The Employer s Handbook An Essential Guide to

Employment Law Personnel Policies and Procedures 4th

Edition Barry Cushway - PDF Download (2025)

https://ebookultra.com/download/the-employer-s-handbook-an-
essential-guide-to-employment-law-personnel-policies-and-
procedures-4th-edition-barry-cushway/

Visit ebookultra.com today to download the complete set of

ebooks or textbooks
We have selected some products that you may be interested in
Click the link to download now or visit ebookultra.com
for more options!.

The Employer s Handbook An Essential Guide to Employment

Law Personnel Policies and Procedures 5th Edition Barry
Cushway
https://ebookultra.com/download/the-employer-s-handbook-an-essential-
guide-to-employment-law-personnel-policies-and-procedures-5th-edition-
barry-cushway/

The Employer s Handbook 2009 10 An Essential Guide to

Employment Law Personnel Policies and Procedures 6th
Edition Barry Cushway
https://ebookultra.com/download/the-employer-s-handbook-2009-10-an-
essential-guide-to-employment-law-personnel-policies-and-
procedures-6th-edition-barry-cushway/

An A Z of Employment Law 4th Edition Peter Chandler

https://ebookultra.com/download/an-a-z-of-employment-law-4th-edition-
peter-chandler/

Ageing and Employment Policies Spain Ageing and Employment

Policies Organisation For Economic Co-Operation And
Development
https://ebookultra.com/download/ageing-and-employment-policies-spain-
ageing-and-employment-policies-organisation-for-economic-co-operation-
and-development/
Ageing and Employment Policies Japan Ageing and Employment
Policies Organisation For Economic Co-Operation And
Development
https://ebookultra.com/download/ageing-and-employment-policies-japan-
ageing-and-employment-policies-organisation-for-economic-co-operation-
and-development/

Italy Culture Smart The Essential Guide to Customs and

Culture 2nd Edition Barry Tomalin

https://ebookultra.com/download/italy-culture-smart-the-essential-
guide-to-customs-and-culture-2nd-edition-barry-tomalin/

How Schools Counter Bullying Policies and Procedures in

Selected Australian Schools School Principal s Handbook
Ken Rigby
https://ebookultra.com/download/how-schools-counter-bullying-policies-
and-procedures-in-selected-australian-schools-school-principal-s-
handbook-ken-rigby/

Employment Grievances and Disputes Procedures in Britain

K.W. Wedderburn

https://ebookultra.com/download/employment-grievances-and-disputes-
procedures-in-britain-k-w-wedderburn/

The Physician Employment Contract Handbook Second Edition

A Guide to Structuring Equitable Arrangements Todd

https://ebookultra.com/download/the-physician-employment-contract-
handbook-second-edition-a-guide-to-structuring-equitable-arrangements-
todd/
The Employer s Handbook An Essential Guide to
Employment Law Personnel Policies and Procedures 4th
Edition Barry Cushway Digital Instant Download
Author(s): Barry Cushway
ISBN(s): 9781429413824, 1429413824
Edition: 4th
File Details: PDF, 2.73 MB
Year: 2006
Language: english
THE

EMPLOYER’S
HANDBOOK
This page intentionally
left blank
ii
 DEDICATION
To Paul Bienkov (1953–2004): a good friend and someone with a considerable expertise
in the field of human resource management. His combination of in-depth knowledge,
practical good sense and a social conscience, tempered with a great sense of humour,
should serve as a model for all practitioners in this field.

This book has been endorsed by the Institute of Directors.

The endorsement is given to selected Kogan Page books which the IoD recognizes as
being of specific interest to its members and providing them with up-to-date, informative
and practical resources for creating business success. Kogan Page books endorsed by the
IoD represent the most authoritative guidance available on a wide range of subjects
including management, finance, marketing, training and HR.
The views expressed in this book are those of the author and are not necessarily the same
as those of the Institute of Directors.

First published in Great Britain 2002 by Kogan Page Limited

Second edition 2004
Third edition 2005
Fourth edition 2006
Apart from any fair dealing for the purposes of research or private study, or criticism or
review, as permitted under the Copyright, Designs and Patents Act 1988, this publication
may only be reproduced, stored or transmitted, in any form or by any means, with the
prior permission in writing of the publishers, or in the case of reprographic reproduction
in accordance with the terms and licences issued by the CLA. Enquiries concerning
reproduction outside these terms should be sent to the publishers at the undermentioned
address:
120 Pentonville Road
London N1 9JN
United Kingdom
www.koganpage.co.uk
© Barry Cushway, 2002, 2004, 2005, 2006
Figure 14.4 reproduced by kind permission from Pearson Education Ltd.
The right of Barry Cushway to be identified as the author of this work has been asserted
by him in accordance with the Copyright, Designs and Patents Act 1988.

British Library Cataloguing in Publication Data

A CIP record for this book is available from the British Library.
ISBN 0 7494 4700 1

Typeset by JS Typesetting Ltd, Porthcawl, Wales

Printed and bound in Great Britain by Cambridge University Press
 Contents

Acknowledgements xxi

Introduction 1

1 Recruiting staff 7
Deciding whether to recruit 7; Preparing a job description 9;
Preparing a person specification 11; How to recruit 13; Application
form or curriculum vitae (CV)? 18; Interviewing 20; Other selection
methods 31; Avoiding discrimination in selection 34; Making a job
offer 36; Taking up references 42; Medical reports 44; Checking
qualifications 45; Rejecting candidates 45; Withdrawing a job
offer 45; Employment of offenders 46; Restrictions on employing
children 48; Employment of overseas nationals 48; Asylum and
Immigration Act 1996 49; Further information 50

2 Writing employment contracts 53

Deciding whether someone is an employee 53; The contract of
employment 54; Statement of employment particulars 54; Specific
contractual clauses 61; Types of contract 68; Amending contracts 69;
Further information 70; Appendix: Specimen service agreement 70
Contents

3 Paying staff 87
Deciding how much to pay 87; Job evaluation 89; How pay is made
up 101; Pay structures 101; Bonuses 107; The National Minimum Wage 107;
Guarantee payments 108; Equal pay 109; Directors’ remuneration report
regulations 2002 109; Deductions from pay 109; Tax and national
insurance 110; Itemized pay statement 111; Further information 112

4 Employee benefits 113

Stakeholder pensions 114; Shares and share options 116; Cars 116;
Flexible benefits 117; Taxation of benefits 119; Further information 120

5 Performance management 123

The importance of managing performance 123; The performance
management process 123; Training and development 136; Further
information 141; Appendix 1: CIPFA Guide 142; Appendix 2: ABC
UK – competency levels and definitions 149

6 Dealing with absence 157

Planned absences 157; Reducing unplanned absences 159; Pay during
absence 167; Dealing with persistent absence 170; Frequent lateness
and unauthorized absences 172; Company health check 172; Further
information 173

7 Maternity and paternity rights 175

Time off for antenatal care 175; Medical suspension during
pregnancy 176; Maternity leave 176; Statutory maternity pay (SMP) 182;
Maternity policy 182; Paternity leave 186; Statutory paternity pay 186;
Adoption leave 186; Statutory adoption pay 187; Further information 187

8 Working hours and holidays 189

Working Time Regulations 1998 189; Time off in lieu of overtime
(TOIL) 193; Annual holidays 194; Parental leave 195; Sunday working 195;
Employment of school children 196; Flexible working arrangements 196;
Further information 203

9 Writing a staff handbook 205

Welcome to the company 206; Background information 207; Terms and
conditions of employment 207; Disciplinary procedure 211; Grievance

vi
This page intentionally
left blank
vii
This page intentionally
left blank
viii
 Contents

procedure 212; Confidential information 212; Intellectual

property 213; Restrictions during and after employment 213; Company
property 214; Gifts 215; Equal opportunities policy 215; Health and
safety policy 216; Smoking at work 216; Harassment policy 217;
Other matters 218; Further information 219

10 Personnel records and data protection 221

Personnel records 221; Data protection 222; Monitoring of e-mails and
telephone calls 227; Further information 230

11 Handling organization change 231

Changes in responsibilities 231; Changes to organizational structure 232;
Changes to processes and procedures 233; Obtaining commitment to
change 234; Introducing participation 234; Relocation 235; Mergers
and takeovers 236; Further information 238

12 Handling disciplinary issues 239

Disciplinary rules 239; Disciplinary procedure 242; Conducting a
disciplinary hearing 251; Taking disciplinary action 255; Specific
disciplinary situations 258; Appeals against disciplinary action 262;
Further information 263

13 Dealing with grievances 267

Grievance procedure 267; Handling a grievance 271; Harassment 271;
Appeals against grading 272; Further information 272

14 Terminating employment 275

Meaning of dismissal 275; Dismissal with notice 275; Notice by the
employee 277; Counter notice 277; Withdrawing notice 281; Pay during
notice 281; Pay in lieu of notice 281; Other payments on termination of
employment 282; Termination without notice 282; Written reason for
dismissal 283; Date of termination of employment 283; Avoiding unfair
dismissal 284; Wrongful dismissal 286; Constructive dismissal 286; Types
of dismissal 287; Giving references 305; Exit interviews 306; Further
information 306

15 Dealing with tribunal cases 309

The role of employment tribunals 311; How to defend a claim 311;
Compensation for unfair dismissal 313; Unreasonable claims 313;
Review of a tribunal’s decision 313; Further information 327
ix
Contents

16 Ensuring the health, safety and welfare of employees 329

General responsibility 329; Enforcement of the Health and Safety
at Work etc Act 1974 330; Safety representatives 330; Safety
committees 332; Management of health and safety 333; First aid 334;
Reporting of injuries, diseases and dangerous occurrences 334; Smoking
at work 336; Health and safety regulations 336; Further information 337

17 Working with trade unions 341

The role of a trade union 341; Recognizing a trade union 342;
Employees’ union rights 346; Local trade union representatives or
shop stewards 347; Providing information to trade unions 348;
Handling disputes 350; Further information 352

Glossary 353
Useful addresses 357
Index 361
Index of advertisers 366

x
This page intentionally
left blank
xi
This page intentionally
left blank
xii
This page intentionally
left blank
xiii
This page intentionally
left blank
xiv
This page intentionally
left blank
xv
This page intentionally
left blank
xvi
This page intentionally
left blank
xvii
This page intentionally
left blank
xviii
This page intentionally
left blank
xix
Other documents randomly have
different content
— De Schulze, panjo —, kaj li eklegis.

— De Schulze, la orkestestro de l’ opero?

— Jes —, kaj Oskar legis plue; tiam li diris:

— La okan mi devos partopreni en Lohengrin.

Sinjorino Klajn klarigis al Stanislas, ke Lohengrin estas opero de

Wagner, la fama germana komponisto, kaj ke ŝia filo kunludos en la
orkestro.

— Lohengrin estas belega —, ŝi diris plue, — mi ĝin vidis jam trifoje,

sed mi dezirus vidi ĝin centfoje. Ĉu vi jam vidis operon, Stanislas?

— Neniam, sinjorino, en la cirko oni ne prezentis operojn.

— Oni tamen muzikadas tie.

— Jes, sed ne bele, ordinare ni havis kvar aŭ kvin muzikistojn, kiuj

ludis laŭtege, sed malbele.

— Vi sendube volonte aŭdos operon, ĉu ne?

— Ho jes, sinjorino.

— Nu, eble mia filo povos havigi al vi invitilon por la estonta opero.

— Kun plezuro —, diris Oskar.

— Mi ne scias, ĉu la doktoro trovos tion bona —, mallaŭte diris la

knabo, kaj li refoje rigardis al la instruisto.

Klajn komprenis, kion demandis la okuloj de Stanislas, kaj li

respondis:

— Kompreneble li trovos tion bona, la doktoro estas amanto de

muziko; estas tamen bedaŭrinde, ke li ne havas la tempon ĝui ĝin.
— Oni diras, ke la muziko plinobligas la morojn —, diris la sinjorino.

— Vi pravas, ĝi vere plinobligas la morojn kaj la animojn, almenaŭ se

la animo estas sufiĉe influebla je muzikaj impresoj.

Berta silentadis, ŝia rapidmova lango ripozis de la tempo, kiam oni

parolis pri arto. Indiferente ŝi rigardis antaŭ sin, fiksante la belajn
okulojn sur pentraĵo, kiu pendis kontraŭ ŝi sur la muro kaj
prezentanta balsalonon kun bele vestitaj gesinjoroj. Sinjorino Klajn
estis respondonta ion, sed anstataŭ respondi ŝi palpebrumis kelkajn
fojojn, tiris supren la supran lipon, subite ternis, kaj je la granda
teruro de Stanislas la ebure blanka dentaro de la ternintino saltis el
ŝia buŝo kaj falis tintante sur la tablon meze de la tasaro.

— Oj, miaj dentoj! — ŝi ekkriis kaj rapide kaptante ilin, ŝi per unu
sola movo remetis ilin en la buŝon.

— Berta estis ekridegonta, sed ŝi kovris al si la buŝon kaj retenis la

ridegon; ŝiaj brilantaj okuloj tamen esprimis klare, kiun impreson
faris sur ŝin tiu intertempa okazintaĵo.

Vidante kun kia facileco la sinjorino remetis la dentaron, kaj ke nenio

danĝera aŭ terura estis okazinta, Stanislas baldaŭ rekvietiĝis, sed
ankoraŭ kelkan tempon la pala koloro, kiun kaŭzis tiuj dentoj,
postrestis sur liaj vangoj. Tiajn dentojn li neniam antaŭe vidis, li eĉ
ne sciis, ke ili ekzistas kaj subite la enigmo de la klaketado fariĝis al
li klara kaj solvebla.

Oskar kaptis kelkajn muziklibrojn, foliumis dum du aŭ tri minutoj kaj

fine elektis muzikaĵon por ludi. Per tio oni baldaŭ forgesus la
okazintaĵon pri la dentaro de lia patrino, kaj krom tio li estis
promesinta al Stanislas, ke li ludos.

— Kion vi elektis, Oskar?

— Un Orage —, panjo.
— Ho, tio estas bela, sed klarigu antaŭe la enhavon, por ke Stanislas
pli bone komprenu.

Oskar klarigis:

— „Un Orage“, aŭ „Uragano“, estas bela, sed simpla salona muzikaĵo

de Weber, kaj la enhavo estas la jeno: Paŝtisto rehejmiĝas kun sia
ŝafaro. Dume li fajfas arion sur la fluto. Iom post iom aŭdiĝas de
malproksime la bruo de fulmotondro. Ĝi alproksimiĝas pli kaj pli;
ekpluvas, la vento ekblovegas tra la branĉoj de la arboj, kaj fine
furiozas terura uragano. Ĉie oni aŭdas ekkriojn de angoro kaj
sonorilojn de vilaĝaj turoj. Poste iom post iom rekvietiĝas la naturo.

La bela Berta, preskaŭ ne aŭskultante tiujn klarigojn, moke pintigis

la buŝon kaj indiferente ĵetis siajn rigardojn al la balsalono. Stanislas
kontraŭe aŭskultis kun streĉita atento; la klarigo de Oskar lin
interesis pli ol ĉiuj temoj, ĝis tiam pritraktitaj de la eta societo, kaj li
estis scivola, kiel Oskar kapablos esprimi tiujn samajn klarigojn pere
de sia piano. Oskar sidiĝis antaŭ la muzikilo kaj ekludis. Estis, kvazaŭ
li subite fariĝis tute alia viro. Lia ĝeneco ekmalaperis kaj ŝajnis,
kvazaŭ lin tuŝis mistera magia bastono. Senĝene li sidis; rapide kiel
fulmo la fingroj de l’ artisto sin movadis super la klavoj, kaj ĉiu lia
ektuŝo naskis tonon tiel belan, ke Stanislas, kiu neniam antaŭe aŭdis
bonan pianiston, estis ravita. La knabo aŭskultis senmove kaj kun
retenita spiro. Li komprenis ĉion, kion ludis la pianisto kaj kun miro
rigardis lin kaj la rapide moviĝantajn fingrojn. Kvankam li ne ĵetis eĉ
unu rigardon al Berta, li tamen vidis ŝin sidantan kun la moke
pintigita buŝo, kiu ne nur ĝenis la knabon, sed indignigis lin. Li ĝojis,
ke la fianĉo ne povis rimarki la sintenadon kaj la konduton de sia
karulino, ĉar sendube li estus ofendita, se li povus ilin vidi. La
pianisto, rimarkante nenion, sed nur sin donante al la muziko,
majstre daŭrigis ludi. Lia patrino kun mieno, kiu esprimis feliĉon kaj
fierecon pro la filo, sidis silente kaj ĝojis pro la talento de sia filo, kiu
en la tuta urbo estis konata kiel unu el la plej famaj profesoroj de la
konservatorio.
Klajn kviete fumadis, kaj aŭskultante, li, kiel vera pedagogo,
ekzamenis la mienon de Stanislas.

— Li amas la muzikon —, li diris al si mem, — tion mi klare vidas, la

muzikaĵo parolas al lia koro; se li havos talenton por studadi kun
sukceso la muzikon, tiam mi proponos al la doktoro, ke la knabo
sekvu la kursojn de la muzika lernejo.

Fine „la Uragano“ kvietiĝis, la paŝtisto estis rehejmiĝinta kun la

ŝafaro kaj Oskar ĉesis ludi.

La bela Berta eligis ĝemeton, ĝojante ke ŝi povos refoje babiladi pri

ĉiutagaj temoj, pri belaj ĉapeloj kaj cetere; sed ho ve, Oskar
ekfoliumis en la muzika libro, kaj elektinte duan numeron, li ekludis
„la Kalifo de Bagdado“. Tiu muzikaĵo, kiu estas pli longa ol la antaŭa,
tedis la fianĉinon en terura maniero. Ŝi tamen devis silente atendi ĝis
la fino. Kiam post „la Kalifo de Bagdado“ Oskar estis serĉonta trian
numeron, ŝi ne povis pli longe deteni sian senpaciencon, kaj por la
unua fojo dum la tuta vespero ŝi turnis sin al la iama cirka knabo kaj
demandis:

— Ĉu vere vi amas muzikon?

— Ho jes, fraŭlino, precipe tian muzikon.

— Ĉu vi dezirus fariĝi pianisto? — subite demandis Oskar, turnante

sin sur sia seĝo kaj rigardante al la knabo.

— Jes, sinjoro, se nur konsentus la doktoro.

Oskar rigardis al sia patro; ĉi tiu prenis la pipon el la buŝo, blovis

antaŭ sin du nubegojn da fumo kaj respondis:

— Nu, mi parolos pri tio kun la doktoro.

La instruist-edzino diris nenion, ridetante kaj de tempo al tempo

klaketante la blankajn dentojn, ŝi enverŝis kafon, prezentis kuketojn,
kaj kiam la kamena horloĝo ekbatis la okan horon, Klajn diris:

— Stanislas, estas la oka, mia amiko, la tempo de via foriro

alproksimiĝis.

Stanislas ekstaris, kaj dankinte la pianiston pro la ludado kaj

salutinte la societeton, li eliris kaj survojiĝis al la urbo.

Strangaj pensadoj amasiĝis en lia kapo. Multfoje li estis aŭdinta

muzikon en la cirko, sed la tieaj muzikistoj neniam al li plaĉis; la
ludado de Oskar tamen estis farinta sur lin tian impreson, ke li ne
povis forigi ĝin el sia animo, kaj tiun vesperon li enlitiĝis kun la
deziro, ke lia instruisto baldaŭ parolu kun la doktoro kaj ke ĉi tiu
konsentu la proponon, kiun Klajn estis aludinta tiun vesperon.
 Sepa Ĉapitro.
La moviĝanta, minacanta glavo — Pri Paganini — La bruado
en la kuirejo silentiĝas — Sinjorino Stuthejm faras teruran
konfeson — Kial ŝi sen interrompo laboradas.

Tri jaroj pasis. Stanislas sidis en la salono de la doktoro Stuthejm kaj

studadis.

Estis dimanĉo kaj en la mateno; la doktoro ĵus eliris veturile kun

Mikelo kaj en la domo estis nur Stanislas, la servistino kaj la
doktoredzino. Teodoro estis irinta al kamarado kaj ankoraŭ ne
rehejmiĝis.

Ĉio estis silenta en la salono, oni aŭdis nur la unutonan tiktakadon

de la staranta horloĝo, sur kies ciferplato la glavo de la soldato
seninterrompe kaj kun mirinda reguleco moviĝadis supren-
malsupren, supren-malsupren laŭ tio, ke la pendolo svingiĝis
dekstren-maldekstren, dekstren-maldekstren ...

Stanislas tamen ne aŭdis la tiktakadon, nek vidis la glavon de la

soldato. Lia atento ne estis interrompata eĉ de la bruo en la kuirejo,
kie la sinjorino kiel kutime laboradis kaj purigadis, nek de la
preterrulantaj veturiloj ekstere sur la strato. Kun streĉita atento li
studadis la historion pri la muziko kaj pri la vivo de famaj muzikistoj
kaj komponistoj.

Por ordinara knabo, kiu studadis nur tri jarojn, tiu studado estus
multe tro malfacila, sed Stanislas ne estis ordinara lernanto. Li sentis
jam ĉe la komenco de la kurso, kiun al li donis la instruisto Klajn, ke
li devus lerni pli multe ol alia komencanto, ne nur, ĉar li estis pli aĝa
ol aliaj komencantaj lernantoj, sed precipe pro la multo, kiu restis al
li por studadi. En malmulta tempo li sekve lernis tiom, kiom aliaj
knaboj lernas en ses aŭ sep jaroj, tolerante al si mem preskaŭ
neniun liberan tagon. Dank’ al sia korpa kaj spirita forteco li povis
elportadi tiun streĉitan studadon, kaj liaj progresoj estis tiaj, ke li
post tri jaroj kapablis studadi la samajn fakojn, kiujn ordinare
studadas lernantoj post sepjara studado. Li do estis studatinginta
samaĝajn knabojn, vizitadis nun la publikan lernejon en la urbo kaj
dum kelkaj vesperoj en la semajno la kursojn de piano en la
konservatorio sub la gvidado de profesoro Klajn, kies plej bona
lernanto li estis. Kvankam li partoprenis nur porpiano-kursojn, li
tamen devis studadi la vivojn de ĉiuj famaj muzikistoj kaj
komponistoj.

Klinita super sia libro, apogante la kubutojn sur la tablo, antaŭ kiu li
sidis, kaj ripozigante la kapon sur ambaŭ manplatoj, tiel ke la fingroj
estis tute kovritaj de la luksaj, belaj harbukloj pendantaj sur la alta
frunto de la knabo kaj ĉiuloke ĉirkaŭ lia kapo, li ĵus legis kelkajn
specialaĵojn pri Paganini.

Li legis, ke strangaj rakontoj pri tiu fama violonisto diskuris la

mondon. Kelkaj certigis, ke Paganini mortigis sian propran patrinon
kaj ke li ĝemadis multajn jarojn en malliberejo, kie la gardisto
konsentis, ke la artisto sin dediĉis al sia arto. La violonisto, por pasigi
la tempon kaj kontraŭbatali la enuon, ludis kaj ludadis sur sia
violono, ĝis kiam restis sur ĝi nur unu kordo, kaj ĉar neniu zorgis pri
novaj, li fine pristudadis sur tiu sola restanta G-kordo multajn
muzikaĵojn. Jam antaŭe, kiam sur la instrumento troviĝis nur la G-
kaj la E-kordoj, li komponis en la malliberejo la fame konatan
muzikan interparoladon inter du geamantoj. La alta E-kordo
prezentis la amatinon kaj la alia la amanton. Stanislas legis pri tio,
pri la avareco de Paganini, pri la amo, kiun li sentis por sia sola fileto
kaj ĉio tio ĉi tre lin interesis. Li do ne rimarkis kun kiom da bruado la
sitelo en la kuirejo estis metata kaj remetata sur la kahelojn, kaj kun
kia furiozeco la balailo frotadis tuj poste tiujn samajn kahelojn. Li
legis kaj legadis, image sekvante la vivon de Paganini, pri kies arto li
miris kaj kies muzikan karieron li mem tiel volonte laŭirus, ĉar
Paganini, vivante nur por sia arto, estis feliĉa en sia arto, kaj li
(Stanislas) same deziris vivi por sia arto. Li sciis, ke li posedas la
bezonajn talentojn, li sciis ankaŭ, ke lia muzika instruado estas
bonega, ke lia profesoro estas kontenta pri li; kial do li mem ne
fariĝus fama artisto?...

Li revis, revadis, dum la pendolo de la horloĝo regule svingiĝadis

tiktakante de unu flanko al alia, kaj la minacanta, sed neniam
frapanta glavo samtakte sin movadis supren-malsupren, supren-
malsupren...

Kiam ni sidas kvietaj en nia ĉambro, ĉu legante, ĉu skribante, ni

preskaŭ neniam rimarkas la regulan tiktakadon de la horloĝo, sed
apenaŭ ĝi ekhaltas, ni tuj rimarkas tiun ŝanĝon en nia ĉirkaŭaĵo, kaj
vole-nevole ni levas la kapon kaj rigardas al la horloĝo, mirante, ke
ni ekaŭdis tiun subite ĉesantan unutonan bruetadon.

Stanislas ankaŭ mirigite levis la kapon kaj aŭskultis. La ĉiam

ripetiĝanta bruo subite eksilentis... Ĝi ne estis la horloĝo, kaj sur la
strato aŭdiĝis ankoraŭ la paŝoj de preterirantoj kaj la rulado de la
veturiloj. Estis do io alia, kio vekis la atenton de la studanta knabo.
Li plue aŭskultis kaj ekrimarkis, ke ĉio en la kuirejo fariĝis senbrua.
La sitelo ne estis plu metata tien kaj aliloken, la balailo ripozis kaj eĉ
la buŝo de la babilema servistino restis fermita.

— Kio okazis en la kuirejo? — demandis al si la knabo, sed li ne

havis la tempon longe sin okupi pri tiu demando, ĉar la salonpordo
ekknaris kaj sur la sojlo staris la sinjorino.

Stanislas ektimiĝis vidante ŝin; neniam ŝia vizaĝo estis tiel pala, tiel
flave pala kiel nun, kaj ĝiaj trajtoj montris tiom da angoro, ke tuj la
ekpenso, ke io terura okazis, eniris en la kapon de la knabo. Li estis
parolonta, sed ne kapablis. Li rekte eksidis sur la seĝo, forpuŝis la
libron kaj rigardis al la pala virino, kiu kun ŝanceliĝantaj paŝoj
alproksimiĝis, lasante post si la pordon nefermita.
Stanislas fine demandis balbute:

— Kio ... fariĝis? — tiam li eksilentis, la lango algluiĝis al la palato de

lia buŝo kaj kun neesprimebla miro kaj ektimo li fiksis siajn nigrajn
okulojn sur la virino.

Ŝiaj sekiĝintaj manoj (kvazaŭ manoj de miljara mumio) kun

nekalkulebla nombro da sulkoj pro la ĉiama purigado kun sapakvo en
la kuirejo, pendis kvazaŭ velkintaj ĉe ŝiaj flankoj kaj tremetadis.

— Stanislas... —, ŝi flustris kun premita voĉo, kaj subite ŝi ekhaltis

kaj restis staranta ne malproksime de la knabo.

— Stanislas...

— Kio estas...?

— Ho Stanislas... —, refoje ŝi ekhaltis paroli.

— Ĉu okazis io kun la servistino?

— Ne..., ŝi eliris...; mi ŝin elirigis komisie por esti sola dum kelkaj
momentoj...; ĉar mi havas ion por diri... Ĉiuj nun estas for, nur ni
ambaŭ estas en la domo...

Refoje ŝi ĉesis paroli, tiam subite ŝi kovris al si la okulojn per la flavaj

manoj kaj eligis subpremitan ekkrion, kiu penetris la animon de la
knabo. Li volis ekstari por iri al ŝi, sed ne povis, li atendis ion teruran
kaj restis sidanta senmove, la okuloj fiksitaj sur la malfeliĉulino, kiu
staris antaŭ li.

— Stanislas..., mi havas ion por diri..., por konfesi al vi... Vi estas tiel
bona knabo, al vi mi kuraĝas paroli..., nur al vi...

Nerva tremo trakuris tra ŝia tuta korpo, ŝi ŝanceliĝis kaj falis
surgenue antaŭ la knabo, kiu fariĝis pli kaj pli pala pro emocio.

Fine li kapablis paroli.

— Sinjorino, kio do fariĝis! ... vi ja tremegas, vi estas malsana.

— Ho ne, mi ne estas.

— Vi laboris tro multe.

— Jes, mi laboris..., ĝis nun mi havis la fortojn por labori, sed ili
estas forlasontaj min...

— Sed kial tiel labori?... La servistino ja estas en la domo por labori;

vi laboras tro multe...

— Ho ne, Stanislas, mi devas labori, ĉiam labori... Ho Dio ...

kompatu min!

Ŝi eligis profundan ĝemon kaj rampante antaŭen ĝis Stanislas, ŝi

faligis la kapon sur liajn genuojn kaj ekploris.

— Vi nepre devas ripozi, sinjorino; kredu al mi, tiu ĉiama laboro en la

kuirejo mortigos vin.

— Ho ve, Stanislas; mi ja devas labori..., mi ja ne povas ne labori.

— Sed kial? — Stanislas rigardis al la kompatinda virino. En klinita

sintenado ŝi staris surgenue antaŭ li kaj ŝia tuta eksteraĵo naskis
indan kompaton. Ĝis antaŭ kvarona horo ŝi estis laborinta kiel
sklavino, kaj la akvo, kiu malsekigis ŝiajn botojn kaj vestojn, elgutetis
el ili sur la tapiŝon kaj estis lasinta siajn postsignojn de la salona
pordo ĝis la tablo.

— Kial? — ŝi respondis, — ĉar ŝi ordonis tion al mi antaŭ ol morti —.

Ŝi levis la kapon kaj rigardis al la knabo.

— Ŝi freneziĝis —, pensis li, kaj ŝi tuj divenis lian penson.

— Ne pensu Stanislas, ke mi perdis la prudenton —, ŝi diris plue, —

mi ja tute ne perdis ĝin...
— Sed mi ne komprenas, kio...

— Vi ne povas tion kompreni, kaj ĝuste tial mi nun venis por

komprenigi al vi..., nur vi povos tion kompreni, ne la aliaj... Ho,
Stanislas, se vi scius, se vi scius! ... sed mi ĝin rakontos al vi, eble vi
min forpuŝos kun abomeno kiel lepran hundon, sed tion mi ja indas,
ĉar mi indas pli malmulte ol lepra hundo.

— Vi?... Vi sinjorino, kiu estas tiel bona al ĉiuj!

Ŝi ekstaris kaj dum ŝiaj trajtoj kuntiriĝis konvulsie, ŝi flustris:

— Ho Stanislas ... fine mi devas ĝin eldiri ... fine vi ekaŭdos, kio mi
estas, ĉar vi trompiĝis pri mi...., mi tute ne estas bona, mi estas
mizerulino..., mi estas krimulino.

La miro de la knabo pligrandiĝis pli kaj pli, ŝi tion rimarkis kaj diris
plue kun flustranta voĉo:

— Mi estas la plej granda krimulino en la urbo..., mi estas

mortigintino.

Stanislas estis atendinta ion teruran, sed ne tion; li tamen ne kredis

al la paroloj de la sinjorino, kaj ŝiaj penetremaj okuloj tion rimarkis
tuj.

— Vi ne kredas al mi —, ŝi flustre diris; sed mi rakontos tion, kio

okazis, kaj tiam vi kredos, ĉar ĝi ja estas vera.

Ŝi etendis la manon al la ciferplato de la horloĝo kaj diris:

— Ĉu vi vidas tiun moviĝantan glavon?... Ĝi minacadas..., nur

minacadas kaj ne frapas...; sammaniere al mi minacadas jam dum
multaj jaroj la du vitrecaj okuloj de mia viktimo... Preskaŭ sen
interrompo ili traboras mian animon, ĉiam ili estas antaŭ mi, nokte
kaj tage; eĉ dum mi dormas, ili min persekutas kaj nur tiam, kiam mi
laboras, ili iom post iom foriĝas, sed tuj revenas, kiam mi volas ripozi
Ĉ
pro laceco... Tial mi ĉiam laboras. Ĉiumatene mi purigas la kuirejon
jam dum multaj sinsekvantaj jaroj. Neniu scias kial, nek la doktoro,
nek la servistino, nek iu alia... Mi volis diri ĝin al neniu, ĉar tute sola
mi volis porti la ŝarĝon, kiu pezas kiel plumbo sur mia konscienco. Mi
volis porti ĝin, ĝis kiam ĝi rompus mian koron aŭ faligus min
senrestariĝe. Sed mia koro ne rompiĝis kaj mia korpo ne falis sub
mia ŝarĝo...

Ŝi parolis ĉiujn tiujn vortojn kvazaŭ en deliro kaj rigardante nur la

ciferplaton, sur kiu la soldato de Salomo svingadis la minacantan
glavon. Fine ŝi deturnis la okulojn de tiu loko kaj direktante ilin sur la
knabon, ŝi diris plue:

— Neniam oni supozis, kial mi tiel laboradis, ĉar neniu iam eksciis
tion, kio okazis kun mi kaj ŝi; neniu ekaŭdis la terurajn vortojn, kiujn
ŝi parolis, kiam ŝi mortis, neniu scias, kiel ili ankoraŭ nun sonas kaj
sonadas en miajn orelojn, penetras mian animon kvazaŭ per
tranĉanta glavo. Tiuj vortoj formortiĝis kaj jam ne aŭdiĝas, kiam mi
laboradas; sed apenaŭ mi ekripozas, ili denove resonadas en miajn
orelojn. Nur miaj bruantaj balailo kaj sitelo povas silentigi la buŝon,
kiu elparolis ilin.

Stanislas estis demandanta, kiu estas tiu, pri kiu la sinjorino parolis,
sed ŝia vizaĝo tiel rigidiĝis en terura tordiĝo, ke li ne povis eligi unu
demandan vorton. Refoje ŝi montris la soldaton sur la ciferplato,
flustrante:

— Rigardu! ... tiun minacantan glavon, kiu tamen neniam ektrafos

sian celon, tiun glavon ŝi fingre montris al mi, kiam ŝi kuŝis tie antaŭ
la horloĝo..., kaj dum strio da sango elŝprucis el ŝia buŝo sur tiun
tapiŝon, ŝi eldiris tiujn vortojn, minacantajn same terure kiel tiu
glavo...

La kompatindulino tremetis kaj refoje kovris al si la vizaĝon per la

velkintaj manoj.

— Kion do ŝi diris? — demandis Stanislas.

Ŝ
— Ŝi diris: Vi min mortigis, sed la tempo venos, kiam vi staros antaŭ
via juĝanto same kiel tiu malbona virino tie staras antaŭ la sia... Kaj
kiam mi genufleksis antaŭ ŝi por peti ŝian pardonon, tiam ŝi forpuŝis
min kun la teruraj vortoj: Ne tuŝu min, iru for kaj laboru, ĝis kiam via
koro krevos same kiel nun krevis la mia.

Ŝi eksilentis momenteton kaj rigardis al Stanislas, tiam ŝi flustris:

— Kaj mi laboris kaj laboradis por plenumi ŝian ordonon, sed mia
koro ne krevis... Ho, ke ĝi krevus..., ĉar nur tiam mi trovus ripozon...,
sed mi daŭrigos laboradi, ĉar tia estas ŝia volo.

— Sed kial laboradi?

La antaŭa tordiĝo reaperis sur la vizaĝo de la sinjorino.

— Mi rakontos tion, Stanislas, nur al vi mi ĝin rakontos, sed kio ajn

okazos, neniam parolu pri ĝi.

Stanislas ekstaris por meti seĝon por ŝi, ĉar li timis ke ŝi falus, sed
per rifuza gesto ŝi detenis la knabon.

— Ne! ... mi ne volas sidi, ĉar sidi estas ripozi. Mi volas stari, kaj
starante mi rakontos... Vi pensas kaj diris, Stanislas, ke mi estas
bona, sed vi trompiĝas; mi estas la plej malbona el ĉiuj virinoj, kaj
iam mi estis la plej egoista kaj la plej fiera.

Stanislas, pensante pri la ĉiama laborado de la sinjorino, pri ŝia

ĝentileco kaj bonkoreco al ĉiuj, kaj pri la ĉifonaj malsekaj vestaĵoj,
kiujn ŝi portadis, refoje ekopiniis, ke ŝi deliras, ĉar li neeble povis
kredi al ŝiaj misteraj vortoj. Se li estus iam aŭdinta, ke kelkaj homoj
estas persekutataj de monomanio, tiam li sen ia dubo tuj pensus, ke
antaŭ li staras monomaniulino, sed eĉ la ekzistado de tia spirita
deflankiĝo ĉe la homoj estis al li tute nekonata.

Ne atendante la efikon, kiun faris sur la knabon ŝiaj vortoj, la

sinjorino diris plue:
— Kiam mi estis juna knabino, mi estis kvazaŭ la estrino en mia
gepatra domo. Miaj gepatroj estis tre riĉaj, kaj ĉar mi ne deziris
vizitadi la publikan lernejon, mi ekhavis privatajn instruistojn, kiuj al
mi instruis, kaj ĉar mi estas egoista kaj ambicia, mi volis lerni multe
pli multe ol aliaj knabinoj el mia rango, nur por esti supera al ili ĉiuj.
Mi lernis fremdajn lingvojn, la desegnan arton, mi lernis preskaŭ
ĉiujn sciencojn kaj ankaŭ muzikon. Mi ludis mirinde bele sur la piano
kaj sur la jena (ŝi fingre montris la instrumenton, kiun uzis ordinare
la knabo), mi ludis la samajn muzikaĵojn, kiujn vi nun ĉiutage
studadas. Mi havis talenton kaj ĉiuj min admiradis. Tio tamen ne
kontentigis min, mi volis esti brilanta stelo inter ĉiuj aliaj ludantoj; mi
volis esti artisto de unua rango, kaj sen dubo mi estus trafinta tiun
celon, se ne io stranga kaj terura subite estus ŝovinta barilon antaŭ
ĉiujn miajn intencojn kaj planojn. Mi tiam konatiĝis kun sinjoro
Stuthejm. Li estis bona viro kaj havis doktoran titolon kaj ĉio tio
decidigis min fariĝi lia edzino. Ni havis unu infanon, kiel vi scias, kiu
estas la patrino de la eta Teodoro. Kiam mia filino estis kvinjara, mi
havis du servistinojn en ĉi tiu domo, unu por la kuirejo kaj unu, kiu
sin okupadis pri la ceteraj mastrumaj laboroj, ĉar mi mem laboris
neniam; mi estis tro fiera por labori. Mi nur studadis kaj ludadis sur
mia piano. Tiu dua servistino, speco de ĉambristino, estis tre
malforta kaj iom malsanema knabino de dudek jaroj... Ŝi laboris pli
multe ol povis elporti ŝiaj korpaj fortoj, sed tion mi tiam ne rimarkis
kaj atentis; mi eĉ ne pensis pri io tia. Mi kontraŭe nur ŝin rapidigis,
riproĉis ŝin, se ŝia laboro ne marŝis sufiĉe rapide. Unu matenon, post
kiam ŝi estis laborinta en ĉi tiu salono, ŝi devis enpaki kelkajn
grandajn kofrojn por parencino mia, kiu estis ĉe ni dum kelkaj tagoj
kaj kiu estis forironta al Parizo. Mi ludis sur la piano kaj ŝi enpakis. Mi
memoras, ke kelkfoje ŝi spiregis pro laceco, sed mi preskaŭ ne
atentis tion; ŝi ja estis nur ĉambristino kaj destinita por labori. Kiam
la kofroj estis plenaj, ŝi devis porti ilin en la koridoron, ĉar veturilo
estis venonta por veturi ilin al la stacidomo. Kiel mi jam diris, la
kofroj estis grandaj, kaj ĉar ili enhavis librojn, ili estis tro pezaj por
ŝi. Kun peno kaj streĉado de ĉiuj fortoj ŝi forportis la pli malgrandajn
en la koridoron, kaj ĉar ŝi sentis, ke mankas al ŝi la fortoj forporti la
grandajn, ŝi demandis, ĉu mi konsentas, ke la kuiristino helpu ŝin. Mi
malkonsentis, riproĉante ŝin akre, ke ŝi ĉiam interrompas mian
studadon, kaj ke ŝi estas tro maldiligenta eĉ klopodi forporti la
kofrojn. Ŝi mordis al si la lipojn, ĉar miaj riproĉoj estis maljustaj kaj
vundis ŝian memestimon. Ŝi ne respondis kaj levis kofron. Apenaŭ ŝi
faris du paŝojn, ŝi eligis krion de doloro. La kofro refalis sur la
tapiŝon kaj ŝi ekpalpis ambaŭmane sian bruston, dum morta paleco
kovris ŝian vizaĝon. Mi ekhaltis ludi kaj rigardis ŝin kun surprizo. Ŝi
ŝanceliĝis sur siaj kruroj kaj falis surgenue, kaptante la dorson de la
kanapo, ĉe kiu staris la kofro.

— Kio fariĝis? — mi demandis.

Ŝi kunpremis ankoraŭ pli forte la lipojn, rigardis min kun riproĉantaj

okuloj, kaj ŝajnis, kvazaŭ ŝi estus sufokonta; ŝi devis malfermi la
lipojn, sed anstataŭ vortoj elfluis el ĝi strio da sango.

— Kio fariĝis!? — mi refoje demandis.

— Ho mia brusto —, ŝi diris, premante la manon sur sian koron, —

ho, mia koro, ĝi rompiĝis..., la kofro estis tro multpeza —. Mi salte
leviĝis de mia seĝo por kuri al ŝi kaj por subteni ŝin, ĉar ŝia paleco
fariĝis tiel terura, ke mi timis, ke ŝi tuj falos sur la plankon. Ŝi tamen
etendis la manon por eviti al mi alproksimiĝi. Refoje strio da sango
fluis el ŝia buŝo kaj makulis ŝiajn vestojn kaj la tapiŝon... Jen ... tie
... tie ... ho Dio, Dio!

Kun teruro Stanislas rigardis la lokon, kiun fingre montris la sinjorino.

Li tamen ne vidis sangmakulon, sed tapiŝeton.

— Sub tiu tapiŝeto, Stanislas, estis iam tiu makulo. Mi volis forigi ĝin,
sed tio jam ne estis ebla; tiam mi fortranĉis la makulon kaj kovris la
lokon ... la truon ... per tiu tapiŝeto...

Ŝi per la piedo forpuŝis la tapiŝeton kaj Stanislas vidis kvadratan

truon en la planktapiŝo.
— Tie! — ŝi diris plue, — tie fluis ŝia sango..., tie ŝi kuŝis surgenue
forpuŝante min, dum ŝi kriis al mi: — Iru for, ne tuŝu min, estas tro
malfrue helpi al mi..., mia koro rompiĝis — ... La doktoro ne estis
hejme; mi tuj elkuris la ĉambron kaj la veturigisto venis por kuŝigi
ŝin sur la kanapon. Kaj kiam poste mi staris antaŭ ŝi, petante ŝian
pardonon kaj demandante, kion mi devus fari por ke ŝi povu pardoni
al mi, tiam ŝi eldiris tiujn terurajn vortojn: — Vi mortigis min, sed la
tempo venos, kiam vi staros antaŭ via juĝanto, same kiel tiu malvirta
virino tie staras antaŭ la sia —. Ho Stanislas, ŝi mortis du tagojn
poste... Mi jam ne kuraĝis reveni al la malfeliĉulino, ĉar ŝi ne volis
pardoni al mi, kiu ŝin mortigis... De tiu tempo mi suferis, kiel povas
suferi nur iu kun mortigo sur la konscienco... Nokte tiu pala
servistino aperas antaŭ mia lito kaj riproĉas min, dirante ĉiam la
samajn vortojn: „Laboru! ... laboru ĝis kiam ankaŭ via koro
krevos...“ Kaj mi laboris ĝis nun, sed vane; mia koro estas tiel forta,
ke ĝi ne povas krevi... Neniu ĝis tiu tago komprenis, kial mi tiel
laboradas, kaj neniu tion eksciis, escepte vi... Vi ne mokas min,
Stanislas, pro mia laborado, vi komprenos min, ĉar vi estas
inteligenta kaj bonkora, sentema knabo.

Stanislas rigardis la sinjorinon, ne sciante, ĉu li devas konsideri ŝin

kiel virinon, kiu perdis la prudenton, aŭ ĉu vere tio ĉio okazis, kion ŝi
estis rakontinta; sed la truo estis en la tapiŝo, la sangmakulita loko
estis fortranĉita, sen dubo la sinjorino estis dirinta la veron; sed spite
al tio, ŝajnis al li strange, ke ŝi per tia laborado povus silentigi sian
konsciencon. Li ja estis nur juna knabo kaj ne povis tion imagi, al kio
monomanio povas instigi la homojn.

— Sed, sinjorino —, li fine diris mallaŭte, timante, ke iu aŭdus liajn

parolojn, — vi diras, ke vi mortigis tiun servistinon..., vi tamen tion
ne faris intence.

— Jes, mi faris, ĉar mi sola estas kulpa en ĉio.

— Vi tamen ne povis antaŭvidi, ke ŝi mortus.

— Spite al tio mi estas ŝia mortigintino, kaj tial Dio min punas, ĉar Li
per ŝia buŝo eldiris al mi tiujn terurajn vortojn... Sed mi obeis ilin kaj
obeos ilin ĝis la fino de mia vivo, kiom ajn malfacila estos al mi tiu
seninterrompa laboro; fine la tempo ja venos, kiam mi povos
ripozadi..., kaj tiam Li kaj ŝi al mi pardonos. Sed tiu tempo estas eble
ankoraŭ tre malproksima, ĉar kvankam miaj korpaj fortoj
plimalgrandiĝas iom post iom, mia koro estas forta. Koro tiel
senkompata kaj tiel malsentema kiel la mia nepre devas esti forta
kaj povas kontraŭstari kaj elporti longe la pezan ŝarĝon, kiu ĝin
premas... Sed fine ĝi krevos, kaj tiam mi estos liberigita de la
malbeno, kiun Li paroligis al mi pere de ŝia buŝo... Mi staras antaŭ Li
jam multajn jarojn same kiel tiu virino sur la ciferplato staras antaŭ
sia juĝanto... Rigardu kiel tiu soldato svingadas la glavon, ne
trafante. Same tiuj minacantaj vortoj estas adresitaj al mi tagon post
tago, semajnon post semajno kaj jaron post jaro... Tiu soldato
neniam ekfrapos, sed fine mi estos liberigata de la vortoj, kiuj
minacadas min..., tiam mia koro rompiĝos, tiam mi estos feliĉa, ĉar
tiam Dio kaj ŝi estos pardonintaj min.

Ŝi rigardis la ciferplaton kaj ŝiaj lipoj tremetis; tiam ŝi diris flustre: —

Ho, mi havos ankoraŭ multe por suferi, sed la laboro senŝarĝigos
min... — Tiam ŝi dronis momenton en pensoj.

La pordo de la veturilejo ĵetfermiĝis kun laŭta bruo kaj interrompis la

silenton, kiu regis en la domo.

— Jen Maria, kiu revenas —, ŝi diris subite. — Mi refoje eklaboros.

Ŝi sin turnis por foriri.

Stanislas postrigardis la kompatindan virinon, kiu kiel vera ekzemplo

de mizero kun ŝanceliĝantaj paŝoj malrapide aliris al la pordo.

Stanislas restis sola.

Minuton poste laŭta frotado de balailo montris, ke la sinjorino

laboradas kiel kutime por forigi de sia koro la ŝarĝon, kiu premus ĝin
eble ankoraŭ multajn jarojn.

Fino de la Tria Parto.

 Kvara Parto
Don Kiĥoto kaj
Sanĉo Panza
 Unua Ĉapitro.
La Daguerrestraat kaj ĝiaj loĝantoj — La geedzoj Bus — La
nova pensionulo — Kontraŭaj opinioj pri kelkaj aferoj — Du
strataj buboj, kiuj admiras bildolibrojn, kaj kio sekvas el tio —
Filozofo kaj ludantaj buboj — La ĝibulo — Filozofo, kiu
rehejmiĝas kun stranga kamarado — Bus estis surprizata
same kiel lia edzino — Pri acidaj haringoj — Etiko de Spinoza
— Antaŭzorgoj de filozofo.

La Daguerrestrato (nomita laŭ Louis Jacq. Maudé Daguerre,

pentristo kaj eltrovinto de la fotografarto) estas bela, senbrua strato
en Hago. Tie staras plejparte trietaĝaj domoj kaj preskaŭ en ĉiuj
loĝas homoj el la burĝa klaso. Unuj estas pensiumitaj ŝtatoficistoj,
aliaj estas aktivaj oficistoj, librotenistoj, instruistoj de publikaj
lernejoj kaj rentuloj. Butikojn, magazenojn aŭ publikajn konstruaĵojn
oni ne trovas en tiu strato, kaj nur unu domo estas uzata kiel
pensiono, kies mastro, okupinte por si mem ne pli ol unu ĉambron
kaj kuirejeton, forluigas ĉiujn aliajn apartamentojn, ĉu
mebloprovizitaj, ĉu sen mebloj. Tiuj apartamentoj estas okupataj de
geedziĝintoj, de fraŭloj, de fraŭlinoj loĝantaj apartigitaj unu de la
alia, tiel ke preskaŭ ĉiu vivas sian apartan vivon, kaj ofte okazas, ke
loĝantoj de la pensiono tute ne konas sin reciproke, kvankam dum
monatoj sinsekvantaj ili vivas en la sama konstruaĵo. Kelkaj el ili
estas servataj de la pensionestro, kiu zorgas pri manĝaĵoj kaj cetere,
aliaj kontraŭe servas sin mem.

En tiu konstruaĵo, enhavanta dekduon da forluigitaj apartamentoj,

loĝis en la jaro 1912a la geedzoj Bus kiel gepensionestroj.
Bus estis viro, kiu pasigis multajn jarojn en Hindujo kiel soldato de la
holanda-hinda armeo. Post kiam li ricevis sian pasporton de eksiĝo, li
reiris al sia patrujo kun nur unu okulo (la alian li perdis en batalo
kontraŭ la Atjinoj), kun flaviĝinta vizaĝo, kalva kapo kaj jara pensio
de kvarcent guldenoj. Bus estis sesdekjara, tre nervema homo kaj
balbutis. Kiam li parolis kun fremdulo, lia parol-malperfekteco fariĝis
terura, ĉar tiam li faris la plej malbelajn grimacojn, kaj preme
fermante la ununuron okulon, li el sia buŝo elĵetis tiom da kraĉeroj,
ke la alparolito ordinare paŝis flanken por eviti tian malbonvenan
pluveton. Bus fumis de la mateno ĝis kiam li enlitiĝis el tielnomata
nazvarmigilo, tio estas: el mallonga argila pipo. Tiun pipon li nur
elprenis el la buŝo, kiam li estis manĝonta. La ekstremaĵo de la
piptubo estis provizita de almenaŭ dudek metrojn longa fadeno, kiu,
volvita ĉirkaŭe, formis molan dikaĵon por ŝirmi la sendentajn
makzelojn kontraŭ la malmola argilo. Bus parolis malofte, sed lia
edzino parolis ĉiam, kiam sin prezentis la okazo, kaj tiu sin prezentis
oftege, ĉar ŝi devis pretigi la kafon, la teon kaj la manĝaĵon por
multaj pensionuloj, kaj alportante ilin en la forluigitajn ĉambrojn, ŝi
restis ĉiam kelkan tempon por konversacii pri la vetero kaj ceteraj
aferoj. Ŝi estis dika, malbela, sed tre pura kaj laborema virino kaj
samaĝa kiel ŝia edzo. Ŝian kapon tamen kovris belaj haroj, pro kiuj ŝi
tre fieriĝis, ĉar ili estis bele blondaj kaj eĉ ne unu griza hareto ilin
malbeligis. Ĝis sia kvindeka jaro ŝi estis servinta kiel kuiristino ĉe riĉa
aristokrata sinjoro, kiu ĉe sia morto testamente postlasis al ŝi dek mil
guldenojn. Kiam ŝi okaze konatiĝis kun la eksmilitisto, ili opiniis (ĉiu
por si mem), ke estus tre saĝe geedziĝi, ĉar li havis belan pension
kaj ŝi posedis renton da kvincent guldenoj, tiel ke ili ekhavus kune
sufiĉan ricevotaĵon por agrable kaj senzorge vivadi. Komence ili loĝis
en du-etaĝa domo en la Fronemanstraat, sed la senlabora vivo ne
plaĉis al ili, tial ili malfermis cigaran butikon en la mezo de la urbo,
sed ĝi prosperis malbone, ĉar Bus balbutis tro multe kaj fortimigis la
klientojn per siaj kraĉeroj, kaj sinjorino Bus babilis tro multe, kiam
venis klientoj en la butikon por aĉeti cigarojn aŭ tabakon; sekve de
ĉio tio la butiko iom post iom fariĝis tute senklienta.
La pensiono, kiun la geedzoj tuj poste fondis en la Daguerrestraat,
prosperis bonege, ĉar sinjorino Bus estis lerta kuiristino kaj tre
zorgema por la enloĝantoj. Ŝia edzo ne postulis tro multe da mono
por la forluigitaj apartamentoj, kaj ĉiam li estis inklina helpi siajn
pensionulojn en ĉio ajn. Li ofte forportis leterojn al la poŝtejo, zorgis
pri ĉiaj komisioj kaj estis servema al ĉiuj. Kaŭze de ĉio tio la
enloĝantoj tre ŝatis la geedzojn Bus, kaj nur malofte unu el ili
transpensioniĝis.

Bus, maĉante la ekstremaĵon de sia pipo kaj fumante malrapide,

sidis en la kuirejeto kaj muelis kafon; dume li klinis la kapon
dekstren por aŭskulti, ĉu iu supreniras la ŝtuparon. Lia edzino staris
antaŭ la forno kaj kirladis la enhavon de brilanta kupra kaldrono, el
kiu eliris agrable odoranta vaporo.

— La „novulo“ forrestas longe hodiaŭ —, ŝi diris kvazaŭ al si mem.

La „novulo“ estis luanto, kiu antaŭ kvin semajnoj luis du ĉambretojn

de la plej supra etaĝo.

Bus jese kapklinis, sed ne respondis.

— En aliaj tagoj li preskaŭ ĉiam rehejmiĝis multe pli frue.

Refoje Bus kapklinis kaj refoje li silentis.

— Ŝajnas al mi, ke li tre amas promenadi, ĉar kelkfoje li eliras eĉ

dum pluveta vetero.

Bus triafoje kapjesis, kaj ĉar la kafo estis muelita, li metis la muelilon
sur tableton, eltiris la tirkesteton el la muelilo kaj ŝutis la enhavon en
kafpoton. Formetinte la muelilon en ŝrankon, li verŝis bolantan akvon
en la poton, kaj kiam ĝi estis plena, li ĝin starigis sur petrolan
varmigilon, eksidis, gratis al si la kalvan kapon, fumis, interplektis
kviete la manojn, kaj atendante, ke la moviĝema edzino ekparolus,
por ke li kiel kutime povu responde kapjesi aŭ kapnei, (ĉar
alimaniere li nur respondis tre malofte), li rigardis sencele antaŭ sin.
Kiam lia edzino ekvidis, ke li kviete fumetas, farante nenian laboron,
ŝi enmanigis al li kupran kaldronon kaj viŝtukon. Bus kiel obeema
edzo tuj frotadis la kaldronon, kaj ŝi diris plue:

— Sed mi ne komprenas, kial li tiel ofte vizitas la „Reĝan“.

La „Reĝa“ estis la fama Reĝa Biblioteko, unu el la plej grandaj kaj

belaj en la mondo. Sinjorino Bus tamen neniam ĝin vizitis, kaj ne
povis formi al si ĝustan opinion pri tiu konstruaĵo. Ŝi ekaŭdis iam, ke
tie sin trovas nur libroj, manuskriptoj kaj moneroj el antikvaj tempoj,
kaj tiajn objektojn ŝi tute ne ŝatis. Bus, kiu bone sciis, kio estas la
„Reĝa“, haltigis sian frotadon, preme fermis la ununuran okulon,
faris malbelan grimacon kaj balbutis:

— Kom... kom..pren... en..en..eble li le..le..le...

— Jes, mi komprenas, li legas tie; sed mi pli amus legi novajn

librojn.

Bus volonte dezirus klarigi, ke en la „Reĝa“ sin trovas ĉiuj libroj,

antikvaj kaj modernaj; sed, ĉar tiu klarigado kostus al li tro multe da
peno kaj tro multe da kraĉeroj, kaj ĉar la temo ne indas tion, li ne
respondis, sed altigis la ŝultrojn kvazaŭ por diri, ke lia edzino estas
prava, kaj li ekfrotis sian kaldronon, ĉiam klinante la kapon por
aŭskulti, ĉu iu supreniras la ŝtuparon.

— Plej plaĉas al mi, ke „la novulo“ pagas antaŭe —, diris plue

sinjorino Bus; — preskaŭ neniu pagas antaŭe, kvankam tio estus
bona regulo en la domo, ĉar se ili antaŭpagus, tiam estus neeble, ke
ili malaperas ŝtelire kaj ne paginte, kiel kelkfoje okazas en pensionoj.
Feliĉe tio neniam okazis ĉe ni.

Ĉiam babilante laŭ la sama maniero, ŝi kirladis ankoraŭ momenton,

kiam subite la okulo de Bus fikse rigardis antaŭ sin, dum kelkaj
sulketoj sur lia flava frunto montris, ke li atente aŭskultas. Lia kapo
sin klinis ankoraŭ pli multe dekstren al la koridoro, kaj premfermante
la okulon, li balbutis:
— J..j..jen la no... no... no...

— Jes, estas „la novulo“.

Iu supreniris la ŝtuparon kaj la maniero, laŭ kiu li faris tion, indikis al

la aŭskultanta pensionestro, ke longaj piedoj supreniris, ĉar kvankam
la ŝtuparo konsistis el tridek ŝtupoj, la novevenanto atingis la supron
en ses sekundoj. Liaj piedoj sekve tuŝis nur ĉiun kvinan ŝtupon. Post
tiuj ses sekundoj la samaj longaj piedoj haltis momenteton kaj refoje
supreniris, tiel ke ili post aliaj ses sekundoj atingis la duan etaĝon.
Pordo super la kuirejo ĵetfermiĝis, kaj ĉio fariĝis kvieta kaj senbrua
kiel antaŭe.

— Ĉu vi a-a-alport...?

— Jes, mi alportos al li kafon —. Kaj verŝinte kafon en tason, kie jam

la lakto kaj la sukero troviĝis, sinjorino Bus eliris kun ĝi la kuirejon
kaj supreniris la tridek ŝtupojn al la duaetaĝa ĉambro, sur kies
pordon ŝi frapis. Ne atendante ĝis kiam la loĝanto permesis al ŝi
eniri, ŝi malfermis la pordon kaj eniris lukse meblitan ĉambron.

Sur kanapo kuŝe ripozis longa, tre longa viro; li estis sinjore vestita,
sed ĉio montris, ke li ne apartenas al la aristokrataro. Afabla rideto
ekludis sur lia nebela, sed agrabla vizaĝo, kiam sinjorino Bus metis
antaŭ lin sur tableton la kafon, kaj li diris:

— Mi dankas.

— Ĉu vi laciĝis, sinjoro?

— Ne.

La longa sinjoro eksidis malrapide, prenis la tason kaj trinketadis la

kafon.

— Ĉu ĝi estas bona, sinjoro? — demandis sinjorino Bus, dum ŝi

rigardis la fumantan tason.
— Kompreneble... Kafo ĉiam kaj ĉie estas bona.

— Ĉiam kaj ĉie!? — Sinjorino Bus krucis la brakojn sur la brusto kaj
kun miro rigardis la pensionulon.

— Kompreneble, sinjorino.

— Estas tamen diferenco, mi opinias, inter bona kaj malbona.

— Tio dependas de cirkonstancoj.

— Malbona tamen neniam samtempe povas esti bona.

— Tio dependas de cirkonstancoj, kiel mi ĵus diris. Ju pli mi soifas,

des pli bongusta estos al mi la kafo. Se mi trinkis du tasojn da bona
kafo, tiam la tria jam ne plaĉos al mi, sekve: tiu sama kafo, kies
unua taso estis al mi bongusta, jam ne estos tia, post kiam mi trinkis
du tasojn. Sekvas el tio, ke la kvalito de la kafo devas dependi de
cirkonstancoj.

— Nu, sinjoro, ne ofendiĝu, sed tio estas stranga opinio.

— Ĝi ne estas stranga, se oni ĝin konsideras el filozofia vidpunkto.

Sinjorino Bus, kiu neniam ekaŭdis pri filozofiaj vidpunktoj, ridetis, kaj
ĉar ŝi ne amis disputi pri al ŝi nekonataj temoj, ŝi ŝanĝis la
interparoladon demandante:

— Ĉu mia edzo refoje rezervos por vi sidlokon por la morgaŭa

teatraĵo?

— Kion oni ludos?

— „La du orfojn.“

— Mi ne amas „La du orfojn,“ tio ja estas fiteatraĵo. Mi amas nur

klasikajn teatraĵojn kiel ekzemple: Vilhelmo Tell, Hamleto kaj tiel plu.

Ĉ
— Ĉu vi vidis Vilhelmon Tell kaj Hamleton, sinjoro?

— Mi eĉ kunludis en tiuj dramoj kiel aktoro.

Sinjorino Bus kunfrapis la manojn, ekkriante:

— Vi estas aktoro!?

— Mi estis aktoro.

— Ho, mi ne sciis tion.

— Jes, mi estis aktoro, sed ho ve! ... kun tro multe da talento.

La sinjorino rigardis al la iama aktoro kun neesprimebla surprizo; ŝi

ne povis kompreni, ke aktoro povas havi tro multe da talento, kaj
ŝiaj okuloj klare petis klarigon.

La eksaktoro malplenigis la tason, ĝin remetis sur la tableton, kaj

etendiĝante kviete sur la kanapo, li diris:

— Miaj talentoj estas tiaj, ke la aŭdantaro aplaŭdis nur min, kaj la

aliaj aktoroj pro tio ĉiam fariĝis tiel ĵaluzaj, ke ili rifuzis ludi plue, se
mi restus pli longe sur la scenejo. Tial mi eksiĝis kaj fariĝis maristo.

— Ŝipestro?

— Ne, simpla maristo.

— Simpla maristo!? — Refoje ŝi kunfrapis la manojn.

— Jes, kaj poste promenanta reklamilo.

Sinjorino Bus jam ne kredis al siaj oreloj kaj ŝi demandis:

— Vi certe ne promenadis tra la stratoj kun reklamilo sur la ŝultro?

— Jes.
Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade

Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.

Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and

personal growth!

ebookultra.com