GARİP (I.

YENİ) AKIMI
VEDAT TOPCU
SEMİHA YILDIRIM ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ
 Orhan Melih Oktay
Veli Cevdet Rıfat

1923 1930 1935 1939 1940 – 1950 1951 1952 1953 1954

1941 yılında Garip adlı ortak kitapla ve bu

kitabın Orhan Veli tarafından yazıldığı bilinen
GARİP “Önsöz”üyle şiirde değişiklik yapmak
konusundaki tutumlarını ortaya koydular.
 “Bu kitap, sizi alışılmış şeylerden şüpheye
davet edecektir.” cümlesi, gelenekten ve
yerleşik şiirden kopuşlarını ifade eder.

Orhan Veli
KANIK
ÖN SÖZ
2012 - LYS
1. “Şiir halka seslenmelidir.” anlayışıyla sokağı ve günlük yaşamdaki her şeyi
şiire aktardılar.
2. Şiir için ayrı, özel bir şiir dilini reddederler. Halkın kullandığı dilin şiir dili için
en verimli kaynak olduğunu savunmuşlardır.
3. Şiir dilinde şairanelikten kaçınılarak dildeki her sözcüğe yer verilmelidir. Şiirde
günlük hayattaki “ayakkabı, nasır, salata, kundura” gibi sıradan sözcükleri
kullanmışlardır.
4. “Basitlik, sadelik ve aleladelik” ilkesini benimsemişlerdir. Anlam düz ve dolaysız
olmalıdır.

5. Kişiler dünyasını sıradan insanlar veya küçük insan tipi oluşturur.

6. Eskiye ait her şeyin karşısında durmuşlardır. Onlara göre, şiir bütün
geleneklerden uzaklaşmalıdır.
7. İroni, parodi gibi mizah ögelerine şiirde asli bir yer vermek.

İRONİ “Söylenenin tam tersini kastetmek, lafı ters yüz etmek,

alaya almak” anlamlarına gelmektedir.

Ciddi bir durum veya bir eseri taklit ederek alaya almak,
PARODİ
gülünç duruma düşürmek anlamlarına gelir.
8. “Şiir duyguya değil, akla seslenmelidir.” görüşünü benimsediler.

9. Siyaset dışı kalmışlar, onlara göre şiir dinî öğreti ve ideoloji emrinde veya
bunları aşılamakta bir araç olarak kullanılmamalıdır.
• Garip şiirinde dize, oldukça az sözcükle kurulmuştur. Bu özellik, hareketin
bütün evrelerinde görülür.
Bedava yaşıyoruz, bedava; İşim gücüm budur benim
Hava bedava, bulut bedava; Gökyüzünü boyarım her sabah
Dere tepe bedava; Uyanır bakarsınız ki mavi
Yağmur çamur bedava; Orhan Veli
Orhan Veli
• Anlamı bir dize içinde sınırlandırma yerine, onu şiirin bütününe yaymak, garip
şiirindeki dize yapısının temel bakış açısını oluşturmuştur.
Hiçbir şeyden çekmedi dünyada
Nasırdan çektiği kadar;
Hatta çirkin yaratıldığından bile
O kadar müteessir değildi;
Kundurası vurmadığı zamanlarda
Anmazdı ama Allah'ın adını,
Günahkâr da sayılmazdı.
Yazık oldu Süleyman Efendi’ye
• Garip hareketinin ilk evresine ait şiirlerde, bilinen yapısıyla kafiye hemen hiç
yoktur.
• Vezin ve kafiye şairin duygu ve düşüncelerini serbestçe ortaya koyabilmesine
engel olduğu gibi, şiir dilinin doğallığını da bozuyor.
İşim gücüm budur benim
Gökyüzünü boyarım her sabah
Uyanır bakarsınız ki mavi
Orhan Veli
2015 - ÖABT
• Türk şiir tarihindeki ilk önemli yenilik olduğundan I. Yeni biçiminde de adlandırılır.
• Türk edebiyatında yaptığı en önemli yenilik, şiirin konu sınırını ortadan kaldırmak
olmuştur.
• Garip’e kadarki Türk şiirinin insanı, yüceltilmiş bir insan tipidir. Garip şiiri işte bu
insan tipini yıkmıştır.
Garip tarzı ilk şiirler Varlık'ın
15 Eylül 1937 tarihli
sayısında yayımlanmıştır.

Orhan Veli Kanık ve

arkadaşlarının bir araya gelerek
1 Ocak 1949 tarihinden itibaren
yayımlamaya başladıkları bir fikir
ve sanat gazetesidir.
 HİSARCILA
R
Garip hareketine ATİLA
yönelik olarak
1950 sonrasındaki
İLHAN İKİNCİ
ilk tepki
Garipçileri YENİCİL
“bopstil” olmakla,
meselesizlikle
ER
suçlaması etkili Garip şiirine
olmuştur. bütünüyle
karşıdırlar.
• Büyük ölçüde edebiyatın şiir türünde yankısını bulan bu akım, Türk edebiyatında Garip
şairlerini de etkilemiştir.

Sanattaki her türlü gerçek, yaratışın kaynağı olan

Bilinçaltı
bilinçaltındadır.

Noktalama işaretlerine, imlâ kurallarına lüzum olmadığı

Otomatik Yazı gibi, bunları kullanmaya kalkışmak tehlikelidir.
SÜRREALİZM
Rüya, insanın kendi iç dünyasına yönelme, bu
Rüyayı Önemseme dünyanın sırlarını yakalama imkânı verir.

Mizah ve alaya büyük önem verirler; dolayısıyla

Alaycı Tavır sanatlarında alaycıdırlar.
2014 - LYS
2017 - LYS
2019 - AYT
2018 - ÖABT
2018 - ÖABT
2011 - LYS
2013 - ÖABT
2019 - AYT
2015 - ÖABT
Hiçbir şeyden çekmedi dünyada
Nasırdan çektiği kadar
Hatta çirkin yaratıldığından bile
O kadar müteessir değildi; bu anlamda ele alınan insan artık soylu insan tipi değil,
Kundurası vurmadığı zamanlarda sıradanlaşmış, kendine özgü kaygı(sızlık)ları olan fiziksel bir
Anmazdı ama Allah´ın adını, varoluş içinde yaşayıp ölen, hatta nesneleşmiş
Günahkar da sayılmazdı. insandır.
Yazık oldu Süleyman Efendiye