Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences

Year: 2025, Volume: 58, Issue: 1, 189-247

DOI: 10.30964/auebfd.1519989, E-ISSN: 2458-8342, P-ISSN: 1301-
3718

Geography Education in Social Studies: A Comparison

of the 2018 and 2024 Curricula
ARTICLE TYPE Received Date Accepted Date Published Date
Research Article 07.24.2024 01.10.2025 04.15.2025

Aygül Gürler1
Ankara University
Gürcan Gürgen2
Ankara University

Abstract
This study compares the 2018 and 2024 Social Studies Curricula within the geography
discipline using document analysis, a qualitative research method. Data sources include the
2018 and 2024 Social Studies Curricula (grades 4-7) and the Common Text of The Century of
Türkiye Education Model Curriculum. These documents were analyzed descriptively in terms
of acquisitions, learning areas, skills and literacies, values, and assessment methods. Findings
were presented through tables and figures. The research concluded that, compared to the 2018
Social Studies Curriculum, the number of learning outcomes in the 2024 Social Studies
Curriculum was reduced, there were changes in the content of the subjects, environmental
literacy and map literacy were removed from the program, the number of skills increased but
sub-skills directly related to geography were not included in the program and values education
was emphasized. In this context, it is recommended that the learning outcomes be balanced,
considering the interdisciplinary nature and the growing importance of global developments
related to nature.
Keywords: Geographic acquisition, geographic skill, social studies curriculum, geography,
social studies.
Citation: Gürler, A., & Gürgen, G. (2025). Geography Education in Social Studies: A
Comparison of the 2018 and 2024. Ankara University Journal of Faculty of Educational
Sciences, 58(1), 189-247. https://doi.org/10.30964/auebfd.1519989

1
Corresponding Author: PhD Student, Institu of Educational Sciences, Department of Turkish and Social
Sciences Education, Department of Social Studies Education, E-mail: [email protected],
https://orcid.org/ 0000-0003-0400-9398
2
Prof. Dr, Faculty of Educational Sciences, Department of Turkish and Social Sciences Education,
Department of Social Studies Education, E-mail: [email protected], https://orcid.org/ 0000-0003-
0224-1644
190 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

Individuals are not born with an awareness of democracy, active participation,

their rights and freedoms. It took a long time, from ancient times until the early
twentieth century, for formal and compulsory school education to begin. In the past,
different education systems were applied across various civilizations. With modern
education, the need to develop structured curricula with specific standards emerged
(Güven, 2018). A curriculum consists of the elements of 'goals (behavior, outcomes,
learning outputs), content, learning experiences, and assessment' (Bektaş & Turan,
2022, p. 3). The basic structure of the Social Studies Curriculum (2018) is composed
of 'learning areas, outcomes, competencies, skills, values, assessment, and evaluation'
(Ersoy, 2021, p. 104). Curricula are prepared in line with national education policies,
scientific, technological, and educational developments worldwide, international
agreements, national constitutions, human rights and freedoms as stated in laws,
teaching-learning approaches, educational philosophy, and curriculum theories.
Additionally, they have student-centered content, are aligned with the requirements
of the age in terms of resources and materials, are supported by teacher training, and
can be updated (Korkmaz İ., 2019).
In the United States, various discussions about the content and objectives of
social studies classes have continued since they began to be taught in schools. Social
studies is an elementary and middle school course that uses knowledge from
disciplines such as geography, history, civics, anthropology, law, economics,
psychology, sociology, philosophy, and political science. It supports students in
acquiring thinking and decision-making skills like a social scientist and determines
the civic characteristics of future generations (Aslan, 2016; Barr, 1997; Brophy, 1990;
Brophy & Alleman, 2006; Brophy & Alleman, 1992; Çalışkan & Uzunkol, 2021;
Marker & Mehlinger, 1992; Parker, 2018). In this respect, the social studies course is
"the most comprehensive of all school subjects" (Ross, Mathison, & Vinson, 2014, s.
25). Among the disciplines under the umbrella of social studies, geography is effective
in cultivating conscious and environmentally sensitive individuals.
Geography, in its simplest form, is the study, understanding, and presentation of
the world. Geography is a science that examines natural, human, and economic
phenomena on the Earth's surface, establishing a connection with humans (Doğanay
& Doğanay, 2020; Haas, 1989). Geography education helps individuals recognize
both the world and our country, make informed decisions for development, cultivate
patriotism, and improve problem-solving skills, thus contributing not only to the
individual but also to their surroundings and country (Taş, 2008; Ünlü et al. 2002). In
understanding space, revealing the interaction between space and humans, and
establishing cause-and-effect relationships, geography, which is taught under the
umbrella of social studies in middle school, plays an important role (Ünal & Ünal,
2012). Like other sciences, geography has certain fundamental principles when
introducing the Earth and its phenomena. Geography, which examines human-nature
relations based on the principles of causality, distribution, and connection, is one of
the disciplines that plays a role in cultivating individuals with the qualities specified
in Law No. 1739 on Basic Education and in the specific objectives of the Social
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 191

Studies Curriculum (Doğanay, 1993; Basic Education Law, 1973; Karatekin &
Sönmez, 2016; Ministry of National Education, 2018). In the United States,
organizations such as the National Council for Social Studies (NCSS), The American
Association of Geographers (AAG), and the National Council for Geographic
Education (NCGE) establish national standards in various disciplines, influencing the
content of social studies courses. Geography standards determined through a thematic
approach enrich the learning of geography in social studies classes. These themes
include movement, place, regions, location, and human-environment interaction
(Artvinli & Kaya, 2010; Parker, 2018). The learning outcomes of social studies
contribute to the acquisition of geographical knowledge, skills, and literacy.
Geographic skills can be utilized in many aspects of daily life (such as finding a
location, buying a house, commuting between work, home, and school) to make our
lives easier. These skills enable us to develop geographic thinking, allowing us to
understand, analyze, and generate new ideas about spatial information (Taş, 2008).
Geographic skills are abilities acquired through the use of knowledge provided by
geography. These skills include: map skills, fieldwork skills, geographic observation
skills, geographic inquiry skills, the ability to perceive change and continuity, the
ability to use evidence, and the ability to prepare and interpret tables, graphs, and
diagrams (Ünlü, 2011). The skills in the 2018 Social Studies Course Curriculum
(SSCC) are directly (environmental literacy, map literacy, location analysis and
spatial perception) and indirectly (Research, observation, using evidence, drawing and
interpreting tables, graphs and diagrams) related to the discipline of Geography
(Kaçar ve Bulut, 2020). Teaching these skills in social studies contributes to the
"socialization" of students and helps them become "good citizens" (Çelikkaya ve
Kürümlüoğlu, 2017, s. 142). Some elements of the curriculum are dedicated to
literacy.
Literacy encompasses "the knowledge, competence, and skills in a particular
field" (Mkandawire, 2018, as cited in Dere & Ateş, 2023, p. 360). In other words,
literacy is the sum of skills (Güneş, 2000, as cited in Çakmak E., 2013). In the 2018
Social Studies Curriculum (SSCC), environmental literacy and map literacy (Duman
& Tural, 2019) are literacies associated with the geography discipline. Literacies,
which have emerged with the contributions of various disciplines, have been
integrated into curricula in Turkey since the 2000s. The processes of updating and
revising curricula in Turkey are carried out by the Board of Education and Discipline
under the Ministry of National Education.
In the last century in Turkey, changes and updates have been made to the social
studies curricula for various reasons (Akpınar & Kaymakcı, 2012; Çatak, 2015;
Korkmaz & Güler, 2020). Curricula encompass all activities related to the processes
of teaching and learning (Çubukçu, 2015). In the 6th-grade guide of the Social Studies
Curriculum (SBDÖP), the following reasons were provided for the changes made to
the curriculum:
1. The changes and developments occurring globally,
192 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

2. The conclusions reached regarding evaluations related to European Union

norms and educational approaches,
3. Needs analyses (Ministry of National Education, 2006).
In Turkey, the changes made to the curricula in 2017 for the reasons mentioned
above began to be implemented starting in 2018. The process of the changes made to
the 2018 Social Studies Curriculum (SSCC) is described as follows: examining the
curricula of different countries, reviewing academic studies, gathering feedback from
teachers and administrators, analyzing subject area reports from provinces,
conducting surveys with open-ended questions, and analyzing various reports and
documents (Constitution, legislation, development plans, council decisions,
government programs, reports prepared by non-governmental organizations and
political parties) (Ministry of National Education, 2018). The justification for the
changes made to the curriculum in 2024 was stated as "simplifying the subject content
to effectively implement the learning process" (Ministry of National Education, 2024,
p. 4).
In the literature, there are many studies examining the social studies curricula
and the geography discipline in the social studies course. In studies examining the
social studies curriculum in the United States (Keskin & Coşkun Keskin, 2020) and
comparing the social studies curricula of the U.S. and Turkey (Ütkür-Güllühan &
Bekiroğlu, 2022), the curricula have been analyzed from various aspects. In the
international literature on social studies curricula, various studies have provided
evaluations of the social studies course (Ross, Mathison, & Vinson, 2014; Ross W.
E., 2006; Thorton, 2008). As a result of the research conducted in the literature, the
learning areas of geography discipline in the 4th grade textbook according to the 2017
curriculum (Çelen, Fidan, & Hayır Kanat, 2019), the objectives, skills, values and
measurement and evaluation sections in the curriculum that started to be implemented
in 2018 (Öztürk & Kafadar , 2020), 5th grade skills and values (Karasu Avcı & Bilen,
2023), the curricula applied in different courses in 2018 (social studies, life science,
our city, science) (Şahin & İnce, 2020), the distribution of 2018 SSCC values and
skills in learning areas and the weight status of different disciplines according to the
learning areas in the curriculum (Turan, 2019). In addition, among the studies in the
literature, social studies curricula of different years were examined comparatively
(Çiftçi & Akça, 2019; Çoban & Akşit, 2018; Kalaycı & Baysal, 2020; Tonga, 2019;
Turan R. , 2018; Yıldırım & Çalışkan, 2024). The social studies curricula
implemented after the Proclamation of the Republic were examined to cover certain
periods (1924-2005 and 1924-2017) (Aykaç, 2011; Çatak, 2015; Korkmaz & Güler,
2020; Zabun, 2022). In various studies focusing on the curriculum, different
dimensions of the curriculum were evaluated. Examination of the curriculum with a
pluralism perspective (Ceylan & Korkmaz, 2021), 21st century skills (Yalçın & Tural,
2023), measurement and evaluation (Sönmez & Kılıçoğlu, 2016) were explained. In
addition to these, the curriculum was examined according to the solo taxonomy
(Bursa, 2022), curriculum evaluation with teacher opinions (Ocak & Kocaman, 2021;
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 193

Oflar, 2017; Turan R. , 2020; Uğur, Coşkun Keskin, & Şenel, 2022), curriculum
evaluation with academician opinions (Çakmak, Kaçar, & Akgün, 2023; Çepni,
Kılcan, & Palaz, 2019). In this way, the components of the social studies curriculum,
along with the views of teachers and academics, as well as the literature, have been
comprehensively evaluated.
The discipline of geography promotes “developing students' geographical
knowledge and thinking, informing them about the world and promoting their
understanding of the fundamental concepts of geography” (Catling & Lee, 2017). A
good social studies curriculum will make teachers aware of the centrality of
conceptual understanding, provide them with a practical and appropriate model of
thinking skills that will enable students to both “understand people and their
interactions with each other and their environment” and enable students to “participate
in a changing society as confident, informed, and responsible citizens” (Barr, 1997, p.
11). In April 2024, the draft Social Studies Curriculum was presented to the public
and approved in May 2024. Therefore, although there are many studies examining
previous Social Studies Curricula from different perspectives, there are not enough
studies comparing the 2018 and 2024 Social Studies Curricula in terms of their
geographical dimensions. With this study, it is aimed to contribute to the literature on
the social studies course and to provide data for researchers.
Purpose
The purpose of this study is to “make a general evaluation of the geography
discipline in the 2018 Social Studies Curriculum and the 2024 Social Studies Course
Curriculum.” In this context, the following questions have been sought to be
answered:
1. How were geography outcomes/learning outcomes included in the 2018 and
2024 social studies curricula (grades 4, 5, 6 and 7)?
2. How are learning areas included in the 2018 and 2024 social studies curricula
(grades 4, 5, 6 and 7)?
3. How are skills included in the 2018 and 2024 social studies curricula (grades
4, 5, 6 and 7)?
4. How are values included in the 2018 and 2024 social studies curricula (grades
4, 5, 6 and 7)?
5. How are measurement and evaluation included in the 2018 and 2024 social
studies curricula (grades 4, 5, 6 and 7)?
194 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

Method
In this study, the document review approach, one of the qualitative research
methods, was used. Qualitative research is “a research process in which various data
collection methods such as observation, interview, and document analysis are used.”
(Yıldırım & Şimşek, 2018, s. 41). Document review consists of the stages of
collecting, reviewing, questioning, and analyzing documents (O’leary, 2004; as cited
in Özkan, 2020). The data obtained were analyzed in accordance with the research
questions and explained using descriptive analysis (Yıldırım & Şimşek, 2018). In this
study, the documents of the 2018 Social Studies Curriculum, the 2024 Social Studies
Curriculum, and the Common Text of The Century of Türkiye Education Model
Curricula were used. These documents were downloaded from the website
https://mufredat.meb.gov.tr/. Due to its nature, the social studies course has
interdisciplinary learning areas and outcomes that include information from history,
geography, citizenship knowledge, and other disciplines. In this study, when
determining the outcomes/learning outputs, outcomes aligned with geographical
principles were selected from the learning areas that have a high concentration of
geographical content.
Ethical Committee Approval
In the article titled "Geography Education in Social Studies: A Comparison of
the 2018 and 2024 Curricula," ethics committee approval was not obtained because
the documents analyzed using the document analysis method were openly accessible
and published by the Ministry of National Education.
Findings
Findings for five sub-objectives are given under the Findings heading.
Findings Regarding Geography Learning Outcomes Between 2018 and 2024
Social Studies Course Curricula (4th, 5th, 6th and 7th Grades)
The Geography learning outcomes included in the 4th grade level in the 2018
and 2024 SSCC’ are given in Table 1 below.
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 195

Table 1
Geography Outcomes in the 4th Grade Social Studies Curriculum for 2018 and 2024
2018 Social Studies Course Curriculum 2024 Social Studies Course Curriculum
SS.4.3.1. Makes inferences about the location of SS.4.2.1. Uses maps to find location and direction.
any place in its surroundings. SS.4.2.2. Analyzes the interaction between nature
SS.4.3.2. Draws the layout of the spaces used in and humans based on their immediate environment.
daily life. SS.4.2.3. Shares the product they created regarding
SS.4.3.3. Differentiates between natural and measures to reduce the impacts of disasters.
human-made elements in their environment. SS.4.5.1. Interprets graphs related to the
SS.4.3.4. Observes weather events in their consumption of natural resources.
surroundings and transfers their findings into SS.4.5.3. Analyzes the production, distribution, and
illustrated graphs. consumption processes of a product.
SS.4.3.5. Makes inferences about the landforms
and population characteristics of their place of
residence and its surroundings. SS.4.3.6. Prepares
necessary measures for natural disasters.*
SS.4.5.2. Recognizes the main economic activities
of their family and close environment.
SS.4.5.5. Uses the resources in their surroundings
without wasting them. SS.4.7.1. Introduces
various countries around the world.
SS.4.7.2. Understands Turkey's relationships with
its neighbors and other Turkic Republics.
SS.4.7.3. Compares cultural elements of different
countries with the cultural elements of their own
country.
SS.4.7.4. Respects different cultures.

Total: 12 Total:5
* Changes were made to the Social Studies Curriculum in 2023.
It is observed that the number of learning outcomes at the 4th-grade level has
been reduced and that the outcomes in the "Global Connections" learning area are not
present in the learning areas of the 2024 Social Studies Curriculum (SSCC).
In Table 2 below, the learning outcomes for the 5th-grade level in the Social
Studies Curriculum are provided.
196 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

Table 2
Geography Outcomes in the 5th Grade Social Studies Curriculum for 2018 and 2024
2018 Social Studies Course Curriculum 2024 Social Studies Course Curriculum
SS.5.2.2. Introduces the natural assets, historical SS.5.2.1. Determines the relative location
sites, objects, and artifacts in their surroundings. characteristics of the province they live in.
SS.5.2.3. Compares the cultural characteristics of SS.5.2.2. Interprets the changes in the natural and
various places in our country with the cultural human environment in their province with reasons
characteristics of their surroundings, identifying and consequences.
the similarities and differences. SS.5.2.3. Organizes awareness activities to reduce
SS.5.3.1. Generally explains the landforms of the impacts of potential disasters in their province.
their place of residence and its surroundings on SS.5.2.4. Gathers information about the
maps. neighboring countries of our country. SS.5.5.1.
SS.5.3.2. Explains the impact of the climate in Interprets the impact of using resources efficiently
their surroundings on human activities, giving on nature and humans. SS.5.5.3. Summarizes the
examples from daily life. economic activities in their province.
SS.5.3.3. Provides examples of the effects of
natural and human-made features on population
and settlement in their place of residence and its
surroundings.
SS.5.3.4. Questions the causes of disasters and
environmental problems in their surroundings.
SS.5.3.5. Explains the effects of natural disasters
on community life with examples.*
SS.5.5.1. Analyzes the economic activities of
their place of residence and its surroundings.
SS.5.5.2. Recognizes the professions that develop
in connection with the economic activities of their
place of residence and its surroundings.
SS.5.5.3. Analyzes the impact of the economic
activities in their surroundings on people's social
lives.
SS.5.5.4. Analyzes the production, distribution,
and consumption network of products aimed at
meeting basic needs. SS.5.7.1. Investigates the
role of their place of residence and its
surroundings in the economic relations between
our country and other countries.

SS.5.7.2. Discusses the impact of communication

and transportation technology on economic
relations between countries.
SS.5.7.3. Explains the importance of tourism in
international relations.
SS.5.7. 4. Provides examples of common
heritage elements found in various countries.

Total: 15 Total:6
* Changes were made to the Social Studies Curriculum in 2023.
In Table 2 provided above, the number of outcomes/learning outputs has been
reduced by more than half. The outcomes in the "Global Connections" learning area
have been included as the learning output of "being able to gather information about
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 197

neighboring countries" in the 2024 Social Studies Curriculum (SSCC). The outcome
of recognizing neighboring countries, which was at the 4th-grade level, has been
moved to the 5th-grade level. Additionally, the content of the topic outcome related
to areas far from the immediate environment in the 2018 SSCC has been modified in
the 2024 SSCC learning outputs to "the province they live in," thereby narrowing the
content framework.
Table 3 below presents the learning outcomes at the 6th-grade level in the Social
Studies Curriculum.
Table 3
Geography Outcomes in the 6th Grade Social Studies Curriculum for 2018 and 2024
2018 Social Studies Course Curriculum 2024 Social Studies Course Curriculum
SS.6.3.1. Uses concepts related to location to SS.6.2.1. Identifies the location characteristics of
describe the geographical position of continents, our country, continents, and oceans.
oceans, and our country SS.6.2.2. Analyzes the relationship between the
SS.6.3.2. Examines Turkey’s basic physical natural and human environment features of our
geography features, including landforms, climate country. SS.6.2.3. Interprets Turkey’s cultural
characteristics, and vegetation, on relevant maps. collaborations with the Turkic world. SS.6.5.1.
SS.6.3.3. Shows Turkey’s basic human geography Analyzes the relationship between our country’s
features on relevant maps. SS.6.3.4. Makes resources and economic activities.
inferences about climate characteristics based on SS.6.5.2. Makes inferences about the
human experiences in different natural relationship between economic activities and
environments around the world. professions.
SS.6.5.1. Relates the resources of our country to its
economic activities.
SS.6.5.2. Analyzes the effects of the unconscious
consumption of resources on living life,
emphasizing the importance of renewable and non-
renewable resources. SS.6.5.3. Prepares investment
and marketing project proposals considering
Turkey’s geographical features.
SS.6.7.1. Analyzes our country’s cultural, social,
political, and economic relations with Turkic
Republics and neighboring states. SS.6.7.2.
Analyzes our country’s economic relations with
other countries.
SS.6.7.3. Analyzes the roles our country plays on
the international stage based on its political,
military, economic, and cultural characteristics.

Total: 10 Total:5

In Table 3 above, it is observed that there has been a 50% reduction in the
learning outcomes related to the geography discipline. The learning outcome SS.6.7.1,
which involves interpreting cultural relations with the Turkic Republics, remains in
the 2024 SSCC, but the outcome of analyzing social, political, and economic relations
is not included in the new program. Additionally, the types of climates seen around
198 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

the world (monsoon, polar, equatorial climates) and their effects on human life have
been completely removed from the program.
Below, Table 4 presents the 7th-grade geography learning outcomes included in
the 2018 and 2024 Social Studies Curriculums.
Table 4
Geography Outcomes in the 7th Grade Social Studies Curriculum for 2018 and 2024
2018 Social Studies Course Curriculum 2024 Social Studies Course Curriculum
SS.7.3.1. Draws inferences about factors SS.7.2.1. Interprets the changes brought about by
influencing settlement from the past to the present globalization in human and societal life.
through case studies. SS.7.2.2. Summarizes the role of our country in
SS.7.3.2. Interprets Türkiye’s demographic solving regional and global issues.
characteristics based on factors affecting SS.7.5.2. Analyzes the relationship between
population distribution in Türkiye. economic development and the production,
SS.7.3.3. Discusses the causes and consequences of distribution, and consumption cycle.
migration through case studies.
SS.7.3.4. Provides examples of negative situations
arising from restrictions on basic rights, such as
settlement and travel freedom. SS.7.5.1. Explains
the importance of land in production and
management with examples from the past and
present.
SS.7.5.2. Evaluates the social and economic
impacts of advancements in production technology.
SS.7.5.3. Provides examples of the work of
institutions and non-governmental organizations
and their roles in social life. SS.7.7.1. Provides
examples of international organizations of which
Turkey is a member. SS.7.7.2. Recognizes the
economic regions and organizations Turkey is
involved with. SS.7.7.4. Develops ideas for solving
global issues in collaboration with friends.

Total: 10 Total: 3

According to the findings in Table 4 provided above, it is observed that the

outcomes related to human geography are not included in the new curriculum, and
only the part related to global issues from the outcomes in the "Global Connections"
learning area is present in the new program. The content of the "Production,
Distribution, and Consumption" learning area has been altered, and its counterpart in
the 2024 program, titled "Economy in Our Lives," has been modified to focus on
national development initiatives.
According to the outcomes listed in the tables, the number of learning outcomes
in the 2018 SSCC (f=46) has been significantly reduced in the 2024 SSCC (f=20). In
addition to the reduction in the number of outcomes, the content of learning areas has
also been differentiated. For example, content related to human geography sub-
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 199

disciplines such as population and settlement in the 7th-grade "Production,

Distribution, and Consumption" learning area has been removed. Instead, a historical
content related to National Development Initiatives is now included in the "Economy
in Our Lives" learning area. Some learning outcomes have also had their grade levels
adjusted. For instance, the outcome SS.5.5.2. “Recognizes the professions that
develop based on economic activities in their place of residence and its surroundings”
has been changed from 5th grade to 6th grade as SS.6.5.2. “Makes inferences about
the relationship between economic activities and professions.”
Findings on Learning Areas in the 2018 and 2024 Social Studies Curricula (4th,
5th, 6th, and 7th Grades)
The learning areas of the 2018 and 2024 Social Studies Curricula are provided
below.
Figure 1
Learning Areas in the 2018 and 2024 Social Studies Curricula

Upon examining Figure 1, it is observed that the number of learning areas has
been reduced and the names of the learning areas have been changed. When matched
according to the content of the learning areas, "Individual and Society” in the new
program corresponds to “Living Together”; “Culture and Heritage” corresponds to
"Our Shared Heritage" ; "People, Places, and Environments” corresponds to “Our
Home, the World”; "Science, Technology, and Society” corresponds to "Technology
and Social Sciences”; "Production, Distribution, and Consumption” corresponds to
"Economy in Our Lives”; and "Active Citizenship” corresponds to "Long Live Our
200 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

Democracy”. The outcomes related to the "Global Connections" learning area have
either been moved to different grade levels or removed entirely from the program.
The lesson hour allocations for learning areas are provided in the following
Tables 5 and 6. According to these tables, it is observed that the durations allocated
to the learning areas have changed. In both programs, the most time has been allocated
to the "Culture and Heritage" discipline in history and its corresponding learning area,
"Common Heritage." In the 2024 curriculum, "School-Based Planning," which was
not present in previous programs, has been allocated five lesson hours across four
grade levels.
Table 5
Lesson Hours by Learning Areas in the 2018 Social Studies Course Curriculum
Learning Areas 4th Grade 5th Grade 6th Grade 7th Grade
1. Individual and Society 12 14 12 12
2. Culture and Heritage 14 18 22 30
3.People, Places, and Environments 20 18 14 15
4. Science, Technology, and Society 16 14 12 12
5. Production, Distribution, and 18 18 18 15
Consumption
6. Active Citizenship 14 12 16 12
7. Global Connections 14 14 14 12
Total 108 108 108 108

Table 6
Lesson Hours by Learning Areas in the 2024 Social Studies Course Curriculum
Learning Areas 4th Grade 5th Grade 6th Grade 7th Grade
1. Living Together 18 16 16 16
2. Our Home, the World 19 22 18 10
3. Our Shared Heritage 19 18 22 25
4. Long Live Our Democracy 18 23 18 22
5. Economy in Our Lives 17 18 18 12
6. Technology and Social Sciences 12 6 11 18
School-Based Planning 5 5 5 5
Total 108 108 108 108

Tables 7 and 8 show the percentage distributions allocated to the learning areas.
According to these tables, the shares of the learning areas in the curriculum have
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 201

changed. In the 2024 SSCC, the learning area "Our Home, the World" has a
decreasing proportion in middle school.
Table 7
Percentage Distributions by Learning Areas in the 2018 Social Studies Course
Curriculum
Learning Areas 4th Grade 5th Grade 6th Grade 7th Grade
(%) (%) (%) (%)
1. Individual and Society 11,1 13 11,1 11,1
2. Culture and Heritage 13 16,6 20,4 27,8
3.People, Places, and 18,5 16,6 13 13,9
Environments
4. Science, Technology, and 14,8 13 11,1 11,1
Society
5. Production, Distribution, and 16,8 16,6 16,6 13,9
Consumption
6. Active Citizenship 13 11,1 14,8 11,1
7. Global Connections 13 13 13 11,1
Total 100 100 100 100

Table 8
Percentage Distributions by Learning Areas in the 2024 Social Studies Course
Curriculum
Learning Areas 4th Grade 5th Grade 6th Grade 7th Grade
(%) (%) (%) (%)
1. Living Together 17 15 15 15
2. Our Home, the World 17 20 17 9
3. Our Shared Heritage 17 17 20 24
4. Long Live Our Democracy 17 21 17 20
5. Economy in Our Lives 17 17 15 11
6. Technology and Social Sciences 11 5 11 16
School-Based Planning 4 5 5 5
Total 100 100 100 100
* This implementation has allocated time for various activities.

Findings on Skills in the 2018 and 2024 Social Studies Course Curricula (4th,
5th, 6th, and 7th Grades)
Skills and literacies in the Social Studies curricula are presented in Tables 9, 10,
and 11. In terms of quantity, the 2018 SSCC includes all skills and literacies (f=27),
whereas the 2024 SSCC includes skills and literacies (f=35). Additionally, the 2024
202 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

curriculum’s skills learning outcomes are categorized under conceptual skills,

physical skills, field skills, and tendencies. Literacies are provided under the heading
of system literacy.
Table 9
Field Skills in the 2018 and 2024 Social Studies Course Curriculum
2018 Social Studies Course Curriculum 2024 Social Studies Course Curriculum
1. Research 1. Perception of Time and Chronological
2. Perception of Change and Thinking**
Continuity* 2. Evidence-Based Inquiry and Research**
3. Critical Thinking 3. Historical Empathy
4. Empathy 4. Perception of Change and Continuity**
5. Entrepreneurship 5. Social Participation
6. Observation* 6. Entrepreneurship
7. Use of Evidence* 7. Spatial Thinking*
8. Decision Making 8. Geographic Inquiry*
9. Location Analysis* 9. Geographic Observation and Fieldwork*
10. Perception of Space* 10. Map Skills*
11. Problem Solving 11. Tables, Graphs, Figures, and/or Diagrams*
12. Social Participation 12. Logical Reasoning
13. Drawing and Interpreting Tables, 13. Philosophical Inquiry
Graphs, and Diagrams* 14. Philosophical Reasoning
14. Correct, Beautiful, and Effective 15. Formulating Philosophical Thought
Use of Turkish 16. Critical Sociological Thinking
15. Innovative Thinking 17. Historical Problem Analysis and Decision
16. Perception of Time and Making
Chronology*
17. Awareness of Stereotypes and
Prejudices
Source: (Ministry of National Education, 2024, p. 6)
*Geographical Skills
**Skills Explained as Part of the History Discipline in the "Türkiye Century Education Model
Curriculum Common Text"

When examining Table 9 above, it is observed that the 2018 SSCC includes
seven domain skills, while the 2024 SSCC includes eight domain skills. The skills in
the 2024 SSCC include Spatial Thinking, Geographic Inquiry, Geographic
Observation and Fieldwork, Perception of Time and Chronological Thinking,
Evidence-Based Inquiry and Research, Map Skills, Perception of Change and
Continuity, and Skills in Using Tables, Graphs, Figures, and/or Diagrams. In the 2018
curriculum, the skills of spatial analysis and spatial perception are included within the
Spatial Thinking skill in the 2024 curriculum. It is observed that there are five direct
geographic skills in the 2024 curriculum. Table 10 below presents the literacies
included in the SSCC.
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 203

Table 10
2018 and 2024 Social Studies Course Curriculum Literacies
2018 Social Studies Course Curriculum 2024 Social Studies Course Curriculum
1. Digital Literacy 1. Citizenship Literacy
2. Financial Literacy 2. Information Literacy
3. Map Literacy* 3. Visual Literacy
4. Legal Literacy 4. Digital Literacy
5. Media Literacy 5. Arts Literacy
6. Political Literacy 6. Cultural Literacy
7. Environmental Literacy* 7. Sustainability Literacy
8. Financial Literacy
9. Data Literacy

*Geographical literacies

In Table 10, it is observed that environmental literacy and map literacy are not
among the literacies in the 2024 Social Studies Curriculum (SSCC). There is no longer
any direct geographical literacy in the 2024 SSCC. Literacies other than Digital and
Financial Literacy have been modified. There is an increase in the number of
literacies. Table 11 presents the social-emotional skills in the curricula.
Table 11

Socio-Emotional Skills in the 2018 and 2024 Social Studies Course Curriculum
2018 Social Studies Course 2024 Social Studies Course Curriculum
Curriculum
1. Self Skills 1. Self-awareness
1. Communication 2. Self-regulation
2. Collaboration 3. Self-adaptation
3. Self-regulation 2. Social Life 1. Communication
Skills 2. Collaboration
3. Social awareness
3. Common 1. Adaptability
/Integrated 2. Flexibility
Skills 3. Responsible
decision-making
Source: (Ministry of National Education, 2024, p. 6; Ministry of National Education, 2018, p. 8).

According to Table 11, the socio-emotional skills in the 2018 SSCC (f=3) consist
of (f=3) core skills and (f=9) sub-skills in the 2024 curriculum.
Findings on Values in the Social Studies Course Curricula (Grades 4, 5, 6, and
7) for 2018 and 2024
The values in the Social Studies curricula are shown in Table 12 below. The
values in this table encompass those from the texts prepared for the “Social Studies
Curriculum.” Those values that fall within the scope of the geography discipline are
shown in bold.
204 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

Table 12
Values in the 2018 and 2024 Social Studies Course Curriculum
2018 Social Studies Course Curriculum 2024 Social Studies Course Curriculum

1. Justice 1. Justice
2. Valuing family unity 2. Family Integrity
3. Independence 3. Diligence
4. Peace 4. Friendship
5. Scientificity 5. Sensitivity
6. Diligence 6. Honesty
7. Solidarity 7. Aesthetics
8. Sensitivity 8. Privacy
9. Honesty 9. Compassion
10. Aesthetics 10. Modesty
11. Equality 11. Freedom
12. Freedom 12. Patience
13. Respect 13. Healthy Living
14. Love 14. Respect
15. Responsibility 15. Love
16. Thrift 16. Responsibility
17. Patriotism 17. Thrift
18. Charity 18. Cleanliness
19. Patriotism
20. Charity
Values present in the 2018 SSCC but not included Values not present in the 2018 SSCC but
in the 2024 SSCC included in the 2024 SSCC
1. Valuing family unity 1. Friendship
2. Peace 2. Modesty
3. Independence 3. Cleanliness
4. Scientificity 4. Privacy
5. Solidarity 5. Patience
6. Equality 6. Healthy Living
7. Family Integrity
8. Compassion

Source: (Ministry of National Education, 2024, p. 6; Ministry of National Education, 2018, p. 8).

In the "Common Text of the Türkiye Century Education Model Curriculum," the
total number of values included in the "Virtue-Value-Action Model" is determined as
(f=20). The booklet contains explanations about the actions related to values and the
approach/method to be used (Ministry of National Education, 2024).
Table 13 below presents the distribution and frequencies of values in the Social
Studies course by grade level.
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 205

Table 13
Distribution of Values in the 2024 Social Studies Curriculum and the Türkiye Century
Education Model Curriculum by Grade Level
Value Code Value 4th 5th 6th 7th Total (f)
Grade Grade Grade Grade
V1 Justice ✔ ✔ ✔ ✔ 4
V2 Family Integrity ✔ ✔ ✔ 3
V3 Diligence ✔ ✔ ✔ ✔ 4
V4 Friendship ✔ ✔ 2
V5 Sensitivity ✔ ✔ ✔ ✔ 4
V6 Honesty ✔ ✔ 2
V7 Aesthetics ✔ ✔ 2
V8 Privacy ✔ ✔ ✔ 3
V9 Compassion ✔ 1
V10 Modesty ✔ 1
V11 Freedom ✔ ✔ ✔ 3
V12 Patience ✔ 1
V13 Healthy Living ✔ ✔ 2
V14 Respect ✔ ✔ ✔ ✔ 4
V15 Love ✔ ✔ ✔ ✔ 4
V16 Responsibility ✔ ✔ ✔ ✔ 4
V17 Thrift ✔ ✔ 2
V18 Cleanliness ✔ ✔ ✔ 3
V19 Patriotism ✔ ✔ ✔ ✔ 4
V20 Charity ✔ ✔ ✔ 3
Total (f) 18 13 13 12

In the Social Studies curriculum, the values present at all four grade levels (f=7)
are Justice, Diligence, Sensitivity, Respect, Love, Responsibility, and Patriotism, as
seen in Table 13. Values present in only three grade levels (f=5) are Family Integrity,
Privacy, Freedom, Cleanliness, and Charity. Values present in only two grade levels
(f=5) are Friendship, Honesty, Aesthetics, Healthy Living, and Thrift. Values present
in only one grade level (f=3) are Compassion, Modesty, and Patience.
Findings Related to Assessment and Evaluation in the Geography Area (Grades
4, 5, 6, and 7) of the 2018 and 2024 Social Studies Curricula
In the 2018 SSCC, the principles of assessment and evaluation are outlined in
detail. According to these principles, assessment and evaluation should be aligned
with learning outcomes, adhere to technical and academic standards, be process-
based, account for individual differences, encompass cognitive and affective aspects
of individuals, and involve measurements taken at different times (Ministry of
206 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

National Education, 2018, p. 6). However, example tools for assessment and
evaluation have not been specified.
In the 2024 Social Studies Curriculum (SSCC), the term "Learning Evidence"
has been used to express the assessment and evaluation process. It has been
emphasized that the process should be organized based on "formative assessment,"
align with a "holistic approach," and utilize "process-oriented" evaluation tools
(Ministry of National Education, 2024, p. 7). The assessment and evaluation
suggestions related to the geography area in the 2024 SSCC are as follows:
• Use of worksheets in the 4th-grade "Our World" learning area (worksheets
containing different types of maps, worksheets with questions on finding
location and direction on a map)
• 4th-grade "Our World" learning area performance task and rubric (preparing
a book cover and promotional text aimed at protecting nature and living
things)
• 4th-grade "Our Economy" learning area performance task and rubric (the
journey of a product)
• 5th-grade "Our World" learning area performance task and rubric (preparing
a poster introducing neighboring states)
• 5th-grade "Our Economy" learning area performance task and rubric
(preparing a poem, news article, etc. related to the efficient use of resources)
• 6th-grade "Our Economy" learning area map drawing (economic activities)
• 7th-grade "Our World" learning area presentation (related to local and global
issues)
In the 2024 Social Studies Curriculum (SSCC), while it is suggested to use
worksheets, performance tasks, rubrics, and various questions in the explanatory texts
of the learning areas, no examples of these assessment and evaluation tools have been
provided.
Conclusion and Recommendations
This study has reached various findings through the examination of geography
outcomes/learning outputs, learning areas, skills, literacies, values, and assessment
and evaluation components in the 2018 and 2024 Social Studies Curricula. In this
context, the evaluation of the curricula regarding the geography discipline reveals that
the number of learning areas in the social studies course and geography outcomes has
decreased, and that geographical literacies (environmental literacy and map literacy)
have been completely removed.
In the context of the study's first research question, an evaluation of geography
outcomes in the 2018 and 2024 Social Studies Curriculum (SSCC) revealed that the
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 207

number of geography outcomes in the 2024 curriculum was reduced from 47 in 2018
to 19 in 2024. Additionally, changes were made to the content of learning areas, some
outcomes were moved to different grade levels, and a significant portion of the
outcomes in the "Global Connections" learning area were removed from the program.
Similar results were found in the literature, particularly in studies that examined the
interdisciplinary structure of the social studies course, indicating that the weight of
the geography discipline within the 2018 SSCC was already low (Koçal & Geçit,
2023; Turan S., 2019). Comparative analyses of the curricula have also reached
similar conclusions (Eker, 2020; Kalaycı & Baysal, 2020).
Although many studies have suggested a reduction in the number of outcomes
and the share of geography in the social studies course, the decrease in geography
outcomes signifies a shift away from the systematic teaching of fundamental
knowledge, skills, and competencies related to the discipline. Contrary to these
studies, however, the comparison of the 2005 and 2018 curricula revealed that
geography outcomes and skills had quantitatively increased and enriched in content
(Çiftçi & Akça, 2019). In Çiftçi and Akça’s (2019) study, the observed discrepancy
in the number of geography outcomes in the 2018 SSCC was attributed to the
inclusion of outcomes related to other social sciences, such as history and economics,
under the geography outcomes category. While the necessary guidelines for
implementing outcomes in teaching and learning processes were outlined in the guides
prepared in 2005, the 2018 curriculum lacked such explanations (Ocak & Kocaman,
2021). In the 2024 SSCC, however, the inclusion of explanations regarding teaching-
learning practices in each learning area is considered a positive development.
Nevertheless, it must be emphasized that curricula serve as a guide for teachers
and as a scientifically grounded plan that outlines the knowledge, skills, and
competencies students are expected to acquire. The absence of the committees that
prepared the curriculum and the bibliography in the curricula designed after 2005
emerges as features that should not exist in a scientifically sound and ethically
principled plan. Outcomes—referred to as "learning outputs" in the 2024 Social
Studies Curriculum—must take into account elements such as teaching and learning
processes, individual development, relevance to current issues, technological
advancements, and national and international scientific developments. Additionally,
pilot implementations should be conducted, and the results of these implementations
should be analyzed before the curriculum is finalized. Furthermore, the significant
reduction of geography outcomes may hinder the acquisition of environmental
awareness, geographical knowledge, and skills, as well as the understanding and
preservation of the geographical characteristics of Turkey and the world. It may also
complicate the decision-making process for addressing issues related to these areas.
The second research question regarding the evaluation of the learning areas in
the 2018 and 2024 SSCC reveals that the number of learning areas has been reduced
from seven to six, with five class hours allocated for “school-based planning.”
Additionally, the proportion of learning areas containing geography content has
208 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

significantly decreased as grade levels increase in middle school. History and

citizenship knowledge, along with other social sciences, now receive more class hours
and a higher percentage compared to geography. This situation is consistent with
results from other studies examining the learning areas in the 2005, 2017, and 2018
SSCC (Bebe & Ünlü, 2012; Çoban & Akşit, 2018; Kalaycı & Baysal, 2020;
Kızılçaoğlu & Taş, 2007; Turan, 2018; Yıldırım & Çalışkan, 2024). The learning
areas of social studies in Turkey have been organized from 4th to 7th grade by
adopting the learning areas defined by the NCSS in the United States (Öztürk &
Deveci, 2020).
For a new curriculum to be considered, the previous curriculum must have lost
its effectiveness and failed to meet the established goals (Çoban & Akşit, 2018). In
this regard, several questions arise about the old and new curricula. The Ministry of
National Education has cited ‘simplification’ as the reason for reducing the number
of learning areas and outcomes. However, while the number of learning areas and
outcomes has been reduced, the number of pages and volume of textbooks has
increased, suggesting that the nature of simplification is unclear. John Dewey
emphasized that educational methods and curriculum changes must align with
industrial and societal changes (Dewey, 2023). Therefore, it is not entirely clear
whether there is a societal need for a new curriculum.
The simplification of learning areas containing geographical content indicates
that the importance of the geography discipline may not be fully understood. Since
2005, the approach in curricula has shifted, adopting a constructivist approach that
differs from previous programs. In 2005, teacher training was conducted, guides were
prepared, and efforts were made to provide guidance to teachers. Evaluation reports
were requested from program implementers. For the 2024 update, it was decided to
implement the new curriculum in the 2024-2025 academic year for grades 1, 5, and 9
without conducting a pilot application. Simplifying geography topics could hinder
primary and middle school students from recognizing the discipline, understanding its
perspective, thinking like social scientists based on fundamental principles, analyzing,
problem-solving, and making decisions, leading to a significant gap in learning.
In addressing the study's third research question, which focuses on the evaluation
of skills in the 2018 and 2024 Social Studies Curricula (SSCC), it was found that the
number of geographical skills and literacies increased from 27 in 2018 to 35 in 2024,
indicating a quantitative rise. The classification of skills and literacies in the 2024
SBDÖP has also been expanded. The identified categories include 17 subject-specific
skills for social studies, 9 socio-emotional skills, and 9 literacies. This aligns with
findings from studies such as Duman and Tural (2019) and Kaçar and Bulut (2020),
which examined the names and numbers of skills and literacies in the curricula, as
well as with Çiftçi and Akça's (2019) study showing an increase in geographical skills
from 2005 to 2018, and Çoban and Akşit’s (2018) research noting an increase in
geographical skills between 2005 and 2017. However, this study differs from the
aforementioned research in that geographical literacies were only added in 2017 and
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 209

2018. Notably, in 2024, environmental literacy and map literacy were removed from
the curriculum, and geography’s connection to sustainability literacy is only weakly
emphasized in the 4th and 5th grades.
According to Ergün and Ablak (2023), the 1998 elementary curriculum had the
most geographical skills while the 2005 curriculum had the fewest. As Koç (2013)
pointed out, the development of geographical awareness is "possible through
geographical skills" (p. 19). Ünlü (2011) also emphasized that geographical skills
provide "the essential tools and techniques necessary for acquiring geographical
awareness" (p. 2157). However, due to the reduction in geographical skills and
literacies, the awareness, consciousness, and sensitivity that are expected to be
cultivated through these skills may no longer be achieved. Despite findings from
Turan (2018) and Öztürk and Kafadar (2020), which indicated that the alignment of
skills and learning areas in the 2017 and 2018 curricula was insufficient, a positive
development in the 2024 SSCC is the explicit connection of skills, values, and
literacies with learning areas.
Nevertheless, when examining the distribution of skills across grade levels,
subcategories, and process components, it becomes evident that many subcategories
and process components are absent from the learning areas. Moreover, the skill of
geographical observation and fieldwork is entirely omitted from the curriculum. The
insufficient inclusion of geographical skills in the curriculum limits students’
acquisition of knowledge, skills, and competencies in both school and real-life
contexts, hindering their development into informed individuals capable of addressing
critical issues such as environmental problems, natural disasters, and global climate
change.
A general evaluation that reveals how geography is included in the specified
curriculum constitutes the limitation of this study. In this regard, a more detailed
examination of the relationships within the curriculum could be the subject of another
study. In a study examining skills and literacies from the perspective of teachers, it
was found that literacies remained at a knowledge level and the application of skills
was considered insufficient (Memişoğlu, 2023). Numerous studies focusing on map
skills, which are fundamental tools in geography, emphasize that skill training should
be organized according to both individual development processes and the teaching
processes of the skills (Brown, 1986; Buğdaycı, 2012; Gürler & Gürgen, 2024; Koç,
2021; Koç & Aksoy, 2015; McClure, 1992; Muir, 1985; Weeden, 2003). Bednarz et
al. have argued that "geography without maps" is not feasible (Bednarz, Acheson, &
Bednarz, 2006). The reduction of topics and content related to map skills, which are
defined as one of the most fundamental tools of geography, and the lack of
arrangements for skill stages in the curriculum, appear to be significant deficiencies.
When examining the "Common Text of The Century of Türkiye Education
Model Curriculum," it is observed that all skills at the preschool, primary, secondary,
and high school levels are shared in terms of stages and process components.
However, when looking at the reflections of these stages in the curricula, it is found
210 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

that among the stages related to map skills in the Social Studies Curriculum (SSCC),
only one sub-skill, "Map Reading" (SBAB10.1), is present at the 4th-grade level.
There is no direct association with map skills in the learning areas of secondary school
classes where Social Studies is taught. The map skills are only limited to a relationship
between skills in the second learning area at the 6th-grade level, which includes
geographical content, and in the third learning area at the 7th-grade level, which has
a history focus. International and national studies argue that there are many stages of
map skills that students can acquire at the primary and secondary school levels, and
these skills should be taught systematically (Buğdaycı, 2012; Koç & Aksoy, 2015;
McClure, 1992; Muir, 1985; Weeden, 2003; Wiegand, 1999).
Although many studies have shown that map skills can be successfully taught
using various instructional approaches (Aktürk, 2012; Ayas, Kaya, Taştan, & Özder,
2015; Başıbüyük & Çıkılı, 2002; Beitlova, Popelka, & Vozenilek, 2020; Brown, 1986;
Buğdaycı & Selvi, 2018; Demiralp, 2006; Havelková & Hanus, 2018; Kaldybekova,
Aksoy, & Abdymanapov, 2021; Öğütveren, 2014; Rane, John, & Murthy, 2020), it is
not understandable why the stage for teaching map skills is set at a lower level. In
conclusion, possessing geographical skills offers numerous benefits from
physiological, sociological, psychological and pedagogical perspectives. Therefore,
curricula should have a rich and supportive content that promotes the acquisition of
skills and literacies. The explanations in the curricula about which specific skills
should be used in the learning areas should provide complete and accurate
relationships for both geographical skills and all other skills. Another issue is that the
basic components of curricula, such as skills, values, attitudes, and literacies, are not
sufficiently clearly stated in the descriptions for each specific subject, and compiling
all explanations relevant to the four different educational levels (preschool, primary,
secondary, and high school) into a single book (Ministry of National Education, 2024)
may be impractical and even somewhat confusing for those implementing the
curriculum.
Regarding the study's fourth research question, which evaluates values in the
2018 and 2024 Social Studies Curricula (SSCC), it was found that the number of
values increased from 18 in 2018 to 20 in 2024, indicating a quantitative rise. The
study also concluded that values such as independence, peace, scientific thinking,
solidarity, equality, and family unity were not included in the 2024 SSCC. However,
the adoption of the "Virtue-Value-Action Model" in the 2024 curriculum increased
the emphasis on values, and some values were listed under the "tendencies" category
as well. It was observed that compassion, humility, and patience were the least
represented values across grade levels in the 2024 curriculum. The distribution of
values by grade levels was uneven, with the highest number of values (18) allocated
to the 4th grade, and the lowest (12) in the 7th grade, while other grade levels had 13
values each. This lack of balance was similarly noted in a study examining the
relationship between outcomes, values, and skills in the 2018 5th grade SSCC (Karasu
Avcı & Bilen, 2023).
Geography Education in Social Studies: A Comparison of the 2018 and 2024 Curricula 211

The conclusion that some values were not adequately represented in the value-
outcome relationships for the 6th and 7th grades aligns with this study's findings
(Tonga & Uslu, 2015). In another study analyzing the value-outcome alignment in the
2018 SSCC described as a significant deficiency (Tonga & Erdoğan, 2022). Another
study found that the values of peace and equality were also not linked to any outcomes
(Esemen, 2020). Unlike the 2018 SSCC, where such gaps in value-outcome matching
were observed, the 2024 SSCC ensured that each grade level had value-outcome
associations explicitly outlined in the learning area explanations. This positive result
was also confirmed in the study by Yıldırım and Çalışkan (2024).
In addition, a study conducted with teachers revealed that various challenges
were experienced in values education. Teachers cited the following reasons as the
main obstacles stemming from the curriculum: "overloaded content, insufficient
lesson time, focusing only on knowledge, lack of a separate program for values, and
prioritization of instruction" (Pırnaz & Kuru, 2022, p. 169). Values such as sensitivity,
responsibility, and patriotism, being included across four grade levels, could
potentially support the development of geographical awareness. However, measuring
the extent to which these values are acquired or whether they are achieved at all is
quite challenging and requires more detailed research. Furthermore, the
implementation of the Virtue-Value-Action Model emphasized in the curricula aims
to shape a specific "student profile," where students are expected to be "competent
and virtuous." The values associated with different grade levels should, above all, be
aligned with age appropriateness. However, several issues arise that hinder the
effectiveness of values education, such as the exam-based transition to higher
education institutions, especially in large cities where classes are overcrowded, the
multifaceted nature of instilling values, the practical implications of curriculum
implementation, the lack of undergraduate courses on values education for teachers
who graduated before 2000, and the inadequacy of in-service training. These factors
represent some of the key challenges in the context of values education.
Regarding the study's fifth research question, which examines the evaluation and
assessment processes in the 2018 and 2024 Social Studies Curricula (SSCC), it was
found that in the 2024 curriculum, the term "learning evidence" is used for assessment
processes, emphasizing the importance of formative assessment and the need for it to
be holistic and process-oriented. Performance tasks have been reintroduced in each
learning area. Although the curriculum mentions the names of tools that can be used
for assessment, it does not provide information or examples of these tools. In this
respect, the changes made in 2024 resemble the 2018 curriculum, but they fall short
when compared to the more detailed explanations and examples in the "6th Grade
Primary Social Studies Curriculum and Guide," which was prepared after the 2005
revisions.
Sönmez and Kılıçoğlu (2016) and Kalaycı and Baysal (2020) found in their
studies that the 2005 curriculum provided the most comprehensive explanations
regarding assessment and evaluation. The lack of detailed guidance in the 2018 and
212 Aygül Gürler and Gürcan Gürgen

2024 curricula suggests that both are insufficient in providing teachers with a clear
framework for assessment practices. Including explanations on various assessment
techniques and examples in the implementation of activities aimed at developing
geographical skills would be beneficial for teachers applying the curriculum. This
would allow teachers to adapt the assessment methods to the specific conditions of
their schools, local economic factors, and students’ readiness.
It is crucial to prioritize assessment practices to carefully track, document, and
manage the process of understanding whether the activities and lessons in the teaching
process have achieved their objectives. The curriculum should also include alternative
assessment tools and activities to support the development of geographical skills.
Such tools would help teachers measure student progress and adapt their teaching
strategies accordingly, ensuring the curriculum's effectiveness in fostering key skills.
In this regard:
• Considering the interdisciplinary nature of the social studies course and the
increasing importance of global developments related to nature, it is
suggested that the outcomes/learning outputs should have a balanced
distribution and be appropriate for pedagogical development.
Geography is a branch of science that illustrates the relationship between place
and people according to its own principles. The fundamental knowledge of this
science begins to be acquired in formal education at the primary and secondary school
levels. Geographical knowledge, skills, and competencies are acquired by students in
Social Studies classes. Especially in the context of current global climate change,
environmental issues, and natural disasters, it is crucial for students to acquire
geographical knowledge, skills, and competencies at an accurate and sufficient level
for healthy and accurate evaluations of global relationships and their outcomes arising
from geographical conditions.
 Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi
Yıl: 2025, Cilt:58, Sayı:1, 189-247
DOI: 10.30964/auebfd.1519989, E-ISSN: 2458-8342, P-ISSN: 1301-
3718

Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024

Öğretim Programlarının Karşılaştırılması
MAKALE TÜRÜ Başvuru Tarihi Kabul Tarihi Yayın Tarihi
Araştırma Makalesi 24.07.2024 10.01.2025 15.03.2025

Aygül Gürler 1
Ankara Üniversitesi
Gürcan Gürgen 2
Ankara Üniversitesi

Öz
Bu çalışmanın amacı, 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi
Öğretim Programının coğrafya disiplini bağlamında genel değerlendirmesini yapmaktır. Bu
amaç doğrultusunda nitel araştırma yaklaşımlarından doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmanın veri kaynağını 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (4, 5, 6 ve 7. sınıflar),
2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (4, 5, 6 ve 7. sınıflar) ve Türkiye Yüzyılı Maarif
Modeli Öğretim Programları Ortak Metni oluşturmaktadır. Öğretim programları ve Türkiye
Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni kazanım, öğrenme alanları, beceri ve
okuryazarlıklar, değerler ile ölçme değerlendirme boyutları incelenerek betimsel analize tabi
tutulmuştur. Elde edilen bulgular tablo ve şekiller verilerek açıklanmıştır. Araştırmada 2018
Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programına göre 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim
Programında öğrenme çıktı/kazanımlarının sayıca azaltıldığı, konu içeriklerinde değişiklik
olduğu, çevre okuryazarlığı ve harita okuryazarlığının programdan çıkartıldığı, beceri
sayılarının arttığı fakat programda doğrudan coğrafya ile ilgili becerilerin alt beceri aşamalarına
yer verilmediği, değerler eğitiminin ön plana çıkartıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu
doğrultuda disiplinlerarası yapısı gözetilip, doğa ile ilgili küresel gelişmelerin artan önemi de
değerlendirilerek kazanım/öğrenme çıktılarının dengeli bir dağılıma sahip olması önerilmiştir.
Anahtar sözcükler: Coğrafi kazanım, coğrafi beceri, sosyal bilgiler dersi öğretim programı,
coğrafya, sosyal bilgiler.

1
Sorumlu Yazar: Doktora öğrencisi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi
Anabilim Dalı, Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı, E-posta: [email protected], https://orcid.org/0000-
0003-0400-9398
2, Prof. Dr., Eğitim Bilimleri Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Sosyal Bilgiler Eğitimi
Anabilim Dalı, E-posta: [email protected], https://orcid.org/0000-0003-0224-1644
214 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Bireyler demokratik, etkin, katılımcı, hak ve özgürlüklerinin bilincinde olarak

doğmazlar. Antik çağlardan yirminci yüzyıl başına kadar geçen uzunca bir zamandan
sonra düzenli ve zorunlu okul eğitimi başlamıştır. Geçmişte çeşitli uygarlıklarda
birbirinden farklı eğitim sistemleri uygulanmıştır. Modern eğitimle birlikte
yapılandırılmış ve belirli standartlara sahip öğretim programı oluşturma gerekliliği
doğmuştur (Güven, 2018). Bir öğretim programı, “hedef (davranış, kazanım, öğrenme
çıktısı), içerik, öğrenme durumları ve değerlendirme” unsurlarından oluşur (Bektaş ve
Turan, 2022, s. 3). Sosyal Bilgiler Öğretim Programının (2018) temel yapısını
“öğrenme alanları, kazanımlar, yetkinlikler, beceriler, değerler, ölçme-
değerlendirme” oluşturur (Ersoy, 2021, s. 104). Öğretim programları ülke eğitim
politikaları, dünyadaki bilim, teknoloji ve eğitim alanındaki gelişmeler, uluslararası
sözleşmeler, ulusal anayasa, yasalarda belirtilen insan hak ve özgürlükleri, öğretim-
öğrenme yaklaşımları, eğitim felsefesi ve öğretim programı kuramlarına uygun
çağdaş bir eğitim anlayışı ile hazırlanır. Bunlara ek olarak öğrenci merkezli, kaynak
ve materyalleri çağın gereklerine uygun, öğretmen eğitimi ile desteklenen ve
güncellenebilir bir içeriğe sahiptir (Korkmaz, 2019).
Amerika Birleşik Devletleri’nde okullarda sosyal bilgiler dersi okutulmaya
başladığından günümüze içeriği ve amaçları hakkında çeşitli tartışmalar devam
etmektedir. Sosyal bilgiler dersi coğrafya, tarih, vatandaşlık bilgisi, antropoloji,
hukuk, ekonomi, psikoloji, sosyoloji, felsefe ve siyaset bilimi gibi disiplinlere ait
bilgileri kullanan, öğrencilerin bir sosyal bilimci gibi düşünme ve karar alma
becerileri edinmelerini destekleyen, geleceğin nesillerinin vatandaşlık özelliklerini
belirleyen bir ilkokul ve ortaokul dersidir (Aslan, 2016; Barr, 1997; Brophy, 1990;
Brophy ve Alleman, 2006; Brophy ve Alleman, 1992; Çalışkan ve Uzunkol, 2021;
Marker ve Mehlinger, 1992; Parker, 2018). Bu bakımdan sosyal bilgiler dersi, “tüm
okul dersleri içinde en kapsayıcı” olan derstir (Ross, Mathison, ve Vinson, 2014, s.
25). Sosyal bilgiler şemsiyesi altındaki disiplinlerden coğrafya, bilinçli ve çevreye
duyarlı bireylerin yetiştirilmelerinde etkilidir.
Coğrafya; en yalın anlatımıyla dünyanın incelenmesi, tanınması ve
tanıtılmasıdır. Coğrafya, coğrafi yeryüzündeki doğal, beşeri ve ekonomik olguları,
insanla ilgi kurarak inceleyen bir bilimdir (Doğanay ve Doğanay, 2020; Haas, 1989).
Coğrafya öğretimi dünyayı ve ülkemizi tanıyıp kalkınma için doğru kararlar almak,
yurt sevgisi edinmek ve problem çözmek hususlarında gelişim sağlayarak, bireyin
kendisine olduğu kadar çevresine ve ülkesine katkı sağlamaktadır (Taş, 2008; Ünlü,
Üçışık, ve Özey, 2002). Mekânın anlaşılmasında, mekân-insan etkileşiminin ortaya
konmasında, neden-sonuç bağlamının kurulabilmesinde ortaokulda sosyal bilgiler
dersi şemsiyesi altında yer alan coğrafya etkili olmaktadır (Ünal ve Ünal, 2012).
Coğrafya, yeryüzünü ve yeryüzündeki olayları tanıtırken diğer bilim dallarında
olduğu gibi bazı temel ilkelere sahiptir. İnsanın doğa ile ilişkilerini nedensellik, dağılış
ve bağlantı ilkeleri doğrultusunda ele alan coğrafya bilimi, 1739 sayılı Milli Eğitim
Temel Kanunu’nda ve Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (SBDÖP) Özel
Amaçlarında belirtilen niteliklere sahip bireylerin yetiştirilmesinde etkili olan
disiplinlerdendir (Doğanay, 1993; Karatekin ve Sönmez, 2016; Milli Eğitim
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 215

Bakanlığı, 2018; Milli Eğitim Temel Kanunu, 1973). ABD’de National Council for
Social Studies (NCSS), The American Association of Geographers (AAG) ve
National Council for Geographic Education (NCGE) gibi kuruluşlar çeşitli
disiplinlerde ulusal standartları belirleyerek sosyal bilgiler dersinin içeriğinde etkili
olmaktadır. Tematik yaklaşımla belirlenen coğrafya standartları sosyal bilgiler
dersinde coğrafya öğrenimini zenginleştirmektedir. Bu temalar: hareket, yer, bölgeler,
konum ile insan-çevre etkileşimidir (Artvinli ve Kaya, 2010; Parker, 2018). Sosyal
bilgiler dersinin kazanımları coğrafi bilgi, beceri ve okuryazarlıkların edinilmesine
katkı sağlar.
Coğrafi becerileri kullanabilmek günlük hayatta birçok yerde (bir konumu
bulmak, ev satın almak, iş-ev-okul vb. yerlere gidip gelmek gibi) işlerimizi
kolaylaştırır. Bu beceriler coğrafi düşünceye sahip olmamızı ve böylelikle mekânsal
bilgiyi anlamamızı, analiz etmemizi ve yeni fikirler üretmemizi sağlar (Taş, 2008).
Coğrafi beceriler coğrafyanın sunduğu bilgiyi kullanarak edinilen yeteneklerdir.
Coğrafi beceriler şunlardır: harita becerisi, arazide çalışma becerisi, coğrafi gözlem
becerisi, coğrafi sorgulama becerisi, değişim ve sürekliliği algılama becerisi, kanıt
kullanma becerisi, tablo, grafik, diyagram hazırlama ve yorumlama becerisi (Ünlü,
2011). 2018 SBDÖP’deki beceriler doğrudan (çevre okuryazarlığı, harita
okuryazarlığı, konum analizi ve mekânı algılama) ve dolaylı (araştırma, gözlem,
kanıt kullanma, tablo, grafik ve diyagram çizme ve yorumlama olarak coğrafya
disiplini ile ilişkilendirilir (Kaçar ve Bulut, 2020). Sosyal bilgiler dersi becerilerin
kazandırılması ile öğrencilerin “toplumsallaşmasına” ve “iyi vatandaş” olmalarına
katkı sunar (Çelikkaya ve Kürümlüoğlu, 2017, s. 142). Öğretim programlarının
unsurlarından bir bölümü okuryazarlıklara aittir.
Okuryazarlık, “belirli bir alandaki bilgi, yeterlilik ve becerileri” kapsar
(Mkandawire, 2018, akt. Dere ve Ateş, 2023, s. 360). Diğer bir deyişle okuryazarlık
beceriler toplamıdır (Güneş, 2000, akt. Çakmak E., 2013). 2018 SBDÖP’de çevre
okuryazarlığı ve harita okuryazarlığı (Duman ve Tural, 2019), coğrafya disiplini ile
ilgili ilişkilendirilen okuryazarlıklardır. Çeşitli disiplinlerin katkıları ile ortaya çıkan
okuryazarlıklar Türkiye’de 2000’li yıllardan sonra öğretim programlarına eklenmiştir.
Türkiye’de öğretim programlarının yenilenme ve değişme süreçleri Milli Eğitim
Bakanlığı’na bağlı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca gerçekleştirilir.
Türkiye’de son yüzyıl içinde sosyal bilgiler dersi öğretim programlarında çeşitli
gerekçelerle değişim ve güncellemeler yapılmıştır (Akpınar ve Kaymakcı, 2012;
Çatak, 2015; Korkmaz ve Güler, 2020). Öğretim programları, öğrenme ve öğretme
süreçleri ile ilgili tüm faaliyetleri kapsarlar (Çubukçu, 2015). SBDÖP 6. sınıf
kılavuzunda öğretim programındaki değişikliklerin gerekçesi olarak şunlar ifade
edilmiştir:
1. Dünyada yaşanan değişimler ve gelişmelerin olması,
2. Avrupa Birliği normlarına ve eğitim anlayışına yönelik değerlendirmelere
ilişkin ulaşılan sonuçlar,
216 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

3. İhtiyaç analizleri (Milli Eğitim Bakanlığı, 2006).

Türkiye’de, yukarıda ifade edilen gerekçelerle 2017 yılında öğretim
programlarında yapılan değişimler 2018 yılından itibaren Türkiye’de uygulamaya
yansımaya başlanmıştır. 2018 yılı SBDÖP’de yapılan değişimin süreci hakkında
şunlar belirtilmiştir: farklı ülkelerin programlarının incelenmesi, akademik
çalışmaların taranması, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri, illerden gelen zümre
raporları, açık uçlu sorulardan oluşan anketler, branşlar ölçeğinde hazırlanan raporlar
ve çeşitli dokümanlar (Anayasa, mevzuat, kalkınma planları, şûra kararları, hükümet
programları, sivil toplum kuruluşları, siyasi partiler tarafından hazırlanan raporlar)
analiz edilerek öğretim programlarında değişiklikler yapılmıştır (Milli Eğitim
Bakanlığı, 2018). 2024 yılında öğretim programlarında yapılan değişikliklerin
gerekçesi olarak ise “öğrenme sürecinin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için konu
içeriğinin sadeleştirilmesi” gösterilmiştir (Milli Eğitim Bakanlığı, 2024, s. 4).
Alanyazında sosyal bilgiler dersi öğretim programlarını ve sosyal bilgiler
dersindeki coğrafya disiplinine ait durumu inceleyen birçok çalışmaya ulaşılmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki sosyal bilgiler öğretim programını inceleyen
(Keskin ve Coşkun Keskin, 2020), ABD ile Türkiye’nin sosyal bilgiler öğretim
programlarını karşılaştıran (Ütkür-Güllühan ve Bekiroğlu, 2022) bu çalışmalarda
öğretim programları çeşitli unsurları yönünden incelenmiştir. Sosyal bilgiler dersi
öğretim programına yönelik uluslararası alanyazında çeşitli çalışmalarda sosyal
bilgiler dersine yönelik değerlendirmeler yapılmıştır (Ross, Mathison ve Vinson,
2014; Ross, 2006; Thorton, 2008). Alanyazında yapılan araştırma neticesinde 2017
öğretim programına göre 4. sınıf ders kitabındaki coğrafya disiplinine ait öğrenme
alanları (Çelen, Fidan ve Hayır Kanat, 2019), 2018 yılında uygulanmaya başlanan
programdaki amaçlar, beceriler, değerler ve ölçme-değerlendirme bölümleri (Öztürk
ve Kafadar , 2020), 5. sınıf beceri ve değerleri (Karasu Avcı ve Bilen, 2023),
içeriğinde coğrafya konuları olan, 2018 yılı farklı derslerde uygulanan öğretim
programları (sosyal bilgiler, hayat bilgisi, şehrimiz, fen bilimleri) (Şahin & İnce,
2020), 2018 SBDÖP değer ve becerilerin öğrenme alanlarında dağılımlarını, farklı
disiplinlerin öğretim programındaki öğrenme alanlarına göre ağırlık durumlarını
belirleyen (Turan, 2019) çalışmalarına ulaşılmıştır. Ayrıca alanyazındaki çalışmalar
içinde farklı yıllara ait sosyal bilgiler dersi öğretim programları karşılaştırmalı olarak
(Çiftçi ve Akça, 2019; Çoban ve Akşit, 2018; Kalaycı ve Baysal, 2020; Tonga, 2019;
Turan, 2018; Yıldırım ve Çalışkan, 2024) incelenmiştir. Cumhuriyetin ilanından
sonra uygulanan sosyal bilgiler dersi öğretim programlarını belirli dönemleri (1924-
2005 ve 1924-2017) kapsayacak biçimde incelenmiştir (Aykaç, 2011; Çatak, 2015;
Korkmaz ve Güler, 2020; Zabun, 2022). Öğretim programına odaklanan çeşitli
çalışmalarda, öğretim programının farklı boyutları değerlendirilmiştir. Öğretim
programının çoğulculuk perspektifi ile incelenmesi (Ceylan ve Korkmaz, 2021),
21.yüzyıl becerileri (Yalçın ve Tural, 2023), ölçme-değerlendirme (Sönmez ve
Kılıçoğlu, 2016) boyutu açıklanmıştır. Bunlardan başka öğretim programı solo
taksonomisine göre inceleme (Bursa, 2022), öğretmen görüşleri ile öğretim
programını değerlendirme (Ocak & Kocaman, 2021; Oflar, 2017; Turan R. , 2020;
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 217

Uğur, Coşkun Keskin ve Şenel, 2022), akademisyen görüşleri ile öğretim programını
değerlendirme (Çakmak, Kaçar ve Akgün, 2023; Çepni, Kılcan ve Palaz, 2019)
yapılmıştır. Bu şekilde, sosyal bilgiler dersi öğretim programının unsurları, öğretmen
ve akademisyen görüşleri ile alanyazın kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir.
Coğrafya disiplini, “öğrencilerin coğrafi bilgi ve düşüncelerini geliştirmek,
onları dünya hakkında bilgilendirmek ve coğrafyanın temel kavramlarını
anlamalarını” teşvik etmektedir (Catling ve Lee, 2017). İyi bir sosyal bilgiler öğretim
programı, öğretmenleri kavramsal anlamanın merkeziliğinin farkına varacak, onlara
pratik ve uygun bir düşünme becerileri modeli sunarak öğrencilere hem "insanları,
hem de birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini anlamalarına" ve öğrencilerin
"kendine güvenen, bilgili ve sorumlu vatandaşlar olarak değişen bir topluma
katılmalarına olanak sağlayacaktır” (Barr, 1997, s. 11). 2024 Nisan ayında
kamuoyuna sunulan Taslak Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı 2024 Mayıs
ayında onaylanmıştır. Bu nedenle önceki Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarını
farklı yönleriyle inceleyen birçok çalışma olmasına rağmen, 2018 ve 2024 Sosyal
Bilgiler Dersi Öğretim Programlarını coğrafi boyutlarıyla karşılaştıran yeterli çalışma
bulunmamaktadır. Bu çalışma ile sosyal bilgiler dersine yönelik alanyazına katkı
sunmak ve araştırmacılara veri sağlamak hedeflenmektedir.
Amaç
Bu çalışmanın amacı, “2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve 2024 Sosyal
Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki coğrafya disiplini üzerine genel bir
değerlendirme yapmaktır.” Bu kapsamda aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır;
1. 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları (4, 5, 6 ve 7. sınıflar)
arasındaki coğrafya kazanımları/öğrenme çıktıları nasıl yer almıştır?
2. 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında (4, 5, 6 ve 7.
sınıflar) öğrenme alanlarına ne şekilde yer verilmiştir?
3. 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında (4, 5, 6 ve 7.
sınıflar) becerilere nasıl yer verilmiştir?
4. 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında (4, 5, 6 ve 7.
sınıflar) değerlere ne şekilde yer verilmiştir?
5. 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında (4, 5, 6 ve 7.
sınıflar) ölçme ve değerlendirmeye nasıl yer verilmiştir?
Yöntem
Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yaklaşımı
kullanılmıştır. Nitel araştırmalar “gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi çeşitli
veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı bir araştırma sürecidir.” (Yıldırım ve Şimşek,
2018, s. 41). Doküman incelemesi, dokümanların toplanması, gözden geçirilmesi,
sorgulanması ve analiz edilmesi aşamalarından oluşmaktadır (O’leary, 2004; akt.
Özkan, 2020). Elde edilen veriler, araştırma sorularına uygun biçimde incelenmiş,
218 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

betimsel analiz kullanılarak açıklanmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2018). Bu çalışmada

2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim
Programı ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni
belgeleri kullanılmıştır. Bu belgeler https://mufredat.meb.gov.tr/ web sitesinden
indirilmiştir. Sosyal bilgiler dersi doğası gereği tarih, coğrafya, vatandaşlık bilgisi ve
diğer disiplinlere ait bilgileri içeren disiplinler arası bir yaklaşımla düzenlenen
öğrenim alanlarına ve kazanımlara sahiptir. Bu çalışmada kazanım / öğrenme çıktıları
belirlenirken coğrafi içeriğin yoğun olduğu öğrenim alanlarından coğrafi ilkelere
uygun olan kazanımlar seçilmiştir.
Etik Kurul Kararı
“Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim
Programlarının Karşılaştırılması” başlıklı makalede kullanılan dokümanlar Milli
Eğitim Bakanlığı’nın internet sayfalarında erişime açık olarak yayınlandığı için etik
kurul izni alınmamıştır.
Bulgular
Bulgular başlığında beş alt amaca yönelik bulgular verilmiştir.
2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları (4, 5, 6 ve 7. Sınıflar)
Arasındaki Coğrafya Kazanımları/Öğrenme Çıktılarına Yönelik Bulgular
Aşağıdaki tabloda 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında 4. sınıf
düzeyinde yer alan coğrafya kazanımları ve öğrenim çıktıları Tablo 1’de verilmiştir.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 219

Tablo 1
2018 ve 2024 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Coğrafya
Kazanımları
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
SB.4.3.1. Çevresindeki herhangi bir yerin SB.4.2.1. Konum ve yön bulurken haritaları
konumu ile ilgili çıkarımlarda bulunur. kullanabilme
SB.4.3.2. Günlük yaşamında kullandığı SB.4.2.2. Yakın çevresinden hareketle doğa ve
mekânların krokisini çizer. insan etkileşimini çözümleyebilme
SB.4.3.3. Yaşadığı çevredeki doğal ve beşerî SB.4.2.3. Afetlerin etkilerini azaltma konusunda
unsurları ayırt eder. yapılabileceklere ilişkin oluşturduğu ürünü
SB.4.3.4. Çevresinde meydana gelen hava paylaşabilme
olaylarını gözlemleyerek bulgularını resimli SB.4.5.1. Doğal kaynakların tüketimi ile ilgili
grafiklere aktarır. grafik yorumlayabilme
SB.4.3.5. Yaşadığı yer ve çevresindeki yer SB.4.5.3. Bir ürünün üretim, dağıtım ve tüketim
şekilleri ve nüfus özellikleri hakkında süreçlerini çözümleyebilme
çıkarımlarda bulunur.
SB.4.3.6. Doğal afetlere yönelik gerekli
hazırlıkları yapar.*
SB.4.5.2. Ailesi ve yakın çevresindeki başlıca
ekonomik faaliyetleri tanır. SB.4.5.5.
Çevresindeki kaynakları israf etmeden kullanır.
SB.4.7.1. Dünya üzerindeki çeşitli ülkeleri tanıtır.
SB.4.7.2. Türkiye’nin komşuları ve diğer Türk
Cumhuriyetleri ile olan ilişkilerini kavrar.
SB.4.7.3. Farklı ülkelere ait kültürel unsurlarla
ülkemizin sahip olduğu kültürel unsurları
karşılaştırır.
SB.4.7.4. Farklı kültürlere saygı gösterir.

Toplam: 12

Toplam:5
* Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında 2023 yılında değişiklikler yapılmıştır.

4. sınıf düzeyinde kazanım sayılarının azaltıldığı, “Küresel Bağlantılar”

öğrenme alanındaki kazanımların, 2024 SBDÖP’deki öğrenme alanlarında yer
almadığı görülmektedir.
Aşağıdaki Tablo 2’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında 5. sınıf düzeyinde
kazanım/öğrenme çıktıları verilmiştir.
220 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Tablo 2
2018 ve 2024 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Coğrafya
Kazanımları
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
SB.5.2.2. Çevresindeki doğal varlıklar ile tarihî SB.5.2.1. Yaşadığı ilin göreceli konum
mekânları, nesneleri ve eserleri tanıtır. özelliklerini belirleyebilme
SB.5.2.3. Ülkemizin çeşitli yerlerinin kültürel SB.5.2.2. Yaşadığı ilde doğal ve beşerî çevredeki
özellikleri ile yaşadığı çevrenin kültürel değişimi neden ve sonuçlarıyla yorumlayabilme
özelliklerini karşılaştırarak bunlar arasındaki SB.5.2.3. Yaşadığı ilde meydana gelebilecek
benzer ve farklı unsurları belirler. afetlerin etkilerini azaltmaya yönelik farkındalık
SB.5.3.1. Haritalar üzerinde yaşadığı yer ve etkinlikleri düzenleyebilme
çevresinin yeryüzü şekillerini genel olarak SB.5.2.4. Ülkemize komşu devletler hakkında
açıklar. bilgi toplayabilme
SB.5.3.2. Yaşadığı çevrede görülen iklimin, insan SB.5.5.1. Kaynakları verimli kullanmanın doğa ve
faaliyetlerine etkisini, günlük yaşantısından insanlar üzerindeki etkisini yorumlayabilme
örnekler vererek açıklar. SB.5.5.3. Yaşadığı ildeki ekonomik faaliyetleri
SB.5.3.3. Yaşadığı yer ve çevresindeki doğal özetleyebilme
özellikler ile beşerî özelliklerin nüfus ve yerleşme
üzerindeki etkilerine örnekler verir.
SB.5.3.4. Yaşadığı çevredeki afetlerin ve çevre
sorunlarının oluşum nedenlerini sorgular.
SB.5.3.5. Doğal afetlerin toplum hayatı üzerine
etkilerini örneklerle açıklar.*
SB.5.5.1. Yaşadığı yerin ve çevresinin ekonomik
faaliyetlerini analiz eder.
SB.5.5.2. Yaşadığı yer ve çevresindeki ekonomik
faaliyetlere bağlı olarak gelişen meslekleri tanır.
SB.5.5.3. Çevresindeki ekonomik faaliyetlerin,
insanların sosyal hayatlarına etkisini analiz eder.
SB.5.5.4. Temel ihtiyaçları karşılamaya yönelik
ürünlerin üretim, dağıtım ve tüketim ağını analiz
eder.
SB.5.7.1. Yaşadığı yer ve çevresinin ülkemiz ile
diğer ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerdeki
rolünü araştırır.
SB.5.7.2. Ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerde
iletişim ve ulaşım teknolojisinin etkisini tartışır.
SB.5.7.3. Turizmin uluslararası ilişkilerdeki
önemini açıklar.
SB.5.7.4. Çeşitli ülkelerde bulunan ortak miras
ögelerine örnekler verir.

Toplam: 15

Toplam:6
* Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında 2023 yılında değişiklikler yapılmıştır

Yukarıda verilen Tablo 2’de kazanım/öğrenme çıktı sayısı yarıdan daha fazla
azaltılmıştır. “Küresel bağlantılar” öğrenme alanındaki kazanımlar “komşu ülkelerle
ilgili bilgi toplayabilme” öğrenme çıktısı olarak 2024 SBDÖP’de yer almıştır. 4. sınıf
düzeyinde yer alan komşu ülkeleri tanıma 5. sınıf düzeyine alınmıştır. Ayrıca 2018
SBDÖP’da yaşanılan çevreden uzağa olan konu kazanımının içeriği, 2024 SBDÖP
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 221

öğrenim çıktılarında “yaşadığı ilin” şeklinde değiştirilerek içerik çerçevesi

sınırlandırılmıştır.
Aşağıdaki Tablo 3’de Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında 6. sınıf
düzeyindeki kazanım/öğrenme çıktıları verilmiştir.
Tablo 3
2018 ve 2024 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Coğrafya
Kazanımları
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
SB.6.3.1. Konum ile ilgili kavramları kullanarak SB.6.2.1. Ülkemizin, kıtaların ve okyanusların
kıtaların, okyanusların ve ülkemizin coğrafi konum özelliklerini belirleyebilme
konumunu tanımlar. SB.6.2.2. Ülkemizin doğal ve beşerî çevre
SB.6.3.2. Türkiye’nin temel fiziki coğrafya özellikleri arasındaki ilişkiyi çözümleyebilme
özelliklerinden yer şekillerini, iklim özelliklerini ve SB.6.2.3. Ülkemizin Türk dünyasıyla kültürel iş
bitki örtüsünü ilgili haritalar üzerinde inceler. birliklerini yorumlayabilme
SB.6.3.3. Türkiye’nin temel beşerî coğrafya SB.6.5.1. Ülkemizin kaynakları ile ekonomik
özelliklerini ilgili haritalar üzerinde gösterir. faaliyetler arasındaki ilişkiyi çözümleyebilme
SB.6.3.4. Dünyanın farklı doğal ortamlarındaki SB.6.5.2. Ekonomik faaliyetler ve meslekler
insan yaşantılarından yola çıkarak iklim özellikleri arasındaki ilişki hakkında çıkarımda
hakkında çıkarımlarda bulunur. bulunabilme
SB.6.5.1. Ülkemizin kaynaklarıyla ekonomik
faaliyetlerini ilişkilendirir.
SB.6.5.2. Kaynakların bilinçsizce tüketilmesinin
canlı yaşamına etkilerini analiz eder. Yenilenebilir
ve yenilenemeyen kaynakların önemi vurgulanır.
SB.6.5.3. Türkiye’nin coğrafi özelliklerini dikkate
alarak yatırım ve pazarlama proje önerileri hazırlar.
SB.6.7.1. Ülkemizin Türk Cumhuriyetleri ve
komşu devletlerle olan kültürel, sosyal, siyasi ve
ekonomik ilişkilerini analiz eder.
SB.6.7.2. Ülkemizin diğer ülkelerle olan ekonomik
ilişkilerini analiz eder.
SB.6.7.3. Ülkemizin sahip olduğu siyasi, askerî,
ekonomik ve kültürel özelliklere bağlı olarak
uluslararası alanda üstlendiği rolleri analiz eder.

Toplam:10

Toplam:5

Yukarıda verilen Tablo 3’te coğrafya disiplinine ait kazanımlarda %50 oranında
azalma olduğu görülmektedir. SB.6.7.1. kazanımda belirtilen Türk Cumhuriyetleri ile
kültürel ilişkileri yorumlayabilme olarak 2024 SBDÖP’nda kalmış, sosyal, siyasi ve
ekonomik ilişkileri analiz etme kazanımı yeni programda yer almamıştır. Ayrıca
dünyada görülen iklim çeşitleri (muson, kutup, ekvatoral iklim) ve bu iklim
çeşitlerinin insan yaşayışına etkileri programdan tamamen çıkartılmıştır.
Aşağıda Tablo 4’de 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında
yer alan 7. sınıf düzeyinde coğrafya kazanımları verilmiştir.
222 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Tablo 4
2018 ve 2024 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Coğrafya
Kazanımları
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
SB.7.3.1. Örnek incelemeler yoluyla geçmişten SB.7.2.1. Küreselleşmenin insan ve toplum
günümüze, yerleşmeyi etkileyen faktörler hakkında hayatında meydana getirdiği değişimi
çıkarımlarda bulunur. yorumlayabilme
SB.7.3.2. Türkiye’de nüfusun dağılışını etkileyen SB.7.2.2. Bölgesel ve küresel sorunların
faktörlerden hareketle Türkiye’nin demografik çözümünde ülkemizin rolünü özetleyebilme
özelliklerini yorumlar. SB.7.5.2. Ekonomik gelişmişlik ile üretim,
SB.7.3.3. Örnek incelemeler yoluyla göçün neden dağıtım ve tüketim döngüsü arasındaki ilişkiyi
ve sonuçlarını tartışır. çözümleyebilme
SB.7.3.4. Temel haklardan yerleşme ve seyahat
özgürlüğünün kısıtlanması halinde ortaya çıkacak
olumsuz durumlara örnekler gösterir.
SB.7.5.1. Üretimde ve yönetimde toprağın önemini
geçmişten ve günümüzden örneklerle açıklar.
SB.7.5.2. Üretim teknolojisindeki gelişmelerin
sosyal ve ekonomik hayata etkilerini değerlendirir.
SB.7.5.3. Kurumların ve sivil toplum kuruluşlarının
çalışmalarına ve sosyal yaşamdaki rollerine
örnekler verir.
SB.7.7.1. Türkiye’nin üyesi olduğu uluslararası
kuruluşlara örnekler verir.
SB.7.7.2. Türkiye’nin ilişkide olduğu ekonomik
bölge ve kuruluşları tanır.
SB.7.7.4. Arkadaşlarıyla birlikte küresel sorunların
çözümüne yönelik fikir önerileri geliştirir.

Toplam: 10

Toplam: 3

Yukarda verilen Tablo 4’teki bulgulara göre beşeri coğrafya ile ilgili
kazanımların yeni programda yer almadığı, “Küresel Bağlantılar” öğrenme alanındaki
kazanımlardan sadece küresel sorunlar ile ilgili olan kısmının yeni programda yer
aldığı görülmektedir. “Üretim, Dağıtım ve Tüketim” öğrenme alanı içeriği
değiştirilmiş ve bu öğrenme alanının 2024 programındaki karşılığı olan
“Hayatımızdaki Ekonomi” öğrenme alanı içeriği milli kalkınma hamlelerine yönelik
içerikle değiştirilmiştir.
Tablolardaki tüm kazanım/öğrenme çıktılarına göre 2018 SBDÖP kazanım
sayısı (f=46), 2024 SBDÖP (f=20) büyük oranda azaltılmıştır. Ayrıca kazanım
sayılarının azaltılmasından başka öğrenme alanlarının konu içeriği de
farklılaştırılmıştır. Örneğin; 7. sınıf “Üretim, Dağıtım ve Tüketim” öğrenme
alanındaki coğrafya biliminin alt disiplinlerinden beşeri coğrafyaya ait nüfus ve
yerleşme konularına ait içerik kaldırılmıştır. Bu içerik yerine Milli Kalkınma
Hamlelerine yönelik tarihsel bir içerik, “Hayatımızdaki Ekonomi” öğrenme alanında
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 223

yer almaktadır. Bazı kazanımların sınıf seviyeleri değiştirilmiştir. Örneğin; SB.5.5.2.

“Yaşadığı yer ve çevresindeki ekonomik faaliyetlere bağlı olarak gelişen meslekleri
tanır.” kazanımı, SB.6.5.2. “Ekonomik faaliyetler ve meslekler arasındaki ilişki
hakkında çıkarımda bulunabilme” öğrenme çıktısı olarak 5. sınıf düzeyinden 6. sınıf
düzeyi olarak değiştirilmiştir.

2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında (4, 5, 6 ve 7.

Sınıflar) Öğrenme Alanlarına Yönelik Bulguları
Aşağıdaki Şekilde 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğrenme Programlarının
öğrenme alanları verilmiştir.
Şekil 1
2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları Öğrenme Alanları

Şekil 1 incelendiğinde öğrenme alanı sayısının azaltıldığı ve öğrenme alanlarının

isimlerinde değişime gidildiği görülmektedir. Öğrenme alanlarının içeriklerine göre
eşleştirme yapıldığında “Birey ve Toplum” öğrenme alanı yeni programda “Birlikte
Yaşamak”; “Kültür ve Miras” öğrenme alanı “Ortak Miras”; “İnsanlar, Yerler ve
Çevreler” öğrenme alanı “Evimiz Dünya”; “Bilim, Teknoloji ve Toplum” öğrenme
alanı “Teknoloji ve Sosyal Bilimler”; “Üretim, Dağıtım ve Tüketim” öğrenme alanı
“Hayatımızdaki Ekonomi”; “Etkin Vatandaşlık” öğrenme alanı “Yaşasın
Demokrasimiz” olarak yer almaktadır. “Küresel Bağlantılar” konu başlığı
içeriğindeki kazanımlar ya başka sınıf seviyesine aktarılmış ya da tamamen
programdan çıkartılmıştır.
Aşağıdaki Tablo 5 ve 6’da öğrenme alanlarına ayrılan ders saati süreleri
verilmiştir. Bu tablolara göre öğrenme alanlarına ayrılan sürelerin değişmiş olduğu
224 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

görülmektedir. Her iki programda tarih disiplinine ayrılan “Kültür ve Miras” ile bu
öğrenme alanlarının karşılığı olan “Ortak Miras” öğrenme alanına ayrılan süre en
fazla olmuştur. 2024 öğretim programında önceki programlarda olmayan “Okul
Temelli Planlama” dört sınıf düzeyinde beş ders saati olmuştur.
Tablo 5
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Öğrenme Alanlarına Göre Ders
Saatleri
Öğrenme Alanı 4. Sınıf 5. Sınıf 6. Sınıf 7. Sınıf
1. Birey ve Toplum 12 14 12 12
2. Kültür ve Miras 14 18 22 30
3. İnsanlar, Yerler ve Çevreler 20 18 14 15
4. Bilim, Teknoloji ve Toplum 16 14 12 12
5. Üretim, Dağıtım ve Tüketim 18 18 18 15
6. Etkin Vatandaşlık 14 12 16 12
7. Küresel Bağlantılar 14 14 14 12
Toplam 108 108 108 108

Tablo 6
2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Öğrenme Alanlarına Göre Ders
Saatleri
Öğrenme Alanı 4. Sınıf 5. Sınıf 6. Sınıf 7. Sınıf
1. Birlikte Yaşamak 18 16 16 16
2. Evimiz Dünya 19 22 18 10
3. Ortak Mirasımız 19 18 22 25
4. Yaşayan Demokrasimiz 18 23 18 22
5. Hayatımızdaki Ekonomi 17 18 18 12
6. Teknoloji ve Sosyal Bilimler 12 6 11 18
Okul Temelli Planlama* 5 5 5 5
Toplam 108 108 108 108

Aşağıdaki Tablo 7 ve 8’de öğrenme alanlarına ayrılan yüzdelik oranları

verilmiştir. Bu tablolara göre öğrenme alanlarının programdaki payları değişmiştir.
2024 SBDÖP’nda “Evimiz Dünya” öğrenme alanı ortaokulda giderek azalan bir orana
sahiptir.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 225

Tablo 7
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Öğrenme Alanlarına Göre
Yüzdelik Oranları
Öğrenme Alanı 4. Sınıf (%) 5. Sınıf (%) 6. Sınıf (%) 7. Sınıf (%)
1. Birey ve Toplum 11,1 13 11,1 11,1
2. Kültür ve Miras 13 16,6 20,4 27,8
3. İnsanlar, Yerler ve Çevreler 18,5 16,6 13 13,9
4. Bilim, Teknoloji ve Toplum 14,8 13 11,1 11,1
5. Üretim, Dağıtım ve Tüketim 16,8 16,6 16,6 13,9
6. Etkin Vatandaşlık 13 11,1 14,8 11,1
7. Küresel Bağlantılar 13 13 13 11,1
Toplam 100 100 100 100

Tablo 8
2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Öğrenme Alanlarına Göre
Yüzdelik Oranları
Öğrenme Alanı 4. Sınıf (%) 5. Sınıf (%) 6. Sınıf (%) 7. Sınıf (%)
1. Birlikte Yaşamak 17 15 15 15
2. Evimiz Dünya 17 20 17 9
3. Ortak Mirasımız 17 17 20 24
4. Yaşayan Demokrasimiz 17 21 17 20
5. Hayatımızdaki Ekonomi 17 17 15 11
6. Teknoloji ve Sosyal Bilimler 11 5 11 16
Okul Temelli Planlama* 4 5 5 5
Toplam 100 100 100 100
*Bu uygulama ile çeşitli faaliyetler için süre belirlenmiştir.

2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında (4, 5, 6 ve 7.

Sınıflar) Becerilerine Yönelik Bulguları
Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarındaki beceriler ve okuryazarlıklar
aşağıdaki Tablo 9, 10 ve 11’de verilmiştir. Sayıca kıyaslandığında 2018
SBDÖP’ndaki tüm beceri ve okuryazarlıklar (f=27), 2024 SBDÖP’deki beceri ve
okuryazarlık (f=35) bulunmaktadır. Ayrıca 2024 SBDÖP beceriler öğrenme çıktıları
çerçevesi içinde kavramsal beceriler, fiziksel beceriler, alan becerileri, eğilimler
olarak yer almaktadır. Okuryazarlıklar ise sistem okuryazarlığı başlığı altında
verilmektedir.
226 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Tablo 9

2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları Alan Becerileri

2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
Programı
1. Araştırma 1. Zamanı algılama ve kronolojik
2. Değişim ve sürekliliği algılama* düşünme**
3. Eleştirel düşünme 2. Kanıta dayalı sorgulama ve araştırma**
4. Empati 3. Tarihsel empati
5. Girişimcilik 4. Değişim ve sürekliliği algılama**
6. Gözlem* 5. Sosyal katılım
7. Kanıt kullanma* 6. Girişimcilik
8. Karar verme 7. Mekânsal düşünme*
9. Konum analizi* 8. Coğrafî sorgulama*
10. Mekânı algılama* 9. Coğrafî gözlem ve saha çalışma*
11. Problem çözme 10. Harita becerisi*
12. Sosyal katılım 11. Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram*
13. Tablo, grafik ve diyagram çizme ve 12. Mantıksal muhakeme
yorumlama* 13. Felsefi sorgulama
14. Türkçeyi doğru, güzel ve etkili 14. Felsefi muhakeme
kullanma 15. Felsefi düşünce ortaya koyma
15. Yenilikçi düşünme 16. Eleştirel sosyolojik düşünme
16. Zaman ve kronolojiyi algılama* 17. Tarihsel sorun analizi ve karar verme
17. Kalıp yargı ve önyargıyı fark etme
* Coğrafi beceriler
** ”Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metin” içinde Tarih disiplinin becerisi
olarak açıklanan beceriler
Kaynak: (Milli Eğitim Bakanlığı, 2024, s. 6)

Yukarıda verilen Tablo 9 incelendiğinde 2018 SBDÖP’deki alan becerilerinin

(f=7) olduğu, 2024 SBDÖP’de (f=8) olduğu görülmektedir. 2024 SBDÖP’de yer alan
becerilerin Mekânsal düşünme becerisi, Coğrafî sorgulama becerisi, Coğrafî gözlem
ve saha çalışma becerisi, Zamanı algılama ve kronolojik düşünme becerisi, Kanıta
dayalı sorgulama ve araştırma becerisi, Harita becerisi, Değişim ve sürekliliği
algılama becerisi ve Tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram becerilerinin yer aldığı
görülmektedir. 2018 programındaki konum analizi ve mekanı algılama 2024 öğretim
programında mekansal düşünme becerisi içerisinde verilmiştir. 2024 programında
doğrudan coğrafi beceri (f=5) olduğu görülmektedir. Aşağıda Tablo 10’da
SBDÖP’lerdeki okuryazarlıklar verilmiştir.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 227

Tablo 10
2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları Okuryazarlıklar
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
Programı
1. Dijital okuryazarlık 1. Vatandaşlık okuryazarlığı
2. Finansal okuryazarlık 2. Bilgi okuryazarlığı
3. Harita okuryazarlığı* 3. Görsel okuryazarlığı
4. Hukuk okuryazarlığı 4. Dijital okuryazarlığı
5. Medya okuryazarlığı 5. Sanat okuryazarlığı
6. Politik okuryazarlık 6. Kültür okuryazarlığı
7. Çevre okuryazarlığı* 7. Sürdürülebilirlik okuryazarlığı
8. Finansal okuryazarlığı
9. Veri okuryazarlığı

*Coğrafi okuryazarlık

Tablo 10’da görülen çevre okuryazarlığı ve harita okuryazarlığının 2024 yılı

SBDÖP’nda okuryazarlıklar arasında olmadığı görülmektedir. 2024 SBDÖP’nda
doğrudan coğrafi bir okuryazarlık kalmamıştır. Dijital ve Finansal Okuryazarlıklar
dışında kalan okuryazarlıklar değiştirilmiştir. Okuryazarlıkların sayısında artış söz
konusudur. Tablo 11’de öğretim programlarındaki sosyal-duygusal beceriler
verilmiştir.
Tablo 11
2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları Sosyal-Duygusal Beceriler
2018 Sosyal Bilgiler Dersi 2024 Sosyal Bilgiler Dersi
Öğretim Programı Öğretim Programı
1. Benlik 1.Kendini tanıma (öz farkındalık),
1. İletişim Becerileri 2.Kendini düzenleme (öz düzenleme),
2. İş birliği 3.Kendine uyarlama (öz yansıtma)
3. Öz denetim 2. Sosyal 1. İletişim,
Yaşam 2. İşbirliği,
Becerileri 3. Sosyal farkındalık
3. Ortak / 1. Uyum,
Bütünleşik 2. Esneklik,
Becerileri 3. Sorumlu karar verme

Tablo 11’e göre 2018 SBDÖP’nda (f=3) olan sosyal-duygusal beceriler,

2024 öğretim programında (f=3) temel beceri ve (f=9) alt beceriden oluşmaktadır.
2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında (4, 5, 6 ve 7.
Sınıflar) Değerlerine Yönelik Bulguları
Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarındaki değerler aşağıdaki Tablo 12’de
gösterilmektedir. Bu tablodaki değerler “Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı” için
hazırlanan metinlerdeki değerleri kapsamaktadır. Bu değerlerden coğrafya disiplini
kapsamında olanlar kalın olarak gösterilmiştir.
228 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Tablo 12
2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Değerler
2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı

1. Adalet 1. Adalet
2. Aile birliğine önem verme 2. Aile Bütünlüğü
3. Bağımsızlık 3. Çalışkanlık
4. Barış 4. Dostluk
5. Bilimsellik 5. Duyarlılık
6. Çalışkanlık 6. Dürüstlük
7. Dayanışma 7. Estetik
8. Duyarlılık 8. Mahremiyet
9. Dürüstlük 9. Merhamet
10. Estetik 10. Mütevazılık
11. Eşitlik 11. Özgürlük
12. Özgürlük 12. Sabır
13. Saygı 13. Sağlıklı yaşam
14. Sevgi 14. Saygı
15. Sorumluluk 15. Sevgi
16. Tasarruf 16. Sorumluluk
17. Vatanseverlik 17. Tasarruf
18. Yardımseverlik 18. Temizlik
19. Vatanseverlik
20. Yardımseverlik

2018 SBDÖP yer alan, 2018 SBDÖP yer almayan,

2024 SBDÖP yer almayanlar 2024 SBDÖP yer alanlar
1. Aile birliğine önem verme 1. Dostluk
2. Barış 2. Mütevazılık
3. Bağımsızlık 3. Temizlik
4. Bilimsellik 4. Mahremiyet
5. Dayanışma 5. Sabır
6. Eşitlik 6. Sağlıklı yaşam
7. Aile bütünlüğü
8. Merhamet

Kaynak: (Milli Eğitim Bakanlığı, 2024, s. 6; Milli Eğitim Bakanlığı, 2018, s. 8).

“Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni”

kitapçığında “Erdem-Değer-Eylem Modeli” içinde yer verilen toplam değer (f=20)
olarak belirlenmiştir. Kitapçık içerisinde değerlerle ilgili eylemler ve kullanılacak
yaklaşım/yönteme yönelik açıklamalar bulunmaktadır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2024).
Aşağıdaki Tablo 13’de sosyal bilgiler dersindeki değerlerin sınıf düzeylerine
göre dağılımları ve frekansları verilmiştir.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 229

Tablo 13
2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli
Öğretim Programları Ortak Metindeki Değerlerin Sınıf Düzeylerine Göre
Dağılımları
Değer kodu Değer 4. Sınıf 5. Sınıf 6. Sınıf 7. Sınıf Toplam (f)

D1 Adalet ✔ ✔ ✔ ✔ 4
D2 Aile Bütünlüğü ✔ ✔ ✔ 3
D3 Çalışkanlık ✔ ✔ ✔ ✔ 4
D4 Dostluk ✔ ✔ 2
D5 Duyarlılık ✔ ✔ ✔ ✔ 4
D6 Dürüstlük ✔ ✔ 2
D7 Estetik ✔ ✔ 2
D8 Mahremiyet ✔ ✔ ✔ 3
D9 Merhamet ✔ 1
D10 Mütevazılık ✔ 1
D11 Özgürlük ✔ ✔ ✔ 3
D12 Sabır ✔ 1
D13 Sağlıklı Yaşam ✔ ✔ 2
D14 Saygı ✔ ✔ ✔ ✔ 4
D15 Sevgi ✔ ✔ ✔ ✔ 4
D16 Sorumluluk ✔ ✔ ✔ ✔ 4
D17 Tasarruf ✔ ✔ 2
D18 Temizlik ✔ ✔ ✔ 3
D19 Vatanseverlik ✔ ✔ ✔ ✔ 4
D20 Yardımseverlik ✔ ✔ ✔ 3
Toplam (f) 18 13 13 12

Sosyal bilgiler dersinin okutulduğu dört sınıf düzeyinde yer alan değerler (f=7)
adalet, çalışkanlık, duyarlılık, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik değerleri
olduğu Tablo 13’de görülmektedir. Sosyal bilgiler dersinin okutulduğu sadece üç sınıf
düzeyinde yer alan değerler (f=5) aile bütünlüğü, mahremiyet, özgürlük, temizlik,
yardımseverliktir. Sosyal bilgiler dersinin okutulduğu sadece iki sınıf düzeyinde yer
alan değerler (f=5) dostluk, dürüstlük, estetik, sağlıklı yaşam ve tasarruftur. Sosyal
bilgiler dersinin okutulduğu sadece bir sınıf düzeyinde yer alan değerler (f=3)
merhamet, mütevazılık, sabırdır.
2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Coğrafya
AlanınaAit (4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) Ölçme ve Değerlendirmeye Yönelik Bulgular
2018 SBDÖP’nda ölçme-değerlendirme yaklaşımı başlığı altında uyulması
gereken ilkeler maddeler halinde verilmiştir. Bu maddelere göre ölçme değerlendirme
230 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

kazanımlara, teknik ve akademik standartlara uygun, süreç temelli, bireysel

farklılıkları gözeten, bireylerin bilişsel ve duyuşsal yönlerini içine katan, farklı
zamanlarda yapılacak ölçümler olmalıdır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2018, s. 6). Ancak
ölçme değerlendirmeye yönelik örnek araçlar belirtilmemiştir.
2024 SBDÖP’nda ölçme değerlendirme sürecini ifade etmek için “Öğrenme
Kanıtları” sözcükleri kullanılmıştır. Sürecin “biçimlendirici değerlendirme” esas
alınarak düzenlendiği, “bütüncül yaklaşıma” uygun olması, “süreç odaklı”
değerlendirme araçlarının kullanılması gerektiği vurgulanmıştır (Milli Eğitim
Bakanlığı, 2024, s. 7). 2024 SBDÖP’de coğrafya alanına ait ölçme-değerlendirme
önerileri şunlardır:
• 4. Sınıf Evimiz Dünya öğrenme alanı çalışma yapraklarının kullanılması
(farklı harita türlerini içeren çalışma yaprağı, harita üzerinde konum ve yön
bulmaya yönelik soruların olduğu çalışma yaprağı)
• 4. Sınıf Evimiz Dünya öğrenme alanı performans ödevi ve dereceli
puanlama anahtarı (Doğa ve canlıları korumaya yönelik kitap kapağı ve
tanıtım yazısı hazırlama)
• 4. Sınıf Hayatımız Ekonomi öğrenme alanı performans ödevi ve dereceli
puanlama anahtarı (Bir ürünün yolculuğu)
• 5. Sınıf Evimiz Dünya öğrenme alanı performans ödevi ve dereceli
puanlama anahtarı (Komşu devletleri tanıtan afiş hazırlama)
• 5. Sınıf Hayatımız Ekonomi öğrenme alanı performans ödevi ve dereceli
puanlama anahtarı (Kaynakların verimli kullanımı ile ilgili şiir, haber vb
hazırlama)
• 6. Sınıf Hayatımız Ekonomi öğrenme alanı harita çizme (ekonomik
faaliyetler)
• 7. Sınıf Evimiz Dünya öğrenme alanı sunum yapma (Yerel ve Küresel
sorunlara yönelik)
2024 SBDÖP’de öğrenme alanlarında açıklama metinlerinde çalışma yaprakları,
performans ödevleri, dereceli puanlama anahtarları, çeşitli sorular kullanılması
önerilmiş olmakla birlikte, bu ölçme-değerlendirme araçlarına yönelik örneklere yer
verilmemiştir.
Sonuç ve Öneriler
Bu çalışmada 2018 ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarındaki
coğrafya kazanımlar/öğrenme çıktıları, programlardaki öğrenme alanları, beceriler,
okuryazarlıklar, değerler, ölçme ve değerlendirme program unsurlarının incelenmesi
ile çeşitli bulgulara ulaşılmıştır. Bu kapsamda öğretim programlarının coğrafya
disiplinine yönelik değerlendirmesi ile sosyal bilgiler dersindeki öğrenme alanlarının
ve coğrafya kazanımlarının sayıca azaldığı, coğrafî okuryazarlıkların (çevre
okuryazarlığı ve harita okuryazarlığı) tamamen kaldırıldığı anlaşılmaktadır.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 231

Çalışmanın ilk araştırma sorusu bağlamında 2018 ve 2024 SBDÖP’daki

coğrafya kazanımlarına yönelik değerlendirmede, 2024 sosyal bilgiler dersi öğretim
programında coğrafya kazanımlarının sayısının 2018 yılında 47 iken 2024 yılnda 19’a
azaltıldığı, öğrenme alanı içeriğinde değişiklik yapıldığı, bazı kazanımların farklı sınıf
düzeyine aktarıldığı ve “Küresel Bağlantılar” öğrenme alanındaki kazanımların büyük
bir kısmının programdan çıkartıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Alanyazında sosyal
bilgiler dersinin disiplinler arası yapısını araştıran çalışmalarda coğrafya disiplininin
ağırlığının 2018 SBDÖP içinde az olduğu benzer sonucuna ulaşan çalışmalar (Koçal
ve Geçit, 2023; Turan S. , 2019) olduğu gibi öğretim programlarının karşılaştırmalı
analizlerini yapan çalışmalarda da benzer sonuçlara ulaşılmıştır (Eker, 2020; Kalaycı
ve Baysal, 2020).
Kazanım sayılarının ve sosyal bilgiler dersinde coğrafya disiplininin payının
azaldığını ileri süren birçok çalışma bulunmasına rağmen, coğrafya kazanımlarının
azaltılması, bu disiplinin temel bilgi, beceri ve yetkinliklerinin sistematik olarak
öğretilmesinden uzaklaşıldığına işaret etmektedir. Ancak bu çalışmaların aksine 2005
ve 2018 öğretim programlarının karşılaştırılmasında coğrafi kazanım ve coğrafi
becerilerin niceliksel olarak arttığı ve içerik olarak zenginleştiği sonucuna varılmıştır
(Çiftçi ve Akça, 2019). Çiftçi ve Akça’nın (2019) çalışmasında 2018 SBDÖP coğrafi
kazanım sayılarında görülen farklılığın sebebi, coğrafi kazanım olarak belirtilen
kazanımlar içerisinde tarih, ekonomi gibi diğer sosyal bilimlere ait içeriklere sahip
kazanımların da belirtilmiş olmasıdır. Kazanımların öğretme ve öğrenme süreçlerinde
uygulamasına yönelik gerekli açıklamalar 2005 yılında hazırlanan kılavuzlarda
belirtilirken, 2018 öğretim programında açıklama bulunmamaktadır (Ocak ve
Kocaman, 2021). 2024 SBDÖP’de herbir öğrenme alanında öğrenme-öğretme
uygulamalarına yönelik açıklamalar verilmiş olması olumlu olarak nitelendirilebilir.
Ancak şu belirtilmelidir, öğretim programları öğretmenler için bir kılavuz,
öğrenciler için edinecekleri bilgi, beceri ve yetkinlikleri belirleyen bilimsel temellere
dayalı hazırlanmış bir plandır. 2005 yılından sonra hazırlanan öğretim programlarında
programı hazırlayan kurulların ve kaynakçanın verilmemiş olması bilimsel niteliklere,
etik ilkelere sahip bir planda olmaması gereken özellikler olarak karşımıza
çıkmaktadır. Kazanım veya 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki
deyişiyle “öğrenim çıktısı” öğrenme, öğretme ve bireysel gelişim süreçleri ile
güncellik, teknolojik olanaklar, ulusal-uluslararası bilimsel gelişmeler gibi birçok öge
göz önünde bulundurmalı, pilot uygulamalar yapılarak, bu uygulamaların sonuçları
analiz edilerek öğretim programı hazırlanmalıdır. Bunlara ek olarak coğrafya
kazanımlarının büyük oranda azaltılması, çevre duyarlılığı, coğrafi bilgi ve becerilerin
edinilmesi, Türkiye ve Dünya’nın coğrafi özelliklerinin anlaşılması, korunması ve bu
alanlardaki sorunların çözümüne yönelik kararların alınmasını zorlaştıracaktır.
Araştırmanın ikinci sorusu 2018 ve 2024 SBDÖP öğrenme alanlarına yönelik
değerlendirmede öğrenme alan sayısının yediden altıya düşürüldüğü, “okul temelli
planlama” için beş ders saatinin ayrıldığı, coğrafya içeriğine sahip öğrenme alanının
ortaokulda sınıf düzeyi arttıkça payının çok azaltıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Tarih
232 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

ve vatandaşlık bilgisi ile diğer sosyal bilimler, coğrafyadan daha fazla ders saatine ve
yüzdelik oranına sahiptir. Bu durum 2005, 2017, 2018 SBDÖP öğrenme alanlarının
incelendiği diğer çalışmalarda elde edilen sonuçlar ile uyumludur (Bebe ve Ünlü,
2012; Çoban ve Akşit, 2018; Kalaycı ve Baysal, 2020; Kızılçaoğlu ve Taş, 2007;
Turan R. , 2018; Yıldırım ve Çalışkan, 2024). Türkiye’deki sosyal bilgiler öğrenme
alanları ABD’nde NCSS tarafından belirlenen öğrenme alanları benimsenerek 4.
sınıftan 7. sınıfa kadar düzenlenmiştir (Öztürk ve Deveci, 2020).
Yeni bir öğretim programı için mevcut programın işlevini yitirmiş olması,
önceki programın belirlenen hedeflere ulaşamamış olması gerekir (Çoban ve Akşit,
2018). Bu bakımdan eski ve yeni öğretim programları ile ilgili sorulması gereken
çeşitli sorular ortaya çıkmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı’nca öğrenme alanlarının ve
kazanımların sayıca azaltılmasının gerekçesi olarak ‘sadeleştirme’ gösterilmiştir.
Ancak öğrenme alanları ve kazanımların sayısı azaltılırken ders kitaplarının forma
sayıları, kitap sayfa sayılarının daha fazla olacağını göstermektedir. Bu bakımdan
sadeleştirmenin nasıl olacağı anlaşılamamaktadır. John Dewey eğitim yönteminde ve
öğretim programındaki değişiklik için sanayi ve toplumsal değişimlere uygun olması
gerekliliği üzerinde durmuştur (Dewey, 2023). Bu bakımdan yeni bir öğretim
programına toplumun ihtiyacı olup olmadığı çok açık değildir.
Coğrafi içeriğe sahip öğrenme alanlarındaki sadeleştirme coğrafya disiplininin
öneminin yeterince anlaşılamadığını göstermektedir. 2005 yılından sonra öğretim
programlarındaki yaklaşım değişmiş, yapılandırmacı yaklaşıma geçilerek önceki
programlardan farklı bir anlayış benimsenmiştir. 2005 yılında öğretmen eğitimleri
yapılmış, kılavuzlar hazırlanmış, öğretmenlere rehberlik edilmeye çalışılmıştır.
Öğretim programına yönelik program uygulayıcılarından değerlendirme raporları
istenmiştir. 2024 yılı değişiminde pilot uygulama yapılmadan öğretim programının
2024-2025 eğitim ve öğretim yılında 1, 5 ve 9. sınıflarda uygulanmaya başlanmasına
karar verilmiştir. Coğrafya konularının “sadeleştirilmesi” ile temel eğitim alan ilkokul
ve ortaokul öğrencilerinin bu disiplini tanıma, bakış açısını anlama, sosyal bilgilerin
temel ilkelerinden sosyal bilimci olarak düşünebilme, analiz edebilme, problem
çözme ve karar verme becerilerini edinmelerine engel olacak ve öğrenmede büyük bir
eksiklik ortaya çıkacaktır.
Araştırmanın üçüncü sorusu 2018 ve 2024 SBDÖP’nın becerilere yönelik
değerlendirmesinde 2018 yılında 27 olan coğrafi beceri ve okuryazarlıklar 2024
yılında 35 olarak tespit edilmiş olması sayısal bir artışı göstermektedir. 2024
SBDÖP’nda beceri ve okuryazarlıkların sınıflandırılması genişletilmiştir. Sosyal
bilgiler dersi alan becerileri 17, sosyal-duygusal beceriler 9 ve okuryazarlıklar 9
olarak tespit edilmiştir. Duman ve Tural’ın (2019), Kaçar ve Bulut’un (2020)
çalışmalarındaki öğretim programındaki beceri ve okuryazarlıkların isim ve sayıları,
Çiftçi ve Akça’nın (2019) çalışmasında 2005 yılından 2018 yılına, Çoban ve Akşit’in
(2018) çalışmasında 2005 yılından 2017 yılına coğrafî becerilerin arttığının
belirtilmesi bu çalışmanın sonuçları ile benzemektedir. Ancak bahsedilen
çalışmalardan coğrafî okuryazarlıkların 2017 ve 2018 yıllarında eklenmiş olması
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 233

yönüyle farklılaşmaktadır. Çünkü 2024 yılında çevre okuryazarlığı ve harita

okuryazarlığı öğretim programından kaldırılmıştır. Coğrafya ile sürdürülebilirlik
okuryazarlığı 4 ve 5 sınıflarda oldukça sınırlı ilişkilendirilmektedir.
Ergün ve Ablak’ın çalışmasına göre en fazla coğrafi beceri 1998 ilköğretim
programında en az 2005 yılı programında yer almıştır (Ergün ve Ablak, 2023).
Koç’un dile getirdiği gibi coğrafi bilincin edinilmesi “coğrafi becerilerle
mümkündür.” (Koç, 2013, s. 19). Ünlü; coğrafi becerilere yönelik, “coğrafi bilince
sahip olmak için gerekli temel araç ve teknikleri kullanmamızı sağlar” biçiminde ifade
etmiştir (Ünlü, 2011, s. 2157). Bununla birlikte coğrafi beceri ve okuryazarlıkların
azaltılmasından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle coğrafî beceri ve okuryazarlıklar
vasıtasıyla edinilecek bilinç, farkındalık ve duyarlılığın sağlanması mümkün
olmayacaktır. Turan’ın (2018), Öztürk ve Kafadar’ın (2020) çalışmalarında tespit
edilen beceri ve öğrenme alanlarının ilişkilendirmelerinin 2017 ve 2018 SBDÖP’da
eksik olduğuna dair bulgularına karşın, olumlu bir değişiklik olarak nitelendirebilecek
bulgu, 2024 SBDÖP genelindeki beceri, değer ve okuryazarlıklar öğrenme alanlarıyla
ilişkilendirilerek verilmiş olmasıdır.
Bununla birlikte becerilerin sınıf düzeylerine, alt madde ve süreç bileşenlerine
göre yer verilişleri incelendiğinde birçok alt madde ve süreç bileşenlerinin öğrenme
alanlarında yer almadığı, coğrafi gözlem ve saha çalışması becerisine öğretim
programında hiç yer verilmediği görülmektedir. Coğrafi becerilere öğretim
programında yeterince yer verilmemesi öğrencilerin okul ve okul dışı yaşamlarındaki
bilgi, beceri ve yetkinliklerden yoksunluğa neden olurken, dünyayı olumsuz etkileyen
çevresel sorunlar, doğal afetler, küresel iklim değişikliği gibi ciddi sorunlar hakkında
bilinçli bireyler olarak yetişmesine engel teşkil edecektir.
Genel bir değerlendirme ile coğrafyaya belirtilen öğretim programında nasıl yer
verildiğini ortaya koymak bu çalışmanın sınırlılığını oluşturmaktadır. Bu bakımdan
öğretim programındaki ilişkilendirmelerin daha ayrıntılı incelemesi başka bir
çalışmanın konusu olabilir. Beceri ve okuryazarlıkların öğretmen görüşlerine göre
incelendiği bir çalışmada öğretmenler tarafından okuryazarlıkların bilgi düzeyinde
kaldığı, becerilerin uygulamaya yönelik çalışmalarının yetersiz olduğunu dile
getirilmiştir (Memişoğlu, 2023). Coğrafi becerilerden harita becerilerini inceleyen
birçok çalışmada (Brown, 1986; Buğdaycı, 2012; Gürler ve Gürgen, 2024; Koç, 2021;
Koç ve Aksoy, 2015; McClure, 1992; Muir, 1985; Weeden, 2003) beceri eğitiminin
hem bireysel gelişim süreçlerine hem becerinin öğretim süreçlerine uygun olarak
düzenlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bednarz vd. (2006) “haritasız coğrafya”
olamayacağını dile getirmişlerdir. Coğrafyanın en temel araçlarından olan haritaları
kullanabilmek olarak tanımlanan harita becerileri ile ilgili konu ve içeriklerin giderek
azalması, becerinin aşamalarına uygun düzenlemelere programda yer verilmemesi
büyük eksiklik olarak görünmektedir.
“Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metin”
incelendiğinde okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerindeki tüm becerilerin
aşama ve süreç bileşenlerinin paylaşıldığı görülmekle birlikte öğretim programlarında
234 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

bu aşamaların yansımalarına bakıldığında SBDÖP harita becerisine yönelik

aşamalardan sadece bir alt beceri “Harita Okuma” (SBAB10.1) becerisi 4. sınıf
düzeyinde yer almaktadır. Sosyal bilgiler dersinin okutulduğu ortaokul sınıflarında
öğrenme alanlarında doğrudan harita becerisi ilişkilendirmesi yoktur. Sadece 6. sınıf
düzeyinde coğrafya içerikli ikinci öğrenme alanında beceriler arası ilişkilendirme
olarak ve 7. sınıf düzeyinde tarih ağırlıklı bir öğrenme alanında (3. öğrenme alanı)
beceriler arası ilişkilendirme olarak sınırlı bir yer alma söz konusudur. Uluslararası
ve ulusal çalışmalar içerisinde ilkokul ve ortaokul düzeyinde öğrencilerin
edinebilecekleri birçok harita becerisi aşaması bulunduğu ve bu becerilerin sistematik
olarak öğretilmesi gerektiğini savunulmaktadır (Buğdaycı, 2012; Koç ve Aksoy,
2015; McClure, 1992; Muir, 1985; Weeden, 2003; Wiegand, 1999).
Çeşitli öğretim yaklaşımları kullanılarak harita becerilerinin başarıya ulaştığına
dair çok sayıda çalışma varken, (Aktürk, 2012; Ayas, Kaya, Taştan ve Özder, 2015;
Başıbüyük ve Çıkılı, 2002; Beitlova, Popelka ve Vozenilek, 2020; Brown, 1986;
Buğdaycı ve Selvi, 2018; Demiralp, 2006; Havelková ve Hanus, 2018; Kaldybekova,
Aksoy ve Abdymanapov, 2021; Öğütveren, 2014; Rane, John ve Murthy, 2020),
harita becerilerinin verileceği aşamanın, alt seviyede bırakılması anlaşılır değildir.
Sonuç olarak, coğrafi becerilere sahip olmanın, fizyolojik, sosyolojik, psikolojik ve
pedagojik açıdan pek çok faydası bulunmaktadır. Bu bakımdan öğretim programları
beceri ve okuryazarlıkların edinilmesini destekleyici ve zengin bir içeriğe sahip
olmalıdır. Öğretim programlarındaki kazanımlara/öğrenme çıktılarına uygun ve
uyumlu olarak öğrenme alanlarında hangi alan becerilerinin kullanılması gerektiğini
belirten açıklamalarda coğrafi beceriler ve diğer tüm becerilerin ilişkilendirilmeleri
eksiksiz ve doğru verilmelidir. Bir diğer husus beceri, değer, eğilim, okuryazarlıklar
gibi öğretim programlarının temel bileşenlerinin her bir derse özgü öğretim programı
içerisindeki açıklamalarda yeterince açık seçik belirtilmeyip, dört farklı eğitim
seviyesini (okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise) ilgilendiren tüm açıklamaları tek bir
kitapta toplamak (Milli Eğitim Bakanlığı, 2024), öğretim programını uygulayanlar
için pratiklikten uzak ve hatta biraz kafa karıştırıcı bile olabilir.
Araştırmanın dördüncü sorusu 2018 ve 2024 SBDÖP’nın değerlere yönelik
değerlendirmesinde 2018 SBDÖP bulunan değerler 18 iken 2024 yılında 20 olması
değerlerin sayısında bir artış olduğunu göstermektedir. Çalışmada bağımsızlık, barış,
bilimsellik, dayanışma, eşitlik ve aile birliği değerlerinin 2024 SBDÖP’da yer
almadığı, Erdem-Değer-Eylem Modeli’nin benimsenerek değerler vurgusunun
arttırıldığı, bazı değerlerin aynı zamanda eğilimler başlığı içinde gösterildiği
sonucuna ulaşılmıştır. 2024 SBDÖP’nda merhamet, mütevazılık ve sabır sınıf
düzeylerinde en az yer verilen değerler olmuştur. Değerlerin sınıf düzeylerine
dağılımına göre en fazla değer 4. sınıfta 18, en az 7. sınıfta 12 ve diğer sınıf
seviyelerinde 13 olarak belirlenmiş olması dengeli bir dağılımın olmadığını
göstermektedir. Dengeli dağılım olmadığı konusunda benzer bir sonuca 2018 5. sınıf
SBDÖP kazanımlarla değer ve beceri ilişkilerini inceleyen çalışmada da ulaşılmıştır
(Karasu Avcı ve Bilen, 2023).
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 235

6 ve 7. sınıf kazanım-değer ilişkilendirmelerinde bazı değerlerin yeterince yer

bulamadığı sonucu bu çalışmanın sonuçlarıyla örtüşmektedir (Tonga ve Uslu, 2015).
2018 SBDÖP değerlerin kazanımlarla ilişkilendirmesini inceleyen bir çalışmada
adalet değerinin hiçbir kazanımla ilişkilendirilmemesinin önemli bir değerin ciddi bir
eksikliği olarak ifade edilmiştir (Tonga ve Erdoğan, 2022). Bir başka çalışmada ise
barış ve eşitlik değerlerinin kazanımla ilişkilendirilmediği sonucuna ulaşılmıştır
(Esemen, 2020). 2018 SBDÖP’nda kazanım ve değer eşleştirmelerindeki eksikliğin
2024 SBDÖP’nda olmadığı, her bir sınıf seviyesindeki eşleştirmelerin öğrenme alanı
açıklamalarında verilmiş olduğu tespit edilmiştir. Bu olumlu sonuca Yıldırım ve
Çalışkan’ın (2024) çalışmasında da ulaşılmıştır.
Bunlara ek olarak öğretmenlerle yürütülen bir çalışmada öğretmenler, değerler
eğitiminde çeşitli sorunlar yaşandığını ve bunun temel nedenlerinin, öğretim
programından kaynaklanan “konuların yoğun olması, ders süresinin yetersizliği, bilgi
düzeyi ile sınırlı kalması, ayrı bir programın olmaması, öğretimin ön planda
tutulması” olduğunu ifade etmişlerdir (Pırnaz ve Kuru, 2022, s. 169). Duyarlılık,
sorumluluk, vatanseverlik değerlerinin dört sınıf düzeyinde yer almış olması coğrafi
bilincin kazandırılmasını destekleyici olabilir. Ancak burada belirtilen değerlerin ne
düzeyde kazanıldığını, kazanılıp kazanılmadığını ölçmek oldukça güçtür. Daha
ayrıntılı çalışmaların yapılmasını gerektirir. Ayrıca öğretim programlarında
vurgulanan Erdem-Değer-Eylem Modeli’ne yönelik uygulamalarla belirli bir
“öğrenci profili” hedeflenmektedir. Buna göre öğrenciler “yetkin ve erdemli”
olmalıdır. Öğretim programında farklı sınıf seviyelerinde ilişkilendirilen değerlerin
her şeyden önce yaş seviyelerine uygunluk gözetilmelidir. Ancak bir üst öğretim
kurumu aşamasına sınavla geçiş, özellikle büyük kentlerde sınıfların çok kalabalık
olması, değer kazandırmanın çok boyutluluğu, öğretim programlarının uygulamaya
yansımaları, özellikle 2000 yılından önce mezun olan öğretmenlerin değerler
eğitimine yönelik lisans düzeyinde almış oldukları derslerinin olmaması ve hizmet içi
eğitimlerinin eksikliği, değerler eğitimindeki başlıca sorunlar olarak sayılabilir.
Araştırmanın beşinci sorusu 2018 ve 2024 SBDÖP’nın ölçme-değerlendirmeye
yönelik incelemelerinde 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda ölçme-
değerlendirme süreçleri için “öğrenme kanıtları” ifadesi kullanıldığı, biçimlendirici
değerlendirmenin esas alınarak, bütüncül ve süreç odaklı olması gerektiğinin
vurgulandığı, performans görevlerinin her öğrenme alanında tekrar getirildiği
sonuçlarına ulaşılmıştır. Öğretim programında ölçme değerlendirmede
kullanılabilecek araçların isimleri belirtilmiş ama bu araçlara yönelik bilgi ve
örneklere yer verilmemiştir. Bu bakımdan 2024 yılı değişiklikleri 2018 öğretim
programıyla benzeşmekte, 2005 yılında yapılan değişiklik neticesinde hazırlanan “6.
sınıf İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu”nda Ölçme ve
Değerlendirme başlığında daha ayrıntılı açıklamalara ve örneklere yer verilmesi
bakımından eksik kalmaktadır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2006, s. 72-107).
Sönmez ve Kılıçoğlu (2016) ile Kalaycı ve Baysal (2020) çalışmalarında öğretim
programlarının değerlendirmesinde en ayrıntılı ölçme değerlendirme açıklamalarına
236 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

2005 öğretim programında yer verildiği tespit edilmiştir. Ölçme ve değerlendirme

uygulamalarının programda yer alış durumuyla 2018 ve 2024 öğretim programlarının
öğretmenlere kılavuzluk etmekten uzak olduğu söylenebilir. Coğrafi becerilerin
geliştirilmesine yönelik yapılan etkinliklerin yürütülmesindeki aşamalarla birlikte
ölçme değerlendirme çalışmalarında çeşitli tekniklere yönelik açıklamaların yer
alması programı uygulayan öğretmenlere örnek teşkil edecektir. Böylece öğretmenler
kendi çalıştıkları okulların bulundukları yerleşim yerinin, ekonomik şartların ve
öğrencilerin hazır bulunuşluklarına göre çeşitli düzenlemeler yapabileceklerdir.
Öğretim süreçlerindeki etkinlik ve çalışmaların amacına ulaşıp ulaşmadığını
anlamanın, kaydetmenin ve süreç yönetiminin dikkatlice yapabilmesi için ölçme-
değerlendirme çalışmalarına önem verilmelidir. Programda coğrafi becerilerin
geliştirilmesini destekleyecek alternatif ölçme değerlendirme araçları, etkinlikleri de
yer almalıdır.
Bu doğrultuda;
• Sosyal bilgiler dersinin disiplinlerarası yapısı gözetilip, doğa ile ilgili
küresel gelişmelerin artan önemi de değerlendirilerek kazanım/öğrenme
çıktılarının dengeli bir dağılıma sahip olması ve pedagojik gelişime uygun
olması önerilmektedir.
Coğrafya yer ve insan ilişkilerini kendi ilkeleri doğrultusunda ortaya koyan bir bilim
dalıdır. Bu bilim dalının temel bilgileri örgün eğitimde ilkokul ve ortaokulda
edinilmeye başlar. Öğrenciler tarafından coğrafi bilgi, beceri ve yetkinlikler sosyal
bilgiler dersinde edinilmektedir. Özellikle günümüzde yaşanan küresel iklim
değişikliği ve buna bağlı çevre sorunları ile doğal afetlere karşı bilinçli ve hazırlıklı
olabilmek, coğrafi koşullardan kaynaklanan küresel ilişkiler ve sonuçları konusunda
sağlıklı ve doğru değerlendirmeler yapabilmek için, coğrafi bilgi, beceri ve
kazanımların bu yaş grubunda doğru ve yeterli düzeyde edinilmesi büyük önem
taşımaktadır.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 237

References
Akpınar, M., & Kaymakcı, S. (2012). Ülkemizde sosyal bilgiler öğretiminin genel
amaçlarına karşılaştırmalı bir bakış. [A comparative view to Turkish social
studies education’s general goals] Kastamonu Education Journal, 20(2),
605-626.
Aktürk, V. (2012). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının
öğrencilerin mekanı algılama becerilerine etkisi [The effects of using
animation and digital map for students? capabilities to perceive the space in
social studies lesson] (Thesis No. 319876) [Master's thesis, Kocatepe
University]. Council of Higher Education Thesis Center.
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Artvinli, E., & Kaya, N. (2010). 1992 uluslararası coğrafya eğitimi bildirgesi ve 1992
uluslararası coğrafya eğitimi bildirgesi ve Türkiye’deki yansımaları. [1992
ınternational charter on geographical education and its reflections in Turkey]
Marmara Coğrafya Dergisi (22), 93-127.
Aslan, E. (2016). Geçmişten günümüze sosyal bilgiler. [Social studies from past to
present] In D. Dilek (Eds), Sosyal Bilgiler Eğitimi [Social Studies Education]
(pp. 3-51). Pegem Akademi.
Ayas, C., Kaya, H., Taştan, B., & Özder, A. (2015). Google earth görüntülerinin ve
QGIS açık kaynak kodlu CBS yazılımının sosyal bilgiler eğitiminde
kullanılması. [The use of google earth ımages and QGIS open-source
software in social studies education]. Marmara Coğrafya Dergisi(32), 43-
60. https://doi.org/10.14781/mcd.96368
Aykaç, N. (2011). Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan günümüze sosyal bilgiler
programının eğitim programı öğeleri açısından değerlendirilmesi.
[Evaluation of the social studies programs ımplemented from the
establishment of the Turkish Republic in terms of elements of educational
program]. İlköğretim Online, 10(2), 406-420.
Barr, H. (1997). Defininig social studies. teachers and curriculum, 1, 6-12.
https://doi.org/10.15663/tandc.v1i1.288
Başıbüyük, A., & Çıkılı, Y. (2002). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler coğrafya
konularında çalışma yaprağı ve dilsiz harita kullanımının öğrenci
motivasyon ve başarısı üzerine etkisi. [ The effect on the student motivation
and succes of the using of the mute map and worksheet for being worked the
geography subject took place in the social sciences in the 6th and 7th
classrooms of the primary education] Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim
Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi (16), 29-38.
238 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Bebe, H. İ., & Ünlü, M. (2012). İlköğretim 6.sınıf sosyal bilgiler dersinin coğrafya
içeriği açısından yeterliliği. [ Geography content adequacy for elementary
6th grade social science lesson ] Marmara Coğrafya Dergisi(26), 260-286.
Bednarz, S. W., Acheson, G., & Bednarz, R. S. (2006). Maps and map learning in
social studies. Social education, 70(7), 398-432.
Beitlova, M., Popelka, S., & Vozenilek, V. (2020). Differences in thematic map
reading by reading by students and their geography teacher. ISPRS
International Journal of Geo-Information Int. J. Geo-Inf, 9(9), 492.
doi:10.3390/ijgi9090492
Bektaş, Ö., & Turan, R. (2022). Sosyal bilgiler öğretim programları: içerik, kapsam
ve örüntü. [social studies curriculum: content, scope and pattern] In Ö.
Bektaş, & R. Turan (Eds), Türkiye'de sosyal bilgiler öğretim programları
[social studies curriculum in Turkey] (pp. 1-20). Pegem Akademi.
Brophy, J. (1990). Teaching social studies for understanding and higher-order
applications. The Elemantary School Journal, 90(4), 351-417.
Brophy, J., & Alleman, J. (1992). Elementary social studies textbooks. publishing
research quarterly, 8(12), 12-22. https://doi.org/10.1007/BF02680670
Brophy, J., & Alleman, J. (2006). A recoonceptualized rationale for elementary social
studies. Theory & Research İn Social Education, 34(4), 428-454.
https://doi.org/10.1080/00933104.2006.10473317
Brown, R. G. (1986). Map, globe, and graphing readiness activities: developing
universal thinking skills. The Social Studies, 77(6), 229-233.
https://doi.org/10.1080/00377996.1986.9957432
Buğdaycı, İ. (2012). İlköğretimde harita kullanımı üzerine bir inceleme [An
evaluation about map use in elementary schools] (Thesis No. 302488)
[Doctoral dissertation, Selçuk University]. Council of Higher Education
Thesis Center.
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Buğdaycı, İ., & Selvi, H. Z. (2018). İlkokul öğrencileri için tasarlanan haritaların
öğrenme becerisine katkısı. [The contribution to learning skills of maps
designed for primary school pupils] Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(2), 672-684.
https://doi.org/10.28948/ngumuh.444694
Bursa, S. (2022). 2018 sosyal bilgiler öğretim programının solo taksonomisine göre
incelenmesi. [Examination of 2018 Social Studies Curricula According to
Solo Taxonomy] İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 1015-
1032. https://doi.org/10.17679/inuefd.1024442
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 239

Catling, S., & Lee, J. (2017). English geography textbook authors’ perspectives on
developing pupils’ geographical knowledge and thinking. In C. Brooks, G.
Butt, & M. Fargher (Eds), The power of geographical thinking (pp. 211-231).
Oxford: Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-49986-4_15
Ceylan, M., & Korkmaz, H. (2021). Çoğulculuk ve sosyal bilgiler dersi öğretim
programları (1924-2018): eleştirel bir analiz. [ Pluralism and Social Studies
Curricula (1924-2018): A Critical Analysis] Batı Anadolu Eğitim Bilimleri
Dergisi, 12(2), 469-499. https://doi.org/10.51460/baebd.992581
Çakmak, E. (2013). Kil tabletten tablet bilgisayara okuryazarlık. [Literacy from Clay
Tablet to Tablet Computer] In E. Gençtürk, & K. Karatekin (Eds), Sosyal
bilgiler için çoklu okuryazarlıklar [multiple literacies for social studies] (pp.
1-21). Pegem Akademi.
Çakmak, Z., Kaçar, T., & Akgün, İ. H. (2023). Sosyal bilgiler öğretim programına
ilişkin sosyal bilgiler alan eğitimcilerinin görüşleri: bir q metot analizi.
[Opinions of social studies educators on the social studies curriculum: a q
method analysis] Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,
20(2), 666-689. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1290854
Çalışkan, H., & Uzunkol, E. (2021). Sosyal bilgiler alanı, özellikleri ve temel
amaçları. [The field of social studies, ıts characteristics and basic purposes]
In V. Aktepe, M. Gündüz, N. Kurtdede Fidan, & E. Yalçınkaya (Eds),
Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi [Teaching social studies
from theory to practice] (pp. 1-20). Pegem Akademi.
Çatak, M. (2015). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitim programlarının incelenmesi. [An
Investigation of Social Studies Educational Programs in Turkey] EKEV
Akademi Dergisi, 62, 69-94.
Çelen, S., Fidan, S., & Hayır Kanat, M. (2019). Investigation of the geographical
issues in the school of primary social studies according to the 2017 program.
International Journal of Geography and Geography Education (IGGE)(39),
70-82. https://doi.org/10.32003/iggei.472146
Çelikkaya, T., & Kürümlüoğlu, M. (2017). 2005 sosyal bilgiler öğretim programında
kazandırılması hedeflenen alan becerilerine kitaplarda yer verilme durumu.
[Status of use in books field skills of the gained targeted in the 2005 socıal
studies curriculum] Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 14(40), 141-158.
Çepni, O., Kılcan, B., & Palaz, T. (2019). Sosyal bilgiler taslak programının (2017)
akademisyen görüşlerine göre değerlendirilmesi.[An evaluation of the draft
social studies curriculum (2017) from academics’ views] Mehmet Akif Ersoy
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 522-547.
240 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Çiftçi, B., & Akça, D. (2019). 2005 ve 2018 sosyal bilgiler öğretim programlarının
coğrafi beceri ve coğrafi kazanım alanlarının karşılaştırılması. [Comparison
of geographical skills and geographical acquisition fıelds of 2005 and 2018
socıal studıes currġculum] Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 33-59.
Çoban, O., & Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının
öğrenme alanı, kazanım, kavram, değer ve beceri boyutları açısından
karşılaştırılması. [Comparison of 2005 and 2017 social studies curriculum in
terms of learning area, acquisition, concept, value and skill] Journal of
History Culture and Art Research, 7(1), 479-505.
http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v7i1.1395
Çubukçu, Z. (2015). Eğitim programı tasarımı ve geliştirilmesi. [Curriculum design
and development] In B. Duman, Öğretim ilke ve yöntemleri (4 b., pp. 57-
106). Anı Yayıncılık.
Demiralp, N. (2006). Coğrafya öğretiminde gösteri yöntemi kullanılarak harita ve
küre kullanım becerilerinin geliştirilmesi [The development of map and glob
skills by the use of demostration method in geography education]. (Thesis
No. 191122) [Doctoral dissertation, Gazi University]. Council of Higher
Education Thesis Center.
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Dewey, J. (2023). Okul ve toplum. [school and society] (Ö. Özyürek, Trans.) Dorlion.
Doğanay, H. (1993). Coğrafya'da metodoloji genel metodlar ve özel öğretim
metodları [Methodology in geography general methods and special teaching
methods] Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Doğanay, H., & Doğanay, S. (2020). Coğrafyaya giriş [Introduction to geography]
(14 b.). Pegem Akademi.
Duman, B., & Tural, A. (2019). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı'nın
okuryazarlık becerileri açısından incelenmesi. [Examination of social studies
curriculum in terms of literacy skills,Sözlü sunumu] ICOESS 2019 3rd
International Congress of Eurasian Socail Sciences (pp. 88-94).
Bodrum/Muğla: ICOESS.
Eker, S. (2020). 2005 sosyal bilgiler öğretim programı ile 2018 sosyal bilgiler öğretim
programının karşılaştırmalı analizi. [2005 socıal studies course curriculum
and 2018 social studies course curriculum comparative analysis] Al Farabi
Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 86-103.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 241

Ergün, A., & Ablak, S. (2023). Sosyal bilgiler dersi öğretim programlarında coğrafi
becerilerin yer alma düzeylerinin incelenmesi: 1968-2018. [Examining the
inclusion levels of geographical skills in social sciences course curricula:
1968-2018] International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS),
14(53), 1093-1127. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.3349
Ersoy, F. (2021). Sosyal Bilgiler Öğretim Programının İncelenmesi. [Review of social
studies curriculum] In V. Aktepe, M. Gündüz, N. Kurtdede Fidan, & E.
Yalçınkaya, Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilgiler Öğretimi [Teaching
social studies from theory to practice] (pp. 97-129). Pegem Akademi.
Esemen, A. (2020). 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programı kazanımlarında
evrensel değerler. [Universal values in 2018 social studies course education
program] Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 4(2), 89-109.
https://doi.org/10.32960/uead.743762
Gürler, A., & Gürgen, G. (2024). Sosyal bilgiler ders kitaplarındaki haritaların harita
becerilerine yönelik değerlendirilmesi. [Evaluation of maps in social studies
textbooks for map skills] Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 24(2), 806-849.
https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1351192
Güven, İ. (2018). Türk eğitim tarihi [Turkish education history] (7 b.). Pegem
Akademi.
Haas, M. E. (1989). Teaching geography in the elementary school.
https://eric.ed.gov/?id=ED309133
Havelková, L., & Hanus, M. (2018). The ımpact of map type on the level of student
map skills. Cartographica, 53(3), 149-170.
https://doi.org/10.3138/cart.53.3.2017-0014
Kaçar, T., & Bulut, B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programı ve 4-7. sınıf sosyal
bilgiler ders kitaplarının coğrafya kavramları bağlamında değerlendirilmesi.
[ Evaluation of the social studies curriculum and 4-7th grade social studies
testbooks in the context of the geography concepts] Kahramanmaraş Sütçü
İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 652-679.
https://doi.org/10.33437/ksusbd.738637
Kalaycı, N., & Baysal, S. B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programlarının
karşılaştırmalı analizi (2005-2017-2018). [Comparative analysis of social
studies curricula (2005-2017-2018)] Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 22(1), 106-129. https://doi.org/10.32709/akusosbil.544022
242 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Kaldybekova, R., Aksoy, B., & Abdymanapov, B. (2021). Impact of activity-based

map literacy skills teaching on academic achievement levels of secondary
school students in kazakhstan. Rewiev of International Geographical
Education (RIGEO), 11(1), 151-167. https://doi.org/10.33403/rigeo.853728
Karasu Avcı, E., & Bilen, M. (2023). Sosyal bilgiler dersi 5. sınıf kazanımlarının
değer ve beceri ilişkisi. [Value and skill relationships of social studies lesson
5th grade acquisitions] Journal of Innovative Research in Social Studies,
6(2), 208-225. https://doi.org/10.47503/jirss.1392735
Karatekin, K., & Sönmez, Ö. F. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde neden coğrafya?
[Why geography in social studies teaching?] In D. Dilek, Sosyal bilgiler
eğitimi [Social Studies Education] (pp. 151-178). Pegem Akademi.
Keskin, Y., & Coşkun Keskin, S. (2020). Amerika Birleşik Devletleri. [United State
of America] In C. Öztürk, Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim
programları [Social studies curriculums of different countries] (3 b., pp. 73-
104). Pegem Akademi.
Kızılçaoğlu, A., & Taş, H. İ. (2007). İlköğretim ikinci kademede coğrafya eğitimi ve
öğretimi: öğrenme alanları ve kazanım boyutu. [Secondary school geography
education in new curriculum: the subject matter and geographic skills]
Marmara Coğrafya Dergisi (16), 93-108.
Koç, H. (2013). Harita beceri düzeyleri ile öğrenme stilleri arasındaki ilişkinin
belirlenmesi üzerine bir inceleme. [A study on determining the relation
between the level of mapping skills and learning styles] Uşak Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 17-32. https://doi.org/10.12780/UUSBD210
Koç, H. (2021). Haritalar nasıl görülür, algılanır ve yorumlanır? [How to see, perceive
and ınterpret maps?] In H. Koç, & A. Ergün, Bilginin Görsel İfadesi:
Haritalar [Visual representation of knowledge: maps] (pp. 358-386). Pegem
Akademi.
Koç, H., & Aksoy, B. (2015). Harita becerileri ve 11-14 yaş grubundaki öğrencilerin
yapabilecekleri harita becerileri. [Map skills and map skills that students
aged 11-14 can do] In M. Safran, Sosyal Bilgiler Öğretimi [Social studies
teaching] (4 b., pp. 361-387). Pegem Akademi.
Koçal, S., & Geçit, Y. (2023). 2005-2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programındaki
coğrafya içerikli konuların karşılaştırmalı değerlendirilmesi. [Comparison of
geographic skills in textbooks prepared according to 2005 and 2018 social
studies curriculum] International Journal of Innovative Approaches in
Social Sciences, 7 (4), 184-216. https://doi.org/10.47503/jirss.1330613
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 243

Korkmaz, İ. (2019). Eğitim programı: tasarımı ve geliştirilmesi. [Curriculum: design

and development] In A. Doğanay, Öğretim ilke ve yöntemleri [Teaching
principles and methods] (12 b., s. 1-39). Pegem Akademi.
Korkmaz, M. S., & Güler, H. (2020). 1926 yılından günümüze ilköğretim okullarının
programları ve sosyal bilgiler. [Primary schools since 1926 programs and
social ınformation] Asia Minor Studies, 8(2), 501-512.
https://doi.org/10.17067/asm.738144
Marker, G., & Mehlinger, H. (1992). Social studies. In P. W. Jackson, Handbook of
research on curriculum (pp. 830-849). Macmillan Publishing Company.
McClure, R. W. (1992). A conceptual model for map skills curriculum development
based upon a cognitive field theory philosophy (Publication No. 9302778)
[Doctoral dissertation, Oklohama State University]. Proquest Dissertations
and Theses.
Memişoğlu, H. (2023). Okuryazarlık becerilerine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerin
görüşleri. [Views of social studies teachers on literacy skills] International
Journal of Social Sciences and Education Research, 9(4), 276-296.
https://doi.org/10.24289/ijsser.1317405
Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim
Programı ve Kılavuzu. [Primary school social studies course 6th grade
curriculum and guide] MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. [Social
Studies Course Curriculum] https://mufredat.meb.gov.tr adresinden alındı
Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Sosyal Bilgiler Dersi
(4, 5, 6, ve 7. sınıflar). [ Türkiye Century Education Model Social Studies
Course (4th, 5th, 6th and 7th grades)] https://mufredat.meb.gov.tr/
adresinden alındı
Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları
Ortak Metni. [The Common Text of The Century of Türkiye Education
Model Curricula] https://mufredat.meb.gov.tr/ adresinden alındı
Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Yeni müfredat taslağına 67 binin üzerinde görüş ve
öneri geldi. [More than 67 thousand comments and suggestions were
received for the new curriculum draft] https://www.meb.gov.tr/yeni-
mufredat-taslagina-67-binin-uzerinde-gorus-ve-oneri-geldi/haber/33693/tr
adresinden alındı
Milli Eğitim Temel Kanunu [National Education Basic Law] (1739 SK, 14.06.1973).
Resmi Gazete, 14574, 24.06.1973.
244 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Muir, S. P. (1985). Understanding and ımproving students' map reading skills. The
Elementary School Journal, 86(2), 207-216. https://doi.org/10.1086/461444
Ocak, G., & Kocaman, B. (2021). 2018 yılı 5. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim
programının değerlendirilmesi. [Evaluation of 5th grade social studies course
curriculum used in 2018] International Journal of Field Education, 7(1), 1-
24. https://doi.org/10.32570/ijofe.754792
Oflar, Y. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler
öğretiminden beklentilerinin incelenmesi. [Examining social studies and
classroom teachers' expectations from social studies teaching] International
Journal of New Approaches in Social Studies, 1(1), 80-90.
Öğütveren, M. (2014). Sosyal bilgiler 6. sınıf coğrafya konularının öğretiminde
google earth programının başarıya etkisi [The influence of google earth
software on the success of teaching geographical topics for the 6th grade
students] (Thesis No. 358216) [Master's thesis, Giresun University]. Council
of Higher Education Thesis Center.
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Öztürk, C., & Deveci, H. (2020). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim
programlarının değerlendirilmesi. [Evaluation of social studies curriculums
of different countries] In C. Öztürk, & H. Deveci, Farklı ülkelerin sosyal
bilgiler öğretim programları [Social studies curriculums of different
countries] (3 b., pp. 1-41). Pegem Akademi.
Öztürk, C., & Kafadar , T. (2020). 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programının
değerlendirilmesi. [Evaluatıon of the 2018 socıal studıes currıculum] Trakya
Eğitim Dergisi, 10(1), 112-126. https://doi.org/10.24315/tred.550508
Parker, W. C. (2018). İlkokul ve ortaokullarda sosyal bilgiler eğitimi [Social studies
in elementary education] (14. baskıdan çeviri b.). (F. Zayimoğlu Öztürk, &
S. B. Demir, Trans.) Pegem Akademi.
Pırnaz, E., & Kuru, E. (2022). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değerler eğitimine
yönelik görüşleri. [Views of social studies teachers on values education]
Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 160-173.
https://doi.org/10.17556/erziefd.1008843
Rane, A., John, V. N., & Murthy, S. (2020). GeoMaps: An ınteractive application to
enhance map comprehension skills of students. 2020 IEEE 20th
International Conference on advanced Learning Technologies (ICALT), (s.
254-258). Tartu, Estonia. doi:10.1109/ICALT49669.2020.00083
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 245

Ross, E. W., Mathison, S., & Vinson, K. D. (2014). Social studies curriculum and
teaching in the era of standardization. In E. W. Ross, Social studies
curriculum: purposes, problems and possibilities (4. b., pp. 25-49). State
University of New York Press.
Ross, E. W. (2006). Introduction social studies teachers and curriculum. In W. E.
Ross, The social studies curriculum purposes, and possibilities (Third b., pp.
1-14). State University of New York Press.
Sönmez, Ö. F., & Kılıçoğlu, G. (2016). Değerlendirme boyutu ile sosyal bilgiler
programları (1924-2005).[Social studies education programs in terms of
assesment (1924-2005)] Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 36-49.
Şahin, V., & İnce, Z. (2020). 2018 yılı ilköğretim öğretim programlarında coğrafya
eğitimi. [Geography education in 2018 primary school instruction schedule]
International Journal of Geography Education (IGGE)(41), 1-12.
https://doi.org/10.32003/igge.622193
Taş, H. İ. (2008). Coğrafi beceriler ve bunları öğrencilere kazandırma yolları.[How to
teach geography skills to students?] Doğu Coğrafya Dergisi, 13(20), 45-58.
Thorton, S. J. (2008). Continuity and change in social studies curriculum. In L. S.
Levstik, & C. A. Tyson, Handbook of Research in Social Studies Education
(pp. 15-32). Routledge Taylor&Francis Group.
Tonga, D. (2019). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programı: benzerlikler ve
farklılıklar. [2005 and 2017 social studies curricula: similarities and
differences] Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi(22), 83-100.
http://dx.doi.org/10.29228/diyalektolog.39499
Tonga, D., & Erdoğan, E. (2022). 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programında
kazanım, değer ve beceri ilişkisi. [The relationship between acquisition,
value and skill in the 2018 social studies curriculum] Uluslararası Eğitim
Bilimleri Dergisi, 9(30), 58-84. doi:10.29228/INESJOURNAL.57409
Tonga, D., & Uslu, S. (2015). Sosyal bilgiler dersinde kazanım-değer ilişkisi.
[Acqusition-value relationship in social studies course] Ahi Evran
Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 91-110.
Turan, R. (2018). 2017 ilkokul ve ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programı
üzerine genel bir değerlendirme. [A general evaluation on 2017 primary and
middle school social studies curriculum] Diyalektelog Ulusal Sosyal Bilimler
Dergisi (19), 295-328. http://dx.doi.org/10.22464/diyalektolog.257
Turan, R. (2020). 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programına ilişkin öğretmen
görüşleri (Aksaray ili örneği). [Teacher opinions on 2017 social studies
course curriculum (example of Aksaray province)] Mavi Atlas, 8(2), 256-
277. doi: https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.744979
246 Aygül Gürler ve Gürcan Gürgen

Turan, S. (2019). 2018 sosyal bilgiler öğretim programının disiplinlerarası yapısının

incelenmesi. [Examining the ınterdisciplinary structure of the 2018 social
studies curriculum] JIRSS Sosyal Bilgilerde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi,
2(2), 166-190. doi:ORCID ID: 0000-0003-0298-8609
Uğur, A., Coşkun Keskin, S., & Şenel, T. (2022). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin 2018
sosyal bilgiler öğretim programına yönelik görüşleri. [Opinions of social
studies teachers on 2018 social studies curriculum] Öğretmen Eğitimi Ve
Öğretim,, 3(1), 17-37. https://doi.org/10.55661/jnate.985816
Ünal, F., & Ünal, M. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programları (1924-2005) ve ders
kitaplarında (2005-2010) harita okuma becerisi. [Map literacy skill in the
curricula of social studies (1924-2005) and textbooks (2005-2010)] Milli
Eğitim (193), 165-183.
Ünlü, M. (2011). Coğrafya derslerinde coğrafi becerilerin gerçekleşme düzeyi. [The
level of realizing geographical skills in geography lessons] Kuram ve
Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2155-2172.
Ünlü, M., Üçışık, S., & Özey, R. (2002). Coğrafya eğitim ve öğretiminde haritaların
önemi. [The ımportance of the maps in geography education and ınstruction]
Marmara Coğrafya Dergisi (5), 9-25.
Ütkür-Güllühan, N., & Bekiroğlu, D. (2022). Sosyal bilgiler öğretim programlarının
karşılaştırılması: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye örneği. [A
comparıson of socıal studıes currıculum: a case of U.S.A and Turkey] Trakya
Eğitim Dergisi, 12(2), 787-804. https://doi.org/10.24315/tred.938184
Weeden, P. (2003). Learning through maps. In D. Tilbury, & M. Williams, Teaching
and Learning Geography (pp. 168-179). RoutledgeFalmer.
Wiegand, P. (1999). Children's Understanding of Maps. International Research in
Geographical and Environmental Education, 8(1), 66-68.
doi:10.1080/10382049908667591
Yalçın, A., & Tural, A. (2023). 21. yüzyıl becerileri ışığında sosyal bilgiler öğretim
programının incelenmesi. [Examining the social studies curriculum in the
light of 21st century] Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 1-9.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri
[Qualitative research methods in social sciences] (10. baskıdan tıpkı 11. b.).
Seçkin Yayıncılık.
Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Eğitimi: 2018 ve 2024 Öğretim Programlarının Karşılaştırılması 247

Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024). 2024 sosyal bilgiler dersi öğretim programının
2005, 2015 ve 2018 programlarıyla karşılaştırılmalı analizi. [Comparative
analysis of the 2024 draft social studies curriculum with the 2005, 2015 and
2018 programs] Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal Ve Beşeri Bilimler
Dergisi, 8(1), 108-142. https://doi.org/10.46452/baksoder.1485390
Zabun, E. (2022). Sosyal bilgiler öğretim programlarında içerik. [Content in social
studies curriculum] In Ö. Bektaş, & R. Turan, Türkiye'de sosyal bilgiler
öğretim programları [Social studies curriculum in Turkey] (s. 115-163).
Pegem Akademi.

Ethical Declaration and Committee Approval

In the article titled "Geography Education in Social Studies: A Comparison of the
2018 and 2024 Curricula," ethics committee approval was not obtained because the
documents analyzed using the document analysis method were openly accessible and
published by the Ministry of National Education.
Acknowledgement
The works published in our journal are copyrighted by our journal and
published as open access with CC-BY-NC-ND license.
Dergimizde yayımlanan çalışmaların telif hakları dergimizde olup, CC-BY-
NC-ND lisansı ile açık erişim olarak yayımlanmaktadır.
Proportion of Author’s Contribution
All sections in the article were prepared with equal contributions from both authors.