Math1st Paper (Integration)
Math1st Paper (Integration)
/ 2
1 cos x sin x dx Gi gvb-
2
wbw`©ó †hvMR (Definite Integration) 06.
0
1 23 73
b /2
f xdx = (x) a (b) (a)
b / 2 1
1 cos x d1 cos x = (1 cos x) =
3
* Soln: 2 Ans.
3
0
0 3
a
GLv‡b, (b) (a) †K GKwU wbw`©ó mxgv a n‡Z b Gi g‡a¨ f(x) dvsk‡bi wbw`©ó †hvwRZ dj e‡j| †hLv‡b, a-†K wbæ mxgv ev x
lower limit or inferior limit Ges b-†K EaŸ© mxgv ev upper limit or superior limit ejv nq| 07.
(p)(p)dp = ?
0
x
Important Problems & Solutions Soln: (p).(p) dp =
x {(p)}2 1
2 0 = 2[{(x)} – {(0)} ] (Ans.)
2 2
dx 0
1
01. 0 Gi gvb-
2x x 2 Practice Problem
Soln:
1 dx
dx = sin 1 x 1 1
0 Ans. 1 sin 1 x 2
0
1 x 1
2 0
2 2 01. 0
1 x 2
dx Gi gvb KZ? Ans.
8
1e x
02. dx
0
4
1
sin x cos xdx
x 02. Ans.
1e x 1 4
2e 1
1 0
Soln:
dx 2 e x d x e x
0 x 0 0 1 e x
2
05. x e x dx Gi gvb- 𝜋
0
3. 2
0
𝑠𝑖𝑛7 𝑥𝑑𝑥 = 0
1
1 x2
e1 e 2 e 1
1
1 1 1
Soln: e x d(x 2 ) = e
2 0
= Ans.
20 2 0 2
Practice More & Increase Creativity 289 290 Practice More & Increase Creativity
Equation > ‡hvMRxKiY Equation > ‡hvMRxKiY
ax 1 x ax 1 x
25. ax
dx a sin
a
a2 x2 c 26. ax
dx a sin
a
a2 x2 c
2
x a x
2 2 2 2
x a x
2 D. Special Formula:
1 x
2 2 a 2 2 a 2 2
a x dx c a x dx ln(x a x ) c
eax af(x) f (x)dx eax f(x) c
27. sin 28.
2 2 a 2 2 33.
x x2 a2 a2 x f(x) f (x)dx e x f(x) c
29.
2
x a
2
dx
2
2
ln(x x 2 a 2 ) c 30. ln x dx x ln x x 34. e
31. tan 1 xdx x tan 1 x
1
log(1 x 2 ) 32. sin 1 xdx x sin 1 x 1 x 2
2
266 Practice More & Increase Creativity Practice More & Increase Creativity 267
Equation > ‡hvMRxKiY Equation > ‡hvMRxKiY
Problem & Solution x
2
02. sinx dx
5x 1 5x 1
e 5 ln x dx e 5 ln x dx e5 x ln x c Ans. d
n
Sol : x
1. Sol : n 2
sin x dx x 2 sin x dx x 2 sin xdx dx x 2 cos x 2x cos x dx
x x
dx
2. e x secx1 tan x dx
Soln: e x sec x1 tan x dx e x sec x sec x tan x dx e x sec x c Ans.
x 2
cos x 2x sin x cos x c
xe x
xe x 1 1x 1 1 ex
03. xsecxtanxdx
03. x 12
dx Soln:
x 12
dx e x
x 12
dx e x
x
1
x 12
dx
x1
c Ans.
Soln: xsecx tanxdx x secxtanxdx secxdx = xsecx – ln(secx + tanx) + c
1
tan
x x
e e 1
04. x
(1 xlnx)dx Soln:
x
(1 xlnx)dx e x lnx dx e x lnx c
x 04. x dx
Soln: tan
1 d
x dx tan1 x dx tan1 x dx dx x tan1 x
x
1 x2
1
dx x tan1 x ln 1 x 2 c
dx 2
Ans.
e ax ax
01. e ax sin(bx c)dx a sin(bx c) b cos(bx c) e2 2 sin(bx tan 1 b ) c
a2 b2 a b a Topic-04 Integration Using Substitution Method
ax ax
02. e cos(bx c)dx 2
ax e
a cos(bx c) b sin(bx c) e2 2 cos(bx tan1 b ) c Integration Gi ¸‡Yi mgq hw` GKwU‡K Differentiate K‡i Ab¨wU m¤ú~b© iƒ‡c cvIqv hvq, Zvn‡j ‡hwU‡K
a b2 a b a
GwU‡K z ai‡Z n‡e
ax
a x sin(bx c)dx ln a sin(bx c) b cos(bx c) k Differentiate K‡i Ab¨wU cvIqv hvq †mwU‡K z a‡i Integrate Ki‡Z n‡e|
(ln a ) 2 b 2
Exercise
xe dx 2 e dx 2 e c Ans.
1 1
xe dx
x2 x2 x2 x2
Topic-03 Intrigation Gi ¸Yb 01. Soln: 2
cos x cossinxdx Sol : cos x cossin x dx cossin x dsin x sin sin x c Ans.
n
02.
Integration by parts: †h c×wZ‡Z `yBwU mgvKjb †hvM¨ dvsk‡bi ¸Yd‡ji mgvKwjZ gvb wbY©q Kiv nq, Zv‡K mLÊ c×wZ‡Z
†hvMRxKiY ejv nq| 03. e sece tane dx
x x x
Sol : e sec e tane dx sec e tane de sec e c Ans.
n x x x x x x x
Note: Follow the following order of functions to integrate by parts of a integrand which consist of two
tanx tanx 1 ln(ln | cosx |)
ln(cosx)dx Sol : dx ln(ln | cosx |) c
n
functions: 04. .tanxdx =
ln(cosx) lncosx 1
d (cos1 x)2 (cos1x)2 (cos1x)3
(uv)dx u vdx dx (u) vdxdx
1 1
mLÊ †hvR‡bi m–Î :
LIAET 05. 1 x2
dx Soln: 1 x2
dx (cos1x)2
1 x2
dx =
3(1)
c (cos1x)3 c
3
Logarithmic Function
dx dx ex 1
dx d e x tan1 ex c Ans.
n
Inverse Function 06. Sol :
e x e x e x e x 1 e2 x 1 ex
2
Algebraic Function
cos xe dx sec xe dxe tan(xe
e x (1 x) e (1 x )
x
d
Exponential Function 07. cos xe dx Soln: 2 x x x
) c xe x e x 1 x Ans.
2 x 2 x
dx
Trigonometric Function
Problem: Clue Self Practice
d
1. x cos x dx
dx
Soln: x cos x dx x cos x dx x cos x dx dx x sin x cos x c Ans.
1. 4 sin 3 x cos xdx [sinx=z g‡b K‡i]
x
2
2. sinx dx
iii. 2 cot 3 3x cos ec 2 3xdx [cotx = z g‡b K‡i]
d
x sin x dx x
sin x dx x 2 sin xdx dx
n 2 2
Sol : ex e x [ex +e-x ‡K z a‡i]
dx iv. e x
e x
ln(e x e x )
x 2 cos x 2x cos x dx x 2 cos x 2x sin x cos x c Ans.
1 [lnx = z a‡i]
d v. x ln xdx ln ln( x)
Sol : x cos x dx x cos x dx x cos x dx dx x sin x cos x c Ans.
n
01. x cos x dx
dx
268 Practice More & Increase Creativity Practice More & Increase Creativity 269
Equation > ‡hvMRxKiY Equation > ‡hvMRxKiY
1
Practice Problem 07. Gi GKwU Awbw`© †hvMR- (JNU 08 - 09)
sin 2 x cot x
1. 4 sin 3 x cos xdx [sinx=zg‡b K‡i] 1
sin 1 xdx
1
08. 1 x2
Gi gvb KZ n‡e? (DU 08 - 09, 06 - 07,
e tan x 0
ii. dx -1
[tan x=z g‡b K‡i]
1 x2 2
(A) (B) 1 (C) (D)
2 8 4
iii. 2 cot 3x cos ec 3xdx
3 2
[cotx = z g‡b K‡i]
1
02. dx mgvb KZ? (DU 09 - 10, 07 - 08; JNU 06 - 07) Topic-05 Mixed Problem
cos 2 x tan x
Extra Formula:
3
tan x 2 c
3
tan ln cos 2 x c sin x tan x c (C) 2 tan x c 1 1
*
(A) (B) (D)
2 dx =tan−1 𝑥 * dx =sin−1 𝑥
1 x2 1 x2
dx f x c n‡j f x KZ? (DU 09 - 10,
1
03. e x
e x * 2
1 1 𝑎+𝑥
dx =2𝑎 ln 𝑎−𝑥 * 2
1
dx
1
= tan 1
bx
a x2 a b2 x2 ab a
(A)
log e e x e x (B) e x e x (C) tan1 e x (D)
1
e x e x *
1 1
dx = tan 1
bx
a 2 b2x 2 b a
sin x cos xdx KZ?
5
04. (DU 98 - 99; JU 09 - 10)
ln x x a c
ax xa
a 2 x 2 2a ln a x c x 2 a 2 2a ln x a c
dx 1 dx 1 dx 2 2
ln x x a c
dx 2 2
1 1 6 1
(A) cos x
6
(B) sin x (C) cos 5 xsin x (D) cos 6 x 2 2
x a 2
x a
2
6 6 6
dx
05. Gi gvb KZ? (CUET 09 - 10)
x ln x
1
(A) ln c (B) ln ln x (C) ln ln x c (D) None
x
e x dx
06. ? (JNU 09 - 10)
1 e2 x
1 x
(A) tan e c 1 x
(B) sin e c (C)
cos 1 e x c (D)
2 tan1 e x
270 Practice More & Increase Creativity Practice More & Increase Creativity 271
Equation > ‡hvMRxKiY
Problem Solution
dx 1 4x
Sol : sin 1 c Ans.
n
1.
9 16x 2 4 3
dx dx dx 1 3x 1 1 3x
2. 9x 2 4
Soln: 9x 2
4
3x 2
22
2
tan1 . c
2 3
6
tan1
2
c Ans.
dx dx dx 1 x2
3. x 2
4x 13
Soln: x 2
4x 13
x 2 2
32
tan1
3 3
c Ans.
dx dx dx
1
4. Soln: ln 2x 4x 2 15 c Ans.
4x 2 15 4x 2 15 2x 2 2
2
15
ax 1 x
13. ax
dx a sin
a
a2 x2 c
ax 1 x
14. ax
dx a sin
a
a2 x2 c 15. ln x dx x ln x x
1 x 1
01. dx ? Ans. sin x (1 x 2 ) c
1 x
5x 5 x x
5. 5x
dx Soln: 5 x
dx 5 sin 1 25 x 2 c Ans.
5
4x 4x x
6. 4x
dx Soln: 4x
dx 4 sin 1 16 x 2 c Ans.
4
dx dx dx 1 x2
04. x 2
4x 13
Soln: x 2
4x 13
x 2 2
32
tan1
3 3
c Ans.
Dhaka University
01. 𝒆𝒙 𝒅𝒙 =? [DU:18-19]
2 1
A. 𝑒𝑥 3/2
+𝑐 B. 𝑒𝑥 + 𝑐 C. 2𝑒 𝑥/2 + 𝑐 D. 𝑒 𝑥/2 + 𝑐
3 2
1 𝑥 𝑥
mgvavb: 𝑒 𝑥 𝑑𝑥 = 𝑒𝑥 2 = 𝑒 2 = 2𝑒 2 + 𝑐 ∴ mwVK DËit C
(𝐬𝐢𝐧−𝟏 𝒙)
𝐭𝐚𝐧
02. 𝒅𝒙 =? [DU:18-19]
𝟏−𝒙𝟐
2 −1 −1
A. sec (sin 𝑥) + 𝑐 B. 𝑠𝑒𝑐(sin 𝑥) + 𝑐
C. 𝐼𝑛 | 𝑠𝑒𝑐 sin−1 𝑥 | + 𝑐 D. 𝐼𝑛 | 𝑡𝑎𝑛 sin−1 𝑥 | + 𝑐
tan (sin −1 𝑥)
mgvavb: awi, sin− 𝑥 = 𝑧
1−𝑥 2
tan 𝑧 = ln sec 𝑧 + 𝑐 = ln sec sin−1 𝑥 +𝑐 ∴ mwVK DËit C