.

J
l. . L .

D E
SVBSTANTIIS SEPARATI S
OPVSCVLVM PRIMVM
DE NATVRA
DAEMONVM
Et occultis eorum operationibus
A v T h o R e
IO:LAVRENTIO ANANIA
- Tabcmat^ >
/
-/
thbologo 1 '

A D

INNOCENTIVM X
PONT. OPT. MAX.

ROMiE.
'Typis Iacobi Dragoncelli > M. DC. LIV.
QVPERIORV M PERMlSSr.

Digitized by Google
 2 ITA# A4 3 -ti 1 1 TWAT c U/c.
~
KRi. *
•
TV?. ^
L i.
'»
: >
' ’

iv
’ j';'
•• -
-V *
-
r
•" r»
'
. -
- »- - •

/ ;i / t h /. ' :

MV^OMHAQ .qo nuivj ài- ir/*? 3;.

. zudinob '
;g
'
’
'

ri ;i j ; •-•. v ,,-n"

A I H A H A 0 1 THH # V / . I 01
’
•
.' .7r.ai#ÀT*
V; ')
\ U O. A •"
<\

'

x m y fTO-ao ^ i
'•'!
.KAI/. .T'IO .1

***i*«5VW\ vip? .& M O il

''Vx
.VJJD(U/i - il AI

.vmv*5\3«l M. AHOlKalM’2'

Digitized by G »
 ¥
f f A (i j r nu j; I ?.i n / 1
r
. 1 mu*! 2 bc iul eqoA
. -.lo ) < isolo :*iT 9wa
^ v *

.•'
lì liuq

.\ \
* V/.i'.' <,
*
.
•
v' *!V>
•
-/ìli •xi u* Y
. .i ..,,. .v •
*;rVY ut! v>0
^ uo irmvym-. ,w ,«-
v ,; r
. ì
’
_ • 1 ì * . » m * i« *' '/
^

ftro Sac. Pai. Apolt.

•A
• < f: c /•
j ; r ;i‘ I

* -

Imprimatur .

^puu. iviag.

2r*
* •
*•

t
«
#
/ »/ f
• /

Digitized by Google
 .

Appofui ad Sepulchrum Ioannis Laurentij Aria-

ni® Theologi , & Cofmographi
pentiffimi &c.

Turba; defcripfit fuperas , binimene mina;,

Atcpue Orbetn T err* hic 9 gejia^ue plura 'virum .

Cuius nunc corpus brutisì ffxt opiàm refpicts > <vrnf-*

Cornine,, Empita Spirims manct me .

.fcoqjfvJfiHI JEtlo-rfì

Hicrpnyipus Mado&us
VJnW'VvL •'

OW

IN.

*
Digitized by Google J
 , .

E) EC
~ •••"•
IMO I
'Jp . C: .![fflTO 03
1 ' " 1

vCiU
PONTIFICI OPTIMQ-
f •
• ? * r
.1,
MAXIMOU* .

#. I a! Liei

@>S *•'
ri'"’ '
-V '
.0 òli
J
*
' ’»
y J
.
*•»« *

Eneficiorv m K numqri*s^
atqup magnitudi*; Beatisi
Pater » quibUjS a Saniate,*
tua non modo affe&um , fed
obrucum p^nè^tne fentio , om-
nem mìbifpcm adimunt,» gra-
tias nedum pares, fqd vlJa$
prorfus tibi reverendi .
Quid cnim rcpendannL ?
quod valeat exapquare tpfjpjanera, totquedigni-
tates
,
quibus t me cxornafti :
? ,
Cgnonicatum fcì-
licet San$# Mari^ Maioris ,, Qffifiurn Yicefge-
xenfis* Pw^ifclàtym Itfepcjftn# ,.ac Sntfityas Eccie-
fi2,alia{queiiH\urtìei'as gratias , quae, dum mo *

f 3 ad

ed by Google
 .

ad tuum colloquium ftatis diefe ad,

familiare
mittis ,in iaupenfum excrefcunt cumqjum Et .

quod majus eft, tot tantaque decora abfque vllo

pì-McJ'affèHró ,
qaod viamad tin gtatiam adipi-,
fceridam mihi munire potuérit*in me contulifti,
totum ,
quod habeo , tuum nequc mea2, aut
eft,
alioàiip induftrise , fed tibi vni acceptum refero
Quod tanè dum mccum ipfé recOgito , te fimilli.
mum Deo cifius vices gerii itr Jerris
Jr , iure me-
rito comparò ; quipp'e qui fuas gratias nullo
alio incitamento quàm fuae voluntatis homini-
»

bus elargitur Quamobrem cum nihil fit quod

.
,

impenftus malim , vt l oquar cum arco Tullio » M

quam gratum non mediocri fof-
effe » & videri ,

fundor rubore , dum me imparem prorfus,atquè

impotentem intelligens tuum confpe&um adire ,

cogor . Neque id auderem , nifijfacercf anirnos ,

quod Seneca fcriptum reliquie . Gratus eft edam,

qui vult tantum , nec habct huius voluntatis fuae
"vIlum aKum ,
quam fe teftem .- Quod fi veruni
eft , me' quoque ingratitudinis notam effugere
'poffe confidò , narn tametfi mihi defunt , & ope,
la , &verba imménfum meurri debitum cxa;-
quantiia^non deèft tamen animus i qui &tuo-
rum eYgà me beneficiorum pofidirs rhtam
aduerfus Te^obfigafìonem riequè-fimguini^ vita?.

quéia&ura vnquamfexoluendam optimòpcrpcn-

Digitized by C
dir. Quae meditati© >qua:que confeffìo tanti e(b
tcfte Cbrifoftomo > vt farà (aperquc fitingra-
tiarum compenlàtionemabep > qui alkcr loluenr
do non eft Et Deus ip(è , obdonorum>.quae no-
.

bis impartitur, vira > nihilaliudcxpetit ,

quanù
gratiorum adionem , fi fidem Ca Aio doro habere
vciimus ; Atqubcumian&itas tua 4 Beatissima
PATEÌ, fit fupremi nunainis cxprefla in Terris , at-
que animata imago , cui babenas commi fit ad
fie dendumctui yìcc totum Terrarum Orbene »
n» emendimi nc nubi erit > quia Tu quoque e*r
t

porredafrontecxceptutu
trtndtnis cxpà’effioncm ? necnon eadem n umani-
tate fi* profecuturas vota ,quihys praemiuni Tibi
à Deo aufpicotr * qua complexus fuit Dio tira uà
quidam ,.vrrrfeiT Aeiianus *iap precari onci Dio-
genis^qui prùratiramis ab.epraccepcis* ni hilq bar i

bcn&jad rcpcnctendtim > dixiflè fertusYDij Jtit^

tantum quantum animo, tuo. cogitasi*
fargìantur
,

&cupisì< JKTi)n.fimtprofedo tua innata animi gè-

;

nerofitas id nubi metuere . Ver una torneo, nona

adeò mihj fuccenfuit fortuna , vtaliquodex do-
mefiico pelili m emerga te gratitudini* deprombl
re monumentum nequirem; incidi in libellunu
quémdaWi ’<$e natura Artgeloi’um 4 Ioanne Lau-
rentio p^.truo iqeo eppferiptum
,
quem fuadenti-
busfamiii^ribus mqs , vt„prado cuulgarem , non
diù

Digitized by Google
 .

dw mihi perquirendtirn fuit cui patronorfùncu-

,parem, ftatim rccurrit San&itasTua ,:non mo-
do >vr tuo nomine prafulgens ftrenuè eludari
poflìt cum ijs ,
qui veline eum arrederei fed cum
deillis intelligentijsagat i quarum cuftodk nos
credidit Deus ) tibi in cuius prariìdium .bc tuta-
men vnus bc alter exprsftantifsimis Angclis» vt
Theologi autumant , fune à diuino numine defi-
ggati , iure deberi arbitrari^ funi '. Huicopufcu-
lo adieci alterum ,.DomuDt
de matura (cilicet
neum ab eo derm auftorereiocubratn V iurifque m
publici iam fadum;nam cum eorumdé amicorum
luafionibus iterum illud in luccm dare decreue-
rim , hoc quoque San&itatì Tua: dicarc ac •>

vouere meum effe duxi . Erunt enim ambo apud

omfiem pofteritatem>nifi cognationis vinculunu
medecipiat , meajergà Sanditatem tuam’fumm^
gratitudinis Teftes diferti/fimi . Ne ergo Beatis-
simePater dedigneris tàm librum , quàm me prò
tua incredibili benigniate ad Sandifiimorum^
tuorum pedum ofculum admittere ; .
i>/-.

*
•
4
' '
.
• J J ;
r,r \
/ «
^ .. t»

San&itatija Tua; * • 4- ri
1
< - » i - wi.’ 1

:
Seruus HunoilIImus > & Deuindàfiimus
1
*b»r . Jw‘

I'-' ?
AdarceÙus Jnanìa Epifcoput
TSf epefìnus ,
Ó* Sutrinus .

Digitized by Google
v
TYPOGRAPHVS'' v;ù
mkÀ riytùm

F adwireris qu&fi , ami-

ce Lettor
»
quòd ex duo*
bus Opufiulisj ex quibus
hie Ubeìrcompattus efi ,
natura
altero fiilicer de
Angeloriim^alter# de na~
'
tura D&monum hoc» ».

quod deteriùres fùbfiantias complettitur »

primas obtinere confpicias ypofipofio alterò }

quod mentesillas beatas » tS diurna efiferitia
femper ajslflentes comprehendti $ vide tur
emm id pttma fatte ,fateór » d decoro » &
, n am quod
(onuenientia maxime aìienum
no-
 IO
nobilius efiignobttiori pf&ferri aquu omni-
no effe Vfdetur Veruni 3 vt dtxt , ne obftu-
.

pejcas ; etentm huiufmodi ordinis peruerfio

adfcribenda efi auttoris.voluntati ; qui pri-
mas fuas lucubrationes infumpfit in per tra-
ttando, Damonum natura , eafdemque ipfe-
met typis riandari curauit ; pofimodum
r
vero de Angelicisfubfiantijs dijfertationem
injhtuit 9 quam fato prauentus in Lucem
mittere haud potmt Quare Jldarcellus
.

Anania Praful Nepefinus 9 Sutrinus &

eius Nepos , qui aure um ijìud Opufcutum
in tenebris delitefcere Agre patiehatur3idem -j
que tandemfiatuit publiei turisfacere > mi-
nime potuit auttoris or dine m inuertere , ne
maxima inde fuboriretur confufio , cum in
trattata de Angelis quamplurima innuan-
tur } qua in liberculo de jDàmonibus difcufi
Ja 9 enucleata iamfu'erant Quo fit , vt
.

quod denegandum fuerat natura 3 concede-

re oportuerit origini ? hoc efi 9 quamuis Da-
mones infinitis propemodum cedant Ange-
lis ob illorum dignitatem 9 fj? falicitatem
parafangis9quia tamen ex calamo Ananiano

Digitized by Google
 j ,

frimumpodijt forum trattario ] p&ftan-

tiorem locum in hoc libro rimmerito quidem,
fid necejfarib Jìbi vjurfare conniuendum
furi . H oc dumtaxat monitum te 'volui
opime Lettor
care
. Vale , & auttori bene gre-
9 njtpte ncque indotto , ncque inde-

v< <. V . UV-. . ’t- * i'

i'v' c

Vv.-v

V-- •*

- •
I .1
•. i, «.Vf»

DE

Digitized by Google
t

! i

-r\WÌ\v^ c ssi&ìatvs*

ctty&Wwt^ *tov.\ vù ìò\ ssmùt

v^to^vp
«ftttVtfmiUMtoi sV-W A ^-5v.\ V?y
AttW? V, v\ \\wm
A
: ^\i .
4
A«T,

~v^ wv\ mV^i* L<3 *>W^ , . vòftrki

-tó t sftQWx *
v*ti<t\vj - ^ n
t Ve* ;• *N
•» . -4 •. .'»

Digltized by
 l ,,

DENATVRA
'
DAEMONVM
LAVRENTII
IO. ANANIAE
TABERNATIS
THEOLOGI
hi B E R P RI M VS
Aimonvm naturam, corumquc vini-*

noflè , rcmfummè arduam

ac difficilem
lempcrextiti(Te,cùrn apud Philofophos,
qui de his nonnulla vere aliquantunw
/cripta reliqueruc,tùm Ipfos etiam Theo-
logos; quibus horum facultatem,nonni~
hil aldus Icrutari, coelitus datum ell,ne-
minem cfle vclinliteris mediocritèr tinétum » qui ignoret
prò comperto habeo . Proinde, nec mirum cuiquam videri
debet , li de corum poteftate , operandiq; modo , ne dicam
fìmplici natura , needum hodic, vlla feientia, fuis numeris
abfoluta,ac vndiq; perfefta» haberi potuit#cum & de Aftro-
logia, quana ante alias omnes ingenuas artes, ac feientias »
mortales & colere & proliferi coeperantcuius materia ta-
,

men òculorfi obtutuì patet, adhuc cxa&a cognitio haberi

minime creditur; licet hanc non pauci,vel ante ipfum etiam
diluuium, cognouerint, pofterifque temporibus iplì Chal~
dati , Hebrati, & /Egyptij pallini obferuarint > quos limili
,
ftudio exinde Gricci, Latini, demum Arabes, Perfar,Indi,&
Seres fubfecuti funt . Huius etenim rei caufa fuit, eorum-j
tatura adeò abltrufa , Si à coltro intellewtu raagis remota,
A- im-

Digitized by Google
 ,

2 Io: Laurene ij Anania

immò) cùm fcnfilis haud fit, penitus occulta: de quorum.*
tamen fpirituum lùbftantia ac facultate, gentium facerdo-
tes> cùm non pauca olfecerint > multa fcriptis prodide-
runt, & fi tninus veriora, vtnoflri, cùm Syri, &Grajci>tùm
Latini Thcologi fcripferint : de quibus profetò Spiritibus,
haud ciun eo videbatur , atque ìil>
( vt res ipfa poftulare
cjetcris contingit fcientijs ) dicendi lumine, aut ordine,
hifce omnibus pertra&atum fuit Videreenim eft , cundlos .

gentium peritos , & fidehis eleganter admodum difierue-

rint j nihilominus tamen > ob eorum ( qua funt ) difficilio-
rem cognitu naturam , delufos forfitan , vel à propria eo-
rundem fpirituum aftutia, pluriroumà rei ventate dccli-
n a fife noftri vero Catholici fapientes , licet magis vcra^
:

icripfcrinc , nullo tamen Latinitatis ftylo , nec eleganti#

alicuius /plendore, ob temporum illorum iniuriam , vfi
funt Hinc fa&um , vt non omninoabs re , operccque pre-
.

tium forc exiftimaui , fi qua: magis coafona s atque Iparfim

hinc inde 5 denatura, &poteftate illorum , (cripta reperi
cùm à Platonici, alijfque gentium fcriptoribus, tùm etiam
à noftris Theologis , ea , prò virili noftra , ex ordine , ùn-
gula fuo loco , in vnum collata , pijs animis , ob oculos le-
genda proponam In quorum equidem varijs atque diuer-
.

fis jvariorum multorumqueau&orumj quos pr.e manibus

haberc potui , colligcndis opinionibus , ita elaboraui , ve

diu multumque infudauerim fimul , & alferim ; apum ipfa-
rum naturalem fagacitatem , &
folertiam iniecutus , qu#>
& diuerlos peruolitant flofeulos , exijs tamen duntaxat
fi

luccos excerpunt , quos fuis jn flipandis fauis , naturi m-

ftindtu , vtiles effe , cognofcunt deprehenduntquc . Cun-
eniin Platonicorum fententi# , qua? ab Aegypnj &
Chaldafis , de d#monibus 5 rclat# , hisque acccptx fuerunt,
fi ventati , nullo paolo , mihi consentire porte , viderc*nrur»

eas , vt crroneas , reieci, & explofi . At, vbi quid veri , fui»
corticc contincrej apparercnt , eas concordcs (quo ad eius

Digitized by Google
 , ,

De Natura D&monum Lib. /. $

fieri potuit)nortris cum TheologI$,reddendas curaui ;ca
vero ,quae noftriomnes, vei abfurda vocabuiorum barba-
rie j vel abditis verborum ambagibus , ob Latin? Phra-
fìs penuriam, temporumque iniuriam inuoluerunc , nul-

Joque difpofitionis ordine collocarunt ; bac ( inquam )

puriori Latini ftfrmonis phrafi effe r re fuisque lìngula lo-
enodatc , quantum licuit, ftudui . Tu-
cis difponere fìc
ura itaque erit benigne Jc&or , hunc nofìrum laborem,
eo,quo nosin publicum damus ,
animo, bono nimirum
& candido) accipere, hilarique &
alacri fronte legendum
aggredì , in fpc fum enim non dubia , quicquid in hifcc
perlegendis , temporis oti;'que pofueris , eius te , ( inftar
agri non ita fterilis ) inde fru&um vberrimum , abunde ,
relaturum .

Dsemones , ergo, iam diu certatum eft inter PhiJofò-

phos , aliofque antiquorum peritos, fìntne, quos Deus in
rerum natura fecit ,an quos folummodo hominum inrel-
Je&us atque ingenium, fibi effinxit, ncc vlla inter eos con-
cordia effe potuit : quoniam, &
fi horum feda? pluresfue-

rint, nihilominus hi omnes, hac in re, tantum in duas di-

*
, maior horum pars 3
uififententias Epicureorum ac Peri-
pateticorumopinionibusjinhxfere: qui quidé nihil,quod
non validis argumentis , dcmonftrationibufque confequi
valueruntj approbando, hos , in rerum vniuerfìtate Spi-
ritus, ceù fuperfiuos,acfiipcruacaneos, à natura prorfus
exterminarunt; eofque duntaxat Poetarum figmentis,
vctularum fabulis , ac prudentum legibus , effiólos effe ,
affeuerando , vt & inferorum poenas » quò mortales à ,

malo perpetrando horum terrore , abftinerent ,ac iuftè

humaneque viuere confuefcerent ; idcircò hos Spiritus
in hominum opinionibus » nomine tantum vagati »re ipfà
autem nihil omninò effe » autnmarunt Quibus omnibus
.

obnixè refragando Stoici , qui Socrati, hos effe, acceptum 1

referunt» ac etiam Platonici» qui, varijs proborum fàpien-

A 2 tum-
 .,

4 Io: Laurentij Ariania

tumque narrationibus freti, atque antiquis oraeulis ,ple-
rifque hiftorijs , qua» cun&a hos aperte oftenderunt, in-
,

nixi fere omnes , Daemones in rerum natura , & exiftere,

& mulcarum rerum caufam effe ,
proculdubio , afferero
non dubitarunt Itaque Peripateticis, & alijs quibufeun-
.

que (multi enim, vt dixi, fuerunt diuerfum hac in re fen-

tientes aqua , vt aiunt > Se igni quafi profanis , ac reli-
, ,

gioni , qua; nobis natura, vt exiftat, comparatum eft, pe-

nitus aduerfarijs atque adeo non confuetudine reniten-
,

tibus)optimo iure interdixere; in quorum fané opinione

ac fententia , quod noftris cum Theologis hac in re , pe-
dibus iuerunt ( his enim, fidei afflatis lumine, vera de cis,
vt diétum eft , fupernè conceffum manifeftare fuit ) fanae
dottrina neminem vnquam diferepaffe , in confettò eft
Ea itaque de caufa hi , taaquam omnino à ventate aber-
rantes , immò prorfuseam re/puentes , omnes pofthaben-
di , in mìnimifque poncadi fune , qui, cunttis , hac in re->
Epicurcis , Peripateticis , ac nonnullis ctiam fuffragancur
ha»reticis,qui vno cum ipfis ore, impudenti tamen, vel
anima; immortali tatem , ue dicam corporis cum Saducais
refurrettionem, omninòabnuunt,3eabijciunt,nobis enim
fatis eft,horum naturam ac facultatem Stoicorum , atque
Piatonicorum opinioni probari , nullamque effe legem »
in qua horum fubftantia ac potefta» , verè abnegetur; ve<-
rùm etiam Arabibus , eorum feda , &
Hebrais , Moyfis
lege , nobifque fide omnidemonftratione longè meliori
fìrmitcr credi & ampletti Quod nimirum patet , tùm ex
.

vetcri teftamento Gcn. fub metaphoris in Serpentis,

Euam alloquentis forma, & fine vclaminc , in eodem ,
penes Iob , cùm edam ex nouo , apud Matth. vbi legitur;
Difccdite àme maleditti ,inignem aternum»qui para-
tus eft diabolo , &
angelis eius , idemque alibi fapius :
ex quo fit , vt Daemones in natura ftatuexiftere , lippis
(vii paroemiafert) de tonforibus liqueat. De quibus pro-

Digitized by Google
 . .

De Natura D&monum Lib. I. $

fedo fpiritibus , quoniam , & nomine & fubftantia adde
,

ctiam facultatc, haud parum à Platonici , noftri difcre-

pantTheologi , quae horum fit differentia , diccre , nunc
animus eft Aiunt namque Philofophi , hoc nominej Dae-
.

mon , cùm fciens Gracis foncc , & bonos, & malos ange-
los , vbi id vtrofque non dcdeceat , crebro innui vndcj» :

& t’jcta'i/xoyig jìj Ktt*oJ'diixottt frcqucns apud eos mencio re

peritur: ex quorum fententia noftri Theologi » quibus haec
femper nomenclatura infenfa ac odiofa habita eft , omnes
valaè diflentiunt inquiunt cnim hoc vocabulum , licet
;

eorum creationis principio) his, & Angcliscundis fimitl,

ob communem inditam propria natura* fcientiam , con-
ueneriti nunquàm tamen hos beatos Spiritus ) nec apud
Hebraos ncc penes noftros Theologos , dcmonftrafle :

etenim hac voce 5 non quod eis natura dedit,fed quod fi-
bi , & ob propriam corum malitiam ob pmenlaraquc ,

noftros in protoparentes calumniam , obucnit, qua edam

& Diaboli nuncupantur 3 vtique ncc infuria } vt inferius
mànifeftabitur, omnes noftri periti intcllexere Quaprop- .

tcr nufpiara non malum hoc nomen pijs auribus refoiiuif-

fe inucntum eft ncque mira res
. cum fcientiam , & ini- ;

quos, & prauos confccutos , reperiri , nihil obftat vnum :

enim ex his donum eft , quod haud quicquam quo mc- ,

reat)perficit habcntcm 5 neque hoc duntaxat nomine, hi

nequam Spiritus nuncupati funt ; at diuerfas , vt vatias
in nos ftruxcre calumnias , appellationes , Tortiti fuero
Omnia tamen haec , vel propria eis, vel mctaphorica
fint, eos 5 vt & opera eorum aduerfamur nos, prauos, ini-

quos impios, accrudeles nobis oftendere altius cuenir.

>

Hinc fit , vt , vel exorcifmo conftridi , eorum fìc nomina

fpernant , fìc aufugiant de quibus fingulis, fuis in locis,

:

dicendnm reftat Verùm, de daemonibus , quod ad eo-

rum naturam fpeftat , haud modo, omnibus in rebus, vbi
à noftris , antiqui gcntilium Theologi diflcnfcrunt , cun-
dorum
 , >,

6 Io: Laurentij Anania

dorum refèram errores , cùmhos obiceromncs > oppor-
. Ac folùm
( inquam )
runius referendi > ofterec occafio
quidnam maior noftrorum de his fcribencium pars opi-
, ,

nata ile , quibus > tum exeorum operatione , tum etiam_»

ex fide , circa multa de his , omnispenè veritas illuxit ;
quorum quidemopinio > neotericorum prazfertim non_» ,

enim omnes fic vna concordant,vt fecum nihil difcrepent>

hasc ere Dsemones fcilicet fpiritus effe fubftantia bonos
.•

quippe à Deo Opt. Max.creatos, intelledu prepollentcs,

incorporeos omnes ? &
immortalcs 5 Tua voluntate malos»
quibus furor5 rationis expersjineft, demens concupifcen-
tia 3 cogiratio praeccps>atque proterua Qua in re } quan- .

tum erraueric Plato i eiufqueimitatorPorphyrius3ex hoc

cernere Hcet; cùm alter aperte, hos fpiritus } aereo , pras-
tenuique ac vti aftra , rotundo corpore tegi 3 alter vero 5
inter eiusafleclas dottrina: haud vulgaris , eofdem dicit
genus effe, natura fallax, vnifoime, L)eos fimulans: quan-
doquidem 3 quod Plato fentit, falfum demonftraturi vcl
ex eorum adione 3 quae (
vt Philofophis placet ) formam
fequitur : nihil enim ,
quod fenfus ha-
ipfi,licèt appareat
bet vereoperantur: caeterùm,quicquidfaciuntjfolùrn
ab intelle'dui vt fuo in loco clarius apparebit, totum pro-
ceditiac proficifcitur ; atque quod alter dicit maxitnu ette
errorem 3 vel ob id oftenditur; cùm hi fpiritus è tenebris>
vt libi nonnulli hfcretici finxerunt 3 mali no cxurrexerint,
quoniam nullum in mundo principium inalum cfle quiuic>
neduocundi potentes3 (quod abfurdumeft) darico-
gantur ; quando certè omnia 1 qua? videntur 3 aut 3 quae
oculorum acie comprehendi non polfunt , ex vno tantum
bono emanant initio : Cundarum etenim rerum vna eft
caufa 3 à qua 3 cum fit fummè bona 5 nihil viti; profittici
valet. Quamobrem, haud vllumdaturi vtautumauit
Manesi fummum in rerum natura malum: viditenùa..
Deus cunda } qua:fecerat3 &erant valdebona ; Reliquum

zed by Google
 De Natura D&monum Lib • I. 7
eft igitur 5 vt dimori , natura raalus,
alio fit
,
quam
voluntate fcilicet, cuius quidem firmam ac ftabilem,poft
fuumipfius crrorem 5 malitiam atque pcrfidiam , Aegyp-
rij, qui hieroglyphicis quibufda, pleraque arcana abfcon-

derunt Scaleno, imperfedum quid continente , pinge-

bant . Ex his habes ( ca nd ide, pieque leZor ) d&monum
naturam fpiritalem effe initio perfeZam àDeocreatam,
dehinc hos omnes in eorum cogitatione , vt fatis in fe-
quentibus patebit ,corruptos , lapfofq; fed tempus nos
admonct, ne ordinem, cunZis in rebus, apprimè necefla-
rium.vel hilum quidem transgrediamur, vt de eoru crea-
tione,quid nofiri exiftimarint Theologi,quàm exadtifsimè
referamus. Hanc igitur,& fi per lìmplicem emanationem, -

abfquevlJatemporis intercapedine ,motufue intcrfiitio ,

cxtitifie volunt Dco tamen haud coarrernam , quòd ab
;

aeterna Dei fubthntia , quafi à Sole radij cffluxcrint , vt

arbirratus eftde mundi produzione Philofophus,cogitare,
nedumdiceic, fas eft, cùm vt ij extiterint ,
quiaope-
raiunt proprie extra Dei fubfiantiam, fola diurna voi un*
tas in caufa fuit, qua eos , vt &
Angelos , vbi fibi placuir,
omnes vnà produxit, ac elfinxit; nonenim vnus alterunu.
genuit, quemadmodum Cabalila: nonnulli fibi fomnia-
runt: quorum opinioni fatis Auicenna,haud profetò po-
liremo inter Ar.ibes eruditionis,tradans de intelligentijs,
firmiùs ad ha.fi fie vidctur . Creatio namque ipfa, cùm in-

finitam fibi potcftatem exigat, creatura: certè finita:, nullo

prZo impartiri valuit: fic enim & propria cius natura de- ,

firueretur, Se Deum, quem ette neceife eli, alijs cun&ipo- /

tcntia impettita exiftere poffibileeflct :quod , vtabfur-

, /

ditti mura efleminimè poteft . Nec creati ex finiftromaf-

j
fa; Thalmudifoe fibi fingunt.quodammodo ma-
latere, vt
li, qua'i rana , ac rnufcae , ex fubieZoputri intellcZiles ;

cnini lum, omnifq; vt oftendetur materia expertes:hin , c

ne mori quidem vnquàm eos contigit , quemadmodum-.
» *
falsò,*

Digitized by Google
 8 Io: Laurenlij À
nania
falsò nonnulli Philofophi,ac edam Arabes, vt dicetur in-
ferius , ab ipfis fpiridbus delufi crediderunt ; nec edam-»
malorum anima?, vt Plotinus fenfit Philofophus, exiftunt,
cuius opinioni Tcrtullianus adhaerere videtur:cun«fti cairn,
fimul, exnihilo » Dei prarpotcntis imperio produci fune 9

quando ( vt ex fuperioribus vidcre eft ) fibi placitum fuit,

abanimis, quibus corpora vt informét opus habét fatis 4di-
uerfì: at non ante hanc mundi conftitutioncm,vt pleriquc
ex Grarcis opinati funt,qui fpiritualem hanc naturarci, mul-
tis ia farculis ante corporea» quò feipfos Dcumq; fupernè,
vt fuicontcmplareturprincipiura» prajftidfle aflerunt:cìmi
verifimile id non eft » quandoquidem Deus» cuius perfe-
tte fune opera , fi feorfum à corporea » Angelicam creaflcc
naturam; dim hxc pars mundi exiftat» hanc mundi fub-
ftantiam imperfe&è feciflet; quod vel opinari» ne dum di-
cere» fatis abfurdum eft»atque profanum. Scd creatos in-
arcarci (vtquamplurimi Latini faniorcs afteuerant) fub coe-
lr nomine, prima die; quod quidé verius eftc,ipfaScqptu-
ra facra teftis eft locupietiflìmus » vbi Deum dixiift legi-
tur Quando fatte funt fydera, laudauerunt me Angeli
:

mei. Quis enim effe poteft , in legione facrarum litera-

rum vel raediocritèr veriàtus,qui adeò ccecutiat»vt quar-
ta die» fydcra creata fuifte , peniths non videat ? An ergo»
fi tunc fydera fatte funt ; Se Angelos ipfos, tum fimul fa-

&os fuifte, non oportuit ? At oportuit profettòialioquin.

quomodo, ( cum ni forcnt quidem ) Deum ipfi laudauif-
ìent? Nec dicere fatis eft» eos fecunda,aut tertia die crea-
tos fuifte, ehm horum mentio hifee diebus, facra in pagi-
na» nulla omninò reperiatur Reftat ergo, confequiturq;
.

ex didisfuperius , vt prima die » fub Carli nominei fatìi

fint, maximèciim & Prophcta dicat Fecit carlos in intel-
:

letto; quod quidem ,'dc intelligentijs multi non vulgarcs

exponunt, quas initio cum c*lis, vt eos mouercnt, ac yir-
‘ ------
tutes influcrcnt, creari neccflc fuit Ex his itaque
.

tcUi-
in-
"
-
-
fatis

• - ,•

Digitized by Coogk
 -
,,

De Natura D&wonum Lib.I. 9

tclligi, brcuilfimè quidem
non dubito , quidnam, de
>

creationis eorum aeuo,plerifque ferè Latinorum Theo-

logorum cattus meditati funt quinimò & ipfa Eccle- ; ,

a, «terna vcritate confirmata, alTcrcrc videtur . Nunc

fi

verò reliquum eft , ordine rerum attento, vtpotè in re-

bus enarrando maximè neccfiàrio , vt, quonam pado
creati fuerint, apertius , quoad fieri poteft , à nobis
explicetur Fadi funt ergo , vt& esteri Angeli boni
.

ac perfedi omnes; at illi , non ex acquo , hanc fulcepe-

runc perfedionem licct hac de re, nihil inter eos , in-
:

uidi« ortum fuerit ; verùm , cuudi , prò natura? eorum

captu, contenti fuerunc : quam quidem naturam , inter
fé differcntem his à materia , Hebrad , ac
omnibus ,

Platonici, obuenifle, afferunt: non enim abnegant, hos

Spiri tus , omni prorfus materia carere ; tamctfi , qua
eos donent ,haud fit , ficuti noftra , diuerfarum for-
maruru , obgontrarias fcilicet,quashabet> qualitatcs
auidiffima ; verùm continua: corruptioni minime , ve
cadeftis , obnoxia . Quod cùm procul à rei veritatcj
remotum, repertum fit , tumex eorum fubftantia , at-
que operatone , quorum altera , omni corpore caret
altera tantum intclledilisexiftit,vt inferius copiosè de
monftrabituri tum edam ex Dionyfij autoritatc . om-
nem ab eismateriam amouentis ; roirum non eft , fi
,

multi, haud quidem fpernendi Theologi, hos qui fe- ,

cus»alleuerant, & ientiunt, ccù prorfus ignaros, ab eo-

rum dalle, omnes ci/ciunt , expelluntque.Nec tamen
eft , quin &ipfifecum, haud diflentiant , acdilce-
ptent , quandoquidem in duasdiuerfas , feparati animi
fententias , quia Diuo Thoma flint , eos tantummo-
do forma inter fe differre dicunt , à quorum profedo
opinione , iterum atque itcrum diferepant, quicunquc
Scotum fedantur, fedantur enim eum multi, ijque
• £ mini-
 ,

i o Io: Laurentij Anania

minimè contemnendi Theologi , qui haud quaquam_j
temere , fibi fcntirc videntur, aflerentes nimirum , ni-
hil omninò inconcinnum,ac abfurdum eflè, horum Spi-
rituum, plurimos, fub vna forma exiftentes , propria ,
qua funt indiuidua natura mutuò > vnumquemque ,
, ,

fua differre; vbi, & animai vnius formai omnes , ablquc

tanta formarum varictate , fpecicrumue multiplicatio-
ne ,in primo , vtinquiunt, naturai infranti quibufdam,
internis, propria eflentiai gradibus , inuicem inter fe_>
diftcnt , ac differant . Cui quidem rei , quò
opinio eo-
rum reddatur probabilior, libenti addunt, anncduotq;
animo, prceter talentorum , quae initio ipfis data funt,
varietatem fatis naturai ordinem dedecerc, tot An-
,

gelorum fpecies , intelle&ili ac gloriofo in mundo, Ds-

moncs,cùm scemimi apud Tartara damnentur,deeflci
quando fi vna quidem fpecies defijflet, hoc ne corpo-
reo Se lenfibiliorbc , quem illius inftar ac fimilitudi-
nemcreatum aiunt, imperfedkior meritò dici pofret,
,

eoque magis, quod , omnibus ex nationibus Linguis, ,

ac artibus , quàmplurimi apud homines, ab sterno

cruciatu , Dei tamcn opc adiuti , incolumcs reddantur.
Qui profetò dsmoncs, quàmuis creati fuerint omnes,
quòd Spiritus quod indjflolubiles , quodque immor-
,

tales , sequalcs , vt Angeli , ac fimiles cunèìi : non ta-

men eft , cùm ex omnibus ccciderint, ( vt infra often-
dctur ) Angclorum ordimbus, vbi complurium for-
marum exiftit varictas,quin mutuò fibi, & fpecie non-
nulli , & poteftate , quàmplurimi diftent, difterantque.
Quorum quidem differcntia ,
quai, & quanta inter cos
fit , Deum folummodo quicun&a numero , , ,
ponde-
re , ac mcnfura fecir , & ftellas , vnamquamquc illaru,
fuo nomine vocans , minimè iatcre poteft ; nobis vero,
hoc tantum diuina reuelatione patefa&um eft , quòd ,
*
« licet

Digitized by
 De Natura D&monum Lib I. i r

iicet tres eflent Angclorum clafles,nihilo tamen fccius»

- nec excellentioris naturar vigor» cum hi fpiritus ftarér,
nullaminfirmitatemadduxit,ncc minor fapientiar vir-
tus, ne intclligerent » vllam ignorantiam ingeflìt » nec
ctiam inferior libertas , arbitrio ,aliquam, vt caderent,
neceflìtatem impofuit. Quinimmòexhac eorum varie-
tatc ijs,quar in mundo
intelledilifada funt, ad mirabile
ac ftupendum>vt in hoc prarfcnti, ob rerum fcnfibilium
diuerfitatem, decorum, ornamentumq; emana uit: Nec
ex tanta horum variamone , quicquàm eis imperfediùs
euenit,quò de fuo creatore, iuftè coqueri poffent.quam-
quàm natura, quanto quis fuperior eflet, tanto fé infe-
riore, per pauciores rerum fpecies intelligit, &ampliori
virtute valec.Cundorum fiquidem , propria , cuiufque
virtus tanta fuit, vt eis nihil aliud perfedionis, quod
natura capere pofl’enc, abfq; propriarum,vniufcuiufque
formarum mutatione,vnquàmaddi potuifTet; quod ob
eius propriam dcftrudioncm, vnufquiique renuicac re-
cufat.Hoc ergo modo produci fucrut daemones omnes,
quoquo pado, vt eis par erat, natura
vt reliqui Angeli,
Tanta naroque cis naturar indita fuir perfedio »
fclices.
in qua fic omnino perdurare ac confiftere potcrant , fi
quidem ipfi vellent; (vtquamquàm flexibilem,tum quo
animo ducerent, arbitrij libcrtatem fortiti eflènt) nullo,
fi id intcnderent, pado, cadere poflent. Suo igitur ipfo-

rum,crimine,culpaqj cecidere oinnes,cùm ipfi proprio,

quod facere nolucrunt, Marte, ilare valebant ex quo ;

tandem tali ac tanta defuper,fi modo conftitiflenr, om-

nes grafia obumbrati donatiq;fui(fenr,vt hanc vltimam
feliciratcm, quac haud naturar,fed ciufdem finis eli, con-
fecuti, inftar Angelorum , diuina fèmper eilentia, con-
ipeduque fruentcs , eflent # & fi non ex arquo, ob prar-
ftantiorem eorum naturar gradum, diuerfamque quara
B 2 ha-
 1 Io: Laurentij Anania
habuiflcnfc gratiam* vti nec Angeli, na&i forent: At il-
lorum, qua fucr^nt, animi inftabilitate ; ve pradium in_>
ipfo caelo 3 inter cos magnum exortum fi t 5 effc&um eft:
quoniam Lucifer (ita* à pra?ftantiore*qua donatus erat
natura* nuncupatus ) cui reliqui eius complices* prò*
teruiae fu« confentientes , vltrò hunc in tam funeftifli-
rnum errorem*ducti adbaeferuntjtanta inflatur fuperbia 5
venenata prorfus rabie ac vefania tumens frcmenfquo
(dum fuam prò fe co quodAngelus in qualibet rerum-j
ìpecie intuenda natùram * quam ca de re continenter'in-
tuebatur* aliorum omnium fubftantia, pulchriorem_»
atqueexcellentiorem confpicatur) vt corruptofibi ani-
mi intelle&u* non vlla quidem perturbatione fenfibili*
cùm nulla ei talis inefte potuerit , fed iniqua Tua ipfius
voluntate* diccre non crubuerit: Ponam fedem meam->
in Aquiloncm * &
ero limilis Aitiamo . Quod quidem
omnium grauifTimum pecca tum * maximeqy omnium-»
execrandu fcelus* horribilifquc blafphemise nefas nul-
la vnquàm ratione,(vt falsò Origencscenfuit) expian-
dum*alio cnim nullo fuggerente* ab ipfomct fpontè,pa-
tratu fuiftquocj nam vcrè extiterir,miru in modu Theo-
logicertàt*& adhuc fub;iudice(vt fertur vulgo) lis eft.
Quandoquidem nonnulli fuifte aiunt*quod dasmon>na-
tura contentus* qua donatus erat * vltimam*adquam-*
duntaxat*gratia confequendam>procreatus fuerat* diù>
fèìicitatem refpuit. Aliqui* volunt fuifte * quod
fortitu-
dinem fuam* non ab ipfo Deo, à quo cun&a bona, tan-
quàm fonte perenni promanane fed à fe ipfo profteifeij
libi perfua fi t, prò certoq; habuit s hinc fa&um eftè * in-
quiunt > vt cùm mutabili* foree > natura ; immtitabilis
culpa > malo tamen liberò fempcr adhacrendo > vtiquej
efficeretur . Quidam vero exiftimant * quod* vel omit-
ten$ 5 vel proprijs viribus innixus ? id quod gratis con-
fecu-
 ,

De Natura D&monum Lib. I. \

?
fecutus eflet, vitro tentaflèt Ncc edam defunt , qui
.

hoc peccatimi fuifle dicant , quod fibi Meffiac Jocum_>

vendicare , ftatuiflet; propterea}, quod, cùm fé vidcrer,
caateris omnibus ( vt relatum eft ) natura praeftantio-
, reliqui omnes,
rem,fatis, diuq; optauit, vt eius caufa .
^
fuaipfius, quò penes Deum,confequercntur gloriam ,
opera vterentur. Verùm alij, hanc tanti piaculi anfani^,
varijfqiargumcntis corroborantiquod
fuiflfe, affirmant,
Dei fplendorem, quem altiffimi voluntatc, diuiniqua-
dam luminis reuelationc, incarnandum prauiderat (ve-
niret enim hic sadilfimusDei carader,nó nifi,nos vt re-
dimeteti cum opus tum non eftet, vt Tua humanitaco
maiori gloria nos afficeret ) adorare, vt caeteri Angeli,
ob fuse natura: fuperbiam , iterum atquc iterum detrc-
ftauic ac renuit. Solum, qui Scotum fcdantur,à litera_»
minus recedunt; id enim peccatum finite aflcrunr,quod
Dei , vere aequalitatem ac omnipotentiam , qua cunda
creat,qu# tamen nullo vnquàm pado, vili creatura:
communicabilis eli, perturbato, peruerfoqj appetì; t ani-
mo : quod profedò haud aiiundc , quàm fuaipfius per-
uerfa prouenit voluntate :cum ob eflentia? praftantiam
maiori potius, Deum profequi amore, debuiftet, c#te-
ris omnibus fubmiffiusfe gerendo, Deoq; gratiasim-
mortales habendo, id quod hic in terra, apud nos,dum
illius proprium cultum tantoperè expetit , aperte pr#-
feferre videtur Quorum quidem opinioni, vtpotè veri-
.

tati ipfi, haud parum contentane#, multi exTheologis

facilius adh#rcnt qua de cauti , hoc fceluscrimenq;
:

ne/andum & abominabile, haud exiguos belli appara-

tus inter eos,ob difparem nimirum, eorum,ab Angelis,
voluntatem , excitaflc , credere par eft Vbi Michael
•

bonorum dux, tanta fortitudine, Draconi pugnanti re -

fticic , ( hoc enim nomine Lucijferpm > malorum prlnci-

pem

Digitized by Google
 14 Laurentij Ariani&
pem nuncupari » ob lcthiferum
, in c®teros effufum vi-

rus) vtmagno eis, vltròcitroq, pradiocerratum fic,non

corporeis quidem armis, cùm ipfi fpiritus fint, omnifq;
corpore® moIis>(vt Tuo docebitur loco) cxpertes, nec
ca?li ob corum naturam fcindi , queunt > ac fòla animi
voluntate qu£ omnium actutum libi clarior reddita,
,

non fecus, ac folis radij , varia pertranfcuntcs fpccula,

Draconis , vt peruerfa,atque impia; fi c ingratis fuper-
bifquehanc intus eisfimul ouam, ac deforis oftenfam,
omnibus approbancibus,ita renuitur,acincufatur cun-
dis bonis , vt vtrinque obnixè certantibus , poftremò >
ipfius fadio , proprijs freta viribusj, adeò debilitata eft,
ob gratiam Angclis viua fide, defuper infufam,quam in
Mediani forfan 5 vt aliquibus placet , futurum ,aut ma-
gnami veramq; fummi Dei bonitatem habuere, vtvel à
bonorum minimo quoque de c®lis omnesdeturbari ac
deijci potuerunt , vfque adeo natura fupcranir à gratia.
Verumtamen,vbinam coelorum,id certamen peradum,
Stquamdiu huius certaminis acies duraucric j magna
inter Theologos , cùm diuerfa plerique hancin re fen-
ciant , controuerfia, ctiam num
.Thomift® namque
eft
cum multisalijs Ezechicliaudoritate moti, qui Diabo-
Jum , in Dei delieijs fuifleinquit, arque ob fimilitudi-
nem terreftris Ad® peccantis in Paradifo, perfuafi, tra-
dunt hoc pr®]iun\comrniftum , in cceIo Empyreo, vbi
beatorum fpirituum,ac deliciarum locus eft. Ali;, quo-
rum primusDiuus Auguftinus qui nóexigui momenti
fuillè videtur , aperte aiunt, hanc Angelorum pugnam,
in fuprema aeris extitifle regione, quam coeluin, intcr-
dum nominari , confuetum eft . Ego vero , fi hoc mihi
dicere fas eft, neutrobiq; hoc praeliura fadum, apertius
referre, aufus fuerinv quandoquidem, nifi prorlus con-
niuenubus (vtfertur) oculis prsteream» vbi hanc rem,
vt

Digitized by Google
 De Natura D&momtm Lib I. 15
vt Aquila in fuos pullos,firmius Solcm infpicere enitor,
perfpicuè tnihi videre videor, nullo Angelis patto > qua
lunt incorruptibili natura, hunc aeris tra&um , ob eius
corruptibilitatem ac mutationem,initio conuenifle,qui
poftea eis nonnullis poenarum generi, ac ignobili exer-
cicationi datus acconceftus eft; nec etiam cadum Em-
pyreum, glori®, ac natura locum, ob fupernaturalem ,
fuperq; emincntem eius excellentiam; ncque illudEze-
chielis diótum, nobis quicquam aduerfatur,cùm id ver-
bum,non loci qualitatem innuere videatur,ficutnec no-
ftri etiam Saluatoris in cruce pendentis , ad lationcm-.

fata promiflìo Hodie mecum eris in Paradifoj at eius

:

conditionem , ac ftatus qualitatem , qua Lucifer altius

aliquanto, quàm caltene tirai omnes creature, Deum_>,
vt totius natura auttorem Si principium , magna cuno_»
ciusdele<ftatione,ob propri® eftenti®praftantiam } cuin
alijscontcmplari potuit. Quodquidem verofimilius e£
fc, haud parum ad hanc noftram fententiam facit,quod
Diabolus inflatus , & elatus fuperbia dixit : In C®lum_,
afcendam, & fuper altra ponam folium meum Nam_» .

fi in Caelo Empyreo h®c pugna fata,quorfum h®c vcr-

ba ? cùm locus, hoc, nullus fupcrionan allegorica tan-

tum interpretandum ? haud certe cum ex litera fenfus,
vbi id fieri poterti eliciendus fit; non ergo is locus hoc
certamen,at firmamcntum furtinuit, quod Ioannis au-
toritari innixus, conuenientèr dici porte, mihi videor,
qui in Apocalypfi fua Draconem , noftrum antiquum-j
hoftem,tertiam , fecum ftellarum partem traxifle ait ».
quod eos,vt propria eorum nobilis , ac incorrupta na-
tura oftendereturmiliil magis decuit,quàm hoc calura,
quod mouendo,abfq; fui mouetur corruptione, quo pe-
rartum eft, vt alibi de more Angelorum,triumphus fue-
rit>& alibi, quàm ybi difceptando obtenta eft, vigoria,,
dxraa-
 1 6 Io Laurentij Anania
:

dsemonum atrociflìma poena a:ternumqi fine fine fup-

plicium; atque; ve Angeli, vel locoParadifum: ita dat-
inone* interna codem tempore , non iniuria fenferint.
Vcrùmtamen,quanto hi Spiritus tempore, in caelo,antc
lune eoium ruinam fteterunt, ac quandiu cum Angelis
mutuò concerrauere, nondum apud Theologos dccre-
tumeft Nam ,qui D. Thomae ( qui non minusapud
.

Theologos, quàm iptòs etiam Philofophos , tanquàm_*

alter Ariftotelescelebratur) fic addici funt, vt ne vn-
quàm ab eius opinione vel fententia,tranfuerfum etiam
( vt aiunt) vnguem recedant*; duo
tantum inftantia ab
eorumcreatione ad ruinam vfquc interceiliflctradunt,
vnum feilieet, quopuris natili se dotibus duntaxatom-
nes extitcre, alterum,quo peccato obnoxij, à cado,An-
gelorum minifterio , qui gratia confirmati funt, exclufi
& cxpulftfuerunti At eorum , qui non ita in verba fui
magiftri iurarunt, quafi, vt fèTe ih! animi omni iudìcio
a^ opinione priuent , non omnes eiufdem omnino funt
tentennar; fed bifariam inter fe diuifi aliqui,qui Scotum
fuumducemagnofcunt(qui&non finecaufà,Subtilis,
nomen mcruit, ) ijquatuorab eorum produzione , ad
cafum vfque moras interuenitTe aflèrunt, nonnulli vero
multis argumcntis tres tantum affirmare conantur * Et
primamquidem,quam cundos natura: muncribuscon-
tcntos fuifsc,atfeuerant,fecundam,qua: tantum natur®
Angelica: valuit , quantùm nobis totius , quo viuimus
tempori* interuallum qua quidem fecunda mora , fic
;

cos à veritate declinafle , nonnulli aifirmant , vt primo

tb ipfis commilfo crimine,&fi nimia inflati fuerint Phi-
lautia , potcrant tamen eas , modo vellent, cùm adhuc
elfent in via, fatis poenitere,ac facile mifcricordiam,vc-
niamque à Dco, qua vtitur in opus fuumclementia, ac
longanimitatc propenfus , confequercntur . Quamuìs
huic

Digitized by Google
f

De Natura D&monùm Lih-I. i

J
huic contradicant plerique Thcologorum, qui omni-
bus viribus contendunt » nullum omnino in hoc inno-
centi;*: ftatu , errorem , venia vlla dignum effe potuif-
fc; adhucenim nulla creatura corrupta erat; ex qua^,
quidem corruptione, peccatum, tanquàm ex Epime-
thci pixide , cumulatim in mundo inuolauic , quod
haud negari poteft § At fit , quod nihil tum venia di-
gnum fuerit ,
tuifle tamen ccrtè decuit» quod vfquo
ad vltimam ipforum damnationis moram durafTe, non
pauci pcrhibuerc Theologi , ne fcilicet adeò nobilis
fpiricalis creatura, velexiguo temporis momento , er-
roreq; modico, obftinationis inquam ratione , cui ob-
noxius ftetit , prsefertìm cùm mutabilis fuomet prin-
cipio omnis creatura cxtiterit , tàm repente , arternis
cruciatibus, paulo poftquàm elTet produrla , mancipa-
rctur , cò maximè , quod in fuis , vtScriptura inquir,
Angclis reperic mutationem. Vcrumtamen Damiones
(
libetenim incoeptum ordinem profequi ) plus iufto
& arquo diutius, à voluntate fuiCreatoris fefe abflra.
hcndo,vfquc adeò omnes , fui ipforum amore immo-
derati, ftultf&ebrij, in hac fecunda mora procelfere,
vt tandem iuftiflìmo Dei iudicio, honorem fuum alteri
non dantis, in ea prsefradla ceruice, in odium Dei ob-
perfeuerantes.ad vnum omnes in tertia damna-
fìinati
rentur mora , nulla prorfus iurta excufationc ipfos rc-
ieuante; iìquidem hoc iudicio & fententia non pr^eci-
pitationequadam, fed potius ttquiflìma Dcilongani-
mirate, iurtitia, nempe , ipfa miferivordia temperata ,
centra ipfos proceffum eft. Adde, quòd non vnius, ve
nonnulli opinantur, tantum criminis rei pera&i fue-
rint , fed diuerfòrum, quibus omnes fmul, fua tameng
quilque peculiari malitia, ineffabili cum cupidine agi-
tabatur. Hi enim varijs flagitij , & fccleribus impliciti
G à mi-
 8 ,

'l

1 Io\ Laurcntij Anania

à minonbus ad maiora & atrociora fcmper adeò pro-
,

gredì funtj vt , & fi non ex (equo cun&i fax nature

,

praeftantia, at voluntatis certè imperio, frenum fcele-

ratiflimis cupiditatibus Iaxando 3 in infinitum pcccaue-
rint,adeò vt in Dei extremumeonremptum de odium
( horribile di&u ) fic prolapfi, & demerfi fint, qnò in-
dè pedem referre , retrocedereque , tandem ipfis in-
tegrimi minimè fuerit Hinc fadium, vt hac tandem-»
.

fua poftrema & funefta mora , ipfi darmones è Coelo

non fecus, ac plumbum > in aquam, Angelorum 5 vtdi-
dum eft, minifterio eieéli
prxcipitatique fuerint , non
fine fummaextrcmaq; fuorum ignominia fic inter- ,

ni vnquàm moricntis,arrofionis dolore, & ad

vermini*
inferna plerumque relegati *} eorum enim plurimi ad-
huc, ( Dino lacoboinnuentej) huic caliginofo frigi'
doq, acri inhxrcnt; quemquidem iplè Deus >pro fua
miranda & infinita prouidentia , vt nosTncautos exer-
ccant , &adtimorem Dei fomnolentos exufcitent,
vfique addiem magnum Domini, ne &ipfi penitus fi-
ne caufa ibi relifìi viderentur> ipfis ita conceflfit permi-
fitq*,,quibus etiam interdumin cxccutione fux diuine
iuftitix in nos homines vtitur , vt fuo loco dicetur.At-
que hos omnes , qui huic inclufi funtaeri , infcriores
fuifie cradunt: magnates enim ob eorum nobilitatemi
proprixq; voluntatis à Deo fe auertentis furorem de
impetum atrocius alijs in creatorem fuum peccando,
iuftiflima Dei trutina rem examinantis, ad infima Tar-
tara detrufi funt , vnà ehm eorum principe Dracone •

Hic enim ehm fuoe ipfius ftolidx fuperbix veneno, plus

exteris inflatus, nobilioris fux eflentix à Deo concefi-
fisdonis ad id elatus , reiiquifq; tam turpiflìmx,xter-
nifquc doloribus expiandse apoftafix , anfam prxbuif-
fet, haud iniuria qui amifit menfuram, qua fummo tor-
que-

Digitized by Google
 & 9 ,,

De Natura D&monum Lib I. 1

quctur opere, & Dei iure opiimo, pcenas deli<5ìis com-

menfurantis, acerbiores quoque iuit, fnftinetque.Cae-
terùm > quanta pars Japfu ilio ceciderit an ij otn-
nes vnius , vel diuerforum ordinum fuerint: non mi-
nima inter Theologos , ea de re diflenfio eft Qui-
.

dam enim confiderantes , multò maiorem hominum_.

turbam ad inferos cum diabolis ibi cruciandam_»
detrudi, quàm ad coeleftia gaudia cum Angelis per-
fruenda > euehi huius quiddam inftar ac limile inu>
:

ipfis edam Angelis , vfu venifle , opinati funt qua :

de re , raaiori cos edam numero ad inferos dctrufos

hinc colligunt Alij vero , fanioris aliquantò hac in
.

re ( vt mea fert opinio ) iu dici; > oculis defixis in bo-

num illud quod fpiritibus 9 vt intelle&us purioris
capacibus, inerat» ideò minorem eorum partem_.
hoc lapfu corruiffe , voluerunti quorum quidem opi-
nio , vt vero magis confentanea , ita raagis ample-
denda> mihi videtur . Quotus tamen quifque eo-
rum fic praeipicatus è Coelis fueric > à diueifisiu_j
diuerfas opiniones , itum eft Nam quidam partcm.,
.

decimam huius f.’agitij ream pera&am fuiftc refe-

runt ; alij vero » nonam hi? aeternis poenis deftmatam»
nec pauciores reperire eft numero , qui teniuno
duntaxat Angelorutn agmen damnafrum aflerunt ;
quorum fcienti# aut opinioni , vtputa Diui Ioannis
fuffultx audoritad > ex iplà ventate hax verha depro-
mentis: Draconem fui ipfius cauda rertiam pattino
ftellatum } fecùm traxiife , plcrique tutius inharcn-
dum predicane . Verum , à quotis , quibufue ordini-
bus , pars hac deieda fueric , quod non fecunduno
gloriai ftatum incelligendum,cùm nec etiam in^meriti,
vt multi volunt, conditione vnquàm fteterunt rat), vt
in puris fuerinc natura doubus, inferioribus, nempe >
C 2 an

Digitized by Google
 ,

io lo Laurentij Anania
:

an fuperioribus ordinibus, ansmixtiin ex omnibus > fa-

tis fuperquc inter Grarcos ac Latinos Thcologos con-

tenditur Illi enim fpiritimm pronitatem , vt materia:

.

magis appropinquantium folummodo confiderando

retulerunt , vnà cum nonnullis Platonici , qui Caco-
daemonesjvt Ioui rebellarent materiam in caufa_» ,

fuiflfeprodunt , vel omnes cùm eorum principe^

, ,

diabolo , quem Ophincum , ventati alludendo , vo-

cant de inferiori fede deturbatos Noftri autem cùm
j .

nihileis materia» adferibant , de cun&is eiedos fuifTe

ordinibus , meditati flint; licet propter horum minus
nobilem, minufque quàm fuperiorum, prxftantem_,
naturam plurcs, ex inferioribus deturbatos fuifTe , a f-
ferant negando prorfus , Diabolum , cum aliquibus ,
,

qui excellcntioris elfentia; fuerunt , de inferiori clalfe

extitilTc quem profetò longè omnium pelfi munì, non
;

temerè , cundorum fupremum, haud jpauci Theolo-

gi affeuerant , prxlèrtim ,.cùm nihil quod nonnulli ,

obijciunt , de Ezechielis dido obliare inquiunt lu_> :

Cherub extentus, Se protcgcn$,pofuit te in monte

SandóDei vbi multi Theologorum fune » qui aper-
;

te confìtentur j fic Draconem à Sando Propheta_,

nuncupari , ob 'prajftantiorem eius feientiam 5 qua_»

propriam , quam habuit, ob naturam , reliquos om-
nes facile fupcrauit.* cxterùm qui alio nomine, quod
ci immenlus Dei ardorindidilfet, ni propria iplìulmet
peruerfa voluntate , Deo reludando , perdidiflet 5
vtiqueappellandus foret: etenim capitali charitatem
peccato , quod ipfi omninò aduerfa , ex diametro &
contraria lìt, nec perlìftere, nec exhibcri, inconfeflb
eft quo agitur > vt eius nobilem effentiae graduine
.

exprobando, alio nomine vocari non potuerit Nec .

quicquàm impedimento eli , quod hanc firmam eo-

rum

Digitized by Google
 ,

De Natura D&monum Lib. /. * *

rum fententiam , Draconcm fcilicec , bonis omnibus

ab initio aduerfantem , seternamque oppugnantem_>
veritatera , de Seraphico ordine , apertè exprefsèquej
in facris literis non reperiant cum id fatis elici per
;

cos polTìt 5 qui non ofcitanter facram Scripturnm fcru-

tantur» vel ex eodem edam Prophcta, haud perperam
intelle&o ? qui eius ruinam enarrans,ait Quomodo :

enim mane oricbaris Lucifcr , & reliqua cx quibus .

i

profetò verbis , fi faniori iudicio examinantur , pen-

fanturque , clarè adinodum liquec » pèffimura hoc ca-
put, adaliud quicquàm, quam fuprcmum omnium.»
ordinem , in quo primum Dei voluntate conditus
cft , referri minime poffe j tum ex ftellaj magnitudi-
ne , ac perlucido eius fulgore, tum ex diei , potiori
ac nobiliori parte , cuius tanti criminis , nunquam_,
eum , ficut nec c«cteros diemones immenfa , & infan-
da malida, perfidia , & obfiinadone prohibente , vel
minima edam ex parte poenituit quamuis ob tam ;

execrandum facinus , ex coelo ipfo , partili! in hanc

( vt fupra diiftum cft ) tenebrofi , algidiquc acris rc-
gionem , partim , &ad infima tartara , extrema cum
eorum pernicie , fumma omnium turpitudine , reter-
nis denique cruciatibus aificicndi , detutbati fint . in
qua tamen humanum omnem captimi exccdentc fum-
mè miferrima conditione & ftatu , longè nihilominus
quoddièeis miferiora metuenda , formidanda , ex-
pciftandaque flint, denique adeò peccato fefe manci-
parunt , coque vt fus luto , deleftantur , occallue-
,

runtque vt non nifi malum & velint & agant id ,

; :

quodnon hinefolùmeuenit , quòd Daemones omnia_»

quod per prima, vt & nos, prin-
intelle&u percipiunt,
cipia mouentur verùm inde multò magis, quòd hoc
;

modo diuince iuftici» ordini placitum eft confirmari,

hor-
ru
 21 Io: LaurentìjAnanu
horrend* ncmpe à Dco defe<2ionis crimine non ali-
ter promerentc , ita vt nulla dehinc amplius venia».
gratiaque, qua rurfus fubleuentur, digni videan-
turdmmò potius in omne aeternùm grauio-
ribus indies > magis magifquo
poenis meritò miferi
fubijciantur.
* *
L * .

Digitized by Google
 ,

DE N A T V R A

D AEMONVM
IO. LAVRENTII ANANIAE
TABERNATIS
THEOLOGI
L l B ER S £ C Vii D V S.
\ hisitaque quàra brcuiflìmeid po-
5

tuit fieri, premiai s, cùm de nomi-

ne ac natura , tùm etiam miferrimo
djemonum lapfu,eiufque caufjs,vni*
cuique facile rem conftare poife,ar-
bitror. Ex quo autem
, ftepius ditfo

modo pars eorum ad infimos tar-

,

tarorum abyffos pra»cipirati , pars

vero altera eaque potior, huic nos circondanti obfcu-
ro , ac gelido aeri , inhxfere , variam quoque tentan-
ti voluntatem, atque poteftatem na&i provarijs ab
,
ipfis commifliscriminibus, quorum quidem caufà, ne
vel minima ducuntur poenitentia immò quod in ip-
;
,
fo coelo fèfè afTequi potuiffe defperarunt» id hic in ter-
ris omnibus neruis velis remifq; (quod dicitur) freti
fua aftutia, perficere contenderunt Hinc, . & fa<5tum ,
ve cùm
primuin Adamum > iam fà&um formatumquo
confpicarentur $ nihil ornninò intentatum certè reli-
quere, Acheron ta etiam ipfum mouendo, donecjcsete-
rorum confpiratione fa&a,ipfè E.ucifer,ceu Vertumnus.

Digitized by Google
 2 4 Io: Laurenlij Anania
in varia rerum miracula fefe animo transformans, tum
autem fpeciem ferpentis fimulans,ipfius fociam vene-
nata Tua aftutia circumueniens^cium fu? à Deo,crca-
( proh holor ) faceret
tionis aui5tore,defe<ftionis Dra- .

copeta enim Graecè ferpens eft qui Euar caula fedu-

,

ftionis fuic nullum enim aliud animai , quam ipfum-»

:

ita horribile afpeótu , ci ve fubiret permiftum fuit >

nec vt alio vllo figno , quàm , vt loquendo fax vo-
luntatis fenfum clarè exprimeret, conceflum, ea maxi-
mè de caufa, quò noftri primi parentesi confricati >
quafì praemoniti, tam fibi, quàm fuis pofteris, eò cau-
tius profpicerent , malumque id omnium maximum
declinarent,id quod,&ipfe Dominus,fi ex contuma-
cia, fui obliuifeerentur prarcepti, (Ibi euenturum pra?-
dixerat. Ip Ci, porrò» Darmones »banceorum non tàm
dutam quàm magis miferam & ho rrenda m prouin-
,

ciam, non forum, vt Deo aduérlàrcntur, fed etiam ol>

cam quaIaborant,inuidiam
5 fufeeperunt, cùm hofcc->
in praefenti ftatu innocentiarcreatos viderent,ac in fu-
tura gloriar, fi ftabiles permanfiflènt, perftitiflentque,
conditione ,
quam
gratia dehinc confirmaci au&iquej
confequerentur, qua ipfi Dacmones, ab hominibus
vera, &
perpetua felicitate honoreque fuperarentur
ceterno: veruni &hoc infuper metuentes,& veriti, ne
& hominesjin eorum fedibus,ex quibus fumma & per-
petua cum ignominia, gementes, & fremebundos de-
turbatos fe minimè obliti cflTent, fumma, viceuerfa, &
perpetua, cum gloria, & honore coronandi , colloca-
rentur, fubftituerenturq; Cuius quidem rei cogitano ,
quantum dolorem armulationemqi ineis concitane,
duftu haud facile eft. in ijs prsefertim Spiritibus,quibus
nihil vnquam ftolida fuperbia magis elatum»&,vfque
dum ruànperencurjiiiflatum ? auditum eft . Inde, tam
tum
 , s

De Natura, D&monum Lib* IL 2;

tum in odium tantumq; furorcm & rabicm, contrae

,

Deum ,eiufq;denuo formatumopus adii »ex propri)

fecund® morf adibusconceptainfania infiammaci ar-
dent horrendum in modum vt omnia , nunc eorum_.
,

confida, ada & fada fceleftilfima', in enm folum fco-

pum > quafi collimcnt , tendantqs vt, fi vllo pado, fo-
ret potàbile, Dcum honore Tuo diuino,Jexuere & fpo-
liare , eumdemq; fibi falsò vendicare » omnibus ner-
uis contendane. Cumqjid virulentum odium in ipfum
Deum fine vllo luccefiu & fruftraquidemfe euomitu-
rum Lucifer videret; at in eius creaturam hoc facerc»
tentandum duxit, cum in terreftri Paradifo ad Euam
primam noftram matrem, vtpotè figmentum imbecil-
lius , phaleratis verbis , mira aftutia , viam affedauit ,
porrigcndo>& ad guftandum inuieando,pomum illuda
vt afpedu pulcherrimum, ita guftatum, ac comcfum,
omnium in mundo rcrum infeliciffimum,caufam nem-
pc primam, ac praecipuam, omnium, quorum terra &
mare, plenum eft, malorum» mortis denique vniuerfe
cacnis fempiternat & perpetua Vcrumtamen , & fi
.

hinc potiflìmum appareat , ipfum Diabolum, hac fua

prima fedudione, & in pofterum, quoque perpetuum,
& e*<nrov(tót bellum toti hominu generi indixifle, adeò
vtomnibus pijs perpetuò magifq; quàm alijs, cum eo
decertandum fit fimul tamen nihilominus , Dei om-
:

nipotentis in fuum figmentum, bine infignis, & pater-

na clucet pietas, & prouid ernia non adeò Diabolo ia-
xantis frenum , vt fuaquam animo conceperat, fibiq;
certo promiferac,perfeda potiretur vidoria, fiquidem
ipfum Adamum, ( &
fi poftea non minus peccantem
)
aggredì primum dubitauit, quod tamen in Eua, vtpotè
imbecilliori creatura Dei , ipfi magis
( proh dolor )
fucceflìc . Adam enim nobilioris natura? ». totiusge-
D neris
 2 6 * I*: Lavreneij Anania '

neris humani principini, magnum mundi miraculuin*

non primutn a ferp «flte > fed perfuafu porius
ipulicris

Ai* , delufus legitur ,

vnius tamen &
eitifdcraipoenae

fòcius iuftiffimo Dei iudicio fa&us>milèricordift tamen

Dei itieffabiiijqua quodammodo feipfo maior efofeni’-
perque iuftitia diuina temperatale tantum infli&um
malum, aitàs aeterna morie piandum* remedio, & an-
tidoto iongècfficaeiòri- ipfo motbo ? haud multo
pofl:

prolàris primis promifltonibus ?x finu Eterni Patris)

C
òftenfoi verus Samaritana , fanarc non deftitir,
adeò 3
vt hetó vnqUàm, nifi hoc malo pueris Dei vifionc in-»
Eymfeò^rl^r^ culpa ad Tarta-
perire ne-
ra ctiMjs^iigeftd^ detrodi * «cernumq;
eeflfe habefcrft Weqtfe hoc tam. fcelcHiffiraum facinus
i

ìpfe Daerfiòn cutn fura compiieibiis, tuli t inultum,cùrn

lengc atrociflìmis poenis , in omnem aeternitatem
affa-;

ctì«aumque_>
ciendus, Jchinc à Deo,condemnatus fit .
ferpenti fen ierf ipfìBStrtOÌieus contriturum caput
l i
t<ius,

Quod figno diuino vniccepellis myfterà obumbra-

&
tum effi qua patentes noftri » fefeexteriuriiudos.coo-
vùlnufquftj»
perire ttgertq.iufii. interiuscanimo crimcu
tandem tegendiumj fanandumqifoteonon fine maxima-
ammonirti ùwiria perceperunt. vel tumetiara icunv»
infando, master-
defittati «tonili* , pr« dolore animi
1

défperatiOnem vprauripiteshiiffent adii, peoulia-,

ntìm
ris Angeli illuminationc lubleuati *
quem iecretiores
Theologiv Raziel fiiille alfcrunt , pelle illa otiina, ve-
runi & imimculatum agnumipfis prefigura nte.Hinc,
exaroroi
curili & qudd hSCviaaggrclTus erat,uon libi
(ènteft»a,-fiiccedere, videret dasmon, non
potuitnon_>
maiòrenv ihmbdiYm triflavi ac dolere; cuna tamen oh
auftoro,
nortram prftuaricationem, ab ipfo , tanquàm
ptofeftara monnullam , neque eam minima in nos m
•
®
 ,

De Natura D&nmumLtbJ1 . 27
poteftatem Cibi accefllflc, haud ignoraret >. eam in nos
exereendi 4 occafioncm hulfcnn praetcrniittit » diuerfis
technisrc^ia cendens >nUrtcnoftris corporibus , nuac
veròbonis» vrinant non infuper » pelle teéèis» Sefan;
guine agniconfperfis , multorum animabus * hine > &
Satanasi quod perpetuò «iobisjaduerfetur>alio nomine
dicitur , vnumadhoc» alterum ad aliud flagitium per*
petràndum , in quod fcilicet» cuiuslibet naturami pro-
nam per fé effe, videt, incitando Vària autem atquo
.

diuerlà daemonum nocendi facultas 3 non tana à prse-

ftantiori horum (>vt aliquibus placet,) forma > vqdej
omnis ttoftra ope ratio, quam vt alijs>& fortaflfe rc&iqs» :
ex vltimoeorum vario nixu5 anagnoq; conatu procedili
:

qtìo eumadhucm coelocxifterent>magis procliues ad;

haéc, quam
illa tiagicùbcriminaq; vltrò in diuinamad
peccandum rapiebantur iuftitiam » quod nempeatquo
ctiam Dei euenit arbitrio » vt quanto vehementiori j
propose voluntatis cupiditate m facinus aliquod ad-
uerfus Deumfcrebantur: tanto ardentius eifdem nos
oppugnare deliaispertentando.plufquam ingrati in.»
corum cceatorcm , atrociori fupplicio j jtternqqj
•ciatu ad tartara detrufismille tormentorum póenarum-:
que generibuSj afficicndi Verùm & Hate 4 «moaunu»
.
i

irttiosquacfita poteftas , nofq; fine finefèduccodi ftu-

dium>fuis edam finibus, &
carceribùs à Deo,& mife-
ricordi & iufto» inclufum eft . Ipfe enim 5 qui nuihmu.
fibi fidelem , di&oq; audientem ,, vltra vires teptaro
permittit, Angelos fingnlos, fingulis feu plures omni-
bus > prò varia eorum > diuerfitq; dignitate attribuit >
quibus & fi ante lapfum 5 non abfimiles erant j tamen_»
nuncj & viliifima mancipia 5 ( maxima certe capicis di-
minutionc minuti ) vdint nolintj fubiedli funt diaboli
3

Quamquam autcm> veteris fuse fuperbia; fermento in

D 2 dies
 &. ,

1 8 Io: Zaurentij Anania

dks magis magifq; infJUti »aon fècusYac fimiahotni-
nunt fa da, itada?mones Aógelorum, imitari ftudent, ,*
imeo tamen vtpote re imponibili, fcfeaoteaplus fatis
turpes 3 turpiffimos tamen magis dant , quod vei ex
Pharaonis raagorum tertio figno ipfa meridiana luce
cfàrias oftenditur . At qujenam hae res fint propria:,
quando eueniant ,h umani ingenij imbecillitatem fu-
git: id nobis fnfliciat fcirc, fìepenuriiero da:mones, curri
antea maiora fccifferit , minora tamen multò faceto ,
fnifTeprohibiros I; da?monesipfi à prima ftatim hora
.

afcjue inluoem fqmus editi >immò in ipfo vtero mfc-j,

terno , nobis fuminèiduerfantttn hi &malos genip$>
nuncupative Latini Poetae quòd eos falsò, nobifcum
3;

nafci cenferent.ob peccatum enimoriginis,variarn libi

nobis nocendi anfani datam arbitrantur, minori aut
maiOri ntalitia prajpelletitibus * quibus fa»penumerò
.

Angcltìrum fron adinrirpr?fidfo3xintriotpcocii!,fuccum-

bereritus Si qudm atitem vi&orian» inde neportamus,
.

(i|tiaf« quidem frequcntifiìaiam fan&os Deireportaf-

fefcimus ) id diuina: gratin auxilio, cuftodumq; An-
gelorum prandio 5 non immeritò , adfcribendum cit
Nobis certe, qui nec aftu» nec per nos ipfos armis, pa-
res vnquànveflc pofftimus hofti antiquoDraconùfcm-
per facfcu mbeòduiu effet, diuino auxilio deftitutis. &
fi ex vltìmo , & infimo Angelorum ordine defecerint
Spiritus hi nequam; excepto eo, qui primos parentes,
in terreftriParadifo , & in deferto, Chriftum tentado-
nibus aggreffus eft,quem quidem fuptemum certè»re-
fpedu preeftantiae fubiedi,quod tentauit,efTe oportuit.
Duoquinetiam principia, flatus innoxij vnum. gratin
alterum, quorum neutri feruitusinerat, vbi alter fic in
grada conftitutus fuir, vt pofiet, quamquam deiiquit,
non delinquere > alter autcm eiufmodi natura: , vt inu
eum

Digitized bv(
 9

De Natura D&monum Lib li. 1

cum nullumomnino pcccatum cadere potuerit . Nec
mirum,quòd hi fpiritus fa?penumcro vnius fintform?,
tentatimi accedentes, minimè tamen habeant inter fé
tentandi aequam poteftatem,cùm & inter cundas ani •

mas, vnius forma:, magna tamen reperiatur varietas ,

ex internis propria: effentiae gradibus promanans , ex
quibus edam gradibus, varia fpiritibus in peccando,
conatuum obuenit magnitudo, ac diuerfitas. Quod eò
magisaffirmandum videtur, quòd, pmeiquam quòd
nihil prorfus inde abfurdi procedere* poteft , rerum_»

edam ordo.id expolccre,ac requircre apparetiquo fci-

licet, vd qui maiori gloria: pra:defiinantur , vt plcriq#
beati ac fandi fuere, Angclos edam iplbs virtute pra:-
pollcntes, licer haud di uerfa: forma:, nifi ob offici um_»
fufcipiant , fic &
qui grauiori miferia: praefciuntur , vt
plurimi fuere, ac indies funt apoftataeiha?refiarcha?,pe.
diconcs, cacteriq; hoc genus flagidjs nobilitati, da?mo-
nes quoque eiul'dem fpeciei imp.cnsè malos , fibi ac-
,

cerfant, cum contrariorum, vt alibi docerur,cadein lìt

ratio & dottrina. Hinc eucnit,vtqui ob officiu,pi£ftan-

tiorem» prxter cuftodcm,Angclum, (èrtiti funtrijdem,
& daarooncm, aliquo vitto eorum,
in quoti natura pio,
pcnfior fertur.quo plus defatigentur,elatum,ac fuper-
bum , quòarmis a:qualibus contendere queant , acci-
piant. qui quidem impuri fpiritus haud inuid,qua funt
alluda, fefe aflociant ,
vt eo facilius voti fui compotes
fieri poffint,iam à primo nottro ortu (latini , ( vtmul-
tis placet ) cotporibus, ni prohibcantur, nocituri, ani-

ma: ero non ante, quàm liberi arbitri; voluntate nos

regi, contingit,quod vt plurimum fepdmo aetatis an-
no fieri afiblet , nec edam fine confilio, vtpote fpiritus
maxima & vaferrimi , temere no-
calliditate prediti
bifeum congrediuntur, (ed qui vittoriani quafi certam
iam

by Google
 ,

3 o Io: Laurentij Ariania

iam ante fibi promittant, con feij noftra» imbecillitati* ,
& quara in peccata? propter vidura origini*, proni rua-
mus, eoftratagemate vfi ? quod noftrorum omnium-»
animi qualitates aepaffiones , tum ex parentum con-
ftitutione ? noftraq; confuetudine , tum edam ex pro-
pria cuiufque genefi, perfpediflìmos habere fólent;fa-
cillimoquippe negodo ? hos fore Saturninos, ho# verò
maligno? & crudeli Martis influxui, obnoxios lllos , .

Venerem afpexifle retrogadam,nec Lunam,neque So-

lem ,in eorum horofeopo benignò fauifle . Omnium_»
enim hominum, Aftrologicarum aliarumq; rerum, ion-
gè funt periti/fimi ? perfpicuitate ingcni; » diuturno^
tot mille annortun vfu qui folus facit ardfices , maxi-
,
mè edo&i Qua de re fit , vt & qua» natura eueniant,'
.

immò quòfua cuique inclinado feratur , vfque adeò

exa&è calleant, vt folum ij religione, quò quifque du-
citur, decipi videantur . Proinde , quò minore negoci»
nos circumueniant > laqueifq; fuis irretianti,eò maiori
aftutia ordinis, nobisimponunt Quos enim natura-, .
-

magis in furore m ira mq; pra»cipites ferri ,intelligunt,

ijs, xtherei fpiritus,huic rei magis perficiendse accom-

niodad , negocium faceflunt . Sic enim quidam nomi-

nantur, non ob id, quòd cum elementis habeantco-
gnarionem,quid enim Spiritui cum materia elementa-
ri ? nihil certe, alioquin, in Spiritum, idemque
corpus
quo nihil abfurdius, ehm in
in alterura, natura ageret,
nullo, quo natura mutuò pad poflìnt, conueniant.non
itaque ob elcmentorum analogiam didi funt fic hi fpi-
ex Philofophis perfuaferunt,fed po-
ritusjVt multi fibi
tius à elementorum ,qua; inhabitant, hoc ipfis
locis
nomen obuenitmee tamen ita caliginofo huic alligati
funt aeri , t omnis quoquo locorum obambulandi
eis prseclufa fit poteftas, ehm fiepenumero diuerfiflìma

Digitized by Google
 1 ,,>

De Natura Damonum Lib- II. 5

Elementoruminterftitia peruolitent 5 nec vllus repe-
riatur locus, in quo non mille fuis nocendi artibus oc-
cafionem captent, ac inftar Harpvarum infernalium, fe-
rali fuo contagiti , ( vt Poere verbis vrar ) omnia foc-.

dent ac polluanc Quos vero ambitionis vitio natura,

.

pre casteris laborare, perfpe&um habent, hos pituita^

aerei aggrediunturjdiuexantq ; .Ofcitantia torpentes ac
libidine inftigato$,aquei fanguine fatis exercent.Aua-
ritia, diraq; habendi cupidine infe&os atrabili terrei
defatigante qui quidcm inter catte ros principatum ob -
tinere dicùntur , qui & alias vt à ferpcntibus nomciu
fortiti, obidiucrfunbquo circumaguntur,fitum ac po-

4tum. Ex quo fù,vt, qui nos, ad omnimodam àDeo ,

creatore noftro, defe&ionem apoftafiamq; folicitent
ab Aquilone} qui femper prò malo ominofo Caba- &
lili habitus eli , denominationcm acquilìerint, non_«
ramen ab ilio cocleiti, quò quidcin Lucifer princeps ,

eorum, propria ftoliditate afcendcrc prarfumpfe-rat ,

feda terre ftri potius , ad quem, merita fuoruin Icele-

rum premia referens , cuin alijs fua? farina? principi-
bus, repentino i&u, fulguris inftar,coelocxclufus,cor-
ruir.Atq; hos Hebra:orum}Mcchubales> precipua? po-
tentati*, infignifq; nequitia?elTe affirmant. A meridie
,

vero ij dicuntur , qui nobis blanditijs fuis imponunt

quoad optatis contra nos potiantur genus & hoc dc- :

monum,non minus, quàm terreltre, peffimum,quodq;

in eo, quod nullum non mouens la-
perfìccrc intendit,
pideo», lolet effe pqtensiflimum,Dauidis exemplo do-
cemur, qui Deum alfiduis votis & compellarc^dcexo-
rare iubet, vt ab huius afta infidijs vmbra alarupa-» .

fuarum, nos protegat.inqmt cnim A d*n)ope meri- :

diano, &c. Qui vero diuinationibus, quarum hunianas

mentes natura curiofas , auidiffimafque, vti& iplìus.
Ada-
 3 2 loi Laurenti
ij
Anania
Adami» haud ignorane» nos adoriri tentant,quod ehm
Dei magis proprium fit, feire futura, omnes bis curio-
fitatibus frenum laxantes
peccatimi incurriffe, palàia
,

eft, ij Eoi nominantur, ia&antia»

cceteris plus vafricia,
ac mille dolis , prsecellentes At qui nos ftepenumero
.

in maeftitiam inducunt, animiq, defperationibus fuc-

cumbere, moliuntur, rationi rcd:e >mendaciorum te-
nebras obtendentcs, Occidui vocanrur, his omnibus ,
mirando Dei,nobifq; occulto iudicio, quotidie,vel fin-
gulisctiam horis,nos vt infeftent,poteftas data eft, non
tamen ex sequo vnumquemquc In quibus quidem_> .

continuis tentationum pugnis quid mirum? fi vel de-

ciesjin dies vióti,ab hoftecallidiffimo profterneremur,
nidiuina ope, fuffulti erigeremur Paterna enim fua_, .

in nos affezione, fic rem moderatus eft, ni fpiritus hi

femper propria eflcntia,ac prò voluntatis maligna li-

bi tu , animi noftri affe&ibus incommodare pofljnt, ve

vr, omnibus conatibus , nihil intcncatum rclinquen-
tes,& extrinfecus & interne , id fedulò operam dant
hacenim via itaque peccato nos contaminatos,ijs ag-
gredì poteftas à Deo fa£a eft , quo fit , vt crebro in_»
nobis varias-animorumperturbationes concitent,ima-
ginationes corrumpanr , phantafiafq; ad eorum per-
uerfum libitum accommodpnt , diuerfo quod faciunt
phantafroatum motu , interioriue concupifcenti^e ac-
cento, nihil tamen, vel parum ijs omnibus adhibitis ma-
chinis,promouent , fi modo nobifmet ipfis deefte no-
lirnns, noftro appetitui deprauato indulgendo;fed po.
tius graciaomnipotentis, fantforumque AngeIorum_,»
ptfo nòbis perpetuò excubias agentium,auxi!io adiuti,
militis Chriftiani, ab Apoftolo luculentendepi&i mo- ,

do , fortitèr illi refiftamus Neminem enim his prxfi-

.

diarijs munitum, rclu&antem , yiolenter trahere , fed

fpon-
 De Natura Damonum Lib . II. ; j

fponrè peccatis indulgcntem , ipfo/q; fcquenrcm du-

cere pofliint. Quod vero non femper ex aequo vnis,ijf-
demq; peccatis nos folicitcnt vt paulo ante didum
,

eft , hinc fadum, quod (phy/ìcè tamen in hoc loquen-

do ) ipfius coeli magis propitia m in noftra corpora fen-
tientes virtutem,ex parte impediantur, adde non po-
liremo, fed priori loco quod fandorum Angelo: um ex -
5

cubijs arceanrur,pra?fernm cùm nos grafia diuina cor-

roboratos fentiunt quod vel ex Balaam arido non-,
,

obfcurè deprehendere eft qui , vt populo Dei omnia

,

in fan /la diraq. precaretur, propria? Iiraclis intelligen-

tix oppoficum influxutn ,
quo, quximprecaturus erat,
vt reperirct, folicirèqux/ìuitquod apparet, vcl hinc,
.

dum per montes varios afcenderet,nunc ha?c,nunc il-

la expedans tempora, & hinc vfu venir, vt magis hoc,
quàmillo loco,frequentiufq; nodc,quam interdiu nos
infeftejKjinaximè vero ante intempeftam, quando mo-
re Hebraeorum mane dici incipit , & din vtipliaiunt,
viger , durum dixeris iudicium . Nec ita mirum cui-
quam videri poteft,quòd eo potius,quam alio tempo-
re maior dxmonum fit poteftas fada, quid ni /int
in ipfis tenebris , Spiritus tenebrarum
j tamquam in~>
Tuo regno potentiores ? à quibus & fuos fortiti fune
titulos(vt vocant ) vt ncmpe,potcftaces tenebrarum,
in facris litcris vocitcntur Ijsautemobeorum pecu-
.

liarem, ab alijlq; diftindam perfìdiam &nequitiam_,

,
non femper exxquo, prò eorum, vtdidum eft, rabic,
vno tentafionum genere nos aggredì' datum eft cùm_j >

magis,hoc, quam ilio temporc,ac die quod

( Si de fu-
perioribus didum ) hac vel ilJa vigilia
, hora , & mo-
mento, virili ut praeualeant; tumobdiuer/àm
Angelo-
rum murarionem* mutuis enim vici/fitudinibus,pro ra-
tione temporum ac vigiliarum , non fecus ac n ilites
E excu-
 } 4 /<?: Laurentij Anania
excubitores, infpecula collocati libi fuccedunt. Hanc
autein rein lìc fefe habcre , patet vel ex eo , ad ocu-
lum, quod Angelus cum Iacob Patriarcha no&u mul-
tum diuq; lu&atus , ob has diuerfas vigilias inftanter
ab eo> ve dimitterctur, quxfìuit Porrò, & propter di-
.

uerfum coeli iniluxum, variumq; litum,fub vno, magis,

quàm alio poflunt , ac prxualent hi enim lìtum fuis
;

malignis nacìi idoneum, loci mutadone, (vt

inftitutis
poft dicetur) maxime in fuis rationibus curbantur ,
eamqmobis magni effe momenti, ad prxcauenda euer-
tendaq- mala nobis ab illis imminentia vcl ex An- ,

gclis patet 5 qui diuinum iufìfum exequuturi,deq; So-

domxis fupphcium fumpruri effent, pium Dcoq;dile-
&um Lodi, vt inde fuga (ibi confulerct, locumq; mu-
caret , fìdeliter monuerunt. Temporis edam diuerfi di-
uerfa ratio ipfìs vel fecunda, vel magis aduerfa acci-
dcre folent. hine non line caufa fan&a Hcclefia Catho-
lica ritum populi lfraelitici piè amulans conlueuic, ve
fepties in die, ftatis tamen hoiis, ad Deum Optimum
Maximum preces effundantur , forfan quod his ipfis

aftutiliimivs ille hoftis ,

non occalìones inren-
in nullas

tiflimus, maiorcs infidias animabus noftris ftruat, & lì-

alioquin, ne vel exiguo temporis momento, ( inxqua.
tamen ) in nobis oppugnando ferietur Circuit
licer
.

enim , haud fecus ac Lco rugiens, quxrens femper >

;

quem dcuoret hoc autem conuenientilfimo epithe-

;

todiabolus à Spirita Sando depingitur , cum aperto

Marte quali nos aggrelTurus cft , quod afliduè facit .
Quod autem in tenebris magis quàm in luce , potcn-
tiufq; vires fuas contra nós exerat hinc Saluator no-*
j

Iter , aiterna veritas a;terni patris , nos dum

lucem ha.
bemus , operari iubet, paternifq; monidonibus horta.
ri non deftitit . ex quo & mos ille
introdutfus cft , vt
mori-
 ,

De Natura Damonum Lib.I I. 5 5

morituris(his enim crebro tum temporis omnibus dae-

mon confpiciendutn fefe exhiberc lolet, maximifquej
tentationibus eos concutit ) candclae accendantur, ve-
ram lucem,de qua Simeon canitducem deluminc no-
quoque Romanorum leges te-
bis praffigurantes. Ipfe
nebras, non immeritò tam fufpe&as infenlàfq;habent,
vtnullam fententiam legitimam no&u,nifi tribus.qua-
tuorue accenfis luminibus proferri fin ant. Qu are vt
priefentia huius luminis fallaces dxmonum infìdias ,
quas nobis ftruunt, retunduntur,retardanturque; ita_>
eius abfentia maiores vires in nos fumere, omnium fe-
rè antiquorum Thalmudiftarumdo&rinis traditum Ic-
gimus; quod tamennon itaaccipicndum , quod hoc
elementari lumine haud fecus , vt aegrorum oculira-
dijs folaribus , offendantur , &
à fuo coepto rcpellan-
tur; Spiritus enim funt, & fic ab omnibus corporis ta-
dufque affeélionibus immunes . nam fi abhacluco-
poena aliqua eis reformidanda foret , vt nonnulli He-
brajorum Mechubales fomniarunt , quod & Arabes
hac earum falfa religione imbuti fequuntur,hoc abfur-
dum inde euenirc necefium elfet, Dajmoncs quacum-
quc locorum lèfe recipiant inferorum poenas minime
lemper fubfequi, cum huius caliginofi aeris fubterfu-
gio, ac fpecuum recelfuhanc lucem omnem, fiueà
Sole, caeteris afiris , iploq; igne profe&am declinare ,
vitareq* poffint.neque tamen hinc affirmandum , da>
monesnihil prorfus angoris & cruciatus ,ab hisSola-
ribus ,reliquorumq; Platenarum radijs , fèntire , aut
etiamignis elementaris fplendore affici , cùm id fieri
poffit, non tamen, quòd fenfu, aut aliquo virtutis con-
tatto, fed potius intelleétui fibi aduerfari intelligant
ut eis accidit ad campanarum fi>nitnm,facefq, acten-
fas, ad quas quidemfacerdotum Chrifiianorum, caj-
E 2 tero-
 ,

3
6 Io: Laurentij Ananu \

rcrorumque religioforum,ipfo Puiificationis fefto pre-

ces fieri confueuere; aut ob fanòfcorum, qui de his
triumphum rcportarunt reliquia?, aliaq; id gcnus fi-
,

milia. ex quibus quidein omnibus infiniram iilius fu-

pernje lucis virrutem, cuius lazdflìmoafpevhi, & vitam
& motum accipinius , fatis agnofcunt ac pcrcipiunt
Chrittum nempe ipfum, lapidem angularem, ipforum
ttoiida fuperbia reprobatimi & contemptum,non fine
extiema , azterna morte luenda,pernicie Quocirca_»
.

non abs re factum, ve fianca Apottolicadc Catholica_,

Ecclefia, à primidua, quafi per manus tradito & ac-
cepto more hunc luminum vfum in hunc vfquc dietn
,
-

retineat, non quod omnes, omnium generum dazmo-

nes ( pluresenim fuat ) hac luce elementari prorfus
in fugam a&i à nocendo defittane aliqui cnim ( cum
;

fex d Platonicis numercntur genera ) non ita magno,

pere hanc luccm, occulta eorum propnetace,odio ha-
bentj fubterranei vtpote , quieius prazfentiam vel in-
uiti fugerc cogantur ; qui ad candelas ab ecclefia be-
ncdnttas , aut quaz fan&orum reliquias tetigcre,ne di-
cam de aliys luminibus,ita immoti perfiftunt , ve velati
fiipremi luminis virtute perculfi penirus quidtm_.
à perpetrandis malis vel inuid defiftant, frequenter e-
nint id vfu veniflè legimtis . Veruni cùm ipfis dazino- .

nibus in nos graflandi animus eft , multò t’requendus

anfana arripiunt ex noftris prauiscogitationibus ocio-
fis,& oblcoenisdiwlis, & fadlisjcoelefti influxui contra-
rijs, Angelicorumq; prazfidiorum cxpultricibus, fiqui.
dem puriifimi diurni numinis virtus, non nifi caftittì-
ma pecora inhabitarc gaudet Cumque nos propria.,
.

eorum tentatumvenientesadoriuntur > tanta

ettentia
, animi anguttia , repend-
fubitò fpirituum comprellìo
nufque moeror nos inuadit,occupatque , vt faepenu-
mero

Digitized by G'OOgle
 ,

De Natura D&vnonum L ih. II. 57

mero quafi obfeflos vel propria? vita? nos tjediu tn_.
capiat, ab ipfis nempèdaemombus,quibus niliil migis
horrédu triftiufque nobis accidi^noftii fpiritus cótur-
bantur, qua? quidem animi fubitanea quafi exftalì ab-
repta defperatio > vtplurimum ab occulta caufa pro-
ueniens , longè melius,vt fentiunt,tiieo iudicio Caba-
lifta?,da?monu acceflfui afcribitur,qua vt volucAftrolo-
gi qui folis aftris eam acceptam refcrunt. Siquidem, fi
hoc defperationis genus duntaxat à cacio caufarctur ,
ncquaquam tam repenti & eueftigio quafi, nec etiam
fitte infigni aliqua corporis, animi, ac valetudinis mti-
tarione, aut difpendio, vt fa?pe fic , contingeret . Nec
tamen negandum ,cùm daemones gladiatorio animo
ad nos adiedàtvia, eos nobisaduerlorafyderum afpe-
duu occafiones minime negligere, haud ignari malis,
corpora feilieet noftra peccato originis ipforum culpa
infeda, aftris affici, magis tamen numinis imminutio-
nem curantes, qua? vt fucccdat, non tam iydera,quam
ipfa flagitia in caufa funt . Ex quo fìt , vt nullo non_>
tempore, cum eriam iuftus fepties in die cadat, in no-
bis tentandis,oppugnandifq;ftrenuam nauent operam,
proeo, quo nos fallere ac circumuenire dolosi flagrat,
aut potius totiasftuantdefiderio, huius,quo compotes
fiaut, omnia poftponunt reliqua,eciam ipfam,quam fi-
bi imaginantur habere lastitiam hanc temporaneam,
cùm veruni aut folidum gaudium nullo pado in eos
cadere poffit, ob perpetuum igtiem, vermem nunquàm
nioriturum, aeternos denique inferorum cruciatus
quibus nuncipati funt & dolore praefentium, & timo-
re futurorum . Hoc autem omnem humanum captum
excedens , triftiffimumque , & acerbiffimum tormen-
tum non folumhinc eos afficit,quod poenamfentiant-
qua? tùm in Deo , vtbeatitudinis obiedo > nunquànu»
viden-
%
 i
8 /<?: Laureniij Anania
videndocófiftit,tùm in diris flammis»quibu$ hi ncqua
Spiritus, vel etiamnum vruntunfed à fupplicio,ex ac-
cideti,quodapud Theologos nomen obtinuit»quod tu
à loco deteriori » tum ex hoc tenebrofo » vbi crebrius
obferuantur aere» omnes ad interna» omni fpe inde re-
deundi penitus pracifa» intrudendi fune» maiori cunu.
anguftia ob mala » ad quaeinduxere damnatos ; tum_.
etiam à fallìbili igne tamquàm Diurna? iuftitia? ioftru-
mcnto finguli caftigandi fatis fuperq; fune, quo profe-
tò igne in omne aeuum deftinato, tanto vehementius
ardebunt» quanto magia peccarunt, ac in hos grauius
feelus machinati fuerint » ter & amplius fine fine om-
nium miferrimi » nec tamen proprerca aliquid de Tuo
in nosj quo funt » animo dolofo & pefiimo remittunc. N

Itaque continuo viu;e fidei clypeo munitis aduerfus

cos nobis prselio decertandum eft , à Dco fuppetias Se
petcntibus,& fpenondubia expe#aniibus»iuxta Prin-
cipia Apoftolorum Diui Petri praeceptum, cum fide.»
fortitcr eis refiftcndum.venit enimDiabolus Dco per-
•
,

mitttéte vt tentet,vtq;hominem adoriantur,qui haud

vnquàm noftram non machinatur ruinam » minime fic
à Deo miffus»at qua cft animo in nos maleuolo» ac in_>
Deum infoienti haud immeritò permiflus. Diuinaau-
tem mifericordia femper temperata Iuftitia » fi nos &
fiepenumero nóob noftri perditionem,fcd potius fter-
nain faluationem his tentationibus exerceri permittat;
nunquàm tamen » modonobis ipfis non defimus ; inj
ijs nos fubmergere, fuccumbereq; concedit , quanta-

cumque etiam nequam horum.Spirituum fitpoteftas,

immò fidesnoftra »ne fopore torpefeere aifuefeat» ac
haud fecus ac ferrum non ex rubigine obducatur , ijs
egregie continuo exercctur»mirabilifq; Dei gloria» &
potentia»& tentationibus veluti exinferorum abyflb
nos

Digitized by Goog
 De Natura Dxmonum Ltb IL 5 9
nos forti fua manu
ve 1 ex infperato eripientis, vclut
infignis gemma hinc non obfcurè relucet . Porrò? li &
nunquàmnon diabolus (ve &
fupra addu&um ) tenta-
tionibus omnis generis aggrediatfir hominem maxi- ;

'
mè tamen omnibus fuis adhibitis dolofis machinis ani-
mam iamagentes oppugnare non defiftit.quod & non
fine fummomyfterio ex pollremis verbis Saluatoris
noftri in cruce a&i quibus Patri ^Eterno Spiri tu fuum
commendauit, fatis fu-
ardenti pectore, viuidaq; voce
perq; videro eft. Intcr aliasàurem tentaciones hxc
etiam non minima , fed grauilfima certe exiftit , quod
poftquam pcccatum mundum inuafir? eterna Dei iu-
ftitia id poftulante , hominem internò tentationibus
fuis aggredì poteftas diabolo fa&a eft , qua quidem_»
primum ftatim à condito mundo,ex duobus illis fratti-
bus, Cainis animum horrendum in modum perculit
&conculfit: (quod fciliccc nomen tale e.vreipfa, more
primi loculi, ipfi Caini obuenit)tantam enimitainquam
diram inuidiam erga germanum fratrem Abelem in-
nocentilftmum, Deoq; dile&um internò in co excita-
uit , fouitqj ftrenuè,vt & lu&uofa morte, ornni frater-
na charitatis vinculo abrupto ipsu tandé perimere no
dubitarit, ea vnicade caufa ( fi modo caufa dicenda)
quod fecundum FLebreorum placitum fumum ex fa-
crificiofratris reóèius c^lum & La-
perere videret.Sic
mech fiamma incendir,
carnis illecebris* libidinifq;
poftquàm ab Enos primum nomen Dei Sadai voca-
li audierat, vt primus duas coniuges appeteret,ficqs fi-

li* Dei in frlias hominum irrucrent. Quo faftum , libi-

in um fiammis femper crefcentibus , vt ferè omnes ,
ci

pauci (firn is exceptis, à reòio deuiarent tra mite, ti more

Dei à terra prorfus explofo,pafthabitoque nefàrijs tan ;

dem dasiaoimai artibus ,

palfìm Gy gantes illi produ-
cere n-
 40 '
Ioi Laurentij Anania
cerenturj quorum vaftam , humanatq. natura parum_»
decentem & inconditam fnolem , tempore vniuerfas
carnis refurredionis, ab his duntaxat auferet , qui di-
urna gratia ab inferorum vinculis exoluti funt . Hi
nempè gygantes, qua erant fuperbiaj fibi filiorum Dei
nomea aflumentes caetcros pra (è contemptos homi-
,

num filios appcllauere, tandem vltionem diuinam fibi

& tori mundo accelerarunt, vt omnia diluuio fubmer-
faperircnt, cxcepto Noa (qua: vox quietem Domini
denotat)propterea quodca?teris iuflior effe t 54 femen_»
aliquod generis humani fèruaretur, Quod quidem di-
luuium, ab Angelo, quem Pelion Fuiffe Cabaliftae vo-
tone, inftrudus Noa hocenim modo multa prafeiuifi-
, (
fé antiquitus Patriarchasjcum de rerum euentibus } tum
de humana falute ijdcm aflerunt) Deiq.ad hoc excica-
tus fpirìtu totis annis ccntuin ante populo pradixera t,
ad refìpilccntiam cbhdonibtfs fuis fideliter exhortan-
•
do.fed omnifinefrudu.fruftra&incaflTumlaborando.
Interea temporis, arcam fibi, diuinitùs id edodus, ex-
truxit,in quam cum vxorefua, tribusfili/Sj totidemqi
nuribus5 adde & nonnullis dc.cundis cali Se terra: ani-
mantium generibus feruandum fefe reciperet , exte-
rn omnibtfis Cataclyftm aquis fubmerfis perditis.&
Pofth^c haud longa temporis morale antequam adau-
dum adhuc nouum genus humanum , Diaboli
eflec
a'ntiquum obtinentes fili uni Noe Chàm didum indù-
xere eo, vt patrem denudatum dormientem cgteris fra-
tribus deridendum propinaret , ac monftraret,quem_J
tamen antea faicinio quodam iigafle, ne gigneret.quo
idfemen impcdiretur,Berofusantiquiffimu^ Chaldieo-
rum hiftoricus teftis eft , qui hinc expergefadus Noa»

tantum piaculum in fc patrem commifliim fentiens, à

Daemonum infidijs, fiiijq. malitia profedum,Cain eius
- nepo-

Digitized by Googl
 1

De Natura D&mònum Lib IL 4

ncpotiimprecacus cft,cum quibus Deus benedixerac,
ipfi maledicere non integrum cflct ex quo tempore.*
.

Cainum primum nigro colore à reliquis diftindum ef-

fe coepeum, non leuis fufpicio eft, cum vel extrinfècus
tum Dei vindida appareret. id quod magis aliqui af-
teuerare videntur, cum ex ipfo /Éthiopes,iEgyptij,c;E-
*
> propagariq.
feriq. Nigritae orti fìnt Vcrumenimue- .

rò, varijs iterum per vniuerfum terrarura orbem na-

tionibus hinc inde diiper/ìs , cum per plurima Ugna*
&facrifìcia antiquos Patres à proprijs intelligcntijs,
quibus familiares erant,vteorum /idem in id futurum
femen clarius teftatàm facerentinftrudos viderent ,
ipfiquoque nihil non egerunt, varias regiones, & lo-
ca peruolando >omnis generis vitijs Mundum inqui-
nantcs, tentantelquc, ve huius benedidi promiffi ger-
minis omnem memoriam , ( ti foret potàbile pcnitus
)
obiitcrarent, rotoq.exterminarét Mundo. Diuino itaq.
permitàu, hominum peccatisid merentibu$,fadum, ve
quemaduioduiii pij fenfim incrementa fnmunr io dics
in feientia, & timore Dei illuminati", ita rurfus impij
conccmptores nominis diurni magis magifq. ignoran-
tix tenebris inuoluantur.Qua pròpter fub id tempus,
Zoroafter,fic didus Aftronomis, quidam Nemrotfuif-
feautumant>da?monum aftutia quem ri/ifle ferunt,tam
varijs prteftigijs hominum, cadorum , fiue potitis dae-
monum ope adiutus,oculos per/irinxit,vt fupra omnes
humanas vires inde fuperbia elatus dicatur Eorum- .

dem porro da?monum furijs & excitatus , & agitatus,

,

ille Gygantum petàmus proli hominum miferrimas

,
felicitatem hic in terra,non à copio iìbi cótingere, om-
nibufq; alijs,aflerere non erubuit,ex quo confcquutum,
vt homines miriim in modum fuperbia efferrentur, fu-
perbitàmteq. turris illius extrudionem molirentur , à
F qua
 ,

4 Io: Laurentij Anania

qua tamé immiffa in cos diuinirus linguaru diuerfitate
a qua veluti à quada cófufione inextricabili ab operis
nefaiii coepto ftatim ddìftere coadifunt Hoc itaque.

pado, & lingua illa» qua Adam cundis rebus jvnicuiq;

& propria; l'uà: fubflantije virtù te nomina indiderat
omnibus in hoc opus confenticntibus erepta eft,fi He-
berunjjcui Hebrcei fiiam originari acceptamreferunt,
operi minime confenticntc>excepcris.Eodemetiaai
illi

tempore idem Nemrot dum paffim ignem obfcruari

prjecipcret ,
quo prius Aretia , Noli# vxor , ex arca_>
egrefla,gratias Deo egit , quod minime totiim gc-
nus humanu fubmerfum vpiuent , ipfeccia adoraùit •
is in caufa fuir,vtChaldjei primi>Afiyruq. Rcgcs hunc

cbram fepr£ferrent,ac colercnt, anfamq; prsbuitnon

cxiguam,quod Abraham,primus Dei mai tyr, fèti con-
feffor haberetur
, Nam is apud Hur Chalda3orum_»
.

exiltens Deum crelÌYerc adoraùit Eiementum vero

,

idolatricum j vtpotò ab imperfediori inftitutum fexu

diuinis honoribns vt afficeret, adduci nullo patito po-
tuit,quade caufa, &
tyranniiuffu in fornacem arden-
tem coniedus , in teftimonium fux fidelis conftantiaj
cedentibus, nihilq. lazdentibus flammis fàluus,vt Fran-
cifcusGeorgius Venetus afferit , ac incolumis cuafit -
Sub id porro idem tempus eorumdem diabolorum in-
ftindu Nmus Affyriorum rex,primus in mundo,& au.
tor , & inuentor seris fignati, ( quo
quidemnonnulli in
pofteriori tepore Ch ri ft uni effe ven dietim putant ) ho-
minibus idola colendi cccafioné piaebuit, erigendo in
honorem patris fui Beli ftatua , afylum cundis ad eatn
confugientibus delinquenribus , quam abominan-
dam impiotateli! poftea Ccdar lcngius in vulgus fpar-
fit, tjuibusda imaginibus è limo ceu alter Prometlieus

£dis,quam profedoDcus miro fu» prouidenthe ordi-

ne.
 De 'Natura D&monum Lib IL . 45
creationc m
bg prius irrepere proptcr mundi recentem
prohibuit ac vecuitj malum certìb quo non
a md roa-
gis abominabile ac detcftandum 3 cum
homo eo infa-
ni* à diabolis fedu&us peruenic, vt negletto & obh-
uione dira pr*terito fuo Creatore crcaturam aliquam
fordidani Se ìnterdum fé longè ignobiliorem
dilli nis
,

afficiat honoribus, crimen fcilicet omnium criminum

grauiftìmum ratione obie«5ti 3 l*fi* nempc Maiellatis
non human*, fed diuin* Quod vcl hinc clare patuit3
.

quid ftam fydera etiam ipfaob eiufmodi piacula com-

mi/Ta in noftra corpora poflìnt,ciim Aram ante patrem
morte rebus humanis exemptus fit :jiec id fine caula_,
cùm fiepcnumcro in magna delinque tium turba etiam 3

fi qui reperiuntur innocentes 5

vnà rapiantur ad hip*
pliciunii nec taiTien in hoc etiam Deus alicuius
iniu-

ftici* incufandus 3 cùm ex hoc malo peonie

bonos pre-
mio afficiat potiusjornatiorcfq; reddat 5 cùm ipfos ma-
los meritò piena mancat &interitus excipiat Ex hoc .

ameni idolatrico crcaturarum cultus initio rcs paula-

tim eo dedutta cftd*moniirnmiris technis, &fraudi-
Aegyptij,vt-
bus, vt Chald*i rrius, dehinc facerdotes
pote maxime pr* ccetcrìs fòperflitioni huic diabolica:
eo tandem dementi* proceflerint } vt firmiter
irretiti,
fiatuas magica. fìi-
penitufq; illi per ignes 3 hi vero per
bricatas arte d*moni vcl propriam falutcm
omniaq, ,

{uà bona commoda acccpta referentes, ab vniuerfo

&
eorum ordines vt à Dco animas in corpora natura im-
mittì fomniarint potiuSs quàm crcdiderint .
Quam ob
caufàm proceffu temporis h*c venenatifljma animarli
peftc maximam partem hominum inficientc>a
Deo ipfo
Abrah* mandatum eft , vt hanc quàmuis libi cogna-
tam 3 infettam tamen hoc veneno pr*fcntiflìmo gen-
tem 5 rpenitus fugeret, mutando folum, & fi patritun_>>
F z vcl
 *
i > ; - : .
'<

44 Laurent j Ariani*
Io:
vel Deoj vt aflòlet, Angeli minifterio quem Zadchiel
,

Cabalifia: fuiATe volunt, adhocvtente,ne& ipfè exeo-

rum conuerfatione corrumperetur, cùm iuxta comrau-
ne verbum) Cum peruerfis peruertemur vt plurimum.
Ne autem diurna? promiflìones, Tuo tandem tempore^
compiendo 3 interea proiTus penitufq; ex omnium fi-
deli um edam animis diabolicis dolis extirparentur 3
inire Deocum Abraham^ eiufq; pofteris perpetuum_.
foedus placuit 3 externo praputij circumcifionis figno ,
poft o&auum 5 ex quo mafculi nalcerentur , diem fa-
ciundo>quafi adumbratum Hoc nimirum figno 3 cum_»
.

dcemones prohibitarum libidinum flammas lummope-

rè dcbilitarianimaduerterent, nehic quidem prò mo-
re fuo aliquid intentatum reliquère , quo huiu.$ fc-
minis memoriam omnem abolcrent 5 gentes reliquas

acritcrmitigando, vt hoc3quo Hebnci à caeteris fccer-

nebantur gcntibus 3 quali dedecoris infamia: loco &
exprobrarents cofq; homines recutitos3apellas , ac ver-
pos nuncuparentidenique prò gente impia ac fuperfti-
tionibus dedita paffim diuulgarcnc lisitaquc genti- .

bus omnem grariam à vero Deo profedam quali pe-

dibus cóculcat'ibuscucnitsvtincidcilnc tandé iuttaDcl
vindida in fenfum prorfus reprobum > natura edam
lumineipfos deftituentesplufquam brutorum naturarti
induentes, adeì* ve eorum multi ipfis brutis mifeeren-
tur, mas in marem, foemina in foe.minam , in proprium
denique hominem ,( horrelco referens ) coire , non.*
erubuerint. Hoc belluino 3 ac nefando federe, quo non
aliudDeomagisexofum 3 resco deduda eft,vt tandem
omnes meritas luerent poenas* tccs iti meridie non fine
myfterio Angeli apparueresex quibus duo tantum ve-
lieri Sodomam ingreffi hinc fine mora coelum vndi-
,

que fulphur & ignera pluere vjfum eft> quo quinque^

 De Natura D&monum L ih. II.
antiqua; infignefq; vrbes,hoc nefando crimine pòi-
illa»

luta, penitus delec£,ac edam hodie ita fubuerfae , in_>

perpetuum diuinaeira; teflimonium, cernunturin lacu*
quo contra reliquorumnaturam viua abfòrptis mor- ,

tuis,non fubmerguntur animantia, tante foetore exha-

lantc, vtcun&is fupra volantibus alidbus lethalis fit>
adeòvt Cabalifbeibi locoruminfèrorum portas eflej
ratifint, de loco enim fub terra neo nobifcum alioqui
concordant. Ipfius quoque Loth coniux> qug non fincj
maximo fecrcto anonyma in fcriptura rcpgritur ) ex

tranfgreflìone mandati ,
quo egrediens 3 nc retro cir-
cumlpiceret iufla 5 in falis flatuam> vel in hodiernum
diemnon fine horrorc confpieuam transformata fcri-
bitur . Ha?c 5 &
fimilia diuina oracula , da?mones
vaferrimi quadam cacozilia , ftultaq; imitatone haud ,

fecus ac fimia humana fatta imitari tentar,autores fue-

re ? vt tot 3 tantaeq;mctamorphofum fabula; ab anti-
quis Poetis fingcrentur 5 quibus gentilesi iam antea-»
ftultos prorfuS) vt illc ait 5 infanos redderent.Ad inftar
enim huius (tatuai Battuminfaxurmin montem Rho-
dopen apud poetas primum translatos legimus ,Phyl-
lidem in Amygdalum , in fontes NarcifTum } & Are-
thufam» inauemPicum } atque quemdam in {teliamo
Arttophylacem , milleque Jalias eorum fabulofas
tranfmutationcs , vbique gentium 3 apud eos viderc
eft bine edam fattum volunt 5 vt diluuij memoria 5
.

quam Noe Hetrufcos edocuit 5 dura iam ad alta 5 iam

ad ima tendercnt a»rumnofa» tunc vita» memores, Pa-
ni Lyceo pofl: Euandri acceffum 5 dxmonum aftutias
falsò adferipta fit Ccetcrum cum &intellexifTent >
.

Deum , ob prasfigurandum verum illud multis fajculis

pofl: futurum facrificium, tentafie Abraham prascipiea-

do 3 vt filium fibi vnicum 9 vniceque dilcttum in monr

r
te
 4<s h: Laurencìj Ariania
tc Moriah ma&aret 3 ( montibus enim antiqui Patrìar-
cha: loco templorum vfìfunt) haud mora idem genus
facrificij fìbi expoftularunt , hinc in reliquiario ad fa-
crificandumdeftinatarum penuria Phsenices primum
apud Tyrum impulit deinde &alios plerofque vici-
,

narum gcntium , vt humana facrificia fìbi csederent*

immò tandem parentesi vt proprijs liberis minime
parcendum duxerint > ad eam dementiam adegit Hu- .

ius rei vel facra fcriptura teftis effe potcfl , quaj tra-
diti regem Moabprimogenitum fiìum regni fucceffo-
rem 5in obfeffe vrbis minibus hoftibus videntibus,
,

quode Hebrasis victpriam reportareti idolo Molocho

iugulaffe i quam
ex votoetiam obtinuiti mìnime ta-
men ob tantum feelus commifTum 5 omnibus potius
flagris digniffimumjfèd quod Hebrai diuinitus od mul-
tifaria commifTacrìmina ipf'o quafì medio punirentur.
Hac tam cxecranda parentuni ih libéros lànTeha vntlc
nam alio quàm ipfb Diabolo homicida & mendace
,

ab profe&umdixeris, innatam parentuni in Ii-

initio
beros in crudeliffìmam carnifìcinam conuerten-
te fuperbiflìmus omnium fjpiritus ifte nequam, qui ex-
;

cellentilTimam & ad ipfìus Dei imaginem forojatamJ

creaturam fibi lìtari expofcerc non, vereretur , quod
tamen ijs i qui Tyriorum coloniam Carthaginem in-
habitarunt perfuafìt .Saturno fic litantibus } dein in...
Taurica Cherfonefoi Arabia, Aegyptoque idem fà-
ditatum i quod tandem Amafìs Aegyptiorum rcjc
magis cordatus vix fubflituta imagine cerea abroga-
rne . Inuafìt & hac dira peftis tandem Germaniam ,

quai Thcutati, fuo Ìdolo multo tempore eiufmodi fa-

,

crifìcia nefaria offerebat pcrrepfìt poftea & in Sue-

,

tiam propè Vpfaliam. quin nec ipfàltaliai rerum olim

domina, delufa à Gra:ca voce <po'c , ab hac immunis re-
manfit,
 De Natura D&Monum Lib. IL 47
manfit» immo tamdiuea afflila eft > doncc Hercules »

orbem terrarum peragrans» tot eum monftris purgan-

do» venorcm reddiderit interprerationcm cam fciii- »

cet» vthoc facrificium potius lumineid quod vox fo- >

nat» faccrcnt/edocuit. Nec ipfaRoma,quò veriora rc-

portaret rcfponfa» humano fanguini parccndum rata .

Exinde in Galliarn » Britanniam ,ac Noruegiam apud

Druidas ferpere coepit Quis itaque h#c omnia, à dce-
.

monibus orca effe non videt? Tempore tamen»(vtan^

tea Prophetarum pra:di&um cra.t vaticinijs» ) nduentus
Chrifti in carne hxc diabolica laniena in vfu elfó
defijt in imperio Romano» quod Adriani Imperatoris.
rainifterio ,
diuinoautem inftin&u» fatturo eli. Maio-
rem edam in modum ha:c peftis graffata reperitili*
in nono ilio orbe iuperiori faeculo, Hllpanica nauiga-
tione.Chrillophoro Columbo Ligure primum reper- »

to» vbi non raro vfuuenit» vt quotannis ad feptem mil-

lia hominum vari; generis fàcrificarentur
» fic enim_.
Idola venerabatur» quod quidé a Iucacane/ìbus hic
fila

primo fattitatum eflc rcpertum eft» tùm etiam à Mc-

xicanis » qui
tum ibi rerum potitbantur » quòd tanien
execrandum facinus» noftro tempore à Piagno ilio Fer- }

dinando, Corte/ìo» Hiberorum duce»fub aufpicijs Ca-

roli Quinti» numquàm fatis laudati» .vcl ex hoc folodp-
forum quoque fìnibus exturbatum eft » haud fecus ac
altero IJercule.Praeterea horum etiam fpirituum frau-
defattum perattumq; cft» vt Iofcpliusinnoccns à fra-
tribusfuis JEgypujs.venderetur » ab ijs etiam Pharaò
Moyfi famulo Dei credere diffuafus eft: » qui qutdcm„i
primus prophetarum miracola edidit »hinc bicorncm_>
per ceruamCabalifta? prophetafle tradunt immò ex. :

eo Hebrjeos arttius premere coepit; quo autem mira-

culorumdiuinorum au&pritatem imminuercnt
* *’
, è ve-
* ‘ * /% • •
 4S Io: Laurentij Anania
fligio per fuos Magos Umilia , prxftigijs tamen homi-
numoculosfafcinando, facere tentarunt; quibus pr«-
fligijs adeò non tamoculos, quàin ipfa corda gentium
occuparunt, vt non modo coclum , ftellafq; fed & orni-
ne ferè brutorum genus, pifces, allia , c«pas , aliaquej
olera, gemmas, & ipfa Elcmcnta, hominum gratia ta-
men produca à Deo , quoque cuiufq* ingenium fibi
idola finxerat , prò dijs fuis colere, nihil addubitarint.
Cum poftmodum autem, verns & vnicus Deus,verùm
quoque & vnicum cultum, quo fé affici vellct, mifer-
tus generis humani multis modisà vero aberrantis,in-
fcriptum binis rabulis lapidei$,(legcmillam omnium..»
legum , duarum nempe tabularum ) populo Tuo per
Moyfen in monte Synai, inter fulgura & tonitrua, pro-
mulgale , &
intcr estera Sabbatum obferuare praci-
pereti mendaces hi Spiritus &
tum in contrarium nixì
iub diuerfis fabulis teda, celcbranda effe emèriti funr,
quomagis fuam fuperftitioncm ftabilirentj, ipfos He-
brasos fefta vera vero Deo ritè cclebrantes imitati, Io-
ui Apollini , Dionyfio , infinitifq; alijs fuìs laruis 5c
,

hcroibus, vbique gentium, peculiaria fefta facrificiaq.

infatui procurarunt,agni'etiam pafehalis comeftionetn
aemulati , varijs libaminibus à gcntibus immolatu eft >
quibus &
diuinationem, quo vlus increbcfceret, mira.»
addiderunt altutia; nec defuere, qui in ferendis legi-
busfuis gentibusjMoyfijcedere volucrint;hincAìgypti/s
Hermes, &
Apis, Perfìs Oromafìs , Baèlris Zatriaftes ,
Cretcnfibus Minos, Se Epimenides, Thracibus Za-
molxis, ac Scythis Anacharfis, Laced«roonibus Ly%
curgus,Triptolemus,Phoroneus,Draco,& Solon Athe-
nienfibus , legumlatores fuere , ficut apud Macedones
Cabiris, Romanos Romulus, ac Numa Pompilius , at-
que multis fieculis poft apud Indos Sinafq; Somogor-
bonus,

m
 ,

De Natura D&nionum Lib.IL 49

bonus , qui exercitiorum idolatricorum, ve & hodio
adhuc Orientalibus inoriseli: , cauta fuit precipua.,
perinde vt Viracoces , in orbe nuper reperto apud ,

Pcruanos 5 & Zuazatlus penes Mexicanos , apud Ia-

ponios Amidas & Xaca 3 & tandem Maugmc&us ,
iìc enim aliqui fcriptum reliquèrc
, quem ex eius or-

ni , nomine) ne dicano didìis ac fa&is > jpfumm et An-

tichriftum , orbis beftiam 5 ferum aprum, blafphemije
denique & iniquitatis fìlium 5 nofTe licet Qui qui- .

dem Pleudopropheta legem ab Archangelo accepta

aflèclis ac miferis mancipijs fuis tuliilè mentitus eft >

prout &
alia omnia ab alijs lìmjliter fcrè fa&um vni-
uerfis > qui quo maiorem audoritatem /ibi concilia-
rent, Moyfen imitati 3 Tuis edam Dijs leges acceptas
ref'ercbant) hinc Zatriaftes legem àbono numine fe_>
accepiflègloriatus eft, Minos à Ione, ab Apollinc Ly-
curguS) atque Velia ZamolxiS) &Numaab Acgeria
Nympha Haud multum ab/imili dolo &fraudeca-
.

uerunt , vt tot eorum leges alia , quàm vernacula_,

lingua fcriberentur, quo minuseorum cultus pallini
fcribendo vilefceret 5 inftareius, quod veramviuen-
tis Deircligionem, ob maiorem oferuandam
, non_.
alia nifi Hebraica littera
( omnibus vocabulis Aegy-
prijs inde exterminatis quo citius eorum fupcrftitio-
)

num obliuio inducerctur) fcriptam cernerent. Proin-

de antiquiores Gra?ci puniceis litteris fuas leges exa-
ratas obferuarunt) Romani lingua Hctrufca ab Ara-
meanon ira diflìmili fulguritarum ac auguriorum ar-
tem cuftodiucre , quam pueros eorum edoceri 3 ledu-
lo dederunt operam » Sic veteres Germani Galli &
Grascis elcmentis, qua: de religione lèntircnt» fcriple-
re. Vniuerlìvcrò Orientales Syriacis charaderibus
fuas fuperftidones confìgnant. Nunc etiatn tempo-
G ris
 ; o Io. Lawrentij Ariani**
risadhuc diabolorum fit inftindèu» vt plcratque gentes
barbar* nos » Graecos , Acrhiopes , nonnullofque In-
dos j omncs tamcn Chriftianos, apud quos aliusà
vernaculo fermone in religione exercenda vfurpatur 5
fuis quoque fuperftitionibus xmulentur , vt hodie fa-
ciunt Sin* letiamnum idolatrati Iaponi; , & Perua-
ni , cum nou* Bcrhic* incolis , qui omnes diuerfa ab
ca> qua loquuntur, lingua vtcbanturi immò & adhuc 5 '

licet clanculum i vtuntur. Horum etiam fpirituum_»

opera peragitur 5 vt Tnrc* Aflyrij i Mauri > Arabcs >
,

Nigrit* 5 Aegiptij , Medi 5 Parthi> Arachosiji §ogd»a-

ni, ac nonnulliex Indis 5 cifq. Timaum Tartari 5 nec-
nonSac*, diuer/à orbis chinata inhabitantes , alioi
quàm vernaculo fcrmonei fuam legemi Arabico nem-
pe fcriptam babeant; adhatcj nonne > dum Hebratos
>

fuilla carne 5 lege vetante 5 abftinere vidercnt } &

ipii vtà bob.us Àcgyprij libi tempcrarcnt, effecere ?
,

quod & adhuc obferuatur ab Indis , fic Se a pifeibus

Syri . llla.iraqufcdiuinae legis obferua rione ,
res eò
deduda vt hoc benedi&um femen , non modo
cft ,

apudludasosi indies.magis magifq. radices agerejt.,

verum gentibus Sjbyilims inoo^efeeret oraculis >

quarurn decem celebrantur i. 8r. fi nonnulli vnam-»

tantum fuifiè velinr > diuerfisdi&am nóminibus i quac
omnes diurno afflar* numine vaticinatae funt ; &fi
ip&met fuarura vaticiniorum ignaratfuerunr, Haiid
enim exiftimandum » cùm ver* fidei eflent expertes ,
ea&> inftar noftrorum prophetarum i fiwffe illuminatas,
verùm vaticinia iUa 5 .ex diuino influxu>& earuro ani-
mis , quafi imagines in ipeculo > rciuccbant; non ad
illarum proprium s fèd potius gcntium ne quicquam ;

caufare poÉfent,commodum, perindevt Balaam; ario-

io » ac Caiph* facerdoti immittebantur . Quorum-»
por-
 De Natura D&monum Zib. IL $i
porrò molitionibus fa&um , Hebrseos imitando» qui
Saloraonis Càntica» Ezcchiclis prophetiam » allcgori-
camq.icriptur* interpretationem , non nifi virisdi-
gnis, manifeftari volebaat » harum libros , atque Hi-
dafpim Jegi, prsterqnam à quindecim viris, ca-
pirà cun&is ftipplicium prjKfcripuunerat.Pmer hapc,
an non ijdem acquato & fa 11 ace s fpiritus cxcitarunt,
vbi hoc beatici mumlèmen apud Hebraeos nafci de-
bere ,eifque propria malitia crucifigi, ac expelli gen-
tibus verè Dei filili m predicandolo perceperint » quo
vllo fi modo polfent impedirent, aut faìtem ni pofiént,
retardarent , rot Poetas ad tot tantafq. fabellas effin-
gcndas vbique gentiutn de Iouis liberà » qui non-
nulla ex parte huius fan&ìffimì feminis virtutes , ac
Theofimdrica gefta.non fecusac fimia humana, acmu-
lari viderentur? Quidenim aiiud fibi voluere antiquo-
rum vares per Perle um è virgine natum , nifi vt hac
fabula» Aipoftolos hoc diuitium gennen à virgine pro-
dijfiè docentes »
quali nfhil inauditum , admiratione
aliqua dignum affeientes prse fe conteraaerent>quid
»

perMercurium » Deorian hominumq. incernunciuin ,

nifi» cùm hoc fèmen vere hoc officio éun&urum audi-

rcnt leuiirs eo afficerentur quid per Herculem, na-

, ?

tum è Ione, orbcm terrarumàtotmooftris vindican-

tem intdHgi voluerunr in cuius benefici) memoriam
»

toc, tantilq, maliserepti propria mortaies fedendo

libarent facrificia »eique decimas inftituerent ? quid
per Samcticutn regem inferos petentem , atque cum
»

exuuijs redeuntem ? quid per tot plures alios , nifi» vt

cum hoc diuinum germcn ineffabili quodam modo
humanam fuae diuinje indiflolubili vinculo copulafle
naturam audirent, quò homines ex inferorum potefta-
te,e lacu ilio, in quo non erat aqua» iiberaret , h*c
G 2 (in*

Digitized by Google
 ,

5 1 Io Laurentij Ariania
( ìnquam ) omnia maiores vt fuas facercnt fabulas,
vnumque alteri quafi fimilia conferrent > quid aliud
per Aefculapium, morbis hominum varijs medentem,
nifi vbi hoc fan&itatisgermen vere noftros languores
fanafleintelligerent , flocci omnino pcnderent ?Qua:
porrò effinxercde Arifteo Proconefio mortuo, &de-
nuo tandem viuo apparente, Cleomcde in arca in-
clufo , nec amplius reperto, Adonidi quem fpargerent
planduj Abari ac Hyperboreo per aera volante , nifi
Vt nos huius fcminis memoriam requiefcentis in fe-
pulcroquotannis celebrantes , derideant , quafi pe-
rinde,ac cura eum propria virtute à mortuisrefur-
rexifie,&adcoelumin confpe&u multoru ex fratribus
confcend»fle grata mente & ore recolimus
,
re rem
,

nulla admiratione tanta dignam ftupentes , ludibrio

habent . Quid de Mithra; factificio, pane ac potu
Mercurij aqua, quaeommififa federa expiare miferi
lomniabatjdenique de tot innumeris hoc genus fabu-
tis , ab eis coufi&is ? an ob vllant aliam id fa&ura pu*

taueris , quamvt huius clarifli:njc lucis ad reuelatio-

nemgentium coelitns demiffie fplendorem, fuarum
fabukrum caligine tenebrifque retunderent,ac inuol-
uerent , cum penitus iliud extinguendi poteftatem_,
libi pfiecifam viderentfHaud abfimilimodo & coafi-
lio diuinosProphetas , populum ad veri Dei cogni-
tionem, crebris concionibus , prodigijlq. reuelatio-
nes propalantes > fuis & ipfi faifis ariolis emulati funt»
quorum infigniores celebranrur s Mufa»usAtticus, hu-
iufq. ciuis Licus ,Bachidcs, Boetius , &ipfe Tirefias ,
Eucleus, Epimcnides , ac Mopfus, omnesquidem-j ,
in diuerfis futuris prardicendis ( quamuis id fòli Deo
refèruatam effe feimus ) olim occupati , vt à diuerfis
dajmonibus ipforutn abripcrentur iàcrificia , vel
edam

Digitized by Google
 De Natura D&monum Lib. IL 3 3

etiam ieiunijs, oraM'onibus, varijfq. cantibus 5 chorcis

que vix cnim dici potei!, quam hi immun-
premifsis :

difsiraifpiritusdiuinorum tamen honorum fint aui-

difsimi adeò miferandum in modum diuinos hono-
.

res fibi expofcentes , miferis hominibus din mul-

tumq. impofuere*. Hinc neque Branchis virgo fati- ,

dica? ni virgam manu teneret, triduo ante ieiunaos,

pede liraboue fbntcni tangerct, refponfa dare pote-
rat Itanec Coiophone refponfa profcrebat , non_j
:

guftata antea aqua illa, qua omnium confpe&ui fub-

rrahebatur , Quid ? quod ipfum Delphicum nihil pro-
mebac ni facerdos in antri adytis tripodi in/Idens
,

diras ili quam diuinas exhalationes excipc-

as potius ,

ret . Adde de aliorum oraculorum refponfis , qua?

tot
ijfciem dsemonibus ducibus & au&oribus, primum in
Iouis Dodona?i tempio ex quereli reddi c^pta funt •>

poft,vbi veri Dei vocem ex arca refonantem & ,

faccrdotibus 3 vtpopuli fucuras pocnas canerent, iu-

bentem, primum perciperenc Quid porrò , cum iilis
.

fatidicis fermonibus ,totq. Deorum fimulachris, qua?

omnia vfque ad tempora Pyrrhi, Epytotarum regis ,
carmine refponderunt,aliudfibi voluere, nifi,vt Job
verfus 5 Dauidifq. pfalmos imitarent ?mira cerrèaftu-
tia breuiloquentiam introducentes , vt ambiguicate
veridici habcrcntur , cum tamen reipfa 3 mi nifi ho-
.

minum fpe&antes fallacifsimi, mendaccfq.

exitia ,

in ipfo euentu rei femper comperti fint Refponfa ita-

.

que fua mendacia, flridioribus numeris inclufa 5 fono-

ra magis fenfuiq. gratiora reddere volebant, quo 5e
5

corum laudes ,fuauitate quadam, veri Dei laudes ,

hymnis decantari folitas 3 exuperarent progreffu ;

tamen temporis 3 ciirn non amplius ligata fed profa_,

potius fua reddere cogerentur minus certa tum predi-
3

cete

Digilized by Google
 5 4 Io: Laurentij Andnu
cere potuiffe , deprchenfì funt, quod noa coeleftis
alicuius infiuxus defedu fàdum pucandum , quali
vero Pythones ac ventres corum, non tanto, vt antea,
terrsehalieu explerenturquod oonnullis perfomniG
,

in mentem videmus, cum oracula , paflionis

venifle
omnis expertia nec àrcrum natura , nec loco certo
,

afficiantur, concludanturque vcrùm longe poten- ;

tiori catti# , id fadum , merito adfcribcndum , vtpote

abaltioriinteiledu profedura. Nequeetiam , quod
Aniel Zachieli pr^feduram cellit (his enim inteiiigen-
tijs mundi comm itti regimina fèrutit quorum caufà

varios inferioribus infiuxus contingere , fècrcriores

aflèrunt iàpienres, cum qu# in voluntate, yt ipfa
quidem refponfa, coniìftunt longè ante quàm cue-
,

niantvnico intuituin fu# eflènti# lpeculo proìpiciat ;

nec inde etiam fadum quod eorum iàcerdotes, atla-
,

nti# vitio laborantés, pecunia corrumperentur , cinti

enthufìafmo extra Ce quodammodotapti , vti his fieri
confueuerat refpondentibus ,ipfimet, quidnam eflèt»
quod reiponderent, ignoratene j multo minus ipfò-
rum Dsemonumaliquoftatis vino , morboue fadum
exiftimandum , cùm ijsuninimè fint obnoxij more ho-
minum non fenefeentes hinc vero potius ( vt comi-
;

ci verbis dicam ) iachrym# , & in hoc cardo to-

ili#
rius huius rei svenir ur, quod tempus venerat quo ip- ,

fe Sol Iuftiti# fplendore glori# paterna? totum mun-

dum illuminante iam iam exoriebatur ex alto , adeu-
ius lucis recens prodeuntis auroram confpedam om-
nia illa diabolica tcnebris mundum obducentia oracu-
lorum refponfa, vida ac fugata , terga dedere, peni-
tufq. conticuere } haudfccus , vt &nodurna eoruuu,
fpedra fub tempus Solis emergentis in fugam ad<t_« ,
liominibus moietta effe dciìnunt; cuiuscciamgratia^.
Gr#ci

Digìtized by Google
 De NaturaD&monum Lìb. II. ;;
Graeciquosdam qui alios erudirent iapientes ha-
, ,

bucrunt, & Romani remili domini qui ius ferrent -,

iureconfulcos obtinucre. Dxmones praeterea iidem vi-

dentes Hebr^os in deferto, iurta Dei vi adirla , à fer-
pentibus venenatis morfos afpeótu folo eius iufluà
Moyfe eredi aenei ferpentis incolumes euadere,rtmias
& in hoc agere more fuo non neglexere,hinc eiufdem
imaginis daemon Nicagora Sicyonibus allatus eft
eundem in vfum , &
à Romanis ad fedandam peftem
vedus eft Aefculapius . Fxtrudo porrò à Salomone^
fummo, veroq. Deo Sabaoth , quart in medio orbis
terrarum , tempio omnium puicherrimo, ac magnifi-
centifsimo, ipfoetia. Dei Spiri tu artificibus ad idopus
vndique cóquifitis coadifq.vt in co ónes Haebrei Dea
fu u adorai étjnóne hi fpiritus hinc inde aemula qua/i fi-
na fua aedificaii fàtagere? quod vel ilio Delfico, in me-
dio qua/i habi tati orbis vmbilico Apollini credo fano
cernere cft,Aegyptus quoque Alcxadriae $erapidi,to-
taq: Afta Ephe/ì Dianae, &Schadia Thoroni Y'pialiae r
magnifteisomninò fumptibus, aedificauere tépla De- .

nique iam à.tot faeculis. proinifto , mundo exhibito in

carne hoc fan di (Timo genuine, quidnam intentatum
Ili impuri fpiritus reliquère , quo id mortalibus inui-

dentes ftatirn viciflìm è medio tollerent? n il profedò.

Nonne Herodem , vt nec fuo fanguini parcerer , nefa-
rijsarmis inftruxere , vt & Auguftus, fe malie Hero-
dis porcum , quàm fìlium effe dixerit ? cumque tan-
dem volens> licet innocentiffimus hic agnus
prò nobiscxoluturus , in manus peccatorum fefe tra-
deret, ipiìnullis non tormentorum generibus , vrt ad
hoc vt inftrumento Iudaeis ipiis , vt agnus occidcretur
nil intentatum reliquère Qiiodque tunc à capito
..

cxor/i erant ,
pofteris temporibus in membris etiam, \
fan-
\

Digitized by Google
 S6 Io: Laurentij Anania,
fandis nempè [martyribus Chrifti ftrenuè' profecuti
funtj quorum omnium memoriam recolendo ,& fi
quotidie quinque millium, immò complurium nume-
rus coniungeretur , annus tamen inceger minimèfuf-
fìccret; quorumque offa tanta copia Roma» , ac fi ef-
fent teda: paleeque paflim per compita viarum arde-
re vifa funt An non omnibus omniu gentium icrip-
.

toribus hanc rem geftam literis pofteritati cònfecra-

re i vt potè Senatui 5 Imperatoribufque maximè infe-
ffam j interdidum fuit ? fed quorum opera? demo-

num ipforum 5 enifi tamen incaflum , ipieenim Augu-

ftus> licet nefeius de ortu eius> ( quem tanto ardore_j>
extirpatum vellent, eiuique memoriam delctam firn- »

ditus) de vita Lcnrulus> de morte Tacitus ,de eius in

Iudeam aduentu Suetonius,deipfius autem miraculis

ac reiurredionelofephus s ex Solis preterea preter-
naturali deliquio Areopagita fìt teftis » Phlegro , &
ftupendum ac prius nunquam auditum terremotimi..,
refert PliniusCuius edam , nifi ipforumdemonum
.

impulfu effedum , vt huius fandi/fime dodrine feda-

toribus à tyrannis interdicerentur literarum ftudia^ ,
quo tandem ignorantia irretiti coeleftis ftudij dodri-
naro abijeere , ac deferere cogerentur? Verùm nec
quod hac via aggreffi erant eisfucceffic, cùm innu-
meri hinc fèrè dodrina infigni conipicui prodierinc
fapientes , diuerfis linguis inftrudi 5 hoc femen fan-
dum laudibus celebrantes , fuaque morte veram fi-
dem confirmantes . Ab ijfdem iddem profedum 5 vt
otc^tìTov id fimditatls germen pidores effingerent 5 quo

&
homines ab eius cui tu alienarent, quid 5 per Celfum
Porphyrium > Iulianum, aliofqueSophiftasj tantis fal-
lacijs , falfaque tot heredeorum dodrina} nonincep-
tum efi ? iddem tamen fine fucceffii quos cnim radi-
;

citus

Digitized by Google
 ,

De Natura D&monum Lib •

li.
citus extirpatos vellent eos porius quotidic magis
>

crefcere, virefq; fumerecontigit;hinc tanta martyrura

corona, qui vel vlrrò vcritari huius fandiflìmi feminis
teftimonium probétes mortem fubierint,nec propte-
rea quod literis intcrdiccbatur , multi egregie dodi
defuerc', ad quorum exempla & nos noftram vitam_>
inftituere, li ita vfus veniret, oquum foret), prò tedi
viuifìca vmbra fandillimi huius feminis Et vt ad ca,
.

de quibus fupcrius digredì fumus , redcamus In tan- .

tum hi federati fpiritus ad exortum huius lucis diui-

na? ,'eiufq; verbi per Apofiolos prodicationem in fu-
gam verfi vbique locorum exterminati funt, vt & ob
iòlum nomen edam à malis prolatum obmutefcant
pcnitus, eorumq; idola fubuertantur , cuius rei vnum
ex alijs multis exemplum extare inquiunt à Diuo
Bartholomoo Aftharothum infignis magni-
adtierfus
tudinis Albania: domonis fimulachru, ac Sando Tho-
macoram Meideo defignatum .Quid aliud porrò il-
lius rifilerò Hebroorum plebeculse , ac fecis verius
oculos animos vlq; adeò obcocar, & dementat, vt
&
alium adhuc véturum Mediani expedentftolidi? dae-
monum certe opus , quorum opera redditi omniuni_.
miferrimi mendacia veritate negleda ampledentes
occupati in Scripturarum pundis , literifque, fenfuni
ipfum corru mpunt, quo vfquc cis nihil veritatis reli-
quum maneat, vmbra m rclido corpore fedantcs . O
ter quaterque mfelices , tot foculis iam à pania fua_,
exdufi.exules fadi, cuius recuperando Audio tei quo-
tidie Deumprccibus compellant 5 cum ea tanto tem-
pore non caruerint vnquàm, ob tot commiflas idola-
trias,neces Prophetarum , omnifq generis alia fìagi-
;

tia ita »* vtnunc carent , cum& fine Rege , facerdo-

tio,abfqj ephod, prophetis , quibus tantopere gloria-
*
H bantur,
 ,

*1

58 \ Io: Ztaurcrtìf Anmi* .

bantur> vbique gentimp &

loeorum fummc exofi va-
gencur miferi odio, vt ferunr» Variniano» alioqui pie-
tate digni, laòoraotesdpfi ipet hanccaecicatem (qua_>
taìpis funtcaeciores ) t'pòotèaccerfentesin fummà lu-
ce non fecus ac vefpertiliooes ad Soljs lumen cxcu-,
ciunt»prx(èrtim cum &
Kabini corum huius feminis
miracula nequaquam
filentio prftereant , propriam-,
llraelisruinam , Se iuteritum iniuftae huius germinis
morti adfenbentes , prò vt à Rabbi Mofe iEgyptio,
lumina» apud eos au&oritatis viro > fa&um eft Cuius .

nomen > cùm fit nouum ? ac fàpra^.

prafcólò feminis
jmnem modum & nomen infcrutabile no Iefcqangh
Hcbraicè j vt nunc ijdem perperam ac de ìnduftria--
agunt,cùm hoc nomine plures nuncupatos fuilTejrnQ-
doque ad bue apud ipfos vocari rcpcriatu; , a lefcu
proferri poùus iuftum eflèt, prò vt in autiquìlfi-&
tno quodam nmnifmate Hcbraicis litcris fcriptum.te-
pcrbficut etiaao pronunciatur Arabibu.' ac Gnaldais,
vel exiguum in loquendo ab eorum idiomate ciflfe-
»entibus ,
quod per artem Cabalifticam dodis ex bis
di&ionibus Hebrakis fatis patet iauo felo velo cuius
quidem nomini s myfterium» vere cì^T»V)lubens prar-
tereo ,quidnam de.eo nonnalli Cabaliftae fcripferint,
cum fub hocnouo ac ineffabili Iudapis o cun^ifq^ ali^s
mfidclibus miro arcano diuimtatem ac huroanitaté
in vno fuppofìco, vnde noftra depédec falus,occuli, ac
^bfeondi innuant , aperrè nobis ctoelitus oftenditurj

non mpdo cx eius anomala à reliquia omnibus prò-

prijs nominibus.inflexione, vti lupitcr apud Latinos,
& Gra:cos fecrecum certe anmmnKaduertenti
adeò mirabile ,ftupendumque , vt nullum aliud no-
men nobis exhiberi pofTer, cuius virtute } & auxilio st
potevate Satana:, cui culpa primorum paronmm fu-,
’
. . bitdfi

Digitized by Google
 De Natura, D&monum Lib. IL s9
biedti eramus, liberaremur.quàm hoc ipfo omnis fan-
ditatis foncé , noftrarum miferiarum rcfugio , verìim
edam clarius ( ve fcrunt ) fole , ex eius vocabuli fcri-
ptura, fiquidem, quatuor»apud Hcbraeosditeris fcribi-
tur» quibus apud omnes nationes»non fine maximo ar-
cano j Dei nomen profertur » vti vidcre licet apud
eofdem exaratmn nomen magnum Iehoua tetra-
grammaton; Quod quidem Alexander ille magnus in
laddi fummi Pontificis Cidari , aureis notatum literis

dum conlpicaretur ,
fufpiciens illud ilatim ex equo
defiliens pronus, perculfo pecore manu, adorauitjto-
tidemq; elementis profertur nomen Dei , Alla apud
Arabes, Teut apud ÌEgyptios,apud Magos Orfi>Grae-
cos 0t'cs » Pcrfas Sire,Latinos Deus; antiquos Thufcos
Elar, apud Germanos etiàm Gote, Sarmatas Bouh , &
Iftu apud Peoncs, ac Tartarcs Itga; ex cuius admira-
bili fccreroi quàm facilè Porphyrius.qui Deoruin va-
nitati pra?ca?reris indulfir, notte potuiflet, ni iplemet
diuinumà leauertiflet lumen; cuius Iplendoreficex-
dìemonum fuerunt tenebre» vt nihihquod
pulfae peri-
turo ab idolis clfet > impctrari potuerit ,
pofteaquam
adorari hoc feliciffimù nomen inciperet, quamobrem
tantopere lamentatur: cuius rei ctiam caufa non fine
magnis clamoribus Pana quendam ex eis , quos dc-
cepta gcntilitas fibi Deos finxerat» extin&um fuittèj,
Plutarchus au&or cft , non quidem vt nos atque hoc .

magis, qnod omnis horum operano ab intelleÀu pen-

det,quem nullo padtocorrumpi.vti nec noftrum ctiam
cùm de foris adueniar , neq; vt intelligat, vllo aliquo
indiget fenfus inftrumento. Immò ne hinc» quali dc-
mones grafia diuina priuati,(qua; veriflìma mors eft,)
fuetint» cùm iam ante crimine priori ea longe fatis
exciderint. Veruni multò magis ob tyrannici fui im-
H 1 peri;
I
 6o . \Io:Laurentij Anania
peri) amiflionem tantotempore diurno permiffu ìilj
homines obtenti idonee tandem in hoc Dei germen»
in quonihil habebant iuris,cu natura impeccabile fo-
ret 3 manus iniecerum morcem inferendo 5 qua quod
per Adam ainiferamus non iniuria maiori cum fieno- .

re recuperatum eft,vbi enim abundauit peccatum,fu-

perabundauit & grada .adpropofitum ergo noftrunu,
nunc rcdeundo 5 pleraq; & alia, praeter haec, machina-
tos eifeipfos djemones videmus, quo omnino 5 quan.
t£k ab ipfis fieri poterat,diuincs honoresfuos facerent»

nihilnon imirari aufi funt; arbores enim qua;da voccs

humanas edere auditas fune; cùm apud Dodoneam_,
fyluatn, poft vbì Dominum ex Arca tefpondiffe per*
ceptum efh tum edam apud Per/idem vbi ex arbori-
,

bus reddebantur oracula* & ex earum quas

Soli con-
fecrataeerant3crebriori fru&uum homines libi vi-
vfu
tam pretendere credebant, vt Artefius magus. Simi-
le quid» & prope lacuna Nympheum acciditribi & fi
non voce, fignis tamen cerds,refponfaquàfi fui prò-,
debant, in hoc edam Dcum imitari ftudentes» per fi-*
gna edam fepenu mero verità tem innuentem, perinde
vt Moyfi per rubum vigne non confumptum >ita per
humidum veilns in arida huraoj ac viccuerfa Gedeoni
Hebrxorum iudici » alijs fignis quoque alijs in loris,
indicads.Qui enim fucceflfum rerum fuarunbeuencum.
que oculis quafi infpicere defiderarent > ex ture igni
iniedfco prancire poterant Si enim coepta fua ex fen-
.

tentia fucce(furaerant3 riulla interieóla mora in terram

proie&um flammis abfumebatur, fin minus ignis,quafi
idrefugere » confpc&us eft vt & fepenumerò apud
.

Gnetiam condgit» vbi oblatum 3 fi quidem placebat»

facrificium, flammis coelitus demiflìs ftatim compie-;
batur>ad inftar facerdotu Bahaiim,d*monibus id pro-
li. - curan-
 r
De Natura D&monum Lib. //. 6 i

curantibus , iuxta Hebrxorum Thalmudiftarum len-

tentiam, anrcquàm cumHeliade vera religione con-
tenderenr, fuccuherentq; à confuetis fìgnis deiecc-
runt. Qua» porrò in Thyaneo fonte, fluuioq; Scarnan-
do, ab ipfiscoepca funt,(ad iìmilicudinem aqu* ma-
lcdi&ionis,qu£e adnlteras prodebat)vbi virgines vna
inrando, altera vero lattando, an Diana caftum feruaf-
fent hymenxum, explorabantur. Adhxc gràlTantibus
del dis aliquibus publicis, ad tcmpus interdum,à re-
fponfis fuis cetfabant,imitaturi & in hoc veruni Deum
qui vocera fuam in arca cohibuit
, pcccantibus filijs

Heli Regna etiam, vrbefq; vergente* ad intericum_*

.

fua opera conferuàri mentiti funt,vt in Ilij deftru&io-

ne fub Iunonis,& Venerò imagiaibus depingitunSan-
dorutn Angelorum prò pijs excubias pcrpetuas
agehtium munus xmulantes. Multa prxte-
rea, & aliahuius generis ab ijs fa-
• - ditata funtjex quibus tamen vcl
h*c adduxiflè nobis fa- -

DE

Digitized by Google
 62.

IO: LAVRENTIIANANLe
T A B E
*
R N A T I S
• -, •* .. >• li l,r

.
THEOLOGI. * • •
f»*

LI BER TER TI VS.

M
1
E r v m ad refponfa Dacmonum-»
quod attinet,fempcr hoc proprium
habebant,quod aut dubia,aut per-
0 ^^cura erat»quò homincs incxtri-
cabilibus pcrplexitatibus inuoluc-
rcnt; vt vel bine patet ; Ibis, redi-
non moricris in bello, & Apu-
bis
non Carolus vincer . Ncq; hoc
lus
natura oraculorum, quali aliterreddi non poflent,ad-
fcribendum , vt multi ex antiquis &l«QGbi perfuafe-
vero in lei—
runt, fed dxmonuiti partim fraudi?
partirti

tix'-& fi entro plarimarum rerum

cognitioné,ingenijq;
acumine pracellcnti prediti funt , ob proprias re- &
rum ideas,qua; in ipforum eflenti* fonte infunt,quafq*
eos nunquam non haberc Theologi aflc-
in poteftate
runt: non tamen propterea rerum contingentium
de-
terminata, certamqiverìtatem adequi poflunt,fortaflè
quòdAngelis(vtScotus inquit)prohibcatur,c?teroquin
fatis dedeceret,cu séfile nihil fit.quod
séfus no capiat.

Digitized by Google
 De Natura D&monum Lib.IL 6 ;
nequcat > quamwis 5 quod vere nequeànt Thomas
aflferit , nec ad rem facit* quòd fajpenumero ip-
forum praedi&iones ab eucntu precise compro-
bacse funt, vt videre eftin Marcio vate, qui multis an-
nis ance Cannenfem pugnam priedixerat, vt non tam
futura, quàm iam videretur,& fic ab Hi-
fatta referre
dafpe antiquiilìmo vate, Lidia? Regc, qui fimul cum_>
Romani Imperij excidio vniuerfaie mundi etiam prae-
cinuit ruinam, iudiciumqifuciuum.nam cùm harc pr£-
dicerent, non quafi ea > quse à fe feita forenc , at quae
certa ab Angelorum, vt inferius demon arabi tur, au-
dirent reuelatione vari cinaban tur etenim his forinis
.

tantum id, quod à natura? principi^ pender , fimpiici

nihilpminus, v:&: Angeli, intuiti! percìpiunt,quàmuis
ratiocinandi virtutem liabere , fi veilenr , modo ipfo-
rum natura ex parte non repugnarcc , vtique poffo
Scotu: non denegar , non tamen vt rebus ordinantur
diuini.s, ciim his quafi nottua? csecutiant Qua quidem
naturali feientia nequaquàm ob commiifum crimen_#
( ve disunì cfl ) priuati fuere; Jicetnonnihii obfcura-
ti, ehm ea , vt dixinon ad Dei gloriati! > vti faciunt
,

Angeli , fed ignominiam pocius vtantur Proinde h$e

,

eorum feientìa potius notturna, quàm vefpertina,quar

propria eft Angelorum, à proprijs feilieet eorum na-
tura?emanane principiasi nuncupanda cffcqua quidem
omnium rerum virtutes ita percipiunt , ve vnico tan-
tum attu ad cognofcendam quamlibet fui formam,
cum omnibus indiuiduis conuertantur;8c fioonad di^
uerfas rerum fpecies ,/vti. nec intelligentiae>propriìc,
virtute conuerti queunt. exquarum quidem fingula-
ru perfetta cognttione fi aliqua haberi vllo ab homine
pofiet, multò certe maior,quàm ex totius mundi pcr-
fpettione oriretur,voluptas & delettatio.qua quidem
a

Dae-
 <54 * Io: Laurcntij AnanU
'

Daemones ob commiflum in Deum Icelus deftituti\&

fi fcientia non careant , nihilominus hac.quantacun-

que eis rcliqua fit, haud tamen aflequuntur ca,qux à

Dei, tumetiam noftra dependenc voluntate, vel iam_*
exiftentia,tantùm abeft, futura Ex quo confequitur,
.

fi quando futurorum euentus aliquos praedixifle re-

perti funt, id eos ex fuperiorum nutu ac reuelatione,

miro Dei ordine , ac prouidentia , primum omnium-*
accepiffc, vthomines,qui pr£ cattcris omnibus crea-
tura ìmaginem diuinam expreflìus quid retèrunt,fpó-
tè tamen fpreto fummo infinitoq. bono, fceleribus fe
fe contaminantes.magis precipite* in poenas exitium-
que ruant. Nec cuiquàm mirum videri debet, Ange-
losinterdum cum dxmonibus colloqui > cum non fine
animi ita diilimillimi , naturato; fìc repugnantes , ve
omnem amorem prorfus exuifte videantur , Si fi Dei
dile&ionem abiecerunt , qua Angeli vel hac a&ione_>
minime vacant: ad id pioprerea operam dante* vt fi- ,

des omnium eò magis exercearur , incrementumque^

fumat mutuum veròinrer ipfos bellum ratione di-
;

uerfarum volunratum exerciratur , cùm hi Dei hono-

rem omnibus modi<; aurtù, illi vero cétra diminutum
velint, procurentquc.Nec ramen daemones ex hac cu
Angclis conuerfatione quali ad aliquem amorem er-
ga Deum commouentur cum fumma obftinatione_>
,

atque malitia(eòquòJ charitatedcfiituuntur)ab An-

gelis dilerepent , futuri folummodo alicuius cogrio-
feendi caufa hxc colloquia poriflimum expetente da
hunc edam modum Satanam cum ipfo Deo collocu-
tum apud lob clarè patct , ex quo fa&um , vt gentes
crebrò per oracula dclufje fint , adhuc quoque non-
nul at d lndintur.Hanc futurorum prasdi:ìioné;uima*
nis mcntibus iam natura rerum eiufinodi cc-gnino-
 ,

De Natura Da monum Lib. III. 6f

num plus fatis cupidis , ac curiofis per totuferè mun-
dum olim diabolus attutò infinuauit vbique locorum>
& quod mirum , idem cultus antiquitus Druidum
> ,

in &GymnoIòphiftarum in India >deprehen-

Gallia ,

fus eft,atque etiam per naturalia,quibus>cum diuinum

nomen laudandum effet , fiquidem cunda in homi-
num gratiam , vfumque creata fune ,propter corum_,
abufum , vituperati, ac blafphenujs affici coepit cùm ;

ipforum dazmonum dolis fraudibufque foi rilegai ,!ac

fuperftitiofa?aites,
qua? originem ex elementis, cae-
terifque creaturis traxere , hominum animis obtrufa:
funt , erepto inde vero honore Dco debito , pietateq.
ipfa , hinc infinitus ille gentilium deorum numcrus
exeogitarus , vt tandem ncc vnica res , vel natura vcl
arte produda fuperfuerit ,
quam diuinis honoribus
non atfecerint , hinc , vt & prxmiflum antea , Chal-
dsi igni ,
quo prius Arctia Deum coJuic , gcnua fle-
xerunt, cui &
Achaz, furore diabolico agitatus, pto-
prios liberos non addubitauit , cui & hodiej
initia're
nonnulla? venefica? crebro alienos , vel etiam fuos in-
fantcs confecrant, multi praeterca in Scythijc extremis,
pcnitioribnfque Aethiopiae tradibuscernui felè & in-
clinant , ab hoc elemento auxilium , aquatn
infènfibili

è pumice , nempe pofccntcs Perfe quoque antiqui .

Lunam,cùm in nouilunio Hebra?os caput aperirc ccr-

nerent , de noua rcrum prole Deum laudanres , ado-
rauere,ipfumqueSoIem, Mithram ipfis didum, diuinis
honoribus profecuri funt, ad cuius exortum , vel e-
quorum hinnitu interdum futura praefeire (ibi pollici-
ti fuere Inde etiam à diuerlìs idolis , vt & Acgyptij
.

Grxcique, & alia? gentcs fua habuerunt refponfa,

nec adhuc in hunc diem fimilia idola prorfus penitufq.
ex mundo extirpata funt quantumuis id libi perfua-
,

I ferir >
 é6 1 o: Laurentij AnanU
ferit» hallucinatus tamen in hoc Bcrnardinus Man-
dclius innixus textui Zachar
> ac Efaia? Prophcra-
rum , minime tamen fatis ei intelle&o 5 prominenti*
fub Mefite aduentum , cunfta idola abolita iri * ( vir
» vt qui aetatem fcrè in philo-;
hic alioqui acutiflìmus
fophia ac logicesargutijs confumpfit* cui Cquidem^
5

non pauca debeo) cùm tantum explofa finta Romano

Imperio * cuius appellatione , cùm totitum cognito,
fcrè orbi imperarci * totum regi mundum dicebant:
quemdicendi morem etiam innouo teftamciito fecu-
ti funt fpiritu Dei illuminati Euangelilte>vt mille Cab-

lar j quò ddcribcreturtotus orbis > cùm nomine to-

tius orbis & hic tantummodo Romanum Imperium
,

defignetur Qu* itaque idola adhuc fuperfuut ùlj

.

mundo , fenfim* & paulatim quoque expellentur» do-

nec tandem ab omnibus hoc increato lumine clarius
perfpe&o , vnum fiat ouile ,& vnuspaftor • in Euro-
pa cnim apud Gruntlandenfes , in Alia apud Obolo-
rianos > ac alios multos , in Aphrica nonnuliosNigri-
tas > & in nouo Orbe penes diuerfos populos etiam-
num idola refponla dant ex certis fimulachris. Veruni
ad inftitutum redeundo, ca?teraque * quse de his ido-
lajtrarum generibus adduci huc polfent > pramereun*
do 5 quoniam tot tantaque fuerc apud Aethiopes , A-
rabes , Mauros * Hifpanos* Gallos, & Germano*, Sar-
matas denique , Scythas , Romano* > Poenofque ido-
latriarum genera * vt ad trecenta > eoque amplius ex-
creuerint aurore Themiftio ex quibus Thu/ci jtoni-
,

trua * fulgura , fulmina * decidua fydera * casterofque

aereos ignes > & Cometas coluere » à quibus non ra-
ro, ( cìim firpe numero fint fignanon ita fallacia > vt-
pote ab ipfa natura prodeuntia) edoceri.polfcnt do
futuris ? quse contingunr* ignari rerum Dijs aferipfe-
,
'
. re >

\
r
\

Digitized by Google
 ,

De Natura D&monum Lib. Ili . 67

re quorum diligenza eo proceflit > vr aflìduè dierum_»
j

numerum pra?dixerint, diuerfosque deos his pra?ef-

fe ftatuerinc , artemque fulguritarum eorurn aftutia
cdoéìi, literis fcripferint Hetrufcis Thages & Begoe ,

Nympha. Hacda?monum fuperftitiola arte,Pythoni-

caque Porfena Larthes induftria Vulfcnam vrbcm_,
diu fruftra obfeflam, horrendo fulmine i&am, fuccen-
dir funditufque igne vaftauit, qua etiam T ullus, Ro-
5

manorum Rex nondum , perfette fatis inftruttus , pc-

riculumhuius aliquod faciens , fua? ipfius mortis oc-
cafionem praebuit , fulmine ittus periens ; taceo nunc
au/picia & auguria , qua? ex vario prajpetum volatu »
ofeinum cantu , aliarumque auium cibi ac potus ob-
,

leruatione,captari folita funt,quibus quidem artibus,

primùm à da?monibus , illulum eft Pala?ftinis , dehinc
ad Pifidas , Graecos , Hetrufcos , Romanos , c^terofq.
fe rè omnes gentes propagata? fune Ha?c ars apud an-
.

dquos tanti tandem ponderis effe coepit, vt fineea

haudquicquàm , nec publicè » nec priuatim incoe-
renti ncque mirum , cùm multa , non abfque diuino
arcano , ijs feire datum fit , ipforum etiam da?mo-
num exccdentia poteftatem, vt gcntium hiftorias con-
ftderanti occurrit, ex Nauió » fama multorum cele-

brato augure, qui in alterius corde abftrufas > ac qua-

li fepultas cogitationes 5 cognitas perfe&afque habe-
re potuit; hinc & quod natura videbatur imponìbile,
curiofius rem indaganti, potàbile effe apparer, noua*
culi (cilicet cotem feindi, ha?c auguria non minus ex
aduentu cxoticarum auium inconfueto obferuata_>
funt , qua? da?monum aliunde adduttae aftutia , faepè
fua pra?fentia haud exiguam fuperftitionibus illorum
fidem fecere , adde , vt, &
per repentinum incognito-
rum animalium acceiTum , qui paucis abhinc annis in
s
I z Perù-
 ,

é8 Io: Laurentij Ariania

Peruana Prouincia euenit , vbi murium j nunquam^
antca viforum, tam portentofa magnaque copia Ion-
gèlatcque agroseorum vaftans , fructus abfumendo JS
non cxiguum leueque fecitincolis indicium fubfecu-
tarum calanutatimi , ob ciuilia bella inter Hifpanos »
propria eorum auariria cxorta > attra&aque. Horum
animantium complura genera iam oiim in vfu effe de-
à veteribus conquettum e/l, vt in Hetrufca vi-
fiiflè 5

deri poteft difciplina , minimè tamen ( vt aliquibus

placuit ) ex noua aliqua coclefti fuperuenientp confi-
guratione faótum ; veruni ob diuini potius illius lumi-
ni exortum has etiamdietnonum tenebias dilfipantis.
Per animaiium , porrò , repenti nas figuras > varias ho-
minum voces , diuerfolque mulierum partus , omina
fua ctiam captabant , vt ex nonnuiJis qus in aere fic-
,

bant > prodigijs , in quo ab illis ipfis dasmonibus, vbi

quali regnum poflidentibus, varia; flamraarum igniuq.
ligure Se iplendores accenfi funt , ex quorum luce ac
mocu , nunc hoc , nuac ilio , futuros euentus conijce-
reconfueuere . Adhaec , &perdiuerfa, qnae in iplà_*
terra apparebant, offenta 5 quorum fuperioribus annis,
hoc maximè portentolum confpe&um eli in regiono
Popaiana homo fcilicet , ftarura gygantea > fciiTo v«n-
tre , exdfque exeoteratis > binos iulantes , quali filios
brachi js arople&ens, horrida inala, poffea lubfecuta>
etiam minatus , non nifi maximum ijs gentibus incuf-
fum timorem reltnquens tandem cuanuit. Sic, &pcr
amnium inundationes , variofque aquarum fluxus , &
fraga res , affiduè contingentes ventura praedicebant
vcolim apud Gcrmanos per Veiledam ,
primi nomi-
ais fua^tarisauguratriccm, fa&itatum , legimus ; ex
diuerlis itidem terra? hiatibus llridoribufque concita-
tis, ac rcliquis eius generis lìmilibus raultis ,
omnia
ta-
 De Natura D&tnonum Lib. I IL
tamen, non nifi daemonum opera ftudioqjfollicito cófe-

5fca,lìcut & hodie adhuc apud aliquos Barbaros eidem

<

opera dare minime deftitere, tantopcre diuino honori

inhianres,humanùq.exitium, profila virili procuràtes.
Verino, cimi huncdiuinum honorem cultumque, du-
plici pa&o quafi( noftris deli&is id commcrentibus,)
libi vendicate fataganr.clàin fcilicèt,acpa!àm;devtro-
que etiam ilio modo nobis hic , loco non ita alieno ,
qua tamen fieri poteric breuitate, lecfcor admonendus,
non ab re videtur Vnuseft, cùm nos rebus nonnullis
.

vanis,futilibulq; quidem fecundum vim virtutemq/

,

nobis incognita!» , vtimur tamen 7 quo rebus vehe-

menter dcfideratis confecuris animum expleamus 5
,

cuilibet itaque enitendum » vt mente prjecognirum-j

habeat velati cùm quibufdam vtimur centra fafci-
,

nium varij; crepundijs vt nonnullis fpeculis Meletae

;

corifa plerifque hoc genus alijs rebus auc càm filerai

>

milcemus verba » dicfc;s rebus in ani bus fùtilibulqutJv

quo optatis fruì liceat, veluti fi rei alicuius defidera-
rar reperiendi caufa orationes San&orum, Pfalmo$, ac

Euangelia recitaocrimusvcùin haec non ad jres quafuis

viles, deabietfas, fed potai pretiofiifiuus omnium., ,
aeternas netnpè, nobis coinparandas, coehtùs conceda
fint. Ijs autem rebus adeò vanis futilibufq; haud vlla»
finca Dèoyfioe «pia natura indita dicatur, virtus inef-
fe poteft; at daMoonutn praAtgvjs potius ipfis quali lùp-
pofiticrajac ementita;hincq;fic,vt eunuca nomina inco-
gnita deemonibus adlcr bantur, qnibus vulgus furtim
prò amuléti* v«itur,atq. etia ante diluuiuextitilfe (ibi
lommant, quorum tamen nulla infacra Scriptura nec
metitio, nec lignificano reperitur, vt funt Got , Giber,
Gabir, Cadebru, acfexccnta alia, eoque magis, quòd
hjec, in manibus fuperftitionibus addi&orum,rarò nop
depre-
 7 <* Io: Laurentij AnAnU
deprebendantur , qux quidem eorundera dxmonum-j
Traude doloq; iam tum inuentaaiunt » cimo primum in
necdfitatibus diuinum nomcn inuocari coeptum eft»
Sad^i fcilicer, quo Enos primus ornarti in Iege naturai
coeleftc implorans auxilium, rfus fcribitur
, cui vtpotè

ab Adamo plus edam cxteris gradx conceflum

tertio
eft ac etiam Iehoua Moifi diuinicus oftcnfum , quo
»

cum Hebrxi, toc miraculis clarum,celcbrant,Deumq;

fadum Pharaonis indubitanter afleuerant.Multa ex jis
à dxmonibus, occultis , excogitatis nominibus , mihi
videndi poteftas aliquando fada eft, in annuiisqui*
bufdam argenteis Hifpanorum vclitum , quos ignari
haud pauci,quò tamen tutiorcsab aliquibus pericu-
lis reddcrentur , non fine deuotione gerebant , à mo
tandem rei ipfius tam impix edodi , animo promptif-
fimo omncs perfregerunt . Ncque exiftimandum hxc
fortè nomina ex ilia
,
qua dxmones inter fé propria.,
vtuntur lingua aliqua, deprompta, cùm nullo, vbi fpi-
ritus fint,}fcnfili inter iplos indigene idiomate quan-
,
doquidem cunda intelledu,non fenfu, crebro vt repe-
ritimi eft, percipiunt^ proprios feilieet , vt Angcli>fibi
inuicem conceptus per propinquam,vellongam diftan-
tiam manfteftando : at magis cenfendum cquidcm_»
exiftimarim , barbaram aliquam linguam inter ipfos in
vfu eflc,ficut etiam opinantur peridores, quorum Ten-
tenna: & ego haud inuitus TubTcribo , feu antiquam_,
Aìgypdam fufpicanrur, velex co, quòd dxmones ca_.
compellati libentius pareant, prxfertim cùm Aìgyptij
omnium primi maximum ctmullis habuerefèmpercó-
mercium, corum cuitiim ampledentes . Ea itaque no-
mina, dum peculiari quadam eraphaft,ob id, quod in-
cognitajn his fupcrftitionibus exprimercntur , in tan-,
tam admirationem aniraos iam ante in id pronos con-
• • • dnuò
 De Natura Damonum L ih. lì/. 71
tinuò rapiebant> vt ccrtam fidem barbara cxcaq; gcn-
tiiitas his adhibere non addubitarir, acque lì diuinitus
vere prolata elìent> quibus libentius nonnullos fupcr-
ftitiofos adirent, prxfertim lì certas qualdam barbaras
antiquafque figuras immifccrcnt interlineatas, penta-
culis, figillifque, proprijs eorum inftrumentis 5 ad qux
alliciuntur, non pcrindc, vtanimalia ad cibos , fed ve
fpiritus ad occulta figna.neque ex figillis iftis fatis co-
nijeere poflumusjdxmoncs aliquibus peculiaribus in-
quidem
ter fe vtiliteris, vt aliqui arbitrati funt, cuius
opinionis fuiflequendam Thefeum Ambrolìum ex li-
bello eius de varijs alphabetis edito»videre eft,in quo
Spiritumquendam aliam acque diuerfam ab omnibus, %

qux haberi pofTunt , literarum peculiarem quandart-i

configurationem, fcriplìflc afleritr cum tamen vfu lite-
rarum nullo indigeant > lìcuti nec aliquo fenfu in pro-
priaeorum operationc tum, quod rerum Temei tan-
;

tum perceptarum nulla vnquàm eos capiat obliuio ,

Cuius quidem rei noa ita pridem fadumfuifle pericu-

lum in /Emilia àMagoquodam Fellinate,ac Mediola-
ni ab altero tradut,qui fuauifiìma eoru fpirituù mulica
delcdatus> nonnullis eoim>qux prx manibus tu erantj
inftrumentis fonueranr>mutuò de anima amplius dua-
bus horis peracutè difteruere,cùmqiMagura Auerrhois
opinionibus addidum percipercnt , fic & iplì eifdem_.
inhxrere coepcruntj vt non modo didi audoris, non_>
dumnobis repertos» libros citauerintjfedfxpenutnero
velipfilftma audoris verba, ne dicam fententias protu-
lerint. bine illi mi fero accidit, vtj &fux ipfius firmiccr
infifteret fententix ,& dxmones vel in rebus natura-
libus opinione potiusquam re exiftere: in quo vtroque
antea cefpitans decipiebatur, ex eo fine hxfitationo.
crederet:quod tamen minime mirum videri dcbet,das-
mones

Digita ed by Google
 7* loiLaurentij AnanU
mones altiori imperio cóftrùStos raró»vel nfiquàm falla
ob id*qtio cóftri&i funt>rc(p6dere confuetos>t& coa&os
hoc finxiflèmobis namquc obeiTe fempi r quoquo pof-
(ìntinodo operarti nauant .Cxterùm, vt adid , vndo
digrdTa eft, noftra reuertatur orario j Daemones cerras
edam fcripfiflfe quòd ijs ipfi-
notas comperti funtj non
met opus habcanc » fed eorum » quibus cum ipfiseft
commercium , potius caufa folemnes enim ccrtas
;

quafdam literarum obligationes ceu Dominus à Va- >

,

fallo fuo.fidditatis, perfidile pgtiu* nefando?» iuramen-

tù pra?ftitu,à ctuniumiferrimis oucipijs ex-
fuis il3i$
torquerefolent, ad quatti rem conficiendatn lirejris vei
inrerdum confueuere . Per varias quoque fortes» alio
longè modoà mali$,quàm bonis \ iris vfurpatas>diui~
nos honorcs fibiqu^rerc (tuduere,diim fcil cet in rebus
nihili, afpe&ibus coeli in futuris denotando pini iufto
maior virtus attribuitur ;«ùm eiufuiodi fuperftitiofL*
Asgyptiaca diei*horarumque obferuacio,vti impia*pro-
hibita fit Eadem prorfus moliti introducendo hydro-
mantiam,quatn Nuniam Pompilium Romanorum Rc-
gemexercuiOe perhibent» vbi varijs confpicienda &fc
exhibeotibus imaginibu{q> in pelui quadam»
fpeftris»
ad id confccrata» fubaqua
rapta » ac interdtun inftan-
tia cogoofcerec.qua certe fu perfiitione, vtpotè à Gias
cis> vfldeomneciufmodi genus ad Romano* proma-
nai»! »nempè ex Dardani libris Numa infe&us ex fuo
cu Acgeria Ny mpha colloquio ea fehaufiffe fimulauit.
Sic iàciebant Se per ipsa Pyromatia.cuius Amphiaraus
inuentor cclebratur » qua vatijs flammarum motibus >
fulgore, luminc» ac ftrepittt, extmftuque futura infpi-
cientibus oftendebant . harc & paucis ab hinc annis
diabolus fupcrititiofis de futuris cofulentibus Lithiia'*
nis> Samogetifqi iJiufit » morbo enim aliquo laboran-
tibus»

Digitized by
 .

T)c Natura Damonum Ltb. Ili . 7 $

tibus, fi vmbra , corpare igni oppofito, aduerfa cadc-

ret, certam fyem priftina: recuperando valctudinisifìn

contrae aueriafcilicet ,, mortein protendere perfuafit
Ad eumdem penò modinn & per Acromanriam fa.
qua etiamnum Mauri diuerfa proguollica inde
(filini,

captantes vtuntur,ex varijs nempc ventorum flati'ous,

aeris conflitutione , ftellarumq; fdnt'Uantiym quafi
forma. Sic per Geoma^ciam, cui falfo vim ab anima
adfetibunt, quafi vero in' hac fupcrftitione in vfum ad-

hibitis figuris mens cxcitatai fcnfibus,quibus viricitur,

prorfus fopitis,nuIlo vnqua negotio,quo vcìlct, perfpi-
ciaf cótingétia,auc à fe ipfa,quoda fpiiituali emifio lu»
rnine,aut.in/e , fuperno influxu,ita ea reciperet>vf fo-
Ijf r^dios pcrlucidus excipit aer, feu fpccula fenfibiliu’

obieétorum imagines , cum tamennemo voquarri ali-

cuius rei cognitiqnem aflequipolfitinifi eius quodipfe 5

adinuenit, autòx aliorum dodrina pcrcepit, ncque à

Coli motu id procedere exiftimandum,cùm fajpe,qua»
ioquiruntur à fuperiorum voluntate dcpcndeant, rtec
à Saturni intelligétia,afl:ro vfa tanq;inftrumetoi lìquide
vti intelligcntia», (vnde aftra diuerfa Iumina,virtutem
variam,coeliq; motum ac vim rebipiunt)haud vnquìm
coeleftes orbes deferunt , cìim propria; eflentio ac vo-
iuntatis» tùm diuino ope,quò coelos moueant apprimè
indigeant . Nec etiamaliqui inferiorum Angelorunx_>
fuamet fpontè ad eas res accedunt, vtppta fuperftitio-
faSjdiuinaeq; prohibitioni repugnantes , nec à Deo id
negotij ipfis datur, quorum opera, ad res longè excel-
lentiores,fui nempe minifterium, piorumqi hominum.
Se corporum & animorum prote&ionem vti^ur nihil .

itaque reliquum eft , quam orane id non nifi à Demo-

ne profe&um efie.Ipfemet enim audiuifTe me memini,
qncndam infignem Geomantcm frequentius fccifie-»
K peri-
 ,

74 * Io: Laurentij Anani*

periculum j qui prorfus ,folcrmiq; eumproteftatione»
omni, fi quod eflet dxmonum occultum, abrenuncia-
to inftru mento , nihil quicquam amplius veri ex hac r

fuperftitione ejjcere potuit , cùm tarnen antea affiduè

illam exercens haud dubium rerum profpexeriteuen-
tutn. Per plumbi porrò infùfionem fimiles nugas fuper-
'

ftitioiàs mundo obtruferunr, dum à Saturno 5 cui hoc

mètallum aflìgnant, ad dubia qujefità refponfa petunt
fuperftitiòfi, vbi plumbum feruendo veneficia prode-
re fibi perfuadent, prò eo, quod SatUmus,cum in mc-
rallum , tùm & in da?mones habere dicunt imperràm ,
dominfumqiqiio eciam pa#o nònnullas faicinionejtas
vèriàtiónes foluère pollicentur , à quibus qu'idemhoc
edoceri maxime oprarìm, vndcnam harc tantaillortìm
procifiicatur debilita*, quo minus prohibeat.ne plum-
bum ab igne ferueat , cùm materia, in qóantummòbi-

lis, ad nuturti edam obcdiat, nulla prorfus vi refi fluen-

te ?.Vnde.itaqtié h£calio,quàmda:!tionum arte ,pro-
uenìre, dìxeris /. Idem fit quoque per cofnomantiàm
ac capnomantiam,quarum illa cribri agitati gyrunLj
haec rum» motum confiderat ; adde per cofmologiam ,
quandamque aliam fcientiarn,quam Arabes faisò,cùm
magica fit fuperftldo, Cabalam vocanti qua ex figuri*
nqnuqllis,ac Arabicarfi’litèrarum ordine, multale va-
riafepr^cire ia£jtanr, per Theophaniam edam, nec
non per onomantiam, qua per numeri paris, imparifue
exedffum Achilles fe He&orcm intereropturum co-
gnouit,& per alias quafcunqjquas Hcbrfi colnà nfteu-
pant, vt perchyromantiam , fub qua mira aftu ria hie
nofter anguis antiquus latet , ac per Phy/lognomianuj,
denique & per Aftrologìaro,harum omnium roatrerhj
tum pnefertim, dùm qux contingunt icdulò inquirun*
tur, hanc, inquam » qu* dxmonum technis corrupta^
 De Natura. D&rnonum Lib. III. 75
eft , ause Aegyptios ,
Indofque in idolatriam pra^cipi-
tes egir, nec ipfi Hcbrai,veri tamen Dei culrus edo&i,
ab hac , tanquam
alieni fuere fuperftitiofam artem_,
Iofias Rex pius, aciuftuse.xtirpauit inde dum facra_» ,

Soli, Luna.omnique coeletti militi* è medio abftulir,

non tamen eam hic intelligimus , quam Abraham Ae-
gyptios docuit facerdotcs, quacoelos motu iuftaque ,

tempora dccernere ,ac fydera in, hac inferiora agero

oftendebatur; alio enim modo,qu* à voluntatis impe-
rio iìunt, quam qua cali inflnxu, aftrorum
figura, ma-

nuum fignis, facierum lincis, alitumq; cum cantu,tum

volatu, fiunt, rerum curiofa obferuationc, Deus difpo-
nit, ac regie; proinde vbi ex his di&is
defumptam pra-
di&ionein aliquam euentus ita comprobauit, itidcm_,
non nifi damonum opera fa&um exiftimandum. Hinc
confequitur illa per fomnia diuinatio , hac poftea-

quam dominus in fomnis apparcrecoepit, gentibus ir-

repfit,qua quidem fomnia & fapenumero à natu- , fi

ralibus caufis, Calorum imaginibus , Angelorumquo

rcuelationc caufcntur , damones tamen nihilo fecius
fele ijs immifcerc folent : quod vel
tùm maximè dant
opcram, cùm quafi inuitantur ab his , qui hac ieiuni/s,
prccibus , thymiamatum fulfitu , San<ttorum nonnullis
orationibus, quibufdam herbis, frondibus, lapillis, ad
volutaq;crebriscirculis vertigine procurane: hac tem-
pora , dies, horaiq; fcdulò infpiciunt, quibus proprias,
& peculiarcs virtutes,ac noxas veteres cum Chaldai, ,

tum Aegyptij adferibunt , accenfis certo numero can-

dclis:quibus noftri religioni bene precari funt,aut qua
Beatorum tetigere reliquia* huius generi* multa &
.

alia fuperftitiones, & hodie à plerifque nomine Chri-

ttianis,re autemipfa Ethnicislongc deterioribus , iara
obferuantur,quod quidem rclatu faltem , ne dicami
K 2 faftu,
 - \

Io. Laurentij Ariania- '• -'A

' ‘
.jè >

fa$u > omnium eft turpiffimum j qua» enim inlània ac

caéca dementia, eos,qui nomen Chrifto dedere, tùmj'
prjmunij cum (aeree aqu:rinfufione Chriftiana religio-
ne confccrarentur ; eos ipfos tandem turpiflima defe-
zione cum hofte Dei , & hominum colludere ? quj
enim Chrifto focietas cum Belial? fic qu£ Chriftia- &
nis, cuius nomine meritò gaudere volumus ? Porrò &
fupcrioribus diris fuperftitienibus à diabolis Noto- &
ria ars adiungitur»qua multa d e fcientijs di&u incredi-
bili à ceelo prodire ferunt , cùm potius cafu diemo-
numqj ve & estera illufionibus continganr,& fi ea an-
tiquitas à Mopfo , Hermete 5 Atlante ac Apollonio ,

Thyaneo,cuius nomini magicam vim fubefle crcdidit,

fibi reuelari fomniauit. quam
vanitatem Zoroaftri non-
ab re igne pcreunti acceptam referunt, cui vel ex mi-
nima faltem parte addici indigni certe ab omnibus
bonis reputanti», qui folem, vt Thoes,oculis contem-
plétur.quos expergefa&os nihil extantopere exopta-
tis vidifte contigit,prieterquàm quòd ad priora pecca-
ta maiorem indecumulum acceffifle , iramq# diuinam
contra le magia concitafle ( fi non ccecutiant prorfus )
vidcrc poffenr, vrinam omnes tandem hoc veternolè-
pulti dorhaientcs aliquando expergilcantur , ne tan-
dem «ternùm Ipfis pereundum fit Ca?terum & alìud .

eft genus harum fupcrftitionum» vbi nimirumd^mo-

nes,quos climata aiunt> palàm inuocantnr, quod tum
potiffimum peragitur > cimi alleai vari/s fuperftitioni-
bus> ac fuftumigijsjhumanoqi interdum ianguineacce- 5

dune 5 rt ab antiquis , recentioribufq; noftris obferua-

tum efl idolatris.Hiic dira Necromantia, vti Griecis di-
citur cadauerum erezione > ohm fieri folita , Vlyftent
interempto Elpenore, ac Aeneara Mifenò, vtrumquo
claffimn in mari errabundarum ducem , vfum fuitfèj ,*
fide

DigitizQd by Google
 .

De Natura D&monum Lib I IL . 7 7

fide digni fcriptores teftes funt , vt & Simonem Ma-
gum , haeretici Menandri magiftrum, cùm Nicetam-»
pucrum fuum fuis ipfc manibus , hifce nefandis dirifq;
fpiritibus, quorum nefanda nomina Egyn,Paymon,Ay-
mon,ac oriens fìnguntur,Hecatcq; immolaret.Hac ea-
dcm , & animas mortuorum euocari olim creditum-j
eft, falsò ramen,cìim haud vlla,nifi qua? informane cor-
pora ,
propria virtute ( vt fuo infèrius diceiur loco )
moucre qucanc , vtpote in hac federata ar<é fiebat
&
Idem dabanc opcram per Necyomantiam , ita Grat-
cis appellatati!, quam purpureis floribus, herbis odore
fragrantibus, vario fuccorum fuffieu>ac diuerfis canri-
cis{. alijfq; rebus, quibus homines aptiores ad dxmo-
num excipicndas a&iones reddi putarunt , frequenter
cxercuere, vt eiusrei, ex alijs multis, exemplum vide-
re eftde Zebaccoapud Indos coenim nomine ani-
; ,

mas, cum corporum, è quibus antea emigrarunt,(ìmi*

Jirudine apparéces nucuparutatiquiores,quas nephefe
Hebrati appellane , quod quidem reipfa contingerej
antiquorum pleriqne rati fune, vt ex hiftorijs Ethnico-
rum apparet , vbi Homerum ab inferis ab Appiono
Grammatico quo nonnulla , quae in fuis fcriptis reli—
,

querar, dubia explicarct, Iongo iam tempore, poftqua

erat vita fun&us , reuocatumlegimus; quid? quod &
in facrofan&a noftra Scriptum, eius rei exemplum re-
perire eft ,Pythoni{Ta quadam , Saulis iuflu, belli exi-
rum pracuidere fatagentis,Samuelis Prophetae animam
in vitam reducente, quod quidem omnes ferè Hebrato-
rum Mechiibales reipfa contigiffe aflferunc , qui ante
annum animas ob laborem matribus nouem per men-
fes exhibitum , nullo nifi hoc poetarum circulo com-
pleto loco, miferas reputari, affirmant Cuius fenten- .

tiae 8c hodie quidam videntur effe » qui ab amicis ani-

mam
 78 1o: Laurentij AnanU
mam exhalantibus dexteram porrigi pctunt > quo fri-
licer poft difceflùm animarum eotum confpe&um cx-
pofcere voluit.fub quarum tamen ipecie potius hi fpi-
ritus , homines deludente» , icfe confpiciendos exhi-
bent A quorum quidem animi fententia non pauci
.

datóri difcrepant recentiores Theologi , aflerentes ,

animas nullo vmquàm pa£to educi poflè ; cùm, quòd
animae his corporei» exuta»exuuijs> qua* in mundo ac-
cidunt , per fé pcrfpicere minime queant » nifi in Dei,
cùm faine 5 id vidcant eflèntia » aut eiuldem certe re-
uelationc id habeant; tùm edam inquiupt Sanili Dei
famuli ,Samuelis piè iam defuo&i anima) nullo, no
vel minimo quoque modo dxmonum potentati fnb-
iacebat > fed potius in fìnu Abraham > exoptati ili-

ma , cum ' omnibus pijs , fruebatur quieto .

Nec ad rem facereaiunt> quod ipfa faers pagina? li-
teraSamuelem rcfufcitatumdicat » cùm non fit infre-
quens ipfo Ugnato prò figno fcriptura vti •. quodquc
dxmonum potius fucrit prarftigiatrix illudo, vbi haud
res ipfa,vtapparet,exiftir,at afpiciendum oculi ligan-
tur , vel ex ibi fubfequentibus colligere efl , quòd a -
nitrire nullo , nifi quatenus informane corpora, ( fupra-

dùflo etiam modo ) motu moucant , nec Temei à cor-

po re diffoluta? » vt iterum illi coniunganmr, vllaarto
prxftari queat » addente vi ahqua, cùm hoc folius
diuinar poteftatis , ergo nec rtuocare illas pollibi-
fit

le nec vt proprio cadaueri conglutincntur , nec

efl: >

etiam phantaftico , vero cmentito , nec hoc ipfis dx-

monibus » cùm in eorum poteftate non fint > nifi qua-
tenus duntaxat affjigantur poenis diurna iuftitia irro-
ga tis , non culpa? quidem comrniflx ( tnifericordiiL-,
, mediante )condignis ,fed potius congruis 3 Thco-
logi dicere confucuerunt» cafiigantibus » Nec dxmo-
nes

Digitized by Google
 De NaturA D&monum LibJI /. 79
nes animasj qtiafi fecundum quictcm rcrum imagipes»
reprefentare poffuntj nec vel ex his , qua: proprijs
maculis expiantur > nulla ncmpe in eos facultatc > ip-
fis vicìricibus exiftentibus > daemonibus relifta > &fi
non prorfus alienum videatur» cis in purgatorio varijs
cachinnis , ac farcafmis illudi » cùm ab igne folùra»
cò quod cum ciurliate emigrando > vt diuinae iuftitiae
inftrumento 3 patiantur > hilce fuperftitibus adhuc > ve
nonnullis antiquorum Theologorum placuit > corpo-
rcis atfedibus , fccundum quos pati polfint 5 nec ex il-
lis j quxlenfus nihil > fed damni tantum poenas danti

in quas haùd quicquam ipfis iuris eft3 ficut nec in eas 3

qua* prorfìis ob fua commiflà deliba tartaris mancia-
'

ta: funt , quarum tantumroodo tortores 5 executoreiq.

meri diuinse exiftunt quo ad finem mundi vi-
iuftitiae

que . Si enim placeret > animas hinc ,inde,

vtillis &
educere & reducere integrimi eflet 5 minime tum iu-
flitia diuina: fatis fieret, locis deftinatis cuilibet ad il-

lorum libitum mutandis * & fi diuino permiflu & di£*

penfatione quafi, quo viuentes adhuc de earummn-
mortalitate , ftatuque edoceantur > inque fide confir-
mentur 3 nobis aliquando adefle pofTe , Iuftinus Mar-
tyr Philofophus , ac Theologus haud poliremo: nota?
nihil cefpirat , innixus forCin Ecclefiaftis authoritati >
vbi de Samuele legitur-’* Obdormiuit in domino 3 &
notum fecit Regi finem vita: fuae; quod etiampatet
in vita S. Martini perlatronis rmbram Adfunt prae- .

tereahi nefarijSpiritus hominibus apertè » Se palàm_»

minifterioquarundara non ex arte> led venefici/s effi-
ftarum imaginum in aliquorum exitium ac interitum-»
adduci ad explendum veneficorum defiderium , quid
his addant etiam infuper ha: peftes hominum alio lo-
co innuùnus . Per alia quoque veneficia , atque phil-
tra 3
 ,>

8o Io: Laurentij Antni*

tra, vt inferius clarius elucefcec , attra&i prxftòfunt»
mira Dei permififu efficientes , horum edam fraudo *
ac dolo plerique antiquorum Sacerdotes , ac humanM
fapientia donati impubi fune , vt & fuarum animarum
falutcm Theurgia indagare fatagercnt ( hoc nomino
enim alia quatdam ars praeftigiatrix vocabatur ) cuius
opc fallàm animis expiationem faerifieijs quibufdam_o
ac confecrationibus ,quas Teletas nuncupabant > libi
pollicebantur , infelix certè inuentum > ac.miferanda,
horum infeliciflimorum conditio, vr ex quo fonte Ib-
is malorum mors denique temporalis ,
, & aeterna in_»
mundum proli uxit, inde fe fuam falutemhaurirccre-
derent. Iidem daemones authores quoque fuere vt
Hecate veloraculis, quibus vtplurimùm religionem
bmulabat ,artera magicam doceret» non eam , quotiti
natura; arcanorum indagatione occupatili- > qua adìiuq.
pafliuis applicando mirum in modum fecretiores fapi-
cntes, mundum maritant e vt f^pcnumerò, licet ftu-
penda , vera nihilominus praeftent : verùm mathema-
ticam faliàm , ita noxiam & periculofàm , vt eius exer-
citium palam vbique locorum omnibus temporibus
prohibitum fuerit tam apud veteres > quàm recentio-
res edam ; quo fa&um , vt à fua patria expulfae fune
Adelrun# maga; , adquas Hunni fuam referunt ori-
ginerò , ac Dardani libri , atque edam qui Numas
Pompilio adferiberentur fenatufconfulto , quippc qui
hanc vanam 5 fuperftitiofàmque artem continerent
flammis merito confumpti fint . Nero quoque initio
in exquirendi* magicis ijs artibus paulo curiofior
quòdnulluin polka ccrtum fignum, argumentumq*
pcrfpexilTet , eas fullulit Plinius enim author cft «ta-
.

te fua principem hunc vanas , falfiflimafque compe-

rine magicas artes . Hinc edam fit, vt Hebrxi ac
Mau-

Digitized by Google
 1

De Natura Damonum LibiIL 8

Maumethas vltitno fupplicioijs vtentes affidane Ae- .

gyptij autem, vt femper ab inido vfque pre omnibus

cereri* gentibus his fuperftitionibus addici , pecu-
liares Angelo* ad eorum theurgicas opcrationcs ac-
cedere, /ibi , vt multa alia vaniffima , perfuafere , dia-
bolos verius credere eos par fuerat , cùm Canài An-
geli .grada iam confirmad, cane peius,& angue (quod
dicitur) odio profequantur, que diuine voluntari non
dico in his giauiffimis , fed vel minimi* edam contra-
ria vident , imrnò podus rigidiflimi » &
ad vngueau.
diuina praecepta vt obferuentur , fedulò dant operam.
Quo autem ar&iori vinculo his vanitadbus irredtos
paulatim /ibi obfiridos reddant , eorum conlpedui
prsenitend fulgore fefe obijciunt, mira fané , minime
ramen fide carens illufio , iile enim arrifex, quod hac
non fucccffit , alia aggreditur via , atque vbi lupina»,
non fufficit, aflùit vulpinam ,
pelli* ( vtille ait ) fic &
clàm perficit, quod palàm non potuit,in Angelum lu-
cis edam fefe transformans , hinc non fine caufa Ca-
ba li ite eafdem effe literas Dei 9 ac demoni* nominis
aflerunt, his itaqne artibus gentium dodi* > vd Aba-
ri Hyperborco , Empedocli Agrigenrino » Pythagor*

.Samio, qui ab alijs Thufcus habitus eft, Apollonio

Thyaneo, & alijs plerifque Platonicis impofuere» Por-
phyrio Tyria* & Iamblico Aegyptio, dum natura»,
quadam , quatemis font etherei » hanc eis ineffe cni-
tentem qualiratèm imaginati iunt . Qui icilicet philo-
fophi fue làpiestia? confili , ac innixi > & fibi, & alijs,
quòroinusad veram fapientiam pcruenirent, impedi-
mento maximo fuere. Moliti funt ficquepiam alia hi
fpiritus impuri per Goedam ac Pharmaciam , artem_,
non minus corporibus,quàm animabus hominum no-
xiara, &periculofam, hac enim amatori;* quibufdam
L po-
 ,

*r

82 Io'.Laurentìj 4nAnia
poculis j ac veneficijs vfxlamix > dici vix poteft » qux

diraexecrandaque mala perpetrenr,excremam homi-

nibus pernìciem accerfentes: dum ijs turpiffimi amo-
risfaces quali accendunt, vti in A mone, & Antiocho,
quorum alter fororis , alter vercdnouercae nefanda li-
bidine flagrauit, alijs alio modo illicita: Veneris audo-
res fuere inuiti ad hxc auxiliafua fe coqferre fimula-
:

uerunt neque id niirum, cùm fepius per infidias &

;

ciani , quàm aperto quali Marte , & palam homines

aggredì confueuerint Inuentum hoc fallo Solomoni
.

adfcrrbitur,, cùm tamen multo tempore aute eumab

Aegyptijs , tc Chaldaeis rcpertum lit > quibufdam fa-
crificijs , propriùm genium à fua quifque geneli , quò
malumeuitarentj felicitatemque confedarentur, ten-
tando, co tandem miferi deuenerc dementi», ve non-
nulla barbar» lingu» verbis muffitatis , certilq; cha-
raderibus affidis , hos nequam Spiritus conftringi
adigiqwe (ibi perfuaderent atque vdnam in hac fqm-
;

ma luce quidam profligatiflimi hominum fua {ponto

hilce diabolici* tenebris , ve! hodie fefe non inuolue-
rcnt : nequp aliquem ex multis eius modi fceleftilfi-
mis Necromanticis reperias , qui non crudeli, violen-
taque morte potiu$,quèm placida relppi bumapis W-
matur in furamam defperationem ante* adadus » ex
,

quo liquet , 'dxmQnes ijs rebus conftringi inuitos mi-

nimè polle; éoquemagis, cùm nec cqeìitus visaliqua
( vt quibufdam vide tur ) contra eos vllana in poenam
conceflà lìt» idfi aliterfe haberet , illqd incpnueniens
co{ifequcretiu:>quqd has fuperftitiones exercenres ni-
hil peccarne , quod opinino falfum eft , ac quo maio-
rem fidem facerent fuis facinoribus , fy derum obfer- \
uatione.lìbi ad hanc opus effe , vulgo perfuafere ma-
xima cum alluda , cuoi minime copio eo quòd fpiritus
, funt

Co
 De Natura, Damonum Lib /IL 8j •

funt fubfint,ex quo fit, ve & non femper pr»-

fi vocati
ftoiìnt » aftris id minime effe adferibendum > perinde
nec fi quandoque moerore , quandoque vero affician-
tur latitia j vt nonnulli opinati funt non tamen nega-
;

uerim > qnofdam eorum effedus 'fic planetarum radijs

fubiedos effe vt nihil , nifi prius propria fibi fieli a_.
,

infpeda > perficercaut confequi poffint, alios vero fic

fubijci> vt non praemifTa aliqua fydcris rnfpcdiono »

Tua exequantur; magis tamen ex voto fuccedit fub a-

ftroperadum: aut fieri poteft , quod Angelorumcx-
cubijs fiepenumero, quò minus Tua perpetrent facino-
ra,arceantur ; aut certe ex compofito , quafi hoc fi-
mulant, quò aftris diuinum honorem apud homines
conciliente aut rurfus ipfiscoeleftibus corporibus in-
fami» quandam notam inurant . Vtplurimùm enim_.
maius malum ex eorum clandeftinis ,
quam manifeftis
operationibus metuendum Vcrbis prasterea hocfu-
.

perftitionibus eiufmodi addidum genus hominum vti-

tur , prorfus ignotis &raris , qua: tamen nullam nec
ex fe » nec ab ipfo coelo vim habere poflunc , vt hi fibi
fomniant, dremones conftringendi > ehm haud coadi
vllorum verborum virtute » at magis ex occulto ciitru,
hominibus inito pado feedereque , vel edam aperto
obediant ; non tamen indubium vocauerim > hcbraica
qu»dam nomina non exiguam in his fpiridbus > cùm_»
allicicndis, tum profligandis vim habere, modo tamen
redo ac ritèprolata.ld olfaciens Orpheus non fine cau-
fa nomina barbara non effe mutanda volnit non quod,
quò , & in quantum funt vocabula hanc virtutem ( vt
ipfe arbitrabatur) à natura quafi infufam adepta fìnt;
cum illa neque fonum efficiendo, nec aerem edam tari-
gendo, ne in corpus quidem vllo modo, tantum abeft,
vt in Spiritus imperium aliquod habeant ? cseterùm fi
L z quid
 S4 IoiLaurentij Anania
quid haberent,hoc inde accepifle putandum,cum ab
Adamo in ftatu innocenti» adhuc perfiftente , Iongc
omnium rum fapientiflìmo » fingulis rebus ex natura-»
ipfa haufta fua impofita fuere nomina, in coeleftia enim
terreftriaque illi datura quodammodo eratimperium.
Ex quo fit , vt etiam angeli fenfibili vtences voce lo-
quanturHebraica cuiufuis gentis fint, quibuscura-.
fermones confcrunt , modo eas percipiant, hauddu-
bium quin peculiari diuino arcano faftu fit , ideo quod
hac primae integritatis ftatus quali adùbretur,ex eaque
lingua eluceat , quodque primis parentibus abinitio
ftatim ( non vt reiiqu* poftmodum ex peccato conlè-
cut» in poenam culp* ) data eft. Aut etiam quod dae-
mones maiorem laudem ex his barbaris vocabulis ,
Deique contemptum fummum quxrant , cùmhanc
linguam , vtpote propriam , & peculiarem fuis culti-
bus confecrarit, dcftinaueiitque omnipotens , cuius
etiam vfum nouiflimis diebus vbique locorum gen- &
tram, quali poltliminio redu&um ,communcm ferej
omnibus , cum erit ynus paftor , Se vnum orale non-
,

nulli perhibent» eamque in coeletti patria omnibus

vemaculam fore, alijs tamen non deficientibuss non
abs re haud pauci Hebr»orum Thalmudiftae afifeue-
rant,& quidemiureoptimoeiusconliderata origine,
quara non ex peccato , inftar reliquarum , fed ex ipfa
integritatis conditione trahit, Chaldajis & Phrygijs
tanquàm fua gloriantibus Pr»terea nequc_>
falsò ipfa .

exiftimandum ; vti fert opinio Necromantiorum , ob

Chara&eres»quibus vtuntur,da»mone$ accedere, vt
attutò fc ijs cogi fimulant , excitando in accelTu , qua-
fi conftri&i ,horribiles terrores , tempeftatefque maxi-
mas , cùm potius fua fpontc deceptum veniant, immò
per omnes decipiendi occafiones folicito ftudio venen-
 ,,

" l - 4

De Natura D&monum Lib . III. 8 >*

tur,nihil uiagis in votis optatifque habenres,quid enitn.

homines viliffima fua mancipia tantum trepidarent
vti pra? fè ferunt ? cum horum poteftas ipforum diabo-
lorum longè fìt interior, vene comparare ilJi poffit,vcl
ipfo Apoftoloteftedicente; nobis non effe bellum ad-
uerfus carnem &
fanguinem , fed aduerfus principes
&poteftates , rettorefque, tenebrarum mundi huius.
Minime itaque adeundo tam arcte conftringuntur, aut
loco alligantur , vtinde rccedendi omnis facultas eis
erepta fimul videatur , faepe enim receflìflè inde con-
fpetti funt, licet ex patto è veftigiorcucrtantur ,neq.
à quibuslibet edam vocad , vt verfìpellis funt aftutiae
accedendo obediunt, & iì fupeiftitionis nihil omifllim
fìc in obferuandis confuetis horis , fortè quod ab ange-

lis impedi^ntur , aut fuis tanquàm principum fide di-

gnorum promiflìs fidem certam minimè haberi intelli-

gant Dolendum profetò, Jacrymifque deplorandum,
.

non exiguam hominum partem huic diro diabolico fu-

go fporuèfua colla fubdere, quà folummodo nonnul-
lis optads potiantur friuoiis votis, nihil pen/i haben-

tes id ,
quod ab ipfa verirate de huiufmodi permuta-
rione dicium eft , cunttas nempe todus mundi, & di-
uidas & delidas nihil prodcfTe , qu*
vnius anima ia-
ttura vel permutantur , vel comparantur . Nec tam ex
Saturni, vel alio infauftoaliquo affetti, ac irradiati fy-
dere , vt nonnulli fomniant , aut pianeta cadente im-
pulfìid agunt; quàmpotius fua peruerfa mente & iu-
dicio , volente? fefe in talia inex-
ipfis talpis cìeciores ,

tricabilia diabolica retia prajeipites dant . Falsò itaq:

à talibus creditur &
hoc , ijs fignis magnifica, feu her-
bis, feu gemrais à coelo, aut arte, vti Zoroaflres ac Za-
bulus effinxere, aliquam vim peculiarem fubetfe, aut
fi qua inefl ex pattis, diabolica fubdojafraude fuppo-

fititia
 86 Io: Laurentij Affarìia
fititìa eli, fuo inferiti* dìcend a loco de imaginibus. hic
nobis {ufficiati, hanc ijs virtutcm I natura datam mìni-

mt effe, quo corporea ipfaxrahahtincorporca potefta-

te longè latcqj (ape riora inulto mtnus ex aliqua ob«-
•

diendi facultatc, qua Deus rebus iuiunxic,ne amiciti*

alicuius inéundj cura ijs anfàmprxbuifife videahmcum
ècontra nobis illius commercio fèuerè interdi&um fit
ab A portolo , dum vt nóbis ab ornai dXmoniorum fò*
vietate caueatnus, praeclplt. Quod veròyocari,& quali
ad imperandum adfinr, fuperióftitn poteftate &impe-
rio, quorum nomina, furrim fub Hlis chara&eribus, fi*
giliifq; continentur, eaenitmon vB'btuta cibos féqueu-
tik,ficut antéactiàm monuìtnus, veriim vii tyiritus ad
fuas tefferas, Se occulta ìnftrumcnta veniunt. His fupe-
rioribus cancri dxmones fefe fubiecere libenterieorum
vitijs adhaerendoiex quo Se inulti nunc cogi poffunt>po*
teftateque caftigamun fi quando to diuétfes partes di-
feedere centant , omnibus tatnen in nocendo par ani-
mus, & mens concors, non cam ab dienti* aliqua no-
bilitate, qtiàm peruerfiffima malitia profe<rtum,quà de*
ploratis fuis mancipi/s confpiciendos fide exhibeht,
etiam prò Tuo libitu idfacientes in annuii*, figrllis , ac
tabcllis, feruirecis in hocfimulantes. Nec tamen Cui-
quàm aairum videri debet , quòdi in bàc dxmones co-
gèndiratione affiduè Angelorum nomina profèrantur,
ciim & diuinix appellationibus,ac San&oruui orationi-
bùs abutantur , vti no a ignotum eflt qu£-
in ijs turpiter
bufdam Mechubalibus aflèrenribus , dxmones ab his
tanth m Dei nominibus longius abeffe quibus Thrò-
,
norqm, Dominationum , acSeraphim aaie&a conue- ’

niutìt, quoniam ijs folummodo Dei charitas»qxifelic(^*

dia, pietas, falus , iibertas , ac inhabitatio innuitur: ab :

*
his autera , quibus Dei i urti ria ac poteftas exprimitur ,
haud
 De Natura D&monum Libelli. 8 7
haud feraperabel3èinquiunt>cùm faepenumero fub bo-
norum prastextu praui ac maligni lateant Angeli; vtro-
rumq; enim Deus nospuniendo minifterio vtitur , cùm
omnes fint adminiftratorij fpiritusjicet faepius fuos fi-
deles peccantes per bonos caftiget Angelos, vt Roma-
nos punitps tradunt Diuo Gregorio Pontifice. ira enim
diuina mirum in modnmin almara vrbem tuncacccn-
fà>Angelus ft?iftum.manibns teneps gf adorni, appartiti
exquomoles Adriani commutato nomine Caftruna^ t

Angeli appellari caspie. Diuum quoque Hieronymum,

quod plus in fio Ciceroni dedituseflfet, ab Angelo cor-
reptum produnt, quod & Diuo Antonio contigiflfe vo-
lum. Ininfideles autegi.fuara exercens iuflitiam, & obr
Rinato animo delinquentes 3 malisAngelis executianem
comaùttft , vt.in pcena pertinaciflìmi Pharaonis > im-
pijqj Herodis apparet. Qeterum & in eo dosinone* dir
rum ruum.’yjruseuomuere (diuer/isrebus, quò allician-
tur* vens/ìcijs pRenGs)DeoilIudétes.»queinpercircu-
lum .#gypuì jSgoiiicabanr, froininibufq; perfuafis ? in-
grefTo^circuIum ?c pontagoga > furtim Dei nominai.
3

fecundutttipfos contiuyntia > t^tqs prorfus ab eoruuM

vicJentiareddittonnullihanc ah Aegyptijsac Hebrasis
edo^i blaipb#a>jaHl3qui veieffoetis corona mulieribus,
vt i filiti* 3 flc mquiuftt d«moncm j partui noxam infe-
rentenbvi; it£;Voc*ptc$* fecppojre* e|fent,fu^ infantibua
timendo ter inpprwri(;pbicnlisjrhamno,cuin
nonnulla Hebraiciachara<Reribusfignat,quibas diuina
nomina lignificar! yolu£>diuerfis enim abijs Deus nmir
cupatur nonuuibo? , vti vari} flint efFe&us > quos fibi
fueced$re optane Éft Scaliud dasmonum fpperftitio-,
luna laccatura apud vulgi noftri foemellas in yfu , quò
Fati* ( fe «lùua W 5

fpiritua YP«a#it ) menfas vàrijs for

pibus inftruiytt^in^tei eoimn felici donentor au-.^
:

fpiicìo».
 88 Io: Laurentij AnanU
fpiciojdomofq;ab immunditijs. verrini t> expurgantquc.
Veriim» nunc & ad alia quondam digrediendo > referro
non alienum eritj plura edam ab ijs in hac fuperftitio-
fa arte , qua fe cogl fimulant , commitri mala , aperte
quidem hinc non fine caufa Salmaticenfe antrum oc-
.

clufum fuifleaiunt jNurfinumlacum cuftoditum , Vi-

fingianum quoque fpecus>quo fe hoc gcnus hominum-*
clam recipere folebat obftruftum Nec tamen hi ne-
.

quam Spiritusin omnc malum , vtquibufdam placuit,-

bona } qua fune naturale fubftantia intelligenti, ferun-
tur , cimi ordinati fuerint faltcm ad vniuerfi bonum ,
quod fua? voluntatis tanquàm obiedfcum non polfunt
non velie, licet nihil mali nequehic>neq; in cado com-
miffum) cuius ipfi aut caufa , aut occafio non extite-
rint, cùmipfisauftoribus fa&unbvt lapfus Adx totius
generis humani ruinam fecum traheret> minimè tamen
confcquitur nos nulla deliba nifi ipfis inftigantibus no-
ftra fponte committere Quo autem acerbius contrae,
.

hos concipiamus odium eofq; magis, quara pradentif-

5

fimum venenum fugerc difeamus , horrenda prorfiis

ac rruculenra forma refe nobis oftendi>Deus fingulari
confilio permittit > vt vel ex ifto horribili confpeótu de
altera vita)taliq,qualis eft afpcftus fit animo contra nos
edoccamur. quarc vari)* abominabilibus laruis fìepe-
numerofe nobis obijciunr ) •& varia in miracularerum
infernale* Vertumni, fe vertunf i vel in momento) vbi
vifum fuèrit) cum propri; s formis dettituantur) cuius
contrarium tamen Platonem fe&antes aiTerunt,hos fpi-
ritus nempe)Corpori>corruptionis tamen caperti obno-
xios) nec cralfo velati nos obdu&oS) at incorruptibili,
maximeque tenui > quò & ammas circumdatas perpe-
ramimaginati funt 5 à quibus non immerito omnes fe-
rè Latini Theologi , prefertim Schofa&ici? diferepant,
negan-

Digitiz^d by Google
 ,

De Natura D&monum Lib.l 1 1. 8? *

negantes hos Spiritus, cùm omnicareant matcria,cor -

poribus natura vnitos .Si enim , inquiunt , vili corpori
iundti forent, quonam pa&o multis ante feculis, quàm
corporea natura creati eflent , prxfertim fi cum Ghe-
cis conueniuntjcùm corpora fine loco cfle non pofiiint.
Ex quo eos nullo prorfus corpore regi euincitur Nec .

obftatj quod forfan obijci poflet,poft perpetratum pri-

mum ab ipfis talefacinus,& à mundo iam conditojcor.
potè donatos fuiflc quò accrbiores cruciatus experi-
,

rentur j hoc tamen ipiò, euitare Scyllam fludentes» in

Charybdim incidant Si enim vt motores tantùm cor-
.

poribus inhaererent, & propterea j vt & nos , cùm harc

pcenae loco acceperint , quafi ab ergaftulo pati dixe-
rint, ipfa Euangelij verità* cos reprimet, qujefeptem_»
dcemonesà Maria Maddalena eie&os fuifle darò ade-
ritale darmonium ab obfeffoexpulfum,cui nomen erat
legio. quòd fi alicui corpori indiflòlubiii nexu aftri&i
cilene , quo pafto vnus homo tantum eorum capcret
,

numerum ? Reftat igitur,vt daemoncs nullo prorfusme-

que fplendidoncc fubtili corpore indutos dicamus.cui
& Diuus Auguftinus in loco de Angelis confentire vi-
detur> multò minus obfcuro aliquo aut craflò Ncque .

& id obiecifle refert darmonum corpora, procorum li-

bitu, eonftringi, ac dilatali: nam fi locum ali-
td foret,
quem ob quantitatem, qusc ncceflario matcriam, vclut
vmbra corpus comitatur vt occuparent, oporteret.non
5

enim quantumuis reflri&i corporis,vt ab vno

poffibile,
humano corpore caperetur, eorum legio.haud quoque
& id in contrarium adduxiflc rcleuat, quod dicitur,dai-
mones non nifi concauis.annulis ob corpora fua vinciri
poflc, & quod Thalmudifhe etiam eos cfle corporeos
affirmant,quodque quidam eorum Rabinus plures dae-
mones ab vno nodo cuiufdam reftis appenfos viderit
M cùm
 so . Io: Laurentij Anania
ehm id, quo amplius deciperent, fieri imaginatione te-
mis potuerit nec quod antiqui rendere Thufci, hos
.

aliorum ardeates imperio ciotrem reliquifiè: illufio

namque effe potuit . mirum enica in modum in often-
•

dendis varijs imaginibus praiualent, qtios farpcnumero

fecundum quietcìn oftcndunt, vbi diuérfis pncftigijsj
volubilitate fcrmarom , adionomq; velocitate ludcmt.
Ncque impedimento eft » quod aiiqui finxere , dacmo-
num corpora, vr nec beatorum poft vniuerfaiem refur-
redioncm, fi ita velini» loca occupaturarhocfi fic efièt,
non ab aliqaibus intemis natura principijspraiienirdc,
at à ftatu glorialo quodtemoncs nullo vmquam tem-
pore fuere,nec ertmt. Reliqnum iraque eft, vtdum hi
perfidi /piritus oculorum coàfpedui fefe obijciunt >
aliunde corpora fibi afiurnant , quibus tarnen minime,
vt materia torma,vniuntor,nec vt motor tantum mobi-
li: veruni, vt reprarfentent, quibufcum per aorafiam af-

fumpti5,là?pius ^nodu^quàm inrerdiu,vt perterrcfaciant,

vtderi fedenti exquibus corporibus nihii fhquod fen-
t

fu percipi potè#» vel lapidimi, vd veeetabiiium , bru-

rorutnue , cuius imagincs afiòmpfifle vifura non fit i
quàmuis in nono teftamento non rcpedatur , integra.»
hominura, vel exrcrius fimtHachra arcepifle, non quod
Ms viribus hoc nequirent , fèd quòd ab Angeiis pro-
ìtibeantur , quod verifimiiitcr ob Incarnati Verbi re-
uercntMoijcmus imuicu,& Angeli fefe adorari non pa-
tiuntup , v? de jljo in Apocalypfi fadum legimus, licer
diuerfumabboc in veteri apparear,ctiam inAbrahnm,
trés Angelo* vidence, Cernirò Perfonarum arcano, tria-
dem fc ilice t, fub natura vnitatc , diurni luminis radio
agnofeente , vnum adorando , cique genua fledeodo :
aut ccrcc,qfood non permittitur,vt interna eorum frana,
ac condicio bruto rum > vel ex hac extrinfeca , quam
 De Natura D&monum Lik III . 91
capcflfunt forma turpiori apertius iam oftendatur •
>
Quaproptcr cùm fefe fub fpeeie Humana oftenrant,An-
gelorura id aemulatione faciunt hac apparentium,quo
filium Dei incarnandolo praefeferrent, ac fe oobifcum
focios futuros oftenderent > frequentius caprioos , ac

anferinospedesaffingunt, quos longiori habitu aereo

itbi affumpto celare confueuerunt, veluri vadum in_,
flumine difquircnti apparuiffe cuida monacho oftédit
fuis in Geniatib us Alexander; frequentius edam, vt
Centauri^ Fauni y ac Satyri, in nemoribus y filuis, lo-
cifque defertis vili fune ; qua figura , Diuo Antonio in
fuperiori Aegypto Paulum primum heremitam vifenti
datmonem viro fan&itate vita? & do&rina apprimè da-
rò apparuifle ferunt, (cuius literae ab Aegyptijs in eo-
rum iacrificijs., vti à nobis Apoftolorum epiftolat le-
gannir* ) à quo inftanter , quifnam effet > abiuratus »
( occurcntcm enim dxmonem abiurari > at non rogati
tfeet)) duntaxat,inftar fallacis fèrpentis iocueus fertur.
Sum vnus aie, quos detufa gentifttas prò Dijsadorauit,
Nympharum quoque afpe&u tres Machabco *
ac fub
Manchuco , atque Dunchano > viris in Scoria admo-
dum illufìribus apparuere quibus falutatisea quae
, ,

polka veritas euentus comprobauit, admoduro iucun-

da vatkinatos afferit Boerius,haud vulgaris apud Sco-
tos hifioricus Brutorum quoque animantium fimili-
.

tudinem retuiiffedarmoncs inuentum eft , vei iam in-

de ex vetuftiffimo tempore , fed non antea » quam do-
minus his fefe lymbolicis & exteriorjbvs fignis ofìen-
dit 5 iam fub ariete Baccho in arenofis Lybi# h<-
remis erranti, aquam firibtmdo indicando, ac fi.b qua-
rundam auium , Diomedeis in infulis , omnibus , qui
t ibi appellerei , Gratcis, fic & fub coruorum apparue-
re Alexandre volata , Iouis Hammonis templum, ab
M i ipfo

Digitized by Google
 92 Io: Laurentij Ariania
ipfo tantoperc exoptatum , oftcndentes > fub nigris e»
tiam alitibus cuiufdam animam ad inferos ducenti-
bus, vt & fub hominis nigcrrimi forma cuidam Hifpa-
no eum ob dentium > quo laborabat , dolorem , fre-
quenter inuocati: ita pariter alteri Equitif cuius nomi-’ •

ni parco » dum nullum verbum faceret 3 quo eum in-

felix haud nominaret 5 fic edam 5 at vuiru prorfus de-
turpatus , beato Edimundo , dum Abe.donium per-
geret, nec multis ab hincannis hirci fpecie apud quon-
dam Cantabros 5 quos furtim ad adorandum Sathanam
follicitauerat Multorum pr^terea, &'aliorum anima-
.

lium ementiti lunt formas > iàepius tamen ferocium »

quod non } nifi Deifingulari 5 quo nos profequitur }
amore fit> quo nos per huiufmodi horribiliores vifui
noftro obiedas imagincs, de corum qualitate nos com-
monefacit» licer interioreraipforum malitiam, nocen-
dique nobis ftudium mille modis atrociorcm > fi oculis
ita cerni poflet, foie > tam eft certum , quam quod cer.
tifljmum . Non tamen femper ex cequo quàmuis 5 fiu-
mana fpecie apparentesj per feditati» videntur» fed
nunc vt adolefcentes , nunc vti fenes > iam puerili af-

pedu 5 vario piane ac dilfimili 3 vti hac , velilla maio-

rem fallendi occafionem
captare polle intelligunt 5
fe
quadilfimilitudine edam vtuntur vtplurimum non (iu-
guli, fed plurcs fimul apparentes , difparem 3 vnain &
magis altera inter ipfos nobiliorem conditionem ea
innuentes . Praelcferuntquc interdum fefe mortem op-
petere 3 quo falutem vti nos fperarc offendendo faci-
lius nobis imponanti vt nonnullis Philolophisj ha?rcd-
cis»ac Mahumethanis impofueremec eiufmodiimagi-
nes propria » qua funt natura , alfiimunt , vt nunc foe-
minae 3 nunc marcs videantur » alioqui qua? his fpiriti-
bus communio cum belluis » auibus » pifeibus , atquc
”

i "'*
. . adeo
 T> e Natura D&monum Lib. I IL ?5
adeo plantis,faxifq. quorii Ipecfe faepe apparuerc?nulla
profeto, vnde ergo hoc?pro vt fert occafio; & fi non
ncgauerim , frequenter prò carum fubftantias gradu ,
accidentibus diftindas vari/s fumpfiflc , vt cum terre-
ftres fubofcuram , aquei perfpicuam , clariorem vero
aerei aflìimunt, diuerlò tamen modo omnes prò rcgio-
num, quas inhabitant, diuerfisinteruallis, vtfi sthe-
rei lydereo amidi fulgore, magaaquc cum maieftate
quafi , & veneranda magis , quam esteri fiacie appa-
rent, quemquidemluminisfuigorem non à ftellis,vt
quibufdam vifum eft,cum coelum nihil habeat, quod
abicindi poffit nec ab igne, qui adureret, accipiunt,
,

cum poteftatiifadumin elementorum pro-

nihil fiteis
prietates , fed Deo foli referuatum , perinde vt in ar-
denti camino , cui fubiedi pueri ne comburercntur,
mandauit , videro eft * At vero à propria ipfcruin na-
tura cum his elementis analogia, & conformirate ,
qua, vel per ipfam imaginem, vti per oculos anima, ita
obfcurius, clariusue horum relucctefientia. Csete-
rùm,qui crebro vt angeli lucis,quò facilius imponanr,
vel extrinfccus faltem , quod non funt , videri cupi-
unt , haud ita diu , nec frequentius fic apparendo co-
piato fui faciunt , quafi ob natura fus praftantiamu,
mortalium dedignentur confuctudinem , horum duos
apparuifiè curda memoria produnt Piini j liberto non
iUiterato , dum fibi abrafis , vti fomniarat , capillis ,
veruti duo iuuenes albis induti veftibus e ueftigio per
&
oftium exire vili funt , fic Rathbodo Frifiorum regi
aliumaureamdoraum varijsgemmis ac ynionibus re-
fertam , tabeliifque , &auro fulgentem oftendifie di-
cunt , ac nonnullis edam Mahumetis fedatoribus fub
quorundam , quos fibi fingunt , fandorum velammo
apparuexcin nccelfitadbus inuocati .
Quas tamen fu-
beunc
 -

s>4 Ioi Laurentij Arimi*

beunt imagincs , ncc ex*frumo, ncc ex aqua effe Theo-
lcgiOmne* affienine » non quod àtnoftris oculis euanc
feendo has effigie* relinqirere prò arbitrio nequircnt»
(ine manifefto luci fa&i indidio, quali hi fpiritus , prò
ea, qua pollent facukate, itlamm Iknulachra, ne am-
plius compareant fubito non poffint diffipare, cuhlj
,

id vel cogitare , tantum abeft diccre ac referre moro

quorundam, rcs friuob ac inani*, dim materia hae
lit

in re ipforum imperami non detre<ftet, fcd potius pa-

reat: fed quod per hacc duo, vti limplicia font demen-
ta , cum non coalefcant, ncc iplì contra ipforum pro-
prictates prajualcarw , p e r fiere ncque u nr . Quas c or-
por um imagmes eadem facilitate, qua coalita conden-
fant, euanefeendo ranficant>ac dimpanr, neque etiam
omnia ipfamct dementa foraradum tatuava* partilo
fepius iam dido moderne naturar deftruatur ordo ,
obtempcraot , ex quo Se, vrcwtéti etfe&us r profeti
à Magis, vel Venefici* tanottomodo opc dsemonuni »

Deique permiffiu fiant . Veruni , vt in inftituto noftro

pergamus t Daimones h*c>cìim volunt, aecipiuut cor-
por a propria ipforum applicationc roioiraè vero ex
aere hoc fubtiliac ceniti » qui colore ac figura pingi
nullo pa&o poteft,neccxcralfioci tantuu», vti non
nulli* perfkafiHW cft, veruno vt votane piare* alij-cum
Scoto pctfpicue illorum talem optatane ®, impugnan-
1

te* , ex mixtis mixtione tamen imperfe&a , a dina fd-

licet paffiuis fub proprio coel» afpe&a Apponendo,
vniendoqive ,
quod etiam certuni , verumque effe vel

ipfi neqoam fpiritus dcmonftrant ex fulphure se tetro

jjfo , quei» caafnelcendo poft fe relinqunt r odore , vti
frpenuroeroà multi* ejpcrtum eft , mihique ipfi hxc
fcribenti in forano huius rei lacere perkuimn datura
eft , vera profeto , & experta profero; duna enim no-
èta

Digitized by Google
 ,

De Natura D&monum Lib. III. 95

Ae quadamab incubo magna difficukate, ac grauedi-
neopprimercr 5 marni quafi quiddara molle compre-
hendifife mihi vifus fum 3 quo experrertus mirum in_«
mc'dum hunc tetrum odorcmpercepi 9 vtgrauiorem
vix vnquàm vel Puteolis expertus fim> totumquo
biduum poft nares emungendo eiufmodi odoris gra-
uedine me afflari contigit At dum hatc corpora d£-
.

moncs afTumunr, varijs 3 vti noftraj diftinrta membris*

colorataque figurisj vifui quorum volunt 5 ac edam
ne videantur peraorofiam prò libici! cidus ,quàtn no-
rtra pcrcipit imaginado > fefe obijciunt vel impeden-
do medium 9 quò miuus horum fpecies ad noftros de-
ferantur oculos * vel ipfafmetfimilitudincs prohiben-

do> vel aftantes in profondarci aliquam imaginationem,

vbi cunrtis fenfibus , cam exterioribus, quam interio-
ribus rapiendo , quiequidem corpora quibus appai ent
nihil prorfusvirium» quasanima per vegaduam , ac
fenfiriuam poteftatem , vel in exterioribus 3 quse acci-
piunt membris excrcenr 3 quo fir , ve ncc organicè
,

moueantur, ncque ha?c oflìbus 5 carne 3 autneruis ip- ,

fa ventate accertante , conrtent , dum inquit Palpate :

& videte 3 quoniam fpiritus ofla &

carnem non habet
quo diAo demonrtratur nihil , quod naturale non eft ,
diuturnum erte poffe, quocirca quas fibi aflfumunt au-
res 3 oculos , ac nares , & fi qua? alia membra habere
videntur 3 non ita habent 3 vt ijs vtantur eo 3 quo nos*
modo : at vel vt alij, quos mentiuntur 3 appareanr ho-
mines 3 vel vt nos ijs membris decipiant> fruftrenturq;
etenim haud multo aliter eisinfunr 3 nifi vt pirtis in_»
parietc imaginibus 3 aur excifisè marmore fimulacbris:
non cnim daemones fenfibiliahis artubus , (èucorpore
toto 3 quafi aquam fpongia 3 aut > vt rertius dicam *

ipfa fpecula oppofita > rerum imagincs recipiunt , vt

Pfcllns
 .

95 loi Laurentij Ariani* '

Pfcllus cura multis ali/s fomniauit , cùm quaecunque

per fenfus operati videntur» tantum ab eorum (vt iatn
iàepe diximus ) intelledu ac voluntate procedane ex
,

quofits vt per vniucrfarum rcrum cognitioncm ad

particularium notitiam contrario, ac nos, ordine per-
ueniant, atque paucain his» vti & nos > peragant.
neque contra haec quidquam facit » quòd crebrò lo-
quentcs vifi funt , cùm qua? proferunt verba » non » vt
in nobis » noftrarum affedionum nota? exiftant , nec ,
quo nos pado, compellantdeftituti pulmonibus » cu-
ius vfus in aere tam expirando » quam infpirando ad
vocem formandam neceflarius > nec etiam horu men-
tis conceptus, inftarnoftrum» aflèquuntur» nec refert

eciam, quod fonos articulatis vocibus noftris haud

multum diflimiles cdant > cùm & ex aere ementito
corpori quafi infardo & intrufo fic eundem extru-
:

dendo » noftri caufa , componunt » vt vel exterior ta-

dus , ac percuflùs ad audientium vfque aures huma-
fìas voces refonando multiplicetur, quodque frequen-
tius eft > intus in ipfa aure efficiunt , quo profedo mo-
do vocatus Simonides j vt egrediendo domum ruinae
mox fubfecutx feiè fubcraheret, reliquis omnibus ea
oppreflis 5 mirum certè » magnumquealiquid ex tan-
ta horninum turba vnicum Simonidem ab hocinteritu
liberatum eiufmodi medio; indicium haud fàllax s
quàm magna? Dco fapientia ac prudentia inftrudi viri
cur*e fint nec etiam da?mones voces noftras auribus
,

vt nos hauriunt , veruni pccuiiaris virtutis cuiufdam >

ab ida?arum , propri^que fubftantisapplicatione » vt
Sz reliqua hoc genus alia » modo tamen eorum natura;
idoneo , & Ci noftrum imaginandi captum excedat .
Hinc patet , da?mones in his fibi adfeitis corporibus
nihii re ipfa » nifi qua; ad mocum fpedant operari
... Dum

Digitized by Google
 ,

*
De Natura. 'DAmonum Ltb.IIL 97
Dum vero humanafpecic nobis quod Dcusnunqu.im
5

nifimaximara ob noftram commoditarem permittit>fe-

fe confpiciendos afferunt j maxime cum non tam ter-
roris incuriendi j fed clam nos circumueniendi grana
nobis obrepunt» vt optatis fuis minori negotio potian-
tur,peregrinorfi,re]igioforu,fanguine nobis cóiun&oru>
ac familiarium vita iam anteafiunftorum } vel abfen-
tium s facicm &habitum oftendunt Aliqui porrò fic
.

lucem hanc exofam habent non quod illorum natu-

.

ram 5 cum incorporei fine rantopere oppugncc ; at ob

aliquod grauius commiffum crimen» vt nodu 5 infiar
dirarum noAurnarum auium 5 terribile* fefe offerant
candelas accenfasquc faces acris afflatu extinguentes s
fubterraneum hoc dxmonum eft genus, degens in la-
tebris , frigidifque obefl paflìonibus , corporibus fae-
pius moleftum , alij , non hoc fic lumen refugientes ,
interdiu ac noftu fimul apparent , non ita multum_,
formidabiles , hoc ferunt aereos , adeò familiare* > vt
quali domcfticos fefe hominibus interdum reddentes >
vti &
cibo » potuqucjnoftro exemplo » frui fimulenr s
cùm folummodo tranganti comminuant, propriamq,
in materiameonuertant quod cùm quidam rcip fa fie-
5

ri cedo alludunt enim » licet

exiftiment , toto errant ,

falsam , ad Thalmudiftarumopinionem , idem de fuo

Hazazele, quem cadaueribus dominari Cabalili# af-
firmant, fentientium: non enim famis explcnda? gra-
na carnibus vefcutur.HcctdcuorarintjVt in Danoru an-
nalibus vidcre eft,mortuù quendam, nani cum Afuitus
& Edimundus quàm amiciflimi dum viuerent) vt&
fimul viuere lìmulque emori velie coniurarint mor- ;

tuo ex i js vno 5 viuus adhuc alter cum mortuo fepul-

tus; partim laceratus repertuseft. Idem non pauci
Platonicorum affirmare videntur , afferente* hos Spi-
N - ritux
 ,
,

98 - .
'
Io: Laurentij Anania
rirus crcbrius corpo ra praecellentium iuuenum,puero-
rumq; carnes voraffe adaZos defiderio , imméfaque ra-
bie , vel in cadaucra , diuinum , dum viuerenc , opus
fjcuiendi , vti mortuascontraferas vertagi ac molofli :
qua in re haec vera effe putantes , haud parum haliu-_
cinati funt > dxmonibus exiftentibus » vt dicium eft , in-
corporeis, cibum rninimè appetentibus, vtifìtin crea-
turis corporeis Quod autem cadaueribus gaudeant >
.

&
minus hinc cuidam mirum videri debet; maledizio-
ne enim diuina, fub ferpentis forma cun&isdiebus,
vt terra vefcerentur, ipfis iniundum eft, hinc Se An-
gclum Michaelem cum dsemone altercatum ferunt de
corpore Moyfis , Angelo afferente , id ad eum minìmè
pertinere , ex quo faciem Dei videre , illumque coram
alloqui meruiflèt . Quo etiam magis daemones à de-
funZorum corporibus abftineant.ab antiquis patribus
incroduZum eft , vt monumenta eorum fubinde luftra-
li aqua adfpergantur , quam tantopere hunc corporu

principem ( fic enim Cabalili* diabolum vocant ) re-

fugerc afleruut . Quaecunque porrò aflumunt corpora
peculiari Tua virtute , vt Angeli id faciunt, cumque
alio y quàm quò affumperunt,loco > ad haec oftenden-
dum ijs opus eft, nil obftat, quò minus vel in momen-
to quò veline tran fcrant, materia enim fui natura^
mobilis abfque mora quod iubetur , facit . Induri itaq>
ehifpiodi corporum laruis nonnunquam in defertis
aut aliquibus domibus ob malum quoddam antea in-»

ijs perpetratum infignibus Se famons , vti Se in locis

ftrage nobilitatis ,
qua: eft tpfbrum neqtfitia , homines
perterrefaciendi , omnesoccaffones captant , hinc&,
non rarò vlulatus , horrendaque voces ac gemitus
noZu potiffimùm , ftatifque horis , non fine hominum
maximo. terrore audiuntur . Cuius generis quoddam^.

Digitized by Googli
 ,

De Natura D&monum Lib. III. 9 9

vifu horrendum fpe&rum apparuit Athenis Atheno-
doro Philofòpho , quod ftrtdore afpc&uque truculen-
to , dum perempti cuiufdam mancs celebrane in mo-
relli fuperftitiofura gentium > fedulò in pofterùm ob-

feruari iubens ,quod facrum ac rcligiofum eflet , poft

humata offa > euanuit j quare non immento ciufmodi
àdemonibus diuexata loca femper pijs piecibus>a-
quàque confecrata expiari par eft > à maioribus nobis
quali per manus traditus mos } quos quidem & nos
tam in dottrina , quam moribus fequi conuenit, qnp
cnim do&ores fandti temporibus Chrifti, tanquanij
veri fontis omnis boni , fuerc proximiores tantò plus
,

lucisfapientiìediuin^ prae cxtcris habuifle meritò re-

putati ìunt. Caeterum cum eiufmodi da:mones non_i
ononcs aequalis fint poteftatis, ( vti & fupra mentionem
eius reifecimus ) nec edam vnius malitiae , licer om-
nesline vllodifcrimine ninnili exitium femper ftruanr,
haud itaque & eos «qualiter roalas operari operatio-
nes contingit , nam quò iplì funt peiores > commiflis
ab ijs iplìs facinoribns , eò& nos infenfiori profequun-
tur odioj grauiora prò fua virili nobis inferente* maU-> 5
qua de re fit, vt aliquinon nifiillu/ionibus, ac prxfii-
gijs non ita noxij inter homines vagentur 5 alij rifuj ac
cachinnis nos excipiunt ; quorum non pauciin Norue-
giae nemoribus confpiciuntur > ac in fyluis Norlandùc,
ibi cum montium plerique miris arftuentflammis,& fub
ipfa giade frequentius horrendi vlulatus , ac fìetus
audianturjdefcenfum veladitum ad infcros inde haud
procul abelTe pofle f multi conijciunt, tranfeuntcs ami-
corum more , amicè nihiJ minus falutarc confucuero»
fubitò taman euanefeendo fruftrantur , paganos non-
nulli hos appellant, ac pasnarum 5 prxterquam damni,
vel minimum in pofterum formidare aiunt apparenc :

N a edam
 ,

1 ®o /o: Laurentij AnanU

etlam , dum morcuorum animas fimulant ad montcm
,

Hcclam continuis flammis , vt Aetna» fumantem eua-

nefcendo fefe recipere aiunt qui eorum quafi de_s
, at
induftriaimbellcs videntur» ac è minimis infimajqucj
fortis angelis , quos Thalmudift? ex hominum pollu-
tionc natos effr, vti &incubos, falsò fibi imaginantur,'-
hi corpore perexiguo » vti pumilioncs , apparcnt » par-
uam luccm habentcs propria ab corum , vt r^atUfiiJ
eft, exiftentia, quafi fiderà» à proprijs in^clligentijs »

ta&u ob multam coadìi acris ìeuitatem.^r jgidiffimi funr,

vt quotidie non paucis cius re» periculum tacere in-»
fomnis contrngit» raihicpie 7pfi quatuor abhinc annis ,
Neiipol'i agenti vfuufnit > qui dumfub auroram mi-
rum in modum. ab hoc phantafmatc comprimcrcr» raa-
nu extenfa , qua tanto me pendere leuarem, fpedfcrum
tetigi , quo nihil algidius vnquàm tènfi» hos fpiritus
Graeci Ephialtes » quafi equos fuprà nuncupanc » Lati-
ni vero j quòd dormientes tanto premant pondere ,
vt ne moucri quidem, multo minus in auxiliumali-
quem vocare poflint * incubos ab incubando » no s
autem Hetrufco fermonc , ceu delirio obnoxios , aut
quòd reliquas vanitates , quò decipiant, fingere aflue-
ti funt» folletos nuncupamus • Medici huius mali hanc

reddunt caufam ex arte fua ; craffiorem nempè pitui-

tam » aut melancholiam , non in cerebro , led circum
pnecordia inhsrefcentcm, qua per crapulam» aut cru-
ditatem turgefeente, diaphragma » pulmonefque pre-
muntur , crafiò autem vapore filine in fauces & cere-
brum efpirato vox fupprimitur , fenfus atque mens ob-
turbatur , vififquc triftibus offbncjitur ; ex quibus qui-
d£caufis,vt puta pbyficis,ipcubu aliquando procedere,
vt jnfitiandum minime eft, ita cenfeo vt plurimìim da>
luonum adferibendum iljufionibus :cjuod inde etiam
patet
 .

De Natura D&monum Lib-IIL i o i

pater, vbiin amplis acfpatiofisajdibus >’multis fimi»!

dotmientibus » ciuftnodi fpe&ra molefta fune qua: fi
»
loco» vt vulgo aiunt»addittafunt, locum potius 3 quàtn
certoshomines infettare» tum dici poffunt » veruni ma-
lum aliquod iam patratum auc iam certe adhuc pa-
,

trandum ibi. uibindicant. Sunc & alij, qui hoc habent

peculiare» quod in apparendo magnani praefe ferant
fp^clem , vclut fan&itatis ac religionis > omnifque bo-
llì potius»quàm alicuius mali 3 quafua hvpocrifi, cu l'uà

natura tamen fine pellimi » fraudesdilfimulant» hos 3

quòd Cepè in magnis atti;s vagari folent, Iares delufa
vocauit antiqui as, quae fuffitibus, ac làcrificijs infuper,
eos fibi Zoroaftris arte conciliare non addubitauit
Vtinam, & hodie in hacfummaChriftianaluce incau-
tum vulgus , quò hi fefefurtim infinuantfamiliaritate
quadam,defun<ttorum amicorum fefeanimas effe men-
tientes, non ita cjecum redderent , & ad id credendu
non inducerent 3 cùm tamen raro , nifi magno aliquo
inflitto malo 3 ab ijs difcedant,vt infcrius difertius ape-
rietur: neque id alienimi ab eorum natura videri po-
teft » cìun femper plus damili dent in rcccffu , quam_.
prima fronte boni promittat 3 quamuismira calliditate
confolandi triftitia aftettos caufa venire fimulent, di-
feedentes tamen nihil nifi meeroris» triftitia:» adde &
extrema? defperationis veftigia poft fe rclinquere con-
fueucre» contrarij in his omnibus Angelis bonis» inu
fineprecipue confolantibus » & fi non negauerim ,
quandoque & has animas effe poffe qua: vt corporum
,

luorum vmbras feu vt Hazbrei vocant nephefe»

:

quorumeunque libet phantafia: apparere diuino per-

miffu poffunt3 cum noftra ope & ausilio indigeni Cu-
iuscxemplura habitum cft apud Gallos , vbi anima cu-
iufdam Vileimi Comi» qua: dutn flebili 3 aceiulanri vo-
ce

Digitized by Google
l
 , .,

1 02 Io: Laurentìj Arianifi *

c eci 5 q.uac fuerat viuenti coniux, frequenter appare-
rà adiurationibus deniquc conftritta à quodam Re-
;

uerendo fratre Ioanne Gobo , vt quidnam rei elfct >

quidquc requirercc , ac cur in hunc modum affligcrc-
nonnullis pe-
tur > referret, multa refpondit, ex quibus
titis rebus obtencis , amplius
non apparuit Simile-» .

quiddam apud Apulos vfu venilTe teftatur Bartholo-

maeus Sibylla j quae anima crebrius ob fua ibi
com-
miffa crimina diutius palfura rctulic .
Veruna, cum_.
plurimum daernones fub fpecie animarum-»
vt
apparere foleant , idcirco minor fides ijs habenda_»
eft c[ux dicunt atante omnia caute procedendum^,
,
:

cum proteftationibus &

abiurationibus > fintne bona_»
numina j nec ne , quò vcritas tandem elucefcat, hoc
enim patto quamdam decepit Sathanas GafTani puel-
lam fub diui Francifci fpecie qua tandem re cognita,
:

ncc ci amplius obtcmperans, tot , tantaq; perpeti fer-

tur', vt cunttos accolas in mirum traxerit ftuporem
Qui*& fpiritus ,
quòd non abfque magnis incuffis ter.
roribus viatorcs frequentius aggrediantur, exeolar-
uce, ac lemures antiquitus
ditti funt , horum quempiam

nottu reperitin India Apollonius Thyanaeus ad Bra-

chmanes, cum Damidc difcipulo fuo pergens , quem
rupcs
vbi ftridentem , vlulantemqueprca ingentes
profundalque Caucafi valles fentiret, ( admonito an-
tea Dsmidc eius rei , quaenamclset ) hinc clamoribus ,
minis, ac infultibus , quali arte artem deludens , ex-
pelli , ac fugari comitem edocuit , hoc ab
ipfo » fupe-

riorum da:monum nomine ,

quibus familiariffimus
crat fattum putandum , quorum auxilio,
,
plura alia &
humanas vires excedentia perfecit . Ex ijs namque id
fpedrum erat , quae minis , ac clamoribus non timida-»
at
natura > vt Platonici fibi imaginantur , eflugiune i
quòd

ized I
'
Google
 ,

De Natura D&monum Lib.III. i o$

quòd ob eorum flagitia haec pana eis iniuntta fit 5 quo-
rum idola > ac Sinae >qui quofdam dajmones »
Iaponij »

quò eos a reliquorum Spirituum turba cuftodiant.ado-

rantes » crebrius clamoribus » ac virgis edam , ni pro-
be Tuo munere in ijs cuftodicndis , fundti fint > cùm-j
precibus ac promiflìs ,
quod volebant non potiuntur
, »

& impetunt, & csdunt hoc diabolicum barbarorum

,

fa&um , execrando federe , noftris temporibus > qui-

dam imitari non erubuerunt,dum San&orum reliquias*
immò San&orum omnium imaginem ( hor-
Sandiflimi
refeo referens ) in flumina»quò aquis potirentur , te-
mere proiecerunt : eandemque quo pluuia ceflaret
,

fub dio ; vt madefieret , dcinduftria no&u reliquere >

eamque Mandragole vt confèquerentur vel San&iflì-

mura Sacramentum Afino manducandum porrexero,
quafi vero homincs omnium profligatiffirai » ipfa vel
dementa» hac bJafphemia coadtnri Proh faciuus in- . ,

dienum, ipfos edam Chriftianos » paftorum quorun-

dam ignorando caufa, aut philofophiae inani ftuden-
tium, auteertè poetarum fabulis ac rhythmis vacan-
tium, venadonibus,atque aucupationibus» conuiuijfqi
indulgendum» acvtinam non fummae auari daeincum-
bétiu,huiufmodi fuperftitionibus fedu&os legi vt oues
ipfis paftoribnrf, velftert£tibns»vdaliud agétibus, tan-
tum dasmonum exponaot curae; quod enira pijs pre-
cibus , ieiunijs y eleemofinis » ac feria poenitentia pij
ac religioni à Deo exorare deberenr; hoc tam nefando
reliquiarum abufu , & fuperftitione, qua non alia hor-
renda magis ethnico more per vim extorquere tentan-
tes : Nec exemplum Moyfis » qui amaras aquas» pro-
ietto in cas ligno , in dulces vertit, ipfis patrocinati
quicquàra poteft »cùm nullam amplius vmbram > cor-
pore ipfo «Sclumine pradente > fetìari par fìt» nec edam
minis
 1
04 Io. Laurentij Anania*
mini*» (ed potius pijs ad Deum effufis precibus eumJ
vfum fu ifTe conftat , quod figura fignificabat , ani-
id,
mo rcfpicicns , viuumenim noli rum ac verum numen
non nifi precibus piorum Aedi , minia vero obftinato-
rum multò magis exacerbari folct. Sunt praeterea Se
quidam alij dxmonum infigniori nequitia,ac cupidi*

tate quadam truculenta noccndi prediti > qui in prat-

tercuntes eminus impetum faciunt horrendum in mo-
•dum affligeutes accruciantes huius generis fuifle il* :

los conflat > dequibus in Euangclio legitur, Gerafc-

nis magna damna inferentcs ? quique Tépfanoscclc-
bres olim (vtGentilium antiquiores perhibenthifto-
riX) ) Bretiorum maritimi multismagnis
populos in
calamitatibus affcccre* adeo } vtquamplurimos coru

vcl ipfa nccc, pcrindcac violati hofpitij iuris reos per-

cuflèrint . Rcs profeto magna admiratione non indi-
gna? aliquibus in locis vfuucncre, vbi cnormia patrata
funt flagitia , Darmonum ibi malefacicndi potcftatcm
aligeri hanc Deus permittat> quo mortales hoc tanto
terrore ; tantique mali metu , & tartara rcipfa > non
vulgi opinione tantum alicubi exiftere vbi commiflb*
rum dcli&orum poena» commerita? dandae funt » Se à
tantis feeleribus perpetrandis abili nere addifeant. A-
lii funt& mendaciis adeo infedi , vt de aflantes nihil
nifi mendacia loqui nullo negotio procurcnt» nccvcl
hoc tanta admiratione dignum, cùm hi da?moncs fua
praifentia, non modo ipfos flagitiofos in quos tan- ,

quàm mancipia exercentfuam poteftatem , vt in vete-

riteftamento videre eft , vbi hos crroris fpiritus , quo
Aegyptios fallercnt , & de Achab rege Ifraelis fuppli-
ciumfumcrent» pfeudoprophetarum ore miilòsJcgi-
tnus } vti & odij fpiriius inter Abimelcch * Se Sichiini-
cas ; ac vei loca ipfa > in quibus conuerfantur > conta-

Digitized by Google
 ,,

De Natura D&monum Lib. I IL i oj

&u quafi Harpias infernales icafccdantj inficiunrquc»
ve’eà pertranfeuates omnes lymphati 5 ac furibundi
reddantur : quemadmodum non ica piidem Roma? irt
orphanoerophio accidie 3 vbi vna notte plus quàm_»
quinquaginta puella? fatta? funt demoniaca? . Sune &
alij quidam non folùm ipla bruta ammalia , fed & ho-

mine* inuadentes & occupanres , melancholico vc-

plurimùmalfettos humorc, quotanquàm inftrumcn-
co natti idoneo ad hoc turpè , ac miferum in mo-
,

ri um abueiconfueuere ,ex hoc cnitn fecundum quic-

rem horrcnda? ac eriftes caufantur imaginaciones »
,

vigilancibus veròcogitaciones turpes & cura? fa?ua?>in

obl'cocna prauaque cuna verba, rum fatta fa?pius pro-
rumpentes hinc ex eiufmodi corporibus , léplis Dco
,

deftinatis 3 da?monum filine latibula ncque tameng :

tanrùm animalium fanguinem, fedem animarum, cor-

poreofquc inde fattos fpirirus > caium vehiculum-,
fubincrantj quòd refocillatioois quicquam inde? qua-
fi corporei 3 ob viuificum fentiant calorem > vt non-
nullis Platonicis>ac Pfcllo pra? caeteris vifum efb cùm
omnino fint incorporei > nec his aliqua noftris cum_>
corporibus cognatio : verùm potius 3 quòd fic homi-
neroccupando 3 nefeio quid ob Dei concempcum hac
corpo rum obfeflionc fibi refrigeri j 5 ac refocillarionis
fentirc videntur: quòd hinc inaiornoxa noftrorumq; 5

corporum arrocior pama atcrahitur 3 hanc potefiaeein

in nosj quafi fuo iure nunc ob Adaprauaricationem
noftris delittis quotidianis auttam vendicane 3 cùm
co patto miferandum in modum carnem coneaminae,
Dominum afpernaneur 3 diuinamque execraneur ma-
ieftatem > ccrebri corrumpunc fpiricus 3 attiones vici-
ant 5 denique fic vibrane corpora > iramuraneque, ve
his obnoxia corpora facile ex viius > oculorumque di.
» O fior-
 ,
>

i o6 \ 1oi Laurenttj Ananu

itorfionibus ?
rigoribufque ab alijs difcernantur » atq#
hoc modo homines occupando corpoream tantum-*
quantitatem ac non per illapfum fubintrant» quod
,

vmbratili faciunt conta&u alioqui fecus agere ne-

;

queunt , ac tùm numquam non peruerfas adione« cx-

crcent » fi non prò libici) > ac certe prò ipforum pollo.
Sic enim obfelfis » prafter iam enumerata , iufuper &
alia infcrunt damna* non tamen continue iplòsexa-
gitantcs» fic namqueprorfusperimerent *fcd ex in-
ceruallis imaginariones corrumpunt, & priuapt ob id
benefaciendi ftatu, bine & vficata fraude fefi; » quo- ,

rundaro ob farinus aliquod infigne interemptorum-.

animas fimulant> adeò vt Philofophi Pytagorici» Per-
farumque Magi > animarum tranfmigrationem eredi-,
derint» qUod ipfcmet Pytagoras » Italix Philofopho-
rum fuae xtatis facilè princeps » de fé blaterare non_»
erubuerit»qui prirnus» repudiato nomine Sophi phi- ,

lofophus dici mal uit,ac per Tetragramatóiurare fu-

osdifcipulos edocuit, filentiumqueineisindixit; vo-
ce illa Dei nomen lehoua intelligens, àquo tandem-*
poetae » dxmonum itidem inftin&u , quò verum De-
um ex pc&oribus hominum excuterent, fuum Iouem
effingendi occafionem fumplère . Hanc animarum-*
]rranfmigrationem,feu » àplexus eft Apol-

onius Thyaneus » qui vt fapientiam libi comparare!

Gymnofophiftas ac Brachmanes » ne dicam , vt De-
mocritusac Plato » Aegyptios, & Chaldios accelfic
alijfque perfuafit ».
dum quemdam leonem his fpiri-
ribus pbfèflum x Amafis animam habere circqmftan-
tibus curri oftendendo fùafit», qua quid em opera vtir
natn &
bisnoftris temporibus» vtt olim » incerti vul-
gi foemellas non deciperent ,
quae »
quod aliquos ijs
oppreflos fpiritibusquorumpiam peremptorum fpiri-
tus

Digitized by Googl
 I .

De Natura DAirtonum Ltb.I /. 107

tus manifeftare »ac vbt homicidia patrara fuot fpiri-
cibus corripi , eordem peremptorum arcana propala-
re videant , ac multa apparenza bona petcrc , vix ab
hac animo conccpta opinione , qua horum , quosrc-
ferunt , animas fìrmiter credunr , amoueri qucunt
Animas aurcm has vere effe » nullo pado fieri potei! ,
rum quod animae proprium minime eft , poli difcef-
fum à corpore > quempiam opprimere , fcd ftatimac
( vt Theologi aflerunt ) corpus reliquie , trutinae exa-
. mini fubijcitur à Michaele» auc à fìniflris appenfa cum
datinone s vratternùm rorqueatur 5 aut à dexrriscum
-Angelo recedit , vt ad rempus patiatur 5 vel furfum
prò Tua natura propria auolans, in omne amum Deum
contemplando faluecur: rum eriam quod haud villini,
nifi quod informar corpus > ( vt & fapius antea ito
retuliffe memini ) 3 fortiori fota virture 5 corpus irò-
uerc poteft > ncque anima; > ve dure format > vni corpo-
ri ine ffe queunt
,
quò vna vt motrix , altera vt forma
exiftar ncc referti quòd peremptorum plura mani-
:

feftentur fecreta,aliquaque bona qua?ranr 5 na illa da>

moncs non ignorane » hatc vero fìmulant Proindcj
.

perfpicuum cft , hoc horum fallacium fpirituum opus

effe , eorum maxime, qufhic apud nos Dei permiffu
relidi fune , ne otiofì efTemus , fcd potius in conti-
nua decertatione vtcùtn ijs rande latta vidoria potire-
mur maioreque merito amo frueremur «eterno qui
, ;

quidem fpiritus vel bruta ingrediendo anitnalia , raro

non grandia còmmitrunt mala > aut ea protinus fuffo-
cando j vtdc porcis in Euangelio parer , quos à Do-
mino fada prius eius rei potevate, ad vnum omnes
in mare proximum pra:cipites egèrè » iaut ipfis homi-
nibus maxima inferendo damna , interdum mortem
ipfam, vt in vcreri teftamento vfu veniflc clarct per
• O 2 eos
 io8 IcfcLat&entij Anmtu
cos Vrlos» qui tot pueros > vti Mallei Maleficarum-»
auótor facis denotar, prophetamHelifaeum varijs affi-
cientes ignoroinijs , ac concumelijs cun&os dilcerpfc-

runt ; ac etiam pcrLeoncs aduerlus Samaritanos im-

mifios j co quod alio modo quàm
» loci priftinus mos
crat » Dcum coeli adoratcnt , vt &
per alium quem-*
dam Lconem ,
qui Semeiam videntem fan&um Dei
verbum minime vt ei praeceptum fuerat > adimplcn-
,

tem dilaniauit > quem tandem deuorare , & fi fame-

licus , abfiinuitneque vmquàm nifi vifus » dum eum
, .

afpiceret , nec non & per Lupos Viennanu»

receffit:
adeuntes » (quod certè lèmperapud antiquos prodi-
giofum habitum efi ) quàm plurimos homincs occi-
dendi » ac deuorandi occafio extitcrunt vnde tum prr- :

mum infìitutae funt à Mamerco Epifcopo'fupplicatio-

nes j quò placatus Deus praefens » ac futurum impen-
densmalum auerteret; aliaque pene in numera alijis
in locis perhos animantes mala patraflè vili funt; qui
tamen obid> quòd inftrumenta daemonum fuere 5 quii-
bus ad profufionem languinis humani vfus eftì om-
nes limili ter 5 ac lerpens antiquus ipfe > iufto Dei iu-
dicio poenas dedere .
praeterea hi fpiritus apoftatsefi-
milia, maioraque indiesj^c adhuc committerc mi-
nime ceflant, longe eriam atiociora commillurlni di-
urna poteftace , angclorumque virtutccohiberentur >
perquofdam energumenos f ficquosobfident Graecis
dnftos ) quorum membt is omnibus in aliorura homi-
num ac turpi modo abutuntur
perniciem leelefto > .

Nec tamen cunfti Spirirns ex aequo > vt dì&um efi, ac

fine diferimine molcfti funt, atque infefiant * cùm ob
inaequalia obfdTorum>quos in pcenam occupant , pec-
cata: tum etià ob diuerlàm ipìbrum daemonum occu-
pantium pateflatem , malitiamque > quibus acqua Dei
bilan-
 ,

De Natura Dtmonum Db. I II. t e9

bilance vni magis, quam alteri nocere concefTum eit
prò ratione cuiufque flagiciorum ex quo fìt , vt non-
:

nulli in hac vita nonitaaffligantur; fed potius quie-

te, & gaudio infelici, minufque folidofrui videantur,
in altera tamen eterna , perpetuis , ac a;ternis pce-
nis fubijcùntur Eiufmodi autem demoniaci vfquc-
. ,

adeo nonnumquàm his immundorum ipirituum furijs

agitati conturbantur, vt vix vnusà tribus.quatuorue,
licer robuftiffimis hominibus > ne damami» alijs dent,
cocrceri auc ligari queant , cimi alios interdilla ,
vti
& Chain tremulos reddant, aliorum membra turno»
,

re inflant ad libitum , linguam ad omnia conuicia ef-

fundenda jnftriiunt, quemadmodum per quandam fic*
ri energumenam meis vidi oculis , ha:c tam petulans

erat , vtneminem confpicere poftet , cui non occul-

tas tedafque quafdam ignominias , non palàm expro-
braret , vnde non contemnenda mala oriti potcrant >
fufpicionefque haudexiguje; hinc faéhim , vt nemo,
nifiprius confeflus eam amplius accedere vdlct , re-
ligiofis tantum , facerdotibus , atque non ita pridein
cojifdfis tutus patcbac ad cara aditusj ex quo cerni
poteft ,
peccatimi ob confeflìoncni > quam tamen abs
re, vt & alia Sacramenta, hsretici allatranr, verèda:-
monibus tegi ac ablcondi, hoc videns regius Prophe-
ta, diuino afflatus fpiritu, magno animi atfedu excla-
nut Beati quorum
: remifla.’ lunt iniquitates, & quo-
rum tedia fune peccata . Atque hoc pad©
miferè oc-
cupato? continuò musos reddant, vt darò patet ex
Euangelio , vbi mutum darmonem eiedum legimus
auc ira linguam vinciunt, oculo/quc praeftringiuit , ne
Deodebitas laudes effóndane , neque vìdeant facri-
ficium, ncque luftrali aqua fé tingane, &
ipfas nianusi
estera liberi detinenc, vti ipferact inmuiiere quadatn
Ma-
 , ,

no ^ /di Laurcmij Anania /

, anno reparatx falutia
Macherarenficonfpicarus fura
hu manne, M.Du LXXiX. apud Conflucntes,Calabriae
oppiduin* quò ànimo libcnùmeiccepi» vti qua* do
Sacrata Virgine, nullavmquain, tinóta macula, prsedi-
cabantur miracula, cerrius cognofcerem,quo quidem
inloco commoratus totuni triduum , quid miraculo-
rum»qua:fo.,non vidi è Hernia cnim laborantcm ca
liberati , mukis cciarn annis quemdam morbo deten-
tumvfìc & podagra afliéluin , priftinar valetudini re-i
ftitui vidi, muto cuidam vfum lingua: reddi, nonnui-
los erigi elifos , multo* dirigi raancos, atque de his
ha&enus ,pcaefertim , di m alio loco magi* opportu-
no plura de iiis profèqui' animus fìt mine ad id» quo
digrefTus f'um , reuertor. Horuitì itaque Spirituuur_.
plures numero in vno , eodemque (energumeno prò
varijs coaimidìs-i ita commerentibus dcli&is * ineffe
poflùnt, vnde &.dxmonium , legiodidum,pulfumeft,
ali)vero fic nonnulla* deplorata* vetulas,quofclamq;
faruos deludunt pueros , vt certo fìbi perf'uadcant
certis no&ìbus , horifque ftaris animas vocatasà fuis
difendere corporibus, ac mortuis fefe coniungero,
quod.non aliunde , quàm à daemonibus phantafiam
eftrfmodieuminmodum infidelirate corrumpenribus
proficifcitur, quascum nonnullis ftolida: credulitatis
vulgi mulieribus referunt , quofdam moriruros prx-
dkuntvcui fieuentus refpondet nonnumquàm , dici
vix poteft , quantam telato errorum inde texant , prò-
prias eas animas efTe ( quod tamen fa&u impoflìbilo
eft) vel iuramento affamare audent , cìim nil nifi dx-
monum prxftigia* , quibus corum Phantafiam peruer-
tunt, reipfà fine» qui quidem error » & aliorum nono
ita vulgarium mentes inuafìt ; hos autem orones in_>
hoc labi ac decipi , vel hinc mani feftum cft Multi*
.

enim
 1 1 ,,

De Natura D&monum Lib.1 /. 1 i

cnimab hinc annis contigic Fufcaldi , vbi &

nomini-
li ijs paifionibus , dxmonumque illufionibus obnoxij
reperiebantur ex quibus > dum quidam Carolenfis ,
,

nuncupatus M. Anconius »homo habitus ab omnibus

veridicus, probufqucfic corriperetur > ve non raro
vera , magis quàm falfa pronunciale prjefertim de ,

quibufdam , quos mors propinqua manerec. hic voca-

tus à quodam.Reuerendo Sacerdote, viro bono ac ftu-
diofo Ioanne Antonio Anania, ( de quo 5 ni mihi ira-
ter eflet plura qui dicerem non deeficnt quem
, , :)
,

ha:c res non latebat, adfuit promptus, ferioque in-

rcrrogatus,an, queede eoditìa de re fpargerencur 5
vera e/Tent ? rerpondens , non negauit , qua re,vri cer-r
ta,à lacerdote ilio percepra,, miferum illurn homi-
nem quò ab eiufmodi animo prsconcepta erronea^
opinione difcederet,hortari noa dcftidr.addens^] uod
erat neeeflàrium, Ras non mortuorum aoi'mas; fed d*-»
moncs ipfos cfle quibus fallacibus Spiritibus fidenu,
hab.eoaograuiter in Deum peccaret. Quarc per De-
um ,ac anima: fu.e fai arem eum obteftabatur , vt pra?-
fentiens fiituram huiumodi dxmonum arreptionem_»
(,pra?fenticbat cnim eam ) vcl vbiiam arripi incipe-
retj Cc obièqui amplili» nolle > feria proteftaretur,
ijs

quodque Deus hac diabolica illufione,mentifque ve-

fania eum liberare velie t ardentibus votis precare-
,

tur , his mifer auditis obftupefcens credidit feque

prò virili monitisobtemperaturum poiiicitus eft, ac-
ceptaquc ab hoc veneundp Clerico cerea quadanu,
ac faèrata imaguncuja » Agnus Dei vocant , hilari
prorfus animo domum fuam redijti Cumque confue-
tus diesi quo antea his illufionibus obnoxius fiebat j
adeftec , nec eo amplms arriperetur , fumma afteftus
lxticia Deopro hoc beneficio gratias egit . Verino
altera
 112 Io: Laurcntìj Ariani*
altera ab hac,
imminente die ac hora, non cnim cun-
ttis hebdomadae dieb-us atqueob maiorem Dei cón-
.

cempruin ignominiamque , tertia ac quinta feria bis ,

prarftigijs dtemonum oppugnari concingeret , fuam_*

hanc i'olitam arreptionem irritare , atque ab his im-
mundis vocarifpiritibus , quibusdam iìgnis non fine
fumma animi trifiitia > ac moerore agnofeens , in cla-
morem vehementem prorupit, fe mmirutn cum his
Spiritibus rebcllibus > ac impijs poft hac abire mini-
me decreuifle: quo clamore domeftici ferèomnes,
< quorum erantnon pauci) experretti funt , ijs mane
accurentibus , ciim rei non eftent ignari , rem ordine
narrauit jfeque multis verberibu$ca?fum, ac crebris
fe fcribillatum vibicibus, oftendit , ac iam tum libe-
rarseli omnirìo, prò quo Dco gratiasegit maximas.
Haeccum intellcxiflèm > ipfemet talia coram infpicere
cupiens ,crebriusad quendam ftolidum , ac fatuum
hanc dementationem ( vt paflìm ferebatur ) pati Co->
,

litum me contuli, à quo cum nonnulla intellexerim,

quar tamen poltea non eo quo ipfcdicebat, tempo-
,
re euenere > licer alia plura vcraprotulerat obuiam_j
;

mihi poftea fatto dixi ; heus tu , iocatufiie esnuper

mecum,an diabolite decepere ?Certè non inquit, ,

cùm alia & diuer/aapud illos quàm nos, fic tempo-

,

rum ratio crebro enim longiora funt dierum heb-

:
,

domadum, meniìnm ac annorum quàm nosnumc-

,

ramus , interualla Quid plura ? multa intellcxidej

.

tempore Angelico ab hoc, quo quidem nihil ftolidius

vidi vnquàm , quo non potui , vehementer obftupe-
feens , non mirari cùm miferum re vera , quid di-
,

ftent xra Iupinis,(vt aiunt) nefeire perfpiceré Idem, .

yel fimile pene fcrtur & apud Lappios quorum ma*

,
ior edam num pars ignem adorat, con tingere , dum_,
non-

Digitized by Google
 De Natura D&monum Lib.IV . 1 *;•

non nulli eos 5 à quibus occulta fcirecupiunt camere

roagicis prius musficatis carminibus>a:neaqi rana prae-
fcriptis iófcibus percuflài vel angue j fuis > infpi^ièìiw
do 3 credunt miferì > cum mortuis fimiles ia-
oeulis >

ceant 5 proprias vagatum animas 5 inftar corui Armo-

cratis Clazomenij:emittere>atq; hoc-magis eòs a cor-
po re egredi imaginantur >quod inde experre&i mul~
ta narrante ac certa ab ipfis exoptata figna afferunt
Quse tame omnia ex dxmonumrraudibus phantafiam
horum interuertentium proueniunt 5 limili mode
& apud Cumanenfes , noui orbisaccola$abeorum_.
Prorurc correptos , dsemonis id nomen eft occulta*
eorum linguae, quam Piaces, (Ìq hnm fir#»!*-

dotes vocant, Hilpanis > corumque

vulgo manifeftare , magna
piacula committere>
libi perfua-
dent

DE
 . ,,

1 ',V y- T
'
*%r
* ^ 1 ' ^ _
NATVRA
•
ir

, y , de
r.Jit

: IO: LAVRENTII ANANLe

TAB.ERNATIS
:«.' J J.fifj

3 / ( oLo.n il a T HE 0 LO ò I. '
*
»
’* “ * li 4 v
•
1 ÌQ'J J<i 5'fils.*

. Il 1 BER @J A
r
KT V $
A,£ t £ R v m j bi maligni fpiritus
& fi non cun&i ( vt didium eft,)
ejraequo tentante nihilominus 9

cùm omnes incredibili ,

quxeo-
, noccndi
defide- rum eft «valida
rio flagrent,nufquàm non gentium

"J
eft» quò vlla abfque mora quàm_»
ociflìmè haud percurra«r, vt quofuis inuentos , non
fecus i ac Le<mes , dcuorent i atijjue fic , non folùm_.
( vti fupra memjnirotts )
noftrorum opprimendorum
caufà j nullum non moucnt lapidem fcd & contrae ;

Dei eterni propofitttm > qure poftunt, tentare noru

intermittunt s etiam fpfis elem^ntis, in quibus, quò
nos crebrius , ignauia alfoqui torpentes , exerceant
à Deoaliqua ijs poteftas , commorandique locusda-
tus eft > ad hoc abutentes > per qua: quidem elenìcn-
tadiuinos honores, & adorationem ab omnibus gen-
tibus , fibi vt adfcriberenti fedulò , nec fine fucceffu
operam dcdere. Nam cùmexhoc, nunc ex ilio ele-
méiléd diuerla prodigia oftfcntarent , gentes à Dei co-
gnitionc.

Digitized tjy Googte

 ^ ** - t M

De NattiraD&mmum Lih, I V. j j j
gnitione alioquin toto coelo aberrantes, mattoni-
)

tas ijsreddidere, vt his delufae varios quoq; diuerfpfq;

DeoS prò regionum varietate, ex quibus prodebant
1

illaprodigia,
fibi effiiixerint Quare ex his fpiritibus .

nonnùlli Dij nuncupati funt; aliquiactherei;

caeleftes
quidam hcroes; aliqui marini,& terreftresj alij fonia-
n b & fiuuiatiles vt Dryades, Amadryades, Napeab ac
Nymphas , Oreadefque , alij fub pucllarum habicu >
quem numquàm in ,veteri teftamcoto ob quandanu#
earum imperfe&ionem, qua & à Saccrdotio arccban-
tur , Angeli reprafentauere vci fa?pe in nouo fatica-
;

timiob Maria? fummam , creditur, gradami qua ni-

mirum muliebri forma no proprietate,quatenus hi fiat
alijsmolliores fe fuperinduunt; ac vtmaiorifallant,de-
cipiantque occafione qua Dei , Dcseque > ac incelo
,

fexcentas fi&a? funt nuptùe poetarum fabulis:. Bine

& adhuc hi fallaces fpiritus furtim apud nonnullos
,

praferdm Biornios,acFinnos interdum , Nympharum

app arene habitu , vbi familiarium more hominibus in»-
feruire , eofque à diueifis fortuna telis
, quibus om-
nes expofiti fumus, defendere produnt quemadmo-
,
dnm videreeft apud Saxonem Graraaticum, qui ho-
rum. Spirituum grada Frontonem quendam nullo te r
lo,aut ferro vulnerari vnquam potuifle fcribit. Horum
fpiricuum alij vocati funt Celeti, Penates, Larcs*
Indigetes , Semidei , Sumani, Cabiri, Guretes , Co*-’
ribantes > Tekhines , Anthidci* Pareli arij, Medio-
xumi , Anelili , Dryopumque lingua Pappi quos om*-
,
nes pramaricatores Angelos ideo olii» Romania
conuocari datum eft, vel proprijs id dsemonibus per
ftatuas oftendentibus , vti fa&um à limone Vcijs fe-
runt, quòufqi hoc comparente diuino lumirie, fimul ac
Adam deliquit, fignis ab angelis mundo oftenfo, ac 2
P a Pro-
 1 ,,

1 6 X /*. Ldurentij Ariani*;/

Prophetis praedido , omnes tenebra expellercntur :
acque vbi antea errorum ingens chaos , inde vera lux»
pertotum emicaret terrarumorbemob vidoriam, qua
Paulus , ac Petrus , duo mundi lumina propria eorura
morte potiti funt omniaque illinc fandac religionis
:

dogmata diflfiindcrentur vbi fucrant deofiflìnra tene r

,

bra , cuius luminis radi; ytique iplenderenc , nequo *

ibidem vmquàm palàm effe, tytannorum metu de-

fifterent , donec iniquitatis filius in mundo reuelatus,
,

myderium Tua* iniquitatis operare tur. Ac vt, qua? de

reliquis reftant
,
pejcfequamur Sunt eorumpraterea_,
:

non pauci , qui fub vmbra verfantur , habitantes io fé-

creto calami , lociique , vt inquir Iob , humentibus »
quo fadum aiunt , vt Iefus nolter, Mundi Saluator, Ci-
bi porredum acetum aru odine biberc noluerit atque :

ali; perfiepius , fefe magno turbine i ingentibus pro-

cella, horrcndisfulminibus mali patraturi immifeent:

qui, feriunt minime oblique, vtpote qua; à natu-
rali fiderum motu proueniunt , fed redo idu feriunt
qu o fit , vt vel profundis edam in vallibus , ne dum_,
in fummorum montium verticibus perimant, acquo

x
exhis Phocarum pelle, aquila pennis, lauro ac hya-
cyntho fuperindutos ellè,atiqui animaduerterut, quod
vt mirabili Dei prouidenda , ita dacmonum , ficut in-
ferius oftendetur , in/ìgni peradum eft aftutia . Proc-
ter hatc & hi fpiritus , immenfis aliquibus impenden-
tibus calamitatibus varia prodigia ,
quafi exultantes
hifee malis , oftenderecanfueuerunt, quemadinodum
haud multis ab bine annis fecere apud Germanos , vbi
corum veftiroenta varijs crucibus , vt vcftium illorum
erartextura » colore quafi fanguineo, fingulo quoque
mane , vel per menlèm integrum inficere foHci funt
aegrandibus faxisapud Jnfubrjos,antequàm Galli Ita-
'
• .o; ial

Digitized by Google
 7

De Natura Da monum Lib. IV. j 1

Jia pcllcrentur quod & triginta ab hinc an-

,
pluiffe ,

nis propè Siuolam in nouo orbe fadum effe , Hifpani

pallini narrane, ac terribiles quofdam bellicorum tor-
mencornm idus exciraffe prout hoc anno , cùm ha?c
,

exararem per totam fere hanc prouinciamadum eft ,

Vulcano hosexcitatos ftrepitus adferibunt vulgò , fed
falsò , vti tnihi viderevideor , velutiex horutn squali
prorfus , ac in nullo differenti , fiue eminus , fìuc co-

minus frequentiori audjtu facilè deprehenditur . Quod

fi à Vulcano profedi effent , haud tana alfidui forent ,

neque vbique locorum eiufmodi fonitus audirentur .

Daemonum itaque & illje in aere excitatg illufiones fue-

re , vt alibi prolixius de co dicemus , his edam audo-

ribus varia? militum initrud* quafì acies in cado com-
paruere , velutiMachabarorum tempore Hierofolymis,
&ante Tiri ob/ìdionem contigit , idemque quinqua-
gintaab hinc annis luperioribus euenifle apud C'im-
bros , Slefuici, ac in Apulia ante Caroli Odaui aduen-

tum , fic & apud Sarmatas Cracouiae, vbi quidam mo-

nachuscum Regediu certarevifus eft, monacho tan-
dem , nuper edam Mexici haud multo tem-
cedente
pore antequàm expugnareturj fadum quoque ,id ab
,

hinc quinquennium ferèper fex menfes , ante Turca-

rum obfidionem Thamafi, fic enim olim Nicofianto
,

vrbem Cypri metropolim nuncupabant , quod Poeta?

quoque innuiflc videntur, dum variam in Ilij euerfio-
ne Deorum in coelo pugnam vifam canunt . Olino
quoque Cimbricis bellis & armorum crepitus equa- t

rumque hinnitus perceptos antiqui rctulerunt Infiori-

ci & bouem loquela ciuilia bella denunciaffe memo-
,

rane Spiritus edam tympanis fonare, à mercatoribus

.

ad CataiU'n fe confercndbus crebro audiunrur , ad

Lopum afperrimum defertum, fic enim nunc quendam
lmai

Digitized by Google
 8 ,

1 1 Io'.Taurentj Anatri*
linaimontis trattimi appellane , eofdem etiam tubis
clangete in quibufdam Arabia heremis frequenterau-
diri affeuerant > aeremque propè Carmaniae deferta, ac
Chefmuriam, extra Caucafumprouinciam , tanta te-
nelwarum caligine , vt nottem dixeris , mercatores
offundere , Marcus Venetus fcriptor fide dignus affir-
mat. Et re vera non eft res adeò mira, hos fpiritus ,
vtplurimùm in àtris,loci(que defertis obferuari, cùm ex
ijs fint,qui fanttorum pugna deuitti, nè per certa tem-

pora noceant,Angelorum ligati funt minifterio, quem-

admodum qui Saram vexabat, in fuperiori Aegypto à
Raphaelc vinculis conftrittus , facra affirmat fcriptu-
ra .
Quin & aliaprodigia in aere orientare foliti funt,
vtpote faces , lampades < trabes , bolides , & chafma-
ra, qui etiam interdum effecère, vt & ftcllae, Lunaq;
ipfa , arte quadam praeftigiatrice , cado quafi decidifle,
apparuerint, vti apud Poetas fattitatumper Theffalas
Magas legitur, atque etiam per Maumethum, omnium
magorum fccIcratiffimum,Arabcs fabulatur,hinc cun-
tti eius fettatores Luna prò infignijs vtuntur , qui ni-

inirunvomnes ita rerum fimulachra , acphantafmata

oculis obiecerunt , vtvulgus ficdclufum,ea tamen-,
veriora, quam qua? apud Sacram ( vt prouerbio fertur)
acciderint, fefe vidifle crederei , qua de re antiqui
Poeta? non veriti funt icribere.Carmina vel cado , pof-
lunt deducere Lunam &
Illa reluttantem verfu de-
:

ducere Lunam Nititur , ac cantu Lunam dedncerc

tentant,Etfaccrent, fi non aera repulfafonent, quod
certe quamà ventate alienum fit, vel ex hoc liquet
quod daemones natura; ordinem nullo vmquàm patto,
vel fi rumperentur peruertere queant: ne dicam nunc
,

de Luna» magnitudine, qu aedecidédo, licet minimè pofi-

fet, cùm cadum, cuius jpfa pars eft, nec leue, nec gra-
 ,

De Natura D&monttm Uh. IV . 119

ue fit , terram quafi operiret & fic vniuerfam mundi
,

harmoniam pulchcrrimam deftruerent, quodnullius

creatura? opuSeft; folius enim Dei totius natura? au-
doris,& condiroris proprium, ve eam prò libitu etiam
deftruere poffit, acque ea de caufa fir.quàd hi nequam
Spiritus, nec vt cjelipars aliqua feindatur, nec vtpen-
dentium aquarum fluxus delìftat , nec vt ignis frige-
fcat j cum ha?c natura? vini exced mt, cfficere queant;
hinc etiam fadum , ve Sathanas tcntauerit, cium fei-
re vellet, an Tefus verè Dei filius eflet, quo lapides pa-
n ts faccrec Verùm & his Spiritibus , qui in aqua ob-
.

uerfanttfr, non pauci fune-, quos Gratci Panos , & Gal-

li Dufios nuncupant hos aflidup in accubos , acque
;

fuccubos connetti perhibent, quorum qnidem nefario

congreffu,qur iam ex heroum tempore initium fump-
fit, quando & fabula? primum coeperunri> Iicet nonnul-

li & ante Nòe diluvium hunc tata nefanduin ac abo-

,

miflandum concubitum coepiflè vefìtìt rritelligiftic e-•

nim per filios Dei in fihas hominum ifruerites hos im-

mundos fpiricu'S muheres admoduitrtum lafciuas , ac
petulante* inuafitfe, quod fadum, aiune, mirAdatmo-
num verftrtia , ól> frequentiofèrft eoruih-cum honvini-
buy /òcietatem vnde tot Déìim fili} falsò didi fntìt
,

curti reipfà hos de effe fuerit imponibile y qui poft mo-

derni tamen prodigi/s quibufdam clari * & fi à daemo-
nibtìs ipfis-potiusofteiiiì^ feeleribus ac ffagitijs quan-
tumvis nobilitati , nihilominus per apotheofim in nu-
merum Deorum telati fuere, quòrum auxilia poftmo-
dum ab hótìirnibus , Vtpote Diuorum, in neceflSfàtibws
implorati folittfmeft*, éandemque eò vcfaniae da?mo-
num opera res dedudta vt eis non modo bruta * «rp-
,

tilia, feda, quadrupeda animantia immolarertt, verùm

& aues ypifees, ammalia terrei! ria cunda , ac ampbibia.

 i io Io: Laurentij Ariani*
fru&us > florcs , hcrbas » gcmmas j vnioncs, metalla V r

fua fingulis i quin &

carnes humanas > ptoh fcelus »
crcaturam ad imaginem Dei formatam jtemplumqpc
Deo confecratum , bis fpurijs , ac feeleratis idolis

turpiflimè deftinari , eorumque grada comburi» hinc

videre eft, res prorfus admiratione dignas inrerdum >
Deo pcrmittente » eueniflfc nam & per hxc fpe&ra >
:

( fic enim hos fpiricus in phantafia , aut corporea ap-

parentes fimilitudine nuncupauere ) muliercs eorum
paflìm ftuprata: flint ac etiam pueri » horrendum fa-
,

cinus , quod nec ipforum quidem plerique ob natura:

prseftantia patraile leguntur ,fed ita homines demen-
tati) atque adeo eorum intelleftus obfcuratus » ac
voluntas corrupta eft) vt multa de his,Iicet impoflìbi-
lia ,
tamen crediderint » dum quafi duplicis natura: in-
*
fertos , femidcos appellarent, ac fcriberent > cum da-
mones minimè cum his ita coire poflint » ve ex eo ne-
fando congreflu heroes , quafi ex duabus diuerfis fpe-
ciebus , haud fecu.s ac muli » nafccrentur > non enim_>
hi (piritus aliquid feminis 5 vt falsò nónulli Platonicoru
imaginati funt » cmittere pofluntjverùm fic congredi-
untur » hoc nefario congreflu deceptse gentes am-
plius refto aberrent tramite , hunc ram nefarium , ac
turpiflìmum coicum > vel etiamnum da:monesexerce-
rc non definunc cum quibufHam deplorata» falutis foe-
mellis )&cum
hominibus nonnullis nequam deplo- ;

randum profetò » homines rationc praeditos, & per

baptifmum Chrifto vel iuramento obligatos , his diris
infernalium furiarum illccebris adeo fefc mancipare ,
vt &: anima: falutem in extrcmumdifcrimen,aeternurn-
que exitium earum caufa pra*cipitent .
Quo autem_,
deemones verfipelles profolita aftutia miferis fosmel-
Jis magie fucum faciant » aliqua femina de induflriaa^
adhi-

Digitized by Google
 , 1 ,,,

De Natura D&monum LibJV . i 2

adhibent, quibus vehemcntiori libidine acccnfg fla-

grant atque-has , qua* huiufmodi amore capt£ funt
,

lamias dotti vocant , vel ob firailitudinem cuiuidam.,

monftri puelìa: fatte referenti , estera belluas , vel à
lamijs dsmonurn quodam genere , pucroruni fangui-
nem cxugentium ; quod &
Poet? innuiflè vififunt,
bine Hoiatius inquit: Ncu pranfie puerum viuum ex-
trahac aluo , hs longe ardentioribus iibidinum fiam-
mis,quam fi Iuucni robuftiifimo mifccrentur, flagrane,

licetabfque feminis refolutionc , nonnulla; tameng

huius nefarij congrcflus rese deprehenfas , illud ar-
te quadam à virisextortum interdum iènfifiè , con-
fellle fune , vtroque enim vtuntur genere quod qui- ;

dem femen & in neruos , venas arterias , ac otta

, lì ,

cùm fit natura: opus in quo Deus minime eis vtitur,

,

baud dirigere potfunt; nihilominus tamen ex co, fnb

certa natur? difpofitione, cocleftiquc influxu diredo,
aliquos &
oriri, &
ortam hcroum maiorem partem ef-
le , negar i non poteft, qui quamuis rcipfa ex ipiriti-
,

bus non fuerint propagati, fraudes tamen ac dolos co-

rum plus fatis fapucrc , fic natum perhibent Acneam_,
ex Venere & Anchife , Bacchum ex Ione Scmelc , &
ex Marte Romulum , totque alios antiquorum hcroes
fex centos , in hunc quoque modum ortum Alexan-
drum tradunt Ammonei Louis iàcerdotes > ac Ncro-
nem Imperatorcm quem conceptum ex angue
, aliqui
imaginati fune vt Merlinum quoque Britannorum_»
,

annales , & Iaponij fuum Xacam , plurefque prxre-

rea qui idolatri# ac haerefuna auttores fucre , vt 8c
Luthcrum herefiarcham , ac Màumethum ; quocirca
ad mirando Dei iudicio , ac prouidentia contingit , vt
fub. tempus exomis horum , non aliqua bona & J#ta_,,
vti circa Sauttorum Dei natales fieri confueuiti fed po-
:
Q. «. tius

Digitized by Googl
 i it Io: Lamenti] Anania
tius cun&a infaufta ac horrenda mala > portendentiaj
prodigia confpiciantur > eoquemagisdira mecuendaq;
apparent 5 vt vnufquifque libi tamquàm vene-
ab ijs ,

no animarum pra»fentilfimo 5 Hoc etiam

cauere poflìt .

nefario congrcffu dazmones nonnumqudm vel inuicis

miferis foemellis ftuprum violentum interré confueue- r
re proprio tamen crimine muliercularum in hoc vi-
,
ótis potiflìmum } qua* impuris cogitationibtis in_»
> ijs

mente locum dant 5 &

indulgenti exterioribufque ge-
ftibus tandem produnt ; quemadmodum varias in for-
mas concinnandis , & torquendis comis quoque om- ;

n e (ludi u m ponunt in exornando corpore gemmisi

vnionibus 5 faciemque ceruffa aut ftibio fucant , gra-
phioqi& fupercilia nunc hoc,nunc alio modo cóponut,
}

qua de re nó fine caufa Apoftolus mulieres nó nifi ve-

latas capite ob Angelos tempia ing redi prxcipit, cum
non raro viu veniat, vt quaneomagisdiftomodo com-
pta:& fucata* in publicum prodeuntcs alios ad fui a-
moretn inuitare acallicere ftudcnt tanto potiushgc
,
:

turpia dira ifpe&ra dsemonum inpoenam libi attra-

hant i ncc profedtò mirum diuinam fapientiam tan-.
topere hoc crimine offendi , quo facies à Deo fumma
arte effidfre 5 ita foedò dcturpantur . Hoc etiam nefan-
do libidinis genere d^mones &
cum iuuenibus qui-
bufdam formx praecellentibus » virginibufque libidi-
nibus tamen aflìduè fc polluentibus , vti foJet , vcluti
in Marrea Regione eueniffe Scotica teftantur hiftoriae:
iniqua haud multis abbine annis puella quasdam for-
ma veoufta ficogregia > natalibufque non minus clara > .

diu drtreólans coniugium ventrem ferre reperta eft ;

parentìbus de eo , qui ftuprum tale intuliffet folicitè
inquirentibusj fponte fatetur puella fe tà no&u , quàm
interdiu Venerem # xercuiffe cum adolefccnte quoda,
qui»

Digitteecj by Googlc
 De Natura Damonum L ib. IV. 123
qui ,
quis , aut vndcnam veniret , aut eftet ignoraro.
Ad qua? non potucre non parente* vchementer ob-
5

flupefccre angi animo , ac affligi , à famula tandem

j

hominem qucmdam in cubiculo cum filia rem habcrc

edotti haud mora interpofita vlla facibus tgdiiquc
,

accenfis , quod nox eftet, accurrentes reclufis foribus

raonftrum horrendum , ingcns , ac omnem humanam
fidem excedens , maxime terribile à filise complexibus
pendere yident Sacerdotem eueftigio vita? , mori-
.

bufque probatis accerfunt , 'qui cum in rccitationo

Euangelij Santti Ioannis verba illa exprimeret , Ver-
bum caro fattum eft, dsemon non fine maximo ac bor-
rendo excitato firepitu , terroreque incuflo &poftfc ,

relitto, ( more nempe Tuo ) difparuit , cubiculi tettum

iìmul auferens, ac feemina hsec infelieiffima, triduo
poli, monftrum non minus horrendum enixacft,quod
nè in familia: fummam ignominiam aleretur , ac edu-
carctur 3 extrutta prò more pyra; flammis confump-
tum;eft . Simile huic quiddam in Garothea accidiflo
referunt cum quodam fuccubo fub fpecie confpicuae
puell? , venuftum non minus adolefcentem , quo fuis
amplexibus potiretur , Colicitance , huius rei fattus
certior dioecefanus , iuuenem, vt oratioaibus, ieiu-
nijs , ac pocnitentiahaud fitta, fed feria Chriftianam
vitam inftitueret , locum mutarct , fedulò monuit, his
pijs iuuenis obtemperans monitis , à fpettri illius fcc-
leftis follicitationibus liberatuseft . Habet loci, vt &
nominis mutatio , nefeio quid occulta: proprieratis ob
Angelorum , quos propterea mutari fcribunt , eifica-
ciorem virtutem , ficut ex Abraham & Sara vidcrecft,
quiAbraham , ( vt Cabaliftis placet, ) filiumlfaac ,
quo magis in bonis proficeret , vtique in partem Au-
ftralem, vbiloci Angelum fibi propitiorem efiè,non
,

Q 2 igno-
 , .

i i-4 /<?: Laurenlij Anania

ignorabat , tranftulit Idcm;euenifTe Corinthi cui-
.

dam Philofopho Appollonius Thyaneus afferit, quod

edam iam vix annis vigìnti elapfis alieni 5 cuius no-
mini parcendum duxi , cimi praefentia exemplafint v

odiofa , accidiffe cum accubo, minimè me latet: qui-

*
bus namqueobfcoeniscongreffibus d£emones } vticon-
fueuere ? corporeo tamen velamine femper tc<5ti ac in-
duti Huic edam non abfimile quiddam facilini apud
.

Forteam , Scoda* seftuarium vbi dum nauis quaidani »

nauigandi effet in procitictu» adeò procellisjvndisjim-

bribuique extemplo exagitari , conquaflari , ac pene
obruiccepit, ve vclis ac malo ira&is fcilTìfque > nulla-»
fpes fàlutis fupcreffct amplius: intereadum forte nau-
ta quidam prteadmirarionc ac magno timore , clariori
voce exclamaret, hoc effe opus à diabolo profc&um,
vox cuiufdam mulieris , hac cxclamatione per-
'fratini
terrefaéte , è fentina cunótis naucleris cxaudita cft »
qua fefe in caufa huius extremi periculi cllè prodijt ,
("non fècus,vt in facris,de IonaIegitur,)propter nefan-
da confuetudincm diu multumq; cu accubo quàmuis
inuita inftar ftatua» immobilis ab ipfo reddita, cum co
,

habitam quapropter rogare coepit , vt hoc infaufto

;

onere nauem leuarent , fclcquc in mare prafeipitarent»

quod cum non fine mulcislachrymis confternata fup-
plex peteret > rem exponeret , continuo facerdos ,
&
qui cadern naui crat , focminam hanc , ne de infinita-»
Dei in peccatores refipifeentes mifcricordia defpera-
iet hortabatur fèdulò 5 addens multa de paterno Se
propitio Dei in nos animo > qui omne propterea fìbi
pcccatum conclufcrit, quo omnium edam mifereatur.
quarc > vt ipfa vera animi ad Dcum conuerfione , ve-
rifque ex animo & corde profc&is fufpirijs doloribufq;
in viam redirct periua-^
ob commiffa tanta peccata 3 t
,
’
det.

Digitized by Google
 .

De NaturADAmonum Lib. IV. 1 1y

det ,cui obfequitur mulieri Deumqucquoinfeipfam
criminis ream, non edam in nautas animaduertat , la-
chrynians precari non deftititj hinc Tubino ò naui qui-
dam nubecula exiliens, fiamma ac fulphure dasmonem
prodidit . Noui & ego aliam quandam puellam , qua:
tories ab accuboclàmopprimebatur 5 vt eam tandem
huius miferia: tsderct , remque totam anaicisapcriret,
idquc non fine Iachrymis ac dolorei ha:c tandem Dei
auxilio, loci ac nominis mutatione edam liberata eft
Necde fide iam dictorum > quod res mira: videantur ,
aliquid dubitand^un’j cumlongè maiora ac plura do
accubis& fuccubis quotidiana expericntia , proh do=-
lor , edoceat A maribus pariter ac faeminis nonnullis
.

crebro hunc nefaoduma&um exerceri legimus , hunc

Diana: ac Herodiadis ludum Vulgo appellane ad quem
no&e intempefia frequenter adrnodum mulieres ilice
mifera: 3 antea infantum, quos eam ob caufam non_>
tinólorum atrocitcriugulant, pinguedine prò vngucn-
tis vfie 3 fambucea > quam liniunt 5 virga, hircoque ve-

tta: ( cuius diabolus formam fimulat > aut certe quod

eorumcorruptàeimaginationitalem figurarci imprimat)
obequitarefibi Tomniant Hoc modo non fecus ac pa-
.

lea: 3 turbine quodam , per diuerfa locorum intcrual-

la dcTerunturs donec tandem perdura? ad Satanam >

quem,Summam Maieftatem alto infidentem folio prae-
lcferentem ac mcnticntercis omnium miferorum mifcr-
rima: 3 cernuo: 3 flexis poplitibusj adorare non veren-
tur 3 diuerfo tamen 3 quàm nobis confuctumefl 3 ritu,
non faciem , fed terga illi obuertentes, caputquenon
in pcttus, fed in fcapulas ,inclinantes ;
quod, vclex
cis prxfcripta legc aliter non permittcnte , vt ctiam-j
ex hoc eorum nobis contraria natura innotefcat 3 fa-
ciunt3quo ab alijs diftintti domini videantur3 hinc plu-
res
 li 6 Io Laurenttj
:
Anania
tcs varijs rhytmis cantilenas altius tum inftrudi camini
diuerforumque generum prò libitu choreas à noftris
penitus abfimiles ducunt fceminae namque poft dor-
:

lum mafculis inha?rentes retrocedendo faliunt : ter-

ga dando inclinant, caputquc non ante ? fèd retro? fic
pedem tanta cum agilitate eleuant , vt altiori arto >
qua? humanam tranfcendat , dodi fàcile videantur •

atque flc faltantes 5 genioque indulgentes multis? lau-

tis ? &opiparisepuIis expleti ? tam mares ^quam foe-

mina?, necenim viri ab his nefandis fpedaculis ab-

funt? tandem vfqueadeo , & corporum fceleflas libi-
dines explent ? vt fa?pe nonnulla ? quibus auerfa pla-
cuit Venus? vel bifurcato membro impeti? eodemlen-
tiant tempore . Hoc quidem omnium maxime exe-
crandum ac deteflandum fcelus? & fi nullo non tem-
pore ? vt plerique afieuerant ? nullaque non retate per.
petratum fuerit inhac tamen pofirema mundi fene-
j

dute tautùm inualuit ? vt nifi armata? leges ac iura_> ?

igne yltore , contra infurgerent ? nufpiam non hcec pe-
ftis ferpercti. Cceterùm cùm non pauci eius fint fenten-

tla? ? hunc diaboiicum ludum non tam reipfa quàm

?

potius opinione ac fluita imaginationis dementatio*

ne fieri penitus affeuerando? ha?c in Phantafia ob dce-
monum indudam infidelitatem accadere* vti ex ali-
quibus dementati fe vidiffe affirmant: hos fic opinan-
tes equidem non parum mirari? & ab eis, ( cùm dxmo-
nibus longè afiutiores fraudes , ac ampliores vires non
deeffe haud inficientur) hoc edoceri percuperem_» ?
quidnam fit ? quod tantopereid denegent? quafida?-
moncs propria? virtutis contadu corpora obftinatorum?
pra?fèrtim id optantium, haud transferre queant? ciim
& Angeli fua ipforum virtute ? qua vti fpiritus fiitis
pollent > vt didum efl ? alter prophetam Àbacuch ad
Da-
 2

De Natura D&monum Lib. II /. 1 7

Danielem per aerem à ludica in Chaldieanui
capillis
duxit ;
Ezechiclem de Chaldeorum regio-
alter vero
ne in tcrram promiflionis tranftulit,ac Philippum Azo-
to ad Candacis Regina? Eunuchum Hierofolymam, vti
Aethiopum moris erat, vifentem tranlportatum 3 fa-
cra fcriptura demondrat 3 an 3 fi Angeli id propria vir-
tute potuerc 3 cur da?moncs eadetn opera nequeant ?
queunt profedò , tantoque magis 3 quòd hi 3 nefandis
fcelcribus fuperditiofisquè maximè ritibus 3 quibus
pr^cipuè gaudent 3 ad id inuitanrur aflìduè, ac vocan-
tur , qu o edam pado , Empedoclcm Agrigento Cro-
tonem ad Pythagoram ab ijfdcm lpiritibus translatum
& Abarim quoque Hyperboreum exTaurica Chcrfo-
nefo eòdem leditauimus 3 ac Appollonium Thyaneum
Roma Dicearcheam 3 odo horarum fpatio , dudum
Philodratus alfirmat, ac Simonem Magum in aerem
fu bla rum ? vt in fuo Itinerario Clemens aderir coram
Petro fadum ede , quendamque Zenobitara Norue-
gia, redà fub polu Ardicu à demone tradudu affeue-
rant nonnulla hidoria; boreales 3 & denique, abfquo
criminibus tamen , Hillidium Difentinum Epifcopum
per aera Romam tranfuedum 3 ficut & Alberrum Ma-
gnimi tradunt, Sed 3 qutd opus ed verbis, alijfqucj
,

exemplis ? cùm & ipfum nodra: falutis audorem le-

fum Chridura 3 podquàm carnem nodram libi copula-
ne, dasmon tentator per diuerfa loca txàdulerit? Quod
eriam verum effe per eorum probatur conuiuia ad ,

quoe annis ab hinc haud ita multis quidam in agro Sa-

bino 3 curiofitate magis 3 quam fuperdione, addudus,
acceffit 3 vtnumne veraedent, qua; fua coniux in eo-
dem crimine deprehenfa affirmarat 3 fuisipdus infpi-
ceret proprijs oculis s hic diemonum miniderio , lub
hirci forma vedns 3 antea tamen vndus pinguedine 3
 •
1 2 Io: Laurentij
8 AnanU
«ius ab vxore Tua cdodus , ad (locutn tandem con-
rei

fuetum peruenit , tot conuiuiorum , fcrculorumquej

apparatus magnopcre miratus cumque mifer vnà cu :

Satana iura mento ©bftridis mancipijs aflediftet mcn*

•
fa, cibolque omnis generis» at nullo Tale conditos
*
, deguftaftet , faiem crebro efflàgitat tandemque alla. ,

. tum > quafi admirans » dulce nomen Iefu nuncupando

in caufa firn» vt cundi conuiua?» ( mirabile didu ) cu
toto horum conuiuio , vcl in momento , euanefcercnn
isvero , cuius ore hoc fandiflùnum nomenprodijt»no-
dtirno tempore, in profundiflìmis tenebris loco quo-
dam hortibili , multis miJJiaribus à domo Tua difljto
femiuiuum relidum fè tandem videtjdiuina tamen vir-
tute fubleuatus , angelorumque adiutus rainifterio , &
finon fcmperoculis cernantur , nunquàm tamen nos
ope fila deft ruunt , fi tamen gratia diuina haud defti-

. tuti fumus , id quod Elifieus Tuo manifeftat difcipulo i

biduo poft domum reuerfus eft, audorque fuit, ve
quamplurimi homines, plures tamen mulieres , quafi
ex finifiro , vt iecretiores inquiunt Theologi, laterej
» vnà cum fila coniu-
profedte , aut valàfragilia magis
ge omncsjigne concremarentur Idem fertur quoque .

de quadam lamia nomine Lucretia, à proprio demo-

ne ob audicum fub auroram campana; cuiufdam iòni-
tum deferta ad ripamfluminis à Iuuene quodam in-
»

uenta 5 qui re cognita , & fi miferae filentiumpollicitus

ludici tamen indicium fecit , ex quo ipfa ad fuppli. &
cium rapta eft Pmerea » ncc deeft eius rei exemplu
.

de Reuerendo quodam facerdote , qui domo exiens

rus more iblito pcrredurus , demone equo poft terga
ignarus dido citius cò vedus eft . Cjeterùm cunda ea
loca , qua» lamias-frequentant , ( cum minimè in om-
nibus obbcnignorcro coeli influxum, regionifque An-
geli

Digitized by Google
 De Natura D&monum LibJV. ji 9
geli cuflodiam taliamala patrarc poffint (vtpluri-
mum & ferè séper aliquo inligni faciriore ac piaculo
nobilitata antea fuere,quibus ,quòd Angeloru quo-
dammodo deftituantur tutela, magis praeualent gau-
dentque: horum famofa Nuxapud SamniumBene-
uentana, collis in Dania mons , ac Virgo in Gothia fe-
runtur,quò omnes flrigimagas dasmonum opera tran-
fuchi vulgo credunt .proinde hsecnegantes fàtis ‘er-
rare perfpicuè patet . nec propterea infìcias iuerim
,
ea in phantafia, (vt ipfi volunt) contingere non polle
cùm frequentius eopa&o eueniant. haud enim in po.
teliatehorum con/ìllit 'fpirituum noélu Solem fupra
nollrum retrahcre Horizontem , vt dementata? eiuf-
modi libi fomniant muliercula? , at quod per aera in-
terdum non vehantur de vno in alterum locum , nil
eli quod impcdiat .Ex quo confequitur
nonnulla^, ,

reipfa fieri, quidam vero in

caru corrupta imaginatio
ne , ac Phantafia tantum per fomnium,quafi in men-
tem venire , qua? tamen in rei ventate euenifle , lìc
miferx delufa? , vel iuramento , affirmare folent . De
bis , qua? in medium afferrem plura mihi non deef-
,
fenr esempla Verùm par
. eli de immenfa Dei in nos
mifericordia admodum mirari, quod vel crucis Ugno,
vcl nomine Iefu, ctiam à malis prolato, extemplo h#c
diabolica prasfligiatricia Sympolia conturbantur
, &
euanefcunt 3 quò omnium infeiiciUimi has fceleratas
confuctiidines frcquétantes, diaboli impotentiam
ac
imbecillirate fn videndo.eò promptius ad Deuro
curi-
dipotcntem , oronis boniauthorem &fbntem con-
uertantur , inq. euro credant , ac gratiam qua tur-
>
piflimèfua fponte excidcrunt , omni Audio recupe-
rcnt : non enim eli Deus perditionis, fed omnis làlu-
tis & faluationis.ni exnobisipfis proficilcaturperditio.
R Vnde
 ! $0 fa Laurentij Ariani*.
Vndefir, *1 eiufmodi miferijs obnoxij,dum diuia a
celebrante officia, nihil mali percipiàt,cum alioqui a
'
fèmpct varijs huc atqjilluc impellantur imaginationi-
bus,curifq*onficianturmaximis,immòad omnia pcr-
pctranda nefaria federa ab his fpiritibus armantur ,
& in arenarci protruduntur, casteroqui raro fit » ne hi
haud euandeant fpiritus , hanc diuinam virgam ,fu»
exiòj fignum plfaciendo , quod tancoperc metuunt
ac reformidannmagnum profedo myftcrium antiquis
Aegyptijs non itaincognitum,qui hominum falucetu
hac Dei figura j iniqua plura continente arcana »jn
eorum hieroglyphicis notabant fic ea vii , poftquam-*
huius charaderis nota cundi iufiu dittino ianuarum
poftibus fanguine Agnati» Hcbrasi ab Aegyptijs inco-
lumes, illorum primogenitis omnibus angelo inter-
emptis euaferunt * Quin ncc Arabibus abftrufam, qui
hanc diuinaroimagineminbrachijs, quòà nonnullis
calamitatibus tutiores forét, fibi pingi volcbant,quod
& Platonera olfccifle per fuam decufièm , coniedu-
fum>
ra confequi pofifumus , Vcrum vt vnde digreflus
reuertar , non me pigebit de ijfdem Spiritibus , quae
-

virquida audoritatis maxima fuis vidit oculis,5c ex-

is peregrè ne-
pertus efts breuiter annedere Aberat
.

gociorum quorundam familiarium conficiendorum_.

•

caufa, vnde domum rediens>cindus &

feptus eft hor-
vulgus
rcnda nodis qaligine.quodam in loco » apud
pergens ma-
«ece cuiufdam Hebrasi infaufto,ex qup
vlla , quae
ximo correptus eft horrore , ignota tamen
fenfibus percipi poflèt.caufa. quod hinc euemfie au-
tnmoob amplamdfmonis, tentando tum fe accingeri-
tis, poteftatem, cum in eiufmodi
locis, vt didumeft,

plus, quàm alijs poffint quare & ijs

magis gaudent :
,
vel u-
autvtiateremptorum violenta morte animas
'
mulent,

Digitized by Google
 ,

De Natura D&montim Llb. IV .

1 5 r
mulenr, aut edam quo malorum perpetratorum me-
moria refricetur, velquòd eorum naturai voluntati-
que perfida?} mulrum fint confentanea 5 ac ab Angelis
non adeò prohibentur,vt olim fucrecampi Maratho-
nij, Perfarum ftrage infignes ; vbi din } multumquo
hos fpiritus oberrafle accolis infènfos, armorumfire-
pitu >ac equorum hinnitu haud pauci antiquorutn_,
•
teftantur fcriptores . fic edam nunc perhibent} Han-
fem, enim} fpatiofam quandam regionem , in Hi-
( ita
beria vocant ) perpetua caligine oppreflàm , hifque
apoftatis continue vexari fpiridbus j vbi & equorum
hinnitus , gallorum cantus » aliorumque animalium-#
vo ccs audid apertè affirmat Aitonius apud Àrmenios
hiftoricus haud ignobilis Sed vt nunc coeptam hifto-
.

riampertexam Vix nempè decem paffibus 5 quo in

.

id vita? difcrimen inciderat vir ille digrefìus abcrat »

cum fubitaneo hoc pcrculfus terrore circumfpiciens >
mulam infignis magnitudini in loco anguftiori obuia
venire vidit, qua confpefta vehemendus pcrterrefa-
éluS} non tamen penitus animum abijcicns, ac delpc-
ransj nec ab itinere caepto defiftens» quin podus vires
& fpiritus refumcndoj ter inter
pergendum figno cru-
cis fcmuniuit > crebrioribus vocis dulcilfimum Iefu
nomen implorando; his ex omnibus quali periculis
emerfus , animo praefend ac alacriterprofecutus eft >
vt opinione fua di&ociduscurrendo perrexerit: nec
,
tamen id Ipe&rum prorfus difparuit, quinimmò nunc
maioris, nune vero minoris magnitudini vifum cflr
variafque in formas mutari>tandem priegrandi cuiufi-
dam molollì fimilitudinem rcferens > quam ad fincm
vfque retinens, nunquam modo hac, modò illac ocu-
lis fe/è obiiciendoj moleftum effe deftitit, qui propte-

reaftri&um enfem concitato curfu ei obuertit; plus

R z itaque
 >
/

ijt . lo. Laurentij AvanU. \

itaque furijsexagitatus,tandem ad ingentcm

iàris his
rupem peruenit, vbi B.Virginis facellum extrudunu»
confpiciebatur , quà &
ei per callem praerereundum.,
erat . buie numini ex animo commen-
eo loci, cìim fc

dalfet confefìim id horribiic fpedrum tanto ciwlj

,

ftrepitu &
fragore , vt nihil fupra , euanuit , quibus
adeò redditus eft attonitus » terroreque percitus , vt
exeo febrim,deniquein triroeftrem tertianam in-
in
ciderà . Quod autem eiufmodi fpedracnfem , es- &
tera arma, equum etiam, &canem metuerc dicuntur,
non eò fit, quòd idibus aliquibus , vt corporea , ex-
pofitifinr,nec quòd metallum hoc fit fub Martis do-
minio ,
quemadmodum nonnulli Platonici ffnxerunt
qui in rebus omnibus, fympathiam, &
antipathiam &
quandam eflc volunt, atque etiam Pfellus, qui florido
gladio Anaphalangem demonem à quodam obfelfo \

expulfum atferit; Spiritus enim funt, omnis corporis

expertes, nec inde, quòd ijs,quas affumpferuntjima-
ginibus, quodam excellunt dominio ncque etiam ex ,•

fuperiorishuius fpeciei intelligentia; oppofita vertu-

te, cùm fi hoc foret ;
haud plerique eiufmodi omnes
occurrentes ramis euanefcerent,fed ij tantum, ( cum
diuerfa fint daunouiim genera ) qui quodammodo
Marti fubfunt ; veruna idaccidere, inquara,ob maio-
rem, quem quidam habent, animi vigorem, indo
haudquaquam da:mones terrorem inctifluri duobus
apparent comitibus hoc enim vigore , quod cupiunt
.

efficere, prohibentur ,praefertim , cùm non

femper,
quantos quidemoptarcnt, nobis terrores incuterò
permittantur, diuina pietate rcpulfi Pmerea ij ma- .

litiofi fpiritus faepè operationes fuas

perficiunt per

eos, quos diuexant, energumenos , cum maxime,

cùm
milfi,
terrei fuot> autfupplicij alficiejadi caufa fupernè
aut

Digitized by Google
 ,,
.

De Natura D&monum Lib . IV. 1

3 ;
aut Maleficorum opera intrufi , hos xgen'nrip dcfe-
runc , ac vix ab eisdifcedunr , vel ctiam cxorcifmis
quibus Sanata Ecclefia iam ex Apoftolorum tempore
vfque & a Salomonis aitate Hebreorum Synagoga
vti
neque San&orum quorundam reliquijs ,
vti lolita eft,
quas quod de ijs triumphum reportarunt , maxime
rormidant, adeò vthas, quafi Dei opera» multisin Io.
cisfugere cogantur compulfi , fic nec ob Euchariftiae
praefentiam,vbi tamen non fine maximo cruciatu per-
prima: nafcentis Ecclefiae micio» vela qui-
fìftunt, etfi
buslibet in nomine lefu » aut crucis figno ab obfeflìs
eijciebantur quod non fine caufa faólum eft
.
quo :

e.nim gentes idolatra » ac incredula , eo facilius ad fi-

dcm Chriftianam adducerentur » miraculis crebriori-

bus opus tum erat cùm hoc non pertentandi caulà-»»
:

curiofitateue quada impubi faccrenr, vtnuper perhi-

benc Ncapoli favftum quadamin domohis vexata fpi-
ritibus nonnullis» in quos matulamac fcaphium pio*
prios ob oculos infperferunt » ac cffuderunt » atquo
olim Sceuse filijs circa quendam daemoqiacutn , qui
nqdi ac vulnerati non fine fumma turpitudine, ac de-
decorc» vel proprijs doroibus exire coa&i fune .metu
trepidante feci yt quod Sanfta Ecclefia Gatholica,,
:

agerec, potiu$ animi pietate, quàm.curiofitaacaliqua

imitarentuf:. Noftra vero aetate » ex quo iam tot tan-
tifqne miraculis Ecclefia lìoruit » ac confirmata eft
non rnirum cuiquam vìderi debet , fi non ita crebro ,

ve olim, daemones eijciuntur : prafertim , cùm uunc

fa;pius, vt pios in fide excrceant poenifquc caftigent
,
propter admifla deliba quodammodo relinquantur
,

Hi prgtetea fpiritus feepenumero hominum delin-

quentium exorcizandum inceruentu , fic vires
inter
acquirunt , vt energumenos deferere minime velint ;
proinde
 ,

i - IoiLaurentij Ananu
proinde exorciftis fummopcrc cauendum , ne exorci-
zantibus temerò quilibet adfint , qui etiam prò ea_# >
qua pieni funt, calliditate, frequenter, & San&ae
Ecclefije exorcifmis aggreflì adeò rclu&antur , quò
exorciftas tatdio affedfcos deterreant; cùm tamen ma- -

gico ritu , quibufdamfcilicetfuperftitionibu$,figuris

ac charaifteribus,atque ( proh nefas) nimiapaftorum
negligenza, à nonnullis, Gratcis pratfertim ,quos no-
ftris in regionibus , ac Hydrunti Caloieros vocant
imperiti, quandoqueparumper, ac nonnunquam mul-
tum repugnare videantur non fine maxima fraudo ,
quo nempe patto paulatim fidemè mundo auferro
moliuncur: alioqui datmonem, vbi maius malum non
fubeft , ab alio datinone quantumuis fuperiori , ac
,

interdum difpati , expelli non contingit; hoc enim

modo, quo per Graecos exploduntur, à corporibus
tantù m, maximi sinccrea animabus tcnebris immerfis,
excedunc, cum id, quod forfan anrea poenat tantum-
modo erar, proculdubio aflèncientibus in culpam ce-
dit . qua de re nec iure aliquo cogi hoc pa&o quin
,
grande co committatur peccatum » cnergumenos ve
relinquant, pofiunt, hocque magis, quod nobis omni
commercio, omniquefamiliaricatc datmonum feuerè
interdi&um fit, nec eorum minifterio , ob quod nos
polluimur peccatum, vti fas eft ; licet id fan&is , ac
iuftis quandoque concelfum fui fiè legitur , vti Diuo
Iacobo, qui vt Hermogenem ei affèrreut, ijs iniunxit,
ac Simoni Iudac,qui vt datmones proprias ftatuasfuas
deftruerent , coniringerentque, eis prsecepit. Sandis
etcnim , vtpote membris Deo ipfi infertis , obediunt,
velint, nolint propter eorum merita , etfi eis natura^
fuperiores fint; nihilominus tamen diuino arbitrio, 5c
voluntate, iuftis caufis > &
racionibus hoc exigenti-

Digitized by Google
 ,,

De Natura D&monum Lib. IV. y

bus» fspè àpugna vi&ores receffere idcircò h diuer-.

fìs angclis etiam, ne amplius, vel per tempora.de eo

carneo’, quo tentando , vitio fuperati fuerunt, pcr-

tentatum quempiam accedane, vinciri feruntur Ncc .

dum corpora occupant,eo ipfo tentare dicuntur,cùm

in hunc modum obfefli ratione impediantur,vnde nec
in merendi, nequepeccandi ftaru ciré poflfunt.tum
in
prsfertim, cum imaginandipoteftatem conturbant :
non enim hanc continenter vexant;fcd interdum tres
quatuoruedies, & amplius ab eorum defiftunt vexa-
tione, interdum tic anima; conccntrantpotentias , vt
vel proprium motum impedire videantur vti fàtis
,

ritè perfpexit Ioannes Baptifta Attendolus, virpius,

in linguarum cognitione verfatilfimus,omni feientia-
rum genere peritilfimus, dum Capo* quendam exor-
cizaret energumcnuin . prsterea non omnes dxmo-
nes ex *quo fi coguntur , cum ob
c pofleflòs defèrere
varia occupatorum crimina , tum etiam non minus
diuerfa fpirituum occupantium genera adde quod :
,
exorcizantium omnium non fit par virtus & valor
perinde vt cum circunftantiumnon funt tant* virtu-
tes , qu* è diametro quafi penitulque d*monum vi-
ti;'s opponi polfint ex quo confequitur (vt & didum
:

antchac) quod non tantopere exorcizantium pr^fen-

tiam, vira, &
authoritatem reformident; immò, quòd
inter exorci zandum ali; eis, quafi auxilio veniunt,ac
occurrunt Spiritus.quorum aduentu maiores vires re-
cipiunt, horum vero fpirituum, omnium peftilentiflì-
mi flint muti qui exorcizando haud exire adiguntur
,

vnquaro».nifi vt co, quo esteri,loquantur modo, nifi-

que loco móueantur . qui quidem Spiritus, ctfi varia
ac diuerfa morborum genera noftris corporibus in-
filane > animabufque miras imaginationes excitcnt
quibus

309
 io: Laurenti] Anani&
quibus ficnofter afficitur intellc&us , vt oculus non-»
fìaufus rerum fymulachris ; in re&am tamen volun-
tatem non eft his vllum imperiumj ehm hoc Dei tan-
tummodo fit: ea itaquefola in homine verè immu-
nis, ac libera remanfit,non tamen à miferia, poftqua
Adam preuaricando Mundo tantum attraxit malum,
nec à peccato, nifi per fili; gratiam, fed à neceflitate »
à qua Se ante, & poft hxc anima: facultas femper fuic
libera Nec tamen propterea , da?mones , quod ne-
.

queunt peccandi, fic etiam non poflint peccati necdfi-

tatem atferre ,cum in Phreneticis imaginatticem vù>
tutem impedire , ac in lethargicis memoriam contur-
bare, fa?pè cernere li ceat. ad hsec, hi rebelles» ac tene*
brarumSpiritus haud femper tantas nobis tenebra*
offundunt, quamuis ipfimet nil nifi tenebre fiat , nec
tanta nos caligine inuoluunt,vt omnem lucis confpe-
dtum è medio tollant, cum multa , qu£ hominis com-
modum, non tamen etcrnum , fpe&ant ,propitium_j
d^monem Socrati reuelaflè compertum fit.j nequo
,

hoc mirura, cum & ha?c & alia praetcrea quae aeter-
, >

nam concernunt falutem, & veritatem,eaque qu* ta-

cere quam propalare mallent qua laborant infigni
, ,
tamen compelluntur. fic &cum
perfidia, manifeftare
dcceptum veniunt, quo optatis facilius potiantur,res
ciufmodi, quas te<ftas, fepulta(q;vellent potius often-
dunt; alioquin intelÌe&umilIuminarent,quod tamen
minimè, cu omninò charitate vacent,efficere queunt;
non enim quod natura pofterius , nifi quod prius eft
obtineant ,poflidere valent. quocirca omnia, qua:
fecundum quietemin fomnijs , infidelibus prafertim.
Se alijs peccato pollutis obuerfàntur, &
monftrantur,
publica fi excipias ; ad qua? mittuntur ipfi Angeli, vt
cernere eft apud Pharaonem , nunquam non per ho*
,
’
mani-

Digita-ed by Google
 ,
.

De Natura DmoAum Lib. IV . i $ 7

manifeftantur Spiritus, vt etiam Socrati fa&urn legia
mus, cum quoti de cygno fomniarat » cius in fomno
quoque accepic interpretationem ; ac etiam Galeno ,
qui vt infirmo cuidam vcnam fecaret,dormiendo cdo-
Àus eft quod edam videre licec ex Aefculapij tem-
.

pio apud Pergamum, ac Podalirijr a:de, nam vtrobiqi

dormienribus regris morborum remedia oftenfa fune.
Sic ex columnis Herculis, ad quas quaecumque anti-
qui feire defiderabant > reuelabantur ita etiam ex
.

Àmphiarai Phano , Serapidis ad Canopum delubro ,

Heliopoli Solis tempio» vbi ftteerdotes literarum ob-
fignatarum /ènfum, vel ad vnguem Adriano Impera-
tori retulerunt, atque Pafiphaes, Ardalique ara apud
Hircanos, & lfidis quoque Bumaftejquibus(inquam)
interdum (cùm crebro &
ab Angelis»at tum aldus ea
nunciabantur)qua? vulgo fortuna: munera appellanti
oftendi contingit»quibuldam praefertim infipientibus,
ceruicofis, ac prauis , quibus fortuna» Philofophorum
opinione, amica effe lòler,quòhisacquifitis amplius
& alia ex da:monu voto,peruersèagerepergant.quod
ramen non fic accipiendum , quali hi Spiritus diuirijs
aliquem prò arbitrio cumulare ,& fpoliare queant ,
etfi interdum nonnihil aliquid pecuniarnm adieciffe
reperti funt j fed quod ijs , quò homines faiiant ac
tentent» oppugnatum venianr,cum ijs affluentes fa-
cilimomento libidinis,ac fuperbia: vitijs fefe dedant.
hinc non abfquecaufa Saluator nofter tories in diui-
tes inuehitur his enim nil eft» quod nos fegniores ad
:

ampleétendum veritatis , ac iuftitùe vias ( quibus in-

greflìdannonum laqueos euitabimus ) reddere queat
Inde etiam earum copiain nonnulli Theologi /perne-
re confulunt, vti falutis anima: maxime noxiam,ac pe-
ftiferamluem, cùm non infrequenter vbi thefaurus ,

S ibi
 -

1-8 'V Ioi Laurentij Ariani*

ibi &cor hominis effe foleat> vel ipfa Dei veritatc.*
atreftanee. Ab his porrò fpiritibus admonitum
narrane

& Alexandrum, vt fuis à ferpentibus morfis militibus

hìperbaton ederetur , ac Lyfandrum Spartanoru Du-
cem vt Aphutim vrbemobfidione,qua eam cinge
,

fcat, folueret,licet à bonis Angelis,quoniam Reges

&
erantid proficifci potuit.Nec tamen daemones vnqua
aliquos io bonum finern > fiue bona naturalia, fiuej
moralia fpeéies, peregère , quantumuis faepenumero
pluuias, imbrefque, terre Eccitate maxime id
expoftu-
lantc> ficut ventos nonnullis fecundos concitane
&
funt, atque etiam affiduècontemptores religioni
vifi
intrepauerint, obiurgarint, caftigauerintque,vti
Dio-
nyfium Syracufanum,Phlcgiam totque alios ,
quan- ,

quam pnetcrea haud pauca,qua» bona viderentur in ,

fomnijs pr«edixermt, vti per ftatuas coatta aliquos,

&
quaruni
quos tandem poenisinul&arunt , Iocutilunt,
rerum exerirplagentilium fuppedicant hiftoria:. qua:
omnia, &fingula, non quod hominibusbenè cupere,
veletiam facerevelint , voluntate eorum huic maxi-
illu-
mè repugnante: fed quod luperftitionibus fuis ,

fìonibufque maiorem iìdem » authòritacem ijs & con-

cilient hinc .
propria eorum tempia ob negle<5fcam_j,
&
fuperftirionem , ijs
ipus
vel parum cultamreligionis
authoribus, igne pcrierc,vti Apollinis templum
Del-
Mile-
phicum ter,Diante Ephefi bis,Cereris quoque
ti, Argis lunonis & Roma? Apollinis , vti nimirum__»
,

oftenrarenr,
his rebus fuam potentiam,vindidamquc
fuofque cultores magis alliccrent Tota etiam
Poti- .

vclvnius
tiorum familia , fpretis Herculis facrifieijs,
menfis fpatio extin&a eft. Ad ha?c non.cuntfiaequa-
liter quibufuis malis infligendis
gaudent: ccrtis eqim
quibuspraualcnt,viti;s
elaffibus quafi diftin&i, his, in
^ homi-
 3 ,

De Natura D&monum Lib. IV. 1 9

homines oppugnanti, mira alluda acie hac inftru&a_>,
de quibus ducem fuum Luciferum ccrriorem faciut >
varijs nempe hominibus, quos hinc inde, per orbem*
tentationibus aggredì funt, hoc & frequenter corpo-
ris adfeita fìmilitudine ferilTe vili lune. Horum quiii-
bet ea>qua: inhabitat dementa, concutere , vel con-
turbare magis potei! alio vnde fìt , vt aethera inco-
.

IcnteSjquos Siliurion nuncupant ,etlì reliquis minus

noxij, varia emicantia figna prodant, hilares femper,
mortalium damnis gaudentes , ruinis, calamicatibuf-
que omnisgeneris pra?la?titiaexulcantes quali, vduti
qui aerem inhabitant, quos nonnulli ; fallo tamen,er-
rorum vti nos, pcenitere imaginantur » cùm ex quo
Temei fe à Deo auerterunt» nunc minimè in viam re-
dire ncc veline, nec polline, hos heroas dixit antiqui-
tas acque ex eo , quod quibuldam incantationibus
.

aerem in nubem,ac pluuiam cogercnt, Nephideótas

Cneci vocauere, hos, nimbos, ventos, grandines , ac
fulmina iaculari, ac edam, lana, cera, argilla, lapidi-
bus, ferroque pluilTe ferunt . Verùm ex his , qui in_>
aquis degunt, marinos flu<ftus,nauigantibus fubmer-
gendis intenti, concitant, qui olim quotiesres ex fen*
tentia in perdendis hominibus minimè fuccelferat
quali tempeftates compefcendi gratia ade!Tent,nautis
lefe oftendere, vti Nymphaj,ac Tritones, etlì frequé-
tius fub quadani luce Caftorem,ac Pollucem antiqui
dixère .hanc & Angdorum minifterio confpici non_»
negauerim, praefertim nauigantibus bonis ,ac fìdeli-
bus . qua quidein in re Philofophos huius lucis causa
à natura, aut cafu petentes errare alibi diximus.Ter-
reftres vero qui fune , folum varijs malis terram diue-
xant, horrendis tcrraimotibus faepèimminentium ma-
lorum lìgnis adeoconquad'antes , vt flumina» relidtis
S z alueis
 "
140 LaurentifAnArti* *

alueis curfum aliò dirigere vifafunt , montes quoque

non minus concufii apparuere Ex his nonnulIi>caetc-
.

risnocenciores, fubterraneifunt in fpecabus latitxn*

res, vtìolim in antro Trophonio refjionfa dabant
in puteis abfconfi 9 bcifugum genus affiduè ad tartan
ra tendentes» vnde Stygiam aquam hauftam ad nos
pcrferunt, qua vfqueadeo dementa ipfa inficere» ac
corrumpete folent , vt quali ex Babylonica arca fror-
rendarn hanc nolh-i tempori luem excitcnt ftvaviru-
kncìa» ac contagio iongè,latèqtìe omnia vaftantem 3
ignotant'Qraecisjditftinis, ac Arabibus, quos nequam,
acdiros, fertiléfque Spiritus > Alaftorcs, ac Palameos
antiqui dixere , hofque dumtaxat aquam > & >aerem_»
corrumpendoj corporibus» vtdi&um eft , frigidis paf-
fioaibus officere,ac incommodarej ficut caeteros, ani-
mis infidias parare , plerique ex Platonicis afTerunt*
horum quemdam fub vetula: forma oftcndit Ephefi
Apollonius Thyaneus, in qucm grandi lapidum acer-
uo immillò cdfauic epidemia 5 omnis horum fpirituu
in nos poteftas à noftris commiflis deli&is profe&a-,
iufto Dei iudicio t nec gentes aliquam ignoranti;»
caufam allegare poffunt, lumine ilio setcrno caelitus
demiffo ipfo medio orbis terra: fatis diu iam ful-
gente. hos tenebratimi Spiritus» fi voluiflènc nullo ,

negocio cognouiflent > vel ex hac re fola , quod etiì

horum plerique fefe edeftes effe mirum in modum_.
ia&itarint: nunquam tamen aliquid figni in caelo pro-
ducere, autoftendere potuere, ficut apud Hebraeos
lofuah, veri Dei cultor,cuius iuffu Sol ipfe immobi-
lis conftitit, & Ezechias, in cuius gratiam contra na-
ture curfum aliquot gradibus retrocelfit id quod &
,

luda»i>dum fignaveritatememinus fubolfaciendo > à

lefu Saluatore noftro qujefiuere quod tamen 5 ne.>
:

Digitized by Google
 De Natura D&monum LtiJV. *41
hac edam in parte cis deeflè videretur , fed potius ad
fe conuertcretjin ipfàcruce pendens in mords arti-
culo oftendit, quò horum fcribae hoc miraculo admo-
niti, ccrtum de co , vt ab increata ventate fattum_. >
arrhabonem noflent,haberenrque Solis fcilicct vili*
uerfali Eclypfi per totum mundum,in ipfo tamen ple-
nilunio ram admiranda, ac praster omnem natura or-
dinari } vt velcx hac ipfit verum Deum de Deovero,
deque lumine lumen , modo ipfi tenebras non plus
amafienr, fatis perfpicuè oculis cernere potuiflènt. cu
Dionyfius Areopagita, fummus Philofophus vel He-
liopoli id confpicatus , dixifTe feratur aut Deus na-
:

tura patitur j aut tota mundi machina diflfoluetur.

Porrò quantumuis da?monum potefias fitlatis ampia»
non tamen omnia » qua? eueniunt mala ipfis authori-
bus referenda funt. Nam cùmquatuorfint pcenarum
genera quibus cuntti ob peccatum obnoxij fumus ;
s

natura nempe, minifteri; » nox;?, ac malefici ; ex na-

tura tum mala prouenire dicimus ; cum hxc à motu
cadi, certoque fyderum influxu promanant. à mini-
fterio quoties Deus per Angelos iuftitiam fuam exc-
quitur, ficut Angelus pcrtranficns Aegypdorum pri-
mogenita peremiti atqueetiam ehm ex Senacheribi
Afiyriorum regis exercitu centum & quinquaginta_,
hominum millia trucidauit, , ac Balthafarcm Baby-
lonis Rogandomi vafisabutentem occidit noxa ver :

rò tunc, ehm Deus poenas exigens aliquam plettendi

tamen ipfis neqnam Spiritibusfacit poteftatem qua :

nullo nimirùm modo, nifidiuino infili, vtipo£Tunt,ni-

hilominus cumnoxa? adferibuntur, non tam Dei ma-
datum exequuntur, quàm fuum explent defiderium r
fponte fua malitia addutti. quapropter haud vnquam
ab his aliquid effettuili » lìuc fub boni, fiue mali pr$-
textu,
 14 2 Lo: Laurent Anania
ij
rextu,vel quod naturai referat,aut accidenti tantìim
redoleac formami , quod tandem malis cedendo in™»
pocnam» bonis vero aternum cadat in bonum » eis
malo non adferibatur Hinc tot> tantaque portenta_»>
.

prodigia, ac mira 5 cun&a noxa effe&us, his olim fieri

gentibus, vt & in prafentiarum cun&is infidelibus >
quibus magis eorum ftabilirentur fuperftidones , di-
urna iuftitia nutu permiflfa funt quo fa&um da?moni-
.

bus procurantibus , vt Anthei cineres eruti imbres

Cicrent, ac Minerua penes ades facra non putrefee-
rent> & Pethiliain Philo&etis fepulchro cinis vehe-
mentibus venda expofitus non diflìparetur » atquej
Paphi à Veneris tempio , cimi vbique circumcirca™,
plueret>pluuia tamen arceretur,ac vtapud Peneleos
idolum vifumcun&is terrorem incureret ; qua edam
de caufa & Troia quondam Palladium, vt nunc aurea
poma Mauritania faralia exritèrc,& quo protinus die
Miagro apud Eleos Iitaretur mufeaomnes interirét,
,

atquc vt apud Aegyptios Ibes confeftim ferpentes

voratura vocata aduolarent) ac nauim filo tantùoi_>
veftales ab vndis educcrent. In qua porrò pcena in-
fligenda interdum maiora >quam prò eorum natura.»
par eratj quod lòlummpdò Dei miniftri eflènt , miro
diurna iurtitiae ordine , his committi confueuit fpìri-
tibus, vti apertè manifeftatur Auguftini authoritatej
ex Lothi vxore , in falis ftatuam per eos transforma-
ta, ac ex temporaria animas puniendi poteftate,vtru-
que enim eis , vt à propria ipforum natura fieri haud
eft integrura. veruntamen rune nuncuparià maleficio
effe&us condngunt , cum à maleficis» omnium homi-

num profiigatilfimis, patrantur,quod vt fuccedar,va-

rijsefficiunt potionibus, herbis , lapillis , animalium_»
fanguine, mortuorum oflibus, ferpentum exuuijs.hu-
manis

Digitizod.by Gpogle
 à,

D e Natura T)&monum Uh. IV. 14 $

manis vnguibus,fufpenforum linguis, oculis eorum_>,
funibus,accapillis, quibufdam verbis fàcris , quota-
meli finguia in extremum Dei contemptum, vt facri-
ficia,vel ipforum nucu,ne dicam verbo, eis in omnium
hominuro fummam perniciem inuenta offcruntur .

quos quidem efFedns , cùmfrequentius quibufdam_.

fiant imaginibus,quò veritas & de his patcfiat » per-
tradandum eft Sunt itaque omnes ho imagines, qui-
.

bus hoc fuperfticiofum genus hominum vtitur,dupli-

cis differendo reperto ; quo enimex aftrorum confi-
ciuncur afpedu , aftrologico appellantur; atquo fine
fiderum aliqua obfèruatione neoromantico ; illas à
,

colo pendete, nec ad rem aliquid conferre , nifi icul-

pantur in materia predolà, ve auro, argento, ac gem-
mi*, acque etiamalijs congruentibus metallis,corpo-
riquediuadhoreant, comperami db has vero ( ne-
gletta fiellarum obferuatione ) cudi haud quicquam_»
intereflè, aiunt , an in nobiliori , vel viliori fubiedo
fculpantur,aut incidantur,atq;edà fine corporeo con-
tadueftèdum confequi. Vtrafque domonum frau-
&
de confici? & geftari conftat ,diuerfo tamen pado ?
illas tacito , has verò aperto , ita haru rerum peritio-
res ventati ùinixi , validis refpondendo argumentis
nonnullis, horum opinionibus repugnantibus, id af-
ferunt , ac neutrum edam , & qui eas conficit, ijfque
confedis vtitur crimine carcre dicunt.quandoquidem
de Aftrologicis nunc loquendo, in quibus aliqua vi-
detufditficulcas, cotero vel ipfo nomine exofo funt
eum,inquam, vel ad Solem mcridianum c^cutire ne-
celTe efi, qui his nil virtutis ,cùm nec a fe, nec
quibus nos fignamus.numeris, necà colo,cùm figu-
ro coleftisiniliixus fint incapaces , quòd interprimas
qualicates nequaquam unmerentur , effe apercè non_>
videe ;
 i4l- Io: Laurentij Anani& \

videt; alioquin fecusfi foret.enfis, qui ex fé hominem

perfoderet, fydcrum afpe&u cudi poflec » & fic, quas
narrane pueris, fabula: eflènt hiftorije, nec Gi»cia_»
vllius mcndacij author fuiflet. Vnde nam ergo haec
virtus, fi his accidentibus hic non conuenit effe&us ,
nec à fe, vr di&um eft , nec à calo ? reftat igitur , vt
borimi ncquam Spiricuum technis irta imagines,cha.-
ra&ercfquc reperto: fint , hominibus pervadendo,
vim ac virtutem aliquam à ccelcftibus in has defluxa*
ac deriuatam imaginibus,quas dum interdum Indos>
cxaltiflìmis montibus, in nono calo confpexiflèjnoji-
nulli fabulantesfingunt,grauiter errane, ac delinquuc.
Nec his obftat, quod de Moyfe in medium afferune >

qui, quòdarris Acgyptiouiin elice peritilfimus, duo-

bus ex auro fculptis annulis , recordationis feilieet, 8c
obliuionis , hanc Tuie coniugi vireucem eradidic» ve
cuna eum abfcncem, vel memoria cenere , vel etiànù^
obliuioni dare vellet, alterucru gerendo efficeret s Ile
nec quod Iofephus referc de Elcazari annulo» quo
quendam d^moniacum curauie nuli® cnim veceri in
:

teftameneojvc legentibus perfpicuu eft, qdibus.dia-5

bolus cune fubefiec, imagines in vfu cranc, nec etiatp
referc, quod Antiochusfub quadam imagine fibiofte*
lade hoftib us vigoria potitus eft: non enimobeanij
quam ex fc ( ve gentes credebanc )
vireucem contine-
bae; ar, vcalcioris eraterga fc, quia Regem , vireucis
indicium, nec eeiam quod interdum figurare cernan-
tur in corporibus à ca:lo ipfo efftàae , hinc aliam_,
vim operandi habent , vti iam haud multis ex
.

hinc annis videre licuic quodam in lapide ferpen-

tem, affabrè cadi motu fculptum , apud Germanos in
Sueuia magna anguium inuolutum multitudine,ac Sa-
Iomonis quoque in faxo excifum figillum in agro
Vero-
 :

De Natura D&monum Lih. IV. T 4f

Veronenfi, quo forfan eucnit modo cuidam , quem_*
nouijhomini probo, &
in magna conftituto dignitate ,
qui natus cum angue in humero.omnes à ferpentibua
demorfos, vel faliua tantum fanitati reftituit . Quai>*
doquidcm vt veri fapicntes fatentur, quotquot funt,
eiuimodi imagines , vt figura? nii virtutis ( ve paulò
ante etiam di&um cft ) habere queunt, vel /ine à c?-
lo eflìcda? , vel fiirtim da?monum fraude impreffae , vt
dicitur de Seieuci anchora,quam eius mater cubaos
cum A polline accepifle in annulo , gentilium fcrunt
hiftoria?, vel etiam fub calerti fint influxu ab Aftro-r
iogis conflati, vt qua? narrantur de nouem Mufis, in
quibufHàm lapillis , quibus geftandis Pyrrhum admi-
rabilem memoriam naftum aiunt, ac qua? fubfeptetn
Planetarum fculpta? annulis Apollonio Thyaneo ab
Hyarcha, Brachmanum Principe , cxhibita? quibus
,
fìngulis prò dierum numero gerendis , tamdiu totum
ferrar um orbem peragrando vt iuuenis aliquis fem-
,

per fortis, ac robuftus vixit , ac qua: inuenta eli ini»

Nilo, Thaulomaneapud Maumethas Pontifìce, qua_,
Crocodili cicures redditi morfu non nocebanc , ac
quibus ferpentcs fugati Byzantio leguntur.- quibus
etiam imaginibus olim ^Egyptus , cui Gra?ci cunétas
fcientiasacccptasreferunt, fuis vteretur iti neceffi-
tatibus, non quod Aegyptij, cùm multò tamen pcri-
tiorcs clTent, has vfurparent fìguras quòd ab his vl-
,
lam virtutem libi acquirerc crederent veruni vt ha- :

rum afpedu, ob earum materiam, cui maior à cacio

proprer frequentioré eius fub propria della infufioné
imprimitur,quam herbis,ac lapillis continetur,recor-
darcntur,atq;his,qua? geftarent, animo magis excitati,
facilius cfleftes influxus,veluti qui per fomnium,dor-
mitantes , & iacentes viridi in ripa , imaginem fufei-
X perent
 s

1 46
'
/&• Laurentij Anania* \ •£

pcrént estera omnia

: daemonum fraudes? dolique-?
cre-
iunt, quibus, prseter haze aliqua affingendo? aut
m_»
dendo? ingens committitur crimen ? horribilius
portentum , quàm in natura monftrum^ .
Hioribtis
Qua de re & Theologi has ? vtpote occultas dx-
monumfraudes deteftantur maximoperc ac exe
?
?

crantur? nec profetò temere ? dina il virtutis aliquia

ibis
his imaginibus à celo influeret > non perpetuò
infiuxu 5
ineffe t ? vt ineft? fed tandem deficiente
ipfam quoque deficere ? &
exolefcere caperti
ncque multa naturam rcrum excedentia rada wil-
fentvficut patet de Gygis ? ac Paraceli!
annuii ;
prò arbitrio reddebatui ? a
quibus alter inuifibilis
ter vero annnlum digitis geftans hoftibus magno
terrori? ac formidini fiebat; atque etiam
de The-
raphim , quibus infpiciendis Laban multa
colii--

gebat Futura? nemoqueeius potevate mf vt Hebia:!

aiunt ) euadere potuit ; ac quibus Michas
idolorum
in-»
(acerdos vtebatur quibufquc Hebrseos crcbrius
,
curri
idolatriam cecidiffe ? eorumaffirmant Rabbini ?
cas?in
mult£ ex his eorum augerent diuitias . Caeteru
quibus fyd us non infpicitur?fed industria? acais quae-
dam?que quò malefici male agendo Strenue pcigant >
nullis non
à diabolo introduda: funt( vti meminiinus)
cxcc randa?, eo quod fuis quibuslibet dtcmomous
iua.

etiam figna , inftrumenta ? charaderefque adferipti

de in-
funt ) quos fibi magnorum principum inftar
dustria vindicauere ? grauiorum ìongè
roalorum cau-
ta funt?cùm aperta quali horuin
pignora fint,crcbiius
alias ad la-
àmaleficis vel proprio fanguinc exarati :

feiuiam? difeordiam , timorem ? ac dementàtionem^ ,

ali je ad aegritudines? occultaquc

homicidia fiunt. Ruu
procellas?
fus aliquàe contra vencna?morbos?tulgura >
: • latro-
 ,

De 'Natura D&monuni Lib IV. .

147
latro nes,hoftes , feras , odia , ferpentumquc morfus
vfurpata» . itaque varia morborum inferunt gene-
ijs

ra, ergaftula frangunt, dementa ligant , & nulla nog

mala perpetrant , vt ex parte videre licet , vel ex Ne-
denabiquibufdam fimulachris, ex quibus quoteereae
imagunculae aqua proprijs mambus fuhmergebantur;
tot hoftium nauigia in mare perirent , deque Bathi
Tadarorum Principis vexillo > cui charader X. Grae-
corum litera? haud ablìmilis , pidus erac , terra per-
cufla extemplo tali tantaque caligine Polonorum-*
-,

acies, quae penò Tadaros profligarat, obduda eft,

ve eius cauià vidi , Sciti fugam verfi fint. Atquedej

Duffi Scotorum Regis egritudine, quidum eius ima-

go admoueretur,in iudorem folueba-
à malefico igni
tur, carminibufque quibufdam muflìtatis perpetua-,
detinebatur vigilia , ficut edam cera liquefcentc ad
extremam reducebatur maciem Quibus etiam hor- .

ribilibus,ac nefandis imaginibus, ac characteribus

faepenumero adiungunt hi feeleratiftìmi homines ,ìn
maiorem Dei contemptum , da?monum in ft indù -, vel
Chrifmatìs oleum , & alia id genus pleraque Sacrar
menta, interque has tetras diaboli imagines, ac diras
laruas, fandiffimam Cruccm , anrea ramen Tuo ore-/
abnegatam, ac ter, quaterque (horrefeo dicens)pe-
dibus conculcatalo, interponunt , cum quibufdam-»
granis, ligulis, vcftiumque lacinijs, ateorum,in quos
veneficiaeiufmodi ftruunt quibus datmones quic-
;

quid ex cis remanfit, fic operantur , vt virrutis conta-

di! multa prò eorum, qui ha?c parant , defiderio elfi-
ciant . Prjjterea occultis cum dstmonum nominibus
mortuortun vngues, capillos,ac oflTa addunt , pratlèr-
tim eorum, qui vtdjemonum propria mancipia de-
fperationequapiamlaqueofibi mortetn confeiuero
T a quibus
 '
•'
148 's \ Ia. Laurentij Ananu. •'

qui’óxis diabolas non ob materiam tantopere delegar

tur> fed quòd qua? Deus ei p^nà adfcripfit>fibi ho no*
ris ergo ab homine exhiberi videt quamobrem .
&
ièrpentum exuuias addi vult 5 quae tandem jomniai> ;

membrana? involuta in triuijs fepeliunt, abfcondut* &

autquodfrequcnter ibi diuerfidaemones ex.diucrfis
fibidbuiam fìuntlocisyvbi &Satanas olim Merdurij
nomine colebatur 5 aut furtim fub ianuarum liraini-
bus occnkiBQ eoruto'fcilicct^quibus.hasc venena pi^-
parant tum q-uòd feriius» quos volunt\ tranfeuntes
•,

inficiant:^ tumrquod-'iimina quondam facra veteribus

hab ebaniti r Vpfopterea quòd.in ijs'Dàgoh Syroruniv
Idolum ob Doiffffli mam
cecidio Mira .profetò rcrìò
da?mondm clam’tta’loevdiuinos honones lìbi-tvend^
care, vbi; o%vdto (palarci colebatur , aut cértè igno-
minia aliqua àffe^us fuerat .-Quibus. diris fhpradi*
ótis* 8c intefrdumin oiiam inie&is , nefanda’ mala- ijs
perpetrale, reperti funt ? vt &
oppida> ficut paucis ab
hinc annif Schilftadium apud Germanos combuifè*
rint 5 inonmi‘l*la autem e»his mala propria . pharmàco-
•rum limite Ékinc j'qtì&dam vero eis addunt > non-,
quod fine bis maleficorùin vota non fortiantur effe-
dfcum* ehm hoe ipfi d&mones praeftare pofliut; vel fei-

particularem impediendo infiuxum; veruna idi

licct
agunt, vt malefici vel fuis manibus ha?c conficiendo
zcriminis focij magis fiant , Deumque contumelia fi-
-fnu}x:um ipfis àffi-cia nt arrociori 5 quo dehinc poenas
quoque grauiòres fibi attrahant, accelerentque Eius .

itaque generis malorum longè maximorum > vt di-

luuicirutm ineèndiorum, authores funt daemones per
maleficos vt fua inftrumcnta operantes 5 fic ex aqua in
terdum ingcntera excitantimbrem; at non à centra-
lijsj vt ab Helia fa&um legimus. > qui ex aqua ipfa^
iguem
 De Natura D&monum Lib.IV 149
igncm fiifdtauit maximum : neque id mirum cubl»
5

deemoni necefie Zie prius naturarci? dies? ac

tempora^
obferuarc? vti nuperà quodam mago animaduerfum
eft, qui fu b Martishoram fchedula ranee cuiufdam^

.ori indita, ac in lacum? vnde erepta fuerat? immiffa ,

horrenda proeprauit tonitrua 5 atque ciufmodi inter-
rii minala hifeedamnatorum figuris ? vel etiam abfq;
vllo conta&u corporeo operari, vt didum efi?in quos
ftru&a funt: cum tamen per Afirologicas id nequaqua
eificiant?nec finefraude folita?nefcilicet detetfa frau-
do AfiroLogi in pofterum aftra colere defifterènt;quod
disfarfan <magis in caufavt deemon in leonis forma
efi?
apparendolo ram gallo euanefeat ? quàmquod fit(vt
Platonici: .Giunti) cplus fod a ri s . cùm propterea &
aflris numen quoddam adferibant , & bis. necefifìta-
fiem addanti- quibus omnibus heec federa committen-
tibus crebro damion multa, qua» in hoc vitas curriculo
polliceli tur, p rafia re pofic nihil obfifiit 3 nulladn alte-
ra. > poteftatc-ei relida . quandoquidem his cun&is?

tquasijpromitcunt? rebus abuti poifnmus, ipfis nobrs

perfuadere hoc fatagentibus : hinc qùòd ob crimina^,
damiuamUf, nofira voi untateaccidie, diabolo nonnul-
la potefiate iure diuino nos fa&a,quo nos exerceat,
in
vti milites Chrifiianos? nc ignauia quadam falutis
seternas iaduram faciamus Inde huius vniuerfitatis
.

au&or, &dorainus, auro, & argento? Mammona prg-

vfuniverum ample&entes honore&
ciTeSnnuif?ciiius
premio» ab ufu m vero
le&antes poena,& ignominia^
perpetuumjiafficiendifunt , vtqui fummo ? & eterno
bono irac creata? & caduca pratulèrc, neque idiniu-
ria,cùin fia^ternum vitierent hic, vtiqucà peccando?
& abulu rerum creatarum haud defifierent Neque .

cuiquam.mirum videri debet, quòd malefici tot, can-

. taque
 i jo lò: LaurcntijAnania
taque mala > edam quae daemones per fe nequcunt
procurane hominibufque accerfant , cùm qui in via-,
reperiuntur ( vt Theologi dicunt ) amplius»quam qui
in termino exiftunt , delinquere » ne arbitri) libertate
priuentur, optimo iure permittantur Praeterea quòd
.

daemones» &
malos poena muldarint > vt Mariam fo-
rorem Moyfis aduerfus eum fufurrantem , & bonos
multis fupplicijs vtlob, ScTobiamaffìixerinc» haud
alicnum cenfendumjcùm intcrdum Deus 8c in fandis
propter originis peccatu»quoad poenas has corporeas
pledcndis » iuftitiam fuam immutabilem offendere.»
confueuit>voendohorum fpirituum in ijs opera:quam
prouinciam ideo eis demandat » vt bonis futuro bo-
no, ac praemio ampliori, ipfis veròdiris miniftris»acer-
biori malo»ac cruciatui cedat quod daemones edam
.

fubolfacicndo, non ita frequcnter, tantoq» furiarum

ardoris impetu ipfos Sandos , ac prauos aggrediun-
tut, quos taedio, vt vincant , crebro pertentanc . mi-
rum enim in modum, & fupra quam credi poteft.bea-
torum merita timent, haecq; tancopere exhorrefcunt,
vt maxima affidantur triftitia» cùm eorum nonnulla-.
Ecclefiae thefauris recondi non ignorent Nec tamen
.

u asl ibec cori ’Oi eas pcenas fandis » probifque homi-

mbus, itaut prauisac malis inferre in eorum efl ar-
bitrio* quandoquidem ab horum poteftate eos eripi
aiunt» ne /ibi pradfringi fcnfus» nec exterius,nec inte-
rius aliquoqueant pado :quod ideo fit, ne eis ob ha-
fce ìllulionesmerendi via interclu Jatur eoque ma-
;

gis , quòd malora ha»c in alijs > quàm in fèiplìspro

Chrifti amore ferendo» praemia merent» vd per DiuG
patuit Macharium veriffi nè,cui quaedam oblata puel-
la ,
quam in mulam vulgus conuerfàm effe exiftima-
bat» haud alia profedò» quam reipfa erat, effigio»
. .
appa-

Digitized Google
 1

De Natura D&monum Lib.IV. 1 5

apparuic. Verùm vtquid interfit interinine, vel illuni

morbum, qui ex alicuius vel exceflu, vel defechi hu-
moris peccantis qualitatcproueniunt, ac quando à
Daemonibus proficifcuntur,clarius innotelcat,quod &
doóìorum plerique animaducrtere potuere,obferuarc
oportec >quod qui à natura, vel potius prtetcr nature
difpofitionéj ob numorum intemperiem , vel continui
folucionem in hoc natura? imperfe&ionis ftatu oriun-
tur, ij fenfim vires acquirunt , donec ad ftatum per-
uenianc , adeòut incipientes, vix fènfu percipiatur
dolor aliquis: huius tanien contrarium à dazmonibus
accerlìris morbjsvfu venir, vbi velftatitn initio nul-
lis peccantibus humoribus in caufaexiftcntibus ciuf-

modi morbi» grauiflimis rympromatibus fefe produnt,

omnia remediorum genéra refpuentes, ex quibus vix
vnquam aliquis refticaitur medicorum opera confi-
fus, vti nec Afa Rex, quantumuis eis fidem haberet.è
pedum dolore conualuit, nec Cuthei pefte aflfii&i,ob
cultum alieno Dcoa proprij loci confuetudinc cxhi-
bitum, iiberaripotuerunr , quòd rum vel maxime fic,
cum dajmonum noccndi poteftas ab AngeUsnon im«
minuitur, peccatis noftris poenas diuturniorescom-
mcrentibus, vbi mala cun&as remediorum vires exu-
perantia, morbojfqucinfligunt immcdicabiles.Et hoc
quidemvei interioribus noftris humoribus corrum-
pendo, vel-exterius, occulto tamen , &qui fenfus ef-
fugiar, modo, pharmacaadhibendo, quorum vires vel
ftngulorum ftngulas, & minimas, applicandique mo*'
dura, ac tempus ad vnguein caHent , ac perlpe&ilfi-
mas habcnc > longè in his naturalibus cognofccndis
omnemdiumanum captum, & intcllc-ftum exccden*
tes, nec in ijs etiam conquirendis , & ftngulis ex fuis
locis petendis, aliquo losgo, vt nos, indigene rempo-
.. . n re »
 i fi
V fy:LaurentijAnam& *.
V
resevi m vel in momento ad nianum (ine omnia noni
9

tamen hoc ita accipiendum, quafi per inftans , quod

Dei folius eft, operari pofltnt, mira tamen ceieritate-»
cunda eiufmodi conficiunt , operanturque tempori
folummodo continuo, ac difcreto» quo eorum menfu*
ratur , vti Angelorum natura ,' in ternaeque adiones
oppido, quàm diuerfo - Ncque & haec res tanta admi-
ratione digna eft, quòd daemones cùm fiat incorpo-
,

rei, loco perfiftant, vbi non mole, at virtutis quantità*

te obuerlantur, quo fic, vt loca, haudfecus ac voces
emiflQe audientium corda contingant, quibus dolori
triftifiamque afferunt , aut etiam veluti Lunae vigor
cercbruni morbumcomitialem patientis afficit, hoc
ctenimmodo ipfi locum continent, at non àloco, vt
castera corpóra , qua; ob quantitatem circumfcribi
necdTe eft, continentur Nec tamen hoc Spiritus lo-*
.

co inette ob eorum operationem , vtaliqui volunt,di-

cimus » cum loco vc.ftnt» vel ob.folain fiibftantiani_.
ijidigen^quàmuis alicubi confiftere ex adione eorum
externa percipitur ; nec eis, quod hoc motu opus ha-
benfc quicquam ex eo imperfedionis coatingit, cùm
non vt propriam perficiantnaturam, quatn perfedif»
fimam habent, loco moueantur i lèd àut, ve quod ip-**
foslatet, addifeant (cum fàcultate noua vtique difen-
di rninimè careant ) vel quodpiam , cui poriflimum_»
rei intenti fune, malum piocurent,reraqueexfenten r
tia confidane. Neque enim omnes medium preteren-
do, ex aeqùOj vt ad certum , ac deftinatum locum ap-
pelieot» fuara ipforum virtutem applicare valent. nam
vt quantitàs corporea diuerfum prò eius magnitudi-
ni diuerfitate locum occupat ; ita fpiritalis etiam, qu?
nihil aliud eft, quam ipfa virtus, ac perfedio , maius
fpatium, vbi nobilitate , acexcellentia praftat, filai
< ,1 * virtute
 De Natura D&monum Lìb. IV. 1 $ $
virtute continere poteft .Hinc fic,vt horum ipirituum
fuperiores citius ad locum propofitum , quàm infe-
riores perueniant, neque exeo, quòd corporibusca-
rcnt, tres, vcl duo vno in loco effe poflunt , cùm ora-
neseundem,quò acccdunt , modum fibi prafcriptum
habeanr, nec obftat , quod crebrius plures dsemónes
vno in hominc ineflc reperti finti quoniam tunc, ne-
que quem occupantjocus vnus eft,nec obquod opus
accedunt vnum, ac varia vt corporum fecerunc varia.»
loca, eorumque diuerfa crimina > ob quae feptem eie-
ftos à Magdalena dasttiones in Euangelica hiftoria Ic-
gimus . Pratcrea hiSpiritus non omnes permaleficos
jequalia malainfligunt, cum magis per hos, a'c per
alios noceant, damnumque denti quandciquidem nis>
qui diutius ,ac ca*tcri$ aróliori ipiorum perfidia: ad 1 *

ftri<5li funt iuramentOyrtiaiora quoque damna, noxaf-

qué inferre datum eft . Ex quo confiequitur , quòd eo-
rum aliqui, vel folo oculorum obtutu , ne dicam , vt
reliquiSagi, officiant carminibus, nudis verbis, fonis,
fuffitibus, ac odore, per qu$ non tantùm varia morbo-
rum genera, vt dixi, hominibus accerfunt verùm , &
ipfos fpiritus in corpora immittunt atque fi interio-
,

*xes fenfusdementant, vt res alia , ac diuerfit , quanta

reuera funt, figura, colore, ac quantitate ipfis vidcan-
tUr, 8£ tx eiuTmodi flulcis iam fa&is fic tandem infa-
nos> qùos opprìmunt, efficiunt, vtfefe meramorphofi
quadam,qiiaro tamen rerum natura ordo non, admit-
tit, vel in
lupos le transformatos èffe fomnient anti- ;

quum profetò veneficium , in Arcadia primum , vbi

Lycxo facrificio pera&o
quodamque lacu trafnatato
,

interpofito, quendam Demeratum deguftatis im-

molati putrì extis in lupuni conueiTum , veteres feri—
bunt Recentjores vero in Pruflìa , quod à teftibus
.

V quafi
 m

•I-.J4 •M' :t(* Laur enti] Arimi*, *

^G.
quafi oculatis etiam audiui ex quibu*- vmis.pxritic
,

Joitnnes FaberPrurenus^ linguarum cognitive > ac

feientiarum varietate maxirnè pcr/picaus^ Xfi§z «V*
Cyproj Veneri olim dicala infula, aditacum aiuqfcaec
fcrèeft menfis in anno aliquis, quò no» eÀÙftpqdi
ignis raprantnr fijpplicium in Liuonia » aCiin ^pfeo*-
^
uia, vbi muitos in ammalia verfos, propala ti s pocqli^
quibufdam ftpud claliìcos au&ores legitur fic & io .

Congo crebro, quod in lynces transfbrmentur, quof- .

dam caligari perhib^nc*. fic Sfioiim Caietae à Cirpcj

Vlyjfislòcios tnticatoa fcribunt» idemquedn nhquos
miièrbs patratum, quibus tamquara iumeqtis yti,
condgiffeiineoijitiit Diuus Augufiinus quod Apu-
4eius q uoqtie’ id;àj q mbyfdam venefeis^ffum a$r-
non «ridwie.C^arqdidem omnia > nil nifi d*-
roare
monuro dhiifione&,ac praeftigia efle, nemopft, vpi le-
uiter faJtem in Canonuin,ac Theologi^ ftudijs vetvfa-
tus, qui ignorer, autrde hap re ambiger<e.qaear. Quò-
3
.niam quamuis materia ( vt,di$um .;?&.) tiqjJo pa&o
Satana?, quòd ad rerum qnutationem, nec quod adau-
gu mutami ob1?d**t> eùtfi form^ eiqspqieftati haud
fubfint, «t Dei tantum Optimi Maximi, euiasquidem
infinita virtus» tam ad materiam , quàm omnium re-*
ni m formar fefe dilata t, ac extendit tamett non eft ,
;

quòd haud ei pare», vtinobih's quemadmodum di-

>'

^irmis quò fieri, poteft,vt corporali.ter alibi, quarti fint

pneftigio vkleanturjiudicenturqtte quod non fub->

doia manuumagilicate p erfic u n c,qna mi! t#t mul C u

i

pmuluere antiqui adhuc excelfiiat Byberni>Upr

uiqtie orbis incolse, vnde banc artcm , deouò, nqbis
adue<ftam tradirne* nec natpralium rerum. qp^aéou,
i acinterdum agant,vti olitn
applicatione, et# poffiot
agebant Aethiopes, apud qqos bae res in vfu foncfre«-
^
* 4 uen
*
iimm \

lized by C.C
 De Natura' D&monum Lik fV. i yj
copiaque maxima at multo magis prò*
quentififirao ) :

pria 5 quam habent,phantafmata conuertendi poteva-

te . Quo quidcm modo hi perfidi fpiritus fub. aureaui
mafia Diuo Antonio apparuere,ac fub la&uca cuidam
moniali, qua etiam pra?ftigiatrice,ac Phytonicaartej
Cracam Noruegicam magam, in vaccam conuerfam>
Frontonem cornibus^cìim ferro occidi neqniret^pere-
mifie, feptentrionales perhibent hiftoriae: in quanLj
etiam vacca? formarn fimilem in modum transfigura**
tam quandam Auguftinam Gordubenfem lenanuac
veneficam, non ita pridem multa mala patrafle Guati**
mala? in quandam |5eatricem Cucuam >eiusregionis
praefìdem, nouiorbis fcriptores referunt Et quam-;

quam ha?c 5 Se his Umilia pofiìnt hi profligatiflìmi ho-

mines dsemonum nomine r non tamen omnibus ea_»
inferre queunhcumhaud paucosmortaliùm repèrias,
in quos his fpiritibus tiullu eft imperium , eos nempè,
qui in eiufmodi d^monum mancipia>Deum prae ocu-
lishabentes ^ publica animaduertuntpoena facrofan-
Iufiitia? diuinae quod fi potius enriofitate aliqtia
;

adduci faciant 5 crebro à da?monibus fic excipiuntur >

ac impetuntnr v
ve & mortem interdum inferant,
*quemadmodum nonnulla accidifieaiunt Quod .
vero
probis’ iudicjbu$> &rc&è munere fuo vtentibus no-
^é^rion na po®nt> ea de caufa fit; quèd fi in hós&
aliquid luris haberent,:in ipfum Deum^cùius Affido
fungùntiir( quo nihll'^abfurdiiisQ *d &
h abere, ivide-
rentur i qui etiam*’ manekifirali feaqua eum animi
*

deuotiohe confperferint jquique ab Angelis aliquid

benefkij confècuti furiti &
orti y; vbnonnnlli prò-
dune i fub certa quadam<ca?li facie >» Acuti qt^' Mar-
tem in propria domo , aut in nona habuerint , vel
Iuppiter in eoruna horofeopo fuerit > horum enim^.
V 2 afpe-
 i
f
6 * Jo: Laurentij Anania \ ,v. v
afpcjftura daemohesrefugere volunc > vt ferpentes
aliqua multata carmina incancantium » aut, vt ré-
dius dicaro, ob praftantiflimicuiufquà exorcift* effi.-
cacifiima prolata verba,. quod equidein diceremj cìim
daemones planetarumconfigurationibus, vtpote in-
corporei, minimè fubfint , Tumma id aftutia effinge-
re 5 quò cagli infpe&ores a (tris numcn adfcribendo ,
vel ex hac re maioris erroris caufa fint , aut quòd eo-
-
nim, quod percupiunt , maleficio- , mipttnè hoc ir r a
diati fidere fubdantur, aut pottus inquam , quòd hi
illum dittino numine fortiti funt terrorem.quem He-
br«i pahat appellane } vt forte, qui Cabalato cum_»
Àftrologia coniungere fe ia&ant » aiunt fe nofeere_>.#
dequo' Jacob:. ad Labaa inqUiti'Nifi terror lfahac
patris mei miti, prjeftò affuifièt 5 forfitan -Rudtim me_»
dimififlès. Geterums vt ad inditutum nos reuocemus»
hadenus itaque liac de re , atque praeftigiofa reruni_,
transformatioticj reiiquum nunc eft , yt de enfienti »
ac vera trao fimi catione i quamuiscùrfim , moreque-»
/olito .in qua quidam, etfi daetnpnes toultutnad cpn-
ftru&ionem materia polfint nob taqien forwas im-
;

primere, fed.occulcis motibus occulta Xetninaiub c*-

lo addendo, magis natura ni adiuuare
dicuntur,vt,quae
voiunr, fuccedanr,quàm quòd vere,
proprioque mo-
hanórerum mutationeai ipfimet peragant. Neque
do
id in omnibus animantibus agere q»eunt} .cÙm,hP,fMni
poteftas^dumtaxatmihis, qu* cK putrì nafeuntur^n^-
tcria, ac: ci imperfe&a quadam
miftione prouenhmt,
fefe extendit, ac djLlatat Quòfit., vr quxcumq.
.
Pba-
raonis MagLiMambre ac Iambre fecerunt ,ipuJlo
,

prarftigio, nullaque delufione effe&a,

vt aliqqi afle-

jrunt > verafuenuotj ne-que haee res adeò peregrina

at
cft, vt credi non poffit, his fpiritibus.fanwm
 De Natura, D&monum Lib. IV- j >- ?

fieri po tettate m* cùm Deus, &maiora>quacftproui-

dentia magicis artibus perfici finac., quò pericula_»
,

fraudum amantes io eis decipiantur, &nifi refipi-

.
fcant> prorfus pereant fimplices vero ? ac fideies
,•

cautiores fianr, taliaque venena fugìant potius, quàm

admirentur s pracfertim cùm magi eiufmodi prodigio
non omni tempore ex aequo producete queant 5 vbi
> fiepius diuina pietate Angelorum minifterio impe-
diantur qua edam de cauìa, nihil eiufmodi malorum
:

in locis facris operari pottùnt In eiufmodi autem-»

.

producendis mira velocitate vtuntur 5 mille artifieijs,

roateriam iam prò cf li influxu fìc difpofitam non igno-
rantesj adeòut non tantum in procreandis mufcis,ra*-
nis 3 accimicibus fint promptiifimi ex tempore verùm
:

& quae ìongiori tempore naturae modo, circa materie

difpofitionem requirunt, eadem facilitate peragant
vt in anguibus,muribus5 multifque alijs animantibus.
quae producunt, videre ett, tam terreftrium , quàm in
aquis.degentiumj quorum haud pauca fieri, ad Nili
ripas atfèrunt .Hoc genusè limo Soli s calore effingi-,
atque ammari, vt etiam in Hybridibus infulis non-
nullas aues,anferibus non diffimiles, in Oceano ex
ligno putri produci ferunt ; quod cùm Philofophorum
optimi non inficias eant , non dubitandum 5 quinj
fi aec, & alia maiora daemones poifiqt 3
;
cùm rebus vi-
res addei^q , eafque pro cuiufque naturae indigentia^
fodere optimè calkant tum praefertim > cùm horum
.

fotji)*e^ materia? quali gremjo educend# funt, fiqui-

dqm fingularum elemcntorum virium 5 quaequc harum
portioadcompofitionem reliquorum maximè faciat,
conftellatijO.nuraque funtperitiflìmi, ac quafi, vt dici-
tur, articulos fuos (ciant Proinde equidem credi-
.

derim> eos non modo metalla in aurum conuertero,

Mcrcu-
 ij8 Io\ Laure ni ij Anania •

Mcrcuriumque fìxum recidere polle, in quo tantopere

continui *ftibus defudant noftri alchimifta? fed : &
alia monftra horrenda ,Chimer* fimilia* qua?cùm_»
nullius propri* fpeciei fint, Philofophi natura errore
produci afferuerunt* nonnunquam his au&oribus fie-
ri* velut non ita pridem in Braffilia fadtum fcribunt ,

vbiquoddam monftrum * horrendum ac terribile vi-

fum eft* altitudini palmorum feptendecim > te<ftum_,
corio* laccrt* haud difftmili* mammis praetumidis* ac
dependentibus ,
brancis leonum ,
oculis rigentibus *
flatnmifquc fcintillantibusdìcut & lingua* perempturo
maximo cum ftridore Sathan* dominium a Iefuitis *
>

per quos Deus hoc vltimo fieculo* ceu alteros Apo-

ftolos, libi gentcs colligit , inde expelli oftendit . ac
alterum in Saxonia ad nemus Hasbergenfe , antequa -

Lutheri hxrefis euulgaretur, admodum prodigiofum,

ac hortendum non minus confpe&um >accolarumque
manibus elapfum, Catholica» fidei praffetulit muca-
tionem . Proinde non ab re Philofophus monftra non
putataienda, cimi raro apparere fùleant* quin ingen-
ua mala non portendant idcoque antiqui augures ,
:

ac Romanorum arufpices * eiufmodi vius > fupplica-

tiones publicas decernebant , vt mala impendentia__.
Imperio Romano Iuppiter placa tu s auertcrec, nortj
ignati»etfi à natura prouenirent nihilominus tamen
;

altioris numini Ugna effe , feilieetab antiquis patri-

bu$> qui eiufmodi ir* commotorum numinum indi-
cìacredebant à fummo lano, ficNoha,qui religionis
cultum ijs pr*fcripfit* pr*cepitque ob vineam, quatti
plantaucrat * Aramea lingua nunciipari caeptum eft:
quetncultum poftea da?monum cum hominibus fo-
eietate ( vnde & Uias malorum reliquorum) corru-
ptum ; ac exinde diabolo* qui fummo Dco * ac vero

Digitized by Gc
 De Natura D&monum Lib. IV. «
y 9
Iouidicacnsept, confecratum ailmiriant . tìs^c apem
gentium portenta, non miracula, m aliqui volunt,fed
podigiapodus > ac edam mira dicenda fune 5 eòquod
. miracula tqciux natura; vires exuperent , Ecclefia*que
propria, ac peculiaria fine, quae da;monibus > vtqua;
certis circumfoipta jfunt limitibns, fune dePamra , *j'
d fivpar* .impombiiia ,& inimitabile , quamuis non-
nunquam diaiuo infili poenas fumpturi infigni pras-
fertimde faciuore maiora etiamhis facere non nega-
uerim , vpin LrOth patet vxore , quam in ftatuam fa-
lis eis p^ter auturam conuertendi, quod inna-
turali ? v^£kxfa inquit , peccatfet , datum fit » hinc
haud pqpberi^ dono docad fune , clini ea rerum co-
gniek>ap§icqnripleda*ur , qua; ad Ecclefire ttdificado-
nem (peól^ut, quse pra;dida quominus fordantur fufi
effedum , fièri nullo potefl: pado, Dei enim fpirirn
hoc proficifcij^cuius ipfi fune prorfusincapaces , Sole
meridiano clarius eft . Nec facit ad rem, quod quid!
infideles ac pr(iui angelico miqifteriq de po/fra Salu-
,

te vaticinati, funt, vt Sybill», Balaam, Hydafpis , ac

figna *•
; ^enjm ^ ,s contigit ob pubkctf iuflitke
quemadmoducx ncque hoenabì<*Wquibuf op-
pofit,um valer? pauno«es fiderà hakejfe^h.tdioquej
qw venivi ance tempus nos
credidifiTc diceptes .lefu,
torquerq Etfi enipj pbrifi^B^ f,;d^P;Pr»dicaret , ve-
.
Mqljiap^ip lego pr0miffumeGgpofcqfen.t , mini-
me tapqpr de pius.vera djpnitap .fimuj^ftj eìfé.vn-
quapi potupfo: Cum fuppna^utajibus, non
fecus ac noduar.adjr^dios Solisdq ;ches,rnagis,magifq;
cfciuijr^ Xoleant, ab eoruna, óbftinatam 5 confirmn-
tamque ttìaJipapi^Aia , cey callum ex tantijtemporis
diuprpitatc ohdu*£re l(idejò coniedura quqdam, non
fua fpopte, Cluifiopi popria viftute eiufin odi. figqq r
4

rum
 uso io: Laurentij Ariani* x K
rum audtorem » Deum fatebantur Quocirca ha?c ea-
.

rum confeflio,laudifq;attributio, nullo bono ipfis ce-

dere potuit, ttcutnec quòd in pofterum interdum-»
Iefum verum , legitimumque eorum iudicem efle_*

confetti funt immòfspèfan&os vtapud Dcum prò

.
,

cis intercederent precibus folicitaflè fcribunt , ve

Diuum Antonium Paulum primum heremitam vi-
fentem, diabolus ci apparens quò Deum (ibi conci-
,
liaret, rogauit, id Daemones agentes, vt falutem tan-
topere expetentes fimulando, fallerent,veluti & Ori-
gene m fefellerunt , qui Chriftum prò eis in aere pa-
tiendum temere effutijt » aut profeto Cerio id & di-
ritte, & egifle credere pareli, ob mctum futurarum
pòénàrum, longe atrociorum, aut etiam ironicè, vel
vt natura? principium, quod non tanto profequuntur
odio, exoratum voluerunt,etli Chriftum, quem prin-
cipio reiecere,nunquam togaflè legantur, nec mirunì,
cùm nunquam non omnis boni, ac grati» audtor, ip fi
pettinai, iamque deplorati fpernant . Ad h»c,non_,
pauci funt ex his rebeilibus fpiritibus , forfan non-j
adeò ut esteri enormibus criminibus polluti, qui fre-
quenter fedomefticos quafi exhibenc, vulgus propte-
rea familiares fpirituS vocat, quorum aliqui nortnul-
libilocorum, & gentium cum hominibus familiarem
quandameonfuetudinem contfahuht ,ob quam làepè
éos ext'ernis bonis,commodifqùe afficere videntur.
qua? cinim hinc inde varijs,ac dittitis longe locisfiunts
ac varia imminreàtia pericula prsdicunt , & quali
1

prasmonent, aliisinfuper inodis hominibus auxilis_,

praeftantes hoftium namque prò ea qua pollent,fa-
,
,
cultate, arma ita hebetant, ac retundunt, vt ter , auc
pltires letiferos ictus in irritum cadere faciant,vt non-
nulli feptentrionalium hiftorici inligncs exempla re-
41,1,4
ferunt

'
Digitized by Gx>ogle
 1 ,

D e Natura, Dtmonuhi Lib. IV. 1 6

ferunt. Hecerum qucmdam nomine veftem ab his
fpiritibus donoacccpiflc, qux omnes idus fine pun-
dimjfeu cajfim ijlatosfine omni noxa, ac l^fione ex-
ceperir, Zonàquc aurea vigoria: prarcindus , maxime
concjtatumin hoftes impetum feciflèt admiratione.»,

omnium nunquam deuinci potuit . Ij cciam fepè f$r-

dus cum hominibus inirc /olenti ita tamen > vt in_>

neccffitatibus vrgentibus vocati } ipfis prjefto fint 5 au-

xilioquc vernane ,ventos fcilicct nauigantibus > qui-

bufdam inagicis nodis , vendentes 5 quorum opera.,
nauigia veiis, remifquc agitata fic remoratitur, vt nifi
rranftris, virginum exerementis , illitis , minime loco
moueri queant.* nec mirum, cùm hoc foetore fe igno-
minia affici intelligant hi ctiam , inftar famulorum_n
.

operas fuas pecunia locare folent , in quadam Norue-

giae regione , vti pattini fide digni fcriptorcs afferunt 5
frequentiustamen apud Bircarelos 5 eiufdem prouin-
cix populos, magis tamen Boreales: cùm enim eius
loci incolg rura Tua fodere in animo habent, in quan-
dam profedi fpatiofam vallem, magno clamore 5 fint-
ile aliqui operas fuas Iocaturi » quaerunt, è veftigio
plures rcperiri voce quadam , quafi Echo refonaro
audiunt, quibufeum fic pacifcuntur, ve rclida fupra^
lapiderò conftitutammercedem , adutum nemine vi-
dentc furripiant quos in vfuseas conferant > mirunu,
.

certe, ehm nulla indigeant pecunia da?mones> nifi vt

eam Antichrifto, iniquitatis eiulque membris >
filio ,

opportunam fuggerant,id quodeuidam arido the-

fauros abditos inquirenti à fpiritu quodam refponfu
eft, fieli ti prò certo feio, acremnoui. In quoruni-j
prsterca regione & alij rcperiri Ipiritus dicuntur
[uos Cobalos nuncupant > qui nunquam aperte male-
?ccitte, nifi prius cachinnis , alijfquc iniurijs laceffiti ;
X iter
 iti '
Io: Laurentij Anania
facientibus occurrentes falutant praztereunc
iter ,

hos, quandoque & gradum fiftentes colloquuntur ,

femper tamen, quoadufque reccdant, incogniti. Sujit
& alijj quos non fine difcrimine,periculoque vite cer-
nere licer, hos vulgus nofirarum muliercularum Vm-
bras appellai Latini vero fcriptores Genios
malos s
qui etiam morituris per aliqua figna apparenr,vti ma-
gnis tcrroribus,horrendis firepitibus j ac vocibus no-
óturnis auium, fpecie iniauftarum , & armorum terrò -
rem incutientium,ac noftu anteambulonum ignium-.»
vidiflc latis
vt ego in mea patria cum alijs plurimis
tara-,
xnemini , inter quos extitit Rutilius Poherius ,
vir
natalium, quàm do&oratus infignibusclariflìmus,
in-
prudenti ac iudicij eximij, vtqui non cuiuslibct
eminen-
abili fami vento, ni res fubfit, rapitur . In
principibus etiaoi per
tia vero fumroa conftitutis
vti per
maiora figna ìefe d?mones ofientare folent,
fulgura Carfari Augufto, à cuius fiatila damma
deci-
dens ,cùm primam abftulifiet !itcram>hac voce, xfar
nominabant cius
fic Deum antiqui Hetrufci ,
rclidta,
centum dics fubfecuturum arufpices il-
obitum intra
Idemque Iuliano apoftatae acckiit, de-
gnificarunt .

igne dum fuis facrificarec Idolis ; ctu

miflo caelitus ,

principibus fub fiumana-,

ingrati*, ac firuis
interdum
fuos bencniutoies ingia—
ipccic vili fine, quibns vt
torum nota inufiis , ceuipfi in culpa ajuerfus fuum
lune e>c
creatorem applaudentibus , fiorndalocuti
.
•

in Dionyfium admodum-,
his vnus repertus efi Dion
.tertius Erutui
ingrato animo, alter Syllain Marium
in C.Cacfarem, atque idem
Iulianus in Confiantinum^
nofirurn Sal-
quinimmo, vt alter Iudas, centra Icfum
ablutus
uatorem , cuius beneficio fiero baptifmatc
crac, omnium longè
ingratiflìmus , qui Iulianus cui-
 0

De Natura D&monutn Ltb.I V. 1 ?

&o publico vniuerfum cauit, vt omncs Chriftum ,

in
vcrum lumen, in quo cundi viuimus , mouemur , &
fumus, horribiliter tamen contemnerent , contumc-
liaqiie aificerent, acque huic, quem cernimus , Soli >
quò nobis feruiret effetto, hymnos, quosiplè impius
condiderat, pfallercnt,ac canerent. Cseterum rettane
& alij damones qui fapenumeroin
,
argentifodinis
confpiciuntur, quemadmodum paucis ab hinc annis
Annasberga: in Germania fa&um, vbi horum quidam
crebrius opus ibi facienribus vifus , tandem corum_»
duodecim vencnato halitu interemit, perinde vt Ene-
borgij, in cuius fodinis pluribus alijs occifis habitu
cuiufdam cuculiati arreptum hominem, in minerà?
profundum prascipitauit Neque lìlentio pnetereun-
.

dum duxi,diuerfa damonum genera paflìm in his fo-

dinis reperiri , quorum aliqui faxa confringunt , ca-
nalone vrnis, ac titulis ingerunt,rotulas > &cochleas,
quibus tracìorias machina? furfum eleuancur, fa?p«_j
mouent, ac ceu folares radi; è moto refle&untur Ipe-
cu!o, micantes, quolibet fodinarum loco Cefc oftep-
dunc Sunt & qui rifu , cachinnifquc operas folupi-
.

modo infiliunt .quidam horum prafentia folummo-

do pcrterrent : autem tantum videri cupiunt , c ar-
alij

ena onminò cxrerius otiofi. Veruni enimuerò non_»

poffum fatis non mirari, daemones adeò frequenter in
his fodinis verfari, vbi hifee in rebus , ha ud quali
Ophanim, vt Hcbraei aiunr, confittere polfunt, cùm_#
nullum bonura ett, quod hi malitia,qua funt, potilfi-
mum ttudeant , nifi quod Deus Opt.Max.vbi dsemo-
nes plus mortales auro , &
argento fallcre foleant ;
infinitaprouidentiafua vulr,vt vcl hacin lènfus in-
currente imaginc frequentili in terrae abditis thefau-
ris,quàm alibi compareant, ctfi omnibus in rebus, qu^
X 2 gra-
 6

1
4 Lo: Laurentij Anania
gratiam continenr, tantum exceptis, fiue fint colores,
tam odorum> quàm fàporum ge-
iìue foni, fai diuer/à
nera, fiue fermones, mira
eorum attutia» clam fubeflè
confueuerunt quò nos relido & contempto rerum_»
;

abufu? veruni ampledamùr vfum Quocirca res non .

lufpicionecarer, quod omnes thefauri aut humo, auc

aqua temporum iniuriaobruti > Antichrifto àdsemo-
nibus cuftodiantur > Telchines» da:moncs in thefauris
cuftodiendis occupatos nominant > quos occiforum_»
quorundam animas incantationibus vindas vulgus ,

dTe libi fomniat, cùm anima: , vti & didum iam cft >

nullo pado figari queant » nifi à folo Deo Creatore .

Namque fiamma: ibi vinculis conftrida: potius ,qua
dacmones eflent» quidam malefìci haud tot Jvifiones 5
qua: nonnifì diemones effe poffunt? apud thefauros
experirentur ,nonnullis hanc ftultitiatn fedantibus ,
quorum numerus efi non exiguus » dasmonum doli-s
fi c circuiti uen ti» quibufdam vfi virgis magicis
, non-

nulla diabolo obiatis facrificijs > tcrram tremerei,

inontesruinam minari , aliafque illufiones fentiunt ,
quique vt plurimum fpe ladati inani». vitamfin extre-
mapaupertatedeguntjfeliciorestamen > quàm fi his
infelicibus diuitijs potiti jfuifient ,
cum à malis /piriti—
bus nihil» nifi malum proficifci pofiìt Qua: vero exc-.

cranda feelera hoc diabolici cupiditatibus alledum

genus hominum intentata relinquir» diuitiarum po-
tiundarum ergo» cùm vel Sacramenta ipfa , occlufiL_.
ih delubris > violare non dubitat > dxmonibus his ,

ad hanc rem opus effe, fecundum quictcm, vel in vi-

gilia ipfis perfuadentibus » infeliciffimiomnium » ani-
-mae feiurem ram turpiter » ob vauam fpemexigui Ju-
•<jc]li>‘proftituentes, vt haud ita pridem fàccrdoti cui-
dam Norimbcrgenfi vfuuenit » qui folicito ftudio huic
 De Natura D&monum Ltb.IV> i 6;
reiincumbens,à diabolo fub canis forma in arca in-
teremptuseft. Simile quiddam &
nuper Neapoli au-
ditum, nominili enim inhianres ciufmodi fai fis diui-
tijs, ve canis Aefopicus vmbrx , à necromante al-
ille
leai» qui dxmonem mortui cranio > vt rhefaurum de-
monftraret, fé inuitafle fabulatus eft , vbi tandem ad
locumdeftinatum ventum eft , omnes , cùm quacuor
eorum eflent numero, vitam cum morte commutare
coa&i funt egregiam veròlaudem , fpoliaquc ampia
:

reportantcs. Quod & ali/ cuidam , diuerfis tamen de

caufisj accidie enim cum ferpentes plerofque in
. hic
quandam foueam> edoéìus à quodam Marfo quò ex ,

horù animatiti puImento,vt alter Melampus,ac Apol-

lonius Thyaneus, eoru voces calleret magico initia-
,

tus carmine, perreptarc adigeret, quodam omnium

à
maximoj ingredi relu&ante > angue cauda implicita^»
ad foueam raptus, occilus eft. denique nullum nou_>
mouent lapidem peruer/ìflìmidasmones, vtaliquano-
xa noceant. libera tamen voluntas, quò horum frau-
dibus non aflentiri po/Tunt , hominibus haud ablata_>
eft.Cumque in omnes .noccndi occafìones , vt Stan-
te dietim eft, fint intentiffimi, & inclinadoncs cuiulq;
habeant perfpccti/fimas, Dcopermittente^noftrilque
peccatis. id efflagitantibus , mine hos mutos,eas fur-
dosj coecoà il!os , debilcs ac membris mutilatis man-
cos reddtint alios, nec aliquod , ex omnibus xgritu-
dinum generibus, reperias, quod non confeftim , ni
ab Angelis proli ibeantur, inferre poflint vt patet ex
,

Iobe,queni tot flagellis percuflerunt Ex quo

. fit, vt
multi pa tian.ru r morbum Hcrculeum, capitutn dolo-
res> paralyfim? tonnina, podagram, iélerum, febrium
diuerfa quidem gcneradepram, animique quod ma- ,
xime exitiale, furorem , &quodnonnuaquam varias
 w
1 66 \ Io. Laurentj Anania.
rare» quàm eloqui apparerenc quemadmodum non
.

ita pridem accidie Pahormi mihiipfi Latine , ac Grat-

cè loquenti cum puella rufticà idquede indufirÙL» »
,

quam à demone obfeflàm parentes eius ad Uiuae

Chriftinx templum vin&am magno labore , nec mi-
nore vita? diferimine » quò hoc malo.liberaretur » ad-
duxerunt qu$ etli nonnullis de rebus interrogata..»
:

non vana refponderet,non tamen id fecit fine magna

vocabulorum ftribiliginc. qirodequidem faóhuncre-
diderim , vt hi mendaces fpiritus aftantibus interfe-
étorum anima? videantur , fa pè alias has mcntientcs ;
aut quòd calcite fpiritum,quod vtiq;ftudent,fuperbia
quadam in hoc ajmulentur > qui ita Prophetarum lira—
guas in futuris populo prxdicendis vt prxfens fere- ,

bat conditio, & flexit ,& rcxitj vt videri poteft in_»

Amos , ac Efaix prophetijs , quorum ille fimpliciter
abfquc vllo ornatu , hic vero admodum concinne, di-
fcrtèquclocutus cft.diuinum enim iliud numcn fen-
lìm, ac paulatim naturam quam inhabitat , perfide,
,

non vero ita repente immutar, ve deftruere videatur ,

nonquod energumcnorum liaguam, ad libitum,quo-
cumqire modo fle&ere nequcat,vt nonnullf finxe-
runt, in hoc decepti qui neque dxraones id polle li-
,

bi perfuaferunt. Hxc autcm,cuius modo fa&a eft

irentio, puella tandem huiufee Sanala: intercefliontj
(
quam ,vt & reliqua , incafifum tamen hxretici alla-
trant ) libera, ac fupcrftcs reddita, viribus atenerua-
ta, vt antea didfca omnia obliuioni tradiderit , mifera
tota attonita, nec pedibus confiftere potens, vfque_>
adeo, cùm à fpiritu corriperetur , exagitata , vt aegré
àduobushominibus catenis conftringeretur . deplo-
randum profe&o malum , tantam his nequam fpiri-
tibus in hominibus miferis excarniScandis potefta*
.
rem ,

Pigitized by Google
 ,
,,

De Natura D&monum Ltb.IV. ,67

res extrinfecus corporibus immitrunt, ftepè fit \>E ,

exorcizando, ijsaffc&i, acus>capillos,clauos, aliaque

Umilia reijciant, qua; non fcmper apparenza , ve ali-
qui voluere,cxiftunt > vbi ftepenumero vera fidile rc-
pertum eft ; vti cernere licer in Piceno apud San&um-j
'
Brandanum, in Beati lacobi «de, in qua ha?c,atquo
maiora , è iaquearibus pendentia , omnium confpe-
cfui funt expofita Nec mira res eft, ciufmodi euome-
re, qua; antea in puluerem contrita, ijfdcm ingefta_,
funt , intulque vt rurfus coaJeicant , ob imperium-»
quod in materiam habent, , vt didum eft , nullo ne-
gocio efficiunt Nec minorem meretur admirationé,
.

quòd ab ijs occupati energumeni, diuerfis linguis,

nunquam antea edo&is , garriant , etfì > quid dicant
ipfi miferi haud intelJigant , hinc à veritate alienimi
apparet, quod nonnulli commenti funt , dtemones
raro aliena ab obfeflìs lingua verba facete , ob bar-
barihnos, ac folecifmos, quosloquendo incurrercnt
quaft vero quas occupane linguas non prò arbitrio
mouerc, vocelquc reddere queant, ciim Diuus ctiam
Hicronymus teftetur , quemdam dtemoniacum locu-
tum admodumelcganter lingua Grxca, Arabica , He-
brjea, ac Chaldtea, omnibus ijs à fua. vernacula diuer-
fifiìmis.ac Hicronymus Cardanus rerura naturalium
haud mdiligens indagator exprefsè affiimat; feaudi-
uiftcquendam Phliarium Vmbrum Gcrmanicam-, ,
quam nunquam didicerat ,locutum fui (Te & Pfejlus .

quampiam Gra»cam mulierem Armenicè refpondifle

inquit Gr«£caitidem & vfum fuiffe alium quendam
.

GaJlum morbo laborantem regio Fernciius aflèue-

rat quamuis me non latet, hoc prò more v/iiato dae-
:

moncs femper feciffe , vt aliena à vernacula oblefìì

lingua vterentur , quo potius incertum aliquid blate-
rare,

* *
i

/ .
.
.
-
/

• « Digitized by Cìooglc
 6

1 3 I o\LaurentjAriania
tem relidam ob noftra peccata Ad hoc vero meum
.

cumenergumena hachabitum colloquiato, qui mc-

cumadcranc, profclEone Peripatetici , ita quidem__»
obftupuerunt , vtpalàm profeti! fint , fe haud Arifto-
telem poft hac , hos negantein fpiritus , reipfa poflè_j
defenderc in eo, cum nullo pado , qux fuis percepe-
rant auribus, humori alicui peccanti, ficut nec cuipià
extafi, cadique influxu , cum à parricida procederet
intelledili fubftantia, vt horum moris eft, adferibere
poflfe . Omittonunc, quod interdum inter expellen-
dum diuerfapoife (forum membra tumefacere, expulfi
tacescxftinguere,ac tegulas, feneftrafque vitrcas,vbi
eorum vfus eft , frangere ficut de regulis videre eft
:

in Sicilia apud Sandum Philippum, vbi &

aliqua? vifae
funtarreptirixeum lyra cxccllentcr fonuiflcj dum_.
rudes,ac inexperteseflenc, vtSappho, ac Corynna_,
harum quxlibet videretur Qui demonesctfi maxi-
.

mxfint potenti#, haud tamen vtto, &

eodem tempo-
re vnus , & idem diuerlòs obfiderc poteft , quàmuis
quod & in fua Panoplia Vilclmus Lindanus afterit ,
vt vnus feilieet propria exerccat , ac defatiget effon-
da, altcrum vero, quia fua fpirirus vicerant malitia.,,
affedu, de eodem tamen vitio , dum tentant, quod
vcl magno diftantes interuallo cuenire pofle , nihil
diferepant in hoc Theologi Adh#c, hic fpiritus ma-
.

lignus videns arte quadam à Dei reperta , tymiama-

ta, vincula,aquamquc adhibendo, ab Hebra»is in_,
Iehoua nomine, vt quos obfidcrcnt dxmones.expcl-
lerentur,cogi ipfe fraudis fua» non immemor
, fta- ,

tim,quò fuperftitiones magis cumularentur,vt Aegyp.

tijs vicinis, vt hoc imitarentur, perfuafit quofadum,
.

vt non modo taurum oftendendo , ac Barim (fic enim

nauiculam, in qua Ofiridis reliquias afteruabant vo- ,

•• cantcs -
)
 De Natura D&monum Lìb. IV. 169
cantes )fugere dsemones fimulauere: verùm non- 5 &
nullis minis verborum, &
inanicatibus, ve c^lum fon-
dere, Serapis fàcra diuulgare , ciufque occultum no-
men , T ©W patefacere, quod libi , proh fcelus,ac ne-
fas, arrogauir, omniumque maximo pia-
execrando,,
culo ex quo Deus fuu m, quod idem fonac, Iehoua
.*

Moyfi oftenderat Quod etiam in alijs rebus natura-

.

libus plurimis ab ijs oliai fidiratum eft vt ferico > ,

Ariftrologia, verbena, fquilla, ruta, rhamno ac ful- ,

phure; quas omnia Platonici in hos nequam fpiritus ,

autproprijs, quas habent, qualitatibus, autabftrufa
eorum virtute , vti corporetedos imaginati funt; a
quorum tamen opinione quodammodo diflentire vi-
detur RaimundusLulliusjdum Dei >queminfinitiim
da^mones laeferunt ,iuftitia? Conuenire aie, vt quoquo
queat pado poenasab his fontieis fpiriribus exigat :
. & propeerea id diuinae obedientiefc poteftati apertè
adfcribere videtur Caeterum non pauci fecretiores
.

fapientes,haud vllishifce virtutibus d$mones perpeti

aiunt, lèdquadam , qua haec mferiora fuperioribus
aduerfantur , analogia, aure* oppofita Intelligentia-
rum propria virrute, cundis rerum generibus ( vt fe-
cretiores volunt) prefidentium quam tantum refe-
,
runt , vt non modo his in rebus, quas fenfu percipiun-
tur , fàtis magna videri ex muftela, inquiunt qua? vi-
,
te ruberà?, vel ftridens hianti ori moribunda fefe in-
gerir verum etiam,
:
&
in ijsqux fenfu carent , vtex
ouillis chordis, quaeexlupo fidibus in lyra è regione
pofitis concinnò alias (onora? quali obmutefcunt. Id
,
quod ex quoque maximè elucere volunt , quae al-
his
ti us inbrutis
, quàm eorum fert natura fieri infpi- ,

ciunt :cum hoc, ni foret, quonam pado, aiunteanis

quadam herba fuis torminibus medetur ? quo etiam
V - Y can-
 j 70 '
I01 Laurentij Anania
canee r morfus ab angue flati m calaminto adhaeret ?
autquis hirundini caecos pullorum oculos fonare o-
ftcndit ? quis conio , vt quodam exco&aoua
lapillo

prolifica reddac, refrigerare demonftrauit ? à

quibus
omnibus maior Theologorum pars diflentit ,qui eia-
rius referunt j dacmones verè liis rebus expclli 5
non_»
quod fenfu quicquarm in fé» aliaque virtute, feu obe-
dientia poteftate pollcaot : fcd propter ca ,
qua ex
his animo percipiunts vtagebant olim ob circulum
apud Aegyptios 3 atqueob aquam apud fetèomnes
gentes; horumnamqbalter perfe&iorfrfua forma >
Se

nota Deumfignificabat* & alter futurum ,

quo ab,
eorum poteftate eripidebebamus baptifmuminnuc-
fpi-
bat« Quauquam npn negauerim » hosinterdum
ritus 3 cùm eos diuina ira plus affligcre non
finitffia-

r £* propria rerum virente atro expulfoj

quo vexabant,
humore fponte 3 vbi non fit > quo perturbents non ta—
nien quod ipfi afficiantur .cura hoc nequeant,
,
ob-
feflfas relinquere, vt focra Scriptum pei
hibet > Sauli
opem tulifle hjscOCCUpatS^pbitibus Dauid lyxa à Dei
edotìum fpiritu dulciffimè cancntcm 3 ac Tobiam Sa-
ra; coniugij ijfdcm admodum afflisse 5
ab angelo in^-
ftrudtum ex pifeis iecinoris (uffitu > vt
edam oftendic
Iofephus , hiftoricorum ob vcritatem omnium
lau-
datiflìmus > qui dxmonem cxpulfum a quodam ener-
gumeno Baraba? filio flammae non abfimili,narrat. Et
Cardanus quoque quiPanaceum medicum efficaci
3
fooatfc te-
roedela Phliarium quendam dasmooiacum
ftatur. Id quodequidem affirmarc
anferirm cum enim
frequentiusab Ephialtenodtu opprimi folitus dfcm_',
quadam vfus potione , quam mihi prompto
animo
communicauit Ioann.es Baptifìa Carpanzanus 5 vir
,

dodox
haud vnquam fatis laudati ingenij j luriumq»
exi-

Digitized by
 De Natura D&monum Lib. IV. iy\
eximius, nunquam pofteaamplius illam no&urnam
oppreflìonem expertus (um quibus certè rebus , se r

noftri facerdotes frequenter exorcizando vti poflunt»

non tamen nifi ijs prius benedi&is . addi enim pre-
cibus non exiguam propria virtuti energiam ob
Chrfti fan&orumque merita certum cft: alioqui hi
,

exeundum magis , quod lepc faciunc »

lpiritus inter
nocere Daemones porrò raro in locisconfue-
poflent.
tis, fefehominibus obijciunt, quin perniciem, ac rui-
nam quod vel hinc apertè demonftratuD
pra»feferant,
Friburgi apud Carelos , vbi afsidui horum fpe&ro-
rum confpe&usrepentinum praefidis obitum porten-
dit > acParmse apud Cifalpinos quadam in Torello-
rum turri , vbi raro ha»c phantafmata confpiciuntur*
quin mors alicuius eiufdem familia» intra paucos men
les fubfequatur . Paucis quoque annis ab hinc in no-
(tra vfuuenit patria, in qua is iniquus homo (fic enim -

fcriptura daimoncm ob humanje fimilitudinis (ubre*

ptionem appellat ) fpecie hominis perpulchrae cui-*
dam puellae apparuit *
perfuafitque , vtiuis parenti-
bus denuntiaret, ingentem thelaurum à maioribus in
domus eorum angulo reconditum , terraque fepul-
tura latere, quocirca laeto , ac alacri animo, effodien-
do eruercnt faóturum enim fefe recepir, vt co quam
,

primum potirentur Puella ha?c prò l'exus rationej >

.

plus fàcis credula, Ixtaq, parentibus hatc gratulabun-

da refert, qui rei nouitate , & admirarione dodi ob-
ftupelcentes , fidem adhibent, vti rei non dubiac
( natura enim fic comparatum eft , vt quod impensè
expetimus, facilius eriam credamus ) praefertim cum
eflenr pauperculi , rumoreque quodam de thefàuro
,
ilio antea (parlo confirmati . nulla iraque interpofita^
mora hilari animo fuinmis laboribus cerram vfqoe ad
Y z ima
 i7 1 'V /v: Laurentìj Ananu f
ima domus fundamenca eifodiunt, cùmque figna-,
nonnulla pfinràm offendercnt» iam multo certius, &
ipfum thefaurum fperant, qua de re in dies magia
magifque terram eifodiunt ficThclchiimnai verfu-
» ,

tìa malora indicia oftendendum dcludebantur,vt tan-

tum non domus non corrueret, eofque ad vnum<>ffl-
nes opprimeret. vti Floron» Dasmonis nomea cft ,
quondam aureo nummo oftenfo cuiufdara -parietis
effetti fondamenti suina oppreffifle ferrar. Verùtn
cura primùm id'fpedrum ,quod teataret ,hac via fi-
bi non fucceflìfse uidiwlia aggreflum eft:santw enim,
ac tana orebris hórrcndis ftrepidbu$, ac terroribus
donnina iillana infettare ccepit, vr miferi incolae ea de
caufa emigrare , «amque deferere coarti fint , ianv*
adhuc io huncvfque diem inhabitatoiibus detti tuta
edam tranièundbus formidabijem minar ur ruinam_«*
Solet aurem quod di&um cft, de. bac puella^dìabo-)
,

lus froquentins iuuenilem fexum adoriri , non quòd,

inter hunci» &
illum aliqua fìteognatio, aut natura? *
auc vofontatum fìmilitùdo» fe^ quod vt imbecil.ioris
ludici; promptius fiUlaióac Deum in vereri nettamen-
to forma venuttos,iuuenes fibi fortiri mandantem, in

hoc > 'vti in alijs, mulòs , aeimilaii , contendat .

Aliud porrò ab hoc,, noti tamen multum diflimilt.»
ibidem alteri cuidam mulieri paulo pojft fefeobiecit ,
cuius maritusea dere multimi mecum, ac cum non-,
nullis Cccnobitis» :deuotifque facerdpribuscontulir,
ratus id ipe&rum animam ette cuiufdam fuse materte-
rat, nuper vita, bufo? formam habituiiH
fon étae, cum
que fimularet, eoque impuìfius hoc perfuafus, qup4
vxorem, quo pauperjbus eleemqfynas largirptur *
preces affiduas fondere t> miflafque celebrali eurarer,
ab hoc foiicitè mcnen audace > addens (peetruta ; i
.... , t mu-

jO
 7

De Natura, Damonum Lih.IV . 1 ?

mulierem h«c procurando , & libi fujeque familiaj
vniuerf? rem maxime vtilem fa&uram .Fraus r<imei»
haec latens tandem prodica eft , illud nempe farai-
liarem confuetudinem cum hac mulierc ampi exibus
eius fruendo contraxifle> nec ea edam inuita» & re-
pugnante abftinuiflc > donec tandem pluribus reli—
gioiorum interccflionibus apud Deum miflarumque
,

benefieijs ab hoc turpiffimo congreflu liberata fuir.

quem tamen magna calamiras ,familùequè cxciJium
tandem fubfecuta'fcft . Annis non ita multis poft, vel
idem j vel aqualis fpurcitiei impurusfpiritus no&ej
intempelta in quojam virginum Dco facratarum mo-
nafterio apparuit , vnam tantum » ctfi plures ibi com-

morabantur *aflfe&ans 5 abfcondico nobis forfan Dei

iudicio ob parentum aliquod crimen commiflunu»,
ad quod & liberi foltet erte pronijhinc maximi excita.
ci furrt rumoresjperbimeftre temporis fpatium hac re

perdurante .cumquè tandem mifera, ac caeteris raa-

gis infelix focias maximè fidas hanc rem amplius non
celaret, egorogatns , haud inuitus eò me contuli, ob-
feflam vel ex primo afpeilu ftatim agnofeens, fuhtri-
ftem enim attonitamque fubindicabat i commilera-
tionc itaque motus , animo forti ac prasfenti eflet ,
horcabar fubijciens, vtomnino hoc fpe&rum , quod
Beminem , nifi volentem trahere poffet prae fe con-
,

temneret .ad quae fubito &dc improuifo, nihil tale-»

opinanti , in praelèntia trium virorum , haud ita vul-
garium,(an&imonialiumq; frequenti numero,èquo-
dam ccenaculi foramine , quofunis campanae pro-
pcndebat,hic impurusipiritus caput exerendo truci
afpe&u mihi apparuit , capite rtempè crifpo , mento
rafo , vultuquè tam foedo , ac horrendo, vt potius
terribilem Cephum, quam hominem referret, equi-
dem
 ’*

174 Laurenttj Anariu ‘A-

'
-

dem fedensfuirexi quid agerem nefcius , in

, ni**»4*
mos clamores» minafquè exremplo erupi >aftante£q#
haec ftupentes > rei huius viCx certior e$ reddidi , nort
de/ìdens a clamoribus » donec dpe&rum ijs in ftigam_»
agerem. quod paulo poli abiuratum» fignum aliquod
teftimoni/ verkatis ergo offendere iuflum eft fi ne_»
,
mora miieram illam per fcalas more confueto deiceii
dcrepoftulac, quam ance imaginem fan&iffimam cru-
cifixi miferum
» ac horrendum in modura aggreffum

eftidefacigauitquè Necetiam melatet , praeter hoc

.

& aliud magis horrendum contigifle: fpedrum enim

quoddam in domo apparens cuiufdam tantas turbas >
tamque frequentes dedir, ve cundi inhabitances me-
tili ac terrore perculli eam relinquere adigerenturs

huius fama attra&us , comicatus nonnullis secate mej

prouedioribus locumadij» hinc vnus csecer is auda-
,

cior in exponendo fepericulis, inaulsemedio,:in hàec

verba clamore prorupic magno.* fi verèf inquic;) fpi-
ritus cs 3 nec res , vei credo» aliqua inanis ac friuo!a_> >

me lapide pecas velim,cernuum interea fefe deilexit,

cxtemplo quòd iubetur facit > coteq; duorum pondo
humerum eius cecigit , at i&u tam leui, irritoquè» vt
nihil mali percipercc , etfi lapis canto cum ftrepitu
proiedus videbacur , ve a pauimento refilicnsin vaia
qusedam proxima magno fragore, nullum tamen ho-
ruin latferit, aut confrcgerit, lummaaftantium admi-
ratione, variaq. de huius lapidis i&u opinione, (à-
nioris, mea fententia » iudicij fixum illud per aerem,

vt palean a vento , delatum fuiflè dixere : rumorem

vero illum aunbus vchementcrobftrepchtem, aut in
noftra tantum phantafia refonuilfe , aut exaeris col-
inone, alio tamen modo > quam ex làxi idu refilien-
tem. nec rairum, daemoncsin homines, pcccatis prae-
/ ». - ier- .

Digitized by Google
 ,,

De Natura D&monum Lib. IV.

1 7j
fertim prae czteris magis pollutos » faxa iaculari pcf-
fe » cum , &
à Sandisnon abftinuerint , vti Roma? ad
Sandam Sabinam grande? cylindro non abfimile fia- »

xum quo Diuum Dominicum orantem perimeret

,

à Demone proiedum, magna videntium admiratione

oftenditur: hoc & perfeciflèt ? nifi manus angelica.»
huius fandi capiti imminens auertiffiet malum . Pra?-
tereaidem fpiritus cuiufidam ? qui ioco exorciftam_*
ageretjegebatenim abiurando grafia Arioflum poeta
Hetruficùm?manus ? ac librum fioedaffiedicitur ? quafi
fpermate quodam? licore linitum in cius forfàn?quem
patrarat»crrorem?cum hirquitallire coepic.Quideniq;
valer fipirirus, quo recederei cuidam fieni domus he-
roapparuit in fioinno ? atque ? vt bancdiceret fiuper-
flitionenvinfinuauit agedumfrater Niche fugo
>

fiandus addi Benedidus ? manum fi pollicem abflu-

fit reliquie, qua profiedo dida? erat enim ignarus?ne-

que hac de re dodores confiuluit? ftatim euanuit at ;

non abfique domus excidio Ad hatc ? da?mones ipfios

.

fepcnumero fafeinationum , &caufas, Se audores

effe in confeflo eft ; etfi omnes Philofiophi has , vel
quadam occulta fiaficinantis proprietate? proueniro
affèrant? ob adiundum cordis motum r quo corpus
immutatur ,oculiq^infìciuntur r vel ex eoru n vehe-
menti, maiitiofoq in faficinandos imaginatione > aut:
a quadam anuuro natura fiuppreffam ob menftruam_»
purgationem corrupta , qua tranfimiffios ex taiiunu,
oculisuenues , virofòfiq; fipirirus , ita aerem inficero
aiunt ? vt per tenella puerorum lumina introeuntes,

totumeorpus tabeiubitanca, alioque morbo comma-

cuJent ac inrerdum ipfà l'pecula frangunt ob oculos
,

coenftruis laborancium ; quin aliquem voce priuari

quod prioràlupo> vifius fii> ac ab virulenti Bafilifici
ocu-
\
 i7 6 Io' Laurentij Ariania
oculisconfpedos occidcre ferunt Quos enira vero .

omnes natura taaciicn hunc cffedum adfcribcntcs »

& errare, 8c decipi vel hinc manifeftum eft » quod nc-
ino, quantumuis animi , ac voluntatis maligna; rcpe-
riatur, ve Tuo folum modo afpedu , vel occulta uL
Camelumin foueam vifu pracipitct, ac verbis ma-
chinam , qua (ericum colligicur , de repente frangat »
aquam in fanguineum colorem permueec 9
in pelili
bouemquè robuftiflimuin, quod in noftra accidie vrbc
occidat , arbores, vt fcribit Plinius , è veftigio aridas
reddac Acuti olim feccrunt Tribadi)
: nunc fica &
Biarmijs, qui quidem homines nonnullis vinculis, no-
difq; magicis ita ligare confueuere, vt ncque fic vindi
corpore liberi, nec mentis compotes fint,atad extre-
mam naaciem his redadi) vitamta-
fafcinij vinculis
befeendo miferè finiant . Nequc hoc
a fuperiori ani-
ma in inferiorem, vtpote ab intelle&u in fenfum ini-,
primi , vllo potè ft modo, vt aliqui falsò imaginaci
funt, quorum Auicenna caput qui vel in abfentem-.»
,

ne dicam prafentem hominem hoc malum ex forti

imaginatione , malitioiàquè natura inferri polfe affir-
matrnec, vtalijs placet, ex quadam genij proprietate .

, vthinc Auguftum Marco Antonio for-

proficifcitur
midabilem fuifle feruntj nec a certa coeli influenti*^,
nequeabvlla intelligentiarum virtute; non ab ali-
qua anima? poteftate : quoniam fi incelligentia» cun-
dis animabus longè fuperiores , fine alterius agentis
adminiculo id non prfualent,quo modo anima; omniu
fpiritualium fubftantiarum natura infima; , id praeua-
lebunt abfque medio, fuis ipfarum tantùm prauis
imaginatiombus, occultifuc , ( vt volunt ) propricta-
tibus ? haud verè praualebunt, pratfertim, cùm mhil
in naturarci in accidenti* formas tranfmutari, nifi
per

Digitized by Google
 De Natura D&monum Ltk IV . 1
77
-per medium contingat : nequeà fyderum ui » cum.j
hfcc lenfim opercntur, euenirepoflìbilceft . Caetero-
qui natura fi folummodoelfent effe&us, nec tam ra-
ro accidcrent , neque edam ab angclishaec malapa-
traricredibile eft , cùm his nihil cum prauis, ac pec-
catoribus commerci; cxiftlt > vt eft hoc fafcinantium
genus. Reliquum igitureft, vtha?c dsemonum ver-
lutia fiant qui frequenter malorum cupiditatibus >
,
diuino tamen permiftu refpondent , cùm diabolus
eiufinodi malishominibus > vt fcruis , mancipijs po-
tius, acinftrumentis fuis vtatur , eofque hucatquej
illue impcllat, quod videre eft in cxemplocuiufdam
mulieris Vueftphala» , qui imprecationibus, dirifque
execrationibus effecic , ne fiJius ipGus loco moucri
pofletj immobilem inftar ftatua: reddens, quod &
alise imprecata? fcciffc traduntur : ad ha»c , 3c alia fa-

cinora hi peruerfi fpiritus per non minus inftrumenta

peruerfa , homines feilieet prauos , vetulas potif-&
fimum nonnullas confueucrunt, non per ea_i
efficere
tantùm , qua» vira à natura herbarum > radiami fuc-
cis,ac fuffitu gemmarumue virtute habent,do
,

quibus multa Icripfit Zoroaftrcs Bactrorum rex.Her-

mes Aìgyptius , Gemma Babylonicus , Orpheus
Gracus,Euax Arabs , ac nofter Albertus Magnus:
licer polline , ac mterdum vtantur, verùmetiàm per
qu* nihil exteriori contatìu efficiunt corporeo, atquc
hxc agendo , haud quicquam per
le iplbs malefici
fuis viribus innixi peragunr, varios irifligunt dolores,
ac infirmitates, quibus la&antes puerulos crebro af-
ficiunt , vr in Achcrunrinos fiuftum perhibentinfan»
tes, quibus vtique vagientibus, ac laéiantibus vix
quatuor fufficerent muheres :hos noftrates fic fame-
•licos f in dies tamen macefcentes puellos ,
vagiones
Z ap-
 7

1 3 '4> IoiLaurentij Ammu ,V>. i i

appeHant.: rincula etiam ninapuncb: pefiem inferii o*>
auferuntque, vt Roma» egiflèferunt quondam, Gr*e*-
culum Ioui bouem litantem - at dat.monibus tanti» m»
quod optant * verbo, aut aliquo figno » quibus cutn
pa&i 6mt , figniflcant . Ex eumftjs autem i .qiiae pa-j
rancur ab ipfis veneficiis , bo.c peftilentiiTmium eft»
erfi frequentine nexus- illud gemi* 5 quo oonmiH'is
nodis magicis , quos
in ligulis ter , in fiwi&iflinnaj ,

Triadis contemptum ne&uut vei in

*. cejrtis fabifc.U-r

neis ,
quibus Jemures , fi nigrae erant , domo espelli
fibi per fuadebant antiqui , etiam in ferro , flc-aliisifir
gnis j.omntiim autem maxime deteitandum venefì- .

cium cft.j quod daemones ex pa&o, tamdiu eoriun^jr

prauo defiderio prxfto.fuot,acrefpoivient,quamdiii
figna , vel venefici* his nodis matematici? p£r&-:
;

- Atquc h#c * etfi non fino maximìQ

ftunr, durantque

hominum crueiatu diucifa in membra v:& nonnttffVi

quam tocum in corpus , letifero affiggente dódorei*.*
inferantur; nihilouiinus frequencius^pratferuoc, abifr
que aliquo etus , qué malefici affiecerunt , dolorcuvei
tantillo cruciami» in' natura» tnembrum». quod ^Q
magis'hi fpicitus facere videntftr , quò hoc debilitaci
ptopigatiahominiun maxime impeduttir quod ij ,

potiffimum in votis optatifque habent, quò^praede-

,

ttinatorum numerus tardius expleatur ob quem >. &

intei ligentiat coelos potius mouent, quàm vt Deo»
vti Philofophi inquiunt, affimiJentur quoruincaufa,
cun&a alia, fa&a apparent , cùm ita peragentes
a&um, qukad fummam Dei charitatemifpe Aafro uJbr
tum interttìrbant , aciropediunt: autquòd j.cum,hoc
membrum noftriortuacaufa aliquA fic ». qui in pecca-
tis 5c nafeimur , concipimur , Deus.quoque, ordine
&
militi* fuse , id magis aliis affici à malis conceda *
Vnde
 ,
.

D e Natura D&monum Lib. IV. 179

Vnde plures in cubili A fmodeum Iuxuriam principem,
quarti ni conuiuio Mammona intcrfeciflc fcrunt m
Maribrté porrò ji&f^minis haec vene fida ftruuntur,
qùorOtn illi dupiiefter ligantur , ad erezione membri
impbtèntes redditi cum abominatone coniugij :
at etfi erigatur acquando , ad rem tamen Vencream,
prolemque fufeitandam ineptum eft > vrroque modo
nomiullos ligatos tfififle non me latec ; has vero di-
uerfis impedir? praeftigijs, quas tamen omnes diabo*
licis illis trias currt philtra eiufmodi non fé
m per
perpetua fint conftat iòlui , aut à Deo, aut ab an-
,

gelo propina » qua pramualet, virtute, modo à damino-

ne vincente fuperiore t fin enim fuerit inferior j ni-
hil eoncra eum * vt propria vi pramuaieac , quoniam_» »
& intelligendo & mouendo haud parum naturai
,

dxcéllentia, nobilicatequc pramftat ; atqueetiam ab

homine , vel hac c^litus fibi fa&a poteftate , vel prc-

cibus impetrata, auc &
ab eorundem dammonum aftu «
ria , ac fraudibus ab ipfis maleficis » magico ritu ad
hoc inuitatorum , qui hoc genus , nunc vincula».
atque coetera , quam ab ipfis infliguntur mala de-
peHunt,quo quidem pa&o ifchiaricos carmine con-
ualefcere , Theophraftus memoria? prodidit, ac e-
tiam nonnullis verbisluxatis membris Cato auxilia-
& fanguinem fitti Homerus inquit,quam-
ri rradidìt',
dam verba in fchedula collo appenfa febrim fugare.»
Serenus Sammonicus ait ac Fernelius chartulo
, 1

iquadam vna no&e iélerum à roto iberici cuiufdam_i

torpore abftcrfum > narratquequadam aquam phiaho
folaribus radijs expofita in segreti cuiufpiam capito
fiibmnffitantis carmina, à peritnlofo morbo erepruni
vidimus , vt &
alios plcrofque crucis figno aliquibus
verbis fitpius muifiratis fanari confpeximus ,
ac edam
Z z tela ,
 ,

i So . \ Io: Laurentij Anania

tcìa, lanaque quibufdam vujneribus vel periculo-
fisnonnullas foeminas mederi perhibent , nec.prQ^
prerea ho$ raaleficos >,quo eiuimodi tollant jn*la_» >
adire pcrmiflìim vnquamfuit , quaotumyis id inter-
d.um iicitum effe ^annulli aflerant , quod vel ex,
hoc , quod fequitur , dare pater, cùm nufpiamab
his magis , feu maleHds huiufniodi quicquam peci
tutum acfecurumiìt » ncc quin eo ipfo magno nos
,

polluamus peccati errore fieri, poflit-5 nec funt fa-

denda mala , vt eueniant bona Fejrneilius tamen_» .

au&or fide dignus aflerit fé vidiflfe eiufmodi modo

daempnumopeà morbis Jiberatos , palilo poft in-»
cofd&m»i*cetiara feuióres raiiylro.^eidifre.jiHulla-»
eteaimfnofcris cuba -dasmombus inr$tc$4d e debe$,»*
aut;i»miliariUjS , n in
auc. confuctndo V: dii facrp ba-
ptifnìate Deo nomen
dantes > &
obftringentes fidem
noftram diabolo , eiufquc inftrumentis aperte re-
nunciauerimus , manifcfta enim , ac animae corpo-
ri fqu e perniciofifli ma iraus eft , quicquid dxmones

agunt quamuis prima fronte aliquid bon j promit-

,

tant , tamen receffu , njhil nifi e^tj^jpprq hp-

in ipfo
minum excidium rcternumque exitium , & habent»
»

& quarunt ipfa ventate atteftantc , quòd diabolus

,

nonfit nifi mendax $chomicida , h xc eius nota__,

,

propria , hinc & Saul PhythonifFam confulens, morte

obid mulólatus tft à Deo. Qua itnpia fac inora.» ,
enormiaque federa , haud cuna phiribus vno adu
fieri Vili iuccedit malefico , non quòd Diabolus id
minimè efficere poffit } verùm , hoc ,acci<jit > au£
quòd no nifi in vnu inuitantur , aut quòd Deus id iiu»
plures , vt Damonuai videatur impotenza , nequa-
quam finir . Atque bxc dixilfe de his ipiritibus ne*-
quam, ,
 De Natura D&monum Lib.IV. j 8 r

quam ac immundis
, 5 eorumque malitia quamJ
,
brcuiffimè potuimus > fatis cft . Deoquc Opt. Max.
fiquid laude dignum videtur, laus & ho-
, à quo & noftrum
nor in fa?cula
effe, & (ciré depen-
* " •

J \
det: cunu
nos
-£Ì3
nihil proprium à
nobis pi^ter
!j'l
pecca-
tu.
©fi ctapet •
»

Digitized by Google
 :

-c\
iJ 'i i? [. ( 5>'jiliifn ìo? ? 2'<iif:r . . jf- . C f.l&UP
.ZfcM .5 O twocr'fJ . :1Q zi;;:’* < ù n
'
lifliii JlJ
-Oli $ i?ìe! c ujijLìv mu;iy'> * i n;-

nuji'.on £ onp f.
, s‘ y. i ’.oìì
•

:j.
-n?,.pi> io t j

'ì 'j
t-sz : rot>
?ìfi

£ mi: q< iq liilir:

''.2;
f \ dHcn
~ l

• Cj
. t)j5 -J ^ Mài©

. HNJ» »

.uwu

Digitized by Google