Komunikasyon at

Pananaliksik sa
Wika at
Kulturang Pilipino
 Ang Kasaysayan ng
-unlad ng Wikang Pamba
 Panahon ng mga Katutubo
 Mayroon ng sariling sistemang
pampolitika
 Barangay
 Batas
Mga paniniwala
 Sariling teknolohiya
 Panitikan
 Panahon ng mga Katutubo
 Panitikan
 Alamat
 Kwentong Bayan
 Epiko
 Bulong
 Salawikain
 Bugtong
 Mitolohiya
 Awiting Bayan
 Panahon ng mga Katutubo
 Awiting Bayan

 Oyayi - awit sa paghele sa

bata
 Diona - awit sa panliligaw
 Talindaw - awit sa pamamangk
 Umbay - awit sa paglilibing
 Dalit - awit sa papuri sa Diyos
 Panahonng mga Katutubo
Panahon ng mga Katutubo
 Alibata o baybayin ang tawag
sa katutubong paraan ng
pagsulat
 Binubuo ito ng labimpitong

(17) titik: tatlong (3) patinig

at labing-apat (14) na katinig
6
Alibata

7
Panahon ng Espanyol
 Panahon ng mga Kastila
Panahon ng Espanyol
 Bago pa man dumating ang mga
dayuhan, may sariling wika na ang
mga Filipino ngunit pinigi at sinunog
ng mga kastila ang mga makalumang
panitikan.
 Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang

isa sa naging layunin ng pananakop ng

mga Espanyol.
9
 Panahon ng mga Kastila
Panahon ng Espanyol
 Maraming pagbabago ang naganap at
isa na rito ang sistema ng ating pagsulat.
 Ang dating alibata ay napalitan ng

Alpabetong Romano na binubuo

naman ng 20 titik, limang (5) patinig at
labinlimang (15) katinig.
 a, e, i, o, u b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r,
s, t, w, y
10
 Panahon ng Espanyol
 Ayon sa mga Kastila, nasa
kalagayang “barbariko, di-sibilisado
at pagano” ang mga katutubo noon.

 Kaya itinuro ng mga Kastila ang

Kristiyanismo sa mga katutubo upang
maging sibilisado di-umano ang mga
ito.
 Panahon ng Espanyol
 BARBARIKO - matapang, malakas
at may marahas na pag-uugali
 DI-SIBILISADO - walang tamang

pag-uugali
 PAGANO - walang Diyos.

Sumasamba sa anito.
 Panahon ng Espanyol
 Nag-aral ang mga
misyonerong Espanyol ng
mga Wikang Katutubo dahil
mas madali itong matutunan
kaysa ituro ito ang wikang
Kastila.

 Ang Katutubong Wika ay

kanilang pinag-aralan at
ginamit sa pagpapalaganap
ng Kristiyanismo
 Panahon ng Espanyol

Ang isinaalang-alang na
unang pananakop na
Kastila sa ating Kapuluan ay
ang pananatili rito ni Miguel
Lopez de Legazpi noong
1565, bilang kauna-
unahang Kastilang
gobernador-heneral.

14
 Panahon ng Espanyol
Nang ilagay sa ilalim ng
Koronang Kastila ang
kapuluan, si Villalobos ang
nagpasiya ng ngalang
“Felipinas o Felipinas” bilang
parangal sa Haring Felipe II
nang panahong yaon, ngunit
dila ng mga tao ay naging
“Filipinas.”
15
 Panahon ng Espanyol
 Ang pamayanan ay pinaghati-
hati sa apat na rdeng
misyonerong Espanyol na
pagkaraa’y naging lima.
 Ang mga orderong ito ay
Agustino, Pransiskano,
Dominiko, Heswita, at
Rekolekto upang pangasiwaan
at pagpapalaganap ng
Kristiyanismo.
16
 Panahon ng Espanyol

 Ang paghahati ng
pamayanan ay nagkaroon
ng malaking epekto sa
pakikipagtalastasan ng
mga katutubo

17
 Panahon ng Espanyol
 Upang mas maging epektibo ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo,
ang mga misyonerong Espanyol
mismo ang nag-aral ng mga wikang
katutubo dahil mas madaling
matutuhan ang wika ng isang rehiyon
kaysa sa ituro sa lahat ang wikang
Espanyol.
18
 Panahon ng Espanyol
 Nabatid nila ang pagpapalaganap ng
kanilang relihiyon, mas magiging kapani-
kapaniwala at mas mabisa kung ang
mismong banyaga ang nagsasalita ng
wikang Katutubo.
 Dahil dito, ang mga prayle ay nagsulat ng

mga diksiyunaryo at aklat-panggramatika

para mas mapabilis ang pagkatuto nila ng
katutubong wika.

19
 Panahon ng Espanyol
 Upang mas maging epektibo ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo,
ang mga misyonerong Espanyol
mismo ang nag-aral ng mga wikang
katutubo dahil mas madaling
matutuhan ang wika ng isang rehiyon
kaysa sa ituro sa lahat ang wikang
Espanyol.
20
 Mga Akdang Pangwika
Arte Y Vocabulario Tagalo
ni Padre Blancas de San Jose at isinalin ni Tomas
Arte Y reglas De Lengua Tagala
inakda ni Padre Gaspar de San Agustin noong 1613
Vocabulario De Lengua Tagala
kauna-unahang talasalitaan sa Tagalog na isinulat ni Padre
Pedro de San Buenaventura
Arte De La Lengua Yloca
kauna-unahang balarilang Iloko na sinulat ni Francisko Lopez
Compendio de La Arte De la Lengua Tagala
- inakda ni Padre Gaspar de San Agustin noong 1703
 Mga Unang Aklat
 Ang Doctrina Christiana
ang kauna-unahang aklat
na nalimbag sa Pilipinas sa
pamamagitan ng
silograpiko.

 Taon ng
pagkakalathala:1593 May-
akda; Padre de Placencia
at Padre Domingo Nieva
 Panahon ng Espanyol

Carlos I (1516-1556)
 nagtakda ng isang
kautusan na nagtatakda ng
pagtuturo ng
pananampalatayang
Katoliko sa wikang
Espanyol.
 Panahon ng Espanyol

Haring Felipe IV
(1621-1665)
 nagpalabas ng isang atas
na muling nagtatakda ng
pagtuturo ng wikang
Espanyol sa lahat ng
katutubo at hindi lamang
sa mga nais matuto.
 Panahon ng Espanyol

Haring Carlos II
(1665-1700)
 nagpalabas ng isang atas
na muling nagbibigay-diin
sa mga atas-panwika
nina Carlos I at Felipe IV
at nagtakda ng parusa
sa mga hindi sumunod
dito.
 Panahon ng Espanyol

Carlos IV
(1788-1808)
 nagpalabas ng isang atas
na nag-uutos na gamitin
ang wikang Espanyol
sa lahat ng paaralang
itatag sa pamayanan.
Panahon ng Amerikano
 Panahon ng mga Amerikano
Panahon ng Amerikano
 Pagkatapos ng mga
kolonyalistang Espanyol,
dumating ang mga
Amerikano sa pamumuno
ni Almirante Dewey
 Lalong nagbago ang
sitwasyong pangwika ng
Pilipinas dahil nadagdag
ang Wikang Ingles o
English
28
 Panahon ng mga Amerikano
Panahon ng Amerikano

 Ginamit nilang instrumento

ang edukasyon na sistema
ng publikong paaralan at
pamumuhay na demokratiko

 Mga gurong sundalo na

tinatawag na Thomasites
ang mga naging guro noon.

29
 Panahon ng mga Amerikano
Panahon ng Amerikano
 Nang nilagdaan ng mga
kinatawan mua sa Espanya
at Estados Unidos ang
Kasunduan sa Paris
(Treaty of Paris) noong ika-
10 ng Disyembre 1898 na
nagkabisa noong ika-11 ng
Abril 1899, nailipat ang
pamamahala sa Pilipinas
mula sa Espanya papuntang
Estados Unidos
30
 Panahon ng mga Amerikano
Panahon ng Amerikano
 Inihayag ni Pangulong
William McKinley ang
magiging bisa sa
Pilipinas ng Kasunduan
sa Paris nooong ika-21 ng
Disyembre 1898 sa
pamamaian n
proklamasyoon ng
Benevolent Assimilation
31
 Panahon ng mga Amerikano
Panahon ng Amerikano

Ayon dito, papasok ang

mga Amerikano sa
Pilipinas hindi bilang
isang mananakop kundi
bilang isang “kaibigang”
mangangalaga sa tahanan,
hanapbuhay at karapatang
pansarili at panrelihiyon ng
mga Pilipino

32
 Panahon ng mga Amerikano
Panahon ng Amerikano
Upang mataya ang
kalagayan ng teritoryong
napasailalim sa kanilang
pamamahala, nagpadala si
McKinley ng dalawang
Komisyong mag-aaral dito,
ang Komisyong Schurman at
ang Komisyong Taft.

33
 Panahon ng mga Amerikano
Komisyong Schurman
 Binuo noong ika-20 ng
Enero 1899
 pinamumunuan ni Dr. Jacob
Schurman na noon ay
pangulo ng Conell University
 ayon sa konsultasyon at
pagdinig ng komisyong
Schurman, napag-alaman na
higit na pinipili ng mga
pinunong Pilipino ang Ingles
bilang wikang panturo.
34
Panahon ng mga Amerikano
Komisyong Schurman
 ang Inges uman ay mahigpit na
“nagbibigkis sa mga
mamamayan at
mabisang instrumento
sa pagpapalaganap ng
mga prinsipyo ng
demokrasya” (Catacataca a
Espiritu 2005)
 dahil dito, inirekomenda ng
komisyon ang pagtuturo ng Inges
sa paaraang primarya sa lahat ng
pampublikong paaralan 35
 Panahon ng mga Amerikano
Komisyong Taft
 Ikalawang komisyon na
ipinadala ng dating
pangulong McKinley
 pinamumunuan ni
William Howard
Taft, isang pederal na
hukom sa Ohio na
itinalago sa katungkulan
noong ika-16 ng Marso
1900

36
 Komisyon Taft
• Sinusugan nito ang
lumabas sa pag-aaral na
ginawa ng Komisyong
Schurman at agad
inirekomenda rin ng
pagkakaaroon ng
isang wikang
gagamiting midyum
ng komunikasyon sa
 Batas Bilang 74
 inilabas noong ika-21
ng Enero 1901

 nagtatag ng Departament
of Public Instruction
(ang
kasalukuyang
Kagawaran ng
Edukasyon o
DepEd)
 Depatment of Public Instruction

 mangangasiwa sa
libreng
pampublikong
edukasyon ng
bansa na magiging
bukas sa lahat ng
mamayan nito
 itinakda rin nito na
hangga’t maari ay
Ingles ang
 Komisyon Taft
• ayon kay Taft, napili ang Ingles
na maging wikang opisyal sa
Pilipinas dahil ito ang wika ng
silangan, wika ng isang
demokratikong institusyon,
wika ng kabataang Pilipinong
hindi marunong ng Espanyol,
at wikang pwersang
namamahala sa Pilipinas
(Catacata at Espiritu, 2005)
 Kapitan Albert Todd
 pansamantalang
tagapamuno ng
pagtuturong
publiko sa ilalim ng
pamahalaang
militar
 nauna na niyang
iniulat ang mga
naging pahayag ni
 Kapitan Albert Todd
Iminungkahi niya ang
mga sumusunod:
• dapat itaguyod sa lalong
madaling panahon ang
komprehensibong sistema
ng makabagong paaralan na
magtuturo ng panimulang
Ingles, at gawing sapilitan ang
pagpasok dito kung
kinakailangan
 Kapitan Albert Todd
Iminungkahi niya ang
mga sumusunod:
• dapat magtayo ng
mga paaralang pang-
industriya na
magtuturo ng mga
kasanayan sa
paggawa kapag may
sapat nang kaalaman sa
Ingles ang mga
 Kapitan Albert Todd
Iminungkahi niya ang
mga sumusunod:
• dapat gamiting wikang
panturo ang Ingles sa
mga paaralang nasa
ilalim ng pamamahala
ng mga Amerikano at
gagamitin lamang sa
panahon ng
transisyon ang mga
 Kapitan Albert Todd
Iminungkahi niya ang
mga sumusunod:

• dapat magpadala sa
Pilipinas ng sapat na
guro sa Ingles na
bihasa sa pagtuturo
sa elementarya upang
pangunahan ang
pagtuturo kahit muna sa
malalaking bayan.
 Kapitan Albert Todd
Iminungkahi niya ang
mga sumusunod:

• dapat magtayo ng
isang paaralang
normal na huhubog
ng mga Pilipino na
magiging guro sa
Ingles
 Mga Tugon sa mga Rekomendasyon ni
Kapitan Todd

• nagpadala ng mahigit sa
500 gurong Amerikano
na lulan ng United State
Army Transport (USAT)
Thomas ang dumaong sa
Maynila noong ika-23 ng
Agosto 1901
Mga Tugon sa mga Rekomendasyon ni
Kapitan Todd

• nagpatayo ng mga
paaralang pambayan,
pagdaragdag ng mga
pasilidad pampaaralan,
at pag-aangkat ng
mga materyales na
pangturo mula
Estados Unidos na
 Newton W Gilbert
 pansamantalang
gobernador heneral ng
Pilipinas noong 1913
 nagpalabas siya ng mga
kautusan upang mapilitan ang
mgga Pilipino na mag-aral ng
Ingles, mga kautusang
magbibigay-diin sa halaga ng
Ingles sa pamahalaan
Mga Kautusang Ipinatupad ni Newton
W. Gilbert
 ang mga katitikan ng mga
sangguniang pambayan at
panlalawigan ay dapat nakasulat sa
Ingles
 ang lahat ng opisyal na
korespondensiya sa mga naglilingkod
man sa pamahalaan o sa mga
pribadong indibidwal ay dapat
nakasusulat sa Ingles
 Henry Jones Ford
 propesor sa Princeton University
na itinalaga ni Henry Jones
Ford
Pangulong Woodrow
Wilson ng Estados Unidos para
sa isang misyon upang pag-
aralan ang kalagayan ng
Pilipinas Pang. Woodro
 nagpahayag ng Wilson

pagsang-ayon sa
naunang pahayag na
nagtagumpay ang mga
 Henry Jones Ford

Lumabas sa ginawa niyang pag-

aaral na:
 walang malinaw na resulta ang
puspusang pagtuturo ng Ingles
sa mga Pilipino na ginastusan
nang malaki ng Amerikano Henry Jones
 napakahirap umano unawain ang Ford

uri ng Ingles na sinasalita ng

mga Pilipino
 Henry Jones Ford
 sa katutubong wika pa rin
nagbabasa ang karamihan
sa mga Pilipino
 patuloy pa ring ginagamit
ang Espanyol bilang wika
ng Komunikasyon
 sa huli, inerekomenda niya
Henry Jones
ang paggamit ng wikang Ford
katutubo bilang wikang
panturo sa mga paaralan
Panahon ng Amerikano
Komunikasyon at
Pananaliksik sa
Wika at
Kulturang Pilipino
Ang Kasaysayan ng
Wikang Pambansa