k AdkvfBuD;pef;,kuar;vQif - atmufuqdkawmh olrSmwmoGm;wmaygh? uRefawmfwdkY wdkif; (7)
]]ocifoef;xGef;qDu qufoG,fa&;pufu AdkvfcsKyfqDudk uvnf; atmifvHbufurf; a&TU&rvdkvdkMum;w,f/ ae&mawmh
qufoG,fvdkYr&bl;wJhAsm? uE´D-oD[dk-avmharmifhbufwefuae twdtus rod&ao;bl;? cifAsm;&JUwm0efNyD;vdkYjyefvm&ifawmh
AdkvfcsKyfatmifqef;qDdudkydkYwJh Message [m ocifoef;xGef;qD uRefawmfwdkYwyf&SdwJhae&m pHkprf;NyD;vmayghAsm}} [k ajymygonf/
0ifvmwm uRefawmfu tJ'D Message udk AdkvfcsKyfqD oGm;ydkY& xdkpOfu ocifwifjronf wdkif; (7) \ EdkifiHa&;rSL;jzpf\/
wmyJ/ uRefawmfAdkvfcsKyf&JU o&ufacsmif;pcef;rSm okH;n tdyfcJhyg uReaf wmfu wkid ;f (7) \atmuf wyf&if; (2) \ Edik if aH &;rSL;jzpf&m
w,f/ 'DaeYrS AdkvfcsKyfc&D;xGufvmawmh twlwlvdkufcJhqdkwm ocifwifjrtrdefYudk EdkifiHa&;tqifhtaejzifh cH,loljzpfygonf/
aMumifh ygvmcJhwmyg/ 'Dem;usawmh rif;wyfeJYeD;NyD oGm;awmhvdkY arv 22 &uf[k xifygonf/ xd&k ufwiG f uReaf wmf &efuek o f Ykd
ajymvdkY uRefawmf AdkvfBuD;qDudk a&mufvmwm}} [kajymygonf/ a&mufco hJ nf/ &efuek af &mufaomtcg prf;acsmif;&yf? prf;a&wGi;f
AdkvfBuD;pef;,ku - vrf;&Sdocifwifapm\tdrfodkYoGm;ygonf/ xdktdrfwGif ocif
]]cifAsm;c&D;uvnf; reD;vSwJhc&D;yJAsm? at;Asm ... oef;xGe;f udk awGU&ygonf/ xdw k iG f udw
k ifapm? udb k ud;k wdYk &SMd u\/
jyefa&mufvmwm 0rf;omygw,f? 'DrSmawmh bmwm0efrS BuD;BuD; ocifoef;xGef;u uRefawmfhudkawGUvQif -
us,fus,fr&Sdawmhygbl;/ uRefawmfwdkY &GmpOfavQmufNyD; &yf&Gm ]]udkpef;aiGygvm;? cifAsm; [dkudka&mufoGm;&JUvm;}} [k
at;csr;f om,ma&;? vHNk cKH a&;awG apmifah &Smufay;aewmygyJ}} [k ar;ygonf/
ajymygonf/ ocifoef;xGef;\ tar;udk uRefawmf b0ifrusvSyg/
AdkvfBuD;pef;,kuqufNyD; - uReaf wmfonfay;tyfaomwm0efukd aqmif&u G of rl [kw[ f k
]]'DrmS em;em;aeae aeOD;Asm}} [kajymaomaMumifh uReaf wmf\ ol ,lqavovm;? uRefawmfhtm; awmBudKawmMum;vrf;
wyf&if;rSm oDwif;oHk;ywfcefY aecJhygonf/ *syefawGtjyif;qkwfcGm&mvrf;wdkYokdY ol wm0efay;apvTwfcJh&m
xdo k w D if;ywfawGtwGi;f Adv
k cf sKyaf tmifqef;wdYk Adv
k cf sKyBf u;D uRefawmfudk þrQtcsdefapmapm &efukefodkY a&mufvm&onfudk
pvif;xH awGU&efxu G o
f mG ;aMumif; owif;Mum;&ygonf/ xd&k uf tHhMoNyD;aevdkYvm;[kawG;rdonf/ odkYaomf ol\ar;cGef;udk b0if
rsm;ESifh ra&S;raESmif;yif atmifvHNrdKU? jynfNrdKUwdkY r[mrdwfwdkY rusaomfvnf; qufrpOf;pm;awmhyg/
vufodkY usoGm;Mu\/ xdkYaMumifh ocifwifjronf &efukefodkY rMumrD ocifwifjra&mufvmygonf/
xGufoGm;aMumif; owif;Mum;&ygonf/ uRefawmhfudkawGUvQif -
xdpk Ofyif qufom;wpfO;D a&mufvmNy;D uReaf wmft h m; &efuek f ]]tawmfyJAsdKU? AdkvfausmfaZmu rSmw,f/ EdkifiHa&;oifwef;
odvYk u
kd v f m&ef ocifwifjru rSmaMumif;ajymojzifh uReaf wmfonf ay;Edik rf ,fh &Jabmfwpfa,mufvw T af y;ygwJ?h cifAsm;udk ydcYk siaf ewm}}
AdkvfBuD;pef;,ktm; owif;udkajymvkdufygonf/ AdkvfBuD;pef;,ku [k ajymaomaMumifh prf;a&wGi;f vrf;wGif wpfntdyNf y;D aemufaeY
230 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 231
wGif yJcl;okdY xGufcJhygonf/ yJcl;wGif AdkvfrSL;ausmfaZmudk owif; twGuf EdkifiHa&;orm;aygif;pHk ygzdkYtwGuf BudK;pm;aeMuw,fvdkY
ydkY&m - Mum;cJhw,f}} [líajymygonf/
]]cifAsm; ...ocifA[def;qDoGm;wJh udkpef;aiGvm;? 'DrSmu 'kw, d tBurd f oifwef;ay;&efapmifah epOfwiG f udpk w H if ac:
t&yfom;awG uRefawmfwdkYwyfudk ulnDwJh&JabmfawGyg? olwkdYudk udkBuD;jrifhpnf;½Hk;xm;aom &Jabmfig;OD;cefY a&mufvmygonf/
oabmw&m;oifwef;awG ay;csifvdkY}} [k ajymygonf/ olwdkYuoabmw&m;a&;aqG;aEG;vdkaomaMumifh aqG;aEG;ay;&
aemifESpf&uftMumwGif bkef;BuD;ausmif;0if;twGif;rSmyif ygao;onf/ xdkolwkdYtm; uGefjrLepfygwD\ &yfwnfcsufESifh
oabmw&m;oifwef;udk pwif zGifhvSpfygonf/ zwyvwGif uGefjrLepfygwDu rnfokdYrnfykH aqmif&GufoGm;rnf
jzpfaMumif;wdUk aqG;aEG;&ygonf/ xdpk OfwiG f wyfwiG ;f odYk awmfveS af &;
awmfvSefa&;rwdkifrDu awmfvSefa&;twGif; jynfolvlxku
tpOD;u wGJcJhaom rdwfaqG&Jabmfrsm; a&mufvmMuygonf/
xda&mufpGmulnDa&;udk xnfhoGif; ajyma[m&aomfvnf; ,ck
xdok wl rYkd mS udv
k NS rKd if (,ck pmayESiphf me,fZif;A[dt k zGUJ Ouú|)?
awmfvSefa&;BuD;qifETJaeqJwGif uRefawmfonf vGwfvyfa&; OD;b&Sif (Adkvfb&Sif - ordkif;aumfr&Sif)? AdkvfvSarmfwdkY jzpfonf/
BudK;yrf;rI\tvm;tvm? qdk&S,fvpf0g'EdkifiHa&;ESifhpD;yGm;a&; xdktcg udkvSNrdKifESifhOD;b&SifwdkYu wdkif; (4)owif;pOfudk
taMumif;udk oifwef;wGif aqG;aEG;ydkYcsygonf/ tywfpOfxkwfEdkif&ef wm0ef,lMu&\/
xdjYk yif zwyvonf wdik ;f jynfvw G v
f yfa&;twGuf qufvuf wpf&ufwGif Adkvfodef;wefu -
Ny;D aqmif&u G af ernft
h aMumif;? xdt
Yk wGuf vlx\ k pnf;½H;k a&;onf ]]cifAsm;wdkY wyfudkjyefcsif&if oeyfyifudkoGm;&r,f/ [dkrSm
ydkí uspfvspfcdkifrm&efvdkaMumif;? þppfBuD;onf r[mrdwf wyf&if; (102) &Sdw,f? Adkvfat;armif (a&OD;) &Sdw,f/ olYwyfrSm
tiftm;pku rkcsEikd rf nfjzpfaomfvnf; vGwv f yfa&;onf vlx\ k wyf&if;½Hk;tkyf vdkw,f/ cifAsm;wdkYoGm;Muaygh[k wm0efay;aom
pnf;½Hk;rIay:wGif rlwnfay&m vGwfvyfa&;&&Sda&;onf yxr aMumifh wyf&if;½H;k tkyf Adv k vf aS rmf? vufaxmuf½;kH tkyf Adv k pf ef;aiG
OD;pm;ay;omjzpfaMumif; ajym&ygonf/ oifwef;om; 10 a,muf [k Adkvfodef;wefupDpOfNyD; ZGefvukefwGif oeyfyifodkY ajymif;cJh
avmuf &Sdrnfjzpfygonf/ &ygonf/
oifwef;wufa&mufow l oYkd nf uGejf rLepfygwDu pnf;½H;k xm; oeyfyifodkYa&mufaomtcg wyf&if;rSL;Adkvfat;armifudk
aom zwyvajymufusm;rsm; jzpfavonf/ owif;yd&Yk ygonf/ xdw k yfwiG f aq;rSL;tjzpf Adv k vf o
S rdeuf akd wGUcJ&h
oifwef;rSm oDwif;ESpfywfMumcJh\/ oifwef;rNyD;cif Adkvf ygonf/ xdkAdkvfvSordefqdkonfum; aemiftcgwGif awmfvSefa&;
odef;wefonf&efukefrSjyefa&mufcJhonf/ Adkvfodef;wefu - aumifp0D if use;f rma&;Xmewm0efcH Adv k rf LS ;Bu;D vS[ef jzpfygonf/
uRefawmfoeyfyifodkY rajymif;rD Adkvfodef;weftm; ocif
]]&efukefrSmawmh r[mrdwfawGeJYaqG;aEG;zdkY&Sdw,fvdkY owif;
wifjrxH uRefawmfY tajymif;ta&TUowif;ay;zdkY rSmcJh&ygonf/
Mum;cJh&w,f/ AdkvfcsKyfatmifqef;u oD[dkVfudkoGm;&r,fvdkYvnf; uReaf wmfonf Adv k o f ifwef;wufaomfvnf; ppfom;b0wGif
Mum;cJhw,f/ wyfrawmfa&SUa&;twGuf aqG;aEG;zdkYwJY? AdkvfcsKyf [kww f yd wfwd rusiv f nfc&hJ yg/ ,cktcgwGif wyfwiG ;f rS wu,fh
atmifqef;u wdkY avmavmq,frSm zwyvudkjyefvnfzGJUpnf;zdkY wyfom;tjzpfodkY wu,fa&mufoGm;ygawmh\/ Adkvfodef;wefu
232 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 233
uReaf wmfonf rdcifwyf&if;jzpfaom ppf&w J yfooYkd mG ;&ef rvdak wmh ppfyrJG mS v,fuiG ;f twGi;f jzpfaejcif;? v,fuu G w f iG f a&awG
aMumif; ajymygonf/ jynfhaejcif;? aemufydkif;wGift&yfom;awGygaeí iJhae&aom
ZlvdkifvwGif wyf&if; (102) onf a0godkY ajymif;&onf/ wdkufyGJjzpfygonf/ aeapmif;vmojzifh wyfqkwfcJh&\/
xdaYk Mumifu h Reaf wmfwYkd a0godYk a&TUcJ&h jyefygonf/ a0gwGif uReaf wmfwYkd aemufaeY t½kPfrvmrD oGm;NyD;0dkif;Mu&m &efolwdkY qkwfcGm
aepOfwGif 0JysH&GmrS owif;ydkYvmonfrSm 0JysH&GmwGif *syefwyfawG oGm;Muí wdkufyGJ rjzpfvdkufawmhyg/
&Sdaeonfh owif;jzpfygonf/ *syefwdkYwyfcscJhaom bkef;awmfBuD;ausmif;0if;twGif;wGif
xdkYaMumifh AdkvfvSarmfESifhuRefawmftjyif AkdvfausmfaZm aoG;uGufBuD;rsm;? vlemawGudk w&GwfqGJoGm;onfh pGyfaMumif;vdk
(aemifwGif ukefoG,fa&;0efBuD;XmetwGif;0ef) ESifh r*Fvm'kH ae&mrsm;? ro,fEdkifaomaMumifh usef&pfonfh usnfqefrsm;?
Akv
d o f ifwef; 'kw, d ywfwiG f wufco YJ w
l yYkd g0ifaom wyfzUJG wdYk oGm; [ef;aumrsm;udkom awGU&ygawmhonf/
a&mufwkduf&ygonf/ &Gmom;awGvnf; yg\/ aemuf & uf r sm;wG i f uRef a wmf w d k Y w yf a wG o nf 0J y sH & G m
xl;qef;onfrmS &Gmom;wdu Yk td;k pnfawG? AkaH rmif;awGw;D Ny;D ywf0ef;usif? a0gNrdKUe,f0ef;usif&Sd aus;&Gmrsm;okdY vSnfhvnfMuyg
wdkufyGJodkY vdkufcJhygonf/ onf/ xdkywf0ef;usifwGif t<uif;tusef&SdEdkifrnfxif&aom
rdk;wGif;jzpfav&m v,fuGif;awGa&awG azG;aeygonf/ &efolwdkYudk &Sif;vif;&efjzpfygonf/ odkYaomf*syefwdkYwpfa,mufrS
csDwuf&mwGif a&awGESifhjzpf\/ rawGU&awmhyg/ ppfawmif;jrpfudk b,fvdkjzwful;oGm;onfudk
*syefawG pufaoewfjzifh w&Murf;ypfygonf/ &Gmom;awGukd rodvdkuf&awmh/
AdkvfvSarmfu qkwfMu? qkwfMu [k ajymaomfvnf; tcsdKU&Gmom; uReaf wmfww Ykd yf a0gwGif xdik af eMu&onf/ Adv k af usmaf Zm\
awGu "m;ESifhwufckwfrnfvkyfí tawmfYudkwm;,lMu&ygonf/ usnfqefrSefaom'Pf&mvnf; usufoGm;NyD/
trsdK;orD;xkvnf;ygao;\/ a0gwGif ysi;f &dpmG apmifah e&aomfvnf; uReaf wmfonf wyfrS
olwdkYu xrif;tkd;awG? xrif;xkyfawG? 0ufom;[if;awG avSpD;NyD; yJcl;ppfawmif;wl;ajrmif;twdkif; oeyfyifodkYoGm;vdkuf?
csuNf y;D wyfukd tm;ay;ygonf/ tvGet f &yf&n S af om Adv k v
f aS rmf wpfcgwav yJcl;txdoGm;vdkuf vkyfaewwfygonf/
onfa&SUodYk twif;yif wufypf&yg\/ Adv k af usmaf Zmu ]]bmuJ½;kd }} xdtk cgu uReaf wmfonf wyf\tiftm;tjzpf uk, d ufh , kd u
f ,
kd f
[k atmfNyD; a&SUodkY wdk;wuf\/ owf r S w f x m;vd k u f r d o nf / xd k Y a Mumif h jyif y od k Y xG u f j cif ;
xdkwdkufyGJwGif AdkvfausmfaZmonf aygifwGif 'Pf&m&cJh\/ (,cif u avmuf quf o m;vk y f p Of u rsd K ;) r&S d a wmh y g/ yJ c l ;
xdkAdkvfausmfaZmum; ,aeY 'kwd, AdkvfcsKyfrSL;BuD;armifat;\ a&mufvQif uRefawmf a&Tarmfa"mbk&m;okdYom oGm;ygonf/
tpfudkt&if; ukefoG,fa&;twGif;0efjzpfygonf/ a0gwGi&f adS epOftwGi;f yif *syefvufeufcsvu kd af om owif;
ppfyGJwGif uRef;BuD;&Gm&Sd wyfpcef;rS 0ifa&mufwkdufckdufay; udk od&ygawmhonf/ Mo*kwfv 15 &uf? 1945 ckESpf jzpfygonf/
onhf Adkvfwpfa,muf (o&D;vdkif; 0rf;pwm;) ESifh tjcm;&Jabmf a0gwGif&SdaepOftwGif;yif *syefvufeufcsvdkufaomtcg
wpfa,muf usqHk;ygonf/ trnfrrSwfrdawmhyg/ uReaf wmfww Ykd yfrawmfom;rsm;\pdwrf mS vGwv f yfayghyg;oGm;onf/
234 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 235
uRefawmfwdkYwyfawG pdwfvufayghyg;oGm;ouhJodkY owif; udk,fwdkif EdkifiHa&;OD;aqmifrIay;cJhonf/ wkdif; (2) jrpf0uRef;ay:
awGvnf; odcsifaompdwf &Sdaeygonf/ uRefawmfwdkYwyf&if;rSL; wGif ygwDonf wyfrawmfEiS phf nf;vH;k nDñw G rf I r&cJ[
h í
l uReaf wmf
Ad k v f a t;armif r S m &ef u k e f o G m ;ojzif h wyf & if ; wG i f r&S d y g/ Mum;&ygonf/
AdkvfvSordefu AdkvfvSarmftm; ]]usKyfvnf; oGm;OD;r,f}} [lí uRefawmfa&mufcJhaom wdkif;wdkYwGif uRefawmfay;cJhaom
ajymNyD;wyfrSxGufoGm;&m wyfwGif vl&Sif;aeygonf/ oifwef;wdkYudk wyfwGif;t&m&SdwdkYudk aqG;aEG;yGJusif;y&mwGif
wpfaeYwiG f wdik ;f (4) rS qufom;wpfa,mufu vmygonf/ vnf;aumif;? t&mcH? tMuyfwyfom;wdt Yk m; oifwef;ay;&mwGif
olu armfawmfqdkifu,fESifhyg/ olYwm0efrSm wdkif; (4) rSydkYonfh vnf;aumif; atmifjrifr&I cdS o hJ nf/ awmfveS af &;twGuf pnf;½H;k &m
owif;? trdefYponfwdkYudk wdkif; (4) vufatmufcHwyf&if;odkY wGiv f nf;aumif;? aus;vufta&mufomG ;a&mufNy;D awmfveS af &;
pmyd&Yk oljzpfygonf/ olum; ½ky&f iS pf wefrY if;om;Bu;D wifaz jzpfyg twG u f zwyv\ OD ; aqmif r I u d k y g0if & ef pnf ; ½k H ; &mwG i f
onf/ uReaf wmfonf ol\qdik u f ,faemufwiG x f ikd Nf y;D yJc;l odYk oGm;cJh vnf;aumif; ukef;abmifaus;vuf vlxku oabmwlpnf;vHk;
ygawmhonf/ nDñGwfpGmyifvufcHí awmfvSefa&;udk qifETJcJhMuonf/
þodo Yk mG ;cJ&h onft
h wGuf uReaf wmftvGeaf ysmo f mG ;\/ olu Y kd jrpf0uRef;ay:a'owGif uGefjrLepfygwD\ acgif;aqmif
½kyf&SifZmwfum;wGif awGUzl;onf/ uRefawmfBudKufaom rif;om; ocifpdk;\ rvkyfoifh? rvkyfxkdufwmudkvkyfcJhíwpfaMumif;?
jzpf&um;ol\ qdik u f ,faemufwiG f xdik &f wmudyk if uReaf wmfw h iG f r[mrdwfwyfzGJU0ifrsm;udk qufqH&mwGifvnf; rvkyfoifhwmudk
aysmfvSygawmhonf/ odkYaomf xdkpOftcgu uRefawmfhtoufrSm jyKrí
l wpfaMumif;wdaYk Mumifh wyfrawmfbufrS ocifp;kd ESit hf pD;uyfí
19ESpjf ynfch gpomjzpfav&m uav;omom[kyif ajym&rnft h &G,f r&Edkifavmufatmif jzpfyHk&onf[lí uRefawmf Mum;&ygonf/
jzpfonf/ xdkYaMumifhyif EdkifiHtwGufoufpGefYqHzsm; yifyef;BuD;pGm AdkvfcsKyfatmifqef;onf ocifpdk;\tjyKtrlrsm;aMumifh ocifpdk;
oGm;vmvkyfcJhonfu tjcm;? aysmfwmutjcm;[kom awG;&yg tay:wGif pdwfysufvmonf[lívnf; Mum;cJh&onf/
awmhonf/ odkYaomf 1945 ckESpf? Zlvdkifv 20 &ufaeYwGif usif;ycJhonfh
uGefjrLepfygwDonf awmfvSefa&;umvu ykef;vQKd;uG,fvQKd; ygwDuGef*&ufodkY AdkvfcsKyfatmifqef;tm; rzdwfMum;[líod&\/
aecJh&aomfvnf; wyfrawmfu &efukefudk odrf;NyD;aomtcg Adv
k cf sKyt
f m; {nfo h nftjzpfyif rzdwcf /hJ txufwiG f wifjycJo h nfh
uGefjrLepfygwD0ifwdkY &efukefa&mufvmMuNyD; ygwD½Hk;udk ajAmif zGifh twdik ;f uGejf rLepfygwDtwGuf Adv k cf sKyaf tmifqef;u tBuaH y;cJyh g
vdkufMuygonf/ aomfvnf; ocifpdk; - ocifoef;xGef;wdkYonf uGefjrLepfygwD\
zufqpfawmfvSefa&; umvtwGif;u wyfrawmf? jynfol ta&;udprö sm;ESiyhf wfoufNy;D Adv k cf sKyaf tmifqef;tm; aqG;aEG;jcif;?
vlxkESifh jynfolYta&;awmfyHkygwD0ifrsm;? tm&Svli,frsm;? wdkifyifjcif;rjyKcJhay/ xdkxufxl;onfrSm wyfrawmfESifhywfouf
uGefjrLepfygwD0ifwdkYyg pnf;½Hk;rIaMumifh zufqpfawmfvSefa&;MuD; aom udprö sm;wGiv f nf; *dP
k ;f *Poabmxm;rsm; xm;&Sv d su&f \
dS /
atmifjrifcJh&onf/ ppfwdkif;toD;oD;wGif nDñGwfrI&Sd&ef ocifpdk; qefYusifrIrsm;yif&SdcJhMu\/ xdkodkYrjzpf&ef AdkvfcsKyfatmifqef;u
236 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 237
&if;&if;ESD;ESD;tBuHay;cJhaomfvnf; uGefjrLepfygwDbufu AdkvfcsKyf wdkYonf vlrsdK;ra&G;bmomra&G; wnDwñGwfwnf; qufvuf
atmifqef;tm; wHkYjyefrIr&SdcJhaMumif; owif;rsm;udk Mum;ae&\/ aqmif&Guf&ef txl; vdkayonf/
ygwDuGef*&ufodkY uRefawmf wufcGifhr&Sdyg/ uRefawmfu uREkfyfwdkY wyfrawmftm;vHk;onfvnf;aumif;? jrefrmh
wyfwGif;rS vl? wyfpnf;urf;udkvdkufem&ol? xdkrQru uRefawmf vGwv f yfa&;twGuf pGepYf eG pYf m;pm; aqmif&u G cf ohJ t
l aygif;wdo Yk nf
b,f&yf? b,fNrKd Uu ud, k pf m;vS,[ f í
l vnf;r[kw&f um; ygwD\ vnf;aumif; þ tyifyef;cH tqif;&Jtepfem taotauscu H m
'kwd,tBudrfuGef*&ufonf uRefawmfESifhreD;pyfEdkifyg/ odkYaomf BudK;yrf;aqmif&GufcJhonfrSm vufwpfqkyfrQ&Sdaom vlwpfpk\
uRefawmfonf ygwDwGifoifwef;wufcJh? pmawGzwfcJholjzpfonfh aumif;pm;rIudkomOD;wnfívnf;aumif;? uREkfyfwdkY\ udk,fa&;
twGuf uGejf rLepfygwDay:wGif oHa,mZOfrjzwfEikd yf g/odyYk gí þ udk,fwm wdk;wufrIudkom&nfrSef;vsuf aqmif&GufvkyfudkifcJhMu
owif;rsm;udk em;pGifhaerdMum;aerdjcif; jzpfygonf/ onfr[kwb f J jrefrmEdik if v
H x
l tk aygif; vGwv f yfa&;twGuf &nfp;l
tqdyk g uGejf rLepfygwDueG *f &ufoYkd Akvd o f ed ;f wef wufco hJ nf vsuv f yk cf MhJ uonft h aMumif;udk acgif;aqmify*k Kd¾ vrf sm;ESihf Edik if o H l
[k Mum;&ygonf/ EdkifiHom;taygif;wdkYtm; txl;av;eufpGm azmfjyvdkayaMumif;/
uGejf rLepfygwDu Akv d cf sKyaf tmifqef;ay:wGif qufqyH akH wGukd xdaYk Mumifh uREyfk w f aYkd cgif;aqmift&m&Srd sm;\ tpnf;ta0;u
jrefrmedik if t H wGi;f acgif;aqmifrnfyh *k Kd¾ vrf sm;ESihf wdik ;f oljynfom;
uReaf wmfMum;onft h wdik ;f omrSeyf gu þvky&f yfonf rrSeyf gvm;
taygif; pdwf0rf;uGJjym;jcif;tvsOf;r&SdbJ zufqpfwdkufzsufa&;
[kawG;rd\/ uRefawmfhwGif vkyfydkifcGifh r&Sdyg/ bufvdkufonf[k
jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyftwGif; xda&mufpGm 0ifa&muf
ajymcsif ajym/ 'Dvdkvkyfwm [kwfyghrvm;[kvnf; awG;rdygao;
vkyfudkifum jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;ESifhjyefvnfxlaxmifa&;
onf/ xdkodkY rwifrus'Gd[pdwfawGESifh aeaepOfrSmyif Mo*kwfv vkyif ef;t&yf&yfukd wnDwñGww f nf; aESmifah ES;qdik ;f iHjh cif; tvsO;f
12 &uf? 1945 ckESpf&ufpGJjzifh Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&Sd r&SdbJ aqmif&GufMu&ef jyif;xefpGm wdkufwGef;vdkufygaMumif;/
BuD;rsm; tpnf;ta0;u xkwfjyefaomaMunmcsuf xGufvmyg 1/ AdkvfcsKyfatmifqef; (ppfaoemywd)
onf/ xdkaMunmcsufrSm - 2/ AdkvfrSL;BuD;vusfm ('kwd,ppfaoemywd)
,cktcg *syefzufqpfrsm;onf uRefawmfwdkYwyfrawmfESifh 3/ AdkvfrSL;BuD;aZ,s (ppfOD;pD;rSL;)
EdkifiHaygif;pHkr[mrdwfwyfrawmfrsm; 0dkif;0ef;wdkufcdkufonfudk 4/ AdkvfrSL;BuD;ae0if; (a&SUwef;ppfXmecsKyfrSL;)
zufNyKd ijf cif;iSm rpGr;f awmhbJ vufeufcs&efpum;rsm;udk urf;vSr;f 5/ AdkvfrSL;armifarmif (wdkif;trSwf 1 rSL;)
NyD;avNyD/ 6/ AdkvfrSL;atmifBuD; (jrpf0uRef;ay:wdkif;rSL;)
urÇmhppfBuD;um; NyD;awmhrnf/ odkY&mwGif uREkfyfwdkY EdkifiHol 7/ AdkvfrSL;ausmfaZm (wdkif;trSwf 4 rSL;)
Edik if o
H m;rsm;\ta&;um; rNy;D ao;/ uREyfk w f EYkd ikd if \
H ta&;wpfcv k ;kH 8/ AdkvfrSL;&JxG#f (wdkif;trSwf 6 rSL;)
onf uREyfk w f Ykd wyfrawmfEiS v hf wG v
f yfa&;vdck sio f t l m;vH;k oufpeG Yf 9/ AdkvfrSL;atmif (wdkif;trSwf 7 rSL;)
BudK;yrf;xrf;aqmifcJh&onfESihftrQ wdkif;oljynfom;rsm;taygif; 10/ AdkvfrSL;tmVm0u (txufjrefrmjynfwdkif;rSL;)
238 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 239
uReaf wmfonf Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&Srd sm; tpnf; ppfNy;D aMumif;aMunmpOfu a00g;oGm;cJah omtawG;wdo Yk nf
ta0;u xkwjf yefvu kd o
f nfh aMunmcsuu f kd zwfvu kd &f aomtcg ,ck Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&SdBuD;rsm;\ aMunmcsuf
tm;wufaomcHpm;csuf 0ifvmonf/ jrefrmhvw G v f yfa&;twGuf aMumifh uRefawmfwdkY a&SUquf&rnfhc&D;udk jywfom;pGm jrifvm
wyfrawmfu tm;oGefcGefpdkufvkyfrnf[lí ,HkMunfrdvkdufonf/ rdonf/ vGwfvyfa&;twGuf tvkyfawG&Sdao;onf[lí/
wyfrawmft&m&SdBuD;rsm; aMunmcsufrxkwfrDu tar&duef xdkodkYaeaepOfrSmyif &efukefrSvmaom owif;pmrsm;udk
wyfu 1945 ckESpf? Mo*kwfv ajcmuf&ufESifh ukd;&ufaeYwdkYwGif apmifhzwf&\/ owif;pm&rItcsdef rrSefyg/ wpfcgwpf&H a&'D,dk
*syefEdkifiH&Sd [D½dk&SD;rm;ESifhem*gpuD NrdKUBuD;ESpfNrdKUtm; tPkjrLAHk; em;axmif&mwGif owif;rsm;Mum;&ygonf/ xdak Mumifyh if aeol&ed f
Buv J u
kd &f m vlrsm;pGmaoausum td;k tdrw f yYkd supf ;D um txdemvS tpnf;ta0; [laompum;onf em;wGif;0,f vQHvmygonf/
cJo h nf/ xdEk pS f Mo*kwv f 15 &ufwiG f *syefwYkd vufeufcsc&hJ awmh *syefvufeufcsaMumif; aMunmNy;D aemufaeYrmS yif zwyv
onf/ XmecsKyaf cgif;aqmifrsm; pka0;Ny;D ESp&f ufww d d pnf;a0;Muygonf/
uRefawmf xdkpOfu ,HkMunfcJhaom yHkuav;udkajymjycsif Mo*kwv f 16 &uf 17 &uftpnf;ta0;rsm;odYk zwyvtzGUJ csKy\ f
ygonf/ OD;pD;tzGJU0ifrsm;wufa&mufMuNyD; AdkvfcsKyfatmifqef;u urÇmppf
uReaf wmfwYkd oydwaf rSmufausmif;om;jzpfc\ hJ / ,l*sv D yI &f mS ;rI Ny;D qH;k jcif;ESiyhf wfoufNy;D jrefrmjynftwGuf qufvufaqmif&u G f
rsm;vkycf MhJ u\/ uReaf wmf ygcJyh gonf/ bDtikd af t bD'aD twyfrsm;
&rnfh vkyfief;tpDtpOfrsm;udk rdefYMum;onf[líMum;ygonf/
zGUJ awmhvnf; rnfrQ awmacgifacsmifusygap tifrwefa0;vHaom
xdt k pnf;ta0;uyif Mo*kwv f 19 &ufaeYwiG f tpnf;ta0;
t&yfuyifvQif a,musmf ;qdyk gu xkw d yfrsm;wGif yg0ifwu dk cf ukd cf hJ
wpf&yfusif;y&ef A[ef;NrdKUe,f? uefawmfBuD;0if;twGif; A[ef;
Mu\/ pm;awmh ausmufcJ? tdyfawmh ql;ay:qdkouJhodkY rdrd\
toufudk yef;wpfyGifhzufwpf&Gufomoabmxm;NyD; wyfom; (3) vrf;xdyfESifhrsufapmif;xdk; aeol&defjyZmwf½HkwGif usif;y&ef
b0wGif aysmfarGUcJhMu\/ wyfrawmfom;wpfa,mufqdkonfrSm zdwfac:vdkufygonf/
vpmr&yg/ axmufyahH Mu;tjzpf 10 usyf (*syefaiG) om &cJyh gonf/ zwyvu OD;pD;usif;yrnfh vlxktpnf;ta0;BuD;wGif -
þodkY yg;udk tBudrfBudrftcscHNyD; xrif;udk [if;rygbJpm;NyD; 1/ ArmhwyfrawmfESifhywfoufaom oabmxm;?
ppfwyfwGif;0,f yg0ifwdkufcdkufcJhMuonfrSm EdkifiHvGwfvyfa&; 2/ EdkifiHtkyfcsKyfa&;ESifhywfoufaom oabmxm;?
[laom taMumif;wpfckwnf;aMumifhom jzpfygonf/ 3/ wpfEdkifiHvHk; nDñGwfa&;ESifhywfoufaom oabmxm;
Armhwyfrawmfacgif;aqmift&m&Srd sm;ajymcJo h vdk aMunmcJh wdkUudk tqdktjzpfwifoGif; qHk;jzwfMu&ef oabmwlMuonf[k
ovdk udk,fa&;udk,fwmwdk;wufrI[laom arQmfvifhcsuf[lí uRefawmfMum;&onf/
wpfqjH cnfrygcJyh g/ rdbudk pGecYf &hJ \/ cspo f u l kd xm;cJ&h \/ Zmwdukd þtpnf;ta0;odYk wufa&muf&ef vIaYH qmfcsed rf mS Mo*kwv f
cGJcGmcJh&\/ taMumif;um; EdkifiHvGwfvyfa&;[laom taMumif; 17 &ufEiS 1hf 8 &uf ESp&f ufom&Syd gaomfvnf; &efuek Nf rKd Uvlxo k nf
wpfaMumif;wnf;aMumifhom jzpfygonf/ zwyvtzGJUudk pdwf"mwfwuf<upGm tifwdkuftm;wdkuf tpnf;
240 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 241
ta0;Bu;D odYk wufa&mufcMhJ uonf/ xdrk w S pfyg; &Jabmfo;kH usyd 0f if tqdkygtpnf;ta0;BuD;wGif AdkvfcsKyfatmifqef; ajymMum;
AdkvfcsKyfatmifqef; wyfrawmfaoemywd[kMum;zl;aomfvnf; cJhaom rdefYcGef;rSm -
zufqpf\zdeyfatmufrS jrefrmvlxu k u
kd ,fwifcahJ om wyfrawmf zufqpfwu kd zf suaf &;jynfov Yl w G v
f yfa&;tzGUJ csKyo f nf ygwD
aoemywd Adv k cf sKyaf tmifqef;udk tvGef pdw0f ifpm;aeMuyH&k onf/ tzGUJ tpnf;r[kwaf Mumif;? vGwv f yfa&;udt k &,l&ef wdu k yf 0JG ifvkd
xdaYk Mumifyh if tpnf;ta0;Bu;D \t&Sed t f 0gonf vGepf mG Bu;D cJh onfh wyfrawmfom;rsm;? uGejf rLepfygwD? jynfot Yl a&;awmfykH ygwD
awmhonf/ wdkY yl;aygif;NyD; 1944 ckESpf? Mo*kwfvuyifpwif zGJUpnf;cJhjcif;
19-8-45 aeYu aeol&ed jf yZmwf½BkH u;D wGif Adv k cf sKyaf tmifqef; jzpf aMumif;? zwyvtzGUJ csKyu f kd vlrsKd ;bmomra&G;wdik ;f oljynfom;
rdecYf eG ;f ajymaeqJ pif\aemufyikd ;f u usKd ;usc\ hJ / pifay:uvlawG wkid ;f yg0ifEikd af Mumif;? þtzGUJ csKyrf mS b,fygwD&UJ rlyikd t f zGUJ r[kwf
vIyfvIyf&Sm;&Sm;jzpfaomfvnf; vlxkrodvdkuf? AkdvfcsKyfuol\ aMumif;? wdkif;jynfvGwfvyfa&;twGuf wpfwdkif;jynfvHk;udk
rdefYcGef;udkom qufvuf rdefYMum;aeonfudk NidrfNyD;em;axmifae aoG;pnf;zdkY zGJUpnf;cJhjcif;jzpfaMumif;/
aMumif; aemifwGif uRefawmfodcJh&ygonf/ tzGJUcsKyfBuD;taejzifh r[mrdwftiftm;pkrsm;ESifhqufoG,fcJh
&efukefNrdKU&SdvlxkBuD;onf aeY 11 em&DavmufwGif aeol&def aMumif;? rwfv 27 &ufaeYupNy;D wpfwidk ;f jynfv;kH wyfrawmfu
½HkodkY a&mufvmcJhonf/ vlxkBuD;u rsm;vGef;í rqHh? a&SUu
Bu;D rSL;Ny;D zufqpf*syefwu Ykd akd wmfveS cf ahJ Mumif;? &cdik b f ufrmS vnf;
tyifawGatmufwGif xD;aqmif;NyD; xkdifMu\/
&cdik zf ufqpfawmfveS af &;orm;rsm;u *syefuakd wmfveS cf ahJ Mumif;?
obmywdAdkvfcsKyfatmifqef;jzpfNyD; twGif;a&;rSL; ocif
awmfvSefa&;wGif ucsif?csif;?u&if? &Srf;tp&Sdaom EdkifiHwpf0ef;&Sd
oef;xGe;f ESiOhf ;D pD;tzGUJ 0ifrsm;jzpfaom udAk aqG? udAk [de;f ? Advk rf LS ;Bu;D
vusfm? AdkvfrSL;BuD;ae0if;? ocifcspf? OD;bcsdK? (*sme,fausmf) vlrsdK;aygif;pHkyg0ifcJhMuaMumif;/
OD;cspfarmif? OD;jr? ocifjroGif? ocif0wif? OD;b*srf;? udkausmf&if? txufjrefrmjynfwGif uG,fvGefoGm;NyDjzpfaom AdkvfrSL;BuD;
OD;atmifZHa0wdkYonf pifa&SUwef;wGif ae&m,lMu&ygonf/ Axl;u awmfveS w f ukd cf u
kd cf ahJ Mumif;? rdwv D¬ mwGif wyf&if; (5) ESihf
AdkvfrSL;BuD;aZ,s? AdkvfrSL;armifarmif? AdkvfrSL;&JxG#f? AdkvfrSL; awmifiw l iG af jymufusm;wyfrsm;u awmfveS cf ahJ Mumif;? wyfrawmf
ausmfaZm? AkdvfrSL;atmif? AdkvfrSL;atmifBuD;wdkYvnf; pifjrifhwGif ESiahf jymuf usm;wyfrsm;u *syef 20000 xufrenf; usq;kH apcJNh y;D
ae&m,l x m;Mu\/ &H k t wG i f ; &S d y &d o wf r sm;Mum;wG i f v nf ; oHkYyef; 300 ausmf zrf;qD;rdcJhaMumif;? wyfrawmfESifhajymufusm;
wyfrawmf,leDazmif;0wfrsm;udk awGUMu&\/ wd\ Yk wdu k cf ukd rf aI Mumifh r[mrdww f yfrsm;&efuek o f Ykd ta&mufjrefchJ
AdkvfcsKyfatmifqef;a[majym&ef xaomtcg vlxkBuD;u aMumif;? þodkYawmfvSefwdkufcdkufcJhonfhtwGuf zufqpf*syefrsm;
awmfvSefa&;udkacgif;aqmifol? zufqpfatmufu u,fcJhol? &efukefu tjrefxGufajy;&NyD; tzsuftqD;rsm; vkyfroGm;Edkif
vGwfvyfa&;udk&,lay;r,hfoltjzpf cHpm;odaea&mhvm;rod? aMumif;? aemufqHk;ppfawmif;jrpf0Srf;wpfavQmufrS &Gyf&GyfcRHcRH
vuf c k y f w D ; Mu\/ vuf a cguf r I w f M u\/ tm;ay;oH a wG v QH wdkufcJhaMumif;? wyfrawmfESifhjynfolrsm;\ &Gyf&GyfcRHcRHwdkufcYJrIudk
aeaMumif; aemifwGif uRefawmfod&onf/ r[mrdwfwdkYu todtrSwfjyK csD;usL;vm&aMumif;/
242 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 243
þodw Yk ukd cf ahJ ompdw"f mwf jynforl sm;uyg tm;ay;Muonfh tzGJUcsKyfodkY0ifa&mufNyD; &atmifvkyfay;yg[k rSmMum;vdkaMumif;
twGuf jrefrmEdkifiHudk NAdwdoQtpdk;&u vkyfcsifwkdif;vkyfvdkYr&bJ pdwf"mwfwuf<uzG,f&m rdefYMum;cJhonf[k zwf&ygonf/
]]cifAsm;wdkYomnDñGwfNyD; vGwfvyfa&;vdkcsif&ifay;r,f}} qdkwJh xdpk Ofu uReaf wmfonf yJc;l wdik ;f (4)wGif a&mufaecdu k f jzpfyg
pum;rsKd ; ajymvm&aMumif;? urÇmt h ajctae[m odyaf umif;vmNy?D onf/ wyfwiG ;f wGif vkypf &mtvkyrf &So d uJoh yYdk if &efuek o f oYkd mG ;&ef
urÇmYjynfolrsm; Edk;Mum;vmMuNyDjzpfojzifh ,cifu nmpm;aeMu vnf; tvkyrf &Syd g/ &&Sv d maomowif;pmwdu Yk zkd wf&if; pdw0f ifpm;
olrsm;udk jzKwfcsNyD;? jynfolYta&; wu,fvkyfrnfholrsm; tpdk;& olwdkYajymaom EdkifiHa&;owif;rsm;udk em;pGifhae&onfhtcgjzpf
zGJUaeMuNyDjzpfaMumif;/ ygonf/
Oa&mywdkif;jynfrsm;wGif jynfolYtpdk;&rsm; wufvmMuNyD/ Adkvfodef;wefonf wdkif; (4) \ 'kwd,wdkif;rSL;jzpfouJhokdY
t*F v ef r S m uG e f q maA;wpf y gwD jyKwf N yD ; ? avbmygwD u uGejf rLepfygwDwiG v
f nf; ta&;ygoljzpfay&m &efuek o f Ykd rMumrMum
a&G;aumufyGJwGif tjywftowfEdkifvdkufNyDjzpfaMumif;/ oGm;aewwfygonf/ Adv k v f NS rKd if (udak qmif;) ESihf OD;b&Sif (aemifwiG f
,cktcg jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;vkyfief;[m taumif AdkvfrSL;b&Sif ordkif;aumfr&Sif) wdkYuvnf; wdkif; (4) pmapmifudk
txnf&v dS mNyjD zpfaMumif;? vufeufc, J rf;rD;ausmuf rjynfrh pHjk zifh yHkrSefxkwfa0&ef vHk;yef;íaeMuaomaMumifh uRefawmfESifhtcsdef
tyifyef;cHNyD; wyfrawmfom;awGwdkufcJhwm udk,fusdK;r[kwfbJ ukefcHNyD; pum;rajymEdkifolawG jzpfaeygonf/
wdkif;jynf vGwfvyfa&;twGuf jynfolvlxkBuD;aumif;pm;a&; wpf&ufwiG f Advk of ed ;f wef &efuek rf jS yefvmNy;D uReaf wmft h m;
twGufomjzpfaMumif;/ pm&Gufwpf&Gufay;ygonf/ xdkpmum; ArmjynfuGefjrLepfygwD\
'gaMumifhjynfoltm;vHk; jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfodkY 'kwd,tBudrf uGef*&ufESifhywfoufaompm jzpfygonf/
wnDwñGwfwnf;0ifa&mufNyD; vGwfvyfa&;&&Sd&efESifhvlxk ArmjynfuGefjrLepfygwD\ uGef*&ufudk*syefacwfu jrpf0
aumif ; pm;a&;jzpf a jrmuf & ef v k y f M uzd k Y wd k u f w G e f ; ygaMumif ; ? uRe;f ay:a'o a';'&JNrKd Ue,f *Guav;&GmwGif usi;f ycJ\ h / 'kw, d
wyfrawmfom;awG[m ppfajrjyifraS otHq h q
J J ]] vGwv f yfa&;&ygh uGef*&ufusif;ycsdefwGif ocifpdk;u ygwD0ifrsm;rpHkonfhtwGuf
rvm;? usKyw f Ukd uawmh wm0efausNy?D acgif;aqmifr,fh vlBu;D awG uGefz&ifhoabmusif;y&ef ñTefMum;onfhtwGuf tmtD;wD½Hk;
wm0efausatmif vkyfMuyg}} [lí rSmMuaMumif;/ wwd,xyfwiG yf if tusO;f ½H;k usi;f ycJah Mumif; txuf wpfae&m
wyf r awmf u d p ö v nf ; ajymjyvd k a Mumif ; ? wyf r awmf u d k wGif a&;cJhyg\/ ,ck 'kwd,tBudrfygwDuGef*&ufudk w&m;0if
trnfom&SdwJh NAdwdoQwyfrawmfxJodkY odrf;oGif;rnf[k omref prf;acsmif;Am;u&mvrf;wGif usif;ycJh\/ uRefawmfudk,fwdkif
qdkxm;aMumif;? xdkYaMumifh r&Sif;vif;wmawG&Sdao;aMumif;? þ wufcGifh rBuHKcJhyg/ odkYaomf Adkvfodef;wefwufcGifh&aomaMumifh
tpnf;ta0;wGif wyfrawmfudpöawmif;qdkcsufrsm; wifjyrnf uGe*f &ufwiG f ajymMu? aqG;aEG;MuwmawGukd uReaf wmf od&ygawmh
jzpfaMumif;? wyfrawmfudk vGwfvyfwJhwdkif;jynf&JU wyfrawmf onf/
jzpfvm&atmif? vGwv f yfa&;udk &,lay;rnfh jynfov Yl w G v
f yfa&; uRefawmfod&onfrSm aemufusrSod&jcif;jzpfygonf/
244 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 245
ArmjynfuGefjrLepfygwDuGef*&ufudk Zlvdkifv20&uf? 1945 [lípum;cs;D ajymvku d Nf y;D olcs;D rGr;f vdo
k l yk*K¾d vEf pS Of ;D taMumif;udk
ckEpS u
f usi;f ycJ\
h / ocifoef;xGe;f u obmywdtjzpf aqmif&u G f ajym&mwGif-
Ny;D ocifp;kd u tcrf;tem;rSL;tjzpf wm0ef,yl gonf/ tcrf;tem; usKyw f &Ykd UJ ppfEikd of u l eG *f &ufBu;D u usKyw f &Ykd UJ ygwDatmifjrifrI
wGif ajymaom ocifoef;xGe;f \rdecYf eG ;f udk uReaf wmf pdw0f ifpm;pGm rsm;eJYywfoufvdkY yk*¾dKvfESpfOD;&JUvkyf&yfudk xl;xl;jcm;jcm;rSwfwrf;
zwfrdvkdufygonf/ wifxm;tyfw,f/
'DEpS Of ;D uawmh usKyw f &Ykd UJ &Jabmfacgif;aqmifBu;D taxGaxG
ppf E d k i f w J h u G e f * &uf twG i f ; a&;rS L ;ocif p d k ; ES i f h usKyf w d k Y & J U acgif ; aqmif E d k i f i H j cm;
ocifoef;xGef;u ]]'DuGef*&uf[m uRefawmfwdkYygwD&mZ0if udk,fpm;vS,f udkodef;azyJ/
rSm omru jrefrmEdik if &H mZ0ifrmS yg armfueG ;f xd;k &r,fh uGe*f &ufy}J } usKyfwdkY acgif;aqmifBuD;ocifpdk;[m *syefzufqpfwdkY BuD;pdk;
[lí OD;pGm tzGiphf um;ajymvdu k af vonf/ oluqufajymonfrmS onfh oHk;ESpfumvywfvHk; ykef;atmif;um usKyfwdkYygwDvkyfief;
vGecf ahJ om oH;k ESpyf wfv;kH yke;f oluyke;f ? vQKd ;oluvQKd ;eJY wdww f w d yf ek ;f awGudk a&SUaqmifjyKcJhw,f/ *syefzufqpfwdkY&JU vSHpGyfudkoDum
*syefawmfveS af &;udv k yk cf w
hJ hJ usKywf yYkd gwD[m tcktcg *syefzufqpf yGwfumESihf tESHYtjym;oGm;a&mufNyD; zufqpfwdkufzsufa&;
wkuYd kd jrefrmjynfrmS Edik Nf y/D tjyifukd ay:xGuv f mcJNh y/D usKyw f yYkd gwD vkyfief;BuD;udk acgif;aqmifcJhw,f/ usKyfwdkYygwD0ifwdkYuvnf;
[m ppfEdkifwJhygwDtjzpfeJY rm;rm;rwfrwfBuD;ay:vmcJhNyD/ ocifp;kd eJuY if;uGmaeapumrl ocifp;kd [musKyw f &Ykd UJ tv,frmS tNrJ
usKyfwdkY tck awGUqHkwJhtcgrSm yxruGef*&ufwkef;uvdk &Sdovdk 0wå&m;udk jzpfajrmufatmifaqmif&GufcJhw,f/ ocifpdk;&JU
r[kwf? wxdwfxdwfwvefYvefYpnf;a0;wmr[kwfbJ ppfEdkifolwkdY
a&SUaqmifrIrSefuefojzifh usKyfwdkY[m ppfEdkifolwdkY&JUygwD jzpfcJhNyD?
taeeJY pnf;a0;wmyJ/
ocifpdk;udk usKyfwdkYygwDua&m jrefrmjynfuyg csD;ajr§mufEdkifqHk;
'DueG *f &ufrmS ppfajrjyifwiG f *syefEiS &hf ifqikd wf u kd af eMu&aom
Armhwyfrawmfom;ygwD0ifrsm;? ajymufusm;acgif;aqmifrsm;vnf; csD;ajr§mufjcif;udkjyKMu&r,f/
tajrmuftjrm;yg0ifw,f/ 'DYtjyifppfawmif;wpfzuf&efolwdkY\ usKyw f yYkd gwDvyk if ef;atmifjrifr?I zufqpf*syefwv Ykd ufrS jrefrm
aemufMum;rSm wdu k af ewJh Armhom;aumif;&wem tppfrsm;vnf; jynfvGwfajrmufrItwGuf EdkifiH&yfjcm;odkY oufpGefYqHzsm; pGefYpm;
wufa&mufMuw,f/ 'DueG *f &ufukd 'Dvykd gwD&UJ om;aumif;&wem oGm;a&mufNyD; urÇmjynfoljynfom;taygif;wdkYu ulnDatmif
rsm;? Edik if &H UJ om;aumif;&wemrsm;? tmZmenfrsm;twGuf usKyw f Ykd aqmif&GufwJhvl[m wufbkef;BuD;udkodef;azyJ? udkodef;az[m
tm;vHk;u aMuuGJ0rf;enf;Muw,f/ 'ghtjyif jrefrmjynf\ b,favmuf jrefrmjynftwGuf aqmif&GufcJhw,fqdkwmudk
vGwaf jrmufa&;twGuf enf;trsKd ;rsKd ;wdEYk iS phf eG pYf m;wdu k cf u
kd cf MhJ uwJh wpdrfhpdrfhtm;jzifh odvmMuvdrhfr,f/ ajymvdkYqdkvdkY rukefcef;Edkif
jrefrmjynfoljynfom;tm;vHk; ygcJhMuw,f/ urÇmYvGwfvyfa&; atmif rsm;jym;w,f/ 'gwifruao;bl; tjyifrSmaeí jrefrm
twGuf wdkufcdkufMuwJh r[mrdwfwyfrsm;udk usKyfwdkY[m 0wå&m; jynfwGif;vkyfaeolwdkY vrf;rrSm;&atmif tNrJwap ñTefMum;ae
auswhJ tdr&f iS yf yD D c&D;OD;BuKd jyK&r,f/ cifrif&if;ES;D pGm aygif;Mur,f}} ol[m udkodef;azyJ/ twdtvif;0efcH&&if usKyfwdkY[m *syef
246 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 247
zufqpfwYkd oHueG cf smatmufrmS aeMuvdYk usLyfwt Ykd ,ltq tawG; xdrk wS pfyg;vnf; ocifoef;xGe;f u zufqpfawmfveS af &;wGif
tac:awG rMumcP azmufjyefcw hJ ,f? txl;ojzifh t*Fvyd w f eYkd YJ yg0ifcJhaom jynfolYta&;awmfyHkygwD? tm&Svli,fponfh tzGJU
ywfoufwJh oabmxm;? vufeufeJYywfoufvdkYoabmxm; tpnf;0ifrsm;? tjcm;aomolwt Ykd m; uGejf rLepfygwDro S m OD;aqmif
rMumcP azmufjyefonfudk vGefcJhwJhoHk;ESpftwGif; xkwfjyefwJh &rnf/ uGefjrLepf ygwDOD;aqmifrIatmufwGif&Sd&rnfqdkonfh
pm&Gufpmwrf;rsm;udk Munfh&ifodEdkifw,f/ usKyfwdkY[m wdk;wuf tcsufudkajymqkd&mwGif -
aewJh urÇmjynfoljynfom;awG&JUajcvSrf;udk rvdkufEdkifcJhzl;? uGejf rLepfw?Ykd qd&k , S 'f rD ukd &ufwYkd tpd;k &tzGUJ wGiw f m0ef,o l nfh
od k Y a yr,f h urÇ m h a wmf v S e f a &;eJ Y &if a ygif w ef ; vd k u f a ewJ h tcgrnfuJhodkY usifhoHk;&rnf[laom jyóemESifhywfoufí
udo k ed ;f az[m usKyw f &Ykd UJ t,ltqvGw J mawGukd tNrw J ap jyKjyif vDeifu a&;om;cJo Y nfudk þokYd xnfo h iG ;f ajymMum;oGm;ygonf/
cJw
h ,f/ jrefrmjynf\ *syefwu kd zf suaf &;vkyif ef;udk urÇmu tod ]]qd&k , S 'f rD u
kd &ufwUkd udk tjyifygwDrS BuKd ;udik x f m;um ygwD\
trSwfjyKvmwm[m udkodef;az&JU aqmif&Gufcsufjzpfw,f/ oabmtwdkif; aqmif&Gufap&rnf}}
r[mrdwEf ikd if oH m;rsm;eJUa&m r[mrdwpf pfwyfeaYJ &m jrefrmjynfol ]]vlxkBuD;u rdrdwdkYvdkvm;csufrsm;udk qdk&S,f'Drdku&ufwdkYu
jynfom;wdkY wpfOD;udkwpfOD; oabmaygufem;vnfMuwmvnf; aqmif&Gufatmif tNrJwap vIHaqmfae&rnf}}
udok ed ;f az&JUvHv
Yk aMumifjh zpfw,f/ udo k ed ;f azaus;Zl;[m jrefrmjynf 'Dudpöukdawmh 'DuGef*&ufu qHk;jzwfzdkYyJ? 'Dawmhvkyfief;udk
ay:rSm rukerf cef;Edik af tmifwifw,f/ ocifp;kd vdyk J usKyw f &Ykd UJ ygwD tMurf;qGJvdkuf&if (u) zufqpf wdkufzsufa&;? (c) jyefvnf
ua&m jrefrmjynfua&m tcsD;ajr§mufBuD; csD;ajr§mufMu&r,f/ xlaxmifa&;? (*) ,m,Dtpd;k &wnfaxmifa&;wdyYk ?J 'Dvyk if ef;awG
ocifoef;xGef;\rdefYcGef;tpwGif ocifpdk;ESifhwufbkef;BuD; xdxad &mufa&muf aqmif&u G zf u
Ykd eG jf rLepfygwD[m tjcm;ygwDawGeUJ
OD;odef;azwdkYtm;tvGeftusL; csD;usL;xm;ayonf/ xkdodkY csD;usL; yl;aygif;aqmif&u G zf tYkd qifyh ?J odaYk yr,fw h pfcak wmh ajymcsiw f ,f/
&onfudk uRefawmf oabmusygonf/ ocifpdk;\ vkyfaqmifrI *syefov l QKd awGuzGUJ xm;wJyh gwDeaYJ wmh uGejf rLepfawG[mb,ftcgrS
onf vnf;aumif;? wufbkef;BuD; OD;odef;az\vkyfaqmifrIonf aygif ; vd r h f r ,f r [k w f [ l í xnf h o G i f ; ajymonf u d k a xmuf N yD ;
vnf;aumif; jrefrmordkif;wGif t"dutcef;u yg0ifonf[lí uGefjrLepfygwD\ OD;aqmiftcef;udk&,l&ef OD;wnfcsufxm;
uRefawmf ,Hkygonf/ onfudk awGU&onf/
odkYaomfuRefawmfb0ifrusaom tcsuf&Sdaeygonf/ xdk vGwv f yfa&;wku d yf w JG iG f uGejf rLepfygwDtygt0if ,aeYumv
tcsufum; AdkvfcsKyfatmifqef; acgif;aqmifaomArmhrsdK;cspf wGif AdkvfcsKyfatmifqef; acgif;aqmifaom zwyv\OD;aqmifrI
wyfrawmf\taMumif;udk xnfo h iG ;f xm;wm rawGU&íjzpfygonf/ atmufrmS &S&d rnf[k uReaf wmfem;vnfro d nf/ xdek m;vnfro I nf
xdkxufru uGefjrLepfygwD\ 'kwd,uGef*&ufodkY AdkvfcsKyf ,ckocifoef;xGef;\rdefYcGef;ESifh jcm;em;NyD; wpfaeYaomtcgwGif
atmifqef;tm; rzdwcf jhJ cif;udv k nf; uReaf wmfb0ifrusEikd af tmif þoabmxm;ESp&f yf y#dyu©jzpfaernfvm;[lí uReaf wmf pd;k &drf
jzpfaerdygonf/ aerdvdkufonf/
248 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 249
'kw, d tBurd yf gwDueG *f &ufwiG f obmywdocifoef;xGe;f u ]]uGefjrLepfwdkY[m oydwfarSmufzdkYrvkyf? pD;yGm;wdk;wufzdkYom
uGefjrLepfqdkwm 'Dvdk[laomoabmxm;udk csjycJYygonf/ vkyfw,f}}
xdkrSwpfyg; olwdkY\qE´udkvnf; wifjyoGm;onfudkawGU& ]]uGefjrLepfwdkY[m udk,fBuD;pdk;zdkYrvdkvm;? jynfolYtusdK;udkom
ygonf/ pmzwf&if; uRefawmfpOf;pm;rdonfhtcsufjzpfygonf/ t"duxm;w,f}}
ocifoef;xGef;u - ]]uG e f j rLepf w d k Y [ m pd w f a emuf u d k , f y gvk y f o l r sm;r[k w f ?
]]uGejf rLepfawG[m ,cktcgrSm wm0ef Bu;D vmygNy/D t&ifwek ;f tusdK;taMumif;eJYvkyfolrsm;jzpfw,f}}
uvdk tzsuo f rm;? twif;ajymorm;? qefu Y siaf &;orm;awG r[kwf ]]uGefjrLepfwdkY[m pdwfrEdkifolrsm;r[kwf? ivsifawG? rkefwdkif;
awmhbl;/ jrefrmjynf[m EdkifiHa&;aoaeNyD? toufjyefoGif;wm awGMum;rSmyif &yfwnfEdkifolwdkYjzpfw,f}}
uGefjrLepfygwDygyJ? toufjyefoGif;wJhtcgrSm *syefolvQdKawGudk ]]uGefjrLepfwkdY[m tzsuform;rsm; r[kwf? jymxJtrdIufyHku
toufjyefroGi;f rdzYdk wdo Yk wdxm;&r,f/ 'D[m umuG,zf [ Ykd m vlxk aeNyD; topfxlaxmifaeolrsm; jzpfw,f}}
vkyif ef;yJ/ 'gaMumifu h eG jf rLepfawG[m vlxv k yk if ef;udk ud, k pf v
D yk f ]]uGefjrLepfawG[m aoG;pdrf;aomufcsifwJh olawGr[kwf?
&r,f/ vlxv k yk if ef;udk ½d;k ½d;k om;om;vkywf ohJ al wGukd &J&w J if;wif; nD&if;tpfudk cspfcifrIudkvdkvm;w,f}}
qGo J iG ;f &r,f/ igwd[ Yk m wdik ;f jynfukd acgif;aqmifaeyguvm;qdNk y;D ]]uGefjrLepfwdkYonf onf;nnf;rcHwwf? qwfqwfBuJrsm;
r[kw?f vku d v f u
dk af vsmavsmESihf ZG&J o dS rl sm; jzpfw,f/ tajctaeESihf
od&r,f/ *dkPf;cGJuav;r[kwfawmhbl;qdkwm od&r,f/ vlxk&JU
qDavsmfatmif vkyfolrsm;jzpfw,f}}
wu,fh ygwDBuD;jzpf&r,f}}
]]awmfveS af &;udk uav;upm;ovdk oabmrxm;? vufzuf
]]jrefrmjynfEikd if aH &;rSm uGejf rLepfygwD[m vGwv f w G v f yfvyf
&nfMurf;0dkif; awmifpOfa&r&ajymovdk rvkyf? awmfvSefa&;udk
ay:vmw,f/ trSeu f awmh *syefvufatmuf b,favmuf vkycf hJ vkyfoifhrS vkyfr,f/ rvkyfoifh&if vkyfudkrvkyfbl;/ wdkif;jynf
&w,fqdkwm odMurSmr[kwfbl;? ckrSay:vmwJY ygwDtopfvdkY tusdK;om t"duyJ}}
xifw,f/ uGefjrLepfeJYywfoufvdkY t,ltqrSm;aewm awG&Sdcsif ]]&JabmfwdkY ...igwdkYvkyfief;[m zufqpfwdkufzsufa&;
&Srd ,f/ 'gaMumifw h ikd ;f jynfu uGejf rLepfawG[m b,fvv kd al wGvnf; jyefvnfxlaxmifa&;vdkY ajymNyD;NyD}}
qdkwmodzdkYvdkw,f/ usKyftwdtvif;ajymr,f}} ]]igwdkYvufiif;vdkvm;csuf[m trsdK;om;tpdk;&jzpfw,f}}
}}uGefjrLepf[m bmomw&m;udkzsufqD;ol? ykwfcwfolrsm; urÇmt&yf&yf&dS uGejf rLepfwYkd b,fuo hJ o
Ykd abmxm;tyfw,f
r[kwf/ vlwdkif;BudKufwJh bmomt,l0g'&SdEdkifovdk udk,fBudKufwJh vdYk ajymNy;D NypD onfjzifh ajymMum;cJyY gonf/ t&ifu uReaf wmfonf
bmomt,l ,ljcif;omjzpfw,f/ olrsm;t,l0g'udk raESmif, h uS }f } uGefjrLepfygwD0ifwpfa,mufjzpfcJhygonf/ ocifpdk; bmomjyef
]]uGefjrLepfwdkYonf olrsm;udkqJ? twif;ajymolrsm;r[kwf? xm;onfh rmhufpf tdrf*s,fvf? vDeifwkdY\ usrf;tcsdKUudk zwfcJhyg
olrsm;\tvkyfudk a0zefí udk,fhudk,fudk,fvnf; a0zefolrsm; onf/ ocifoef;xGe;f ywfrBu;D trnfEiS ahf &;cJah om aqmif;yg;rsm;
jzpfonf}} trSmpmrsm;udk zwfc&hJ \/ tvGeBf uKd u\ f / tvGet f xifBu;D rdyg\/
250 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 251
od k Y a omf ,ck o l \ obmywd r d e f Y c G e f ; rS m um; zuf q pf uReaf wmfocifoef;xGe;f \ rdecYf eG ;f udzk wfaepOfrmS yif 'kw,
d
awmifveS af &;udk uGejf rLepfygwDu vrf;jyOD;aqmifco hJ nf[al om urÇmppfBuD;NyD;qHk;csdefjzpfaeNyD/ uRefawmfuom ocifoef;xGef;
t,ltqudk uRefawmf b0ifrusyg/ rdecYf eG ;f udak emufusrS zwf&aomaMumifh tawG;uvnf; aemufus
wu,fajym&vQif 1941 ckEpS x f u J yif zufqpfawmfveS af &; &jcif; jzpfonf/
twGuf uGejf rLepfawGutpjyKí aqmfMocJo h nfrmS trSeyf if jzpfyg uRefawmfhtawG;wGif zwyvtzGJUBuD;wGif yg0ifaom
onf/ odkYaomf wu,fhawmfvSefa&;wGif AdkvfcsKyfatmifqef; uGejf rLepfygwDuo hJ yYkd if tjcm;olawGua&m Edik if aH &;ygwD axmifO;D
acgif;aqmifaom ArmhrsdK;cspfwyfrawmf\ ppfa&;pGrf;aqmifrI rvm;[lí awG;rdvdkufonf/
rSmom t"duusygonf/ jynfolYta&;awmfyHkygwD? tm&Svli,f
tpnf;t½Hk;wkdYvnf; ygygonf/ ydkrdkNyD; t"duusonfrSm jynfol jynfolYvGwfvyfa&; qdk&S,fvpfygwD
vlxBk u;D wpf&yfv;kH u zufqpfawmfveS af &;udk tm;ay;axmufcH jynfolYta&;awmfyHkygwD[k odaeMuaomygwDudk Armh
yg0ifulnDrIBuD;yifjzpfygawmhonf/ awmfveS af &;ygwD[íl vnf;aumif; odMuonf/ xdt k zGUJ tpnf;0if
uGejf rLepf ocifoef;azacgif;aqmifaom zufqpfqefUusiaf &; wdkYonf e,fcsJUpepfESifh zufqpf0g'udkvQdKU0SufpGm awmfvSefcJhMu
jynfov Yl w G v f yfa&; ajymufusm;wyfzUJG 0ifrsm;onf jzL;ESiahf wmifil onf/ 'kwd,urÇmppfBuD;jyD;aomtcg uGefjrLepfygwDuJhodkYyif
ywf0ef;usifwGif ArmvlrsdK; rsdK;cspfwyfrawmf\ wyfzJGUrsm;ESifh oD;jcm;ygwDwpf&yfudkxlaxmifvkdufMuonf/ olwdkY\ ygwD
yl;aygif;wdkufcdkufcJhMuonfh olrsm;omvQif uGefjrLepfygwDvdkvm; trnfrSm jynfolYvGwfvyfa&;qdk&S,fvpfygwD[lí wGif\/
olrsm;jzpfcJhMuonf/ olwdkY\xkwfjyefaMunmcsufwGif -
trsm;tm;jzifh ArmhrsdK;cspfwyfrawmfuomacgif;aqmifNyD;
- igwdyYk gwDukd ,cktcg wdww f w d yf ek ;f vkyif ef;rsm; wpfcef;
zufqpfawmfveS af &;udk OD;aqmifcjhJ cif; jzpfygonf/ NcKH í qd&k vQif
&yfí twdtvif;vkyfief;rsm;jzifh jynfolwdkYtusdK;udk
r[mrdww f \Ykd ulnw D u
kd cf u
kd rf aI Mumifh *syefwYkd jrefrmjynfrS qkwcf mG
rm;rm;rwfrwfa&SUaqmif&ef tcsdefa&mufNyD[k ,HkMunf
oGm;Mu&jcif;jzpfonf/
þodYk wu,fjzpfcahJ omjzpfpOfEiS hf ocifoef;xGe;f \uGejf rLepf onfhtwdkif; jynfolYvGwfvyfa&;qdk&S,fvpfygwD[lí
ygwD'kwd,uGef*&ufwGifajymaompum;wdkYrSm uRefawmfhpdwfwGif vnf;aumif; trnfajymif;NyD; ajAmifxlaxmifaomygwD
b0ifrus cHpm;rdaeygonf/ txl;ojzifh ocifoef;xGe;f u 'kw, d toGifodkY ajymif;vdkufavNyD/
uGef*&ufukd ppfEkdifuGef*&uf[k ajymMum;jcif;rSm oabmxm; - igwdkYonf jrefrmwdkif;&if;om;wdkY\ bdk;bGm;ydkifypönf;jzpf
usO;f ajrmif;&musygonf/ uGejf rLepfygwD ppfEidk o f nfrmS uGejf rLepf aom jrefrmjynfBu;D udk jyefyikd af &;ESijhf refrmwdik ;f &if;om;wdik ;f
ygwD w pf c k w nf ; u Ek d i f o nf r [k w f / Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; rdrad umif;usKd ;qd;k usKd ;udk rdrw
d bYkd mom zefw;D Edik cf iG &hf &Sad &;
acgif ; aqmif a om wyf r awmf E S i f h j ref r mjynf o l w pf & yf v k H ; u wdkYtwGuf ausmif;om;acgif;aqmifrsm;? ocifrsm;?
r[mrdwfwkdYESifhyl;aygif;í Ekdifvkdufjcif;jzpfygonf/ ausmif;q&mrsm; rsKd ;cspyf *k Kd¾ vrf sm;xHrS vufa&G;pifrsm;udk
252 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 253
a&G;cs,í f 1939 ckEpS u f yif vQKd U0Suaf &;ygwDwpfct k jzpf ,lMu&rnf/ vQdKU0Sufaom vkyfief;rsm;rS twdtvif;
jzifw h nfaxmifco hJ nf/ t*Fvyd ef ,fcsUJ pepfuv kd nf; igwdUk vkyfief;rsm;odkYajymif;í ajAmifvkyf&rnf/
awmfvSefcJhonf/ zufqpf*syefrsm; jrefrmjynfwGif - xdkYaMumifh igwdkY\ygwDudkvQdKU0Sufa&;ygwDtjzpfrS twd
tajcpdu k tf jrpfrwG,Ef ikd af tmif vQKd U0Suaf &;vkyif ef;rsm; tvif;vkyaf qmif&ef ajAmifxal xmifaomygwDoYkd ajymif;
jzifh igwdkYyif wdkufcJhMuonf/ aemufqHk;uGefjrLepfygwD? vkdufjcif;jzpfonf/
ArmhwyfrawmfESifh igwdkYygwD oHk;zGJUaygif;NyD; zufqpf igwd k Y \ &nf & G , f c suf r sm; [l í jynf o l Y v G w f v yf a &;
wdkufzsufa&; jynfolUvGwfvyfa&;tzJGUcsKyfudkzGJUpnf;í qdk&S,fvpfygwDrS olwdkY\ &nf&G,fcsufudk xkwfjyef&mwGif -
*syefudk twdtvif;ykefuefaomtcg igwdkY ygwD0ifrsm; 1/ xm0pOf Nird ;f csr;f a&;? jrefrmjynfEiS w hf uG urÇmBu;D rS t"r®
onf ppfajrjyifüvnf;aumif;? *syef uifaywdik v f ufcsuf pepf Edkif&mpm;0g'BuD; uG,faysmufí omwlnDrQ urÇmh
jzifhvnf;aumif; tajrmuftjrm; aoauscJhMu&onf/ 'Drdkua&pDñGefYaygif;tdrfaxmifpkBuD; wnfaxmifa&;/
- ,cktcgurÇmYtajctaeajymif;vJvmcJhavNyD/ urÇm 2/ wdik ;f jynfvw G v
f yfa&;? jrefrmjynfonf jrefrm wdik ;f &if;om;
wpfckvHk; vlxktmPm vTrf;rdk;pjyKvmavNyD/ xm0pOf wkYd ta&;tydik yf pön;f jzpfonft h wdik ;f jrefrmwdik ;f &if;om;
Nidrf;csrf;a&;twGuf &SmBuHvsuf&SdavNyD/ 1939 ckESpf jyefydkifa&;/
t*Fvdyfonf 1945 ckESpfu t*Fvdyf r[kwfawmh? 3/ vlrsdK;vGwfvyfa&; ? jrefrmwdkif;&if;om;wdkYonf rdrdwdkY\
avmavmq,f jrefrmEdik if aH &;wnfaxmifa&;wdt Yk wGuf aumif;usKd ;qd;k usKd ;udk rdrw d uYkd ,
kd wf ikd f zefw;D Edik cf iG &hf &Sad &;/
ta&;wBuD; tvdk&Sdtyfaom ygwDaygif;pHk? tzGJUaygif;pHk 4/ jynfolYvGwfvyfa&;? jynfolwdkif; &oifh&xdkufaom
acgif;aqmifaygif;pHyk g0ifaom nDñw G af &;wyfO;D udv k nf; jynfolUtmPm&&Sdí tcGifhta&; usyfjynfh cHpm;cGifh
igwdkYvdkvm;onfhtwdkif; vHk;yef;í atmifjrifcJhavNyD/ &&Sad &;
xdkYaMumifh tajctaeajymif;vJonfhtavsmuf igwkdY\ [lí olwdkY\ &nf&G,fcsufudkazmfxkwfaMunmxm;ayonf/
enf;y&d,m,fukd tjyeftvSef tusKd ;ESit hf aMumif;a0zef jynf o l Y v G w f v yf a &; qd k & S , f v pf y gwD r S m ol w d k Y \ 0g'
aomenf;t& xdk;xGif;zefwD;&rnf/ vQdKU0SuftaMumif; oabmxm;udk xkwfazmfjy&mwGif -
a0zefaomenf;t& xd;k xGi;f zefw;D &rnf/ vQKd U0Suv f yk Bf uH - igwd0Yk g'rSm avmu"mwfynmjzifh cdik v f íkH obm0usaom
a&;? vufeufuikd t f efwak &;? tMurf;zufyek u f efa&;wdUk udk qdk&S,fvpf0g' (Socialism) jzpfonfESifhavsmfnDatmif
vHk;0 pGefYy,f&rnf/ usifhoHk;oGm;rnf/
- Nird ;f csr;f a&;ud&k mS aeaom urÇmBu;D wGif tMurf;rzufaom - igwdkYonf tjyeftvSef tusdK;ESifhtaMumif; a0zefaom
EdkifiHa&;rsm;jzifh igwdkY vGwfvyfa&;udk &SmBuH&rnf/ vlxk enf;t& tcsed t f cgESiahf 'otavsmuf enf;ESiyhf &d,m,f
tmPmvTr;f rd;k aomurÇmBu;D wGif vlxw k u kd yf jJG zifh atmifyJG udk xdk;xGif;zefwD;oGm;rnfh xdk;xGif;zefwD;a&;orm;rsm;
254 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 255
jzpfMuonf/ igwdkYygwD0ifrsm;\ vufoHk;pum;rsm;rSm jzifh tzGUJ csKy\f a&SUaqmif&u G cf sut f wdik ;f BuKd ;yrf;Muukeaf vmh
]]igrSefvQif vkdufavmh? igrSm;vQif jyifavmh}} qdkaom [lí jzpfonf/
pum;yifjzpfonf/ þpum;twdik ;f igwdu Yk sio hf ;kH rnfjzpfí yJc;l - wdik ;f (4) wGi&f adS ecdu k f &efuek rf S owif;rsm;udk
igwdt Yk m;apwemjzifh a0zefjcif;? jyifqifjcif;udk igwdUk onf owif;pmrSwpfqifhzwf&ouJhodkY Adkvfodef;wef &efukefrS
tNrJ vufcHrnf/ jyefvmwdkif;ay;avh&Sdaom pm&Gufpmwrf;rsm;rSvnf;
- igwdu Yk m; toufEiS phf nf;pdru f kd pGev Yf LS í wdw Yk ikd ;f jynftm; zwf&onf/
ylaZmfcJholrsm; jzpfonf/e,fcsJUpepf n§Of;yef;rI? zufqpf rMumrDuyif Adv k o f ed ;f wefay;aomaMumifh uGejf rLepf
"m;jywd\ Yk &ufpufMurf;MuKwrf w I jYkd zifh eyef;vH;k cJo h rl sm; jzpf ygwD\ 'kw, d tBurd u f eG *f &uftaMumif; ocifoef;xGe;f
onf/ wdik ;f jynfvw G vf yfa&;twGuf igwd\ Yk toufaygif; \ rdecYf eG ;f wdzYk wf&&m uGejf rLepfbmvJ[al om &Si;f jycsuu f dk
rsm;pGmusq;kH cJ\ h / okaYd omfigwdu Yk m; rwkev f yI ?f vQKd U0Supf mG uReaf wmf ESpNf cKd urf o d nf/ (okaYd omf ol\ olreS u f efaom
vkyu f ikd &f rnft h csed w f iG f vQKd U0Suaf &;ygwDtjzpf b,favmuf &Si;f jycsuu f dk 1948 ck? rwfv 28 &ufaeYwiG f olu, dk w
f idk f
BuD;av;aom ab;tEÅ&m,fjzpfap igwdkYrwGefY rqkwfcJh zsufodrf;vkdufonf/) uGefjrLepfygwD\ pm&Gufpmwrf;
ayNy/D igwdo Yk nfrrd w d t Ykd vkyEf iS hf ywfoufí wpfqw d u
f kd rdefYcGef;rsm;zwfNyD;aomtcg uRefawmfudk,fwdkif ppfrjzpf
wpftdwfvkyfvdkolrsm;r[kwf? igwdkY\ apwem? igwdkY\
rDu yg0ifvIyf&Sm;cJhaom U.G tzGJU\ wpfjzpfajymif;
oabmxm;udk tvkyfjzifhjyzdkYom jzpfonf/
jynf o l Y t a&;awmf y H k y gwD u jynf o l U vG w f v yf a &;
xdaYk Mumifh jrefrmjynftESt YH jym;zGUJ pnf;Ny;D &Sad eMuaom
qd&k , S vf pfygwDtrnfjzifh Edik if aH &;pifjrifw h iG f wpfcef;zGihf
igwdkY\ygwD0ifrsm;udk twdtvif;vkyfief;jzifh jynfolwdkY
tusdK;udk rm;rm;rwfrwfa&SUaqmifí wdk;wufa&;tpOf vduk jf yefonf/ onfygwD\ xkwjf yefcsu0f g'oabmxm;
twdkif;csDwufMu&ef igwdkY qifhqdkonf/ t,loD;rIudk wkdYudkvnf; zwfrdvdkufonf/
pGeyYf ,fí qd&k , S v f pf0g'udk umva'oESiahf vsmn f aD tmif aemufwpfzGJU\pmudk uRefawmfzwf&jyefygonf/ xdk
xdk;xGif;zefwD;vdkaom vuf0J*dkPf;om;rsm;tm; igwdkY tzGUJ um; wdAYk rmtpnf;t½H;k jzpfonf/ ocifu, kd af wmfriId ;f ?
zdwfac:onf/ Nidrf;csrf;a&;vdkvm;ol? udk,fhwdkif;jynfudk ocifav;armifwdkYtjyif ocifnD? ocifAat;? ocif
jyefvo kd ?l rdrw d aYkd umif;usKd ;? qd;k usKd ;udk rdru d , kd w f ikd zf efw;D cifarmifwkdYyg wuf<upGm yg0ifaMumif;awGU&ygonf/
vdkol? wdkif;&if;om;rsdK;cspfrSeforQudk igwdkY zdwfac:onf/ ocifav;armif\ajymjycsufwGif -
igwdEYk iS hf pk½;kH Muavmh? igwdo Yk nf wd;k wufa&;tpOftwdik ;f wdkYArmtpnf;t½Hk;udk vGefcJhaom 15 ESpfavmuf
xdk;xGif;zefwD;í csDwufMuukefthH/ avmavmq,f uyif pwifwnfaxmifcJhaMumif;? 1939 ckESpf Oa&my
jrefrmjynfEdkifiHxlaxmifa&;wGif zufqpfwdkufzsufa&;? ta&;awmf y H k a y:vmonf h t cg emZD z uf q pf w d k Y t m;
jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf\ tpdwftydkif;wpfcktjzpf twif;qefu Y siw f u
kd cf ukd &f ef wdAYk rmtpnf;t½H;k u *smref
256 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 257
udk taysmhcHNyD;aecJhonfudk rvdkvm;cJhaMumif;? *smreDudk ud,k pf m;vS,rf sm; yg0ifapvdak Mumif;? xdk ,m,Dtpd;k &tzGUJ
0dkif;ESdrf&ef ½k&Sm;? t*Fvdyf? jyifopfwdkY rvdkufemojzifh wGif bk&ifcv H nf;yg0ifEikd af Mumif;? 1935 ckEpS f tkycf sKyaf &;
þuJhodkY ta&;awmfyHkBuD;rsm;jzpfvm&aMumif;/ pnf;rsOf;qdkvQif w&m;vufvGef uefYuGufvdrfhrnf/
tdrfwGif;a&;ESifhywfoufí &Sif;vif;&vQif eef;&if; ]]uRefawmfwdkY\ t"du &nf&G,fcsufrSmazmfjycJhaom
0efBuD; csdefbmvdefu EdkifiHi,fav;rsm;tm; umuG,fvdk ,m,Dtpdk;&zGJUzdkYygyJ}} [lí &Sif;vif;oGm;cJhonfudk
íom t*Fvdyfu ppfxJ0if&onf[k aMunmcsuft& zwfvdkuf&ygonf/
uReaf wmfwYkd wdAYk rmtpnf;t½H;k u jrefrmjynfuu kd muG,&f ef xdkYtjyif wdkYArmtpnf;t½Hk;\oabmxm;vrf;pOfjzpfaom
ajymqdkaMumif;? aMunmcsuftwdkif; t*Fvdyfu uwd wdkYArm0g'udkvnf; oD;jcm;pm&GufwGifa&;NyD; wufa&mufol
ray;ojzifh om,m0wD wdkYArmnDvmcHwGif þppfudk owif;pmq&mrsm;ESifhpdwf0ifpm;olwdkYtm; a0ay;avonf/ xdk
ruln&D ef qH;k jzwfcahJ Mumif;? þuJo h Ydk qH;k jzwfcsuf csvu kd f pm&Guw f iG f wdkYArm0g' wdAYk rmtpnf;t½H;k onf Edik if aH &;? pD;yGm;a&;?
onfESifh ocifwpfpk axmifeef;pH&aMumif;/ vlrIa&;t& enf;trsdK;rsdK;wdkYjzifh zdESdyfcsKyfcs,fjcif;cHaeMu&ukef
oDcsi;f ? "mwfjym;rsm;udyk if vGwv f yfpmG rqd&k rzGiMhf u aom jrefrmjynfEiS w hf uG urÇmwpf0ef;&Sd vlxt k aygif;wdt Yk m; xdx k kd
csKyfcs,frIrsm;rS vGwfajrmufMuap&ef t"du&nf&G,fcsuft&
&aomtcgjzpfcahJ Mumif; xkt d csed rf mS yJ *syefzufqpfwu Ykd
a&S;OD;pGm jrefrmjynfudk e,fcsJUpepf\ pdk;rdk;rI? aoG;pkyfrIwdkYrS vHk;0
jrefrmvli,frsm;ESifh yl;aygif;NyD; jrefrmjynfokdY a&mufvm
vGwfajrmufapNyD; wdkif;oljynfom;rsm;\ tcsKyftjcmtmPmydkif
MuaMumif;? olwdkYa&mufvdkY wpfvavmufMumvQifyif
jzpfaom jynfoUl or®wEdik if x H al xmif&mwGif wdik ;f oljynfom;rsm;\
*syefwt Ykd aMumif;udk aumif;aumif;Bu;D od&awmhaMumif;? tcGifhta&;rsm;rSm atmufygtwdkif;jzpf&rnf[k ,HkMunfonf/
*syefwkdYu wpfaoG;wpfoHwpfrdefY[laom pum;vHk;ESifh xk d a Munmcsuf r S m jynf o l Y v G w f v yf a &;qk d & S , f v pf y gwD
toif;tyif;rsm; uGjJ ym;jcif;r&Sad tmif? wdAYk rmqif;&Jom; taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqG\ xkwfjyefaMunmcsufonf
tpnf;t½Hk;BuD; wnfaxmifcJhaMumif;? aemufqHk; urÇmh zwyvtzGUJ csKy\ f rl0g'ESinhf ñD wG o f nf[k ,lqrdonf/ oifah vsmf
ta&;rSm ajymif;vJvm&um; r[mrdww f u Ykd Edik if iH ,frsm; onf[lívnf; ,lqrdonf/ tajctaeESifhoifhavsmfaom
udk vGwfvyfa&;&aprnf[k aMunmvdkufojzifh wdkYArm aMunmcsufjzpfonf[kvnf; ,lqonf/
tpnf;t½Hk;udk zGJUpnf;NyD; jrefrmEdkifiHawmf jyefvnf ,ckppfBuD;tNyD;wGif wkdYArmtpnf;t½kH;[lí jyefvnf
wnfaxmifa&;udk &Sif;vif; ajymqdk&aMumif;/ xlaxmifaomfvnf; wkdYArmtpnf;t½kH;0if ociftiftm;rSm
- ta&;Bu;D qH;k uawmY wkid ;f jynfjyKvw T af wmfBu;D rzGUJ &ao;rD ajymyavmufatmif ta&;ygjcif;r&Sdawmhonfukd awGUae&yg
tcsdeftawmtwGif; ,m,Dtpdk;&tzGJUwpfzGJU zGUJpnf; onf/ þokdYjzpf&jcif;taMumif;rSm wkdYArmtpnf;t½kH;\ tcef;
apvdak Mumif;? xk, d m,Dtpd;k &tzGUJ wGif wdik ;f &if;om;wd\ Yk u@onf orkdif;t& acwfrDEkdifjcif;r&SdawmhbJ acwfaemufwGif
udk,fpm;vS,fjzpfaom Arm?&cdkif? rGef? u&if? csif;ponfh usefaecJYaMumif;jzpfonf[k uRefawmf,lrdygonf/
258 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 259
uRef a wmf u m; rnf r nf & & vk y f p &mr&S d o l j zpf a e&um; atmifqef;acgif;aqmifaom trsdK;om;wyfaygif;pkjzpfonfh
tm;tm;&SdvQif a&Tarmfa"mbk&m;ukef;ay:wufjyD; bk&m;zl;vdkuf? zwyvtzGJUBuD; OD;aqmifrIudk wnDwñGwfwnf; cH,lEdkifMu
&xm;onfhpm&GufawG? aMunmcsufawGzwfvdkufESifhygwDwdkY\ ygap[k qkawmif;rdygonf/
0g'oabmxm;udk pOf;pm;aerdonf/ tb,faMumifhqdkaomf -
uRefawmf\ EkdifiHa&;tjrifukdajym&rnfqkdvQif zwyv ]]uGefjrLepfwdkYrnfonf rdrdwdkY\vufawGYvkyfief;pOfwGif
tzGJU0ifrsm;jzpfaeMuí uGefjrLepfygwDESifhqkd&S,fvpfygwDwdkYonf jzpfay:wkd;wufrI\ tqifhwdkif; tqifhwdkif; bHktusdK;pD;yGm;udk
þygwDBuD; ESpfygwDeD;pyfvmygap[lí arQmfvifhqkawmif;aerd tajcjyKaom United Front nDñGwfa&;wyfaygif;pk\ oabmudk
ygonf/ aqmif,lae&rnf[lí urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyf\ twGif;a&;rI;
wdAYk rmtpnf;t&H;k \ 0g'oabmxm;taMumif;udak jym&vQif jzpfol Jeorge Dimintrov - 'Drx D a&mhAu f tzefwvJvJ wdu k w
f eG ;f
ocifav;armifaMunmoGm;aom 0g'oabmxm;wdo Yk nf ppfBu;D ajymqdkcJhonf}} udk uRefawmf owd&rdonf/
rjzpfrDuyif aMunmxm;NyD;om;rsm;jzpfaeonf[k uRefawmfod uGefjrLepfygwDrsm;taejzifh pGJpGJNrJNrJcH,lxm;&aom tcsuf
xm;onf/ xdkYtjyif ocifav;armifESifhywfoufí uRefawmf wpfcsuu f kd uReaf wmfawG;rdwikd ;f nDñwG af &;jyo&mwGif tcuftcJ
&So
d nf[í l xifryd gonf/ xdt k csuu f m; tjcm;r[kw?f uGejf rLepf
auseyfaomtaMumif;wpfcrk mS ocifav;armif wdAYk rmhtpnf;t½H;k
ygwDonf rnfoaYkd omtajctaersKd ;wGirf qdk ygwD\OD;aqmifru I kd
Ouú|jzpfcJhpOfumvu nDvmcHwpfckwGif wdkYArmtpnf;t½Hk;\
tcdkiftrm taotcsm&,lxm;&rnf[laomtcsufjzpfonf/
0g'onf qdk&S,fvpf0g'jzpfonf/ vGwfvyfaomjrefrmEdkifiHwGif
þodkYqdk&jcif;rSm tjcm;aMumifhr[kwf/ uGefjrLepfygwDrnfonf
qdk&S,fvpf0g'udkusifhoHk;rnf[k aMunmcJhzl;onfudk uRefawmf tvk y f o rm;vl w ef ; pm;\ a&S U aqmif w yf O D ; jzpf o nf /
rSwfrdaeygonf/ tvk y f o rm;vl w ef ; pm;onf tjcm;aom vl w ef ; pm;rsm;
þokYd qd&k , S v
f pf0g'udk jrefrmjynfwiG u f siohf ;kH rnf[k Edik if aH &; ay:wGif acgif;aqmifrI&&Sdap&rnf[lí cH,lxm;aom tcsuf
acgif;aqmifwpfa,muftaeESifh xkwfazmfaMunmolrSm ocif jzpfonf/
av;armifonf yxrOD;qHk;aMunmoljzpfygonf/ þtcsufonf uGefjrLepfygwD0ifrsm; OD;aESmufxJwGif
tvm;wlaMunmcsufudk aMunmcJholrSm a'gufwmbarmf pGJNrJaeaom cH,lcsufjzpfonf/ uRefawmfonfvnf; rlvtpu
jzpfNy;D qd&k ,S vf pf0g'[k raMunmbJ qif;&Jom;0g'[lí aMunmcJh xkduJYokdY cH,lxm;cJYygonf/
onfudkvnf; uRefawmf rSwfrdaeygonf/ odaYk omf þcH,cl surf sKd ;udk vufawGUtaumiftxnfazmf&m
xdaYk Mumifh jrefrmEdik if w
H iG f qd&k ,
S vf pf0g'xGe;f um;vmvdrrhf nf wGif tcuftcJrsm;pGm awGU&\/ aemifuv kd nf; BuKH awGU&rnf[í l
[kawG;rdygonf/ xdkodkYqkd&S,fvpf 0g'xGef;um;a&;rSm uGefjrLepf uRefawmfhpdwfwGif xifjrifrdcJhygonf/
ygwDEiS hf qd&k ,S vf pfygwDwaYkd ygif;pyfrNd y;D vuf0n J ñ D w G af &;taejzifh *syefqefYusifa&;vkyfief;BuD;udkvufOD;&,lcJhaom uGefjrLepf
aygif;rdygap[k awG;rd\/ xdx Yk ufyí kd rl xkyd gwDBu;D wdo Yk nf Adv
k cf sKyf ygwDonf zufqpfawmfvSefa&;umvwGif wyfrawmfESifhjynfolY
260 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 261
ta&;awmfyHkygwDwdkYay:wGif acgif;aqmifrI&atmif r,lEdkifcJhyg/ wd\ Yk zwyvtzGUJ u oabmwlMu\/ odaYk omf þtajccHru l ykd if
r[mrdwyf gwDtaeESio hf m aqmif&u G Ef ikd cf yhJ gonf/ tb,faMumifh ud, k b hf ufuwwfEikd o f rQ rsKd ;cspAf rmhwyfrawmf\a&SUa&;udMk unfNh y;D
qdkaomf zufqpfqefYusifa&; jynfolYvGwfajrmufa&;[laom pDpOf&efaqG;aEG;rnf[í l oabmxm;&Sad ernf[k uReaf wmfxifyg
awmfveS af &;vkyif ef;pOfBu;D onf uGejf rLepfygwD\acgif;aqmifrx I uf onf/ Adv k cf sKyw f o Ykd nf ,aeY oD&v d uFmEdik if H ac: oD[Vkd u f Re;f uE´D
BuD;rm;us,f0ef;aomaMumifh jzpfygonf/ NrdKUwGif þudpöESifhywfoufNyD; aqG;aEG;rnf[lí owif;jzpfae&m
xdaYk Mumifh uGejf rLepfygwDonf trsKd ;om;nDñw G af &;ESiv
hf uf0J Advk o f ed ;f wefu wyfrawmfupd aö qG;aEG;Ny;D rS qdo k nfrmS þowif;
nDñw G af &;udk xdcu kd yf sujf ym;aprnhv f yk af qmifrrI sKd ; rvkyrf yd gapESihf aMumifh ajymjcif;jzpfayonf/
[k uRefawmf qkawmif;aerdygonf/ Adv
k cf sKyw f o Ykd nf 1945 ckEpS ?f pufwifbmv av;&ufaeYwiG f
uRefawmfonf wdkif; (4) ppfXmecsKyf½Hk;rSmyif qufvuf &efuek rf S uE´o D oYkd mG ;&efxu G cf MhJ u\? umvuwåm;rSwpfqifh uE´o D Ydk
aexdik &f if; wyfrawmfrS Ekwx f u G cf iG &hf rnft h csed u f o kd m apmifah erd ul;Muonf/ 1945 ckESpf? pufwifbmv 6 &ufaeYwGif uE´DNrdKU&Sd
ygonf/ Adkvfodef;wefurl wyfrSEkwfxGufNyD;aomtcg rEÅav;&Sd ta&SUawmiftm&S r[mrdww f yfrawmfwyfaygif;pk ppfaoemywd
olrY cd ifxH acwåjyefNy;D &efuek Nf rKd UwGijf yefí uGejf rLepfygwD\ wm0ef ½Hk;csKyf r[mrdwfwyfaygif;pk ppfaoemywdcsKyf tuf'fr,f&,f
udkxrf;rnf[k ajymygonf/ AdkvfvSarmfurl ygwD\qHk;jzwfcsuf AdkvfcsKyfBuD;armifhbufwef OD;aqmifaomtzGJUESifhrsdK;cspfArmY
twdik ;f wyfxrJ mS yif ae&pfc[ hJ qk vkd Qiv f nf; wyfrmS aernf/ ygwDu wyfrawmfa&SUa&;udk aqG;aEG;Muonf/ jrefrmud, k pf m;vS,t f zGUJ udk
wyfrSxGuf[kajymvQifvnf; xGufrnf[k ajymygonf/ Adkvf Adv
k cf sKyaf tmifqef;uacgif;aqmifNy;D Adv k rf LS ;Bu;D vusmf ? Adv k rf LS ;Bu;D
ode;f wefu Adv k v
f aS rmftm; wyfrmS ae&ef tBujH yKygonf/ ]]ckawmh ae0if;? Adv k rf LS ;Bu;D aZ,s? Adv k rf LS ;Bu;D ausmaf Zm? Adv k rf LS ;Bu;D armifarmif?
r[kwfao;ygbl;Asm? AdkvfcsKyfwdkYwyfrawmfudpö aqG;aEG;NyD;umrS AdkvfaZmfrif;? ocifoef;xGef;?OD;bab? apmbOD;BuD;? OD;wifxG#f?
qHk;jzwfwmaygh}} [k ajymygonf/ OD;ndKxGef;wdkY yg0ifMuonf/
þae&mwGif ]]AdkvfcsKyfwdkY wyfrawmfudpöaqG;aEG;NyD;umrS}} AdkvfcsKyfBuD;armifhbufwefwdkY r[mrdwfwyfaygif;pkbufrS
[laompum;udk Mum;jzwf azmfjyvdkayonf/ vnf; qm0DvsHqvif;? qmrGefaw*lpawmzdkY?a&wyfAdkvfcsKyfBuD;
'kw, d urÇmppfBu;D Ny;D oGm;Ny/D zufqpfwu Ykd kd wdu
k &f mwGif rsKd ;cspf a'gufuvyfyif;eif;tygt0if tiftm;20 cefY wufa&muf
Armhwyfrawmfonf wdkufrnf[k qHk;jzwfNyD;wdkufcJh\/ r[mrdwf aqG;aEG;cJhMuonf/
wdkYESifh qufoG,frdaomtcg vufeufponfwdkYtultnD&cJh\/ aqG;aEG;yGJ&v'frSm-
r[mrdww f b
Ykd ufuvnf; rsKd ;cspAf rmYwyfrawmf\ vkyaf qmifru I kd 1/ rsdK;cspfArmYwyfrawmfrS ArmhwyfrawmfodkY toGifajymif;
todtrSwfjyK\/ zGUJ pnf;&ef/ rsKd ;cspAf rmYwyfrawmfrS wyfrawmfom; 5200
xdaYk Mumifh rsKd ;cspAf rmYwyfrawmfukd NAw d o d Qtpd;k &\ bm;rm; udk tNrJwrf;ArmhwyfrawmfwGif qufvuf trIxrf;&ef?
½dkifz,fwyfESifhyl;aygif;zGJUpnf;rnf[laomrludk rltm;jzifh AkdvfcsKyf qE´&Sdaom tjcm;wyfrawmfom; 200-300 xuf rydk
262 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 263
aom ta&twGuu f vkd nf; t&eftjzpfvufc&H ef oabm ygwD\vrf;ñTerf u I kd emcH&efjzpfonft h wGuf Edik if aH &; avmuwGif
wlonf/ b,fodkYvIyf&Sm;&rnfudk apmifhqdkif;&efomjzpfonf[k awG;aerd
2/ rsdK;cspfArmYwyfrawmft&m&SdxJrS t&m&Sd 200ESifh t&ef ygonf/
t&m&Sd 50 udk tNrw J rf;ArmhwyfrawmfwiG f yg0ifciG jhf yK&ef/ apmifq h ikd ;f ae&if;yif 1946 ck ESpq f ef;cJyh gonf/ Adv k o f ed ;f wef
xdkYtjyif aemufxyfoabmwlnDcsuft& t&Ht&m&Sd 200 xHrS zwyv yxrtBudrfnDvmcHBuD; usif;yrnf[lí od&yg
udv k nf; a&G;cs,o f ifwef;ay;&ef ? xdt k &m&Sd 200 onf aemiftcg onf/ yJcl;NrdKUudk jzwfoef;NyD; e,frS nDvmcHwufvmaom
'dkrDeD,Htqifhtwef;&Sd ukd,fydkiftkyfcsKyfcGifh& jrefrmEdkifiH\ ud,k pf m;vS,af wmfBu;D rsm;onf um;rsm;jzifh &efuek b f ufoYkd oGm;ae
wyfrawmfudk wdk;csJUaomtcg odkYr[kwf jynfolUppfvufeufudkif Muonfudk tm;&zG,fawGU&ygonf/
tzGJU zGJUpnf;aomtcg tpdk;&todtrSwfjyK jyefvnfzGJUpnf;a&; uRefawmfhtzdkYrl &efukefodkY oGm;cGifhrBuHKao;aomaMumifh
aumfrwDu ppfaq;a&G;cs,fNyD; wyfrawmft&m&Sdrsm;tjzpf ocifwifjrESiv hf nf; rawGU&yg/ olUxHrS owif;pum;rsm;udv k nf;
cefYxm;&ef/ rMum;& jzpfaeygonf/
a&G;cs,fxm;aom rsdK;cspfArmYwyfrawmft&m&Sdrsm;xJrS zwyvnDvmcHrwdkifrD 1945 ckESpf? Edk0ifbmv 18 &ufaeY
oifah vsmo f nf[k txl;a&G;cs,x f m;olrsm;udk tdE,
d´ Edik if EH iS Nhf Aw
d o
d Q wGif zufqpfwdkufzsufa&;jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf Ouú|
Edik if &H dS t&m&St d qifh ppfynmoifausmif;rsm;ü ppfynmoifMum;cGihf Adv
k cf sKyaf tmifqef;u jynfot Yl pnf;ta0;Bu;D udak c:,lNy;D 1945
jyK&efpaom tcsufrsm;yg0ifavonf/ ckESpf? Mo*kwfv 19&ufaeYu aeol&deftpnf;ta0;ESifh ywfouf
aemifwGifod&onfrSm uED´pmcsKyfwGif jrefrmbufrS AdkvfcsKyf aom owday; today; rdefYcGef;udk ajymcJhonf/ xdkrdefYcGef;udk
atmifqef;ESifh ocifoef;xGef;wdkY vufrSwfxdk;aMumif;? 1945? owif;pmtcsdKUwGif owdå&SdvQifa&G;aumufyGJvkyfMu&atmif[k
pufwifbmv ckepf&ufaeY&ufpGJjzifh csKyfqdkaMumif;od&ygonf/ acgif;pD;pmvHk;rJBuD;wyfNyD; azmfjycJhonf/ xdktpnf;ta0;wGif
uReaf wmfonf yJc;l wdik ;f (4) rSmyifaeNy;D &vmaom owif; AkdvfcsKyfuyg aeol&deftpnf;ta0;wGif wyfrawmfudpöESifh
pmrsm;? pm&Gupf mwrf;rsm;udzk wfNy;D pOf;pm;aerdygonf/ uReaf wmf ywfoufí oD;jcm;tpD&ifcw H ifjyygvdrrhf nf/ tcsuw f pfcsuo f m
wdkY\ wdkif;rSL;AdkvfrSL;BuD;ausmfaZmESifh 'kwdkif;rSL;Adkvfodef;wefwdkYrSm tpD&ifcHvdkygonf/ ArmhwyfrawmfudpöESifhywfoufí rvdkvm;
&efuek w f iG f taersm;yHyk ifjzpfonf/ yJc;l okYd cPavmufom jyefvm aom yk * ¾ d K vf r sm;onf Armh w yf r awmf u d k t*F v d y f t pd k ; &
wwfygonf/ vufatmufcHwyfrawmftjzpf xm;&rvm;[k tjypfajymMuyg
xdkokdYapmifhqdkif;aeqJrSmyif uE´DpmcsKyft& rsdK;cspfArmY onf/ uREyfk u f xdu k o hJ Ydk tjypfajymolrsm;udk t*Fvyd t f pd;k &tkycf sKyf
wyfrawmf\a&SUa&;tvm;tvmrSm yHkay:vmNyD jzpfonf/ vsuf&Sdao;aom ArmjynfwGif t*Fvdyftpdk;&vufatmufcH
uRefawmfhtzdkY wyfrSxGuf&efqHk;jzwfcsufcsxm;\/ a&SUvkyf&rnfh ppfwyftjzpf rxm;vdkY&SdvQif b,fvdkvkyfxm;&rSmvJ[k ar;vdkyg
vkyfief;wdkYwGif uRefawmfonf uGefjrLepfygwD0ifwpfOD;jzpf&um; onf/ uREkfyfwdkYu uREkfyfwdkYwdkif;jynfudk uREkfyfwdkYoabmus
264 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 265
uREkfyfwdkYtusdK;twGuf pDrHzefwD;EdkifaomvGwfvyfa&;udk tvdk&Sd aqmif&u G cf o
hJ nft h wGuf Armhwikd ;f jynfEiS Ahf rmvlrsKd ;wd\ Yk *kP&f nf
Mu\/ xdkvGwfvyfa&;&&m&aMumif; uREkfyfwdkY BudK;pm;cJh\/ onf v nf ; aumif ; ? Armh v G w f v yf a &; vk y f i ef ; tqif h o nf
aqmif&GufcJh\/ þokdY uREkfyfwdkYaqmif&GufcJhyHkudk wkdif;jynf vnf;aumif;? urÇmhwpfckvHk;u todtrSwfjyKcH&onfhtajcodkY
wpfjynfv;kH todjzpf\/ odaYk omf uREyfk w f Ykd tvd&k adS om vGwv f yfa&; a&mufcJhNyD/ Armhwyfrawmf\ ppfvkyfief;rsm;onf NyD;qHk;cJhNyD/
onf uREyfk w f vYkd uf0,f r&&Sad o;/ xdu
k o hJ Ydk uREyfk w f v
Ykd w
G v f yfa&; Armhwyfrawmfonf wm0efauscNhJ y?D wyfrawmfjyifbuf&dS Edik if aH &;
r&ao;onfrSm uREkfyfwdkY wdkif;jynfvGwfvyfa&;vkyfief;tiftm; orm;rsm;ESiw hf ikd ;f oljynfom;rsm;u use&f adS o;aom vGwv f yfa&;
onf vGwfvyfa&;&Edkifonftxd rjynfhpHkao;íomjzpfaMumif;/ vkyif ef;rsm;udk qufvufvyk u f ikd &f mwGif Armhwyfrawmf\ &nf&, G f
ArmhwyfrawmfudpörSm vufiif;tm;jzifh tzsufodrf;cH&rnf csut f wdik ;f vsijf refpmG atmifjrifEikd &f ef uREyfk f Edik if aH &;e,ftwGi;f
avm? odkYwnf;r[kwf ppfwyftjzpfwnf&Sd&ef BudK;pm;rnfavm? odkY jyefvnf0ifa&muf&jcif;jzpfonf/ þum;wyfrawmfESifh
tar;ESpf&yfudkrlwnfí uREkfyfvkyfudkifcJhjcif;jzpfonf/ þudpörSm ywfoufí ajymqdkvdkaomtcsufrsm;yifwnf;/
vufiif; ta&;qdkvufiif;qHk;jzwf&rnfhudpöjzpfojzifh ArmEdkifiH azmfjycJo h nfh Adv k cf sKyaf tmifqef;\rdecYf eG ;f udzk wfNy;D onft h cg
vGwfvyfa&;&onftxd a&TUqdkif;xm;Edkifaomudpör[kwfay/ wyfrawmf\taetxm; vGwv f yfa&;BuKd ;yrf;rIEiS yhf wfoufaom
vufawGUtaetxm;ESpfrsdK;vHk;udk oabmaygufvdkufygonf/
xdu k ohJ Ydk vGwvf yfa&;&onftxd Armhwyfrawmfukd tzsut f odr;f
Edik if aH &;ESiyhf wfoufaom qifjcifww kH &m;udk &vdu k yf gao;onf/
rcHvdkvQif t*FvdyfESifh ppfwdkuf&efom&Sdonf/ odkYaomf ppfwdkuf
EdkifiHa&;qdkonfrSm pdwfvdkufrmefygvkyfír&? vufawGUusus
jcif;jzifh EdkifiHvGwfvyfa&;twGuf aqmif&Gufjcif;rnfonfrSm
jzpfEdkifwmudkvkyf&yguvm;[laom todÓPfudk &vkdufygonf/
uav;upm;ovdk pdwfxifwdkif;jyKusifhtyfonfht&mrsKd; r[kwf xdaYk Mumifh uReaf wmfonf zwyv nDvmcHBu;D rSowif;wku Yd kd
ojzifh t*Fvdyfvufatmufü xm;yifxm;&apumrl ppfwyftxd em;pGifhaerdygonf/
wnf&Sd&ef y"mejzpf&um; rlvuyif uREkfyfwdkY &Sif;&Sif;vif;vif; 1944 ckEpS ?f Mo*kwv f wGif yJc;l NrKd ü pwifaqG;aEG;Ny;D &efuek Nf rKd U
qdxk m;cJah yonf/ aeol&ed jf ynfot Yl pnf;ta0;Bu;D ü uREyfk \ f Ouú| AkdvfcsKyfatmifqef;tdrfü zGJUpnf;cJhaom zwyvtzJGUBuD;onf
rdefYcGef;udkjzpfap? wyfrawmfESifhqdkifaom qHk;jzwfcsufudkjzpfap 1945 ckESpf? Mo*kwfv *syefrsm;vufeufcsNyD;aomtcg zuf q pf
aoaocsmcsmzwfMunfu h þtcsurf sm;onf &Si;f vif;oGm;ygvdrfh qefYusifa&; jynfolYvGwfvyfa&;tzJGUcsKyf [lí trnfajymif;
rnf/ wyfrawmfESifhywfoufaom oD;jcm;tpD&ifcHcsufudkvnf; cJhonf/ þodkY zwyvrS zqyv [kajymif;&jcif;rSm q&m'D;'kwf
cifAsm;wdkY Mum;emonfhtcg &Sif;vif;ygvdrfhrnf/ trSefpifppf þ OD;bcsKd u zwyvtrnfxuf zqyvtrnfu "mwfoabmt&
tpD & if c H p mud k atmuf w d k b mv 6&uf a eY A[d k O D ; pD ; tzG J U ajymif;&eftBuHjyKonfudk AdkvfcsKyfatmifqef;u vufcHonfh
tpnf;ta0;wGif wifjyonfhtcg owif;pmwdkufrsm;odkYvnf; twGuf zwyv rS zqyv [lí trnfwGifcJh\/
a0iScJhNyD;jzpfaMumif;? Armhwyfrawmfonf ArmjynfvGwfvyfa&; zqyvtzGUJ csKy[ f k trnfjyifqifzUJG pnf;aomtcg jrefrmEdik if H
vkyif ef;twGuf rdrpd rG ;f tm;&So
d rQ aqmif&u G cf NhJ y;D jzpfayNy/D ¤if;wdYk tESHYtjym; NrdKUwdkif;&Gmwdkif;wGif zqyvtzGJUcGJrsm;zGJUpnf;NyD; vlxk
266 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 267
pnf;½H;k a&;vkyif ef;rsm; aqmif&u G cf o
hJ nf/ 1946 ckEpS ?f Zefe0g&Dv aMumufrufzG,faumif;aom uEÅm&c&D;vnf;r[kwf? b,fol
17 &ufwiG f wpfEikd if v H ;kH wGi&f adS om zqyvtzGUJ cGrJ sm;udk tajccHNy;D aoao iawrmvQifNyD;a&m? pdwfaZmESifhvkyfaom ta&;udpö
zqyvjynfvHk;uRwfnDvmcHBuD;udk a&Twd*Hktv,fypö,HwGif vnf;r[kw/f uREyfk w f yYkd wf0ef;usiüf ay:aygufjzpfymG ;vsu&f adS om
usif;ycJhonf/ xdknDvmcHBuD;wGif zqyvtzGJUcsKyfOuú| AdkvfcsKyf tajctaeay:wGif arQmfac:íaqmif&Guf&rnfjzpfaom ta&;
atmifqef;u 1946 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 20&ufaeYü rdecYf eG ;f ajymcJh udpöomvQifjzpfayonf/
onf/ twdkcsKyf&vQifEdkifiHa&;qdkonfrSm uREkfyfwdkYaeYpOfESifhtrQ
tqdkygrdefYcGef;wGif uRefawmf oabmusaomtydkif;rSm vlaY vmuwGif awGUBuKH ae&aomudpyö if jzpfayonf/ wpfenf;tm;
bmoma&;ESiEhf ikd if aH &;[laomtydik ;f jzpfygonf/ Adv k cf sKy\
f rl0g'rSm jzifhqdkaomf EdkifiHa&;qdkonfrSm vlUudpö[kqdk&ayrnf/ uREkfyfwdkY
atmufygtwkdif;jzpfygonf/ pm;rI? aomufrI? aerI? xkdifrI? oGm;rI? vmrItpkpkonf EdkifiHa&;yif
]]EdkifiHa&;rnfonf ,kwfrmnpfax;onf[k qdk&rnfavm/ jzpf\/ uREkfyfwdkUonf EdkifiHa&;udk rqifrjcif rawG;rdapumrl
pifppfrSm EdkifiHa&;onf ,kwfrmnpfax;onfr[kwf? EdkifiHa&;udk Edik if aH &;onf uREyfk wf EYkd iS thf Nrw
J ap qufo, G af e\/ uREyfk w
f o
Ykd nf
npfax;atmifvkyfolwdkYomvQif ,kwfrmjcif;jzpfonf/ EdkifiHa&; EdkifiHa&;udk a&Smif&Sm;apumrl EdkifiHa&;onf uREkfyfwkdY\ tdrf?½Hk;?
qdw k mbmvJ[k ar;zG,&f v dS m\/ uREyfk w f o Ykd nf omrefyx k Zk Ofrsm; tvkyf½HkponfwdkYü ay:aygufvsuf&Sd\/ þXmersm;ü uREkfyf
jzpfaomaMumifh Edik if aH &;udrk vkyo f if/h Edik if aH &;onf tvGejf rifjh rwf wdkYonf aeYpOfESifhtrQ EdkifiHa&;udkyif vkyfaeMu&ayonf/
onft h wGuf uREyfk w f EYkd iS rhf wefr&m av;jrwfpmG arQm½f &I efomvQif tvkyform;onf tcaMu;aiGtwGuf tvkyfvkyf&\/ awmifol
&Sdonf[líqdkrnfavm? odkYwnf;r[kwf EdkifiHa&;onf tcsdKUaom v,form;onf 0rf;pmtwGuf v,f,mvkyf&\/ ukefonfyGJpm;
vlnmvlvrd w f o
Ykd nf awmtHu k em; aus;awmom; vl½;kd vltwdu Yk kd ponf w d k Y o nf toD ; oD ; 0if a iG & &ef vk y f M u&\/ tcsKyf r S m
twdwfwabmif penf;ba0gwdkYudk wGifwGifBuD;a[majymí pm;aomufaexdkifa&;twGufyifjzpf\/ tvkyform;onf tc
xdok wl \ Ykd raemtBuKd uu f v kd ukd íf tidu k zf rf;Ny;D aemuf pm;ayguf aMu;aiGukd wd;k wuf&í &Ny;D vQif pm;omaomufomtajctaeudk
xGifMuonfhudpö[kqdk&rnfvm;? odkYwnf;r[kwf EdkifiHa&;onf &vkd\/ awmifolv,form;onf rdrd\v,fajrudk wdk;wuf
uEÅm&c&D;yrm aMumufrufzG,faom? tEÅ&m,frsm;pGm&Sdaom aumif;rGeaf pí oufomacsmifcsv d \ kd / pma&;pmcstD rIxrf;wdo Yk nf
ta&;udpöjzpfaomaMumifh uREkfyfwdkYonf wwfomvQif a&Smif&Sm; vnf; ½Hk;ü wukyfukyfvkyfae&aom b0xufvGwfvGwfvyfvyf
oifhonf[kqdk&rnfavm? odkYwnf;r[kwf EdkifiHa&;onfuREkfyfwdkY acsmifacsmifvnfvnf&adS om tajctaea&mufvMkd u\/ ukeo f nf
ajymavhajymx&Sdonfhtwdkif; trsdK;bmomomoema&;[líyif yGpJ m;wdv Yk nf; vG,v f , G u f u l wl ;kd csUJ í ul;oef;a&mif;0,fvMkd u\/
qdk&rnfavm? EdkifiHa&;oabmtrSefrSm uREkfyfwdkYvlom;rsm;ESifh þuJhodkY vlwdkif;vlwdkif; rdrdwdkY\tcGifhta&;udk &,lvdkjcif;onf
rwefr&m jrifhjrwfvGef;onfvnf;r[kwf? edrfhusvGef;onfvnf; EdkifiHa&;yifjzpf\/ okdY&mwGif uREkfyfwdkY aeYpOfESifhtrQ BuHKawGUae
r[kwf? rsufvSnfhaA'ifenf;vnf;r[kwf? t*¾d&wfvnf;r[kwf? &aom aexd k i f p m;aomuf r I o nf ajymif ; vJ v suf & S d o nf h
268 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 269
tm;avsmfpGm uREkfyfwdkYEdkifiHa&;onfvnf; ajymif;vJvsuf&Sdonf/ udk;uG,fonfhbmoma&; ESpfXmepyfMum;wGif pnf;xm;&ayvdrfh
uREkfyfwdkYtm;vHk; oufoufomom acsmifacsmifcsdcsd vlwef; rnf/ tb,faMumifq h akd omf Edik if aH &;ESibhf moma&;rSm oabmrwl?
aphatmif aeEdik &f ef tcGit hf a&;rsm;ydrk &kd &SEd ikd af tmif uREyfk wf o Ykd nf wpfru l jJG ym;wjcm;jzpfaomaMumifw h nf;/ bmoma&;ESiEhf ikd if aH &;udk
vGwv f yfa&;udk awmifw h Muayonf/ vGwv f yfa&;qd&k mü aea&; a&mpyfygrl bmoma&;\oabmw&m;udk qefu Y si&f ma&mufay\/
xdkifa&;vGwfvyfrI? vlwpfOD;wpfa,muftaeESifhvnf;aumif;? taMumif;rlum; bmoma&;onf aemifwrvGefb0rsm;udk (0g)
wpfrsdK;vHk;taeESifhvnf;aumif; wdk;wufBuD;yGm;atmif pDrH avmukw&å m a&S;½IonfjzpfaomaMumifh avmuta&;ESihf rsm;pGm
aqmif&GufEdkifatmif vGwfvyfrI? uREkfyfwdkY\um,? ÓP? pdwå roufqdkifacs/ EdkifiHa&;rSmum; avmuDa&;&momjzpfay\/
tqift h wef;wd;k jrifah tmif aqmif&u G Ef ikd &f ef vGwv f yfrw I pYkd onf vk y f i ef ; oabmrS m vl r I w d k ; wuf a &;ES i f h b moma&;wd k Y
wdkYudk qdkvdkayonf/ þvGwfvyfrI&,lvdkrIonfyifvQif EdkifiHa&; onf tajccH o abmxm;tm;jzif h qef Y u sif p &mtaMumif ;
jzpf\/ odjYk zpf&um; Edik if aH &;onf vlraI &;rQomjzpf\/ odyYk gvsuf r&Sd[k ,lqrdayonf/ bmomw&m;u opömarwåmESifh or®m
ESihf tcsKd Uaomolrsm;onf Edik if aH &;onf ,kwrf mnpfax;onf[k tmZD0 or®mur®EÅponfwdkYudk "r®taeESifha[mMum;aecJh&m
qdMk u\/ tcsKd Uuvnf; Edik if aH &;onf ud;k uG,&f m bmomw&m;yif vlrIwGifvnf; þ"r®wdkYudk av;pm;Muayonf/
jzpfouJo h Ykd qdMk ujyef\/ xdok w l \
Ykd t,ltqwdrYk mS tvGv J rJG mS ;rSm; odkYygvsufbmomw&m;\emrudktvGJoHk;pm;jyKNyD;vQif vl
uGJuGJjym;jym;&SdMuay\/ EdkifiHa&;udk bmomw&m;jzpfouJhodkY wpfO;D onf wpfO;D \ qifjcifww kH &m; uif;rJjh cif;udk taMumif;jyKí
ajymqdMk uaomolrsm;rSm ,kwrf mnpfax;aom Edik if aH &;orm;rsm; rw&m;aomtrIwdkYudk jyKonf&dSaomf ywf0ef;usif&Sdvlpkonf xdk
yifvQifjzpfay\/ xdkolwdkY\&nf&G,fcsufrSm þuJhodkY BuD;BuD; rw&m;rIudk vspfvsL½Ijcif; b,fenf;ESifhrQ jyKEdkifrnfr[kwfay/
us,fus,f vnfq,fíajymjcif;tm;jzifh jynfolwdkY\ pdwfudk tu,fí bmomudktrSDjyKNyD; toufarG;olwdkYonf bmom\
&IyfaxG;apí taMumif;tusdK; taumif;tqdk;udk a0zefjcif;iSm trnfudkoHk;vsuf w&m;"r®jzpfav[ef a[majymcsufwpfckudk
rpGrf;Edkifatmifvkyfjcif;rQomjzpfay\/ trSefrSm xdkolwdkYjyKvkyfrI jyKvQif vltrsm;udk epfemaprnfjzpfaomaMumifh uREkfyfwdkYonf
onf EdkifiHa&;r[kwf ? rdrdwdkYtaumufÓPfudkoHk;í rdrdwdkY vlYcsrf;omudk vdkvm;onfhtm;avsmfpGm wm;jrpf&ayvdrfhrnf/ þ
BuD;yGm;a&; wpfeyfpm;EdkifiHa&;yifjzpfay\/ Oya'oonf uREkfyfwdkYuxGifvdkufaom Oya'or[kwfacs/
ud;k uG,o f nfb h moma&;rSm vltoD;oD;wd\ Yk ouf0if,MkH unfrI uREkfyfwdkY&mZ0ifwGif tvGefausmfMum;xif&Sm;aom taemf&xm
jzpf\/ EkdifiHa&;rSmum;vltoD;oD;wdkY\ aygif;oif;qufqHrI odyÜH bk&ifrif;jrwfonf þOya'udk xdxda&mufa&muf vdkufem
twwfomvQijf zpf\/ odyt HÜ wwftaetm;jzifh Edik if aH &;onf vl aqmif&GufcJhzl;avonf/
toD ; oD ; wd k Y \ tcG i f h t a&;ud k apmif h a &S m uf & ayvd r f h r nf / &mZ0ifuMkd unfrh l w&m;udrk í DS toufarG;Muaomolrsm;udk
tcGifhta&;rsm;wGif vGwfvyfpGmbmomudk;uG,fEdkifrIvnf; yg0if cGJjcm;íodEdkifMuayvdrfhrnf/ uREkfyfwdkYvlrIudk bmomw&m;onf
avonf/ þtcGifhta&;ay;&müyif uREkfyfwdkYonf EdkifiHa&;ESifh ½IyfaxG;aponfr[kwf? bmomw&m;udkrSDí toufarG;Mu
270 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 271
ukefaom olwdkYomvQif ½IyfaxG;apMu\/ bmomw&m;udk uREkfyfwdkY\oHCmawmft&Sifjrwfrsm;onf uREkfyfwdkY\ xl;uJaom
Munfjh yefrl bmomw&m;onf þuJo h aYkd om vlrsKd ;udk tm;ay;jcif; aus;Zl;Oyum&rsm;udk cHawmfrlxdkufMuay\/ uREkfyfwdkYEdkifiHwGif
r&So d nfukd awGUjrifMu&ayvdrrhf nf/ odaYk omfvnf; toD;oD;aom rsm;aomtm;jzifh Ak'¨bmomudk rxdcdkufapbJ ajymvdkonfrSm
bmomw&m;wdkYudk rSDítoufarG;Muolrsm;&SdcJhzl;avNyD/ Oa&my ESpfaygif; 2500 twGif; vdrf;uyfívmcJhaom aMu;an§mfwdkUudk
wdkufü &[ef;rif;MuD;rsm;ESifh{u&mZfrif;wdkYtcsif;csif;jzpfyGm;cJhyHk? uReyf w f yYkd w
G w
f ukd Ef ikd cf yhJ gvQif Ak'b ¨ mom omoema&mifonf urÇm
uREkfyfwdkYEdkifiHü t&nf;BuD;rsm;ESifhtaemf&xmrif;jrwfawGU&yHk? ay:wGif txGef;ajymifqHk;jzpfvmvdrfhrnf[lí ,lq&ayrnf/
taemufEdkifiHBuD;rsm;e,fcsJU&mwGif or®musrf;pmudkifolwdkYu odjYk zpfaomaMumifh ,ckoC H mawmft&Sijf rwfrsm;tm; oD;jcm;
a&SUoGm;vkyfí tvHudkifolwdkYESifhukefonfwdkYu aemufrSvdkuf&yHk avQmufxm;vdkygonfbk&m;/ t&Sifbk&m;wdkYonf tvGef xl;uJ
taMumif;pHkudkaxmufxm;vsuf rnfonfhumva'oürqdk aom Ak'¨omoemawmf0efxrf; &[ef;jrwfrsm;jzpfawmfrlMuyg
bmomw&m;udrk í DS toufarG;Muolrsm;&Scd zhJ ;l aMumif;udk uREyfk w f Ykd onf/ t&Sifbk&m;wdkYu omoemawmfa&mif xGef;ajymifatmif
owd&SdMuayvdrfhrnf/ ,ckbmomw&m;udkrSDí toufarG;Muol tm;xk w f a wmf r l M uyg/ urÇ m avmuBuD ; ud k omoema&mif
rsm;[kqdk&mü &Sif;vif;&efvdkayao;\/ bkef;BuD;yifac:ac: tvif;ay;awmfrMl uyg/ odrYk o S mvQif urÇmolurÇmom;wdYk arwåm
&[ef;yifac:ac: ESprf sKd ;ESppf m;&S\ d / wpfrsKd ;rSm bmomw&m;udrk í DS w&m;yGm;rsm;í or®pw d Eå iS n
hf &D if;tpfukd armif&if;ESruJo h Ydk aeEdik f
toufarG;olrsm;omjzpfí bmomw&m;jyefYyGm;wdk;wufrIudk Muygvdrfhrnf/ t&Sifoljrwfrsm;udk bk&m;wynfhawmfwdkY udk;uG,f
owdjyKjcif; tm;xkwfjcif;r&Sday/ bmomw&m;ESifh qefYusifaom qnf;uyfyg\/ wpfurÇmvHk; udk;uG,fqnf;uyfonfudkvnf;
trIrsKd ;udyk ifjyKMu\/ wpfrsKd ;rSmum; bmomw&m;wd;k wufjyefymG ;rI jrifcsifygonf/ wynfhawmfwdkYEdkifiHwGifomru wpfurÇmvHk;rSyiff
udkav;pm;í avmuDom;wdkY\trIudk a&S;&Ijcif;r&Sday/ arwåmw&m; or®pdwåoabmxm;udk jyKjyifEdkifaom pGrf;yum;
uREyfk w
f wYkd idk ;f jynfwiG f oHCmawmft&Sijf rwfrsm;onf &mZ0if t&Sib f &k m;wdrYk mS &Syd gonf/ þpGr;f yum;udo k ;kH &mü atmifjrifawmfrl
wpfavQmufvHk; uREkfyfwdkYvlrsdK;\ a&SUu rm;rm;rwfrwf&yfvsuf ygvQif rEkówpfrsdK;vHk; tpOftqufESpfy&dapä' &Snfvsm;pGm&Sdcdk;
jrifhjrwfaomtrIrsdK;ukdom jyKcJhMuayonf/ a&S;acwfrsm;ü ylaZmfMuygvdrrfh nf/ þuJo h Ykd aqmif&u
G rf o
I nf omoemawmfbuf
oHCmawmft&Sifjrwfrsm;onf uRefyfwdkYwpfrsdK;vHk;udk ynmoif rSomMunfhí jrifhjrwfonfr[kwfyg/ wynfhawmfwdkY\ EdkifiHESifh
ay;&efwm0efukd xrf;aqmifcMhJ uayonf/ ,ckacwfüyif awm&Gm vlrsdK;twGuf tjrifhjrwfqHk;aomEdkifiHa&;udkvnf; aqmif&Guf&m
rsm;wGif oHCmawmft&Sifjrwfrsm; ynmoifMum;ay;vsuf&SdMu vnf;a&mufygonfbk&m;/ wynfhawmfwdkY EdkifiHt&yf&yfodkY
aomaMumifh ajrmufjrm;pGmaom trsdK;om;wdkYonf pmaywwf <ua&mufawmfrNl y;D vQif arwåmw&m;rsm;udv k nf; a[mMum;awmfrl
ajrmufMuayonf/ tcsKyrf mS oHCmawmft&Sijf rwfrsm;\ apwem Muyg/ jrifjh rwfaom vGwv f yfa&;w&m;udv k nf; a[mawmfrMl uyg/
vkUH vaMumifh uREyfk w f \
Ykd pdw"f mwfjrifjh rwfrt
I oGitf jyif ,Ofaus;rI jrifhjrwfaom vGwfvyfa&;qdk&mü vGwfvyfpGm bmomw&m;udk
wdo Yk nf txl;ojzifh wk;kd wufcahJ vonf/ xdt k aMumif;rsm;aMumifh umva'ora&G ; a[majymEd k i f r I a Mumuf & G H U pd k ; &d r f y l y ef j cif ; rS
272 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 273
uif;vGwfrI? vltvleb0rS vGwfajrmufrIponfwdkYjzpfygonf/ &JabmfwdkY -
t&Sio f jl rwfwo Ykd nf oH;k vlUxG#x f m; jrwfpmG bk&m;Mo0g'ay;awmfrl &mZ0ifpmwif&rnfh þjynfon Yl v
D mcHobifBu;D odYk uREyfk w f Ykd
cJo
h nft h wdik ;f ? tyÜrma'e or®ma'x rarhravsmb h J tpOfxm0& onf jynfolUudk,fpm;vS,frsm;tjzpf vma&mufcJhMuayonf/
tm;xkwfMuzdkY wynfhawmfwdkY jrefrmvlrsdK;wpfrsdK;vHk;udk qdkqHk;r þodYk pka0;&jcif;rSm urÇmolurÇmom;wdYk a&S;½d;k pOfvmÓPfrsupf d
awmfrlMuygbk&m;? þodkYaom rdrdudk,frdrdomvQif tm;udk;rIjzifh us,fpGmjzifh jyKvkyfaqmif&GufcJhMuaom enf;edó&twdkif; jzpf
wynfah wmfw\ Ykd vlrsKd ;onf avmukw&å mavmuDEpS v f aD om tusKd ; &um; avsmfuefoifhjrwfajzmifhrwfaom pka0;jcif;aywnf;/ a&S;
xl;rsm;udk cHpm;Edik af tmif aqmif&u G Ef ikd Mf uayvdrrfh nf/ t&Sijf rwf ya0oPDupí urÇmolurÇmom;wdkYonf jyóemwpfckudk
rsm;ü þuJhodkYaom rGefjrwfonfhwm0ef0wå&m;rsm; &Sdygonf/ awGYBuHK&vQif þuJhodkYyif pka0; aqG;aEG;ajz&Sif;cJhMuayonf/
þrGejf rwfaom wm0ef0wå&m;rsm;udak usyeG pf mG xrf;aqmifawmfrl uREk f y f w d k Y pnf ; a0;&ma'oonf v nf ; uREk f y f w d k Y & mZ0if w G i f
Muygbk&m;? wynfah wmfwrYkd mS t&Sio f jl rwfrsm;udk ½dak oav;jrwfpmG usufoa&a&mifwajymifajymifjzifh aumif;jrwfaomr*Fvm
wdu k wf eG ;f pum;avQmufxm;jcif;udo k m jyKEikd yf gonf/ aqmif&u G zf Ykd taygif;ESifh jynfhpHkaomaMumifhuREkfyfwdkYnDvmcHobifonfvnf;
wm0efrausyeG o f nf ausyeG rf nf[al om jyóemrSm t&Sio f jl rwf usufoa&r*FvmtjzmjzmESihf jynfhpHkygay\/ þ od*kFwå&ukef;
rsm;om ajz&Sif;EdkifMuygvdrfhrnf/ onfum; av;ql"mwfyakH &Tw*d akH pwDawmfjrwfBu;D wnf&&dS mjzpf\/
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;rdecYf eG ;f udk zwfrad omtcg apwDawmfjrwfBuD;onf uREkfyfwdkYvlrsdK;\ a0jzmaom apwem
AdkvfcsKyfatmifqef;\ oHCmawmfrsm;tm; avQmufxm;aom tavQmuf uREyfk w f \
Ykd trGejf rwfq;kH aomqE´ukd ay:vGiaf pjcif;iSm
pum;? wpf e nf ; tm;jzif h oH C mawmf r sm;tay:wG i f Ak ' ¨ wnfaqmufco hJ nfjzpf&m a&Ta&mifwzdwzf w d Ef iS u
hf REyfk wf Ykd arQmrf eS ;f
omoemawmftwGuf? EdkifiHawmftwGuf AdkvfcsKyfatmifqef;u &mwGif txGwt f xdyjf zpfaom edAmÁ eftocFwodYk ñTejf yawmfr&l m
tm;udk;aomoabmxm;udk awG;rdygonf/ jzpf o nf h qD r D ; wef a qmif B uD ; jzpf a yawmh \ / uREk f y f w d k Y \
xdkrQru AdkvfcsKyfatmifqef;onf ppfa&;EdkifiHa&;wGifom ywf0ef;usifudkMunfhjyefaomf vGefcJhaomESpfaygif;tenf;i,f
tm½Hkusufpm;pl;pdkufonfhol[k uRefawmf ,cifuxifrdcJhzl; twGif;wGif uREkfyfwdkY\ wdkif;jynfESifhvlrsdK;wdkY\uHMur®mudk zefwD;
aomfvnf; a&Tw*d t kH v,fypö,H rdecYf eG ;f udzk wfrad omtcg Adv k cf sKyf cJhaom ta&;awmfyHkrsm;jzpfay:&mXmejzpf&um; þa'oonf
\ pdwftm½HkwdkYonf EdkifiHa&;ppfa&;omru ordkif;bmom&yf? uREkfyfwdkYtrsdK;om;twGuf tvGefxl;jcm;pGm av;pm;MunfndK&m
,Ofaus;rIEiS o hf moema&;ygrusef vTr;f NcKH pOf;pm;cJo h nf[í l cH,l jzpfaoma'ojzpfay\/ þrQruao; þae&m þa'oodkY
rdvdkufygonf/ uREkfyfwdkY&mZ0ifwpfavQmufwGif uREkfyfwdkYvlrsdK;\ a&SUaqmif
a&Tw*d tkH v,fypö,w H iG f rdeMYf um;cJah om Adv k cf sKyaf tmifqef;\ a&SUoGm;yk*¾dKvfrsm;onf uREkfyfwdkYvlrsdK;twGuf toufudk y"me
rdefYcGef;onf uRefawmf\pdwfudk vHk;0yif odrf;ydkufvdkufouJhodkY rxm;bJ pGefYpm;&ef vma&mufcJhMuzl;avNyD/
jzpfomG ;onf/ uReaf wmf\ Edik if aH &;tawG;tac:udyk if ajymif;vJ twdck sKyrf mS jrefrmtp waumif;u [kqo kd uJo h Ykd þae&m
EdkifpGrf;&Sdayonf/ tv,fypö,HnDvmcHrdefYcGef;tpOD;wGif - þa'oonfvnf; uREyfk w f vYkd rl sKd ;\ &mZ0ifwiG f tcgcgyifpmwif
274 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 275
cJ&h aom ta&;awmfyrkH sm;pwif&ma'oyifjzpfay\/ av;ql"mwfykH wjznf;jznf; tiftm; wd;k wufvmcJah yonf/ tqifq h ift h wk jf rpfu
a&Twd*HkapwDawmfjrwfBuD;udk pwifwnfaqmuf&m tcsdefupí pí wnfaqmufcJh&m uREkfyfwdkY ,cktajctaeodkYa&muf&SdcJhav
,aeYtxdEpS af ygif; 2500 cefrY Q &Sad vNy/D þrQaomumvywfv;kH onf/ a&S;,cifu aqmif&u G cf ahJ om rsKd ;cspyf *k Kd¾ vrf sm;\ enf;edó,
uREyfk w f \
Ykd &mZ0iftjzpftysuu f REyfk wf v Ykd rl sKd ;twGuf owå?d Aswdå vHkYvOóm[udk ,cktcsdefwGif uREkfyfwdkY txifao;tjrifao;
ESifh thHzG,fbeef; oufpGefYBudK;yrf;trIxrf;cJhMuonfh ra&rwGuf jzpfaumif;jzpfayvdrfhrnf/ odkY&mwGif urÇmh&mZ0ifudkMunfhrl
Edik af om oGm;avolrsKd ;cspyf *k Kd¾ vw f Ykd ay;tyfco YJ nfh tarGtESpw f nf; vGwv f yfa&;vkyif ef;Bu;D uJo h aYkd om wd;k wufro I nf rsupf w d pfrw Sd f
[laom tmZmenfpdwfponfwdkYudk uREkfyfwdkY,cktcsdeftcgü vQyw f pfjyuftwGi;f wGif rjzpfEikd ?f tqifq h ifth ajctaeudk Munf½h I
owd&Muayvdrhfrnf/ odkYowd&Muonfhtm;avsmfpGm xdkxdkaom NyD; vHk;yef;EdkifrS wdk;wufjrihfrm;rI&SdEdkifrnfudk owdjyKMu&ayvdrhf
tmZmenfy*k K¾ v d t
f aygif;wdtYk m; uREyfk o f nf cPwmrQ t½dt k ao rnf/ odkYjzpfaomaMumifh uREkfyfwdkY\ vGwfvyfa&;vkyfief;udk
jyKNyD;vQif xdkxdkaom tmZmenfyk*¾dKvfwdkY\ tqifhtwef;udk wpfacwfEiS w hf pfacwf tjzpfoepftajcrSeu f kd a0zefNy;D rSomvQif
rDatmif tm;xkwfvHk;yef;rnf/ xdkxdkaom tmZmenfyk*¾dKvfwdkY\ aqmif&Guf&rnfudk uREkfyfwdkY em;vnfMu&ayvdrfhrnf/ þuJhodkY
vkyif ef;udq k ;kH cef;wdik q
f ufvufí aqmif&u G rf nf[í l opömjyKMu tjrifreS rf o S mvQif vGwv f yfa&;atmifyef;qGwv f rS ;f Edik af omtcsed f
ygpdkY/ uREkfyfwdkY\ vlrsdK;onf {uefpifppf BuD;yGm;wdk;wuf wefcdk; usa&mufaomtcg uREkfyfwdkYomr[kwf uRefyfwdkYvlrsdK;wpfrsdK;vHk;
xGufayawmhrnf/ tpOftquf toufpGefYBudK;yrf;rIaMumifh uREkfyfwdkYvlrsdK; vGwf
uREyfk wf o Ykd nf þuJo h Ykd &mZ0ifoabmtajccHukd em;vnfum vyfa&;udk jyefvnf&,lEdkifMuayonf[lí od&Sdem;vnfEdkifMuay
pka0;rdMuavNyD/ odkY&mwGif þokdYpka0;jcif;rSm yxrtBudrf vdrfhrnf/
r[kwfacs/ 1920 jynfhESpfupí þpdwfqE´rsdK;ESifh pka0;cJhMu a&G;aumufyrJG sm;usi;f ycJv h Qif vlxt k m;ay;rIjzifh a&G;aumufyJG
onfrSm tBudrfBudrf&SdchJayjyD/ tb,faMumifh pka0;cJhMuoenf;/ rsm;wGif uREyfk w f t
Ykd edik &f rnfrmS rvGaJ cs/ xdt k cgwGif wdwv d if;vif;
,ckvnf; tb,faMumifh pka0;Muoenf;/ uREkfyfwdkYvlrsdK;onf uREkfyfwdkY\ vdktifqE´udk r&&atmif awmif;qdk&rnf/ þuJhokdY
&mZ0ifwpfavQmufwiG f Edik if jH cm;om;wdpYk ;kd rd;k tkycf sKyf uReo f ayguf Nird ;f csr;f aomenf;jzifh uREyfk w f v Ykd rl sKd ;\ uHMur®mudk rzefw;D Edik v f Qif
vkyjf cif;udk yxrqH;k cHcMhJ u&um; uREyfk w f v Ykd rl sKd ;rSm tbufbufwiG f uREkfyfwdkYonf enf;vrf;opfxGifí uREkfyfwdkYpnf;½Hk;rItmPmjzifh
eif;jym;jzpfcJhMuaomaMumifh vlcsif;rwlolcsif;rrQ uREkfyfwdkYqE´ uREkfyfwdkY\vGwfvyfa&;udk&,l&efpdkif;jyif;&rnf/ enf;opfqdk&mü
twdkif; vlwef;aphb0udk raeEdkifcJhMuacs/ odkYtwGuf uREkfyfwdkY pifNyKd it f pd;k &axmifjcif;udk qdv k o kd nfr[kw/f pifNyKd it f pk;d & axmif
vlrsdK;onf þumvtawmtwGif; wpfAdkvfvJ wpfAkdvfwuf? jcif;xufvnf;aumif;? tPkjrLAH;k xufvnf;aumif; tiftm;&Sad om
wpfwyfysuf wpfwyfpk vlxEk iS chf sí D uREyfk w f \ Ykd qE´jynf0h atmif uREyfk w f v Ykd xl t k m;udk useaocsmpGm pnf;½H;k ítoH;k jyKrnf[k qdv k kd
BudK;yrf;pGefYpm;cJhMuayonf/ uREkfyfwdkYvGwfvyfa&;vkyfief;onf onf/ urÇmay:wGif vlxt k m;udk rnfonft h m;rQ qefu Y siEf ikd vf rd hf
twuftqkwf? tzsuft½Iyf rnfrQavmufyifrsm;apumrl rnfr[kwfacs/
276 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 277
vlxkudk tb,fuJhokdY useaocsmpGm pnf;½Hk;rnfenf;/ a&Tw*d t kH v,fypö,w H iG uf si;f yonfh zqyvnDvmcHBu;D wGif
tb,fuo hJ Ydk useaocsmpGm toH;k jyKrnfenf;/ yxrqH;k trsKd ;om; AkdvfcsKyfatmifqef;\ rdefYcGef;rSmtvGefyif &Snfygonf/ vlxk
nDñGwfrIudkaqmif&Guf&rnf/ trsdK;om;nDñGwfrI a&SUaqmif uvnf;ESpfNcdKufaomrdefYcGef;jzpfaMumif; aemifwGif od&ygonf/
a&SUoGm;tjzpf uREyfk w f Ykd zufqpfwu kd zf suaf &; jynfov Yl w G v f yfa&; xdkrdefYcGef;wGif t"dutcsuf 4 csuf yg0ifaMumif; uRefawmf cH,l
tzGJUcsKyfESifh e,ftzGJUrsm;udk zGJUpnf;NyD;cJhavNyD/ tzGJUcsKyfESifh e,f vkdufygonf/
tzGUJ rsm;udk cdik cf o hH nfxuf cdik cf ahH tmif useonfxuf useatmif xdkt"dutcsuf 4 csufudk uRefawmfEdkifiHa&;cH,lcsuf
jyKvkyf&ayvdrhfrnf/ tzGJUcsKyf\ pnf;rsOf;rsm;udk jyKjyifEdkif&ef taejzifh avhvmoHk;oyfrdygonf/ þodkYoHk;oyf&jcif;rSm tjcm;
þnDvmcHudk wifjyNyD;jzpfonf/ aMumifhr[kwfyg/ AdkvfcsKyfatmifqef;\ zqyvtv,fypö,H
trsdK;om;nDñGwfa&;qkdwm b,fuJhokdYaomnDñGwfa&;ukd rdecYf eG ;f Bu;D onf 0gtm;jzifEh v k aS om uReaf wmf\Edik if aH &;todÓPf
ac:ygoenf;[k ar;&ayvdrrhf nf/ trsKd ;om;nDñw G af &;qdo k nfrmS ynmudk wpfqifhwpfvrf;wdk;jr§ifhay;vkdufonf[k uRefawmf cHpm;
acgif;aqmifrsm;nDñGwfjcif;udk rqdkvdk/ vlrsdK;bmom a,mufsm;? rdonf/
rdef;r? *dkPf;*Pra&G; wpfEdkifiHvHk;jynfoljynfom;? vlxkwpfckvHk; uRefawmfcHpm;odrSwfvdkufaom tcsuf 4 csufwGif OD;pGm
tajymomr[kw?f tvkyEf iS w hf uG trsKd ;om;wk\ Yd tvdq k E´rsm;udk tv,fypö,rH ed cYf eG ;f \ tpydik ;f udk azmfjyrnfjzpfayonf/ Adv k cf sKyf
jynfh0Edkif&ef trsdK;om;wdkYvkyfief;rsm;wGif aomif;aomif;jzjz atmifqef;u &J a bmf w d k Y [k tmvkyfjyKí ac:vdkufNyD;aemuf
pdwfa&mudk,fyg nDñGwfMuonfudk qdkvdkygonf/ zqyvnDvmcHBu;D udk &mZ0ifpmwif&rnfh jynfoUl nDvmcHobif
tcsdKUaomyk*¾dKvfrsm;u þtrsdK;om;nDñGwfa&;rsdK; jzpfxGef; BuD;[k uifyGef;wyfvdkufonfuyif uRefawmhfpdwfudk qGJaqmif
vmatmif tm;vH;k aomtzGUJ 0ifrsm;onf toD;oD;toutou vdkufawmhonf/
rdrdwdkYtzGJUrsm;udk trsdK;om;tpnf;t½Hk;BuD;ESifhwpfvHk;wpf0wnf; xdx k ufyo kd nfum; urÇmol urÇmom;wdYk a&S;½d;k pOfvm OmPf
aygif;ypfoifhMuonf[k xifjrifcsufay;Muayonf/ þyk*¾dKvf rsupf u d s,pf mG jzifh jyKvyk cf MhJ uaom enf;emedó,twdik ;f jzpf&um;
rsm;u þokx Yd ifjrifcsuaf y;jcif;rSm trsKd ;om;vkyif ef;Bu;D ukd vky&f m avsmfuefoifhjrwfajzmifhrwfaom pka0;jcif;[lí vlxk tpnf;
wGif tzGJUrsm;toD;oD;&Sdjcif;onf tiftm;u,kwfavsmhaponf ta0;Bu;D ud, k Ehf ikd if t
H wGuf jzLpifajzmifrh wfaompdwx f m;jzifh pka0;
[lí pdwfaumif;apwemESifh pdk;&drfylyefjcif;aMumifhjzpfavonf/ MuyHu k dk trTr;f wifvu kd jf yefonf/ Adv k cf sKyu
f a&S;vlwoYkd nf vlom;
odkYaomf tzGJUrsm;udk zsufypfapumrl jyóemtrsdK;rsdK;ay:wGif twGuf ta&;wpfpHkBuHKygu þokdYyifwpfae&mudk owfrSwfNyD;
&nf&G,fcsuftm;jzifhwlaom? xifjrifcsuftm;jzifhwlaom? tusdK; pka0;aqG;aEG;MuyHkudk wifpm;azmfxkwfazmfjy\/ xdkxufydkíum;
tm;jzifw h al omolrsm;onf toD;oD;&SMd uayvdrOhf ;D rnf/ odt Yk wGuf þokdY ,aeYpka0;&mae&monf a&Twd*HkapwDawmfBuD;\wnf&m
tzGUJ om;rsm;oD;jcm;&So d nf r&So d nfrmS y"mer[kw?f xkt d zGUJ wdo Yk nf od*w Fk &å uke;f awmfwiG f usi;f yjcif;aMumifh þtpnf;ta0;Bu;D onf
*kPw f *k Pk Nf yKd if ygwDpw d f ygwDoabmxm;rsm;ESihf tvkyf rvkyMf u usuf o a&r*F v mES i f h j ynf h p H k a om tpnf ; ta0;BuD ; jzpf a wmh
jcif;om ta&;tBuD;qHk;tcsufjzpfonf [kqdk&ayrnf/ onf[lí xyfrHrTrf;vdkufjyefonf/
278 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 279
AdkvfcsKyfpum;wGif - ajymif;vJomG ;\[lí Adv k cf sKyu
f ajym\/ þodYk rmYupf 0f g'oabm
a&Tw*d akH pwDawmfjrwfBu;D onf uREyfk w f vYkd rl sKd ;\ a0jzmaom w&m;udk vltrsm; em;vnfatmif ajymwwfaom AdkvfcsKyfudk
apwemtavsmuf uReyf w f t
Ykd rGejf rwfq;kH qE´ukd ay:vGiaf pjcif;iSm uRefawmf txl;yif MunfndKrdygonf/
wnfaqmufco hJ nfjzpf&m a&Ta&mifwzdwzf w d Ef iS uhf Reyf wf aYkd rQmrf eS ;f &m bmoma&;? EdkifiHa&;? avmuDa&;ESifhavmukwå&ma&;udk
txG#t f xdyjf zpfaom edAmÁ eftocFwodYk ñTejf yawmfr&l mjzpfonfh ajym&mwGif oHCmawmfwkdYtm; avQmufxm;onfhtydkif;yif jzpfyg
qDr;D wefaqmifBu;D jzpfayawmhonf[í l a&Tw*d akH pwDawmfBu;D udk onf/ 'Dae&mrSm uRefawmf q&mESpfOD;tjzpf uRefawmfowfrSwf
rD;armif;xdk;jyvdkufonf/ xm;onfh Adv k cf sKyaf tmifqef;ESio hf cifp;kd wdjYk cm;em;csuu f kd awGUjrif
a&Twd*HkapwDawmfBuD;wnf&Sd&m od*kFwå&ukef;ajrwGif jrefrmh vdkuf&ygonf/
ta&;t&mwdu Yk kd a&S;uwnf;uvnf; pka0; aqG;aEG;cJMh u? ,ckvnf; þjcm;em;csufudk rajymvQifrjzpf[k ,lqaomaMumifh
a&S;enf;twdkif;pka0;aqG;aEG;Muonf[lí AdkvfcsKyfu xnfhoGif; uRefawmf ajymyg&ap/
ajymcJhavonf/ a&Twd*HkapwDawmfESifhvlYordkif;udktajccHNyD; a&S;OD;pGm ocifp;dk \bmoma&;ESiyhf wfoufaom oabmxm;
qufpyfajymyHkudk ESpfNcdKufrdonf/ EdkifiHa&;pum;qdkaomfvnf; jzpfygonf/ a&S;uvnf; þpum; ajymzl;ygonf/ ,ckvnf;
&wemoHk;yg;udk rarhaom AdkvfcsKyf\oabmxm;cH,lcsufudk xyfajymyg&ap/
,cifu uRefawmfem;axmifcJhzl;aom EdkifiHa&;acgif;aqmifwdkY\ uRefawmfu Ak'¨bmom tbdd"r®mw&m;awmfESifhywfoufí
pum;ESifh,SOfawG;rdygonf/ q&mBuD;ocifpkd;\ oabmxm;udk ar;rdaomtcg q&mBuD;
AdkvfcsKyfu EdkifiHa&;qdkwmbmvJ[laomar;cGef;udk trsm; ocifpdk;u þokdY ajymcJhygonf/ ocifpkd;u -
jynfoel m;vnfatmif ajymMum;onf/ uReaf wmfonf rmhupf 0f g' ]]t0dZÆmESifhwPSmwnf;[laom rlvw&m;ESpfyg;tp? y#dpö
udk cH,lxm;oljzpfygonf/ rmhufpf0g'\qdkvdk&if;ESifhAdkvfcsKyfu orkymÜ 'ftv,f? eda&m"opömtqH;k &Sad om edAmÁ ef0g'onff &SiBf u;D
t"dymÜ ,fwpl um;jzifh ajymoGm;onft h jyif rmYupf 0f g'pum;vH;k ryg/ a*gwrtaejzifhrjzpfEdkifaomt&mudk pdwful;,Of&ma&mufay
qd&k ,
S vf pfpum;vH;k rygbJ vlxek m;vnfatmif&iS ;f jyyHu k kd uReaf wmf onf}}[lí uRefawmfh tar;tajzpmwrf; trSwf2 wGif a&;cJh
thhHMopGmem;vnfvdkufrdonf/ ygonf/
rmY u f p f 0 g't&qd k v Qif pD ; yG m ;a&;tajccH t k w f j rpf o nf (xdpk mwrf;yg tao;pdwt f csutf vufrsm;udk aemiftcgwGif
vlYabmiftzGJUtpnf;\ tajccHtkwfjrpfjzpfonf/ xkdtajccH þpma&;ol wm0efxrf;aqmifcahJ om wyfrawmfpw d "f mwf ppfqif
tkwfjrpfay:wGif EdkifiHa&;? tkyfcsKyfa&;? w&m;Oya'a&;? tod a&;rS "r®tEÅ&m,f trnfjzifh pmwrf;xkwfcJhygonf/)
ynma&;? vlwdkY\ pdwfaepdwfxm;wkdYwnfonf[k qdkygonf/ txufygocifpkd;ajymjycsuft&qdkvQif rmYufpf0g'ESifh
xkdpum;ukd EdkifiHa&;qdkwm pm;0wfaea&;udpöyJ? pm;0wf uGefjrLepf0g'udk ,HkMunfaom uRefawmfwdkY vli,frsm;onf Ak'¨
aea&;vkyfudkifaqmif&GufyHkajymif;vJoGm;vQif EdkifiHa&;vnf; bmomudk pGefYvTwf&awmhrvdkvdk jzpfoGm;ygonf/
280 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 281
xd k Y a Mumif h Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; \rd e f Y c G e f ; ud k uRef a wmf 'DrxD a&mhAf (George Dimintrov) wdu k w f eG ;f ajymqdak om nDñw G af &;
ESpfaxmif;tm;&jzpfrdygawmhonf/ wyfaygif;pk oabmw&m;ESifhnDñGwfaeonfudk uRefawmf awG;rd
ocifpdk;ESifh AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYjcm;em;csufonf omref ygonf/
jcm;em;csufr[kwfyg/ jrefrmhvlabmiftem*wfta&;twGuf AkdvfcsKyfatmifqef;onf ocifatmifqef;b0uyif xdk
jywfjywfom;om;awG;jrifxm;&rnfh jcm;em;csufjzpfygonf/ nDñw G af &;oabmw&m;udk usio hf ;kH chw
J mawGU&ygonf/ 1300 jynfh
uRefawmfhtaeESifhrlum; jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH[kac:aom ta&;awmfyHktNyD;wGif a'gufwmbarmftpdk;& jyKwfusoGm;NyD;?
jrefrmhvlabmifBuD;wpf&yfvHk;onf yif&if;tajccHtm;jzifh Ak'¨ OD;yktpdk;&ESifh OD;apmtpdk;&wdkY qufumqufumwufcJhonf/ xkd
omoemawmfudk tajcjyKí jzpfay:wnf&SdvmcJhaom ,Ofaus;rI umvwGif wdkYArmtpnf;t½Hk;ESifha'gufwmbarmf\ qif;&Jom;
vlYabmif[lí tav;teufcH,lxm;oljzpfygonf/ ygwDwdkYyl;aygif;NyD; ArmhxGuf&yf*dkPf;[lí yl;aygif;zGJUcJhygonf/
uRefawmfcGJjcm;xm;aom tcsufrsm;teufpwkw¬tcsufrSm xdtk zGUJ wGif ocifatmifqef;onf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;tjzpf
trsd K ;om;nD ñ G w f a &;ES i f h y wf o uf N yD ; Ed k i f i H a &;ygwD r sm;ES i f h wm0ef,lcJhygonf/ xdktcsdefwGif rEÅav;NrdKUrS ocifxdyfwif
ywfoufí AdkvfcsKyfatmifqef;uajymjyoGm;aomtcsufjzpfyg udk,fawmfBuD;ESifhocifwpfpkonf &efukefNrdKUodkYqif;vmNyD; ocif
onf/ AdkvfcsKyfu - atmifqef;wdkY\ XmecsKyf½Hk;okdYoGm;NyD; ocifatmifqef;tm; -
]]tcsKd Uaomyk*Kd¾ vrf sm;u þtrsKd ;om;nDnw G af &;rsKd ; jzpfxeG ;f ]] a[h atmifqef; ...rif;bmvkyfwmvJ? wdkYeJU&efoljzpfwJh
vmatmif tm;vH;k aomtzGUJ 0ifrsm;onf toD;oD;tou tou tzGUJ eJUbmvdaYk ygif;vdu
k &f wmvJ}} [k Burd ;f armif;ajymqd\ k / xd;k rnf
rdrw d Ykd tzGUJ rsm;udk trsKd ;om;tpnf;t&H;k Bu;D ESiw hf pfv;kH wpf0wnf; Budwfrnf[lí yifjzpfcJhygonf/ xdktcg ocifatmifqef;u
aygif;ypfoifMh uonf[k xifjrifcsuaf y;Muayonf/ þodYk xifjrifcsuf nDñGwfa&;oabmw&m;udk bmaMumifh usifhoHk;&aMumif; ocif
ay;jcif;rSm trsdK;om;vkyfief;BuD;udkvkyf&mwGif tzGJUrsm;toD;oD; xdyw f ifu, kd af wmfBu;D udk &Si;f jycJ\
h / ocifxyd w f ifu, kd af wmfBu;D wdYk
&Sdjcif;onf tiftm;udk ,kwfavsmhaponf[lí pdk;&drfylyefjcif; rauseyfaomfvnf; ocifatmifqef;pum;udk em;axmifomG ;&\/
aMumifh jzpfayonf/ tzGUJ rsm;zsuaf pumrl jyóemtrsKd ;rsKd ;ay:wGif 'DrDxa&mhAfuvnf; ]]nDñGwfa&;&Ekdifrnfh tajccHtcsuf
&nf&G,fcsuf xifjrifcsufwlaom? tusdK;tm;jzifh wlaomolrsm; rsm;udk &EkdiforQ&atmif&Sm,l&rnf}} [lí ajymcJh\/ AkdvfcsKyf
onf toD;oD; &SMd uayvdrrhf nf/ xdaYk Mumifh tzGUJ rsm; oD;jcm;&So d nf atmifqef;onf ocifatmifqef;b0uyif nDñGwfa&;&&ef
r&SdonfrSm y"mer[kwf? xkdtzGJUwkdYonf *kPfwk*kPfNydKifygwDpdwf tm;xkwfcJhonfh om"ujzpfayonf/
ygwD o abmrsm;ES i f h tvk y f r vk y f M ujcif ; omta&;tBuD ; qH k ; tvm;wlyif ocifoef;xGef;\ 'kwd,uGef*&ufrdefYcGef;
tcsufjzpfonf}} [lí rdefYMum;cJhayonf/ onfvnf; aumif;yifaumif;aomfvnf; uReaf wmfph w d w f iG f b0if
Adv k cf sKyaf tmifqef;\ trsKd ;om;nDñw G af &;ESihf ywfoufaom ruswus&SdcJYygonf/ xifhaeaomtcsufudk uRefawmf ajymjy
pum;onf urÇmu h eG jf rLepftzGUJ csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a*smh csif y gonf / *syef a cwf zqyvtzG J U ud k z G J U pOf u wnf ; uyif
282 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 283
uRefawmfwkdYuGefjrLepfygwDESifh jynfolYta&;awmfyHkygwDwkdYrSm xkdYaMumifh nDñGwfa&;wyfaygif;pk vkyfief;&yfrsm;onf tcsdKUaom
rdrdwkdYygwD\ pnf;½Hk;rIudk vufOD;rI&atmifvkyfae&rnf[k wkid ;f jynfwiG af tmifjrifMuNy;D tcsKd Uaomwkid ;f jynfwiG f ratmifjrif
ajymrxm;aomfvnf; em;vnfxm;Muonf/ ,if;em;vnfcsuf wwfMuay/
aMumifh *dkPf;*P0g' (okdYr[kwf) *dkPf;cGJa&;0g' (Sectariamism) þudpöESifhywfoufNyD; aemifvmrnfhtcef;wGif xyfrHNyD;
tvdu k kd uReaf wmfwpYdk wd w
f iG f &Sad eygonf/ ,if;tcsuo f nfyifvQif &Si;f vif;jyygOD;rnf/ uReaf wmf\ vuf&t dS ajctaerSm a&&maom
uRefawmfwkdY vuf0JygwDrsm;\ r&ifhusufao;onfhtjzpf pdwf tajctaer[kwfao;yg/ uRefawmf wkdif; (4) wGif&SdaeqJwGif
oabmxm; Eke,fao;aomaMumifh jzpfonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;\rdefYcGef;? uGefjrLepfygwDrS ocifoef;xGef;\
xdkYaMumifh ,ckzqyvtzGJUonf jzpfay:cJhNyD/ rdefYcGef;? qkd&S,fvpfygwDrS OD;AaqGwkdY\rdefYcGef;udk pkzwfae&if;
okaYd omf zqyvwGif uGejf rLepfuwpfrsKd ; qk&d , S v
f pfuwpfz?kH uRefawmf tawG;awGcsJUaerdygonf/
wyfrawmfrSxGufcJholawGu wpfcGJjzpfavrvm;[k uRefawmf omref txufwef;ausmif;om;b0rSvmolwpfOD;onf
awG;xifhaerdonf/ 'kwd,urÇmppfBuD;aMumifh rsm;pGmajymif;vJcJh&onf/tawG;
þae&mwGif uRefawmf\ EkdifiHa&;qifjcifwHkw&m;onf tac:wkYd ajymif;vJjcif;udk qkv d ykd gonf/ ,ck Akv d cf sKyaf tmifqef;\
rdecYf eG ;f udzk wfrad omtcg uReaf wmf\cH,cl suw f Ydk wpfqifjh rifw h uf
rodromav;eufvmonf[lí uRefawmf cHpm;rdygonf/ xkdokdY
vmonf[k cHpm;em;vnfrdvdkufonf/
ajymjcif;rSm <um;0gvdí k r[kwyf g/ Akv d cf sKyaf tmifqef;\ rdecYf eG ;f u
þem;vnfraI Mumifyh if zqyvtzGUJ csKyBf u;D ,ckuo hJ Ydk pnf;½H;k
uRefawmfhtm; acgif;at;at;xm;NyD; pOf;pm;wwfap&ef vrf;zGifh
rdjcif;onf ckid Nf rrJ nfvm;? txufwiG af &;cJo h nft h wkid ;f uGejf rLepf
ay;vdkufouJhokdY jzpfoGm;onf/ rsm;\ 0g'cH,cl suaf Mumifh wpfpw kH pfcjk zpfrnfvm;[laom tawG;
jzpfoGm;yHkurl uRefawmfwkdYuGefjrLepf0g'orm;rsm;onf aMumifh uRefawmf pdwfxifhaerdygonf/
uGefjrLepfoabmw&m;t& cH,lxm;Mu&aom vlwef;pm;wkdufyGJ okyYd gaomfvnf; azmfjycJah omyk*Kd¾ vBf u;D oH;k OD;\ rdecYf eG ;f wko Yd nf
orkdif;0g'udk yHkaow&m;ao cH,lxm;avh&Sdonf/ vDeifu tajccHoabmcsif;wlonfhtwGuf zqyvtzGJU\ trsdK;om;
ajymaom pum;wpfceG ;f &So d nf/ xdpk um;udk uGejf rLepfwYdk w&m;ao nDñw G af &;vkyif ef;pOfBu;D onf atmifjrifvrd rhf nf[í l uReaf wmf
rSwfxm;Muonf/ xdkpum;um; tjcm;r[kwf/ ]]igwkdY\ cH,lcsuf ,HkMunfaerdygonf/
wGif qk&d , S v
f pf0g'oabmw&m;avm? blZmG 0g' oabmw&m;avm þ,HMk unfcsujf zifyh if aemufqufwjJG zpfay:vmrnfh Ekid if aH &;
[lí ydkif;jcm;xm;&rnf/ qkd&S,fvpf0g'\ oabmw&m;tcef; owif;rsm;udk apmifah e&if; wyfrS xGucf iG &hf rnfah eYukd apmifah evdu k f
u@udk enf;enf;av;avsmh,lvdkufrnfqkdvQif blZGm0g'udk ygonf/ 1946 ckEpS ?f azazmf0g&Dv yxrywftwGi;f wGif uReaf wmf
tm;ay;&ma&mufoGm;vdrfhrnf}}[lí ajymMum;cJhonf/ wyfrS Ekwx f u
G cf iG &hf ygonf/ uReaf wmf\ Ekwx f u G cf iG jhf yKvu dk o f nfh
xkpd um;udk yHak o,lvu dk af omtcg rdrEd iS 0hf g'rwloyl gwDrsm; pmESifhtwl AkdvfcsKyfatmifqef;\ *kPfjyKvufrSwfvnf; &&Sd
ESihf ra&maESmoif[ h al om *dP k ;f *P0g'okYd usqif;oGm;avh&o dS nf/ ygonf/
284 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 285
AkdvfcsKyfatmifqef;\ *kPfjyKvufrSwfwGif - oH;k av;OD;aeMuygonf/ Akv d o
f ed ;f wefu cPomaeNy;D um½kyd ½D u dI ikd ;f
1942 ck E S p f r S 1945 ck E S p f x d Armh v G w f a jrmuf a &; bufokdY oGm;wwfygonf/
ta&;awmfyHkBuD;wGif igESifhtwl aqmif&GufcJhaom &Jabmftm; xkd&ufydkif;twGif;rSmyif uRefawmfESifh AkdvfvSNrdKifwkdYonf
þ*k P f j yKvuf r S w f u d k csD ; jr§ i f h v k d u f o nf [lí a&;xm;NyD; Akvd cf sKyaf tmifqef;xH oGm;awGUygonf/ Akv d cf sKyaf tmifqef;xHoYdk
atmufwGif atmif q ef ; - Ak d v f c sKyf [lí vufrSwfxdk;xm; uRefawmfu ocifpdk;tdE´d,rSjyefvmonfhowif; uGefjrLepfygwD
ygonf/ A[dkaumfrwDtpnf;ta0;usif;yrnfhowif;wkdYudk wifjyygonf/
uRefawmf wyfrSrxGufcif wkdif; (4) wyfwGif;okdY NAdwdoQ Akv
d cf sKyuf ]]'Dowif;awGuvnf; Mum;xm;w,f? rif;wkt Yd ajctae
wyft&m&Sdrsm;ESifh jrefrmt&m&SdtcsdKUwdkYu wyfrSxGufcGifh&aom ua&m}}[k ar;ygonf/
uRefawmfwkdYtwGuf qkaMu;axmufyHhay;&m uRefawmfonf trSefrSm xkdpOfu uRefawmf\pdwfonf wpfxpfcsa½SUa&;
uRefawmf\ &mxl;t& (3500) usyf &ygonf/ wyfrSxGufaom twGuf rnfokdYvkyf&rnfudk qHk;jzwfcsuf rcsEkdifao;aomtcsdef
olrsm;twGuf tm;vHk;yif þokdY axmufyHhqkaMu;aiGrsm; &&SdMu jzpfygonf/ xkdtcg AkdvfcsKyfu -
ygonf/ uRefawmfESifhtwl xGufcJhaomolrsm;wGif Akdvfodef;wef? ]]at; rif;wkdYygwDtajctaeudk apmifhOD;aygh? iguawmh
zqyvrSm vkyfr,fqkd&if tvkyfay;Ekdifw,f? 'gayr,fh rif;wkdYu
AkdvfvSNrdKifwkdYvnf; ygygonf/
uGefjrLepfygwD0ifawGyJ}} [lí ajymygonf/
uRefawmfwkdY &efukefokdYjyefa&mufaomtcg uRefawmfu
Akv
d cf sKyo
f nf uReaf wmfwt Ydk m; zqyvwGiv f yk [
f í
l rac:yg/
AkdvfvSNrdKiftdrfwGifwnf;cdkNyD; Akdvfodef;wefu avmif;0pfvrf;okdY
uRefawmfwkdYu uGefjrLepfygwD0ifawGjzpfaomfvnf; olac:vQif
oGm;&ef&Sdí uRefawmfwkdYvlpkcGJvdkufMuygonf/ uRefawmfonf uReaf wmfwzYdk qyvwGiaf erSm jzpfygonf/ okaYd omf olu rac:yg/
ocifwifjrESifhawGU&ef prf;a&wGif;vrf;okdYoGm;&m ocifwifjrESifh uRefawmfu -
awGUNyD; ocifwifjru - ]]o&ufacsmif;rSm AkdvfcsKyfeJYcGJcJhNyD;uwnf; aemufxyf
]]A[dkaumfrwDtpnf;ta0;ac:xm;w,fvdkY Mum;&w,f/ rawGU&wmrkYd vmEIwq f ufwmyg? uReaf wmfvnf; wyfu xGucf iG hf
ocifp;kd u pmwrf;wifr,fajymwmyJ/ bmawGjzpfr,f rodao;bl;/ &ygNyD}} [k ajymvQif AkdvfcsKyfu -
cifAsm;awmh tomapmifhaeygOD;}}[k ajymaomaMumifh uRefawmf ]]igvnf; rtm;vSygbl;uGm? rif;wkv Yd t
dk yfwm&S&d ifvnf; ighukd
ocifwifjrESifhcGJNyD; AkdvfvSNrdKiftdrfokdY jyefcJhygonf/ vmajymMu}}[k ajymygonf/ uRefawmfwkdY AkdvfcsKyfudkEIwfqufNyD;
uRefawmf xkdtdrfwGif Mum&Snfraeyg/ jynfvrf;ESifh 0ifqm jyefcJhMuygonf/
vrf;axmifw h iG &f adS om ocifra':&Sed t f rd wf iG f wnf;aevdu
k yf gonf/ uRefawmfwkdYonf ocifra':&Sdef orD;rcifoef;tdrfwGif
ocifra':&Sed \ f orD;rSm oxHNk rKd Ue,ftwGi;f awmfveS af &;wm0efukd qufaeMuygonf/
xrf;aqmifcJholjzpfygonf/ xdktdrfwGif wyfrawmfrSxGufcJhaom 1946 ck? azazmf0g&D (22) &ufaeYwGif uGefjrLepfygwD A[dk
uRefawmf? Akdvfodef;wef? a':&Sdef\armif AkdvfMunf? tjcm;&Jabmf aumfrwDtpnf;ta0; usif;yygonf/ xkdtpnf;ta0;wGif
286 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 287
ocifpdk;ESifheD;pyfaom A[dkaumfrwD0ifawGwufaMumif; od&yg ]]uRefwmfawmh em;rvnfygbl;Asm? 'gayr,fh q&mBuD;
onf/ xkdtpnf;ta0;wGif ocifpdk;u a0zefa&;pmwrf;[lí ocifpdk;[m 0g'udkaumif;aumif;BuD; awmfwJholqkdawmh olY
pmwrf;wpfapmif wifygonf/ xdkpmwrf;\ tusOf;csKyfudk ocif oHk;oyfcsuf[mrSm;r,f rxifygbl;Asm}}[k uRefawmfuajymNyD;
wifjrESifhawGUrS a0zefa&;pmwrf;taMumif; ajymygonf/ xdk ocifwifjrESifh cGJcJhygonf/
a0zefa&;pmwrf;udk aemufydkif;wGif azmfjyygrnf/ ocifra':&Sdef tdrfa&mufaomtcg Akdvfodef;wefESifhawGUyg
uGefjrLepfygwD A[dkaumfrwDtpnf;ta0;jzpfpOfudk ocif onf/ Akv d o
f ed ;f wefu ocifp;kd udk raxmufcyH g/ ocifp;kd rSm;onf
wifjru þodaYk jymygonf/ ocifp;kd u jrefrmEdik if w H iG f Nird ;f csr;f pGm [k ajymygonf/ &ufydkif;twGif;rSmyif tvHeDuGefjrLepfygwD
vGwfvyfa&;&&SdEdkifrnf[k xifjrifcJhaMumif;? txifeJYtjrifrSm;cJh (Armjynf) [lí ocifp;kd u ygwDcaJG xmifvu dk \ f / ygwD\ tmabmf
aMumif;? taMumif;rSm bk&ifccH sKy\ f csKycf s,rf aI wGrsm;aeaMumif;? jzpfaom *sme,fwpfapmif xkwv f udk \
f / xk*d sme,fukd tmPmopf
puúLjzLpmwrf;uvnf; t*Fvyd rf sm;pDpOfonfh uReo f uf&n S af ponfh *sme,f[lí trnfay;vdkuf\/
pmwrf;jzpfaMumif;? odjYk zpfí Nird ;f csr;f pGmjzpfay:wd;k wufa&;qdo k nfrmS ocifoef;xGe;f uko d ed ;f azwkYd use&f pfco hJ nfyh gwDukd ocifp;kd u
tvm;tvmenf;oGm;NyDjzpfaMumif;? Nidrf;csrf;pGmjzpfay:a&; t,l tvHjzLuGejf rLepfygwD tacsmiform;ygwD[í l ocifp;kd u uifyeG ;f
tqonf OD;ode;f az tdE, d´ uydUk vdu k jf cif;jzpfaMumif;? 'Dt,ltq wyfvkduf\/ owif;pmrsm;uvnf; tvHeDygwD tvHjzLygwD
[líom a&;Muawmh\/
udk OD;odef;azuvufcHcJhaMumif; OD;odef;azxHrS ocifoef;xGef;
ocifpdk;\ tmPmopf*sme,fuvnf; ocifoef;xGef;ESifh
xHa&mufNyD; obmywdrdefYcGef;wGifajymcJhaMumif; jzpfygonf/
OD;ode;f azwkt Yd aMumif;udk &p&mr&Sad tmif a0zefwu dk cf u
kd af &;om;
'gudk ocifoef;xGef;qDa&mufNyD; ocifoef;xGef;uvnf;
ygawmhonf/
'Dt,ltqrsdK;ygwJhoabmxm;udk olY&JU obmywdrdefYcGef;rSm tmPmopf*sme,fonf wpfywfwpfcgxkwaf 0aom *sme,f
ajymw,fAsmh/ jzpfonf/ xd*k sme,fwiG f ocifoef;xGe;f udo k ed ;f azwkyYd gwDukd &p&m
ocifwifjruqufvufí ,if;oabmxm;onf tar&duef r&Sdatmif ykwfcwfa&;om;xm;\/ rwfvtwGif; xkwfa0aom
uGefjrLepfygwDtaxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfol Earl Browder \ *sme,f wpfapmifwGif zqyvOuú|AkdvfcsKyfatmifqef;udkyg
t,ltqjzpfaMumif;? 'kwd,urÇmppfBuD;tNyD; t&if;&Sifpepf ykwfcwfa&;om;aompmrsm; ygvmygawmhonf/
tm;enf;csed UJ í t&if;&Sipf epfukd awmfveS af omenf;jzifh wdu k &f ef xkdtcsdefu ocifoef;xGef;wkdY\ uGefjrLepfygwDrSm zqyv
rvdkawmhbJ Nidrf;csrf;pGm jzpfay:a&;jzpfaMumif;ESifh uGefjrLepfygwD tzGJUESifh rcGJao;yg/ ocif oef;xGef;onf zqyvtzGJUcsKyfBuD;\
uGaJ wmhrnft h aMumif; ocifp;kd u tvHeu D eG jf rLepfygwDaxmifrnfh taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfaeqJjzpfygonf/
taMumif;ajymqdkygonf/ xkaYd Mumifv h m;rod Akv
d cf sKyaf tmifqef;u ocifoef;xGe;f wku Yd kd
þowif;udak jymaomfvnf; ocifwifjronf pdwb f 0ifrus axmufcHoa&miftajymrsdK; &SdcJhygonf/ xdktaMumif;udk ocifpdk;
onfhyHkay:aeygonf/ Mum;aomtcg -
288 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 289
]]atmif q ef ; u ua,mif u wrf ; bmajymwmvJ } }[l í ]]ar;Asm ...bmr&Sif;wmvJ}} [k ajym\/
rSwfcsufcsaMumif; od&ygonf/ wpfqufwnf;rSmyif xkdtcgu ]]wjcm;r[kwyf gbl;? tmPmopf*sme,frmS ocifoef;xGe;f eJY
xGuaf om tmPmopf*sme,frsuEf mS zH;k rSmyif Akv d cf sKyaf tmifqef;? udkodef;azudk a0zefwkdufcdkufxm;wmawGU&ygw,f/ AkdvfcsKyf
ocifoef;xGef;? udkodef;azwkdYudk a0zefwkdufcdkufaompm ygvmyg atmifqef;udk bmaMumifh wku d cf u kd w f mvJqw kd m uReaf wmf r&Si;f bl;
onf/ xdkpmrSm - q&mBuD;}} [k uRefawmfu ajym\/ ol\tajzrSm AkdvfcsKyf
]]ua,mifuwrf; atmifqef;ESifhodef;az? oef;xGef;qkdwJh atmifqef;[laomtoHk;udk roHk;bJ ocifatmifqef;[laom
tacsmiform;wkdYtay:rSm a'gotrsufacsmif;acsmif;xGuf toHk;udk oHk;íajzygonf/
jcif;onf Ekd;Mum;rIESifhtvif;a&miftaygif;wkdY\tp jzpfonf/ ]]ocifatmifqef;u tacsmiform;awGeJYaygif;awmh olyg
okdYrSom vGwfvyfa&;wkdufyGJ0ifolrsm; tjrifrSef &Murnf}} tacsmiform;jzpfomG ;wmaygh/ vuf&dS zqyv[m tacsmiform;
txufygpmudk zwfrdaomtcg uRefawmfawGa0oGm;\/ awGu acgif;aqmifaewmayghAsm/ ocifatmifqef;[m 'DaeY
ocifpdk;udkawmh oGm;awGUOD;rS[k awG;NyD; ocifwifjrudkajym&m vlxkay:rSm MoZmBuD;aew,f/ ocifatmifqef;&JU MoZm[m
ocifwifjru ]]oluawmh tck cyfvQdKvQdKaew,f}}[k ajym\/ NAd w d o Qe,f c sJ U orm;&J U MoZmjzpf w ,f / ocif a tmif q ef ; &J U
'gayr,fh ocifwifjru ocifxGef;&ifESifhvdkufoGm;ckdif;ojzifh MoZm[m NAdwdoQe,fcsJUorm;&JU t&dyfta,mifMoZmjzpfw,f/
ocifatmifqef;&JU MoZmudk NzdKcs&r,f/ 'g[m NAdwdoQe,fcsJUudk
ykZGefawmifanmifwef;rSm&Sdaom tdrfwpftdrfokdY a&mufoGm;yg
wku d w f meJY wlwyl /J Ny;D awmh ocifoef;xGe;f wkYd ocifoed ;f azwk[ Yd m
onf/ a&mufvQifa&mufcsif; ocifpdk;udkawGU&\/
NAdwdoQe,fcsJUorm;&JUMoZmudk vlxkxJudka&mufatmif ykdYaqmif
]][m ...udkpef;aiG xkdifAsm}} [kajym\/ uRefawmfu -
cJhwm}}[lí ajymygonf/
]]uRefawmf wyfuxGufcJhNyD/ ygwDuGJw,fMum;vdkY 'DudkvmcJh uReaf wmf bmrSrajymEkid yf g/ Nird o f ufpmG em;pGiahf erdygonf/
wmyg}} [kajym&m ocifpdk;u - ocifp;kd u uReaf wmhu f kd Munfah e\/ uReaf wmfu ]]q&mBu;D ...
]]ygwDuGJwmr[kwfbl;Asmh? tacsmiform;awGeJYcGJcJhwm}}[k q&mBuD;u uRefawmfhudk oGefoifay;wJhtwkdif; tEky#davmr
ajymygonf/ uRefawmf bmrS jyefrajymyg/ enf;eJY ajym&ygap}}
ocifpdk;ESifh ocifxGef;&ifwkdYonf wD;wdk;pum;ajymaeojzifh ]]uJ ...qkdygOD;udk,fhvl}}
uRefawmfonf tdrfaxmifh wpfae&mwGif xdkifaevkdufygonf/ ]]Akv
d cf sKyaf tmifqef;[m NAw d o d Qe,fcsUJ orm;&JU t&dyt f a,mif
ocifxGef;&ifjyefoGm;aomtcg uRefawmf ocifpdk;em; qk&d if taumiftxnfjzpfwhJ NAw d o d Qe,fcsUJ orm;udk wku d &f rSmaygh/
uyfoGm;ygonf/ uRefawmfu ocifpkd;tm; - t&dyfta,mifudk wkdufvkdYjzpfyghrvm;}}[k apm'uwufvdkuf&m
]]q&mBu;D wkYd tvHeu
D eG jf rLepfygwDukd uReaf wmf axmufccH sif olu uReaf wmfu h kd oa&mfNyKH ; NyKH ;Ny;D ]]a[h &Jabmf rmhupf 0f g'qkw d m
ygw,f/ 'gayr,fh uRefawmf r&Sif;wmav;&SdvkdYar;yg&ap}} [k tEky#davmrudk uyfvHk;tjzpf oHk;&wmr[kwfbl;/ armif&ifu
ajym&m ocifpdk;u - tEky#davmruyfvHk;xJ0ifNyD; ajymaewmudk;}}
290 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 291
uRefawmf cyfNyHK;NyHK;vkyfae&pOf wHcg;wGef;zGifhNyD; uGefjrLepf ]]uRefawmf raeYu tvHeDygwDu xGufcJhygw,fcifAsm}}
ygwD0if a'gufwmeyfqdkol 0ifvmygonf/ xkdpOf ocifpdk;u [kajym&m AkdvfcsKyfu -
uRefawmfESifha'gufwmeyfudk rdwfqufay;ygonf/ xdktcsufudk ]]aeygOD;uG ... rif;u b,fwek ;f u tvHeyD gwDx0J ifcv hJ vYkd }J }
tcGifhaumif;,lNyD; uRefawmfpum;vrf;aMumif; ajymif;vdkuf [k NyHK;NyD;ar;ygonf/ uRefawmfu -
ygonf/ ]]Akv
d cf sKytf jypfwif&ifvJ cH&ygr,f/ uReaf wmf Akv d cf sKyaf jymwJh
]]q&mBuD; ... q&mBuD;udk uRefawmfMunfndKwmtrSefyJ? ocifpdk;&JUoabmudk odaeygw,f/ 'gayr,fh uRefawmfu
'gayr,f h ygwD u G J w J h t wG u f uRef a wmf awG a 0aeygw,f / yk*¾dKvfa&;oHa,mZOfaMumifh olYqDraeYu oGm;cJhwmyg/ 'gayr,fh
uRefawmfhudk ulnDyg}} [kajym&m ocifpdk;u ]]uJ ...qkdygOD;}} [k [dka&mufawmh ocifpdk;uajymygw,f/ bmvJqkdawmh -
ajymojzifh ]]'DvdktajctaersdK;rSm uRefawmf EkdifiHjcm;oGm;csifyg &JabmfwYdk 'DaeYvyk &f rSmu ocifatmifqef;udk wku d &f r,fvYdk
w,f/ ½k&mS ;jynfuykd g q&mBu;D tdE, d´ jynfomG ;ovdv
k ekd nf;eJY ykaYd y;yg/ ajymygw,f/ bmjyKvdkYvJqkdawmh ocifatmifqef;[m 'DaeY
½k&Sm;jynfu University of the East rSm rmYufpf0g'oGm;oifcsifyg vlxkay:rSm MoZmoufa&mufrIBuD;aeygw,f/ ocifatmifqef;
w,f}} [k ajymvdkufygonf/ xkdtcg Nidrfíem;axmifaeaom [m e,fcsUJ &JUt&dyjf zpfw,f/ olu Y kd wkud w f m[m e,fcsUJ udw k ukd w f meJY
a'gufwmeyfu 0ifajymvdkufygonf/ twlwlyJvkdYajymygw,f/ uRefawmfu AkdvfcsKyf[m e,fcsJU&JUt&dyf
]]Ekid if jH cm;oGm;rS rmYupf 0f g'wwfrmS r[kwyf gbl;/ ud, k bhf mud, k f jzpfw,f/ e,fcsJUNAdwdoQu taumifjzpfw,f/ taumifudk awGU
zwfNyD; avhvm&ifwwfrSm}} [k ajymygonf/ &ufom;eJY bmjyKvYkd t&dyu f w kd udk &f wmvJvaYdk r;awmh ocifp;kd u
xdktcg ocifpdk;uvnf; - 'g[m rif;u tEky#davmrudk uyfv;kH xkwNf y;D ajymwmyJvYdk ajymyg
]]'DrSmudkpef;aiG a'gufwmeyfajymwm rSefw,f/ aemifwGif w,f/
taMumif;oifhwJhcg ulnDyghr,f/ ckawmh em;em;aeae aeygOD;}}[k uRefawmfu tEky#davmrenf;rSm taumiftxnfudkyJ
ajymygonf/ wkduf&rnf/ t&dyfta,mifudk rwkdufygbl;vdkY jyefajymygw,f/
ocifp;kd tdrrf x S u
G Nf y;D ykZeG af wmifvrf;rBu;D ay:okaYd &mufaom 'Dawmh ocifpdk;u rmhufpf0g'udk tEky#davmruyfvHk;eJY rajym
tcg uRefawmf\ajcvSrf;rsm;onf ocifpdk;xHokdY jyefa&mufawmh &bl;ajymygw,f/ uReaf wmfvnf; tJ't D cdu k f a'gufwmeyfa&muf
rnfr[kw[ f í l xdtk csed uf rawG;rdcyhJ g/ aemufwpfaeYwiG f Akv d cf sKyf vmvkYd jyefcw hJ myg/ 'gaMumifh uReaf wmfAv dk cf sKyu
f kd vmawGUwmyg/
atmifqef;tdrfokdY tapmBuD;a&mufoGm;ygonf/ xkdtcgusrSom ocifpdk;u bmaMumifh AkdvfcsKyfudk ,ckwkdufae&wmygvJ? t&if
uReaf wmf\ajcvSr;f rsm;onf ocifp;kd qDoYdk jyefomG ;awmhrnfr[kwf wke;f u twlwv l ufwvJG yk cf &hJ ufom;eJ[ Y ak jym&m Akv d cf sKyu
f NyKH ;um
[lí odvdkuf&ygonf/ uJ ...igajymjyr,f? EdkifiHa&;oabmeJU ajym&&if t&SnfBuD;uG?
Akv
d cf sKyaf tmifqef;tdro f Ydk a&mufvmaomtcg uReaf wmfu ck rif;udk vdk&if;ajymjyr,f/ ocifpdk;[m wdkYeJYaygif;cJhwmMumNyD/
AkdvfcsKyfatmifqef;tm; - wdkYArmtpnf;t½Hk;uwnf;uygyJ? ocifpdk;[m pdwfvIyf&Sm;vG,f
292 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 293
w,f/ pdwfqdk;vG,fw,f/ pdwfajyoGm;wmvnf; vG,fw,f/ tJ'g ]]at; ...ighrmS pdwu f ;l &Sw
d ,f/ wyfuxGuv f mwJ&h aJ bmfawG
ol&UJ tusiyhf ?J ighuw kd u
kd af yr,fh ighuw kd u
kd w
f m r[kwbf ;l / zqyv tm;vHk; P.V.O zGJUzdkY tpDtpOf&Sdw,f/ tJ'gNyD;awmh qdk&S,fvpf?
tzGUJ csKyuf wkd ukd wf m/ bmjzpfvYkd wdu k &f ovJqakd wmh jynfov l x l uk uGefjrLepfygwDyg Left Unity vkyfzdkYpdwful;&Sdw,f/ tJ'DtcgusrS
zqyvtzGJUcsKyfBuD;udk wpfcJeufaxmufcHvdkYyJ/ rif; ygcsifyg/ wu,fvdkYvdktyfvm&if Marxist League qdkNyD;
ocifpdk;rSmtrSm;ESpfcsuf&Sdw,f/ vkyo f if&h ifvnf; vky&f r,f/ tJ'D League uawmh uGejf rLepfygwDeUJ
1/ ocifpdk;u uGefjrLepfygwDu cGJxGufwmwpfcsuf/ rwlwJh taetxm;rSm&Sdcsif&Sdr,f/ 'gayr,fh wdkY&JU zqyv
tzGJUcsKyf&JU A[dkOD;aqmifrI atmifjrifonfxufatmifjrifvmvdkY
2/ ocifpdk;u zqyvudkwdkufwmwpfcsuf - bmjyKvdkYvJ
&S&d if 'DtzJUG awGukd tvsipf vdv k yk zf Ykd rvdak o;bl;/ 'DtawmtwGi;f
qdkawmh olYrSmtiftm;enf;oGm;NyD/ tzGJUudkolYbufygatmif
rif;rdbawGqD jyefcsifjyefOD;}} [líajymygonf/ uRefawmfu -
wdu k w
f m? tzGUJ &JUacgif;aqmifu igqdak wmh zqyvtzGUJ csKyt f pm; ]]uRefawmfhtaz[m ck rdk;ukwfpmwdkufrSmvkyfaeygw,f}} [k
ighudkwdkufwmaygh/ EdkifiHa&;tm;jzifh Munfh&if ol[m wdkYudk wdkuf& ajym&m ]]at; ...rSwx f m;r,f/ rif;jyef&if rEÅav;u Adv k o
f pfukd
rSmyJ? 'gayr,fh ol&JUtaMumif;jycsufawG[m tm;r&Sdbl;/ rcdkifvHk 0ifawGUvdkufOD;}} ]][kwfuJh ...AdkvfcsKyf? uRefawmf Adkvfopfudk
bl;aygh/ 'gaMumifh rpdk;&drfygeJYuGm/ odygw,f}} [kajymNyD; AdkvfcsKyfudk EIwfqufjyefcJhygonf/
ocifoef;xGef;eJU udkodef;azwdkYygwDu wdkYtzGJUxJrSmyJ /tzGJU ocifra':&SdeftdrfodkYa&mufaomtcg ocifwifjrudkawGUyg
qdkwmvlrsm;NyD;us,f0ef;avav aumif;avyJ/ oluwdkYtzJGUxJ onf/ ocifwifjru Adv k of ed ;f wefukd vmawGUaMumif;od&ygonf/
rygbJ wdkufwmudk;/ ygwDESpfjcrf;uGJaomfvnf; olwdkYESpfOD;um; pdwf0rf;ruGJMuyg/
EkdifiHa&;avmurSm ygwDawG[m yl;aygif;wdkufvdkufMu/ ocifwifjr\ xl;jcm;csufrSm *dkPf;*P0g'oabmxm;rsdK;
uGJvdkufMu/ 'g[mEdkifiHa&;"r®wmyJ/ History udk avhvmovdk rxm;&Sdjcif;jzpfygonf/
avhvm&r,f/ o&ufacsmif;wke;f u igrif;udk History udak vhvmzdUk uRefawmfu ocifwifjrtm; uRefawmfhrdk;ukwfodkYjyefrnfh
ajymzl;w,favuGm/ tJ'DvdkyJ EdkifiHa&;udkavhvm&r,f/ wdkYtzJGU taMumif; EIwfqufNyD; rdk;ukwf uRefawmfhvdyfpmudkay;cJhygonf/
uawmh wpfaeYwjcm; ta&;omvmvdrfhr,f[lí ajymygonf/ rd;k ukwof aYkd &mufaomtcg zqyv\ vkyif ef;pOfukd wwfEikd f
orQ vkyfrnf[k qHk;jzwfxm;ygonf/ uRefawmfonf&ufykdif;
uRefawmfu -
twGif;rSmyif rD;&xm;usyfusyfpD;NyD; rEÅav;odkYa&mufcJhygonf/
]]'Dvdkqdk uRefawmfbmvkyf&rvJ}} [kar;&m AdkvfcsKyfu ]]rif; rEÅav;odYk a&mufa&mufcsi;f ausmufaoG;wef;vrf; (,ck 84 vrf;)
udAk aqGwYkd udak usmNf ird ;f wdYk qd&k ,
S v
f pfygwDrmS oGm;rvkycf sib f ;l vm;}} &Sd zqyvtzGJUcsKyfwnf&Sd&m wdkufjrifhjrifhBuD;odkY oGm;cJhyg\/
[k ar;onf/ uRefawmfu ]]avmavmq,fawmh qdk&S,fvpfygwD AdkvfopfudkawGY&rnfxifaomaMumifh oGm;cJhjcif;jzpfyg\/ tqif
rSm rvkycf sib f ;l / uReaf wmfvyk cf siw f mu Left Front vd[ k mrsKd ;rSm oifhpGmyif Adkvfopfa&m AdkvfapmarmifudkygawGU&\/ olwdkY
vkyfcsifwm}} ESpaf ,mufonf jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG pnf;a&; vH;k yef;aeMuygonf/
294 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
uRefawmfrSm olwdkYESpfa,mufESifhoduRrf;cifrifonfhtwGuf
zqyvtzGUJ ½H;k rSmyif ESp&f ufcefY wnf;aevdu k yf gonf/ olwt Ykd m;
AdkvfcsKyf uRefawmhfudk ajymaompum;tcsdKUudk ajymNyD; cifAsm;wdkY
jynfolY&JabmfzGJUNyD;&if uRefawmfhudktaMumif;Mum;Asm/ vdktyfwm
ulnDr,f[k ajymjyygonf/
Adv
k af pmarmifrmS uReaf wmfEiS *hf syefacwfu Edik if aH &;aqG;aEG;yGJ
rsm;wGifygcJhzl;oljzpf&m olu uRefawmfhudk EdkifiHa&;oifwef; ydkYcs
wwfaMumif; odoljzpfygonf/ xdkYaMumifholu uRefawmfhtm; -
]]a[h udpk ef;aiG ... cifAsm; 'DrmS cPaeygOD;/ Political Class
zGi&hf atmif}} [kajym&m uReaf wmfu ]]at;Asm avmavmq,fawmh pwkw¬ydkif;
rdbqDjyefOD;r,f}}[k ajymNyD; aemifESpf&ufcefYwGif uomoGm;
vGwfvyfa&;tBudKacwf ESpf-ESpf
armfawmfp;D Ny;D oydwu f si;f odYk xGucf yhJ gonf/ oydwu f si;f rS rd;k ukwo f mG ;
um;udpk ;D jy;D rd;k ukwof xYkd uG cf yhJ gonf/ tcsed uf m; 1946 ck? rwfv rd;k ukwt
f rd wf iG f wpf&ufEpS &f ufem;aepOf uReaf wmf\ azaz
jzpfygonf/ onf uRefawmfhnDESifhnDrav;rsm;tm; ausmif;tyf&ef pDpOfvsuf
uRefawmf rdbtdrfa&mufí rdbrsm;0rf;ajrmufaeMu\/ &Sdayonf/ xdkodkY pDpOfae&if;uyif azazonf uRefawmfhtwGuf
uRefawmhfnDrav;rsm;jzpfonfh roef;oef;ESifhrpef;pef;? nDjzpfol vnf; pOf;pm;aeyHk&ygonf/
armifwifOD;wdkYuvnf; 0rf;omMu\/ olwdkYuvnf; ausmif; wpfaeYwGif azazu uRefawmfhtm; -
]]ighom;u bmpdwful;xm;wm&SdovJ ... om;&JUa&SUa&;udk
wuf&ef jyifaeaMumif;od&ygonf/ uReaf wmfonf wyfrS xkwaf y;
aygh}} [kpum;pvdkufygonf/
aom aiGrsm;teuf uRefawmfoHk;í usefaom aiG 2000 usyfudk
]]uReaf wmfrh mS pdwu f ;l xm;wmr&Syd gbl;/ Adv
k cf sKyaf tmifqef;u
rdbrsm;uefawmhvdkufygonf/ cPem;aevdu k Of ;D ? vdtk yf&if taMumif;Mum;r,fvYkd ajymygw,f/
'Djyif acgif;aqmifawGuvnf; 'Dvykd aJ jymMuygw,f}} ]]'gjzifh om;
10 wef; jyefwufvu kd yf gvm;? q&mOD;btke;f udv k nf; rif;odom;yJ?
olUausmif;rSmwuf&if aumif;w,f/ armifErS tm;vH;k wpfcsed w f nf;
ausmif;tyf&atmif}} [kajymaomaMumifh zufqpfawmfvSefa&;
umvu Edik if aH &;oifwef;q&mjzpfcahJ om uReaf wmfonf rd;k ukwNf rKd U
tpd;k &txufwef;ausmif;wGif 10 wef;ausmif;om;tjzpf ausmif;
jyefwufaeaom wynfhwpfOD;jzpfjyefygawmhonf/
296 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 297
ausmif;udk ZGev f wGif zGiahf omtcg uReaf wmfwaYkd rmifErS awG ygonf/ þodaYk evifu h pm; uReaf wmf\pdww f o Ykd nf ausmif;pmxuf
ausmif;wufMuygonf/ uRefawmfhnDr oef;oef;ESifhpef;pef;u EdkifiHa&;tajctaeay:wGifom 0JvnfaecJhygonf/
tdrtf eD;rS &Sr;f awm&yf rlvwef;wGiaf eygonf/ uReaf wmfrmS bmrS owif;pmzwfaomtcg Adv k cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifonfh
xl;jcm;rIr&SdcJhyg/ ausmif;pmudk zwfygonf/ ausmif;om;aumif; zqyvtzGJUcsKyfBuD;\ vIyf&Sm;rIowif;rsm;yg\/ ppfNyD;tpdk;&
wpfO;D tjzpf yHrk eS af usmif;wufaeygonf/ odaYk omf tpG[ J o l nfum; jzpfaom uufpfbDtpdk;&\ &cdkifwkdif;bufwGif rw&m;zdESdyfrI
uRwfcJbdjcif;/ owif;wdzYk wfae&\/ awmfveS af &;Bu;D Ny;D aemuf aemufxyfzUJG pnf;
uRefawmfzwfcJhaompmrsm;? avhvmqnf;yl;cJhaomtawGU rnfh NAdwdoQwyfrawmfu a&G;cs,frnfhtcsdefudk apmifhaeaom
tBuHKrsm;? uRefawmfhtm; Mo0g'ay;cJhaom AdkvfcsKyfatmifqef; wyfrawmfom;rsm;? ta&G;rcH&aomfvnf; Adv k cf sKyaf tmifqef;tm;
tygt0if uRefawmfhxuf touft&G,fBuD;ol? ynmÓPf tm;udk;MunfndKMuaomaMumifh avmif;0pfvrf;wGif usefcJhonfh
xufjrufNyD; tawGUtBuHK&SdolwdkYajymcJhaom qHk;rMo0g'rsm;udk uReaf wmfw\ Ykd awmfveS af &;&Jabmfa[mif;rsm;a&SUa&;wdu Yk kd awG;rd
uRefawmfawG;rdonf/ EdkifiHawmfvGwfvyfa&;twGuf wm0ef aeonf/
ay;ygu toifhjzpfap&ef uRefawmf\usef;rma&;? ynma&;wdkY 'daYk rQmrf eS ;f cJah om vGwvf yfa&;qdw k m b,fawmhv[ J k awG;rd
twGuf wdk;wufatmif tNrJtm;xkwfaecJhygonf/ ao;\/ wdkufyGJwGifusqHk;aom &JabmfwdkUu raorDav;wGifyif
wpfaeYwGif ocifomcifonf rdk;ukwfNrdKUodkY jyefa&mufvmyg
vGwfvyfrS trQa0yg&Jabmf[k usef&pfolrsm;tm; rSmpum;udk
onf/ ocifomcifu rdk;ukwfwGif zqyvzGJUpnf;&ef a&mufvm
Mum;a,mifaerdwwf\/
jcif;jzpfygonf/ olu ol\zqyvzJGUpnf;a&;vkyfief;wdkYwGif
&efukefrSm bmawGjzpfaeygvdrfh[k tBudrfBudrfawG;aerd\/
ulnD&efajymaomaMumifh nydkif;wGif wpf&yfuGufNyD;wpf&yfuGuf
&yfuGufzqyvudkzGJUMu&mwGif yg0ifulnDcJhygonf/ &yfuGuf xdpk OfrmS yif ocifomcifu oHBuKd ;wpfapmif ydv Yk u kd \
f / uReaf wmft h m;
zqyvtzJUG cGrJ sm; zGUJ pnf;Ny;D aomtcg NrKd Ue,fzqyvudk zGUJ pnf;Mu &efukefodkY vm&efac:aom oHBudK;pmjzpfygonf/
ygonf/ uRefawmfonf azaz? ararESifhq&mBuD;OD;btkef;tm; cGifh
xdkacwfu AdkvfcsKyfatmifqef;\t&Sdeft0gonf tvGef awmif;NyD; &efukefodkY xGufcJhygonf/ tcsdefum; 1946 ckESpf?
BuD;rm;vsuf&Sdygonf/ tvm;wl zqyvtzGJUcsKyfBuD;onfvnf; pufwifbmv yxrywfjzpfygonf/
t&Sed tf 0gBu;D ay&m vlxo k nfzqyvtzGUJ Bu;D udk pdwx f ufoefpmG &efukefa&mufaomtcg ocifra':&SdeftdrfwGif wnf;yg
0ifa&mufMuygonf/Ed;k Mum;wuf<uonf/ pnf;vH;k nDnmMuonf/ onf/ xdkae&mwGif Adkvfodef;wefvnf; &Sdaeygonf/ AdkvfMunf
wdkif;jynfvGwfvyfa&;twGuf wpfcJeufMudK;yrf;tm; xkwf&ef vnf; &Sdaeygonf/ e,fu &efukefodkYvmaom &Jabmfrsm;vnf;
qE´jyif;xefaomtcgvnf;jzpfaeygonf/ vmwwf&m uRefawmfhtwGuf odvkdorQowif;wdkYudk Mum;od&
þodv Yk Qiu
f Reaf wmfonfaeYcif;ausmif;wufNy;D ausmif;om; wwfygonf/ &efukefa&mufNyD; aemufwpfaeYwGif ocifomcifqD
jzpfvu dk ?f ncif;wGif Edik if aH &;tzGUJ tpnf;awGEiS ahf &mvduk Ef iS hf aecJh oGm;awGUygonf/ xdktcsdefu ocifomcifonf OD;ausmfNidrf;\
298 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 299
tdrw f iG af eygonf/ ocifomcifu uReaf wmft h m; qd&k ,
S vf pfygwD aeNy/D uGejf rLepf0g'u a'gufBu;D wpfc?k urÇmo h yd yHÜ nmu a'gufBu;D
&H;k &S&d m ql;avbk&m;vrf;&Sw d u kd o
f aYdk c:oGm;ygonf/ wdu k \f 'kw, d wpfc?k Ak'w ¨ &m;awmfu a'gufBu;D wpfck ,if; a'gufBu;D oH;k a'gufukd
xyfwGif Armjynfqdk&S,fvpfygwD[k qdkif;bkwfa&;xm;\/ twlwuGxal xmifxm;&Srd nfqv kd Qif urÇmBu;D Nird ;f csr;f Ny;D om,m
OD;AaqGudk awGU&ygonf/ 0ajymvdrfhrnf[k aqmfMoxm;ayonf/
OD;AaqG\rsuEf mS rSm NyKH ;aeonf/ ol\tNyKH ;onf ocifA[de;f oQifÓPdó&ESifh"EkjzLOD;at;armifwdkYu tEky#davmr
\ tNyHK;avmuf rawmufy/ OD;AaqG\tNyHK;udk '*kefwm&mu &kyfydkif;0g'[laompum;udk roHk;EIef;oifhaMumif;ESifh ,if;tpm;
vQdKU0SufaomtNyHK;[k a&;cJhyg\/ 'GE´blwdu0g'[laompum;udk omoHk;oifhaMumif; odkYrSom Ak'¨
OD;AaqG\ Oy"d½yk rf mS av;pm;zG,jf zpfonf/ ajzmifrh wfonf omoemawmfxeG ;f um;aom Ak'b ¨ momjrefrmEdik if w H iG f 0ifqrhH nf
[k uRefawmf ,HkMunfonf/ OD;AaqGu uRefawmfhtm; - jzpfaMumif; apwemaumif;ESifhñTefjycJhMuonf/
]]bmjzpfvdkY tvHeDygwDu xGufwmvJ\}} [kar;\/ xd k Y a Mumif h uRef a wmf w d k Y v l i ,f r sm;onf *sme,f a usmf
ocifpdk;u AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyvudk wdkuf&rnf[k OD;cspfarmifwdkY wifjycsufrsm;udk pdwf0ifwpm;&SdMuonf/
qdak om ay:vpDudk rBuKd uí f xGucf w hJ myg/ 'gayr,fh uReaf wmfu ODAaqG\pum;udkMum;&aomtcg uRefawmfudk,fwdkifvnf;
rmhufpf0g'udk ,HkMunfNrJ,HkMunfw,f/ wpfckawmh&Sdygw,f/ pdwf0ifpm;rI&SdoGm;cJhygonf/
uReaf wmf,MkH unfaom rmYupf 0f g'u Ak'b ¨ momeJUrqefUusiaf om OD;AaqGu uReaf wmft h m; ]]qd&k , S vf pfArmjynfxal xmifavmh}}
taetxm;tm;jzifh ,HkMunfjcif;jzpfygw,f/ uRefawmfhtaejzifh [laom pmtkyfi,fudk ay;ygonf/
ocifp;kd udk aus;Zl;wifaeygw,f/ oloifay;wJt h wGuf wdu k w
f eG ;f ]]'g udk,fa&;wm? udk,fwdkYygwD&JUoabmxm;yJ? 'gudk zwfvdkY
wJt h wGuf rmhupf 0f g'udu k Reaf wmf aumif;pGmavhvmEdik cf iG hf &cJyh g udk,fhvlauseyf&if udk,fwdkYu welcomeyJ}} [lí ajymygonf/
w,f/ ,ckvnf; uRefawmf qufvufavhvmaeygw,f/ ocifomcifu bmrS0ifrajymyg/
OD;AaqGu pdwf0ifpm;aomtrlt&mESifh - ]]uReaf wmft h aeeJUqd&k ,
S v
f pfygwDx0J ifzaYkd wmh rajymEdik af o;
]]udk,fwdkYvnf; rmhufpf0g'udk cH,lw,f? Ak'¨bmomeJYrqefY ygbl;/ qd&k , S vf pf0g'udv
k nf; rypfy,fb;l / 'gayr,fh uReaf wmf[m
usifbl;qkdwJhtcsufudkvnf; cH,lw,f}} [kajym\/ pum;pyfí Akv
d cf sKyaf tmifqef;wdYk jynfo&Yl aJ bmfeUJ vnf; taMumif;ruif;bl;/
uRefawmfa&;&vQif xkdacwfumv xdktcsdefwpf0dkufwGif "EkjzL uRefawmf jynfolU&JabmfwyfzGJUqDvnf; oGm;&ygOD;r,f}} [lí
OD;at;armif? aemifwpfaeYwGif qef;xGef;-ref;wuúodkvf jzpfvm ajymvdkufygonf/
rnfh oQiÓ f Pdó&? *sme,fausmf OD;cspaf rmiftp&daS om q&mBu;D ocifra':&SdeftdrfwGifaeonfhtcdkuf OD;AaqG\ pmtkyfudk
rsm;u rmhupf 0f g'ESihf Ak'b ¨ mom0g'udEk pS zf uf n§Ed iId ;f í&aom0g' zwfygonf/
tjzpf a&;om;aecsdefjzpfygonf/ yrmjyK&vQif *sme,fausmf ]]vGwv f yfa&;&atmif tm;xkw&f r,f? Ny;D &if qd&k , S v f pfEikd if H
OD;cspaf rmifu urÇmNh ird ;f csr;f a&;twGuf a'gufBu;D oH;k a'gufvt kd yf xlaxmifr,f/ xlaxmifwchJ g tvkyo f rm;? v,form;? ynmwwf
300 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 301
rsm;? "e&Sifaygufprsm;? rsdK;cspfpdwf&Sdolrsm; yg0if&r,f? þuJhodkY xdjk zpfpOfjzpfqu J mvu jrefrmhordik ;f udak jymif;vJapEdik af om
vlwef;pm;aygif;pHyk g0ifaom Edik if aH wmfukd 'Dru kd a&pDopfEikd if aH wmf taMumif;&if;[lí uRefawmf rxifwwfEdkifao;yg/
[k ac:qdk&rnf}} [laomaMumifh uRefawmf pdwf0ifpm;onf/ xdak eYonf pufwifbmv 14^5 &ufavmuf [kxifygonf/
'Dru kd a&pDopf[al ompum;vH;k udk pwifo;kH olrmS w&kwjf ynfrS zuf q pf a wmf v S e f a &;umvu awmf v S e f a &;wG i f y gcJ h o l
armfpwD ;kH jzpfygonf/ OD;AaqGonf armfpw D ;kH \ 'Drukd a&pDopf0f g'udk Advk af usmZf o H nf ocifra':&Sed t f rd o
f Ykd a&mufvmygonf/ ol pwif
vufcHxm;yHk&ygonf/ odkYaomf OD;AaqGwdkY\ Armjynfqdk&S,fvpf ajympum;rSm ]]'Dvu l akd wmh NzKd ypfr}S } [lí jzpfygonf/ Adv k of ed ;f wef
ygwDwGif tkyfpkoHk;pk uGJaeonf[lí uRefawmfMum;zl;\/ xdk ESihf uReaf wmfwu Ykd ar;aomtcg *VKeOf ;D apmudv k yk Bf u&H ef BupH nf
oHk;tkyfpkrSm OD;AaqGBuD; a&SUaqmifa&SU&GufjyKaom 'Drdkua&pDopf aMumif;od&ygonf/
0g'tkypf ?k (OD;ausmNf ird ;f ESihf Adv
k cf ifarmifav;wdYk a&SUaqmifa&SU&Guf uReaf wmfEiS Ahf v kd of ed ;f wefu jrefrmhEikd if aH &;tajctaeonf
jyKaom 'Drdkua&pDqdk&S,fvpf0g'tkyfpk? (xdktkyfpkonf NAdwdoQ (xdkpOfu) ½IyfaxG;aeaMumif; uufpfbDtkyfcsKyfa&;u &SdaeqJ?
avbmygwD\ EdkifiHa&;oabmxm;rsdK;udk cH,laomtkyfpk[k tvkyform;wdkYuvnf; vpmESifhrvHkavmufaomaMumifh wpfpHk
uRefawmf em;vnfxm;ygonf/) wpfck jyKrnfvv kd ?kd awmifov l ,form;rsm;uvnf; *syefaiGpuúLrsm;
aemufwpftyk pf rk mS OD;udu k Bkd u;D a&SUaqmif&u G jf yKaom ypön;f rJh toHk;r0ifaMumif; aMunmvdkufonfhtwGuf vufrJhjzpfoGm;pOf
tmPm&Si0f g'udk tajcjyKaom tkypf [ k í l jzpfygonf/ OD;udu k Bkd u;D pdu
k yf sKd ;csed wf iG f pduk pf &dwrf vHak vmufraI Mumifh tcuftcJEiS hf &ifqikd f
tkyfpku rmhufpf0g'udk tpGJtvrf;BuD;pGmjzifhcH,laom tkyfpkjzpf ae&qJ? awm&yfa'owGif xkdpOfu "m;jyvlqdk;wdkYuvnf; qlyl
onf/ aepOfjzpfaeay&m AdkvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifonfh zqyv
þodkY 0g'tkyfpkoHk;tkyfpkuGJjym;aeaom qdk&S,fvpfygwDudk tzGJUcsKyfBuD;uvnf; vGwfvyfa&;twGuf ta&;qdkaepOf paom
0if&ef uReaf wmf 0efav;vsu&f ydS gonf/ xdaYk Mumifh jynfo h Ul &Jabmf taMumif;awGrsm;pGmaMumifh AdkvfausmfZHtm; ol\tpDtpOfudk
tzGJUwGif yg0ifaqmif&Gufjcif;onf vGwfvyfa&;twGufydkí rvky&f ef wm;jrpfygonf/ Adv k af usmZf rH mS wpfu,kd af wmf pGepYf m;rIukd
vufawGYusus aqmif&GufEdkifcGifh&Sdonf[lí uRefawmf ,HkMunf 0goemxHo k jl zpfaMumif; awmfveS af &;umvuyif uReaf wmfocd zhJ ;l
vdkufrdygonf/ onf/
þuJhodkY &efukefa&mufcJhaomfvnf; rnfonfhygwDodkYrQ ,ck wpfrsdK;vkyfjyefNyD/
0ifa&mufcJhjcif;r&SdcJhyg/ olonfAdkvfodef;wefpum; uRefawmfhpum;wdkUudk em;axmif
rvm;? vdu k ef mrvm;? rvdu k ef mbl;vm;? uReaf wmfwYkd ra0cGEJ ikd yf g/
*VKefOD;apmudkvkyfBuHjcif; xdt k aMumif;ESiyhf wfoufNy;D Edik if aH wmfor®wa[mif; a'gufwm
uReaf wmf &efuek wf iG &f adS epOftwGi;f jrefrmhordik ;f udk xl;jcm;pGm armifarmifa&;om;onfh EdkifiHawmf vkyfBuHrIBuD;pmtkyfwGif -
ajymif;vJapEdik af om taMumif;&if;jzpf&yfwpfck ay:aygufcyhJ gonf/ OD;apmonf acgif;aqmifBuD;om vkyfvdkonf/ acgif;aqmifBuD;
302 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 303
jzpf&ef trsdK;rsdK;BudK;pm;cJhonf/ odkYaomf ratmifjrif? xdkaMumifh AdkvfausmfZHqdkifu,fESifhOD;apmum;[kxif&aom um;onf
0efBu;D wpfO;D tjzpf yg0ifcjhJ cif;jzpf\/ auseyfonfum; r[kwaf cs/ ajreDuek ;f t0dik ;f udyk wfNy;D ,aeY prf;acsmif;trSwf (2) ausmif;em;
0efBuD;jzpfrnfhpufwifbmvtwGif;uyif OD;apmum;ESifhtoGm; ta&mufwiG f *spu f m;wpfp;D onf ajreDuek ;f bufrx S u G vf mNy;D a&SUrS
trnfrodow l u Ykd tem;rSuyfí aoewfjzifh ypfcwfMuavonf/ um;eufuav;qDoYkd aoewfEiS yhf pfvu kd of nf/ Ny;D awmh vuf,m
rSeu
f x JG od jzifh OD;apm\rsupf w d iG f 'Pf&mtenf;i,f &&Scd \ hJ / tvdk buf&v dS rf;cGx
J oJ Ykd um;udak uGU0ifomG ;onf/ armfawmfqikd u f ,fu
rjynfhaom OD;apmwGif tem&cJhNyD/ um;eufav;udkausmfNyD; a&SUodkYqufoGm;avonf/
AdkvfcsKyfatmifqef;u tMurf;zufjcif;? tEdkifxufjyKjcif;udk þjzpfpOftcif;tusif;av;um; aemufrS um,uH&SifawG
ESpNf rKd Uolr[kw/f OD;apmtm; rke;f wD;olawGvnf; teEÅ/ od&Yk mwGif ajymí uRefawmfod&jcif;jzpfonf/
OD;apmrMunfjzLonfu AdkvfcsKyfatmifqef;? AdkvfcsKyf&Sdaeí ol um;eufuav;u OD;apmum;trSefyg/ aoewfESifhypfwm
acgif;aqmifBuD; rjzpf&onfr[kwfvm;[k a&;cJhavonf/ vnf; trSefyg/
uReaf wmfEiS hf Adv k of ed ;f wefonf Adv k af usmZf aH jymonft h wdik ;f aoewfoMH um;aomaMumifv h nf; vrf;ay:wGif vlrsm; &Srd ae
rvkyjf zpfygapESi[ hf k ajymrdMuonf/ Adv k af usmZf u H vnf; cyf<um;<um; Mu/ rdk;&GmaomaMumifh vlrsm; xGufrMunfhwmjzpfEdkifrnf/
ESiahf jymwwfav&m tvum;avaygoGm;wm[lí ESpOf ;D om;ajym
uReaf wmfwYkd wnf;cd&k mtdrrf mS 0ifqmvrf;ESijhf ynfvrf;axmifw h iG f
jzpfMuonf/
&Sad v&m vrf;ray:xGuNf y;D MunfMh u\/ rMumrD owif;pHo k &d awmh
wu,fawmh wu,fhjzpf&yfonf jzpfcJhay\/
onf/ OD;apmum;udk aoewfEiS yhf pfonf/ jynfo&Yl aJ bmf[k ,HMk unf
xdak eYum; 1946 ckEpS ?f pufwifbmv 21 &ufaeY jzpfayonf/
rdk;onf NzdK;NzdK;ajzmufajzmuf &Gmaeonf/ oJBuD;rJBuD; &\/ OD;apm\um;rSefuGJoGm;onf/ OD;apm\rsufvHk;udk rSefpl;
&Gmaeonfr[kwfyg/ aea&mifuvnf; rawmufyaomfvnf; oGm;\/ 'Pf&mBu;D ao; rod&ao;[lí yg;pyfowif;udo k &d ayNy/D
tvif;a&mifu &SdaeqJyif/ xdo k wif;udk xdpk Ofu jrefrmEdik if bH &k ifcq
H m[l;bwfpf &f efpY u f
nae av;em&Dausmpf avmuftcsed w f iG f uReaf wmfwnf;cd&k m t*Fvef&Sd jrefrmEdkifiHqdkif&m0efBuD; avmhyufopfavm&ifhpfxHokdY
ocifra':&Sed \ f tdraf &SUodYk rsuEf mS rlvu kd rf \d / xdtk ckud rf mS Aifum; oHBuKd ;½du k o
f wif;ydaYk Mumif; aemifwiG f uReaf wmfwo Ykd &d ygonf/ xdk
wpfp;D onf jynfvrf;twdik ;f armif;oGm;\/ um;u teufa&mif[k owif;ydkYcsuf\ t"duusaomtcsufrSm -
xifonf/ rrSwfrdawmh/ Adkvfodef;wefu ]]OD;apmum;ESifhwlw,f}} ]]*spfum;ay:wGif jynfolY&Jabmf,leDazmif;0wf av;OD;
[k ajym\/ ygvmNyD;aoewfwpfvufjzifh olUum;qDodkY csdef&G,fxm;onfudk
xdkajymaeqJyif *spfum;wpfpD;jzwfoGm;onfudk ½kwfw&uf awGU&onf/ aoewfow H pfcsux f uG vf mNy;D usnq f efonf jywif;
awGUvdkuf&NyD; csufcsif;aemufu armfawmfqdkifu,fwpfpD; vdkuf ayguf&Sd rSefESpfcsyfpvHk;udk azmufwGif;oGm;onf/ aoewfypfNyD;
vmonf/ Adv k af usmZf o H nf qkid u f ,fp;D ol\aemufwiG f xdik v f suf *spu f m;armif;ajy;oGm;\/ OD;apm\um;vnf;&yfomG ;\/ OD;apmrSm
ygvmonf/ usnfqefxdrSefjcif;r&Sdaomfvnf; OD;apm\rsufvHk;rsm;rSm rSefuGJ
304 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 305
tptersm;0ifNyD; rsufvHk;wpfzufrSm 'Pf&mjyif;xefonfh[ef awmfveS af &;wGiyf gcJ\ h / vky&f u J ikd &f o
J ?l oabmaumif;oljzpfav
&Sdonf}} [k azmfjyxm;\/ onf/ (olonf jyefMum;a&;0efBuD;jzpfcJhol OD;atmifausmfjrifh ?
Adkvfodef;wefonf tdrfwGif pdwfysufvufysufxdkifjyD; 0efBuD;csKyfjzpfcJhol ol&xGef;wifwdkYESifh0rf;uGJnDtpfudkawmfol
]]tif; ...'DvlawG 'DvdkvkyfyHkeJUawmh aemufxyf 'Dxuf jzpfavonf/)
Bu;D us,w f uhJ pd Bö u;D awG ay:awmhrmS yJ}} [lí nnf;wGm;aeonfukd uReaf wmfonfAv dk af usmZf u
H kd OD;ode;f wefajymaeonfh pum;
uRefawmf awGUae&ygonf/ rsm;udkem;axmifNyD; pufwifbmv 23 &ufwGif ukefwifum;MuHK
nae 6 em&D c ef Y w G i f Ad k v f a usmf Z H a&muf v monf / ESirhf EÅav;odYk jyefcyhJ gonf/ rEÅav;&Sd Adv k o f pf? Adv
k af pmarmifwu
Ykd
Adkvfodef;wefu - OD;apmudpöudk auseyfae\/ uRefawmfu þodkYrjzpfoifhaMumif;?
]]b,feJYvJ ...b,fvdkjzpfwmvJ}} [kar;&m AdkvfausmfZHu udk,fhvlawGudk pdwfxdef;zdkY? owday;zdkYajymcJhNyD; rdk;ukwfodkY jyefcJh
rcsdKrcsOfrsufESmESifh - ygonf/
]]at;Asm ...uRefawmf bmrSrvkyfEdkifcJhygbl;? [dkvlawGu
ypfNy;D um;u auGUxGuo f mG ;w,f/ usKyvf nf; cyfjrefjref xGucf w hJ m atmifqef;tufwvDpmcsKyf
ygyJ}} [k ajymonf/ Adkvfodef;wefu - 1946ckESpf? 'DZifbmv ausmif;ydwf&ufwGif uRefawmf
]]cifAsm;wdkYAsm 'Dvdk rvkyfaumif;bl;Asm ? 'DudpöaMumifh &efuek o f Ykd xGucf yhJ gonf/ rd;k ukww
f iG f jynfph pkH mG rod&aom Edik if aH &;
EdkifiHa&;awmh ½IyfOD;rSmyJ}} [lí ajymvdkufonf/ owif;rsm;udk em;axmif&efjzpfygonf/
]]'DrD;u NyD;rSmr[kwfbl;Asm? OD;apmu uvJhpm;acsrSmyJAsm? uRefawmf&efukefodkY roGm;rDu rdk;ukwfwGif zqyvtzGJUrsm;
OD;apmu vlrdkufAsmh/ NidrfaerSmr[kwfbl;}}[k Adkvfodef;wefu zGJUpnf;tNyD;rSm xl;jcm;jzpf&yftjzpf udpöwpf&yfay:cJhonf/ xkd
xyfajymonf/ AdkvfausmfZHu - udpörSm rdk;ukwfNrdKUudk &Srf;apmfbGm;rsm;\atmufodkY ajymif;rnf
]]uRefawmfvkyfwm vlBuD;awGeJY rqdkifbl;? uRefawmfwdkY [laomowif; jzpfygonf/
vli,fawGbmom vkyfwm}} [kajym&m Adkvfodef;wefu - rdk;ukwfNrdKUonf ausmufwl;aomNrdKUjzpfygonf/ yk*¾vdursm;
]]½IyfukefawmhrSmyJAsmh? vlBuD;awGrodvnf; 'DrD;u at;rSm vGwfvyfpGmausmufwGif;vkyfief; vkyfudkifaeay&m apmfbGm;wdkY\
r[kwfbl;}} [kajym\/ vufatmufoaYkd &mufomG ;ygu apmfbmG ;\ tkycf sKyrf t I mPmonf
tjcm;aeYrsm;wGif Adv k af usmZf o
H nfuReaf wmfwwYkd nf;cdt
k rd w
f iG f yk*v ¾ u
d ausmufwiG ;f vkyif ef;&Sirf sm;twGuf [efw Y m;rIjzpfEikd af om
xrif;pm;avh&Sdaomfvnf; ,aeY xrif;rpm;awmhyg/ ]]oGm;OD; aMumifh þudpöudk uefYuGufMu&ef ocifomcifacgif;aqmifNyD;
r,fAsm}} [k bmrSrjzpfovdk EIwfqufNyD; jyefoGm;avonf/ aqG;aEG;onfwGif NrdKUvlxkuygoabmwlaomaMumifh rdk;ukwf
AdkvfausmfZHonf uRefawmfESifhtoufwl jzpfonf/ r*Fvm'Hk NrKd Utm; &Sr;f apmfbmG ;rsm;\ tkycf sKyrf aI tmufoYkd ra&mufa&; qE´jy
Adv
k o f ifwef; wwd,ywfjzpfonf/ bD'aD twGiyf g0ifcNhJ y;D zufqpf yGJudk NrdKUvHk;uRwf yg0ifqE´jyMuygonf/
306 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 307
xdt k cg bk&ifct H pd;k & jynfxaJ &;0efBu;D Xmeu rk;d ukwef ,fyikd f oydwaf rSmuf&jcif;taMumif;rSm vcpm;0efxrf;rsm;u &Sm;yg;
½Hk;okdY pmydkUonfrSm azmfjycJhaomudpöudk bk&ifcHtpdk;&u rpDpOfyg p&dwfawmif;cHrIrS pwifaMumif; od&ygonf/
aMumif; [líjzpfygonf/ xdkYaMumifh rdk;ukwfom;wdkY\ qE´jyyGJ 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;aomtcg jrefrmEdkifiHonf ppfwvif;
atmifjrifonf[k qdk&ygrnf/ ESpfBudrfBuHKcJhonfhtwGufjymykHtjzpfom usefcJhawmhonf/jynfol
xdkqE´jyyGJNyD;aomtcg rdk;ukwfwGif qE´jyyGJwpfckxyfay: vlxkonf pm;a&;0wfa&;rQru aea&;twGufyg vHk;yef;&aom
ygao;onf/ xdkqE´jyyGJum; &efukefwGifjzpfcJhaom taxGaxG aMumifh qif;&JMuyfwnf;rIESifh&ifqdkifae&onf/ xdkYtwGuf ay;½dk;
oydwf\tquf oydwfarSmufyGJjzpfygonf/ ay;pOfvpmtjyif &Sm;yg;pm;&dwyf g vpOfaxmufyahH y;&ef awmif;qdk
xd k o yd w f a rS m uf y G J w G i f tpd k ; &0ef x rf ; awG yg0if M u\/ Mu\/ awmif;ír&aomtcg oydwfwdkufyGJqifETJNyD; tpdk;&udk
uRefawmfwdkYausmif;vnf; ydwfygonf/ qefYusifMuonf/
ausmif;ydwfaomaMumifh uRefawmf tm;oGm;NyD/ xdkYaMumifh rD;&xm;XmerS rD;&xm;tvkyform;rsm; or*¾Ouú| rpöwm
&yfuu G zf qyvrsm;u uReaf wmfu h akd c:Ny;D Edik if aH &;taMumif;awG bm;e'f? pma&;rsm;or*¾acgif;aqmif OD;xGe;f atmifausm?f pmwdu k f
ar;ygonf/ uReaf wmfu ausmif;om;jzpf&m aeYyikd ;f wGif xdk toif; oydwaf cgif;aqmif OD;xGe;f ? ykvyd o f ydwaf cgif;aqmif OD;0rf;armif
tzGJUrsm;odkY oGm;avhr&Sdyg/ nydkif;wGifoGm;NyD; ar;orQudk wwfEdkif ponfholwdkYrSm xif&Sm;vmolawGjzpfMuonf/
orQajzygonf/ zqyvtzGJUcsKyfBuD;\ vkyfief;pOfudk &Sif;jyyg taxG a xG o yd w f B uD ; \wG e f ; tm;aMumif h wd k i f ; jynf \
onf/ Mum;cJhrSwfom;cJhaom EdkifiHa&;oabmxm;rsm;udk xyfqifh tajctaerSm wpfEdkifiHvHk;yifbmjzpfOD;rvJ[lí em;pGifhae&csdef
ajymjyygonf/ jzpfygonf/
uReaf wmfonf rd;k ukwNf rKd UzqyvtzJUG vIy&f mS ;rIwiG f ud, k xf d xdktcsdefwGif NAdwdoQtpdk;&u bk&ifcH qma':refprpftm;
vufa&mufyg0ifcJhol r[kwfyg/ uRefawmf ausmif;om;jzpf jyefvnfac:vdkufNyD; ,m,Dbk&ifcH qm[ife&DEdkufudk ydkYvTwfay;
aomaMumifh jzpfygonf/ onf/ [ife&Donf MumMumraevdu k &f yg/ w&m;0ifb&k ifct H jzpf
rdk;ukwfausmif;om;avmuwGif xdkpOfu ausmif;om; ar*sm [l;bwf&efYpfudk ydkYvTwfvdkufavonf/
tzJGUtpnf; r&Sdao;yg/ ar*sm&eYfpfa&mufvQifyif zqyvOD;pD;tzGJUtm; bk&ifcH
þodaYk eaepOftwGi;f 1946 ckEpS ?f pufwifbmv yxrywf trIaqmifaumifpDtzGJUwGif yg0if&ef urf;vSrf;vdkufonfudk
twGif;wGif &efukefNrdKUü trIxrf;aygif;pHk oydwfarSmufonfh Adv
k cf sKyaf tmifqef;u vufcv H ukd of nft h wGuf zqyvtzGUJ onf
oydwfwdkufyGJay:vmcJhonf/ ½Hk;pma&;rsm;oydwf? pmwdkufoydwf? EdkifiHa&;tmPmudk&vdkufaomtzGJU jzpfvmaomaMumifh AdkvfcsKyf
rD;&xm;oydw?f Xmeaygif;pHrk S tpd;k &tm;oydwaf rSmuf&mwGif ykvyd f atmifqef;onf bk&ifct H rIaqmifaumifpt D pd;k &tzGUJ wGif 'kw,d
(,cktac:&J) rsm;yg oydwfarSmufvdkuf&m &efukefNrdKUwGif tpkd;& obmywdtjzpf yg0ifaqmif&Guf&awmh\/
tkycf sKyaf &;,EÅ&m;Bu;D yg rvnfywfEikd jf zpfomG ;&aMumif; owif;pm þodaYk qmif&u G &f aom Adv k cf sKyaf tmifqef;onf 0efBu;D tzGUJ
rsm;rSwpfqihf od&ygonf/ pm&if;udk bk&ifcx H wH ifjyavonf/ xdo k wYkd ifjy&mwGif wdik ;f &if;om;
308 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 309
rsm;udkvnf;a&G;cs,f&onfhtwGuf zqyvwGifyg0ifaom tzGJU jzpfol yDpD*sdK&SD (P.C Joshi) u Adv k cf sKyaf tmifqef;xH pmwpfapmif
tpnf;xJrS 0efBuD;wpfae&mpD,l&ef pDpOf&onf/ ydkYvdkufonf/ xdkpmwGif -
zqyvtzGJUcsKyfwGif wdkif;&if;om;udk,fpm;vS,frsm;vnf; ]]rdwaf qG atmifqef;? bk&ifc\ H tvkyt f rIaqmifaumifpo D Ykd
yg0ifonf/ xdaYk Mumifh wdik ;f &if;om;wdu Yk vkd nf; &xdu k af om tcGihf 0ifjcif;udk jyefpOf;pm;ygOD;}} [lí ol\oabmxm;udk a&;cJhonf/
ta&;&SdonfhtwGuf tpdk;&tzGJUwGif xnfhoGif;zGJUpnf;&rnf[k xdkpmudk uGefjrLepfygwDudkvnf; rdwåLay;ao;&m ocifoef;xGef;
Adv
k cf sKyaf tmifqef;ESihf zqyv A[dOk ;D pD;tzGUJ u cH,x l m;Muonf/ wdkY\txifwGif *sdK&SDwdkY rauseyf[k cH,l[ef&Sdayvdrfhrnf/
xdaYk Mumifh wdik ;f &if;om;tzGUJ tpnf;rsm;u ud, k pf m;vS,rf sm; ygvm *sdK&SDonf &k&Sm;tygt0if urÇmhuGefjrLepfrsm;ESifhvnf;
Muonf/ zqyvwGifyg0ifvmaom qdk&S,fvpfygwD? uGefjrLepf qufo, G af eoljzpf&m þpmonf urÇmu h eG jf rLepfrsm;\tjrifvnf;
ygwDwdkYuvnf; tpdk;&tzGJUwGifyg0if&rnfjzpf&m ygwDwpfckwGif ygEdkifaumif;\[lí ,lqyHkvnf;&ayrnf/
0efBuD;tzGJUtwGuf tzGJU0if0efBuD; wpfae&mpDudkom a&G;cs,f xdaYk Mumifh Advk cf sKyaf tmifqef;wdt Yk m; ykwcf wfvu kd jf cif;jzpf\/
cefYxm;&ef qHk;jzwfMu&onf/ AdkvfcsKyfatmifqef;onf ocifoef;xGef;wdkY\ ykwfcwfrIudk
odaYk omf uGejf rLepfygwDu 0efBu;D ESpaf e&mawmif;cJ\ h / owif; jyefvnfacsy&efjzpfonfhtwGuf zqyvtvkyftrIaqmiftzGJU
pmrsm;wGif 0efBu;D ESpaf e&mawmif;onfo h wif;ygvmovdk umwGe;f
tpnf;ta0;udkac:vdkufonf/ xdktpnf;ta0;wGif ocif
rsm;uvnf; þtcsufudkyif tom;ay;a&;qGJMuonf/ ocif
oef;xGe;f vnf; wufa&mufouJo h Ykd ta0;a&muf0efBu;D OD;ode;f az
oef;xGe;f rSm zqyvtzGUJ csKy\ f A[dOk ;D pD;tzGUJ 0ifjzpfNy;D uGejf rLepf
udkyg vSrf;ac:vdkufonfhtwGuf uGefjrLepfygwD\ udk,fpm;vS,f
ygwD\ taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpf&m 0efBuD;tzGJU zGUJpnf;&mwGif
uGejf rLepfygwDu, kd pf m;jyK OD;ode;f az (aemifwiG f OD;ode;f azjrif)h udk tjzpf wufa&mufcJhonf/
0efBuD;ay;cJhonf/ 0efBuD; ESpfae&mr&aom uGefjrLepfygwDu tpnf;ta0;ü Adv k cf sKyaf tmifqef;u rdeMYf um;&mwGif ]]þodYk
rausrcsrf; jzpfvsuf&Sdonf/ 1946? atmufwdkbmv yxrywf uGefjrLepfygwDtaejzifh zqyvtzJGUudk rwdkufcdkufoifhaMumif;?
wGif uGejf rLepfygwDuxkwaf 0aom uGejf rLepfaeYpOfowif;pmwGif ,cif zqyvnDvmcHtNy;D wGif bBu;D bazu 'drk eD , D t H yk cf sKyaf &;
uGejf rLepfygwDu zqyvtzGUJ onf bk&ifc\ H trIaqmifaumifpD &vdak Mumif; tqdw k ifoiG ;f cJw h ,f/ 'D;'kwOf ;D bcsKd uvnf; tJ't D qdu k dk
wGif yg0ifaomaMumifh rausreyfcsufudk a&;om;cJhonf/ xdk axmufcHcJhw,f/ 'DvdktqdkwifaxmufcHMuayr,fh zqyv A[dk
a&;om;csufrSm AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyvacgif;aqmifrsm; OD;pD;tzGUJ u vufrcHcb hJ ;l / 'gudv k nf; uGejf rLepfaeYpOfuyJ 'Dv'kd rDk eD , D H
onf bk&ifcH\ trIaqmifaumifpDwGif;odkY0ifjcif;um; e,fcsJU &a&; tqdw k ifwahJ xmufcw H hJ bBu;D bazeJ'Y ;D 'kwOf ;D bcsKw d Ykd ESpOf ;D
NAdwdoQu ypfay;vdkufaomtrJwHk;udk ajy;[yfvdkufMuonf[k udk vdyfausmufNrD;eJU ½dkufzdkYaumif;w,fvdkY uGefjrLepfaeYpOfu
ykwfcwfa&;om;vdkufonf/ ykwfcwfa&;cJhw,f/ 'Dvdkykwfcwfa&;vdkY usKyfwdkY zqyvuae
þodYk ykwcf wfvu kd &f aomtaMumif;&if;wpfcsuf &Sad vonf/ twGi;f pum;awGukd 'Dvkd rykwcf wfoifah Mumif;? aemif 'Dvykd w k cf wf
xkdtcsufum; tdE´d,uGefjrLepfygwD\ taxGaxGtwGif;a&;rSL; ygu pnf;rsOf;t& ta&;,l&r,fvdkY ajymcJhaMumif;? pnf;rsOf;
310 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 311
udkvnf; owfrSwfcJhw,f/ 'gayr,fh 'Dwpfcg ykwfcwfjyefw,f/ tuGJBuD; uGJoGm;Mu&avawmhonf/ tem*wfjrefrmhEdkifiHa&;
'DykwfcwfrIudk ½kyfodrf;ay;yg}} [lí ajymcJhonf/ ordik ;f aMumif;tzdYk {&mrtvSnt hf ajymif;Bu;D wpf&yf (A Big Turn-
ocifoef;xGef;u r½kyfodrf;EdkifaMumif;? þokdYa&;jcif;rSm ing Point ) jzpfcJh&avNyD[lí uRefawmf ,lqrdonf/
ygwD\ay:vpDjzpfaMumif; ajymjy\/ AdkvfcsKyfatmifqef;u - txufwiG af &;cJo h nft h wdik ;f zqyvtzGUJ csKyBf u;D rS uGejf rLepf
]]'D r S m &S d w J h zqyvtvk y f t rI a qmif t zG J U wG i f o mru ygwDudk xkwfy,fonfhtaMumif; owif;pmrsm;wGif ygvmonfh
wpfEdkifiHvHk;u zqyvOD;pD;tzGJU0ifawGygwJh tpnf;ta0;rSm tcg NrdKUe,fzqyvtzGJUrsm;tajctaeonf wpfrsdK;wpfzHk jzpfcJh
t,lc0H ifyg}} [líajymaomfvnf; ocifoef;xGe;f u t,lcH r0if onf/
vdkaMumif;? 0ifvnf; usKyfwdkY ½HI;rnfjzpfaMumif; ajymcJhonf/ rd;k ukwNf rKd UtaeESirhf l zqyvNrKd Ue,f? &yfuu G tf zGUJ wdw Yk iG f yg0if
]]'gaMumifh cifAsm;wdkUu usKyfwdkYudk xkwf&ifvnf; xGufrnf}} [k aomtzGJU0ifwdkYonf uGefjrLepfygwDwGifr&SdcJhyg/ tvHeDuGefjrLepf
ajymonfhtwGuf ocifoef;xGef;ESifhOD;odef;azwdkY\a&SUwGif ygwD0ifawGu zqyv rdk;ukwfESifhrdk;rdwftkyfpkwdkYonf e,fcsJUESifh
zqyvtvkyt f rIaqmiftzGUJ taejzifh uGejf rLepfygwDukd zqyv aygif;onf[k oabmaygufxm;Muonf/ xdkYaMumifh zqyvudk
tzGJUrSxkwfaMumif; aMunmvdkuf&onf/ rdk;ukwfwGif OD;aqmifzGJUol ocifomciftm; qJqdkykwfcwfygawmh
onf/ xdkpOfu ocifomcifrSm &efukefa&mufae&m ocifomcif
ocifoef;xGef;ESifhOD;odef;azwdkYonf uGefjrLepfygwDtm;
r&Sod nft h wGuf uReaf wmfu h dk qJygawmhonf/ olwq Ykd yJ rkH mS nwGif
zqyvrS x k w f a Mumif ; aMunmNyD ; aomtcg xd k i f & mrS x NyD ;
vrf;avQmufNyD;qJjcif;? pmuyfíqJjcif;wdkYvkyfMuygonf/
OD;ode;f azu ]]rif;qd;k rif;npf wvdik ;f vufwiG f acG;aoovdak o&pf
tvHev D il ,fwo Ykd nf uReaf wmf pnf;½H;k xm;aom vli,fawG
cJhaya&mh}} [kajymNyD; tcef;jyifodkYausmcdkif;txGufwGif xdkpOfu jzpfMu\/ uReaf wmft h m; olw\ Ykd wdu k cf u
kd rf u
I kd uReaf wmf rwkev f yI f
zqyv'kwd,Ouú|jzpfol ocifEk (aemifwGifOD;Ek) u rwfwwf awmhyg/
&yfvsuf nmvufudkajr§mufNyD; - 'DZifbmausmif;ydw&f ufwiG f &efuek \ f tajctaeudk avhvm
]]uGefjrLepf0g'BuD; atmifjrifygap/ Armjynf uGefjrLepfygwD vdkaomaMumifh uRefawmfrdk;ukwfrS &efukefokdYqif;cJhygonf/ vrf;
usqHk;ygap}} [lí us,favmifpGm a<u;aMumfvdkufvQif zqyv wGif rEÅav;odkY0ifNyD; ocifAwkwfESifhawGU&m ocifAwkwfu -
tvkyftrIaqmiftzGJU0ifwkdYu vufckyfwD;NyD; Mobmay;vdkuf ]]udpk ef;aiGa& usKyw f Ykd wyfejD zpfomG ;Ny/D Adv k o f ed ;f wef vmajym
Muonf/ vdkYyJ? cifAsm;a&m bmvkyfaewmvJ}}
AdkvfcsKyfatmifqef;um; £a`E´wnfNidrfpGmjzifh OD;odef;azwdkY ]]usKyuf tvHev D yk af o;w,f/ cPygyJ? uReaf wmf ocifp;dk eJU
ausmjyifudk MunfhNyD;aeavonf/ uGJcJhw,f/ ocifpdk;u AdkvfcsKyfatmifqef;udkwdkufwJhtwGuf
xdkYaeYxdk&uf xdktcsdefrSpNyD; a&S;u EdkifiHvGwfvyf&;twGuf uReaf wmf cGcJ w hJ myJ/ ckvnf; Adv k cf sKyaf tmifqef;udk wku d Mf ujyefNy/D
aotwl&iS rf uGmaecJMh uaom uGejf rLepfygwDBu;D onf zqyvESihf AkdvfcsKyfatmifqef;u jynfolawGtm;udk;wJhacgif;aqmif
aemufxyfwpfzef jyefvnfqHkpnf;&ef vHk;0 rjzpfMuawmhbJ jzpfw,f/ olu vGwfvyfa&;&atmif acgif;aqmifrIay;Edkifr,fh
312 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 313
olyJ/ cifAsm;wdkY olUudkwkduf&if rSm;awmhr,f}} [lí ajymvdkuf\/ &S r f ; jynf e ,f b uf t a&muf w G i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u
ocifAwkwfrSm uRefawmfhtm; bmrQjyefrajymyg/ wdkif;&if;om;csif;nDñGwfrI? vlxknDñGwfrItaMumif;rsm;udk OD;pm;
ocifAwkwfxHrSxGufcJhNyD;aemuf AdkvfopfESifhawGUygonf/ ay;í a[mcJah Mumif; owif;pmrsm;wGif zwf&onf/ xdjYk yif Adv k cf sKyf
Adkvfopfu - atmifqef;u 1947 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 31 &uftwGi;f jrefrmjynf
]]udck spv
f iId af & ... usKyw f aYkd wmh uGejf rLepfeUJ uGjJ yefjy/D ckawmh ukd vGwv f yfa&;ay;rnf[k NAw d od Qtpk;d &u raMunmvQif bk&ifcH
zqyvawmh usKyfwdkYyJvkyfw,f/ qdk&S,fvpfygwD0ifawGvnf; \ bk&ifct H rIaqmifaumifpt D pd;k & tzGUJ rSEwk xf uG rf nftaMumif;
&Syd gw,f/ uReaf wmfweYkd YJ odyaf wmh r&if;ES;D ao;bl;}} [kajymygonf/ twdtvif;aMunm a[majymcJo h nft h csed t
f wGi;f jzpfaeayonf/
AdkvfopfxHrSxGufcJh\/ uRefawmf&efukefa&mufNyD; aemufaeYwGif eHeufapmapm
uReaf wmfonf 31 vrf;&Sd ocifarmifarmifav;udk oGm;awGU zqyvtzGUJ csKy½f ;kH odYk oGm;cJ\ h / Advk cf sKyof nf ½H;k odYk apmapm a&muf
ygonf/ rEÅav; qd&k , S v
f pfacgif;aqmifjzpf\/ olu uReaf wmft h m;- wwfaMumif; owif;Mum;ojzifh awGUvdkawGUnm; xGufcJhygonf/
]]cifAsm; &efukefa&muf&if q&mAdkvfcifarmifarmifav;udk a&mufaomtcg AdkvfxGef;vS (pma&;q&mwuúodkvf ae0if;) ESifh
oGm;awGUygOD;}} [k rSmygonf/ awGU&m ]]a[h ... udkpef;aiG b,fuvmwmvJ}} [k ar;onf/
ocifarmifarmifav;ESifhawGUNyD; aemufaeYwGifuRefawmf
xdktoHMum;aom AdkvfcsKyfatmifqef;u acgif;armhMunhfNyD; -
&efukefodkY xGufcJhonf/
]]a[h ...armifpef;aiG b,fwkef;ua&mufvJ}}[k ar;\/
uReaf wmf rEÅav;rS&efuek o f x Ydk uG cf ahJ omtcsed o f nf Adv k cf sKyf
]]uReaf wmf raeYuyJ a&mufygw,f/ uReaf wmf tvHeu D xGuf
atmifqef;u Edik if t H wGuf ta&;Bu;D aomaMunmcsuu f kd xkwjf yef
xm;NyD;cgptcsdef jzpfayonf/ xdktcsufudkyif 1946 ckESpf? vmwm Adv k cf sKyof Nd y;D om;yJ? ck &efuek o f wif;awGocd siv f Ykd vmcJw
h m
'DZifbmv 18 &ufrS 26 &uftwGi;f jrefrmEdik if t H wGi;f pnf;½H;k a&; yg/ rEÅav;rSmawmh AdkvfopfwdkYeJUawGUcJhygw,f/ uRefawmf tck
vkyfief;twGuf c&D;vSnfhvnfpOfuvnf; awmifBuD; ? uavm? b,fygwDrS r0ifao;ygbl;/ jynfoUl &Jabmfx0J ifr,fawmh pdwu f ;l
anmif a &T c &D ; pOf w d k Y w G i f xk w f a zmf a jymMum;cJ h a yao;onf / ygw,f? Akv d cf sKyuf bmwm0efay;csio f vJocd siv f Ykd 'Duvkd mcJw
h myg}}
xdktcsufum; - AkdvfcsKyfu -
tpdk;&tzJGUzGJUNyD; wpfvcGJrjynfhrDyif 1946 ckESpf? Edk0ifbm ]]aeOD;uG ... 'gawGu tomxm;OD;? wdkY odyftvkyf½Iyfae
&Spf&ufaeYü ]]NAd NAd w d o Qtpd k ; &u jref r mjynf v G w f v yf a &;ud k w,f/ bdvyfudkoGm;&OD;r,f/ igrif;udk bmrS rajymEdkifao;bl;}}
aMunm&efESifh raMunmygu tpkd;&wpfzGJUvHk; EkwfxGufrnf}} [kajymNyD;ol\ ½Hk;cef;xJ0ifoGm;ygonf/
[laomtcsufjzpfonf/ uRefawmfu ]][kwfuJh AkdvfcsKyf}} [k EIwfqufNyD; tav;jyK
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf Edik if t H wGi;f vSnv hf nfomG ;vmaom vdkufonf/
tcg owif;axmufO;D ykuav;onfvnf; Adv k cf sKy\f owif;rsm;udk xdkurS avmif;0pfvrf;&Sd AdkvfpdefrSefqDodkY xGufcJhygonf/
&,lNy;D owif;pmwGiaf zmfjyEdik &f ef Adv k cf sKyEf iS thf wlvu kd yf gcJ&h onf/ tqifoifhyif AdkvfpdefrSefESifhawGU&m -
314 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 315
]]udkpef;aiGygvm;? b,fub,fvdk a&mufvmwmvJ}} [k ]][kwfw,f ... uRefawmfvnf; tJ'Dtwdkif;xifw,fAsm}}
ar;onf/ ajymNyD; pum;jywfoGm;awmhonf/
]]uRefawmf AdkvfcsKyfqDu jyefcJhwm}} aemufESpf&ufwGif ukefwifum;BuHKpD;NyD; rEÅav;odkYjyefcJh\/
]]'DrmS vmaeygAsmh ... uReaf wmhq f rD mS oifwef;awGay;p&m &efukefwGif Adkvfcifarmifav;ESifh rawGUcJhyg/
&Sdw,f/ cifAsm;ay;rS jzpfrSmAsm}} [k AdkvfpdefrSefuajym&m - rdk;ukwfwGif Zefe0g&DwpfvvHk; ausmif;wufaeygonf/
]]Adv
k rf LS ;a& ... uReaf wmf ausmif;wufaew,f/ Adv k cf sKyw f Ykd azazmf0g&DvodaYk &mufaomtcg uReaf wmfpw d af wG *emrNird f jzpf
bdvyfu jyefvmrSyJ Adv k rf LS ;udv
k mawGUOD;r,f}} [k ajymvdu k yf gonf vmawmhonf/
AdkvfpdefrSefrSm rtm;&yg/ e,frSa&m &efukefrSyg jynfolU Edik if aH &;0goemygrdonfum; tawmf cufayonf/ uReaf wmfh
&JabmfawG wpfOD;NyD;wpfOD; vmaeaomaMumifh uRefawmfolESifh wGif ausmif;pmudk pdwf0ifpm;rI tm;enf;vmonf/ AdkvfcsKyf
MumMumpum;rajymawmhbJ ocifra':&Sed \ f tdro f Ykd xGucf yhJ gonf/ atmifqef;uvnf; bdvyfrjS yefvmrSawGUrnf[k ajymxm;av&m
tcefYoifhyif a':&Sdef\tdrfwGif Adkvfodef;wefudkawGY&\/ azazmf0g&Dv 2 &ufuyif Adv k cf sKywf Ykd &efuek o
f aYkd &mufcNhJ y/D bmawG
Adkvfodef;wefudkawGUvQifyif uRefawmfu - xl;jcm;OD;rvJ[lí awG;rd\/ owif;pmawG zwf½HkrQjzifh tm;r&
]]AdkvfcsKyf bdvyfudkoGm;MurvdkYwJh/ cifAsm;wdkY raxmufcHMu awmhyg/ &efuek u f awmh rd;k ukwx f uf owif;pHak v&m Adv k cf sKyEf iS hf
bl;vm;}} [kar;vdkuf&m Adkvfodef;wefu - awGUcGifhr&apOD;awmh owif;xl;awmh&Edkifrnf/
]]'DrSm udkpef;aiG usKyfwpfa,muftaeeJY axmufcHw,f/ &efuek o f mG ;csiaf om uReaf wmft h wGuf &efuek rf aS c:pma&muf
jynfolU&JabmfucGJxGufNyD; usKyfu tckwyfeDAdkvfcsKyfjzpfaew,f? vmawmhonf/
'gayr,fh uGejf rLepfygwDtaeeJY 'Dupd u ö kd tif;rvIyf tJrvIyv f yk af e ud k c spf v d I i f
w,fAsm? ygwDoabmudk vdu k ef m&rSmyJ/ wu,fawmhuReaf wmfu vmEdkif&ifvmcJhyg/
ruGJcsifbl;Asm}} [k ajymonf/ ]]cifAsm;ua&m ...}}[k ar;í ocifcspfarmif (jrefatmif)
]]ausmif;wufO;D r,fAsm ... 0ifcsiv f nf; jynfo&Yl aJ bmfx0J ifr,f}} [laomoHBuKd ;pmudk ausmif;rSjyefvmaom uReaf wmft h m; azazu
[k uRefawmfuajymvQif ]]zqyvxJ 0ifAsm}} [kyif olu qD;ay;onf/
ajymvdkufonf/ uRefawmfonf q&mBuD;xHcGifhawmif;NyD; &efukefodkYxGufcJhyg
]]'gxuf Adv k cf sKywf Ykd ckomG ;r,fuh pd b ö ,fvo kd abm&ovJ}} [k onf/ uRefawmfwnf;cdkaeus ocifr a':&SdeftdrfwGif wnf;cdk
Adkvfodef;wefuar;vQif - ygonf/
]]'DudpöatmifjrifEdkifw,fAsm? oydwfawGay:uwnf;u aemufaeYwGif uRefawmfhudkoHBudK;&dkufac:aom jrefatmif
zqyveJY aqG;aEG;cJw h m tqifajycJw h m/ ckac:vnf; tqifajyzdYk ocifcspaf rmifxH oGm;awGUygonf/ ocifcspaf rmifu uReaf wmfu h kd
ac:wmjzpfrSmvdkY uRefawmfxifw,f ... cifAsm;ua&m}} OD;AaqGxH ac:oGm;\/ OD;AaqGu -
316 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 317
]]at;uGm wdkYqDu &JabmfawGudk oifwef;ay;zdkYrif;udk onf/ xdpk Ofu OD;apmOD;rSm pma&;q&mowif;pmq&mom jzpfonf/
ac:vdkufwm/ wdkYqDrSm &JabmfawG&Sdw,f/ olwdkYudk oifwef;ay; Edik if aH &;ESiphf yfvsO;f Ny;D *syefacwfu uGejf rLepfygwD0ifjzpfczhJ ;l onf/
csifw,f}} [kajymonf/ ppfNyD;aomtcg *sme,fausmfESifhjrefrmhtvif;wdkYwGif owif;pm
uRefawmfu - q&mtjzpfxif&mS ;aeNy;D Edik if aH &;ygwDrsm;ESiq hf ufpyf&if;ES;D aejcif;
]]tpfudkBuD;ajymwm aumif;ygw,f/ uRefawmfuvnf; r&Sdao;yg/ EdkifiHa&;ygwD0if[lí r[kwfao;yg/
pd w f 0 if p m;ygw,f / 'gayr,f h Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; uvnf ; uRefawmfhtzdkYrl udkapmOD;udk xdkaeYrSpNyD; ol uG,fvGefonf
uRefawmfhudk awGUzdkY rSmxm;ygw,f/ olYudkvnf; awGUcsifygao; txd &if;ESD;uRrf;0if&SdMuaom&Jabmfrsm; jzpfMuawmhonf/
w,f/ NyD;awmh AdkvfpdefrSefudkvnf; awGUzdkY&Sdao;w,f}} wm0Smbm;wGif xdkifaepOfyif pma&;q&moef;aqG0ifvm
]]at; ...rif; AdkvfcsKyfudkawGUzdkYawmh rjzpfEdkifbl;uG? olu ygonf/ olESifhtwlwl vlwpfa,muf ygvm\/ b,folrSef;[lí
tvkyaf wG½yI af ew,f/ Adv k pf ed rf eS qf aD wmh oGm;csio f mG ;ayghumG }} [k rodyg/ xdkpOfu udkoef;aqGudk uRefawmf rodao;yg/ rdwfaqG
ajymygonf/ OD;AaqGxHrS xGufcJhaomtcg ocifcspfarmifu wpfOD;u wpfae&mwGif tJ'g pma&;q&mudkoef;aqGyJ[k jyxm;
uRefawmfhtm; wm0Smbm;okdY ac:oGm;ygonf/ aomaMumifh odxm;jcif;jzpfygonf/
]]uRefawmf raomufwwffbl;Asmh}}[k uRefawmfu ajymvQif- wm0Smbm;wGif udx k eG ;f 0if;ESiu hf ckd spaf rmifwu Ykd bD,maomuf
]]cifAsm;udk wdu k zf rYkd [kwb f ;l / 'DrmS udx k eG ;f 0if;u tNrJ bD,m
MuNyD; udkapmOD;ESifh uRefawmfwdkYu acgufqGJaMumfpm;Muygonf/
aomufw,f/ oleaYJ wGUzdYk ac:cJw h m}} [k ocifcspaf rmifu ajym\/
pm;&if;aomuf&if;yif ocifcspfarmifu uRefawmfwdkYtm;
uReaf wmfwYkd Adv k cf sKyaf tmifqef;vrf;bufoYkd avQmufvmpOf
qdk&S,fvpfygwDokdY 0if&efajymygonf/
xkpd Ofu&Scd ahJ om umvfwef½yk &f iS ½f x kH rJ S vlwpfO;D xGuv f mygonf/
pydkY&SyftusÐvufwdk tjzL? umuDa&mifabmif;bDwdkESifh xdktcg udkapmOD;u bmrS jyefrajymyg/ ajymonfhpum;
ajctdwfjzL? ½SL;zdeyfwdkY 0wfxm;onf/ vufwGif aq;wefudk uvnf; ]]uRefawmfhrSm udk,fhtvkyfESifhudk,f rtm;Edkifygbl;Asm?
udkifvsuf ocifcspfarmifu xdkoludkawGUvQif - *sme,fuvnf; tywfpOfqdkawmh em;&ufudkr&Sdygbl;}}[líom
]]tawmfyJAsdKU ... vm ...vm ...wm0Smbm;rSm ajymonf/
udx k eG ;f 0if; apmifah evdrrhf ,f}}[kajymNy;D wm0Smbm;xJoYdk 0ifcMhJ u uRefawmfu -
\/ xdkifrdvQifyif ocifcspfarmifu - ]]uReaf wmf qd&k , S vf pfygwDet YJ vkyv f yk zf u
Ykd awmh pdw0f ifpm;
]]'DrmS udak pmOD;? olu udck spv f iId wf ?hJ cifAsm;pmawG zwfw,f/ ygw,f/ OD;AaqGa&;wJhpmtkyfxJrSmvJ rmhufpf0g'twdkif;vkyfr,f
*sme,fausmv f nf;zwfw,f/ uReaf wmfwv Ykd yl }J }[lí rdwq f ufay; vdkYygawmh uRefawmf vkyfEdkifygvdrfhr,f/ 'gayr,fh OD;ausmfNidrf;
ygonf/ uvnf; rmhufpf0g'eJYrwlbJ NAdwdoQabmygwDoabmxm;rsdK;
xdk udkapmOD;qdkolrSm *sme,fausmfapmOD;? apmOD;[laom &Sdw,fvdkY ajymoHMum;&ygw,f/ 'Dawmh uRefawmfu rmhufpf0g'eJY
trnfjzifhxif&Sm;aeaom pma&;q&m owif;pmq&mwpfOD;jzpf ywfoufwJhtawG;? oabmw&m;awGudkcH,lxm;wm? pOf;pm;&if
318 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 319
vnf;tJ'DtajccHay:rSm pOf;pm;wmyg/ 'Dawmh oifwef;ay;r,f uRefawmfu ocifomcifudk &efukefvm&jcif;taMumif;
qd&k if qd&k ,S v
f pfygwDxrJ mS oabmxm;rwdu k q
f ikd w
f mawG &Srd vm; ocifcspaf rmifwEYkd iS hf awGUcJah Mumif;wdu Yk akd jymNy;D Advk vf NS rKd if (,cif
vdkYawG;rdw,f/ pmayESifhpme,fZif;tzGJUOuú| OD;vSNrdKif) tdrfodkY xGufcJhygonf/
ygwDwpfck[m b,fygwDrSmrqkd 0g'oabmw&m;a&;rSm udkvSNrdKifu -
nDñGwfrI&SdrS tvkyfjzpfEdkifr,fvdkY uRefawmfem;vnfygw,f? ]]zqyveJY uGefjrLepfygwDuGJwm rvdkvm;bl;? 'gayr,fh
aemufxyf uReaf wmfMum;wmu OD;udu k Bkd u;D wduYk vnf; rmhupf 0f g' uRefawmfu uGefjrLepfygwD0ifjzpfaeawmh ygwDpnf;urf;twdkif;
oabmxm;udk oifwef;ay;aew,fvdkY Mum;&ygw,f? uRefawmf vky&f wmyJ? Ny;D awmh cifAsm;odwt hJ wdik ;f Akv d of ed ;f wefeUJ uReaf wmfu
uawmh OD;AaqGw&Ykd UJ oabmxm;[m aysmah ysmif;wmudk BuKd uaf ewJh taMumif;ruif;bl;av? 'Dawmhou l wyfev D yk af wmh uReaf wmfvnf;
tcsdefrdkYvdkY vkyfMuawmhr,fqdk&if OD;AaqGwdkYbufuyJ vkyfcsif wyfeDjzpfawmhwmyJ}}[k ajymjyygonf/
ygw,f}} [kajym&m ocifcspfarmifu - uRefawmfESifhudkvSNrdKifrSm nD&if;tpfudkvkdjzpfaeMu&m ol
]]at; uReaf wmfvnf; rmhp0f g'udk BuKd uyf gw,f/ *syefacwfu b,ftzGJUtpnf;wGifygyg? uRefawmf b,ftzGJUtpnf;wGif&Sd&Sd
vnf; uReaf wmf[m uGejf rLepfygwDukd vdv k m;wJv h w l pfa,mufygyJ? wpfOD;ESifhwpfOD; tcifrysuf cifvsuf&Sdygonf/
ppfNyD;awmh uGefjrLepfygwD0ifzdkY uGefjrLepfygwDudk oGm;cJhw,f/ uRefawmf ol\rdcifESifhtpfrwdkYudk EIwfqufNyD; olwdkYtdrfrS
olwdkYu uRefawmfwkdY[m jynfolUta&;awmfyHkygwDuvlawGqdkNyD; jyefcJhygonf/
tpkvu kd af wmh t0ifrcHb;l / wpfa,mufcsi;f 0if&if 0ifvaYkd jymw,f udkvSNrdKiftdrfrSjyefvmNyD; aemufwpfaeYwGif qdk&S,fvpfygwD
Asm? pum;vH;k awGu &ifo h ;D w,f/ 'gaMumifh uReaf wmfwYkd OD;AaqGwYkd XmecsKyo f Ykd OD;AaqGEiS ahf wGU&efomG ;ygonf/ rawGUcJyh g/ e,fomG ;ae
bufygvmwmyJ}} [k ajymygonf/ onf[k odcJh&ygonf/
pm;aomufNyD; pum;ajymNyD;aomtcg OD;apmOD;u ]]uJ ... xdkrSqufNyD; AdkvfrSL;pdefrSefqDodkY uRefawmfoGm;aomtcg -
uRefawmf oGm;vdkufygOD;r,f/ wdkufrSm tvkyf&Sdao;w,f}} [lí ]]uRefawmf rtm;ao;bl; udkpef;aiGa&? jynfolY&Jabmf
xjyefoGm;ygonf/ tvkyfawG ½Iyfaewm? ajymxm;wJh oifwef;ay;zdkYudpöawmh
udkxGef;0if;ESifhudkcspfarmifwdkUu uRefawmhfudk uRefawmf aemufrSyJ}} [k ajymvdkufygonf/
wnf;cdkaom ocifra':&SdeftdrfokdY vkdufydkYygonf/ trSepf ifppfxt kd csed uf acgif;aqmiftrsm;pkrmS e,foYkd oGm;ae
aemufaeYwGif OD;ausmfNidrf;tdrfodkYoGm;ygonf/ olYtdrfwGif aMumif; aemufrS od&ygonf/ yifvHknDvmcHrSm azazmf0g&Dv
ocifomcif&SdaomaMumifh oGm;awGUjcif; jzpfygonf/ ajcmuf&ufaeYwGif pwifusif;yrnf[kod&&m AdkvfcsKyfatmifqef;
ocifomcifu OD;ausmNf ird ;f ESihf rdwq f ufay;onf/ uReaf wmf ESifhwuG acgif;aqmifrsm; yifvHkodkYa&mufaeMurnf[k uRefawmf
rdk;ukwfrSjzpfaMumif;? uGefjrLepfjzpfcJhaMumif;? ,ck bmrSrvkyfbJ rSwfvdkufygonf/
ausmif;wufaeaMumif;wdkY ajym\/
320 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 321
jynfaxmifpkaeY aemufcHordkif; þodjYk zifh NAwd o d Qwo Ykd nf &Sr;f jynfe,fukd awmifyikd ;f ? ajrmufyikd ;f
1947 ckESpf? azazmf0g&Dv 12 &ufaeYwGif ajrjyefYa'oArm [kcjJG cm;owfrw S af y;Ny;D ? &Sr;f jynfe,fawmifyikd ;f wGif NAw d o
d Qe,fjcm;
rsm;ESiahf wmifwef;a'o ucsi?f u&ifeD (u,m;)? csi;f ? &Sr;f jynfe,f 0efaxmufwpfO;D ? ajrmufyikd ;f wGif NAw d od Qe,fjcm;0efaxmuf wpfO;D
vlxkukd,fpm;vS,fapmfbGm;wdkYyg0ifaom jynfaxmifpkrcGJa&; cefxY m;Ny;D apmfbmG ;wdt Yk m; Bu;D MuyfuyG u f J tkycf sKycf ohJ nf/ &Sr;f jynf
pmcsKyfudk csKyfqdkcJhMuonf/ yifvHkpmcsKyf[lí trnfwGif\/ a'owpf&yfvHk;udk NAdwdoQaumfr&Sifem rif;BuD;wpfOD;u tkyfcsKyf
xdpk mcsKyf rcsKyq f rkd aD emufct
H ajctaersm;onf &Snv f sm;pGm onf/
&SdaecJhayonf/ 1894 ckESpf? pufwifbmv 15 &ufaeYwGif NAdwdoQwdkYonf
1885 ckESpf? jrefrmEdkifiHudk NAdwdoQe,fcsJUwdkYu usL;ausmf olw\ Ykd ppfwyfEiS w hf uG yxr vdiI ;f wuf? 'kw, d rdik ;f aomufww Ykd iG f
odr;f yduk cf \
hJ / xdpk Ofu &Sr;f jynfe,fwiG f apmfbmG ;? aiGceG rf LS ;? usrikd ;f wyfpx JG m;&mrS awmifBu;D NrKd UodYk a&TUcJo h nf/ awmifBu;D NrKd Uopf wnfchJ
- [def tp&Sdaom jrefrmEdkifiHbk&iftpkd;&udkA[dktjzpfxm;NyD; onf/ 1889 ckESpfwGif &Srf;jynfe,fOya' (Shan State Act) udk
tkyfcsKyfaeMuolawG &SdMuavonf/ NAdwdoQwdkYonf ajrjyefYjrefrm owfrSwfaMunmvdkufonf/
wdkYESifh &Srf;jynfe,ftm; cGJjcm;tkyfcsKyf&ef e*dkuyif&Sd&if; pDpOfNyD; xdkpOfu NAdwdoQtkyfcsKyfa&;wGif acwfrrDaom atmufus
jzpfayvdrfhrnf/ 1885 ckESpf? jrefrmEdkifiHudk wdkufcdkufodrf;ydkufNyD; aemufusawmifwef;a'otjzpf (Back word Tracts) &Sr;f jynfe,f
aemuf wpfESpftMum 1887 ckESpf usrSmom &Srf;jynfe,fbufodkY awmifyikd ;f ESiahf jrmufyikd ;f aomifoyG Ef iS q fh ifuvdik cf ED;Å ? cEÅ;D vHak 'o?
NAdwdoQwyfrsm; csDwufcJhMuonf/ csi;f awmifwef;a'o (uefyufvuftygt0if) em*awmifwef;a'o?
xdkpOfu &Srf;jynfe,fodkYwufa&muf&ef &Srf;jynfe,ftpyf? Aef;armfESifhuoma'orsm;udk owfrSwfxm;cJhonf/ 1935 ckESpf
ompnfNrdKUteD;vdIif;wufwGif wyfpcef;cscJhonf/ 1887 ckESpf? jrefrmEdik if t H ufOya' ya'o&mZf&rS ;f jynfe,fpk - oD;oefeY ,fajr
Zefe0g&Dv oHk;&ufaeYwGif pwif ppfcsDcJhonf/ wyftrSwf (55) tjzpf aMunmvdu k jf yefonf/ xdOk ya't& jrefrmEdik if &H dS vTwaf wmf
bHak btif*sief , D mwyfEiS ahf *:&cg;ajcvsiw f yf&if;rsm; yg0ifonf/ onf xdka'orsm;\ udpörsm;udk pGufzufcGifh r&Sd? bk&ifcHuom
ppfaMumif;rSL;-tDwwufrif;jzpfNyD; EdkifiHa&;rSL;rSm [Dvf'Db&ef? tmPmydik o f nf/ ya'o&mZfapmfbmG ;rsm;uvnf; olwaYkd umufc&H
vufaxmufEdkifiHa&;rSL;rSm a*s*sDpaumhjzpfonf/ &Sdaom tcGefawmfaiG\ 25%udk ya'o&mZf&efyHkaiGodkY xnfh0if
olwdkYwyfrsm;onf 1887 ckESpf? Zefe0g&Dv 29 &ufaeYwGif cJhonf/
ayG;vSudk odrf;ydkufrdMuonf/ azazmf0g&D 5 &ufaeYwGif [J[dk;udk NAdwdoQwdkYonf olwdkY\ tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;aexdkifMurnfhNrdKU
a&mufcJh\/ ajrvwfydkif;apmfbGm;rsm;onf NAdwdoQwdkYtm; opömcH rsm;udk apmfbGm;wdkY\tcGifhtmPm oufa&mufrIr&Sdap&efoD;jcm;
cJhMuonf/ NAdwdoQwdkYonf olwdkY\ w&m;Oya'pdk;rdk;a&;? a'ocH owfrSwfxm;Muonf/ (Notified Area) apmfbGm;rsm;u oUle,f
acgif;aqmifrsm; NAdwdoQwdkYtm; opömcH,la&;udk t"duxm;NyD; olyY vk yd f NAw d od Qt&m&SBd u;D wdu Yk olUe,foyYl v k yd of ;D jcm; owfrw S f
EdkifiHa&;rSL;rsm;u olwdkY\ tkyfcsKyfa&;yHkpHudk csrSwfcJhonf/ Muonf/
322 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 323
rsufESmjzLt&m&SdawGtBudKuf oD;jcm;owfrSwfxm;aom ausmif;om;oydwfBuD;ay:cJhaomtcg awmifBuD;&Sd atbDtrf
e,frsm;rSm yifv,fa&jyiftxuftjrifh ay 4700 &Sdaom ausmif;om;wdu Yk oydwu f kd axmufcaH omtaejzifh oydwaf rSmufchJ
awmifBuD;NrdKU? tjrifhay 4500ausmf&Sdaom vGdKifvifNrdKU? tjrifhay Muonf/
4200 ausm&f adS om uavmNrKd U? tjrifah y 5200 &Sad om vGKd iaf rGNrKd U? &efukefwuúodkvfwGif ynmoifaeaom udkwifat; (aemif
vm;½dI;NrdKU? tjrifhay 4000 &Sdaom uGwfcdkifESifh tjrifhay 5300 tcgwGif &Sr;f jynf-OD;wifat;[k xif&mS ;vmol? &efuek w f uúov kd f
&Sdaom erfhqefNrdKUwdkYudk awmifpcef;NrdKU[k owfrSwfxm;Muonf/ bmomjyefESifhpmtkyfxkwfa0a&;Xme-pmwnf;rSL;jzpfvmol)onf
þokdY olwdkYaexkdif&mNrdKUrsm;udk acwfrDtxufwef;usus &efukefwGif xif&Sm;vmonfh vli,frsm;BuD;yGm;a&;toif;udk
wnfaqmufZdrfcHMuaomfvnf; &Srf;apmfbGm;rsm;tkyfcsKyfonfh pdwf0ifpm;vmonf/ BuD;yGm;a&;OD;odef;? OD;ausmfjrifhuav;wdkY\
e,fajrwdw Yk iG f teDaxmif0ikd ;f ? av;aumif*si0f ikd ;f ? 36 aumifpaom vIy&f mS ;rIwiG yf g0ifco hJ uJoh Ykd &efuek w f uúov dk f or*¾vyk if ef;rsm;wGif
avmif;upm;0dik ;f wNcrd Nhf crd ?hf tcGeaf wmfaiGrwefrqaumufcjH cif; udkatmifqef; (aemifwGif AdkvfcsKyfatmifqef;) ESifhwGJNyD; or*¾
jzifh &Sr;f jynfe,f&dS qif;&Jom; eif;jym; &Sr;f ? yavmif? "Ek? tDaum? vkyfief;wdkYwGif yg0ifcJhonf/
vm;[l? ytdkY0fpaomvlrsdK;wkdYrSm rGJonfxufrGJaomb0wGif 1938 ckESpf ausmif;ydwf&uf &Srf;jynfe,fokdYjyefaomtcg
epfvsuf&SdMuonf/ udkwifat;onf anmifa&TNrdKUwGif tvif;a&mifpmMunfhwdkufudk
&Sr;f jynfe,fwiG f ,cifu &Sr;f pmay? &Sr;f ,Ofaus;rI&cdS o hJ nf/
wnfaxmifziG v hf pS cf o hJ nf/ ud, k t hf rd u f pmtky?f pm;yG?J ukvm;xdik ?f
jrefrmpm? &Sr;f pmwwfMuonf/ NAw d o d Qtyk cf sKyaf &;atmufa&mufNy;D
aomufa&tdk;? "mwfrD;rStp ulnD zGifhvSpfMujcif;jzpfonf/
aemufwGif 1901 ckESpfü pmoifausmif;wpfausmif;wnf;om
udbk armif (aemiftcgwGif aq;rif;Bu;D )\ tdrw f iG f zGijhf cif;jzpf\/
zGivhf pS af y;cJo h nf/ xdak usmif;wGif t*Fvyd pf mESihf jrefrmpmoif&\/
&Srf;pmroif&ay/ pmtkypf ifA½D rkd sm;udk OD;yÍöi;f OD;okre (anmifa&T &efuek af usmif;wdu k )f
xdak usmif;wGif qif;&Jom; omrefvufvyk v f ufpm;uav;rsm; u vSL'gef;onf/ pmMunfw h u kd zf iG jhf cif;udk e,f&iS af pmfbmG ;u NiKd jiif
rwuf&? apmfbGm;om;orD;rsm;? apmfbGm;ESifhqufET,fywfouf onf/ olwdkY NidKjiifygu roufom? odkYaomfvli,fwdkYu ZGJBuD;BuD;?
olw\ Ykd om;orD;rsm;om wufciG &hf o dS nf/ aemufyikd ;f wGif tar&duef onf;cHpw d Bf u;D Bu;D jzifh pmMunfw h u kd af tmifjrif&ef tm;xkwcf MhJ u\/
ESpfjcif; omoemjyKtoif;u oDayg? erfhcrf;? awmifBuD;wdkYwGif xk d v l i ,f w d k Y t m; ud k w if a t;? ud k b armif ? ud k c spf v d I i f
ausmif;oHk;ausmif; zGifhcJhonf/ (&Sr;f OD;pD;½H;k twGi;f 0ef)? rcifat;wifh (aemifwiG f uavm txu
xdpk Ofu &Sr;f jynfe,f\ pmwwfajrmufa&;&mEIe;f rSm 3 'or ausmif;tkyfBuD;)? rjroef;(anmifa&T)? udkxGef;? udkxdef0if;?
6 &mcdkifEIef;om&SdcJhonf/ trsdK;om; ckepfa,mufEIef;? trsdK;orD; udkxGef;OD;? udkzdk;jzL (usm;ysH)? OD;jr ac: OD;av;jr (acgif;jzL)
okH;a,mufEIef;omjzpfcJhonf/ udkausmf[ef (AE¨KvxDqdkif) wdkY yg0ifcJh\/
þokcYd ufcufccJ J uwfuwfowfowfqif;&JpmG tzdtESyd cf cH hJ aemifwiG f tif;av;a'oeef;yefoYkd tvif;a&mifpmMunfw h u kd f
&aom &Srf;jynfe,fBuD;onf 1938 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHü tiftm;wdk;wufcJh&m eef;yefwGif udkxGef;wif? tif;aygckefwGif
324 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 325
udkboef; (a&T[oFm) ? udkwifOD;ESifhudkpkd;jrwdkYOD;aqmifNyD; &Srf;jynfe,ftwGif;&Sd usdKif;wHktygt0if NrdKUtcsdKUonf ,dk;',m;
tvif;a&mifpmMunfhwdkufcGJrsm; ay:xGef;vmcJhonf/ vufatmufwGif aecJh&ao;\/
txuf w G i f a zmf j ycJ h a omvl i ,f r sm;omru anmif a &T ? ppfNyD;aomtcg AdkvfcsKyfatmifqef;OD;aqmifonfh zqyv
awmifBu;D ? tif;av;ESihf u,m;jynfe,f (ppfrjzpfru D u&ifeeD ,f) tzGJUBuD;u wpfESpftwGif;vGwfvyfa&;ay;&ef ta&;qdkaom
txd tvif;a&mifpmMunfw h u kd \
f t&Sed t f 0gysUH ESUH cJo
h nf/ xdak 'o&Sd umvwGif &Sr;f jynfa&muf NAw d o
d Qt&m&SBd u;D wdv Yk uf0,f txufrS
rsKd ;csppf wd x f ufoefaom vli,fv&l , G rf sm; ygcJMh uygonf/ u,m; csay;vdu k of nf[k ,lq&aom pDru H ed ;f wpfck a&mufaeavonf/
jynfe,f? rdk;NAJe,fwGif ya'gifajymufusm; OD;odkif;b[ef? OD;odkif; xdkpDrHudef;um; jrefrmEdkifiHudk vGwfvyfa&;ay;rnf/ odkYaomf
oef;wif? vdKG iaf umfwiG f OD;csr;f om? a':jroD? [dyk ek ;f wGif udo k ef;az? awmifwef;a'oudk NAw d o
d Qtpd;k &\ tkycf sKyrf aI tmufwiG x f m;&ef
OD;[defpef;aiG? OD;eE´m[def? udkpHatmiftp&SdaomolwkdY wuf<upGm [laom pDrHudef;jzpfonf/
yg0ifcJhMu\/ xdkpDrHudef;wGifyg0ifaome,fajrrsm;rSm þpmzwfolonf
tqdyk gvli,fpak wGyif 'kw, d urÇmppfBu;D twGi;f &Sr;f jynfe,f jrefrmEdkifiHajryHkudk csMunfhNyD;MunfhvQifawGUEdkifrnfhyHk ay:vmay
wGif *syefwdkYvTrf;rdk;vmaomtcg tvif;a&mifpmMunfhwdkufudk vdrfhrnf/ xdka'owdkYum; - &cdkifjynfe,f (xdkpOfu &cdkifwdkif;?
tajccHNy;D ta&SUtm&Svil ,frsm;tpnf;t½H;k zGUJ vdu k Mf u\/ zufqpf wpfpdwfwpfydkif;? csif;jynfe,f (xdkpOfu csif;0da'owdkif;)? ucsif
awmfvSefa&;wGif yg0ifcJhMuonf/ jynfe,f? &Srf;jynfe,fESifh u,m;jynfe,f(xdkpOfu u&ifeDe,f)
zufqpfwdkYtm; awmfvSef&mwGif AdkvfrSL;BuD;Axl;ESifh Adkvf wkYd yg0ifonf/ xdak 'owdu Yk kd oD;jcm;a'otkycf sKyaf &;[k owfrw S f
ouf&n S w f b Ykd ufrS uRv
H maom &efow l t Ykd m; &Sr;f ? u,m;? ya'gif? xm;NyD; Oya'pnf;rsOf;rsm;yif a&;qGJNyD;jzpfonf/
"Ek? ytd0Yk pf onfh wdik ;f &if;om;vli,fwu Ykd rwGerYf qkwyf g0ifwu dk f azmfjycJhaoma'owdkYudk rsOf;qGJNyD;Munfhvdkufygu &cdkif
cJhMuonf/ jynfe,ftxufwGif csif;? em*? ucsifwdkYtxdjzpfNyD; xdkatmufrS
tif;av;a'o? tif;,m;&Gm&Sd bkef;awmfBuD; OD;ar"d,onf &Srf;jynfe,ftxd *Pef;vufryHkrsOf;auG;udk awGUEdkifayrnf/ xdk
awmfvSefa&;&Jabmfrsm;tm; xrif;auR;\/ 0Sufay;\/ cJ,rf; rsOf;auG;onf jrefrmEdkifiHudk (olwdkYvGwfvyfa&;ay;rnfhEdkifiH) udk
rD;ausmufrsm; 0Sufay;cJh\/ axG;ydkufxm;yHk jzpfaeonf/
NAdwdoQwdkYjyef0ifvmaomtcgwGif AsL½dku&uft&m&Sdrsm; jrefrmwdkY vGwfvyfa&;&rnf/ xdka'orsm;udkawmh olwdkY
jyefvnfacgif;armhvmNy;D awmfveS af &;wGiyf gcJo h nfh vli,frsm;tm; vufrvTwf[laom rljzpfonf/
NAw d od Qt&m&SBd u;D rsm;xH vlq;kd tjzpf owif;ydaYk omaMumifh rsKd ;cspf þpmwef;udk tpOD;awGUolrSm OD;nDyk (&Srf;jynfe,f tpdk;&
vli,fwdkY zrf;qD;ESdyfpufcHMu&ao;\/ tNird ;f pm;twGi;f 0ef) jzpfonfh rsKd ;cspyf *k Kd¾ vjf zpfonf/ tvif;a&mif
NAw d o d QwUkd rvmrDu *syefwo Ykd nf &Sr;f jynfe,fwpfpw d wf pfyikd ;f pmMunhfwdkufpwifolrsm;wGifyg0ifol? zufqpfawmfvSefa&;
ukd ,dk;',m;odkYay;cJhaomaMumifh *syefawG&SdaeonfhumvwGif yg0ifoljzpfonf/
326 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 327
OD;nDyku OD;pHatmif? OD;at;armif (rdk;eJ) wdkYvufodkY azmfjycJh aMumifhyif e,fcsJUwdkY\aemufqHk;pGJudkifxm;aom awmifwef;
aom oD;jcm;a'otkycf sKyaf &;Oya'? pnf;rsO;f rdwLå ay;vku d o
f nf/ a'oawGrygaom ArmhvGwfvyfa&;[lonfh t,ltpGJonfvnf;
xdpk mudk rsKd ;cspv f il ,fwpfpo k nf aps;ajrmufbufrS OD;pHatmif aevmESif;aysmuf[louJhokdY ysufjy,fcJh&avawmhonf/
tdrw f iG pf ak 0;Ny;D pmwrf;yg taMumif;t&mwdu Yk kd aqG;aEG;Muonf/ þae&mwGif yifvHknDvmcHMuD;jzpfay:vm&ef &Srf;jynfe,f
xdtk csed u f &Sr;f jynfe,fjynfov Yl wG v f yfa&;tzGUJ csKyw f iG yf g0ifaom wpf0ef;vHk;&Sd rsdK;cspfvli,frsm;pGm yg0ifcJhygonf/ trnfemrrsm;
ytkdY0f&Jabmfrsm;udkvnf; today;&&m - [dkykef; OD;eE´m[def? azmfjya&;om;&efrsm;vGef;í csefcJh&ojzifh trnfrygolrsm;u
ausmufwef; OD;[defpef;aiG? OD;atmifom? OD;[defarmif? OD;armf[J? cGifhvTwfMuyg&ef awmif;yefygonf/ Oyrmtm;jzifh OD;om'Gef;ndK?
OD;a&T? q&mrif;wdkYyg0ifMu\/ OD;cifausmfndK? OD;wif0if;ndK ponfwdkYjzpfMuygonf/
þodYk e,fcsUJ wd\ Yk tBuu H kd Adv
k cf sKyaf tmifqef;od&ef ta&;Bu;D uRefawmhfwGifxdktcsdefu a&a&&m&m wm0efwpfckudk r&&Sd
aomaMumifh OD;azcif - oHtrwfBuD; (Nidrf;) \vufwGiftyfNyD; ao;yg/ vlBu;D awGuvnf; &efuek w f iG rf &Scd if rd;k ukwo
f Ykd jyef&rnf
AdkvfcsKyfatmifqef;xH ta&mufydkYcdkif;&\/ vm;[kawG;rdygonf/ xdo k aYkd wG;rdaomtcg ausmif;pmESiEhf ikd if aH &;
xdpk nf;rsO;f udk zwfrad om Adv k cf sKyaf tmifqef;u awmifwef; tMum; uRefawmfhtawG;rsm; 0Jvnfaeygonf/
ajrjyefrY cGaJ &; a<u;aMumfojH zifh awmifwef;a'orsm;odYk pnf;½H;k a&; pif p pf a usmif ; pmud k uRef a wmf r aMumuf y g/ uRef a wmh f
qif;cJh&awmhonf/ csif;jynfe,fudkomvQif AdkvfcsKyf rtm;vyf wpfoufwmwGif pmar;yG½J ;IH onf[í l r&Scd yhJ g/ pmzwf0goemBu;D ol
aomaMumifh q&mOD;bcsdK ('D;'kwfOD;bcsdK) udk vTwf&jcif; jzpfav jzpfaomaMumifh ausmif;pmwdkif; tvGwfusufygonf/ &yg\/
onf/ ocsFmvnf; pdwf0ifpm;aomaMumifh uRefawmfhtwGufrcufyg/
&Srf;apmfbGm;rsm;ESifhNAdwdoQt&m&SdBuD;rsm;onf 1946 ckESpf? pmar;yGJudk b,ftcsdefjzpfjzpfatmifrnf[k ,HkMunffNyD;jzpfygí
rwfvu yifvw kH iG f ¤if;wkt Yd csi;f csi;f aoG;ruGaJ &; tpnf;ta0;Bu;D pmar;yGJudkvnf;aumif;? ausmif;wufjcif;tvkyfudkvnf;aumif;
wpf&yfudk usif;ycJhao;onf/ xdktpnf;ta0;odkY *VKefOD;apm xm;vQif &ao;onf[kawG;rd\/
wufco hJ nf/ olu jrefrmEdik if H 'drk eD , D tH yk cf sKyaf &;&&ef ol pGr;f aqmif EdkifiHa&;tvkyfum; AdkvfcsKyfatmifqef;onf atmifqef;
ay;EdkifaMumif; pnf;½Hk;a[majymcJhao;onf/ tufwvDpmcsKyu f ckd sKycf NhJ y/D ,ck wdik ;f &if;om; pnf;vH;k nDñw G af &;
txuf w G i f t ajccH a om &S r f ; apmf b G m ;rsm;\tmPm twGuf yifvHkodkYoGm;aeonf/ NrdKUay:wGifvnf; zqyvESifh
vufvGwfqHk;½HI;&ef aMumuf&GUHpdk;&drfrI? NAdwdoQwdkY\ &Srf;jynfwGif uGejf rLepftuGo J nf aumif;aomtajctaer[kw/f vGwv f yfa&;
&&SEd ikd o
f nfh armfcs;D owåKrikd ;f ? er®wal bmfwiG ;f tp&So d nfh oH,Zmw ESihf a0;oGm;Edik af om tajctae[k,q l rd\/ xdaYk Mumifh rd;k ukwo f Ykd
rsm; rqHk;½HI;a&;? ajrjyefYjrefrmEdkifiHudk n§yfyl;? n§yfydwf xm0pOf jyef N yD ; pmar;yG J a jzrnf h t pm; &ef u k e f w G i f a eNyD ; Ad k v f c sKyf
tusyu f ikd Ef ikd af &;pDrcH suaf Mumifyh if jrefrmwdik ;f &if;om;tm;vH;k \ atmifqef;wdkY &efukefjyefvmrnfhtcsdefudkapmifh&ef qHk;jzwfvdkuf
vGwv f yfa&;wdu k yf BJG u;D onf ydrk kd tH<k uvmcJ&h \/ yifvn kH vD mcHBu;D awmhonf/
328 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 329
þae&mwGif q&mBu;D ocifp;kd \tmabmfukd a&;jyvdyk gonf/ AdkvfpdefrSefuvnf; AdkvfcsKyftdrf a&mufaeonf/ oHk;a,muf 0dkif;
*syefacwf? uReaf wmfq&mBu;D ocifp;kd acgif;aqmifrjI zifh pmayrsm; xdkifrdaomtcg AdkvfcsKyfu oifwef;ay;wmvnf; ay;ayghuGm?
udk avhvmpOfu pmudktvGwf&atmif tBudrfBudrfzwfcJhygonf/ avmavmq,fta&;BuD;wm wdkYcsKyfcJhwJhpmcsKyfudk vlxkxJrSm
ocifpdk;bmomjyefcJhaom rmhufpf0g'qdkif&mpmtkyfrsm;\rl&if; &Sif;jyzdkY vdkw,f/ 'DpmcsKyfay:rSmuGefjrLepfawGu csaewmuGm? 'D
t*FvdyfbmomESifha&;om;aom pmtkyfrsm;udkvnf; tvGwf& pmcsKyu f rkd if;wdu Yk &Si;f jy&r,f/ 'DpmcsKy[ f m e,fcsUJ udk tavQmah y;
atmif zwfcJhygonf/ uRefawmfaecJhzl;aom bkef;awmfBuD; aphpyfwJhpmcsKyf r[kwfwJhtaMumif;? 'DpmcsKyfay:rSmrlwnfNyD;
ynma&;ausmif;wGif pmudktvGwfusufcJh&\/ þtavhtusifh wdik ;f jyKjynfjyKvw T af wmf (Constituent Assembly) ac:&r,f/ ac:zdYk
twdkif; uRefawmfonf pmukd tvGwfusufwwfyg\/ twG u f wd k i f ; jyKjynf j yKvT w f a wmf a&G ; aumuf y G J v k y f & r,f /
Oyrmjy&vQif um;vfrmhupf f Marx ESifh Engels wdYk a&;aom vTwaf wmfrmS Edik if aH wmftwGuf Constitution qG&J r,f/ 'D uGepf wD
Communist Manifesto (uGefjrLepf aMunmpmwrf; 28 tkyfESifh usL;&Sif;qGJNyD;wmeJY wdkY[m vGwfvyfa&; aMunmEdkifNyD/ Oya't&
pwmvifa&;aom Dialectical and Historical Materialism vGwfvyfoGm;NyD}} [k AdkvfcsKyfu ajymygonf/
pmtkyfrsm; xdkpOfu toHk;tEIef;t&qdkvQif tEky#davmrESifh uRefawmfu ]]pmcsKyfudk&Sif;jyzdkY tzGJUawGvTwfr,fvdkY Mum;yg
½kyfydkif;ordkif;0g'pmtkyfudk tvGwfusufcJh\/ oifwef;ay;cJh\/ w,f}} [kajym&m AdkvfcsKyfu -
xdktcsufESifhywfoufí ocifpdk;u - ]]at; wdzYk qyvtzGUJ u pmcsKyu f kd &Si;f r,ft
h zGUJ awG vTwv f rd hf
Repetition and Memorising , This is the art of learning r,f? wpfzGJUzGJUrSm rif; vdkuf&rSmaygh}} [kajymygonf/
pmudtk zefwvJvJ usurf w S jf cif;onf oif,jl cif;\ twwfynm uReaf wmfonf Adv k pf ed rf eS t
f m; EIwq f uf\? Adv k cf sKyu
f v
kd nf;
jzpfonf[k olajymaompum;twdkif; a&;jyjcif;jzpfygonf/ OD;AaqGqDoGm;OD;rnf[k ajymNyD;jyefcJhonf/
ocifp;kd \ wdu k w
f eG ;f csut f wdik ;f vli,frsm;onf ocifp;kd \ MoZm OD;AaqGqDa&mufaomtcg OD;AaqGu -
atmufwGif EdkifiHa&;pmayrsm;udk avhvmcJhMuonf/ ]]at; aumif;w,fu?G rif;u rmhupf 0f g'tjrift& &Si;f jywwf
Akv
d cf sKyaf tmifqef;onf yifvrkH jS yefvmaomfvnf; tvkyaf wG w,f/ wdkYqdk&S,fvpfawGudkvnf; &Sif;jyvdkufayghuGm}} [k ajymyg
½IyfaeonfhtwGuf awGUcGifhr&ao;yg/ 1947 ckESpf? rwfvqef;p onf/
wGif uReaf wmfonfzqyvtzGUJ csKyo f o Ydk mG ;&m Adv
k v
f x
S eG ;f ESiahf wGUyg aemufwpfaeYwGif ocifomcifESifhoGm;awGU&m ocifomcif
onf/ uReaf wmfu Adv k cf sKyEf iS ahf wGUcsiaf Mumif;ajym&m olciG ahf wmif; uvnf; Adv k cf sKyaf jymonfh tzGUJ wpfcck w k iG f xnhaf y;rnf[k ajymyg
ay;rnf/ taMumif;jyefMum;csufudk b,folYudk ajym&rvJ[k ar; onf/
ojzifh rdw¬DvmAdkvfat;armif (bmomjyefpma&;q&m) qDwGif þodkY uRefawmfvkyfudkifaeaomfvnf; uRefawmfonf
ay;&ef ajym&ygonf/ rnfonfhygwD0ifrSr[kwfyg/ qdk&S,fvpfygwD0ifvnf; r[kwf/
aemufwpfaeYwGif wm0gvdef;aetdrfokdY eHeufydkif;apmapm jynfolY&JabmftzGJUvnf; r[kwfay/ zqyv\ au'gwpfOD;om
vm&ef rSmaomaMumifh a&mufoGm;ygonf/ uHtm;avQmfpGmyif jzpfygonf/
330 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 331
Adv
k cf sKyaf tmifqef;uvnf; uReaf wmfu h kd rnfonfyh gwD0ifrS oBuFeftBudKaeYwGif uRefawmfrEÅav;odkY a&mufcJhonf/
rvkyaf pvdak o;yg/ xdaYk Mumifh uReaf wmfu h kd qd&k ,S v f pfygwDyikd ;f wdUk u AdkvfopfwdkY½Hk;wGif wnf;ygonf/
]]'Daumif bmvJ}} [laomoabmESifhMunfhwwfMuygonf/ rEÅav;wGif&SdpOftwGif; zqyvtzGJU0ifrsm;? jynfolU&Jabmf
uRefawmfonf zqyvwGif XmecsKyf½Hk;tzGJU0if EdkifiHa&; wyfzUJG 0ifrsm;? rdwaf qGjzpfcahJ om ocifAwkwEf iS o hf mG ;awGUygonf/
0efxrf;wpfOD;jzpfol Adkvfat;armif (rdw¬Dvm) &Sif;jyrnfhtzGJUwGif ocifAwkwfonf wyfeD&Jabmfjzpfaeayonf/ olu ,cifu
yg0ifygonf/ odaYk omf uReaf wmf rEÅav;odYk t&ifomG ;Ny;D Adv k o f pf jynfolY&Jabmf wyfzGJU0ifjzpfaomfvnf; uGefjrLepfrsm; zqyvrsm;
ESifhawGUygonf/ txkwcf &H aomtcg ocifAwkwrf mS wyfex D oJ Ydk ygoGm;onf/ olu
rMumrDyif rwfvtv,fydkif;avmufwGif ocifomcifu Adv
k o
f ed ;f wefEiS rhf uif;oljzpfaomaMumifh wyfejD zpfomG ;&oljzpf\/
rEÅav;odaYk &mufvmNy;D uReaf wmfu h kd rd;k ukwo f Ykd ac:oGm;ygonf/ uRefawmfonf qdk&S,fvpfygwD0ifrsm;udk atmifqef; -
taMumif;rSm rdk;ukwfzqyv trwfavmif; ocifAodef;twGuf tufwvD pmcsKyftaMumif; &Sif;jyouJhodkY ocifAwkwfudkvnf;
uomwGif rdk;ukwfNrdKUe,ftrwfavmif;tjzpfrSwfyHkwif&mwGif atmifqef;-tufwvDpmcsKyftaMumif;udk &Sif;jy&ef qHk;jzwfNyD;
yg0ifaqmif&Guf&ygonf/ NyD;jyefaomtcg uomrS rdk;ukwfodkY pum;ajymygonf/
ocifAodef;udk jyefydkY&ygonf/ ocifAwkwfudk &Sif;jy&mwGif -
xdt k vkyNf y;D aomtcg a&Tbo kd oYdk mG ;Ny;D atmifqef;-tufwvD ]]ocifAwkwf& ... atmifqef;-tufwvDpmcsKyf[m
pmcsKyfudk &Sif;jy&ygonf/ a&TbdkwGif&Sdaom vuf0Jt,loefonfh vGwv f yfa&;udk at;at;csr;f csr;f &,lEikd w f hJ ajcvSr;f Bu;D wpf&yfjzpf
qd&k ,S vf pfygwD0ifrsm;? jynfoUl &Jabmfrsm;udk &Si;f jy&jcif;jzpfygonf/ w,f/ uReaf wmf 'Duv kd mcgeD;rSm Adv k cf sKyaf tmifqef;eJY cPawGUcJh
uRefawmf &Sif;cJhaom atmifqef;tufwvDpmcsKyfudk aemufydkif; &w,f/ Adv k cf sKyu
f 'DpmcsKy[ f m wdaYk wG&csiw f hJ vGwv f yfa&;twGuf
wGif tus,fa&;jyygrnf/ tajccHyJ/ tckyifvHkrSm nDñGwfa&;&cJhNyD/ 'DnDñGwfa&;t&
rdk;ukwfonf uomc½dkiftwGif;wGif ygaomfvnf; EdkifiHa&; a&G;aumufyGJ vkyf&awmhr,f/ a&G;aumufyGJ[m wdkif;jyKjynfjyK
tm;jzifh a&TbEkd iS hf tquftqHrsm;av&m uReaf wmfonf rd;k ukwrf S vTwfawmfa&G;aumufyGJjzpfw,f/ 'Da&G;aumufyGJNyD;&if wdkif;jyK
a&TbdkokdY oGm;&jcif;jzpfygonf/ jynfjyKvTwfawmfac:r,f// vTwfawmfu jrefrmEdkifiH&JU zGJUpnf;yHk
a&G;aumufyu JG mvwGif ocifomcifa&m uReaf wmfyg rd;k ukwf tajccHOya'udk a&G;qGv J rd rhf ,f/ 'DOya'udk a&;qGNJ y;D &if vTwaf wmfrmS
wGif ae&ygonf/ ocifAodef;um; xdkpOfu touf 50 cefY[k tajccHOya'udk aMunmr,f/ bdvyftpdk;&uvnf; twnfjyK
xifygonf/ ol\a&G;aumufyGJtwGuf ae&jcif;jzpfygonf/ ay;r,f/ 'gaMumifh vGwfvyfa&;&rSm aocsmw,f/
a&G;aumufyNJG y;D aomtcg ocifAode;f udak c:Ny;D ocifomcif 'DOya'rSmvnf; cifAsm;wdkYuRefawmfwdkYvdkcsifwJh qdk&S,fvpf
onf &efuek o f xYkd u
G o f mG ;ygonf/ uReaf wmfu rd;k ukww f iG f qufNy;D pepfwnfaqmufa&;twGuf jy|mef;xm;wJh tcsufawGygw,f/
aecJhygonf/ 'gaMumifh uReaf wmfwo Ykd cifAwkww f uYkd axmufczH v Ykd ykd gw,f}} [k
332 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 333
&Si;f jy&m ocifAwkwu f oabmwlouJo h Ydk acgif;ndwyf gaomfvnf; onf/ uRefawmf\ q&mBuD;ocifpdk;taMumif;udkvnf; þodkYyif
EIwfuawmh zGifhrajymyg/ oHk;oyfavh&Sdygonf/
ocif A wk w f E S i f h a qG ; aEG ; NyD ; aemuf ES p f & uf t MumwG i f uRefawmfonf q&mBuD;ocifpdk;taMumif;udk oHk;oyfaomf
uRefawmf &efukefodkYxGufcJhygonf/ wnf;cdkaeus ocifra':&Sdef vnf; ol\ ud, k af &;ud, k w
f mudk xnfo h iG ;f oH;k oyfavhr&Syd g/ ol\
tdrfwGif wnf;ygonf/ EdkifiHa&;oabmxm;rsm;udkom avhvmoHk;oyfcJhygonf/
xdktdrfwGif uRefawmfwnf;cdkygaomfvnf; uRefawmfESifh0g' xd k o abmxm;aMumif h uRef a wmf E S i f h o cif r a':&S d e f \
vrf;pOfjcif; rwlyg/ ocifra':&Sed o f rD; rcifoef;onf awmfveS af &; orufavmif; Adkvfoef;a&T? ocifra':&SdeftdrfodkY vmaeus
umvu oxHck ½dik w f iG af wmfveS af &;qifEMJT uaom wyfrawmfom; Adkvfodef;wef? ocifra':&Sdef\armif AkdvfMunfwdkYonf cifrifrI
rsm;ESifh twlyg0ifcJholjzpfonf/ ol\awmfvSefa&;trnfrSm pdk;pdk; rysuf qufvufcifrifrrI ysuf aygif;oif;cJ\ h / xdaYk Mumifh ocifr
jzpfonf/ tqdkyg rcifoef;onfvnf; uRefawmfESifh armifESr a':&SdefwGif wnf;cdkrysuf wnf;cdkNrJjzpfEdkifcJhjcif;jzpfygonf/
ozG,f &if;ES;D Mu\/ odaYk omf olvufxyfrnfyh *k Kd¾ vrf mS Adv k of ef;a&T ocifra':&SdeftdrfwGifaepOf Adkvfodef;wefu ]]udkcspfvdIif
jzpfonf/ Akdvfoef;a&Tonf r*Fvm'HkAkdvfoifwef;ausmif;wGif usKyfwdkY wyfeDXmecsKyfudk vmvnfOD;avAsm}} [k zdwfac:aom
uRefawmfwkdY\ q&mjzpfcJhonf/ *syefacwf ocifpkd;acgif;aqmif aMumifh wpf&ufwGif wyfeDXmecsKyf&Sd&m tvHk&yf&Sd u&ifNcH[k
aom uGejf rLepfygwDArmjynfukd vdv k m;oljzpfonf/ uReaf wmf olwYkd ac:aom NcHBuD;twGif;&Sd wyfeDXmecsKyfodkY oGm;cJhygonf/
tdrfwGif wnf;cdkpOfumvu Adkvfoef;a&TrSm ocifoef;xGef; a&mufomG ;aomtcg Adv k af tmifrif;ESiahf wGUvQif uReaf wmfu h kd
acgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepfygwD0ifjzpfonf/ zqyvqefYusifa&;w&m; a[mygawmhonf/ Adkvfatmifrif;u
Adkvfoef;a&Tonf xdkpOfu uGefjrLepfygwD0ifjzpfaomfvnf; ]]udkpef;aiG ...tck ArmhEdkifiHa&;avmurSm tajctaet&
vGecf ahJ om ESpEf pS af vmufurl Adv k o f ef;a&Tonf ocifoef;xGe;f udk &Sif;oGm;NyD}} [k pygonf/
vdv k m;olr[kwyf g/ ocifoef;xGe;f taMumif;udk raumif;ajymavh ]]b,fvdkvJqdk&if zqyvacgif;aqmifawG OD;aqmifaewJh
&Sdonf/ odkYaomf xkdodkYaomolu ,cktcg ocifoef;xGef; ae&Sife,fblZGmvdkif;uwpfzuf (National Bourgeois) usKyfwdkY
acgif;aqmifaom uGefjrLepfygwD0ifjzpfaeavNyD/ uGejf rLepfygwDO;D aqmifwhJ (Proletarialm) ypön;f rhv J ikd ;f u wpfzuf?
uRefawmfpdwfwGif 'gvnf;wpfrsdK;yJaemf[lí awG;rdaeyg\/ jref r mvd k a jym&&if trsd K ;om;"e&S i f v d k i f ; eJ Y uG e f j rLepf y gwD
uRefawmfhtzdkYrSmrl ocifoef;xGef;udkaumif;onf[lí acgif;aqmifwJh ypönf;rJh ESpfvdkif;uGJoGm;NyD}}
vnf;aumif;? qdk;onf[lívnf;aumif; yHkaoowfrSwfxm;jcif; xdkpum;udk Adkvfodef;wefESifh AdkvfMunfwkdYu em;axmif
r&Syd g/ ocifoef;xGe;f ESiw hf ufbek ;f Bu;D ode;f azwdu Yk kd Edik if aH &;orm; aeMu\/ Adkvfatmifrif;u -
EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;[k owfrSwfxm;ygonf/ ]]cifAsm; Edik if aH &;vkyrf ,fq&kd if rmhupf 0f g'orm;wpfa,muf
olw\ Ykd Edik if aH &;oabmxm;tcsed u f mvtavsmuf ajymif;vJ taeeJY cifAsm; usKyw f b
Ykd ufyg&r,ft h aMumif;yJ&w dS ,f}} [lí 'J'h ;dk
wnf&adS ecJyh t kH oD;oD;udk uReaf wmf rSwo f m;avhvmoH;k oyfavh&ydS g ajymvdkufygonf/
334 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 335
uRefawmfu - rSm There should be a bolshevik even in the most reactionary
]]uReaf wmfo h abmxm;udk yGiyhf iG v hf if;vif; cifAsm;wdu Yk kd ajym& organisation (tazmufjyefqkH;aomtzGJUtpnf;rSmyif jzpfvifh
r,f/ uReaf wmfuawmh Adv k cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifru I kd cH,Nl y;D upm; abmf&ADS pfwpfO;D awmh &Sad e&rnfomjzpfonf) [laom pum;
vkyzf q Ykd ;kH jzwfNy;D tck &efuek q f if;vmcJw h myJ/ Advk cf sKyaf tmifqef; jzpfonf/ zqyvonf azmufjyefaom tzGJUtpnf;r[kwfyg/
ckvyk af ewJh vdik ;f [m rmhupf 0f g'vdik ;f eJU ud, k n f wD ,fvYkd uReaf wmf xdaYk Mumifh uGejf rLepfwo Ykd nf zqyvESirhf yl;aygif;oifb h ;l vm;[lí
,HMk unfw,f/ Adv k cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifreI YJ wpfaeYaomtcg awG;rdygonf/
jrefrmjynfrmS qd&k , S v f pfpepfukd xlaxmifEikd v f rd rhf ,fvYkd uReaf wmf þodkYawG;rd&if; AdkvfcsKyfatmifqef; xkwfazmfajymqdkoGm;
,HMk unfw,f/ 'gaMumifh Adv k cf sKyaf tmifqef;udk uReaf wmf axmufcH aom zqyvqefu Y siaf &; *dP
k ;f oH;k *dP
k ;f \ taMumif;udk jyefowd&rd
w,f/ ygonf/
wpfckawmhajymcJhcsifw,f/ tvm;wlyif zqyvESifhtwdkuftcHvkyfaeMuaom tzGJU
cifAsm;wdkYeJU uRefawmf[m rmhufpf0g'udk em;vnfwJhtwdkif; tpnf;wdkYESifhywfoufNyD; AdkvfcsKyfatmifqef;u uRefawmhftm;
ud, k ,f MkH unfaewJt h wdik ;f cH,al ewJh &Jabmfwpfa,mufyv J Ykd cifAsm; ajymcJah om pum;&yf&ydS gonf/ xdpk um;udyk if Adv k cf sKyaf tmifqef;
u 1947 ckESpf? {NyDv ig;&ufaeY naeajcmufem&DausmfwGif
rSwfxm;yg}} [lí ajymvdkufygonf/
wdkif;jynfokdY toHvTifhrdefYcGef;ajympOfwGif xyfrHajymcJhayonf/
uRefawmfwdkYonf axG&mav;yg; tenf;i,fajymNyD;aemuf
xdkrdefYcGef;wGif AdkvfcsKyfajymcJhonfudk rSwfrdorQ tusOf;csKyf
uRefawmf a':&SdeftdrfodkY jyefcJhygonf/
ajym&aomf -
a':&SdeftdrfwGif uRefawmfodvdkufonfrSm 'Dwpfcg ig[m uRefawmfxkwfvdkufwJh arwåm&yfcHvTmrSm ]]ArmawG vrf;
EdkifiHa&; wu,fvkyfawmhrSmygvm;[lí jzpfygonf/ ESpfcGudka&mufaeNyDvdkYajymcJhw,f/ ,cknawmh zqyvtzGJU&JU
EdkifiHa&;vkyf&mwGif zqyvqdk&S,fvpfygwD jynfolY&Jabmf a&SUqHk;wef;uacgif;aqmifawG[m vrf;ESpfcGudka&mufaeNyDvdkY
wdkYESifh yl;aygif;NyD; &if;&if;ESD;ESD;vkyf&ef[lí jzpfygonf/ ajymcsiw f ,f/ wpfvrf;u wpftrd v f ;kH avmifpjyKaewJrh ;D udk Edik Ef ikd f
a':&Sed t f rd w f iG x f ikd Nf y;D pOf;pm;&mwGif Adv k af tmifrif;wdYk yg0if eif;eif;Nird ;f &r,fvh rf;jzpfw,f/ tjcm;vrf;uawmh tdrBf u;D vnf;
aom uGefjrLepfwdkYonf zqyvtwGif; uGefjrLepfawG&SdpOfu avmifcsio f vdak vmifygapawmhqNkd y;D tdraf y:u qif;ay;wJv h rf;
zqyvudk a0zefrIr&Sdaomfvnf; zqyvrS olwdkYtxkwfcH&rSyif jzpfw,f/ 'Dvrf;ESpcf t k wGuf b,fvrf;udk uReaf wmfwYkd acgif;aqmif
zqyvudk ydkrdk a0zefvmonf/ zqyvudk wdk;wufaomtzGJU[k awGvu kd Mf ur,fqw kd m taES;eJt Y jref uReaf wmfwYdk oEé|d mefcsMu&
cH,cl &hJ mu olwzYkd qyvrSxu G &f aomtcg zqyvudk azmufjyef vdrfhr,f/ tck wpfjynfvHk; txdul;pufNyD; rD;[kef;[kef;awmufzdkY
aomtzGUJ [k olwYkd cH,Ml ujyefonf/ xdt k cg uReaf wmfonf vDeif t&Sdef,laewJhtcgrsdK;rSm awGa0rdef;armjcif;? csDwHkcswHkjzpfjcif;?
ajymaom pum;wpf&yfudk owd&rdygonf/ vDeifu 'l;rm; rSew f ,fxif&mudk rvky&f jJ cif;xuf ydrk mS ;wJt h rSm;rsKd ;[m &SEd ikd af wmh
vTwaf wmfoYkd 0ifoif?h r0ifoifh tjiif;yGm;pOfu ajymcJah ompum; r,f r[kwfbl;/
336 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 337
cyf&Sif;&Sif;ajym&&if ,aeYxd uRefawmfwdkYwpfawG&JU vkyfyHk ysufjy,foGm;ap&ef vkyfaeMuaMumif;? tcsKyfajym&&if ,cifu
udkifyHkawG[m bmrS auseyfp&mr&Sdao;bl;/ twdtusqHk;jzwfzdkY vGwfvyfa&;qdkwm avoHrS rMum;&wJh b0u taumiftxnf
ta&;BuD;aewJhtcsdefrSm uRefawmfwdkYwpfawG awGa0aeMuw,f/ ay:vmwJhtxd zqyvu vkyfay;cJhwm/ tJ'Dtwdkif;om rSefrSef
jywfjywfom;om; vkyfp&m&SdwJhtcg csDwHkcswHkjzpfaeMuw,f/ vSrf;oGm;Edkif&if vGwfvyfa&;aMunmNyD;wJhaemuf zqyvudk
'gawGxufq;kd 0g;wmu rSew f ,fxif&mudk rvky&f w J mbJ? ud, k phf w d f qefYusifwJh *dkPf;om;awGu odaeMuw,f/ olwdkYu tmPmudk
xJu tvkyfwpfck[m b,favmufyif rSefw,fvdkY xifygap/ zqyvvufxu J vkzt Ykd wGuf rsupf x
d o
J eJ yYJ ufwt hJ vkyaf wG vkyf
b,fou l b,fvx kd ifrvJ? bmajymrvJqw kd mawG awG;Ny;D ? ,Hw k m aeMuaMumif;}} [lí zqyvudk qefYusifMuaom *dkPf;rsm;
u wpfrsdK;? vkyfwmuwpfrsdK; jzpfjzpfaeMuw,f/ tJ'gawG[m taMumif;udk ajymoGm;avonf/
acgif;aqmifvyk &f r,fo h al wGeUJ awmh jy'g;wpfvrf; oHwpfvrf;yJ/ AdkvfcsKyfu zqyvudkqefYusifaom twdkuftcHtkyfpk
tckacwfacgif;aqmifrIu t&ifwkef;u acgif;aqmifrIeJY oHk;ck&SdaMumif; -
enf;enf;rS rwlawmhbl;qdkwm aumif;aumif; owdxm;Muyg/ 1/ apm -pdef-armf tkyfpk
a&S;wkef;u acgif;aqmifrI[m tpnf;ta0;wufwmrSpNyD; *VKefOD;apm
qHk;jzwfcsufawGcswmrSm tqHk;owfwmyJ? ckacwfacgif;aqmif ocifApdef
rI[m 'gavmufESifh rjzpfawmhbl;/ ,ckacwfacgif;aqmifrI[m a'gufwmbarmfwdkUudk ajymjcif;jzpfonf/
jymyHkeJYavmifpmom usefawmhwJhb0qdk;BuD;rS jrefrmjynfBuD;udk Adv k cf sKyuf 1947 ckEpS ?f Zefe0g&D 31 &ufaeY aemufq;kH xm;Ny;D
topfjyefvnfxlaxmifEdkifwJh acgif;aqmifrIjzpf&r,f/ 'Davmuf vGwfvyfa&;ay;rnf[k raMunmygu zqyvtpdk;&tzGJUrS
Bu;D av;wJh acgif;aqmifrI Bu;D udk uReaf wmfww Ykd pfawG Edik Ef ikd ef if;eif; Ekwx f u G rf nf[k aMunmcJo h nf/ ocifApdeEf iS hf OD;apmwku Yd bdvyf
wm0ef,cl siw f ,fq&kd if ckvkd awGa0aevdrYk jzpfawmhb;l / csw D ckH swkH odkYoGm;NyD; NAdwdoQtpdk;&ESifhvGwfvyfa&; twGufaqG;aEG;&mwGif
aevdYk rjzpfawmhb;l ? ud, k ,f MkH unfwmudk rvky&f v J Ykd rjzpfawmhb;l rnfodkYrQ 0ifa&mufaqG;aEG;jcif; rjyKcJhay/ odkYaomf 27-1-1947
[lí AdkvfcsKyfu ol\ pum;udk tpcsDygonf/ aeYwiG f jrefrmbk&ifcaH umifpD tpk;d &tzGUJ ESiNhf Aw d o d Qb&k ifth pk;d &wdYk
xdkrSqufNyD; AdkvfcsKyfu þrdefYcGef;udk wdkif;jynfodkY qufvuf aqG;aEG;rI oabmwlnDcsuf&aomaMumifh vufrSwfxdk;awmhrnf
ajym&mwGif - aeYodkY a&mufcJhonf/
]]'Dpum;awGudk yPmrtjzpfeJYajym&wmuawmh wjcm; xdt k cgusryS if ocifApdeEf iS *hf VKeOf ;D apmwdu Yk vufrw S f rxd;k
aMumifah wmh r[kwb f ;l ? vufiif;tajctaet& rajymrjzpfvb Ykd /J Mu/ xdkYaeYusrSyif ocifApdefu aemufqHk;wGif ,ck NAdwdefbk&ifh
vufiif;tajctaeqdkwmbmvJvdkY uRefawmfwdkY txl;oHk;oyfzdkY tpk;d &ESihf jrefrmEdik if b
H &k ifct H rIaqmifaumifpt D pd;k &wd\Yk oabm
vdkw,f}} [líajymNyD;aemuf zqyvudk qefYusifwJh*dkPf;awG&Sd wlncD suw f iG f jrefrmEdik if v
H w G vf yfa&;taMumif;ryg[laom taMumif;
aMumif;? xdk*dkPf;awGu zqyvvkyfief;awG OD;wnfcsufawGudk jycsufjzifh pmcsKyfudk olvufrSwfrxdk;EdkifaMumif; ajymonf/
338 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 339
NAdwdefEdkifiHbk&ifhtpkd;&tzGJU eef;&if;0efrpöwmtufwvDu OD;apmwdkYonf axmufcHol tm;enf;\/ AdkvfcsKyfatmifqef;
ocifApdefajymaom taMumif;jycsufawGudk pmcsKyfvufrSwfxkd; acgif;aqmifaom zqyvaemufwGif vlxktiftm;rsm;\[k
rnfh aemufqHk;aeYusrS bmaMumifhajym&wmvJ[lí ar;cGef;xkwf rS w f , l c J h \ / xd k Y a Mumif h y if ol w d k Y vuf r S w f r xd k ; aomf v nf ;
cJhonf/ atmifqef; - tufwvD pmcsKyo f nf atmifjrifpmG csKyq f Ekd ikd cf \hJ /
*VKefOD;apmuvnf; xdkYaeYwGif pmcsKyfudk vufrSwfrxkd;bJ AdkvfcsKyf\toHvTifhrdefYcGef;wGif þtcsufudk tus,fw0ifh
aMunmcsufwpfapmifudk xkwfjyefonf/ OD;apmu ,ckaemufqHk; ajymcJ\ h / a'gufwmbarmfonf oD;jcm;ygwD&NdS y;D zqyvtzGUJ csKyf
oabmwlnDcsufwGif ,ckxufydkrdkaumif;rGefaom tcsufrsm; ESiahf wmh yl;aygif;rIr&Scd ahJ y/ xdaYk Mumifh apm? pde?f armf[k oH;k EIe;f cJjh cif;
jznf h p G u f o if h o nf p aom taMumif ; jycsuf r sm;ES i f h p mcsKyf u d k jzpfayonf/
vufrw S rf xd;k Edik af Mumif; ajymonf/ xdt k cgwGif NAw d ed Ef ikd if H bk&ifh AdkvfcsKyfatmifqef;onf ocifApdef? *VKefOD;apm? a'gufwm
tpd;k &tzGUJ 0efBu;D rsm;u yxrqH;k aom tpnf;ta0;rsm;rSpwifí barmfwdkYtm; pm;zm;BuD;awG[koHk;cJh\/
jrefrmudk,fpm;vS,ftzGJUrS pma&;om;wifjyaomtcsufrsm;udk xdkacwfu toHk;jzpfonf/ pm;zm;[laom toHk;wGifus,f
ay;tyf&mwGif jrefrmudk,fpm;vS,ftzGJUtwGif; oabmxm; cJh\/
uGJjym;rI wpfpGef;wpfprQ rawGU&yguvm; [líyifjzpfonf/ ocifoef;xGef;? OD;odef;azwdkYudk odef;oef;uGefjrLepf[k
ocifApdefESifh *VKefOD;apmwdkYonf ra&&maompum;vHk;rsm; Adv
k cf sKyu f oH;k cJ\ h / ode;f oef;uGejf rLepfEiS yhf wfoufNy;D Adv k cf sKyu f -
toHk;jyKNyD; pmcsKyfudk vufrSwfrxdk;cJhMu/ odef;oef;uGefjrLepfawG[m zqyvrSm&Sdwkef;u zqyvudk
xdtk csuEf iS hf ywfoufNy;D Adv k cf sKyaf tmifqef;u wdik ;f jynfoYdk olwdkYuom BudK;udkifcsifw,f/ 'DvdkudkifvdkY r&awmh zqyv[m
(5-4-47) aeY naeydkif; toHvTifhajymMum;&mwGif - 'l;axmufa&;vrf;pOfvu kd o f av;? aphpyfa&;vrf;pOfvu kd of av;
ocifApdeEf iS *hf VKeOf ;D apmwdo
Yk nf NAw d ed Ef ikd if rH S b,fenf;ESirhf Q eJY awmifpOfa&r& pGyfpGJcsufawGudk toHk;jyKcJhw,f/ 'DawmifpOf
vGwv f yfa&;udk vG,v f ,
G af y;vdrrhf nf[í l rarQmv f ifMh u/ ray;cJh a&r& pGyfpGJcsufawGaMumifhvnf; olwdkYwpfawGudk zqyvxJu
aom zqyv0efBuD;rsm; &mxl;u EkwfxGufrnf/ xdktcgwGif xkwfypfvdkuf&wmyJ/
zqyv0efBu;D r[kwaf om ocifApde?f OD;apmwdu Yk tpd;k &tzGUJ wGif xkwfypfvdkufvdkYtjyifa&mufwmeJY wpfNydKifeufzqyvukd
usef&pfNyD; tmPm,l&ef pdwful;&SdcJhonf/ jyKwfua&mqdkNyD; tvkyform;awGeJY zqyvudk udkifaygufwmyJ/
odkYaomf olwdkYrxifrSwfbJ vGwfvyfa&;&aprnfh oabm 1946 ckESpf? atmufwdkbmvtwGif; odef;oef;uGefjrLepfawG
wlcsuf&&SdonfwGif oabmwlpmcsKyfudk olwdkYvufrSwfrxkd;ygu ajrm§ ufay;wJh tvkyo f rm;oydwu f kd vlxak umif;aumif;owd&rSm
ESpfzuftpdk;&wdkY oabmwlnDcsufysufjy,frnf/ zqyv0efBuD; yg/ tJ't D csed w f ek ;f u uReaf wmfw&Ykd mxl;,lwm vydik ;f avmufawmif
awG &mxl;rSxGufrnf olwdkYusefNyD; tmPm&rnf[lí ,HkMunfcJh r&ao;bl;/ &ufydkif;avmufyJ&Sdao;w,f/ NyD;awmhvnf; ykvdyf
Mu\/ olwdkYrxifwm jzpfcJh\/ rpöwmtufwvDu ocifApdef? oydwf? trIxrf;aygif;pHkoydwfwdkY&JUta&;awGeJY uRefawmfwdkY
340 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 341
Asmrsm;wkef;&Sdao;w,f/ odef;oef;uGefjrLepfawG&JU wGufudef;u uvnf; tuif;yg;NyD;om;jzpfaevdkY odef;oef;uGefjrLepfawG&JU
awmh uReaf wmfwu Ykd kd 'Dvt kd ½duI xf ;dk vdu k &f &if uReaf wmfwv Ykd rJ mS yJvYkd yufpufwJhtMuHtpnfawG[m txrajrmufcJhbl;/
wGuw f myJ/ 'gayr,fh vlx[ k m uReaf wmfwaYkd emufrmS yJ BuUH BuUH cdik f ausmif;om;awGeJY udkifaygufvdkYr&jyefawmh odef;-oef;
&yfaewmaMumifh tJ'o D ydwrf mS uReaf wmfwrYkd vJbJ uReaf wmfwu Ykd kd uGefjrLepfawG[m zqyvudk v,form;awGeJY udkifaygufjyefNyD/
t½du I x f ;dk &efBuw
H hJ ode;f oef;uGejf rLepfawGyJ vdro hf mG ;cJw
h m/ trSef tcke,fawGrSm qefawGvkaeMuwm olwdkY&JU jzL;nDvmcH qHk;jzwf
twdkif;ajym&r,fqdk&if tJ'DoydwfrarSmufcifuqdk&if odef;oef; csufawGtwdkif; vkae MuwmyJ? 'DvdkqefawGvkwm[m wu,f
uGefjrLepfawG&JU tiftm;[m&efukefrSm tawmifhqHk;yJ/ 'gayr,fh iwfaevdkYvm;? zqyvudkacsmufcs&atmifvm;qdkwm uRefawmf
ud, k ahf pwem ud, k jf yeftusKd ;ay;w,fqw kd mvdk 'Doydwu f kd twif; txl;&Sif;jyzdkYrvdkbl;/ jynfxJa&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;pmawGxJrSm
arSmufcdkif;wJhtcsdefupNyD; &efukefrSmqdk&if olwdkY&JU tvkyform; tpHktvifygNyD;NyD/
tiftm;[m tawmfBuD;usoGm;w,f/ uJ tckuRefawmfajymcJhwmawGudkem;axmifNyD; odef;oef;
tvkyo f rm;eJu Y ikd af ygufvrYdk &awmh zqyvudk ausmif;om; uGefjrLepfawG[m olwdkYtmPm&rItwGuf tvkyform;awG?
awGeJY udkifaygufzdkY 'Dodef;oef;uGefjrLepfawGyJ xyfNyD; BuHMujyef ausmif;om;awG ? v,form;awGudk b,fvdk tvGJoHk;pm;vkyfcJh
w,fqdkwm wkdif;jynfvlxku aumif;aumif; csifhcsdefEdkifNyDvdkY
w,f/ ArmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;or*¾&JUtvkyftrIaqmif
uRefawmf ,HkMunfw,f/ odef;oef;uGefjrLepfawG[m awmfvnf;
xJrSm odef;oef;uGefjrLepfawG&UJ MoZmcHawGygw,f/ odef;oef;
awmfwJh vlawGygyJ/ w&m;twdkif;r[kwfbJ npfnpfywfywfenf;
uGefjrLepfawG[m tJ'DMoZmcHawGuwpfqifh ArmEdkifiHvHk;qdkif&m
awGeJY EdkifiHa&;tmPmvkwJhae&mrSm wpfwdkif;wpfjynfvHk;u
ausmif;om;or*¾ukd BuKd ;udik Mf uw,f/ olw&Ykd UJ ya,m*eJyY J Zefe0g&Dv olwdkYudk q&mwif&rSmyJ/
20 &ufaeYrSm wpfEdkifiHvHk;ausmif;om;oydwfarSmufatmif ckawmh olw&Ykd UJ ukvm;q&mBu;D *sKd &uDS bmawG ñTeMf um;vdu k f
qH;k jzwfcsuf csMuw,f/ tJ't D csed rf mS yJ uReaf wmfww Ykd pfawG bdvyf w,fvdkY rqdkEdkifbl;/ zqyveJYnDñGwfa&;,l&r,fvkdY wGifwGifBuD;
aqG;aEG;yGEJ iS yhf wfoufNy;D tawmfav; tvky½f yI af ewke;f jzpfw,f/ atmfaeMujyefNy/D r[kwrf v S aJG &m zqyveJU nDñw G af &;a<u;aMumf
'gayr,fh olwaYkd pwemeJo Y w l u Ykd kd tusKd ;ay;w,fqw kd t hJ wdik ;f oH[m usKyw f zYkd qyvtzGUJ 0ifawG&UJ rsuv f ;kH xJukd oJeyYJ ufzUkd twGuf
ol w d k Y & J U rormwJ h a jcvS r f ; ud k ausmif ; om;trsm;pk u jrif N yD ; toH;k jyKwmyJvYkd uReaf wmfwpfxpfcspx JG m;vdu k w
f ,f/ bmjzpfvv Ykd nf;
xqlMua&m/ 'geJY olwdkYMoZmcHwJhausmif;om;tvkyftrIaqmif qdk&if 'DvdknDñGwfa&;a<u;aMumfoHawGudk atmfNyD;wJhaemufrSm
tzGJUvnf; t,HktMunfr&SdtqdktoGif;cH&NyD; jyKwfusoGm;wmyJ/ olwdkYbufawmfom;awG[m uRefawmfwdkYbufuvlawGudk ydkNyD;
ode;f oef;uGejf rLepfawG&UJ tBut H pnfuawmh zqyv tpk;d & owfao;w,fvdkY e,fu wdkifMum;csufawGudk uRefawmfMum;&
tzGJUjzpfwkef; AdkvfatmifausmfawG rsm;rsm;ay:atmifvkyfay;zdkYyJ? w,f/ olwkdY&JUnDñGwfa&;a<u;aMumfoHudkMum;&jyD; uRefawmfwdkY
'Dvakd y:awmhrS zqyvudv k ufnKd§ ;xd;k jyNy;D vlxek UJ &efwu kd af y;rSmyJ/ vlawGxifa,mifxifrSm;jzpfaewkef; olwdkYu tidkufrSm0if0ifNyD;
awmfawmhukd yufpufwt hJ BuaH ygh/ 'gayr,fh ausmif;om;vlrsm;pk cswmyJ[k rdefYMum;cJhonf/
342 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 343
xdkrQru wpfzufu nDñGwfa&;[ka<u;aMumfaeqJrSmyif uReaf wmfwb Ykd v
d yfrmS aqG;aEG;yGu J si;f yaepOfu uReaf wmfwYkd
ode;f oef;uGejf rLepfawG\MoZmcH owif;pm*sme,fww Ykd iG f zqyvudk bufu rJwif;ay;wJt h ajctaeeJY e,fcsUJ qefu Y siaf &;orm;rSeo f rQ
tjyif;txef oGm;ykwaf vvGihf a&;cJMh uonf/ Adv k cf sKyaf tmifqef;u vGwv f yfa&;qE´jyyGBJ u;D udk jrefrmwpfjynfv;kH rSm usi;f yay;Muw,f/
]]vlxu k zqyvvkyif ef;awG ysujf ym;atmif qefvyk aJG wG[m odef;oef;uGefjrLepfawGuawmif 'DqE´jyyGJrSm 0ifNyD;qE´jyMuao;
odef;oef;uGefjrLepfygwDawGu vIHYaqmfaewkef;&Sdao;w,f/ tJ'g w,f/ e,fcsJUorm;awGudk zqyv'Dvdk tiftm;jyaewJhtcsdefrSm
awGudkMunfhNyD;awmh olwdkY&JU nDñGwfa&;toHaumif;[pfwm[m ocifpkd;wdkYvlpk[m zqyvudk rD;ukef,rf;ukefypfNyD; wdkufwmyJ/
bm&nf&G,fcsufeJY [pfwmvJqdkwm v,fjyifrSm qifoGm;ovdk tckvnf; a&G;aumufyGJ rusif;yjzpfatmifqdkNyD; ocifpdk;wdkY
xif&Sm;NyD;aeygNyD}} [lí rdefYMum;cJhonf/ vlp[k m rD;uke, f rf;ukev f yk af eMujyefNy/D toufiifaewJh NAw d od Q
AdkvfcsKyfatmifqef;OD;aqmifonfh zqyvtzGJUcsKyfBuD;tm; e,fcsUJ orm;awG[m zqyv&JU tiftm;udk NzKd zsuzf eYkd UJ zqyvu
ppfrjzpfru D Edik if aH &;avmuwGif yg0ifco hJ ?l *VKeOf ;D apm? ocifApde?f tjyif;txefBuKd ;yrf;aewJh Armhvw G v
f yfa&;Bu;D udk Zmwfarsmatmif
a'gufwmbarmfw\ Ykd wdu k cf u
kd rf rI sm; ? ocifoef;xGe;f ? OD;ode;f az vkyfzdkYtwGuf oHk;p&mwjcm;enf;awGr&Sdawmhbl;/ 'DvlawGudkyJ
(aemifwiG Of ;D ode;f azjrif)h wdaYk cgif;aqmifaom ode;f oef;uGejf rLepfwYkd toHk;jyKMu&rSmyJ/
zqyvay:wdu k cf u kd rf w I u Ykd kd ajymNy;D aemuf uGejf rLepfygwDEpS jf crf;uGJ þtcsufESifhywfoufNyD; uRefawmf Mum;&onfrSm ocifpdk;
wpfjcrf;udkacgif;aqmifolrSm ocifpdk;jzpfonf/ ol\ygwDudk
onf ol \ pd w f c s&aom wynf h w pf O D ; rS w pf q if h Ad k v f c sKyf
t&yfac: tvHeDuGefjrLepf[lí todrsm;Mu\/ xdktvHeDawG\
atmifqef;ESifh zqyvudk rvdkvm;olwdkYxHrS aiGaMu;taxmuf
taMumif;udk AdkvfcsKyfatmifqef;u-
tyHh&,lNyD; AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyvtzGJUcsKyfwdkY ysufpD;&m
]]zqyv&JU qefu Y sib f uf*P kd ;f om;jzpfwhJ tvHet D aMumif;udk
uRefawmfenf;enf;ajymcsifygw,f}} [lítpcsDNyD; tvHeDygwD ysufpD;aMumif; qlylrIrsm;vkyfonf[lí jzpfygonf/
acgif;aqmifocifpdk;tm; bk&m;apwDr[kwfaom awmifydkYBuD; aiGaMu;axmufyo hH rl mS rnfoq l okd nfukd odygonf/ razmfjy
[laomtoHk;jzifh ajymvdkufonf/ oifhí þpmpkwGif rxnfhoGif;awmhyg/
]]tvHeaD emufvu kd af wGuawmh oem;p&mawGy/J awmifyBYkd u;D þtaMumif;udkvnf; tvHeDuGefjrLepfygwD0ifwpfOD;u
udk bk&m;rSwfNyD; udk;uG,faeMuw,f/ olwdkY&JUq&mBuD; ocifpkd; ajymojzifh od&jcif;jzpfygonf/ 1947ckESpf? arv ESpf&ufaeY[k
qdkwmuawmh tpuvlaumif;wpfa,mufjzpfayr,fh pdwf\ xifygonf/
azmufjyefr'I Pfukd rcHEikd w f meJY ,ckawmh Murf;yk;d awmfveS af &;orm; xdak eYu uReaf wmf wm0gvde;f &Sd Adv k cf sKyaf tmifqef;\ tdro f Ydk
jzpfaeNy/D jrefrmhvw G v f yfa&;awG bmawGuakd wmif axmufraeEdik f a&mufygonf/ Adv k cf sKyEf iS hf awGUygonf/ Adv k x f eG ;f vSu pDpOfay;í
awmhb;l / 'Dv[ l m ydu k q f o H m cyfrsm;rsm;&r,fq&kd if awmiftukev f ;kH jzpf\/ uRefawmfhudkawGUvQif -
vdkufzsufay;rSmyJ/ uRefawmfajym&if,Hkyg/ olYtaMumif;ukd ]]a[h ...rif;jyefa&mufyvm;? igawmhrtm;ao;bl;uGm}}
'DavmufyJ ajymyg&ap}} [k AdkvfcsKyfu ajymygonf/ NyD;rSqufí -
344 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 345
]]'DvxJrmS yJ Constituent Assembly twGuf BuKd wifjyifqif OD;AaqGu -
r,fh tpnf;ta0;wpfckzqyveJUac:zdkY &Sdw,f/ tJ'DrSm wdkY ]]igwd k Y oif w ef ; wpf c k a y;csif w ,f u G m ? tvk y f o rm;
a&SUvkyfr,fh tpDtpOfawGudk igu ajymr,f/ tJ'DtpDtpOfxJrSm tpnf;t½H;k &JU &JabmfawGukd ay;&rSm/ tJ'&D aJ bmfawGu wdyYk gwD0if
Marxism taMumif;vnf; ygr,f/ tJ'Dcgusawmh rif;&efukefrSm awGyJ/ olwdkYudk armfpDwHk;&JU e,l;'Drdkua&pD New Democray udk
&Sdae&if vmem;axmifayghuGm}} [k ajymygonf/ tajccHNyD; oifwef;ay;prf;yg}} [kajymygonf/
]]rif;taeeJY rif;oabmaygufxm;&rSm igajymvdkufr,f/ armfpwD ;kH \'Dru kd a&pDopfonf *syefacwfuyif ocifp;dk xHrS
EdkifiHa&;qdkwm tauGUtaumufawG rsm;wJhvrf; jzpfw,f/ od c J h & aompum;vH k ; jzpf o nf / Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; uvnf ;
wpfajzmifw h nf;oGm;wJv h rf; r[kwb f ;l / a&SUwufvu kd f aemufqw k f uReaf wmfwyfrS xGuNf y;D puyif þpum;vH;k awGygcJo h nf/Advk cf sKyf
vdkuf ab;uyef;NyD; wufoGm;vdkuf? vrf;aMumif;wdk&if wdkovdk? atmifqef;u ]]wdkY yxr vkyf&rSmu trsdK;om;vGwfvyfa&;
&Snf&if&Snfovdk ajymif;vJoGm;&wwfw,f/ tJ'grsdK;udk vDeif (National Indepence)onf yxr? 'Drdkua&pDopfudktajcjyKwJh
ud, k w
f ikd vf nf; ajymcJzh ;l w,f/ vDeifa&;wJh Left-wing communism awmfveS af &;u 'kw, d uGm? wwd,jzpfwhJ qd&k , S v f pfawmfveS af &;
an infantile Disorder jrefrmvdkawmh oli,femwpf&yfjzpfaom u ta0;Bu;D vdak o;w,fu?G tJ'gudk tomxm;OD;}} [lí ajymcJzh ;l
vuf0*J P kd ;f uGejf rLepf0g'-tJ'pD mtkyx f rJ mS ygw,fu/G cPcP rif; ygonf/
zwfMunf/h oabmaygufvmvdrrhf ,f/ ta&;Bu;D wmu igwdrYk if;wdYk AdkvfcsKyfonf rmhufpf0g'ESifhywfoufNyD; rsm;pGmajymcJh\/
,HkMunfwJh &nf&G,fcsufyef;wdkifudk b,fawmh rSrsufjcnfrjywf uRefawmfonf OD;AaqGtm; -
apeJU/ uJ ...ckaeawmh 'gyJajymr,f/ aemufrS awGU&atmif}} ]]uRefawmfhudk AdkvfcsKyfu rmhufpf0g'eJYywfoufNyD; cH,l&r,fh
[k AdkvfcsKyfu ajymonf/ NyD;awmhrSqufNyD; - oabmxm;awGajymcJyh gw,f/ uReaf wmfu Adv k cf sKy&f UJ oabmxm;
]]wdkYtpnf;ta0;vkyf&if rif;wdkYuem;axmifuGm? tcef; u rufp0f g'udck , H yl kH cH,el nf;[m ocifp;kd wdeYk rYJ wlwehJ nf;awGyg/
xJawmh 0ifvdkYr&bl;/ vdkwm&Sd&if xGef;vSudk ajymvdkuf}} [k uReaf wmfu Adv k cf sKy&f UJ rmhupf 0f g'ay:cH,yl akH wG oabmxm;awGukd
rSmygonf/ xnfhajymcsifygw,f}} [kajym&m OD;AaqGu -
uRefawmfonf AdkvfcsKyfudktav;jyKNyD; jyefcJh\/ ]]ajymyguGm ... &ygw,f/ wdkYvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;eJY
uReaf wmf&efuek w f iG &f adS epOf OD;AaqGuv kd nf; oGm;Ny;D awGUcJh oabmxm;ruGJygbl;}} [lí ajymygonf/
ygonf/ wu,fawmh xdkoifwef;udk uRefawmfray;jzpfyg/
wpfaeYwGif jrefatmifocifcspfarmifonf ocifra':&Sdef taMumif;rSm OD;AaqGww Ykd iG f zqyv yPmrjyifqifrn I vD mcH
tdrfodkY a&mufvmNyD;- twGuf tvkyfrsm;aeMuonf/ oifwef;ay;&rnfh&ufudk n§dí
]] a[h ... udkcspfvdIif udkAaqGBuD;u ac:aew,fAsm? r&Edkifawmhojzifh oifwef;ay;jcif;udk rpwifEdkifawmhyg/
vdkufcJhygOD;}} [k ac:ojzifh olESifhvdkufoGm;&ygonf / ql;av; ]]at;uGm wdpYk Edik af wmh armifcspv f iId u
f kd taMumif;Mum;ygr,f}}
bk&m;vrf; OD;AaqG&Sdonfhtcef;odkY a&mufoGm;ygonf/ [k OD;AaqGu ajymygonf/
346 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 347
uRef a wmf h t wG u f wd w d u sus tvk y f w m0ef r &S d & um;? AdkvfcsKyfatmifqef;rdefYcGef;rSm tvGef pdwf0ifpm;zG,frdefYcGef;
uReaf wmfonf ocifra':&Sed t f rd rf mS yif pmzwf&if; em;aeygonf/ jzpfyg\/uRefawmfwdkY em;axmifaeoltm;vHk; pum;wpfcGef;
wpfcgwpf&HAdkvfodef;wef ? AdkvfMunfwdkYvmojzifh pum;ajym&if; wpfyg'rQrajymbJ tm&HkpdkufNyD; em;axmifyg\/
tcsdefukef&onf/ rMumrD owif;pmrsm;wGif zqyv yPmr rdefYcGef;u tawmf&Snfygonf/
jyifqifrI nDvmcHusi;f yrnfo h wif;udk zwf&ygonf/ xdn k vD mcHwiG f AdkvfcsKyfatmifqef;ajymaom rdefYcGef;\t"dutcsufrsm;rSm
rdefYMum;rnfh rdefYcGef;\ wpfpGef;wpfpudk AdkvfcsKyfu uRefawmfhtm; zGJUpnf;yHktajccHOya'a&;qGJ&mwGif jrefrmEkdifiHonf 'Drdkua&pD
ajymcJhNyD;NyD/ rif;wkdYu em;axmifuGm[kvnf;ajymcJh&m uRefawmf EdkifiHrsdK;jzpf&rnfhtaMumif;? tvkyform;? v,form;ESifhjynfol
oGm;&ef pDrH&ygawmhonf/ taygif;wdkY\ tusdK;pD;yGm;a&;rsm;yg0if&rnfjzpfaMumif;ESifh
pDr[H ak jym&jcif;rSm xdnk vD mcHonf trwfrsm;om wuf&rnfh awmfvSefa&;qkdwmbmvJ[laom awmfvSefa&;\t"dyÜm,fudk
nDvmcHjzpfygonf/ uReaf wmfu trwfr[kwyf g/ odyYk gí zqyv t*Fvdyfvdka&m jrefrmvdkyg a[moGm;cJhygonf/
tzGJUcsKyfodkYoGm;NyD; ½Hk;tzGJUwGif nDvmcHusif;yrnfh *sKAvDcef;rBuD; AdkvfcsKyf\rdefYcGef;NyD;qHk;aomtcg oxHk odef;armifu -
twGi;f odYk 0ifciG rhf &aomfvnf; *sLAvDcef;r0if;twGi;f 0ifciG &hf &ef ]]aumif;vdu k wf mAsm ...udck spv f iId af & 'Dwikd ;f qd&k if Socialist
pDr&H ygonf/ odjYk zifh 1947 ckEpS ?f arv 19 &ufaeYwiG f usi;f yaom Leadership qd& k ,S vf pf0g'acgif;aqmifru I kd Adv
k cf sKyuf yJ ay;awmh
zqyvyPmrjyifqifrInDvmcHodkY owif;pmq&mrsm;ESifhjynfy
rSmyJ/ uReaf wmfawmh pdwaf useyfw,fAsm}}[kajym&m udAk ode;f u-
avhvmolrsm;xdik &f efcif;xm;onfh ukvm;xdik rf sm;wGif xdik cf iG &hf yg
]]udkodef;armifwdkY? udkcspfvdIifwdkYa& .....AdkvfcsKyfajymwJh
awmhonf/
t*Fvyd pf myd'k u f kd usKyu f kd &Si;f jyygOD;}} [kajym&m oxHo k ed ;f armifu-
xdkae&mwGif xdkifaeaomfvnf; cef;rwGif; rdefYcGef;ajymae
aom AdkvfcsKyftoHudk aumif;pGmMum;ae&ygonf/ ]] 'DvdkAsm ... awmfvSefa&;qdkwm tMurf;zufwmudk qdkvdkwm
xdkodkYxdkifaepOfwGif oxHkodef;armiftrnfcH udkodef;armif r[kwb f ;l ? vlrq I ufqaH &;acwfBu;D wpfcu k kd ajymif;wJt h cgrSm vlxk
a&mufvmygonf/ olESifhtwl&efukef c½dkifqdk&S,fvpfygwD wpf&yfvHk; pdwfygvufyg yg0ifNyD; vlxkudk,fwdkif Edk;Mum;NyD; yg0if
acgif;aqmifwpfO;D jzpfol udb k ode;f ygvmygonf/ udo k ed ;f armifu aqmif&Gufwmudkajymwm/ awmfvSefa&;qdkwm pdwful;,OfNyD;
uRefawmfESifhudkbodef;udk rdwfqufay;ygonf/ vkyfvdkYr&bl;? wpfzufowftjrifeJYvnf; vkyfvdkYr&bl;/ tajc
uReaf wmfwEYkd iS thf wlowif;pmq&mrsm;vnf;xdik Nf y;D owif; taeay;rS vkyfvdkY&w,f/ vlxkuvnf; ukd,fvkyf&r,fhwm0efudk
a&;&ef rSwfom;aeMuygonf/ todw&m;eJv Y yk &f r,fvq Ykd w
kd m? oabmuawmh 'gygyJAsm? Adv k cf sKyu
f
xdak e&mwGif owif;pmq&mrsm;twGi;f om*& ipd;k trnfcH uRefawmfwdkYvli,fawGudkajymwmxifw,f/ vli,fawGxJrSm
jrefrmhtvif;rS OD;pdk;armifudkawGY&ygonf/ owif;pmq&m wdkufrScdkufrStMurf;zufrS awmfvSefa&;vkdYxifwJhvli,fawGudk
r[kwfaom tjcm;olrsm;udkvnf; awGU&\/ pdwf0ifpm;olawG[k owday;vdu k w f mygAsm}} [k udo k ed ;f armifu rSwcf supf um; ajymyg
xifrdygonf/ onf/
348 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 349
]]uRefawmfuawmhAsm AdkvfcsKyfu uRefawmfhudk ajymxm;wm xdkpum;udkyif ppfrjzpfrDu ocifoef;xGef;ajymcJh&mwGif
awGvnf;&Sdawmh uRefawmfhtjrif vmr,fh Constitution rSm acwfajymif;awmfveS af &;[ka&;cJyh gonf/ ocifoef;xGe;f \ pum;
tajccHvlwef;pm;awGa&m wdkif;&if;om;vlrsdK;pkawGyg tm;vHk; udkvnf; rSwfxm;rd\/
vufcHEdkifauseyfEdkifr,fhtcGifhta&;awG? tcsuftvufawG &nfrSef;csufyef;wdkifudkoGm;&mwGif wpfqifhNyD;wpfqifh
ygatmif a&;qGJEdkifMuzdkY vdkvdrfhr,fxifw,f}} [k uRefawmfu wdk;wufap&ef tpDtpOfrsm;udk wpfckNyD;wpfck vkyf&rnf / xkd
rSwfcsufjyKvdkufrdonf/ tvkyfrSm AdkvfcsKyf jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;&&Sd&ef yxrtqifh
*sLAvDcef;r0if;rSxGufcJhNyD; uRefawmfu - taejzifh atmifqef;-tufwvDpmcsKyfjzifh NAdwdoQtpkd;&ESifh
]]'DrdefYcGef;udk zqyvtzGJUcsKyfu pmtkyf xkwfr,fxifw,f/ em;vnfrI &,lco hJ nf/ xdpk mcsKyyf g oabmwlcsut f & wdik ;f &if;om;
'DawmhrS oGm;,lNyD;avhvm&OD;r,f}} [k ajymvdkufygonf/ pnf;vH;k nDñw G rf &I &S&d ef yifvpkH mcsKyu
f kd csKyq f Ekd ikd cf NhJ y;D a&G;aumufyJG
*sLAvDrSxGufvmaomvlwdkif;vdkyif tm;&auseyfaom usif;yjcif;udkvnf; NyD;ajrmufapcJhonf/
trlt&mudk awGU&\/ Adv k cf sKy\
f rdecYf eG ;f udk axmufcMH u\/ tm;& 1947 ckESpf? arv 19 &ufaeYwGif rdefYMum;aom rdefYcGef;rSm
auseyfpGm uRefawmf em;axmifaeygonf/ tajccHOya'a&;qGJ&mwGif yg0if&rnfhtajccHtcsufrsm;udk
aemufwpfaeYwGifxGufvmaom owif;pmrsm;wGif AdkvfcsKyf &Sif;vif;wifjyjcif;[lí uRefawmf em;vnfrdygonf/
atmifqef;\rdefYcGef;udk azmfjyMu\/ tcsdKUaomowif;rsm;u arv 24 &ufaeY[k xifygonf/
rdefYcGef;tjynfhtpHkyif azmfjy\/ tcsKdUu aumufEkwfcsufoabm xdak eYrwdik rf u
D yif Adv k x
f eG ;f vSEiS u
hf Reaf wmfawGUNy;D Adv k cf sKyEf iS hf
tusOf;½Hk;NyD;xnfhonfudk zwf&ygonf/ awGUcGifh&&ef ajymcJhonf/ xdkYaMumifh aemufaeYeHeufapmapmwGif
uRefawmfonf owif;pmrsm;wGifazmfjycJhaom AdkvfcsKyf wm0gvdef;&Sd AdkvfcsKyftdrfodkY uRefawmf a&mufoGm;ygonf/ eHeuf
atmifqef;\rdefYcGef;udk zwfae&if; wpfcgu uRefawmfhtm;ajym apmapmxwwfaom AdkvfcsKyfonf {nfhcef;wGif owif;pmzwf
cJhonfh ol\pum;rsm;udk Mum;a,mifrdaeygonf/ AdkvfcsKyfonf aeqJ awGU&ygonf/ uRefawmfhudkawGUvQifyif AdkvfcsKyfu -
xdpk um;udk t*Fvyd v f akd jymNy;D rS jrefrmvdak jymygonf/ olpY um;rSm- ]]wduYk Left United Front zGUJ zkYd &nf&, G x f m;w,f/ zGUJ wJt h cgrSm
Every phase of development is to be regarded as progressive qdk&S,fvpfygwDu vlawG? jynfolY&Jabmfu vlawG&,f/ wpfoD;
and revolutionary [lí jzpfygonf/ jrefrmvdk Adv
k cf sKyaf jymonfrmS yk*¾vu vuf0Jorm;awGyg ygvdrfhr,f/ ocifpkd;udkawmh xnfhvdkY
a&SUodkYwdk;wufjzpfay:aeaomjzpfpOfwdkif;onf wdk;wufaom rjzpfbl;uG? ocifpkd;u Marxism udk tvGJoHk;pm; vkyfaew,f/
oabmvu©PmESifhawmfvSefa&;oabmudk aqmifaeonf[k oleJYawmh rjzpfawmhbl;/ odef;oef;uGefjrLepfygwDawmh ac:r,f/
ajymcJhygonf/ 'gayr,fh olwdkYu aygif;csifatmifvkyfrS wdkY ac:vdkYjzpfrSm/ wdkY
'gudyk if Adv
k cf sKyaf tmifqef;u Social revolution [k ajymcJh zqyvtay:rSmxm;wJh rSm;,Gif;wJholwdkY oabmxm;udk jyKjyifrS
ygonf/ ac:rSm/
350 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 351
tJvrkd S olwo Ykd abmxm;rjyKjyif&if ac:vdrYk jzpfb;l / wdb Yk mom [dkxJrSm ygw,fuGm/ Our programe qdkwJh vDeifa&;cJhwJh
qufvyk rf mS yJ/ 'gudv k yk jf zpfawmh rif;udk wm0efay;&rSm/ avmavm pmtkyfxJrSm ygw,f}} [lí ajymygonf/
q,fawmh wpfaeYu*sLAvDa[mrSm igajymcJhwJh taMumif;t&m odkYaomf xdkpum;udk uRefawmfAdkvfcsKyfxHrS 'kwd,tBudrf
awGukd zqyvxJrmS a&m? qd&k , S vf pfygwDxrJ mS a&m? jynfo&Yl aJ bmf Mum;&jcif; jzpfonf/ uRefawmf auseyfaomtaejzifh acgif;
awGyg vli,fyikd ;f awGukd rif;u a&mufwahJ e&mrSm &Si;f jyae&r,f}} wndwfndwf jzpfrd\/ AdkvfcsKyfu -
[k ajymygonf/ ]]'kwd,tcsuftaeeJYuawmh rmhufpf0g't&avhvmenf;
AdkvfcsKyfuuRefawmfhtm; wm0efray;[kajymNyD; wm0efay; Marxist method of study yJ jzpfw,f/ tJ'DESpfcsufudk ydkif;jcm;NyD;
vdu k jf cif; jzpfygonf/ oG,0f u dk af omenf;jzifh wm0efay;vdu k jf cif; od&r,f/
jzpfygonf/ uRefawmfu AdkvfcsKyftm; - rmYupf 0f g't&avhvmenf;qdw k m rmhupf u
f wdik ;f jynfwpfc&k UJ
]]AdkvfcsKyfrdefYcGef;udk uRefawmf tptqHk; em;axmifygw,f/ pD;yGm;a&;b0tajctaeudk avhvm&r,f/ pD;yGm;a&;tajctae
rdefYcGef;xJrSm EdkifiHawmftmPmudpö? 'Drdkua&pDudpö? vlrsdK;a&; t& wnf&SdaeMuwJh vlwef;pm;toD;oD;&JUtaetxm;? tvTm
taMumif;? awmfveS af &;taMumif;awGukd vli,fyikd ;f awG odatmif toD;oD;&JUtaetxm;?tJ'v D wl ef;pm;awG tvTmawGxrJ mS &Sad ewJh
Group taetxm;? tJ'gawGudk od&Sd avhvmxm;&r,f/ tJ'D
uRefawmf &Sif;jyay;ygr,f}} [kajym&m AdkvfcsKyfu -
vlwef;pm;awG&JU tusdK;pD;yGm;a&;tvm;tvmawGudk odwwf
]]at; Marx 0g'udk avhvmwJhenf;yJ/ tJ'DtaMumif;udk ig
jrifwwfatmifavhvm&r,f/ tusKd ;pD;yGm;awG&UJ tm;NyKd iaf eMuwJh
ajymcsifw,f/ rmhufpf0g'avhvmenf;eJYywfoufvdkY tcsuf
Movement udk avhvm&r,f/ tJ'gawGudkodNyD;awmhrS EdkifiHa&;
ESpfcsufudk ydkif;jcm;NyD;od&r,f/
vkyfief;pOfawG EdkifiHa&;oabmw&m;awGudk cswwf&r,f/ tJ'g
yxrtcsuu f rmYupf 0f g'udk yHak ousr;f *ef0g'tjzpfavhvm EdkifiHa&;orm;wdkif;&JUwm0efyJ/
wmrsdK; rvkyf&bl;/ Dogma r,leJYuGm? Creative jzpf&r,f/ tJ'D tck igajymchw J mawGukd rsujf cnfrjywfavhvmae&r,f/ tJ'grS
pum;rsdK; xyfjznfh&rSmu Citically creative jzpf&r,f/ a0zef rif;wkdYtjrifawG us,fvmMuvdrfhr,f/ igajymcsifwmawmh 'gyJ}}
qef;ppfNyD; xdk;xGif;zefwD;BuHqwJhenf;eJY avhvm&r,f/ tJ'Dvdk xdkodkYajymNyD; AdkvfcsKyf\pum; acwå&yfoGm;pOf wdkwfwdkuf
avhvmwJt h cgrSm rif;wkiYd gwdYk odxm;wJt h aMumif;eJY avhvm&r,f/ qdik qf ikd f Adv
k pf ed rf eS af &mufvmygonf/ aemufxyf qd&k , S v
f pfygwD
tJ'DvdkavhvmwJhtcg rif;wdkYigwdkYodxm;wJh taMumif;eJYtusdK;? taxGaxGtwGif;a&;rSL;OD;AaqG a&mufvmygonf/
tjyeftvSeaf vhvm&r,fqw kd hJ Dialectical Method todudk toH;k jyK AdkvfcsKyfxHodkY þodkYolwdkYa&mufvmonfhtwGuf uRefawmf
Ny;D avhvm&r,f/ rif; tNro J wdrvpfzYkd odae&rSmu rmYupf 0f g'[m xdkif&mu AdkvfcsKyfudk EIwfquf&ef xvdkufygonf/ AdkvfcsKyfu -
Ny;D jynfph jkH cif; r&Sad o;bl;/ rjyKjyif rajymif;vJEikd w f 0hJ g'vnf; r[kwf ]]'DaeYawmh 'gygyJuGm aemuf awGUMuao;wmaygh}} [lí
bl;? udk,fhwdkif;jynf udk,fhtajctaeeJYudkufnDatmif vkyfwwf& EIwfqufpum;ajym\/ uRefawmfu AdkvfpdefrSefESifhOD;AaqGudk
r,fvkdYajymcJhwJh vDeif&JUpum;yJ/ EIwfqufygonf/ OD;AaqGu -
352 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 353
]]armifcspv f iId f wdq
Yk v
D nf;vmcJyh gOD;uGm}} [kajym&m uReaf wmfu aemufa&TbkdokdY xGufcJh\/ a&TbdkNrdKU ausmufajrmif;oGm;vrf;wGif
]][kwfuJhcifAsm}} [kajymNyD; AdkvfcsKyftdrfrS xGufcJhygonf/ &Sdaom jynfolY&Jabmf½Hk;wGif wnf;cdkygonf/
arvukefcgeD;wGif uRefawmf &efukefrSxGufcJhNyD; rEÅav;odkY a&TbdkwGif jynfolY&Jabmfacgif;aqmifrsm;tm; AdkvfcsKyf
a&mufvmygonf/ rEÅav;odYk Adv k of pfra&mufao;yg/ xdaYk Mumifh atmifqef;\oabmxm;udk &Si;f jyygonf/ tvHeyD gwD0ifawGEiS hf
uRefawmf rdk;ukwfodkYxGufcJhygonf/ uRefawmfcifygaomfvnf; olwdkYESifh rawGUcJh&yg/ tvHeDygwD0if
uRefawmhfzcifrSm rdk;ukwfpmwdkufrS ajymif;&rnf[laom wdo Yk nf awmrcdak o;aomfvnf; vlv;kH jyaejcif;r&S/d a&Smifz,fz,f
owif;Mum;&aomaMumifh rdk;ukwfodkY aqmvsifpGm jyefcsifae aeMuonfukd avhvmrdygonf/ a&Tbw kd iG f 10 &ufcefaY eNy;D aemuf
ygonf/ rdk;ukwfodkY jyefcJhygonf/
rdk;ukwfokdY uRefawmfa&mufvQif azazu - rd;k ukwo f Ykd uReaf wmfa&mufaomtcg rd;k ukwzf qyvtzGUJ 0if
]]tawmfyJa[h ... wdkYawG rHk&Gmajymif;&r,f/ tck xkyfydk; rsm;u uReaf wmft h m; &efuek rf w S m0efay;í a&mufvmaomol[í l
jyifqifae&NyD}} [k ajymygonf/ xifMu\/ uReaf wmfu h akd r;Mu? avhvmMu&ef pdw0f ifpm;aeMu\/
uRefawmf ZGefv oHk;&ufaeYwGif rdk;ukwfodkYa&mufNyD; ZGefv olwu Ykd kd uReaf wmfu Adv k cf sKyaf tmifqef;\rdecYf eG ;f t& uReaf wmft h m;
AdkvfcsKyfu &Sif;jycdkif;onfhtcsufrsm;udk &Sif;jyygonf/
av;&ufaeYwiG f azazwdEYk iS t hf wl rH&k mG odYk xGucf &hJ ygonf/ xdpk Ofu
uReaf wmf rd;k ukww f iG &f adS epOf zGUJ pnf;rIrjyK&ao;onfh aus;&Gm
rkd;ukwfrS rHk&GmodkYoGm;&aomc&D;rSm rdk;ukwfrS oydwfusif;odkYoGm;
tkyfpk zqyvtzGJUrsm;udk zGJUpnf;ay;jcif;? tcsdKUaom EdkifiHa&;
&\/ oydwu f si;f rS ausmufajrmif;? ausmufajrmif;rSa&Tb?kd a&Tbrkd S
pdwf0ifpm;olwdkUu uRefawmfhtm; vma&mufawGUqHkNyD; AdkvfcsKyf
ppfudkif;? ppfudkif;rSrHk&GmodkY tqifhqifhoGm;&ygonf/ atmifqef;ajymouJo h Ydk wpfEpS t f wGi;f vGwv f yfa&; &Edik ?f r&Edik f
rH&k mG wGi&f adS eaom jynfo&Yl aJ bmfrsm;? qd&k , S v f pfygwD0ifrsm;udk ponfhtajctaersm;udk ar;MuajzMujcif;jzifhom tcsdefudk oHk;&
uReaf wmf awGU&eftcsed rf &cJyh g/ rH&k mG rS jyefvmNy;D ppfuikd ;f odYk 0ifchJ ygonf/
ygonf/ ppfudkif;ocifvSarmiftdrfwGif wnf;ygonf/ ocif xkpd Ofurk;d ukwNf rKd UrS tjyifbufwpfrikd cf eft Y uGmavmufwiG f
vSarmifrmS aemiftcgwGif ppfuikd ;f zqyvacgif;aqmifEiS hf jynfoYl ausmufxx l yfaom uke;f av;\atmufem;wGif *dp*Æ w k *f [l í l &Syd g
vTwfawmftrwfjzpfvmrnfhol jzpfygonf/ onf/ xd*k w l iG f w½kwt f rsKd ;om;r[m,mebke;f awmfBu;D wpfyg;&Syd g
xdt k csed uf ppfuikd ;f wGif zqyvjyifqifrn I v D mcH oGm;Muaom onf/ q&mawmf\bGJUawmfrSm Revervend Wanhee [lí jzpfyg
trwfwYkd jyefra&mufao;yg/ okaYd omf ocifvaS rmifEiS hf ywfouf onf/
aom Edik if aH &;pdw0f ifpm;olwt Ykd m; Advk cf sKyaf tmifqef;\ oabm ol \ wynf h bk e f ; awmf B uD ; rS m wd b uf v l r sd K ; ax&0g'
xm;udk &Sif;jyygonf/ bkef;awmfBuD; jzpfygonf/ xdkbkef;awmfBuD;\bGJUrSm Lin Quan
tcsdeftm;aomtcg ppfudkif;awmif½dk;wpfavQmuf bk&m; [lí jzpfygonf/ olu olYudk,fol OD;Zif;vifuGrf;[lí ajymwwf
apwDrsm;udk zl;cJhygonf/ ppfudkif;wGif bk&m;awGpHkoavmufzl;NyD; ygonf/
354 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 355
uReaf wmfonf bke;f awmfBu;D 0rf[;D xHoYkd aeYcif;ydik ;f oGm;avh trnfcH jynfow Yl &m;oH;k yg;0g'udk abmvf&ADS pf0g'ESiahf ygif;pyfNy;D
&Sdygonf/ q&mawmf 0rf[D;rSm &efukefwuúodkvfwGif ygarmu© vufcHvdkufw,f/
a'gufwmvlYpfwdkYESifhtwlwl vlb0u pmoifay;cJholjzpfonf/ aygif;pyfay;yHku jynfolUw&m;oHk;yg;qdkonfrSm -
olonf *smreDwGifaecJhzl;NyD; *smrmefpum;ajymouJhokdY t*Fvdyf 1/ vlrsdK;a&;w&m;
vdkvnf; uRrf;usifpGmwwf\/ uRefawmfrltm; t*Fvdyfvdkyif 2/ jynfolUqE´tmPm0g'
pum;ajym\/ 3/ jynfolY0rf;pmw&m; jzpfonf/ q&mawmf0rf[D;u &Sif;jy
q&mawmf 0rf[;D tm; rd;k ukwNf rKd U&Sd w&kwv f rl sKd ;rsm;u tvGef &mwGif w½kwfjynfonf pnf;½Hk;rI tm;enf;cJhonf/ pnf;½Hk;&ef
MunfndK tm;xm;udk;uG,fMuygonf/ &uf&ufa&ma&m vSLMuyg vdktyfonf/ pnf;vHk;nDñGwfaom vlrsdK;BuD;jzpf&rnf[k trSwf
onf/ (1) oabmudk &Sif;jyygonf/
q&mawmf0rf[D;onf uRefawmfhtm; w½kwfjynf tawG; trSwf (2) jynfolYqE´tmPm[m jynfolYqE´udk tajcjyKí
tac:rsm; w&kwfjynfwGif xGef;um;cJhaom 'óersm;udk ajymjy tkyfcsKyfa&;udk qdkjcif;jzpfonf/ ,ckacwfoabma&;&vQif 'Drdk
ay;ygonf/ txl;ojzifh wmtdk (Taoism) 0g'udk &Sif;jywwfyg ua&pDa&;jzpfonf/
onf/ trSwf (3) jzpfwJh jynfolY0rf;pm0g'qdkwm jynfolwpf&yfvHk;
wmtd0k g'qdo k nfrmS a&S;w½kwyf nm&SBd u;D rsm;rS csrw S xf m;cJh pm;0wfaea&; 0rf;pmzlv&kH rnf/ þodzYk v l akH &;twGuf uGrcf secf sLtd
aom obm0w&m;0g' jzpfygonf/ xdk0g'ESifhywfoufaom ac: uGejf rLepf0g'udt k oH;k cs&rnf/ a'gufwmqGe, f ufqif\0g'udk
tcsuftvufrsm;udk Mum;cJhrSwfom;cJh&ygonf/ tvdkufoifhtoHk;csaomaMumifh uGefjrLepfygwD[m BuD;yGm;vmNyD/
xd0k g'wGif ax&0g'Ak'b¨ momESihf oabmcsi;f wdu k q
f ikd af om wpfaeYwGif olwdkYwdkif;jynf tmPm&vdrfhr,fxifonf}} [k
t,ltqrsm; ,ckacwfoyd yHÜ nmESiw hf u
kd qf ikd af om t,ltqrsm; q&mawmf 0rf[D;u ajymcJh\/ (1947 ckESpf AdkvfcsKyfatmifqef;
yg0ifygonf/ uRefawmfhtzdkYrl xdkpOfu xdkoabmw&m;wdkYxuf rusqHk;rDu jzpfonf)
rmhufpf0g'oabmw&m;udkom ydkrdkpdwf0ifpm;aeaomaMumifh ]]rmhufpfwdkY? vDeifwdkY ? pwmvifwdkY0g'uawmh olwdkY[m zdkuf
q&mawmf0rf[D;\ wmtkd0g'ay:wGif tm½Hkpl;pdkufrI tm;enf;cJh Fight vdYk tNro J ;kH aew,f/ 'Dpum;[m a'gow&m;ygw,f/ a'go
ygonf/ w&m;ygwJhtwGuf tNrJwrf;t&SnfwnfwHYNidrf;csrf;a&;r&Edkifbl;}}
q&mawmf0rf[D;u rmhufpf0g'ESifhywfoufNyD; tvGeftuRH xkdpum;udk xyfcgxyfcg ajymjywwf\/ uGefjrLepf0g' raumif;
rpGJvrf;&ef ajymygonf/ taMumif;rSm - [lí rajymyg/
]]w½kwjf ynfBu;D [m qif;&Jwo hJ rl sm;w,f/ 'gaMumifh uGejf rLepf xdkrSwpfzef - q&mawmfu
0g'udk w½kwfawGpdwf0ifpm;cJhw,f/ uGefjrLepf0g'a&mufpOfu ]]wdkYudk;uG,fwJh Ak'¨uawmh Love Love vdkY tNrJoHk;w,f/
uGejf rLepf[í l roH;k bJ abmfv&f ADS pf[í l oH;k cJwh ,f/ w½kwv f rl sKd ;rsm; Fight Fight eJY tawmf jcm;em;aew,f/ rif; pOf;pm;ayghumG / 'gudk
þ0g'udk pdw0f ifpm;aeí a'gufwmqGe, f ufqifu qefrif;csKtD jcm;em;NyD; odaezdkYvdkw,f}}[lí qHk;rygonf/
356 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 357
xdkq&mawmfonf uRefawmfhtm; oHa,mZOfBuD;ykH&ygonf/ wyfrSxGufuwnf;u ,aeYtxd uRefawmf EdkifiHa&;udk
oGm;wdik ;f qH;k rpum;ajym\/ pm;p&mawG auR;wwf\/ q&mawmf wduspGm rvkyfcJh&ao;yg/ AdkvfcsKyfatmifqef;u wm0efay;&ef
xHwiG f uReaf wmf xl;jcm;csuu f akd wGU&onf/ tjcm;awmh r[kwyf g/ &Sad Mumif; uReaf wmf odygonf/ ol\tac:udak pmifah epOf a&SUa&;
q&mawmfxHwGif uRefawmfoGm;wdkif; a>r oHk;av;aumif udk awG;&mwGif udk,fa&;udk,f&ma&SUa&;r[kwfyg/ EdkifiHa&;ESifh
awGU&wwf\/ xdka>rawGudk uRefawmf aMumuf\/ uRefawmf qdkifaom a&SUa&;jzpfygonf/
oGm;wdkif; wkwfwpfacsmif;udkifoGm;wwf&muRefawmfhudkjrifvQif Adv
k cf sKyaf tmifqef;u vuf0n J n D w G af &;wyfO;D zGUJ vQif rmhupf f
q&mawmfu ]]Come Come do not fear. do not fear }} [k ajymyg 0g'udk tajccHaomrmhupf 0f g'ESiu hf u kd n f aD om qd&k , S vf pf0g'rsKd ;udk
onf/ olwu Ykd kd arwåmxm;yg/ olwu Ykd rif;udk arwåmjyefxm;rnf/ cH,lusifhoHk;&ef[kajymxm;ygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfonf rdrd
aMumufp&mrvdkyg[k ajymwwfygonf/ avhvmod&SdNyD;jzpfaom rmhufpf0g'udkvnf;aumif;? jrefrmjynfol
a>rwdrYk mS tpdr;f a&mifawG jzpfygonf/ q&mawmf0ef;usiw f iG f wdkY\ ,Ofaus;rI"avhESifhpdwfaeoabmxm;rsm;udkvnf;aumif;
oGm;aeMu\/ uRefawmfaMumufrSef; olwdkYodvm;rod? uRefawmf pHkpHkaphaph avhvmae&rnf[laom obmaygufvdkufygonf/
oGm;vmaomtcg uRefawmfESifhq&mawmf pum;ajym&modkY rvm a&ylq&mawmfEiS ahf qG;aEG;onft h cgwGiv f nf; a&ylq&mawmfu
Muyg/ EdkYcGufem;wGif acGaeygonf/ ]]a[h ... armifcspv f iId w f ?Ykd rif;wdYk vuf00J g'awG ajymwJah [mwJh
rkd;ukwfNrdKU ajrmuf,Gef;,Gef;wGif a&yl&Gm&Sd\/ xdk&Gm&Sd tcgrSm Ak'¨w&m;awmfeJYrqefYusifatmif qufpyfvdkY&atmif
ausmif;xdkifq&mawmfrSm EdkifiHa&;0goemygoljzpfonf/ ocif a[mMu ajymMu}} [lí Mo0g'ay;wwf&m xdktaMumif;udkvnf;
omcifu rdwq f ufay;aomaMumifh uReaf wmf a&mufomG ;avh&ydS g uRefawmf rSwfom;xm;vdkufygonf/
onf/ xdaYk Mumifjh refrmEdik if w H iG f vuf00J g'udv k ufcaH om 0g'orm;
xdkausmif;wGif jrefrmhEdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;jzpfonfh tcsi;f csi;f vnf; 0d0g'uGjJ ym;Ny;D tNyKd it f qdik f pnf;½H;k Mu&vdrrhf nf[k
usKH rai;ocifwifarmif? Adv k cf ifarmifav;? OD;ausmNf ird ;f ? OD;ode;f az uRefawmf jrifrdygonf/
(jrif)h ? &Jabmfo;kH usyd 0f if Adv
k vf a&mifac: ocifb*sr;f wdYk vmwwf pmtkyfBuD;twdkif; ajymqdkvkyfudkifavh&Sdaom uRefawmf\
\/ xdkausmif;wGif wnf;cdkoGm;cJhMu\/ bkef;awmfBuD;ausmif;0dkif; q&mBuD;ocifpkd;tkyfpkuwpfpk? AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhzqyv
uvnf ; tvG e f u s,f y gonf / pm;p&mawG u vnf ; ayg\/ tzGUJ csKyu f kd qefuY siw
f ukd cf u kd &f rnf[í l oabmxm;aeaom ocif
uRefawmfvnf; bkef;awmfBuD;ar;orQ jrefrmEdkifiH\ a&SU tvm; oef;xGef;uGefjrLepftkyfpku wpfpk? ocifpdk;qefqef rmhufpf0g'udk
tvmrsm;udk wwfoavmufajz&if; ausmif;odYk toGm;rsm;cJo h nf/ pmtkyBf u;D twdik ;f cH,v l akd om Armjynfq&kd , S vf pf ygwD0iftcsKd Uu
xdkokdYoGm;&if; ausmif;wGif {nfhonf? EdkifiHa&;orm;wdkYESifh wpfpk? AdkvfcsKyfatmifqef;\acgif;aqmifrIudk t<uif;rJhcH,lMu
rawGU&aomtcg uRefawmfwpfOD;wnf; uRefawmf\a&SUa&; aomfvnf; rmhufpf0g'udk vufrcHvdkaom jynfolY&JabmftcsdKUu
twGuf bmawGqufvkyf&rvJ[lí awG;aerdygonf/ wpfpk ? þodkY tpkav;pkcefY jcm;em;rI&SdaeaomtajctaewGif
358 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 359
vuf0JnDñGwfa&;wyfaygif;pkudk uRefawmfwdkY AdkvfcsKyfonf ]][Jh cspvf iId f ...Adv
k cf sKyw
f Ykd aovdw Yk }hJ } [k½w
k w
f &ufajymvdu k f
b,f v d k r sm; aqmif & G u f o G m ;vd r f h r nf v J [ l a om ar;cG e f ; ud k ygonf/
uRefawmhfzmom ar;aerdygonf/ uRefawmf aMumifoGm;\/ EIwfrSvnf; -
bmyJjzpfjzpf Adv k cf sKyu f awmh jzpfajrmufoavmufjzpfajrmuf ]]rjzpfEdkifygbl;Asm ...}} [lí ajymvdkufrdonf/
atmif vkyfoGm;vdrfhrnf[k uRefawmf ,HkMunfrdygonf/ xdkodkYajymvdkufrdaomfvnf; uRefawmfhpdwfu xdwfceJ
þodv Yk Qif uReaf wmfonf r,fr,f&& tvkyrf &Sb d J awG;aerd jzpfoGm;ygonf/ vrf;rsm;ay:wGifvlawG pka0;aeaomtkyfpk
wwfygonf/ [dkwpfpkonfwpfpk awGUae&\/
Zlvikd v f 13 &ufaeYnwGif aeYcif;ydik ;f u Adv k cf sKyaf tmifqef; uRefawmfwnf;cdkaeaom tdrf&Sif rra&Tuvnf; -
NrdKUawmfcef;rwGif rdefYMum;cJhaomrdefYcGef;udk a&'D,dkrSwpfqihf ]][Jh ... [kwf&JUvm; armifcspfvdIif&,f.... Mum;&wm
em;axmif&ygonf/ &ifxdwfvdkufwm}} [k ajymygonf/
aemuf w pf a eY o wif ; pmwd k Y w G i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u rMumrDyif AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;aMumif; owif;onf
pum;vHk;cyfMurf;Murf;jzifh jrefrmjynf tem*wfESihfywfoufNyD; trSefjzpfaMumif; uRefawmf odvkduf&onf/
pnf;urf;&SdzdkY vufr raxmifMuzdkY? xdkYjyifzqyvudk aESmifh,Suf
xdkaeYum; Zlvdkifv 19 &ufaeYjzpf\/
ajcxdk;olawG&SdaMumif;? acwftqufqufay:cJhaom EdkifiHa&;
Zlvdkifv 19 &ufaeYwGif AdkvfcsKyfwdkY vkyfBuHcHcJh&\/ aeYv,f
acgif;aqmifrsm;? tpdk;&tzGJUrsm;ESifhAdkvfcsKyfatmifqef;tpdk;&udk
10 em&D a usmf t csd e f j zpf o nf / naeyd k i f ; wG i f bk & if c H qm
EdiI ;f ,SOMf unfo h ifah Mumif;? twdu k t
f cHqwkd m&Spd Nr?J bk&m;vufxuf
uyif bk&m;udk twdkuftcHjyKolawG&SdaMumif;? owif;pmq&m? [l;bwfp&f efUpfu xdpk Ofu zqyv tzGUJ csKyf 'k-Ouú|jzpfaeaom
twdkuftcHEdkifiHa&;orm;wdkYudk,fwdkif rwwfolawG&SdaMumif; ocifEktm;ac:,lNyD; tpdk;&opfzGJUpnf;vdkuf\/
pojzifh tawmfav;yif yGifhyGifhvif;vif;ajymoGm;cJhonf/ nae oH;k em&Dcefw Y iG f vkyBf urH \ I w&m;cHjzpfaom *VKeOf ;D apm
owif;pmrsm;&ízwf&aomtcg rdk;ukwfNrdKUolNrdKUom;wdkU tm; ol\i,fom;rsm;ESifhtwl zrf;qD;vdkuf\/
AdkvfcsKyf\rdefYcGef;udk oabmusMu\/ axmufcHMu\/ þrdefYcGef; nae ig;em&DwGif All India Radio rSaeNyD; tdE´d,EdkifiH
ESifhywfoufNyD; vufzuf&nfMurf;0dkif;rsm;wGif aqG;aEG;Muawmh 0efBuD;csKyf &S&Dae½l;u AdkvfcsKyfatmifqef; usqHk;aomaMumifh
onf/ 0rf;enf;aMumif;ESihf ocifEt k pd;k &\aemufwiG f nDñw G pf mG BuKd ;yrf;
tm;vHk;aomvlxkonf AdkvfcsKyfacgif;aqmifrIatmufwGif MuNy;D Adv
k cf sKyaf tmifqef;arQmrf eS ;f cJah om vGwv f yfa&;udk t&,l&ef
&SdaeMuNyD[lí uRefawmf cHpm;rd\/ wdkufwGef;tm;ay;onfh aMunmcsufxGufcJhonf/
uReaf wmfr;kd ukww f iG f Bu;D us,af omtaMumif;r&Sb d EJ iS yhf if tcsed f þowif;awGtm;vH;k udk uReaf wmfonf Zlvikd v f 20 &ufaeY
ukeaf eqJ wpfaeY naearSmifarSmif rnf;rnf;umvwGif uReaf wmf usrSyif aocsmpGmod&awmh\/
wnf;cdk&maetdrfodkY uRefawmhftpfrawmf rrapma&mufvmNyD; - AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;wm aocsmoGm;NyD/
360 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 361
(24-5-47) &ufu uRefawmfAdkvfcsKyfatmifqef;ESifh pum; ]]armifcspv f iId qf if;&if aumif;rSmyJ rif;qif;oGm;rS aumif;r,f/
ajymcJ\ h / xdpk um;ajym&jcif;onf aemufq;kH pum;ajym&jcif;[lí ocifomcifudkvnf; ajymvdkufyg/ wdkY pdwfawGxdcdkufaeMuw,f
uRefawmf rcHpm;rdcJh/ vdkYajymvdkufyg}} [k ajymygonf/
uReaf wmf awmfveS af &;rwdik rf u D mvtwGi;f u oifwef;awG a&mufvmaomolwrYkd mS Adv k cf sKyw
f Ykd usq;kH aomowif;udyk if
ay;cJzh ;l &m Adv
k cf sKyu f uReaf wmhu f kd olzUJG pnf;rnfh vuf0n J ñ D w G af &; wpfa,mufwpfrsdK; ajymaeMuygonf/
wyfO;D wGif yg0ifrnfh jynfoUl &Jabmfrsm; ? qd&k , S v
f pfygwD0ifrsm;udk rdk;ukwfwpfNrdKUvHk; wdwfqdwfaeMuonf/
oifwef;ydkYcs&ef wm0efay;zdkY&nf&G,faMumif; uRefawmf em;vnf pum;oHyif us,fus,frajymMu/
xm;rdygonf/ ygvDreftpnf;ta0;tNy;D vnf; olUudk oGm;awGU&ef trsdK;orD;wdkY BudwfNyD;idkoHukd wpfcsufwpfcsufMum;&\/
pdwful;vnf; &SdNyD;jzpfygonf/ ta&mif;t0,fawG&yfqdkif;NyD; ajcmufuyfaom NrdKUBuD;
odaYk omf uReaf wmfb h 0wGif ajrawG twH;k tcJvu kd Nf yKd usaom jzpfoGm;awmhonf/
tcg ajrudt k m;ud;k aom uReaf wmf &yfwnf&mrJjh zpfNy;D pd;k &draf eol aemufaeYwGif ociftkef;aztdrfwGif vlpkrdMujyefonf/
uJhokdY cHpm;aerd&if; vkyf&ufavjcif;[lí rcHr&yfEdkifaompdwf? taMumif;&Sdí r[kwfyg/ raeYutaMumif;udkyif olwpfrsdK; udk,f
jrefrmEdik if \
H vGwv f yfa&;arQmrf eS ;f csuwf Ykd a0;a0;oGm;awmhrnfvm; wpfrsdK; ajymaeMuygonf/
[lí ylyefaompdwf? uRefawmfwdkY EdkifiHwGifbmrsm; ½kwfw&uf xdkpOfwGif a&ylq&mawmfbk&m;a&mufvmonf/
]]'Dreufro S w d muG ... bmxl;rvJvYkd vmcJw h m}} [k ajymyg
jzpfvmOD;rvJ[laom pdwfwdkYjzifh a&maxG;,SufwiftawG;wdkY
onf/ uRefawmfu -
abmifbifcwfaeygonf/
]]wynfah wmfwv Ykd nf; bmrSrodygbl;bk&m;? a&'D,u kd aMunm
rsuf&nf rusrdyg/ ridkrdyg/ uRefawmfhpum;oHuawmh
wmawGyJ od&wm}} [kajym&m q&mawmfu -
wkefvsuf&Sdygonf/
]]ocifEkBuD;&SdvdkY awmfao;wmayghuGm? vGwfvyfa&;awmh
rd;k ukwNf rKd U&Sd zqyvtzGUJ Ouú|ociftek ;f azESio hf cifvaS rmif
aESmifhaES;zdkY taESmifht,Sufjzpfr,f rxifygbl;}} [k ajymygonf/
tjyif tjcm;aomocifrsm; zqyvtzGUJ 0iftcsKd UwdYk uReaf wmfx h H ocifvSarmifu -
a&mufvmygonf/ olwdkYu uRefawmfhudk ar;aeMuygonf/ ]]'Dudpöawmh aESmifhaES;zdkY rjzpfEdkifygbl;bk&m;? vTwfawmfrSm
uRefawmfu - tajccH O ya'wif z d k Y tqif o if h jzpf a eygNyD ? 'gwif N yD ; &if
]]bmrS rodao;bl;Asm? uReaf wmfu ocifomcifukd apmifah e vGwfvyfa&;[m &NyDvdkYrSwf,l&NyD q&mawmf}} [lí avQmuf\/
wm? olu vmr,fajymvdkY? ocifomcifuvnf; rvmao;bl;/ a&ylq&mawmfu -
ocifbodef;vnf; rvmao;bl;? 'Dwpf&ufESpf&uftwGif; tck ]]at;uGm ... tawmfBuD;qHk;½HI;oGm;wmuG? 'DvdkqHk;½HI;wm
wdkif;qdk &efukefqif;&awmhrSmyJ}} [kajym&m ocifvSarmifu - tawmfu h kd emwmyJ}} [k wzspaf wmufawmuf ajymaeygawmhonf/
362 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 363
Zlvikd v
f 22 &ufaeYeeH ufwiG f uReaf wmfocifomcif\ tar qkdwmawmh uRefawmf wxpfcsrajymEkdifbl;? 'gayr,fh OD;apmudk
tdrfodkYoGm;ygonf/ zrf;xm;Ny;D Ny?D 'DrmS vnf; OD;apmudk tckzrf;? tckowfypfvYkd r&bl;?
]]tar ... uReaf wmf &efuek q f if;rvdYk tarhom;udk bmrSm Oya't& ppfaq;&OD;rSmyJ? 'gawGu Oya'taMumif;yJ? uReaf wmf
OD;rvJ}} [k ar;ygonf/ 'DOya'udpöawG rajymawmhbl;/ 'gayr,fh wyfeDeJU jynfolY&Jabmf
ocifomcif\rdciftartdkrSm olESifh&G,fwltbGm;tkdBuD;wdkY awG[m pdwf0rf;ruGJMuzdkY vdkw,f/ uRefawmfwdkY BudK;pm;Mur,f}}
pka0;NyD; AdkvfcsKyfwdkY usqHk;aomowif;udk ajymaeMuygonf/ [k ajymygonf/
uRefawmfrSwfrdoavmufuawmh vSnf;0dkif;&yfrS a':xdkuf? uRefawmfu -
a':oef;? a':odef;? a':,k ponfwdkYjzpfygonf/ ]]tJ'vD kd BuKd ;pm;&if;vuf0n J ñ
D w
G af &;ud&k atmif uReaf wmfwYkd
uRefawmfonf naeydkif;wGifoydwfusif;okdY qif;oGm;cJhNyD; BudK;pm;Mu&r,f/ 'geJYywfoufvdkY AdkvfcsKyfatmifqef;u arv
aemufaeYwiG f ul;wdo Yk abFmjzifh rEÅav;odx Yk uG cf yhJ gonf/ rEÅav; wkef;u uRefawmhfudk ajymoGm;wm&Sdw,f/ vuf0JnDñGwfa&;
wGif MumMumraeawmhbJ &efukefodkY xGufcJhonf/ twGuf aygif;csi;f aygif;&if ode;f oef;uGejf rLepfawGeaYJ ygif;vd&Yk Edik f
&efukefodkYa&mufaomtcg ocifra':&Sdef\tdrfwGifyif r,f/ ocifpkd;eJYawmh r&Edkifbl;wJh/ 'gawmif cifAsm;wdkY uGefjrLepf
wnf;cdyk gonf/ xdt k rd wf iG f Adv
k o f ed ;f wef? Advk Mf unfwEYkd iS ahf wGUMu\/ awGu aygif;csifatmifvkyfrSjzpfr,fvdkY ajymcJhw,f/ 'DrSmawmh
Adkvfodef;wefu - cifAsm;wdkY uGefjrLepfawGu zqyvudk vHk;0jypfwifa0zefrIawG
]]uRefawmfwdkYvlBuD;awGuawmh ajymaeMuw,f/ zqyveJU rvkyf&bl;/ zqyvrSm tjypfwifp&mawG&SdOD;awmh ckaecg bmrS
nDñGwfa&;&atmifvkyfMuzdkYvdkvmNyDvdkYajymaew,f udkcspfvdIif? ra0zefeJUOD;Asm}} [k uRefawmfu ajymvdkufygonf/
uRefawmf tJ'Dvdk Mum;cJhw,f/ udkcspfvdIif b,fvdkxifovJ}} [k olwdkY pum;tenf;i,fqufajymNyD; olwdkY jyefoGm;ygonf/
ar;vQif uRefawmfu - aemuf a eY w G i f O D ; AaqG r S m xm;onf h t wG u f OD ; AaqG q D o G m ;cJ h
]]uRefawmfu ckrS txufydkif;u jyefa&mufwm? 'DudpöawG aomfvnf; olYudk rawGUcJhyg/
bmrSrodao;bl;? uRefawmhfrSm AdkvfcsKyfwdkYusqHk;wJhtwGuf ckxd aemuf&ufwiG f qif;'0pfvrf;&Sd OD;ausmNf ird ;f aexkid &f mtdro f Ykd
pdwfxdcdkufwkef;yJ? avmavmq,fawG;rdwmuawmh wpfwdkif; oGm;ygonf/ xdktdrfwGif ocifomcifaeygonf/ olYudkawGUaom
wpfjynfv;kH rSm Law and order enf;enf;awmh tm;enf;oGm;w,fvYkd tcg rdk;ukwfNrdKUtajctaeudk ajymjyygonf/ ol\rdcif usef;rm
uRefawmfxifygw,f/ AdkvfcsKyfwdkYusqHk;wmudk cifAsm; b,fvdk aMumif;? ol\ZeD;rdom;pkwdkY usef;rmaMumif;ajymygonf/
xifovJ}} [kar;&m Adkvfodef;wefu - ocifomcifu -
]]OD;apmudk Adv
k af usmZf w H Ykd vkyw f u hJ pd w
ö ek ;f u uReaf wmf ajymcJh ]]rif;&efukefvmwJhtaMumif; ajymOD;}} [k ar;ygonf/
w,f r[kwfvm;? 'Dudpö[m rat;bl;? OD;apmu *vJhpm;acswm uReaf wmfu ]]ckvmwmu Edik if aH &;vkyzf Ykd vmwmyJ? OD;AaqGev YJ yk zf Ykd
0goemygwJhol? olwkHYjyefwmyJ? 'DxJrSm e,fcsJUygw,f? rygw,f olYqDoGm;cJhygw,f/ oleYJ rawGUcJhbl;}} [k ajym&m ocifomcifu-
364 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 365
]]ckaeawmh AkdvfcsKyfwdkY usqkH;wmaMumifh wkdYawG bmrS ]]uRefawmf &efukefu vmwmyg/ wyfeDu Adkvfodef;wefwdkY
qHk;jzwfvdkY r&ao;bl;uGm/ 'gayr,fh rif;udkwpfckajymr,f/ ck OD;AaqGwv Ykd Bl u;D awG nDñw G af &;vkyrf ,fvYkd Mum;cJw h ,f}} [kajymNy;D
a&TbdkrSm jynfolY&JabmftzGJUeJU wdkYqdk&S,fvpfawG wpfzufeJY jynfolY&JabmfwyfzGJUodkYoGm;NyD; AdkvfMunfwdkYESifhaqG;aEG;cJhygonf/
wpfzufapmifaew,fvdkY owif;Mum;&w,f/ tJ'DvlawGuvnf; ]]uRefawmf 'DvmcgeD; AdkvfrSL;atmifwdkY? Adkvfodef;wefwdkY?
ESpfzufpvHk; rif;eJUuRrf;NyD;om;olawGqdkawmh rif;ajymMunfh&if OD;ausmfNidrf;wkdYocifomcifwdkYeJU awGYcJhw,f/ cifAsm;wdkY apmifae
&Edkifvdrfhr,fxifw,f tJ'Dudk rif;oGm;rvm;}} [k ar;ygonf/ w,fvdkY vlBuD;awG pdwfylaeMuw,f}} [kajym&m
AdkvfMunfu -
]]oGm;r,fAsm ... 'gayr,fh uRefawmfhrSm ydkufqHr&Sdbl;}} [k
]]'DrmS udck spv f iId f ... 'gowif;yJ? uReaf wmfwYkd bmrSrjzpfb;l ?
ajymvQif ocifomcifu -
olwu Ykd uReaf wmfwu Ykd kd rsuu f ef;rsKd ;cspaf wG Edik if aH &;rvkyw f wfb;l /
]]ig&Smay;r,f}} [k ajymygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfonf bmnmajymwmqdkawmh pdwfqdk;Muwmaygh/ wu,fawmh ck[m
1947 ckEpS ?f Mo*kwv f aESmif;ydik ;f wGif a&Tbokd Ykd xGucf yhJ gonf/ c&D; bmrSrjzpfygbl;}} [kajymjyonf/ uRefawmfu-
p&dwftjzpf ocifomcifay;aom aiG 200 ygcJhygonf/ ]]'Dvdkqdk&if Adkvfodef;wefwdkYeJYvnf; uRefawmfawGUcJhw,f/
a&TbdkwGif udkwifarmifñGefYacgif;aqmifaom a&Tbdkc½dkif vuf0JnDñGwfa&;vnf; vkyfMur,fMum;cJhawmh cifAsm;wdkY nDnD
qd&k ,
S v f pfygwDEiS hf Adv
k b
f rif;? Adv
k Mf unfwaYdk cgif;aqmifaom jynfoYl ñGwfñGwfaeMuayghAsm? vlowf0g'½IwfcswJh w&m;yGJawGvkyfzdkY
&JabmfwyfzGJU&Sdavonf/ uRefawmfonf olwkdYqDroGm;bJ NrdKUe,f &efukefrSmMum;cJhw,f/ 'DrSmvnf; vlowf0g'½IwfcsyGJawG vkyfMu
wGif qd&k , S v
f pfygwDuv kd v
kd m;onfzh qyvacgif;aqmif pD;yGm;a&; ayghAsm? tJ'cD grS qd&k , S v f pfygwD0ifawGa&m jynfo&Yl aJ bmf wyfzUJG 0if
vkyfief;&SifOD;oef;armifudk oGm;awGUygonf/ OD;oef;armifudk awGyg yl;wGJvkyfMu&ifaumif;r,f}} [lí ajymvdkufygonf/
uRefawmfu ]]uRefawmfhudk ocifomcif vTwfvdkufwmAsmh}} [k uRefawmf a&TbdkwGif ESpfncefYaeNyD;jyefcJhygonf/
ajym&m OD;oef;armifu - a&TbdkwGifaepOf OD;oef;armiftdrfwGif wnf;cdkygonf/
]]ckawmh bmrS rjzpfao;ygbl;? 'gayr,fh ... cifAsm; OD ; oef ; armif r S m yd k u f q H c srf ; omol j zpf ½ H k o mru rsd K ;cspf p d w f
udkwifarmifñGefYqDudk oGm;NyD;awGUygOD;}} [k cdkif;ygonf/ xufoefoljzpfonf/ bDtdkifatwyfzGJU0if? ppfrjzpfcifu ,l*sD
udw k ifarmifñeG rYf mS tvHeyD gwD (ocifp;dk )rS ul;ajymif;vmol tzGUJ 0if? vGwv f yfa&;wdu k yf wJG iG f yg0ifco hJ jl zpfonf/ Edik if aH &;orm;
wdkYtm; 'dkifcHauR;arG;{nfhcHoljzpfonf/
jzpfonf/ uRefawmf oGm;awGUaomtcg udkwifarmifñGefYu -
a&TbkdrStjyef ppfudkif;odkY0ifcJh\/ ocifvSarmiftdrfwGif
]]jzpfaewm'DvdkAsm? BuD;rm;wJhy#dyu©r&Sdygbl;? olwdkYuvnf;
wnf;ygonf/ ppfuikd ;f wpfNrKd UvH;k vnf; Adv k cf sKyw
f u Ykd sq;kH jcif;aMumifh
uReaf wmfwu Ykd kd apmifw,fxifvYkd uReaf wmfwu Ykd owdeaYJ ewmyg/ 0rf;enf;aMuuGJjcif;[laom OwkuvTrf;rdk;aeMuonf/ vlxk\
pdwfrylygeJY}} [lí ajymygonf/ vIyf&Sm;yHkrSm aES;auG; wdwfqdwf pdwfwuf<uyHkr&Sd? rjzpfvdkYoGm;&?
uRefawmfu - vkyf&? ajym&onfhoabmrsdK;udkawGU&ygonf/
366 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 367
ocifvSarmifu jrefrmEdkifiHa&SUa&; aqG;aEG;onfhtwGuf &JabmfawGtMum; wif;rmrIawG&w dS ,fMum;vdYk aphpyfzoYkd mG ;cJw
h myg/
uReaf wmfu ]]Adv k cf sKyaf tmifqef;om rusq;kH cJ&h if Akv d cf sKyaf jymwJh [drk mS u 'DuMum;ovdrk [kwyf gbl;? at;at;csr;f csr;f ygyJ? 'gaMumifh
twdkif; vuf0JnDñGwfa&;udkvkyf&if cifAsm;udk uRefawmf xnfh uRefawmfjyefcJhwmyg}} [kajymjy&m OD;AaqGu -
pOf;pm;ao;w,fAsm? Adkvfodef;wefqDuawmh nDñGwfa&;vkyfr,fh ]]at;uGm 'Dvdkjzifh aumif;wmaygh}} [k ajymNyD; ]]aeygOD;
owif;Mum;cJh&w,f/ 'DrSmvnf; nDnDñGwfñGwf&SdzdkYvdkw,f}} vdkY rif;ua&m ...rif;a&SUa&;twGuf b,fvdkvJ}} [k ar;ygonf/
ajymvdkuf\/ uRefawmfu -
ocifvSarmifrSm xdkpOfu tvGwfynmoifausmif;q&m ]] uReaf wmft
h pfuBkd u;D wdu
Yk uReaf wmfu
h dk bmwm0efay;ygrvJ?
jzpfygonf/ ppfudkif;wGif 10 &ufcefYaeNyD; rEÅav;odkY0ifcJh\/ uRefawmhfb0rSm uGefjrLepfygwD0iftaeeJY oabmw&m;a&;
rEÅav;r0ifrD tr&yl&wGi&f adS om &efuek u f jyefvmp ocifbode;f a[majymydcYk s&wJh oifwef;q&mvkycf w hJ myg/ tckawmh uReaf wmf[m
ESifhawGUygonf/ ocifbodef;u - oifwef;q&mtvkyfrsdK;xuf okawoetvkyfrsdK;eJYtjyif vl 4-
]]&Jabmfarmifcspv f iId f ...rif;u a&SU wdbYk ,fvjkd zpfr,fqw kd m 5-6 a,mufavmuf? 10 a,mufxuf rrsm;wJh vlawG vufzuf
ajymjyprf;yguGm}} &nfMurf;0dkif;oabmrsdK; aqG;aEG;wmudkBudKufygw,f/ t*Fvdyfvdk
]]OD;av;&m uRefawmfvnf;bmrS rodbl;/ uRefawmfu ajym&&if Conversational discussion circle yg/ qdv k w dk muawmh
rd;k ukwaf &mufaewm? vGwv f yfa&;u &rSm aocsmw,f/ vTwaf wmfrmS
taMumif;t&mwpfckudk aqG;aEG;Mur,f/ ajyajyvnfvnf
tajccHOya'ukd wifaeNyD? 'gawGNyD;&if vGwfvyfa&;[m &zdkYyJ&Sd
aqG;aEG;wmrsdK; vkyfcsifygw,f/ 'DvdkoabmrsdK; aqG;aEG;wmrsdK;
awmhw,f/ bmrS auGUauGUaumufaumuf &SdawmhrSmr[kwfbl;?
uRefawmfvkyfcJhwm atmifjrifcJhygw,f/ tpfudkBuD;wdkYvdkcsifwJh
a&Tbdkvm&if; OD;av;qD 0ifvmwm/ uRefawmfuawmh bm tzGJU
tpnf;rSmrS rygao;bl;}} [k ajymjyvdkufygonf/ oabmudk ajymcdkif;&if uRefawmf'DvdkaqG;aEG;yGJrsdK;eJU atmifjrif
uRefawmf rEÅav;wGif wnf;cdkaomtdrfrSm um,Av atmif aqG;aEG;EdkifrSmyg}}[lí ajymjyvdkufygonf/ xdktcg
OD;a&Tqifh (um,AvOD;a&Tqif-h pma&;q&mr a':&DBued \ f tpfu)kd OD;AaqGu -
tdrfwGif wnf;cdkygonf/ OD;a&TqifhrSm EdkifiHa&;0goemygoljzpfí ]]at; 'gvkyf&rSmaygh? ckavmavmq,fq,fawmh New
uRefawmfhtm; 0rf;omtm;&vufcHygonf/ Democratic Revolution taMumif;udk aqG;aEG;zdkYvdkaew,f/
uRefawmf rEÅav; ocifa&TqifhtdrfwGif ESpfncefYwnf;cdkNyD; 'gayr,fh 'Dupd aö wGukd cP qdik ;f xm;Mu&OD;r,f/ Adv k cf sKyw f Ykd usq;kH
&efukefodkY jyefcJhygonf/ vdkufawmh wdkYrSm pdwfxdcdkufMu&w,f/ vlowf0g'½IwfcsyGJawG
&efuek af &mufNy;D ESp&f ufcefeY m;Ny;D aemuf OD;AaqGukd oGm;awGU vkyfMuOD;r,f? uGefpwDusL;&Sif;NyD;oGm;&if t*Fvdyftpdk;&eJU
ygonf/ OD;AaqGtm; - vGwfvyfa&;pmcsKyf csKyf&OD;r,f/ csKyf&r,fh&nf&G,fcsufuvnf;
]]uReaf wmf a&Tbu kd jyefcyhJ gNy?D ocifomcif cdik ;f vdYk oGm;cJw h m zqyva<u;aMumfoHjzpfwJh wpfESpftwGif; vGwfvyfa&;&&r,f
yg/ [dkrSmu 'DuMum;ovdk qdk&S,fvpfygwDacgif;aqmifeJY jynfolY qdkwJhtwdkif; wdkY vkyfMu&awmhr,f/ 'Dtvkyfudk b,folawGu
368 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 369
b,fvdkaESmifh,SufOD;r,f rodbl;? tajctaeu aumif;ygw,f/ xdkYaMumifh uRefawmfhwGif oD;jcm;tvkyf[lí r,fr,f&&
vGwfvyfa&;&rSmuawmh aocsmygw,f/ r&Sdao;onfhtcgwGif 0,fxm;ompmtkyfrsm;udk zwfygonf/
avmavmq,fawmh rif;wnf;aeusae&mrSm aeygOD;uGm? aeY&SdorQ zwfygonf/ pmzwfí NiD;aiGUvmaomtcg cPwmrQ
wdkYeJYvnf; tqufrjywfapeJYOD;}} [k ajymygonf/ uRefawmfu pmzwf&yfvu kd yf gonf/ pmzwf&yfaomf tawG;wdYk 0ifvmygonf/
]] uReaf wmfu h Akd vkd pf ed rf eS uf ac:xm;w,f/ uReaf wmf jynfo&Yl aJ bmf OD;AaqGpum;t& vGwv f yfa&;onf rkcs&vdrrfh nf[í l ,Hrk d
rS m vnf ; oG m ;NyD ; oif w ef ; ay;&r,f xif w ,f / uRef a wmf \/ xdt k cgwGif uReaf wmfausmif;jyefwufrnf/ ynmoifrnf/ rdrd
AdkvfpdefrSefqD oGm;vdkufOD;r,f}} [k ajymjyygonf/ wwfaomynmjzifh wdkif;jynftwGuf wm0efxrf;aqmifrnf/
uReaf wmfonf Adv k pf ed rf eS qf o
D mG ;aomfvnf; olwaYkd wG tvkyf wpfcsed w f nf;rSmyif rpdrYk ydYk &,lqnf;yl;xm;aom rmhupf 0f g'
rsm;aeaomaMumifh uRefawmf\ oifwef;ay;a&;tvkyf rjzpf qd&k ,
S v f pfoabmw&m;qdik &f m 0g'jzefcY sad &;qdik &f mvkyif ef;rsm;udk
awmhyg/ aqmif&Guf&ef wpfzufu pOf;pm;aerdygonf/
xdktcgwGif uRefawmfonf ql;avbk&m;teD;ywf0ef;usif&Sd ,aeYþpma&;aepOfjyefawG;aomtcg xdkpOfu uRefawmf
pmtkyfqdkifrsm;odkY oGm;wwfygonf/ xkdywf0ef;usifwGif prwfESifh wwfonf[k,HkMunfcJhaom EdkifiHa&; oabmw&m;wdkYrSm rpdkYrydkY
rlum'if[al ompmtkyq f idk &f &dS m xdq
k ikd w
f iG rf mhupf 0f g'ESiv
hf uf00J g' rQom jzpfcJhayaMumif;&Sdonfudk em;vnfrdayonf/
pmtkyfrsm;udk aps;csdcsdKESifh0,fNyD; zwfaeygawmhonf/ uRefawmf&efukefwGif þodkYaeonfhtcdkufrSmrl *sLAvDa[m
uReaf wmft h wGuf xkpd mtkyrf sm;udk zwfEikd o f nft h &nftcsi;f rSm wG i f x m;aom Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; tygt0if tmZmenf
uGefjrLepfygwD0ifb0uyif &&SdcJhygonf/ xkdodkY t&nftcsif; acgif;aqmifBuD;rsm;\ ½kyfuvmyfudk uRefawmf rMumrMum
&&Sdatmif txl;ojzifh t*FvdyfbmomrS jrefrmbmomodkY jyefqdk oGm;a&muf tav;jyKcJhygonf/ xdkokdYtav;jyK&if; AdkvfcsKyf
wwfatmif jyay;cJholrSm q&mBuD;ocifpdk;yif jzpfygawmhonf/ taMumif;udk uRefawmf awG;aerdwwfygonf/
aemufydkif;wGif q&mBuD;ocifpdk;ESifhuRefawmf EdkifiHa&;t& xdkokdYawG;ae&if; AdkvfcsKyfatmifqef;\ pum;wpfcGef;udk
vnf;aumif;? 0g'a&;t&vnf;aumif; vrf;uGJcJhonfhwdkifatmif ½kwfw&uf owd&vmygonf/ xdkpum;rSm -
vrf;cGJcJh&onfhwdkifatmif ol\aus;Zl;udk ,aeYwdkif rarhcJhyg/ ]]rif; History udk Study vkyu f mG }} [laom pum;jzpfygonf/
xkdUjyifuRefawmfonf AkdvfcsKyfatmifqef;\ rdefYcGef;rsm;ESifh jrefrmvdjk yefawG;aomtcg Edik if aH &;wwfcsi&f if ordik ;f udk tNrwJ rf;
wuG uRefawmfhtm;rmhufpf0g'ESihf jrefrmEdkifiHa&;udkrnfuJhodkY avhvmae&rnf[lí ajymvdk&if;jzpfygonf/
enf;rSefvrf;rSefusatmiftoHk;jyKwwf&rnfqdkonfh enf;vrf;udk xdktcsufum; uRefawmf\ todÓPfwHcg;udk zGifhay;vdkuf
ñTejf yay;cJoh nfh Adv k cf sKy\ f ajymqdck surf sm;udk rarh&atmif a&;rSwf ovdk jzpfoGm;\/ þtaMumif;udk *syefacwfuvnf; AdkvfcsKyfu
xm;cJhygonf/ uRefawmfudk ajymcJhNyD;jzpfygonf/
AdkvfcsKyfajymcJhaompum; tm;vHk;eD;yg;avmufudk ,aeY uRefawmfonf txuftnma'orS atmufjynf&efukefokdY
xuffwdkif uRefawmf tvsOf;rarhcJhyg/ a&mufcJhNyD/ a&mufvm&jcif;taMumif;rSm EdkifiHa&;avmuxJodkY
370 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 371
0ifa&muf&efjzpfonf/ vGwfvyfa&;&&Sdonfhtcsdeftxd EdkifiHa&; tcsuu f kd [kwrf [ S w k &f UJ vm;[lí awG;rdwwfygao;\/ uReaf wmft h m;
vk y f i ef ; wG i f uRef a wmf h b 0ud k jr§ K yf x m;&ef j zpf y gaomf v nf ; Akv
d cf sKyu f ajymonfh pum;rsm;udjk yefpOf;pm;rd? uReaf wmft h m; ajymcJh
avmavmq,fq,ftcgrSm uRefawmfhwGif rnfonfhEdkifiHa&; onfph um;rsm;udk jyefMum;a,mifrad ewwfygonf/ *sLAvDa[modYk
wm0efrS r&Sdjzpfaeygonf/ oGm;Ny;D Akv d cf sKywf \Ykd ½kyu f vmyfrsm;udk oGm;a&muftav;jyKrrd yS if
xdkodkYjzpf&jcif;taMumif;rSm EdkifiHa&;vkyfrnfqdkvQif rdrd ]]aMomf ...Adv k cf sKyw f Ydk wu,fusq;kH ygayghvm;}} [lí wu,f,rkH ?d
oabm ESpfNcdKuf&mygwDtzGJUtpnf;wpfckck\ NrdKUe,ftzGJUtpnf; vufcHrdvkduf&ygawmhonf/ aMuuGJ 0rf;enf; ylaqG;&wmudk
wGif yxrtqifhtaejzifh yg0if&ayrnf/ xdktcsdefu NrdKUe,f vdIufvSJpGm cHpm;aerdwwfygonf/
wdkif;yif EdkifiHa&;tzJGUtpnf;toD;oD;uyif qdkif&mNrdKUe,fwdkYwGif 'd|"r®vufawGUb0qdo k nfrmS pdwu f kd vSnphf m;ír&Edik af om
NrKd Ue,ftzGUJ tzGUJ tpnf;toD;oD;wdzYk UJG pnf;Ny;D aeNyjD zpfonf/ xdjYk yif taMumif;rSefjzpfonfudk vufcH&rnfomjzpfygonf/ xdkYaMumifh
AdkvfcsKyfwdkYusqHk;onfhtwGuf EdkifiHa&;acgif;aqmifBuD;rsm;onf Advk cf sKyu f oGeo f ifajymMum;oGm;aom taMumif;t&mrsm;udk cH,l
pdwx f cd ukd af eMuygonf/ vlowf0g'½Iwcf syrJG sm; usi;f yaeMu&yg Ny;D rdrw d ikd ;f jynftwGuf rdrw d wfEikd af omtvkyu f kd vkyaf qmifomG ;
onf/ tmPm& zqyvcsKyftzGJUMuD;wGifvnf; tzGJUcsKyfBuD;udk &rnf[k qHk;jzwfrdvdkufygonf/
rvdv k m;onfh tjcm;aomtzGUJ tpnf;rsm;\ xd;k ESurf rI sm;uvnf; xdktcgu qdk&S,fvpfygwDESifh zqyvtzGJUcsKyfwdkYuyg
&Sad eayav&m zqyvtzGUJ csKyu f jzpfap? qd&k ,
S v
f pfygwDujzpfap uReaf wmft h m; Edik if aH &;wm0efrsm; bm wm0efrS ray;rD uReaf wmf
uRefawmfhtm; wm0efwpfckckay;&ef jzpfEdkifacsr&Sdao;yg/ onf xdpk OfuxGuaf eaom owif;pmrsm;udk aocsmpGmavhvmNy;D
xdrk w S pfyg; wdik ;f jyKjynfjyKvwT af wmftpnf;ta0;Bu;D usi;f y zwfygonf/
aeqJjzpfygonf/ vTwfawmftpnf;ta0;wGif EdkifiHawmfzGJUpnf; xdo k wif;pmrsm;wGif Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf rpöwmtufwvD
tkycf sKyyf t kH ajccHOya'udk vTwaf wmfwiG f a&;qGjJ y|mef;aecsed f jzpfyg wdkY csKyfqdkaom atmifqef;-tufwvDpmcsKyfudk aumif;pGm
onf/ tajccHOya'a&;qGJNyD;aomtcg bdvyfodkY oGm;Mu&rnf axmufcHa&;om;Muygonf/ tvm;wlyif AdkvfcsKyfatmifqef;
jzpf&m zqyvtzGUJ csKyaf cgif;aqmifwYkd rtm;rvyf jzpfaeMuygonf/ usqHk;NyD;aemuf ,m,Dtpdk;&tzJGU\ 0efBuD;csKyfocifEkESifh rpöwm
trSeftwdkif;0efcH&vQif AdkvfcsKyfatmifqef;r&SdonfhtwGuf tufwvDwdkYcsKyfqdkaom jrefrmhvGwfvyfa&;pmcsKyfudkvnf;
Edik if aH &;tm;i,fpw d 0f ifro d avmufawmh 0ifaeygonf/ qd&k , S v
f pf uRefawmf owif;pmrsm;rSmwpfqifh avhvmzwfrSwfcJh&ygonf/
ygwDacgif;aqmifrsm;u uRefawmfhtm; EdkifiHa&;vIyf&Sm;rIrsm;wGif atmifqef;-tufwvDpmcsKyf? Ek-tufwvDpmcsKyfwkdYudk
wpfaeYüvdt k yfrnf[o k x d m;onft h wGuf pdwf ajzomoifo h avmuf rvdkvm;aom owif;pmrsm;\oabmxm;udkvnf; zwfrdonf/
ajzomrdygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifaom jrefrmudk,fpm;vS,f
wu,fawmhrl uRefawmfhtm; pdwful;,Ofw,f[k ajymvdku tzGJU0ifrsm;onf jrefrmEdkifiHBuD; vHk;0 vGwfvyfa&;&,lvdkaom
ajymEdkifygonf/ xdkpOfu AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;onf[laom qE´? yGiv hf if;ajzmifrh wfaomoabmxm;wkYd ay:vGipf mG aqG;aEG;Mu
372 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 373
jcif;? jrefrmEdkifiHwGifvnf; EdkifiHom;jynfolvlxkwpf&yfvHk;u - bk&ifcHrif;BuD;\ Mum;jzwftrIaqmifaumifpDonf
vef'efoGm; jrefrmhudk,fpm;vS,ftzGJUaqG;aEG;yGJatmifjrifa&; jref r mEd k i f i H a wmf Mum;jzwf t pd k ; &jzpf v d r h f r nf
twGuf tiftm;jycJaY omaMumifh jrefrmNAw d o d QpmcsKyu
f kd atmifjrifpmG trIaqmifaumifpDudk 'dkareD,Htpdk;&rsm;tm; &if;ESD;pGm
csKyfqdkEdkifcJhonf/ wkdifyifESD;aESmtav;jyKbdouJhokdY jyKrlvdrfhrnfhtjyif
jrefrmwdkYtrSwftom;wGif atmifqef;-tufwvDpmcsKyf trIaqmifaumifpo D nf EdkifiHtkyfcsKyfa&;wm0efrsm;udk
[lí rSwfwrf;wifxm;Muayonf/ aqmif&Guf&mü trsm;qHk;aom vGwfvyfcGifhudk &&Sd
atmifqef;-tufwvDpmcsKyfudk Zefe0g&D 27 &uf? 1947 vd r h f r nf /
ckESpfwGif vufrSwf a&;xkd;Muonf/ jrefrmudk,fpm;vS,f tzGJU - þodzYk UJG pnf;xm;onfh tpd;k &onf ud, k yf ikd b
f @ma&; &S&d
acgif;aqmif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhNAdwdoQeef;&if;0efBuD; rpöwm rnf/
uvD;rif&h pfcsyf tufwvDwYkd vufrw S x f ;kd cJo
h nfh tqdyk gpmcsKyw
f iG -f - umuG,af &;ESiEhf ikd if jH cm;a&;qdik &f mudprö sm;udk trIaqmif
- jref r mEd k i f i H o l E d k i f i H o m;wd k Y o nf rd r d w d k Y \ tem*wf aumifpDwGif wifoGif; pOf;pm;vdrfhrnf/
tkycf sKyaf &;udk aqmvsiEf ikd o f rQaqmvsipf mG qH;k jzwfEikd pf rd hf - vef'efwiG f jrefrmtpd;k &ud, k pf m;vS,t f jzpfaqmif&u G &f ef
aomiSm 1935 ckESpf tufOya't& Oya'jyKtzGJUtpm; jrefrmEdkifiHawmftwGuf r[mrif;BuD;wpfOD; cefYxm;ap
wdkif;jyK jynfjyKvTwfawmfudk a&G;aumufwifajr§mufap& vdrfhrnf/
rnf/ - urÇmu h vk or*¾tzGUJ wGif tzGUJ 0ifwpfO;D tjzpfjzifh yg0if&ef
- vlrsdK;oD;jcm;r&Sdaomvlpk? u&iftrsdK;om;vlpk? t*Fvdyf jrefrmEdkifiHuavQmufxm;ygu NAdwdoQtpdk;&u vHk;0
jrefrmujym;vlpkrsm;twGuf a&G;aumufyGJudk {NyDvwGif axmufcHcsuf ay;vdrfhrnf/
usif;yvdrhfrnf/ - jrefrmppfonfawmftm;vHk;wdkYrSm jrefrmEdkifiHtpdk;&\
- acwfajymif;csed u f mvtwGi;f jrefrmEdik if aH wmftpd;k &onf tkyfcsKyfrIvufatufodkY csufcsif;a&muf&Sdvdrhfrnf/
,cktwdkif;uJhodkYyif 1935 ckESpf? tufOya' 139 t& - jrefrmEdik if aH wmfumuG,af &;wyfrsm; zGUJ pnf;jcif;ukd ulnD
tyfEiS ;f xm;aom txl;tmPmrsm;ESihf 1945 ckEpS f ,m,D axmufy&hH efjyóemonf ESpOf ;D aomtpk;d &wdYk aqG;aEG;&ef
pDrHcsuftufOya'ESifhwuG ,if;Oya't& aumifpDwGif udpö jzpfayvdrfhrnf/
xkwfjyefvdkufaomtrdefY[lorQtwdkif; aqmif&GufoGm; - tkycf sKyaf &;opf jzpfxeG ;f oufa&mufvmNy;D aemuf jrefrm
vdrfhrnf/ EdkifiHawmf&Sd NAdwdoQwyfrsm;udk qufvufxm;&Sd&ef
- wdkif;jyKjynfjyKvTwfawmftwGuf a&G;aumufwifajr§muf odkYr[kwf toHk;jyK&efjyóemrSm bk&ifrif;jrwftpdk;&ESifh
jcif;rsm; NyD;qHk;onfESifhwpfNydKifeuf trwfOD;a& (100) jrefrmEdkifiHawmftpdk;&wdkY oabmwl&efudpö jzpfayvdrhf
yg0ifaom Oya'jyKaumifpDwpfckudk cefYtyfvdrhfrnf/ rnf/
374 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 375
- e,fjcm;a'orsm;ESijhf refrmjynfrudk aygif;pnf;qufqEH ikd f wGif vlxktpnf;ta0;wpf&yfac:,lNyD; qHk;jzwfcsufcscJhonf/
&efrmS NAw d o d Qtpd;k &ESijhf refrmud,
k pf m;vS,af wmfrsm; ESpOf ;D xdqk ;kH jzwfcsuw f iG f apmfbmG ;rsm;ydaYk omaMu;eef;onf &Sr;f jynfe,f
ESpfzuf oabmwlNyD;aom &nf&G,fcsufjzpfonf/ þ wpf0ef;vHk;rS vlxk\ udk,fpm;r[kwfyg/ ,ck&Srf;jynfvlxk
tawmtwGif; e,fjcm;&Sdvlrsm;onf ESpfOD;ESpfzuf wpf&yfvHk;\udk,fpm; AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh udk,fpm;vS,ftzGJU
vufcEH ikd af omenf;jzifh jrefrmEdik if aH wmftpd;k &ESi&hf if;ES;D pGm onf &Srf;jynfvlxk\udk,fpm;vS,fjzpfonf[lí aMu;eef; ydkYcJh
aygif;oif; wGJzuf&rnf/ onf/
- yifvt kH pnf;ta0; odrYk [kwf txl;uGezf &ift h pnf;ta0; xdk vlxt k pnf;ta0;Bu;D jzpfajrmufap&ef wm0ef,cl o hJ rl sm;
NyD;qHk;aomtcg NAdwdoQtpdk;&ESifh jrefrmEdkifiHawmftpdk;& onf &Sr;f jynfe,f vli,ftpnf;t½H;k 0if OD;wifat; (bmomjyef
wkdYonf e,fjcm;wkdif;&if;om;rsm;xkwfazmfajymqdkaom ESiphf mtkyx f w
k af 0a&;? &efuek w f uúov kd )f ESihf OD;pHatmifwYdk yg0ifchJ
xifjrifcsurf sm;ESihf vdu k af vsmnDpmG jznfph rG ;f &ef taumif; aMumif; þpmjyKoludk ajymjycJhonf/
qHk;aomenf;pepfudk csrSwfvdrhfrnf/ vGwfvyfa&;c&D;odkYcsDwuf&mwGif aemufqHk;tqifhem;odkY
- e,fjcm;wdkif;&if;om;rsm;ESifh aygif;oif;qufqHa&; a&mufonftxd twdu k t f cHrsm;? npfywfrrI sm;? Adv k cf sKyaf tmifqef;
taumif ; qk H ; aomenf ; pepf u d k &S m azG & ef pH k p rf ; a&; \ OD;wnfcsuu f kd zsuv f zkd suq f ;D jzpfap&ef ajcxd;k olrsm;&Sad yonf/
aumfrwDwpfckudk csufcsif;wnfaxmifrnf/
yifvHkuGefz&ifhusif;y&mwGifvnf; awmifwef;ajrjyefYrcGJa&;
txuf a zmf j yygtcsuf w d k Y o nf atmif q ef ; -tuf w vD
oabmwlncD suu f kd azazmf0g&Dv 11 &uf aeYtxd oabmwlnD
pmcsKyf\ ta&;BuD;aomtcsufrsm;yif jzpfonf/
csuf r&ao;ay/ AdkvfcsKyfatmifqef;u 12 &ufaeYwGif &efukef
atmif q ef ; tuf w vD p mcsKyf o nf jref r mEd k i f i H u d k vH k ; 0
vGwfvyfa&;ay;tyfonfh pmcsKyfr[kwfaomfvnf; vGwfvyfa&; jyef&ef tyg;awmfNrJ Adv k x f eG ;f vStm; av,mOfysrH mS &eftrdeaYf y;Ny;D
twGuf cdkifrmpGmBudKwifjyifqifcJhaom NAdwdoQ-jrefrm oabm jzpfaeonf/ xdkowif;aMumifh azazmf0g&Dv 12 &ufaeYwGif
wlnDcsufrsm;yifjzpfonf/ &Srf;jynf OD;wifat;? OD;pHatmifwdkYacgif;aqmifaomvlxkonf
vef'efwGif NAdwdoQtpdk;&ESifh jrefrmudk,fpm;vS,ftzGJU0ifwdkY um;rsm;jzifh yifvHkokdYvdkufvmcJhMuonf/ vGwfvyfa&;&&ef
aqG;aEG;aeqJrmS yif jrefrmEdik if H &Sr;f jynfe,f&dS apmfbmG ;rsm;uvnf; awmifwef;ajrjyefYrcGJjcm;a&; a<u;aMumfoHrsm;udk a<u;aMumf&if;
bdvyftpdk;&odkY aMu;eef;½dkufNyD; owif;wpfyk'f ydkYavonf/ xdk um;ay:wGif vdkufygvmcJhonf/
owif;um; Adv k cf sKyaf tmifqef;onf ajrjyefjY ynfow l \ Ykd ud,
k pf m; odkYaomfa<u;aMumfp&mrvdkatmifyif tcsdeftenf;i,f
vS,o f m jzpfonf/ &Sr;f apmfbmG ;wd\ Yk ud,k pf m;vS,rf [kw[ f al om twGif; jzpfpOfwdkYajymif;vJoGm;cJh\/
aMu;eef;owif;jzpfavonf/ azazmf0g&Dv 11 &ufnuyif AdkvfcsKyfatmifqef;onf 12
xdkokdY &Srf;apmfbGm;wdkY bdvyftpdk;&xH aMu;eef;½dkufaMumif; &ufaeYwiG f &efuek jf yef&efav,mOfysH rSmcdik ;f xm;Ny;D ? ud, k pf m;vS,f
&Sr;f jynfow l o Ykd ad omtcg &Sr;f jynfe,fvil ,frsm;tzGUJ u awmifBu;D rsm;\ wJrsm;odkY wpfwJ0if wpfwJxGuf oGm;a&mufpum;ajymcJh
376 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 377
onf/ azazmf0g&Dv (12) &ufaeYwGif wufa&mufvmMuaom vTJajymif;,la&;ESifhpyfvsOf;í rnfonfhjyóemtcuftcJrQ
udk,fpm;vS,ftaygif;u awmifwef;ajrjyefYrcGJjcm;a&; oabm ay:aygufjcif;r&SdcJhacs/ 1947 ckESpf? Zlvdkifv24 &ufaeYwGif
wlnDcsufudk vufcHvdkufMuonf/ vufrSwfxdk;&ef jyifaeMuNyD/ NAw d o
d Qtpd;k &ESihf aqG;aEG;cJah om oabmwlncD surf sm;udk xkwjf yef
xdkpOfu owif;axmufjzpfcJhol OD;MunfndK (cifMunfMunf aMunmEdkifcJhavonf/
pwd;k -vGKd iaf umfNrKd U) onf pufb;D wpfp;D pD;Ny;D &Sr;f jynf OD;wifat; NAwd o d QEiS jhf refrmwdo Yk nf tcsKytf jcmtmPm vTaJ jymif;,la&;
wdkYvmrnfhvrf;okdY tjyif;oGm;cJhonf/ OD;wifat;wdkYESifhqHkrdaom ESifh NAdwdoQ jrefrm tem*wfqufqHa&;qdkif&mtcsufrsm;udk
tcg yifvpkH mcsKyBf u;D vufrw S af &;xd;k jzpfaMumif;owif;udk ajymjyrS tao;pd w f o abmwl n D N yD ; aemuf NAd w d o QygvD r ef t rwf
OD;wifat;wdkYvlpk a<u;aMumfoHajymif;NyD; tpnf;ta0;usif;y&m *Re'f AvsLz&D;rif; (John W Freeman) acgif;aqmifaom umuG,af &;
ae&modYk 0ifc&hJ aMumif;udv k nf; OD;MunfnKd ? OD;pHatmifwu Ykd ajymjy rpf&iS tf zGUJ onf 1947 ckEpS ?f Mo*kwv f 12 &ufaeYwiG f &efuek o
f Ydk
Muí rSwfom;cJh&ygonf/ a&mufco hJ nf/ tqdyk gtzGUJ ra&mufru D yif jrefrmwdbYk ufuvnf;
vGwfvyfa&;c&D;pOfum; &cgeD;txdyif ½IyfvdrfaxGjym;vSyg umuG,af &;0efBu;D Adv k vf ufsmacgif;aqmifaom aumfrwDwpf&yf
aMumif; aESmif;vlwdkY owdjyKrd&ef a&;om;&jcif;jzpfygonf/ zGJUpnf;NyD;jzpfonf/
Adv
k cf sKyaf tmifqef;onf yxrtBurd w f ikd ;f jyKjynfjyKvw T af wmf xdo k wif;udk xdak cwfuxkwaf 0cJah om (24-7-47) &ufxw k f
tpnf;ta0;tNy;D ZGev f 23 &uf? 1947 ckEpS w f iG f vTwaf wmfOuú| jrefrmhtvif;owif;pm? (14-8-47)xkwf jrefrmha&SUaqmif
ocifEkudk t*FvefEdkifiHokdY apvTwfcJhonf/ ocifEkESifhtwl owif;pm (11-8-47)xkwf Armha&SUaqmifowif;pmwdkY azmfjy
jynfxaJ &;0efBu;D OD;ausmNf ird ;f ? qd&k ,S v
f pfO;D udu k Bkd u;D ? Adv
k xf eG ;f vif;? a&;om;cJhMuonf/
Adv
k cf ifarmifav;wdYk vdu k yf goGm;cJoh nf/ tqdyk g ud, k pf m;vS,t f zGUJ NAdwdoQtpdk;&umuG,fa&;rpf&SiftzGJUESifh jrefrmEdkifiH,m,D
onf ZGev f 16 &ufaeYwiG t f *FvefoYkd BuKd a&mufEiS ahf eonfh jrefrm tpd;k & umuG,af &;aumfrwDwo Ykd nf 1947 ckEpS ?f Mo*kwv f 14
EdkifiH Mum;jzwftpdk;&tzGJU Xmevufudkifr&Sd 0efBuD; OD;wifxG#fESifh &ufaeYwGif pwifaqG;aEG;NyD;aemuf Mo*kwfv 29 &ufaeYwGif
yl;aygif;í tcsKyftjcmtmPmvTJajymif;a&;ESifh NAdwdoQ jrefrm NAdwdoQudk,fpm;vS,f *Ref'AvsLz&D;rif;ESifhumuG,fa&;0efBuD;
tem*wfqufqHa&;taMumif;udpö&yfrsm;udk pDpOfaqmif&Guf&ef AdkvfvusfmwdkY oabmwlpmcsKyf csKyfqdkvufrSwfa&;xdk;Muonf/
jzpfavonf/ jrefrmwdkYbufu vufsm-z&D;rif;pmcsKyf[lí trSwftom;
tcsKyftjcmtmPm vTJajymif;r,lrDaqmif&Guf&efjzpfaom xm;cJhMu\/
udpö&yfrsm;wGif umuG,fa&;? b@ma&;? ul;oef;a&mif;0,fa&;? tqdyk gpmcsKyw f iG t
f csuaf ygif; 10csuyf g0ifonf atmifqef;-
EdkifiHom;tjzpfcH,la&;ESifh ESpfOD;ESpfzuftpdk;&wdkY csKyfqdk&ef&Sdaom tufwvDpmcsKyfyg jrefrmEdkifiHumuG,fa&;ESifh ywfoufonfh
pmcsKyfpnf;urf;rsm;qdkif&m ta&;t&mrsm;yg0ifonf/ tcsuu f kd vufawGUtaumiftxnfazmf&ef tao;pdwf tpDtpOf
Zlvikd vf 19 &uf? 1947 ckEpS f Adv k cf sKyaf tmifqef;tygt0if rsm; yg&Sdaom atmifqef;-tufwvDpmcsKyfESifh qufET,faeonfh
acgif;aqmifBuD;rsm; usqHk;cJhaomfvnf; tcsKyftjcmtmPm pmcsKyf jzpfonf/
378 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 379
vufsmz&D;rif;pmcsKyaf c: NAw d o d Q-jrefrmumuG,af &; oabm cJhaom vrf;pOfudk qufvuf taumiftxnfazmf aqmif&Guf
wlnDcsuft& jrefrmEdkifiHrS NAdwdoQwyfrsm; tjrefqHk;½kyfodrf; cJo
h nf/ jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'
xGucf mG oGm;a&; ArmYwyfrawmftwGuf ppfa&,mOfrsm;ESihf ueOD; rlMurf;udkvnf; tcsdefrDNyD;pD;atmif a&;qGJEdkifcJhonf/
vdktyfonfh pufypönf;rsm;udk tcrJh vTJajymif;ay;a&;? NAdwdoQ 1947 ckESpf? Zlvdkifv 29 &ufaeYwGif vTwfawmf 'kwd,
Munf; wyfESifhavwyfwdkY xGufcGmoGm;onfhtcg usef&Sdrnfh ra&TU nDvmcHukd usi;f ycJ&h m ,cifu vTwaf wmfOuú|wm0efxrf;aqmif
rajymif;Edik af om ypön;f rsm;twGuf aiGaMu;r,la&;wdt Yk jyif Armh cJah om ocifEo k nf Edik if aH wmf0efBu;D csKywf m0efukd xrf;aqmifae
vufeufuikd w f yfzUJG rsm;rS ynmoifrsm;tm; Munf;? a&? avwyfrsm; NyDjzpfí vTwfawmfOuú|ae&m vpfvyfvsuf&Sdaeayonf/ xdk
qdkif&m ppftwwfynmoif rpf&SiftzGJUwpfzGJUapvTwfa&;wdkYudk ae&mtwGuf anmifa&TapmfbmG ;Bu;D p0fa&Tou kd t
f m; Zlvikd v f 31
NAdwdoQwdkYu oabmwlnDonf/ xdkYjyif &efukefr*Fvm'Hkav,mOf &ufaeYwGif vTwfawmfOuú|tjzpf wifajr§mufcefYtyfNyD; tajccH
uGi;f udk jyefvnfrrG ;f rHjyifqifEikd af &;twGuf wpfEpS t f wGi;f vdt
k yf Oya'a&;qGaJ &;aumfrwDu zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'rlMurf;udk
aom ynm&SiEf iS u hf Rr;f usirf I tultnDay;a&;? ppfawGEiS Nhf rw d Nf rKd U vTwfawmftpnf;ta0;odkYwifNyD; twnfjyKEdkifcJhonf/
rsm;wGif av,mOfuGif;rsm; xm;&SdEdkifa&;twGuf pwmvifaygif 1947 ckEpS ?f pufwifbmv wpf&ufaeYwiG f NAw d o d Qtpd;k &ESihf
40000 udk oHk;ESpftwGif; xnfh0ifrnfjzpfonf/ pufypönf;rsm; jrefrmEdik if q
H ikd &f m0efBu;D avmh'v f pöw0dk v J f (Lord Listower)onf
0,f,lonfhtcg oifhavsmfaompnf;urf;csufrsm;jzifh 0,f,lEdkif qm*D;vfbwfvdwf0dwfESifhtwljrefrmEdkifiHokdY a&muf&Sdvmonf/
ap&ef NAdwdoQwdkYu ulnDrnf[lí pmcsKyfwGif azmfjycJhonf/ avmh'fvpöwkd0Jvf jrefrmEdkifiHokdYa&mufvmjcif;rSm jrefrmEdkifiH
jrefrmwdkYurl NAdwdoQESifhNAdwdoQ"eo[m,EdkifiHrsm;rSty tajctaet&yf&yfudk jrefrmEdkifiHqdkif&m0efBuD;wpfOD;taejzifh
tjcm;EdkifiHrsm;\ ppfrpf&SiftzGJUrsm;udk vufrcH&ef? tcgumv ud, k af wGUrsujf rifov d akd omaMumifjh zpfonf/ jrefrmEdik if o H Ykd a&muf
tm;avsmfpGm taMumif;Mum;owfrSwfxm;&Sdaom jrefrmEdkifiH &SdpOf avmh'fvpöwdk0Jvfonf 0efBuD;csKyf ocifEk trSL;jyKaom
a&qdyEf iS ahf vqdyw f w
Ykd iG Nf Aw
d o
d QEiS Nhf Awd od Q"eo[m, ppfa&,mOf tpdk;&tzGJU0if 0efBuD;rsm;ESifhaqG;aEG;cJh&m tmPmvTJajymif;r,lrD
rsm; 0ifa&mufqdkufuyf&yfem;a&;? jrefrmEdkifiHtpdk;&\ oabm csKyfqdkonfhpmcsKyfwGif xnfhoGif;yg0ifap&rnfh pnf;urf;csufrsm;
wlncD sut f & jrefrmEdik if EH iS Nhf Aw
d od Q"eo[m,tzGUJ 0ifEikd if rH sm;odYk txl;ojzifh b@ma&;qdkif&mudpörsm;udk toifh pDpOfxm;&ef
taxmuftulay;ydkYaom bk&ifrif;jrwfwyfzGJUrsm;tm; jrefrm ponfwYdk yg0ifayonf/ xdrk w S pfyg; b@ma&;qdik &f m udp&ö yfrsm;
Edik if \
H Munf;? a&? avydik ef ufe,fy,ftwGi;f &yfem;Edik rf nfh tul aqG;aEG;Edkifa&;twGuf vef'efodkY b@ma&;aumfr&SiftzGJUwpfzGJU
tnD tcGifhtvrf;rsm;ay;a&;wdkYudk vdkufavsmcJh&onf/ apvTwf&efvnf; yg0ifcJhonf/
1947 ckEpS ?f Zlvikd v f 19 &ufaeYwiG f Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf 1947 ckEpS ?f pufwifbmv 15 &ufaeYwiG f vTwaf wmfwwd,
0efBu;D rsm;usq;kH cJNh y;D aemuf ocifEk OD;aqmifaom tpd;k &tzJUG onf nDvmcHukd pwifusi;f y&m u&ifejD ynfe,frS vTwaf wmfu, kd pf m;vS,f
Edik if aH wmfNird 0f yfyjd ym;rIukd xde;f odr;f í Adv k cf sKyaf tmifqef; csrw S f trwfrsm;yg0if wufa&mufvmcJhMuonf/ tqdkygvTwfawmf
380 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 381
nDvmcHu zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'udk 1947 ckEpS ?f pufwif todtrSwfjyKaMumif;azmfjyxm;NyD; xdkokdYtcsKyftjcmtmPmydkif
bmv 24 &ufaeYwiG f twnfjyKco hJ nft h jyif anmifa&TapmfbmG ;Bu;D vGwfvyfaomEdkifiHtjzpf vTJajymif;ay;&mü ay:aygufvmrnfh
p0fa&Todkuftm; ,m,Dor®wtjzpf cefYtyfcJhMuonf/ tajymif;tvJrsm;twGuf vdt k yfaomtpDtpOfrsm;udk tao;pdwf
xdkYaemufwGif avm'fhvpöwkd;0Jvfu zdwfMum;cJhonfhtwdkif; azmfjyxm;onfh tcsuf 15 csuf yg0ifonf/
b@ma&;0ef B uD ; OD ; wif x G # f a cgif ; aqmif a om jref r mEd k i f i H pmcsKyfygtaMumif;rsm;rS jrefrmEdkifiHESifht*FvefEdkifiHwdkY
b@ma&;aumfr&Sit f zGUJ wpfzUJG udk 1947 ckEpS ?f pufwifbmv 25 oHwrefvv J ,S af &;udp?ö pmcsKypf mwrf;rsm;udp?ö Edik if oH m;jzpfrI udp?ö
&ufaeYwGif t*FvefodkY apvTwfcJhonf/ OD;wifxG#facgif;aqmif umuG,af &;udp?ö aiGaMu;udp?ö tpd;k &trIxrf;rsm;\ yifpifEiS q hf ak iG
aom udk,fpm;vS,ftzGJUonf pufwifbmv 28 &ufaeYwGif udpö? t*FvefEdkifiHESifhjrefrmEdkifiH ul;oef;a&mif;0,fa&;ESifh
vef'efoaYkd &mufNy;D 0efBu;D csKyt f ufwvDtrSL;jyKaom NAw d o
d Q tpd;k & a&aMumif;c&D;oGm;vma&;udpö? avaMumif;oGm;vma&;udpöESifh
tzJUG 0if0efBu;D rsm;ESiahf wGUqHak qG;aEG;Ny;D ,cifu BuKd wif aqG;aEG; jrefrmEdkifiH jyefvnfxlaxmifa&;udpörsm; yg0ifonf/
cJhaom b@ma&;udpörsm;udk tNyD;owf aqG;aEG;EdkifcJhavonf/ Ek-tufwvDpmcsKyfESihfywfoufNyD; jrefrmhtvif;owif;pm
azmfjycJah om owif;rsm;udk (6-10-47) xkwf The Burmese wGif -
Review *sme,f? 'D;'kwf*sme,fwdkY wGifvnf;aumif;? vTwfawmf ]]tdE,´d ESiyhf gupöweftm; 'dak reD,t H yk cf sKyaf &;ay;&ef Oya'
rSww f rf;rsm;wGiv f nf;aumif; azmfjyxm;onfukd awGUEdik zf wf½EI ikd f Murf;udk bdvyfygvDrefwGif wifoGif;pOfu uGefqmaA;wpfygwDrS
Muygonf/ csmcsDwdkYvlpkonf wpfpHkwpf&muefYuGufjcif;rjyKbJ aecJhMuojzifh
jrefrmwdkYtzdkY tcsKyftjcmtmPm vTJajymif;,la&; pmcsKyf tdE, d´ Oya'Murf;onf a&Sma&Sm½SL½SLESiyhf if txufatmufygvDref
csKyf&efom usef&Sdawmhav&m 1947 ckESpf? atmufwdkbmv 12 ESp&f yfpvH;k ütwnfjzpfcahJ vonf/ od&Yk mwGiu f REyfk wf Ykd jrefrmEdik if H
&ufaeYwGif 0efBuD;csKyfocifEk? 'kwd,0efBuD;csKyf Adkvfvufsm? vGwfvyfa&;Oya'Murf;udk wifoGif;aomtcg uGefqmaA;wpf
0efBuD;csKyf\ ygvDreftwGif;0efAdkvfxGef;vif;wdkYonf t*FvefodkY ygwDu csmcsu D ,kd w
f ikd af cgif;aqmifvsuf jyif;jyif;xefxef uefu Y uG f
xGufcGmcJhMuonf/ onf[k od&Sd&onfrSm tHhMop&myifjzpfavonf/ NAdwdoQ-jrefrm
Ek-tufwvDpmcsKyf[k jrefrmwdkYrSwfom;xm;onfh jrefrmh pmcsKyfonf NAdwdoQpD;yGm;a&;ukd ydkrdkí tusdK;&Sdatmif zefwD;ay;
vGwfvyfa&;pmcsKyfudk NAdwdoQtpdk;&0efBuD;csKyf rpöwm uvD;rifh xm;onfqdkygrl uGefqmaA;wpfygwD0if "e&Sift&if;&SifBuD;rsm;
&pfcsut f ufwvDEiS jhf refrmEdik if , H m,Dtpd;k &0efBu;D csKyf ocifEw k Ykd onf xkdrQavmuf oJoJrJrJ twdkuftcHjyKvkyfMurnf r[kwf
(17-10-47) aeYwiG f vufrw S af &;xd;k csKyq
f ckd ahJ Mumif; (18-10-47) aMumif;udk jrefrmvlrsdK;wdkY aumif;pGm em;vnfod&SdMuavonf[k
xkwf *sme,fausmfwGif a&;om;azmfjycJhonf/ a&;om;cJhNyD; -
tqdkygpmcsKyfwGif NAdwdoQtpdk;&u jynfaxmifpkor®w pD;yGm;a&;owif;pmwGif jrefrmbufrS cHomatmif xnfo h iG ;f
jrefrmEdik if t
H m; vH;k 0vGwv f yfaom tcsKyt f jcmtmPmydik Ef ikd if [H k xm;aom tcsufrsm;&Sdaeavonf/ 4if;pmcsKyfudk jyifqifajymif;
382 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 383
vJ&efaomfvnf;aumif;? y,fzsuf½kyfodrf;&efaomfvnf;aumif; jynfolU[pfwdkifowif;pmwGif jrefrmvlrsdK;wdkYrSm pnf;vHk;
enf;vrf;rsm; &Sad yonf/ Edik if t H csi;f csi;f csKyq f akd om pmcsKyrf sm;ESihf nDñGwfpGm aoG;pnf;vsuf&SdNyD; vGwfvyfa&;udk wpfenf;enf;ESifh
ywfoufí uwdwnfr?I rwnfru I kd rSwaf usmufwifaom oabm wdu k ,f &l ef pGNJ r,J MkH unfpw d cf svsu&f o dS nf/ tu,fí jrefrmjynf\
rsdK;um; ,ckacwf urÇmBuD;ü r&Sdawmh[lí ,lqojzifh pmcsKyfyg tajctaerSm awmfvSefrSom vGwfvyfrnfqdktHh? jrefrmjynfvHk;
tcsufrsm;udk wnfapvdku vlwdkY\ pdwf"mwfjzifh wnfaqmuf nDñw G pf epfusaom awmfveS af &;Bu;D udk qifEEJT ikd o f nfth ajctae
vkyfEkdif&onf/ vkyfwwf&onf/ xkdokdY vkyfudkifBudK;yrf;rSom &Sd\/ þodkYtqifoifhjzpfaeaom taMumif;w&m;wpfckaMumifh
pmcsKy\ f oabmrSeu f kd qd;k onf? aumif;onf[k od&adS 0zefEikd v f rd fh vnf; jrefrmudkvGwfvyfa&;ay;vdkufjcif;jzpfonf[k a&;om;cJh
rnf[lívnf;aumif;/ onf/
wdk;wufa&;owif;pmwGif Ek-tufwvDpmcsKyfudk NcHKí New Times of Burma owif;pmwGif Ek-tufwvDpmcsKyo f nf
Munfv h u kd v
f Qif jrefrmvlrsKd ;wdu
Yk vufcEH ikd af vmufonft h csurf sm; rQwaomoabmESifh tusdK;&SdapEdkifonfhoabmrsm; yg0ifav
yg&Sdonf/ umuG,fa&;pmcsKyftydk'f(3)ESifh pyfvsOf;í rsm;pGm onf/ þpmcsKyt f &qdv k Qif wpfO;D ESiw hf pfO;D rdwaf qGjzpf½okH mru
auseyfzG,fjzpfavonf/ NAdwdoQoabFmrsm; jrefrmEdkifiHqdyfurf; wpfa,mufudkwpfa,muf tultnDay;EdkifNyD;vQif tkyfcsKyfrI
rsm;ü em;aeEdkifjcif;paom tcGifhta&;wdkYrSm wkdif;jynfat;csrf; a&;&müvnf; &ufpufMurf;MuKwfaomtjyKtrlrsdK; r&SdapbJ
at;csrf;om,mpGm tvkyfvkyfudkifoGm;Edkif&ef vrf;&SdaMumif;? þ
om,monfhtcsdeftwGif;rQomjzpfNyD; EdkifiHaygif;pHkwkdY\ xHk;pH
pmcsKyfudk pdppfa0zef&mü tusdK;udkrjrifbJ tqdk;udkomjrifolrsm;
pnf;rsOf;ESifhudkufnDavonf[lívnf;aummif;/
tzdYk uReyf w f Ukd u uReyf w f EYkd iS v
hf mí yl;aygif;yg/ tusKd ;oufa&mufí
tkd;a0owif;pmwGif tydk'f 7 ESihf 8 wdkYomcsefvSyfcJhvQif Ek-
aumif;rnfxifaom vkyif ef;rsm;udk twlwuG aqmif&u G Bf uKd ;yrf;
tufwvDpmcsKyfudkrsm;pGmyif axmufcHxdkufayonf/ 4if;tydk'f Muygrnf[líom ajymapvdkygonf[ka&;cJhNyD;/
ESpfydk'fyg tcsufrsm;udk jyifqifEdkif&ef tcsdef&Sdayao;onf[lí Burman owif;pmwGif vGwfvyfaom wkdif;jynfjzpfonfh
vnf;aumif;/ tavsmuf jrefrmjynfonf rdrEd pS o f uf&m pD;yGm;a&;ay:vpD0g'udk
[Hom0wDowif;pmwGif Edik if iH ,fw\ Ykd b0 Edik if BH u;D wpfcck \ k a&G;cs,fjyKvkyfEdkifavonf/ tjcm;EdkifiHrsm;ESifh qufqH&müvnf;
MoZmavmif;&dyfwGif cdkvHIae&onfh "r®wm&Sdaomfvnf; Ek- jrefrmjynfonf rdrt d yk cf sKyaf &;pnf;rsO;f t& vGwv f yfpmG qufqEH ikd f
tufwvD pmcsKycf sKyq f &kd mwGif jrefrmwdt Yk zdYk ppfrwduk b f EJ iS hf &wef ayonf/ EdkifiHtcsif;csif;qufoG,f&mü rdrd\tajccHtiftm;udk
oí &cJhavonf/ wdkif;oljynfom;rsm;ESifhacgif;aqmifwdkU vHkYv od&edS m;vnfvsuf jyKvyk af qmif&u G o f mG ;&rnfjzpfojzifh ta&;Bu;D
0D&d,ESihfnDñGwfrIudktm;jyKum wdkif;jynfudpöt&yf&yfwdkUudk aom tcsurf mS rdru d ,kd rf rd d tiftm;awmifw h if;atmif jyKvyk zf o Ykd m
aqmif&GufoGm;ygrS vGwfvyfa&;onf wkd;wufívmEdkifayrnf/ &Sdayonf[k a&;om;cJhonf/
trSefrSm pmcsKyfrsm;udk jyefvnfjyKjyifí csKyfqdkEdkifayonf[k jrefrmhvw G v f yfa&;twGuf jrefrmvGwv f yfa&;Oya'Murf;udk
a&;om;cJhNyD;/ NAdwdoQygvDrefü wifoGif;aomtcg 0ifpwefcsmcsDtrSL;jyKaom
384 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 385
twdu k t f cHueG q f maA;wpftrwfrsm;u avbmygwDacgif;aqmif ]]t*FvdyfArmpmcsKyf[m ArmawGvdkcsifwJhtcsufawGudk
0efBuD;csKyf tufwvDESifhtaygif;tygwdkYtm; ]]&efoltm;ay;rsm;}} vkyfay;EdkifwJh tcGifhta&;awG wif;jynfh usyfjynfhygw,fvdkY
tjzpf pGyfpGJNyD;jyif;xefpGm uefYuGufcJhMuonf/ uRefawmf ajym&Jw,f/
NAw
d o d QygvDrefwiG f tqdyk gOya'Murf;udk 228 rJ? 114 rJjzifh tJ'D pmcsKyef yYJ wfoufNy;D w&m;twkid ;f a0zefMu&if uReaf wmf
1947 ckESpf? 'DZifbmv 10 &ufaeYwGif twnfjyKcJhonf/ wdkY vufcHzdkY tqifoifh&Sdw,f/ 'gayr,fh vufwpfvHk;uGm
e,fcsUJ t&if;&Siw f u
Ykd jrefrmEdik if \
H oH,Zmwrsm;udk r0g;rsK&d ud, k v f &kd mud, k q f NJG y;D a0zefMuwmrsKd ;udak wmh uReaf wmf b,fenf;
aomaMumifh tBudwfte,f jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;ray;&ef eJrY S onf;rcHEikd b f ;l ? bmjzpfvYkd uReaf wmf 'Dpum;ajym&w,fqw kd mudk
uefYuGufMuouJhodkYyif EdkifiHtmPmudk vdkcsifMuonfh jynfwGif;&Sd uRefawmf enf;enf;&Sif;jycsifw,f/ vGwfvyfa&;&w,fqdkwmeJU
zqyvudk qefYusifMuaom vlwpfpkuvnf; ,ckcsKyfqdkaom Zefe0g&Dv av;&ufaeYrmS a&Tya'omyifBu;D aygufvmrSm r[kwb f ;l ?
Ek-tufwvDpmcsKyfonf a&T&nfpdrfvGwfvyfa&;jzpfonf[lí Oyrm a&TwiG ;f wpfwiG ;f awGUNyq D w
kd meJY a&T oH;k vd&Yk wmr[kwyf gbl;/
pGyfpGJykwfcwfMuonf/ txl;ojzifh zqyvrS xkwfy,fcH&aom a&TwGif;wl;EdkifzdkYawmh &Sif;&OD;r,f? wGif;wl;zdkY pufwyfqif&r,f/
uGejf rLepfw\ Ykd ua,mifuwrf;ykwcf wfyw kH rYkd mS vlx\k xifa,mif NyD;awmhwl;&r,f/ a&Tudkwl;NyD;&jyefawmhvnf; ausmufcJovJ
xifrSm;udkjzpfapwwfaomaMumifh ,m,D0efBuD;csKyf ocifEkonf
awGudk z,f&Sm;ypf&OD;r,f/ NyD;awmhwl;&r,f/ tJ'gawGudk vkyfNyD;
vnf;aumif;? jyefxJa&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;onfvnf;aumif;
awmhrS a&Tudk oHk;&rSm/
&Sif;vif; ajymMum;&awmhonf/
jrefrmhvGwfvyfa&;&w,fqdkwmvnf;yJ 'D a&TwGif;wl;wJh
xdkpOfu ,m,D0efBuD;csKyfonf zqyvESifhuGefjrLepfwdkY
jyefvnf pnf;½Hk;&ef tm;xkwfcJhonf/ c&D;oGm;&mwGif uGefjrLepf twdkif;yJqdkwm vlxku wdwdvif;vif; rSwfom;apcsifw,f/
acgif;aqmifawGEiS t hf wl c&D;oGm;cJo h nf/ e,fvx l u
k zqyvESihf Zefe0g&Dv av;&ufaeYu&wJh vGwfvyfa&;uaeNyD; vlxkBuD;rSm
uGejf rLepfwyYdk ;l aygif;Muonf[k vufcaH p&efjzpfonf/ yrmtm;jzifh vlwef;aphaexdik f pm;aomuf0wfqifEikd &f ef c&D;tqifq h ifh vkyaf y;
a';'&JokdY ocifEkoGm;&mwGif ocifjroGiftm; ac:oGm;onfrsdK; Mu&OD;r,f/ cyfww kd akd jym&&if Zefe0g&Dv av;&ufaeYu tpjyK&wJh
jzpfonf/ vGwfvyfa&;udk taumiftxnfay:atmif azmfay;Mu&OD;r,f/
odaYk omf uGejf rLepfw\ Ykd ua,mifuwrf;ykwcf wfrrI mS twifh tJ'DvdkazmfwJhae&mrSm uRefawmfwpfa,mufwnf;vnf;
&Jonfxuf &Jvmonf/ uGejf rLepfacgif;aqmif ocifoef;xGe;f wdYk vkyv f Ykd r&bl;? tpk;d &tzGUJ xJrmS &Sw d hJ 0efBu;D awGcsn;f yJvnf; vkyv f Ykd
vlpo k nf vlowf0g'½Iwcf syrJG sm;vkyyf gaomfvnf; olww Ykd iG &f adS om r&/ wpfoif;wpfzUJG wnf;uvnf; vkyv f rYdk &/ jrefrmwpfEikd if v H ;Hk rSm
vufeufrsm;udk rtyfMuonfudk tpdk;&tzGJUu odaeMuayonf/ &Sw d hJ &Sr;f ? csi;f ? u&if? u&ifeD (u,m;)? rGe?f Armtp&Sw d hJ vSn;f ae
uGejf rLepfwu Ydk Ek-tufwvDpmcsLyfonf jrefrmawGvckd siw f m avSatmif;jrif;aZmif;rusef jrefrmwdkif;&if;om; vlxkBuD;uyg
wif;jynfhusyfjynfhr&cJhbl;[lí pGyfpGJMuonf/ xdktcsufudk 0dkif;NyD; azmfay;Mu&ygvdrfhrnf/ 'Dvdk razmfEdkif&if b,fvdk
0efBuD;csKyfocifEku jyefvnf&Sif;jy&mwGif - vGwfvyfa&;yJ&& tvum;jzpfrSmyJ}}
386 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 387
xdkYaemufwGif 0efBuD;csKyfocifEku vGwfvyfaeNyD;aom *smreDujzpfjzpf udk,fBudKufwJYqDu udk,fa&G;NyD;ac:&rSmaygh?
w½kwjf ynfEiS fh tdE, d´ jynfuedk rlemxm;Ny;D ajymjy&mwGif tdE, d´ ESihf tckawmh jrefrmhvGwfvyfa&;[m tcsKyftjcmtmPmydkifwJh
w½kww f rYkd nDñw G Mf uaomaMumifh wkid ;f jynfemvefrxlEidk yf akH wGukd vGwv f yfa&;r[kwv f Ydk NAw
d o d Qtpd;k &ajymwJt h wdik ;f NAwd o d Qtpd;k &
&Si;f jycJoh nf/ (xkpd Ofu w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if H ray:xGe;f ao;yg) ppfwyftzGUJ wpfcw k nf;udo k m vufcyH ghr,fvpYkd mcsKyx f rJ mS xnfch sKyf
xdrk S qufNy;D ajym&mwGif ]]uReaf wmfwYdk vufrw S af &;xd;k xm;wJh cJ&h wmayghvYkd uGejf rLepfxyd o f ;D awGu toHuek [ f pfMuw,f/ olwYkd
t*Fvdyf - jrefrmpmcsKyf[m uGefjrLepfawGajymcJhwJhtwdkif; uawmh zqyvudk t½dIufrdNyDqdkNyD; wtm;ukefrsufpdrdSwfNyD; xdk;
raumif;wJph mcsKyjf zpfaeawmifrS 'gxufyadk umif;wJh pmcsKyw f pfcu k kd vkdufwm? zqyvudkrxdbJ ukd,hft&SdefeJYudk,fvGefNyD; olwdkYom
olwdkY&atmif rvkyfay;Edkifbl; (tqdk;qHk;uae taumif;qHk; pifay:u aZmufxkd;usoGm;w,f/
jzpfatmifvyk af y;r,f) qdw k hJ pum;yH&k o dS vdk zqyvacgif;aqmif uRefawmf&Sif;jyyghr,f/ pmcsKyfxJrSm NAdwdoQppftwwfoifrS
awGeJYwkdifyifNyD; taumif;qHk;jzpfatmif aqmif&Gufay;EdkifzdkYoifh wpfyg; tjcm;tzGJUudk vufrcHbl;qdkwJh tydk'f[m rygr[kwfbl;?
w,f/ ckwpfcgrSm wjcm;tcsdefawGxuf nDñGwfa&;[m ydkNyD; ygygw,f/ 'gayr,fh 'Dtyd'k w f pfcx
k u J kd tzsm;qGwNf y;D ajymvdYk b,f
ta&;Bu;D w,fqw kd m wu,foabmayguf&if 'Dtwdik ;f vky&f r,f/ jzpfrvJ? 'Dtydk'f[m umuG,fa&;pmcsKyf&JU tydk'f (8) jzpfygw,f/
ckawmh Akv d cf sKyw
f Ydk csKycf whJ phJ mcsKyu f kd bmwpfcrk v S nf; tjypfrjyEdik f 'Dtykd'feJYumuG,fa&;pmcsKyf tydk'f (4) udk wGJzwf&ygr,f/
bJe?YJ ocifApdew f Ydk OD;apmwdu Yk ZGww f &Gwrf aumif;bl;ajymcJo h vk?d pmcsKyftydk'f (4) rSm uRefawmfwdkYu NAdwdoQppftwwfoif
uRefawmfcsKyfcJhwJh pmcsKyfukdvnf; uGefjrLepfawGu tjypfajymMu tzGJU wpfzGJUay;ygvdkY awmif;wmudk ay;yghr,fvdkY NAdwdoQtpdk;&u
jyefw,f/ tjypfuv kd nf; rSerf eS u f efuefrjyEdik b f ?J ydak umif;atmif uwdjyKw,f/ pmcsKyt f yd'k f (8) rSm NAwd od QppftzGUJ ud,
k al ewJt Y cgrSm
vkyfray;EdkifbJ? toHaumif;[pfaewJh tzsufoabmudkom tjcm;wkid ;f jynfrS ppftwwfoiftzGUJ udk vufrcH&ef? jrefrmtpk;d &u
oabmwlnDcJhw,f/ bmaMumifh'Dvdk vufcHoabmwlcJhvJqdk&if
awGU&w,f}} [lí 0efBuD;csKyf ocifEku xyfrH&Sif;jy&mwGif -
jrefrmEdik if v
H uf&pdS pfwyfawG[m t*Fvyd v f ufeufawG? t*Fvyd pf pf
]]uGefjrLepfawG&JUvufwpfvHk;jcm; udk,fvdk&mqGJNyD;ajymwJh
ynmudk oifMum;avhvmaepOfjzpfvYkd q&mrsm;om;ao rjzpfapbJ
om"uwcsdKUudk uRefawmf azmfjyygr,f/ uGefjrLepfawG b,fvdk
ppfynmrl wpfrsdK;wnf;eJYoifMum;EdkifatmifvkdY oabmwlcJhwmyJ?
ajymovJqdkawmh -
ppfynmyg&*lawG? ppfynmavhvmqnf;yl;xm;wJh acgif;aqmifawG
NAw d o d QppftwwfoiftzGUJ eJyY wfoufNy;D jrefrmEdik if u H NAw d o
d Q
qkd&if 'DtaMumif;udk aumif;aumif;odMurSmyJ? ppfwyfwpfck
tzGJUudkom vufcH&r,f/ wjcm;tzGJUudk vufrcH&bl;vdkY pmcsKyf
wnf;rSm enf;trsdK;rsdK;eJY q&mtrsdK;rsdK;xm;NyD;oif&if rMumcif
xJrmS qdx k m;w,f/ jrefrmhvw G v
f yfa&;[m tcsKyt f jcmtmPmudk
'Dppfwyf[m ysufpD;rSmtrSefyJ/
ydkifwJhvGwfvyfa&;qdk&if jrefrmEdkifiH[m bmjzpfvkdY NAdwdoQ tJ'gt"dymÜ ,fu tifrwef &Si;f ygw,f/ NAw d o d Qppftwwfoif
ppftwwfoifwpfckwnf;udk vufcH&rSmvJ? *syefujzpfjzpf? tzGUJ udo
k m jrefrmEdik if uH ,lr,fqw kd mr[kwyf gbl;/ NAw d o d QtzGUJ udk
388 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 389
jrefrmEdik if u
H ,lcsiw f ,fq&kd if NAw d o d QtzGUJ udk jrefrmEdik if u
H vufcH jycJhNyD/ tJ'gxufydkNyD; pHkpHkvifvifodEdkifatmif x&efpfa*smf'ef
xm;wke;f wjcm;tzGUJ udk vufrcHzyYkd /J 'g[mvnf; urÇmay:rSm&Sw d hJ pmcsKyu f kd jrefrmvdjk yefNy;D vlxak &SUrSmcsjyOD;r,f/ vlxu k om,SONf y;D
xHk;wrf;pOfvmtwdkif;ygyJ/ txl;tqef;r[kwfygbl;/ tu,fí Munfhayawmh/ uGefjrLepfacgif;aqmifawGuvnf; 'DumuG,fa&;
tjcm;EdkifiHwpfEdkifiH&JU ppftwwfoifu NAdwdoQppftwwfoif pmcsKyEf pS cf k rwlwmudak wG&Y &if acgif;aqmifaumif;rsm;yDyD trSm;
tzGJUxuf jrefrmEdkifiHudk ydkNyD;tusdK;&Sdapr,fqdk&if NAdwdoQ awGajymrdwt hJ aMumif; vlxu k jkd yefNy;D 0efcMH uvdrrhf ,fvYkd uReaf wmf
twwfoiftzGJUudk jyefNyD;ydkYvdkuf½Hkaygh/ bmcufovJ/ Oyrm txl;yJ arQmfvifhw,f/ uRefawmfwdkYbufuawmh cyf&Sif;&Sif;yJ/
OD;aX;u OD;pdeu f kd tdrcf PvmygvdYk zdww f ,f? uReaf wmhu f kd vmap 'DumuG,fa&;pmcsKyfESpfckwlw,fqdkwmudk uGefjrLepfawGyJjzpfjzpf
csif&if OD;ydefudkrzdwf&bl;vdkY OD;pdefuajymw,f/ 'DawmhOD;aX;u b,foyl jJ zpfjzpf jyEdik w f ,fq&kd if uReaf wmfwYkd rSm;ygNyv D Ykd vlxak &SUrSm
odyf&Sif;aewmyJ/ OD;ydefudkzdwfvkdY ydktusdK;&Sdr,fqdk&if OD;pdefukd twdtvif; 0efcH&Jygw,f/
rzdwfbJ OD;ydefudkyJ zdwfaygh/ tJ'aD wmh uGejf rLepfawG[m olwaYkd jymaewJt Y wdik ;f zqyveJY
tu,fí OD;ydeu f cifAsm; usKyw f pfa,mufwnf;udyk J zdw&f nDñw G af &; t[kww f u,f vdv k m;w,fq&kd if pmcsKyu f kd raxmufcH
r,f/ b,fou Yl rkd S rzdw&f bl;vdq Yk &kd ifawmh txufupum;eJY rwl &ifawmif raxmufcHMuygeJU? uRefawmfwdkYukdvnf; rsufpdrSdwfNyD;
awmhbl;? wpfrsdK;jzpfoGm;NyD/ tckwdkif;qdk&ifawmh OD;aX;urS wG,fraeMuygeJY/
vGwfvyfcGifh r&Sdawmhbl;? OD;ydefudkzdwfvdkYtusdK;&Sdr,fqdk&ifawmif 'Dawmh zqyveJU nDñGwfcsifygw,fvdkY zqyvvlxkudk
rzdwfEdkifawmhbl;/ rsufESmcsdKaoG;NyD; wjcm;wpfzufu zqyv&JUtonf;udk vSHeJY
tJ'rD wS cf su&f UJ uGmjcm;yHuk vkd x l Bk u;D u aumif;aumif; owdjyK wpftm;aqmifhxdk;zdkY BudK;yrf;aewJh uGefjrLepfawG&JU qefaum
apcsifw,f/ avmufrS aZmufreufwJhtMuHudk zqyvtzGJU0iftaygif;[m
t*Fvdyf-jrefrmpmcsKyf (Ek-tufwvDpmcsKyf) xJrSm NAdwdoQ txl;owdjyKMuzdYk zqyvOuú|taeeJUuReaf wmf txl; owday;
ppftwwfoiftzGUJ udk jrefrmEdik if u H vdck siv f aYkd y;&w,fqw kd mom EdI;aqmfvdkufygw,f/
ygw,f/ vdck sio f nfjzpfap? rvdck sio f nfjzpfap r,lrae&? NAw d od Q uRefawmf[m uGefjrLepfygwDawG zqyvxJudk jyefa&mufzdkY
tzGUJ udrk S ,l&r,fvYkd b,fae&mrS rygbl;? ygw,fq&kd if 'DpmcsKyu f kd b,f a vmuf B ud K ;pm;w,f q d k w m uG e f j rLepf a cgif ; aqmif a wG
uRefawmfb,fenf;eJYrS vufcHcJhrSm r[kwfbl;qdkwm twdtvif; todqHk;jzpfygw,f/ txl;ojzifh uGefjrLepfay:vpfAsL&dktzGJU0if
aMunmw,f/ ocifoef;xGe;f ? ocifAode;f wif? udb k wifwYkd todq;kH jzpfygw,f/
NyD;awmh jrefrmjynf&JUumuG,fa&;pmcsKyfeJU x&efpfa*smf'ef uReaf wmfb,favmuftxd BuKd ;pm;cJo h vJqw kd mudk twdck sKyf ajym
umuG,fa&;pmcsKyftwlwlyJvdkY uGefjrLepfacgif;aqmifawGae&m yghr,f/ wu,fvdkYom zqyvxJrSm&SdwJh qdk&S,fvpfacgif;aqmif
wdik ;f rSm [pfatmfa<u;aMumfaeMuw,f/ rwlb;l qdw k mudk zqyv awGeJY jynfolY&JabmfwyfzGJU (y&wz) acgif;aqmifawG wjcm;
A[dt k rIaqmiftzGUJ uvnf; oufqikd &f mtyd'k af wG aumufEw k Nf y;D *kdPf;*PawG&JUacgif;aqmifawGeJY wpfoD;yk*¾vacgif;aqmif
390 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 391
awG[m uRefawmfwdkY&JUapwemudk tckvdk ,HkMunfaeovdkom 'gudk cifAsm;wdkYpOf;pm;zdkYvdkw,f/ tufwvDu ocifEkudk
r,HkMunfMubl;qdk&if uRefawmf[m uGefjrLepf olvQdKwpfa,muf bmajymovJqdk&if cifAsm;wdkYwdkif;jynf vGwfvyfNyD;wJhtcg
jzpfw,fqNkd y;D zqyvxJu xkwyf pfc&H wmMumvSNy?D zqyvxJukd qdk&S,fvpfEdkifiHwnfaxmifcsifwnfaxmif uREkfyfwdkUu bmrS
uGejf rLepfygwDjyefoiG ;f csiw f ahJ cgif;aqmifawG zqyvxJrmS tenf; 0ifrpGufygbl;/ 'gayr,fh usKyfwkdU&JUpD;yGm;a&;vkyfief;awGudkawmh
tusOf;qdkovdk &SdMuygw,f/ 'gayr,fh 'Dacgif;aqmifawG[m cifAsm;wdkYvufzsm;eJYrS rxd&bl;vdkYqdkawmh ocifEku [kwfuJh
jyefoiG ;f zdu
Yk pd uö kd uReaf wmhv f dk twif;tusyf ZGww f &Gwrf ajymbl;? aumif;ygNyDwJh/ 'Dvdkajymawmh y&dowfu vufckyfwD;wmaygh/
rvkyfbl;/ tJ'v D kd ocifoef;xGe;f ajymwJt h wdik ;f rSe&f if uReaf wmfawmif
uGefjrLepfawG[m zqyvudk wpfzufursufESmcsdKaoG;NyD; vufckyf0dkif;wD;ay;vdkufygOD;r,f/ tJ'Dtwdkif;qdk&ifawmh wD;p&m
wpfzufu t½dIufudk xdk;vdrfhr,fvdkY uRefawmfh&JabmfawGu yJudk;/ 'gayr,fh pmcsKyfxJrSm tJ'Dtwdkif; r[kwfbl;/ zqyv&JU
uReaf wmfu h kd owday;cJw h mMumvSygNy/D uReaf wmfuom uReaf wmf t½dIufudk xkd;&&ifNyD;a&mqdkNyD; pmcsKyfudk zwfwJhtcgrSm ocif
rSefw,fxif&mudk ZGwfw&GwfavQmufvkyfaewmyg/ ckawmh 'Dvdk oef;xGe;f [m rsupf rd w dS Nf y;D zwfvo Ykd m olajymwJt h wdik ;f r[kwaf wmh
aevdYk rjzpfawmhb;l / uGejf rLepfawGu zqyv&JU t½du I u f kd pxd;k vm wmudk ajymEdkifwmyg/
vdYk uReaf wmfEiS zhf qyv0iftaygif;wdu Yk vnf; tpGr;f ukef tjyif; uReaf wmf twdtvif;aMunmyghr,f/ ocifoef;xGe;f ajymwJh
txefumuG,fMu&vdrhfr,f/ twdik ;f pmcsKyx f rJ mS ygw,fq&kd if uReaf wmfu, kd wf ikd f vlx&k UJ a&SUrSm
tJ ' D v d k v k y f j yef a wmh v nf ; zqyvacgif ; aqmif a wG u d k pmcsKyfudk qGJqkwfypfygr,f/ ocifoef;xGef;u aemufwpfBudrf
vuf , mtacsmif o rm;awG v d k Y pG y f p G J w ,f / e,f c sJ U orm;u rsupf zd iG zhf wfNy;D olajymwJt h wdik ;f rawGU&&if olrmS ;oGm;w,fqw kd m
ajr§mufay;w,fvdkYvJrqDrqdkifwmawGudk xnfhNyD; ajymvdkufacs udkom acgif;aqmifaumif;yDyDvlxka&SUrSm0efcHyg/
ao;w,f/ ,ck avmavmq,fudpörSm uGefjrLepfawGuom uRefawmfu tufwvDqDukda&;xm;wJhpm[m tifrwef
vufwpfv;kH jcm; ud, k vf &kd mud, k qf NJG y;D ajymwJt
h ajymrsKd ;eJY zqyv &Sif;ygw,f/ a&SUtydk'fawGrSm bmuwdawGyJ ay;xm;ay;xm;
t½dIufrxdk;zl;qdk&if uRefawmfajymxm;wJh nDñGwfa&;vrf;pOf uRefawmfwdkY wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfu tajccHtkyfcsKyfa&;
BuD;[m b,ftacsmiform; b,fe,fcsJUorm;rS zsufvdkYr&ygbl;/ pnf;rsOf;xJrSmygwJY pD;yGm;a&; oabmw&m;rsm;t& uRefawmfwdkY
pD;yGm;a&;pmcsKyfeJYywfoufNyD; uGefjrLepfacgif;aqmif ocif vkyrf ,f/ txl;ojzifh zqyvtpd;k &tzJUG u wdik ;f jynfukd uwday;
oef;xGef;u 19-11-47 aeYnu wmarGykodrfñGefY&yfuGufrSm xm;wJhtwdkif; qdk&S,fvpfEdkifiHxlaxmifr,fvdkY twdtvif;
ajymwmudk tpD&ifcHpm&vdkYodygw,f/ b,fvdkajymovJqdkawmh- a&;xm;cJhygw,f/ qdk&S,fvpfEdkifiH xlaxmifr,fqdkwmu wjcm;
Ek-tufwvDpmcsKyf&JUaemufqufwGJ tjyeftvSef ay;pm r[kwyf gbl;/ jrefrmEdik if w H iG ;f rSm &Sod rQvyk if ef;Bu;D awGukd trsK;d om;ydik f
rSm twdtvif;azmfjyxm;wmu cifAsm;wdkY t*FvdyfawG&JU vkyfief;vkyfr,fqdkwmygyJ/ 'gxuf xyfNyD;&Sif;&OD;r,fqdk&if
pD;yGm;a&;vkyfief;udk uRefawmfwkdY jrefrmtpdk;&u rxdygbl;wJh jrefrmEdkifiHrSm&SdwJhvkyfief;[lorQudk jrefrmydkifykdif? w½kwfydkifydkif
392 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 393
t*Fvyd yf ikd yf ikd af wG vkyyf pfr,fvYkd xifxif&mS ;&Sm;Bu;D qdx
k m;ygw,f/ opömazmuf iapm&JUvrf;pOfq&kd if 'Diapm&JUvrf;pOfu uReaf wmfwYkd
'gudk 0efBu;D csKyt f ufwvDuvnf; tJ't D csuu f kd ruefu
Y u
G yf gbl;/ zqyv vuf,mtacsmiform;awGomruygzl;/ vuf0Jorm;
ocifoef;xGe;f ajymovdk tufwvDu t*Fvyd yf pön;f awGukd tppfBuD;awGvdkYac:MuwJh ocifoef;xGef;wdkY uGefjrLepfawG
rxd&bl;qdw k mvnf; b,facsmifBuKd acsmifMum;rSmrSuyfNy;D rygygbl;/ udk,fwdkifu wu,fht"dywdxdyfoD;BuD;taeeJY udk;uG,fxm;wJh
[kwu f hJ aumif;ygNy/D t*Fvyd yf pön;f udk rxdygzl;vdYk uReaf wmf uwd ,l*dkqvm;AD;,m;tpdk;& tzGJUacgif;aqmif rm&S,fvfwD;wdk;wdkY
ay;cJw h mawGvnf; pmcsKy&f UJ b,facsmifBuKd acsmifMum;rSmrS uyfNy;D vlou kd af wGvnf; opömazmuf iapm&JUvrf;pOfukd vdu k Mf u&wmyJ/
rygygbl;/ ygw,fvdkY ocifoef;xGef;wdkYu jyEdkif&if vlxka&SUrSm zqyvacgif;aqmiftcsKd Uud, k w f ikd f ,l*q kd vm;AD;,m;udk a&mufchJ
uReaf wmfw&Ykd UJ trSm;udk 0efcyH gr,f/ ocifoef;xGe;f u rsupf zd iG Nhf y;D Ny;D vkYd ,l*q kd vm;AD;,m;avsmaf Mu;ay;wJrh u l kd vufcx H m;wmawGUcJh
zwfMunfv h Ykd rygbl;qdw k mawGU&&ifvnf; trSm;awGajymrdygw,f &ygw,f/ 'gawGomruao;bl;/ Ed0k ifbmv 10 &ufaeYu jrefrm
vdkY vlxk&JUa&SUrSm 0efcHyg/ Edik if tH pk;d & Edik if jH cm;a&;Xmeuxkwjf yefcsuw f pfcuk v
kd nf; uReaf wmf
acgif;aqmifwpfa,muftaeeJY txl;ojzifh tifrwef oufaotjzpfeJY wifjycsifygw,f/ tJ'DaMumfjimcsufrSm ,l*dk
rGefjrwfvSwJh uGefjrLepf0g'BuD;udkvufcHxm;wJh uGefjrLepfawG&JU qvm;AD;,m;tpkd;&eJY NAdwdoQtpdk;&wkdYonf avsmfaMu;udpöeJU
xdyfoD;wpfa,muftaeeJY 'DvdkvufwpfvHk;Mum;xnfhxm;wJh ywfoufí aqG;aEG;&ef oabmwlnDcsuf&&SdNyD;jzpfygí ,l*dk
pum;rsdK;udkajymzdkY raumif;awmhygbl;/ wm0efrJhpum;ajymwm qvm;AD;,m;tpdk;&xHrS ypönf;twGufvnf;aumif;? vltwGuf
raumif;ygbl;/ wpfEdkifiHvHk;uvnf; acgif;aqmifwpfOD;taeeJU vnf;aumif; avsmfaMu;&vdkaom NAdwdoQtrsdK;om;awG jrefrm
odaewJt h cgrSmvnf; ocifoef;xGe;f vlprk mS tajymtqdrk mS txl; EdkifiHawmftpdk;& EdkifiHjcm;a&;0efBuD;XmeodkY Edk0ifbmv 30 &uf
qifjcifoifyh gw,f/ tJ'gudk uReaf wmf wu,fah pwemeJY owday; aeYxufaemufrusbJ avQmufvmT rsm;wify&Ykd r,fvYkd qdx k m;ygw,f/
aew,fvdkY ocifoef;xGef;wdkYvlpku rSwf,lapcsifygw,f/ tJ'Dawmh qdkAD,uf½k&Sm;eJYuyfNyD; tifrwefwefcdk;BuD;wJh
tJ't D *Fvyd yf ikd yf pön;f awGukd odr;f wJah e&mrSm w&m;rQwaom pwmvifwpfa,mufv;kH udk tm;ud;k &Sw d hJ ,l*q kd vm;AD;,m;awmifrS
avsmaf Mu;ay;r,fvYkd uReaf wmfwYkd twdtvif; uwday;xm;w,f/ avsmaf Mu;ay;ae&ao;&if uReaf wmfawmh cyf&iS ;f &Si;f yJajymyg&ap/
tJ'grSefw,f/ avsmfaMu;usjyefawmhvnf; opömazmufiapm *sdK&SDwdkY *dk&S,fwdkYqdkwJh wpfa,mufp ESpfa,mufptm;udk;eJU jrefrm
0efBuD;csKyfjzpfpOfu avsmfaMu;ay;NyD; ypönf;awGodrf;r,fvkdYqdkcJh Ed k i f i H r S m avsmf a Mu;ray;bJ twif ; od r f ; wJ h t vk y f u d k a wmh
zl ; wJ h t wG u f zqyvu vuf , mtacsmif o rm;awG j zpf w J h uReaf wmfwYkd rvky&f b J ;l / *sKd &w
DS Ykd *d&k ,
S wf tYkd m;ud;k eJY avsmaf Mu;ray;bJ
uRefawmfwdkYuvnf; OD;apmvrf;pOfudkvdkufw,fqdkNyD; ocif twif;odr;f &Jw,fvYkd uGejf rLepfawGu ,HMk unfMu&ifawmh twif;
oef;xGef;u twdtvif;pGyfpGJvdkufjyefw,f/ odrf;Muyg/
tJ'pD yG pf cJG suuf awmh OD;apmemrnfBu;D zdYk BuzH efjzpfvmygw,f/ uReaf wmfcyf&iS ;f &Si;f ajymr,faemf/ Zefe0g&Dv av;&ufaeYu
avsmf a Mu;ay;wJ h v rf ; pOf [ m uG e f j rLepf a wG a jymwJ h t wk d i f ; pNyD; b,fEdkifiHjcm;om;ypönf;udkrS avsmfaMu;ray;bJ odrf;EdkifwJh
394 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 395
tcsKyftjcmtmPm[m jrefrmEdkifiHtpdk;&vufxJrSm&Sdw,f/ (u) jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd EdkifiHjcm;om;ykdifypönf;rsm;udk
b,fpmcsKyfyJ&Sd&Sd odrf;,lvkdufvdkYjzpfay:vmr,fY[mawGudk ckcH Edik if aH wmfu odr;f ,l&mwGif oifah vsmaf omavsmaf Mu;
umuG,fEdkifwJhtiftm; uRefawmfwdkYrSm&Sdw,fqdk&if pmcsKyfawG ay;í odr;f ,lrnf[al omtcsuu f dk olwo
Ykd nf oabm
qkwfypfNyD; odrf;Edkifw,f/ 'gayr,fh uRefawmfwdkYoabmuawmh rwlEdkif? EdkifiHjcm;om;ypönf;rsm;udk avsmfaMu;ray;bJ
ZGwftwif;odrf;wmxuf w&m;rQwwJh avsmfaMu;udkay;NyD; odrf; odrf;,l&rnf[kolwdkYu vufoD;vufarmif;wef;
wmu jrefrmEdik if t H wGuf ydNk y;D tusKd ;&Srd ,fxifvYkd avsmaf Mu;ay;Ny;D a<u;aMumfMuavonf/
odrf;zdkY uRefawmfwdkY oabmwlcJhw,f/ tJ'Dawmh *sKd&SDwkdY *dk&S,fwdkY ( c ) jrefrmEdkifiHuay;&efa<u;NrDrsm;udk tcgtm;avsmfpGm
tm;udk;eJY EdkifiHjcm;om;ydkifypönf;awGudk twif;odrf;,lEdkifw,fvdkY qufvufí aqG;aEG;&rnfqdkaompmcsKyfygtydk'f
vlxBk u;D u,HMk unf&if zqyvukd raxmufcMH uygeJU? uGejf rLepfawG udv k nf; uGejf rLepfwo Ydk nf oabmrwl[k [pfatmfMu
udkomaxmufcHNyD; BudKufovdk pcef;oGm;Muyg/ uRefawmfwdkY onf/ olw\ Ydk qE´rmS a<u;Nr[ D o l rQukd rnfonfeh nf;
ESifhrQ ray;Ekdif[k jrefrmEdkifiHu wif;wif;rmrm ta&;
twGufuawmh ywfrBuD;udk xdk;razmufygbl;qdkwm uRefawmfh
qdk&rnf[k qdkavonf/
&JabmfawGudk,fpm; twdtvif; uwday;ygw,f/ uRefawmfwdkY
xdu k o
hJ Ykd uGejf rLepfw\ Ykd a<u;aMumfcsurf sm;udk wkid ;f jynfvx l u
k
uawmhjzifh wm0efrahJ jymzdeYk YJ vkyzf [
Ykd mawGukd bmrSrarQmv f ifMh ueJv Y Ykd
,kefxifaMumifxifjzpfp&m taMumif;&SdvmaomaMumifh zqyv
vlxkukduRefawmf twdtvif; ajymvdkufr,f}} [lí &Snfvsm;pGm
tzGJUBuD;u &Sif;vif;csufrsm;udk xkwfjyefaMunmcJh&avonf/
&Sif;jycJhonf/ Ek-tufwvDpmcsKyfESifhpyfvsOf;í zqyvacgif;aqmifwpfOD;
jrefrmhvGwfvyfa&;pmcsKyf wpfenf;tm;jzifh Ek-tufwvD jzpfaom xkdpOfu jynfxJa&;ESifhw&m;a&;Xme0efBuD;jzpfaom
pmcsKyu f kd zqyvrS xkwyf ,fc&H aom uGejf rLepfwu Ykd r[kwrf rSef OD;ausmfNidrf;u -
pum;vHk;rsm;jzifh a0zefcJhjcif;udk xdkpOfu jynfxJa&;ESifhw&m;a&; ]]t*FvdyfjrefrmpmcsKyfeJYywfoufNyD; twdkuftcH*dkPf;om;
Xme 0efBuD; OD;ausmfNidrf;uvnf; jrefrmhtoHrSaeNyD; toHvTifh awGu r[kwfrrSefwJhtaMumif;awGjyí a0zefMuw,f/ 'DpmcsKyf
&Sif;vif;cJhonf/ t& EdkifiHa&;tm;jzifhom vGwfvyfa&;&w,f/ pD;yGm;a&;tm;jzifh
Ek-tufwvDpmcsKyo f nf vGwv f yfa&;yef;wdik o f Ykd wdwu d sus vGwfvyfa&;r&bl;vdkY uGefjrLepfawGu ajymaeMuw,f/ 'g[m
ydkYaqmifay;Edkifrnfh pmcsKyfjzpfaMumif;? zqyvtzGJUcsKyfBuD;u vHk;0r[kwfbl;vdkY uRefawmf twdtvif;ajym&Jw,f/ t*Fvdyf
ESpEf pS uf mum,HMk unfMuaomfvnf; 1946 ckEpS ?f atmufwb kd mv wdkif;jynfawG[m pD;yGm;a&;tm;jzifh olwdkYwdkif;jynfrSm bmvkyfEdkif
twGif;u zqyvrS y,fxkwfjcif;cH&aom ocifoef;xGef; ovJ/ tJ'DvdkvkyfEdkifwm uRefawmfwdkYwdkif;jynfrSm uRefawmfwdkY
acgif;aqmifonfu h eG jf rLepfrsm;urlum; xkpd mcsKyuf kd ½Iwcf scMhJ uav vkyEf ikd w
f ,f/ jrefrmjynfrmS &Sw d hJ t*Fvyd yf ikd yf pön;f awGukd tpd;k &ykid f
onf/ uGejf rLepfw\ Ykd rESpo f ufaomtcsurf sm;rSm tcsKyt f m;jzif-h tjzpf odrf;wJhtcg jrefrmtpdk;&uavsmfaMu;ay;zdkY oabmwlcJh
396 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 397
w,f/ 'Dvo dk abmwl&rvm;qdNk y;D uGejf rLepfawGu tjypfwifaeMu csufudkqvdkAm;uD;,m;jynfudkMunfhygOD;/
w,f/ zufqpf*smreDawG? r[mrdwpf pfwyfrsm;? ½k&mS ;ppfwyfrsm;&JU 'Djynf[m ½k&mS ;jynfeYJ e,fcsi;f xdpyfaew,f/ eD;uyfaew,f/
tultnDeJY armif;xkwfNyD; vGwfvyfwJhvuf0JEdkifiH jzpfvmwJh tJ'Dwdkif;jynfrSm uGefjrLepfygwD? qdk&S,fvpfygwD? 'Drdkua&pDygwD?
csuf u d k q vd k A m;uD ; ,m;jynf ? ,l * d k q vm;AD ; ,m;jynf a wG r S m ae&Sief ,fq&kd , S v f pfygwDqw kd hJ av;ygwDpak ygif;ívuf0*J P kd ;f om;
Edik if jH cm;om;ypön;f awGukd avsmaf Mu;ray;bJord ;f w,fqNkd y;D pHerlem tpdk;&tkyfcsKyfaew,f/ ta&;BuD;wJh jynfxJa&;? b@ma&;?
wifNyD; uGefjrLepfawGuajymMuao;w,f/ 'g[m vHk;0r[kwfbl; pD;yGm;a&;qdw k hJ 0efBu;D XmeawGvnf; uGejf rLepfeef;&if;0ef a*gha0gvf
'DvdkolwdkYajymjcif;tm;jzifh olwdkY[m vdrfajymwmvnf;jzpf&r,f/ qdkwmuvnf; uGefjrLepf? tJ'Dtpdk;&u ½k&Sm;jynfudkvdkvm;wJh
Edik if jH cm;om;ydik yf pön;f awGukd tpd;k &ydik t
f jzpford ;f wJch g avsmaf Mu; tpdk;&? 0g'uvnf; vuf0J0g'jzpfw,f/
ray;bJaevdkY&&if uRefawmf&Sif;&Sif;ajymr,f uRefawmfwdkYu EdkifiHjcm;om;ypönf;awGudk avsmfaMu;ray;vdkY t*Fvdyf
ray;csifbl;/ wdkif;jynf? tar&duefjynfwdkYeJUppfjzpfr,fqdk&if ½k&Sm;jynfu ppf
'gaMumifh'Dvdkenf;vrf;awG&SmcsifvdkY uRefawmfeJYEdkifiHa&; tultnD 24 em&DtwGif; a&mufvmEdkifw,f/ 'gayr,fh 1945
twGi;f 0ef Adv k cf ifarmifav; Oa&mywdu k uf kd uk,d w
f ikd o
f mG ;Munfch hJ ckEpS ?f atmufwb kd m v 24 &ufaeYrmS puf½BkH u;D awG? owåKwiG ;f awG?
w,f/ rm&S,fvfwD;wdk;acgif;aqmifwJh ,l*dkqvm;AD;,m;jynfESifh
bPfawGukd tpd;k &ydik t f jzpfeo YJ rd ;f wJt
h cg avsmaf Mu;ay;yghr,fvYkd
csufudkqvkdAm;uD;,m;jynfudk uRefawmfwdkYudk,fwdkif 15 &uf
ajymNyD;odrf;&w,f/
avmuf vSnv hf nfppkH rf;aqG;aEG;cJwh ,f/ ,l*q kd vm;AD;,m;jynfrmS
avsmaf Mu;ay;&r,fqw kd hJ tao;pdwt f csuu f akd wmh ckxufxd
zqyveJYwlwJh vlxkutm;ay;aewJh trsdK;om;tpnf;t½Hk;BuD;
wpfck&Sdw,f/ tJ'DtrsdK;om;tpnf;t½Hk;BuD;udk uGefjrLepfygwDu tpdk;&tcsif;csif; ta&;qdkaeMuw,f/
acgif;aqmifaew,f/ uGejf rLepfygwDuvGv J Ykd wjcm; b,fvuf,m 'Dwikd ;f jynfEpS jf ynfrmS &Sw
d hJ 0efBu;D awG? Edik if aH &;acgif;aqmifawG
*dkPf;om;rsm;ygwDrS r&Sdbl;/ or®wrm&S,fvfwD;wdk;uvnf; tcsdKUeJU uRefawmfwdkYudk,fwdkif aqG;aEG;cJhw,f/ bmaMumifh
uGejf rLepf? 0efBu;D awGtm;vH;k uvnf; uGejf rLepf? wdik ;f jynf&dS vlrsm;pk avsmaf Mu;ay;&ovJvaYkd r;wJt h cg t"dymÜ ,f&w dS rhJ suEf mS eJU jyKH ;&,f
uvnf; uGefjrLepf? wdkif;jynftaetxm;uvnf; ½k&Sm;jynfeJU Ny;D tajctaet& ray;&ifrjzpfvaYkd y;&w,fvYkd jyefajymygw,f/
e,fcsi;f qufaew,f/ ta&;taMumif;&S&d if tar&duefEiS jhf zpfap? urÇmppftNyD; wpfurÇmvHk;uGefjrLepf? qdk&S,fvpfrsm;u pHerlem
t*FvdyfESifhjzpfap ppfjzpfr,fqdk&if ½k&Sm;rSppfulawG[m 24 em&D tjzpf vdkvm;udk;pm;wJh'Dwdkif;jynfESpfjynfrSmawmif avsmfaMu;
twG i f ; a&muf v mEd k i f w ,f / tJ ' D w d k i f ; jynf r S m apmapmu ray;bJodrf;w,fvdkY w&m;a[maeMuw,f/
vuf0g;BuD;tkyfaewJh jyifopf"e&Sif? jyifopf-tar&duef"e&Sif? uGefjrLepfawGu owdå&Sd&if EdkifiHjcm;owif;axmufawGudk
*smref"e&SifawG&JUypönf;awGudk tpdk;&ydkiftjzpfeJU 1944 ckESpf? olwdkYajymwJhtwdkif; owif;ay;apcsifw,f/ 'grS wjcm;EdkifiHu
Ekd0ifbm2 &ufaeYrSmodrf;,lwmyg/ 'Dvdkodrf;,lwJhtcgavsmfaMu; uGejf rLepfawGu jrefrmjynfrmS &Sw d hJ uGejf rLepfawG[m A[kow k enf;
ay;zdkY ckxd aqG;aEG;aewm rNyD;ao;bl;/ ygvm;/ 'grSr[kwf npfywfyguvm;qdkwm odr,f/ 'Dwdkif;jynf
398 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 399
ESpjf ynfom r[kwb f ;l ? qd&k ,S v f pf0g'udu k sio hf ;kH wJh b,fwikd ;f jynf ay;&w,f/ avsmaf Mu;b,favmuf ay;&r,fqw kd m ESpzf uftpd;k &
rSmrqdk wdkif;jynfwpfjynfu ppftEdkif&vdkY ppf½HI;wJhwdkif;jynfu ukd,fpm;vS,fygwJhcHktzGJUudk vTJvdkuf&w,f/
ypön;f awGukd odr;f wmuvGv J Ykd omreftcg Edik if jH cm;om;ypön;f awG wdwk akd jym&&if ppf½;IH wdik ;f jynfyikd yf pön;f uvGv J Ykd b,fEikd if jH cm;
udk odrf;½dk;xHk;pHr&Sdbl;/ odrf;&ifvnf; todrf;cH&wJh wdkif;jynfu om;ydik yf pön;f rS avsmaf Mu;ray;bJord ;f wJh xH;k wrf;pOfvm r&Sb d ;l /
rcHbl;? csufukdqvdkAm;uD;,m;jynfeJY ,l*dkqvm;AD;,m;jynfrS usKyfwdkYtpkd;&rSm odrf;EdkifwJhyg0g r&SdvdkY r[kwfygbl;/ usKyfwdkY
*smrefyikd yf pön;f awGuakd wmh tvum;odr;f wmrSeyf gw,f/ zufqpf wdik ;f jynfrmS usKyw f b
Ykd myJjzpfjzpf vkyEf ikd w
f ,f/ vkyof ifwh ,f/ rvkyf
*smrefawG 'DEpS jf ynfukd tkycf sKyx f m;Ny;D awmh ppf½;IH wJt h cgrSm *smref oifb h ;l qdw k muawmh urÇmx h ;kH wrf;pOfvmyJ? oHtrwfawGuakd wmif
olaX;ydkifwJh ypönf;awGudk zufqpf*smref ppfwyfawGudk tm;ay; usKyfwdkY zrf;csif&if zrf;EdkifwJhtmPm&Sdw,f/ odkYaomf taMumif;
ulnw D hJ wdik ;f &if;om;opömazmufawGyikd w f yhJ pön;f awGukd avsmaf Mu; r&SdbJ 'DaeYEdkifiHjcm;om; oHtrwfawGudkzrf;vdkuf? aemufwpfaeY
ray;bJodrf;w,f/ tJ'D EdkifiHjcm;wdkif;jynfawGeJYpum;rsm;r,f? ppfjzpfr,fqdkwmu
'gwifruao;bl; csufudkqvdkAm;uD;,m;rSmqdk&if ppfBuD; wpfrsdK;yJ/
tNyD;rSm wdkif;jynfrSm&SdwJh [pfwvmwynfh *smrefvlrsdK; wpfoef; &Si;f &Si;f ajym&&if wdik ;f jynfawGuvnf;yJ ½k&mS ;jynfeeYJ ,ferd w d cf si;f
ausmfudk *smreDjynfudkjyefarmif;xkwfvdkufw,f/ 'guawmh pyfaew,f/ ½k&Sm;tpkd;&eJYvnf; tvGef oifhjrwfw,f/ tu,fí
rxl;qef;bl;/ w½kwfuvnf; ppf½HI;wJh *syefydkifypönf;odrf;wmyJ/ t*Fvyd t f ar&duefweYkd YJ ppfjzpfr,fq&kd ifvnf; ½k&mS ;jynfu ppftul
tJonfvdkawmh uRefawmfwdkYvnf;vkyfEdkifygw,f/ uRefawmfwdkYeJY tnD&EdkifwJh uGefjrLepftpdk;&wufaewJh ,l*kdqvm;AD;,m;jynf?
ppfjzpfaewJh wpfae&mrSm ppf½;IH wJ*h syefyikd f wku d f oH;k av;vH;k &efuek f aemufuGefjrLepfqdk&S,fvpfeJYtjcm;vuf0J*kdPf;aygif;NyD; tpdk;&
rSm&Sdw,f/ tJ'gawG uRefawmfwdkY odrf;Edkifygw,f/ avsmfaMu; zGJUxm;wJh csufudkqvkdAm;uD;,m;jynfwdkYuawmif jyifopf"e&Sif
ray;bJodrf;wJh erlemwpfck&Sdw,f/
awG&JU puf½HkBuD;awGudk odrf;wJhae&mrSmavsmfaMu;ray;bJ rodrf;
1938 ck E S p f w k e f ; u ruú q D u d k j ynf r S m or® w um'if e
&J & if aemuf v d k u f t enf ; i,f r Qom&S d w J h u k v m;jynf ? uk v m;
acgif;aqmifwJh qdk&S,fvpf0gtpkd;& wufvmw,f/ tJ'Dtpdk;&u
uGejf rLepfygwDacgif;aqmifwhJ ArmjynfueG jf rLepfygwDajymaeMuwJh
tar&duefvlrsdK;awGydkifwJh a':vmoef;aygif; 200 ausmfwefwJh
*sdK&SDwdkYavmufudk tm;udk;NyD;t*Fvdyfydkifypönf;awGudk uRefawmf
a&eHwGif;awGudk avsmfaMu;ray;bJ odrf;w,f/ tar&duefjynfeJY
tvum; rodrf;&Jbl;/ odrf;&ifvnf; urÇmhukvor*¾tzGJUBuD;
ppfjzpfravmuf jzpfcJhw,f/ uHtm;avsmfpGm urÇmppfBuD;jzpfawmh
uvnf; cHrSmr[kwfbl;? urÇmh&mZ0ifrSm xHk;wrf;tpOftvmu
ruúqDudkjynf[m *smreDbufygoGm;rSmpdk;vdkY tar&dueftpkd;&u
wpfcgrS r&Scd b hJ ;l / uGejf rLepfwikd ;f jynfawGrmS awmif uGejf rLepfawGu
1941 ckESpfrSm tenf;i,f avsmhay;w,f/ 'gawmif ruúqDudk
jynfu oifah wmfwahJ vsmaf Mu;ay;yghr,fvYkd uwday;&w,f/ 'Duwd tjypfwifwm rSefovm;? rrSefbl;vm;qdkwm wdkif;jynfvlxku
wnfNrJzdkYqdkwJhtmrcHoabmeJY pay:aiG a':vmudk;oef;csufcsif; pOf;pm;MunhfMuayawmh/
400 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 401
a<u;NrDudpö ppfBuD;twGif;rSm ukvm;jynf&JUwyfOD;tjzpfeJY jrefrmjynfu
*syefppf&efudk ckcw H u kd cf u
kd &f wmaMumifh jrefrmjynf epfemysupf ;D cJh
jrefrmjynfrSmwifaewJh a<u;ckepf? pm&if;wGufMunfhwJhtcg &w,f/ 'gaMumifh ukvm;tpdk;&&JUta<u;awGudk avQmhoifh
uka# 107 'or 8 uka# &Sdygw,f/ ½kwfw&uf Munfhvdkuf&if oavmuf avQmhzdkY jrefrmtpkd;&u ukvm;tpdk;&eJY ta&;qdk
'Da<u;awG[m aMumufp&m vefpY &mawGy?J 'gayr,fh aoaocsmcsm aew,f/ aemufwpfcgtckvw G vf yfa&;&zdYk t*Fvyd t f pk;d &eJU tarG
pOf;pm;&if pdk;&drfp&m bmrSr&Sdygbl;/ ta<u;[m vltay:rSm cGJwJhtcg t*Fvdyftpdk;& jrefrmjynfudk ppftNyD;jyefa&mufvmwJh
wifwif? wdik ;f jynfay:rSmwifwif raumif;bl;? 'gayr,fh tvkyBf u;D tpdk;&trIxrf;awG&JUvpm? wdkif;jynf jyefvnfjyKjyifwJhtwGuf
tudkifBuD;vkyfwJhvlawG? ukrÜPDawGxJrSm ta<u;uif;wmr&Sd ukeu f sp&dwaf wG? txl;ojzifh rD;&xm;vrf;jyifz0Ykd ,f&wJh rD;&xm;
ovkdbJ/ b,fjynfrSmMunfhMunfh b,ftpdk;&rqdk ta<u;uif;wJh acgif;wGJ? ypönf;ud&d,m? vlawGoHk;aqmifzdkY txnftvdyfypönf;
tpdk;& r&Sdbl;/ ta<u;rsm;wmeJY enf;wmyJuGmw,f/ &m&Si?f taxGaxGaygif; 57 'or 13 uka# ukeu f sw,f/ onfaiG
'DudpöeJUywfoufvdkY uRefawmf qufrajymcif uRefawmfwdkY awG[m ppfavsmfaMu;awG r[kwfbl;qdkwm &Sif;&Sif;odzdkYvdkw,f/
vuf&Sdta<u;udk b,fvdkwifovJqdkwm odzdkYvdkw,f/ vGefcJhwJh 'gayr,fh ppfajrjyifEpS cf gjzpfcNhJ y;D wdik ;f jynfrmS rGaJ ewJt h wGuf 'Da<u;
10 ESpaf vmuf 1937 ckEpS rf mS jrefrmjynfukd ukvm;jynfucGw J thJ cg awGukd avQmyh gajymvdYk t*Fvyd t f pk;d &u uka# 20 avQmah y;w,f/
aiGa&;aMu;a&;eJyY wfoufvYdk uReaf wmfwYkd tarG&cJw h m/ 'Dwek ;f u 'gaMumifh ta<u; 37 uka# usew f ,f/ ukvm;jynfuakd y;&ef&o dS nfh
ukvm;A[dktpkd;&eJYaqmufxm;wJh jrefrmjynfrSm&SdwJh rD;&xm;? ta<u;eJU t*Fvdyftpkd;&udk ay;&ef&SdwJhta<u;aygif; 107 'or
pmwdkuf? aMu;eef;tp&SdwJhypönf;awG&vdkufwJhtwGuf 39 uka#? 8 uka#usw,f/
yifpiftwGuf ig;uka#ukefusw,f/ NyD;awmh ukvm;tpdk;&&JU a<u;qdwk m vlay:rSmwifwif? wdik ;f jynfay:rSmwifwif r&S&d if
taxGaxGtwGufwnf&SdwJh ta<u;awG&JU 7 'or 5 uka#udk taumif;qHk;bJ? tJ'g bmrSjiif;p&m r&Sdbl;/ 'gayr,fh ta<u;
cG,
J &l wmu 12 'or 05 uka#usw,f/ tJ'v D kd a<u;awGcw JG ek ;f u uif;wJhtpkd;& urÇmay:rSm b,frSmrSr&Sdbl;qdkwm owdxm;zdkYvdk
jrefrmjynftpkd;&eJU ukvm;tpdk;& tawmfav; tjiif;tcHkjzpfMu w,f/ uReaf wmfwt Ykd pk;d &a<u;awG ½kww f &ufMunf&h if aMumufp&m
w,f/ ESpfzuftpkd;&uwifwJh cHkorm"dtzGJUu qHk;jzwfay; w,f/ aumif;w,f/ odkYaomf tjcm;tpdk;&wdkif;jynfa<u;awGeJYEdIif;,SOf
tJ'D cktH zGUJ &JUqH;k jzwfcsuu
f kd tJ'w
D ek ;f u&Sw
d hJ 0efBu;D tzGUJ u vufccH hJ Munf&h if olwv Ykd nf; 'Dvykd gyJvm;vdo Yk &d vdrrhf ,f/ yxr wdik ;f jynfBu;D
w,f/ 'Dta<u;awGukd ESppf Of jrefrmtpk;d &u t&if;a&m twd;k yg awG&UJ a<u;udk MunfMh upd?Yk urÇmay:rSmwpfcsed w f ek ;f utcsr;f omqH;k
tvDvD jyefqyf&w,f/ urÇmppfBu;D jzpfwt hJ wGuf ppfBu;D tawm qdwk hJ t*Fvyd w f idk ;f jynf&UJ tpk;d &u 1943 ckEpS rf mS ta<u; a&T'*Fg;
twGif;rqyfEdkifvdkY twdk;wufaewJhaiG uka# 8 'or 42 uka# 1502 uka# wifw,f/ jrefrmaiGeJYqdk&if 22353 uka#ausmf
usaew,f/ aygif;vkduf&if ukvm;jynftpdk;&udkay;&ef ta<u; &Sdw,f/ jyifopfrSmvnf; ta<u; jrefrmaiG 9840 uka#ausmf
62 uka#eD;yg; &Sdaew,f/ &Sdw,f/ w½kwfjynfrSm 613 uka#ausmf&Sdw,f/ 'gwifvm; urÇm
402 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 403
ay:rSm aiGvdkwJh wdkif;jynfawGudkaiGxkwfacs;aewJh tcsrf;omqHk; ra&SmifomvdYk wifvmwJt h a<u;awGukd bmrS aMumufp&mvefpY &m
qd k w J h tar&d u ef t pk d ; &&J U ta<u;ud k c if A sm;wd k Y od & J U vm;? r&Sdygbl;/ uRefawmfwdkYwdkif;jynf[m qefpyg;? uRef;opf? owåK?
tar&duefa':vm uka# 10100 (jrefrmaiGeJYqdk 70350 uka#) a&eHtp&SdwJh ukefypönf;awG <u,f0csrf;omwJhwdkif;jynfyg/
&Sdw,f/ uRefawmfwdkY&JUtdrfeD;em;csif;jzpfwJh ukvm;jynftpkd;&rSm wdkif;jynfrSm&SdaewJh jynfolawGtoD;oD; nDnDñGwfñGwfeJU
1942 ckESpf ta<u; 1247 uka# &Sdw,f/ urÇmay:rSm uGefjrLepf qdk&S,fvpfpD;yGm;pepftwdkif; aqmif&GufoGm;&if ESpftenf;i,f
ygwD? qdk&S,fvpfygwDu pHerlemtjzpf udk;pm;aewJh ½k&Sm;jynfrSm twGif; ausEdkifw,fqdkwm uRefawmf twdtvif;ajym&Jygw,f/
ppfrjzpfrD -1933 ckESpfu ta<u;tar&duefa':vm uka# 200 Oyrmav;wpfcak y;r,f/ ppfrjzpfcifu Edik if jH cm;udk jrefrmjynfu
ausmf (jrefrmaiG uka# 710 ausm)f &Sw d ,f/ tckppfNy;D rS 'Dta<u; qefcsdef oHk;oef;cGJ wifydkYa&mif;cs&w,f/ 'DESpf uRJEGm;&Sm;wmu
awG trsm;BuD; wufoGm;w,f/ ½k&Sm;udk,fwdkif tar&duefjynfeJU wpfaMumif;? "m;jy? vlqdk;? ajymufusm;awG &GmawGrSm "m;jywdkuf?
t*Fvdyfjynfudk ppftawmtwGif; acs;,lwJhta<u; ay;p&m&Sd rdkufaMu;cGJwmaMumifhwpfaMumif; tJ'DtaMumif;awGaMumifh
ao;w,f/ qefpyg;wefcsdef wpfoef;cGJom a&mif;csEdkifw,f/ uRefawmfwdkY
'Dwdkif;jynfu wkdif;jynfBuD;vdkYxm;ygOD;? wdkif;jynfuav; tpdk;&u qif;&Jom;awGudk t&ifpm;zm;tpdk;&awG vufxufu
awGuvnf; ta<u;renf;ygbl;/ MopawvsjynfrmS 1943 ckEpS u f wpfcgrSray;EdkifwJhaps; pyg;aps;udk 300 &atmif qif;&Jom;
ta<u;jrefrmaiG 1245 uka#ausmf&Sdw,f/ tdkif,mvefrSmvnf; v,form;awGtwGuf aqmif&Gufay;EdkifwJhtjyif wdkif;jynfrSm
jrefrmaiG 205 uka#ausm&f w dS ,f/ wl&uDrmS 325 uka#ausm?f e,l; qd;k oGr;f aewJh "m;jy? vlq;kd aw?G ajymufusm;awGukd wdik ;f jynfvx l u k
ZDvefrSm 256 uka#ausmf&Sdw,f/ ppftwGif;rSm trsm;BuD;wuf tpk;d &tm;ulnND y;D ESrd ef if;Edik rf ,f/ rESpu
f uGejf rLepfawG pufyikd &f iS f
oGm;NyD; rm&S,fvfwD;wdk;wdkYtkyfcsKyfwJh ,l*dkqvm;AD;,m;jynfrSm olaX;awGeaYJ ygif;Ny;D qefpyg;vkwmrsKd ;udk rjzpf&atmifwm;Edik rf ,f
1942 ckESpfu jrefrmaiG 239 uka#ausmfa<u;&Sdw,f/ 1938
qdk&if ppfrjzpfrDuxGufwJh pyg;wefcsdef oHk;oef;cGJ uRefawmfwdkY
ppfrjzpfrDu csufudkqvdkAm;uD;,m;jynfrSmvnf; ta<u; 517
xGufr,f/ 'Dvdkqdk&if qeftay:rSm tjrwfaiG 46 uka# ausmf&
uka#ausm&f w dS ,f/ 1938 ckEpS u f xuf ckyw kd ufonf/ 'Da<u;pm&if;
r,f/ wpfESpf 46 uka#ausmfEIef; ESpfESpfausmfqyf&&if wifaewJh
awGudk tao;pdwfodcsif&if 1947 ckESpfxkwf tifqdkufuvdk
a<u; 107 'or 8 uka#udk at;at;eJYqyfEdkifw,f/
yD'D;,m;b&DwefeD;um; (2) pmtkyfrSm &SmMunfhMuyg/ 'Dwdkif;jynf
odaYk omf ESpEf pS af usmaf usmqf wkd m pum;tjzpfomajym&w,f/
wcsdKU&JU a<u;pm&if;udkom uRefawmfñTefjyay;ygw,f/ tjcm;
wdkif;jynfjyefvnfxlaxmifa&;twGuf ausmif;? aq;½Hk? vrf;
wdkif;jynfrSm&SdwJha<u;awG tJ'DpmtkyfrSm tao;pdwf ygygw,f/
ta<u;t&if;awGuzkd wfMunf&h if b,fwikd ;f jynfrmS rS ta<u; pwmawGtwGuf oHk;p&mawG&Sdaeao;w,f/ wpfzufuvnf;
ruif;bl;/ ½k&mS ;jynftp&Sw d hJ uGejf rLepftpd;k &awGvnf;yJ ta<u; cd;k om;"m;jy uif;&ifwpfurÇmvH;k rSm&Sm;aewJh uRe;f opf? a&eH? "mwf
ruif;bl;qdkwm xif&Sm;ygvdrhfr,f/ uRefawmf xyfNyD;ajymOD;r,f/ owåKawGa&mif;wJhtwGufudkvnf; owdxm;zdkY vdkygw,f/ jrefrm
a<u;awG[m wpfjym;rSr&SdvQif taumif;qHk;yJ/ okdYaomf rvTJom jynfrSm&SdwJhopfawmawG EdkifiHjcm;olaX;BuD;awGudk vdkifpif
404 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 405
jyefray;bJ tpd;k &ud, k w f ikd f xkwv f yk af &mif;cszYkd pDpOfaew,f/ tck vufrcHyg/ aeYpOfawGU&aomjynfov l xl Bk u;D uvnf; vGwv f yfa&;
Edik if jH cm;opfurk P Ü BD u;D awG&aewJt h jrwfaiGawG tpk;d & &vmawmh &rnf[k ,HkMunfNyD;jzpfaMumif; odem;vnfaeayonf/
r,f/ tpk;d &\ ud, k yf ikd tf jzpf wnfaqmufr,fh puf½BkH u;D awG &Sad o; xd k Y a Mumif h twd k u f t cH w d k Y u rnf o k d Y y if a 0zef a pumrl
w,f/ 'grS jrefrmjynf[m ESpftenf;i,ftwGif;rSm urÇmay:rSm uReaf wmht f zdYk olw\ Ydk a0zefcsuu f kd xnfo h iG ;f rpOf;pm;cJah wmhacs/
<u,f0csrf;omwJh tjcm;wdkif;jynfawGeJY&ifaygifcsif;,SOfEdkifr,f/ vGwv f yfa&;aMunmrnf&h ufum; wpfaeYwjcm; eD;uyfvsuf
pnfyifom,m0ajymwJhwdkif;jynf jzpfvm&wmrkcsyJvdkU uRefawmf vmavNyD/
twdtvif;ajym&Jw,f/ vGwfvyfwJhwdkif;jynfrSm vGwfvyfwJh uReaf wmfonf &efuek w f iG af e&if;yif qd&k , S v
f pfygwD0ifwEYkd iS hf
vlrsKd;awGtjzpfeJY vGwfvyfwJhvlawG&JUwm0efudk nDnDnmnm wpfpwpfp eD;uyfpGm qufoG,frdvsuf&Sdonf/ uRefawmfhtm;
BudK;pm;aqmif&GufoGm;MuzdkYom ta&;BuD;ygw,f}} [lí &Sif;vif; Edik if aH &;wm0efay;rnfqv kd Qif qd&k ,S v f pfygwDuom wm0efay;Edik f
cJhavonf/ rnf[lívnf; xifaerdonf/
txufwiG af &;cJo h nftwdik ;f jrefrmEdik if \ H 0efBu;D csKyo f cifEk xk d & uf y d k i f ; rsm;twG i f ; rS m yif qd k & S , f v pf y gwD \ wG J z uf
ESifhjynfxJa&;ESifhw&m;a&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;wdkY &Sif;vif;csuf taxGaxGtwGif;a&;rSL; AdkvfatmifBuD;ESifh &if;ESD;vmonf/
rsm;udMk unfv h Qif uGejf rLepfwaYkd 0zefcsuo f nf vH;k 0rSm;,Gi;f ayonf/ trSefrSm AdkvfatmifBuD;onf uRefawmfwkdYwnf;cdk&m 0ifqm
zqyvtzGJUcsKyfBuD;ay: rvdkrkef;xm;aompdwf&SdaeaomaMumifh? vrf;ESifh jynfvrf;axmifh&Sd uRefawmfwdkYaexkdifonfh ocifr
EdkifiHa&;t& vkyfBuHxdk;ESuf jcif;omjzpfayonf/ a':&Sdef\tdrfodkY vmavh&Sdygonf/ xkdtdrfwGif uRefawmfhtjyif
uGefjrLepfudkvdkvm;aomolrsm;? wuúodkvfausmif;om;tcsdKU Adkvfodef;wef? AdkvfvSNrdKifwdkY &Sdaewwfonf/ olvmaomtcgwGif
wdu Yk uGejf rLepfw\ Ykd a0zefcsuu f kd wuúov kd af usmif;wGif &Si;f vif; uRefawmfwdkYtzdkY EdkifiHa&;pum;0dkif; jzpfvmwwfonf/
Muygao;onf/ odaYk omf trsm;pkaom ausmif;om;wdrYk ygcJMh uay/ Adv
k af tmifBu;D u uGejf rLepfygwD\tm;enf;csurf sm;udk ajymjy
wwfonf/ txl;ojzifh ocifoef;xGe;f taMumif;vnf; ygygonf/
jynfov Yl wT af wmfxw J iG v f nf; uGejf rLepfygwD0iftrwfrsm;u
ocifoef;xGef;acgif;aqmifrI tm;enf;csufwdkYudk Adkvf
NAdwdoQ jrefrmpmcsKyfudk a0zefMuaomfvnf; ratmifjrifcJhay/
atmifBuD;u aumif;pGma0zefwwfonf/ uRefawmfwdkYvnf;
uGefjrLepfwkdY\ zqyvtay:rvdkvm;aom a0zefykwfcwfrI
oabmwlMuonf/ vufcHMuonf/
wdkYonf tcsnf;ESD;jzpfcJhonf/
odkYaomf uRefawmfwdkYu uGefjrLepfygwD0ifawGjzpfMuonf/
atmifqef;-tufwvDpmcsKyrf mS yJjzpfjzpf? Ek-tufwvDpmcsKyf Adv k af tmifBu;D u qd&k , S vf pfygwD0ifjzpfaeay&m uReaf wmfwo Ykd nf
rSmyJjzpfjzpf? wdkif;jyKjynfjyKvTwfawmfu twnfjyKxm;aom ocifoef;xGef;\acgif;aqmifrIudk b0ifrusaomfvnf; Adkvf
jynfaxmifpo k r®wjrefrmEdik if H zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccHOya'udyk if atmifBu;D \ a0zefcsuu f akd useyfMuaomfvnf; Nird rf aewwfMu/
MunfhMunfh? jrefrmEdkifiH\ vHk;0vGwfvyfa&;onf &NyD;NyD[lí jyefvnf a0zefaqG;aEG;Mu? jiif;ckHMu vkyfwwfonf/ þodkY
em;vnfxm;ygonf/ xdaYk Mumifh twdu k tf cHrsm;\a0zefcsuo f nf jiif;&if;? tajctwifajym&if;ESiyhf if Adv k af tmifBu;D ESihf uReaf wmfwYkd
rcdik rf myg/ ,kwrdå &Syd g/ tajctjrpfr&Syd g/ jynfov l x
l Bk u;D uvnf; cifrif&if;ESD;cJhMu&onf/
406 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 407
Adkvfodef;wefESifhAdkvfatmifBuD;wkdYonf ,cifuyif cifrif uRef a wmf r S m OD ; AaqG ? OD ; ausmf N id r f ; td r f o k d Y 0if x G u f í
&if;ES;D pG&J MdS u\/ uReaf wmfEiS u hf v
kd NS rKd irf mS ,cifuAdv k af tmifBu;D udk vnf;aumif;? qdk&S,fvpfygwDXmecsKyfodkY oGm;vmaomtcgwGif
od½o kH modMuaomfvnf; &if;ES;D rI r&Scd MhJ uyg/ ocifra':&Sed t f rd u
f s vnf;aumif; AkdvfatmifBuD;onf uRefawmfwdkYudk txl;*½kpdkufyg
rSyif ckvdk jiif;ckHMu&if; cifrif&if;ESD;rI &cJhjcif;jzpfonf/ onf/ taMumif;rSm uGejf rLepftodik ;f t0dik ;f rS xGucf mG cJah omolawG
uRefawmfonf qdk&S,fvpfygwDwGif EdkifiHa&;wm0efay; jzpfaomaMumifh vdkvdkvm;vm; vufcHqufqHcJhygonf/
vQiv f nf; ay;Edik &f efvnf;aumif;? owif;rsm;&&Sad p&efvnf;aumif; þod&Yk if;ES;D cJah omtaMumif;aMumifh uReaf wmfwt Ykd m; ta&;
qd&k ,S v f pfygwD½;kH odo Yk mG ;avh&ydS gonf/ wpfcgwpf&v H nf; qd&k , S vf pf ygaom ae&mXmersm;odYk a&muf&adS tmif ydaYk qmifco hJ jl zpfygonf/
ygwD\ taxGaxGtwGi;f a&;rSL;jzpfaom OD;AaqGtrd o f v Ykd nf; oGm; okdYaexdkifpOfumvwdkYum; vGwfvyfa&;aMunmrnfh &ufwdkY
wwfygonf/ OD;ausmfNidrf;\ tdrfokdYvnf; oGm;avh&Sdygonf/ þ wpf&ufNyD;wpf&uf eD;íeD;ía&mufvmaom&ufwdkY jzpfMuonf/
ae&mrsm;odo Yk mG ;wdik ;f yif Adv k af tmifBu;D udak wGUwwfav&m ocifr &efuek &f vdS w l ikd ;f vdv
k ykd if tvdjk ynhaf om? tvdu k saom tae
a':&Sed t f rd wf iG f &if;ES;D Ny;D om;jzpf&um; uReaf wmfrh mS Akv d af tmifBu;D txm;rsufESmtrlt&mwdkUudk awGUae&onf/ wpfOD;udkwpfOD;
ESifh ydkrdk&if;ESD;NyD; wGJrdaewwfygonf/ pum;ajymvsiv f nf; 0rf;ajrmuf0rf;omMunfomaom wHjYk yefrrI sm;
Adv
k af tmifBu;D ESiyhf rkd &kd if;ES;D &eftaMumif;wGif oxHo k ed ;f armif ESifhom qufqH ajymqdkaeMuonf/
onfvnf; yg0ifygonf/ wm0ef&Sdaom todkif;t0dkif;uvnf; vGwfvyfa&;atmifyGJ
oxHo k ed ;f armifrmS uReaf wmfuo hJ yYkd if tvHeyD gwD0ifjzpfygonf/ BuD;BuD;us,fus,f crf;em;pGmusif;yEdkif&ef tm;xkwfaeMuonf/
tvHeaD cgif;aqmifocifp;kd \Mo0g'udk vufccH o hJ al wGjzpfMuygonf/ pmayNyKd iyf rJG sm; tm;upm;NyKd iyf rJG sm;? *DwNyKd iyf rJG sm;? yef;csyD ef;yk
oxHkudkodef;armifonf ocifpdk;\ rl0g'oabmxm;udk tEkokckrNydKifyGJrsm;? jcif;tvScwfjcif;? acsmwdkifwufjcif;paom
vufrcHEdkifay/ txl;ojzifh AdkvfcsKyfatmifqef;tm; ocifpdk;u NyKd iyf aJG wGusi;f yzdYk pDpOfaeMuonf/ &yfuu G wf ikd ;f wGif b,f&yfuu G f
a0zefwu kd cf ukd rf u
I kd ydNk y;D rauseyfay/ xdaYk Mumifh oxHck ½dik f tvHeD oGm;oGm; þodkY vIyfvIyf&G&G awGUEdkifayrnf/
uGefjrLepfygwDrS olESihfwuG ol\tzGJU0ifawGtm;vHk;yif tvHeD þodkY NydKifyGJjyyGJaysmfyGJrsm;twGufpDpOfaqmif&GufaeMu
ygwDrS qdkif;bkwfudkjzKwfcsNyD; qdk&S,fvpfygwD qdkif;bkwfudkwifjyD; vifhupm; þvGwfvyfa&;BuD;&&ef toufawG ay;pGefYcJhMuol
oxHkc½dkifrS qdk&S,fvpfygwD0iftjzpfaMunmcJholjzpfonf/ awGukd owd&rdMuonf/ þ vGwv f yfa&;atmifyt JG crf;tem;Bu;D
xdk oxHkudkodef;armifrSm uRefawmfESifhawmfvSefa&;umv udk awGUjrifapvdMk uaompdwjf zifh vGwv f yfa&;wdu k yf w JG iG f usq;kH ol
wkef;u wpfae&mpDwm0efuscJholjzpfonf/ uGefjrLepfygwD0ifawG wdkYtwGuf 0rf;enf;rdMu? vGwfvyfrS trQa0yg[kajym&if; usqHk;
jzpfNyD; ocifpkd;\ tvHeDuGefjrLepfygwD0ifawG jzpfcJhMu\/ oGm;olwt Ykd aMumif; ajymMu? txl;ojzifv h wG v f yfa&;atmifyef;udk
,cktcgwGif ESpfOD;pvHk;yif tvHeDuGefjrLepfygwDrSxGufNyD; vSr;f ,lí &vkvw k iG f rormolwaYkd Mumifh usq;kH cJMh u&onfh Adv k cf sKyf
udkodef;armifu qdk&S,fvpfygwD0ifjzpfNyD; uRefawmfuawmh ygwD atmifqef;ESiw hf uG tmZmenfBu;D rsm;udk vGr;f wrsu&f nf0MJ uESihf
vdkvm;oltjzpf &yfwnfaeygonf/ onfvEkd iS yhf if Zefe0g&Dv 4 &uf? 1948 ckEpS o f Ykd a&mufcahJ vonf/
408 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 409
eHeuf 4 em&D rdepf 20 tcsdefwGif vGwfvyfa&;aMunm xm;onfh oabFmBuD;ay:odkYwuf&ef twGif;0ef½Hk;0if;twGif;rS
onft h cg tcgawmfMum; tajrmufoo H nf 'de;f ceJ jrnf[nf;vdu k f xGufygonf/ olUtm;vdkufydkYolwdkYonfvnf; bk&ifcHaemufwGif
awmhonf/ wef;pDygvmMu\/ AdkvfatmifBuD;vnf; ygygonf/ bk&ifcHum;
uRefawmf\ &ifonf 'def;ceJ jrnf[nf;oGm;ygonf/ bifojH zifh t*FvefoYkd jyefawmhrnfjzpf\/ Akv d af tmifBu;D um;ay:u
touf 15 ESpf ausmaf usmt f &G,Ef iS yhf if ,l*st
D zGUJ xJyg0ifcNhJ y;D qif;\/ oabFmay:wufrnfh bk&ifcHaemufrS ygonfholrsm;wGif
jrefrmEdik if v H w
G v
f yfa&;&&S&d ef toufyifaoao[laomoabm AdkvfatmifBuD;ygoGm;\/ olYum;ay:wGif uRefawmf usef&pf
jzifh yg0ifvIyf&Sm;cJhaom uRefawmf? r*Fvm'HkAdkvfoifwef;ausmif; cJhygonf/
wGif uRefawmfwdkYjrefrmawG tjrwfwEdk;[k,lqcJhaom cE¨mudk,f eHeuf 10 em&Dxkd;cgeD;rSyif AdkvfatmifBuD;um;ay:odkY jyef
tpdwftydkif;wpfckjzpfonfh yg;udkrS txyfxyf tcscHcJhaom a&mufygonf/ um;rxGufrD 0efBuD; OD;AaqGxHrS uRefawmfhtm;
uRefawmf ... rSmonhf owif;pum;ukd AkdvfatmifBuD;u ajymygonf/
þokdYaom vGwfvyfa&;tcgawmfay; tajrmufoHonf odkYESifhyifxdkaeYnu &yfuGufwdkif; ZmwfyGJ? tNidrfhyGJawG?
uReaf wmft h wGuf tvGet Yf vGeyf ifvQif 0rf;omyDwd auseyfrad om acsmwdkifwufyGJ? jcif;tvScwfyGJawGudk uRefawmf rMunfh&awmh?
cHpm;rIudkay;onfhtoH jzpfayawmhonf/ wuúodkvfor*¾taqmuftODodkY a&mufoGm;awmh\/
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifBu;D \ um;ay:wGif wnf&adS e oGm;onfhtaMumif;um; -
ygonf/ xdkpOfu AD,uferfEdkifiHonf ckvdk vGwfvyfa&;udk wif;jynfh
EdkifiHawmftvHwiftcrf;tem;udk uRefawmf wufcGifh&&ef usyjf ynfh r&ao;acs/ [dck srD if;acgif;aqmifonfh AD,uferf rsKd ;cspf
taMumif;r&Sad omfvnf; uReaf wmf&adS e&mae&mu jrifae&ygonf/ rsm;u olwdkYEdkifiHudk yxrurÇmppfrjzpfrDu ESpfaygif; 80 wdkif
NAwd o d Q\,le, D *H sut f vHonf wjznf;jznf;usvmNy;D jrefrmh odrf;ydkuf uRefjyKxm;onfh jyifopfrsm;udk 'kwd,urÇmppftNyD;
vGwv f yfa&;tvHawmfonf wa&GUa&GUwdik x f yd af y:odYk wufvmonf/ jyefvmaomaMumifh olwdkY\ AD,uferfajrudk jyefray;&ef ckcH
uReaf wmfonf pum;wpfceG ;f rS rajymEdik yf g/ &ifwiG ;f rSvu Id zf kd wGef;vSefaeaomumv jzpfaeonf/
vmonfh yDwd\vdIif;vHk;BuD;udk wodrfhodrfh cHpm;aerdygonf/ olw\ Ykd wdu k cf u
dk rf aI Mumifh AD,uferfe,fajrtawmfrsm;rsm;udk
vGwfvyfa&;aMunmonhf tcrf;tem;odkY wufa&mufMu odrf;ydkufxm;\/ vGwfajrmufe,fajrtjzpf owfrSwfí AGD'Dtm&f
onf h o l r sm;wG i f Ed k i f i H a &;ygwD a cgif ; aqmif toD ; oD ; vnf ; AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH (Viet Nam Democratic
wufa&mufMuonf/ uGefjrLepfygwDacgif;aqmif ocifoef;xGef; Republic) [k aMunmcJ h \ / xd k o d k Y vG w f v yf a &;aMunmNyD ;
vnf; wufonfudk awGU&ygonf/ usL;ausmo f l jyifopfwo Ykd rd ;f ydu
k x
f m;onfeh ,fajrudk jyefvnf&&S&d ef
twGi;f 0ef½;kH 0if;twGi;f wGif usi;f yaeaom vGwv f yfa&;aeY AD , uf e rf r sd K ;cspf r sm;u wd k u f y G J 0 if a eMuonf / xd k w d k u f y G J u d k
tcrf;tem;usif;yNyD;aomtcg jrefrmEdkifiH\ NAdwdoQtpdk;&cefY tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;taejzifh tcsif;csif; ulnDapvdkaom qE´&Sd
aemufqHk; bk&ifcHrif;BuD;onf &efukefjrpftwGif;wGif qdkufuyf ayonf/
410 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
xdkYaMumifh AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH\ or®wBuD;
[dck srD if;tpd;k &\ 'kw, d 0efBu;D csKyf a'gufwmzefio kd uf (Dr. Pham
Ngo Thet) onf jrefrmEdi k if \
H vGwv f yfa&;atmifyo JG Ydk wufa&muf
vm&if; jrefrmEdik if rH v S nf; olw\ Ykd vGwv f yfa&;wdu k yf u JG kd avhvm
tm;ay;&ef zdwfMum;ygonf/ xkdodkY pum;rsdK;ajymMu&ef &efukef
wuúov kd of r*¾taqmuftODwiG f a'gufwmzefio kd ufukd {nfch MH u
rnf jzpfonf/
uRefawmf rSwfrdoavmufqdkvQif xdkyGJodkY qdk&S,fvpfygwD
taxGaxGtwGi;f a&;rSL; OD;AaqG? Adv k af tmifBu;D ? xdpk Ofu wuo
Ouú|OD;pdefvS? twGif;a&;rSL; OD;oef;aqGwdkY wufa&mufMuonf/ yÍörydkif;
a'gufwmzefio kd ufEiS phf um;ajymMupOf OD;AaqGu olwEYkd ikd if H
AD , uf e rf o d k Y
odkY vdkufrnfhvli,fawG&SdaMumif;? olvnf; vdkufrSmjzpfaMumif;?
uRefawmfhudk vufnd§K;jzifhñTefNyD; jyvdkufygonf/ uRefawmfonf 1948 ckESpf? Zefe0g&Dv 4 &ufaeYwGif jrefrmEdkifiHonf
þudpöudk þnusrSyif od&\/ BudKwifNyD; odcGifh&jcif;r[kwfyg/ tcsKyftjcmtmPmydkif vGwfvyfaom or®wEdkifiHjzpfcJhayNyD/
rSwfrSwf&& Zefe0g&Dv av;&ufaeYu vGwfvyfa&;&cJh\/ vGwfvyfa&;&vQif&jcif; jrefrmEdkifiHrS EdkifiHjcm;wdkif;jynf
15 &ufceYMf umaomtcg uReaf wmfwo Ykd nf wdww f qdwyf if &efuek f rsm;odkYoGm;Muaom olwdkYrSm oHwrefrsm;om jzpfayvdrfhrnf/
NrKd UrS AD,uferfEikd if o
H o Ykd mG ;&ef umao;ypdzw d af vaMumif;vdik ;f jzifh oHwrefrsm;rS wdik ;f wpfyg;odYk c&D;xGuo f nfo h rl sm;rSm uReaf wmfwYkd
xdkif;EdkifiHodkY xGufcJhMuygawmhonf/ vlpkyJ jzpfygvdrfhrnf/
1948 rS þpma&;onfh 2010 Zefe0g&Dqdkygu uRefawmfwdkY
uReaf wmfonf Armhvw G v
f yfa&;twGuf touf 16 ESpo f m;
c&D;xGufcJhaomESpfrSm 62 ESpfyif ausmfcJhayNyD/
uyif jrefrmjynfwiG ;f c&D;pOfrikd rf sm;pGm oGm;cJzh ;l ygonf/ awmawG
xkdpOfu acgif;aqmifrsm;u wm0efay;orQudk vkyfcsifaom
awmifawGudk jzwfausmfcJh\/ rdk;xJa&xJ? aeylylwdkY\atmufwGif
pdwf"mwfjzifh uRefawmfwdkYc&D;xGufcJhwm trSefyifjzpfygonf/
yifyef;BuD;pGm oGm;cJhzl;\/ ,cktouf 22 ESpf t&G,f a&mufcJh uRefawmfwdkYonf xdkif;EdkifiHe,fpyf tl'HkNrdKUrSwpfqifh rJacgif
NyDjzpf\/ jrpfurf; aemifcikd Nf rKd U? xdu
k rS yufqefNrKd Uwdu
Yk jkd zwfNy;D rJacgifjrpfukd
,ckwpfzef bmawG BuHKrvJ? b,fvdk&ifqdkifMurvJ[laom ntcsed af rSmifrnf;rnf;wGif jzwfu;l cJ&h \/ 1309 ckEpS ?f wydw Yk v
JG uG,f
wdusyHkazmfEdkifonfhtajctaeudk rrSef;qEkdifonfh c&D;&Snfudk aeY jzpf\/ vmtdkEdkifiH awmawmifwdkYudk vQdKU0SufpGmjzwfoef;NyD;
EdkifiHawmfwm0efjzifh xGufcJh&jyefygNyD/ AD,uferf'rD u kd &ufwpfEikd if H wdik ;f trSwf (4) AD,uferftv,fyikd ;f
Ouú| [dkwkefarmfxH ta&mufoGm;cJh&aom c&D;BuD;jzpfygonf/
412 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 413
uRefawmfwdkYonf Zefe0g&Dv 19 &ufaeYwGif r*Fvm'Hk AD,uferf'rD u kd &ufwpf wpfEikd if o H Ykd cspMf unfa&;c&D; xGucf hJ
avqdyfrS xdkif;EdkifiHodkY xGufcJhygonf/ MuolwdkYrSm uRefawmfESifhtwl Adkvfbkef;atmif (jynfolY&Jabmf
xdkpOfu ,ckacwfoHk;aeaom ywfpfydkYr&Sdao;yg/ puúL acgif;aqmif-vrf;pOfygwDXmecsKyfwGif-vlxkvlwef;pm;a&;&m
t&SnfBuD;wpf&GufwGif oGm;Muonhf uRefawmfwdkYtrnfudk a&;& tcsdefjynfhaumfrwD0ifjzpfcJhol)? OD;bodef;ZH (xdkpOfu jynfxJa&;
ygonf/ touf? rdbtrnf ponfwdkYyg\/ xdkpm&GufBuD;ESifhyif 0efBuD; OD;ausmfNidrf;\ twGif;a&;twGif;0ef-aemifwGif &efukef
c&D;xGufcJh&ygonf/ pnfyifom,ma&;tzGJU twGif;a&;rSL;wm0efxrf;aqmifcJhol)?
þae&mwGif uReaf wmf acsmufusyu Hk kd wifjyvdyk gao;onf/ udkxGef;atmif ('dkufOD;) rSm qdk&S,fvpfygwD0if wpfOD;jzpfNyD;
tvkyt f udik af e&mwGif uReaf wmfwiG f jyp&mr&Syd g/ uReaf wmfonf aemufydkif;wGif umuG,fa&;0efBuD; OD;AaqG\ ygvDreftwGif;0ef
qdk&S,fvpfygwD\ A[dkpnf;½Hk;a&;rSL;[laom EdkifiHa&;tvkyfom tjzpf aqmif&GufcJhol? (e0a';r*¾Zif;xkwfa0ol t,f'DwmcsKyf)
&Syd gonf/ odyYk gí xdpk Ofu pmwpfy'k Ef pS yf 'k af &;Ny;D zl;aom uReaf wmf wdkYjzpfonf/
u owif;pmq&m[lí tvkyt f udik af e&mwGif xnfv h udk yf gonf/ uReaf wmfw\ Ykd tpDtpOfwiG f AD,uferfoYdk wpfzUJG uvlu, kd w
f ikd f
tvm;wlyif aemiftcgwGif udkoef; (Munfhjrifwdkif) trnf oGm;NyD;? wpfzJGUu AD,uferfajymufusm;rsm;twGuf vufeuf?
jzifh aqmif;yg;rsm;a&;aeaom udkoef;vnf; uRefawmfhvdkyif aq;ypön;f ponfwaYkd xmufy&hH ef yg0ifonf/ xdt k zGUJ onf xdik ;f rS
usdKif;wHkbufokdYoGm;NyD; xdkurS usefaomvkyfief;wdkY qufvuf
owif;pmq&m[lí tvkyftudkifudk jycJhyg\/
aqmif&Guf&ef jzpfonf/
xdkpOfu xdkif;avqdyfodkY 0ifvmaom EdkifiHjcm;c&D;onfrsm;
þodkY ESpfrsdK;ESpfvrf;jzpfae&m udkxGef;atmifu usdKif;wHkokdY
owif;udk owif;pmwGif xnfhoGif;ay;av&m uRefawmfwdkY
oGm;onfhc&D;udk olwm0ef,lrnf[lí ajymonf/ olESifhtwl
ESpaf ,mufrmS owif;pmq&m[lí a&;rdaomaMumifh uReaf wmfwYkd wpfa,mufvu kd &f efjzpfay&m xdik ;f &Sd jrefrmoH½;kH wGiaf &mufaeaom
wnf;cd&k m jrefrmoH½;kH odYk xdik ;f owif;pmrsm;rS owif;axmufrsm;? udkjrav; (a&Tusif) u olu udkxGef;atmifESifhvdkufrnf[k tqdk
EdkifiHjcm;owif;pmq&mrsm;u uRefawmfwdkYudkawGU&ef a&mufvm jyKaomaMumifh udx k eG ;f atmifEiS u
hf jkd rav;wdo Yk nf olw\ Ykd oD;jcm;
Muygonf/ tpDtpOfudk pwifMuonf/
bmrSr[kwfaom uRefawmfwdkYrSm owif;pmq&mrsm;\ uRefawmfwdkYonf xdkif;EdkifiHrS vmtkdodkYxGufcGm&ef xdkrS
tifwmAsL;udk&ifqdkif&ef rjzpfEdkif&um; a&csdK;cef;xJodkY ajy;0if& wpfqifh AD,uferfodkYul;&ef tpDtpOfukd xkdif;EdkifiH&Sd AD,uferf
ygawmhonf/ xdkpOfu oHrSL;jzpfolOD;vSatmifu uRefawmfESifh 'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH udk,fpm;vS,frsm;ESifh tBudrfBudrf
udkoef;onf wm0efESifhvmolrsm;r[kwfbJ ukd,fa&;udk,fwmudpö aqG;aEG;Mu&onf/
jzifhvmMuaMumif;? ,cka&mufrqdkufyif Zif;r,fodkY bk&m;zl;xGuf xdik ;f okaYd &mufpOfu xdik ;f wGiaf exkid cf iG rfh mS ESpv f om&cJh onf/
oGm;aMumif;? jyefvmvQiaf wGUEdik &f ef pDpOfay;ygrnf[í l ajymaom xdkESpfvtwGif; c&D;oGm;&rnfh jyefa&mufEdkifrnfh &ufwdkYudk tNyD;
aMumifhom uRefawmfwdkY oufomcGifh&Mujcif; jzpfygonf/ wGufxm;&ygonf/
414 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 415
xdkwGufxm;onfhtwdkif; jzpfrvmchJyg/ 9 &uf 1948 ckESpfusrS tl'Hk;rSaemifcdkifokdY vm&\/ xdkrS rJacgif
Zefe0g&Dv 26 &uf? 1948 ckEpS f eHeufapmapmwGif uReaf wmf jrpfodkY wdwfwqdwf xGufcJh&ygonf/ jrpfqdyfodkYa&mufNyD;rSyif
wdkYonf befaumufrSrD;&xm;pD;NyD; xdkif;EdkifiHta&SUajrmufbuf AD,uferfrsdK;cspf trsdK;orD;rsm;onf awmif;wGif;wGif uRefawmf
qDodkY OD;wnfxGufcJhMuygonf/ wdkY\ t0wftdwf? pm&Gufpmwrf;? vufESdyfrD;ponfwdkYudk &GufNyD;
naeapmif;aomtcg wemcGe&f yf&;DS rm;[k ac:aom armfc&kd yf vmydMYk u\/ omrefv,forl wdYk aus;vufaps;onfw[ Ykd efjzifh &Gucf hJ
NrdKUav;odkY a&mufygonf/ Mujcif;jzpfygonf/
uReaf wmfwEYkd iS thf wl jrefrmoH½;kH rS udpk v H iG yf gvmcJo h nf/ olu uRefawmfwdkYavSuav;rSm ao;vS\/ uRefawmfwdkY avSay:
pum;jyefjzpf\/ AD,uferf&Jabmf tcsdKUvnf;yg\/ olwdkY onf wGif xdkifaeaomfvnf; uRefawmfwdkY\txkyfrSm ausmwGifydk;xm;
uRefawmfwdkYtm; NrdKUpGef&Sd tdrfwpftdrfodkYac:oGm;\/ 27-1-48 &\/ tvGeaf v;ygonf/ avSuvl;\/ a&awG0ifvmvQif cyfxw k f
aeYwGif armfcdk&yfNrdKUxuf ta&SUzsm;usaom e,fpyfNrdKU tl'Hk;odkY &\/ þodv Yk Qif rJacgifjrpfuq kd efwufNy;D vmtdEk ikd if H bGecf efNrKd UodYk
a&mufcJhMu\/ a&mufygawmhonf/
tl';kH NrKd UrSm tvGecf sr;f \/ csr;f onft h jyif rd;k uvnf;wzGzJ EJG iS hf xdNk rKd U&Sd tdrwf pftrd w
f iG f tcef;wGi;f rSmxdik af eMu&\/ AD,uferf
&GmvdkYrqHk;ay/ &Jabmfrsm;u ra,mifrvnfESifh ywf0ef;usifwGif apmifhaeMuyg
xdpk Ofu AD,uferfEikd if ?H vmtdEk ikd if w H w Ykd iG f jyifopfu vTr;f rd;k onf/ bGefcefNrdKUrS rJacgifjrpf\wpfzufurf;wGif jyifopfppfwyf
xm;qJjzpf\/ xdkif;wGiftajcpdkufcGifh&xm;onfh AD,uferf'Drdk &Sdygonf/
ua&wpfor®wEdik if rH S awmfveS af &;orm;rsm;? vmtdak wmfveS af &; uRefawmfwdkY þodkY ykef;vQdK;uG,fvQdK;oGm;ae&onfh tcsdef
orm;rsm;onf tl';kH wGif yke;f vQKd ;? uG,v f QKd ; aeMu&\/ uReaf wmfwYkd umvrSm xdik ;f ? vmtk?d AD,uferfpaomEdik if w H iG f Edik if aH &;½Iyaf xG;
uvnf; yke;f vQK;d ? uG,v f QKd ; cspMf unfa&;c&D;oGm;awGjzpf&m tcef; aeaom umvjzpfygonf/
atmif;aeMu&ygonf/ xdkif;EdkifiHwGif xD;eef;pdk;pHcgp tmeE´mr[d'dkbk&ifonf
tl'Hk;wGifuRefawmfwdkYtwGuf pum;jyefwpfOD;ac:cJhygonf/ tdy&f mxufwiG f aoewf'Pf&mESihf uG,v f eG cf ahJ vonf/ ol aoewf
olYtrnfrSm Wheen 0Sdef;jzpf\/ 0Sdef;onf AD,uferfpum;? ESifh rawmfwquG,fvGefwmvm;? wpfOD;OD;u vkyfBuHívm;[lí
vmtkdpum;? xdkif;pum;? t*Fvdyfpum;? jyifopfpum;wwf\/ ruGjJ ym;? w&m;cHray:? tpd;k &tzGUJ wGiv f nf; xdpk Ofu twdu k t f cH
uRef a wmf w d k Y \ vQd K U0S u f c &D ; pOf w G i f uRef a wmf w d k Y c sif ; awGu&Sdae? ppfNyD;umvwGif t&if;&Siftkyfpk? vuf0JtkyfpkwdkYu
t*Fvdyfvdkom ajym&\/ jrefrmvdkajymcGifhr&? EdkifiHjcm;om;rSef;? EdkifiHtawmfrsm;rsm;udk olYbuf? udk,fhbuf pnf;½Hk;aecsdef/
jrefrmrSef;rod&ef txl;vQdKU0Suf&ygonf/ vmtdkEdkifiHtm; jyifopftpdk;&u udkvdkeDjyKxm;qJ? vmtkd
tl'Hk;wGif vmtdkEdkifiHwpfzufurf;tajctaeudk apmifh&if; trsKd ;om;rif;om;Bu;D ok0PÖz;l rm;ponfh rsKd ;cspt f iftm;pkrsm;u
uRefawmfwdkY &uftawmfMum apmifhMu&ygonf/ azazmf0g&Dv vmtkdEdkifiHvGwfajrmufa&;twGuf BudK;yrf;tm;xkwfaeMupOf
416 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 417
vmtkdEdkifiHonf xdkpOfu pmrwwfol 95 &mcdkifEIef;ausmfESifh awmfawmfjrifhwJh vmtdkawmifqdk;BuD;yJ}} [kajymvdkufonf/
trsm;pku qif;&JrGJawaeaomumv/ uRefawmf\rSwfcsufudk b,folawG uefYuGufygap uRefawmf
AD,uferfEdkifiHuvnf; wpfzufwGif jyifopfwdkY\ tkyfcsKyfrI uawmh awmifqdk;BuD;[kom rSwfcsufcsvdkufygonf/
atmufwiG f usa&mufqjJ zpfNy;D ? wpfzufwiG f [dck srD if;acgif;aqmifNy;D uReaf wmfwYkd azazmf0g&Dv 15 &ufaeYrS pwifcsw D ufcMhJ u&m
AD,uferfEikd if t H m; vH;k 0vGwaf jrmufaom tcsKyt f jcmtmPmydik f þawmifwef;Bu;D ra&mufrt D xd acsmif;aygif; 30 ausmf jzwfoef;
EdkifiHjzpf&ef wGef;vSefaeqJumv jzpfonf/ cJ&h onf/ awmawGawmifawGrmS a&SUodw Yk ;dk av awmuxlvmav?
xdaYk Mumifh AD,uferfajymufusm;awmfveS af &;wyfuakd wGUawGU? awmifujrifv h mav? uReaf wmfwjYkd refrmtzGUJ \ aqmfMool &Jabmf
vmtdv k w G af jrmufa&;wyfuakd wGUawGU? jyifopfwu Ykd wdu k rf nfjzpf udkoef;rSm ol\taumif;pm; ywåLzdeyfonf þc&D;pOfwGif pD;í
onf/ uReaf wmfwjYkd refrmrsm;u AD,uferfvw G af jrmufa&;twGuf r&atmif jywfygawmh\/ rdk;urd? prf;acsmif;a&uat;? 'l;ausmf
tm;ay;&efa&mufaMumif; vQdKU0Sufxm;&mu &ifqdkifawGUwdkufyGJ onftxd t0wfpkdawG0wfxm;&í zsm;vkdufao;onf/
jzpfNyD; jrefrmrsm;yg0ifaMumif;odcJhaomf tajctaerSm ydkíydkí pm;&onfu xrif;Murf;udk qkyfNyD;vHk;xm;\/ 0ufom;ukd
½IyfaxG;EdkifaomaMumifh uRefawmfwdkYc&D;wGif txl;vQdKU0Suf&jcif; jyKwNf y;D trIev Yf yk x
f m;\/ rdr\
d txkyw f iG x f rif;qky?f 0ufom;rIe?Yf
jzpfygawmhonf/
qm;xkyu f kd xnfx h m;\/ xrif;pm;&efem;aomtcg xrif;qkyu f kd
þodkY odkodyfpGma&GUvsm;oGm;aeMuaomfvnf; uRefawmfwdkY
"m;ESifhvSD;NyD; 0ufom;rIefYESifh wdkYpm;&ygonf/ wpf&ufwavwGif
wyf\csw D ufvrf;udk jyifopfwyfu od[efwyl gonf/ uReaf wmfwYkd
awmu pm;aumif;onft h &Guuf kd cl;Ny;D prf;acsmif;ua&ESihf [if;csKd
rJacgifjrpfudkqefNyD; avSay:rSqif;aomtcg arSmifrnf;aeonf/
xdkae&mwGif pdkufysdK;xm;aom aq;&GufBuD;cif;rsm;ay: eif;rdMu csuf a omuf M u\/ wpf & uf w avwG i f acsmif a umif ; aom
ojzifh ajc&mrsm;xifaeayrnf/ jyifopfwyfonf xdktjzpfudk acsmif;auGUwGif AHk;cGJNyD;ig;zrf;&&m ig;&vQif uifpm;Mu&\/
MunfhNyD; BudK;rJhaMu;eef;jzifh olwdkY\wyfrsm;&Sd&modkY owif;ydkYvdrfh acsmif;rsm;udk ausmfjzwfaomtcgwGif acsmif;udkjzwfNyD;
rnf xifygonf/ vJaeaomopfyifBu;D ay:wGif jzwfomG ;&\/ b,favmufMumMum
azazmf0g&Dv 22 &ufaeYwiG f uReaf wmfwo Ykd nf zlvakH wmifBu;D u vJaerSef;rodaom opfyifBuD;rSm a&n§dawGESifhacsmae\/
udw k ufaeygonf/ vrf;r&Syd g/ opfyifE, G yf ifwu Ykd kd qGNJ y;D wuf&\/ udik pf &mwef;u r&S/d racsmaf tmif? rvJatmif owdBu;D pGmxm;Ny;D
uReaf wmfu uReaf wmfww Ykd ufc&Jh aomawmifrsm;wGiþ f awmifBu;D avQmuf&\/ atmufudkvnf; rMunfh&J? ausmufwHk;awG A&yG?
onf tjrifhqHk;? trwfapmufqHk;[lí awG;rd\/ [kwfvnf; vJvQif usvQifawmh toufESifhcE¨m tdk;pm;tuGJyif/
[kwfygonf/ zlvHkawmifonf ywf0ef;usif&Sdaom awmifBuD; 10 azazmf0g&Dv 25 &ufaeYwiG f uReaf wmfwo Ykd nf vGwaf jrmuf
vHk;avmufwGif tjrifhqHk;awmifBuD;jzpfygonf/ aom vmtdke,fpyfrS xefavmuf&Gmav;okdY a&mufMuygonf/
c&D;uyef;? armuarm&onfhtxJ? txkyfawGu av;vS nae 3 em&DcefYwGif rGefawmf&GmodkY a&mufygonf/ xdk&GmwGif
onf/ xdkaMumifhvnf; ]]'DawmifBuD;u awmfawmfapmufNyD; cs,f&DyGifhawG &SdaeqJjzpf\/ tukefra<uao;yg/ uRefawmfESifh
418 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 419
AD,uferf&aJ bmftcsKd Uonf cs,&f yD iG ahf wGukd w,kw,udik rf Md u\/ &Jabmfonfwdkif;jynftwGuf
"mwfykH½dkufMu\/ rdk;vif;cgeD;av ESif;awGuonf;av/
xdknu uRefawmfwdkY awmfawmfESifhrtdyfjzpfMu/ aus;&Gm uRefawmfwdkYuvnf; ESif;xJwGifauG;í aumif;wkef;...
aumfrwDvlBuD;tdrfwGifxdkifNyD; aus;&Gmtajctae? jyifopfwyf 'uf...'uf...'uf[k twGJvdkufqGJaom b&if;*ef;oH
awGtaMumif; vlrIa&;? pD;yGm;a&;taMumif;awG ajymMuygonf/ xGufvmonf/ awmwGif;awmifwGif;jzpfí yJhwifoHawG xyfae
xdk&Gm&Sd ajrmifvlrsdK;rsm;udk udkoef;u bm*smrIwfjy\/ onf/
udkbkef;atmifu oDcsif;qdkjy\/ udkbkef;atmifu ajrmifvli,f aoewfoHMum;vQifMum;csif; uRefawmfwkdY awmifMum;xJodkY
wpfOD;tm; ajrmifyavGudkrIwfcdkif;&m rIwfjy\/ vuvnf;om qif;ajy;cJhonf/ uRefawmfwdkYaemuf rvSrf;rurf;rS &efolu
ae&m c&D;yef;wmawGbmawG arhaeMuawmh\/ tawmfnOfeh ufrS uReaf wmfwu Ykd kd awmfr*D ef;ESiv hf rS ;f ypf\ / 'kw'f w
k [
f k toHMum;Ny;D
tdyfjzpfMuygonf/ uRefawmfwdkYteD;rSm usnfqefjzwfoGm;\/
eHeuf 3 em&DcefYwGif uRefawmf½kwfw&ufEdk;vmygonf/ &GmbufrS ½dkifz,foH? umbdkifaoewfoH? pwif;*ef;oHrsm;
&JabmfwD,ef;? &Jabmf[drf? &Jabmfpdk;wdkY pum;ajymaeMu Mum;ae&onf/ aoewfoHrsm;um; wpfawmvHk;yJhwifxyfum
onf/ ta&;BuD;aom taMumif;t&mjzpfvdrfhrnf[k uRefawmf rjywfMum;ae&onf/
xif\/ udkbkef;atmifu udkoef;udkEdI;\/ uReaf wmfwYkd 0ifwu kd cf siaf omfvnf; &Jabmfw, D ef;? &Jabmfp;dk
]]udkoef; x...x wpfckckjzpfw,feJY wlw,f}} [kajymae wdkYu 0ifwdkufzdkYa0;í acgif;armhMunfhwmyifvQif rBudKufMuyg/
onf/ uRefawmfu 0Sdef;udkar;&m 0Sdef;u &JabmfwD,ef;pum;ukd uRefawmfwdkYrSm awmifMum;xJwGif auG;aeatmif 0yfae&onf/
em;axmifNy;D ]][kbd uf&mG rSm jyifopfaMu;pm;wyfa&mufaew,fvYkd uReaf wmfw\ Ykd vHNk cKH a&;udk wm0ef,al om &Jabmfp;dk um; armfwmBu;D
owif;&w,fwJh? tdyf&ma&TU&ifaumif;r,fvdkY ajymaeMuwm}} [k ukdifvsuf/
ajymygonf/ uRefawmfwdkYauG;tdyfaeaom rD;zdkab;wGif uRefawmf\
udo k ef;vnf; xvdu k \f / uReaf wmfwt Ykd m;vH;k yif tdy&f modr;f ? vnfpD;? &JabmfwD,ef;\ 32 bdkYypöwkdaoewf? udkbkef;atmiff\
zdeyfpD;? wpfckrSrusef&efodrf;NyD; &JabmfwD,ef;wdkYaemufrS vdkufcJh OD;xkyfESifhOD;bodef;ZH\ awmifa0S;wdkYusef&pfcJh\/
&\/ rDwm 200 cefaY 0;rnfxifygonf/ awmBu;D wpfc\ k tv,frS wdkufyGJrSm 2 em&DcefY Mumygonf/ 0ifwdkufívnf; r&yg/
ajrjyefYav;wGif rD;Nidrf;aeaomrD;zdkav;udk va&mifatmufwGif udkbkef;atmifESifhuRefawmfrSm ArmhwyfrawmfrS t&m&Sdrsm;jzpfcJh
awGU&ygonf/ uRefawmfwdkYonf tcif;ryg? trdk;r&Sd? tumuif; Muygaomfvnf; ,ckwdkufyGJwGif bmrSrvkyfEdkifonfudk rvkyf&
aom ajrwvif;0,f txkyfudkrSDjyD; tdyfMuygonf/ avuawmh onfudk tm;rvdktm;r& jzpfrdygawmhonf/
w[l;[l; wdkufaevsuf/ wdkufyGJrSm ESpfem&DcefYMumonf/
420 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 421
aoewfoHrsm;NidrfoGm;rS uRefawmfwdkY awmifay:jyefwufNyD; jyifopfwyfwGif vufeuftpHkyg\/ taEG;xnfvHkNcHKpGm
&GmbufokdYoGm;pOf qufom;&Jabmfonf &JabmfwD,ef;ESifh 0wfEikd \ f / vmtdEk iS Afh ,D uferf ajymufusm;rsm;rSmrl ,leaD zmif;yif
uRefawmfwdkYudk tav;jyKNyD; owif;ydkYonf/ qifwrl &S?d &Sw d mav;ESi0hf wfxm;&m csr;f tm;Bu;D aomaMumifh rD;vIH
nu udkbkef;atmifxHrS vufESdyf"mwfrD;iSm;ol a&SUajy; vdí k rD;zd&k mrS jyifopfwyfutay:pD;rS pwifypfcwfjcif;jzpfygonf/
uif;wyfrS wyfpw d rf LS ;&JabmfvrG Ef iS hf 'kwyfpyd rf LS ;wpfO;D onf jyifopf jyifopfwyfwGif tMuyfESifhtxuft&m&Sdrsm;om jyifopf
wyfrsm;vufcsufjzifh usqHk;aMumif;? xdkwyf b&if;udkif &Jabmfzl; rsm;jzpfMuNyD; usefppfonfwdkYrSm vmtdkwdkif;&if;om; cg;vlrsdK;rsm;?
onf aygifwGifjyif;xefpGm 'Pf&m&aMumif; od&onf/ jyifopfudkvdkeDrS armf½dkudk? t,fvf*sD;&D;,m; aMu;pm;wyfom;rsm;
vmtdkawmifay:a'owdkYwGif wdkif;&if;om; ajrmifvlrsdK;rsm; yg0ifMuonf/
aexdik Mf uonf/ olwo Ykd nf olw\ Ykd &dum© udk olwpYkd m;aomuf½o Hk m uReaf wmfww Ykd yfonf qkwcf mG oGm;aom jyifopfwyfaemufoYkd
pkdufMu\/ jyifopfwyfom;rsm; vGwfajrmufa&;wyfom;rsm;u rvdkufawmhyg/ uRefawmfwkdYwyf\ rlvwm0efrSm cspfMunfa&;
qef0,fvQif a&mif;&efr&S[ d í l om ajymwwf\/ raeYu olwx Ykd rH S twGuf a&mufvmaom uReaf wmfwYkd jrefrmud, k pf m;vS,t f zGUJ tm;
qef0,f&mwGif r&Sad Mumif;ajymjcif;rSm ajym½d;k ajympOfajymonf[k AD,uferfvw G af jrmufe,fajr wdik ;f trSwf (4) Ouú| [dw k ek af rmfxH
xifcJhMu\/ þtxif rSm;avonf/ &Gm&SdopömazmufwpfOD;u yd&Yk rnfw h m0efom jzpfonf/ xkaYd Mumifyh if uReaf wmfwo Ykd nf owif;
rGefawmf&Gm&Sd jyifopfppfwyftm; oGm;owif;ydkYaomaMumifh ,ck &,l&ef pHkprf;rItenf;i,fjyKNyD; OD;wnf&mokdY csDwufcJhMuygonf/
wdkufyGJjzpf&onf/
&Jabmfzl;\pdwf"mwf
awmifxdyfajrjyefYav;wGif&Sdaeaom bGefywfcg;&Gmonf
tvGefat;ygonf/ uRefawmfwdkYu aus;&GmaumfrwD\ tdrfcef; uRefawmfwdkYonf a&SUodkYcsDwufaeygaomfvnf; pdwfurl
wGi;f wGif tdyaf eaomaMumifh tat;'Pfuu kd muG,½f akH vmuf&í dS befywfcg;wdkufyGJwGif usef&pfcJhaom &JabmfESpfa,muftwGuf
tdyaf ysmMf ujcif;jzpfygonf/ uReaf wmfwt Ykd yd af ysmaf epOfyif rGeaf wmf pdwfraumif;jzpfMu&\/ &Jabmf[kef;ESifh &Jabmf[GrfwdkYuvnf;
&GmrS opömcH&Gmom;wpfOD;u jyifopfwyfvmNyD[k owif;ay;í usq;kH oGm;aom &JabmfEpS af ,mufujkd rK§ yEf o HS N*KØ [af eMuí use&f pf
t0dkif;rcH&bJ vGwfoGm;jcif;jzpfNyD; uif;wyfESifhom awGU&jcif; cJ\
h / usnq f efjzKe;f Edik af om jyifopfwyfrS b&if;*ef;udk twGv J ukd f
jzpf\/ rd;k &GmxJrmS yif armarmESit hf yd cf siv f eG ;f í aytdyw f wfaom qGaJ omwyfom;tm; uReaf wmfww Ydk yfrS &JabmfwpfO;D uypfvu kd &f m
uRefawmfonf ,ck ayrtdyfrdí toufESifhcE¨m tdk;pm;ruGJjcif; jyifopfwyfom;\ vufjywfomG ;íom uReaf wmfwb Ykd ufu tus
jzpf&onf/ tqH;k enf;&jcif; jzpfygonf/ &Jabmfz;l twGuf 0g;awGcw k ?f xrf;pif
t0dik ;f cH&ojzifh wdu k yf t
JG v,fwiG f ajy;aygufr&Sd towfc&H vkyfNyD; xrf;cJhMu\/ uRefawmfwkdYwyfonf eHeufukd;em&DwGif
½HkrSwpfyg; tjcm;r&Sd/ befywfcg;&Gmudk xm;&pfcJhavNyD/
rxifr&Sm;xGufvmcJh? vmtdkawmifwef;BuD;awGay:wGifyif &Jabmfz;l twGuf xrf;pifrmS ppfajrjyifwiG jf zpfovdk vkyx f m;
rxifr&Sm; toufaysmuf&rnfhb0/ awG;NyD; ausmcsrf;rdyg\/ &aom xrf;pifjzpfygonf/ olt Y m; xrf;&onfh &Jabmfw\ Ykd &dum© ?
422 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 423
t0wf? vufeufponfwu Ydk kd tjcm;&Jabmfwu Ydk ulo,fay;Mu&í udk,fpm; &JabmfwD,ef;? jreffrm-cspfMunfa&;&Jabmfrsm;udk,fpm;
xkd&JabmfwdkYu ydkrdk0efav;aeMuygonf/ OD;bodef;ZHwdkYu &Jabmfzl;\ udk,fusdK;pGefYaomowådudk csD;usL;
&Jabmfzl;u ol\'Pf&monfBuD;aMumif;? aoG;xGufrsm; pum; ajymMuonf/
aeaMumif;? Mum&Snfae&awmhrnf r[kwfonfhtwlwl? olYtm; xdaYk emuf &Jabmfz;l tm; uReaf wmfww Ykd iG &f o
dS nfh taumif;qH;k
aocGifhay;&ef awmif;qdkvdkufygonf/ pm;zG,jf zpfaom tdAk mwif;udk a&aEG;ESiahf zsmyf gonf/ oMum;ryg/
]]jrefrm&JabmfawG &efol\ab;uvGwfatmif AD,uferf EdkYqDrygyg/ xdktdkAmwif;udk &Jabmfzl;tm;wdkuf\/ &Jabmfzl;onf
&JabmfawGvnf; 'kur© a&mufatmif}} [líawmif;qdak om pum; tdkAmwif;udk cyfjrefjrefaomufvdkufygonf/
um; uRefawmfwkdY\pdwfudk tvGefxdcdkufapygawmhonf/ wyfc&JG dS &Jabmftm;vH;k onf wdwq f w d af eMu\/ &Jabmfz;l \
wyfygwDaumfrwDuvnf; þpum;udk pOf;pm;Muygonf/ rdom;pktwGu?f &Jabmfz;l twGuf aMuuGaJ eMuonf/ rsu&f nfawG
uRefawmfwdkY jrefrm&Jabmfrsm;uvnf; - a0aeMuonf/ rMumrDyif &Jabmfz;l \wyfpw d rf LS ;opfonf umbdik f
]]uRefawmfwdkYudk xnfhrpOf;pm;ygeJY? aemufwdkufyGJawGU&if aoewfjzifh a&SUodx Yk u G v f monf/ &Jabmfz;l [kac:Ny;D tav;jyK\/
vnf; uReaf wmfw0Ykd ifwu kd rf mS ? uReaf wmfwaYkd wG ppfynmoifz;l Mu wyfpw d rf LS ;a[mif;rsurf eS Ef iS hf &JabmfvrG u f sq;kH cJah omaMumihf
ygw,f/ &JabmfwdkYeJY aotwl&SiftwlyJ}} [lí jyefvnfaqG;aEG; ,ckwyfpdwfrSL;onf &JabmfvGrfae&mwGif wm0efusonfh &Jabmf
ygonf/ zl;\ wyfpdwfrSL;opf jzpfygonf/ wyfpdwfrSL;opfu &Jabmfzl;[k
wyfcGJaumfrwDonf &Jabmfzl;\tajctaeudk aq;wyf ac:vdkufaomtcg &Jabmfzl;onf tm;rmeftjynfhESifh -
&JabmfESifh aqG;aEG;onf/ udk,fwdkifavhvmonf/ uRefawmfwdkYESifh - or®wBuD; [kdcsDrif; oufawmf&mausmf&Snfygap
awmifwpfvHk;jcm;ae&mwGif jyifopfwyf&Sdaeonf/ xdkYaMumifh - AD,uferf'rD u dk &ufwpfor®wEdik if H t"Ge&Yf n S yf gap [lí
olwdkYu BudK;rJhaMu;eef;ESifh owif;ydkYaomaMumifh uRefawmfwdkY a<u;aMumfvdkufonf/
vrf;udk jzwfwdkufEdkifrnfhtajctae ponfwkdYudkpOf;pm;NyD; wyfcw JG pfcv JG ;kH &Sd &Jabmfrsm;u vmtd&k aJ bmf? jrefrm&Jabmfrsm;
&Jabmfzl;u aoyg&ap[laomqE´udk wyfcGJaumfrwDu wyfrS tm;vHk; &Jabmfzl;udk tav;jyKvdkufMu\/ &Jabmfzl;u ol\
aqmif&Guf&ef vTJtyfvdkufonf/ rsufESmudk apmifESifhzHk;vdkufygonf/ wyfpdwfrSL;opfu olYtm;
uRefawmfwdkY jrefrm&Jabmfrsm;u &Jabmfzl;udk AD,uferf ay;tyfaomwm0efudk aqmif&Gufrnf[kajymvQif &Jabmfzl;u
vGwaf jrmufe,fajrodYk tygac:csiyf gaomfvnf; rjzpfEikd af wmhNy/D wnfMunfaom toHjzifh ]]aqmif&Gufyg}} [k ajymvdkuf\/
nae ESpfem&DcGJavmufwGif &moDOwkom,mvsuf&Sd\/ wyfcGJ&Sd &Jabmftm;vHk; rsuf&nfusaeMu\/ &Jabmf[Grf
ylvnf;ryl csr;f vnf;rcsr;f wyfcw JG pfcvJG ;kH wef;pDxm;onfah &SUwGif rSwpfyg; rsuf&nfrusolr&Sd/
&Jabmfz;l onf 0g;jzifjh yKvyk x f m;aom xrf;pOfwiG v f v
JS su&f o dS nf/ wyfpw d rf LS ;opfonf umbdik u f kd ycH;k ay:wGiw f ifNy;D 3 aycefY
wyfcEJG ikd if aH &;rSL;&Jabmf[ek ;f ? wyfcrJG LS ;[Gr?f AD,uferfvw G af jrmufa&; tuGmrS armif;jzKwv f u kd o f nf/ umbdik af oewfoo H nf wpfawmvH;k
wyfaygif;pku, kd pf m; &Jabmfp;kd ? AD,uferf'rD u kd &ufwpfor®wEdik if H jyefYoGm;\/ 0ef;usif&Sd aus;iSufwdkYonf vefYysHajy;MuavNyD/
424 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 425
rsuf&nfa0aeaom rsufvHk;wdkYjzifh uRefawmf&Jabmfzl;udk wufaeaom awmifrsm;rSm a&ESifha0;aeonf/ awmifrsm;udk
Munfhvkduf\/ uRefawmfuJhodkYyif &JabmfawGtm;vHk; &Jabmfzl;udk jzwfae&onf/ aeYv,fwGif &Drdk;&GmodkYa&muf\/ xdk&GmwGif
MunfhaeMurSm jzpfygonf/ eHeufpmpm;Muonf/ eHeufpm[lí [if;rsm;xrif;rsm;[lí rxif
&Jabmfzl;NcHKxm;aomapmifwGif aoG;uGufao;ao;av;udk ygESifh? qefuGJudkjyKwfxm;onfh qefjyKwfudk aomuf&ygonf/
awGU&\/ rMumrDyif aoG;uGuo f nf Bu;D íBu;D íoGm;\/ Mumawmh 0atmifaomuf&jcif; r[kwfyg/ uRefawmfwdkYwGif &du©mjywfvkvk
aoG;uGufBuD;onfudk rawGU&awmhyg/ uRefawmfhrsufvHk;wGif tajctaeyif jzpfaeygonf/
rsuf&nfrsm;zHk;aeí jzpfygonf/ nae av;em&Dausmfaomtcg a[Gwmvif;&GmodkYa&mufNyD;
rMumrDyif AD,uferfESifhvmtdk&Jabmf? jrefrm&JabmfwdkYonf qefjyKwfaomufMu\/ qefjyKwfaomuf&if; tjyefwGifþvrf;rS
rdrwd EYkd ikd if t
H vHrsm;udk &Jabmfz;l \ud, k af y:wGif vTr;f vdu
k Mf uonf/ rjyef&ef aqG;aEG;Muonf/ rGefrdk;? rGefqif;&Gmrsm;bufrSoGm;vQif
tcsdefum; oHk;em&D rdepf 40 ausmfavmufyif jzpfonf/ xdik ;f bufoYkd ydek ;D \/ odaYk omf xkad e&mrsm;bufwiG f jyifopfwyfrsm;
pmESihfa&;vdkufwmom Mumonf/ þtjzpfuav;um; &SdaomaMumifh ab;uif;rnfxifonf/ þc&D;Murf;udk a&G;cJhMu
rMumvdkufyg/ aomfvnf; þc&D;uvnf; vrf;Murf;ovdk ab;uvnf;ruif;yg/
uRefawmfwdkYwyfonf &Jabmfzl;udkxm;&pfNyD; a&SUodkY csDwuf vGecf ahJ om&ufuyifvQif uReaf wmfwu Ykd v
kd u
kd yf aYkd om &Jabmfo;kH OD;
Mu&ygonf/ tm;vHk; wdwfqdwfvsuf/ usqHk;cJh&ayNyD/
uRefawmfwkdYonf &Jabmfzl;tm; awmifxdyfay:wGif jr§KyfESH 'DawmifjrifBh u;D awGEiS hf uReaf wmfwYkd b,fvakd &pufawG &Sad e
oN*KØ [x f m;cJNh y;D xdak wmifwef;ay:rSqif;cJ&h m wpfem&DcefMY umvQif
onfrod/ azazmf0g&Dv 12 &ufaeYwGif awmifjrifhBuD;wpfvHk;udk
awmifatmufodkY a&mufcJhMu\/ xdkae&mwGif cPem;? naepm
wuf&jyefonf/ awmifBuD;udkwufvmNyD; aemufwpfvHk; eHeuf
pm;NyD; awmifwpfawmifukd xyfwufMujyefonf/ n&Spfem&DcGJcefY
ig;em&Davmufrw S uf&m ud;k em&DavmufrS awmifxyd o f aYkd &muf\/
wGif awmifxdyfokdY a&mufMu\/ xdkwGif ntdyf&yfem;Muygonf/
xdak wmifBu;D rS qif;aomtcgwGif eHeufu;kd em&Dcu JG pwifqif;Mu&m
xdkawmifxdyfwGif tdyfMuaomfvnf; uRefawmfwdkYonf
[dbk ufawmifxyd w f iG f use&f pfcahJ om &Jabmfz;l ukrd arhEikd ?f olo
Y wåd aeY 11 em&D 15 rdepfrS awmifajcodkYa&mufonf[lí udkoef;u
ukd cs;D usL;írukeaf tmif cs;D usL;aerdonf/ pum;jzifh rajymEdik Mf u? ajym\/ uRefawmfawmh olYvdk em&Dudk rSwfírxm;Edkifawmh/
tm;vHk; wdwfqdwfNidrfoufvsuf/ aemufxyfwuf&aom awmifjrifhBuD;wpfvHk;\ xdyfrSMunfh
vdu k af omf uReaf wmfw\ Ykd a&SUwGif AD,uferfEikd if \ H 'kw, d tjrifq h ;kH
wufírqHk;aygifAD,uferfawmif awmifwef;Bu;D u uefv Y efBY u;D cHaeygawmhonf/ b,fuMkd unfMh unfh
azazmf0g&Dv 27 &ufaeYwGif uRefawmfwkdYonf eHeuf awmifawGu jrifrqHk;? wufvdkYyJrukefEdkif? wufvdkYrukefEdkifaom
ig;em&DrSpNyD; c&D;xGufMuonf/ awmifawGyJ wufae&onf/ awmifaygif; 16 vHk;udk wufNyD;aomf uRefawmfwdkYonf ajrmif
armuarm\/ odaYk omf a&yif 0atmifraomuf&ao;/ uReaf wmfwYkd vlrsdK;rsm; pkdufysdK;xm;aom bdef;cif;udka&mufoGm;onf/ bdef;yif
426 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 427
wdkYudk uRefawmf yxrqHk;jrifzl;jcif;jzpfonf/ bdef;yGifhrsm;uvnf; aemifrS uReaf wmfwu Ykd dk tBuKd axmufxm;olawG[k od&í &Tiv f ef;
tvGefvSygonf/ xkdrSwpfzef uRefawmfwdkYonf jrihfvnf;jrifh oGm;Muonf/ wyfcrJG LS ;[Gru f xd&k aJ bmfEiS hf uReaf wmfwuYdk kd rdwqf uf
eH&Hrsm;uvnf; acsmusdaeaom awmifBuD;wpfvHk;udk wuf&jyef ay;\/ tqdyk g&Jabmfonf uDwef&mG rSvmjcif;jzpfNy;D uDwef&mG onf
onf/ nae ajcmufem&DccJG efwY iG f a[Gu&GmokaYd &mufMu\/ xd&k mG rSm uReaf wmfwaYkd &mufonfah e&mrS ESpef m&Dc&D;om&SNd y;D 'kw, d wyf&if;rSL;
AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiH tpkd;&vufatmufcH&Gmjzpf onf oufuDwefaus;&GmrS apmifhBudKaeaMumif; od&ygonf/
onf/ xkd&Gm&Sd &GmaumfrwD'kwd,Ouú|tdrfwGif xrif;pm;Mu uReaf wmfwYkd acsmif;awGukd rjzwf&awmhyg/ wa0ga0g jrnfoH
ygonf/ jzifhpD;aeonfh acsmif;ab;vrf;rS at;aq;pGm avQmufcJhMuyg
15 &ufc&D; NyD;avaomf awmhonf/
rGef;wnfhavmufwGif oufuDuef&GmokdY a&muf\/
azazmf0g&Dv 29 &ufaeYwGif uRefawmfwdkY eHeufydkif;wGif
xdk&Gmonf awmifajcwGif wnfaqmufxm;NyD; tdrfajc 100
pwifc&D;xGufMuonf/ awmifwef;BuD;rsm; r[kwfyg/ ajrjyefY
ausmfcefY&Sdaom vmtdk&Gmjzpfonf/ xdk&GmrS AD,uferfEdkifiHodkY
r[kwfaomfvnf; awmifay:vdk c&D;Murf;r[kwfyg/ vrf;ab;
a&muf&ef 12 rdkifcefY a0;onf/
0J,mwGif yGiahf eaom yef;vSvu S av;rsm;udMk unfNh y;D uReaf wmfwYkd
xdk&GmwGif AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmf wyf&if;
csDwufcJhMuonf/ nae ig;em&DcefYwGif a&S;&GmodkYa&muf\/
rwfv wpf&ufaeYwGif vrf;uRrf;aom &JabmfAif;u ]]'DaeY wpf&if;rS 'kw, d wyf&if;rSL;ESiahf wGUMu\/ olonf u&maumifNrKd U
AD,uferfudka&mufr,f}} [kajymí wyfzGJUyg&JabmfwdkY &Tifvef; wGif XmecsKyfvkyfxm;onfh wyf&if;rS ar*smx&efauG; jzpfonf/
wuf<uaeMuonf/ wpfOD;udkwpfOD; tjyeftvSef tav;jyKEIwfqufNyD; tqmajy
rwfv wpf&ufaeY eHeufudk;em&DcefYwGif c&D;xGufcJh&m a&pD; vdar®mfoD; auR;ygonf/ vdar®mfoD;rsm;udk wyfom;rsm;tm;vnf;
oefaomacsmif;rsm;? aygifv,favmufxdeufaom acsmif;rsm;udk a0ay;NyD; uRefawmfwdkYu jrufcif;jyifwGifxdkif&if; ar*smauG;ESifh
jzwfMu&\/ wyfzJGU0ifwdkif; cg;atmufydkif;&TJaeonf/ a&xJwGif pum;ajymMuygonf/
ESpfaygif;rsm;pGm&SdcJhaom ausmufwHk;wdkY a&n§djzifh acsmusdae&m ar*smauG;onf AD,uferfvw G af jrmufa&;twGuf wdu k af e&
wufrdol? owdrxm;rdolwdkY Akdif;ceJvJawmh\/ wpfudk,fvHk;pdk? aomfvnf; ywf0ef;usifudk avhvmrIrjywfay/ uRefawmfwdkYESifh
vG,yf ;kd xm;onfh txkyaf wGp?kd vJoul Mkd unfNh y;D &,faeqJ ud,
k w
f ikd yf g pwifpum;ajymuwnf;uyif vD'dkvrf;taMumif;udk ar;\/
vJawmh\/ wyfcGJwpfcGJvHk; 0dkif;&,fMuawmh\/ jrefrmESifhw½kwfwdkYe,f\ e,fpyft½IyftaxG;&dS^r&Sd odcsifae\/
þodYk aysmaf ysmyf g;yg;oGm;aeMupOfyif awmvrf;&Sd AD,uferf vD'v kd rf;onf tar&duefEiS yhf wfoufjcif; &Sad o;ovm;pwmawG
vGwfajrmufa&;wyfrawmf ,leDazmif;0wfxm;onfh &Jabmf ar;\/ uReaf wmfwt Ykd zGUJ rS OD;bode;f ZHuacgif;aqmifNy;D vD'v dk rf;
ajcmufO;D udk awGU&onf/ yxrwGif oHo,jzifMh unfrh Md uaomfvnf; onf ppftwGif;uazmufcJh\/ ,ck toHk;jyKrIenf;oGm;NyD; ppfa&;
428 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 429
toHk;jyKjcif;r[kwfawmhbJ e,fpyfa'oaeolwdkYom oHk;aMumif;? onf u&maumif;NrdKUudk ESpfydkif;jzwfxm;\/ 15 rdepfcefY jrpfudk
w½kwfjrefrme,f pyfta&;tcif;vnf; BuD;BuD;us,fus,fr&Sdyg ul;wdkYESifhul;NyD;aomtcg uRefawmfwkdYwnf;cdkrnfh wkdufykav;odkY
aMumif; &Sif;jyonf/ a&mufoGm;\/ &moDOwkuat;pdrfhpdrfh? odkYaomf uRefawmfwdkY
udvk ekd b
D 0rS vGwaf jrmufcohJ nfrmS Zefe0g&Dv av;&ufaeYrS ud,k w
f ikd f 15 &ufwikd w
f idk f jzwfausmcf phJ Of 0wfcahJ omt0wfwrYkd mS
jzpfaMumif;vnf; ajymjyonf/ udkoef;u vGwfvyfa&;&NyD; aya&aeaomaMumifh jrpfurf;wGif t0wfawGavQmf\/ jrpfa&udk
15 &ufrSm c&D;xGufcJhaMumif;ajym&m ar*smauG;u AD,uferf tm;yg;w&csdK;Mu\/ acgif;avQmfMu\/ NyD;awmh acgif;vdrf;qDarT;
vGwfajrmufa&;e,fajrodkY uRefawmfwdkY jrefrmcspfMunfa&;rpf&Sif udk vdrf;Mu\/ wpfudk,fvHk;oefY&Sif;NyD; arT;oGm;onf/ pdwfvnf;
tzGJUa&mufvmí olwdkY tvGef0rf;ajrmufaeMuonf/ awm MunfvifoGm;avonf/ rMumrD &JabmfwD,ef;ESifh&Jabmfpdk;u
twefwef? awmiftxyfxyfudkjzwfNyD; vmcJholwdkYudk vIdufvSJpGm ]]u&maumif;bufurf;ul;Ny;D aumfzaD omuf&atmif? NrKd UxJvnf;
BudKqdkaMumif; ajymMuonf/ avQmufMunfh&if;aygh}} [kac:aomaMumifh uRefawmfwdkYonf
uRefawmfwdkYonf oufuDwef&GmrS ua&maumif;wyfNrdKUodkY pdwfMunfvif&TifyspGmjzifh NrdKUbufurf;okdY ul;cJhMuygonf/
oGm;&mwGif armfawmfum;ESifhoGm;&\/ xkdarmfawmfum;rSm
aqG;aEG;yGJrsm;? xrif;pm;yGJrsm;
"mwfaiGUudv k nf;roH;k ? "mwfqu
D v kd nf;roH;k bJ oGm;onf/ xl;jcm;pGm
rD;aoG;ESit hf oH;k jyKaom um;jzpfonf/ uReaf wmfwt Ykd zdYk yxrOD;qH;k naeapmif;wGif wpfzufurf;okdYul;NyD; aumfzDaomufMu\/
Mum;zl;aomum;? jrifzl;aomum;? pD;zl;aomum;? rD;aoG;ESifh aumfzDrSm aumfzDrIefYESifhoMum;omygonf/ EdkYrygyg/ aumfzD
armif;aomum;jzpfyg\/ uReaf wmfwu Ykd m;ay:wGif vmtkrd if;om;Bu;D aomuf&if; uReaf wmfw\ Ykd toufawGukd ar;Mu\/ OD;bode;f ZHu
ok0PÖz;l rm;aqmifonfh vmtd&k aJ bmfrsm;? &Jabmfw, D ef;? &Jabmfp;kd ? 36 ESpf? Adkvfbkef;atmifu 24 ESpf? uRefawmfESifhudkoef;u 22
&JabmfAif;wdkY ygvmMuonf/ uRefawmfwdkYtm; rJacgifjrpfurf;rS ESpf[kajym&\/ wyf&if;½Hk;wGif uRefawmfwdkYonf ar*smauG;?
oufuDweftxdydkYay;aom EdkifiHa&;rSL;&Jabmf[kef;? wyfcGJrSL; uyÜwed af [mifwEYkd iS ahf qG;aEG;Mu\/ uReaf wmfu NAw
d o
d QawmfveS af &;
&Jabmf[GrfESifh wyfcGJwpfcGJvHk; oufuDwefwifwGif usef&pfcJhaom taMumif;? ukdbkef;atmifu zufqpfawmfvSefa&;taMumif;?
aMumifh uRefawmfwdkYESifhudkoef;u olwdkYtaMumif;ar;vQif &Jabmf ukdoef;u AD,uferfvlxkvGwfajrmufa&; wdkufyGJay:xifjrifcsuf
ar*smauG;u- wdkYudk aqG;aEG;wifjyonf/ OD;bodef;ZHu EdkifiHordkif;rsm;ESifh
]] pdwfrylygeJY olwdkY aemufwpfokwftvmrSm ygvmMur,f}} pyfvsO;f Ny;D taxGaxGjzpfay:Edik rf nfh tvm;tvmudk aqG;aEG;\/
[kajymygonf/ uRefawmfwdkYonf u&maumif;NrdKUodkY aeYESpfem&D xdknaeapmif;rSmyif uDwifwGifusefcJhonfh uRefawmfwdkYudk
cGJcgeD;wGif a&mufoGm;ygonf/ BudKqdkcJhaomwyf jyefa&mufvmonf/ NrdKUvlxku aomif;aomif;
uRefawmfwdkY u&maumif;NrdKUwGif wnf;&rnfhae&mrSm jzjz BudKqdkMu\/ uRefawmfwdkYu jrpfudkul;qJrdkY ul;wdkYavSay:rS
uRefawmfwdkYxdkifae&m wpfzufurf;wGif &Sdygonf/ jrpfwpfpif; vufjyatmf[pf BudKqdkMu&awmhonf/
430 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 431
naeapmif ; wG i f u&maumif ; wyf & if ; rS Ed k i f i H a &;rS L ; jzwfoef;vmcJh&onfh ESpf 100 twGif; tepfemcHcJh&onfh cg;oD;
ar*smAif;u uReaf wmfwYdk jrefrm&Jabmfrsm;ESiv hf mtd&k aJ bmfrsm;udk aom tawGUtBuHKrsm;udk jyefvnfaqG;aEG;\/ vGwfvyfa&;c&D;
npmpm;yGjJ zifh wnfcif;{nfch yH gonf/ ar*smx&efauG;u ppfajrjyif twGuf uRefawmfwdkYacgif;aqmif AdkvfcsKyfatmifqef;tygt0if
ESifh eD;aomae&mwGif usif;y&onfh npmpm;yGJjzpfí oifhovdk acgif;aqmifBuD;rsm;\ tm;xkwfBudK;yrf;rIwdkYudkvnf;aumif;?
pDpOf&aomaMumifh cGifhvTwfyg[kajymygonf/ odkYaomf olwdkY\ vli,fxkuvnf; nDnmjzjzyg0ifcJhívnf;aumif;? wdkif;&if;om;
xrif;yGJrSm '&,fom;? orifom;? 0ufom;? MuufOaMumf? a&Tz½Hk tm;vH;k \ pkpnf;nDñw G rf aI Mumifh vGwv f yfa&;&yHu k v
kd nf;aumif;
oD;[if;? pdr;f pm;Ojzifah Mumfxm;aom taMumfpojzifh pHv k yS g onf/ jyefvnfaqG;aEG;jyygonf/
t&nfaomuf[if;vnf; yg\/ u&maumif;rSm&SdpOf uRefawmfwkdYtm;vkdufydkYonfh wyfrS
xdpk m;yGw
J iG f AD,uferfu*kd syefwo Ykd rd ;f ,lNy;D qkwcf mG oGm;pOfu usq;kH cJoh nfh &JabmftwGu?f &Jabmfz;l wdt Yk wGuf *kPjf yKyu JG si;f y&m
usefcJhaom *syeftrsdK;om;wpfa,muf yg0ifygonf/ olonf odkY uRefawmfwdkY wufa&mufcJhao;\/ xdkyGJwGif uRefawmfwdkYtm;
AD,uferfEdkifiHom;tjzpf cH,lxm;NyD; AD,uferfvGwfajrmufa&; wm0ef,lydkYay;ol &JabmfwD,ef;u bGefywfcg;wdkufyGJtaMumif;?
wyfrawmfwGif tBuHay;tjzpf wm0efxrf;aeoljzpfygonf/ &Jabmfzl;\ &Jabmfpdwf"mwfwdkYudkajymoGm;&m wufa&mufol
udkbkef;atmifu *syefudkawmfvSef&mwGif *syefvlrsdK;udkrkef;í &JabmfrwdYk rsu&f nfus&onfxd tajymaumif;aom &Jabmfw, D ef;
rvdkvm;ír[kwf? ppf0g' zufqpf0g'udkusifhoHk;í awmfvSef tjzpf uRefawmfwkdYawGU&onf/
&aMumif; &Sif;jy\/ uRefawmfwdkYu u&maumif;rSxGufaomtcg avbdk&Gm?
ukefwGrf&GmwdkYudkjzwfNyD; Zl;0g;&GmodkYa&mufygonf/ Zl;0g;&GmwGif
uRef a wmf u J h o d k Y y if r*F v m'H k A d k v f o if w ef ; wuf c J h o l
ntdyfNyD;aemufaeYwGif 'lvHkodkYoGm;&ef pGefumjrpfwGif;wGif qdkuf
udbk ek ;f atmifu oifwef;q&mwd\ Yk &ufpufyu kH akd jym\/ ,ifawG
uyfxm;onfh avSBu;D wpfp;D ay:odYk uReaf wmfww Ykd uf&\/ avSu
aygí Adkvfavmif;wpfa,muf ,ifaumifb,favmufowfay;&
tawmfBu;D onf? avSp;D &if; urf;bufoaYkd i;cJ\ h // us,0f ef;aom
rnf[t k rdex
Yf w k yf ?kH tcsKd UAdv
k af vmif;rsm;u owfrw S ,f ifaumifa& v,fuiG ;f rsm; pdu k xf m;onfph yg;cif;rsm; *syefacwfu þywf0ef;usif
r&ojzifh ydk&olxHrS0,f&yHk? tcsdKUu xrif;aphESifhjymudka&mNyD; wGif ,ckuo hJ rYdk pdu
k Ef ikd í
f tiwfab;BuKH c&hJ \/ vlrsm;aocJ&h \[k
,ifaumiftjzpf wifjyyHak wGajymjy\/ uReaf wmfuvnf; 0ifajym odc&hJ m ,cktcg pyg;cif;rsm;udMk unfNh y;D þae&mwGif pyg;cif;rsm;
ygonf/ vmtdk&Jabmf? AD,uferf&Jabmfrsm; w0g;0g; w[m;[m; &SdNyD/ tiwfab;awGUp&mrvdk[lí awG;aerd\/ nckepfem&DcefY
&,fMu\/ wGif avSonf 'lvHkqdyfurf;udk qdkufyg\/
uRefawmfwdkYonf AD,uferf&JabmfawGESifhomru vmtdk uRefawmfwdkYtm; BudKqkdolrsm;wGif 'lvHkwyf&if;BuD;jyKvkyf
&Jabmfrsm;ESiv hf nf; aqG;aEG;Muygonf/ vmtd&k aJ bmfrsm;uvnf; xm;aom AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmf wyf&if;BuD;
olwdkY\ EdkifiHa&;ordkif;tusOf;csKyf? vuf&SdawmfvSefa&; tawGY wpf&if;rS EdkifiHa&;rSL;BuD; x&efAefauG;ESifh vGwfajrmufa&;wyfrS
tBuHKrsm;udk aqG;aEG;\/ uRefawmfwdkYuvnf; uRefawmfwdkYEdkifiH ud, k pf m;vS,rf sm; vlxv k wl ef;pm; tzGUJ 0ifu,kd pf m;vS,rf sm; yg0if
432 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 433
onf/ xkrd w S pfqifh 'lvrkH S av;rdik af 0;aom wyf&if;Bu;D XmecsKyo f Ydk rsm;udkvnf; uRefawmfwdkYEdkifiH\ EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;
nwGif;yif xGufcJhMu\/ ntdyfMuonf/ tajctaersm;udk ajym&\/ olwdkYudkvnf; jyefar;Muygonf/
eHeufyikd ;f wGif 'lvw kH yf&if;Bu;D Edik if aH &;rSL; ume,fx&efAefauG;? xdkpOfu AD,uferfajrmufydkif;wGif ppfwdkif;rSwf 1-2-3-10-
wyf&if;BuD;wyfrSL; ume,fvDcefcdkifwkdYyg yg0ifaom wyf&if;BuD; 11-12 wkdYyg0ifNyD; AD,uferftv,fydkif;wGif ppfwdkif;trSwf
avhusifhcef;vkyfaeonfudk vSnfhvnfMunfhcGifh&ygonf/ 4-5-6-13 wdkY&Sdygonf/ AD,uferfawmifydkif;wGif ppfwdkif;trSwf
AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfawmfwGif wpfae&mu puf 7-8-9 wkdY &Sdaeygonf/ uRefawmfwdkYonf 'lvHkrS ppfwdkif;trSwf
aoewfjzifhwkdufyGJ0ifyHk avhusifhpOf? wpfae&mu pdefajymif;wyf (4) okdYoGm;&efjzpfonf/ ppfwdkif;trSwf (4) e,fajrwGif attef
wdkufyGJ? wpfae&mu wifhum;ypfumulwyfwdkufyGJ? wpfae&mwGif e,fonf or®w[dkcsDrif; zGm;jrif&mZmwde,fajr jzpfygonf/
tedrfhysHav,mOfypf puftajrmufwdkufyGJwdkYudk avhusihfaeMu
uReaf wmfwo Ykd nf wyf&if;Bu;D (4) rS 'lvNkH rKd UxJoYdk a&mufcMhJ u
onf/ uRefawmfwdkY pdwf0ifpm;pGmMunfhaerd\/
onf/ xdkpOfu OD;bodef;ZH? &JabmfwD,ef;? &JabmfauG;wdkY
uReaf wmfwo Ykd nf bmZlumwyfpk ae&m,ly?kH &efo\ l wifuh m;
rnfrQuGma0;ygu rnfokdYypf&rnf ponfwdkUudk tao;pdwfjyMu aeraumif;aomaMumifh 'lvpkH pfXmecsKyjf yifxm;onfh jyifopftpm
MunfhMuonf/ vGwfvyfNyD;p uRefawmfwdkY\ ArmhwyfrawmfwGif npmpm;yGJudk rwufEdkifMuawmhyg/ uRefawmfwdkYrSm npmpm;NyD;
xdkpOfu bmZlumr&Sdao;yg/ bmZlumwyfpkrSL;u- aemufaitefe,f trsdK;orD;udk,fpm;vS,ftzGJUu vma&muf
]]'DpuftajrmufawG[m tar&duefvkyf tvwfpm; AHk;BuJ aqG;aEG;ojzifh jrefrmtrsdK;orD;rsm; usm;r wef;wltcGifhta&;
av,mOfysHwpfpif;udk ypfcsvdkY&wmaygh? 'gudk uRefawmfwdkY &MuyH?k zufqpfawmfveS af &;wGif trsKd ;orD;rsm; yg0ifwu dk yf 0JG ifcyhJ kH
AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmf ppfvufeufypönf;Xmeu wdkYudk jyefaqG;aEG;jy&onf/ xdkYjyif jrefrmhvlYabmifwGif rdcif\
jyKjyifxm;wmyg/ edrfhedrfhysHNyD; pufaoewfeJYypfwJh av,mOfysHudk tcef;u@udk tav;teufxm;yHt k aMumif; ,Ofaus;rIxed ;f odr;f
ypfzdkY}} [kajymygonf/ aom jrefrmtrsdK;orD;rsm;taMumif;udkvnf; aqG;aEG;&ygonf/
uReaf wmfEiS u hf b
kd ek ;f atmifwu Ykd vnf; uReaf wmfwaYkd wGwufchJ uReaf wmfwYkd aqG;aEG;yGrJ sm; qufaeonf/ vli,ftzGUJ ? v,forl
aom Adkvfoifwef;? bDtdkifat? bD'DatpNyD; wyfrawmfordkif;? rsm;tzJGU? ppfonf&Jabmfrdcifrsm;tzGJU? tvkyform;tzGJUpojzifh
zufqpfudkawmfvSefpOfu olwdkYvufeufawGtoHk;csMu&yHkwdkYudk pHkvSonf/ 'lvHkonf rsdK;cspfpdwfxufoefaom a'ojzpfonf/
avhusifha&;uGif;udk Munfh&if; ajymMu\/ wyf&if;BuD; (4) twGuf aoewfpuf½Hk? vufypfAHk;puf½Hk ponfh
wyf&if;BuD;odkY a&mufaomtcgwGif wyf&if;BuD;rS wyfcGJ vufeufpuf½rkH sm;? armfawmf,mOfjyifpuf½t kH jyif aq;xkwo f nfh
tvdkufxkwfa0aom owif;pmrsm;? ol&Jaumif;bGJU& &Jabmfrsm; puf½?kH xk;d aq;? aq;xd;k tyfygxkwaf om puf½t kH m;vH;k onf &efol
a&;aom aqmif;yg;rsm;? EdkifiHa&;oabmw&m;? ynmay;oabm
xHrS&aom ta[mif;tysufwdkYudk avhvmNyD;jzpfonf/ topf
w&m;yg aqmif;yg;rsm;udk ume,fx&efAefauG;u jy&if;&Sif;jyyg
xkwfvkyfonf/ xyfrHavhvm wDxGifMuonf/
onf/ xdkYjyif 'Drdku&ufwpfygwD c&dkifowif;pmrS owif;axmuf
434 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 435
v,forl rsm;tzGUJ ? wyfrawmfppfonfrsm;? rdciftzGUJ rsm;tm; &onfh jrpfawGudkvnf; BuHKcJhygonf/ xif;rD;aoG;ESifh armif;aom
uRefawmfwkdY awmfvSefa&;umvu uRefawmfwkdY jrefrmtrsdK;orD; um;udkvnf; pD;cJhzl;ygNyD/
wdkY\ulnDyHk? tysdKav;wpfOD;u Armhwyfrawmfom;wpfa,muf odkYaomf tvGefawGUcsifaom AD,uferf'Drdku&ufwpfor®w
tm; oltdyf&mwGif olYvifyg[kajymNyD; &efolYab;rSumuG,fcJhyHk? EdkifiH or®wBuD;[dkcsDrif;ESifhawmh rawGUcJh&yg/
wyfrawmfom;wdkYuvnf; a&muf&mtdrfwGif tdrfom;wpfOD;vdk or®wBuD;u uRefawmfwdkY jrefrmcspfMunfa&;rpf&Sifudk
a&cyfxif;cGJvkyfyHkawGudk ajymjy\/ olYxHokdYvm&ef zdwfac:pmydkYvdkufygaomfvnf; uRefawmfwdkYjyef&
ppfonf&Jabmfrdcifrsm;rSm tHhMoauseyf[ef jyaeMu\/ rnf&h ufrmS tvGeyf ifaemufusaomaMumifh tv,fajrmufyikd ;f odYk
uReaf wmfwt Ykd m; olwt Ykd rd o
f vYkd u
dk v
f nf&ef zdw\ f / vdar®mo f ;D rsm; jyefroGm;vdkawmhyg/
vmydkY\/ jrefrmEdkifiHrS awmifaygif;rsm;pGmudk ajcvsifausmfjzwf odkYjzifhyif 'lvHkwyf&if;BuD; (4) rS 1948 ckESpf? rwfv 14
cJhNyD; olwdkY\ vGwfajrmufa&;wdkufyGJtm; tm;ay;&efvmcJhaom &ufaeYwGif jyefvnfxGufcGmcJhygawmhonf/ rxGufcGmrD "mwfyHk
uRefawmfwkdYtm; aus;Zl;wifaMumif; wlvkdom;vdk cifrifaMumif; awG ½du k Mf u? atmfwadk wGa&;ay;Mu? vufqEJG w I qf ufí tm;r&Edik ?f
ajymMuygonf/ ume,fx&efAefauG;u aemufwpfacgufvm&ef zdwfouJhokdY
uRef a wmf w d k Y o nf AD , uf e rf ' D r d k u &uf w pf o r® w Ed k i f i H uRefawmfwdkYuvnf; jrefrmEdkifiHodkYvm&ef zdwfMuygonf/ &Jabmf
wyfrawmfwyf&if;BuD;XmecsKyfokdY a&mufNyD;onfupí BudKqdk wD,ef;? &Jabmfabmif;wdkYudkvnf; zdwfygonf/
xrif;pm;yGJ? {nfhcHrdwfqufxrif;pm;yGJ? aqG;aEG;yGJ? aqG;aEG;yGJ tjyefc&D;wGif tvmwkef;uxuf oufomaomvrf;udk
qdk&mwGif AD,uferfvGwfajrmufa&;wyfrawmfrS &Jabmfrsm;ESifh a&G;MuaomaMumifh uRefawmfwdkY pufbD;pD;NyD;jyefcJh&m oef0SmrS
oabmw&m;a&;aqG;aEG;yGrJ sm;? a&SUtvm;tvmrsm;? udv k ekd jD zpfchJ rwfv 20 &ufaeYxGufcJh&m vmtdke,fpyf 'lvHkokdYrwfv 23
&ufaeYwGifa&mufygonf/ xdkrSwpfqifh awmawmifc&D;udk pwif
onfhEdkifiHrsm;jzpfí vufatmufcHb0 zdESdyfcH&yHkrsm;? EdkifiH\
cJ&h jyefonf/ vrf;wGif uRwaf ygif;ajrmufrsm;pGmaygaom awmvrf;
a&S;acwfordkif;rsm; bmom&yfrsdK;pHkyg\/ aqG;aEG;Muaom tzGJU
c&D;udjk zwf&\/ wvef;vef;uRwu f dk uReaf wmfaMumufvyS gonf/
tpnf;rsm;rSmvnf; vli,ftzJGU? trsdK;orD;tzGJU? tdrf&Sifrrsm;?
ajcudak qmifeh if;Ny;D uRwu f akd &Smifyg\/ r&yg/ udo k ef;u uReaf wmfu h kd
v,folrrsm;tzJGU? wyfrawmfom;rdcifrsm;tzGJUESifh tzGJUaygif;pHk
uRwrf wG,&f ef aq;&GuBf u;D a&ESihf abmif;bDzed yfwu Ykd ykd w
G af y;\/
ygonf/ tauR;tarG;awGvnf; rsm;ygonf/ oDcsif;qdkjyMu?
qm;a&ESifhyGwfay;ygaomfvnf; armifrif;BuD;om; uRwfwdkYum;
yHak jymjyMu? ud, k uf vnf; jyefajym&ESiv hf yk &f if;yif uReaf wmfw\ Ykd
cGmxkwv f u dk ?f jyefwufvudk Ef iS hf uReaf wmhrf mS uRwu f kd aMumufveG ;f í
tjyefc&D;twGufvnf; pDpOf&ygonf/
nawmif rtdyf&JcJhyg/ rtdyfcJhyg/
uRefawmfwkdYonf vmtdkawmifwef;rsm;? AD,uferf awmif uRefawmfwdkY\ &nfrSef;csufrSm oBuFefrD &efukefjyefa&muf
wef;rsm;udjk zwfum? pkeo f nft h &yfwiG pf ek ?f qefonft h &yfwiG q f ef &ef j zpf y gaomf v nf ; {NyD v 13 &uf a eY w G i f r S aemif c d k i f \
436 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 437
wpfzufurf; vmtdk&GmodkYa&mufygonf/ reufjzefyJ oBuFef yxrqH;k ypdzw d o
f rk'&´ murf;ajcodYk a&muf&jcif;ESihf ypdzw d af &udk
tusaeYjzpfNyD; oBuFeftMuwfaeY aemifcdkifrS tl'HkodkY um;pD;oGm; csdK;&onfjzpfojzifh MunfEl;rdygonf/
Mu\/ tl'HkrS &xm;pD;NyD; befaumufodkYoGm;Mu\/ xd k a wmtk y f u av;wG i f at;at;aq;aq;em;ae&if ;
befaumufum; uRefawmfwdkY c&D;qHk;jzpfygNyD/ trdEdkifiH\ uRefawmfwdkYoGm;cJhonhf c&D;pOftaMumif;udk jyefawG;rdaomtcg
wm0eft& awmifjrihfaygif;rsm;pGm acsmif;awGjrpfawG awmtkyf uRefawmfwdkYwGif todtjrifawG wdk;vmonf[kcH,lrdygonf/
BuD;awGudk jzwfoef;oGm;cJhNyD;cJhNyD/ uRefawmf befaumufodkY AD,uferfEdkifiHudk jyifopfe,fcsJUwdkYu ESpf 80 tkyfpdk;cJh\/
a&mufjcif;onf jrefrmEdkifiHodkYa&mufjcif;[k rSwfxm;vdkufonf/ xdktcsdefu AD,uferfEdkifiH\ oH,Zmwrsm;udk jyifopft&if;&Sif
1948 ckESpf? Zefe0g&Dv av;&ufaeYu þc&D;udkxGufcGm&ef
wdkYuom xkwf,loHk;pGJNyD; BuD;yGm;cJh\/ AD,uferfEkdifiH\ BuD;yGm;
wm0efay;cH&NyD; vGwfvyfa&;atmifyGJrS rqifETJEdkifbJ 15 &uf
wdk;wufa&;udk vkyfay;cJhjcif; r&SdcJhoavmufjzpf\/
tMumwGif c&D;xGufcJh&aom uRefawmfwdkY\c&D;taMumif;udk
&Jabmfuo kd ef;u rSww f rf;a&;cJ\h / tjynft h pHu k m; ol\rSww f rf; AD,uferfqif;&Jom;wdkYonf qif;&JNrJ qif;&Jvsufom&Sd\/
wGif zwfMu&rnfjzpfonf/ 0efxrf;jzpfaom AD,uferfjynfolwdkYonf &mxl;BuD;rsm;r&Edkif
þc&D;twGuf uRefawmf\tjrifcHpm;csufwdkY yg&Sdygonf/ Muay/ jyifopftyk cf sKyo f w l u Ykd zGUJ pnf;ay;aom AD,uferfwyfwiG f
tqdyk gtcsuw f rYkd mS 1948 ckEpS ?f {Nyv
D 13 &ufaeYwiG f uReaf wmf AD,uferftrsdK;om;wdkYonf t&m&SdjzpfcGifhr&SdMuay/ tjrifhqHk;
wdkYonf xdkif;EdkifiHydkif aemifcdkifNrdKU\wpfzufurf; vmtdkEdkifiHydkif tm;jzifh t&mcHAdkvftqifhom &EdkifcJh\/ >cif;csuftm;jzifh
&Gmuav;wpf&Gmab;&Sd awmtkyftwGif;odkY a&mufaeMuygonf/ tenf;i,faomt&m&Sd jzpfMuonf/
aemifcikd o f u Ykd ;l &ef rJacgifjrpfukd jzwf&rnfjzpf&m t&dyt f jcnfMunfNh y;D 'kw, d urÇmppftwGi;f wGif *syefwu Ykd AD,uferfukd odr;f vdu k f
awmtkyftwGif;wGif tyef;ajz&if; ul;Edkifrnfhtcsdefudk apmifhae Mu\/ [kdcsDrif;acgif;aqmifaom uGefjrLepfvdkvm;olwdkYonf
Muygonf/ uRefawmfwdkY&Sdaeaomfvnf; vmtdkvli,fwdkYonf *syefwdkYtm; qefYusifwdkufcdkufMu&mwGif uGefjrLepf[laom0g'udk
avaoewfjzifh iSuyf pfaeMu\/ uReaf wmfwu Ykd o
hJ Ydk vmtk?d AD,uferf tzGUJ tpnf;trnfukd a&SUwef;odrYk wifbJ AD,uferfvw G af jrmufa&;
vGwfajrmufa&;wyfrawmfom;wdkYudk *½krpdkufMu/ olwdkYtvkyf trsdK;om;tzGJUcsKyf twdkaumuftm;jzifh AD,ufrif;ESifhAD,uferf
udkom olwdkYpdwf0ifpm;aeMuonf/ vGwfajrmufa&;wyfrawmfwdkY trnfuom a&SUwef;wGif xif&Sm;
AD,uferfEikd if w H iG f uReaf wmfwYkd toGm;a&mtjyefyg &ufawG apcJNh y;D *syefzufqpfwu Ykd kd ajymufusm;pepfjzifw h eG ;f vSecf MhJ uonf/
aygif;vdkufvQif oHk;vcefYMumygonf/ odkYaomf [dkNrdKU? onfNrdKU *syefzufqpfrsm; AD,uferfrx S u
G cf mG Ny;D aomfvnf; ½kww f &uf
oGm;Mu? aus;&GmBu;D rsm;? wyfpcef;rsm;odo Yk mG ;MuESihf wpfvcefMY um
jyifopfwdkYrvmrDwGif [dkcsDrif;acgif;aqmifaom AD,ufrif;wdkYu
ygonf/ uRefawmhftwGuf rSwfrSwf&&ajym&aomf AD,uferfEdkifiH
AD,uferf'Drdku&ufwpfor®wEdkifiHudk xlaxmifvdkufMuonf/
Aif;NrKd U (Vin) okaYd &mufc&hJ mwGif ypdzw d o
f rk'&´ m urf;ajcjzpfaom
Aif;NrdKUteD;&Sd ypdzdwfa&jyifü uRefawmfa&ul;cJhygao;onf/ or®wrSm[dkcsDrif;jzpfNyD; AD,uferfajrmufydkif;e,fajrudk vTrf;rdk;
438 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm;
xm;EdkifcJhonf/ or®w[dkcsDrif;\ tjrifus,frIaMumifh AD,uferf
jynfolvlxkonf AD,ufrif;tzGJUwGif tifwdkuftm;wkdufyg0ifNyD;
AD,uferfvGwfajrmufa&;twGuf wdkufcdkufaecJhMuonf/
[dkcsDrif;\ Mo0g'wGif -
]]EdkifiHwdk;wufa&;twGuf aqmif&Guf&mwGif trsdK;om;
nDñGwfa&;yHkoP²mefjzifhom t"duxm;NyD; aqmif&Gufjcif;om
atmifjrifru I kd ay;pGr;f Edik rf nf}} [laom oabmxm;udak wGU&onf/
xdkoabmw&m;t& *syefacwfwGif&SdcJhaom uRefawmfwdkY
uGefjrLepfrsm;taejzifh rnfonfhaqmif&GufrIwGifrqdk uGefjrLepf
rsm;u txufpD;&atmif vkyfaqmifae&rnf[laom *dkPf;*P q|rydkif;
oabmxm;udk xm;&SdcJhMuonf/
urÇmu h eG jf rLepfacgif;aqmifBu;D wpfO;D jzpfol a*sm'h rD x D a&mhu rdcifajrokdY jyefa&mufaomtcg
nDñGwfa&;wyfpk rl0g'jzifh aqmif&Guf&rnf}} [laom
]]nD AD,uferfot Ykd wlomG ;cJah om uReaf wmfwaYkd v;a,mufteuf
rl0g'&Sv d ifu h pm; uReaf wmftygt0if uGejf rLepfrsm;onf rdrd w d \
Ykd OD;bodef;ZH? Adkvfbkef;atmifESifh udkoef;wdkYonf befaumufwGif
*dkPf;*P0g'udk rpGefYEdkifcJhMuyg/ xdkYaMumifhyifvQif aemiftcgwGif oDwif;wpfywfcefaY eNy;D jrefrmEdik if o H Ykd jyefomG ;Muonf/ uReaf wmf
tvHeu D eG jf rLepfygwDa&m ArmjynfueG jf rLepfygwDyg us,0f ef;aom url a&mufonfhtcdkuf xdkif;EdkifiH\tajctae? obm0 ponf
trsdK;om;tiftm;pkESifh uif;uGmcJh&onf/ wdkYudk avhvmcsifaomaMumifh xdkif;EdkifiHqdkif&m jrefrmoH½Hk;rSmyif
AD,uferfrS jyefvmaomtcg uReaf wmfonf xd*k P kd ;f *P0g' wnf;cdkusef&pfcJhygonf/
tjypfudk odjrifcJh&onf/ xdkYaMumifh uRefawmfonf zqyv xdkif;EdkifiH jrefrmoH½Hk;wGif uRefawmfusef&pfcJhonfhtcdkuf
tzGJUcsKyf\ EdkifiHa&;OD;aqmifrIudk cH,lEdkifcJhayonf/ xdkYaMumifh
AD,uferftrsK;d om;wdYk oH½;kH odYk 0ifxu G rf &I MdS uygonf/ xdEk pS f arv
uReaf wmfonf Adv k cf sKyaf tmifqef;oGeo f ifay;cJah om jrefrmjynfol
yxrywfavmufwGif AD,uferftrsKd;om;uGefrifazmiftzGJU\
trsm;pk\ tusdK;pD;yGm;udkom t"duxm;NyD; aqmif&GufEdkifrnfh
enf;vrf;rSeforQudk pOf;pm;ae&rnf[laom Mo0g'udk pGJNrJpGm udk,fpm;vS,fonf pmwpfapmif,lcJhNyD; uRefawmhfudk ay;ygonf/
cH,lEdkifcJhayonf/ xdpk mrSm uReaf wmft h wGuf r[kwyf g/ jrefrmEdik if H jynfxaJ &;0efBu;D
OD;ausmfNidrf;okdY ay;&efjzpfygonf/ pmay;olrSm Lehee [laom
rpöwmvmvmwm (Lalata) trnfcHoljzpfygonf/ xdkpmudk
uRefawmf zGifhrzwfcJhyg/
440 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 441
xdkif;EdkifiHqdkif&m jrefrmoH½Hk;wGif wnf;cdkaepOf oH½Hk;tzGJU0if wpf&ufwGif uRefawmfu ]]OD;bquftm; xdkif;EdkifiH&JUtajc
wdkYuvnf; uRefawmfhtm; MunfMunfjzLjzLyif vufcHMuygonf/ taeudk odcsifw,f/ vdk&if;tusqHk; ajymjyprf;yg}} [kajym&m
&if;ESD;pGm qufqHMuygonf/ OD;bqufu ]]udkcspfvdIif&,f? usKyfwdkYuvnf; a&mufpqdkawmh
xdkpOfu jrefrmoHtrwfBuD;rSm OD;vSarmifjzpfygonf/ *CeProd&ao;ygbl;? 'gayr,fh cifAsm; xkdif;owif;pm
rdwD¬vmom; jzpfygonf/ OD;vSarmifonf jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m wpfapmifawmh zwfMunfhyg/ rsufESmzHk;yJ zwf? 'DavmufeJYyJ
ausmif;om;or*¾Ouú| (A.u.o) jzpfNyD; Armjynf qdk&S,fvpf xdkif;EdkifiH&JUtajctaeudk odEdkifNyD}} [kajymNyD; Bangkokpost
ygwDudk wnfaxmif&mwGif yg0ifolwpfOD;jzpfygonf/ owif;pmudk ay;ygonf/ owif;pmrsufESmzHk;wGif -
oH½Hk;\yxrtwGif;0efrSm OD;bqufjzpfygonf/ OD;bquf ]]Presonalisties not Idealogy Dominates Siamese Politics}}
onf 1936ck ESpfu AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYacwf ausmif;om; [k a&;xm;onfuakd wGU&\/ t"dymÜ ,frmS ,d;k ',m;jynfukd vTr;f rd;k
or*¾tzGJUwGif tvkyftrIaqmiftjzpf yg0ifcJholjzpfygonf/ aeonfrSm 0g'oabmw&m; r[kwf? vlyk*¾dKvfrsm; jzpfaeMu
oH½Hk;\ta&;ygaomt&m&SdrSm a&Tusifom; OD;vSatmifjzpfonf/ ayonf[lí jzpfygonf/
aemiftcgwGif OD;vSatmifrmS tm&Sq&kd , S vf pftzGUJ csKy\ f twGi;f OD;bqufu -
a&;rSL; jzpfcJhygonf/ ]]tJ'gqd&k if udck spv f iId t
f wGuf vHak vmufvrd rhf ,fxifygw,f}}
xd½k ;kH wGif awGUcJhow l w Ykd iG f OD;jrav;ESihf ZeD;a':cif0if;MunfwYkd [k ajym\/
jzpfygonf/ uReaf wmfwu Ykd t0if;[kac:\/ olonf pma&;q&m uRefawmfuvnf; -
wuúov k d pf ed w
f if\tpfr jzpfygonf/ xdpk Ofu t0if;rSm abmif;bD&n S f ]][kwu f hJ uReaf wmf ,d;k ',m;taMumif; vHv k akH vmufavmuf
0wfxm;onfudk awGU&onf/ xdkpOfu xkdif;trsKd;orD;wdkYvnf; odygNyD}} [lí jyefajymvdkuf\/ xdktcg OD;bqufu ]]uRefawmf
NrdKUay:aeolwdkY abmif;bD0wfMuNyD;? awmbuf&Sd xdkif;trsKd;orD; uvnf; udck spv f iId u
f kd ar;&OD;r,f? udck spv
f iId u f zqyveJY qd&k , S v
f pf
wdkYom xrDwdk0wfwm awGU&awmh\/ ygwDrSm vkyfaewmudk;? 'Dawmh Armjynftajctaeudk awG;vdkY&
oH½;kH wGif pum;jyeftjzpf aqmif&u G o f rl mS udpk v
H iG jf zpfonf/ rSmyg/ ck uGefjrLepfygwDu ocifoef;xGef;wYdk awmcdkoGm;MuNyD?
olu uReaf wmfwu Ykd kd tl'ek ;f xd vdu k yf o Ykd jl zpfygonf/ tjyefuv kd nf; udkcspfvdIifu a&SUa&;udkb,fvdkjrifygovJ}} [lí ar;ygonf/
udpk vH iG yf if tl'ek ;f rS befaumuftxdtwlygNy;D pum;jyefvyk cf o hJ l uRefawmfu -
jzpfygonf/ ]]tJ'geJYywfoufNyD; ajym&&if uRefawmfwdkYu vGwfvyfa&;
uReaf wmfonf udpk v H iG v f ukd yf aYkd omaMumifh befaumufNrKd UodYk vnf;&Ny;D a&m b,favmufrrS MumrD AD,uferfukd xGucf &hJ wmuk;d
vnfywfciG &hf cJ\ h / jrbk&m;udk xyfz;l &\/ useaf omtcsed f rsm;wGif awmcdkwmvnf; befaumufa&mufrS od&wmyg/ jzpf&yfawGudk
oH½Hk;wGifaeNyD; tajctaet&yf&yfESifhywfoufNyD; oH½Hk;0efxrf; aoaocsmcsm rod&ao;ayr,fh uRefawmfhxifjrifcsufuawmh
rsm;ESifh aqG;aEG;rdwwfygonf/ awmcdw k mudk oabmrusygbl;/ bmjyKvv Ykd qJ akd wmh uReaf wmfwYkd
442 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 443
Edik if u
H ppf'Pfukd ESpBf urd cf cH &hJ wmyg/ vGwv f yfNy;D p jrefrmEdik if rH mS uReaf wmf owdxm;rdwmuawmh qd&k , S v
f pf0g'&JU&nf&, G cf suf
t"duvdktyfcsufu jyefvnfxlaqmifa&;vkyfzdkY[m t"duyJ? jzpfwJh jynfoltm;vHk;&JU om,m0ajyma&;udk vkyfay;zdkYvdkw,f/
'DtcsdefrSm tmPm&xm;wJh zqyvtpdk;&eJY yl;aygif;NyD; jyefvnf 'Dvvkd yk wf ahJ e&mrSm qd&k , S v
f pf0g'qdw k hJ pum;roH;k qdb k eJ YJ t"du
xlaxmifa&;awGvkyfzdkY vdkYygw,f/ tJ'DvdkvkyfrSyJ ArmEdkifiH[m uswhJ jynfot l m;vH;k om,m0ajyma&;udk vkyaf y;zdyYk v J aYkd jymcJah wmh
at;at;csrf;csrf;eJY wdk;wufoGm;Edkifr,fh tvm;tvm &Sdw,fvdkY uRefawmfvnf; 'Dpum;aMumifh todÓPfyGifhvmygw,f/
uRefawmf ,HkMunfw,f/ 'Dpum;udkvnf; uRefawmfwdkYAD,uferfrSm &SdaewhJtcdkuf
uReaf wmf ckyJ AD,uferfujyefvmcJah wmh uReaf wmfrh mS todÓPf aqG;aEG;yGJawG usif;ywJhtcg 'Dpum;awGudk Mum;cJh&w,f/
yGifhcJhwm&Sdygw,f/ bmvJqdkawmh uRefawmf[m *syefwpfacwf 'gaMumifh uRefawmhftwGuf oifcef;pm&cJhwmyJ? AD,uferfudk
vH;k rSm uGejf rLepf0g'jzpfwhJ rmhupf 0f g'udk cH,x l m;ygw,f/ 'gayr,fh oGm;cJhwJhtwGuf 'DtcsufudkawGUawmh jrefrmawG em;vnfatmif
uReaf wmfw h cYkd ,
H x
l m;wJh rmhupf 0f g'[m Oyrmpum;ay;&r,f qd&k if a[majymaqG;aEG;zdkYvdkw,fqdkwJhoabmudk odvmw,f[lí
rlvwef;tqifhavmufyJ &Sdygao;w,f/ rmhufpf0g'&JU yrmPu uRefawmf jyefajymvdkufrd\/
Bu;D rm;us,0f ef;wJh taetxm;&Syd gw,f/ tJvkd Bu;D rm; us,0f ef;wJh uRefawmfESifh OD;bquf? OD;vSatmifwdkYonf þodkYvQif
rmhufpf0g'onfyifvQif NyD;jynfhpHkjcif;r&Sdao;bl;vdkY qdkAD,uf tm;vyfaomtcg ArmEdik if \ H a&SUa&;rsm;? Edik if aH &;tvm;tvm
EdkifiHawmfudk wnfaxmifcJhwJh acgif;aqmifBuD; vDeif udk,fwdkifu rsm;udk aqG;aEG;avh&ydS gonf/ xdt k csed u f oHtrwfBu;D OD;vSarmif
ajymcJhygw,f/ 'gaMumifh AD,uferfEdkifiHudk a&mufwJhtcgrSm rSm EdkifiHawmfudpöESifhywfoufNyD; tjcm;wm0efrsm;udk aqmif&Guf
acgif;aqmifBuD;[kdcsDrif; ajymMum;avh&SdwJh pum;wpf&yfudk ae&aomaMumifh oH½Hk;wGif r&Sday/
uRefawmf em,lcJh&ygw,f/ [dkcsDrif;u - xdok EYkd iS ahf exdik &f m 1948 ckEpS ?f arvqef;wGif jrefrmEdik if o H Ykd
]]ol[m rmhufpf0g'udkvnf; aoaocsmcsm avhvmcJhw,f/ jyefvmcJhygawmhonf/
c&pf,meformusrf;pmudkvnf; aocsmcsmavhvmcJhw,f/ tjcm;
avhvmoifhwJh EdkifiHa&;bmom&yfawGudkvnf; avhvmzl;w,f/ tajymrsm;aom vuf0JnDñGwfa&;
olw Y ikd ;f jynfjzpfwhJ AD,uferf&UJ yuwdtajctaeudv k nf; aocsm uRefawmf jrefrmEdkifiHokdY jyefa&mufaomtcg ,cifu pkpk
avhvmxm;w,f/ 'DaeY AD,uferf&JU tajctaerSm rmhufpf0g'udk pnf;pnf;&SdcJhaom EdkifiHa&;tzGJUtpnf;wdkYonf tuGJuGJjzpfvsuf
usifhoHk;vdkYrjzpfEdkifbl;vdkY ol ,lqw,f/ 'DaeY ta&;tBuD;qHk;u &SdMu\/
AD,uferfwikd ;f jynf&UJ vGwaf jrmufa&;eJY trsK;d om;jynfow l pfv;kH &JU zqyvwGif taxGaxGtwGi;f a&;rSL; wm0ef,cl o hJ nfh uGejf rLepf
nDñw G af &;[m t"duusw,f/ t"duuswv hJ yk if ef;udk atmifjrif ygwDrS ocifoef;xGef; acgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepf
atmifvkyfEdkifrSom jynfoltm;vHk;&JU om,m0ajymrIudk vkyfudkif ygwDonf awmcdkNyD; zqyvtpdk;&udk ykefuefwdkufcdkufvsuf
aqmif&GufEdkifr,f}} vdkY ajymcJhygw,f/ &Sdonf/
444 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 445
AdkvfcsKyfatmifqef;usqHk;NyD;aemuf jynfolY&JabmfwyfzGJUudk jynfolY&JabmfwyfzGJU (ArmEdkifiH) \ wdkif;rSL;rsm;rSm -
jynfolY&JabmfwyfzJGU (ArmEdkifiH) [k trnfajymif;onf/ jynfolY &cdkifwdkif; - AdkvfMumvSatmif (ppfawG)
&JabmfwyfzJGU (ArmEdkifiH) \ XmecsKyftrIaqmiftzGJUudk zGJUpnf; yJcl;wdkif; - AdkvfatmifEdkif (tif;pdef)
&mwGif - {&m0wDwdkif; - AdkvfñGefYarmif (ajrmif;jr)
AdkvfrSL;atmif - wyfzJGUaoemywd rauG;wdkif; - Akdvfva&mif (rif;bl;)
AdkvfrSL;zdk;uGef; - 'kwd,wyfzJGUaoemywd rEÅav;wdkif; - AdkvfvSaz (rEÅav;)
Adkvfwdkufpdk; - taxGaxGXmeBuD;rSL; ppfudkif;wdkif; - AdkvfxGef;Munf (ppfudkif;)
Adkvfxdefvif; - zGJUpnf;a&;XmeBuD;rSL; weoFm&Dwdkif; - AdkvfxGef;pdef (Nrdwf)
AdkvfatmifnGefY - 0g'ESifh0efxrf;XmeBuD;rSL; &Srf;jynfe,f - AdkvfAaX;wdkYjzifh zGJUpnf;cJhonf/
Adkvfapmarmif - avhusifha&;XmerSL;BuD; xdktzGJUrsm;tjyif jynfolY&JabmfwyfzJGUonf yDtufzf (P.F)
Adkvfbwif - Oya'XmerSL;BuD; tzGJUudk zGJUpnf;cJhonf/ (Political Force) udk zJGUpnf;&mwGif
a':cifMunf - &JarXmerSL;BuD; e,fwGif&dSaom jynfolY&JabmfwyfzGJUrsm;rS BuHhcdkifoefpGrf;olrsm;udk
a':at;Ek - wGJzuf&JarXmerSL;BuD; [lí zGJUpnf; a&G;cs,Nf y;D XmecsKyo
f aYkd c:,l&ef? Ny;D vQif xdo
k wl t
Ykd m; ppfavhusihf
xm;NyD; t&eftrIaqmifrsm;tjzpf - cef;ESifh EdkifiHa&;oabmw&m;rsm;udk ydkYcs&efjzpfonf/
1/ Akv d pf ed rf eS f &nf&G,fcsufrSm AdkvfcsKyfatmifqef; usqHk;NyD;aemuf usef&Sd
2/ AdkvfxGef;vif; aom acgif;aqmifrsm;\vHNk cKH a&;udk umuG,&f efjzpf\/ 0efBu;D csKyf
3/ Adkvfxdefvif; ocifEk\ udk,f&HawmfwyfzJGUwGif yDtufzfrS &Jabmfrsm; yg0if
4/ AdkvfvSat; onf[k od&ygonf/
5/ AdkvfxGef;az uRefawmhfwGif AD,uferfEdkifiHrS uGefrifazmifudk,fpm;vS,f
6/ Adkvfudkudk vmvmwm\pm ygcJh\/ xdkpmudk OD;ausmfNidrf;xHay;&efjzpfaom
7/ AdkvfjrifhOD; aMumifh a&mufNy;D rMumrDrmS yif OD;ausmNf ird ;f xH pmoGm;ay;ygonf/
8/ Adkvf&JvS OD;ausmfNidrf;u pmudkzwfNyD; -
9/ AdkvfxGef;vS ]]rjzpfEdkifwmuGm? 'DrSmu wkdYudkcsaeNyD}} [lí ajymygonf/
10/ AdkvfxGef;a&T vmvmwm\trSmpmrSm awmcdkuGefjrLepfwdkYESifh aqG;aEG;&ef
11/ Adkvfodef;aqG a&;xm;aMumif; tusOf;tm;jzifh uRefawmf od&ygonf/
12/ OD;xGef;td xdkpOfu uGefjrLepfygwD awmcdkNyD; e,fwGif qlylvIyf&Sm;
13/ OD;bpdef wdkYyg0ifcJhMu\/ aejcif;? jynfolY&JabmfwyfzGJUonf ArmjynfuGefjrLepfygwDESifh
446 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 447
tquftoG,f&SdNyD;? e,frsm;wGif vufeufudkif wdkufyGJtwGuf 1947 ckESpf? Zlvdkifv 19 &ufaeY ESpfem&DwGif AdkvfcsKyf
jyifqifaeonf[k Armjynfqdk&S,fvpfygwDu pGyfpGJcJhonf/ atmifqef;ESifh ocifoef;xGef;wdkY awGUqHk&ef csdef;xm;cJhaMumif;?
xdkpGyfpGJrItjyif AdkvfatmifEdkif awmcdkonf[laom taMumif;jy ocifoef;xGef;u ajymonf[lí od&ygonf/ ajymonfhae&mrSm
csujf zifh jynfo&Yl aJ bmfwyfzUGJ XmecsKyrf S acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD; ppfuikd ;f wdik ;f ? rif;uif;NrKd Ue,f? awmifwiG ;f acsmiftwGi;f pGeaf csmif
cJhonf/ EdkifiHt0ef;wGif&Sdaeaom jynfolY&Jabmfrsm;udk zrf;qD; &GmteD;&Sd pGeaf csmifacsmif;ab;ü ocifoef;xGe;f u Adv k ñ f eG aYf rmif
Muonf/ (27-7-1948) eHeufrkd;rvif;rD &efukefvufeufudkif tm; ajymcJhaMumif;? AdkvfcsKyfatmifqef;u e,fcsJUorm;onf
ykvdyftzJGUu tiftm; 200 ESifh jrif;pD;ykvdyfig;OD;wdkYonf jynfolY wjznf;jznf; twif&h v J mNyjD zpfojzifh vuf0n J ñD w G af &; vdt k yfonfh
&JabmfXmecsKyu f kd 0dik ;f zrf;qD;cJo
h nf/ Akv
d xf ed v
f if;? Adv
k x
f eG ;f azESihf twGuf uGefjrLepfygwDacgif;aqmifrsm;ESifh awGUqHk&ef csdef;cJhjcif;
&Jabmf 25 OD; tzrf;cHMu&onf/ jzpfaMumif;? xdak wGUqHak qG;aEG;a&;twGuf uGejf rLepfygwD aygvpf
jynfolY&Jabmfrsm;tm; ay;xm;onfhvufeufrsm;udkvnf; AsL½dktpnf;ta0;xdkifaepOf AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh 0efBuD;rsm;
odrf;oGm;Muonf/ vk y f B uH c H & aomowif ; ud k od & aMumif ; ocif o ef ; xG e f ; u
um;ay:odkY wifac:oGm;cH&aom jynfolY&JabmfwdkYu - Adv
k ñf eG aYf rmifukd ajymcJo h nf[í l Adv
k xf eG ;f vif;u ajymcJyh gonf/
]]&JabmfawGudk zrf;r,fBuH? AdkvfcsKyfrsufESmMunhfMuygOD;}} [k rmhufpfvd*fzGJU&ef AdkvfcsKyfatmifqef;u pdwf0ifpm;&onfh
atmf[pfoGm;Muavonf/ taMumif;wpfcsufrSm jrefrmEdkifiH vGwfvyfa&;&NyD;aomtcg
jynfo&Yl aJ bmfwyfzUGJ onf vH;k 0vGwv f yfa&;&&S&d ef yef;wdik o f Ydk z&efYwpfck&Sd&rnf[k ,lqcJhonf/ Left United Front vuf0J
csDwuf&mwGif tzGJUtpnf;tcsif;csif; nDñGwfa&;onf t"du nDñGwfa&;wyfaygif;pktzGJUBuD; &Sd&rnf[kvnf; &nf&G,fxm;
usonf[k ,HkMunfcJhonfhtavsmuf Armjynfqdk&S,fvpfygwDESifh cJYonf/ vGwfvyfa&;&NyD; av;-ig;ESpftwGif;wGif uGefjrLepfESifh
qdk&S,fvpfygwDrsm; rnDñGwfEkdifaomaMumifh vlxku olwkdYtm;
rmhufpfvd*fzGJU&ef BudK;yrf;cJhonf/ AdkvfcsKyfatmifqef; t*FvefrS
axmufcHtm;ray;vQif rmhufpfvd*ftzGJUBuD;om usef&pfrnf[k
jyef a &muf N yD ; puyif þud p ö u d k ajymcJ h o nf / Ad k v f p d e f r S e f u
AkdvfcsKyfatmifqef;u ,lqcJYonf/
ocifEkESifhyl;aygif;NyD; rmhufpfvd*fjzpfajrmufa&;udk aqmif&Guf
xkdYaMumifhyif uRefawmhftm; rmhufpfvd*fzGJUpnf;a&;ukd ajymcJh
ygrnf[lí AdkvfcsKyfatmifqef;tm; uwday;xm;cJhonf/
ouJo h Ydk Akvd pf ed rf eS t
f m;vnf; ajymayvdrrhf nf/ Akv d pf ed rf eS uf vnf;
rmhufpfvd*fESifhywfoufNyD; AdkvfcsKyfatmifqef;u rnfrQ
ocifEEk iS n hf N§d y;D rmhupf v f *d zf UJG pnf;rnf[í l Akv d cf sKyaf tmifqef; tm;
pdwf0ifpm;oenf;qdkvQif uRefawmfESifh awGUpOfuyif rmhufpfvd*f
uwday;cJo Y nf/ Akv d cf sKyaf tmifqef; usq;Hk Ny;D ocifE\ k zqyv
zGJU&rnf[k ajymcJhonf/ þudpöESifhpyfvsOf;NyD; AkdvfcsKyfatmifqef;
tpkd;&vufxuf vGwfvyfa&;&cgpav;umvwGif uGefjrLepfwkdY
rnfrQpdwftm½Hkxm;onfudk aemiftcgwGif AkdvfxGef;vif;u xkwfa0aom jynfolYtmPm*sme,fponhf pmapmif pm&Guf
ajymjycJhonfrSm - pmwrf;wkw Yd iG f zqyvtpk;d &ESihf qk&d , S vf pfygwDudk ykwcf wfaom
448 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 449
pmrsm; a&;om;xkwfa0aeMuonf/ zqyvtpkd;&tzGJUESifh xkdrl (4) csufukd jynfolY&Jabmf tvkyftrIaqmiftzGJUu
uGefjrLepfwkdY\qufqHa&;rSm wif;rmvsuf&SdaeaomtajcokdY (26-3-1948) aeYwiG f zqyvtzGUJ csKy?f zqyvtpk;d &? Armjynf
a&mufvsuf&Sdonf/ uGejf rLepfygwDEiS hf Armjynfq&dk , S vf pfygwDwo Ydk Ydk wifjycJo
Y nhtf jyif
jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG onf zqyvtpk;d &ESihf ArmjynfueG jf rLepf EkdifiHawmftoHvTifhXmerSvnf; toHvTifhNyD; wkdif;jynfokdY wifjy
ygwDwkdY\qufqHa&; wif;rmvmonfukd od&SdNyD;jzpfonhftwGuf cJhonf/
(25-3-1948) wGif jynfolY&JabmfwyfzGJU tvkyftrIaqmifrsm;u jynfo&Yl aJ bmfrsm;\wifjycsuu f dk zqyvtpk;d &u vufcNH y;D
jzpfay:aeaom EkdifiHa&;tajctaeukd aqG;aEG;NyD; wif;rmrIrsm; xkdaeYeHeufrSmyif tpnf;ta0;wpfck usif;ycJYonf/ xkdtpnf;
ajyvnf&ef rlav;csufukd csrSwfvkdufonf/ xkdrlav;csufrSm - ta0;u ArmjynfueG jf rLepfygwDEiS hf aphpyfaqG;aEG;a&;tzGUJ wpfzUJG
1/ oefY&Sif;ckdifrmaom zqyvtzGJUBuD;jzpfajrmufatmif zGJUpnf;cJhonf/ tqkdygtzGJUwGif xkdpOfu umuG,fa&;0efBuD;
aqmif&Guf&ef/ Akv
d v f usmf ? Adv k rf LS ;atmif? qrm;'l;0g;qif0g;aemif? OD;0rf;olarmif?
2/ tmPmvkyGJ? jynfwGif;ppfrjzpfatmif umuG,f&ef/ ref;0if;armifESifh OD;ndKxGef;wkdY yg0ifcJhMuonf/
3/ vuf0Jtiftm;pkrsm;jzpfonhf - zqyvtzGUJ csKyEf iS hf zqyvtpk;d &u zGUJ pnf;cJo Y nhf txuf
(u) uGefjrLepfygwD azmfjyygyk*Kd¾ vrf sm; yg0ifaomtzGUJ u ArmjynfueG jf rLepfygwDxo H Ydk
( c ) qkd&S,fvpfygwD aqG;aEG;&ef pmykdYvkdufonf/ xkdYjyif tzGJU0ifjzpfol umuG,fa&;
( * ) jynfolY&JabmftzGJU 0efBu;D Akvd vf usmf uvnf; ocifoef;xGe;f xHzek ;f qufNy;D nDñw G af &;
(C) vuf0J0g'ukd axmufcHonhf wpfoD;yk*¾vrsm;ESifh twGuf aqG;aEG;&ef zdwfac:cJhonf/ okdYaomf ArmjynfuGefjrLepf
( i ) rw&m;oif;aMunmcHxm;&onhf tvHeDygwDukd ygwDrS rnfonhftaMumif;ukdrQ wkHYjyefjcif;rjyKcJhacs/ ocif
w&m;oif;aMunmNyD;aemuf pnf;vkH;nDñGwfpGm
oef;xGe;f u ol\tzGUJ 0ifrsm;tm; jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG rS wifjyonhf
vkyif ef;pOfwpfcw
k nf; ygwDwpfcw k nf;jzpfajrmuf
apYpyfnE§d idI ;f a&;rlrsm;ukd zwfNy;D Ekid if aH &;em;rvnfaom rsuu f ef;
atmif aqmif&Guf&ef/
rsKd;cspfrsm;u apYpyfa&;rl[k pum;wif;qkdcJYao;onf/
4/ azmfjycJYaom 1? 2? 3 tcsufrsm;ukd atmifjrif&ef
1948 ckESpf? rwfv 27 &ufaeYwGif AE¨Kvyef;NcHü vlxk
aqmif&u G af epOftwGi;f tzsuo f abmjzpfonhf oydwf
tpnf;ta0;wpf&yf usif;ycJYonf/ xkdtpnf;ta0;rSm Armjynf
arSmufjcif;udprö sm;ukd uGejf rLepfygwDEiS hf oufqidk &f mtzGUJ
uGefjrLepfygwDrS OD;aqmifusif;yaom tpnf;ta0;jzpfonf/
wkdYu wm0ef,lí acwå&yfqkdif;xm;&efESifh tqkdyg
tpnf;ta0;wGif ocifoef;xGef;u rdefYcGef;ajym&m -
oydwfrsm;ukd zqyvtpkd;&tzGJUu jyif;xefpGm ta&;
r,lao;bJ qkid ;f iHxY m;&efEiS hf xkt
d csed t
f wGi;f epfemcsuf ]]qkd&S,fvpfwkdY\t½kd;jzifh Am;u&macsmufukd zkdYypfrnf}} [k
rsm;ukd xda&mufpGmajz&Sif;ay;&ef[lí jzpfonf/ xnfhoGif;ajymMum;cJhonf/
450 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 451
xkd&ufrsm;rwkdifrDuyif ArmjynfuGefjrLepfygwD0if *kd&S,fu oef;xGe;f tygt0if uGejf rLepfacgif;aqmifwo Ydk nf tzrf;rcH&bJ
ArmjynfuGefjrLepfygwDtaejzifh vGwfvyfa&;&NyD;p tmPm&cgp xGufajy;vGwfajrmufoGm;Muavonf/
zqyvtpkd;&onf aygufcgpysKd;yifESifhwlaMumif;? tjyifrxGuf xkdtcsufukd taMumif;jyKNyD; uGefjrLepfwkdYu tpkd;&u
csifaMumif;? xkdopfyifukd Ekwf&efvG,fonhftwGuf Ekwf&rnf zrf;r,fqw dk modí awmck&d wmyg[líyif tpk;d &ukd tjypfzpYdk um;
jzpfaMumif;? uGefjrLepftmPm&&Sd&ef zqyvtpkd;&tm; oydwfpkH ajymMuao;\/ uGejf rLepfw\ Ydk wyfew
D yfzUJG \ XmecsKyaf cgif;aqmif
olykefx[lí aqmifyk'ft& (From General strike to armed in- rsm;onf tvkH&yfwGif&Sdonf/ xkdolwkdYurl zrf;rnf[laom
surrection) oydwfpkHNyD; olykefx&ef tBuHjyKwifjyonf[lí taMumif;ukdvnf; rod? xGufajy;oGm;aom ocifoef;xGef;wkdY
aemiftcgwGif uRefawmf Mum;&ygonf/ tkypf uk vnf; bmrSowif;ray;aomaMumifh olw\ Ydk wyfzUJG ½k;H wGif
þtaMumif;rsm;ukd aemiftcgrS uReaf wmfoo d nht f aMumif; tdyfaeMupOf wyfrawmf\zrf;qD;jcif;ukd cHvkduf&onf/
jzpfygonf/ uGejf rLepfwyfewD yfzUJG (Red Guard) wyfeAD v dk cf sKyf Akv
d o
f ed ;f wef?
ArmjynfuGefjrLepfygwDonf zqyvtpkd;&ukd ykefuef Akv
d af tmifrif;? Akv
d &f efatmif? Akv d v
f NS rKd if polwYdk tzrf;cHMu&onf/
x<u&ef pdwful;&SdNyD;jzpfonhftwGuf nDñGwfa&;aqG;aEG;&ef þokdY uGefjrLepfwkdY awmckdykefuefrIaMumifh jrefrmEkdifiH\
zdwfac:onhfpmukd rwkHYjyefcJh/ Akdvfvufsm\ zkef;rSzdwfac:onf jynfwGif;ppfonf pwifjzpfyGm;vmcJhavawmhonf/
ukdvnf; ysufuGufcJhonf/ txufwGifa&;cJYaom taMumif;t&mwkdYrSm jrefrmEkdifiHokdY
þtajctaeuyifvQif ArmjynfueG jf rLepfwo Ydk nf zqyv arvrS j yef a &muf a om uRef a wmh f t m; owif ; pmrsm;zwf í
tpk;d &ukd ykeu f ef&ef aqmif&u G af eNy[D í
l xif&mS ;aeayNy/D okaYd omf vnf ; aumif ; ? &J a bmf r sm;ajymaom pum;rsm;uk d Mum;&í
zqyvtpk d ; &url Armjynf u G e f j rLepf y gwD o nf tpk d ; &uk d vnf;aumif; od&jcif;jzpfygonf/
ykefuef&ef BuHpnfrnf[lí wxpfcs xifxm;jcif;r&SdcJhay/ uRefawmf\b0wGif ,cktcsdefü b,fu@wGif yg0if&rnf
rwfv 27 &uf ocifoef;xGef;\ Am;u&macsmufukd ukdapmifhae&aom tcsdefykdif;jzpfygawmhonf/
qkd&S,fvpft½kd;ESifh zkdYrnf[laom pum;ESifh aqG;aEG;&efzdwfac:
jcif;ukd rwkHYjyef[laom taMumif;aMumifh uGefjrLepfygwD0if jynfolYpmayaumfrwD
vlBu;D ykid ;f ukd zrf;qD;&ef umuG,af &;0efBu;D Akv d v
f usmf u Akv d rf LS ;csKyf uRefawmfonf AD,uferfrSjyefvmNyD; OD;xGef;0if;tdrfwGif
apmMum'kd;ukd trdefYay;vkdufonf/ wnf;ckdae&ygonf/ cgwkdif; &efukefa&mufvQif wnf;ckdaeus
xkpd Ofu Akv d rf LS ;csKyaf pmMum'k;d \teD;ae (PSO) [kxif&aom ocifra':&SdeftdrfwGif wnf;ckdjcif;rjyKawmhyg/ taMumif;rSm
uGejf rLepfygwD0if Akv d of ufxeG ;f u uGejf rLepfygwD0ifvBl u;D rsm;ukd uGejf rLepfwYdk awmckad omtcg ocifra':&Sed \ f orD;rcifoef;ESihf
zrf;rnho f wif;ukd odomG ;ojzifh ocifoef;xGe;f xHoYdk owif;ay;ykYd orufuo dk ef;a&Two
Ydk nf awmcko
d mG ;MuNyjD zpf\/ ocifra':&Sed \
f
vkdufaomaMumifh uGefjrLepfygwD½kH;wGif od&SdaeMuaom ocif tdrfukd qkdif&mwkdYu apmifhMunhfaeMuNyDjzpfonf/
452 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 453
xkdYaMumifh uRefawmfonf jynfxJa&;0efBuD;OD;ausmfNidrf;\ ocifausmfpdefESifh '*kefOD;vSaz/ pma&;or*¾rSa&mufvmaom
ygvDreftwGi;f 0efjzpfaom OD;xGe;f 0if;\tdrw f iG f wnf;ckyd gonf/ ukud Bdk u;D (aemuftcgwGif rk;d ndKtrwfjzpfvmol) Akv
d cf sKyaf tmifBu;D ?
avqdyfwGif OD;xGef;0if;tdrfrS um;ESifhvmBudKygonf/ ocifcspaf rmif (0d"&l )? ocifviG ?f b@ma&;0efBu;D Xme? twGi;f 0ef
OD;xGe;f 0if;tdrrf mS ae&if; OD;ausmNf ird ;f qDomG ;Ny;D vmvmwm\ OD;bNidrf; (aemifwGif yrnwacgif;aqmif vrf;pOfygwDacwf
pmukd ykcYd \ YJ / uReaf wmf\a&SUvkyif ef;twGuf b,fopYdk pD Of&rnfudk or0g,r0efBu;D )? vuf0pJ mayvkv d m;ol pma&;q&m'*kew f m&m?
pOf;pm;&if;yif Akv d rf LS ;pderf eS u
f dk oGm;awGUcJhygonf/ Akvd rf LS ;pderf eS u
f - OD;ausmfNidrf;? jrefatmif ocifcspfarmif? ocifausmfxGef;? oxkH
]]ukdpef;aiGa& uRefawmfwkdY vuf0JnDñGwfa&;zGJUzkdYu BudK;yrf; ukdodef;armif? Munhfjrifwkdif ukdoef;ESifh uRefawmf armifcspfvIdif
aewkef;yJAsm? 'DtxJ uGefjrLepfawGuawmh awmckdoGm;awmh paomolawG yg\/ xkdtcsdefu uRefawmhftrnf armifpef;aiG
vkHNcHKa&;tajctaetwGuf zqyvtzGJUcsKyftaeeJY wm0efawG r[kwfawmhyg/
ykdvmw,f/ NyD;awmh uRefawmfwkdYuvnf; zqyveJY qkd&S,fvpf jynfolYpmaywkdufukdaxmifNyD; pmtkyfrsm;a&mif;aomtcg
ygwDeyYJ J yl;aygif;p&mtaMumif;&Sad ew,f/ avmavmq,fu Ekid if H &efukefwuúokdvfrS vuf0J,drf;aom ausmif;om;rsm;jzpfonhf
wnfNidrfa&;? at;csrf;a&;ukd OD;pm;ay;ae&w,f/ jynfolY&Jabmf ukdausmfatmif? ukdatmifvif;? ukdjroef; (jroef;wifh) polwkdY
awGukd xdef;ae&ovkd zqyvukdvnf; wm0ef,lae&wmrkdY ygMu\/
cifAsm;ukd ajymxm;wJhvuf0JnDñGwfa&;zGJUzkdY[m a0;aew,fAsm/ pmtkyfqkdifu a&mif;aumif;aomqkdifjzpfygonf/
cifAsm; OD;AaqGqo D mG ;Munfyh gOD;? olvnf; cifAsm;ukd arQmaf ew,f? qkid w
f iG v
f nf; pum;ajymMu? aqG;aEG;MuESihf vlp\ Hk / &efuek f
cifAsm; olwkdYeJYyl;aygif;rSmukd vkdvm;aew,f}} [lí ajymjyonf/ wuúov dk rf S q&mawGvnf;vmNy;D pmtky0f ,fMuygonf/ pnfum;
uRefawmfonf AkdvfrSL;pdefrSefajymaomaMumifh OD;AaqGxH aomqkdif jzpfygonf/
oGm;cJYygonf/ OD;AaqGu - xkdpOfwGif OD;AaqGu uRefawmfhtm; taMumif;t&mokH;ckukd
]]wkaYd wG vuf0n J ñ D w G af &;vky&f if 0g'oabmxm;eJyY wfoufNy;D pmtkyfa&;&ef wm0efay;ygonf/
xdxda&mufa&muf aqmif&Gufr,fhol vkdw,f/ 'DxJ rif; ygprf;yg? yxrtaMumif;rSm rmhufpfvDeif0g'tajccH pmtkyfwpftkyf?
wkdYawG 0g'jzefYcsda&;vkyf&awmhr,f/ 'Dvkd0g'jzefYzkdYu pmtkyfawG 'kwd,taMumif;rSm armfpDwkH;a&;onhf 'Drkdua&pDopfpmtkyfukd
vkdtyfw,f/ 'Dawmh wkdYu aumfrwDwpf&yfzGJUr,f/ jynfolYpmay tajccHNyD; jrefrmrIjyKxm;aom 'Drkdua&pDopfpmtkyfwkdY jzpfonf/
aumfrwDvkdY emrnfay;xm;w,f/ tJ'DaumfrwD&JU twGif;a&;rSL; xkdpmtkyfESpftkyfukd &JabmfcspfMunftrnfjzifh a&;cJhNyD;
tjzpf rif;vkyfyg}} [lí ajym\/ uRefawmfuvnf; vufcHvkduf aemufwpftkyf armifcspfMunftrnfESifh rmhufpf0g't& rmhufpf
ygonf/ avYvmenf; (Method of Marxist Study) [laompmtkyf jzpfygonf/
jynfolYpmayaumfrwDtzGJU0ifawG tawmfrsm;\/ rSwfrd xkdpmtkyfukd txl;jyKNyD; a&;ckdif;&m 4? 5? v MumcJYygonf/
oavmuf ajym&aomf Ouú|tjzpf OD;AaqG? refae*smESpfOD;rSm xkdpmtkyfokH;tkyftwGuf wpfESpfeDyg; tcsdefukefcJhygonf/
454 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 455
pmtkyfa&;&if;uyif c&D;xGuf&ao;&m xkdpmtkyfrSm tcsdef uRefawmfwkdYjynf[m ppf'Pftrsm;qkH;cHcJh&vkdY urÇmh
rMumoifhbJ MumcJhaom pmtkyfrsm;jzpfygonf/ Nird ;f csr;f a&;ukd vkcd siw f ,f/ urÇmrSm Ekid if BH u;D awG tcsi;f csi;f
uRefawmfhwGif c&D;oGm;&aom Zmwmygonf[kxifygonf/ *kdPf;uGJwmukd uRefawmfwkdY raxmufcHbl;/ t*Fvdyf?
*syefacwfwpfacwfvkH; c&D;oGm;cJh&\/ ppfNyD;cgpwGifvnf; c&D; tar&duef? ½k&Sm;pwJh Ekid if BH u;D awG&UJ nDñw G af &;uko d m
oGm;aomtvkyaf wG vkyaf e&\/ ,ckwpfzef jyefopYl mayaumfrwD axmufcw H ,f/ 'DEidk if BH u;D awG nDñw G rf S urÇmBu;D at;csr;f
twGif;a&;rSL;b0ESifh c&D;oGm;&ef vkyfief;ay:vmygonf/ r,f/ 'gaMumifh ½k&mS ;ESiOhf a&myta&SUykid ;f 'Dru dk a&pDopfEidk if H
1948 ckESpf? rwfv 28 &ufaeYwGif uGefjrLepfwkdY zqyv awGeJYvnf;yJ uRefawmfwkdY qufoG,f&r,fvkdY qkdjcif;jzpf
tpkd;&tm; ykefuefMuonf/ xkdacwf\tac: awmckdMuonf/ w,f/ em;vnfrI,l&r,fvkdY qkdjcif;jzpfw,f/ t*Fvdyf?
þokdY uGefjrLepfwkdY awmckdonfrSm zqyvtpkd;& n-ESpfem&DwGif tar&duefponfw&Ydk UJ pepfrsm;? enf;rsm;? ,Ofaus;rIrsm;
uGejf rLepfwt Ydk m; twif;0ifa&muf zrf;qD;aomaMumifo h m awmckd ukd avYvm½krH [kwf ½k&mS ;ponfw&Ydk UJ pepfrsm;? enf;rsm;ukd
&onf[lí jynfolY&JabmfwyfzGJUu ajymqkdMuonf/ zqyv vnf; avYvm&efjzpfw,f/
tpkd;&taejzifh ocifEktaejzifh uGefjrLepfrsm;ESifh aphpyf&ef Ny;D awmh vGwv f yfwEhJ idk if t
H jzpfeYJ uReaf wmfwYdk wkid ;f jynf
rl 15 csuu f dk wifjycJoh nf/ zqyvtzGUJ Bu;D wGiyf gaom qk&d , S v f pf xGufukefypönf;rsm; aps;aumif;aumif;ESifha&mif;&zdkY
ygwD jynfolY&JabmfwyfzGJUwkdY &Sdaeav&m jynfolY&Jabmf wyfzUJG u Ekid if jH cm;rS vkcd siw f mukd aps;aygaygESi&hf zdv Yk w kd ,f/ 'Dawmh
0efBuD;csKyfocifEk wifjyonfh rl 15 csufteuf aemufqkH;wifjy uReaf wmfw[ Ydk m wpfurÇmvk;H rSm azmufonf&mS Ekid &f r,f/
onhf trSwf 15 rlukd rBudKuf[k wifjyaomaMumifh OD;Ek\rlrSm pD;yGm;a&;qufo, G rf I e,fus,af p&r,f/ 'gaMumifh ½k&mS ;?
14 csufjzpfoGm;onf/ ykv
d ef? ,l*q dk vm;AD;,m;pwJh Ekid if aH wGeYJ Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;
pwJY tquftoG,fawG,lzdkY jzpfw,f/
wkdif;jynfNidrf;csrf;a&;twGuf 0efBuD;csKyfocifEk wifjyonfh
ocifEk\rltrSwf 2 uawmh -
rl 14 csufrSm -
2/ vuf0g;Bu;D tkyf "e&Siv f yk if ef;rsm;ukd odr;f í wkid ;f jynfyidk f
1/ t*Fvdyf? tar&duefwkdYESifh qufoG,fxm;bdouJhokdY
vky&f ef? wkid ;f jynfyidk v f yk if ef;rsm;ukd tpk;d &ESit hf vkyo f rm;
qkdAD,uf½k&Sm;? ta&SUOa&my'Drkdua&pDopfEkdifiHrsm;ESifh
yl;aygif;tkyfcsKyf&ef? aexkdifpm;aomufavmufaom
EkdifiHa&;? pD;yGm;a&; tquftoG,f,l&ef/
tcaMu;aiG? wpfaeYtvkyfcsdef &Spfem&D pnf;½kH;EkdifcGifh?
þtcsuu f dk 0efBu;D csKyo f cifEuk &Si;f &mwGif vGwv f yfwhJ
oydwaf rSmufEidk cf iG ?hf tked mpm&efyaHk iG paom tcGit hf a&;
Ekid if aH wmftjzpfEiS hf Ekid if w
H umESihf vGwv f yfpmG qufo, G &f
rsm; ay;&ef/ odrf;NyD;rS avsmfaMu;udpöukd qkH;jzwf&rnf/
rnfqkdwm[m EkdifiHwum&JU xkH;wrf;pOfvmwpfckyJjzpf vuf0g;Bu;D tkyf "e&Siv f yk if ef;Bu;D rsm;ukd wkid ;f jynfyidk f
ygw,f/ vkyfzdkY qkdwmuawmh txl; ajymzdkYrvkdygbl;/ vlwkdif;
456 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 457
vufcNH y;D om;yJ/ zqyvtpk;d &taeeJY {&m0wDzvkw d v D m Ekid if jH cm;rSm aps;aumif;aumif;eJY a&mif;Ekid zf v Ykd w dk ,f/ Armh
ukrÜPDukd odrf;NyD; wkdif;jynfykdif vkyfNyD;NyD/ opfawmoHk;ykH ypönf;eJY EkdifiHjcm;ypönf;rsm;ukd tusKd;&Sdatmif zvS,fzkdY
wpfykHESifh opfpufawGukd ruú&Dum;? zl;um;? bDbDwDpD vkdw,f/ tJ'gawGukd "e&SifBuD;awGvufrSm ypfxm;vkdY
pwJh ukrÜPDrsm;vufrS odrf;,lNyD; wkdif;jynfykdif vkyfNyD;NyD/ rjzpfbl;/ olwkdYtquf&Sd&m tquf&Sd&m ul;oef;Mu&if;
txl;ajymvkdwmu tJ'Dvkdodrf;NyD; wkdif;jynfykdifvkyf wkdif;jynftusKd;epfrGef;NyD; olwkdY wpfOD;aumif; wpfck
vkdufwJh vkyfief;BuD;awGukd tpkd;&ukd,fpm;vS,ftzGJUESifh aumif;omjzpfapw,f/ wkdif;oljynfom;awGtwGuf
tvkyo f rm;rsm; uk, d pf m;vS,af wG yl;aygif;tkycf sKyw f phJ epf ukeaf yga&;xuf olwYkd tjrwfrsm;rsm;&a&;uko d m jzpfap
jzpfw,f/ pnf;urf; xde;f odr;f jcif;? tvkyw f ;dk wufay;jcif;? w,f/ 'gaMumifh tpkd;&ukd,fwkdifu xGufukef0ifukefukd
cGifhay;jcif;pwJh omreftm;jzifh refae*smwpfa,mufxJ vkyfzdkY vkdw,f/
vkyaf ewJh tcGit hf a&;awGudk refae*smESihf tvkyo f rm;rsm; tcsKdUowif;pmawGu 'DtcsufeJYywfoufNyD; 'D[m
yl;aygif;Ny;D tkycf sKyw f phJ epfjzpfw,f/ tvkyform;awG[m tpk;d &u wku d ½f u dk v f yk &f if Ekid if jH cm;rSm ul;oef;a&mif;0,f
'Dvq dk adk wmh wpfwidk ;f jynfv;Hk uk, d pf m; wkid ;f jynfyidk yf pön;f aewJh Arm ukeo f nfBu;D awG xdcu dk u
f ek rf mS vkYd a&;Muw,f/
awGukd tkyfcsKyfaeMuolawG tvkyfvkyfaeMuolawG uefYuGufMuw,f/ pifppfawmh EkdifiHjcm;eJY ul;oef;EkdifwJh
jzpfvmr,f/ tJ'Dawmh tvkyform;awG[m ykdNyD;awmh wkid ;f &if;om;qkw d m ajymyavmufatmifvnf; r&Syd gbl;/
tm;xkwv f mr,f/ ÓPfxw k vf mr,f/ pnf;urf;aumif; okdYaomf 'DudpörSm wpfjynfvkH;tusKd; Munhfrvm;? wpfpk
vmr,fvkdY ,kHMunfw,f/ tusK;d MunfNh y;D wpfjynfv;Hk twGuf vkyo f ifv h yk xf u
dk w
f m
'DtcsufukdrSDNyD; tvkyform;awG[m vkyfief;wkdif;? rvk y f b J a ervm;qk d w J h jyóemay:vmw,f / Arm
Xmewk d i f ; rS m tvk y f o rm;vl w ef ; pm; nD ñ G w f a &;
ukefonfBuD;rsm;eJY tcsdKUowif;pmawGukd uRefawmfu
wnfaqmufMu&vdrhf rnf[í l trSwf (2) rludk &Si;f jycJNY y;D
wpfjynfv;Hk tusK;d MunhNf y;D tepfemcHMuygvkYd arwåm&yfcH
trSwf (3) rlwGif -
vku d yf gw,f/ Ny;D awmhvnf; Ekid if jH cm;eJu Y ;l oef;zdYk tcGirhf &
3/ jynfaxmifpo k r®wjrefrmEkid if \H xGuu f ek 0f ifuek f Ekid if jH cm;
Muayr,fh jynfwGif;ul;oef;a&;rSm tcGifh&MurSmjzpfwJh
ul;oef;a&mif;0,fa&;ukd EkdifiHawmftpkd;&u wkduf½kduf
twGuf rsm;pGmepfemp&m r&Sdygbl;/
vkyf&rnf[lí azmfjycJhonf/
vk y f i ef ; pOf r S m 'D t csuf u awmh aeY c sif ; ncsif ;
xkdrlukd &Sif;&mwGif &Sif;vif;csufukd azmfjy&mü -
aumufvkyfoGm;EkdifwJhtcsuf r[kwfbl;? wjznf;jznf;
wkid ;f jynfrmS txnftvdy?f yef;uefcu G af ,mufpwJh
ukefaps;EIef;awG uszdkYvkdw,f/ NyD;awmh jrefrmjynfu vkyfoGm;&rSmjzpfw,f[lí rltrSwf 3 ESifhywfoufNyD;
xGufwJh qefpyg;? uRef;opf? a&eH pwJh ypönf;awGukd &Sif;vif;csufESifhwuG wifjyoGm;cJhonf/
458 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 459
Ek-rltrSwf 4 ESiyhf wfoufNy;D ocifEu k tus,f r&Si;f Ek-rl trSwf 6 wGif wyfrawmfESifhywfoufNyD; -
jycJhay/ 6/ Armjynfaxmifpw k yfrawmfudk jynfo'Yl rD u dk a&pDwyfrawmf
4/ vef'efwGif qufvufxm;&Sdaom aiGa&;? aMu;a&;pDrHrI tjzpf jyKjyifzGJUpnf;&ef? zqyv 'kwd,uGefu&uf
tzGJUukd jrefrmjynfokdY a&TUay;&rnf/ qkH;jzwfcsuf trSwf 7 wGif yg0ifonhf umuG,fa&;
'Dupd u ö awmh t&ifu udpaö [mif;wpfcyk /J rMumcif tpDtpOfrsm;ukd aqmif&Guf&ef -
aqmif&u G &f ef tpk;d &u qk;H jzwfxm;Ny;D jzpfw,f[í l &Si;f cJ\ h / 'Dupd u
ö adk wmh uReaf wmfwYdk tao;pdwv f yk if ef; rcsMu
Ek-rltrSwf 5 wGif EkdifiHjcm;tultnDESifh ywfouf &ao;bl;? rltjzpfom owfrSwfxm;wkef;jzpfw,f/
aom taMumif; jzpfayonf/ Ek-rl trSwf 7 rSm ajr,mESiyhf wfoufaom oabmxm;
5/ Ekid if aH wmf\Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;? ppfa&; oD;jcm;uif;vGwrf I jzpfonf/
wku Yd dk xdyg;aprnfh Ekid if jH cm;tultnD [loa&GUukd r,l&ef 7/ ajr&SifBuD;pepfukd zsufodrf;NyD; ajr,mvkyfom;rsm;ukdom
[lí wifjycJhonf/ a0iScsxm;ay;&ef[w k ifjyxm;Ny;D xkt d csuEf iS yhf wfoufNy;D
xkdtcsufESifhywfoufNyD; &Sif;jy&mwGif 'guawmh &Sif;jy&mwGif ajr&SifBuD;pepfukd zsufodrf;í ajr,m
a<u;wif uRejf zpfqo dk uJo h Ydk oufBu;D pum;ukd ESv;Hk oGi;f vkyfom;rsm;ukdom a0iScsxm;ay;a&;Oya'ukd vmr,fh
pufwifbmv ygvDrefrSm Oya'tjzpfeJY wifoGif;awmh
Ny;D aqmif&u G &f r,ft h csujf zpfw,f/ vGwv f yfw,fqw dk m
r,f/ t"dutcsufBuD;rsm;uawmh -
pD;yGm;a&;a&m? ppfa&;a&m vGwv f yfrS tppftrSejf zpfw,f?
1/ t"dutoufarG;0rf;ausmif;tjzpf uk, d x f vd ufa&muf
'gaMumifh Red Cross wkv Yd dk ukov dk jf zpfay;wJh tultnD
rvkyfukdifaom ajrykdif&Sifrsm;\ v,f,mukdif;ajr
rsKd;vm;? wpfwkdif;jynfESifhwpfwkdif;jynf w&m;rQwpGm tm;vkH;ukd odrf;rnf/ t"dutoufarG;0rf;ausmif;
tjyeftvSet f usK;d jyKaomtm;jzifh tultnD zvS,w f m tjzpf uk, d xf vd ufa&muf vkyu f idk af eonf/ okw Yd nf;
rsKd;vm; okdYr[kwf tultnDukd taMumif;jyKNyD; uRefvkyf r[kwf trSev f yk u
f idk rf nfh v,f,mESiu hf idk ;f ajrrsm;ukd
zdkYvm; qkdwmawG aoaocsmcsm a0zefzdkYvkdw,f/ v,fvyk o f l wpftrd af xmifvQif {u 50? ,mvkyo f l
wu,fqadk wmh jrefrmjynf[m ajrMoZmaumif;w,f/ wpf t d r f a xmif v Qif 25 {uES i f h uk d i f ; vk y f o l
qefpyg;? uRe;f opf aygw,f/ owåK aygw,f/ Ekid if jH cm;u wpftdrfaxmifvQif 10 {u ykdifqkdifcGifhjyKrnf/
vkcd siw f yhJ pön;f eJY vJv, S ,f El idk wf ,f/ b,foq Yl rD S rsuEf mS 2/ wpftdrfaxmifvQif wpfwkH; xGefaiG csxm;rnf/
i,feYJ tultnDtwGuf awmif;yefNy;D aezkrYd vkb d ;l aiGacs;zkYd 3/ toD;tESH pkaygif;a&mif;csa&;? awmifov l ,form;ok;H
rvkb d ;l / uk, d t hf csi;f csi;f csaeMuNy;D vlawG tvkyrf vkyEf idk f ypönf;rsm;ukd pkaygif;0,f,la&;? t&if;tESD; pkaygif;
Mu&if bmqefrS rxGufwm? opfrS rxGufwmaMumifh acs;iSm;a&; ponfwkdYtwGuf taxGaxGor0g,r
cufr,f/ 'Dvrdk [kw&f if ArmhtwGuf tcufqw dk mr&Sb d ;l / rsm;ukd aus;&Gmtkyfpkwkdif;wGif zGJUpnf;ay;&rnf/
460 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 461
4/ ajrodr;f a&;? a0iScsxm;a&;ESihf or0g,rudprö sm;wGif awmifwef; a'oawG[m useAf rmjynfaxmifpak 'oom;
vk;H 0tmPmtyfEiS ;f jcif;cH&onhf ajr,maumfrwDudk awGeJY &ifaygifwef;NyD; wkd;wufvmzkdYvkdw,f/ ckvkd tESpf
ajr,mvkyo f m;tm;vk;H wku Yd a&G;aumufwifajrm§ uf 200? tcsKd Uae&mawGrmS wpfaxmifavmuf aemufususe&f pf
&rnf/ cJhwmukd acwfrDvmatmifvkyf&vdrfhr,f/ awmifwef;
5/ avsmaf Mu;jyóemukd odr;f Ny;D aemufrS oifah vsmo f vkd a'oawGrmS &Sw d hJ obm0ypön;f awG[mvnf; trsm;xkw, f l
qk;H jzwfrnf/ þOya'aMumifh aiGaMu;tusyt f wnf; cHpm;Ekid af tmif vkyaf y;zkv Yd w
dk ,f/ jynfaxmifpEk idk if aH wmf
awGUrnf? ajrykid &f iS u
f av;rsm;ukd tpk;d &u wpfenf;enf; awmifwef;a'oawG atmufusaemufus jzpfusef&pf
tultnDay;&efjzpfonf[lí ajr,ma0csrf;a&; cJh&if vlwpfukd,frSm vufaomfvnf;aumif;? ajcaomf
jyóemukd &Sif;jycJhonf/ vnf;aumif; roefrpGrf;jzpfaewmeJYwlw,f/
Ek-rl trSwf 8 rSm pufrIvufrIxGef;um;a&;twGuf 'DvkdatmufusaemufusjzpfaerIukd yaysmufatmif
a&;xm;aomrl jzpfonf/ vkyfay;&w,f/ 'gaMumifh 'Drkdua&pDacwfESifh qDavsmf
8/ wkid ;f jynfwiG f pufrv I ufrx I eG ;f um;&ef umvtykid ;f tjcm; onfh jynfolYtpkd;&rsm; wnfaqmuf&efjzpfw,f/
ESifh pDrHudef;wpf&yfqGJNyD; pwiftvkyfvkyf&ef[lí jzpf vGwv f yfa&;r&rDu jAL½ku d &uf? jAL½ku
d a&pD [laom
onf/ xkdrltwGuf &Sif;vif;csufwGif uRefawmfwkdY tok;H ukd vlrek ;f rsm;cJo h nf/ vGwv f yfa&;twGuf wku d yf 0JG if
wkdif;jynf[m wu,fhacwfrDEkdifiHjzpfrSmu puf½kHawG? Muaom jrefrmwkdif;&if;om;vli,fwkdYonf wkdif;jynf
vQypf pfr;D awG? rD;&xm;awG tckxuf tqaygif; &maxmif vGwv f yfa&;&&ef 'Dru dk a&pDEidk if H wnfaqmuf&ef[al om
ykdrsm;rS jzpfavrnf/ tJ'DtcgusrSyJ obm0ypönf; OD;wnfcsufukd xm;cJhMuonf/ 0efBuD;csKyfOD;Ek\ rltrSwf
csrf;om<u,f0oavmuf vlawG <u,f0r,f/ 'gaMumifh 10 wGif þtcsufukd azmfjyxm;onf/
pufrIvufrIxGef;um;zdkY tckuwnf;u aqmif&GufMu 10/ AsL½kdua&pDpuf,EÅ&m;BuD;ukd 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&; puf
&r,f? xGe;f um;atmif pDru H ed ;f awGqNJG y;D tvkyv f yk of mG ;zkYd ,EÅ&m;jzpfatmif ajymif;vJypf&ef[k azmfjyxm;onf/
jzpfw,f/ tpk;d &u vkyv f u dk w
f hJ (2) ESpf pDru
H ed ;f rSmvnf; xkdtcsufESifhpyfvsOf;NyD; &Sif;vif;csufwGif 'Dvkyfief;
'Dvkd &nf&G,fcsufeJY pwifaqmif&GufwmawG jzpfygw,f twGuf t&Snpf rD u H ed ;f wpf&yf a&;qGNJ y;D jzpfw,f/ ocifEk
[lí zGifhqkdcJhonf/ nDñw G af &;rludk aqG;aEG;wJh tpnf;ta0;u vufcNH y;D wJh
Ek-rl trSwf 9 wGif awmifwef;a'orsm;twGuf aemuf tJ'DpDrHudef;ukd uRefawmfukd,fwkdif tpkd;&tzGJUrSm
&nf&G,fxm;aomrl jzpfonf/ tqkdtjzpfwifoGif;awmh uufbdeufurltjzpf vufcH
9/ awmifwef;a'orsm;wGif jynfolYtpdk;&rsm; wnfaxmif Ny;D Ny/D zqyvtzGUJ csKyu f tJ't D &Snf pDru
H ed ;f ukd reufjzef
&ef[k azmfjyxm;onf/ þtcsufukd zGifhqkd&mwGif - obufqo dk vkd wkid ;f jynfoYdk wifjyygvdrrhf ,f/ tJ't D csed f
462 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 463
usawmh vlxkukdtmPmay;wJh zqyvvlxktpkd;& yl;aygif;wkjYH yefwu dk cf udk &f ef? aea&;? xkid af &;p&dwf Bu;D onf
qkdwm[m odMu&vdrfhr,f[k zGifhqkdjycJYygonf/ ESihf umrdaom p&dwaf y;&ef? tpk;d &trIxrf;rsm;\ tcGihf
Ek-rl trSwf 11 wGif zdESdyfcsKyfcs,faom Oya'ESifh ta&;rsm;twGufvnf; tjcm;tvkyform;rsm;enf;wl
ywfoufonfhrlESifhwuG &Sif;vif;csufukd wifjy&mwGif - yl;aygif;umuG,f&ef/
11/ zdESdyfcsKyfcs,faom Oya'rsm;ukd y,fzsuf&ef zqyv 13/ NrdKUaeqif;&Jom;rsm;ESifh vlvwfwef;pm;rsm;twGuf
tpkd;&onf n§Of;yef;rI? zdESdyfrIawGukd t*Fvdyf? *syefpwJh tdrfcGefavQmha&;? tdrfae&mcsxm;a&; or0g,r zGJUpnf;
e,fcsJU orm;awGvufxufrSm wGef;uefNyD; tmPm&,l ay;a&;? arSmifckdaps; wkdufzsufa&;rsm;wGif yl;aygif;
vmwJ h tpk d ; &jzpf w J h t wk d i f ; n§ O f ; yef ; ES d y f p uf r I [ m aqmif&Guf&ef/
b,favmufraumif;bl;qkw d m odygw,f/ vlxu k dk ESyd v
f Ydk 14/ vlwkdif; roifrae& ynmoifMum;a&;? ukd,fvuf
r&bl;? olwcYdk si;f tusK;d rxifrS atmifw,fqw dk mukv d nf; usef;rma&;? ,Ofaus;rIponfrsm;wGif tpkd;& tul
odygw,f/ zdESdyfcsKyfcs,frIukd rvkdvm;&mrSm uRefawmfwkdY tnDukd,lNyD; vuf0JtzGJUtpnf;rsm;uOD;pD;um tjcm;
xdyfqkH;uvkdYqkd&Jygw,f/ jynfaxmifpkor®w jrefrm tzGJUtpnf;tm;vkH;ESifh yl;wGJaqmif&GufoGm;&ef/
EkdifiHawmf zGJUpnf;ykHtkyfcsKyfykHtajccHOya'ukd Munfhr,f Ek-rl 12? 13? 14 wko Yd nf vlxt k wGuf vlraI &;vkyif ef;rsm;ESihf
qk&d ifvnf; 'Dtcsu?f 'DqE´udk xif&mS ;pGm jrifEidk yf gw,f/ qkdifaom tcsufawGjzpfygonf/ 0efBuD;csKyfocifEku þazmfjycJh
'gjzifh&if bmaMumifh zdESdyfrIcsKyfcs,frI&SdaeovJ? aom rl 14 csufukd apwem½kd;½kd;ESifh vkyfMu? vufcHMur,fqkd&if
yxrqkH;taMumif;uawmh rnDñGwfjcif;jzpfygw,f/
rnDñGwfp&m taMumif;r&Sd[lí &Sif;jycJh\/
vuf0t J iftm;pkawGnñ D w G &f if tcsi;f csi;f zdEydS rf ?I vlxu k dk
ocifEku rl 15 csufwifjycJh\? tqdkygrl trSwf (15) rSm
zdEydS rf q
I w dk mawG vk;H 0r&SEd idk bf ;l / ckawmh wpfoufAv dk cf sKyf
rmhupf ?f vDeif? tde*f s,f paom rmhupf 0f g'ESihf ywfoufonhf ta&;
pwJh acgif;aqmifawGudk vkyBf ucH w hJ hJ vuf,m tacsmiform;
tom;awGudk? ,lqcsufawGudk tpdk;&u wm0ef,lNyD; jzefYcsd
awG&Sdw,f/ vufeufukdifykefuefNyD; zqyvtpkd;&ukd
vkyfBuHaewJh vuf0Jtacsmiform;awG&Sdw,f/ 'gaMumifh ay;rnfr[kwf? zqyvtzGJUcsKyfu jzefYcsdrSmvnf;r[kwf? tqdkyg
zdESdyfrIawG &Sdaeygw,f/ zdESdyfrIukd rvkdvm;oavmuf 0g'awGukd pdw0f ifpm;olwyYdk g0ifaom rmhupf 0f g'avhvma&;tzGUJ u
nDñw G af &;ukvd yk Mf uygvkYd awmif;yefygw,f[k 0efBu;D csKyf wm0ef,Nl y;D jzefcY sad y;&ef[í l azmfjycJyh gaomfvnf; Ek-rl trSwf 15
ocifEk\ Ek-rl 11 twGuf &Sif;jycJhonf/ udk rESpfNcdKufolawGrsm;onfhtwGuf Ek - rl trSwf 15 udk jzKwfNyD;
Ek-rl trSwf 12 ukd wifjy&mwGif - Ek-rl 14 csuf[lí wGifcJhawmhonf/
12/ "e&SiBf u;D rsm;u tvkyo f rm;wk\ Yd aea&;? xkid af &; tqifh azmfjycJah om 0efBu;D csKyo f cifE\ k rl 14 csuu f kd ,aeY vlxuk
twef;ESifh tcGifhta&;rsm;ukd xdyg;wkdufckdufaeonfukd zwf½Hkjzifh oabmaygufvdrfhrnf[lí þpma&;olu rxifrdyg/
464 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 465
þocifEk-rl 14 csufxGufay:vm&ef tajccHtaMumif;rsm; trSwf 2 - tcsut f aeeJY tJ't D rsKd ;om;pnf;vH;k nDñw G rf BI u;D
&Sdaeay&m xdktaMumif;rsm;udk od&efvdktyfayonf? od&rnf &&Sad tmif trsK;d om;pnf;vH;k rI&UJ r@dKit f jzpfeYJ vuf0n J ñD w G af &;ukd
jzpfaomtaMumif;rSm - a&S;OD;pGm wnfaqmuf&rnf/
]]ocif E k & J U rl q d k w m trS e f p if p pf a jym&&if uRef a wmf trSwf 3 - tcsuftaeeJY vuf0JnDñGwfa&;[m emrnf
wpfa,mufwnf; a&;qGJwJhrlr[kwfygbl;/ 'Dtcsufudk vlxk rQom&SdwJh nDñGwfa&;rsKd;r[kwfbJ tifrwef cdkifcHhwJhtkwfjrpf
odoavmuf odNyD;jzpfaeNyDvdkY uRefawmf ,HkMunfygw,f/ vuf&Sd ay:rSm wnfaqmufxm;wJh vuf0JnDñGwfa&;jzpf&r,f/
qlylrIawGudk cyfjrefjrefNidrf;at;NyD; vlxkBuD;&JU b0opfzefwD;rIudk tJ'DcdkifcHhwJh vuf0JnDñGwfa&;jzpfatmif vuf0JnDñGwfa&;
cyfjrefjref xlaxmifcsiw f hJ jynfo&Yl aJ bmf? qd&k ,
S vf pf? jynfwiG ;f ppf [m yk*¾dKvfeJY tzGJUay:rSm rSDwnfNyD; wnfaqmufxm;wJh nDñGwf
rvdkvm;aom uGefjrLepfESifh wpfoD;yk*¾vwpfpk 0dkif;NyD;a&;qGJwJh a&;rsK;d rjzpfap&/ vuf0n J ñ
D w G af &;vkyif ef;pOfay:rSm wnfaqmuf
rlygyJ/ xm;wJh nDñGwfa&;jzpf&r,f/
arv 25 &ufu tJ'Dvlwpfpk a&;qGJwJhrltjzpfeJY aMunm trSwf 4 - tcsuftaeeJY tJ'Dvdk vkyfief;pOfrsKd;udk vuf0J
r,fvyk af wmh jynfo&Yl aJ bmftcsKd Uu olw&Ykd UJ trIaqmifawG rpHv k if orm;wdkif;u vufrcHbJraeEdkifwJh vkyfief;pOfjzpf&r,f/ tJ'D
ao;vdkY 'Drludk acwåqdkif;xm;ygOD;vdkYajymw,f/ ocifEk&JUrludk vkyfief;pOftjzpfeJY txufu a&;cJhwJh rlBuD; 14 csufudk wifwm
a&;qGJwJhvlawGuvnf; 'Drlukd jrefjref vlxka&SUrSm csjycsifw,f/ jzpfygw,f/
tJ'v D kd twduk t
f cHjzpfaewJt h wGuf Mum;zsefajzwJt h aeeJY ocifE&k UJ rl b,favmuft,lonf;wJh vuf0o J rm;jzpfjzpf jrefrmEdik if &H UJ
tjzpf aMunmzdYk tm;vH;k oabmwlq;kH jzwfcMhJ uw,f/ xkad Munmcsuf vuf&Sdtajctaet& yg;pyfuomajymvdkYjzpfr,f/ 'Dvkyfief;pOf
oabmwlMu&if Nird ;f csr;f a&;twGuf oabmwlncD suu f kd csEikd rf mS awGxufydkNyD; b,fenf;eYJrSrvkyfEdkifbl;/
jzpfw,f/ trSwf 5 - tcsut f aeeJY tJ'v D uf0n J ñ D w
G af &;udk aqmufwnf
jynfolY&Jabmf&JUrludk axmufcHwJhvlawGeJY ocifEk&JUrludk EdkifzdkY zqyvxJudk vuf0Jorm;awGjzpfwJh qdk&S,fvpfeJY jynfolY
axmufcHwJhvlawG[m aomif;usef;rIudk Nidrf;at;csifwJhapwem &JabmfawG[m olwyYdk gwDet YJ zGUJ udk a&S;OD;pGm zsuo f rd ;f yg/ uGejf rLepf
rSm wlaeMuNyD? Nidrf;csrf;atmifvkyfwhJenf;u uGJjym;jcm;em; awGxu J qd&k ifvnf; jynfwiG ;f ppfvrf;pOfukd raxmufcw H hJ uGejf rLepf
aew,f/ b,fvdkuGJjym;jcm;em;w,fqdkwm uRefawmf wdkwdkyJ awG[m oD;jcm;ygwDwpfck raxmifawmhbJ vuf0JnDñGwfa&;
&Sif;jyr,f/ tzGJUxJ ygMuyg/
trSwf 1 - tcsufuawmh jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHBuD;rSm jynfwiG ;f ppfvrf;pOfuakd xmufcw H hJ uGejf rLawGvnf; jynfwiG ;f ppf
&Srf;? csif;? ucsif? u&if? u&ifeD (xdkacwfu u,m;[ktac: vrf;pOf&JUtrSm;udkjyifNyD; vuf0JnDñGwfa&;xJrSm ygcsifMu&if
rwGifus,fao;csdef) rGef? Arm pwJh wdkif;&if;om;tm;vHk; yg0ifwJh olwdkY&JUtrSm;awGudk aMunmMuyg[lí 0efBuD;csKyfocifEku ol\
trsKd;om;tm;vHk; pnf;vHk;nDñGwfrI&&Sda&;/ rl 14 csufESifhpyfvsOf;NyD; a&S;OD;pGmwifjycJhonf/
466 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 467
xdkpOfu jynfolY&JabmfwyfzGJUonf 0efBuD;csKyftm; jynfwGif; rwfv 27 &uf oef;acgifausmf 28 &ufaeY eHeuftul; ESpfem&D
Nidrf;csrf;a&;&&ef vuf0JnDñGwfa&;&&ef jynfwGif;ppfvrf;pOf avmufrS uGefjrLepfygwD½Hk;udk 0dkif;NyD;zrf;vdkY uGefjrLepfawG awmcdk
vdu k af eaom uGejf rLepfwu Ykd kd tpd;k &u ac:Ny;D aphpyfygOD;? aphpyfvYkd &w,fvdkYajymygw,f [k ocifEku &Sif;jyonf/
r&wmeJY tpd;k &uay;wJh wm0efu, kd Nl y;D qlyal omif;use;f olrsm;udk yd k r d k & S i f ; jy&vQif &S n f a ernf / usrf ; av;aernf p d k ; í
jynfo&Yl aJ bmfawGu ESrd ef if;ygr,f[í l 0efBu;D csKyof cifEx k H wifjy þpmtkyfwGif ra&;vdkawmhyg/ jrefrmEdkifiH jynfolYvTwfawmfESifh
cJhMuonf/ jynfolvlxkudk þtcsufrsm; wifjycJhNyD;aMumif; uRefawmf jrefrm
ocifEkuvnf; vuf0JnDñGwfa&;udk uGefjrLepfrsm;u EdkifiHwGifr&SdrD jzpf&yfrsm;udk uRefawmfjyefa&mufaomtcg &&Sd
vdv k m;vQif jynfwiG ;f ppfvrf;pOfrmS ;aMumif; aMunmNy;D NrKd Uay:odYk aompm&Gufpmwrf;rsm;zwfí odcJhjcif;jzpf&m umuG,fa&;ESifh
jyefvmcJMh u[lí ac:cJo h nf/ 0efBu;D csKyo f cifEb k ufurl ]]uGejf rLepf ywfoufNyD; tcsKyftjcmtmPmydkifaom EdkifiHwdkYwGif rdrdoabm
awGudk,fwdkifu uRefawmfwdkY zqyvtpkd;&eJY rnDñGwfEdkifbl; twdkif; vkyfEdkifonfh tcsufig;csufukd ocifEku qufvuf
qdw k m twdtvif;aMunmaeNy/D uReaf wmf&h UJ ocifErk l aMunmwJh &Sif;jy&m -
aeYrSmyJ uGefjrLepfawGu aMunmcsufwpfapmif xGufvmw,f/ 1/ rdrdoabmusaom EdkifiHESifh umuG,fa&;pmcsKyfudk
,ckvuf&Sd zqyvacgif;aqmifawGeJY rnDñGwfEdkifbl;? nDñGwf vGwfvyfpGm csKyfqdkEdkif&r,f/
csifwJh zqyvi,fom;awG 'Dacgif;aqmifawGudk armif;xkwfNyD; 2/ rdrdBudKufwJhEdkifiHu vufeufudk vGwfvyfpGm 0,f,lEdkif
vmcJhMuvdkY twdtvif;aMunmaeNyD/ &r,f/
jynfolY&JabmfawGbufu uGefjrLepfawGeJY aphpyf&r,fvdkY 3/ ppfaMunmwJu h pd w ö iG jf zpfap? pifajyNird ;f wJu
h pd w
ö iG f jzpfap
ajymw,f/ uGefjrLepfawGu vuf&Sdzqyvacgif;aqmifawGeJY rdrdEdkifiHtpkd;&oabmus vGwfvyfpGm vkyfEdkif &r,f/
rnDñGwfEdkifbl;vdkYajymw,f/ 'DvdktajctaerSm jynfolY&Jabmf 4/ rdrdtpdk;& oabmrwlbJ ppfwdkufaewJh EdkifiHxJu
awGu a&SUqufNyD; aphpyfcsifao;&ifawmh uRefawmfvnf; rnfonfhEkdifiHurQ olwkdY&JU Munf;wyf? a&wyf? avwyf
rajymwwfawmhbl;/ awGudk rdrdEdkifiHay:u jzwfoef;roGm;atmif wm;qD;
jynfolY&JabmfawGu uGefjrLepfeJY aphpyfcsifw,fqdkwm Edkif&r,f/
ckarvrS r[kwfbl;/ rwfvxJu aphpyfcsifaewm/ 5/ ppfynmoifay;zdkYtwGuf ppfynmoiftzGJUrsm;udkvnf;
jynfolY&JabmfawGu uGefjrLepfawGeJY rwfv28 &ufaeYrS rdrdBudKufwJhEdkifiHu ac:,lEdkif&r,f [lí owfrSwfcsuf
aphpyfa&;aqG;aEG;zdkY? 'DrwdkifrD rwfv 26-27 &ufawGuvnf; &Sdayonf/
aphpyfzdkYajymayr,fh uGefjrLepfawGu tcsdefudk a&TUa&TUvmcJh EdkifiHwpfEdkifiH[m umuG,fa&;rSm vGwfvyfw,fqdkwhJ
Muw,f/ rwfv 28 &ufaeY eHeufajcmufem&Dtxd rapmifhbJ umuG,af &;vGwv f yfciG q
hf wkd m 'Dxufyrkd &SEd ikd yf gbl;vdo
Yk m uReaf wmf
468 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 469
oH;k oyfryd gonf/ odaYk omf xdpk Ofu uGejf rLepfwo Ykd nf jrefrm-NAw d o
d Q Nird ;f csr;f om,mpGm wpfO;D ESiw hf pfO;D aygif;oif;qufqEH ikd yf ghrvm;}}
csKyfqdkaom Ek-tufwvDpmcsKyfwGif umuG,fa&;rSm vGwfvyfrI vdkY ar;vdkufawmh pwmvifu -
r&Sd[lí atmfNrJatmfcJhMu\/ ]]trSefyJ? 'DESpfEdkifiH Nidrf;csrf;pGmaygif;Edkifygw,f/ yl;aygif;
uReaf wmf\tjrifuakd jym&ygrl vGwv f yfNy;D p jrefrmEdik if w
H iG f aqmif&Gufa&;twGuf EdkifiHESpfEdkifiH&JU uGJjym;jcm;em;csuf[m
EdkifiHtwGuf vkyf&efvkyfief;awG rsm;pGm&Sdaeygonf/ txl;ojzifh ta&;rBuD;ygbl;}} vdkY ajymcJhw,f[k 1948 ckESpf? arvtwGif;u
ppf'PfESpfBudrfcHcJh&aomaMumifh ysufpD;,dk,Gif;aeaom pD;yGm;a&; urÇmhowif;awGrSm azmfjycJhwmawGU&Sdygonf/ 0g'oabmxm;
jyefvnfxlaxmif&rnfhvkyfief;rsm;? ppfaMumifh rpdkufysdK;Edkifí rwlaomfvnf; wpfOD;eJYwpfOD; ul;oef;a&mif;0,fa&; pwmawG
aumoGm;aom v,fajrwdkYudk jyefvnfazmfxkwfa&;vkyfief;rsm;? vkyfvdkY&wmudk pwmvifu t&SnfBuD;ajymcJhygao;onf/ olwdkYeJY
ynmoifMum;a&;ESiyhf wfoufaom vkyif ef;rsm;tm;vH;k xlaxmif tar&duefjynfaxmifpk ppfrjzpfbl;aMumif;? 0g'rwlaMumif;?
&ef&Sdaeayonf/ vrf;yef;qufoG,fa&;? usef;rma&;? ,Ofaus;rI okdYaomf 'kwd,urÇmppfBuD;rSm yl;wGJwdkufcJhaMumif;awG ajymcJhyg
pojzifh jrefjrefvyk &f rnft h vky?f wjznf;jznf; vky, f &l rnft h vkyf ao;onf/
wd&Yk adS eMu\/ uGejf rLepfwo Ykd nf þvkyif ef;wdu Yk kd uGejf rLepf0g't& uReaf wmf xyfajymcsiaf omtaMumif;rSm Adv k cf sKyaf tmifqef;
vkyfrSom atmifjrifrnf/ uGefjrLepfEdkifiHwdkYESifh qufoG,fyl;aygif; &SdpOfu ajymcJhaompum; jzpfavonf/
rSom vkyfief;atmifjrifrnf[k *dkPf;*Ppdwfxm;jzifh pGJrSwf 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;cgeD;av;rSmyif ½k&Sm;onf *syeftm;
,HkMunfaeMuonf/ ppfaMunmNyD; ,cifu *syefydkifcJhaom refcsL;&D;,m;uRef;qG,fodkY
xdpk Ofu jrefrmEdik if rH mS ylyal EG;aEG; vGwvf yfa&; tcgvnfom; 0ifwu kd cf \
hJ / xdo
k wif;udk xdpk Ofu xkwaf 0aom jrefrmowif;pm
vGwv f yfa&;oli,fb0jzifh urÇmudak rQmMf unfNh y;D avhvmae&aom wpfapmifwGif ]]1905 ckESpfu *syefudk ½k&Sm;wdkY ppf½HI;chJjcif;udk
tcsed f jzpfayonf/ uGejf rLepfwYkd rawG;rdonfrmS uGejf rLepfya*;Bu;D *vJhpm;acsjcif;}} vdkY a&;cJh&m xdkodkY a&;&ygrnfvm;[lí jrefrm
jzpfol ½k&mS ;acgif;aqmifBu;D pwmvifu tar&duefjynfaxmifpk uGefjrLepfacgif;aqmifwkdYu qwfqwfcgemMu\/
&DywfyvDuefygwD0if [m½dpk wufqifeaYJ wGUaomtcg pwmvifukd wdkufwmonf wdkufwmyJjzpf\/
pwufqifu ]]pD;yGm;a&;pDrHudef;awG qdk&S,fvpfpepft& pkaygif; jrefrmuGefjrLepfwdkYu ]]0g't& wkduf&wmudk uvJhpm;acs
vkyu f ikd Mf uwJh vkyif ef;awGeYJ jynfah ewJh ½k&mS ;[m vGwv f wG v
f yfvyf w,fvdkY a&;&vm;}} [lí rausreyfajymcJhMu\/ xdkowif;ygNyD;
ul;oef;a&mif;0,fcGifheJYjynfhaewJh vGwfvGwfvyfvyf ul;oef; aemufESpf&ufavmufwGif ½k&Sm;acgif;aqmifBuD; pwmvifu
a&mif;0,fEikd cf iG ehf YJ Oya't&xlaxmifxm;wJh t&if;&Sipf epfBu;D ]]1905 ckESpf ½k&Sm;wkdY ½HI;cJh&wm? ckrSyJ uvJhpm;acs&awmhw,f}}
xGe;f um;aewJh tar&duefjynfaxmifpek YJ urÇmBuD;wpfckwnf;rSm [k ajymaompum;udk urÇmo h wif;rsm;u azmfjyMu\/ xdt k csuu
f kd
470 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 471
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u jref r muG e f j rLepf a cgif ; aqmif w d k Y t m; nDñGwfa&;vkyfr,fqkd&if vuf0JpmayawGjzefY&rSm/ rif; tJ'D
]]b,fhES,fAsm jrefrmowif;pmua&;awmh cifAsm;wkdYu pdwfqdk; tvkyfvkyf[k wm0efay;jyefí jynfolYpmayaumfrwDwGif yg0if
w,f/ ckawmh pwmvifudk,fwdkifu ajymaeyga&mvm;}} [k cJh&\/ pmtkyfawG a&;&? pmwef;awG a&;&? pmtkyfawG 0,f&?
ar;vdkufonf/ xkdtcgwGif jrefrmuGefjrLepfacgif;aqmifwdkYu - zwf&? zwfNyD;rS 0,f? bmomjyefESifh . . .
]]w,fcufwmyJAsm}} [kajymaMumif; AdkvfcsKyfatmifqef; a[m... ,ckcgwGif zqyvtzGJUcsKyfBuD;taejzifh Ouú|
ajymí rSwfcJh&ygonf/ 1945 ckESpfu jzpfyg\/ ocifEk (0efBuD;csKyfvnf;jzpfol) \ rl 14 csuf&Sif;&ef[laom
uRefawmfonf ocifpdk;wynfhjzpfcJh\/ odkYaomf ocifpdk;\ taMumif;jzifh uRefawmfhtm; 1948 ckESpf? ZGefvtwGif; txuf
bmoma&;ES i f h y wf o uf a om oabmxm;? tcsKd U ae&mwG i f jrefrmEdkifiHodkY ydkYvdkufjyefonf/ zqyvtzGJUcsKyf txufArmjynf
olYoabmESifhol xif&mvkyfjcif;rsm;? awmfvSefa&;vkyfrnfhqJqJ wdkif;rSL; Adkvfat;armifESihftwl? Adkvfat;armif\ OD;aqmifrI
rSmyif vuf&Sdwyfrawmfudk zsufodrf;NyD; uGefjrLepf0g'ouf0if atmufwGif wm0ef,lcJh&ygonf/ 1948 ckESpf? Zefe0g&Dvu
aomwyfrawmfudk zGUJ pnf;&efajymonfh oabmxm;rsm;aMumifyh if AD,uferfoYdk xGucf \ hJ / þc&D;u arvwGif jyefa&muf\/a&mufNy;D
ocifpdk;xHrS cGJcGmcJh\/ uRefawmf cGJcGmí ocifpdk; b,fodkY rMumrDyif arvtwGif; ocifEkrl &Sif;&ef jrefrmEdkifiHtwGif; c&D;
oabmxm;onfudk uRefawmf rodyg/ aemifESpfaygif;rsm;pGm xGuf&jyefNyD/
Mumaomtcg ocifp;dk u ol rSm;ygaMumif; pma&;Ny;D uReaf wmhu f kd a&Tbdk? uom? jrpfBuD;em;? rdk;aumif;? rdk;n§if;? 0ef;odk?
ay;cJhygonf/ þum; uGefjrLepfygwD0if Armjynfu olwdkY\ aumvif;? rEÅav;? Aef;armf? a&Tusit f p&Sad om NrKd UwdyYk ga&mufc\hJ /
tajcrcdkifrmrIudk Mum;jzwfajym&jcif;jzpfygonf/ Ek-rl 14 csufudk&Sif;&mwGif vuf0JnDñGwfa&;vkyfief;pOftaejzifh
uRef a wmf o nf Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; &S d p Of u yif vuf 0 J r[kwfbJ trsKd;om;a&;vkyfief;pOftjzpf &Sif;Mu&ygonf/ þokdY
nDñw G af &;zGUJ rnf/ xdtk zGUJ wGif uReaf wmf yg0ifaqmif&u G &f rnf[k &Si;f &ef zqyvtzGUJ csKyu f vkyif ef;pOftaetjzpf csay;cJyh gonf/
odxm;\/ jynfolY&JabmfwyfzGJUwGif oifwef;ay;&ef AdkvfpdefrSefu EdkifiHa&;odyÜHoabmw&m;t&qdkvQif wdkif;jynfwm0efudk
ac:onfudkyif AdkvfcsKyfatmifqef;u cGifhrjyKcJh/ tvm;wlyif &,laom tmPm&tzGJUtpnf;jzpfap? tmPm&&eftvm;tvm
OD;AaqGu qd&k , S v
f pfygwDwiG f yg0if&ef ajymygaomfvnf; Adv k cf sKyf &Sdaom tzGJUtpnf;jzpfap rdrdwdkY\rl0g'udk azmfaqmifMu&mwGif
atmifqef;u cGirhf jyKí Edik if aH &;wm0eftaejzifh bmrS [kww f yd wfwd *dkPf;*Pvu©Pmygaom ygwDrl0g'jzifh azmfjy&½dk;r&SdapbJ
&Sdol r[kwfcJhyg/ wpfrsKd;om;vHk;ESifhoufqdkifaom wpfEdkifiHvHk;ESifhoufqdkifaom
Adv
k cf sKyaf tmifqef; usq;kH Ny;D aemufwiG f vGwv f yfa&;&onfah eY? wdik ;f &if;om;jynfot l m;vH;k ESio
hf ufqikd af om rl0g'rsK;d jzifo
h m wifjy
vGwfvyfa&;t&om bmrSef;rodcifrSmyif AD,uferfodkY xGufcJh &rnf? azmfjy&rnf? aqmif&Guf&rnf[lí AdkvfcsKyfatmifqef;u
&\/ jrefrmEdkifiHodkY jyefa&mufaomtcgwGif OD;AaqGu vuf0J uRefawmfwdkYvli,fau'grsm;udk Mo0g'ay;avh&SdcJhonf/
472 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 473
zqyvtzGUJ csKyo f nf Adv k cf sKyaf tmifqef;Mo0g'ESiahf vsmn f pD mG *VKeOf ;D apm? ocifApdew f u Ykd vnf; vGwv f yfa&;udk tvG,Ef iS hf
cH,x l m;onfukd awGUod&aomtcg uReaf wmfwYkd tvGeaf useyfMu at;at;ESifhr&Ekdif[k xifxm;yHk&\/ AdkvfcsKyfu vGwfvyfa&;ESifh
ygonf/ ywfoufNyD; NAdwdoQwdkYurajymvQif zqyvtpdk;&EkwfxGuf
rmhupf 0f g'usr;f i,fwpftyk u f kd bmomjyefczhJ ;l aom uReaf wmf rnf[k &mZoHay;xm;&m NAdwdoQtpdk;& rvdkufavsmí AdkvfcsKyf
wdkY\ &Sif;vif;a&;tzGJUacgif;aqmif Adkvfat;armifonfvnf; atmifqef; tpd;k &u Ekwx f u G cf ahJ omf OD;apmwdv
Yk pl o
k nf tmPm
xdkuJhokdY cH,lxm;onfhtwGuf uRefawmf auseyf&onf/ &vdrfhrnf[k xifae[efwlygonf/
þuJo h Ydk trsK;d om;vkyif ef;pOfukd &Si;f vif;cJ&h onfukd uReaf wmf uGefjrLepfwdkYbufurl olwdkY\ 'kwd,uGef*&ufwGif ppfEdkif
auseyfrd\/ trsm;jynfolrsm;u vufcHMuonfudk awGU&onf/ olu usif;yonfh uGef*&uf[k ajymcJh\/ trSefu wdkufMuwm
trsm;jynfolu vufcHMuonfudk uRefawmfwdkY teD;uyfavhvm wyfrawmfjzpfygonf/ uGefjrLepfwdkYu vGwfvyfa&;udk wkdufrS
Munfhaomtcg uRefawmfodcJh&onfrSm vlxkonf c&D;vrf;yef; &rnf[k ,HkMunfxm;\/ AdkvfcsKyfatmifqef;u ppfrwdkufbJESifh
vG,u f pl mG oGm;&onfukd BuKd uo f nf/ a&mif;0,fazmufum;&mwGif vGwfvyfa&;&rnfudk odMuaom uGefjrLepfwdkYonf olwdkY\t,l
taESmift h ,Suu f if;onfukd ESpNf cKd uMf uonf/ tcsKyu f akd jym&vQif
tpGu J kd rpGeMYf u? uGejf rLepfwYkd ,HMk unfxm;onfrmS qd&k , S v
f pfEikd if H
Edik if aH t;csr;f om,mrIukd ESpo f ufauseyfaMumif; awGUodc&hJ ygonf/
xlaxmif&mwGif awmfvSefa&;vrf;wpfvrf;om&Sdonf[k pGJNrJpGm
wdkif;jynfwGif qlylrIudk rvdkvm;aMumif; awGUcJh&\/
cH,lxm;onf/
þtaMumif;rsm;udk Adkvfat;armifu zqyvtzGJUcsKyfodkY
xdkcH,lcsufudk axmufcHonhf taMumif;wpfcsufrSm *dk&S,f
tpD&ifcHvkdufygonf/
xdpk Ofu uReaf wmfrw S rf od rQ jyefvnfazmfjy&aomf awmfveS af &; ,lcJhaom tdE´d,jynfrSygvmonfhvrf;pOf jzpfonf/
umvu vGwfvyfa&;onf yxr? 'Drdkua&pDa&;onf 'kwd,? xdkvrf;pOf\tqdkt& zqyvtpdk;&udk wdkufNyD; uGefjrLepf
qdk&S,fvpfa&;onf wwd,[lí &nfrSef;xm;cJh\/ atmifqef;- ygwD tpdk;&wufa&;twGuf zqyvtpdk;&udk opömazmuf?
tuf w vD p mcsKyf u d k rcsKyf q d k r D u yif Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; u tacsmiform;? t*Fvdyf? tar&duefvufukdifwkwf[k Budrfzef
taumif;qHk;udk arQmfvifhxm;Mu? tqdk;udk &ifqdkifzdkYjyifxm;[k rsm;pGm qJcJh\/
pum;ESpfcG ajymcJh\/ jynfwGif;ppfvrf;pOfudk aygvpfAsL½dktzGJU? uGefjrLepfygwD
uRefawmf o&ufacsmif;wGif AdkvfcsKyfatmifqef;ajymorQ A[dkaumfrwD? e,fudk,fpm;vS,frsm;ygaom wdk;csJUA[dkaumfrwD
em;axmifc&hJ m NAw d o
d QwYkd ppfyifyef;aeNy;D ? udv k ekd w
D t
Ykd wGuf tcGihf ysOf;rem;wGif usif;yonfh pwkw¬tBudrf ygwDnDvmcH þokdYvQif
ta&;omaeNyD/ vGwfvyfa&;&&Sd&ef jzpfEdkifacsrsm;onfhoabm? av;Budrfwdkifwdkif jynfwGif;ppfvrf;pOfudk twnfjyKcJhMu\/
rwdu k b f EJ iS &hf Edik o
f nft h abmudk Adv k cf sKyaf tmifqef;u urÇmEh ikd if H ocifoef;xGef;u Am;u&macsmufudk qdk&S,fvpft½dk;eJY
a&;ESifhywfoufNyD; &Sif;jy&mwGif xnfhoGif;ajymcJh\/ zdkYypfrnf/ jynfwGif;ppf\tp rwfvwGif taxGaxGoydwfBuD;
474 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 475
arSmufrnf/ arSmuf&rnf[k *dk&S,fu tqdkjyKwdkufwGef;aMumif; þokdYvkyfaeqJrSmyif uRefawmhfywf0ef;usifwGif EdkifiHa&;
uReaf wmf Mum;&\/ oydwaf rSmufNy;D ESpv f cGt J wGi;f tmPmodr;f vIyf&Sm;rIvdIif;*,ufwdkY ay:xGufvsuf&Sdayonf/ þvdIif;*,uf
&rnf[k aygvpfAsL½dku trdefYxkwf\[lívnf; od&ygonf/ wdkYrSm Ek- rl 14 csufxGufay:NyD;aemuf ay:xGufcJhjcif;jzpfonf/
jynfolY&Jabmfrsm;u uGefjrLepfESihfaphpyfvdkvS\/ olwdkYu ocifEk\ rl 14 csufudk jynfolU&JabmfwyfzGJUu oabmwl
Mum;0ifaphpyfay;rnf[k rwfv 25 &ufuyif ajymcJ\ h / uGejf rLepf rvdv k jkd zpfNy;D rS wu,fvufrw S xf ;kd rnfah eYwiG f jynfo&Yl aJ bmfwu Ykd
awGu awGUqHkzdkYtcsdefudka&TUNyD; olwdkY tmPm&a&;twGuf xdrk u
l kd olwYkd oabmrwlovdv k vkd yk Nf y;D zqyvtzGUJ csKyt f wGi;f rSm
vufeufudkifqlylrIvrf;pOfudk vufcHcJhMuavNyD/ ae&if;yif zqyvudk twdkuftcHvkyfvsuf&Sdonf/ txl;ojzifh
trSefrSm qdk&S,fvpfEdkifiHxlaxmifa&;twGuf awmfvSefa&; zqyvwGifusef&pfonfh qdk&S,fvpfygwDESifh oabmxm; uGJvm
vrf;pOfonf wpfvrf;wnf;r[kwyf g[laom tcsuu f kd uGejf rLepf Muonf/
wdkY arhavsmhaeygovm;? vspfvsL½Ixm;ygovm;/ jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;&&ef vuf0Jorm;rsm; nDñGwf&rnf
NAdwdoQavbmygwDacgif;aqmifwpfOD;jzpfol rmhufpf0g'ukd [lí xdkacwfu EdkifiHa&;orm;wdkY ,HkMunfMuonfhtwdkif;
cH,v l vkd m;onfh [m½d;k vyfpuD;u pwmvifEiS phf um;ajym&mwGif EdkifiHawmf0efBuD;csKyfocifEku vuf0JaumfrwDzGJU&ef rloHk;csuf
pwmvifu - cscJh\/ xkdrlrSm -
]]qdk&S,fvpfEdkifiHxlaxmifzkdYtwGuf vrf;ESpfrsKd;&Sdygw,f/ (u) ,ckcsrSwfaomvkyfief;pOfudk vufawGYtvkyfjzpfa&;
wpfrsdK;u ½k&Sm;vrf;pOf? wpfrsKd;u NAdwdoQvrf;pOf}} [lí twGuf vHIYaqmffa&;? pnf;½Hk;a&;? wdkufa&; ponf
ajymxm;\/ xkad cwfu taemufwikd ;f owif;pmawGwiG f þtwdik ;f rsm;udk BuD;Muyfaqmif&Guf&ef/
azmfjycJyh gonf/ uReaf wmfonf þtcsuu f kd pOf;pm;&if; uGejf rLepf ( c ) rmhupf v f eD if0g'udk vdu k ef musio hf ;kH aom vuf0o J rm;
wdkYonf pwmvif\pum;udk wu,fyif rodívm;? rod[ef wdkYonf wpfvHk;wpfpnf; wpfygwDwnf; jzpf&rnf
aqmifwmvm;awmhrod? jynfolwdkYvdkcsifaom EdkifiHat;Nidrf; jzpf&m vkyfief;pOfowfrSwfjcif; pnf;rsOf;a&;jcif;
om,ma&;udk rsufuG,fjyKNyD; vufeufudkifvrf;pOfokdY vdkufcJhav jyifqifrIt00jyKjcif; ponfrsm;udk aqmif&Guf&ef/
NyDwnf;/ ( * ) rmhufpfvDeif0g'avhvmjcif; aqG;aEG;jcif;? 0g'jzefYjcif;
ponfwdkYudk aqmif&Guf&ef/
vuf 0 J a umif p D
xkdvuf0JaumifpD yg0if&rnfholrsm;rSm ygwDtvdkuf tpkH
1948 ckESpf? ZGefv,favmufwGif uRefawmfonf &efukefNrdKU tvdkuf r[kwf/ t&nftcsif;tvdkuf jzpf&rnf[lí vuf0J
jyef a &muf c J h o nf / uRef a wmf h w m0ef j zpf a om jynf o l Y p may aumifpDudk zGJU&rnfhtcsdefwGif zqyvtzGJUcsKyfOuú|ocifEku
aumfrwDtvkyfawGudk qufvkyfaeygonf/ Mum;aeyk*¾dKvftjzpf wifjycJh\/
476 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 477
qdk&S,fvpfygwDuvnf; olwkdYygwDudk zsufodrf;&ef/ wnDwñGwfwnf; wdkufcdkufacsrIef;oGm;rnf[lívnf; today;
jynfolY&Jabmfrsm;uvnf; wyfzJGUzsufodrf;ay;&ef/ cJhaMumif; owif;udk uRefawmfwdkY od&ygonf/ owif;pmrsm;wGif
OD;odef;az (aemiftcgwGif OD;odef;azjrifh) uvnf; ygwD xdktcsufawGyg\/ uRefawmfum; xdkumvu vli,fwpfOD;om
wpf&yf oD;oefYaxmif&ef &nf&G,fcsufr&SdcJhonfudkazmfjy&ef - jzpfay&m 0efBuD;csKyfocifEk? OD;AaqG ponfh acgif;aqmifwdkY\
vuf0aJ umifpo D nf wpfygwnf; tjrefq;kH jzpfajrmufatmif vIyf&Sm;rIwGif ryg0ifEdkifcJhyg/
BudK;pm;aqmif&Guf&ef? xdkodkY aqmif&Guf&mwGif ocifEku vuf0J vuf0aJ umifpD zGUJ pnf;a&;aMunmcsuu f kd rlvuyif qd&k , S vf pf
aumifpzD UGJ &mwGif zqyvtzGUJ csKyu f kd rxdcukd af p&[k oabmxm; ygwD tvkyt f rIaqmiftzJUG ? jynfo&Yl aJ bmf tvkyt f rIaqmiftzGUJ ?
wifjycJhonf[lí vuf0JaumfrwDzGJUpnf;a&;twGuf ocifEk\ ocifE?k Adv k vf ufsm? OD;tke;f ? OD;ode;f azwdYk wnDwñGww f nf; yl;wGJ
oabmxm;udk uRefawmfwdkY Mum;odae&ygonf/ aMunmrnf[lívnf; uRefawmfwdkY odae&onf/
qd k & S , f v pf ? jynf o l Y & J a bmf jynf w G i f ; ppf q ef Y u sif a om ocifEk? qdk&S,fvpfygwD? jynfolY&JabmfwyfzGJU? OD;odef;az
uGefjrLepfrsm;? tvHeDygwDESifh tjcm;vuf0Jtiftm;pkrsm;onf ponfh vuf0Jorm;rsm;onf jynfwGif;ppfjyKaeaom uGefjrLepf
þqHk;jzwfcsufrsm;udk rlwnfí nDñGwfMuvdrfhrnf[k ocifEku ygwDESifh nDñGwfa&;twGuf aphpyfaqG;aEG;Mu&ef &nf&G,fMu
arQmfvifhaMumif; owif;awG xGufaeygonf/ aMumif;? þodkYjzifh jynfwGif;ppf &yfpJoGm;vdrfhrnf[k arQmfvifh
xdkYjyif ArmjynfuGefjrLepfygwDonf xdkpOfu jynfwGif;ppfjyK aMumif;vnf; odae&ygonf/
aeay&m xku S nf;aumif;? jynfwGif;ppfvrf;pOfudk
d eG jf rLepfygwDrv odaYk omf jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG onf vuf0aJ umifpD aMunmcsuf
pGefYvTwfvmolrsm;udkvnf;aumif; tajctaet& nDñGwfa&; xkw&f ef vufrw S af &;xd;k cgeD;rSyif vuf0n J ñD w G af &;rlukd oabm
vk y f i ef ; BuD ; twG u f yg0if r nf j zpf y gu vuf c H & ef [ l í vnf ; wlrxm;cJo h vdv k kd ajymvmMuojzihf aemufyikd ;f wGif qd&k , S v f pfygwD?
ocifEku wifjycJhonf/ vuf0aJ umifpu D kd pdw0f ifpm;ol ponhf tm;vH;k wdu Yk ,kd pf m; ocifEk
þae&mwGif jynfwGif;ppfvrf;pOfudk pGefYvTwfvmolrsm;udk wpfa,mufwnf;u tjcm;tzGJUtpnf;rsm;yg vufcHvmatmif
vnf;aumif; [laom pum;&yfrSm xkdpOfu 0efBuD;csKyfocifEk\ vuf0JaumifpDrludk aMunmvdkuf&avonf/ xdkYaMumifh xdkrludk
rl 14 csuEf iS hf ywfoufNy;D tcsKUd jynfo&Yl aJ bmfwyfzUGJ wd\ Yk vufeuf EkNidrf;csrf;a&;rl[lí trsm;u todtrSwfjyKvm&onf/
udik u
f m awmcdMk uoltcsKUd &Sad eaomaMumifh þokYd aMunmcsuw f iG f xdkaemufwGifum; jynfolY&JabmfwdkYonf ocifEku arv
xnfhoGif;azmfjyjcif;jzpfayonf/ twGif; azmfjycJhaom rl 14 csufudk todtrSwfrjyKcJhacs/ jynfolY
xd k Y j yif jynf w G i f ; ppf u d k quf v uf z ef w D ; aeol r sm;ES i f h &JabmfwyfzJGUu uGefjrLepfygwDudk,fpm;vS,frsm;udk ac:,lNyD;
ywfoufívnf; 0efBuD;csKyfocifEku olwkdYwnfaqmufaeonfh vkyfief;pOftopfrsm; a&;qGJ&rnf/ xdkvkyfief;pOfrsm;onf
trsK;d om;nDñw G af &;ESihf vuf0n J ñ
D wG af &;udk aESmif,
h uS o f rl sm;tm; w½kwfESifh ta&SUOa&my'Drdkua&pDopfEdkifiHrsm;\ vkyfief;pOfrsKd;
478 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 479
jzpf&rnf[q k x
kd m;avonf/ olw\ Ykd rlwiG f ocifErk yl g vkyif ef;pOf AdkvfcsKyfae0if;? AkdvfApdef? Adkvf&JxG#f? AdkvfxGef;pdef (u&if)?
rsm;rSm jrefrmEdkifiHESifhudkufnDonf? rudkufnDonf vkyfxkduf AdkvfaZ,s? jynfolY&JabmfwyfzJGUrS AdkvfrSL;atmif? AkdvfpdefrSef?
rvkyfxdkuf[lí ryg&SdcJhay/ Adkvfrif;acgif? Adkvfva&mif? AkdvfñGefYarmif? AdkvfatmifñGefY?
jynfolY&JabmfwdkY\rlaMumifhyif AdkvfcsKyfatmifqef; zGJUpnf; Advk zf ek ;f atmif? qk&d , S v f pfygwDrS OD;vSarmif? OD;AaqG? OD;ausmNf ird ;f ?
cJhaom jynfolY&JabmfwyfzGJUonf &JabmfjzL &Jabmf0g[lí ESpfydkif; ocifwifESifh AdkvfatmifBuD; uGefjrLepfygwDrS Adkvfodef;wef?
uG&J awmhonf/ þenf;twlyif nDñw G af &;vkyif ef;pOfonfvnf; Adkvfatmifrif;? Adkvf&efatmif? tjyifyrS OD;odef;az (aemif
vkyf&if;yif uGJMu&acsawmhonf/ OD;odef;azjrifh) wdkY yg0ifNyD; yxrtpnf;ta0;udk tpHktnD
zqyvtzGJUcsKyfBuD;wGif rnDñGwfrI? wif;rmrIrsm;&Sdaejcif;? wufa&mufMuonf/
uGefjrLepfygwD\ ykefuefx<urIwkdY&SdaepOfrSmyif autifef'DtdkrS (23-7-1948) txd udk;Budrfwdkifwdkif tpnf;ta0; usif;y
apmbOD;Bu;D ESit hf zGUJ u tawmfwuf<uvmMu\/ u&if wpfusyf Mu\/ nDñGwfa&;pmwrf;udk aqG;aEG;twnfjyKMu\/
Arm wpfusyf[al om a<u;aMumfojH zifh wef;wltcGit hf a&;ay;&ef tqdkyg vuf0JaumifpD\Ouú|rSm AdkvfcsKyfae0if;jzpfNyD;
awmif;qdv k mMuonf/ autef,o l nf u&ifv,fajrudrk odr;f ESihf twGif;a&;rSL;rSm OD;odef;azjzpfonf/
awmif;qdv k mMuonf/ autife, f o l nf jynfaxmifpk jrefrmEdik if H tqdkyg vuf0JaumifpDrS oabmwlxm;aom pmwrf;udk
twGif;rSmyif oD;jcm;jynfe,f awmif;qdkvmonf/ ArmjynfuGefjrLepfygwDrS vufcHvmEdkif&ef aqG;aEG;a&;twGuf
ocifEkrludk aMunmvdkufNyD;? rMumrDyif NAdwdoQavbmwD Adv k o f ed ;f wef? Adv
k af tmifrif;ESihf Advk &f efatmifwt Ykd m; awmwGi;f &Sd
tpdk;&EdkifiHjcm;a&;0efBuD; rpöwmbDAifu jrefrmjynftay: Armjynf uGefjrLepfygwDXmecsKyfodkY apvTwf&ef qHk;jzwfMuonf/
xm;cJhaom NAdwdoQtpdk;&\oabmxm;udk ajymif;&vdrfhrnf[k azmfjycJhaom Adkvfodef;wef? Adkvf&efatmif? Adkvfatmifrif;
Ncrd ;f ajcmufaompum;udv k nf; owif;pmrsm;rSwpfqifh uReaf wmfwYkd wdrYk mS axmifoiG ;f tusO;f uscaH e&olawGjzpf&m vuf0n J ñD w G af &;
od&jyefonf/ twGuf aqG;aEG;Edkif&ef tpdk;&u vTwfay;vdkufonf/
xd k t wG i f ; rS m yif zqyvtpd k ; &ES i f h uG e f j rLepf o l y k e f w d k Y vuf0aJ umifp\ D tpDtpOfukd awmwGi;f a&muf uGejf rLepfwYkd
wdkufaeMuaom jynfwGif;ppfudk &yfpJNyD; uGefjrLepf? qdk&S,fvpf? vufcHEdkif&ef aqG;aEG;a&;twGuf Adkvfodef;wef? Adkvf&efatmif?
jynfolY&JabmfnDñGwfa&;udk qufvuftaumiftxnfazmf Adv
k af tmifrif;wdEYk iS hf OD;pGmaqG;aEG;zdYk vdt k yfvsu&f \ dS / xdo
k ;kH OD;om;
vdak om acgif;aqmifrsm;onf nDñw G af &;twGuf vuf0aJ umifpD wdkYrSm tif;pdefaxmifwGif rw&m;oif;Oya't& tusOf;uscHae
trnfjzifh (16-7-48) wGif zGJUpnf;vdkufMuonf/ &onf/ olwdkYudkaqG;aEG;&ef vuf0JaumifpDu apvTwf&mwGif
yg0ifolrsm;rSm wyfrawmfrS - jrefatmifocifcspfarmifESifh uRefawmfwkdY tif;pdefaxmifwGif;odkY
oGm;Mu&onf/ Adv k cf sKyaf tmifBu;D u acgif;aqmiftjzpf oGm;cJ\ h /
480 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 481
xdkpOf AdkvfcsKyfatmifBuD;onf wyfrawmf0efxrf;r[kwfyg/ Ekrvl yk if ef;pOf 14 csuu f kd &Si;f vif;&ef rd;k ukwNf rKd UodYk a&mufchJ
Armjynfq&kd , S vf pfygwD\ wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL; jzpfav pOfu uRefawmfhpdwfwGif xifhaeaomcHpm;rIaMumifh vdk&r,f&
onf/ wdkif;jyKjynfjyK jynfolYvTwfawmftrwf? vuf0JaumifpD qdkovdk rdk;ukwfNrdKUe,f jynfolY&Jabmfacgif;aqmif AdkvfpHvStm; -
zGJUpnf;&mwGif ta&;ygvmaomoljzpfygonf/ ]]tu,fírsm; &efukefwGif jynfolY&JabmfwyfzJGUu tajc
pifppf uRefawmfonf azmfjycJhaom awGUqHkaqG;aEG;yGJwGif taewpfpw kH pf&m jzpfay:vmcJo h nf&adS omf rd;k ukwNf rKd Ue,f jynfoYl
ta&;ygolr[kwcf yhJ g/ axmifwiG ;f a&muf Adv k of ed ;f wefukd awGUvdk &JabmfwyfzGJUtaejzifh pdwfvIyf&Sm;rIr&SdbJ rdk;ukwfNrdKUe,f jynfolY
aomaMumifh ygoGm;jcif;jzpfygonf/ &JabmfwyfzGJUESifh em;vnfrI,lNyD; rdk;ukwfNrdKUe,f umuG,fa&;
tif;pdeaf xmiftwGi;f odaYk &mufvQif Adv k &f efatmiftm; OD;pGm wyfzGJUtaetxm;jzifh &yfwnfaeMuyg}} [lí rSmMum;cJhonf/
oGm;EIwfqufygonf/ EIwfquf&ef vufudkurf;vdkufaomtcg xdpk Ofu rsuaf rSmufjyKaeaom jrefrmhEikd if aH &;tajctaeESihf
Adkvf&efatmifu acgif;&rf;jyNyD; uRefawmfhudk EIwfquf&ef jiif;qdk ywfoufí uReaf wmf\pdww f iG f odaYk vm odaYk vm ½Iyaf xG;aejcif;
ygonf/ uRefawmfonf uGefjrLepfygwDudk opömazmufonf r&Scd yhJ g/ vGwv f yfa&;&Ny;D aom jrefrmEdik if wH iG f jynfaxmifpjk refrm
zqyvvljzpfoGm;NyD[k olu ,HkMunfae[efwlygonf/ EdkifiHawmf\ tcsKyftjcmtmPm wnfwHhcdkifNrJa&;ESifh jyefvnf
Akdvfodef;wef? Adkvfatmifrif;wdkYu tm;&0rf;om EIwfquf xlaxmifa&;vkyif ef;onf y"metusq;kH vkyif ef;Bu;D jzpfonf [lí
Muygonf/ cH,x l m;ygonf/ ,if;cH,cl sut f & zqyvtpd;k &tzJUG \ OD;aqmif
awmwG i f ; &S d Armjynf uG e f j rLepf y gwD u d k aqG ; aEG ; &ef OD;pD;jyKvkyfaqmif&GufrIonf tvdkvm;tyfqHk;jzpfonf[lí
Adkvfodef;wef? Adkvf&efatmif? Adkvfatmifrif;wdkYtm; vTwf&ef uRefawmf ½dk;om;pGm cH,lcJhygonf/
jzpfaomfvnf; Adkvf&efatmifwpfOD;wnf;om awmwGif;odkY wdkif;jynfNidrf;csrf;a&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&;vkyfief;udk
xGufoGm;jzpf\/ Adkvfatmifrif;? Adkvfodef;wefwdkY bmaMumifh ud k , f p m;jyKEd k i f a om zqyvtpd k ; &onf tcuf t cJ r sm;ud k
usef&pfcJhaMumif; uRefawmf rodyg/ ausmfvGefum aemufqHk;wGif atmifyGJcHEdkifvdrfhrnf[k uRefawmf
xdktcsdefu uRefawmfonf 0efBuD;csKyfocifEk acgif;aqmif ½dk;om;pGm,HkMunfaerdygonf/ xdkcH,lcsufjzifhyif uRefawmfonf
aom vuf0aJ umifp\ D vkyif ef;wdYk atmifjrifvrd rfh nf[íl ,HMk unf uReaf wmht f m; qd&k , S v
f pfygwDacgif;aqmif OD;AaqGay;tyfcahJ om
aerdygonf/ vuf0Jpmaya&;om;jcif;tvkyfudk aqmif&GufvsufaecJhygonf/
odkYaomf wpfzufuvnf; jynfolY&JabmfwyfzJGUacgif;aqmif xdktcsdeftwGif;rSmyif Armjynf qdk&S,fvpfygwD\ vuf½Hk;ESifh
tcsKdU\r&Sif;rvif;aom ajymqdkrIrsm;udk Mum;ae&ojzifh jynfolY wlaom Armjynf awmifolv,form;tpnf;t½Hk; (Awvp)
&JabmfwyfzUJG \ a&SUa&;ESiyhf wfoufNy;D odaYk vm odaYk vm[k awG;ae Armjynf tvkyo f rm;tpnf;t½H;k (wD,pl b D )D wdtYk wGuf &Hzef&cH g
rdcJhygonf/ qdkovdk oifwef;ay;jcif;tvkyfrsm; vkyf&ygonf/
482 udkudkarmifBuD; uRefawmfodaom wpf&Ha&mtcgrsm; 483
Awvp\acgif;aqmifrsm;wGif ocifwifu Ouú|? taxGaxG uRefawmfwdkYESpfa,mufonf uGefjrLepfygwDrS xGufcJhMu
twGif;a&;rSL; ocifausmf'Gef;[k uRefawmf xifygonf/ xdkpOfu olawGjzpfNy;D pdwo f abmxm;jcif; wdu k q f ikd o
f al wG jzpfMuygonf/
Awvp½Hk;wGif ocifausmf'Gef;u ½Hk;xdkif\/ uRefawmfwdkYonf Ekrludk&Sif;&ef c&D;xGuf&jyef&m a&Tbdk?
ArmEdkifiHvHk;qdkif&m tvkyform;tpnf;t½Hk; taxGaxG uefYbvl? rdk;ukwf paom NrdKUrsm;odkYyg a&mufcJh\/
twGif;a&;rSL;rSm OD;vGif (ocifvGif) jzpfygonf/ jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG twGi;f wGif ocifErk u l kd vufrcHvakd om
tqdyk g tpnf;t½H;k Bu;D rS tpnf;t½H;k 0ifrsm;twGuf qd&k , S vf pf jynfo&Yl aJ bmfrsm;u Armjynf uGejf rLepfygwDu, kd pf m;vS,rf sm;ESihf
ygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqGu wm0efay;csuft& n§dEdIif;NyD;a&;qGJaom &Jabmfrludk wifjyvmonf/
uRefawmfu oifwef;ay;&ygonf/ oifwef;wGif 'Drdkua&pDopf Ek-rl? &Jabmfrl [lí owif;pmrsm;wGif a&;Muonf/
oabmw&m;udk ydkYcs&ygonf/ xdo k aYdk om aphpyfr&onft h aetxm;wGif vufeufuikd q f yl l
'Dru kd a&pDopfoabmw&m;\ qdv k &kd if;tcsKyrf mS tvkyof rm; tk<H uaeaom uGejf rLepfwu Ykd vnf; &efuek o f Ykd rMumrD odr;f Edik rf nf
vlwef;pm; OD;aqmifrIjyKaom awmifolv,form;tvTmrsm; [lí a<u;aMumfaeMuavonf/
awmae NrKd Uaeqif;&Jom;ESihf vlvwfwef;pm;tvTmrsm;? wdik ;f jynf\ Ek-rludk raxmufcHaom jynfolY&JabmfwdkYonf zqyv
pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrIudk aqmif&GufEdkifpGrf;&Sdaom rsKd;cspf tpdk;&udkyg oHo,0ifvsuf&Sdonf/ xdkpOfu Armhwyfrawmf\
"e&Sifrsm;? rsKd;cspfynmwwf tpkta0;rsm;tm;vHk; yg0ifonfh OD;pD;csKyrf mS Adv k cf sKypf rpf'eG ;f jzpfonf/ avwyfO;D pD;csKyrf mS Adv k cf sKyf
ñGeaYf ygif;Edik if aH wmftmPmudk xlaxmifomG ;&rnf[al om rl0g'yif apm&S;D ½d;I ? Munf;wyfwiG v f nf; b&pfa*;&D;,m; apmMum'd;k polawG
jzpfonf/ &Sdaeay&m xdkolwdkYudk Ek-rl raxmufcHaom jynfolY&JabmfwdkYu
xdkvkyfief;udk jynfoltrsm;pk\ axmufcHrIudk &&Sdap&ef vuf,morm;rsm;tjzpf xifaeMuonf/
rmhufpf0g'orm;rsm;u qkwfom wufomaomenf;rsm;jzifh qd&k , S v f pfygwD0if jynfxaJ &;0efBu;D rSm xdpk Ofu OD;ausmNf ird ;f
uRrf;usifvdr®mpGm aqmif&GufoGm;&rnf[lí jzpfayonf/ jzpfay&m jynfolY&JabmfwdkYudk vufeufodrf;rnf[k jynfolY&Jabmf
xdkoabmw&m;udk ajym&onfrSm tvGefodrfarGUvSaom awGu xifaeMuonf/ (13-6-1948) wGif atmifqef;uGif;ü
aMumifh *syefacwfu rmhufpfoabmw&m;udk a[m&onfxuf Ekrl 14 csufudk axmufcHvdkuf\/ (10-7-1948) wGif jynfolY
ydrk o
kd rd af rGUonf/ rvG,[ f k uReaf wmf awGU&ygonf/ uReaf wmfEiS hf &JabmftzGJUonf zqyvtzGJUcsKyf rS EkwfxGufvdkufonf/
vkyfazmfukdifzufjzpfol oxHk udkodef;armifonf jynfolYpmay xdkwGif zqyvudkaxmufcHaom jynfolY&Jabmf? raxmufcH
aumfrwDvyk if ef;rsm;wGif yg0ifonfh a&mifjcnfopf*sme,fvyk if ef; aom jynfo&Yl aJ bmf [lí ESpjf crf;uGo J mG ;\/ zqyvudk raxmufcH
aom jynfo&Yl aJ bmfwu Ykd kd &JabmfjzL[k uifyeG ;f wyfMu\/ Adv k zf ;kd uGe;f ?
rsm;udk t,f'DwmcsKyftjzpf vkyfvsuf&Sdygonf/
Adkvfxdefvif;? AdkvfxGef;vif;wdkY acgif;aqmifMu\/
484 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm;
zqyvwGifusefcJhaom jynfolY&JabmfwdkYudk &Jabmf0g[lí
uifyGef;wyf\/ AdkvfrSL;atmif (&JabmfoHk;usdyf)? AdkvfpdefrSefwdkY
acgif;aqmifMuonf/
xdkodkY r&Sif;rvif;&SdaeqJrSmyif tpdk;&ESifh uGefjrLepfwdkY
wdkufaeaomppfyGJudk &yfpJNyD;? uGefjrLepf? qdk&S,fvpf? jynfolY
&JabmfwdkY nDñGwfa&;twGuf qufvufBudK;yrf;vdkaom vuf0J
aumifpD[lí ay:vmjyefonf/ (16-7-1948) wGif zGJUpnf;
vdkufaomtzGJUjzpfonf/
vuf0JaumifpD[ktrnfcHaom xdktzGJUudk AdkvfcsKyfae0if; owårydkif;
acgif;aqmifcJhonf/ (xdktcsdefu AdkvfcsKyfBuD; r[kwfao;yg)
uRefawmfwdkYonf e,fwGif Ekrl 14 csufudpö&Sif;&if; vuf0J rdk;oufrkefwdkif; ½dkif;pdkif;jyif;xef
aumifpDudpö&Sif;&if;yif 'kwd,vuf0JaumifpDu ay:OD;rnf/ trSeu f awmh þtcef;\ acgif;pOfi,fukd þpmvH;k avmufEiS hf
ay:vmrnf[lí jzpfaepOfrSmyif jynfxJa&;0efBuD;XmerS jynfolY a&;rjycsiyf g/ þxuf jyif;xefaompmvH;k wdu Yk kd uReaf wmf ra&G;wwf
&Jabmfwv Ykd ufwiG &f adS om vufeufwu
Ykd kd odr;f rnf[al om owif; í þpmvH;k udo k ;kH vdu
k &f ygonf/ pma&;q&m jrwfxef a&;ouJo h Ykd
pum;rsm;aMumifh (16-7-1948) wGif jynfolY&JabmfwkdY awmcdkMu wdik ;f jynfuEkEk ...rkew f ikd ;f uxefxef[k a&;wmyifvQif wu,fh
awmhonf/ &JabmfjzL[lí trnfwGifvmonf/ txufwGif jzpf&yfwdkY Murf;wrf;½dkif;pdkif;vGef;vSygojzifh rvHkavmufao;[k
azmfjycJhonhftwkdif; vuf0JaumifpD[lí jzpfay:vmcJhonf/ uRefawmfxifrd\/
þtajctaersm;aMumifh uRefawmfonf &efukefodkY jyefvm rjzpfpbl; ...xl;jcm;aomjzpf&yfqdk;BuD;wdkUudk uRefawmfwdkY
cJhygonf/ jynfolYpmayaumfrwDtvkyfawGudk vkyf&if; OD;AaqG rsuf0g;xifxifawGUcJhvdkuf&ygawmhonf/ awGUae&ygawmhonf/
wm0efay;aompmtkyfawGudk a&;aevdkufygonf/ vGwv f yfa&;r&cifu vGwv f yfa&;&vQi[ f íl taumif;buf
udo k m uReaf wmfawG;Ny;D arQmv f ifch \
hJ /wu,fv h wG vf yfa&;&aom
tcg uRefawmfarQmfvifhrxm;wmawGom rsm;pGm ...rsm;pGm
jzpfcJh\/ pdwfcHpm;rIwGif &GH&SmpufqkyfrIrsKd;? a'goxGufrIrsKd;?
rcHcsdatmif 0rf;enf;rd ...oem;rdrIrsKd;? pdwf"mwfusrIwdkYyg pkNyHK
cHpm;ae&aomumvwpf&yfudk uRefawmfjzwfoef;ae&ygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wu,fawmh uRefawmfwdkY[kyif oHk;csifyg\/


...(1)
486 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 487
uRefawmfwdkYwpfEdkifiHvHk; Mum;ae&? jrifae&? odae&onfh rGe?f Arm acgif;aqmifrsm;udk zdwMf um;cJ\ h / tm;vH;k yifwufa&muf
ordkif;wGif trdkufqHk;? tarSmifqHk;umvudk uRefawmfwdkYEdkifiH cJMh uonf/ xdx k rif;pm;yGüJ apmbOD;Bu;D u rdecYf eG ;f ajymMum;&mwGi-f
jzwfoef;ae&aom umvjzpfygonf/ ]]paumhwvefjynf [dkif;vif;'g;vlrsKd;rsm;[m {nhfonf
,cktoufESifhjyefawG;aomtcg avmbpdwfayvm;[lí rdwaf qGukd auR;wJt h cg qm;ygavh&ydS gw,f/ 'Dqm;udpk m;wJv h [
l m
awG;rdygonf/ b,fawmhrS opömrazmufbl;/ raumif;rBuHtyfbl;vdkY t,l&Sdyg
awmfveS af &;Ny;D þNrKd Uay:wGif tajcwus&v dS maom tcgwGif w,f/ jrefrmjynfawmifay:rsm;rSmvnf; ol\xrif;udk pm;Ny;D &if
uGejf rLepfygwDonf olwyYkd gwD\qdik ;f bkwu f kd t&ifwifc\hJ / olw\ Ykd olu Y rkd aumif;rBut H yfb;l qdw
k m &Syd gw,f/ ajrnDrmS vnf;yJ cifAsm;
'kwd,uGef*&ufudk ppfEdkifolwdkU\ uGef*&uf[k orkwfcJhMu\/ auR;wJx h rif;udk vnfyif;xJrmS &Sad o;w,fqw kd hJ pum;eJY (aus;Zl;&Sif
OD;odef;az? ocifpdk;wdkYudk csD;rGrf;axmyemawGjyKMu\/ aemifwGif aus;rpGyfawmhbl;) qdkwJhpum;yHkrsm;vnf; &Sdygw,f}}
ocifp;kd ESiu hf MJG u? zqyvtmPm&aomtcgwGif 0efBu;D ESpaf e&m ]]ckepf&ufMumc&D;xGufcJhpOfu ocifEku uRefawmhfudk
r&í[laomtaMumif;rSpNyD; AdkvfcsKyfatmifqef;tay: jynfol auR;arG; cJhwJh aus;Zl;&Sdygw,f/ ckawmhocifEk[m uRefawmfh
vlxk\ axmufcHrIudk uGefjrLepfawG rvdkvm;Mu/ rdrdwdkY omvQif wJukyfudka&mufcJhygNyD...ckcgrSm ocifEkudk uRefawmfu auR;&
tmPmudk csKyu f ikd x
f m;&rnf[al om uGejf rLepf0g'udk w&m;ao jyefygNyD/ 'gaMumifh ckawmh (olauR;? uRefawmfauR;) jzpf&ygNyD/
qkyu f ikd x
f m;&mu awmcdo k nfth qifh vufeufuikd af wmfveS o f nfh
'g[m wpfO;D eJUwpfO;D &if;ES;D pGm tjyeftvSef auR;arG;MuwJh &mZ0if
tqifhodkYa&mufcJhygonf/
ygyJ}} [lí jrefrmrsm;ESifhu&ifrsm; &if;ESD;aMumif; opöm&SdpGm &Sdrnfh
þodkY uGefjrLepfwdkYbufujzpfysufaepOfwGif jynfolU&Jabmf
taMumif; pum;rsKd;ajymjzpfygonf/
wyfzUJG onfvnf; Ek-rl &JabmfrEl iS hf aqG;aEG;&mu ESpyf ikd ;f uGo J mG ;\/
jynfolU&JabmfwdkYu olwdkYwGif&Sdonfh vufeufawGudkodrf;rnf[k odkYaomf þpum;rsKd;rajymrDuyif rtlyifaiGwdkufudk u&if
awG;rd pd;k &drrf Nd y;D awmcdMk ujyefonf/ Ek-rlukd axmufc?H awmrcdak om vufeufuikd f (19) OD;u azmufxiG ;f ,lrw I pfcjk zpfc\
hJ / xdt k csuEf iS hf
&JabmfwdkYu &Jabmf0gtjzpf zqyvwGif usef&pfcJh\/ pyfvsOf;NyD; apmbOD;BuD;u -
vlrsKd;tm;jzifhajym&vQif Armtrsm;pkygaomygwDwdkY þodkY ]]u&ifuav; 19 a,mufqakd yr,fh wpfa,mufwnf;vnf;
jzpfaepOfrmS yif u&ifvrl sK;d wdu Yk vnf; acgif;aqmif apmbOD;Bu;D u u&ify?J 19 a,mufvnf;u&ify.J .aiGuvnf;renf;bl;/ 'DaiGawG
0efBu;D csKyo f cifEEk iS w hf uG zqyv acgif;aqmifrsm;tm; olwv Ykd rl sK;d udk jzefYvdkufwJhtcg u&ifwpfrsKd;om;vHk;jyefYoGm;r,f/ jyefYoGm;&if
awGESifhywfoufNyD; pdwfylyefjcif;r&Sdap&ef uwdtrsKd;rsKd; ay;cJh u&ifwpfrsK;d om;vH;k olc;kd rsK;d awG jzpfomG ;r,f/ olc;kd rsK;d awG rjzpf&
ayonf/ avatmif uRefawmfudk,fwdkif a&SUaqmifjyKvkyfaqmif&GufzdkY
apmbOD;BuD;u atmufwdkbmv 9 &uf? 1948ck wGif tvHk jy|mef;vdu k yf gNy}D } [lívnf; ajymcJah o;\/ ol\ ud, k yf ikd v
f ,fajr
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rpf&iS vf rf;&Sd u&iftrsK;d om;uvyfwiG f xrif;pm;yGw J pf&yf usi;f y {u (1000) udyk if a&mif;Ny;D qyf&ef pOf;pm;aMumif;yg rdecYf eG ;f wGif
cJh&m xdkxrif;pm;yGJodkY EdkifiHawmf0efBuD;csKyfocifEkESifh ucsif? &Srf;? &Snfvsm;pGm ajymoGm;ygao;onf/
...(2)
488 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 489
odaYk omf autef,?l autef't D kd paomtzGUJ tpnf;wdo Yk nf onf/ vlrsKd;a&;qdk&mwGif ArmvlrsKd;udk tukefowf? tukef&Sif;
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtpdk;&udk twdtvif; ykefuefjcm;em;p [laom rluckd sxm;ouJoh Ukd jzpfpOfrsm;u azmfjyaeonf/ atmufyg
jyKayNyD/ Z,m;rsm;udk Munfhapvdkygonf -
1948 ckEpS u f yif oxHNk rKd Uudo k rd ;f &ef vQKUd 0Supf mG BupH nfaeMu
onf/ oxHkNrdKU\ tkyfcsKyfa&;tzJGUudk zGJUpnf;NyD; (31-8-1948) u&ifaomif;usef;rI aeYpOfrSwfwrf;
&ufaeYwiG f oxHNk rKd Uay:&Sd autef,al cgif;aqmifrsm;? autef't D kd 20-8-48/ / armf c sD ; wG i f autef , l acgif ; aqmif r sm;u
wyfzGJUrsm;ESifh trf;ykvdyf (Arm Police) rsm;yl;aygif;NyD; oxHkNrdKUudk ¤if;wd\ Yk rde;f rrsm;ESiu hf av;rsm;udk a&TUajymif;í?
pwifodrf;ydkuf&ef jyKvkyfcJhMu\/ tpk;d &ukd vufeuftm;ud;k ESiNhf crd ;f ajcmufMuonf/
autef'DtdkwdkYonf tkyfcsKyfa&;pnf;rsOf;opfrsm; a&;qGJNyD; xdkYaemuf ¤if;wdkYonf armfcsD;owåKwGif;rsm;udk
tkycf sKyaf &;tzJUG opfukd zGUJ vdu k af omtcg oxH&k dS wm0efxrf;aqmifqJ odr;f ydu k Mf uNy;D 0dik ,f mvufXmeudk toH;k jyKMuonf/
c½dik &f 0J ef rpöwm'ufw0f uf? c½dik 0f ef apmbwåvmwdo Yk nf autef 20-8-48/ / u&ifeDjynf? u&ifeDjynf&Sd autef,ltzGJUu
'DtdkwdkYESifh yl;aygif;aexdkif&awmhonf/ &Sr;f jynfawmifyikd ;f ppf&J (31) a,mufukd yapmif
1948 ckESpf? Mo*kwfv 20 &ufaeYwGif oxHkc½dkifwpfckvHk; wGif vufeufcsapNy;D ? xl;acsmif;wGif (10)a,muf
autef't D rkd sm;\ vufatmufoYkd usomG ;Ny;D aumfoal v; tpd;k & udkvufeufcsapNyD;? vufeufrsm;udk odrf;,l
[lí zGJUpnf;xlaxmifMuawmhonf/ vdkufonf/
autef,o l nf Edik if aH &;OD;aqmiftzGUJ jzpfNy;D autef't D rkd mS 21-8-48/ / xl ; acsmif ; wG i f autef , l r sm;u &S r f ; jynf
wdu k cf u kd af &;[lí u&iftrsK;d om;rsm;u cH,x l m;Muonf/ odaYk omf awmifyikd ;f ppfwyfrS a*:&cg;vlrsK;d wyfom;ckepfO;D
EdkifiHa&;tm;jzifh OD;aqmifrIr&SdbJ wdkufcdkufa&;om OD;aqmif wdkY\vufeufrsm;udk odrf;,lvdkufonf/
wdkufcdkufcJhaom u&ifvlrsKd;a&;vIyf&Sm;rI wpfenf;tm;jzifh qlyl 21-8-48/ / u&iftrsm;qH;k yg0ifonfh jynfaxmifpk ppfwyfrS
aomif;use;f rIonf rnfrQ&ufpuf,w k rf m½dik ;f pdik ;f aMumif;udk xdpk Ofu ppf&J (67) a,ufwo Ykd nf armfcs;D rdik ;f taemufbuf
xkwfa0aom pmapmif? owif;pmwdkYwGif a&;om;cJhMuonf/ oH k ; rd k i f u G m &S d apmvd k ; &G m autef , l t zG J U 0if
þae&mwGif ppfESvHk;trnf&Sd pmapmifwGif autef'DtdkwdkY\ vlBu;D rsm;xH ¤if;wd\ Yk vufeuf? cJ,rf;? rD;ausmuf
vlrqefpGm aoG;pm½dkif;pdkif;&ufpufyHkwdkUudk a&;om;xm;onfh rsm;udk cstyfMuonf/
pmydk'frsm;udk aumufEkwfazmfjyvdkufygonf/ 21-8-48/ / rGef (200) ESifh u&iftajrmuftjrm;wdkYonf
autef,lwdkY\ rlv&nf&G,fcsufrSm u&ifjynfe,f&&Sda&;? oxHEk iS u hf sKu
d r© cD ½dik rf sm;wGif pwifyek u f efMuNy;D vQif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

u&ifjynfe,f xlaxmifa&;[laomtcsufudk OD;xdyfxm;cJhMu\/ bm;tHatmufbufü NrKd U&GmumuG,af &; aoewf


wu,hfjzpf&yfum; vlrsKd;a&;rkef;wD;rI OD;wnfaeouJhodkY jzpfae rsm;ESichf , J rf;rD;ausmufrsm;udk odr;f qnf;Muonf/
...(3)
490 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 491
22-8-48/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf abmfvcJ (u&ifeD &SmazGa&; aumfr&Sit f zGUJ wpfzUGJ udk zGUJ pnf; ceft Y yf
jynfe,f) odkY csDwufpOf xl;acsmif;udk odrf;ydkuf onf/
vdkufonf/ 29-8-48/ / tpdk;&wyfrsm;u eef;0J (u,m;jynfe,f) udk
23-8-48/ / oxH k a utef , l r sm;onf ? armf v Nrd K if - rG e f jyefvnfodrf;ydkufonf/
nDñGwfa&;wyfOD;\ tultnDjzifh aumu,uf 29-8-48/ / rGefu&ifaomif;usef;ol (200) wdkYonf bm;tH
XmeESifh u'Dewfuif;Xme (oHvGifc½dkif) rsm;udk Xmeydik f 0if;Muefukd wdu k cf u kd Mf uaomfvnf; ta&;
wdkufcdkufMuonfhjyif? ¤if;wdkYonf 1948 ckepf? ½HI;edrfhoGm;Muonf/ oxHkc½dkifwGif rGefESifhu&if
ZlvdkifvuyifvQif bm;tHNrdKUe,fwGif aus;&Gm wdkYonf wpfNydKifwnf;pwif ykefuefMuonf/
umuG,fa&; aoewfrsm;udk odrf;,lonf/ 30-8-48/ / u&ifaomif;usef;ol (200) wdkYonf ppfawmif;
23-8-48/ / u&ifvufeufuikd f (30) wdo Yk nf ajrmif;jr? uefbhJ ajrmuf b uf w G i f oxH k p H k a xmuf u if ; tzG J Y u d k
udk wduk cf u
kd Nf y;D aiG (3000d^) ausmw f efypön;f rsm; ESdrfeif;wdkufcdkufNyD; ppfawmif;ta&SUbufa'o
udk vk,loGm;onf/ rsm;udk odr;f ydu
k v
f u kd of nft h jyif uif;XmerS cJ,rf;
23-8-48/ / autef,rl sm;onf (u&ifejD ynfe,f) eef>yefwiG f rD;ausmuftm;vH;k udk odr;f ,lNy;D rkyv Ü ifukd odr;f ydu
k f
&Srf;jynfawmifydkif;ppfwyfrS wyfom; 11 OD;wd\ Yk vdkufonf/
vufeufrsm;udkodrf;,lNyD; armfcsD;wGif &Srf;jynf 30-8-48/ / c&GJ&Sd oxHkppf&J wyfpdwfudk;ckrS ppf&Jrsm;ESifh
awmifyikd ;f ppfwyfqikd &f m vGKd iaf umfjynfaxmifpk ppfawmif;uif;XmeESihf &JXmerS trIxrf;rsm;onf
ppf&JwyfrS wyfom; 22 a,mufwdkY\ vufeuf u&ifaomif;use;f olwx Ykd H vufeufcstyfMuonf/
rsm;udk odrf;,lvdkuf\/ vGdKifaumfrS rdkif (20) cefY 30-8-48/ / yef;vHkESifhvG,fvif&Sd jynfaxmifpkwyfrS u&if
tuGm&Sd anmifqdkifwGif ya'gif;vlrsKd;rsm;onf ppf&rJ sm;onf awmcdo k mG ;MuNy;D ? rdik yf eG ef ,f (u&if
autef'DtdkwdkYESifh wdkufcdkufMuonf/ jynfe,f) ausmif;pkteD;wGif tpdk;&wyfrsm;udk
24-8-48/ / wGUH aw;NrKd Uudk tpd;k &wyfrsm;u jyefvnford ;f ydu k f wdkufcdkufMuonf/
vdkufonf/ 31-8-48/ / tpd;k &wyfrsm;u uvuJukd jyefvnford ;f ydu k of nf/
25-8-48/ / u&ifeDjynfe,fwGif rm&S,favm ppfOya'udk 31-8-48/ / awmifBuD;ppfwyfrSm jynfaxmifpkppf&Jrsm;ESifh
xkwfjyefaMunmonf/ ppfAdkvfcsKyfBuD;u vuf&Sd &Sr;f jynf&wJ yfzUGJ 0ifwo Ykd nf vG,v f ifajrmufbuf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uGJvGJcsufrsm;\ taMumif;ZmpfjrpfESifh ¤if;wdkYudk ausmufpkwGif aomif;usef;olrsm;udk wdkufcdkuf


aumif;rGeaf tmif jyKjyifay;&eftwGuf enf;vrf; Muonf/
...(4)
492 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 493
31-8-48/ / u&ifaomif;use;f olwo Ykd nf oxHck ½dik ?f usKd ux f kd 6-9-48/ / aomif;use;f olrsm;ESihf tpd;k &ud, k pf m;vS,w f o
Ykd nf
&JXmeudk odr;f ydu k o
f nf/ q*¾ejynfaxmifpk ppf&J armfvNrdKifqdyfurf;? ar,kppfoabFmay:wGif
wyf&if; (4) (u&ifwyf) ESifh rMumrDu zGJUpnf; aphpyfa&;rsm;udk aqmif&u G Mf uonf/ tif;pdew f iG f
cJhonfh u&ifppf0efxrf;wyfwdkYonf rkyÜvif u&ifaomif;usef;olrsm; qufvufNyD; wyfrS
&JXme&Sd u&ifaomif;use;f olrsm;bufoYkd cd0k ifomG ; xGufajy;onf/
Muonf/ 7-9-48/ / armf v Nrd K if w G i f autef , l t zG J U acgif ; aqmif
Mo*kwfv/ / u&ifEiS rhf eG af omif;use;f olwo Ykd nf oxHck ½dik w
f iG f rsm;ESifh tpdk;&udk,fpm;vS,frsm;\ aphpyfa&;rSm
48 ckESpf aus;&Gmrsm;udk "m;jywdkufcdkufMuonf/ atmifjrifoGm;onf/
1-9-48/ / armfvNrdKifwGif u&if tpdk;&trIxrf;rsm;ESifh 7-9-48/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf zmyGeu f kd odr;f ydu
k f
autef,ltzGJU0ifrsm;onf vufeuftm;udk;jzifh vdkufonf/ jynfaxmifpkppf&Jwyfrsm;ESifh tpdk;&
NrdKUudkodrf;ydkufvdkufí autef,lacgif;aqmif
trIxrf;rsm;udk tus,fcsKyfESifhzrf;qD;xm;onf/
apmom'ifu aphpyfa&;twGuf aqmif&u G o
f nf/
8-9-48/ / u&ifaomif;usef;olrsm;onf awmifilc½dkif?
1-9-48/ / oxHck ½dik w f pfc½dik v f ;kH vdyk if u&ifaomif;use;f ol
ausmufBuD;udk odrf;ydkufNyD; aiGwdkufrS aiGrsm;udk
rsm;vufatmufodkY usa&mufonf/ armfvNrdKif
,lí ykvdyftzGJU0ifrsm;xHrS vufeufrsm;udk
wGif autef'Dtdkrsm;onf u&ifjynfaxmifpk
ppf&JwyfrS wyfajy;rsm;ESifhtwl ,leDazmif;rsm; odrf;onf/
0wfqifNyD; oGm;vmvsuf&Sdonf/ 8-9-48/ / autef , l t zJ G U 0if w d k Y o nf zmyG e f 0 g,mvuf
2-9-48/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf &Sr;f jynfawmifyikd ;f Xmeudk odrf;ydkufvdkufonf/
v,fjyif rD;&xm;blwmudk wdkufcdkufonf/ 9-9-48/ / armfcs;D rdik ;f wGif u&ifaomif;use;f olrsm;u ½dik zf ,f
4-9-48/ / yif a vmif ; e,f vH k j yif w G i f tpd k ; wyf r sm;u aoewfrsm;ESifh vufeufcJ,rf;rD;ausmufrsm;udk
aomif;use;f olrsm;udk wdu k cf u
kd o f nf/ aomif;use;f odrf;qnf;onf/
olrsm;ESifh tjyeftvSefwdkufyGJjzpf\/ pOfhul;buf 9-9-48/ / u&if a omif ; usef ; ol r sm;onf awmif i l c ½k d i f
odkY qkwfcGmoGm;&onf/ a&T u sif N rd K Uud k od r f ; yd k u f N yD ; vuf e uf r sm;ud k
5-9-48/ / tif ; pd e f v I d i f j rpf u if ; XmerS u&if & J r I x rf ; odrf;,lonf/
&Spfa,mufwdkYonf jrefrm&JtrIxrf;ESpfOD;wdkYudk 11-9-48/ / u&ifESifh tjcm;aomif;usef;olrsm;yl;aygif;NyD;?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wdkufcdkufNyD; tif;pdefusrf;pmoifwef;ausmif; [Hom0wDc½dkif? uGrf;NcHukef;NrdKUudk wdkufcdkuf&m


bufodkY vufeufESifhwuG xGufajy;oGm;onf/ u&ifaomif;usef;ol (150) usqHk;onf/
...(5)
494 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 495
12-9-48/ / apmbOD;ESifh autef,ltzGJUacgif;aqmifrsm;\ vrf;udk u&ifaomif;usef;olrsm;u jzwfawmuf
aphpyfzsefajzrIaMumifh oxHku&ifaomif;usef;ol ydwfqdkYxm;onf/
wdkYESifh tpdk;&wdkY em;vnfrI&&Sdonf/ pufwifbm/ / zsmyHck ½dik w
f iG f u&iftpd;k &trIxrf;rsm; xGuaf jy;
12-9-48/ / awmif i l w G i f tpd k ; &t&m&S d r sm;? autef , l 48 ckESpf Muonf[k owif;&&Sdonf/
tzJGU0ifrsm; yg0ifonfh u&ifacgif;aqmifrsm;?
a&TusifESifh ausmufBuD;ta&;twGuf em;vnfrI pufwifbm/ / u,m;jynfe,fwiG f pifNyKd it f pd;k &axmifaeaom
&&SMd uonf/ tif;pdew f iG f u&ifrsm;tvH;k t&if;ESihf 48 ckESpf u&ifaomif;usef;olrsm;\ acgif;aqmifOD;wDESifh
qufvufxGufajy;Muonf/ aemufvdkuf (16)a,mufudk tpdk;&u zrf;qD;
13-9-48/ / tpdk;&wyfrsm;u xl;acsmif; (u&ifjynfe,f) udk vdkufonf/
jyefvnfodrf;ydkufvdkufonf/ 18-9-48/ / ]]u,m;jynfe,f}} wGif uGrf;NcHukef;yg&Sdaeojzifh
tpd k ; &wyf r sm; ajymif ; a&T U ay;&ef wG H a w;rS
14-9-48/ /ewfpifukef; ([Hom0wDc½dkif) rS autef'Dtkd
autef'Dtdkacgif;aqmifrsm; uGrf;NcHukef;NrdKUodkY
aomif;usef;olwdkYonf uGrf;NcHukef;rS wm0odkY
vma&mufajymqdkonf/
oGm;aom ppf&w J yfom; (15) a,mufukd zrf;qD;Ny;D
21-9-48/ / u&ifaomif;useo f w
l Ykd xl;acsmif; (u&ifjynfe,f)
vufeufrsm;udk vk,lvdkufonf/
wGif tpdk;&wyfrsm;udk taESmifht,SufjyKonf/
17-9-48/ / wGaH w;rS autef't D akd cgif;aqmif apmatmifrif;u 21-9-48/ / uGrf;NcHukef;&Sd autef'Dtdkrsm;ESifh tpdk;&wyfrsm;
rnforl qdk wGaH w;odv Yk mvQif vufeufuikd af qmif onf wGHaw;ESifh uGrf;NcHukef;NrdKUrsm;udk toD;oD;
cGifhrjyKEdkif[k vJAD;wyf&J0efuav;xHodkY pmjzifh tkyfcsKyf&ef oabmwlnDMuonf/ xm;0,fc½dkif
taMumif;Mum;onf/ wGif autef'Dtdkrsm; ykefuefvsuf&Sdonf[k
19-9-48/ / tpd k ; &wyf r sm;u armf c sD ; teD ; wG i f u&if owif;qufvufjzpfyGm;aeonf/ xm;0,fESifh
aomif;usef;ol (ig;) a,mufwdkYudk vufeuf a&;NrdKUwGif vJAD;wyfom;rsm; pkaqmif;vsuf
rsm;ESifhwuG zrf;qD;vdkufonf/ &Sdonf/
20-4-48/ / u&ifjynfe,f? zaqmifAkdvfwJwGif wyfpcef; 24-9-48/ / vGdKifarG;rS jynfaxmifpku&ifppf&JwyfrS ppfajy;
csaeaom trSwf (31) ppf&u J if;tzGUu
J kd tiftm; rsm;onf vGdKifaumfodkYtoGm;wGif vGdKifaumf
rsm;jym;vS a om u&if a omif ; usef ; ol w d k Y u uif;*wfrS vufeufrsm;udk odrf;ydkufvdkufonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

trSwfrJh 0dkif;0ef;zrf;qD;vdkufonf/ xl;acsmif;&Sd 25-9-48/ / u&iftrsm;yif yg0ifaom jynfaxmifpkppf&J


ppf&u J if;tzGUJ udvk nf; wdu k cf u
kd o
f nf/ vGKd iaf umf wyfcGJ (2) rSu&ifrsm;onf x<uum? vGdKifaumf
...(6)
496 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 497
NrKd Uudk odr;f ydu
k Mf uonf/ xdo
k Ykd odr;f ydu k &f eftoGm; 22-10-48/ / rGef-u&if aomif;usef;olrsm;onf oxHkc½dkif?
wGif 4if;wdkYonf vGdKifvifaiGwdkufrS aiGESpfodef; aygif&JXmerS vufeufrsm;udk odrf;,lvdkufonf/
vk,loGm;onf/ &Srf;trsdK;om;ppf&Jwyfom;opf 22-10-48/ / a&;NrdKUrS Adkvf'dk;bacgif;aqmifonfh ppf0efxrf;
tcsdKUrSwpfyg; awmifBuD;NrdKU&Sd jynfaxmifpk rsm;udk vrdik ;f rStjyefwiG f aomif;use;f ol rGeu f &if
ppf&w J yfyg x<uum wyf&if;rSvufeuftm;vH;k udk (30) u acsmif;ajrmif;ypfcwfMu&m vJA;D wyfom;
odrf;ydkufvdkufygonf/ av;a,mufESifh &Gmom;ESpfa,muf usqHk;NyD;
2-10-48/ / u&if (20) onf [Hom0wDc½dkif uGrf;NcHukef; wpfa,muf 'Pf&m&&Sdonf/ a&;NrdKUrS t&ef
&JXmetydik f wulyek &f mG odYk oGm;a&mufí &GmolBu;D jynfaxmifpkppf&Jwyf tula&mufojzifh aomif;
xHrS (tpdk;&tcGefawmfaiG) (203 usyf) ESifhaiG usef;olav;a,muf usqHk;NyD; (11) a,mufudk
(2778 usyf) wefypönf;rsm;udk wdkufcdkufvk,uf t&Sifzrf;rdvdkufonf/
oGm;onf/ 26-10-48/ / wGHaw;e,fydkifESifh &JXmeydkifwdkYonf uGrf;NcHukef;
NrdKUodkY toGm;tvHeDESifh u&ifaomif;usef;olrsm;
4-10-48/ / awmifBu;D ESifh vGKd iv f iftajctaerSm wyfrif;Bu;D
acsmif;ajrmif;ypfcwfMuojzifh usq;kH oGm;&onf/
apmMum'dk; qdkufa&mufvmaomtcg aumif;rGef
26-10-48/ / autef'Dtdkrsm;onf rkwår&JXmerS vufeuf
oGm;onf/ vGKd ifaumfrmS u&ifx<uolrsm;vufxyJ if
xyfrHodrf;jyefonf/
&Sad eao;onf/ u&ifppfajy;rsm;onf qufvuf
26-10-48/ / autef't D Ekd iS rhf eG w
f o
Ykd nf rkwrå &JXmewGif vTix
hf l
xGufajy;vsuf&Sdonf/
xm;aom jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmftvHudk
12^13-10-48/ u&ifaomif;use;f ol (200) wdo Yk nf rtlyif&XJ me jzKwfcsvdkufonf/
tyd k i f tvH & G m ud k wd k u f c d k u f N yD ; ypö n f ; rsm; 30-10-48/ / jynfaxmifpkppf&JwyfrS ykefuefol autef'Dtdk
arTaESmuf,loGm;onf/ 4if;wdkYonf Ak'¨bk&m; apmom{ausmfonf 4if;\ autef'Dtdkwynfh
½kyfyGm;awmfrsm;ESifh bkef;awmfBuD;ausmif;rsm;udk vufom;rsm;ESifhtwl wGHaw;&JXme aetdrfodkY
zsufqD;NyD; &Gmom;ig;a,mufukd ypfowfcJhonf/ ajymif;a&TUoGm;NyD; wGHaw;e,fydkifESifh &JXmeydkifwdkY
15-10-48/ / vG d K if a umf & S d u&if x <uol r sm;tm; ppf w yf aoqHk;NyD;aemuf NrdKUudkodrf;,lvdkufonf/
AdkvfcsKyfBuD;\&mZoHudk ay;tyfvkdufonf/ atmufwdk/ / u&ifaomif;usef;olrsm;onf jrpf0uRef;ay:
22-10-48/ / rkwår (oxHk) wGif pcef;csaom apm&efNidrf; bmv t&yfa'ojrpf½dk;wpfavQmufwGif "m;jytBuD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

acgif;aqmifonfh autef'Dtdkrsm;onf rkwår 48ckESpf tus,w f ukd í f tBu;D tus,f aomif;use;f vsuf
&JXmewGif 4if;wdkY\tvHudk vTifhwifMuonf/ &SdMuonf/
...(7)
498 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 499
atmufwdk/ / vufeufudkif u&ifaomif;usef;olrsm;onf Edk0ifbmv/ / rtlyifc½dik w
f iG f u&ifrsm;onf "m;jytBu;D tus,f
bmv rtlyife,fwiG f x<uaomif;use;f um "m;jywku d f 48ckESpf qufvufwdkufcdkufaeonf/ tif;pdefc½dkifwGif
48ckESpf usL;vGefvsuf&Sdonf/ u&ifppfajy;rsm; xGuaf jy;aeqJ yif&o dS nf/ oxHk
5-11-48/ / autef'Dtdkacgif;aqmifapmbdk;xdk;u wGHaw;&Sd wGif u&ifppftyk cf sKyXf meudk pwifwnfaxmifNy;D
&JtzGUJ 0ifwt Ykd m; 4if;wd\
Yk vufeufc, J rf;rD;ausmuf ]]ok0PÖwikd ;f }} owif;pOfukd xkwaf 0vsu&f o dS nf/
rsm;udk xm;NyD; xGufcGmoGm;&ef awmif;qdkonf/ 3-12-48/ / autef'Dtdkrsm;onf rkwår (oxHk) &JXmeudk
rkyÜvif&JXme (oxHk) jyefvnfzGifhvSpfonf/ tkyfcsKyfonf/
8-11-48/ / wGaH w;&JtzGUJ u autef't D v kd ufrS tpd;k &tmrcH 6-12-48/ / u&ifEiS hf rGef (100) wdo Yk nf wm&e&Gm (armfvNrKd i)f
aowåmrsm;udk odr;f ydu k v f u kd af omtcg vufeuf wGif &JtzGJUudk wdkufcdkuf&m aomif;usef;ol
rsm;aysmufoGm;onfudk awGU&Sd&onf/ &Spfa,muf usqHk;onf/
13-11-48/ / vufeufuikd f u&ifaomif;use;f olwu Ykd ykord Nf rKd U 7-12-48/ / bm;tHraS utef't D rkd sm; armfvNrKd io
f Ykd armfawmf
awmifbuf (16) rdkif&Sd opfudkif;acsmuft&yfü rsm;oGm;vmjcif;udk ydwfyifwm;qD;vdkufonf/
ZrÁL0if; ac: armfawmfbw k u f kd wduk cf u kd o
f rd ;f ydu
k f 8-12-48/ / tiftm;awmifw h if;Ny;D vufeufjynfph o kH nfh u&if
vdkufonf/ aomif;use;f olwyfrsm;onf uvdeaf ph (xm;0,f)&Sd
13-11-48/ / wGHaw;&JtzGJUonf uGrf;NcHukef;NrdKUodkY ajymif;a&TU jynfaxmifpkppf&Jrsm;udk wdkufcdkufNyD; 0dkif;onf/
onf/ usdKufaxmf ([Hom0wD) rS autef'Dtdk aomif;use;f olo;Hk a,muf usq;kH í aomif;use;f ol
rsm;onf ppf0efxrf;wpfa,mufudk owfvdkuf ig;a,muf 'Pf&m&&So d nf/ aomif;use;f olrsm;rSm
onf/ u&ifaomif;usef;ol (40) ausmfwdkYonf ta&;edrfhoGm;onf/
a&G; (ykord )f wGif jynfaxmifppk pf&w J yfEiS hf tpd;k & 9-12-48/ / xm;0,fc½kdif? 0if;0XmeESihf ausmufrJa'gifXme
wyfrsm;udk wdkufcdkufí *syefvufypfAHk;wpfvHk;? rsm;udk u&ifaomif;usef;olrsm;u vma&muf
ajcmufv;kH jyL;wpfvufEiS hf 4if;wd\ Yk vlwpfa,muf wdkufcdkufMuNyD;? &JwyfzGJU0ifrsm;ESifh t&yfom;
udkxm;ypfcJhNyD; xGufajy;MuaMumif;/ rsm;udk zrf;qD;oGm;aMumif;/
28-11-48/ / autef'Dtdkrsm;onf wpfzef usdKufxdk (oxHk) 13-12-48/ / odrfqdyfrSautef'Dtdk AdkvfBuD;onf odrfqdyf
&JXmerS vufeufrsm;udk odrf;jyefonf/ &JXmerSvufeufrsm;udk odrf;qnf;oGm;onf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

30-11-48/ / tpdk;&wyfrsm;u vGdKifaumfNrdKUudk tcktcHr&SdbJ 17-12-48/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf Nrw d cf ½dik f yavmuf&dS
jyefvnfodrf;ydkufonf/ owåKwGif;rsm;udk wdkufcdkufMuonf/
...(8)
500 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 501
17-12-48/ / vufeufudkif rGefaomif;usef;ol (100) wdkYonf 'DZifbmv/ / xm;0,fwGif u&if? jrefrmcspfMunfa&;tzGJUu
armfvNrdKifc½dkif? uwdk;&GmudkwdkufcdkufNyD; ypönf; 48 ckESpf u&ifaumif;rsm; aomif;usef;rIwGif ryg0ifbJ
rsm;udk vk,loGm;Muonf/ tcsKdU"m;pmcHrsm;udk a&Smifae&efEiS hf u&ifq;kd rsm;udk raumif;rIrsm;udk
vnf; ac:aqmifoGm;onf/ &yfqdkif;&ef &mZoHay;vdkufonf/ &mZoHukefqHk;
20-12-48/ / NrdwfNrdKUrS jynfaxmifpkppf&JtzGJU u&ifrsm;onf &ufrSm 1948 ck? 'DZifbmv 29 &ufaeYyif
&Jrif;BuD;xHodkY vufeufcstyfMuonf/ jzpfonf/ jrpf0uRef;ay:ESihf tjcm;a'orsm;wGif
21-12-48/ / xm;0,fc½dkif? uefayguftpdk;&wyfu u&if u&ifrsm; wyfrS qufvufajy;Muonf/
aomif;use;f olrsm;udk wdu k cf ukd o
f nf/ aomif;use;f ol 1-1-49/ / usKu d r© cD ½dik ?f 0JcedteD;wGi?f rGeu f &ifwu Ykd vrdik ;f rS
rsm;onf usqHk;olrsm;udkypfxm;í xGufajy;Mu ppf0efxrf;rsm;udk acsmif;ajrmif;ypfcwfMuonf/
&onf/ tpd;k &wyfrsm;onf u&ifaomif;use;f ol 6-1-49/ / BudKUukef; (tif;pdef) axmufyHha&;*dka'gifapmifh
rsm;tm; tenf;i,fcck rH u I kd ESrd ef if;vdu
k Nf y;D uvdef
u&ifrsm;onf *dka'gifudkzGifhí &m&Sifypönf;
atmifudk odrf;ydkufonf/ u&ifaomif;usef;
um;wpfpD;wdkufudk ,laqmifoGm;onf/ 4if;wdkY
olrsm;u (81) rdkifpcef;wGif ppf0efxrf;wyfpdwf
tm; tpdk;&u xkwfay;xm;onfh *syef½dkifz,f
wpfpw d Ef iS hf usKdur© rD &S t
J zGUJ 0ifrsm;udk acsmif;ajrmif;
ajcmufvufESifhtwl wdrf;a&SmifoGm;Muonf/
ypfcwfonf/ aomif;usef;olrsm;u ½dkifz,f
aoewfav;vufudk vk,loGm;onf/ 7-1-49/ / tif ; pd e f u srf ; pmoif w ef ; ausmif ; wG i f wyf p G J
7-12-48/ / u&ifESifhrGef yl;aygif;xm;onfh ppftkyfcsKyfa&; aeaom autef't D w
kd oYkd nf arSmb
f &D XJ meydik Ef iS hf
XmerS xkwfa0onfh pm&Gufpmwrf;rsm;udk oxHk &JtrIxrf; (6) OD;wdYk vdu k yf gvmonfh vufeufEiS hf
c½dkifwGif a0iSvsuf&Sdonf/ cJ,rf;rD;ausmufwif x&yfum;udk ypfcwfMu&m
10-12-48/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf omaygif;aiGwu kd Ef iS hf usr;f pmoifausmif; awmifuek ;f a&SUrSmyif ysupf ;D
jynfoaYl xmufyahH &;ypön;f rsm;udk vk,ufomG ;onf/ oGm;onf/ ¤if;autef'DtdkwdkYonf bwfpfum;
10-12-48/ / vufeufudkifu&if (30) wdkYonf rtlyifc½dkif rsm;udk &yfcikd ;f Ny;D &JtrIxrf;rsm;ESihf ppfom;rsm;udk
qufaoG;0teD;wGif orÁerf sm;udk wdu k cf u kd o
f nf/ &SmazGMuonf[k owif;&&Sdonf/
11-12-48/ / u&if a omif ; usef ; ol r sm;onf yef ; waemf u d k 7-1-49/ / BudKUukef;umuG,fa&; tzGJU0ifwyfom;rsm;ESifh
wdkufcdkufvsuf tdrfrsm;udk rD;½dIUNyD; t&yfom; tif;pdefusrf;pmoifausmif;awmifukef; autef
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rsm;ESifh ppf0efxrf;wpfa,mufudk owfypfvdkuf 'DtdkwdkY wdkufcdkufMuonfh vufeufudkif txl;


onf/ wyfcJG (2) rS &Jtyk af rmifazoef;onf wm0efus&m
...(9)
502 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 503
r*Fvm'Hak v,mOfysq H yd rf t
S jyefwiG f vufeufuikd f 17-1-49/ / tif;pdew f iG f pk½;kH vsu&f o dS nfh u&if (800) cefw Y Ykd
u&if (15) a,mufwdkYu t&yfcdkif;NyD; vufeuf onfh cHww k uf si;f rsm; wl;vsuaf eonf[k owif;
odrf;,lvdkufonf/ &&Sdonf/
9-1-49/ / rtl y if c ½d k i f ? anmif w k e f ; tyd k i f 0g;½H k p G e f ; rS 17-1-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf yef;waemf&XJ meydik f
a&Tva&mif ac: vSat;acgif;aqmifaom tvHeD r&rf;ESi*hf rkH if;wdu
Yk kd rD;½dUI Ny;D ? rtlyifc½dik f yoG,&f mG rS
rsm;ESifh u&if (80) cefYwdkYonf ukefoabFmudk vufeufrsm;udkvnf; awmif;qdkMuonf/ u&if
wdu k cf ukd Nf y;D qeftwd f (6500) udk vk,o l mG ;Muonf/ aomif;use;f ol tajrmuftjrm; yef;waemfNrKd Ue,f
10-1-49/ / u&ifrsm;onf Nrw d x f rif;rpm;&GmwGif jrefrmtdrf
wGif pk½Hk;vsuf&SdMuonf/
av;tdrfudk rD;½dIUvdkufonf/
12-1-49/ / tif;pdefc½dkif o&ufacsmif;blwmwGif rkefwdkif; 17-1-49/ / tif;pdecf ½dik ?f wdu k Bf u;D &JXmeydik ?f vuif;wHwm;udk
wyfESifh u&ifrsm; wdkufcdkufMuonf/ apmifah eaom&JtzGUJ om;rsm;udk u&ifaomif;use;f ol
13-1-49/ / [Hom0wDc½dkifwGif autif'DtdkwdkYu wGHaw;0 wdu Yk acsmif;ajrmif;ypfcwfMuonf/ &JwyfzUJG ESpOf ;D
wGif wyfpaJG eaom jynfaxmifppk pf&w J yf&if; (4) usqHk;í 4if;wdkY\ vufeufrsm;udk odrf;,loGm;
udk wdkufcdkufMuonf/ Muonf/
13-1-49/ / u&ifaomif;usef;olwdkUu yef;waemf? a'gifhBuD; 19-4-49/ / tif;pdefwGif zrf;qD;xm;aom u&ifwpfOD;udk
wGif jynfaxmifppk pf&w J yfom; (15) a,mufwu Ykd kd vufeufudkiftapmifhta&Smufrsm;ESifh aq;½HkodkY
wdkufcdkufNyD; tdrfrsm;udk rD;½dIUMuonf/ ,ltoGm; vufeufuikd f u&ifav;OD;wdu Yk vrf;rS
14-1-49/ / Adv k af tmifNrKd iaf cgif;aqmifonfh wyfzUJG udk rtlyif vk , l o G m ;Muonf / tck t awmtwG i f ; wG i f
NrdKUrS rtlyifc½dkif yef;waemftydkif a'gifhBuD;odkY autef'DtdktzGJU0ifrsm;onf tif;pdef tpdk;&
o,faqmifomG ;onfh jynfwiG ;f a&aMumif;o,f,l txufwef;ausmif;wGif wyfpGJaeonfudk awGU&Sd
ydaYk qmifa&;XmerSoabFmudk u&ifaomif;use;f ol
&onf/
wdkYu ypfcwfMuonf/
20-1-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u rtlyifNrKd Uudk wdu k cf ukd f
15-1-49/ / tif;pdefawmifolukef;wGif u&ifOD;a& (400)rS
(500) txd pk½Hk;vsufMuonf/ Muonf/ u&if (2000) cefYuvnf; yef;waemf
15-1-49/ / u&if a omif ; usef ; ol w d k Y o nf rtl y if c ½d k i f NrdKUudk wdkufcdkufMuonf/
yef;waemfNrdKUudk wdkufcdkufNyD;? yef;waemf&JXme 21-1-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf ykord cf ½dik ?f iykawm
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tydik t f wGi;f &Sd rif;q,fEiS hf tjcm;jrefrm&Gmrsm;udk teD;tem;&Sd&Gmrsm;wGif x<uvsuf&Sdonf[k


rD;½dIUvdkufMuonf/ owif;&&Sdonf/
...(10)
504 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 505
26-1-49/ / u&ifEiS hf uGejf rLepfaomif;use;f olwu Ykd awmifil 30-1-49/ / ykodrfwGif rD;avmifojzifh vlaygif; (300) ausmf
c½dkif Z&yfBuD;udk wdkufcdkufMuonf/ td r f & mrJ h j zpf N yD ; wG H a w;awmBuD ; wef ; ES i f h
26-1-49/ / ykodrfNrdKU jynfaxmifpkppf&Jwyf? *sDukrÜPDwyfcGJrS wm0wð o m&yf u G u f r sm; ysuf p D ; oG m ;onf /
u&iftm;vH;k wdo Yk nf ykeu f efjcm;em;MuNy;D ud;k ode;f apmom'ifBu;D u aomif;use;f olrsm; Adv k cf sKyBf u;D
&JXmeudk odrf;ydkufonf/ pDADvdkif;ESifh NrdKUtquf tjzpf yg0if a qmif & G u f í ygvD r ef t rwf
toG,frsm;udk jzwfawmufvdkufonf/ ypfcwf apmarmifa'gufu u&ifaomif;usef;olrsm;ESifh
rIrsm; qufvufjzpfyGm;aeonf/ ]]trft,fvf}} yl;aygif;aqmif&Guf&onf/
vufeufwifoabFmESihf ]]qaA;}} ac: vufeufwif 30-1-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf ykord Nf rKd UrS qkwcf mG
oabFmudk tkyfcsKyfonfh a&wyfAdkvfuav; oGm;&mwGif tdrfrsm;udk rD;wif½dIUypfcJhMuonf/
apmxGef;awmufu u&ifaomif;usef;olrsm;ESifh 30-1-49/ / u&if a omif ; usef ; ol r sm;onf tif ; pd e f w G i f
yl;aygif;oGm;onf/
pk½;kH vsuf nbufwiG f wdu k cf ukd rf nf[x
k if&onf/
27-1-49/ / u&if a omif ; usef ; ol w d k Y o nf u&if ½ d k i f z ,f
31-1-49/ / ppf0efxrf;rsm;ESifh tif;pdefumuG,fa&;wyfom;
wyf&if; (1) u 4if;wdkYbufodkY yl;aygif;vmaom
rsm;yl;aygif;xm;aom tpd;k &wyfrsm;ESihf autef
tcg awmifiludk wdkufcdkufMuonf/
'Dtw kd o
Ykd nf c0JNcEH iS o
hf rdik ;f teD;wGif wdu k yf jJG zpfymG ;
28-1-49/ / rtlyifc½dik ?f wmwayg&JXmeydik ?f yefwbGw0f wGif
u&ifaomif;usef;ol (500) wdkY pk½Hk;vsufaeMu vsuaf e&m autef't D w kd uYkd usr;f pmoifausmif;
onf/ rtlyifc½dik w f iG f u&ifaomif;use;f olwu Ykd awmifukef;aemufrS ckcHvsuf&dSonf/
uke;f a'gifBu;D aus;&GmESihf BuKH ewfawm&Gm&Sd jrefrm 31-1-49/ / ykodrfwGif u&ifaomif;usef;olrsm;ESifh tpdk;&
tdrfrsm;udk rD;½dIUypfMuonf/ wyfrsm; wdkufyGJqufvufjzpfyGm;onf/ u&if
29-1-49/ / ykodrfNrdKU? udk;odef;jynfaxmifpkppf&Juif;Xmeudk a&wyfom;rsm;u ykefuefjcm;em;um a&wyf
u&ifaomif;usef;olrsm;vufrS jyefvnfodrf;,l oabFmrsm;udk ,laqmifNy;D aomif;use;f olrsm;ESihf
vduk of nf/ wdu k yf JG qufvufjzpfymG ;aeao;onf/ yl;aygif;vdkufMuonf/
29-1-49/ / tif;pdefawmifolukef;wGif (1000) xufrenf; 1-2-49/ / tif;pdef½Hk;ESifh 'DpBwdwfaumifpD½Hk;wpf0dkufwGif
autef'Dtdkrsm;onf vufeuftjynfhtpHkESifh u&ifaomif;use;f olwu Ykd tBu;D tus,w f u kd cf u
kd f
wdkufyGJ0if&ef toifhjyifvsuf&SdaeMuonf[k Muonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

owif;&&So d nf/ ordik ;f c0JNcw H iG v


f nf; (600) cefY 1-2-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;onf ykord pf aumu&if
&Sdonf[k owif;&&Sdonf/ ausmif;ae&mrS BuHhBuHhcHvsuf&Sdao;onf/
...(11)
506 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 507
2-2-49/ / tif;pdeu f kd odr;f ydu k xf m;onfh u&ifaomif;use;f ol 3-2-49/ / ykodrfwGif u&ifaomif;usef;olrsm;ESifh tpkd;&
rsm;u tif;pdepf akH xmuf0if;udk 0dik ;f vsuw f ukd cf u
kd f wyfrsm; qufvufwdkufcdkufvsuf&Sdonf/
Muonf/ 3-2-49/ / xm;0,f c ½d k i f Zif ; bES i f h uef a bmuf & J X me
2-2-49/ / ykord w f iG f u&ifaomif;use;f olwu Ykd paumu&if tydkifwGif ppf0efxrf;uif;tzGJUudk u&ifaomif;
t&yfrS a&Tpnf;cHkbk&m;bufodkY tjyif;txef usef ; ol r sm;u acsmif ; ajrmif ; ypf c wf M u&m
wdkufcdkufoGm;Muonf/ ppf0efxrf;rsm;u jyefvnfwdkufcdkufMuonf/
2-2-49/ / [oFmw &JXmetydkif rif;om;pmjzLpk&GmwGif 3-2-49/ / uwdk; (armfvNrdKif) uif;XmerS u&ifppf&J (100)
ppf 0 ef x rf ; wyf c G J u av;wpf w yf u u&if wdo Yk nf oxHu k &ifaomif;use;f olrsm;ESihf yl;aygif;
aomif;usef;olrsm;udk wdkufcdkufonf/ vdkufonf/
2-2-49/ / arNrKd UwGif tpd;k &u u&ifvufeufuikd w f yfrsm;rS 3-2-49/ / vuf e uf tjynf h t pH k ud k i f a qmif x m;aom
vufeufudk odrf;vdkufonf/ u&ifESifh rGefaomif;usef;ol (400) wdkYu vrdkif;
2-2-49/ / wm0 (wGHaw;) wGif ppf&J (16) a,mufu u&if (armfvNrdKif) wdkYudk wdkufcdkufonf? tdrftcsKdUrSm
aomif;usef;olrsm;udk wdkufcdkufonf/ rD ; avmif o G m ;NyD ; &ef o l u d k tpd k ; &wyf r sm;u
2-2-49/ / ajrmif;jrwGif u&ifaomif;use;f olwu Ykd ]][ku d u f if;}} wdkufxkwfvdkufonf/
ac: armfawmfbw k Ef iS v
hf nS v hf nfí wyfom;opf 4-2-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;onf oHcsyfumum;
rsm;pkaqmif;aeonf/ wpfpD;? x&yfum; (30) ESifh anmifyifav;NrdKUudk
2-2-49/ / tpdk;&u armfvNrdKifu&ifrsm;xHrS vufeuf jzwfNy;D yJc;l ESihf (25) rdik u
f mG uwkwt f xd csw
D uf
odrf;ydkufvdkufonf/ vmMuonf/
2-2-49/ / oxHkc½dkif? aygif&JXmeESifh rkwår&JXmetydkif 4-2-49/ / rEÅav;&Sd u&ifvufeufuikd w f yfrsm;rS vufeuf
rsm;wG i f ouf q d k i f & m ol B uD ; rsm;rS w pf q if h rsm;jyefodrf;&ef pDpOfvsuf&Sdonf/
ajrydkif&Sifrsm;ESihf ajriSm;rsm;xHrS pyg;rsm;udk 4-2-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;onf &rnf;oif;c½dkif
autef't D Ekd iS hf autef,w l u Ykd odr;f ,lMuonf/ twGif;odkY 0ifpjyKavonf/
3-2-49/ / awmifiNl rKd Uudk odr;f ydu k v f ukd of nfh u&ifEiS yhf a'gif 4-2-49/ / ausmufjym;wGif ppf0efxrf;rsm;ESihf u&ifaomif;
aomif;use;f olrsm;vufoYkd yJE, G u
f ek ;f NrKd Uusa&muf usef;olrsm; wdkufcdkufMuonf/
onf/ 4-2-49/ / yJcl;ajrmufbuf (15) rdkifuGm&Sd 0rf;bJtif;wGif
3-2-49/ / x&yfum; (18) pD;ESiv hf maom u&ifaomif;use;f ol tpdk;&wyfrsm;u u&ifaomif;usef;olrsm;udk
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rsm;rSm awmuRt J if; (yJc;l ) wGif tpd;k &wyfrsm;u wdkufcdkufMuonf/ u&ifaomif;usef;olrsm;u


wdkufcdkufojzifh qkwfcGmoGm;&onf/ ydef;Zvkyf (yJcl;) udk rD;½dIUvdkufonf/
...(12)
508 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 509
4-2-49/ / yk o d r f w G i f u&if w yf o m;rsm;onf u&if 7-2-49/ / tpdk;&wyfrsm;u u&ifaomif;usef;olrsm;udk
aomif;use;f olrsm;ESiyhf ;l aygif;&ef awmcdo k mG ;onf/ ESdrfeif;NyD; bk&m;BuD; (yJcl;c½dkif) udk jyefvnf
4-2-49/ / tpd;k &wyfom;rsm;u u&ifaomif;use;f olrsm;udk odrf;ydkufvdkufonf/
ykodrfNrdKUrS wdkufxkwfvdkufonf/ 7-2-49/ / u&if½dkifz,fwyf&if; (2) rS ykefuefolrsm;onf
4-2-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;udk yJcl;ajrmufbuf ewfwvif;NrdKUudk odrf;ydkuf? NrdKUudk rD;½dIU? t&yfol
(10) rdkifuGm bk&m;BuD;wGif wm;qD;vdkufojzifh t&yfom;rsm;udk owfNy;D ypön;f rsm;udk vk,o l mG ;
qkwfcGmoGm;&onf/ Muonf/
5-2-49/ / rEÅav;NrdKU&Sd u&ifwyfom;rsm;xHrS tpdk;&u 7-2-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;? awmcdkwyfom;rsm;ESifh
vufeuford ;f qnf;&m0,f taESmift h ,Suw f pfpkH tpd;k &wyfwrYkd mS yJc;l NrKd UajrmufbufwiG f qufvuf
wpf&m r&SdaMumif;/ wdkufcdkufMuonf/
6-2-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;u pmjzLpk? MucwfuGif; 7-2-49/ / u&if½dkifz,fwyf&if; (2) rS awmcdkwyfom;
([oFmw) udk wdkufcdkufaomfvnf; ta&;½HI;edrfh rsm;onf ewfwvif;NrdKUudk odrf;ydkufNyD; qefpuf
oGm;onf/ wpfpufESifh tdrf (300) udk rD;½dIUoGm;Muonf/
6-2-49/ / u&if½dkifz,fwyf&if; (1) rS ykefuefolrsm;ESifh 8-2-49/ / vGKd iaf umfNrKd U ukrP Ü w
D yfcw JG pfcrk S u&ifo;Hk a,muf
autef'DtdkwdkYu a&wm&SnfNrdKU (awmifil) udk wdkYonf vufeufrsm;? ppfypönf;rsm;ESifhwuG
wdkufcdkuf&m ¤if;wdkYvufodkY usa&muf&onf/ awmcdkoGm;Muonf/ awmifBuD;NrdKUudk txuf
6-2-49/ / jynfNrdKUrS u&if½dkifz,fwyf&if; (2) rS wyfom; jrefrmjynftwGuf u&ifXmecsKyf jyKvyk x f m;onf/
rsm;u ykefuefNyD; awmifbufodkY csDwufoGm; 8-2-49/ / bk&m;BuD;rS qkwfcGmxGufajy;oGm;Muonfh u&if
Muonf/ tif;r (jynfc½dkif) &Sd tpdk;&wyfrsm;u aomif;use;f olrsm;onf 'du k Of ;D NrKd U (yJc;l c½dik )f wGif
tenf;i,fwdkufcdkufNyD; qkwfay;vdkufonf/ tBuD;tus,f vk,ufMuonf/
bd;k omatmifuek ;f wHwm; (om,m0wDc½dik )f wGif 9-2-49/ / rdw¬DvmNrdKU&Sd u&ifwyfom;rsm;xHrS vufeuf
tjcm;wd k u f y G J w pf y G J jzpf y G m ;onf / tpd k ; &u rsm;udk odrf;qnf;vdkufonf/
¤if;aomif;usef;olrsm;udk avwyfESifhwdkufcdkuf 9-2-49/ / ZD;uke;f (om,m0wDc½dik )f awmifbuf&dS prf;&GmESihf
onf/ 0ufaumfwHwm;wGif tpdk;&wyfrsm;u u&if
7-2-49/ / urmupJ (yJcl;c½dkif) rS u&ifppf&Jrsm;onf ½d k i f z ,f w yf & if ; (2) awmcd k w yf o m;rsm;ud k
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vufeufrsm;ESifhwuG awmcdkoGm;Muonf/ wdkufcdkufMuonf/


...(13)
510 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 511
10-2-49/ / yJcl;c½dkif autef,lwdkYu anmifav;yifudk 18-2-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;onf &rnf;oif;NrdKUudk
u&ifwdkY tkyfcsKyfaeNyD[k aMunmvdkufonf/ 0ifonf/
10-2-49/ / [oFmwbufwGif u&ifaomif;usef;olwdkYu 20-2-49/ / tpdk;&wyfrsm;onf rdw¬DvmNrdKUrSxGufcGmonf/
&Gmrsm;udk pD;eif;wdkufcdkufMuNyD; vufeufrsm;udk u&ifaomif;usef;olrsm; jrif;NcHESifh rEÅav;NrdKU
vk,loGm;Muonf/ bufodkY csDwufonf/
11-2-49/ / u&if½dkifz,fwyf&if; (2) awmcdkwyfom;rsm;u 21-2-49/ / u&ifaomif;use;f olwo Ykd nf av,mOfysEH pS pf if;ESihf
0ufaumfwHwm;wGifppf&Jrsm;udk ESdrfeif;wdkufcdkuf teD;pcef;odkYoGm;í arNrdKU&Sd wyfrawmftrIxrf;
vdu k of nf/ BuKd Uyifaumuf taemufajrmufbuf rsm;udk trSwfrJh0ifpD;onf/ NrdKUudkodrf;í tpdk;&
ck e pf r d k i f w G i f tpd k ; &wyf r sm;u wd k u f c d k u f & m wyfrsm;rS vufeuford ;f onf/ vufeuford ;f xm;
&efolrsm; z½dkz&JjzpfoGm;onf/ tpdk;&wyfrsm;u aom u&ifwyfom;rsm;udkvnf; vTwfypfonf/
0ufaumfwHwm; (om,m0wDc½dkif) udk jyefvnf
24-2-49/ / tpdk;&u teD;pcef; (arNrKd U) udk jyefíodr;f onf/
odrf;ydkufvdkufonf/
25-2-49/ / u&ifolykefwdkYu eHYomuGif; (yJcl;)udk 0ifpD;í
11-2-49/ / armfvNrKd if ta&SUajrmufbuf&pS rf ikd u f mG wm&e,f
vufeufrsm;udk vk,lonf/
aomif;usef;olpcef;rsm;udk tpdk;&wyfrsm;u
25-2-49/ / 1949 ck? azazmf0g&Dv (26) &ufaeYwGif tpdk;&
acsrIef;wdkufcdkufvdkufonf/
15-2-49/ / tpdk;&wyfrsm;onf u'dk;e,f (armfvNrdKifc½dkif) wyfaygif;pHku arNrdKUudk jyefodrf;onf/
wGif u&ifESifh rGefaomif;usef;olpcef;rsm;udk 25-2-49/ / usd K u© r D c ½d k i f ppf 0 ef x rf ; rsm;u oxH k c ½d k i f ?
wdkufcdkufacsrIef;vdkufonf/ aygif&JXmetydkif zvyf&Gmudk 0ifpD;írD;½dIUonf/
16-2-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm; yJcl;c½dkif 'dkufOD;NrdKUudk autef't D w kd uYkd wdu
k cf ukd &f ef xk&d mG udo
k mG ;Mu&m
odrf;ydkufvdkufonf/ ppf0efxrf;rsm; xGufoGm;ESifhNyDjzpfí rawGUvdkuf
17-2-49/ / tpdk;&wyfrsm;u 'dkufOD;NrdKUudk jyefvnfodrf;ydkuf &acs/
vdkufonf/ azazmf0g&Dv/ / ¤if;wpfvvHk; jrpf0uRef;ay:a'otrsm;tjym;
17-2-49/ / u&ifESifh uGefjrLepfaomif;usef;olwdkYu {vm 49 ckESpf wd k Y ü u&if a omif ; usef ; ol r sm;u uG e f j rLepf
(ysO;f rem;c½dik )f &JXmeESihf ysO;f rem;udk wdu k cf u kd Nf y;D aomif;usef;olrsm;ESifh yl;aygif;wdkufcdkufonf/
ESpaf e&mpvH;k udk odr;f ydu k v
f ukd o
f nf/ ajrmufbuf 1-3-49/ / u&if a omif ; usef ; ol r sm;u anmif a v;yif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

odcYk sw
D ufomG ;aom aomif;use;f olrsm;udk wyfuek ;f aiGwdkufESifh 'dkufOD;&mZ0wfXmerS oufaocH
rSaeí tpdk;&wyfu ckcHwdkufcdkufMuonf/ ypönf;rsm;udk vk,lonf/
...(14)
512 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 513
2-3-49/ / 1949 ckEpS ?f rwfv ESp&f ufaeYwiG f acsmif;apmuf 11-3-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u rEÅav;NrKd Uawmifbuf
(ykodrf) &Sd u&ifaomif;usef;oltpkta0;rsm;udk ajcmufrdkifuGm wHcGefwdkif&Gmukd wdkufonf/
tpd;k &wyfaygif;pHu k 0ifíwdu k o f nf/ aomif;use;f 11-3-49/ / awmifiludk u&ifaomif;usef;olrsm;ESifh wyfajy;
olrsm; qkwfajy;onf/ rsm;u tkyfcsKyfxm;onf/
3-3-49/ / 1949 ckESpf? azazmf0g&Dv (27) &ufaeYwGif 11-3-49/ / 1949 ckEpS ?f rwfv (10) &ufaeYwiG f tif;pdecf ½dik f
autef ' D t d k w d k Y u jrif ; NcH N rd K Uud k od r f ; onf / uanmifü u&ifaomif;use;f ol ywåa&mifrsm;ESihf
(3) eHygwf u&ifwyfcGJrS wyfajy;u&ifppfom; ppf0efxrf;wdYk wdu k yf jJG zpfMuonf/ u&ifwu Ykd tdrf
rsm;u aomif;usef;olwdkYESifhyl;aygif;onf/ (15) aqmifudk rD;½dIUMuonf/
5-3-49/ / 1949 ckESpf? rwfv oHk;&ufaeYwGif yef;waemf 11-3-49/ / ykord cf ½dik ?f ausmufacsmif;Bu;D ? oJjzLESihf oefvsupf eG ;f
&JXmetydkif oHk;cGESifh usHKwHk;&Gmrsm;udk u&ifESifh &Gmrsm;udk u&ifaomif;usef;olrsm;u rD;½dIUonf/
uGefjrLepfaomif;usef;olrsm;u wdkufcdkufonf/ 5-3-49/ / rEÅav;NrKd UrS u&ifaomif;use;f olrsm;u ppfuikd ;f
7-3-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u teD;pcef; av,mOfysH udk tajrmufESifhypfonf/
uGif;udkodrf;í rEÅav;bufodkY csDwufonf/ 5-3-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;u uGefjrLepfrsm;ESifh
8-3-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u zdíwdu k af omaMumifh yl;aygif;í rEÅav;NrdKUudk odrf;onf/
tpd;k &wyfaygif;pHo k nf arNrKd U-rEÅav;vrf; (21) 7-3-49/ / uGejf rLepfEiS hf u&ifaomif;use;f olrsm;u yl;aygif;í
rdkifrS qkwfcGmonf/ ajrmif;jrc½dkif vyGwåmNrdKUudk wdkufcdkufonf/
9-3-49/ / arNrKd UrS rEÅav;NrKd UbufoYkd csw D ufvmaom u&if xdkaomif;usef;olrsm; wyfvefxGufajy;&onf/
aomif ; usef ; ol r sm;onf (21) rd k i f p cef ; ud k 7-3-49/ / [Hom0wDc½dkif wGHaw;&JXmetydkif uvDaxmf
ausmfoGm;onf/ a&ausmf&GmwGif ppf&JESifh jynfolY&Jabmf (16)
10-3-49/ / u&ifaomif;usef;olwdkYonf 1949 ck? rwfv a,mufuwpfzuf? autef'DtdkwdkYuwpfzuf
&Spf&ufaeYwGif ykodrfoabFmusif;Xme? pufukef; wdkufyGJjzpfyGm;onf/
&Gmudk rD;½dUI onf/ 1949 ckEpS ?f rwfv (10) &ufaeY 7-3-49/ / u&ifaomif;usef;olwdkYonf x&yfum; (100)
wGif ausmufacsmif;Bu;D &Gmudk rD;½dUI onf/ u&ifEiS hf ausmfjzifh rEÅav;NrdKUrS xGufonf/
ArmjynfuGefjrLepfygwD aomif;usef;olrsm;u 7-3-49/ / yJcl;c½dkif azmifawmfoDESifh 'dkufOD;&JXmetydkif
1949 ck? rwfv (ud;k ) &ufaeYwiG f ykord t f a&SUydik ;f wdkYwGif u&ifaomif;usef;olrsm;u u&if&Gmom;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vufaqmifuGif;&Gmudk wdkufcdkufonf/ rsm;udk ajymufusm;wdkufenf; oifay;onf/


...(15)
514 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 515
8-3-49/ / ykodrfNrdKUta&SUawmifbuf ig;rdkifuGm&Sd &Srf;&Gm 31-3-49/ / [Hom0wDc½dik ?f c&rf;Bu;D &Gmudk u&ifaomif;use;f ol
wpf0dkufwGif yl;aygif;aeaom u&ifESifhuGefjrLepf rsm;u wdu k cf u
kd í
f uREJ mG ;rsm;udk vk,o l nf/ &Gmudk
aomif;usef;olrsm;udk tpdk;&wyfaygif;pkHu rD;½dUI Ny;D vQif "m;pmcH (100)udv k nf; ac:oGm;onf/
wdkufonf/ 1-4-49/ / Nrdwfc½dkif? vdyfOaomifudk u&ifaomif;usef;ol
8-3-49/ / 1949 ckESpf? rwfv (17) &ufaeYwGif [oFmw rsm;u wdkufcdkufí &Gmom;rsm;udk owfNyD;vQif
c½dik f edAmÁ ef&XJ metydik f ydawmufuek ;f ESifh tv,fpk &Gmudk rD;½dIUoGm;onf/
&Gmrsm;udk u&ifaomif;usef;olrsm;u rD;½dIUonf/ 1-4-49/ / [Hom0wD? caemifEiS hf xef;wyif&mG rsm;wGif u&if
20-3-49/ / rEÅav;NrKd UwGif u&ifaomif;use;f olwyfcw JG pfccJG efY aomif;use;f ol (500) ausmf (600) cefu Y t&ef
&Sdaeao;onf[k owif;&&Sdonf/ ppf&EJ iS hf &JabmfjzLrsm;udk wdu k cf u
kd o
f nf/ odaYk omf
23-2-49/ / u&if a omif ; usef ; ol r sm;u [H o m0wD c ½d k i f vnf; aomif;usef;olrsm;yif wyfvefoGm;onf/
1-4-49/ / rEÅav;wGif tpdk;&wyfaygif;pHkwdkYudk u&ifwdkYu
cwå, d ? anmif&mG ? tkwzf &kd mG opfEiS hf aemifay:&Gm
NrdKU½dk;wGif;rSaeí ckcHaeonf/
rsm;udk rD;½dIUonf/
1-4-49/ / ykodrfc½dkif? omaygif;&JXmetydkif? tdrfausmif;
25-3-49/ / 1949 ck? rwfv (24) &ufaeYwGif Nrdwfc½dkif
uav;? Budrfyef;BuD;? opfykyfukef;ESifh ueDjym;&Gm
ykavmü jrefrmESifh u&ifwdkY wdkufyGJjzpfonf/
rsm;udk u&ifaomif;usef;olrsm;u wdkufcdkuf
29-3-49/ / yJcl;c½dkif ausmufwHcg;udk u&ifaomif;usef;ol rD;½dIUonf/
wdkYu 0ifa&mufpD;Mu&m 4if;wdkYu wyfvefoGm; 1-4-49/ / wm0wGif u&ifESifh tvHeDaomif;usef;olwdkY
Ny;D vQif qkwí f tajy;wGif Z&yfuek ;f &Gmudk rD;½dUI í aygif;í tpdk;&wyfaygif;pHkudk wdkufcdkufonf/
&Gmom; (50) udk owfoGm;onf/ odkYaomfvnf; ¤if;wdkYyif wyfvefoGm;onf/
30-3-49/ / 1949 ck? rwfv (25) &ufaeYwGif om,m0wD 9-4-49/ / usKdur© cD ½dik f acsmif;qH&k XJ mewGif rGeaf omif;use;f ol
c½dik f MumjzL&Gmudk u&ifaomif;use;f ol (30) wdu Yk (22) a,muf vufeufcs0ifonf/
0ifa&mufwdkufcdkufí a,musfm;ESpfa,mufESifh 9-4-49/ / anmifwkef;udk u&ifaomif;usef;ol (500) u
rde;f rwpfa,mufudk owfNy;D vQif tdraf jc (20)udk wdu k cf u kd af omfvnf; jynfo&Yl aJ bmfrsm;u ¤if;wdu Yk kd
rD;½dIUoGm;onf/ wGef;vSefvdkufonf/
30-3-49/ / tif;pdecf ½dik ?f aygufuek ;f NrKd UESihf &JXmeudk u&ifEiS hf 9-4-49/ / Nrwd cf ½dik ?f tif;rBu;D teD; tpd;k &wyfrsm;u u&if
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tjcm;aomif;usef;olrsm; yl;aygif;í wdkufcdkuf aomif;usef;olrsm;udk wdkufcdkufonf/ aomif;


NyD;vQif vufeufrsm; vk,loGm;onf/ usef;olrsm; ½HI;edrfhxGufajy;&onf/
...(16)
516 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 517
12-4-49/ / oxHck ½dik ?f Zmojyifü u&ifEiS fh rGeaf omif;use;f ol 22-4-49/ / 1949 ck? {NyDv 21&ufaeYwGif oxHkc½dkifudk
(300) u wdkufcdkufMuonf/ odkYaomfvnf; u&ifjynfe,ftjzpfjzifh odr;f ,laMumif; xkwaf zmf
¤if;wdkYyif wyfvefxGufajy;&onf/ aMunmonf/
13-4-49/ / usdKu©rDc½dkif? rk'Hkta&SU ESpfrdkifuGmwGif u&if 22-4-49/ / 1949 ck? {NyDv 18 &ufaeYwGif u&ifaomif;
aomif;use;f olrsm;u tpd;k &wyfrsm;udk acsmif;ajrmif; use;f olrsm;u ykord cf ½dik ?f usKHaysmNf rKd Uudk odr;f Ny;D vQif
wdkufcdkufonf/ tdraf ygif;rsm;pGmESihf bke;f Bu;D ausmif;udk rD;½dUI onf/
14-4-49/ / rtlyifc½dkif? yef;waemfwpfNrdKUvHk;udk u&if jynf o l Y & J a bmf r sm;u 20-4-49 &uf a eY w G i f
aomif;use;f olrsm;u rD;½dUI í NrKd UolNrKd Uom;tcsKd Uudk ¤if;wdkYudk armif;xkwfvdkufonf/
owfypfMuonf/ 4-4-49/ / rEÅav;NrKd Uudk tpd;k &wyfaygif;pHu k jyefíodr;f onf/
16-4-49/ / ykodrfESifh ajrmif;jre,fpyf&Sd jrefrm&Gmrsm;udk 5-4-49/ / u&ifaomif;use;f olrsm;u zdíwdu k of jzifh tpd;k &
autef'DtdkwdkY rD;½dIUonf/ wyfrsm;onf 'dkufOD;rS qkwfcJhonf/
18-4-49/ / u&if½ikd zf ,fwyf&if; (1) rS wyfajy;rsm; yg0ifaom {NyDv / / jrpf0uRe;f ay:a'orsm;wGif u&ifaomif;use;f ol
u&ifaomif;usef;ol (500) u anmifav;yif 49 ck rsm;u uGejf rLepfaomif;use;f olrsm;ESihf qufvuf
NrdKUudk wdkufonf/ yl;aygif;í aomif;usef;onf/
20-4-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;u anmifav;yifNrdKUudk 5-5-49/ / yJcl;ESihf awmifilc½dkifrsm;&Sd u&ifaomif;usef;ol
odrf;onf/ rsm;onf ausmufBuD;rSjzwfí oHawmifbufodkY
21-4-49/ / yJc;l c½dik ?f u0ESihf xH;k Bu;D udk u&ifaomif;use;f ol ypönf;rsm; ajymif;ydkYonf/
rsm; 0ifípD;onf/ 7-5-49/ / armfvNrdKifc½dkif? Zmojyifuif;XmeESifh cv,f
21-4-49/ / oxHak utef't D w kd u
Ykd tkycf sKyaf &;udo
k rd ;f í uRNJ cH wHceG w f ikd w
f u Ykd kd u&ifEiS rhf eG af omif;use;f ol (600)u
teD; rD;&xm;wHwm;udk zsufqD;ypfonf/ wdkufcdkufonf/
22-4-49/ / tpkd;&wyfaygif;pHku [Hom0wDc½dkif? uvDawmf 8-5-49/ / yJc;l c½dik ?f zd;k OD;pdeu f kd u&ifaomif;use;f ol (100)u
&G m ud k u&if a omif ; usef ; ol w d k Y v uf r S jyef í rD;½dIUNyD;vQif jrefrm (50) udk zrf;xm;onf/
odrf;onf/ 6-5-49 &ufaeYwGif azmifawmfoD? pifulESifh
22-4-49/ / Nrd w f e ,f p yf & S d yavmuf & G m wG i f yavmuf r S ajrmufacsmukef;wdkYudk u&ifrsm;u rD;½dIUonf/
ppf0efxrf;rsm;udk u&ifaomif;use;f ol (300) u 8-5-49/ / 1949 ck? arv oHk;&ufaeYu [Hom0wDc½dkif?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wdu k cf u
kd o f nf/ &Gmudrk ;D ½dUI í &Gmom;av;a,mufukd aumhrSL;&GmwGif autef'Dtdk (50) cefYu tpdk;&
owfoGm;onf/ wyfrsm;udk wdu k of nf/ tjcm;autef't D kd (200)u
...(17)
518 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 519
iSuaf tmfprf;&GmteD;wpf0u kd w
f iG f vk,ufzsuq f ;D 20-5-49/ / azmifawmfoDESifh 'dkufOD;wdkYudk tpdk;&wyfrsm;u
onf/ jyefodrf;onf/
9-5-49/ / ajrmif;jrc½dkif? bD'Gwfuav;udk u&if (500) 22-5-49/ / tpdk;&wyfaygif;pHku tif;pdefudk jyefodrf;onf/
ausmfu wdkufcdkufNyD;vQif &GmrStajy;wGif &Gmudk 23-5-49/ / ykodrfc½dkif? iykawmNrdKUudk tpdk;&wyfrsm;u
rD;½dIUoGm;onf/ jyefodrf;onf/
12-5-49/ / tif;pdefc½dkif? Z&yfuGif;&Gmudk u&if (300) cefYu 25-4-49/ / yJEG,fukef;rSm aomif;usef;olwdkYvufwGifyif
wdkufonf/ rJZvDacsmif;&Gm&Sd tdrfajc 150 cefY &Sdaeonf/
udkvnf; rD;½dIUoGm;onf/ 16-5-49/ / oxHrk mS aomif;use;f olwv Ykd ufwiG yf if &Sad eonf/
12-5-49/ / 1949 ck? arv 11 &ufaeYwGif ykodrfc½dkif 16-5-49/ / oxHkautef'DtdkwdkYonf pm;eyf&du©mESifh ypönf;
&Sr;f &Gmü u&ifaomif;use;f olrsm;u tdraf jc (80) rsm;udk zmyGefodkY ydkYaeonf/
ESifhqefpufrsm;udk rD;½dIUonf/
16-5-49/ / 1949 ck? arv 25 &ufaeYwGif ykodrfc½dkif
12-5-49/ / u&ifESifh rGefaomif;usef;ol (50) cefYu a&;udk
omaygif;udk u&if (200) wdkYu wdkufonf/
wdkufcdkufonf/
odkYaomfvnf; wyfvefoGm;onf/
17-5-49/ / [Hom0wDc½dkif? ewfpifukef;½GmwGif u&if (40)
16-5-49/ / u&ifaomif;usef;olrsm;onf omaygif;wdkufyGJrS
cefYu jrefrmtdrf (14) tdrfudk "m;jywdkufonf/
17-5-49/ / 1949 ck? arv 13 &ufaeYwiG f u&ifaomif;use;f ol rajy;ao;rD ydEéJukef;ESifh eHeHyifukef;&Gmrsm;tjyif
rsm;u yJcl;c½dkif qdwfzsHBuD;&Gmü jrefrm (150)udk oabFmqdyfESifh opfqdrfhukef;&Gmrsm;rS qefpuf
tpkvu kd f tNyKH vu
kd f owfjzwfNy;D vQif qdwzf sBH u;D ? rsm;udk rD;½dIUoGm;onf/
acsmif;&if? at;&GmESifh prf;wGif;ukef;&Gmrsm;udk 26-5-49/ / armfvNrdKifc½dkif 0JuavmifwGif u&ifESifhrGef
rD;½dIUonf/ aomif;usef;ol (50) cefYudk tpdk;&wyfrsm;u
17-5-49/ / 1949 ck? arv 13 &ufaeYwGif armfvNrdKifc½dkif? 0ifíwdkufonf / &efolwdkY qkwfcGmoGm;onf/
ig;ajyrES i f h uscwf & G m rsm;ud k u&if E S i f h r G e f 1948 ckESpfrS vGwfvyfa&;&cJYaom jrefrmEkdifiHonf xkdESpf
aomif;use;f ol (70) cefu Y wdu k Nf y;D vQif uREJ mG ;ESihf rSmyif uGejf rLepfygwDEpS cf k tvHjzL-tvHe?D &JabmfjzLwkYd awmckcd MhJ u
ypönf;rsm;udk vk,loGm;onf/ onf/ xkEd pS xf rJ mS yif u&iftrsK;d om;acgif;aqmif apmbOD;Bu;D u
17-5-49/ / xm;0,fc½dkifwGif ppf0efxrf;uif;vSnfh wyfpdwf rnfokdYpum;csKdokH;aomfvnf; olrajymcifua&m ajymNyD;rSyg
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wpfpw d u f kd u&ifEiS rhf eG af omif;use;f ol (100) u u&ifwkdYonf vufeufukdifNyD; NrdKUodrf;jcif;? aiGwkdufazmufjcif;


acsmif;ajrmif;wdkufcdkuf atmifjrifonf/ wkdYukd vkyfaeMuayNyD/
...(18)
520 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 521
1949 ckEpS rf mS um; jrefrmwpfEidk if v H ;Hk yif jynfwiG ;f ppfjzpfymG ; xkdYokdYrjzpfrDu tiftm;csdeJYvmaom wkdufckdufx<uvmcJYol
aeaomtcg jzpfaeayNyD/ wkdYonf y&d,m,fwpfrsKd;qifum tpkd;&ukd pdefac:Mujyefonf/
tvHjzL-tvHeD uGefjrLepfolykef? &JabmfjzLolykef? u&ifolykef þae&mwGif u&ifoyl ek w f \
Ydk pdeaf c:rIwpfcu k dk wifjy&rnf
tjyif ArmhwyfrawmfrS wyf&if; (3)? wyf&if; (1) wkrYd S wyfrawmfom;? qkdvQif u&ifvufeufukdifwkdYonf 1949 ckESpf arvtwGif;u
wyfcGJtcsdKUwkdYuyg EkdifiHawmftpkd;&ukd opömrcHbJ awmckdaom yJcl;c½kdif? qdwfysHBuD;&GmwGif trsKd;om; 157 a,mufwkdYtm;
AuywkdYESifhyl;aygif;NyD; &efukefodrf;&ef pDpOfMuonf/ wpfae&mwGif pka0;apNy;D aoewfjzifh ypfcwfowfjzwfvu dk Mf u\/
jrefrmhwyfrawmfukd zGJUpnf;pOfu u&ifwyf&if;[lí u&if
wpf&GmvkH; rkqkd;rjzpfcJh&onf/ tvm;wlyif ausmufwHcg;NrdKUe,f
trsK;d om;rsm;ygaom wyf&if;wkYd &Scd o hJ nf/ ppf&w J yf&if;wGiv f nf;
u&iftrsKd;om;rsm;ygaom wyfwkdY&SdcJh&m xkdwyfwkdYonfvnf; twGif;&Sd &Gmrsm;wGif a,musfm;rSeforQukd owfcJYMuonf/
Ekid if aH wmftpk;d &ay: opömrcHMuawmhay/ autef't D Edk iS ahf ygif;Ny;D jzL;NrdKUe,fwGifvnf; NrdKUolNrdKUom; 2000 ausmfukd NrdKUjyifokdY
EkdifiHawmfukd ykefuefwkdufckdufMuawmhonf/ ac:oGm;Ny;D trsK;d orD;rsm;ukd rw&m;usi\ hf / Ny;D vQif owfvu dk \f /
autef,w l o Ydk nf txufwiG af &;cJo h nht f wkid ;f oD;jcm;u&if trsK;d om;rsm;ukd "m;ESihf aoewfEiS o hf wfcMYJ uonf/ uav;yifrcsef
EkdifiH&&Sda&;ukd OD;wnfcJhonf/ xkdpOfumvu Armhwyfrawmf\ owfjzwfvkdufonf/
OD;pD;csKyrf mS u&iftrsK;d om; Akv d cf sKypf rpf'eG ;f jzpfonf/ avwyfwiG f okomefbek ;f awmfBu;D ausmif;wGif bke;f awmfBu;D ok;H yg;&Sad epOf
OD;pD;olrSm u&iftrsKd;om; AkdvfcsKyfapm&SD;½Id;jzpfonf/ Munf;wyf autef'DtkdwkdYu ausmif;ukdrD;½IdU&m bkef;awmfBuD; oHk;yg;vkH;yif
wGifvnf; AkdvfrSL;csKyfrSm u&iftrsKd;om; apmMum'kd;jzpfonf/ rD;avmifaoqkH;cJh&onf/
xkdodkY&Sdae&mu EkdifiHawmfwpf0ef;vkH; vufeufukdifykefuef 1949 ckEpS ?f rwfv av;&ufaeYwiG f jzL;NrKd UESihf ajcmufridk u f mG
onht f wGuf Akv d cf sKypf rpf'eG ;f tp&Sad om wyfrawmft&m&Sd u&if anmifyifomukd wyfrawmfu odrf;ykdufrdonf/ xkdESpf rwfv
trsKd;om;wkdYukd wyfrStNidrf;pm;ay;vkduf&onf/ wyfrawmfukd okH;&ufaeYnuyif jzL;NrdKUe,ftv,f&Sd aps;ESifhwuG vlaetdrf
jrefrmtrsKd;om; AkdvfcsKyfae0if;u wm0ef,luGyfuJNyD; awmckd
rsm;ukd rD;½IdU\/ xGufajy;aom a,musfm;? rdef;r? uav;ygrusef
ykeu f efx<urIrsK;d pku H dk ESrd ef if;&awmh\/ okEYd iS yhf if 1948 ckEpS ?f 1949
owfcJhMu\/
ckESpf? 1951 ckESpfwkdY\ ]]&efukeftpkd;&}} [laom a0g[m&onf
aysmufuG,foGm;&onf/ jrefrmEkdifiHwGif qlylrIjzpfyGm;atmif pma&;q&mjrwfxefu ola&;cJhaom wkid ;f jynfuEkEk rkew f idk ;f u
aoG;xk;d ay;Muaom wkid ;f wpfyg;ya,m*aMumifh Ekid if jH cm;owif;pm xefxefpmtkyfwGif tjcm;NrdKUrsm;okdY Armhwyfrawmfu 0ifaom
wkdYu &efukeftpkd;&[k oa&mfcJh&mu Armhwyfrawmf\aus;Zl; tcgwGif NrdKUcHwkdYu BudKMu\/ jzL;NrdKUum; rBudK? wpfNrdKUvkH;
aMumifh &efololykefwkdY odrf;ykdufxm;aomNrdKUwkdYonf EkdifiHawmf wdwfqdwfae\/ wpfae&mwGif vJaeaomolawGukd awGU&í
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tpk;d &\tkycf sKyrf aI tmufwiG f a&muf&v dS mNy;D at;csr;f aoma'o oGm;Munh&f m vlwidk ;f uG,v f eG af eNy;D jzpfae\/ "m;'Pf&mESihf jzpf\
onf us,fjyefYvmcJhonf/ [lí a&;cJh\/
...(19)
522 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 523
þokv Yd rl sK;d rke;f wD;a&;jzpfcyhJ u
Hk dk 1959 ckEpS ?f atmufwb dk mv xkrd Qruao; armfvNrKd i-f &efuek f &xm;ukrd idk ;f cGJ c&D;onfw\ Ydk
20 &ufpGJESifh xkwfa0aom aumfol;av&Jabmfrsm;\ wifjycsuf vuf0wf&wema&TaiGawG vk,uf,l? trsKd;orD;rsm;ukdvnf;
rsm;jzpfonfh aumfol;avawmfvSefa&;ppfwrf;pmtkyfwGif - jyefay;qGNJ y;D xkid ;f -jrefrme,fpyfwiG &f adS om ulrifwefw½kww f tYdk m;
igwko Yd nf 0g'oabmw&m;? acgif;aqmifr?I tkycf sKyu f yG u f rJ ?I ay;tyfvu dk \f / jrefrm-rGef orD;ysKw d u
Ydk dk vufeufEiS v hf NJ y;D jrefrm
pnf;½kH;a&;? axmufyHha&;? b@ma&;? vufeufcJ,rf;rD;ausmuf tpkd;&ukd wkduf&efvkyfcJhMuonf/
zlvaHk &;? jynfov l x l ak xmufcrH pI onfww Ydk iG f igwko
Yd nf twkid ;f rod 1954 ckEpS ?f Ek0d ifbmv 15 &ufaeYwiG f ppfawmif;rS rkwrå okYd
nHhzsif;cJhMuayonf/ ckwfarmif;vmaom rD;&xm;tm; autef'Dtkd olykefrsm;u
igwkpYd wifawmfveS cf sed w f iG f xm;&Scd haJ om 0g'oabmw&m;um; 'ke0f ek ;f blwmESihf odrq f yd bf wl mtMum;wGif rkid ;f cGw
J u dk cf u dk Mf uonf/
Ekid if aH &;0g' oabmw&m;r[kwb f J usO;f ajrmif;aom trsK;d om;a&; &xm;ay:wGiyf gvmaom tapmifrh sm;ESiu hf &ifoyl ek w f \ Ydk wku d yf rJG mS
0g' oabmw&m;a&;om jzpfcJhayonf/ okH;em&DcefYMum\/ tustqkH;vnf;rsm;\/ aemufqkH;wGif u&if
igwkdYonf usOf;ajrmif;aom trsKd;om;a&;0g'xm;&SdcJhonhf olykefwkdYonf &xm;pD;c&D;onfwkdYxHrS a&TaiG? ypönf; BudKufwm
twGuf EkdifiHa&;tawGUtBuHK oabmw&m;a&; r&ifhusufao; ,laqmifNyD; &xm;ay:wGifygaom ausmif;ydwfíjyefvmonhf
onhf tjcm;nDaemif awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;xJwGifvnf; wuúov dk af usmif;ol 40 ausmEf iS hf c&D;oGm;trsK;d orD; ½ky&f nfvyS ol
usO;f ajrmif;aom trsK;d om;a&;pdwo f nf jyefvnfvrT ;f rk;d vmcJah y 15 OD;ukd "m;pmcHtjzpf ac:,loGm;cJh\/ wkdufol u&ifolykef
onf/ þ0g'\ tusK;d oufa&mufru I m; jyif;xefaom u&ifArm acgif;aqmifrSm vif;xifjzpfonf/
vlrsK;d a&;t"du½kP;f jzpfvmonf/ tjcm;awmfveS af &;tiftm;pk vif;xifonf c&D;onf a,musfm;wkdYtm; ypönf;rsm;ukd
rsm;onfvnf; oabmw&m;a&; Eke,fao;onfhtavsmuf xrf;ap\/ ausmif;ol? t&yfol trsKd;orD; 100 ausmf&Sd\/ Armh
*kP d ;f *Ppdwrf sm;jyif;xefum toif;tzGUJ tcsi;f csi;f vufeufuidk f wyfrawmfrS xufMuyfruGmvkdufwkduf&m vif;xifonf xkdif;
wkdufyGJyif qifETJcJhMuukef\/ usOf;ajrmif;aom trsKd;om;a&;0g' e,fpyfox Ydk u G of mG ;Ny;D xkw
d iG wf yfpx
JG m;aom w½kwu f rl ifwefwyfrS
aMumifh igwkdYawmfvSefa&;onf xkdtcsdeftcgrSpí usqif;cJhay AkdvfcsKyfavmvDxH trsKd;orD; 100 ausmfukd vTJay;vkdufonf/
onf[lí a&;om;cJhayonf/ avmvDu vufeufcJ,rf;rsm; ay;vkduf\/ xkdtrsKd;orD;wkdY\
þokdY u&iftrsKd;om;[laom vlrsKd;a&;pdwf"mwfjyif;xefrI b0um; vkH;0&ifeifhzG,f&mjzpf&yfwkdYESifh awGUBuHKMu&ayrnf
aMumifh jrefrmEkdifiHwGif aexkdifygaomfvnf; jrefrmEkdifiHom;pdwf rvGJwnf;/
rarG;? wkdif;wpfyg;tm;ukd;pdwfarG;aom pdwf"mwfaMumifh vkyfoifh vif;xifonf vnf;aumif; Akdvfqvefonf vnf;aumif;
onf? rvkyo f ifo h nfudk rawG;Ekid ?f rqk;H jzwfEidk b f J autrfwaD c: rdef;rrsm;pGm aumuf,lxm;ouJhodkY Akdvfzm;vlausmfrSm ydkíyif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ulrifwefwkdYukdyifvQif rGefjynfe,fa'ota&mufac:,lcJhMuay rsm;pG m aom w&m;0if r d e f ; rrsm;&S d c J h o nf [ k 1963 ck E S p f u


ao;onf/ wyfrawmfrS zrf;qD;&rdaom pm&if;t& od&ygonf/
...(20)
524 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 525
oD;jcm;u&ifjynf &&Sda&;twGuf wkdufyGJ0ifMuaom u&if ½IyfaxG;apaomtcsufwGif vuf½kH;wyf[kac:aom wkwf? "m;?
vufeufukdifwkdY\ vlowf? "m;jywkduf? jyefay;qGJ? rdrdEkdifiHwGif;&Sd 0g;cRe?f 'l;av;ukid f u&ift&yfom; tkypf yk ifjzpfonf/ vuf½;Hk wyf
rGef-Arm-u&if trsKd;orD;i,fwkdYtm; jrefrmEkdifiHwGif usL;ausmf wkdYonf ppfqifa&;ukd tusKd;jyKonfxuf tusKd;,kwfaponfu
aeaom ulrifwefw½kwfwkdYxH vufeufESifhvJcJholawGjzpf\/ vufawGUyifjzpfonf[í l olw\ Ydk OD;wnfcsuaf ysmuf&yk?H &ufpuf
þum; u&ifaomif;usef;olwkdY\ vkyf&yfom jzpfygonf/ Murf;MuKwfykHwkdYukd azmfxkwfokH;oyf xm;cJhayonf/
u&ifoyl ek w f uYdk olw\ Ydk vkyif ef;rsm;ESiyhf wfoufNy;D ok;H oyf
xm;onhf aumfol;av awmfvSefa&; ppfwrf;wGif - Nidrf;csrf;a&;ukd wu,fvkdcsifwmvm;
ArmtrsKd;om;rsm;\ zdESdyfcsKyfcs,frIukd rcHr&yfEkdifí igwdkY oxkHNrdKUukd 1948 ckESpfuyif u&ifwkdYodrf;ykdufcJh\/ 1949
awmfveS cf MhJ uonf[q k adk omfvnf; igwko Yd rd ;f ykud Nf y;D aom e,fajr ckEpS w f iG u
f m; aomif;use;f rIwYdk ykrd jdk yif;xefvmav&m jrefrmEkid if &H dS
rsm;twGif;&Sd Arm? rGef? ytkdY0f? ukvm;? w½kwf tp&Sdaom vlrsKd;pk NrdKUBuD;NrdKUawmf tawmfrsm;rsm;wkdYonf u&if? tvHjzLuGefjrLepf
rSeforQukd igwkdY zdESdyfcsKyfcs,fvuf0g;BuD;tkyfcJhMuonf/ EkdifiHa&; &JabmfjzLwdkY\ odrf;ykdufjcif;cH&onf/ tvHeDuGefjrLepfuvnf;
pum;t&ajymvQif ArmvlrsKd;BuD;0g'ukd igwkdYawmfvSefcJhMuaomf odrf;ykdufwmcH&\/
vnf; igwkt Yd mPmpku d xf El idk af om tcsed yf idk ;f uav;wGiyf if tjcm; uReaf wmfonf owif;pmawGudk rSerf eS zf wf\/ wwfEidk o f rQ
vlrsKd;pktm;vkH;ay:wGif igwkdYonf ykdrkd&ufpufMurf;MuKwfaom jzpfpOfawGudk rSwo f m;xm;rd\/ aMuuGpJ &mowif;rsm;? Ekid if aH wmf
u&ifvrl sK;d Bu;D 0g'wpf&yfudk usio hf ;Hk cJMh uayonf/ xkaYd Mumifv h nf; a&SUa&;twGuf &ifav;p&mowif;rsm;jzpfygonf/
rnfonfhvlrsKd;pkrQ t<uif;rJhaxmufcHrIukd igwkdYr&&SdcJhMuonf þokjYd zpfysucf aYJ omfvnf; Armhwyfrawmfom;wk\ Yd opöm&S&d ?dS
omru igwkdYtm;txifao;rI? rkef;wD;&GH&SmrIwkdYukd jzpfay:apcJh ZGJ&Sd&Sd? owådajymifajrmufpGm wkdufckdufcJhaomaMumifh 8-4-49 wGif
onf/ vufeufuidk t f aeESihf aus;&Gmjynfov l x l t
k m; ESyd pf ufnO§ ;f yef; rEÅav;ukd jyef&cJh\/ 21-4-49 wGif oxHu k jdk yef&cJh\/ 31-12-50
owfjzwf&rf;um;jcif;rsm; jyKvkyfMuav&m tjcm;trsKd;om; rqkd wGif oHviG jf rpfEiS phf pfawmif;jrpfMum;a'oukd wyfrawmfrS odr;f yku d f
xm;bd u&iftrsKd;om;uyifvQif igwkdYtm; &GH&Smpufqkyfum Ekid cf hJ\/ 22-5-49 wGif tif;pdeu f dk jyeford ;f Ekid cf h\
J / 23-5-49 wGif
awmfvSefa&;ukdyif NiD;aiGUvmMuayonf/ ykord ?f iykawmwku Yd dk jyeford ;f Ekid cf yhJ gonf/ 18-12-49 wGif u&if
ppfqifa&;ü t*Fvdyfacwf Armhwyfrawmf? zqyvacwf wkdY\ t"duae&m pmbl;awmif;ukdodrf;EkdifcJh\/
wyfrawmfom;rsm;wGif trIxrf;cJhaom ppfjyefBuD;rsm;uyif þokv Yd Qif zqyv tpk;d &onf &efuek t f pk;d &[kac:ae&mu
autef't D rdk sm;\ pnf;rJu h rf;rJh ppfqifypHk pfqifenf;ukd em;rvnf jrefrmEkid if t H pk;d &tjzpf urÇmo h wif;pmrsm;u a&;&aomtcsed w f iG f
Ekid af vmufatmif jzpfc&hJ ojzifh ¤if;wkEYd iS w hf í JG ppfrwku d wf wfay/ w½kwjf ynfwiG f cseaf u&Sw d t
f pk;d &ppfa&;edrNhf y;D w½kwf uGejf rLepfrsm;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ppfwu dk &f mwGif rD;½IUd ? vlowf? ypön;f ,l? uRq J ?JG EGm;qGJ uk, d ofh abm vTrf;rkd;vmaomtcg csefau&Sdwftpkd;&\wyfrsm; jrefrmEkdifiHokdY
ESifhukd,f ppfwuf? ppfqkwfjcif;jzpfonf/ ppfqifa&;ukd ykdí usL;ausmf0ifa&mufvmcJhMuonf/
...(21)
526 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 527
xkdwyfwkdYonf jrefrmEkdifiH usKdif;wkHe,fajrtwGif; 1950 w½kwjf zLta&;tcif;ukd zqyvtpk;d &onf Ekid if aH &;enf;t&
Zefe0g&DvwGif 0ifa&mufvmonf/ tiftm; 200 cefYom&Sdonf ajz&Si;f aomfvnf; ajyvnfrrI &cJah y/ xkpd OfrmS yif w½kwjf zLwko Yd nf
[lí od&ygonf/ xkdYaemufwGif usKdif;wkH-wmcsDvdwfvrf;rBuD; tiftm; 12000 cefYtxd jrefrmEkdifiHwGif;okdY a&mufaeayNyD/
rkdifwkdif 81 rS wmcsDvdwftxd odrf;ykdufvkdufMuonf/ Armhwyfrawmfom;wkdYonf e,fcsJUusL;ausmfol w½kwfjzLwkdYtm;
w&kwfjzLwyfwkdYonf w½kwfeDwyfwkdY\ wkdufcdkufrIaMumifh &Gyf&GyfcRHcRH wkdufxkwfvsuf&Sd\/
jrefrmEkdifiHbufokdY 0ifa&mufvmMu&m 1952 ckESpf ESpfOD;wGif 1953 ckEpS ?f rwfv (1) &ufaeYwiG f jrefrmtpk;d &u w½kwjf zL
vm;½Id;e,fajr ta&SUawmifbuf oHvGifjrpftaemufbufurf; usL;ausmrf u I dk ukvor*¾tzGUJ csKyof Ydk wifjy&ef qk;H jzwfvu dk of nf/
txd wk;d csUJ usL;ausmv f mMuonf/ ]0} e,fwiG f wyfom;pkaqmif;&if; rwfv 25 &ufaeYwiG f xkpd Ofu Ekid if jH cm;a&;0efBu;D jzpfol apmcGecf sKu d
tajccHpcef;rsm; wnfaqmufaMumif;yg Mum;&ygonf/ 1952 ckEpS f ukvor*¾twGif;a&;rSL;csKyfxH w½kwfjzLusL;ausmfrIukd w&m;0if
{Nyv D twGi;f w½kwjf zLwyftiftm; 4000 ceft Y xd wk;d wufvmNy;D wkid Mf um;vku d of nf/ 1953 ckEpS ?f {NyvD wGiu f si;f yaom ukvor*¾
tiftm; 1000 cefYonf rkdif;qwfe,fajrü tajccsae&pfcJhNyD;
tzGJUBuD;\ (7) Budrfajrmuf taxGaxGnDvmcHBuD;wGif jrefrm
tiftm;pktcsKUd rSm oHviG jf rpf0rS ;f twkid ;f ajrmufbufoYdk usL;ausmf
ukd,fpm;vS,ftzGJUu taxmuftxm;ckdifvkHpGm wifjyEkdifcJhonhf
Mu\/
twGuf {Nyv D 22 &ufaeYwiG f jrefrmajrukd usL;ausmaf om Ekid if jH cm;wyf
jrefrmEkid if eH ,fpyfteD;wGif tajcjyKaeaom vDraD cgif;aqmif
tm;vk;H tjrefq;Hk xGucf mG oGm;&eftqku d dk rJcq
JG ;Hk jzwf&m Ekid if aH ygif;
onfh w½kwfjzLrsm;onf 1950 jynhfESpf ZGefvtwGif; rkdif;arm?
rkdif;,rf;? rkdif;yktGef? rkdif;a,mif;? usKdif;wkH? wmcsDvdwf-rkdifwkdif 56 60 teuf 59 EkdifiHu axmufcHrJay;cJhonf/ Mum;ae (1) rJom
ESifhrkdif;yeftxd wkd;csJUvmcJhonf/ ZlvkdifvtwGif;wGif rkdif;yefukd &SdNyD; uefYuGufrJ r&SdcJhay/
jzwfí armufr,fe,fESifh u,m;jynfe,ftwGif; a&mufvmMu zqyv tpk;d &onf þokYd Ekid if aH &;tm;jzifh w½kwjf zLusL;ausmf
onf/ rIukd uefYuGufwifjycJhouJYokdY jrefrmvlxkMum;wGifvnf; rsKd;cspf
w½kwjf zLwyfwo Ydk nf jrefrmEkid if w H iG f ajcuky,
f Nl y;D 1951 ckEpS f pdwf"mwfrsm; Ekd;Mum;vsuf&Sdonf/ Armhwyfrawmf\ w½kwfjzL
arvESifh ZlvkdifvwkdYvnf;aumif;? 1952 ckESpfwGifvnf;aumif; usL;ausmfrIwkdufyGJwkdYukd tm;ay;vsuf&SdMuonf/ 1954 ckESpf?
w½kwfjynfukd wkdufckdufcJhaomfvnf; atmifjrifrIr&cJhay/ rwfv (2) &ufaeYwiG f bk&ifah emif ppfqifa&;? wpfcsed w f nf;rSmyif
w½kwjf zLwkt Yd iftm; 3000 cefo Y nf 1952 ckEpS w f iG f rkid ;f arm? autef'DtkdwkdYac:cJhaom w½kwfjzLwkdYukd jr0wDe,fajrü &SifrjzL
rkid ;f wk?H wef,ef;wkw Yd iG f a&mufvmNy;D e,fajrwnfMuonf/ qrm;? ppfqifa&;? 1955 ckEpS w f iG f &efBu;D atmifppfqifa&;wkYd qifEu JT m
qD;rm;paom jrpfBu;D em;ta&SUbufww Ydk iG vf nf; 250 cefY a&mufvm usL;ausmfol w½kwfjzLwkdYukd armif;xkwfcJhonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

cJhonf/ 1953 ckESpf Zefe0g&DvwGif rkdif;yefNrdKU? azazmf0g&DvwGif jrefrmhom;aumif;wkdY\ toufaoG;wkdYjzifh jrefrmhajrukd


rlq,fESifh MuLukwfwkdYukd w½kwfjzLwkdY odrf;ykdufMuonf/ umuG,fcJhMu\/
...(22)
528 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 529
xkdpOfumvu zqyv tpkd;&udkwkdufckdufykefuefaeaom xkid ;f Ekid if q
H idk &f m jrefrmppforH LS ; 'kw, d Akvd rf LS ;Bu;D rsK;d jrifwh Ydk yg0ifchJ
autef'Dtkd-u&ifaomif;usef;ol tygt0if rGef? ytkdY0f? ya'gif aMumif;vnf; od&ygonf/
paom aomif;usef;olrsm;? ocifoef;xGef; acgif;aqmifaom tqkdygaqG;aEG;yGJukd tar&duefppfoHrSL;jzpfol AkdvfrSL;BuD;
uGefjrLepfrsm;? ocifpkd;acgif;aqmifaom tvHeDuGefjrLepfESifh 'Dyg;vfrm;u BuD;MuyfcJhaMumif;vnf; od&ygonf/ 1953 ckESpf?
jynfolY&JabmfwkdY w½kwfjzLusL;ausmfolukd wkduf&efygrvmMu? Zlvidk v f twGi;f rkid ;f qwf? rkid ;f wk?H rkid ;f ,Ge;f ? rkid ;f a,mif;pcef;rsm;ukd
tpdk;&ESifhvnf; yl;aygif;aqmif&Gufjcif;vnf; r&SdcJhMuay/ vTJajymif;ay;&ef oabmwlMuonf/ w½kwfjzLrsm;u pcef;rsm;ukd
ryg,krH Qru u&ifwo Ydk nf w½kwjf zL usL;ausmo f w
l u
Ydk dk u½ky?dÜ vTaJ jymif;ay;&ef oabmwlNy;D cgrS jiif;qefMuí aqG;aEG;yGaJ jyvnfrI
yi&Gmpaom yifv,furf;teD;okyYd if a&mufatmifac:,lcahJ o;\/ r&cJhyg/ jrefrmukd,fpm;vS,ftzGJUonf þtcsufaMumifh pufwif
jrefrmhorD;ysKrd sm;ukzd rf;Ny;D w½kwjf zLwyfoYdk ykNYd y;D vufeufawG ,lchJ bmv 17 &ufwiG f befaumufaqG;aEG;yGrJ S Ekwx f uG cf ahJ Mumif;ukd
ao;onf/ vnf; uRefawmfwdkY odvkduf&ygonf/ jrefrmhwyfrawmfurl
tvm;wlyif uGejf rLepfwu Ydk a&SUwGif wkid ;f wpfyg;usL;ausmo f l w½kwfjzLwkdYukd qufvufwkdufckdufMu&awmh\/
ukd wyfrawmfrS wkdufaepOfrSmyif aemufykdif;rStvpfacsmif;NyD; ocifoef;xGe;f acgif;aqmifaom ArmjynfueG jf rLepfygwDonf
jrefrmhaus;&Gm? NrdKUi,fwkdYukd vdkufwdkufaMumif; Mum;odcJh&ygao; olw\ Ydk XmecsKyu f dk ae&mtrsK;d rsK;d ajymif;ouJo h Ydk vrf;pOftrsK;d rsK;d
onf/ jzL;-anmifyifomwkdYwGif wyfrawmfukd csKHckdwkdufvkduf ajymif;cJhonf/ ESpfESpftwGif; ppfatmifEkdifa&;vrf;pOf? tjyKwf
ao;\/ wkdufa&;vrf;pOfpojzifh vrf;pOfrsm;cscJh&mu aomif;usef;ol
zqyvtpkd;&onf autrfwDusL;ausmfrIukd EkdifiHa&;t& wkdYonf 1948 rS 1952 ckESpfokdY a&mufvmygaomfvnf; olwkdY\
ukvor*¾okdY wifjycJhNyD; þudpöESifhywfoufí xkdif;EkdifiHwGif &nfrSef;csufrSm taumiftxnfray:vmcJhay/
av;EkdifiHaqG;aEG;yGJusif;yNyD; w½kwfjzLwkdY jrefrmEkdifiHwGif;rS 1952 ckESpf? Zlvkdif (4) &ufrS pufwifbm 25 &uftxd
xGufcGma&;twGuf aqG;aEG;cJhaMumif;ukdvnf; aemiftcgwGif ArmjynfueG jf rLepfygwD? tvHeu D eG jf rLepfygwDEiS hf jynfo&Yl aJ bmftzGUJ
uRefawmfwdkYodvmMu&ygonf/ wkoYd nf ygwDwpfcw k nf;jzpfay:a&;twGuf ok;H ygwDrS acgif;aqmif
tar&duefjynfaxmifp?k xkid ;f ? jrefrmESihf azmfrq kd mtpk;d &wk\ Yd rsm;? uk, d pf m;vS,rf sm;? ok;H ygwDnñ D w G af &;uGezf &ifu h si;f yMuonf/
ukd,fpm;vS,frsm;ygaom tpnf;ta0;ukd xkdif;EkdifiH? befaumuf xku d eG zf &ifrh mS 75 &ufMum\/ Nird ;f csr;f a&;ñGeaYf ygif;tpk;d & vrf;pOf
NrdKUwGif 1953 ckESpf? arv 22 &ufaeYwGif usif;ycJhMuonf/ ukd aqG;aEG;oabmwlcJhMu\/
jrefrmEkdifiHrS ukd,fpm;vS,ftjzpf AkdvfrSL;BuD;atmifBuD; (aemif Armjynf jynfolY'Drkdua&pDawmfvSefa&;\ tajccH0g'ESifh
AkdvfcsKyfatmifBuD;) u acgif;aqmifNyD; 'kwd,acgif;aqmifftjzpf vrf;pOf xm0pOfNidrf;csrf;a&;twGuf wpfrsKd;om;vkH; aoG;pnf;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

'kw, d Akvd rf LS ;Bu;D ode;f armifu aqmif&u G cf o


hJ nf/ tzGUJ 0ifrsm;tjzpf nDñGwfMu[laom a<u;aMumfoHjzifh Nidrf;csrf;a&;ESifh nDñGwfa&;
AkdvfrSL;ukdukd (OD;pD;-'k)? 'kAkdvfrSL;BuD;xGef;pdef (ajrmufykdif;wkdif;) ESifh vrf;pOfuydk if qk;H jzwfMuygaomfvnf; txuftzGUJ tpnf;twGi;f
...(23)
530 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 531
rSmyif Ekid if aH &;t,ltquGv J rJG aI Mumifh atmufajcokYd xko d abm (u) uGefjrLepfygwDw&m;0ifwnf&Sda&;?
w&m;rsm; ra&mufcJhay/ ( c ) 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm;ay;a&;?
ok;H ygwDñw G ñf w
G af &;rjzpfouJo Y yYdk if Armjynf uGejf rLepfygwD ( * ) EkdifiHa&;tusOf;om;rsm; vTwfay;a&;[laom tcsuf
twGif;wGifvnf; oabmxm;uGJrIawG&SdcJhaMumif; uRefawmfwdkY (3) csuft& tpkd;&ESifhawGUqkHaqG;aEG;NyD; Oya'twGif;0ifa&muf
avYvmawGU&Sd&\/ ygwDwGif;rSmvnf; wyfrawmf\ xkd;ppfrsm; &yfwnf&rnf/ Oya'twGi;f 0ifa&mufNy;D rS tmPm&&Sad &;twGuf
aMumifh wkdif;? c½kdif? NrdKUe,frsm;wGifvnf; tpnf;ta0; rxkdifEkdif vkyfaqmifMu&rnf/ awGUqkHaqG;aEG;a&;jzpfajrmuf&ef ppfa&;
Muawmh a y/ xk d Y j yif wk d i f ; (3) tk y f p k [ l í ay:vmonf / vIyf&Sm;rIESifh Oya'wGif; vIyf&Sm;rIukd aygif;pyf&rnf/
atmufArmjynf wkdif;aumfrwDonf A[kd\csKyfukdifrIukd remcH t"durSm Oya'wGif;wkdufyGJoP²mefukd azmfaqmifMu&rnf
aMumif; uRefawmfwdkYMum;&ygonf/ [líazmfjyxm;onf/
tcsKyfukdajym&vQif uGefjrLepfygwDonf olwkdY\ e,fajr tcsKyt f m;jzifq
h adk omf 55 vrf;pOfonf Oya'abmiftwGi;f rS
usKHUvmcJh\/ XmecsKyfukd ae&mtajymif;tvJ tBudrfBudrfvkyfvm
tmPm&,la&;vrf;pOfyif jzpfawmhonf/
&\/ cscJhaomvrf;pOfwkdif; atmifjrifrIr&cJh/ ygwDxdyfykdif;wGif
wu,f h t ajctaerS e f r S m Armjynf u G e f j rLepf y gwD o nf
tusyftwnf; awGUaeNyD[lí uRefawmfwdkYxifaerd\/
okH;ygwD obmywdtzGJU\ oabmwlnDcsuft& okH;ygwDvrf;pOf
xdyfwef;acgif;aqmifocifoef;xGef;onf (2) ESpftwGif;
a[mif;ukd ½kyfodrf;NyD; vrf;pOfopfukdcsrSwf&ef wm0ef&Sdaeonf/
ppfEkdifa&;vrf;pOf? tjyKwfwkdufa&; vrf;pOfpaom vrf;pOfwkdY
ratmifjrifbJ&SdaeNyD; aemufxyfvrf;pOfcs&ef tusyfawGUaepOf okaYd omf ok;H ygwDnñ D wG af &;rSm ckid rf mrIr&So
d jzifh ok;H ygwDvrf;pOfudk
Ekid if jH cm;rS oHBuKd ;pmwpfapmif ocifoef;xGe;f xH a&mufvmcJo h nf/ rcsrS w f & ao;rD tjcm;vk y f a qmif & ef oabmwl n D c suf t &
xkpd mwGif vrf;pOfcsay;rnfh wpfv;Hk wpfyg'rQrjrif& þtwkid ;f om ArmjynfuGefjrLepfygwDonf rdrd\ vrf;pOfopfukd &Smae&onf/
vkyf[lí wif;usyfpGm owday;xm;\/ ArmjynfuGefjrLepfygwDonf a&SUvkyfief;pOftwGuf rnfokdY
xkdvrf;pOfum; 55 vrf;pOf[lí xif&Sm;aom 1955 ckESpf aqmif&u G &f rnf? vrf;pOfcs&rnf[í l wdwu d susr&Sb d J jzpfaeonf/
ArmjynfueG jf rLepfygwD\ tajccHvyk if ef;pOftjzpf aMunm&onhf xkpd OfwiG f ocifoef;xGe;f onf ygwDA[kad umfrwD tpnf;ta0;ukd
vrf;pOf jzpfayawmhonf/ xkdvrf;pOf\ qkdvkdcsufrSm - av;vrS ajcmufvMumonftxd usif;ycJYonf/
- zqyvtpkd;&onf e,fcsJUtpkd;&ESifh vkH;0yl;aygif; xkud mvwGif atmufajcrSvnf; txuf\ acgif;aqmifru I dk
oGm;jcif;r[kwf? xkdYaMumifh aygif;vJaygif;? wkdufvnf; t,kHtMunfr&Sdawmh? tkyfpkzGJUjcif;rsm;&Sdvmonf/ xkdtcsdefwGif
wkduf&rnf/ wpfzufEkdifiHa&muf ocifAodef;wifwkdYu xkdEkdifiH\uGefjrLepf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

- zqyv tpkd;&onf trsKd;om;"e&Siftpkd;&jzpfonf/ ygwD t ul t nD j zif h 55 vrf ; pOf u k d a&;yk d Y v k d u f a omaMumif h


awGUqkHaqG;aEG;&mwGif ocifoef;xGef;tzdkY touf½SLayguf&apcJh\/
...(24)
532 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 533
ArmjynfueG jf rLepfygwDonf wpfEidk if rH aS y;aom tBut H pnf zqyv tpk;d &onf vGwv f yfa&;&Ny;D puyif Ekid if aH wmfwiG f
twkdif; taumiftxnfazmf&ef 28-12-1955 wGif EkdifiHawmf qlyal omif;use;f rIrjzpfay:a&;twGuf Akv d &f efatmif? Akv
d of ed ;f wef?
tpk;d &xHoYdk awmif;qkcd suf ok;H csuf ykv Yd u
dk o
f nf/ xkt d csurf sm;rSm - Akv d af tmifrif;polwt Ydk m; axmifcsxm;&mrS ac:xkwNf y;D aqG;aEG;
1/ Armjynftpk;d &onf t*Fvyd -f tar&duefe,fcsUJ orm;wk\ Yd cJzh ;l \/ rauG;wGif aqG;aEG;rnf[ak jymaomaMumifh rauG;wGiv f nf;
usL;ausmf a &;*k d P f ; twG i f ; ok d Y ryg0if b J trsKd ; om; oGm;a&muf aqG;aEG;cJhzl;\/ u&iftzGJUESifhvnf; aqG;aEG;cJhzl;\/
vGwv f yfa&;ESihf Nird ;f csr;f pGmtwl&adS &;[laom 0g' (ay:vpD) ocifEkukd u&ifEk[líyif owif;pmawGu a&;&onftxd
ukd jywfom;pGm usifhokH;&rnf/ vku d af vsmcJah Mumif; uReaf wmfwrYkd w S rf ad eygonf/ þtaMumif;ukd
2/ wpfjynfvkH;wGif 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm; ay;&rnf/ uRefawmfwkdYEkdifiHa&;avmuxJrS vli,frsm;Mum;odcJh&onf/
jynfolwkdY\ 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm;ukd tmrcH&rnf/ ,ck 55 vrf;pOfupd w ö iG f zqyvtpk;d &onf ol\,kMH unfcsu?f
uGefjrLepfygwD0ifESifh tjcm;wkd;wufaom EkdifiHa&; ol\taxmufawmfwkdY\ owif;ay;csufaMumifh AuywkdY\
tusOf;om; tm;vkH;ukd axmifrSvTwfay;&rnf/ tusyftwnf;rS touf½SLayguf&a&;twGuf Nidrf;csrf;a&;
3/ ArmjynfuGefjrLepfygwD&SdorQ 'Drkdua&pDygwDrsm;? vlxk vrf;pOfy[ J í
l rSw, f Nl y;D Auywk\ Yd awmif;qkcd sut f & vkud af vsmjcif;
tzGJUtpnf;rsm;\ Oya'wGif;wnf&SdcGifhESifh vkyfukdif r&SdcJhay/
aqmif&GufcGifhrsm;ukd tmrcH&rnf/
azmfjycJhaom awmif;qkdcsuf&&Sdygu ArmjynfuGefjrLepfygwD 1949 - 50 ckESpfrsm;twGif;u uRefawmf
onf Oya'abmiftwGif;0ifí &yfwnfoGm;rnf/ jynfwGif;ppf txufygtcef;wGif azmfjycJah om taMumif;rsm;wGif uReaf wmf
&yfpJa&;twGuf tpkd;&ESifhwkdufckdufaeaom tzGJUtpnf;rsm;ESifh ukd,fwkdifodcJh&aom tcsufrsm;ygouJhokdY tcsKdUtcsufrsm;rSm
rsufESmpkHnD aqG;aEG;rnf[lí pum;oHvTifhonf/ xkdvrf;pOfukd xkpd Ofu uReaf wmfwx Ydk uf 0g&ifah om Ekid if aH &;acgif;aqmifrsm;\
55 vrf;pOf Nird ;f csr;f a&;vrf;pOf[í l wpfEidk if vH ;Hk u yg0ifaxmufcH pum;rsm;? owif;pmrsm;wGiyf gaom taMumif;rsm;ukd uReaf wmfwYkd
ap&ef ppf&yfpaJ &;vIy&f mS ;rI wpfjynfv;Hk us,jf yefv Y map&ef BuKd ;pm; rSwfom;rdorQ a&;xm;jcif;jzpfygonf/
vmMuonf/ 1950 jynfhESpfaemufykdif;wGif uRefawmfwdkYonf EkdifiH&yfjcm;
tpkd;&u 1955? atmufwkdbm (1) &ufrS 1956? rwfv wkdif;wpfyg;wGif a&mufaeav&m xkdEkdifiHwkdY&Sd jrefrmoH½kH;rsm;wGif
(31) &uftxd vufeufcsolrsm;twGuf vGwfNidrf;csrf;omcGifhukd &&Sdaom jrefrmowif;pmrsm;ukd zwfjcif;jzifhvnf;aumif;? oH½kH;
xkwfjyefaMunmay;cJhonf/ 0efxrf;rsm;ajymaompum;rsm;ukd wpfqifMh um;&ojzifv h nf;aumif;
Ekid if aH &;trnfcNH y;D vlowfr?I "m;jywku d rf ?I rk'rd ;f rI? wHwm;csK;d rI? uRefawmfrSwfrdorQ a&;om;&jcif; jzpfygonf/
EkdifiHawmfopömazmufrI? usL;vGefolwkdYukdrl EkdifiHa&;orm;tjzpf txufwpfae&mwGif azmfjycJo h nft
h wkid ;f 1948 ckEpS ?f ZGev
f
D:/Dummy/Ko Ko (2)

owfrSwfNyD; jyefrvTwfay;EkdifaMumif; xkdrQru vufeufukdifae cefYwGif jynfolYpmayaumfrwDukd zGJUpnf;NyD; uRefawmfu twGif;


oa&GU uGefjrLepfygwD w&m;r0ifEkdifaMumif; aMunmcJhonf/ a&;rSL; wm0efukd,l&ygonf/ aumfrwD0iftjzpf yg0ifaom
...(25)
534 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 535
oxku H o dk ed ;f armifu a&mifjcnfopf*sme,fudk xkwaf 0onhw f m0ef rk;d ukwjf ynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG 0ifrsm;tm; Ekid if aH &;tajctaeukd
ukd ,l&ygonf/ uRefawmhftm; OD;AaqGu rmhufpfvDeif0g'ESifh &Si;f jyNy;D ,cktcg jynfwiG ;f ppf oabmrsK;d jzifah eNy;D Akv d rf if;acgif?
ywfoufaom pmtkyfrsm;a&;ckdif;ojzifh a&;&ygonf/ yxrqkH; Akv
d rf LS ;atmif? Akv d pf ed rf eS w
f Ydk acgif;aqmifaom jynfo&Yl aJ bmf wyfzUJG
a&;aom pmtkyfrSm - uJhokdY tpkd;&ukd axmufcH&efjzpfaMumif;? ta&;BuHKygu rkd;rdwfrS
1/ &JabmfcspfMunf - trnfcHNyD; rmYufpfvDeif0g' rk;d ukwo f Ydk a&mufaeaom &Sr;f wyfpEk iS hf rk;d ukwNf rKd U &JabmfwyfzUJG ESihf
2/ armifcspfMunf - trnfjzifh armfpDwkH;\ 'Drkdua&pDopf tquftoG,f,lNyD; yl;aygif;aqmif&GufMu&ef rSm&ygonf/
pmtkyf &Sif;vif;csuf rk;d ukwef ,fyidk 0f efaxmuf OD;at;armifxo H mG ;Ny;D vkt d yfygu
3/ armifcspMf unf ? &Sr;f jynf -ukw d ifat;? oxk-H uko d ed ;f armif jynfo&Yl aJ bmfEiS hf NrKd Ue,f&w J yfzUJG qufo, G &f mwGif yg0ifaqmif&u G f
wkdYyl;wGJNyD; - rmhufpfavYvmenf; zkdY rSm&ygonf/
4/ trnfrcHyJ qk&d , S v f pfygwDu wm0efay;ojzifh a&;onhf uReaf wmf rk;d ukwrf mS &Sad epOfrmS yif rEÅav;NrKd UBu;D olyek af wG
oifb,fvJ[laom pmtkyfjzpfonf/ 0efBuD;OD;AaqGu vufokdY usaMumif;Mum;&\/
acgif ; aqmif ñ T e f M um;onh f t wk d i f ; a&;onh f p mtk y f uRefawmfhrSm &efukefjyef&efom tvkyf&Sdawmh\/ okdYaomf
jzpfonf/ rEÅav;rSm olyek v f ufwiG &f adS y&m uReaf wmf&efuek t f jrefa&mufa&;
zqyvtpkd;&ESifhawmckdolwkdY\ taetxm;ESifhjcm;em; twGuf pOf;pm;&awmh\/ xkdokdYpOf;pm;&mwGif a&TbkdwGif&Sdaom
csuf u k d a zmf j yaom pmtk y f j zpf o nf / pmtk y f o nf jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG ukd owd&rdygonf/ xkw d yfzUJG onf uReaf wmfEiS hf
awmfawmfvnf; xda&mufaom pmtkyfjzpfavonf/ cifrif&if;pGJwyfzGJUjzpfaomaMumifh rkd;ukwfe,fykdif OD;at;armifESifh
txufygpmtkyrf sm; a&;aeqJyif uReaf wmfonf OD;AaqGxH wkdifyifNyD; rkd;ukwfrS xGufcJhygonf/
cGifhyefNyD; rkd;ukwfNrdKUokdY xGufcJhygonf/ rdk;ukwfodkY oGm;&jcif; uRefawmfhwGif usnfqef 100 cefYygcJh\/
taMumif;&if;udk yÍöyikd ;f wGiaf zmfjyNy;D jzpfaomfvnf; xyfraH zmfjy&ef xkdpOfu u&ifwkdY\ qlylrIt&Sdefuvnf; wufqJjzpfay&m
&So
d jzifah zmfjyyg&ap/ rk;d ukwo f Ydk oGm;&jcif;taMumif;rSm rk;d ukww f iG f rk;d ukw?f a&Tb?dk oydwu f si;f paom NrKd UwkYd u&ifvufxrJ us&efvnf;
zGJUpnf;NyD;jzpfaom jynfolY&JabmfwyfzGJUrSm uRefawmfzGJUpnf; uRefawmhfpdwfwGif apmaeygonf/
ay;cJhaom wyfzGJUjzpfygonf/ xkdwyfzGJU0ifwkdYonf uRefawmf\ rkd;ukwfrS a&TbkdokdYoGm;&mwGif ,cifuvrf;½kd;twkdif; oGm;í
acgif;aqmifrIukd ,kHMunfMu\/ &efukefwGif jynfolY&Jabmfrsm; r&awmhyg/ Akv d pf v
H S vrf;jyonht f wkid ;f xGucf MhJ u&m uReaf wmfwYdk
a&SUquf&rnfh Ekid if aH &;oabmxm;rsm;ukd &Si;f jy&ef oGm;jcif;jzpfyg onf oydwfusif;NrdKUwpfzufurf; cifOD;e,f oifaygif;um;okdY
onf/ olwkdYuvnf; uRefawmf\obmxm;ukd apmifhaeMuonf/ a&mufygawmhonf/ oifaygif;um;wGif a&Tbjdk ynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG rS
xkdpOfu rEÅav;onf olykefvufokdY rusao;yg/ uRefawmf acgif;aqmifAkdvfMunfESifh awGUygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rEÅav;okYd av,mOfysEH iS o hf mG ;Ny;D rEÅav;rSoydwu f si;f xkrd S rk;d ukwof Ydk Akvd Mf unfum; uReaf wmfEiS t hf wl r*Fvm'kAH v dk of ifwef;ausmif;
a&mufcJhygonf/ 'kwd,ywfwGif wufcJholjzpfygonf/
...(26)
536 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 537
uReaf wmfu Akv d Mf unftm; uReaf wmf\ qE´jzpfaom ]]u&if AkdvfausmfaZmu -
wyfrsm;tu,fí wufvmvQif ArmhwyfrawmfEiS yhf ;l wGw J u dk Mf uyg/ ]]uRefawmfvnf; &efukefjyefrvkdYbJ/ rMumcif AkdvfMunf[ef
tvHeDukdvnf;twlwlygyJ/ rkd;ukwf? jynfolY&JabmfwyfzGJUtaeeJY vmr,f? olrY ed ;f rukv d mBuKd rmS ? olaY v,mOfysu H dk uReaf wmfapmifah e
awmh u&ifa&m tvHeyD gwufvm&if cHwu dk Mf urSmyJ/ cifAsm;wkv Yd nf; wmyJ? av,mOfysv H m&if cifAsm;yg twlwv l u dk cf }hJ } [k ajymygonf/
wkdufMuyg/ uRefawmfuawmh cifAsm;wkdYukd 'gyJay;Ekdifw,f}} [k av,mOfysrH vmrD ESpn f cefY zqyv OD;oef;armiftrd w f iG yf if
ajymNy;D uReaf wmfw h iG yf gvmaom usnq f ef 100 cefaY y;vku d o f nf/ uRefawmfwnf;cdkygonf/
ay;&if;uyif ]]uReaf wmfrY mS 'gyJygw,fAsm? tck uReaf wmf &efuek f av,mOfysHrSm ti,fpm;av;jzpf\/ av,mOfuGif;uvnf;
oGm;zdx Yk uG cf w hJ m? [krd mS usnq f aH wmif;vk&Yd rvm;vk}Yd } [k ajymvku d f trnfc½H aHk v,mOfuiG ;f jzpfygonf/ xku d iG ;f rSyif Akv d Mf unf[efEiS hf
ygonf/ ZeD;? AkdvfausmfaZm? uRefawmfyg av,mOfi,fESifh &efukefokdY
aemifaomtcgwGif Akv d rf LS ;Bu;D pk;d ode;f [k trnfwiG v f mrnfh xGufcJhMu\/
ukpd ;dk ode;f onf (xkpd Ofu ppfuidk ;f c½kid f qk&d , S v f pfygwDtwGi;f a&;rSL;) Akv
d af usmaf ZmrSm tjcm;olr[kwyf g/ ,ck Ekid if aH wmfat;csr;f
&JabmfjzLAkdvfxGef;MunfESifh aqG;aEG;NyD; rEÅav;rS u&ifolykefwkdY om,ma&;ESizhf UHG NzKd ;a&;aumifpD 'kw, d Ouú| 'kw, d Akv d cf sKyrf LS ;Bu;D
ppfuidk ;f buforYdk ul;&ef wku d af y;zkYd aqG;aEG;cJ&h onf/ jynfo&Yl aJ bmf armifat;\ tpfukdjzpfygonf/
AkdvfxGef;Munfu oabmwlaomaMumifh ppfukdif;wkdif;twGif;okdY &efukefa&mufvQif jynfxJa&;0efBuD;\ ygvDreftwGif;0ef
autef't D udk &ifwYdk rvmEkid af wmhay/ ukpd ;dk ode;f u jynfo&Yl aJ bmfwYdk OD;xGef;0if;\ tdrfwGifwnf;\/ uRefawmf\ &nf&G,fcsufrSm
xHokdY vufeuf 100 cefYay;vkdufojzifh jynfolY&JabmfwkdYuvnf; uReaf wmfonf aemufaeYwiG f Akv d pf ed rf eS uf o dk mG ;awGUrnf[k &nfreS ;f
tiftm;awmifhoGm;onf/ (xkdukdpkd;odef;onf ,cktcgwGif xm;ygonf/
ra[oDr*¾Zif; refae*smwm0efukd ,laeoljzpfygonf/) aemufaeYwiG f OD;xGe;f 0if;tm; Adv k pf ed rf eS q f D oGm;rnft h aMumif;
Akvd Mf unfu uReaf wmfu h dk cifO;D NrKd Uem;txd vku d yf \Ydk / xku d rS ajym&m OD;xGef;0if;u -
um;BuHKpD;NyD; a&TbkdokdY xGufcJhygonf/ a&TbkdokdYa&mufvQif a&Tbkd ]]tkd ... raeYu cifAsm;ukd rajymrdbu J ;dk ? Akv d pf ed rf eS f raeYu
zqyv½kH;ukdoGm;NyD; tzGJU0ifa&Tbkdom; zqyvtrIaqmif 'Pf&m&vmcJhwm ckaoNyDAsm}} [kajymvkdufygonf/ xdkYaMumifh
OD;oef;armifqDoGm;ygonf/ OD;oef;armifu uRefawmfhtm; OD;xGef;0if;u vdkufydkYygonf/ AdkvfpdefrSeftdrfwGif ZeD;jzpfol
a&TbNdk rKd UpGew f pfae&m&Sd Armhwyfrawmf wyf&if;wpf&if;okYd vdu k yf yYkd g a':at;Munftm; txl;pdwx f cd u
kd &f aMumif; ajymjyNy;D Akv d pf ed rf eS f
onf/ xkw d yfwiG f Akv d af usmaf Zmukad wGU&\/ olum; tjcm;r[kwf udk *g&0jyKcJhygonf/
uReaf wmfEiS t hf wl r*Fvm'kAH v dk o f ifwef;'kw, d ywfwiG f twlwufchJ AkdvfpdefrSefonf &efukefwkdif; txl;wkdif;rif;BuD;jzpfonf/ ol
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ol? a0gwGif awmfveS af &;umv 0Jysw H u dk yf w JG iG f twlww l u dk cf ahJ om ok;H q,f-om,m0wDbufoYdk Ak;H BupJ pfav,mOfjzifo h mG ;Ny;D Ak;H BupJ Of
AkdvfausmfaZm jzpfygonf/ atmufrS jyefvnfypfcwfaomaMumifh usqkH;jcif;jzpfonf/
...(27)
538 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 539
Akv
d pf ed rf eS u
f sq;Hk jcif;twGuf uReaf wmf tvGeyf if pdwx f cd udk rf d uk;d uG,o f nhf bmomt&vnf; c&pf,mefbmomukd uk;d uG,f
ygawmhonf/ &muyif c&pf,mef"r®q&m EkdifiHjcm;om;rsm;tm; txifBuD;
AkdvfpdefrSefrSm zufqpfawmfvSefa&;umvtwGif;u olYtdrf av;pm;tm;ukd;pdwfawGvnf; &SdcJhMuayvdrfhrnf/ yGifhyGifhvif;vif;
wGiyf if uReaf wmfaecJ&h \/ uReaf wmf\ oifwef;ay;a&; vkyif ef; a&;&aomf xko d w
l u
Ydk aoG;xk;d vIUH aqmfjcif;? ajrm§ ufyifah y;jcif;vnf;
awGukd tultnDay;cJhonfhtjyif vlrIqufqHa&;? vlxkESifh &Sdaumif;&SdEkdifayvdrfhrnf/
qufo, G af &;vkyif ef; wkw Yd iG vf nf; uReaf wmft h m; tpfuBdk u;D ozG,f xkaYd Mumifh u&ifoyl ek w f Ydk jrefrmEkid if aH wmftpk;d &ukd ykeu
f ef&ef
ñTefjywwf\/ vrf;pOfcsrSwf&mwGif -
uReaf wmfu ocifomcifEiS hf OD;xGe;f 0if;wkt Yd m; rk;d ukw?f a&Tb?dk &nf&, G cf suf - oD;jcm;vGwv f yfaom u&ifjynfxal xmifa&;?
cifOD;? oydwfusif;wkdY tajctaersm;ukd ajymjyNyD; AkdvfpdefrSefxHrS u&ifvlrsKd;wnfwHha&;/
vufeufawmif;vkdívmaMumif; ajymrdygonf/ t"du&efol - zqyv tpkd;&/
OD;xGef;0if;? ocifomcifwkdYu - 'kwd,&efol - ArmjynfuGefjrLepfygwD? tvHeDuGefjrLepf
]]'gawGu Akv d pf ed rf eS rf &Sad wmhvyk v
f Ydk rjzpfawmhb;l uG? 'Dawmh ygwD? jynfolY&JabmftzGJU? awmckd bm;rm;
OD;AaqGcidk ;f wJt h wkid ;f jynfopYl mayaumfrwDvyk if ef;awGyJ vkyaf y ½kdifz,f/
omrn&efol - ArmvlrsKd;
awmh}} [lí ajymMuygonf/
t"du0if½kd; - ArmvlrsKd;tm; qefYusifrkef;wD;a&;/
okjYd zifyh if uReaf wmfonf pmtkyaf wGa&;jcif;? a&;&efpmzwfjcif;?
wm0efrsm; - u&ifvufeufukdif wyfrsm;onf Armh
a&mufvmonhf pmay&Jabmfrsm;ESihf pum;ajymjcif;jzifh tcsed u f ek f
vufeufukdifwyfrsm;\ ckcHrIukdtm;ESifh
oGm;awmhonf/ acsrIef;NyD; ArmawGUvQifowf? Arm&GmrD;½IdU?
uRefawmf &efukefwGifxkdifaeygaomfvnf; ppfowif;awG Armypönf;vkNyD; u&ifpD;yGm;a&; xlaxmif
uawmh &yfraeyg/ &efuek -f jynfvrf;r? &efuek -f awmifiv l rf;rwkYd ay;/ _ _ _ _ _ ArmwpfjynfvkH;ukd
ay:wGif autef'DtkdwyfwkdYonf &efukefNrdKUodrf; wkdufyGJqifETJ&ef odr;f ydu
k í f u&ifjynf[k jyefvnftrnfay;
tm;xkwfvsuf&Sdygonf/ xdktaMumif;rSm a&SUwGifygNyD;jzpfaomf uifyGef;wyfí[líyif OD;wnfcsuf xm;cJh
vnf; xyfrHazmfjy&ef&Sdojzifh qufvufazmfjyyg&ap/ Mu\/
&efukefukdodrf;&ef olwkdYtBuH xkdYaMumifh wdwfwqdwfEkdifiHjcm; tultnD&&ef qufoG,f
jcif;? vufeufpk? vlpkjcif;? NrdKUodrf;onfh ae&modrf;jcif; (oxkHukd
xkdumvu tif;pdefNrdKUwGif u&ifolykefwkdYonf wdwd odrf;wmrsKd;)? aiGwkdufazmufonhftcg azmufjcif; (wGHaw;?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vif;vif;yif jrefrmEkdifiHtpkd;&ukd ykefuefjcm;em;aom tae anmifwkef;aiGwkdufazmufrIrsKd;) wkdYukd 1948 ckESpftwGif;rSmyif


txm;wGif &Sdaeonf/ pwifvkyfaeMuayonf/
...(28)
540 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 541
xkdvkyf&yfwkdYukd xkdpOfu zqyv0efBuD;csKyf ocifEkonf xkdaeYum; 8-2-1949 jzpfonf/
u&ifacgif;aqmifykdif;ESifh nd§EIdif;rIwkdY tBudrfBudrfvkyfcJh\/ trSerf mS jrefrmtpk;d &bufu owif;[líomjzpfrnf/ u&if
u&ifwkdY\ ajym½kd;ajympOfpum;rSm wkdYuawmh bGif;bGif;yJ wkoYd nf olwYdk uGi;f tcsw d t f quf &S[
d efwal yonf/ taMumif;rSm
ajymwwfw,f? cspf&ifcspfw,f? rkef;&ifrkef;w,fvkdY ajymwm? &efukef-rEÅav;vrf;&Sd awmifilukd u&ifwkdYodrf;ykdufNyD;jzpfonf/
y&d,m,fr&Sb d ;l [laomtok;H rsK;d ok;H wwfcMhJ uaomfvnf; wu,f olwkdYonf anmifav;yifta&mufwufcJhMuNyD; yJcl;ukd odrf;zkdYyif
wGif u&ifacgif;aqmif apmbOD;Bu;D onf ocifEt k ygt0if jrefrm useaf wmhonf/ yJc;l ukjd zwfausmNf y;D ygu &efuek af &muf&ef rcJ,Of;
vlBuD;wkdYukd xrif;pm;yGJjzifh{nfhcHjcif;? aiGwkdufazmufí tpkd;& awmhay/
aiGawG qkH;½IH;rIukd olYv,f{u 1000 a&mif;NyD; jyefay;r,f[k xkdYaMumifh jynfaMumif;rS azazmf0g&D 8-9 &ufwkdYwGif jynfrS
ajymjcif;? aiGwu dk af zmuforl mS u&if 19 a,mufomjzpfaomfvnf; xGucf ohJ uJoh Ydk awmifial Mumif;rSwyfwv Ydk nf; azazmf0g&D (4) &uf
aiGawGjyefYoGm;onhftwGuf u&iftrsm;pkvufwGif aiGawG&SdEkdif (7) &ufwkdYwGif csDwufcJhMuonf/
ay&m u&ifwpfrsKd;vkH; olckd;[k txifrcHEkdif? 'gaMumifh jyefqyf þppfaMumif;ESpfzufn§yfygu &efukefonf u&ifvufokdY
rSm[k ajymjcif;wkdYjzifh tcsKdowfNyD; y&d,m,fpum;awGokH;cJh\/ rkcsus&rnf[k olww Ydk u
G cf ahJ yrnf/ olwaYdk Munmcsio f vkd jrefrmjynf
11-9-1948 wGif t*Fvef Ekid if rH S a';vD;ar;vfowif;pm\ r[kwf u&ifjynf[k aMunmEkdifrnfrvGJ[k olwkdY ,kHMunfykH
owif;axmuf tvufZE´m; uif;bJvfonf &efukefwGif&Sdaeckduf &ygonf/
umvuwåm;NrdKUwGif&Sdaom (136) wyfrS ume,fwl;avmhokdY
pmwpfapmifay;vkdufonf/ xkdpmukd bDtkdatpDav,mOfaMumif; 0ufaumfwkdufyGJ
vkid ;f rS av,mOftrIxrf;tkid 'f q D idk ;f rGe;f rSwpfqifh vlBuKH yg;vku
d \
f / jynfrS u&ifwyfwo Ydk nf azazmf0g&D (8) (9) &ufavmufwiG f
xkpd mum;xkpd Ofu &efuek o f rd ;f &ef tBuyH suo f mG ;onhf u&ifwyfwYdk ,mOftpD; 180 ausmf vufeufpjHk zifh ,kMH unfrt I jynfjh zifh csw
D uf
twGuf EkdifiHjcm;tultnD&&ef awmif;aompmjzpfayonf/ cJhMuonf/
þokdYwkdif;wpfyg; tultnDukd txifBuD;tm;ukd;aom jrefrmhwyfrawmfrS wm0ef&o dS rl sm;u tqkyd g u&ifppfaMumif;
u&ifwyfwkdYonf tif;pdefwGif tiftm; 2000 ausmf&Sdaom ukd [efYwm;xm;&ef wm0efay;tyfjcif;cH&aom trSwf (1) Armh
vufeufukdifwyfwkdY&SdaeaomaMumifh &efukefokdY odrf;&ef vG,ful aoewfukdifwyf&if;ukd wm0efay;onhftwGuf 1949 ckESpf?
rnf[lícH,lMuonf/ azazmf0g&Dv &Sp&f ufaeYwiG f ,mOftpD; 30 jzifh csw D ufapcJo h nf/
u&ifwyfwo Ydk nf jynfNrKd UrSwpfqifh &efuek -f jynfvrf;twkid ;f xkw d yfzUJG wGif Armha&wyfrawmfrS Akv d Bf u;D ausmo f ed ;f vGif uGyu f NJ y;D
&efukefbufokdY tiftm; 1500 ausmfESifh csDwufcJhMuonf/ tiftm; 14 OD;yg&Sdaom 40 rr abmfzmtajrmufwHjrufpnf;ukd
armfawmf,mOftpD; 180 ausmyf gonf/ vufeufBu;D ? vufeufi,f ,mOfEiS q hf NJG y;D wGí
J csw
D ufc&hJ onf/ r*Fvm'ko H aYdk &mufvQif trSwf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tjynfhtpkHygonf/ cJ,rf;rD;ausmuf? tajrmufrsm;? b&if; (1) ajcvsifwyf&if;rS ajcmufaygif'gtajrmuf 0g;&if;wkwfukdyg


u,f&D,mESpfpD;yg yg0ifavonf/ wGJNyD; wufcJhMuonf/
...(29)
542 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 543
1949 ckESpf? azazmf0g&Dv ukd;&ufwGif eHeufrkd;rvif;rDyif &efol\ wyf&if;rSL;tygt0if tjcm;okHYyef;trsm;tjym;? b&if;
BudKUyifaumufokdY a&mufcJh\/ u,f&D,mESpfpD;? armfawmf,mOf ajcmufpD;? 6 aygif'gtajrmuf
BuKd UyifaumuftvGew f iG f 0ufaumfww H m;&So d nf? ZD;uke;f NrKd U ESpfvuf? okH;vuf? pdefajymif; &Spfvuf? ½kdifz,f 190 ESifh cJ,rf;
ESiBhf uKd UyifaumuftMum; um;vrf;ESi&hf xm;vrf;eD;uyfpmG NyKd iw f ef; rD;ausmuftrsm;tjym; odrf;qnf;&rdcJhonf/
aeonf/ xkdae&m ajrjyifwGif wyfukdjzefYNyD;ae&m,lcJhaMumif; 0ufaumfwkdufyGJwGif yg0ifqifETJcJYaom a&wyf? abmfzm
od&ygonf/ tajrmuftyk pf u
k olw\ Ydk rSwrf o
d rQudk rSwpf ak &;xm;&m yl;wGw
J ifjy
xkdpOfu 0ufaumfwHwm;wGif ppf0efxrf;wyfESifh ppf&Jwyf vkdufygonf/ rSwfpka&;olrSm AkdvfBuD;ausmfodef;vGifjzpf\/
wkdYu ae&m,lxm;Muonf/ azazmf0g&Dv (9) &uf? 1949 xkdwyfzGJUonf tif;pdefwkdufyGJwGifvnf; yg0ifcJhay&m olwkdY\
noef;acgifavmufwiG f &efopl pfaMumif;wkYd csw D ufa&muf&v dS mMu\/ tpktzGJUtrnfrsm;ukdyg rSwfwrf;tjzpf azmfjyay;vkdufygonf/
0ufaumfwHwm;&Sd ppf0efxrf;wyfESifh ppf&JwyfwkdYonf BudKwif
qkwx f m;ESi&hf m Akv
d rf LS ;cspNf rKd if acgif;aqmifaom trSwf (3) Armh orkdif;0if 0ufaumfwkdufyGJjzpfpOf
aoewfukdifwyf&if;onf a&SUwef;cHppfaMumif; jzpfcJhawmhonf/ jynfwiG ;f aomif;use;f olrsm;onf (31-1-49) &ufwiG f tif;pde?f
AkdvfBuD;ausmfodef;vGifu wyfMuyfBuD;rsKd;jrifhtm; abmfzm wGHaw;wl;ajrmif;wkdYtm; odrf;ykdufEkdifcJYNyD; &efukefNrdKUawmftm;
tajrmufjzifh &efol\ b&if;u,f&D,mukd wkduf½kdufypfcwf e,fNrKd Ursm;ESihf uke;f vrf;? a&vrf;wkrYd mS tquftoG,jf zwfawmuf
ckdif;vkdufjcif;jzifh wkdufyGJpcJhawmhonf/ xm;EkdifcJhonf/ xkdYtjyif jynfbufrSm ppfaMumif;wpfaMumif;?
&efolwkdYuvnf; 6 aygif'gtajrmuf ESpfvuf? okH;vuf? awmifilbufrSm ppfaMumif;wpfaMumif; xyfrHqif;vmcJhonf/
pdefajymif; &SpfvufwkdYjzifh tjyif;txef ypfcwfwkdufckdufonf/ jynfbufrmS ppfaMumif;wGif tiftm; (1500) ausmEf iS hf vufeufBu;D
&efolwGif usnftiftm;? vufeuftiftm;aumif;onf/ &efol vufeufi,f tjynfhtpkH? cJ,rf;rD;ausmuftajrmuftjrm;?
ig;csuf rdrdwpfcsufom ypfEkdifcJh\/ csufaumif;ukd xdrSefapcJh\/ b&if;u,f&Dom;ESpfOD; tygt0if ,mOftpD; (180) ausmf yg&Sd
abmfzmtajrmufukd wpfcsufypfNyD;wkdif; wpfae&mokdY a&TUay; cJhonf/
vku d &f \/ &efou l abmfzmtajrmufou H rdk eS ;f Ny;D jyefypfaomfvnf; &efopl pfaMumif;tm; [efw Y m;&ef wm0efay;tyfjcif;cH&aom
abmfzmukd rxdawmhay/ trSwf (1) Armhaoewfuidk f wyf&if;tm; (8-2-49) &uf rGe;f vJyG idk ;f
þwkdufyGJrSm 9-2-1949 nrS pwif&m 12-2-1949 txd wGif ,mOftpD; (30) jzifh ,mOfwef;pkzGJUpOf Armha&wyfrawmfrS
rNyD;qkH;ao;ay/ 13-2-1949 wGif avwyfrSypfulay;cJhonf/ Akv
d Bf u;D ausmof ed ;f vGiu
f yG u
f NJ y;D tiftm; (14) OD;yg&Sad om 40 rr
av,mOfi,fwpfpD;? wHjrufpnf;tajrmuf? 6 aygif'g abmfzmtajrmuf wHjrufpnf;ukd ,mOfjzifq h v
JG mí wGw J ufco
hJ nf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tajrmuf okH;vuf? pdefajymif;wkdY\ ypftm;jzifh trSwf (3) Armh ,mOfwef;xGufcGmNyD; r*Fvm'kHta&mufwGif trSwf (1) ajcvsif
aoewfukdifwyf&if;rS wkdufyGJ0ifcJh&m &efolwkdY t½IH;BuD;½IH;cJh&\/ wyf&if;rS 6 aygif'gtajrmuf ]]0g;&if;wkwf}} ukd xyfrHwGJwuf
...(30)
544 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 545
cJhonf/ qufvufxGufcGmvm&m 9-2-1949 &uf (03;00) em&D Ak d v f B uD ; ausmf o d e f ; vG i f o nf wH j ruf p nf ; tajrmuf t m;
wGif BudKUyifaumufokdY a&muf&SdcJYonf/ ZD;ukef;ESifhBudKUyifaumuf wpfcsuEf pS cf suyf pfNy;D onfEiS hf um;jzifq h íJG ae&ma&TUajymif;apcJ&h m
tMum; um;vrf;ESifh &xm;vrf;eD;uyfpGm NydKifwef;ajrjyifwGif rlvae&mokdY &efolvufeufBuD;\usnfrsm; usa&mufaygufuGJ
wyfjzefYcGJae&m,lcJhonf/ 0ufaumfwHwm;wGif ppf0efxrf;ESifh cJhonf/ &efolwyfrsm;\ tBudrfBudrfvSHpGyfxkd;wkdufyGJqifETJrItm;
ppf&Jwyfukd ae&m,l0yfMuonf/ 9-2-1949 &uf eHeufykdif;wGif wHjrufpnf;tajrmufjzifh xda&mufpGm ypfulay;NydKuGJapcJhonf/
&efolppfaMumif;a&muf&Sdvm&m 0efxrf;ESifh ppf&JwyfwkdYonf tpD 6 aygif'gtajrmufESifh okH;vufrpdefajymif;wkdYuvnf; ypfulay;
tpOftwkdif; BudKí qkwfcGmvmMuojzifh wyfcGJokH;cGJjzifh zGJUpnf; wkdufckdufcJhMuonf/ 10-2-49 &ufwGif wpfzufESifhwpfzuf
xm;aom trSwf (3) Armhaoewfukdifwyf&if;onf a&SUwef;cH vufeufBuD;rsm;jzifh ypfcwfwkdufcdkufNyD; &efolonf rdrdvufeuf
ppfaMumif; jzpfcJhonf/ BuD;rsm; usnfukefap&ef enf;y&d,m,fqifí em&D0uftwGif;
9-2-49 &uf noef;acgif,HtcsdefwGif &efolppfaMumif; wpfBudrfcefY ypfcwfwkdufckdufcJhonf/
qufvufcsw D ufvm&m Akv d Bf u;D ausmo f ed ;f vGio
f nf wyfMuyfBu;D 12-2-49 &ufwiG f &efow l Ydk t½kPOf ;D wku
d yf qJG ifEv JT monfudk
rsKd;jrifhtm; &efolYb&if;u,f&D,mukd wkduf½kdufcsdefwG,f ypfcwf wGe;f vSeEf idk cf o hJ nf/ aeYv,fyidk ;f wGif rdrv d ufeufBu;D rsm;ukd NyKd u&JG ef
xdreS af pjcif;jzifh wkud yf pJG wifco hJ nf/ 6 aygif'gtajrmuf ok;H vufrS &efoo l nf 6 aygif'gtajrmufwpfvuftm;a&SUokx Yd w k í
f teD;uyf
pdefajymif;av;vufwkdYjzifh ypfcwfcJhonf/ wHjrufpnf;tajrmufrS wku d cf u
dk yf pfcwf&ef BuKd ;yrf;rItm; rdrw d jH rufpnf;tajrmufEiS hf rdrd
usnrf sm;onf vrf;ay:wGif &yfwefaY eaom &efo, l mOfwef;tm; wku Yd acsreI ;f cJo h jzifh &efo\ l 6 aygif'gtajrmuftm; odr;f qnf;&rd
tBuD;tus,fysufpD;apcJhonf/ &efolonf 6 aygif'gtajrmuf cJo
h nf/ 13-2-49 eHeufyidk ;f avaMumif;ypfu&l &Scd o hJ nf/ av,mOf
ESpfvuf? okH;vufr pdefajymif; &SpfvufwkdYjzifh ypftm;jyif;xefpGm ysiH ,fwpfp;D wHjrufpnf;tajrmuf 6 aygif'gtajrmuf? ok;H vufr
wku d cf ukd cf o
hJ nf/ &efow l iG f cJ,rf;rD;ausmuf tvkt H avmufyg&SNd y;D pdefajymif;wkdY\ ypftm;jzifh trSwf (3) Armhaoewfukdifwyf&if;rS
rdrd\ vufeufusnfwpfawmifhwkdif;wGif &efolrSusnfig;awmihf wkdufyGJqifETJcJh&m &efolwyfysufcJh&onf/ xkdwkdufyGJwGif &efolY
jyefvnfypfcwfEkdifcJhonf/ wyf&if;rSL;tygt0if &efolokHYyef;rsm;? b&if;u,f&D,m ESpfpD;?
10-2-49 t½kPfwufcsdefwGif trSwf (3) Armhaoewfudkif armfawmf,mOf (86) pD;? 6 aygif'gtajrmuf ESpfvuf? okH;vufr
wyf&if;onf olowfukef;wGifvnf;aumif; &efolwyfonf pdefajymif; &Spfvuf? ½kdifz,f 190 vufESifh cJ,rf;rD;ausmuf
u&ifuek ;f wGiv f nf;aumif; wyfcí JG &ifqidk x f m;cJMh uonf/ xkad eY tajrmufjrm;tm; odrf;qnf;&rdcJhonf/
wpfaeYvkH; vufeufBuD;rsm;jzifh ypfcwfwkdufcdkufcJhMuonf/ þwku d yf wJG iG f atmifjrifro I nf jrefrmEkid if \
H orkid ;f aMumif;
,mOfwef;&Sd cJ,rf;wif,mOfrsm;tm; ]]wHjrufpnf;}} tajrmufrS tm; BuD;rm;aom ajymif;vJrIBuD;ukd jzpfay:aponhf tEÅ&m,frS
usnrf sm;xdreS af ygufucJG o hJ nf/ rdrpd ed af jymif;rsm;\ ypfcwfraI Mumifh umuG,fEkdifcJhygonf/ rdrdtiftm;xuf vl? vufeuf? cJ,rf;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

&efol 6 aygif'gtajrmuf wpfvufajcaxmufusKd;í ypftm; tiftm; tqrwefrsm;jym;aom&efoltm; ppfenf;y&d,m,f


avsmhenf;oGm;apcJhonf/ <u,f0pGmjzifh wGef;vSefNzdKcGJEkdifcJhonf/
...(31)
546 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 547
Armhwyfrawmf? a&wyfrawmf? avwyfrawmfw\ Ydk yl;aygif; 14/ wyfom; xGef;nGefY tzGJU0if
aqmif&GufcJYaom orkdif;0if wkdufyGJBuD;wpfckvnf;jzpfonf/ 15/ wyfom;cifarmifat; tzGJU0if
wHjrufpnf;tajrmufwyfzGJU\ &Gyf&GyfcRHcRH ppfenf;y&d,m,f 16/ wyfom;cifarmifvS tzGJU0if
ajymifajrmufpGm pGefYpm;wkdufyGJ0ifcJhygonf/ Armhwyfrawmf\ 17/ wyfom; ausmfwifh tzGJU0if
*kPfukdazmfaqmifrnfh orkdif;rSwfwkdif pkdufxlEkdifcJhygonf/ 18/ wyfom; oef;at; tzGJU0if
19/ wyfom; rif;atmif tzGJU0if
wHjrufpnf;tajrmuf 20/ wyfom; ½kdaZ;&D,kd tzGJU0if
1949 jynfwGif;aomif;usef;rI ESdrfeif;a&;umvwGif Armh
wyfrawmfESifhtwl wGJzufí pGrf;pGrf;wrH yg0ifwkdufyGJ0ifcJhaom 0ufaumfwkdufyGJ
vufeufjzpfonf/ 1/ AkdvfBuD;ausmfodef;vGif tajrmuft&m&Sd
wHjrufpnf;tajrmufwyfzGJUwGif yg0ifxrf;aqmifcJhaom 2/ wyfMuyfBuD;rsKd;jrifh tzGJUacgif;aqmif
wyfzGJU0ifrsm;rSm atmufygtwkdif;jzpfonf - 3/ wyfMuyfaumfvAuf tzGJU0if
4/ wyfMuyfrmefz&daumv tzGJU0if
tif;pdefwkdufyGJ 5/ wyfMuyf rufuif tzGJU0if
1/ AkdvfBuD;awmfrD½kdum tajrmuft&m&Sd 6/ wyfMuyf pdefvIdif tzGJU0if
2/ wyfMuyfBuD;at;pdef tzGJUacgif;aqmif 7/ wyfMuyf orkdif; tzGJU0if
3/ wyfMuyfBuD;rsKd;jrifh tzGJUacgif;aqmif 8/ wyfMuyf boef; tzGJU0if
4/ wyfMuyfBuD;oef;armif tzGJU0if 9/ wyfom; oef;vGif tzGJU0if
5/ wyfMuyfboef; tzGJU0if 10/ wyfom; cifodef; tzGJU0if
6/ wyfMuyfarmifpdef tzGJU0if 11/ wyfom; cifarmifat; tzGJU0if
7/ wyfMuyfoef;armif tzGJU0if 12/ wyfom; cifarmifjr tzGJU0if
8/ wyfom;xGef;atmifausmf tzGJU0if 13/ wyfom; cifarmifvS tzGJU0if
9/ wyfom;cspf,Of tzGJU0if 14/ wyfom; ajymufusm; tzGJU0if
10/ wyfom;oef;vGif tzGJU0if
11/ wyfom;csefb tzGJU0if bk&m;BuD;wkdufyGJ
D:/Dummy/Ko Ko (2)

12/ wyfom;wkd;at; tzGJU0if bk&m;BuD;&Gmonf yJcl;NrdKUrS (10) rkdifcefYa0;aom&Gmjzpfonf/


13/ wyfom;rmefz&Dawvm tzGJU0if xk d & G m wG i f r[m0d Z ,bG J U awmf & S d o nh f apwD a wmf B uD ; wpf q l
...(32)
548 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 549
&Sdavonf/ bk&ifhaemifrif;w&m;BuD; [Hom0wDNrdKUodrf; wkdufyGJ wyf&if;onfvnf; jynfuo dk rd ;f xm;&mu jynfr&S efuek o f Ydk OD;wnf
atmifjrifjcif;txdr;f trSwt f jzpf wnfxm;aom apwDawmf[í l csDwufvmcJYonf/
yJcl;NrdKU&Sd a&S;vlBuD;rsm;ajymaMumif; Mum;zl;ygonf/ xkpd Ofu yJc;l -ausmufwidk u f ef&mG teD;wGif trSwf (6) aoewfuidk f
usKdufxD;½kd;bk&m;zl;oGm;olwkdY bk&m;BuD;vrf;cGJrS oGm;&aom wyf&if;&Sdae\/ wyf&if;rSL;rSm 'kwd,AkdvfrSL;BuD;wifOD;jzpfonf/
aMumifh todrsm;aom &GmBuD;jzpfygonf/ 'kwd,AkdvfrSL;BuD;wifOD;onf &efukefokdYrxGufcGmrD a&wHcg;
1949 ckESpf? azazmf0g&Dv av;&ufaeYwGif &efukef-rEÅav; wm0? blwmwm0? ausmufwef;&Sd aoewfukdifwyf&if; (6) rS
um;vrf;rBu;D twkid ;f autife'f t D dk u&ifoyl ek w f o
Ydk nf um;tpD; wyfrsm;ukd ppf&Jrsm;ESifhvJvS,fNyD; yJcl;wGif tqifoifhjzpf&efESifh
40 ausmfjzifh bk&m;BuD;&GmokdY a&mufcJhMu\/ xkdaeYu olykefwkdY a0g? jrpfusKd;wGif&Sdaom ppf&Jwyf&if; (4) ukd yJcl;okdY jyefvnf
bk&m;BuD;ukdrjzwfEkdifbJ qkwfcGmoGm;Mu&avonf/ ½kyfodrf;&ef ñTefMum;cJh\/
xkw d u dk yf jJG zpfpOfudk xkpd Ofu uk, d w f idk yf g0ifcahJ om 'kAv dk rf LS ;Bu;D yJc;l &Sd aoewfuidk w f yf&if; (6) rS wyfcEJG pS cf rJG mS txufjrefrm
cifarmifaomif; «aemifwGif 'kwd,AkdvfrSL;BuD; (Nidrf;) uavmif jynfokdY ykdYxm;ojzifh yJcl;wGif wyfcGJESpfcGJ tiftm;om&Sdayonf/
trnf rkd;rkd;wma&mpef» u ]]rkefwkdif;ukdrrI tefwkavaomf}} 1949 ckEpS ?f azazmf0g&Dv 3 &ufaeYu yJc;l wGi&f adS eaom wyf&if;
trnfjzifha&;cJYonfh pmtkyfwGif yg0ifa&;om;cJhonhftwkdif; (6) wGif wm0efusaeonhf ,cifu tajrmufwyfwiG f wm0efxrf;
azmfjy&vQifykdNyD; odomxif&Sm;rnfjzpfygonf/ zl;onfh Akdvf? tMuyf? wyfom;tiftm; 100 cefYonfvnf; yJcl;
1949 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 31 &ufaeYwiG f &efuek üf wyfrawmfrS wyf&if;rSxu G cf mG oGm;cJ&h m aoewfuidk w f yf&if; (6) wGif vltiftm;
wyf&if;rsm; nDvmcHusi;f yrnfjzpfonf/ xkn d v D mcHoYdk wyfwidk ;f rSL; txl;avsmhoGm;awmh\/
rsm;? wyfr[mrSL;rsm;? wyf&if;rSL;rsm;tm;vkH; &efukefokdY BudKwif usef&Sdaeaom wyfcGJESpfcGJukd ppfaMumif;wpfaMumif;tjzpf
a&muf&ef zdwfac:xm;avonf/ zGJUpnf;NyD; ppfaMumif;rSL; AkdvfBuD;cifarmifausmfu wm0ef,l&ef
xkt d ajctaeukt d cGiahf umif;,lNy;D u&ifwo Ydk nf Ekid if t H wGi;f &Sd wyf&if;rSL;u wm0efay;\/
NrdKUtcsdKUukd odrf;ykdufvkdufMu\/ awmifilNrdKU&Sd trSwf (1) u&if OD;pD;wyfcEJG iS hf tkycf sKyrf w
I yfcrJG sm;wGif ppfqifa&;rjyKEidk af om
aoewfuidk w f yf&if;rSL; 'kw, d Akv
d rf LS ;Bu;D apmrif;armif? trSwf (2) *dvme&Jabmfrsm;om usefMuygonf/ okdYaomf ta&;ay:tcsdef
u&ifaoewfuidk w f yf&if;rSL; 'kw, d Akv d rf LS ;Bu;D apmjrarmifwo Ydk nf wGif tokH;jyKEkdif&ef toifhjyKxm;&ygonf/
&efukefokdY nDvmcHwuf&ef vmcJhMuaomfvnf; a&mufaMumif; xkdtajctaetjynfhtpkHukd q&mBuD;rkd;rkd;wma&mpefu
owif;ykdYNyD; olwkdY\ wyf&if;rsm;&Sd&mokdY jyefoGm;Muavonf/ a&;xm;&mwGif -
'kAv dk rf LS ;Bu;D apmrif;armifonf 27-1-49 &ufaeYu awmifiu l dk trSwf (6) Armhaoewfuidk w f yf&if;½k;H ukd yJc;l -ausmufwidk u f ef
D:/Dummy/Ko Ko (2)

odr;f ykud Nf y;D tif;pde&f dS u&ifoyl ek rf sm;ESiahf ygif;Ny;D &efuek u f o dk rd ;f &ef av,mOfuiG ;f a[mif;rS yJc;l NrKd U a&Tarmfa"mbk&m;vrf;&Sd [ku d pf ul;
awmifilrS qif;vmMuonf/ jynf&Sd trSwf (2) u&ifaoewfukdif ausmif;wGif ajymif;a&TUzGifhvSpfxm;ygonf/ azazmf0g&Dv (4)
...(33)
550 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 551
&ufaeYeHeuf &Spfem&DcefYwGif uRefawmfwyf&if;rSL;½kH;cef;okdY uRefawmfonf AkdvfBuD;rsKd;jrifhESifhtwl wyf&if;½kH;cef;okdY
a&mufaomtcg ½kH;cef;wGif &JabmfjzLacgif;aqmifrsm;jzpfonfh oGm;Muygonf/ ½k;H cef;wGif &JabmfjzLvlBu;D rsm; &Sad eqJjzpfygonf/
Akdvfaomif;Munf? Akdvfvif;? Akdvf½ly? Akdvfpnfol? AkdvfxGef;jrifhESifh wyf&if;rSL;u aMu;eef;ukdzwfNyD;aemuf ]]wyfr[mrSL;u bmajym
Akv d o f ef;wkuYd dk awGU&onf/ olwEYdk iS w hf yf&if;rSL;wkYd ouúv? tkEw Jé iG f ao;vJ}} [k ar;ygonf/ wyfr[mrSL;rSm AkdvfrSL;BuD;'gvfZmcef
&Sad eaom &JabmfjzLwyfrsm;ukd yJc;l NrKd Uay:okYd ajymif;a&TUvm&ef udpö jzpfygonf/ AkdvfBuD;rsKd;jrifhu ]]wyfr[mrSL;u 'DaMu;eef;ukd
ukd aqG;aEG;aeMujcif;jzpfonf/ &JabmfjzLrsm;onf awmckdolrsm; Akv d rf LS ;Bu;D qDycYdk idk ;f vkYd vmykw Yd myg}} [k jyefajymonf/ wyf&if;rSL;u
jzpfMuí NrKd Uay:wGif twdtvif;vma&mufMu&ef ac:,lonhu f pd ö ]]'Dvkdqkd usKyfukd wm0efay;vkdufwJh oabmaygh}} [k ajymNyD;
rSm tEÅ&m,frsm;vSayonf/ tBuw d t f e,f aqG;aEG;MuNy;D aemuf &JabmfjzL acgif;aqmifrsm;bufokdYvSnfhNyD; -
yJc;l NrKd Uonf &efuek Nf rKd UBu;D rusq;Hk a&;twGuf umuG,&f ef aemufq;Hk ]]Akvd af omif;Munf cifAsm;wkw Yd yfawG yJc;l ukd tjrefq;Hk 0ifcidk ;f
tqifhwGif &Sdaeonf/ &efukefNrdKU rusqkH;a&;rSm EkdifiHawmfta&; ayawmh}} [k ajymvkduf\/ Akdvfaomif;Munfu -
jzpfonf/ yJc;l &Sd rdrw d yf&if;tiftm;enf;yg;aecsed w f iG f wm0efoo d d ]]wyfawGjyefp&k OD;r,f/ 24 em&DtwGi;f awmh ra&mufEidk b f ;l ?
vma&mufyl;aygif;rnfh rnfonhftiftm;ukdrqkd vufcH&rnfom aemufNy;D uReaf wmfwv Ydk al wGrmS vlaphwufaphvufeufr&SMd ubl;}}
jzpfonf/ okdYjzpfí aemufqkH;wGif wyf&if;rSL;u &JabmfjzLwyfrsm; [k jyefajymonf/ um;tpD; 40 NyD;awmh avYusifha&;jynfh0wJh
yJcl;odkY0ifa&muf&ef qkH;jzwfvkdufygonf/ wyf&if;rSL;\ wm0ef,l tNrJwrf;u&if vG,fygrvm;[k pOf;pm;aeykH&onf/
qk;H jzwfcsuo f nf &J&ifjh ywfom;vSonf/ qk;H jzwfNy;D ñTeMf um;Ny;D vQif ]]anmifav;yifeYJ yJc;l 48 rkid yf J a0;w,f/ 'DaumifawG eHeuf
wm0efvnf;,lonhf acgif;aqmifaumif;wpfa,mufjzpfygonf/ av;em&D anmifav;yifudk jzwfw,fq&dk if cktcsed yf cJ ;l uko d mru
tcsed rf mS eHeuf uk;d em&Dcefo Y m&SOd ;D rnf/ uReaf wmfwyf&if;rSL; &efuek af wmifa&mufavmufNy/D vrf;rSm ,ltrfyaD wG ppf0efxrf;awG
½k;H cef;rS xGuv f mcJNh y;D yJc;l NrKd U ajrmufbuftxGuu f *dwo f Ydk tajc &Sad ew,f/ t[eft Y wm;awG&adS evko Yd m ra&mufao;wmjzpf&r,f/
taeavYvm&ef armfawmfqidk u f ,fjzifv h mcJ&Y m vrf;wGif wyfr[m ta&;BuD;w,f? cifAsm;wkdYwyfawG yJcl;ukd tjrefqkH;a&mufatmif
(2) rS axmufvSrf;a&;rSL; AkdvfBuD;rsKd;jrifhESifh awGUygonf/ AkdvfBuD; vmMu? usKyfrSm vufeufawG&Sdw,f? ½kdifz,f tvuf 300 eJY
rsK;d jrifu h uReaf wmhu f dk vufjyt&yfcikd ;f Ny;D ]]u&ifawG anmifav; usnfqefawGay;r,f}}
yifudk ausmv f mNyAD sKUd }} ta&;wBu;D atmfajymvku d o
f nf/ olv Y ufxrJ S xkpd Ofu yJc;l &Sd oeu (6) wGif tiftm;enf;aeonft h wGuf
aMu;eef ; pmuk d j yí zwf M unh f v k d u f & m ''Karens by passed awmckdjynfolY&JabmfwyfzGJU? axmifus&Jabmfrsm;ESifh ausmif;om;
Nyaunglaypin with forty trucks 7 a.m this morning" [lí rsm;ukdyg wyfzGJUNyD; yJcl;NrdKUrus&ef pDpOf&jcif;jzpfonf/ oeu (6)
jzpfygonf/ wyf&if;rSL;onf yJc;l NrKd UrS cHppfuOdk ;D pD;&ef Akv d Bf u;D cifarmifausmtf m;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aMu;eef;rSm >yefwefqmrD;&xm;blwm½kHykdifBuD;u yJcl;½kHykdif wm0efay;xm;\/ Akv d Bf u;D cifarmifaomif;tm; yJc;l &Sd BuKd ;wHwm;
BuD;xH wm0efodpGmay;ykdYvkdufaom aMu;eef;jzpfygonf/ ukdzsuf&ef wm0efay;xm;\/
...(34)
552 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 553
tu,fí oeu (6) yJcl;cHppfukdrEkdifygu oeyfyifbufokdY r[kwyf g/ okaYd omf b&if;*ef;ESiyhf pfcwfraI Mumifh &efo\ l ypfcwfrI
qkwf&efvnf; pDpOfxm;cJY\/ tenf;i,fawmh wefYoGm;onf/
aeY 12 em&Dcefw Y iG f wyf&if;rSL;u Akv d Bf u;D cifarmifaomif;tm; ]]wl;tifhcsfukd ESdyfNyD;ypfMunfhprf;a[h}}
]]acG;rom;awG bk&m;Bu;D a&mufaeNyu D G rif;oGm;wku d &f r,f}} [lí ]]AkdvfBuD;jzpfyghrvm;}}
trdefYay;\/ AkdvfBuD;cifarmifaomif;onf tMuyf? wyfom; 40 ]]eifhtaruvGm; igckdif;wJhtvkyfvkyf vQmr&SnfeJY}}
cefu Y adk &G;Ny;D wyfpw d f av;pdwzf UJG \/ Akv d cf ifapm? wyfMuyfoef;ñGe?Yf &Jabmfba&T 12 vufr pdefajymif;ukd opfyifwGifaxmufNyD;
wyfMuyfvSodef;ESifh tiftm; 20 cefYESifh okH;vufrpdefajymif; ypfonf/ odyfrESdyf&Jojzifh tay:rSausmfoGm;onf/ Akdvfcifapm
ESpfvufESifhtwl yJcl;rSxGufcJhMuonf/ ypfcwfaom ok;H vufrpdeaf jymif;Ak;H rsm; vrf;qkEH iS ahf jrmufbufwiG f
NrdKUtxGufuvd*dwfwGif AkdvfMumñGefY\ ppf0efxrf;wyfu om w0kef;0kef; aygufuGJvsuf&Sdonf/ uRefawmfwkdY &Sdae&mukd
olwkdYygvkdufrnf[k ajymojzifh olwkdYukdygac:oGm;&onf/ odaeí tuGmta0;ukdravQmh&J/ a0;&mokdYom ypfae&jcif;
bk&m;Bu;D ra&mufrD vrf;ta&SUbufab;wGif ukuKdú yifBu;D rsm; jzpfonf/
&S&d m xkt d yifBu;D rsm;ukd tumtuG,, f Nl y;D tajctaeukad vYvm&if; xkdtcsdefu AkdvfBuD;cifarmifaomif;ESifhtzGJUonf um;vrf;
wku d yf t JG wGuf jyifMu\/ xko d jYdk yifaepOfyif &efou l &if vufajzmifh taemufbuf&dS usK;H a[mif;wGif ae&m,lxm;onf/ &efo\ l oHcsyf
wyfom;wkdY\ aoewfoHukdMum;&\/ umum;onf um;vrf;ay:a&mufvmNy;D Akv d Bf u;D cifarmifaomif;
AkdvfcifapmESifhtzGJUu tajrmufjzifh &GmwGif;okdYypfav\/ wkdY&Sd&mokdY oHcsyfumum;ay:rS ypfaejcif;jzpfonf/
AkdvfBuD;cifarmifaomif;ESifh wyfpdwfwpfpdwfu &GmodkY twif; tcsdefrSm naeig;em&DcefY&SdNyD/ AkdvfBuD;cifarmifaomif;wkdY
ajy;wuf twif;ypf&m &Gmtaemufbufuvnf; &efolwdkY\ wyfpw d af v;onf uvd*w d o
f Ydk qkwv
f mNy;D uwkwu f si;f wl;? tum
jzwfypfjcif;udk cH&\/ xdt k ajctaeudk q&mBu;D rd;k rd;k wma&mqefu tuG,fawGvkyfae&\/ n 10 em&Dxkd;NyD/ eHeufpma&mnpmyg
a&;&mwGif- rpm;Muao;/ rem;Mu&ao;yg/
]]q&mpdef0if; trf(r)Edkif;at0rf; ighqDvTwfvdkufprf;}} 1949 ckESpf? azazmf0g&Dv av;&ufaeY naeu bk&m;BuD;rS
wyfMuyfBuD;pdef0if;udk trdefYay;vkdufaomfvnf; trf(r)Ekdif; u&ifolykefrsm;qkwfí oGm;Mu\/ Akdvfcifapm\ tajrmufu
at0rf;u a&mufrvmyg/ wpfem&DtwGif; &&mvufeufjzifh AkdvfBuD;cifarmifaomif;wkdYtwGuf tumtuG,f&&ef ypfay;ae
ta&;ay:zGJUpnf;NyD; csDwufcJh&aom uRefawmfwkdYwyfzGJUwGif onfukd &efolwkdYu Armhwyfrawmfonf tvkH;t&if;ESifh csDwuf
vufeufcJ,rf;rsm; jynfhjynhfpkHpkHrygcJhMuyg/ &efolwGif oHcsyfum vmonfxifNyD; qkwfcGmoGm;Mujcif; jzpfavonf/
um;rsm;ygvmvdrfhrnf[k uRefawmf rarQmfvifhcJhyg/ trf(r)Ekdif; n 10 em&Dausmw f iG f wyf&if;XmecsKyrf S Akv
d Bf u;D cifarmifaomif;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

at0rf;rygí oHcsyu f m,mOfudk b&if;*ef;jzifo h m ypfcwf&ygawmh xH wyf&if;rSL;uac:aMumif; owif;a&mufvm\/ wyf&if;rSL;xH


onf/ b&if;*ef;onf oHcsyfumum;ukd NzdKcGif;Ekdifaom vufeuf oGm;Ny;D awGUvQif wyf&if;rSL;u bk&m;Bu;D wGif &efoal wGr&Sad Mumif;?
...(35)
554 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 555
bk&m;BuD;ukdodrf;&ef wm0efay;\/ 5-2-49 wGif oeu (6) rS okaYd omf jynfcspw f yfrawmfom;wkt Yd wGuf rnfou l rS rqifh
Akv
d Bf u;D cifarmifaomif;wyfonf bk&m;Bu;D ukad &mufMu\/ u&if rqkdygbJ xrif;xkyfawG wyfpcef; befumusif;txd a&mufvm
olykefrsm;u raeYu &GmxJwGifawGUaom vli,f 12 a,muftm; wwfMu\/ xrif;[if;rQru csD;usL;tm;ay;aompmrsm;? ykdufqH
vufjyefBudK;wkwfNyD; vHSpGyfjzifhxkd;owfcJhonhf tavmif;awGukd rsm;yg xnfhay;vkdufMu\/ &JabmfwkdYaysmfMu\/ ZmwfyGJxJu
tpkvkduftNyHKvkdufawGU&onf/ ajymovkd &ifESpfjcrf;Asef;Asef;uGJygap? om;pOfajr;jrpf ajymxkH;
1949 ckESpf? azazmf0g&Dv ckepf&ufaeYjzpfonf/ jzpfatmif þrw&m;aomppfukd wGef;vSefrnf[lí ckdifrmaom
xkdaeYwGif u&ifolykefrsm; bk&m;BuD;&GmokdY pdwfrausyGJ oEé|d mefudk þtm;ay;csurf sm;aMumifh csco hJ nfrmS wyfrawmfom;
csw D ufvmonf/ olwo Ydk nf yJc;l ukjd zwfausmNf y;D &efuek u
f dk trdt& wkdif;yif jzpfayawmhonf/
odr;f yku
d &f ef OD;wnfcsu&f adS yonf/ av;&ufaeYuvkyd if oHcsyu f m wu,fawmh u&ifoyl ek w f oYdk nf anmifav;yifujdk zwfEidk &f ef
um;rsm;? ,mOfwef;rsm;? vufeufc, J rf;rsm;tjynft h pkH wku d &f nf0 rvG,af y/ anmifav;yifwiG f trSwf (2) ArmYaoewfuidk w f yf&if;
aeaom ppfom;rsm;jzifh a&mufvmMuonf/ &Sdonf/ wyf&if;rSL;rSm 'kwd,AkdvfrSL;BuD;apmrl'D jzpfavonf/
okdYaomf azazmf0g&Dav;&ufu a&Smifwcifjzpfí bk&m;BuD; anmifav;yif\ ajrmufbufydef;Zvkwf? yJEG,fukef;wkdYwGif Armh
wGif tumtuG,fr&SdcJhaomfvnf; þaeYum; bk&m;BuD;wGif
aoewfukdifwyf&if; (6) rS csif;wyfom;rsm; &SdMu\/ xkdwyfwkdYukd
cHppfukd toifhjyifxm;EkdifcJh\/ aoewfukdifwyf&if; (6) rS wyfcGJ?
u&ifolykefu 0kdif;xm;vkdufonf/ xkdYaemuf 'kAkdvfrSL;BuD;apmrl'D
jynfolY&JabmfwyfzGJU? ,ltrfyDwyf? ppf0efxrf;wyfwkdY&SdMu\/
tm; olwu Ydk dk anmifav;yifrS jzwfciG ahf y;&rnf[í l vnf;aumif;
bk&m;BuD;&GmESifh bk&m;uav;&GmMum; ukdazav;wHwm;ukd
olyek wf Ydk rausmjf zwfEidk &f ef tpk;d &wyfrsm;u OD;wnfcsux f m;Mu\/ qkd\/ ray;ygu zrf;xm;aom csif;wyfom;rsm; tm;vkH;ukd
aeY 12 em&Dcefw Y iG f olyek w f Ydk csw
D ufvmMujyefonf/ ,mOfwef;Bu;D owfrnf[í l Ncrd ;f ajcmufaomaMumifh 'kAv dk rf LS ;Bu;D apmrl'u D u&if
rsm;? oHcsyfumum;rsm;yg\/ okdYaomf jrefrmhwyfrawmfwyfaygif; olykefrsm;ukd anmifav;yifrS jzwfcGifhay;vkduf&onf/
pk\ckcHrIukd razmufxGufEkdifbJ aemufjyefqkwfoGm;&aMumif; yJcl;&Sd aoewfukdifwyf&if; (6) onfvnf; olwkdY0ifvm&ef
Mum;Mu&awmhonf/ pk;d &drNf y;D wwfEidk o f rQ cHppftwGuf pDpOfygaomfvnf; u&ifoyl ek w f Ydk
1949 ckESpf? azazmf0g&Dv av;&ufESifhckepf&ufwGif jzpfyGm; þrQ jrefjrefa&mufvmrnfukd BudKNyD;rodEkdifcJhay/
cJah om bk&m;Bu;D wku d yf w JG iG f atmifjrifcrhJ o
I nf &efuek Nf rKd Uodr;f &ef wm0efodaom >yefwefqmrD;&xm;½kHykdifBuD;u yJcl;rD;&xm;
vufwpfurf;tvkdrS vGwfajrmufapcJhaom wkdufyGJjzpfayonf/ ½kHykdifBuD;ukd rD;&xm;XmeokH; aMu;eef;ESifhowif;ykdYíom yJcl;u
xkpd Ofu wyfrawmfom;wkrYd mS &dum© pkad om &dum© ajcmufaom u&ifolykefrsm;ukd ckcHEkdifjcif;jzpfawmhonf/
bmrSr&? &jyefvQifvnf; csufpm;zkdY tcsdefr&? 0,fpm;&efuvnf; þoko Yd m aMu;eef;r&cJhygu yJc;l onf u&ifoyl ek w f vYdk ufwiG ;f
D:/Dummy/Ko Ko (2)

azazmf0g&Dv (7) &ufyif&Sdaeaomfvnf; wyfrawmfom;wkdY vc usa&mufrnfjzpfNy;D u&ifoyl ek w f u Ydk yJc;l ukjd zwfNy;D xk;H Bu;D &Sd u&if
r&Muao;/ rsm;ESiahf ygif;Ny;D tif;pdeu f &ifoyl ek Ef iS yhf g aygif;rdNy;D &efuek f tajc
...(36)
556 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 557
taevnf; ajymif;oGm;Ekid af om tajctaejzpfEidk yf gonf/ xkpd Ofu ukd,fhjynfaxmifpkom; tcsif;csif;yif jzpfygonf/
yJc;l &Sd u&ifwo
Ydk nf olw\
Ydk u&ifoyl ek w
f yfrsm; yJc;l okYd aocsmayguf aoG;rawmfom;rpyf wkdif;wpfyg;tm;ukd; jynfaxmifpkukd
a&mufrnf[k wGufxm;Muonf/ xkdYaMumifh a&mufvmrnfh u&if opömazmufMuí jyefwkdufMu&onf/ &ufpufvkdufykHrsm;rSm olwkdY
olykefwyfukd auR;&ef 0ufom;[if;? xrif;wkdYcsufxm;Muonf/ ,leaD zmif;rSm Armhwyfrawmf ,leaD zmif;jzpf\/ ArmhwyfrawmfEiS hf
opfyifay:wufNyD; rSefajymif;jzifh u&ifwyfawGb,fa&mufNyDukd vluGJ&ef tusÐcRwfNyD; olwkdYwkdufyGJ0ifMu\/ usqkH;&SmolwkdY\
MunhMhf uonf/ aemifwiG f taxmufawmf wpfa,mufu xkt d jzpf tdwfwGif t&ufykvif;ESifh rpm;&ao;aom aumufn§if;xkyfykdif;
awGukdawGUNyD; wyfukdowif;ykdYonhftwGuf xkdvlpktm; ta&;,l uav;ESifh ... /
&onf[k xkdpOfu tjzpfukdodcJhaom yJcl;om;wpfOD;u ajymjy okaYd omf olwqYdk yH ifw&Ydk n
S af eMu\/ ukyaf y:yif0u
J saeolawG
onfukd rSwfrdvkdufygonf/ &Sdygonf/
&efukefa&mufrS qHyifn§yfrnf[lowJY/
vufckyfuGif;wkdufyGJ þtxd olw, Ydk MHk unfxm;Mu\/ txufwpfae&mwGif a&;cJh
vufckyfuGif;&Gmonf &efukef-rEÅav;rD;&xm;vrf;ay:wGif ygonf/ ArmjynftjzpfrS u&ifjynftjzpf urÇmukd aMunm&ef
wnf&adS om&Gmjzpfonf/ &efuek Ef iS hf rkid f 70 ausmaf vmufumG a0;\/ ygwJh/
&Gm\ta&SUbufwGif rD;&xm;vrf;NyD;vQif v,fuGif;jyifus,fBuD; xkdtcsdefu u&ifolykefr&Sdaom &Gmrsm;wGif uGefjrLepfrsm;
jzpfonf/ &Gm\ taemufbufwGif yJcl;½kd;rawm\ tEG,ftyGm; &SdMu\/ wpfa,mufwavaomwyfrawmfrS wyfom;wkdY olwkdYqD
awmtkyfuav;rsm;&Sdonf/ uRo H mG ;ygu vk,uf- vufeuf,?l n§O;f yef;Mu\/ Ekid if u H dk odr;f &ef
BuHolwkdYukd wkdufzkdY0ifrulcJh/
Armhaoewfukdifwyf&if; (2) onf anmifav;yifrS qkwfcGm
xkdtajctaeawGMum;rSmyif u&ifolykefwkdY tiftm;ESifh
ay;cJY&NyD;? >yefwefqm? 'kdufOD;? azmifawmfoD? &Srf;pk? ysOf;rvGif?
zdwu dk o
f nht f wGuf uwkw&f mG rESiahf zmifawmfot D Mum;wGif Armh
uwkw&f mG ? uwkwb f &k m;Bu;D paom &Gmwko Yd nf ppfe,fajrtwGi;f
wyfrawmfrS usqkH;olwkdY tawmfhukdrsm;cJhygonf/ oeu (6) rS
usaeaom &Gmrsm;jzpfMu\/ oeu (3) rS ppf0efxrf;? ,ltrfy?D oeu (5) wkyYd ifygovm;rod/
ppfe,fajrusxt dk &yfww Ydk iG f jynforl sm; vGw&f mokYd xGuaf jy; aq;ausmif;rS wyfxJ0ifvmaom AkdvfBuD;rGefaxmfoufñGefYyif
MuaomaMumifh vl[lí rsm;rsm;pm;pm;r&SdvSay/ u&ifolykef xkdem;wGif usqkH;cJh&\/ ,aeYcgwGif trSwfw&pkdufxlxm;aom
wko Yd nf 'ku
d Of ;D &Sd Armhwyfrawmfom;wku Yd dk twwfEikd qf ;Hk ausmjf zwf ausmufwkdifi,fawmh&Sdaeygonf/
Ekdif&ef wkdufMu\/ xkdpOfu 'kdufOD;wGif aoewfukdifwyf&if; (6)? wyfonfaemufykdif;wGif tkyfcsKyfa&;twGuf pepfrus
ppf&Jwyf&if; (4)? ppf0efxrf;paom wyfaygif;tiftm;wkdY&SdMu\/ Ekdifatmifyif a&SUwef;twGuf tvkyfvkyfMu&&m emrusef;udpö?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xkdokdYaom wyfom;wkdYonf EkdifiHawmf jynfta&;rkdY u&ifolykef axmufyHhaMu;udpö? cGifhudpötpp pm&if;awG½Iyf&onftxd jzpfcJh


wkdYukd &Gyf&GyfcRHcRH wkdufcdkufcJhMuonf/ aom umvawGjzpfygonf/
...(37)
558 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 559
1949 ckESpf? arv (3) &ufaeY jzpfonf/ txufvBl u;D rsm;uvnf; usnq f efuadk >cwmok;H &ef owday;ae\/
xk d & uf w G i f uwk w f b k & m;BuD ; teD ; 0ef ; usif w G i f Armh AkdvfBuD;cifarmifaomif;? 'kt&mcHAkdvfapmxGef;? tajrmufwyf
wyfrawmfrS wyfawGtawmfyif pk½kH;aeaMumif; od&ygonf/ AkdvfBuD;&JxGef;wkdY\ &Gyf&GyfcRHcRHwkdufcdkufrIaMumifh arv (3) &uf
uwkwfbk&m;BuD; oeu (3) rS 'kAkdvfrSL;BuD;cspfNrdKif? oeu (6) rS aer0ifrDyif atmifjrifpGmwkdufyGJNyD;oGm;cJh\/ &efoltavmif;awG
'kAkdvfrSL;BuD;wifOD; AkdvfrSL;wifarmif? oeu (5) rS AkdvfrSL;vSarmf vufcyk u f iG ;f &Gmta&SUbufuiG ;f jyifwiG f 200 ausmu f secf ahJ Mumif;?
tp&Sdaom ppfbuft&m&SdBuD;rsm; &SdMu\/ xkdt&m&SdBuD;rsm; vufcyk u f iG ;f &GmpyfwiG v f nf; usow l \ Ydk tavmif;awGrsm;aMumif;
wyfrsm;onf anmifav;yifukd jyefodrf;&efwmplaejcif; jzpfyg od&onf/
onf/ u&ifolykefwkdYonf 1949 ckESpf? azazmf0g&Dv av;&ufaeY?
vufckyfuGif;&GmwGifvnf; wyfawG&Sd\/ AkdvfBuD;&JxGef;\ ckepf&ufaeYww Ydk iG f xk;H Bu;D rSm wpfBurd v
f efc\ hJ / ArmhwyfrawmfwiG f
tajrmufav;vufonf vufcyk u f iG ;f &Gm ta&SUbufum;vrf;ESihf vufeuf? vltiftm;? usnq f eftiftm;enf;onfuo dk Nd y;D a&SUwef;
&xm;vrf;Mum;wGif wkdufyGJ0if&ef toifhjyifxm;\/ uGyfuJa&;XmecsKyfjzpfaom uwkwfbk&m;BuD;ukdywfNyD; vufckyf
u&ifoyl ek w f oYdk nf uwkwb f &k m;Bu;D &Gmajrmufyidk ;f ukd prf;Ny;D uGif;ukd 0ifwkdufMu\/ Armhwyfrawmfom;wkdY ,ckuJhokdY ckcHrI
ypfaeMu\/ Armhwyfrawmfurl cHppfjyK&efpDrHaeMuqJjzpfonf/ r&Sdygu &efukefokdY wkduf½kdufa&mufoGm;rnfh OD;wnfcsufonf
b,ftcsdefwGif b,fbufuvmrvJ[lí awG;ae&\/ um;vrf; atmifjrifoGm;ayvdrfhrnf/
twkid ;f awmhvmrnfr[kw[ f k wGux f m;Mu\/ &Gm\taemufjcrf; xkdpOfu wkdufyGJwGif wu,fhyg0ifwkdufcJhaom q&mBuD;
&Gmjyifu awm&dyfckdum vmvdrfhrnf[lí xifrSwfxm;Mu\/ rkd;rkd;wma&mpefu olwkdY zdeyfrcRwfbJ tdyfMu&\/ tcif;r&Sd?
vmrnhv f mawmh &Gm\ta&SUbuf&xm;vrf;\ ta&SUbuf tum acgif;tk;H r&S?d NcKH p&mapmifr&S?d ajray:wGiyf if tdycf &hJ \[lí a&;cJh
tuG,frJhaomuGif;jyifrS u&ifolykefwkdYa&mufvmcJhjcif;jzpf\/ onf/ xkdacwfu ckacwfuJhokdY 0kdif,mvuf tquftoG,fr&Sd/
1949 ckEpS ?f arv (3) &ufaeYot Ydk 0if eHeuf ESpef m&Dcefw
Y iG f vufckyfuGif;wkdufyGJtajctaeukd uwkwfbk&m;BuD;uGyfuJa&;
a&mufvmNyD; pwifypfcwfawmhonf/ &xm;vrf;ESifhteD;qkH; pcef;u aoewfoHawGomMum;ae&\/ tajctaerSefukdrod/
tajrmufukd0ifqGJaomaMumifh AkdvfBuD;&JxGef;rSm tajrmufawGukd AkdvfBuD;cifarmifausmfu &xm;wpfpD;ukd vufckyfuGif;okdY
qGJNyD; usKdufpaumokdYa&TU&\/ xkdrS ysOfykHBuD;okdYqufa&TU&onf[k ykdYay;&efajym&m &xm;xGufvmNyD; usKdufpauma&mufrS a&xnfh
od&ygonf/ &OD;r,f[k jyefvSnfhoGm;í vufckyfuGif;wkdufyGJ tajctaeukd
u&ifoyl ek f 1000 cefjY zpfonf/ vufeufaumif;awG usnq f ef rod&awmh/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

awG teifo h m;? vufajzmifw h yfom;uvnf; acgif;axmifonfEiS hf vufckyfuGif;wkdufyGJum; yJcl;ajrmufjcrf;wGif u&ifwkdY


ypfvu dk &f m &JabmfwpfO;D rsucf ;Hk ESpcf Mk um;ukrd eS Nf y;D toufq;Hk &\/ aemufxyf rvIy&f mS ;Ekid af tmif OD;csK;d cH&aom wku d yf jJG zpfavonf/
...(38)
560 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 561
xkdrSqufNyD; 'kdufOD;? >yefwefqm? anmifav;yifwkdYyg Armh jynfNrdKUolykefwyfaygif;pk
wyfrawmfrSjyefNyD; odrf;ykdufEkdifcJhawmh\/ Armhwyfrawmfonf 0ufaumfwu dk yf w
JG iG f u&ifoyl ek wf tYdk m;
1949 ckESpf? azazmf0g&Dv 16 &ufwGif 'kdufOD;NrdKU? 1950 wGef;vSefwkdufckduf atmifyGJqifcJhouJhokdYyif yJcl;wkdif;ta&SUjcrf;
ckESpf? azazmf0g&Dv 25 &ufwGif >yefwefqmESifh anmifav;yif? wGifvnf; bk&m;BuD;wkdufyGJ? vufckyfuGif;wkdufyGJwkdYü &efolu&if
rwfv 5 &ufwGif jzL;NrdKU? rwfv 19 &ufwGif awmifilNrdKUwkdYukd olykefwkdYtm; acsrIef;atmifjrifatmifyGJqifcJhNyD;jzpfonf/
ArmhwyfrawmfrS jyefvnfodrf;ykdufEkdifcJhonf/ ArmhwyfrawmfrS þokYd u&ifwt Ydk m; wku d af epOfwiG f 'kud Of ;D -
1949 ckESpftwGif;uvnf; rwfv 22 &ufwGif rdw¬Dvm? anmifav;yif0ef;usif&Sd aus;&GmwkdYwGif vlaetdrfajc&Sdygu
{NyDv 17 &ufwGif jyifOD;vGif? arv 22 &ufwGif tif;pdef? 24 uGefjrLepfwkdY xkd&GmwkdYwGif ckduyfaeMuonf/ zqyvtpkd;&tm;
&ufwGif rEÅav;? arv 13 wGif BudKUyifaumuf? 14 wGif ZD;ukef;? qJqkdBudrf;0g;jcif;? Armhwyfrawmftm; iEk\acG;rsm;[kac:jcif;?
ewfwvif;? ZGefv 10 &ufwGif a&eHacsmif;? 17 &ufwGif wGHaw;? iEk\acG;awGvmvQif rnfokdYokwfoifypfrnf[k tmaygiftm&if;
21-7-49 &ufwGif oxkH? Zlvkdif 1 &ufwGif rvIdif? Zlvkdif 16 oefpGmajymNyD; aus;&Gmom;wkdY\ xrif;ukdpm;vsuf [efa&;jy
&ufwiG f om,m0wD? Mo*kwv f 15 wGif vufyw H ef;? pufwifbm aeonf/
1 &ufwGif vm;½Id;? 14 - odEéD? 17 - vGdKifvif? 25 - oHk;cGESifhc&rf;? 'kdufOD;teD;&Sd rtl½kd;? aumvd,a&Ttif'kHponhf &GmwkdYukd
Ek0d ifbmv 6 &ufwiG f anmifwek ;f ? 23 - wGif awmifBu;D ? 29-wGif wyfrawmfrS odrf;ykdufNyD;aomtcg qmygNcHK? awmifovJajrmif
"EkjzL? 'DZifbm 10 wGif pmbl;awmif;ukd Armhwyfrawmfu paom &GmwkdYwGif rSDckdaeaom uGefjrLepfwkdYonf aemufuswJh
jyefvnfodrf;ykdufEkdifcJhonf/ ajcaxmuf opömazmuf[laom xkH;ukdESvkH;jyKNyD; xkd&Gmrsm;rS
tvm;wlyif tjcm;NrdKUrsm;onfvnf; wpfpwpfp? wpfNrdKUNyD; xGufcGmajy;oGm;Muawmh\/ aus;&Gmom;wkdYu -
wpfNrKd U Armhwyfrawmfu jyefvnford ;f yku d Ef idk af omaMumifh &efuek f ]]AkdvfBuD;wkdY - AkdvfBuD;wkdYajymawmh iEkacG;awGvm&if tao
tpk;d &[k oa&mfa&;cJah om Ekid if jH cm;owif;pmwk\ Yd a&;om;csuw f Ydk owfypfr,fajymw,f? ckvkd xGufoGm;awmh uRefawmfwkdY b,fvkd
&yfqidk ;f oGm;onf/ jrefrmEkid if t H pk;d &[lí a&;azmf&vmMuawmh\/ vkyf&rvJ}} [kar;Muaomtcg jrefrmhvGwfvyfa&;qkH;½IH;&ef
1948-49 - 50 jynfhESpftwGif; jynfwGif;ppfaMumifh jyif;xefpGmwkdufaeaom u&ifolykefwkdYukd ckcHaeonhf Armh
pku d yf sK;d ajrwk[
Yd m 35 &mckid Ef eI ;f aum oGm;\/ vlO;D a&ok;H oef;cefw Y Ydk wyfrawmftm; apmfum;odum© cs? jynfou l adk wmh odr;f oGi;f aeonhf
tk;d tdrrf jhJ zpfc\ hJ / t&yfom;ESpaf omif;ESpaf xmifEiS hf tpk;d &trIxrf;? uGefjrLepfwkdYu -
ppfrIxrf; 5700 aoqkH;cJh\/ ]]uk, d Mhf ur®m uk,
d zf efw;D Mu}} [laom pum;wpfceG ;f omajymNy;D
jynfolykdifypönf;wefzkd; 95 oef;zkd; qkH;½IH;cJhonf[lí aus;&GmawGrS okwfajcwif xGufoGm;Muawmh\/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tar&duefpma&;q&m &pfcsyfbwf0J(vf) u a&;cJhaMumif;[k yJc;l wkid ;f taemufyidk ;f wGirf l 1949 ckEpS ?f rwfv 24 &ufaeY
pma&;q&mjrwfxefu azmfjycJhonf/ wGif ArmjynfuGefjrLepfygwD? &JabmfjzLwyfzGJU awmfvSefaom Armh
...(39)
562 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 563
wyfrawmf (awmcko d mG ;aom ArmhwyfrawmfrS tpdwt f ykid ;f wyfzUJG wyfzGJUe,fajr? awmfvSefaomArmhwyfrawmfe,fajr [lícGJjcm;
tcsKUd ) wko Yd nf jynfo'Yl rD udk a&pD wyfaygif;pk[í l zGUJ pnf;vku d Mf u xm;avonf/
onf/ wyfaygif;pkzUJG Ny;D rS tvHeu D eG jf rLepfygwD? u&ifoyl ek f zqyv
tqkdygwyfaygif;pkwGif ocifoef;xGef;u Ouú|tjzpf tpk;d &wyfwEYdk iS hf rMumcP wku d yf jJG zpfMu&m wyfaygif;pkrmS rckid Nf rJ
aqmif&u G Nf y;D &JabmfjzLwyfzUJG jynfc½kid af cgif;aqmif Akv
d u f eG ;f aZmfu NydKuGJvm&onf/
twGi;f a&;rSL;tjzpf aqmif&u G o
f nf/ wyfaygif;pk\ acgif;aqmif Ayuonf jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;? Nird ;f csr;f a&;ESihf nDñw G af &;
rsm;rSm AuyrS ocifoef;xGe;f ? ocifZifEiS hf ocifoef;NrKd iw f jYdk zpfNy;D ? a<u;aMumfcMhJ uaomfvnf; 1948-49 0ef;usiu f mvwGif tpk;d &\
&JabmfjzLwyfzGJUrS Akdvfzkd;uGef;? AkdvfxGef;vif;ESifh AkdvfuGef;aZmfwkdY tumtuG,frJhaom NrdKUi,ftcsKdU aus;&GmtcsKdUukdodrf;ykdufrdMu
jzpfonf/ awmfveS af om ArmhwyfrawmfrS Akv d af Z,s? Akv d &f x J #G Ef iS hf aomaMumifh tmPm,pfr;l vmMuonf/ jynfo'Yl rD u dk a&pDwyfaygif;pk
AkdvfpdefwifwkdY yg0ifcJhMuonf/ \ aqmifyk'fESifhEkdifiHa&;vrf;pOfwkdYyg aysmufuG,fvmawmhonf/
jynfNrdKUwGif usif;ycJhaom jynfolY'Drkdua&pDwyfaygif;pk 1950 jynhf? rwfv 12 &ufaeYwGif ArmjynfuGefjrLepfygwD
tpnf;ta0;wGif ocifoef;xGef;u rdefYcGef;ajym&m ]]igwkdYzGJUpnf; OD;aqmifí wyfaygif;pk uGezf &ifu h si;f ycJo h nf/ tqkyd guGezf &ifu h dk
vkdufonhf wyfaygif;pkonf zqyvuJhokdY tzGJUrsKd;r[kwfaMumif;? &JabmfjzLwyfzGJUukd,fpm;vS,frsm; rwufa&mufcJYay/ &JabmfjzL
tvkyform;? v,form;vlwef;pm;wkdY\ r[mrdwftzGJUjzpfNyD; wkdYonf AyuwkdYtm; tvHjzLuGefjrLepfrsm;[lívnf;aumif;
vlxkBuD;\ EkdifiHa&;tzGJU wpfckwnf;aom pnf;rsOf;udkvufcHí pGyfpGJNyD; wyfaygif;pkuGefz&ifhukd todtrSwfrjyKaMumif; tzGJU
tvkyform;? v,form;wkdY tmPm&&Sda&;? wpfenf;tm;jzifh acgif;aqmifAkdvfzkd;uGef;ESifh twGif;a&;rSL; AkdvfxGef;0if;wkdYu
ypö n f ; rJ h v l w ef ; pm; tmPm&S i f p epf u k d vuf c H M uaomtzG J U aMunmvkdufonf/
jzpfaMumif;? wyfaygif;pkonf uGefjrLepfr[kwfapumrl uGefjrLepf jynfueG zf &ifo h Ydk &JabmfjzLtzGUJ u rwufouJo Y Ydk wyfaygif;pk
ygwD\ a&SUaqmifrIukd vufcHNyD; uGefjrLepfygwDukd rqefYusifbJ uGefz&ifhukdvnf; &JabmfjzLtzGJUu todtrSwfrjyKonhftjyif
vkdvm;onhf tzGJUjzpfaMumif; &Sif;jyonf/ uGefjrLepfygwDukd ykwfcwfvmcJYonf/
jynfolY'Drkdua&pD wyfaygif;pkwGif yg0ifonhf uGefjrLepfygwD uGefjrLepfygwDuvnf; &JabmfjzLwyfzGJUtm; tpkd;&olvQKd[k
onf &JabmfjzLtzGJUESifh awmfvSefaom ArmhwyfrawmfwkdYonf pGyfpGJcJYonf/ uGefjrLepfygwDu -
oD;jcm;vufeufukdifwyfukd,fpD&SdMuaomfvnf; wkdufyGJrsm;wGif ]]jynfo&Yl aJ bmftzGUJ [m ,cifu zqyv tpk;d &ESihf vufwcJG hJ
atmifjrifr&I cJv h Qif &&So d nhvf ufeufc, J rf;rD;ausmufrsm;? aiGrsm;? aomfvnf; igwkdYu oifay;EkdifonhftwGuf vrf;rSefokdYa&mufcJh
ypönf;rsm; cGJa0a&;wGif rMumcP tjiif;yGm;&awmhonf/ aMumif;? ,cktcg zqyvtpkd;&ESifh wdwfwqdwfqufoG,fae
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tkyfcsKyfa&;ykdif;wGif yl;wGJtkyfcsKyfrI rqkdpavmufom&SdcJh aMumif;? wyfaygif;pkukdzsufí jynfolYtkyfcsKyfa&;tmPmukd


wwfNyD; trsm;tm;jzifh ArmjynfuGefjrLepfygwDe,fajr? &JabmfjzL twif;odrf;,l&ef? wyfaygif;pkaiGrsm; ypönf;rsm;ukdzsufqD;&ef
...(40)
564 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 565
e,f&&dS aJ bmfjzLrsm;tm; ñTeMf um;xm;aMumif;? rESpu f rauG;NrKd UwGif jynfo'Yl rD u
dk a&pDwyfaygif;pkwiG f uGejf rLepfygwDEiS hf awmfveS f
usif;yonhf &JabmfjzLuGefz&ifhwGif AuyESifhtwl c&D;roGm; aom Armhwyfrawmfom&SdcJh&m aemifwGif awmfvSefaomArmh
Ek d i f a Mumif ; ? jynf o l Y & J a bmf n D v mcH r S twG i f ; a&;rS L ;Ak d v f r S L ; wyfrawmfonf uGefjrLepfygwDESifhvkH;0aygif;pnf;oGm;awmh\/
xGe;f vif;\ tpD&ifcpH mwGif txufygtwkid ;f qk;H jzwfxm;onfudk
AkdvfatmifBuD;\BudK;yrf;rI
awGU&aMumif; -
ocifoef;xGef;\ rdefYcGef;wGif - wkdif;jynfBuD; z½kdz&JNydKuGJrnfhtajctaeukd jynfolvlxk
]]&JabmfjzLawG[m acG;av;aygufpvkd [ku d u dk cf sif 'Duudk cf sif wpf&yfvkH;uvnf; rvkdvm;ay/ aus;vufawm&Gmae vlxkrSm
eD;&m"m;aMumuf&onht f jyif "m;jyvlq;dk wku Yd vnf; awmaMumif
jzpfwmukd qkH;r&rnf}} [líwpfrsKd;-
vufcarmif;cwf[lbdokdY qkd;ckd;wkdufckdufrIwkdY&SdMujyef&m vlxkrSm
]]wpfzufuaumif;wJhvrf;aMumif;0g'ukdjyr,f? wpfzufu tm;uk;d &mrJt h ajctaewGif &yfwnfae&ayonf/ Ekid if aH wmftpk;d &
rSefwJhvrf;aMumif;0g'ukdjyNyD; vkyfckdif;r,f? 'grSr&&if aoewf ykdif;uvnf; vGwfvyfa&;BudK;yrf;rIumvwkdYwGif vufwGJvkyfcJhMu
ukdifNyD;twif;vkyfckdif;&r,f}} [líwpfrsKd;/ aom nDaemifyrm &Jabmf&Jbufrsm; pdwf0rf;uGJrIukdrvkdvm;ay/
]]awmfvSefa&;ukd qefYusif&if&ufpuf&rSmyJ? uRefawmfwkdYu wkid ;f oljynfom;wkYd 'kuy© ifv,fa0aeaom tjzpfuv dk nf; rvkv d m;
t&ifu w&m;rQwawGwmomvkycf w hJ ,f/ 'gayr,fh awmfveS af &;ukd onft h avsmuf tuGu J jJG zpfaeonfh *dP k ;f tzGUJ toD;oD; nDñw G af &;
qefYusifvmolukd tomav;Munhfae&rvkdjzpfcJhw,f/ tck twGuf aphpyfaqG;aEG;&ef qE´&SdMuonf/
jynfolY&JabmfawG[m wyfaygif;pkukd zsufzkdYBudK;pm;cJhw,f/ 'g[m aphpyfaqG;aEG;a&;wm0efukd ,lonfrSm aemiftcgwGif
awmfveS af &;ukzd suq f ;D wmyJ/ awmfveS af &;ukd zsuq f ;D &if &ufpuf AkdvfcsKyfatmifBuD;[k xif&Sm;vmrnfh AkdvfatmifBuD;jzpfonf/
&rSmyJ &ufpufraS MuuGo J wJ}Y } [lí 1950 jynhEf pS ?f rwfvtwGi;f Akv
d cf sKyaf e0if;u Akv d zf ;dk uGe;f xHoYdk pmwpfapmifa&;Ny;D xkpd mukd
jynfwyfaygif;pk uGezf &ifw h iG f ocifoef;xGe;f u txufygtwkid ;f AkdvfatmifBuD;u,lí jynfNrdKUokdYoGm;cJh\/ xkdtcsdefwGif jynfNrdKUü
ajymcJh\/ okH;ygwDtuGJonf ykdNyD;xif&Sm;vmcJhonf/ xkdYaemuf &JabmfjzLrsm;r&Sad wmhay/ Akv d &f xJ #G Ef iS yhf ifawGU&m Akvd zf ;dk uGe;f wkx Yd H
oGm;&ef pOf;pm;oifah Mumif;? tJ'rD mS vnf; tajctaeawG raumif;
wGiu f m; wpfzufEiS w hf pfzuf vk;H 0aphpyfí r&awmhaom &efoal wG
bl;vkdYMum;w,f/ vrf;c&D;uvnf; raumif;bl;vkdYMum;w,f/
jzpfoGm;awmh\/
'gaMumifh oGm;oifh roGm;oifh pOf;pm;yg[lí ajymavonf/
o&ufNrdKUukdodrf;xm;aom awmfvSefaom Armhwyfrawmf xkaYd Mumifh Akv
d af tmifBu;D onf &JabmfjzLacgif;aqmifAv dk zf ;dk uGe;f
trnfcAH v dk pf ed w
f ifEiS hf Akv
d of ufxeG ;f wk\
Yd wyf&if; (1) ukd &JabmfjzL wkdYESifh awGU&efroGm;cJhawmhay/ AkdvfcsKyfae0if;u Akdvfzkd;uGef;okdY
wkdYu tvkH;t&if;ESifh0ifa&mufwkdufckdufcJhonf/ jyif;xefaom ajym&ef pum;rsm;ukd Akdvf&JxG#ftm;ajymjy\/ Akdvf&JxG#fu
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wku d yf BJG u;D jzpf\/ ESpzf ufpvk;H tustqk;H rsm;&Scd \ hJ / Akv d o f ufxeG ;f ? xkdpum;rsm;ukd pmESifha&;NyD; Akdvfzkd;uGef;xHay;vkdufonf[k od&
AkdvfpdefwifwkdYwyfrsm; o&ufrS qkwfcGm&awmhonf/ ygonf/
...(41)
566 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 567
1/ Akvd cf sKyaf e0if;u apckid ;f vkYd Akv
d af tmifBu;D onf 19-3-49 ,rf;bDv;l Ak;H wkrYd sm;pGmwifNy;D vlrygbJ xk&d xm;ukd ompnfbw l mokYd
u jynfoaYdk &mufvm\/ Akv d zf ;dk uGe;f ukd vmac:wm[kajym wGef;vTwfvkduf\/ &xm;wGJwGif xnfhxm;onhf csdefukdufAkH;onf
onf/ ompnfblwm a&SUwnfhwnhfwGif aygufuGJ&ef pDpOfxm;\/
2/ Akv
d zf ;dk uGe;f u tpk;d &tzGUJ ukd acgif;aqmifNy;D zGUJ yg/ Akv
d zf ;dk uGe;f tu,fí aygufuGJcJhaomf ompnfcHppfysufrnf/ okdYjzpfvQif
yg0ifapcsifwJh olawGukdvnf; xnfhEkdifygw,f[lí ompnfujdk zwf awmifiu l adk &mufNy;D &efuek o f Ydk wuf&efjzpfEidk rf nf
od&aMumif; uRefawmfwkdYwpfqifhMum;&ygonf/ [laom &nfrSef;csufjzpfonf/
wyfrawmfpdwf"mwfppfqifa&;ESifhjynfolwkdYtm;ay;axmufcHrI okdYaomf ompnf&Sd wyfrawmfom;wkdYonf xkd&xm;BuD;ukd
blwmra&mufrBD uKd Ny;D aoewfEiS yhf pfvu dk &f m &xm;wGBJ u;D twGi;f rS
1949 - 50 wpf0kdufqDu EkdifiHwpf0ef;wGif aomif;usef;rI vufeufrsm; aygufuGJ\/ wyfrawmfom;wpfa,mufrS txd
trsK;d rsK;d ESihf BuKH awGUae&\/ aMuuG0J rf;enf;zG,jf zpf&yftzkzH w Hk EYdk iS hf tcdkufr&SdcJh/ tvm;wlyif bk&m;BuD;wkdufyGJ? 'kdufOD;-uwkwfwkdYukd
BuHKawGUae&\/ ajzodrfhp&m[lí r&SdcJhay/ ywfNyD; vufckyfuGif;ukd 0ifwkduf&mwGifvnf; t½IH;ESifhomawGU&
xkpd Ofu wyfrawmfwiG f pdw"f mwfppfqifa&;wyf? pdw"f mwfa&; aomaMumifh yJcl;c½kdiftwGif;wGif vufckyfuGif;wkdufyGJaemufü
wyf[í l oD;jcm;r&Scd ahJ o;ay/ okaYd omf xkw d yfrsK;d ESithf vm;wlaom þxufBuD;aom wkdufyGJrjzpfawmhbJ &efukefodrf;a&;tpDtpOf
tvkyfrsKd;ukd wyfrawmfrSpwifaqmif&GufcJhonf/ pwifcJholrSm
ysufjy,fcJh\/
aemiftcgwGif 0PÖausmx f if? aZ,sausmx f ifbUJG &? tu,f'rDqk
jynfaMumif;wGiv f nf; jynfrx S u G v
f maom u&ifaoewfuidk f
ESpfxyfuGrf;&&SdcJhaom ½kyf&Sifo½kyfaqmifAkdvfrSL;Aukd jzpfonf/
wyf&if; (2) onf armfawmf,mOf tpD; 80 ausmf oHcsyfumum;?
AkdvfrSL;Aukdonf jrefrmhtoHrS npOfnwkdif;toHvTifhNyD;
olyek w f v Ydk ufeufcs&ef wku d w f eG ;f onf/ xkpd Ofu tif;pdew f iG f u&if b&if;u,f&D,m ponfwkdYESifh &efukefodrf;&ef pDrHNyD;csDwufcJhyg
olykefwkdY tvkH;t&if;ESifh&SdMu\/ xkdu&ifolykefwkdYonf olwkdYtm; aomfvnf; BudKUyifaumufteD; 0ufaumfwHwm;wkdufyGJwGif
&efuek o f rd ;f yku
d Ef idk af &;twGuf awmifirl S ppfurl sm;vmrnf/ jynfrS t½IH;ESifhomBuHKawGUcJh&onf/
ppfulrsm;vmrnf[lí ,kHMunfNyD; rD;ukef;,rf;ukefwkdufyGJ0if tif;pdefukd tajccHwkdufaeaom u&ifolykefwkdYonf xkdpOf
aeMuonf/ tcgu jynfvrf;? yJcl;vrf;wkdYokdY xGufívnf;r& 0ifvmrnfh
trSefpifppf ompnfNrdKUESifh ompnfblwmukd oeu (6) rS ppfulukdvnf; arQmfvifhír&aomtcsdef jzpfaeonf/
AkdvfrSL;wifarmif (aemifwGif q&mjrwfxef) \wyf? AkdvfwifhaqG tif;pdef&Sd u&ifwkdY\ xGufaygufrSm xef;wyif0ef;usifom
(aemiftcg 0efBu;D jzpfvmcJo Y )l \ ppf0efxrf;wyfwu Ydk tckid t f rm jzpfonf/ xkdpOfu xef;wyif NrdKU0ef;usifukd &JabmfjzLwyfrSL;
wyfpGJNyD; rdw¬Dvm&Sd u&ifolykefESifhrEÅav;bufu qif;vmaom AkdvfatmifEkdifwyfu xdef;xm;onf/ olYxHokdY u&ifwkdY0ifír&/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

u&ifolykefwkdYu tckdiftrm ckcHvsuf&SdMu\/ u&ifwkdYonf þtajctaewGif u&ifwkdY tif;pdefwGif usm;ukwfusm;cJ


½kd;½kd;wkdufí r&aomtcg ompnf\ txufbufrS &xm;wpfwGJ zufwG,fwkdufcdkufae&qJjzpfonf/
...(42)
568 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 569
jrefrmhtoHrS npOfnwkdif; AkdvfrSL;Aukdu u&ifolykefrsm; ausmif;om;rsm;bufuvnf; txufwef;ausmif;om;BuD;
jrefrmEkid if wH pf0ef;vk;H ukd odr;f yku
d rf nf[al om &nf&, G cf surf atmif rsm;? tpkd;&ukdaxmufcHonhf wuúokdvfausmif;om;rsm;uvnf;
EdkifaMumif;? ppfrsufESmtoD;oD;wGif u&ifolykefwkdY t½IH;ESifhom wyfxJokdY0ifNyD; wkdufyGJwGifyg0ifwkdufckdufcJhonf/
awGUae&aMumif;? rnfonhpf pfrsuEf mS wGirf nfrQ usq;Hk aeaMumif; &efukefNrdKU vlxkonf þokdYwkdufyGJawGMum;uyif ta&mif;
vufeufcs tnHhcHjcif;rSwpfyg; tjcm;enf;vrf;r&SdawmhaMumif; t0,frysufMu? pmtkyfxkwfa0olrsm;vnf; pmtkyfxkwfrysuf?
pdwf0ifpm;atmif a[majymcsuf&Sd\/ owif;pmrsm;uvnf; aeYpOfxGuf&SdaeNyD; ½kyf&SifESifh jyZmwfwkdYu
AkdvfAukd\ a[majymcsufrSm &efukefvlxkukdvnf; pdwftm; vnf ; jyoqJ j zpf o nf / vl x k u vnf ; jyZmwf M unh f r ysuf ?
wufapouJhokdY a&'D,kd&Sdaom NrdKUwkdYrSvnf; AkdvfAukdtoHukd ½kyf&Sifvnf; MunfhNrJESifhyif &efukefNrdKUonf pnfum;NrJjzpfay\/
Mum;ae&aomaMumifh þppfyGJonf jrefrmEkdifiHtpkd;& zqyv Ekid if w
H iG ;f &Sd vlxu k þokpYd w d "f mwfBuchH idk o f uJo h Ydk tpk;d &tae
tpkd;&Ekdifrnf[k tckdiftrm,kHMunfaeMuonf/ jzifhvnf; rdwfrysufqufqHa&;rsm;ukd EkdifiHjcm;wkdif;jynfrsm;ESifh
Akvd Af uku
d toHMoZmjynf0h ouJo h Ydk qGaJ qmifraI umif;aom
qufoG,faqmif&GufcJhonf/
toHvnf;jzpfonf/ ynmA[kokw<u,f0aomol jzpf&um;
yxrtaejzifh vGwfvyfa&;&onhf 1948 ckESpf? Zefe0g&Dv
ajymorQpum;vk;H wko Yd nf wpfzufom;Mum;oltm; tm;wwfpw d ?f
av;&ufaeYuyif a'gufwm[dck srD if; acgif;aqmifaom AD,uferf
,kHMunfrIukd wkd;wufap\/ qefYusifbuf bufawmfom;wkYdurl
'Drkdu&ufwpfor®wEkdifiHrS 'kwd,0efBuD;csKyfjzpfol a'gufwm
AkdvfAukdtm; tpdrf;vkduf ukduf0g;pm;csifatmif xdrdaompum;
zefEo dk ufu olw\ Ydk AD,uferfEidk if w H iG f wpfzufu 'kw, d urÇmppf
wkdYjzifh ajyma[mEkdifcJhayonf/
,cktcgrSm orkdif;vrf;qkH[kac:aomae&monf &efukef&Sd rjzpfru D tkycf sKypf ;dk rk;d cJah om jyifopftpk;d &onf AD,uferfEidk if \ H
wyfrawmfom;wkdY\ a&SUwef; ppfrsufESmjzpfae\/ uvm;acsmif;? wpf0ufe;D yg;ukd tkypf ;dk xm;&m xkt d yk pf ;dk olwt
Ydk m; jyefvnfweG ;f vSef
OD;pudeú af usmif;? apmbifqifNcH ponfwu Ydk m; ppfyaJG 'ojzpfae\/ &mwGif rsujf rifu, dk af wGU Munf½h aI vhvm&efzw d af c:cJ\h / jrefrmEkid if H
okaYd omf xkod aYdk om a&SUwef;ppfrsuEf mS okYd &efuek Nf rKd U&Sd trsK;d orD; tpkd;&ykdif;u þzdwfac:csufukdvufcHNyD; uRefawmftygt0if
apmifha&Smufa&;tzGJU? jrefrmEkdifiHvGwfvyfa&; trsKd;orD; tpnf; vli,fwpfzUJG ukd AD,uferf'rD u dk &ufwpfor®wEkid if o H Ydk wdww f qdwf
t½kH;? odrfBuD;aps;&Sd aps;olaps;om;rsm;? Munfhjrifwkdifaps;BuD; apvTwfNyD; pdwf"mwfa&;&mt& axmufcHtm;ay;cJh\/
aps;olaps;om;rsm; tp&Sdojzifh &efukefNrdKUolNrdKUom;wkdYonf wpfzufuvnf; 'ku d Of ;D OD;xGe;f atmif? a&TusiOf ;D jrav;wku Yd
a&SUwef;okYd oGm;a&mufNy;D vkt d yfaom tok;H taqmifrsm;ay;jcif; &Srf;jynfe,frSwpfqifh vmtkdEkdifiHe,fpyfokdY vmapmifhaeaom
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pm;aomufzG,fwkdY auR;jcif;jzifh wyfrawmfbufu tifwkduf vmtkdawmfvSefa&;wyfESifh AD,uferfor®wEkdifiHokdY vufeufrsm;


tm;wkduf &yfwnfcJhMuonf/ ay;ykdYulnDcJh\/
...(43)
570 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 571
uReaf wmfwt Ydk zGUJ onf jrefrmEkid if oH Ydk acsmarmpGm jyefa&mufchJ rEÅav;okdYwpfacguf
aMumif;? txufwpfae&mwGif azmfjyNy;D jzpfygonf/ OD;xGe;f atmif? tif;pdeo f nf jrefrmtpk;d &\ vufoaYdk &mufc\ hJ / cgwkid ;f uJoh Ydk
OD;jrav;wkdYvkyfief;wGif usqkH;aom&Jabmfrsm;&SdcJh\/ &efukefESifhtif;pdefonf um;ESifh&xm;oGm;aeMuNyD/ tvm;wlyif
tvm;wlyifjrefrmEkid if u H vGwv f yfa&;&Ny;D aomfvnf; jrefrm jrefrmEkdifiH&Sd olykefvufatmufokdYa&mufaeaom NrdKUwkdYvnf;
Ekid if u
H o hJ Ydk ukv d edk jD zpfcahJ om tif'edk ;D &Sm;Ekid if wH iG f Ekid if BH uKd uo
f r®w jrefrmEkdifiH\ tkyfcsKyfa&;atmufwGif &SdaeavNyD/
qlumEkdu olwkdY\ tpkd;&ukdjzKwfcs&ef 'kwd,urÇmppf rjzpfrDu pD;yGm;a&;? vlrIa&;? qufoG,fa&;? ul;oef;a&mif;0,fa&;wkdY
tif'kdeD;&Sm;ukduRefjyKol 'wfcsftpkd;&\wyfrsm;u wkdufaeay&m ykHrSefvnfywfaeay&m EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;vkyfief;wkdY vkyfEkdif&ef
jrefrmtpkd;&taejzifh vma&mufavhvm&ef zdwfac:cJh\/ zqyv tzGJUcsKyfBuD;onf pwifvIyf&Sm;&ayNyD/
xkdpOfu jrefrmEkdifiHwGif aomif;usef;olrsm; ykefuefx<u yxrOD;pGmrEÅav;NrdKUukd pnf;½kH;a&;vkyfEkdif&ef tpjyKcJh\/
aeqJjzpfonf/ okdYaomf jrefrmEkdifiHtpkd;&onf ta&SUawmif aomif;usef;olwkdY\ vufokdYusNyD;aemuf rEÅav;NrdKU\
tm&Swu dk f Ekid if t
H csi;f csi;f ½kid ;f yif;ulnaD &;[laomoabmxm;jzifh Ekid if aH &;vIy&f mS ;rIonf nDñw G rf I tm;enf;oGm;onf/ xkt d csuu f dk
tif'kdeD;&Sm;EkdifiHokdY pdwf"mwfa&;&mt& axmufcHtm;ay;&ef jrifaom zqyvtzGJUcsKyf pnf;½kH;a&;XmeBuD;u rEÅav;NrdKU&Sd
cspfMunfa&;oHwrefwpfOD; apvTwfcJh\/ xkdolum; rkd;ukwf zqyv tzGJU0ifrsm; pnf;½kH;vIyf&Sm;rIyHkrSefjzpfap&ef pnf;½Hk;a&;
ocifomcif jzpfonf/ aumfrwDwpf&yfzUJG pnf;Ny;D rEÅav;odYk apvTwv f ukd af vonf/ tzGUJ
ocifomcifonf zqyvtzGUJ csKyüf ta&;ygonhf wm0efudk acgif;aqmifrSm OD;0if;jzpf\/
,laeoljzpf\/ bmwm0ef&,fvkdY wdwdusus uRefawmfrodyg/ OD;0if;tm; txl;wdkif;rif;BuD;tjzpf wm0efay;vdkuf\/
ocifomcifonf 1949 ckEpS f? Ek0d ifbmv yxrywftwGi;f u OD;0if;onf txl;wdkif;rif;BuD;jzpfonfhtwdkif; vkyfydkifcGifhtmPm
avaMumif;jzifh pifumyloYdk xGuo f mG ;cJ\
h / olwnf;cko d nhf [kw d ,f tjynfhtpHk &&Sdvmoljzpf\/
cef;ESiu hf yfaeaom tjcm;tcef;rS pum;ajymoHwu Ydk dk Mum;&aom EdkifiHa&;pnf;½Hk;a&;rQomru tkyfcsKyfrItmPmESifh pDrHcefYcGJrI
aMumifh em;pGifhvkdufaomtcg 'wfcsftpkd;&u qlumEkdtpkd;&½kH; tmPmudkyg oHk;pGJydkifcGifh&Sdonfh txl;wdkif;rif;BuD;jzpfonf/
pkduf&m *smumwmNrdKUokdY avaMumif;rS vQyfwpfjyufqif;NyD; xdt k zGUJ wGif 'kw,
d acgif;aqmifrmS Adv k cf ifarmifav;? tzGUJ 0if
wkdufrnfh tpDtpOfjzpfaeawmh\/ ocifcspfarmif (jrefatmif)? wD,lpDbD-udkpdef0if;wdkYESifhtwl
ocifomcifonf tif'edk ;D &Sm;okYd oGm;rnfch spMf unfa&;rpf&iS f uRefawmfarmifcspfvdIifyg0ifonf/ rSwfrdorQqdkvQif rEÅav;wGif
jzpfay&m tqkyd gowif;uk&d vQif tif'edk ;D &Sm;tpk;d &okYd wifjyojzifh &Sdaom ocifcsefxGef; (oHtrwfBuD;a[mif;) vnf;yg0ifonf[k
qlumEkt d pk;d &onf toifjh yifEidk cf haJ vonf/ vQyw f pfjyuf xk;d azmuf xifygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wkdufcdkufvmaom &efol'wfcsfwkdYukd vG,fulpGmatmifjrifatmif txl;wdik ;f rif;Bu;D ½H;k wGif tajcwusaexdik Nf y;D vIy&f mS ;vkyu f ikd f
wkdufckdufEkdifcJh\/ &olrSm OD;0if;jzpfNyD; Adkvfcifarmifav;ESifY ocifcspfarmifwdkYu
...(44)
572 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 573
&efukefESifhrEÅav;udk oGm;csnfjyefcsnf vkyfae&\/ ukdpdef0if;ESifh OD;0if;tm; zqyvtzGJUcsKyfu jyefac:aomaMumifh uRefawmfwdkY
uRefawmfwdkYu zqyvESifh qdk&S,fvpfygwDwdkYESifh ywfoufNyD; vkyfief;½kyfodrf;&rnf&Sdaomtcg rEÅav;vlxku OD;0if;tm;
vkyf&\/ EIwfquf*kPfjyKyGJ usif;yjcif;udk Munfhjcif;jzifh odEdkifygonf/
zqyvudkjyefvnfzGJUpnf;jcif;? oabmxm;rwdkufqdkifrIudk EIwqf ufyu JG kd 0if;rif;0if;b&m;om; OD;ausm0f if;? OD;ausmrf if;?
nd§EdIif;ay;jcif;? qdk&S,fvpfygwD uvyfpnf;rsm;udk NrdKUe,ftvdkuf OD;pdef0if;wdkYu wm0efcHusif;yMuygonf/ NrdKUvlxkuvnf;
jyefvnfzGJUpnf;jcif;paom tvkyfwdkYudk OD;0if;u apcdkif;onfh pnf;um;odkufNrdKufpGm wufa&muftm;ay;Muygonf/
twdkif; vkyfay;&\/ udkpdef0if;u tvkyform;tpnf;t½Hk;ESifY xdktcrf;tem;wGif rEÅav;NrdKUay: &yfuGuftoD;oD;&Sd
ywfoufaom udpörsm;udk udkifwG,faqmif&Guf&onf/ udk,fpm;vS,frsm;u OD;0if;tm; *kPfjyKpum;rsm;ajymNyD; csD;rGrf;
OD ; 0if ; onf rEÅ a v;wG i f & S d a om vl w ef ; pm;toD o D ; \ axmremjyKMuygonf/ OD;0if;ujyefajym&mwGif -
udk,fpm;vS,fudk ac:awGUjcif;? NrdKUay:wGif&Sdaom yk*d¾Kvftkyfpk ]]rEÅav;udk 'Dvdkvmaqmif&Guf&wm uRefawmfwdkYudk,fwdkif
toD;oD;udkac:,lawGUqHkjcif;? 0efxrf;rsm;ESifhawGUqHkjcif;? xdkodkY pdwf0ifpm;vdkY vmcJhwmyg/ uRefawmfwdkY zqyvtzGJUBuD;udkvnf;
awGUqH&k mwGif awGUqHo k nfh vlwikd ;f \oabmxm;udek m;axmifjcif;? AdkvfcsKyfatmifqef;&SdpOfuvdk nDnDñGwfñGwfeJY tm;ay;axmufcH
&[ef;awmfrsm;ESifY awGUqHk&mwGif ausmif;wdkufrsm;odkY udk,fwdkif Muyg/ zqyvtpdk;&tzGJUu Nidrf;csrf;a&;&wmeJYtwl wdkif;jynf
oGm;a&mufNyD; q&mawmfrsm;\qE´oabmxm;udk avhvmjcif;? aumif;pm;a&;twGuf jynfot l m;vH;k &&Scd pH m;Edik af tmif vkyo
f mG ;
em;axmifrSwfom;jcif; vkyfcJh\/ rSmyg/ 'DrSm&SdwJh jynfoltm;vHk; nDnDñGwfñGwfeJY wdkifwdkifyifyifeJY
xdrk w S of m;em;axmifrw I u
Ykd kd ajz&Si;f ay;Edik o
f rQ ajz&Si;f ay;\/ 0dkif;0ef;aqmif&GufoGm;Muyg/
tavQmYtwif;vkyf&ef vdktyfygu wpfzufESifhwpfzuf aphpyf 'Dvdk rEÅav;NrdKUolNrdKUom;awGu uRefawmfhudk *kPfjyKwm
n§ d E d I i f ; ay;jcif ; ? oH C mawmf r sm;\qE´ u d k tod t rS w f j yKNyD ; aus;Zl;wifygw,f/ 0rf;vnf;omygw,f/ 'Dvdkatmifjrifatmif
q&mawmfrsm; BudKufEdkifatmifaqmif&Gufjcif; pojzif vkyfay;cJh vkyfEdkifwm[m uRefawmfOD;0if;r[kwfygbl;/ wu,fvkyfoGm;
onfhtwGuf rEÅav;NrdKUrSvlxkonf OD;0if;\ aqmif&GufyHkudk oluawmY qdk&S,fvpfwpfa,mufu vkyfoGm;wmyg}}/
auseyfMu\/ &[ef;ysKdtzGJUvnf; auseyfaMumif;od&ygonf/ pum;ajymNy;D pu cPwdwo f mG ;\/ rMumrDrmS yif vufcyk o f H
OD;0if;uapvTwí f rEÅav;wdik ;f twGi;f &SNd rKd Ursm;? ppfuikd ;f wdik ;f rsm; wajzmif;ajzmif;Mum;&\/ awmfawmfeJYudkvufckyfoHrpJcJhyg/
&SNd rKd Ursm;odYk uReaf wmfomG ;&Ny;D vlx\ k xifjrifcsuo f abmxm;udk
&&Sdap&ef avhvmpHkprf;cJh&ygonf/ Ek - rlwpfausmYjyef
rEÅav;NrdKUwGif xdktcgrSpNyD; tpdk;&ay:wGif tjrifrMunfrI 1950 jynfhESpf? azazmf0g&Dv [kxifygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rsm; aysmufuG,foGm;\/ jynfolvlxkESifh ygwDtzGJUtpnf;wdkY OD;0if;acgif;aqmifaom uRefawmfwkdYtzGJUonf &efukefodkY


oHo,jzpfrIrsm;vnf; aysmufuG,foGm;Mu\/ þodkYjyK&onfrSm jyefcJh\/ uRefawmfwdkY\acgif;aqmif OD;0if;onfvnf; &efukef
...(45)
574 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 575
a&mufNy;D 0efBu;D &mxl;wGif wm0efxrf;aqmif\/ uReaf wmfwEYkd iS Yf jynfov l x l Ek iS hf zqyvtzGUJ 0ifrsm; tjcm;aomvufvyk v f ufpm;
ygvmaom tzGJU0iftoD;oD;onfvnf; us&mwm0efudk,lNyD; vltrsm;ESifhpum;ajymMunfh&mwGif tm;vHk;uyif-
tvkyfvkyfaeMuNyDjzpfonf/ uRefawmfhudkrl qdk&S,fvpfygwD ]]uRefawmfwdkYuawmYAsm pdkufysKd;pm;wJhvlawGyJ? olykefoluef
acgif;aqmif OD;AaqGuac:NyD; - r&S?d &Gmjyifxu G f pdu k yf sK;d &dyo f rd ;f csiw
f mAsm? wpf&mG ESiw hf pf&mG ul;wm
]]rif;wpfacgufc&D;xGuOf ;D uGm}} [ktpcsND y;D vkyif ef;wm0efawG NrdKUay:wuf0,fcsrf;wm? vrf;rSmab;&efuif;zdkYvdkcsifwmAsm...
ay;ygawmhonf/ 'Dvakd t;ae&ifBuKd uw f mygyJ}} [lí ajymjywmudk Mum;cJ&h ygonf/
olay;vmaomwm0efrmS Edik if w H iG f olyek &f ef at;oifo h avmuf uRefawmf &efukefjyefa&mufNyD; tawGUtBuHKudk OD;AaqGxH wifjy
at;aeNyjD zpfonf/ NrKd Ursm;wGif rlvtwdik ;f a&mif;0,fazmufum; tpD&ifcHygonf/
aeNyjD zpfonf/ xdUk aMumifh uReaf wmft h m; xdx k akd omNrKd UwdoYk o
Ykd mG ;Ny;D oBuFefrwdkifrDuav; &efukefjyefa&mufaomf uRefawmfhtm;
pnf;½H;k a&;vky&f efEiS hf vlx\ k qE´EiS xhf ifjrifcsuf (Public Opinion) rdk;ukwfNrdKUrS ocifomcif\rdcifu uRefawmfrdk;ukwfodkYvm&ef
udk &,l&eftjyif ocifE\ k rl (14) csuu f kd xyfr&H iS ;f jyNy;D a&SUvkyf ac:ygonf/
þae&mwGif pum;tvsO;f oifí h ajym&aomf þpmtkyo f nf
&rnfh &nf&G,fcsufudk ajymjy&efjzpfonf/
uReaf wmf\ud, k af &;ud, k w f m udp&ö yfrsm;udk a&;aompmr[kwyf g/
Ek - rludk &Sif;oavmuf&Sif;&rnfjzpfaomfvnf; EdkifiHtwGif;
twwfEikd q f ;kH uReaf wmf\ud, k af &;taMumif;udk rxnfb h aJ &;aom
Nird ;f csr;f a&;r&Sb
d J Ek-rlukd taumiftxnfazmfí &Edik rf nfr[kwf
pmtkyfjzpfygonf/ rxnfh&ifrjzpfaomtcsuf&SdrSyif uRefawmf\
aMumif;? xdkaMumifh EdkifiHwGif Nidrf;csrf;a&;&&Sd&efESifh w&m;Oya'
udk,fa&;taMumif; ygrnfjzpfygonf/
pdk;rdk;a&;uvnf; ta&;BuD;onfjzpf&m w&m;Oya'pdk;rdk;a&;ESifh
ocifomcif\nDrESifhuRefawmf wpfcsdefwGif vufxyf&ef
wdkif;jynfNidrf;csrf;a&;twGuf tzGJUtpnf;toD;oD;u pnf;½Hk; &nfreS ;f xm;cJ\ h / olu (10) wef;ratmifao;í ausmif;qufae
Mu&rnfjzpfaMumif;? xdkYaMumifh w&m;Oya'pdk;rdk;a&; wdkif;jynf csiaf o;onf/ uReaf wmfw h iG v f nf; cdik vf akH om tdraf xmifwpfcu k kd
Nird ;f csr;f a&;twGuf aqG;aEG;onfh yHkpHrsKd;ajym&rnf[k OD;AaqGu xdef;Edkifrnfhvkyfief; r&Sdao;yg/ odkYjzpfaomaMumifh vufxyfrnhf
&Sif;jyygonf/ tcsed u f kd ESpEf pS cf eft Y MumxdapmifMh u&ef ESpOf ;D oabmwlxm;Mu\/
ol\ñTefMum;csufudkem;axmifNyD; uRefawmfrEÅav;odkU odyYk gaomfvnf; a,mu©rawmfrnfo h u l jynfwiG ;f rNird of ufraI wG
aemufwpfacgufa&muff&jyefonf/ BuHKawGUMum;od&aomtcg orD;ysKdtwGuf pdwfrcsEdkifjzpf\/
rEÅav;qdak omfvnf; rEÅav;wGirf rS [kwyf g/ jrif;Nc?H jrpfom;? wpfO;D wnf;aomom;uvnf; Edik if aH &;avmuwGif vIy&f mS ;ae&í
ausmufqnfwUkd tjyif rH&k mG c½dik t f wGi;f &Sd NrKd Ursm;udvk nf; a&mufchJ aetdro f Ykd jyefcsed rf &atmif jzpfaeonf/ xdaYk Mumifh orD;jzpfot l m;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

&\/ a&Tb?kd uomwdu Yk v


kd nf; a&mufc&hJ \/ xdNk rKd Ursm;wGif OD;AaqG uReaf wmfEiS hf tjrefq;kH ae&mcscsiaf eygonf/ odjYk zpfí arvavmuf
vrf;ñTefonfhtwdkif; &Sif;jy\/ xdkxdkNrdKUwdkYwGif awGUqHkcJh&aom wGif uReaf wmf rd;k ukwo f jYkd yefcyhJ gonf/ arvaemufq;kH oDwif;ywf
...(46)
576 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 577
wGif tcrf;tem;Bu;D Bu;D us,u f s,rf [kwb f J &yfr&d yfz&yfaqG&yfrsK;d wdYk rmhupf 0f g'pmtkyrf sm;udk tawmfrsm;rsm; avhvmqnf;yl;xm;onfh
avmufom zdwfMum;NyD; uRefawmfvufxyfcJhygonf/ uRefawmf twGuf qdk&S,fvpf0g'taMumif;udk ocifpdk;wdkYuJhodkY wwfod
rd;k ukww f iG f ZGe-f Zlvikd t
f xdaecJyh gonf/ Zlvikd u f ek cf geD;wGif OD;AaqGu em;vnfrI&Sdonf[k uRefawmf,lqrdygonf/ ocifpdk;uJhodkY 0g'
&efukefjyefvm&efrSmaomaMumifY uRefawmf &efukefjyefcJh&\/ t,ltq jyif;xefrI&SdaecJhonf[k uRefawmfrSwfom;xm;rdyg
OD;AaqGu - onf/ uRefawmfhrSm OD;ausmfNidrf;bufodkY csOf;uyfrIr&SdouJhodkY
*syefacwfu ocifpdk;bmomjyefcJhwJhvDeif0g' tajccHrsm;
]]*syef OD;udkudkBuD;ESifhvnf; reD;pyfcJhyg/ OD;AaqGESifhom eD;pyfcJhygonf/
qdkwJhpmtkyf&Sdw,f/ rif;odNyD;om;yg/ tJ'gudk tusOf;csKyfa&;NyD; OD;uduk Bkd u;D wdYk qd&k ,S v f pfygwD Ouú|ae&modYk a&muf&v dS map&ef
ay;prf;yg/ igvnf;zwfawmhzwfz;l ygw,f/ 'gayr,fY igvkycf siw f hJ ac:,lyaYkd qmifay;cJo h rl mS aemifaomtcg Adv k rf LS ;csKywf jYkd zpfvmrnfh
tpDtpOf oif½dk;ñTef;wrf;rSmxnfhcsifvdkY}} [kajymygonf/ Adkvfwifaz? Adkvfarmifarmif? AdkvfatmifBuD;wdkY jzpfMuonf/
xdkpmtkyfrSm pwmvifa&;om;xm;aom pmtkyfjzpfonf/ OD;udu
k Bkd u;D onf rdr\ d ,HMk unfr&I &dS if;pGt
J wdik ;f rmhupf 0f g'udk ygwD
Foundation of Leninism vD e if 0 g'&J U tajccH r sm; [laom au'grsm;tm; ½d;k om;pGmoifMum;ydcYk say;cJo h l jzpfygonf/ xdaYk Mumifh
pmtkyfjzpf\/ tcsKdUaom taMumif;tcsufrsm;wGif OD;udkudkBuD;ESifh jcm;em;rI
uRefawmfhwGif xdkpmtkyf\ rl&if;t*Fvdyfpmtkyfvnf; &Sdaomfvnf; uRefawmhftaeESifhrl OD;udkudkBuD;udk av;pm;vsuf&SdcJh
&SdouJhodk ocifpdk;bmomjyefxm;wmvnf; &Sdygonf/ ygonf/
xdpk mtkyrf &l if;ESihf ocifp;kd bmomjyefcsuu f kd wdu
k Nf y;D OD;AaqG 1948 ckESpf? Zlvdkifv wpf&ufaeYwGif OD;udkudkBuD;u 0efBuD;
vdck siaf ompmtkyu f kd uReaf wmf tdrw f iG xf ikd af &;&m ESpv f rQ Mumyg &mxl;rS EkwfxGufaMumif; od&aomtcg uRefawmfpdwfraumif;
onf/ jzpf&\/ olEkwfxGuf&jcif;ESifhywfoufNyD; uRefawmfMum;&onfh
OD;AaqGonf þuJo h yYkd if olocd siwf mrsm;udk uReaf wmfwt Ykd m; owif;rSm jrefrmukeo f nftcsKUd onf oGi;f ukev f ikd pf if rusao;bJ
&Smcdkif;wwfygonf/ a&;cdkif;wwfygonf/ oxHkudkodef;armif? rSmaeusypönf;wdkYudk rSm,lwifoGif;cJhMu\/ þvdkifpifrusbJ
Munfjh rifwikd f udo k ef;wdvYk nf; ol&mS cdik ;f aom pmtky?f a&;cdik ;f aom ypönf;rSmaomaMumifh qdyfurf;wGifypönf;a&mufvmonfhtwGuf
rSwfpkwdkYudk &Smay;&wwf? ul;ay;&wwffygonf/ vdkifpifrJhwifoGif;rI jzpfoGm;onf/ xdkodkY vdkifpifrJhwifoGif;vQif
pwmvifa&;aom vDeif0g'&JUtajccHrsm; tusO;f csKypf mtkyf Oya't& 'PfaiG½u kd &f rnfjzpf&m ukeo f nfavmuodYk wd;k 0ifump
udak &;Ny;D OD;AaqGxaH y;Ny;D uReaf wmf jrefrmEdik if \ H Edik if aH &;jzpfpOf jrefrmukefonfrsm;tm; 'PfaiGtjynfh ay;aqmifap&vQif
rsm;udk awG;aerdygonf/ xdktawG;xJwGif qdk&S,fvpfygwD Ouú| ukeyf pön;f ay:wGif aps;wifa&mif;ayvdrrhf nf/ aps;wifa&mif;ygu
jzpfol OD;udkudkBuD; taMumif;udkawG;rdonf/ ukefaps;EIef;BuD;jrifhrnf/ vGwfvyfa&;&NyD;cgp vydkif;twGif;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vGwfvyfa&;&NyD; tpdk;&tzGJUwGif OD;udkudkBuD;onf ul;oef; ukefaps;EIef;BuD;jrifhrIaMumifh vlxkrausreyfjzpfrnfudk rvdkvm;


a&mif;0,fa&;0efBu;D jzpfco hJ nf/ OD;udu k Bkd u;D onf ocifp;kd uJo h yYkd if tyfonfhtwGufaMumifhwpfaMumif;? w½kwf? ukvm;vlrsKd;jcm;
...(47)
578 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 579
ukefonfrsm;ESifh 'PfaiGtjynfhay;aqmifonfh jrefrmukefonf xdt k cgwGif 0efBu;D csKyf ocifEak cgif;aqmifaom tpd;k &tzGUJ
rsm;rSm aiG&if;EDS;rIwGifuGmjcm;NyD; ,SOfNydKifukefoGif;EdkifcGifh avsmYus onf jynfaxmifpktpdk;&tjzpf qufvufwm0ef,lvsuf&Sdonf/
oGm;rnf[al om tajctaeaMumifh 'PfaiGupkd wdtjzpfom ½du k &f ef aemufxyf uRefawmfrSwfrdonfhtcsufrSm 1950 jynfhESpf
ul;oef;a&mif;0,fa&; 0efBuD;Xmetaejzifh qHk;jzwfvdkufonf/ ukefcgeD;wGif qdk&S,fvpfygwDonf ESpfjcrf;uGJoGm;awmh\/ cGJxGuf
þodkY pwd'PfaiG½dkufaomaMumifh tpdk;&b@maiGepfemonf[k olrsm;rSm 0d"l&ocifcspfarmif[kausmfMum;vmrnfh om,m0wD
OD;udkudkBuD;u&Sif;jycJhonf/ ocifcspfarmif? a&eHajrocifvGif? ocifA[ef? ocifvSauR?
þudpEö iS yhf wfoufNy;D tpd;k &\b@maiG 14 ode;f epfemonf OD;udkudkBuD;ESifh t,ltqcsif;wlonfh qdk&S,fvpfygwD0ifvli,f
[laom tMumif;jycsujf zifh ul;oef;a&mif;0,fa&;ESihf axmufyahH &; au'grsm; tm;vH;k wdt Yk jyif zqyvtzGUJ rS trsK;d orD;rsm;yg0ifc\ hJ /
twG i f ; 0ef OD ; apmvG i f t m; zrf ; qD ; vd k u f o nf / ygwD w G J z uf OD;bNidrf;onf twGif;0ef&mxl;rS EkwfxGufvdkufNyD; tvkyform;?
taxGaxGtwGi;f a&;rSL; aemifwiG f wyfrawmf'w k ,d umuG,af &; v,f o rm;ygwD udk xlaxmif&mwGif yl;aygif;yg0ifvdkufonf/
OD;pD;csKyfjzpfvmol AdkvfatmifBuD;ESifhtwl ukefonfBuD;rsm; tvm;wlyif wdkYArmtpnf;t½Hk;acgif;aqmifa[mif; ocif
toif;odo Yk mG ;Ny;D Adv
k af tmifBu;D u vmbfay;&onfh ukeo f nf&u dS av;armifvnf;yg0ifonf/ ,if;ygwDukd owif;pmrsm;u qd&k , S ef D
wifjy&efajymaomfvnf; vmbfaiGay;&onf[k rnfolurS ygwD[í l uifyeG ;f wyfvu kd Mf uaomtcgwGif rlvqd&k , S vf pfygwDrS
cGx
J u
G vf maom v,form;tvkyo f rm;ygwDrmS qd&k ,S ef yD gwD[í l
pGyfpGJjcif;rjyKcJhay/
wGifoGm;awmh\/
tukodkvf0ifonfvdkY ajym&rvm;rod/ OD;udkudkBuD;onf
xdkodkY qdk&S,fvpfygwD ESpfjcrf;uGJ&onfhtaMumif;rSm ajrmuf
qd&k ,S vf pfygwDOuú|&mxl;ua&m? tpd;k &tzGUJ 0if 0efBu;D &mxl;uyg
udk&D;,m;EdkifiHrS awmifudk&D;,m;EdkifiHudk 0ifa&mufwdkufaomtcg
EkwfxGufoGm;onf/ ajrmufu&kd ;D ,m;u awmifu&kd ;D ,m;udu k sL;ausmw
f m? awmifu&kd ;D ,m;
aemufwpfckawG;rdonfrSm 1948-49 ckESpf0ef;usifwGif u ajrmufudk&D;,m;udk usL;ausmfwm[laom oabmxm;udk
qdk&S,fvpfygwDonf EdkifiHtwGif; a0zefykwfcwfajymqdkrIwdkY&Sdwm ajymMu&mu pdwf0rf;uGJMuawmhonf/
cHcJhMu&\/ þodkYjzpfaomaMumifh qdk&S,fvpfygwD0efBuD;rsm;? rmhufpf0g'ESifhywfoufí rmhufpf0g'udk rl&if;twdkif; cH,l
ygvDreftwGif;0ifrsm;onf olwdkY\ &mxl;rsm;rSEkwfxGufvdkufMu usifYoHk;vdkaom pdwftm;xufoefolrsm;ESifh rmhufpf0g'udk tajc
onf/ taet& cH,lusifhoHk;vdkolrsm;u wpfzuf-ESpfzufcJGvsuf&SdcJh&m
þodYk qd&k , S v f pfygwD0ifrsm;qdik &f m &mxl;rsm;rSEwk x
f uG jf cif;rSm 1950 twGif;wGif wdwdvif;vif; uGJoGm;awmh\/
ygwDay:wGif txiftjrifrSm;rI yaysmuf&ef? wpfzufuvnf; (,ck þpmudkjyefa&;pOf uRefawmfpOf;pm;rdonfrSm rdrdwdkY
zqyvtzGJUBuD; emrnfrysufap&ef EkwfxGufvdkufonfhtwGuf ,HkMunfonhftwdkif; ½dk;om;pGm cH,lusifhoHk;Muonfomjzpfí
D:/Dummy/Ko Ko (2)

qdk&S,fvpfygwDay:wGif EdkifiHtwGif;a0zefrIrsm; usqif;oGm; rnfolurSefonf/ rnfolurSm;onf[lí wpfxpfcs qHk;jzwf&ef


onfudk awGU&ygonf/ rvdkawmhyg[k uRefawmfajymcsifygonf/)
...(48)
580 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 581
qdk&S,fvpfygwD0ifrsm; tpdk;&tzGJUodkU jyefvnf0ifa&mufNyD; þtajctaersKd;udk jrefrmEdkifiHtpdk;&ydkif;taejzifY rvdkvm;
tpd;k &tzGUJ udk acgif;aqmifcMhJ u\/ qd&k , S vf pfygwD0ifrsm;omru cJhay/ ytdk0f;wdkYESifY&Srf;wdkY oifhjrwfrIudk vdkvm;vsuf&Sdayonf/
jynfolY&JabmfwyfzGJUrS (&Jabmf0g[k trnfwyfcHMu&ol) AdkvfrSL; xdkYaMumifh ytdk0f;wdkYtm; azsmif;zs&ef? &Srf;jynfe,ftwGif;qlylrI
atmif? Adkvfrif;acgifwdkYvnf; tpdk;&tzGJUwGif yg0ifvmMuonf/ r&Sad p&efEiS hf ytd0k ;f wd\Yk tusK;d &S&d mvkyif ef;rsK;d vdt k yfvsu&f adS y&m
zqyvtzGUJ csKyw f iG f qd&k ,
S v
f pfygwD? jynfoUl &Jabmf0gwd&Yk adS e OD;AaqGu xdkvkyfief;udkvkyf&ef uRefawmfhtm; wm0efay;jyefyg
MuNy;D a&S;uxuf ydrk akd ygif;pnf;rdomG ;Muonf/ zqyvtzGUJ csKy\ f onf/
tiftm;onfvnf; ydkrdkawmifYwif;vmawmY\/ jynfolY&Jabmfu OD;AaqGonf xdo k w Ykd m0efay;&mwGif uReaf wmfrw S rf o
d avmuf
awmcdo k mG ;onft h wGuf ocifE-k rl 14 csuo f nf zqyv\ rl0g' wpfBurd w f pfcgrQ wduspmG trdeaYf y;vrf;ñTeo f nfo h abm r&Scd ahJ y/
taejzifh tiftm;aumif;vmcJhayawmhonf/ oljzpfapcsifwmudkajymjy\/ vkd&if;csKyfíajymonf[lí qdkEdkif
aumif;yg\/ vkyrf nfu h Reaf wmfwu Ykd om tajctae tcsed t f cgudk
awmifBuD;odkYwpfacguf MunfNh y;D vlBu;D rsm;qE´jznf&h ef pGr;f aqmifEikd o f rQ vkyMf u&ygonf/
1950 jynfhESpf? azazmf0g&D vqef;vmNyD/ OD;AaqGu uRefawmfhudkrSm&mwGif -
xdktcgwGif c&D;xGufzdkYBuHKvmjyef\/ ]][ddka&muf&if wyfudkawmhowif;ydkYaygY? wyfrSmawmhraeeJY
uReaf wmfomG ;&rnfch &D;u awmifBu;D NrKd Ujzpfyg\/ awmifBu;D rif;oli,fcsi;f armifpaH tmif&w dS myJ/ olq Y rD mS wnf;csiw f nf;aygY?
oGm;&ef ñTefMum;olrSmxHk;pHtwdkif; qdk&S,fvpfygwDrS zqyv igawmh vif;ac;OD;xGe;f jrifw h ?Ykd OD;xGe;f jrifu
h av;wdYk OD;cGew f ;D paom
tzGJUcsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;OD;AaqG jzpfygonf/ zqyvtpd;k &&JU vkyif ef;pOfawGukd pdw0f ifpm;r,fo h al wGeYJ awGUzdYk
vdkw,f}} [lí ajymygonf/
xduk mv &Sr;f jynfe,f&dS ytd0k ;f wdik ;f &if;om;wdo Yk nf &Sr;f apmfbmG ;
azazmf0g&DvtwGi;f rSmyif uReaf wmfawmifBu;D odYk a&mufc\ hJ /
wdkY\ &Srf;ykvdyfrsm;ESifh y#dyu©jzpfvsuf&SdaeMuonf/ y#dyu©
e,fajrcHwyfudk oGm;a&mufowif;ydkYygonf/ wyfrS wyfrSL;u
jzpf&jcif;taMumif;rsm;xJwGif &Srf;apmfbGm; odkYr[kwf apmfbGm;\
olwdkYwyfwGifyif wnf;cdkcdkif;ygaomfvnf; uRefawmfvufrcHyg/
vufatmufcH 0efxrf;rsm;u ytd0k ;f wdt Yk rsm;pkaeaomt&yfrsm;odYk udkpHatmifqDudkyif oGm;cJhygao;onf/
a&mufvmMuNy;D tcGeaf wmfrsm;aumufcjH cif;paom tkycf sKyaf &;ESihf awmifBuD;a&mufNyD; 4-5 &uftwGif;rSmyif udkpHatmifu
qdkifaom vkyfief;wdkY vkyfMuíjzpf\/ uRefawmfhtm; ol\rdwfaqGrsm;ESifh rdwfqufay;ygonf/ ol\
ytdk0f;wdkY\tjrifwGif ½Srf;apmfbGm;wdkYu ytdkif;wdkYay:wGif rdwfaqGrsm;teuf OD;pHazudk uRefawmfrSwfrdae\/ OD;pHazrSm
rw&m;tcGeaf umufonf/ w&m;rQwrI r&Sb d J tkycf sKyo
f nfpaom yef;csDESifhyef;ykq&m jzpfygonf/
txifvGJrIrsKd; txifrSm;rIrsKd;wdkY &Sdayvdrfhrnf/ xdkaMumifhyif uRefawmfa&mufNyD; ajcmuf&ufcefYtMumwGif udkpHatmifu
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wpfzufESifhwpfzuf y#dyu©oabmrsKd; wdkufvm;cdkufvm; tajc awmifBuD;teD;wGif&Sdaom zmyGef&GmodkY oGm;cJh\/ wpfntdyfNyD;rS


taersKd;awG jzpfvsuf&Sd\/ jyefvmcJhonf/
...(49)
582 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 583
zmyGe&f mG wGif ytd0k ;f acgif;aqmif ud[ k ed af rmifEiS hf udpk aH tmif ud[k ed af rmifonf azmfa&GyiG v Yf if;olwpfO;D jzpf\/ touf 30
wdkY aqG;aEG;cJhMu\/ ausmcf ef&Y ydS gonf/ oGuv f ufzswv f wfaom trlt&m&S\ d / olt Y m;
ytdk0f;wdkYu ½Srf;jynfe,fwGif xdkpOfu tkyfcsKyfaeaom uRefawmfvm&jcif;taMumif;udk ajymjy&\/
&Srf;apmfbGm;rsm;\oabmxm;udk rauseyfMu/ tcGifhomvQif ]]'Dvdk udk[defarmifa& uRefawmfvm&wJh taMumif;uawmh
apmfbmG ;\vufatmufcH &Sr;f ykvyd pf olwu Ykd kd wdu
k cf ukd w f wfMu\/ uRefawmfhudk qdk&S,fvpfygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfwJh
ud[ k ed af rmif acgif;aqmifaomytd0k ;f vufeufuikd w f Ykd wyfzUJG onf OD;AaqGu vTwv f u kd wf myg/ olwo Ykd abmxm;uawmY ya'o&mZf
zmyGefESifhra0;vSaom t&yfwGif&Sdonfh aemifyvef&GmBuD;odkY awGukd cifAsm;wdw Yk u kd w f m oabmusygw,f/ 'gayr,fh jynfaxmifpk
oGm;a&mufwdkufcdkufcJhzl;\/ xdkodkYwdkufojzifh aemifyvef&Gm\ tpd;k &taeeJu Y awmh 'Dtcsuu f kd yGiyhf iG v hf if;vif;ajymvdrYk &ygbl;/
tBu;D tuJ usq;kH cJo h nf/ þjyóemrsm;aMumifh &Sr;f apmfbmG ;rsm; Edik if aH wmfor®wBu;D uvnf;&Sr;f ? Edik if jH cm;a&;0efBu;D uvnf; &Sr;f ?
tkycf sKyaf &;taetxm;wGif xdcu kd ef pfemapcJo h nf/ þtaMumif; NyD;awmY &Srf;trsKd;om;trwfawGuvnf; &Sdaeao;w,f/
aMumifh &Sr;f apmfbmG ;rsm;bufu jrefrmtpd;k &ay:wGif tjrifrMunf wpfcsed cf sed rf mS ya'o&mZfawG[m tmPmpGe&Yf rSmyg/ cktcsed f
jzpfvsuf&Sdaeonf/ rSmawmh olwdkYeJYcifAsm;wdkYoabmxm; rwdkufqdkifwm? olwdkYay:
jrefrmtpdk;&bufuvnf; ya'o&mZfapmfbGm;rsm; tmPm cifAsm;wdkY rauseyfwmawGudk jynfaxmifpktpdk;&taeeJY twd
pGeaYf &;udk xkwrf ajymaomfvnf; vdv k m;aeMuonft h wGuf ytd0k ;f
tvif; tm;ay;vdkYrjzpfao;bl;/
wdkYu aemifyvef&Gmudkwdkufcdkufaomta&;udk a&iHkEIwfydwfaecJh
&Srf;jynfe,frSm wyfawG&Sdwmuvnf; ya'o&mZfawGudk
Mu\/ þtcsufaMumifh apmfbGm;rsm;u jynfaxmifpktpdk;&udk
wdkufzdkYr[kwfbl;/ cifAsm;wdkYudkvnf; rwdkufbl;/ jynfaxmifpk
rausreyfjzpfvsuf&SdcJh\/
ukdpHatmifu ytkd0f;rsm;\ tusKd;ukdaqmif&Gufay;avh&Sdol umuG,af &;taeeJY xm;&wmyg/ wyfuvnf; cifAsm;wdu Yk kd bmrS
jzpf\/ ukdpHatmifukd ytkd0f;rsm;u ,kHMunfav;pm;Muonf/ vkyfrSm r[kwfbl;/ ya'o&mZfawGu cifAsm;wdkY&GmawGqDvmNyD;
udkpHatmifjyefvmaomtcgwGif ytdk0f;wdkY\oabmxm; tajc rusL;ausmf &efrpbl;qd&k ifawmh ud, k &hf yf? ud,
k &hf mG udk ud,
k b hf mom
taersm;udk od&\/ aemufaeYwiG f udpk aH tmifEiS t hf wl olppD Ofay; umuG,fyg/ 'DvdkumuG,fzdkY vdktyfwJh vufeufcJ,rf;rD;ausmuf
onfh*spfum;jzifh zmyGefodkYxGufcJhMu\/ uRefawmfwdkY zmyGefwGif vdktyf&if wyfrawmfu axmufyHhay;ygr,f/
ntdyfMu\/ zmyGefwGif&uftawmfMumae&efvnf; qHk;jzwfxm; jynfaxmifpBk u;D udv k nf; acwfrDw;kd wufatmif vkyw f t hJ cgrSm
ygonf/ cifAsm;wdYk ytd0k ;f vlrsK;d pkawGvnf;ygMu&rSm/ 'DtaMumif;udk cifAsm;wdYk
uRefawmfwnf;cdkaomtdrfrSm ytdkif;&GmwGif xif&Sm;onfh ytdkif;acgif;aqmifjzpfwJh oxHkOD;vSazudk ajymay;yg/ avmavm
ud[k ed af rmif\ tdrjf zpfonf/ ud[ k ed af rmifEiS hf &GmwGi&f adS om olEiS hf q,fq,fawmh cifAsm;wdkYeJY jynfaxmifpktpdk;&bufuvlawGeJY
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wGJzufacgif;aqmifonfh vlESpfa,mufyg rD;zdkab;wGif0dkif;xdkifNyD; cspcf spcf ifcif&if;&if;ES;D ES;D qufqMH uwmudk vdv k m;ygw,f/ 'g[m
pum;ajymMu\/ uRefawmfwdkY&JUoabmxm;ygyJ}} [k uRefawmfu ajymjyonf/
...(50)
584 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 585
udk[defarmifu ]]Mum;&wm 0rf;omygw,f/ vmwJhtcg MumMum udk[defarmifu &Gmxdyfa&mufatmifvdkufydkY&if; uRefawmfwdkY\
aeoGm;ygOD;}} [k ajymygonf/ oabmxm;udk oxHk-OD;vSaztm; ajymay;ygrnf[k uwday;
olYtdrfwGif wpfywfaecJh\/ pum; ajymygonf/ um;qufxGufcJh\/ zmyGef&Gmonf ESif;vTm
rjyefrD naearSmifpysKd;csdefwGif uRefawmfwdkY bk&m;cef;wGif yg;yg;Mum;wGif rIef0g;pGmusef&pfcJhavNyDwnf;/
xdkifpOf wHcg;0rS vlESpfa,mufwufvmMu\/ olwdkY 0kef;ceJ udk[defarmifu ytdk0f;OD;vSazxHodkY uRefawmfajymcJhaom
ay:vmNy;D olwv Ykd ufwiG f pufaoewfuav;ygvm\/ aoewfukd pum;wdu Yk okd mG ;ajym\/ uReaf wmfq h jD yefajymrnfqykd gu tenf;qH;k
Murf;ay:wGif aqmifhcsNyD; ]]a[h rvIyfeJY}} [katmfvdkufNyD; 15 &ufcefYMumrnf[kod&ay&m uRefawmf awmifBuD; udkpHatmif
,if;aoewfEiS hf uReaf wmfwu Ykd kd csed v
f u kd of nf/ uReaf wmfvefo Y mG ; tdrw f iG f aeygonf/ olvu kd yf Yakd y;aomaMumifh tif;xJoakYd &mufch\ J /
ygonf/ bmajym&rSef;rod? aMumifaerd\/ bmr[kwfaom azmifawmfO;D bk&m; zl;&\/ anmifa&Tov Ykd nf; a&mufc\ hJ / uavm
udpöjzifh uRefawmfa&wdrfepfrSm ylyefrdygonf/ ESifhatmifyef;udk xdkpOfu awmifBuD;&Sd wyfwGifwm0efusaeaom
uReaf wmf&mG wGi&f adS omtcgwGif awmifay:,mcif;odo Yk mG ;Ny;D
AdkvfBuD;pdk;jrifhatmifu vdkufydkYay;ygonf/
ytd0k ;f trsK;d orD;wdEYk iS t
hf wl opfyifpu kd Mf u\/ a&0dik ;f avmif;ay;\/
uRefawmfcefYrSef;xm;onfhtwdkif; rwfvv,favmufwGif
uRefawmfa&avmif;aeyHk? opfyifpdkufaeyHkawGudk udkpHatmifu
Akdvf[defarmifESifhAkdvfcsefZHkwdkY awmifBuD;&Sd uRefawmfhxHa&mufvm
"mwfyHk½dkufvdkufygonf/
cJh\/ uRefawmfuom udk[defarmif? udkcsefZHk[kac:aomfvnf;
&Gmol&Gmom;awGESifh uRefawmf &if;ESD;aeayNyD/ tdrfvnf
zdwo f al wG &Sad eNy/D onfcgwGirf S aoewfEiS yhf pf&ef tcsed cf aH e&\/ olwdkYt&yfwGifawmh Adkvf[defarmif? AdkvfcsefZHk[kac:Muonf/
uHaumif;ygonf/ olwdkY ytdk0f;oxHk-OD;vSazESifh aqG;aEG;cJhaomtaMumif;udk
]]a[haumifawG bmvkyfwmvJ}} [laom toHESifhtwl uReaf wmfx h jH yefajymjy\/ OD;vSazuvnf; jynfaxmifpt k pd;k &ESihf
Akdvf[defarmif tdrfay:a&mufvm\/ uRefawmfhtm; aoewfESifh em;vnfrI&csifaMumif;? olwdkYawG vufeufudkifxm;jcif;udk
csed af omolwYkd aoewfux kd m;Ny;D tdraf tmufqif;oGm;Muygonf/ jynfaxmifpktpdk;&u em;vnfrI&SdapcsifaMumif;wdkY ajymygonf/
ukd[defarmifu uRefawmfhtm; awmif;yef\/ uRefawmfuvnf; -
]]olwdkYawmfawmf rl;aeMuvdkYyg/b,folursm; bmajymvdkuf ]]uRefawmf &efukefjyefygr,fh? cifAsm;wdkY qE´udkvnf; [dku
w,f rodb;l / 'gaMumifh rpOf;pm;bJa&mufvmwm}} [k ajymygonf/ vlBuD;udk ajymjyygr,f}} [lí ajymvdkufygonf/
uRefawmfwdkY bmrSjyefrajymyg/ uRefawmfjyefzdkY pDpOfaepOfrSmyif &efukefrS owif;wpfyk'f
aemufaeY eHeufapmapmwGif bl;oD;ausmEf iS ahf umufni§ ;f aygif; a&mufvmygonf/ uReaf wmfonf &efuek rf OS ;D pde0f if; (pma&;q&m
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pm;NyD; pum;ajymaeMu\/ pum;ajymaewkef;rSmyif udkpHatmif rif;&Siaf emif) awmifBu;D odv Yk mrnfjzpf&m olu Y akd pmifNh y;D ola&mufrS
pDpOfxm;onfh *spfum;a&mufvmojzifh uRefawmfwdkY jyefcJhMu\/ uRefawmfu &efukefodkY jyef&efay;onfh owif;jzpfygonf/
...(51)
586 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 587
uRefawmf OD;pdef0if;udkapmifh\/ wpfvcefY tcsdefMumoGm; &Srf;jynfe,frSm&SdwJh &Srf;vli,ftiftm;pkawG? EdkifiHa&;
ygonf / oBuF e f N yD ; rS ol u a&muf v mcJ h \ / uRef a wmf o nf tkyfcsKyfa&;ynm&yfawGudk avhvmvdkufpm;NyD; wwfuRrf;aezdkY
vufxyfNyD;pZeD;udk rdk;ukwfwGifxm;cJh&m ckepfvcefYyifMumcJhNyD/ vdw k ,f/ qufcgqufcg Ed;k Mum;aezdv Yk w
kd ,f/ tJ'grSom cifAsm;wdYk
xdkumvtwGif;rSm pmvnf;ra&;? vlvnf;ra&muf? uRefawmf vdkcsifwJh &nfrSef;csufawG jzpfEdkifr,f/ 'Dawmh &Srf;jynfe,f&JU
udpk aH tmiftrd f a&mufaeaMumif;odaom rdwaf qG pmwku d pf ma&;r vli,frsKd;qufopfawGudk pnf;½Hk;Edkifatmif BudK;pm;zdkYvdkr,f/
a':aomif;aomif;u uReaf wmf\ZeD; om;a,musmf ;av; zGm;jrif uRefawmf 'DavmufyJ ajymEdkifr,f}} [lí xdkpOftcgu OD;pHazudk
aMumif;[lí oHBudK;ydkYay;vdkufojzifh 13-4-51 u rdef;r rD;zGm; ajymcJhaom pum;jzpfonf/
aMumif;od&awmh\/ uRefawmf teD;wGifr&SdcJhyg/ aemufNyD;awmY ]] ocifEk-rl 14 csufqdkwmvnf; wdkif;jynf
uReaf wmf OD;pde0f if;udak pmifah epOf yef;cs?D yef;ykq&m OD;pHazonf rNidrfroufjzpfaeawmh b,fvdkrS jzpfEdkifr,frxifbl;/ wdkif;jynf
uReaf wmhx f H vmvnfwwf\/ olt Y rd o
f zYkd w
d af c:Ny;D xrif;auR;\/ Nidrf;csrf;rS jzpfEdkifrSm/ 'gaMumifh 'DaeY? 'D&uftcsdefrSm wdkif;jynf
olodcsifvmaom taMumif;awGar;wwfygonf/ 1300 jynfh Nird ;f csr;f a&; &&m&aMumif;rsm;udo k m a&SUwef;wifO;D pm;ay;ajymqdk
ta&;awmfyakH emufyikd ;f rSpNy;D Edik if aH &;vIy&f mS ;rIukd pdw0f ifpm;cJah om aqmif&Gufaeoifhw,fvdkY uRefawmf ,lqw,f}} [lí ajymvdkuf
yef;csDq&m OD;pHazonf zufqpfawmfvSefa&;umv AdkvfcsKyf onf/
atmifqef;\ yifvt kH pnf;ta0;umvwdw Yk iG f pdw"f mwfwuf<upGm OD;pHazu uRefawmfajymvdkufaompum;udk vufcHyHk&yg
yg0ifcJholjzpfay&m uRefawmfhtm; olwdkY\ &Srf;jynfe,fa&SUa&;ESifh onf/
tjcm;aomta&;wdkYudk ar;wwfygonf/ uRefawmfu ]]apmfbGm; xdktajctaewGif xdkpum;udkomajymEdkifcJhonf/
awG tmPmpGefYa&;qdkwm avmavmq,f rjzpfEdkifao;bl;Asm/ oBuFefNyD;aomtcg OD;pdef0if; (rif;&Sifaemif) a&mufvmyg
aemufvnf; awmfawmfeJYrjzpfEdkifbl;/ zGJUpnf;yHktajccHOya' onf/
rSmvnf; vGwfvyfa&;&NyD; q,fESpfMumrSm cGJcsifw,fqdkvnf; uRefawmfu -
cJGxGufEdkifw,fvdkYygxm;awmh apmfbGm;awG ckb,fenf;eJYrS ]]ytd0k ;f awGu aysmah ysmah ysmif;aysmif;qufqw H mudk oabm
cGJrxGufEdkifao;bl;/ 'gaMumifh apmfbGm;awG tmPmpGefYzdkYqdkwm usMuygw,f/ uReaf wmfajymxm;vdYk uReaf wmfweYkd YJ tawmfyJ eD;pyf
avmavmq,f rjzpfEdkifbl;/ apmfbGm;awG tmPmpGefYzdkY tajc aeygNyD/ cifAsm;uom olwdkYawG Oya'abmifxJa&mufatmif
taeay;rS jzpfEdkifr,f/ pnf;½Hk;Edkifr,fqdk&ifawmh cifAsm;&JUEdkifiHa&;atmifjrifrIwpf&yf
ya'o&mZfqefYusifa&;qdkwm apmfbGm;udk tmPmpGefYa&;? jzpfygvdrfhr,f/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rpGeaYf &;qdw k m wpfcw k nf;eJrY vHak vmufb;l / ya'o&mZftyk cf sKyaf &; 'Dawmh olwu Ykd kd vdrv
f rd rf mrm aysmah ysmah ysmif;aysmif; qufqH
ywf0ef;usifudk wpfqifhNyD;wpfqifh ajymif;vJEdkifrSjzpfr,f/ aqmif&Gufyg/ 'Dtajctaetm;vHk; udkpHatmif tm;vHk;em;vnf
...(52)
588 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm;
ygw,f/ cifAsm;oleJYomwGJNyD; vkyfayawmh? atmifjrifrSmyJ}} [k
ajymvdkufygonf/
uReaf wmfonf olEiS hf ok;H -av;&ufqufaeNy;D aemuf&efuek f
odkY jyefcJhygonf/

t|rykid ;f
Oa&myokdY
1951 ckESpf? Mo*kwfv 1 &ufaeY jzpfygonf/
uRefawmfonf Akdvfodef;vIdif (aygif;wnfNrdKUe,f vlrsKd;pk
vTwfawmftrwf bD'Datacwf r*Fvm'kHAkdvfoifwef; wwd,
ywf q if ; ) ES i f h t wl r*F v m'k H a vqd y f o k d Y a&muf a eygonf /
taMumif;rSm Oa&mywkdufokdY c&D;xGuf&efjzpfygonf/
av,mOfrxGufrD uRefawmfwkdYtm; av,mOfokdY wuf&ef
rac:ao;rD uRefawmf [kd[kd'D'Dai;&if; pdwfwGif;u &,fcsifaerd
ygonf/ taMumif;rSm rMumao;aom 1948 ckESpf? Zefe0g&Dv
twGi;f uyif &Ny;D cgp vGwv f yfa&;\ aysmyf w JG u Ydk dk qifE&JT ef tm;r&
ao;rD uReaf wmfwYdk vli,fwpfpo k nf vlBu;D rsm;\ wm0efay;csuf
t& awmfvSefaeaom AD,uferfEkdifiHokdY vQKdU0Sufc&D; xGufcJh&\/
,ck v k d Passport vnf;r&Sdao;/ ADZmvnf; r&Sdao;/
uRefawmfwkdY ukdifxm;onfh Identity Card wGif xkdif;vl0ifrI
D:/Dummy/Ko Ko (2)

BuD;Muyfa&;u wHqdyfwkH;xkay;NyD; 0ifcGifh&cJhygonf/ uRefawmfwkdY


onf oH½kH;rSmwnf;rSmjzpfaMumif;? zGifhvSpfpylylaEG;aEG; oH½kH;wGif
...(53)
590 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 591
ulnD&ef[laom taMumif;wkdYukd jycJh&ygonf/ xkdif;vl0ifrI ygwD0if trsKd;orD; acgif;aqmifwpfOD;jzpfNyD; jrefrmacgif;aqmif
Bu;D Muyfa&;uvnf; vGwv f yfa&;&Ny;D pEkid if rH eS ;f od&um; uReaf wmf rsm;ESifY cifrifuRrf;0ifoljzpfygonf/
wkdYukd xkdif;EkdifiHokdY vG,fulpGm 0ifcGifhay;cJhygonf/ uReaf wmfwu Ykd kd avqdyrf v S ef'efNrKd UwGi;f &Sd B.O.A.C av,mOf
,cktacgufwiG f uReaf wmfwo Ydk nf vlBu;D rsm;u pDpOfay;onhf ukrP Ü *D w d o f aYkd c:cJMh uNy;D xdw k iG t f oifaY pmifaY eaom ud0k if;vdiI u f kd
twGuf Passport Visa ponfwkdYygcJh\/ okH;pGJ&ef aygif 500 pD awGUaeygonf/
ay;vkdufygonf/ ud0k if;vdiI rf mS aygif;wnfom;jzpfNy;D uReaf wmfEiS t hf wl vli,f
þaygifaiG 500 pDukd uRefawmfwkdYvufwGif xnfhvkdufonf uk, d pf m;vS,t f jzpfygvmol Akv d o f ed ;f vIid \
f 0rf;uGn J jD zpfygonf/
r[kwyf g/ xkpd Ofu jrefrmEkid if w H iG &f adS eaom Thomas Cook Bank olu t*FvefwGif ynmoifaeoljzpfygonf/
ukrÜPDu uRefawmfwkdYukd Traveller Cheque ay;xm;onf/ uk0d if;vIid u f uReaf wmfwt Ydk m; vef'efNrKd Uv,f&dS Gloucester
uRefawmfwkdYu xkd Traveller Cheque &&Sd&efukrÜPDokdY t*Fvef Square &yfuGuf&Sd oliSm;&rf;aexkdif&m wkdufcef;okdYac:oGm;yg
okH;aiG aygif 500 ay;xm;&ygonf/ uRefawmfwkdY c&D;pOftwGif; onf/ xkw d u dk cf ef;rSmyif uReaf wmfwt Ydk wGuf oD;oeft Y cef; iSm;ay;
tokH;p&dwfawmh vkHavmufygvdrfhrnf/ xm;&m xkdrSmyif aevkdufMuygonf/
ok d Y a omf uRef a wmf w k d Y u k d xd k p Of u zqyvtzG J U csKyf \ aemufaeYwGif uRefawmfwkdYtm; jrefrmoH½kH;okdY vkdufykdYay;yg
taxGaxGtwGi;f a&;rSL;? qk&d , S v f pfygwD\ taxGaxGtwGi;f a&;rSL; onf/ oH½;Hk rSwpfqifh a':&oD0'k rf if;tdru f dk zke;f rSwpfqifh qufo, G f
jzpfol OD;AaqGu rSmvkdufonfukd awG;rdaeygonf/ uRefawmfwkdY rdNy;D olt Y rd of o Ydk mG ;Mu\/ OD;AaqGay;aompmukad y;vku d \ f / uReaf wmf
onf uGejf rLepfEidk if w H pfEidk if o
H Ydk oGm;&rnfjzpf&m okaYd vm - okaYd vm wkdYu olYtm; uRefawmfwkdYvm&jcif;taMumif;ukdajym&m olu
jzifh awG;aerdMuygonf/ xkEd idk if rH S ay;ykx Yd m;aom zdwpf mukt d m;uk;d ]]&Siw f u Ydk dk zdww f mvm; ..awmfawmfx;l qef;wmyJ/ 'gayr,fh t*Fvef
jyKum oGm;&awmhrnfjzpfygonf/ OD;AaqGu wdwdusus bmvkyf rSm&Sw d YJ t*Fvyd u f eG jf rLepfygwD½;Hk ukd oGm;ygOD;}} [k ckid ;f onht f wGuf
[lí rSmjcif;r&Syd g/ ]][krd mS awGUvm&wJh tawGUtBuKH t& rD;pOfMunhf uReaf wmfwo Ydk mG ;cJ\ h / olw½Ydk ;Hk wGif jyefMum;a&;wm0ef&o dS w l pfO;D ESihf
uMu}} [líom rSmygonf/ awGU&ygonf/ olYtrnfukdawmh rrSwfrdawmhyg/ xkdyk*¾dKvfu -
xkdaeY 11 em&DwGif av,mOfysHpxGufygonf/ ]]cifAsm;wku Yd dk zdwo f vm; ..uReaf wmfwq Ydk u D uk,d pf m;vS,af wG
yxroGm;onhfEkdifiHrSm t*Fvefjzpfygonf/ aemufaeY uawmh oGm;NyD ..yxrawmh csuu f qdk vkAd m;uD;,m;ukd t&ifomG ;}}
aeYv,fykdif;wGif a&mufoGm;ygonf/ [lí ajymojzifh uRefawmfwkdYonf a':&oD0k'frif;xH jyefvmNyD;
uRefawmfwkdY t*FvefokdYoGm;&jcif;taMumif;rSm vef'efrS t*FvdyfuGefjrLepfygwDXmerS rSmvkdufaompum;ukdajymygonf/
wpfqifh ta&SU*smreDoYdk oGm;&efjzpfygonf/ xkw d iG f c&D;pOfudk pDpOf a':&oD0k'frif;u -
ay;Murnfjzpfonf/ ]]&Siw f cYdk suu f q dk vkAd m;uD;,m;ukd vef'efu wku d ½f u dk o f mG ;vkYd
D:/Dummy/Ko Ko (2)

OD;AaqGu uRefawmfwkdYxHwGif a':&oD0k'frif;twGuf r&bl; ...Mum;aeEdik if jH zpfwhJ qGpZf mvefut dk &ifomG ;yg/ tJ'u D rS
pmwpfapmifay;vdu k \ f / (Dorothy Woodman) rSm NAw d od Qavbm csufukdqvkdAm;uD;,m;ukdoGm;&r,f}} [líajymygonf/
...(54)
592 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 593
xko d o Ydk mG ;&ef aomrwfpu f wG u
f rk P Ü o
D o
Ydk mG ;Ny;D qGpZf mvefomG ; oHuefYvefYumaemufu yGJawmf
av,mOfukd pDpOfay;ygonf/ uRefawmfwkdYonf qGpfZmvefEkdifiH þokYd ½k&mS ;wk\
Yd MoZmtmPmt&Sed t f 0gwufaeaom umv
Zl;&pfNrdKUwGif wpfntdyfMu\/ Akdvfodef;vIdifu em&D0,fcsifojzifh twGif; ta&SUOa&mywpfcGifwGif&Sdaom ½kdar;eD;,m;? ykdvef?
em&DwpfvkH;0,f\/ uRefawmfuawmh bmrSr0,fjzpfyg/ [efa*&Dponhf uGefjrLepfwkdY\ t&Sdeft0gvTrf;rkd;aom EkdifiHwkdY
aemufaeYwiG f qGpZf mvefEidk if ?H Zl;&pfNrKd UrS qGpaf vaMumif;jzifh onfvnf; ,l*q dk vyfEiS hf oabmxm;uGNJ y;D jzpfaeonf/ bmvifNrKd U
csuu f q dk vkAd m;uD;,m;Ekid if ?H y&m[m (Praha) NrKd UawmfoYdk a&mufyg onf *smreDjynfwGif yg0ifaeonf/ bmvifNrdKUukd av;ykdif;cGJjcm;
onf/ xm;onf/ ta&SUykdif;bmvifukd ta&SU*smreDuGefjrLepf tpkd;&
xkpd Ofu tajctaeukd ,aeYjrefrmvli,fwo Ydk &d ef tenf;i,f tkyfcsKyfonf/ urÇmhNidrf;csrf;a&; vli,fyGJawmfBuD;ukd ta&SU
a&;jyvkdygonf/ bmvifwiG f usi;f yrnfjzpfonf/ xkyd aJG wmfusi;f ya&;aumfrwDu
'kw, d urÇmppfBu;D Ny;D aomtcg *smreDEidk if u H dk r[mrdwEf idk if H jrefrmEkid if H zqyvtzGUJ csKyo f Ydk vli,frsm;ukv d wT &f ef zdwpf mykv
Yd u dk f
wkdYu cGJa0,lMu&mwGif ta&SU*smreDonf ½k&Sm;\vufatmufcH onf/ uReaf wmfwYdk zqyvtzGUJ csKyw f iG f vli,ftzGUJ r&Syd g/ okaYd omf
jzpfoGm;onf/ uGefjrLepfEkdifiHtjzpf xif&Sm;vsuf&Sd\/ usefaom zdwpf m&í vla&G;aomtcgwGif uReaf wmht f m;a&G;cJMh u\/ vTwcf hJ
tpdwt f ykid ;f ok;H ykid ;f ukd tar&duef? t*Fvef? jyifopfwu Ydk ykid af v&m Mu\/ uRefawmfonf þokdYvQif ta&SU*smreDokdY a&mufoGm;jcif;
jzpfygawmhonf/
xkEd idk if rH sm;u 'Dru dk a&pDEikd if rH sm;jzpfMu\/ vGwv f yfaom pD;yGm;a&;
csufukdqvkdAm;uD;,m;avqdyfwGif trsKd;orD;wpfOD;u
pepfukdtm;ay;aom EkdifiHrsm;jzpf\/
uRefawmfwkdYukdBudKae\/ a&mufvQifa&mufcsif;yif BudKqkdol
xkpd Ofu qkAd , D uf½&k mS ;\ MoZmcHueG jf rLepfEidk if rH sm;wGif ykv d ef? trsK;d orD;u ]]uJ ...&Siw f aYdk wmh oHuefv Y efu Y maemufudk a&muf
[efa*&D? ½kdar;eD;,m;? csufukdqvkdAm;uD;,m;? blvfa*;&D;,m;? vmNyD aysmfMurSmyg}} [lí rcsKdrcsOfrsufESmxm;ESifh ajymygonf/
rm&S,v f w f ;D wk;d acgif;aqmifaom ,l*q dk vm;AD;,m;ESihf t,fvaf A; olu uRefawmfwkdYxuf toufBuD;ykH&ygonf/ uRefawmfwkdYonf
eD;,m;wkdY jzpfonf/ ,l*kdqvm;AD;,m;rSm xkdpOfu ,l*kdqvyf y&m[mNrdKUwGif wpfntdyfMu&ygonf/ aemufaeYwGif ta&SU
uGefjrLepfacgif;aqmifrsm;onf pwmvif\MoZmukd rcH,lonhf *smreD? bmvifNrdKUokdYoGm;&ef blwm½kHokdYoGm;ygonf/ vmBudKol
twGuf 28-6-48 ckESpfu uGefrifazmiftzGJUrS ,l*kdqvyfEkdifiHukd trsK;d orD;u uReaf wmfwEYdk iS t hf wlomG ;rnhf tazmftrsK;d om;wpfO;D
xkwfypfvkdufonf/ ESihf rdwqf ufay;ygonf/ xko d El iS t
hf wl ta&SUbmvifox Ydk u
G cf &YJ m
,cifu ,l*kdqvyfEkdifiHbJvf*&dwfNrdKUwGif uGefrifazmif rGef;wnfhausmfausmfwGif a&mufygawmhonf/
tzGJU\ XmecsKyf½kH;zGifhvSpfxm;cJh&m ,l*kdqvyfEkdifiH uGefrifazmif ta&SUbmvifNrKd U vli,fyaJG wmfusi;f ya&; {nfch BH uKd qadk &;Xme
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tzGUJ rS txkwcf &H Ny;D aemufwiG f uGerf ifazmifXmecsKy½f ;Hk ukd armfpukd okYd uReaf wmfwaYdk &mufomG ;aomtcg jrefrmtrsK;d om;wpfa,mufu
okdY ajymif;a&TUvkdufonf/ uRefawmfwkdYukd vmawGUygonf/
...(55)
594 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 595
olYtrnfum; ukdxGef;&Sdefjzpf\/ vufxufwiG f 0efBu;D wpfO;D jzpfcNhJ y;D vGwv f yfa&;acwfwiG f Armjynf
ukdxGef;&Sdefonf &efukefaq;aumvdyfrS umvuwåm;&Sd tvkyform;? v,form;ygwD\ acgif;aqmifwpfOD;jzpf\/ olwkdY
aq;wuúokdvfodkY ajymif;a&TUynmoifaeoljzpfonf/ olonf ygwDtm; owif;pmawGu qk&d , S ef [D íl todtrSwjf yKxm;Muonf/
Auy0ifwpfOD;[k uRefawmfwkdY odxm;ygonf/ olonf urÇmh ocifav;armifuvnf; uReaf wmfww Ydk nf;aom [kw d ,frmS yif
Nird ;f csr;f a&;vli,fyaJG wmf usi;f ya&;tpnf;ta0;Bu;D wGif usi;f ya&; wnf;\/ ocifav;armifu uRefawmfwkdYukd awGUaomtcg -
aumfrwD0ifjzpf\/ jrefrmEkid if u H eG jf rLepfygwD\ vli,fu, dk pf m;vS,f ]]uk,
d v hf w l Ydk ...uk, d v hf w l u Ydk dk zdwvf v Ydk mwmvm;}} [kar;\/
tjzpf a&muf&Sdaeoljzpfonf/ uRefawmfwkdYu ]][kwfygw,f ...zdwfvkdYvmwmyg}} [k
ukdxGef;&Sdefonf qdkAD,ufuGefjrLepfygwD\ MoZmcH urÇmh ajymaom tcg r,kHovkdrsufESmay;jzifh -
uGefjrLepfausmif;om;rsm;or*¾tzGJU\ A[kdaumfrwD0ifwpfOD; ]]aumif;ygw,fuGm}} [k ajymygonf/
jzpfonf/ tqkyd gukx d eG ;f &Sed rf mS aemiftcgwGif jrefrmEkid if o H Ydk w½kwf uRefawmfwkdYu olYtm;EkdifiHa&;acgif;aqmifwpfOD;taejzifh
jynfrw S pfqifh jyefa&mufNy;D awmwGi;f uGejf rLepfygwDwiG f ta&;yg av;pm;ygaomfvnf; ol\ uRefawmfwkdYtay: qufqHa&;rSm
aomol jzpfcJY\/ awmwGif;Auy jzKwfxkwfowf vrf;pOfwGif at;pufpuftrlt&m&Sdaeygonf/ ukdxGef;&Sdefvkd vIdufvSJysLiSm
r&SdcJhyg/
towfcH&ol ukdazNidrf;um; tqkdyg ukdxGef;&Sdefyifjzpf\/
ukdxGef;&Sdefu uRefawmfwkdYtm; -
ukx d eG ;f &Sed uf uReaf wmfwt Ydk m; ]]zqyvtpk;d &tzGUJ u cifAsm;
]]tckusi;f ywJh urÇmNh ird ;f csr;f a&;vli,fyaJG wmfrmS uReaf wmfwYdk
wkdYukd ukd,fpm;vS,ftjzpf vTwfvkdufwm odyfNyD;0rf;omw,fAsm
ig;OD;[m jrefrmEkid if u H , dk pf m;jyKwufwhJ uk, d pf m;vS,v f Ydk uReaf wmf
wu,fygyJ}} [lí vIdufvIdufvSJvSJ EIwfqufpum;ajymygonf/ ouf q k d i f & muk d owif ; yk d Y x m;ygw,f / uRef a wmf w k d Y u awmh
uReaf wmfwrYdk mS olu Y adk wGU&ojzifh jrefrmvlrsK;d wpfa,muf jzpfaom acgif;aqmifayghAsm}} [kajym\/
aMumifh tm;wufvmygonf/ pdww f iG f xifah erIawGr&Sb d jJ zpfomG ;onf/ ig;a,mufrSm ukdxGef;&Sdef? ocifav;armif? uRefawmf
ukx d eG ;f &Sed of nf uReaf wmfwt Ydk m; ukcd if0if;qko
d El iS hf rdwq f uf armifcspv f idI ?f Akv
d o f ed ;f vIid Ef iS hf ukcd if0if;wkjYd zpf\/ þokrYd [kwv f Qif
ay;ygonf/ ukdcif0if;rSm jrefrmEkdifiHrS csufEkdifiH? y&m[mNrdKUawmf uRefawmfwkdYonf zqyvukd,fpm;vS,ftjzpfom jzpfrnf/ ,ck
wGif rsufrSefynm vmoifaeaMumif;od&ygonf/ wGifrl olacgif;aqmifaom uGefjrLepfvli,ftaejzifhom wufcJh
ukdxGef;&Sdefu uRefawmfwkdYtm; reD;ra0;wGif&Sdaom [kdw,f &\/ uRefawmfwkdYu oabmwlcJh&ygonf/
wpfcw k iG f wnf;ckad pygonf/ uReaf wmfwYdk ta&SUbmvifa&mufNy;D þtaMumif;aMumifh xdcu kd pf &mtaMumif;r&S[ d í
l ,kMH unfNy;D
ESpf&ufcefYtMumwGif ocifav;armifa&mufvmygonf/ olYtpDtpOftwkdif; vkdufemcJhygonf/
ocifav;armifonf 1300 jynhf ta&;awmfyaHk emufyidk ;f wGif urÇmNh ird ;f csr;f a&;vli,ftpnf;ta0;Bu;D ukd 15-8-51 aeYwiG f
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xkpd Ofu xif&mS ;aom Ekid if aH &;tzGUJ tpnf;jzpfonhf wkAYd rmtpnf; usi;f yygonf/ tpnf;ta0;rprD uReaf wmfwo Ydk nf oGm;wwforQ
t½kH;wGif Ouú|jzpfcJYzl;onf/ *syefacwf a'gufwmbarmftpkd;& bmvifNrdKUtwGif; avQmufoGm;cJhMu\/
...(56)
596 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 597
yGJawmfrprD wpf&uftvkdwGif ukdxGef;&Sdef? uRefawmfwkdY olonf tDwvD rif;aqGrif;rsK;d rSL;rwfrsK;d wkrYd S qif;oufco hJ l
ESpfa,mufukd oD;jcm;awGUNyD; - jzpfNy;D ½ky&f nftvGeaf csmol cefo Y jl zpfonf/ wnfMunfajzmifrh wfol
]]'Dtpnf;ta0;rSm tqkw d ifwm ..axmufcw H m ..qk;H jzwf jzpfonfhtjyif pnf;½kH;a&;aumif;oljzpfaomaMumifh tDwvDNrdKU
wmawG&ydS gw,f/ 'gukcd ifAsm;wkYd b,fvo dk abm&ovJ}} [kar;yg wkdif;jrLeDpy,fa&G;aumufyGJrsm;wGif tEkdif&rIawGrsm;cJhonf/
onf/ xkt d cg Akv d o f ed ;f vIid u
f uReaf wmfu h vdk rS ;f Munh\ f / uReaf wmfu uGefjrLepfawGyifEkdif&jcif;rSm bJvif;*g;aMumifhjzpfonf/ olonf
]]Nird ;f csr;f a&;udpyö AJ sm bmrS uefu Y u G pf &mrvkyd gbl; ..uReaf wmfwYdk uGefjrLepfacgif;aqmifjzpfaomfvnf; qkdAD,uf,leD,HuGefjrLepf
oabmwlygw,f}} [k ajymvkduf\/ ukdxGef;&Sdefu auseyfpGm acgif;aqmifrsm;\MoZmukdvufrcH? vGwfvGwfvyfvyf awG;ac:
jyefoGm;avonf/ aqmif&u G w
f wfojl zpfonf/ rdrw d idk ;f jynfEiS ahf vsmn f aD om rl0g'rsm;
tpnf;ta0; usif;yaomaeYjzpf\/ ukd vGwfvGwfvyfvyfawG;ac:aqmif&GufwwfaomaMumifh ol\
usif;yonhfae&mukd uRefawmfrrSwfrdawmhyg/ tvGef *kPfowif;onf uGefjrLepfr[kwfaom 'Drkdua&pDEkdifiHrsm;wGif
bJvif;*g;\ *kPfowif;rSm ausmfMum;vsuf&Sdonf/
us,f0ef;aom cef;rBuD;twGif; jzpfygonf/ cef;rBuD;t0ifvrf;
[Geef ufum Honneker rSm aemiftcgwGif ta&SU*smreD ac:
wpfavQmufwiG f a&mifpt Hk vHawGviT x hf xl m;ygonf/ b,fEidk if u H
*smref'Drkdu&ufwpfor®wEkdifiH (GDR) \ or®wjzpfvmonf/
tvHawGrSef; uRefawmfrMunhfcJhí rodawmhyg/
uReaf wmfawGUcJrh w S of m;cJw
h mwpfcu k dk ajymjycsiyf gao;onf/
xkdifckHawGwGif t*Fvdyftu©&mpOftwkdif; xkdif&av&m
tpnf;ta0;wGif obmywd[eG ef ufumu em&D0ufcefY rdecYf eG ;f
uReaf wmfwrYdk mS xkpd Ofu bm;rm;[ko;Hk onht f wGuf B twef;wGif pum;ajymonf/ ol\rdecYf eG ;f wGif qdAk , D uf,el , D \ H OD;aqmifrjI zifh
xkdif&ygonf/ xdyfqkH;u blvfa*;&D;,m;? aemufbufwGif urÇmhNidrf;csrf;a&;twGuf tm;xkwfBudK;yrf;aeaMumif;? t&if;&Sif
b,fv*f s, D jH zpfNy;D uReaf wmfwu Ydk b,fv*f s, D aH emufwiG &f ydS gonf/ Ekid if rH sm;u? e,fcsUJ Ekid if rH sm;u Nird ;f csr;f a&;uk[ d efw Y m;aESmifh,uS af vh
C twef;\xdyq f ;Hk wGif w½kwu f , dk pf m;vS,rf sm;awGU&Ny;D U twef; &Sad eaMumif;/ xkaYd MumifNh ird ;f csr;f pGmaexkid Ef idk &f ef ,cktpnf;ta0;Bu;D
wGif tar&duefjynfaxmifp?k t*FvefEidk if w H rYdk S uk,
d pf m;vS,af wGudk u Nidrf;csrf;pGmtwlaea&;rl0g'ukd cH,lNyD; aqmif&GufoGm;rnf/
awGU&ygonf/ tpnf;ta0;BuD;\obmywdtjzpf EkdifiHwum rvGwv f yfaomEkid if rH sm;\ vGwv f yfa&;wku d yf rJG sm;ukd tm;ay;rnf
uGefjrLepfvli,frsm;tzGJUOuú| Honneker ([Gefeufum) ta&SU jzpfaMumif;? jynfolY'Drkdua&pDvrf;aMumif; ajzmifhjzL;a&;twGuf
*smreDuaqmif&GufNyD; tcrf;tem;rSL;vkyfolrSm EkdifiHwum tpnf;ta0;BuD;u qkH;jzwf&rnfjzpfaMumif;[lí rSwfom;rdyg
uGefjrLepfvli,frsm;tzGJUtwGif;a&;rSL;jzpfol Enrico Berlinger onf/
tif&u D dk bJvif;*g; (tDwvDueG jf rLepfvil ,ftpnf; t½k;H Ouú|) u obmywd\rdefYcGef;ukd av;-ig; EkdifiHavmufu axmufcH
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aqmif&GufcJhonf/ Mu&mwGif ½k&mS ;ukv d v dk m;aom uGejf rLepfEidk if w H Ydk axmufcaH qG;aEG;
tif'&DukdbJvif;*g;rSm xl;jcm;aomoljzpfygonf/ &mü -
...(57)
598 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 599
]]pwmvifacgif;aqmifaom qkAd , D uf,el , D u H }} [lí pvku d f tpnf;ta0;'kwd,aeYwGif qkdAD,uf,leD,HuGefjrLepfygwD
onfESifh tpnf;ta0;wufoltm;vkH;wkdY rwfwwf&yfMu&awmh OD;aqmifaom qkAd , D ufvil ,f (Komsomol uGeq f rdk )dk tpnf;t½k;H rS
onf/ vuf a xmuf t axG a xG t wG i f ; a&;rS L ;jzpf o l u uRef a wmh f u k d
yxrykdif;wGif pwmvif ... pwmvif \[k cyfav;av; vmEIwfqufygonf/ ukdxGef;&Sdefurdwfqufay;í jzpfygonf/
ajymNy;D vufcyk af v;av;wD;&\/ aemifwiG w f pfpwpfp jrefvmNy;D uRefawmfu qkdAD,uf,leD,HwGif rmhufpf0g'ukd oif,lvkdaMumif;?
pwmvif ..pwmvif ..pwmvif[k oGufoGufqkd ..vufckyf qkdAD,uf,leD,Hukda&mufcsifaMumif;ajym&m oluvIdufvIdufvSJvSJ
ukd oGufoGufwD;&\/ aemifrS aES;NyD;xkdifvkduf&onf/ &if;ESD;pGmwkHYjyefNyD;jzpfEkdifaMumif;? olBudK;pm;ay;rnfjzpfaMumif;
w½kwfESifhAD,uferfukd,fpm;vS,fwkdYu axmufcHaqG;aEG;Mu ajymygonf/
aomfvnf; pwmviftrnf ryg0ifcí hJ rwfwwfr&yfc&hJ yg/ tjcm; okaYd omfaemufaeY 'kw, d tBurd f olEiS ahf wGUaomtcg olonf
aom uGefjrLepfEkdifiHjzpfonhf csufukdqvkdAm;uD;,m;? [efa*&D? raeYuuJo h Ydk r[kwaf wmhbJ uReaf wmfu h dk tm;wktYH m;em trlt&m
&Sad eonfudk awGU&\/ uReaf wmft h xif uReaf wmft h m; wpfa,muf
blvaf *;&D;,m;? t,fvaf b;eD;,m; tp&Sad om Ekid if w H u
Ydk aqG;aEG;
a,mufu rvkv d m;ojzifh armfpuko d o
Ydk mG ;&ef uefu Y u G of jzifh þokYd
axmufcw H idk ;f pwmviftrnf ok;H -av; cgygwwf\/ ygwkid ;f xNy;D
jzpfonf[kxifrd\/ tqdkyg wpfa,mufa,mufrSm uRefawmfwkdY
pwmvif - pwmvif[ak tmfNy;D vufcyk w f ;D &&m rdepf0ufavmuf
jrefrmukd,fpm;vS,fxJu jzpfrnf[kxifrd\/ oluuRefawmf
awmhMumwwfygonf/ wpfcgygwkid ;f rwfwwf&yf? vufcw k w f ;D &&m
t*FvefwGif oDwif;ESpfywfcefYapmifhyg/ NAdwdoQuGefjrLepfygwDukd
tawmfav;ukd rSwo f m;p&mygvm;[lí cH,v l u dk rf yd gonf/ yk*Kd¾ vf taMumif;Mum;rnf[k ajymygonf/
ukd;uG,frIrjyK&aom uGefjrLepfwkdY\ tjyKtrIaywnf;/ uReaf wmfwYdk {nfo h nfu, dk pf m;vS,rf sm;onf uGejf rLepftpk;d &
urÇmhNidrf;csrf;a&;tpnf;ta0;rSm ESpf&ufyJMumygonf/ wkYd tkycf sKyaf eaom csuEf idk if wH iG ;f vSnv fh nfavYvmcGi&hf ygonf/
xkEd pS &f uftwGi;f rSmyif uk, d pf m;vS,t f csi;f csi;f eD;&mvlEiS hf rdwq f uf? pm;p&dwf? wnf;ckdp&dwfrukefcJhyg/ xkdokdYavYvmaepOf qkdAD,uf
vdypf may;ESihf aysm&f iT pf &mvli,fb0rsK;d jzpfawmh\/ tpnf;ta0; ,leD,H rnfokdYrQtaMumif;rMum;ojzifh vef'efokdY jyefcJhygawmh
tNy;D aemufaeYwiG f nDvmcHu, dk pf m;vS,t f m;vk;H NrKd UxJoYdk pDwef; onf/
vSnfhvnfMu\/ rdrdEkdifiHtrnf qkdif;bkwfukdukdifNyD;csDwufMu&m xkdtpnf;ta0;umvtwGif;wGif AD,uferfukd,fpm;vS,f
Burma [laom qkdif;bkwfukd uRefawmfwkdY jrefrmig;OD;a&SUwGif tzGJUrS wpfOD;onf uRefawmhfukd tm;&yg;& vmEIwfqufygawmh
*smrefvil ,fwpfO;D u ukid Nf y;D vSnv hf nfMu&m uReaf wmfwq Ydk idk ;f bkw?f onf/ olum; 1948 ckEpS t f wGi;f u uReaf wmfA, D uferfoYdk vQKUd 0Suf
uReaf wmfw0Ydk wfpu Hk adk wGUaomtcg vrf;ab;rS wef;pDMunhaf eaom c&D;xGucf &hJ mwGif uReaf wmfwt Ydk m; vmBuKd onfh wyfzUJG rSojl zpfawmh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

y&dowfu bl;&rm;-bl;&rm;[lí vufcyk w f ;D Ny;D atmfMuygonf/ onf/ ol\trnf Tran Van x&efAefjzpfonf/ trSeu f x&efAef\
þokdYBudKqkdoHMum;ojzifh uRefawmfwkdYpdwfMunfEl;rdygonf/ aemufwGif trnfwpfvkH;ygao;\/ uRefawmf arhaeNyD/ olu
...(58)
600 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 601
uRef a wmh f u k d EI w f q uf ? a&S ; a[mif ; aES m if ; jzpf a wG a jymES i f h a&mufz;l aom Mr. Djedjier (*s,*f s, D m;) ac: rm&S,v f wf ;D wk;d \
tawmfav; pdwfauseyfp&mjzpf&awmhonf/ twGif;a&;rSL;wpfOD;ESifh awGUqkHcGifh&cJhygonf/
vef'efokdYa&mufaomtcg *avmufqufpwmpuGJ,m;&Sd xko d o l nf aemifaomtcgwGif rm&S,v f wf ;D wk;d tw¬Kyw Ü u då dk
ukd0if;vIdiftcef;wGif wnf;ygonf/ xkdurS a':&oD0k'frif;ESifh a&;om;xkwaf 0cJo h jl zpfygonf/ xkjYd yifoo l nf ,l*q dk vyf 'kw, d
oGm;awGUygonf/ a':&oD0k'frif;u uRefawmfwkdYtajctaeukd or®wjzpfonfh Milovan DJilas rDvkdAef*sD;vyfpf vl,kH&Jabmf
ar;ygonf/ wpfO;D vnf;jzpfygonf/ olonf Oa&mywku d &f dS ,l*q dk vm;AD,m;ukd
uRefawmfwkdYu Akdvfodef;vIdifonf vlrsKd;pk vTwfawmftrwf vkdvm;onhf rdwfaqGawmfawmfrsm;rsm;ESifh qufqHae&olvnf;
wpfO;D jzpfaomaMumifh Ekid if jH cm;wGif Mum&Snrf aeEkid yf g/ uReaf wmf jzpfonf/
url vlBuD;awGrSmonhftwGuf Oa&my\ EkdifiHa&;tajctaeukd tpOfoifch siaf wmh Akv d of ed ;f vIid o f cd siaf om tar;awGtm;vk;H
avhvmvkdí &ufykdaeygOD;rnf[kajym&m a':&oD0k'frif;u ukd ajzMum;Ekdifolvnf;jzpfonf/
olYtdrfwGifwnf;ckdEkdifaMumif;? tm;em&ef r&SdaMumif;ajymygonf/ rpöwm*s,*f s, D m;u olwEYdk idk if w H iG &f adS om Ekid if jH cm;qufqaH &;
uReaf wmfwYdk a':&oD0'k rf if;qDrS xGucf NhJ y;D jrefrmoH½;Hk okYd 0ifyg AsL½kdtzGJU0ift&m&SdtcsKdUESifh awGUqkHaqG;aEG;cGifh&&efulnDcJh\/
onf/ xkdurS tcef;okdY jyefa&mufaomtcg Akdvfodef;vIdifu - tajzawGodcJh&NyD; pmtkyfpmwrf;awGvnf; ay;vkdufao;\/
]]'DrSmukdcspfvIdif uRefawmfrauseyfbl;Asm ...olwkdYeJY bJv*f &dwf tygt0if a&mufoifah omae&mwku Yd dk vku d yf aYdk y;cJ\ h /
rwnfhwJh EkdifiHukd oGm;OD;r,f}} [k ajymvQif uRefawmfu - q,f&ufcefYMumcJh\/
]]aeygOD;Asmh ...cifAsm;u b,fEkdifiHukd oGm;rvkdYvJ}}[k Akdvfodef;vIdif auseyfcJhayonf/
ar;vkduf\ Akdvfodef;vIdifu - Akdvfodef;vIdifu uRefawmhftm; -
]],l*kdqvm;AD;,m;ukdoGm;r,fAsm}} [k ajymvkdufygonf/ ]]ukcd spv f idI f ...qk&d , S vf pfpepf wnfaqmufw,fqw dk m[m
aemufokH;&uftMumwGif Akdvfodef;vIdifonf vef'efrS ,l*kdqvm; ½k&Sm;awGvkyfovkd olwkdYtwkdif;vkyfovdk vkdufvkyfvkdYr&bl;?
AD;,m;okdY xGufoGm;awmh\/ xkdav,mOfrSm vef'efrS ,l*kdqvm; uk,d Ehf idk if H uk,d t hf ajctaet& vkyv f &Ydk &ifvyk &f w,f/ ,l*q dk vyf
AD;,m;EkdifiHokdY wkduf½kdufysHoef;aomav,mOfjzpfygonf/ ol awGu ½k&Sm;cdkif;wkdif;rvkyfvkdY uGefrifazmifu ,l*kdqvyfawGukd
q,f&ufavmuf ,l*kdqvm;AD;,m;wGifaecJh\/ xkwfvkdufwmyJ}}
uReaf wmf'[ D mawGawGUawmh uk, d w hf idk ;f jynf uk, d t hf usK;d pD;yGm;
uRefawmfpdwfajymif;oGm;jcif; twGuf pmtkyfBuD;twkdif;vkyfrSr[kwfbl;? vGwfvGwfvyfvyf
Akdvfodef;vIdifonf (LCY) League of Communists of pOf;pm;NyD; vkyfoGm;&r,fqkdwJhtodukd uRefawmf&oGm;w,f/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

Yugoslavia ,l*kdqvyf uGefjrLepfrsm; tpnf;t½kH;XmecsKyfokdY Akv d o f ed ;f vIid u f ol,cl ahJ om pmtkyw f u Ydk dk uReaf wmft h m; jyyg
wkduf½kdufoGm;awGUygonf/ xkdtcg uHtm;avsmfpGm jrefrmEkdifiHokdY onf/ xkpd mtkyrf sm;wGif rDvAdk ef*s;D vyfpaf &;aom pmwpftyk yf g\/
...(59)
602 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 603
xkdpmtkyfrSm New Roads of Socialism qdk&S,fvpf0g'\ 0g' ]]uRefrwkdY&JUavbmygwDuawmh 'Dtywfa&G;aumufyGJrSm
vrf;aMumif;opfrsm;[laom pmtkyyf g;av;jzpfygonf/ xkpd mtkyrf mS ta&;edrzhf &Ydk ydS gw,f/ 'DueG zf &ifu
h awmh 'Dtpnf;ta0;rSm ygwD0if
Akdvfodef;vIdifwGif ESpftkyfygí wpftkyfukd ,lvkdufygonf/ awG pdw"f mwfrusa&;twGuf tm;ay;wJo h abmyJ}} [lí ajymoGm;
xkpd mtkyu f dk uReaf wmfzwf\/ at;at;aq;aq; pdw0f ifpm;pGm ygonf/
zwfygonf/ pmzwfNyD;aomf uRefawmfhrSm pdwfawGajymif;oGm;yg tpnf;ta0;tpaeYwGif rpöwmtufwvDu rdefYcGef;ajymyg
onf/ tb,faMumifq h adk omf qkAd ,
D uf½&k mS ;jynfBu;D \ qk&d ,
S vf pf w,f/ rpöwmtufwvDonf wnfwnfNird Nf ird f pum;ajymoGm;\/
pepfwnfaqmufykHukd a0zefqef;ppfxm;aomaMumifhjzpfygonf/ ol\0efBu;D tzGUJ 0ifrsm;? tpnf;ta0;wufa&muforl sm; tm;vk;H yif
xkdtaMumif;ukd aemifwGifa&;ygrnf/ wnfNidrfpGm ajymqkdvIyf&Sm;Muonfukd awGU&\/ þae&mwGif
tb,faMumifq h adk omf qkAd ,
D ufueG jf rLepfygwDonf qk&d , S vf pf uReaf wmfowdjyKro d nfrmS t*Fvyd v f rl sK;d wko Yd nf wpfpw Hk pfcak om
pD;yGm;a&;pepf\ rSefuefaomrlrsm;ukdrusifhokH;bJ tcGifhxl;cH ta&;ukdawGUBuHKygaomfvnf; xkdta&;ukd wnfNidrfpGm ajz&Sif;
wwfMuonfukd awGUjrif&ygonf/
uGejf rLepfygwD0ifwu Ydk AsL½ku d a&pDpepft& jc,fv, S af om tpk;d &\
uGefz&ifhNyD;aomtcg a':&oD0k'frif;u uRefawmfwkdYtm;
t&if;&Sif0g' Bureau cratic State Capitalism ukd usifhokH;aeykHukd
]]vef'efusrS awGUr,faemf}} [k EIwfqufoGm;ygonf/
*s;D vyfpu f ude;f *Pef;pm&if;Z,m;rsm;jzifh rjiif;Ekid af vmufatmif
a':&oD0k'frif;xHokdY uRefawmfoGm;í jyifopfukdoGm;rnhf
axmufjyxm;jcif;jzpfonf/ ,if;tcsuo f nf uReaf wmf\ pdw"f mwf
taMumif;ajymjyygonf/ a':&oD0'k rf if;u jyifopfrmS avYvmp&m
ukd ajymif;vJapaom taMumif;w&m;Bu;D wpf&yf jzpfayawmhonf/ awGrsm;ygw,f/ Ekid if aH &;ygwDrsm;ESiq hf ufo, G &f ifvnf; vG,w f ,f?
oDwif;wpfywfcefMY umaomtcg a':&oD0'k rf if;u uReaf wmfh jrefrmoH½;Hk uwpfqifh w,fvzD ek ;f eJq Y ufo, G &f if&w,f/ taMumif;
qDokdY zkef;qufonf/ taMumif;rSm avbmygwD\ uGefz&ifhukd &S&d ifvnf; olx Y H w,fvzD ek ;f qufygajymNy;D w,fvzD ek ;f eHygwfay;yg
wuf&efzw d yf gonf/ usi;f yrnfah e&mrSm t*FvefEidk if H ta&SUbuf onf/ uRefawmfwkdY olYukdEIwfqufNyD; jyefcJhygawmhonf/
urf;ajc&Sd pumbm'kd Scaboush jzpfonf/ Akdvfodef;vIdifukda&m ESp&f ufcefMY umvQif jyifopfox Ydk u G cf yhJ gonf/ yg&DoaYdk &mufvQif
uRefawmhfukdyg zdwfygonf/ vef'efrS rD;&xm;pD;oGm;&onf/ Apfwm[l;bk;d vrf;&Sd jrefrmoH½;Hk okYd oGm;a&mufygonf/ uHtaMumif;
aeYcsif;yifa&mufygonf/ oifí h vm;rod oHtrwfBu;D OD;jrpdeu f dk wku d w f u
dk q
f idk q
f idk f awGU&yg
tpnf;ta0;rSm ESpf&ufMumygonf/ onf/ oHtrwfBu;D OD;jrpdeu f uReaf wmfu h dk rrSwrf yd g/ uReaf wmfu
uRefawmfwkdYrSm avbmygwD\ {nfhonftjzpfwuf&jcif; awmh rSwfrdygonf/ uRefawmfu pwifEIwfqufygonf/ vm&if;
jzpfygonf/ a':&oD0k'frif;u uRefawmfwkdYukd vma&mufawGUqkH udpöukdajymygonf/ OD;jrpdefukd uRefawmfrSwfrdygw,f/ uomukd
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ygonf / avbmygwD a cgif ; aqmif rpö w mtuf w vD v nf ; OD;jrpdev f mNy;D oydwaf rSmufzYdk ukw d ifatmif? ukcd ifw;dk eJt Y wlvmwm
wufa&mufygonf/ a':&oD0k'frif;uajym&mwGif - rSwrf yd gw,f[k uReaf wmfuajymygonf/ oHtrwfBu;D OD;jrpdeu f
...(60)
604 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 605
]][kwv f m; ...awGU&wm 0rf;omygw,fAsm/ uomwke;f u aemufaeYeHeufykdif;wGif jrefrmoH½kH;okdY a&mufaomtcg
uRefawmfwkdY ajymMua[mMuwm wpfNrdKUvkH;Ekd;Mum;oGm;wm ... a'gufwm*Grfavsmifra&mufao;yg/ ukdoef;armifa&mufvmNyD;
tm;&p&mBu;D ...uReaf wmfwYdk tzrf;cH&awmhvnf; wpfNrKd Uvk;H u rMumrD OD;jrpdeaf &mufvmygonf/ OD;jrpdeu f jrefrmEkid if &H dS zqyv
ta&;ykdif½kH;ukd 0kdif;NyD;zrf;xm;wJh ausmif;om;awGvTwfay;zkdY tzGJUcsKyf\ pnf;½kH;a&;tajctae? jynfwGif;qlylrItajctaeukd
awmif;qkdMuwm ...'geJYvGwfvm&wmAsm}} [k ajymNyD; ]]aeygOD; ar;ygonf/
cifAsm;wkYd bmudpv ö mMuwmvJajymygOD;}} [k ajymygonf/ uReaf wmf OD;jrpdefonf uRefawmfwkdYtm; jyifopfEkdifiH EkdifiHa&;tajc
uvnf; ta&SUbmvifu jyefvmaMumif; ...Oa&myEkdifiHa&; tae? Oa&myEkdifiHrsm; EkdifiHa&;tajctaeukd ajymjyygonf/
tajctaeukd avYvm&efjzpfaMumif; ajym&ygonf/ OD;jrpdefu - OD;jrpdefonf Oa&myEkdifiHrsm;\ tajctaeukd aocsmpGmavYvm
]][mAsm Oa&myEkid if aH &;qkw d m yg&DrmS avYvmvk&Yd wmyJ ... xm;ykH&ygonf/
Oa&myEkdifiHawGu EkdifiHa&;tzGJUawGU&JU XmecsKyfawGtm;vkH; pum;ajymaeqJrSmyif a'gufwm*Grfavsmifa&mufvm\/
&SdwmAsmh ...cifAsm;'DrSmavYvm}}[k ajymNyD; toufukdawmh rcefYrSef;wwfyg/ w½kwfvlrsKd; w½kwfujym;ykH
]]ukod ef;armifa& ukpd ;dk wifah & vmygOD;Asm}} ac:vku d yf gonf/ aygufygonf/
ukdoef;armifESifhukdpkd;wifhwkdY a&mufvmMu\/ ukdoef;armifu - xkdaeYonf paeaeYjzpf\/
a'gufwm*Grfavsmifonf paeaeYwkdif; oH½kH;okdYvmwwf\/
]][m ukdcspfvIdif}} [k ajymvkduf\/
oH½;Hk wGif jrefrmEkid if rH S vmonfh owif;pmrsm;ukd zwfavY&ydS gonf/
]]cifAsm;todvm;}} [k ar;&m
OD;jrpdefu uRefawmfwkdYESpfa,muftm; a'gufwm*GrfavsmifESifh
]]uRefawmfwkdY r*Fvm'kHAkdvfoifwef;wkef;u twlwufcJh
rdwq f ufay;ygonf/ oluazmfa&GpmG yif uReaf wmfwu Ydk dk EIwqf uf
wmav wpfcef;wnf;}} ygonf/ jyifopfokdY vm&jcif;taMumif;ar;ygonf/
uReaf wmfwt Ydk m;vH;k aysm&f iT pf mG pum;awGajymMuonf/ xkad eY uRefawmfu OD;jrpdefwkdYtm; ajymonhftwkdif; a'gufwm
naepmukd OD;jrpdeu f [kw d ,fwpfcw k iG af uR;\/ wpf0idk ;f vk;H pum; *Grfavsmifukd &Sif;jyygonf/ a'gufwm*Grfavsmifu uRefawmhukd
awGajym? &,farmESihf pnfa0aeygonf/ pm;&if;uyif OD;jrpdeu f - MunhfNyD; -
]]'DrmS a'gufwm*Graf vsmif&w dS ,fAsmh ...olu International ]]armif&ifu jyifopfrSm aer,fqkd&if jyifopfpmwwfrS
Law ukd jyifopftpk;d &p&dwe f YJ yg&Dwuúov dk rf mS vmoifaewm .. jzpfrSm ...jyifopfpum;wwfovm;}} [k ar;ygonf/
Oya'a&;&m r[mXmerSm International Law ukd oif,al ewm .. uReaf wmfu ]]uReaf wmfi,fi,fwek ;f u rEÅav;-zmomvzke;f
oluY adk wGU&if cifAsm; Uncle wpfa,muf&ovkyd jJ zpfr,f ...olu ausmif;rSmaecJyh gw,f/ tJ'w D ek ;f uawmh ausmif;ubke;f Bu;D awGu
vli,fawGev YJ nf;aygif;wwfw,f...aysmaf ysm&f iT &f iT af ewwfw,f enf;enf;yg;yg;oifay;zl;ygw,f/ pmu tJ'DrSm t*Fvdyfpm
D:/Dummy/Ko Ko (2)

Asmh ..reufjzefus&if oH½;Hk ukv d mcJAh sm ..uReaf wmfvnf; ajymif;& t"durkdY t*FvdyfpmyJwwfwmyg/ uRefawmfjyifopfpmwwfcsif
cgeD;NyD ...reufjzefvmcJah emf}} [krmS Ny;D vlcsi;f cGv J u
dk Mf uygonf/ ygw,f}} [lí ajymvkduf&m a'gufwm*Grfavsmifu -
...(61)
606 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 607
]]ykdufqHvkHvkHavmufavmufyg&JUvm;}} [k ar;ygonf/ aomf OD;jrpdeu f yif aeYv,fpmukd oH½;Hk rSm auR;ygonf/ a'gufwm
]]aygif 500 eD;yg; ygw,f/ vlBuD;awGuay;vkdufwmyg}} [k *Grfavsmifu olaexkdif&m vufwifuGmwm&yfuGuf vdyfpmukd
uRefawmfu ajymvQif - ay;NyD; uRefawmhfukd olYqDvm&efrSmNyD; jyefoGm;ygonf/
]][m 'gjzif&h wmaygh ...wpfEpS af vmufawmhaevkaYd vmufyg aemuf ESpf&ufwGif Akdvfodef;vIdif jrefrmjynfokdY jyefygonf/
w,f}} bDtadk tpD avaMumif;vkid ;f ESihf yg&DrmS apmifph ;D Ny;D jyefomG ;ygonf/
]]'DrSmaeyg ausmif;tyfay;r,f}} [k a'gufwm*Grfavsmifu uReaf wmfa&m oHtrwfBu;D OD;jrpdeyf g avqdyo f Ydk vkud yf MYdk uygonf/
ajymygonf/ Akdvfodef;vIdifjyefoGm;NyD;aemuf a'gufwm*Grfavsmifaeaom
oluqufNyD; ]]tJ'Dausmif;u jyifopftpkd;&eJY aqmfbGef; vufwifumG wmokYd oGm;ygonf/ vufwifumG wm[lonf a&S;tcg
wuúokdvfwkdYu jyifopfbmompum;eJY jyifopfpmay jyefYyGm;a&; uyif vufwifpum;ajymolawG taersm;aom&yfuGufjzpfaom
twGuf zGix hf m;wJaY usmif;yJ ..ausmif;emrnfu Alliance Franfaise aMumifh ac:jcif;jzpfaMumif;od&ygonf/ xk&d yfuu G o f nf aqmfbeG ;f
yJ Armvkd jyefr,fq&dk ifawmh jyifopfr[mrdwaf usmif;yJ ... tJ'D
wuúokdvf&Sdaom &yfuGufjzpfygonf/ a'gufwm*GrfavsmifxH
ausmif;rSmarmif[m wpfESpfcGJ ESpfESpfavmufae&r,f/ tJ'Du
olay;aom zkef;trSwfjzifh zkef;qufNyD;rS oGm;vkdufygonf/
atmif&if aqmfbGef; Sorbonne wuúokdvfrSm pmaya&;&m r[m
olYtcef;wGif ol\ZeD; t*FvdyftrsKd;orD;ukdawGU&\/ xkdurS
Xmeu oD;oefYzGifhvSpfxm;wJY jyifopfpmjyEkdifiHjcm;om; q&mrsm;
Raspaille vrf; uRefawmfae&rnfh jyifopfr[mrdwfausmif;okdY
oifwef;ausmif;ukd wufcGifh&r,f}} [lí ajymygonf/
uRefawmfu - olu vku d yf yYdk gonf/ ausmif;wGif tcuftcJr&S/d Passpost jy&wmyJ
]]'gjzifh tawmfyJ uRefawmfu ArmjynfrSm q,fwef;txdyJ &Sdygonf/ ausmif;om;tjzpfvufcHvkduf\/ ausmif;vcuvnf;
aecJwh m ...'DrmS qufoifcsiyf gw,f}} [kajymvku d &f m a'gufwm rrsm;yg/ wpfvvQif NAdwdoQ aygifpwmvif wpfaygifomay;&
*Grfavsmifu - ygonf/
]]aeawmh b,frmS aevJ}} [kar;í uko d ef;armifudk vSnMfh unhf ausmif;tyfNyD;aomtcg uRefawmfwkdY pm;aomufqkdifokdY
vkduf&m ukdoef;armifu - oGm;Mu\/ a'gufwm*Grfavsmifuyif 'umcHygonf/ pm;aomuf
]]rylygeJY uRefawmfeJYaerSmyg ...uRefawmfhrdef;ruvnf; &if;yif a'gufwm*Grfavsmifu -
ArmjynfjyefomG ;vkYd uReaf wmfw h pfa,mufyJ ol&adS wmh tawmfygyJ}} ]]'Dausmif;rSm ae½keH rYJ Ny;D ao;bl;uG,/hf armif&ifu h jdk yifopfvdk
[lí ajymvkdufonf/ jrefjrefajymwwfatmif q&mrwpfa,mufqDrSm tyfay;r,f/
Akdvfodef;vIdifrSm jrefrmhtvif;owif;pmukd zwfaeonf/ oluaq;ausmif;olav; ...aiGvkdvkdYpmjyay;wm ...oleJY
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uReaf wmfwo Ydk nf ausmif;wuf&ef? ae&eftqifajyoGm;aom okH;vavmuf oifvkduf&if armif&if[m jyifopfvkdtawmfBuD;


aMumifh a&mufwwf&m&majymMu&if; aeYv,fpmpm;csdefa&muf ajymEkdifvmvdrfhr,f}} [k ajymygonf/
...(62)
608 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 609
uReaf wmfah usmif;rSm aemuftywfwevFmaeYrS wuf&rnfjzpf jyrnf[ak jymygonf/ a'gufwm*Graf vsmifu wpfaygifydk ay;vku d f
ygonf/ uReaf wmfaernhf jrefrmoH½;Hk &S&d m&yfuu G rf S ajratmuf&xm; yg[k ajymaomaMumifh av;aygifay;vkdufygonf/
pD;Ny;D oGm;&ygonf/ ajratmuf&xm;blwm½k\ H ajray:blwm½kw H iG f zavmf&ifrSm olYtpfrESifhaeygonf/ aemifwGif uRefawmf
uReaf wmfomG ;vkad om blwm½k&H o dS nhf cvkwu f Edk ydS v
f u
dk af omtcg iSm;aeaom [kdw,fwGif pmvmjyay;ygonf/
,ck&yfaeaom rnfonhf blwm½k?H aemufb,fbw l m-blwmwku Yd dk uRefawmf\ pmoifcsdefrSm wevFmESifhaomMumaeYwkdY\
ausmfNyD;aomf uRefawmfoGm;rnfh blwm½kH okdYa&mufrnf[laom eHeufykdif;rsm;wGif jyifopfr[mrdwf ausmif;wGif pmoif&NyD;
vrf;ñTefonhf vQyfppf"mwfvkdif;ygaom vrf;ñTefajrykHay:vm aomMumaeY nae? paeaeYeHeufwGifzavmf&ifESifhpmoif&\/
ygonf/ þtwkdif;oDwif; av;-ig; ywfcefYNyD;aomf zavmf&ifu -
c&D;onfwkdYtwGuf tcuftcJr&Sd oGm;apEkdifygonf/ þokdY ]]&Sifhukd uRefrrdwfaqGawGeJY rdwfqufay;r,f ...tJ'DrSm
c&D ; oG m ;a&;vG , f u l & ef pD r H x m;onh f t wG u f tazmf r ygbJ uRefrvm&wmvJeD;w,f}} [k ajymNyD; 0wf½kHjzLvrf;&Sd rdom;pk
ausmif;oGm;ausmif;jyef jzpfoGm;ygawmhonf/ [kw d ,fwpfcw k iG f tcef;iSm;ay;ygonf/ tcef;crSm wpfvok;H aygif
uRefawmf ukdoef;atmiftdrfwGif aeygonf/ a'gufwm ay;&\/ [kdw,fykdif&SifrSm Monsiern Revel rdom;pkykdifaom
*Graf vsmifrmS paeaeYwidk ;f jrefrmoH½;Hk okYd vmwwfojzifh uReaf wmf [kwd ,fjzpf\/ 0wf½jHk zLvrf;ukd jyifopfbmomjzifh Rue du Blanc
olEiS hf tqufrjywf qkaH wGUaecJyh gonf/ awGUwkid ;f uReaf wmfh tajc Manteau [k ac:ygonf/ &bJvf\ wpftdrfMum;wGif Monsieur
taeukd ar;wwfygonf/ Legal rpf q ,mv*g;\ td r f j zpf y gonf / ol w k d Y r d o m;pk E S i f h
oDwif;ESpyf wfceft Y MumwGif a'gufwm*Graf vsmifu uReaf wmf uReaf wmfu h dk rdwq f ufay;ygonf/ wpfywfavmuf olvmNy;D aemuf
ausmif;qif;csed w f iG f vmapmifah c:Ny;D Hotal Deville ac: jyifopf wpf v ausmf a usmf r Q a'guf w m*G r f a vsmif a &m zavmf & if y g
NrdKUawmf0ef½kH;teD;ü aexkdifaom aq;ausmif;oltrsKd;orD;wpfOD; uRefawmfhqD rvmawmhyg/
xHokdY ac:oGm;ygonf/ xkdtrsKd;orD;\ emrnfrSm zavmf&if uReaf wmft h m; &bJvrf o d m;pk? v*g;rdom;pkwuYdk cifcifrifrif
(Floraine) [k ac:ygonf/ jyifopfvdk Mademoiselle rmh'r f mG ZG,f qufqaH ygif;oif;Muaomfvnf; uReaf wmhrf mS zavmf&ifudk pdww f dk
zavmf&if [kac:ygonf/ rmh'frGmZG,f[lonfrSm tysKd trsKd;orD; aerdygonf/
t*Fvyd v f dk Miss [k ok;H aom tok;H rsK;d jzpfonf/ b,fv*f s, D vH rl sK;d t*Fvdyfpum; vkH;0rwwfonhftdrfwGif jyifopfvkdom
jzpfygonf/ ajym&&m em;rvnfwmawGrsm; aeygonf/ rsm;aomaMumifh
olonf &nfrGefaom azmfa&Gaom trsKd;orD;wpfa,muf BudK;pm;avYusifhojzifh uRefawmf [kdem;'Dem;oGm;vmjzpfNyD;?
jzpfygonf/ a'gufwm*Graf vsmifu uReaf wmht f aMumif;ukd ajymjy aps;0,fEdkifoGm;ygawmhonf/ wjznf;jznf;ESifh jyifopfpum;oH
D:/Dummy/Ko Ko (2)

&mwGif ausmif;vcrSm t*FvdyfaiG okH;aygifom awmif;ygonf/ av,l a vod r f ; uk d v nf ; aumif ; ? jyif o pf p mrS 0gusrsm;uk d
wpfywfwGif ESpfBudrf? aomMumnaeESifh paeaeYeHeufykdif;wGif vnf;aumif; em;vnfvmygawmhonf/
...(63)
610 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 611
wpfvcGrJ QMumaomf a'gufwm*Graf vsmifEiS hf zavmf&ifwo Ydk nf onf/ olwkdYukd oH½kH;0efxrf;rsm;u vkdufykdYMuygonf/ uRefawmf
uRefawmhfxH NyHK;pdpdrsufESmay;ESifh a&mufvmygonf/ *ku d v
f yk &f olxw J iG f Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;vnf;ygygonf/ Akv d cf sKyBf u;D
]]'Dvjdk yifopfawGMum;xJrmS aerS &Sijf yifopfpm jrefjrefwwfvm ae0if; yg&DoaYdk &mufonht f cdu
k f uReaf wmfausmif;rwufb?J olcidk ;f
rSmrkdY wrifrvmwm}} [k zavmf&ifu ajymygonf/ a'gufwm onht f vkyv f yk af y;? ykcYd ikd ;f onhf ae&mykaYd y;ae&ygonf/ uReaf wmfh
*Grfavsmifuyg oabmwlypfxm;jcif;jzpfaMumif;vnf; od&yg twGuf aumif;onfrmS uReaf wmf xrif;0,frpm;&awmhyg? pm;orQ
awmhonf/ AkdvfcsKyfBuD;uom tukefcHygonf/ uRefawmhf axmufyHhaMu;aiG
]]'Dvydk pfxm;vkYd &Sijf yifopfvw
dk wfwm ..Ekrd &Ydk iS u f jyifopfvdk rukefawmhyg/ jyefcgeD;wGif uRefawmfhukd aygif 50 yifay;oGm;
rwwfbJ uRerf om t*Fvyd pf m wk;d oGm;rSm}} [k qufajymygonf/ ygao;onf/
a'gufwm*Grfavsmifu - þokdY yg&Dvrf;ñTefvkyf&if;? ausmif;wuf&if;? avYvm&if;
]]armif&if 'DrmS qufaeEkid af tmif armif&ifaewJY ausmif;tkyf jzifyh if uReaf wmfonf jyifopfpmayukd tawmftuRr;f 0ifrv d m\/
Bu;D &JU axmufccH suf ..jrefrmoH½;Hk &JUaxmufccH su/f Ekid if jH cm;a&;½k;H
jyifopfpmayavmurS owif;pmq&mwkdYESifhvnf; &if;ESD;cJh&yg
&JU axmufccH suaf wGawmif;ay; ..armif&ifh Passport ay; tm;vk;H
onf/ þokdYjzifh uRefawmfonf jyifopfjynfwGif aeom;wus
ukd igyJvyk af y;r,f ...armif&ifvu dk zf rYdk vkb d ;l }} [lí ajymygonf/
&SdvmcJhygonf/
þokjYd zifh uReaf wmfonf jyifopfEidk if w H iG f aemufxyf wpfEpS f
we*FaEGESpfywfvQif wpfBudrfrQ a'gufwm*Grfavsmif (aemif
wdwd aecGifh&oGm;ygonf/
tcgwGif jrefrmEkdifiHü a'gufwm armifjzL;jzpfvmol) ESifhtwl
þokdY ae&jcif;taMumif;aMumifh uRefawmfonf jyifopf
jynf\apwemh0efxrf;c&D;oGm; vrf;ñTef*kduf&mxl;ukd &&Sdvkdufyg jrefrmoH½;Hk okYd oGm;vnfMuNy;D jrefrmEkid if rH o S wif;pmrsm;ukd zwfavh
awmhonf/ &Syd gonf/ xkt d csed wf iG f jrefrmoH½;Hk ü oHtrwfBu;D wm0ef,al eolrmS
jrefrmEkid if rH aS &mufvmMuonhf tpk;d &tzGUJ 0if0efBu;D rsm;rStp OD;aZmf0if;jzpfNyD; ZeD;rSm a':0ifeDjzpfygonf/
twGi;f 0efpma&;q&m? owif;pmq&m? ukeo f nfypJG m;rSpNy;D yg&DoYdk orD;tBuD;rSm rr? 'kwd,om;tBuD;rSm ukdukd? om;ti,frSm
a&mufvmaom jrefrmjynfrSvlawGukd ae&mtawmfrsm;rsm;okdY bkdbkd? orD;ti,frSm eDeDjzpfygonf/ xkdYjyif usKdif;wkHapmfbGm;\
vkdufykdY&ygonf/ aps;0,f&m? avYvm&mae&mrsm;? a&S;a[mif; wlrjzpfol vDv, D ef (&Sr;f emrnfuadk rYaeygonf) aemifwiG f oHtrwf
eef;awmfrsm;? jyZmwf½kHrsm; pojzifh jzpfygonf/ jzpfol apmbGef0SufwkdY twlaeMuygonf/ vDvD,eftygt0if
wpfcgwpf&HwGif oDwif;wpfywfcefYae&olawGtwGuf c&D; OD;aZmf0if;wkYd rdom;pkEiS hf uReaf wmftwlw&l if;ES;D pGm aexkid q f ufqH
oGm;vrf;ñTeftzGJUwkdYESifh xnfhvkduf&wmrsKd;awG &Sdwwfygonf/ cJhMuygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uRefawmf vkdufrykdY&aom olwkdYrSm ArmhacwfOD;tkef;cif? a':'*kef rdom;pkrsm;uvnf; ½k;d om;jzLpifMuNy;D cifrifpmG qufqw H wf
cifcifav;ESihf ½ky&f iS rf if;orD;ar&Djrifw h u Ydk o
dk m vku d rf yk&Yd jcif;jzpfyg olrsm;jzpfMu\/
...(64)
612 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 613
uRefawmfESifhcifrifaom 'kwd,rdom;pkrSm 'kwd,twGif;0ef ]]rylygeJAY sm...armif&ifpmqufoif&rSmyg...}} [kajymNy;D
OD;pkd;wifh? a':cifMunfrdom;pkjzpf\/ orD;wpfOD;&Sd&m wl;wl;[k uReaf wmft h m; jyifopfEkdifiH? EkdifiHjcm;a&;0efBuD;Xme? EkdifiH&yfjcm;
ac:Mu\/ oabmaumif;vSaom rdom;pkjzpfygonf/ qufqHa&;XmerS t&m&SdwpfOD;jzpfol Mosieur Jovan Grandi
½kH;tzGJUrSL;jzpfonhf ukdoef;atmifrSm uRefawmf jyifopfwGif rpöwma*smfAef*&ef'DESifh awGUqkHrdwfqufay;ygonf/ olonf
aepOfrSmyif jrefrmjynfokdY jyefoGm;\/ olYae&mokdY a&muf&Sdaom ta&SUEkid if rH sm;ukd pdw0f ifpm;ol oabmaumif;ol wpfO;D jzpfonf/
u&iftrsK;d om; OD;apmz½l;wkYd rdom;pkEiS vhf nf; uReaf wmftxl;yif a'gufwm*Graf vsmifu uReaf wmfonf uk, d phf &dwEf iS u
hf , dk f jyifopf
cifrifcJhygonf/ xkdrSwpfyg;jyifopfEkdifiH&Sd jrefrmoH½kH;wGif wm0ef pmoifaeoljzpfaMumif;ajymí rpöwm*&ef'Du pdwf0ifpm;oGm;NyD;
xrf;aqmifaeMuaom jyifopfEkdifiHom; ,mOfarmif;? pma&; uRefawmhftm; ynmoiftaxmufyHhcH ausmif;om;tjzpftwGuf
(t*FvdyfvlrsKd;) polwkdYESifhvnf; cifrif&ygonf/ Bourser (blpda,) &&Sd&ef ulnDrnf[kajymygonf/ uRefawmfh
oHtrwfBuD; OD;aZmf0if;&SdpOfrSmyif jrefrmoH½kH;onf Apfwm taeESifhrl rpöwm*&ef'Dukd od&efrvG,fyg/ axmufyHhaMu;&&ef
[l;*kdvrf;rS Rue Ampere (½l;atmef;yJ) vrf;okdY ajymif;a&TUNyD; vnf; ykdírvG,fyg/ ,ckrl uRefawmfonf jyifopfEkdifiHtpkd;&\
jzpfygonf/ EkdifiHjcm;ausmif;om;rsm;ukd axmufyHhonfh taxmuftyHhcH
ausmif;om;tjzpf a'gufwm*GrfavsmifaMumifh &&SdoGm;ygawmh
tawGUtBuHKrsm;aom a'gufwm*GrfavsmifESifhtwl onf/
1952 ckESpf? Mo*kwfvwGif aEG&moDausmif;ydwf&ufumv xkdaiGukd ausmif;jyefzGifhaom 1952 ckESpf? atmufwkdbmv
jzpfygonf/ uRefawmfu aEG&moDoifwef;rsm;ukd wufvsuf&Sdyg wpf&ufaeYrS pwifcHpm;cGifh&vkdufygonf/
xkdokdYvG,fulpGm taxmuftyHh&&Sd&jcif;taMumif; wpfcsuf
onf/ taMumif;rSm ausmif;ydwf&ufumvtwGif; jyifopfpmESifh
&Syd gonf/ xkt d csed u
f jyifopftpk;d &onf jyifopfpmjyefyY mG ;a&;ukd
uif;uGmrae&&ef aEG&moDtxl;oifwef;rsm;okdY wufae&jcif;
tm;ay;aeaom tcsed jf zpfygonf/ xkaYd Mumifh Ekid if &H yfjcm;rS jyifopf
jzpfygonf/
pmoif,lolwkdYtm; axmufyHhaMu;ay;avh&Sday&m uRefawmfonf
1951 ckESpfuyif jrefrmEkdifiHrS xGufvmcJhaom uRefawmf xkdtcsufaMumifhwpfaMumif; axmufyHhaMu;ukd vG,fulpGm&&Sdjcif;
onf t*Fvef? qGpZf mvef? bmvif (ta&SU*smreD) paom Ekid if wH o
Ydk Ydk jzpfygawmhonf/
oGm;NyD; jyifopfwGif ausmif;wuf? usL&SifwufESifh uRefawmf\ þokjYd zifh uReaf wmfonf jyifopfEidk if üH aexkid Ef idk af om tcGihf
vufwiG &f xdS m;aom aygifaiGuav;rSm enf;-enf;vmawmhonf/ tvrf;ukd &&SdcJhygawmhonf/
xkdtaMumif;ukd a'gufwm*Grfavsmiftm; ajymjyrdygonf/ uRefawmfonf rmh'frGmZG,fzavmf&ifESifhvnf; qufvuf
jyifopfpmESifhpum;ukd toifhtwifhajymEkdifa&;Ekdifaom qufo, G Nf rJ qufo, G vf su&f ydS gonf/ usL&Sivf c&,fvrYdk [kwb f J
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uReaf wmfonf jyifopfjynfrS atmifvufrw S w


f pfcck &k aom tqifh rdom;pkvkdoabmxm;NyD; jyifopf0w¬Krsm;zwfEkdif&ef? jyifopf
txd pmqufoifcsifaeygonf/ a'gufwm*Grfavsmifu - owif;pmrsm;zwfEkdif&ef oifay;cJhygonf/
...(65)
614 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 615
1952 ckEpS ?f 'DZifbmv\ wpfeeH ufcif;jzpfygonf/ we*FaEG rmh'frGmZG,f*smeif;a&an (Janine Re Gnier)
aeY jzpfygonf/ zkef;oHMum;aomaMumifh ukdifvkdufaomtcg Janine Re Gnier rSm touf 30 ausmc
f ef[
Y k cefrY eS ;f rdygonf/
t*Fvdyfvkdajymaom trsKd;om;wpfa,mufjzpfaeygonf/ olu uRefawmfhxufawmh okH;-av; ESpfcefYBuD;rnf/ ½kyf&nfrSm tacsm
uRefawmfhtm; rdwfaqGjzpfcsifaMumif;? tm;vyf&ufwpf&ufwGif tvSBuD;r[kwfaomfvnf; Munhfaysmf½Iaysmf&Sdaom &kyf&nf&Sdyg
vmawGUvkdaMumif; ajymygonf/ uRefawmfu ,ckyif uRefawmf onf/ olt Y m; jrefrmoH½;Hk rS 'kw,
d twGi;f 0efO;D pk;d wifu h rdwq
f uf
tm;ygonf[kajymí rMumrDyif ola&mufvmygonf/ ay;í od&jcif;jzpfonf/
olonf vlacsmwpfa,mufjzpff\/ [kdw,ff\ {nfhcef;wGif
xkdaeYu oH½kH;okdYoGm;aeusr[kwfaom aomMumaeYwGif
olYtm;{nfhcHygonf/ uRefawmfu olYtm;aumfzDwkduf&mwGif
a&mufoGm;ygonf/ oltm; OD;pkd;wifh\ pm;yGJwGif awGU&onf/
ta<u;pm&if;zGiNhf y;D wku d of nhf tqifah &mufatmif [kw d ,fyidk &f iS f
olu trsKd;orD; owif;axmufwpfOD;jzpfaMumif; od&ygonf/
wkdYESifh &if;ESD;aeygNyD/ olonf ½k&Sm;bmompum;ukd aumif;pGm
OD;pkd;wifhu rdwfqufay;aomtcg -
wwfojl zpf\/ ta&SUzsm;bmompum;rsm;ukd avYvmaeoljzpf\ f /
]]uRefr&Sifhukd awGU&wm0rf;omygw,f/ jrefrmEkdifiHukdvnf;
jrefrmpmoifvkdí uRefawmfhukd rdwfqufjcif;jzpfygonf/
pdwf0ifpm;ygw,f/ uRefr oD[kdVfuRef;ukdvJa&mufzl;ygw,f/
olYtrnfum; Monsieur Jean Perrin (rGefpD,m*RefyJ&ef)
jzpfygonf/ uRefru c&pf,mefr[kwfygbl;/ uRefru Ak'¨bmomyg}} [lí
olESifhuRefawmfrSm a&S;a&puf&Sd[efwlygonf/ uRefawmfESifh ajym\/
pawGUonhfaeYrSpNyD; cifrifoGm;awmh\/ uRefawmftvGefpdwf0ifpm;oGm;ygonf/ tHhMooGm;onf/
olu uReaf wmht f m; jrefrmEkid if t
H aMumif; ta&SUzsm;Ekid if rH sm; Ak'b¨ momjyifopftrsK;d orD;? Ak'b¨ momwJ?h owif;axmufw?hJ
taMumif;uko d cd sio f jzifh uReaf wmfEiS hf rdwaf qGzUJG &aMumif; ajymyg xkdpum;vkH;wkdYaMumifh olYukd uRefawmfpdwf0ifpm;oGm;ygonf/
onf/ olzdwfac:ojzifh olYtdrfokdYa&mufcJhygonf/
uRefawmfuvnf; ½k&Sm;jynfoGm;csifoljzpfaMumif;? okdYaomf ESpfOD;om;jrefrmEkdifiHtaMumif;? Ak'¨bmomtaMumif;wkdY
oGm;cGifhrBuHKcJhojzifh yg&DwGif aomifwifae&aMumif;? ½k&Sm; ajymMu&if; uReaf wmf½&k mS ;jynf ra&mufco hJ nft h wGuf b0ifrus
taMumif;ukd odcsifaMumif; olYukdajymygonf/ wmESifhywfoufNyD; *smeifa&anu -
okEYd iS yhf if oltY m; uReaf wmfu jrefrmpmoifay;ouJo h Ydk olu ]]&Sif½k&Sm;ukd ra&mufwm0rf;omvkdufyg/ olwkdY0g'jzefYwJh
vnf; t*Fvyd v f b dk momjyefxm;onhf jyifopf0w¬Kwu Ydk dk &Smay;Ny;D ? uGef&ufxJa&mufoGm;&if jyefxGufzkdY cufoGm;Ekdifw,f/ olwkdY
,SOfzwfckdif;NyD; jyifopfpmwkd;wuf&ef tultnDay;ygonf/ vQKUd 0Su&f tJ zGUJ u tm;aumif;w,f/ olwu Ydk olwq Ydk aD &mufomG ;wJh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

þokdYjzifh &if;ESD;cJhay&m ol\tdrfonfyif uRefawmf\ pm;tdrf olqkd&ifjyefxGufcGifhr&atmif tuGufqifwwfw,f/ 'gaMumifh


aomuftdrf jzpfvmygawmhonf/ ra&mufwmuHaumif;ygayw,f}} [k ajymygonf/
...(66)
616 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 617
uRefawmf\pdwfwGif ½kwfw&uftHhMooGm;onf/ uRefawmfh rpöavmifpfbm&D\ toHrSm MoZm&Sd\/ ol\wynfhwkdYukd
txifwiG f ½k&mS ;wko Yd nf [pfwvmemZDavmufrqk;d [k xifrcd \ hJ / aumif;pGm xde;f Ekid \
f / wynhw f u Ydk vnf; olu Y adk v;pm;yk&H ygonf/
uReaf wmfwYdk uGejf rLepfrsm;onf ½k&mS ;ESiyhf wfoufvQif tvGef ]]t}} w&m;rSww f mem;cku
d w
f iG f a&anu uReaf wmfEiS hf rpöavmifpf
avh&SdMu\/ bm&Dudk rdwq f ufay;\/ t*Fvyd v f jdk zpfygonf/ uReaf wmfuvnf;
uReaf wmfwYdk uGejf rLepfrsm;onf½&k mS ;\ twGi;f o½kyu f rdk odbJ t*Fvdyfvkdajymojzifh tqifajyoGm;ygonf/
½k&Sm;jynfxJokdYvnf; ra&mufbl;yJ? ½k&Sm;wpfa,mufukdrSvnf; rpöavmifpfbm&Du -
rodygbJ ½k&mS ;ESiyhf wfoufvQif wpfzufouf,MkH unfwwfMuonf/ ]]uRerf 'DrmS vkyw
f m[m uRerf wkAYd 'k b ¨ momuajymwJY y#dywåd
xkaYd Mumifh uReaf wmfwo Ydk nf ½k&mS ;ESiyhf wfoufvQif vlt oufouf tvkyf ...vufawGUw&m;usiw hf hJ tvkyyf jJ zpfygw,f/ vef'efu
awG jzpf&awmhonf/ oifay;wJhtwkdif;oifay;wmyg/ 'DuvlawG avhusifhMuygw,f/
wpfaeYwGif rmh'frGmZG,f-a&anu uRefawmfhtm; olYtdrfokdY uRerf u pmpum;xuf vufawGUusiw hf mukBd uKd uof vkd 'DuvlawG
ac:ojzifh ol\tdro f o Ydk mG ;cJyh gonf/ olaeaom &yfuu G t f rnfudk
ukdvnf; vufawGUusifhckdif;wmyg/ olwkdYvnf; BudKufMuygw,f}}
rrSwfrdawmhyg/ a&anu rpö-avmifpfbm&D Miss Louns Burry
[k ajymygonf/
[kac:aom yg&DNrKd Uvnf&dS t*Fvyd t f rsK;d orD;Bu;D wpfa,muftrd o f Ydk
]]pdwfat;Nidrf;csrf;omrI&wmukdolwkdYBudKufMuygw,f/ 'Dvkd
ac:oGm;ygonf/
avYusiNhf y;D awmhrS Ak'w
¨ &m;awGudk qufa[mrSmjzpfygw,f}} [lí
xdktdrfwGif jyifopftrsKd;om;? trsKd;orD;wkdYukd awGU&\/
olwkdYukd rpöavmifpfbm&Du ur®|mef;jyaeonfukd awGU&ygonf/ vnf; qufajymygonf/
rpöavmifpfbm&Donf Ak'¨bmom0if trsKd;orD;jzpfNyD; olu uReaf wmfonf olpY um;ukd Mum;&aomtcg ESpaf xmif;tm;&
jyifopfov Ydk mNy;D Ak'o ¨ moem jyefyY mG ;atmif aqmif&u G af eaMumif; jzpfrdygonf/
od&ygonf/ q,frdepfcefYMumaomf olwkdY 0ifavxGufavrSwfjcif;ukd
uReaf wmfwaYdk &mufomG ;aomtcg ol\ w&m;usio fh w l t Ydk m;- wpfzef jyefpMu\/ uReaf wmfEiS ahf &anwko Yd nf tvku d of pd mG yif
]]earmwó b*0awm t&[awm or®morÁK'¨ó}} [lí rpöavmifpb f m&Dukd EIwfqufNyD; jyefcJhMuygonf/
ok;H Burd q f cdk idk ;f wmukd awGU&\/ jyifopfbmomjzifh pdwu f w dk nfNird zf Ydk jyifopfjynfrSmaepOfcg
vkad Mumif;? pdww f nfNird &f ef 0ifavxGuaf vukd rSw&f efajymygonf/
þokdYESmoD;zsm;rS 0ifvmaomav? xGufvmaomavukd rSwfrS þenf;tm;jzifyh if uReaf wmfonf jyifopfjynfwiG f aeom;us
pdwNf ird rf nf/ pdwNf ird rf S w&m;a[mrnf/ tdrrf mS vnf;vkyEf idk af Mumif; vmygonf/ uReaf wmfEiS &hf if;ES;D aeNyjD zpfaom rmh'rf mG ZG,zf avmf&if?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ajymygonf/ 15 rdepfcefY 0ifavxGufavrSwfNyD; em;ckdif;wmukd rGefpD,m*Refy,f&ef? a&anpolwkdYESifh tawGUrysuf? oH½kH;okdYvnf;


awGU&\/ paeaeYwkdif; jrefrmowif;pmrsm;zwf&ef toGm;rysufcJhyg/
...(67)
618 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 619
xkjYd yif uReaf wmftm;vyfcsed rf sm;wGif jywku d rf sm;okYd oGm;Munhf olum; jyifopfpmjyq&mwpfOD;jzpfNyD; uRefawmfoif,laeaom
jcif;? jyZmwfMunhfjcif;? ½kyf&SifMunhfjcif;wkdYvnf; wpfOD;wnf; jyifopfr[mrdwfausmif;rS q&mwpfOD;jzpfonf/ jyifopfEkdifiHa&;
Munhw f wf? avYvmwwfvmygonf/ xkrd w S pfyg; jyifopfw;D 0kid ;f rsm; wuúokdvfausmif;rS q&mjzpfoifbGJUukd &&Sdxm;olvnf;jzpfonf/
ukv
d nf; em;axmifwwfvmygonf/ tqkrd yg twD;oufoufjzifh olonf Ekid if aH &;ygwDtoD;oD;ESiq hf ufqrH &I adS omfvnf; rnfonhf
wD;rIwfazsmfajzaom wD;0kdif;rsm;jzpfMu\/ ygwDrmS rS yg0ifjcif;r&Sb d J "r®"|d mefusus a0zefo;Hk oyfaeavh&o dS l
txl;ojzifh atmfy&m ac: (Opera) jyifopf*EÅ0ifwv D ;Hk rsm;? jzpfonf/ olu uRefawmfhtm; &if;&if;ESD;ESD; ajymqkdavh&Sdygonf/
*Dwrsm;ukd em;axmifwwfvmygonf/ rmh'rf mG ZG,-f a&an\ tul olaY Mumifyh if jyifopfjynf\ Ekid if aH &;tajctaeukd txku d t
f avsmuf
tnDjzifh pmayynm&Sifrsm;? pma&;q&mrsm;\ a[majymyGJrsm;okdY od&edS m;vnfciG &hf cJyh gonf/ olaY Mumifyh if jyifopfEidk if aH &;ESihf urÇmY
vnf;wufa&mufem;axmifcJh&ygonf/ txl;ojzifh emrnfausmf EkdifiHa&;taMumif;t&mrsm;ukd "r®"d|mef ususa&;om;azmfjyavY
jyifopfuGefjrLepfuAsmq&m Louis Aragon (vl0Dtm&m*Gef) \ &Sdaom Le Monde (vrGef;) þurÇmtrnf&Sd odu©m&Sdaom
a[majymyG?J jyifopf'óeq&mBu;D Jeam, Paul Sartre (*Reaf ygvf owif;pmBuD; wpfapmifukd pGJpGJNrJNrJzwfjzpfcJhonf/
qwf) \ existentialism tdwfufZpfwif&S,fvpfZif ac: emrnf þae&mwGif Mum;jzwfa&;&rnfqkdvQif jyifopfowif;pm
ausmf tawG;tac:0g'ukd em;axmifcJh&ygonf/ ,if;tawG; ESpfapmifukd zwf&\/ wpfapmifrSm þurÇmrS owif;pmjzpfí
tac:0g'ukd ]]jzpfwnfrIt"du0g'}}[k qkdavY&SdMuygonf/ zavmf&ifu ckid ;f ojzifzh wf&\/ pmawGujdk yay;\/ a&;om;ok;H EIe;f
trSeftwkdif;ajym&vQif jzpfwnfrI0g'omru vufiif; ykHawGukd od&\/
vufawGU awGUBuHKcHpm;xdckdufrIjzpfapaom taMumif;w&m;u aemufowif;pmwpfapmif\ trnfrSm L' Humaninte
jy|mef;ay;onf[laom 0g'tqkdvnf;jzpfygonf/ vsLrmeDaw; owif;pmjzpf\/ vlYabmif avmu [lí jrefrmvkd
jyifopfwGifaeí jyifopfpmayukd oif,l&if;&onhftcsdefwkdY a&;&ygvdrfhrnf/ þokdYr[kwfygu vlYtzGJUtpnf;[ka&;&rnf
wGif jyifopf\ vlaerIb0rsm;? ,Ofaus;rIrsm;? orkid ;f jzpf&yfrsm;ukd xifygonf/
avhvmcJhovkdyif jyifopfjynf\ EkdifiHa&;&yf0ef;ukdvnf; rarh xkdowif;pmonf jyifopfEkdifiHwGif tawmfBuD;yif MoZm
ravsmh avhvmrdygonf/ vTrf;rkd;aeEkdifaom uGefjrLepfygwD\ owif;pmjzpfygonf/
q&mBuD; a'gufwm*Grfavsmif? oHtrwfBuD;OD;jrpdefwkdYu xkod wif;pm\ xl;jcm;csurf mS jyifopfpma&;om;zGUJ pnf;yku H dk
Oa&myEkid if rH sm;\ Ekid if aH &;ukad vYvmvkv
d Qif yg&Donf taumif;qk;H vltrsm;em;vnfatmif a&;om;wifjyEkdifpGrf;&Sdjcif;jzpfygonf/
jzpfonf/ Oa&myEkdifiHrsm;\ EkdifiHa&;taMumif; avhvm&ef uReaf wmfonf xko d wif;pmukzd wf&if;ESiyhf if jyifopfpmukd aumif;pGm
vG,fonf[lí ajymcJhMu\/ em;vnfvmcJhygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

þokdYavYvmod&SdEkdif&ef a&anuJYokdYyif olwpfOD;&Sdonf/ zavmf&ifzwfcdkif;onhf tjcm;owif;pmrSm France Soir


xkdolrSm rwfqD,m-vmyGefYpf (M. La Ponce) qkdoljzpfonf/ jyifopfnaecif; owif;pmjzpfonf/ xko d wif;pm\xl;jcm;csurf mS
...(68)
620 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 621
wpfaeYu&dk pS Bf urd x f wk af 0\/ ESpef m&DwiG f wpfapmifxu G Nf y;D owif; ywfoufvQif vGepf mG Ek;d Mum;wuf<uNy;D pnf;pnf;vk;H vk;H aqmif&u
G f
tpkqH ;Hk owif;pmjzpfygonf/ uAsm? pmnGe?Yf 0w¬Kw?dk aqmif;yg;ESihf aom vu©Pm&Sdonfukd uRefawmfawGU&onf/
owif;awGyg\/ wpf&ufwnf; &SpfBudrfxGufaomfvnf; owif;
vnf;rxyf? 0w¬K? uAsm? pmñGefY? aqmif;yg;wkdYvnf; rxyfaom urÇmhppfjyefppfrIxrf;a[mif;rsm; nDvmcHokdY
owif;pmjzpfygonf/ c&D;oGm;0goemygaom uReaf wmfonf jyifopfjynfyg&DNrKd UwGif
jyifopfwGifaeckduf olwkdY\ qufqHa&;ukdavhvmrdonf/ txku d tf avsmuf aexkid w f wfcNhJ y/D avYvmp&mwku Yd dk avYvmjzpfchJ
jyifopfwo Ydk nf cifrif&if;ES;D vG,o f rl sm;jzpf\/ Ekid if jH cm;om;rsm;ukd Ny/D ausmif;pmwGiv f nf; rSerf eS w f ufNy;D twef;pmar;yGw J iG f tqifh
vnf; cGjJ cm;cGjJ cm; rvkyw f wf/ wpfO;D ESiw hf pfO;D awGUvQif jrefrmrsm; redrfhvS/ b0wGifaeaysmfaeaomtcsdefwGif 1952 ckESpf 'DZifbm
uJhokdY pum;ukdatmfajymwwfonf/ wpftdrfESifhwpftdrf vSrf;NyD; vv,favmufwGif jyifopfEkdifiHjrefrmoH½kH;rS uRefawmhfxH
pum;ajymwwfonf/ &efjzpfvQifvnf; toHus,fus,fESifh owif;wpfck a&mufvmonf/
atmf[pfajymqkdMuonf/ xkdowif;um; uRefawmhf MopBwD;&D;,m;EkdifiH AD,ifem
aus;vufawm&Gmrsm;okdYoGm;aomtcg jrefrmaus;vufrsm; Vienna NrdKUawmfwGif usif;yrnfh urÇmhppfjyef ppfrIxrf;a[mif;
uJYokdYyif wpf&GmvkH;ukd wpfOD;u odaewwf\/ wpfa,mufESifh tpnf;t½kH; World Veterans Organization nDvmcHokdYwuf&ef
wpfa,muf &if;ES;D yGiv hf if;pGmqufq\ H / rodíar;vQif ajzwwf\/ jrefrmEkdifiHtpkd;&u taMumif;Mum;aomaMumifh xkdc&D;ukdoGm;&ef
olw\ Ydk vlrq I ufqaH &;ukd tykid ;f ESpyf idk ;f cGí J avYvm&rnfqv dk Qif - BuHKjyefawmhonf/
jyifopfEidk if wH pf0ef;vk;H wGi&f adS eMuaom awmNrKd Uuav;rsm;ESihf jrefrmEkdifiHtpkd;&u jyifopfEkdifiH jrefrmoH½kH;okdY uRefawmf\
aus;vufawm&Gmrsm; tm;vkH;onf jyifopftrsKd;om;wkdY\ ½kd;&m
oGm;vma&;twGuf pDpOfay;&ef ñTeMf um;vku d of nft h wGuf jrefrm
oabmraysmufbJ qufqHaygif;oif;aexkdifwwfMu\/
oH½;Hk rS av,mOfvufrw S Ef iS w
hf uG c&D;oGm;a&;ukd pDpOfay;ygawmh
yg&DNrdKU? rmaq;NrdKUrS tp tjcm;aomNrdKUBuD;NrdKUi,fwkdYwGif
onf/
pufrIxGef;um;í qdyfurf;ukefwif ukefcsrsm;í? vrf;yef;
trSerf mS uReaf wmfonf rnfonhf ppfrx I rf;a[mif;tzGUJ 0ifrQ
qufoG,fa&;tcsuftcsmusí? tqkdygt&yfwkdYonf wkd;wuf
aomtoGifwkdY &SdMuaomfvnf; tjcm;wpfzufwGif jynfopf r[kwyf g/ okaYd omf Ekid if aH wmfu oGm;[k apaomtcgwGif Ekid if aH wmf
trsKd;om; p½kdufvu©Pm Nationational Character rysufbJ twGuf AD,ifemNrdKUawmfokdY xGufcJh&jyefygonf/
vlrsK;d pkH aygif;oif;qufqaH &;vu©Pm Cosmopolitan Character BudKqkdaom MopBwD;&D;,m;trsKd;orD;u uRefawmhftm;
vnf; &Sdaeonfukd awGU&onf/ jyifopfvkd EIwfqufBudKqkd\/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

jyifopfvrl sK;d wko Yd nf jrefrmwkEYd iS w hf al omtcsurf mS wpfO;D ESihf MopBw;D &D;,m;Ekid if o H nf *smrefbmompum;ajymaom Ekid if H
wpfOD; cyfcGmcGmoabmrsKd; &Sdwwfaomfvnf; trsKd;om;a&;ESifh jzpf\/ NrKd Uaevlwef;pm;rsm;ESihf ynmwwfrsm;u jyifopfvdk ajymol
...(69)
622 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 623
rsm;Mu\/ pm;aomufqkdifrsm;wGifvnf; jyifopfvkdajymolrsm; wku d yf w JG iG af wGUcJ&h onhf tawGUtBuKH rsm;? tcsKUd u MuifempGm tul
&Sdygonf/ tnD ay;rItaMumif;? tcsKdUu toufab;vGwf&ef ajy;vTm;cJh&
uRefawmhfukd nDvmcHusif;y&ef cef;rBuD;ESifh reD;ra0;&Sd ykHawG? tcsKdUu &,fp&mtjzpf BuHKawGUcJh&onhf tawGUtBuHKawG
[kw d ,fwpfcw k iG f ae&mcsxm;ay;\/ ukeu f sp&dwu f adk y;&efrvkyd g/ ajymMu\/ cef;rBuD;twGif; &,foHawGESifh vQHaeygonf/
xkdwGif owdxm;rdaomtcsufrSm MopBwD;&D;,m;vlrsKd;wkdYonf uRefawmfurl wpfOD;wnf;aom ukd,fpm;vS,fjzpfí bmrS
*smrefwkdYuJYokdYr[kwf? udef;cef;rBuD; azmfa&GMu\/ &if;ESD;pGm ajymcGifhr&yg/ uRefawmf\ ab;wpfzufpDwGif b,fvf*sD,HESifh
qufqHMu\/ blvfa*;&D;,m; ppfrIxrf;a[mif;awG xkdifMuygonf/ olwkdYvnf;
ae&m&NyD;aemuf nDvmcH BudKqkdae&mcsxm;a&;XmeokdY bmpum;rSrajymMuyg/
oGm;NyD; owif;ykdYygonf/ xkdYaemuf [kdw,fwGif jyefem;\/ tcrf;tem;rSm aeY 12 em&Dcefw Y iG f &yfem;ygonf/ aemufaeY
aemufaeYeeH uf q,fem&DwiG f nDvmcHpygonf/ raeYu BuKd qdk wGifvnf; eHeuf q,fem&DrS pNyD; 12 em&DcefYwGif NyD;\/
aom trsKd;orD;uyif nDvmcHcef;rokdYac:oGm;ygonf/ cef;rBuD; trSefrSmtpnf;ta0;oabmraqmifyg/ awGUqkHaqG;aEG;
xJokdY 0ifvkdufaomtcg EkdifiHaygif;pkHrS ukd,fpm;vS,faygif;pkHukd MuonfhyGJoabm jzpfygonf/ tm;vkH;aysmf&TifauseyfaeMuaom
awGU& ygonf/ pifjrifah y:wGif obmywdtzGUJ rsm; xkid af eMuonf oabmukdawGU&\/ nwGif npmpm;yGJusif;yav&m tm;vkH;yif
ukd awGU&ygonf/ obmywdrsm;\ aemufausmbufwiG f pmwrf;Bu;D aysmf&TifpGmpm;aomufNyD; uyGJBuD;usif;yMuawmh\/
wpfckawGU&ygonf/ a&;xm;onhft*Fvdyfpmukd ajym&vQif - uReaf wmfu ruwwfaomaMumifh olrsm;uwmukd xkid Mf unhf
]]ppfwu dk cf ahJ om uReaf wmfwYdk ppfom;awGavmuf Nird ;f csr;f a&; ae&\/ uReaf wmfah &SU pm;yGaJ y:wGif 0kid jf zLwpfyv k if;? MuufaMumfEiS hf
ukd jrwfEkd;aomolrsm;r&SdEkdif}} [lí jzpfygonf/ tjcm; pm;zG,fawGcsxm;\/
xl;jcm;csufrSm xkdnDvmcHokdY qkdAD,uf½k&Sm;ESifhtjcm;aom vmBudKaomtrsKd;orD;u -
uGejf rLepfEidk if rH sm;u uk,
d pf m;vS,rf sm; rwufMuyg/ xl;jcm;aom ]]ruwwf&if bmvkdcsifygovJ}} [k ar;í uRefawmfu -
tcsufwpfckrSm ppf½IH;aom *smreDESifhtDwvDEkdifiHwkdYrS ppfrIxrf; ]]Soft Music oHyeJ m;axmifcsiyf gw,f}} [k ajymaomaMumifh
a[mif;rsm; wufMuygonf/ xkdolwkdYtm; nDvmcHukd,fpm;vS,f xkdtrsKd;orD;u aysmhaysmif;nifomaom wD;vkH;oHawGygonhf
rsm;u vIdufvJSpGm EIwfqufpum;ajymMuygonf/ uufqufukdcsxm;ay;ygonf/
obmywdu ,ckvkd nDvmcHukdvmwufojzifh 0rf;ajrmuf uRefawmfpm;aomufNyD; olwkdYvnf; uyGJNyD;ojzifh uRefawmhf
aMumif;? ajymrnfph um;rsm;ukd yGiv hf if;vGwv f yfpmG ajymEkid af Mumif; tm; [kdw,fokdYvkdufykdYygonf/
wkdYukdyif ajymygonf/ uRefawmf\ tjyefc&D;rSm rD;&xm;ESifhjyefcsifonhftwGuf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

EkdifiHt&yf&yfrS ppfrIxrf;a[mif;rsm;u xNyD;ajymMu\/ olwu Ydk rD;&xm;'kw, d wef;ESihf pD;cGi&hf &efppD Ofay;\/ &xm;rsm;u
ajymonfrSm tpnf;ta0;oabmrsKd; r[kwfyg/ wpfOD;NyD;wpfOD; tawmfaumif;ygonf/ 'kwd,wef;qkdaomfvnf; tawmfhukd
...(70)
624 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 625
aumif;aomwGrJ sm; jzpfMu\/ yg&DoaYdk &mufaomtcg jrefrmoH½;Hk rS xkdokdYaom tajctaewkdYukd avYvm&ef jrefrmEkdifiHtpkd;&
wpfqifh jrefrmEkdifiHawmftpkd;&xHokdY tpD&ifcHpmwpfapmifa&;NyD; ukd,fpm;vS,ftzGJUwpfzGJU apvTwfa&;twGuf ,l*kdqvm;AD;,m;
wifay;vkdufygonf/ Ekid if H tpk;d &zdwMf um;aomaMumifh jrefrmEkid if t H pk;d &u vufcv H udk f
a&muf ra&mufawmh uRefawmfrodyg/ 'DvkdESifhyif cgwkdif; ojzifh 0efBuD;OD;ausmfNidrf;acgif;aqmifaom jrefrmudk,fpm;vS,f
twkid ;f ausmif;wuf? pmusuaf vYvmESihf tcsed u f o
dk ;Hk vsu&f ydS g\/ tzGJUonf vef'efNrdKUrSwpfqifh ,l*kdqvm;AD;,m; EkdifiHokdYoGm;Mu
rDvkdAef*sD;vyfpfESifhawGUqkHjcif; rnfjzpf&m xkdtzGJUwGif uRefawmfhtm; tzGJU0iftjzpfESifhvkdufyg&ef
wm0efjzpfygonf/
c&D;xGuf&efuHygaom uRefawmfonf AD,ifemrS jyefvmNyD;
uReaf wmft h m; þokpYd pfrpf&iS t
f zGUJ wGif tzGUJ 0iftjzpf xnfoh iG ;f
xk;H pHtwkid ;f ausmif;wufae&m at;at;aq;aq;yif ausmif;wuf
rnf[k uRefawmfvkH;0rxifrdyg/ uRefawmfESifh bmrSrqkdifaom
Ekid v
f rd rhf nf[k arQmv f ifch yhJ g\/ okaYd omf ynma&;wGif xpfaighaom
tzGUJ wGif uReaf wmfyg0if&jyef\/ 0efBu;D OD;ausmNf ird ;f ESihf vef'efwiG f
uHygavovm;rod? 1953 ckESpf? ZlvkdifvukefcgeD;wGif yg&D&Sd
awGUaomtcg OD;ausmfNidrf;u -
jrefrmoH½kH;rS uRefawmfhxHokdY owif;wpfcka&mufvmygonf/
]]wk d Y t pk d ; &u armif & if h u k d avY v mapcsif w J Y o abmeJ Y
uRefawmfonf t*FvefEkdifiH vef'efNrdKUwGif a&mufaeaom
'Dukd,fpm;vS,ftzGJUrSm xnfhvkdufwmyJ}} [k ajym\/
jref r mEk d i f i H a wmf p k d ; &tzG J U rS jynf x J a &;0ef B uD ; OD ; ausmf N id r f ;
uReaf wmfonf vlBu;D awG ckid ;f onht f wkid ;f vkyrf nf[k oabm
acgif;aqmifonhf ppfrpf&SiftzGJUESifh oGm;a&mufawGUqkH&ef jzpfyg
onf/ aygufNyD; OD;ausmfNidrf;tm; bmrSjyefrar;awmhyg/
xkpd Ofu qkAd , D uf½&k mS ;ESijhf refrmtpk;d &wko Yd nf &if;ES;D rIt&Sed f ukd,fpm;vS,ftzGJU\ 'kwd,acgif;aqmifrSm AkdvfrSL;csKyf
tm;raumif;ao;yg/ xkdpOfuyif ,l*kdqvm;AD;,m;EkdifiHonf ausmfaZmjzpfonf/ awmfvSefa&; umvu rwfv 27 &ufaeY
½k&mS ;OD;pD;aom urÇmu h eG jf rLepfEidk if rH sm;zGUJ pnf;xm;onhf uGerf ifazmif awmfveS rf nf[o l nht
f aMumif;ukd uReaf wmht f m;ajymNy;D þowif;
tzGJUrS txkwfcHxm;&csdefjzpfygonf/ ,l*kdqvm;AD;,m;EkdifiH ukd EIwftm;jzifhrSmNyD; ocifoef;xGef;? ocifA[def;wkdYxHydkYay;&ef
acgif;aqmif rm&S,fvfwD;wkd;onf qdkAD,ufuGefjrLepfwkdY\ uRefawmhftm; wm0efay;cJholjzpfonf/ awmfvSefa&;NyD;cgeD;wGif
vkyfenf;vkyf[efukd b0ifrus? oabmw&m;ESifhrukdufnD[lí ol\wyfwGif uRefawmfwm0efusaomaMumifh uRefawmfhwyfrSL;
cH,laecsdef jzpfygonf/ ,l*kdqvm;AD;,m;EkdifiH uGefrifazmiftzGJU qkdvQifvnf; rrSm;/
xkwfy,fcH&jcif;rSm qkdAD,uf½k&Sm;\ MoZmcHr[kwfí jzpfonf/ xkjYd yif *syefacwfu tmtD;wD½;Hk tay:xyfwiG f usi;f yaom
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rm&S,v f w f ;D wk;d wku Yd qk&d , S vf pf0g'ukd uk, d ehf nf;uk,


d [
hf efEiS o hf m uGefjrLepfygwD uGefz&ifhwGif uRefawmfwkdYtwlwl tpnf;ta0;
usifhokH;vsuf&Sdaom taetxm;wGif jzpfae\/ wufcJholjzpfyg\/ &if;ESD;Muygonf/
...(71)
626 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 627
OD;ausmNf ird ;f acgif;aqmifaom tzGUJ wGif Munf;-a&-av wyfrS u xku d Re;f okv
Yd m&ef zdwMf um;ygonf/ OD;ausmNf ird ;f acgif;aqmifaom
t&m&Sdrsm;? ygvDreftwGif;0ef jrefatmif ocifcspfarmifESifh tzGUJ onf aemufaeYwiG f xku d Re;f okoYd mG ;Murnfjzpfyg\/ uReaf wmfh
tjcm;aomtzGJU0ifrsm;yg ygao;onf/ ta,muf 20 avmuf ukdrl OD;ausmfNidrf;xH uRefawmfu *sD;vyfpfESifhawGUcsifaMumif;
&Sdrnf/ uRefawmfuawmh uRefawmfhtxif ,l*kdqvm;AD;,m; wifjyxm;onhftwGuf OD;ausmfNidrf;u *sD;ywfpftm; -
'kw, d or®wjzpfol ,l*q dk vm;AD;,m; uGejf rLepfygwD aygvpfAsL½kd ]]Comrade uGe;f r&dwcf spv f idI u
f uGe;f r&dw*f s;D vyfpef YJ qk&d , S v f pf
tzGJU0if rDvkdAef*sD;vyfpf Milovan Djilas ESifh awGUcsifaomqE´ oD0&DtaMumif; aqG;aEG;csiyf gw,f/ 'gaMumifh uGe;f r&dw*f s;D vyfpf
jyif;jyaeaompdwfaMumifh uHw&m;u ykdYvkdufonf[líyif xifrd qDrSm uGef;r&dwfcspfvIdifukd xm;cJhygr,f}} [lí ajymygonf/
ygonf/ OD;ausmNf ird ;f u rDvAdk ef*s;D vyfpt f m; Comrade [laompum;ukd
xkdtzGJUwGif AkdvfrSL;vSazvnf;ygonf/ xkdAkdvfrSL;vSazum; ok;H &jcif;rSm uGejf rLepf Ekid if rH sm;wGif Comrade [k ok;H avY&o dS nfudk
jrefrmh½kyf&SifavmuwGif xif&Sm;onhf ½kyf&Sifrif;om; tqkdawmf odxm;ojzifh xkduJhokdYokH;vkdufjcif;jzpfygonf/ OD;ausmfNidrf;u
*sD;vyfpftm;ajym&mwGif -
jynfvSaz jzpfygonf/
]]jrefrmEkid if vH wG vf yfa&;&Ny;D ok;H vtMumwGif B.C.P uGejf rLepf
tEkynm&Sifrsm;ukd av;pm;oabmusaomaMumifh oGm;NyD;
ygwDuawmckad Mumif; ...ArmjynfueG jf rLepfw\ Ydk Ekid if aH &;ok;H oyf
EIwq f ufygonf/ ol\ o½kyaf qmify?Hk oDcsi;f wku Yd ydk g uReaf wmfu
csu.f ..qk;H jzwfcsuw f Ydk rSm;aMumif; ...Armhvw G v f yfa&;&jcif;ukd
oabmusaMumif; ajymjyrdwq f ufygonf/ oluvnf; uReaf wmfEiS hf
uGefjrLepf awGuvufrcHbJ ykefuefMuí jrefrmEkdifiH rwkd;wuf
pum;ajym&if; cifrifomG ;ygonf/ olonf tzGUJ 0ifrsm;ESi&hf if;ED;S pGm aMumif; ...,ck ,l*q dk vm;AD;,m;okYd vmjcif;rSm ½k&mS ;awGEiS u hf cJG hJ
aygif;oif;wwfol jzpfygonf/ onfhtaMumif;ESifh ,l*kdqvm;AD;,m;tpkd;&\ pD;yGm;a&;vrf;pOf
tqkyd g rpf&iS t f zGUEJ iS t
hf wl uReaf wmfu vef'efryS g&DoYdk jyefí opfukd odcsifygaMumif;}} ajymygonf/
vkdufygcJhygonf/ xkdurS ,l*kdqvm;AD;,m;EkdifiH bJvf*&dwfNrdKUokdY rDvkdAef*sD;vwfpfu -
xGufcJhMuygonf/ ]]uRefawmfwkdY ppfNyD;NyD;csif; qkdAD,uf,leD,Hu ckdif;wmukd
bJvf*&dwfokdY a&mufaomtcg yxraeYwGif em;em;aeae vkyfcJhaMumif; ...ta&SUOa&my jynfolY'Drkdua&pDEkdifiHrsm; yg0if
aeMuNyD; aemufaeYwGif OD;ausmfNidrf;ESifhtwl uRefawmfu 'kwd, onfh uGerf ifazmiftzGUJ ukd zGUJ cJ&h m tzGUJ csKyu f dk ,l*q dk vm;AD;,m;Ekid if H
or®w *sD;vyfpfESifhawGUygonf/ *sD;vyfpfukd OD;ausmfNidrf;u jrefrm NrKd Uawmf bJv*f &dww f iG x f m;aMumif;? xkpd Ofu þokzYd UJG onfudk zGUJ oifh
EkdifiHrS ,lcJhaom ,Gef;xnfypönf;rsm; vufaqmifay;ygonf/ w,f [ k x if c J h a Mumif ; ...þok d Y z G J U &mwG i f urÇ m t&yf & yf & S d
xkdtcsdefu ,l*kdqvyfEkdifiHor®w rm&S,fvfwD;wkd;onf uGefjrLepfEkdifiHrsm;u axmufcHaMumif; ...tzGJU0iftjzpf ygcJh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

b&Da,mfeD (Brioni Island) uRef;wGif a&mufaeygonf/ tqkdyg aMumif; ...,ck uGefrifazmiftzGJUeJY 'kwd,urÇmppfrwkdifrDu
uRe;f rSm tyef;ajzpcef;jzpf&m jrefrmppfrpf&iS t f zGUJ ukd rm&S,v f wf ;D wk;d zGJUcJhwJh wwd,ajrmuf urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyfeJY rwlaMumif;}}
...(72)
628 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 629
urÇmhuGefjrLepf tzGJUcsKyfqkdwmu t&if;&SifEkdifiHawGukd olwcYdk idk ;f wmyJ a&;&? a&;cGi&hf ygawmhw,f/ bmawGvnf;qkad wmh
wkdufcdkufzkdY? zufqpfEkdifiHawGukd wkdufcdkufzkdY? ukdvkdeDEkdifiHawG&JU qkdAD,ufEkdifiHjcm;a&;0g'ESifh oabmxm;awGukd axmufcHae&wJh
vGwfvyfa&;wkdufyGJawGukd ulnDzkdYjzpfaMumif;/ taMumif;awGyJa&;&wmrsm;w,f/
'kwd,urÇmhppfBuD;twGif;rSm t*Fvdyf? tar&duefESifh 'Drkd 'DvkdeJYyJ uRefawmfwkdY ,l*kdqvyf uGefjrLepfygwDeJY qkdAD,uf
ua&pDEidk if aH wGEiS hf ½k&mS ;Ekid if H yl;aygif;oGm;wJt
Y cgusawmh r[mrdwf uGefjrLepfygwDMum;rSm oabmxm;uGJvGJvmMuygw,f/ wif;rm
wkb
Yd ufu ½k&mS ;awGeYJ uGejf rLepfawGudk r[mrdwEf idk if aH wGu txif rIawG&Sdvmygw,f/ uRefawmfwkdYu uRefawmfwkdY wkdif;jynftajc
tjrif rvGrJ mS ;&atmif qkAd , D ufEidk if u H urÇmuh eG jf rLepftzGUJ csKyu
f dk taeeJY oifhavsmfovkd vkyfaqmifcsifMuygw,f/ olwkdYu olwkdY
zsuo f rd ;f vku d af Mumif;? þokzYd suo f rd ;f wmukd ,l*q
dk vm;AD;,m;Ekid if H ½k&mS ;awG&UJ MoZmcHtjzpfeYJ ae&r,ft h aetxm;rsK;d ukd jzpfapcsiMf u
uvnf; oabmwlygaMumif;/ ygw,f/ uReaf wmfwu Ydk ½k&mS ;jynf Ekid if rH [kwwf t YJ wGuf ½k&mS ;awG
,ck uGerf ifazmiftzGUJ qkw d muawmh Communist Information ajymwkdif; vkdufrvkyfwmursm;vmygw,f/ aemufqkH;usawmh
olwkdYu uRefawmfwkdYukd uGefrifazmifu xkwfy,fvkdufygw,f/
Bureau uGefjrLepftcsif;csif; owif;ESifhjyefMum;a&; zvS,fa&;
uRefawmfwkdY wkdif;jynfukdawmh 0ifrwkdufygbl;/
tzGUJ zGUJ cJah Mumif;? 'DtzGUJ ukd Cominform vkaYd c:aMumif;? 'DtzGUJ &JU
xkwfypfvkdufwJY &nf&G,fcsufuawmh wpfurÇmvkH;rSm&SdwJY
a<u;aMumfoHESifh owif;pmuawmh tm;vkH;ESifhqkdifwJY tywfpOf
uGefjrLepfygwDawGU&JU 0kdif;y,fjcif;cH&atmif txD;usefjzpfatmif
owif;pmuawmh Weekly Bulletin 0D;uvD;blvw f if&UJ acgif;pnf;
vkyfvkdufwJY oabmyJ/ uRefawmfwkdYukd txD;usefjzpfNyD; tm;i,f
u a<u;aMumfoHESpf&yfukd aygif;pnf;xm;wJY acgif;pD;jzpfw,f/ oGm;atmif vkyv f udk w
f o hJ abmyJ/ 'gayr,fh uReaf wmfwYdk tm;i,f
tJ'guawmh - roGm;ygbl;/ ykdNyD;awmif tm;BuD;oGm;ygw,f/ bmjyKvkdYvJqkdawmh
For A Lasting Peace, uGejf rLepfr[kww f hJ wkid ;f jynftrsm;pkeYJ pD;yGm;a&;t& vGwv f yfpmG
For A People's Democracy jzpfygw,f/ qufqHEkdifwJh tcGifhaumif;BuD;ukd &cJhwmaMumifhjzpfygw,f/
t"dyÜm,fuawmh t&Snfxm0& wnfwhHaomNidrf;csrf;a&; ckqkd&if uRefawmfwkdYu uRefawmfwkdYEkdifiHrSm usifhokH;wJh
twGuf jynfolY'Drkdua&pDa&;twGuf jzpfaMumif;/ pD;yGm;a&; rl0g'[m ½k&Sm;jynfu rl0g'eJYrwlygbl;/ ½k&Sm;jynf&JU
xkod Ydk xkwo
f nhpf mapmifwiG f uGejf rLepfygwDrsm;rS ygwD0ifawG pD;yGm;a&;ykdifqkdifrIqkdwm[m jynfolawGu trSefwu,fykdifqkdif
yg0ifa&;om;ygaMumif;? *sD;vyfpfukd,fwkdifrl blvfa*;&D;,m; &wmrsKd;r[kwfbJ? uGefjrLepftpkd;&u vkyfief;&yftm;vkH;ukd
acgif;aqmif a*smh'DrDxa&mhESifhtwl wm0ef,lcJh&ygw,f/ vuf0g;BuD;tkyfNyD; jc,fvS,faewJY pepfrsKd;yJjzpfygw,f/ pkaygif;
]]uReaf wmfwu Ydk dk ta0;rS Bu;D MuyfaewJY Xmeuawmh qkAd ,D uf v,f,mtzGUJ rSmygwJh v,form;awG[m rdrw d aYdk etdref u
YJ yfaewJh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uGefjrLepfygwD XmecsKyfjzpfygw,f/ armfpukdrSm&SdwJY XmecsKyfyg/ ajruGuif ,fav;wpfck avmufomykid Nf y;D usew f muawmh pkaygif;
uRefawmfwkdYukd tjrJwrf;BuD;MuyfuGyfuJygw,f/ aemifrSmawmh v,f,muom ykdifygw,f/
...(73)
630 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 631
pkaygif;v,f,mtzGJUqkdwmvnf; wu,fxGef,ufvkyfukdif ]]rif; 'DrSm aecsifaecJh ...yg&DukdjyefcsifvJ jyefESifh yg&Dus&if
&wJY v,form;awG MoZmr&Sb d J ygwDAsL½ku d &ufawG ckid ;f wJt h wkid ;f awGUMur,f}} [k rSmcJh\/
vkyfukdifcJh&wmrsKd;jzpfw,f/ aemufwpfrsKd;uawmh tpkd;&u OD ; ausmf N id r f ; onf rm&S , f v f w D ; wk d ; tyef ; ajzaeaom
wkduf½kduftkyfcsKyfwJhtwkdif; vkyf&vkdY wkd;wufzGHUNzdK;jcif;r&Sdbl;/ b&Da,mfeDuRef;okdY qufvufxGufoGm;\/ uRefawmfu *sD;vyfpf
pkaygif;v,f,mavmufawmif rwkd;wufbl;/ xHwGifusefcJhygonf/ rm&S,fvfwD;wkd;\ ukd,fa&;twGif;a&;rSL;
NcKH vudk &f if ½k&mS ;jynfrmS vGwv f yfpmG vkyuf idk cf iG rhf &wJt h wGuf rpöwm*s,f*sD,myg usefcJhygonf/
tvkyo f rm;? v,form; wk[ Yd m Ek;d Mum;wJh qk&d ,S v f pfpw d "f mwfrsK;d eJY Djedjer rSm rm&S,fvfwD;wkd;\ tw¬KyÜwådukd a&;oljzpfyg
vkyfaqmifEkdifjcif;r&SdMubl;/ onf/ *sD;vyfpfESifh&if;ESD;oljzpfygonf/
uRefawmfwkdYwkdif;jynfrSmawmh uRefawmfwkdYu AsL½kdua&pD *sD;vyfpfu -
enf;eJY pDrcH efcY w JG rYJ 0l g'ukd pGev Yf wT vf u dk yf gw,f/ v,f,mvkyif ef;eJY ]]uJ odcsiw f mawGar;Asm ...uReaf wmfwu Ydk vnf; cifAsm;wkYd
ywfouf&if v,form;vlwef;pm;tvTmawGu olwkdY&JU tusKd;
EkdifiHukd pdwf0ifpm;ygw,f}} [k ajym\/ uRefawmfu -
pD;yGm;&&Sda&;twGuf rdrdwkdY&JUv,f,mvkyfief;ukd ykdifqkdifvkyfukdif
]]uReaf wmfocd siw f m odyrf rsm;ygbl; ...ok;H csuyf &J ydS gw,f/
aqmif&GufykdifcGifh &&Sdapw,f/ pufrIvufrIvkyfief;&yf rSeforQukd
yxrtcsuu f rmhupf 0f g'ESihf ywfoufwhJ oabmxm;ygyJ/ rmhupf f
tvkyform;vlwef;pm;uom ykdifqkdifcGifh&NyD; rdrdwkdY vlwef;pm;
0g'ukd b,fvadk vhvm&r,f..b,fvo dk abmxm;&r,fqw dk m odcsif
tusKd;pD;yGm;twGuf oifhavsmfaom pDrHudef;ykHoP²mefrsKd;ESifh
aqmif&u G cf iG &hf adS pw,f/ tao;pm;? ti,fpm;yk*v ¾ u d rl&if;ykid &f iS f ygw,f/ 'kw, d tcsuu f 'kw, d or®wBu;D u 0efBu;D OD;ausmNf ird ;f ukd
rsm;ukdvnf; vGwfvyfpGm vkyfaqmifykdifcGifhay;xm;ygw,f/ ajymvkdufwJh ½k&Sm;awG bmaMumifh wpfrsKd;jzpfoGm;vnf;qkdwmyg}}
wkdif;jynfumuG,fa&;eJYqkdifwJY vkyfief;&yfrsm;ESifh y"meusaom uReaf wmfu xko d Ydk 'kw,d or®wBu;D [kac:rdojzifh *s;D vyfpu f
bPfvkyfief;rsKd;ukdom tpkd;&uvkyfukdifygw,f/ t&ifwkef;uvkd uRefawmfhukd 'kwd,or®wBuD;vkdYrac:ygeJY}} [lí ajymygonf/
tpk;d &u yg0ifaqmif&u G jf cif; rjyKawmhygbl;/ ckvadk jymif;vJvu dk w
f YJ ]]wwd,tcsufu qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;pepf xlaxmifwJh
pD;yGm;a&; rlopfu wpfxpfcs aumif;-raumif;? atmifr,f ae&mrSm ,l*kdqvm;AD;,m;awGu xlaxmifaewmeJYywfoufvkdY
ratmifbl; rajymvkdao;ygbl;/ enf;enf;xyfNyD;&Sif;jyay;yg}} [k uRefawmfu xyfajymygonf/
qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;wnfaqmufwJYae&mrSm trSm;ruif; xkdtcg *sD;vyfpfu -
Ekdifygbl;/ trSm;awGUvm&if xkdtrSm;ukd tcsdefrDjyifqifzkdY ]]&Jabmf ckajymoGm;wJt h csuof ;Hk csuuf dk taemufOa&mywku d f
tqifoifhygyJ}} [k &Sif;jyygonf/ uvmwJh EkdifiHa&;orm;awGa&m...uGefjrLepfr[kwfwJh wjcm;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

0efBuD;OD;ausmfNidrf;ESifh *sD;vyfpfwkdY axG&mav;yg; pum; EkdifiHa&; ygwDtoD;oD;uvnf; ar;zl;ygw,f/ olwkdYukd ajzcJhwm


ajymNyD; OD;ausmfNidrf;? *sD;vyfpfxHrS xGufoGm;\/ uRefawmfhtm; awGyJ jyefajzyghr,f/ &Jabmfem;vnfatmif &Sif;jyygr,f}}
...(74)
632 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 633
trSeftwkdif; odxm;zkdYu rmhufpf0g'qkdwJh EkdifiHa&;0g'[m od&SdNyD; jzpfonf/ xkdpmykd'fonf uGefjrLepf0g'\ vkd&if;tcsKyf
NyD;jynhfpkHwJh0g' r[kwfao;bl;? 'DtaMumif;ukd ½k&Sm;acgif;aqmif jzpfonf/
vDeifukd,fwkdifu olukd,fwkdif ]]igwkdYvkyfief;pOf}} qkdwJhpmwrf;rSm *sD;vyfpfu qufajym&mwGif ]]trsm;aumif;usKd;twGuf
taotcsm a&;om;azmfjycJhw,f/ rmhufpfu olwkdY&JUoD0&D[m pD;yGm;a&;jzpfxeG ;f rIudk ydwyf ifxm;wJt h &mrSeof rQudk tpk;d &tmPmeJY
ykHaousrf;*ef0g'rsKd; r[kwfbl;? vufawGUvkyfwJhtcgrSm oabm twif;tusyfz,f&Sm;&r,fqkdawmh despotic inroads okH;cJhwmyJ?
vrf;aMumif;&zkdY ñTefjywmyJjzpfw,fvkdY ajymcJhNyD;jzpfw,f/ 'Dpum;[m twif;tusyftmPm&SifqefwJh enf;vrf;vkdYygvm
rmhufpfeJY olY&Jabmftdef*s,fvfwkdYu olwkdYacwfu&SdaewJY wmyg/ 'gaMumifh urÇmrSm&SdwJh uGefjrLepfcyfrsm;rsm;u dictator-
ship of Proletariat t&if;rJh tvkyo f rm;vlwef;pm;\ tmPm&Sif
t&if;&SifpD;yGm;a&;tajctaeukd a0zefokH;oyf&if; qkd&S,fvpf
pD;yGm;a&;ukd vkyfEkdifr,fhtajctaeukd tMurf;tm;jzifh tqkdjyKcJh tjzpfukd wnfaqmuf&r,f/ tJ'Dpum;ukdyJ um;vfrmhufpf&JU
wmyJjzpfw,f/ tJ'v D t dk qkjd yKwahJ e&mrSm tvkyo f rm;vlwef;pm;[m &JabmfjzpfwJh tdef*s,fvfu pum;&yfwpfrsKd;eJY &Sif;jycJhw,f/ tJ'D
pum;&yfu Sovereignty of Labour vkyt f m;ykid &f iS w
f \Ydk tcsKyt f csm
t&if;&Siv f wl ef;pm;ukd atmifEidk Nf y;D wJth cg pD;yGm;a&;jzpfxeG ;f rIudk
tmPm[lí ok;H cJo h nf/ b,fvydk jJ yifajymajym wkid ;f jynfrmS jzpfjzpf
ydwfyifwm;qD;xm;wJh t&mrSeforQukd tpkd;&tmPmeJY twif;
vlxktzGJUtpnf;rSmjzpfjzpf 'Drkdua&pDenf;eJY wkdifyifaqG;aEG;jcif;
tusyf z,f&Sm;ypf&r,f/ twif;tusyfvkyfaqmif&wJh Oya'
jyKwJh tavhtusifhr&Sdbl;qkd&if tmPm&wJhygwDu tmPmukd
jy|mef;ay;&r,f/ okaYd omfvnf; uGejf rLepfaMunmpmwrf;ukad &;wJh
tvGJokH;pm;jyKoGm;vdrfhr,f}} [lí qufajymygonf/
tcg twdtus a&;om;azmfjycJhwmuawmh - *sD;vyfpfu qufajymonfrSm -
vlwef;pm;rsm;eJY vlwef;pm;y#dyu©jzpfyGm;rIrsm;&Sdaeaom ]]rmhufpfu ol[m rmhufpf0g'orm;r[kwfygbl;}} rmhufpfu
"e&SifblZGm vlYtzGJUtpnf;\ae&mwGif uREkfyfwkdYonf vlYabmif ajymcJhonfrSm "All I know is that I am not a marxist " [lí
tzGJUtpnf;wpf&yfukd &&SdMuvdrfhrnf/ ,if;vlYabmiftzGJUtpnf; ajymcJw h ,f? qkcd siw f hJ t"dymÜ ,fuawmh odyeHÜ nf;usq&dk , S v f pf0g'
wGif vlwpfO;D csi;f pD\ vGwv f yfpmG jzpfay:wk;d wufroI nf vltm;vk;H ukd usio hf ;Hk Mur,fh qk&d ,S v
f pf0g'orm;awG[m vlaY vmutwGuf
yg0ifaom vGwv f yfpmG jzpfay:wk;d wufr\ I tajcjyKtaMumif;w&m; aumif;usK;d jzpfxeG ;f apr,fh &SmazGawGU&Scd sut f opfrsm;ukd &&Sw d idk ;f ?
jzpfonf/ þpmukd rl&if;twkdif;a&;&aomf Inplace of the old &&Sdwkdif; rmhufpf0g'ukd jznfhqnf;oGm;&r,f/ rmhufpf0g'ukd Bible
bourgeois society, with its classes and class antagonisms, we (or®musrf;pm) vkd oabmrxm;bJ odyÜHynm&yfukd avYvmovkd
shall have and association, in which the free development of avYvm&r,f}} [lí ajymygw,f/
each is the condition for the free development of all xkdpum; ajymNyD;pum;ukd cPem;vkdufNyD;rS qufajymonfrSm -
D:/Dummy/Ko Ko (2)

onf rmhufpfESifhtdef*s,fvfwkdYESpfOD; yl;wGJxkwfjyefaom uGefjrLepf ]]1917 ckEpS f qkAd , D ufwt Ydk mPm&pOfu Ekid if yH idk t f pk;d &taeeJY
aMumnmpmwrf;\ tcef; (2)? aemufq;Hk pmyk'd jf zpfonfudk uReaf wmf v,fajrawG? tvky½f aHk wG pwmudk odr;f vku d af o;w,f/ 'gayr,fh
...(75)
634 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 635
ESpfESpfavmufMumwJYtcg tawGUtBuHKr&SdwJYtwGuf pD;yGm;a&; tajrmftjrifBuD;pGmeJY okH;oGm;wmygyJ/ 'gukdaxmufvkdY ]]rmhufpfwkdY
vkyif ef;awGrmS atmifjrifrrI &bl;/ 'Dtcsed rf S vDeifu 1922 ckEpS rf mS tdef*s,fvfwkdY[m rdrdwkdYomawmfw,f rdrdwkdYomwwfw,fvkdY
pD;yGm;a&;rl0g'opf New Economic Policy awG csrw S v f u dk wf ,f/ wpfcgrSrajymcJhzl;ygbl;}} [lí ajymygonf/
v,fajrawGodrf;wmukdjyefay; pwJhvkyfief;awGvkyfcJhw,f/ 'Dvkd uRefawmhftzkdYrl odcsifwmawGodcJh&\/ rSwfom;p&mawG
vky&f if; vDeifu qk&d , S v f pfp;D yGm;a&;jzpfajrmufatmifjrifatmif vnf; wkd;vmonf/ auseyfESpfodrfh aerd\/ *sD;vyfpfu -
vkyfaqmifEkdif&ef qGD'ifEkdifiHü t"dutm;jzifh aqmif&GufaewJY ]]usKyfajymwmawG oabmwlyg&JUvm;}} [kar;ygonf/
or0g,rpD;yGm;a&;pepfudk avYvm&r,f/ twk,o l if&h if ,l&r,f uRefawmfu -
vkaYd jymcJwh ,f/ ajymcJw h tYJ wGi;f rSmyJ vDeif[m aoewfEiS t hf ypfc&H Ny;D ]]aus;Zl;wifygw,f/ rodwmawGtrsm;Bu;D ukd od&vkYd auseyf
xkd'Pf&m&NyD;uwnf;u vDeif\ usef;rma&;usqif;vmw,f? ygw,f}} [lí ajymcJh\/
1924 ckESpfwGif vDeifuG,fvGefcJhygw,f/ *sD;vyfpfu ]]awGUzl;wJY jrefrmvlrsKd;awG[m azmfa&Gw,f?
vDeifruG,fvGefrDuwnf;u vDeifu aowrf;pmoabm &if;ESD;pGm qufqHwwfw,fvkdY od&ygw,f/ usKyfwkdY wkdif;jynfrSm
a&;cJw h m pwmvifudk tmPmrtyfygeJ?Y pwmvif[m p½ku d Mf urf; vnf; awmaevlx[ k m azmfa&Gw,f? &if;ES;D pGmqufqw H wfw,f}}
w,f? vlrIqufqHa&; nHhzsif;w,f? &ufpufMurf;MuKwfw,f/ vkdY ajymygw,f/ ]]jrefrmawGu Ak'¨bmomukd;uG,fw,fqkdawmh
'DxufawmfwJY olukday;ygvkdYa&;cJhayr,fh pwmvif[m vDeif ,Ofaus;odrfarGUMuwmaygh}} [k ajym\/ uRefawmfu jzwfNyD; -
jzpfapcsifwJY aowrf;pmukdab;csdwfNyD; tmPmukd &,lvkdufwm ]]tcgtcGifh&&if uRefawmfwkdYwkdif;jynfukd vmvnfyg/
ygyJ/ uReaf wmfwu Ydk zdwyf gw,f/ ck uReaf wmfww Ydk idk ;f jynfrmS jynfwiG ;f a&;
tJ'DxJu pNyD;awmh qkdAD,ufEkdifiHBuD;[m uGefjrLepfygwDu uawmh vufeufukdify#dyu©jzpfyGm;rIawGu &Sdoavmuf &Sdao;
tcGifhxl;cHtmPm&Sifpepfjzifh jc,fvS,fcJhaom EkdifiHBuD;jzpfawmh awmh uRefawmfwkdY tpkd;&u rdrd&nfrSef;xm;wJY wkd;wufrIukd
wmyJ}} [lí *sD;vyfpfu&Sif;jyygonf/ jzpfay:apr,fh jyefvnfxal xmifa&;vkyif ef;rsm;ukd rvkyEf idk af o;
]]pD;yGm;a&;eJYEkdifiHa&;ay:vpDawGcsrSwfusifhokH;wJYtcgrSm ygbl;/ wjznf;jznf;eJY uReaf wmfwEYdk idk if t
H ajctae[m aumif;vm
vufawGUb0u ñTef;wJY rvGJraoGvkyf&r,fh taMumif;t&m vdrfhr,fvkdY ,kHMunfaeMuygw,f/ ,l*kdqvm;AD;,m;jynf&JU
rsm;[m oD0&Dpmtkyfu tñTef;xufykdí rSefuefw,f/ tJ'gukd pD;yGm;a&;xlaxmifraI wGudk uReaf wmfwYdk Ekid if u H zqyvtzGUJ csKyef YJ
ukd,fykdifÓPfjzifhcsifhcsdef qkH;jzwfyg}} [líajymygonf/ Armjynf qkd&S,fvpfygwDacgif;aqmifawGtm;vkH;u txl;yJ
aemufwpfckrSm - pdwf0ifpm;pGm avYvmaeMuygw,f}} [lí ajymvkdufygonf/
]]um;vfrmhupf u f ajymcJw h YJ pum;wpf&yfuv dk nf;rSwx f m;ygOD;? ]]uRefawmfawmh b&Da,mfeDuRef;ukd rvkdufawmhygbl; ...
D:/Dummy/Ko Ko (2)

bmvJqkdawmh vlYavmuonf rdrdajz&Sif;Ekdifavmufaom wm0ef uRefawmfu yg&DrSmausmif;wufaewmyg ...ausmif;om;yg}}


ukdom xrf;aqmifayonfqkdwmyJ/ 'Dpum;uvnf; rmhufpfu [lí ajymNyD; *sD;vyfpfukd EIwfqufNyD; jyefcJhygonf/
...(76)
636 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 637
*s,*f s,D mu uReaf wmf eufjzefumwGif jyefrnf[ak jymaom 1953 ckESpf? Ekd0ifbmvwGif Sorbonne wuúokdvfü&Sdaom
aMumifh ]]&JabmfBuD;twGuf &xm;vufrSwf pDpOfay;ygr,f/ Ekid if jH cm;om;rsm;twGuf oD;oefzY iG v hf pS x
f m;onhf Ekid if &H yfjcm;wGif
blwmawmhvu dk rf ykaYd wmhb;l ? uReaf wmfu b&Da,mfeu D Re;f ukod mG ; om oifjyykcYd sciG &hf &Sad om jyifopfpmjy q&mtwwfoiftxufwef;
rSmyg}} [k ajymNyD; vlcsif;cGJvkduf\/ rcGJrD *s,f*sD,mu - ausmif;okYd uReaf wmf0ifciG &hf ygonf/ þokYd 0ifciG &hf jcif;rSm jyifopf
]]uReaf wmfvnf; yg&Dudk rMumrMumvmwwfw,fAsm/ &Jabmf r[mrdwfausmif; qlyD;&D;,m; Superior Class ukdatmifjrifNyD;
Bu;D eJaY wGUrSm}} [lí ajymoGm;ao;\/ okaYd omfaemufaeY &xm;pD;&ef aqmfbGef;wuúokdvfü yg0ifaom Institute of Phonetics rS
blwmoko Yd mG ;&efjyifaepOf *s,*f s, D mukad wGU&\/ olu ]]uReaf wmf pmar;yGJygatmifojzifh aqmfbGef;&Sd q&mtwwfoifausmif;okdY
b&Da,mfeDuRef;ukd roGm;awmhbl;? or®wu yg&DukdoGm;ckdif;vkdY 0ifcGifh&jcif;jzpfygonf/
&JabmfBu;D eJY twlomG ;Mur,f}} [kajymNy;D blwm½ko H o Ydk mG ;Muonf/ uReaf wmfoif&aom bmom&yfrmS q&mtwwfoifbmom&yf
uReaf wmfww Ydk pfvrf;vk;H pum;ajymoGm;Mu\/ ar;vku d af jzvku d Ef iS hf r[kwfbJ uRefawmfuJYokdYaom jyifopftpkd;&xHrS ynmoif
odcsifwmawGod&\/ axmufyHhaMu;&onfh EkdifiHjcm;om;ausmif;om;rsm;twGuf txl;
uRefawmfwnf;ckdonfh [kdw,fcef;okdYa&mufvQif uRefawmf pDpOfxm;onhf jyifopfpmayorkid ;f ESihf jyifopfbmomqkid &f m rGr;f rH
onf *s;D vyfpEf iS phf um;ajymcJah om taMumif;rsm;ukt d m;vk;H a&;Ny;D oifwef;okdY wufa&muf&ygonf/ þokdYwufcGifh&jcif;rSm jyifopf
OD;ausmfNidrf;wkdY yg&DokdYjyefa&mufaomtcg ay;vkdufygonf/ tpkd;&ynma&;Xme\ jy|mef;xm;onhf tvkdt&jzpfygonf/
rmhupf 0f g'ESihf qkAd , D uf[al ompmrludk ocifcspaf rmifxaH y;vku d \f / jyifopfpmayorkid ;f ESiw hf NJG y;D jyifopfEidk if H orkid ;f tusO;f ukvd nf;
xkdpmtkyfrSm *sD;vyfpfa&;cJhaom qkd&S,fvpf0g'\ vrf;pOfopfukd oif&ygonf/
rSDjirf;xm;aompmtkyfjzpfonf/ 'kw, d ESpw f iG f rdrwd pYdk w
d 0f ifpm;&mtvku d f jyifopfpmayorkid ;f
xJu ESpo f uf&mu@ukd a&G;cs,o f if,cl iG ahf y;ygonf/ uReaf wmf
uRefawmfavYvmrdaom jyifopfEkdifiHa&;tajctae
u jyifopf0w¬K&n S t f csKUd ESi0hf w¬Kwt dk csKUd ukd txl;oifMum;ay;aom
yg&DokdY uRefawmfjyefa&mufNyD;aemuf okH;&ufcefYtMumwGif tzGJUwGif yg0ifygonf/ xl;jcm;csufrSm tqkdygoifMum;ay;aom
jrefrmppfrpf&SiftzGJU ,l*kdqvm;AD;,m;rS yg&DokdY jyefa&mufvmMu 0w¬Kwu Ydk dk ½ky&f iS ½f u
dk f jyovsu&f adS y&m uReaf wmfwaYdk usmif;om;rsm;
onf/ uReaf wmfuawmh tqkyd gjrefrmrpf&iS t f zGUJ tm; oH½;Hk 0efxrf; ukdvnf; ½kyf&SifMunhfckdif;ygonf/
rsm;ESifhtwl oGm;vkd&mokdY vkdufykdY&ygonf/ aps;0,fjcif;? jywkduf uRefawmfwkdYwufa&mufoifMum;aom oifwef;ukd jyifopf
avYvmjcif;wkdY jzpfygonf/ tpkd;&u csrSwfxm;aom jyifopfpmayxGef;um;a&;twGuf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uRefawmfwufaomausmif;rSm aEG&moDwGifvnf; zGifhonhf zGiv hf pS cf ahJ Mumif; od&ygonf/ xkad cwfuawmh&\ dS / ,ckacwfawmh
twGuf uRefawmfausmif;wufNrJ qufwufaeygonf/ rodyg/
...(77)
638 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 639
þoifwef;wGif okH;ESpfoifvQif bGJU&rnfjzpf&m uRefawmf rsm;wGif uGejf rLepfygwD0ifwYdk ta&G;cs,cf &H aMumif; owif;pmwGif
onf xko d ifwef;ukd bGUJ &onftxdaernf[k pdwu f ;l xm;ygonf/ awGU&ygonf/ okdYjzpfaomfvnf; uGefjrLepfygwDonf tpkd;&tzGJU
jyifopfwiG af epOf avYvmrdaom taMumif;rsm;wGif jyifopf wpfzGJUukd zGJUEkdifavmufonf/ tajctaersKd;okdY ra&muf&SdcJhyg/
jynf\ Ekid if aH &;tajctaeukd avYvmaerdygonf/ qufE, T ef ;D pyf jyifopfqkd&S,fvpfygwD\ tiftm;onf tawmfyif BuD;rm;
aeaom *smreD? tDwvD? pydefjynfwkdY\ EkdifiHa&;tajctae ygonf/ jyifopfqkd&S,fvpfygwD\ MoZmonfvnf; jyifopf
ukdvnf; avYvmrdvkdufygonf/ tvkyo f rm; vlwef;pm;ay:wGif tawmfyifoufa&mufcyhJ gonf/
jyifopfEkdifiHwGif xif&Sm;aom ygwDBuD; av;&yf&SdaMumif; uGejf rLepfygwDuadk wmhrrDyg/ qk&d ,
S v
f pfygwDudk axmufcoH rl sm;wGif
avhvmrd\/ jyifopfuGefjrLepfygwD? jyifopfqkd&S,fvpfygwD? awme,frS v,form;rsm;? te,fe,ft&yf&yfrS ynmwwf
jynfoo Yl r®wEkid if v H yI &f mS ;rIygwD? jyifopfor®wjzpfco hJ l tNird ;f pm; vlwef;pm;rsm;? NrKd Uaeynmwwfrsm;yg0ifMuonf/ ta[mtajym
Akv
d cf sKyBf u;D a[mif;'Da*g\ rl0g'ukad xmufcMH uaom 'Da*g0g'Drsm; ta&;tom;ESifh pnf;½kH;a&;rSm qkd&S,fvpfygwDau'grsm;onf
ygwDwjYdk zpfMu\/ tjcm;aomygwD tvwf? tao;paom ygwDawG uGefjrLepfygwDau'grsm;ukd rrDyg/ qkd&S,fvpfygwD vTwfawmf
&SdMuao;\/ rwGifus,fvSyg/ trwfrsm;onf tpkd;&zGJUEkdifonhf tcgtcGifhrsm;ukd wpfcgwpfcg
uReaf wmf\ ok;H oyfrt I & ajym&rnfqv dk Qif jyifopfueG jf rLepf &&Sdwwfonf/ rsm;aomtm;jzifh ñGefYaygif;tpkd;&tzGJUwGif yg0if
ygwDonf MoZmtmPm tawmfyif BuD;rm;aomygwDjzpfaMumif; wwfMuonf/
awGU&ygonf/ txl;ojzifh jyifopftvkyform; vlwef;pm; MRP ac: Movement Republicain Populaire jynfoo Yl r®w
tawmfrsm;rsm; - EkdifiH vIyf&Sm;rIygwDonf jyifopfvlxkay:wGif MoZmanmif;aom
1/ wuúokdvfausmif;om;rsm;? NrdKUaeqif;&Jom; tvTmrsm;/ ygwDjzpfonf/ tv,ftvwf0ifaiGaumif;olrsm;? ynmwwftvTm
2/ ynmwwf tkyfpkrsm;ay:wGif MoZmvTrf;rkd;aeonfukd awmfawmfrsm;rsm;uvnf;aumif;? xif&mS ;aomEkid if aH &;orm;rsm;?
awGU&ygonf/ 1953 ckEpS t f wGi;f ½k&mS ;jynfwiG f pwmvif v,form;? tvkyforsm;uvnf;aumif; axmufcHMu\/
uG,vf eG Nf y;D aomtcg urÇmt&yf&yfwiG &f adS om uGejf rLepf ol\ pD;yGm;a&;rl0g'rSm tv,ftvwf pD;yGm;a&;rl0g'
ygwDrsm;\ MoZmonf tenf;ESifhtrsm; xdckdufjcif;cH& oabmxm;rsKd; jzpfonf/
ovkd jyifopfueG jf rLepfygwD\ MoZmtenf;i,frQ usqif; tqkdyg ygwDonfvnf; &Hum tpkd;&tzGJU zGJUEkdifcJh\/
oGm;ovkd awGU&ygonf/ okdYaomf uGefjrLepfygwD MoZm 'Da*g0g'Drsm;uawmh 'kwd,urÇmppftwGif;u 'Da*gonf
onf tm;aumif;NrJ tm;aumif;aeonfukd uRefawmfwkdY r[mrdwfwkdYESifhaygif;NyD; jyifopf EkdifiHukd u,fwifcJhonfhtwGuf
avYvmrdygonf/ MoZmtmPmBuD;oltjzpf pdwf0ifpm;axmufcHMuonf/ rsKd;cspf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

trsKd;om;vTwfawmfa&G;aumufyGJwGif uGefjrLepftrwfrsm; acgif;aqmiftjzpf xif&Sm;aomoljzpfonf/ 'Da*g0g'DygwD\


tawmfta&G;cH&ouJo Y Ydk te,fe,ft&yf&yf? a'oEÅ&a&G;aumufyJG acgif;aqmif'Da*grSm or®wtjzpfyif a&G;cH&oljzpfonf/
...(78)
640 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 641
*smreD E k d i f i H w G i f taemuf * smreD E S i f h ta&S U *smreD [ l í 1954 ckEpS ?f 'DZifbmvukecf geD;wGif tpöa&;Ekid if H wJvt f Apf
&Sdygonf/ ta&SU*smreD G.D.R rSm qkdAD,ufMoZmcHjzpfonhf NrKd UawmfwiG f a&muf&adS eaom Akv d cf sKyaf tmifBu;D xHrS uReaf wmfu Y dk
twGuf uGejf rLepfygwDu Bu;D pk;d ygonf/ qk&d , S v f pfnñ D w
G af &;ygwD w,fvDzkef;qufygonf/ uRefawmfhtm; tjrefqkH;jyefvm&ef
[lí trnfcHxm;aom uGefjrLepfygwDjzpfygonf/ xkdEkdifiH ac:aomzkef;jzpfygonf/ uRefawmfu
taMumif;ukd txl;ajym&efrvkdyg/ ]]'DrSm wpfESpfxyfae&if bGJU&awmhrSm ...bGJU&wJhtxd
taemuf*smreD F.R.G rSm t"dutm;jzifh ygwDBuD;ESpfygwD aeyg&apOD;}} [kajym&m AkdvfcsKyfatmifBuD;u -
&Sdygonf/ c&pf,mef'Drkdu&ufygwDESifh qkd&S,f'Drkdu&ufygwDwkdY ]]bGUJ vkcd si&f if aemufxyf xyfyaYdk y;r,f? ckawmh jrefjrefjyefc?hJ
jzpfMuygonf/ ,if;ESpfygwDonf *smreDjynf\ EkdifiHa&;uHMur®m vrf;p&dwfykdYvkdufNyD}} [lí jyefajymyg\/
ukd zefw;D aeMuonfh ygwDjzpfygonf/ wpfvn S pfh aD &G;aumufyw JG iG f rMumrD uRefawmhftjyefp&dwftwGuf aiGa&mufvmygonf/
tEkdif&MuNyD; tpkd;&tzGJU zGJUEkdifMuonf/ av,mOfysHESifhjyefvm&ef jzpfygonf/ uRefawmfonf xkdaiGrsm;ukd
taemuf*smreDwGif uGefjrLepfygwD tiftm;ajymyavmuf
a<u;wifaeojzifh a<u;qyfvkduf\/ uRefawmf 1955 ckESpf
atmif r&Sdyg/
twGif;okdY a&mufonftxd rjyefjzpfao;yg/
tDwvDEkdifiHwGifum; EkdifiHa&;ygwDtawmfrsm;rsm;&Sdygonf/
xkdtcgwGif jrefrmEkdifiHokdY B.B. Line oabFmvkdif;ESifhjyef&ef
tDwvDueG jf rLepfygwDum; tiftm;aumif;aom ygwDjzpfygonf/
oabFmvufrw S u f dk vef'ef&dS jrefrmoH½;Hk rS pDpOfay;&ef wm0efay;
okdY&mwGif tpkd;&tzGJU zGJUEkdifonftajctaeokdY ra&mufcJhyg/
tpkd;&rzGJUEkdifaomfvnf; a'oEÅ&a&G;aumufyGJrsm;ESifh jrLeDpy,f ojzifh vef'efjrefrmoH½;Hk u taMumif;Mum;aomaMumifh uReaf wmf
a&G;aumufyGJrsm;wGif tNrJwrf;tEkdif&ygonf/ onf yg&DrSxGufcJh&ygonf/
pydefEkdifiHwGifrl pydefAkdvfcsKyfBuD;z&efukd\ tpkd;&tzGJUu rxGufcGmrD yg&D&Sd zavmf&ifpaom rdwfaqGrsm;ausmif;rS
wpfygwDpepfykHpH tkyfcsKyfaeonfukd awGU&ygonf/ tmPm&Sif rdwaf qGrsm;ukEd w I q f uf\/ jyifopftpk;d &xHwiG f uReaf wmfjh yefac:í
z&efuo dk nf 1939 ckEpS u f pydeEf idk if v
H uf0ñ
J eG aYf ygif; tpk;d &tzGUJ ukd jyef&rnft h aMumif; owif;yk\ Yd / aqmfbeG ;f wuúov dk rf S uReaf wmf
jzKwfcsNyD; tmPm&&SdvmcJhaomoljzpfygonf/ olwkdYqDwGif ESpfESpfeD;yg; oifwef;wufcJhaMumif; axmufcHpm
qGD'ifEkdifiHESifhywfoufí avYvmrd&mwGif qDG'ifEkdifiHonf ay;vkduf\/ a'gufwm*GrfavsmifrSm jyefESifhNyDjzpfí EIwfquf&ef
or0g,rpepfjzifh xGef;um;aeaom 'Drkdua&pDEkdifiHjzpfonf/ rvkdawmhyg/
xkdEkdifiHwGif yk*¾vdupD;yGm;a&;pepfESifh or0g,rpD;yGm;a&;wkdY uRefawmfvef'efokdYa&mufaomtcg a':&oD0k'frif;ukdyif
tm;NyKd iaf eaomfvnf; rdr\ d OD;wnfcsut f wkid ;f pD;yGm;a&; vrf;pOf EIwfqufcsdefr&vkdufyg/ vkyfp&m&Sdonfrsm;ukd tajy;tvTm;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rsm;ukd taumiftxnfazmfvsuf&SdMu\/ uGefjrLepfygwDum; vkyfNyD; vDAmylqdyfurf;okdY qif;cJh\/ xkdtcsdefum; 1955 ckESpf?


xkdEkdifiHwGif vkH;0vIyf&Sm;í r&cJhay/ Zefe0g&Dv aemufqkH;ywf[k rSwfrdvkdufygonf/
...(79)
642 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm;
uRefawmhfxHykdYaomaiGrsm;rSm jr0wDr*¾Zif;wkdufrSykdYaom
aiGrsm;jzpfaMumif; jr0wDt,f'w D mcsKyf jzpfol ukjd rvIid u
f ajymjyyg
onf/ yxrwifyaYdk y;aomaiGrsm;ukd uReaf wmfa<u;qyfvu dk af om
aMumifh csufcsif;rjyefcJhjzpfyg/ jrefrmEkdifiHjyefa&mufaomtcg
jr0wDr*¾Zif;wGif pma&;NyD; pmrlcrsm;ukd uRefawmf a<u;qyfvkduf
onhfaiGtwGuf jzwf,lMuí uRefawmfpmrlcr&cJhyg/
yg&DwGif aomifwifcJhpOfu aqmif;yg;&SnfBuD;omvQif
pmzwfolrsufarSmufokdY wifqufEkdifcJhygawmhownf;/

e0rydkif;
1955 ckESpf azazmf0g&DvukefcgeD;jzpfonf/
uRefawmfpD;vmaom B.B. line oabFmonf &efukefjrpf
twGif;okdY wa&GUa&GU0ifcJhavNyD/
jrefrmjynf ....
av;ESpfausmfa0;cJhaom jrefrmjynfjzpfygonf/
yifv,f0uyifpwifNyD; a&Ta&mif0if;vsuf&Sdaom a&Twd*Hk
apwDawmfBuD;udk zl;awGU&\/ uRefawmf\ &ifonf MunfEl;rIjzifh
vdIufckefvsuf&Sd\/ rzl;&wmMumNyDjzpfaom a&Twd*HkapwDawmf?
uRefawmfwkdY jrefrmrsm;\ txdrf;trSwf tarGtESpftjzpf
udk;uG,f&mapwDawmf/
&efukefa&mufvQif b,fvdkBuHKawGU&rnf[lí rod&ao;
aomfvnf; uRefawmfonf oabFmay:rS apwDawmfBuD;tm;
zl;ajrmf&if; auseyfaerdygonf/
xdpk Ofu uReaf wmf\ ZeD;ESiv
hf om;rSpNy;D cGcJ &hJ aomom;wkrYd mS
D:/Dummy/Ko Ko (2)

&efukefokdYa&mufaeMu\/ ol\tpfudktdrfwGif aeaeMuavNyD/


uRefawmf EkdifiHjcm;okdY a&mufaecdkufwGif olwkdYom;trdtwGuf
...(80)
644 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 645
wpfusyw f pfjym;rS uReaf wmfray;Ekid cf /hJ ,ck jrefrmEkid if jH yefa&muf aewmAsm?h cifAsm; aiGawGo;kH wmudk jyefqyf&rSmwJ/h pmoma&;Asm?
awmhvnf; bmrSrygvm/ a&SUwGif rnfonfhwm0efawGudk ay;OD; pma&;NyD; 'DaiGawGay;w,faygh}} [k ajymygonf/
rvJ[í l om uReaf wmfawG;rdaeygonf/ ZeD;ESiw hf pfO;D wnf;aom uReaf wmft
h m; aiGay;jcif;rSm ppfaxmufcsKy½f ;kH rS ay;jcif;[lí
om;twGuf rpOf;pm;rd/ Ekid if t H wGuo f m pOf;pm;rdc\ hJ / uReaf wmfh od&ygonf/ onfaiGawGukd uReaf wmf a<u;qyfypfvu dk \ f / ckawmh
wGif EkdifiHawmfuwif&Sdaeaoma<u;awG b,frQrsm;aeygvdrfh/ pma&;Ny;D a<u;qyf&rnf/ bmpmrsm;a&;&ygvdrrhf vJ[k awG;aepOf
,ck jyefa&mufawmh tJ'Da<u;awGqyf&OD;awmhrnf[k awG;rd\/ udkjrvdIifu ]]'DrSm OD;odef;azjrifha&;ovdk acgif;pOfeJY Oa&myc&D;
a&mufNyD; tdrfwGif ESpf&ufrQomaeygonf/ onfvdkYa&;Asm}} [k ajym\/ uRefawmfu ]]tJ'Dvdkra&;csifbl;Asm?
uRefawmf OD;AaqGudk oGm;awGUygonf/ uRefawmfu 'Dxufus,f0ef;wm a&;p&mawG&Sdaew,f}} [k
]]tpfudkBuD;OD;AaqG uRefawmfjyefa&mufygNyD/ AkdvfatmifBuD; ajymrd\/ udkjrvdIifu ]]a&;Asm? tck rwfvqef;rSmyJay;/ {NyDv
ac:vdyYk g/ uReaf wmfu h kd bmcdik ;f rSmygvJ/ tpfuBkdu;D wkuYd rcdik ;f &ifvnf; xkwfrSm r*¾Zif;rSmygvdrfhr,f}} [líajym\/
AkdvfcsKyfatmifBuD;cdkif;wm vkyfrSmyg}} [líajymvdkufygonf/ uReaf wmf tdrjf yefcyhJ gonf/ pma&;pm;yGw J iG x
f ikd Nf y;D uReaf wmf
OD;AaqGu ]]at;uG? Akv d af tmifBu;D ac:wmvnf; igwkeYd w YJ idk yf ifNy;D rS a&;&rnfhacgif;pOfudk pa&;vdkuf\/ jrefrmEkdifiHwGif wpfcgrSroHk;
ac:wmyJ/ 'DrSm tvkyfawG&Sdw,f/ zqyvudk jyefpnf;½Hk;zdkYyJ/ aompmvHk; ]]yg&DwGifaomifwifcJhpOfu}} [líjzpf\/ uavmif
ckawmh rif;em;csif&if wpfvavmufem;vdkufOD;}} [kajymonf/ trnfudk udkudkarmif[lí ay;cJh\/
uReaf wmf OD;AaqGqrD t S jyefwiG f Akv
d af tmifBu;D &S&d m ppf½;kH okYd þtrnfuakd y;&jcif;rSm uReaf wmfjyifopfwiG f ausmif;wuf
oGm;ygonf/ ppf½;kH onf odyNf y;D rwif;usyaf o;yg/ ]]Adv k af tmifBu;D pOfu uReaf wmft h rnf armifcspv f idI u
f kd jyifopfoEH iS hf ac:&cufae
uRefawmfa&mufygNyD/ owif;vmykdYwmyg? tpfukdBuD; OD;AaqGudk aomq&mru ]]&SifwkdYEkdifiHwGif jyifopfrSmuJhokdY trnf\ a&SUwGif
awGUNyD;ygNyD}} rGepf ,
D mponfjzifh ac:ovdrk sK;d &So
d vm;}} [kar;ygonf/ uReaf wmfu
]]at; cdkif;p&m&Sdw,fuG? wkdY rif;yg ckdif;&r,fholawG&Sdw,f/ ]]&Sdygw,f...udk,fh xufi,f&if trnfa&SUu armifwwfNyD;
'gayr,fh ckawmh em;vdkufOD;/ ckawmh ukdAaqGcdkif;wmvkyfOD;}}[k ac:w,f/ udk,fhxufBuD;&if udkwwfac:w,f}} [k ajymvdkuf&m
ajymygonf/ Akv d af tmifBu;D rSm uReaf wmfEiS hf oxHo k ed ;f armifwu Ydk kd q&mru uRefawmfhtm; rGefpD,mudkudk[lí ac:vdkufygonf/
axmufyHhulnDoljzpfygonf/ wpfwef;vHk; yGJusoGm;\/
ppf½;kH rStjyefwiG f uReaf wmfjr0wDr*¾Zif;wku d o f Ydk oGm;ygonf/ uRefawmfu udk,fhudk t*Fvdyftu©&mau (K) ESifhaygif;\/
32 vrf;wGif&Sd\/ xdkwGif udkjrvdIifESifhawGU&ygonf/ xdkpOfu jyifopftoHxGufrSm pD (C) ESifhaygif;\ pDtdk (CO CO) rSm
udkjrvdIifrSm jr0wDr*¾Zif;\ t,f'DwmcsKyfjzpfaeNyD/ udkjrvdIifu a,mufsm;uav;i,fwkdYtm; cspfpEdk;ac:onfhtrnfjzpfygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

NyHK;pdpdrsufESmxm;ESifh ]]cifAsm; uRefawmfwkdYudk awmfawmfacgif;½Iyf xdkYaMumifh uRefawmfhtm; udkudk[kac:vdkufjcif;rSm uav;av;udk


atmifvkyfwJhvlyJAsm? AkdvfcsKyfwifazu cifAsm;udk tawmfa'gyG ac:wmESifhwlí 0dkif;&,fMujcif;jzpfygonf/
...(81)
646 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 647
uRefawmf uavmifemrnfa&G;aomtcg udkudk[ka&G;\/ aemifaomtcgwGif yrnwacgif;aqmifjzpfvmrnfh zqyv
okaYd omf pma&;q&mudu k u
kd &SNd y;D om;rdYk udu
k akd emufwiG f armifwpfv;kH wGifyg0ifaom awmifolv,form; tpnf;t½Hk;acgif;aqmif
wdk;NyD; udkudkarmif[lí uavmiftrnfwGifcJhyg\/ tcsKdUonf xkdpOfu 0efBuD;vnf;jzpf? awmifolv,form;tpnf;
t½H;k Ouú|vnf;jzpfo\ l ud, k u
f sio hf u
d m© ESiyhf wfoufNy;D owif;pm
zqyvwkdif;rSL; rsm;u xkwfazmfa&;om;onfhtwGuf rcHr&yfEkdifjzpfum zqyv
uRefawmfEkdifiHjcm;rS jyefa&mufNyD;aemuf jrefrmhEkdifiHa&; tzGUJ csKyBf u;D \ acgif;aqmifraI tmufwiG &f adS om awmifov l ,form;
tajctaeudk owif;pmrsm;zwf&if; rdwaf qGawGEiS ahf jymMu&if;u tpnf;t½Hk;rS acgif;aqmiftcsdKUonf wkwf? "m;? ykqdef ponf
odvm&aomtcsufudk ajymjycsifygonf/ wkdYudkudkifNyD; owif;pmwdkufrsm;udk zsufqD;cJhMuonf/
xkt d csuuf m; tmPm&zqyvtzGUJ Bu;D \ tm;enf;csuaf wG xdkumvuyif vlxk\ tHhMorItxifao;rIwkdY pwifcJh&mu
taMumif;jzpfygonf/ 1955 ckEpS yf ikd ;f umvokaYd &mufaomtcg rif;vS ajcmufavmif;NyKd if
zqyvtzGJUBuD;onf 1945-48 ckESpfwGif vlxkMum;ü jzpf&yf? igef;ZGeaf v;avmif;NyKd ijf zpf&yf tp&Sad omjzpf&yfwu Ydk vnf;
xif&Sm;aomtzGJUBuD;jzpfonf/ tdrfwkdif; zqyvtzGJU0ifawG zqyvtzGJUcsKyfBuD;\ *kPfodu©mukd usqif;onfxufusqif;
jzpfonftxd tm;aumif;cJ\ h / okaYd omf Akv
d cf sKyaf tmifqef;&Spd Ofu vmapcJhaMumif; rjiif;omapaom taMumif;rsm;jzpfcJhonf/
vlxk\MunfndKtm;udk;rI&cJhaom zqyvtzGJUBuD;onf 1955 xkt d aMumif;rsm;aMumifh zqyvtzGUJ csKyu f jkd yefvnfzUJG pnf;&ef
tzGUJ csKyaf cgif;aqmifrsm;u pDpOf&awmh\/ xdaYk Mumifh 1955 ckEpS f
ckESpf umvokdYa&mufaomtcg 1948 ckESpfydkif; zqyv r[kwf
{NyvD qef;pwGif 0efBu;D OD;AaqGu uReaf wmfu h kd zqyvtzGUJ csKyo f Ydk
awmhay/
vm&efac:ygonf/ a&mufvmaomtcg zqyvtvkyt f rIaqmif
zqyvtwGif; tcsif;csif;onfvnf;aumif;? ,cifu
rsm; (OD;EkrSwpfyg;) pHkpHknDnDawGU&onf/ uRefawmfhuJhokdY wm0ef
zqyvrS zqyvqkdcJhaom pdwf"mwfESifhaxmufcHcJhonhf vlxk
,l&rnfh au'grsm;udkvnf; awGU&onf/ xdkpOfu zqyvtzGJU
twGi;f wGiv f nf;aumif;? *dP k ;f *Ptkypf zk UJG Ny;D tkycf sKyaf &;,EÅ&m; csKyfBuD;\ taxGaxGwGif;a&;rSL;jzpfol OD;AaqGu -
ESifhqkdifaom? tcGifhtmPmESifh zqyvESifhqkdifaom? tzGJUcsKyfESifh ]]'DaeY zqyvtzGUJ csKy&f UJ tajctaet& zqyvtzGUJ csKyu f kd
qkid af omta&;wkw Yd iG f a&maxG;,Suw f if zqyvtzGUJ 0iftcsKUd u jyefvnfzGJUpnf;&r,f/ zGJUpnf;wJhtcgrSm NrdKUe,ftvdkuf udk,fwkdif
toHk;csvmMuonf/ xkdokdY tpdk;&tcGifhtmPmudk zqyv\ udk,fus uGif;qif;avhvmyg/ avhvmNyD;awmh tvkyftrIaqmif
tmPmoabm toHk;csvmMuonfhtwGuf zqyvtzGJU\ tzGUJ opfukd jyefvnfzUJG pnf;&r,f/ zGUJ pnf;wJt h cgrSm NrKd Ue,f zqyv
*kPfodu©mudkxdyg;vmcJh? tMunftndKyg avsmhvmcJhonf/ tzGJU0ifrsm;eJY NrdKUe,fvlxkuyg ,HkMunfav;pm;cH&wJholawG
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tdrw f idk ;f apY zqyv[lír&Sad wmhbJ trnfcH zqyv0iftjzpfyifvQif yg0ifatmifzGJUyg/ rnfolYrsufESmrS raxmufbJ trSeftwkdif;
tiftm;avsmhvmcJhayonf/ jzpfatmif zGJUpnf;ay;yg}} [lí rdefYMum;\/
...(82)
648 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 649
xdkYaemuf wkdif;tvkdufzGJUpnf;a&;wm0efusolwkdY\pm&if;udk twGif;0ef oHrPdAkdvfcifarmif? acRwmpkaqmif;a&;rif;BuD;
aMunmygonf/ uRefawmfonf ppfudkif;wkdif;zqyv jyefvnf OD;pef;armif? ppfuikd ;f wkid ;f rif;Bu;D OD;bpef;ESihf uReaf wmfwyYdk g0ifMu
zGJUpnf;a&;twGuf wkdif;twGif;a&;rSL;wm0efukd ay;tyfjcif;cH&yg ygonf/ c&D;pOfrmS av,mOfjzifo h mG ;&m ppfuikd ;f wkid ;f rif;Bu;D OD;bpef;
onf/ uRefawmfwkdY wkdif;zGJUpnf;a&;aumfrwDOuú|rSm b@ma&; u rEÅav;csrf;jrompnfavqdyfrSapmifhNyD; av,mOfpD;ygonf/
0efBuD; jrefrmhtvif;OD;wif? 'kwd,Ouú|rSm jyefMum;a&;0efBuD; uRefawmfwkdYpD;vmaom ,lbDatav,mOfonf xdkpOfu
jrefatmifocifcspfarmifjzpfygonf/ cEÅD;NrdKUtxdoGm;aomav,mOf jzpf\/
uRefawmfwkdYonf {NyDvyxrywfwGif c&D;xGuf&ef 0efBuD; a&mufvmaomtcg wpf&ufem;NyD; aemufaeYwGif zqyv
OD;wifu ajymygonf/ OD;wifrSm vGefpGm½dk;om;NyD; oabmxm; zGUJ pnf;a&;twGuf pkpnf;xm;olrsm; ESiahf wGUqHyk gonf/ xdak wGUqHyk JG
jynf0h onfo h jl zpf\/ uReaf wmfu OD;av;wif[ak c:ygonf/ ocif okYd vlO;D a& (50) ausmaf vmufwufygonf/ Ouú|tjzpf OD;bd;k csKd ?
cspaf rmifrmS uReaf wmfEiS hf &if;ES;D Ny;D om;jzpfí twlwt JG vkyvf yk &f 'kwd,Ouú|tjzpfOD;oD? twGif;a&;rSL;tjzpf udkMunfyg0ifNyD;
vQif atmifjrifrI&SdEkdifaomtzGJU[k uRefawmf ,HkMunfaeygonf/ tvkyftrIaqmiftzGJUudk zGJUpnf;vdkuf\/ uRefawmfu xdktzGJU0if
þokdY uRefawmfwkdY c&D;xGufa&;twGuf jyifqifaepOfyif pm&if;udkzwfjyNyD; xdktzGJUudk zqyvtzGJUcsKyfu todtrSwf
cEÅD;NrdKUrS pmwpfapmif zqyvtzGJUcsKyfokdY a&mufvmygonf/ jyKaMumif; aMunmay;&ygonf/ tqkyd gudMk unfqo dk rl mS aemifwiG f
pma&;olrSm udkMunfqkdoljzpf\/
em*awmifwef;armifMunfwif[lí jzpfvmolukd pma&;q&m
ol\pmwGif olwkdY\ NrdKUe,fokdYvma&mufNyD; zqyvtzGJUudk
jzpfatmif uRefawmf jr0wDpmwnf;tzGJUESifh rdwfqufay;cJhonf/
zGJUpnf;ay;&efESifh olwkdYa'owGif aomif;usef;olr&SdaMumif;?
rEÅav;NrKd UwGif zqyvzGUJ pnf;&efom tvky&f adS wmh\/ xdpk Ofu
at;csr;f aoma'ojzpfonft h wGuf pd;k &drzf , G rf &Sad Mumif; a&;om;
xm;ygonf/ xkpd mudk zqyvtzGUJ csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;xH av,mOfysHrSmcEÅD;okdY wpf&ufjcm;qif;ojzifh uRefawmfwkdYonf
vdyrf al y;ykxYd m;\/ pm&aom taxGaxGtwGi;f a&;rSL;u ppfuikd ;f av,mOfysv H m&ufukd apmif&h ygonf/ apmifah epOfrmS yif uReaf wmf
wkid ;f wGif wm0efusonfh uReaf wmfwt Ydk zGUJ xH xdpk mudak y;ygonf/ ESifh ppfudkif;wkdif;rif;BuD;OD;bpef;wkdY pum;vufqHkusNyD; cifrif
xkdtcg tzGJUacgif;aqmif0efBuD;OD;wifu - oGm;Mu\/ olu uReaf wmf pma&;olreS ;f odívnf;aumif;? jyifopf
]]aumif;om;a[h ... wkaYd wGtacgifq;kH a'oudk t&ifomG ;& u jyefvmcJo h jl zpfívnf;aumif; pdw0f ifpm;oGm;avovm;rod/
atmif[k tqdjk yKvmygonf/ uReaf wmfEiS hf jrefatmifocifcspaf rmif cifwmawmh cifoGm;Muygonf/ xkdYaMumifhyif OD;bpef;u -
uvnf; OD;av;wif\ tqdkjyKcsufudk oabmwlonfhtwGuf ]]'Dwpfcg ppfuikd ;f udv
k mcJyh g? ppfuikd ;f u *kP
d ;f awGuaJG eMuw,f}}
cEÅD;okdY c&D;xGuf&ef qHk;jzwfvkdufMuonf/ [líajymjyygonf/ okdYajym&if;yif OD;av;wiftm; ppfudkif;\
xdktcg 0efBuD;OD;wifu - tajctaeudk OD;bpef;u oloo d rQajymjyygonf/ ]]ppfuikd ;f rSmu
D:/Dummy/Ko Ko (2)

]]oGm;&ifawmh Xmeqkid &f m0efxrf;awGygzkv Yd w


kd ,f}} [k ajymyg ESpzf UJG jzpfaeygw,f/ wpfzUJG ESiw hf pfzUJG u tap;ruyfMubl;? olwu Ydk kd
onf/ xkaYd Mumifh uReaf wmfwt Ykd zGUJ b@ma&;0efBu;D Xme\ ygvDref vnf; ppfuikd ;f c½kid u f 0efxrf;awGa&m jynfov l x
l u k yg r,HMk unf
...(83)
650 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 651
Muawmhbl;/ rav;pm;Muawmhbl;/ vlxku av;pm;axmufcH of dialectics) udk aumif;pGmavhvmenf;vnf; cH,lxm;aom
aewmu jyefMum;a&;t&m&Sd ocifvaS rmifuykd /J Ny;D awmh ppfuikd ;f aMumifh jzpfygonf/
OD;bdk;oif;yJ/ olwkdY ESpfa,mufudkyJ ppfudkif;c½dkifwpfckvHk; wav; xdaYk Mumifh ppfuikd ;f jyóemudak jz&Si;f &ef cufcufccJ aJ jz&Si;f &ef
wpm;axmufcHMuw,f}} [lí ajymygonf/ BuKd wifawG;rxm;cJyh g/ b,fvakd jz&Si;f &rnfukd uReaf wmf odaeyg
OD;wifu - onf/ xdaYk Mumifh &efuek jf yefa&mufNy;D ESp&f ufceft Y MumwGif ppfuikd ;f
]]vm&rSmayghAsm/ 'Dwpfywfawmh ppfudkif;r0ifao;bl;/ okdYxGufcJh\/ rEÅav;a&muf&ef vrf;wGifwpfntdyf&ao;\/
&efukefjyefvdkufOD;r,f}} [k ajymvkdufygonf/ uRefawmfu - ysOf;rem;wGif jzpfygonf/ rEÅav;a&mufvmaomtcg ocif
]]vm&r,fq&dk ifawmh uReaf wmfyJ t&ifvmrSmyJ/ olev YJ m&if armifarmifat;tdrfwGif wpfntdyfygonf/ rEÅav;taMumif;
b,ftrd rf mS wnf;&rvJrodb;l / uReaf wmfu rnDñw G wf hJ ESpzf uf od&efjzpfyg\/
pvHk; acgif;aqmifawGeJYvnf; cifaew,f/ ocifvSarmifeJYvnf; ocifarmifarmifat;u rEÅav;\tajctaeudk ajymjy&m
cifaew,f/ 'Dawmh rwnf;csifbl;}} [k ajym&m OD;bpef;u - wGif rEÅav;wGiv f nf; ppfuikd ;f uJo h yYdk if tuGt
J uGaJ wG&adS eaMumif;
]]uRefawmfhtdrfrSmyJ wnf;Asm? uRefawmfhtdrfrSmu tdrfom; od&&m uReaf wmfph w d w f iG f ]]tif;? rEÅav;wkid ;f wm0efuswo hJ al wmh
vnf;enf;w,f? tdrfvnf; us,fygw,f}} [kajym&m 0efBuD;ocif acgif;cJ&OD;awmhrSmyJ}} [k awG;vdkufrdygonf/
cspfarmifu ]][kwfw,fAsKdU 'DtBuHaumif;w,f ... aumfr&Sif aemufaeYwiG f ppfuikd ;f odaYk &mufNy;D OD;bpef;tdrw f iG f wnf;yg
tdrfrSmyJwnf;}} [lí qHk;jzwfay;vdkufygawmhonf/ onf/ uRefawmfu ocifvSarmifxHoGm;&efjyif&m OD;bpef;u
uReaf wmf Mum;jzwfajym&rnfqv dk Qif uReaf wmfonf ocifp;kd ]]roGm;eJY ... uReaf wmfac:ay;r,f}} [kajymNy;D ocifvaS rmifukd
OD;aqmifaom uGefjrLepfygwD (Armjynf) wGif tzGJU0ifjzpfcJhzl;í tac:vTwfvdkufí a&mufvmygonf/
wpfaMumif;? rmhufpf0g'ESifh uGefjrLepf0g'taMumif;t&mrsm;udk ocifvSarmifu olvnf; EkdifiHa&;vkyfcsifaMumif;? 0efxrf;
tawmfyif pHpk akH phaphavhvmEkid cf o
hJ nfuwpfaMumif;? rDvAkd ef*s;D vyf\ rvkycf siaf Mumif; ajymygonf/ uReaf wmfwYdk axG&mav;yg;ajym&if;
t,ltqrsm;t& vlwef;pm;tvTmrsm;\ oabmobm0rsm;udk wpfaeYukefoGm;ygonf/
aumif;pGmoabmaygufxm;jcif;uwpfaMumif;? uReaf wmfomru aemufaeYwiG f 0efBu;D OD;wifa&mufvmygonf/ acRwmpkaqmif;
uRefawmfuJhokdY uGefjrLepfau'gjzpfzl;ol awmfawmfrsm;rsm;onf a&;rif;BuD; OD;pef;armifvnf; ygvm\/ okdYaomf OD;pef;armifu
rdrrd suaf rSmufjyK&aom Ekid if aH &;tajctaeESihf tvm;tvmrsm;udk ol\ udk,fa&;udk,fwmudpöjzifh a&mufvmNyD; rHk&GmokdY xGufoGm;
odjrifvG,fwwfaom ÓOf&SdMuygonf/ txl;ojzifh EkdifiHa&; ygonf/
tuGufrsm;udk tvdkvdkBudKwifNyD; od&Sdavh&Sdygonf/ þokdY odxm; aemufaeYwiG f ppfuikd ;f NrKd Ue,f zqyvtzGUJ 0ifrsm;udk tpnf;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

MuonfrSm tjcm;aMumifhr[kwfyg/ ocifpdk;\tvdkt& tEk y #d ta0; zdwv f u


kd íf a&mufvmMuygonf/ wpfzUJG ESiw hf pfzUJG MunfomyHk
avmrenf;? uRefawmf\ tvdkt& ]]'GE´ynmenf;}} (Method r&/ &efapmifaomrsuEf mS xm;rsK;d &Sad eMuygonf/ tcrf;tem;wGif
...(84)
652 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 653
zGUJ pnf;a&;tzGUJ acgif;aqmifO;D wifu ppfuikd ;f okv Yd m&jcif;taMumif; tzGJUxJ rygayr,fh zqyvtzGJU0ifawGqkdawmh tzGJUtpnf;&JU
udk &Sif;jyygonf/ uRefawmfhtvSnfhwGifrl uRefawmfu - wd;k wuf&mwd;k wufaMumif;udk 0dik ;f 0ef;vkyMf uyg/ taMumif;&S&d ifvnf;
]]ppfudkif;NrdKUe,f zqyvtvkyftrIaqmiftzGJUudk jyefvnf tzGUJ csKyuf kd pma&;yg/ vmyg/ uReaf wmfwYdk &Syd gw,f}}[lí ed*;kH csKyf
zGUJ pnf;rSmjzpfygw,f/ uReaf wmfwo Ydk abmeJY zGUJ rSmvnf;r[kwyf gbl;? pum;ajymygonf/
'DNrKd Ue,fu zqyvtzGUJ 0ifawG&UJ oabmuswo hJ ul o kd m a&G;Muyg/ 0efBu;D OD;wifrmS ol\rdwaf qGtrd w f iG w
f nf;ygonf/ OD;wifu
uRefawmfwkdYu todtrSwfjyKay;rSmygyJ/ 'DvdkNrdKUcHtzGJU0ifawG reufjzefwiG f 0efBu;D csKyOf ;D Ek vmvdrrYf nf[k ajymygonf/ aemufaeY
BuKd uw f t hJ vkyt f rIaqmif tzGUJ udak &G;&rSm vlig;a,mufa&G;&ygvdrhf wGif OD;Eka&mufvmygonf/ OD;Eku ppfuikd ;f wHwm;\ qdycf o H rÁe&f dS
r,f/ yxruawmh Ouú|ygyJ/ olYtrnfudka&G;yg/ usefwmu aomae&mwGif qku d u f yfxm;onfh ESpx f yfoabFmwGiw f nf;ygonf/
tvkyftrIaqmiftzGJUxJygEkdifr,fh ol&JUtrnfudka&G;yg/ 'Demrnf OD;Eku ]]'DaeU aumif;rIawmfukd zl;r,fu}G } [kajymNy;D aumif;rIawmf
awGudk 'DrJyHk;rSmxnfhyg/ BudKufolrsm;wJhtrnfydkif&Sif[m Ouú| apwDudka&G;ygonf/ apwDawmfBuD;udk oHk;ywfywfNyD; zl;ygonf/
NyD;rS oabFmay:okdY jyefvmygonf/
jzpfygvdrfhr,f/ usefwJhtrnfawGxJu Ouú|BudKufwJh av;OD;[m
OD;EkvmpOfu aemifwiG f ukvor*¾twGi;f a&;rSL;csKyjf zpfrnfh
tvkyt f rIaqmifjzpfygvdrrhf ,f/ 'gaMumifh NrKd UcHzqyvtzGUJ 0ifawGu
twGif;0efOD;oefYygvmygonf/
oabmuswo hJ &l UJ trnfuakd &;yg/ 'Dy;kH xJux kd nfyh g/ uReaf wmfwYdk
oabFmay:okdYa&mufvmaomtcg OD;Eku uRefawmfwkdYtm;
bmrSrpGufzufygbl;}} [lí ajymvkdufygonf/
pum;ajym&mwGif -
pma&;q&mBu;D ppfuikd ;f OD;bd;k oif;onf zqyvtzGUJ 0iftjzpf ]]uJ ocifcspv f iId f b,fvv kd u
J }G } [k ar;ygonf/ uReaf wmfu
Akv d cf sKyaf tmifqef;&Spd Ofuyif yg0ifco hJ jl zpfygonf/ xdak eY tpnf; ]]Ouú|BuD; uRefawmf ocifr[kwfygbl;cifAsmh? uRefawmfu
ta0;okdY wufa&mufjcif;rjyKyg/ okdYaomf olu ]]igrvmayr,fh ausmif;om;or*¾uvmwmyg}} [líajym&m ]]at; arhvu Ykd mG rif;
qE´ay;vdu k rf ,f? ocifvaS rmify}J } [lí ajymvdu k af Mumif; od&yg ocifomcif a,mufzr[kwfvm;}} [kar;ygonf/ NyD;rS0efBuD;
onf/ OD;wifu ]]uRefawmfwkdY at;at;aq;aq;yJNyD;ygw,f? Ouú|
tpnf;ta0;wufol 30 ausmfausmfwGif ocifvSarmif ocifvSarmifudk a&G;ygw,f}} [kajym&m OD;oefYu -
trnfa&;xm;onfph m&Gurf mS 28 &Guf jzpfaeygonf/ useaf v;OD; ]]'Dvlu vlaumif;yJ? 0efxrf;jzpfaewmyJ ajymp&m&Sdw,f?
trnfrSmvnf; ocifvSarmifBudKufaomolawGjzpfaomaMumifh olt Y wGuf wpfcck ak wmh pDpOfay;&r,fxifw,f}} [k ajym&m OD;Eku
zGJUpnf;a&;vkyfief;pOfrSm at;csrf;pGmNyD;cJhygonf/ ]]at;Asm? &oifhwJhtwkdif;vkyfay;aygh}} [k ajymvkdufygonf/
obmywd0efBuD;OD;wifu - aemufaeY eHeufydkif;wGif oabmxm;uGJaeaom tzGJUESpfzGJU
D:/Dummy/Ko Ko (2)

]]tckywfa&G;cs,fyGJwGif rdrdwkdYryg0ifaomfvnf; aemuf oabFmay:okdY a&mufvmygonf/ OD;Eku azmfa&GcsKdomaom


a&G;cs,fyGJwGif yg0ifvmEkdifygw,f/ ,ckywfrSm tvkyftrIaqmif rsufESmESifh -
...(85)
654 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 655
]]at;Asm zqyvjyefvnfzUJG pnf;wm rlt&vkyw f myg? a&G;cs,f xdkpOfrSmyif OD;Eku OD;oefYtm; -
rcH&wJhtwGuf b,fvkdrSoabmrxm;ygeJY? EkdifiH&JUtajctae ]]uJ udkoefYa&? cifAsm;vludk ac:vdkufygOD;}} [k ckdif;vdkuf&m
uvnf; tawmfav;at;csrf;aeygNyD? [dkwkef;u qlqlylylumv OD;oefYu ol\teD;&Sd vlwpfa,muftm; ]]apmapmu apmifhcdkif;
awGrSm cifAsm;wkdYawG EkdifiHat;csrf;a&;twGuf yg0ifcJhwJhtwGuf xm;wJhvludk oGm;ac:vdkufyg}} [kckdif;vdkuf&m rMumrDrSmyif ocif
vnf; uReaf wmfwu Ydk todtrSwjf yKygw,f? topfa&G;cs,x f m;wJh vSarmif OD;Ek&Sd&mokdY a&mufvmygonf/
trIaqmiftzGJUeJYvnf; vufwGJvkyfMuyg/ a&G;aumufyGJuvnf; ocifvaS rmifu OD;Ektm; acgif;ikEYH w I qf ufNy;D OD;Ekxikd af eaom
vmr,fhESpfrSmqkdawmh zqyvuEkdifrSmygyJ/ 'gayr,fh t&ifywf
ukvm;xdik Ef iS hf "m;vG,cf w
k af e&mavmufwiG f 0ifxikd yf gonf/ OD;Eku
avmufawmh trwfOD;a& &r,frxifbl;/ 'gaMumifh uRefawmfwkdY
]]awGU&wm0rf;omw,fAsm? ckvkd tzGUJ 0ifawGtrsm;pk&UJ axmufcrH J
rSe;f xm;wmxufyif ydk&atmif0ikd ;f 0ef;yHyh ;kd Muyg}} [k ajymygonf/
0efBu;D csKyOf ;D Eku þokaYd jymojzifh olww Ydk iG f apm'uwuf&ef &wm aumif;ygw,f? a&SUukv d nf; ydNk y;D tzGUJ 0iftiftm;wd;k atmif
bmrSr&Sad wmhaomfvnf; idí k rjzpf? &,fírjzpf? idí k &,fír&aom pnf;½Hk;a&;vnf; ckdifrmatmiftm;xkwfyg/ vmr,fha&G;aumufyGJ
rsufESmrsdK;udk uRefawmfawGUae&\/ rSmvnf; jzpfEikd &f if ppfuikd ;f c½dik af yghAsm/ Ekid af tmif BuKd ;pm;ay;yg}}
ppfuikd ;f zqyvtzGUJ 0ifrsm;udk 0efBu;D csKyu f oabFmay:wGif [kajymNyD; tenf;i,f axGaxG&m&majymNyD;aemuf ocifvSarmif
eef;BuD;okyfESifh {nfhcHygonf/ ppfudkif;zqyvtzGJU0ifwkdY jyefoGm; jyefoGm;ygonf/
aomtcg uRefawmfu - aemufaeYwGif OD;EkjyefoGm;\/ 0efBuD;OD;wifvnf; jyefvdkuf
]]Ouú|Bu;D cifAsm; ...uReaf wmfoo d avmufajym&&if olwYdk oGm;ygonf/ uReaf wmfuawmh ppfuikd ;f wGiaf e&pfc\ hJ / wdik ;f rif;Bu;D
ESpzf UJG [m jyefwnfrh ,f rxifawmhb;l / tmCmwawG Bu;D Muygw,f/ OD;bpef;tdrfwGifyif wnf;cdkae&ygonf/
ckzUJG pnf;xm;wJh zqyvtzGUJ topfeyYJ J qufpcef;oGm;&awmhrmS yJ}} ppfudkif;wkdif;wGif NrdKUe,f (29) NrdKUe,f&Sd&m xkdNrdKUe,fwkdif;okdY
[líajym&m OD;oefYu - uReaf wmfra&mufcyhJ g/ okaYd omf oGm;rSjzpfrnfNh rKd Ue,fwo Ydk Ydk uReaf wmf
]][kww f ,f? udck spv f iId af jymwm? olwuYdk kd uReaf wmfMunf&h wm oGm;cJ&h m (25) NrKd Ue,foaYdk &mufcyhJ gonf/ tcsKd UNrKd Ue,frsm;udk c½dik rf S
tcJrauswJhrsufESmawGeJYAsmh/ udkcspfvdIifvkyfwm rSefw,f? 'g[m wpfqifhac:NyD; awGUqHkygonf/
'Dru kd a&pDtavhtusiyhf /J 'Dtusirhf sK;d awG ArmEkid if rH mS wGiu f s,f
csif;wGif;ESifh{&m0wDokdY tpkeftqefoGm;cJh&ygonf/ 'Dvkd
vmatmif avhusiahf y;&r,f}} [lí ajymygonf/ OD;EkEiS Ohf ;D av;wif
oGm;&if;uyif &efukefESifhppfudkif;udk ul;csD? oef;csDvkyfae&m
u OD;oefYajymonfudk acgif;ndwfaxmufcHvsuf&Sd\/
þodaYk jymaom OD;oefo Y nf aemif 10 ESpef ;D yg;Mumaomtcg atmufwkdbmvokdY wkdifcJh\/ xdktcg 0efBuD;csKyfOD;Eku uRefawmf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

urÇmhukvor*¾\ twGif;a&;rSL;csKyf jzpfvmrnf[lí uRefawmf ESifh0efBuD;OD;wifudk ac:awGUygonf/ xdkokdYawGUpOf OD;Ek\zqyv


BudKwifNyD; rcefYrSef;rdEkdifcJhyg/ XmecsKyf½Hk;wGif 0efBuD;OD;bapmudkvnf; awGU&ygonf/
...(86)
656 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 657
OD;Eku 'Dwpfcg uRefawmfhudkac:yHkrSm - onf/ tiftm;rsm;aomfvnf; tmPmydkiftzGJUtpnf;wkdYudk
]]armifcspv f iId v
f muG}} [kac:vku d \f / ocifcspv f iId [
f k rac: wpfzufvlu odrf;oGif;xm;aomaMumifh tm;enf;ovdkjzpfae
awmhyg/ uRefawmfhtm; armifcspfvIdif[kac:wm oabmusyg onf/ trSet f uef 'Drukd a&pDenf;usus aqmif&u G Mf urnfqydk gu
onf/ OD;Eku qufíajymonfrSm - ocifr a':odef;wifwkdYtzGJUonf jynfNrdKUe,fwGif zqyv\
]]rif; ppfuikd ;f rSm vkyof vdk jynfrmS oGm;vkyaf y;ygOD;? rSew f v hJ l vkyif ef;rsm;udk wGiu f s,af tmifaqmif&u
G Ef idk rf nf[k OD;Eku ajymyg
wufEidk af tmifvyk af y;yg}} [kajymygonf/ uReaf wmfu ]]ppfuikd ;f rSm onf/
vkyo f vdrk sKd ; vky&f r,fq&dk if uReaf wmfvyk Ef idk yf gw,f? uReaf wmfu uRefawmfhtm; OD;Eku ]]ppfudkif;rSmvdkvkyfMunfh&if trSef
'Dru kd a&pDenf;qk&d if BuKd uyf gw,f? rJy;kH axmifwhJ 'Dru kd a&pDenf;udk tuefawGvkyfvkdY&oGm;rSmyJ}}[lí ajymygonf/
uRefawmfBudKufw,f}} [k ajymvdkufygonf/ uRefawmfonf yJcl;wdkif;wGif uRefawmfuJhokdY wkdif;twGif;
OD;Eku uRefawmfhudk NyHK;NyHK;BuD;pdkufMunhfaeygonf/ NyD;rS - a&;rSL;jzpfol uRefawmfESifh Oa&myokdYoGm;cJhonfh Akdvfodef;vIdifudk
]]at; rif;oGm;&if OD;wifeJY OD;bapmudkxnfhvdkufr,f? oGm;awGUygonf/ Akdvfodef;vdIifu -
armifodef;vdIifuawmh jynfrSm rvkyfcsifbl;vdkYajymaevdkY rif;ukd ]]cifAsm;oGm;wm aumif;w,fAsm? uRefawmfu ESpfzufvHk;eJY
ykdY&wm}} [k OD;Eku ajymygonf/ &if;ES;D aewm/ rsuEf mS emw,f/ 'gayr,fh [dv k al wGu (vltrnfukd
uReaf wmfonf Ouú|jzpfoOl ;D Ek (xdpk Ofu ocifE)k \pum;udk
ajymaomfvnf; uReaf wmfrazmfjyawmhyg) rlrrSew f ohJ al wG? NrKd Ue,f
vufrcHírjzpfyg/ olu Ouú|jzpfNyD; uRefawmfu wdkif;rSL;yJjzpfyg
tmPmydik t f zGUJ tpnf;awGuvnf; olwu Ydk kd rMunfb;l }} [k ajymyg
onf/ trSerf mS uReaf wmfw h iG f zqyvü Bu;D us,af om &mxl;&So d l
onf/
r[kwfyg/ tvkyftrIaqmifvlBuD;rsm;u vdktyfvQif ac:cdkif;
wwfMu\/ cdkif;wmudk vkyfcJholjzpfygonf/ xkdpOfu zqyv uRefawmfonf jynfudkoGm;&ef jyif&ygawmhonf/
tzGJUBuD;\ e,ftzGJUwkdYwGif pnf;vHk;rItm;enf;aeonfhtwGuf jyifaewkef;rSmyif awmifBuD;u udkpHatmif uRefawmhfqD
jyefvnfpnf;vHk;&ef XmecsKyftaejzifh vkdtyfvmonfhtwGuf a&mufvmygonf/ uReaf wmf jynfomG ;rnft h aMumif; olu Y akd jymNy;D
uRefawmfwkdYuJhokdY vli,frsm;ygaom wkdif;pnf;½Hk;a&;tzGJUi,frsm; uRefawmfESifhtwl jynfudkvkdufcJhzdkYajymygonf/
zGJUygonf/ 0efBuD;OD;wifwkdYuJhokdY tvkyftrIaqmifvlBuD;rsm;ESifh ukdpHatmif jynfokdYvdkufrnfudk uRefawmf oabmusrd\/
wGzJ ufvw T w f wf\/ &mxl;tm;jzifh wkid ;f twGi;f a&;rSL;jzpfygonf/ taMumif;rSm udpk aH tmifonf owif;axmufyyD D owif;&Smwwfol
okdYaomf zqyvtzGJU0if tm;vHk;uyif wkdif;rSL;[k tvG,fac:ae jzpf&m uRefawmfwkdYtwGuf toHk;0ifEkdifrnf[lí uRefawmf
Muygonf/ xifrd\/ ]]'gayr,fh OD;av;wifudkajymAsm? olcGifhjyK&ifvdkufcJh}}[k
OD;Eku jynfudpöudkajym&mwGif jynfzqyvtzGJUtwGif; rnD ajymvkdufygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ñGwMf u/ wpfzufu tmPmtvGo J ;kH rIrsm;ESihf vlx\ k NiKd jiifrrI sm; ukdpHatmifrSm jrefrmhtvif;owif;pm\ owif;axmuf
cHae&NyD;? wpfzGJUu ocifrBuD;a':odef;wifyg0ifaom tzGJUjzpf jzpfav&m xdkOD;av;wif (jrefrmhtvif;OD;wif) ESifh&if;ESD;NyD;ol
...(87)
658 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 659
jzpfí OD;av;wifEiS o hf mG ;awGUvQiyf if ]]vdu k cf ahJ v}} [lí ajymvdu k f a&muf v mMuonf / ol w k d Y a &muf N yD ; aemuf a eY r S m yif Nrd K Ue,f
ygonf/ ta&;ay: tpnf;ta0;usif;y\/
uReaf wmfonf udpk aH tmifEiS hf jynfot Ydk &ifomG ;ESi&hf ef qH;k jzwf tcrf;tem;wGif tzGJUacgif;aqmif0efBuD;OD;wifu ]]tckae
vdkufygonf/ uRefawmfyg olESifhtwloGm;rnf[k awG;rd\/ tpnf;ta0;usi;f y&jcif;taMumif;uawmh zqyvtzGUJ csKyt f ae
uRefawmfwkdY jynfokdYoGm;cJh\/ a&mufvQif jynfNrdKUydkif½Hk;okdY eJY wpfEidk if v
H ;kH rSmzqyvtzGUJ awG jyefvnfzUJG pnf;&r,fqw dk hJ rlt&
oGm;Ny;D uReaf wmfa&mufaMumif; owif;ykyYd gonf/ NrKd Utky½f ;kH uyif jzpfygw,f? 'DNrdKUrSmvnf; tJ'Drlt& NrdKUe,ftvkyftrIaqmifopf
uReaf wmfww Ydk nf;cdrk nfh oHwo J yYdk aYdk y;\/ tdy&f mae&m jyifay;Muyg a&G;rSmjzpfygw,f/ uRefawmfwkdYuawmh rJyHk;axmifNyD;a&G;rSmyg?
onf/ uReaf wmfwYdk bmrSpu G zf ufrmS r[kwyf gbl;? 'DrmS &Sw
d hJ tzGUJ 0ifawG&UJ
uReaf wmfwo Ydk nf oHww J iG yf gvmonfh t0wftpm;tydx k nfh qE´twkdif; vkyfMuyg/ 'Dtwkdif; jzpf&rSmyg}} [líajym\/
xm;onfh tdwpf onfwx Ydk m;cJNh y;D udpk aH tmifu NrKd UxJox Ydk uG of mG ;\/ uReaf wmfu rJy;kH axmifNy;D ]]Ouú|ESihf tvkyt f rIaqmiftzGUJ \
owif;awG penf;emay;&efjzpfygonf/ uReaf wmfu a':ode;f wif
trnfrsm;udk a&;NyD;xnfhMuyg/ trsm;qHk;oluawmh ta&G;cH&rSm
tdrfokdYxGufcJh\/
ygyJ}} [kajym\/
]]uRefawmf armifcspfvdIifyg? tzGJUcsKyfwm0efeJYvmwmyg}} [k
tpnf;ta0;wufa&mufolwkdYu olwkdYOuú|jzpfapcsifol\
EIwfqufvQif a':odef;wifu -
trnf trIaqmiftzGJUwGif yg0ifapcsif olwkdY\ trnfrsm;a&;NyD;
]]awGU&wm 0rf;omygw,fO;D cspv f iId }f } [kajymvQif uReaf wmfu -
]]uReaf wmfu h kd OD;wwfrac:ygESichf ifAsm? uReaf wmfu tpfrBu;D yHk;xJokdYxnfhMu\/
xuftrsm;BuD;i,fygw,f}} [k jyefajymygonf/ a':odef;wifu ocifra':ode;f wiftm; vdv k m;olwb Ydk ufu rJta&twGuf
]]udkcspfvdIifa& trSeftwkdif;jzpfatmifvkyfay;yg? tpfrBuD;wdkYu trsm;qHk;&ygonf/ a':odef;wifuawmh Ouú|vkyfonf[lí
trSet f wkid ;f vkyvf &Ykd vmwJt h ajzudk ausauseyfeyfvufcrH mS }} [lí uReaf wmfrrSwrf yd g/ ocifra':ode;f wiftm; axmufco H w l u
Ydk om
ajymygonf/ tompD;&cJh\/
]]uRefawmfwkdYu rSefrSefuefuefvkyfrSmyg? jynfutjzpfrsdK; a&G;aumufyGJNyD;ojzifh uRefawmfwkdY wm0efvnf;NyD;aom
ppfudkif;wkdif;rSmjzpfcJhygw,f? tpfrBuD;vnf; Mum;NyD;a&maygh? aMumifh uRefawmfwkdY &efukefjyefcJhMuygonf/ aemufaeYwGif
uReaf wmfuawmh rJy;kH axmifrmS yg}} [kajymvku d \ f / a':ode;f wifu - 0efBuD;csKyfOD;EkxH a&G;aumufyGJusif;yNyD;aMumif; OD;av;wifESifh
]]tpfrBu;D wku Yd apmapmuajymcJo h vdk trSet f wkid ;f vkyv f &Ykd uRefawmfwkdY owif;ykdYygonf/
vmwJhtajzudk vufcHrSmyg}} [lí ajymvdkufygonf/ aemufaeYwiG f zqyvtzGUJ csKyf wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aemufaeYwGif uRefawmf oHwJwGifyif em;aevdkufygonf/ ocifomcifudk oGm;awGU&ygonf/ uRefawmf ppfudkif;oGm;rnfh


xkdaeYrSmyif 0efBuD;OD;wif (OD;av;wif) ESifh 0efBuD;OD;bapmwkdY taMumif;ajymygonf/ ocifomcifu -
...(88)
660 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 661
]]rif; ppfuikd ;f oGm;r,fqw kd m tawmfy?J wkq Yd rD mS owif;&aewm tjzpf &yfwnfaeygonf/ okdYaomf tqkdyg yrnwtzGJUtpnf;
&Sw
d ,f/ tJ'guawmh yrnw ppfuikd ;f wkid ;f pnf;½H;k a&;rSL; udpk ;kd ode;f onf Ekid if aH wmftm; tefwak eaom? wpfenf;tm;jzifh awmcdt k zGUJ
(om,m0wD) u wkeYd aYJ qG;aEG;csiw f ,fajymw,f/ 'Dawmh oleaYJ wGUyg/ tpnf;wkdY\ ausmaxmufaemufcH&&Sd xm;aomtzGJU? tquf
aqG;aEG;wmawG ighqo D wif;jyefyyYdk g}} [kajymygonf/ uReaf wmfu - toG,&f aSd omtzGUJ [k tpd;k &ydik ;f u em;vnfxm;aom tzGUJ tpnf;
]]uRefawmf zkef;eJYyJowif;jyefykdYr,fAsm}} [k ajymvkduf\/ jzpfygonf/
ckwpfacguf ppfuikd ;f oGm;aomtcg uReaf wmfonf wkid ;f rif;Bu;D vma&mufaqG;aEG;aom udpk ;kd ode;f onfyifvQif ppfuikd ;f wkid ;f
OD;bpef;tdrfwGif rwnf;awmhbJ ocifvSarmiftdrfwGif wnf;yg twGif;&Sd awmcdktzGJUtpnf; tcsKdUwkdYESifh qufoG,frI&Sdaeol[lí
onf/ udkpdk;odef;u uRefawmfhxHvmawGU\/ olu - uRefawmf,HkMunfxm;ygonf/
]]'DrmS udck spv f iId ?f ppfuikd ;f wkid ;f rSm 29 NrKd Ue,f&w dS ,f/ vmr,fh okaYd omfvnf; olonf ppfuikd ;f NrKd Uay:wGif w&m;0ifaexkid Nf y;D
a&G;aumufyGJrSm uRefawmfwdkYuvnf; 14 NrdKUe,f 15 NrdKUe,f ol\ yrnwpnf;½Hk;a&; tvkyfudk w&m;0ifvkyfaeoljzpfaom
avmuf&Sdw,f/ cifAsm;wkdYbufrSmvnf; 14-15 NrdKUe,favmuf aMumifh uRefawmfonf olESifhw&m;0ifqufqHae&oljzpfygonf/
&SdrSmyJ/ uRefawmfwkdY aocsmaygufEkdifr,fh NrdKUe,fawG&Sdw,f/ uReaf wmft h m; zqyvXmecsKyu f uReaf wmfwt Ydk m; ajymMum;
tJ'DNrdKUe,fawGudk cifAsm;wkdYbufu raESmihf,SufeJYAsm/ cifAsm;wkdY vdu k af ompum;rsm;udk em;vnfrt I & wkid ;f twGi;f a&;rSL;rsm;onf
EkdifEkdifr,fh NrdKUe,fawGvnf;&Sdw,f/ tJ'DNrdKUe,fawGudkvnf; rdrdwkdYtm; tvkyfvkyfír&atmif aESmihf,Sufaeol? twkduftcH
uRefawmf wkdYbufu raESmifh,Sufbl;}} [líajymjy\/ jyKorl sm;udk oufqidk &f m&JtzGUJ tm;zrf;qD;csKyaf ESmifap&ef ajymMum;
xdk 1955 ckEpS 0f ef;usiu f m; jrefrmEkid if w H iG f qlyal omif;use;f rI EkdifcGifh&SdaMumif; odcJh&ygonf/
tiftm;onf rsm;pGmavsmeh nf;cJah yNy/D wku d yf BJG u;D [lí r&So d avmuf ppfudkif;wkdif;NrdKUe,ftcsdKUwdkYwGif yrnwrS yrnw[lí
yif/ okdYaomf tcsKdUaom EkdifiHawmftkyfcsKyfa&;tmPmpufESifh pGJolawGtawmfrsm;rsm;&SdMu\/ zqyvudk tMunfndKrJhap&ef
tvSr;f uGmaomt&yfww Ydk iG f tpd;k &tm; tefwo k w l &Ydk adS eMuygao; a[majymolwkdY&SdMu\/ xdkolwkdYaMumifh zqyva&G;aumufyGJ
onf/ ajymifajymifwif;wif; oGm;vmrIrsdK;r[kwfyg/ tcsdeftcgrJh ½IH;oGm;Ekdifonf[k ,lqxm;aom zqyvvli,ftzGJU0iftcsKdUu
&GmwGif;0if? qufaMu;aumuf? xrif;csufcdkif;? auR;cdkif;avmuf uRefawmfhtm; ]]'grsdK;awGU&ifzrf;Asm}} [lí ajymol&SdcJhzl;ygonf/
awmh &Sdaeayao;onf/ uRefawmfhwGif uRefawmfhygwDrJEkdif&ef wpfzufygwD0ifwkdYudk
a&G;aumufyt JG wGuf rJq, G pf nf;½H;k rnfo h w l t Ydk m; tvpfwiG f zrf;rS[al om tawG;vH;k 0r&Syd g/ uReaf wmf wpfzufowftEkid rf ,l
vnf; acsmif;ajrmif;tEÅ&m,f jyKEkdifao;onf/ þvdktajctae csifyg/ uRefawmfu fair fight rQwaom? w&m;aomwdkufyGJrsKd;
wGif udkpdk;odef;u vmaqG;aEG;jcif;jzpf\/ jzifo h m wku d cf siyf gonf/ rw&m;aomwdu k yf rJG sK;d udk toH;k rjyKcsiyf g/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

udkpdk;odef;onf yrnw\udk,fpm; vmaqG;aEG;jcif;jzpfyg aumufuspv f nS zhf sm;jcif;rsK;d udk vkycf sipf w


d rf &Syd g/ þum; uReaf wmf\
onf/ tqdyk gyrnwtzGUJ onf zqyv\twku d t f cHtzGUJ tpnf; ud, k yf ikd rf 0l g'jzpfonf/ ½I;H vQiv f nf; w&m;ojzifh ½I;H csi\ f / Ekid vf Qif
...(89)
662 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 663
vnf; w&m;ojzifhEkdifcsif\/ ,if;onfyifvQif uRefawmf\ onf/ rH&k mG &Sd vlwpfpo k nf td;k pnfAakH rmif;wD;Ny;D uReaf wmfwnf;cdk
EkdifiHa&;rl0g' jzpfygonf/ aom e,fydkif0efaxmuf OD;jrñGefYtdrfa&SUokdYvmNyD; zqyvudk
xdkYaMumifh udkpdk;odef;tm; ]]cifAsm;ajymwJhtaMumif;udk ½Iwcf saom ykwcf wfaom oDcsi;f rsm;qkNd y;D avSmifajymifMuygonf/
uReaf wmfv h Bl u;D awGqD wifjyvdu
k rf ,f}} [k ajymvku d \
f / udpk ;kd ode;f rcHcsiaf tmifpMuygonf/ uReaf wmfu rnforYdk S wkjYH yefjcif; r&Scd yhJ g/
uvnf; ]]tif;? uReaf wmfuvnf; uReaf wmfv h Bl u;D awGukd ajym&OD; pdwfwGifvnf; rnfokdYrS cHpm;csufr&SdcJhyg/
rSmAsmh}} [k jyefajymygonf/ e,fydkifOD;jrñGefYu -
uRefawmfu udkpdk;odef;tm; - ]]uRefawmfhudkvnf; zqyvvdkvm;wJh e,fydkifvdkY ½IwfcsMu
]]uReaf wmfwYdk a&G;aumufyeJG ;D rSawGUMupk?Yd tJ'aD wmhrS uReaf wmf w,fAsm}}
wkdYoabmwlxm;wJhtwkdif; vkyfMuwmaygh}} [k ajymvkduf\/ [kajym\/
udkpdk;odef;u oabmwlygonf/ zqyvudk txifao;aom yrnwudktxifBuD;aom
vlxkpum;ESifh pnf;½Hk;&wJhuRefawmf rHk&GmNrdKU\ vufzuf&nfqkdif? vlpkpk&Sdonfhae&mwkdYwGif zqyv
udpk ;kd ode;f ESiahf wGUNy;D uReaf wmf &efuek o f Ydk cPjyefc\
hJ / þokYd tzGJU0ifwkdY\ raumif;owif;awGom Mum;cJh&\/ a&G;aumufyGJ
rjyefrD uRefawmfonf ppfudkif;wkdif;twGif;&Sd NrdKUe,frsm;okdY oGm;cJh wGif yrnwwkdYom tEkdif&vdrfhrnf/ tpdk;&tzGJUEkdifvdrfhrnf[lí
ygonf/ jynfolvlxk\ pdwfaeoabmxm;udk avhvm&ef jzpfyg tmaygiftm&if;oefoefESifh ajymaeonfudk Mum;cJh&ygonf/
onf/ tcsKUd aomolwu Ydk rl ]]uReaf wmfwu Ydk awmh zqyvudk tm;ay;
ppfuikd ;f wkid ;f twGi;f c½dik if g;c½dik &f &dS m uReaf wmfonf yxrqH;k csiyf gw,f/ 'gayr,fh 'Du a&G;wifvu dk w f t
hJ rwfwYkd bmwkq Yd w
dk m
rHk&Gmc½dkifokdY oGm;cJhygonf/ uvnf; rJ&NyD; trwfjzpfNyD;uwnf;u &efukefuudk qif;rvm
rHk&Gmc½dkifum; yrnwwkdY vTrf;rdk;aomc½dkifjzpfygonf/ Muawmhbl;}} [lí ajymMuygonf/
yrnwxdyfwef;acgif;aqmifwpfOD;jzpfol OD;bNidrf;um; rHk&Gm tcsKdUNrdKUe,fvlxku -
c½dkifom;jzpf\/ bkwvifNrdKUonf OD;odef;azjrifh\ Zmwdjzpf\/ ]]uRefawmfwkdYu zqyvudk tm;ay;csifygw,f? 'gayr,fh
rHk&Gmc½dkifom;yif jzpfygonf/ ae&xdkif&wm vHkNcHKrIr&Sdbl; Asm? awmxJuvlawGu &Sdao;w,f/
rH&k mG c½dik t
f wGi;f rH&k mG ? tvH?k bkwvif? acsmif;OD;? ,if;rmyif? wyfBu;D bmBu;D &Sw d mr[kwyf gbl;/ 'gayr,fh olwu Ydk vufeufawG
ykvJ ponfhNrdKUe,frsm;okdY uRefawmfoGm;a&mufcJh\/ rHk&GmwGif ygw,f/ olwu Ydk pum;awG Bu;D Bu;D us,u f s,af jym? &efyakH iGawmif;
uRefawmfESifhcifaom e,fydkif0efaxmufOD;jrñGefY&Sd&m xdktdrfwGif awmh ay;&? xrif;csufckdif;awmh csufauR;&? 'Dvdkb0rSmqkdawmh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wnf;cdyk gonf/ xdo k Ydk wnf;cdak epOfyif zqyvtzGUJ csKyrf S ppfuikd ;f a&G;aumufyrJG mS b,forYl aJ y;&r,f rodygbl;Asm}} [k ajymonfukd
wkid ;f pnf;½H;k a&; twGi;f a&;rSL;a&mufaeonf[k owif;&[efwyl g Mum;cJh&\/
...(90)
664 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 665
tcsKdUNrdKUe,frsm;rS vlxkurl - ukpd ;kd ode;f ESihf aphpyfoabmwlru I kd w&m;0ifciG jhf yKMuonfawmh
]]uRefawmfwkdYu 'DNrdKUe,fu zqyvawGudkawmh rBudKufbl; r[kwyf g/ awmfovdv k yk &f efom EIwjf zifah jymMu\/ pmaywGirf &S/d
Asm/ 'gayr,fh zqyvudak wmh Ekid af pcsiw f myJ/ bmjyKvv Ykd q
J adk wmh azazmf0g&DvokdYa&mufaomtcg uRefawmf ppfudkif;okdY
vuf&adS eaeustwkid ;f at;at;csr;f csr;f aecsiw f ,f/ vky&f wmvnf; jyefvmygonf/ ocifvaS rmif tdrw f iG w f nf;ygonf/ udpk ;kd ode;f ESihf
rlvtvkyaf wG vkyaf ewm yHrk eS 0f ifaiG&aeMuw,f/ r&Srd &Sm;bJAsm/h xyfrHawGUygonf/ uRefawmfu -
48-49 wke;f utjzpfawGukd rBuKH csiaf wmhb;l Asm/ toufuzkd ufeYJ
]]vlBuD;awGuawmh b0ifrusvSbl;Asm/ 'gayr,fh olwkdYcsif;
xkyfxm;&wJhb0 reufudk rsufESmopfp&macgif;rS&Sdyghrvm;qkdwJh
aqG;aEG;MuNy;D uReaf wmfh ay:yJvcJT svu kd Mf uw,f}} [k udpk ;kd ode;f udk
b0rsKd;awG tNrJpdk;&drfae&wmrkdY tck&SdwJh zqyvvdkat;csrf;wJh
b0ay;wJt h pd;k &rsK;d yJvckd siwf ,f/ uReaf wmfwrYdk mS ygwDawG? Ekid if aH &; ajymygonf/ udkpdk;odef;uvnf; -
0g'awGrodygbl;Asm/ ud, k vf yk rf S ud,k pf m;&wJo h al wGyg}} [kajymMu\/ ]]uRefawmfhvlBuD;awGuvnf; 'DvdkygyJAsm/ OD;bNidrf;qkd&if
cEÅ;D NrKd Ue,frS vlwpfO;D u (trnfrrSwrf í d razmfjyEkid af wmhyg) uefYuGufw,fAsmh/ 'DaqG;aEG;wmudk vufrcHcsifbl;/ OD;cspfarmif
]]b,ftpd;k &wufwuf? wufwt hJ pd;k & usKyw f t Ydk pd;k &yJAsm}}[k (0d"l&) uawmh udkpdk;odef;a& cifAsm;ajymwm uRefawmfvufcH
ajymonfholvnf;&Sdygonf/ ygw,f/ 'gayr,fh okdokdodyfodyfayghAsmvdkY ajymw,fAsmvdkY}} [lí
uReaf wmfonf jynfov l xl \ k xifjrifcsuw f uYdk kd odcsiaf om ajymygonf/
pdwf&Sd\/ zqyvay:wGif xm;aomvlxk\ oabmxm;udk od& wu,fawmh ppfuikd ;f wkid ;f wGif yrnwwkYd tiftm;omMuyg
rnfh wm0ef&ydS gonf/ okyYd gí uReaf wmf wm0efus&m ppfuikd ;f wkid ;f onf/ awmwGi;f vufeufuikd f tzGUJ tpnf;wko Yd nf tkypf rk rsm;aomf
twGi;f &Sd NrKd U&Gmrsm;okYd a&mufEikd o f rQ a&mufatmifomG ;Ny;D vlx\ k vnf; (10) a,muf (15) a,mufavmufEiS hf nOfyh ikd ;f wGif aus;&Gm
xifjrifcsufudk avhvmcJhygonf/ awGoYdk 0ifxu G af ewwf? qufaMu;aumufaewwf\/ NrKd Ui,fav;
wpfenf;tm;jzifhqkdvQif a&S;jrefrmbk&ifrsm;uJhokdY penf;em ESifhaus;&GmwkdYonf tpdk;&\ tmPmvufvSrf;rrDwrD &Sday&um;
onf[lí ajym&rnfxifyg\/
eD;&m"m;aMumufae&ayonf/ awmwGi;f tzGUJ tpnf;onf yrnw
xdok Ydk NrKd Ue,frsm;? tcsKUd NrKd Ue,fww Ydk iG f aus;&Gmrsm;txdomG ;a&muf
avhvmcJhaom uRefawmfonf &efukefodkY 1958 ckESpfqef;prSmyif tm; axmufcrH aI y;aeay&m tpGet f zsm;aus;&Gmrsm;/ NrKd Ui,frsm;
jyefcJhNyD; e,ftajctaeudk zqyvacgif;aqmifrsm;tm; wifjy onf a&G;aumufyGJwGif yrnwokdYom rJay;rnf[k ,HkMunf&\/
onf/ ukdpdk;odef;ESifh aqG;aEG;cJhaMumif;udk tpD&ifcHaomtcg ppfuikd ;f ? a&Tbpkd aomNrKd UBu;D wkw Yd iG rf l Ekid if aH wmf\ tmPmvufvrS ;f
zqyvtaxGaxGtwGi;f a&;rSL; OD;AaqGu uReaf wmf\tpD&ifcrH I rDaoma'owkjYd zpfav&m awmwGi;f rSorl sm;\ t&dyv f wG \f / NrKd Uae
udk oabmwlygonf/ OD;ausmfNidrf;u odyfb0ifuscsifyHkr&yg/ 0efxrf;rsm;taejzifhvnf; zqyvtpdk;&ay:wGif ,HkMunfrI&Sd\/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

okdYaomf ocifomcifuvnf; tajctaet&yf&yfudk &Sif;jyonfh xkdYaMumifh zqyvtrwfavmif;wkdY rJ&rSm aocsmoavmuf


twGuf OD;ausmfNidrf;u rnfokdYrQ rajymawmhyg/ jzpfay&m ppfudkif;wkdif;wpfwkdif;vHk;wGif ESpfzGJUpvHk;tukefr&Ekdif
...(91)
666 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 667
[laom ,HkMunfrIudk uRefawmfa&m udkpdk;odef;ygodaeMuovdkyif &rnfrSm aocsmoavmuf&Sdaeygonf/ tb,faMumifhqdkaomf
jzpfygonf/ olYtm; wpfe,fvHk;u MunfndKav;pm;&if;pGJ&SdaeaomaMumifh
xkaYd Mumifh ol&oifw h m&ygap? ud, k &f oifw h m&&ef? þokv Yd Qif jzpfygonf/
aphpyfru I kd jyKMu&awmh\/ vlBu;D rsm; oabmwl&efawmh wpfxpfcs xdaYk Mumifh ocifvaS rmiftwGuf uReaf wmft h aejzifh pdwaf t;
rajymEkid yf g/ ygoavmufawmhygrnf[í l ,lq&\/ uReaf wmfwYdk vsuf&Sd&ygonf/
atmufajcwGiv f yk &f aom olwt Ydk zdYk &SOv hf nf;avQmufom ysm;vnf; þvdEk iS yhf if a&G;aumufyBJG u;D wpfEidk if v H ;kH wGif Ny;D ajrmufomG ;yg
pGJom oabmrsKd; vkyfMu&ygawmhonf/ onf/ rlvu uReaf wmfEiS hf udpk ;kd ode;f wkrYd eS ;f onft h wkid ;f yrnwu
uRefawmfu udkpdk;odef;tm; - (15) NrdKUe,f&&SdNyD; zqyvu (14) NrdKUe,f &&Sdygonf/ XmecsKyf
]] udpk ;kd ode;f ? uReaf wmfuawmh Edik if aH &;rSmnpfywfw,fqw kd hJ acgif;aqmifrsm;taeESiq hf vkd Qif yrnwXmecsKyaf cgif;aqmifrsm;
emrnfrcHEikd b f ;l / cifAsm;wdv
Yk al wGvnf; uReaf wmfwq Ykd v
D mNy;D twif; taejzifh rH&k mG wGi?f OD;bNird ;f bkwvifwiG f OD;ode;f azjrifw h &Ydk MuNy;D
pnf;½H;k a&;vkyrf aeMuygeJY uReaf wmfwu Ydk vnf; cifAsm;wkq Yd v
D mNy;D zqyvXmecsKyaf cgif;aqmifrsm;taejzifh OD;wifu a&Tbrkd q J E´e,f
½kyfysufatmifrpnf;½Hk;bl;/ NyD;awmh uRefawmfhbufu zrf;vm; rS tEkdif&ygonf/
wpfEkdifiHvHk;rSmrl rlvu zqyvacgif;aqmifrsm; rSef;xm;
qD;vm;vnf; rvkyfbl;qkdwm uRefawmf uwday;w,fAsm}} [k
onfhtwkdif; zqyvtrwftrsm;pk ta&G;cH&ygonf/ yrnw
ajymvkdufygonf/ ukdpdk;odef;uvnf; uRefawmfhtm; ]]cifAsm;rkdY
tzGUJ uvnf; trwfrsm;ta&G;cH&&m jynfov Yl w T af wmfwiG f twku d f
uRefawmfu ,HkMunfNyD; 'DvdkvkyfwmyJAsm? 'Dawmh wpfa,muf
tcHtrwfwkdY xifxif&Sm;&Sm;ay:vmawmhrnf[k uRefawmfwkdY
wpfa,muf uwdtwkdif; vkyfMuwmaygh}} [lí ajymygonf/ awG;rdaeawmhonf/
uRefawmf ppfudkif;ocifvSarmiftdrfwGif wnf;aeygonf/ a&G;aumufyNJG y;D aomtcg uReaf wmf&efuek jf yef&ef jyifygonf/
ppfudkif;ESifha&Tbdkpaom NrdKUe,frsm;rS uRefawmfwkdYvlrsm;udkvnf; xdkpOf udkpdk;odef;a&mufvmNyD; ]]udkcspfvdIif? cifAsm;udk uRefawmf
]]cifAsm;wkYd Nird rf aeeJAY sm? tdraf ygufaph0ifyg? rJ½u kH v
kd mNy;D rJxnfyh g/ aus;Zl;wifw,fAsm}} [lí vmajymygonf/
zqyvudk rJay;ygvdkYajymyg}} [líajym&\/ xdkESpfoBuFefNyD;aomf uRefawmf &efukefokdYjyefcJhawmh\/
uReaf wmfonf wkid ;f twGi;f a&;rSL;jzpfaomaMumifh wkid ;f NrKd UrSmyif xdkpOfu &efukefNrdKU\ qifajczHk;jzpfaomae&mwGif &efuif;
xkid af eygonf/ NrKd Ue,frsm;rS rdrw d tYdk zGUJ 0ifrsm; wifjyonfh jyóem NrdKUopfudk wnfxm;&m uRefawmfonf xdk&yfuGufwGif wkdufcef;
rsm;&Syd gu NrKd Ue,ftmPmydik t f zGUJ wkEYd iS hf n§Ed idI ;f Ny;D tqH;k tjzwfay;& &aomaMumifh uefawmfav;rS &efuif;okdYajymif;cJh&m uRefawmf
ygonf/ &ef u if ; wG i f tem;,l & if ; ES p f & uf a vmuf a evd k u f y gonf /
ppfuikd ;f NrKd Ue,ftaeESihf ajym&rnfqv dk Qif jyefMum;a&;t&m&Sd aemufaeYwGif jrefrmhtvif;OD;wifqD oGm;cJh\/ 0efBuD;csKyfOD;EkESifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

NrdKUe,fjyefMum;a&;t&m&SdtjzpfrS EkwfxGufcGifh&NyD;ol? zqyv awGUNyD; tpD&ifcH&ef OD;av;wiftm;ajym&m OD;wifu zqyv


NrKd Ue,fOuú|jzpfol ocifvaS rmifonfomvQif a&G;aumufyt JG Ekid f ½Hk;wGif wif&efajym\/
...(92)
668 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 669
xkdpOfu OD;Ekonf 0efBuD;csKyf&mxl;wdk;vufcHjcif;r&Sdacs/ ]]armifcspv f iId w
f Ydk ppfuikd ;f rSmaqmif&u G w
f m OD;wifajymvdo Yk yd gNy/D
zqyvOuú|&mxl;udo k m ,lxm;\/ 0efBu;D csKyt f jzpf OD;AaqGu zqyv[m jyefvnfzGJUpnf;NyD;oGm;NyD/ wkdYzqyvxJrSm tmPm
vufcyH gonf/ xkaYd Mumifh [kr;f vrf;&SOd ;D AaqGaeaomtdru f kd OD;Eku tvGJoHk;wma&m? t*wdvdkufpm;wma&m? jynfolawGudk tmPm
ajymif;a&TUaeNyD; 0if'grD,m&Sd 0efBuD;csKyftdrfudk OD;AaqGu rmef&pfwhJ qufqrH aI wG&w dS mawGqw dk mMum;&w,f/ rif;wkYd tJ'v D l
ajymif;a&TUaeygonf/ awGudk pdppfazmfxkwfapcsifw,f/ zqyvoefY&Sif;atmifaygh/
arv yxrtywfuek cf geD;wGif tdref ;D csi;f t&m&Sw d pfa,muf udkcspfvdIifwkdY udkapmOD;wkdY wm0ef,lyg/ tvum;rckdif;ygbl;Asm/
tdrrf S uReaf wmft h wGuf zke;f vmaMumif;ajymojzifh oGm;em;axmif cifAsm;wkdYudk vcay;rSm}} [lí ajymygonf/
&m a':cifpk (pma&;q&mrcifESif;,k) jzpfaeygonf/ olu uRefawmfa&m OD;apmOD;yg vefYoGm;\/ wpfa,mufrsufESm
]]udkcspfvdIif 'DaeYntm;vm;? udkudkBuD;u udkcspfvdIifudka&m wpfa,muf Munfrh Md u\/ ]]aep&mxkid pf &mvnf;pDpOfay;rSm}} [lí
OD;apmOD;udkyg awGUcsifvdkY uaeYn [krf;vrf;tdrfudkvmcJhyg}} [lí qufajym\/
ajymygonf/ uRefawmfwkdY bmrSrajymí OD;Eku -
olYavoHrSm wdusvS\/ ]]uJ ajymMuOD;av}} [k ajymygonf/
uRefawmfwkdY olac:onfh [krf;vrf;&Sd ol\ udkudkBuD;OD;Ek\ OD;apmOD;u -
tdrfudk rvGJraoGoGm;&awmhrnfjzpf\/ ]]udkcspfvdIifajymAsm}} [k ajymygonf/
zkef;em;axmifNyD; uRefawmfhtdrfESifhra0;vSaom OD;apmOD;qD uRefawmfu -
oGm;ygonf/ OD;apmOD;u - ]]Ouú|Bu;D u uReaf wmfwu Ydk kd zqyvjyefvnfjyKjyifzt Ydk wGuf
]][kww f ,fAsm?h uReaf wmfu h vkd nf; ac:xm;w,f/ oGm;Muwm poH;k vH;k qefqef wm0efay;csiw f maus;Zl;wifygw,f/ wu,fawmh
ayghAsm}} [k ajymygonf/ vlxkMum;rSm zqyv[m owif;rarT;ygbl;/ uRefawmfhtawGU
uReaf wmfwo Ykd nf OD;Ektrd of Ydk um;wpfwef? jrif;vSn;f wpfwef tBuKH t& zqyvNrKd Ue,ftzGUJ awG[m wpfO;D eJw Y pfO;D rwnfMh ubl;}}
pD;NyD;oGm;cJhMu\/ jrif;vSnf;ay:wGif OD;apmOD;u ]]uRefawmfwdkYudk *dP
k ;f zGUJ ? wynfah rG;pwJt h vkyaf wG tmPmrmef &pfwmrsK;d awG &Sad e
bmaMumifhac:ovJrodbl;Asm}} [k ajymygonf/ ygw,f/
xdpk Ofu OD;apmOD;rSm ukvor*¾\ vufatmufct H zGUJ tpnf; Ny;D awmh zqyvu oD;jcm;qk&d , S v
f pfygwDvrdk sK;d tzGUJ rsK;d vnf;
wpfckjzpfaom tD;uzD;wGif tvkyfvkyfaeoljzpfygonf/ r[kwb f ;l ? tzGUJ aygif;pHyk g0ifwhJ wyfaygif;pkvnf;r[kwb f ;l / zqyv
OD;Ek\ tdrf0wGif a':cifpk (cifESif;,k) u uRefawmfwkdYudk tzGJU0ifawGudk EkdifiHa&;oabmw&m;vnf; wpfcgrS ray;cJhbl;/
BudKae\/ olu - 'gawGaMumifh zqyvEkid if aH &;tm;jzifh tvGeyf t J m;enf;aeygw,f/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

]]udkcspfvdIifwkdY 'DrSmapmifhae? udkudkBuD;vmr,f}} [kajym\/ a&G;aumufyGJEkdifoGm;wm Ouú|BuD;wkdYudk yk*¾dKvfa&;t&


rMumrD OD;Eka&mufvmNyD; cifESif;,k xGufoGm;ygonf/ MunfnKd vw Ykd pfaMumif;? zqyv tzGUJ Bu;D qufvuf&zdS v Ykd w
kd ,fvYkd
...(93)
670 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 671
vlxu k cH,v l w
Ykd pfaMumif;aMumifh cktywf rJtEkid &f wmyg/ a'o ]]Ouú|BuD; oD;jcm;odcsifw,fqkd&if uRefawmf oD;oefYpHkprf;
qkid &f m zqyvawGuakd useyfvaYkd xmufcv H Ykd rJay;wmr[kwyf gbl;/ ay;NyD; tpD&ifcHay;ygr,f}} [líajymvdkuf\/
tJ'gudk cGJjcm;em;vnf&ygr,f/ OD;apmOD;uvnf; -
e,fu zqyvawG[m EkdifiHa&; vkyfenf;udkifenf;udk ]]uRefawmfvnf; udkcspfvdIifvdkyJ oabm&ygw,f}} [lí
em;rvnfMubl;? em;vnfatmifvnf; zqyvacgif;aqmifydkif; ajymvkduf\/ OD;Eku -
uvnf; EkdifiHa&;oabmw&m;aqG;aEG;wm? oifwef;ay;wmrsKd; ]]'gjzifv
h nf; uk,d w
f zYdk qyvtvkyt f rIaqmifawGeYJ aqG;aEG;
ygOD;r,f/ aemuf wkdYxyfNyD;qHkMuOD;pkdY}} [k OD;Eku ajymygonf/
r&SdcJhygbl;? olwkdYvkyfaewmu XmecsKyfzqyvacgif;aqmifBuD;
uRefawmfwkdY olYudk EIwfqufNyD; jyefvmcJhMu\/
awG&JU t&Sdeft0gudkrDSNyD;vkyfaeMuwmyg/ aeYpOf vlxkeJYvnf;
aemufaeYwiG f zqyv½H;k okYd oGm;ygonf/ xdw k iG f a':cifpEk iS hf
qufqHrIenf;vSygw,f/ awGUygonf/ rcifpku -
zqyvNrdKUe,ftvkyftrIaqmifawGudkvnf; tjypfwifvkdY ]]udkcspfvdIif b,fvdkvJ}}[k ar;ygonf/ uRefawmfu -
rjzpfwJhtaMumif;wpfck&Sdaew,f/ wjcm;aMumifhr[kwfygbl;? ]]'DvdkAsm? uRefawmfhudk AkdvfatmifBuD;wkdYu uGefjrLepfawGudk
NrdKUe,fzqyvtzGJUawG[m 0ifaiGr&Sdygbl;/ &efyHkaiGuvnf; wkjYH yefztYdk wGuf uReaf wmfwu Ydk kd ac:csiaf c:vdrrhf ,fvYkd owif;&ae
enf;ygw,f/ vpmvnf; [kwfwdywfwdr&Sdygbl;/ 'Dawmh NrdKUe,f w,f/ Ouú|Bu;D ukad wmh bmrSajymvkrYd jzpfao;ygbl;}} [lí ajymjy
tvkyt f rIaqmiftzGUJ awG[m ud, k phf &dwuf , kd &f mS Ny;D pm;Mu&w,f/ vdkufygonf/
&efyHkaiG&&m&aMumif; vkyfwmudkvnf; tjypfwifvkdY rjzpfygbl;/
wyfrawmfarmfuGef;wkdufokdY
jrLeDpDy,fa&G;aumufyGJawGrSm udk,fhvlygatmif zqyvu
vla&G;ygvmawmhrS 'Du, kd pf m;vS,af wGu aiG&mS axmufyw hH mawG 1958 ckESpf? Mo*kwfv wpf&ufaeY jzpfygonf/
zqyvNrKd Ue,ftrIaqmifawGu pm;&wJb h 0awG&w dS ,f/ jrLeDpyD ,f uReaf wmf? OD;apmOD;? Akv
d o
f ed ;f vdiI wf o Ydk nf wyfrawmfarmfueG ;f
rSm wm0efxrf;wJ0h efxrf;awGuv kd nf; NrKd Ue,fzqyvuolv Y al wGyJ wkdufwGif zGifhvSpfxm;aom wyfrawmfynma&;ESifh pdwf"mwf
cefYxm;apwm? jrLeDpDy,f[m zqyv&JU tcsdefra&G;pm;vdkY&wJh ppfqifa&; ñTeMf um;a&;rSL;½H;k wGi&f o dS nfh 'kw, d Akvd rf LS ;Bu;D boef;\
a&SUokdYa&mufoGm;Muygonf/
pm;tdk;BuD;vdkjzpfaeygw,f/
vGecf ahJ om Zlvikd v
f wwd,ywftwGi;f u OD;apmOD; uReaf wmfh
'gaMumifh zqyv[m emrnfrysufoifhbJ ysufae&w,f/
tdrfokdY a&mufvmygonf/ OD;apmOD;u ajymonfrSm -
'Dvrkd jzpfzt Ykd wGuf zqyvtzGUJ csKyrf mS taxGaxGjyefvnfjyKjyifa&; ]]uReaf wmf&,f? cifAsm;&,f? Akv d o
f ed ;f vdiI u
f kd Akv
d cf sKyaf tmifBu;D
aumfr&SiftzGJUzGJUNyD; zqyvudk b,fvdkjyKjyifMur,fvkdY oHk;oyfwJh u Psychological War Fare Department rSm vky&f r,fvaYdk jymw,f/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

oHk;oyfcsufawGay:rlwnfNyD; jyefvnfjyKjyif&if&r,f/ poHk;vHk;vdk 'gudk vmajymwm/ Mo*kwfv wpf&ufaeYrSm AkdvfBuD;wifpdk;qD


vkyfvdkYuawmh rjzpfEkdifygbl;/ oGm;awGU&r,f}} [líajymygonf/
...(94)
672 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 673
aemufaeYwGif zqyvtzGJUcsKyf½Hk;okdY uRefawmf oGm;ygonf/ yxrqifh) ESifh þpma&;ol uRefawmfwkdYoHk;OD;onf umuG,fa&;
uRefawmfu OD;EkxHokdY ppfudkif;wkdif; zqyvwkdif;twGif;a&;rSL; OD;pD;csKy½f ;kH ppfa&;csKy½f ;kH Akv d Bf u;D wifp;kd xH (rGwpf vifwifp;kd r[kwyf g)
wm0efrS Ekwx f u G cf iG jhf yKyg&efpma&;Ny;D OD;Ek\ ud, k af &;twGi;f a&;rSL; owif;ykNYd y;D ud, k af &;jzpfpOftoD;oD;udk oufqidk &f myHpk pH m&Guw f iG f
a':cifpk (cifESif;,k) xH ay;vkdufygonf/ jznfhoGif;Mu&ygonf/
xdpk mudak y;Ny;D zqyvtzGUJ csKy½f ;kH rS uReaf wmf xGucf yhJ gonf/ xdkaeYrSpí uRefawmfwkdYoHk;OD;onf umuG,fa&;0efBuD;Xme?
xdkokdYxGufcJhjcif;um; uRefawmf\b0wGif tvSnfhtajymif; umuG,af &;OD;pD;csKy½f ;kH ynma&;ESihf pdw"f mwfppfqifa&; ñTeMf um;
BuD;wpfckjzpfcJhNyD[lí uRefawmf tvdkvdkcHpm;rdaeygonf/ a&;rSL;½Hk;wGif ½Hk;tzGJU0iftxl;t&m&Sdrsm;tjzpf cefYxm;jcif;cHcJh&yg
1956 ckESpf? Zlvdkifv aemufqHk;oDwif;ywfwGif OD;apmOD;? onf/ ,if;okdYcefYxm;jcif;onf umuG,fa&;OD;pD;csKyf AkdvfcsKyfBuD;
uRefawmfhtdrfokdY a&mufvmygonf/ OD;apmOD;rSm *sme,fausmf? ae0if;\qE´t& AkdvfrSL;BuD;atmifBuD; (aemiftcgwGif 'kwd,
[pfwkdifowif;pmwkdYrS t,f'DwmcsKyfa[mif; pma&;q&mapmOD; umuG,fa&;OD;pD;csKyf (Munf;) jzpfvmol AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;)
jzpfygonf/ u ac:,lawGUqHkNyD; cefYxm;jcif;jzpfonf/
OD;apmOD;u - uReaf wmfwo Ydk ;kH OD;udk wkud ½f ukd t f yk cf sKyo
f rl mS 'kw, d Akv d rf LS ;Bu;D
]]udck spv
f iId af & Akv d cf sKyaf tmifBu;D u cifAsm;&,f? uReaf wmf&,f? boef; wyfrawmfarmfueG ;f wku d rf LS ; (aemifwiG f Akv d rf LS ;Bu;D boef;
Akdvfodef;vdIif&,fudk Psychological War Fare Department rSm "r®ud ) jzpfygonf/ olonf topfwpfzefzUJG pnf;onfh ynma&;ESihf
uRefawmfwkdYudk wm0efay;p&m&Sdw,f/ trSefuawmh 'D[m Anti pdwf"mwfppfqifa&; ñTefMum;a&;rSL;½Hk; (Directorate Education
insurgent olykefqefYusifa&; vkyf&r,f? 0g'eJY jyefwkduf&r,fh and Psychological Warfare) \ ñTefMum;a&;rSL;jzpfygonf/
oabmaygh/ wyfrmS vnf; Political Science Ekid if aH &;odyu HÜ v
kd nf; xdk½Hk;tzGJUudk wyfrawmfarmfuGef;wkdufüyif xm;&Sdygonf/
oifMum;ykdYcs&r,fhudpörsKd;vnf; ygvmr,fvkdY AkdvfatmifBuD;u uRefawmfwkdY\ ½Hk;tzGJUrSL;rSm AkdvfrSL;pHjrifh (aemiftcgwGif
ajymw,f/ avmavmq,fawmh awmcdkolykefqefYusifa&;? 0g' ynma&;wuú o d k v f y garmu© c sKyf ) jzpf y gonf / ½H k ; tzG J U wG i f
jzefYcsda&;vkyfief; vkyf&r,fvdkYajymw,f}} [líajymygonf/ wyfrawmft&m&Srd sm;jzpfMuol Akv d Bf u;D pef;vGiEf iS hf Akvd Bf u;D azMunf
wdwdususbmrSrod&aom oabmjzpfygonf/ ]]uRefawmf wkdYvnf; yg&SdMuygonf/
xifw,f? &ufydkif;twGif; jzpfcsifjzpfvdrhfr,f/ cifAsm; b,frS uReaf wmfwt Ydk m; wpfO;D csi;f tvdu k f tvkyw f m0efcaJG 0ay;tyf
roGm;eJYOD;}} [k ajymygonf/ olrmS 'kAv dk rf LS ;Bu;D boef;yifjzpfygonf/ olt Y m; teD;uyfñeT Mf um;
uRefawmf apmifhfaecJh\/ ay;MuolESpfOD;rSm aemiftcgwGif AkdvfrSL;csKyfrsm;jzpfvmcJhMuol
1956 ckESpf ]]Mo*kwf wpf&ufaeYwGif owif;q&mESifh AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;ESifh AkdvfrSL;csKyfarmifarmif (wyfrawmf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pma&;q&mjzpfol OD;apmOD;? aygif;wnfNrdKUe,fqkdif&m vlrsKd;pk avhusifha&;ñTefMum;a&;rSL;ESifh aemifoHtrwfBuD;) wkdY jzpfMu


vTwfawmftrwfavmif; Akdvfodef;vdIif (vGwfvyfa&;armfuGef;0if ygonf/ olwkdYESpfOD;onf jrefrmhvGwfvyfa&;BudK;yrf;rI c&D;Murf;
...(95)
674 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 675
wGif AkdvfcsKyfatmifqef;? AkdvfcsKyfBuD;ae0if; tp&Sdaom a&SUwef; yg0ifonf)h \ wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL;jzpfol Akv d af tmifBu;D
acgif;aqmifBuD;rsm;ESifhtwl vufwGJcsDwufcJhMuonfh 0g&ifhaom ESiv hf nf; &if;ES;D rI&cJyh gonf/ xdt k aMumif;wkaYd Mumifyh if Akv d rf LS ;csKyf
EkdifiHa&;ESifh ppfa&;acgif;aqmifrsm;jzpfMuygonf/ atmifBuD;u uRefawmhftm; txufygwm0efudk ay;tyfcJhjcif;
uReaf wmfwo Ydk ;kH OD;tm; tvkyw f m0efcaJG 0ay;yHrk mS þokYd jzpfyg jzpfygonf/
onf/ uRefawmfwkdYonf udk,fpDudk,fiS rdrdESifhqkdifaom bmom&yf
OD;apmOD;tm; pdwf"mwfppfqifrIqkdif&m 0g'jzefYcsda&;ESifh tvdkuf zwf½Iavhvmjcif;? rSwfpkrsm;xkwf,ljcif;? a[majymykdYcs&
vIHYaqmfa&;wm0efudk ay;tyfonf/ OD;apmOD;onf okawoe rnfh taMumif;t&mrsm;udk tpDtpOfjyKpjk cif;tp&Sad om tvkyrf sm;
tvkyf? a&;om;jyKpkrItvkyf? a[majymykdYcsrItvkyfwkdYudk vkyf&ef udk vkyaf qmifaecJMh uygonf/ 1957 ckEpS t f wGi;f pdw"f mwfppfqif
jzpfonf/ a&;vkyfief;qkdif&m oifwef;ykdYcsrIrsm;udk pwifaqmif&GufEkdif&ef
Akdvfodef;vdIiftm; pD;yGm;a&;bmom&yfqkdif&m wm0efudk &nfrSef;xm;Muygonf/ uRefawmfwkdY\tvkyfonf jznf;jznf;
ay;onf/ olonfvnf; a&;om;jyKpkrIESifh a[majymykdYcsrIwkdYudk rSerf eS yf ifw;kd wufaeygonf/ tvsipf vdrk &Sv d yS g/ xdt k awmtwGi;f
vkyf&rnfjzpfygonf/ Akv
d Bf u;D pef;vGiEf iS Ahf v
dk Bf u;D azMunfwo Ydk nf tar&duefjynfaxmifpk
uReaf wmfth m; Ekid if aH &;odyb HÜ mom&yfqidk &f m wm0efuakd y;yg okYd c&D;xGuMf uygonf/ tar&duefwyfrawmf\ pdw"f mwfppfqif
onf/ txl;tm;jzifh rmhufpf 0g'qkdif&mESifh qdkAD,ufuGefjrLepf a&;vkyfief;udk avhvm&efjzpfygonf/
0g'qkid &f m taMumif;t&mwku Yd kd avhvmqef;ppfa0zefo;kH oyfjcif;? uRefawmfwkdYonf jrefrmhEkdifiHa&;tajctaeudkvnf; waph
jrefrmhvlYabmifb0ESifh oifhavsmfonf/ roifhavsmfonfwkdYudk wapmif;qko d vdk avhvmrSwo f m; ae&ygonf/ xdt k csed u f mvu
ydkif;jcm;wifjyjcif; tp&Sdaom tvkyfwm0efudk ay;ygonf/ jrefrmEkdifiH\ EkdifiHa&;tajctaerSm wnfNidrf[ef&Sdaomfvnf;
uRefawmfhtm; xdkwm0efudk ,HkMunfpGmjzifh ay;tyfolrSm EkdifiHa&;ygwDrsm;\ vIyf&Sm;tm;NydKifrIrsm;u wpfpHkwpf&maom
Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D yif jzpfygonf/ uReaf wmfonf 1940 jynfEh pS f ajymif;vJrIrSwfwkdifokdY a&GUvsm;aeouJhokdY &SdcJhygonf/
0ef;usirf pS Ny;D trsK;d om;a&;pmayrsm;? rsK;d csppf w d "f mwfukd vIaYH qmf t"dutm;NydKifrIrSm awmcdka&mifpHkolykeftzGJUtpnf;rsm;u
ay;aom pmayrsm;? e*g;eDpmtkyw f u dk rf S xkwaf 0aom vuf0pJ may wpfzuf? tmPm&zqyv (zufqpfqefu Y siaf &;? jynfov Yl w G v f yf
rsm;? *syefacwf ocifpdk;OD;pD;aom uGefjrLepfygwD (Armjynf) rS a&;tzGUJ csKy)f ? AFPFL (The Anti-Facist People's Freedom League)
jzefcY sad ompmtkypf mwrf;rsm;? Ekid if &H yfjcm;wkid ;f wpfyg;okYd a&mufciG hf u wpfzufjzpfygonf/
BuKH pOfu avhvmcJzh ;l aom rmhupf 0f g'qkid &f mpmayrsm;? rmhupf 0f g' Oya'abmiftwGi;f &yfwnfaeMuaom twku d t f cH Ekid if aH &;
r[kwaf om tjcm;aom qk&d , S v f pfpmayrsm; tp&Sad om Ekid if aH &; tzGUJ tpnf;rsm;uvnf; zqyvtpd;k &\ vkyaf qmifcsurf eS o f rQ
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pmayrsm;udk qnf;yl;cJyh gonf/ zufqpf*syefukd awmfveS Mf uonfh udk qefYusifwkdufcdkufaeMuonf/ zqyvtpdk;&udk yk*¾dKvfa&;
umvtNy;D wGif Armjynfq&dk , S vf pfygwD (OD;AaqG? OD;ausmNf ird ;f wkYd oHa,mZOfESifh EkdifiHa&;oHa,mZOft&vnf;aumif;? 0wå&m;t&
...(96)
676 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 677
vnf;aumif;? umuG,fapmifha&Smufay;aeonfh tzGJUtpnf;rSm oifwef;\&nf&G,fcsufESifhywfoufí rdefYcGef;>rufMum;&mwGif
wyfrawmftzGJUtpnf;omjzpfygonf/ zqyvESifh wyfrawmfwkdY ]]wyfrawmfonf Ekid if aH &;ynm&yfukd wwfoed m;vnf&ef avhvm
onf wpfpw d w f pf0rf;wnf;? wpnf;wvH;k wnf; &Sad ecJMh uygonf/ oifhaMumif;? okdYaomf EkdifiHa&;ygwDrsm;\ EkdifiHa&;udpörsm;wGif
zqyvacgif;aqmifrsm;onf jrefrmhvw G v f yfa&;BuKd ;yrf;rI\ yg0ifrIr&SdoifhaMumif;? wyfrawmfonf EkdifiH\ zGJUpnf;tkyfcsKyfyHk
c&D;Murf;umvwGif udk,fusKd;pGefYum yg0ifaqmif&GufcJhMuolrsm; tajccH O ya'ud k o m umuG , f a pmif h a &S m uf & rnf j zpf a Mumif ;
jzpfcJhMuygonf/ olwkdY\ EkdifiHa&;rl0g'rSmvnf; qkd&S,fvpf0g'udk ponfjzifh &Sif;vif;rdefYMum;oGm;cJhygonf/ (xdkrdefYcGef;onf
tenf;ESifhtrsm;tajcjyKxm;Muygonf/ wyfrawmfacgif;aqmif wyfrawmfarmfuGef;wkdufü &Sdaernfjzpfygonf/)
rsm;onfvnf; qkd&S,fvpf0g'\ &nf&G,fcsufrsm;udk a,bk,s xdkoifwef;wGif wufa&mufMuolrsm;rSm AkdvftqifhESifh
tm;jzifh vdkvm;cJhMuygonf/ olykefxaeMuaom uGefjrLepfygwD Akv
d Bf u;D tqif&h adS om t&m&Sd (30) OD; jzpfygonf/ xdt k &m&Srd sm;udk
rsm;ESifh uGefjrLepfudk vdkvm;aomvuf0JygwDrsm;\ t,ltqESifh a&G;cs,af pvTwaf y;olrmS xkt d csed u f ppf&mxl;cefY twGi;f 0efjzpfol
aemiftcgwGif jynfaxmifpq k &dk , S v f pfor®wEkid if aH wmf\ 'kw, d
vky&f yfrsm;udrk u l m; zqyvtpd;k &ESihf wyfrawmfwu Ydk nDñw G pf mG
ajrmuf or®wjzpfcJhol? uG,fvGefol AkdvfcsKyfBuD;pef;,kjzpfygonf/
yif qefYusifaecJhMuygonf/
pdwf"mwfppfqifa&;oifwef;rsm;udk xdkyxrywfoifwef;rS
wyfrawmf\ pdwf"mwfppfqifa&; ñTefMum;a&;rSL;½Hk;tzGJU
pwifí 1959 ckEpS u f ek t
f xd (Akv d cf sKyBf u;D ae0if; 0efBu;D csKyt f jzpf
onf wyfrawmfacgif;aqmifwu Ydk csrw S ñ f eT Mf um;ay;aomrl0g'ESihf
aqmif&GufcJhaom tdrfapmifhtpdk;&acwfwpfavQmufvHk;) tquf
tnD jynfaxmifpjk refrmEkid if \ H zGUJ pnf;tkycf sKyyf t kH ajccH Oya'udk rjywf zGiv hf pS yf cYdk scMhJ uygonf/ ppfbuf? e,fbuf? 0efxrf;t&m&Sd
umuG,af &;? awmcdo k yl ek w
f \ Ydk vrf;pOftoD;oD;udk qefu Y siaf csy rsm; wufa&mufcJhMuygonf/
wkdufcdkufa&;? wyfrawmfudk jynfolvlxku MunfndKaxmufcH oifwef;wGif tNrw J rf;yHrk eS yf cYdk sorl sm;rSm uReaf wmfwYdk pdw"f mwf
tm;ay;apa&; tp&So d nfwu Ykd kd aqmify'k t f jzpfc, H u
l m pdw"f mwf ppfqifa&;½H;k tzGUJ 0ifrsm; jzpfMuygonf/ jyify{nfo h nf yk*Kd¾ vrf sm;
ppfqifa&;oifwef;rsm;zGifhvSpf&ef jyifqifaecJhygonf/ jzpfMuaom urÇmAh 'k w ¨ uúov kd f ñTeMf um;a&;rSL;q&m OD;azatmif?
oifwef;wGiyf cYdk s&rnfh oif½;kd ñTe;f wrf;0if pm&Gupf mwrf;rsm; owif ; pmq&mES i f h pma&;q&mBuD ; armif x if (OD ; xif z wf ) ?
udk Akv
d rf LS ;pHjrifx h aH y;tyf& Ny;D ? Akv d rf LS ;pHjrifuh oif½;kd ñTe;f wrf;0if wpfcef;&yf wefjyef0g' jzefYcsdrIjyZmwfq&m OD;&efEkdifpdefwkdYvnf;
pmtkyif ,frsm;udk tqifoif&h adS p&ef wm0ef,al qmif&u G yf gonf/ oifwef;okdY vma&mufykdYcsMuygonf/
1957 ck? 'DZifbmv wpf&ufaeYwGif r*Fvm'HkwyfNrdKU oifwef;wGif ydcYk sMu&aomtaMumif;t&m bmom&yfrsm;rSm
awmifyikd ;f wkid ;f ppfXmecsKy0f if;twGi;f &Sd oifwef;rsm;ykcYd s&mcef;rü 0g'jzefYcsda&;ESifh vIHYaqmfa&;qdkif&m? pD;yGm;a&;rl0g'rsm;qkdif&m?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pdw"f mwfppfqifa&;t&m&Sd oifwef;trSwpf Of (1) udk Akv d cf sKyBf u;D pdwf"mwfppfqifa&;tajccHrsm;ESifh vufawGUvkyfief;qkdif&m?
ae0if;ud, k w f idk f wufa&mufumzGiv hf pS af y;cJyh gonf/ Akv d cf sKyBf u;D u EkdifiHa&;odyÜHbmom&yfqdkif&mwdkY jzpfMuygonf/
...(97)
678 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 679
uReaf wmfEiS q hf ikd af om ykcYd srwI m0efrmS urÇmEY idk if aH &;oD0&Drsm; 0efBuD;csKyfocifEkESifh 0efBuD;ocifwifwkdYacgif;aqmifaom
udk tusO;f csKyyf cYdk sNy;D aemuf txl;tm;jzifh rmhupf 0f g'ESihf vDeif0g' ]]zqyvoefY&Sif;a&;}} tzGJUu wpfzuf 0efBuD;OD;AaqGESifh 0efBuD;
qkid &f mrsm;udk a0zefqef;ppfaomenf;jzifh ykcYd s&ygonf/ &nf&, G cf suf OD;ausmfNidrf;wkdYacgif;aqmifaom ]]zqyvwnfNrJa&;}} tzGJUu
rSm awmcdkuGefjrLepfygwDrsm;\ vufeufudkifjynfwGif;ppfvrf;pOf wpfzuf ESpfzGJUuGJMuonf/ owif;pmrsm;u Ek-wiftkyfpkudk
ESifh toGiftrsKd;rsKd;aqmifaom tmPm&Sif0g'oabmxm;rsm;udk ]]oefY&Sif;tkyfpk}} [lívnf;aumif;? aqG-Nidrf;tkyfpkudk ]]wnfNrJ
qefYusif&efjzpfygonf/ tkyfpk}} [lívnf;aumif; uifyGef;wyfMuonf/ zqyvuGJ&
qkd&S,fvpf pD;yGm;a&;rl0g'qdkif&mrsm;udkrlum; qefYusif onfrmS twku d t f cHEidk if aH &; ygwDrsm;\ ya,m*aMumifrh [kwyf g/
a[majymykdYcsjcif;rjyKcJYyg/ qefYusifp&mtaMumif;vnf; r&SdcJhyg/ tmPm& zqyvacgif;aqmifrsm;tcsif;csif; txiftjrifvGJrSm;
wyfrawmf\ tjyifavmuwGif&Sdaom EkdifiHa&;tajctae vmrI? rmefrme,SONf yKd irf ?I yk*Kd¾ vt f yk pf x
k al xmifrI ponfwaYdk Mumifh
rSm vIy&f mS ;vsu&f adS eavonf/ uGejf rLepfvv kd m;aom vuf0yJ gwD omjzpfygonf/ zqyvtzGJUBuD;\ uHMur®monf qkwf,kwfysuf
,Gi;f &rnfv h rf;aMumif;twGi;f okYd 0ifa&mufvmonfEh , S &f adS yawmh
rsm;u zqyvtpdk;&udk wufwuf<u<uqefYusifvIyf&Sm;vm
onf/
Muonf/ awmcdkuGefjrLepfygwDrsm;\ ppfqifwkdufcdkufrI t&Sdef
xdt k csed u f Ekid if aH &;tajctaerSm vGwv f yfa&;&Ny;D uwnf;
t[kefrSm aES;auG;NyD; ,kwfavsmhpjyKvmygonf/ wyfrawmf\
u tmPm&vmaom zqyvwyfaygif;pkwGif tjcm;tzGJUrsm;
ppfqifrIrsm;rSm atmifjrifvsuf&Sdaeygonf/
z,f&Sm;jcif;? xGufcGmoGm;jcif;rsm;jzpfcJhonf/ ygwDESifhtzGJUtpnf;
xdtk csed w
f iG f tmPm&zqyv\taetxm;rSm rwnfrNird f [lí OD;AaqG? OD;ausmfNidrf;wkdYOD;aqmifonfh qkd&S,fvpfygwDESifh
jzpfvmaeavonf/ 1956 ck? {Nyv D aemufq;kH &ufowåywftwGi;f ocifwifwdkYOD;aqmifonfh awmifolv,form;tpnf;t½Hk;wkdY
usif;ycJhaom 'kwd,ajrmuf ygvDreftaxGaxGa&G;aumufyGJBuD; tm;NydKifaeMuonf/
NyD;pD;NyD;aemufydkif;wGif zqyvacgif;aqmifydkif;tMum; pdwf0rf; xdt k csed w f iG f wyfrawmfacgif;aqmifyikd ;f onf wnfNird pf mG yif
uGjJ ym;rIrsm;jzpfvmMuygonf/ tajccHEidk if aH &;0g't& tjcm;em;Bu;D &yfwnfaecJhygonf/ yk*¾dKvfa&; oHa,mZOft& [dkbuf 'Dbuf
jcm;em;vSonf r[kwyf gbJvsuf acgif;aqmiftcsi;f csi;f yk*Kd¾ vaf &; udik ;f ñGwrf rI sK;d &Sad umif;&Srd nfjzpfaomfvnf; wdusaompnf;urf;jzifh
t& txiftjrifvrJG rI sm; jzpfymG ;vmMuonf/ yk*Kd¾ vaf &; *dP k ;f *P zGUJ pnf;xm;onfw h yfrawmfonf zqyvtuGw J iG f b,fbufurkd Q
tkyfpkudk zGJUvmMuonf/ rvdu k yf gbJ rdr\ d taetxm;ESihf nDñw G pf mG rdrwd m0ef0w¬&m;udk
1958 ckESpf? Zefe0g&D 29 &ufaeYwGif zqyvtzGJUcsKyf\ om xrf;&Gufvsuf&SdaecJhygonf/
nDvmcHukd usi;f ycJo Y nf/ xdn k v D mcHwiG f rnDrñGwjf zpfymG ;rIonf 1958 ckEpS ?f ZGev f av;&ufaeYwiG f jynfov Yl wT af wmf tpnf;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pwifvmcJhonf/ xdkESpf {NyDv 27 &ufaeYwGif zqyvtzGJUBuD; ta0;udk usif;yaomtcg ]]wnfNrJ}} tkyfpk0if 0efBuD;rsm;onf
ESpfjcrf;ESpfzGJUuGJMuonf/ tpdk;&tzGJUrS EkwfxGufMuonf/ tpdk;&tzGJUwGif rnfonfhygwD
...(98)
680 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 681
tzGJUtpnf;udkrQ tajccHrxm;aom yk*¾vduoabm&Sdonfh 0efBuD;csKyf ocifEk\ tpdk;&tzGJUonf okH;vESifh 17 &uf
0efBuD;csKyfjzpfol OD;EkESifh OD;Ekvkdvm;olrsm; oefY&Sif;tzGJU0ifrsm; umvrQom ouf w rf ; &S d c J h o nf / tjyef t vS e f p G y f p G J r I r sm;?
vTwfawmfwGifusef&pfcJhonf/ tjyeftvSef qefYusifvIyf&Sm;rIrsm;? rwnfNidrfrIrsm;aMumifh
xkdtajctaewGif EkdifiHwpf0ef;e,fawGü qkd&S,fvpfygwDrS ]]okdYavm .... okdYavm}} tajctaersKd; jzpfaecJhonf/
e,fpm;qefqefyk*¾dKvfrsm; wefcdk;xGm;vmNyD; ,if;e,fy,frsm;ukd xdtk csed f xdt k ajctaewGif wyfrawmfrS Akv d rf LS ;csKyo
f ;Hk OD;u
pkd;rkd;cJhonf/ tkyfcsKyfa&;uarmufurjzpfí cH&csufrsm;aom 0efBuD;csKyfocifEkxHokdY oGm;NyD; EkdifiHa&;tajctae rwnfNidrfrI
jynfolrsm;u 0efBuD;csKyfxHwkdifMum;rIrsm;&Sdvmonf/ wynfhawG? ysufjym;ap&ef wyfrawmfudk tmPmvTJay;zkdY awmif;qdkaMumif;
trsK;d taqGawG ruif;&mruif;aMumif;awGygvmonf/ OD;Ekbuf uRefawmfwkdY Mum;od&onf/
ESihf qk&d ,
S vf pfygwDbufwo Ydk nf Ekid if aH &;tkycf sKyaf &;vkyyf u
kH ikd yf akH wG þowif;jzpfEkdifaMumif;udk uRefawmf\ rsufjriftaMumif;
rwlnDjzpfvmonf/ rausrvnf jzpfvmonf/ txufazmfjyyg tcsufwpf&yfudk a&;jyvdkygonf/ xdktaMumif;rSm uRefawmfwkdY
taMumif;tcsufaygif;rsm;pGmu cGJa&;uGJa&;vrf;aMumif;ay:okdY pdw"f mwfppfqifa&;enf;jyoifwef;rS enf;jyq&mAkv d Bf u;D azMunf
a&mufcJhMu&onf/ onf ppfxGuf0wfpHktjynfhtpHk 0wfqifxm;um umbdkifaoewf
1958 ckEpS ?f ZGevf ig;&ufaeYwiG f ]]oef&Y iS ;f }} tkypf 0k if 0efBu;D wpfvufuv kd ,G vf suf t&m&Sd pm;aomuf&yd o f mok0Yd ifvmonfukd
topfrsm; usrf;usdefMuonf/ awGU&onf/ pm;aomuf&dyfomwGif uRefawmfwpfa,mufom
ZGefv ukd;&ufaeYwGif jynfolYvTwfawmftpnf;ta0;ü &SdaeqJ AkdvfBuD;azMunfa&mufvmonf/ olYudkMunfhNyD; uRefawmf
]]wnfNrJ}} tkyfpk0iftrwfrsm;u 0efBuD;csKyfOD;Ekacgif;aqmifaom tHhMooGm;\/ uRefawmfu -
tpdk;&tzGJUudk t,HktMunfr&SdaMumif; tqkdwifoGif;onf/ ]]AsKdU AkdvfBuD;azMunf ... cifAsm;u c&D;oGm;0wfpHkeJY
vTwfawmftrwfrsm;u qE´rJay;NyD; qHk;jzwfMuonf/ aoewf e J Y b,f o G m ;rvd k Y v J } } [k a r;&m Ak d v f B uD ; azMunf u
tpd;k &tzGUJ udk ,HMk unfaMumif;? qE´raJ y;aom trwfO;D a&rSm at;at;oufomyif-
(127) OD;&SdNyD; r,HkMunfaMumif; qE´rJay;ol trwfOD;a&rSm ]]'Dvdkq&mudkcspfvdIif ... 'DaeY wyfu usKyfwkdYvlBuD;awG
(119) OD;&Sdonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;wkdY AkdvfrSL;csKyf armifarmifwkdYawmhygw,f
0efBu;D csKyo
f cifEt k pk;d &u rJ&pS rf jJ zifh tom&um tEkid &f oGm; ajymw,f/ ckcsed q f &kd if oGm;aervm;bJ/ 0efBu;D csKyq f u D kd uReaf wmfh
onf/ ,if;okdY tEkdif&vdkuf jcif;aMumifh ocifEkonf 0rf;omjcif; udk awmifyikd ;f wdik ;f ppfXmecsKyf Akvd rf LS ;csKyb
f vdy&f UJ ud,
k pf m;pDrcH efcY JG
r&SdvS[k owif;pmavmurS owif;xGufvmonf/ aew,fvdkY uRefawmfwkdY em;vnfxm;&wJh 'kwd,AkdvfrSL;BuD;
ocifEkonf qE´rJtiftm; BuD;BuD;rm;rm;&csifyHk&Sdonf/ ausmfjrifhu uRefawmfeJY wjcm;vlawGudk ac:ajymw,f/ wyfu
D:/Dummy/Ko Ko (2)

okdYrSom ol\rl0g'rsm;udk pdwfcsvufcs vkyfaqmifEkdifrnf[k 'DaeYuyk f (Coup) vkycf siv f yk v


f rd rhf ,f/ jyifqifxm;MuvdaYk jymw,f/
,lqxm;yHk&onf/ tJ'gaMumifh uRefawmfwkdY 'Dvdkaeae&wm}} [lí ajymygonf/
...(99)
682 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 683
uRefawmfu - uRefawmfu -
]]'gjzifh oifwef;u b,fvdkvJAsm}} [kar;&m - ]]'gjzifh EkdifiHa&;tajctae ajymif;oGm;NyDvm;}} [k ar;vkduf
]]'gu 'Dtwkdif;ay;&r,f ... bmrSrxl;bl;}} [k AkdvfBuD; onf/ olu ]]ajymif;rajymif;awmh uReaf wmfrodb;l ? uReaf wmfwYdk
azMunfu ajymygonf/ q&mwdv Yk yk af ewJh tvkyaf wmhqufvyk &f r,f}} [kajymNy;D uReaf wmfh
]]'gawmh [kwfygNyD ... 'Dudpöudk uRefawmfwdkY 'g½dkufwm tcef;rS AkdvfBuD;azMunfxGufoGm;ygonf/
AkdvfrSL;BuD;boef;wkdY AkdvfrSL;pHjrifh wkdYodNyDvm;}} [k uRefawmfu olYudk uRefawmfMunfhvdkuf&m olYacgif;ay:wGif ppfOD;xkyf
ar;&m AkdvfBuD;azMunfu - aqmif;xm;onfudk rawGU&yg/
]]Akv
d rf LS ;Bu;D boef;u ppf½;kH udo
k mG ;w,f ... olocd sio f v
d rd hf Akv
d Bf u;D azMunf\pum;udk uReaf wmfuaxmufNy;D Akv d cf sKyBf u;D
r,f ... AkdvfrSL;pHjrifhESifh Akdvfpef;vGifawmh armfuGef;wkdufudk ae0if;u OD;EkxrH t S mPmodr;f &ef Akv d rf LS ;csKyof ;Hk OD;udk apvTwo f nf
oGm;w,f ... olwaYdk wmh odr,frxifb;l }} [k at;at;aq;aq; [laomowif;onf rSefuefcJhonf[k uRefawmf,lqrdygonf/
yif ajymjyygonf/ AkdvfBuD;azMunfonf vdar®mf&nfwpfcGuf uReaf wmfMum;onfh owif;t& tmPmvTaJ y;&ef awmif;qdk
rSmaomufNyD; pm;&dyfomrSxGufoGm;\/ uRefawmfvnf; t&m&Sd cJhMuaom AkdvfrSL;csKyfoHk;OD;tm; 0efBuD;csKyfocifEku ,ckvdk
tdyfaqmifokdY jyefcJhygonf/ tmPmodr;f yHpk rH sK;d jzifh wkid ;f jynftmPmudk vT, J yl gu wyfrawmf
naeav;em&DcefYwGif AkdvfBuD;azMunfonf tdyfaqmifokdY twGuv f nf;raumif;? rdrt d wGuv f nf;aumif;raumif;jzpfrnf/
jyefvmygonf/ olESifhuRefawmfwkdYrSm tdyfaqmifwpfaqmifwnf; okdYjzpfí AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ESifhol em;vnfrIjzifh tvTJtajymif;
wGif tdyMf uolrsm;jzpfyg\/ olt Y cef;ok0Yd ifNy;D rS uReaf wmft
h cef;okYd vkyfay;rnfjzpfaMumif; ajymonf[kod&ygonf/
0ifvmygonf/ ol\ycHk;wGif umbdkifaoewfudk rawGU&yg/ xdak eYnwGif Akv d rf LS ;Bu;D boef;taqmifwiG f jyeftyd yf gonf/
olt Y rlt&mrSm apmapmu uReaf wmfawGUcJo h vdk cyfat;at; AkdvfrSL;BuD;boef;u AkdvfBuD;azMunfajymonfhtwkdif; rSefuef
trlt&myJ&Sdygonf/ uRefawmfu - aMumif;twnfjyKajymqdkygonf/
]]b,fvdkvJAsmh}} [k ar;vkduf&m olu NyHK;pdpdrsufESmESifh - xdaYk Mumifyh if 0efBu;D csKyo f cifEo k nf 1958 ck? pufwifbmv
]]q&mudkcspfvdIif ... cifAsm;udk uRefawmfajymcJhwJh Coup 26 &ufaeYwGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;xH tajctaet&yf&yfudk
awmh rvkyfjzpfawmhbl;Asm ... AdkvfrSL;BuD;ausmfjrifhpum;t& xdef;odrf;ay;&efESifh w&m;rQwaom taxGaxGa&G;aumufyGJudk
awmh 0efBuD;csKyf ocifEku usKyfwkdYAkdvfcsKyfBuD;udk vTwfawmfu usi;f yay;&ef tdraf pmift h pd;k &tzGUJ udk zGUJ ygrnfth aMumif; zdwMf um;pm
wpfqifh tmPmvTJajymif;ay;r,fqkdwJh owif;Mum;cJh&w,f/ wpfapmif a&;ykdYonf/
'Dawmh 'DaeYnae Coup awmh rvkyfjzpfbl;Asm... Cook AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf wyfrawmfacgif;aqmifydkif;0if
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uawmhvyk rf ,f ..usKy&f yd o f mrSm Muufom;csuzf Ydk oGm;ajymr,f}} yk*¾dKvfrsm;ESifhwkdifyifum 0efBuD;csKyfocifEk\ zdwfMum;pmudk


[kajym\/ vufcHcJhayonf/
...(100)
684 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 685
pufwifbmv 28 &ufaeY jynfolYvTwfawmftpnf;ta0; azmfjycJah om yk*Kd¾ vrf sm;ESihf 0efBu;D csKyf Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;onf
wGif tdrfapmifhtpdk;&tzGJUudk acgif;aqmifNyD; zGJUpnf;ay;Ekdifap&ef ol\tdraf pmift h pk;d &tzGUJ ukd acgif;aqmifNy;D Ekid if \ H wm0efrsm;ukd
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;tm; 0efBuD;csKyf&mxl;tyfESif;zkdY tqdkwifoGif; xrf;aqmifvsuf&Sdonf/
onf/ xdktqdkudk jynfolYvTwfawmfu oabmwlcJhonf/ þokdY aqmif&GufaepOf 1959 ckESpf? azazmf0g&Dv 11 &uf
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf w&m;0ifqufvufwnf&Sdaeaom aeYwiG f ucsijf ynfe,f0efBu;D 'l;0g;aZmfveG ;f ? u,m;jynfe,f0efBu;D
jynfe,f0efBuD;rsm; (jynfe,fOuú|rsm;ESifh csif;a&;&m0efBuD;wdkY p0f0PÖ? csif;jynfe,f0efBuD; OD;xefvsef;wkdY okH;OD;u '*kH&dyfomokdY
tygt0if)? EkdifiHa&;orm;rygaom t&yfbuftxufwef; oGm;a&mufNy;D tdraf pmift h pk;d &tzGUJ 0efBu;D csKyf Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;ESihf
0efxrf; t&m&SdBuD; ukd;OD;wkdYyg0ifaom tdrfapmifhtpdk;&tzGJUudk awGUqkHonf/ xkdokdYawGUqkHpOf tajctaet& w&m;rQwaom
zGJUpnf;cJhonf/ a&G;aumufyGJusif;y&ef rjzpfEkdifao;[kqkdygu AkdvfcsKyfBuD;ae0if;
tdrfapmifhtpdk;&tzGJUonf 1958 ck? pufwifbmv 28 &uf uyif aemufxyf ajcmufvqufNyD; EkdifiHawmftmPm,lNyD;
aeYrSonf 1960 jynhf? {NyDv okH;&ufaeYtxdjzpfaom umv aqmif&Gufay;yg&ef arwåm&yfcHMuonf/ xkdjynfe,f0efBuD;
twGif; &yf&Gmat;csrf;om,ma&;ESifh w&m;Oya'pkd;rkd;a&;? okH;OD;\ arwåm&yfcHcsufukd AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u pOf;pm;ygOD;rnf
taxGaxGa&G;aumufyGJusif;y&efvkdtyfaom tajctaersm; [lí wkHYjyefcJhavonf/
jzpfay:apa&;? w½kwf-jrefrme,fjcm; e,fedrdwfowfrSwfa&;? 1959 ckESpf? azaz:0g&Dv 13 &ufaeYpGJjzifh tdrfapmifhtpkd;&
EkdifiHawmftkyfcsKyf,EÅ&m; ykHrSefpnf;urf;usea&; ponfwkdYukd tzGJU 0efBuD;csKyfAkdvfcsKyfBuD;ae0if;u EkdifiHawmfor®wxHokdY ol\
tm½kHpkduf aqmif&GufcJhayonf/ EkwfxGufpmukd wifoGif;vkdufavonf/
Akvd cf sKyBf u;D ae0if;\ tpk;d &tzGUJ onf 1959 ckEpS ?f {Nyv D wGif trsm;u tHhtm;oifhapaom EkwfxGufpmjzpfcJh\/
taxGaxGa&G;aumufyGJukd usif;yay;&ef wm0efcHxm;onf/ jynf w G i f ; jynf y owif ; pmrsm;u trsKd ; rsKd ; a0zef c suf ?
tdraf pmift h pk;d &pwifwm0ef,o l nfrmS 1958 ckEpS ?f atmufwb dk mv okH;oyfcsufwkdY a&;cJhMuonf/
29 &ufaeYwiG f jrefrmEkid if zH UJG pnf;tkycf sKyyf Hk tajccHOya'yk'rf 56 jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH\ zGJUpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'
(2) t& jynfaxmifpt k pk;d & tzGUJ 0ifrsm;tjzpf ceftY yfcMH u&onf/ (1947) wGif ygvDreftrwf r[kwo f l wpfO;D tm; 0efBu;D csKyt f jzpf
ceft Y yfNy;D aemuf xkad eYrmS yif 0efBu;D csKyEf iS thf wl Ekid if aH wmfor®w ajcmufvxufyí dk rcefx
Y m;&ef xnfo h iG ;f a&;qGcJ o hJ nfh yk'rf 116
a&SUarSmufwGif 0efBuD;rsm; usrf;opömusdefqkdcJhMu\/ jzpfonf/
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ tdrfapmifhtpkd;&tzGJUwGif 0efBuD;csKyf xkdtwkdif;qkdygu 1959 ckESpf? {NyDvwGif taxGaxG
tygt0if 0efBuD; 14 OD;yg0ifcJh\/ ,ciftpkd;&rsm;vufxufu a&G;aumufyu JG si;f y&rnf[í l pum;cH&adS y&m xkpd Ofu Ekid if t H wGi;f
0efBuD; 23 OD;&SdcJhayonf/ 0efBuD;OD;a&enf;oGm;onhftwGuf a&G;aumufyGJusif;yEkdifa&;twGuf vkHjcHKa&;tajctaeESifhwuG
D:/Dummy/Ko Ko (2)

Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;\ tdraf pmift h pk;d &0efBu;D rsm;onf ,cif tpk;d & tjcm;aomjyifqifrI t00twGuf tdrfapmifhtpkd;&tzkdY rjzpfEkdif
tzGJU0efBuD;rsm;xuf wm0efykdNyD;BuD;cJhayonf/ aom tajctaejzpfvsuf&Sd\/
...(101)
686 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 687
aemufqkH;wGif vTwfawmf? EkdifiHawmfor®w? Oya'ynm&Sif Akvd rf LS ;csKyw
f ifazonf 0efBu;D OD;cspaf omif;wm0ef,al om 0efBu;D
ponfwEYdk iS hf aqG;aEG;ndE§ idI ;f Ny;D yk'rf 116 ukd ,m,Djyifqifay;Ny;D XmeokH;ckteuf owåKwGif;ESifhtvkyform;0efBuD;XmeESifh oD&dysHcsD
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;ukyd if 'kw, d tBurd f tdraf pmift
h pk;d &tjzpf xyfrH OD;xGe;f wifwm0ef,al om jynfov Yl yk if ef;ESihf tdr&f maqmufvyk af &;
zGJUpnf;NyD; EkdifiHawmf0efBuD;csKyftjzpf wm0efvTJtyf&awmhonf/ 0efBuD;XmeESifh jyefvnfxlaxmifa&;0efBuD;Xme ESpfckaygif;NyD;
wm0ef,lvkduf&onf/
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ 'kwd,tBudrf tdrfapmifhtpkd;& 1959 ckESpf? rwfv aemufykdif;wGif w&m;rQwNyD; vGwfvyf
zGUJ pnf;tkycf sKyyf t Hk ajccHOya'yk'rf 116 ukd ,m,Djyifqifjcif; aom a&G;aumufyGJusif;yEkdifa&;twGuf tiftm;jznfhwif;xm;
rSm Akvd cf sKyBf u;D ae0if;tm; 0efBu;D csKyt f jzpf qufvufwm0ef,al p aom tdrfapmifhtpkd;&ukd xyfrHzGJUpnf;vkdufonf/
vkad omaMumifh jzpfygonf/ 1959 ckEpS ?f azaz:0g&Dv 27 &ufaeY tdraf pmift
h pk;d &vufxufwiG f tpk;d &tzGUJ ukd taxmuftul
wGif jynfolYvTwfawmftpnf;ta0;ü 0efBuD;csKyf trnfpm&if; jyKEidk &f ef ppfbuft&m&Srd sm;ukd 0efBu;D XmetoD;oD;ü cefx Y m;cJo
h nf/
wifoGif;&m wifvTm 32 apmifwGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ trnf tdrfapmifhtpkd;&u þokdYcefYxm;aom taxmuftultzGJU
uko d mwifoiG ;f Muonf/ þokjYd zifyh if xkad eYusi;f yaom vTwaf wmf\ rsm;wGif 0efBu;D csKy½f ;Hk twGuf Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifu h dk cefxY m;cJo
h nf/
Ouú|u Akv d cf sKyBf u;D ae0if;tm; Ekid if aH wmf0efBu;D csKytf jzpf ceft
Y yf Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifo
h nf e,fjcm;a'otkycf sKyaf &;Xme\ wm0efudk
&ef Ekid if aH wmfor®wxHoYdk jynfov Yl w
T af wmfrS trnfwifoiG ;f jcif; xrf;aqmif&ef jzpfvmcJhonf/
cH&aom yk*¾dKvfjzpfonf[k aMunmvkdufonf/ 'Drkdua&pDa'oEÅ&tkyfcsKyfa&;ESifh a'oEÅ&tzGJUrsm;qkdif&m
1959 ckESpf? azaz:0g&Dv 27 &ufaeY nae ig;em&DwGif 0efBu;D \ taxmuftultzGUJ wGif Akv d rf LS ;Bu;D xGe;f pdeo
f nf &efuek f
EkdifiHawmfor®w\ aetdrfawmf&Sd yv’ifcef;raqmifü 'kwd, jrLeDpy,ftzGJUwGif wm0efxrf;aqmif&NyD; &efukefNrdKUawmf0ef
tBurd f zGUJ pnf;vku d af om Akv d cf sKyBf u;D ae0if;trSL;jyKonhf tdraf pmifh jzpfvmonf/
tpk;d & tzGUJ 0if0efBu;D rsm;? or®wa&SUarSmufwiG f uwdopömqko d nhf
tcrf;tem; usif;ycJhonf/ tqkdyg 0efBuD;rsm;rSm - tdrfapmifhtpkd;&\ vkyfaqmifcsufrsm;
'kwd,tBudrfzGJUpnf;vkdufaom tdrfapmifhtpkd;&tzGJUwGif tdrfapmifhtpkd;&tzGJUonf w&m;Oya'pkd;rkd;a&;? Nidrf0yfydjym;
,ciftdrfapmifhtpkd;&xuf 0efBuD;wpfOD;ykdvmonf/ ,ciftpkd;& a&;wm0ef? w&m;rQwNyD; vGwfvyfaom a&G;aumufyGJusif;ya&;
vufxuf 'kwd,0efBuD;csKyf OD;odrf;armifrSm touft&G,ft& wm0efwkdYukd OD;wnfaqmif&GufaepOfwGif jrefrmEkdifiHESifhw½kwf
tem;,lvu dk &f onf/ OD;bMum;ae&mwGif ppfypön;f ñTeMf um;a&;0ef jynfolYor®w EkdifiHtMum; e,fedrdwfowfrSwfa&;vkyfief;ukd
OD;oD[efukd cefYxm;cJhonf/ vkyfukdifaqmif&GufcJhonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

1959 ckESpf? arv 14 &ufaeYwGif AkdvfrSL;csKyfwifazukd yxrOD;pGm e,fedrdwfowfrSwfa&;ukd azmfjy&rnfqkdvQif


0efBuD;tzGJUwGif tiftm;wkd;NyD; 0efBuD;tjzpfcefYxm;vkdufonf/ 1952 ckESpf 0ef;usifuyif w½kwfjynfolYor®wEkdifiHrS wkdufxkwf
...(102)
688 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 689
vkdufaom csefau&Sdwf\ wyfom;wkdYonf jrefrme,fpyfukd tdrfapmifhtpkd;&vufxufwGif AkdvfrSL;BuD;apmjrifhtm; EkdifiHawmf
jzwfausmfNyD; jrefrmEkdifiHwGif ajcukyf,lum w½kwfjynfrBuD;tm; 0efBuD;csKyf½kH;wGif topfzGJUpnf;cJhaom e,fjcm;a'o tkyfcsKyfa&;
jyefvnfwu dk cf u
dk vf su&f o dS nf/ atmifjrifru I m; r&cJah y/ okaYd omf t&m&SdcsKyf cefYtyfvkdufonf/
csefau&Sdwfwyf<uif; w½kwfwyfwkdY jrefrmEkdifiHtwGif; qufvuf 1960 jynfEh pS f Akv d cf sKyBf u;D ae0if; tdraf pmift h pk;d &vufxuf
usL;ausmfjrJ usL;ausmfvsuf&SdcJh\/ jrefrmwkdYtac:rSm w½kwfjzL AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf 0efBuD;csKyf½kH;okdY ajymif;a&TU&NyD; topf
[líjzpf\/ zGJUpnf;vkdufaom e,fjcm;a'o tkyfcsKyfa&;t&m&SdcsKyf jzpfvmyg
1954 ckEpS ?f atmufwb dk mvwGif Ekid if aH wmf0efBu;D csKyo f cifEk onf/ ucsijf ynfe,fEiS hf &Sr;f jynfe,frS w½kwjf ynfEiS hf qufpyfae
ESifh umuG,fa&;OD;pD;csKyf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;wkdYonf azmfjycJhonhf aome,frsm;? &ckid -f ygupöwefqufpyfaeonhf ar,ke,fjcm;c½kid f
tajctaeukd umuG,f&efvkdtyfNyD[k odMuonf/ xkdYaMumifh rsm;\ vkNH cKH a&;? tkycf sKyaf &;? e,fjcm;a'ozGUH NzKd ;wk;d wufa&;twGuf
&Srf;jynfe,fwGif wm0efusaeaom wyfr[m (4) rS wyfrif; txl;tav;ay; aqmif&Guf&onf/ e,fedrdwfrowfrSwf&ao;
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhtm; wm0efwpf&yf ay;cJh\/ aom e,fpyfwpfavQmufwGif BudKwifjyifqif&onf/
xkdwm0efum; w½kwf-jrefrme,fjcm; ppfwHcGefcsDwuf&ef? 1960 jynfEh pS w f iG f Ekid if aH wmf0efBu;D csKyf Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;ESihf
e,ferd w d o f wfrw S af &;twGuf taxmuftxm;rsm; avhvmpkpH rf; w½kwfjynfolYor®wEkdifiH 0efBuD;csKyf csLtifvkdif;wkdYonf jrefrm-
&ef? jynfrESifhtquftoG,fa0;aeaom e,fpyfaewkdif;&if;om; w½kwf e,fedrdwfowfrSwfrI oabmwlpmcsKyf csKyfqkdMuonf/
rsm;tm;pnf;½k;H &ef? e,fjcm;wk;d wufa&;twGuf tpk;d &u bmawG ,if;pmcsKyft& jrefrm-w½kwf e,fedrdwfyl;wGJaumfrwDukd tpkd;&
vkyaf y;oifo h nfudk tpD&ifc&H ef? Ayursm;wpfzufEidk if o H Ydk oifwef; toD;oD;u zGJUpnf;ay;onf/ jrefrmzufrS AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;
wuf&efoGm;jcif;? wpfzufEkdifiHrS w½kwfeDrsm; jrefrmEkdifiHokdY acgif;aqmifí tzGJU0ifig;OD;yg0if&m AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf
a&mufcjhJ cif;ukd taxmuftxm;ESiw hf uG wifjy&ef wm0efjzpfay tzGJU0ifwpfOD;tjzpf wm0ef ay;tyfjcif;cH&onf/ w½kwfzufrS
onf/ rpöwm,lcsKHrif;acgif;aqmifí tvm;wl ig;OD;yg0ifygonf/
xkdYjyif AkdvfrSL;BuD;apmjrifhtm; ajrmufykdif;wkdif;ppfXmecsKyf\ ESpEf idk if H e,ferd w
d yf ;l wGaJ umfrwDu oabmwltwnfjyKonhf
qufoG,fa&;acgif;aqmiftjzpf cefYxm;wm0efay;vkdufao;\/ e,fjcm;rsO;f aMumif;ukd vufawGUuGi;f qif;wkid ;f wmcsuüf taumif
xkdYaMumifh ,drf;EGJUyg;ppfwHcGeftzGJUjzifh rkdifaygif; 1000 ausmf txnfazmf&mwGif vkt d yfonhcf idk rf maom ausmufwidk rf sm;pku d xf l
&Snfvsm;aom w½kwf-jrefrme,fpyfwpfavQmufokdY 1954 rS 56 &ef? wkdif;wm&ef? ajrykHopfrsm; a&;qGJ½kdufESdyf&ef vkyfief;rsm;ukd
ckESpftxd okH;ESpfwkdifwkdif csDwufcJhNyD; e,fpyftajctaeukd umuG,fa&;0efBuD;XmerS wm0ef,laqmif&Guf&ef tpkd;&u
avhvmEkdifcJhonf/ owfrSwfay;onf/ xkdYaMumifh wyfrawmfu OD;aqmifNyD; ]]bb
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tdrfapmifhtpkd;&rwufrDuyif EkdifiHawmftBuD;tuJwkdYonf ppfqifa&;}} trnfjzifh 1960 jynfhESpf? Zlvkdifv 10 &ufaeYwGif


e,fpyfa'oudpu ö dk pdw0f ifpm;Ny;D wm0efay;cJo h uJoY Ydk 1960 jynfh pwifqifETJygonf/ ,if;bbppfqifa&;ukd 'kwd,umuG,fa&;
...(103)
690 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 691
OD;pD;csKyu f wm0ef,&l onf/ okaYd omf 'kw, d umuG,af &;OD;pD;csKyf jrefrm-w½kwf yl;wGJaumfrwD nd§EIdif;aqmif&GufrIrsm;? yl;wGJ
Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u uGi;f qif;aqmif&u G &f onhf ]]bbppfqifa&;}} ajrwkdif;ausmufwkdifpkdufjcif;rsm; vkyfaqmif&m tppt&m&m
vkyif ef; tprStqk;H wkid af tmifjrifap&eftwGuf Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh acsmarmajyjypfvSonfawmhr[kwfyg/ rMumcP w½kwfwkdYESifh
tm; 'kwd,acgif;aqmif okdYr[kwf bbppfqifa&;\ OD;pD;csKyf tjiif;yGm;&? &efjzpf&? wpfcgwpfcg vkyfief;BuD;wpfckvkH;yif
tjzpf xyfqifh vTJtyfwm0efay;ygonf/ &yf&awmhrvkdxd vdyfcJwnf;vnf;jzpf&ygonf/ þuJYokdY tcuf
bbppfqifa&;ukd ok;H ykid ;f cGíJ aqmif&u G &f onf/ yxrykid ;f rSm tcJBuKH widk ;f acgif;aqmifvyk o f l Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u Akv d rf LS ;Bu;D
1960 jynfhESpf? Zlvkdifv 10 &ufrS atmufwkdbmv ESpf&ufaeY apmjrift h m; ajz&Si;f &ef txl;wm0efay;tyfojzifh Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh
txd &ufaygif; 85 &uf? jrefrm-w½kwf e,ferd w d af wmifxyd cf Re;f rS onf enf;rsK;d pHjk zifh ajz&Si;f ay;&onfh tBurd af ygif;rsm;pGm&Syd gonf/
'dz;l vcg;awmifMum;vrf;txd (ucsijf ynf e,fpyfa'oESihf uGr;f vkH xkdtcsdefu yg0ifolvlBuD;rsm; todjzpfygonf/
e,fjcm;c½kdifa'orsm;) bb ppfqifa&;yg0ifolrsm;tm; EkdifiHawmfrS bGJUrsm;csD;jr§ifh
'kw, d ykid ;f rSm 1960 jynfhEpS ?f Ek0d ifbm wpf&ufrS ZGev f 15 onf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifv
h nf; ]]oa&pnfo}l } bGUJ &onf/ e,ferd w d f
&uftxd &ufaygif; 227 &uf? jrefrm-w½kwfe,fjcm; csdrvd vufrw S af &;xk;d yG?J atmifyrJG sm;ukd yDuif;-&efuek w f iG f usi;f yonf/
awmifMum;vrf;rS rJacgifEiS hf erfv h efjrpfqt Hk xd (ucsijf ynfe,fEiS hf cspfMunfa&;tzGJUawG oGm;vmMuonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf
&Srf;jynfe,fpyfa'orsm;)?
tzGJU 150 ausmf yg0ifaom ,Ofaus;rIukd,fpm;vS,ftzGJUukd
wwd,ykdif;rSm 1961 ckESpf? arv ckepf&ufrS Zlvkdifv 31
acgif;aqmifí w½kwjf ynfomG ;&onf/ e,ferd w d of wfrw S Nf y;D aom
&uftxd &ufaygif; 86 &uf? jrefrm-w½kwf e,fedrdwf csdrvd
tcg ESpfEkdifiHe,fjcm;wpfavQmufae wkdif;&if;om;rsm;tm;
awmifMum;vrf;rS 'dzl;vcg;awmifMum;txd/
bbppfqifa&;vufawGUwkdif;wmcsuft& w½kwf-jrefrm jrefrmwkdYu qefESifhqm;ay;í w½kwfwkdYu t0wftxnf?
e,fedrdwfrSm rkdifaygif; 1357 rdkifausmf &Snfvsm;onf/ jrefrmESifh yef;uefay;ojzifh ,if;vufaqmifrsm; pkpH aHk pYapY e,fjcm;ae &Gmol
w½kwyf ;l aygif;Ny;D ausmufwidk af ygif; 402 wkid f pku d cf ohJ nf/ trsm; &Gmom;rsm; vufwGif;a&mufatmif AkdvfrSL;BuD;apmjrifhwkdYu
tm;jzifh cufcjJ rifrh m;aomawmifBu;D rsm;? qD;ESi;f a&cJz;Hk awmifrsm;? ]]arwåmppfqifa&;}} jzifh aqmif&Gufay;&ygonf/
rwfapmufaom csKdifh? a&pD;oefaom jrpfacsmif;rsm; jzwfausmfí e,fjcm;a'o tkyfcsKyfa&;t&m&SdcsKyftaeESifh e,fjcm;a'o
yifyifyef;yef; ajrwkdif;wmjcif;? ckdifrmaom ausmufwkdifrsm; wkdif;&if;om;zGHUNzdK;a&;ukd okH;-av;ESpf aqmif&Gufay;cJhygonf/
o,f,lpkdufjcif;rsm; jyKvkyf&? rdrdwkdYbufrS aiGusyfodef; 60 ausmf vrf;azmuf? wHwm;aqmuf? aq;½k?H aq;ay;cef;? ausmif;aqmuf?
ukefusí wyfrawmfom;ESifh ajrwkdif;tzGJU0if 5500 cefYyg0if? avS u m;xpf v,f , mazmf x k w f ? pk d u f y sKd ; a&;NcH w nf a xmif ?
ppfqifa&; txrf;orm;rsm; 6655 a,muf? t&yfarmfawmf,mOf pkdufysKd;arG;jrLa&;pepf pwifcJh? w½kwfacs;aiG twkd;r&Sd uka# 40
D:/Dummy/Ko Ko (2)

967 pD;? wyfrawmf,mOf 172 pD;? vm;aumifa& 5114 okH;pGJcJh& &atmif wkdufwGef;ojzifh ESpfEkdifiH0efBuD;csKyfwkdY oabmwlpmcsKyf
onf/ csKyfcJh/ ,if;aiGrS ESpfEdkifiHe,fjcm;twGuf uGrf;vkHwHwm;BuD;
...(104)
692 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 693
wnfaqmufcí hJ usKid ;f wko
H mG ; wmaumfww
H m;vnf; wnfaqmuf ,aeY vlaexlxyfNyD; pnf;um;wkd;wufaeaom awmifOuú
cJyh gonf/ xkt
Yd jyif a&tm;vQypf pfrsm;wnfaxmif&ef wkid ;f wmjcif;? vmyNrdKU? ajrmufOuúvmyNrdKU? omauwNrdKUwkdYonf AkdvfcsKyfBuD;\
uGrf;vkH? [kdyef? rkdif;arm? yefqef; [laom ukd;uefYESifh 0 e,f tdrfapmifhtpkd;&vufxuf NrdKUawmf0ef AkdvfrSL;BuD;xGef;pdef\
awmifykdif; ajcmufykdif; qufoG,frnfh r[mAsL[mvrf;rBuD;ukd aqmif&GufrIaMumifh ay:xGef;vmcJhaom NrdKUopfrsm;jzpfayonf/
w½kwfacs;aiGESifhazmuf&ef jyifqifwkdif;wmonf/ okdYawmf &efukefNrdKUxJ usL;ausmf&yfuGufwGif aepOfu pnfyifu
wyfr[m (6) wyfr[mrSL; AkdvfrSL;BuD;cspfNrdKifu uefYuGufí csxm;ay;onhf vrf;ab;a&wkid rf S a&ukd vG,u f pl mG &cJ\ h / oGm;vkd
vkyfief;&yfqkdif;vkduf&onf/ &mokYd bwfpu f m;jzifh tvG,o f mG ;Ekid cf UJ \/ NrKd Uopfww Ydk iG f zGichf gpu
a&tcuftcJ? oGm;vma&;tcuftcJwYdk BuKH awGUMu&onf/ NrKd Uopf
NrdKUopf? ajropfwkd;csJUzGJUpnf;jcif; om;wkdY þtcuftcJukd BuHKawGU&Muonf/ bwfpfum;vkdif;rsm;
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ tdrfapmifhtpkd;&vufxufwGif ,cif ,ckacwfavmufrrsm;onfh umvjzpf&m bwfpu f m;usyo f nfudk
1949 - 50 wpf0u dk u f e,frsm;ü aomif;use;f olrsm;aMumifh rae&J vnf; BuHKMu&\/
aom awmaevlxo k nf &efuek o
f Ydk a&muf&cdS adk tmif;vm Muojzifh þokYd a&tcuf? bwfpu f m;tusy?f opfyifr&Sd vGiw f ;D acgif
&efuek Nf rKd UBu;D wGif w&m;r0iftrd af qmufaeMuonf/ vlaetdraf jc wGif aewylylrkdY umwGef;q&m? owif;pmq&m? pma&;q&mwkdY\
rsm;vmcJhonf/ usL;ausmf&yfuGufrsm;[k owfrSwfac:a0:Mu\/ vkyfuGufaumif;apaom NrdKUopfawGjzpfcJh\/
xkd&yfuGufrsm;wGif oufu,f? "edponfwkdYukd rkd;umxm;Mu ,ckaomfum; vGefcJhaomESpfaygif; 50 utawGUtBuHKwkdY
jcif;jzifhvnf;aumif;? tdrfcsif;uyfaeaom aetdrfrsm;vGef;aom rIe0f g;ukeMf uNy/D NrKd Uawmf0efAv dk rf LS ;Bu;D xGe;f pdeu f dk aus;Zl;wifaeMu
aMumifv h nf;aumif;? use;f rma&;ESirhf nDnw G af om tajctaersm;? ayNy/D ajraps;Bu;D jrifah eaom ,aeYacwfwiG f Ouúvm-omauw
rD ; ab;pk d ; &d r f & onh f tajctaersm;? 'k p ½k d u f r I r sm;apaom wkdY\ ajraps;rSm awmf½kHvlwkdY rrSef;&Jp&mjzpfaeayNyD/
taMumif;rsm; ponfah b;tEÅ&m,fwYdk &Sad eayonf/ rMum rMum NrKd Uopfrsm; &efuek 0f ef;usiw f iG f azmfxw k o f uJo h Ydk tjcm;wkid ;f ESihf
rD;vefYrI? rD;avmifrIrsm;vnf; jzpfay:cJhzl;onf/ NrdKUrsm;wGifvnf; NrdKUopfrsm; azmfxkwfay;Mu\/ NrdKUwGif;vrf;rsm;
Ak d v f c sKyf B uD ; ae0if ; \ td r f a pmif h t pk d ; &vuf x uf w G i f jyifjcif;? a&ajrmif;rsm;wl;azmfjcif;? oef&Y iS ;f a&;ukd wyfrawmfom;
AkdvfrSL;BuD;xGef;pdeftm; &efukefNrdKUawmf0ef cefYtyfvdkufaomtcg rsm;? ppforD;rsm;ESiphf w d 0f ifpm;ol &yfuu G o
f m;wkYd yg0ifvyk af qmif
AkdvfrSL;BuD;xGef;pdefonf &efukefNrdKUwGif;&Sd wJomomaetdrfrsm; cJhMuonf/
&S d j cif ; \ tEÅ & m,f u k d od o nh f t avsmuf xk d t EÅ & m,f r sm; &efukefNrdKUBuD;\ oefY&Sif;rIwkdYaMumifh jrifuGif;opfozG,f
uif;a0;a&;? tqkdyg olykef&efrS ckdatmif;a&muf&Sdvm olwkdYtm; jrifvsuf&Sd\/ we*FaEGaeYwkdif;vkd wyfrawmfom;rsm; ppforD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

w&m;0ifajr,mykdifqkdifrI&&Sda&;twGuf aqmif&GufcJhonf/ rsm;\ vkyftm;ay;jcif;ukd awGUEkdifMuayNyD/ jynfoluvnf;


NrdKUopfwkdYazmfxkwfay;jcif;jzpfygonf/ wyfrawmfom;wkdYukd ,kHMunftm;ukd;pdwfwkdY jzpfvmMu\/
...(105)
694 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 695
a&S;jrefrmbk&ifrsm;acwfuyif &Sr;f jynfe,fponhf awmifwef; bmv 21 &ufaeYwiG f rdwv D¬ mNrKd Uü wyfrLS ;rsm; nDvmcHudk usi;f ycJh
a'orsm;? txl;ojzifh &Srf;jynfe,fwGif apmfbGm;tkyfcsKyfrI&SdcJh\/ avonf/ xkdnDvmcHü EkdifiHawmf0g'ESifhigwkdYwyfrawmf[laom
NAdwdoQtky fp kd; rIa tmufwGi fvnf; apmfbGm ;tky fc sKyfr I& Sdc Jh\ / pmwrf;ukd twnfjyKcyhJ gonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u wm0efay;
tdrfapmifhtpkd;&vufxufwGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf apmfbGm; ojzifh xkdpmwrf;ukd uRefawmfa&;om;cJh&ygonf/ xkdpmwrf;ukd
rsm;ESifhnd§EIdif;NyD; jrefrmEkdifiH\ tem*wfEkdifiHa&;tajctae AkdvfcsKyfBuD;ae0if;xH wifjycJhygonf/ AkdvfcsKyfBuD;ukd,fwkdif
wk;d wufap&ef apmfbmG ;rsm;tm; pnf;½k;H aomenf;jzifh arwåm&yfccH hJ zwf½w I nf;jzwfNy;D wyfrLS ;rsm;nDvmcHü twnfjyKcjhJ cif;jzpfygonf/
aomaMumifh apmfbGm;rsm;uvnf; oabmwlum ya'o&mZf xkdpmwrf;\ vkd&if;tcsKyfrSm wyfrawmfonf armfuGef;BuD;
tmPmukd pGefYvTwfcJhMuonf/ ok;H &yfyg0ifonhf Ekid if aH wmf0g'ukd umuG,af pmifah &Smufaernf[í l
1958 ckESpfu tdrfapmifhtpkd;&tjzpf wm0ef,lcJhaom jzpfonf/
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf EkdifiHawmf 0efBuD;csKyfwm0ef,lcJhpOfuyif Ekid if aH wmf\ armfueG ;f Bu;D ok;H &yfrmS (1) 1948 ckEpS ?f Zefe0g&Dv
w&m;rQwí vGwv f yfaom a&G;aumufyu JG si;f yay;&ef 0efccH \ hJ / av;&ufaeYwiG f aMunmcJo h nfh jrefrmhvw G v f yfa&;aMunmpmwrf;?
0efccH o hJ nhtf wkid ;f yif 1960 jynfEh pS ?f azazmf0g&Dv ajcmuf&ufaeY (2) yxrajrmuf EkdifiHawmfor®wBuD; p0fa&Tokduf\ yxrOD;qkH;
ygvDrefrdefYcGef;? (3) wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfu jy|mef;NyD;cJhaom
wGif a&G;aumufyu JG dk usi;f yay;cJjh cif;jzifh tdraf pmift h pk;d &\ rdr\ d
jynfaxmifpjk refrmEkid if H zGUJ pnf;tkycf sKyyf Hk tajccHOya'[lí jzpfay
wm0efukdausyGefpGm aqmif&GufcJhay\/
onf/
w½kwf-jrefrme,fedrdwfpmcsKyfukd 1960 jynfhESpf? Zefe0g&Dv
xkdarmfuGef;BuD; okH;&yfyg0ifaom EkdifiHawmf0g'ukd apmifhod
28 &ufaeYwiG f atmifjrifpmG csKyq f Edk idk cf ahJ yonf/ tdraf pmift h pk;d &\ ½kad ojcif;rSwpfyg; Ekid if aH &;ygwDrsm;ü yg0ifywfoufjcif;r&Sad p&[k
umvtwGi;f wGif wyfrawmfpw d "f mwfppfqifa&; ñTeMf um;a&;rSL; AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u tav;teuf rdefYMum;oGm;cJhygonf/
½kH;tzGJUESifh A[kdpdwf"mwfppfqifa&;wyfwkdYonf ppfbufe,fbuf txufazmfjyyg wyfrLS ;rsm;nDvmcHoYdk OD;apmOD;ESiu hf Reaf wmfwYdk
0efxrf;t&m&Sdrsm;tm; tdrfapmifhtpkd;&\ rl0g't&yf&yfukd od&Sd ESpOf ;D onf pdw"f mwfppfqifa&; t&m&Srd sm;taejzifh wufa&mufciG hf
vku d ef map&ef a[majymykcYd srrI sm;ukd tqufrjywfjyKvyk cf yhJ gonf/ &cJMh uygonf/ xkt d csed tf cgwGif OD;apmOD;onf pdw"f mwfppfqifa&;
txl;ojzifh EkdifiHa&;ygwDrsm;\ vIyf&Sm;rIrsm;wGif yg0ifjcif; qkdif&m xkwfvkyfa&;wyfrSL;jzpfaeygNyD/ ol\&mxl;rSm 'kwd,
r&Sdap&ef? 0efxrf;pnf;urf;ESifhtnD rSefuefpGmaqmif&GufMu&ef AkdvfrSL;BuD;tqifhESifhwef;wlrI&Sdygonf/ uRefawmfwkdY\ ñTefMum;
a[majymykcYd s&ygonf/ 0efxrf;rsm;onf a&G;aumufyJG usi;f yaom a&;rSL;jzpfol 'kwd,AkdvfrSL;BuD;boef;onf AkdvfrSL;BuD;&mxl;okdY
tcgwGif rdrw d \
Ydk qE´ru J dk rdrw
d Ydk ,kMH unfaom trwfavmif;tm; wk;d jri§ ahf &muf&NdS y;D tvkyw f m0efBu;D rsm;ukd xrf;aqmifae&ygonf/
vGwfvyfpGmay;EkdifaMumif;ukdvnf; ajymjy&ygonf/ uReaf wmfrmS r*Fvm'kw H yfNrKd Uüxm;&Sad om A[kpd w d "f mwfppfqifa&;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

1960 jynfhESpf? azazmf0g&Dv ajcmuf&ufaeYwGif usif;yrnf wyfwiG f Akv d rf LS ;tqifEh iS w hf n l aD om okawoet&m&Scd sKyw f m0efudk
jzpfaom taxGaxGa&G;aumufyGJ rwkdifrD 1958 ckESpf? atmufwkd xrf;aqmif&ygonf/
...(106)
696 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 697
taxGaxGa&G;aumufyBJG u;D eD;vmavav? Ekid if aH &;ygwDrsm;\ jynfaxmifpk trsK;d om;nDnw G af &;wyfaygif;pkudk yrnw [k ac:cJh
vIyf&Sm;rIrsm;rSmvnf; jyif;xefaom t[kefukd aqmifvmavav Muonf/
jzpfaeavonf/ a&G;aumufyEJG iS yhf wfoufí Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u yxp? yrnw? wnfNrJzqyv xkdokH;ygwDwkdYonf xkdacwf
wyfrawmftaejzifh Ekid if aH &;ygwDrsm;ESihf uif;uif;&Si;f &Si;f &S&d rnf xkdumv\ t"duEkdifiHa&; ygwDrsm;jzpfcJhMuonf/
jzpfaMumif;? bufvkdufyg0if jcif;rjyKoifhaMumif;? a&G;aumufyGJ wyfrawmfonf jyifyEkdifiHa&;avmuESifh uif;uif;&Sif;&Sif;
wGirf l rdrw d w
Ydk pfO;D csi;f \ qE´twkid ;f vGwv f yfpmG qE´raJ y;Ekid cf iG hf &yfwnfvmcJhayonf/ wyfrawmf\ pdwf"mwfppfqifa&;rl0g'
&Sad Mumif;? wyfrawmf\ *kPo f ud m© ukd xdcu
dk af prnfh udprö eS o f rQudk onf ajymif;vJjcif;r&SdbJ? a&mifpkHolykefrsm;ukd qefYusifwkdufcdkuf
a&SmifMuOf&rnfjzpfaMumif; ponfjzifh owday;rdefYMum;cJhonf/ aom 0g'jzefYcsda&;vkyfief;&yfukd qufvufíom aqmif&GufNrJ
xkdrdefYcGef;ukd wdyfacGoGif;um wyfzGJUtoD;oD;okdY jzefYcsdcJhygonf/ aqmif&GufaecJhygonf/ onfvkdESifhyif 1961 ckESpf? Ekd0ifbmv
tdrfapmifhtpkd;&tzGJUonf 1960 jynfh? azazmf0g&Dv aemufqkH;ywfokdYa&mufvmcJhygonf/
xkEd pS f Ek0d ifbmv nOfOh ;D ykid ;f tcsed w f iG jf zpfygonf/ OD;apmOD;ESihf
ajcmuf & uf a eY w G i f wwd , tBud r f a jrmuf ygvD r ef q k d i f & m
uReaf wmfu h dk Akvd rf LS ;csKyf atmifBu;D u '*k&H yd o f mü ac:,lawGUqkyH g
taxGaxGa&G;aumufyGJukd usif;yay;cJhavonf/
onf/ uReaf wmfw\ Ydk ñTeMf um;a&;rSL;jzpfol Akv d rf LS ;Bu;D boef;onf
yxptpkd;&vufxufuRefawmfwkdYwm0ef tNidrf;pm;,loGm;NyDjzpfygonf/ ñTefMum;a&;rSL;topfrSm 'kwd,
Akvd rf LS ;Bu;D armifbdk jzpfonf/ olonf pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;
ocifEak cgif;aqmifaom oef&Y iS ;f zqyvtzGUJ 0if trwfavmif;
ukd pdwfyg0ifpm;rIr&Sdyg? 0wfauswrf;ausom vkyfaeygonf/
trsm;pkonf qE´rJ&Sif jynfolwkdYu ,kHMunfpGm ay;cJhMuonfh
Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D onf 'kw, d Akv
d rf LS ;Bu;D armifbu dk dk ac:,lxm;
qE´rrJ sm;ukd tjynht f 0eD;yg;&&Scd MhJ uonf/ wnfNrzJ qyv tzGUJ 0if
jcif;r&Sdonfukd uRefawmfwkdY owdxm;rdMuygonf/
trwfavmif;rsm;onf xkad &G;aumufyw JG iG f t½I;H Bu;D ½I;H cJMh uonf/
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u uRefawmfwkdYtm; ta&;BuD;vSaom
{Nyv
D av;&ufaeYwiG f jynfov Yl w
T af wmfu ocifEu k dk tpk;d & taMumif;t&mwpf&yfudk today; ajymMum;ygonf/ xkt d aMumif;
tzGJUopf\ 0efBuD;csKyftjzpf cefYtyfonf/ t&mrSm wyfrawmf\ tem*wfvrf;aMumif;ukd ajymif;vJaumif;
ocifEo k nf oef&Y iS ;f zqyvtzGUJ ukd jynfaxmifpyk gwDtrnf ajymif;vJaprnfhtaMumif;t&mjzpfygonf/
jzifh jyefvnfzUJG pnf;onf/ owif;pmrsm;u ocifE\ k tpk;d &tzGUJ opf Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u ]],cktcgwkid ;f jynf\ tajctaerSm
ukd yxp (jynfaxmifpk) tpkd;&[k ac:wGifapcJhMuonf/ ocifEk rwnfrNidrfjzpfvmaeaMumif; ... 0efBuD;csKyfOD;Ektpkd;&u Ak'¨
onfvnf; 0efBuD;csKyfOD;Ek[lí trnfajymif;vkdufonf/ OD;AaqG? bmomukd EkdifiHawmfbmomtjzpf jy|mef;cJhojzifh Ak'¨bmom0if
D:/Dummy/Ko Ko (2)

OD;ausmNf ird ;f wkYd acgif;aqmifaom wnfjrzJ qyvtzGUJ ukd ]]wnfjr}J } r[kwaf om ucsi?f u&if? csi;f rsm;ESihf tjcm;bmom0if vlenf;pk
tzGJU[líac:cJhMuonf/ vuf0JtzGJUtpnf;rsm; yg0ifaom wkdYu rausreyfjzpfaeMuNyD; &Srf;ya'o&mZfa[mif;rsm;ESifh
...(107)
698 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 699
u,m;acgif;aqmifponfwkdYu awmif;qkdaeMuaom z,f'&,f ukv d nf; pOf;pm;ygaMumif; ...Akv d rf LS ;csKywf ifazwku Yd rl pdwrf &Snf
jynfaxmifpkvIyf&Sm;rIESifh qufpyfygaeaMumif; ... tajctae csifMuawmhaMumif;}} AkdvfcsKyfBuD; ae0if;uawmh ]]at;Asm...
t&yf&yfonf ½IyfaxG;vmrnfh tvm;tvm&SdaeaMumif; ... pOf;pm;Muao;wmaygh}} [k ajymygaMumif; ponfjzifh ajymjyyg
xkdYaMumifh AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf aeYpOfjzpfyGm;aeaom tajc onf/
taeukd apmifhMunhfaeaMumif;}} jzifh ajymjyygonf/ uRefawmfwkdYu ]]'Dvkdqkd&if uRefawmfwkdYbmawGvkyf&rSmvJ}}
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u qufvufí ]]z,f'&,frlt& [k ar;Muygonf/ Akv d rf LS ;csKyf atmifBu;D u ]]tu,fírsm; 'Dwpfcg
jynfaxmifpkEkdifiHtzGJU0if jynfe,frsm;tm;vkH; (jrefrmjynfr wyfuwm0ef,l&awmhr,fqkd&if vuf0Jqefqef vrf;pOfrsKd;vkyf
wkdif;e,fa'orsm;tygt0if) tusKd;cHpm;cGifh wef;wl&nfwl&Sdap &ef&adS Mumif; ... xkaYd Mumifh vuf0q J &dk ,S vf pfEidk if aH wG&UJ vkyu f idk f
&rnfqkdonfukd rdrdwdkYvufcHEkdifaomfvnf;? &Srf;ya'o&mZf aqmif&u G yf uHk dk avhvm&rSmjzpfaMumif; ... rmhupf 0f g'oD0&DtcsKUd
a[mif;rsm;ESifh u,m;? ucsif? u&ifponhf jynfe,facgif;aqmif ukv d nf; rSjD irf;Ny;D ok;H oifw h mok;H &rnfxifaMumif; ... Akv d cf sKyBf u;D
tcsdKUwkdYonf tcGifhomvQif omovkd jynfaxmifpkrS cGJxGuf&ef uawmh 1960 jynfhESpf? atmufwkdbmvwkef;u w½kwfjynf
BuHpnfvIyf&Sm;vmrnfh tvm;tvmonf &SdaeaMumif;? vuf&Sd a&mufpOfu w½kwEf idk if w H ;dk wufvmonf[k rSw, f cl ahJ Mumif; ...
tmPm& jynfaxmifpt k pk;d &onfvnf; jynfe,facgif;aqmifrsm; avmavmq,fawmh 'DtaMumif;awGukd avhvmwJYtaersKd;eJY
ukd pnf;½kH;EkdifykHr&aMumif;? jynfaxmifpk (yxp) ygwDtwGif;rSm Psy-war Officers (pdw" f mwfppfqifa&;t&m&S)d awGudk aqG;aEG;ykcYd s
vnf; tkyfpkuGJrIrsm;&Sdvmojzifh EkdifiHtkyfcsKyfa&;ukd xda&mufpGm xm;apvkad Mumif; ... rdrt d aeeJaY jym&r,fq&dk if qk&d , S v f pfZifudk
ukid w
f ,G Ef idk yf rHk ay:aMumif;? xkaYd Mumifw
h yfrawmfonf Ekid if aH wmf\ csed cf sed q
f qeJY wpfqifNh y;D wpfqifv h yk o f mG ;vkad Mumif; ...uGejf rLepf&UJ
wm0efudk ,l&rnft h ajctaersm; ay:aygufvmygu ,if;wm0ef ykHpHrsKd;ukd ul;cswmrsKd;rvkyfcsifaMumif; ... vufawGUvkyfMuNyD
ukd ,laumif;,l&rnf[k AkdvfcsKyfBuD;ae0if; taeESifhcH,lxm; qkd&if pOf;pOf;pm;pm;vkyfoifhaMumif;}} ponfjzifh aqG;aEG;oGm;
aMumif;? AkdvfcsKyfBuD;\ EkdifiHa&;tjrifwGif jrefrmEkdifiHwGif ygonf/
awmfvSefa&;enf;rsKd;jzifh qkd&Spfvpfpepf wnfaqmufrSom Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D \ qE´EiS t hf nD vufawGUwm0ef,u l m
aumif;vmrnf[k ,lqaeaMumif;}} ponfjzifh uRefawmfwkdYtm; aqmif&u G &f rnfo h rl mS uReaf wmfyif jzpfaeygawmhonf/ &JabmfBu;D
today;ajymMum;ygonf/ OD;apmOD;rSm xkwfvkyfa&;wyfrSL;\ rsm;jym;vSaom tvkyfrsm;jzifh
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u qufvufí ajymygao;onf/ ]]rdrd rtm;rvyf&adS ecJyh gonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u uReaf wmfwt Ydk m;
taeESirhf l ppfwyfonf Ekid if aH &;wGif wwfEidk o f rQ ryg0ifbaJ eoifh ajymjyaom ta&;udpöukd AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ukd,fwkdifuvnf;
onf[, k ql aMumif; ... rvTo J mrSom twkid ;f twmwpfct k xd OD;apmOD;tm; oD;jcm;ac:,lum ajymcJyh gao;aMumif;ukd OD;apmOD;u
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ygoifhaMumif; ... wyfutmPmodrf;wmrsKd;a&SmifMuOfEkdiforQ uReaf wmft h m;jyefajymjyygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ajymjyaom
a&SmifMuOfapvkdaMumif; ... AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ oabmxm; Ekid if aH &;oabmxm;onf Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ qE´udk uk, d pf m;jyK
...(108)
700 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 701
onf[lí rSwf,lavh&Sdaom uRefawmfwkdYonf AkdvfrSL;csKyf aecJ&h onf/ a&mifpo Hk yl ek t
f zGUJ rsm;teuf Auy (ArmjynfueG jf rLepf
atmifBuD;\ ajymjyaomudpöukd tav;teuf rSwf,lMuygonf/ ygwD) onf twuf<uqk;H aom tzGUJ tpnf;jzpfaecJo h nf/ ]]&efuek f
uRefawmfonf r*Fvm'kHwyfNrdKUwGif&Sdaom A[kdpdwf"mwf tpkd;&}} [k tac:cH&avmufatmif w&m;0ifA[kdtpkd;&ukd usOf;
ppfqifa&;wyfrSL;jzpfol AkdvfrSL;pHjrifhxH AkdvfrSL;csKyfatmifBuD; ajrmif;aom taetxm;okdY usa&mufaponfhtxd Ncdrf;ajcmuf
ajymjyaom tvkyfudpöukd owif;ykdY&ygonf/ xkdtcsdefumvykdif; EkdifcJhonf/ u&ifolykef? awmckdoGm;aom tpkd;&wyf&if;tcsKdU?
wGif pdw"f mwfppfqifa&;oifwef;rsm;ukd ,m,D&yfem;xm;ygonf/ jynfolY&JabmfjzLpaom awmckdtzGJUtpnf;rsm;ESifh qufpyfpkpnf;
oifwef;enf;jyt&m&Sdrsm;onf tm;vyfaeMuNyD; pmzwfjcif;ESifh oGm;rdaom umvwpf&yftwGi;f wGif Auyonf olyek f wyfaygif;pk
axG&mav;yg;pum;0kdif;zGJU ajymqkdaejcif;wkdYjzifhom tcsdefukd ukd acgif;aqmifrIjyKaeonhf taetxm;okdY a&muf&SdcJhonf/
ukefvGefapcJhygonf/ A[kt d pk;d &ESihf wyfrawmfonf u&ifoyl ek Ef iS Ahf uyolyek w f uYdk dk
wyfrSL;jzpfol AkdvfrSL;pHjrifhonf uRefawmfwm0ef,l&rnfh BuHUckdifpGm ckHcHumuG,fEkdifNyD; aemufqkH;wGif wGef;vSefEkdifcJhonf/
udpöukd oabmwlygonf/ AkdvfrSL;pHjrifhonf xkdudpöukd pdwf"mwf
olykeftzGJUtpnf;rsm; z½kdz&JjzpfoGm;atmif wkdufcdkufEkdifcJhonf/
ppfqifa&;ñTeMf um;a&;rSL;jzpfol 'kAv dk rf LS ;Bu;D armifbx dk H owif;ykYd
jynfaxmifpjk refrmEkid if w H pf0ef;vk;H ykrH eS tf aetxm;okYd jyefa&muf
onf? rykdYonfukd uRefawmfrodyg/ vkyf&rnfhtvkyfwm0efukdom
atmif aqmif&Gufay;EkdifcJhonf/
aqmif&Gufyg[k wyfrSL;u uRefawmfhtm; ajymygonf/
wyfrawmfacgif;aqmifrsm;onf pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;
uRefawmfonf A[kdpdwf"mwfppfqifa&;enf;jy t&m&Sdrsm;
tm; wifjyaqG;aEG;&rnfh taMumif;t&mrsm;ukd csifhcsifhcsdefcsdef &yfukd pepfwusaqmif&GufcJhayonf/ txl;tm;jzifh Auy\
pOf;pm;NyD; tusOf;csKyfrSwfpkrsm;ukd jyKpk&jyefygonf/ Ekid if aH &;MoZmusqif;a&;ESihf A[kt d pk;d &\ ygvDref'rD u dk a&pDr0l g'
tdrfapmifhtpkd;&umvtwGif;wGif uRefawmfwkdY a&;om; ukd umuG,fapmifha&Smufa&;[laom wm0efBuD;ESpf&yfukd t"du
a[majymykdYcs&aom rl0g'rSm EkdifiH\ zGJUpnf;tkyfcsKyfykHtajccH xm;NyD; aqmif&GufcJhayonf/
Oya'uk d umuG , f a pmif h a &S m uf & rnf ? w&m;0if a &G ; aumuf pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;&yfwiG f yg0ifaeMuaom ppft&m&Sd
wifajr§mufjcif;cH&aom tpkd;&tzGJU\ rl0g'twkdif; vkdufem rsm;ESihf t&yfom;t&m&Srd sm;onf Auyukd wefjyefwu dk cf u
dk af om
aqmif&Guf&rnfh EkdifiH0efxrf;jzpfae&rnf? EkdifiHawmfukd ykefuef 0g'a&;wk d u f y G J r sm;uk d tquf r jywf a qmif & G u f c J h M uygonf /
aeMuaom a&mifpo Hk yl ek t
f zGUJ tpnf;rsm;ukd qefu Y siw f u dk cf u
kd af e& okdY&mwGif qkd&S,fvpf0g'ukdrl xdyg;wkdufckdufjcif; rjyKcJhMuyg/
rnf[lí jzpfygonf/ wyfrawmfonf qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;rl0g'ukd vkdvm;tyfaom
,ckaomfrlum; wpfrsKd;wpfzkHajymif;&ayawmhrnf/ rltaeESifhcH,lxm;NyD; jzpfygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wyfrawmfonf zqyvtpk;d &tzGUJ ESihf tdraf pmift h pk;d &tzGUJ wyfrawmf\ pdw"f mwfppfqifa&;vkyif ef;onf a&mifpo Hk yl ek f
wk\
Yd umvwpfavQmufv;Hk wGif awmckad &mifpo Hk yl ek w
f u Ydk dk wku d cf u
dk f wk\ Yd vufeufuidk v f rf;pOfuo dk m t"duxm;Ny;D wku d cf udk cf ahJ yonf/
...(109)
702 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 703
AuywkEYd iS yhf wfoufírlum; Auy\ jynfwiG ;f ppfvrf;pOfudk (Armjynf) \ pnf;½k;H rIudk wku d ½f u
dk af omfvnf;aumif;? oG,0f u dk íf
omru Auy\ tmPm&Sif 0g'a&;&nf&, G cf suEf iS hf Ak'b¨ momukd aomfvnf;aumif; cH,lMuum yg0ifvIyf&Sm;cJhMuonf/
qefYusif&mokdY a&mufvmaprnfjzpfaom ]]½kyf0g'}} ukdyg acsy OD;apmOD;wkdY uRefawmfwkdYvnf; rsKd;cspfvli,fvl&G,ftrsm;
wku d cf u kd &f onhf 0g'a&;wku d yf u JG dk qifEcJT &hJ avonf/ Auytay: enf;wl yg0ifcMhJ uygonf/ uReaf wmfonf ocifwifjrESio hf cifp;dk wkYd
wGif MoZmvTr;f rk;d aom Ekid if jH cm;uGejf rLepfygwDtcsKUd \ oabmxm; xHrS rmhufpfvDeif0g'qkdif&m oabmw&m;tajccHrsm;ukd oif,l
rsm;ukdvnf; qefYusifacsyvm&ayawmhonf/ avhvmcJhNyD; tjcm;olrsm;tm;vnf; wpfqifhjyefvnfa[majym
,ckaomfrlum; vuf0Jqefaom rl0g'topfwpf&yfokdY ykdYcscJh&ygonf/
rsufESmrl&awmhrnfjzpfonf/ wpfenf;tm;jzifh vuf0Jqefaom ppftNy;D umvESihf vGwv f yfa&;&Ny;D aemufyidk ;f ESpu
f mvrsm;
qk&d , S vf pf0g'ukd a[majymykcYd s&awmhrnfjzpfonf/ uGejf rLepfw\ Ydk wpfavQmufwiG v f nf; Armjynf uGejf rLepfygwDMoZmcHaom vIy&f mS ;
]]½ky0f g'rsK;d ryg0ifaom qk&d , S vf pfoabmw&m;rsK;d ? Ak'b ¨ mom0if rIESifh Armjynf qkd&S,fvpfygwDMoZmcHaom vIyf&Sm;rIwdkYu jrefrmh
EkdifiHa&;avmuukd a&SUaqmifa&SU&GufjyKaecJhMuygonf/
jynfolvlrsm;pkBuD;u vufcHEkdifrnfh qkd&S,fvpf0g'oabmw&m;
vuf 0 J E k d i f i H a &;ygwD toD ; oD ; wk d Y o nf yk * ¾ d K vf a &;t&
rsKd;ukd ajymqkdwifjy&rnfh taetxm;okdY a&muf&Sdvm&ayawmh
vnf;aumif;? t,ltqa&;t&vnf;aumif;? oabmxm;uGMJ u?
rnf/ þae&mü pyfvsO;f aomtm;jzifh OD;apmOD;ESiu hf Reaf wmfw\ Ydk
tjyeftvSefpGyfpGJwkdufcdkufMu½kef;uefvIyf&Sm;aeMuaomfvnf;
cH,rl t I aetxm;ukd tenf;i,frQ azmfjycGijhf yKyg&ef þpmzwfol
,if ; wk d Y t m;vk H ; onf rmh u f p f 0 g'qk d i f & mpmtk y f p mwrf ; rsm;?
tm; arwåm&yfcHygonf/ qk&d ,S v f pfEidk if rH sm;ESiq hf idk af om tawGUtBuKH pmtkyrf sm;? qk&d , S v f pf
'kw, d urÇmppfBu;D jzpfymG ;vmcgeD; 1938^39 ckEpS f 0ef;usirf S pD;yGm;a&; rl0g'qkdif&mpmtkyfrsm;ukd avhvmMu? cH,lMu? 0g'jzefYcsd
ppftwGif;umv wpfavQmufvkH;txd BuD;jyif;vmcJhMu&aom Muonf/ xkdYaMumifh 1938 ck 0ef;usifrS 1958 ck 0ef;usiftxd
vli,fv&l , G t
f rsm;wkoYd nf vuf00J g'trsK;d rsK;d \ MoZmvTr;f rk;d jcif; &Sdaom tESpfESpfq,fausmfumvonf teDa&mifEkdifiHa&;0g'ESifh
ukd tenf;ESit hf rsm;qkod vkd cH,cl MhJ uygonf/ e*g;eDpmtkyw f u
dk Ef iS hf yef;a&mifEkdifiHa&;0g'wkdY\ MoZmrsm;u vTrf;rkd;aeaom umv
tjcm;pmtkyfwkdufwkdYrS xkwfa0jzefYcsdMuaom urÇmhEkdifiHa&; wpfavQmuf jzpfcJhonf[k qkd&ygrnf/
bmomjyefpmtkyfrsm;? vGwfvyfa&;wkdufyGJ0ifEkdifiHtoD;oD;ESifh OD ; apmOD ; ES i f h u Ref a wmf w k d Y o nf teD a &mif 0 g'D r sm;b0rS
rsKd;cspfacgif;aqmifrsm;\ taMumif;t&mrsm;? qkd&S,fvpf0g'ESifh yef;a&mif0g'Drsm;b0okdY ajymif;a&mufvmolrsm; jzpfMuygonf/
uGejf rLepf0g'qkid &f m pmtkypf mwrf;rsm; ponfwu Ydk dk zwf½aI vhvm rnfokdYyifjzpfcJhMuapumrl uRefawmfwkdYonf qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;
rdMuonf/ zufqpf*syefvufatmufokdY usa&mufaom umv pepf\ &nf&, G cf surf sm;ukd ,kMH unfMuolrsm;? arQmv f ifo h rl sm;jzpfMu
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wGifvnf; zufqpf*syefukd qefYusifaom ajratmufvIyf&Sm;rI aomaMumifhwpfaMumif;? yef;a&mifqkd&S,fvpfrsKd; (jyif;xef


toD;oD;ü yg0ifMu&if; ocifpkd;acgif;aqmifaom uGefjrLepfygwD Murf;MuKwfjcif;r&Sdaom qkd&S,fvpf0g'rsKd;) ukd usifhokH;aqmif&Guf
...(110)
704 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 705
ygrnf[ak jymqkad <u;aMumfaom zqyvESiq hf &dk ,
S vf pf acgif;aqmif wwfaom tcuftcJrsm;? aumif;usKd;jzpfay:rIESifh wvGJwacsmf
rsm;uk d ,k H M unf o if h o avmuf ,k H M unf c J h M uaomaMumif h jzpfwwfykHrsm; tp&SdonfwkdYjzpfygonf/
wpfaMumif;? AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ESifh wyfrawmfacgif;aqmifykdif; 1961 ck? 'DZifbmvqef;rS 1962 ckEpS ?f Zefe0g&Dv yxrywf
ukdvnf; ,HkMunfMuaomaMumifhwpfaMumif;? xkdtaMumif;wkdY ausmaf usmcf eft
Y xd? uReaf wmfwo Ydk nf A[kpd w
d "f mwfppfqifa&;wyfü
aMumifhyif AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u OD;apmOD;ESifhuRefawmfwkdYtm; vufzuf&nf0idk ;f aqG;aEG;rIyo Hk P²mef (Tea party discussion circle)
umuG,af &;0efBu;D XmewGif oufqidk &f m tvkyw f m0efudk ay;tyf jzifh txufazmfjyyg taMumif;t&mrsm;ukd aqG;aEG;cJhMuygonf/
cefYxm;aomtcg uRefawmfwkdYonf pdwfapwemoefYoefY&Sif;&Sif; oifwef;ykdYcsaom ykHoP²mefrsKd;r[kwfyg/
jzifhyif vkyfukdifaqmif&GufcJhMuygonf/ aqG;aEG;yGoJ nf atmifjrifonf[k qk&d ygrnf/ tb,faMumifh
,cktcgwGifvnf; EkdifiHa&;tvSnhftajymif;BuD;wpf&yf qkad omf xked nf;jyt&m&Srd sm;onf tdraf pmift h pk;d &wufa&mufcsed rf S
ay:aygufaumif; ay:aygufvm&ef &Sad eayNy/D uReaf wmft h zk&Yd mrSm tpjyKí qkd&S,fvpf0g'a&;&mrsm;ukd oif,lcJhNyD; em;,OfcJhNyD;jzpf
aomaMumifyh if/ xked nf;jyt&m&Srd sm;onf Ekid if aH &;ukd pdw0f ifpm;rI
rlum; rdrt d m;ay;tyfaom tvkyw f m0efudk aqmif&u G &f rnfom
&SdvmcJhMuonfrSmvnf; trSefyifjzpfonf/
jzpfygawmhonf/
txufyg aqG;aEG;yGJukd jyKvkyfcJhNyD;onfh aemufykdif;wGif
uRefawmfonf A[kdpdwf"mwfppfqifa&;wyfzGJU0if enf;jy
uRefawmfwkdYrSm bmtvkyfrQ r&SdMubJ aeYpOfowif;pmrsm;ukd
t&m&Srd sm;tm; qk&d , S v f pf0g'qkid &f m taMumif;t&mrsm;ukd wifjy
zwf½Ium avhvmorI jyKaecJhMuygonf/
aqG;aEG;&awmhrnfjzpfaomaMumifh atmufygtaMumif;tcsurf sm; eD;uyfaomtem*wfwiG f wyfrawmfu tmPmodr;f vdrrhf nf
yg0ifaom tusOf;csKyfrSwfpkukd jyK&ygawmhonf/ ,if;wkdYrSm [lívnf; pdwfrapmcJhMuyg/ xifvnf;rxifcJhMuyg/
Oa&mywku d \
f ajr&Siyf a'o&mZfpepf 1789 ckEpS w f iG f ay:ayguf wyfrawmf\ jyifyavmuwGif jzpfay:aeaom EkdifiHa&;
jzpfyGm;cJhaom jyifopfawmfvSefa&;BuD;? t&Sif;&SifpD;yGm;a&;pepf tajctaerSmrlum; vsifjrefpGm a&GUvsm;aeouJYokdY &Sdaeygonf/
jzpfay:xGe;f um;vmyk?H t&if;&Sipf epf\ aumif;usK;d ESiq hf ;dk usK;d rsm;? jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHukd jyefvnfzGJUpnf;a&;ESifhywfoufí
vkyfcpm; tvkyform;vlwef;pm;wkdY Ekd;Mum;vmMuykH? a&SUajy; jynfaxmifpkA[kdtpkd;&u wpfzuf? wkdif;&if;om;vlrsKd;pk0if
qkd&S,fvpf t,ltqESifh uGefjrLepft,ltqwkdY ay:aygufvm jynfe,ftyk pf k tcsKUd uwpfzuf? aqG;aEG;Mu? tjiif;yGm;MuonfrmS
MuykH? um;vfrmhufpfESifh za&a'&pf tdef*s,fpfwkdY\ ]]odyÜH[ef}} tawmfyif MumcJhavNyD/
ygaom qkd&S,fvpf0g'xGufay:vmykH? ½k&Sm;jynf\ atmufwkdbm 1962 ck? azaz:0g&Dv aemufqkH;&ufowåywfwGif tajc
awmfveS af &;Bu;D ESiq
hf Adk ,
D ufq&dk ,
S v f pfEidk if aH y:aygufvmyk?H 'kw, d taerSm wpfaeYwjcm; wif;rmvmouJYokdY &Sdaeavonf/ txl;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

urÇmppfBu;D tNy;D wGif qkAd , D ufEidk if EH iS q


hf &dk ,
S v f pf pD;yGm;a&;pepf\ ojzifh jynfe,ftkyfpk0ifrsm;\ ajymqkdykHwkdYESifh rl&moGifjyifwkdYu
MoZmrsm;ysHUESHUvmMuykH? qkd&S,fvpfpepfxlaxmif&mwGif awGUBuHK& z,f'&,frlukd zdtm;ay;umawmif;qkdaeonf[lí txiftjrif
...(111)
706 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 707
vGJrSm;p&mrsm; jzpfvmonf/ aumvm[v owif;pum;rsm;u &ef avqdyfokdY apmapmpD;pD;BudKBudKwifwifxGufvmcJhonf/ ol\
vnf; trsKd;rsKd;ay:xGufaeonf/ jynfolwkdYtaeESifhrlum; aeYpOf ukd,fa&;t&m&Sd AkdvfBuD;apmvGifvnf; twlvkdufygvmonf/
ykrH eS t
f wkid ;f oGm;Nrv
J mNr?J vkyNf ru
J idk Nf r&J adS eMuygonf/ okaYd omfvnf; jynfvrf;ESit hf if;vsm;vrf;qk&H mteD;wGif Akv d rf LS ;Bu;D apmjrif\ h
wpfcsdefwnf;rSmyif ]]okdYavm ...okdYavm}} jzpfaeMuonf/ tkdy,fum;ukd ppft&m&Sd wpfOD;u av;pm;pGmqD;wm;avonf/
bmawGrsm;jzpfMuOD;rSmvJ[lí awG;awmum ai;armaeMuav avwyfrawmfrS AkdvfrSL;wifxGef;jzpfonf/ olonf AkdvfrSL;BuD;
onf/ apmjrifhtm; tav;jyKNyD; ]]AkdvfrSL;BuD; b,foGm;rvkdYvJ}} [kar;&m
AkdvfrSL;BuD;u ]]avqdyfukdyJ ...'DaeYjyefMur,fh w½kwfbJav;
awmfvSefa&;aumifpDay:xGef;vmjcif; tzGUJ ukd vku d yf EYdk w
I q f ufzyYdk g}} [kajymjyonf/ xkt d cg Akv d rf LS ;wifxeG ;f
Akvd rf LS ;Bu;D apmjrifo h nf a0vDa0vif;eHeufcif; ig;em&DccJG geD; u ]]AkdvfrSL;BuD; rodao;bl;xifw,f}} [k ajymNyD;? nwkef;u
tcsdefwGif rdrdaexkdif&m [,fvyifvrf;rS r*Fvm'kHavqdyfokdY wyfrawmfu tmPmodrf;,lNyD; tajctaeukdxdef;odrf;xm;
xGufcGmcJhonf/ aMumif;? avqdyfukdvnf; ydwfxm;ygaMumif;jzifh &Sif;jyayonf/
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf w½kwf-jrefrme,fedrdwfpmcsKyfukd qufvufí AkdvfrSL;BuD;apmjrifhtm; ]]vlBuD;awGqD oGm;vkduf
csKyfqkda&;twGuf orkdif;0if w½kwf-jrefrme,fedrdwfausmufwkdif ygOD;vm;cifAsm}} [k ajymavonf/
pku
d x f al &;vkyif ef;&yfBu;D ukd wm0ef,al qmif&u G cf &hJ onhf e,fjcm; Akvd rf LS ;Bu;D apmjrifv h nf; awG;raeawmhbJ xkad e&mrS jyefvn S fh
a'o tkycf sKyaf &;t&m&Scd sKyjf zpfayonf/ w½kwb f aJ v;obiftzGUJ um Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D aexkid &f m '*k&H yd o f mokYd xGuv f mcJah v\/
ukd BuD;rSL;{nfh0wfjyK&olvnf; jzpfayonf/ vrf;wpfavQmufv;Hk ESi;f rIeaf wG a0qkid ;f vsu&f adS eojzifh ywf0ef;usif
1962 ck? rwfv wpf&ufaeYnonf w½kwfbJav;obif jrifuiG ;f onf 0k;d w0g;jzpfaeayonf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrif\ h tawG;
tzGJU\ EIwfqufyGJnjzpfonf/ xkdnyGJukd wyfrawmfumuG,fa&; jrifuGif;onfvnf; 0kd;wkd;0g;wm;yif jzpfaeonf/ '*kH&dyfomukd
OD;pD;csKyf Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;vnf; Munh½f t I m;ay;onf/ yGo J bifonf a&mufawmh eHeufajcmufem&Dxkd;vkNyD/
oef;acgif,w H iG f Ny;D qk;H onf/ Akvd cf sKyBf u;D ae0if;onf &TiNf yKH ;aom AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;\ ukd,fa&;t&m&Sdjzpfol AkdvfBuD;
rsuEf mS jzifh trsK;d om;uZmwfcaHk y:okw Yd ufa&mufum bJav;obif ausmcf idk f (aemif une nGecf sKy)f ukd tqifoifah wGU&í ]]Akv d cf sKy?f
tzGUJ 0ifwpfO;D csi;f ukd vufqEJG w I qf ufonf/ Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ tdyf&mEkd;NyDvm;}} [k ar;&if;? rdrda&mufaMumif; owif;ykdYay;&ef
teD;tyg;wGif twl&adS ecJah om Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifv
h nf; Akv d cf sKyBf u;D ajymonf/ ]]Akv d cf sKyEf ;dk ygNy}D } [k Akv
d Bf u;D ausmcf idk u f ajymNy;D tay:xyf
aemufyg;rSvkdufygum obiftzGJU0ifrsm;ukd EIwfqufcJhygonf/ okwYd ufomG ;onf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifo h nf '*k&H yd o f matmufxyf
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf tdyf&m0ifaemufusaomfvnf; {nfhcef;wGif xkdifapmifhaevkdufonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

t½kPrf usi;f rDwiG f Ek;d cJah yonf/ rwfv ESp&f ufaeY eHeufcif;wGif xkcd Pav;rSmyif ppfO;D pD;Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdeEf iS hf ppf&mxl;cefY
jynfawmfjyefMurnfh w½kwb f aJ v;obiftzGUJ ukd ykaYd qmifEw I q f uf twGif;0ef AkdvfrSL;BuD;ausmfpkd;wkdY a&mufvmMuonf/ AkdvfrSL;BuD;
...(112)
708 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 709
oef;pdeu f ]]ukad pmvnf;a&mufaeNyv D m;}} EIwq f uf&if;? rdrw d o Ydk nf MumMumrapmifhvdkuf&yg/ ajcmufem&DcGJausmfausmfav;wGif
Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D xH owif;yk&Yd efa&mufvmMuaMumif; ajymay AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf a&muf&Sdvmygonf/ ppfqifa&;cef;rü
onf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu olwkdYukd tay:xyfokdY wpfygwnf; pnf;a0;Muygonf/
ac:oGm;ayonf/ AkdvfcsKyfBuD;u pwifNyD; ]]nwkef;u rdrdvnf;tdyfraysmfvS
a&csK;d cef;rSxu G v f maom Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ukd awGU&onf aMumif; ...tajctaeudk em;pGiahf ecJah Mumif;}} jzifh pajymonf/
wGif Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdeu f Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D tm; ]]Akv d cf sKyBf u;D tmPmodr;f ,lru I pd w ö iG f a&SUwef;rS wm0ef,&l olrsm;jzpfMu
ae0if;\ wm0efay;rIt& wm0ef,&l ol wyft&m&Srd sm; OD;pD;aom aom Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdeEf iS hf Akv
d rf LS ;Bu;D ausmpf ;kd wku
Yd Akv
d cf sKyBf u;D tm;
wyfzGJUrsm;u ,refaeYn rkd;aomuf,Htcsdef (ESpfem&DrS av;em&D tpD&ifcHMuonf/
twGi;f ) wGif Ekid if aH wmftmPmt&yf&yfukd odr;f ,lNy;D jzpfaMumif;? ]]wm0ef,al qmif&u G cf &hJ onft h vkyo f nf Ny;D ajrmufcNhJ y;D jzpfyg
tajctaet&yf&yfudk xdef;odrf;xm;aMumif;? AkdvfcsKyfBuD;ae0if; aMumif; ...okaYd omf anmifa&T apmfbmG Bu;D p0fa&Tou dk af etdro f Ydk
t0ifwGif wyfrawmfzGJUu vHkNcHKa&;tapmifhrsm;tm; &Srf;bmom
onf rMumrDtwGif; ppf½Hk;csKyfokdY a&mufvmrnfjzpfaMumif;?
pum;jzifh ckcHjcif;rjyKMu&efajym&m tapmifhrsm;u em;vnfrI
rdrdwkdYonf ppfqifa&;cef;r (War Room) ü apmifhaeMu&rnf
vGrJ mS ;Ny;D pwifypfcwfaomaMumifh wyfzUJG u wkjYH yefypfcwfonfwiG f
jzpfygaMumif; owif;ykdYonf/
p0fa&Tou kd \ f touf 17 ESpt f &G,o f m;jzpfol p0faq;[kezf efonf
Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdew f o Ydk nf xdt k csed t f xd Akv d cf sKyBf u;D ae0if;xH
usnfxdcH&NyD; aoqHk;oGm;ygaMumif;}} ponfjzifh tpD&ifcHMuyg
owif;ryk&Yd ao;acs/ Akv d cf sKyBf u;D u udpNö y;D pD;Ny;D rd;k vif;rS ppf½;kH rSm onf/
awGUMurnf[k nuwnf;u Akv d rf LS ;Bu;D oef;pdew f tYdk m; rSmMum;xm; xdpk Ofu owif;pmyg tjzpftysurf mS p0fa&Tou kd \ f tapmifh
NyD;jzpfonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;xH owif;ykdYxm;&efvnf; &Jabmfrsm;u pwifypfcwfjcif;r&Syd g/ p0faq;[kezf onf 0ifa&muf
ajymMum;xm;NyD;yHk&ayonf/ vmaom wyfrawmfom;rsm;udk vlqdk;rsm;[kxifrSwfrSm;í olwkdY
xdktaMumif;udk (wyfu vkyfaqmifvdkufNyD;onfhudpöudk) rl wGif&Sdaomvdkifpifjzifhudkifaqmifonfh 22 AkdY aoewfudkudkifí
'kw, d umuG,af &;OD;pD;csKyf Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D onf BuKd wifNy;D tdrftay:xyfrS atmufokdYqif;vm&m wyfrawmfom;rsm;u
odxm;yHrk &[k Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h xifjrif,q l rdonf/ Akv d rf LS ;csKyf ckcwH u dk cf u kd rf nfoh [
l k txifrmS ;Ny;D ypfcwf&m usno f ifah oqH;k oGm;
atmifBu;D \ rsuEf mS ay:wGirf u l m; xdu k pd uö kd odNy;D jzpfav[efrsK;d yHk jcif; jzpfonf[kqdkygonf/
aqmifxm;onf[kvnf; owdjyKrdayonf/ þwGif AkdvfcsKyfBuD;u ]]aoqHk;oGm;&oltwGuf 0rf;enf;yg
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;onf 0wfpHkudk0wfNyD; AkdvfrSL;BuD;rsm;ESifh aMumif;}} ajymygonf/ wpfcPrQaeNyD;rS ]],ckuJhokdY wyfu
D:/Dummy/Ko Ko (2)

twl ppf½;kH okv Yd rf;avQmufum xGuv f mcJo h nf/ Akv d cf sKyBf u;D ae0if; tmPmodrf;,l&onfhudpöudk wkdif;jynfokdY aMunmcsufxkwfjyef
a&mufvmrnfudk apmihfaeMuygonf/ &rnfjzpfaMumif;}} qufí ajymygonf/
...(113)
710 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 711
xdktcg AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u aMunmcsufxkwfjyefzkdY udkifwG,fpDpOfay;aom xdkuufqufwGif AkdvfcsKyfBuD;udk,fwkdif\
twGuf ukdboef; (tNidrf;pm;AkdvfrSL;BuD;boef;) udk a&;ckdif;vdk aMunmcsuu f kd toHoiG ;f onf/ xdaYk emuf Akv d rf LS ;Bu;D apmjrift h m;
aMumif;? nwke;f u rdrq d v
D mvnf&if; '*k&H yd o f mrSmtdyaf ecJah Mumif;? wm0efay;um toHvTifh½HkokdY apvTwfvdkufayonf/ AkdvfrSL;BuD;
,ck ol&adS eaMumif;ajymygonf/ Akv d cf sKyBf u;D u cGijhf yKojzifh Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifo h nf toHviT ½hf o kH Ydk a&muf&pdS pD OfNy;D aemuf eHeufyikd ;f jrefrm
oef;pdeo f nf '*k&H yd o f mokYd xGuo f mG ;Ny;D aomf tNird ;f pm;Akv d rf LS ;Bu;D pHawmfcsed f 8em&D 25 rdepfwiG f Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ aMunmcsuu f kd
boef; (pdw"f mwfppfqifa&; ñTeMf um;a&;rSL;a[mif;) tm; tusK;d wkdif;jynfokdY toHvTifh½HkrS vTifhMum;apcJhygonf/ xdktcsdefrSpí
taMumif;ajymjyum aMunmcsuu f akd &;cdik ;f ygonf/ Akv d rf LS ;Bu;D a[mif; wyfrawmfonf Ekid if aH wmf\ wm0eft&yf&yfuv kd ,
JT Nl y;D vlo&d iS Mf um;
OD;boef;onf taxGtxl;ar;raebJ tjrefyifa&;ay;vdu k o f nf/ aqmif&GufvmcJhayonf/
AkdvfrSL;BuD;oef;pdefonf ppfqifa&;cef;rokdY jyefa&mufNyD; Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifo
h nfvnf; xdak eYeeH ufyikd ;f rSpí rarQmv f ifh
aMunmcsufudk AkdvfcsKyfBuD;tm; ay;ygonf/ AkdvfcsKyfBuD;onf bJESifh jyefMum;a&;0efBuD;\ wm0efudk xrf;,lvdkuf&ouJhokdY &SdcJh
aocsmpGmzwf½INyD; AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;tm; ay;zwfap&if; avawmhonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf toHvTifh½HkrS ppf½Hk;okdY
]]ukdboef; a&;onfrSm aumif;aomfvnf; &Snfvsm;aeaMumif; jyefvmcJhonf/ ppfqifa&;cef;rBuD;wGif AkdvfrSL;csKyfwDuvpfzf
... 'Dudpöudk wdkwdk&Sif;&Sif; ajymjy&rnfjzpfaMumif; ... rdrd ('kwd,umuG,fa&; OD;pD;csKyf^av) ESifh AkdvfrSL;csKyfoef;az
ajymjyrnft h csuu f kd a&;rSwNf y;D jyefa&;apvdak Mumif;}} ajymygonf/ ('kw, d umuG,af &;OD;pD;csKy^f a&) wkv Yd nf; a&muf&adS eMuayonf/
Akvd cf sKyBf u;D u EIwrf ed jYf zifah jymaomtcsurf sm;udk Akv d rf LS ;csKyf wkdif;jynfokdY xkwfvTifhcJhaom aMunmcsufrSm atmufygtwkdif;
atmifBu;D ESihf Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifw
h u Ydk a&;rSwNf y;D aMunmcsut f wkcd sKyf jzpfayonf/
udk AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu jyefa&;onf/ xdktcsdefrSmyif AkdvfrSL;csKyf ]]jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH\ txl;,dk,Gif;vmaom tajc
wifazvnf;a&muf&v dS mygonf/ ra&S;raESmif;rSmyif axmufvrS ;f a&; taeqdk;udk xdef;odrf;pdrfhaomiSm ArmhwyfrawmfrS wm0ef,l
ñTefMum;a&;rSL; AkdvfrSL;BuD;armifvGifESifh 'kwd,AkdvfrSL;BuD;vSjrifh apmifha&SmufvkdufNyDjzpfaMumif; tpD&ifcHygonf/ t&yf&yf&Sdaom
(tajrmufESifhoHcsyfum,EÅ&m;ñTefrSL;) wkdYvnf; a&mufvmMu wkid ;f oljynfom; &[ef;&Siv f t
l rsm;onf aMumifMh upd;k &dryf yl efjcif;
onf/ rjzpfMubJ ...cgwkdif; omreftcsdefuJhokdY pdwfvufat;csrf;pGm
AkdvfcsKyfBuD; jyefa&;ckdif;aomaMunmcsufudk AkdvfcsKyfBuD;u rdrwd v Ydk yk if ef;aqmifwmrsm;udk qufvufvyk u f ikd af qmif&u G Mf u&ef
zwf½pI pfaq;Ny;D twnfjyKay;ygonf/ aMunmcsuu f kd Akv d cf sKyBf u;D arwåm&yfcyH gonf/ tpd;k &trIxrf; ...t&mxrf;rsm;onfvnf;
ud,k wf idk f toHoiG ;f &efppD Ofygonf/ okaYd omf ppf½;kH ü&Sad om uufquf rdrdwkdYwm0ef0wå&m;rsm;udk rysufruGuf qufvufaqmif&Guf
rSm cRwf,Gif;aeojzifh AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu e,fjcm;a'ot&m&Sd Muapvdkygonf/ txl;ojzifh ynma&;qkdif&mwm0efrsm;ESifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

csKyf½Hk;ü&Sdaom uufqufudk ol\udk,fa&;t&m&Sdjzpfol AkdvfBuD; ausmif ; ol a usmif ; om;rsm;onf rd r d w k d Y p pf a q;ajzqk d a eqJ


apmvGiftm; oGm;,lapcJhygonf/ 'kwd,AkdvfrSL;BuD;vSjrifhu udprö sm;udk rysurf uGuf qufvufaqmif&u G o f mG ;Mu&ef wku d w f eG ;f
...(114)
712 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 713
ygonf/ wkdif;oljynfom;rsm; udk,fpdwfESpfjzm usef;rmcsrf;om 15/ AkdvfrSL;BuD;cifndK (avhusifha&;ñTefMum;a&;rSL;)/
apa&;twGuf uRefawmfwkdY tpGrf;ukefBudK;yrf;aqmif&Gufygrnf/ 16/ AkdvfrSL;BuD;vS[ef (aq;0efxrf;ñTefMum;a&;rSL;)/
xdak eYwpfqufwnf;rSmyif jynfaxmifpo k r®wjrefrmEkid if aH wmf 17/ AkdvfrSL;BuD;wef,kqdkif ('kwd,&JwyfcsKyf? jynfaxmifpk
awmfvSefa&;aumifpDudk zGJUpnf;vdkufaMumif; aMunmcsufudk ppf&JwyfXmecsKyf)/
xkwfjyefcJhavonf/ awmfvSefa&;aumifpDonf xdkaeY wpfqufwnf;rSmyif
wyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmf\ awmf v S e f a &;tpd k ; &tzG J U
awmfvSefa&;aumifpDukd atmufyg yk*Kd¾ vrf sm;jzifh zGUJ pnf;cJo h nf - (Revolutionary Government) udk atmufygyk*Kd¾ vr f sm;jzifh zGUJ pnf;
1/ awmfvSefa&;aumifpDOuú| AkdvfcsKyfBuD;ae0if;/ vkdufonf/
tzGJU0ifrsm; 1/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if; (umuG,fa&;0efBuD;Xme?
2/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD; ('kwd,umuG,fa&;OD;pD;csKyf- b@ma&;ESifhtcGefawmf0efBuD;Xme?
Munf;)/ w&m;a&;0efBuD;Xmersm;qkdif&mwm0ef wm0ef c H)/
3/ AkdvfrSL;csKyfoef;az ('kwd,umuG,fa&;OD;pD;csKyf-a&)/ 2/ Akvd rf LS ;csKyaf tmifBu;D (ukeo
f ,
G rf EI iS uhf ;l oef;a&mif;0,f
4/ Akv d rf LS ;csKyw f u D vzf ('kw,d umuG,af &;OD;pD;csKy-f av)/ a&;0efBuD;Xme?
5/ AkdvfrSL;csKyfwifaz (ppfaxmufcsKyf)/ pufrIvufrI0efBuD;Xmersm;qkdif&mwm0ef wm0ef c H)/
6/ AkdvfrSL;csKyfpef;,k (taemufajrmufwkdif;ppfXmecsKyf 3/ Akv
d rf LS ;csKywf ifaz (v,f,mpdu k yf sK;d a&;ESihf opfawma&;
wkid ;f rSL;)/ 0efBuD;Xme?
7/ Akv d rf LS ;csKypf ed 0f if; (tv,fyikd ;f wkid ;f ppfXmecsKyw
f idk ;f rSL;)/ or0g,rESifh ukefpnfjzefYjzL;a&;0efBuD;Xmersm;qkdif&m
8/ AkdvfrSL;BuD;aomif;Munf (ta&SUawmifwkdif;ppfXmecsKyf wm0ef cH)/
wkid ;f rSL;)/ 4/ AkdvfrSL;csKyfoef;az (ynma&;0efBuD;Xme?
9/ Akv d rf LS ;Bu;D Munfarmif (taemufawmifwidk ;f ppfXmecsKyf usef;rma&;0efBuD;Xmersm;qkdif&mwm0ef wm0ef c )H /
wkdif;rSL;)/ 5/ OD;oD[ef (EkdifiHjcm;a&;0efBuD;Xme?
10/ Akv d rf LS ;Bu;D armifa&T (ta&SUydik ;f wkid ;f ppfXmecsKyw f idk ;f rSL;)/ tvkyform;a&;0efBuD;Xme?
11/ AkdvfrSL;BuD;oef;pdef (ppfOD;pD;AkdvfrSL;BuD;)/ tdrf&maqmufvkyfa&;0efBuD;Xme?
12/ AkdvfrSL;BuD;ausmfpdk; (ppf&mxl;cefYtwGif;0ef)/ owåKwGif;0efBuD;Xmersm;qkdif&mwm0ef wm0ef c H)/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

13/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh (e,fjcm;a'otkycf sKyaf &;t&m&Scd sKy)f / 6/ AkdvfrSL;BuD;ausmfpdk; (jynfxJa&;0efBuD;Xme?
14/ AkdvfrSL;BuD;cspfNrdKif (wGJzufppfaxmufcsKyf)/ vl0ifrIBuD;Muyfa&;0efBuD;Xmersm;qkdif&mwm0ef wm0ef c H)/
...(115)
714 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 715
7/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifh (jyefMum;a&;0efBuD;Xme? Mum;&w,f/ uReaf wmfu olwq Ydk o
D mG ;Ny;D ]]Akv
d rf LS ;Bu;D cifAsm; ...
,Ofaus;rI0efBuD;Xmeqkdif&mwm0ef wm0ef c )H / 'Dn AkdvfrSL;BuD;wkdY bmrsm;oHk;aqmifMuygrvJ/ uRefawmfu
8/ 'kw, d Akv
d rf LS ;Bu;D beD (vrf;yef;qufo, G af &;0efBu;D Xme 'Dnwm0efuswJh Duty Officer t&m&Sdyg/ eHeufapmapma&m
wm0ef c H)/ bmpDpOfay;&yghrvJ}} [kar;&m 'kwd,AkdvfrSL;BuD;pdefvGifu -
(awmf v S e f a &; aumif p D Revolutionary Council qkdonfrSm ]]AkdvfBuD; usKyfwkdY 'Dnb,ftcsdeftdyf&rvJawmifrodbl;Asm
acwfajymif;awmfvSefa&;vkyfief;&yfBuD;udk aqmif&Gufygrnf[lí ... cifAsm; usKyw f t
Ydk wGuf bmrSrpDpOfeYJ Akv d Bf u;D at;at;yJaeyg}}
wm0ef,laom OD;pD;OD;aqmiftzGJUjzpfayonf/) vdaYk jymygw,f/ ]]uReaf wmfjyefrmS rkYd tav;jyKNy;D olwu Ydk Mkd unhaf wmh
olwu Ydk uReaf wmfu h kd ausmcdik ;f Ny;D &efuek af jryHBk u;D udk Munhaf ewmudk
acwfajymif;awmfvSefa&;twGuf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;pdwful; uReaf wmfawGU&ygw,f/ uReaf wmfph w d xf aJ wmh okaYd vm ..okaYd vm
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;onf EkdifiHawmftmPmukd odrf;,lNyD;vQif jzpfoGm;ygw,f}} [kajymygonf/ xdktcg AkdvfrSL;pHjrifhu -
Ny;D jcif; ppfaumifpu D kd rzGUJ pnf;bJ awmfvSefa&;aumifpDukd zGUJ pnf; ]]'Dvdkqkdawmh &Sif;oGm;wmayghAsm}} [lí ajymvkdufygonf/
vdkufjcif;tm;jzifh jrefrmEkdifiHwGif vlrIqufqHa&;acwfajymif; xkdtcgwGif uRefawmf\ tawG;onf zswfceJjzpfoGm;\/ 1962
awmfvSefa&;BuD; (a social revolution) wpf&yfukd aqmif&u G af wmh ckEpS f rwfvwpf&ufaeYxw k f jr0wDr*¾Zif;udk rwfvwGif xGuaf y:
rnf[lí azmfjyvdkuf&m a&mufayawmhonf/ vmygonf/ uReaf wmf jr0wD\ acgif;Bu;D udak &;cJw h mrsm;ygonf/
xdkrwfvxkwfjr0wDtwGuf acgif;BuD;ydkif;wGif jrefrmEkdifiHonf
xdkaeYeHeufcif;wGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ aMunmcsufudk
qif;&Jom;vlwef;pm;wk\ Yd tusK;d o,fy;kd aqmif&u G rf S aumif;rnf
uRefawmfonf trsm;enf;wlyif Mum;od&ygonf/ r*Fvm'Hk A[dk
[lía&;cJo h nf/ jr0wDacgif;Bu;D ykid ;f uReaf wmft h a&;ESiahf wmfveS af &;
pdwf"mwfppfqifa&;wyfokdY a&mufvmaomtcg enf;jyt&m&Sd
aumifpzD UJG pnf;aMumif; aMunmvdu k af omtcg uReaf wmft h a&;ESihf
rsm;u wyfrLS ;jzpfol Akv d rf LS ;pHjrifu
h yg uReaf wmf\ xifjrifcsuu f kd
xyfwyl gyJvm;[kawG;rd\/ uReaf wmfwt Ydk m; Akvd cf sKyaf tmifBu;D u
awmif;Muygonf/ uReaf wmfu vGecf ahJ om oH;k vcefu Y uReaf wmfwYdk qkd&S,fvpf0g'ESifhqdkifaom oifwef;ay;&efajymcJhonfudk owd&
aqG;aEG;cJMh uaom qk&d , S v f pf0g'qkid &f m tvm;tvmESihf oufqidk f vdkufrdygonf/
vmrnf[k xifjrifaMumif;rQom ajymjyEkdifygonf/ uRefawmfonf AkdvfrSL;pHjrifhESifh enf;jyt&m&Sdrsm;\ ar;cGef;
xdkokdY pkNyD;ajymaecdkuf AkdvfBuD;cifarmifat; (pma&;q&m rsm;udk us,u f s,jf yefjY yefrY ajzEkid af o;yg/ uReaf wmf\ xifjrifcsuf
wuúodkvfcifarmifat;) uRefawmfwkdYqDokdY a&mufvmygonf/ twkdif;jzpfvmrnf[k ,lq&jyefygonf/ xdkaeYu uRefawmfwkdY
AkdvfBuD;cifarmifat;u AkdvfrSL;pHjrifhtm; tav;jyKNyD; nuaygh/ wyfokdY rnfonfhowif;rS aemufxyfr&&Sdawmhyg/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tay:xyfu uReaf wmfwaYdk [mvfawGrmS 'kw, d Akv


d rf LS ;Bu;D pdev
f iG ef YJ aemufwpfaeYwGif OD;apmOD;xHrS ]]AkdvfrSL;pHjrifhokdY zkef;qufyg
tjcm;t&m&SdawGa&mufaeMuw,f/ olwkdYu a&SUwef;oGm;r,fvdkY onf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhESifh qufoG,fNyD; tvkyfvkyf&rnfjzpf
...(116)
716 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 717
aMumif;udk OD;cspv f iId t f m; ajymjyxm;ay;yg[k taMumif;Mum;jcif; awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u uReaf wmf
jzpfonf/ wkdYtm; y#doE¨m&pum;jzifh &if;ESD;pGmajymqkdNyD;aemuf EkdifiHawmf
rwfv av;&ufaeYwiG f Akv d cf sKyBf u;D ae0if;onf zqyvtzGUJ ? tmPmodrf;,l&jcif;ESifhywfoufí tusKd;taMumif; ajymjyyg
yxptzGJU? yrnwtzGJUwkdY\ acgif;aqmifrsm;ESifh '*kH&dyfomü onf/ AkdvfcsKyfBuD;u -
awGUqHkum rdrdwkdYawmfvSefa&;aumifpD\ qE´oabmxm;udk ]]wkid ;f jynfrwnfrNird jf zpfvmrIEiS hf z½dzk &JjzpfymG ;vmrnft h a&;
ajymMum; aqG;aEG;avonf/ aMumifh tcsed rf x D ed ;f odr;f vdu
k &f aMumif; ...rvTrJ a&SmifomvkYd 'Dvkd
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;u ]]rdrw d tYdk m;vH;k onf wkid ;f jynfvw G vf yfa&; vkyf&NyD;wJhaemufawmh wkdif;jynfudk av;av;eufeuf jyefvnf
twGuf nDnñ D w G ñ f w G af qmif&u G cf MhJ uNy;D wkid ;f jynfBu;D udk pnf;vH;k xlaxmif &rnfjzpfaMumif; ...tJ'aD wmh t&ifuwkv Yd yk cf MhJ uovdk
nDñGwfpGm xlaxmifcJhMuaMumif;? ,cktcg pnf;vHk;nDñGwfrIBuD; pdw"f mwfppfqifa&;umvwke;f u vuf0q J efu Y siaf &;awGukd a&;cJh
NydKuGJawmhrnfhtajctaeokdY a&mufvmonfudk oHa0*,loifhyg ajymcJhMuwmawGudk jyefvnfjyKjyifNyD; ...a&SUudk vuf0Jqefqef
aMumif;? a&SUtzdw Yk iG f rdrw d t
Ydk m;vH;k &nfreS ;f xm;cJMh uonfh qk&d , S vf pf xlaxmifz?Ydk uGejf rLepfqefw,fajymajym ...wkid ;f jynfaumif;pm;zk?Yd
pepf wnfaqmufa&;udk rdrdwkdYtm;vHk; nDñGwfpGmwm0ef,lNyD; vlrsm;pkaumif;zkYd &nfp;l Ny;D vkyo f mG ;Mu&rSmjzpfaMumif; ...'gaMumifh
aqmif&u G v f ydk gaMumif;? Ekid if aH &;ygwDrsm;ESiw hf idk yf ifNy;D nDnñ D wG ñf w G f
udk,fhvlwkdYuvnf;aumif;r,f...oifhr,fxifwmawG wifjyMu
aqmif&GufvdkaMumif;? vuf&SdtajccHOya'rSm vdk&mqGJEkdifovdk
apvdkaMumif; ... udk,fwkdY awmfvSefa&;aumifpDawmhzGJUNyD;NyD/
jzpfaeojzifh rdrw d n Ydk Ed§ idI ;f wdik yf ifNy;D tajccHOya'topfukd a&;qGv J kd
okdYaomf wkdif;jynfudk Policy rl0g'csjyzdkYvdkaMumif; ...tJ'Dawmh
ygaMumif;? Ekid if aH &;ygwDrsm;taejzifh pOf;pm;ay;Muyg&ef wifjyyg
aMumif;jzifh wifjyaqG;aEG;cJhayonf/ t"dutcsufawGudk udk,fajymjyr,f}} [k rdefYMum;ygonf/
xdak eYnae rwfvav;&ufaeYnaewGif Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D AkdvfcsKyfBuD;ajymMum;aom t"dutcsufrsm;rSm atmufyg
onf AkdvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;apmOD;ESifh uRefawmfwkdYoHk;OD;tm; '*kH twkdif; jzpfygonf/ AkdvfcsKyfBuD;ajymaom pum;twkdif; azmfjy
&dyfomü ac:,lawGUqHkygonf/ jzpfay:vmaom tajctaeopf vdkufygonf/
ESifhywfoufí uRefawmfwkdYtm; ajymMum;NyD;aemuf rwfv ]]pD;yGm;a&;u ta&;Bu;D qH;k yJ/ 'Dupd rö mS t"duvkyif ef;Bu;D awG
ajcmuf&ufaeYwGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u AkdvfrSL;BuD;apmjrifh? udak wmh wkYd State u odr;f Ny;D vky&f rSmyJ/ Private vkyfief;awGawmh
OD;apmOD;? uRefawmftygt0if oHk;OD;wkdYtm; awGUqHkNyD; a&SUa&; vnf;cGifhjyKoavmuf cGifhjyKxm;&OD;rSmyJ/ or0g,rudk aoao
vkyfief;ESifhywfoufí ajymMum;vdrfhrnfjzpfaMumif; today; csmcsmjyKjyifNyD; av;av;eufeufudkif&r,f/ aemufawmhvnf;
ajymjycJhygonf/ qkd&S,fvpfZifbufudk wpfqifhNyD;wpfqifh ul;oGm;wmayghav}}
rwfvajcmuf&ufaeY eHeufyikd ;f ud;k em&DwiG f Akv d cf sKyBf u;D ae0if; ]]EkdifiHa&;udpöawmh tck&SdwJhygwDawGeJY n§dMunfh&rSmyJ/ n§dvdkY
D:/Dummy/Ko Ko (2)

u Akv d rf LS ;Bu;D apmjrif?h OD;apmOD;ESiu hf Reaf wmfwo Ydk ;kH OD;udk umuG,af &; &&ifvnf; tm;vHk;vufwGJNyD; tiftm;wpfpkwnf; vkyfMurSmyJ/
OD;pD;csKyf½Hk;cef;ü ac:,lawGUqHkcJhygonf/ r&&ifawmh wdYk One-Party pepf vky&f rSmyJ/ rvkyv f rYdk jzpfawmhb;l ?
...(117)
718 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 719
[dt k &ifvyk o f vdk ...ygvDref'rD u kd a&pDvyk o f vdk ygwDawGNyKd iaf e xdt k cdu
k rf mS yif vmtkEd idk if üH tmPmodr;f ,lco hJ l vuf,m
&if c&D;rwGifus,fbl;/ tJ'Dawmh ...ta&SU 'Drdkua&pDajymajym *dPk ;f 0if General Phumi (xdik ;f Ekid if o H Ydk tvnfa&mufaeol) xHrS
...Proletariat dietatorship tvkyform; tmPm&SifpepfvdkYyJ Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;xHoYdk Congratulation Message wpfcak &mufvm
ajymajym vkyfMunfh&rSmyJ/ v,form;? tvkyform;? jynfol ygonf/ AkdvfcsKyfBuD;u xkd Message udk zwfMunfhNyD;aemuf
trsm;pktwGuf vkyf&rSmyJ/ wdkYwkdif;jynftzdkYawmh v,form;u &,f&TifaomavoHjzifh ]]a[h ...udk,fhvlwkdY 'Daumif Phumi u
vlrsm;pk? olwkdYudk t"duxm;&rSmyJ/ uGefjrLepfawGvdkawmh udk,fhudk Congratulate vkyfw,fwJhAsm/ tJ'g udk,fhrsufESmudk
tvkyform;udk a&SUuxm;vdkY rjzpfao;bl;/ v,form;? tvkyf acs;xkyfeJY aygufwmyJ/ wdkYeJY oleJYbmqkdifovJuGm}} [k ajymqkdNyD;
orm;awGwifr[kwfygbl;/ wkdif;jynftwGuf wu,fvkyfMur,fh xdpk uúLudk vH;k acsí atmufoyYkd pfaygufvu kd yf gonf/ uReaf wmfwYdk
pdwfaumif;&SdwJh vlawGtm;vHk; pkpnf;NyD;vkyfMur,f/ vnf; AkdvfcsKyfBuD;ESifhtwl &,farmrdMuygonf/ xdktcsdefu
Akv
d cf sKyBf u;D u wpfcPrQpum;rqufao;bJ&pdS Of Akv d rf LS ;Bu;D Akv d cf sKyBf u;D \ Mood onf tvGepf w d t f m;xufoef &Tiv f ef;vsuf
apmjrifha&muRefawmfwkdYyg wkdifyifxm;jcif;r&SdbJ ]]wpfygwDpepf &Sdaeygojzifh uRefawmfwkdYrSm a&SUa&;twGuf rsm;pGmtm;wuf
uawmh c&D;wGiw f m trSejf zpfaMumif; ...okaYd omf aemiftcgwGif tm;&rdMuygonf/
uRefawmfwkdY vlawGygwD0ifawGu tmPmrmef,pfNyD; ...&yfxJ
xdt k csed rf mS yif Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D onf ½H;k cef;xJo0Ydk ifvm
&GmxJrmS rw&m;rIawGvyk v f mrSmudak wmh umuG,x f m;zkv
Yd akd Mumif;}}
um AkdvfcsKyfBuD;tm; tav;jyKNyD; ]]AkdvfcsKyf'*kH&dyfomrSm EkdifiHjcm;
ajymrdMuygonf/
owif;axmufawGeJY uRefawmfcsdef;xm;w,f ...tJ'g olwkdYu
xdktcg AkdvfcsKyfBuD;u ]][m; ...'Dvdkawmh b,ftjzpfcH&
rvJ ...tJ'v D kd rw&m;wmawG rjzpf&atmifawmh aoaocsmcsm uRefawmfwkdYvkyfr,fh qkd&S,fvpfZif[m b,fvdkrsKd;vJar;&if
tpDtrHawG vkyf&rSmyJ}} [kajymygonf/ xdkYaemuf qufvufí b,fvakd jym&ifaumif;rvJvYdk Akv d cf sKyuf kd uReaf wmf vmar;wmyg/
]]'D v d k & S d w ,f u G m ...tck wd k Y v k y f M unf h M ur,f ? uRefawmfhoabmawmh r,kwfrvGef evolutionary socialism vkdY
qkd&S,fvpfZifayghuGm/ at; ...vkyf&if;vkyf&if; vkyfMunfhvkdY ajymxm;&if aumif;rvm;vdkY}} [k ajymygonf/
wkid ;f jynfraumif;vmbl;/ wdrYkd eS ;f ovdjk zpfrvmbl;qk&d ifawmhvnf; xdt k cg Akv d cf sKyBf u;D u ]]a[h ..udak tmifBu;D tJ'v D Bkd u;D awmh
wdkYtcsif;csif;awGyJuGm ...ArmawGtcsif;csif; jyefwkdifyifNyD; define rvkyfeJYOD; ...usKyfwkdYvnf; tckrS pOf;pm;Muwkef; ...
jyifoif&h ifjyif? ajymif;oif&h ifajymif;vdu k Mf uwmayghumG }} [kajymjy tJ'Dawmh evolutionary vnf; rqkdvdkufeJYOD; ...revolutionary
ygonf/ wpfcPrQpnf;pm;aeNyD;rS AkdvfcsKyfBuD;u qufvufí - vdkYvnf; rajymvdkufeJYOD; tkdAsm ...usKyfwkdYvkyfr,fh socialism
]]pD;yGm;a&;eJY EkdifiHa&;udpöuawmh ckajymwmawG t"du [m practical socialism yJvdkYom ajymxm;vkduf&if? 'gyJ...ckvdk
tcsufyJ/ usefwmawGawmh jyKjyifajymif;vJoifhwmawG? vkyfoifh ajymwmyJaumif;w,f}} [k ajymvku d yf gonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vkyfxdkufwmawG vkyf&rSmyJ/ pnf;½Hk;a&;udpö? ygwDudpöawmh vnf; tjcm;udpörsm;udk tenf;i,ftpD&ifcHNyD; ½Hk;cef;wGif;rS


ck&adS ewJh ygwDawGex YJ yfNy;D aqG;aEG;n§Ed idI ;f &OD;r,f}} [k ajymygonf/ jyefxGufoGm;ygonf/
...(118)
720 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 721
AkdvfcsKyfBuD;onf uRefawmfwkdYtm; txufazmfjyyg t"du 0efBuD;Xme 0efBuD;\wm0efudkyg xrf;aqmifae&aomaMumifh
tcsuftvufrsm;udk ajymjyNyD;aemuf pmrlMurf;udk tcsdef,lNyD; rtm;rvyfatmif tvkyfvkyfae&ovdk? awmfvSefa&;aumifpD\
aoaocsmcsmpOf;pm;NyD; a&;om;wifjyMu&ef rdefYMum;cJhygonf/ owif;pOfXmeudk OD;pD;tkyfcsKyfaeaom OD;apmOD;onfvnf;
AkdvfcsKyfBuD;\ ½Hk;cef;rS jyefxGufcJhMupOf AkdvfrSL;BuD;apmjrifh tm;vyfcsdefr&atmif &SdaecJhygonf/ uRefawmfhrSmvnf; r*Fvm'Hk
onf ½Hk;cef;\Murf;jyifaxmifh wpfae&mwGif vHk;axG;aeaom A[dpk wd "f mwfppfqifa&;wyfzUJG ½H;k okYd a&mufvudk ?f ra&mufvu kd Ef iS hf
pm&Gufudk aumuf,lcJhygonf/ ,if;rSm vmtdkvuf,mAkdvfcsKyf rsm;aomtm;jzifh toHvTifh½Hk&Sd AkdvfrSL;BuD;apmjrifh\ ½Hk;cef;üom
Phumi ykdYaom aMu;eef;jzpfonf/ (okdYaomf xdkpm&Gufonf zwfp&m? rSwfp&m? a&;p&mrsm;jzifh tcsdefukefapcJhygonf/
,cktcg AkdvfrSL;BuD;apmjrifhxHwGif r&Sdawmhygacs/) awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD;xH wifjy&rnfhpmrlMurf;udk
xdkaeY xdktcsdefrSpí AkdvfrSL;BuD;apmjrifhOD;aqmifaom a&S;OD;pGm uReaf wmf wm0ef,u l m a&;om;&ef Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifEh iS hf
uRefawmfwkdY oHk;OD;tzGJUonf awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD;\ OD;apmOD;wkdYu wm0efay;Muonf/
wm0efay;rIt& awmfveS af &;aumifp\ D rl0g'oabmxm;udk azmfjy uRefawmfonf rwfv21 &ufaeYwGif ]]Armenf;usaom
&rnfjzpfaom pmrlMurf;a&;qGaJ &; qyfaumfrwD (Sub committe) qkd&S,fvpf0g'}} (Burmese Approack to Socialism or Burmese
wpfcktvdktavsmuf jzpfvmcJhygonf/ xkdaeY naeydkif;wGif '*kH Style of Socialism) [laom acgif;pOfjzifh qkd&S,fvpf0g'ESifh
&dyfomokdYoGm;Muum AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;xH tusKd;taMumif; ywfoufí cH,loifhaom oabmxm;tusOf;csKyf udk a&S;OD;pGm
owif;ykdY&ygonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u ]]AkdvfcsKyfBuD;ajymwJh wifjycJhygonf/ ,if;oabmxm; oabmxm;rSm -
twkdif;om tpDtpOfwnfhatmifa&;Muyg}} [k ajymcJhygonf/ (1) Armjynf\ a&ajrobm0ESifh udkufnDaptyfaom?
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhOD;aqmifaom uRefawmfwkdYtzJGUonf jrefrmhorkdif;pOftajctaeESifh udkufnDaptyfaom?
wpf&ufjcm;? ESp&f ufjcm;qko d vdk tqufrjywf awGUqHw k ikd yf ifaeMu &[ef ; &S i f v l jynf o l t rsm;\ pd w f a eobm0ES i f h
ygonf/ txl;ojzifh OD;apmOD;\ ½H;k cef;&S&d m toHviT ½hf ükH pnf;a0; vdkufavsmoifhjrwfaomawG;ac:rIESifh a0zefoHk;oyfrI
wkid yf ifavh&MdS uygonf/ awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D rS ay;tyf rsm;tay:wGif tajcpdkufonfh qkd&S,fvpf0g'rsKd;
vkud af om ,if;wm0efukd ausyeG af tmifaqmif&u G &f ef vkt d yfaom jzpfoifhayonf[lí vnf;aumif;?
jynfwGif;? jynfytcsuftvufrsm;udk pkaqmif;jcif;? pdppfavhvm (2) vufawGUvkyaf qmifí&Ekid af om vkyif ef;pOfEiS hf enf;em
jcif;? xkwf,loifhonfrsm;udk xkwf,ljyKpkjcif;ponfrsm;udk jyKvkyf edó,rsm;tay:wGif tajcjyKonfh qk&d , S v
f pf0g'rsK;d ?
Muygonf/ jynfov l tl rsm;\ aumif;usK;d csr;f omudk vufawGUtm;
xd&k ufrsm;twGi;f (rwfvtwGi;f ) awmfveS af &;aumifpo D nf jzifh xda&mufpGm ay;aqmifEkdifaom enf;vrf;rsm;udk
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tpnf;ta0;rsm;jzifh rtm;rvyf&adS ecJah yonf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh usifhoHk;onfh qkd&S,fvpf0g'rsKd; jzpfoifhayonf[lí
onf awmfveS af &;aumifp\ D twGi;f a&;rSL;wm0efa&m? jyefMum;a&; vnf;aumif;?
...(119)
722 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 723
(3) oabmw&m;ud k vuf a wG U b0rS xk w f , l a &;ES i f h 3/ okdYaomfvnf; vGefcJhaom 14 ESpftwGif; zqyva&m?
vufawGUb0jzifh rSwfausmufwifa&; uGefjrLepfyg qkd&S,fvpf0g'ESifhywfoufaom tawG;
wdkYjzpfoifhayonf[lívnf;aumif; jzpfygonf/ tjrifESifh oabmxm;rsm;wGif rSm;,Gif;cJhMuojzifh
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf,if;oabmxm; tusOf;csKyfudk qkd&S,fvpf0g'\ vkyfief;rsm;onf ratmifjrifcJhay/
Akv
d cf sKyBf u;D xHwifjycJyh gonf/ Akv d cf sKyBf u;D u uReaf wmfwt Ydk zGUJ tm; 4/ uGejf rLepfwo Ydk nf pmtkyBf u;D w&m;ao0g'udv k nf;aumif;?
{Nyv D &Sp&f ufaeYwiG f ac:,lawGUqHu k m uReaf wmfw\ Ydk wifjycsuf vuf0pJ eG ;f aoGzaD &;0g'udv k nf;aumif;? ud, k whf idk ;f jynf\
twGuf taxmuftyHjh zpfaprnft h aMumif;tcsurf sm;udk ajymMum; b0ESifhr[yfrdaom ½k&Sm;? w½kwf? tdE´d, ponfwkdY\
cJhygonf/ awGUqHkonfhae&mrSm AkdvfcsKyfBuD;\ at'Dvrf;&Sd yHpk rH sm;udvk nf;aumif; cH,u l sio hf ;kH cJMh uojzifh ratmif
aetdrfüjzpfygonf/ tcrf;tem;rqefaom &if;ESD;vSpGmaom jrifMu/
awGUqHkrIjzpfygonf/ 5/ zqyvonfvnf; qk&d , S v f pfvyk if ef;pOfukd av;eufpmG
AkdvfcsKyfBuD;onf &Tif&Tifvef;vef;ajymqdkygonf/ olYpdwfxJ jzifv h nf;aumif;? wuf<upGmjzifv h nf;aumif; rvkyEf idk f
&Sdwmrsm;udk yGifhyGifhvif;vif; ajymqdkygonf/ uRefawmfwdkYtzGJUu cJhMu/ zqyva&m? uGefjrLepfyg qkd&S,fvpfpepfudk
wifjycJhaomoabmxm;tusOf;csKyfESifh AkdvfcsKyfBuD;uajymMum; vufwnfph rf;cJMh u&m tvGv J t JG acsmaf csmjf zpfcMhJ uonf/
onfh taMumif;tcsufrsm;yg0ifaom rSwfwrf;udk AkdvfrSL;BuD; (zqyvonf vuf,maoGznfa&;vrf;okdY udkif;ñTwf
apmjrifu h jyKpck yhJ gonf/ xdrk w S w
f rf;onf uReaf wmfwt Ydk zGUJ twGuf [ef&cdS o hJ nf/ uGejf rLepfwo Ydk nf vuf0aJ oGznfa&;trSm;
Bu;D pGmaomtaxmuftyHjh zpfcyhJ gonf/ ,if;rSww f rf;rSm atmufyg rsm;udk usL;vGefcJhMuonf/ jynfolwkdY\ axmufcHrIudk
twkdif;jzpfygonf - rnfonfhbufurQ r&cJhMuay/)
1962 ckESpf rwfv (21) &ufaeYwGif pmwrf;jyKpka&; 6/ okdYjzpfí uRefawmfwkdYonf zqyvESifh uGefjrLepfwkdY\
tzGJU0if OD;cspfvdIifu tMurf;a&;om;wifjyaom ]]Armenf; trSm;t,Gi;f rsm;udk vufawGUoifcef;pm,lum vrf;rSef
usaom qkd&S,fvpf0g'}} [laom tusOf;csKyfpmrlMurf; okaYd &mufatmif a&S;½I&rnfjzpfayonf/ qk&d , S v f pf0g'
1/ rlvuwnf;uyif uRefawmfwkdYonf vGwfvyfa&;? ESiyhf wfoufaom uReaf wmfw\ Ydk oabmxm;udk vuf0J
'Drkdua&pDa&;ESifh qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;wkdYtwGufqkdNyD; vuf,maoGznfjcif;rsm;rS vGwu f if;atmif owdxm;&
awmfvSefa&;vkyfief;rsm;udk aqmif&GufcJhMuonf/ ayrnf/ uReaf wmfw\ Ydk qk&d , S v f pfygwDonf Armenf;
2/ uRef a wmf w k d Y wpf r sKd ; om;vH k ; \ &nf & G , f c suf r S m usaom qkd&S,fvpf0g' (Burmese way of Socialism
vGwv f yfaom jrefrmEkid if w H iG f qif;&Jom;vlrsm;pkBu;D \ vm; Way to Socialism vm;) jzpfoifah yonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aumif;usK;d csr;f omudk aqmifMuOf;ay;tHah om qk&d , S v f pf 7/ Armenf ; usaomqk d & S , f v pf 0 g'onf Armjynf\
pD;yGm;a&;pepfudk xlaxmif&efyifjzpfonf/ a&ajrobm0ESiv hf nf;aumif;? orkid ;f pOftajctaeESihf
...(120)
724 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 725
vnf;aumif;? Armwkdif;&if;om;? &[ef;&Sifvljynfol 11/ uRefawmfwdkYonf uRefawmfwdkYArmjynf\ b0 tajc
trsm;\ pdwfaeobm0ESifhvnf;aumif; vdkufavsm taeESifh tyfpyfrdaom Armhenf;usqdk&S,fvpf0g'
oif h j rwf a om awG ; ac:rI E S i f h pd w f a eobm0ES i f h qdkwmrsKd;udk vGwfvyfaom trsKd;om;a&;pdwf"mwfjzifh
vnf;aumif; vdkufavsmoifhjrwfaomawG;ac:rIESifh wDxGifjyKpkum vGwfvyfpGm aqmif&GufEdkif&ayrnf/
a0zefo;kH oyfrrI sm;tay:wGif tajcpdu k o f nfh qk&d ,
S v
f pf 12/ ,ck a vmavmq,f w G i f awmf v S e f a &;aumif p D u
0g'rsKd;jzpfoifhayonf/ vufawGUaqmif&GufoGm;Edkifrnfh trsm;vufcHEdkiftyf
8/ Armqkd&S,fvpf0g'onf vufawGUvkyfaqmifí &Ekdif aomvkyif ef;pOftMurf;zsi;f udo k m aMunmoifyh gonf/
tyfaom vkyfief;pOfESifh enf;emedó,rsm;ay:wGif oabmw&m;a&; tao;pdwfjyKpkcsufudkrlum; tcsdef
tajcjyKonfh qkd&S,fvpf0g'rsKd;jzpf&ayrnf/ Arm ,lí aqmif&Gufoifhygonf/
qkd&S,fvpf0g'onf pmtkyfBuD;w&m;ao0g'rsKd;udk 13/ uRefawmfwdkY\qE´udk azmfjy&rnfqdkygvQif tjiif;yGm;
p&m&Sad omrmhupf 0f g'? vDeif0g'ponfwu Ykd dk rxkwaf zmf
rusifhoHk;bJ? vufawGUtm;jzifh vkyfaqmifí&EkdifNyD;
ra<u;aMumf b J ? rmh u f p f 0 g'pmtk y f x J r S j zpf a p?
qif;&Jom;jynfolvltrsm;\ aumif;usKd;csrf;omudk
tjcm;aom qdk&S,fvpfusrf;rsm;xJrSjzpfap? jrefrm
vnf; vufawGUtm;jzifh xda&mufpGm ay;aqmifEkdifap
jynf E S i f h oif h a vsmf a omtcsuf r sm;ud k o m jref r mh
aom enf;vrf;rsm;udkomvQif usifhoHk;tyfayonf/ tjrif? jrefrmhtawG;? jrefrmhpum;wdkYjzifh cH,lazmfjy
9/ Armqkd&S,fvpf0g'\ oabmxm;rsm;onf vufawGU oifhonf[k,lqygonf/
b0udk tajcjyKtyfaom oabmxm;rsm;jzpf&ayrnf/ 14/ rnfodkY&Sdap uRefawmfwdkYonf awmifolv,form;
wpfenf;tm;jzifq h v kd Qif vufawGUvkyif ef;rsm;udk vufawGU rsm;? qif ; &J o m;tvk y f o rm;rsm;? wd k ; wuf a om
tajctaet& aqmif&GufoGm;&rnf[laom oabm vlwef;pm;rsm; ponfwdkY\ tajccHtusKd;pD;yGm;rsm;
xm;jzpfayonf/ udk rsufjcnfrjywforQ umvywfvHk;trSm;rsm;udk
10/ Armqd k & S , f v pf 0 g'onf rd r d \ oabmw&m;a&; awGYonfhwdkifatmifxdktrSm;rsm;udk jyifoGm;Edkifvdrfh
oH;k oyfcsurf sm;udk vufawGUb0rS xkw, f Nl y;D vufawGU rnfjzpfygonf/
b0jzifhyif prf;oyfppfaq;&ayrnf/ tcsKyftm;jzihf 15/ twdck sKyrf mS uRefawmfwdkY\ vufawGUvkyfaqmifcsuf
qdak omf oabmw&m;udk b0rSxkwf,la&;ESifhb0jzifh wd k Y o nf qif ; &J o m;jynf o l v l t rsm;\ wd k ; wuf
rS w f a usmuf w if a &;yif jzpfayonf/ odkYrSomvQif aumif ; pm;a&;ES i f h om,m0ajyma&;rsm;ud k
D:/Dummy/Ko Ko (2)

obm0usaom oabmw&m;a&;udk usifhoHk;Edkifrnf ay;aqmifaeorQ umvywfvHk; trSm;odkY a&mufEdkif


jzpfayonf/ rnfr[kwf[k ,HkMunfygonf/
...(121)
726 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 727
,ckwifjyaomþoabmxm;udk twnfjyKrnfqdkygvQif Murnf / awmifolv,form;rsm;ESifh tvkyform;rsm;u vlrsm;pk
þoabmxm;ukd tajcjyKtyfaom oabmw&m;a&;pmwrf; jzpfojzifo h m &nf&, G af jym&jcif;jzpfonf/ trSeaf wmh tm;vH;k aom
wpfapmifudk wifjyygrnfcifAsm;/ /(21-3-1992) vlwef;pm;tvTmrsm;onf þpepfukd ouf0if,MkH unfNy;D vdu k v
f m
1962 ckESpf? {NyDv&Spf&ufaeYwGifawmfvSefa&;aumifpDOuú| MuvQif twlac:oGm;rnfomjzpfayonf/ rnfojYdk zpfap First Aim
Ad k v f c sKyf B uD ; ae0if ; u pmwrf ; jyKpk a &;tzG J U u wif j yonf h qkd&S,fvpfpepfjzpfonf/
pmrlMurf;tay:oHk;oyfa0zefrdefYMum;onfhvrf;ñTefcsufrsm;/ raeYu ukefonfBuD;rsm;ESifh awGUqHk&mwGif AkdvfrSL;csKyf
atmifBuD;ajymwm rjynfhpHkbJjzpfaeonf/ trSefu olwkdYudk
ae&m - AdkvfcsKyfBuD;ae0if;\tdrf/ ajym&rnfrSm wpfaeY cifAsm;wkdYyg Fit in vkyfrnf/ olwkdYtwGuf
wufa&mufolrsm; - Security &Sdonf/ oka Yd omf ,cifuvdk wpfcsw D nf;ESihf csr;f omwm
awmfveS af &;aumifpOD uú|Adv k cf sKyBf u;D ae0if;/ awmfveS af &; rsKd;awmh cGifhjyKrnfr[kwf/ a&SUwGifqufNyD; ,cifuvdk acgif;yHk
aumifp0D ifEiS hf pmwrf;jyKpak &;tzGUJ acgif;aqmif Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh jzwfae&ifvnf; ta&;,lrnf/ cGifhjyKxm;aomESpfESpftwGif;
tzGJU0ifrsm;jzpfMuaom OD;apmOD;? OD;cspfvdIif/ ajymif;vkyNf y;D vQif uReaf wmfwEYdk iS hf a&mygvm&r,f/ oabmwl&if
taMumif;t&m - wGJvkyf? vufcHr,f/ [dk uGefjrLepfawGESifhrwl/ uGefjrLepfawGu
pmwrf;a&;om;a&;tzJUG rS BuKd wifjyKpak &;om;wifjyxm;aom vufrcH? ukeo f nfqv dk Qif &efo?l rdrdwkdY\ vrf;pOfudk vufcHvQif
tcsuftvufrsm;tay:rlwnfí Ouú | BuD ; u awmf v S e f a &; ¤if;wkdYtm; ukefxkwfvkyftm;ESifh Distribution wGif twlvufwGJ
aumifp\ D 0g'oabmxm;ESi&hf nfreS ;f csucf &D;udk pwifvrf;ñTerf I vk y f o G m ;&ef j zpf \ / ukefonfawGudk BudKwifajymxm;jcif;jzifh
ay;jcif;/ olwkdYa&SUa&;udk olwkdYb,fvdkvkyf&r,fqkdwm &Sif;aeNyD;jzpfonf/
uk e f o nf a wG t ay: oabmxm;u uG e f j rLepf w k d i f ; jynf E S i f h
AkdvfcsKyfBuD;
rwlaom tcsufwpfcsufjzpfonf/ tJ'gudk xifay:atmif
pD;yGm;a&;tydkif; -
IMPORT STATE uomvkyf&ef a&;&r,f/
EXPORT rdrdwkdY\qkd&S,fvpfpepf
DISTRIBUTTION - STATE or0g,r rdrwd o
Ydk mG ;rnfh qk&d ,
S v
f pfonf ]]tvkyo
f rm; ...qif;&Jom;
- PRIVATE enf;enf; SEMI udok m t"durxm; ..jynfaxmifp\ k vltm;vH;k twGuf &nf&, G f
cGifhjyKrnf/ aom NATIONAL SOCIALISM BURMESE NATIONAL
qk d & S , f v pf p epf q k d w mu jynf a xmif p k o m;tm;vH k ; ES i f h SOCIALISM (jrefrmhtrsKd;om;qkd&S,fvpfpepf) omjzpfaMumif;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

qkdifonf/ yg0if&rnf/ qif;&Jom;? tvkyform;twGufom a&;om;&mwGif yg0if&rnf/ þtcsuu f vnf; uGejf rLepf wkid ;f jynf
r[kwyf g/ ynmwwfvlwef;pm;rsm; pdk;&drfrI&Sdae? ¤if;wkdYyg yg0if rsm;\ vkyf[efESifh t"duuGJjym;jcm;em;csufjzpfayonf/
...(122)
728 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 729
vlwef;pm;udpö 'kwd,tyk'f
,cifu ocifpdk;BuD;\ vlwef;pm;owfrSwfonfhrljzpfaom jyif&efpum;toH;k tEIe;f olrsm;udk tjypfrf wifjcif;rsK;d r[kwb f J
csrf;omoltm;vHk; ZERO (okn) jyefcsNyD; tm;vHk;ESifhwef;wl ra&SmifomvdkY oHk;&awmif Example avmufomjyyg/ wdv Yk yk rf nfh
jzpf o G m ;apaom bH k p epf u d k r Bud K uf y g/ &SdaeNyD; tqifhuvl vkyif ef;rSm olrsm;udtk jypfwifNy;D ud, k u f vkyrf aS umif;r,fqw dk mrsK;d
Y wkid ;f rlwnfNy;D csrf;omoluvnf; atmufu
'Dtwkid ;f xm;? olt a&Smif&ef/ Oyrmtm;jzifh ]]e,fcsJU}} qkdaompum;udkyif odyfNyD;
wuf v d k u f v mrnf h o l u d k a pmif h ? ocsFmenf;ESifhwGuf&if wufudk ajymaewmawG rBudKufyg/ wpfcgwpf&H vdktyfvmrSom erlem
wuf&r,f/ 'DwufvmwJhrlt& ZERO oknuvnf;wuf? xkwfjywmrsKd;? "r®"d|mefususa&;wmrsKd; jzpfapvdkonf/ Oyrm
[dkblZGmuvnf; olY[m,lvdkufawmh enf;enf;atmufavQmh tm;jzifh uGejf rLepf? "e&Siq f odk nfh pum;&yftpm; urÇmwGif vuf0J
vmr,f/ vHk;0 ZERO cs&efrvdk/ 'Dvdktay;t,l Adjust vkyf&if; vuf,maoGznfwmawG owdxm;rnf[k a&;apcsifonf/ 'Drdk
nDrQoGm;rnfjzpfaMumif;/ ua&pDyikd ;f wGif ta&SUydik ;f uusio hf ;kH wmudk &Si;f jy&rnf/ ukeo f nf
'Drkdua&pD awGqw dk m vlxt k wGuo f yd rf vkyb f J rdrwd t
Ykd usK;d twGuyf J vkyaf vh
rdrw
d oYkd nf ygvDref'rD ukd a&pDukd r,HMk unfawmhyg/ vufawGU &Sdwmudk &Sif;&rnf/
prf;oyfvkyfaqmifcJhNyD;NyD? ygvDrefa&G;aumufyGJ av;ESpfwpfBudrf jrefrmhtajctaeESifhudkufnDa&;
&a&;ü Oyrmtm;jzifh ukeo f nfrsm;ESihf trwfavmif;rsm; oHo&m qkdwmrSm rdrdwkdY&JU yx0Dtaetxm;wGif Geographical
vnfaeonf/ a&G;aumufyGJEkdif&ef ukefonfrsm;\ axmufyHhrIudk Influence ypön;f xGuu
f ek t
f ajctae? tawG;tac:? aemufaMumif;
rSD&onf/ a&G;aumufyGJEkdifí tmPm&aomtcg ukefonfrsm;\
&mZ0ifawGtay:rSmvnf; wnfaew,f/ Oyrm- NrKd Uaevlwef;pm;&JU
tusKd;udk wkHYjyef&jcif;jzifh olwkdY\ aumif;pm;a&;om aqmif&Guf
tawG;tac: olrsm;tay:jrwfwmudk aumif;w,fvx Ykd ifaew,f/
ae&ygonf/ rJqE´&iS v f x
l \ k todÓPfEiS yhf nmrSmvnf; tqifh
'gawG rlwnfpOf;pm;&mrS aygufzmG ;rIukd azmfxw
k af y;&efjzpfonf/
twef;rjrifrh m;Muao;yg/ tar&duefvEkd idk if rH mS yif rJqE´ay;rnfh
olrsm;xHrS aiGEiS ahf ygufí aiGrsm;rsm;oH;k Ny;D a&G;aumufyv JG yk &f onfh vGJrSm;aomt,ltqawG
"e&Sif'Drkdua&pD jzpfaeonf/ Armpum;yHkrSm ]]a&Tvifyef;ESifhtcsif;aq;wJhol}}? ]]ajcarG;
Mother of Democracy qkdwJh bdvyfrSmyif &nfrSef;csuf rD;ravmif vufarG;rD;ravmifaevmol}} rS *kPf&SdonfhtawG;
ra&mufao;yg/ t,ltqawGukd aysmufapcsio f nf/ ud,
k Ef iS &hf if;ES;D vkyw
f hJ vkyt
f m;?
'Dawmh rdrdwkdYvdkaom 'D r d k u a&pD r S m &S i f ; &S i f ; qk d & vQif cGeftm;? Avpdkufxkwfvkyfjcif;udk *kPfi,fw,fxifaewmawG
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ta&SUwkdif;'Drdkua&pDyifjzpfyg\/ People's Democracy qkdyg azsmuf&rnf/ qk&d ,


S vf pfp;D yGm;a&;rajymcif tawG;tac:ajymif;
awmh / &r,f/ t,ltqawGyg ajymif;&r,f/
...(123)
730 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 731
qkd&S,fvpf0g' atmifjrifcsif&if tvkyfvkyfrS ]]tvkyfvkyf vuf&adS cwftawG;tac:tm;jzifh aumif;wJt h ,ltq wd;k wufwhJ
&r,f}} qkdwm vlwkdif;pGJaeapcsifw,f/ ]]a&jrifhMumjrifh}} qkdwm tydkif;udk vufcHrnf/ MARX-LENIN qkdwmudkom t"du
wkdif;jynfaumif;pm;&if rdrdvnf;aumif;pm;r,f/ r[kwfyg/
]]wpfukd,faumif;rBuHa&;}} Progressive jzpfwJh usrf;tm;vHk;vufcHw,f/ qkd&S,fvpf
]]vlwkdif;tlrawmifh&r,f}} aumif;wmudkvufcHw,f/ þtcsufonf tjcm;qkd&S,fvpf
]]wkdif;jynfrSm&SdaewJh[mudk jynfoljynfom;awG a0rQpm;Mu wkid ;f jynfrsm;ESihf t"du rwlujJG ym;csujf zpfygvdrrhf nf/ ¤if;tcsuu
f kd
&r,f}} xnfhoGif;&efjzpf\/
]]SOCIETY &JU Progress &JU}} taMumif; xyfavmif;NyD;
ajymvdkwmuawmh ]]a&jrifhrSMumjrifhr,f}} qkdwJhrlyJ/ tvSLqkdwm vlwef;pm;udpö
od&r,f/ toH;k ESit fh jzKe;f vnf; cGjJ cm;wwf&rnf/ ]]ajcarG;rD;ravmif? ,ckvuf&Sdtm;jzifh vlwef;pm;cGJjcm;ovdk jrifaeMuw,f/
vufarG;rD;ravmif}} qkw d hJ t,ltqawGazsmuf&r,f/ bke;f Bu;D wkYd uReaf wmfwu
Ydk awmh vlwef;pm;tm;vH;k &JUtusK;d pD;yGm;udk azmfaqmif
bmoma&;udk ,HkMunfwmrSmvnf; y&d,m,fESifhr[kwf? wu,fh oGm;r,f/ Exploit vkyfr,fqkdwm qif;&Jom;rSmvnf;&Sdw,f/
Sincere jzpfwhJ bmoma&;jzpf&r,f/ Civic Duty trsm;Bu;D &Sw d ,f/ Oyrm aps;onf? acgif;&GufAsyfxdk;awGaygh/ trsKd;om;taeESifh
vlYusifh0wfawG bmoma&;rSmygw,f/ avmueDwd? ykawåm0g'ysKdU jynfaxmifpkom;tm;vHk;taeESifh Fit in vkyfoGm;rnf/ &oifh
awGrmS a&;xm;w,f/ bmoma&;rSm wu,fomvdu k ef mNy;D usio
hf ;kH &xku
d wf m&rnf/ qk&d ,
S v
f pfpepfukd &efjyKtwku
d t f cHvyk &f ifcsrnf/
Mur,fqkd&if tckvdk acgif;yHkrjzwf? tlrawmifhawmh oDvvnf; pmapmif - 2
apmifhvdrfhrnf/ wGifa&;om;xm;aom ]]qif qif ; &J o m;vl w ef ; pm;
pm;}} qkdwm
]]vlwef;pm;uvnf; wpfa,mufESifhwpfa,mufruGm&}} roHk;csif? txufwef;? atmufwef; uGJaew,f/ uRefawmfwkdYu
]]OD;aESmufaumif;olxuf raumif;ol enf;enf;cGJjcm;wm
tJ'D[m aysmufoGm;apcsifw,f/ tm;vHk; aumif;oGm;&r,f/
awmh&Sdrnf}}
uReaf wmfwvYdk ckd siw
f mu "Real Democracy" olwEYkd iS uhf wJG mu
]]ÓPf? 0D&, d ? BuKd ;pm;rI? vkyt f m;}} wm0eft& Bu;D av;aom
olwkdYu csrf;omwJhtydkif;udk OD;wnfvdkufawmh csrf;omwJh
ae&mwGif xrf;aqmifae&olESifh omreftvkyform; ponfjzifh
enf;enf;cGJjcm;xm;aom cHpm;cGifhawmh &Sdayvdrfhrnf/ tydkif;[m ao&awmhrnfjzpfaew,f/ AG-D tdik -f yDr[kwb f /J VIP
Treatment vdkcsifovdk jzpfaewmaygh/ a&SUaeawGu vkyfaeyHkudk
þtcsufrsm;onf rdrdwkdYoGm;rnfh qkd&S,fvpfpepf\ tESpf
om&rsm;jzpfMu\ [k AdkvfcsKyfBuD;u &Sif;jyygonf/ xkwfazmfjywmjzpf\/
tyk'f - 13 OD;bNidrf;a&;om;aom qkd&S,fvpfpepfESifh uGJjym;wm&Sd/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tjcm;aom qk&d , S v f pfEidk if rH sm;ESihf rdrw


d Yv
dk yk [
f efumG jcm;aMumif; OD;bNidrf;u Authority comes from qif;&Jom; (tmPmonf
þwGif azmfjy&efjzpf\/ rdrdwkdYonf wkdif;jynfpGJr&SdMuyg/ urÇmrSm qif;&Jom;rS oufqif;vm&rnf) vdq Yk x
kd m;w,f/ uReaf wmfwu Ydk
...(124)
732 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 733
'Dvrkd [kw/f olwkdYuawmh "e&SifudkvHk;0y,fw,f/ wkdYury,f/ uRefawmfOD;cspfvIdifu OD;pGmyxr a&;om;wifjy&ef AkdvfrSL;BuD;
twkduftcHrvkyf&ifoHk;r,f/ 'gayr,fh Every Body Must apmjrifhESifhOD;apmOD;wkdYu uRefawmfhtm; wm0efay;xm;ygonf/
Produce vlwkdif; tvkyfvkyf&r,f/ ukefxkwfrIjzpfap wpfckck uRef a wmf w k d Y a umf r wD o nf toH v T i f h ½ k H ü vnf ; aumif ; ?
pGrf;aqmifMu&rnf jzpf\/ AkdvfcsKyfBuD;\ñTefMum;csuft& EkdifiHawmfor®w\ tdrfawmf
EkdifiHwumESifhywfoufí ta[mif;üvnf;aumif; pnf;a0;Mu? a&;om;jyKpkMu? jyefvnf
urÇm&Sd wkid ;f jynftoD;oD;ESihf qufq&H mwGif acgif;yHrk jzwfwhJ ppfaq;okH;oyfMu ponfjzifh vkyfukdifaqmif&GufaecJhMuygonf/
0g'qk&d if vufcrH ,f/ Fair Exchange qk&d if vufcw H ,f/ acgif;yHk Akv
d cf sKyBf u;D onf wpf&ufjcm;? ESp&f ufjcm;qko d vkd or®wtdraf wmf
rjzwfbl;qkd&if wkdif;jynfBuD; East or West vufcHr,f/ wpfzuf okYd a&mufvmwwfNy;D uReaf wmfwEYdk iS hf &if;&if;ES;D ES;D ajymqk&d if; a0zef
apmif;eif;jzpfaprnfh EkdifiHjcm;udkawmhvufrcH/ okH;oyfrIESifh tBuHÓPfay;rIukd jyKcJhygonf/
uRefawmfwkdYaumfrwD\ tacsmowfrlMurf;onf {NyDv 16
qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;pepftydkif; &ufaeYwGif NyD;pD;cJhygonf/ rlMurf;\acgif;pD;rSm ]]awmfvSefa&;
a&SUrSm ]]tvkyv f yk rf jS zpfr,f}} qkw d m t"duxm;a&; ]]vlwidk ;f aumifpD\ 0g'oabmxm; aMunmcsuf qkd&S,fvpfavmuokdY
tvkyv f yk Ef idk w
f mESit hf rQ cHpm;cGi&hf &dS r,f}}? ]]qlBuKH erd jhf rifh enf;Ekid f jrefrmhvrf;pOfjzifh csDwufMupkdY}} [lí jzpfayonf/ xkt d acsmoyf
orQenf;ap&r,f}} tb,faMumifh tenf;i,f uGmjcm;rI&&dS oenf; rlMurf;ukd Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h Akv d cf sKyBf u;D xHwifjycJ&h m Akv d cf sKyBf u;D u
qkdwmawmh tvkyfvkyfrI? t&nftcsif;? vkyf&nfudkif&nfawG tenf;i,frQjznfph u G Nf y;D twnfjyKay;cJyh gonf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifh
tay:rlwnfNyD; uGmjcm;rI&Sdw,f/ 'D[muyif ]]uGefjrLepf}} ESifh onf xkrd Ml urf;ukd vufEydS pf ufjzif½h u dk af pum rdwLå rsm;ukd awmfveS af &;
uGmjcm;csuf? ]]obm0usaom}} uGmjcm;csufjzpfw,f/ aumifp0D ifrsm;xH jzefaY 0cJah yonf/ {Nyv D 24 &ufaeYEiS hf 25 &uf
vlwef;pm;wpf&yftwGufr[kwf ]]qif;&Jom;awGtwGuf}} aeYrsm;wGif usi;f ytHah om awmfveS af &;aumifp\ D txl; tpnf;
vdyk v
J nf;ra&;ESiahf wmh? tm;vH;k jynfaxmifpo k m;tm;vH;k twGuf ta0;wGif wifjyaqG;aEG;Murnf jzpfayonf/
qkdwm ay:apcsifw,f/ xk&d ufyidk ;f 0ef;usit f wGi;f rSmyif Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D onf
ukex f w k v f yk af &;tydik ;f wGif tjrwftpGe;f t"durxm;? vlo;kH ucsijf ynfe,f? ylwmtkNd rKd Ue,f? rcsr;f abmokYd ½kww f &ufc&D;xGuf
ypönf;xkwfvkyfEkdifa&;om rlwnfw,f/ tajccHtm;jzifhqkd&if oGm;ygonf/ olESifh&if;ESD;Muaom uRefawmfwkdY aumfrwDtzGJUESifh
pm;0wfaea&; Basic jynfhpHkzkdY? xdkrSwpfqifh tqifhtwef;jrifhjrifh awmfvSefa&;aumifpD0iftcsKdUwkdYrSm ]]okdYavm ...okdYavm}} jzifh
aeEkdifa&;? ,Ofaus;rIwkd;wufa&;okdY csDwuf&efjzpfw,f/ pdwfarmoGm;Mu&ygonf/
uRefawmfwkdYaumfrwDonf awmfvSefa&;aumifpD\ 0g' Akv
d cf sKyBf u;D onf Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h adk c:,lum ]]Akv d af tmifBu;D
D:/Dummy/Ko Ko (2)

oabmxm;ukd xkwjf yefaMunmEkid &f ef tBurd Bf urd f pnf;a0;wkid yf if pdwfaumufxGufoGm;[ef&Sdw,f/ olYukdoGm;ac:Mu? ukdapmOD;eJY
um rlMurf;rsm;ukd ig;Burd w f wd d jyKpck MhJ uygonf/ rlMurf;pmuk, d uf dk ukdcspfvIdifwkdYukdac:oGm;}} [k trdefY&SdcJhonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifh
...(125)
734 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 735
OD;aqmifaom uRefawmfwkdY aumfrwDtzGJUonf avwyfrawmf awmfveS af &;aumifp\ D twGi;f a&;rSL;vnf;jzpf? jyefMum;a&;
txl;av,mOfjzifh ylwmtkNd rKd UokYd xGuv f mcJMh uygonf/ jrpfBu;D em; 0efBu;D Xme\ wm0efcH (0efBuD;) vnf;jzpf? tpnf;ta0;\ twGi;f
avqdyfwGif acwåqif;oufNyD; wkdif;wyfr[mrSL;AkdvfrSL;BuD; a&;rSL;vnf;jzpfol Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h awmfvSefa&;aumifpD\
vGef;wifukd ac:aqmifumylwmtkdNrdKUokdY qufvufxGufvmcJhMu 0g'oabmxm;aMunmcsuf / qk d & S , f v pf a vmuok d Y jref r mh
onf/ xkdaeYonf 1962 ckESpf? {NyDv 17 &ufaeYjzpfonf[k vrf;pOfjzifh csDwufMupkdY [laom tacsmoyfrlMurf;ukd pmykd'f
uReaf wmfrw S rf yd gonf/ ylwmtkrd w S pfqifh armfawmfum;jzifh rvdc wpfckpDtvkduf zwfMum;&ygonf/ pmykd'fwpfckpDukd zwfNyD;wkdif;?
jrpfurf;ay:&Sd rcsr;f abm (e,fjcm;tkycf sKyaf &;c½kid ½f ;Hk pku d &f m) NrKd UokYd zwfNyD;wkdif;? awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;u yg0ifaqG;aEG;Mu?
oGm;Muygonf/ ar;jref;Muygonf/ AkdvfcsKyfBuD;u r&Sif;vif;wmrsm;ukd &Sif;vif;
Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifu h Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D tm; Akv d cf sKyBf u;D \ ajymMum;ygonf/ awmfveS af &;aumifp0D if toD;oD;uvnf; rdrw d Ydk
qE´uadk jymjyygonf/ {Nyv D 24&uf? 25 &ufaeYrsm;wGif awmfveS af &; qE´&Sdonfrsm;ESifh em;vnfrIrsm;ukd wifjyaqG;aEG;Muygonf/
tpnf;ta0;onf 24 &ufaeYwiG rf Ny;D pD;bJ aemufwpfaeY 25 &uf
aumifpD txl;tpnf;ta0;okYd Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D wufa&muf
aeYwGif qufvufpnf;a0; aqG;aEG;Muygonf/
apcsifonhf AkdvfcsKyfBuD;\qE´ukd txl;wvnfajymjyygonf/
xk2d 5 &ufaeYwiG f pD;yGm;a&;rl0g'ü yg0ifaomtaMumif;tcsuf
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;onf rdrdtm; AkdvfcsKyfBuD;\ &Jabmfpdwfjzifh
wpfckESifhywfoufí AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;ESifh AkdvfrSL;csKyfwifaz
oHa,mZOfxm;&Srd u I dk cHpm;&aomtcg rsu&f nfrsm;usvmonfudk
wkdY ESpfOD;tMum;wGif oabmxm;uGJjym;rI ay:aygufcJhygonf/
uReaf wmfwaYdk wGUjrif&ojzifh uReaf wmfwv Ydk nf; 0rf;ajrmuf0rf;om yk*¾vdu pD;yGm;a&;vkyfief;&yfrsm;ESifhywfoufí jzpfygonf/
jzpfcJhMuygonf/ uRefawmfwkdYonf rcsrf;abmwGif wpfntdyfNyD; Akv
d rf LS ;csKyw
f ifazu ]]yk*v ¾ u d pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sirf sm; awmfveS af &;
aemufwpfaeYwGif &efukefNrdKUokdY jyefMuaomtcg AkdvfrSL;csKyf aumifpDu vufwGJac:aqmifoGm;rnf}} qkdonfhtcsufukd 0g'
atmifBuD;onf &Tifvef;pGmyif vkdufygvmcJhygonf/ oabmxm; aMunmcsuw f iG f xnfo h iG ;f jcif;rjyKvykd g/ Akv d rf LS ;csKyf
1962 ck? {NyDv24 &ufESifh 25 &ufaeYrsm;wGif umuG,fa&; atmifBuD;url yk*¾vdu pD;yGm;a&;vkyfief;&yfrsm;ukd ukefxkwf
OD;pD;csKy½f ;Hk ppfqifa&;cef;r (War Room) ü awmfveS af &;aumifp\ D pGr;f tm;wk;d wufa&;twGuf tm;ay;&rnf[í l cH,x l m;ayonf/
txl;tpnf;ta0;ukd usif;ycJhavonf/ awmfvSefa&;aumifpD trSet f m;jzifh ajym&rnfqv dk Qif xkyd *k v
¾ u d pD;yGm;a&;vkyif ef;
Ouú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u obmywdtjzpf? Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h &Sirf sm;ukd vufwaJG c:aqmif oGm;rnfqadk omtcsuu f dk Akv
d cf sKyBf u;D
twGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&GufMuonf/ xkdtpnf;ta0;ü ae0if;ukd,fwkdif ajymMum;cJhojzifh uRefawmfwkdY rlMurf;a&;qGJa&;
OD;apmOD;ESiu hf Reaf wmfwEYdk pS Of ;D onf avhvmolrsm;tjzpfvnf;aumif;? aumfrwDu xnfhoGif;a&;om;cJh&jcif;jzpfygonf/ uRefawmfwkdY
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rSww f rf;wiforl sm;tjzpfvnf;aumif;? ar;jref;vQif ajzqk&d rnfo h l aumfrwD0if okH;OD;pvkH;uvnf; AkdvfcsKyfBuD;\qE´ukd oabm
rsm;tjzpfvnf;aumif; wufa&mufcGifh&cJhMuygonf/ aygufum ,kHMunfMuygonf/
...(126)
736 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 737
Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ESihf Akv d rf LS ;csKyw f ifazwko Yd nf yk*Kd¾ vaf &; cifAs}} [k rqkdif;rwGbJ csufcsif;yif jyefvnfajymMum;ygonf/
t& rnfonhfjyóemrQr&SdMuyg/ olwkdYESpfOD;onf vGwfvyfa&; jyóemvnf;ajyvnfomG ;ygonf/ awmfvSefa&;aumifpD\ 0g'
wku d yf wJG pfavQmufv;kH wGif tvGe&f if;ES;D Muaom &Jabmf&b J ufrsm; oabmxm;aMunmcsufukdvnf; tm;vkH;oabmwl twnfjyK
jzpfcJhMuygonf/ ,ckuJYokdY oabmxm;jcm;em;MuonfrSm rl0g' vkdufygonf/
t&omjzpfygonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;u qkd&S,fvpfpepf uReaf wmf\ pdww f iG f 1962 ck? {Nyv D 25 &ufaeYonf jrefrmh
wnfaqmufa&;ukd jznf;jznf;rSerf eS f wpfqifNh y;D wpfqifh aqmif&u G f EkdifiHa&;c&D;pOfwGif tvSnhftajymif;BuD;wpf&yfukd zefwD;cJhaom
oGm;csifonf/ AkdvfrSL;csKyfwifazu jzpfEkdifrnfqkdvQif yk*¾vdu aeYBuD; wpfaeYjzpfayonf[lí rSwf,lcJhygonf/
pD;yGm;a&;vkyif ef;&yfrsm;ukd jrefjrefzsuo f rd ;f Ny;D tpk;d &ykid v f yk if ef;ESihf {NyvD 29 &ufaeYEiS hf 30 &ufaeYrsm;wGif wyfrawmfwyfrLS ;rsm;
or0g,rykid v f yk if ef;wku Yd o dk m wnfaxmifomG ;vko d nf/ Akv d cf sKyBf u;D nDvmcH tpnf;ta0;ukd usi;f yrnfjzpfonf/ xkt d pnf;ta0;ukd
ae0if;taeESirhf u l m; rnfonhef nf;ukrd Q ykaH oum;csy?f avSe"H m;xpf &efukefNrdKU a&wyfrawmf\ &wemykHa&wyfpcef;ü usif;yrnf/
rxm;vkdbJ vufawGUvkyfaqmifí &Ekdifrnfh rl0g'ESifhenf;ukdom xkdtpnf;ta0;ü awmf v S e f a &;aumif p D \ 0g'oabmxm;
aqmif&Gufvkdonf/ aMunmcsufudk wifjy? zwfMum; aqG;aEG;MuNy;D twnfjyK jy|mef;
Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u olEiS Ahf v dk rf LS ;csKyw f ifazwk\ Yd oabm Murnfjzpfonf/
xm;jcm;em;rIEiS yhf wfoufí ]]uJAsm 'Dupd rö mS uReaf wmfwYdk qE´rcJ NJG y;D jyefMum;a&;0efBuD;jzpfol AkdvfrSL;BuD;apmjrifh\ BuD;Muyf
qk;H jzwf&if aumif;r,fxifygw,f}} [k tqkjd yKygawmhonf/ xkt d cg uGyfuJrIjzifh odrfjzLvrf;&Sd tpkd;&ykHESdyfwkdufukd {NyDv 26 &ufESifh
tpnf;ta0;cef;ronf puúefYtenf;i,frQ wdwfqdwfoGm;av 27 &uf aeYrsm;wGif acwåodrf;ykdufxm;&onf/ jyifyokdY owif;
onf/ aygufMum;rI r&Sdap&ef? ykHESdyfrIwm0efukd vkyfukdifaqmif&Guf&rnfh
awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D onf ,if;jyóemukd ajz&Si;f 0efxrf;tvkyo f rm;rsm;ukd tdrjf yefciG rhf jyKbJ ykEH ydS w f udk üf yif &Sad eap
ay;vkdufygonf/ &ygonf/ xkdvkyfief;ukd teD;uyf BuD;MuyfuGyfuJtkyfcsKyfrIukd
]]ukd,hfvlwkdYuvnf;Asm ...'Dudpö[m jiif;ae&r,fhudpö vufa&G;pif pdw"f mwfppfqifa&; Akv d Bf u;D av;OD;tm; wm0efay;&
r[kwyf gbl; ...aemifut dk ajctaetvku d f vkyo f mG ;&r,fu h pd yö g}} ygonf/ Akv d rf LS ;Bu;D apmjrif\ h wm0efay;rIt& xkAd v dk Bf u;D rsm;ukd
[kajymMum;Ny;D Akv d rf LS ;csKyw f ifazxHvrS ;f Munhu f m t*Fvyd b f momjzifh uRefawmfyif a&G;cs,f&ygonf/ uRefawmfonf A[kdpdwf"mwf
]]a[h He' Ko Tin Pe Why can't you agree with that point?}} ppfqifa&;wyfzUJG ½k;H rS t&m&Srd sm;ukd a&G;cs,af c:,lNy;D ykEH ydS w f u
dk üf yif
(a[Y ukw d ifaz 'Dtcsub f maMumifrh sm; oabmrwlEidk w f mvJ) [k xkEd pS &f uftwGi;f aexkid v f yk u f idk af qmif&u G af p&ygonf/ uReaf wmf
ar;ajym ajymvku d yf gonf/ xkt d cg Akv d rf LS ;csKyw f ifazu ]]oabm vnf; olwEYdk iS t hf wlaeNy;D ykEH ydS w f u dk üf yif pm;aomufMu&ygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rwlEidk pf &m awmhr&Syd gbl; ...Akv d cf sKyf ...uReaf wmfqv dk wdk mu AkdvfrSL;BuD;apmjrifhESifh OD;apmOD;wkdYvnf; tcsdef&wkdif; vma&muf
rloabmajymwmyg/ tck AkdvfcsKyfajymwmukd oabmwlygw,f Munhf½IMuygonf/
...(127)
738 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 739
{NyDv 27 &ufaeY naeykdif;wGif ]]awmfvSefa&;aumifpD\ aqG;aEG;vmMuygonf/ wyfrSL;tcsKdUu awmckd&mrS NrdKUay:okdY
0g'oabmxm;aMunmcsu/f qkd&S,fvpfavmuokdY jrefrmhvrf; jyef0ifvmMuaom vuf0o J rm;uGejf rLepfa[mif;rsm; wGiu f s,v f m
pOfjzifhcsDwufMupkdY}} [laom pmwrf;onf ykEH ydS pf mvk;H jzifh ½ku d Ef ydS ?f Murnfhta&;ukd pkd;&drfaMumif; zGifh[ajymqkdMuonf/ xkdYtwGuf
csKyfvkyfNyD;pD;umtqifoifhjzpfaecJhygonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhxH pdwfyljcif;r&SdMu&ef AkdvfcsKyfBuD;u tmrcHcsufay;ygonf/
rdwåLtm;vkH;ukd ay;tyfygonf/ AkdvfrSL;BuD;apmjrifhonf aemuf xd'k wk ,d aeY tpnf;ta0;wGif pdw0f ifpm;zG,&f m taMumif;
wpfaeY ({NyDv 28 &ufaeY) wGif awmfvSefa&; aumifpD0ifrsm;xH wpfcrk mS 'kw, d Adv k rf LS ;Mu;D oef;ñGeYf (uG,v f eG o
f ?l csu D m*do k ef;ñGe)Yf \
jzefYa0cJhygonf/ {NyDv 29 &ufaeYwGif wyfrSL;rsm;nDvmcHü yg0ifaqG;aEG;wdu k w f eG ;f rIjzpfygonf/ xd'k w k ,d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf
jzefYa0wifjyum aqG;aEG;Murnfjzpfonf/ u ]]rdrdtaeESifh ,ckrlMurf;\acgif;pOftrnfudk b0ifrusvS
{NyDv29 &ufaeYonf wyfrSL;rsm; nDvmcH\ yxraeY aMumif; ...jrefrmhtawG; ...jrefrmh0g'rsdK;qdkvQif aumif;rnf
tpnf;ta0;jzpfonf/ tpnf;ta0;ukd &wemykHa&wyfpcef;\ xifaMumif; ...EdkifiHjcm;0g'yHkpHrsdK;rjzpfoihfaMumif;}} ponfjzifh
pnf;a0;cef;rBuD;ü usif;yonf/ yGifhyGifhvif;vif; a0zefajymqdkoGm;ygonf/
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;u obmywdtjzpfaqmif&u G Nf y;D Akv
d rf LS ;Bu;D wyfrSL;wpfOD;jzpfol 'kwd,AdkvfrSL;BuD;vSwif (ppfudkif;wdkif;
apmjrifo h nf tpnf;ta0;\ tcrf;tem;rSL;tjzpfaqmif&u G o f nf/ vrf;pOfygwDOuú|a[mif;? uG,fvGefol) uvnf; tvm;wl
þtpnf;ta0;okdY OD;apmOD;ESifhuRefawmfwdkYwufa&mufcJhMuyg
axmufcaH jymqdo k nf/ tpnf;ta0;Bu;D onf vef;vef;qef;qef;
onf/ Akv d cf sKyBf u;D u tzGirhf ed cYf eG ;f ukd >rufMum;cJyh gonf/ rdecYf eG ;f wGif
jzpfvmum wyfrSL;rsm;\ pdwfyg0ifpm;rIonf tm;&zG,f&m&SdcJhyg
awmfvSefa&;aumifpD\ 0g'oabmxm;ESifh jrefrmhEkdifiHa&;\
onf/
a&SUaMumif;? aemufaMumif;rsm;ukd &Si;f vif;ajymMum;um a&SUtem*wf
tzkYd qk&d ,S vf pfpepfuw dk nfaqmufro S m wkid ;f oljynfom;vlrsm;pk\ awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D Adv k cf sKyBf u;D ae0if;onf wyfrLS ;
aumif;usK;d csr;f oma&;ukd aqmif&u G Ef idk rf mS jzpfaMumif; rdeMYf um;oGm; rsm;\ pdwyf g0ifpm;rIukd 0rf;omtm;&jzpfy&kH ygonf/ Adv k cf sKyBf u;D u
ygonf/ ]]tckvkd yGiyhf iG v
hf if;vif;ajymMuwm aumif;aMumif; ...ausvnf
xkaYd emufwiG f Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu h awmfvSefa&;aumifpD\ atmifaqG;aEG;MuapvdkaMumif;}} jzifhajymMum;NyD;aomf tpnf;
0g'oabmxm;aMunmcsuf pmyk'd w f pfy'dk cf si;f pD zwfMum;wifjy ta0;udk acwå&yfqikd ;f aponf/ Adv k rf LS ;Bu;D apmjrifh OD;aqmifaom
oGm;ygonf/ wyfrLS ;rsm;onf awmfveS af &;aumifp\ D 0g'oabm rlMurf;a&;qGaJ &;aumfrw D D (Adv
k rf LS ;Bu;D apmjrif?h OD;apmOD;? uReaf wmf)
xm;aMunmcsufukd tav;*½kjyKNyD; rSwfom;avhvmMuygonf/ 0ifrsm;ESihf 'kw, d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf (csu D m*d)k tm; oD;oefn Y Ed§ iId ;f
xkdYaMumifh xkdyxraeY tpnf;ta0;wGif wyfrSL;rsm;onf txl; apygonf/
wvnf yg0ifaqG;aEG;jcif;r&SdvSyg/ 'kw, d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeEYf iS hf uReaf wmfwo Ykd nf tpnf;ta0;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

okdY&mwGif {NyDv 30 &ufaeYwGif qufvufusif;yaom cef;rüyif 0dik ;f zGUJ Ny;D aqG;aEG;Muygonf/ nDvmcHwufa&mufvmol
tpnf;ta0;rSmrlum; wyfrSL;rsm;onf pdwfyg0ifpm;um yg0if AdkvfrSL;tcsKdUvnf; reD;ra0;rSaeí em;axmifaeMuygonf/
...(128)
740 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 741
uRefawmfwdkY\nd§EdIif;rIonf cufcufcJcJr&SdbJ ajyvnfrIudk &&Sdyg jrefrmhq&kd ,S v f pfvrf;pOfukd aMunmNy;D onfah emuf? Adv k cf sKyBf u;D
onf/ 'kw, d Adv k rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf jzpfapcsio f nft h wdik ;f ]]qd&k ,S v f pf ae0if;onf arvckepf&ufaeYwGif EdkifiHa&;ygwDBuD; oHk;ygwDrS
avmu}} qdak ompum;vH;k tpm; ]]jrefrmhq&kd , S vf pfvrf;pOf}} (Bur- ud, k pf m;vS,rf sm;ESihf '*k&H yd o f mü 'kw, d tBurd af jrmuf awGUqHck yhJ g
mese way to Socialism ) [lí ac:a0:oH;k EIe;f Mu&ef qH;k jzwfMuyg onf/ oH;k ygwDu, kd pf m;vS,rf sm;udk wpfNyKd iw f nf; twlwuG rawGU
onf/ AdkvfcsKyfBuD;xHwifjy&m? AdkvfcsKyfBuD;ESifh awmfvSefa&; qHkbJ? tcsdefcGJí ygwDwpfckcsif;udk awGUqHkum jrefrmhqdk&S,fvpf
aumifp0D ifrsm;uvnf; oabmwlMuygonf/ odjYk zpfí ]]qd&k , S v f pf vrf;pOfukd tcsed , f u l m avhvmapvdak Mumif;ESihf xyfrNH y;D jyefvnf
avmuodYk jrefrmhvrf;pOfjzifh csw D ufMupd}Yk } [laom aqmify'k t f pm; awGUqkHvdkaMumif; ajymjycJhygonf/ ygwDudk,fpm;vS,frsm;tm;
jref r mh q d k & S , f v pf v rf ; pOf ? awmf v S e f a &; aumif p D \ 0g'
]]jref jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf pmtkyfi,frsm;udk ay;tyfcJhygonf/
oabmxm;aMunmcsuf}} [lí ajymif;vJac:wGifvmcJhygonf/ oH;k ygwD ud, k pf m;vS,rf sm;rSm zqyvtzGUJ csKy?f yxptzGUJ ? yrnw
xdo k aYdk jymif;vJvmjcif;onf 'kw, d Advk rf LS ;Bu;D oef;ñGeYf (csu D m*d)k \ tzGJUcsKyfwdkY jzpfMuygonf/
AdkvfrSL;BuD;apmjrifhOD;aqmifaom uRefawmfwkdY rlMurf;a&;
yg0ifjznfq h nf; Contribution yifjzpfonf[q k v kd Qif trSeyf ifjzpfyg
qGJa&;aumfrwDonf awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD;\ ñTefMum;
onf/ (q&mawmf &SifOuú|yg0ifywfoufjcif;r&Sdyg/)
csut f & ygwDwnfaxmifa&; &nfreS ;f csut f aejzifh jrefrmhq&kd ,
S vf pf
awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;taeESifh
vrf;pOfukd aqmif&u G o
f mG ;&rnf/ Edik if aH &;ygwDwpf&yf\ zGUJ pnf;yHk
vnf; rdrw d vYkd yk af qmifaomvrf;pOfEiS yhf wfoufí rdr\ d aemufvu kd f
tajccHOya'rlMurf;udk a&;qGJwifjy&ef&Sdaeygonf/ oHk;ygwD
&JabmfwyfrSL;rsm;tm;vHk; ausausvnfvnf jzpfapcsifaom udk,fpm;vS,frsm;ESifh n§dEdIif;ír&vQif awmfvSefa&;aumifpDtae
aMumifh yGiyhf iG v hf if;vif; a0zefaqG;aEG;jcif;rsm;udk vdv k m;tm;ay; jzifh EdkifiHa&;ygwDudk xlaxmifaqmif&GufoGm;rnfjzpfygonf/
cJhonfrSm xif&Sm;vSayonf/ xdktwGufjyifqifxm;onfhtaejzifh uRefawmfwdkYaumfrwDonf
xdak eYwiG u f si;f yNy;D pD;cJah om wyfrLS ;rsm;nDvmcHonf wyfrLS ; awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;jzpfMuonfh AdkvfrSL;csKyfwifaz?
rsm;tm;vHk; wnDwñGwfwnf; vufrSwfa&;xdk;NyD; jref r mh AdkvfrSL;BuD;oef;pdef? AdkvfrSL;BuD;ausmfpdk;? AdkvfrSL;BuD;vS[efwdkYESifh
qdk&S,fvpfvrf;pOf udk twnfjyKcJhygonf/ xdkpmtkyf\yxr wdik yf ifum ygwDzUJG pnf;yHt k ajccHOya'rlMurf;udk a&;qGMJ uygonf/
rdwåLwGif wyfrSL;nDvmcHodkYwufa&mufMuaomwyfrSL;tm;vHk;? awmfvSefa&;aumifpD0ifvlBuD;rsm;u uRefawmhftm; wm0efay;
awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;ygtm;vHk; vufrSwfxkd;Muygonf/ ojzifh ,if;ygwDzUJG pnf;yHt k ajccH Oya'rlMurf;udk uReaf wmfu pwif
uRefawmfESifhOD;apmOD;u aemufqHk;rS vufrSwfxdk;Muygonf/ a&;om;NyD; wifjy&ygonf/ awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;onf
xdkaeYnOD;ydkif;jrefrmhtoHrS jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudk uReaf wmfww Ykd ifjyaom ygwDzUJG pnf;yHrk Ml urf;udk tBurd Bf urd f tjyef
D:/Dummy/Ko Ko (2)

AdkvfrSL;BuD;apmjrifhudk,fwdkif wdkif;jynfokdY toHvTifh zwfMum; tvSef n§dEdIif;MuNyD;oabmwlcJhMuygonf/ ygwD\trnfemrudk


aMunmcJhavonf/ trsKd;rsKd;pOf;pm;MuNyD;aemuf awmfvSefa&;aumifpD0if AdkvfrSL;BuD;
...(129)
742 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 743
oef;pdeu f yif ]]jrefrmhq&kd , S v
f pfvrf;pOf}} vdYk aMunmcJNh y;D jzpfaom jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDudk zGJUpnf;wnfaxmifaMumif;
aMumifh ygwD\trnfudkvnf; jref r mh q d k & S , f v pf v rf ; pOf y gwD aMunmNy;D aemuf qufvufí vkyaf qmif&rnfrmS ygwD0if au'g
[líyif ac:a0:oihaf Mumif;jzifh tqdjk yKygonf/ Adv k rf LS ;Bu;D oef;pde\
f rsm;udk pkaqmif;pnf;½H;k &efjzpfygonf/ ygwD0ifau'grsm;qdo k nfrmS
tqdjk yKcsuu f kd awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D ESiahf umifp0D iftm;vH;k ygwD\ 0g'oabmw&m;ESiv hf yk if ef;pOft&yf&yf avhvmwwfuRr;f
uyif oabmusESpfNcdKufNyD; twnfjyKcJhMuygonf/ NyD;aom tajccHygwD0ifrsm;udk qdkvkdygonf/ xdkYaMumifh ygwD0if
odkYyif&Sdaomfvnf; jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD zGJUpnf; vdkolrsm;udk zdwfac:jcif;ESifhygwD0ifjzpfvdkolrsm;udk ygwD\ 0g'
aMumif;udk wdik ;f jynfoYdk xkwjf yefaMunmjcif;rjyKao;bJ? tjcm;aom oabmw&m; (Ideology) jzifh avhvmoduRr;f ap&ef oifwef;ay;
EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifh vkyfief;wl? tzGJUwljzpf&ef? arvESifh ZGefv jcif;wdkUudk jyKvkyf&rnfjzpfygonf/
ESpv f twGi;f rSm n§Ed iId ;f cJMh uygao;onf/ n§Ed idI ;f rIrsm;onf ratmif Advk rf LS ;Bu;D apmjrif\
h OD;aqmifrEI iS phf pD Ofay;rIjzifh A[dpk wd "f mwf
jrifcyhJ gacs/ xdaYk Mumifyh if awmfveS af &;aumifpo D nf 1962 ckESpf? ppfqifa&;wyfrS t&m&Sdrsm;udk oif½dk;ñTef;wrf;jyKpka&;twGuf
Zl v d k i f v av;&uf a eY w G i f jref r mh q d k & S , f v pf v rf ; pOf y gwDudk &efukefNrdKUtifvsm;uefteD; ,cif0efBuD;csKyfOD;Ek w&m;xdkifrIjyKcJh
zGUJ pnf;vdu k Nf yjD zpfaMumif; wdik ;f jynfoYkd xkwjf yefaMunmcJah yonf/ aom tyef;ajzaetdrfwGif pka0;apygonf/ (xdktcsdefwGif A[dk
xdo k vYkd Qif jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDukd zGUJ pnf;xlaxmif pdwf"mwfppfqifa&; AdkvfrSL;pHjrifhonf 'kwd,AdkvfrSL;BuD;&mxl;odkY
vdkufaomfvnf; awmfvSefa&;aumifpDonf tjcm;aom EdkifiHa&; wdk;jr§ifhcH&NyD; ynma&;wuúodkvfausmif;tkyftjzpf wm0ef,l&ef
ygwDrsm;udk zsufodrf;jcif;rjyKao;bJ? qufvufwnf&SdcGifhjyKcJhay &Sdojzifh umuG,fa&;OD;pD;csKyf½Hk;odkY ajymif;a&TUoGm;ygonf/
onf/ xdrk wS pfqifh ynma&;0efBu;D Xme? ynma&;wuúov kd af usmif;tkyf
Zlvikd v f ckepf&ufaeYwiG f 0rf;enf;zG,&f m tjzpftysuw f pfck wm0efudk xrf;aqmifaecJhygonf/)
onf jzpfyGm;cJhavonf/ ,if;rSm awmfvSefa&;aumifpDtpdk;&udk oif½;kd ñTe;f wrf;jyKp&k rnft h &m&Srd sm;tm; uReaf wmfu wm0ef
qefYusifaom &efukefwuúodkvf ausmif;0if;twGif; pka0;qlylMu rsm;cGJa0ay;um teD;uyfBuD;MuyfcJh&ygonf/ a&S;OD;pGm xkdt&m&Sd
aom ausmif;om;tpkta0;udk ypfcwfNyD;vlpkcGJ&jcif;ESifh Zlvdkifv rsm;tm; urÇmhordkif;ESifhEdkifiHa&;tawG;tac:rsm; ordkif;qdkif&m
&Spf&ufaeYodkYt0if eHeufydkif;rdk;rvif;rD wuúodkvfausmif;om; pmtkyfrsm;udk zwf½Iavhvmap&ygonf/ xdkodkY avhvm&mwGif
or*¾taqmuftODukd azmufczJG suq f ;D vdu
k jf cif;wdjYk zpfMuygonf/ avhvmyHkavhvmenf;udk qdk&S,fvpf½Iaxmifhjzifh avhvm&ef
xdkjzpfysufrIBuD;twGuf þrSwfwrf;a&;ol uRefawmfhtaejzifh oifwef;ay;&ygonf/ xdkodkYay;&mwGif rmhufpf0g'tajccHrsm;ESifh
pdwfrcsrf;rom jzpfrdcJhygonf/ wuúodkvfausmif;om;or*¾ EdkifiHa&;abm*aA'udkvnf; oifwef;ay;&ygonf/ xdkYrSwpfqifh
taqmuftODudk azmufcGJzsufqD;onfhudpöudk ,ckwdkif uRefawmhf tusOf;csKyfrSwfpkrsm;udk jyKpkap&ygonf/ xdkYtjyif qdk&S,fvpf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

b0ifrusyg/ xdktaMumif;udk þrSwfwrf;\ wwd,ydkif;wGif pD;yGm;a&;pepfEiS hf oufqikd af ompmtkyrf sm;udk xyfraH vhvmap&yg
uRefawmhf\ oHk;oyfcsufrsm;udk wifjyoGm;ygrnf/ onf/ olwdkY\ avhvmrIa&;om;jyKpkrIrsm;udk pm&Gufwpf&Gufcsif;?
...(130)
744 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 745
pmyd'k w f pfy'kd cf si;f teD;uyfppfaq;rIEiS hf jyifqifrrG ;f rHru I kd uReaf wmf a&mufESifhaeMuygNyD/ olwkdYvifr,m;onf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\
yifjyKvkyf&ygonf/ &if;ESD;aom awmfvSefa&;&Jabmfrsm; jzpfcJhMuygonf/
xdt Yk jyif uReaf wmfonf vlw\ Ykd ukev f yk q
f ufqaH &; ordik ;f Akvd rf LS ;Bu;D apmjrif?h OD;apmOD;? uReaf wmfwo Ydk nf awmfveS af &;
[laom qd&k , S v f pf0g'Dw\
Ykd pD;yGm;a&;tjrifynmusr;f udk uReaf wmf aumifpDOuú|BuD; a&muf&Sdvmojzifh *g&0jyK&ef atmufxyfokdY
ud, k w f ikd tf ptqH;k a&;om;Ny;D Adv k rf LS ;Bu;D apmjrifEh iS hf Adv
k cf sKyBf u;D xH qif;Mu&ygonf/ AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;tm; ]]qif;rawGUawmh
wifjycJhygonf/ xdkusrf;udk AdkvfcsKyfBuD;ae0if;a&m awmfvSefa&; bl;vm;}} [kar;Muygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D u ]]Akv d cf sKyBf u;D ukd
aumifpD0ifrsm;jzpfonfh AdkvfrSL;csKyfwifazwdkY zwf½Ippfaq;Muyg ajymjyvkdufygAsm ...uRefawmf acgif;tkHaevkdY}} [kajymygonf/
onf / xd k Y a emuf t wnf j yKay;Muygonf / ,if ; pmtk y f u d k uRefawmfwkdY oHk;OD;pvkH;\ pdwfxJwGif ]]xifh}}oGm;Muygonf/
aemifaomtcg EdkifiHa&;odyÜHausmif; ausmif;oHk;pmtkyftjzpf uReaf wmfwo Ydk nf Akv
d cf sKyBf u;D wkYd 0kid ;f xkid af eMuaom tcef;wGi;f okYd
awmfvSefa&;aumifpDu jy|mef;ay;cJhygonf/ 0ifa&mufum *g&0jyKNy;D xkid v f udk Mf uygonf/ ]]tawmfyaJ [h ...
onfvEkd iS yhf if1962 ckEpS ?f Ed0k ifbmv ckepf&ufaeYoYkd a&muf&dS ukad pmOD;wkeYd YJ rawGU&wmawmifenf;enf;MumoGm;NyD ...a[m'DrmS
cJhygonf/ xdkaeYonf ½k&Sjynf\ atmufwdkbmawmfvSefa&;aeY rapmjrwkdYvnf; a&mufaeMuw,f}} [k &Tifvef;aomtoHjzifh
jzpfygonf/ xdkaeYnae ajcmufem&DcefYwGif AdkvfrSL;BuD;apmjrifh? ajymqkdygonf/
OD;apmOD;ESifh uRefawmfwdkYonf AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;ESifhawGUqHk&ef Akv
d rf LS ;Bu;D apmjrifu h ]]Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D awmh aeraumif;
'*Hk&dyfomodkY a&mufoGm;Muygonf/ AdkvfrSL;csKyfatmifBuD; rusef; vkdY tdyfaeaMumif;}} jzifhajymjy&m AkdvfcsKyfBuD;u ]]aeayhap wdkYrSm
rrmjzpfaeonfMum;&í oGm;a&mufjcif;jzpfygonf/ AdkvfrSL;csKyf ta&;wBuD;udpör&SdvSygbl;}} [k ajymNyD;aomf a':apmjrwkdY
atmifBuD;\tdyfcef;wGif aeraumif;xdkifrom jzpf[ef&Sdaom vifr,m;tm; jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOft& a&SUavQmufvkyfukdif
oUludkawGU&ygonf/ olYudkMunfh&onfrSm pdwfvuf&Tifvef;[ef aqmif&u G of mG ;rnft h aMumif;rsm;ukd ajymjyaecJyh gonf/ a':apmjr
r&Sdyg/ wkdYrSm jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwDokdY 0ifa&mufaqmif&Guf&ef
AkdvfrSL;csKyfatmifBuD;ESifhuRefawmfwdkY pum;ajymqdkaeMupOf qkH;jzwfxm;olrsm; jzpfMuygonf/ twefMum ajymqkdaqG;aEG;NyD;
rSmyif awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D onf '*H&k yd o f mokaYd &muf&v dS m aomtcg a':apmjrwkdYjyefoGm;Muygonf/
ygonf/ AdkvfrSL;csKyfwifaz? AdkvfrSL;BuD;ausmfpdk;? 'kwd,AdkvfrSL;BuD; xkdYaemuf AkdvfcsKyfBuD;u ]]ukdapmOD;ESifh zkd;cspfvIdifwkdYukd
udkudk (RC Ouú|½Hk;? twGif;0ef) wdkYvnf; vdkufygvmMuygonf/ ajymp&m&Sdao;w,f}} [kqkdygonf/ (AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf
Ad k v f c sKyf B uD ; ae0if ; onf t&yf 0 wf j zif h at;at;aq;aq; uRefawmfhukd &if;ESD;pGmjzifh ]]zkd;cspfvIdif}} [kac:avh&Sdygonf/
a&mufvmjcif;jzpfonf/ tvHeDuGefjrLepfygwDrSxGufvmMuaom *syefacwf bD'Dat? ArmhumuG,fa&;wyfrawmfwGif uRefawmf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

OD;xdefvif;ESifhZeD; a':apmjrwkdYESifh pum;ajymqkdaqG;aEG;Mu&ef wyfMuyfBuD; b0uwnf;uyif AkdvfcsKyfBuD;onf uRefawmhftm;


csdef;qkdxm;í jzpfygonf/ OD;xdefvif;ESifha':apmjrwkdYvnf; od&SdrSwfom;xm;cJhygonf/)
...(131)
746 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 747
AkdvfcsKyfBuD;u ]]wjcm;awmhr[kwfbl; ...ukd,fwkdY ygwD (1) trsK;d om;a&;ESib hf moma&;&m ,Ofaus;rItawG;tac:
axmifcJhMuNyD ...oifwef;zGifhzdkYvnf; vkyfaeMuNyDr[kwfvm; tpOftvmESifh rqefYusifap&ef? (2) acwfrDaom tawG;tjrif
...tJ'aD wmh ygwD&UJ guiding philosophy wpfc&k zdS v Ydk v dk mw,f/ ukdvnf;azmfjy&ef? (3) vufawGUvkyfukdifaqmif&GufEkdifaprnfh
wdkYvrf;pOfrSm economy ukd OD;pm;ay;NyD;vkyf&rSmuawmh trSefyJ/ theory (oabmtqkd) tñTef;rsm;vnf; yg&Sdap&ef [lí jzpfyg
'gayr,fh oabmw&m;qkw d mrsK;d awmh vkt d yfvmNyD tJ'guk, d v hf wl Ydk onf/
bmrsm;jyifxm;MuovJ}} [k ajymqkdum ar;jref;ygonf/ ygwD\ vrf;ñTeo f abmw&m;a&;rlMurf;ukjd yKp&k ef Akv d rf LS ;Bu;D
AkdvfcsKyfBuD;\pum;ukd Mum;&aomtcg AkdvfrSL;csKyfwifaz apmjrifhESifh OD;apmOD;wkdYu uRefawmhftm;yif xyfqifh wm0efay;cJh
onf pdw0f ifpm;vmonhf rsuEf mS rsK;d &Sv d mygonf/ olonf Ekid if aH &; Muygonf/ olwEYdk pS Of ;D rSm tm;vyfcsed rf &avmufatmifyif tvkyf
oabmw&m;? txl;ojzifh rmhupf 0f g'\ awG;ac:yko H abmw&m; wm0efrsm;jym;Muygonf/ uRefawmfwkdYokH;OD;onf wwfEkdiforQ
rsKd;ukd pdwf0ifpm;olyk*¾dKvfwpfOD; jzpfygonf/ awGUqkHpnf;a0;um wkdifyifavh&SdMuygonf/
uReaf wmfonf ½kww f &ufpw d u
f ;l &vmonfEiS hf ]]Akv d cf sKyaf jym uReaf wmfonf awmfveS af &;aumifpD Ouú|Bu;D u csrw S af y;
ovkd oabmw&m;&Szd v Ydk w dk ,fqw dk m trSeyf gyJcifAsm ..avmavm vkud o f nfh guide line ESin hf ñ D w G af om tcsut f vufrsm;? tajccH
q,fawmh a&;xm;wmr&Sdao;ygbl;/ 'gayr,fh AkdvfcsKyfwkdY rsm;ukd pkpnf;&ygonf/ tdrfapmifhtpkd;&vufxufu a&;om;
tdrfapmifhtpkd;&vufxufu vlYobm0w&m;ESifh 'Drkdua&pD\
jyKpck ahJ om emr½ly0g' aqmif;yg;rsm;ESihf vlo Y bm0ESihf 'Dru
dk a&pD\
a0zefawmfveS w f wfaomoabmw&m;qkw d hJ pmwrf;ukd uReaf wmf
a0zefawmfvSefwwfaom wkd;wufa&; oabmw&m;qkdifaom
wkjYd yKpNk y;D oifwef;ay;cJzh ;l ygw,f ...tJ'pD mwrf;rSm awmfveS af &;
pmwrf;ygtaMumif;tcsufrsm;ukd qkd&S,fvpf0g'a&;qkdif&m
oabm vu©PmygwJh tcsufawGyg&Sdygw,f/ tJ'Dpmwrf;ukd
qkd&S,fvpfOD;wnfcsufESifh aygif;pyfvkdufr,fqkd&if uRefawmfwkdY OD;wnfcsufrsm;ESifh aygif;pyfum ygwD\awG;ac:ajrmfjrifa&;
ygwD&JU vrf;ñTefoabmw&m;qkdwmrsKd; jzpfEkdifygw,f/ tJ'g oabmw&m;rlMurf;ukd a&;om;cJhygonf/
uReaf wmfwYdk a&;Ny;D wifjycsiyf gw,f}} [k ajymvku d yf gonf/ xkt d cg xkdrlMurf;ukd acgif;pOftrnf ajcmufrsKd;ay;cJhygonf/ A[kd
Akv
d cf sKyBf u;D u ]]at; ...[kwo f m;yJ ...tJ'gigrSwrf w d ,f ... pdw"f mwfppfqifa&;wyfzUJG ½k;H rS wyfMuyfBu;D pma&; armifatmifcif
[kwfNyD ...tJ'grlMurf;a&;NyD;wifprf;uGm}} [kqkdygonf/ wpfO;D wnf;ukd wm0efay;um ½ku d u
f ;l apNy;D pmul;pufjzifh rdwLå rsm;
uReaf wmfuvnf; ]]'Dvq dk &dk if oefbufcgavmuf uReaf wmfwYdk jyKvkyfygonf/ acgif;pOftrnf ajcmufrsKd;rSm atmufygtwkdif;
wifjyEkdifygw,f}} [k ajymvkduf&m AkdvfcsKyfBuD;u ]]'gavmufBuD; jzpfygonf-
rjrefygeJY ...tcsdef,lNyD;vkyfyguGm}} [k ajymygonf/ (1) ½kyyf idk ;f ESiphf wd yf idk ;f wk\
Yd 'GEo ´ abmw&m; (dialecties of
ygwD\oabmw&m; (Ideology) jyKpka&;ESifhywfoufí matter and mind)/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D u uReaf wmfwt Ydk m; guide line ukd (2) ½kyfykdif;ESifhpdwfykdif;wkdY\ tcsif;csif; aus;Zl;jyKykH oabm
þokdYay;cJhygonf/ w&m; (reciprocal relations of matter and mind)/
...(132)
748 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 749
(3) vlEiS yhf wf0ef;usiw f \ Ydk 'GEo´ abmw&m; (dialectics of txifBuD;avh&SdcJhol AkdvfrSL;csKyfwifazukd,fwkdifuyif ]]tnrn
man and his environment)/ oabmw&m;}} qkdaom tac:ta0:ukd oabmusaMumif;
(4) vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tcsif;csif;aus;Zl;jyKykH oabm yGifhvif;pGm xkwfazmfajymcJhygonf/ (xkdaeYtpnf;ta0;okdY
w&m; (reciprocal relations of man and his environ- Akv
d rf LS ;csKyaf tmifBu;D aeraumif;ojzifh wufa&mufjcif;r&Scd yhJ g/)
ment)/ Akv d cf sKyBf u;D u xkrd Ml urf;rdwLå rsm;ukd awmfveS af &;aumifp0D if
(5) ½kyyf idk ;f ESiphf w
d yf idk ;f wk\Yd tnrnoabmw&m; (dialec- rsm;xH jzefYa0xm;&efESifh BudKwifzwf½IcJhMu&ef taMumif;Mum;zkdY
tical correlation of matter and mind)/ ajymygonf / xk d o abmw&m;rl M urf ; uk d Zef e 0g&D v xJ w G i f
(6) vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrn oabmw&m; (dia- usi;f yrnfh awmfveS af &;aumifpt D pnf;ta0;wGif aqG;aEG;Murnf
lectical correlation of man and his environment)/ jzpfygonf/
txufyg acgif;pOfajcmufrsKd;jzifh azmfjyxm;aom rlMurf; 1963 ck? Zefe0g&Dv 15 &ufaeYwiG f umuG,af &;OD;pD;csKy½f ;Hk
rdwåLwGJrsm;ukd awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;tm;vkH;okdY jzefYa0rI War Room ü awmfvSefa&;aumifpD\ txl;tpnf;ta0;ukd
rjyK&ao;bJ 1962 ckESpf? 'DZifbmv aemufqkH;&ufykdif;twGif; usif;ycJhygonf/ awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;tm;vkH; tpkHtnD
(29-12-1962 [k xifygonf) '*k&H yd o f mü oD;oefpY nf;a0;aom wufa&mufMuygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D vnf; use;f rmpGm&SNd y;D
tpnf;ta0;okYd wifjy&ygonf/ xkt d pnf;ta0;wGif Akv d cf sKyBf u;D wufa&mufcyhJ gonf/ OD;apmOD;ESihf uReaf wmfwv Ydk nf; wufa&muf
ae0if;? AkdvfrSL;csKyfwifaz? AkdvfrSL;BuD;oef;pdef? AkdvfrSL;BuD;ausmfpkd;? cJhMuygonf/
Akv
d rf LS ;Bu;D vS[ef? 'kw, d Akv d rf LS ;Bu;D uku d wdk t
Ydk m; rlMurf;rdwLå rsm;ukd tpnf;ta0;\ obmywdtjzpf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u
wifjy&ygonf/ wifjyMu&olrsm;uawmh AkdvfrSL;BuD;apmjrifh? aqmif&Gufonf/ tcrf;tem;rSL;tjzpf AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu
OD;apmOD;? uReaf wmfwjYdk zpfMuygonf/ a&S;OD;pGm rlMurf;\ acgif;pOf aqmif&u G yf gonf/ awmfveS af &;aumifpOD uú| Akv d cf sKyBf u;D ae0if;
trnfemrtaMumif;ukd uRefawmfu &Sif;jy&NyD; awmfvSefa&; u jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfygwD\ awG;ac:ajrmfjrifykH oabm
aumifpD0ifvlBuD;rsm;u aumif;rnfxifaom trnfemrukd w&m;jzpfaom vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrnoabmw&m;ukd
a&G;cs,fay;yg&ef wifjyvkdufygonf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ESifhwuG oabmaygufatmif zwf½aI vhvmMuapvkad Mumif;jzifh awmfveS af &;
awmfvSefa&;aumifpD0if AkdvfrSL;BuD;rsm;tm;vkH;uyif ]]vlESifh aumifp0D ifrsm;tm; ajymMum;Ny;D Akv d rf LS ;Bu;D apmjrift h m; rlMurf;ukd
ywf0ef;usiw f \
Ydk tnrnoabmw&m;}} trnf&adS om acgif;pOf pmwpfykd'fcsif;pD zwfMum;apygonf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u
ukd wnDwñGwfwnf; a&G;cs,fvdkufMuygonf/ rlMurf;a&;qGJa&; awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;tm; ]]r&Sif;rvif;wmrsm;&Sdygu
aumfrwD0ifrsm;jzpfMuaom uReaf wmfwYdk ok;H OD;pvk;H onf tHMh oMu& yGifhyGifhvif;vif; ar;jref;Muyg ...jyifqifjznfhpGuf p&mrsm;&Sd&if
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ovk?d 0rf;omauseyfjcif;vnf; jzpfMuygawmhonf/ rmhupf 0f g'\ vnf;ajymMuyg}} [kajymqkw d u dk w f eG ;f ygonf/ Akv d rf LS ;csKyaf tmifBu;D ?
tEky#davmr ½kyf0g' Marxist dialectical materialism uko d m AkdvfrSL;csKyfwifazwkdYvnf; yg0ifaqG;aEG;Muygonf/ þoabm
...(133)
750 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 751
w&m;a&;udpöwGif olwkdYESpfOD;onf oabmxm;uGJjym;jcif; r&SdcJh xkdaeYtpnf;ta0;onf eHeufykdif;rSmyif NyD;pD;ygonf/
Muyg/ tnrn oabmw&m;rlMurf;ukd tm;vkH;wnDwñGwfwnf;
]]Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;u rdrw d t dkY aeESihf ½kyyf idk ;f ...pdwyf idk ;f awG twnfjyKcJhMuygonf/ xkdokdYvQif tcsdef,ljyKpkjcif;? awmfvSefa&;
ukd ajym&onfrSm tjcm;aMumifhr[kwf... ½kyfykdif;eJY pdwfykdif; aumifpD Ouú|Bu;D uk, d w f idk pf w
d x
f ufoefpmG zwf½pI pfaq;rGr;f rHjcif;?
qufqaH &;rSm pdwyf idk &f iS jf zpfwhJ vlom;onfom t&m&mrSm y"me awmfvSefa&;aumifpDu tav;teuf aqG;aEG;NyD; twnfjyKjcif;
usw,fqw dk mukd cH,&l rSmjzpfaMumif; ...Ekid if aH &;avmurSm jiif;ckH wkdYjzifh NyD;ajrmufcJhaom vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrnoabm
aeMuwJh ½kyt f "du... emrft"du qkdwmrsKd;r[kwfbJ vlom w&m;pmwrf;ukd 1963 ck? Zefe0g&Dv 17 &ufaeY nykdif;wGif
t"du ...vlomy"mejzpfw,fqkdwm ajymcsifygaMumif; ... jrefrmhtoHrS tptqkH;toHvTifhum aMunmcJhygonf/ toHvTifh
'g[m tcka&;om;wifjyxm;wJh tnrnoabmw&m;&JU vkd&if; zwfMum;cJholum; jrefrmhtoH OD;ausmfNidrf; jzpfygayonf/
tcsKyfjzpfaMumif;}} ponfjzifh pdwftm;xufoefpGm &Sif;vif; xk d v rf ; ñT e f oabmw&m;pmwrf ; uk d Ak d v f r S L ;BuD ; oef ; pd e f u
ajymjyygonf/ awmifwiG ;f Bu;D q&mawmf&iS Of uú|xH oGm;a&mufjyoNy;D Ak'b ¨ mom
xkdaeYu tpnf;ta0;onf NyD;jywfjcif;r&SdbJ aemufwpfaeY w&m;awmfESifhNidpGef;Ekdifovm;? qefYusifrI&Sdygovm;[k avQmuf
em;MuNy;D Zefe0g&Dv 17 &ufaeYwiG f jyefvnfpnf;a0;aqG;aEG;Muyg xm;&m &SifOuú|u Ak'¨bmomESifhrqefYusif jyóemr&SdEkdif[lí
onf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf rlMurf;pmtkyfwGif rdrd jyifqif tqkH;tjzwfay;cJhonf/
jznf h p G u f x m;onf r sm;uk d ajymMum;ygonf / Ak d v f c sKyf B uD ; \ xkt Yd wlyif Akv
d cf sKyBf u;D onf aiGpm&if;rif;Bu;D pnfoOl ;D bcif
jyifqifjznfhpGufjcif;rsm; yg&Sdaom pmrsufESmrsm;\ atmufajcü tm; vrf;ñTeo f abmw&m;ukd zwfcikd ;f cJo h nf/ q&mBu;D OD;bcifu
AkdvfcsKyfBuD;ukd,fwkdif vufrSwfa&;xkd;ygonf/ xkdrlMurf;pmtkyf\ vrf;ñTefoabmw&m;pmwrf;ukdzwfNyD; Ak'¨bmomESifhrqefYusif?
pmrsufESmwkdif;\ atmufajcwGif uRefawmfOD;cspfvIdifukdvnf; ygVdtokH;tEIef;vnf;rSefaMumif; ajymvkduf\/ xkdtaMumif;ukd
vufrw S af &;xk;d ckid ;f ojzifh uReaf wmf\ emrnfvufrw S u
f dk a&;xk;d & AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u uRefawmfESifh OD;apmOD;ukdajymjyíod&yg
ygonf/ onf/ xkdpmwrf;ukd t*FvdyfvkdjyefqkdolrSm rlMurf;ukd AkdvfrSL;BuD;
xkdYaeY tpnf;ta0;wGif ppfavhusifha&;XmerSL; AkdvfrSL;BuD; boef;u jyefqkdNyD; tacsmjyefqkdolrSm a'gufwmarmifarmifu
cifnKd u ]]rdrt d aeESi'hf pD mtkyrf mS a&;xm;aom ½kyyf idk ;f pdwyf idk ;f ESihf jyefqkdjcif;jzpfygonf/ a'gufwmarmifarmif\ rljzpfygonf/
Ekid if aH &;vkq d ufpyfxm;yku H dk oabmraygufygaMumif;}} jzifh yGiv hf if;pGm vrf;pOfygwD\ vrf;ñTefoabmw&m;ukd aMunmcJhNyD;onfh
ajymMum;ygonf/ xkdtcg AkdvfcsKyfBuD;u &Tifvef;aomtoHjzifh aemufyidk ;f umvwGif uReaf wmfonf awmfveS af &;aumifp\ D A[kd
]]a[Y AkdvfcifndK bmrS acgif;½IyfraeeJY ...at;at; aq;aq; EkdifiHa&;odyÜHausmif; (Central School of Political Science) ukd
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tcsed , f Nl y;D zwf ...wdt Yk csi;f csi;f jyefaqG;aEG;Mu ... aemufawmh zGiv hf pS &f ef vkt
d yfaomjyifqifrrI sm;ukjd yKvyk &f ygonf/ A[kEd idk if aH &;
em;vnfoGm;rSmyg}} [k ajymygonf/ odyaHÜ usmif;wGif jyefMum;a&;0efBu;D Akv d rf LS ;Bu;D apmjrifu
h ausmif;
...(134)
752 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 753
tkyfBuD;tjzpf uRefawmfu enf;jycsKyf (Chief Instructor) tjzpf &SNd y;D oifwef;zGirhf ed cYf eG ;f ajymMum;ay;cJ\ h / enf;jyoifwef;wGif ygwD
aqmif&Guf&ef AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u awmfvSefa&;aumifpD trdefY pnf;½k;H a&;ESiyhf wfoufí rnforYdk nfypHk nf;½k;H &rnfudk oifwef;Ny;D
jyefwrf;jzifh uRefawmfwkdYtm; txl;wm0efay; cefYtyfcJhygonf/ qk;H cgeD; oDwif;ywfwiG f awmfveS af &;aumifpD twGi;f a&;rSL;jzpfol
A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;\ ausmif;tkyfBuD;AkdvfrSL;BuD;apmjrifhu
A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;zGifhvSpfjcif;
ykdYcsay;cJhygonf/
awmfveS af &;aumifpu D wku d ½f u
dk t
f yk cf sKyaf om A[kEd idk if aH &; A[kdEkdifiHa&;odyÜH\ oifwef;rsm;wGif enf;jyoifwef; yxr
odyÜHausmif;ukd 1963 ckESpf? Zlvkdifv wpf&ufaeYwGif &efukefNrdKU? tywftNy;D wGif txl;au'g oifwef;tjzpf wyfrawmft&m&SBd u;D
*sLbef;vrf;teD; ausmif;0if;Bu;D wpfcük pwifNy;D zGiv hf pS cf yhJ gonf/ rsm;yg0ifaom oifwef;ukd ykcYd say;cJ\ h / tajccHoifwef;rsm;tjyif
Zlvkdifv wpf&ufaeYrS Ekd0ifbmv 21 &ufaeYtxd yxrOD;qkH; tqifhjrifhoifwef;[lí &SdcJhygonf/
jyKvyk af om A[kEd idk if aH &;odyaHÜ usmif;\ enf;jyq&mrsm; oifwef;ukd 1968 ckESpfwGif 10 vwkdifwkdif Mumjrifhaom tqifhjrifh
atmifjrifpGm zGifhvSpfEkdifcJhonf/ xkdoifwef;zGifhyGJokdY awmfvSefa&; oifwef; zGifhvSpfcJh\/
aumifpOD uú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u jrefrmhq&dk , S vf pfvrf;pOf\ xko d ifwef;wGif Ekid if aH &;0g'trsK;d rsK;d ukad vhvmonhf oifcef;pm?
&nf&G,fcsufrsm;ukd tzGifhrdefYcGef;tjzpf rdefYMum;cJhonf/ xkEd idk if aH &;wku Yd dk a0zefqef;ppfonhf oifcef;pm? 'kid , f mvufwpf
txufwGifa&;cJhonfhtwkdif; A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;
ac: tnrnenf;aA'ukd tus,w f 0ifo h ifay;onhf oifcef;pm
(A.e.o) ukd 1963 ckEpS ?f Zlvidk v f wpf&ufaeYwiG f pwifziG v hf pS cf hJ
ponfwkdYukd oifMum;ykdYcscJhonf/ xkdoifcef;pmwkdYukd eHeufykdif;
yg\/ xkdoifwef;wGif wyfrawmf Munf;?a&?avwyfrS a&G;cs,f
oifwef;csdefwGif oifMum;ykdYcscJhNyD; naeykdif;wGif ukd,fykdiftcsdef
apvTwaf om t&m&Srd sm;yg0ifwufa&mufcMhJ uonf/ xko d ifwef;rSm
enf;jyoifwef;trSwf (1) jzpfNyD; tcsdefokH;vausmfMumcJh\/ rsm;rsm;ay;xm;NyD; oifwef;om;wkdYukd,fwkdif qkdif&mpmtkyfrsm;
aemifwGif enf;jyoifwef; (2) ESifh tajccHEkdifiHa&;oifwef; zwfjcif;? avhvmokH;oyfjcif;wkdY vkyfapcJhygonf/
wkdYukd wpfNydKifeuf zGifhcJhEkdifygonf/ A[kEd idk if aH &;odyHÜ (A.e.o) wGio f ifMum;ykcYd scahJ om oifcef;pm
uRefawmfonf enf;jyoifwef; trSwf (1) ESifh (2) wGif rsm;teuf -
uRefawmfukd,fwkdif yg0ifykdYcscJhygonf/ tajccHEkdifiHa&;oifwef; 1/ awmfvSefa&;aumifpD\ 0g'oabmxm; aMunmcsuf?
trSwf (1) rS (8) txdwiG v f nf; uReaf wmfu, dk w f idk f yg0ifO;D aqmifNy;D jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf/
ykdYcscJh&ygonf/ enf;jyq&mrsm;ukdvnf; urÇmhEkdifiHa&;orkdif; 2/ jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf\ au'gygwDzGJUpnf;ykHOya'/
tusOf;csKyf? orkdif;tusOf;csKyfwkdYukd oifwef;enf;jyq&mrsm;u 3/ jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD\ awG;ac:ajrmfjrifa&;
tvSnfhusoifMum;ykdYcs&ef pDpOfay;cJhygonf/ oabmw&m;jzpfaom vlESifhywf0ef;usifwkdY\ tnrn
D:/Dummy/Ko Ko (2)

awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf A[kd oabmw&m;/


Ekid if aH &;odyeHÜ nf;jyoifwef; trSwpf Of (1) zGiyhf o JG Ydk uk, d wf idk af &muf 4/ vlwkdY\ukefvkyfqufqHa&;orkdif;/
...(135)
754 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 755
5/ jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD\ 0daoovu©Pmrsm;/ [laom a<u;aMumfoH vrf;ñTef (Guiding Slogan) ukd a&;ay;cJo h l
6/ qkd&S,fvpf'Drkdua&pDpmwrf;wkdYrSm enf;jyoifwef;wGif jzpfonf/ q&maZmf*sD\aus;Zl;um; BuD;vSygonf[lí uRefawmf
ykdYcs&rnfh t"dutaMumif;t&mrsm; jzpfygonf/ cH,lxm;ygonf/
xdo k ifwef;pmrsm;tm;vH;k udk uReaf wmfu,dk w
f idk f a&;om;jyKpck hJ 1968 ckESpf aemufykdif;wGif uRefawmfonf A.e.o wGif
&ygonf/ trSwpf Of (1) rS (6) txd uReaf wmfu, dk w f idk yf cYdk scahJ om wpfcgwpf&o H m&Sad ewwfygonf/ uset f csed rf sm;wGif awmfveS af &;
bmom&yfrsm;jzpfygonf/ aumifpOD uú|Bu;D OD;ae0if;u oD;oefaY pckid ;f aomaMumifh jrefrmEkid if H
xkdYjyif awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; OD;ae0if;ESifhtwGif; twGif; e,ftawmftpkHpkHokdY oGm;a&mufcJh&jcif;rsm;? qkdAD,uf½k&S
a&;rSL;jzpfol AkdvfrSL;csKyfpef;,k (aemifwGifAkdvfcsKyfBuD; EkdifiHawmf jynfwiG f uGejf rLepfygwD A[kad umfrwDrS zGiv hf pS xf m;onhf A[kyd gwD
or®wBuD;OD;pef;,k) wkdY\ txl;wm0efay;csuft& &efukef wuúov dk w
f iG f avhvmoifh avhvmxku d af om bmom&yftcsKUd ukd
wuúov dk f 'óeduaA'XmewGif XmerSL;jzpfol ygarmu©a'gufwm avhvm&ef AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u apvTwfonhftvkyfwm0efrsKd;?
cifarmif0if;\ cGifhjyKcsuft& jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD\ armfpukNd rKd Uay:wGif &Sad epOftwGi;f *smref'rD u dk &ufwpfor®wEkid if H
oabmw&m;a&;ukd tcsdefMumjrifhpGm 'óeduaA'bmomwGJ,l (*sD'Dtm) qkd&S,fvpfnDñGwfa&;ygwDrS yk*¾dKvftcsKdUESifh oD;oefY
ausmif;om;wkYd tm;ykcYd say;cJ&h ygonf/ a'gufwmcifarmif0if;onf aqG;aEG;ckid ;f jcif;rsK;d ? aqG;aEG;onht f aMumif;rSm *s'D t D mESiqhf Adk ,
D uf
uReaf wmfomG ;a&muf aqmif&u G &f aomvkyif ef;twGuf tbufbufrS ½k&mS ;wkt Yd Mum; rmhupf 0f g'ESihf ywfoufonhf uGjJ ym;jcm;em;csurf sK;d
ulno D t l m;ay;oljzpfco hJ nf/ olonf tawG;tac:tajrmftjrif wku Yd dk ar;jref;avhvm&ef tp&Sad om wm0efrsm;ukd xrf;aqmifc&hJ
ynm&yfukd aumif;pGmwwfuRrf;olygarmu©[lívnf; uRefawmf ygonf/
,kHMunfygonf/ uRefawmfwkdYESpfOD;rSm i,faygif;BuD;azmf rdwfaqG A[kdEkdifiHa&;odyÜHausmif;onf t&SdefrSefrSefyif oifwef;rsm;
&if;rsm;yrm cifrif&if;ESD;Muygonf/ olonfvrf;pOfygwDA[kd zGifhvsuf&Sdygonf/ uRefawmf 1956 ckESpfrSpNyD; A[kdpdwf"mwfppf
aumfrwD0if? jynfolYvTwfawmftrwfESifh ynma&;0efBuD;vnf; qifa&;wyfwGif avhusifhay;cJhaom oifwef;om; t&m&SdwkdYonf
jzpfcJhygonf/ oifwef;\ oif½;dk ñTe;f wrf;rsm;twkid ;f oifwef;om;wku Yd dk aqG;aEG;
xkdpOfu oifwef;r&SdaomtcgwGif ausmif;wGif&Sdaom ykdYcsvsuf&SdMuygonf/
wuúokdvfrsm; A[kdpmMunhfwkdufokdYoGm;NyD; q&mOD;odef;[ef uReaf wmf\ yifupdk w d "f mwfrmS vGwv f wG v f yfvyfomG ;vmwwf?
(q&maZmf*sD) ESifh axG&mav;yg;pum;ajymwwfygonf/ q&mu pmzwfwwf? avhvmwwfolrsKd;jzpfygonf/ ykHrSef½kH;wufjcif;ESifh
jrefrmrI? jrefrmhock rk ynm? pmayponfwt Ydk wGuf uReaf wmfov d dk ½Hk;rwufcsifvQif cGifh,lqkdwmrsKd;ukd 0goemrygvSyg/ 1956 ckESpf
orQudk ajymjyoifMum;ay;wwfygonf/ q&monf A[kEd idk if aH &; upNyD; ,ck 1960 ausmfumvtwGif; þpnf;urf;abmifBuD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ody\HÜ aqmify'k jf zpfaom oabmw&m;[lonf b0a&SUaqmif twGif; aecJh&aom uRefawmfonf 1970 jynhf? rwfvtwGif;
rD;½SL;a&mif b0[lonf oabmw&m;tjrifrSwfausmufyiiff wGif awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AkdvfcsKyfBuD;ae0if;xH udpö
...(136)
756 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 757
wpfckaMumifh a&mufoGm;ygonf/ tvkyfudpö NyD;aomtcg þtwGif;rSm AkdvfcsKyfBuD;ESifh uRefawmfawGUvsufom&Sdygonf/
uRefawmfu - tvkyfxGufa&;^rxGufa&; pum;rpyfjzpfMuyg/
]]Akv
d cf sKyBf u;D uReaf wmfpum;enf;enf;ajymyg&ap ..wjcm; 1971 ckESpf? 'DZifbmv 20 &ufausmfwGif AkdvfcsKyfBuD;u
awmh r[kwfygbl; ...AkdvfcsKyfBuD;u cGifhjyKr,fqkd&if uRefawmf ac:í uRefawmfolYqD a&mufoGm;&m -
tvkyfu em;csifygw,f/ uRefawmf ygwDuay;wJYwm0efa&m ]]b,fvkdvJuG ...tvkyfxGufcsifao;vm;}} [k ar;&m
AkdvfcsKyfBuD;ay;wJhwm0efyg vkyfcJhNyD;ygNyD/ bmtaMumif;xl;rS ]][kwu f cYJ ifAsm ...Akv d cf sKyBf u;D u cGijhf yK&ifxu
G cf siyf gw,f}}
&Sw
d mr[kwyf gbl;/ vGwv f w
G vf yfvyf aecsiv f yYdk gyJ ... 'gaMumifh [k ajymvkdufygonf/
AkdvfcsKyfBuD;u cGifhjyKr,fqkd&if uRefawmftvkyfu tem;,lcsifyg ]]rif;xGufr,fqkd&if xGufvkdY&NyD ...wkdYwyfrSm uGefy½kdrkduf
w,f/ uRefawmf em;em;aeae pmzwfwm ...okawoejyKwm yifpifqkdwm&Sdw,f/ (Compromised pension) tJ'Dt&vkyfouf
vkyfcsifvkdYyg/ AkdvfcsKyfBuD;u cGifhjyKay;yg ...yifpifay;Ekdifvnf; rjynhaf yr,fh xGuv f &Ydk w,f/ igYqED w k x f u
G pf mwifawmh ...rif;
ay;yg}} vkdY ajymvkdufygonf/ AkdvfcsKyfBuD;u - igeJY tqufrjywfapeJY bmtaMumif;jzpfjzpfigYukdajym}} [lí
]]rif; jyefMum;a&;u Akv d wf ifxeG ;f ae&m vkyyf gvm;}} [k ar;yg AkdvfcsKyfBuD;u uRefawmhfukd ajymygonf/
onf/ uRefawmfvnf; AkdvfcsKyfBuD;cGifhjyKcsuf&ojzifh AkdvfrSL;BuD;
uRefawmfu - ukdukdxH oGm;ygonf/ AkdvfrSL;BuD;ukdukdu uRefawmhftm; -
]]tJ'DrSm tvkyfykdrsm;rSmaygh? vlawGtrsm;BuD;eJY qufqHae& ]]Ekwxf uG pf mxm;cJAh sm uReaf wmfvyk af y;xm;r,f ...1972
OD;rSmaygh}} [kajym&m AkdvfcsKyfBuD;u - ckEpS ?f Zefe0g&Dv wpf&ufaeYup tNird ;f pm;&Ny;D vkYd rSwv f u dk af wmh
]]rif;u vkyfoufvnf;jynfhzkdYvkdao;w,f ...yifpifay;vkdY Asm}} [k ajymojzifh uRefawmf olY½kH;rSxGufcJhNyD; tdrfwGifem;em;
r&ao;bl;uG ..rif;rvkycf si&f ifvnf; uku d w
dk qYdk rD mS (awmfveS af &; aeae aevdkufygonf/
aumifpDtzGJU½kH; twGif;0efAkdvfrSL;BuD;ukdukd) oGm;aeygvm;}} [k em;aeonf[k qkd&aomfvnf; OD;ae0if;onf uRefawmhftm;
ajymNyD;rS - tcgtm;avsmfpGmac:NyD; ol&SmazGckdif;aom pmtkyfpmwrf;rsm;rS
]]rif;em;em;aeae aeOD;uG ...ig rif;twGupf Of;pm;OD;r,f}} tcsuftvufrsm;ukd okawoevkyfí olYxHykdYay;&ygonf/
[k ajymygonf/ uReaf wmfyifpif,cl o hJ nfqadk omfvnf; ok;H -av; vtwGi;f wGif
uReaf wmfonf A.e.o wGif ausmif;zGiyhf aJG usmif;qif;yGrJ sm; yifpifvpm xkwfcGifhr&ao;yg/ xkdoHk;av;vtwGif; AkdvfcsKyfBuD;
wGif "mwfykH½kdufcH&efom oGm;wwfygonf/ tcsKdUtcsdefrsm;wGif ae0if;u uRefawmhftm; vpOf aiGay;axmufyHhavh &Sdygonf/
a'gufwmcifarmif0if;wkdYXmeokdYvnf;aumif;? vkyfom;jynfolY uRefawmfokH;&eftwGuf jzpf\/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aeYpOfowif;pmwkdufokdYvnf;aumif; oGm;aeavh&Sdum at;at; wpfEpS vf Qif uReaf wmfoEl iS hf oH;k av;Burd af wGU&avh&ydS gonf/
oufompum;ajymvkduf? pmzwfvkdufjzifh tcsdefukefcJhygonf/ awGUonhftcgwGif OD;apmOD;vnf; ygwwf\/ uRefawmfwkdYESifh
...(137)
758 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 759
a&S;a[mif;aESmif;jzpfawG ajymjywwf\/ olu xkdokdYajym&ef a':eDeDjrifhrSwpfqifh ay;ykdYcJhygonf/ a':eDeDjrifhu zdwfac:
0goemygoljzpfygonf/ awmif;qkdaomaMumifh ay;ykdYcJhjcif;jzpfygonf/
uRefawmhfukd ckdif;avh&SdonfrSm rmhufpf0g'ESifhywfoufonhf wwd,ykdif;rSwfwrf;ukd qufvufa&;om;&ef pdwfqE´
apm'uwufz, G rf sm;ukd olt
Y m; wifjy&ef? tcsKUd ygwD0ifawG vuf0J jzpfay:vmojzifh ,aeYwiG f pwifum a&;aeNyjD zpfygonf/ ,aeY
,drf;aom EkdifiHa&;orm;rsm;tm; &Sif;jy&ef? txl;ojzifh jrefrmh onf 1995 ck? Zlvidk v f 27 &ufaeYjzpfygonf/ Zlvidk v f 26 &uf
qkd&S,fvpfvrf;pOf½IaxmifhrS &Sif;jy&ef wm0efay;avh&Sdygonf/ aeYjzpfaom raeYuyif uRefawmfwkdYonf awmfvSefa&;aumifpD
xkdYtjyif taemufwkdif;EkdifiHrsm;rS qkdAD,ufuGefjrLepf0g'ukd Ouú|vnf;jzpf? tNidrf;pm; wyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyfvnf;
a0zefxm;aom pmtkyrf sm;ukd zwf½aI vhvm&efvnf; wku d w
f eG ;f yg jzpf? tNidrf;pm; EkdifiHawmfor®wvnf;jzpfcJhol AkdvfcsKyfBuD;a[mif;
onf/ OD;ae0if;ESifh awGUqkHEIwfquf*g&0jyKum tcsdefawmfMumatmif
þokt Yd m;jzifh uReaf wmfEiS Ahf v
dk cf sKyBf u;D ae0if;wk\
Yd qufqaH &; pum;ajymqkcd iG u hf dk &cJyh gonf/ olEiS hf ZeD;jzpfol a':eDejD rifw
h t
Ydk rd üf
rSm 1987 ckESpf? 'DZifbmvtxd &SdcJhygonf/ 1988-89 ckESpfrsm; jzpfygonf/
wGif uRefawmfAkdvfcsKyfBuD;ESifh rawGUcJhyg/ uRefawmf rEÅav;ESifh uReaf wmfwq Ydk o
dk nfrmS jynfow
Yl &m;olBu;D tzGUJ \ Ouú|a[mif;
ppfukdif;wkdYwGif a&mufaeaomaMumifh jzpfygonf/ 1990 wGif OD;wifatmif[def;ESifh uRefawmfarmifcspfvIdifwkdY jzpfMuygonf/
uRef a wmf & ef u k e f o k d Y jyef a &muf a omtcgrS p í uRef a wmf &efukefNrdKUokdY a&muf&Sdaeckduf rdrdwkdY\ acgif;aqmifBuD;jzpfcJhol
Akv
d cf sKyBf u;D ESiahf wGUqkcH o
hJ nfrmS 1995 ckEpS t f xd jzpfygawmhonf/ OD;ae0if;ukd awGUqkHum *g&0jyKvkdygonf[k OD;wifatmif[def;u
1995 ckESpfwGif aemufqkH;awGUcJhonfh aeY&ufonfum; uRefawmfhtm; ajymMum;ojzifh uRefawmfu a':eDeDjrifhxH
Zlvkdifv 27 &ufaeY jzpfcJhygownf;/ oGm;a&mufNyD; arwåm&yfcHygonf/ a':eDeDjrifhu ]]olrtaejzifh
pum;jzifh taMumif;rMum;vkdyg? OD;ae0if;xH pma&;ay;cJhyg}} [k
tykdif; (3) ajymojzifh uRefawmfu OD;ae0if;xH OD;wifatmif[def;\qE´ukd
taxGaxGjyefvnf okH;oyfjcif; Critical Reflection pmtm;jzifh Zlvidk v f 24 &ufaeYwiG f wifjycJyh gonf/ aemufwpfaeY
jrefrmYqkd&S,fvpfvrf;pOfwGif uRefawmfyg0ifcJhorQ [laom Zlvkdifv 25 &ufaeYwGif a':eDeDjrifhxHrSwpfqifh OD;ae0if;u
þtusOf;csKyfrSwfwrf;\ yxrykdif;ESifh 'kwd,ykdif;ukd a&;om; uRefawmfwkdYtm; reufjzef (Zlvkdifv 26 &uf)aeYwGif awGUqkHrnf
cJNh y;D aemuf qufvufíra&;jzpfcb hJ J uReaf wmfonf uk, d af &;uk,
d w
f m qkdonhftaMumif;ukd od&SdcJh&ygonf/ a':eDeDjrifh\ pDpOfay;rIjzifh
tcuftcJrsm;aMumifh okH;ESpfausmf? av;ESpfeD;yg;cefY &yfem;aecJh OD;wifatmif[def;ESifhuRefawmfwkdYonf OD;ae0if;ESifh awGUqkHcJhMu
ygonf/ 1991 ckESpf? pufwifbmv ajcmuf&ufaeYpGJjzifh 'kwd, ygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ykdif;ukd a&;om;NyD;pD;cJhygonf/ a&;NyD;cJhaom xkdrSwfwrf;ukd xkad eYu ig;em&Dausmcf efY pum;0kid ;f zGUJ cJMh uygonf/ eHeufyidk ;f
&efuek w f uúov dk &f dS jrefrmEkid if o
H rkid ;f tzGUJ okYd ñTeMf um;a&;rSL;jzpfol udk;em&DausmfrS aeYv,f ESpfem&DcGJausmfausmftxd Mumygonf/
...(138)
760 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 761
uRefawmfonf 1987 ck? 'DZifbmv 30 &ufaeYu OD;ae0if;ESifh qkad omf OD;ae0if;onf pmrsm;rsm;zwf½aI vhvmavhr&Sad omaMumifh
awGUqkHNyD;uwnf;u xyfrHí rawGUcJh&onfrSm 1992 ckESpfxd jzpfygonf/ ,if;tcsufukd OD;ae0if;ukd,fwkdif þpma&;ol
jzpfygonf/ 1992 ck? {NyDv yxrtywftwGif;wGif wpfBudrf? uRefawmfhtm; ajymjyzl;aomaMumifhjzpfygonf/
1993 ck? ZGefv 15 &ufaeYwGif wpfBudrf awGUqkHcJh&NyD;aemuf þokq Yd adk omaMumifh uReaf wmfw\ Ydk acgif;aqmifBu;D jzpfco hJ l
rawGUqkHjzpfbJ aecJhygonf/ ,ck 1995 ck? Zlvkdifv 26 &uf Ouú|BuD; OD;ae0if;onf pmzwf0goemryg[k t"dyÜm,fr&yg/
aeYwGifrS OD;ae0if;ESifh jyefvnfqkHawGU&jcif;jzpfygonf/ OD;ae0if;onf ol&efuek w f uúov dk w
f iG f odyb HÜ momwGu J dk ,lco hJ jl zpf
xkad eYu OD;ae0if;ukd jrif&onfrmS uk, d &f nftenf;i,fppfomG ; onf/ "mwkaA'bmom&yfukdpdwf0ifpm;oljzpfonf/ xkdYtjyif
onfrSwpfyg; a&S;uuJYokdYyif &Tif&Tifvef;vef;ESifh usef;usef;rmrm odxm;oifhaom taMumif;t&mrsm; (EkdifiHa&;? ppfa&;? a'oEÅ&
&Sdaeonfukd jrif&ygonf/ olonf uRefawmfwkdYtm; &Tifvef; a&;&mponfrsm;) ukd vkd&if;csKyfí avhvmxm;oljzpfygonf/
0rf;omaomrsufESmjzifh qD;BudKygonf/ {nfhcef;wGif 0kdif;zGJUum ]]rdrod nf pmrsm;ukv d nf;zwf½aI vhvmoifo h avmuf avhvmygonf?
pum;ajymMuygonf/ pvQifpcsif;yif Ouú|BuD;OD;ae0if;u ]]'DaeY okaYd omf rdru d , dk yf idk Ó
f Pfjzifh qifjcifa0zefo;Hk oyfNy;D rS qk;H jzwfavh
at;at;aq;aq; pum;awGajymMur,f? 'gayr,fh EkdifiHa&;? &So
d nf}} [k uReaf wmht f m; taMumif;qkw H idk ;f ajymjyavh&NdS y;D bmyJ
jzpfjzpf uk, d yf idk qf ifjcifÓPfjzifh avhvmMuyg[k wku d w f eG ;f avh&cdS hJ
pD;yGm;a&; taMumif;awGukdawmh rajymMuygESifh? bmoma&;eJY
ygonf/
,Ofaus;rItaMumif;awGyJ ajymMur,f}} [k ajymygawmhonf/
xkdaeYupum;0kdif;onf aeYv,fpmpm;MuNyD;onhfaemufwGif
uRefawmfwkdYu txl;ojzifh OD;wifatmif[def;u EkdifiHa&;
yif rNy;D ao;bJ qufvufajymqkd aqG;aEG;Muygonf/ aeYv,fpmukd
taMumif;awG ar;jref;aqG;aEG;rnf[k qE´&cdS ahJ omfvnf; OD;ae0if; a':eDeDjrifhu jyifqifxm;cJhNyD; olr\tvkyf½kH;cef;&Sd&m &efukef
u BuKd wifyw d yf ifvu dk o
f jzifh Ekid if aH &;taMumif;rsm;ukd ajymqkjd cif; wuúov dk o
f Ydk xGuo f mG ;cJyh gonf/ xkad eYu pum;0kid ;f wGif a':eDejD rifh
rjyKawmhbJ OD;ae0if;ajymorQukd em;axmifaevkdufMuygonf/ yg0ifjcif;r&Scd yhJ g/ pum;aqG;aEG;jcif;ukd xrif;pm;yGrJ mS yif qufvuf
Ouú|BuD; OD;ae0if;onf uRefawmfwkdYtm; tdE´d,ESifhw½kwf jyKvkyfygonf/ OD;ae0if;ESifh OD;wifatmif[def;wkdY tjyeftvSef
,Ofaus;rIBuD;ESpf&yfu jrefrmhvlYabmif\,Ofaus;rIukd jzpfay: ajymqkad qG;aEG;Muygonf/ aqG;aEG;aom taMumif;t&mrSm ur®|mef;
xGe;f um;apcJyh u Hk dk ajymjyygonf/ txl;ojzifh tdE, d´ ,Ofaus;rI\ w&m;xkdifjcif;ESifh ywfoufygonf/ OD;ae0if;u olonf v,fwD
MoZmu rGef? Arm? &ckdifwkdYtay:wGif vTrf;rkd;cJhykHukd ajymygonf/ q&mawmfb&k m;pD&ifaom ur®|mef;usr;f ukd vufuidk x f m;Ny;D ½Irw S f
tdE, d´ ,Ofaus;rIwiG f Zmwfpepf Caste System \ ½Iyaf xG;rIrsm;ukd zG,f&mw&m;ukd ½IrSwfavhusifhaeonf[kajymjyygonf/ a&S;OD;pGm
vnf; &Si;f jyygonf/ ol\ajymjyykrH sm;ukd wpfzufu em;axmif&if;? tmemygeur®|mef;ukd avhusiNhf y;D aemuf 0dyóem\ tvkyjf zpfaom
wpfzufuvnf; AkdvfcsKyfBuD; OD;ae0if;onf b,ftcsdefursm; vu©Pma&;ok;H yg;ukd ½Irw S yf mG ;rsm; avhusirhf jI yKaeonf[k ajymyg
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tdE, d´ ,Ofaus;rIorkid ;f ukd ,ckuo YJ Ydk tao;pdwuf m avhvmxm;yg onf/ Ouú|BuD; OD;ae0if;ukd Munhf&onfrSm 0dyóembm0em
ovJ[k uRefawmf\pdwfxJwGif ar;aerdygonf/ tb,faMumifh trIukd jyKae&jcif;ü arGUavsmfaeykH&ygonf/
...(139)
762 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 763
rGef;vGJ ESpfem&DausmfausmfwGif pum;0kdif;ukd acwåem;vkdufyg trsm;BuD;ajymaecJhaomfvnf; yifyef;EGrf;e,fykHr&bJ &Tifvef;
onf/ ,if;tcku d rf mS yif Ouú|Bu;D OD;ae0if;u uReaf wmfwYdk rarQmf vsufom &SdaeykH&ygonf/
vihfaom pum;wpf&yfukd ½kwfw&ufajymqkdvdkufygawmhonf/ OD;wifatmif[def;tm; b,faeYjyefrvJ? b,frSmtaersm;vJ
]]ukd,fhvlawGeJY BuHKwkef;ajymvkduf&OD;r,f ...ukd,fhtaeeJY [k ar;ygonf/ OD;wifatmif[ed ;f u cifO;D NrKd UokYd jyefrnht f aMumif;
'DooH &mw&m;awG ...ocFg&w&m;awG tedpö ...tewåw&m; ajymygonf/ ]]rif;a&m b,frmS aeovJ}} [k uReaf wmft h m; ar;jyef
awGukd 'DaeYodjrifovkdrsm; [kdwkef;uodcJhr,fqkd&if 1962 ckESpf? onf/ ]]uReaf wmfu ae&mtwnfwusr&Sad Mumif; ...rEÅav;ESihf
rwfvu udpöukdukd,frvkyfcJhygbl;}} [laom pum;&yfyif jzpfyg ppfukdif;wGifwpfvSnfh ...&efukefwGif wpfvSnfhaeygaMumif;}}
awmhonf/ ajymjyygonf/
uRefawmf\em;ukd uRefawmfr,kHEkdifatmif jzpfoGm;ygonf/ xkad emufwiG f OD;wifatmif[ed ;f ESiu hf Reaf wmfonf Ouú|Bu;D
OD;wifatmif[def;onf OD;ae0if;\ ajympum;ukd tm½kHpkdufaeyg OD;ae0if;tm; xkdifíuefawmhMuygonf/ xkdtcgOuú|BuD;u
onf/ uReaf wmfwo Ydk nf bmrQjyefrajymMubJ OD;ae0if;u qufvuf ]]tif; ...qkay;wkid ;f jynhMf ur,fq&dk ifawmh aumif;rSmyJ ... uk, d f
ajymMum;vmrnfhpum;ukdom apmifhaeMuygonf/ ajymcsiw f muawmh uk, d vhf w
l v
Ydk nf; w&m;tvkyu f v dk yk Mf uyg ...
ukd,fvkyfrS ukd,f&MurSmAs}} [k ajymMum;cJhygawmhonf/
Ouú|BuD; OD;ae0if;onf pum;ukdqufrajymao;bJ cPrQ
awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AkdvfcsKyfBuD;OD;ae0if;tdrfrS
pOf;pm;aeykH&Sdygonf/ onfhaemufwGif qufajymjyefygonf/
jyefvmMupOf uRefawmfESifh OD;wifatmif[def;wkdYonf Nidrfouf
]][kwfw,f ...tJ'Dwkef;uom 'Dw&m;awGukd odaecJh&if
pGmyif tawG;ukd,fpDjzifh &SdaecJhMuygonf/ OD;wifatmif[def;\
1962 u vkycf w hJ hJ tvkyrf sK;d ukd uk,
d rf vkycf b hJ ;l }} [k ajymygonf/ wkud cf ef;a&SUokaYd &mufaomtcg uReaf wmfonf olEiS t hf wlqif;ae
1962 qkad ompum;vk;H ukd t*Fvyd v f tdk oHxu G jf zifh ajymcJyh gonf/ &pfcNhJ y;D armfawmfum;ukd jyefvw T v
f u
kd yf gonf/ OD;wifatmif[ed ;f
,ck txufygtwkdif; uRefawmfjyefa&;jyaompum;&yfrsm;rSm \ wku d cf ef;wGif em&D0ufcefaY e&if; Ouú|Bu;D OD;ae0if; aemufq;Hk
Ouú|BuD;OD;ae0if;ajymcJhonhf twkdif;jzpfygonf/ ajymMum;vku d af om pum;&yfudk ok;H oyfMuygao;onf/ OD;ae0if;
raeYuMum;cJ&h aom xkpd um;&yfudk ,aeYþpmaMumif;rsm;ukd onf rdr\ d pdwx f w
J iG f cHpm;? od&edS m;vnfonht f wkid ;f (0g) pdw&f if;
a&;aecsdefrSm Mum;a,mifaeygonf/ aemifwGifvnf; owd&wkdif; trSet f wkid ;f ajymMum;onf[k OD;wifatmif[ed ;f u ,kMH unfonf/
Mum;a,mifaerdrnfxifygonf/ uRefawmfvnf; xkdtwkdif;yif,kHMunfcJhygonf/
awmfveS af &;aumifpD Ouú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ xkpd um; okdYaomf (xkd) okdYaomf um; tvGefyifpOf;pm;um qifjcif
&yfukd Mum;vkduf&aomtcg uRefawmf\ pdwftpOfwpfavQmuf okH;oyf&rnfh okdYaomfBuD; (a very bit But) jzpfonf[k uReaf wmf
wGif ]][,f}} ceJjzpfoGm;ygawmhonf/ awG;aerdcJhygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

OD;ae0if;onf pum;rqufawmhbJ aeygonf/ uRefawmf Ouú|BuD; OD;ae0if;ajymMum;aom txufwGif azmfjycJhaom


wkdYuvnf; jyefcGifhjyK&ef ajymygonf/ OD;ae0if;onf pum; pum;&yfudk pOf;pm;ae&if;jzifyh if uReaf wmfonf jrefrmhqkd&S,fvpf
...(140)
764 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 765
vrf ; pOf w G i f uRef a wmf y g0if c J h o rQ qkdaom þrSwfwrf; &m&m rodwwfao;aom ausmif;om;i,fwpfO;D taeESihf yg0ifcyhJ g
qufvufa&;aeNyD jzpfygonf/ onf/ xkdtcsdefu touf 13 ESpfom;t&G,f wGifjzpfygonf/
þwwd,tykdif;wGif uRefawmf\ taxGaxG jyefajymif; touf 14 ESpfESifh 15 ESpfom; t&G,frsm;wGif uRefawmfwkdY
qifjcifa0zefo;Hk oyfjcif;rsm;ukd atmufygtwkid ;f om azmfjy&rnf acwfvli,frsm;onf rsKd;cspfpdwf"mwfukd vIHUaqmfay;aom
jzpfygayawmhonf/ e*g;eDpmtkyfwkduf (Red Dragon Book Club) xkwfpmayrsm;?
1/ EkdifiHa&;,kHMunfcsuf qkd&S,fvpf0g'ESifhuGefjrLepf0g'ukd a&;om;azmfjyMuaom bHk0g'
1910 jynfEh pS rf S 1920 jynfEh pS u f mvtwGi;f zGm;jrifBu;D jyif; pmayrsm; ponfwkdYukd zwf½IavhvmaecJhMuygonf/
vmMuaom vlBu;D ? vl&, G ?f vli,frsK;d qufopfrsm;onfvnf;aumif;? 1939 ckESpf? pufwifbmv oHk;&ufaeYwGif tmPm&Sif
1920 jynfhESpfrS 1930 jynhfESpfumvtwGif; zGm;jrifBuD;jyif; [pfwvm tkyfpkd;aom *smreDEkdifiHu ykdvefEkdifiHukd usL;ausmf
vmMuaom vlBu;D ? vl&, G ?f vli,frsK;d quf0ifrsm;onfvnf;aumif;? 0ifa&mufwkdufckdufonf/ xkdaeYrSpí 'kwd,urÇmppfBuD; pwif
jrefrmhvGwfvyfa&; BudK;yrf;rIorkdif;wGif tenf;ESifhtrsm; yg0if cJhavonf/ xkdppfyGJBuD;\ yxrykdif;umvwGif emZD*smreDESifh
aqmif&GufcJhMuaom acwfNydKiforkdif;0if rsKd;quf0ifrsm; jzpfMuyg zufqpftDwvDEkdifiH ESpfEkdifiHuwpfzuf? 'Drkdua&pD EkdifiHrsm;
onf/ xkrd sK;d quf0iftoD;oD;wko Yd nf acwfumv0ef;usit f vkud f jzpfMuaom t*FvefEkdifiHESifhjyifopfEkdifiH ESpfEdkifiHu wpfzuf
rdrdwkdYrsufarSmufjyKcGifhBuHK&m EkdifiHa&; vIyf&Sm;rIpD;aMumif;wGif ppfqifwu dk cf u dk Mf uonf/ 1940 jynhEf pS w
f iG f *smreDujyifopfEidk if H
yg0ifvkdufygcJhMuavonf/ xkdoltaygif;wkdYonf rsKd;cspf0HomEk ukdodrf;ykdufEkdifcJhonf/ taemufOa&myEkdifiHtrsm;ukd *smreDu
pdwf"mwf? trsKd;om;a&;vGwfajrmufrIukd &,lvkdaompdwf"mwf? odr;f yku
d Ef idk cf o
hJ nf/ t*FvefEidk if w
H pfcw
k nf;omvQif zufqpfemZD
Ekid if aH &;ta&;t&mrsm;ukd pdw0f ifpm;Muaom Ekid if aH &;,kMH unfcsuf *smreDwkdY\ e,fcsJUrIukd ckcHaecJhonf/ xkdokdYckcHEkdifcJhjcif;rSmvnf;
toD;oD;wkdYjzifh b0c&D;pOfwGif ½kef;uefcJhMuolrsm;jzpfMuygonf/ t*Fvdyfyifv,fa&vufMum;u jcm;xm;ay;aomaMumifhomjzpf
xkt
Yd wlyif Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;acgif;aqmifaom awmfveS af &; onf/ t*Fvyd yf ifv,fa&vufMum;omr&Scd v hJ Qif t*FvefEidk if yH if
aumifpDu aMunmcJhonhf jref r mY q k d & S , f v pf v rf ; pOf [lí vQif usqkH;cJhrnfjzpfonf/ xkdumvwGif 'kwd,urÇmppfBuD;xJokdY
ay:xGufvmaomtcg xkdvrf;pOfukd BudKqkdMuaom? axmufcH uGefjrLepfqkdAD,uf½k&Sm;? tar&duefjynfaxmifpk? zufqpf0g'D
tm;ay;vmMuaom vlBuD;? vl&G,f? vli,frsKd;qufonfvnf; *syefEkdifiHponfwkdYonf yg0ifvkdjcif;r&SdMuao;acs/ *syefonf
ay:xG u f v mcJ h o nf r S m trS e f y if j zpf c J h a yonf / xk d Y t wl y if Anti Comiontern pact uGefjrLepfqefYusifa&; pmcsKyftzGJUudk
uRefawmfonfvnf; wpfOD;aomtygt0ifjzpfcJhygonf/ *smreD? tDwvDwdkYESifh yl;aygif;zGJUpnf;cJhonf/ xdkYaMumifh *syefonf
þpma&;ol uRef a wmh f t aeES i f h azmf j y&rnf q k d y gvQif *smreD? tDwvDwdkYbufawmfom; jzpf&avawmhonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

þpmtkyf\ rlvtpwGif azmfjycJhonfhtwdkif; uRefawmfonf tar&duefjynfaxmifpkonf t*FvefEkdifiHukd axmufcHtm;


1300 jynhfESpf (1938-39 umv) ta&;awmfykHBuD;wGif a&a& ay;rIjyKco hJ nf/ uGejf rLepfqAdk ,D uf ½k&mS ;Ekid if u H awmh 'DppfyBJG u;D rSm
...(141)
766 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 767
]]b,fbufrrS ygbJ Mum;aernf}} [k ajymcJo h nf/ *syefEidk if u H awmh EdkifiHa&;rl0g'odkY ajymif;vJa&mufcJhMuavonf/ jyifopft*Fvdyf
ppfxJokdYyg0ifjcif;r&Sdao;apumrl emZD*smreDESifhzufqpftDwvD paom 'Drkdua&pDEkdifiHrsm;ukd axmufcH&rnf[lí rl0g'csrSwf
wkdYukd axmufcHaecJhonf/ cJhonf/
xkdumvykdif;wGif jrefrmEkdifiH\ EkdifiHa&;ygwDrsm;tMum;wGif xdt k csed w
f iG f ocifp;kd ? ocifoef;xGe;f ? ocifA[de;f tp&So d nfh
oabmxm; trsKd;rsKd;uGJjym; aecJhMuonf/ wkdYArmtpnf;t½kH;0if ocifueG jf rLepf acgif;aqmifrsm;onf tif;pdeaf xmif? xdrk w S pfqifh
ocifEidk if aH &;orm; trsm;pku ]]t*Fvyd t f cuf ...Armhtcsu}f } jrif;NcHaxmifrsm;ü tusOf;uscH ae&olrsm;jzpfMuonf/ ocifpdk;
[laom aqmify'k u f dk vufuidk jf yKum t*Fvyd qf efu Y siaf &; vIy&f mS ; onf tif;pdefppfwrf; (Insein Thesis)? xdkYaemuf jrif;NcHppfwrf;
rIukd vkyfMuonf/ (Myingyan Thesis) udka&;om;cJhavonf/ xdkppfwrf; ESpfckonf
ocifEkdifiHa&;orm;rsm;txJwGif rmhufpf0g'DuGefjrLepfrsm; wpfckwnf;? wpfrsKd;wnf;jzpfonf/ xdkppfwrf;udk ocifpdk;onf
vnf;&SdMuonf/ uGefjrLepfygwD[lí ygwDykHoP²mefjzifh rwnf&Sd t*Fvdyfbmomjzifh a&;om;cJhonf/
aomfvnf; rmhufpf0g'? uGefjrLepf0g'avhvma&; uvmyfpnf;ukd xdkjrif;NcHppfwrf;wGif ocifpdk;u atmufygt"dyÜm,f&aom
zGJUxm;Muonf/ aemiftcgwGif AkdvfcsKyfatmifqef;jzpfvmrnfh ([pfwvm *smreDonf qdkAD,uf,leD,Hudk cdk;aMumifckd;0Suf
ocifatmifqef;onf xdktzGJUuvmyfpnf;\ twGif;a&;rSL;jzpfcJh 0ifwu kd af omtcg...) [k yxrqH;k aom0gusjzifah &;om;cJo h nf/
ayonf/ wkAYd rmtpnf;t&H;k \ taxGaxGtwGi;f a&;rSL;vnf;jzpf xdpk pfwrf;\twdck sKyrf mS 'kw, d urÇmppfBu;D wGif t*Fvyd ?f jyifopf?
onf/ a'gufwm barmfwdkUESifh nDñGwfa&;zGJUxm;aom Armh qdkAD,uf,leD,H wdkUbufrS yg0ifjcif;onfomvSsif vrf;rSefonf?
xGuf&yf*dkPf;\ twGif;a&;rSL;vnf; jzpfonf/ zufqpf0if½;kd wef;Edik if rH sm;udk qefu Y siw
f ukd cf u
kd &f rnf/ Armjynf\
xdktcsdefu ocifuGefjrLepfrsm;ESifh ausmif;om;or*¾0if vGwfvyfa&;wdkufyGJudk zufqpfqefYusifa&;wdkufyGJBuD; (0g) 'Drdk
uGejf rLepf0g'vdv k m;olrsm;onf t*Fvyd Ef iS jhf yifopfEikd if rH sm;bufukd ua&pDr[mrdwf tzGJUBuD; (t*Fvdyf? jyifopf? qdkAD,uf½k&Sm;) \
raxmuf c H M u? *smreD E S i f h tD w vD z uf q pf E d k i f i H r sm;ud k v nf ; ppfatmifEikd af &;ESiq hf ufpyfNy;D aqmif&u G &f rnf[í l jzpfayonf/
raxmufcMH ubJ qdAk , D uf½&k mS ;\ taetxm;udMk unfu h m Mum;ae xdktcsdefwGif jrefrmhvGwfvyfa&;twGuf EdkifiH&yfjcm;rS
cJhMuonf/ wpfcsdefwnf;rSmyif vGwfvyfa&;twGuf t*Fvdyfudk tBuÓ H PfEiS t hf ultnD&&m&aMumif; &SmazG&eftwGuf w½kwEf ikd if H
qefYusif&rnfqdkaom oabmxm;udkvnf; cH,lxm;Muonf/ wGif;&Sd uGefjrLepftiftm;pkxH oGm;a&muf&ef&nf&G,fum jrefrm
1941 ckESpf? ZGefv 22 &ufaeYwGif emZD*smreDu uGefjrLepf EdkifiHrS xGufvmcJhaom ocifatmifqef;ESifh ocifvSNrdKifwkdYonf
qdAk ,
D uf½&k mS ;Edik if uH kd ppfraMunmbJ usL;ausmw f u
kd cf ukd af omtcg w½kwfEkdifiH\ trGdKifqdyfurf;wGif aomifwifaecdkuf *syef
wpfurÇmvHk;wGif&Sdaom uGefjrLepf0g'Drsm;onf (wwd,urÇmh uifaywdkif ac: olvQKdtzGJU\ vufwGif;odkYusa&muf&NyD;aomf?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uGejf rLepftzGUJ csKy\ f tzGUJ 0ifrsm;jzpfMuonfEiS t hf nD) emZD*smreDEiS hf *syef EdkifiHodkYac:aqmifjcif; cHcYJ&avonf/ ocifatmifqef;ESifh
tDwvDzufqpfEdkifiHrsm;udk qefYusifwdkufcdkuf Mu&rnfqdkaom twlygol ocifvNS rKd if (Adv k &f efatmif) wdo Yk nf BuKH awGUvm&aom
...(142)
768 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 769
tajctaeESihf vdu k af vsmpGmyifta&SUawmiftm&SEiS hf jrefrmEdik if u H kd axmifoiG ;f tusO;f uscaH e&aomaMumifw h aMumif;? t*Fvyd t f pd;k &
0ifa&mufwdkufcdkuf&ef jyifqifaeNyDjzpfonfh zufqpf0g'D*syef ESiyhf ;l aygifaqmif&u G v
f akd Mumif;jzifh t*Fvyd t f pd;k &xH urf;vSr;f csuf
tpdk;&\ tultnDjzifh jrefrmhvGwfvyfa&;wdkufyGJudk qifETJ&ef udk t*Fvdyftpdk;&uvufrcH? y,fcscJh&HkrQru EdkifiHa&;orm;rsm;
jyifqifvm&awmhonf/ 1940-jynfhESpf? azazmf0g&DvwGif ocif pGmudk t*Fvdyftpdk;&u umuG,fa&;yk'frtrsKd;rsKd;jzifh zrf;qD;
atmifqef;onf jrefrmjynfodkYvQKdU0SufpGmjyefvmNyD;ocifrsm;ESifh csKyfaESmifxm;aomaMumifhwpfaMumif; ocifuGefjrLepf0g'Drsm;\
Armhxu G &f yf*P
kd ;f 0ifwEYkd iS whf ikd yf ifum *syeford ;f xm;aom azmfrq kd m tBuHtpnfrsm;onf atmifjrifjcif;r&SdcJhacs/
uRef;wGif ppfynmoifwef;wuf&ef jrefrmvli,frsm; (aemiftcg xkdtcg jrefrmEdkifiHwGif;odkY 0ifa&mufvmawmhrnhf zufqpf
wGif &Jabmfo;kH usyd f [líxif&mS ;vmrnfh vli,frsm;) udk vSsKUd 0Supf mG *syef p pf w yf E S i f h twl v d k u f y gvm Murnf h o cif a tmif q ef ;
yif ac:aqmifoGm;&avonf/ (AdkvfawZ ac: Adkvfatmifqef;) OD;pD;aom &JabmfoHk;usdyfESifh
1941 ckESpf? 'DZifbm&Spf&ufaeUwGif zufqpf*syeftpdk;&u Armhvw G vf yfa&; wyfrawmfudk arsmS u f ;kd MuKd qakd om vlBu;D ? vl&, G ?f
tar&duefjynfaxmifpkudk ppfraMunmbJ usL;ausmfwdkufcdkuf vl i ,f a usmif ; om;ES i f h rsKd ; cspf j ynf o l t rsm;onf t*F v d y f
aomtcg zufqpfEdkifiHrsm;jzpfMuaom *smreD? tDwvD? *syef qefYusifa&;bufodkYom udkif;ñTwfcJhMuavonf/
[l a om zuf q pf 0 if ½ d k ; wef ; Ed k i f i H r sm;uwpf z uf ? t*F v d y f ? ocifacgif;aqmifrsm;ESifhausmif;om; acgif;aqmifrsm;\
tar&duef? jyifopf? qdAk , D uf,el , D [
H al om 'Dru kd a&pD r[mrdwf EddkifiHa&;acgif;aqmifrIudk ,HkMunfMuaom jrefrmvlBuD;? vl&G,f?
EdkifiHrsm;uwpfzuf [líjywfjywfom;om;BuD; uGJjym;cJhavonf/ vli,f? ausmif;om;ESijhf ynfot l rsm;onfEikd if aH &;trSm;? trSerf sm;
jrefrmhEdkifiHa&;avmuwGifvnf; tiftm; okH;&yfuGJjym;cJh udk cGJjcm;NyD;odEdkifpGrf;vnf;r&Sd? odEdkifcGifhtajctaersm;vnf;r&Sd?
onf/ zufqpf*syefEiS yhf ;l aygif;um t*Fvyd u f kd qefUusiaf wmfveS f zufqpf*syefuv kd nf; zufqpfvq l ;kd rsm;tjzpf jrifprG ;f Edik jf cif;r&Sb
d J
&ef jyifqifvIyf&Sm;aeMuonfh tiftm;pkuwpfpk? 'Drdkua&pD ]]*syefawGvmvQif jrefrmawGvw G v f yfa&;&Ny;D tm;vH;k aumif;pm;
r[mrdwf Edik if rH sm;bufwiG yf g0ifNy;D t*Fvyd t f pd;k &ESiyhf ;l aygif;um awmhrnf}} qdak om tvGev f rGJ mS ;cJah om zufqpf*syefwUkd \ 0g'jzefcY srd I
zufqpf*syefudk qefYusifwdkufcdkuf&rnfqdkaom uGefjrLepf0g'D udk BudKqdkcJhMuavawmhonf/
ociftkyfpkuwpfck? t*FvefwGif vGwfvyfa&;udk oGm;awmif;NyD; zufqpf*syefawG atmufodkYusa&mufNyD;aomtcgrSom
tjyefwGif*syeftpdk;&ESifh qufoG,f&efBuHojzifh tzrf;cH&aom zufqpf*syefppfwyf\ ESyd pf ufr?I tEdik u f sirhf ?I vk,ufr?I odr;f ,lr?I
eef;&if;0efOD;apm tkyfpkwdkYuwpfck[lí jzpfMuonf/ qdk;oGrf;,kwfrmrI? rw&m;wmrSeforQudk usL;vGefrI[lorQudk
'Drdkua&pD r[mrdwfEdkifiHrsm;ESifh vufwGJ&rnf[kcH,lxm; awGUBuKH cpH m;Mu&aomtcgrSom zufqpf*syefukd jyefveS q f efUusif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aom ocifpdk;? ocifoef;xGef;? ocifausmfpdef? ocifwifarmif awmfvSefvdkaom awmfvSefa&; pdwf"mwfrsm;onf wpfaeYwjcm;


(yef;waemf) wdkYa&SUaqmifaom uGefjrLepf0g'Dtkyfpkonfvnf; wzGm;zGm; jzpfay:vmcJhjyefawmhonf/
...(143)
770 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 771
zufqpf*syefacwfonf ocifp;kd OD;aqmifaom uGejf rLepfygwD vl&G,f? vli,fausmif;om; awmfawmfrsm;rsm;onf ]]t*Fvdyfudk
(Armjynf) \ EdkifiHa&;MoZmudk xda&mufpGm xlaxmifEdkifcJhaom vnf; qefUusiw f u kd cf ukd &f rnf ...0ifvmrnfzh ufqpf*syefuv kd nf;
acwfumvyifjzpfcyhJ gonf/ þ'kw, d urÇmppfBu;D wGif 'Dru kd a&pD awmfvSefwdkufcdkuf&rnf}} qdkaom ESpfzufwdkufrl0g'udk awGawG
r[mrdww f Ukd onf {uefrvGaJ tmifyq GJ ifvrd rhf nf[í l vnf;aumif;? a0a0ESifhyif cH,lcJhMuavonf/ ocif uGefjrLepfacgif;aqmifBuD;
Armjynf\vGwfvyfa&;udk 'Drdkua&pDr[mrdwfwdkU\ atmifyJGESifh rsm;jzpfMuaom ocifA[de;f ESirhf pöwm*d&k , S w
f Ukd yifvQif ]]ESpzf ufwu kd }f }
twl &,lEdkifvdrfhrnf[lívnf;aumif;? xdkYaMumifhzufqpf*syef oabmxm;udk cH,lcJhonf/ uGefjrLepfacgif;aqmif wpfOD;jzpfol
wdUk udk awmfveS &f rnf[í l vnf;aumif;? ,if;odUk awmfveS Mf u&mwGif pma&;q&mBuD;OD;odef;azjrifhvnf; xdkenf;wlyifcH,lcJhonf/
t*Fvdyftygt0if r[mrdwfppfwyfrsm;ESifh yl;aygif;aqmif&Guf xdktcsdefu uRefawmfwdkU vl&G,f? vli,f? ausmif;om;rsm;onf
&rnf[lívnf;aumif;? vGwfvyfa&;onfyxr? 'Drdkua&pDonf e*g;eDrSxkwfa0aom vuf0Jpmtkyfrsm; (bmomjyefrsm;) udkom
'kwd,? qdk&S,fvpf0g'a&;onfwwd,[laom aqmifyk'foHk;&yf zwf½Iavhvmzl;½HkrQrSvJGí rmhufpf0g'? vDeif0g'? qdk&S,fvpf
onfvnf;aumif;? ,if;wdkUudkazmfjycJhaomuGefjrLepfygwD (Arm uGefjrLepf0g'qdkif&mrsm;udk pHkpHkaphaph? a&a&vnfvnfem;vnf
jynf) rS xkwfa0jzefYcsdvIHUaqmfpnf;½Hk;cJhaom ArmhvGwfvyfa&; cJhMuonf r[kwfygacs/
zufqpf*syefacwfoUkd usa&mufro S m ocifp;kd OD;aqmifaom
aMunmpmwrf; trSwf (1) onf zufqpfqefYusifa&; umv
uGejf rLepfygwD (Armjynf) \ oifwef;rsm;udk ae&mtESv YH QKUd 0Supf mG
wpfavQmufwGif tvGefyifMoZmBuD;rm;cJhayonf/
zGiv hf pS yf Ukd csEikd cf ahJ omaMumifh rmhupf 0f g'udt k ajcjyKaom uGejf rLepf
xd k A rmh v G w f v yf a &; aMunmpmwrf ; trS w f (1) onf
0g'\ EdkifiHa&;MoZmonf jyefYyGm;vmcJhayonf/ rsm;pGmaom
*syefacwf ArmhumuG,fa&;wyfrawmf twGif;&Sd Adkvf? tMuyf? vl&G,f? vli,fwdkYonf uGefjrLepfvIyf&Sm;rI\ MoZmudk cH,lcJhMu
wyfom;&Jabmfrsm;tMum;wGiv f nf;aumif;? jyifyEdik if aH &;avmu avonf/ þpma&;oluReaf wmfonfvnf; tygt0if wpfO;D jzpfchJ
twGif;&Sd vlBuD;? vl&G,f? vli,f? ausmif;om;EdkifiHa&;orm;rsm; ygonf/
tMum;wGifvnf;aumif; pdrfh0if ysHUESHUumpnf;½Hk; EdkifcJhavonf/ trsKd;om;vGwfajrmufa&;? zufqpf0g'qefYusifa&;? 'Drdk
ocifp;kd OD;aqmifaom uGejf rLepfygwD (Armjynf) \ Edik if aH &;MoZm ua&pD0g'ESihf qd&k , S v f pf0g'a&; ponfwUkd udk cH,cl MhJ uaom vlBu;D ?
onfvnf; rsm;pGmyif vTrf;rdk;cJhavonf/ vl&G,f? vli,frsm;pGmwdkYonf ppfBudKacwftrsKd;om;vIyf&Sm;rI
zuf q pf * syef r sm; Armjynf w G i f ; od k U 0if a &muf r vmrD u tqufqufwGifvnf;aumif;? tvkyform;ta&;? awmifol
t*Fvdyfudk qefUusifaom vQKdU0Sufajratmuf,lepftzJGUtpnf; v,form;ta&;? jynfot Yl usK;d pD;yGm; ta&;tp&Sad om vIy&f mS ;rI
jzpfonfh trsKd;om;awmfvSefa&;ygwD (National Revolutionary tqufqufwiG v f nf;aumif;? Edik if aH &;pdw"f mwf Ed;k Mum;wuf<urI
Party) [kvnf;ac:? aemiftcgwGif jynfolUta&;awmfyHkygwD wdkYjzifh yg0ifaqmif&GufcJhMuonfrsm;rSm jrefrmhEdkifiHa&;ordkif;wGif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

(People's Revolutionary Party) [kvnff; ac:wGifvmcJhaom azsmufzsuí f r&Edik af om rSww f ikd Bf u;D i,f toG,o f , G w f Ykd jzpfcMhJ u
vQKdU0SufEdkifiHa&;tzJGUtpnf;wGif yg0ifvIyf&Sm;cJhMuaom vlBuD;? ygonf/
...(144)
772 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 773
zufqpf*syefwdkU awmfvSefMuaomtcg jynfoltrsm;onf uHyef;wdkif) twdkif; ½IyfaxG;aom EdkifiHa&;0uFygxJodkU 0ifa&muf
AdkvfcsKyfatmifqef;OD;pD;acgif;aqmifaom zwyv ac: zufqpf rdcJhonf/ EdkifiHa&;taMumif;udk odovdkvdk? rodovdkvdk b0rS
wdu k zf suaf &; jynfov
Yl w
G v
f yfa&;tzJUG Bu;D ESihf rsK;d cspAf rmhwyfrawmf wjznf;jznf;ESihf odíodívmaom taetxm;odaYk &mufvmcJyh g
(PBF) wdUk udk axmufcBH uKd qMkd u? tm;ay;cJMh uonf/ awmfve S af &; onf/ Edik if aH &;udk r,HMk unfbEJ iS v hf yk cf o
hJ nfrsK;d r[kwyf g/ ,HMk unf
tNy;D ESihf 'kw,d urÇmppfBu;D tNy;D umvwGif Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf aumif;aomaMumifhom vkyfaqmifcJhjcif; jzpfygonf/
zufqpfqefUusifa&; jynfolUvGwfvyfa&; tzJGUcsKyf (zqyv ,ckþrSwfwrf;udk a&;aeNyDjzpfaomtcsdefwGif uRefawmf
tzJGUcsKyf) wdkU acgif;aqmifaom vGwfvyfa&;BudK;yrf;rIBuD;onf tygt0if uHwl tusKd;ay;wlMuukefaom rsKd;quf0ifrsm;onf
jynfolvlxk\ Edk;Mum;wuf<uaom axmufcHrIjzifh atmifyJG touf t &G , f B uD ; ol r sm; jzpf a eMuygNyD / uRef a wmf w d k U onf
tqifhqifhjzifhjrefrmhvGwfvyfa&;yef;wdkifodkU csDwufEdkifcJhMu aysmaf ysm&f iT &f iT Ef iS hf ud,
k pf w
d af yghyg;pGm aexdik cf &hJ rnfh vkvifysKw d Ukd \
ayonf/ jynfaxmifpkor®w jrefrmEdkifiHawmf[lí ay:xGef; b0c&D;udk qHk;½HI;cHcJh&ygonf/ 'kwd,urÇmppfBuD;ESifh EdkifiHa&;
cJhygonf/ b0c&D;Murf;ursm;pGmaom vl&, G v f il ,frsm;udk t&ifu h su&f jrefvS
jrefrmjynfolwdkU\ tcsKyftjcmtmPm (Sovereignty) udk aom vlBuD;b0odkY ydkYaqmifay;cJhygonf/
jyefvnf&&SdNyD;aemuf EdkifiHa&; tiftm;pkrsm;tMum; 0d0g' 1948 ckESpf? Zefe0g&Dv av;&ufaeYrSpí vGwfvyfa&;&cJh
oabmxm;rsm; uJGjym;jcm;em;Muum jynfwGif;ppfjzpfyGm;onf[k aom jrefrmEdik if o H nf Murf;wrf;&Iyaf xG;aom jynfwiG ;f ppfumvudk
qdkEdkifaom umvqdk;MuD;wpf&yfonf ay:aygufcJhavonf/ jzwfoef;cJh&avonf/ tpdk;&tqufquf ajymif;vJcJh&NyD;aemuf
vGwfvyfaom jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf\ w&m;0if 1962 ckESpf? rwfv ESpf&ufaeYodkYqdkufa&mufcJhonf/ xdkaeYonf
tpdk;&jzpfcJhol zqyvtpdk;&tzJGUESifh zqyvwGifyg0ifMuaom jynfaxmifpjk refrmEdik if H wyfrawmf\ wyfrawmfppfO;D pD;csKyjf zpfol
EdkifiHa&;ygwDtzJGUtpnf;rsm;uwpfzuf? vufeufudkifykefuef AdkvfcsKyfBuD;ae0if;onf EdkifiHawmftmPmukd odrf;,lcJhaomaeY
x<ua&;vrf ; pOf j zif h ]]awmcd k } } cJ h M uaom awmwG i f ; ol y k e f jzpfonf/ xkdaeUrSpí jrefrmhEdkifiHa&;uHMur®monf tvSnfh
tiftm;pkuwpfzuf tm;NydKifwdkufcdkufcJhMuaomfvnf; olwdkY tajymif;BuD;wpfck\ &Snfvsm;cufxefaom umvBuD;twGif;
tm;vHk;onf EdkifiHa&;0g' ,HkMunfcsuftoD;oD;jzifh wdkufyJG0ifMu (a long hard and roung period) odkY0ifa&mufcJh&avawmhonf/
aom EdkifiHa&;tiftm;pkrsm;om jzpfcJhMuayonf/ ,if;tcsufudk xktd aMumif;\ tpOD;ydik ;f udk þrSww f rf;\ yxrtydik ;f ESihf 'kw, d
"r®"d|mefusus odrSwf&rnfom jzpfygonf/ tydkif;wGif uGsefawmfazmfjyNyD;jzpfygonf/
þpma&;oluReaf wmfonf uHaumif;íayavm? uHraumif; ,ckþrSwfwrf;\wwd,tydkif;udk a&;aeNyDjzpfaomtcsdef
taMumif;rvSíayavm rajymwwfyg/ aocsmwmwpfckuawmh wGif uGsefawmhfrSmtouft&G,ftm;jzifh tESpf (70) ausmfodkY
D:/Dummy/Ko Ko (2)

(Ak'¨w&m;awmfudk ,HkMunfolwpfOD;taeESifh ajym&rnfqdkygvQif) csOf;uyfaeNyDjzpfygonf/ uGsefawmfonf rdrdjzwfoef;cJh&aom


oHo&m0,f rdrdjyKvkyfcJhzl;aom uHtvkyf\ pDrH&m (destiny EdkifiHa&; tawGUtBuHKrsm;ESifh avhvmrSwfom;&onfrsm;udk
...(145)
774 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 775
owdr&bJ? rpOf;pm;bJraeEdik yf g/ jyefvnfawG;awmjcif;? jyefvnf bk&ifrBuD; (Cleopartra) uvD,kdygx&m? a&mrppfbk&ifBuD;
oHk;oyfjcif;? jyefvnfjyifqifjcif;rsm;udk rjyKvkyfbJraeEdkifyg/ *sL;vd,ufqDZm (Julius Caesar)? a&mrppfolBuD; tefwdkeD,dk
awmfveS af &;aumifpD Ouú|Bu;D Advk cf sKyBf u;D ae0if;? jynfaxmifpk (Antonio)? a&mrppfolBuD; Mo*wfpwyf (Augustus) polwdkY\
qdk&S,fvpfor®w jrefrmEdkifiHawmf or®wBuD;OD;ae0if; ,cktcg uHMur®mtaMumif; jzpfygonf/ ,if;taMumif;udk uGsefawmf
Ak'¨a'oemawmfvm 0dyóemw&m;awmfudk avhvmusifhBuH avhvmzl;oavmuf? uRefawmf em;vnfoabmaygufoavmuf
tm;xkwfaeol tNidrf;pm; or®wBuD;OD;ae0if;u? txufwGif ajymjyyg&ap/
azmfjycJo
h nft h wdik ;f OD;wifatmif[ed ;f ESihf uGseaf wmfwt Ykd m; 'DocFg& uvD,ykd gx&monf tcsp\ f taMumif;w&m;vnf;jzpfonf/
w&m;awGukd 1962 rwdik rf u D igodjrifem;vnfc&hJ if? tmPmodr;f tcsp\ f tusK;d w&m;vnf;jzpfonf/ olronf rif;bk&if? rif;om;
wJhtvkyfrsKd; igrvkyfcJhbl;uGm [laom t"dyÜm,frsKd;yg0ifonhf rsm;? ppfbk&ifrsm;? ppfolBuD;rsm;ESifhppfwyfrsm;udk vIHYaqmfNyD;
pum;ukd ajymMum;cJhaomtcg uRefawmfhrSmrnfokdYrQ jyefrar;Edkif wdik ;f jynf wpfcv k ;kH ESiu
hf rÇma'owpf0ef;udk vIyv f yI &f mS ;&Sm; jzpfap
jyefrajymEdkifbJ? tHhtm;oifhum azmfjyEdkifpGrf;r&Sdaom a0'em cJhonf/
wpfrsKd;udk cHpm;aecJhonfrSm ,ckþrSwfwrf;\ wwd,tydkif;udk ]]uvD,dkygx&m\ESmwHonf enf;enf;av;omwdkcJhrnf
qdkygu urÇmBuD;wpfckvHk;\rsufESmjyifonf jcm;em;pGm ajymif;vJ
a&;aeNyDjzpfaom tcsdeftxdyifjzpfygonf/
cJh&ayvdrfhrnf}}xdkodkY bvJhygpumvf uqdkcJhav\/ jyifopf
uGseaf wmfonf uReaf wmf,MkH unfav;pm;cJah om awmfveS af &;
trsK;d om; tawG;&SiBf u;D vnf;jzpf? MoZmBu;D rm;vSaom a0zefa&;
aumifpDOuú|BuD; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;\ txufygpum;&yfudk
orm;BuD;vnf;jzpfol bvJhygpumvf (Belaise Paseal ) onf
pOf;pm;qifjcif&if; ]]ordkif;qdkwmbmvJ}} [laomar;cGef;udk uvD,ykd gx&mESiyhf wfoufí xdo k v
Ykd Qiq
f ckd yhJ g\/ ol\xdt k qdEk iS hf
xkwfaerdygonf/ xdkar;cGef;udk ÓPfrDorQ ajzqdk&efawG;aerd ywfoufí xifjrifcsufESpf&yf&SdcJhyg\/
ygonf/ tu,fíom uvD,dkygx&m\ ESmwHonf&Sdaeonfxuf
uGsefawmf\ pdwful;xJwGif taMumif;t&mwpfckonf tenf;i,fav;wdkcJhrnfqdkygu a&mrppfolBuD; *sL;vd,ufqDZm
½kwfw&ufay:aygufvmonfh rqDrqdkif t&m[kqdk&rnfavm? (Julius Caesar) *sL;vd,ufqDZm [lívnf; ,ckacwfwGif
qDqdkifonf[kqkd&rnfavm? uGsefawmfrajymwwfyg/ uGsefawmf ac:wGifcH&olESifh ol\wynfhBuD;jzpfol tefwdkeD,dk (Antonoio)
onf orkid ;f ynm&Sirf [kwyf g/ tjcm;aomrnfoaYkd om ynm&Sirf S wdkYonf uvD,dkygx&m\ ½lyg½kHodkY pdwfñGwfcJhvdrfhrnfr[kwf/
vnf;r[kwyf g/ avhvmoifah om taMumif;t&mrsm;? avhvmEdik f onfvdkqdkvSsif *sL;vd,ufqDZmonf ol\vl,Hktrwf b½l;wyf
cGifh&aom taMumif;t&mrsm;udk wwfEdkiforQ avhvmqnf;yl; (Brutus) \ vkyfBuHrIudk cH&vdrfhrnfr[kwf/ tefwdkeD,dkESifhol\
aecJhaom omrefvlwpfOD;wpfa,mufrQomjzpfygonf/ a,mufzawmf Mo*wfpwyf (Augustus) wdo Yk nfvnf; tcsi;f csi;f
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pdwfxJü ½kwfw&ufay:aygufvmaom taMumif;t&mrSm pdwf0rf;uGJMurnfr[kwf/ xdktcga&mrordkif;onf wpfrsKd;wpfzHk


a&S;a[mif; a&mrESifhtD*spf&mZ0ifwGif xif&Sm;cJhMuaom tD*spf jcm;em;cJhayvdrfhrnf/ þodkYvnf; xifjrif,lqajymqdkMuav\/
...(146)
776 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 777
tu,fírsm; uvD,yk d gx&m\ESmwHonfom enf;enf;av; trSefudkawmh rnfolrSsrod/
wdkcJhrnfqdkygu? atmifEdkifol a&mrppfbk&if Mo*wfpwyfqDZm uvD,dkygx&monf rdrd\xD;½dk;eef;½dk;udkvnf; rnd§K;&av
(ESmacgif;&Snfaom rdefrrsdK;udk rBudKufwwfol) onf uvD,dk atmif? rdrdcspfaom tD*spfEdkifiH\ tusKd;pD;yGm;udkvnf; umuG,f
ygx&m\ tqGJtaqmifodkY vdkufygaumif;vdkufygcJhayvdrfhrnf/ apmifha&SmufEdkifatmif? rdrd\uHMur®mu ay;xm;aom tvS
xdktcga&mrESifh tD*spfordkif;onf wpfrsKd;wpfzHk csKd;ajymif;cJhvdrfh tm½Hkumr*kPfudk toHk;cscJhyHk&onf/ olronf tmPm&r®ufESifh
rnf/ þodkYvnf;awG;xif,lqajymqdkMuav\/ tcspf&r®ufwdkY\ taygif;tpnf;jzpfonfum; rSefvSygay\/
uvD,ykd gx&monf a&S;a[mif;tD*spEf ikd if BH u;D \ xufjrufvS odaYk omfvnf; olronf &m*pdwu f x
kd ed ;f odr;f tkycf sKyEf ikd pf rG ;f &So
d jl zpf
aom bk&ifrBuD;jzpfcJhygonf/ odkYaomf olronftom;ndKrnf; onf/ olronf vdif&r®ufBuD;vGef;onf[k ajymqdkjcif;rsm;onf
aom tD*spt f rsK;d orD;r[kwyf g/ olronf a&S;*&dacwfu xif&mS ; csJUum;rIrsm;omjzpfonf/ uJh&JUoN*ØK[ftwif;qdkjcif;rsm;om
cJhaom *&dppfolBuD; yawmfavrD (Ptolemy tD*spfEdkifiHwGif jzpfonf/ trSerf mS uvD,ykd gx&monf rsK;d ½d;k rmefBu;D vSoo l mjzpf
yawmfavrDrif;qufudk wnfaxmifcJhol) wdkuf½dkuf qif;ouf onf/ rmefrmeonf olr\pGr;f tif? olr\b0 tiftm;jzpfonf/
vmaom tEG,af wmfjzpfaomaMumifh jzL0g0if;aom tom;ta& olronf *sL;vd,ufqDZmudk rnfrSscspfcJhonf[k rajymEdkifaomf
&Sdol jzpfonf/ vnf;? tefwdkeD,dkudkawmh udk,fa&mpdwfyg tyHkBuD;yHkNyD; tcspfBuD;
uvD,dkygx&m\ {u&DyDoaom rsufESmonfvSyonf[k cspfcJhonf[k qdkEdkifygonf/ odkYyifqdkEdkifygaprl? olr\EdkifiHa&;
rqdkEdkif/ Munfhaumif;&HkrSsom&Sdonf/ rsufESmonf &Snf[ef&Sd tmPm&r®ufu cspf&r®ufxuf tm;BuD;onf[lívnf; qdkEdkifyg
aomfvnf; r&Snv f eG ;f / oG,[ f ef&adS omfvnf; roG,v f eG ;f ? rsucf ;kH onf/ uvD,dkygx&monf tcspf\ taMumif;t&mvnf;jzpfcJh
rsuaf wmif tjypfuif;onf/ ESmwHuawmh &Sno f a,mif&o dS nf/ &NyD; cspfqdk;Mur®m\ tusKd;w&m;vnf;jzpfcJh&onf/ olr\
rsufvHk;rsm;ESifh EIwfcrf;om;rsm;u nd§KUtm;aumif;vGef;onf/ olY Zmwfodrf;cef;onf {u&Drmef\ Zmwfodrf;yHkrsKd;jzpfaomfvnf;?
ae&mESio hf l tcsK;d wus&adS om ud, k v
f ;kH ud,k af ygufu wifwh ,faom aMuuJGp&mESifh oHa0*,lp&maumif;vSayawmhonf/
zGUH NzKd ;jcif;jzifh wyfrufz, G &f m&Sod nf/ ]ndK§ UwpfrsuEf mS ,Ofwpfu, kd f *sL;vd,ufqDZmacwf\ a&mrordkif;udk ajymMurnfqdkvQif
vH;k } [k pdwcf svufcsqEkd ikd o f nf/ tom;ta& acsmarGUEl;nHo h nf/ uvD,dkygx&mudk csefxm;ír&/ ordkif;wGif uvD,dkygx&monf
ud, k &f eHrY mS a,musmf ;wd\ Yk tvd&k r®uu f kd EI;d qGaeoa,mif arT;BuKd if ta&;ygít&ma&mufco hJ nfrmS trSe/f odUk &mwGif uvD,ykd gx&m
vsu&f o dS nf/ bmompum; trsK;d rsK;d udk uRr;f uRr;f usiu f sif ajymqdk onf y"merus? y"meusaom taMumif;t&mrSm uReyf ikd &f iS pf epf
wwfaomolr\ toHtm½ku H vnf; wpfzufom;udk qGiJ ifxm;Edik f BuD;udk tajcjyKaom a&mrwdkU\EdkifiHa&;? ppfa&;? tkyfcsKyfa&;?
onf/ þodv Yk sS if aESmif;acwfrsm;\ aw;uAsm&Sirf sm;u zGUJ qdck MhJ u Oya'a&;? vlrIqufqHa&;? t,l0g'a&;ESifhtEkynma&; ponf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

onf/ pdwu f ;l ,Of0g'ESihf tvGr;f 0g'rsm; xGe;f um;pOfu pdwu f ;l & wdo Yk mjzpfonf/ uvD,ykd gx&m\ b0cspcf ef;Zmwfvrf;yHjk yifonf
ovkdzGJUqdkjcif;rsm;onf jzpfcJhayvdrfhrnf/ vnf;aumif;? rm,monfvnf;aumif;? arSmyf nmonfvnf;aumif;?
...(147)
778 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 779
a&mruRefydkif&Sif ocifvlwef;pm;\ 0doravmbESifh,SOfaom uReaf wmf,MkH unf? ½dak oav;pm;aom awmfveS af &;aumifpD
e,fcsJUrIudk b,fvdkrQ rwm;qD;EdkifcJhacs/ Ouú|Bu;D Adv k cf sKyBf u;D ae0if;u ]]olonf Ak'a¨ [mMum;awmfral om
vlUordik ;f onf t&mcyford ;f udk vTr;f NcKH aom taMumif;t&m ocFg&w&m;? tedpöw&m;? 'ku©w&m;? tewåw&m;? uHw&m;
jzpfayonf/ vlUordkif;onfvlom; rdef;rESifh vlom;a,musfm; ponfrsm;udk aumif;pGmrodcJhíom 1962 ckESpfu tmPmudk
ESpfa,mufom; aygif;nm;íomvQif zJGUpnf;jzpfay:vm&aom odr;f ,lonft h vkyu f kd vkyrf cd o
hJ nf/ xdwk &m;"r®rsm;udk aumif;pGm
taMumif;pOfBu;D jzpfayonf/ odUk &mwGif vlUordik ;f onf a,mufsm; odcrhJ nf? em;vnfcrhJ nfqv kd Qif 1962 ckEpS uf vkycf o hJ nfh tvkyrf sK;d
udk vkycf rhJ nfr[kwyf g}} [kajymjyvdu k af omtcg uReaf wmf\pdwx f J
wpfa,muf\ yk*v ¾ ud ordik ;f vnf;r[kw?f a,musmf ;tm;vH;k ? rde;f r
wGif ]]ordik ;f qdwk mbmvJ}} [kxyfwvJvJ ar;íar;íae&ygawmh
tm;vH;k ? vlom;tm;vH;k yg0ifMu&aom bHo k rdik ;f om jzpfayonf/ onf/
vlUordik ;f onf a,mufsm;rde;f r tcGit hf vrf;tnDtrQyg0if&aom þodkYqdkvQif awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmhqdk&S,fvpf
ordkif;jzpfonf/ a,mufsm;rdef;r rnfolUudkrQcsefí y,fír&/ vrf;pOfonf AdkvfcsKyfBuD;ae0if;udk taMumif;jyKíom ay:ayguf
a,mufsm;a&m? rde;f ryg? olUae&mESio hf l ta&;ygonfcsn;f jzpfonf/ vmcJh&onf[kqdkvQif rSm;ygoavm? rSefygoavm ajzqdk&ef
a,mufsm;u acgif;aqmifonfvnf;&Sdonf/ rdef;ru OD;aqmif& odraf rGUvSygonf/ rSm;onf[v k nf;rajymEdik o
f vd?k vH;k 0rSeyf gonf
onfvnf;&So d nf/ uvD,ykd gx&muJo h aYkd om xufjrufaom rde;f r [lívnf; rqdkEdkifyg/
rsm;vnf; &SdcJhMuygonf/ rdef;rzsufí jynfysufcJh&onfvnf;&SdcJh 1962 ckESpf? rwfv ESpf&ufaeYwGif jrefrmEdkifiHü EdkifiHawmf
onf/ rdef;raqmifí atmifcJh&onfvnf;&SdcJhygonf/ odkU&mwGif tmPmudkodrf;,lcJhol AdkvfcsKyfBuD;ae0if; OD;pD;aom awmfvSefa&;
rdef;rwpfa,muf\ ESmwHtwdkt&SnfaMumifh ordkif;vrf;aMumif; aumif p D [ l a om Ed k i f i H a wmf t mPmyk d i f tzJ G U tpnf ; wpf & yf
ajymif;oGm;Edkifonfqdkaom tqdkrsKd;udkrlum; uRefawmfwdkYonf ay:aygufcJhonfrSm wu,fjzpfcJhaom jzpf&yftrSefBuD;wpfck
rnfodkYvQif vufcHMu&ygrnfenf;/ jzpfonf/ jynfoUl qE´jzifh w&m;0iftmPmydik t f pd;k &tzJUG jzpfaom
0efBuD;csKyfOD;EkOD;aqmifonfh jynfaxmifpktpdk;&udk ppfwyf
jyifopftawG;&Sif ygpum
ygpum\enf;wlyif jyifopfuAsm&Sif
tmPmodr;f enf;rsK;d (Coup d' Etat) jzift h mPm odr;f ,lco hJ nfrmS
vmrmwif uvnf; ]]jzpf&yfMu;D wpfcpk ?D wpfcpk \ D atmufajcwGif
trSefwu,fjzpfcJhaomjzpf&yfBuD; jzpfonf/
£wå, d ac: rde;f r wpfa,mufa,mufawmhjzifh yg&Spd NraJ ywnf;}} tmPmodr;f ,ljcif;ESiyhf wfoufí taMumif;trsK;d rsK;d jyKEikd cf hJ
[lí jzwfx;kH qefqef qdck ahJ yao;onf/ ,if;odUk aom tqdrk sK;d udk ayonf/
vnf; uRefawmfwdkUonf b,fodkUvQif oabmxm;&ygrnfenf;/ yxrtcsufrSm jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHonf ,dk,Gif;vm
vlUordkif;udk þyHkþenf;rsKd;jzifhom csOf;uyf&rnfqdkvQif aeNyD;z½dkz&JESifh NydKuGJawmhrnfhtajctaersm; jzpfyGm;vmaom
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vlUordkif;onf tvGefyif usOf;ajrmif;oGm;vdrfhrnf? tvGefyif aMumifh jynfaxmifpkBuD;rNydKuGJ&atmif wyfrawmfu tcsdefrD


ao;odrfoGm;vdrfhrnf[k uRefawmfxifcsifyg\/ xdef;odrf;vdkuf& jcif;jzpfonf/
...(148)
780 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 781
'kw, d tcsurf mS 0efBu;D csKyOf ;D Ek\ yxp (jynfaxmifpyk gwD) Muonf/ Ncdrf;ajcmufoHrsm;vnf;ay;vmMuonf/ txiftjrif
tpdk;&tzGJUonf t&if;&SifpD;yGm;a&;pepfjzifh t&if;&SifvlYabmif vGpJ &m tajymtqdrk sm; ajymqdv k mMuonf/ &Sr;f jynfe,f? u,m;
jzpfay:a&;vrf;udk vdu k yf gaeNyjD zpfaomaMumifh v,form;? tvkyf jynfe,fpaom jynfe,facgif;aqmiftcsKdUu jynfaxmifpkrS
orm;? qif;&Jom;jynforl sm;\ tusK;d pD;yGm;a&;twGuf qd&k , S v
f pf cGJxGufzdkUvdkvQif cGJxGufrnfqdkaomtrlt&mrsm;? [efyefrsm;udk
Ed k i f i H u d k x l a xmif o G m ;&ef vd k t yf v mNyD j zpf o jzif h tmPmud k jyovdkvdkjyKrl ajymqdkvmMuonf/ wyfrawmfaxmufvSrf;a&;
odrf;,lvdkuf&jcif;jzpfonf/ tzGUJ uvnf; xdo k aYkd omrouFmzG,&f mowif;pum;rsm;udk &xm;
wwd , tcsuf r S m Ad k v f c sKyf B uD ; ae0if ; OD ; aqmif o nf h Muonf/ wyfrawmfacgif;aqmifrsm;onf Ekikd if aH &;tajctaeESihf
wyfrawmftmPmodrf;vdkufjcif;udk uefYuGufrI qefYusifrI[lí ywfoufí pdk;&drfruif;jzpfvmMuonf/ jynfolrsm;tMum;wGif
vnf ; r&S d c J h y g/ txuf y gtaMumif ; jycsuf ok H ; &yf p vH k ; onf vnf; ]]tajymif;tvJ wpfcck jk zpfomG ;vSsiaf umif;rSmyJ? wyfrawmf
rSefoa,mif &SdcJhMuygonf/ odkYr[kwf rSefoavmufawmhrSefcJh u tmPmodrf;vdkufrnfqdkvSsifvnf; aumif;rSmyJ}} qkdaom
onf[k uGsefawmf,lqygonf/ pdwf"mwfa&;ywf0ef;usifrsKd; jzpfaeonf/ xdkodkYaom tajctae
qufvufíuRefawmfhxifjrifcsufudk azmfjyyg&ap/ onf AdkvfcsKyfBuD;ae0if;ESifh wyfrawmfacgif;aqmiftcsKdUwdkYtzdkY
jrefrmEdik if \
H vGwv f yfa&;udk jyefvnf&&SNd y;D aemuf oH;k vcefY tmPmodrf;,l&ef taMumif;jycsufaumif;cJhonf[k uRefawmf
tMumwGif jynfwGif;ppfjzpfyGm;cJh&m EdkifiHtajctaersm;onf xifcsifygonf/
wnfwnfNird Nf ird rf &Sv d b S ?J Nird ;f Nird ;f csr;f csr;f r&Sv
d b
S ?J zGUH NzKd ;wd;k wufrI 'kwd,tcsufESifhywfoufí ajym&rnfqdkvSsif AdkvfcsKyfBuD;
onf aES;auG;cJhavonf/ EdkifiHa&;ygwDrsm;tcsif;csif;? tkyfpkrsm; ae0if;onf rdrdESifhvkyfazmfudkifzuf &Jabmf&Jbufrsm;jzpfMuaom
tcsif;csif;? oabmxm;uGJvGJrIrsm; tjiif;yGm;rIrsm;? tjyeftvSef zqyvacgif;aqmifrsm;? Armjynfq&kd , S vf pfygwDacgif;aqmifrsm;?
pGyfpGJrIrsm;? y#dyu©jzpfyGm;rIrsm;om vTrf;NcHKaecJhonf/ e,fpm;? tjcm;aom vuf0JygwDacgif;aqmifrsm; tp&Sdaom t&yfom;
y,fpm;rsm; BuD;xGm;vmNyD; awme,fae awmifolv,form;rsm;? EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;udk tm;rvdktm;r& jzpfvmaecJhonf/
vkyfpm;udkifpm;jynfolrsm;\ b0vHkNcHKrIuif;rJhNyD; tEdkiftxuf 1960 jynfh? atmufwdkbmvwGif w½kwfjynfolYor®wEdkifiHrS
jyKusifhcHaeMu&onf/ jyefa&mufNy;D aemuf w½kwEf ikd if \ H qd&k , S vf pfpepfxal xmifyrkH sK;d udk
1960 jynfhESpfwGif tmPmjyef&aom OD;Ek\vufxufwGif pdwf0ifpm;jcif; &SdcJhayonf/ jrefrmEdkifiH\ tem*wf EdkifiHa&;udk
txufygtaMumif;w&m;rsm; &Sif;vif;uif;pifoGm;avrvm;[k rdrud ,kd w
f ikd f wyfrawmfut kd ajcjyKNy;D OD;aqmif&vSsif aumif;vmEdik f
jynfolwdkUuarSsmfvifhcJhMuavonf/ ygwDtwGif;rSmtcsif;csif; rnf[lívnf; ,HkMunfxm;[ef&SdcJhayonf/ tu,fí tmPm
txifrmS ; Muumyk*Kd¾ vt f yk pf rk sm;uGaJ eMujyefonf/ jynfe,frsm;rS odrf;,ljzpfcJhrnfqdkvSsifvnf; zufqpftmPm&SifrsKd;udkusifhoHk;í
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vlrsKd;pkacgif;aqmifrsm;uvnf; jynfaxmifpk jyefvnfzGJUpnf;a&; rjzpfEdkif? uGefjrLepfEdkifiHrsm;rSm usifhoHk;ouJhodkY qdk&S,fvpfpepfudk


qkdif&m awmif;qdkrIrsm;? tqdkjyKcsufrsm;jzifh vIyfvIyf&Sm;&Sm;jyKvm xlaxmif&rnfh wpfygwD Edik if aH &;pepfrsK;d udo k m usio hf ;kH &rnf[í l
...(149)
782 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 783
vnf; cH,lxm;cJhayonf/ xdkYaMumifhvnf; 1962 ckepf? rwfv ,HkMunfcsufESifhaqmif&Gufjcif;
ESpf&ufaeYwGif tmPmodrf;,lNyD;aemuf awmfvSefa&;aumifpDudk jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudk csrSwfaqmif&GufvmMuaom
zGJYpnf;um jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudkcsrSwfcJhonf[k qdkEdkifyg AdkvfcsKyfBuD;OD;ae0if;ESifh awmfvSefa&;aumifpDonfvnf;aumif;?
onf/ jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudk csrSwfumaqmif&GufvmcJh olwdkY\acgif;aqmifrIudk ,HkMunfcJhMuaom uRefawmfuJhodkYaom
onfrSmvnf; trSefwu,fjzpfcJhaomjzpf&yfBuD; jzpfygonf/ aemufvdkuftrsm;onfvnf;aumif;? jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf
Adv
k cf sKyBf u;D (Nird ;f ) OD;ae0if;onf Ak'j¨ rwfpmG bk&m;&Siaf wmf\ ygwD0ifrsm;onfvnf;aumif;? qd&k , S v f pfp;D yGm;a&;pepfukd ,HMk unf
w&m;"r®udkaumif;pGmrodjrifaomaMumifhom 1962 ckESpfwGif ouf0ifolrsm;jzpfcJhMuonfrSm trSefyifjzpfygonf/ qdk&S,fvpf
tmPmudk odrf;,lcJhjcif;jzpfonf/ w&m;"r®udkodjrifcJhrnfqdkvSsif pD;yGm;a&;pepfjzifh jrefrmhval bmif tzGUJ tpnf;udk jyefvnfxal xmif
xdt k mPmudk odr;f ,lcrhJ nfr[kw[ f al om tqdt k wdik ;f om tmPm rSomvSsif jynfot l aygif;wd\ Yk w&m;rQwaomom,m0ajymaom
odrf;,lcJhjcif;r&SdcJhvQif awmfvSefa&;aumifpDonfvnf;aumif;? b0opfBuD;onf jzpfxGef;vmvdrfhrnf[k ,HkMunfcJhMuygonf/
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfonfvnf;aumif;? jrefrmhqdk&S,fvpf qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;0g'\ &nf&G,fcsufESifh vkyfief;pOfrSm tjcm;
vrf;pOf\ tusKd;qufrsm;onfvnf;aumif; jzpfyGm;cJhMurnf r[kwf? jynfoltaygif;aumif;pm;a&;twGuf tajccHtm;jzifh
r[kwf/ þodkYaom ,kwåded*Hk;rsKd; (Logical conclusion) udk
&&Sdrnfjzpfaom pm;0wfaea&;vdktyfcsufrsm;ESifh vlrIvdktyfcsuf
uRefawmfwdkYonf cH,lvdkuf&awmhrnfavm/
rsm;udk rnforYdk nfy&kH &Sad tmif jynfou l ukd ,kd pf m;jyKonfh vlwef;pm;
þodkYaomfvnf; rjzpfEdkifyg/ tb,faMumifhqdkaomf trSef
rsm;? tvTmrsm;? a&SUaqmifa&SU&Gujf yKorl sm;tcsi;f csi;f tusK;d pD;yGm;
wu,f jzpfysufcJhaom tjzpftysufrsm;onf trSefwu,f
jzpfysufcJhNyD;jzpfaomaMumifhaywnf;/ csif; n§dEdIif;wdkifyifNyD;trsm;uoabmwl vufcHaom vkyfief;&yf
xdkYaMumifhyif uGsefawmfonfordkif;qdkwm bmvJ[laom toD;oD;udkcsrSwfNyD;aqmif&GufoGm;jcif;tm;jzifh jynfolUvlabmif
ar;cGef;udk rdrdÓPfrDorQ (rdrdudk,frdrd ESpfodrfhEdkif&eftwGuf) wpf&yfvHk; om,m0ajymaomb0odkY a&muf&Sdvdrfhrnf[lí
tajz&Sm&ygawmhrnf/ ,HkMunfonhftwdkif; cH,laqmif&Gufjcif;onf qdk&S,fvpf0g'\
Ouú|Mu;D OD;ae0if;u OD;wifatmif[ed ;f ESihf uGseaf wmfwt Ykd m; &nf&, G cf suEf iS v
hf yk if ef;pOfjzpfonf/ xkaYd Mumifv h nf; awmfveS af &;
1995 ckESpf? Zlvdkifv26 &ufaeYu ajymMum;cJhaom ]xdkpum;&yf} aumifpDucsrSwfaom rl0g't&yf&yfudk pdwftm;xufoefpGmjzifh
udk uReaf wmfonf Ouú|Bu;D OD;ae0if; ud, k MkH unfaomjzifv h ufcEH ikd f aqmif&GufcJhMuygonf/ atmifjrifrI&cJhonfrsm;vnf;&Sdonf/
rnfjzpfygaomfvnf; wu,fhb0 (the life of reality) onf r&cJhbJrSm;,Gif;vGJacsmf? qkwf,kwfcJhonfrsm;vnf;&Sdonf/ jrefrmh
wu,fb h 0yif jzpfaomaMumifh wu,fb h 0twdik ;f jzpfysucf ohJ nf qd&k ,
S v f pfvrf;pOfonf jzpfjyefysujf yef avmu"H[al om oabm
wdkYudkom jyefvnfjrifa,mifjcif;? jyefvnfawG;aomqifjcif w&m;ESifhtnD 1962 ckESpf? {NyDv 30 &ufaeYwGif rD;&SL;oefYpif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

oH;k oyfjcif;rsm;udk jyKNy;D aemuf jyefvnfjyifqifc, H o


l ifo h nfrsm;udk zGm;jrifcNhJ y;D 1988 ckEpS ?f pufwifbmv 18 &ufaeYwiG f uG,v f eG cf hJ
jyefvnfjyifqifcH,l&awmhrnfom &Sdygayawmhonf/ ygonf/ jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf[laom ordkif;0if EdkifiHa&;
...(150)
784 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 785
vIyf&Sm;rItpOfBuD;wpf&yf\ oufwrf;rSm ESpfaygif; 26 ESpf vdkufawmhonf/ ,if;aumufcsufonf ½kyf0g'orm;rsm;\
ausmfausmfav;rSsomwnf&Sd EdkifcJhygonf/ bkef;BuD;[ef&SdcJhaomf cH,lcsufjzpfcJhayonf/
vnf; oufqdk;r&SnfcJhacs/ pwmvifa&;aompmtkyfwGifvnf; þodkYyifqdkxm;cJhonf/
vlo Y rdik ;f wpfavSsmufwiG f vlom;wd\ Yk &nf&,
G cf suu f wjcm;? þtqdkt&qdkvSsif pdwf\cHpm;rI? rSwfom;rI? taumif;tqdk;
jzpfvmcJhonfuwjcm;? arQmfvifhcsufuwjcm;? vufawGUb0u jyKvkyfBuHpnfrI? oabmaygufrI[laom emrfw&m;rsm;\ tcef;
wjcm;? rMumrMum BuHKawGU&avh&Sdygonf/ pdwful;rsm;ESifh u@udk omrefjzpfay:rItaeESSifh oabmxm;avh&SdcJhonf/
vufawGUrsm;onf &mcdkifEIef;jynfhtxdvnf; xyfwlusavhr&Sdyg/ rmhufpfESifhtdef*s,fvfpfwdkY\ ½kyf0g'uawmh txufyg
uReaf wmf\pdwu f ;l ESihf vufawGUt&qkv d Qif uReaf wmfonf (dog- ½ky0f g'ESihf tawmftwefjcm;em;cJyh gonf/ um;vfprf mhupf 0f g't&
matism) ac: ykHaow&m;ao\ tusOf;om;b0rS vGwfajrmuf rsufarSmufjyK&aom vufawGUb0\tajctaersm;udk ½kyfydkif;
cJhonfrSm ESpfaygif;rsm;pGmMumcJhygNyD/ odkY&mwGif uGefjrLepf0g'\ tajctaersm;[lí cH,lMuonfh vlwdkY\ pm;0wfaea&;ESifh
vIy&f mS ;rIBu;D udk jzpfay:apcJMh uol um;vfrmhupf f (Karl Marx) ESifh qdik af om pD;yGm;a&;vkyif ef;&yfrmS ,if;vkyif ef;&yfrsm;wdYk jzpfajrmuf
za&a';&pftdef;*s,fvfpf (Frederiek Engels) wdkY\ ordkif;a&;&m apaom ½kyfywf0ef;usiftajctaersm;? ypönf;xkwfvkyfaom
tvkyfud&d,mypönf;rsm;ponfwdkYudk ½kyfydkif;tajctaersm;[k
avhvmoH;k oyfyt kH csKUd udrk u
l m; tav;teufjyKum oabmwloifh
cH,lxm;Muonf/
oavmuf oabmwlaeygao;onf/ xdkYaMumifhpyfvsOf;vmvQif
xk½d yk yf idk ;f tajctaersm;t& vltcsi;f csi;f qufqMH u&onf/
pyfvsOf;aomtm;jzifh xdkyk*¾dKvfBuD;rsm;\ tqdkpum;rsm;udk
,if;vlrq I ufqaH &;ukd taMumif;jyKí vlw\ Ydk pdwaf eoabmxm;
udk;um;azmfjyyg&ap/ rsm;? qufqHa&;pnf;urf;Oya'rsm;ukd tajccHonhf vlaerIpepf
xdkYaMumifhordkif;qdkwm bmvJ[lí uRefawmfwdkYar;&ygrnf/ jzpfay:vm&onf[k cH,lMuonf/ ,if;vlaerIpepfrsm; acwf
rmufhpfESihftdef*s,fvfpfwdkYu ordkif;udk ½kyf0g'½Iaxmifhjzifh Munfh½I tqufquf ajymif;vJjzpfay:aerI tqifhBuD;wpfckvkH;onf
avh v m&rnf [ k q d k c J h y gonf / þae&mwG i f ½k y f 0 g'qd k o nh f orkid ;f yifjzpfawmhonf[í l cH,Ml uonf/ ,if;cH,cl sut f & ½kyyf idk ;f
a0g[m&ESifhywfoufonfh teuft"dyÜm,ftcsKdUudk uRefawmf b0onf rlvtp? pdwfykdif;b0onf 'kwd,[lí cH,lMuonf/
azmfjycsifygonf/ uRefawmfwkdY jrefrmEdkifiHwGif rmhufpf\ uGefjrLepf0g'ukd
vl\ud, k cf E¨mwGif pdw[ f íl r&S?d ½ky0f w¬Kypön;f rsm;om&Sod nf/ jzefoY nft h cgu ½kyyf idk ;f orkid ;f 0g'ukd azmfjycJo h nht
f wkid ;f cH,cl MhJ u
jyifyurÇmBu;D uay;aom ½ky0f w¬Ktm½krH sm;udk vlom;\ OD;aESmuf onf/ ,aeYumvtzkq Yd &dk ygrl þpma&;ol uReaf wmfonf ½kyyf idk ;f
[laom ½ky0f w¬Kuta&mif[yf,Nl y;D awG;awmrI[al om tvkyu f kd ork d i f ; 0g'uk d txuf w G i f uRef a wmf a zmf j ycJ h o nh f t wk d i f ;
vkyfjcif;om jzpfonf/ xkdawG;awmrIrsm;onfvnf; ½kyf0w¬K rcH,al wmhygacs/ rmhupf Ef iS t hf ed *f s,v
f pf w
f \
Ydk orkid ;f ESihf ywfouf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

t&dyt f a&mifrsm;omjzpfonf/ xdaYk Mumif, h if;trSwu f kd tajcjyKí aom cH,lcsufwcsKdU&Sdaeygao;onf/ pum;qufNyD; uRefawmf
½kyfurÇmBuD;\ yHkum;onfum; ½kyfyHkum;yif[lí aumufcsufcs wifjyyg&ap/
...(151)
786 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 787
rmhufpfu 1844 ckESpfu ola&;aom vufa&;rSwfpkpmtkyf orkdif;ukdaoaocsmcsmpOf;pm;aomtcg orkdif;pOfwGif
wGif olonf ½kyf0g'orm;vnf; r[kwfaMumif;? pdwf0g'orm; jzpfyGm;cJhMuaomjzpf&yfBuD;rsm;? acwfajymif;awmfvSefa&;BuD;
vnf; r[kwfaMumif;? okdYaomf ½kyf0g'rS rSefaomtaMumif;t&m rsm;? BuD;us,faomtvSnfhtajymif;BuD;rsm;onf vlom;wkdY\
wcsKUd ESihf pdw0f g'rS rSeaf omtaMumif;t&m wcsKUd wku Yd dk aygif;pnf; toufarG;0rf;ausmif;rIukd tajcjyKaomtusKd;pD;yGm;a&;qkdif&m
cH,lNyD;aemuf obm0w&m;ukd taMumif;tusKd; nDñGwfatmif tvkdqE´rsm;aMumifh orkdif;0iftaMumif;pOf tusKd;qufrsm;
qufpyfpOf;pm;jcif;onfomvQif ol\cH,lcsuf jzpfonf[lí jzpfyGm;Mu&onf[lí ,lq&rnfjzpfygonf/ vlom;wpfOD;csif;
ajymcJhygonf/ NyD;rSqufa&;onfrSm tcsKyfqkd&vQif ½kyfykdif;a&m? pD \ vnf ; aumif ; ? taygif ; toif ; tpk t a0;wpf c k p D \
pdwfykdif;yg yg0ifonhf vlom;onf obm0"mwfoabmBuD;om vnf;aumif;? tvkdqE´rsm;onf nDñGwfjcif;ESifhrnDñGwfjcif;?
jzpfawmhonf[lí rSwfcsufcscJhonf/ 'G e f w G J j cif ; ES i f h v G e f q G J j cif ; ? ol Y b uf ? uk d , f h b uf t m;Nyd K if j cif ; ?
tde*f s,v f pf uf vnf; orkid ;f qko d nfrmS pD;yGm;a&;ukd tajcjyK tjyeftvSefvkdufavsmjcif;ESifh tjyeftvSef uefYowfjcif;tp
Muaom vlom;wkdY\ pdwftvkd qE´rsm;tcsif;csif; Wills olEdkif &Sdonhf qefYusifbufwkdY\ tjyeftvSef tm;NydKifvIyf&Sm;rI
igEdkif tm;NydKifMucsif;\ &v'fyifjzpfawmhonf[k qkdcJhonf/ [la om tpD tpOfu kd qufumqufumjzpfa y:apMuonf/
rmhufpfESifhtdef*s,fvfpfwkdY\ awG;ac:cJhaom tawG;tjrif tcsKyftm;jzifhqkdvQif vlUorkdif;onf vlom;b0\ ½kyfykdif;
wkdYonf olYacwfolYtcgt& qef;opfNyD; wkd;wufaom oabm qkdif&mESifh pdwfykdif;qkdif&m taMumif;w&m;tpOftqufESifh
vu©Pmukd aqmif,cl ahJ omfvnf; 20 &mpkacwf a&mufaomtcg tusKd;w&m; tpOftqufyifjzpfavonf/
odyyHÜ nm\ wk;d wufjzpfxeG ;f rI? enf;ynmwk\ Yd wk;d wufjzpfxeG ;f rI? jrefrmEdik if o H rkid ;f wGif awmfveS af &;aumifpo D nf Akv d cf sKyBf u;D
pD;yGm;a&;ynm&yfESifh pD;yGm;a&;qufqHrIrsm;\ wkd;wufjzpfxGef;rI ae0if;ESihf wyfrawmfacgif;aqmiftcsKUd wk\ Yd tvkq d E´ (wills) rsm;
ponfwkdYaMumifh rmhufpf\ t,ltqrsm;onf NyD;jynhfpkHjcif; aMumifh ay:aygufc&hJ onf[k qkEd ikd yf gonf/ okaYd omf xko d qYdk ½dk jHk zifh
r&Sdawmh[k qkd&ayawmhrnf/ rvkaH vmufyg/ xkt d csed f xku d mvu rwnfrNird Ef iS hf txiftjrif
tde*f s,v f pf uf ,dk w
f idk u
f vnf; awGU&Scd sut f opfrsm;udk &wkid ;f rSm;,Gif;p&mrsm;? pdk;&drfzG,f&mrsm;jzpfay: vmrIrsm;uvnf;
&wkdif; xifjrifcsuftopfukd cH,l&rnf[lí qkdcJhygao;onf/ EdkifiHawmftmPmodrf;,lvkdolrsm;tm; vIHUaqmfay;cJhonfrSm
þpma&;ol uReaf wmft h zkrYd l rmhupf ?f tde*f s,v f pf w f \
Ydk 0g'rQ trSefjzpfonf/ AkdvfcsKyfBuD; ae0if;ukd,fwkdif tedpö? 'ku©? tewå?
ru rnfonh0f g'rsm;ukrd qkd xkrd 0l g'wpfcck o k nf wkid ;f oljynfom; ocFg&"r®w&m;wkdYukd rodrjrifcJhaomaMumifh EdkifiHa&;tmPmukd
vltrsm;\ aumif;usKd;pD;yGm;ukd vufawGUtm;jzifh trSefwu,f odrf;,lrdcJhygonfqkdaom OD;ae0if;\ ajymqkdjcif;onfvnf;
ay;aqmifEikd pf rG ;f &Srd nfqv dk Qif rnfonhrf 0l g'ukrd qkd vufcu H sio
hf ;Hk rSefaumif; rSefcJhygvdrfhrnf/
&rnf[k uRefawmf,kHMunfygonf/ rnfoyYdk ifjzpfap 1962 ck? rwfv ESp&f ufaeYro S nf 1988 ck?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

AkdvfcsKyfatmifqef;uvnf; uRefawmfwkdY vli,frsm;tm; pufwifbmv 18 &ufaeYtxd jrefrmhorkdif;\ taumif;tqkd;


þtwkdif;oabmxm;&rnf[k Mo0g'ay;cJhzl;ygonf/ rsm;ukd jyKvyk cf o hJ ?l o,faqmifco hJ rl mS Akv
d cf sKyBf u;D ae0if; OD;aqmif
...(152)
788 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 789
aom awmfveS af &;aumifpED iS hf jrefrmYq&dk , S v f pfvrf;pOfygwDwyYdk if awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u 1963
jzpfMuygavonf/ ckESpfwGif apvTwfaom AdkvfrI;BuD;apmjrifh acgif;aqmifaom
þae&mwGif Mum;jzwfí uRefawmfyg0ifaqmif&GufcJh&orQ qdkAD,ufoGm; cspfMunfa&;c&D;pOftzGJUwGif uRefawmfvdkufyg
tcsKdUukd ajymvkdygonf/ þrSwfwrf;\ yxrtykdif;ESifh 'kwd, cJhygonf/ xdkYtjyif AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u oD;jcm;apvTwfojzifh
tykdif;wGif azmfjyoavmuf azmfjycJhNyD;ygNyD/ 1965-66 ckESpf twGif;wGif qdkAD,ufuGefjrLepfygwD A[dk
uRefawmfyg0if&aom tcef;u@rSm jrefrmhqkd&S,fvpf aumfrwD\ A[dyk gwDwuúov kd af usmif;wGif rmhupf 0f g'? vDeif0g'
vrf;pOf\ vrf;ñTefoabmw&m;ESifh tajccHrl0g' (EdkifiHa&;? (Marxism-leninism) qdi k &f m oabmw&m; (Ideology) udk wpfEpS f
pD;yGm;a&;? pnf;½k;H a&;ponfw)Ydk ukd awmfveS af &;aumifpD Ouú|Bu;D eD;yg;oif,lcJh&ygonf/
ñTeMf um;onht f wkid ;f a&;om;jyKpjk cif;? oifwef;ykcYd sjcif;? aqG;aEG; jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf\ umvudkESpfydkif;cGJjcm;&ygrnf/
jcif;ponfrsm;ukd wm0efcHí aqmif&Guf&jcif;jzpfcJhygonf/ awmfveS af &;aumifpu D wdu k ½f u
kd u
f yG uf J tkycf sKyaf om au'gygwD
(Cadres' party) acwf [ l í vnf ; aumif ; ? jref r mh q d k & S , f v pf
uRefawmfonf awmfvSefa&;aumifpD\ 0g'oabmxm;
vrf;pOfygwD\ A[dak umfrwDu OD;pD;aqmif&u G af om jynfoyYl gwD
aMunmcsujf zpfaom jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOf pmwrf;jyKp&k mwGif
(people's party) acwf[lívnf;aumif; umvESpf&yfcGJ&ygrnf/
vnf;aumif;? jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD (au'gygwD) \
jynfolYygwDacwfwGif awmfvSefa&;aumifpD[lí r&SdawmhbJ
zGJUpnf;ykHpnf;rsOf;S a&;qGJ&mwGifvnf;aumif; yg0ifcJhNyD;? jrefrmh
a&G;cs,w f ifajrm§ ufjcif;cH&aom Edik if aH wmfaumifp[ D í l wnf&v dS m
qkd&S,fvpfvrf;pOfygwD\ awG;ac:ajrmfjrifa&; oabmw&m; cJhygonf/
jzpfaom vlEiS yhf wf0ef;usiw f \Ydk tnrnoabmw&m;pmwrf;ukd uGsefawmfonf awmfvSefa&;aumifpDumvwGif AdkvfcsKyfBuD;
a&;om;jyKpkcJh&ygonf/ xkdYtjyif ukefvkyfqufqHa&;orkdif;? ae0if;ESifhvrf;pOfygwD A[dkpnf;½Hk;a&;aumfrwD (COC;Central
qkd&S,fvpf'Drkdua&pD? jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfygwD\ 0daoo Organising Committee) uay;tyfaomwm0efux dk rf;aqmifcNhJ y;D ?
vu©Pmrsm;tp&Sdaom oif½kd;ñTef;wrf;0if pmtkyfpmwrf;rsm; EdkifiHawmfaumifpDumvwGif vrf;pOfygwD\ wm0efukdqufvuf
jyKprk u
I v
dk nf;aumif;? urÇmo h rkid ;f rSww
f idk rf sm;ESihf Edik if aH &; tawG; xrf;aqmifrI rjyKawmhbJ uReaf wmf\ qE´t& tem;,lcyhJ gonf/
tac:orkid ;f usr;f rsm;ukd jyKp&k mwGif teD;uyfBu;D Muyf wnf;jzwfrI tem;r,lrD vrf;pOfygwD\ zGUJ pnf;ykt H ajccHpnf;rsO;f (New Con-
ukdvnf;aumif; aqmif&Gufay;cJh&ygonf/ awmfvSefa&;aumifpD stitution of the Party) opfukd a&;qGJ&mwGif xkdzGJUpnf;ykHtajccH
Ouú | BuD ; Ak d v f c sKyf B uD ; ae0if ; u rMumrMumac:,l a qG ; aEG ; pnf;rsOf;tMurf;\ tcef; (2) wGifazmfjyyg&Sdaom ygwD vrf;ñTef
ñTefMum;onfrsm;ukd aqmif&GufcJh&ygonf/ jrefrmhqkd&S,fvpf oabmw&m; (Guiding ideology of the Party) tusOf;csKyfwkdY
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vrf;pOfygwD\ vufawGUuGif;qif;pnf;½kH;&aom tvkyfrsm;ukd a&;ay;cJ&h ygao;onf/ xkw d m0efudk Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ ajymqkrd I
rlum; uRefawmfonf aqmif&GufcJh&jcif;r&SdcJhygacs/ jzifh 'kwd,AkdvfcsKyfBuD;pef;,kESifh a'gufwmarmifarmifwkdYu
...(153)
790 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 791
uRefawmhftm; ay;cJhMuonf/ xkdwm0efukd aqmif&GufNyD;aemuf acwfajymif;awmfvSefa&;MuD;wpf&yfukd aqmif&Gufawmhrnfh
uRefawmfonf jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf\ vufawGUvkyfief;&yf oabmvu©Pmygaom awmfvSefa&;aumifpDukd (Revolution-
rsm;wGif yg0ifaqmif&Gufjcif;rS tem;,lcJhygonf/ ary Council) zGJUpnf;cJhonfrSmvnf; trSefjzpfonf/
xk d o nh f a emuf y k d i f ; ES p f r sm; umvwpf a vQmuf r S m rl u m; jrefrmjynfolvlxktwGuf om,m0ajymtHYaom qkd&S,fvpf
uRefawmfonf pmzwfjcif;? aqmif;yg;rsm;a&;jcif;? AkdvfcsKyfBuD; vlaerIpepfukd xlaxmifrnfqkdaom &nf&G,fcsufukd azmfjyxm;
OD;ae0if;u ac:,lay;tyfaom oD;jcm;tvkyfrsm;ukd vkyfaqmif onfh jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOfudk vlo&d iS Mf um; xkwaf zmfaMunm
ay;jcif;? EdkifiHawmfaumifpDtpkd;&ESifh vrf;pOfygwDwkdY\ vkyfukdif cJhonfrSmvnf; trSefjzpfonf/
aqmif&u G rf t I &yf&yfudk Munh½f aI vhvm rSwo f m;olwpfO;D taejzifh jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfukd aMunmvdkufaomtcg BudKqkd
owif;pm? w,fvAD ;D &Si;f ? &yfx&J mG xJu owif;rsm; c&D;xGuo f nhf olrsm;&SMd uovkd rBuKd qo dk rl sm;vnf; &Scd MhJ uonf/ apmifMh unforl sm;
tcgrsm;wGif jrifawGUMum;od&onhf ponfrsm;rSwpfqifh avhvm
&SMd uovk?d awGa0olrsm;vnf; &SMd uonf/ r,kMH unforl sm;? rvkv d m;
okH;oyfumom aecJhygawmhonf/ uRefawmf\ a0zefavhvm
olrsm;? qefYusifbufvkyfvkdolrsm;vnf; &SdMuonf/ þonfrSm
okH;oyfjcif;rsm;onf jrifuGif;pkH? bufpkHukd jrifEdkif&ef? odEdkif&ef
pkvH ifcsirf pS v
Hk ifrnf/ rSecf sirf v S nf;rSerf nf/ rjynhpf b Hk J rSm;aeonf avmuBuD;\ "r®wmtwkdif;om jzpfygonf/
rsm;vnf;&Sdygrnf/ av;eufaom pmzwfolokawoDrsm;onf jref r mh q k d & S , f v pf v rf ; pOf u k d tmPmtod r f ; cH & aom
rdrdwkdY\ ukd,fykdifÓPfwkdYjzifh a0zefokH;oyfum vkdvQifwkd;? jynfaxmifpkygwD (yxp) rS acgif;aqmif tcsKdUuom atmifh
ykv
d Qiaf vQmh vdw k ;kd ydak vQmah qmif&u G Ef ikd Mf uygap[k arQmv f ihyf gonf/ oufoufjzifh axmufcHav[efjycJhMuygonf/ yxpygwD0if
acgif;aqmifESifhaemufvkduftrsm;url qefYusifaecJhMuygonf/
a0zefokH;oyfjcif;
OD;AaqGESifhOD;ausmfNidrf;wkdY acgif;aqmifaom wnf N rJ z qyv
Akvd cf sKyBf u;D ae0if;onf Edik if aH wmftmPm (The State Power)
tzGJUurl yxrykdif;wGif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u rdrdwkdYukd ac:,lum
ukd &,lyidk q f idk vf adk omaMumifh qk&d , S vf pf0g'ukd usio hf ;Hk aqmif&u
G f
tmPma0pk ay;aumif;ay;rnfvm;[k xifcJhMuao;onf/
rnf[k qkdcJhygoavm/ okdYr[kwf qkd&S,fvpf0g'ukd usifhokH;
aqmif&u G vf adk omaMumifh jynfou l a&G;aumufwifajrm§ ufcahJ om aemiftcgrS xkdokdYr[kwfrSef;odNyD; jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfukd
0efMuD;csKyfOD;Ektpkd;&\ tmPmukd ppfwyftmPm odrf;enf; oabmwlovkdvkd? oabmrwlovkdvkd &SdaecJhMuonf/ yrnw
(ul;a';wm;enf;) rsKd;jzifh odrf;,lcJhygoavm/ ac: jynfaxmifpktrsKd;om;nDñGwfa&;wyfaygif;pk0if ygwDtzGJU
xkd ]]avm}} ESpf ]]avm}} ukd avmavmq,f þae&mwGif tpnf;toD;oD;rS acgif;aqmifrsm;url jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf
uRefawmfrapmaMumvkdao;yg/ ukd BuKd q[ dk efjycJMh uonf/ ok&Yd mwGif jrefrmhq&dk , S v
f pfvrf;pOfonf
0efBuD;csKyfOD;Ek\ vufxJrSm&Sdaom EdkifiHawmftmPmukd rmhupf f vDeif0g'ukd tajccHaom vrf;pOfrsK;d r[kwaf vaomaMumifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u odrf;,lcJhonf uawmh jiif;ír&aom r,kw H pf0uf? ,kw H pf0ufjzifo h m BuKd qcdk MhJ uNy;D awmfveS af &;aumifpD
orkdif;0if jzpf&yftrSefjzpfonf/ ESifh,m,Dr[mrdwfjyKum vufwGJac: aqmif&GufEdkifrnfh ]]tvkyf
...(154)
792 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 793
vkyí f jzpfaom tajccH}} (Workable Basic) rsK;d [lí oabmxm;cJh 'Dwpfcg usKyfwkdYukd,fwkdif acgif;aqmifcsifw,f ...usKyfeJYyJ
Muonf/ awmwGi;f olyek t f zGUJ tpnf;rsm; (txl;ojzifh Auy ac: vufwGJoGm;MuygAsm}} [lí ajymqkdvkd&if;yifjzpfcJhygonf/
ArmjynfuGefjrLepfygwD)url awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmh ,if;tcsufukd xkdygwDacgif;aqmifrsm;onf &dyfpm;rdjcif;
qkd&S,fvrf;pOfukd rBudKqkdMubJ qefYusifumom wkdufckdufNrJ r&SdcJhyg/ uG,fvGefoGm;cJhol yrnw acgif;aqmifwpfOD;ESifhol\
wkdufckdufaecJhMuonf/ &JabmfwcsKdUurl ]]Akdvfae0if;[m qkd&S,fvpf0g'ukd b,fvkd
Akv
d cf sKyMf u;D ae0if;onf ppfom;ESiEhf ikd if aH &;orm; (Politician) vky&f rSe;f rodvYdk usKyw f uYdk adk c:wmyJ}} [k r[kwrf [wf ajymqdck yhJ g
jzpfonf/ olonf ppfwyf\ acgif;aqmifppfom;BuD; (Soldier) ao;onf/
jzpfaomfvnf; ppf0g'orm; (Militarist) r[kwfacs/ ocifApdef xkt
d csed t
f xd twku d t f cHrsm;onf Akv d cf sKyBf u;D ae0if;tay:
OD;aqmifaom wkdYArmtpnf;t½kH;0if ocif½IarmifjzpfcJhonf/ txifrBuD;cJhMu/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;qkdaom yk*¾dKvfBuD;onf
t*Fvdyfukd qefYusifaom jynfolYta&;awmfykHygwDac: Under- avmutawGUtBuHKpkHvifcJholjzpfonf/ olwkdYxifovkd ]]vlt
ground Units rsm;\ vQKdU0Sufaom awmfvSefa&;acgif;aqmif
...vle}} r[kwfaMumif; aemifaomtcgwGif olwkdYodvmcJhMuyg
(AkdvfcsKyfatmifqef;\ wm0efay;cH&ol) jzpfcJhonf/ olonf onf/
tu,fíom xkEd ikd if aH &;ygwDrsm;u jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOf
ol\vkyfaqmifrI[lorQukd EdkifiHa&;tjrifjzifhom okH;oyfNyD;
ukd ,kH,kHMunfMunfBudKqkdvufcHNyD; (xkdtcsdefwGif vrf;pOfygwD
qk;H jzwfco hJ jl zpfonf/ olonf ppfacgif;aqmif? ppfoBl u;D b0üom
ukdvnf; rzGJUpnf;&ao;aomaMumifh) qkd&S,fvpfvkyfief;pOf tzGJU
a&mifh&Jwif;wdrfvkdolr[kwf trsKd;om; EdkifiHa&;acgif;aqmif?
tpnf; wpfrsKd;rsKd;ukd zGJUpnf;vkyfaqmifcJhMurnfqkdvQif jrefrmh
EdkifiHawmfa&;&maqmif&Gufol (Statesman) taetxm;rsKd;ukd Edik if aH &;orkid ;f onf aumif;aomwl½o l Ydk wpfrsK;d wpfzHk vSnafh jymif;
&,lEdkifrnfqkdvQif &,lvkdoljzpfygonf/ EdkifcJhayvdrfhrnf/
jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOfudk aMunmNy;D aemuf zqyvtzGUJ \ xkdonhfaemufykdif;wGifum; jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD
acgif;aqmifrsm;? yxptzGJU\ acgif;aqmifrsm;? yrnwtzGJU0if [laom wpfckwnf;aom EdkifiHa&;ygwDomvQif xGufay:vmcJh
acgif;aqmifrsm;ukd zdwfMum;ac:,lawGUqkHum jrefrmhqkd&S,fvpf &av\/
vrf;pOfudk pdw&f n S vf uf&nS f &Si;f jycJyh gonf/ ,if;okYd &Si;f jycJjh cif;\ jrefrmhq&dk ,
S v
f pfvrf;pOfygwDonf qk&d , S v f pfp;D yGm;a&;pepf
&nf&G,fcsufrSm xkdygwDwkdY\ acgif;aqmifrsm;ESifhvufwGJNyD; ukd wnfaqmuf&awmhrnfh EdkifiHa&;ygwD jzpfvm&ayawmhonf/
jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfukd taumiftxnfazmfapvkdaom jrefrmhq&dk , S vf pfvrf;pOfygwDu aqmif&u G cf ahJ om vkyif ef;&yfrsm;
qE´ukd jyojcif;jzpfonf/ onfhxufykdí wdusatmifajym&rnf onf rsm;jym;vSygonf/ ESpaf ygif; 26 ESpt f wGi;f aqmif&u G cf ahJ om
qkv d Qif Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;u ]]uk, d vhf w l Ydk ..cifAsm;wkYd acgif;aqmif vkyfaqmifrIrsm;ukd þrSwfwrf;wGif pkHvifatmif razmfjyEdkifyg/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

NyD; wkdif;jynfaumif;pm;atmif vkyfMur,fqkdwkef;u uRefawmfeJY okdYaomf a0zefoifhaom taMumif;tcsufrsm;ukdrlum; a0zef


uRefawmfh&JUwyfu cifAsm;wkdYay;tyfwJY wm0efawGukdvkyfcJhNyD;NyD/ okH;oyfoGm;ygrnf/
...(155)
794 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 795
jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfonf urÇmay:&Sd tjcm;aom cHpm;csufrsm;? vdkvm;csufrsm;? wdkufwGef;csufrsm; ponfwdkUudk
qk&d ,
S v f pfEikd if rH sm;\ tawGUtBuKH rsm;ukd a0zefppd pfaom tajccH pdwyf gvufygvufcMH uNy;D aqmif&u G af y;Edik of nfrsm;udk aqmif&u G f
oabmxm;jzifh a0zefokH;oyfum jrefrmhvlYabmiftzGJU\ orkdif; ay;cJhMuygonf/ awmfvSefa&;aumifpDumv\ yxrESpfrsm;
qkdif&m 'd|"r®tajctaersm;ESifh pyfrd[yfrdatmif csdefcsdefqq wpfavSsmufwiG f awmfveS af &;aumifpED iS v hf rf;pOfygwD\ vkyef nf;
BudK;yrf;csrSwfxm;aom vrf;pOfjzpfonf/ vky[ f efrsm;onf acwfajymif;awmfveS af &;Bu;D wpf&yfukd qifEaJT e
jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOfygwD\ &nf&G,fcsufESifhtvkyf onfh vkyfenf;vkyf[efrsm; {ueftrSefjzpfcJhygonf/
wm0efrmS acwfaemufusaeaom vlaerIb0ukd ausmv f eG w
f ;dk wuf awmfveS af &;aumifpED iS v
hf rf;pOfygwDonf wdik ;f &if;om;vlrsK;d
ap&ef? zGHUNzdK;wkd;wufrIudk ydwfyifaeaom ajr&Sifya'o&mZfESifh rsm;udk qdk&S,fvpf0g'\&nf&G,fcsufjzifh pnf;½kH;rIjyKcJhygonf/
t&if;&Sif pD;yGm;a&;pepfzsuo f rd ;f &ef? jynfowl \Ykd pm;0wfaea&;ESihf vlrsKd;pktcGifhta&;rsm;udk todtrSwfjyKum aqmif&Gufay;cJhyg
vlraI &;wd;k wufru I kd jzpfxeG ;f aprnfh qd&k , S vf pf pD;yGm;a&;pDru H ed ;f onf/ awmwGif;vufeufudkif tzGJUtpnf;rsm;udkvnf; zdwfac:
pepfudk wnfaxmif&mwGif vkyftm;&Sifjynfoltrsm;pk\ pnf;½kH; umaqG;aEG;rIESifh aphpyfrIrsm;udkvnf;jyKcJhygonf/ jynfwGif;
vkyfaqmifrIjzifhom tqifhqifhaqmif&GufoGm;&ef? aemufqHk; Nidrf;csrf;a&;ukd &,lEdkifoavmuf &,lxdef;odrf;EdkifcJhygonf/
awmcdkygwDtzGJYtpnf;toD;oD;rS Oya'abmiftwGif; 0ifa&muf
wpfaeYwGif om,m0ajymtHhaom qdk&S,fvpf vlYabmif tzGJU
vmMuol awmfawmfrsm;rsm;onf jrefrmhq&kd , S v
f pf vrf;pOfygwD\
tpnf;BuD; jzpfay:xGef;um;&ef ponfwdkYjzpfygonf/
vkyfief;&yfrsm;wGifvnf;aumif;? tpdk;&Xmeqdkif&m tzGJUtpnf;
vrf;pOfygwDonf rdrd\&nf&G,fcsufodkY a&muf&Sdatmif
vkyfief;&yfwGifvnf;aumif; yg0ifvkyfaqmifcJhMuygonf/ tcsKyf
aqmif & G u f & rnf h tvk y f w m0ef r sm;ud k vuf a wG U b0wG i f tm;jzifhqdkvSsif awmfvSefa&;aumifpDumv yxrESpfydkif;rsm;
vkyfaqmifEkdifcJhygoavm/ wpfavSsmufwGif jrefrmhqdk&S,fvpf vrf;pOfygwDtzdkY EdkifiHa&;
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;ESifh awmfvSefa&;aumifpDOD;aqmifaom atmifjrifrIrsm;udk &,lEdkifcJhonf[kqdk&rnfomjzpfygonf/
vrf;pOfygwDonf aumif;aomapwem xufoefpmG jzifh awmifol od&Yk mwGif pD;yGm;a&;wnfaqmufrq I ikd &f m pDru
H ed ;f rsm;rSmrlum;
v,form;rsm;? pufrIvufrItvkyform;rsm;? EdkifiHawmf0efxrf; &nfrSef;oavmufatmifjrifcJhonf[k rqdkEdkifygacs/ ,if;tcsuf
BuD;i,frsm;? &yfol&Gmom;? jynfolrsm;\ tusKd;pD;yGm;a&;rsm;udk udkqufvufí rajymao;rD vrf;pOfygwD\ 0g'jzefYcsda&;ESifh
umuG,af pmifah &Smufay;Ny;D aumif;usK;d jzpfay:&m jzpfay:aMumif; pnf;½kH;a&;rsm;udk okH;oyfMunfhMuygOD;pdkU/
udk wwfpGrf;EdkiforSs aqmif&Gufay;cJhygonf/ tMuif qdk&S,fvpfvrf;pOfwpf&yf\ aygufa&mufatmifjrif
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;ESifh awmfvSefa&;aumifpD0ifrsm;onf a&;onf xdkqdk&S,fvpfvrf;pOfudk taumiftxnfazmfaqmif
awmifov l ,form;rsm;? tvkyo f rm;rsm; ponfwEYkd iS hf &if;&if;ES;D ES;D &rnfh ygwDwpf&yf\ rSefuefaom0g'jzefYcsda&;? pnf;½kH;a&;? r[m
D:/Dummy/Ko Ko (2)

awGUqHkcJhygonf/ ESD;aESmzvS,fyGJBuD;rsm; tBudrfBudrfjyKvkyfum AsL[m? enf;AsL[m? vkyfenf;vkyf[ef ponfwdkYtay: trsm;BuD;


awmifolv,form;rsm;ESifh tvkyform;rsm;u wifjyMuaom wnfygonf/
...(156)
796 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 797
jref r mh q d k & S , f v pf vrf ; pOf y gwD o nf vl w ef ; pm;tvT m jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDonf A[dkEdkifiHa&;odyÜH (aemif
toD;oD;rS xGuaf y:vmMuaom ygwDvv kd m;olrsm;udk ygwD0ifrsm; tcgwGif A[dEk ikd if aH &;wuúov kd )f udk xlaxmifumqd&k , S vf pf0g'udk
tjzpf pnf;½kHk;cJhonfrSmrSefyg\/ tajccHvlwef;pm; tzGJUtpnf; jzefcY scd yhJ g\/ qd&k ,S vf pftjrifukd tajcjyKaomEdik if aH &; odyyHÜ nmudk
rsm;jzpfMuaom awmifov l ,form;tpnf;t½k;H ESihf tvkyo f rm; ygwD0ifrsm;? ygwDrdwfaqGrsm;? tpdk;&0efMuD;Xmersm;rS0efxrf;rsm;?
tpnf;t½Hk;rsm;udk zGJUpnf;xm;&SdcJhonfrSmvnf;rSefyg\/ odkYaomf awmifov l ,form;tpnf;t½k;H 0ifrsm;? tvkyo f rm; tpnf;t½H;k
vnf; tjcm;aomtvTmrsm;? tkyfpkrsm;udk xda&mufpGm rpnf;½kH; 0ifrsm; ponfwdkYtm; pdwftm;xufoefpGmjzifh oifwef;toD;oD;
EdkifcJhacs/ wGif a[majymykUd csco hJ nfrmS rSeu f efaom vkyif ef;rsm;yif jzpfygay
qd&k , S vf pfvrf;pOfygwDwpf&yfonf vkyt f m;&Sijf ynforl sm;\ onf/ odkU&mwGif us,f0ef;aom jynfolwdkY\tMum;wGif xdxd
tusKd;pD;yGm;a&;udk wu,fwrf; udk,fpm;jyKEdkifpGrf;&Sdaom tod a&mufa&muf pdrfh0ifysHUESHYjcif;r&SdcJhacs/ tb,faMumifhqdkaomf
ynm&Sirf sm;ESit hf wwfynm&Sirf sm; ponfwUkd yg0ifaom ynmwwf ygwDudkOD;aqmifrItcef;u@u wm0ef,lxm;ol trsm;pkau'g
vlwef;pm; wpf&yfv;kH udk &Edik o f rSs? wwfEikd o f rSs? pdw&f n S vf uf&n S f rsm;rSm qdk&S,fvpf0g'oabmw&m;udk ESpfESpfumum ,HkMunfrI
pnf;½kH;xm;&SdEdkifpGrf;&Sd&ayrnf/ xdkwm0efudk jrefrmhqdk&S,fvpf r&SdMuí jzpfayonf/
vrf;pOfygwDonf ausyGefatmifraqmif&GufEdkifcJhacs/ ,if;odkY qkd&S,fvpfygwDwpf&yfonf ygwDwGif; 'Drdkua&pDb0udk
raqmif&u G Ef ikd cf jhJ cif;rSm qd&k ,S v f pf0g'ud, k MkH unfaom ynmwwf tajcjyKaom ygwDjzpf&ayrnf/ ygwD\ zGJUpnf;vkyfaqmifyHkpepf
rsm;? twwfynmonfrsm;udk rarG;xkwEf ikd o f nft h jyif jynfoMl um; onf 'Dru kd a&pDoabmaqmifaom A[dOk ;D pD;pepfrsK;d jzpf&ayrnf/
rSm ynm&Sirf sm;udv k nf; AsL½duk &ufqo kd rl sm;ESihf pnf;rjcm;Edik cf ahJ y/ vkyif ef;tm;jzifq h vkd sS if ygwD0iftaygif;\ tajcjyKtyfaom
qdk&S,fvpfygwDwpf&yfonf rdrdwdkYcH,laom qdk&S,fvpf0g' vrf;ñTefoabmw&m;nDnGwfrI? vkyfief;qdkif&mrl0g' nDñGwfrI?
oabmw&m;udk jynfov l xl t k wGi;f pdr0hf ifysUH ESaYH tmif tpOfrjywf pnf;½kH;a&;nDñGwfrIudk apmifhxdef;ae&rnf/ odkYrSomvQif rl0g'
0g'jzefYí vIHYaqmfae&rnf/ pnf;½Hk;zGJUpnf;&if; todynmay;& t&vnf;aumif;? vufawGUvkyfief;t&vnf;aumif;? wpfpk
ayrnf/ wpfpnf;ESihf nDnñ D w G ñf w G f cH,v l yk af qmifEikd af yrnf/ xkaYd Mumifh
qdk&S,fvpf0g'udk jzefYcsd&mwGif jynfolwdkY\pD;yGm;a&;ESifh ygwDukd A[kad umfrwDXmecsKyrf aS eí pDrñ H eT Mf um;aom xde;f ausmif;rI
vlrIa&; jyóemtoD;oD;udkvufawGU ajz&Sif;ay;aom enf;ykH pepfonf &Sad e&ayrnf/ od&Yk mwGif ygwD0ifw\ Ykd wlnaD ombHq k E´
oP²mefrsm;jzifo h m 0g'jzefí Y ynmay;ae&ayrnf/ qd&k , S vf pf0g' ud&k ,l&mwGif ygwD0iftrsm;pk\ qE´tmPm[laom 'Dru kd a&pDukd
udak zmfjyaom tqdjk yKcsurf sm;ESihf &Si;f vif;csurf sm;\ rSeu f efruI kd usifhoHk;&ayrnf/ ygwD0ifrsm;tMum;wGif &Sdwwfonfh rwluGJjym;
jynfow l \Ykd aeYpOfjzpfaomb0tawGUtBuKH rsm;u atmifjrifaumif; aom xifjrif,q l csurf sm;udk vGwv f yfpmG azmfjycGijhf yKNy;D rSomvQif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

rGefaeonf[k oufaojyKumaxmufcHae&ayrnf/ odkYrSomvSsif ygwD 0 if t rsm;pk u oabmwl v uf c H í qH k ; jzwf v d k u f a om


qdk&S,fvpf0g'ESifhygwD\ &SifoefrIudk tmrcHEdkifayvdrfhrnf/ oabmxm;ESifh rl0g'rsm;udkom cH,lNyD;vdkufemusifhoHk;&ayrnf/
...(157)
798 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 799
awmfvSefa&;aumifpDOD;aqmifaom vufa&G;pifau'gygwD (1) ygwD\atmufajcjzpfaom tajccHuvmyfpnf;rsm;
umvwpfavQmufwGifvnf;aumif;? aemiftcgwGif ygwD0if rSonf A[dt k xd ygwD OD;aqmifaumfrwDrsm;udk trsm;
trsm;pk\qE´jzifh tqifq h ifah &G;cs,w f ifajrm§ ufjcif;jzifh ay:ayguf qE´t& a&G;cs,fwifajr§mufjcif;ESifh trsm;qE´t&
vmcJhaom jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf (jynfolYygwDyHkpH) ygwDacwf wm0efudk jyefvnf½kyfodrf;jcif;/
wpfavQmufwGifvnf;aumif;? A[dkEdkifiHa&;odyÜH (aemiftcg A[dk (2) tajccHrSA[dktxd trsm;qE´jzifh a&G;cs,fwifajr§muf
jcif;cH&aom A[dak umfrwDEiS hf aumfrwDtoD;oD;wdo Yk nf
EdkifiHa&;wuúodkvf) ü wm0ef,lcJh&aom uGsefawmfESifh uRefawmf
ygwDzUJG pnf;yHt k ajccHpnf;rsO;f ESihf ygwDnv D mcH\qH;k jzwfcsuf
jyKpak y;cJah om enf;jyq&mwdo Yk nf qd&k ,
S vf pfvrf;pOfygwDwpf&yf abmiftwGif; vkyfudkifaqmif&Gufjcif;/
taeESihf tajcjyKrnfh tajccHrt l &yf&yfukd tqufrjywfa[majym (3) A[dak umfrwDEiS hf aumfrwDtoD;oD;wd\ Yk qH;k jzwfcsuEf iS hf
ydcYk scyhJ gonf/ ,ck qufvufazmfjyrnfh taMumif;tcsurf sm;onf ñTeMf um;csurf sm;udk tqifq h ifah om ygwDaumfrwDrsm;ESihf
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDudk pwifxlaxmifcJhuwnf;u ygwD0iftm;vHk;u vdkufem&jcif;/
qdik &f mqdik &f m oifwef;toD;oD;wGif uReaf wmfu pwifO;D aqmifNy;D (4) tenf;pkonftrsm;pk\ qHk;jzwfcsufudkvdkufem&jcif;/
ydkYcscJhaom taMumif;tcsufrsm;jzpfygonf/ A[dkEdkifiHa&;odyÜH trsm;pkonfvnf; tenf;pk\qE´udk tav;*½kjyK
ausmif;rS uGseaf wmf tem;,lNy;D aemufwiG v f nf; qufvufwm0ef &jcif;/
,lcJhMuaom enf;jyq&mrsm;uvnf; a[majymydkYcscJhMuygonf/ (5) tajccHrSA[dktxd tqifhqifhtcsdefrSef tjyeftvSef
qdk&S,fvpfvrf;pOfygwDwpf&yftaeESifh cH,lvdkufemusifhoHk; tpDt&ifcH&jcif;? ñTefMum;jcif;? toD;oD;\qE´udk
&rnfh usifhoHk;Edkif&rnfh taMumif;t&mrsm;yif jzpfygonf/ tjyeftvSef *½kjyK&jcif;ESifh tjyeftvSefwm0ef,l
&jcif;/
xdktaMumif;t&mrsm;udk azmfjy&if; a0zefoHk;oyf&ygrnf/
txufygtwdik ;f usio hf ;kH aomqd&k , S vf pfvrf;pOfygwDrsK;d onf
'Drdkua&pDA[dkOD;aqmifrI pnf;urf;useaom? nDñGwfaom? tiftm;aumif;aom? jynfolY
qd&k ,
S v
f pfvrf;pOfygwDwpf&yfonf t&if;cHtESpo f m&tm;jzifh tusK;d udk o,fy;kd Edik pf rG ;f &Sad om Edik if aH &;ygwDBu;D taeESihf &Sio f efae
'Drdkua&pDudk tajcjyKaomygwDrsKd;jzpf&rnf/EdkifiHa&;ygwDrSefvSsif rnfrmS aocsmvSayonf/ 'Dru kd a&pDEiS n hf ñD wG af om A[dOk ;D aqmifrI
A[dOk ;D aqmifr\
I xde;f ausmif;rIukd cH,&l rnfomjzpfonf/ odaYk omf pepfonfomvQif wkd;wufaomEdkifiHa&; ygwDwpf&yf\ wdk;wuf
xdkA[dkOD;aqmifrIonf 'Drdkua&pDudk tajcjyKaom? 'Drdkua&pD aomvrf;pOfudk o,faqmifEdkifjcif;&Sdayonf/
oabmaqmifaom A[dkOD;aqmifrIrsKd; jzpf&rnf/ 'Drdkua&pDA[dk t,l0g'a&;nDñGwfrI
D:/Dummy/Ko Ko (2)

OD;aqmifrIpepft&qdkvSsif atmufygtwdkif; usifhoHk;&rnfjzpf qk&d ,


S v
f pfvrf;pOf\ ygwDonf qd&k ,
S v
f pf0g'a&;wGif wnD
ayonf/ wñGwfwnf;aom oabmw&m;a&;cH,lcsufudk cH,lEdkifpGrf;&Sd&
...(158)
800 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 801
rnf/ ygwDxJwGif oabmw&m;t,ltquGJjym;jcif;udk vspfvsK½I jcif;rjyKEikd af om ygwD0ifwo
Ykd nfvnf; ygwD\vrf;pOfut kd axmuf
rnf r[kwfacs/ tuljyK&ma&mufaomtvkyfwm0efwpfckckudkawmh aeYpOfESifhtrQ
ygwDu taotcsm cH,lowfrSwfxm;aom awG ; ac: wwfEdkifoavmuf vkyfae&ayrnf/)
ajrmfjrifyHk oabmw&m; udyk gwD0ifwikd ;f onf av;av;eufeuf a&G;cs,fwifajr§mufcH&aom ygwDacgif;aqmiftoD;oD;wkdY\
avhvmí taotcsmcH,l&rnf/ wm0efrmS ygwD\vkyif ef;pOftoD;oD;udk rSerf eS u
f efuef azmfaqmif
]a,bk,stm;jzifhcH,lygonf} qdkwmrsKd;/]tvkyfvkyfjzpfwJh &efESifhvkyf&yfwdkif;wGif ygwD0iftrsm;pk\ qE´oabmxm;rsm;ESifh
tajccHtaeESichf , H yl gonf} qdw k mrsK;d 0wfaus0wfuek cf ,
H jl cif;rsK;d ? nDñw G af tmif vkyaf qmif&efjzpfavonf/ odrYk oS mvSsif ygwD0ifxk
r,Hkwpf0uf,Hkwpf0ufESifh ]rD;pifMunfh} cH,ljcif;rsKd;udk cGifhjyK&rnf wpf&yfvHk;\ tvkyfnDñGwfrIudk wu,fwrf;azmfaqmifEdkifrnf
r[kwfacs/ jzpfonf/
ygwD\ vrf;ñTeo f abmw&m;udo k abmaygufatmif pdwyf g aqG;aEG;jcif;ESifh vkyfaqmifjcif;
vufyg avhvm&ygrnf/ pdwyf g vufygwDxiG Bf uq H í usio hf ;kH &if; ygwDwiG ;f b0wGif tajccHusaom jyóemrsm;ESiyhf wfoufí
cH,&l ygrnf/ pdwyf gvufygyGm;rsm;&rnf/ ygwD\vrf;ñTef oabm us,jf yefaY omygwD0ifxt k Mum;wGif us,u f s,jf yefjY yefY aqG;aEG;jcif;
w&m;udk "l0HMu,fuJhodkY½Ijrifí vrf;pOfudkrsufjcnfrjywfatmif rsm;jyKvyk &f rnf/ aqG;aEG;yGrJ sm;onf tjyKoabmudk tajccHaom?
vdu
k yf gEdik &f rnf/ odrYk o
S mvSsif ygwDwiG ;f t,l0g'a&;nDñw G rf uI kd &JabmfpdwfudktajccHaom? ½dk;½dk;om;om;ESifh yGifhyGifhvif;vif;
wnfaqmufxdef;ausmif;Edkifvdrfhrnf/ aqG;aEG;aom? aumufusprf u I if;&Si;f aom? vGwv f yfpmG azmfjycGihf
tvkyfnDñGwfrI &Sdaom aqG;aEG;yGJrsKd;jzpf&rnf/ odkYrSomvQif ygwD0ifxk\qE´
t,l0g'a&; nDñw G rf o
I nf wu,fwrf;wnf&adS erSomvSsif tppftrSefudk wifjyEdkifcGifh&ayrnf/
ygwD0ifwdkY\ pdwf"mwfa&; nDñGwfrIudkwnfaqmufEdkifvdrfhrnf/ aqG;aEG;yGJwGif trsm;oabmwlqHk;jzwfvdkufaom qHk;jzwf
odrYk o
S mvQiyf gwD0ifw\ Ykd tvkyn f ñ D w G rf u
I &kd u
G af qmifEikd vf rd rhf nf/ csufrsm;? rl0g'rsm;? tvkyfwm0efrsm;udk oufqdkif&mygwD0ifwdkif;
ygwD0ifwo Ykd nf ygwDx0J ifae½krH sS jzifyh gwDupd Nö y;D pD;Ny[
D k ,lq&rnf onfwufnv D ufnv D yk af qmifMu&rnf/ qH;k jzwfcsurf sm;udk ygwD
r[kwaf cs/ ygwD\rsuEf mS pHn k D tpnf;ta0;rsm;wGif ygwDaumfrwD 0ifrsm; udk,fwdkifcsrSwfí ygwD0ifrsm;ukd,fwdkiftaumiftxnf
rsm;udk a&G;cs,w f ifajrm§ ufjcif;ü rJqE´ay;Ny;D ½kEH iS hf tvkyu f pd ö Ny;D pD; azmfMu&rnfjzpfayonf/ vufawGUtm;jzifh tvkyv f yk Mf unfo
h nfh
onf r[kwfacs/ tcgwGiw f pfpwkH pf&yfaom rl0g'? qH;k jzwfcsuEf iS hf ñTeMf um;csurf sm;
ygwD0ifwdkif;onf ygwDvrf;pOfudk tvkyftauR;jyK&mjzpf udk vkyaf qmifí r&aomtajctaeudak wGU&Sv d mygu oufqikd &f m
aom tvkyfwpfckckudk ygwD\tzGJUtpnf; wpfckckwGifyg0if&if; ygwDtzGJUtpnf;onf rdrdwdkY\qHk;jzwfcsufrsm;udk jyefvnfí
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vkyfaqmifae&rnf/ (ygwD\tzGJUtpnf; wpfckckwGiftaMumif; a0zefoHk;oyf&rnf/ a0zefoHk;oyfaomtcgwGifcsKdU,Gif;csufrsm;?


aMumif;aMumifh yg0ifcGifhr&ao;aom? tcsdefjynfhyg0ifvkyfaqmif rSm;,Gi;f csurf sm;? 0da&m"drsm;? t[eft Y wm;taESmift h ,Suf tzsuf
...(159)
802 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 803
tqD;rsm;ponfwdkYESifhywfoufí "r®"d|mefususoHk;oyf&rnf/ taotcsmESijhf ynfjh ynfph pkH Hk odxm;Ny;D rSomvQif rnfonf&h aJ bmfukd
wpfpHkwpf&yfaom tvkyfwm0eftwGuf wm0ef&Sdoljzpfygu rnfonfhwm0eftwGuf rnfonfhae&mXmewGif yg0ifaqmif&Guf
xdkoltm;rdrd\ vkyfief;tajctaeudk jyefvnf oHk;oyf&rnf/ apoifo h nfqakd om qE´uakd zmfjyonfh a&G;cs,w f ifajrm§ ufyrJG sm;udk
trSm;t,Gif;&SdvQif xdktrSm;t,Gif;jzpfapaom taMumif;&if; rSefrSefuefuef jyKvkyfEdkifrnfjzpfonf/ oifhrSefaom &Jabmfudk
rsm;udk rawGUawGUatmif &SmazGMu&rnf/ ygwD0ifwdkif;onf rdrd\ oifrh eS af om ae&mXmeodaYk &G;cs,w f ifajrm§ ufEikd rf o
S mvQif ygwD\
rJqE´jzifah &G;aumufwifajrm§ ufvu kd af om ygwDaumfrwD\ vky&f yf vkyfief;pOfonf atmifjrifrIudk &&dSayvdrfhrnf/ trSm;udkjyifqif
rsm;udkapmifhMuyf Munfhˆ½I&if;wwfEdkifonfh taetxm;rSaeí onfh ta&;wGi?f &Jabmf&b J ufpw d xf m;jzifuh n
l MD u&rnf/ odrYk o S m
ulnDae&rnf/ rdrdudkay;tyfaom wm0efudkvnf; xrf;aqmif& vSsif ygwDwiG ;f &Jabmfpw
d "f mwfonf &Sio f efxeG ;f um;ayvdrrhf nf/
rnf/ odrYk oS m rdr\
d todw&m;jzifyh gwDvrf;pOf b0ESirhf uif;uGmbJ
us,fjyefYaom vlxkrsm;ESifhqufoG,faea&;
vdkufyg aeEdkifayvdrfhrnf/ odkYrSomvSsifygwD0ifvlxkwpf&yfvHk;\
qd&k ,S v f pfvrf;pOfukd ,HMk unfaom Edik if aH &;ygwDwpf&yfonf
aomif;aomif;jzjz yg0ifvIyf&Sm;aom ygwDvkyfief;BuD;onf
us,fjyefYaomjynfolvlxkrsm;ESifh eD;eD;uyfuyfqufoG,faeaom
touf0ifvsuf&Sifoefaevdrfhrnf/
ygwDrsK;d jzpfvm&rnf/ ygwDqo kd nfrmS vlxw k pf&yfv;kH yg0ifEikd af om
ygwD0ifwdkYonf rdrdwdkYtxJrS wu,fwrf;acgif;aqmifrI
tzGUJ tpnf;rsK;d r[kwaf cs/ rnfonfEh ikd if aH &;ygwDrqd?k vlxt k pdwf
jyKEdkifaom &Jabmfrsm;udkOD;aqmif aumfrwD toD;oD;odkY a&G;cs,f
tydkif;udk pkpnf;xm;aom tzGJUtpnf;omjzpfonf/ ygwDqdkaom
wifajr§mufEdkif&ef ygwD0iftcsif;csif;\ t&nftcsif;rsm;udk
0dbm*pum;udük uyif wpfcv k ;kH udq k vkd okd nfr[kwb f J tpdwt f ydik ;f
rsufjcnfrjywf avhvm&if; todtrSwfjyKíae&rnf/
udok m qdv k akd yonf/ jynfov l x l rk sm;txJrS t,ltqcsi;f wlno D l
acgif;aqmif\wm0ef rsm;? oabmxm;csi;f wlno D rl sm;? &nf&, G cf sucf si;f wlno D rl sm;udk
acgif;aqmifru
I jkd yK&aom ygwD0if&aJ bmfwo Ykd nf ygwD0ifx\k pk½;Hk ízGUJ pnf;xm;aom vlxt k pdwt f ydik ;f udk ygwD[ak c:ayonf/
xdyfay:wGif rif;pdk;&mZmBuD;ozG,f pdk;rdk;aeolrsm;rjzpfap&acs/ xdaYk Mumifyh gwDonf vlxt k pdwt f ydik ;f \ tzGUJ tpnf;jzpfay
olwdkYonf ygwD\ xdef;odrf;uGyfuJrIatmufwGif taotcsm&Sd& onf/ ,if;tzGt YJ pnf;onf us,jf yefaY om vlxrk sm;ESihf EdiI ;f ,SOf
rnf/ þtcsufonf ygwDacgif;aqmiftoD;oD;wdkYtzdkY enf;enf; vdkufaomf vlenf;pk\tzGJUtpnf;omjzpfonf/ xdkvlenf;pkonf
uav;rQ (wpfcPav;yifjzpfvifu h pm;) owdrvpf&rnft h csuf vlxkrsm;udk acgif;aqmifEdkifpGrf;r&Sdygu? vlxkrsm;ESifheD;uyfpGm
jzpfonf/ qufo, G af ejcif;r&Syd gu? xdv k el nf;pkukd ygwD[í l yif rqdEk ikd af cs/
ygwDacgif;aqmifrIudkjyKvkyf&rnfh acgif;aqmifavmif; wefzdk;r&Sdaomvlenf;pkyifjzpfawmhonf/
ygwD0ifrsm;\pdwaf epdwx f m;? cH,cl suf oabmxm;? t&nftcsi;f ? vlxak emufvu kd rf &Sad omygwDonf rdru d ,
kd rf rd d tb,fuo hJ Ykd
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tvkyftawGUtBuHK? uRrf;usifvdr®mrI? tvm;tvmponfrsm;udk yif vlxkwyfOD;BuD;[líxifrSwf ac:qdkaeapumrl jynfolvlxk


ygwD0ifwdkif;onf rsufjcnfrjywfavhvmae&rnf/ ,if;odkY rsm;\ pdwfygvufygESifh aomif;aomif;jzjz axmufcHyg0if
...(160)
804 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 805
aqmif&u G af om yl;aygif;rlrsK;d r&Syd gu xdyk gwDrsK;d onf trnfcrH sS om vuf a wG U vk y f a qmif c suf r sm;jzif h o m ouf a oxl í jy&rnf /
jzpfonfw h yfO;D rsK;d ? wu,fb
h 0\ jyuf&,fjyKjcif;udk r½IrvSc&H rnfh us,fjyefYaom jynfolvlxkrsm;onf rdrdwdkU\ b0cHpm;rItawGU
ygwDrsKd;omjzpfayvdrfhrnf/ tBuKH jzifoh mvQif wpfpw kH pf&yfaom rl0g'udv k ufcjH cif; (odrYk [kw)f
vlxkudkpnf;½kH;Edkif&rnf jiif;y,fjcif;jyKvkyfayonf/ ygwDuajymMum;xm;aom rl0g'ESifh
ygwDwpf&yfonfrdrdudk,frdrd a&SUaqmifwyfOD;ygwDxl;[lí uwdpum;rsm;twdkif; jzpfoifhoavmuf jzpfvmNyD; qufvuf
aMunmae½kjH zifh rvkaH vmufacs/ xdyk gwDonf {uefpifppf wyfO;D jzpfay:&efvnf;aocsmaom tvm;tvm rsm;&Sdaeonfqdkaom
ygwD jzpfcsiyf gu us,jf yefaY omvlxrk sm;xHcsO;f uyfí pnf;½H;k ae& tcsufudk jynfolvlxku rdrdwdkYudk,fwdkifudk,fuscHpm;&aom
rnf/ jynfov l xl o k nf ygwD\aemufot Ykd vdv k kd vdu
k yf gvmrnf tawG U tBuH K rsm;t& ,H k M unf p d w f c sEd k i f N yD q d k a omtcgrS o m
r[kwfacs? jynfolvlxkudk rnfodkYaomenf;ESifhrQ Ncdrf;ajcmufí jynfolvlxkrsm;onf ygwD\OD;aqmifrI vufcHEdkifMuayonf/
pnf;½Hk;Edkifrnfr[kwfacs/ (tu,fí Ncdrf;ajcmufjcif;? tMuyfudkif qd k & S , f v pf v rf ; pOf y gwD o nf rd r d \ &nf & G , f c suf r sm;ud k
jcif;? n§Of;qJjcif;wdkYjzifh pnf;½kH;EdkifonfqdkapOD; xdkodkYaom vkyt f m;&Sijf ynfow l Ukd \ tusK;d pD;yGm;jzpfay:a&; vufawGUvrf;pOf
pnf;½kH;a&;} onf Mum&SnfcHrnfr[kwfacs/)
]pnf jzifhom azmfaqmif&rnf/
pnf;½kH;a&;qdkonfrSm jynfolvlxkwpf&yfvHk;udk(odkYr[kwf ygwDonf ygwD\&nf&G,fcsufudk jynfolvlxkvufcHatmif
jynfolvlxktrsm;pkBuD;udk) ygwD\ 0g'vrf;pOfbufodkY a&muf&Sd pdw&f nS v
f uf&n S jf zifw
h pdrphf rd hf em;oGi;f ae&rnf/ wpfcsed w f nf;wGif
vmatmif zdwaf c:? yefMum;arwåmpum;jzifh pkpnf;apjcif; jzpfay vnf;jynfolvlxk\ aeYpOfb0ESifhqdkifaom pm;0wfaea&;ESifh
onf/ vlrIa&; vdktyfcsufrsm;udk jznfhqnf;ay;&ma&mufonfh vufiif;
ygwDonf jynfolvlxk\ tusKd;pD;yGm;rsm;udk udk,fpm;jyKae vkyfief;pOfudkvnf; taotcsmESifhxdxda&mufa&muf a&SUaqmif
aMumif;? jynfov l xl \ k tusK;d pD;yGm;udyk gwD\0g'vrf;pOfomvSsif a&SU&GufjyKay;&rnf/
jynfolvlxk\ tusKd;pD;yGm;t&yf&yfudk azmfaqmifay;EdkifaMumif; ygwDonf jynfolvlxk\ b0jyóemwdkif;wGif a&SUaqmif
jynfolvlxku oabmaygufívufcHvmap&efBudK;yrf;&rnf/ a&SU&GufjyKEdkif&ef vufiif;vdkvm;csufrsm;udk jznfhpGrf;Edkifa&;
ygwD\0g'vrf;pOfudk jynfolvlxkonf tvdkvdk vufcH½dk; twGuftajctaeESifh [yfrdaomvkyfief;pOfyHkoP²mefrsm;udk
xH;k pHr&Sad cs/ jynfov l x l o
k nf rdrwd \Ykd ud,k yf ikd t
f awGUtBuKH rsm;jzifh azmfaqmifEdkif&ayrnf/
omvQif ygwDwpf&yf\0g'vrf;pOfreS -f rrSeu f kd em;vnfaeavh&adS y ygwDonf jynfolvlxkuoabmraygufaom vkyfief;pOf?
onf/ qdk&S,fvpfvrf;pOf\ygwDonf rdrd\ 0g'vrf;pOfrSefuef jynfolvlxku vufrcHEdkifaom vkyfief;pOf? jynfolvlxku
aMumif;udktqdkpum;rsm;? ta&;tom;rsm;? aMunmcsufrsm;? rvdkufygEdkifaomvkyfief;pOfrsm;udk rqifETJoifhacs/ jynfolvlxk
D:/Dummy/Ko Ko (2)

a<u;aMumfoHrsm;tm;jzifhomazmfjy½kHESifhNyD;ajrmufonfr[kwfacs? em;vnfEikd f vufcEH ikd ?f vdu k yf gEdik af om vkyif ef;pOfEiS hf vkyif ef;rsm;
ygwD\0g'vrf;pOfESifh rl0g'rsm;toD;oD;\ rSefuefrIudkygwD\ udkom azmfaqmif&rnf/
...(161)
806 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 807
ygwDonf vlvlcsif; jc,fvS,faoG;pkyfaom 0dorvlaerI tedrfhqkH;ESifh tjrifhqkH;vkyfief;pOf? a<u;aMumfoHrsm;ESifh vkyf[ef
pepf r sm;\ qd k ; 0g;csuf r sm;ud k tquf r jywf z G i f h c sae&rnf / ukdif[efrsm;ukd yGifhyGifhvif;vif; ajymMum;ae&rnf/ okdYaomfvnf;
odkYaomfvnf; 0dorxuf omvGefaumif;rGefaom qdk&S,fvpf ygwD\ vrf;pOftwkdif;csDwuf&mwGif ygwDonf jynfolvlxk
vkyfief;pOfudk jynfolvlxku wu,fwrf;em;vnfí vufcH taeESifh em;vnfEdkif? vufcHEdkif? vkdufygEdkifaom taetxm;rS
vd k u f y gatmif rvk y f a qmif E d k i f y gu ygwD \ OD ; aqmif r I u d k aeí wpfqifNh y;D wpfqif?h wpfvrS ;f Ny;D wpfvrS ;f vufwaJG c:aqmif
wnfaqmufEdkifrnf r[kwfacs/ oGm;&rnf/ þenf;onfomvQif ygwD\vrf;pOfukd azmfaqmif
xdaYk Mumifh ygwD0ifwo Ykd nf vlxrk sm;&Sad v&m t&yfwiG af e&m &mwGif taocsmqkH;ESifh txda&mufqkH;aom enf;AsL[m jzpfay
jzefíY a&muf&adS e&ayrnf/ a&muf&&dS mt&yfwikd ;f &Sd jynfov l x l \ k onf/
vufiif;jyóemrsm;udkajz&Sif;Edkifrnfh enf;vrf;rsm;udk jynfol jynfolYxHrSjynfolYxHokdY
vlxkESifhwdkifyifí &SmBuH&rnf/ jynfolvlxk\ vufiif;jyóem urÇmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwDtoD;oD;wkdYonf jynfolYxHrS
ajz&Sif;a&;vkyfief;ESifh ygwD\0g'vrf;pOfudk qufpyfay;í ae& jynfox Yl o H [
Ydk al om tvkyv f rf;ñTecf suu
f dk vky&f yfwidk ;f \ tajccH
rnf/ jynfov l x l \k aeYpOfjzpfaomtusK;d pD;yGm;ukd azmfaqmif&if; aqmifyk'ftjzpf cH,lusifhokH;Muayonf/
jynfolvlxkxJrS pdwf&if;aumif;t&SdqkH;? tEdk;Mum;qkH;? pdwftm; qk&d ,S v f pfvrf;pOfygwDonf jynfov l xl \ k b0tajctae
xufoefqkH;ESifh tvm;tvmtaumif;qkH;aomolrsm;ukd ygwD\ ukd rSefrSefuefuefESifh jynfhjynhfpkHpkH od&Sd&atmif aeYpOfESifhtrQ
bufawmfom;rsm;jzpfvm&atmif odr;f oGi;f pnf;½k;H &rnf/ ygwD\ avhvmae&rnf/ jynfolvlxk\ b0cHpm;csufrsm;u azmfjyMu
rl0g'rSefrrSef? ygwD\vkyfenf; vkyf[efrSefrrSef? ygwDukd jynfol aom jynfoq Yl E´? jynfoxYl ifjrifcsu?f jynfoeYl m;vnfcsu?f jynfoYl
vlxku wu,fwrf; axmufcHonf raxmufcHonfukd jynfol oabmxm;rsm;ukd pkpnf;í pdppfa0zefaomenf;jzifh avhvmae&
vlxk\ aeYpOfESifhtrQjzpfaom b0tajctaecHpm;rIrsm;jzifh rnf/ jynfolvlxk\ jyóemrsm;ukd taMumif;tusKd;? a&SUaemuf
rSwfausmufwifí ppfaq;ae&rnf/ nDñGwfaom avhvmokH;oyfenf;jzifh ,xmblwtjrifusaom
ygwDonf jynfolvlxk\ tusKd;pD;yGm;ESifh qefYusifaom tnrnavhvmenf;jzifh xkd;xGif;NyD; odjrifae&rnf/ ,if;okdY
vkyf&yfwkdif;ESifh jynfolvlxku oabmraygufí raxmufcHEdkif odjrifxm;NyD;vQif vuf&SdjzpfEdkifaom tvkyfwm0efrsm;ukd jynfol
aom vky&f yfwidk ;f ukd taotcsmyif a&Smif&mS ;&rnf/ jynfov l x l k vlxk\ tvkyfpGrf;&nftm;jzifh jynfolvlxkukd,fwkdifu oabm
u jyifqifapvdkaom tajymrSm;? tvkyfrSm;? rl0g'trSm;udk aygufpmG jzifh azmfaqmifvm&atmif vIUH aqmfwu dk w
f eG ;f í pnf;½k;H &
rawGa0bJ jyifqifEdkifpGrf;&Sd&rnf/ rnf/ þum; jynfolvlxk\jyóemukd jynfolvlxkukd,fwkdifu
þvkq d jdk cif;tm;jzifh ygwDonf jynfov l x
l \k aemufraS eí jynfoq Yl E´EiS t hf nD ajz&Si;f vmap&rnf[al om enf;AsL[m jzpfay
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aemufNr;D qG0J g'jzifh vku d af e&rnf[í l t"dymÜ ,fr&acs/ ygwDonf onf/ ,if;okaYd om enf;AsL[mukd jynfox Yl rH jS ynfox Yl oH [
Ydk al om
jynfov l xl tk m; rdr\ d &nf&, G cf su?f 0g'vrf;pOf? tajccHrEl iS rhf 0l g'? aqmifyk'fjzifh azmfaqmif&ayrnf/
...(162)
808 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 809
ygwDonf jynfolwkdYxHrS oif,l&efESifh ygwD\ trSm;rsm;ukd trdefYay;0g'ukd rusifhokH;&
0efcH&efwkdYtwGuf &Sufp&m[lí oabmrxm;&acs/ trSm;ukd Edik if aH &;vkyif ef;qko
d nfrmS vlwef;pm;tusK;d pD;yGm;? trsK;d om;a&;
0efcí
H xktd rSm;ukjd yifqifEikd pf rG ;f &Sjd cif;onfomvQif av;eufaom tusKd;pD;yGm; tkyfpktvkduf wnf&SdaomtusKd;pD;yGm;wkdYukd azmfjy
ygwD wpf&yf\ BuHtifvu©Pmjzpfavonf/ aqmif&u G af omta&;jzpfonf/ Edik if aH &; r[mAsL[monf jynfol
EdkifiHa&;acgif;aqmifrIynm wk\ Yd tusK;d pD;yGm;a&;\ r[mAsL[mjzpfonf/ Edik if aH &;enf;AsL[m
qkd&S,fvpfvrf;pOfygwD\ EdkifiHa&;acgif;aqmifrIynmonf qko d nfrmS r[mAsL[m &nf&, G cf suu
f dk aysmah ysmif;aom qkwo f m
odyÜHynm oabmukdvnf;aqmifí tEkynmoabmukdvnf; wufom&Sdaom vufawGUjzpfEdkifaom ykHoP²meftrsKd;rsKd;wkdYjzifh
aqmif,layonf/ azmfaqmifjcif; jzpfonf/
qkd&S,fvpfvrf;pOftwGif;&Sd vkyfief;pOfBuD;i,ftoD;oD; okdYaomfvnf; EdkifiHa&;vkyfief;pOf tqifhqifhzGJUxm;aom
wkoYd nf acgif;aqmifyidk ;f u pdwZå qE´0g'jzifh ypfcsay;vku d af om vufeufukdifppfwyfzGJUrsm;\ vIyf&Sm;rIrsm;uJYokdY ,lq&rnf
trdefYukd em;rvnfbJ vkdufemonhfvkyf&yfrsKd;rjzpfap&/ r[kwfacs/ ,if;okdY,lqygu r[mtrSm;awmfBuD;ukd usL;vGefrd
ygwD\vky&f yfwidk ;f onf wpfpw Hk pf&yfaom'd|"r® tajctae rnfomjzpfonf/
wGif taotcsm wnf&Sdjzpfay:aeaom vkdtyfcsufukd vufqkyf Edik if aH &;tvkyo f nf vlwefpm;rsm;? tvTmrsm;? tpkta0;rsm;?
vufukdifazmfjyaom rl0g'vrf;pOf\ vkyf&yfjzpf&rnf/ tokdif;t0kdif;rsm;? yk*¾dKvfrsm;ESifh qufqH&aom tvkyfjzpfonf/
vufqkyfvufukdifcsrSwf&aom rl0g'vrf;pOfonf tcsdefwkd
vlrsm;ESiv hf wl ef;pm;rsm;onf ppfwyfuo YJ Ydk zGUJ pnf;xm;jcif;cH&aom
vrf;pOfEiS hf tcsed &f nS v f rf;pOf (0g) a&wkv d rf;pOfEiS hf a&&Snv f rf;pOf
toGio f P²mefrsm;r[kwaf cs/ Edik if aH &;ygwDwpf&yfuydk ifvQif ppfypHk H
[lí ESprf sK;d ESppf m;&Sad yonf/ tcsed w f -dk a&wkvd rf;pOfudk enf;AsL[m
t& zGJUpnf;&onfr[kwfacs/ EdkifiHa&; ygwDonfvnf;aumif;?
[kac:Muí? tcsdef&Snf-a&&Snfvrf;pOfukd r[mAsL[m[kac:Mu
onf/ okdY&mwGif r[mAsL[mESifhenf;AsL[m jcm;em;csufukd Edik if aH &;vIy&f mS ;rIonfvnf;aumif;? vly*k Kd¾ vw f \
Ydk todw&m;ESihf
w&m;aousaom pnf;wm;csujf zifrh owfrw S Ef ikd af cs/ r[mAsL[m ,SOfíom jzpfay:&ayonf/
qko d nfrmS enf;AsL[m tBu;D pm;yif jzpfonf/ ygwD\ vkyif ef;pOf ppfwyfukdwyfrSL;wpfOD;u ppfrdefYay;í vkdovkda&GUvsm;
qkdif&m vIyf&Sm;rIrsm;ukd enf;AsL[ma&; ykHoP²mefrsm;\ vIyf&Sm; csDwufapEdkifonf/ EdkifiHa&;acgif;aqmifonfum; ppfwyfrSL;
ajymif;vJrIrsm;jzifh azmfaqmif&aomaMumifh r[mAsL[mESifh uJo Y aYdk om oabmxm;ESihf tjyKtrlrsK;d ukd jyKvyk Ef ikd o f nfr[kwaf cs/
enf;AsL[mwkdYrSm tnrn qufpyfvsuf&Sdayonf/ taMumif;rlum; Edik if aH &;vrf;pOfwiG f yg0ifvyI &f mS ;&aom vlwef;
ygwDwpf&yfonf r[mAsL[m\ vkyif ef;pOfudk rSerf eS u f efuef pm;rsm;? tiftm;pkrsm;? yk*Kd¾ vrf sm;onf oufqidk &f mjzpfaom tusK;d
D:/Dummy/Ko Ko (2)

csrSwfEdkifrnfjzpfaomfvnf; vufawGUvkyfaqmifa&;ESifhqkdifaom pD;yGm;a&;vIy&f mS ;rIt&omvQif vIy&f mS ;aeMuaom toGio f P²mef


enf;AsL[mrsm;ukdrlum; aysmhajymif;rIjzifhom usifhokH;&ayonf/ rsm; jzpfaomaMumifhaywnf;/
...(163)
810 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 811
vlwef;pm;rsm;? tvTmrsm;? tpkrsm;? yk*K¾ v d rf sm;onf ppfwyfrLS ;\ aysmhaysmif;aomcsOf;uyfrI? udkifwG,frI? ajz&Sif;rIwkdYwGif tEkynm
trdeu Yf edk mcHavh&adS omolrsm; r[kwMf uay/ jzpfvnf; rjzpfEikd af cs/ enf;t& vkyfaqmifwwfzdkYvdkayonf/
olwkdYonf rdrdyg0ifaomvlwef;pm; tusKd;pD;yGm;ESifh tvTm\ uRrf;usifrIygaom tEkynmenf;udk toHk;rjyKwwfygu
tusK;d pD;yGm;rsm;\ wku d w
f eG ;f awmif;qkrd t
I &omvQif vIy&f mS ;Mu& taumif;qHk;aom EdkifiHa&;vrf;pOfonf bmrSt&mra&mufbJ
olrsm;jzpfMuonf/ xkaYd Mumifh tueft Y owf&adS omppfa&;wku d yf EJG iS hf vrf;pOfaoBuD;jzpfoGm;Edkifayonf/ wpfpHkwpf&yfaomtqifhwGif
us,f0ef;í jyóemrsm;aom EdkifiHa&;vkyfief;pOfwkdYukd xyfwl t"du&nf&, G cf suEf iS hf t"duqefu
Y sib
f uftiftm;pkukd owfrw S f
xyfrQ oabmrxm;oifhacs/ xkdYaMumifh EdkifiHa&;r[mAsL[mukd xm;Ny;D jzpfapumrl xdt k wm;tqD;udk ausmv f eG &f efEiS hf xk&d nf&,
G f
ppfa&;r[mAsL[muJYokdY ppf,EÅ&m;qefaomenf;jzifh rowfrSwf csufudka&muf&Sd&ef b,fyHkb,fenf; vkyfaqmifay;rnfqkdonfh
oifhacs/ vkyfief;&yfudk rpnf;½Hk;wwfygu csrSwfxm;aom r[mAsL[m
0dorpepfukd zsufodrf;aomvkyfief;pOfwGif EdkifiHa&; r[m vrf;pOfonf toHk;0ifawmhrnf r[kwfacs/ xkdYtwlyif rdrdwkdY\
AsL[monf jynfolYtusKd;pD;yGm;\ t"du&nf&G,fcsufESifh t"du r[mrdwftiftm;pkudkowfrSwfNyD;&Sdapumrl xdktiftm;pkudk rdrd
&efolukd owfrSwfjcif;? xkdrSwpfqihf t"dutiftm;pkESifh &efol bufoaYdk &muf&v dS matmif rpnf;½H;k wwfygu rdrw d \
Ydk vrf;pOfonf
tiftm;pkwkdYukd b,fykHb,fenf;ae&mcsí cif;usif;xm;rnf b,fvkdrQyif atmifyGJqifawmhrnfr[kwfacs/
[laomtcsufrsm;ukd taotcsm owfrSwfjcif;wkdYjzpfonf/ xkaYd Mumifh EdkifiHa&;acgif;aqmifrIonf EdkifiHa&;todynm
r[mAsL[ma&;pDrHudef;wGif jzpfEdkifaomr[mrdwfrsm; (,m,D udk od&Sd½HkrQjzifh rvHkavmufbJ xdktodynmudk vufawGUcef;
tm;jzifhyifjzpfvifhupm;? awGa0aomolrsm;ukdyifjzpfvifhupm;) wGif b,fyHkb,fenf; toHk;jyK&rnfqkdonfh uRrf;usifvdr®mrI
rdrd\bufawmfom;jzpfaeEdkiforQ jzpfae&avatmif pnf;½kH; ynm (0g) Ed k i f i H a &;tEk y nmud k v nf ; wwf o d a e&rnf j zpf
EdkifrI&Sd&rnf/ onf /
EdkifiHa&;tEkynm pmtkyfodjzifh rvHkavmuf
Edik if aH &;onf odyt
HÜ wwfynmwpf&yfjzpf½rHk QomrubJ tEk EdkifiHa&;oabmtqkdrsm;udk EdkifiHa&;usrf;pmtkyfrsm;rS
ynm\ oabmvu©Pmukdvnf; aqmif,laeayonf/ EdkifiHa&; avhvmod&½dS jkH zifh rvHak vmufay/ pmawGU? usr;f awGUtodynm&yf
acgif;aqmifrIonf yuwdtajctaeukd odyÜHenf;usaom? udk vkt
d yfonfrmS awmhreS af yonf/ pmtkyrf sm;onf b0\ tawGU
rSeuf efaom pdppfavhvmrIjzifh od&edS m;vnf½jHk zifh rvkaH vmufacs/ tBuHKrsm;udk a,bk,sjyKí azmfjyMuayonf/ pmtkyfrsm;wGif
rSefuefaomEdkifiHa&;vrf;pOfwpf&yfukd csrSwfwwf½kHjzifhvnf; yg&Sdaom oD0&Drsm; (oabmtqkdrsm;) onf b0\ xif[yfcsuf
rvkHavmufao;acs/ EdkifiHa&;&m enf;AsL[mudkvnf;aumif;? rsm;yif tenf;ESit hf rsm;jzpfMuayonf/ xkaYd Mumifh pmawGUusr;f awGU
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aeYpOfjzpfaom vkyfaqmifyHk? vkyfaqmifenf;udkvnf;aumif;? todynmudk qnf;yl;a&;onf tvGefyifta&;BuD;ayonf/


uRrf;uRrf;usifusifESifh vdr®mpGmvkyfwwfudkifwwfzkdY vdkayonf/ okdYaomfvnf; pmawGUtodynmonf vHkavmufaomtodynm
...(164)
812 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 813
r[kwfacs/ od½HkomodNyD; bmrQrvkyfwwfygu xkdtodrsKd;onf EdkifiHa&;tEkynmonf jynfolvlxkrsm;udk EdkifiHa&;vkyfief;
tusKd;r&Sdaom? NrHKaomtodyif jzpfaeayvdrfhrnf/ xJoYdk qGaJ qmifEikd &f rnf/ ,if;okYd qGaJ qmifa&;wGif 0g'jzefjY cif;ESihf
Edik if aH &;ygwDwpf&yfonf Edik if aH &;acgif;aqmifrt I Ekynm&yf vIaYH qmfjcif;wku Yd kd jyK&rnfrmS rSeaf omfvnf; 0g'jzef½Y ?kH vIaYH qmf½jkH zifh
udk rdr\ d us,0f ef;aom tawGUtBuKH rsm;rSomvQif &,lqnf;yl;Edik f vHkavmufonfr[kwfacs/
ayonf/ EdkifiHa&;avmu"Hw&m;rsm;udk awGUBuHKí jzwfoef; jynfolvlxkonf rdrdwkdYudk,fwkdifawGUBuHK&aom EdkifiHa&;
ausmv f eG &f aom vufawGUBuKd ;yrf;aqmif&u G rf o
I nf Edik if aH &;ygwD tawGUtBuHKjzifhomvQif EdkifiHa&;vkyfief;xJokdY yg0ifvmavh
tzkYd b0\wuúov kd Bf u;D jzpfonf/ vufawGUb0[laom ausmif; &Sdayonf/
awmfBuD;udk rnfokdYaom pmoifausmif;urS tpm;rxdk;Edkifacs/ EdkifiHa&;ygwDrsm;uwifjyaom tqkdpum;rsm;onf jynfol
pmoifausmif;[loa&GUonf b0ausmif;awmf\ vufatmufcH vlxk\b0rS xif&Sm;azmfjyaom tawGUtBuHKrsm;ESifh rudkufnD
jzpfaom ausmif;cGJrsm;omjzpfMuonf/ ygu jynfolvlxkonf EdkifiHa&;ygwDrsm;\ tqkdpum;rsm;udk
EdkifiHa&;ygwDonf tusOf;tusyfrsm;? a&pkefa&qefrsm;? vufcHMuvdrfhrnfr[kwfacs/
rSwaf usmufwifc&H rIrsm;? atmifjrifrrI sm;ESihf qH;k ½I;H rIrsm;ponfwrYdk S xkdYaMumifh EdkifiHa&;acgif;aqmifrIonf jynfolvlxk\ b0
&,ltyfaom oifcef;pmrsm;udk av;av;eufeuf oif,l&rnf/ tajctaeu wkdufwGef;aeaom tvm;tvmrsm;ESifh [yfrdpyfrd
tjcm;aom Edik if rH sm;&Sd wk;d wufatmifjrifaom Edik if aH &;ygwDrsm;\ onfh awmif;qkdcsufrsm;? a<u;aMumfoHrsm;udk azmfjywwf&rnfh
taumif;tqk;d ESihf trSm;trSerf sm; yg0ifaom tawGUtBuKH rsm;udk tjyif xkdawmif;qkdcsufrsm;twGuf oifhavsmfaom vkyfief;yHk
vnf; avhvmqnf;yl;í a0zefppd pfaom oabmxm;jzifh toH;k cs oP²mefrsm;udk jynfov l xl u
k ,kd wf idk f awGUBuKH cpH m; odem;vnfaom
wwf&ayrnf/ tqifrh aS eí wpfqifNh y;D wpfqifah zmfaqmifwwf&rnf/ rmwdum
Edik if aH &;acgif;aqmifrt I Ekynmudk wwfuRr;f vdak om au'g wifjyaom tqdjk yKcsurf sm;onf jynfov l xl \ k b0u awmif;qdk
wpfOD;onf jynfolvlxk\b0 tajctaersm;udk pHkpHkaphaph aeaom vdt k yfcsurf sm;udk xif[yfaom tqkjd yKcsurf sm;jzpf&rnf/
avhvmod&Sdae&rnf/ jynfolvlxk\ tawGUtBuHKcHpm;&csufrsm; xdktqdkjyKcsufrsm;udk jynfolvlxkudk,fwkdifu rdrdwkdY\ udk,fydkif
udk jynfov l x
l b
k ufraS eí cHpm;em;vnfEikd &f rnf/ jynfov l x
l \
k tawGUtBuHKt& odem;vnfNyD; axmufcHae&rnf/ xkdrSwpfqifh
b0½IaxmifhrSaeí Munfh½IEdkifpGrf;&Sd&rnf/ jynfolvlxk\b0udk ygwD\tqkdjyKcsufudk taumiftxnfazmfa&;twGuf jynfol
udk,fcsif;pmí em;vnfEdkif&rnf/ okdYrSomvQif jynfolvlxk\ vlxk\ vkyfaqmifEdkifpGrf;onf wpfqifhNyD;wpfqifh qufum
b0qE´ESifh awmif;qdkcsufrsm;udk em;vnfEdkifrnfjzpfayonf/ qufum tqifoifhjzpfvm&atmif ygwDonf aysmhaysmif;aom
D:/Dummy/Ko Ko (2)

okrYd o
S mvQif jynfov l x l \ k jyóemrsm;udk ajz&Si;f a&;wGif jynfol uRr;f usiv f rd m® rIjzifo h m jyifqifzefw;D azmfaqmifae&rnf/ þum;
udk tusKd;jyKaom ajz&Sif;csufrsm;udk azmfaqmifEdkifvdrfhrnf/ EdkifiHa&;acgif;aqmifrIESifhqkdifaom tEkynmaywnf;/
...(165)
814 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 815
EdkifiHa&;acgif;aqmifrItEkynmonf wpfpHkwpf&yfaom ukd tvkduftxkduf Munhfívkyfrnf}} qkdaom tacsmiform;
tajctaewGif jynfov l x l w k pf&yfv;kH yg0ifaqmif&u G af &;twGuf 0g'qefonhf vuf,m aoGznfa&;trSm;ukdvnf;aumif; tao
xifjrif,lqcsufrsm; uGJjym;aeMuaom vlxktpdwftydkif;rsm;u tcsmyif a&SmifMuOfEdkif&rnf/
wnDwñGwfwnf; vufcHEdkifrnfh wlnDaomrl0g'ESifh wlnDaom t"duuGif;qufukd&SmawGUa&;
vkyfief;&yfrsm;udk &SmazGí wifjyaeEdkif&ayrnf/ okdYrSomvQif ta&;tMuD;qkH;aom tcsufonfum; tjcm;r[kwf? wpfpkH
vrf;pOf\ tqifhwkdif; tqifhwkdif;wGif nDñGwfaom vufawGU wpf&yfaom tajctaeESifh tcsdefumv twGif;wGif a&SUwef;okdY
vkyfief;udk vkyfaqmifEdkifrnf jzpfonf/ a&mufvmwwfaom? tqkH;tjzwfay;wwfaom jyóemukd
xkdYtjyif tajctaeESifh[yfrdaom tajymtqkdrsm;? wifjy ajz&Si;f Edik af &;jzpfayonf/ xko d aYdk om jyóemukd jzpfpOftwGi;f &Sd
csurf sm;? aqmify'k rf sm;? zGUJ pnf;vIy&f mS ;yHrk sm;udk vkyaf qmifEikd &f rnf/ t"duuGif;quftjzpf rSwf,l&ayrnf/
tajctaeajymif;vQif ajymif;ovdk tvkyyf o kH P²mefrsm;? vkyif ef; EdkifiHa&;jzpf&yfrsm;onf oHBudK;uGif;rsm;qufouJYokdYyif
azmfaqmifrI yHo k P²mefrsm;? vky[ f efrsm; ponfwu Ydk vdk nf; aES;auG; qufpyfaeMuonf/ yef;yJq&mu jyKvyk x f m;aomoHBuKd ;uGi;f quf
av;vHjcif;r&SdbJ oGufoGufvufvufESifh vsifvsifjrefjref jyKjyif rsm;onf t&G,ftpm;csif;wlnDMuaomfvnf; EdkifiHa&; oHBudK;
ajymif;vJEdkif&rnf/ uGi;f qufrsm;um; wpfcEk iS w hf pfcrk wlnMD uay/ xkaYd Mumifh Edik if aH &;
ygwD\vrf;pOfonf a&SUokw Yd ;dk wufaeonft h cgwGiyf ifjzpfap? oHBudK;uGif;qufrsm;ukd 'd|"r®usaom csOf;uyf avhvmrIjzifh
aemufo, Ydk m,Dtm;jzifh qkwcf mG ae&onft h cgyifjzpfap ygwDonf avhvm&rnf/
jzpfEdkifaom tvkyfykHoP²mefrsm;ukd jzpfEdkifaom pwifrIrsm;jzifh wpfcsed cf sed w
f iG f wpfpw
Hk pfcak om Edik if aH &;jyóem (okrYd [kwf
tqufrjywfatmifazmfaqmifae&rnf/ ygwDonf rSm;,Gif;rI pD;yGm;a&;jyóemukd tajccHí ay:aygufvmaom EdkifiHa&;
rsm;ESiq hf ;Hk ½I;H rIrsm;ukd &ifqidk &f pJ w
d &f &dS rnf/ xk;d ppfqifaom twwf jyóem) onf EdkifiHa&;jzpfpOf[laom oHBudK;BuD;wGif t"du
ynmukdomru qkwfppfESifh cHppfqifaom twwfynmukdvnf; usaom uGif;qufrsKd; jzpfvmwwfayonf/ xkdtcgwGif wkd;wuf
tawGUtMuHKrsm;rS wpfqifh oif,lqnf;yl;ae&rnf/ atmifjrifvkdaom vrf;pOfukd vkdufygaomygwDwkdif;onf t"du
ygwDonf tajctaeay;vQif ay;ovkd ygwD\ &nf&, G cf suf usaom oHBudK;uGif;qufukd rdrd&&qkyfukdifNyD;vQif ajz&Sif;&rnfh
ok d Y a&muf a tmif c sD w uf a e&rnf / ,if ; ok d Y c sD w uf & mwG i f t"dujyóemukd ajz&Sif;jzpfatmif ajz&Sif;vkduf&rnf/ okdYrSom
ajcvSrf;wkdif;? tqifhwkdif;onf jynfolvlxkukdac:aqmifí &Edkif vQif tjcm;aom qufpyfaeonhf jyóemtoD;oD;ukd ajz&Si;f Edik f
aom ajcvSrf;rsm;ESifh tqifhrsm;omjzpf&rnf/ jynfolvlxk rnfjzpfonf/ xkaYd Mumifh ta&;Bu;D aomjyóemukd ta&;Bu;D onhf
uk,d w f idk uf rvku d yf gbJEiS hf ygwDcsn;f oufouf csw D ufrnfqadk om tavsmuf ajz&Sif;&rnf/ t"duusaom tvkyfukd OD;pm;ay;í
D:/Dummy/Ko Ko (2)

w&m;ao0g'ESifh vuf0J*dkPf;*P trSm;ukdvnf;aumif;? jynfol vkyfaqmif&rnf/ tm;vkH;ta&;BuD;NyD; tm;vkH;t"duusaeygu


vlxu k dk todynmray;bJ rvIUH aqmfb?J rpnf;½k;H bJ ]]tajctae tm;vkH;onf omrnrsm;om jzpfoGm;Muvdrfhrnf/
...(166)
816 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm;
xkdYaMumifh t&mudpörSeforQukd pdwåZqE´jzifh rMunhfbJ
'd|"r®tjrifjzifhom csOf;uyfavhvm&rnf/
t&mwdkif;udpöwdkif;ESifhjyóemwdkif;wGifyg&Sdaeaom 0da&m"d
rsm;ukd tjyeftvSef avhvm&rnf/
,if;okaYd vhvm&mwGif qefu Y sibf ufw\
Ydk 'Gew f t
JG m;NyKd irf u
I dk
pepfwusavhvmaom tnrn'GE´ avhvmenf;ukd tokH;jyK&
rnf/
jzpfEikd af om tvkyu
f jdk zpfEikd af om pwifrjI zifh vkyaf qmif&if;
ygwD\ yef;wkdifokdY rsufjcnfrjywfbJ qufumqufum csDwuf
ae&ayvdrfhrnf/ 'orykid ;f
txufwiG &f n S vf sm;pGmazmfjycJah om taMumif;tcsurf sm;rSm
qd&k , S v f pf0g'udck ,H ul siohf ;kH rnfqakd om qk&d , S v f pfygwDwpfct k zdYk
rodvQifrjzpfaom? rusifhoHk;vQifrjzpfaom? t&nftcsif;rsm;ESifh
tvkyfwm0efrsm; jzpfMuygonf/
jrefrmhq&kd ,
S v
f pfvrf;pOfygwDonf azmfjyygt&nftcsi;f rsm;
ESijhf ynfph ykH g\avm/ xdt k &nftcsi;f rsm;ESihf nDñw G af tmifBuKd ;pm;
tm;xkwcf yhJ goavm/ azmfjyyg tvkyw f m0efrsm;udv k nf; a&SUaemuf
nDñGwfatmif vkyfudkifaqmif&GufEdkifcJhygoavm/
þar;cGef;rsm;jzifh vrf;pOfygwDudkapmaMumMunfhrnfqdkvSsif
txufazmfjyyg t&nftcsi;f rsm;ESiv hf nf;rjynfph ckH yhJ g/ jynfph akH tmif
vnf;pdwfygvufyg BudK;yrf;jcif;? tm;xkwfjcif; rvkyfEdkifcJhyg?
vkyfaqmif&rnfh azmfjyygtvkyfwm0efrsm;udkvnf; a&SUaemuf
nDñGwfpGm rvkyfaqmifEdkifcJhyg[líom ajymqkd&avawmhrnf/
þonfrmS "r®"|d mefusus (trSeu f t kd rSetf wdik ;f ) ajymqdjk cif;jzpfyg
onf/ rnfolyk*¾KdvfwpfOD;wpfa,mufudkrSs jypfwifajymqdkjcif;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

r[kwfyg/ vltrsm;yg0ifaom vIyf&Sm;rIBuD;wpfck? tpkta0;BuD;


wpfck[líom½Ijrif&ygrnf/ ,if;vIyf&Sm;rIBuD;wpf&yfvHk;\
...(167)
818 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 819
&nf&, G cf suo f Ykd aygufa&mufco hJ nf/ raygufra&mufbJ vGaJ csmcf hJ jynfwiG ;f yk*v ¾ u
d vkyif ef;&yf pD;yGm;a&;rsm;onf uGeyf &m'dv k ufa0cH
onfwdkYudkom ½Ijrif&rnfjzpfygonf/ rsm;om trsm;pkjzpfygonf/ jrefrmwdkif;&if;om;ydkif t&if;&Sif
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD\ y"metusqHk;aom tvkyf vkyfief;BuD; (Large Seale National Private Ownership) [lí
wm0efrmS qd&k , S v f pfp;D yGm;a&;pepfukd wnfaqmuf&efjzpfygonf/ BuD;BuD;rm;rm;r&SdcJh/ jrefrmwdkif;&if;om;rsm; toifhtwifh ydkifMu
,if;odkYwnfaqmuf&ef vkdtyfaomtajctaeay;rIrsm; (neces- aom qefpufrsm;? opfpufrsm;? qDpufrsm;? txnfpuf½HktcsKdU?
sary conditions) onf &SdaeygNyDavm/ r&SdcJhyg[kqdk&rnf/ ukeaf o;vkyif ef;rsm;ponfwo Ykd nf jynfow l \Ykd b0udv k uf0g;Bu;D
xdv k t kd yfaom tajctaeay;rIrsm;qdo k nfrmS tb,fenf;/ tkyfí aoG;pkyfEkdifaom vkyfief;rsm;r[kwfacs/ NcHKíajym&vSsif
vltrsm; 0dkif;0ef;yg0ifvkyfaqmifrSomNyD;ajrmufEdkifaom? jrefrmEdik if üH wnfwcYH ikd Nf raJ om wkid ;f &if;om; t&if;&Siv f w l ef;pm;
trsm;qdkif vkyfief;&yfBuD;rsKd;jzpfaeaom ukefxkwfvkyfief;rsm; [lí jzpfxGef;jcif;r&SdcJhacs/
tawmftoifh &SdaeESifhNyD;onhf ywf0ef;usiftajctaersKd;udk awmfvSefa&;aumifpDonf EdkifiHjcm;om;ydkif t&if;&Sif
qdkvdkygonf/ pD;yGm;a&;vkyfief;BuD;rsm;udk EdkifiHydkif(State- Ownership) tjzpfoYkd
um;vfrmhupf u f xkwv f yk af &;pGr;f tm;pk (productive forces) odrf;,lcJhonfrSm rSefuefaom vkyf&yfBuD;jzpfcJhygonf/ okdYaomf
rsm;vHak vmufjynf0h pGm jzpfay:wd;k wufjcif; r&Sad o;oa&GU umv 1964 ckEpS ?f rwfv 19 &ufwiG f wdik ;f &if;om; yk*v ¾ ud ydik f pD;yGm;a&;
ywfvHk;opfvGifaom xkwfvkyfa&;qufqHrIpepf (0g) ukefvkyf vkyfief;rsm;udk tBuD;pm;? tvwfpm;? ti,fpm; ra&G;awmhbJ
qufqrH pI epf (a new system of economic; production relations) t&rf;uma&m odrf;,lNyD; EdkifiHawmftpdk;&ydkif jyKvkyfcJhonf/
onf wnf&jdS zpfxeG ;f jcif; r&SEd ikd af cs[k taotcsmazmfjycJyh gonf/ jynfolydkifjzpfNyD;aom or0g,ru@udkyg odrf;cJhjcif;onfvnf;
vlom;wdo Yk nf rnfo h nfah cwfumvrSmrqdk rdrw d aYkd jz&Si;f Edik af om trSm;BuD;rSm;cJhygonf/
jyóemrsm;udkom udkifwG,fajz&Sif;avh&Sdonf[k rmhufpfu xko d jYdk yKvyk &f mwGif &efuek ef ,ferd w d t f wGi;f &Sd pm;uke0f wfuek f
azmfñTef;cJhygonf/ ESihf taxGaxGo;Hk ukerf sm;ukd a&mif;0,fazmufum;onhf vufum;
jrefrmEdik if \H pD;yGm;a&;b0onf t&if;&Sif pD;yGm;a&;vkyif ef; qkid Bf u;D rsm;? yG½J rHk sm;? qkid Bf u;D rsm;? ukewf udk rf sm;? ypön;f rsm;okad vSmif
BuD;rsm; tESHYtjym; jzpfay:xGef;um;aeaomb0rsKd;r[kwfacs/ onhf *kda'gifrsm;? or0g,rqkdifrsm;? taxGaxGpwkd;BuD;rsm;?
B.O.C ( British Oil Company) I.B.P (Indo- Burma Petroleum ajrrsm;? taqmuftODrsm;? ukefypönf;rsm;ESifh qkdify&dabm*rsm;
Company)? B.B.T.C (Bombay Burma Trading Company) tp&Sa
d om tm;vk;H tpk;d &tm; vTaJ jymif;ay;&rnf/ avsmaf Mu;owfrw S rf nf/
EdkifiHjcm;om;ydkifvkyfief;BuD;rsm;om vTrf;rdk;cJhonf/ jrefrmEdkifiHü tvkyo f rm;rsm; qufvufcefx Y m;rnf/ vkyif ef;rsm;ukd yyu A[kd
pufrIvkyfief;rsm;onf jynfwGif;pm;oHk;rIudk vHkavmufatmifyif aumifp\ D trIaqmiftzGUJ u tkycf sKyo f mG ;rnf[k azmfjyxm;onf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xkwfvkyf ray;Edkifojzifh jynfyoGif;ukefrsm;udkom tm;udk;ae& qdk&S,fvpfpD;yGm;a&; yHkrSeftul; tajymif;vkyf&yfr[kwfbJ


aom jynfwGif;ukefoG,frIjzpfygonf/ xdkYaMumifh EdkifiHjcm;om;ESifh wpfwkdif;jynfvHk;&Sd "eOpömrsm; rdrdwdkYEdkifiHawmf\ pDrHrIatmuf
...(168)
820 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 821
a&mufa&;om t"dujzpfy&kH cJo h nf/ þodpYk ;D yGm;a&;vkyif ef;rsm;udk ydwfNyD; uRefawmfxGufvmcJYygonf/ uRefawmhfpdwfxJ OD;bNidrf;wkdY
Edik if yH ikd jf yKvyk af &;ESiphf yfvsO;f í awmfveS af &;aumifpD Ouú|Bu;D ESihf tzGJU wukyfukyfESifh tvkyf½IyfaeMu&m naeykdif;avmufwGif
b@ma&;t&m&Sd OD;bNidrf;wdkYonf tapmwvsifqHk;jzwfcJhMuyHk udpö0dpörsm;NyD;ojzifh OD;bNidrf;u olvkyfxm;aom udpörsm;ukd
&onf / þtaMumif ; ud k awmf v S e f a &;aumif p D Ouú | ½H k ; \ Ouú|BuD;xHoGm;a&mufí owif;ykdYtyfESHygonf/ Ouú|BuD;u
twGif;0eftjzpf aqmif&GufcJhol uG,fvGefolAdkvfrSL;BuD;udkudku uRefawmfhukd ac:,lNyD; a[m'DrSm OD;bNidrf;wkdY a&;qGJxm;wJY
ol r uG , f v G e f r D Ad k v f r S L ;BuD ; apmjrif h u ac:,l í atmuf w G i f awmfvSefa&;aumifpD tufOya'ukd 'DaeYyJ wkdif;jynfokdY aMunm
azmfjyaom taMumif;t&mudk ajymjycJhygonf/ vkdufyg[k trdefYay;ygonf/ uRefawmfvnf; OD;bNidrf;ESifhtwl
awmf v S e f a &;aumif p D Ouú | ½k H ; twG i f ; 0ef v k y f c J Y a om uRefawmf\ ½kH;cef;okdY Ouú|BuD;vufrSwfa&; xkd;xm;aom?
AkdvfrSL;BuD;ukdukdu olruG,fvGefrD tdyf&mxJvJaepOf AkdvfrSL;BuD; toifhjyifqifxm;aom awmfvSefa&;aumifpDtufOya'ukd
apmjrifh (Nidrf;) tm; ajymjycJYonhf orkdif;tcsufwpfcsufrSm OD;bNird ;f u uReaf wmfoYdk ay;ygonf/ uReaf wmfzwfMunhv f u
dk af om
atmufygtwkdif;jzpfygonf - tcg awmfvSefa&;aumifpD\ jynfolykdifodrf;aom tufOya'ESifh
]]wpfaeYawmfvSefa&;aumifpD Ouú|BuD; AkdvfcsKyfBuD;ae0if; enf;Oya'rsm;jzpfaMumif; awGU&Sd&ygonf/ uRefawmfvnf;
onf uRefawmfhukd ½kH;wGifac:awGUNyD; 'DaeY b@ma&;tBuHay; aoaocsmcsmzwf½IavYvmNyD;aemuf Ouú|BuD;uvnf; a&;xkd;
t&m&Sd OD;bNidrf;vmvdrfhrnf/ vmvmcsif; olYxHowif;ykdYyg[k xm;NyD;jzpfojzifh wkdif;jynfokdY tjcm;tufOya'rsm; aMunmonhf
rSmMum;xm;ygonf/ rMumcifO;D bNird ;f wkt Yd zGUJ av;ig;q,fa,muf enf;wl aMunmvkdufygonf/
yg0ifaom½k;H tzGUJ om;rsm; a&mufvmygonf/ uReaf wmfu OD;bNird ;f uRefawmfowdxm;rdonfrSm cgwkdif; awmfvSefa&;aumifpD
ukd Ouú|Bu;D apmifah eonf/ csucf si;f oGm;awGU&atmif[k ac:aqmif tufOya'rsm; a&;qGJaomtcg awmfvSefa&;aumifpDtzGJU0if
oGm;ygonf/ Ouú|Bu;D xHoYdk OD;bNird ;f a&mufvmaMumif; uReaf wmf pkHnDtpnf;ta0;okdYwifjy&NyD; tzGJU\oabmwlnDcsufjzifh
owif;ykdYaomtcg Ouú|BuD;u uRefawmfhtm; OD;bNidrf;wkdYESifh Ouú|BuD;ukd,fwkdif tufOya'ukd vufrSwfa&;xkd;&ygonf/ ,ck
½k;H vkypf &mawG&NdS y;D rif;&JU½k;H cef;ukd OD;bNird ;f wkt Yd zGUJ tm; tok;H jyK&ef jynfolykdifodrf;aom tufOya'rSm awmfvSefa&;aumifpD tpnf;
ay;vkdufyg/ rif;vnf; olwkdYudpöeJYbmrSrygeJY/ olwkdY[molwkdY ta0;okdY wifjyjcif;r&SdbJ ]]Ouú|BuD;ESifhOD;bNidrf;wkdYwkdifyif a&;qGJ
vGwv f w G vf yfvyf vkyyf gap[k xyfavmif;rSmMum;ojzifh OD;bNird ;f aom Oya'jzpfaMumif; uRefawmfowdjyKrdygonf}}/
ukd uReaf wmf\ ½k;H cef;ukd vTt J yfay;vku d yf gonf/ q&mBuKd uo f vkd txufygtwkdif; AkdvfrSL;BuD;ukdukdu AkdvfrSL;BuD;apmjrifhokdY
tokH;jyK[lí uRefawmfu ½kH;cef;ukd vTJtyfay;vkdufygonf/ ajymonh f t csuf r sm;t& od & onh f t wG u f txuf e m;wG i f
OD;bNird ;f u ol\½k;H tzGUJ om;rsm;ukd ac:,lvu dk o f jzifh uReaf wmfu uRefawmfazmfjycJYovkd EkdifiHykdifjyKvkyfa&;udpöukd awmfvSefa&;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

q&mwkYd tvk&d w dS m&S&d if uReaf wmhuf dk tm;remygeJY ...uReaf wmf aumifpDOuú|BuD;ESifh OD;bNidrf;wkdY tapmwvsif aqmif&GufcJhMuykH
tjyifutcef;rSm&Sdaeygrnf[k rSmMum;NyD; ½kH;cef;xJrS ½kH;wHcg;ukd &ygonf/
...(169)
822 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 823
wkid ;f &if;om;ykid f pD;yGm;a&;vkyif ef;&yfrsm;ukd Ekid if yH idk f jyKvyk cf hJ usyfwnf;vmMuonfrSm trSefjzpfonf/ xkdodkY jzpf&onfrSm
onft h wGuf aeYpOfykHrSefvnfywfaeaom ukefoG,frIqufqHa&; tjcm;aMumifh r[kwyf g/ vkyu f ikd af qmif&u G o f rQaom t&mcyford ;f
(Normal flow of trade relations) onf xdckdufepfemcJh&onf/ udk trdefYay;0g' Commandism ESifhwif;usyfjcif; uefYowfjcif;?
ysujf ym;cJ&h onf/ ukeyf pön;f rsm; &Sm;yg;vm&onf/ ukeaf ps;EIe;f rsm; wDxGifBuHaqmifcGifh initiation r&Sdjcif;? apm'uwufcGifhr&Sdjcif;?
rwnfrNidrf jzpfcJh&onf/ ukefxkwfvkyfief;rsm; &yfpJoGm;NyD; r,Ho k uFmpdwjf zifh qufqjH cif;? csK;d ESrd jf cif;tp&Sad om rSm;,Gi;f aom
tvkyfvufrJhrsm; wkd;yGm;vmonf/ aps;EIef;rsm; ckefwufoGm;NyD;? udkifwG,frIrsm;aMumifhyif jzpf&avonf/
aiGwefz;dk usqif;oGm;onf/ aiGaMu;azmif;yGomG ;jcif;ukd pD;yGm;a&; ,if ; jzpf & yf vu© P mrsm;onf qd k & S , f v pf 0 g'\ jyKrl
enf;vrf;jzifh tajz&Sm&rnft h pm; tkycf sKyaf &;trdejYf zifh aiGpuúLrsm; aqmif&Gufjcif;rsm; r[kwfyg/ jzpfcJhoifhaom taMumif;pOf
ukd w&m;r0ifaMunmaomaMumifv h nf; tajctaeukd ykí d qk;d &Gm; tusKd;qufonf rjzpfay:cJhacs/ ,if;rSm tjcm;r[kwfyg/
apcJhonf/ wdkif;&if;om;ydkif pD;yGm;a&;vkyfief; BuD;i,frsm;udk tvsifpvkd
EkdifiHykdifodrf;,lcJhaom vkyfief;tcsKdUukd qkdif&mykdif&Sifrsm;okdY EkdifiHydkifodrf;ydkufjcif;rjyKvkyfbJ? wdkif;&if;om;yk*¾vdu pD;yGm;a&;
jyefay;cJhaomfvnf; ukefxkwfvkyfa&;ukd tm;ay;rI rjyKEkdifcJhacs/ vkyfief;&Sifrsm;ESifh vufwGJaqmif&GufoGm;rnf[k aMunmcJhaom
EkdifiHykdifvkyfief;rsm; qdk&S,fvpfpDrHudef;trnfjzifh vkyfudkif jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf\ toGiful;ajymif;a&;qdkif&m tvkyf
aqmif&GufcJhaomfvnf; qkd&S,fvpfpD;yGm;a&; Oya'orsm;ESifh
wm0efudka&SUaemufnDñGwfatmif rvkyfaqmifEdkifcJhjcif; jzpfyg
avsmn f pD mG tcsK;d usaom? pepfusaompDrcH surf sm;udk rvkyaf qmif
onf/
EdkifchJojzifh jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudkom 1988 ckESpfwGif
jrefrmhvlabmiftzGJUtpnf;\jzpfpOfwGif wdkif;&if;om;
zsuo f rd ;f cJ&h onf/ wdik ;f jynf\ pD;yGm;a&;b0onf ,d, k iG ;f usqif;
cJh&onf/ jrefrmEdkifiHudkzGHNzdK;rItedrfhqHk;aomEdkifiH (the least de- ukefonf? yGJpm;? xkwfvkyfol vkyfief;&Sifrsm;ESifh wdkif;&if;om;
veloped country LDC) tjzpftodtrSwfjyKyg&ef ukvor*¾
vkyfom; jynfolrsm;tMum;wGif urÇmYt&if;&SifEdkifiHrsm;wGif
toif;BuD;xH wifjyawmif;cHcJh&onfrSm ordkif;0ifjzpf&yfBuD; awGUBuHKcJh&zl;aom BuD;us,feuf½Idif;vSaom jyif;xefvSaom
wpfckyif/ vlwef;pm; y#dyu©jzpfyGm;rIrsm;onf r&SdvSygacs/ Ak'¨bmom
wpfckawmhajymEdkifwmuawmh (*kPf,l0ifh<um;NyD; ajym& omoem xGef;um;aomEdkifiHjzpfaomaMumifhvnf; vlwef;pm;
rnfqdkvSsif ajymEdkifwmuawmh) qefaps;ESifh qDaps; tajccH pd w f 0 rf ; uG J j ym;rI r sm;ud k nd § n d § E I d i f ; Ed I i f ; ? om,mn§ i f ; aysmif ;
pm;ukefaomufukeftcsKdUwdkY\ aps;rsm;udk BuD;jrifhjcif; r&Sd& aumif;aomapwemrsm;jzifh jyKvyk Mf urnfqv kd sS iaf jyvnf Edik af om
atmif Ed k i f i H a wmf t pd k ; &u xd e f ; od r f ; ay;Ed k i f c J h w muawmh taetxm; rsm;&SdcJhygonf/ xkdYaMumifh qdk&S,fvpfpDrHudef;0g'udk
trSefw&m;jzpfygonf/ usifhoHk;&mwGif wdkif;&if;om; pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif BuD;i,frsm;wdkY
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xdkrSwpfyg; arSmifcdkaps;rsm;udk rxdef;EdkifcJhyg/ taxGaxG tm; cHpm;cGifhcHpm;xdkufaom tusKd;pD;yGm;a&;cHpm;cGifhudk ay;um


ukeaf ps;EIe;f rsm;udv k nf; rxde;f Edik cf yhJ g/ wpfEpS Nf y;D wpfEpS f pD;yGm;a&; vufwNJG y;D ac:aqmifomG ;rnfqv kd Qif wdik ;f &if;om;csi;f vlwef;pm;
...(170)
824 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 825
wdkufyGJudk qifETJp&mrvkdbJ? qdk&S,fvpfyef;wdkifodkY jrefrmhenf;? onf/ ,if;rSm wdkif;&if;om;yk*¾vdu pD;yGm;a&;ti,fpm; vkyfief;
jrefrmh[efjzifh ac:aqmifoGm;Edkifrnf[k ,HkMunfoifhcJhayonf/ rsm; (petite bourgeois businesses ) udk Edik if yH ikd rf jyKvyk b f ?J xdyk ufw;D
em;vnfoifhcJhayonf/ blZmG ZD ac: ti,fpm;pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sirf sm;udk Edik if aH wmftpd;k &
oufqikd &f mtmPmydik rf sm;onf jrefrmEdik if t H wGi;f &Sd wdik ;f &if;om; u pdwf&Snfvuf&Snf pnf;½Hk;ac:aqmifoGm;&ef jzpfygonf/
yk*¾vdu pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;udk ,HkMunfoifhoavmuf EdkifiHjcm;om; vuf0g;BuD;tkyf t&if;&Sifvkyfief;&SifBuD;rsm;udk
,HMk unfrrI &Scd BhJ uay/ xkaYd Mumifh vufwaJG c:aqmifoifo h avmuf EdkifiHydkifodrf;,l&efudkrlum; wdkufwGef;xm;ygonf/
vufwGJac:aqmifjcif; r&SdcJYacs/ qdkAD,uf,leD,HEdkifiHwGif qdkAD,ufuGefjrLepf aAmfvf&SDApf
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfudk aMunmNyD;aomtcg qdkAD,uf (Bolshevik) ygwDESifhtpdk;&tzGJUwdkYonf t&if;½Sifti,fpm;ESifh
uGejf rLepfygwDEiS hf qdAk , D ufEikd if H tpd;k &onf Adv k cf sKyBf u;D ae0if;ESihf awmifov l ,form;wdUk udk zsuo f rd ;f rIEiS uhf efoY wfcsKycf s,rf rI sm;udk
awmfvSefa&;aumifpDudk pdwf0ifpm;um BudKqdkorIjyKcJYayonf/ vkyrf cd MhJ uojzifh ukex f wk v
f yk rf uI kd xdcu kd ef pfemapcJNh y;D ukeyf pön;f
1963 ckEpS ?f azazmf0g&DvwGif qdAk , D ufueG jf rLepfygwDacgif;aqmif rsm;&Sm;yg;oGm;jcif;? tvkyfvufrJhjyóemukdBuHKawGUcJh&jcif;?
0efBuD;csKyf c½Ia&SmhAf (Krushov) onf ol\vl,HkwpfOD;jzpfol ukefaps;EIef;rsm; rwnfNidrfjzpfcJh&jcif;tp&Sdaom tcuftcJrsm;
ODvD,maemhAfpuD (uGefjrLepfygwD\ A[dkaumfrwDwpfOD;jzpfol pGmudk &ifqdkifcJh&aMumif;jzifh owday;azmfjyxm;ygonf/
(Ulianovsky) udk &efukefNrdKUodkYapvTwfcJhayonf/ AdkvfcsKyfBuD; Adv
k cf sKyBf u;D ae0if;onf ODv, D maemhApf uDukd at'Dvrf;xdyw f iG f
ae0if;\ oabmwlcGifhjyKcsuft& awmfvSefa&;aumifpD\ &Sdaom umuG,fa&;OD;pD;csKyf\ aetdrfwGifvufcHawGUqHkygonf/
twGif;a&;rSL;jzpfol AdkvfrSL;BuD;apmjrifhu &efukefNrdKU&Sd qdkAD,uf xdak wGUqHyk o JG Ykd Adv
k rf LS ;Bu;D apmjrifEh iS hf uReaf wmfEiS hf OD;apmOD;wkv Yd nf;
oH½;kH rS wpfqifq h Adk ,D uftpd;k &xH taMumif;tMum;um zdwaf c:cJh a&muf&SdcJh&ygonf/ ODvD,maemhAfpuDESifh twlvdkufyg vmolrSm
jcif;jzpfygonf/ xdt k aMumif;udv k ol d &SiMf um;azmfxw k jf cif;rjyKcyhJ g/ qdAk ,D ufot H rwfBu;D (Ledovski) jzpfygonf/ ODv D ,D maemhApf uD
ODv,D maemhApf uDonf qdAk , D ufueG jf rLepf ygwDacgif;aqmif onf touft&G,f 75 ESpaf usmcf ef&Y jdS y;D t*Fvyd b f mompum;udk
c&l;a&SmhAfxHrS o0PfvTmwpfapmifudk ,lvmcJhygonf/ xdko0Pf aumif;rGefpGm ajymqdkwwfygonf/ xdkawGUqHkyGJwGif AdkvfcsKyfBuD;
vTmrSm AdkvfcsKyfBuD;ae0if;xH vdyfrlxm;aompmjzpfygonf/ ae0if;onf rdrd\yifukdyHkrSefp½dkuftwdkif;yif azmfazmfa&Ga&G?
xdkpmwGif AdkvfcsKyfBuD;ae0if;csrSwfvkyfaqmifaom jrefrmh &Ti&f iT v
f ef;vef;? [efaqmifrrI &Sb d J yGiyhf iG vhf if;vif;ajymqkad ecJyh g
qd&k ,
S v f pfvrf;pOfukd BuKd qykd gaMumif;ESihf pdwyf g0ifpm;pGm axmufcH onf/ qdAk , D ufueG jf rLepfygwD acgif;aqmifBu;D c&l;a&SmAh \ f pmudk
ygaMumif; azmfjyxm;ygonf/ txl;tm;jzifh qdk&S,fvpfpD;yGm;a&; zwf&&I onft h wGuf txl;yif0rf;omygaMumif;? tBuaH y;xm;aom
pepf xlaxmifa&;udk tapmwvsif (pdwfqE´apmpGmjzifh) rvkyf tcsufrsm;udkvnf; av;av;eufeuf pOf;pm;rnfjzpfygaMumif;?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aqmifbJ? vdktyfaomtajctaersm;udk a&S;OD;pGm azmfaqmif&ef jrefrmEdik if t H wGi;f rSm vufawGU&ifqikd &f aom tajctaet&yf&yf
tBuHjyKxm;ygonf/ owdjyK&rnfhtcsufudkvnf; azmfjyxm;yg udkvnf; rsufjcnfrjywfbJ udkifwG,fajz&Sif;ae&ygaMumif;
...(171)
826 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 827
ponfjzifh awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD;u &Sif;vif;ajymMum; wGif wnf;cdk&ygonf/ xdkcspfMunfa&;rpf&SiftzGJUwGif yg0ifaeol
cJhonf/ (xdkpmudkAdkvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;apmOD;ESifhuRefawmfhtm; rsm;rSm AkdvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;'def&wef ucsifjynfe,f OD;pD;tzGJU
zwfapcJhygonf)/ Ouú|? csi;f jynfe,f OD;pD;tzGUJ Ouú| OD;qefcv dk s?H u,m;jynfe,fO;D pD;
ODvD,maemhAfpuDonf AdkvfrSL;csKyfwifaz OD;aqmifaom tzGJU0if OD;okdif;oef;wif? ucsifjynfe,fOD;pD;tzGJU0if OD;v0rf?
awmfveS af &;aumifp0D if Adv k rf LS ;Bu;D tcsKUd ESiv
hf nf;aumif;? OD;bNird ;f ? Akdvfodef;wef (vrf;pOfygwDXmecsKyf)? OD;cifarmifOD; (vrf;pOfygwD
OD;apmOD;? ocifwifjrtp&Sad om Armjynf uGejf rLepfygwD0ifa[mif; XmecsKy)f ? Akv d Bf u;D azoef;armif (A[kEd idk if aH &; odyaHÜ usmif;)? Akv d Bf u;D
rsm;ESiv hf nf;aumif; awGUqHak qG;aEG;cJyh gao;onf/ ODv, D maemhAf apmvGif (AkdvfrSL;BuD;apmjrifh\ ukd,fa&; t&m&Sd) ESifh þpma&;ol
puDudk yk*HanmifOD;NrdKUe,fwpf0kdufwGif v,f,mvkyfief;ESifh uRefawmfwkdYjzpfygonf/ qdkAD,uf,leD,H twGif; wpfveD;yg;cefY
ywfoufí avYvm&ef? ausmufqnfESifh arNrdKUwdkYwGif vnfywf vSnfhvnfMunfh½IcGifh&cJhMuygonf/ qdkAD,ufuGefjrLepfygwD
Munfh&I&ef Xmeqkdif&mrsm;u vdkufydkYcJhMuygonf/ xdktzGJUESifh acgif;aqmifrsm;ESifh tpdk;&tzGJU0if oufqdkif&m0efBuD;rsm;onf
ocifwifjrygoGm;ygonf/ ODv, D maemhApf uDonf jrefrmEdik if w H iG f uRefawmfwdkYtzGJUudk &if;&if;ESD;ESD; BudKqdkcJhMuygonf/
wpfywfMum awmfveS af &;aumifp0D ifrsm;ESihf ocifwifjr? OD;bNird ;f ? jrefrmcspMf unfa&;tzGUJ onf 1963 ckEpS ?f Ed0k ifbm ESp&f ufaeY
OD;apmOD;wdkUudk EdkifiHa&;aqG;aEG;yGJjyKvkyfcJhygao;onf/ oDwif; wGif armfpudNk rKd Uawmf? u&ifrvifeef;awmfü qdAk , D ufjynfaxmifpk
ESpyf wfausmaf usmf aexdik Nf y;D aemuf armfpudo k Ykd jyefomG ;cJyh gonf/ uGefjrLepfygwD\ taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfol 0efBuD;csKyf
OD v D , maemh A f p uD ,l a qmif v maom c½l ; a&S m h A f \ pmud k c½l;a&SmhAfESifh awGUqHkaqG;aEG;cGifh&&SdcJhygonf/
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u AdkvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;apmOD;ESifh uRefawmf xdok aYkd wGUqH&k mwGif c½l;a&SmAh u
f Adv k cf sKyBf u;D ae0if; OD;aqmif
wdkYtm; ay;zwfapojzifh uRefawmfwkdYzwf½IcJh&onfudk uRefawmf aom awmfvSefa&;aumifpD\ &nf&G,fcsufESifh pwifaqmif&Guf
aumif;pGmrSwfrdaeojzifh ,ckuJhodkY jyefajym&jcif;jzpfygonf/ aerIrsm;udk cs;D usL;ajymqdNk y;D aemuf qd&k , S v f pfpepfxal xmif&mwGif
xdpk mrl&if;rSm ½k&mS ;bmomjzifah &;xm;Ny;D yl;wGyJ gvmaom t*Fvyd f vkyaf qmif&rnfh tvkyrf sm;udv k nf;aumif;? Edik if t H rsm;Nird ;f csr;f pGm
bmomjyefpmrludk uRefawmfwdkYzwf&I&jcif; jzpfygonf/ xkdpmrlukd twl,SOfwGJaexdkifa&;rl0g' (The Policy of peaceful co-exis-
AkdvfrSL;BuD;apmjrifhodrf;xm;cJYonf[k uRefawmfod&SdcJYygonf/ tence) udkvnf;aumif;? ,aeYacwfonf rmhufpfESifhvDeifwdkY\
ODv, D maemhApf uD jyefomG ;Ny;D aemuf 1963 ck? atmufwb kd mv acwfumvrsK;d ESihf rwlawmhojzifh rl0g'rsm;udk rdrw d rYkd suaf rSmufjyK
wGif Advk rf LS ;Bu;D apmjrifh acgif;aqmifaom cspMf unfa&;rpf&iS w f pfck &aom umva'otajctaersm;tvdkuf aqmif&GufMu&yHkudk
qdkAD,ufjynfaxmifpkEdkifiHodkY tvnftywfa&muf&SdcJhygonf/ vnf;aumif; &Snfvsm;pGm&Sif;jyygonf/ xdkYaemuf AdkvfcsKyfBuD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

qdkAD,uf uGefjrLepfygwD\ txl;{nfhonfawmftjzpf armfpudk ae0if;udk,fwdkif qdkAD,uf,leD,HodkY vma&mufvnfywfyg&ef


NrdKUawmf vDeifawmifukef; (Lenin Hill) ay:&Sd txl;{nfha*[m zdwfac:pum; ajymMum;cJhygonf/
...(172)
828 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 829
qkdAD,ufuGefjrLepfygwDacgif;aqmifrsm;ESifh uRefawmfwdkY wGi&f adS om vlxEk iS u hf if;uGmaeaom ygwDaumfrwD0ifrsm;\ ygwD
aqG;aEG;yGJrsm;pGmjyKvkyfcJh&mwGif xl;jcm;csufESpfckudk uRefawmfwdkY b0okdYom avQmusvmcJhavonf/
owd j yKrd c J h y gonf / yxrtcsuf r S m uRef a wmf w d k Y \ jref r mh ygwD\pD;yGm;a&;rl0g'rsm;rSm;,Gi;f cJjh cif;? jynfov l x l k vlaerI
qdk&S,fvpf vrf;pOfudk taumiftxnfazmf&mwGif vrf;pOfygwD b0 yuwdtajctaetppftrSefudk odjrifatmif rBudK;pm;jcif;
taejzifh vuf0JaoGznfrIrsm;? vuf0JuRHrIrsm; jzpfoGm;rnfudk (0g) rodusKd ;uRjH yKjcif;? pDru H ed ;f vky&f yfrsm;udk jynfox Yl rH S jynfoxl H
pdk;&drf[efrsKd;vnf; jyoajymqdkMuygonf/ 'kwd,tcsufrSm od[ Yk al omaqmify'k Ef iS t hf nD rusio hf ;kH jcif;? ynmwwfvw l ef;pm;0if
armf p D w k e f ; \ vuf 0 J a oG z nf a &;oabmxm;rsm;ud k a0zef todynm&Sif twwfynm&Sifrsm;udk xdkufxdkufwefwef ae&m
ajymqdkMuygonf/ vrf;pOfygwDudk armf0g'\ MoZmatmufodkY ay;í toH;k rjyKjcif;? tvkyaf e&mcsxm;rIprD u H ed ;f (Job planning)
a&mufroGm;apvdkonfh oabmxm;udk jyocJhMuygonf/ vnf;r&Sdjcif;? bufpHkynma&;udk xdxda&mufa&muf raqmif&Guf
jrefrmhq&kd , S vf pfvrf;pOfygwDonf qdAk , D ufueG jf rLepfygwDu Edik jf cif;? vkyaf zmfuikd zf uf? &Jabmf&b J ufcsi;f r,HMk unfMubJ txif
pdk;&drfcJhovdk armf0g' (Maloism) \ MoZmatmufodkYrlum; vHk;0 tjrifvGJjcif;? txiftjrifao;jcif;? tjyeftvSef*dkPf;*P tkyfpk
ra&muf&SdcJhyg/ odkYaomf ]]vuf0JaoGznfonf}} [kqdkrnfqdkvQif wdkufyGJrsm;vkyfjcif;? jynfolwdkYESifh qufqH&mwGifarmufrmjcif;?
qdkEdkifavmufaom ]]vGefuRHrI}} udkrlum; 1964 ckwGif yk*¾vdu tusyfukdifjcif;ponfh tjyKtrlrsKd;udkusifhoHk;jcif;? tcGifhxl;rsm;udk
pD;yGm;a&;vkyfief;&yfrsm;udk (tBuD;pm;? tvwfpm;? ti,fpm;? &vQif&ovdk trsKd;rsKd;udk,fusKd;&SmMujcif;? or0g,rtp&Sdaom
or0g,rtoif;rsm;) ta&;Bu;D onf? rBu;D onf odr;f ,loifo h nf? tzGJUtpnf;rsm;udk ygwDaumfrwDwdkY\ udk,fydkifbPfwdkuf ozG,f
roifhonf ponfwdkYudk pOf;pm;jcif;rjyKbJ) EdkifiHydkifodrf;,ljcif; toH;k csjcif;tp&So d nfh ygwD\vrf;pOfBu;D ysupf ;D &m ysupf ;D aMumif;
jyKvkyfcJhMuygonf/ xdkodkYaom ]]vuf0JtrSm;rsm;}} aMumifhyifvQif rsm;udk vkyfcJhMuavonf/ xdkodkYaom taMumif;tcsufrsm;
uReaf wmfw\ Ykd ]]qd&k ,
S vf pfwnfaqmufr}I } onf qd&k , S v f pf0g'\ tao;pdwfajym&rnfqdkvQif tpD&ifcHpmBuD;wpfyk'f rQru
&nf&G,fcsufrS wjcm;pDjzpfcJh&ygonf[k qdkEdkifygayownf;/ &Snfvsm;zG,fom &Sdayawmhrnf/
jrefrmhq&kd , S vf pfvrf;pOf\ umvwpfavQmufwiG f pdwt f m; jrefrmhq&kd , S v f pfvrf;pOf\ Edik if aH wmfonf tpdk;& t&if;&Sif
xufoefraI umif;aumif;Bu;D &Scd ahJ om umv? pdwt f m;xufoefrI pepf (a state capitalism) \EdkifiHawmf jzpfonf[kqdkvQifyif
wjznf;jznf; usqif;vmaomumv? av;eufrIr&SdawmhbJ *kPo f u d m© ESijhf ynfph akH umif;jynfph EkH ikd yf gao;onf/ uReaf wmfwYkd Edik if H
tay:,H yHkoP²mef (Superficial form) rsm;om vTrf;rdk;vmaom onf urÇmay:wGif zGHUNzdK;rItedrfhqHk;aomwdkif;jynf (The Least
umv[lí cGjJ cm;rSwo f m;&ygonf/ tay:,Hyo kH P²mefrsm; vTr;f rd;k developed country) b0odkY usqif;cJh&onfjzpfaomaMumifh
vmcJah om aemufq;kH ydik ;f umvwGif vrf;pOfygwDonf jynfow l \ Ykd qd&k , S v f pf0g'\ &nf&, G cf suo f aYkd &muf&cdS o hJ nf[k rqdo k mygacs/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

,HkMunfav;pm;jcif;cH&aom ygwDrsKd;r[kwfawmhbJ (0g) jynfolY qdk&S,fvpf0g'onf &nfrSef;csuft& tvGefrGefjrwfaom


ygwDrsK;d r[kwaf wmhbJ ygwD\xdyw f ef;A[drk S atmufajctqifq h ifh 0g' jzpfayonf/ jynfoltaygif;\ pm;0wfaea&; vdktyfcsuf
...(173)
830 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 831
rsm;ESifh vlrIa&;vdktyfcsufrsm;udk tqufrjywf? rsufjcnf jrefrmhqdk&S,fvpf vrf;pOfygwD ysufpD;csKyfNidrf;oGm;&jcif;ESifh
rjywf jznfhqnf;ay;Edkifatmif umva'o tajctaeay;rI ywfoufívnf;,if;odkYyifajym&ygrnf/ The Burmese way to
rsm;tvd k u f pd w f a umif ; apwemaumif ; rsm;jzif h ud k , f p G r f ; socialism destroys itself [k ajymqdk&rnfuJhodkY jzpfcJhygonf/
&Sdoa&GU BuHpnfae&rnf? BudK;yrf;ae&rnf/ vkyfaqmif ae& (þtcsuEf iS hf ywfoufí vrf;pOfygwDOuú|Bu;D OD;ae0if;ud, k w f ikd f
rnfqdkaom 0g'vrf;pOfonf tvGefrGefjrwfaom 0g'vrf;pOf uRefawmfwdkYtm;ajymcJhonfudk uRefawmfqufa&;rnfh tcef;wGif
om jzpfygayawmhonf/ azmfjyygOD;rnf/)
qdk&S,fvpf0g' vrf;pOfonf pdwful;,Ofíom &Edkifaom ]]qdk&S,fvpfpepfudk wdkYvkyfMunfhMur,fuGm? vkyfMunfhvdkY
]]pdwful;pH}} rQom (Idealism) jzpfonf[k a0zefavh&SdMuygonf/ &nf&G,fwJhtwdkif; jzpfrvmbl;qdk&ifawmhvnf;? wdkYtcsif;csif;
,if;okdY,lqumajymqdkjcif;onf wpfzufowfusaeygonf/ wdkifyifNyD;ajymif;vdkufMuwmaygh}} [k jrefrmhqdk&S,fvpf vrf;pOf
qd&k ,
S vf pf0g'vrf;pOfjzifh qd&k ,
S v
f pfvaYl bmiftzGUJ tpnf;opf udk pwifcsrSwfpOfu AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u AdkvfrSL;BuD;apmjrifh?
(0g) w&m;rQwaom? om,m0ajymaom vlUabmiftzGJUtpnf;
OD;apmOD;ESifh þrSwfwrf;a&;oluRefawmfwdkYtm; ajymjycJhyg
wpf&yfxlaxmifjcif;onf odyÜHynm&yfESifhenf;ynmtwwfrsm;
onf /
(In the actual age of development of Science and technology)
1988 ckEpS ?f Zlvikd vf 23 &ufaeYusKu d qú uH iG ;f ü usi;f ycJah om
xGe;f um;aeaom ,ckacwf,ckumvrsK;d wGif vkyu f ikd af qmif&u
G í f
vrf;pOfygwD\ta&;ay:ygwD nDvmcHwiG f vrf;pOfygwDOuú|Bu;D
&Edkifaom vkyfief;pOfBuD;jzpfygonf/ pdwfaumif;apwemaumif;
xm;&SdNyD; rSefuefpGm? xda&mufpGm aqmif&GufEdkifMu&efom vdktyf (tNird ;f pm;Edik if aH wmfor®wBu;D ) OD;ae0if;onf ol\ Mum;odvm&
ygonf/ qdk&S,fvpfvlYabmifxlaxmifjcif;onf rjzpfEdkifaom aom? BuHKawGUvm&aom tajctaersm;udkpdwfysufNyD;? pdwfqdk;
tvkyfr[kwfyg/ jzpfEdkifaomtvkyfomjzpfygonf/ vlom;wd\ Yk rmefqdk;&SdaomavoHjzifh rdefYcGef;>rufMum;&mwGif ]]ygwDpHkudk
tem*wfumvrsm;wGif jzpfxGef;vmEdkifaom vkyfief;pOfBuD; BuKd uof vm;? wpfygwDukd BuKd uo f vm;qdw k m jynfoq Yl E´c,
H Ml u}}
jzpfygonf/ [lí tqdkjyKoGm;cJhygonf/ xdkaemufqHk;rdefYcGef;onf jrefrmh
urÇmay:wGifyxrOD;qHk;aom qdk&S,fvpfEdkifiHudk pwif qdk&S,fvpfvrf;pOf\ csKyfNidrf;&m csKyfNidrf;aMumif;udk pD&ifcsuf
prf;oyfum xlaxmifaqmif&GufcJhaom qdkAD,uf,leD,HEdkifiHBuD; csvkdufaom rdefYcGef;yifjzpfygonf[k uRefawmf,lqvdkufygonf/
(qdAk ,
D ufjynfaxmifpBk u;D ) NyKd ucJG sKyNf ird ;f &jcif;ESiyhf wfoufí urÇmh xdak emufyikd ;f wGif jynfov l x
l \
k taxGaxG rauseyfru I kd azmfjyvm
uGefjrLepftzGJUcsKyf\ ordkif;wGif emrnfxif&Sm;cJhaom ,l*dkpvyf aom qE´jytH<k urIBu;D onf ay:aygufvmcJo h nf/ ,if;qE´jyrIBu;D
uGejf rLepfacgif;aqmifBu;D wpfO;D jzpfco hJ l rDvAkd ef*s;D vyfpf Milovan ay:xGufvmatmifvnf; Ouú|BuD;OD;ae0if;udk,fwdkifuyifvQif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

Djilas u Communism destroys itself [kajymcJy h gonf/ (uGejf rLepf oG,f0kdufvSaomenf;jzifh vrf;zGifhay;cJhonf[k ,lqrnfqdkvQif
pepfonf rdrdudk,frdrdzsufqD;cJhNyD) [k rSwfcsufcscJhonf/ ,lqEdkifygonf/
...(174)
832 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 833
awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDBuD; wdkYonf rMumrMumaomfvnf;aumif;? qufumqufumaomf
jrefrmEdik if wH iG af y:ayguf vmcJo h nfrmS vnf; ordik ;f 0iftppftrSef vnf;aumif; jzpfay:aygufzmG ;avh&MdS uonf/ tqd;k udk taumif;
jzpf&yfBuD;wpfckjzpfcJhygonf/ jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD xifrIrsm;? trSm;udk trSefxifrIrsm;? ted|m½Hkudk £|m½HkxifrIrsm;
wpf&yfv;kH jzpfysuf ,d, k iG ;f Ny;D csKyNf ird ;f oGm;cJoh nfrmS vnf; ordik ;f 0if tp&Sad om trSm;rsm;onf vlom;wd\ Yk tvkyEf iS ahf qmif&u G rf rI sm;
tppftrSefjzpf&yfBuD; wpfckyifjzpfygonf/ udk tarSmufarSmuf? trSm;rSm;jzpfysuaf pMuonf/ aumif;&mrGe&f m
vl o m;wd k Y \ ord k i f ; onf vl o m;wd k Y q E´ E S i f h ruif ; bJ ? pcef;rsm;qDoYkd rvSr;f Edik Mf ubJ? &Si;f &if; ½Iy&f if;ESiyhf if w0Jvnfvnf
vlom;wdkY\ qE´rsm;\ wdkufwGef;zefwD;rIrsm;aMumifh jzpfay:& jzpfae&avonf/ aumif;aomordik ;f vrf;onf aysmuf&awmhrvdk
onf rSefygaomfvnf; rsm;pGmaom ordkif;0ifjzpf&yfBuD;rsm; rMumrMum BuHKae&avonf/
onf vlom;wdkY\ qE´ygvGef;onfjzpfap? rygvGef;onfjzpfap? rnfoyYkd ifjzpfap vlom;wd\ Yk obm0pdwo f nf aumif;rGe&f m
rdrd uHMur®mudk rdrdo,faqmifvmbdonfhtvm;? rdrdoabm aumif;rGefaMumif;? csrf;om&mcsrf;omaMumif;? BuD;yGm;&mBuD;yGm;
rd r d a qmif u m jzpf y suf w wf M uonf r S m tppf t rS e f b 0 aMumif;? wdk;wuf&mwdk;wufaMumif;rsm;udk &SmBuHaeavh&Sdonf/
(realities) rsm; jzpf M uygonf / a&S;½Iaeavh&Sdonf/ wdkufwGef;aeavh&Sdonf/ vlYordkif;onf
*sD;vyfpf\ tqdktwdkif;yif urÇmay:wGif rw&m;rIrsm;ESifh a&Sma&Sm½SL½SLoGm;avhr&Sdapumrl? a&SUwdk;aemufqkwfjcif;rsm;
vlvlcsif;jc,fvS,faoG;pkyf tjrwfxkwfrIrsm;onf aemufqHk;wGif &SMd uapumrl a&&Sncf &D;wGif tysuo f abmudk ausmv f eG Nf y;D tjzpf
w&m;rIrsm;? rSefuefrIrsm;? aumif;rGefjcif;rsm;[laom tppftrSef oabmudk aqmif,lvmavh&Sdonf/ xdkYaMumifhyifvlom;wdkY\
b0\ wefcdk;tiftm;pkudk t½HI;ay;&avh&Sdonfudk ordkif; aumif;rGef&m aumif;rGefaMumif;? wdk;wuf&m wdk;wufaMumif;udk
wpfavQmufwGif awGU&avh&Sdygonf/ aqmif,al vh&w dS wfaom ordik ;f vrf;onf tzsut f ½IyEf iS hf tqkwf
þurÇmay:wGif trSew f &m;ESit hf aumif;trGew f &m;wdoYk nf t,kwfrsm;tm;vHk;udk jzwfausmfEdkifavh &Sdwwfonfhtwdkif;
xm0pOf&adS eMurnfomjzpfygonf/ b,faomtcgrQ aysmufu, G f jzpfausmfvdrfhrnfomjzpfayonf/ xdkYaMumifhyif ordkif;vrf;onf
oGm;vdrfhrnf r[kwfacs/ aumif;rGeaf om? rlreS af om? wd;k wufaom? wl½t l wdik ;f oGm;aevdrhf
yHkrSefrlvblwvlom;wdkY\ obm0pdwfonf ted|m½Hkrsm;udk rnfjzpfayonf/
rvdv k m;bJ? £|m½Hrk sm;uko d mvdv k m; wwfayonf/ tqd;k t,kwf þum;ordkif;vrf;\ oabmw&m;ed,mraywnf;/
rsm;udk &,lcHpm;vdkjcif; r&SdMuyg/ vlom;wdkYonf rodíaomf urÇmay:wGiv f nf;aumif;? jrefrmhval bmif tzGUJ tpnf;wGif
vnf;aumif;? rwwfíaomfvnf;aumif;? trSm;rsm;ESihf tqd;k rsm; vnf;aumif;? Edik if aH &;wl½rl rI sm;? rl0g'a&;wl½rl sm; toD;oD;wko Yd nf
udk vkyrf w d wfMuonf/ odvmonfEiS t hf rQ? wwfvmonfEiS t hf rQ? twdwEf iS yhf pöKyeÜ t
f oD;oD;\ aumif;arGq;kd arGrsm;\ tjyeftvSef
D:/Dummy/Ko Ko (2)

taumif;rsm;ESit hf rSerf sm;udk vkyu f ikd af qmif&u G v


f mavh&MdS uonf/ tm;NyKd iaf om pm&if;&Sif;wrf;rsm;ESifhtnD tem*wftoD;oD;odYk
vlom;wdkY\ todÓPfwGif tjrifrSm;rsm; txifrSm;rsm;ponf ajymif;a&mufoGm;MurnfrSm "r®wmjzpfygonf/
...(175)
834 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 835
aemufqufwGJoHk;oyfcsuf t*FvdyfqefYusifa&; ajratmufvIyf&Sm;rI ta&;awmfyHk
txufwiG ½f n S v f sm;pGmazmjyf cJah om taxGaxGo;kH oyfcsuu f kd ygwDukd ppfa&;t& OD;pD;uGyu f &J onfw h m0efukd xrf;aqmifchJ
tajccHí aemufqufwGJ oHk;oyfcsufwpf&yfudk xyfavmif;í onf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ESifh &JabmfoHk;usdyf0iftm;vHk;?
wifjycGifhjyKyg&ef pmzwfolwdkYtm; arwåm&yfcHtyfygonf/ ajratmufvIyf&Sm;rItzGJU0iftm;vHk; bD t k d i f a t (Burma
1/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf 1962 ckESpf? rwfv ESpf&ufaeYwGif Independence Army) ac: Armhvw G v f yfa&;wyfrawmfom;
EkdifiHawmftmPmudk odrf;,lNyD;vQifNyD;jcif; ppf a umif p Dudk tm;vH;k onf vGwv f yfa&;twGuf vufeufuikd f wku d yf q
JG ifEJT
rzGUJ pnf;bJ awmfvSefa&;aumifpD (Revolutionary Council) cJhMuaom ppfonfawmfrsm;jzpfMuonfrSm rSefaomfvnf;
udk zGJUpnf;cJhonf/ awmfvSefa&;aumifpDudk zGJUpnf;jcif;onf olwt Ydk m;vH;k onf Ekid if aH &;twGuf ppfwu dk cf MhJ uaom rsK;d cspf
acwfajymif;awmfvSefa&;wpf&yf (a Social Evolution) udk EkdifiHa&;orm;rsm;? ppfom;rsm;omjzpfcJhMuygonf/
aqmif&Gufrnfqkdonfh OD;wnfcsufudk azmfjyjcif;jzpfonf/ 4/ xkdYaMumifh AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf ppfom;b0rS EkdifiHa&;
2/ awmfveS af &;aumifpo D nf 1962 ckEpS ?f {Nyv D 30&ufaeYwiG f orm;b0okdY a&mufvmcJholr[kwf? EkdifiHa&;orm;b0rS
awmfveS af &;aumifp\ D 0g'oabmxm;aMunmcsujf zpfaom ppfom;b0okYd a&mufvmcJo h jl zpfonf/ xdaYk Mumifh Akv d cf sKyBf u;D
jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOf (Burmese way to Socialism) ae0if;onf EkdifiHa&;OD;aESmuf&Sdaom ppfAkdvfcsKyfBuD;wpfOD;
udk xkwjf yefaMunmcJNh y;D ? 1962 ckEpS ?f Zlvikd v f av;&ufaeYwiG f omjzpfonf/ xkaYd Mumifh 0efBu;D csKyOf ;D Ektpd;k &\ vufwiG ;f rSm&Sd
jref r mh q k d & S , f v pf v rf ; pOf y gwD (Burmese Scoialist aecJah om Ekid if aH &;tmPmudk odr;f ,lco hJ nfrmS ppf0g'tjrif
Programme Party) udk pwifzUJ G pnf;cJo h nf/ ,if;vkyaf qmifcsuf (Militarist Outlook) jzifh odr;f ,lco hJ nf r[kwb f J EkdifiHa&;
ES p f & yf o nf awmf v S e f a &;aumif p D \ tcef ; u@ud k orm;tjrif (Political Outlook) jzifhomvQif odrf;,lcJhjcif;
ppfaumifpt D oGiu f kd raqmif,al pbJ Ekid if aH &;rlrl0g'aumifpD jzpfonf/
(Political Counci) toGifudk aqmif,lapcJhonf/ 5/ okjYd zpfvQif Akv d cf sKyBf u;D ae0if;\ EkdifiHa&;tjrifonfbmvJ¿
3/ Akv d cf sKyBf u;D ae0if;onf ocif½Iarmif (Thakhin Shu-Maung) ol\ Ekid if aH &;tjrifonf 1956 ckEpS rf S 1961 ckEpS f aESmif;ydik ;f
trnf&o dS l ocifEidk if aH &;orm; (ocifApdef acgif;aqmifaom umvESihf 1962 ck tOD;ydik ;f umvrsm;\ 0ef;usiw f iG f jzpfysuf
wkdYArmtpnf;t½Hk;tzGJU0if) jzpfcJhygonf/ ocif½Iarmif aeaom EkdifiHa&;rwnfNidrfrI tajctaersm;udkMunfhNyD;
taejzifh *syefEkdifiH ppfwyfuodrf;ydkufxm;aom azmfrkdqm rdrdudk,fwkdif EkdifiHa&;tmPm&,lNyD; rdrdpdwfwkdif;usvnf;
uRef;wGif &JabmfoHk;usdyf (The Unit of Thirty Comrades) jzpf&efEiS hf jynfov l x l u k vnf; wpfcck t k ajymif;tvJjzpfvQif
wpfO;D tjzpf ppfynmoif,cl NhJ y;D Akv d cf sKyaf tmifqef;\ txl; aumif;rnfvm;[k xifjrifaejcif;ESiv hf nf; qufpyfomG ;ap&ef
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wm0efay;tyfc&H oltaeESihf 1942 ckEpS ?f azazmf0g&DvwGif &nf&G,fum tmPmodrf;vdkuf&rnf[laom pdwful;yif


jrefrmEkid if o H Ydk vQKUd 0Supf mG jyefvmcJo
h nf/ jrefrmEkid if t H wGi;f &Sd jzpfonf/
...(176)
836 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 837
tmPmodr;f ,lrnf[k Bu&H , G rf od nfEiS t hf nD EkdifiHa&;rl0g' 0g' (y&ufrufwpf0g'\ oabmw&m;? 0DvsH*sdrf;pf Will-
vrf ; pOf wpfckckudkawmh pdwful;NyD; jzpfygonf/ ,if;rSm iam James \ Pragmatism udk zwf½Izl;olr[kwfapumrl)
xdkumv\ jynfwGif;jynfy ywf0ef;usiftajctaersm;t& udk rdrdtvdkvdk cH,lusifhoHk;wwfol jzpfygayonf[lí
zGUH NzKd ;qJEidk if rH sm;wGif acwfpm;aeaom qkd&S,fvpfEkdifiHa&;rsKd; rSwf,lxm;ygonf/
udk vufuikd jf yKomG ;&efyif jzpfayonf/ (Akv d cf sKyBf u;D ae0if;u Akv
d cf sKyBf u;D OD;ae0if;onf ocif½aI rmifb0 (vli,fb0)
qkd&S,fvpfrl0g'rsKd;udk vkyfcsifaeyHk&aMumif;? AkdvfrSL;csKyf u ol\acgif;aqmifjzpfol ocifApdeEf iS t hf wl (ocifApde\ f
atmifBuD;uOD;apmOD;ESifh þpma&;ol uRefawmfwkdYtm; a&SUaqmifrjI zif)h um;vfrmhufpfEiS hf tde;f *s,v f pf w
f aYdk &;om;cJh
BudKwifajymMum;NyD; r,kwfrvGefaomwm0efudk ay;cJhojzifh aom uGefjrLepfaMunmpmwrf; (The Communist Mani-
uReaf wmfwaYdk qmif&u G cf &hJ yHuk kd þrSww f rf;\ tydik ;f (1) ESihf festo) ac: bH k 0 g'aMunmpmwrf ; udk avhvmcJhzl;onf[k
(2) wkdYwGif azmfjycJhNyD;jzpfygonf/) Akv d cf sKyBf u;D ae0if; ud, k w f idk u f uReaf wmft h m;ajymjycJo h nfukd
6/ AdkvfcsKyfBuD;ae0if;onf qkd&S,fvpf0g'udk cH,lxm;ygonf rSwfom;xm;cJhygonf/ xkdYaMumifh olonf qkd&S,fvpf0g'
vm;/ cH,x l m;vQif rnfoaYdk om qk&d , S v f pf0g'rsK;d udk cH,x l m; qkid &f m tajccHoabmudak wmh avhvmrSwo f m;cJoh jl zpfonf
[k qkd&ygrnf/
ygovJ/
okaYd omf Akv d cf sKyBf u;D ae0if;onf tjcm;aom (awmfawmf
þar;cGef;rsm;udk wdwdususajzqdk&efrSm rvG,fulvSyg/
rsm;rsm;aom) vuf0J EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm; uJhokdYyif
tb,faMumifq h adk omf Akv d cf sKyBf u;D ae0if;onf rnfonfh
rmhufpf0g'udk vnf;aumif;? vDeif0g'udk vnf;aumif;?
EkdifiHa&;0g'udkrQ avSeH"m;xpfw&m;ao (yHkao) cH,lxm; qkd&S,fvpf0g'ESifh uGefjrLepf0g'qkdif&m usrf;BuD;usrf;i,f
avhr&SdbJ? ]]tajctaet&vdktyfwmudk vkyfaqmifoGm; pHpk akH phaphwu Ydk vkd nf;aumif;? tcsed , f Nl y;D aoaocsmcsm aphaph
&rnf } } qkdaom y&uf r uf w pf 0 g' (Pragmatism) udk pyfpyf avhvm&eftcsdefvnf;r&cJhyg? tcGifhtvrf;vnf;
vufawGUb0wGif usio hf ;kH avh&cdS ohJ l jzpfaomaMumifyh gwnf;/ r&cJhyg/ (jrefrmjynfwiG f rmhupf 0f g' vIy&f mS ;rI\ 0gt&ifq h ;kH
y&ufrufwpfZifqkdonfrSm &nf&G,faomtwkdif; tvkyf aom acgif;aqmifBu;D jzpfco hJ l ocifpdk;onfyifvQif rmhupf -f
jzpfa&;t"du 0g'[líqkd&rnf/ vDeif0g'qkdif&m pmayusrf;*efrsm;udk pHkpHkaphaph avhvm&ef
AkdvfcsKyfBuD;OD;ae0if;udk þpma&;ol xdawGUqufqH tcGifhtvrf;&cJholr[kwfygacs/)
avhvmcGi&hf orQ (teD;uyfíaomfvnf;aumif;? rvSr;f rurf; xdkYaMumifh AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf qkd&S,fvpf0g'udk
rSaomfvnf;aumif;? tjcm;olrsm;rSwpfqifh Mum;odrw S o
f m;& a&SUaemufnDñGwfpGm (Coneistently) ausnufod&Sdxm;NyD;
orQ aomfvnf;aumif;? avhvmod&Sd&orQ) udk tajcjyKNyD; jzpfonf[lí rajymEkdifyg/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tuJjzwf&rnfqydk gvQif uReaf wmf\acgif;aqmifBu;D jzpfco hJ l okaYd omf olonf ol\y&ufrufwpf0g' g'ESihf nDñw G pf mG yif
d cf sKyBf u;D ae0if;onf txufazmfjyygtwkid ;f y&ufrufwpf
Akv 1960 jynfhESpf0ef;usifrSpNyD; qkdAD,ufuGefjrLepfEkdifiHBuD;ESifh
...(177)
838 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 839
ta&SUOa&myuGefjrLepfygwDrsm;tkyfpdk;aom EkdifiHa&;pepfrsKd; System) pepfuwpfrsK;d ? ,cktcg w½kwE
f idk if w
H iG f uG,v
f eG o
f l
w½kwfjynfolY or®wEkdifiH\ wdk;wufrIrsm;udk udk,fawGU w½kwu f eG jf rLepfacgif;aqmifBu;D wdefYa&Smifzdef (Teng Shao-
tm;jzifhudk pdwf0ifpm;cJhonf[lí qkdEkdifygonf/ Peng) csrS w f c J h o nf h uGefjrLepfygwD tkyfpdk;rIatmufwGif&Sd
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;ESihf awmfveS af &;aumifp0D if Akv d rf LS ;csKyf aom aps;uGufpD;yGm;a&;pepfESifh wpfEkdifiHwGif pepfESpfck
wifazacgif;aqmifaom Akv d rf LS ;Bu;D tcsKUd wk\
Yd qk&d , S v f pfa&; (One Country, Two-Systems) rl 0 g' uwpfrsKd;/ vl r I a &;
0g' cH,lcsufrSm xdktcsdefu wnf&SdcJhMuaom uGefjrLepfEkdifiH w&m;rQwrI & S d a tmif wwf E k d i f o rQwpf q if h N yD ; wpf q if h
rsm;ü usifhoHk;aeMuonfh qkd&S,fvpfEkdifiHa&;ESifh pD;yGm;a&; aqmif & G u f o G m ;rnf qkdaom vpf b &,f q k d & S , f v pf 0 g'
yHpk rH sK;d udk jrefrmhtajctaersm;ESihf [yfrpd yfrad tmif usio hf ;kH (Liberal Socialism) u wpfrsKd;ponfwkdY &SdMuygonf/
oGm;&rnfqadk om cH,cl suyf ifjzpfygonf/ (jrefrmhq&dk , S v f pf jrefrmEkid if wH iG f awmfveS af &;aumifpOD uú|Bu;D Akv d cf sKyBf u;D
vrf;pOfonf þoabmjzpfygonf/ okaYd omf jrefrmhq&dk , S v f pf OD;ae0if;\ xl;jcm;aom (xl;qef;aom) cH,lxm;csufrSm
vrf;pOfwiG f ,if;uGejf rLepfygwDrsm;\ vrf;pOfrS jcm;em;aom
wpfygwDO;D aqmifrjI zifh Ekid if aH wmftpd;k &u pDraH qmif&u G af om
tcsuftvufrsm;pGm yg0ifcJhygonf/)
or0g,rqefaom qkd&S,fvpfjzpfonf/ ,if;taMumif;udk
7/ qkd&S,fvpf0g' trsKd;rsKd;&Sdygonf/ um;vfrmhufpf\ tajccH
Akv
d cf sKyBf u;D OD;ae0if;ud, k w
f idk uf OD;apmOD;ESihf uReaf wmfwt Ydk m;
rl0g't&yf&yfukd cH,Ml uaom uGejf rLepfygwDrsm;u a&SUaqmif
ajymMum;ygonf/ okdYaomf uGefjrLepf[efygaom qkd&S,fvpf
a&SU&Gujf yKum OD;pD;uGyu f rJ jI yKaom uGefjrLepf qkd&S,fvpf0g'
(Communist Socialism) uwpfrsK;d ? t*FvefEi dk if EH iS hf Oa&my rsK;d udk vkyaf qmifcsiaf om Akv d rf LS ;csKyw
f ifazwk\
Yd oabmxm;
EkdifiHtcsKdUwGif cH,lprf;oyfusifhoHk;Muaom 'Drdku&ufwpf udk AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf vdkufavsmcJhyHk&ygonf/
qkd&S,fvpf0g' (Democratic socialism, or Social-democ- AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u or0g,r
or0g,rqkdonfh pum;t"dyÜm,f
racy) uwpfrsKd;? or0g,r qk d & S , f v pf 0 g' (Co-opera- onf qk d & S , f v pf 0 g'\ oabmw&m; oabmw&m;udk azmfñTef;ae
tive socialism) uwpfrsK;d ? ,l*q kd vm;AD;,m;Ekid if w H iG f or®w onf[k uRefawmfwkdYtm; ajymjycJhygonf/
rm&S,v f w f ;D wd;k OD;aqmifaom uGefjrLepftpnf;t½Hk; (the rnfoyYdk if&adS p 1962 ck? rwfvrS 1988 ck? pufwifbm
Communist League) u usifhoHk;cJhzl;onfh wk d u f ½ d k u f txd wnf & S d c J h a om jref r mh q k d & S , f v pf vrf ; pOf o nf
xkwfvkyfol vkyftm;&Sif tvkyform;vlwef;pm; tzGJU uG e f j rLepf [ ef (Communist Style) ygaom wpf y gwD
tpnf;u wkduf½dkufpDrHcefYcGJaom pD;yGm;a&;pDrHudef;rl0g' tmPm&Sifpepfjzifh EkdifiHawmftpdk;&,EÅ&m;u pDrHtkyfcsKyf
(direct producers management of socialism) uwpfrsKd;? aom qkd&S,fvpfpepf[lí trnfcHcJhaom EkdifiHawmf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

w½kwjf ynfoYl or®wEkid if w H iG f armfpDwkef; (Mao Tse-Tung) OD;aqmifaom t&if;&Sifpepf (State Capitalism) yifjzpfchJ
usifhoHk;cJhMuaom jynfolYbHktzGJU0g' (People's Commune onfrSm {ueftrSef jzpfygonf/
...(178)
840 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 841
onfvdkqkdaomaMumifh Ek d i f i H a wmf t&if ; &S i f p epf onf xl;qef;onfrSm vuf0JbufokdY a&mufaeMuolrsm;[k
]]raumif;aompepf}} jzpfonf[k t"dyÜm,f r&yg/ txifcHMu&aom AkdvfrSL;csKyfwifaz tkyfpk0if AkdvfrSL;BuD;
zGHUNzdK;qJEkdifiHrsm;\ pD;yGm;a&;pHt& acwfaemufusaom oef;pdefu olYteD;rSmuyfíxdkifaeaom uRefawmfhtm;
EkdifiHrsm;wGif qkd&S,fvpfpepfudk wnfaqmufrnfqkdvQif wD;wd;k avoHjzifh ]]a[h ...udck spv f iId f ...Ouú|Bu;D ajymwm
EkdifiHawmft&if;&Sifpepfqdkaom acwfwpfacwf odkYr[kwf pOf ; pm;oif h w ,f xif w ,f ...wpf y gwD p epf u awmh
tqifw h pfqifu h kd jzwfausm&f ygrnf/ ok&Yd mwGif xkEd idk if aH wmf odyfredyfvSbl;As}} [k aemif w &[ef&SdaomrsufESmjzifh
t&if;&Sipf epfukd tmPm&qkd&S,fvpfygwDEiS hf twkduftcH uRefawmhftm;vnf;aumif;? tem;rSmxdkifaeaom OD;apmOD;
jyKaom qkd&S,fvpfygwD (Democratic Competition be- tm;vnf;aumif; ajymMum;cJhygonf/ AkdvfrSL;BuD;ausmfpdk;
tween a Party in Power and a Party in Opposition) [laom vnf; Akv d rf LS ;Bu;D oef;pde\ f pum;udk Mum;cJyh gonf/ olonf
ygwDpepfrsKd;jzifh (tpdk;&\BudK;udkifjc,fvS,frIryg0ifbJ ) vnf; OD;acgif;av;udk rodromndwf[efjzifh pOf;pm;aeyHk
vkyfaqmifoGm;rnfqkdvQif qk d & S , f v pf y gvD r ef ' D r k d u a&pD &ygonf/ xkAd v dk rf LS ;Bu;D oef;pde\
f ajympum;ESihf trlt&mudk
EkdifiHa&;jzpfEkdifayonf/ ,ckwkdif uRefawmf jrifa,mifaerdygao;onf/
AkdvfcsKyfBuD;OD;ae0if;onf þokdYaom oabmxm;rsKd;udk tu,f í rsm; xd k p Of t cguom Ak d v f c sKyf B uD ; ae0if ;
ajymMum;cJhonfhtwkdif; qkd&S,fvpfESEpS fygwDpepf (Two So-
pdwful;rdcJhav[ef &Sdygonf/ qkd&S,fvpfEkdifiH\ zGJUpnf;
cialist Parties System) udkrsm; cH,lusifhoHk;cJhrnfqkdygu
tkyfcsKyfyHk tajccHOya'a&;qGJ&ef wdkifyifaqG;aEG;onfh
jrefrmhEkdifiHa&; orkdif;onf wpfrsKd;wpfzHkajymif;vJaumif;
yxrOD;qH;k usi;f ycJah om (1972 ckEpS f or®wtdrw f iG f usi;f y
ajymif;vJcJhrnf[k uRefawmfxifaecJhygonf/
cJhaom) tpnf;ta0;wGif ]]udk,fajymcsifwmuawmh ck½IyfrS 8/ Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;onf rdrad umif;rnfxifaomtvkyrf sm;udk
aemif&Sif;qkdovdk wdkYvkyfr,fh tajccHOya'[m wpfygwD vkyfydkifcGifh&ovdk vkyfaqmifcJhonf [líomqkd&ygrnf/ ol Y
Ek d i f i H r sKd ; vk y f r S m vm; ...ES p f y gwD v k y f r S m vm;qk d w mud k pdwful;rsm;onf wpfrsKd;rSwpfrsKd;okdY ajymif;a&TUavh &SdcJh
tckuwnf;u pOf;pm;Ny;D qH;k jzwfMu}} [k ajymMum;cJyh gonf/ ygonf /
uRefawmfonf xdktpnf;ta0;okdY zdwfMum;cH&olwpfOD; xdkYtjyif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf olwpfyg;tm; 'ku©
taeES i f h wuf a &muf c G i f h BuH K cJ h y gonf / tpnf ; ta0; a&mufatmifvkyfaqmifvdkaom pdwfrsKd;udk rxm;r&SdcJhyg/
wufa&mufMuolrsm;onf oHo,pdwfjzifhvnf;aumif;? okaYd omf olt Y m;rw&m;ajymol? rw&m;jyKo?l rw&m; BupH nf
awGa0pdwfjzifhvnf;aumif; bmrQrajymMubJ NidrfaeMuyg olrsm;udkrlum; Mum&Snf onf;cHjcif;r&SdbJ/ taMumif;od
onf/ xdktcg AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u ]]at; ...tJ'g atmif taMumif;jyavh&cdS yhJ gonf/ olonf vlawGtaMumif;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

pOf;pm;xm;Mu ...tcsdefvnf;&Sdygao;w,f}} [k rdefYMum; udk avhvmoifo h nfrsm;udk avhvmNy;D toH;k csoifo h nfrsm;udk
cJhygonf/ toHk;cswwfygonf/
...(179)
842 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 843
Akv
d cf sKyBf u;D OD;ae0if;onf olt Y mPmvufuikd &f pdS Of umv 10/ 1987 ckESpf? Ekd0ifbmv yxrtywftwGif;u AkdvfcsKyfBuD;
wpfavQmufwGif rSm;,Gif;aomqHk;jzwfcsufrsm;udk jyKvkyfrdcJh ae0if;u OD;apmOD;ESihf uReaf wmhu f kd at'Dvrf;&Sd olaexdik &f m
onfrsm;&SdcJhygonf/ udk,fa&;udk,fwmudpörSma&m? EkdifiHa&; td r f o k d Y ac:,l a wG U qH k y gonf / xd k a eY u ol t m;vyf í
ygwDa&;udprö sm;rSmyg vHkNcHKa&; (Security) udk OD;pm;ay;avh a&S;a[mif;aESmif;jzpf pum;ajymcsiaf omaMumifh jzpfygonf/
&SdcJhaomaMumifhvnf; tcsKdUaom ta&;,lrIrsm;? umuG,frI axG & mav;yg;pum;rsm;ajymaeMupOf r S m yif ol o nf
rsm;rSmvnf; ]]rSm;cJhonf}} [kqdkEkdifaom taMumif;t&mrsm; ½kwfw&uf pum;wpfcGef;udk ajymvkdufygonf/
&Scd yhJ gonf/ rSm;aeonfukd rSm;aerSe;f odvmvQiaf wmh odvQif ]]udk,fhvlwkdYudk BuHKwkef;ajym&OD;r,f}} [k pum;pvdkufNyD;
odcsif; tjrefqHk;jyefjyifavh&Sdygonf/ uReaf wmfb h ufMunhu f m ]]a[haumif ...zd;k cspv f iId f destiny
d cf sKyBf u;D OD;ae0if;\ b0udk ESpyf ikd ;f cGjJ cm;&ygrnf/ udk,fa&;
9/ Akv ('ufpwDeD) qkdwmudk rif;,Hk&JUvm;}} [k ar;vdkufygonf/
udk,fwmb0 (Private Life) u wpfrsKd;wpfckwjcm;/ ol\ uRefawmfonf csufcsif; jyefrajzEkdifyg/ NyD;rS ]][kwfuJh ...
uRefawmf ,Hkygw,f ...'ufpwDeDqdkwm uHyef;wkdifaygh
EkdifiHa&;b0 (Political Life) u wpfrsKd;wpfckwjcm; jzpfyg
cifAsm}} [k ajymvdkufrdygonf/
onf/
xdt k cg olu ]]at; ..uHyaJ jymajym bmyJajymajym des-
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ udk,fa&;udk,fwmb0udk a0zef&ef
tiny &Sdwmawmh trSefyJuG? wjcm;ajymcsifwm r[kwfygbl;/
þrSwfwrf;a&;oluRefawmhfwGif wm0efr&Sd[k cH,lygonf/
ightaMumif;yg/ ighOD;av;ocifnD? OD;av;qkdayr,fhvdkY
a0zef&efrSm uRefawmf\ t&mr[kwfyg/ toufcsif;uGmwm r[kwfvkdY ightpfudkyJqkdygpkdY/ at; ...
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ EkdifiHa&;b0ESifh ywfoufaom olaeraumif;aewmeJY olYtpm; *syefjynfudkoGm;r,fh
taMumif;tcsurf sm;udrk u l m; avhvmoif?h a0zefo;kH oyfoifh oabFmay:udk wjcm;tazmfawGeJYtwl igvdkufoGm;&w,f/
ygonf/ taumif;udak &m? tqk;d udyk g avhvmoH;k oyfoifMh u tJ'DtcsdefupNyD; ighb0[m wpfcgwnf;ajymif;oGm;wmyJ/
ygonf/ Akv d cf sKyBf u;D ae0if;onf jrefrmEkid if \
H tusKd;pD;yGm;a&; Turning-point ayghuGm/ igom tJ'DvdkvdkufroGm;jzpfcJh&if
twGuf pGrf;pGrf;wrHaqmif&GufcJhonfrsm;&SdcJhonfrSm {uef ig[m Akdvfae0if;jzpfvmrSm r[kwfbl;uG/ tJ'gudk Destiny
trSef jzpfygonf/ awmfvSefa&;aumifpD\ oabmxm;rsm; yJvdkY/ 'gajymcsifwmyJ}} [k ajymjyaeygawmhonf/
csrSwfpOfu EkdifiHESifhvlrsKd;tusKd;pD;yGm;a&;ukd rsufjcnfrjywf þonfwGif uRefawmfonf wpfpHkwpfckudk pOf;pm;rdNyD;?
BudK;pm;aqmif&Gufavh&SdcJhonf/ ol\ oabmxm;rsm;udk ]]AkdvfcsKyfudk uRefawmf wpfckar;yg&ap ...cGifhjyKyg}} [k
avYvmMunfhvQif od&SdEkdifygonf/ okdY&mwGif ykxkZOf\ ajymrdonf/ olu ]]qdkygOD;}} [k qkdygonf/ uRefawmfu -
D:/Dummy/Ko Ko (2)

obm0rkdY rSm;wmawGvnf; &SdcJhygonf/ taumif;ESifhtqdk; ]]wjcm;awmh r [k w f y gbl ; / OD ; nd K jra&;wJ h uk e f ; abmif


onf 'GefwGJae½dk;jzpfygonf/ &S m yH k a wmfpmtkyfxJrSm AkdvfcsKyfeJYywfoufvdkY AkdvfcsKyf[m
...(180)
844 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 845
bd k ; awmf b k & m; m;rif;&JU tquftEG,fu qif;oufvmwJh consciousness twGif; pdwf"mwfxJwGif rif;&mZmwkdY\
oabmrsKd; a&;xm;ygw,f/ AkdvfcsKyfemrnfudkawmh azmfrjy ZmwdaoG;? Zmwdrmefygae&rnf/ xdaYk Mumifh olw Y iG f qk&d ,
S vf pf
xm;ygbl;/ tJ'g uReaf wmf pdw0f ifpm;vkyYd g}} [k ajymvku d rf yd g 0g' pdwfrsKd;xuf rif ; 0g' (Royalism) pdwfrsKd;u ykdNyD;
onf/ xufoefaecJhrnf/ xdkYaMumifhyif olYwGif trd e f Y a y;0g'
OD;ae0if;onf uRefawmf\pum;udk ESpfoufonfavm? (Commandism) \ txHk0goemonf (olYudk,fol odonf
rESpfoufonfavm? taotcsm uRefawmf rajymwwfyg/ jzpfap? rodonfjzpfap) yg&Sad evdrrhf nfavm[lí uReaf wmf
xdktcdkuftwefYwGif ay:vGifaeaom OD;ae0if;\rsufESmudk awG;xifaecJhygonf/
tuJcwfír&yg/ olu - 11/ awmfvSefa&;aumifpDESifh jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwDwkdY
]]rif;u ukef;abmifrif;rsKd;awGudk txifBuD;aew,f tkyfpdk;cJhaomumvvlawGu ]]rqv}} [kqdkaom acwf
xifw,f ... ukef;abmifrif;qufawG nHhzsif;vdkY wkdYEkdifiH umvudk ppfwyfutkycf sKyaf omacwf[k vlawGu ajymqkMd u
uRejf zpfc&hJ wmyJu/G 'gudk rif;wkjYd iif;Ekid rf vm;? ighnod Doed f;ñGefU onf/
u udkndKjrudk bmawG ajymcJhovJawmh igrodygbl;/ wpfck trSefpifppfrSmrlum; rqv acwfonf wpf y gwD
awmh&w dS ,f/ igua&Tbrkd q k ;kd csKH AkdvfwGefu qif;oufvmwm tmPm&Sifpepf\ acwfomjzpfygonf/ rqv acwfudk
awmh rSefw,f}} [k taotcsmajymavonf/ 'Dawmh wyfrawmfu ppfAkdvfrsm;tkyfpdk;aom ppfwyfacwf [k rqkd
uReaf wmfonf rdr\ d pdwx f w J iG f þokYd rSwcf sucf srcd yhJ gonf/ Edik af cs/ tb,faMumifq h adk omf wyfrawmfonf awmfveS af &;
]]Ad k v f c sKyf B uD ; ae0if ; onf ol Y u d k , f o l bd k ; awmf O D ; 0d k i f ; rS aumifpD? EkdifiHawmfaumifpD? rqvygwD ponfwkdY\ rl0g'
qif;oufvmonf[k wku d ½f u kd rf ajymbJ...rkrkqdk;csKHAkdvfwGef ESifhtrdefYrsm;udkom emcHvdkufem&aom tzGJUtpnf;rQom
(tavmif;bk&m;\ vuf½;kH Akv d cf sKyBf u;D ) rS qif;oufvmonf jzpfcJhygonf/ jref r mh q d k & S , f v pf v rf ; pOf y gwD acwf\
[k oG,f0dkufNyD;ajymaeonf}} [k rSwf,lvdkufygonf/ taumif; tqd;k rsm;ESiyhf wfoufí wyfrawmfwGif wm0ef
tb,faMumifq h adk omf bd;k awmfO;D 0kid ;f ac: y'Hkrif; (tr&yl& r&SdcJhyg [k Oya'aMumif;t&vnf;aumif;? wu,ft h rSeb f 0
NrKd Uwnfeef;wnfrif;) onf Akv d w f eG \ f orD;udrk zd &k m;t&mokYd t&vnf;aumif; uRefawmfajymcsifygonf/ (uRefawmfESifh
wifajrm§ uf vufqufco hJ jl zpfaomaMumifyh gwnf;/ (tus,f oabmwl&rnf[k rqkdcsifyg/ uRefawmfh tjrifudkom
udk odvykd gu? tdk;a0 a0OD;ndKjra&;aom ukef;abmif &SmyHkawmf ajymjyjcif; jzpfygonf/)
pmtkyfwGifMunfhyg/) 12/ rnfoyYdk if jzpfysucf MhJ uonf&adS p jrefrmhqkd&S,fvpf vrf;pOf
þuJhokdY uRefawmf bmhaMumifhajym&ygovJ[kqdkaomf ygwD acgif;aqmifrIonf jynfolYxHrS jynfolYxHokdY[laom
D:/Dummy/Ko Ko (2)

AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf rif;rsKd;rif;½dk;rS qif;oufvmNyD; 'Drdkua&pDusifhxHk;udk usifhoHk;ygrnf[lí ygwDzGJUpnf;yHk


rif;aoG; (Royal Blood) ygvmoljzpfaomaMumifh ol\ sub- tajccHpnf;rsOf;wGif jy|mef;cJhaomfvnf; xdkwm0efukd
...(181)
846 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 847
ausyGefpGm? yDjyifpGm? a&SUaemufnDñGwfpGm rusifhoHk;EkdifcJh bDtkdpD (B.O.C) ukrÜPD\ vkyfom;wkdYonf tpm;qif;&J?
aomaMumifhomyif jynfolvlxkESifh uif;uGmonfxuf taeqif;&Jb0jzifh ukrÜPDwGif toufarG;0rf;ausmif;vkyfae&
uif;uGmvm&NyD;? jynfolvlxk\ ,HkMunfrIESifh MunfndKrI onf/ vkyfom;wkdY &oifhaomcHpm;cGifhrsm;r&&SdcJYMu/ awmif;&ef
udk r&&SdawmhbJ EkdifiHa&;ZmwfcHkay:rS qif;ay;cJh&onf vnf; tppydwfqkdYxm;onhf Oya'rsm;aMumifh awmif;&rSef;rod/
omjzpfygavawmhonf/ rawmif;wwf? rawmif;0HYaomb0wGif aecJY&\/
EkdifiHa&;jzpfpOfrsm;ESifh EkdifiHa&;avmu"Hw&m;rsm;ukd ,ckuJhokdY &aeuscGifh&ufokH;&uf avQmhvkdufonhftwGuf
qufvufo;Hk oyf&rnfqv dk Qif Ekid if aH &;acwfumv toD;oD; rcHcsifpdwfrsm; x<uvmMuonf/
wGif wnf&cdS aYJ om Ekid if aH &;tzGUJ tpnf;ESihf ,if;wk\ Yd jzpfjyef a&eHacsmif;? a&eHcsyf? acsmuf? rkdvm tp&Sdaom ukrÜPDykdif
ysujf yef avmu"Hrsm;ukd atmufygtwkid ;f wifjycsiyf gonf - a&eHxw k v f yk o
f nhf Xmersm;rS a&eHvyk of m;wko Yd nf a&eHurk P Ü u
D dk
oydwfarSmufMu\/
1300 jynfhta&;awmfykH tcsKdUu tvkyrf qif;bJaeMu\/ tcsKUd u tvkycf iG o f q Ydk if;Ny;D
jrefrmhvGwfvyfa&;vIyf&Sm;rIorkdif;wGifrygvQif rjzpfaom tvkyfrvkyfbJaeMu\/ oydwfarSmuf &mwGif cGifh&ufokH;&uf
orkid ;f wpfuu G rf mS 1300 jynhf ta&;awmfyBHk u;D jzpfayonf/ 1300 cHpm;cGit
hf pm; rlvtwkid ;f 10 &ufcpH m;cGijhf yK&eftjyif tjcm;aom
jynhfta&;awmfykHBuD;onf ,ckacwfvli,frsm;r,kHMunfEkdifzG,f epfemcsuyf g aygif;Ny;D tcGithf a&; (25) csuf awmif;qkv d udk Mf u\/
ukd,fqif;&J pdwfqif;&JBuD;pGm yg0ifvIyf&Sm;cJYMuaom a&S;jrefrm þawmif;qkdcsuft&ygu oydwf rvSef[lí wif;cHaeMuonf/
rsKd;cspfrsm;\ vIyf&Sm;rIBuD;jzpfcJYygonf/ tvkyform;wkdYawmif;qkdxm;aom tcsuf (25) csufwGif
xkpd Ofu jrefrmwk\ Yd o,HZmwjzpfaom wGi;f xGuaf &eHrsm;ukd bmoma&;cGifh&uf 10 &uftjynhf &&Sda&;tjyif -
EkdifiHjcm;om;rsm;uykdifMu\/ bDtkdpDukrÜPD/ tifeftkdpD? tkdifbDyD - zsm;em&Sdu wpfv vpmtjynhf&&efESifhESpfv&Sdygu
ukrP Ü pD onfwjYdk zpfMuonf/ bDtpdk u D rk P
Ü wD iG f xkpd Ofu wGi;f wl;? wpfvukd vpm0ufay;&ef/
pufarmif;? ,mOfarmif;? wkww f cH Rwf tp&So d nhf atmufajctvkyf - zsm;emaomvlrsm; aysmufuif;ygu rlvtvkyfjyefvnf
wkw Yd iG f jrefrmtvkyo f rm; 10000 cefY yg0iftvkyv f yk af eMuonf/ vkyfEkdif&ef/
xkdtvkyform;wkdYtwGuf? tdrf&mtwGuf tcef;rsm;ay;xm;\/ - bDtkdpDukrÜPDu oefY&Sif;pifMu,faomae&mxkdifcif;?
usOf;ajrmif; usyfwnf;\/ pm;aomufa&;wGifay;xm;aom tkd;tdrf? a&? rD; ponfwkdYay;&ef/
vpmESifhravmufiS/ qif;&JcsKdUwJYpGmaeMu&\/ xkdtvkyform;wkdY - rnfonht f vkyo f rm;rqkd vkyo f ufig;ESpjf ynho f nfjzpfap?
twGuf wpfEpS v f Qif bmoma&;aeYrsm;twGuf 10 &ufciG ahf y;xm; rjynho f nfjzpfap atESib hf D tked mpm&efyaHk iGcpH m;cGijhf yK&ef/
avonf/ 1938 ckEpS f ESppf ykid ;f wGif cGi&hf uf 10 &uftpm; ok;H &uf - ukrÜPDwGif tvkyform;vkdwkdif; tvkyform;rsm;\
D:/Dummy/Ko Ko (2)

avQmNh y;D cGi&hf uf ckepf&ufom cHpm;cGiahf y;rnf[k bDtpdk u D rk P


Ü u
D om;orD;rsm;ukd t&nftcsi;f tvku d f a&S;OD;pGmtcGit hf a&;
trdefYxkwfvkduf\/ ay;NyD; cefYxm;&ef/
...(182)
848 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 849
- ukrP Ü w D iG f tvkyo f rm;vpfvyfygu ,cifuavQmx h m; xkad cwfu ajr&Siw f \ Ydk oD;pm;c rwefwqrsm;jcif;? oD;pm;c
aom tvkyform;a[mif;rsm;ukd cefYxm;ay;&ef/ ukd wif;awmif;ESihf csi, f &l mwGif xkad cwfu tpk;d &owfrw S af om
- qkaiG&xku d o
f ?l tvkyo f rm;aoqk;H ygu xkt d vkyo f rm;\ pyg;wpfwif; 46 aygifuu dk f wif;r[kwb f J pyg;wpfwif;aygif 50
tarGqufcHolukd xkwfay;&ef/ ukdufwif;ESifh jcif,lí v,form;rsm; epfemMujcif;? ESpfpOfvkdyJ
- trsKd;orD;tvkyform;rsm;tm; uefx½kdufvufatmuf yJc;l ½k;d rrSusvmaom awmifusa&rsm;aMumifh v,frsm;a&vQw H wf
wGif rxm;bJ a&S;utwkid ;f ukrP Ü uD wku d ½f u
dk cf efxY m; &m wpfcgwpf&HwGif wpfESpftwGif; ESpfcsdef ESpfcg pkdufysKd;&jcif;
vkyu f idk af p&ef paomawmif;qkcd surf sm;tjyif xkpd Ofu aMumifh pku d yf sK;d p&dwyf rdk udk ek u f sjcif;wkjYd zpfcyYJ gaomfvnf; ajr&Siw f uYdk
wkAYd rmtpnf;t½k;H Bu;D zGJUpnf;NyD;jzpfay&m wkdYArmtpnf; oD;pm;cravQmjh cif;? tpk;d &u ajrcGerf avQmjh cif;paom taMumif;
t½kH;rS ocifav;armifu a&eHajroydwfwGif yg0if rsm;aMumifh ajruGufvyfi,fomykdifaom v,form;i,frsm;?
aqmif&GufonhftwGuf tzrf;cHcJh&onf/ xkdtwGuf ajrqkH;&jcif;? ajr&SifxHrS oD;pm;cjzifh ajriSm;vkyfol v,form;wkdY
ocifav;armifukd 0rf;enf;aMumif;? av;pm;aMumif; v,fvkyfykdifcGifhqkH;jcif; wkdYBuHKawGU&wwfonf/
wkyYd g0ifco YJ nht f jyif xkad wmif;qkcd suf (25) csut f euf - 1937 ckESpf? rkd;&moDu rkd;aumif;onhftwGuf yJcl;½kd;rrS
- um;½kt H yk cf sKyaf om at-rwfu'f ;D &ef;rfonf tvkyo f rm;
qif;vmaom acsmif;a&rsm;vQHjcif;tjyif ppfawmif;jrpfa&yg
rsm;tm; -
vQHonhftwGuf v,form;rsm; tvGef'ku©a&mufvsuf&Sdonf/
]]rif;wkdY ArmawG wd&pämefrsKd;awG[k apmfum;½dkif;yspGm
xkt
d ajctaersm;aMumifh awmifov l ,form;wko Yd nf 1938
wpfrsK;d om;vk;H tm; qJqadk omaMumifh olt Y m;tvkyrf S xkwyf pf&ef}}
[laom awmif;qkdcsufvnf;yg0ifcJYonf/ ckESpf? Zefe0g&Dv okH;&ufaeYwGif a0g? usKdufxkd? yJcl;e,fwkdYrS
a&eHajrtvkyform;ta&;onf txufjrefrmEkdifiHwGif awmifov l ,form; 5000 wkYd yJc;l ta&;ykid ½f ;Hk okYd csw D ufqE´jyMu
jzpfymG ;aeouJo Y Ydk atmufjrefrmEkid if H oefvsiNf rKd UwGiv f nf; jzpfymG ; onf/ olwkdY\ vkdvm;csufrsm;ukd wifjyawmif;qkdMuonf/
vsu&f o dS nf/ oefvsiaf &eHtvkyo f rm;udpu ö dk zseaf jzvsu&f MdS u&m 1938 ckESpf? atmufwkdbmv okH;&ufaeYwGif a0gNrdKUe,f&Sd
a&eHacsmif; tygt0if txufjrefrmEkdifiH a&eHtvkyform;wkdYu v,form;okH;axmifausmfwkdYu tpnf;ta0;BuD;wpf&yf usif;y
vnf; oefvsifuJYokdY apYpyfaqG;aEG; ajz&Sif;a&;ukd awmif;qkdMu Mu\/ xkdtpnf;ta0;BuD;\ qkH;jzwfcsufrsm;rSm -
aomfvnf; tcGifhta&;r&cJhay/ 1/ OD;rk;d - ywåmv,fajrukd v,form;r[kwo f wl t Ydk m; *&ef
a&eHajr tvkyform;oydwfBuD;onf þokdYjzifhyif tDNyD; xkwrf ay;&ef/ xkw d iG f ay:xGe;f vmaom v,fajr&So d w l Ydk
ESpfzufpvkH;wif;rmvsuf 10 vcefY MumvmcJY\/ tm; wpf t d r f a xmif v Qif v ,f 10 {uxuf r enf ;
xkdtcsdefrSmyif oxkHpD&ifpk (,cktac:c½kdif) rS awmifol vkyfykdifcGifhay;&ef/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

v,form;wko Yd nf Ekid if jH cm;om; ajr&Siw f \Ydk 0doravmbaMumifh 2/ a<u;NrDapYpyfa&;Oya'ukd yJcl;NrdKUe,ftwGufomrQru


qif;&JrGJaw vlvkH;rvSb0okdYa&mufaeMu&onf/ wpfEidk if vH ;Hk &Sd v,form;rsm;twGuyf g aqmif&u G af y;&ef/
...(183)
850 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 851
3/ v,f o D ; pm;c uef Y o wf a &;ES i f h v,f a jryd k i f q k d i f c G i f h 1938 ckESpf? atmufwkdbmvu awmifolv,form;rsm;
vTaJ jymif;a&; Oya'udk tjrefq;kH taumiftxnfazmf&ef/ &efukefokdY csDwufNyD; v,form; tcGifhta&;jzpfaom oD;pm;
4/ wif;awmif;pHcsdefuefYowfa&;Oya'udk tjreftaumif jyifqifa&;? tcGefawmfavQmhaygha&;? pHwif;owfrSwfrItwkdif;
txnfazmf&ef ponfwkdYyg0ifonf/ pyg;csif w G , f a&;ponf w k d Y a wmif ; qk d & ef v,f o rm;xk B uD ;
yJc;l ? a0g tp&Sad omNrKd Ue,fww Ydk iG f awmifov l ,form;wkrYd mS &efukefokdYcsDwufrnfhowif;udk a&eHajrrS ocifcifñGefY (aemif-
jrefrmomru ukvm;rsm;vnf; yg0if&m þtcsuw f iG f vlrsK;d ra&G; pmayavmu-ocifcifñeG )Yf u vufurf;aMumfjim owif;pmrsm;rS
yg0ifNyD; &&SdrnfhtcGifhta&;udkvnf; twlyif&Sd&rnf[laom wpfqifo h cd &hJ m 10 vMumaeaom a&eHajroydwBf u;D udk owd&Ny;D
nDrQonfhpdwfxm;jzifh v,form;ta&;udk awmif;qdkMu&ef acgif;aqmifjzpfoo l cifb;dk vSBu;D paoma&eHajracgif;aqmifrsm;
jyifonf/ udak jymvduk &f m ocifb;kd vSBu;D ESihf a&eHajracgif;aqmifwYdk pdwu f ;l
v,form;ta&;twGuaf cgif;aqmif&ef awmifial wmifyikd ;f aygufNy;D a&eHajroydww f yfBu;D &efuek of Ydk rkid f 400 c&D;udk ajcusif
trwf jzL;NrdKUe,fvTwfawmftrwf OD;btm; wm0efay;onf/ csw
D ufjcif;[lonfh orkid ;f 0ifjzpf&yfBu;D ay:xGe;f cJjh cif; jzpfayawmh
OD;bu v,form;uGezf &ifah c:qk&d ef &SpOf ;D aumfrwDuzkd UJG pnf;&m onf/
cs,f,mriftjzpf a0gNrdKUe,frS ocifausmfat; (tAsm;) tm;
a&G;cs,fNyD; ocifpGyÜ,m;em,m'l;? yJ½l;rmvlem,'l; ukvm;vlrsKd; ausmif;om;rsm;yg0ifvmjcif;
ESpfOD; tygt0if ocifpk? ocifcsefxGef;? OD;csifb? OD;bBudKifwkdY a&eHajroydwfwyfBuD;wGif vl 2000 ausmfyg0ifcJh\/
yg0ifaom &SpfOD;aumfrwDudk zGJUcJhMu\/ pnf;urf;pepfuspGm csDwufcJhMu\/ jzwfausmfcJh&m aus;&GmwkdYrS
xdk&SpfOD;aumfrwDu awmifolv,form;wkdYtwGuf EId;aqmf a&wdkufjcif;? aq;vdyfay;jcif;jzifh tm;ay;Mu\/
csufudk EkdifiHwpf0ef;od&ef pm&Gufrsm;½dkufESdyfNyD; a0iSaMunmay; oyd w f w yf B uD ; onf rauG ; ok d Y a &muf v m\/ jrovG e f
vkdufonf/ xkdYjyif rdrdwkdY\ vdkvm;csufrsm;udk EkdifiHydkiftpdk;&ESifh apwDawmfudk zl;ajrmfMu\/
EkdifiHwpf0ef;uod&ef &efukefNrdKU a&Twd*Hkukef;awmfokdY csDwufNyD; rauG;NrKd Uta&;ydik uf a&eHajrwyfBu;D a&SUokYd qufvufcsw D uf
EId;aqmfrnf[lí today;cJhonf/ jcif;rjyK&ef wm;jrpfavonf/
&efuek t f a&;ydik Of ;D bd;k pu xdt
k csed u f yk'rf -144 udk xkwjf yef &efukefwuúodkvf ausmif;om;or*¾Ouú| udkA[def;ESifh
vdkuf&m yJcl;-a0grS v,form; wkdY\ csDwufrIonf acwå&yfqkdif; twGif;a&;rSL;udkAaqGwkdYonf a&eHajr oydwfwyfBuD;udk tm;ay;
oGm;cJh\/ rMumrDyif yk'fr-144 udk ½kyfodrf;vdkufojzifh oxHk? &ef rauG;okdYa&muf&SdvmMuonf/ olwkdYa&muf&SdcsdefwGif a&eHajr
usKdufxdk? a0g? yJcl;rS v,form;wyfBuD;onf 1938 ckESpf oydww f yfBu;D tm; a&SUokqYd ufvufcsw D uf&ef wm;jrpfc&H csed jf zpfae
'DZifbmv 19 &ufaeYwGif &efukefokdY csDwufvmcJhMuonf/ onf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xdpk Ofu tif;pde?f om,m0wDbufrS awmifov l ,form;rsm;vnf; udAk [de;f ? udAk aqGwEYdk pS af ,muf nydik ;f wGif a&eHajroydww f yf
yg0ifcJhonf/ Bu;D udk w&m;a[mMuonf/ udAk [de;f u NAw d o d Qtpd;k &\ ppfyv
k yd wf Ydk
...(184)
852 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 853
jrif;wyfjzifh ESrd ef if;wwfru I kd BuKd wifoad ea&mhvm;rod udAk [de;f \ vdu k af vsm&ef? ausmif;om;uvnf; tpmiwfrcH&efaqG;aEG;MuNy;D
a[majymcsufwGif - ausmif;om; tmPm&Sif udkvSa&T? udkoef;wifwkdYESifh aqG;aEG;Mu
]]jrif;cGmwpfcsufayguf&if ArmwpfEkdifiHvHk; rD;[kef;[kef; onf/
awmufap&r,f}} [lí ygcJh\/ &efukefwGif þokdYjzpfaepOf rEÅav;NrdKUwGifvnf; &efukefrS
udkA[def;\ a[majymcsufaMumifh udkA[def;? udkAaqGwkdY a&muf&v dS maom owif;rsm;t& &[ef;ysKd rsm;? aps;olaps;om;rsm;?
rauG;wGif tzrf;cHMu&awmhonf/ ausmif;om;rsm;onf vl 20000 cefY tdrfawmf&mbk&m;0if;wGif
þtcsufudktaMumif;jyKí &efukefwuúodkvfausmif;om; pka0;MuNyD;vQif tmPmykdifwkdY\vkyf&yfudk qefYusifaMumif;ESifh
wkdYu udkA[def;? ukdAaqGwkdYudk vTwfay;&ef twGif;0ef½Hk;udk 0dkif;NyD; wkdufyGJ0if&ef pka0;csDwufzkdY qHk;jzwfMuonf/ xkdqHk;jzwfcsufwGif
qE´jyMu&m NAdwdoQa*:&mykvdyfwyfu eHygwfwkwfjzifh½dkufaom udak tmifausmu f sq;kH rI? ausmif;om;ausmif;ol 200 cefY 'Pf&m&rI
aMumifh wuúodkvfausmif;olausmif;om;wkdY 'Pf&m&&SdcJYMuNyD; udk pHpk rf;a&; cHo k rm"dzUJG Ny;D tjrefq;kH qH;k jzwfay;&ef? jrefrmEkid if v H ;kH
*syf q if a umvd y f ausmif ; om;acgif ; aqmif ud k a tmif a usmf qkdif&m ausmif;om;vTwfawmfu awmif;qkdcsufudk rEÅav;NrdKUu
(Akdvfatmifausmf[ktrnfwGifvmol) uG,fvGefcJh&\/ vnf; axmufcaH Mumif;ESiþ hf tcsuw f uYdk kd tus,wf 0ifah &;om;Ny;D
Akvd af tmifausmu f ,
G vf eG jf cif;aMumifh Ekid if wH pf0ef;vH;k Ed;k Mum; EkdifiHwpf0ef; awma&mNrdKUyg jzefYcsd&efwkdufwGef;qHk;jzwfMuonf/
tHk<urIBuD;ay:vmNyD; e,fcsJUqefYusifa&; pdwf"mwfwkdY jyefYyGm;BuD; tpnf;ta0;tNyD;wGif pDwef;vSnfhvnf&efjzpfaomfvnf;
xGm;vmcJhonf/ wpfenf;tm;jzifh 1300 jynfhta&;awmfyHkonf tcsdefr&ojzifh aemufaeYrS pDwef;vSnfhvnf&ef? vlpDwef;aepOf
'kwd,tBudrfajrmuf trsKd;om;0HomEkta&;awmfyHkBuD;tjzpf wGif rEÅav;NrdKU&Sd &[ef;awmfrsm;? ausmif;olausmif;om;? aps;ol
ajymrnfqkdygu ajymEkdifonfh ta&;awmfyHkBuD; jzpfcJhayonf/ aps;om;ESihf rsK;d cspyf *k Kd¾ vrf sm;tm; rEÅav;ta&;ydik rf pöwmvufEiS hf
'DZifbmv Akv d af tmifausmu f sq;kH Ny;D aemuf Ekid if w
H pf0ef;vH;k &mZ0wf0efrpöwm&de;f wkYd acgif;aqmifaom ppfyv k yd w
f yfwu Ydk 26
wGif vlx\ k pdwcf pH m;rIrmS Buw d rf Edik cf rJ & rcsrd cHomjzpfaeMuonf/ vrf;xdyf aMu;eef;½H;k awmifbuftaygufwiG f a&SUrwd;k &ef? wd;k ygu
wpfEkdifiHvHk;&Sd ausmif;om;rsm; oydwfarSmufMuonf/ &efukef ypfrnf[k ajym\/ acgif;aqmifvmaom oHCmawmfu ]]igwkdY
oydwfarSmufausmif;om;rsm;u NrdKUrausmif;wGif oydwfpcef; Ouú|\trdefYudkapmifhaeonf}} [k ajymygaomfvnf; *½krpdkufbJ
zGifhxm;Muonf/ 1939 ckESpf? azazmf0g&Dv ckepf&uf 1300 Burd vf ;kH udik yf v
k yd u
f kd ae&mz,fcikd ;f vdu k Nf y;D aoewfuikd yf v
k yd rf sm;udk
jynfhESpf? wykdYwGJvjynfhausmf av;&ufwGif awmif;qdkcsufrsm; a&SUwdk;&ef trdefYay;\/ NyD;awmhyif trdefYay;í ypfvdkufaom
r&ygu tpmiwfcHMurnf[kqHk;jzwfNyD; ausmif;olausmif;om; aMumifh oHCmawmf ckepfyg;? touf 12 ESpft&G,f ausmif;om;
1000 cefYwkdY tpmiwfcHMu\/ ausmif;om;rdbwkdYMum;aomtcg armifwifatmif tygt0if pkpkaygif; 17 OD; ae&mwGifyif usqHk;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

txl;wkefvIyf oGm;Muawmhonf/ ausmif;om;rdbwkdY csufcsif; cJh\/ 11 OD;'Pf&m&cJh\/ rEÅav;tmZmenf 17 OD; aoG;ajrus


tpnf;ta0;ac:NyD; ausmif;om;rsm; awmif;qkdcsufudk tpdk;&u aomaeYonf 1300 jynfhESpf? wykdYwGJvjynfhausmf ckepf&ufaeY
...(185)
854 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 855
10-2-1939 jzpfayonf/ e,fcsUJ tpd;k &onf þrQEiS rhf wif;wdrb f J qkawmif;ay;cJhMu\/ &efukefokdYa&mufaomtcgwGif &efukefNrdKU&Sd
aemufaeYwGif rEÅav;&Sd rsKd;cspfocifrsm;udk xyfrHzrf;qD;NyD; aps;olaps;om;? t&yfom;? ausmif;om;tm;vHk;\ vdIufvSJpGm
axmifwiG ;f rSmyif trIppfNy;D axmifwpfvpDtjypfay; axmif'Pf BudKqdkrI? auR;arG;{nfhcHrIwkdY &cJhMu\/ þvIyf&Sm;rIBuD;wGif
csrSwf vdkufavonf/ aoG;ajrus'Pf&m&cJhol? uG,fvGefcJholawG&SdcJh\/ xkdYaMumifhyif
þokv Yd Qif Ekid if wH pf0ef; t&Sed jf yif;pGmay:vmaom awmif;qdrk I tpdk;&wpfzGJUjyKwfuscJh&\/
vIy&f mS ;rIaMumifh a'gufwmbarmf\ ñGeaYf ygif;tpd;k & jyKwu f somG ; þvIy&f mS ;rIut kd aMumif;jyKNy;D Ekid if tH ESt
YH jym;rS ausmif;om;
avonf/ eef;&if;0efO;D yk wufvmonf/ OD;yktpd;k &onf a&eHajr ESifh vli,frsm;wkdY ydkrdkEdk;Mum;vmMu\/ trsKd;om;vGwfajrmufa&;
tvkyform;wkdY\ awmif;qdkcsuftcsKdU? v,form;wkdY awmif;qdk pdw"f mwfwYdk ykí
d wuf<upGmEd;k Mum;cJ\ h / þvIy&f mS ;rIBu;D wGif wkAYd rm
csuftcsKdUESifh ausmif;om;wkdY\ awmif;qdkcsufrsm;udk vdkufavsm tpnf;t½Hk;\ EkdifiHa&;OD;aqmifrI? ausmif;om;rsm;\ wuf<u
vdu k o f nfth wGuf oydwt f iftm;pkwo Ydk nf olw\ Ydk awmif;qkcd suf Ekd;Mum;rIwkdYyg yl;aygif;vkdufaomaMumifh jrefrmhvGwfajrmufa&;
tawmftoifu h kd &&Sv d udk of nft h wGuf 1300 jynfh ta&;awmfyBkH u;D wkdufyGJBuD;onf vrf;aMumif;rSefokdY OD;wnf&mwGif xda&mufaom
onf wpfcef;wpfu@tjzpf Ny;D pD;atmifjrifomG ;Ny[ D k rSw, f &l ay vIyf&Sm;rIBuD;tjzpf todtrSwfjyK&ayrnf/
rnf/ þvIy&f mS ;rIukd tajccHNy;D (U-G) ,l*sD ac: ajratmufvyI &f mS ;rI
txufwGif a&;cJhonfhtwkdif; 1300 jynfhESpfonf vGefpGm awG ay:vmcJhMuygonf/ wkdYArmtpnf;t½Hk;onfvnf; ydkrdk
xl;jcm;aomESpfjzpfonf/ þESpftwGif; vIyf&Sm;rItrsKd;rsKd;wkdYonf tiftm;awmifah omtzGUJ Bu;D tjzpf vlx\ k todtrSwjf yKct H zGUJ Bu;D
Ekid if wH pf0ef;wGi&f adS om vlwidk ;f vlwikd ;f tm; trsK;d csppf w d ?f Ekid if cH spf jzpfvmygonf/ wkAYd rmtpnf;t½H;k 0if ociftrnfcEH idk if aH &;orm;
pdwfwkdYudk Edk;Mum;apvdkufaom vIyf&Sm;rIwkdYjzpfcJhMu\/ wkdYonf udk,fhxrif;udk,fpm;NyD; wkdif;jynfta&;udk vkyfcJhMu\/
awmifolv,form;wkdY vIyf&Sm;rIBuD;rSmvnf; ,ckacwf axmifuscHMu&\/
rsupf Ed iS Mhf unfv h Qif [kwyf ghrvm;[lí awG;,l&vdrrhf nfh jzpf&yfrsK;d ocifEk? udkA[def;? udkAaqG? ocifpdk;? ocifoef;xGef;? ocif
jzpfco hJ nf/ oxHNk rKd U? usKu d x f Nkd rKd U? a0gNrKd U? yJc;l NrKd Ue,fEiS hf [Hom0wD vSueG ;f ? ocifwifjr tygt0if ocifawGrsm;pGm axmifuscMhJ u\/
c½kid w f Ykd twGi;f &Sd v,form; 2000 wkYd &efuek o f Ydk ajcusicf sw D ufchJ ocifatmifqef;onf wkdYArmtpnf;t½Hk;\ taxGaxG
Mu\/ olwkdYqE´udk xkwfazmfajymcJh\/ twGif;a&;rSL; jzpfygonf/ ArmhvGwfvyfa&;twGuf tpOf
a&eHacsmif;? acsmuf? a&eHcsy?f rdv k mpaom a&eHajrtvkyo f rm; enf;vrf;&Smaeoljzpfygonf/ xif&mS ;onfh ocifacgif;aqmifrsm;
2000 ausmfonfvnf; rkdif 400 c&D;udk ajcusifcsDwufcJhMu\/ vnf; axmifwGif;wGif&Sdae&m vGwfvyfa&;wkdufyGJtwGuf rnfokdY
olwkdY\ vkdvm;csufudk azmfxkwfcJhMu\/ vkyf&rnfudk wkdifyifp&m vufwGJvkyfazmfvdkae&mu tvkyfrS
D:/Dummy/Ko Ko (2)

vrf;wpfavQmufa&mufav&mt&yfwkdYu tm;ay;Mu\/ em;ae&aom a'gufwmbarmfEiS hf qufrNd y;D ArmhxGuf&yf*kdPf;BuD;


pm;p&mauR;\/ wnf;cdkp&may;\/ qE´awGjynfhapaMumif; (Burma Freedom Polock) udk wnfaxmifvdkufEkdifygonf/
...(186)
856 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 857
a'gufwmbarmfu Ouú|jzpfNy;D ocifatmifqef;u twGi;f a&;rSL; trnfukd cH,lcJYaom wkdYArmtpnf;t½kH;onf trsKd;om;a&;
jzpf\/ tu,fí a'gufwmbarmfom eef;&if;0efjzpfaeygu ZmwdaoG;Zmwdrmefukd wpfpxuf wpfp jrifhrm;vmatmif
ocifatmifqef;ESihf rwGrJ b d jJ zpfrnf/ xkt d zGUJ wGif vTwaf wmftrwf azmfaqmifay;EkdifcJYonfrSm wkdYArmtpnf;t½kH;0ifocifrsm;onf
ocifjrvnf; ygcJh\/ (aemifwGif AkdvfcsKyfwkdYESifhtwlusqkH;) wkAYd rm pdw"f mwfEiS hf ocifpw
d "f mwfudk jrifw h ifay;cJoY rl sm;jzpfonf/
1300 jynhf ta&;awmfyu Hk dk Ekid if aH &;t& acgif;aqmifrjI yKay; wkdYArmtpnf;t½kH;onf *syefacwfwGif t"dywd a'gufwm
cJah om tiftm;pkrmS ESppf &k cdS yYJ gonf/ wpfprk mS wkAYd rmtpnf;t½k;H barmf\ qif;&Jom;tpnf;t½kH;ESifhaygif;NyD; wkdYArmqif;&Jom;
jzpfygonf/ tjcm;wpfprk mS &efuek w f uúov dk af usmif;om;rsm;or*¾ tpnf;t½kH;[k trnfwGifNyD; toGifopfajymif;oGm;cJYonf[lí
jzpfygonf/ þae&mwGif wkdYArmtpnf;t½kH;taMumif;ukd pum; rSwfwrf;wif&rnf/
pyfvsOf;í ajymjyvkdygonf/ wkdYArmtpnf; t½kH;0ifrsm;onf ppfBuD;NyD;oGm;aomtcg wkdYArmtpnf;t½kH;[k wpfzef
rdrdukd,f rdrd ocif[lí ac:cJhMuygonf/ Oyrm ocifbaomif;? jyefvnfay:xGuv f maomfvnf; rlv&Scd aYJ om tpnf;t½k;H Bu;D uJo Y Ydk
ocifApdef? ocifodef;armif? ocifatmifqef;tp&Sdojzifh jzpfyg tzGJUBuD;r[kwfawmhay/ þokdYqkdjcif;aMumifh wkdYArmtpnf;t½kH;
onf/ þokaYd c:qk&d jcif;rSm tjcm;r[kw?f jrefrmvlrsK;d wko Yd nf uRerf sK;d onf usqkH;oGm;onf r[kwfyg/ wkdYArmtpnf;t½kH;0if vlBuD;
vli,frsm;? ausmif;om;wyfzGJU0ifvlBuD;vli,frsm;? ausmif;om;
r[kwf ocifrsKd;jzpfaMumif; azmfñTef;vkdíjzpfonf/ rdrdukd,fukd
oHrPdwyfzGJU0ifvlBuD;vli,frsm; toD;oD;wkdYonf zufqpf*syef
rdrd ocif[í l pwifac:a0:ok;H pGcJ o YJ rl mS ocifbaomif;jzpfonf/
rsm; tkypf ;dk aomumvwGif awmfveS af &; vkyif ef;rsm;ukd aqmif&u G f
ocif b aomif ; onf xk d o k d Y o k H ; pG J & ef pwif t BuH & cJ Y o nf r S m
vmMu&onhf uGefjrLepfygwD0ifrsm;? jynfolYta&;awmfykHygwD0if
awmifwGif;BuD;NrdKUe,f 0ufuao;&GmrS jzpfonf/ rsm;? tm&S vli,ftpnf;t½kH;0ifrsm;? zwyv tzGJU0ifrsm;[lí
0ufuao;&Gm\ &GmeD;csif;jzpfaom&GmwGif jrefrmtrsKd;orD; awmfvSefa&;tzGJUtpnf;0ifrsm;wGif yg0ifvmolawG jzpfcJhMu&yg
wpfOD;onf t*FvdyfrsufESmjzL wpfOD;ESifhvufxyfvkdufonf/ onf/
xkdrdef;r\ aqGrsKd;wpfpku xkdt*Fvdyfukd ]]ocif ...ocif}} [k ,cktxd uRefawmfa0zefokH;oyfcJhonfrS txufwGif
ac:Muonf/ xkdokdYac:onfukd 0ufuao;&GmwGif&Sdaom jrefrm taxGaxG jyefvnfa0zefo;Hk oyfjcif;[laom acgif;pOft& jzpfyg
bkef;awmfBuD; OD;pE´drmu tvGefcHjyif;oGm;onf/ &Gmtay:wGif onf/ jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfESifhywfoufaom a0zefokH;oyf
tvGeMf oZmBu;D rm;aom OD;pE´rd mu wpf&mG vk;H &Sd vltaygif;wkt Yd m; csufukd tus,fw0ifh azmfjycJhNyD;jzpfygonf/
ociftjzpf ac:qkd&ef Mo0g'ay;cJhonf/ xkdYaMumifh wpf&GmvkH;&Sd wkdYArmtpnf;t½kH;ESifhywfoufaom a0zefokH;oyfjcif;ukd
vltm;vkH;u ocifwyfí ac:a0:cJhMuonf/ þjzpfpOfukd vnf; txufygtwkdif; a0zefokH;oyfNyD;ygNyD/
taMumif;jyKí ocifbaomif;u ESpNf cKd ucf NhJ y;D ociftjzpf pwifc, H l aemufxyfokH;oyfrnfhtaMumif;t&mrSm uGefjrLepfygwD
D:/Dummy/Ko Ko (2)

cJhjcif;jzpfonf/ ocifbaomif;[k trnfwGifcJhonf/ xkdYaMumifh vIy&f mS ;rI? jynfot


Yl a&;awmfyt Hk zGUJ vIy&f mS ;rI? zwyv tzGUJ Bu;D \
ociftp 0ufuao;u[k ac:qkd&rnfjzpfonf/ xkdokdY ocif vIyf&Sm;rIwkdYukd a0zefwifjyoGm;rnfjzpfygonf/
...(187)
858 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 859
zufqpf*syefppfwyfrsm; jrefrmEkid if u H dk odr;f yku
d Nf y;D aomtcg ,ckocifpkd;acgif;aqmifaom uGefjrLepfygwD Armjynfonf
1942 ckESpf rkd;OD;usumvykdif;wGif ocifpkd;acgif;aqmifaom 'kwd,ajrmufzGJUpnf;aom uGefjrLepfygwD[kvnf; qkdEkdifonf/
uGejf rLepfygwDArmjynf (acwå-tdE, d´ jynf) [laom awmfveS af &; okdYwnf;r[kwf yxrajrmufuGefjrLepfygwD[kvnf; qkdEkdifonf/
ygwD wpf&yfonf vQKdU0SufpGmay:aygufvmcJYayonf/ uGefjrLepf tb,faMumifhqkdaomf ocifatmifqef; twGif;a&;rSL;tjzpf
ygwDukd xlaxmif&efocifpkd;tm; pwifwkdufwGef;cJYolrSm ocif aqmif&GufcJhaom jrefrmjynfuGefjrLepfygwDonf ygwD[kqkdEkdif
wifjrjzpfonf/ xkdtaMumif;ukd ocifpkd;ESifh ocifwifjrwkdY\ avmufaomtajctaeokYd ra&mufao;bJ/ ygwDpnf;½k;H a&;tvkyf
yk*¾dKvfa&; rSwfpktykdif;wGif uRefawmfazmfjyygrnf/ trIaqmif okrYd [kwf ygwDuvmyfpnf; rQomjzpfcaYJ omaMumifyh if
,ckþae&mwGifuRefawmfazmfjyvkdonfrSm uGefjrLepfygwD jzpfcJYygonf/
vkyu f idk af qmif&u G rf t
I aMumif;t&myif jzpfygonf/ jrefrmEkid if w H iG f ocifpkd;\uGefjrLepfygwDukd yxrzGJUpnf;aom uGefjrLepf
uGefjrLepfvIyf&Sm;rIukdpwifaqmif&GufcJYolrsm;rSm ocifpkd;? ocif ygwD[k ajym&jcif;rSm ocifatmifqef; twGif;a&;rSL;tjzpf
aqmif&u G cf aYJ om uGejf rLepfygwDonf zGUJ pnf;Ny;D vykid ;f twGi;f rSmyif
atmifqef;u twGi;f a&;rSL;tjzpfyg0ifaom jrefrmjynf uGejf rLepf
rw&m;toif; aMunmcH&aomaMumifhjzpfonf/ ocifpkd;u
ygwD[laom uGefjrLepfuvmyfpnf;wpfckukd zGJUcJh\/
uGejf rLepfygwDudk zGUJ pnf;aomtcg ocifwifjru vku d pf nf;½k;H onhf
OD;aqmifuvmyfpnf;wGif ocifatmifqef; (taxGaxG
twGuf tzGJU0if av;? ig;? ajcmufOD;avmuf&&SdcJY\/ xkdtzGJU0if
twGi;f a&;rSL;)? ocifp;dk (vlxak cgif;aqmif)? &Jabmf*&dk , S f (pnf;½k;H
wkEYd iS yhf if ocifp;dk u tpnf;ta0; usi;f yav&m xkt d pnf;ta0;
a&;rSL;ESihf vQKUd 0Suv f yk if ef;)? ocifA[de;f (ausmif;om;pnf;½k;H a&;)? ukdyif nDvmcH[k owfrSwfvkdufaomaMumifh ocifpkd;zGJUpnf;onfh
ocifvaS z (Akv d vf usmf -b@ma&;rSL;)? &Jabmfemhwf (pmMunhw f udk f uGefjrLepfygwDukd yxrzGJUpnf;aom uGefjrLepfygwD[lí ac:&ay
rSL;) ponfjzifh wm0efcGJa0Muavonf/ rnf/
xkdokdYzGJUpnf;NyD;aemufvykdif;twGif;rSmyif t*Fvdyfbk&ifcH xkdygwDwGif ocifpkd;onf taxGaxGtwGif;a&;rSL;tjzpf
tpk;d &u od&o dS mG ;Ny;D jrefrmjynf uGejf rLepfygwDudk rw&m;toif; aqmif&u G Nf y;D ocifwifjru 'kw, d acgif;aqmiftjzpf aqmif&u G f
tjzpfaMunmcJY\/ þokdYjzifh xkduGefjrLepfygwDonf tvkyfquf cJh\/ ocifpkd;wnfaxmifaomuGefjrLepfygwD\ yxrnDvmcHokdY
rvkyfEkdifbJ aecJh&onf/ wufa&mufMuonhf tvkyftrIaqmifaumfrwDtjzpf owfrSwf
ocifp;dk onf aemufvykid ;f rsm;twGi;f tzrf;cH&Ny;D axmifus jcif; cH&olrsm;rSm ocifpkd;? ocifwifjr? ukdausmf0if;? a&eHajrukd
cJh\/ ocifatmifqef;onf wkdYArmtpnf;t½kH;\ taxGaxG xGe;f pde?f ukx d ed v
f if;? ukpd ñ
H eG ?Yf uko
d iG f (usKu
d rf a&m) wkjYd zpfMuonf/
twGi;f a&;rSL;wm0eftjyif a'gufwmbarmfudk acgif;aqmifwifí xkdokdYzGJUpnf;vkdufaom uGefjrLepfygwDwGif y"metusqkH;aom
D:/Dummy/Ko Ko (2)

yl;aygif;zGUJ pnf;vku d af om Armhxu G &f yf*P


dk ;f tzGUJ \ twGi;f a&;rSL; pnf;½k;H a&;pmwrf;rSm Armhvw G v f yfa&; aMunmpmwrf; trSwf (1)
wm0efukdyg wGJzufí aqmif&GufaecJh&onf/ jzpf o nf / ,if ; pmwrf ; uk d y"metusqk H ; [l í qk d & jcif ; rS m
...(188)
860 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 861
,if;pmwrf;onf jrefrmwpfEidk if v H ;Hk wGi&f adS om zufqpf qefu Y sif AkdvfcsKyfatmifqef;onf rmhufpf0g'ukd twkdif;twmtavsmuf
a&;orm;rsm;ukd pnf;½kH;EkdifcJYaomaMumifhjzpfonf/ vufco H avmuf vufco H jl zpfcyhJ gonf/ t<uif;rJh vufco H nfrsK;d
Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; OD ; aqmif a om Armh u muG , f a &; awmhr[kwcf yYJ g/ xkt d csed w f iG f Akvd cf sKyaf tmifqef;onf ocifp;dk \
wyf r awmf t wG i f ; üvnf ; aumif ; ? wyf r awmf tjyif b uf & S d acgif;aqmifrIukd todtrSwfjyKaecJYygonf/ uGefjrLepfygwD\
ausmif;om;or*¾0if vli,fv&l , G rf sm;? wkAYd rmtpnf;t½k;H 0ifrsm;? oabmw&m;a&;ESifh EkdifiHa&; acgif;aqmifrIay;aejcif;ukd
tm&Svli,ftpnf;t½kH;0if vli,frsm;ygrusef tm;vkH;ay:wGif vkdvm;[efjyaecJYonfrSmvnf; trSefjzpfonf/ okdYaomf AkdvfcsKyf
MoZmvTrf;rkd;aom pmwrf;jzpfcJYayonf/ xkdpmwrf;ukd tajcjyKí atmifqef;onf uGefjrLepfygwD0iftjzpf rcH,lcJYyg/
uGejf rLepfygwD Armjynfonf rdr\ d Ekid if aH &;MoZmukd jyefyY mG ;atmif þpma&;oluRefawmfonf ocifwifjrukd taMumif;jyKí
aqmif&GufEkdifcJhayonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;\ ñTefMum;rIatmufokdY a&mufcJhygonf/
ArmhumuG,fa&;wyfrawmf\ ppfaoemywdjzpfol AkdvfcsKyf AkdvfcsKyfatmifqef;u ay;tyfaom wyfrawmftwGif; zufqpf
atmifqef;ESifhuGefjrLepfygwDwkdY qufoG,frI&MuNyD;aomtcg
qefYusifa&; oifwef;rsm; ykdYcscJY&onfhwm0efukd xrf;aqmifcJh&yg
wyfrawmftwGif;rS t&m&Sd? t&mcHtawmfrsm;rsm;ukd uGefjrLepf
onf/ þtaMumif;ukd txufwGifa&;cJhNyD; jzpfygonf/ þae&m
ygwD0if tjzpfokdYvnf;aumif;? ygwDvkdvm;oltjzpfvnf;aumif;
wGif pum;pyfí ajym&rnfqkdygu xkdpOfuwnf;uyif AkdvfcsKyf
pnf;½kH;EkdifcJhonf/
atmifqef;u uRefawmhftm; rmhufpf0g'ukd rnfokdYavYvm&rnf?
þpma&;oluRefawmfukd,fwkdifyifvQif uGefjrLepfygwD0if
tjzpf aqmif&u G cf oYJ nfrmS awmfveS af &; Ny;D pD; csed t f xdjzpfygonf/ em;vnf&rnf? rnfokdYtokH;jyK&rnf qkdonfrsm;ukd a0zefykdif;jcm;
uGefjrLepfygwD\ wGifus,fvmrIukd [efYwm;EkdiforQ [efYwm;cJh pl;prf;aomenf;jzifh Mo0g'ay;cJYygonf/ xkdYaMumifh rmhufpf0g'ESifh
onhf tzGUJ rSm wyfrawmftwGi;f rS Akv d af tmifBu;D ? Akv d af rmifarmif ywfoufí ocifp;dk ESiAhf v dk cf sKyaf tmifqef;tMum;wGif em;vnfycHk si;f
(aemiftcg Akv d rf LS ;csKyf jzpfvmolrsm;)wkyYd g0if acgif;aqmifMuaom jcm;em;cJhonfukd uRefawmfaumif;pGm rSwfom;xm;ygonf/
jynfolYta&;awmfykHtzGJUjzpfonf/ jynfolYta&;awmfykHtzGJUonf Akvd cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifonhf zwyvtzGUJ zGUJ Ny;D aom
rmhupf 0f g'ukd cH,al om tzGUJ r[kwb f J trsK;d om;vGwaf jrmufa&;ukd tcg zwyvtzGUJ \ vkyif ef;pOfudk OD;pm;ay;aqmif&u G &f ef ajymcJh
OD;pm;ay;í aqmif&u G af om tzGUJ jzpfonf/ olwo Ydk nf qk&d ,
S v f pf ygonf/ þokt Yd m;jzifyh if Akv d cf sKyaf tmifqef;onf rdru d ,dk wf idk u
f
0g'ukd rqefYusifbJ tenf;ESifhtrsm;vkdvm;olrsm;jzpfMuonf/ BuH& G, fj cif ; r&Sd bJE Si fh zuf qpf qefYusifa &;vk yfi ef; &yf BuD;ukd
xkdYaMumifh qkd&S,fvpf0g'a&;qkdif&m oifwef;rsm;ykdYcsjcif;ukd acgif;aqmif&rnfh a&SUwef;acgif;aqmiftjzpf yg0ifcJhygonf/
[efYwm;jcif;r&SdcJhMuyg/ xktd csed wf iG f uGejf rLepfygwDonf tdE, d´ jynfwiG f a&muf&adS ecJaY om
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xdktcsdefwGif AkdvfcsKyfatmifqef;onf uGefjrLepfygwDESifh wufbek ;f Bu;D OD;ode;f az (aemiftcg ode;f azjrif)h wk\ Yd vkyif ef;ukd
jynfolYta&;awmfykHtzGJUESpfzGJUMum;wGif Mum;aeoljzpfcJhygonf/ taMumif;jyKí NAdwdoQr[mrdwfppftmPmykdifrsm;ESifh tquf
...(189)
862 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 863
toG,f&vmaomtcg uGefjrLepfygwDMoZmonf jrifhwufvm Nidrf;csrf;pGmjzifh vGwfvyfa&;ay;rnfr[kwf? wkduf,l&rnf[laom
onf[k qkd&ayrnf/ oabmjzifh wkdufyGJukdzefwD;aom pmwrf;rsKd;jzpfonf/
rnfokdYyifjzpfap ocifpkd;acgif;aqmifaom uGefjrLepfygwD uGejf rLepfygwD acgif;aqmifyidk ;f ESihf þpmwrf;udpu ö dk aqG;aEG;
Armjynf\ t&Sdeft0gonf uGefjrLepfygwD 'kwd,ajrmufnDvmcH NyD;aemuf ocifpkd;tm; uGefjrLepfygwD acgif;aqmifykdif;wGifyg
NyD;qkH;onftxd jrifhwufvsuf&SdNrJ jzpfcJhygonf/ 'kwd,tBudrf vufcH&eftajctaejzpfvmavonf/ okdYaomf uGefjrLepfygwD
uGefjrLepfygwD nDvmcHwGif ocifpkd;\ ukd,fa&;ukd,fwmudpö tvkyftrIaqmiftzGJUu ocifpkd;tm; ygwDwGif jyefvufcHrnf/
aMumifh ocifpkd;tm; uGefjrLepfygwD Armjynf\ ta&;ygaom okdYaomf uGefjrLepfygwDzGJUpOfu yxrOD;qkH; pnf;½kH;a&;au'grsm;
acgif;aqmiftjzpfrS omrefygwD0iftjzpfokdY avQmhcscJh\/ þokdY tjzpf a&SUaqmifyg0ifcJYaom ocifwifjr? ukdausmf0if;? ukdpHñGefY?
wpfEpS t f xd avQmch sxm;pOfwiG f ocifp;dk tm; tdE, d´ jynf uGejf rLepf ukdxGef;pdef? ukdxdefvif;? ukdxGef;&ifwkdYtm; vufrcH[lí jzpfvmcJh
ygwDrS tdEd´,okdY vmvnf&efzdwfac:ojzifh ocifpkd; tdEd´,okdY onf/
a&mufoGm;cJYygonf/ xdkwGif w½kwfuGefjrLepfygwDrS tdEd´,okdY
þudpötwGuf twkduftcHjiif;ckefMu&if;jzifhyif ocifpkd;u
a&muf&Sdvmaom ygwD0iftcsKdUESifh ocifpkd;awGUqkHcJh&m w½kwf
]]þokyYd gwDpwifzUJG pnf;pOfu yg0ifcaYJ om ygwD0ifwt Ydk m; vufrcH
uGefjrLepfygwD0ifrsm;u ocifpkd;\ ukd,fa&;ukd,fwmudpöonf
ygu olvnf;ryg0ifEkdifawmh}} [kajymNyD; ocifpkd;onf tvHeD
ygwD\ rl0g'ESirhf qkid ?f rl0g'wGif ocifp;dk urrSm;? xkaYd Mumifyh gwDu
uGefjrLepfygwDukd zGJUpnf;vkdufonf/ owif;pmq&mwkdYurl ocif
tqifhedrfh&ef rvkd[k w½kwfuGefjrLepfygwD0ifrsm;u xifjrifcsuf
ay;cJYMu\/ oef;xGe;f wkYd acgif;aqmifaom uGejf rLepfygwDudk tvHjzLuGejf rLepf
pdwf"mwftwuftusjrefvSaom ocifpkd;onf jrefrmEkdifiH [lí uefrÜnf;xkd;Muonhftwkdif; vlodrsm;cJhMu\/
wGif ygwDrt S qifah vQmch &H í pdw"f mwfus\/ xkaYd Mumifh tdE, d´ u uGefjrLepfygwDum; þokdYESpfykdif;uGJcJh\/ þokdYuGJrIaMumifh
zdwfac:cJYí pdwfajyvufaysmuf tdE´d,okdYxGufcJY\/ w½kwf jrefrmEkdifiH\ uGefjrLepfvIyf&Sm;rIonf twufykdif;rS tusykdif;okdY
uGefjrLepfwkdY pum;ukdMum;aomtcg ocifpkd;onf pdwf"mwf rsuEf mS rlomG ;Ny[ D k qk&d ayawmhrnf/ xkx Yd uf ykí
d qk&d aomf 1949-
wuf<uNyD; jrefrmEkdifiHokdY jyefcJYavonf/ 50 0ef;usiw f iG f jynfo&Yl aJ bmfwyfzUJG (&JabmfjzL) awmckw d yfrsm;ESihf
ocifpkd;jrefrmEkdifiHokdY jyefa&mufaomtcg uGefjrLepfygwD AuywkdY jynfolY'Drkdua&pD wyfaygif;pkBuD; NydKvJysufpD;oGm;aom
ta&;ay:tpnf ; ta0;ok d Y pmwrf ; wpf a pmif w if j ycJ h \ / tcsdefrSpí ocifoef;xGef;acgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepf
Nidrf;csrf;pGmjzpfay:a&;ukd a0zefcsuf [líjzpfonf/ ygwDonf rnfoyYdk if vrf;pOftrsK;d rsK;d ajymif;cJaY omfvnf; uGejf rLepf
xkpd mwrf;wGif Akvd cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifonhf zqyv ygwD\a&GUvsm;rItpOfonf wpfESpfNyD;wpfESpf? wpfvNyD; wpfv?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tzGJUBuD;u vGwfvyfa&;&&Sd&ef Nidrf;csrf;pGm aqG;aEG;jcif;jzifh wpf&ufNyD;wpf&uf rdrd\ed*kH;csKyf&rnfh aeY&ufrsm;qDokdY OD;wnf


ta&;qkd&ef wmplaecsdefwGif ocifpkd;u NAdwdoQtkyfpkd;olwkdYonf vsufom oGm;aecJhawmhonf/
...(190)
864 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 865
zqyv tzGUJ csKy\ f aMunmpmwrf;udo k m wyfrawmf\rl0g'tjzpfc, H ul m
zqyvtzGUJ ukd 1944 ckEpS w f iG f pwif zGUJ pnf;cJyh gonf/ pwif vdkufemcJhMuonf/
zGUJ pOfu zwyv[lí trnfay;cJ\ Y / zufqpfwu dk zf suaf &; jynfoYl xdpk Oftcgu wyfrawmftwGi;f rSma&m? wyfrawmftjyifrmS yg
vGwv f yfa&;tzGUJ csKy[
f íl jzpfygonf/ pwifzUJG pnf;pOfu Akv d cf sKyf jynfo h t l a&;awmfyt kH zGEJ iS hf uGejf rLepfygwDwUkd onf Edik if aH &;MoZm
atmifqef;u acgif;aqmifzGJUpnf;cJh\/ yg0ifcJYolrsm;rSm Armh vTr;f rd;k a&;twGuf tNyKd it f qdik &f adS ecJMh uayonf/ pnf;½H;k a&;wGif
wyfrawmfbufrS AkdvfcsKyfatmifqef;? Akdvfvusfm? Akdvfae0if;? uGefjrLepfygwDonf vufOD;rI&cJYonf[k qdk&ayrnf/ Armh
uGejf rLepfygwDrS ocifp;dk ? ocifoef;xGe;f ? ocifwifjrwkjYd zpfMuNy;D ? vGwfvyfa&;aMunmpmwrf; trSwf (1) udk ysUH ESaYH tmif jzefcY sEd ikd f
jynfot Yl a&;awmfyHk tzGUJ rSacgif;aqmifrsm;rSm OD;AaqG? OD;ausmNf ird ;f ? cJhojzifh EdkifiHa&;t& rnfodkYqufvkyf&rnfrSef; rawG;rjrifEdkif
ocifcspfwkdYjzpf\/ Muaom vli,f? vl&G,frsm;udk qGJaqmifodrf;oGif;EdkifcJhonf/
txufyg yk*K¾d vBf u;D uk;d OD;onf zwyv tzGUJ \ tmPmykid f xdpk mwrf;wGif 0g'oabmw&m;a&;qdik &f m a0g[m& toH;k tEIe;f
acgif;aqmifBu;D rsm; jzpfMu\/ xkt d pnf;ta0;wGif zwyvtzGUJ \ rsm;uvnf; topftqef;jzpfaeMuaomaMumifh qGaJ qmifEikd pf rG ;f
aMunmcsuu f dk twnfjyKxw k jf yefco YJ nf/ aMunmcsu\ f acgif;pOf &SdcJYayonf/ vufawGU tm;jzifYvnf; *syefudkqefYusifaeMuaom
rSm zufqpf*syefvl½kdif;rsm;ukd armif;xkwfMu [líjzpfonf/ jynfoltaygif;\ pdwfqE´udk vIHUaqmfEdkifpGrf;&SdcJhMuonf/
xkdaMunmcsufukd AkdvfcsKyf atmifqef;ukd,fwkdif a&;om;NyD; jynfolUta&;awmfyHktzGJUuvnf; wwfEdkiforQ tcsdefrD
wifjycJhjcif; jzpfygonf/ wkHYjyefpnf;½Hk;EdkifcJhonf/
xkad Munmpmwrf;onf zwyvtzGUJ csKyw f iG f yg0ifaom Armh txl;ojzifh aemifumvwGif ta&;ygt&ma&mufMurnfh
wyfrawmf? uGejf rLepfygwD? jynfo h t l a&;awmfyt kH zGUJ wd\Yk vrf;ñTef t&m&Sdi,frsm;ESifh t&m&SdBuD;tcsKdUwkdYudk rdrdwkdY\ EkdifiHa&;MoZm
aMunmcsujf zpfonf/ yg0ifaom xdt k zGUJ toD;oD;wdo Yk nf zqyv atmufokdYa&mufatmif pnf;½Hk;EkdifcJhMuonf/ xkdtcgu jynfolY
tzGJUcsKyf\ &nf&G,fcsufESifh vkyfief;pOfudkom OD;pm;ay;NyD; ta&;awmfyHktzGJU\ vIyf&Sm;rIwpf&yfvHk;udk OD;aqmifrIay;cJhMu
aqmif&GufMu&rnfomjzpfonf/ rdrdwdkYygwDtoD;oD;\ tae olrsm;rSm aemiftcg AkdvfrSL;csKyfjzpfvmol AkdvfatmifBuD;?
txm;udk 'kwd,ae&müom xm;&Sd&rnf[laom t"dyÜm,fjzpf Akdvfarmifarmif? Akdvfwifaz tp&Sdaomolrsm;jzpfonf/
onf/ odkYyifqdkaomfvnf; vufawGUvkyfudkif aqmif&GufMuaom þodkYtm;jzifh jynfolYta&;awmfyHktzGJUESifh uGefjrLepfygwDwkdY
tcgwGif uGefjrLepfygwDESifY jynfolUta&;awmfyHk tzGJUwdkUonf onf zqyv\ tvHawmfatmufrSmyif jzpfvifhupm; tNydKif
rdrdwdkUygwD rdrdwdkUtzGJU\ pnf;½Hk;a&;tiftm;wdk;yGm;a&;udkom tqkdif&dSaecJhMuonfrSm trSefyifjzpfonf/
t"duxm;NyD; aqmif&GufcJhMuonfursm;ygonf/ tm&Svli,ftpnf;t½Hk;twGif;okdY 0ifa&mufpnf;½Hk;&mwGif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ArmY w yf r awmf t aeES i f h r l u m; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; \ uGefjrLepfygwDu vufOD;rI&cJhonf/ xdktcsdefu þpma&;ol


acgif;aqmifrIudk ,HkMunf&if; pGJ&SdMuonfhtwdkif; zqyv uRefawmfonf &Jabmfpef;aiG[laomtrnfjzifh uGefjrLepfygwD0if
...(191)
866 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 867
jzpfcJhygonf/ wpfcsdefwnf;rSmyif AkdvfcsKyfatmifqef; wm0efay; xkdumvwGif uGefjrLepfrsm;ESifh EkdifiHa&;t& vrf;cGJcJh&aomf
csut f & wyfwiG ;f zufqpfqefu Y sif a&;oabmw&m;a&;oifwef; vnf; Akv d cf sKyaf tmifqef;\ acgif;aqmifru I kd jynfow l pf&yfv;kH u
rsm;udk ykdYcsay;aecJh&ygonf/ zqyvtzGJU\ aMunmcsufudk axmufcHojzifh zqyvonf tm;avsmhoGm;jcif;r&SdbJ ydkíom
t"duxm;Ny;D a[majymykcYd sc&hJ ygonf/ oifwef;wufa&muforl sm; tm;aumif;oGm;onfudk awGU&onf/
twGif;rS wufwuf<u<u&SdoltcsKdUudk rmhufpf0g'ESifh qkd&S,fvpf 1948 ckEpS f vGwv f yfa&;acwfO;D rSmyif uGejf rLepfrsm; awmcdk
pD;yGm;a&;rl0g'taMumif;udk oD;jcm;ykdYcs&ygonf/
jcif;? u&ifoyl ek ?f rGeo
f yl ek f tp&So d jzifh wpfEidk if v H ;kH jynfwiG ;f ppf\
,if;okdYykdYcs&mwGif zqyvtzGJU\ EkdifiHa&;OD;aqmifrIudk
qdk;usKd;rsm;udk cHpm;ae&csdefwGifvnf; zqyvtzGJUcsKyf\ t&Sdef
a&SUwef;wifNyD; a[majym&ygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfwkdY
a[majymykcYd s&aom Ekid if aH &;OD;wnfcsuo f nf ESprf sK;d ESpcf jk zpfaecJ&h t0gonf wnfwhHvsufom &SdcJhayonf/ zqyvtpdk;&ESifh
onf[k uRefawmf cHpm;rdcJhygonf/ xdkYaMumifh ajymqdkaexdkif wyfrawmfwkdYyl;aygif;NyD; aomif;usef;rIrsm;udk ESdrfeif;vdkufojzifh
qufqH&aomb0onf trSm;t,Gif;r&Sdatmif txl;owdjyKcJh& 1952 ckESpfxdyif zqyvonf t&SdefrysufcJhay/ xdktcsdefu
aom b0jzpfygonf/ zqyv tpd;k &\ jynfawmfompDru H ed ;f qkid &f m aqmif&u G rf rI sm;udk
1945 ck? rwfv awmfvSefa&;BuD;eD;vmaomtcgusrSom jynfov l x l uk axmufcv H su&f adS omaMumifh zqyvtzGUJ csKyo f nf
zufqpfudkqefYusifMuaom tzGJUtpnf;tm;vHk;onf ½kwfw&uf yHkrSef&yfwnfvsuf&Sdayonf/
csufcsif;qkdovdk wpfrsKd;wnf;wpfcsKd;wnf;jzpfoGm;Muawmhonf/ 1953 ckESpf? atmufwkdbmvwGif oDwif;uRwfausmif;ydwf
awmfvSefa&;BuD;onf rsm;pGmMumjrifhjcif;r&SdbJ jrefjref &ufukd wpfvydwcf &hJ mrS 15 &ufom ausmif;ydwv f u dk of nft h wGuf
xufxufyif NyD;ajrmufatmifjrif oGm;cJhavonf/ &efukefwuúokdvfausmif;om;or*¾rS ausmif;om;rsm;u qlyl
r[mrdww f yfrsm;uvnf; vsijf refpmG 0ifa&mufco hJ nft h wGuf uefYuGufMu\/ xkdokdY ausmif;om;rsm; qlyluefYuGuf&mwGif
vnf; r[mrdwfwkdYESifh nDñGwfpGm yl;aygif;EkdifcJhojzifh atmifjrifrI awmwGif;Auyrsm;ESifh tquftoG,faumif;aom ajray:
&cJhjcif;jzpfonf/ xkdYaMumifh awmfvSefaomzqyvacwfonf
(zqyvukd twkduftcHjyKonhf) toif;tzGJUrsm;u ausmif;om;
BuD;rm;aom jyóemrsm;r&SdbJ atmifjrifcJhonf/
awmfveS af &;Bu;D Ny;D aomtcg Akv d cf sKyaf tmifqef;onf 'D;'kwf rsm;ukd ajr§mufyifhay;jcif;tjyif &efukefwuúokdvfwGif&Sdonhf
OD;bcsdK\ tBuHjyKcsuft& zwyvtrnfrSonf zqyv- zqyvtzGJUESifhqufET,faom ausmif;om;rsm; tzGJUtpnf;u
zuf q pf q ef Y u sif a &; jynf o l Y v G w f v yf a &; tzGJUcsKyf[laom vnf; ausmif;om;xkukd pnf;½kH;Ekdifjcif;r&SdaomaMumifh xkdta&;
trnfemrjzifh jrefrmhvw G v
f yfa&;BuKd ;yrf;rIukd aqmif&u G cf o hJ nf/ tcif;onf EkdifiHtwGif; *,uf½kdufonhf tqifhtxdjzpfay:cJh
zqyvtzGJUcsKyfonf 1945 rS 1948 vGwfvyf a&;&onftxd onf/ azmfjycJhaom ta&;tcif;ukd taMumif;jyKNyD; zqyv
D:/Dummy/Ko Ko (2)

jynfolvlxktrsm;pk\ axmufcHrIudk &&SdcJhonfh atmifjrifaom tpkd;&onf jynfolvlxk\ vIdufvSJBudKqkdrI&&Sdjcif;rSm avsmhuscJh


tzGJUcsKyfjzpfcJhonf/ onf[k ,lq&ayrnf/
...(192)
868 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 869
1954 ckEpS rf pS Ny;D Ak'o
¨ moem 2500 jynfyh aJG wmf usi;f yjcif; tpnf; toD;oD;yg0ifaom nDñw G af &;wyfaygif;pktzGUJ csKyf jzpfae
q|o*Fg,emyGJ usif;y&efjyifqifjcif;? wdyd#u"&pmar;yGJ ayawmhonf/ xkaYd Mumifh zqyvtzGUJ csKyo f nf yrnwtzGUJ csKy\ f
atmifjrifaom rif;uGef;q&mawmfbk&m;BuD;ay:xGef;vmjcif; a0zefxkd;ESufrIrsm;ukd ckcHumuG,fae&onhf taetxm;okdY
ponhftaMumif;wkdYonf EkdifiHwpf0ef;wGif at;csrf;aysmf&Tifaom a&muf&Sdvm&awmhonf/
ykH&dyfwkdY vTrf;NcHKaomumv[lí ajymEkdifayonf/ xkdumvrsm; zqyvtzGJUcsKyfonf tpkd;&tmPm&tzGJUtpnf; jzpfaecJh
twGif; zqyvtpkd;&\ omoema&;aqmif&Gufcsufrsm;aMumifh aomaMumifhomvQif tjyifykHoP²meftm;jzifh &yfwnfaecJh
vlxktaejzifh Ak'¨omoemawmfBuD;ukd tm;ay;aomtpkd;&tjzpf aomfvnf; twGi;f o½kyt f m;jzifrh u l m; BuchH idk af omtaetxm;wGif
zqyvtpk;d &onf aumif;owif;ukd cH,&l &Sad om tcsed jf zpfc\ YJ / &yfwnfEkdifrIrsKd; r&Sdawmhay/ xkdokdY jzpfvm&jcif;ESifhywfoufí
zqyvtzGUJ csKyEf iS zhf qyvtpk;d &tzGUJ onf Ekid if EH iS jhf ynfow l Ydk taMumif;rsm;pGm &Sdayonf/
aumif;pm;a&;ukd trSefvkdvm;aom tpkd;&tzGJU[k ,kHMunfyg/ rnfonhtf aMumif;u t"duusonf[k uReaf wmf rajymEkid yf g/
&nf&, G cf suv
f nf;aumif;ygonf/ okaYd omf tmPm&zqyvtzGUJ awGUjrifod&Sd&orQukd jyefvnfajymjy&rnfqkdvQif zqyvukd
onf EkdifiHa&;tvkyfukd uRrf;usifykdifEkdifpGm vkyfEkdifpGrf;r&Sdaom OD;aqmifaeaom Armjynfqkd&S,fvpfygwDtwGif;ü nDñGwfaom
taeokaYd &mufvmonf/ xkt d csed w
f iG f zqyvtzGUJ csKy[ f k trnfcH Ekid if aH &;0g'r&Sad wmhjcif;u pwifonf[q k &dk rnf/ qk&d ,
S v
f pfygwD
rQomjzpfawmhonf/ tzGJUcsKyfESifhwljcif; r&Sdawmhacs/ zqyv taxG a xG t wG i f ; a&;rS L ;jzpf o l OD ; AaqG o nf rmh u f p f 0 g'uk d
tzGJUcsKyfukd csKyfukdifxm;EkdifonhfygwDrSm Armjynfqkd&S,fvpf jrefrmhenf; jrefrmh[efjzifh aqmif&GufEkdifrnf[k ,kHMunfxm;ol
ygwDom jzpfygonf/ jzpfonf/ OD;ausmNf ird ;f ? Akv
d cf ifarmifav;? jrefatmifocifcspaf rmif?
awmifolv,form;tpnf;t½kH;? tvkyform;tpnf;t½kH;? ocifomcif? a&TusiOf ;D vSatmifEiS hf olwt Ydk m; vkv d m;aom ygvDref
pD;yGm;a&;ukefoG,fa&;tzGJU? Armjynf vGwfvyfa&; trsKd;orD; twGif;0efrsm;tkyfpkwkdYu 'Drkdua&pDqkd&S,fvpf0g'rsKd;ukd vkdvm;
tpnf;t½k;H ? zqyvvli,ftzGUJ tp&Sad om vlxv k w l ef;pm;tzGUJ Muonf/
toD ; oD ; onf qk d & S , f v pf y gwD \ csKyf u k d i f r I a tmuf w G i f y if ocifwif? ocifausmfxGef;? ocifyef;NrdKif tp&Sdaom yk*¾dKvf
&SdMuonf/ Ouú|BuD;ocifEkonf wpfoD;yk*¾vacgif;aqmifom wko Yd nf vufawGUusus vkyu f idk af qmif&u G Mf urnf[al om oabm
jzpfonf/ qkd&S,fvpfygwD0if r[kwf/ zqyvtzGJUcsKyfqkdonfrSm xm;ukd ukdifpGJxm;Muolrsm;jzpfonf/
Ouú|BuD;ocifEkESifh qkd&S,fvpfygwDwkdYom yg0ifpkpnf;xm;aom zqyvOuú|BuD;ocifEk? OD;0if;? jynfe,f0efBuD;rsm; yg0if
Ekid if aH &;ygwDBu;D wpfck jzpfaeayawmhonf/ nDñw G af &;wyfaygif; aomtpku Ouú|BuD;ocifEk\rl0g'ukd axmufcHolrsm; jzpfMu
pkrsKd; r[kwfawmh/ onf/ xkdYtwlyif wkdif;ESifhc½kdif? NrdKUe,ftoD;oD;wGif&SdaeMuaom
D:/Dummy/Ko Ko (2)

zqyvtzGJUcsKyfESifh yrnw (jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf zqyvtzGUJ rsm;ESihf vufatmufct H zGUJ tpnf;rsm;onfvnf; rdrd


trsK;d om;nDñw G af &;wyfaygif;pk) tzGUJ onfum; vuf0yJ gwDtzGUJ wkdYESifheD;pyfaom A[kdtkyfpkacgif;aqmifrsm;\ oabmxm;rsm;
...(193)
870 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 871
twkid ;f om &SMd uonf/ xkaYd Mumifh zqyvtzGUJ csKyo f nfvnf;aumif;? uk, d w f idk af omfvnf;aumif;? olw\ Ydk ykid &f muefx½kud u
f vdk nf;aumif;
qk&d ,S v f pfygwDonfvnf;aumif;? twGi;f "mwfct H m;jzifh nDñwG rf I jyifqifapNy;D aiG&&Sad &;vrf;uk&d mS BuMH u\/ xkrd Qru tcsKUd aome,f
r&SdMuaomyk*¾dKvfrsm;\ tzGJUBuD;omjzpfvmcJYayonf/ zqyvtvkyftrIaqmifrsm;onf vlxktay:wGif qufqHa&;
zqyvtzGJUwGif yg0ifaqmif&Gufaeaom A[kdtzGJUcsKyfrS rajyjypfjcif;? armufrmjcif;wkv Yd nf; &Scd MhJ u&m zqyv\ *kPyf suf
wpfyg; e,f? c½kdifNrdKUe,frsm;\ zqyv tzGJUtoD;oD;\ tajc p&m? emrnfysufp&mawGom jzpfaeawmhonf/
taeonf b@ma&;ESihf pnf;½k;H a&;wkw Yd iG f tm;enf;onfudk awGU& aemufyidk ;f ESprf sm;wGif Ekid if aH &;ykrH ysuaf tmif aqmif&u G af eMu
ygonf/ A[kdXmecsKyfwGifrlum; yg0ifaqmif&GufaeMuaom tzGJU &mwGifvnf; ajym&rnfqkdvQif Awvp ac: Armjynf awmifol
0efxrf;rsm;onf ykHrSefvpmrsm;ukd &aeMuygonf/ e,frsm;wGif v,form;tpnf;t½k;H ? zqyvtzGUJ csKy½f ;Hk tzGUJ ESihf wD,pl b D t D vkyf
rlum; ykrH eS v f pm r&&SMd uyg/ zqyvtzGUJ wGif yg0ifMuaom tvkyf orm; tpnf;t½kH;tzGJUwkdYomvQif ykHrSeftvkyfvkyfaeaom tzGJU
trIaqmifrsm;onf vpmrsm; &&SdMuolrsm;r[kwfMuyg/ tpnf;rsm; jzpfaeMuawmh\/
Nrd K Ue,f t zG J U wpf z G J U onf &ef y k H a iG t if t m; aumif ; vQif tpkd;&tzGJU0if 0efBuD;wkdYonfvnf; rdrdwkdY\ tpkd;&½kH;tvkyf
aumif;onfhtavsmuf tvkyftrIaqmifrsm;ukd axmufyHYaMu; ukdom vkyfaeMuí zqyvtzGJUcsKyf½kH;okdY vmNyD; EkdifiHa&;ykHpH
usaom awGUqkHrIrsKd;? pnf;½kH;rIrsKd;rvkyfEkdifcJhawmhay/
csD;jr§ifhEkdifygonf/ &efykHaiGtiftm; raumif;vQif rcsD;jr§ifhEkdifyg/
zqyvtzGJUBuD;\ qkwf,kwfusqif;vmaomtaMumif;ukd
xkdYaMumifh c½kdifESifhNrdKUe,frsm;&Sd jrLeDpy,fa&G;aumufyGJrsm;wGif
NcHKikHokH;oyf&rnfqkdvQif zqyvtzGJU0iftrsm;pkBuD;wGif rdrdwkdY
rdrdwkdYvlrsm;ukd &Ekdifoa&GU&atmif a&G;cs,fapNyD; xkdjrLeDpy,frS
tzGUJ csKy\ f rl0'gESiv hf yk if ef;pOfay:wGif pdw0f ifpm;rItm;enf;jcif;?
&Ekdifaomb@ma&;ukd &,lMu&onf/ ukefonfrsm;uvnf; xko d jYkd zpf&ef oifwef;ay;jcif;? aqG;aEG;jcif;rsm; r&Scd MhJ ujcif;? aeYpOf
zqyvtzGUJ 0ifrsm;ESiahf ygif;Ny;D Xmeqkid &f mt&m&SBd u;D rsm;rSwpfqifh vkyaf eaomvkyif ef;wkrYd mS vnf; 0efxrf;Xme vkyif ef;rsK;d omjzpfjcif;
&Ekid of nhf tcGit hf a&;rsm;ukd &,lMuonf/ xku d ek of nfrsm;u olwYdk wkaYd Mumifh zqyv\Ekid if aH &;t&Sed t f 0gonf wjznf;jznf; arS;rSed f
tusKd;aqmifay;aom zqyvtzGJU0ifwkdYukd ay;urf;axmufyHh csKyNf ird ;f vmcJ&h ayawmhonf/ ESpjf crf;uGaJ omtcgwGiu f m; zqyv
Muonf/ xkdokdY vufcH&if;yif xkdukefonfrsm;\ MoZmcHjzpfukef tzGJUonf trSefcsKyfNidrf;&NyD[lí qkd&ayawmhrnf/
aom zqyvtzGJU0if rsm;vmcJhMuonf/ xkdukefonfyGJpm;rsm;rSm þae&mwGif vrf;pOfygwDEiS , hf OS í f ajym&aomf c½kid ?f NrKd Ue,f
jrefrmwkdif;&if;om;xuf vlrsKd;jcm;ukefonfawG ykdírsm;Mu\/ rsm;&Sd zqyvtvkyt f rIaqmifrsm;onf ykrH eS 0f ifaiG&&Scd MhJ uolrsm;
tcsKUd aome,frsm;wGiu f m; vufeufuidk w f ynhrf sm;ukd arG;jrLNy;D r[kwfcJhay/ vrf;pOfygwDOuú|BuD;OD;ae0if;u zqyv c½kdif?
aus;vufawm&Gmrsm;wGif Akdvfuspkd;rkd;NyD; rkdufaMu;cGJpm;olrsm; NrdKUe,f tvkyftrIaqmifrsm; ykHrSefvpm0ifaiGr&SdonhftwGuf
&SdcJh\/ tcsKdUa'owGif t<uif;tusefawmwGif;olykefwkdYESifh 0ifaiG&&m&aMumif; vkyfcJYonfESifh,SOfNyD; vrf;pOfygwDrS NrdKUe,f
D:/Dummy/Ko Ko (2)

wdwfwqdwfqufNyD; &xm;vrf;? um;vrf;? wHwm;wkdYukd rkdif;cGJ tvkyftrIaqmifrsm; 0efxrf;rsm;ukd vpmay;&rnf[lí qkH;jzwf


zsufqD;Muonf/ jyefvnfjyifqif&ef uefx½kdufvkyfief;ukd olwkdY ay;cJhonf/
...(194)
872 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 873
rnfojYdk zpfap jrefrmEkid if v
H w
G vf yfa&;&&efEiS hf jrefrmEkid if o
H nf Adkvfodef;wef\ EdkifiHa&;oabmxm;ESifh pdwfaepdwfxm;wdkY jzpfyg
vGwfvyfaomEkdifiHtjzpf urÇmodjzpfvm&jcif;um; zqyv onf/
tzG J U csKyf \ acgif ; aqmif Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; ES i f h ocif E k w k d Y Adkvfodef;wefonf tcsufjyqufoG,fa&;wyf&if;twGif;&Sd
acgif;aqmifcaYJ om zqyvtzGUJ csKyo f mvQijf zpfcohJ nf[í l orkid ;f t&m&Sd? t&mcH? tMuyfwyfom;tm;vHk;wdkY\ cspfcifMunfndK
t& todtrSwfjyK&rnfjzpfayawmhonf/ av;pm;cH&oljzpfygonf/ Edik if aH &;ESiyhf wfoufaom odrw S zf ,G &f m
uRefawmfodaom ordkif;0ifyk*¾dKvfrsm; pmtkyfpmwrf;rsm;udk tqufrjywf avhvmaeoljzpfonf/ rdrd
,HkMunfonfh EdkifiHa&;0g'udk ½dk;om;pGm ,HkMunfcJholjzpfygonf/
uReaf wmfonf Ekid if aH &;tzGUJ tpnf;rsm;\ avmu"Hw&m;udk AkdvfcsKyfatmifqef;\ ,HkMunfrIudk cH,l&olwpfOD;jzpfygonf/
qifjcifEdkif&ef wifjycJhNyD;jzpfygonf/
rwfvawmfveS af &;Bu;D jzpfymG ;aomtcsed w f iG f olonf wdik ;f trSwf
,ck uRefawmf qufvufNyD;wifjyvdkonfrSm ordkif;0if
(4) wGif wdkif;rSL;jzpfcJhol AdkvfrSL;BuD;ausmfaZm\ vufatmufü
acgif;aqmifBuD;rsm;ESifh ordkif;0ifyk*¾dKvftcsdKUwdkYtaMumif;udk
'kw, d wdik ;f rSL;tjzpf wm0efxrf;aqmifco hJ l jzpfygonf/ ppfBu;D Ny;D
tusOf;csKyfrSwfpktaejzifh uRefawmfwifjyygrnf/ txl;ojzifh
*syefacwfwyfrawmfoYkd uReaf wmf0ifa&muftrIxrf;pOf tcsed rf pS í aomtcg wyfrawmfrSEkwfxGufNyD; ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kd
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfacwfjzpfaom umvtwGif; uRefawmf aumfrwD0iftjzpf yg0ifaqmif&GufcJhygonf/ wpfcsdefwnf;rSmyif
awGUBuHKcGifh&NyD; oduRrf;&if;ESD;cJhaom yk*¾dKvfrsm;taMumif;udk tpD Adv
k cf sKyaf tmifqef;OD;aqmifaom jynfoUl &JabmfwyfzUJG ü acgif;aqmif
tpOfvdkuf wifjyygrnf/ ydkif;rS wm0ef,lcJhygonf/
zqyvtzGJUcsKyfESifh ArmjynfuGefjrLepfygwDwdkY uGJjcm;oGm;
Akdvfodef;wef
aomtcg olonf uGejf rLepfygwDu OD;pD;tkycf sKyaf om wyfew D yfzUJG
uReaf wmfonf r*Fvm'HAk v kd o
f ifwef;ausmif; 'kw, d ywfwiG f
wufa&mufoifMum;cJ\ h / uReaf wmfwo Ykd nf Adv
k tf qifx h d oifwef; wGif AkdvfcsKyftjzpf xif&Sm;cJholjzpfygonf/ 1948 ckESpf? rwfv
rwufcJhbJ wyfMuyfBuD;tjzpfESifh oifwef;qif;cJhygonf/ wm0ef 28 &ufaeY ArmjynfueG jf rLepfygwD awmcdo k mG ;aomtcg &efuek Nf rKd U
us&mae&mrSm prf;acsmif; y'kr®muGif;wGif&Sdaom tcsufjy tvHk&yf&Sd wyfeDXmecsKyfwGifaexdkifMuaom Adkvfodef;wef?
qufo, G af &;wyfjzpfygonf/ wyfrLS ;rSm Adv k of ed ;f wefjzpf\/ olu Y kd Advk af tmifrif;? Adv k v
f NS rKd if (ukad qmif;) tp&Sad om wyfeaD cgif;aqmif
xdkpOfu pwifoduRrf;cJhygonf/ awGtm;vH;k tzrf;cHMu&onf/ tb,fah Mumifq h akd omf AuyXmecsKyf
Adkvfodef;wefESifhywfoufí qufoG,fcJh&onfudk uRefawmf acgif;aqmifrsm; awmcdkoGm;&m olwdkYtm;rajymbJ xGufoGm;Mu
pmtkyyf xrydik ;f wGif a&;cJNh y;D jzpfygonf/ ,ck uReaf wmfAv dk of ed ;f wef aomaMumifh jzpfonf/ Akdvfodef;wefonf AuywdkY awmcdkrnfh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ESifhywfoufNyD; wifjyvdkonfrSm ol\udk,fa&;ordkif;udk wifjcif; taMumif;udk BudKwifNyD; od&Sd[efrwlay/ Adkvfodef;wefudk,fwdkif


r[kwfyg/ þae&mwGif uRefawmfwifjyrnfh taMumif;t&mrSm uvnf; awmcdkcsifpdwf &Sd[efrwlay/
...(195)
874 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 875
uGejf rLepfygwDEiS hf zqyvuGo J mG ;jcif;udv
k nf; oabmwl[ef wif;jynfyh gwD0ifrjzpfao;bJ t&efygwD0iftaeESio hf m pwifc&hJ
r&SdcJhyg/ þtaMumif;udk aemifESpfaygif; twefMumaomtcg ygonf/ uReaf wmfEiS o hf cifwifjrwdrYk mS pwifawGU&csed rf mS yif wpfO;D
Adkvfodef;wefu uRefawmhftm; ajymjyygonf/ uGefjrLepfygwD0if ESiw hf pfO;D cspcf if,MkH unfrI &SMd u&ygonf/ ocifwifjr awmcdo k mG ;
jzpfí uGefjrLepfygwDpnf;urf;udk vkdufem&rnfjzpfaomaMumifh onfh tcgumvrSwpfyg; ,aeYxo d El iS t hf qufrjywf nD&if;tpfukd
wyfeAD v dk cf sKyf tvkyt f udik u f v kd yk cf &hJ onf[k uReaf wmfxifygonf/ yrmqufqHcJhMuygonf/ uRefawmfhb0wGif ocifwifjronf
jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD ay:aygufvmaomtcg ygwD bDtikd yf D ac: ta&;ygaomyk*Kd¾ vw f pfO;D jzpfcyhJ gonf/ taMumif;udk
Ouú|BuD; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u ac:,lwm0efay;csuft& rdrd rusOf;rus,fa&;jyygrnf/
wm0efausyeG af tmif aqmif&u G cf o hJ jl zpfygonf/ olaxmifusaecJh ocif w if j ronf wuf b k e f ; BuD ; OD ; od e f ; az (aemif w G i f
aomESpfydkif;umv twGif;rSwpfyg; uRefawmfonf olESifhtquf OD;ode;f azjrif)h ocifp;kd ? ocifwifa&Twt Ykd m; *syefrsm;jrefrmEdik if o H Ykd
tqH rjywfcyhJ g/ olu, G v f eG o
f nftxd olEiS hf w&if;wES;D aexdik cf hJ a&mufpwGif tdE´d,odkYoGm;&ef vdkufydkYoljzpfonf/ txufjrefrm
ygonf/ EdkifiHodkY bDtdkifatwyfrsm;a&mufpOf AkdvfcsKyfatmifqef;u
uReaf wmfcpH m;od&o dS avmuf a&;&rnfqv kd Qif Adv
k o f ed ;f wef ]]OD;ode;f az? ocifp;kd wdt Yk m; *syefEiS rhf aygif;a&; a&;om;a[majymrI
onf rsKd ;csppf w d "f mwf xufoefaomoljzpfonf/ ud, k u f siw hf &m; aMumifh *syefwu Ydk zrf;qD;&ef vku d &f mS aeMuonf/ cifAsm;wdYk yke;f ae
aumif;oljzpfonf/ tultnDawmif;ygu olwwfEdkifoavmuf Muyg}} [k AkdvfcsKyfatmifqef;uajym&m OD;odef;az? ocifpdk;wdkYu
olwt Ykd Ed ,d´ odo Yk mG ;rnf? jzpfEidk yf gu r[mrdww f EYkd iS hf qufo, G rf nf
vk y f a y;wwf o l jzpf o nf / ½d k ; om;ajzmif h r wf o l jzpf o nf /
[k AdkvfcsKyfatmifqef;tm;ajymjyNyD; tdEd´,okdYxGufcJhMu\/
pdwfoabmxm;wnfMunfNyD; at;csrf;wnfNidrfpGm aewwfol
e,fpyfa&mufaomtcg ocifwifjrpdwfwGif ocifpdk;om
jzpfygonf/
jrefrmjynfwiG rf &Syd gu 0g'-oabmw&m;ponfwYkd a[majymjzefcY sd
EdkifiHa&;ESifhywfoufNyD; ol\,HkMunfcsuftwdkif; ½dk;om;
rnfo h l &Srd mS r[kw[ f ak wG;rd\/ xdaYk Mumifh ocifp;kd tm; jrefrmEdik if w H iG f
ajzmifhrwfpmG vkyu f ikd af qmif&u G w f wfov l nf;jzpf\/ ud, k u f sKd ;&Smol
aecJh&efEiS hf pnf;½H;k a&;twGuf oluwm0ef,al y;rnf[k tdE, ´d odYk
r[kwfacs/ c&D;rqufa&;udk wdu k w f eG ;f cJ\ h / ocifp;kd u oabmwlaomaMumifh
ocif w if j r OD;ode;f azESio hf cifwifa&Two Ykd m tdE, ´d odYk xGuo f mG ;Mu\/ ocifp;kd
*syefacwf wyfrawmfom;b0wGif Adv k o
f ed ;f wef\pnf;½H;k rIukd ESifhocifwifjrwdkY jrefrmjynfwGif;odkYjyefvmNyD; ocifpdk;u Armh
taMumif;jyKí uRefawmfonf uGefjrLepfygwD0ifjzpfcJh&ygonf/ vGwv f yfa&;aMunmpmwrf; trSwf (1) a&;Ny;D uGejf rLepfygwDArm
wdwdususajym&vQif 1943 ckESpf? 'DZifbmv aemufqHk;ywf jynfudk zGJUpnf;wnfaxmifcJhonf/ ocifwifjru raMumufr&GHU
D:/Dummy/Ko Ko (2)

twGif;ü uGefjrLepfygwD Armjynf\ 'kwd,acgif;aqmifjzpfol rem;rae wpfEikd if v H ;kH odo Yk mG ;Ny;D Armhvw G v
f yfa&;aMunmpmwrf;
ocifwifjrESifh awGUqHkoduRrf;&NyD;onfhtcsdefrS pwifcJh&ygonf/ udk vufudkifxm;NyD; vli,f? vl&G,frsm;ukd pnf;½kH;cJh\/
...(196)
876 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 877
ocifwifjr pnf;½k;H ay;aomaMumifh uGejf rLepfygwDonf vQKUd 0Suf ocifwifjronf ,aeYtxd uk, d u f sK;d &Smaomol r[kwcf ahJ cs/
ajratmufygwDtjzpf t&Sed t f [ke&f vmNy;D Akv d cf sKyaf tmifqef;ESihf ol\tawGUtBuHKrsm;ukd pmjzifh wifjyaeoljzpfygonf/
tquftoG,fjyKEkdifcJhonf/ wyfrawmftwGif;rSvnf; ygwDukd ocif p d k ;
vkdvm;ol tawmfrsm;rsm;ukd pnf;½kH;EkdifcJhonf/ Adkvfodef;wefu uRefawmfhtm; ocifwifjrESifhqufoG,fay;
ocifwifjronf xko d yYdk ifaqmif&u G cf ohJ nfrmS rSeaf omfvnf; ovdk ocifwifjruvnf; uRefawmfhtm; ocifpdk;ESifhqufoG,f
&Hzef&Hcgqkdovkd ocifpkd;\ pdwful;ayguf&m vkyfaqmifrItcsKdU ay;cJhygonf/
aMumifh ocifwifjronf jynfot Yl a&;awmfyt Hk zGUJ \ txiftjrif ocifwifjronf rmhupf 0f g'ü pdwyf g0ifpm;aom uReaf wmfu h dk
vGrJ mS ;jcif;ukd cHc&hJ onf/ tjcm;olwpfyg;wk\ Yd txiftjrifvjJG cif; auseyftm;&[efwlygonf/ ocifpdk;tm;vnf; ajymjyxm;[ef
ukv d nf; cHc&hJ onf/ xko d jYdk zpf&onfrmS ocifp;dk u ocifwifjrtm; wlygonf/ vydkif;twGif;rSmyif uRefawmfhudk ocifpdk;xHac:oGm;
todray;bJ olo Y abmESio hf l vkyaf qmifcahJ omaMumifh jzpfonf/ ygonf/ a';'&JNrdKUe,ftwGif;&Sd ocifpdk;ae&m&GmodkY a&mufaom
tvm;wlaom tqifrajyrIrsm;ukd ocifwifjr awGUBuHKcJh&ay tcg tom;jzLjzL axmifaxmifarmif;armif; 00wkww f wk f ocifp;dk
onf/ okdYaomf ocifwifjronf onf;cHEkdifpGrf;&SdcJhayonf/ udk awGU&ygonf/
xkod Ydk avmu"HtawGUtBuKH rsm;ukd ocifwifjronf *sme,f ocifp;kd udak wGU&jcif;ü uReaf wmf\pdwo f nf tvGeMf unfE;l jcif;
0rf;ajrmufjcif; jzpfrdygonf/ uRefawmfonf ocifpdk;-armifpkd;
rsm;wGif a&;om;azmfjyavh&Sdygonf/
trnfESifha&;aom qdk&S,fvpf0g'usrf; zwf½IrdcJhonf/ uomNrdKU
ocifwifjr\taMumif;ukd tEkpdwfNyD; pkHpkHaphaph azmfjy&ef
ausmif;om;or*¾ twGi;f a&;rSL;b0uyif uReaf wmf½akd oav;pm;
rwwfEkdifyg/ ola&;aom bkHb0rSmjzifhtygt0if pmtkyfrsm;ukd &rnfh acgif;aqmifwpfO;D tjzpf MunfnKd aecJyh gonf/ ocifp;kd a&;
zwfygu olYb0tao;pdwfukd odygvdrfhrnf/ aom ArmhawmfvSefrItvkyform;avmu? uRefrcspfvif (vDeif
ocifwifjronf rEÅav;axmifwiG f usaeonht f cduk f tvHeD taMumif;) tp&Sad ompmtkyrf sm;udk qufvufzwf½&I aomaMumifh
uGefjrLepfygwDrS EkwfxGufcJh\/ ocifwifjrtm; rEÅav;axmifrS vnf; ocifp;kd udk tm;ud;k tm;xm;xdu k af om acgif;aqmifjzpfonf
om,m0wDaxmifoaYdk &muf&m AuyAkv d o f ufxeG ;f wku Yd azmufí [lírSwf,lcJhygonf/ ,ckvdk vludk,fwdkifawGU&aomtcg tm;&
ocifwifjr vGwv f mcJNh y;D aemuf ocifwifjru AuyESihf Ekid if aH &; auseyfrdonf/
qufvyk o f ifo h nf[k ,kMH unfNy;D AuywkaYd emufoYdk ygoGm;jyefonf/ ocifwifjrESifhawGUNyD;uwnf;uyif ocifpkd;bmomjyefxm;
okdYaomf vrf;pOfygwDacwfwGif vrf;pOfygwDü wm0efxrf;aqmif aom vDeif0g'\tajccHrsm;[laom usr;f udv k nf;aumif;? Edik if aH wmf
cJh&mwGifvnf; ol\,kHMunfrIt&om xrf;aqmifcJhjcif;jzpf\/ ESifh awmfvSefa&;[laom usrf;udkvnf;aumif;? tEky#davmr?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ol\ygwDwm0ef xrf;aqmifru I dk Akv


d cf sKyBf u;D ae0if;u todtrSwf ½kyf0g'ESifh½kyfydkif;&mZ0if[laom usrf;udkvnf;aumif;? ocifpdk;
jyK\/ AkdvfcsKyfBuD;ESifhvnf; &if;ESD;cJYoljzpfavonf/ a&;om;onfh igwdkYoabmxm;trnf&Sdaom pmwrf;wdkav;udk
...(197)
878 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 879
vnf ; aumif ; zwf ½ I a vh v mNyD ; jzpf y gonf / xd k Y a Mumif h Armh wpf&mjzpfygu xdkpmudkazsmufzsufNyD; uRefawmfu xdkpmudk
vGwfvyfa&;vkyfief;wGif rmhufpf0g'orm;rsm; rnfokdYrnfyHk AdkvfcsKyfatmifqef;xH &Gwfjy&efjzpfygonf/ xdkpmtaMumif;udk
yg0if&rnfqdkonfhtaMumif;udk ocifpdk;u uRefawmfhtm; &Sif;jy txufwpfae&m *syefacwftaMumif;wGif a&;cJyh gonf/ xdpk m\
aomtcg uRefawmfonf tvG,fwulyif em;vnfcJhygonf/ vdk&if;tcsufrSm -
uReaf wmf qufvufavhvm&rnfh pmtkyrf sm;onf &efuek w f iG f ]]vuf&SdAdkvfcsKyfatmifqef;OD;pD;aom Armhwyfrawmfonf
&So
d nft h wGuf tcuftcJrawGUyg/ ocifp;kd qD a&mufz;l cJNh y;D pum; ypön;f rJv h w l ef;pm; wyfrawmfr[kwaf omaMumifh ypön;f rJv h w
l ef;pm;
ajymcJzY ;l aom uReaf wmfrmS wpfcgwpf&o H cifwifjr rtm;vyfaom wyfrawmfjzpfatmif jyefvnfzGJUpnf;&rnf}} [líjzpfygonf/
tcg ocifpdk;xHoGm;ay;&wwf\/ ocifwifjru uRefawmfESifh uReaf wmf xdpk mudzk wfrv d u kd af omtcg uReaf wmfv;kH 0 vufcH
Adkvfodef;weftygt0if au'gwpfpkudk AdkvfcsKyfatmifqef;xHodkY EdkifaomtaMumif; r[kwfyg/ igwdkYvlBuD;awG bmaMumifh tJ'Dvdk
ac:oGm;NyD;aomtcgrSpNyD; AdkvfcsKyfatmifqef; wm0efay;onfh vkyyf gvdr[ hf í
l awG;rd\/ uReaf wmf b0ifrusEikd af om taMumif;
twdik ;f e,frsm;&Sd wyf&if;? wyfzUJG rsm;odo Yk mG ;Ny;D zufqpfqefu
Y siaf &; jzpfaomaMumifh uRefawmfhpdwfwGif ocifpdk;tay:ü em;rvnf
Edkifatmif jzpfoGm;ygonf/
oabmw&m;a&;oifwef;rsm;udk ydcYk say;cJ&h ygonf/ e,fr&S efuek f
xdtk aMumif;udk ocifwifjrudak jymjy&m ocifwifjruvnf;
odkYa&mufonfhtcgwGifvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh ocifpdk;
em;rvnfEdkif jzpfaeygonf/ xdkpmudk AdkvfcsKyfatmifqef;\
tMum;wGif qufo, G af y;&aomtvkyu f kd ocifwifjr wm0efay;
wHkYjyefyHk txufwpfae&mwGif a&;NyD;jzpfygonf/
ojzifh aqmif&Guf&wwfygonf/
'kw, d tBurd f ocifp;kd ESiu hf Reaf wmf b0ifrusaomtaMumif;
þodkYESifh ocifpdk;ESifhawGUcsdefrsm;onfhtcgwGif ocifwifjr
rSm tvHeu D eG jf rLepfygwDaxmifcgp ocifp;kd u Adv k cf sKyaf tmifqef;
tay: ocifpdk;jyKrlyHktcsKdUudk uRefawmfodvm&\/ ocifwifjr udw k u kd &f r,f[í l ajymojzifh uReaf wmfocifp;kd ay:wGif b0ifrus
pdwx f cd ukd cf pH m;&wmudvk nf; od&\/ uReaf wmf rnforYdk QrwwfEikd f ydkíjzpfNyD; uRefawmfolESifhvrf;cGJzdkY qHk;jzwfvdkufawmhonf/
aomfvnf; ocifwifjrtwGufrl pdwfxdcdkufcHpm;&ygonf/ xdxk ufyí kd vrf;cG&J aomtaMumif;wGif uGejf rLepfawGreS &f if
ocifp;kd tay:wGif uReaf wmfb0ifrusaom taMumif;wpfck bmomr&S&d [lí urÇmu h eG jf rLepftzGUJ csKyu
f qdck \
hJ / uReaf wmfonf
&SdcJhygonf/ awmfvSefa&;BuD;rjzpfcif ESpfvcefYtvdkwGif a';'&J&Sd i,fpOfuyif Ak'¨bmomudk;uG,foljzpf&m Ak'¨bmomw&m;udk
ocifpdk;xH uRefawmfa&muf&SdcJhygonf/ ocifpdk;u AdkvfcsKyf rpGefYEdkifyg/ odkYjzpfaomaMumifh uRefawmfonf wif;jynfhusyfjynfh
atmifqef;xHa&;aom pmwdak v;wpfapmifukd uReaf wmft h m; ydcYk ikd ;f uGefjrLepfrjzpfEdkifyg/ ocifpdk;uvnf; Ak'¨udk½Ijrif&mwGif tysuf
ygonf/ xdkpmwdkav;udk t*Fvdyfbmomjzifh a&;xm;ygonf/ oabm? tqdk;oabmaqmifonfhtwGuf jyefrajym&Jí rajymcJh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

¤if;pmwdkudk pmtdwfydwfray;bJ uRefawmfhtm; zwf½Iapygonf/ aomfvnf; b0ifruscahJ omuReaf wmfonf ocifp;kd ESiv hf ;kH 0vrf;cG&J ef
EIww f ukd t f vGw&f atmif zwfapygonf/ tu,fí vrf;wGiw f pfpkH ydkifEdkifpGm qHk;jzwfEdkifcJhygawmhonf/
...(198)
880 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 881
þtaMumif;udk txufwpfae&mwGif azmfjycJNh y;D jzpfygonf/ cJhwJhtaMumif;udk ajymjycsifw,f/ uRefawmfrSm;cJhwm vDeif0g'
1983 ckEpS ?f 'DZifbmv25 &ufaeYpEJG iS hf ocifp;kd uuReaf wmfx h H aMumifhyJ/ vDeif&JUtrSm;BuD;uawmh tMurf;zufrIudk oabm
pmwpfapmifydkYvdkufygonf/ ol\ pmwGif - w&m;a&;,kwåd wyfqifay;vdkufjcif;jzpfw,f/ 'gaMumifh tMurf;
]]uRefawmfESifh xdyfwef;wyfom;BuD;ESpfOD;jzpfwJh &Jabmf zufrI[m uGefjrLepfawG&JUvkyfief;&yfxJrSm t"duuswJhae&mudk
uReaf wmfarmifpef;aiGEiS hf ocifwifjrwdEYk iS u hf cJG w
hJ m[m uReaf wmf\ ,lcMhJ uw,f/ 'g[m rSm;w,fvYkd usKy, f q l w,f/ aemufwpfcsuu f
trSm;aMumifhjzpfaMumif; awmif;yeftyfygw,f}} [lía&;cJh\/ atmufwb kd mqd&k , S v f pfawmfveS af &;qdw k hJ t,ltq[mrSm;w,f/
(ocifpkd;\ vufa&;rlyg pmom;twkdif; azmfjyvkdufygonf/) 'DawmfvSefa&;[m qdk&S,fvpfawmfvSefa&;r[kwfbl;? qdk&S,fvpf
25-12-63 awmfveS af &;udak &S;½IwhJ "e&Si'f rD u kd a&pD awmfveS af &;rsKd ;yJjzpf&r,f}}
&Jabmfpef;aiG - [lí uRefawmfhudkajymjyonf/
'DaeYawmh uRefawmfwkdYqDrSm avYvmp&mawG *syefacwf uReaf wmf olajymorQukd pdww f iG ;f u vufrcHEikd af omfvnf;
uvkd pmrsufESmawG q,fESifhcsDNyD; &SdwmrsKd;r[kwfbJ axmifeJY apm'uwufcsifaompdwf r&SdaomaMumifh -
aomif;eJY&Sdygonf/ at;at;aq;aq; avYvm½kHESifhr&awmhbJ ]]q&mBu;D ajymwm r[kwb f ;l vdaYk wmh rajymygbl;/ uReaf wmf
tjyif;xefqkH;aom vkHYv0D&d,ZGJrsKd;ESifh tjrefqkH;avYvm,lrS pOf;pm;ygOD;r,f/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh vDeifudk,fwdkifu ol[m
jzpfygrnf/ rmhupf 0f g'udk w&m;aor,lb;l / ud, k w fh ikd ;f jynfu, kd hf tajctaeeJU
oabmw&m;odyÜH tarGqufcHolawGukd tjrefqkH; avYusifh udkufnDatmif MunfhNyD;vkyf&r,fvdkY ae&mrsm;pGm ajymcJhw,f/
ay;zkdY vkdtyfygNyD/ 'Dawmh vDeifvnf;rSm;w,fvdkY rajymEdkifygbl;}} [kajymvdkuf\/
*syefa cwf xdy fwef; wyfom;BuD; ESp fO D; jzpfwJY &Ja bmfe JY ocifpdk;u ]]bmyJjzpfjzpf ,ck Akdvfae0if;acgif;aqmifwJh jrefrmh
ocif w if j rwk d Y e J Y uG J c J Y w m[m uRef a wmf \ trS m ;aMumif h qdk&S,fvpfvrf;pOfuawmh [efwmyJ/ qdk&S,fvpfpepftajccHawG
jzpfaMumif; awmif;yeftyfygw,f/ &oGm;rSmyJ}} [lí ajymcJh\/
av;pm;vsuf NyD;rSqufNyD;-
pk d ; ]]þurÇmay:wGif qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;ukd tvkdtavsmuf
xdkpmt& ocifpdk;xHodkY oGm;cJh\/ a&mufoGm;Ekdifwmuawmh *syefEkdifiHyJjzpfvdrfhr,f? bmjzpfvkdYvJ
ocifpkd;rSm touft&G,fBuD;&ifhvSNyDjzpfaomfvnf; ol\ qkdawmh *syefjynfrSm tvkyform;awG[m t&if;&SifawGqDrSm
EdkifiHa&;tawG;url vef;qef;vsuf&SdqJ[k uRefawmfxifae\/ tpk&SifawGtjzpf yg0ifcGifh&Muw,f/ tJ'Dvkd yg0ifwJhtwGuf
ocifp;kd u ]]uReaf wmf ocifwifjr? udpk ef;aiGwUkd eJu Y cJG w
hJ m uReaf wmfh vlwef;pm;wku d yf rJG sK;d vkyzf rYdk vkad wmhbJ qk&d , S v f pfp;D yGm;a&;pepf[m
D:/Dummy/Ko Ko (2)

trSm;yg/ 'DaeY urÇmt Y ajctaeudMk unfah omtcg taMumif;t&m wpfrsK;d wpfzHk ay:xGuv f mvdrrhf ,fvYdk usKy, f wHk ,f/ 'Dtcsuaf wGudk
opfawGukd avhvmzdv Yk w
kd ,f/ tJ'tD aMumif;rajymcif uReaf wmfrmS ; ukdpef;aiG pOf;pm;yg/ a&SUavQmuf EkdifiHa&;udpöawG wkdif;jynf
...(199)
882 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 883
xlaxmifa&;udpöawG pOf;pm;wJhcg pdwfvkdufrmefygrvkyfbJ rnfqydk gvQif olonfro d m;pkEiS hf aysmaf ysm&f iT &f iT af e&rnfh tcsed x f uf
pdwfat;at;xm;NyD; pOf;pm;vkyfyg}} [k ajymygonf/ Ekid if aH &;&mrsm;ukd tcsed &f orQ awG;awmajrmfjrifNy;D vkyu f idk af qmif
uRefawmfonf 1945 ckESpfu ocifpkd;ESifh 1983 ckESpfu &Gufaom tcsdefykdif;ursm;onf[k uRefawmfawGU&ygonf/
ocifpkd;\ rwlnDykHukd ai;Munhfaerd\/ bmrS jyefrajymawmhyg/ Ekid if aH &;ESiyhf wfoufívnf; rarmEkid ?f ryef;Ekid f ajymaewwf
tHYMoíom aerd\/ rnfokdYjzpfygap ocifpkd; oabmxm;tjrif onfukdvnf; uRefawmfawGU&ygonf/
awGajymif;oGm;í auseyfyg\/ ocifp;dk onf uReaf wmf\ vufO;D AkdvfcsKyfatmifqef;onf EkdifiHa&;ynmESifhoufqkdifaom
q&mjzpfonf/ EkdifiHa&;todynmay;cJhaom q&mjzpfcJh\/ ol\ pmtkyfpmwrf;rSeforQukd tcsdef&wkdif; zwf½Iavhvmaeonfukd
oabmxm;cH,lcsuf ajymif;vmonhftwGuf qifjcifwkHw&m;ESifh awGUjrifcJh&ygonf/ olYxHokdYa&mufvmaom uRefawmfwkdYtm;
,SOfNyD;ajymwmvkdY uRefawmfauseyf\/ oluG,fvGefaomtcg rnfonhfpmtkyfukd zwf&rnfpojzifh vrf;ñTefavh&Sdygonf/
tokbvku d yf NYdky;D olaumif;&mok*wdvm;ygap[k qkawmif;cJrh yd g\/ xkdYaMumifh AkdvfcsKyfatmifqef;onf uRefawmf\ EkdifiHa&;yxr
AkdvfcsKyfatmifqef; q&m ocifpkd;uJhokdYyif olonfvnf; oGefoifay;cJhaom EkdifiHa&;
ocifwifjr rdwfqufay;aomaMumifh ocifpkd;ukd uRefawmf acgif;aqmifvnf;jzpf q&mvnf;jzpfcJhygonf/
odc&YJ ygonf/ ocifwifjryif uReaf wmft h m; Akv
d cf sKyaf tmifqef;xH olEiS ahf cwfNyKd if Ekid if aH &;acgif;aqmifrsm;ESiEhf idI ;f ,SONf y;D ajym&
ac:aqmifomG ;í Akv d cf sKyaf tmifqef;ukd uReaf wmfocd &hJ jcif; jzpfyg rnfqv dk Qif ½k;d om;ajzmifrh wfonhaf e&mrSma&m? wwfuRr;f em;vnf
onf/ wyfwiG ;f wGif zufqpfqefu Y siaf &;twGuf pnf;½k;H a[majym&ef xm;onfrsm;ukd vufawGUvkyfaqmif&mwGifyg txda&mufqkH;
au'grsm;ukd AkdvfcsKyfxHac:oGm;olrsm;txJwGif uRefawmfygyg jzpfatmif aqmif&GufEkdifpGrf;&Sdol jzpfonf[lí uRefawmfwkdY
onf/ txufwpfae&mwGif þtaMumif;a&;NyD;jzpfygonf/ acwfvil ,fyidk ;f u ol\acgif;aqmifru I dk t<uif;rJ, h MHk unfxm;Mu
Akv
d cf sKyaf tmifqef;ukd uReaf wmfrarhEidk af om taMumif;&Syd g ygonf/
onf/ AkdvfcsKyf\aus;Zl;onf uRefawmfhtay:wGif BuD;ygonf/ uRefawmfwkdY wkdif;oljynfom;vltrsm;\ aumif;usKd;pD;yGm;
taMumif;rSm uRefawmhftm; EkdifiHa&;ynmESifhywfoufNyD; a0zef jzpfxGef;a&;ukd tNrJwrf;awG;aeol BuHpnfaeoljzpfonhftwGuf
okH;oyfonhfenf;ynmukd oifay;aomaMumifh jzpfygonf/ xkdacwftaejzifh EkdifiHtay:wGif oefY&Sif;pifMu,faom apwem
AkdvfcsKyfatmifqef;oifay;aom enf;ynmukd taMumif; taumif;qk;H trsK;d om;acgif;aqmifBu;D [lí uReaf wmfwYdk ,kMH unf
nDñGwfaomtcgwGif uRefawmfa&;ygOD;rnf/ cJhMu\/
AkdvfcsKyfatmifqef;onf EkdifiHa&;ukd omrefwwfuRrf;ol AkdvfcsKyfatmifqef;onf rmhufpf0g'tygt0if EkdifiHa&;0g'
r[kwf/ eufeufeJeJ em;vnfwwfuRrf;NyD; vufawGUvkyfief;wGif trsKd;rsKd;ukd aMunufpGmavYvmxm;ol jzpfonf/ xkdYaMumifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xda&mufatmifjrifatmif tokH;jyKEkdifoljzpfonf[k uRefawmf AkdvfcsKyfatmifqef;\0g'onf rnfonhf0g'jzpfygoenf;[k


,kMH unfygonf/ Akv d cf sKyaf tmifqef;ukd teD;uyfavhvmí ajym& ar;cGef;&Sdvmrnfqkdygu uRefawmfu þokdYajzMum;vkdygonf/
...(200)
884 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 885
jynfaxmifpk jrefrmEkid if v H ;Hk qkid &f m wkid ;f &if;om;jynfot l aygif; xkrd w
S wf rf;ukd uReaf wmft h m;ay;cJo h nf/ xkrd w S wf rf;rSm OD;ae0if;u
aumif;pm;atmif enf;vrf;&So d rQ&mS BuNH y;D tpOfrjywf aqmif&u G f ]]oluG,fvGefvQif rD;oN*ØK[fNyD; usef&Sdaomjymukd yifv,fjyifrSm
oGm;rnf[laom 0g'oabmxm;onf AkdvfcsKyfatmifqef;\ a&arQmyg}} [lí jzpfonf/ xkaYd Mumifh uReaf wmft h aejzifh OD;ae0if;
yif&if;tusqkH;aom 0g'BuD;jzpfygayownf;/ \ uk, d af &;uk,d w
f mb0jzpfpOfudk a&;om;azmfjy&ef rvkad wmhyg/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;ESiyhf wfoufNy;D uReaf wmhw f iG f xkx
d ufyNdk y;D uRefawmfwifjyrnfh taMumif;t&mrsm;rSm OD;ae0if;\ EkdifiHa&;
ajymEkdifpGrf; r&Sdawmhygacs/ pma&;q&mBuD; q&marmifxifu aqmif&GufcJhykH tusOf;csKyfomjzpfygonf/
AkdvfcsKyfatmifqef;tm; EkdifiHa&;okcrdef[kac:cJhyg\/ uRefawmf ocif½aI rmif ac: Akv d af e0if;onf Akv d cf sKyaf tmifqef; OD;pD;
uawmh AkdvfcsKyfatmifqef;ukd EkdifiHa&;yg&rD&Sif[k ,kHMunfvsuf aom &JabmfokH;usdyftzGJU0if acgif;aqmifwpfOD;vnf;jzpfí Armh
&SdaecJhygonf/ vG w f v yf a &;wyf r awmf w G i f Ak d v f r S L ;BuD ; ae0if ; tjzpf yg0if
AkdvfcsKyfBuD;ae0if; aqmif&Gufoljzpfonf/ ArmhumuG,fa&;wyfrawmfESifh Armh
wyfrawmfOD;pD;csKyfAkdvfcsKyfBuD;ae0if;? awmfvSefa&;aumifpD wyfrawmfwiG f umuG,af &;OD;pD;csKyt f jzpf wm0efxrf;aqmifco YJ l
Ouú|ESihf Ekid if aH wmfor®wjzpfco hJ l Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;? uReaf wmft
h m; jzpfonf/ zwyvtzGUJ ukd vQKUd 0Supf mG zGJUpnf;aomtcg wyfrawmf\
tbufbufrS aus;Zl;jyKczhJ ;l olvnf;jzpf? uReaf wmf\ acgif;aqmif ukd,fpm;vS,fwpfOD;tjzpf yg0ifcJhonf/ uRefawmhftm; AkdvfcsKyf
vnf;jzpfcJhol OD;ae0if;taMumif;ukd "r®"d|mefusus ajymjycsif atmifqef;u wkdif; (7) okdY oGm;cgeD;wGif ]]rif; Akdvfae0if;ukd
ygonf/ awGUoGm;OD;aemf}} [kcidk ;f í uReaf wmfomG ;awGUcJ&h \/ e,fwm0efrsm;
Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;taMumif;ukd txuftcef;rsm;wGif a&;cJNh y;D rSjyefvmwkid ;f uReaf wmfaqmif&u G cf o
hJ nfrsm;ukd Akv d cf sKyaf tmifqef;
jzpfí tus,fw0ifha&;&ef rvkdawmhyg/ tm; wifjy&ouJo h Ydk Akv
d cf sKyaf e0if;ukv d nf; wifjycJ&h aomaMumifh
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;taMumif;ukd trsKd;rsKd;tzkHzkH ajymMuqkdMu uRefawmfonf *syefacwfuyif AkdvfcsKyfBuD;ae0if;ESifh ywfouf
onfrsm; &SdcJhygonf/ uRefawmfhtaeESifhrlum; uRefawmfod&Sd oduRrf;ae&ygonf/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u uRefawmfhtm; ol\
em;vnfxm;onhftwkdif; ajymjyoGm;rnf jzpfygonf/ rsufpdatmufwGif BuD;jyif;vmcJhol vli,fwpfOD;[k rSwf,lxm;
awmf v S e f a &;aumif p D O uú | BuD ; Ak d v f c sKyf B uD ; ae0if ; \ ygonf/
taMumif;ukd Ekid if aH wmfor®wa[mif; a'gufwmarmifarmifuvnf; rwfvawmfvSefa&;vkyfief;BuD;wGif wkdif;trSwf (2) wGif
jrefrmhEidk if aH &;c&D;ESihf Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;trnfjzifh pmtkyw f pftyk f ppfwkdif;rSL;tjzpf aqmif&GufcJhonf/ vGwfvyfa&;&NyD;aomtcg
a&;cJhygonf/ tus,fw0ifhodvkdolrsm; xkdpmtkyfwGif zwf½IEkdif u&ifwyf&if;rsm; awmckdjcif;? u&ifolykefxjcif;wkdY jzpfay:aom
ygonf/ tcg AkdvfcsKyfBuD;ae0if;tm; EkdifiHawmftpkd;&u wyfrawmf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

xkdYjyif OD;ae0if;\nDawmfol OD;odef;ñGefYu OD ; ae0if ; umuG,fa&;OD;pD;csKyfwm0efukd ay;tyfvkdufonf/ EkdifiHawmf


taMumif ; od a umif ; p&mtcsKd U [lí rSwfwrf;a&;xm;&m aumifpaD cwfwiG f Ekid if aH wmfor®wjzpfvmNy;D tNird ;f pm;,lco hJ nf/
...(201)
886 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 887
Ek d i f i H a &;ES i f h y wf o uf í jynf o l Y t a&;awmf y k H t zG J U wG i f rnfokdYyifjzpfap awmfvSefa&;aumifpDOuú|BuD; AkdvfcsKyfBuD;
acgif;aqmiftjzpfyg0ifNy;D Armjynfq&dk , S v f pfygwDwiG f A[kt d vkyf OD;ae0if;ESihf wyfrawmfwpf&yfv;Hk onf jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf
trIaqmiftjzpf yg0ifcJhonf/ \ tcsKyftjcmtmPmukd umuG,fapmifha&SmufcJhonfrSm trSef
1962 ckESpf? rwfvwGif EkdifiHawmftmPmukdodrf;,lNyD; jzpfonf/
awmfvSefa&;aumifpDOuú|tjzpf aqmif&GufcJhygonf/ jynfaxmifpjk refrmEkid if \H uk,
d rhf if;uk, d chf si;f Ekid if BH u;D tjzpfudk
ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfacwfrSonf jrefrmhqkd&S,fvpf xdyg;wkdufckdufjcif;rcH&ap&ef umuG,fay;onhfvkyf&yfrsm;ukd
vrf;pOfygwDacwftxdjzpfaom umvwpfavQmufvkH;wGif rdrd aqmif&u G cf o
hJ nfrmS trSejf zpfonf/ jynfwiG ;f Nird ;f csr;f a&; wpfaeY
wm0ef,lcJh&aom EkdifiHawmfa&;&m vkyfief;wm0eft&yf&yfukd wjcm;&&Sdvmap&ef aqmif&GufcJhonfrSmvnf; trSefjzpfonf/
ukd,fpGrf;ÓPfpGrf;&Sdoa&GU aqmif&GufcJholjzpfygonf/ ,if;okdY jrefrmhq&dk ,S vf pfvrf;pOfygwD\ vkyu f idk af qmif&u G rf rI sm;ESihf
aqmif&u G &f mwGif jynfot l rsm;\½Iaxmifrh aS eí aomfvnf;aumif;? ywfoufNyD; jynfolvlxku rausrvnfjzpfvmonf[k ygwD
rdr\
d vkyaf zmfuidk zf uftcsKUd wk\ Yd ½Iaxmifrh aS eíaomfvnf;aumif; Ouú|Bu;D OD;ae0if;u ,lqojzifh jynfov l x l \ k qE´udk azmfjyEkid cf iG hf
rSm;,Gi;f onf[k ajymqkad 0zefjcif;cH&aom vky&f yftcsKUd &Scd yhJ gonf/ &aprnfh tpDtpOfwpf&yfukd vrf;aMumif;ay;cJYonfrSm OD;ae0if;
,if;wkdYrSm - yifjzpfonf/
1/ qk&d , S v
f pfp;D yGm;a&;pepfudk taqmwvsif aqmif&u G v
f dk xkaYd Mumifh OD;ae0if;onf jrefrmhEidk if aH &;tvkyu f dk rdru d , dk w
f idk f
aomaMumifhvnf;aumif;? jynfwGif;jynfy t&if;&Sif[k OD;pD;OD;aqmifvkyfEkdifrnfh tcGifhta&;ukd&,lcJhNyD; wwfEkdiforQ
owfrw S jf cif;cH&olrsm;u zsuv f zdk suq
f ;D vkyrf nf pk;d aom aumif;&maumif;aMumif;jzpfatmif aqmif&GufcJhonfuawmh
aMumifhvnf;aumif; wpfEkdifiHvkH;wGif&Sdaom yk*¾vdu trSefyifjzpfygonf/
vkyfief;BuD;i,frsm;ukd tvsiftjref odrf;,lcJhjcif;/ AkdvfcsKyfBuD;ae0if; ajymMum;cJhaom pum;rsm;teufu
2/ aiGaMu;azmif;yGru I dk taMumif;jyKí ok;H pGaJ eaom aiGpuúL uRefawmfhwGif ,aeYwkdifrarhEkdifaom pum;wpf&yf&dScJhygonf/
rsm;ukd tBudrfaygif;okH;Budrfwdwd w&m;r0ifaiGtjzpf xkdpum;rSm tjcm;r[kwf trsKd;om;aeYa&T&wk (1970 jynfhESpf)
aMunmcJhjcif;/ umvwGif ajymMum;cJhaom pum;&yfjzpfygonf/ xkdpum;&yfrSm
3/ pD;yGm;a&;pDru H ed ;f rsm;ukd pD;yGm;a&;Oya'oESin hf ñ D w G af tmif vkyaf zmfuidk zf ufa&mif;&if;taygif;wkt Yd m; rSmMum;aom pum;&yf
aqmif&Guf&rnfhudpöwGif atmifjrifrIr&SdcJhjcif;? wpfaeY jzpfygonf/ ]]emp&m&SdvQif vGrf;p&meJYajzMuyg}} [laom pum;
wjcm; jynfwiG ;f wGio f ;Hk pGaJ eaom pm;ukerf w S pfyg; vlo;Hk &yfyif jzpfygawmhonf/
ukeyf pön;f rsm;&Sm;yg;vmonfudk ajyvnfatmif raqmif
&GuEf idk cf jYJ cif;paom taMumif;wko Yd nf Akv
d cf sKyBf u;D ae0if;\ AkdvfpdefrSef? Akdvfpef;,kESifh Akdvfpdef0if;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

acgif;aqmifrIukd xdckdufaponhf taMumif;tcsufrsm; uReaf wmft h m; wyfwiG ;f wGif zufqpfqefu Y siaf &; oabmw&m;
jzpfonf[k uRefawmf,lqygonf/ oifwef;twGuf oifwef;ay;&ef Akv d cf sKyaf tmifqef;u wm0efay;
...(202)
888 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 889
vku d \ f / xkt d csed uf uReaf wmft
h oufonf 19 ESpo f m&Syd gao;onf/ uac:aomaMumifh uReaf wmf&efuek o f Ydk xGucf &hJ jyef&m uReaf wmf\
uRefawmf oifwef;ay; aqG;aEG;&rnfht&m&Sdrsm;ESifh tjcm;aom wyfwGif uRefawmfwm0efr,l&jyefyg/ AkdvfcsKyfBuD;u bmrSrajym
wyfzUJG 0ifwo Ydk nf uReaf wmfx
h uftoufBu;D olawG rsm;Muygonf/ aomfvnf; uRefawmfhpdwfwGif rvkHrvJjzpfrdovm;[lí ,aeY
xkdYaMumifh oifwef;ay;ol uRefawmfhtm; ,kHMunfrI&Sdap&ef umvwGif uRefawmfjyefawG;aerdygonf/
Akv
d cf sKyaf tmifqef;u pmwpfapmifa&;ay;vku d yf gonf/ taemuf Akv
d rf LS ;csKypf ed 0f if; (aemifwiG f Ekid if aH wmf0efBu;D csKyjf zpfvmol)
wkid ;f okaYd &mufaomtcg wkid ;f \ 'kw, d wkid ;f rSL;wm0ef xrf;aeolrmS um; o&ufwiG f awmfveS af &;umvu wyf&if; (6) \ wyf&if;rSL;
Akvd Bf u;D pderf eS f jzpfygonf/ oifwef;wGif Akv d Bf u;D pderf eS u
f Akv d cf sKyf jzpfygonf/
atmifqef;pmukd xkwfjyNyD; oifwef;wufolrsm;ESifh uRefawmfhukd uRefawmf ocifoef;xGef;\ aMumifvufonf;pcef;rS
rdwfqufay;ygonf/ Akv
d cf sKyaf tmifqef;&S&d mokYd jyefvmpOf Akv d rf LS ;pde0f if;wyfoYdk a&muf
wm0eft& taemufwkdif;okdYa&muf&Sdaom uRefawmfhtm; oGm;cJhygonf/ oluyif AkdvfcsKyfatmifqef;&Sd&m o&ufacsmif;okdY
AkdvfBuD;pdefrSefu pm;a&;aea&;utp wm0ef,lpDpOfay;ygonf/
a&mufEkdif&ef vSnf;pDpOfay;í AkdvfcsKyfatmifqef;qD a&mufcJh\/
olonfuRefawmhfxuf tweftoufBuD;oljzpf&m uRefawmfu
awmfvSefa&;aumifpDacwfwGif AkdvfcsKyfBuD;pef;,ka&m?
nDi,f? olu tpfuBdk u;D ozG,f uReaf wmfu h dk ulno D jl zpfcyhJ gonf/
0efBuD;csKyfAkdvfrSL;csKyfpdef0if;ESifhyg jyefvnfqufoG,frd tvkyfESifh
awmfvSefa&;tNyD; jynfolY&JabmfwyfzGJUpOfu uRefawmhftm;
ywfoufaom awGUqkHrIrsm;jzifh &if;ESD;rysuf qufqHcJh&ygonf/
ol\wyfom;rsm;ukd oifwef;ay;&ef zdwfac:ao;\/ uRefawmf
rkd;ukwfrS &efukefokdYjyefvmNyD; olYxHwGif tultnDawmif;rnf[k uReaf wmfx h uf toufBu;D olrsm;jzpf&m olwo Ydk ;Hk a,mufv;Hk yif
pdwful;qJ olusqkH;aMumif;od&í uRefawmfhrSm tvGeftHhMo&? uRefawmfhtpfukdBuD;rsm;ozG,f uRefawmfcspfcifrdav;pm;rdaom
ESajrm& jzpfrdygonf/ olrsm;jzpfygonf/ ½kd;½kd;om;om; ukd,fusKd;rzuf rsKd;cspfpdwf"mwf
umuG,af &;OD;pD;csKyf Akv d cf sKyBf u;D pef;,k? Ekid if aH wmfor®wBu;D tjynhfjzifh wkdif;jynftwGuf tvkyfvkyfcJholrsm;tjzpf uRefawmf
jzpfvmol OD;pef;,konf taemufwkdif;ppfXmecsKyfe,fajrwGif owdw& av;pm;atmufarhaerdygonf/
wm0efusoljzpf\/ olu aq;wyfrSL;jzpfygonf/ awmfvSefa&; AkdvfrSL;BuD;ausmfaZm
umvwGif olu jyvkeYd ,fppfa&;acgif;aqmif? uReaf wmfu Ekid if aH &; 25-3-1945 wGif uReaf wmfnaeapmif;tcsed üf yJc;l NrKd U? wkid ;f
wm0efrSL;jzpf\/ okdYygaomfvnf; AkdvfcsKyfatmifqef;\ wm0ef (4) ppfXmecsKyfokdY a&mufaeygonf/ a&muf&jcif;taMumif;rSm
ay;csuft& 24-3-1945 wGif jzL;okdY uRefawmfxGufcJh&ojzifh AkdvfcsKyfatmifqef;u jzL;wGifa&mufaeaom ocifA[def;ukd
uRefawmhfwm0efukd uRefawmf rxrf;aqmifvkduf&yg/ tac:ckdif;í jzpfygonf/ ocifA[def;xHra&mufrD yJcl;wkdif; (4)
D:/Dummy/Ko Ko (2)

AkdvfcsKyfBuD;pef;,ku þudpöESifhywfoufNyD; uRefawmhfukd ppfXme½kH;wGif uRefawmfpD;onhfum;tm; "mwfqDxnfh&ef0ifrdí


rnforYdk Q rajymcJyh g/ r[mrdww f yfwYdk 0ifvmaomtcg ocifwifjr jzpfygonf/
...(203)
890 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 891
xkdpOfu awmfvSefa&;aeYukd {NyDvESpf&ufaeY[lí owfrSwf avmupmtkyu f dk uReaf wmfzwfz;l aomfvnf; olu
Y adk wmh yxrqk;H
xm;aMumif; uRefawmfodNyD; jzpfygonf/ wkdif; (4) okdYa&mufaom awGUzl;&jcif;jzpfygonf/ pma&;q&mBuD;'*kHwm&mu A[d e f ;
tcg Akv d rf LS ;Bu;D ausmaf Zmu olw\ Ydk vIy&f mS ;rIrsm;ukd *syefrsm;&dyrf d okdYr[kwf uAsm [lí zGJUqkdjcif;cH&aomol jzpfygonf/
aeNy[D k odxm;onf/ xkaYd Mumifh rwfv 27 &ufwiG f wyfazsmuf&ef þ½kyfþykHyef;ESifh EkdifiHa&;avmuwGif yg0ifvIyf&Sm;cJhol?
pDpOfxm;aMumif; ajymygonf/ uRefawmfawmif;aom "mwfqDukd ckwpfzef zufqpfawmfvSefa&;BuD;wGif yg0ifqifETJOD;rnfhol? ol\
ay;NyD; ocifA[def;ESifhocifoef;xGef;wkdYxH rwfv 27 &ufaeY ywf0ef;usif&Sd aus;&Gmrsm;rS vli,fvl&G,frsm;ukdpkNyD; ajymufusm;
awmfvSefa&;&ufjzpfaMumif; pmykdY&ef ay;vkdufygonf/ enf;jzifhawmfvSefrnfh ajymufusm;rsm;tm; zufqpfqefYusifa&;
Akv
d rf LS ;Bu;D ausmaf ZmrSm ,cifuyif uReaf wmfawGUzl;odz;l Ny;D ol oabmw&m;rsm; ajyma[mcJhol jzpfygonf/
jzpfygonf/ ocifwifjrykcYd idk ;f í pmoGm;yk&Yd jcif;rsm;ESihf tmtD;wD½;Hk
ocifA[def;tm; AkdvfrSL;BuD;ausmfaZmuay;aom pmESifh
uGefjrLepfygwD uGefz&ifhwGifvnf; awGUzl;oljzpfygonf/
owif;pum;rsm;ukdajym&m-
&Jabmfo;Hk usyd 0f if Akv d rf LS ;Bu;D ausmaf Zm aemifwiG f Akv d rf LS ;csKyf
]]uRefawmfwkdYu &GmawGrSmvlawG ykdYxm;NyD? jyefac:NyD;
ausmfaZmonf xkdpOfu uGefjrLepfygwD0if jzpf rjzpfawmh rodyg/
uGefjrLepfygwDukd vkdvm;olawmh jzpfygonf/ tmtD;wD½kH;wGif &ufajymif;wmajym&rSmaygh}} [k ajymygonf/ uReaf wmft h m; olt Y rd f
usif;yaomtpnf;ta0;wGif olYukd uGefjrLepfygwD0iftjzpf wGif ntdyaf pygonf/ aeYcif;ykid ;f wGif em;aeapNy;D nykid ;f usryS if
odvkduf&ygonf/ olonf tusifhpm&dwåaumif;ol? ½kd;om;ajzmifh ol\vlwcsKdUukd vrf;jyapNyD; ocifoef;xGef;xH ykdYay;ygonf/
rwfoljzpfNyD; ol,kHMunf&mukd olvkyfoljzpfygonf/ awmfvSefa&;NyD;aomtcg olaeraumif;aomaMumifh ajrEk
vGwv f yfa&;&Ny;D Akv d rf LS ;csKyjf zpfNy;D rS olonf ,l*q dk vm;AD,m; vrf;&Sd olYtdrfwGif vlrrmoGm;ar;cJh\/ xkdtcgrSpí olESifh
jynfoo Ydk mG ;aom ppfrpf&iS w f iG yf g0if&m uReaf wmfEiS ahf wGU&ygonf/ aemufxyfrawGU&awmhyg/ 1946 ckESpfwGif jzpfygonf/
olu uRefawmfhukd rSwfrdae\/ azmfazmfa&Ga&G qufqH\/ xkdrS ocifA[def;onf rdrd,kHMunf&mukd a&;om;jcif;? aqmif&Guf
olwjYdk yefomG ;Ny;D aemufwiG f olEiS ahf wGUqkBH uKH BuKd u&f jcif; r&Sad wmhyg/ jcif;aMumifh olonf av;pm;xkdufol acgif;aqmifwpfOD;[lí
ocifA[def;ESifhocifoef;xGef; uRefawmfrSwf,lvkdufygonf/
1945 ckESpf? rwfv 26 &ufaeY naeapmif;wGif uRefawmf ocifoef;xGef;
onf ocifA[def; awmfvSefa&;vkyf&ef a&muf&Sdaeaom jzL;NrdKU xkdaeYum; wefcl;vjynfhaeY jzpfonf/
ta&SUbuf (rD;&xm;vrf;\ta&SUbuf) anmifyifom&GmokdY uRefawmfwkdY nykdif;c&D;xGufcJhMu\/ ocifoef;xGef;&Sd&m
a&mufoGm;ygonf/ ocifA[def;ukd awGU&\/ aMumifvufonf; pcef;oko Yd mG ;jcif;jzpfygonf/ 28-3-1945 wGif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ocifA[de;f \rsuEf mS rSm Munfvif&iT v f ef;aomyk&H \


dS / NyKH ;ae a&mufoGm;\/ uRefawmfu ocifoef;xGef;tm; AkdvfrSL;BuD;
ouJo
h xYdk if&aom ½kyrf sK;d jzpfygonf/ ocifA[de;f a&;aom "e&Sif ausmfaZmay;onfh pmukday;\/ owif;pum;vnf; ajymygonf/
...(204)
892 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 893
ocifoef;xGef;onf uRefawmfhukd azmfa&Gonfvnf;r[kwf? ocifra':&SSdeftdrfodkY a&mufvmwwfNyD; Adkvfodef;wef? ukdvSNrdKif
razmfa&Gonfvnf;r[kwfaom trlt&mjzifh ajymqkdqufqHyg pma&;oluReaf wmfwEYdk iS hf uGejf rLepfygwD oabmxm;rSm;,Gi;f aeyHk
onf/ ol\pcef;wGif uReaf wmf 10 &ufcefMY umcJyh gonf/ bmwm0ef rsm;udk a0zefajymqdak vh&cdS yhJ gonf/ ol\ ajymqdck surf sm;wGif cdik v f kH
rSvJr&Sd? xkdpOfu r[mrdwfbufrSay;ykdYaom ,kdbl;? axmywf? aomtaMumif; ,kwråd sm;yg&Syd gonf/ txl;ojzifh ocifoef;xGe;f \
tom;bl;pwmawG wpf0pm;Ny;D awm&dyaf wmif&yd w f iG f pdwaf t;pGm acgif;aqmifrIESifhywfoufí a0zefajymqdkcJhygonf/
em;ae&ygonf/ ocifoef;xGef;\pcef;wGif aeaomfvnf; olESifh uGsefawmfwdkYonf tcsKdUtcsufrsm;udk olYtm; jyefvnfacsy
pum;rpyfjzpf? pum;rajymjzpfMuyg/ jcif; rjyKEikd cf MJh uyg/ olEiS uhf sG eaf wmfwo Ydk nf jiif;azmfjiif;zuf &if;ES;D
wpfaeYwGif ocifoef;xGef;u uRefawmfhukdac:ygonf/ olrsm;jzpfcJhygonf/ uGsefawmf\pdwfonf yk*d¾Kvftm;jzifh ol\
taMumif ; rS m ol Y w G i f oD [ k d V f u Ref ; uE´ D w G i f tajcpk d u f a om ajymqdyk rkH sm;udk oabmusovk&d cdS yhJ gonf/ tvHeu D eG jf rLepfygwDrS
ta&SUawmiftm&S ppfXmecsKyrf S Akv d cf sKyBf u;D avmh'af rmifb h ufwefrS uGseaf wmfxu G cf mG vmNy;D onfah emufyikd ;f wGif qd&k , S v f pfygwDtodik ;f
ay;ykdYaom aMu;eef;owif;wpfyk'f &Sdaeygonf/ xkdowif;ukd t0dkif;twGif;odkY uGsefawmfa&muf&SdcJhygonf/ xkdtcsdefrSpí
AkdvfcsKyfatmifqef;xHokdYykdY&ef wm0ef&Sd&m xkdwm0efukd uRefawmf uGseaf wmfEiS Ahf v kd af tmifBu;D wko Yd nf ,aeYwikd f cifrif&ifE;DS jcif; &Sad e
,l&ef oluuRefawmfhukdajymygonf/ olxnfhay;aom vrf;jyrsm; ygonf/
ESifhtwl uRefawmf AkdvfcsKyfatmifqef;&Sd&mokdY jzL;taemufbuf AdkvfcsKyfatmifBuD;ESifh uGsefawmfwdkY\ qufqHaqmif&GufrI
½k;d rawmif ta&SUjcrf;rStaemufjcrf;okYd ajcusio f mG ;cJ&h \/ Akvd cf sKyf rsm;udk txufwGif tawmfBuD;a&;om;cJhNyD; jzpfygonf/ olonf
atmifqef;xHa&muf&ef ukd;&ufcefYMumcJh\/ uGsefawmfhtm; AdkvfcsKyfBuD;ae0if;uJhodkYyif tbufbufrS aus;Zl;
awmfveS af &;Ny;D aomtcg &efuek w f iG f prf;acsmif;? prf;a&wGi;f jyKcohJ jl zpfygonf/ xdaYk Mumifo h o l nf uReaf wmf\ aus;Zl;&SiS w f pfO;D
vrf;wGif&Sdonhf ocifbkd\tdrfwGif oGm;awGUygonf/ ocifbkd\ jzpfygonf/
tdrfwGif ol\&Jabmf ocifwifapmwkdYaeMu&m ocifwifapmukd AdkvfcsKyfatmifBuD;onf wdkYArmtpnf;t½Hk;odkY 0ifa&mufNyD;
awGU&efoGm;&if; ocifoef;xGef;ukd awGU&jcif;jzpfygonf/ ocifatmifBuD;[laom trnfemrudkcH,lcJhonfrSm AdkvfcsKyf
ocifoef;xGef;ukd xdktcgrSpí aemufxyfrawGUawmhyg/ atmifqef;? ocifEk? ocifpdk;? ocifoef;xGef;? ocifvSaz
ocifoef;xGef;tm; awGU&csdefenf;aomfvnf; ol\pmta&; (Adkvfvufsm) wdkYxufapmcJholjzpfygonf/ olonfxdktcsdefrSpNyD;
tom;udk oabmusrdol jzpfygonf/ ae&mXmetoD;oD;wGif tvkyv f yk &f if; Edik if aH &;vkyif ef;udk rsm;aom
AdkvfcsKyfatmifBuD; tm;jzifh vSsdKU0SufpGmaqmif&GufaecJhygonf/ olonf t*Fvdyf
uReaf wmfonf Adv
k cf sKyaf tmifBu;D udk oduRr;f cJo
h nfrmS rwfv qefu Y siaf &;umvwGif jynfot Yl a&;awmfyt Hk zGUJ wGif acgif;aqmif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

awmfvSefa&;NyD;cgp tcsdefwGif jzpfygonf/ olonf xdktcsdefu wpfO;D tjzpf yg0ifaqmif&u G cf yhJ gonf/ *syefacwf Armhvw G v
f yfa&;
uRefawmfwdkY uGefjrLepfygwD0ifrsm; wnf;cdkaexdkif&mjzpfonfh wyfrawmf bDtikd af t? bD'aD t? bDtefat rsKd ;cspAf rmhwyfrawmf
...(205)
894 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 895
yD't D ufzw f w Ykd iG f Adv
k rf LS ;tjzpf qufwu kd yf g0ifaqmif&u G cf yhJ gonf/ ay;Edik rf nfh yk*Kd¾ vw
f pfO;D jzpfonf[í
l uReaf wmfrw
S ,
f v
l u
kd yf gonf/
vSsKd U0Suv f yk u f ikd af qmif&u G &f aom *syefqefu Y siaf &; awmfveS af &; umuG,fa&;0efBuD;XmeodkY 0ifa&muftrIxrf;onfh 1956 ckESpf
vkyfief;wGif acgif;aqmifwpfOD;tjzpf yg0ifcJholjzpfygonf/ txd uRefawmfonf OD;AaqGESifhqufqHaecJh&ygonf/ xkdumv
awmfvSefa&;jyD;aomtcg Armjynfqdk&S,fvpfygwD XmecsKyf wpfavSsmufvHk;wGif OD;AaqGonf ajymqdk&mwGifvnf;aumif;?
wGif wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL; wm0efxrf;aqmifcNhJ y;D jynfwiG ;f acgif;aqmifrIjyK&mwGifvnf;aumif;? ½dk;om;ajzmifhrwfpGm cH,l
olykefaomif;usef;rIacwfwGif wyfrawmfodkY jyefvnf0ifa&mufcg aqmif&GufcJhonf[lí uRefawmf,HkMunfcJhygonf/ olonf
1962 ckESpf awmfvSefa&;aumifpD 'k-Ouú| wm0efudk,lcJh&onf Edik if aH &;orm;yDoaom acgif;aqmifwpfO;D trSeyf ifjzpfcyhJ gonf/
txd Adv k rf LS ;csKy&f mxl;jzifh wm0ef,cl o hJ jl zpfygonf/ jynfwiG ;f olyek f pdwaf umif; ESv;kH aumif; apwemaumif;&Sad om acgif;aqmifwpfO;D
acwfwiG f Adv k cf sKyBf u;D ae0if;ESit hf wl wyfrawmfuBkd u;D xGm;atmif jzpfygonf/
vufeufuikd f tzGUJ tpnf;trsKd ;rsKd ;udk yHrk eS w f yfrawmftajctaeodYk
a&mufatmif pkpnf;ay;EkdifcJhonf/ OD;ausmfNidrf;
AkdvfcsKyfatmifBuD;\ b0jzpfpOfudk pHkaphatmifa&;om; ocifomcifudktaMumif;jyKí OD;ausmfNidrf;ukd uGsefawmf
azmfjy&ef uGsefawmfrjyKEdkifyg/ AdkvfcsKyfBuD;ae0if;uJhodkYyif olonf awG U qH k od u Rrf ; &if ; ES D ; cJ h & ygonf / txl ; ojzih f ol E S i f h t wl
vnf; trsdK;rsdK;tzHkzHk ajymqdkjcif;cHcJh&oljzpfygonf/ odkYaomf ,l*q kd vm;AD;,m;Edik if ?H bJv*f &dwNf rKd UawmfoYkd a&muf&cdS ahJ omtcg
olonf EdkifiHa&;avmu"Hw&m;udk BuHhBuHhcdkifcdkif ckcHEdkifpGrf;&SdNyD; txl;ydkrdk&if;ESD;cGifh BuHKcJhygonf/ odkYyifjzpfaomfvnf; EdkifiHa&;?
ausmv f eG Ef ikd cf o hJ l jzpfygonf/ olonf ol,MkH unftwdik ;f ? rSeo f nf 0g'a&;wGif cH,lyHkcsif; rwlnDcJhMuyg/
[k olcH,lxm;onfhtwdkif; vkyfaqmifwwfoljzpfygonf/ tjcm;aMumifh r[kwyf g/ rmhupf 0f g'ESiyhf wfoufí jcm;em;jcif;
OD;AaqG? OD;ausmfjidrf;? Adkvfcifarmifav;? OD;Ek jzpfygonf/ uRefawmfonf taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqGESifh
OD;AaqGtaMumif;udk txufwGif a&;NyD;om;jzpfygonf/ twl rmhufpf0g'udk ArmrIjyKNyD; jrefrmh,Ofaus;rIpdwf"mwfESifh
odkYaomf þae&mwGif tenf;i,f a&;&ygOD;rnf/ vdkufavsmnDaxG&Sdap&ef usifhoHk;Edkifa&;twGuf BudK;pm;aeol
OD;AaqGxH jrefatmifocifcspaf rmif ac:oGm;ojzifh uGseaf wmf jzpfygonf/ OD;ausmNf ird ;f ? Adv k cf ifarmifav;? ocifwif? jrefatmif
a&mufomG ;ygonf/ yxrqH;k awGUzl;jcif;jzpfygonf/ tom;ndKnKd ocifcspfarmif OD;0if; polwdkYu NAdwdoSsavbmwD 'Drdkua&pD
axmifaxmifarmif;armif;? wnfMunfaomfvnf; NyHK;&dyforf; qdk&S,fvpf0g'rsdK;ukd usifhoHk;aqmif&GufrSomvQif jynfaxmifpk
aeonfh rsufESmxm;&Sd\/ olYudk jrefrmEdkifiH\ acgif;aqmifydkif; jrefrmEdik if BH u;D Bu;D yGm;wd;k wufEikd rf nf[k av;eufpmG ,HMk unforl sm;
jzpfol[k uRefawmfodrSwfvdkufrdonf/ olEdkifiHa&;taMumif; jzpfMuygonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aqG;aEG;aomtcg t>cif;tcsefr&Sd? yGifhvif;pGmajymwwfol jzpfyg OD;ausmfNidrf;onf ,if;,HkMunfcsufudk olwpfoufvHk;


onf/ olYukd qdk&S,fvpf0g'a&;ESifhywfoufí acgif;aqmifrI a&SUaemufnñ D w G pf mG cH,o l mG ;oljzpfonf/ xkaYd Mumifh uReaf wmfonf
...(206)
896 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 897
OD;ausmNf ird ;f udk tvGeyf if av;pm;cJyh gonf/ OD;ausmNf ird ;f jynfxaJ &; OD;Ek (odkYr[kwf) ocifEk
0efBu;D wm0efukd xrf;aqmifcphJ Oftcgu NrKd Uay:&SEd ikd if aH &;twdu k t f cH ocifEk odkYr[kwf OD;Ekudk qdk&S,fvpf0g'orm;BuD; jzpfonf
rsm;a&m? awmcdkoltwdkuftcHrsm;xJu zrf;qD;&rdolrsm;udkyg [lí uGseaf wmf,MkH unfaecJo h nfrmS ola&;aom vlrGJwdkY\xGuf&yf
axmifoGif;tusOf;csxm;pOf axmifwGif;t&m&Sdrsm;u n§Of;yef; vrf; trnf&o dS nfh e*g;eDpmtkyw f udk x f wk f pmtkyzf wf½aI vhvmNy;D
EdSyfpufjcif;jyKvkyfcJhMuonf[k EkdifiHa&;avmuwGif pGyfpGJcJhMu aomtcsdefrSpcJhygonf/ ocifEkonf pma&;aumif;oljzpfaom
ygonf/ aMumifh ocifEak &;cJah om pmtkypf mwrf;aqmif;yg;rsm;udk vufvrS ;f
xdkudpöESifhywfoufí uGsefawmfhtaejzifh rnfonfhxifjrif rDorQ uRefawmf &,lpkaqmif;zwf½IaecJhygonf/
csufrQ ray;Edkifyg/ Mum;&aomowif;udk rSwfom;xm;ygonf/ olonf rdro d ed m;vnfNy;D aom Ekid if aH &;rl0g'ESihf oabmxm;
OD;ausmNf ird ;f onf rdrcd ,
H al omrl0g'ESihf rdrrd eS o
f nf[k ,HMk unfaom t&yf&yfukd pmzwforl sm; &Si;f vif;pGm em;vnfomG ;atmif a&;om;
tvkyu f kd ,HMk unfonft h wdik ;f vkyu
f ikd af qmif&uG o
f mG ;ol Edik if aH &; Ekid pf rG ;f &Scd ohJ jl zpfygonf/ ol\ ud, k af &;ud, k wf mjzpfpOfukd pHpk akH phaph
acgif;aqmifwpfOD;tjzpf uRefawmfrSwf,lcJhygonf/ azmfjy&ef uRefawmfrwwfEdkifyg/ olESifhuRefawmf awGUBuHKqufqH
&yHu k v kd nf; txufwiG f uReaf wmfazmfjycJNh y;D jzpfygonf/ olonf
Adkvfcifarmifav;
Adv
k cf sKyaf tmifqef;ESit hf wl jrefrmhvw G vf yfa&;udk t&,lay;cJo h nfh
0efBu;D a[mif;jzpfol Adv k cf ifarmifav;udk uGseaf wmfwYkd vli,f
trsKd ;om;a&; acgif;aqmifBu;D wpfO;D jzpfaMumif;udk uReaf wmf wdwd
rsm;u q&m[kac:cJhygonf/ uGsefawmfESifh uomausmif;om; usus cH , l x m;ygonf / ol o nf v nf ; ½k d o m;ajzmif h r wf o l ?
acgif;aqmifuv kd wS o
Ykd nf t*Fvyd q f efuY siaf &;vQKUd 0Suv f yk if ef; U-G pdwaf umif;apwemaumif;&So d ?l rdr\ d ,HMk unfcsuu f dk owå&d pdS mG jzifh
vkyfief;umvu xkd U-G vkyfief;ESifh qufoG,fcJh&olrSm aemif ajymqkdvkyfukdif aqmif&Gufwwfol acgif;aqmifBuD;wpfOD;[k
tcgwGif AdkvfrSL;csKyfjzpfvmonfh AdkvfarmifarmifESifh q&m uGsefawmf,HkMunfygonf/ EkdifiHa&;ESifhywfoufí ola&;om;jyKpk
Adkvfcifarmifav;wdkY jzpfygonf/ q&mAdkvfcifarmifav;ESifh *syef cJ h a om pmtk y f r sm;teuf uRef a wmf t Bud K uf q k H ; pmtk y f r S m
acwf wyfrawmfwiG f wpfBurd o f m awGUqHv k u kd &f Ny;D awmfveS af &; ]]rmhqZÆiq f w dk m bmvJ}} [laom a0zefo;Hk oyfa&; pmtkyaf umif;Bu;D
Ny;D onfah emufyikd ;f qd&k ,
S v
f pfygwDe,fy,foYkd uGseaf wmfa&mufvm wpftkyfjzpfygonf/
aomtcgrSom Adkvfcifarmifav;ESifh jyefvnfawGUqHkygonf/ wufbkef;BuD;odef;az (odkYr[kwf) OD;odef;azjrifh
xdktcsdefrSpí q&mAdkvfcifarmifav;ESifh &if;ESD;rIrysufcJhyg/ wufbkef;BuD;odef;az[k ausmfMum;aom OD;odef;azjrifhudk
EkdifiHa&;rl0g't&mwGif olESifhOD;ausmfNidrf;wdkYonf xyfwlxyfrQ 1945 ckEpS f oltEd ,
´d Edik if rH jS yefa&mufcgp uGejf rLepfygwD XmecsKyf
jzpfygonf/ rdr\ d rl0g'udk ajymqdw k wfonfukd uGseaf wmfu, kd w
f ikd f wGif pwifocd &hJ onf/ 1948 ckEpS af vmufwiG f olueG jf rLepfygwDrS
D:/Dummy/Ko Ko (2)

awGUBuKH c&hJ ygonf/ ol\ud, k uf siw hf &m;ESihf Ekid if aH &;usi0hf wfww Ykd iG f EkwfxGufNyD; zqyvtodkif;t0dkif;rsm;ESifh awGUBuHKqufqHaom
½dk;om;ajzmifhrwfoltjzpf uGsefawmfodrSwfxm;ygonf/ cgwGif uGsefawmfESifh &if;&if;ESD;ESD; awGUqHkcifrifcJhawmhonf/
...(207)
898 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 899
olt Y m; vlurkd odcifuyif OD;Ekuo hJ Ykd oltawG;udo k ad eojzifh OD ; apmOD ;
uReaf wmfph w d w
f iG f olu Y ckd ifrif;&if;pGJ &Sad eygonf/ uGseaf wmfb h 0wGif apmOD;? *sme,fausmfapmOD;? *kPfa&miftp&Sdaom uavmif
uGsefawmfoduRrf;NyD; acgif;aqmiftjzpf uGsefawmfrSwfxm;onfh trnfrsm;ESix hf if&mS ;onhf pma&;q&m? owif;pmq&m OD;apmOD;ukd
yk*K¾d vrf sm;wGif ajcmufO;D aomyk*K¾d vw f o Ykd nf uReaf wmf\ rSwÓ f Pf 1946 ckuyif jrefatmifocifcspaf rmifudk taMumif;jyKNy;D oduRr;f
wGif pGJxifusef&pfcJhaom acgif;aqmifrsm; jzpfMuygonf/ cJh\/ uGefjrLepfrsm; awmckdaomtcg OD;apmOD;ygoGm;cJhaMumif;
xkdajcmufOD;rSm ocifpdk;? AdkvfcsKyfatmifqef;? AdkvfcsKyfBuD;ae0if;? od&ygonf/ okaYd omf odyrf Mumvku d yf g/ ola&mufcahJ omawmwGi;f rS
Adv
k rf ;I csKyaf [mif;atmifBu;D ? 0efBu;D csKyaf [mif;OD;AaqG? OD;ode;f azjrihf ajymqkv d yk u
f idk rf rI sm;ukd OD;apmOD;u b0ifrusonht f wGuf jyefvm
wdkYjzpfMuygonf/ xkdyk*d¾KvfwdkYonf aemufvdkufi,fom;wdkYESifh cJhjcif;jzpfaMumif; od&ygonf/ 'kwd,urÇmppfrwkdifrDuyif pmay
qufq&H mwGiv f nf;aumif;? tjcm;aomolrsm;ESihf qufq&H mwGif avmuwGif xif&mS ;cJah om uavmif&iS f t,f'w D mwpfO;D jzpfco
hJ l
OD;apmOD;onf awmrSjyefvmNyD;aomtcg ol0goemyg&m ol\
vnf;aumif; [efBu;D yefBu;D r&SMd ubJ yGiyhf iG v hf if;vif; &if;&if;ES;D ES;D
pmayvkyif ef;ukyd if qufvufvyk u f idk v
f su&f ydS gonf/ uReaf wmfEiS hf
ajymqkq d ufqaH vh &SMd uygonf/ xkaYd Mumifh OD;ode;f azjrifh uReaf wmf
vnf; xkdtcgrSpNyD; &if;ESD;vsuf&SdcJhygonf/
ESiwhf &if;wES;D &Sad ecJo h nfrmS olu, G v f eG cf sed t f xd jzpfygonf/ olu Y dk
wyfrawmfpdwf"mwfppfqifa&;wyfokdY a&mufaomtcg ykdí
uRefawmfoabmus ESpfNcdKufrI&SdcJhonfrSm ol\ yGifhvif;rIyif &if;ESD;cGifhBuHKcJh\/ tvkyftwlwl vkyfcGifhBuHK\/ olu wyfrawmf
jzpfonf/ xkwfvkyfa&;wyfwGif 'kwd,AkdvfrSL;BuD;tqifh wyfrSL;wm0efukd
olESifhrmhufpf0g'taMumif;ukd aqG;aEG;aomtcgrsm;wGif xrf;aqmifcJholjzpfygonf/ wyfrawmfpmpOf? owdåpmapmiftp
olYukd,fol acgif;aqmifBuD;ozG,f q&mBuD;ozG,f trlt&mrsKd; &Sad om umuG,af &;0efBu;D Xme? ynma&;ESihf pdw"f mwfppfqifa&;
rxm;&Sb d J olov d Qiof ad Mumif;? rodvQirf odaMumif; yGiyhf iG v hf if;vif; ñT e f M um;a&;rS L ;½k H ; \ ñT e f M um;a&;rS L ;Ak d v f r S L ;BuD ; boef ; \
ajymwwfoljzpfonf/ vufatmufwGif wm0efxrf;cJholjzpf\/
jrefrmhq&dk ,S v f pfvrf;pOfygwD acwfwpfavQmufv;Hk wGif olEiS hf OD;apmOD;onf ay;tyfaomwm0efudk ausyeG af tmif aqmif&u G f
uRefawmfonf EkdifiHa&;oabmxm;t& xyfwlxyfrQeD;yg; wlnD wwf o l j zpf o nf / ½k d ; om;ajzmif h r wf o l v nf ; jzpf y gonf /
cJhMuygonf/ olYukd uRefawmfu ukdBuD;odef;[k ac:a0:avh&SdcJh pdwaf umif;ESv;Hk aumif;&Sad om rsK;d cspyf *k Kd¾ v[ f í l uReaf wmf,MHk unf
ygonf/ olYukd EkdifiHa&;acgif;aqmifwpfOD;taexuf aq;puf aecJhol jzpfygonf/
us&m t½kyfxifwwfaom yef;csDq&mBuD;wpfOD;uJYokdY pmaytEk AkdvfrSL;BuD;apmjrifh
D:/Dummy/Ko Ko (2)

ynmavmuwGif olrwlatmif pGr;f aqmifEidk o f l pG,pf &Hk yk*Kd¾ vBf u;D 1943 ck r*Fvm'kHAkdvfoifwef; 'kwd,ywfAkdvfoifwef;okdY
wpfOD;[lí pGJrSwfxm;ygonf/ wufa&muf&ef uReaf wmf r*Fvm'kAH v
dk o
f ifwef;ausmif;okYd a&mufchJ
...(208)
900 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 901
ygonf/ uReaf wmfwYdk ausmif;&Sad e&mwpfcw k iG f cPapmifah e&pOf rwfvrSpNyD; tcsdeftwefMum wGJzuftvkyfvkyfMu&ygonf/
uRefawmfwkdYteD;wGif vlwpfpk&Sdaeygonf/ olwkdYum; r*Fvm'kH a&;vkduf? wifjyvkduf? jyifvdkufESifh rem;cJhMu&yg/
Akdvfoifwef;ausmif;rS yxrywfoifwef;qif;cJhaom AkdvfawG 1964 ckepf? Mo*kwfv 17 &ufaeYrSpNyD; usyfaiG 100 wef?
jzpf\/ olwt Ykd m; *syefjynf bk&ifph pfwuúovdk w
f iG f wufa&muf&ef 50 wefwu Ykd kd w&m;r0ifaiGtjzpf aMunmcJ&h m xdu k pd Eö iS yhf wfoufNy;D
a&G;xm;aomolawG jzpfygonf/ uRefawmfwkdY xkdifaeMucku d w
f iG f AdkvfrSL;BuD;apmjrifh wm0efrS ½kyfodrf;cH&ygonf/
Ak d v f t k y f p k r S tom;vwf v wf ? axmif a xmif a rmif ; armif ; 1968 ckESpf? 'DZifbmv av;&ufaeYwGif awmfvSefa&;
vlwpfa,muf xGufvmygonf/ uRefawmfwkdYem;a&mufvmNyD; - aumifpOD uú|\ aMunmcsut f rSwf (73) jzihf jypf'Pfru S if;vGwf
]]cifAsm;wkdYxJ ppfukdif;rEÅav;uvlawG rygbl;vm;}} [k cGifh? vGwfNidrf;cGifh&cJhNyD; 1969 ckESpfwGif v,f,mESifh opfawm
ar;vkduf\/ uRefawmfu - 0efBuD;Xmeü txl;t&m&Sdtjzpf cefYtyfcH&aomaMumifh EdkifiHh
]]uReaf wmfygygw,f? ppfuidk ;f rEÅav;uawmh r[kwb f ;l cifAsm?h 0efxrf;tjzpf wm0ef,cl &hJ ol jzpfvmygonf/ 1975 ckEpS ?f rwfv
uRefawmfu rkd;ukwfuyg cifAsm}} [kajym&m xkdolu - 27 &ufaeYwiG f armfueG ;f 0if'w k ,d qifrh S yxrtqifo h Ykd cs;D jri§ chf cH hJ
]]'gjzifh ocifomcifukd rodbl;vm;}} [k ar;vkduf\/ &ygonf/
uRefawmfu odygw,f? olykdYvdkYa&mufvmwmyg[k ajymvdkuf AdkvfrSL;BuD;apmjrifhonf tdrfapmifhtpdk;&vufxufwGif
ygonf/ þodaYk r;olrmS aemiftcgwGif pnfo?l r[moa&pnfo?l e,fpyfa'otkyfcsKyfa&;t&m&SdcsKyf cefYtyfcH&NyD; a'orsm;odkY
armfueG ;f 0if yxrtqif?h wyfrawmfrmS wyfrawmfwyfrif;jzpfco hJ l oGm;a&mufNyD; e,fedrdwfausmufwdkifrsm; pdkufxlpOfu olUoabm
ra[oDr*¾Zif; t,f'DwmcsKyf AdkvfrSL;BuD;apmjrifhjzpfygonf/ wpfcw k nf;jzifh aiGv;kH aiG&if;rsm; oH;k pGcJ iG Bhf uKH ygaomfvnf; pm&if;ESihf
olESifhxdkrQomodNyD; ol*syefjynfodkYxGufoGm;\/ uRefawmf wuG toH;k jyKco hJ jl zpfaMumif; od&ygonf/ Adv k rf LS ;Bu;D apmjrifo h nf
vnf; oifwef;wuf? uGefjrLepfygwD wm0efwpfzuf? AdkvfcsKyf txufwef;ausmif;om;b0uyif e,fcsJUqefYusifa&;vkyfief;wdkY
atmifqef;ay;aom zufqpfqefYusifa&; a[majympnf;½kH;rI wGif yg0ifcJhol? udk,fhwdkif;jynfudk,fcspfol rsdK;cspf&JabmfwpfOD;
wm0efwpfzufjzifh taea0;uGm owif;rMum; jzpfcJh&ygonf/ jzpfaMumif; uRefawmfpGJrSwfxm;ygonf/ AdkvfrSL;BuD;apmjrifhonf
aemifumuG,fa&;0efBuD;XmewGif wm0efxrf;vmcsdefESihf rnfrQ½;kd om;pifMu,fonf jzpfygaomfvnf; uH\tvSnt hf ajymif;
awGUvdkuf rawGUvdkufjzpf&mu 1962 ckESpfodkY a&mufvmygonf/ aMumifh ,dk;pGyfcH&? tvkyfwm0ef em;cH&NyD; ol\apwemtrSef
awmfvSefa&;aumifpDay:vmNyD; jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDudk aMumifh uHtaumif;odkY a&muf&onf[k qdk&ayrnf/
zGJUpnf;&ef 0g'oabmxm;aMunmcsuf? tnrnoabmw&m;? 2001 ckESpf? rwfv 21 &ufaeYwGif qD'dk;em;[dkw,fwGif
ygwDzGJUpnf;yHkpnf;rsOf; ponhfpmrsm;a&;&aomtcg awmfvSefa&; usif;yaom AdkvfcsKyfBuD;OD;ae0if;\arG;aeYyGJwGif AdkvfcsKyfBuD;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

aumifpDOuú| AdkvfcsKyfBuD;OD;ae0if;\ wdkuf½dkufwm0efay;aom OD;ae0if;u AdkvfrSL;BuD;apmjrifhtm; ]]apmjrifh rif;rSmtjypfr&Sdbl;?


aMumifh AdkvfrSL;BuD;apmjrifh? OD;apmOD;? uRefawmfwdkYrSm 1962 ck? igrSm;oGm;w,}f} [lí ajymvdu k yf gonf/ teD;tem;wGif Edik if aH wmf
...(209)
902 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 903
or®wa[mif; AddkvfrSL;csKyfpdefvGif? EdkifiHawmf'kwd,or®wa[mif; xkdpum;&yfrsm;\ t"dyÜm,fudk tenf;i,fajymjyygrnf/
'kw, d Akvd cf sKyBf u;D at;uk?d Ekid if aH wmf0efBu;D csKyaf [mif; Akvd rf LS ;csKyf wdik ;f a&;jynfa&;udk aygufEiS ahf us;[laom oabmajymMuonfrmS
ol&xGef;wifwkdY &SdaeMuygonf/ aygufyifuvnf;pdrf;? aus;uvnf;pdrf;ojzifh tpdrf;csif;wlaom
txufygtpDtpOftvdkuf uRefawmfwifjycJhaom a&SUwef; aMumifh ta&G;&cufaomoabmrsdK; ajymjcif;jzpfygonf/
acgif;aqmifBu;D rsm;ESiyhf *k Kd¾ vrf sm;onf uGseaf wmfyg0ifaqmif&u G cf &hJ xkdYtwl MuufOta&mif wdrfawmifozG,f rif;a&;us,f
aom vufawGUvkyfief;&yfrsm;udk taMumif;jyKay;Muaom yk*¾dKvf [laompum;onfvnf; MuufOaumif; raumif;a&G;&cufouJo h Ykd
rsm;jzpfcMhJ uygonf/ uGseaf wmfEiS q hf ufq&H if;ED;S cJ&h aom &Jabmfrsm; wdrfwdkY\a&GUvsm;jcif;udk BudKwifrodEdkifavmufatmif jzpfwwf
onf rsm;pGm&SdcJhMuygonf/ aomaMumifh MuufOta&mifwrd af wmifozG,f rif;a&;us,[ f al om
odkYaomfvnf; txufygyk*d¾KvfBuD;rsm;onf uGsefawmfhb0udk pum;rsK;d ay:xGe;f cJ\ h / tvm;wlyif rif;a&;rif;&m wdik ;f a&;jynfrI
jy|mef;ay;Muolrsm; jzpfonf[lí uGsefawmfrSwf,lxm;aom wdo Yk nfvnf; tvGeyf if cefrY eS ;f &cufvaS yonf[k qd&k ma&mufay
aMumifh jzpfygawmhonf/ onf/
þrQESifhyif uGsefawmf taxGaxG jyefvnfoHk;oyfjcif;onf ,if;tqdkrsm;t& ]]wdkif;a&;jynfa&;? EdkifiHa&;wdkYrnfonf
tawmfyif pHkvifoGm;NyD[k qdk&rnfjzpfygonf/ omrefjynfoljynfom;wdkYESifh rwefr&m? jynfolwdkY\t&mr[kwf?
rif;{u&mZfESifhrif;ya'o&mZfwdkY\ t&mjzpfonf/ rSL;BuD;rwf&m
tqdkj yKjcif;
wdkY\ ta&;omjzpfonf/ xkdYaMumifh omrefjynfolwdkYESifhroifh[k
txufwiG f a&;om;cJo h nfth wdik ;f 1938 ckEpS rf o
S nf 1988
qkv d &kd mvnf; a&mufonf/ ,if;um; a&S;ya'&mZfacwfrS cH,x l m;
ckESpftxdjzpfcJhaom ESpfaygif; 50 rQMumcJhygonfh umvtydkif;
cJhMuaom tcsufjzpfonf/
tjcm;BuD;twGif; uRefawmfawGUBuHK cHpm;od&SdcJh&aom wpf&Ha&m
,if;tcsufudk AdkvfcsKyfatmifqef;u jywfjywfom;om;
tcgrsm;u oifMum;ay;tyfaom oifcef;pmrsm;t& aemifvm jiif;y,fcJhavonf/
aemufom; EdkifiHa&;rsdK;qufrsm;twGufvnf;aumif;? ,aeY zufqpf*syefudk awmfvSefwdkufcdkufaom umvwGif;u
umvwGif aqmif&u G af eMuNyjD zpfaom Edik if aH &;ygwDtoD;oD;twGuf uReaf wmfwt Ykd m; Adv
k cf sKyaf tmifqef;u oGeo f ifajymMum;cJo
h nfrmS
vnf;aumif; aumif;&maumif;aMumif;jzpfaprnf[k uRefawmf ]]EdkifiHa&;qdkonfrSm ½dk;om;ajzmifhrwfpGm vkyfudkifaqmif&Guf&wJh
,HMk unfaom tqdjk yKcsurf sm;udk a&;om;azmfjyoGm;rnfjzpfygonf/ ta&;? oefY&Sif;pGmvkyf&wJhta&;? jynfoltaygif; aumif;pm;a&;
OD ; pG m tm;jzif h uG s ef a wmf a jym&rnf q k d v Qif Ed k i f i H a wmf twGuf vkyf&wJhta&;? wdkif;aejynfolvltaygif;wdkY\ pm;0wf
jynfta&;[lí vnf;aumif;? wdkif;a&;jynfa&;aygufESifhaus; aea&;? ynma&;? pD;yGm;a&;ponfwt Ykd wGuf aqmif&uG &f wJth a&;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

[lívnf;aumif;? MuufOta&mifwdrfawmifozG,f rif;a&;us,f wdu Yk kd vkyaf y;wm[m Edik if aH &;yJ}} [líajymcJyh gonf/ qufvufNy;D
[lívnf;aumif; ajymqdkoHk;EIef;cJhMuonf/ txl;jyKajymjycJhonfrSm ]]Ed k i f i H a &;vk y f w ,f q d k w m apwem
...(210)
904 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 905
xufxufoefoefeJY oefYoefY&Sif;&Sif; udk,fusdK;rzufvkyfzdkY t&mrsm;udk uReaf wmfonf jrefrmhq&kd ,
S v
f pfvrf;pOfEiS hf ywfouf
vdkw,fuGm}} [líajymcJhygonf/ aomtcef;wGif a&;om;cJhNyD;jzpfygonf/ xdktaMumif;t&mESifh
þpma&;olajymvdkonfrSm EdkifiHa&;qdkonfrSm ]]wdkif;ol ywfoufNyD; jyefvnfzwf½I&efESifh avhvmoHk;oyfyg&ef xyfrHí
jynfom; vltrsm;ta&;? wdik ;f jynf&UJ ta&;jzpfwt hJ wGuf Edik if aH &; arwåm&yfcHyg&ap/
vkyfr,fholawG[m aumif;rSefwJh&nf&G,fcsufeJY rl0g'udkcsrSwfzdkY
vkdygw,f/ aumif;rSefwJhrl0g'udk csrSwfNyD;vQif aumif;rSefwJh cH,loifhonfxifaom 0g'oabmxm;
&nf&G,fcsufeJUudkufnDwJh vkyfief;pOfudk a&;qGJ&r,f/ tJ'D Edik if aH &;udk aqmif&u G v
f o kd t
l aygif;onfvnf;aumif;? Edik if aH &;
vkyfief;pOfudk taumiftxnfazmfzdkYtwGuf ygwD0iftiftm;udk ygwDtoD;oD;wdkYonfvnf;aumif;? t&if;cHoabmxm;tm;jzifh
pkaqmif;&r,f/ ,if;odkY pkaqmif;EdkifzdkYtwGuf oufqdkif&m taumif;jrif0g' (optimism) ESifh tjyK0g' (constrctive mind)
vlwef;pm;? vlxkponfwdkY&JUpdwfqE´udk pnf;½Hk;Edkif&r,f}} [lí tjyKoabmaqmifaom pdwf"mwfwdkYudk cH,lxm;&Sd&rnf/
jzpfygonf/ ,ck þpmtkyfudka&;aeonfrSm NyD;cgeD;jzpfygonf/ topf
þonfum; Edik if aH &;vkyif ef;\ tajcjyK&mtaMumif;tcsuf a&;qGJxm;aom tajccHOya't& a&G;aumufyGJBuD;usif;y&ef
aywnf;/ jyifqifaecsed f jzpfygonf/ a&G;aumufyBJG u;D Ny;D aomtcg ta&G;cHMu
þtwGuf Edik if aH &;ygwDrsm;a&m? Edik if aH &;rsKd ;qufopfrsm;ESihf &onfh jynfov Yl wT af wmfu, kd pf m;vS,w f oYkd nf vTwaf wmftwGi;f odYk
Ekid if aH &;ESiyhf wfoufonfh vlwikd ;f onf Edik if aH &;ESiyhf wfoufaom a&mufvmMuawmhrnf/ jynfaxmifpkvTwfawmfudk,fpm;vS,f
tajccHynm&yfrsm;udk avhvmqnf;yl;&rnf/ oif,l&rnf/ trsm;pk&aomygwDonf A[dktpdk;&zGJUMuygvdrfhrnf/ tpdk;&zGJU&ef
EkdifiHa&;vkyfief;pOfwGifyg&rnfh pD;yGm;a&;ynm&yfrsm;? Oya' ud,k pf m;vS,rf jynfah om ygwDwo Ykd nf tpd;k &zGUJ Edik af omygwDwEYkd iS hf
jyKa&;ynm&yfrsm;? pDrt H yk cf sKyaf &;ynm&yfrsm;? w&m;pD&ifa&;ynm twdkuftcHyHkpH rsufESmcsif;qdkif taetxm;wGif &SdMuygvdrfhrnf/
&yfrsm;? urÇmay:&dS EdkifiHzGJUpnf;yHktajccHOya'rsm;ESifhqdkifaom ajym½kd;ajympOfajym&rnfqdkvQif tmPm&tpdk;&tzGJUESifh
ynm&yfrsm;tp&Sdaom od&Sdae&rnfh todynm&yfrsm;tm;vHk;udk twdu k t f cHtzGUJ rsm; jzpfMuygvdrrhf nf/ pma&;oltaejzifh tBujH yK&
avhvmod&Sdxm;&ygrnf/ rnf q d k v Qif tmPm&wm0ef c H t pd k ; &tzG J U ES i f h tNyd K if t qd k i f
txl;tm;jzifh wkid ;f jynfaumif;usK;d jyKEidk &f ef pD;yGm;a&;ynm&yf oabmudkaqmifaom (rsufESmcsif;qkdiftzGJU) [laom a0g[m&
ukd tbufbufrS pkHpkHaphaph od&SdwwfuRrf;ae&ef tqufrjywf toH;k tEIe;f pum;vH;k udk toH;k jyKapvdyk gonf/ twdu k t f cH[al om
oif,lae&ef txl;vkdtyfygonf/ pum;vHk;udk roHk;oifhawmh[k tBuHjyKvdkygonf/
xkdYjyif jynfolwdkYESifh ruif;ruGmatmif qufqHaexdkifwwf tb,faMumifhqdkaomf jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf\
D:/Dummy/Ko Ko (2)

&ygrnf/ odkYrSomvQif wpfEdkifiHvHk;udk pnf;½kH;acgif;aqmifEdkifrnf tem*wfwdkYwGif jynfaxmifpkvTwfawmftwGif;odkY a&G;cs,f


jzpfonf/ Edik if aH &;ygwDtoD;oD;twGuf pOf;pm;zG,&f m taMumif; wifajrm§ ufí a&muf&v dS mMuaom ygwDtoD;oD;wdo Yk nf wpfzuf
...(211)
906 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 907
ESifhwpfzuf twdkuftcHtaetxm;rsdK;rjzpfoifhbJ wpfzufESifh EdkifiHawmfzGJUpnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk tajcjyKzdkYvdkygonf/
wpfzuf yl;aygif;aqmif&u G o f ifah om tcsed wf efNy[ D í
l tBujH yKvkd EdkifiHawmfzGJUpnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'onf tcsdeftcgtvdkuf
ygonf/ jyKjyif&rnfo h abmudv k nf; aqmifygonf/ aemiftem*wf jyKjyif
vGefcJhNyD;aom jrefrmEdkifiH\ EdkifiHa&;c&D;wpfavQmufudk ajymif;vJ&ef vdktyfNyDqdkygu jynfolvlxkESifh tpdk;&tygt0if
jyefvnfqef;ppfMunfhaomtcg EdkifiHa&;ygwDtoD;oD;wdkYonf rsuEf mS csi;f qdik t
f zGUJ wdYk wkid yf ifnEd§ idI ;f Ny;D jyKjyifrnfqykd gu &Edik rf nf
jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;? vGwfvyfa&;&NyD;aomtcg jrefrmEdkifiH jzpfygonf/
aumif;pm;a&;twGuf &nf&, G cf suaf umif;awG ygwDwikd ;f &Scd MhJ uyg ,ckrsuaf rSmufumvwGif vuf&dS Edik if aH wmfzUJG pnf;tkycf sKyyf kH
vdrfhrnf/ odkYaomf xdkygwDtoD;oD;wdkYonf wpfzGJUESifhwpfzGJU tajccHOya'udkyif tajcjyKNyD; aqmif&GufoGm;Murnfom jzpfyg
wpfygwDESihfwpfygwD EdkifiHaumif;pm;&ef yl;wGJnd§EIdif;aqmif&Guf onf/ odkYrSom vufawGUvkyfaqmifzG,f&m vkyfief;&yfrsm;udk
cJhrIrsm; tm;enf;cJhonfudk awGU&ygonf/ þodkY rnDñGwfrIudk vkyfudkifaqmif&GufoGm;Edkifrnf jzpfygonf/ xdkYaMumifh rnfuJhodkY
tajccHNy;D Ekid if aH wmf\aumif;usKd;wdo Yk nf ay:xGurf vmcJah wmhacs/ yl;aygif;aqmif&Gufoifhonfqkdaom tBuHjyKcsufudk uGsefawmf
*sDpDbDat toif;csKyfBuD;acwfrSpNyD; wdkYArmtpnf;t½Hk; wifjy&rnfqdkvQif þokdYwifjyvkdygonf-
acwf? qk&d , S v
f pfueG jf rLepfygwDrsm;acwf? vGwv f yfa&;&Ny;D awmcdk jynfaxmifpkvTwfawmfwGif a&G;cs,fwifajr§mufcH&aom
aomif;usef;rIacwfwdkY ay:aygufvmNyD; zqyvuGJ&mrSpwifum ygwDtoD;oD;rS ukd,fpm;vS,fwdkY &SdaeMurnfqdkrnfqdkygpdkY -
jrefrmEdik if aH &; ordik ;f wpfavQmufonf tuGZJ mwfvrf;wdt Yk jzpfom (u) ygwDonf jynfaxmifpkvTwfawmf ukd,fpm;vS,fOD;a&
jrefrmEdkifiHa&; ZmwfcHkay:wGif ujycJhMu\/ trsm;qHk;&onfh ygwDjzpfNyD; tpdk;&tzGJUzGJUEkdifrnfh ygwDjzpfNyD;vQif
(jrefrmYEdkifiHa&;ordkif;wGif ygwDtzGJUtpnf;rsm; jzpfay:vm c.*.C.i paomygwD w d k Y r S m jynf a xmif p k v T w f a wmf w G i f
Ny;D vQif uGMJ u&onfukd awGUaecJ&h \/ uG&J onft h aMumif;t&if;ESihf jynfaxmifpv k w T af wmfu, kd pf m;vS,f trsm;pk&aom (u) ygwDEiS hf
csKyfNidrf;oGm;&onfh taMumif;t&if;wdkYudk tvsOf;oifhaom rsufESmcsif;qdkifawGUqHk&ayawmhrnf/
tcgwGif uRefawmfa&;ygOD;rnf/) tmPm& (u) ygwDrS tpdk;&\ wm0eftavsmuf udpö&yf
tem*wfumvwGif uGJonfhZmwfvrf;rsm;udk rujyawmhbJ wpfckukd aqmif&Guf&eftqdkjyKvQif usefaom ygwDudk,fpm;jyK
yl;aygif;aqmif&u G o
f nfh pnf;urf;ao0yfaom 'Dru kd a&pDZmwfvrf;? jynfaxmifpkvTwfawmf udk,fpm;vS,fwdkYu ,ckwifjyaom
jynfoltaygif; yGifhyGifhvif;vif;ESifh nDnDñGwfñGwf yl;aygif; EdkifiHawmftpdk;&\ aqmif&Gufrnfhvkyf&yfonf EdkifiHawmf\
aqmif&GufrIaMumifh wdk;wufvmaom EdkifiHawmf ay:aygufvm wu,fhtusKd;pD;yGm;jzpfapaom tpDtpOfjzpfrjzpfudk avhvm
onfh Zmwfvrf;rsdK;udkom ujyoifhygonf/ oH;k oyf&ygvdrrhf nf/ Edik if aH wmftwGuf aumif;usK;d &Srd nfh aqmif&u G f
D:/Dummy/Ko Ko (2)

þodYk wpfEikd if v H ;kH yGivhf if;nDñw G af om vlaY bmiftzGUJ tpnf; csujf zpfrnfqykd gu xdt k csuu f kd nDnñ D w G ñ f w
G f 0dik ;f 0ef;axmufcH
udk wnfaxmifaqmif&GufEdkif&ef ,ckvuf&Sdwnf&Sdaeaom Mu&ayvdrfhrnf/
...(212)
908 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 909
tu,f í tpd k ; &tzG J Y \ tmPm&ygwD u wif j yonf h qufqHrI&&SdEdkif\/ xkdrSwpfqifh jyifywGifvnf; udk,fpm;vS,f
vkyaf qmifcsuo f nf Edik if aH wmftwGuf tusKd ;jzpfxeG ;f rIr&S[ d k ,lq wdkYonf tvGwfoabmqufoG,frI wkd;wufvmEdkifayrnf/
ygu avmavmq,fwiG f rvdt k yfao;vQif xkt d qdu k rkd axmufcH þum; vTwfawmftwGif; &if;ESD;qufqH&ef tBuHjyKjcif;
EdkifygaMumif; ½dk;om;yGifhvif;pGm uefYuGufMu&ygrnf/ xdktcg jzpfygonf/ vTwfawmfjyifywGifvnf; tmPm&ygwDESifh NydKifazmf
ajymrnfh pum;toH;k tEIe;f wdo Yk nf &ifo
h ;D jyif;xefrrI &Sad p&ef owd NydKifzufygwDrsm;onf rdrdwdkY\vSL'gef;a&;? arG;aeYtxdrf;trSwf
jyK&ygvdrfhrnf/ tjyKoabmpdwf"mwfjzifh a0zefMu&ygvdrfhrnf/ paom vlraI &;tcrf;tem;rsm;wGif tcsi;f csi;f zdwMf um;{nfch jH cif;?
rdrdwdkYuvnf; tpdk;&bufuwifjyaom tqdkxuf ydkrdk awGUqHkjcif;rsm; jyKvkyfoifhMu\/ tpdk;&ucsrSwfaom jynfolrsm;
aumif;rGeaf om tqd&k ydS gu wifjy&ygvdrrhf nf/ wifjy&mwGiv f nf; yg0ifonfh Edik if \ H aumif;&maumif;aMumif;jzpfaom vkyif ef;wdw Yk iG f
om,mnif;aysmif; aumif;rGefaomtajymtqkdwkdYjzifh wifjy&ef tmPm&ygwDrS rdrdygwD0ifrSomr[kwf tjcm;ygwD0ifrsm;udkyg
vkdygonf/ zdwaf c:Ny;D pkaygif;vkyaf qmifMujcif;tm;jzifh pnf;vH;k nDñw G rf u I kd
þodt Yk m;jzifh tpd;k &ESihf rsuEf mS csi;f qdik yf gwDwo
Ykd nf aumif;&m jzpfay:apEdik yf gonf/ jynfov l x l t k aejzifv
h nf; ygwDawGtcsi;f csi;f
aumif;usK;d twGuf taumif;csif; NydKif&ygvdrfhrnf/ taumif;jrif nDñw G rf u
I kd awGU&S&d onft h wGuf pdwaf t;Munfom cHpm;Edik Mf uvdrhf
0g'ESifh tjyKpdwf"mwfwdkYjzifhom wpfzufESifhwpfzuf NydKifqdkif rnf[k ,HkMunfrdygonf/
ajymqdNk y;D ? a0zefajymqdrk ?I oH;k oyfrw I jYkd zifo
h m ajym&ygrnf/ ud, k f þodq Yk jkd cif;tm;jzifh rdrw d yYkd gwD\ 0g'oabmxm; vkyif ef;pOf
trlt&m? EIwt f rlt&mwdrYk t S p owdxm;Ny;D ajymqdjk yKr&l ygrnf/ wdkYudk xdcdkufEdkifrnfr[kwfay/ tcgtm;avsmfpGm udk,fhygwD\
wpfzufESifhwpfzuf þodkYtaumif;jrif0g'ESifh tjyKoabm udk,fhvkyfief;pOfrsm;udkvnf; vkyfaeMu&rnfjzpfygonf/
pdwf"mwfwdkYjzifh ajymqdkjyKrlqufqHoGm;ygu þjynfaxmifpk tmPm&ygwDEiS w hf uG NyKd izf ufygwDwo Ykd nf rdrw
d v
Ykd yk if ef;pOfukd
vTwaf wmfBu;D onf Ed;k Mum;yGiv hf if;aom? tvGeaf ysm&f iG zf , G af umif; jynfov l xl o k &d NdS y;D oabmaygufatmif pm&Gupf mwrf;rsm; jzefaY 0
aom vTwaf wmfBu;D jzpfomG ;ygvdrrhf nf/ þjynfaxmifpv k w T af wmf aomenf;jzifhvnf;aumif;? rdrdwdkYudkaxmufcHonf[k xif&aom
BuD;\ pdwf"mwfonf jynfaxmifpkwpf0ef;vkH;odkY ul;pufNyD; olrsm;xHodkY udk,fwdkifudk,fus oGm;a&mufajymqdk&Sif;vif;aom
EdkifiHawmf\ at;csrf;wnfNidrfa&;? jynfaxmifpk pnf;vHk;nDñGwf enf;jzifhvnf;aumif;? jynfolwpfOD;csif;xH csOf;uyfaomenf;jzifh
wnfNidrfa&;udk azmfaqmifoGm;ygvdrfhrnf[lí ,lqrdygonf/ vnf;aumif; pnf;½kH;a&;udk pOfqufrjywf vkyf&rnfjzpfygonf/
xdkYtjyif jynfaxmifpkvTwfawmfwGif EdkifiHawmftwGuf rdrdwdkYygwD\ rl0g'ESifhvkyfief;pOfudk &Sif;vif;onfhtcgwGif
aumfrwDtrsdK;rsdK; zGJUpnf;&mwGif tmPm&ygwDonf rsufESm tjcm;ygwDrsm;\ vkyfief;pOf 0g'oabmxm;ponfwdkYudk rykwf
D:/Dummy/Ko Ko (2)

csi;f qdik yf gwDtoD;oD;rS ud, k pf m;vS,rf sm;udk xnfo h iG ;f wm0efay; cwfbJ rdrdygwD\oabmxm;? 0g'vrf;pOfrsm;? a&SUvkyfief;pOfESifh
jcif;tm;jzifh vTwfawmfwGif;wGif udk,fpm;vS,ftcsif;csif; &if;ESD; &nf&G,fcsufrsm;udkom ajymjy&efjzpfayonf/
...(213)
910 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 911
a&SUacwfuuJhodkY vlpkvla0;jzifh aoG;xdk;vIHYaqmfaom qlyl taygif;ukd aumif;usKd;jyKEkdif&ef taumif;csif;NydKifaom rdwfzuf
vIyf&Sm;rIwdkYrjyKvkyfbJ rdrdwdkY NydKifzufygwDtcsif;csif; awGUqHkNyD; ygwDrsm;jzpfonf[lí oabmxm;Mu&efjzpfygonf/
rdrdwdkYoabmqE´udk azmfjyNyD; aqG;aEG;jcif;? nd§EIdif;jcif;wdkYudkom vk&d if;tcsKyu f q
kd &kd vSsif tpd;k &tmPmud&k &Sv d maom ygwDEiS hf
vkyfaqmifoGm;&rnf jzpfygonf/ NyKd iaf zmfNyKd izf ufjzpfaom rsuEf mS csi;f qkid yf gwDwo Ykd nf taumif;jrif
þodYk wifjyaqG;aEG;Edik &f ef rdrw d \ Ykd rl0g'ESihf vkyif ef;pOfw\ Ykd 0g'ESifh tjyKoabmaqmifaom pdwf"mwfwdkYudk tjyeftvSefcH,l
tm;omcsufrsm;? aumif;usKd;jyKEdkifrIrsm; ponfwdkYudk a&SUaemuf rnf[laom jynfaxmifpk trsddK;om;nDñGwfa&;pdwf"mwfwdkYudk
nDñw G af p&ef wifjyEkid &f ayrnf/ rdryd gwD\ Edik if aH &; ynmt&nf t"Ge&Yf n S af tmif om;pOfajr;qufonf aqmif&u G o f mG ;Edik Mf uygap
tcsi;f udv k nf; wd;k yGm;aprnfah vhvmrIrsm;udk tNrrJ jywf vkyfae ownf;/
&rnfjzpfygonf/ ,ck uRefawmfa&;om;wifjycJhaom wpf&Ha&mtcgrsm;\
(þtcsuf E S i f h y wf o uf N yD ; jref r mh q d k & S , f v pf v rf ; pOf u d k qdv k &kd if;oabmw&m;udk azmfjy&rnfqykd gvQif þodaYk zmfjyvdyk g\/
a0zefaomtcef;wGif tweftoifh wifjycJhNyD;jzpfygonf/) ordkif;qkdonfum; tjcm;r[kwf/ vlom;wdkY\ um,uH?
vlxkvlwef;pm; pnf;½kH;a&;vkyfief;rsm; aqmif&Guf&mwGif 0pDu?H raemuHwnf;[laom uHo;kH yg;vH;k yg0ifonfh tvkyrf sm;udk
awmifolv,form;rsm;twGif; tvkyform;rsm;twGif; rjywf taMumif;jyKí jzpfysujf yKjyifvmcJah om taMumif;pOftusK;d quf
0ifxu G Nf y;D xdv k x l w
k \
Ykd vdt
k yfcsuuf v kd nf;aumif;? xkv d w l ef;pm; wdkYyif jzpfayonf/ ,if;odkY jzpfysufajymif;vJcJhaom orkdif;tpOf
wd\Yk wd;k wuf&mwd;k wufaMumif;udk rdrw d yYkd gwDu rnfonfh twdik ;f Bu;D onf aumif;usKd;ESiq hf ;kd usKd; trSm;ESit
hf rSe?f ukov kd Ef iS t
hf ukov kd f
twmtxd aqmif&Gufay;EdkifonfwdkYudkvnf;aumif; avhvm [laom qefu Y sib f uftaMumif;t&mrsm; tjyeftvSef 'Gew f &JG if;
oHk;oyfae&rnf jzpfygonf/ vGefqGJaeonfudk awGU&Sd&ayonf/
tvkyform;vlwef;pm;ESifh v,form;vlwef;pm;wdkYonf vlYordkif;onf tukodkvfrsm;? tqdk;rsm;? trSm;t,Gif;rsm;
wpfO;D ESiw hf pfO;D ? vlwef;pm;wpfwef;pm;ESihf tjcm;vlwef;pm;wd\ Yk [lí ,lq&aom taMumif;t&mrsm;udk tpOfrjywf jyefvnf
tusKd;pD;yGm;wdkY qufpyfaeap&ef EdkifiHa&;ygwD0ifrsm;u vkyfay; jyifqif jyKjyifaeavY&Sdayonf/
ae&rnfjzpfygonf/ v,form;? tvkyo f rm;rsm;omru tjcm;aom tukodkvfonf ta&twGuftm;jzifh rsm;jym;avh&Sdonf/
vlwef;pm;wdEYk iS hf jcm;em;csurf sm;&Sad pumrl ndE§ iId ;f ajz&Si;f í&Edik &f ef uk o d k v f p G r f ; tif o nf t&nf t csif ; tm;jzif h tvG e f w &m
ygwD0ifwdkYu tm;xkwfae&rnf/ vlwef;pm;y#dyu©0g'tpm; tm;aumif;avh&o dS nf/ pGr;f tifwefc;dk vnf; tvGet Yf vGef Bu;D rm;
vlwef;pm;csi;f tusK;d pD;yGm;csi;f rQwnDñw G af tmif ndE§ idI ;f wkid yf if aeavh&Sdonf/ tukodkvfta&twGuftm;jzifY tvGefw&m
ae&rnfjzpfayonf/ tm;aumif;avh&o dS nf/ tukov kd \f ta&twGux f uf ukov kd \ f
D:/Dummy/Ko Ko (2)

Ekid if aH &;ygwDtoD;oD;wko Yd nf wpfzufEiS w hf pfzuf? wpfO;D ESihf t&nftcsi;f pGr;f tifu omvGet f m;aumif;avh&o dS nf/ xufoef
wpfOD;? wpfpkESifhwpfpk &efbuf[líoabmrxm;MubJ jynfol avh&Sdonf/
...(214)
912 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 913
ukov kd Ef iS t
Yf ukov kd wf Ukd \ tm;NyKd iyf w
JG iG f ukov
kd tf iftm;pku rsm;aMumifh wpfESpfom;rQ oufwrf;&Sdao;onhf jynfaxmifpkBuD;
a&&SnfüatmifEdkifavh&Sdonf/ xdkYaMumifY vlwdkYonf ordkif;\ NyKd vrJ oGm;ap&ef vGwv f yfa&;xde;f odr;f apmifah &Smufonhf wku d yf JG
tem*wfwiG f aumif;rGeo f nfu h mvjzpfEikd &f ef qkwu f yf[ak c:Mu rsm;ukd wyfrawmfu qifETJae&onf/ xkdpOfu tpkd;&\ opömcH
aomumvrSmyif vlwo Ykd nf ukov kd t
f vkyf aumif;rGeo f nft
h vkyf wyfrsm;jzpfMuonhf u&if½kdifz,faoewfukdifwyf&if; (1) onf
wdkYudk vkyfaeonfhtwGufaMumifYyif aumif;aomumvBuD; awmifiül vnf;aumif;? u&if½ikd zf ,faoewfuidk w f yf&if; (2) onf
a&mufvmEdik pf &m tvm;tvm &Sw d wfvmygonf/ wpfenf;tm;jzifh jynfNrdKUteD;üvnf;aumif;? Armh½kdifz,faoewfukdifwyf&if; (3)
tcgaumif; acwfaumif;wdUk onf a&mufía&mufí vmayvdrrhf nf/ onf {&m0wDwidk ;f ? a';'&J? usKu d v f wf? zsmyk?H rtlyifNrKd UBu;D rsm;wGif
þtaMumif;rsm;aMumifh vlom;wdkYonf pdwfysuftm;avsmh autef'DtkdESifh tvHeDuGefjrLepfwkdYukd ESdrfeif;&efvnf;aumif;
jcif;rjzpfMubJ? tm;i,fjcif;rjzpfMubJ aumif;rGeaf omtem*wfukd wyfrsm;ukd jzefYcsapvTwfxm;&onf/ &efukeftpkd;&[kyif ac:qkd
zefwD;Murnf[lí tpOfrjywf BudK;yrf;ae&rnfom jzpfayonf/ aeMuonht f csed yf ifjzpfayonf/ zsmyküH vGwv f yfa&;aeY tcrf;tem;
tb,faMumifhqdkaomf rdrdukd,frdrd tpOfojzifh jyefvnf usif;ypOf autef'DtkdwkdYrS ypfcwfaESmifh,SufcJhonf/ wGHaw;
jyifqifaeavh&Sdjcif;onf vlYordkif;\ xHk;wrf;pOfvm "r®wmom wl;ajrmif;ukdvnf; autef'DtkdwkdY odrf;ykdufxm;NyD; xkH;BuD;a'o
jzpfaomaMumifhaywnf;/ wGifvnf; x<uaomif;usef;cJhMuonf/ 1947 ck yifvkHpmcsKyf
csKyfqkdpOfu trsKd;om;pdwfjyif;jyol tjcm;wkdif;&if;om;rsm;u
jynfe,fawmif;qkdcJhMuouJhokdY u&iftrsKd;om;rsm;onfvnf;
oD;jcm;u&ifjynfe,ftjzpf uk, d yf idk t
f yk cf sKyv
f Ndk y;D u&iftrsK;d om;
udkudkarmifBuD; tzGUJ csKyaf tmufwiG f autif't D v dk ufeufuidk w f yfrsm;xm;&Sad &;ukd
(1-10-2010) tm;xkwv f mMuonf/ u&iftrsK;d om;rsm;onf jrefrmEkid if H a'o
aemufqufwGJ (u) trsm;tjym;wGif aexkid Mf uonhef nf;wl &efuek Nf rKd U tvkEH iS t hf if;pdef
wkw Yd iG v
f nf; aexkid Mf uonf/ &efuek Nf rKd Uv,frS 10 rkid cf efu Y mG aom
wyfrawmfonf EkdifiHawmfukd tBudrfBudrfumuG,fcJhonf/
tif;pdew f pf0u
dk w f iG f autif't D v dk ufeufuidk rf sm; pdr0hf ifa&muf&cdS hJ
,ckvnf; umuG,fcJh&jyefNyD/
Muonf/ Zefe0g&Dv tv,fcefw Y iG f tif;pde?f BuKd Uuke;f ? orkid ;f wküYd
0ufaumfwu dk yf w
JG iG yf g0ifqifEcJT o
YJ nhf a&wyfrawmf\abmfzmpuf wnf&Sdaom tpkd;&wyfpcef;rsm;rS vufeufrsm;ukd autif'Dtkd
tajrmuf ]]wHjrufpnf;}} XmecsKyfrS vkdufvHodrf;qnf;ojzifh tpkd;&opömcHppf0efxrf;wyf?
1949 ckESpf vGwfvyfa&;&NyD;cgp EkdifiHawmfjynfaxmifpk ppf&w J yfrsm;ukd ,if;a'ookYd wm0efay;apvTwcf o hJ nf/ em;vnfrI
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tpk;d &onf tpk;d &wyfrS cGx J u


G Mf uaom a&mifpo Hk yl ek af omif;use;f vGJrSm;í jzpfay:vmaom vlrsKd;a&;qefonhf y#dyu©rsm;twGuf
olrsm;? vlrsK;d pktpGt J vrf;rsm;jzifh em;vnfrv I rJG mS ; qlyal omif;use;f rI autif'Dtkdacgif;aqmifykdif;onf vufOD;rI&&Sdap&ef tif;pdefü
...(215)
914 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 915
aqmif&u G cf jhJ cif;rSm ratmifjrifbjJ zpfomG ;onf/ jyóemu wpfp Ekdifap&ef ppf&Jwyf? ppf0efxrf;wyfrsm;rS tultnDawmif;ojzifh
wpfp BuD;xGm;vmcJhonf/ tif;pdefwpf0kdufwGifvnf; ppf0efxrf; a&wyfraS vYusiahf &;ok;H av,mOfypfabmfzmtzGUJ ESihf ausmif;om;
wyfrsm;? ppf&Jrsm;u autif'DtkdwkdYtm; 0kdif;xm;Muonf/ &Jacgif? ausmif;om;oHrPd? awmckd&JabmfjzLwyfzGJUtcsdKUwkdY
1949 ck? Zefe0g&Dv 27 &ufwGif &efukef-rEÅav;vrf;ay:&Sd onfvnf; 0kdif;0ef;íydwfqkdYMuayonf/
&xm;vrf;? um;vrf; tcsut f csmusaomawmifiu l dk ,if;a'oü 1949 ckESpf? azazmf0g&Dv wpf&ufaeYwGif tif;pdeftpkd;&
tajcpkdufxm;aom tpkd;&opömcHwyf&if; u&if½kdifz,f (1) rS cJ,rf;vufeufwyfrS cGJxGufoGm;aom u&ifrsm;ESifh yl;aygif;
½kwfw&uf ykefuefí odrf;ykdufvkdufNyD; tif;pdefokdY csDwufvm&ef autef'DtkdwkdYonf r*Fvm'kHawmifykdif;wkdif;ppfXmecsKyf? cJ,rf;
jyifMuonf/ 1949 ckESpf? Zefe0g&D 28 &ufaeYwGif a&wyfü rD;ausmufwyfESifh avwyfokdY 0ifa&mufpD;eif;NyD; x&yfum;
ppfykefuefrIjzpfyGm;cJhjyef&m AkdvfBuD;apm*sufOD;pD;aom ]]pAef;}} wpfp;D pm ½kid zf ,frsm;? atmfwrdk ufwpfvufeufi,frsm;? pypfzidk ;f &m;
ppfa&,mOfEiS t hf vm;wl ppfa&,mOfEpS pf ;D tykid pf ;D cH&Ny;D ,if;wkrYd S av,mOfwiG o f ;Hk onhf ba&mifeifpufaoewfrsm; 0.5 pufaoewf
jrpf0uRef;ay:a'o\ tcsuftcsmusaom ykodrfNrdKUukd ypfcwf BuD ; rsm;? 20- rr atmf v D u G e f t ajrmuf w k d Y u k d tif ; pd e f o k d Y
wkdufcdkufum Ncdrf;ajcmufvsuf&Sdonf/ u&if½kdifz,faoewfukdif o,faqmif oGm;cJo h nf/ tpk;d &wyfrsm;twGuf uHaumif;onfrmS
wyf&if; (1) onfvnf; &efuek b f ufqo
D Ydk tvk;H t&if;ESiq
hf if;vm&m atmfwkd rufwpfypf&mwGif tokH;jyK&aom 20 - rrtajrmuf\
jzL;NrdKUukd odrf;ykdufvkdufMuNyD;jzpfonf/ 1949 ckESpf? Zefe0g&Dv tpdwf tykid ;f rsm; usecf ahJ vonf/ ,cktcg tpykid ;f wGif cHppftae
30 &ufaeYwGif autif'DtkdwkdYonf tqifhqifh tuGufcsí txm;ESifhaecJhaom tif;pdefautef'DtkdwkdYonf wefjyefwkdufppf
tpkd;&wyfzGJUwGif yg&Sdaom u&ifvufeufukdiftzGJUtpnf;rsm; qifa&;twGuf tpkd;&wyfrsm; vkHavmufpGm ra&mufEkdifrD
tultnDjzifh ykeu f efaomif;use;f rnfh t&dyt f a,mif&v dS mojzifh &efukefokdY xkd;ppfqif&ef jyifqifMuayNyD/
aemufqkH;wGif tpkd;&rS autef'Dtkdukd rw&m;0if aMunmvkduf 1949 ckESpf? azazmf0g&Dv ESpf&uf t½kPfwuftcsdefü
avonf/ autif't D wdk oYdk nf tif;pdecf ½kid f tkycf sKyaf &;rSL;½k;H ? tif;pde&f pJ cef;
1949 ckESpf? Zefe0g&Dv 31 &ufaeY eHeufapmapmwGifrl wku Yd dk wpfNyKd iw f nf; pD;eif;Muonf/ eHeufyidk ;f wGif xkpd Ofu jrefrm
tif;pdefwpf0kdufü ysHUESHYaeaom u&ifvufeufukdifaomif;usef; Ekid if wH iG f tBu;D qk;H tif;pdeaf xmifuadk zmufNy;D tusO;f om; 2000
olrsm;ESihf ,if;wku Yd dk 0ef;&Hxm;aom ppf0efxrf;wyf? ppf&w J yfrsm; cefu Y dk vTwaf y;vku d of nf/ bPfuv dk nf; 0ifa&mufp;D eif;í aiGrsm;ukd
tMum; rnfolupí ypfcwfvkdufonfrod wkdufyGJrsm;jzpfyGm;Mu ,lomG ;Muavonf/ tif;pdew f pfNrKd Uvk;H eD;yg;ukd odr;f Ny;D onho f abm
awmhonf/ u&ifwkdYonf aumif;pGmusifhom; &xm;NyD; tdrfBudK jzpfNyD; &efukefokdY av;rkdifcefYtvkd a&mufonftxd xkd;azmuf
tdrfMum; wkdufckdufEkdifpGrf;&SdMuonfjzpf&m &efukefNrdKUrS &SpfrkdifcefY vmMuonf/ ,if;wkdYukd tpkd;&bufrS a&mifpkHppftiftm;pkrsm;
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tuGmwGif&Sdaom c0JNcH? BudKUukef;? orkdif;wpf0kdufwGif xkd;azmuf a&wyfabmfzmvufeuf tygt0if? u&ifAkdvfrSL;? wyf&if;rSL;ukd


wkdufcdkufvmMuonf/ xkdtcsdefü &efukefukd qufvufrodrf;ykduf z,f&Sm;NyD; ,ck wyf&if;rSL;topftkyfcsKyfaom a*:&cg; trsm;
...(216)
916 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 917
tjym; yg0ifonhf oeu (4) wyfwkdYjzifh 0kdif;Muonf/ þtcsdefü Mum;&onfrmS tajctaeraumif;yg/ awmifyidk ;f wkid ;f ppfXmecsKyf
t0kdif;cHxm;&aom u&ifwyf&if;rsm;ukd tm;jznfhulnDNyD; &efukef pDeD,m ArmppfOD;pD;AkdvfrSL;BuD;u wkdif;jynfrNidrfroufjzpfaerI
odr;f yku
d af &;twGuf u&if½idk zf ,f (1) enf;wl &efuek Nf rKd U ajrmufbuf rsm;ukd OD;aqmifajymMum;cJYonf/ opömcH u&ifwyf&if;ESpf&if;
rkdif 170 cefYuGma0;aom jynfNrdKUteD;&Sdaom awmckdoeu (1) ykefuefjcm;em;vsuf&SdNyD;? &efukefNrdKUawmfukd Ncdrf;ajcmufvsuf&Sdae
tzGJUrsm;ESifh uGefjrLepfrsm;ukd wkdufckdufae&mrS jyefvnfpkpnf; aMumif;? tif;pdefa&SUwef;wGif autef'DtkdwkdY\ tBudrfBudrf
xm;aom u&if½kdifz,f (2) wyf&if;wkdYonf cJ,Of;pGmuGyfuJ xk;d azmuf&ef wku d cf u kd rf u I dk 0ef;&HumuG,af eaom ppf0efxrf;wyf?
pDrHvsuf vlolvufeuftiftm; ,mOf,EÅ&m;tjynfhtpkHjzifh ppf&w J yfwu
Ydk dk tm;jznfu h n l &D ef tpk;d &tNrw J rf;wyfzUJG r&Sad Mumif;?
rdom;pkrsm;yg wpfygwnf; tvkH;t&if;tvkduf qif;vmMuNyD tvm;wlyif jynfuo dk rd ;f ykud Nf y;D &efuek o
f Ydk csw D ufwu dk cf u
kd Ef idk &f ef
jzpfonf/ vrf;wGif &orQ,mOf? vufeufwkdYukd vk,uf,laqmif qif;vmaeaom u&if½idk zf ,faoewfuidk w f yf&if; (2) ukd wm;qD;
vmMu&m ppfcsD&mvrf;wpfavQmuf&Sd t&yfom;rsm;rSm vlrIa&; &efvnf; tpk;d & tNrw J rf;wyfzUJG r&Sad Mumif;? vlov l ufeuftiftm;
'ku©rsm;? ted|m½kHrsm;ukd cg;oD;pGm cHpm;Mu&\/ jynhfpkHaom Armh½kdifz,fwyf&if; (5) onfvnf; av,mOfta&
þtcsed w f iG f &ckid b f uf&dS &ckid uf eG jf rLepfrsm;? rl*sm[pfrsm;ukd twGuef nf;yg;aom tif'edk ;D &Sm;avaMumif;vkid ;f jzifh wyfa&TUae&
umuG,fESdrfeif;aeonhf tpkd;&opömcH Armh^½kdifz,faoewfukdif onfjzpf&m tcsed rf D u&if½ikd zf ,f (2) ukd [efw Y m;zkYd toifrh jzpfEidk f
wyf&if; (5) ukdvnf; avaMumif;jzifh a&TUajymif;um tif;pdefokdY aMumif;? teD;qk;H tjcm;tpk;d &tNrw J rf;wyfjzpfonhf {&m0wDjrpf0
tjrefjyefvnfjzefYcs&ef pDpOfaeNyDjzpfonf/ uRe;f ay: zsmyk?H a';'&J? rtlyifa'oü wyfpx JG m;onhf Armh½idk zf ,f
þae&mwGif vGwfvyfa&;umuG,fxdef;odrf;apmifha&SmufrI wyf&if; (3) ukdvnf; tjref&efukefokdY ajymif;a&TUae&m,l&ef
wkdufyGJrsm;wGif wyfrawmfMunf;ESifh tjcm;aomwyfaygif;pkrsm; trdefYay;xm;NyDjzpfaMumif;? wyf&if; (3) rdom;pkwpfpkvkH;ukd
enf;wl EkdifiH\vGwfvyfa&;orkdif;aMumif; ajymif;vJoGm;apNyD; jynfwGif;a&aMumif;ESpfxyfoabFmrsm;? jrpfwGif;okH; c&D;onfwif
qkH;½IH;rIrsm; rjzpfay:ap&ef ajymifajrmufpGm wkdufyGJ0ifcJhaom a&,mOfrsm;jzifh o,f,lí 21 rkdif&Snfaom wGHaw;wl;ajrmif;ukd
wyfrawmfa&\ tcef;u@tjzpf 0ufaumfwu dk yf w
JG iG f OD;aqmif jzwfum a&TUajymif;EkdifvQif 12 em&DrQomMumrnf jzpfaomfvnf;
yg0ifol a&wyfrawmfAv dk Bf u;D ausmof ed ;f vGi\f uk, d af wGUrSww f rf;rS ,cktcg wGHaw;wl;ajrmif;ukd autef'DtkdwkdY odrf;ykdufxm;onhf
tcsKUd tcsuftvufrsm;ukd xnfhoGif;a&;om; azmfjytyfayonf/ twGuf tif;pdeo f Ydk csw D ufvmrnfh u&iftNrw J rf; ½kid zf ,fwyf&if;
1949 ck? azazmf0g&Dv av;&uf wyfrawmfppf½;Hk ppfqifa&; rsm;ukd &ifqidk zf Ydk toifah wmfq;Hk aom Armh½idk zf ,fwyf&if; (3) tm;
cef;rü Munf;a&av yl;aygif;ppfqifa&; nd§EIdif;tpnf;ta0; 24 em&DtwGif; a&muf&Sd&ef pGrf;aqmifzkdY ta&;wBuD; tcuftcJ
usif;ycJYonf/ jzpfay:aeaMumif;wkdY ajymMum;cJhayonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

þaeYonf xl;jcm;ta&;ygaom aeYwpfaeYqkdvQif rSm;rnf þtajctaewGif jrpfaMumif;oGm; wku d af &,mOfü wm0ef,l


rxifay/ tpnf;ta0;ü wkdif;jynf\ a,bk,staetxm;ukd cJzh ;l aom wyfrawmfa&uk, d pf m;jyK wufa&muf&onhf a&wyfXme
...(217)
918 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 919
csKyfrS ppf½kH;? ppfqifa&; (a&) t&m&Sd uRefawmfrS vufaxmif Armh½idk zf ,faoewfuidk w f yf&if;ukv
d nf; &ckid b f ufrS av,mOfjzifh
jyvsuf wGHaw;wl;ajrmif;okdYrjzwfbJ jrpf0rS yifv,fbufqDokdY &efuek o f Ydk jyefvnfajymif;a&TUzGUJ pnf;qJ tajctaetm;vnf;aumif;?
jyefqif;um "Ekwfbk&m;teD;wGif &efukefjrpfokdY 0ifa&mufEkdifrnfh autif't D odk yl ek rf sm;u tpk;d &wyfrsm;ukd ppfqifaomwku d yf rJG sm;ü
tenf;i,fpGefYpm;&onhf tEÅ&m,f&Sdonhf a&vrf;aMumif;wpfck ESpfzufpvkH; tustqkH;rsm;aerI owif;rsm;ukdvnf;aumif;
&SdaMumif;wifjy&m OD;aqmifppfOD;pD;AkdvfrSL;BuD;rS tvkyfjzpfEkdifacs Mum;od&onf/
&SdaMumif;? wyfrawmfa&taejzifh qufvuf&Sif;jy&ef tm;wuf yxrOD;pGm EkdifiHwumMuufajceDtzGJUESifh &efukef&Sd oHwref
oa&m ajymMum;cJYonf/ xkdtcgwGif uRefawmfukd,fwkdif tawGU todu k t f 0ef;wkYd wufa&mufMuNy;D wifjyvm&m autif't D w dk \
Ydk
tBuHK&SdcJhonhftavsmuf vuf&Sd &moDOwk? a&x&uf? 'Da& 24 em&DMum typftcwf&yfpJa&;tqkdjyKcsufukd 0kdif;ívufcH
wufcsed w f iG f a&pl;ajcmufaycef&Y adS om a&,mOfrsm;oGm;vmEkid af om pOf;pm;Muonf/ ESpzf uf 'Pf&m&olrsm;? u,fq,fa&;ESihf ppfab;oifh
vIdif;tenf;i,frl;Ekdifaom a&aMumif;jzpfaMumif;? a&aMumif;jy t&yfom;rsm;? wkdufyGJESifhroufqkdifolrsm;ukd a&TUajymif;Ekdifa&;
iSm;&efvrdk nfjzpfaMumif;? jrpfaMumif;oGm; wku d cf u
kd af &; wyfrawmf jzpf&m tpkd;&bufrS csufcsif;oabmwlcJhayonf/ wu,fwrf;
a&,mOfrsm;jzifh apmifhMuyfykdYaqmifEkdifaMumif;? wGHaw;wl;ajrmif; wGifrl wefzkd;&Sdaomtcsdefukd qGJxm;jcif;jzifh wpfzufESifhwpfzuf
razmuf&ao;rD jrpf0uRef;ay:ESifh ykodrfNrdKUokdY oGm;&onhf toD;oD; tompD;&&Sad pEkid o f nf[al om vQKUd 0Su&f nf&, G cf surf sm;
vrf;aMumif;jzpfaMumif;? tus,fw0ifh &Sif;vif;wifjy&m ppfOD;pD; &SdMuonf/ aemufykdif;wGif azazmf0g&Dv ukd;&ufaeYtxd typf
AkdvfrSL;BuD;xHrS xkdtpDtpOftwkdif; vkyfaqmif&ef twnfjyK tcwf &yfp&J ef wk;d jri§ o hf abmwlncD o hJ nf/ rkew f idk ;f rusrD avNird f
ñTefMum;ojzifh tm;vkH; pdwfat;vsuf oufjyif;csEkdifawmh\/ oGm;onhfoabmrQ jzpfonf/
xkdYaemuf uRefawmfonf a&wyfXmecsKyf ppfOD;pD;AkdvfrSL;BuD; (a&) tpnf;ta0;'kwd,ykdif;wGif yl;aygif;ppfqifa&; Munf;? a&?
cifarmifbx dk o H Ydk jyefvnfwifjy&m ppfO;D pD;Akv d rf LS ;Bu;D u aocsmrI av uk, d pf m;vS,rf sm; qufvufaqG;aEG;cJMh u&m ppfqifa&; (av)
t&m&SdrS ysHoef;EIef;jrifhaom pypfzkdif,m;wkdufav,mOfrsm;ESifh
&Sd r&Sad r;jref;cJo
h nf/ xkt d cg Akv
d rf LS ;Bu;D cifarmifbdk ppf½;Hk ppfqifa&;
jynfbufrS ZD;ukef;okdY csOf;uyfvmaom tpD; 180 yg oHcsyfum;
t&m&Sdtjzpf xrf;&GufcJhpOfu ñTefMum;cJhrIaMumifh rdrdukd,fwkdif
,mOfwef;ESifh u&ifaoewfukdifwyf&if; (2) ppfaMumif;tm;
rEÅav;? ykodrf? jrpf0uRef;ay: jrpfwGif;oGm;vrf;aMumif;a[mif;
avaMumif;rS ypfulESdrfeif;&m cufcJaomajrjyiftaetxm;t&
tm; rSwfwrf;xm;cJhrIrsm;tm; &Sif;jycJh&m qufvufvkyfaqmifí
xda&mufrIr&SdcJYjcif;ukd wifjyoGm;cJhonf/ a&wyftvSnfhwGifrl
wkd;wufjzpfpOfrsm;ukd wifjy&efcGifhjyKcJhonf/ uRefawmfu {&m0wDjrpf0uRef;ay:rS trSwf (3) Armh½kdifz,f
1949 ckEpS ?f azaz
azazmfmf0g&D
0g&Dv ckepf&uf wyfrawmfppf½;Hk ppfqifa&; aoewfuidk w f yf&if;ESihf rdom;pktm; a&wyfwu dk u f if;vSnahf &,mOf
cef;rü Munf;? a&? av yl;aygif;ppfqifa&; nd§EIdif;tpnf;ta0; tapmift h Muyfjzifh a&vrf;aMumif; ta[mif;tok;H jyKí 1949 ck?
D:/Dummy/Ko Ko (2)

u&ifaoewfukdifwyf&if; (2) onf jynfNrdKUukd zsufqD;í azazmf0g&Dv ajcmuf&ufaeYnaewGif &efukefokdY atmifjrifpGm


tvkH;t&if;ESifh &efukefbufokdY csDwufvmaeaMumif;? trSwf (5) a&TUajymif;vmEkdifcJhNyD;jzpfaMumif; wifjycJhonf/
...(218)
920 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 921
Armh½kdifz,f (3) wyf&if;rSL;tm; 24 em&DtwGif; a&SUwef;okdY ay;Ekdifacs&Sdojzifh vuf&Sd&efol\ vufeufBuD;tzGJUukd acsrIef;&ef
wyf&if;csDwuf&ef toifhjzpfapa&;tajctaeukd wifjyap&m toHk;wnfhEkdifaMumif; wifjycJh&m tpnf;ta0;wufa&mufol
wyfrLS ; Akv d rf LS ;cspNf rKd iu
f ]]vGecf ahJ om ajcmufvu wyfzUJG 0iftcsKUd tm;vk;H vIyv f yI &f mS ;&Sm;jzpfuek Nf y;D ppfqifa&;OD;pD;rSL; Akv d rf LS ;Bu;D \
awmcko d mG ;ojzifh vuf&w dS yfpEk pS pf pk yD gaom wyfcaJG v;cG?J ppfonf a&wyf\abmfzmtzGJUukd zGJUpnf;jyifqifí aemufaeYeHeufwGif
tif t m; 108? vuf e uf B uD ; tif t m; ok H ; vuf r pd e f a jymif ; oeu (3) ESit hf wl r*Fvm'krH S a&SUwef;okcYd sw D uf&ef twnfjyKum
av;vuf? b&if;*ef;tcsKdUom usef&Sdojzifh zGJUpnf;ykH tqifhedrfh tpnf;ta0;ukd tqkH;owfvkduf\/
vsuf & S d & m tif t m;jzif h jyif q if z G J U pnf ; &ef vd k t yf a Mumif ; ? tcsed Ef iS t hf rQ ta&;Bu;D aeNyjD zpf&m a&wyfppfO;D pD;Akv d rf LS ;Bu;D
axmufvSrf;a&;owif;t& u&ifaoewfukdifwyf&if; (2) wGif cifarmifbx dk oH Ydk qufvyk cf iG hf awmif;cHNy;D onfEiS hf &wemykaH &wyf
oHcsyu f m,mOfrsm;? ajcmufaygif'g vufeufBu;D ESpv f uf? ok;H vufr pcef;okdYoGm;a&mufí abmfzmwyfzGJU tvsiftjrefzGJUpnf;í
pdefajymif; &Spfvuf? av;vufrpdefajymif; av;vufESifh cJ,rf; aqmif&Guf&ef *spfum;apmifhqkdif;aepOf 'kavwyfppfOD;pD;csKyf
rD;ausmuf tjynht f pk&H &dS m rdrwd b Ydk ufwiG f vufeufBu;D taxmuf ppfOD;pD;rSL;AkdvfrSL;BuD; wDuvpf armif;vmaom *spfum;ESifh
tul &Ekdifacs&Sd r&Sd ar;jref;cJhygonf/ tpkd;&wGif wyfrsm;ukd awGUojzifh uk, d w f idk v
f u
dk v
f yH aYdk y;cJah omaMumifh tqifoifv h o S nf/
xkwfay;xm;aom vufeufBuD;rsm;rSvGJí &SdorQvufeufBuD; tEÅ&m,frsm;ojzifh rdrd\qE´tavsmuf vkdufygvkdolrsm;
trsm;pkonf u&ifawmckdolykefrsm;xHokdY a&muf&SdoGm;aMumif; ukdom pkaqmif;cJhonf/ t&mcHESifh tjcm;tqifh 12 a,muf
ppfqifa&;OD;pD;rSL; AkdvfrSL;BuD;u ajzMum;cJhonf/ xkdtcdkufwGif vkod nfjzpfaomfvnf; ZGwv f ukd v f adk om wuf<uzswv f wfi,f&, G of ?l
r*Fvm'kH cJ,rf;rD;ausmufwyfrS wuúokdvfausmif;om; wyf&if; bifc&mwyfom; csmvD (aemifwiG f tqkad wmf &Jabmfcifarmifv)S
rsm;okdY xkwfay;xm;cJhaom r*Fvm'kH oeu (1) bm;½kduf&Sd yg0ifvmojzifh 13 a,muf&&SdcJhNyD; &efolYvufokdYygroGm;apbJ
avhusifha&;okH; ajcmufaygif'g tajrmufwpfvufESifh ,if;ukd xda&mufpmG abmfzmukd tok;H jyKuyG u f EJ idk &f ef t&mcHtjyif t&m&Sd
ukdifwG,fypfcwfEkdif&ef avhusifhxm;aom wuúokdvfausmif;om; tjzpf uRefawmfukd,fwkdif uGyfuJcGifh&a&;ukd ppfOD;pD;AkdvfrSL;BuD;
taysmfwrf;wyfzGJU0ifwkdY &&SdEkdifaMumif; wpfa,mufaomyk*¾dKvfu cifarmifbkdxH ckdifvkHpGmwifjy&m aqmif&GufcGifh&cJhygonf/
0ifa&mufwifjycJhygonf/ xyfrHí tBuHÓPfaumif;awmif;cH&m okjYd zpfí ]]&wemyH}k } a&wyfbm;½ku d o f Ydk jyefvmí pDrcH suq f &JG
vuf&Sd u&ifvufeufBuD;tiftm;rsm;ukd ,SOfEkdif&ef tif;pdef awmhonf/ tBu;D tuJjzpfol yDtrdk sK;d jrift h m; tao;pdwu f aevGí J
wkud yf wJG iG f rMumao;rDu tm;vk;H owdxm;rdNy;D jzpfaom abmfzm &JabmftcsKUd ukd ac:aqmifí a&wyfc, J rf;rD;ausmufoadk vSmifa&;
pGr;f &nfudk owd&rdojzifh uReaf wmfu ypftm;aumif;Ny;D wku d ½f u
dk f wyfpcef;rS 40 rr abmfzmusnf wpfuwfvQif av;awmifh?
csdef&G,fypfcwfEkdifaom a&wyfokH; 40 rr ]]wHjrufpnf;}} abmfzm 16 uwfygaowåm 25 vk;H ? pkpak ygif; usnf 400 (usnw f pfuwfvQif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

tajrmufESifh ,if;ukd aumif;pGmtokH;cswwfaom a&wyfrS aemufa,mifcHvkdufaom usnf? oHcsyfumazmufxGif;usnf?


wyfzUJG 0iftcsKUd yg0ifapvQif AsL[majrmuf rSeu f efxad &mufpmG ypful jyif;tm;jrifh azmufcGJa&;usnf? avmifuRrf;apaomusnf[lí
...(219)
922 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 923
tpDtpOfwusyg&Sdonf/) usefaomvkdtyfonhf aoewftykd AdkvfwifñGefUwdkY\ (i) wyfcGJ? AdkvfjrifhaqG? AdkvfvSarmifwdkY uGyfuJ
ypön;f rsm;? tm;aumif;aom ppfo;Hk rSeaf jymif;? tcsujf yrD;usnyf pf? aom (D) wyfc?JG jyefMum;a&;XmerS "mwfyEHk iS hf ½ky&f iS o f wif;axmuf
aoewftzGJU0ifrsm;twGuf 9 rr vefcsufpwm umbkdifrsm;? ukdrsKd;jrifhwdkY vlpkHaomtcg r*Fvm'Hk cv& (1) odkY xGufcGmvm&m
uReaf wmftwGuf &Sm;yg;aom tayghpm; tar&duefppfo;Hk umbkid f bm;½dkuf0if;twGif;rS ajcmufaygif'gtajrmufESifh wyfzGJUudk
wkdYukd ,laqmifcJhaponf/ xkdYtjyif ]]wHjrufpnf;}} abmfzm cv& (1) wyfrSL;'kAdkvfrSL;atmifBuD; ac:vmaom t&yfom;
tajrmufuq dk &JG ef ppfo;Hk ESpw
f efx&yfum;xufyí
dk oifah vsmaf om owif;axmufudkvSarmifvnf; vkdufygvmapcJhonf/
wpfweftayghpm;a'gh*spEf iS hf t&yfom;,mOfarmif;ukd wpfygwnf; jynfbufodkY pwifcsDwufvmcJh&m om,m0wDta&mufwGif
csw
d cf &hJ onf/ xkaYd emuf vufaxmufjzpfol yDtrdk sK;d jrift
h m; abmfzm nOfheufaeNyDjzpf\/ UMP, BTF paom &&mwyfrsm;jzifh om,m
]]wHjrufpnf;}} tajrmufudk ypfcwf&ef taumif;qk;H taetxm; 0wDrS ckcw H u kd cf ukd af &;twGuf txl;rif;Bu;D tjzpf uGyu f aJ eaom
a&mufatmif jzKwfwyfaq;aMumap&ef abmfzmtwGuf vkdaom AdkvfrSL;pdefrSef pDpOfay;onfh trJom;ESifh npmpm;MuNyD;aemuf
qufpyfypönf;rsm;xnfhonhf aowåmukdvnf; jyifqifxm;apNyD; nwGi;f csi;f qufvufcsw D ufMu&m azazmf0g&Dv uk;d &ufaeYeeH uf
onfESifh toifhtaetxm;&Sdap&ef rSmMum;cJhonf/ okH;em&DcefYwGif BudKUyifaumufodkYa&muf&Sdum a&SUwef;uGyfuJrI
1949 ckESpf? azazmf0g&Dv (8) &uf? 0ufaumfwdkufyGJrprD XmecsKyf zGifhcJhonf/ (B) ESifh (C) wyfcGJwdkYudk BudKUyifaumufü
ESpf&uftvdk t&efxm;&Sdonf/
wpfnvHk; raerem; vkyfp&mrsm; vkyfaqmifae&NyD;aemuf azazmf0g&Dv ukd;&ufaeYeHeufydkif;wGif rdrdwdkYwyfzGJUrsm;onf
uGseaf wmfEiS hf abmfzmwyfzUJG 0iftm;vH;k a&wyfrawmf ppfwef;vsm; [efwY m;wku d yf 0JG if&ef apmifq
h ikd ;f jyifqif&onfah e&modYk a&muf&u dS m
üyif tdycf &hJ ayonf/ eHeuf&pS ef m&DwiG f a&mifpt kH vHrsm;vTiw hf if&ef yPmrpdppfaxmufvrS ;f MuNy;D ,if;{&d,m&Sd ppf0efxrf;ppf&w J yfEiS hf
apmifhqkdif;MuNyD;aemuf tajcpdkufpcef;rS ppfOD;pD;rSL;'kAdkvfrSL;BuD; tjcm;tNrw J rf;wyfzUJG wpfpw d w f pfyikd ;f wdu
Yk kd uGyu
f &J aom vdu k ,f
bm½dek u D wyfzUJG rsm;udpk pfaq;Ny;D uHaumif;apaMumif; qkawmif; ume,fatmifBuD;ESifh usifhoHk;&rnfhAsL[mudk aqG;aEG;&onf/
ay;onf/ ppf½Hk;rS Armh½dkifz,faoeufudkifwyf&if; (3) ESifh ywf0ef;usiftaetxm;t& ,EÅ&m;,mOfwef;rsm; yg0ifaom
uefawmfrifa'oü yl;aygif;&ef ñTeMf um;csu&f &S&d m reufapmapm &efou l kd ckcwH eG ;f vSe&f ef a&ajrtaetxm;t& toifah wmfq;kH rSm
pm;tNyD;wGif xGufcGm&ef tqifoifhjzpfaecJhayonf/ cJ,rf;ESifh 0ufaumfwHwm;teD;[k qHk;jzwfMuonf/ tNrJwrf;wyfrsm;rSm
&dum© jznfw h if;ay;aom a&SUwef;uGyu f rJ t
I zGUJ ESihf wdu
k cf u
dk af &;wyfcJG wm0efvTJr,lrcsif; ppf0efxrf;wyfrsm;u wHwm;udk rqkwfwrf;
ok;H cG?J wyfptk aejzifh ajcmufpyk g&So
d nfh wyf&if; (3) odYk ]]wHjrufpnf;}} umuG,fxm;&ef trdefYcsxm;onf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

abmfzmpuftajrmuftzGJU oGm;a&mufyl;aygif;cJhonf/ AdkvfBuD; azazmf0g&Dv uk;d &ufaeYwiG f tpd;k &wyfrsm;ESihf BuKd UyifaumufrS
armifausmfESifh AdkvfBuD;cifaZmfwdkY\ (B) wyfcGJ? AdkvfBuD;pdefjr? a&muf&v dS maomtcg a&wyfabmfzmtzGUJ onf ZD;uke;f awmifbuf
...(220)
924 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 925
rdkiftenf;i,foma0;aom 0ufaumfwHwm;rS &SpfrdkiftuGmü jyKí ta0;ajy;vrf;rü abmfzmudk xm;vdak Mumif; wifjyaqG;aEG;
ae&m,lMu&onf/ oeu (3) wyf&if;rSL;ESifh ol\wyfcGJrSL;rsm; cJ&h m wyf&if;rSL;u aocsmpGm pOf;pm;aeNy;D aemuf vufct H wnfjyK
a&mufvmí abmfzmwyfzUJG csxm;rIukd yPmrtuJMunfMh uonf/ cJhonf/
uRefawmfvnf; twlvkdufí aemufydkif;vkdtyfvQif abmfzm abmfzmapmifq h ikd ;f aeaomae&monf jrifuiG ;f &Si;f Ny;D &Snv f sm;
wHjrufpnf;tajrmufxm;&ef oifhavsmfrnfhtaetxm; a&G;cs,f ajzmifhwef;aomvrf;tydkif;jzpfum ta&SUbufrvSrf;rurf;
cJo h nf/ vdu k ,fume,fatmifBu;D ESiv hf nf; ndE§ iId ;f wdik yf ifMuonf/ ajrom; rdrYk aYkd y:wGif vrf;ESit hf NyKd if rD;&xm;vrf;&So d nf/ vkt d yfvQif
a&wyfabmfzmwyfzGJUae&m,lNyD; rMumrDüyif t&yfom;rsm; ,if;bufodkY tvG,fwul a&TUajymif;í abmfzmudk wifvdkufEdkif
xGufajy;vmonfudk u&ifwyfrsm; csDwufvmNyD[k xifrSwfí rnfjzpfonf/ vrf;nmbuf&Sd uRJ&Gmü q&marmifeD OD;pD;a&SUum
AsL[mt& ta&;ygaom 0ufaumfww H m;udk zsuq f ;D pGev Yf w
T vf suf uif;wyfpdwfwGif a&wyfrS rD;usnfypfaoewfESifh a&wyfom;BuD;
usnfqefukefum 0efxrf;wyfrsm; qkwfcGmvmcJhonf/ þjzpf&yf [if;z&D;ESifh tzGJUtm; &efolrsm; ypfuGif;twGif; a&muf&Sdvmygu
onf uHtm;avsmfpGm ntarSmifxktwGif;ü u&ifwyfrsm;udk &efol&Sd&m acgif;ay:wnfhwnfhwGif vif;xdefapvsuf xif&Sm;pGm
tcsufjyEdkif&ef ae&mcsxm;onf/ AdkvfvSarmifwyfpkaemufü
abmfzmwHjrufpnf;tajrmufjzifh vrf;rrS tidkufzrf;wdkufcdkuf
3 vufr pdeaf jymif;av;vuf ae&mcsxm;onf/ abmfzmESihf pwif
Edkif&ef usKH;oGif;cJhouJhodkY jzpfvmcJhayonf/
tydkiftidkufzrf;ypfaomtcgrSom umuif;wyfpdwfESifh tm;vHk;
u&if w yf r sm; &ef u k e f o d k Y quf v uf c sD w uf v m&mwG i f
0dik ;f &H tm;oGeyf pfcwfwu kd cf u
kd í f umuif;wyfpw d tf m; cHppfpnf;odYk
vrf;ESpfoG,f&Sdayonf/ wpfvrf;rSm ta0;ajy;vrf;rtwdkif;
jyefvnfvma&mufyl;aygif;&ef ñTefMum;xm;onf/ vdktyfí
ajzmifhajzmifh wdkuf½dkufcsDwufEdkifNyD; aemufwpfvrf;rSm ZD;ukef;
qkwfcGm&onf&Sdaomf abmfzmudk qGJajy;&eftwGuf a'gh*spf
taemufawmif,eG ;f ,Ge;f ta0;ajy;vrf;ESiq hf u
kH m oGm;Edik af omvrf; tayghpm;udk rdrw d aYkd emufbuf udu k f 200 cefY tuGmwGif ae&mcs
jzpfonf/ wyf&if;rSL;AdkvfrSL;cspfNrdKifu ESpfvrf;pvHk;udk ydwfqdkY xm;onf/
xm;vdo k nf/ abmfzmwyfzUJG udk auGUaomvrf;bufü xm;vdo k nf abmfzm\ b,fbufum;vrf;ab;wGif vrf;ESifhtNydKif
jzpf&m uGsEyfk uf axmufvrS ;f a&;owif;rsm;t& 0ufaumfww H m;udk wuúodkvftysmfwrf;wyf\ ajcmufaygif'g tajrmufwyfpdwfudk
tvG,fwul odrf;,lEdkifcJhNyD; xkdae&mü wyfcsem;um ntcgrS ae&mcsxm;\/ 6 aygif'gtajrmufa&SUb,fbufem;wGif a&uef
a&SUqufcsw D ufvmrnfh u&ifwt Ykd aejzifh ,if;wdu Yk kd wm;qD;Edik rf nfh a[mif;BuD;&SdNyD; ,if;\taemuft&yfü o&ufawmtkyf&Sdonf/
tpdk;&tNrJwrf;wyfrsm; r&SdEdkif[kom odxm;ojzifh tjrefqHk; o&ufawm\ ajrmufbufxyd w f iG f apwD&o dS nf/ o&ufawmpyf
a&mufEdkifrnfh yifrta0;ajy;vrf;twdkif;om qufvufcsDwuf taemufbufwGif vlowfukef;&Gm&Sdonf/ AdkvfjrifhaqGwyfpku
D:/Dummy/Ko Ko (2)

Edik af Mumif;ESihf jrifuiG ;f &Si;f vif;ajzmifwh ef;ygu abmfzm\wku d ½f u


kd f a&uefb,fbufabmifrS vlowfukef;&GmMum;wGif ae&m,l
csed í f wpfred pfukd usnf 120 awmifEh eI ;f ypfEikd pf rG ;f wdu Yk kd taMumif; xm;onf/
...(221)
926 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 927
ntrSmifxk odyfonf;vmonfESifhtrQ tat;"mwf ydkvm vnf; jzpfae\/ 6-aygif'gtzGJUESifh 3-vufrpdefajymif;tzGJUwkdY
onf/ uGsefawmfudk,fwdkifu tazhxHrS vufaqmif&xm;aom uvnf; toifhjzpfaeMu\/ aemufem&D0ufrQom Mumrnf
om;a&tusÐudk ZpftqHk;qGJwifxm;&onf/ tazay;xm;wJh xifonf/ &efo\ l csed ;f BuKd ;wyfb&if;u,f&, D m oHcsyu f m;toHukd
tusÐonf uGsefawmftwGuf tNrJuHaumif;aponf[k uGsefawmf yDjyifpGmMum;&NyDjzpf\/ &efolwkdY udkuf-500 tuGmokdY a&mufvm
,HkMunfrI&Sdonf/ vGefcJhaom ajcmufvcefYu uGefjrLepf olykef aomtcg rSmMum;xm;onfhtwkdif; wdkufyGJpwif&ef tcsufjy
awGu zrf;oGm;í wpfveD;yg;olykefawG\ axmifxJaecJh&í avxD;rD;usnf ypfwifvu kd o f jzifh aeYcsi;f wrQ vif;xdeo f mG ;aom
vG w f v mcJ h N yD / um;vrf ; rab;b,f n m ae&m,l x m;aom jrifuGif;atmufwGif a&SUqHk;rSoHcsyfumum; tumtuG,f,l
uGsefawmfwdkYwyfrsm;\ vIyf&Sm;rIu nifomvsuf trdefYemcH&ef cswD ufvmaom &efot l zGUJ rsm; ½kww f &uftt hH m;oifo h mG ;Muonfh
toif h & S d a eMuonf / at;csrf ; rI ' Pf u d k r rI b J &ef o l v m&m tcsed wf iG f BuKd wifZmwfwu dk xf m;onft h wkid ;f jzpfvYkd todray;rdbJ
vrf;tarSmifxt k wGi;f odYk aoewfrsm; toifch sed &f , G í
f apmifq h ikd ;f tajrmufcsed &f rnfh wyfom;Bu;D ausm0f if;ESihf pdev f iId wf \ Ydk em;&Guu f kd
aeMujcif;jzpfonf/ þ&moDOwkrsKd;wGif ppfonfrsm;udk wdkufyGJ uRefawmf wpfcsufqGJí toHwdwf tcsufay;vdkufonfESifh
0ifcgeD; &moDOwk'PfcHEdkifa&; uRefawmfwdkY a&wyftzGJUwGif wpfNyKd iwf nf; abmfzmpuftajrmufrS w&pyfxu G o f mG ;aomusnf
yg0ifvmaom &rft&ufwdkuf&ef wpfa,mufu tBuHjyKygonf/ rsm;onf &efoloHcsyfumum;udk wkduf½dkufxdrSefavawmhonf/
qkwfajy;ol ypfowfpwrf;[k rdrd\wyfzGJUrsm;ESifY oHNydKift"d|mef wpfNyKd iw
f nf;qko d vdyk if 6 aygif'gtajrmufEiS hf 3-vufrpdeaf jymif;
jyKaeonfh AdkvfrSL;cspfNrdKifxHodkY &rfwpfcGufoGm;ay;cJh&m AdkvfrSL;u wkdY\ ]]0kef; ...? *sdrf; ...}} [laom aygufuGJoHrsm;Mum;&NyD;
aus;Zl;yJAsm [kajym&if; usKdufcsvdkufonf/ &rftpGrf;aMumifh &efolwyfom;rsm;onf um;rsm;ay:rSckefqif;NyD; twefMumrS
abmfzmtzGJU0ifrsm; aEG;axG;oGm;rnf[k ,lqp&mjzpfonf/ jyefvnfypfcwfMuawmhonf/ a&wyfabmfzm ]]wHjrufpnf;}}
noef;acgifausmf wpfcsuw f ;D cefw Y iG f yde;f ydwaf tmifarSmifaeonfh tajrmuf\ aAGaqmfOD;vufcsufjzifh a&SUqHk;rS &efolYu,f&D,mudk
tarSmifxktwGif; wpfrdkifcefYtuGmrSm uRefawmfwdkY apmifhqdkif; wkduf½kdufxdrSef vnfxGufoGm;apNyD; vrf;udk uefYvefYjzwfydwfqkdY
aeaombufodkY OD;wnfvmaom qdkifu,foHudkMum;vdkufMu oGm;apcJo h nf/ okjYd zpf&m usO;f ajrmif;ajzmifjh zL;aom vrf;rtwkid ;f
&onf/ &efoluif;axmufqdkifu,fonf rdkifwdkif 125 txd ,if;\aemufrS vdkufygcsDwufvmaom ,mOfwef;tm;vHk;vnf;
a&mufvmNy;D rS auGUí aemufjyefvn S o hf mG ;onf/ uReaf wmfwt Ydk zGUJ ydwfqkdYoGm;cJhonf/ wpfcsdefwnf;rSmyif b&if;u,f&D&maemuf&Sd
rsm;rSm tydkifacsrIef;&ef wkwfwkwfrQrvIyfbJ apmifhaeMuonf/ cJ,rf;rD;ausmufwif x&yfum;Bu;D udv k nf; 6 aygif'gtajrmuf\
qdkifu,foHESifh ra&S;raESmif;wGifyif wkdufyGJpawmhrnfjzpfojzifh ypfvw T af omusnu f rD;[ke;f [ke;f awmufavmifapvsuf &efou l kd
um;vrf;rBu;D qDoYdk rSeb f v D ;l ESihf tm½Hpk u kd af erdonf/ uReaf wmfwYdk upOfhuvsm;jzpfapjyefonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

qDoYdk wa&GUa&GUcsw D ufvmaeaom um;puforH sm;onf pdwv f yI &f mS ; wefjyefwkdufyGJ0if&ef jyifqifMuaom &efoltzGJUrsm;onf
zG,jf zpfapNy;D ,if;toHrsm;u wku d yf 0JG if&ef toifjh yifcidk ;f ouJo h Ydk tarSmifxJokdY &rf;oef;íom ypfcwfMuawmhonf/ rdrda&SUum
...(222)
928 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 929
wyfpw d jf zpfaom wyfMuyfBu;D armife\ D wyfpw
d rf mS vnf; &efoEl iS hf &efolrsm;twGuf tvif;a&mifvmvQif rsufuG,fygaysmufí
teD;uyf&ifqidk w f udk yf jJG zpfymG ;vsu&f o dS nf/ &efow l u Ydk ]]axm... tEÅ&m,fyBdk u;D vmEkid o f jzifh &efow l yfrLS ;rS vufeufBu;D ypftm;ukd
axm}} [laom nmoHrsm;ay;í &xm;vrf;qDokdY xkd;azmuf jr§ifhwif umypf ypfay;apum aemufokdYqkwfcGmoGm;Muonf/
wkdufckdufMu&m q&marmifeD\ajcaxmuftm; usnfqefxdrSefcJh ¤if;wkdYenf;wl uRefawmfwkdY\abmfzmESifh ajcmufaygif'gtzGJUrsm;
awmhonf/ q&marmifeu D w dk v
JG suf a&SUumwyfpw d f qkwcf mG vmcJ&h m onfvnf; tvif;a&mifrvmrD tvsit f jref rsuu f ,
G cf sKyH w
k rf sm;
aemufrzS v d udk v
f maom &efow l x
Ydk H ok;H vufrpdeaf jymif;Ak;H oD;rsm; twGif;okdY a&TUajymif;&ef pDpOfcJh&onf/ abmfzmtajrmufukd
csdef&G,fypfcwfNyD; ypfulay;xm;onf/ armfawmf,mOfjzifhqGJí a&TUNyD;csdefwGifyif rlvabmfzmae&mokdY
yxrtBurd f abmfzmjzifh ypfcwfNy;D onfEiS hf &eforl S &rf;oef; tajrmufqef usa&mufaygufuGJcJhonf/
jyefveS yf pfcwfc&H rIudk a&Smif&mS ;Ekid &f ef uReaf wmf\abmfzmwyfzUJG 0if eHeufvif;csed üf vlppfMunhaf omtcg t&yfbuf owif;axmuf
rsm;onf BudKwifñTefMum;xm;onhftwkdif; vrf;ay:wGif 0yfae ukv d aS rmifwpfa,mufomvQif rarQmv f ifb h EJ iS hf usq;Hk cJ&h avonf/
Muonf/ þtcsdefwGif acRwmí xda&mufpGmypfcwfcJhojzifh vufeufi,fwu dk yf u
JG m; BuKd Mum;ypfcwfrjI zifoh m&Sad eNy;D vufeufBu;D
abmfzmusnaf v;uwfom ukeaf o;onf/ wku d yf u JG m; ½kww f &uf aygufuGJoHrsm;uvnf; w*sdrf;*sdrf;ESifh usa&mufaygufuGJqlnH
NidrfoufoGm;NyD; ig;rdepfcefYMumaomf &efolwkdYonf a&SUrSydwfqkdY aeawmhonf/
aeaom oHcsyfum,mOfukd a&TUxkwf&ef BudK;pm;aeMuonfukd &efolwkdYonf u&ifukef;okdY qkwfcGmoGm;í vlowfukef;wGif
awGUojzifh uRefawmfu tcsufjyvkduf&m abmfzmtzGJU toifh wyfpGJxm;aom wyf&if; (3) \wyfrsm;ukd &ifqkdifxm;cJhonf/
jyifum xyfryH pfcwfvu dk jf yefonf/ aemufa,mifcu H sn\
f tok;H ,if;wk\ Yd vufeufBu;D rsm;jzpfaom pdeaf jymif;? 6 aygif'gtajrmuf
wnfhrIaMumifh oHcsyfum,mOf\ csdef;BudK;ukd xdrSefjywfxGufapcJh wkEYd iS uhf m; rSerf eS yf if ypfcwfaecJo h nf/ rdrw d bYdk ufwiG f wyfpk (2) pk
jyefonf/ wpfcsed w f nf;rSmyif ]]axm... axm}} [laom toHrsm; rQuo dk m wyftiftm;jzefcY sxm;jcif;aMumifh xdcu dk rf eI nf;aomfvnf;
ay;vsuf vSHpGyfxkd;í 0ifa&mufvkH;axG; wefjyefwkdufppfqif jzefYcsrxm;Ekdifaom &efoltpkta0;rSmrl rdrdwkdY\ vufeufBuD;
vmMuaom &efoltzGJUrsm;onfvnf; rdrdwkdYbufrS wyf&if; (3) ypfcsufwkdif;vkdvkdtwGuf ypfrSwfjzpfaecJhayonf/ &efolwkdY\
&Jabmfrsm;\ acsrIef;ypfvkdufEkdifrIaMumifh txdemukefMuonf/ 6 aygif'gtajrmufBuD; wpfvufrSmvnf; nwkdufyGJrsm;twGif;ü
vrf;rydwfqkdYaeojzifh &yfwefYoGm;aom &efol,mOfwef; ajcaxmufxdrSefcH&í xda&mufatmif ypfEkdifpGrf;r&Sdawmhay/
onfvnf; 6 aygif'gESifh ]]wHjrufpnf;}} abmfzmwkdYaMumifh tBuD; a&wyfabmfzmtajrmuf wpfBudrfypfcwfNyD;wkdif; um;jzifh
tus,f xdrSefysufpD;um &efolrsm; upOfhuvsm; qif;ajy;Mu qGu J m ae&mukd tjrefa&TUajymif;jcif;jzifh rl&if;ae&mokYd vufwjYkH yef
uke\ f / þwGif &efoal jcmufaygif'gESihf pdeaf jymif;vufeufBu;D rsm; ypfcwfwkdufcdkufrIrsm;ukd a&Smif&Sm;Ekdif&ef ÓPfupm;cJh&ayonf/
D:/Dummy/Ko Ko (2)

uvnf; w&pyfjyefvSefypfcwfawmh\/ rkd;vif;vkNyDjzpfaom azazmf0g&Dv 10 &ufaeY eHeufykdif;wGif wyf&if;rSL; AkdvfrSL;


aMumifh a&SUrwkd;aemufrqkwfomjzpfaeaom usnfuG,fr&Sdonhf cspfNrdKifonf nwkdufyGJ0ifxm;aom wyfcGJrS wyfpkESpfpktm;
...(223)
930 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 931
BudKUyifaumufwGif jyeftem;ay;&eftwGuf AkdvfvSarmifwyfpk jrifuiG ;f wGif xGuaf y:vmcJ&h m apmifMh unhaf eaom rdrw d u
Ydk wku
d ½f u dk f
ae&mwGif Akv d Bf u;D pdejf r OD;pD;wyfpEk iS hf Akv
d jf rifah qG wyfpak e&mwGif csed &f ,
G af csreI ;f Ekid o f nhf a&wyfabmfzmESihf 6 aygif'gtajrmufwjYdk zifh
AkdvfwifñGefYwyfpktm; tpm;xkd;cJhonf/ 0kdif;í tykdifacsrIef;vkdufMuojzifh &efolrsm;\ 'kwd,ajrmuf
eHeufyidk ;f wGif abmfzmtajrmufrmS vrf;nmbufa&SU uRyJ &d mG ajcmufaygif'g tajrmufonfvnf; ok;H r&jzpfomG ;Ny;D ? &eforl sm;rS
tjcrf;ü rsufuG,fokdY a&TUajymif;í ae&m,laponfjzpf&m vufvGwfpGefYypfqkwfajy;Muawmhonf/ &efolESifhrdrdwkdYwyfrsm;
vrf;wpfavQmuf,mOfwef;ukd pdwfBudKufjzwfí acsrIef;Ekdifrnfh ESp&f ufMumrQ tjyeftvSef tm;prf;Mu&m &efow l bYdk ufü rdom;pkrsm;
taetxm;ukd &&SdcJhayonf/ tygt0if xdckdufqkH;½IH;rIrsm;jym;vmaomaMumifh pdwf"mwf
eHeufyidk ;f ü ysuaf eaomu,f&, D mukd vma&mufjyifqifMu&m ysufjym;pjyKvmonf/ okdYjzpf&m wyf&if; (3) rSwyf&if;rSL;onf
Munhfuif;&Jabmf csmvDu ñTefjyojzifh xkd&efolrsm;ukdvnf; azazmf0g&Dv 13 &ufaeYwiG f xk;d ppfqifacsreI ;f a&; pDrcH suq f u JG m
uRefawmfwkdYabmfzmjzifh tykdifypfcwfacsrIef;apEkdifcJhjyefonf/ ppf½;Hk okYd wifjycJo h nf/ azazmf0g&Dv 13 &ufaeYwiG rf l tpk;d &wyfrS
rGe;f vGyJ idk ;f wGif o&ufawmtaemufbuf vlowfuek ;f &GmbufrS vufeufBu;D rsm;jzifh ypfu, l ul m wefjyefx;dk ppfqif&ef eHeufyidk ;f ü
abmfzm? pdefajymif;? ajcmufaygif'g vufeufBuD;rsm;jzifh pwif
yef;í0ifwkduf&ef wdwfwqdwfa&muf&SdvmMuaom &efolrsm;ukd
ypfcwfonfESifh rMumrDrSmyif pdwf"mwfusaeaaom u&ifolykef
rdrw d \
Ydk wyfzUJG rsm;u trSwrf xifawGU&Sí d vufO;D rI&&Scd NhJ y;D jyif;xef
rsm;onf yJcl;½kd;rbufokdY o,faqmifr&aom vufeufypönf;?
aomwku d yf jJGzpfymG ;&m tem;ay;xm;aom Akv d v f aS rmifEiS hf Akvd jf rifah qG
,mOf,EÅ&m;rsm;ukd pGev Yf w
T vf suf upOfu h vsm; qkwcf mG xGuaf jy;
wyfpkwkdYukd wyf&if;rSL;u jyefvnfac:,lvsuf pdefajymif;jzifh pkNyHK
oGm;awmhonf/
ypfcwfapum ppfual &mufvmaomtcg &efow l o
Ydk nf &Gmukd rD;½dUI
xkdaeYüyif &efol'kwyfrSL;ukd zrf;rdNyD; aemufaeYwGif &efol
zsufqD;vsuf jyefvnfqkwfcGmoGm;Muonf/ nbufwGifrl &efol wyfrSL;ukd zrf;rdcJhonf/
wko Yd nf xyfrí H wku d pf pfqifvmEkid jf cif;r&Sad wmhay/ azazmf0g&Dv þokjYd zifh tif;pde&f dS autif't D Edk iS yhf ;l aygif;vsuf &efuek Nf rKd Uukd
11 &ufaeYwpfaeYvkH; wpfzufESifhwpfzuf ta0;rSom vufeuf odr;f yku d Nf y;D Ekid if aH wmf\tcsKyt f jcmtmPmukd NyKd vaJ prnfh u&if
BuD;jzifh ypfcwfvsuf&SdcJhNyD; azazmf0g&Dv 12 &ufaeY eHeufwGif olykefwkdY\0ufaumfwkdufyGJ NyD;qkH;oGm;cJhavonf/ orkdif;q&m
vlowfuek ;f a&SUbufü &efob l ufrS t½kPw f uf wku d yf aJG zmfxw k f wku Yd vnf; u&ifw\ Ydk tEÅ&m,frsm;aom vIy&f mS ;rItcef;u@onf
vmcJhaomfvnf; tpkd;&wyfzGJUrsm;\ jyefvSefwkdufyGJ0ifypfcwfrI vsifjrefpGm pwifcJYNyD;? vsifjrefpGm tqkH;owfoGm;cJh&ayonf[k
aMumifh eHeufvif;umpüyif &efolwkdY qkwfcGmoGm;Muonf/ 'ku© rSwfwrf;wifcJhonf/
ay;aeaom tpkd;& 6 aygif'gESifh abmfzmpuftajrmufwkdYukd wyfrawmfppfjywkduf&Sd a&wyfrawmf\ taqmifwGif
D:/Dummy/Ko Ko (2)

&ifqkdif&ef aeYv,fykdif;wGif &efolwkdYonf 6 aygif'gtajrmufukd ,aeYtxd orkid ;f 0if ]]wHjrufpnf;}} ac: abmfzmpuftajrmufudk
rkdifwkdif 127 wHwm;tvGef? vrf;taemufbufokdY qGJwifí jyoxm;ygonf/
...(224)
932 udu
k akd rmifBu;D uReaf wmfoad om wpf&aH &mtcgrsm; 933
0ufaumfwkdufyGJ\orkdif;t& ppforkdif;jywkdufwGif a&;om;
azmfjyxm;onhf taMumif;t&mtm;jzifh atmufygaumufEw k cf suu f dk
azmfjytyfygonf/
þwkdufyGJwGif atmifjrifrIonf jrefrmEkdifiH\ orkdif;
aMumif ; tm; BuD ; rm;aom tqd k ; buf o d k Y a &muf a prnf h
ajymif;vJrIBuD;ukd jzpfay:aprnfh tEÅ&m,frS umuG,Ef idk cf o hJ nf/
rdrxufd uf vl? vufeuf? cJ,rf; tiftm;? tqrwefrsm;jym;aom
x
&efoltm; ppfenf;y&d,m,f <u,f0pGmjzifh wGef;vSefNzdKcGJEkdif
cJ h o nf /
Armh w yf r awmf ? a&wyf r awmf ? avwyf r awmf w k d Y \
yl;aygif;aqmif&GufcJhaom orkdif;0if wkdufyGJBuD;wpfckvnf;
jzpf o nf / ]]wH j ruf p nf ; }} tajrmuf w yf z G J U \ &G y f & G y f c RH c RH
ppfenf;y&d,m,fajrmufpGm pGefYpm;wkdufyGJ0ifcJhygonf/ Armh Adv
k rf LS ;Bu;D apmjrifah cgi;f aqmifaom awmfveS af &;aumifpED iS hf
wyfrawmf*kPfukd azmfaqmifrnfh orkdif;rSwfwkdif pkdufxlEkdifcJh vrf;pOfygwu D ,
dk pf m;vS,t f zGoUJ nf qkAd ,
D ufueG jf rLepfygwD
ygonf / A[kad umfrwDtwGi;f a&;rSL;csKyEf iS hf qkAd , D uftpk;d &tzGJU
0efBu;D csKyjf zpfol c½l;a&Smzh Ef iS hf u&ifrvifeef;awmfwiG f
awGq U akH qG;aEG;pOf
D:/Dummy/Ko Ko (2)
...(225)
1951 ckEpS ?f Mo*kwv f twGi;f *smref'rD u dk &ufwpfor®wEkid if H ? a&Sw
U ef; - trnfrod vmtkw d pfO;D ? rif;om;Bu;D ok0PÖaAmif?
ta&Sb U mvifNrKd aU wmfwGif usi;f ycJah om urÇmNh ird ;f csr;f a&; Adv
k bf ek ;f atmif? rpöwmqif;? rpöwmpifumyke?f
vli,frsm;yGaJ wmftcrf;tem;okYd wufa&mufco hJ rl sm; &J - rpöwmzlr;D edqmAef?
ukcd if0if;? ocifarmifav;? ukcd spv f idI ?f ukxd Ge;f &Sed ?f ukod ef;vIid f aemufwef;- trnfrrSwfrdol AD,uferf&JabmfoHk;OD;? pma&;ol
(a&aEG;Murf;aomufaeol) ukcd spv f idI ?f
pum;jyefav; - 0deS ;f ? &Jabmfw, D ef; (cg;axmufaeol)
D uferf&aJ bmf x&efAefvrG f
OD;bode;f ZH? uko
d ef;? ukcd spv
f idI ?f Adv
k b
f ek ;f atmif

pma&;olEiS Ahf ,
0ufaumfwu dk yf w
JG iG f yg0ifqifEcJT ahJ om abmfzmtajrmufwyfzUJG
wyfrLS ;jzpfol a&wyfrawmf Akv d Bf u;D ausmo
f ed ;f vGif

You might also like