Associate Professor VO ĐAI QUANG, PhD

MAJOR ISSUES IN
ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY1
Associate Professor VO ĐAI QUANG, PhD

HANOI - 2021

1
This document has been subject to publication by VNU PRESS in conjunction with HUNRE
1
 TABLE OF CONTENTS

PREFACE...........................................................................................................9

CORE TEXTS

Part A
ESSENTIALS OF ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY:
LECTURES IN BROAD OUTLINE

Lecture 1. PHONETICS vs. PHONOLOGY

1. What is Phonetics? ..................................................................................... 13
2. What is Phonology?..................................................................................... 14
3. Similarities and differences between phonetics and phonology .................... 14
4. Revision questions....................................................................................... 15

Lecture 2. CLASSIFICATION OF SPEECH SOUNDS

1. Production of speech sounds....................................................................... 16
2. Classification of speech sounds................................................................... 20
3. Questions for revision.................................................................................. 27

Lecture 3. ASPECTS OF CONNECTED SPEECH

1. Incomplete plosion....................................................................................... 28
2. Nasal plosion............................................................................................... 29
3. Lateral plosion............................................................................................. 29
4. Assimilation................................................................................................. 30
5. Elision.......................................................................................................... 31
6. Linking......................................................................................................... 31
7. Revision questions....................................................................................... 31

Lecture 4. STRESSING RULES IN ENGLISH

1. What is stress?............................................................................................ 32
2. Types of stress............................................................................................ 32
6 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

3. The nature of stress..................................................................................... 32

4. Levels of stress........................................................................................... 33
5. Functions of stress...................................................................................... 33
6. Rules for word stressing.............................................................................. 34
7. Rules for sentence stress placement............................................................ 35
8. The syllable................................................................................................. 36
9. Revision questions....................................................................................... 37

Lecture 5. PHONOLOGICAL PROCESSES

1. Phonemes vs. allophones............................................................................ 38
2. Phonemic (broad) transcription.................................................................... 40
3. Phonetic (narrow) transcription.................................................................... 40
4. Revision question........................................................................................ 40

Lecture 6. ENGLISH INTONATION

1. Tone vs. Intonation...................................................................................... 42
2. Basic intonations in English.......................................................................... 43
3. The Glide-down .......................................................................................... 43
4. The Glide-up................................................................................................ 44
5. The Dive...................................................................................................... 45
6. The Take-off ............................................................................................... 45
7. Components of an intonation unit................................................................. 46
8. Functions of intonation................................................................................. 47
9. Revision questions....................................................................................... 47

Part B
SAMPLE TESTS AS EXERCISES

TEST 1 .......................................................................................................... 48
TEST 2 ......................................................................................................... 50
TEST 3 ......................................................................................................... 54
TEST 4 .......................................................................................................... 55
TEST 5........................................................................................................... 59
TEST 6........................................................................................................... 61
TEST 7........................................................................................................... 63
TABLE OF CONTENTS 7

TEST 8........................................................................................................... 66
TEST 9........................................................................................................... 71
REFERENCES................................................................................................... 72

READINGS FOR MORE ADVANCED LEARNING

Part C
AUTHOR’S JOURNAL ARTICLES
ON ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

* Intonational phonology: A sketch for English intonation................................ 76

* Những đường hướng xác lập cấu trúc âm vị học............................................ 89
* Âm vị học tạo sinh: Một số vấn đề lý luận cơ bản....................................... 109
* Đồng hoá âm (assimilation): Một thuộc tính của diễn ngôn tiếng Anh.............132
* Ngữ điệu: Một loại hình dấu hiệu ngữ vi (IFID)
* Nổi trội trong tiếng Anh............................................................................... 142
* Nghiên cứu đối sánh phương tiện ngữ dụng trong câu hỏi chính danh tiếng Anh
và tiếng Việt: một số vấn đề lý luận cơ bản................................................. 148

Part D

QUESTIONS FOR DISCUSSION

AND SUGGESTED TOPICS FOR ASSIGNMENT WRITING

I. QUESTIONS FOR DISCUSSION.................................................................... 176

II. SUGGESTED TOPICS FOR ASSIGNMENT WRITING..................................... 185
III. GUIDE TO ASSIGNMENT WRITING............................................................ 191
SUGGESTED ANSWERS TO SAMPLE TESTS ................................................. 204
AS EXERCISES.............................................................................................. 204
SUGGESTED TEACHING SYLLABUS............................................................... 227
 PREFACE
English phonetics and phonology has so far been taught as one of
the core subjects to English major students (both undergraduate and
graduate) at different training institutions in Vietnam. It is observed
that students of English encounter many difficulties in learning this
subject, which might be attributed to the fact that English phonetics
and phonology is a complicated area. On account of this, in an attempt
to help learners gain an easy access to the discipline, this textbook has
been designed from a ‘down-to-earth’ point of view. It can be seen as a
simplified version, a guide to the major issues in this very complicated
area. This textbook consists of 4 parts grouped into Core Texts and
Readings for More Advanced Learning. The core texts, which are
included in Part A and B, consist of the Essentials of English Phonetics
and Phonology and Sample Tests as Exercises. Parts C and D are spared
for Readings for More Advanced Learning. Part A entitled ‘Essentials
of English Phonetics and Phonology’ succinctly provides readers with
essentials of the subject, the cream of the substance to be conveyed in the
form of lectures in broad outline. A good command of these essentials
would constitute a firm foundation for more advanced learning. Part B,
‘Sample Tests as Exercises’, gives learners plenty of practice related to
the basic, core knowledge required of concerned learners as explicitly
stated in syllabuses and curricula for tertiary education. The readings for
more advanced learning are provided in Part C. These readings are some
of the author’s journal articles relevantly related to the contents of the
lectures. Questions for discussion and suggested topics for assignment
writing are given in Part D. In addition, a guide to assignment writing is
also herein provided. To the extent possible, the substance in these parts
(i.e. part A and part B) is likely to facilitate learners in the formulation
of a research topic to specialize in. This is useful for professional
development if their intention is to go further into the field of English
phonetics and phonology.
10 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Part A and B are specifically designed for undergraduate students

of English. In these lectures, only those theoretical points that are of
practical value and of high usage frequency are concisely presented in
the form of lectures in broad outline. Most of the exercises are given
in the form of objective test. Only one paper is compiled as an essay
writing test with a view to acquainting learners with some preliminary
knowledge of how to write a journal article later on. The points raised
in these parts are provided in such a manner that it becomes easy for
comprehension. Therefore, what needs to be hereby emphasized is the
recommendation that undergraduate English majors should concentrate
their attention on these two parts (i.e. parts A and B). At the same time,
appropriate referencing to the other parts of the book is also advised for
more advanced learning.
On completion of this book, I would like to express my gratitude
to the reputed scholars from whom I have benefited a lot of expertise
in their excellent works for these lectures. Their names are listed in
the References section after part B and elsewhere. Also, an expression
of sincere thanks is hereby given to authorities of HUNRE for the
favourable conditions they have created towards the accomplishment
of this work.
This book has been compiled solely for teaching and learning
purposes. It is likely that errors and mistakes of different kinds are
unavoidable in this version. Therefore, constructively critical comments
are welcome for more perfection of the work at the next revision.

Hanoi, July 19th 2021

Associate Professor Võ Đại Quang, Ph.D.
CORE TEXTS
 Part A
ESSENTIALS OF ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY:
LECTURES IN BROAD OUTLINE

Lecture 1
PHONETICS vs. PHONOLOGY1

1. What is Phonetics?
1.1. Phonetics is a branch of linguistics which deals with speech
sounds in terms of articulation, acoustic parameters, and perception.
1.2. Sub-branches of phonetics
(i) Articulatory Phonetics is concerned with how speech sounds
are articulated and produced.
(ii) Acoustic Phonetics deals with the physical (acoustic) properties
involved in the production of speech sounds. Common acoustic features
are voice quality, tempo, pitch, key, width of pitch range.
(iii) Perceptive Phonetics is about how speech sounds are perceived
and interpreted via hearing apparatus and interpreted in the brain
(Wernicke’s area in the posterior cortex).
(iv) General Phonetics is concerned with investigation into the
general laws and principles related to human speech sounds.
(v) Language-specific Phonetics deals with issues concerning
speech sounds in particular languages.

1
What is herein presented is taken from Vo Dai Quang (2019). Principles of English
Phonetics and Phonology (Collected lectures for MA and PhD students). Hanoi:
VNU University of Languages and International Studies (Document for internal
distribution).
14 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

2. What is Phonology?
2.1. Phonology is a branch of linguistics which deals with how speech
sounds are organized into systems, sub-systems, and patterns. Pho-
nology is the study of the underlying organization of the sound sys-
tems of human language.
2.2. Main issues in phonology
(i) Relationships between underlying representations (URs) and
phonetic forms (PFs)
(ii) Phonemic analysis: phonemes vs. allophones
(iii) Phonological alternations, processes and rules
(iv) Phonological structures
(v) Derivational analysis
2.3. Sub-branches of phonology
(i) Segmental phonology
(ii) Supra-segmental phonology
(iii) Auto-segmental phonology
3. Similarities and differences between phonetics and phonology
Similarities
(i) Phonetics and phonology are related (but they are distinctly
different branches);
(ii) Phonetics and phonology both are concerned with human
speech sounds.
Differences
Phonetics: (i) Phonetics is the study of actual speech sounds;
(ii) Phonetics provides information related to articulatory features and
acoustic properties of human speech sounds for phonological research.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 15

Phonology: (i) Phonology is a cognitive science. It is the study

of native speakers’ knowledge of the sound systems of their language;
(ii) Phonology is concerned with the functioning of human speech
sounds. In this sense, it can be referred to as Functional Phonetics.
4. Revision questions
1. What is Phonetics? What is Phonology?
2. What are the sub-branches of Phonetics?
3. What are the sub-branches of Phonology?
4. In what way is Phonetics different from Phonology?
16 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Lecture 2
CLASSIFICATION OF SPEECH SOUNDS1

1. Production of speech sounds

Articulators
The larynx (the voice box / the Adam’s apple): a tube-shaped
organ in the neck that contains the vocal cords. It’s located between the
pharynx and the trachea.

1
Much of the substance herein provided is abstracted from Brinton, L. J. (2000),
Roach, P. (1983) and Ladefoged, P.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 17

• The vocal cords

- Two small bands of elastic tissue, which can be thought of as two
flat strips of rubber, lying opposite each other across the air passage in
the larynx.
- The inner edges of the vocal cords can be moved towards each
other so that they completely cover the top of the wind pipe (the trachea),
or can be drawn apart so that there is a gap between them.
• The pharynx
- The space behind the tongue, immediately above the larynx,
reaching up towards the nasal cavity.
• The palate
- Forms the roof of the mouth.
- Separates the mouth/oral cavity
from the nose/nasal cavity.
- The front part is hard, while
the back part is soft.
- The soft palate (velum) can be raised so that it makes a firm
contact with the back wall of the pharynx.
• Alveolar
Part of the jawbone containing the roots of the teeth
• Uvula
A small flap of tissue that hangs in the back of the throat and is an
extension of the soft palate.
• The teeth
- The lower front teeth are not very important in speech.
- The upper front teeth are more frequently used in English.
18 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

• The tongue
- The most important of the speech organs because it has the
greatest variety of movement.
- Divided into five parts: tip, blade, front, back (and root).
• The pharynx
The space behind the tongue, immediately above the larynx,
reaching up towards the nasal cavity.
• The palate
- Forms the roof of the mouth.
- Separates the mouth/oral cavity from the nose/nasal cavity.
- The front part is hard, while the back part is soft.
- The soft palate (velum) can be raised so that it makes a firm
contact with the back wall of the pharynx.
• The teeth
- The lower front teeth are not very important in speech.
- The upper front teeth are more frequently used in English.
• The tongue
- The most important of the speech organs because it has the
greatest variety of movement.
- Divided into five parts: tip, blade, front, back (and root).
• The lips
- Consist of the upper lip and lower lip.
- Can take various different positions.
- Brought firmly together so that they completely block the mouth.
- The lower lip can be drawn inwards to touch the upper front teeth.
- Kept apart either flat or with different amount of rounding.
- Pushed forward to a greater or lesser extent.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 19

How are speech sounds produced?

• When we are making sounds, the air from the lungs comes up
through the windpipe/trachea and arrives at the larynx.
• Then it goes through the vocal cords into the pharynx and up to
the uvula.
• At this point, the air may go in either way:
- It may go into the oral cavity & get out through the mouth.
- Or it may go into the nasal cavity & get out through the nose.
How are oral sounds produced?
• Oral sounds are the sounds in the production of which the soft
palate is raised, blocking off the nasal cavity so that the airstream can
only get out through the mouth.
• E.g. /b/ /g/ /s/ /u/ /∂/ /æ/ /s/ /f/ /i/
How are nasal sounds produced?
• Nasal sounds are the sounds in the production of which the soft
palate is lowered, blocking off the oral cavity so that the airstream can
only get out through the nose.
• There are only three nasal sounds in English: /m/ /n/ /η/
How are consonant sounds produced?
When we are making sounds, if two articulators come together,
obstructing the air-stream and the air-stream cannot get out freely,
we have consonant sounds. In other words, there is some stricture or
closure of the air stream.
How are vowel sounds produced?
When we are making sounds, if there is no obstruction to the flow
of air as it passes from the larynx to the lips, and the air can get out
freely, then we have vowel sounds. In other words, they are produced
with open articulation.
20 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

How are voiced sounds produced?

When we are producing sounds, the air-stream goes through the
vocal cords. If the vocal cords come together, obstructing the air-stream,
the air-stream cannot get out through them freely and it makes them
vibrate, then we have voiced sounds.
E.g. /d/, /v/, /m/
How are voiceless sounds produced?
When we are making sounds, the air-stream goes through the vocal
cords. If the vocal cords come apart, they are open. The air-stream can
go out through them freely and it does not make them vibrate, then we
have voiceless sounds.
E.g. /s/, /t/, /s/
2. Classification of speech sounds
CONSONANTS
a. Definition
• The sounds which are articulated with some kind of stricture, or
closure, of the air stream.
• Those segments which occur at the edges of syllables, and are
optional in the syllables.
b. Classification
• In order to form consonants, the air-stream through the vocal
organs must be obstructed in some way. Therefore, consonants can be
classified according to:
- the place where the air-stream is obstructed (the place of
articulation), and
- the way in which the air-stream is obstructed (the manner of
articulation).
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 21

According to place of articulation

• The place of articulation is the location of the obstruction of the
air-stream in the articulation of consonants.

• It describes the point at which the articulators actually touch or

are at their closest.

• The most important places of articulation for the production of

English consonants are listed as below.

(Note: The terms used to describe the sounds are those which
denote the place of articulation of the sounds.)

(i) Bilabial: The two lips are pressed together or coming together.

The tongue remains in the “rest position”.

E.g. /p/ /b/ /m/ /v/

(ii) Labio-dental: The lower lip is brought up against the upper

front teeth. The tongue is in rest position.

E.g. /f/, /v/

(iii) Inter-dental/Dental: The tip of the tongue protrudes between

the teeth or touches the back of the upper teeth.

E.g. /θ/, /ð/

(iv) Alveolar: The tip of the tongue touches the alveolar ridge.

E.g. /t/, /d/, /s/, /z/, /l/, /n/

(v) Alveolo-palatal/Palato-alveolar: The front or blade of the

tongue is raised to an area between the alveolar ridge and the palate.

E.g. /s/ /ʒ/ /ts/ /dʒ/ /r/

(vi) Palatal: The front of the tongue is brought up against the hard palate.

E.g. /j/
22 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

(vii) Velar: The back of the tongue is brought into contact with
the velum.
E.g. /k/, /ɡ/, /η /
(viii) Glottal: The vocal cords, functioning as articulators, make a
brief closure.
E.g. /h/
According to manner of articulation
• Manner of articulation is the way in which the air-stream is
obstructed or altered in the production of speech sounds.
• It describes the types of obstruction caused by the narrowing or
closure of the articulators.
(i) Stop (Oral stop/Plosive): The air-stream is stopped in the oral
cavity, and the velum is raised blocking off the nasal cavity. Then the
two articulators come apart quickly and the air escapes through the
oral tract.
E.g. /p/ /b/ t/ /d/ /k/ /g/
(ii) Nasal (Nasal stop): The air-stream is stopped in the oral cavity
but the velum is lowered so that the air can go out through the nose.
E.g. /m/ /n/ /η/
• Note: For every stop position in English, there is a nasal articulated
in the same position.
(iii) Fricative (Spirant): Two articulators come close together but
there is still a small opening between them so the air-stream is partially
obstructed, and an audible friction noise (a hissing sound) is produced.
E.g. /f/ /v/ /s/ /ʒ/ /θ/, /ð/ /s/ /z/ /h/
• Notes: Fricatives are continuants consonants which means that you
can continue making them as long as you have enough air in your lungs.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 23

(iv) Affricate: A stop is immediately followed by a homorganic

fricative.

E.g. /tʃ, dʒ/

(v) Approximant (Frictionless continuant): Two articulators come

close together but without the vocal tract being narrowed to such an
extent that a friction noise is produced.

(vi) Lateral: The central portion of the vocal tract is completely

closed, the air may pass around the sides with no stricture (open
approximation).

E.g. /l/

(vii) Retroflex: The underside of the tongue curls back behind the
alveolar ridge towards the palate.

E.g. /r/

(viii) Glide (Semi-vowel): There is a glide to or from a vowel. This

sound is articulated like a vowel (with no stricture) but functions as a
consonant in the syllable.

E.g. /w/, /j/

According to voicing

a. Voiced consonants: are produced when the vocal cords are vibrating.

E.g. /b/ /v/ /ð/ /d/ /z/ /r/ /ʒ/ /dʒ/ /l/ /m/ /n/ /j/ /g/ /η/ /w/

b. Voiceless consonants: are produced when the vocal cords are

not vibrating.

E.g. /p/ /f/ /θ/ /t/ /s/ /s/ /tʃ/ /k/ /h/
24 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

VOWELS1

Definition
• Vowels are the sounds in the production of which none of the
articulators come very close together so the passage of air-stream is
relatively unobstructed and the air can get out freely.
• Vowels depend mainly on the variations in the position of the
tongue. They are normally voiced.
Monophthongs (vowels) in English can be classified according to
three variables:
(i) Tongue height; (ii) Part of the tongue which is raised; (iii)
Degree of lip rounding
a. According to tongue height
(i) High vowels: are those in the production of which the tongue is
high in the mouth. It is raised above its rest position.
E.g. /u:/ /i:/

1
This vowel chart is taken from Roach, P.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 25

(ii). Low vowels: are those made with the tongue below its rest
position.
E.g. /a:/ /æ/
(iii). Mid vowels: are those made with the tongue neither high nor
low in the mouth.
E.g. /e/ /∂:/
b. According to the part of the tongue raised
(i) Front vowels: are those in the production of which the front of
the tongue is the highest point.
E.g. /i:/ /æ/
(ii) Back vowels: are those in the production of which the back of
the tongue is the highest point.
E.g. /u/ /ɔ:/
(iii) Central vowels: are those made with neither the front nor the
back of the tongue. The tongue is neither high nor low in the mouth
when central vowels are produced.
E.g. /∧/ /∂/
c. According to degree of lip rounding
(i) Rounded vowels: are those made with rounded lips. The corners of
the lips are brought towards each other and the lips are pushed forwards.
E.g. /u:/ /u/ / ɔ:/ / ɔ/
(ii) Unrounded vowels: are those made with the lips spread. The
corners of the lips are moved away from each other as for a smile.
E.g. /i:/ /i/ /e/
(iii) Neutral vowels: are those made with the lips neither rounded
nor spread.
E.g. /∂/ /∂:/ /a:/ /∧/ /æ/
26 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Long and short vowels

• Long vowels: /i:/ /u:/ /a:/ / ɔ:/ /∂:/
• Short vowels: /i/ /u/ /∧/ / /ɔ/ /∂/ /æ/ /e/
• Long vowels tend to be longer than short vowels in similar
contexts. The symbols consist of one single vowel plus a length mark
made of two dots.
• They are different from short vowels not only in length but also
in quality, resulting from differences in tongue shapes and lip positions.
Diphthongs
• Definition
- A diphthong is a glide from one vowel to another, and the whole
glide acts like one of the long simple vowels.
- In terms of length, diphthongs are like long vowels.
- The most important thing to remember about all the diphthongs is
that the first part is much longer and stronger than the second part. As a
result, the second part is shorter and quieter.
E.g. /ai/ /e∂/
• Classification
- Ending in /∂/ → /i∂/ /e∂/ /u∂/
- Ending in /i/ → /ei/ /ai/ /ɔi/
- Ending in /u/ → /∂u/ /au/
• Describing diphthongs
Description of the glide from the first vowel to the second
• /ai/: low central to high front diphthong
• /ei/: mid front to high front diphthong
• /ɔi/: mid back to high front diphthong
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 27

• /e∂/: mid front to high front diphthong

• /i∂/: high front to mid central diphthong
• /u∂/: high back to mid central diphthong
• /∂u/: mid central to high back diphthong
• /au/: low central to high back diphthong
Triphthongs
/ai∂/: fire /fai∂/
/ei∂/: layer /lei∂/
/ɔi∂/: soya /sɔi∂/
/∂u∂/: tower /t∂u∂/
/au∂/: hour /au∂/
3. Revision questions
1. What are the active and passive organs of speech?
2. What are the differences between consonats and vowels?
3. How can vowels and consonants be classified?
4. What are the components of diphthong? How are diphthongs grouped?
28 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Lecture 3
ASPECTS OF CONNECTED SPEECH1

1. Incomplete plosion
1.1. Description
(i) Incomplete plosion is the case when two explosive consonants
are adjacently placed. In the pronunciation of this, the preceding
explosive consonant is articulated but not actually exploded. When the
speaker is about to explode the preceding explosive consonant, s/he
stops and immediately proceeds to the articulation and pronunciation
of the following explosive consonant. It is the following explosive
consonant that is actually pronounced and the explosion is melted into
the pronunciation of the vowel that comes next, thus causing a short
pause between the two plosives.
(ii) Explosive consonants in English
Voiced: /b/ /d/ /g/
Explosives →
Voiceless (unvoiced) /p/ /t/ /k/
(iii) Incomplete plosion takes place within a word or at junctions
of words.
1.2. Examples
(i) asked /a:skt/ (Within a word)
In the pronunciation of this word, the sound /k/ is articulated but
not pronounced.
(ii) followed by /fɔlәud bai/ (At junction of words)

1
Some of the substance herein supplied was abstracted from Roach, P. and
Davenport, M. & Hannahs, S. J.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 29

This phenomenon can be briefly summarized as follows:

Phonetic environment where incomplete plosion takes place:
One plosive immediately followed by another plosive
Articulation + Pronunciation:
(i) Preceding plosive: articulated but not actually pronounced
(ii) Following consonant: exploded without any explosion for the
preceding plosive
(iii) Explosion for the following plosive is melted into the
pronunciation of the vowel that comes next.
2. Nasal plosion
2.1. Description
Nasal plosion is the case when a nasal sound is immediately
preceded by a plosive consonant. In the pronunciation of this, the
explosive consonant is articulated but not exploded. When the speaker
is about to explode the preceding consonant, s/he stops and immediately
proceedes to the pronunciation of the the nasal. The air passage escapes
through the nasal cavity. There is no /∂/ sound between the explosive
and the nasal consonant.
2.2. Examples
garden /ga:dn/ opening speech /∂upniη spi:ts/
3.Lateral plosion
3.1. Description
Lateral plosion is the case when the lateral sound /l/ is immediately
preceded by an explosive consonant. In the pronunciation of this the tip
of the tongue is firmly pressed against the alveolar ridge while, at the
same time, the the air escapes out of the mouth at both sides of the tongue.
3.2. Examples
berry /beri/ middle /midl/ little /litl/
30 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

4. Assimilation
4.1. Description
Assimilation refers to cases when the pronunciation of one sound
is affected by that of a neighbouring one in such a way that they both
become similar. The sound that affects the neighboring one is termed
‘assimilating sound’. The sound affected is called ‘assimilated sound’.
4.2. Types of assimilation
(i) Place vs. manner of articulation assimilation
in Cardif /in ka:dif/ /iη ka:dif / (place of articulation
assimilation)
horse shoes / hɔ:s Su:z/ /hɔ: S Su:z/ (manner of articulation
assimilation)
(ii) Progressive vs regressive assimilation
- Progressive assimilation: The preceding sound affects the
following one.
E.g. tray /trei/ (Progressive: The voicelessness of /t/ affects /r/
which is voiced)
- Regressive assimilation: The following sound affects the
preceding one.
E.g. horse shoes /hɔ: S Su:z/ (Regressive: /S/ of ‘shoes’ affects the
preceding /s/ of ‘horse’)
(iii) Vowel vs. consonant assimilation
E.g. Five pence /faiv pens/ → /faif p∂ns/
Coalescence = Cases when two adjacently placed sounds merge
into another sound.
 Rules:
/t/ + /j/ = /tS/ Example: actually /æktju:∂li/ /ækts∂li/
/d/ + /j/ = /dʒ / Example: could you /kud ju:/ /kudʒu:/
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 31

/s/ + /j/ = /s/ Example: issue: /’isju:/ /’iSu:/

/z/ + /j/ = /ʒ/ Example: has your /hæz jɔ:/ /hæ 3ɔ:/
5. Elision
5.1. Description
Elision is the case when a certain sound disappears under some
circumstances.
5.2. Types
(i) normal elision.
Example: Tom and Mary /tɔm ∂nd mæri/ /tɔm ∂n mæri/
(ii) elision due to carelessness.
Example: five pence /faiv pens/ /faip pens/
6. Linking
6.1. Description
This is the case when part of the preceding word is linked to the
following word.
6.2. Types
(i) Conventional linking
Example: This is a book /ðis iz ∂ buk/ → /ðis i z ∂ buk/
(ii) Intervening /r/
Intervening /r/ occurs between two vowels.
Example: law and order /l ɔ: ∂nd ɔ:d∂/ → /l ɔ: r∂n ɔ:d∂/
7. Revision questions
(i) What are the phenomena related to aspects of connected speech
in English you have been informed of?
(ii) What is meant by incomplete plosion, assimilation, nasal
plosion, lateral plosion, elision, linking? Give examples for illustration.
32 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Lecture 4
STRESSING RULES IN ENGLISH1

1. What is stress?
• An extra force exerted on a particular syllable or a particular word
in spoken language.
• The stressed syllable or word is said with greater energy, and
stands out in a word, phrase or sentence.
E.g. learner /’l∂: n∂/
Organization / ɔ:g∂nai’zeisn/
‘Tom ‘bought a ‘new ‘car ‘yesterday.
2. Types of stress
(i) Word stress: an extra force put on a particular syllable of the
word. It is usually fixed.
(ii) Sentence stress: an extra force put on a particular word in a
sentence. Sentence stress is not fixed. It depends on the speaker’s feelings
and attitudes and the message that he wants to get across to the listener.
E.g. John bought a new car yesterday.
3. The nature of stress
Two approaches when studying stress:
(i) From the production point of view
• The production of stress depends on the speaker’s using more
muscular energy than for unstressed syllables.
(ii) From the perception point of view
• All stressed syllables have one characteristic in common:
prominence.

1
Some of the substance herein provided was abstracted from O’Conner, J. D.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 33

• At least four factors make a stressed syllable prominent: loudness,

length, pitch and vowel quality.
• These four factors work together in combination, though syllables
may sometimes be made prominent by means of only one or two of them.
4. Levels of stress
(i) Primary stress (tonic/nuclear):
• The strongest type of stress.
• Marked by a small vertical line high up just before the syllable it
relates to.
(ii) Secondary stress (non-tonic):
• Weaker than primary stress, but stronger than unstressed syllables.
• Usually found in words of four or five syllables.
• Represented in transcription with a low mark.
E.g. anthropology /ænθr∂’pɔl∂dʒi/
(iii) Unstressed: can be regarded as being the absence of any
recognizable amount of prominence.
5. Functions of stress
(i) Distinguish different parts of speech.
E.g. produce /’prɔdju:s/ (n) produce /pr∂’dju:s/ (v)
(ii) Distinguish a word from a phrase (idiom).
E.g. ‘blackboard (word) ‘black ‘board (phrase)
(iii) Distinguish between function words and content words.
- Function words are generally unstressed, and thus, reduced to
weak forms.
- Content words are generally stressed.
E.g. ‘They often ‘travel to and from ’London.
34 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

(iv) Provide contrastive emphasis.

I want the ‘red one, not the ‘blue one.
(v) Signal new as opposed to old/given information.
Do ‘you want pizza for dinner?
Do you want ‘pizza for dinner?
Do you want pizza for ‘dinner?
6. Rules for word stressing
6.1. Word stress patterns
(i) Disyllabic words:
The stress is on the first syllable if the word is used as a noun, and
on the second syllable if it is employed as a verb.
E.g. record /’rekɔ:d/ (n) /ri ‘kɔ:d/ (v)
(iii) Trisyllabic words: In most cases the stress is on the first
syllable of the word.
E.g. therapy /’θer∂pi/
(iii) Polysyllabic words: The stress falls on the third syllable
counted backwards.
E.g. monopoly /m∂’nɔp∂li/
(iv) The main stress falls on the syllable that immediately precedes
such endings as -tion, -sion,
-ic, -ical, -ology, …
E.g. tuition /tju:’is∂n/ economic /ik∂’nɔmik/ historical /hi’stɔrik∂l/
organization /ɔg∂nai’zeis∂n/ lexicology /leksi’kɔl∂dʒi/
6.2. Word stress shifting
The main stress in a word might be deliberately shifted to another
syllable in the same word to serve some certain purpose intended by
the speaker.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 35

E.g. “I am DIScouraged, not encouraged as you said, Tom”.

The normal stress in the word ‘discourage’ is on the second syllable
/dis’k∧ridʒd/. When a speaker shifts the stress backward to the preceding
syllable s/he may mean something the opposite of ‘encouraged’.
7. Rules for sentence stress placement
7.1. Principles
- Communicatively, any word in the sentence can be considered
most important in the sentence. That most important word usually
receives sentence stress.
- The stress falls on the primary stress of that word. As a result, the
intonation contours of the sentence vary in accordance with different
positions of the focal word where the tonic syllable (TS) resides. The TS is
the primary stress of the word considered most important in the sentence.
- Different placements of the TS tend to result in different meaning
interpretations for one and the same sentence.
7.2. Examples
‘Tom didn’t break the vase yesterday morning’.
/tɔm didnt breik ð∂ vei jest∂dei mɔ: niη/
(i) TOM didn’t break the vase yesterday morning.
→ Someone else, not Tom who might have broken the vase
yesterday morning.
(ii) Tom didn’t BREAK the vase yesterday morning.
→ Tom might have done something else to the vase yesterday
morning, not break it
(iii) Tom didn’t break the VASE yesterday morming.
→ Tom might have broken something else yesterday morning, not
the vase.
36 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

(iv) Tom didn’t break the vase YESTERDAY morning.

→ Tom might have broken the vase some other day, not yesterday.
(v) Tom didn’t break the vase yesterday MORNING.
→ Tom might have broken the vase on some other hours yesterday,
not in the morning.
8. The syllable
Definition
• Phonetically, a syllable is a unit which consists of a vowel as the
centre (nucleus) and/or consonant(s) before and after it.
E.g. are /a:/ no /n∂u/ eat /i:t/ beat /bi:t/
• A syllable can be part of a word or it can coincide with a word.
The nature of syllables
• A minimum syllable is a single vowel in isolation.
E.g. are /a:/
• Some syllables have an onset.
E.g. my /mai/
• Some syllables may have no onset but have a coda (termination).
E.g. on /ɔn/
• Some syllabes have both an onset and a coda.
E.g. beat /bi:t/
Structure of English syllables
Syllable

Onset Nucleus Coda

(Optional) (Optional)

Rhyme
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 37

Syllable division
Maximum Onset Principle:
• Consonants are assigned to the right-hand syllable as far as
possible within the restrictions governing syllable onsets and codas.
Restrictions:
• No word begins with more than 3 consonants.
• No word ends with more than 4 consonants.
• No one-syllable word ends with a short vowel.
Syllable division
• We still have problem with: carry, berry, etc.
• Ambisyllabicity: when a consonant stands between vowels and it is
difficult to assign the consonant to one syllable or the other. E.g. little /litl/
9. Revision questions
1. What are the types of word stress? In what cases is deviation
from the normal word stress patterns likely to take place? Give an
example for illustration.
2. What are the rules for sentence stress placemens? Give examples
for illustration.
38 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Lecture 5
PHONOLOGICAL PROCESSES1

1. Phonemes vs. allophones

Phonemes
• A phoneme is the smallest segment of sound which can distinguish
two words.
• Eg: ‘pit’ vs. ‘bit’ - differ only in their initial sound (‘pit’ begins
with /p/ and ‘bit’ begins with /b/)
• This is the smallest amount by which these two words could
differ and still remain distinct forms. Any smaller subdivision would be
impossible because English doesn’t subdivide /p/ or /b/. Therefore, /p/
and /b/ are considered two phonemes.
• There are 44 phonemes in English: 24 consonants and 20 vowels.•
Each phoneme is meaningless in isolation. It becomes meaningful only
when it is combined with other phonemes.
• Problem:
- A letter can be represented by different sounds.
- A phoneme can be represented by different letters or combinations
of letters.
→ Phonemes form a set of abstract units that can be used for noting
down the sound of a language systemmatically and unambiguously.
Minimal pairs
• Pair of words such as ‘pit’ and ‘bit’, ‘pit’ and ‘pet’, ‘back’ and
‘bag’ which differ by only one phoneme in identical environments are
known as minimal pairs.

1
Some of the substance herein supplied was simplified from Davenport, M. and
Hannahs, S. J.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 39

• One way to identify the phonemes of any language is to look for

minimal pairs.
Allophones
• Allophones are the variants of phonemes that occur in speech.
• Reasons: the way a phoneme is pronounced is conditioned by the
sounds around it or by its position in the word. For example:
/t/: tea [thi:] steam [sti: m] sit [sit¬]
/p/: pea [phi:] spin [spin] sip [sip¬]
/k/: key [khi:] skin [skin] sick [sik¬]
Phonemes vs. Allophones
• Substituting one phoneme for another will result in a word with
a different meaning (that’s why phonemes can be defined as meaning-
distinguishing sounds) as well as a different pronunciation.
• E.g. bit vs. pit; man vs. men bad vs. bag
• Substituting allophones only results in a different pronunciation
of the same words.
• E.g. port vs. sport
Symbols
a. Phonemic symbols
• Symbols for phonemes.
• The number of phonemic symbols must be exactly the same as
the number of phonemes we decide to exist in the language.
• In RP (BBC English), there are 44 phonemic symbols.
b. Phonetic symbols
• Symbols for allophones.
• They are used to give an accurate label to an allophone of a
phoneme or to represent sounds more accurately.
40 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

• Phonetic symbols usually make use of diacritics.

2. Phonemic (broad) transcription
• A phonemic transcription is a transcription in which each phoneme
is represented by one phonemic symbol.
• In other words, in a phonemic transcription, every speech sound
must be identified as one of the phonemes and written down with an
appropriate symbol.
• A phonemic transcription does not show a great deal of phonetic
detail and is usually placed between slanting lines (/ /).
3. Phonetic (narrow) transcription
• A phonetic transcription is a transcription which contains a lot of
information about the exact quality of the sounds.
• It shows more phonetic details such as aspiration, length,
nasalization, etc.... by using a wide variety of symbols and in many
cases diacritics.
• In a phonetic transcription, the symbols are used to represent
precise phonetic values, not just to represent phonemes.
• A phonetic transcription is usually put between square brackets
([ ]).
4. Revision questions
1. In what way is a phoneme different from an allophone? Give
examples for illustration.
2. What are the differences between phonemic (broad) and phonetic
(narrow) transcriptions. Give examples for illustration.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 41

Note: This International Phonetic Alphabet was taken from Davenport,

M. and Hannahs, S. J.
42 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Lecture 6
ENGLISH INTONATION1

1. Tone vs. Intonation

Tone: Pitch variations over a single syllable.
Intonation:
• Pitch variations over the whole sentence (i.e. The patterns of
pitch variation in a sentence).
• A meaningful suprasegmental feature of speech:
- affects the meaning of the sentence.
- indicates the attitude or relation of the speaker to the hearer.
- shows various contextual features.
Tone group
• The part of a sentence over which a particular intonation pattern
extends is called a tone group. A short sentence often forms a single
tone group, while longer ones are made up of two or more.
• Within the tone group, there is usually a single syllable that stands
out because it carries a major pitch change. A syllable of this kind is
called the tonic syllable.
Tonic syllable
It is usually impossible to predict which syllable will be the tonic
syllable in a tone group. It depends on what the speaker considers
important. In general, new information is more likely to receive a tonic
stress than material that has already been mentioned.
- Water is a liquid. Water is a liquid.

1
The main substance herein given was abstracted and simplified from Roach, P. and
Conner, J. D.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 43

- How was he? He was very boring.

- Was he boring? He was very boring.
2. Basic intonations in English
(i) The Glide-down (The Fall / The Falling tune)
(ii) The Glide-up (The Rise/ The first Rising tune)
(iii) The Dive (The Fall-Rise / The Falling-Rising tune)
(iv) The Take-off (The second Rising tune)
3. The Glide-down
3.1. Description
- In its shortest form, the first stressed syllable in the Glide-down
starts on a fairly high note, the second stressed syllable is a little lower,
the third stressed syllable is lower still until the tonic syllable (the TS) is
reached. The Fall takes place on the TS. It may fall downright to a low
note or it may extends down on several syllables.
- Unstressed syllables before the first stressed syllable are said on
the same low level note.
- Unstressed syllables after a stressed syllable are said on the same
note as the preceding stressed syllable.
E.g. He was in an appallingly bad temper when I came.
/hi w∂z in ∂n ∂’p ɔ:liηli bæd temp∂ wen ai keim/
-••

••••• - • • • -
In the diagram above, the word ‘bad’ is emphasized and considered
most important communicatively. The dots stand for unstressed syllables,
and the dashes for stressed syllables. The upper horizontal line stands for
44 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

the upper extreme of the voice, and the lower horizontal line stands for
the lower extreme of the voice.
- Any word in the sentence can be considered most important, and
thus, the stressed syllable in that word becomes the TS.
3.2. Uses
The Glide-down is used in:
(i) Statements said with categoricness.
(ii) WH-questions seeking information from the person asked.
(iii) Tag questions forcing the person asked to agree with the
speaker on what is offered in the preceding statement
(iv) Strong commands.
(v) Exclamatory sentences.
(vi) Yes-No questions said with disinterest or as response to
something previously informed.
4. The Glide-up
4.1. Description
 Shortest form: A rise from a low note to a fairly high one
 Several syllables or more:
The Glide-up looks just like the Glide-down except a rise on the
TS. The rise reaches a point a little bit above the middle of the voice.
E.g. “Can you help me lift the table now?”
/kæn ju: help mi: lift ð∂ teibl nau/
4.2. Uses
The Glide-up is used with:
(i) Yes-No questions seeking either confirmation or rejection from
the person asked.
(ii) WH- questions said with eagerness to obtain information.
Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 45

(iii) Sentences intended as declarative questions.

(iv) Media or final vocatives.
5. The Dive
5.1. Description
(i) The Dive consists of a Fall immediatelty followed by a Rise.
(ii) The Dive may take place on a single syllable or it may extend
over several syllables.
5.2. Uses
(i) Sentences as correction of something previously supplied
(ii) The Dive is used to express hesitation, reservedness, sarcasm / irony
(iii) The Dive is used with initial vocatives, initial adverbials
E.g. Tom, come here.
/tom k∧m hi∂/

In the sentence above “Tom” is the initial vocative element of the

sentence. It is said with the Dive.
6. The Take-off
6.1. Description
In the Take-off, all syllasbles, either stressed or unstressed, are said
on the same low, level note except a sudden rise on the tonic syllable.
The tune looks just like an aeroplane running for a while along the
runway before suddenly taking off.
46 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

6.2. Uses
The Take-off is used to express anger, annoyance, uneasiness or
any other such feelings.
7. Components of an intonation unit
(i) Pre-head: Unstressed syllables before Head
(ii) Head: 1st stressed syllable in the sentence
(iii) Post-head: Syllables after Head
(iv) TS: Contrastive syllable as focus in intonation unit
(v) Tail (termination): Syllables after TS
E.g. He was in an appallingly bad temper when I came.
/hi w∂z in ∂n ∂’p ɔ: liηli bæd temp∂ wen ai keim/

-••

••••• - • • • -

• Important: Either of the components may be missing except TS

which is an obligatory element.

• Functions of the TS:

(i) Information Focus

(ii) Representative of Tune being employed

• Factors that affect intonation contours:

(i) Number of stressed syllables

(ii) Speaker’s attitude towards what is conveyed

Part A. Essentials of English Phonetics and Phonology... 47

8. Functions of intonation

(i) Attitudinal

- Glide-down: categoricness
- Glide-up: interrogativeness
- Dive: hesitation/reservation/uncertainty/sarcasm
- Take-off: anger / annoyance / uneasiness
(ii) Grammatical
- Sentence type formation:
Statements via Glide-down, questions via Glide-down / Glide-up /
Dive, exclamations via Glide-down, commands via Glide-down, polite
requests via Glide-up / Dive.
- Phrase boundary marking via Dive / Glide-down
(iii) Accentual
- Relative prominence expressed via TS placement
(iv) Discourse
- Sentence / phrase connection: completeness via Glide-down,
incompleteness/ expectation via Glide-up/Dive
- Encouragement for interlocutor to speak on via responses with
Take-off, Glide-up / Dive.
9. Revision questions
1. What are the forms and uses of the Glide-down, the Glide-up,
the Dive and the Take-off?
2. What are the possible components of an intonation unit?
3. What are the functions performed by the TS in an intonation unit?
4. What are the factors that affect intonation contours?
5. What are the functions of the TS in an intonation unit?
 Part B
SAMPLE TESTS AS EXERCISES1
TEST 1

A. True or false? (Mark T for true and F for false in the space
provided)
1. ............. There are 8 diphthongs and 5 triphthongs in English.
2. ............. There may be voicing during part or all of the plosive
articulation.
3. ............. In the production of /k/ and /g/, the back of the tongue is not
pressed against the area where the soft palate begins and the hard palate
ends.
4. ............. Fortis consonants are those produced with more force as
compared to the force needed for the articulation of lenis ones.
5. ............. We use the word “glottis” to refer to the opening between
the vocal cords.
6. ............. The pharynx is a cartilage which begins just above the larynx.
7. ............. The study of articulators is called articulatory phonetics.
8. ............. There are four phases in the production of a plosive.
9. ............. The plosive and the fricative must be homorganic in the
production of an affricate.

1
Some of the test papers herein provided were taken from the test papers once used
for assessment at VNU University of Languages and International Studies.
Part B. Sample Tests as Exercises 49

B. Fill each blank with one suitable word

a. The basic characteristic of a (10)............ consonant is that the air

escapes through the nose. For this to happen, the (11)............ palate
must be lowered. In nasal (12)............, the air is prevented by a
complete (13)............ in the mouth at some point. The nasals in
English are (14)............, (15)............, and (16)............; /m/ and /n/ are
simple, straightforward consonants with distributions like those of the
(17)............ while (18)............ is a different matter.
b. The nature of (19)............ may be stated simply: under circumstances
sounds disappear; one might express this in more (20)............ language
by saying that in certain circumstances a phoneme may be realized
as (21)............, or have zero realization. As with (22)............, elision
is typical of rapid, casual speech; the process of change in phoneme
realizations produced by changing the speed and casualness of speech
is sometimes called (23).............
c. Like the syllable, the tone unit has a fairly clearly defined (24)............
structure. Most tone units are of a type we call (25)............ and
compound. Each simple tone unit has one and only one (26)............
syllable.
C. Circle the best answer
The meaning interpretation of the sentence “The Conservatives who
like the proposals were pleased” depends a lot on (27).................
a. Tone unit division. b. Number of stressed syllables
c. Intonations employed. d. Tones and intonations used.
D. Give a broad transcription of the following sentence and
underline the weak forms used and mark the boundaries of rhythm
units by using slant lines.
“Mary was in an appallingly bad temper when we came yesterday
morning, my dear”.
50 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

E. Use simple intonation marking symbols to indicate the intonations

used:

“Oh! What a complicated, disgraceful thing! I couldn’t imagine”, Tom

told Mary.
***THE END***

TEST 2
A. Fill each of the gaps with one word (or words) that best completes
the text

Consonants can be classified in terms of place and (1)............ of

articulation. Vowels are classified in terms of the (2)............ to which
the tongue is (3)............, the part of the tongue that takes part in the
(4)............, the variation in the (5)............ of lip rounding and the
(6)............ of the sounds.
The feature that distinguishes between /t/ and /d/ is (7)............The feature
that distinguishes between /p/ and /s/ are (8)............ of articulation and
the (9)............
In order to produce a nasal sound, the soft palate must be (10)............ so
that the air passage will escape through the (11)............ cavity.
B. Underline the best answer

12. / m / is 13. /l/ is 14. / a:/ is 15. / r / is

a. dental a. alveolar a. back vowel a. stop
b. bi - labial b. velar b. low back rounded b. lateral
vowel

c. alveolar c.palato-alveolar c. front low vowel c. approximant

d. velar d. none of the d. front central d.none of the above

above vowel
Part B. Sample Tests as Exercises 51

16. Sounds that are made involving the tip of the tongue and upper front
teeth are called:

a. bi-lateral b. alveolar c. denta d. palato- alveolar

17. Sound that is made involving the front of the tongue moving towards
the hard palate is called:

a. velar b. palatal c. detal d. approximant

18. When the central part of the tongue is raised to a fairly high point in
the mouth the sound produced is:

a. / u: / b. / i: / c. / e / d. /∂ /

19. In the articulation of /l/ the tip of the tongue is in contact with

a. the upper front teeth b. the back of the hard palate

c. the central of the palate d. none of these

20. In the articulation of /e/ the tongue is raised towards

a. the highest point in the oral cavity

b. midway between the highest point and the lowest point in the oral cavity

c. the lowest point in the oral cavity in the oral cavity

d. none of these

C. True or false?

21. …… Compared to phonetic transcription, phonemic transcription

gives more information about sounds and is not presented in
dictionaries and textbooks.

22. …… In English, stress usually falls on the first element of a

compound noun.

23. ……. Assimilation in English can affect the voicing of a sound

making the voiced voiceless.
52 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

24. …… In connected speech, when three or more consonants occur in

a cluster, for example in “last Sunday” the plosive /t/ is normally
omitted and this phenomenon is termed ‘elision’.

25. …… In English, for the message to stand out clearly the words
carrying key information must be stressed and the others are
relatively unstressed.
26. …… Frequently, the tail is made up of prominent syllables following
the tonic syllables.
27. …… Intonation is not a way of expressing our attitude at the
moment of speaking to the situation we are in, or to what we are
talking about.
28. …… Word stress is the term used to describe the emphasis given to
a phrase or a sentence.
29. ……. Because in their articulation there is a complete closure of
the two articulators at some point in the oral cavity, /t/ and /d/ are
called plosives.
30. ……In the articulation of fricatives the airflow is not completely
blocked, though it is restricted.
D. Answer the following questions
31. Compare the vowels in the pair of words “need”/ “neat”. Are they
the same or different?
...........................................................................................................
32. If the two words above have different vowels, why are they different?
.................................................................................................................
33. Give one example that consists of a consonant that can lengthen the
preceding vowel: ...............................................................................
34. Write the symbols for the phoneme that ends each of the following words:
Needs ................ repeats ................. classes ................level …........
Part B. Sample Tests as Exercises 53

35. Give the symbol for the vowel that is common to all of the
following words: fireworks, primary, economics, lecture
.........................................................................................................
36. Underline the voiceless palato-alveolar fricatives: march, wash, catch.
37. Underline the unaspirated stop in the following: institution, oil
tanker, particular.
38. Give the orthographic form for the following transcription: /
bai∂udi’greid∂bl/ ..........................................................................
39. Indicate where the linking sound is in the following: Four and a half
……………………………………………………………………..
40. Give the stress pattern of the following: What’s the time?
‘What’s the ‘time?
41. Give two words that have the same stress pattern as ‘umbrella’
....................………………………………………………………
42. Consider the following: blood, fund, some, young, but
What is the thing that all these words share?
……………………………………………………………………
43. Give the transcription of the consonant that is common to the
following words: bridge, jacket, giraffe, orange
…………………………………………………………………...
44-45. Fill in the missing letters:…..........air (/ ts…e∂ /); ……….....eese
(/ tsi:z /).
***THE END***
54 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

TEST 3

A. Underline the correct answers

1. Underline the alveolar fricatives:
η S dʒ s z h
2. The final sound of the word “feel” is
a. bilabial b. palatal c. labio-dental d. none of the above
3. The voiceless plosive is strongly aspirated when it is
a. at word initial b. followed by a lateral sound
c. followed by another plosive d. at word final
4. The English /l/ in “bulk” is referred to as:
a. clear /l/ b. voiceless c. dark /l/ d. none of the above
B. Fill each of the blanks with one suitable word
5. In English the ..................................lateral can appear at word initial.
6. An important distinction between the fricatives and the...............is
that while the former are formed with some kind of .................the
latter is formed by a complete ……..... of the airstream and the then
completed with a slight explosion.
C. Answer the following questions by writing T for true and F for
false after each of the sentences
7. When a lateral sound is preceded by a voiceless sound it becomes
devoiced. ........................
8. Voice is used as a criterion in distinguishing vowels from consonants
in English. ........................
9. Phonemic transcription does not show the articulation of sounds in
relation to neighboring sounds. ........................
10. The lowering of the soft palate is a criterion in identifying if a sound
is a nasal or not. ........................
11. One phoneme can be realized by only one allophone. ...................
Part B. Sample Tests as Exercises 55

D. Underline the phoneme that does not belong to the class of

sounds sharing one or more common properties. Give explanation
of your choice in the dotted lines
12. /e/ /u:/ /a:/ /i:/ ................................................................................
13. /r/ /t / /w/ /j/ ..................................................................................
E. Write the symbol that corresponds to the following phonetic
descriptions. Then provide a word that contains the sound in
question. Transcribe the word and underline the sound.
14. Fortis palato-alveolar fricative: .......................................................
15. Low front vowel: .............................................................................
16. Voiced velar plosive: ........................................................................
17. Low back long unrounded vowel: ...................................................
19. State the functions performed by intonation in English.
(i)………….…(ii) …………..; (iii) …………….; (iv) .........................

TEST 4

Fill each blank with one suitable word

1. Speech sounds are made with the……..…... (a) moving ……..…...(b)
from the lungs through the ……..…... (c) and the ……..…... (d).
2. A basic distinction, in terms of how sounds are ……..…... (a), is made
between consonants and vowels. Consonants involve a ……..…...
(b) in the mouth which, in turn, causes some ……..…... (c) of the
airstream. With vowels, the air passes rather freely through the mouth
because there is very little ……..…... (d).
3. In order to produce nasal sounds, the soft palate must be ……..…... (a)
so that the air flow escapes through the ……..…... (b) cavity.
4. The way a phoneme is produced is conditioned by the sounds
……..…... (a) it or by its position in the word.
56 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

5. In the articulation of vowels, the airflow is relatively……..…...(a);

in consonants, the airflow can be obstructed. In fricatives, the tongue
usually comes very……..…... (b) to the upper speech organ to leave a
very narrow ……..…... (c) in between them so that the air will escape
with some ……..…... (d).
6. The three fricative consonants /f/, /v/, /h/ have the same ……..…... (a)
of articulation but different ……..…... (b) of articulation.
7. In most varieties of English, the three vowel phonemes illustrated in
the words “red’, “pit”, “cat” are considered to be ……..…... vowels.
8. It is characteristic of English that vowels in unstressed syllables are usually
……..…... (a) while vowels in stressed syllables are……..…... (b).
9. ……..…... (a) forms are words that typically occur in unstressed
syllables. One important group consists of ……..…... (b) verbs
which precede the main verb.
10. Vowels are classified according to the ……..…... (a) to which the
tongue is raised and the part of the ……..…... (b) that takes part in
the articulation of the sound.
11. The distinctive feature between /d/ and /t/ is ……..…...

B. Mark T for true and F for false in the spaces provided

12. Voice is used as a criterion in distinguishing between vowels and
consonants in English ……..…...
13. Allophones are phonetically unconditioned variations of a phoneme
……..…...
14. Fortis consonants are always voiced ……..…...
15. The most important difference between vowels and consonants is
that consonants are produced when the vocal cords are vibrating
whereas vowels are produced without the vibration of the vocal
cords ……..…...
Part B. Sample Tests as Exercises 57

16. In a way, a phoneme can be seen as an abstract entity whereras

allophones are its actual manifestations ……..…....

17. The word ‘wreath” contains a long vowel ……..…...

18. Allophones are phonemically unconditioned variations of a phoneme

……..…....

19. Functional words are always stressed ……..…...

20. Elision is the change of one sound into another under certain
circumstances ……..…...

21. Voice can be used to distinguish between fortis and lenis

consonants.……..…..

22. When an approximant follows a voiceless plosive it becomes

voiceless .……..…...

23. In English, /r/ is never used as a linking sound……..…...

24. According to J. D. O’ Connor, there are four basic tones in English

……..…..

25. The two words “combine” and “combination” are similar in terms
of stress patterns ……..…..

26. Clear /l/ and dark /l/ are realizations of two different phonemes
……..…..

27. Vowels are always voiced while consonants can be either voiced or
voiceless ……..…..

28. Yes-No questions are always spoken with the rising tone in English
……..…..

29. There are four phases in the production of plosives ……..…..

30. “Phonetics” and “Phonology” are two different terms denoting one
and the same branch of linguistics ……..…..
58 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

C. Underline the correct answers

31. The initial sound of the word “light” is : .....................................

a. labio-dental b. palato-alveolar c. alveolar d. palatal
32. The sound /l/ in the word “clear” is .............................................
a. velarized b. always voiced
c. devoiced d. referred to as dark /l/
33. In connected speech, coalescence can be found in the case like: .........
a. provide the youth with something
b. provide young people with something
c. provide them with something
d. provide those people with something
34. The group of plosive consonants in English are: .........................
a. /p/,/t/,/s/,/g/ b. /f/,/s/, /v/,/z/,/h/
c. /p/,/t/,/k/,/g/,/t/,/d/ d. /d/,/w/,/r/,/g/
35. The initial sound of the word “left” is: ......................................
a. bilabial b. labio-dental c. palatal d. alveolar
36. The aspiration of voiceless plosives is strongest when it is: ...........
a. at the beginning b. in between vowels
c. followed by another stop consonant d. at syllable - final position.
37. The sound /l/ in the word “play” is: ............................................
a. referred to as clear /l/ b. voiceless
c. referred to as dark /l/ d. voiced
D. Give brief answers to the questions below within the space provided
38. How does a phoneme differ from an allophone?
………………………………………………………........................
.
Part B. Sample Tests as Exercises 59

39. What are the functions performed by the soft palate in speech sound
production?
………………………………….........................…………………
40. Point out the difference(s) between broad and narrow transcriptions.
……………………………………………………..............………
41. What are the types of assimilation with respect to direction of
sound change:
……………………………………………………..............………
42. What are the types of assimilation with respect to types of speech
sound assimilated?
……………………………………………………..............………
43. What are the types of assimilation with respect to areas of assimilation?
……………………………………………………..............………
44.Transcribe this word phonetically: “tie”:
……………………………………………………..............………
45. Point out the difference between the two pronunciations for the word
‘record’: / ri’kɔ:d/ vs. /rekɔ:/
……………………………………………………..............………
***THE END***

TEST 5

I. Fill each blank with one suitable word1

In (1) ................ phonology it is claimed that utterances may be divided
into tone-units, and that one can identify on phonetic and (2) …………...
grounds the places where one tone unit ends and another tone unit

1
This exercise was taken and compiled on the basis of Roach, P. (1983)
60 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

begins. However, giving rules for (3) ………...... where the boundaries
are placed is not easy, except in cases where a clear pause separates (4)
.............Two principles are usually mentioned: one is that it is possible
in most cases to detect some sudden change from the pitch level at the
end of one tone unit to the (5) .................that starts the following tone
unit, and recognition of the start of the following tone unit is made
easier by the fact that speakers tend to “return home” to a particular
pitch level at the (6) .............of a tone unit. The second principle used in
tone unit (7) ..............identification is a rhythmical one: it is claimed that
within the tone unit, speech has a regular rhythm, but that that rhythm is
broken or interrupted at the tone uniundary. Both the above principles
are (8) ……..... guides, but one regularly finds, in analyzing (9)……......
speech, cases where it remains difficult or impossible to make a clear
decision; the principles may well also be factually correct, but it should
be emphasized that at present there is no conclusive evidence from
instrumental study in the laboratory (10)………………………….......
they are.

B. Give a brief description of the affricates in English

................................................................................................................
................................................................................................................
.................................................................................................................

C. Discuss word stress patterns in English. Give examples for illustration

................................................................................................................
................................................................................................................
.................................................................................................................
D. Describe the normal intonation of the following sentences as
correction of something previously said:
“She wasn’t wearing a green dress. She was wearing a red dress.”
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
Part B. Sample Tests as Exercises 61

E. Discuss the rule for using weak forms in English. Give examples
for illustration
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
……………………….………………....................................................
***THE END***

TEST 6

A. Fill each blank with one suitable word

1. Tone units are of ............types: ................... and............... Each
simple tone unit has one............syllable. The ................... syllable is
an……….... component of the tone unit.
2. ............... syllables between the ............. syllable and the end of the
tone unit are called the tail. Theoretically and ................... there are
five ...........................in the tone unit structure.
3. These are the components …………...... of speech while it is going
on:…....... of pitch .........., .............. , .....loudness........ , .....................
, voice………..................
4. The elements of intonation that occur one after another in speech are
Pre-head, Head, Post-head Tonic syllable, Tail, and Tone unit ..........
..............................................................................................................
5. The functions of intonation are (i)......................., (ii)………........,
(iii)………., and (iv)...........of which we may mention “attention focusing”,
intonational subordination and.......................of conversations.
B. Mark T for true and F for false
…… 6. A syllable - final fortis consonant is likely to shorten the
preceding vowel.
62 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

…… 7. Voiceless consonants are not usually articulated with open glottis.

…… 8. The vocal cords are separated during the articulation of voiceless
consonants.
…… 9. In the articulation of affricates, the lips are rounded.
…… 10. In the production of /w/ as in “why”, there is no /h/ sound in
the voiced /w/.

C. Identify the wrong word(s) and replace them with correct one(s)
11. Another phoneme of /l/ is found when it follows /p/ or /k/ at the
beginning of the stressed syllable. The /l/ then is not devoiced.
Wrong words: .............. ,............... Correct words: ..............,..............
12. In the articulation of the /r/ sound, the tip of the tongue does not
approach the alveolar area in approximately the way it would for a /t/
or /d/. The sound /r/ is a pre-alveolar approximant in the articulation of
which the articulators approach each other but do not get sufficiently
close to each other to produce a complete consonant.
Wrong words: .............. ,............... Correct words: ..............,..............
13. One characteristic of the articulation of /r/ is that it is unusual
for the lips to be slightly rounded. Wrong word: ............... Correct
word:..............
14. The sounds /w/ and /j/ are used as vowels. For place of articulation,
/j/ is regarded as palatal and /w/ as labio-dental. The more modern term
for /w/ and /j/ is “approximant”.
Wrong words: .............. ,............... Correct words: ..............,..............
15. There is no friction noise in /j/ and /w/ when they are preceded by
/p/, /t/, /k/ at the beginning of a syllable such as “tune” or “twin”, where
/w/ and /j/ are not devoiced.
Wrong words: .............. ,............... Correct words: ..............,..............
Part B. Sample Tests as Exercises 63

D. Circle the answer you think best fits the question

16. There are .................vowels in Engish.

a. 21 b. 25 c. 19 d. 23

17. There can be ................. tonic syllable(s) in a tone unit in English.

a. one and only one b. two

c. more than one d. three

18. The maximum number of consonants at the end of a syllable in

English is:
a. two b. three c. more than three d. four
19. The characteristic intonation for the initial vocative in an English
sentence is
a. The Glide - down b. The Glide-up
c. The Dive d. The Take-off
20. Phonology studies:
a. acoustic features of speech sounds
b. the articulation of human speech sounds
c. realizations and social functions of phonemes
d. all of these
***THE END***

TEST 7

A. Fill each gap with one suitable word

1. Phonemes are the …………... segments of sounds divided into.............
and ……………......
64 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

2. Consonants can be divided in terms of place and........... of articulation.

3. When the articulators are completely closed so that the airstream

cannot escape through the mouth, the sounds thus produced are ...........
........................................ consonants.

4. If the air is stopped in the oral cavity and the soft palate is down so
that the air can only go out through the nose, we have...........................

5. Rounded and unrounded vowels result from the variations in the

...................of the lips.

6. The approximants in English are ..............., ................., .............

7. The feature that distinguishes between /f/ and /v/ is..........................

B. Mark T for true and F for false and circle the words pronounced
in their weak forms

….…8. All languages have the same number of vowels and consonants
since they are used as a means of communication.

……9. In a way, a phoneme can be viewed as an abstract entity whereas

allophones are seen as its physical manifestations.

……10. Whether a sound is voiced depends on whether the vocal cords

vibrate or not.

……11. Vowels are always voiced while consonants can be either

voiced or voiceless.

……12. Phonemic transcription shows the articulation of sounds in

relation to neighboring sounds.

……13. Elision is the change of one sound into another under the
influence of neighboring sounds.

……14. Fricatives can be either voiced or voiceless while nasal sounds

are all voiceless.
Part B. Sample Tests as Exercises 65

15. Sounds that are made involving the lower lip and the upper teeth
are termed:

a. bi-labial b. dental c. alveolar d. labio-dental

16. Sounds that are made involving the tongue blade and the back of the
alveolar ridge are called
a. palatal b. velar
c. palato-alveolar d. none of these.
17. The sound /k/ is:
a. velar b. palatal c. dental d. alveolar
18. Sounds that are made involving the tongue tip and the back of the
alveolar are called:
a. palatal b. dental c. velar d. retroflex
19. Sounds that are made involving the back of the tongue and the soft
palate are called:
a. velar b. retroflex c. nasal d. palatal
C. Answer the following questions
20. Underline the places and label the types of phonetic phenomena
found in connected speech in the following phrases or sentences:
a. I think it is important but.... b. Law and order.
c. In the past ten days. d. Incomplete plosion.
e. I’ve got five pence here. f. In case of need.
21. Give broad transcription of the following sentences and divide them
into rhythm units
The weather in England is very changeable.
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
***THE END***
66 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

TEST 8
A. Underline the letter(s) corresponding to the correct answer(s). There
may be more than 1 correct answer to each question, but if you circle
from two letters upwards, each wrong answer will take off 1 mark.
1. In the two sentences:
“He has an M.A” and “She’s a Master of Arts” the reason for using “an”
and “a” is that
a. it is a man in the first sentence and a woman the second
b. “M” in the first sentence and “M” in the second are different
c. in saying “M.A” we start with a vowel sound and in saying
“Master” we start with a consonant sound
d. “M” in MA is a vowel; M in “Master” is a consonant
2. One main difference between vowel and consonant sounds is that
a. when vowel sounds are produced , the air going from the lungs to the
lips is not obstructed but it is when consonant sounds are produced
b. vowel sounds always go freely through the nose but consonant
ones cannot
c. vowel sounds are longer than the consonant ones
d. vowel sounds are shorter than the consonant ones
d. may, plain, same, name
d. standard, travel
3. The sentences “Their house was on fire for nine hours. Everything
was destroyed including the mower. Poor men!” have
a. 5 diphthongs and 3 triphthongs
b. 4 diphthongs and 4 triphthongs
c. both consonant and vowel sounds
d. no cases of linking when spoken at a normal speed
Part B. Sample Tests as Exercises 67

4. Many Vietnamese as well as other Asian students pronounce the

third vowel in triphthongs like /au∂ / quicker than the first, this is
a. quite standard
b. less standard than when the first is pronounced quicker
c. not a mistake
d. a minor (small) mistake
5. Once a Vietnamese student wanted to say “The kangaroo is one
of the fastest animals” but instead of the word “fastest” he said
“fascist”. This shocked an Australian because he thought the student
compared the kangaroo with German fascists. This is due to
a. a wrong word use of the letter “s”
b. the wrong sounds
c. rhythm
d. intonation
6. In the sentence “Two plants are flowering in the window-box” the
word “plants” contains
a. 1 syllabe
b. 2 syllables
c. 6 phonemes
d. 2 phonemes
7. The sentence “The judge can’t change his job. You’re joking”
contains
a. no nasals
b. 1 syllable /n/
c. 6 affricates (including the repeated ones)
d. 1 word which contains 2 fricatives
68 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

8. The word or the contracted forms which are difficult to catch in

spoken speech consonants are due to syllabic
a. don’t, kind etc.
b. didn’t, bottle etc.
c. nine, time etc.
d. can’t, hasn’t etc.
9. The words “economics, phonetics, eccentric, specific” are transcribed
as follows
a. /ik∂ nɔ’mik/ /f∂une’tiks/ /iksen’trik/ /spesi’fik/
b. /ik∂’nɔ mik/ /f∂u’netiks/ /iks’sentrik/ /spe‘sifik/
c. /’ik∂ nɔmik/ /’f∂unetiks/ /’iksentrik/ /spesi’fik/
d. /’ik∂nɔmik/ /’f∂une’tiks/ /’iksentrik/ /’spesifik/
10. The tip of the tongue is very important in producing the sounds
a. / u, i/ etc.
b. / l, n / etc.
c. / m, h / etc.
d. / d, t / etc.
11. The sentence “Two drugs dealers bought twenty great packets of
tea, cakes and drugs” has
a. only two plosive consonants which are always voiceless
b. three voiceless plosive consonants
c. all the 6 plosive consonants
d. 4 plosive consonants
12. - What’ll she do?
- She’ll be a receptionist.
Part B. Sample Tests as Exercises 69

In the dialogue above, in a normal situation, there are:

a. 3 primary stresses
b. 5 primary stressses
c. 6 primary stressses
d. 7 primary stresses
13. Sound linking may happen in cases like:
a. a number eight; it is
b. not number eight; No, it isn’t
c. this law and this policy
d. that book; these pens
14. When somebody says: “You’re hungry?” and means “You’re hungry,
aren’t you?” he usually uses
a. the Glide - up
b. the Dive
c. either the Glide - up or the Dive
d. the Glide - down
15. Some examples of words beginning with a fricative are:
a. vast, so, fricative, think
b. fricative, ten, five, go
c. play, date, kind, mind
d. shy, this, zipper, these
16. Some examples of words ending with a plosive are:
a. stop, bad, not, long
b. play, man, go , sing
c. eat, cake, mob, dad
d. speak, teach, listen, hear
70 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

17. Some examples of words which have two types of stress are:
a. economy, photography
b. travelling, telephone
c. creative, adjective
d. presentation, preparation
B. Match the following terms with their definitions (Write the
corresponding letter in the space provided
…..1. assimilation a. An articulation involving both lips
…..2. bilabial b. The pitch pattern in a sentence

…..3. intonation c. The change of one sound into another sound due to
the influence of neighboring sounds
…..4. rhythm unit d.The disappearing of sounds under certain
circumstances
….. 5. elision e. A unit of speech with a stressed syllable as its center
and any unstressed syllables before and after it.

C. Put a tick whether you think the statements are true or false
True False
1. Nearly all vowels are voiced
2. Whether a sound is voiced depends on whether
the vocal cords vibrate or not.
3. Usually the first stress in an English sentence
begins fairly high.
4. The stressed words in an English sentence
usually carry the most important information
5. One of the most important points for listening
comprehension is to try to catch the stressed
words.

***THE END***
Part B. Sample Tests as Exercises 71

TEST 9

ESSAY WRITING
You are now requested to write an essay of approximately 500 words
on one of the major issues (which is to be chosen at your own will) in
English phonetics and phonology. Below is a suggested essay structure
for reference:
Problem statement (commonly elaborated into
a research question(s)
Introduction →
Source and type of data to be obtained

Paragraph 1
(topic sentence + supporting sentences + concluding sentence)

Development → Paragraph 2
(topic sentence + supporting sentences + concluding sentence)

Paragraph n
(topic sentence + supporting sentences + concluding sentence)

Answer(s) to the reseach question(s) raised

Conclusion →

Significance of the results

72 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

REFERENCES

1. Brinton, Laurel J. (2000). The Structure of Modern English:

A linguistic introduction. Amsterdam / Philadelphia: John
Benjamins Publishing Company.
2. Davenport, M. and Hannahs, S. J. (1998). Introducing
Phonetics and Phonology. Great Britain: Arnold (a member of
the Holder Headline Group).
3. Gimson, A. C. (1993). An Introduction to the Pronunciation of
English. London: Routledge.
4. Gimson, A. C. (1994), 5th edition, revised by A. Cruttendent).
The Pronunciation of English. London: Arnold.
5. Kenstowics, Michael (1994). Phonology in Generative
Grammar. Oxford: Blackwell.
6. Ladefoged, P. (1993). A Course in Phonetics. Harcourt, Brace
Jovanovich (third edition).
7. Ladefoged, P. & Johnson, K. (2011). A course in Phonetics
(sixth edition.). Wadsworth, OH: Cengage Learning.
8. O’Conner, Joseph Desmond (1991). Better English
Pronunciation. Cambridge: Cambridge University Press.
9. Roach, Peter (1983, 1991, 1998). English Phonetics and
Phonology (A Practical Course). United Kingdom: Cambridge
University Press.
10. Spencer, Andrew (2005). Phonology. USA: Blackwell Publishing.
11. Võ Đại Quang (2002). Generative Phonology: Derivational
Analysis and Some Major Issues in English Phonology.
Ministerial research project; Code: 01.N05/KH-BD. Vietnam
National University, Hanoi.
Part B. Sample Tests as Exercises 73

12. Võ Đại Quang (2018). Approaches to Establishing Phonological

Structure. Hanoi: VNU Journal of Foreign Studies, ISSN 2525-
2445; No 6-2018, vol.34; pp. 60-70.
13. Võ Đại Quang (2018). Intonational Phonology: A Sketch for
English Intonation. Hanoi: Journal of Language and Life, ISSN
0868-3409; No 11B (279); pp. 10-15.
14. Võ Đại Quang (2019). Principles of English Phonetics and
Phonology (Collected lectures for MA & PhD students). Hanoi:
VNU University of Languages and International Studies (For
internal distribution).
15. Yule, George (2010). The Study of Language. Cambridge:
Cambridge University Press.
READINGS FOR MORE ADVANCED LEARNING
 Part C
AUTHOR’S JOURNAL ARTICLES
ON ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY
 INTONATIONAL PHONOLOGY: A SKETCH FOR ENGLISH INTONATION1
Associate Professor Võ Đại Quang, Ph.D.2

Tóm tắt
ÂM VỊ HỌC NGỮ ĐIỆU:
MỘT PHÁC THẢO NGỮ ĐIỆU TIẾNG ANH
Bằng phương pháp luận nghiên cứu thường được sử dụng trong
các nghiên cứu miêu tả, bài báo này là một nghiên cứu tổng quan nhằm
cung cấp một cách nhìn thấu đáo hơn đối với những vấn đề thường
được nhìn nhận như là những yếu tố tác động đến việc xác định cách
hiểu thuật ngữ ‘Âm vị học ngữ điệu’. Những vấn đề này là: (i) Những
cách tiếp cận chính trong nghiên cứu ngữ điệu; (ii) Quan hệ giữa các
đặc điểm ngôn ngữ và các đặc điểm kèm ngôn; (iii) Cấu trúc của ngữ
điệu; (iv) Nghĩa của ngữ điệu.
Một tâm điểm khác của bài báo là: bài báo cung cấp một ‘chân
dung’ phác thảo về các cấu trúc phạm trù và nghĩa của ngữ điệu tiếng
Anh như là một hình thức minh hoạ cụ thể đối với các xem xét lý thuyết
được bàn đến trong bài. Thông tin được trình bày ngắn gọn trong phần
này giúp người học thuận lợi hơn trong việc lĩnh hội ngữ điệu tiếng
Anh. Ở mức độ nhất định, bức ‘chân dung’ phác thảo này đem lại giá trị
thực tiễn cho bài báo.
Ngữ liệu nghiên cứu trong bài báo được lấy từ các nguồn khác
nhau, chủ yếu từ các xuất bản phẩm về ngữ âm và âm vị học, học liệu
tiếng Anh, các bản ghi âm các cuộc thoại giữa những người bản ngữ
tiếng Anh.

1
Võ Đại Quang (2018). Article issued on Language and Life journal ISSN 0806-
3409, No11 (279) 2018.
2
VNU University of Languages and International Studies
Tel: 0903410341; E-mail: [email protected]
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 77

Từ khoá: ngữ điệu, âm vị học, ngôn ngữ, kèm ngôn, nghĩa, cấu trúc
Abstract
With the methodology commonly used for descriptive research,
this article is a review paper aimed at providing a more insightful look
into related issues that have often been seen as affecting factors in
determining what ‘intonational phonology’ might mean. These issues
are (i) major approaches to studying intonation, (ii) relation between
paralinguistic and linguistic features, (iii) intonational structure, and
(iv) intonational meaning. Another focus of the article is that it provides
a profile of the categorical structures and meanings of English intonation
as an exemplification for the theoretical considerations related to
‘intonational phonology’. To the extent possible, the conciseness of this
exemplification helps facilitate learners of English in acquiring English
intonation.
The data under investigation are taken from different sources, mainly
from publications on phonetics and phonology, English teaching/learning
materials, recorded conversations between native speakers of English.
Key words: intonation, phonology, linguistic, paralinguistic,
meaning, structure
1. Problem statement
The term ‘Intonational phonology’ was introduced into linguistics
after the late 1970s. Up to now linguists’ opinions still differ as to what
this term might actually mean. We are often faced with such questions
related to basic knowledge about human language as Does intonation
have structure? Does intonation have meaning? or What does the
expression ‘intonational phonology’refer to? With the bulk of knowledge
so far accumulated in current phonology, it appears somewhat abnormal
to raise such questions. Yet, basically, the answers to these questions do
provide an insightful look into the nature of intonation. The concept
of intonational phonology can be clarified by trying to find out the
true identity of ‘intonation’. This, to a great extent, can be revealed
and established via the knowledge related to the distinction between
78 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

paralinguistic and linguistic signals. In other words, knowledge of the

distinction between paralinguistic and linguistic signals can be seen as
a cue to making explicit the identity of intonation as a supralinguistic
entity. Another focus that helps exemplify this identity is the structure
and meaning of English intonation.
In what follows we are going to discuss these two major issues:
(i) Intonational phonology, and (ii) Structure and meaning of English
intonation.
2. Research methodology
This article is intended as a review paper conducted along the line
of inductive and qualitative approaches.
With a view to gaining an insight into ‘Intonational phonology’,
such commonly used techniques of descriptive research as reviewing,
introspecting, inferencing, characterizing, and categorizing have been
employed as effective research techniques to identify the theoretical
assumptions that underlie the major approaches to studying intonation.
Characterization is mostly suitable for such phonological issues as lexical
phonology, post-lexical phonology, and more particularly, intonation.
The data under investigation have been taken from different sources,
mainly from publications on English phonetics and phonology, English
teaching/learning materials, and recorded conversations between native
speakers of English.
3. Contents
3.1. Major approaches to studying intonation
Since the late 1970s there have been two essentially separate
approaches to studying intonation. These approaches are often
referred to as the ‘instrumental approach’ and the ‘impressionistic
approach’. Adherents of the ‘instrumental approach’ were experimental
psychologists and phoneticians interested in speech perception and in
identifying acoustic cues to intonational phenomena. Followers of the
‘impressionistic approach’ were linguists and language teachers whose
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 79

concern is with improving the pronunciation of foreign speakers of a

language and developing phonemic theory. Intonation was treated by
followers of the ‘impressionistic approach’ in terms of categories of such
distinct elements as pitch phonemes, nuclear tones, etc. In this sense
these descriptions are said to be dealing with ‘intonational phonology’.
The difference between these two approaches lies in the theoretical
assumptions adhered to. It is observed that adherents of impressionistic
descriptions fail to relate their findings to instrumental work. On the
other hand, critics of impressionistic descriptions fail to recognize that
the instrumental approach also involves theoretical assumptions which
can be evaluated. Though opinions might have differed among adherents
of these two approaches with respect to the identity of intonation, they
have made enormous contributions to this field of study. In what follows
we will discuss these issues in more detail.
3.2. The relation between linguistic and paralinguistic features
Why is it necessary to discuss the relation between linguistic and
paralinguistic signals? The answer to this can be found hereafter.
By paralanguage is meant aspects of vocal communication not
organized along linguistic lines but still meaningful in certain ways.
Paralinguistic signals refer to the speaker’s emotional states (i.e. joy,
disappointment, annoyance, anger, boredom, etc.). Though paralinguistic
messages are non-propositional, they can communicate effectively in
many situations. Paralinguistic meaning can be interpreted even when
the linguistic message is conveyed via a language that the listener does
not know.
Paralinguistic signals constitute a parallel channel of information
along with linguistic messages. They do not alter the identity of the
linguistic messages they accompany. In any utterances, there are two
broad types of information: (i) information conveyed via linguistic
elements and (ii) information transmitted by way of paralinguistic
signals. Paralinguistic channel is often simultaneously coordinated
with the linguistic one. For example, hand gestures often go with the
introduction of new participants into the interaction being conducted;
80 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

a greater puff of breath often accompanies stressed syllables of words

considered important for accentual function in discourse.
It is observed that the interpretation of a linguistic message is,
to a great extent, affected by paralinguistic signals. For instance, the
utterance ‘I‘ll come back here tomorrow’ may convey different attitudes
of the speaker depending on the accompanying paralinguistic signals.
It may be a promise when said with a smile or it may be a threatening
when said with a fist raised. The possible mismatches between the
linguistic and the paralinguistic channels reveal the fact that they are
two distinctly different communicative channels in which paralinguistic
signals can be seen as modifications for the information linguistically
conveyed. This type of information is mostly related to modality (i.e.
the speaker’s attitudes towards the propositional content of the sentence
being uttered).
The differentiation between linguistic and paralinguistic messages
is important for the recognition of intonation identity. Intonation is
the area where paralinguistic signals most coincide with linguistic
messages regarding properties of speech signals such as voice quality,
key, tempo, pitch range, and loudness. It then follows from this that in
dealing with intonation we need to distinguish between linguistic and
paralinguistic aspects of the same signals. The prominent difference
between linguistic and paralinguistic signals lies in the categorical
structure of linguistic signaling and the scalar nature of paralanguage.
In paralinguistic signaling, what is intended to be conveyed (meaning)
goes hand in hand with linguistic sounds. For instance, raising the voice
can be employed to signal anger or surprise, but raising the voice a lot
can signal violent anger or great surprise. This phenomenon is referred
to as ‘gradience’ (Bolinger, Dwight 1961). The situation is different
with linguistic signalling. In linguistic signalling, close similarity of
phonetic form is of no relevance for meaning. For example, /ɵ/ and
/f/ are similar in the fact that they are both fricatives but still they are
different phonemes. An illustration is such words as thick /ɵik/ and fix /
fiks/ are semantically unrelated. In other words, the difference between
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 81

language and paralanguage is in how the relation between sound and

meaning is structured.

3.3. Intonational meaning

Does intonation have meaning? The main problem in giving

a satisfactory and exhaustive answer to this question resides in our
understanding of the relationship between paralinguistic and linguistic
messages on one side, and on the assumptions in the two major
approaches to studying intonation (i.e. instrumental and impressionistic)
on the other side.

The traditional instrumental approach treats intonational meaning

as paralinguistic: It looks for phonetic properties of utterances that
can be directly related to aspects of the meaning of the utterances in
question. It is possible to say that while appropriacy can be said about this
approach in dealing with truly paralinguistic meaning of the utterance
(such as raising of the voice to convey greater emotional interest), it is
inappropriate for linguistic meaning. Approaching intonational meaning
in this way, the instrumental approach is likely to rule out the possibility
of establishing phonological structure in intonation.

One assumption made in the impressionistic approach is that there

is phonological structure in intonation. It is suggested that the task of
any phonological analysis is to identify the categorical elements in a
phonological system and to explain the ways in which the realizations of
these elements vary. Intonational (linguistic) and paralinguistic messages
are related but distinctly different. Paralinguistic modifications can be
seen as one source of variation in realizing intonational categories. So
the view advocated here is that intonation and paralanguage need to be
kept apart in phonological analysis. The central idea of the ‘Linguist’s
Theory of Intonational Meaning’ (Ladd 1987: 638) is that elements
of intonation have meaning. The most important conceptual problem
in studying intonation is the close acoustic and semiotic connection
between intonation and paralinguistic cues. There have been good
reasons for trying to draw a clear distinction between paralinguistic uses
82 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

of supra-segmental features and intonation. Intonation has a categorical

linguistic structure that consists of a linear sequence of phonological
events occurring at well-defined points in the utterance.

An exemplification of the categorical linguistic structure and

meaning of intonation herein raised can be found in the following section
on the structure and meaning of English intonation. As mentioned above
this was set forth as another focus of the article.

As stated in 3.3. (‘The relation between paralinguistic and

linguistic features’), the interpretation of a message is, to a great extent,
affected by paralinguistic signals. This understanding is in accordance
with what was put forward by Spencer: “Phonology is concerned with
the linguistic patterning of sounds in human languages. […] Phonology
is concerned with something psychological, mental, or in contemporary
terms, cognitive” (Spencer, Andrew. 2005:2). It then follows from this
that intonational meaning should be considered as a complex whole
made up of both linguistic and paralinguistic components with linguistic
component as the dominant one. On this ground, it is hereby proposed
that the concept of ‘meaning’ employed in this article is equated with
usage: Meaning-is-use.

3.4. Structure and meaning of English intonation

In present-day English there are four basic intonations. These are:

- The Glide-down (The Fall/Falling tune)

- The Glide-up (The Rise/Rising tune)

- The Dive (The Fall-Rise/Falling-Rising tune)

- The Take-off (the Second Rise/Second Rising tune) [O’ Conner,

Joseph Desmond 1991: 116]

A fairly detailed account of each of these 4 basic intonations with

respect to structure and meaning will be provided below.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 83

3.4.1. The Glide-down

3.4.1.1. Structure
In its shortest form the Glide-down consists of a fall from a fairly
high note to a low one on a single syllable. In case there are several
syllables, the first stressed syllable is said on a fairly high note, the
second stressed syllable is a little lower, the third stressed syllable
is lower still until the Tonic Syllable (the TS for short) is reached.
Unstressed syllables after a stressed syllable are said on the same note as
the preceding stressed one. The ‘Tonic Syllable’ is the stressed syllable
of the word considered most important in the sentence. The Fall takes
place on the TS. Unstressed syllables before the first stressed syllable
are all said on the same low level note. All syllables, either stressed or
unstressed, after the TS are said on the same low note. Another version
is all these syllables may form a descending line.
Example: The intonation contour (structure) of the sentence below
(with the word ‘bad’ considered informationally most important in the
sentence) roughly looks like this:
He was in an appallingly bad temper when I came.
/hi wәz in әn әpͻ:liηli bœd tempә wen ai keim/

••••• • • - - • • • -

In the diagram above the upper and lower horizontal lines represent
the upper and the lower extremes of the voice respectively. The dots
represent unstressed syllables. The dash stands for a stressed syllable.
The distance between the upper and the lower lines is referred to as
pitch range. The tonic syllable is represented via the long dash that falls.
84 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

3.4.1.2. Meaning
The Glide-down is used with categorical statements (when the
speaker is sure about what is being conveyed in the sentence), strong
commands, exclamations, Yes-No questions said with disinterest, and
forceful tag questions. In other words, the meanings that can be conveyed
via the Glide-down are affirmation, imposition, expressiveness,
calmness, etc.
Compare the uses of the two different intonations used for one and
the same sentence as follows:
Tom is a good student, isn’t he?
/tͻm iz ә gud stju:dnt iznt hi/
There are two different possible interpretations here depending on
the intonations employed:
a. If the tag question ‘isn’t he’ is used with the Take-off the utterance
means: I suppose Tom is a good student but I really don’t know if this
is true.

b. When the same tag question is said with the Glide-down, the
utterance might mean: I am sure that Tom is a good student. I am just
asking you for confirmation only.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 85

3.4.2. The Glide-up

3.4.2.1. Structure
Judging by contour, the Glide-up looks just like the Glide-down
except a rise on the Tonic Syllable. All syllables, either stressed or
unstressed, constitute an ascending line. This ascending line reaches a
point just a little bit above the middle of the voice.
3.4.2.2. Meaning
On the same ground as stated in 3.4.1.2 above, it is possible to
say that the Glide-up is normally used with Yes-No questions (Tag
questions included) seeking either confirmation or rejection from the
person asked of the information conveyed in the question. It is used
with WH-questions asked with eagerness to gain new information.
The Glide-up may be used with statements intended as declarative
questions to casually seek confirmation or rejection from the person
asked. Example:
Tom came late again?
/ tͻm keim leit әgen /
If the focus of this declarative question is on the frequency of
lateness, the contour would look something like this:

3.4.3. The Dive (The Fall-Rise /The Falling-Rising tune)

3.4.3.1. Structure
In its shortest form, the Dive consists of a Fall immediately
followed by a Rise. The Rise reaches a point a little above the middle of
the voice. The Rise may take place on a single syllable or it may extend
over several syllables.
86 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Examples:
When I came she was reading.
/wen ai keim si wәz ri:diη/

In the diagram above the Dive takes place on the syllable /keim/.
In the diagram below the Dive extends over these three syllables:
/wen ai keim/

3.4.3.2. Meaning
The Dive may be used to express hesitation, reservation, irony,
uncertainty. It is used with initial vocatives and persuasive commands.
It may turn the sentence it goes with into corrections of something
previously supplied. Example:
A: Mary came late again yesterday.
B: No. Not yesterday.
/nәu nͻt jestәdei/
The correction ‘not yesterday’ is said with the Dive:
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 87

3.4.4. The Take-off

3.4.4.1. Structure
In the Take-off, all stressed as well as unstressed syllables before
the TS are said on the same low level note. A sudden rise occurs on the
TS. The rise reaches a point a little bit above the middle of the voice.
3.4.4.2. Meaning
The Take-off is employed to express anger, annoyance, discomfort,
or any other uneasy feelings. Example:
I didn’t break the vase. (So don’t bother me any more).
/ai didnt breik ðә veiz/

4. Conclusion
As stated in section 1 (‘Problem statement’), the questions raised for
discussion and introspection are (i) What does ‘intonational phonology’
refer to? and (ii) Does intonation have structure and meaning? By now
it is seen that the answers to these questions are fairly straightforward.
‘Intonational phonology’ has often been seen as just a linguistic matter.
Actually it refers to phonological analysis of a complex whole made up
88 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

of both linguistic and paralinguistic components with linguistic elements

as the dominant ones. Paralinguistic signals are non-propositional and
should be seen as modifications. In other words, an exhaustive answer
to these research questions can be obtained via an analysis along the
line of both linguistic and paralinguistic dimensions.
The categorical structure and meaning of intonation has been
briefly exemplified via the profile of English intonation in section 3.4.
(‘Structure and meaning of English intonation’) of the article. The
information herein provided is, to the possible extent, useful for learners
of English in acquiring the language.

References

1. Bolinger, Dwight (1961). Generality, gradience, and the all-or-

none. The Hague: Mouton.
2. Creswell, John W. (2002). Educational Research. Boston: Pearson.
3. Gussen hoven, Carlos & Jacobs, Haike (1998). Understanding
Phonology. London: Arnold.
4. Ladd, D. Robert (1987). Review of Bolinger 1986. Bloomington:
Indiana University Press.
5. Ladefoged, Peter (1993). A Course in Phonetics. Harcourt, Brace
Janovich (third edition).
6. O’Connor, Joseph Desmond (1991). Better English Pronunciation.
Cambridge: CUP.
7. Spencer, Andrew (2005). Phonology. Australia: Blackwell Publishing.
8. Vo Dai Quang (2009). Lectures on Principles of English Phonetics
and Phonology - Intonation (Collected learning materials for
MA/PhD Students; For internal distribution at VNU University
of Languages and International Studies). Hanoi.
 NHỮNG ĐƯỜNG HƯỚNG XÁC LẬP CẤU TRÚC ÂM VỊ HỌC
Võ Đại Quang

Tóm tắt: Bài viết này là một nghiên cứu tổng quan về các cấu trúc âm
vị học trên cứ liệu tiếng Anh nhằm mục đích giúp người đọc có cái nhìn khái
quát về các đường hướng xác lập các loại cấu trúc âm vị học đa dạng. Kỹ thuật
(techniques) nghiên cứu được sử dụng chủ yếu là các kỹ thuật định tính thông
dụng của loại hình nghiên cứu miêu tả như quan sát, phân tích tài liệu, suy
luận, phạm trù hoá, hệ thống hoá, khái quát hoá, mô hình hoá, lược đồ hoá.
Những vấn đề chính được trình bày trong bài này là: (i) Những cách tiếp cận
chủ yếu trong việc xác lập các cấu trúc âm vị học; (ii) Những điểm mạnh và
hạn chế của các đường hướng nghiên cứu cấu trúc âm vị học; (iii) Một số cấu
trúc âm vị học được xác lập theo các đường hướng nghiên cứu được trình bày
trong bài viết.1
Từ khoá: cấu trúc âm vị học, đoạn tính, tự đoạn tính, siêu đoạn tính, ngữ
âm học.
Abstract: This article is a review paper on phonological structures with
illustrations via examples in English. The article is an attempt to provide readers
with an overview on the major approaches to establishing phonological structures
in English. The research techniques employed are the qualitative techniques
commonly used for descriptive research. These are observation, document
analysis, inferencing, categorization, systematisation, generalization, modelling,
and schematization. The main issues presented are (i) The major approaches to
establishing phonological structures; (ii) The strengths and weaknesses inherent
in the above-mentioned approaches to phonological structure estabblishment;
and (iii) Different phonological structures established in accordance with the
approaches in question.
Keywords: phonological structures, segmental, autosegmental,
suprasegmental, phonetics.

1
Bài viết này đã được chỉnh sửa trên cơ sở báo cáo đã trình bày tại Hội thảo quốc
tế Nghiên cứu liên ngành về ngôn ngữ và giảng dạy ngôn ngữ lần thứ IV ở Huế,
tháng 10 năm 2018.
90 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

1. Mở đầu
Âm vị học nghiên cứu mặt chức năng, mặt trừu tượng của âm
thanh lời nói của con người. Các cấu trúc âm vị học thể hiện hiểu biết
của nhà nghiên cứu về âm thanh lời nói như một hệ thống ký hiệu. Cùng
với sự bùng nổ thông tin trong các lĩnh vực nghiên cứu, âm vị học hiện
đại đã có những bước tiến dài trong việc hiểu biết về mối liên hệ giữa
các hình thái ngữ âm (phonetic forms) xuất hiện trên bề nổi của diễn
ngôn và các hình thái nền, hình thái âm vị học (underlying forms) của
ngôn ngữ. Những hiểu biết này đặt ra nhiều thay đổi trong cách tiếp cận
các vấn đề âm vị học, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến các kiểu
cấu trúc âm vị học. Ở mức độ nhất định, sự đa dạng, phong phú của các
kiểu cấu trúc âm vị học được xác lập theo các đường hướng nghiên cứu
khác nhau gây cản trở đối với người học trong việc hiểu thấu đáo cơ
sở, tiêu chí của việc xác lập các loại hình cấu trúc âm vị học đa dạng.
Bài viết này, ở mức độ và phạm vi có thể, là một nghiên cứu tổng quan
nhằm tường minh hoá, hệ thống hoá, khái quát hoá giúp người học có
cái nhìn tổng thể về các đường hướng nghiên cứu âm vị học, giúp trả
lời câu hỏi: Tại sao các cấu trúc âm vị học lại được xác lập với hình hài
như vậy? Đây cũng là giá trị thực tiễn của bài viết.
2. Cơ sở lý luận
Việc xác lập các cấu trúc âm vị học như là hình thức tường minh hoá
hiểu biết về công năng, hoạt động của âm thanh lời nói (speech sounds),
ở phương diện nhất định, phụ thuộc vào cách tiếp cận những mối liên hệ
này. Cho đến nay, học viên cao học, nghiên cứu sinh chuyên ngành Anh
ngữ học và các nhà nghiên cứu thường quen với cách tiếp cận của Âm
vị học đoạn tính (segmental phonology). Đã có nhiều kiểu loại cấu trúc
âm vị học được xác lập theo đường hướng này. Tuy nhiên, trong nhiều
tài liệu âm vị học hiện thời, ngoài cách tiếp cận đoạn tính, việc xác lập
các cấu trúc âm vị học còn được thực hiện theo hai đường hướng của
Âm vị học phi tuyến tính (non-linear phonology). Hai đường hướng
này là: tiếp cận tự đoạn tính (autosegmental) và tiếp cận siêu đoạn tính
(suprasegmental). Bài viết này, trên cơ sở các tài liệu tham khảo, bàn về
những điểm mạnh và hạn chế của ba cách tiếp cận sau đây đối với việc
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 91

xác lập các cấu trúc âm vị học: tiếp cận theo đường hướng đoạn tính
(segmental), tiếp cận theo đường hướng tự đoạn tính (autosegmental)
và tiếp cận theo đường hướng siêu đoạn tính (suprasegmental). Cơ sở lý
luận trực tiếp của bài viết là các lý thuyết về mối quan hệ giữa hình thái
hiện thực hoá, hình thái ngữ âm và hình thái trừu tượng, hình thái âm vị
học của ngôn ngữ.

3. Phương pháp nghiên cứu

Bài viết này sử dụng các kỹ thuật (techniques) định tính thông
dụng của nghiên cứu miêu tả như quan sát, phân tích tài liệu, suy luận,
phạm trù hoá, hệ thống hoá, khái quát hoá, mô hình hoá, lược đồ hoá.
Nguồn ngữ liệu phân tích được lựa chọn để minh hoạ cho các luận
điểm liên quan đến các vấn đề cụ thể của bài báo được lấy từ các ví
dụ trong các sách nghiên cứu âm vị học của Mike Davenport, Peter
Ladefoged, Robert Ladd, Andrew Spencer và trong các giáo trình tiếng
Anh có băng ghi âm đính kèm.
4. Kết quả nghiên cứu tổng quan
4.1. Đường hướng âm vị học đoạn tính
Âm vị học đoạn tính nhìn nhận rằng các âm đoạn là tách bạch với
nhau và tồn tại sự tương ứng 1 - 1 giữa âm đoạn và đặc tính của âm
đoạn. Sau đây là cách nhìn nhận của đường hướng đoạn tính đối với các
kiểu cấu trúc âm vị học.
Trong cấu trúc âm vị học đoạn tính, yếu tố âm vị học nhỏ nhất là
đặc tính khu biệt lưỡng phân (binary distinctive feature). Những tập
hợp hỗn nhập các đặc tính khu biệt như vậy (mỗi đặc tính được gán
cho một giá trị “+” hoặc “-”) sẽ giúp mô tả tính chất của các âm đoạn
(segment). Hãy quan sát các đặc tính khu biệt của âm vị /p/ sau đây:
92 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Các quy tắc âm vị học biểu thị những đặc tính này có thể được xác
lập ở hình thức các đặc tính riêng lẻ, nhóm các đặc tính, hoặc một tập
hợp đầy đủ các đặc tính của một âm đoạn. Những yếu tố khác có liên
quan là ranh giới hình thái học hoặc ranh giới cú pháp học chỉ rõ các vị
trí như vị trí cuối hình vị (morpheme - final) ( __ +) hoặc vị trí đầu từ
(word - initial) ( # __ ). Kiểu loại biểu hiện âm vị học như đã trình bày
được gọi là biểu hiện theo tuyến tính (linear) vì hình thức biểu hiện như
vậy chỉ liên quan đến chuỗi tuyến tính cụ thể, hay nói cách khác, là tập
hợp trên trục cú đoạn các ranh giới và các đặc tính mà những đặc tính
và ranh giới này tạo ra chu cảnh ngữ âm cho một quá trình âm vị học
nào đó xảy ra. Điều này có nghĩa là, các quy tắc này chỉ liên quan đến
chuỗi các âm đoạn (kể cả các ranh giới) và không cung cấp thêm thông
tin nào khác về các kiểu cấu trúc âm vị học (chẳng hạn như thông tin về
cấu trúc của âm tiết). Ví dụ: quy tắc về hiện tượng vô thanh hoá ở vị trí
cuối từ là sự trình bày về hiện tượng này dựa vào đặc điểm tuyến tính:
nếu một phụ âm tắc (phụ âm có đặc tính [- continuant]) đứng ở vị trí
cuối từ thì phụ âm đó sẽ là âm vô thanh. Quy tắc được thể hiện như sau:

Để có được bức tranh toàn cảnh về các loại hình cấu trúc âm vị
học, ngoài việc biểu hiện đặc tính âm vị theo tuyến tính, thì cần thiết
phải mở rộng mô hình biểu hiện âm vị học sang một phạm vi, cấp độ
lớn hơn cấu trúc âm đoạn: âm tiết (syllable).
Hầu hết các mô hình âm vị học đoạn tính nhìn nhận cấu trúc nội
tại của các âm đoạn như một tập hợp phức tạp các đặc tính chứ không
phải đơn thuần là một danh sách các đặc tính hỗn độn và phi cấu trúc.
Bằng quan sát, có thể nhận thấy hiện tượng sau: Một số quá trình âm vị
học luôn chỉ tác động đến những nhóm đặc tính nhất định mà không tác
động đến các nhóm đặc tính khác. Nếu các biểu hiện âm vị học trong
cấu trúc nội tại của âm đoạn không được cấu trúc hoá thì các quá trình
đồng xuất hiện hồi quy sẽ mang tính võ đoán và ngẫu nhiên.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 93

4.2. Đường hướng âm vị học tự đoạn tính

Các phần sau đây sẽ lần lượt trình bày về sự cần thiết phải làm
phong phú hơn các hình thức biểu hiện âm vị học, về cấu trúc nội tại
của âm đoạn, về khái niệm “đặc tính âm vị học độc lập” và về tầm quan
trọng của kết cấu âm tiết - một cấu trúc âm vị học thuộc cấp độ cao hơn
âm đoạn. Đặc tính âm vị học độc lập là những đặc tính không nhất thiết
phải gắn với một âm đoạn đơn lẻ.
Trong khi một số lượng lớn các biến đổi âm vị học có thể được thể
hiện một cách thích hợp dựa vào trật tự tuyến tính thì còn có rất nhiều
quá trình âm vị học phổ quát không thể được khái quát hoá nếu chỉ dựa
vào chuỗi tuyến tính các yếu tố kề cận nhau. Các quy tắc dựa vào trật tự
tuyến tính không có khả năng tường minh hoá những quá trình đó. Nói
cách khác, việc lập thức các quá trình dựa vào trật tự tuyến tính cung cấp
rất ít thông tin về bản chất của quá trình âm vị học đang được miêu tả.
Hãy xem xét các số liệu sau:
i[n ε]dinburgh i[n d]erby i[m p]reston i[η k]ardiff
Ở đây, âm vị /n/ xuất hiện trong diễn ngôn ở hình thức [n] khi đứng
trước một nguyên âm hoặc một phụ âm vành lưỡi (coronal), ở hình thức
[m] khi đứng trước một phụ âm môi (labial), và ở hình thức [η] khi đứng
trước một phụ âm ngạc mềm (velar consonant). Đặc tính của các biến đổi
âm vị học trên đây có thể được mô tả bằng quy tắc tuyến tính như sau:

Quy tắc trên mô tả được sự biến đổi âm vị học nhưng không cung
cấp thông tin về quá trình đang diễn ra. Quy tắc này chỉ thể hiện rằng
hai đặc tính bất kỳ của một phụ âm đứng sau cũng được biểu hiện ở phụ
âm mũi đứng ngay trước nó. Có nghĩa là, phụ âm mũi phù hợp với phụ
âm đứng sau nó về mặt giá trị ( “+” hoặc “-”) của các đặc tính [coronal]
và [anterior]. Quy tắc này có thể được diễn đạt một cách thuần tuý hình
thức như sau:
94 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Cách trình bày quy tắc (i) có những hạn chế nhất định. Tiếng thanh
(voicing) và vị trí âm hàng sau (backness) không có quan hệ với nhau.
Quá trình âm vị học được thể hiện trong quy tắc (ii) là hiện tượng phổ
biến trong các ngôn ngữ. Trong quy tắc (i) thiếu dấu hiệu hình thức chỉ
ra rằng các đặc tính được nêu ra cùng với các tham biến (variables) có
quan hệ với nhau ở một phương diện nào đó, chứ không phải chỉ là một
cặp những đặc tính bất kỳ như ở quy tắc (ii). Điều này có nghĩa là, sự
đồng hoá về phương diện vị trí cấu âm xuất hiện ở đây đã được hình
thức hoá trong quy tắc. Quy tắc (i) không có khả năng làm sáng rõ hiện
tượng này bởi vì mối liên hệ giữa các đặc điểm không được thể hiện
trong quy tắc. Việc tham gia của hai đặc tính trong quá trình biến đổi có
thể chỉ hoàn toàn ngẫu nhiên. Không có dấu hiệu nào trong danh sách
các đặc tính chỉ ra rằng [anterior] và [coronal] có liên quan đến nhau
ở mức độ nhiều hơn so với quan hệ giữa hai đặc tính bất kỳ khác như
[voice] và [back]. Tuy nhiên, nếu các đặc tính được phân nhóm trong
mô hình theo một tiêu chí nào đó, chẳng hạn [anterior] và [coronal]
thuộc về một nhóm trong khi [voice] và [back] thuộc về những nhóm
khác nhau, thì sự khác biệt giữa hai quy tắc trên trở nên rõ ràng hơn.
Hai đặc tính [anterior] và [coronal] không phải là sự kết hợp ngẫu nhiên
vì cả hai đặc tính này đều là những đặc tính được phân nhóm theo vị
trí cấu âm. Quy tắc (i) có thể được lập thức lại một cách khái quát hơn
như sau:

Quy tắc (ii) không thể được sắp xếp lại như (iii) bởi vì [voice] và
[back] không thuộc về cùng một nhóm các đặc tính.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 95

Một phạm vi khác đòi hỏi sự nhận biết các cấu trúc âm vị học
phong phú hơn liên quan đến các yếu tố thuộc cấp độ lớn hơn cấp độ âm
đoạn riêng lẻ. Hầu hết các biến thể tiếng Anh đều có hai âm /l/ trong từ
“leaf” và [†] trong từ “bull”. Từ những ví dụ này có thể giả định rằng [l]
xuất hiện ở vị trí đầu từ và [†] xuất hiện ở vị trí cuối từ. Tuy nhiên, thực
tế không đơn giản như vậy. [l] còn xuất hiện ở cả vị trí không phải ở
đầu từ như trong “yellow” và “silly”. [†] xuất hiện ở cả vị trí không phải
cuối từ như trong “film”. Như vậy là, cùng một gốc âm vị (phonemic
stem) đơn nhất /l/ hình thái ngữ âm có thể xuất hiện luân phiên như là
[l] hoặc [†]. Có thể diễn đạt một cách chính xác hơn về sự phân bố của
[l] và [†] như sau: [†] xuất hiện trước một phụ âm và ở vị trí cuối từ,
còn [l] xuất hiện ở các vị trí khác. Quy tắc có thể được lập thức như sau:

Quy tắc tuyến tính này chưa phản ánh đầy đủ bản chất của hiện
tượng ngạc mềm hoá âm “l” (l - velarisation). Một cách tiếp cận khác
phù hợp hơn là dựa vào các âm tiết. Sự xuất hiện của quá trình ngạc
mềm hoá âm “l” phụ thuộc và việc âm này có xuất hiện trong âm tiết
hay không. Ở vị trí khởi đầu (onset) âm tiết, /l/ xuất hiện như một âm
không bị ngạc mềm hoá (non-velarised) [l]. Ở vị trí cuối âm tiết, khi /l/
là âm tạo âm tiết (syllabic), /l/ xuất hiện như là âm bị ngạc hoá [†] hoặc
âm ngạc hoá tạo âm tiết [†]. Ví dụ: “little”, “bull”.
Tương tự, trong hai từ “real” và “feel”, /l/ xuất hiện ở cuối từ và
đồng thời ở cuối âm tiết dưới hình thức [†]: [.ri:.∂ †.] và [.fi:.∂ †.] (Các
dấu chấm đậm trong phiên âm biểu thị ranh giới các âm tiết). Trong
“reality” và “feeling”, /l/ xuất hiện ở đầu âm tiết và không bị ngạc hoá:
[.ri:.æ.li.ti.]; [.fi:.liη.]. Dựa vào quan sát trên, có thể lập thức hiện tượng
ngạc mềm hoá (velarisation) như sau:
/l/ → [†] / __ (C).
Quy tắc này cho phép thể hiện sự khái quát hoá rằng âm vị /l/ xuất
hiện trên bề nổi của diễn ngôn với hình thái [†] ở vị trí cuối âm tiết (coda).
96 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Những điều trình bày trên đây cho thấy rằng, việc tiếp cận cấu trúc
âm vị học thuần tuý dựa vào đặc điểm tuyến tính là chưa đủ. Đường
hướng này cần được kết hợp với quan điểm âm vị học “phi tuyến tính”
(non-linear view of phonology) đã được chấp nhận trong Âm vị học
hiện đại như một xu hướng tất yếu trong quá trình nhận thức lý tính các
loại hình cấu trúc âm vị học. Đây là lý do tồn tại của đường hướng âm
vị học tự đoạn tính.

Trên đây đã đề cập đến các cách thức mà đường hướng thuần tuý
tuyến tính trong nghiên cứu về âm vị (Đường hướng này cho rằng các
âm đoạn là tách bạch với nhau) không có khả năng thể hiện một số
phương diện quan trọng trong việc nghiên cứu hệ thống âm vị của ngôn
ngữ tự nhiên. Với việc nhận biết các khái niệm như âm tiết và các nhóm
đặc tính, người nghiên cứu có thể có được sự phân tích và cách biểu
hiện đầy đủ hơn về hoạt động của hệ thống âm vị cũng như các mối
quan hệ giữa các âm vị. Phần dưới đây sẽ bàn sâu hơn về các khái niệm
này, xem xét sự tương ứng giữa các đặc tính và âm đoạn.

Trong tiếng Anh có hai âm tắc - xát [t∫] và [dʒ]. Cả hai âm này đều
có đặc tính [- continuant]. Âm tắc - xát, như đã trình bày, là âm tắc được
tiếp nối bởi âm xát. Âm tắc mang đặc tính [- continuant] và âm xát mang
đặc tính [+ continuant]. Đây là vấn đề cần được lý giải bởi vì, trong một
sơ đồ đặc tính bao gồm các đặc tính lưỡng phân, mỗi đặc tính chỉ có thể
có một trong hai giá trị “+” hoặc “-” chứ không thể sở hữu cùng một
lúc cả hai giá trị. Những biện giải trong các phần trước cho thấy rằng,
các âm tắc - xát là những âm có thể được xem xét theo phương diện
luồng hơi bị ngừng trệ [delayed release]. Các âm tắc xát mang giá trị [+
delayed release], đối lập với các âm [t] và [d] là những âm mang giá trị
[- delayed release]. Xét về đặc tính [continuant], các âm [t∫] và [dʒ] là
những âm thường được coi là mang giá trị [- continunant]. Trong thực
tế phát âm, chúng bắt đầu bằng đặc tính của âm tắc [- continuant] và
kết thúc bằng đặc tính của âm xát [+ continuant]. Thực tế này cho thấy
rằng, việc tiếp cận âm vị theo tuyến tính dựa vào các đặc tính lưỡng
phân gắn với các âm đoạn theo quan hệ tương ứng 1 - 1 chưa bao quát
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 97

được đặc điểm quan trọng này trong các mối quan hệ âm vị học: mối
quan hệ giữa đặc tính và âm đoạn không phải là mối quan hệ tương ứng
1 đối 1. Các giả định khác nhau sẽ giúp làm sáng rõ hơn các mối quan
hệ giữa đặc tính và âm đoạn. Có thể giả định rằng ngữ âm xuất hiện theo
một dãy các điểm mốc thời gian (timing slot). Các điểm mốc thời gian
này thể hiện những sự kiện trên tuyến tính. Suy cho cùng thì các đơn vị
âm thanh đều xuất hiện lần lượt trong thời gian, và do vậy, mang đặc
điểm tuyến tính. Ví dụ, chuỗi âm vị xuất hiện theo tuyến tính gắn với từ
“lap” là CVC như sau:

Mỗi ký hiệu biểu hiện âm đoạn trong ba ký hiệu này (C gắn với
“l”, V gắn với “æ”, C gắn với “p”) có thể được coi là các ký hiệu đại
diện trong lược đồ hình cây về các đặc tính. Trong phần này, chúng ta sẽ
lược bỏ cấu trúc hình cây và các đặc tính không quan yếu, chỉ tập trung
vào những đặc tính thực sự có liên quan. Các đặc tính có liên quan sẽ
được trình bày dưới dạng các mối liên hệ trực tiếp với các vị trí của C
và V bằng các đường liên hội (association lines). Hướng tiếp cận âm vị
học này được gọi là Âm vị học tự đoạn (autosegmental phonology).
Tên gọi này bắt nguồn từ khái niệm “âm đoạn độc lập” biểu thị tính độc
lập tương đối của một số đặc tính. Mỗi đặc tính độc lập kết nối với một
điểm mốc thời gian như vậy đều gắn với một tầng âm đoạn độc lập của
riêng nó (autosegmental tier).
Khi xem xét kỹ hơn hình thức biểu hiện của “lap”, có thể thấy rằng,
các đặc tính nằm trong một tầng âm đoạn độc lập có thể được gắn kết
với nhiều điểm mốc thời gian. Chẳng hạn, vì [l] và [æ] mang đặc tính
là những âm hữu thanh cho nên đặc tính [+ voice] có thể được gắn với
cả hai âm đoạn:
98 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Kiểu loại đa gắn kết này (multiple association) cũng cho phép biểu
hiện các âm đoạn dài (long segments) như nguyên âm dài (long vowels),
nguyên âm đôi (diphthongs), phụ âm sóng đôi (geminite consonants).
Sau đây là hình thức biểu hiện âm đoạn độc lập của các từ “ bee”, “fly”
và “bella” :

Hình thức biểu hiện ở (a.) và (b.) trên đây đã chỉ rõ sự giống nhau
và khác nhau giữa nguyên âm dài và nguyên âm đôi: Cả hai loại âm
đoạn đều gắn kết với hai điểm mốc thời gian (vì vậy là âm đoạn dài)
nhưng, các nguyên âm dài chỉ có một vị trí cấu âm trong khi các nguyên
âm đôi lại được cấu âm ở hai vị trí.
Giống như hiện tượng một đặc tính có thể được gắn với nhiều
điểm mốc thời gian, nhiều đặc tính cũng có thể chỉ gắn với một điểm
mốc thời gian. Kết quả quan sát này cho phép biểu hiện một cách tường
minh hơn những âm đoạn phức tạp như âm tắc - xát trong từ “latch”:
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 99

Trong khi các hình thức biểu hiện về âm đoạn độc lập này để ngỏ
vấn đề những đặc tính nào có thể gắn với một tầng cấu trúc độc lập
(independent tier) thì chúng lại có thể đem lại những khả năng mà hình
thức biểu hiện theo tuyến tính không thể thực hiện được. Các biến thể
tiếng Anh đều có xu hướng mũi hoá nguyên âm đứng trước một âm
mũi. Nguyên âm trong từ “bin” bị mũi hoá do ảnh hưởng của âm mũi
đứng sau: [bĩn]. Dựa vào kiểu phân tích theo âm đoạn độc lập, có thể
coi đây là quy tắc mở rộng đặc tính (spreading). Việc lập thức quy tắc
trong âm vị học tự đoạn hơi khác với sự lập thức quy tắc thuần tuý theo
tuyến tính. Trong sơ đồ (d) dưới đây, đường đứt đoạn (dotted line) thể
hiện sự mở rộng của một âm đoạn độc lập, chỉ rõ sự mở rộng của đặc
tính [+ nasal] sang nguyên âm. Đường viết liền (solid line) có dấu cắt
ngang thể hiện rằng đặc tính [- nasal] không được gắn với nguyên âm:

Lược đồ (e) sau đây chỉ rõ sự áp dụng quy tắc này để giải thích hiện
tượng mũi hoá nguyên âm trong từ “bin” [bĩn]. Giả định rằng nguyên
âm [i] trong tiếng Anh là một nguyên âm có luồng hơi thoát qua đường
miệng (oral) thì nó mang đặc tính [- nasal] cho tới khi “tính chất mũi”
(nasality) mở rộng sang nó và làm cho sự gắn kết với đặc tính [- nasal]
bị huỷ bỏ:

Một cách khác để hình thức hoá hiện tượng đồng hoá âm là
vận dụng khái niệm những đặc tính “không được xướng danh”
(underspecification). Giả định này là, ở cấp độ trừu tượng, các nguyên
100 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

âm là những âm không được xướng danh về tính chất âm mũi (nasality).

Đặc tính [+ nasal) mở rộng về phía bên trái, tác động vào nguyên âm mà
không có quá trình huỷ bỏ đặc tính nào xảy ra. Quá trình âm vị học tồn
tại trong [bĩn] có thể được lập thức như sau:

Đường hướng phân tích này cũng có thể áp dụng vào việc đồng
hoá sang âm mũi (nasal assimilation) trong những trường hợp như “in
Preston” ([im prest∂n]). Nút vị trí của âm mũi đứng trước âm ồn bị huỷ
bỏ và nút vị trí của âm ồn mở rộng từ âm ồn sang âm mũi. Cùng với
việc kết nối và không kết nối còn có những quy ước khác gắn với việc
biểu hiện âm vị tự đoạn. Những quy ước này hạn định khả năng của mô
hình vào mục đích chỉ biểu hiện những đặc điểm cần thiết về các quan
hệ âm vị học.

Trong số những quy ước này có quy ước “không tác động chéo”.
Quy ước này chỉ ra rằng không có đường kết nối chéo giữa các đặc tính
trên cùng một cấp độ cấu trúc. Quy ước này loại bỏ những biểu hiện
như trong sơ đồ sau (Trong sơ đồ này, giá trị “+” tác động chéo sang
giá trị “-” đối với cùng một đặc tính). Sơ đồ sau không được chấp nhận:

Với sự nhận biết rằng mối quan hệ giữa các đặc tính và các điểm
mốc thời gian trong một sơ đồ âm đoạn không nhất thiết phải là quan hệ
1 đối 1, các kiểu loại biểu hiện theo quan điểm tự đoạn (autosegmental)
như trên đã làm sáng rõ hơn các mối quan hệ âm vị học và thể hiện các
mối quan hệ này theo một phương thức phù hợp hơn trong việc phản
ánh các đặc tính của hệ thống ngữ âm.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 101

4.3. Đường hướng âm vị học siêu đoạn tính

Khi khái niệm “âm vị tự đoạn” được chấp nhận và mối quan hệ
giữa các đặc tính và âm đoạn được nhìn nhận không phải là quan hệ một
đối một thì vấn đề nảy sinh là vấn đề các cấu trúc âm vị học khái quát.
Nếu việc nghiên cứu các âm đoạn kề cạnh nhau trong tuyến tính chưa
làm bộc lộ đầy đủ các phương diện của cấu trúc âm vị học thì câu hỏi
được đặt ra: Ngữ âm còn được tổ chức thành kiểu cấu trúc thuộc cấp
độ nào khác ngoài cấp độ âm đoạn? Các cấu trúc siêu đoạn tính thường
được bàn đến trong các tài liệu âm vị học là cấu trúc âm tiết, bước âm
(nhịp), trọng âm, thanh điệu và ngữ điệu. Phần trình bày sau đây chủ
yếu bàn về cấu trúc của âm tiết, bước âm và ngữ điệu.
4.3.1. Âm tiết và cấu trúc nội tại của âm tiết
Phần đầu của bài viết này đã trình bày rằng cấu trúc âm tiết đóng
một vai trò nhất định trong các quá trình âm vị học. Tương tự như vậy,
hãy xem xét hai từ “nightly” và “nitrate”. Đối với nhiều người nói tiếng
Anh, âm vị /t/ trong “nightly” được phát âm là [?] và âm /t/ ở giữa từ
“nitrate” được phát âm là [th]. Vậy cần giải thích hiện tượng này như thế
nào? /t/ được hiện thực hoá như là [?] khi xuất hiện trong hai chu cảnh
hoàn toàn tách bạch: trước một phụ âm như trong từ “nightly” và ở vị
trí cuối từ trong “cat”. Quy tắc có thể được lập ở đây là:

Quy tắc này chỉ ra rằng /t/ được hiện thực hoá trong diễn ngôn ở
hình thái [?] trước một phụ âm hoặc ở vị trí cuối từ. Quy tắc này không
cung cấp thông tin về mối liên hệ có thể có giữa một phụ âm và vị trí
cuối từ.
Việc xem xét hiện tượng này dựa vào cấu trúc âm tiết sẽ làm sáng
rõ hơn bản chất của hiện tượng. Trong cả hai từ trên, /t/ ở vị trí ngay
trước ranh giới âm tiết: a. [.nai?.li.], b. [.kæt.]. Trong hai ví dụ này, thay
vì bàn đến các phụ âm và ranh giới từ, cần phải quan sát một phương
102 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

diện quan trọng của chu cảnh là ranh giới âm tiết: /t/ khi ở vị trí cuối âm
tiết được hiện thực hoá như một âm tắc thanh môn. Quá trình này có thể
được hình thức hoá trong quy tắc sau:
/t/ → [?] / ___ .
Sự khác nhau giữa “nightly” và “nitrate” khi mà /t/ của từ “nightly”
xuất hiện ở hình thái [?] và âm /t/ ở giữa từ “nitrate” được bật hơi [th]
có thể dẫn đến sự hoài nghi rằng có một sự khác nhau nào đó giữa hai
chuỗi âm đoạn /tl/ và /tr/ ở ranh giới âm tiết và thực tế là đúng như
vậy. Chuỗi âm đoạn /tr/ là chùm phụ âm thường gặp trong tiếng Anh.
Trong khi đó, /tl/ ít phổ biến hơn. Trong tiếng Anh, /tr/ có thể là phần
đầu âm tiết hoặc ở vị trí đầu của từ. Trong khi đó, một âm tiết hoặc một
từ không bắt đầu bằng /tl/. Giữa /t/ và /l/ trong “nightly” là ranh giới
âm tiết; còn /t/ và /r/ trong “nitrate” thuộc về cùng một âm tiết: “night.
ly” và “ni.trate”. /t/ trong “night.ly” ở vị trí cuối âm tiết. Trong khi đó
/t/ trong “nitrate” thì không như vậy. Do vậy, /t/ trong “night.ly” phù
hợp với chu cảnh được thể hiện trong quy tắc trên. Trong từ “.ni.trate.”,
/t/ đứng đầu âm tiết chứ không ở vị trí cuối âm tiết và vì vậy không bị
thanh hầu hoá (glottalised).
Tình hình tương tự cũng xảy ra với hai từ “petrol” và “patrol” và
đây cũng là những bằng chứng củng cố thêm lập luận trên đây. Trong
nhiều biến thể tiếng Anh, /t/ trong từ “petrol” là âm tắc thanh môn:
[pe?r∂l]. /t/ trong “patrol” luôn là âm nổ bật hơi và không bao giờ là âm
tắc thanh môn. Bằng chứng này chứng tỏ rằng, vấn đề không phải ở chỗ
âm /t/ đang xét có thể nằm trong phần khởi đầu âm tiết (onset) cùng với
một phụ âm khác mà là ở chỗ liệu nó có thực sự nằm trong phần khởi
đầu hay không. Như đã trình bày ở trên, việc một âm vị trải qua một
quá trình âm vị học cụ thể nào đó phụ thuộc vào vị trí của nó trong âm
tiết: /t/ trong “petrol” nằm ở phần cuối của âm tiết, còn trong từ “patrol”
thì nó là phần khởi đầu âm tiết thứ hai vì các lý do liên quan đến vị trí
của trọng âm.
Có nhiều cách biểu hiện cấu trúc nội tại của âm tiết. Sau đây là một
trong những hình thức thường được sử dụng nhất:
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 103

(Spencer, A. 2005: 74)

Ký hiệu sigma (σ) biểu thị “âm tiết“. Bộ phận khởi đầu được thể
thị bằng “O” (Onset). Phần hạt nhân (nucleus / core) của âm tiết được
biểu thị bằng ký hiệu “N”. Co (coda) là một hoặc vài phụ âm đứng sau
nguyên âm. R (rhyme - vần) là sự kết hợp của N và Co.
Trong cấu trúc nội tại của âm tiết, bộ phận bắt buộc phải có là bộ
phận hạt nhân (nucleus). Cấu trúc khái quát của âm tiết tiếng Anh là:

(i) nucleus
(ii) onset + nucleus n
(iii) nucleus + coda
(iv) onset + nucleus + coda.
Các bộ phận “onset” và “coda” có thể là đơn tố hoặc phức thể. Số
lượng tối đa cho phép trong bộ phận khởi đầu (onset) là ba phụ âm và
trong bộ phận cuối (coda) là bốn phụ âm. Ngoài ra, trong tiếng Anh,
một số phụ âm vang (sonorant consonants) có thể đóng vai trò là thành
tố hạt nhân (nucleus) trong âm tiết không có trọng âm như các âm [n]
và [l] trong các từ sau: “garden” [ga:dn]; “little” [litl]. Trong tất cả các
trường hợp, bộ phận hạt nhân là bộ phận bắt buộc phải có và là bộ phận
trung tâm trong âm tiết. Không có bộ phận hạt nhân thì không có âm
tiết. Bộ phận này là bộ phận nổi trội nhất vì nó có độ vang lớn nhất so
với các bộ phận khác trong âm tiết.
Dựa vào cấu trúc âm tiết, có thể nhận biết được các quá trình liên
quan đến hiện tượng thanh môn hoá âm “t” (t - glottalisation) và hiện
tượng ngạc mềm hoá âm “l” (l - velarisation): Khi /t/ ở vị trí cuối âm
tiết, nó xuất hiện ở hình thái âm tắc thanh môn (glottalised stop); khi /l/
104 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

cũng nằm ở vị trí này thì nó bị ngạc mềm hoá (velarised). Cấu trúc âm
tiết cũng giúp làm sáng rõ hơn quy tắc kết âm (phonotactics) trong các
ngôn ngữ cụ thể.
4.3.2. Cấu trúc “bước âm” (“foot”)
“Bước âm” là một cấu trúc kết nối các âm tiết. Nói chính xác hơn,
“bước âm” kết nối các âm tiết có trọng âm và không có trọng âm. Một
âm tiết có trọng âm kết hợp với bất cứ âm tiết không có trọng âm nào
gắn bó với nó tạo thành một “bước âm” với âm tiết có trọng âm là thành
tố trung tâm vì âm tiết này là âm tiết nổi trội nhất. Trong một bước âm,
âm tiết có trọng âm có thể ở phía bên trái hoặc phía bên phải: [σ‘ σ],
[σ σ‘ ]. Trong một bước âm có thể chỉ có một âm tiết, hai âm tiết hoặc
nhiều âm tiết:

Một âm tiết đơn nhất, riêng lẻ thường không được coi là “mạnh”
hay “yếu” trong mối quan hệ với âm tiết khác.
Một lý do khác của việc nhận diện “bước âm” là việc nhận diện
này liên quan đến các quy tắc âm vị học. Hãy so sánh những từ sau đây:
[iηk] “ink” [iηkl∂neiS∂n] “inclination”
[ ‘iη‘klain] “incline” (danh từ) [ ‘iη‘klain] “incline” (động từ)
Trong “ink” và “inclination”, /n/ bắt buộc phải xuất hiện như là /η/.
Trong “incline” (danh từ) và “incline” (động từ), /n/ có thể xuất hiện
ở hình thái /η/ hoặc /n/. Nếu chỉ xem xét cấu trúc của âm tiết thì không
thể phân biệt được sự xuất hiện của /η/ và /n/: quá trình âm tiết hoá
(syllabification) trong hai từ “inclination” và “incline” là giống nhau.
Âm /n/ trong hai từ trên đều ở vị trí cuối âm tiết. Quan sát:
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 105

Đồng thời, sự khác nhau giữa /η/ và /n/ cũng không phải chỉ thuần
tuý do trọng âm vì hình thức danh từ và động từ của “incline” khác nhau
ở trọng âm đầu từ: Khi từ này là danh từ, trọng âm chính rơi vào âm tiết
đầu, còn khi là động từ trọng âm chính rơi vào âm tiết thứ hai và trọng
âm phụ rơi vào âm tiết thứ nhất. Sự khác biệt ở đây là ở cấu trúc bước
âm (foot structure).
Giả định rằng mỗi trọng âm (chính hoặc phụ) là thành tố trung tâm
của bước âm thì các từ trên khác nhau ở chỗ âm /n/ có ở kề cạnh âm /k/
trong cùng một bước âm hay không, hay là chúng nằm ở ranh giới của
hai bước âm. Khi cả hai âm đoạn ở trong cùng một bước âm thì /n/ xuất
hiện ở hình thái [η]. Khi /n/ và /k/ thuộc về hai bước âm khác nhau thì
thì /n/ có thể xuất hiện ở hình thức [n]. Quan sát:

Nói cách khác, quá trình đồng hoá sang âm ngạc mềm từ /n/ sang
/k/ là bắt buộc khi hai âm này ở trong cùng một bước âm. Khi /n/ và /k/
thuộc về những bước âm khác nhau thì quá trình đồng hoá âm không
nhất thiết phải xảy ra. Như vậy là, với việc nhận biết “bước âm” như là
địa hạt để áp dụng quy tắc âm vị học, có thể lập thức được hoạt động
của quá trình ngạc hoá âm /n/ (n - velarisation). Nếu không có hiểu biết
về “bước âm” thì không thể làm sáng rõ hiện tượng này.
4.3.3. Cấu trúc thuộc cấp độ cao hơn “bước âm”
Nếu thành tố hạt nhân (thường là nguyên âm) là thành tố trung tâm
trong âm tiết thì âm tiết có trọng âm là bộ phận trung tâm trong bước
âm. Các bước âm có thể kết hợp với nhau để tạo thành những kết cấu
lớn hơn. Trong những kết cấu này, luôn có một bước âm nổi trội hơn các
bước âm khác. Kết cấu sau đây gồm ba bước âm, bước âm cuối cùng là
bước âm nổi bật nhất:
106 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Trong sơ đồ trên, “G” là kí tự viết tắt của từ “group” (nhóm). Cho

đến nay, bản chất của các cấu trúc thuộc cấp độ trên “bước âm” vẫn
đang là vấn đề gây tranh cãi trong giới chuyên môn. Các nhà âm vị
học đã đề nghị nhiều kiểu cấu trúc khác nhau trong sơ đồ tầng bậc
(hierarchy) về các cấu trúc từ “âm tiết” đến “bước âm” và lớn hơn bước
âm nhằm hình thức hoá cấu trúc âm vị học ở cả cấp độ các phát ngôn
(utterances). Việc đi sâu tìm hiểu và nghiên cứu về các cấu trúc lớn hơn
“bước âm”, cho đến nay, đã trở thành một vấn đề nghiên cứu trong các
công trình nghiên cứu về hệ thống âm vị của ngôn ngữ tự nhiên.

4.3.4. Cấu trúc ngữ điệu (intonation)

Ngữ điệu là một trong những vấn đề trọng tâm của Âm vị học siêu
đoạn tính. Về mặt âm học, ngữ điệu là sự biến đổi cao độ của giọng nói
trên toàn câu (pitch variations over the whole sentence). ‘Ngữ điệu quy
chiếu tới việc sử dụng các đặc tính ngữ âm siêu đoạn tính để chuyển tải
những nghĩa ngữ dụng tồn tại ở cấp độ câu theo phương thức được cấu
trúc hoá về phương diện ngôn ngữ học’ (Ladd, 1996: 6).

Ngữ điệu là hiện tượng siêu đoạn tính nổi trội của tiếng Anh với
nhiều chức năng khác nhau: Chức năng biểu thị thái độ của người nói
(attitudinal), thể hiện các quan hệ ngữ pháp (grammatical), chức năng
nhấn mạnh thông tin (accentual) và chức năng điều tiết diễn ngôn
(discourse function). Ngữ điệu tiếng Anh thường được xác lập với cấu
trúc gồm 5 thành tố như sau:

(PRE-HEAD) – (HEAD) – (POST-HEAD) – TONIC SYLLABLE –

(TERMINATION)
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 107

Dấu ngoặc đơn ( ) được sử dụng để biểu thị rằng thành tố này có
thể tồn tại hoặc không tồn tại trong ngữ điệu. Thành tố bắt buộc phải
có là TONIC SYLLABLE (âm tiết tiết điệu). Đây là thành tố hạt nhân
(nucleus) bắt buộc phải có, là bộ phận đại diện cho ngữ điệu. Nếu không
có thành tố này thì không có ngữ điệu. Đường nét (contour) của thành
tố này quy định hình dáng của toàn bộ ngữ điệu (tune shape). HEAD
là thành tố được hiện thực hoá bằng trọng âm đầu tiên trong câu. Tất
cả những âm tiết không có trọng âm đứng trước thành tố này được gọi
là PRE-HEAD. Tất cả các âm tiết đứng sau HEAD đều thuộc thành tố
POST-HEAD. Các âm tiết đứng sau TONIC SYLLABLE thuộc thành
tố TERMINATION. Hướng tiếp cận trong việc xác định các thành tố
của ngữ điệu là dựa vào một cấu trúc siêu đoạn tính là âm tiết (syllable
- based approach).

Tiếng Anh có 4 ngữ điệu cơ bản: ngữ điệu đi xuống (Glide-down),

ngữ điệu đi lên (Glide-up), ngữ điệu giáng-thăng (Dive / Fall-Rise) và
ngữ điệu đi lên đột ngột (Take - off) với khả năng chuyển tải nhiều loại
nghĩa ngữ dụng (pragmatic meaning) đa dạng.

5. Kết luận

Dựa vào các tài liệu tham khảo, bài viết này đã tổng quan, hệ thống
hoá các đường hướng xác lập khác nhau đối với cấu trúc âm vị học.
Các cấu trúc âm vị học được xác lập theo đường hướng đoạn tính, tự
đoạn tính và siêu đoạn tính giúp phản ánh bản chất của hệ thống âm vị.
Các cấu trúc này là sự hình thức hoá, tường minh hoá các thuộc tính,
các quá trình âm vị học tồn tại trong hệ thống âm thanh của ngôn ngữ.
Mỗi đường hướng nghiên cứu được trình bày trong bài viết này giúp
làm bộc lộ những thuộc tính nhất định của hệ thống âm thanh của ngôn
ngữ. Những hình thức biểu hiện (các cấu trúc) lớn hơn và nhỏ hơn các
âm đoạn như “ma trận đặc tính” (feature marix), “sơ đồ hình hoạ các
đặc tính” (feature geometry), các cấu trúc “tự đoạn tính” và các cấu trúc
“siêu đoạn tính” (âm tiết, bước âm, ngữ điệu,...) cũng đã được trình bày
một cách khái quát, góp phần hỗ trợ người đọc có được cái nhìn tổng
thể về các đường hướng nghiên cứu, xác lập các cấu trúc âm vị học.
108 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Tài liệu tham khảo

1. Gimson, A. C. (1993). An Introduction to the Pronunciation of

English 5th edition by Cruttenden. London: Routledge.
2. Harris, J. (1994). English Sound Structure. Oxford: Blackwell
3. Ladd, D. R. (1996). Intonational Phonology. Cambridge:
Cambridge University Press.
4. Ladefoged, P. (1993). A Course in Phonetics. Harcourt, Brace
Jovanovich (third edition).
5. Searle, J. (2007). Philosophy of Language: Force, Meaning
and Mind. Cambridge: Cambridge University Press.
6. Spencer, A. (2005). Phonology. USA: Blackwell Publishing.
 ÂM VỊ HỌC TẠO SINH: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN1
Võ Đại Quang

Tóm tắt: Bài viết này là một nghiên cứu tổng quan, trình bày ngắn gọn
về một số vấn đề lý luận cơ bản của Âm vị học tạo sinh trên cứ liệu tiếng Anh.
Những nội dung này là:
(i) Ngữ pháp tạo sinh và Âm vị học tạo sinh.
(ii) Nội hàm của các khái niệm: Ngữ năng và Ngữ hiện; Cấu trúc chìm và
Cấu trúc nổi; Phân tích phái sinh.
(iii) Sự khu biệt giữa đặc tính ngữ âm với đặc tính âm vị học và hình thức
biểu hiện những đặc tính đó trong Âm vị học tạo sinh.
Từ khoá: Âm vị học tạo sinh, Ngữ năng, Ngữ hiện, Cấu trúc chìm, Cấu
trúc nổi.
Abstract: This article has been designed as a succinct review paper on
some of the basic theoretical considerations in generative phonology with
illustrations from English-based data. These issues are:
(i) Generative grammar and generative phonology;
(ii) Brief definitions of these concepts: linguistic competence vs. linguistic
performance, deep structure vs. surface structure, derivational analysis;
(iii) The distinction between phonetic and phonological features along
with the representations of these features in generative phonology.
Key words: generative phonology; linguistic competence; linguistic
performance; deep structure; surface structure.
1. Đặt vấn đề
Trong ngôn ngữ học hiện đại đã tồn tại, phát triển nhiều khuynh
hướng và trường phái nghiên cứu nổi trội: trường phái ngôn ngữ học

1
Bài báo khoa học đăng trên Tạp chí Khoa học Ngoại Ngữ của Trường Đại học Hà
Nội; ISSN 1859-2503; Số 62/2020.
110 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Geneva, trường phái ngôn ngữ học cấu trúc Mỹ, trường phái ngôn ngữ
học Prague, trường phái ngôn ngữ học Copenhagen, trường phái ngôn
ngữ học London, ngôn ngữ học Maxit, ngôn ngữ học tạo sinh, ngôn ngữ
học tri nhận, và ngôn ngữ học nhân học. Điểm khác biệt chủ yếu giữa
các khuynh hướng, trường phái này nằm ở cơ sở triết học và những luận
điểm nền móng trong nhận thức luận. Hiện nay, cùng với ngôn ngữ học
tri nhận, ngôn ngữ học tạo sinh đã, đang và sẽ tiếp tục có vị trí quan
trọng trong nghiên cứu do những luận điểm độc đáo, cách mạng trong
nhận thức về bản chất của ngôn ngữ, về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và
tư duy, về quá trình thụ đắc ngôn ngữ (language acquisition).
Âm vị học tạo sinh là một thành tố của ngữ pháp tạo sinh (còn được
gọi là ngôn ngữ học tạo sinh). Việc lĩnh hội các vấn đề hết sức phức tạp,
đa diện, đa tầng, đa chiều trong địa hạt này sẽ dễ dàng hơn nếu có được
sự hiểu biết thấu đáo về những khái niệm nền tảng, cốt lõi trong lĩnh
vực này. Những khái niệm này có thể được sử dụng như những công cụ
để miêu tả, xác lập đặc điểm của hệ thống âm thanh của các ngôn ngữ
cụ thể.
Âm vị học tạo sinh là khuynh hướng nghiên cứu luôn mang tính thời
sự, gắn với chủ nghĩa duy lý mà đại biểu là R. Descartes và G.W. Leibnitz.
Ngôn ngữ học tạo sinh xác định nhiệm vụ chính của ngôn ngữ học là
xây dựng các phổ niệm ngôn ngữ (linguistic universals), xây dựng ngữ
pháp phổ quát (universal grammar). “Cơ sở triết học của ngôn ngữ học
tạo sinh là chủ nghĩa duy lý (rationalism). “Bằng cách tạo ra khái niệm
‘tư tưởng bẩm sinh’ (innate ideas), N. Chomsky đã quay lại chống cách
tiếp cận hành vi luận của cấu trúc luận Mỹ và phát triển lý thuyết của ông
thành một lý thuyết thụ đắc ngôn ngữ” (Nguyễn Thiện Giáp, 2019: 219).
Bài viết này được xác định là một nghiên cứu tổng quan nhằm
cung cấp một cái nhìn khái quát về các khái niệm nền tảng (vấn đề cơ
bản) trong ngữ pháp tạo sinh nói chung và âm vị học tạo sinh nói riêng.
Phương pháp nghiên cứu chủ đạo trong bài viết là nghiên cứu tổng quan
với kỹ thuật (techniques) đặc thù là phân tích tài liệu, khái quát hoá, và
hệ thống hoá trên cứ liệu tiếng Anh. Những vấn đề này là:
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 111

(i) Ngữ pháp tạo sinh và Âm vị học tạo sinh.

(ii) Nội hàm của các khái niệm: Ngữ năng và Ngữ hiện; Cấu trúc
sâu và Cấu trúc mặt; Phân tích phái sinh.
(iii) Sự khu biệt đặc tính ngữ âm, đặc tính âm vị học và các hình
thức biểu hiện những đặc tính đó trong Âm vị học tạo sinh.
2. Nội dung nghiên cứu: Một số vấn đề lý luận nền tảng
2.1. Ngữ pháp tạo sinh (Generative Grammar)
Ngữ pháp tạo sinh là một khuynh hướng trong ngôn ngữ học hiện
đại, là một trong các nhánh của ngữ pháp hình thức trong ngôn ngữ
học xuất hiện với tư tưởng của Noam Chomky trong thập niên giữa
thế kỷ XX dựa vào sự mô tả ngôn ngữ dưới dạng các mô hình. Trong
ngôn ngữ học tạo sinh, “ngữ pháp” có nghĩa là “sự mô tả triệt để về
ngôn ngữ”. “Tạo sinh” không có nghĩa là sản sinh hay sáng tạo. Thuật
ngữ này mang nghĩa “phù hợp hay không phù hợp trong nội bộ ngôn
ngữ”. Ngữ pháp tạo sinh gồm một tập hợp các chỉ dẫn hình thức xác
định rõ tất cả những cấu trúc được chấp nhận như là bộ phận cấu thành
của ngôn ngữ. Nói cách khác, giống như người bản ngữ, Ngữ pháp tạo
sinh nhận diện những yếu tố, cấu trúc, đơn vị phù hợp với một ngôn
ngữ cụ thể.
Bộ phận chủ yếu của Ngữ pháp tạo sinh là các phép cải biến. Vì
vậy, Ngữ pháp tạo sinh còn được gọi là ngữ pháp cải biến. Mục đích
của Ngữ pháp tạo sinh là miêu tả năng lực ngôn ngữ của người nói,
khám phá quy luật nội tại của cấu trúc ngôn ngữ. Cấu trúc ngôn ngữ
được hình dung dưới dạng một “cơ chế” hoặc “kết cấu” nào đó. Kết
cấu này được các nhà nghiên cứu quan sát trong quá trình hoạt động tự
nhiên của ngôn ngữ. Đáng lưu ý hơn là, kết cấu này được đưa vào hoạt
động bằng con đường nhân tạo phục vụ mục đích tìm hiểu bản chất
của ngôn ngữ và các mục đích ứng dụng khác. Ngữ pháp này được
xây dựng như một hệ thống suy diễn. Dựa vào hệ thống này có thể giải
thuyết một cách trực tiếp và hợp lý tất cả sự đa dạng của các chức năng
của từ và các cấu trúc cú pháp trong diễn ngôn. Ngữ pháp tạo sinh bao
gồm ba thành tố cơ bản: thành tố cú pháp học (+ hình thái học), thành
112 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

tố ngữ nghĩa học và thành tố âm vị học. Trong hình hài của Ngữ pháp
tạo sinh, thành tố cú pháp học là thành tố trung tâm. Thành tố ngữ nghĩa
học và thành tố âm vị học có chức năng giải thuyết cho thành tố cú pháp
học. Đóng góp từng gây nhiều tranh cãi của Ngữ pháp tạo sinh là hai
khái niệm cơ bản: “cấu trúc sâu” (deep structure) và “cấu trúc mặt”
(surface structure), còn được gọi là “cấu trúc chìm” và “cấu trúc nổi”.
“Cấu trúc sâu” là cấp độ mà ở đó vị trí các tham tố cần được làm đầy
bằng chất liệu từ vựng” (N. Chomsky, 1965). Cấu trúc sâu của câu giải
thích ý nghĩa của câu. Cấu trúc mặt duy trì thông tin từ cấu trúc sâu. Do
vậy, sự thuyết giải ngữ nghĩa được bắt đầu từ cấu trúc mặt. Một kênh
chất liệu của cấu trúc mặt chính là ngữ âm của câu. Diễn ngôn được mô
tả bằng một hệ thuật ngữ gồm các quy tắc hoàn chỉnh, cần yếu để sản
sinh ra các phát ngôn. Các quy tắc này là những quy tắc khái quát, bao
chứa cả cú pháp học, hình thái học (hình thái học cấu tạo từ, hình thái
học biến đổi từ) và âm vị học.
2.2. “Ngữ năng” (Linguistic competence) và “Ngữ hiện” (Linguistic
performance)
Như trên đã đề cập, mục đích cơ bản của của lý thuyết ngôn ngữ
học tạo sinh là thể hiện một cách hình thức hiểu biết trong tiềm thức
của người bản ngữ về ngôn ngữ của họ. Hiểu biết đó được gọi là ngữ
năng của người bản ngữ. Cần phân biệt giữa “ngữ năng” (competence)
và “ngữ hiện” (performance). Ngữ hiện là sự sử dụng ngôn ngữ trong
giao tiếp và tư duy. “Chomsky giải thích sự phát triển của ngữ năng bằng
thiết bị thụ đắc ngôn ngữ bẩm sinh (innate language acquisition device)
trên cơ sở của ngữ pháp phổ quát” (Nguyễn Thiện Giáp, 2018: 222).
Các nhà ngôn ngữ học tạo sinh không tập trung sự chú ý nhiều vào
“ngữ hiện” do có sự can thiệp của các yếu tố ngoài ngôn ngữ và phi
ngôn ngữ trong quá trình hành chức của ngôn ngữ. Liên quan đến đối
tượng nghiên cứu của Ngữ pháp tạo sinh, câu hỏi được đặt ra là: Người
bản ngữ có được tri thức gì về ngôn ngữ của mình một cách vô thức?
Ngữ pháp tạo sinh giải thích cấu trúc ngôn ngữ hay giải thích sự sử
dụng cấu trúc ngôn ngữ? Câu trả lời là: Đối tượng nghiên cứu của ngữ
pháp tạo sinh là ngữ năng (linguistic competence).
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 113

2.3. Mối liên hệ giữa thành tố âm vị học và các thành tố khác của ngữ
pháp tạo sinh
Một trong những hiểu biết mà người sử dụng ngôn ngữ cần phải có
là hiểu biết về phương thức mà các từ được kết hợp với nhau để tạo câu.
Loại hình kiến thức này được gọi là kiến thức cú pháp. Ngoài ra, người
sử dụng ngôn ngữ cần phải có hiểu biết về hình thái của các từ trong
ngôn ngữ của mình. Loại kiến thức này được gọi là kiến thức hình thái
học và là vấn đề quan tâm của thành tố hình thái học trong ngữ pháp tạo
sinh. Ngữ pháp tạo sinh có nhiệm vụ giải thích hiểu biết của người bản
ngữ về nghĩa của từ và về mối liên hệ cũng như khả năng kết hợp ngữ
nghĩa. Đây là đối tượng của thành tố nghĩa học. Cuối cùng là thành tố
âm vị học. Thành tố này liên quan đến hiểu biết của người bản ngữ về
ngữ âm của tiếng mẹ đẻ và về việc ngữ âm được tổ chức như thế nào
trong hành chức.
Một loại hình ngữ pháp tạo sinh hoàn chỉnh phải biểu hiện được tất
cả những kiến thức này của người bản ngữ (hiểu biết về cú pháp, hình
thái, ngữ nghĩa và hệ thống âm vị). Trong từng phạm vi này, có hai loại
hình tri thức mà người bản ngữ có được là: (i) Tri thức có thể dự đoán
được; (ii) Tri thức không dự đoán được. Do vậy, “Ngữ pháp tạo sinh”
phải là loại ngữ pháp có thể mô tả tính chất của hai loại hình tri thức
này của người bản ngữ. Chẳng hạn, khó có thể đoán được rằng, trong
tiếng Anh, từ được dùng để chỉ xe hai bánh dùng để chở hàng là “cart”:
Mối liên hệ giữa vật thể này và tập hợp âm thanh trong từ “cart” /ka:t/
là hoàn toàn võ đoán. Mặt khác, nếu biết được tập hợp âm được dùng để
định danh vật thể này thì điều có thể dự đoán được là: Âm đầu trong từ
“cart” được bật hơi, còn âm cuối không được bật hơi. Mô hình ngữ pháp
tạo sinh giúp phân biệt được cái võ đoán và cái có thể dự đoán được. Sự
phân biệt này có thể được thực hiện bằng cách xếp tất cả những thông
tin võ đoán vào một trong những bộ phận cấu thành của ngữ pháp là
vốn từ vựng (lexicon). Các sự kiện có thể dự đoán được thể hiện trong
các quy tắc hình thức. Những quy tắc này tác động đến thông tin được
tàng trữ trong vốn từ vựng. Ví dụ: Ngữ vựng chứa đựng đầy đủ sự kiện
võ đoán về từ “cart” (đã đề cập ở trên) bao gồm thông tin cú pháp (từ
114 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

“cart” là danh từ), thông tin ngữ nghĩa (xe hai bánh dùng để chở hàng),
thông tin về phát âm ([kha:t]. Thông tin này được gọi là lexical entry
và là đối tượng hướng tới của nhiều quy tắc trong các thành tố của ngữ
pháp tạo sinh. Cụ thể là: Các quy tắc cú pháp sẽ đặt từ này vào vị trí
danh từ trong một cấu trúc kiểu như “Adjective + Noun”; các quy tắc
âm vị học sẽ chỉ rõ về mặt phát âm các âm ở trong từ này; các quy tắc
ngữ nghĩa sẽ kết nối từ này với nghĩa của nó. Theo cách như vậy, ngữ
pháp tạo sinh sẽ giúp “tạo sinh”, hay nói cách khác, chỉ rõ các cấu trúc
bề mặt có thể được người bản ngữ sử dụng trong giao tiếp. Một kết hợp
từ như “the useful very cart” sẽ bị thành tố cú pháp loại trừ vì kết hợp
này là kết hợp phi cú pháp. Nếu âm đầu trong từ “cart” được phát âm
như một âm nổ không bật hơi thì cách phát âm đó không được thành
tố âm vị học của ngữ pháp tạo sinh chấp nhận vì người bản ngữ không
phát âm như vậy. Thay vào đó, âm nổ có bật hơi được chấp nhận. Các
thành tố của ngữ pháp tạo sinh đóng vai trò kết nối hai cấp độ cấu trúc:
(i) Các yếu tố tinh thần (các cấu trúc ngôn ngữ học trong tiềm thức
của người nói) và (ii) biểu hiện bề nổi, sự hiện thực hoá các yếu tố này
bằng các đặc tính vật lý của âm thanh (đặc tính âm học) mà người nói
thực hiện khi phát ra ngôn từ.
2.4. Phân tích phái sinh (Derivational analysis)
Khái niệm “Phái sinh” được hiểu là các bước chuyển đổi từ mô
hình âm vị học ở cấu trúc chìm sang hình thái ngữ âm trên cấu trúc bề
mặt (Cấu trúc nổi). Cách hiểu này phù hợp với mô hình lý thuyết âm vị
học của ngôn ngữ học tạo sinh. Lý thuyết này cho rằng âm vị học bao
gồm hai bộ phận: (i) Hình thức biểu hiện tinh thần, trừu tượng (cấp
độ âm vị học) của tất cả các hình vị trong ngôn ngữ; (ii) Bộ quy tắc âm
vị học giúp kết nối hai cấp độ cấu trúc: Các yếu tố tinh thần của ngôn
ngữ (các cấu trúc ngôn ngữ học nằm trong tiềm thức của người nói) và
hình thức ngữ âm (cấu trúc nổi) thuộc bình diện hiện thực hoá các
âm vị trong diễn ngôn. Mục đích của âm vị học tạo sinh, trong những
cố gắng nhằm xây dựng một loại hình “Ngữ pháp nhận thức/tinh thần”
(Mental grammar), là mô tả và hình thức hoá được những hiểu biết
trong tiềm thức của người sử dụng ngôn ngữ về hệ thống âm vị và các
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 115

loại hình âm thanh của tiếng mẹ đẻ. Bằng trực cảm, người bản ngữ có
thể khẳng định được những âm và các kết hợp âm nào tồn tại hay không
tồn tại, phù hợp hay không phù hợp trong tiếng mẹ đẻ của họ. Cũng
bằng trực cảm, người bản ngữ có thể xác định được vị trí điển hình của
các âm tố trong ngữ đoạn. Các quy tắc âm vị học là phương thức thể
hiện những hiểu biết như vậy của người bản ngữ.
Các quy tắc âm vị học tạo sinh là sự mô tả đặc tính hình thức
của mối liên hệ giữa những biểu hiện âm vị học ở cấp độ sâu mang tính
bất biến thể và các hình thái hiện thực hoá đa dạng, khả biến gắn với
bất biến thể đó trên cấu trúc bề mặt của diễn ngôn. Các quy tắc âm vị
học đó, để có thể trở thành công cụ sản sinh hữu hiệu, phản ánh đúng
bản chất, quy luật hành chức của hệ thống âm thanh của từng ngôn ngữ
cụ thể, cần phải thoả mãn những yêu cầu sau:
(i) Các quy tắc đó cần phải bao quát tất cả những hiện tượng của
cứ liệu và chỉ những cứ liệu mà từ đó chúng được lập thức. Các quy
tắc này phải là những quy tắc không tạo ra những hình thái âm thanh
không tồn tại trong ngôn ngữ đang được sử dụng. Chẳng hạn, có thể
đưa ra nhận xét rằng, trong tiếng Anh, mỗi âm đoạn trong chùm phụ âm
(consonant cluster) cần phải có sự phù hợp về đặc tính khu biệt “tiếng
thanh (voice)” như sau: [+ voice] [+ voice] hoặc [- voice] [- voice]. Ví
dụ: /fækts/, /tæbz/. Các kết hợp như [+ voice] [- voice] hoặc [- voice]
[+ voice] cần được loại khỏi quy tắc vì, trong nhiều trường hợp, chúng
không phản ánh đúng thực tế kết âm của tiếng Anh.
(ii) Các quy tắc phải đảm bảo tính tiết kiệm và tiện dụng: Có khả
năng bao quát nhiều nhất, bằng một tập hợp càng ít càng tốt, những
phương tiện để hình thức hoá sự phái sinh chuyển đổi từ cấp độ trừu
tượng sang cấp độ hiện thực hoá.
(iii) Song hành với những quy tắc có khả năng khái quát cao, khi
cần thiết, phải xây dựng những quy tắc gắn với chu cảnh cụ thể để tránh
việc tạo sinh những hình thức ngữ âm trái với quy luật của ngôn ngữ
đang được nghiên cứu, nếu chỉ hoàn toàn dựa vào các quy tắc có độ
khái quát cao.
116 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Phân tích phái sinh là một đường hướng nghiên cứu với mục
đích: Bằng cách thức đơn giản và khái quát nhất, thể hiện được mối
quan hệ giữa những mô hình biểu hiện âm vị học trừu tượng của ngôn
ngữ và sự hiện thực hoá những mô hình âm vị học trừu tượng đó bằng
ngữ âm trên bề nổi của diễn ngôn.
2.5. Đặc tính ngữ âm và âm vị học
Trong định hướng xây dựng những phổ niệm ngôn ngữ (linguistic
universals), Âm vị học tạo sinh phân biệt rất rành mạch sự đối lập giữa
‘đặc tính ngữ âm’ và ‘đặc tính âm vị học’ nhằm làm sáng rõ mối liên hệ
giữa ‘cấu trúc chìm’ và ‘cấu trúc mặt’ của ngôn ngữ. Sau đây là một số
nội dung về luận điểm này trên cứ liệu tiếng Anh.
2.5.1. Thành phần của âm đoạn1
Âm [t] trong tiếng Anh được tạo ra bởi nhiều thao tác cấu âm trong
khoang miệng. Cụ thể là: Phải có luồng hơi từ trong phổi chuyển dịch
ra ngoài qua khoang miệng, dây thanh phải cách xa nhau để tạo khe
hở thanh môn, ngạc mềm được nâng lên và khối lưỡi phải tiếp xúc với
vùng lợi. Nếu một trong các yếu tố này bị thay đổi thì sản phẩm được
tạo ra sẽ là một âm khác: Khi dây thanh xích lại gần nhau hơn và tạo ra
quá trình rung dây thanh thì âm được tạo ra là âm [d]; nếu khối lưỡi bị
hạ thấp tạo ra khoảng cách hẹp giữa mặt trên của lưỡi và ổ lợi thì âm có
được là [s]; nếu ngạc mềm được hạ thấp, buộc luồng hơi đi qua khoang
mũi thì sẽ có âm mũi.
Như vậy, có thể khẳng định rằng, các âm thanh lời nói được tạo ra
từ nhiều thành tố cấu âm hay còn gọi là đặc tính. Các đặc tính này không
phụ thuộc lẫn nhau. Khi các đặc tính này được kết hợp theo những cách
khác nhau sẽ tạo ra các âm khác nhau. Việc xem xét các đặc tính này sẽ
giúp xác định những âm nào là giống nhau, những âm nào có quan hệ
hay không có quan hệ với nhau. Chẳng hạn, âm [t] và [d] chỉ khác nhau
ở một trong những đặc điểm về cấu âm như đã trình bày ở trên: trạng
thái của dây thanh. Ngoài đặc tính này ra, các đặc tính cấu âm khác của
hai âm này là giống nhau. Hai âm này có thể được nhìn nhận như là hai

1
Thông tin trong tiểu mục này được tóm lược từ Roach, P. (1998).
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 117

âm thuộc cùng một lớp hạng (lớp hạng các âm tắc vùng lợi) vì không có
âm nào khác có chung những đặc tính cùng xuất hiện đồng thời. Tương
tự, nhóm âm [p, t, k] tạo thành lớp hạng các âm tắc vô thanh vì chúng
chỉ khác nhau về phương diện các bộ phận cấu âm chủ động và thụ động
có liên quan trong quá trình tạo ra những âm này. Không giống những
nhóm âm trên, hai âm [t] và [v] khác nhau về nhiều mặt: Trạng thái của
dây thanh, bộ phận cấu âm chủ động (khối lưỡi và đầu lưỡi), bộ phận
cấu âm thụ động (ổ lợi và răng trên) và khoảng cách giữa các bộ phận
cấu âm. Những đặc tính giống nhau giữa hai âm trên chỉ là hướng của
luồng hơi và vị trí được nâng lên của ngạc mềm. Hai âm này không tạo
thành một lớp hạng riêng vì nhiều âm khác cũng có những đặc tính này,
chẳng hạn như [f, d, s, z, k, g]. Đối với người nghiên cứu, khả năng
có thể xem xét các lớp hạng này một cách trực tiếp trở nên rất hữu ích
bởi vì các quá trình âm vị học, về căn bản, liên quan đến các kiểu phân
nhóm này. Các nhóm âm nếu không xuất hiện hồi quy (recursive) thì sẽ
không được xác định là các lớp hạng. Chẳng hạn, hiện tượng mũi hoá
(nasalization) chỉ ảnh hưởng đến các nguyên âm và âm làm nảy sinh
quá trình mũi hoá chỉ có thể là các âm mũi. Không giống với các nhóm
âm được tập hợp một cách ngẫu nhiên khác, các nguyên âm và âm mũi
mỗi loại đều tạo thành hai lớp hạng. Mỗi lớp hạng này có thể bao gồm
một số âm nhất định, từ hai âm đến nhiều âm. Số lượng các âm trong
mỗi nhóm càng nhỏ thì giữa chúng càng có nhiều đặc tính giống nhau.
2.5.2. Sự khu biệt giữa đặc tính ngữ âm và âm vị học1
Để miêu tả tính chất âm học của các âm đoạn và đặc điểm của các
lớp hạng một cách thích hợp, thay vì những tham số rời rạc, lỏng lẻo,
cần phải xác lập một tập hợp các đặc tính như là thuộc tính âm học
của các âm đoạn liên quan. Để miêu tả đặc điểm của các vị trí cấu âm,
một hướng tiếp cận khả hữu là xác lập các đặc tính dựa vào tên gọi của
các vị trí cấu âm như [bilabial], [dental], [alveolar], [palatal], [velar],

1
Thông tin trong tiểu mục này được tóm lược từ Võ Đại Quang (2018). Principles
of English Phonetics and Phonology (Collected lectures for MA & PhD students).
Hanoi: VNU University of Languages and International Studies (For internal
distribution).
118 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

[uvular], v.v., phân nhóm âm thanh lời nói theo các vị trí cấu âm đó và
chỉ rõ các giá trị “+” hoặc “-” đối với mỗi đặc tính. Nếu đặc tính đó là
một yếu tố trong việc phân loại âm đoạn thì đặc tính này mang giá trị
“+”. Ngược lại, nếu nó không phải là một yếu tố của sự phân loại thì âm
đoạn đang được xếp loại mang giá trị “-” về đặc tính đó. Một đặc tính
chỉ có hai giá trị (“+” hoặc “-”) được gọi là đặc tính lưỡng phân. Do
vậy, các đặc tính của [p], [t], [k] có thể được tường minh hoá dựa vào
các phương thức xác lập lưỡng phân như vậy. Mỗi âm có thể mang giá
trị “+” hoặc “-” của các đặc tính đang được xem xét. Quan sát đặc tính
của 3 phụ âm nổ sau:

Các tập hợp trên đây thể hiện các đặc tính cấu âm. Các vị trí cấu
âm này được nhìn nhận như là hoàn toàn tách bạch với nhau. Sự bất
cập của cách nhìn nhận này là: Đa số các lớp hạng chỉ có thể được xác
định theo giá trị “-”; nhiều lớp hạng khả hữu là tập hợp các âm đoạn
mang giá trị “+” đối với một đặc tính nào đó. Ví dụ: Tất cả các âm đoạn,
trừ các âm [p, b, m], đều mang giá trị [- bilabial], và do vậy, có thể tạo
thành một lớp hạng suy định. Vấn đề nảy sinh ở đây là, trong khi các
lớp hạng được xác định theo giá trị “+” (như [+ alveolar], [+ bilabial])
là loại nhóm âm đoạn có thể được xem xét trong phân tích âm vị học thì
các nhóm âm được xác định theo giá trị “-” (như [- velar], [- palatal])
lại không cần thiết được đưa vào phân tích. Ngoài ra, không có phương
thức quy chiếu đến một số nhóm âm thực sự cần thiết trong phân tích
như các nhóm đồng vị cấu âm. Chẳng hạn, các âm môi-môi (bilabial) và
môi-răng (labiodental) có thể được phân loại là những âm môi (labial)
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 119

nhưng không có hình thức biểu hiện đặc thù cho sự đồng vị cấu âm để
phân biệt, để tách hai loại âm này với nhau.
Một vấn đề bất cập khác của hướng tiếp cận này là nó tạo ra nhiều
kết hợp đặc tính không cần thiết trong các ngôn ngữ, thậm chí là không
thể cấu âm. Bởi vì mỗi đặc tính như vậy hoặc mang giá trị “+” hoặc giá
trị “-” cho nên không có nhân tố nào trong hệ thống có thể cản trở việc
tạo lập các hệ thống như ở tập hợp (ii) dưới đây:

Đây là những tập hợp không khả hữu vì chúng đòi hỏi bộ phận cấu
âm chủ động phải cùng một lúc có mặt ở nhiều vị trí cấu âm. Mục đích
của người nghiên cứu là khái quát hoá, một cách càng tiết kiệm càng
tốt, cấu trúc âm vị học, và đồng thời, không để ngỏ khả năng cho những
khẳng định không cần thiết về cấu trúc âm vị học. Điều này có nghĩa
là, những đặc tính như đã nêu trên đây là không phù hợp. Do vậy, cần
phải đề nghị một nhóm các đặc tính khác phù hợp hơn. Nhóm đặc tính
này phải có khả năng chỉ ra càng nhiều càng tốt những khái quát hoá về
hoạt động của âm thanh trong ngôn ngữ, hay nói cách khác, là về các
hệ thống âm thanh mà không rơi vào trạng thái cực đoan như trong sơ
đồ (i) và (ii) trên đây. Do vậy, cần phải có một tập hợp các đặc tính âm
vị học ít cụ thể hơn, khái quát hơn. Cách thức mà các nhà âm vị học
thường sử dụng để biểu hiện những vị trí cấu âm chủ yếu là sử dụng các
đặc tính lưỡng phân sau: [anterior] (Các âm [+ anterior] là những âm
được cấu tạo ở vùng từ ổ lợi trở ra) và [coronal] (Các âm [+ coronal]
120 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

được cấu âm ở khoảng giữa răng và ngạc cứng). Hai đặc tính này tạo ra
bốn khả năng kết hợp. Mỗi kết hợp này biểu hiện một nhóm âm thanh
như trong sơ đồ (iii) sau đây:

Cần phải có nhiều đặc tính khác để tạo ra những khu biệt trong
các nhóm ở sơ đồ (iii). Với sơ đồ này, những bất cập ở sơ đồ (i) và
(ii) đã được giải quyết: Có thể có được những phân nhóm lớn hơn.
Chẳng hạn, các âm răng, âm lợi, âm ngạc cứng là những âm mang đặc
tính [+ coronal]) và không có những đặc tính không được sử dụng. Việc
khái quát hoá và lập thức các hệ thống âm thanh của các ngôn ngữ có
thể được thực hiện mà không cần đến các nhóm đặc tính dư thừa vô ích.
Qua luận giải trên, có thể thấy rằng chỉ bằng hai đặc tính âm vị học (cor;
ant), nhiều vấn đề đã có thể được làm sáng rõ trong việc nghiên cứu hệ
thống âm thanh của ngôn ngữ.
2.5.3. Biểu đồ các đặc tính
2.5.3.1. Phương thức tiếp cận ngữ âm trong việc xác lập biểu đồ các
đặc tính
Như phần trên đã trình bày, cần phân biệt các đặc tính ngữ âm với
các đặc tính âm vị học. Các đặc tính ngữ âm là những đặc tính tương tứng
với các sự kiện cấu âm và là các đặc tính vật lý (âm học). Các đặc tính âm
vị học cho phép người nghiên cứu nhìn ra ngoài các âm đoạn riêng lẻ để
phát hiện các quy luật trong hệ thống âm thanh của ngôn ngữ.
Một trong những mục tiêu của Âm vị học tạo sinh là xác định các
đặc tính phổ quát của ngôn ngữ nhân loại. Để xác lập các đặc tính âm vị
học, cần phải xác lập tập hợp các đặc tính cần thiết nhằm mô tả tính chất
của âm thanh lời nói trong các ngôn ngữ trên thế giới. Có thể giả định
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 121

rằng, có một tập hợp các đặc tính phổ quát với số lượng hữu hạn các
yếu tố. Mỗi ngôn ngữ cụ thể đòi hỏi một tập hợp nhỏ trong tập hợp các
đặc tính phổ quát có số lượng hữu hạn này.
Âm thanh lời nói có thể được phân thành hai lớp hạng chính: phụ
âm và nguyên âm. Những âm này có thể được chia tiếp thành âm các
âm ồn (obstruents), âm vang (sonorants), nguyên âm (vowels) và âm
lướt (glides). Nếu mục tiêu của việc nghiên cứu là đạt đến sự khái quát
cao nhất thì cần xây dựng một tập hợp đơn nhất các đặc tính được sử
dụng để mô tả tính chất của các âm đoạn, thay thế cho hai tập hợp đặc
tính mà trong đó một tập hợp được sử dụng để mô tả các phụ âm và tập
hợp còn lại dành cho việc mô tả các nguyên âm. Một cách làm khả thi
là, chia âm thanh lời nói thành các âm ồn, âm vang, nguyên âm, và âm
lướt trên cơ sở các đặc tính chủ yếu liên quan đến tất cả các âm thanh
lời nói. Đồng thời, dựa vào các tiểu nhóm đặc tính để mô tả kỹ hơn các
nguyên âm và phụ âm. Với cách làm như vậy, hệ thống âm vị học sử
dụng một tập hợp đơn nhất có đầy đủ các đặc tính mà trong đó một số
đặc tính chỉ liên quan đến các phụ âm và những đặc tính khác chỉ liên
quan đến các nguyên âm.
2.5.3.2. Đặc tính chung của các lớp hạng
Nhóm khu biệt đầu tiên cần thiết là sự khu biệt giữa các lớp hạng
chính của âm thanh lời nói là: phụ âm và nguyên âm, âm vang và âm ồn.
Sau đây là một số ví dụ minh hoạ các âm đoạn và đặc tính trong tiếng
Anh tiêu chuẩn (RP):
2.5.3.2.1. Đặc tính [+/- syllabic] cho phép phân biệt nguyên âm và
những âm không phải nguyên âm như sau:
Các âm [+ syllabic] là những âm thực hiện chức năng là hạt nhân
của âm tiết. Ví dụ [æ] trong “habit”. Các âm mang đặc tính [- syllabic]
là những âm không thực hiện chức năng hạt nhân trong âm tiết. Ví dụ:
[b], [h] và [t] trong “habit”. Cần lưu ý rằng, trong một số chu cảnh ngữ
âm, một số âm đoạn không phải nguyên âm cũng mang đặc tính [+
syllabic] như những âm lỏng (liquid) và âm mũi (nasal) sau: [l] ở cuối
từ “little” /litl/ và [n] cuối từ “garden” /ga:dn/.
122 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

2.5.3.2.2. Các âm mang đặc tính [+/- consonantal] giúp phân biệt
giữa các phụ âm đích thực (âm ồn, âm lỏng và âm mũi) với các nguyên
âm và âm lướt (glides) như sau: Các âm mang giá trị [+ cons] là những
âm được tạo ra nhờ sự chít hẹp luồng hơi trong khoang miệng như âm
[p], [l], [t] trong từ “palate” [pælit]; Những âm mang giá trị [- cons] là
những âm được tạo ra nhờ sự hạn chế luồng hơi như [j] và [e] trong [jes].
2.5.3.2.3. Đặc tính [+/- sonorant] cho phép phân biệt các âm lỏng,
âm trượt, nguyên âm, âm mũi với các âm nổ, âm xát và âm tắc-xát như
sau: Những âm mang giá trị [+ sonorant] là những âm thể hiện một mô
hình fooc-măng rõ nét như âm [n], [j] và [u:] trong từ [nju:ts].
Những âm mang giá trị [- sonorant] là những âm không có mô hình
fooc-măng rõ nét như âm [t] và [s] trong [nju:ts].
Việc kết hợp ba đặc tính này đem lại sự khu biệt cần thiết trong số
các lớp hạng âm đoạn chính. Cụ thể là: nguyên âm, âm trượt, phụ âm
âm vang và âm ồn. Sơ đồ (iv) sau đây chỉ rõ sự phân loại các âm của
tiếng Anh dựa vào ba lớp đặc tính trên:
(iv)

+ syll Vowels
- cons → [i:, i, e, e, u, u:, ɔ, ɔ:]
+ son

- syll Glides:
- cons → [j, w]
+ son

- syll Sonorant consosnants

+ cons → [l, r, m, n, η]
+ son

- syll Obstruents:
+ cons → [p, b, t, d, k, g, ð, θ, s, z,
t∫, dʒ]
- son
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 123

2.5.3.3. Đặc tính của phụ âm

Sau khi đã xác lập những khu biệt chính giữa nguyên âm, âm lướt,
phụ âm vang và phụ âm ồn, cần thiết phải có những đặc tính khác để
phân biệt các âm đoạn trong từng lớp hạng chủ yếu này. Khi xem xét
các đặc tính liên quan đến các phụ âm, có thể thấy rằng có nhiều đặc
tính cụ thể có thể được sử dụng như là những cơ sở để mô tả tính chất
của các âm. Đặc tính đầu tiên cần xét đến là “tiếng thanh ([voice]).
Các phụ âm có đặc tính [+/- voice] là những âm gắn với quá trình
rung hoặc không rung của dây thanh trong thanh quản. Những âm mang
giá trị [+ voice] là những âm được cấu tạo với luồng hơi đi qua thanh
môn. Trong thanh môn, các dây thanh gần sát nhau ở mức độ có thể
rung. Những âm được tạo ra theo phương thức này là các âm lướt, âm
vang và phụ âm ồn hữu thanh. Ví dụ: [m], [n], [d],... Các âm mang giá
trị [- voice] là những âm mà trong quá trình cấu tạo chúng dây thanh
không rung. Những âm mang đặc tính này chủ yếu là các phụ âm ồn.
Ví dụ: [s], [p], [t∫],...
2.5.3.4. Đặc tính về vị trí cấu âm
2.5.3.4.1. Đặc tính [+/- coronal] được sử dụng để phân biệt với các
âm khác những âm đoạn mà trong quá trình cấu âm chúng có sự tham
gia của phần trước của lưỡi. Đó là các âm răng, âm ổ lợi và âm ngạc
cứng. Những âm mang giá trị [+ coronal] được cấu tạo với sự nâng lên
của đầu lưỡi hoặc khối lưỡi. Ví dụ: [t], [d], [l],... Cần lưu ý rằng, một số
nhà âm vị học cho rằng các âm ngạc cứng là những âm vành lưỡi trong
khi một số khác không xếp chúng vào lớp hạng này mà coi chúng là các
âm mang giá trị [- coronal]. Những âm mang giá trị [- coronal] là những
âm mà phần trước của lưỡi không tham gia vào quá trình cấu âm chúng.
Ví dụ: [p], [b],... Sau đây là các âm liên quan đến đặc tính [+/- coronal]:
[+ coronal]: /j, l, r, n, t, d, s, z, ð, θ, ∫, ʒ, t∫, dʒ/
[- coronal]: /w, m, η, k, g, h, f, v, p, b/
2.5.3.4.2 . Đặc tính [+/- anterior] giúp phân biệt các âm khác những
âm được cấu tạo ở phần trước của miệng. Những âm đó là các âm môi,
124 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

răng, lợi. Các âm mang giá trị [+ ant] được cấu tạo tại ổ lợi hoặc trước
ổ lợi, chẳng hạn như âm [s] hoặc [n] trong từ “snake”. Những âm mang
đặc tính [- ant] được cấu tạo ở phần sau của khoang miệng, ngoại vùng
ổ lợi. Ví dụ: âm [k] và [dʒ] trong từ “cage”. Cần lưu ý rằng [w] được
coi là âm mang đặc tính [- ant]. Sau đây là các âm có liên quan đến đặc
tính [+/- ant]:
[+ ant]: [l, r, n, m, t, d, ð, θ, s, z, v, f, p, b]
[- ant]: [j, w, η, ∫, ʒ, t∫, dʒ, k, g, h]
Việc kết hợp hai tiêu chí này sẽ đem lại bốn lớp âm đoạn sau:
Labials: [- cor, + ant]: [m, v, f, p, b]
Dentals / Alveolars: [+ cor, + ant]: [l, r, n, t, d, s, z, ð, θ]
Alveopalatals / Palatals: [+ cor, - ant]: [j, ∫, ʒ, t∫, dʒ]
Velars / Glotals: [- cor, - ant]: [w, η, k, g, h, ?]
2.5.3.5. Đặc tính về phương thức cấu âm
Những đặc tính được trình bày trong phần này là: [continuant],
[nasal], strident], [lateral], [delayed release].
2.5.3.5.1. Đặc tính [+/- continuant] phân biệt các âm tắc với các âm
khác. Những âm mang giá trị [+ continuant] là những âm mà trong quá
trình sản sinh chúng luồng hơi tồn tại sau khi các bộ phận cấu âm tiếp
xúc với nhau thoát tự do và có thể kéo dài trong khoang miệng. Ví dụ:
[f], [s]. Các âm [- continuant] là những âm có luồng hơi bị tắc lại trong
khoang miệng, bao gồm âm nổ và âm mũi như [m] và [p].
[+ continuant]: [j, w, l, r, s, z, f, v, h, ∫, ʒ, ð, θ]
[- continuant]: [n, m, η, t, d, k, g, p, b, t∫, dʒ]
Các nhà nghiên cứu có ý kiến khác nhau về đặc tính của âm
[l]. Trong các tài liệu ngữ âm cổ điển, [l] được coi là mang giá trị
[- continuant]. Trong các tư liệu gần đây, âm này được coi là có giá trị
[+ cont] do có luồng hơi có thể được kéo dài. Đồng thời, nó cũng được
coi là có đặc tính [- cont] do luồng hơi bị cản trở vùng giữa lưỡi.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 125

2.5.3.5.2. Đặc tính [+/- nasal] phân biệt các âm mũi và những âm
không phải âm mũi. Các âm mang giá trị [+ nasal] được cấu tạo với
ngạc mềm hạ thấp và theo sau đó là luồng hơi đi qua khoang mũi, như
âm [n] trong “nasal”. Những âm được cấu tạo với luồng hơi không đi
qua khoang mũi đều mang giá trị [- nasal]”.
[+ nasal]: [m, n, η]

[- nasal]: [j, w, l, r, t, d, θ, ð, s, z, g, h, p, b, f, v, ∫, ʒ, t∫, dʒ]

2.5.3.5.3. Đặc tính [+/- strident] tách các âm có luồng hơi hỗn loạn
với các âm khác. Các âm [+ strid] được tạo ra nhờ sự nén luồng hơi
phức hợp tạo ra tiếng ồn (noise) hoặc tiếng xuýt (hissing), chẳng hạn
như âm [∫] trong từ “she”. Các âm [- strid] là những âm không có luồng
hơi bị nén như vậy.

[+ strident]: [s, z, f, v, ∫, ʒ, t∫, dʒ]

[- strident]: [j, w, l, r, m, n, η, t, d, θ, ð, k, g, h, p, b]
2.5.3.5.4. Đặc tính [+/- lateral] tách âm [l] khỏi những âm khác, và
do vậy có khả năng phân biệt [l] với [r] trong khi hai âm này cùng có
chung tất cả những đặc điểm khác. Các âm [+ lateral] được cấu tạo với
luồng hơi bị chặn lại ở phần trung tâm của lưỡi và luồng hơi thoát ra
ngoài ở hai bên mép lưỡi. Đặc tính [- lateral] được sử dụng để chỉ những
âm không được cấu tạo theo phương thức trên:
[+ lateral]: [l]

[- lateral]: [j, w, r, n, m, η, t, d, θ, ð, k, g, h, p, b, v, f, s, z, ∫, ʒ, t∫, dʒ]

2.5.3.5.5. Đặc tính [+/- del rel] phân biệt các âm tắc-xát với những
âm khác. Các âm mang đặc tính [+ del rel] được cấu âm với luồng hơi
bị đóng trong khoang miệng và ngay sau đó là sự chít hẹp luồng hơi đến
mức tạo ra tiếng xuýt ở cùng một vị trí cấu âm. Những âm không được
cấu âm theo phương thức này là những âm mang đặc tính [- del rel]:

[+ del rel]: [t∫, dʒ]

[- del rel]: [j, w, r, n, m, t, d, s, z, k, g, h, f, v, p, b, θ, ð, ∫, ʒ, t∫, dʒ, η]

126 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

2.5.3.6. Đặc tính của nguyên âm

Nguyên âm cần được phân biệt dựa vào các tiêu chí như khoảng
cách từ mặt trên của lưỡi và vòm miệng, vị trí mà khối lưỡi chiếm giữ
trong khoang miệng, độ tròn môi, và trường độ. Để khu biệt, có thể sử
dụng các đặc tính như [high], [low], [back], [front], [round], [tense] và
[Advanced Tongue Root]. Các đặc tính này cũng có thể được sử dụng
để mô tả các phụ âm.
2.5.3.6.1. Đặc tính [+/- high] phân biệt các nguyên âm hẹp / cao
(close / high) với các nguyên âm khác. Các nguyên âm mang đặc tính
[+ high] được phát âm với thân lưỡi nâng cao hơn vị trí “trung hoà”
(neutral). Các nguyên âm không được cấu âm với thân lưỡi nâng lên là
những âm mang đặc tính [- high]:
[+ high]: [i:, i, u, u:]
[- high]: [ɔ, ɔ:, a:, ∧, æ, e, ∂, ∂:]
2.5.3.6.2. Đặc tính [+/- low] phân biệt các nguyên âm thấp / mở
(low / open) với các âm khác. Các âm mang giá trị [+ low] được phát âm
với thân lưỡi hạ thấp so với vị trí trung hoà. Các âm mang giá trị [- low]
là những âm không dược phát âm với thân lưỡi hạ thấp.
[+ low]: [æ, a:, ɔ, ∧]
[- low]: [i:, i, u, u:, ɔ, ɔ:, e, ∂, ∂:]
Tất cả các phụ âm tiếng Anh, trừ hai âm [h] và [?] (tắc thanh hầu),
đều mang đặc tính [- low].
2.5.3.6.3. Đặc tính [+/- back] phân biệt nguyên âm hàng sau với
các nguyên âm khác. Nguyên âm mang giá trị [+ back] là những âm
được cấu âm với khối lưỡi co lùi về phía sau so với vị trí trung hoà. Giá
trị [- back] được sử dụng để mô tả các nguyên âm được phát âm với vị
trí của lưỡi không co lại về phía sau. Tất cả các phụ âm tiếng Anh, trừ
các âm ngạc mềm, đều mang đặc tính [- back] này.
[+ back]: [u, u:, ɔ, ɔ:, a, a:]
[- back]: [i:, i, ∧, ∂, ∂:, æ, e]
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 127

2.5.3.6.4. Đặc tính [+/- front] được sử dụng để phân biệt các âm
được cấu âm ở phần trước với các âm được cấu tạo ở phần sau trong
khoang miệng. Nguyên âm mang giá trị [+ front] là những âm mà trong
quá trình cấu âm thân lưỡi bị đẩy về phía trước vị trí trung hoà. Giá trị
[- front] được dùng để chỉ những âm không được cấu âm theo phương
thức trên. Các âm mang đặc tính [- front] bao gồm cả nguyên âm hàng
giữa và nguyên âm hàng sau:
[+ front]: [i:, i, æ, e]
[- front]: [u, u:, ɔ, ɔ:, a:, ∧, ∂, ∂:]
Việc kết hợp hai đặc tính [back] và [front] cho phép mô tả tính
chất của các nguyên âm hàng giữa như [∂, ∧].
2.5.3.6.5 . Đặc tính [+/- round] phân biệt các âm tròn môi và không
tròn môi. Âm mang giá trị [+ round] là những âm được cấu tạo với hai
môi tròn. Những âm không được cấu tạo theo phương thức như vậy là
âm mang đặc tính [- round]. Tất cả các phụ âm tiếng Anh, trừ âm [w],
đều là âm không tròn môi.
[+ round]: [u, u:, ɔ, ɔ:]
[- round]: [i:, i, a:, ∧, ∂, ∂:, æ, e]
2.5.3.6.6. Đặc tính [+/- tense] có thể được sử dụng để phân biệt
nguyên âm dài với nguyên âm ngắn. Đặc tính này thường không được
coi là có liên quan đến các phụ âm. Các âm [+ tense] được cấu âm với
sự căng cứng của cơ trong khối lưỡi so với trạng thái trung hoà của nó.
Sự căng cứng này tạo ra các âm được kéo dài và ở phần ngoại vi trong
khoang miệng. Các âm mang giá trị [- tense] là những âm được thực
hiện mà không có sự căng cứng của cơ vùng lưỡi. Các âm được tạo ra là
những âm ngắn và luồng hơi thoát ra theo vùng giữa của lưỡi.
[+ tense]: [i:, u:, ɔ:, ∂:]
[- tense]: [i, u, ɔ, æ, ∧, ∂, e]
2.5.3.6.7. Đặc tính [+/- Advanced Tongue Root] được sử dụng để
phân biệt các nguyên âm được phát âm với gốc lưỡi bị co về phía trước.
128 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Các âm [+ ATR] được sản sinh với gốc lưỡi bị đẩy về phía trước rời vị
trí trung hoà của nó trong khoang miệng và do vậy, thân lưỡi bị nâng
lên. Những âm không được cấu âm theo phương thức đó mang đặc
tính [- ATR]. Việc nhận diện đặc tính này rất hữu ích trong việc mô tả
các ngôn ngữ mà trong các ngôn ngữ này tồn tại hiện tượng “hài hoà
nguyên âm” (vowel harmony). Đặc tính này đôi khi được sử dụng để mô
tả tiếng Anh khi cần khu biệt các âm mang đặc tính [tense] bởi vì việc
đẩy gốc lưỡi về phía trước cũng đồng thời gây ra quá trình nâng thân
lưỡi về phía vòm miệng. Đặc tính [Advanced Tongue Root] có thể được
coi là tương đồng với đặc tính [tense].

2.5.3.7. Một số nhận xét về các đặc tính ngữ âm và âm vị học đã trình
bày ở trên

Việc đơn thuần chỉ sử dụng các đặc tính khu biệt được trình bày
trên đây có thể để sót những tính chất nhất định trong hệ thống nguyên
âm của các ngôn ngữ trên thế giới. Ví dụ: Có một số cách giải thích
dựa vào đặc tính [back] để mô tả tính chất của trục ngang trong khoang
miệng. Nhưng cách làm này gây ra những khó khăn nhất định đối với
các ngôn ngữ có nguyên âm trung hoà (neutral) như âm [∂:] và âm [∂]
trong tiếng Anh bởi vì, trong khoang miệng, chỉ có thể có hai vị trí [+
back] và [- back]. Tương tự, trong khi các đặc tính [high] và [low] kết
hợp để mô tả phương vị thẳng đứng (vertical dimension) thì chúng chỉ
có thể cho phép thể hiện ba cao độ (không thể có được kết hợp [+ high,
+ low] vì lưỡi không thể cùng một lúc ở cả hai vị trí này). Như vậy, tiêu
chí này chưa hoàn toàn hữu hiệu trong việc mô tả những ngôn ngữ có
các nguyên âm ở các độ cao: high, high-mid, low-mid, low. Đặc tính
[tense] cũng là đặc tính cần được tiếp tục xác định thêm cả về tính chất
âm học cũng như những khu biệt mà nó có khả năng thực hiện. Đặc
tính [tense] có khả năng phân biệt âm [i:] với âm [i] trong tiếng Anh
vì, trong tiếng Anh, những âm này sở hữu cả độ dài (length) và chất
âm (quality).
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 129

3. Kết luận

3.1. Nội dung được trình bày trên đây có tác dụng định hướng nhận
thức trong việc tiếp cận hệ thống âm thanh của ngôn ngữ. Ngữ âm là
sự hiện thực hoá bằng âm thanh các mô hình âm vị học tồn tại trong
tiềm thức của người bản ngữ. Âm vị học tạo sinh, với tư cách là một
trong những thành tố cấu thành Ngữ pháp tạo sinh, có mục tiêu là lập
thức được các mô hình kết hợp âm vị có khả năng giải thích, phản ánh
sát thực mối liên hệ giữa hệ thống trừu tượng của ngôn ngữ (cấu trúc
sâu) và sự biểu hiện sinh động, khả biến của hệ thống này trong lời nói
ở hình thái âm thanh (cấu trúc mặt). Đây là lý do cho sự tồn tại hợp lý
của đường hướng phân tích phái sinh của Âm vị học tạo sinh trên con
đường nhận thức lý tính mối liên hệ giữa ngôn ngữ và tư duy.

3.2. Cần có sự phân biệt giữa các đặc tính vật lý của ngữ âm thuộc
phạm trù bản thể, thuộc cấu trúc mặt với các đặc tính âm vị học trừu
tượng, thuộc phạm trù nhận thức, thuộc cấu trúc sâu. Với sự phân biệt
này, người nghiên cứu có thể có được những dấu hiệu hình thức để
xác định các lớp hạng âm thanh của lời nói như là những âm có chung
những đặc tính nhất định.
3.3. Âm đoạn là những phức thể vật lý với những đặc tính âm
học nhất định, có thể được nhìn nhận như là những thực thể bao gồm
một tập hợp các đặc tính. Âm vị học tạo sinh đặt việc công thức hoá lý
thuyết cao hơn việc phân tích dữ liệu ngữ âm nhằm đưa ra các giả thiết
về cơ chế tạo sinh ngữ âm. Việc phân loại các âm đoạn theo tập hợp
các đặc tính chứ không dựa vào từng đặc tính riêng lẻ đem lại sự khái
quát hoá cao về hoạt động của âm thanh trong từng ngôn ngữ cụ thể. Sự
khái quát hoá này nằm trong những cố gắng nhằm xây dựng một ngữ
pháp phổ quát. Theo cách tiếp cận như vậy của Âm vị học tạo sinh, hình
hài ngữ âm của các ngôn ngữ cụ thể được xác định theo công thức: PG
= X.UG. Trong công thức này, PG là ngữ pháp của ngôn ngữ cụ thể;
UG là ngữ pháp phổ quát; X là chất liệu, môi trường ngôn ngữ. “Chẳng
hạn, khi X = a thì a.UG có thể là tiếng Việt; khi X = b thì b.UG có thể
là tiếng Pháp” (Nguyễn Thiện Giáp, 2019: 226).
130 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

3.4. Ngữ âm là vỏ vật chất, là một kênh hiện thực trực tiếp của tư
tưởng. Nội dung được trình bày trên đây là một đốm nhỏ trên bức tranh
đa sắc mầu trong nhận thức của các nhà nghiên cứu về ngữ âm như một
phương tiện để giao tiếp, một công cụ của tư duy, một công cụ để thực
hiện nhiều chức năng đa dạng khác nhau. Ngữ âm tồn tại với con người
và vì con người. Con người luôn cần ngữ âm để giao tiếp, để tư duy.
Âm vị học tạo sinh giúp tường minh hoá mối liên hệ giữa cảm thức
của người bản ngữ và bề nổi âm thanh của ngôn ngữ trong hoạt động.
Với cách tiếp cận như vậy, có thể nói rằng, việc nghiên cứu ngữ âm theo
đường hướng Âm vị học tạo sinh mang đậm tính nhân văn.
Cùng với ngôn ngữ học tri nhận, ngôn ngữ học tạo sinh là một
khuynh hướng nghiên cứu giúp tường minh hoá cơ chế tạo sinh ngôn
ngữ, giúp giải thích quá trình thụ đắc ngôn ngữ (language acquisition).
Dựa vào các tài liệu tham khảo cùng với nhận thức cá nhân của người
viết, bài viết này đã trình bày một cách ngắn gọn, dễ hiểu (ở mức độ có
thể trong phạm vi khả năng còn hạn hẹp của người trình bày) về một số
nội dung, khái niệm nền tảng trong Âm vị học tạo sinh với mong muốn
cung cấp một tài liệu tham khảo dễ đọc đối với người học tiếng Anh
bước đầu quan tâm đến Âm vị học tạo sinh như một lĩnh vực nghiên
cứu chuyên ngành.

Tài liệu tham khảo

1. Chomsky, Noam (1957). Syntactic Structures. The Hague, Mouton.

2. Chomsky, Noam (1965). Principles and Parameters in Syntactic
Theory; In N. Hornstein and D. Lightfoot, eds., Explanations in
Linguistics. London: Longman.
3. Gimson, A. C. (1993). An Introduction to the Pronunciation of
English. London: Routledge.
4. Gimson, A. C. (1994, 5th edition, revised by A. Cruttendent).
The Pronunciation of English. London: Arnold.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 131

5. Harris, John (1994). English Sound Structure. Oxford: Blackwell.

6. Kenstowics, Michael (1994). Phonology in Generative Grammar.
Oxford: Blackwell.
7. Ladd, D. Robert (1996). Intonational Phonology. Cambridge:
Cambridge University Press.
8. Nguyễn Thiện Giáp (2019). Các khuynh hướng và trường phái
ngôn ngữ học hiện đại. Hà Nội: NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
MS: 2K-08-ĐH2018.
9. Roach, Peter (1983, 1991, 1998). English Phonetics and Phonology
(A Practical Course, 2nd edition). United Kingdom: Cambridge
University Press.
10. Searle, John (2007). Philosophy of Language: Force, Meaning
and Mind (edited by Savas L. Tsohatzidis). Cambridge:
Cambridge University Press.
11. Spencer, Andrew (2005). Phonology. USA: Blackwell Publishing.
12. Võ Đại Quang (2002). Âm vị học tạo sinh: Phân tích phái sinh
và một số vấn đề âm vị học tiếng Anh. Đại học Quốc gia Hà Nội:
Đề tài NCKH, Mã số 01.N05/ KH-BD.
13. Võ Đại Quang (2018). Approaches to Establishing Phonological
Structure. Hanoi: VNU Journal of Foreign Studies, ISSN 2525-
2445; No 6-2018, vol.34; pp. 60-70.
14. Võ Đại Quang (2018). Intonational Phonology: A Sketch for
English Intonation. Hanoi: Journal of Language and Life, ISSN
0868-3409; No 11B (279); pp. 10-15.
15. Võ Đại Quang (2018). Principles of English Phonetics and
Phonology (Collected lectures for MA & PhD students). Hanoi:
VNU University of Languages and International Studies (For
internal distribution).
 ĐỒNG HOÁ ÂM (ASSIMILATION):
MỘT THUỘC TÍNH CỦA DIỄN NGÔN TIẾNG ANH1

Đối với người học tiếng Anh như một ngoại ngữ, để nghe, nói, đọc
tiếng Anh đúng và hay, phải có những hiểu biết cần thiết về hiện tượng
đồng hoá âm trong lời nói. Bài viết này không đi sâu bàn luận về những
vấn đề lý luận trừu tượng liên quan đến hiện tượng này mà chỉ hệ thống
hoá một cách ngắn gọn, dễ hiểu cho độc giả, đặc biệt là sinh viên đang
trau dồi kỹ năng thực hành tiếng Anh, những nét căn bản về hiện tượng
đồng hoá âm - một hiện tượng phổ biến trong mọi ngôn ngữ nói chung
và trong diễn ngôn tiếng Anh nói riêng.

1. Đồng hoá âm trong ngữ lưu là gì?

Đồng hoá âm là hiện tượng: Hình thái âm thanh (sound form) của
một âm vị bị thay đổi theo hướng giống hoặc gần giống với hình thái
âm thanh của âm đứng trước hoặc sau nó do ảnh hưởng của những âm
này. Hiện tượng này là một trong những đặc tính của diễn ngôn nói
được thực hiện với tốc độ nhanh. Âm làm cho âm đứng cạnh bị thay đổi
hình thái âm thanh được gọi là âm đồng hoá (assimilating sound). Âm
bị thay đổi là âm bị đồng hoá (assimilated sound). Âm bị đồng hoá có
thể là nguyên âm hoặc phụ âm.

2. Các loại hình đồng hoá âm

Khi xem xét hướng đồng hoá theo tuyến tính (trục ngữ đoạn -
syntagmatic axis), có thể nói đến hai loại hình đồng hoá: đồng hoá tiến
(đồng hoá xuôi - Progressive assimilation) và đồng hoá lùi (đồng hoá
ngược - regressive assimilation). Đồng hoá tiến là hiện tượng âm đứng
trước làm thay đổi hình thái âm thanh của âm vị đứng sau. Đồng hoá lùi
là hiện tượng hình thái âm thanh của âm vị đứng trước bị thay đổi do
tác động của âm đứng sau. Ví dụ:

1
Võ Đại Quang (2002) - Bài đăng trên Tạp chí Ngôn ngữ của UBKHXH & NV QG
số 2-2002.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 133

+ Đồng hoá tiến: Trong từ “train” /trein/, phụ âm hữu thanh /r/ bị
vô thanh hoá do tác động của phụ âm /t/ đứng trước nó.
+ Đồng hoá lùi: Âm /s/ trong từ “horse” /h ɔ:s/ biến đổi thành âm /∫/
dưới ảnh hưởng của âm đứng ngay sau nó là âm /∫/ của từ “shoe” khi hai
từ này được kết hợp với nhau: “horse shoe”. Hiện tượng đồng hoá xảy ra
ở ranh giới của các từ, các hình vị hoặc trong nội bộ các hình vị.

3. Hiện tượng đồng hoá ở ranh giới của các từ

Hiện tượng đồng hoá ở ranh giới của các từ thường xảy ra với các
âm vị phụ âm. Sự khác biệt giữa các phụ âm thường được thể hiện ở ba
phương diện: (i) Vị trí cấu âm; (ii) Phương thức cấu âm; (iii) Tính chất
hữu thanh hoặc vô thanh.
Sự đồng hoá có thể được nhận diện và mô tả theo các phương
diện trên.

3.1. Các mô hình đồng hoá phụ âm thường gặp về phương diện vị trí
cấu âm

3.1.1. Những biến thể mang tính không ổn định về vị trí cấu âm:
(i) âm lợi (alveolar) ← âm môi - môi (bilabial)
↓
âm môi - môi
Ví dụ: “That person”
/ðæt← p∂:s∂n/
↓
/ðæp← p∂:sn/
(ii) âm lợi - nổ (plosive) ← âm răng (dental)
↓
âm nổ bị răng hoá (dental plosive)
Ví dụ: Âm /t/ của từ “that” sẽ bị răng hoá do ảnh hưởng của âm
răng /θ/ đầu từ “thing” trong kết hợp “that thing”.
134 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

(iii) /t/ ← âm ngạc mềm (velar)

↓
/k/
Ví dụ: Âm /t/ cuối từ “that” bị đồng hoá thành âm nổ giống với phụ
âm đầu /k/ của từ đứng sau nó “case”: /ðæt keis/ → /ðæk keis/.
(iv) /d/ ← âm môi - môi
↓
/b/
Ví dụ: “Good boy”: /gud boi/ → /gub boi/
(v) /t/ ← âm răng
↓
/d/ bị răng hoá (dentalized)
Ví dụ: “Cut through” /kΛt θru:/ → /kΛtˆ θru:/
(vi) /d/ ← /g/
↓
/g/
Ví dụ: “Good girl” /gud g∂:l/ → /gug g∂:l/
(vii) /∫/ ← /∫/
↓
/∫/

Ví dụ: “Horse shoes” /h ɔ:s ∫u: z /→ /h ɔ:s ∫u: z/

(viii) /z/ ← /j/

↓
/ʒ/
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 135

Ví dụ: “Those years” /ð∂uz ji∂ z/ →/ð∂u3 ji∂ z/

(ix) /n/ ← /p, b, m/
↓
/m/
Ví dụ: “Ten players” /ten plei∂ z/ → /tem plei∂ z/
(x) /n/ ← /k, g/
↓
/η/
Ví dụ: “Ten cups” /ten kΛps/→ /teη kΛps/
Từ những ví dụ trên, có thể nhận xét rằng: Hiện tượng đồng hoá
về vị trí cấu âm thường là đồng hoá lùi (regressive) đối với phụ âm lợi
(alveolar) và sau lợi (post-alveolar).
3.1.2. Hiện tượng đồng hoá tương đối ổn định theo hướng hoà trộn -
hợp nhất (coalescence) các âm /t, d, s, z/ với âm /j/:
Trong tiếng Anh đương đại, ở vị trí giữa từ cũng như ở vị trí giáp
ranh của các từ (word boundaries), thường xảy ra hiện tượng hợp nhất
âm khi âm /j/ đứng sau các âm /t/, /d/, /S/ và /z/. Sự hoà trộn và hợp nhất
âm có thể được mô hình hoá như sau:
(i) /t/ + /j/ → /t∫/ Ví dụ: “What you want ...” /wΛt∫u wΛnt .../
(ii) /d/ + /j/ → /dʒ/ Ví dụ: “would you ... “ /wudʒu ... /
(iii) /∫/ + /j/ → /∫/ Ví dụ: “In case you need it” /iη kei∫u ni:d it /
(iv) /z/ + /j/ → /ʒ/ Ví dụ: “Has your letter come ?” /hæ ʒɔ: let∂
kΛm /
Đối với trường hợp /s , z/ + /j/, sự hoà trộn và hợp nhất thành /∫, ʒ/
có thể do sự kéo dài quá trình chẽn hẹp (narrowing) luồng hơi từ trong
phổi thoát ra ngoài khoang miệng gây nên.
136 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

3.2. Các mô hình đồng hoá phụ âm thường gặp về phương thức cấu âm
Cũng giống như hiện tượng đồng hoá về vị trí cấu âm, đồng hoá về
phương thức cấu âm trong tiếng Anh chỉ xảy ra trong ngữ lưu theo kiểu
đồng hoá lùi. Sự thay đổi về phương thức cấu âm giúp cho việc phát
âm được dễ dàng hơn bằng việc làm giảm thiểu sự ngăn chặn luồng hơi
từ trong phổi thoát ra ngoài qua khoang miệng hoặc khoang mũi. Hiện
tượng này có thể được mô hình hoá như sau:
(i) âm nổ (plosive) ← âm xát (fricative)
↓
âm xát
Ví dụ: “That side” /ðæt said/→ /ðæs said/
(ii) âm nổ ← âm mũi (nasal)
↓
âm mũi
Ví dụ: “Good night” /gud nait/ → /gun nait/
3.3. Đồng hoá về tiếng thanh (voice)
Hiện tượng đồng hoá về phương diện tiếng thanh thường xuất hiện
ở ranh giới các từ và khó nhận biết vì, trong tiếng Anh, phụ âm đầu và
phụ âm cuối trong từ thường có rất ít hoặc không có tiếng thanh. Có thể
lập thức hiện tượng này như sau:
3.3.1. Phụ âm hữu thanh (voiced) ← phụ âm vô thanh (voiceless)
↓
phụ âm bị vô thanh hoá (devoiced)
Sau đây là những trường hợp cụ thể của mô hình trên:
(i) Âm nổ hữu thanh ← Âm nổ vô thanh tương ứng
↓
Âm nổ vô thanh
Ví dụ: “Good King” /gud kiη/ → /guk kiη/
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 137

(ii) Âm xát hữu thanh ← Âm xát vô thanh

↓
Âm xát vô thanh tương ứng
Ví dụ: /wið θæηks/ (“with thanhk”) → /wiθ θæηks/
(iii) /z/ ← /s/
↓
/s/
Ví dụ: /wɔ z sent/ (“was sent”) → /wɔ s sent/
(iv) /v/ ← /f/
↓
/f/
Ví dụ: /∂ v k ɔ:s/ (“of course”) → /∂ f kɔ:s/
(v) /dʒ/ ← /t∫/
↓
/t∫/
Ví dụ: /bridʒ sko:/ (“bridge score”) → /brit∫ sko:/
3.3.2. “s” được phát âm là /z/ khi đứng trước nó là phụ âm hữu
thanh và được phát âm là /s/ khi trước nó là phụ âm vô thanh hoặc
nguyên âm.
Ví dụ: “cats” /kæts/; “dogs” /dɔ gz/; has /hæ z/

4. Hiện tượng đồng hoá trong nội bộ các hình vị

4.1. Nếu trong chùm phụ âm ở cuối âm tiết một âm mũi đứng trước
âm nổ hoặc âm xát trong cùng một hình vị thì vị trí cấu âm của âm mũi
luôn luôn bị quy định bởi vị trí cấu âm của âm nổ và âm xát đó. Hiện
tượng đồng hoá này ổn định đến mức nó trở thành một bộ phận trong
cấu trúc âm vị học của âm tiết tiếng Anh:
138 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Chùm phụ âm đứng cuối âm tiết (syllable-final consonant cluster):

âm mũi (nasal) ← âm nổ / âm xát (plosive / fricative)
↓
âm nổ / âm xát
Ví dụ: Trong từ “bank”, âm /k/ ở chùm phụ âm cuối âm tiết là âm
ngạc mềm (velar) và vị trí cấu âm của âm này đã làm thay đổi vị trí cấu
âm của âm lợi /n/ đứng trước. Âm /n/ được phát âm như một âm ngạc
mềm /η/: /bæηk/.
4.2. Hiện tượng hữu thanh hoá cũng xảy ra với biến tố “- s” đi kèm
với động từ khi chia với chủ ngữ ở ngôi thứ ba số ít, với danh từ ở số
nhiều hoặc với dấu hiệu sở hữu đi kèm với danh từ “-’s”. Hiện tượng
đồng hoá trong trường hợp này là đồng hoá tiến.
Phụ tố -s có hình thức âm thanh /z/ khi trước nó là một phụ âm hữu
thanh và /s/ khi đứng trước nó là phụ âm vô thanh. Quy tắc đồng hoá
như sau:
(i) Phụ âm hữu thanh → biến tố “s”
↓
/z/
(ii) Phụ âm vô thanh → biến tố “s”
↓
/s/
(iii) Nguyên âm → biến tố “s”
↓
/z/
Ví dụ:
“Jumps” /jΛmps/ “runs” /rΛnz/
“books” /buks/ “dogs” /dɔgz/
“Pat’s” /pæts/ “Pam’s” /pæmz/
“cats” /kæts/ “has” /hæz/
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 139

5. Đồng hoá âm nhìn từ góc độ các thao tác trong quá trình cấu âm

Hiện tượng đồng hoá phụ âm, khi được xem xét ở phương diện các
thao tác trong quá trình cấu âm, có thể được phân loại thành các loại
đồng hoá sau:

5.1. Hiện tượng nổ không triệt để (incomplete plosion)

Hiện tượng này xảy ra khi hai âm nổ đứng cạnh nhau. Trong quá
trình phát âm, âm nổ đứng trước được cấu âm (articulated) nhưng khi
luồng hơi sắp được xả (released) qua đường miệng thì người phát âm
ngừng lại và chuyển sang thực hiện việc cấu âm cho âm nổ đứng sau.
Âm nổ đứng sau được tạo ra và hoà vào nguyên âm đứng sau nó. Như
vậy, trong quá trình phát âm, có một quãng ngừng ngắn (short pause)
giữa hai âm nổ. Âm nổ đầu không được phát âm đầy đủ do ảnh hưởng
của âm nổ đứng sau. Vì vậy, hiện tượng này được gọi là nổ không triệt
để. Ví dụ:

“followed by” /fɔl∂ud bai/ → /fɔl∂ub bai/

5.2. Hiện tượng nổ bên (lateral plosion)

Khi đứng trước âm bên /l/ là một âm nổ thì âm nổ được cấu âm

nhưng không được bật ra. Khi âm nổ sắp được bật ra thì chuyển sang
thực hiện việc phát âm âm bên (lateral). Đầu lưỡi luôn ở vị trí tiếp xúc
với vùng lợi trong quá trình phát âm cả âm nổ và âm bên. Luồng hơi
thoát ra ngoài khoang miệng qua hai mép lưỡi. Không có âm /∂/ giữa
âm nổ và âm bên. Ví dụ: “little” /litl/. Trong từ này, âm /t/ được cấu âm
nhưng không được phát âm đầy đủ.

5.3. Hiện tượng nổ với luồng hơi thoát qua đường mũi (nasal plosion):

Hiện tượng này xảy ra khi đứng ngay sau âm nổ là một âm mũi.
Cũng giống như hiện tượng nổ bên, âm nổ được cấu âm nhưng khi sắp
chuyển sang giai đoạn xả luồng hơi thì đầu lưỡi được đặt vào vị trí cấu
âm của âm mũi đứng sau. Luồng hơi thoát ra ngoài qua khoang mũi.
Không có âm /∂/ giữa âm nổ và âm mũi. Ví dụ: “Garden” /ga:dn/.
140 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

6. Đồng hoá âm nhìn từ góc độ âm vị học

Hiện tượng đồng hoá âm trong ngữ lưu là một trong những vấn đề
cần phải được nghiên cứu trong lý thuyết về âm vị, đặc biệt là vấn đề
xác lập và nhận diện âm vị. Chẳng hạn, âm vị /d/ trong /gud/ bị biến
đổi thành /g/ trong /gug g∂:l/ (“good girl”) và thành /b/ trong /gub bɔi/
(“good boy”). Vấn đề đặt ra là: Có phải âm vị /d/ được thay thế bằng một
âm vị khác trong các kết hợp từ “good girl” và “good boy” hay không?
Nếu đúng như vậy thì cần phải giải thích như thế nào về hiện tượng răng
hoá âm vị /d/ trong kết hợp từ “good thing” cũng như /d/ trở thành âm
nổ môi-răng (labiodental plosive) trong “good food”? Giải pháp được
đưa ra là, âm vị /d/ được hiện thực hoá bằng biến thể âm vị môi - môi
(bilabial allophone) trong “good boy” và biến thể âm ngạc mềm (velar
allophone) trong “good girl”. Thực tế này đòi hỏi người học phải phân
biệt rành mạch hai khái niệm có liên quan đến nhau nhưng thuộc hai
bình diện khác nhau: “Âm vị” (phoneme) là khái niệm trừu tượng thuộc
bình diện ngôn ngữ (language) và “biến thể âm vị” (allophone) là khái
niệm thuộc bình diện lời nói (speech), là sự hiện thực hoá âm vị trong
diễn ngôn.
7. Thay lời kết
Một vài suy nghĩ liên quan đến việc vận dụng những hiểu biết về
hiện tượng đồng hoá nhằm rèn luyện kỹ năng nói, đọc thành tiếng và
nghe hiểu đối với người học tiếng Anh như một ngoại ngữ:
7.1. Cho đến nay, vẫn có những ý kiến khác nhau về nội hàm của
khái niệm đồng hoá, chủ yếu liên quan đến các cấp độ, mức độ, phạm
vi biến đổi âm thanh trong lời nói giao tiếp thông thường (connected
speech / speech continuum). Cách hiểu về hiện tượng đồng hoá như
được trình bày ở mục (1.) trên đây là một cách hiểu mang tính “làm
việc” (working definition), phục vụ các mục đích ứng dụng mà chủ yếu
là phục vụ việc dạy - học tiếng Anh.
7.2. Sự đồng hoá âm bị quy định bởi nhiều yếu tố thuộc về hệ thống
âm thanh của ngôn ngữ cũng như sự dung hợp, đan xen của các yếu tố
này với các yếu tố gắn liền với quá trình tương tác bằng phương tiện âm
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 141

thanh ngôn ngữ trong những cảnh huống (context of situation) cụ thể như
trạng thái tâm lý của người sử dụng ngôn ngữ, văn cảnh (co-text), dấu ấn
văn hoá và thói quen phát âm của cá nhân, tốc độ của diễn ngôn,...
7.3. Vì những lý do trên, người học tiếng Anh như một ngoại ngữ
không nhất thiết phải học cách tái tạo trong lời nói của mình tất cả các
hiện tượng đồng hoá. Nhưng, những hiểu biết về các xu hướng đồng
hoá (assimilatory tendencies) chi phối từ (word) tiếng Anh trong văn
cảnh sẽ giúp ích rất nhiều trong việc nhận biết và nghe hiểu lời nói
thông thường của người bản ngữ cũng như thực hành để đạt đến sự phát
âm chuẩn mực. Sự hiểu biết chắc chắn về các quy luật đồng hoá trong
tiếng Anh cũng sẽ giúp người học tránh được kiểu đồng hoá âm phi bản
ngữ (un-English assimilation). Chẳng hạn, sự đồng hoá sau đây là trái
với quy luật đồng hoá (Được lập thức chủ yếu dựa vào thủ pháp thống
kê - định lượng và khái quát hoá) trong tiếng Anh:
“I like that” /ai laig ðæt / (Sai về nhược hoá tiếng thanh - incorrect
voicing).
“It was there” /it w∂ð ðε∂/ (Sai ở sự biến đổi âm /z/ của từ “was”
sang vị trí cấu âm của âm răng /ð/ ở từ “there”).

Phương châm người học cần tuân thủ là:

(i) Luôn tinh chỉnh về phát âm trong quá trình thực hành nói, đọc
thành tiếng (reading aloud) một cách trau chuốt, cẩn thận.
(ii) Luôn có ý thức về các đặc điểm phát âm trong diễn ngôn được
người bản ngữ thực hiện với tốc độ nhanh trong giao tiếp thông thường
như hiện tượng đồng hoá (assimilation), mất âm (elision), nhịp điệu
(rhythm), v.v.
 NGỮ ĐIỆU: MỘT LOẠI HÌNH
DẤU HIỆU NGỮ VI (IFID) NỔI TRỘI TRONG TIẾNG ANH1

1. Chức năng của ngữ điệu

Trong tiếng Anh, ngữ điệu thực hiện nhiều chức năng khác nhau.
Sau đây là những chức năng chính:
(i) Ngữ điệu cho phép thể hiện tình cảm, thái độ của người nói.
Ngữ điệu chuyển tải một loại nghĩa chuyên biệt trong khi hỏi và trả
lời. Chức năng này được gọi là chức năng biểu thị thái độ (attitudinal
function). Cụ thể là:
- Ngữ điệu giáng/ đi xuống biểu thị sự khẳng định trong câu tường
thuật (categoric statements). Trong câu hỏi tách biệt / nối đuôi, ngữ
điệu này thể hiện sự áp đặt, thúc giục người được hỏi đồng ý với người
hỏi về thông tin được đưa ra trong câu hỏi (questions intended to be
forceful statements):
She is a clever girl, \isn’t she?
- Ngữ điệu giáng - thăng (Dive) biểu thị thái độ không chắc chắn,
lưỡng lự, dè dặt hoặc mỉa mai của người nói:
Will she be late again vtoday?
- Ngữ điệu thăng/ đi lên kiểu 2 (The Take - off) thường biểu thị thái
độ khó chịu, bực mình hoặc tức giận của người nói:
Don’t you think she’ll be late again / today?
- Ngữ điệu thăng / đi lên kiểu 1 (The Glide - up) có xu hướng
chuyển tải nghĩa nghi vấn. Nó có thể là phương tiện bổ trợ chuyển đổi
câu tường thuật thành câu hỏi. Điều này có nghĩa là, khi hỏi dưới hình
thức này, người nói đã tạo ra một hành vi ngôn ngữ gián tiếp. Loại câu
hỏi này (declarative question), về mặt ngữ nghĩa - ngữ dụng, khác với

1
Võ Đại Quang (2001) - Bài đăng trên Tạp chí Ngôn ngữ của UBKHXH & NV QG
số 6 tháng 5/2001.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 143

kiểu câu hỏi như là sản phẩm của hành vi ngôn ngữ trực tiếp ở tính ngẫu
nhiên (casualness) của phát ngôn.
(ii) Việc đặt trọng âm tiết điệu (tonic stress) vào một âm tiết cụ thể
nào đó là dấu hiệu chỉ ra rằng từ chứa âm tiết này được coi là từ quan
trọng nhất trong đơn vị tiết điệu (tone unit). Chức năng này được gọi là
chức năng nhấn mạnh (accentual function) của ngữ điệu. Vị trí thông
thường nhất của từ được nhấn mạnh là từ mang nghĩa từ vựng (lexical
word) ở cuối câu. Mặt khác, bất cứ từ nào trong câu cũng có thể được
nhấn mạnh và từ được nhấn mạnh nhất luôn luôn chứa “âm tiết - điểm
nhấn” (tonic syllable). Ví dụ:
Did Mary break the vase yesterday morning?
Vị trí thông thường nhất của từ tiêu điểm (focus) là “morning”.
Tiêu điểm (focus) rơi vào các từ khác nhau thì sẽ dẫn đến sự giải thuyết
khác nhau về nghĩa của câu. Các khả năng có thể là: Nếu tiêu điểm
(focus) rơi vào “Mary” thì câu có nghĩa là: “Mary hay ai khác đã đánh
vỡ chiếc bình?”. Nếu từ “break” được coi là tiêu điểm thì câu lại có
nghĩa: “Có phải Mary đã làm vỡ hay làm việc gì khác với chiếc bình?”.
Nếu tiêu điểm rơi vào “vase” thì câu lại có nghĩa: “Mary đã làm vỡ cái
bình hay cái gì khác?”. Tiêu điểm hỏi ở “yesterday” sẽ dẫn đến giải
thuyết: “Mary làm vỡ chiếc bình ngày hôm qua hay vào ngày khác?”.
(iii) Người nghe có thể nhận biết được cấu trúc cú pháp của hình
thức ngôn ngữ đang được chuyển tải bằng cách giải thuyết thông tin
hàm chứa trong ngữ điệu: sự định vị ranh giới giữa các cụm từ, mệnh
đề và câu, sự khác nhau giữa câu tường thuật và câu hỏi, quan hệ phụ
thuộc về ngữ pháp,... Tất cả những khả năng đó thuộc về chức năng
ngữ pháp của ngữ điệu. Có những câu hỏi mà sự mập mờ về nghĩa ở
hình thức chữ viết chỉ có thể được hiển minh hoá bằng ngữ điệu trong
hội thoại. Quan sát ví dụ:
a) /Did those who sold vquickly/ make a profit?/
b) /Did those who vsold /quickly make a profit?/
Việc phân cắt câu thành những nhóm ngữ điệu khác nhau và việc
144 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

sử dụng những ngữ điệu khác nhau trong từng nhóm đã dẫn đến sự giải
thuyết khác nhau về nghĩa của câu trên: a) Was a profit made by those
who sold quickly?, b) Was a profit quickly made by those who sold?
Việc phân định ranh giới nhóm ngữ điệu cũng giúp người nghe phân
giải cấu trúc ngữ pháp của câu hỏi. Ví dụ:

a) /Are the Conservatives who vlike the proposal/ pleased?

(= Are some Conservatives pleased?)

b) /Are the vConservatives/ who vlike the proposal/ pleased?

(= Are all Conservatives pleased?)

Trong câu trên, ngữ điệu giúp làm sáng rõ sự khác nhau trong
nội dung ngữ nghĩa của câu với mệnh đề quan hệ hạn định (restrictive
relative clause) và không hạn định (nonrestrictive relative clause) trong
chức năng bổ tố (postmodifier) trong danh ngữ.

Một trong những thành tố của ngữ điệu được coi là có ý nghĩa về
mặt ngữ pháp là đường nét ngôn điệu (contour) ở âm tiết tiết điệu (tonic
syllable). Ngữ điệu đặc trưng của câu hỏi Yes - No question trong tiếng
Anh là ngữ điệu đi lên và, trong câu hỏi có từ hỏi là ngữ điệu đi xuống.
Nhưng, ngữ điệu đi xuống có thể được sử dụng với câu hỏi không có
từ hỏi (Yes - No question) khi câu hỏi này được dùng để buộc người
đối thoại đồng ý với người nói, và, ngữ điệu đi lên có thể được dùng
với câu hỏi có từ hỏi (Wh-question) khi người hỏi nóng lòng muốn thu
nhận thông tin. Ngữ điệu thăng trong câu hỏi tách biệt (tag question /
disjunctive question) có chức năng như một lời đề nghị người được hỏi
cung cấp thông tin. Cũng loại câu hỏi này, nếu được dùng với ngữ điệu
đi xuống, sẽ có hàm nghĩa: Người nói đã tin rằng thông tin nghi vấn
trong câu hỏi là đúng với thực tế, và khi hỏi, người hỏi chờ đợi sự khẳng
định từ người được hỏi. Quan sát:

a) They .are .coming on \Tuesday, \aren’t they? (like a forceful statement).

b) They .are .coming on \Tuesday, /aren’t they? (seeking information).

Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 145

Trong tiếng Anh, trong nhiều trường hợp, ngữ điệu là phương tiện
hình thức duy nhất để phân biệt giữa câu hỏi và câu tường thuật. Ngữ
điệu “bất thường” trong câu hỏi là dấu hiệu ngữ vi (IFID) của một loại
hành vi ngôn ngữ gián tiếp và luôn kèm theo thông tin ngữ dụng bổ trợ.
Chẳng hạn:
- Việc xuống giọng ở câu hỏi, đôi khi, trong ngữ cảnh cụ thể, diễn
tả sự thất vọng. Ví dụ:
You sold that lovely bracelet, did you?
(I am sorry you did).
- Ngữ điệu Take - off ở tag - questions, ngoài cách dùng thông
thường mang tính trung hoà là tìm kiếm sự xác nhận phủ định hoặc xác
nhận khẳng định nội dung được đưa ra trong câu trần thuật thì, trong
những hoàn cảnh nhất định, có thể truyền đạt sự không tin tưởng, nghi
ngờ, thậm chí đe doạ từ phía người nói thay vì tìm kiếm một câu trả lời.
Ví dụ: You call this day’s work , do you ? (→ I certainly don’t); I'll get
my money back, will I? (→ I don’t believe it).
Từ những ví dụ ở trên, sẽ có lý nếu nói rằng, sự khác nhau về nghĩa
được chuyển tải bằng ngữ điệu là chỗ tiếp nối, chỗ gối lên nhau giữa
chức năng biểu thị thái độ và chức năng ngữ pháp của ngữ điệu, đặc biệt
là trong các loại câu hỏi.
(iv) Xem xét lời nói ở phối cảnh rộng hơn, chúng ta có thể thấy
rằng ngữ điệu giúp người nghe xác định được thông tin đã biết (given
information) cũng như thông tin mới (new information). Trong hội
thoại, ngữ điệu có thể chuyển tải đến người nghe thông tin về sự chờ
đợi của người hỏi, định hướng phản ứng của người được hỏi đối với
câu hỏi. Ngữ điệu là một trong những phương tiện định hướng cho
người nghe chú ý vào những thông tin được cho là quan trọng trong
thông điệp (attention focusing). Ngữ điệu cũng được sử dụng để liên
kết các phát ngôn, các câu trong một cuộc thoại, hay nói cách khác, là
điều chỉnh hành vi cuộc thoại (regulation of conversational behaviour).
Những chức năng như vậy là chức năng diễn ngôn (discourse function)
của ngữ điệu.
146 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Phạm vi gối lên nhau giữa chức năng nhấn mạnh, chức năng ngữ
pháp và chức năng diễn ngôn là khả năng của ngữ điệu chỉ ra mối quan
hệ giữa một yếu tố ngôn ngữ và cảnh huống mà trong đó nó xuất hiện.
Quan hệ đó được gọi là quan hệ ngữ đoạn (syntagmatic relationship).

Phần sau đây sẽ đề cập đến chức năng định hướng sự chú ý của
người nghe và chức năng định hướng sự trả lời trong hội thoại - những
chức năng quan trọng của ngữ điệu tiếng Anh khi được nhìn nhận như
là một loại hình dấu hiệu ngữ vi.

2. Chức năng định hướng sự chú ý đối với người nghe của ngữ điệu
tiếng Anh trong diễn ngôn

Chức năng này được thể hiện ở những đặc điểm sau:

- Khả năng đặt trọng âm tiết điệu (tonic stress) vào âm tiết thích
hợp của một từ cụ thể trong đơn vị tiết điệu (tone unit). Ví dụ:

She went to \Scotland.

- Khả năng biểu thị thông tin đã biết và thông tin mới của ngữ điệu
trong nhóm ngữ điệu. Quan sát:

/ Since the vlast time we met/ when we had that huge vdinner/ I’ve
been on a /\diet/.

Hai nhóm ngữ điệu đầu đưa ra thông tin có liên quan nhưng không
phải là thông tin mới đối với người nghe. Nhóm ngữ điệu cuối là nhóm
cung cấp thông tin mới. Có thể nói rằng, trong tiếng Anh, ở phạm vi và
mức độ nhất định, ngữ điệu đi xuống là ngữ điệu cung cấp thông tin
mới và ngữ điệu đi lên (Glide - up), ngữ điệu giáng - thăng (Dive)
cung cấp thông tin đã được biết (shared / given information).

- Một phương thức định hướng thông tin khác của ngữ điệu là
quan hệ phụ thuộc (intonational subordination). Phương thức này có thể
được diễn giải như sau: Khi một nhóm tiết điệu (tone unit) cụ thể nào đó
được coi là ít quan trọng hơn so với các nhóm khác trong câu thì, như
là hệ quả, những đơn vị tiết điệu đứng bên cạnh sẽ có tầm quan trọng
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 147

lớn hơn trong mối tương quan so sánh với nhóm tiết điệu ít quan trọng
tương ứng. Ví dụ:

a) /As I expect you ‘ve \heard/ they are only admitting e \mergency
case/.
b) /The Japa vnese/ for some reason or /other/ drive on the \left /
like \us/.
Quan sát các câu trên trong hội thoại có thể thấy rằng: Nhóm tiết
điệu thứ nhất của (a), nhóm thứ hai và thứ tư của (b) có thể được coi như
là những nhóm tiết điệu phụ. Đặc điểm ngôn điệu trong những nhóm
này là:
- Có sự chuyển dịch sang cao độ / âm vực thấp hơn (lower pitch
range / low key).
- Tốc độ tăng dần (increased speed).
- Biên độ (âm vực) hẹp hơn (narrower range of pitch).
- Độ vang / âm lượng thấp hơn (lower loudness), so với những
nhóm ngữ điệu không phụ thuộc (non-subordinate tone units).
3. Chức năng định hướng trả lời trong việc điều tiết hành vi cuộc thoại
Người nói sử dụng các thành tố điệu tính (prosodic components)
khác nhau để chỉ ra cho người khác thấy rằng người nói đã kết thúc lượt
lời và chờ đợi phản ứng của người đối thoại. Các ngữ điệu khác nhau
sẽ đòi hỏi người đối thoại có những phản ứng khác nhau. Chẳng hạn,
ngữ điệu đi xuống ở câu hỏi tách biệt đòi hỏi người được hỏi đồng ý với
người hỏi. Ngữ điệu đi lên trong loại câu hỏi này yêu cầu người được
hỏi xác nhận thông tin nghi vấn theo hướng khẳng định hoặc phủ định.
Sự thay đổi ngữ vực là yếu tố quan trọng trong việc truyền báo thông
tin trong tương tác hội thoại. Ngữ điệu cùng với ngôn ngữ cử chỉ (body
language) có khả năng xác lập, khẳng định vị thế (status) của những
người tham gia đối thoại, hỗ trợ cho cuộc thoại diễn tiến thành công.
 NGHIÊN CỨU ĐỐI SÁNH PHƯƠNG TIỆN NGỮ DỤNG
TRONG CÂU HỎI CHÍNH DANH TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT:
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN1

Võ Đại Quang

Tóm tắt: Bài viết này được thiết kế như một nghiên cứu tổng quan đối
với các phương tiện ngữ dụng trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng
Việt. Hai tâm điểm của bài viết này là: (i) Cơ sở lý luận và những nội dung
cần có của một nghiên cứu đối sánh các phương tiện ngữ dụng trong câu hỏi
chính danh tiếng Anh và tiếng Việt; và (ii) Những gợi mở mang tính phương
pháp luận trong nghiên cứu đối sánh các phương tiện ngữ dụng trong câu hỏi
chính danh tiếng Anh và tiếng Việt.
Từ khoá: phương tiện, ngữ dụng, câu hỏi chính danh, nghiên cứu đối
sánh, tiếng Anh, tiếng Việt
Abstract: This article centers around these two focuses: (i) Theoretical
background and related issues to be set under investigation in the comparative-
contrastive analysis of pragmatic means and devices in English and Vietnamese
genuine questions; and (ii) Methodologically theoretical considerations in
conducting comparative-contrastive research into questions in general and
English and Vietnamese genuine questions in particular.
Key words: phương tiện (means and devices), ngữ dụng (pragmatics),
câu hỏi chính danh (genuine questions), nghiên cứu đối sánh (comparative-
contrastive research), tiếng Anh (English), tiếng Việt (Vietnamese).

1
Bài đăng trên Tạp chí Khoa học Ngoại ngữ của Trường Đại học Hà Nội; ISSN
1859-2503, số 58/2019.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 149

1. Đặt vấn đề
1.1. Mục đích, mục tiêu của nghiên cứu
Câu hỏi chính danh (genuine questions) là một trong những thực
thể ngôn ngữ sở hữu nhiều nét nghĩa tình thái được biểu hiện qua các
phương tiện ngữ dụng. Việc nghiên cứu đối sánh các phương tiện ngữ
dụng trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt đem lại những
ứng dụng hữu ích trong việc sử dụng ngôn từ, trong dịch thuật, trong
việc dạy-học hai thứ tiếng này như những ngoại ngữ. Đồng thời, ở mức
độ nhất định, việc nghiên cứu đối sánh này cũng góp phần quan trọng
trong việc đem lại những ý tưởng liên quan đến các cách tiếp cận khác
nhau đối với các vấn đề lý thuyết ngôn ngữ học.
Với nhận thức như vậy, dựa vào các tài liệu tham khảo, bài viết
này là một cố gắng nhằm tổng quan, xác định rõ hơn những vấn đề
lý luận cơ bản phục vụ việc nghiên cứu đối sánh các phương tiện ngữ
dụng trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt. Những vấn đề
lý luận cơ bản được trình bày ở đây là (i) Những vấn đề liên quan đến
cơ sở ngôn ngữ học và (ii) Những vấn đề liên quan đến phương pháp
luận nghiên cứu.
1.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu được thể hiện rõ trong tiêu đề của bài viết. Tuy
nhiên, để định vị chính xác phạm vi này, cần giải thích thêm về các khái
niệm trực tiếp liên quan là: ‘nghiên cứu đối sánh’, ‘câu hỏi chính danh’,
‘phương tiện ngữ dụng’.
1.2.1. Khái niệm ‘nghiên cứu đối sánh’
‘Đối sánh’ là cách diễn đạt ngắn gọn sự kết hợp của hai từ ‘so
sánh’ và ‘đối chiếu’. Trong công trình này, nội dung của thuật ngữ “so
sánh” được hiểu là phương thức tư duy khoa học, được sử dụng trong
tất cả các quá trình nhận thức, phân biệt với cách hiểu ‘so sánh’ như
một phương pháp nghiên cứu cơ bản trong ngôn ngữ học. ‘Đối chiếu’
được hiểu là một hệ phương pháp nghiên cứu có một hệ thống nguyên
tắc, thủ pháp nghiên cứu riêng. Phương pháp đối chiếu có kế thừa và sử
150 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

dụng nhiều yếu tố, thủ pháp của nghiên cứu miêu tả và so sánh lịch sử.
1.2.2. Khái niệm ‘Câu hỏi chính danh’
“Câu hỏi chính danh”, trong bài viết này, được hiểu là những câu
hỏi hướng đích, nhằm tìm kiếm thông tin mà người hỏi chưa biết và
muốn biết. Đó là những câu hỏi được đặt ra trong những hoàn cảnh mà
nhà nghiên cứu Lê Đông, J. Searle và nhiều tác giả khác đã xác định là
có những đặc trưng cơ bản sau: a. Người nói không biết câu trả lời; b.
Người nói muốn biết câu trả lời và hướng tới người đối thoại để nhận
được thông tin đó. Có thể nói rằng, câu hỏi chính danh là bộ phận trung
tâm cốt lõi trong các kiểu câu hỏi của mỗi ngôn ngữ. Những vấn đề ngữ
nghĩa-ngữ dụng liên quan đến câu hỏi chính danh có vai trò quan trọng
hàng đầu đối với việc nghiên cứu về câu hỏi nói chung. ‘Câu hỏi chính
danh’ có cấu trúc chuyên biệt là cấu trúc nghi vấn. Đây là tiêu chí hình
thức giúp phân biệt ‘Câu hỏi chính danh’ với các kiểu câu khác. Xét
theo cách phân loại hành vi ngôn ngữ (speech act) của J. Searle, câu
hỏi chính danh là loại câu hỏi có sự tương ứng giữa cấu trúc nghi vấn
(interrogative structure) và chức năng hỏi (questioning). Với tư cách là
phát ngôn, câu hỏi chính danh là sản phẩm của hành vi ngôn ngữ / hành
động hỏi trực tiếp (direct speech act).
Hiện nay, các nhà nghiên cứu đã và đang quan tâm đến sự khu biệt
giữa ‘Câu hỏi chính danh’ và ‘Câu hỏi đích thực’ (Hoàng Thị Yến, 2018).
1.2.3. Khái niệm ‘Phương tiện ngữ dụng’
Các phát ngôn là thành phẩm của các hành vi ngôn ngữ (hành
động ngôn từ - speech act) với hợp phần là sự tích hợp các mối quan hệ
thuộc hệ thống ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. Các quan hệ này quy định
cấu trúc ngữ nghĩa-ngữ dụng cơ bản của câu như: các kiểu quan hệ giữa
người nói - người nghe, phát ngôn và thực tại được phản ánh trong phát
ngôn. Phát ngôn luôn được sản sinh trong những cảnh huống (context
of situation) cụ thể. Nghĩa của câu luôn được cụ thể hoá, chính xác hoá
bằng hàng loạt sắc thái ngữ nghĩa-ngữ dụng đa dạng, đan bện vào nhau.
Cấu trúc nghĩa của câu là kết quả của sự tích hợp thông tin đa dạng, đa
chiều do nhu cầu định hướng, tương thích của chủ thể phát ngôn với
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 151

mục đích giao tiếp và vị trí của câu trong diễn ngôn. Những sắc thái
ngữ nghĩa-ngữ dụng đa dạng được lặp đi, lặp lại thông qua các phương
tiện ngôn ngữ nhất định là một trong những loại thông tin ngữ dụng của
hành vi ngôn ngữ. Trong phạm vi các câu hỏi, những thông tin tình thái
đặc trưng đi kèm với hành vi hỏi được lặp đi lặp lại thông qua những
phương tiện nhất định tạo nên một sự ổn định về mặt ngữ dụng có tính
chuyên biệt cao sẽ được xem như là những thông tin ngữ dụng của
hành vi hỏi. Các phương tiện ngữ dụng thường xuất hiện trong câu hỏi
nói chung và trong câu hỏi chính danh nói riêng là: tiểu từ tình thái, trợ
động từ tình thái, trạng từ tình thái, động từ ngữ vi (performatives), biểu
thức rào đón (hedges), hô ngữ/thành phần hô gọi (vocatives), kính ngữ
(honorifics), khuôn hỏi (patterns), một số mô hình câu được sử dụng
như những khuôn mẫu (cliché), ngôn điệu (prosody).
2. Phương pháp nghiên cứu
2.1. Câu hỏi nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu được trình bày ở mục ‘Đặt vấn đề’ trên đây có
thể được chi tiết hoá thành hai câu hỏi nghiên cứu sau:
Câu hỏi 1: Việc nghiên cứu đối sánh các phương tiện ngữ dụng
trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt có thể được dựa trên
những cơ sở lý luận nào?
Câu hỏi 2: Khi nghiên cứu đối sánh các phương tiện ngữ dụng
trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt thì nghiên cứu như
thế nào?
2.2. Kỹ thuật nghiên cứu cụ thể
Nghiên cứu này được xác định là một nghiên cứu tổng quan. Do
vậy, kỹ thuật (technique) nghiên cứu chủ đạo là nghiên cứu tổng quan,
khái quát hoá và hệ thống hoá.
2.3. Nguồn ví dụ minh hoạ
Các ví dụ minh hoạ cho nội dung trình bày được lấy từ:
- Các công trình nghiên cứu tiếng Anh và tiếng Việt
152 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

- Các bản dịch song ngữ Anh - Việt

- Sách, báo đơn ngữ tiếng Anh, tiếng Việt
- Ví dụ của tác giả với tư cách là người bản ngữ tiếng Việt
3. Kết quả nghiên cứu tổng quan
Kết quả nghiên cứu tổng quan được trình bày theo hai câu hỏi
nghiên cứu đã nêu ở trên.
3.1. Những vấn đề lý luận cần yếu cho nghiên cứu đối sánh các
phương tiện ngữ dụng
3.1.1. Bình diện ngữ nghĩa-ngữ dụng của việc nghiên cứu đối sánh câu
hỏi chính danh: (i) Mối quan hệ giữa hỏi và trả lời, (ii) Vai trò của người
hỏi và hành vi hỏi, (iii) Mối quan hệ giữa tình thái và nội dung mệnh đề.
Trước hết, cần phải nói rằng, trọng tâm nghiên cứu của bài báo là
tập trung vào hành vi hỏi. Nhưng, công việc này khó có thể được thực
hiện tốt nếu không đặt nó vào trong mối quan hệ thường trực với hành
vi trả lời, vì hỏi và trả lời luôn gắn bó với nhau một cách chặt chẽ trong
giao tiếp đối thoại, tạo thành những cặp kế cận (adjacency pairs) hoặc
chuỗi chêm xen (insertion sequence). Lê Đông (1996) đã trình bày một
cách hệ thống và biện chứng mối quan hệ giữa hỏi và trả lời/đáp. Mối
quan hệ này có thể được hình dung như sau: Hỏi chính danh muốn lấy
trả lời làm hiệu quả của hành vi làm lý do để tồn tại. Không mấy ai đưa
ra câu hỏi nếu như biết chắc là sẽ không nhận được câu trả lời, câu đáp
hoặc các tín hiệu phản hồi (feedback). Trả lời xuất hiện là do hỏi. Nội
dung của trả lời là phần còn chưa rõ nên bị bỏ trống ở hỏi. Nói tóm
lại, hỏi và trả lời giả định sự tồn tại cho nhau vì hỏi là phương thức
tìm kiếm thông tin, còn trả lời là phương thức cung cấp thông tin. Hỏi
thường nắm vai trò chủ động hơn trong hoạt động giao tiếp. Bên trong
mối quan hệ này chứa đựng rất nhiều vấn đề liên quan đến quy tắc tổ
chức câu hỏi và câu trả lời, hay nói cách khác, là quy tắc tổ chức liên
kết đối thoại: hỏi cái gì thì trả lời cái ấy. Mối quan hệ này cũng chứa
đựng những kiểu tương tác ngữ nghĩa-ngữ dụng đa dạng, có tính đặc
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 153

trưng cho các hành vi giao tiếp. Hỏi và trả lời là các hành vi thể hiện
rõ nhất mối quan hệ giao tiếp bằng ngôn ngữ. Bởi lẽ, các hành vi ngôn
ngữ khác như biểu hiện (representative), cam kết (commissive), tuyên
bố (declaration/declarative), biểu cảm (expressive) thường không đòi
hỏi một “phản ứng” bằng lời. Có thể nói rằng, ngoài hỏi và trả lời, khó
có thể tìm ở các loại hành vi ngôn ngữ khác sự tương tác chặt chẽ về
phương diện ngữ nghĩa-ngữ dụng như vậy. Do đó, nghiên cứu hành vi
hỏi trong mối tương quan có tính thường trực với hành vi trả lời là cần
thiết. Bằng cách đó, có thể phát hiện, phân tích một cách đầy đủ các đặc
điểm ngữ nghĩa-ngữ dụng liên quan đến hành vi hỏi.
Khi hỏi, người hỏi đảm nhiệm vai trò của người tìm kiếm thông tin
và yêu cầu người nghe đảm nhiệm vai trò là người cung cấp thông tin
được yêu cầu. Xét trong tương quan đó, hành vi hỏi có thể được xem là
cùng một lúc đảm nhiệm một số vai trò sau đây: (i) Hiện thực hoá nhu
cầu tìm kiếm thông tin của người hỏi; (ii) Hiển thị các vai tạm thời do
người hỏi và người nghe đảm nhiệm; (iii) Khu trú phạm vi thông tin
cần tìm kiếm, cần được giải đáp. Cách diễn đạt “khu trú” ở đây được sử
dụng với nghĩa: Phát ngôn hỏi, bằng việc xử lý các sự kiện ngôn ngữ
trong tương quan với ngữ cảnh, giúp cho người được hỏi thông qua
hành vi này có thể xác định một cách chính xác thông tin mà người hỏi
đang tìm kiếm. Nói cách khác, câu hỏi giúp người nghe xác định được
trọng tâm thông báo (trọng tâm nghi vấn / điểm hỏi). Điều này liên quan
đến cách thức tổ chức câu hỏi. Ẩn chứa trong hành vi hỏi, cũng giống
như các loại hành vi ngôn ngữ khác, là hàng loạt thông tin ngữ dụng về
người hỏi, ngữ cảnh, người tiếp nhận, mối quan hệ tương tác giữa người
hỏi và người nghe. Trong đó, phần thông tin quan trọng là thông tin tình
thái. Vì tính chất quan yếu của tình thái trong câu hỏi, chúng tôi sẽ trình
bày thêm những nội dung tình thái thường được đề cập đến trong các
công trình nghiên cứu về câu hỏi chính danh.
Khái niệm ‘tình thái’ (modality) là một khái niệm đang còn để ngỏ
cho một loạt các định nghĩa có thể có. Cách hiểu thông thường là: Tình
thái quy chiếu tới ‘thái độ’ hay ‘ý kiến’ của người nói. Giữa tình thái và
nội dung mệnh đề (propositional content) của phát ngôn có mối quan
154 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

hệ mật thiết. Tình thái có thể được xem như là những thông tin đi kèm
với nội dung mệnh đề. Phạm vi ảnh hưởng của tình thái liên quan, bao
chứa toàn bộ mệnh đề. Nó lấy nội dung mệnh đề (propositional content)
làm chỗ dựa để thực hiện chức năng của mình (đánh giá, nhận xét, v.v.).
Trong những cách trình bày về mối quan hệ này, cách hình dung của T.
Givón là cụ thể và dễ hiểu hơn cả. Ông viết: “Tình thái phát ngôn kết
hợp với mệnh đề có thể giống như vỏ ốc (tình thái) bao chứa ruột ốc
(mệnh đề) nhưng không quấy nhiễu đến phần cốt lõi bên trong. Khung
phát ngôn của các mệnh đề - các tham tố (arguments), kiểu loại vị từ
(predicator), tính chi phối - cũng như các yếu tố từ vựng dùng để lấp
đầy các vị trí khác nhau của khung mệnh đề chịu nhiều ảnh hưởng của
tình thái bao bọc quanh nó” (Bollinger, 1972: 170). Cách diễn đạt này
khiến ta nghĩ đến một tương quan có tính ẩn dụ khác là, nếu không có
sự che chở bao bọc của vỏ ốc, thì bản thân con ốc cũng không thể tồn
tại như một cơ thể sống được. Nội dung mệnh đề cần có sự che chở, bao
bọc của tình thái để có thể tồn tại như là một phát ngôn sống động trong
hoạt động giao tiếp. Vì vậy, luôn có xu hướng xem tình thái như là một
yếu tố cần thiết để cho một đơn vị thông tin của ngôn ngữ có thể xuất
hiện với tư cách là một phát ngôn.
3.1.2. Trục ngữ dụng cơ bản của câu hỏi: Tiền giả định (TGĐ) và thông
tin chưa biết-cần biết
“Tiền giả định là phần thông tin nằm trong nghĩa của câu mà
người nói cho là đương nhiên như vậy trước khi tạo ra một phát ngôn”
(Yule, 1997: 25). Tiền giả định liên quan đến chủ thể phát ngôn. Khái
niệm tiền giả định thường hay bị giải thuyết nhầm lẫn với hệ luận/
thông tin kéo theo (entailment). “Hệ luận/Thông tin kéo theo là thông
tin được giải thuyết theo logic từ thông tin được truyền báo trong phát
ngôn. Câu (sentences) chứ không phải người nói (speaker) có hệ luận”
(Yule, 1997: 25).
TGĐ có vai trò quan trọng trong việc xây dựng lý thuyết hỏi vì (Lê
Đông & Hùng Việt, 1995): a. Không thể đặt câu hỏi mà không có TGĐ
chân thực làm cơ sở cho nó; b. Không thể đưa ra câu trả lời thực thụ
mà không thừa nhận TGĐ của câu hỏi. TGĐ của câu hỏi không chỉ tạo
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 155

cho câu hỏi một cấu trúc ngữ nghĩa hợp lý, một vị thế hành chức bình
thường, mà nó còn tạo nên sự thống nhất về logic-ngữ nghĩa giữa hỏi
và trả lời, bảo đảm sự tương hợp về hiệu lực tại lời giữa hai loại hành
vi này. Ngoài ra, có một số tác động khác của tiền giả định đối với câu
trả lời, đối với sự tương tác qua lại giữa hỏi - trả lời. Một số hiệu lực
ngữ dụng có thể được tạo ra thông qua việc vi phạm TGĐ một cách có
chủ ý nhằm thực hiện những chiến thuật giao tiếp được lựa chọn (biện
thuyết, hỏi cung, bắt nọn, hay điều tra dư luận xã hội, v.v.). Việc trọng
tâm thông báo đi kèm với điểm hỏi và mang đặc điểm nằm ngoài TGĐ
cấu trúc là một thuộc tính ngữ dụng quan trọng của hành vi hỏi.
Trong câu hỏi chính danh, tiền giả định có một vai trò quan trọng
trong việc xác định, hình thành cấu trúc thông báo, đặc biệt là với
những câu hỏi mà trọng tâm thông báo rơi vào một thành tố bộ phận
nào đó của cấu trúc mệnh đề hỏi. Nội dung này có thể được trình bày rõ
hơn qua ví dụ sau: - Who did it? (Ai đã làm việc này?). Phát ngôn này có
tiền giả định là “Someone did it” (Một người nào đó đã làm việc này).
Người hỏi, do không biết cụ thể là ai, nên đã có câu hỏi như trên, với
mục đích muốn biết cụ thể là ‘người nào’ đã làm điều đó. Xem xét tiền
giả định và cấu trúc mệnh đề của câu hỏi trên, ta thấy chúng có chung
bộ phận “did it”. Điều này cũng có nghĩa là, trong cấu trúc mệnh đề của
câu hỏi trên, nếu gạt bỏ phần nằm trong phạm vi của tiền giả định, thì
sẽ còn lại bộ phận thông báo của câu hỏi. Nói cách khác, tiền giả định
có vai trò xác định trọng tâm thông báo của câu hỏi. Nó góp phần giúp
cho người được hỏi xác định đúng trọng tâm thông báo này để có thể
có câu trả lời thích hợp, đặc biệt là đối với những câu hỏi chính danh
không dùng đại từ nghi vấn.
Thông tin chưa biết-cần biết là một bộ phận trong cấu trúc thông
tin của câu hỏi. Không có nhu cầu được biết thì không có hành vi hỏi.
Nhu cầu này nảy sinh từ sự thiếu/không biết thông tin. Mặt khác, hành
vi hỏi cũng không thể có được nếu không dựa vào sự tin tưởng (giả
định) rằng người được hỏi biết thông tin chưa biết-cần biết đó. TGĐ cấu
trúc trong câu hỏi đã cung cấp cho câu hỏi một khung ngữ nghĩa-ngữ
dụng xác định. Cái chưa biết-cần biết cung cấp phần trọng tâm thông
156 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

báo (điểm hỏi). Đó là hai bộ phận chính yếu của câu hỏi. Thông tin chưa
biết-cần biết ở những kiểu câu hỏi khác nhau thì có những đặc điểm ngữ
nghĩa-ngữ dụng khác nhau. Các kiểu câu hỏi có đặc điểm chung là đưa
thông tin chưa biết-cần biết vào một kiểu quan hệ: Quan hệ lựa chọn.
Câu hỏi có khả năng lựa chọn bị giới hạn ở mức tối thiểu (thường ở hai
khả năng), ở mức thấp (nhiều hơn hai khả năng) và ở mức không giới
hạn. Cụ thể như sau:
a. Mức không giới hạn: Câu hỏi có chứa đại từ hỏi (trong tiếng Anh
là Wh- question). Loại câu hỏi này có thể xem như là một hàm mệnh đề
có chứa biến tố X (đại từ hỏi -WH pronoun) có vô số khả năng lựa chọn
(về mặt lý thuyết), và người trả lời có nhiệm vụ lựa chọn một/một vài
khả năng để trả lời.
b. Mức bị giới hạn: Câu hỏi không chứa đại từ hỏi (trong tiếng Anh
là Yes-No question).
Cách xem xét như vậy là nặng về logic. Một cách xem xét khác
được hình thành dựa vào mối tương quan giữa cái chưa biết-cần biết
và cấu trúc hình thức của câu hỏi. Theo cách nhìn nhận này, có thể có
những loại sau đây: (i) Câu hỏi toàn bộ/tổng quát (general question):
Câu hỏi mà thông tin chưa biết-cần biết bao trùm toàn bộ nội dung
mệnh đề (propositional content) của câu hỏi. Hay nói cách khác, đây là
câu hỏi lựa chọn sự kiện ở dạng: P hay không P; (ii) Câu hỏi bộ phận:
Thông tin chưa biết-cần biết tồn tại ở một bộ phận nào đó của câu. Sự
chia cắt này cũng không hợp lý, nặng về hình thức. Bởi vì, xét về mặt
ngữ nghĩa-ngữ dụng, thông tin chưa biết-cần biết trong câu hỏi toàn bộ
thường nằm ở một bộ phận nào đó. Một phát ngôn, dưới góc độ hành
vi ngôn ngữ (speech act perspective), có trọng tâm thông báo của nó
không phụ thuộc vào cấu trúc, mà phụ thuộc vào hoàn cảnh giao tiếp.
Trường hợp người hỏi muốn người trả lời (lựa chọn) xác nhận hay phủ
nhận toàn bộ sự kiện được nêu trong câu hỏi toàn bộ thường là không
thông dụng. Do vậy, hai vấn đề nảy sinh sau đây cần được giải quyết:
(i) Có thể dựa vào thông tin chưa biết-cần biết để quy tất cả các câu hỏi
vào phạm trù lựa chọn hay không? (ii) Có những dạng lựa chọn nào
trong câu hỏi?
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 157

Những nhận xét, phân tích ở trên cho thấy rằng, thông tin chưa
biết-cần biết, bao giờ cũng có mối tương quan nhất định với những
thông tin đã biết, hay nói cách khác, với những dấu hiệu tiền đề của
câu hỏi. Ví dụ: Phải dựa trên những dấu hiệu nào đó thì câu hỏi “Bố
đến à?” (Lê Đông, 1996) mới được hỏi, tức phải có dấu hiệu: bố đến/
có người đến và người đó có thể là bố. So sánh với câu này thì việc
xác định thông tin chưa biết-cần biết trong câu hỏi Bố đến hay không
đến? dường như không dựa vào dấu hiệu tương tự. Nhưng, giống như
câu trên, sự sản sinh câu hỏi này cũng có nguyên do. Trong câu trước,
khả năng lựa chọn ngầm ẩn (xác nhận/phủ nhận sự kiện ‘Bố đến’) bao
trùm toàn bộ nội dung phán đoán. Câu sau chứa đựng các khả năng (lựa
chọn) hiển ngôn và chỉ có tính bộ phận: đến/ không đến. Do vậy chúng
ta có thể đề cập đến những dạng lựa chọn khác nhau tồn tại trong câu
hỏi. Những câu hỏi thuộc dạng “Wh-question” chứa đựng vô số khả
năng lựa chọn ngầm ẩn. Điều này chỉ có tính chất lý thuyết. Trên thực
tế, khó có thể nói đến sự lựa chọn khi người ta không thể kiểm soát hết
các khả năng lựa chọn được câu hỏi chuyển tải. Và, nếu xét ở phạm trù
tình thái ‘thực/phi thực’ (alethic/nonalethic), thì đối với những sự kiện
“phi thực”, không thể có một cơ sở lựa chọn thực tế nào. Từ đó, có thể
nói rằng, không thể quy tất cả các dạng câu hỏi vào phạm trù lựa chọn.
Thông tin chưa biết-cần biết, tuy có mối quan hệ chặt chẽ với cái
đã biết trong câu hỏi, nhưng vị thế ngữ nghĩa-ngữ dụng của nó khác
hẳn: Nó là tiêu điểm về mặt thông báo, là đích, là động cơ thúc đẩy của
hành vi hỏi. Trong nhiều trường hợp, biểu thức ngôn ngữ chứa đựng
thông tin này có thể độc lập tạo thành câu hỏi. Ví dụ: What? A book?
Vì vậy, hoàn toàn có thể dựa vào các đặc trưng khái quát của chúng để
phân loại các câu hỏi thành: Câu hỏi lựa chọn/câu hỏi không lựa chọn.
Các câu hỏi lựa chọn có thể được phân thành câu hỏi lựa chọn hiển
ngôn và câu hỏi lựa chọn ngầm ẩn. Đây là cách mà Lê Đông đã áp dụng
cho tiếng Việt. Trong các công trình nghiên cứu tiếng Anh, thường thấy
có sự phân chia câu hỏi theo cấu trúc và kiểu loại câu trả lời thành ba
loại (Quirk, R. & Greenbaum, S., 1973) như sau: (i) Yes-No questions;
(ii) Wh-questions; (iii) Alternative questions. “Yes-No questions” bao
158 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

gồm bốn tiểu loại: a. Câu hỏi sử dụng trợ động từ như tác tử hỏi ở đầu
câu (Genuine Yes - No question); b. Câu hỏi tách biệt (Tag question); c.
Câu hỏi hùng biện (Rhetorical question); d. Câu hỏi dưới hình thức câu
kể kết hợp với ngữ điệu đi lên - Glide-up (Roach, P., 1988). Thuật ngữ
tiếng Anh cho loại câu hỏi này là Declarative question. Xét theo đặc
trưng thông tin ở câu hỏi trong mối tương quan giữa hỏi và trả lời, tức
là xét theo mục đích giao tiếp, đích ngữ dụng của hành vi ngôn ngữ, có
thể phân câu hỏi tiếng Anh thành hai loại: câu hỏi lựa chọn và câu hỏi
không lựa chọn. Câu hỏi lựa chọn được cấu trúc hoá ở các hình thức
sau: Alternative question, Yes-No question và Wh-question có điểm
nhấn (contrastive focus).
3.1.3. Chủ thể giao tiếp, nội dung mệnh đề và tình thái
Người nói được xem như là chủ thể tình thái gắn liền với hoạt
động nói năng. Tình thái được xác lập bởi người nói và luôn phản ánh
về bản thân người nói: vị thế, mục đích, ý định nói năng, vốn tri thức
nền, những đặc điểm tâm lý-xã hội cố hữu hay tạm thời trong lúc nói,
cách thức đánh giá, cách hiểu cụ thể đối với nội dung mệnh đề trong
phát ngôn. Với tư cách là chủ thể của hành vi phát ngôn, người nói luôn
“hiện diện” trong câu, dù sự hiện diện đó là tường minh (cụ thể qua đại
từ ở ngôi thứ nhất, các động từ ngữ vi) hay ngầm ẩn.
Biểu thức ngôn ngữ về thái độ, ý kiến của người hỏi đối với nội
dung mệnh đề, đối với người được hỏi, giữ vai trò như là vị từ tình thái
trong khung tình thái. Vị từ tình thái trong hành vi hỏi thường được thể
hiện qua những trạng thái, sự đánh giá khác nhau của người hỏi gắn với
mục đích (hỏi) của phát ngôn. Người hỏi thể hiện nhu cầu muốn thu
nhận thông tin và sự đánh giá nhất định đối với nội dung mệnh đề như:
tin tưởng, hoài nghi, ngạc nhiên, v.v. Vị từ tình thái cũng được thể hiện
qua kiểu tác động đến người nói, cách thức đề cập đến nội dung mệnh
đề của phát ngôn. Chẳng hạn, khi hỏi, ý đồ, mục đích hỏi có thể được
thể hiện một cách lịch sự, nhẹ nhàng, không bắt buộc, bắt buộc, chất
vấn, thô lỗ, xúc phạm, v.v. Đối tượng giao tiếp (tức người được hỏi)
cũng được xem như là một thành tố trong khung tình thái của hành vi
hỏi. Cũng như chủ thể giao tiếp, đối tượng giao tiếp có thể được đề cập
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 159

đến một cách tường minh hoặc ngầm ẩn trong phát ngôn hỏi. Người
được hỏi luôn “hiện diện” trong phát ngôn với tư cách là một trong số
các đối tượng của tình thái đánh giá, tác động. Trong khung tình thái
còn có nhiều yếu tố khác như không gian, thời gian với những vai trò
nhất định. Không gian giao tiếp, khoảng cách giữa các đối tượng giao
tiếp (conversational space) có những tác động nhất định đến cuộc thoại,
đến các yếu tố định vị không gian được sử dụng trong phát ngôn.
Giữa khung tình thái và khung mệnh đề phát ngôn hỏi có sự thống
nhất. Việc xử lý tốt những thành tố liên quan trong khung tình thái có
vai trò như là yếu tố quyết định sự thành công của hành vi hỏi. Việc xử
lý không tốt những thành tố này có thể phương hại đến sự thành công
của hành vi hỏi. Nếu xem xét mối quan hệ giữa khung tình thái của hành
vi hỏi và khung tình thái của hành vi trả lời, ta sẽ thấy giữa chúng có sự
tương hợp, thống nhất rất chặt chẽ.
3.1.4. Sự tương hợp giữa hỏi và trả lời về khung tình thái, nội dung
mệnh đề, cấu trúc thông báo trong câu hỏi chính danh
Trong hoạt động giao tiếp, không phải bất kỳ một hành vi hỏi nào
cũng nhận được phản ứng là một hành vi trả lời (theo đúng nghĩa của
nó). Do vậy, đây cũng là một vấn đề cần được lưu ý. Sau đây là sự trình
bày về các nội dung cơ bản của mối quan hệ ngữ nghĩa-ngữ dụng giữa
hai loại hành vi này.
Trong đối thoại, đích tác động của hành vi hỏi là chủ thể trả lời, và
đích tác động của hành vi trả lời là chủ thể hỏi. Như vậy, sự tương hợp
về mặt chủ thể tình thái và đích hành vi là rất rõ ràng. Giữa hỏi và trả
lời luôn có một quy tắc chi phối. Đó là: hỏi cái gì thì trả lời cái đó. Một
khi câu trả lời được đưa ra, người trả lời đã mặc nhiên chấp nhận tất cả
các thông tin tình thái được thể hiện trong câu hỏi. Trong trường hợp
không chấp nhận, người trả lời có thể phản bác lại thông tin tình thái đó.
Câu trả lời thực thụ sẽ không được đưa ra, nếu người được hỏi không
chấp nhận những thông tin tình thái ở trong câu hỏi. “Các vị từ tình thái
luôn có sự đối lập tương ứng: Không biết/biết; Muốn được biết/muốn
đáp ứng mong muốn được biết; Nói để được người đối thoại làm cho
160 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

biết/nói để làm cho người đối thoại được biết theo mong muốn” (Lê
Đông, 1996: 19). Một đặc điểm ngữ dụng dễ quan sát khác của hành vi
hỏi chính danh liên quan đến yếu tố không gian, thời gian là: Câu trả
lời bao giờ cũng được thực hiện sau câu hỏi. Nói cách khác, câu trả lời
có TGĐ ngữ dụng là câu hỏi. Nội dung mệnh đề, với tư cách là chỗ dựa
của thông tin tình thái, cũng có sự thống nhất tương ứng với thông tin
tình thái.
Giữa hỏi và trả lời có sự tương hợp về nội dung mệnh đề. Ở trên
đã đề cập đến nguyên tắc: Hỏi cái gì thì trả lời cái đấy. Điều này có nghĩa
là câu trả lời phải hướng đến cùng một sự tình, một phân đoạn thực tại
với câu hỏi. Đây cũng chính là lý do khiến S. Dik (1978) xem loại câu
hỏi có sử dụng từ hỏi của tiếng Anh như một hình thức mở (open form).
Chẳng hạn, câu hỏi Where is John going? (John đang đi đâu?), được
S. Dik (1989) chuyển thành: John is going to ........ (Please, fill in the
blank). Cùng hướng đến một sự tình, một phân đoạn thực tại cũng có
nghĩa là mặc nhiên chấp nhận những thành tố về hoàn cảnh, những mối
quan hệ có tính quy chiếu, định vị liên quan đến hành vi hỏi và hành
vi trả lời. Nói cách khác, khi hỏi, người hỏi vừa tự xác định cho hành
vi hỏi vừa ấn định luôn cho hành vi trả lời tất cả những cái đã đề cập ở
trên. Người trả lời phải chấp nhận tất cả những cái đó, nếu anh ta muốn
đảm bảo rằng những thông tin mà anh ta cung cấp đúng là thông tin mà
người hỏi cần. Đây là lý do khiến người trả lời có thể chỉ cần cung cấp
bộ phận/phân đoạn thông tin cần thiết mà thôi. Hiện tượng này giúp giải
thích sự tồn tại của các câu tỉnh lược (elliptical sentences). Chẳng hạn,
trở lại ví dụ trên, để trả lời câu: - Where is John going? Câu trả lời có thể
chỉ là: - To the market. Tất cả những cái đó chính là một dạng sử dụng
có tính phân biệt triệt để giữa thông tin cũ và thông tin mới trong việc
xử lý, cung cấp thông tin, theo nguyên tắc thông tin cũ có thể được lược
bỏ. Trường hợp ngược lại, không có sự tương hợp về nội dung mệnh đề,
sẽ dẫn đến tình trạng ‘ông nói gà, bà nói vịt’. Tuy nhiên, sự tương hợp
trên bề mặt nội dung mệnh đề không phải là nhân tố hữu hiệu để ngăn
cản tình trạng ‘ông nói gà, bà nói vịt’. Ví dụ: (Ngữ cảnh: thầy giáo đang
giảng bài, thấy có cậu học sinh lơ đãng quay mặt ra đường. Bực quá,
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 161

thầy bước xuống véo tai cậu và hỏi): - Tai này để làm gì hả? - Dạ, để
đeo kính ạ! (Lê Đông, 1996). Các câu hỏi không phải bao giờ cũng cung
cấp đủ các thông tin quy chiếu, định vị liên quan đến trọng tâm thông
báo của câu. Do vậy, người được hỏi, nếu muốn cộng tác giao tiếp thực
sự, thì sẽ hỏi lại nhằm xác định rõ quy chiếu. Ví dụ: - Cái nhà ông em
ông chủ còn ở trường này không? - Ông nào? - Ông em ông chủ tức là
cái cậu lại đây tháng trước mà ông phải dọn phòng ấy mà; - Dọn lên
phố được một tuần rồi. (Lê Đông, 1996: 21). Trong trường hợp người
được hỏi, tuy muốn cộng tác nhưng mắc lỗi trong sự xác định trọng tâm
thông báo, thì sẽ có câu trả lời lệch hướng. Thông tin tình thái thường
có tính ngầm ẩn (implicit) nên cũng có trường hợp người nói dựa vào
đó để lý sự cùn, để bắt bẻ, hoặc để nguỵ biện.
Giữa hỏi và trả lời có sự tương hợp về cấu trúc thông báo. Khái
niệm cấu trúc thông báo là khái niệm có tính dụng học. Nói cụ thể hơn,
một nội dung mệnh đề có thể được mã hoá trong nhiều cấu trúc thông
báo khác nhau trong các phát ngôn. Điều này tuỳ thuộc vào việc trọng
tâm thông báo nằm ở bộ phận, chiết đoạn nào trong cấu trúc mệnh đề.
Ví dụ: Điểm nhấn có thể rơi vào bất cứ từ nào trong câu sau với những
hàm nghĩa khác nhau: Did John kill the goat? (Bolinger, 1972, tập 2:
248). Cùng một câu nói ở dạng tường thuật có thể dùng để trả lời cho
những câu hỏi khác nhau, tuỳ thuộc vào từng ngữ cảnh cụ thể. Trong
trường hợp đó, người ta sẽ có những cấu trúc thông báo khác nhau và
đồng thời có những cách trả lời rút gọn khác nhau tuỳ thuộc vào việc
điểm hỏi rơi vào bộ phận nào của cấu trúc mệnh đề sự tình. Chẳng hạn,
với sự tình: “Yesterday Mary sneakily gave a kiss to John in her father’s
barn” (Hôm qua, Mary đã lén tặng cho John một nụ hôn ở trong kho
lúa của bố cô ta), người ta có thể đặt những câu hỏi như: a - Who gave
John a kiss? (Ai đã tặng cho John nụ hôn?); b - What did Mary give to
John? (Mary đã tặng cho John cái gì?); c - To whom did Mary give a
kiss? (Mary đã tặng cho ai một nụ hôn?); d - How did Mary give John
a kiss? (Mary đã hôn John như thế nào?); e - When did Mary give John
a kiss? (Mary đã hôn John khi nào?); f - Where did Mary give John a
162 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

kiss? (Mary đã hôn John ở đâu?); g - Whose barn was it? (Kho lúa của
ai?). Tương ứng với các câu hỏi này, những câu trả lời rút gọn có thể
là: a’ - Mary; b’ - A kiss (một nụ hôn); c’ - John; d’ - Sneakily (một cách
thầm lén/vụng trộm); e’ - Yesterday (ngày hôm qua); f’ - In the barn
(trong kho lúa); g’ - Mary’s father’s (Bố của Mary). Việc quan sát các
câu trên cho thấy rằng, hễ điểm hỏi của câu hỏi rơi vào bộ phận nào
trong cấu trúc của sự tình thì câu trả lời cho bộ phận đó sẽ có thể trở
thành câu trả lời rút gọn tương ứng. Ngay cả trong trường hợp đưa ra
câu trả lời đầy đủ, thì bộ phận tương ứng với điểm hỏi cũng vẫn là trọng
tâm thông báo của câu và không thể bị lược bỏ. Câu hỏi, như một hành
vi kích thích, là điểm xuất phát để hình thành nên câu trả lời. Người hỏi
bao giờ cũng đảm nhiệm vai trò hướng đích về mặt trọng tâm thông
báo. Người trả lời bao giờ cũng được cho biết trước điều này trước khi
trả lời. Cấu trúc thông báo được xác lập trong câu hỏi đã cấu trúc hoá
trước thông tin của câu trả lời. Những ví dụ nêu trên là để minh hoạ cho
các trường hợp mà câu hỏi có sự tập trung điểm hỏi vào một bộ phận
nào đó của cấu trúc mệnh đề sự tình đang được nói đến. Trong trường
hợp câu hỏi không có một điểm hỏi cụ thể thì thông tin (được yêu cầu
giải đáp) có giá trị thông báo được phân bố trên toàn bộ các bộ phận
của cấu trúc mệnh đề, và, người trả lời không thể trả lời theo cách rút
gọn. Ví dụ: - What happened? (Chuyện gì thế/ đã xảy ra chuyện gì?); -
Yesterday Mary sneakily gave a kiss to John in her father’s barn (Hôm
qua, Mary đã lén tặng cho John một nụ hôn ở trong nhà kho của bố cô
ta). Giữa câu hỏi và câu trả lời luôn có sự tương ứng chặt chẽ về cấu
trúc thông báo. Câu trả lời không có cấu trúc thông báo tương ứng với
câu hỏi sẽ không phải là một câu trả lời thực sự, mà là một câu trả lời
lệch hướng, lạc đề hay một hiện tượng bất thường, hoặc đơn giản chỉ là
một câu đáp.
Lê Đông (1996) đưa ra sự phân biệt giữa câu trả lời và câu đáp. Vì
đây là sự phân biệt cần thiết có liên quan đến nội dung nghiên cứu được
trình bày trong bài báo này, nên chúng tôi xin lược thuật lại một số điểm
quan trọng sau đây: + Đáp là phát ngôn dùng để phản ứng lại một phát
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 163

ngôn, một kích thích có trước nào đó (không nhất thiết là câu hỏi); + Nó
không đáp ứng / không đáp ứng đầy đủ những yêu cầu thông tin của câu
hỏi. Do vậy, câu đáp thường có thể phá vỡ chương trình đối thoại.
Câu đáp thường được sử dụng trong một số trường hợp sau: + Người
đối thoại, vì một lý do nào đó, không thể trả lời được hoặc không muốn
trả lời; + Người đối thoại cho rằng câu hỏi đã đặt ra không chính xác,
không thích hợp về một phương diện nào đó; và do vậy, cần hiệu chỉnh
lại, phản bác lại; + Người đối thoại nhận ra một hành vi mượn lời hay
một hành vi gián tiếp nào đó ở câu hỏi. Câu đáp dùng để trả lời trực
tiếp vào hành vi gián tiếp này chứ không phải nhằm vào hành vi tại
lời trực tiếp của câu hỏi; + Người đối thoại đồng tình với người hỏi ở
một phương diện nào đó (chẳng hạn, tính chân thực của tiền giả định),
nhưng không có thông tin để đáp lại.
3.1.5. Khái lược về phương tiện, kiểu câu hỏi và vai trò của các thành
tố trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt
Trong cả tiếng Anh và tiếng Việt đều tồn tại những phương tiện
như khuôn hỏi, từ hỏi, ngữ điệu, tiểu từ/ trợ động từ đóng vai trò như
những tác tử cấu trúc, tác tử tình thái hoặc tác tử cấu trúc - tình thái. Các
kiểu câu hỏi thông dụng trong tiếng Anh và Việt là:

a. Hiển ngôn: Did you go there or not?

(i) Câu hỏi lựa chọn → Anh đã đến đấy hay chưa?

b. Ngầm ẩn: (So), you went there?
(Vậy là) anh đến đó à?
(ii) Câu hỏi không lựa chọn: - When are you leaving?
Bao giờ anh đi?
Ngoài ra có thể có cách hỏi kết hợp: - Which would you prefer, tea or coffee?
Anh thích gì, chè hay cà phê?
164 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Sơ đồ trên chưa đề cập đến trọng âm câu với vị thế, hình thức và
hiệu quả rất riêng của nó. Ví dụ: Did you say INduction or DEduction?

Sau đây là khái lược về vai trò của tác tử (operator) tạo câu hỏi và
cấu trúc câu trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt:

Tác tử tạo câu hỏi trong tiếng Anh có thể được phân loại thành
hai loại:

(i) Tác tử thuần tuý mang nghĩa cấu trúc-ngữ pháp (primary
auxiliaries as operators). Những tác tử đó là DO, HAVE, BE ở các dạng
thời-thể khác nhau như Do, did, have, had, am, was, are, were, is,... Ví
dụ: - Did you go there yesterday? What were you doing when I came?

(ii) Tác tử mang nghĩa tình thái (modal auxiliaries as operators).

Những tác tử này gồm 13 trợ động từ tình thái: can/ could/ may/ might/
will/ would/ shall/ should/ ought to/ must/ used to/ need/ dare. Ngoài
vai trò tạo cấu trúc, các tác tử này còn thực hiện chức năng chuyển tải
các loại nghĩa tình thái khác nhau.

Tác tử hỏi trong tiếng Việt thường là các tiểu từ hỏi. Ở một mức
độ nào đó, chúng mang những đặc điểm của nhóm (ii) trong tiếng Anh
như đã trình bày ở trên. Các tiểu từ này, trong các hoàn cảnh và với mục
đích phát ngôn khác nhau, luôn biểu hiện các nghĩa, sắc thái nghĩa tình
thái khác nhau: khẳng định, ngạc nhiên, răn đe, chê trách, v.v. Hiếm khi
có thể tìm được, nếu không nói là không có, một tác tử hỏi trong tiếng
Việt mà không mang một nghĩa tình thái cụ thể nào đó. Đây là nét đặc
thù của tiếng Việt. Ví dụ: “Thế này mà con cũng gọi là nấu ăn ư?” Hạnh
nói với con gái. Tác tử “ư” ở đây biểu thị sự chê trách / ngạc nhiên của
người mẹ đối với sự vụng về của người con trong việc nấu ăn.

Khác với tiếng Việt, tác tử hỏi trong tiếng Anh có khả năng biểu thị
thời gian của hành động (quá khứ, hiện tại và tương lai). Mức độ hiển
ngôn về thời gian của các tác tử tạo câu hỏi trong tiếng Anh cao so với
các tác tử này trong tiếng Việt. Trong ví dụ trên, “Did” và “Were” biểu
thị rằng hành động xảy ra trong quá khứ. Một ví dụ khác: Anh đi làm
lúc mấy giờ? (What time do /did / will you go to work?). Trong câu hỏi
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 165

tiếng Việt ở trên, thời gian của hành động luôn được xác định dựa vào
ngữ cảnh. Ở câu hỏi tiếng Anh, thời gian của hành động, trong nhiều
trường hợp, được hiển thị trên bề mặt của câu nhờ vào hình thức của các
trợ động từ trong chức năng tác tử.

Cấu trúc câu đóng vai trò chuyển tải các kiểu loại và các mức độ
nghi vấn (types and degrees of interrogativeness) trong câu hỏi chính
danh. Cụ thể là: (i) Trong cả tiếng Anh và Việt đều tồn tại kiểu câu hỏi
điều tiết cuộc thoại /chính xác hoá thông tin. Nhưng, khác với tiếng
Anh, những bộ phận cấu thành của từ tiếng Việt có thể bị chia cắt và
sử dụng trong câu hỏi phản hồi. Hiện tượng này hiếm gặp trong tiếng
Anh. Hãy quan sát mẩu thoại sau: - A: Chị ấy làm việc ở trường Ngoại
thương; - B: Ngoại gì?; (ii) Khi đối chiếu loại câu hỏi này trong tiếng
Anh và tiếng Việt có thể dễ dàng nhận thấy rằng, trong tiếng Việt, các
tác tử hỏi khác nhau có thể được dùng với cùng một nòng cốt câu để
biểu thị các nghĩa tình thái khác nhau. Trong khi đó, thông tin tình thái
được diễn đạt bởi các tác tử à, ư, hả, chứ, cơ, v.v. của tiếng Việt không
được hiển ngôn trong nội dung mệnh đề của câu hỏi tiếng Anh. Thông
tin nghi vấn trong loại câu hỏi này được thể hiện bằng phương tiện ngôn
điệu chứ không phải bằng con đường từ vựng như trong tiếng Việt. Ví
dụ: Cái gì cơ? (What?). Nghĩa tình thái của từ “cơ” được thể hiện bằng
ngữ điệu “Take-off” (Tạm dịch: Ngữ điệu đi lên đột ngột) trong tiếng
Anh, một loại âm vị siêu đoạn tính.

Dung lượng nghĩa, đặc tính phạm trù của từ hỏi là một yếu tố quan
trọng cần được xét đến trong khi nghiên cứu đối sánh câu hỏi chính
danh tiếng Anh và tiếng Việt.

3.2. Những nội dung cơ bản về phương pháp luận (methodology) nghiên
cứu đối sánh các phương tiện ngữ dụng trong câu hỏi chính danh
3.2.1. Nguyên tắc, bình diện, phạm vi nghiên cứu đối sánh
Nhiệm vụ đặt ra cho nghiên cứu đối sánh là xác lập những tương
đồng và khác biệt. Việc xác định phạm vi đối sánh được dựa trên những
nguyên tắc, những bình diện sau:
166 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

(i) Nguyên tắc đối sánh thường được ưa dùng là đối sánh song ngữ
hai chiều. Cả tiếng Anh và tiếng Việt đều vừa là ngôn ngữ đối tượng
vừa là ngôn ngữ phương tiện. Trong trường hợp cần thiết, để làm sáng
rõ những đặc điểm cụ thể, một trong hai ngôn ngữ sẽ được coi là ngôn
ngữ đối tượng và ngôn ngữ còn lại sẽ là ngôn ngữ phương tiện.
(ii) Nghiên cứu đối sánh dấu hiệu là cần thiết vì, để có cơ sở cho
việc so sánh tổng quát và hệ thống hoá, bắt buộc phải phân tích các yếu
tố, tiểu loại, các phương diện, các cấp độ, các thuộc tính cụ thể của đối
tượng được khảo sát. Xét về mặt bản thể, câu hỏi chính danh là một
thực thể thống hợp nhiều yếu tố: cấu trúc, ngữ nghĩa, ngữ dụng. Các đặc
trưng về cấu trúc cần được quan tâm ở mức độ cần thiết nhằm làm sáng
tỏ những đặc trưng ngữ nghĩa-ngữ dụng. Nếu nhìn nhận cấu trúc dưới
góc độ ngữ dụng thì sẽ hiểu thêm về cấu trúc. Và, nếu dùng cấu trúc để
nhìn nhận các vấn đề ngữ dụng thì, ở mức độ nhất định, sẽ khách quan
hoá, tường minh hoá được các nhận xét, các kết quả nghiên cứu.
(iii) Phạm vi đối sánh được tiến hành trên các bình diện chính
sau đây:
+ Đối sánh các phạm trù ngữ nghĩa-ngữ dụng tồn tại trong câu hỏi
như tính lựa chọn / không lựa chọn, tính hiển ngôn / ngầm ẩn, sự khẳng
định / không khẳng định / phủ định, tình thái nhận thức / tình thái trách
nhiệm, thông tin đã biết / thông tin chưa biết-cần biết.
+ Đối sánh cấu trúc-hệ thống nhằm làm sáng rõ những tương đồng
và khác biệt về khuôn hỏi, các dấu hiệu ngữ vi như động từ ngữ vi, tác
tử cấu trúc-tình thái và các phương tiện ngữ dụng khác.
+ Đối sánh chức năng-hoạt động để tìm ra sự tương đồng và khác
biệt về chức năng mà các kiểu loại câu hỏi ở hai thứ tiếng đảm nhận
trong giao tiếp cũng như khả năng chuyển đổi, hành chức trong giới hạn
cùng cấp độ hoặc xuyên cấp độ của các câu hỏi khi gắn với các chủ thể
giao tiếp và hoàn cảnh giao tiếp sinh động, đa dạng, khả biến.
3.2.2. Những yếu tố tác động đến việc lựa chọn các thao tác nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu đối sánh bị quy định bởi những đặc trưng
cơ bản của đối tượng nghiên cứu, của mục đích nghiên cứu và các
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 167

yếu tố tác động. Đối tượng nghiên cứu ở đây là các phương tiện ngữ
dụng trong câu hỏi chính danh. Những đặc trưng đó là: - Tính khả biến
của ngữ cảnh; - Tính hội thoại, khẩu ngữ của ngôn ngữ giao tiếp hàng
ngày; - Tính đa dạng, sự dung hợp ở các mức độ nông, sâu khác nhau
của các kiểu thông tin ngữ nghĩa-ngữ dụng. Các hiện tượng này thuộc
về bình diện ngữ dụng của hành vi hỏi. Hành vi hỏi xuất hiện là do hai
nhân tố có tính nguyên tắc. Một là tình trạng thiếu thông tin. Hai là nhu
cầu muốn biết thông tin đó. Hai nhân tố này có sự liên quan trực tiếp
đến chủ thể của hành vi hỏi, với tư cách là chủ thể của tình trạng trên
và cũng là nguồn của nhu cầu muốn khắc phục tình trạng đó. Hành vi
hỏi sẽ không được hiện thực hoá nếu thiếu đối tượng để hỏi. Đối tượng
được hỏi phải là người mà, theo đánh giá của người hỏi là, có hoặc
không có khả năng “sở hữu” thông tin này. Và người hỏi cho rằng, nếu
không hỏi, thì sẽ không được cung cấp thông tin. Như vậy, vai trò của
chủ thể hỏi và người được hỏi đối với hành vi hỏi là rất quan trọng. Bên
cạnh đó, các nhân tố như hoàn cảnh giao tiếp, môi trường xã hội, vị thế
giao tiếp, hay nói cách khác, là ngữ cảnh (hiểu theo nghĩa rộng) giao
tiếp, cũng tham gia, tác động vào quá trình giao tiếp. Tính chất của chủ
đề giao tiếp cũng có những ảnh hưởng nhất định. Hỏi thủ trưởng khác
với bạn bè. Hỏi người nhà khác với hỏi người qua đường. Hỏi ở trong
hội nghị khác với hỏi ở hành lang, v.v. Mặt khác, việc tạo câu hỏi bị
chi phối, quy định bởi rất nhiều nhân tố như: ý đồ giao tiếp, chiến lược
giao tiếp, năng lực giao tiếp của chủ thể. Tính chất của chủ đề giao tiếp,
những đặc điểm cá nhân và xã hội của đối tượng giao tiếp như giới tính,
độ tuổi, trình độ văn hoá cũng có những tác động, ảnh hưởng nhất định
đến việc xây dựng câu hỏi của chủ thể. Chủ thể giao tiếp là những con
người với những đặc trưng cá nhân, xã hội đa dạng, phức tạp. Ngữ cảnh
và chủ đề giao tiếp với tính khả biến cao là những nhân tố bên ngoài có
ảnh hưởng lớn tới hành vi hỏi. Mặt bên trong của hành vi hỏi là tính đa
dạng, phức tạp của các loại nội dung mệnh đề và của các phạm trù tình
thái luôn nằm trong tình trạng tác động qua lại, quy định lẫn nhau, là
các kiểu loại thông tin chưa biết-cần biết trong tương quan với những
kiểu loại câu hỏi khác nhau, và các cách thức xây dựng tâm điểm thông
báo. Vai trò của tiền giả định trong việc xây dựng câu hỏi, sự dung hợp
168 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

đan xen ở những mức độ nông sâu của các thông tin phụ, v.v. cũng là
mặt bên trong của hành vi hỏi. Tất cả những yếu tố đó tạo nên một bức
tranh phức tạp và đa dạng về hành vi hỏi. Tình hình càng trở nên phức
tạp khi đối sánh các đặc điểm ngữ dụng của hành vi hỏi thuộc hai ngôn
ngữ khác nhau: tiếng Anh và tiếng Việt. Với sự khác biệt khá lớn về
môi trường hành chức, truyền thống văn hoá, đặc trưng dân tộc, cấu
trúc ngôn ngữ, hành vi hỏi, tuy mang tính phổ quát, nhưng có những
cách thức hiện thực hoá khác nhau, và có những điểm khác biệt về ngữ
nghĩa-ngữ dụng giữa hai thứ tiếng Anh và Việt.
3.2.3. Quy trình, thủ pháp nghiên cứu
3.2.3.1. Các bước thực hiện nghiên cứu
Quá trình thực hiện nghiên cứu đối sánh, về đại thể, có thể được
phân chia thành hai bước và luôn có sự vận dụng một cách linh hoạt
giữa các bước như sau:
Bước 1: Trong quá trình khảo sát tư liệu, các hành vi ngôn ngữ
được phân tích trong mối tương quan với ngữ cảnh, với tất cả những
nhân tố bên trong và bên ngoài ngôn ngữ như người nói, người nghe, ý
đồ giao tiếp, tiền giả định, các thao tác suy luận, lập luận thông qua việc
sử dụng một cách linh hoạt các thủ pháp cải biến, so sánh, đối lập trong
tương quan đối sánh với các kiểu ngữ cảnh nhằm tìm ra các yếu tố cần
yếu của ngữ cảnh sử dụng. Bằng các thủ pháp đó, có thể tập hợp các đặc
trưng của đối tượng được nghiên cứu, phân tích và chọn lọc một cách
thích hợp (có kế thừa) các thành tựu nghiên cứu của các tác giả đi trước
nhằm dựng lên một bức tranh chung về những biểu hiện cụ thể, các đặc
trưng cơ bản của các phương tiện ngữ dụng trong câu hỏi chính danh
trong tiếng Anh và tiếng Việt. Nói gọn lại, đây là giai đoạn miêu tả.
Bước 2: Dựa vào các thành quả đã đạt được ở bước một, tiến hành
đối chiếu các đặc trưng ngữ dụng của các câu hỏi trong tiếng Anh và
tiếng Việt, tìm ra những điểm tương đồng, những nét khác biệt ở các
phương diện như cơ chế vận hành có tính đều đặn của từng hệ thống
ngôn ngữ liên quan đến hành vi hỏi chính danh, các biểu hiện hình thức
của các đặc trưng ngữ dụng, các loại nhân tố chi phối câu hỏi chính
danh như: người sử dụng, ngữ cảnh, kiểu loại trọng tâm thông báo, tiền
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 169

giả định. Trong nghiên cứu đối sánh có thể sử dụng đồng thời các thủ
pháp phân tích định tính và định lượng. Thủ pháp phân tích định lượng
dựa vào các kết quả thống kê nhằm chỉ ra những phương tiện, những
xu thế phổ biến liên quan đến đối tượng nghiên cứu. Trên cơ sở đó, thủ
pháp định tính được sử dụng nhằm bổ sung cho những hạn chế của thủ
pháp định lượng bằng cách đánh giá về tính cần yếu, tách cái cần yếu
ra khỏi cái ngẫu nhiên, loại bỏ những yếu tố có tính đơn lẻ, hạn hẹp
của của ngữ cảnh để làm nổi bật những xu thế, yếu tố chủ yếu chi phối
sự hình thành và hoạt động của đối tượng nghiên cứu. Đây là giai
đoạn đối chiếu.
3.2.3.2. Thủ pháp xử lý dữ liệu
Việc xử lý dữ liệu có thể được tiến hành theo trình tự sau:
(i) Khảo sát các phương tiện ngữ dụng trong câu hỏi chính danh
tiếng Anh và Việt trên phiếu tư liệu ở các bình diện như phương tiện
biểu hiện cụ thể, nội dung ngữ nghĩa, trật tự xuất hiện theo tuyến tính.
Từ đó, xác lập những tương đồng và khác biệt giữa câu hỏi của hai thứ
tiếng trong phạm vi nghiên cứu.
(ii) Xem xét chi tiết từng phiếu tư liệu ở từng cấp độ để tìm ra sự
tương đồng và khác biệt giữa các phương tiện ngữ dụng bổ trợ trong câu
hỏi tiếng Anh và Việt về số lượng đơn vị từ vựng, tầm tác động của từ
hỏi, sự tương hợp với ngữ cảnh, khả năng thay thế từ vựng và kết cấu
trên trục hệ hình (trục liên tưởng – paradigmatic axis). Sự quan sát tỉ mỉ
như vậy trên phiếu tư liệu song ngữ Anh-Việt sẽ cho phép phát hiện, ở
mức độ chính xác cao, năng lực chuyển tải các sắc thái nghĩa ngữ dụng
đa dạng của các phương tiện ngữ dụng.
(iii) Miêu tả, so sánh đối chiếu theo từng nhóm vấn đề, sử dụng các
thủ pháp như phân tích đối lập, phân tích thành tố, phân tích cải biến,
thống kê định lượng, v.v.
(iv) Khái quát hoá, hệ thống hoá kết quả khảo sát: Các hiện tượng,
kết quả khảo sát được xếp thành những nhóm vấn đề để miêu tả và đối
sánh. Trong các nhóm vấn đề, các phần tử được phân loại theo tiêu chí
định tính và định lượng nhằm tìm ra những yếu tố chi phối, tác động
170 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

đến dung lượng ngữ nghĩa và hiệu quả hướng đích (ngữ dụng) của câu
hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt.
3.2.4. Phương thức nghiên cứu đối sánh
(i) Phương thức đồng nhất / khu biệt cấu trúc
Đối sánh các các yếu tố, các đơn vị, các cấp độ, các phương diện
tạo nên cấu trúc - hệ thống câu hỏi trong tiếng Anh và Việt. Sự đối chiếu
có thể bắt đầu từ đơn vị, yếu tố đến tiểu hệ thống rồi đến hệ thống lớn
hơn của các loại hình câu hỏi hoặc có thể là quá trình ngược lại nhằm
bóc tách các đặc điểm của các kiểu loại câu hỏi. Trong quá trình đối
chiếu, luôn có sự vận dụng một cách linh hoạt giữa diễn dịch và quy nạp.
(ii) Phương thức đồng nhất / khu biệt chức năng
Đối sánh chức năng tạo câu của các phần tử, bộ phận cấu thành câu
hỏi như từ hỏi, các tác tử cấu trúc, tác tử tình thái, tác tử cấu trúc - tình
thái, khuôn hỏi. Phương thức đối sánh chức năng giúp xác định vai trò
của các yếu tố được sử dụng cũng như đặc điểm ngữ dụng của sự khuyết
vắng các yếu tố cấu thành câu hỏi.
(iii) Phương thức đồng nhất / khu biệt hoạt động
Phương thức này xác định sự thông dụng, phổ biến của các kiểu
loại câu hỏi. Phương thức đồng nhất / khu biệt hoạt động là một bước cụ
thể hoá hơn những đặc điểm cấu trúc và chức năng của câu hỏi trong hai
thứ tiếng, giúp đi sâu vào việc xác định đặc điểm của ngôn ngữ trong
hành chức. Đây là một trong những phương thức đặc thù trong nghiên
cứu ngữ dụng học.
4. Kết luận
4.1. Hành vi ngôn ngữ là một phạm trù phổ quát của quá trình giao
tiếp thực tế bằng ngôn ngữ của nhân loại. Vấn đề ngữ nghĩa-ngữ dụng
liên quan đến hành vi hỏi (+ trả lời) mang tính phổ quát. Luận điểm này
là một trong những cơ sở lý luận cho nghiên cứu đối sánh. Việc sản sinh
câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt với tư cách là những phát
ngôn (utterances) bị chi phối, bị quy định bởi rất nhiều nhân tố. Những
nhân tố này có thể quy thành hai loại:
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 171

+ Nhân tố bên ngoài: Ý đồ giao tiếp, chiến lược giao tiếp, năng lực
giao tiếp của chủ thể, tính chất của chủ đề giao tiếp, những đặc điểm cá
nhân và xã hội của những người tham gia giao tiếp (giới tính, tuổi, trình
độ học vấn, cá tính,...) cùng với sự khả biến của ngữ cảnh, của chủ đề
giao tiếp luôn vận động, thay đổi.

+ Nhân tố bên trong: Tính đa dạng, phức tạp của các loại nội dung
mệnh đề, của các phạm trù tình thái luôn nằm trong sự tương tác ở các
kiểu câu hỏi (lựa chọn hiển ngôn, lựa chọn ngầm ẩn, không lựa chọn),
cách thức xây dựng trọng tâm thông báo, vai trò của TGĐ và sự dung
hợp đan xen của các chu tố (circumstances).

4.2. Hành vi hỏi là loại hành vi điển hình trong quá trình tương
tác bằng lời, xét theo mô hình ‘kích thích - phản ứng’. Với tư cách là
một hành vi có tính hướng đích cụ thể, hành vi hỏi trực tiếp với thành
phẩm là câu hỏi chính danh, luôn nằm trong thể thống nhất biện chứng
với hành vi trả lời. Luận điểm này có thể được nhìn nhận như là một
trong những cơ sở ngôn ngữ học của nghiên cứu đối sánh đồng đại song
ngữ tiếng Anh và tiếng Việt. Sự thống nhất giữa hỏi và trả lời được thể
hiện chủ yếu qua các bình diện: a. Chức năng (giao tiếp và nhận thức);
b. Nội dung ngữ nghĩa-ngữ dụng (sự tương hợp về nội dung mệnh đề,
về khung tình thái, cấu trúc thông báo). Hành vi hỏi cần được nghiên
cứu trong mối tương quan thường trực đối với hành vi trả lời. Trục ngữ
nghĩa-ngữ dụng cơ bản của câu hỏi chính danh là tiền giả định và thông
tin chưa biết-cần biết. Sự tương hợp giữa nội dung mệnh đề và khung
tình thái mục đích phát ngôn tạo nên tính thống nhất trong cấu trúc ngữ
nghĩa-ngữ dụng của câu hỏi nói chung và câu hỏi chính danh nói riêng.
Việc chỉ ra những đặc điểm chung và riêng về tình thái trong câu hỏi
tiếng Anh và tiếng Việt là hai nhiệm vụ song hành cần được đặt ra trong
nghiên cứu đối sánh.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu đối sánh là xác lập những tương
đồng và khác biệt. Giữa câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt có
nhiều điểm tương đồng liên quan đến các phạm trù tình thái cơ bản, cấu
trúc nội dung mệnh đề, trọng tâm thông báo, tiền giả định. Đây là những
172 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

vấn đề ngữ nghĩa-ngữ dụng có tính phổ quát, loại hình. Những khác biệt
giữa hai thứ tiếng chủ yếu nằm ở hình thức biểu hiện cụ thể.

4.3. Hỏi và trả lời là mối quan hệ có tính cộng tác chặt chẽ. Việc
tìm hiểu cụ thể hơn về mối quan hệ tương tác này trên các bình diện
nội dung mệnh đề, cấu trúc thông báo, tình thái, sẽ đẫn đến những nhận
thức quan trọng trong việc hình thành lý thuyết hỏi và trả lời, hình thành
chiến lược giao tiếp nhằm đạt hiệu quả cao trong sử dụng ngôn từ, trong
biên / phiên dịch, và trong dạy-học tiếng Anh và tiếng Việt. Đồng thời,
việc nghiên cứu các mối quan hệ này cũng giúp ích cho việc nghiên cứu
vấn đề liên kết đối thoại trong diễn ngôn. Đây là những giá trị thực tiễn
mà việc nghiên cứu về mối quan hệ này đem lại.
Những nội dung được trình bày trên đây, ở mức độ nhất định, cung
cấp cho người đọc những gợi mở mang tính phương pháp luận trực
tiếp liên quan đến việc xác định những nội dung, vấn đề, phương diện
(dimension) cần được khảo cứu khi nghiên cứu đối sánh phương tiện
ngữ dụng trong câu hỏi chính danh tiếng Anh và tiếng Việt.

Tài liệu tham khảo

Tiếng Việt

1. Lâm Quang Đông (2008). Cấu trúc nghĩa biểu hiện của câu với
nhóm vị từ trao/tặng (trong tiếng Anh và tiếng Việt). Hà Nội:
Nxb KHXH.
2. Lê Đông (1996). Ngữ nghĩa - ngữ dụng câu hỏi chính danh (trên
ngữ liệu tiếng Việt). Hà Nội: Luận án Phó Tiến sĩ (nay là Tiến sĩ)
Ngôn ngữ học.
3. Lê Đông & Hùng Việt (1995). Nhấn mạnh như một hiện tượng
ngữ nghĩa - ngữ dụng. Hà Nội: Ngôn ngữ số 2, 1995, tr. 11-17.
4. Nguyễn Thiện Giáp (2019). Các khuynh hướng và trường phái
ngôn ngữ học hiện đại. Hà Nội: Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
Part C. Author’s Journal Articles on English Phonetics... 173

5. Lê Quang Thiêm (2004). Nghiên cứu đối chiếu các ngôn ngữ. Hà
Nội: Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
6. Phạm Hùng Việt (1996). Một số đặc điểm chức năng của trợ động
từ tiếng Việt hiện đại. Hà Nội: Luận án Phó Tiến sĩ (nay là Tiến sĩ)
Ngôn ngữ học.
7. Hoàng Thị Yến (2018). Hành động hỏi tiếng Hàn. Hà Nội: Nxb
Đại học Quốc gia Hà Nội.

Tiếng Anh

1. Bolinger, D. (1977). Meaning and Form. London: Longman.

2. Bollinger, D. (1978). Yes/No questions are not alternative
questions (in H. Hiz (ed), Questions). Dordrecht: Reidel.
3. Cann, R. (1993). Formal Semantics. Great Britain: Cambridge
University Press.
4. Creswell, J. W. (2012). Educational Research (4th edition). USA: Pearson.
5. Dik, S. (1989). The Theory of Functional Grammar. Holland:
Foris Publications.
6. Greenbaum, S. (1996). The Oxford English Grammar. New York:
Oxford University Press.
7. Grundy, J. (2006). Doing Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.
8. James, C (1980). Contrastive Analysis. Great Britain: Longman.
9. Kiefer, F. (1977). Some Semantic and Pragmatic Properties of
Wh-questions and the Corresponding Answers (in “SMIL” N0 3).
10. Leech, G. (1978). Semantics. USA: Penguin Books.
11. LoCastro, V. (2003). An Introduction to Pragmatics (2nd Ed.).
USA: University of Michigan.
12. McCarthy, M. (1991). Discourse Analysis for Language Teachers.
Great Britain: Cambridge University Press.
174 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

13. Mey, J. L. (2001). Pragmatics - An Introduction. USA: Blackwell.

14. Nguyen Hoa (2004). Understanding English Semantics. Hanoi:
VNU Publishing House.
15. Quirk, R. & Greenbaum, S. (1973, 1978). A University Grammar
of English. UK: Longman Group Ltd.
16. Roach, P. (1988). English Phonetics and Phonology. Cambridge:
Cambridge University Press.
17. Sadock, J. (1974). Towards a Linguistic Theory of Speech Acts.
USA: New York AP.
18. Spencer, A. (2005). Phonology. USA: Blackwell Publishing.
19. Susuma Kumo & Ken-ichi Takami (1999). Grammar and
Discourse Principles: Functional Syntax and GB Theory. USA:
The University of Chicago Press.
20. Yule, G. (1997). Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.
 Part D
QUESTIONS FOR DISCUSSION
AND SUGGESTED TOPICS FOR ASSIGNMENT WRITING
176 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

I. QUESTIONS FOR DISCUSSION

Articulatory and Acoustic Phonetics
1. Point out the difference between Phonetics and Phonology as
branches of Linguistics.
2. What are the sub-branches of Phonetics? What are they
concerned with?
3. What is meant by “competence” and “performance” in
Chomsky’s terminology?
4. Discuss the things dealt with in the syntax (+ morphology) and
semantics (+lexicon) and phonology components in Chomsky’s model
of language.
5. Point out the difference between “phoneme” and “allophone”.
Give examples for illustration.
6. Discuss the techniques for establishing phonemes and allophones.
7. What is the advantage of employing complementary distribution
and free variation in phoneme and allophone identification? Give
examples for illustration.
8. What are the plosives in English? What is meant by incomplete
plosion? Give examples for illustration.
9. What is meant by assimilation? Discuss the types of assimilation.
Provide examples for illustration.
10. What are the nasals in English? What is meant by nasal plosion?
Give examples for illustration.
11. What is meant by elision (deletion)? Rules for elision?
Examples?
12. What is the lateral consonant in English? What is meant by
lateral plosion? Examples?
13. What is “Phonotactics”? Examples?
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 177

14. Point out the difference between “tone” and “intonation”. What
are the parameters detectable in a tone unit? Make explicit the points
presented with specific examples and phonetic symbols & conventions.
15. Discuss the functions performed by the tonic syllable (TS) in a
tone unit. Give examples for illustration.
16. What are the basic intonations in English? Provide a brief
description of the intonation contours. Illustrate them with examples.
17. What is meant by prosodification in modality conveyance via
language? Examples?
18. Discuss the attitudinal function of intonation. Examples?
19. Discuss the grammatical function of intonation. Examples?
20. Discuss the accentual function of intonation. Examples?
21. What is meant by “discourse vs. text”? Discuss the discourse
function of intonation. Examples?
22. What are the possible tones in English? Examples? Functions
of tones? Examples?
23. What are the types of stress in English? Examples?
24. Give an account of the stressing rules in English. Examples?
25. In what way is it possible to claim that intonation is an IFID in
English? Examples?
26. What are the possible phonological alternation types in English?
Examples?
27. How can speech sounds be classified? Provide as detailed as
possible an account of the types and subtypes of speech sounds.
28. What are the possible types of phonological structure? Point
out the main difference between Segmental, Suprasegmental, and
Autosegmental Phonology.
178 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

29. What can be established in segmental internal structure and

suprasegmental structure?
30. What is meant by derivational analysis? What are the aims of
the analysis?
31. Discuss the pronunciation of the following in terms of the
phenomena that take place in rapid speech:
a. in case of need;
b. I’ve got five pence here;
c. They provide young people with such things;
d. inclination;
e. incline; in Preston;
f. in Cardiff;
g. actually;
h. horse shoes.
32. Identify the stress patterns in the following words and provide
brief statements of the rules possibly established.
a. prepare, preparation; declare, declaration; explain, explanation
b. Phonetics, Semantics, economic, economical, political; politics
c. commodity, nasality, capacity, electricity, functionality, felicity,
ability, possibility
d. intensify, electrify, prosodify.
e. lexicology, monopoly, graphology, ontology
f. accommodation, organization, industrialization, modification
g. colonial, industrial, material, behaviourial
h. import (n), import (v). export (n), export (v), record (n), record (v),
33. Discuss the uses of the Glide-down. Give examples for
illustration (one example for each use).
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 179

34. Discuss the uses of the Glide-up. Give examples for illustration
(one example for each use).
35. Discuss the uses of the Dive. Give examples for illustration
(one example for each use).
36. Discuss the uses of the Take - off. Give examples for illustration
(one example for each use).
37. How are stressed syllables treated in the Glide-down? Give
examples for illustration.
38. How are unstressed syllables before the first stressed syllable
treated in the Glide-down? Give examples for illustration.
39. How are unstressed syllables after a stressed syllable treated in
the Glide-down? Give examples for illustration?
40. What are the differences between the Glide-up and the Glide-
down in terms of intonation contours? Give examples for illustration.
41. Point out the differences between the Glide-up and the Take-off
in terms of intonation contour. Give examples for illustration.
42. What are the intonations possibly applicable to the following
sentences? Explain the choices.
a. In London I was born and in London I’ll die. I don’t leave here,
whatever you say.
b. We don’t like the kind of people who speak ill of others behind
their backs.
c. When I came he was reading.
d. Marvelous! How beautiful the weather is today!
43. Discuss the intonations typical of the vocative in English
sentences. Give examples.
44. Discuss the factors that affect intonation contours. Give examples.
45. What are the factors that determine the placement of the Tonic
Syllable in a tone unit? Give examples for illustration.
180 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

46. In what way is phonetic transcription different from phonemic

transcription? Examples?
47. What are the functions performed by the Tonic Syllable in a
tone unit?
48. Discuss the differences between allophones and phonemes.
49. Discuss the distinction between Phonetics and Phonology.
50. What is meant by “generative enterprise”?
Phonemic Analysis
51. What are phonetics and phonology concerned with? In what
sense is it possible to say that phonology is a cognitive study?
52. Point out the difference between “phoneme” and “allophone”.
What do you think the advantage of establishing the phoneme vs.
allophone distinction?
53. How are phonemes most often established? Where can contrasts
between speech sounds most easily be seen?
54. What is “minimal pair”? Where do minimal pairs rest?
55. Are “mission” and “vision” two lexical items differing by only
one speech sound? Do we find a minimal pair or a near minimal pair in
this case? Why?
56. What is meant by ‘complementary distribution’? Can we
establish phonemes or allophones of a single phoneme via complementary
distribution? Examples?
57. True or false?
a. When two phones are in contrastive distribution they are
allophones of different phonemes; when they are in complementary
distribution or free variation they are allophones of a single phoneme.
b. While phonetics is concerned with the speech sounds themselves,
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 181

phonology is concerned with the organization of the system underlying

the speech sounds. By abstracting away from the concrete we can gain
an understanding of the system that holds it all together.
58. The word “economy” can be pronounced as /i:’kɔn∂mi / or
/ε‘kɔn∂mi/. /i:/ and /ε/ here are two allophones of a phoneme or different
phonemes? Are they in free or contrastive distribution? Is it possible to
say that the results of the commutation test are not always problem free?
59. What types of information are to be conveyed or specified
in the two established levels of representation in the phonology of a
language, ie. the underlying (mental) phonemic level and the surface
phonetic level?
60. Is it true that the two levels of representation can be linked via
a set of statements which detail the distribution of allophones? What are
these statements referred to as?
61. Is it possible to say that the schema below represents the overall
composition of the phonological component of a generative grammar?
Underlying forms distribution statements surface forms
(phonemic level) ↔ (rules) ↔ (phonetic level)
62. What is intended to be indicated via the following formulae?
Comment on the degrees of generalisation captured:
a. A → B / X _ Y b. / æ / →[ æ ] / _ /n/ c. [+ syllabic] → [+
nasal]/ _ [+ nasal]
63. True or false? “We can establish two levels of representation: (i)
the underlying (mental) phonemic level, which contains the information
concerning the set of contrasts in the phonology of a language, and
(ii) the surface phonetic level, which specifies the particular positional
variants (allophones) which realise the underlying phonemes”.
64. What are the considerations we need in choosing the
underlying form?
182 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

65. True or false? Certain techniques - such as subjecting the

phonetic data to the commutation test, supplemented by notions like
phonetic similarities, process naturalness and pattern congruity -
allow phonologists to propose phonemic inventories on the basis of
the distributional patterns exhibited by the phones of the language
under investigation.
Phonological alternations, processes and rules
66. True or false?
a. Much of the focus of recent phonological thinking concerns
the characterisation of predictable alternations between sounds found
in natural languages. Under specific conditions, there is an alternation
between phones. For example, we got one [ph] in ‘pea’ and not the other
[p¬] in ‘sip’.
b. We can characterise sound alternations in terms of being caused
by or being due to some phonological process.
c. Rules are formal statements which express the relationship
between units on the different levels of the phonological component.
d. We cannot represent processes, and thus characterize the
alternations that result from them, by means of rules.
67. What, in your opinion, is the main thrust of generative phonology?
68. Discuss the possible types of alternations. Give examples (one
for each type).
69. What process is termed ‘velar softening’? Give an example for
illustration.
70. True or false?
There is no phonetic conditioning of any obvious sort which might
help predict the alternations involved (ie. no general phonological
processes involved) in getting from “mouse” to “mice” or from “go” to
“went”. These forms must be learnt by the speaker on a one-off basis,
as exceptions to a rule.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 183

71. What is ‘suppletion’? Give examples for illustration.

72. What state of affairs is represented in the formulae below?
A→ B / X _Y /t/ → [?] / V _ # /t/ → [r] / V _ V
73. What is meant by the superscript and subscript in the following?
/ i: / → [i]/ C
Phonological structrure
74. Discuss the weaknesses of a solely linear approach to
phonological structure.
75. What is meant by ‘feature geometry’ and ‘underspecification’?
Point out the difference between class nodes (organizing nodes) and
terminal nodes in a feature geometry.
76. What, in your opinion, are the strengths of segment
characterisation via feature geometry?
77. Point out the difference between “feature matrix” and
“feature geometry”.
78. In what way are default rules referred to as feature-building rules?
79. Is it possible to say that there are various levels of feature in a
feature tree? In what ways are these levels different?
80. Is it true to say that a strictly linear approach to phonology
assumes that segments are distinct from each other and that there is a
one-to-one correspondence between segments and features?
81. In what ways is it possible to claim that linear phonology fails
to capture certain important aspects of human languages? Illustrate the
points with examples.
82. What is meant by “association line”, “auto-segmental
phonology” and “auto-segmental tier”?
83. Discuss how the spreading rule in autosegmental phonology
can be employed to represent the phonological relation in the word
“bin”. Represent the case notationally.
184 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

84. Represent notationally the relations between segments and

features in the words “lap” and “latch” via autosegmental phonology.

85. Comment on how /t/ surfaces differently in the words “nightly”

and “nitrate”. Provide a brief account of the differences.

86. How should we interpret this statement: “The relationship

between features and segments is seen as being potentially other than
one-to-one”?

87. Describe briefly one of the most common ways of representing

the internal structure of the syllable. Examples?

88. What is meant by “syllable”, “foot” and “group”? Examples?

89. What do you know the possible maximum number of consonants

in the onset and coda in an English syllable? Examples?

90. Represent notationally the feet in the following and point out
the most prominent foot: “Jimmy ate a rabbit”.

91. What is meant by “phonotactics”? Give your comment on the

occurrence of “pw” sounds in English words. Can these two sounds be
combined within a single syllable?

92. Explain why /n/ normally surfaces differently in “incline” and

“inclination”. Represent the differences notationally.

Derivational Analysis

93. What is meant by derivation? How can this be done?

94. What is derivational analysis aimed at?

95. What are the possible criteria for evaluating competing

derivational analyses?

96. What is meant by internal vs. external rule ordering?

97. What are the benefits brought about by derivational analysis?

Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 185

Approaches in phonological research

98. What, in your opinion, are the major differences between auto-
segmental phonology on the one hand and segmental phonology and
supra-segmental phonology on the other hand?

99. What are the strengths and weaknesses of auto-segmental

phonology?
II. SUGGESTED TOPICS FOR ASSIGNMENT WRITING
1. A study on the prosodic features typical of Yes-No questions in
English and the equivalent expressions in Vietnamese.
2. A study on the prosodic features typical of WH-questions in
English and the equivalent expressions in Vietnamese.
3. A study on the prosodic features typical of declarative questions
in English
4. A research into word stress patterns in English.
5. A research into sentence stress patterns in English
6. An investigation into how the psychological state of anger is
conveyed via prosodic features in English and the equivalents in
Vietnamese.
7. An investigation into how interrogativeness is expressed via
prosodic means in English and Vietnamese: a contrastive reseach.
8. An investigation into how hesitation and reservedness is
expressed via prosodic means in English and the equivalent expressions
in Vietnamese.
9. A research into intonation as one type of cohesive device in English.
10. A study on grammatical properties inherent in English intonation.
11. An investigation into different types of assimilation in English.
12. An investigation into different types of elision in English.
13. An investigation into incomplete plosion in English.
186 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

14. An investigation into nasal plosion in English.

15. An investigation into lateral plosion in English.
16. A research into the prosodic features of the information focus
in the English sentence and the equivalent expressions in Vietnamese.
17. A research into the scope of interrogativeness realized via prosodic
features in English.
18. An investigation into the relationship between scope and focus
of negation in terms of prosodic means in English.
19. An investigation into the intonations typical of tag questions
in English.
20. An investigation into the intonations typical of alternative
questions in English.
21. A research on the strengths and weaknesses of linear phonology.
22. A research on the strengths and weaknesses of autosegmental
phonology.
23. A study on the establishment of phonemes and allophones
in language.
24 . A research into coalescence in English.
25. A study on phonological rule writing for making explicit
phonological alternations in language.
26. An investigation into suprasegmental features associated with
negative sentences in English and the equivalents in Vietnamese.
27. Common mistakes related to different aspects of connected speech
and possible solutions.
28. An investigation into how different attitudes of the speaker are
expressed via prosodic means in English.
29. A study on how interrogativeness is conveyed via prosodic
means in English Yes-No questions.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 187

30. An investigation into how interpersonal meaning is to be

conveyed via prosodic means in English declarative sentences and the
equivalent expressions in Vietnamese.
31. A study on how auxiliaries in English are subject to phonological
alternations.
32. A study on weak forms and strong forms in normal speech
in English.
33. A study on components of English intonation and the
implications that entail from different pitch variations.
34. An investigation into syllable boundary identification in English.
35. An investigation into the advantages and disadvantages of
feature geometry over feature matrix in representing the relationship
between segments and features.
36. An investigation into the parameters involved in a tone unit
in English.
37. A study on the phonological processes that take place in English
rapid speech.
38. An investigation into the possible interpersonal meanings that
can be expressed via the tones in English and the equivalent expressions
in Vietnamese.
39. A study on the problems in phonemic analysis.
40. A research on phonological rule writing for the pronunciation
of the plural marker in English nouns.
41. An investigation into the prosodic features of WH-questions
employed as rhetorical questions in English.
42. An investigation into the prosodic features of Yes-No questions
employed as rhetorical questions in English.
43. An investigation into the prosodic features of exclamatory
sentences in English.
188 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

44. An investigation into the prosodic features of imperative

sentences in English.
45. A study on the grammatical function of intonation in English.
46. A study on the accentual function of intonation in English.
47. A study on the attitudinal function of intonation in English.
48. A study on the discourse function of intonation in English.
49. An investigation into phonotactic rules in English.
50. A study on the basic assumptions in generative phonology.
51. An investigation into the mistakes commonly committed by
Vietnamese students of English and possible solutions.
52. A research into different types of phonological structures:
strengths and weaknesses.
53. An investigation into different representations of the
possible relationships between segments and features in the sound
system of language.
54. A study on the mistakes commonly made by Vietnamese beginners
of English in producing English affricatives and possible solutions.
55. A study on the mistakes commonly made by Vietnamese beginners
of English in producing English fricatives and possible solutions.
56. A study on the mistakes commonly made by Vietnamese
beginners of English in producing English dental consonants and
possible solutions.
57. A study on the mistakes commonly made by Vietnamese
learners of English in producing incomplete plosion in English and
possible solutions.
58. A study on the mistakes commonly made by Vietnamese learners
of English in producing nasal plosion in English and possible solutions.
59. A study on the mistakes commonly made by Vietnamese learners
of English in producing lateral plosion in English and possible solutions.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 189

60. A study on the mistakes commonly made by Vietnamese

learners of English in producing English velars and possible solutions.
61. An investigation into the functions of tones in English and Vietnamese.
62. A research into the internal structure of the syllable and the role
played by the syllable in tune shape configuration.
63. An investigation into the difficulties Vietnamese learners of
English encounter in the acquisition of the speech sounds in English.
64. A research on the types and subtypes of speech sounds in the
English language.
65. An investigation into the difficulties Vietnamese learners
of English encounter in producing the English vowel and consonant
sounds that are subject to change or modification in normal speech.
66. An investigation into prosodic features typical of vocatives in
English sentences and the equivalent expressions in Vietnamese.
67. An investigation into how stressed syllables are treated in
different intonations in English.
68. An investigation into how unstressed syllables are treated in
different intonations in English.
69. An investigation into the roles played by the tonic syllable and
the equivalent expressions in Vietnamese.
70. An investigation into the possible criteria for the validity
judgement of different types of phonology.
71. A research into intonational phonology: issues and problems.
72. An investigation into cases of glottalisation in English:
environment and illustration.
73. A study on cases of nasalisation in English: environment and
illustration.
74. A study on cases of velarisation in English: environment and
illustration.
190 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

75. A study on the internal structure of the rhythmic unit in English.

76. A study on the internal structure of the GROUP unit in English.
77. An investigation into acoustic parameters inherent in a tone
unit in English.
78. An investigation into the difficulties Vietnamese learners of
English encounter in dealing with tone unit segmentation.
79. A research on the possible forms and uses of the Glide-down
in English.
80. A research on the possible forms and uses of the Glide-up in English.
81. A research on the possible forms and uses of the Dive in English.
82. A research on the possible forms and uses of the Take-off in English.
83. An investigation into how to approach the sound system of
language from the perspective of acoustic features.
84. An investigation into how to approach the sound system of
language from the perspective of articulatory features.
85. A study on the issues and problems in derivational analysis
related to the sound system of language.
86. An investigation into common pronunciation mistakes
committed by Vietnamese learners of English at different levels of
study and possible solutions.
87. An investigation into the factors that determine tune shapes in English.
88. An investigation into the relationship between interrogativeness
scope & focus and the placement of the tonic syllable in English Yes-
No questions.
89. An investigation into the relationship between interrogativeness
scope & focus and the placement of the tonic syllable in English WH-questions.
90. An investigation into the relationship between negation scope &
focus and the placement of the tonic syllable in English negative sentences.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 191

91. A study on ways of expressing politeness via intonation in English.

92. An investigation into how intonation contributes to expressing
indirectness in language use.
93. A study on major similarities and differences between the Take-
off and the Glide-up with respect to contours and uses.
94. A study on how reservation is expressed via intonation.
95. An investigation into how anger is prosodically conveyed in
English.
96. A study on possible intonation contours for the vocative as a
sentence element.
97. An investigation into the factors that govern intonation contours
of the sentence-utterance.
98. A study on the principles for sentence stress placement.
99. A study on the features of different components of intonation
in English.

III. GUIDE TO ASSIGNMENT WRITING

1. Suggested assignment structure

Main Text
Section1: Introduction
- Rationale for the study/problem statement
- Aim(s) of the research
- Objective(s) of the research
- Research question(s)
- Structural organization of the assignment
- Significance: Theoretical and/or practical
192 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Section 2: Literature Review

- Review of theoretical background
- Review of Previous research work(s)
Section 3: Methodology
- Research design
- Research approach: qualitative/quantitative; top-down/bottom-up,
longitudinal/cross-sectional
- Research method: major method(s), supporting method(s)
- Data collection instrument(s): test, interview, questionnaire, …
- Data Analysis technique(s)
- Research procedure
Section 4: Finding(s) and Discussion
(i) ….
(ii) ….
(iii) ….
……………………………….
Section 5: Conclusion
- Concluding remarks on each of the objectives set forth
- Recommendation(s) [if any]
- Suggestion(s) for further research [if any]
References
- References are to be provided in their original (published)
language in accordance with the alphabetical order of authors’ names.
- References are to be given in conformity with APA Standards.
Examples:
Vo Dai Quang (2005). Semantics. Ha Noi: Culture & Information
Publishing House.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 193

Vo Dai Quang (2005). Some Issues in Syntax, Semantics,

Pragmatics, and Phonology. Ha Noi: Culture & Information Publishing
House
Vo Dai Quang (2004). X-Bar Syntax: An Effective Tool for
Syntactic Analysis. Hanoi: Language journal; Linguistics Institute –
Vietnam Institute for Social Sciences, pp. 53-62
Vo Dai Quang (2007). Modality in the Sentence-Utterance: Some
Basic Theoretical Issues. Hanoi: VNU Science journal, N0 3-2007, pp.
1-12
Vo Dai Quang (2009). Modality-Expressing Means in English and
Vietnamese. Hanoi: VNU Publishing House
Vo Dai Quang (2014). Semantico-Pragmatic Analysis of English
and Vietnamese Questions Proper. Hanoi: VNU Publishing House
Vo Dai Quang (2006). Investigating Means and Devices Conveying
Interpersonal Meaning in English and Vietnamese Genuine Questions
and Declarative Sentences. Ha Noi: VNU research project (Ministry-
level equivalent); Code: CB. 03.33
Vo Dai Quang (2010). Negative Modal Meaning in the Sentence-
Utterance in English and Vietnamese. Ha Noi: VNU research project
(Ministry-level equivalent); Code: QN. 08.02  
Vo Dai Quang (2018). Intonational Phonology: A Sketch for English
Intonation. Hanoi: Language and Life Journal, N0 11B(279)2018,
pp. 10-25; ISSN0868-3409
Vo Dai Quang (2018). Approaches to Establishing Phonological
Structure. Hanoi: VNU Journal of Foreign Studies. Volume 34, N0
6(2008), pp. 60-70, ISSN 2525-2445
Yule, G (2997). Pragmatics. Oxford: Oxford University Press
Vo Dai Quang (2018). Approaches to Establishing Phonological
Structure. Hanoi: VNU Journal of Foreign Studies, ISSN 2525-2445;
No 6-2018, vol.34; pp. 60-70.
194 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Vo Dai Quang(2018). Intonational Phonology: A Sketch for

English Intonation. Hanoi: Journal of Language and Life, ISSN 0868-
3409; No 11B (279); pp. 10-15.
Võ Đại Quang (2002). Âm vị học tạo sinh: Phân tích phái sinh và
một số vấn đề âm vị học tiếng Anh. Đại học Quốc gia Hà Nội: Đề tài
NCKH, Mã số 01.N05/ KH-BD.
Vo Dai Quang (2018). Principles of English Phonetics and
Phonology (Collected lectures for MA & PhD students). Hanoi:
VNU University of Languages and International Studies (For internal
distribution).
2. Things to be provided on assignment cover
- Title of training institution: …
- Title of assignment: …
- Name and title of lecturer
- Student’s full name, phone number, email address
- Place and year of assignment writing: …
3. Source Indication
- Verbatim citation must be placed between quotation marks
immediately followed by source indication.
- Sources are to be provided in accordance with the APA Format
Citation Guide Given below:
APA FORMAT CITATION GUIDE1
Core Components of an APA Reference:

1
These pieces of information are taken and bstracted from Manual of APA 6th
Edition via the Internet.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 195

4. More information on assignment/thesis writing1

Introduction
The introduction leads readers from a general subject area to
a particular topic of inquiry. It establishes the scope, context, and
significance of the research being conducted by summarizing current
understanding and background information about the topic, stating the
purpose of the work in the form of the research problem supported by a
hypothesis or a set of questions, explaining briefly the methodological
approach used to examine the research problem, highlighting the
potential outcomes your study can reveal, and outlining the remaining
structure and organization of the paper.
Literature review
- A literature review surveys books, scholarly articles, and any other
sources relevant to a particular issue, area of research, or theory, and
by so doing, provides a description, summary, and critical evaluation
of these works in relation to the research problem being investigated.

1
This information is obtained and abstracted from different scholarly sources at
USC Libraries
196 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Literature reviews are designed to provide an overview of sources you

have explored while researching a particular topic and to demonstrate
to your readers how your research fits within a larger field of study.
- The purpose of a literature review is to:
• Place each work in the context of its contribution to understanding
the research problem being studied.
• Describe the relationship of each work to the others under
consideration.
• Identify new ways to interpret prior research.
• Reveal any gaps that exist in the literature.
• Resolve conflicts amongst seemingly contradictory previous studies.
• Identify areas of prior scholarship to prevent duplication of effort.
• Point the way in fulfilling a need for additional research.
• Locate your own research within the context of existing literature
(very important).
Methodology
1. The methods section describes actions to be taken to
investigate a research problem and the rationale for the application of
specific procedures or techniques used to identify, select, process, and
analyze information applied to understanding the problem, thereby,
allowing the reader to critically evaluate a study’s overall validity and
reliability. The methodology section of a research paper answers two
main questions: How was the data collected or generated? And,
how was it analyzed? The writing should be direct and precise and
always written in the past tense.
2. The introduction to your methodology section should begin
by restating the research problem and underlying assumptions
underpinning your study. The remainder of your methodology section
should describe the following:
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 197

• Decisions made in selecting the data you have analyzed or, in

the case of qualitative research, the subjects and research setting you
have examined,

• Tools and methods used to identify and collect information, and

how you identified relevant variables,

• The ways in which you processed the data and the procedures
you used to analyze that data, and

• The specific research tools or strategies that you utilized to study

the underlying hypothesis and research questions.

3. An effectively written methodology section should:

• Introduce the overall methodological approach for investigating

your research problem. Is your study qualitative or quantitative or a
combination of both (mixed method)? Are you going to take a special
approach, such as action research, or a more neutral stance?

• Indicate how the approach fits the overall research design.

Your methods for gathering data should have a clear connection to your
research problem. In other words, make sure that your methods will
actually address the problem.

• Describe the specific methods of data collection you are

going to use, such as surveys, interviews, questionnaires, observation,
archival research. If you are analyzing existing data, such as a data
set or archival documents, describe how it was originally created or
gathered and by whom. Also be sure to explain how older data is still
relevant to investigating the current research problem.

• Explain how you intend to analyze your results. Will you use
statistical analysis? Will you use specific theoretical perspectives to
help you analyze a text or explain observed behaviours? Describe how
you plan to obtain an accurate assessment of relationships, patterns,
trends, distributions, and possible contradictions found in the data.
198 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

Results
• The results section is where you report the findings of your
study based upon the methodology (or methodologies) you applied to
gather information. The results section should state the findings of the
research arranged in a logical sequence without bias or interpretation.
A section describing results is particularly necessary if your paper
includes data generated from your own research.

• When formulating the results section, it’s important to remember

that the results of a study do not prove anything. Findings can only
confirm or reject the hypothesis underpinning your study. However, the
act of articulating the results helps you to understand the problem from
within, to break it into pieces, and to view the research problem from
various perspectives.

• The page length of this section is set by the amount and types of
data to be reported. Be concise, using non-textual elements appropriately,
such as figures and tables, to present findings more effectively. In
deciding what data to describe in your results section, you must clearly
distinguish information that would normally be included in a research
paper from any raw data or other content that could be included as an
appendix. In general, raw data that has not been summarized should not
be included in the main text of your paper unless requested to do so by
your professor.

• Avoid providing data that is not critical to answering the

research question. The background information you described in the
introduction section should provide the reader with any additional
context or explanation needed to understand the results. A good strategy
is to always re-read the background section of your paper after you have
written up your results to ensure that the reader has enough context to
understand the results (and, later, how you interpreted the results in the
discussion section of your paper).
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 199

Discussion

1. The purpose of the discussion section

The purpose of the discussion is to interpret and describe the

significance of your findings in light of what was already known
about the research problem being investigated and to explain any new
understanding or insights that emerged as a result of your study of the
problem. The discussion will always connect to the introduction by way
of the research questions or hypotheses you posed and the literature you
reviewed, but the discussion does not simply repeat or rearrange the first
parts of your paper; the discussion clearly explains how your study
advanced the reader’s understanding of the research problem from
where you left them at the end of your review of prior research.
2. The importance of the discussion section
The discussion section is often considered the most important
part of your research paper because this is where you:
(i) Most effectively demonstrates your ability as a researcher to think
critically about an issue, to develop creative solutions to problems based
upon a logical synthesis of the findings, and to formulate a deeper, more
profound understanding of the research problem under investigation,
(ii) Present the underlying meaning of your research, note possible
implications in other areas of study, and explore possible improvements
that can be made in order to further develop the concerns of your research,
(iii) Highlight the importance of your study and how it may be able
to contribute to and/or help fill existing gaps in the field. If appropriate,
the discussion section is also where you state how the findings from
your study revealed and helped fill gaps in the literature that had not
been previously exposed or adequately described, and
(iv) Engage the reader in thinking critically about issues based
upon an evidence-based interpretation of findings; it is not governed
strictly by objective reporting of information.
200 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

3. The Content of the discussion section

The content of the discussion section of your paper most often includes:
(i) Explanation of results: comment on whether or not the results
were expected for each set of results; go into greater depth to explain
findings that were unexpected or especially profound. If appropriate,
note any unusual or unanticipated patterns or trends that emerged
from your results and explain their meaning in relation to the research
problem.
(ii) References to previous research: either compare your results
with the findings from other studies or use the studies to support a claim.
This can include re-visiting key sources already cited in your literature
review section, or, save them to cite later in the discussion section if
they are more important to compare with your results instead of being a
part of the general literature review of research used to provide context
and background information. Note that you can make this decision to
highlight specific studies after you have begun writing the discussion
section.
(iii) Deduction: a claim for how the results can be applied
more generally. For example, describing lessons learned, proposing
recommendations that can help improve a situation, or highlighting best
practices.
(iv) Hypothesis: a more general claim or possible conclusion arising
from the results (which may be proved or disproved in subsequent
research). This can be framed as new research questions that emerged
as a result of your analysis.
4. Organization and Structure
Keep the following sequential points in mind as you organize and
write the discussion section of your paper:
(i) Think of your discussion as an inverted pyramid. Organize the
discussion from the general to the specific, linking your findings to the
literature, then to theory, then to practice (if appropriate).
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 201

(ii) Use the same key terms, narrative style, and verb tense
(present) that you used when describing the research problem in your
introduction.
(iii) Begin by briefly re-stating the research problem you were
investigating and answer all of the research questions underpinning the
problem that you posed in the introduction.
(iv) Describe the patterns, principles, and relationships shown by
each of the major findings and place them in proper perspective. The
sequence of this information is important; first state the answer, then the
relevant results, then cite the work of others. If appropriate, refer the
reader to a figure or table to help enhance the interpretation of the data
(either within the text or as an appendix).
(v) Regardless of where it’s mentioned, a good discussion section
includes analysis of any unexpected findings. This part of the discussion
should begin with a description of the unanticipated finding, followed
by a brief interpretation as to why you believe it appeared and, if
necessary, its possible significance in relation to the overall study. If
more than one unexpected finding emerged during the study, describe
each of them in the order they appeared as you gathered or analyzed
the data. As noted, the exception to discussing findings in the same
order you described them in the results section would be to begin by
highlighting the implications of a particularly unexpected or significant
finding that emerged from the study, followed by a discussion of the
remaining findings.
(vi) Before concluding the discussion, identify potential limitations
and weaknesses if you do not plan to do so in the conclusion of the
paper. Comment on their relative importance in relation to your overall
interpretation of the results and, if necessary, note how they may affect
the validity of your findings. Avoid using an apologetic tone; however,
be honest and self-critical (e.g., had you included a particular question
in a survey instrument, additional data could have been revealed).
202 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

(vii) The discussion section should end with a concise summary of

the principal implications of the findings regardless of their significance.
Give a brief explanation about why you believe the findings and
conclusions of your study are important and how they support broader
knowledge or understanding of the research problem. This can be
followed by any recommendations for further research. However, do
not offer recommendations which could have been easily addressed
within the study. This would demonstrate to the reader that you have
inadequately examined and interpreted the data.
5. Overall objectives
(i)  Reiterate the research problem/State the major findings
(ii) Explain the meaning of the findings and why they are important
(iii)  Relate the findings to similar studies
(iv) Consider alternative explanations of the findings
(v)  Acknowledge the study’s limitations
(vi) Make suggestions for further research
Conclusion
A well-written conclusion provides you with important
opportunities to demonstrate to the reader your understanding of the
research problem. These include:
(i) Presenting the last word on the issues you raised in your paper.
Just as the introduction gives a first impression to your reader, the
conclusion offers a chance to leave a lasting impression. Do this, for
example, by highlighting key findings in your analysis or result section
or by noting important or unexpected implications applied to practice.
(ii) Summarizing your thoughts and conveying the larger
significance of your study. The conclusion is an opportunity to succinctly
answer (or in some cases, to re-emphasize) the “So What?” question by
placing the study within the context of how your research advances past
research about the topic.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 203

(iii) Identifying how a gap in the literature has been addressed. The
conclusion can be where you describe how a previously identified gap
in the literature (described in your literature review section) has been
filled by your research.
(iv) Demonstrating the importance of your ideas. Don’t be shy. The
conclusion offers you the opportunity to elaborate on the impact and
significance of your findings.
(v) Introducing possible new or expanded ways of thinking about
the research problem. This does not refer to introducing new information
(which should be avoided), but to offer new insight and creative
approaches for framing or contextualizing the research problem based
on the results of your study.
 SUGGESTED ANSWERS TO SAMPLE TESTS
AS EXERCISES
TEST 1
A. True or false? (Mark T for true and F for false at the beginning
of the lines).
1. ......T.......There are 8 diphthongs and 5 triphthongs in English.
2. .......T.......There may be voicing during part or all of the plosive
articulation.
3. .......F........In the production of /k/ and /g/, the back of the tongue
is not pressed against the area where the soft palate begins and the hard
palate ends.
4. .......T........Fortis consonants are those produced with more force
as compared to the force needed for the articulation of lenis ones.
5. .......T.......We use the word “glottis” to refer to the opening
between the vocal cords.
6. ........T......The pharynx is a cartilage which begins just above
the larynx.
7. .......T......The study of articulators is called articulatory
phonetics.
8. .......T.....There are four phases in the production of a plosive.
9. ........T.....The plosive and the fricative must be homorganic in
the production of an affricate.
B. Fill each blank with one suitable word
a. The basic characteristic of a (10)..nasal. consonant is that the
air escapes through the nose. For this to happen, the (11)..soft palate...
palate must be lowered. In nasal (12)..production., the air is prevented
by a complete (13)..closure.. in the mouth at some point. The nasals in
English are (14)…/m/...., (15)..../n/..............., and (16)....../η /.......; /m/
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 205

and /n/ are simple, straightforward consonants with distributions like

those of the (17)..................... while (18)................ is a different matter.
b. The nature of (19)....elision..... may be stated simply: under
circumstances sounds disappear; one might express this in more (20)..
technical.... language by saying that in certain circumstances a phoneme
may be realized as (21) ...zero........, or have zero realization. As with
(22)..assimilation..., elision is typical of rapid, casual speech; the process
of change in phoneme realizations produced by changing the speed and
casualness of speech is sometimes called (23)...........................
c. Like the syllable, the tone unit has a fairly clearly defined
(24).........internal......... structure. Most tone units are of a type we call
(25)....simple......... and compound. Each simple tone unit has one and
only one (26)..................tonic............... syllable.
C. Circle the best answer
The meaning interpretation of the sentence “The Conservatives who
like the proposals were pleased” depends a lot on (28)..........c.......
a. Tone unit division. b. Number of stressed syllables
c. Intonations employed. d. Tones and intonations used.
D. Give a broad transcription of the following sentence and
underline the weak forms used and mark the boundaries of rhythm
units by using slant lines.
“Mary was in an appallingly bad temper when we came yesterday
morning, my dear”.
/mæri wɔz in ∂n ∂’pɔ:liηli bæd temp∂ wen wi keim jest∂dei
mɔ:niη my di∂/
E. Use simple intonation marking symbols to indicate the
intonations used:
“\Oh! \What a complicated, disgraceful thing! I \couldn’t imagine”,
Tom told Mary.
***THE END***
206 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

TEST 2
A. Fill each of the gaps with one word (or words) that best completes
the meaning
Consonants can be classified in terms of place and (1) ..........
manner..........of articulation.
Vowels are classified in terms of the (2) .....height..... to which the
tongue is (3) .....raised......, the part of the tongue that takes part in the
(4) ......oral cavity.........., the variation in the (5)....degrees...... of lip
rounding and the (6) .....voicing........of the sounds.
The feature that distinguishes between /t/ and /d/ is (7) ......................
voicing..............…
The feature that distinguishes between /p/ and /s/ are (8) ........
places........ of articulation and the (9)..........manner..........
In order to produce a nasal sound, the soft palate must be
(10) ..........lowered.........so that the air passage will escape through the
(11).......................nasal................. cavity.
B. Underline the best answer:

12. /m/ is 13. /l/ is 14. /a:/ is 15. / r/ is

a. dental a. alveolar a. back vowel a. stop
b. bi- labial b. velar b. low back b. lateral
rounded vowel
c. alveolar c.palato - c. front low vowel c. approximant
alveolar
d. velar d. none of d. front central vowel d. none of the above
the above
16. Sounds that are made involving the tip of the tongue and upper front
teeth are called:
a. bi-lateral b. alveolar c. dental d. palato - alveolar
17. Sound that is made involving the front of the tongue moving towards
the hard palate is called:
a. velar b. palatal c. detal d. approximant
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 207

18. When the central part of the tongue is raised to a fairly high point in
the mouth the sound produced is:
a. / u:/ b. / i: / c. / e / d. /∂ /
19. In the articulation of /l/ the tip of the tongue is in contact with
a. the upper front teeth b. the back of the hard palate
c. the central of the palate d. none of these
20. In the articulation of /e/ the tongue is raised towards
a. the highest point in the oral cavity
b. midway between the highest point and the lowest point in
the oral cavity
c. the lowest point in the oral cavity
d. none of these in oral
C. True or false?
21. …T.. Compared to phonetic transcription, phonemic transcription
gives more information about sounds and is not presented in dictionaries
and textbooks.
22. …F… In English, stress usually falls on the first element of a
compound noun.
23. …T…. Assimilation in English can affect the voicing of a sound
making the voiced voiceless.
24. …T… In connected speech, when three or more consonants occur
in a cluster, for example in “last Sunday” the plosive /t/ is normally
omitted and this phenomenon is termed ‘elision’.
25. …T.. In English, for the message to stand out clearly the words
carrying key information must be stressed and the others are relatively
unstressed.
26. …F… Frequently, the tail is made up of prominent syllables
following the tonic syllables.
208 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

27. …F… Intonation is not a way of expressing our attitude at the

moment of speaking to the situation we are in, or to what we are
talking about.
28. …F… Word stress is the term used to describe the emphasis given
to a phrase or a sentence.
29. …F…. Because in their articulation there is a complete closure
of the two articulators at some point in the oral cavity, /t∫ / and /d/ are
called plosives.
30. …T…In the articulation of fricatives the airflow is not completely
blocked, though it is restricted
D. Answer the following questions
(31) Compare the vowels in the pair of words “need” / “neat”. Are
they the same or different?
Same phoneme but different allophones
(32) If the two words above have different vowels, why are they
different?
Because of the degrees of voicing in the ending consonant
(33) Give one example that consists of a consonant that can lengthen
the preceding vowel: ................../d/..........Need.....................
(34) Write the symbols of the phoneme that ends each of the following
words:
Needs ....../z/......... repeats ...../s/............. classes ......iz.......levels……
……./z/………….............
(35) Give the symbol of the vowel that is common to all of the following
words: fireworks, primary, economics, lecture,
........................................................./∂/....................................................
(36) Underline the voiceless palato-alveolar fricatives: march, wash,
catch.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 209

(37) Underline the unaspirated stop in the following: institution, oil

tanker, particular.
(38) Give the orthographic form for the following transcription:
/bai∂udi’greid∂bl/ ....................... biodegradble....................................
(39) Indicate where the linking sound is in the following: Four and a half
(40) Give the stress pattern of the following: What’s the time?
‘What’s the ‘time? -•-
(41) Give two words that have the same stress pattern as ‘umbrella’
Cathedral, Manila
(42) Consider the following: blood, fund, some, young, but
What is the thing that all these words share?................. /∧/.................
(43) Give the transcription of the consonant that is common to the
following words: bridge, jacket, giraffe, orange................/dʒ/..............
(44-45) Fill in the missing letters:. ch...air (/ ts…e∂ /); ...ch....eese
( / tsi:z /).
***THE END***

TEST 3
A. Underline the correct answers
1. Underline the alveolar fricatives:
η S dʒ s z h
2. The final sound of the word “feel” is
a. bilabial b. palatal c. labio-dental d. none of the above
3. The voiceless plosive is strongly aspirated when it is
a. at word initial b. followed by a lateral sound
c. followed by another plosive d. at word final
210 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

4. The English /l/ in “bulk” is referred to as:

a. clear /l/ b. voiceless c. dark /l/ d. none of the above
B. Fill each of the blanks with one suitable word
5. In English the ......................................clear.............................. lateral
can appear at word initial.
6. An important distinction between the fricatives and the......
plosives..........is that while the former are formed with some kind of
.......friction.......... the latter is formed by a complete ….closure...... of
the airstream and the then completed with a slight explosion.
C. Answer the following questions by writing T for true and F for
false after each of the sentences
7. When a lateral sound is preceded by a voiceless sound it becomes
devoiced. T
8. Voice is used as a criterion in distinguishing vowels from consonants
in English. F
9. Phonemic transcription does not show the articulation of sounds in
relation to neighboring sounds. T
10. The lowering of the soft palate is a criterion in identifying if a sound
is a nasal or not. T
11. One phoneme can be realized by only one allophone. F
D. Underline the phoneme that does not belong to the class of
sounds sharing one or more common properties. Give explanation
of your choice in the dotted lines
12. /e/ /u:/ /a:/ /i:/ ............................ /e/: short vowel.....................................
13. /r/ /t / /w/ /j / ......................... /t/: plosive consonant..............………
E. Write the symbol that corresponds to the following phonetic
descriptions. Then provide a word that contains the sound in
question. Transcribe the word and underline the sound
14. Fortis palato-alveolar fricative: ...../ts/ cheat / tsi:t/........................
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 211

15. Low front vowel: ....../æ/ bad /bæd/ ................................................

16. Voiced velar plosive: ..... /g/ go /g∂u/...............................................
17. Low back long unrounded vowel: .... /a:/ car /ka:/.......................
19. State the functions performed by intonation in English.
… (i) attitudinal; (ii) grammatical; (iii) accentual; (iv) discourse ….....

TEST 4
A. Fill each blank with one suitable word
1. Speech sounds are made with the airstream (a) moving out (b) from
the lungs through the mouth (c) and the nose (d).
2. A basic distinction, in terms of how sounds are produced (a), is made
between consonants and vowels. Consonants involve a narrowing
(b) in the mouth which, in turn, causes some obstruction (c) of the
airstream. With vowels, the air passes rather freely through the mouth
because there is very little obstruction (d).
3. In order to produce nasal sounds, the soft palate must be lowered (a)
so that the air flow escapes through the nasal (b) cavity.
4. The way a phoneme is produced is conditioned by the sounds
around it or by its position in the word.
5. In the articulation of vowels, the airflow is relatively free (a); in
consonants, the airflow can be obstructed. In fricatives, the tongue
usually comes very close (b) to the upper speech organ to leave a very
narrow passage (c) in between them so that the air will escape with
some stricture (d).
6. The three fricative consonants /f/, /v/, /h/ have the same manner (a) of
articulation but different places (b) of articulation.
7. In most varieties of English, the three vowel phonemes illustrated in
the words “red’, “pit”, “cat” are considered to be short vowels.
212 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

8. It is characteristic of English that vowels in unstressed syllables are

usually weak (a) while vowels in stressed syllables are strong (b).
9. Weak (a) forms are words that typically occur in unstressed syllables.
One important group consists of auxiliary (b) verbs which precede
the main verb.
10. Vowels are classified according to the height (a) to which the tongue
is raised and the part of the tongue (b) that takes part in the articulation
of the sound.
11. The distinctive feature between /d/ and /t/ is voicing.

B. Mark T for true and F for false in the spaces provided

12. Voice is used as a criterion in distinguishing between vowels and

consonants in English F.
13. Allophones are phonetically unconditioned variations of a
phoneme F.
14. Fortis consonants are always voiced F.
15. The most important difference between vowels and consonants is
that consonants are produced when the vocal cords are vibrating whereas
vowels are produced without the vibration of the vocal cords F.
16. In a way, a phoneme can be seen as an abstract entity whereras
allophones are its actual manifestations T.
17. The word ‘wreath” contains a long vowel T.
18. Allophones are phonemically unconditioned variations of a
phoneme F.
19. Functional words are always stressed F.
20. Elision is the change of one sound into another under cirtain
circumstances T.
21. Voice can be used to distinguish between fortis and lenis
consonants T.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 213

22. When an approximant follows a voiceless plosive it becomes

voiceless T.
23. In English, /r/ is never used as a linking sound F.
24. According to J. D. O’ Connor, there are four basic tones in English
T.
25. The two words “combine” and “combination” are similar in terms
of stress patterns F.
26. Clear /l/ and dark /l/ are realizations of two different phonemes F.
27. Vowels are always voiced while consonants can be either voiced or
voiceless T.
28. Yes-No questions are always spoken with the rising tone in
English F.
29. There are four phases in the production of plosives T.
30. “Phonetics” and “Phonology” are two different terms denoting one
and the same branch of linguistics F.
C. Underline the correct answers
31. The initial sound of the word “light” is : ............................
a. labio-dental b. palato-alveolar c. alveolar d. palatal
32. The sound /l/ in the word “clear” is ..............................
a. velarized b. always voiced
c. devoiced d. referred to as dark /l/
33. In connected speech, coalescence can be found in the case like: ........
a. provide the youth with something
b. provide young people with something
c. provide them with something
d. provide those people with something
214 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

34. The group of plosive consonants in English are: ...............

a. /p/,/t/,/s/,/g/ b. /f/,/s/, /v/,/z/,/h/
c. /p/,/t/,/k/,/g/,/t/,/d/ d. /d/,/w/,/r/,/g/
35. The initial sound of the word “left” is: .............................
a. bilabial b. labio-dental c. palatal d. alveolar
36. The aspiration of voiceless plosives is trongest when it is: .............
a. at the beginning b. in between vowels
c. followed by another stop consonant d. at syllable - final position.
37. The sound /l/ in the word “play” is: ................................
a. referred to as clear /l/ b. voiceless
c. referred to as dark /l/ d. voiced
D. Give brief answers to the questions below within the space provided
38. How does a phoneme differ from an allophone?
Phonemes: abstract entities; allophones: actual (physical) realizations
39. What are the functions performed by the soft palate in speech sound
production?
(i) producing velars; (ii) producing nasals
40. Point out the difference(s) between broad and narrow transcriptions.
broad: simple, employment of symblos for phonemes; narrow:
complicated, employment of symbols for phnemes and diacritics
for phonetic properties …
41. What are the types of assimilation with respect to direction of sound
change:
progressive vs. regressive
42. What are the types of assimilation with respect to types of speech
sound assimilated?
vowels vs. consonants
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 215

43. What are the types of assimilation with respect to areas of

assimilation?
vowels vs. consonants
44. Transcribe this words phonetically “tie”: [thai]
45. Point out the difference between the two pronunciations for the the
word ‘record’: / ri’kɔ:d/ vs. /rekɔ:d/
/ ri’kɔ:d/ (v) vs. /’rekɔ:d/ (n)
***THE END***

TEST 5
A. Fill each blank with one suitable word1
In (1) segmemtal phonology it is claimed that utterances may be divided
into tone-units, and that one can identify on phonetic and (2) phonological
grounds the places where one tone unit ends and another tone unit
begins. However, giving rules for (3) identifying where the boundaries
are placed is not easy, except in cases where a clear pause separates (4)
them Two principles are usually mentioned: one is that it is possible
in most cases to detect some sudden change from the pitch level at the
end of one tone unit to the (5) next that starts the following tone unit,
and recognition of the start of the following tone unit is made easier
by the fact that speakers tend to “return home” to a particular pitch
level at the (6) beginning of a tone unit. The second principle used in
tone unit (7) for identification is a rhythmical one: it is claimed that
within the tone unit, speech has a regular rhythm, but that that rhythm is
broken or interrupted at the tone uniundary. Both the above principles
are (8) useful guides, but one regularly finds, in analyzing (9) actual
speech, cases where it remains difficult or impossible to make a clear
decision; the principles may well also be factually correct, but it should
be emphasized that at present there is no conclusive evidence from
instrumental study in the laboratory (10) that they are.

1
Abstracted from Roach, P. (1983)
216 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

B. Give a brief description of the affricates in English

............................................. stop + fricative. .......................................
C. Discuss word stress patterns in English. Give examples for
illustration
Studen's answers
D. Describe the normal intonation of the following sentences as
correction of something previously said:
“She wasn’t wearing a green dress. She was wearing a red dress.”
…“She wasn’t wearing a \green/ dress. She was wearing a \red dress.”...

E. Discuss the rule for using weak forms in English. Give examples
for illustration.
(i) auxiliaries; (ii) unimportant words (grammatical words; lexical
words not quite important).
***THE END***

TEST 6
A. Fill each blank with one suitable word
1. Tone units are of two types: simple and complex Each simple
tone unit has one tonic syllable. The tonic syllable is an obligatory
component of the tone unit.
2. All/any syllables between the tonic syllable and the end of the
tone unit are called the tail. Theoretically and factually there are five
components in the tone unit structure.
3. There are five components characteristic of speech while it is
going on: width of pitch range, key, loudness, tempo, voice quality.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 217

4. The elements of intonation that occur one after another in

speech are Pre-head, Head, Post–head Tonic syllable, Tail, and tone
unit boundary.
5. The functions of intonation are (i) attitudinal (ii) grammatical,
(iii) accentual, and (iv) discourse of which we may mention “attention
focusing”, intonational subordination and regulation of conversations.
B. Mark T for true and F for false
…T… 6. A syllable - final fortis consonant is likely to shorten the
preceding vowel.
…F… 7. Voiceless consonants are not usually articulated with
open glottis.
…T… 8. The vocal cords are separated during the articulation of
voiceless consonants.
…T…9. In the articulation of affricates, the lips are rounded.
…F…10. In the production of /w/ as in “why”, there is no /h/ sound
in the “voiceless w”.
C. Identify the wrong word(s) and replace them with correct one(s)
11. Another phoneme of /l/ is found when it follows /p/ or /k/at the
beginning of the stressed syllable. The /l/ then is not devoiced.
Wrong words: phoneme, not. Correct words: allophone, zero

12. In the articulation of the /r/ sound, the tip of the tongue does
not approach the alveolar area in approximately the way it would for a
/t/ or /d/. The sound /r/ is a pre-alveolar approximant in the articulation
of which the articulators approach each other but do not get sufficiently
close to each other to produce a complete consonant.

Wrong words: does not pre-alveolar Correct words: approaches,

alveolar

13. One characteristic of the articulation of /r/ is that it is unusual for the
lips to be slightly rounded. Wrong word: unusual Correct wordusual
218 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

14. The sounds /w/ and /j/ are used as vowels. For place of
articulation, /j/ is regarded as palatal and /w/ as labio-dental. The more
modern term for /w/ and /j/ is “approximant”.
Wrong words: vowels, labio-dental
Correct words: semi-vowel, labial.
15. There is no friction noise in /j/ and /w/ when they are preceded
by /p/, /t/, /k/ at the beginning of a syllable such as “tune” or “twin”,
where /w/ and /j/ are not devoiced.
Wrong words: no, not.
Correct words: some, usually
D. Circle the answer you think best fits the question
16. There are .................vowels in Engish.
a. 21 b. 25 c. 19 d. 23
17. There can be ......... tonic syllable(s) in a tone unit in English.
a. one and only one b. two
c. more than one d. three
18. The maximum number of consonants at the end of a syllable in
English is:
a. two b. three c. more than three d. four
19. The characteristic intonation for the initial vocative in English is
a. The Glide - down b. The Glide-up
c. The Dive d. The Take-off
20. Phonology studies:
a. acoustic features of speech sounds;
b. the articulation of human speech sounds;
c. realizations and social functions of phonemes;
d. all of these.
***THE END***
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 219

TEST 7

A. Fill each gap with one suitable word

1. Phonemes are the smallest segments of sounds divided into vowels
and consonants.
2. Consonants can be divided in terms of place and manner of
articulation.
3. When the articulators are completely closed so that the airstream
cannot escape through the mouth, the sounds thus produced are nasal
consonants.
4. If the air is stopped in the oral cavity and the soft palate is down so
that the air can only go out through the nose, we have nasals.
5. Rounded and unrounded vowels result from the variations in the
shapes of the lips.
6. The approximants in English are /r/, /w/,/j/.
7. The feature that distinguishes between /f/ and /v/ is voicing.
B. Mark T for true and F for false and circle the words pronounced
in their weak forms
…. F…8. All languages have the same number of vowels and consonants
since they are used as a means of communication.
…T…9. In a way, a phoneme can be viewed as an abstract entity
whereas allophones are seen as its physical manifestations.
…T…10. Whether a sound is voiced depends on whether the vocal
cords vibrate or not.
…T…11. Vowels are always voiced while consonants can be either
voiced or voiceless.
…F…12. Phonemic transcription shows the articulation of sounds in
relation to neighboring sounds.
220 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

…T…13. Elision is the change of one sound into another under the
influence of neighboring sounds.
…F…14. Fricatives can be either voiced or voiceless while nasal
sounds are all voiceless.
15. Sounds that are made involving the lower lip and the upper teeth
are termed:
a. bi-labial b. dental c. alveolar d. labio-dental
16. Sounds that are made involving the tongue blade and the back of the
alveolar ridge are called
a. palatal b. velar
c. palato-alveolar d. none of these.
17. The sound /k/ is:
a. velar b. palatal c. dental d. alveolar
18. Sounds that are made involving the tongue tip and the back of the
alveolar are called:
a. palatal b. dental c. velar d. retroflex
19. Sounds that are made involving the back of the tongue and the soft
palate are called:
a. velar b. retroflex c. nasal d. palatal
C. Answer the following questions
20. Underline and label the places where phonetic phenomena related
to connected speech occur in the following phrases or sentences:
a. I think it is important but .... b. Law and order.
Incomplete plosion; linking. Intervening /r/ linking
c. In the past ten days. d. Incomplete plosion.
Elision; incomplete plosion Regressive assimilation;
incomplete plosion
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 221

e. I’ve got five pence here. f. In case of need.’

Assimilation assimilation; linking

21. Give broad transcription of the following sentences and divide them
into rhythm units:
The weather in England is very changeable.
/ð∂ weð∂ in iηgl∂lnd iz very t3eint3∂bl/

***THE END***

TEST 8
A. Underline the letter(s) corresponding to the correct answer(s).
There may be more than 1 correct answer to each question, but if
you circle from two letters upwards, each wrong answer will take
off 1 mark.
1. In the two sentences:

“He has an M.A.” and “She’s a Master of Arts” the reason for using
“an” and “a” is that

a. it is a man in the first sentence and a woman the second

b. “M” in the first sentence and “M” in the second are different

c. in saying “M.A” we start with a vowel sound and in saying

“Master” we start with a consonant sound.

d. “M” in MA is a vowel; M in “Master” is a consonant.

2. One main difference between vowel and consonant sounds is that

a. when vowel sounds are produced , the air going from the lungs
to the lips is not obstructed but it is when consonant sounds are
produced.
222 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

b. Vowel sounds always go freely through the nose but consonant

ones cannot.
c. Vowel sounds are longer than the consonant ones.
d. Vowel sounds are shorter than the consonant ones.
3. The sentences “Their house was on fire for nine hours. Everything
was destroyed including the mower. Poor men!” have
a. 5 diphthongs and 3 triphthongs
b. 4 diphthongs and 4 triphthongs
c. both consonant and vowel sounds
d. no cases of linking when spoken at a normal speed.
4. Many Vietnamese as well as other Asian students pronounce the third
vowel in triphthongs like /au∂/ quicker than the first, this is
a. quite standard
b. less standard than when the first is pronounced quicker
c. not a mistake
d. a minor (small) mistake
5. Once a Vietnamese student wanted to say “The kangaroo is one of
the fastest animals” but instead of the word “fastest” he said “fascist”.
This shocked an Australian because he thought the student compared
the kangaroo with German fascists. This is due to
a. a wrong word use of the letter “s”
b. the wrong sounds
c. rhythm
d. intonation.
6. In the sentence “Two plants are flowering in the window-box” the
word “plants” contains
a. 1 syllabe
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 223

b. 2 syllables
c. 6 phonemes
d. 2 phonemes
7. “The judge can’t change his job. You’re joking”.
This sentence contains
a. no nasals
b. 1 syllable /n/
c. 6 affricates (including the repeated ones)
d. 1 word which contains 2 fricatives.
8. The word or the contracted forms which are difficult to catch in
spoken speech consonants are due to syllabic
a. don’t, kind etc.
b. didn’t, bottle etc.
c. nine, time etc.
d. can’t, hasn’t etc.
9. The words “economics, phonetics, eccentric, specific” are transcribed
as follows
a. /ik∂ nɔ’mik/ /f∂une’tiks/ /iksen’trik/ /spesi’fik/
b. /ik∂’nɔ mik/ /f∂u’netiks/ /iks’sentrik/ /spe‘sifik/
c. /’ik∂ nɔmik/ /’f∂unetiks/ /’iksentrik/ /spesi’fik/
d. /’ik∂nɔmik/ /’f∂une’tiks/ /’iksentrik/ /’spesifik/
10. The tip of the tongue is very important in producing the sounds
a. / u, i/ etc.
b. / l, n / etc.
c. / m, h / etc.
d. / d, t / etc.
224 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

11. The sentence “Two drugs dealers bought twenty great packets of
tea, cakes and drugs” has
a. only two plosive consonants which are always voiceless
b. three voiceless plosive consonants
c. all the 6 plosive consonants
d. 4 plosive consonants
12. - What’ll she do?
- She’ll be a receptionist.
In the dialogue above, in a normal situation, there are:
a. 3 primary stresses
b. 5 primary stressses
c. 6 primary stressses
d. 7 primary stresses
13. Sound linking may happen in cases like:
a. a number eight; it is
b. not number eight; No, it isn’t
c. this law and this policy
d. that book; these pens
14. When somebody says: “You’re hungry?” and means “You’re hungry,
aren’t you?” he usually uses.
a. the Glide - up
b. the Dive
c. either the Glide - up or the Dive
d. the Glide - down
15. Some examples of words beginning with a fricative are:
a. vast, so, fricative, think
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 225

b. fricative, ten, five, go

c. play, date, kind, mind
d. shy, this, zipper, these
16. Some examples of words ending with a plosive are:
a. stop, bad, not, long
b. play, man, go , sing
c. eat, cake, mob, dad
d. speak, teach, listen, hear.
17. Some examples of words which have two types of stress are:
a. economy, photography
b. travelling, telephone
c. creative, adjective
d. presentation, preparation
B. Match the following terms with their definitions. Write the
corresponding letter in the space provided.
…c.1. assimilation a. An articulation involving both lips

…a. 2. bilabial b. The pitch pattern in a sentence

…e. 3. intonation c. The change of one sound into another sound

due to the influence of neighboring sounds
…b. 4. rhythm unit d. The disappearing of sounds under certain
circumstances

…d. 5. elision e. A unit of speech with a stressed syllable as its

center and any unstressed syllables before and
after it.
226 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

C. Put a tick whether you think the statements are true or false

True False

1. Nearly all vowels are voiced F

2. Whether a sound is voiced depends on whether
T
the vocal cords vibrate or not.
3. Usually the first stress in an English sentence
T
begins fairly high.
4. The stressed words in an English sentence
T
usually carry the most important information
5. One of the most important points for listening
T
comprehension is to try to catch the stressed words.

***THE END***
 SUGGESTED TEACHING SYLLABUS1

Program: Undergraduate
Course title: English Phonetics and Phonology
Number of credits: 3
Course code: NNTA2511
Course status: Core
Semester: 5
Subject Coordinator:
Email:

1. INSTRUCTORS
Name and title Research interests Phone Email

1.
2.
3.

2. PREREQUISITES
A good command of English
3. COREQUISITES
Speaking skills development; English pronunciation drills
4. SUBSEQUENT COURSES: Any subject specified in the curriculum
5. COURSE DESCRIPTION
This course is designed to provide English major students with
an understanding of the essentials of English phonetics & phonology
and an improvement of skills in phonological analysis. There is no
prerequisite other than a good command of English. The course will be
1
This syllabus is herein provided with reference to syllabuses employed at VNU
University of Languages & International Studies and at other universities.
228 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

focused on these major areas: phonetics vs. phonology, English speech

sounds, aspects of connected speech, phonological processes, English
intonation. This course is aimed at not only providing undergraduate
English major students with essentials of English phonetics and
phonology but also offering substance for more advanced learning.
Class time will be a mixture of lectures, discussion of readings,
presentations, and in-class tutorials.
6. COURSE OBJECTIVES
By the end of this course, it is expected that students should be able to:
(i) Demonstrate a general understanding of the essentials of English
phonetics and phonology.
(ii) Apply the knowledge gained during the course to improve
their own English pronunciation and to correct errors and mistakes
committed by others regarding English pronunciation.
(iii) Carry out minor research projects in English Phonetics and
Phonology.
7. TEACHING MATERIALS
Prescribed textbook:
• Vo Dai Quang et al (2021). English Phonetics and Phonology.
Hanoi: HUNRE.
Recommended readings
• Brinton, L. J. (2000). The Structure of Modern English: A
linguistic introduction. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins
Publishing Company.
• Ladefoged, P. & Johnson, K. (2011). A course in Phonetics (sixth
edition.). Wadsworth, OH: Cengage Learning.
• O’Conner, J. D. (1991). Better English Pronunciation. Cambridge:
Cambridge University Press.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 229

• Roach, P. (1983, 1991, 1998). English Phonetics and Phonology (A

Practical Course). United Kingdom: Cambridge University Press.
• Spencer, A. (1996, 2005). Phonology. USA: Blackwell Publishing.
8. COURSE STRUCTURE
Class periods will be a mixture of lectures, discussion of readings,
presentations, and in-class tutorials. There are 3 contact hours per
week in the semester. The schedule includes, but is not limited to, the
following questions a thorough understanding of which is expected of
the concerned students.
GENERAL SCHEDULE

Course structure

Presentation/ Individual
Contents Lecture Self-study
Discussion project
(Credit (Credit
(Credit hour/ (Credit
hour/ hour/week
week) hour/week)
week)
Phonetics vs.
6.0 0.5 0.5 15
Phonology

English speech sounds 6.0 0.5 0.5 15

Aspects of connected
6.0 0.5 0,5 15
speech
Stressing rules in English 6.0 0.5 0.5 15
Phonological processes 6.0 0.5 0.5 15
English intonation 6.0 0.5 0.5 15

Revision, mid-term
9.0
test, Q & A
230 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

SCHEDULE

READINGS
WEEK TOPICS TO BE COVERED

VDQ1 et al (2021). Lecture 1

What is Phonetics?
1 Spencer, A. (2005).
What is Phonology?
Brinton, Laurel J. (2000).
VDQ et al (2021). Lecture 1
Branches of Phonology
2 Spencer, A. (2005).
Branches of Phonology
Brinton, Laurel J. (2000).
Vowels vs. Consonants vs. VDQ et al (2021). Lecture 2
3
Semi-vowels (semi-consonants) Roach, P. (1998).
VDQ et al (2021). Lecture 2
4 Ladefoged, P. & Johnson, K.
English vowels
(2011).
VDQ et al (2021). Lecture 2
English consonants Ladefoged, P. & Johnson, K.
5
(2011).
6 Revision
Assimilation, Incomplete plosion, VDQ et al (2021). Lecture 3
7
Nasal plosion, lateral plosion Roach, Peter (1998).
8 Elision, Linking, Dissimilation, VDQ et al (2021). Lecture 3
Coalescence Roach, P. (1998).
9 Mid-term test
10 VDQ et al (2021). Lecture 4
Stressing rules: Word stress
O’Conner, J. D. (1991).
11 VDQ et al (2021). Lecture 4
Stressing rules: Sentence stress
O’Conner, J. D. (1991).
12 VDQ et al (2021). Lecture 5
Phonemes vs. Allophones
Spencer, A. (1996, 2005).

1
Note: VDQ is short for Vo Dai Quang
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 231

Tone vs. Intonation

13
Syllable structure & Syllable VDQ et al (2021). Lecture 6
division O’Conner, J. D. (1991).
The Glide-down

14 The Glide-up
The Dive VDQ et al (2021). Lecture 6
The Take-off O’Conner, J. D. (1991).
15
Review, Q & A

9. COURSE POLICY
9.1. Requirements for students:
(i) Attend at least 80% of the total class hours
(ii) Actively prepare for the class (read & reflect on what they have
read for all class meetings)
(iii) Actively participate in class activities
(iv) Work collaboratively with peers
(v) Complete all assignments by due date
(vi) Take the final test
9.2. Policy on plagiarism
(i) Plagiarism in written, visual, or oral presentations is the
presentation of the works, ideas of others, without appropriate
referencing. Failure to acknowledge the use of another person’s work
or ideas may be charged with academic misconduct, which is likely
to carry a range of penalties subsuming cancellation of results and
exclusion from the concerned program.
(ii) Works that are detected plagiarism are to be marked down to zero.
232 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

10. ASSESSMENT AND GRADING

Form Weighting Task Purpose

After each chapter, To assess students’

students are given understanding of
a home assignment the topics covered
which they will have in each chapter and
Participation 20% to complete and their ability to apply
present to the class in this understanding to
the following lecture. practical tasks.

The test covers To assess students’

materials from understanding of the
Lecture 1 to topics covered in the
Lecture 6 and is first three lectures
taken in Week 9. and to measure their
Students answer ability in applying this
both theoretical and understanding to solve
practical questions. practical problems.
Mid-term The test include The test also acquaints
20% various types of the students with the
Test
questions such as question types of the
MCQ, T/F, sentence final test.
completion, short
answer, matching, …
Students answer To assess students’
both theoretical and understanding of the
practical questions. topics covered in the
The test includes course and their ability
various types of to apply what they
questions such as have obtained to solve
Final Test MCQ, T/F, sentence practical problems
60% completion, short
answer, matching.
The test takes 60 - 80
minutes.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 233

11. MARKING RUBRICS FOR ASSIGNMENT / GRADUATION

PAPER1
No Criteria Points
1 Abstract contains a concise description of the study. 5

The introduction section

a) includes a brief, well-articulated description of the
background of the study, including personal experience and
the social context of the research problem;
b) has a clear statement demonstrating that the focus of the
study is on a significant problem that is worthy of study;
c) briefly and clearly describes the nature of the study, the
2 10
research problem, and the research questions/objectives;
d) describes the research approach/theoretical perspective
and modes of inquiry (necessary only for humanities
oriented research);
e) describes the significance of the study in terms of
knowledge generation, professional application and / or
positive social change.

3 For social sciences research

The review of relevant literature
a) is clearly related to the research problem(s) and question(s);
b) discusses the key terms and major ideas/themes central to
the understanding of the study;
c) includes comparisons/contrasts of different points of view 15
or different research outcomes and the relationship of the
study to previous research.

1 This marking scheme is herein provided with reference to the rubrics

suggested at VNU University of Languages and International Studies for
the academic year 200-2001.
234 MAJOR ISSUES IN ENGLISH PHONETICS AND PHONOLOGY

The research design/methodology

a) is appropriate to study the research problem(s) and
question(s); 15
b) describes the sample and how the sample was selected;
c) specifies how the data was collected;
d) specifies the analytical/theoretical framework and the
steps of data analysis.
The findings and discussion section
15
a) builds logically from the research design and the data;
b) is presented in a manner that addresses the research
problem(s) and question(s);
c) provides insightful discussion of the major findings.

The conclusion section

a) includes a strong review of the research; 10
4
b) pinpoints the limitations of the thesis.

In terms of organization
a) The thesis is logically and comprehensively organized.
b) The chapters add up to an integrated ‘whole’.
5 10
c) Subheadings are used to identify the logic and movement
of the thesis.
d) Transitions between chapters are smooth.
In terms of language
a) The thesis is written with correct grammar, punctuation
and spelling.
b) The thesis is written in scholarly language (thoughtful,
6 10
using scholarly terms).
c) The writing is coherent and primarily comprehensible.
d) The flow of words is smooth. Bridges are established
between ideas.
Part D. Questions for Discussion and Suggested Topics... 235

In terms of scholarly etiquette

a) The thesis includes all the preliminary pages as required
by the Faculty.
b) The thesis includes citations for direct quotations,
paraphrasing, facts and references to research studies.
c) In-text citations are found in the reference list. 10
7
d) In-text citations and reference list should closely follow
the APA format.

8 Overall assessment