1. 4. Οργάνωση της τάξης : η τάξη αποτελείται από 16 μαθητές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης
Σενάριο για τα Αρχαία Ελληνικά Β΄ Λυκείου με αξιοποίηση της Πύλης για την
οι οποίοι χωρίζονται σε 4 ομάδες των τεσσάρων ατόμων.
Ελληνική Γλώσσα
Δημιουργός : Παντελίδου Μαρία
5. Υλικοτεχνική υποδομή : το σχολικό εργαστήριο πληροφορικής όπου κάθε ομάδα
Τίτλος : Η «Κατηγορηματική μετοχή» στο wiki μας
χρησιμοποιεί δύο υπολογιστές.
1. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές : Αρχαία Ελληνικά Β΄ Λυκείου (θεματογραφία),
6. Απαιτούμενα λογισμικά : Πρόγραμμα Επεξεργασίας Κειμένου και Παρουσίασης, Σύνδεση
Νεοελληνική Γλώσσα, Αρχαία Ελληνικά Β Λυκείου (Αντιγόνη)
με το Διαδίκτυο (διαδικτυακά εργαλεία : google docs – wiki, cmaptools), Πρόγραμμα
κατασκευής comic (Comic Strip Creator), Ανοιχτό λογισμικό «Πύλη για την Ελληνική
2. Χρονική διάρκεια : 3 διδακτικές ώρες
Γλώσσα» (Σώματα κειμένων – Συμφραστικός Πίνακας)
3. Στόχοι
7. Διάρκεια
α) Γνωστικοί στόχοι :
Στο ξεκίνημα της 1ης ώρας ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει σύντομα το ηλεκτρονικό περιβάλλον
της• να εντοπίζουν τις κατηγορηματικές ώστε να σε σώματα κειμένων, να κατανοήσουν την
Πύλης της Ελληνικής Γλώσσας, μετοχές εξοικειωθούν οι μαθητές με τον τρόπο
έννοια πληροφοριών λειτουργία της στον αρχαίο ελληνικό λόγο, διαφοροποιώντας την
αναζήτησης και συντακτικήσε αυτό. Στη συνέχεια, οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες, γίνεται
από ρόλων (2 χειριστές Η/Υ, γραμματέας, συντονιστής) και δίνονται τα φύλλα εργασίας.
ανάθεση τα υπόλοιπα είδη μετοχών.
•
Όλεςναοιμάθουν τη αναζητούνβασικών ρημάτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και να και
ομάδες σημασία τη σημασία αρχαίων ρημάτων, τα κατηγοριοποιούν τα
κατηγοριοποιούν ανάλογα με τη σημασία τους.
κατασκευάζουν έναν εννοιολογικό χάρτη. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας το Συμφραστικό
• να επιλέγουν, καταγράφουν παραδείγματα σύνταξης ρημάτων με κατηγορηματική
Πίνακα εξασκηθούν στη σύνταξη και μετάφραση του αρχαίου ελληνικού λόγου
μετοχή (η κάθε ομάδαότι οι κανόνες του συντακτικού δεν είναι αυθαίρετοι, αλλά προκύπτουν
• να κατανοήσουν αναζητά διαφορετικά ρήματα) και τα μεταφράζουν. Έτσι, κατανοούν τη
λειτουργία της κατηγορηματικής παραδείγματα που εντοπίζουμε στα κείμενα και κάνουν
με επαγωγικό τρόπο μέσα από μετοχής στα αρχαία ελληνικά κείμενα
μεταφραστικές απόπειρες. Τη 2η ώρα οι μαθητές επεξεργάζονται τις περιπτώσεις των ρημάτων
που Τεχνογραμματικοί στόχοι : κατηγορηματική μετοχή και άλλοτε με απαρέμφατο και
β) συντάσσονται άλλοτε με
κατανοούν τη διαφοροποίησησυνεχούς γραπτού ρημάτων σε περιβάλλον με τη σύνταξη.
• ικανότητα παραγωγής στη σημασία των λόγου αυτών ανάλογα Προγραμμάτων
Έπειτα, μεταφέρουν στο αρχείοΠαρουσίασης
Επεξεργασίας Κειμένου και wiki τις πληροφορίες και τα παραδείγματα που συνέλεξαν,
τα μελετούν και καταλήγουν σε συμπεράσματα. Ξεκινούν να εργάζονται για τη google docs
• ικανότητα συμπαραγωγής γραπτού λόγου μέσω του διαδικτυακού εργαλείου δημιουργία
της παρουσίασης για την κατηγορηματική μετοχή που τους έχει ανατεθεί στην άσκηση 4 του
σε wiki
φύλλου εργασίας. Την 3η ώρα οι ομάδες ολοκληρώνουν την εργασία τους, την«Πύλη για την
• εξοικείωση και αξιοποίηση του ανοιχτού ηλεκτρονικού περιβάλλοντος παρουσιάζουν
και τη δημοσιεύουν στο blog της τάξης.
Ελληνική Γλώσσα» και ικανότητα αναζήτησης γλωσσικού υλικού και πληροφοριών σε
Περιγραφή σεναρίου
Σώματα Κειμένων και στο Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων
Στη διάρκεια της παραπάνω διαδικασίας οι μαθητές οικοδομούν τη γνώση ενεργητικά και δεν
• δεξιότητα εννοιολογικής χαρτογράφησης (mindmaps) για τη μοντελοποίηση ιδεών/
αποτελούν απλούς υποδοχείς πληροφοριών και γνώσεων (θεωρία του εποικοδομητισμού –
αναπαράσταση και οργάνωση γνωσιακών δομών γύρω από με κεντρική έννοια
Piaget). Στην οικοδόμηση της γνώσης ο μαθητής αλληλεπιδρά μιατο υλικό περιβάλλον, τους
• αξιοποίηση διαδικτυακών εργαλείων για τη δημιουργία comic
συμμαθητές του και τον εκπαιδευτικό και με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνεται η συνεργασία
μεταξύ των μαθητών και η κοινωνική αλληλεπίδραση (κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες –
γ) Παιδαγωγικοί στόχοι
Vygotsky). Οι μαθητές : συλλέγουν και επεξεργάζονται κριτικά τις πληροφορίες,
• σταδιακή οικοδόμηση και ανταλλάσσουν απόψεις και γνώσεων
συνεργάζονται, εκφράζουντης γνώσης και αξιοποίηση πρότερων προχωρούν στη διατύπωση
• προσέγγιση Ενθαρρύνεται τη διερευνητική – ανακαλυπτική μέθοδο
συμπερασμάτων.της μάθησης μεη επαγωγική σκέψη, καθώς οι μαθητές καλούνται, μέσα από
τα • προώθηση συνεργατικής μάθησης : η μάθηση δημιουργείται από την αλληλεπίδρασηκαι
παραδείγματα που έχουν καταγράψει και επεξεργαστεί οι ίδιοι, να γενικεύσουν με
διατυπώσουν μόνοι τουςμέσω της υλοποίησης ομαδικών, κοινών δραστηριοτήτων βιωματική
τους συμμαθητές και κανόνες. Επιπλέον, επιχειρείται μια ενεργητική προσέγγιση της της ικανότητας οι μαθητές αναζητούν, ερευνούν, παρατηρούν, καταλήγουνκαι
• ανάπτυξη γνώσης, καθώς για έκφραση τεκμηριωμένων απόψεων, κριτική σκέψη σε
συμπεράσματα καιτην έρευνα, επεξεργασία καιτη γνώση συμπερασμάτων
διάλογο κατά γενικότερα ανακαλύπτουν εξαγωγή με την καθοδήγηση του διδάσκοντα
(Bruner – καθοδηγούμενη ανακάλυψη). Ο εκπαιδευτικός δηλαδή καθοδηγεί την έρευνα,
• καλλιέργεια της δεξιότητας για συμπαραγωγή λόγου
συζήτηση και εξαγωγή συμπερασμάτων έχοντας το ρόλο του διευκολυντή της μάθησης, του
• επαγωγικός τρόπος σκέψης (από τα παραδείγματα στη γενίκευση και διατύπωση
αρωγού, του εμψυχωτή και του συνεργάτη.
κανόνων)
2. Φύλλο εργασίας 1
1. (κοινή για όλες τις ομάδες) α) Να αναζητήσετε τη σημασία των παρακάτω ρημάτων στο
διαδικτυακό τόπο http://www.greek-language.gr (Πύλη για την ελληνική γλώσσα) > Αρχαία Ελληνική >
Εργαλεία > Βασικό λεξικό ή http://users.sch.gr/avakalou/dictionaries : ὁρῶ, ἀκούω, αἰσθάνομαι,
ἄρχομαι,
παύω,
δείκνυμι,
δηλῶ,
ἀγγέλλω,
ἐλέγχω ,
χαίρω,
ἥδοµαι,
ἄχθομαι,
αἰσχύνομαι , γιγνώσκω, μανθάνω, ἀγνοῶ , οἶδα, ἐπίσταμαι, μέμνημαι, ἐπιλανθάνομαι,
εἰμί, διατελῶ , τυγχάνω, λανθάνω, φαίνομαι, ἀνέχομαι , περιορῶ, ὑπομὲνω.
β) Να εντάξετε τα ρήματα αυτά στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με τη σημασία τους:
1.αίσθηση
2. έναρξη –
λήξη
3. ψυχικό
πάθος
4. ανοχή –
καρτερία
5. γνώση –
μάθηση
6. μνήμη –
λήθη
7. εἰμί και
συγγενικές
σημασίες
8.δήλωση –
αγγελία –
έλεγχος
γ) Αφού μεταβείτε στη διεύθυνση https://bubbl.us και ακολουθώντας τις οδηγίες που σας
δίνονται εκεί, να κατασκευάσετε έναν εννοιολογικό χάρτη: το κεντρικό θέμα είναι η
κατηγορηματική μετοχή την οποία θα συνδέσετε αρχικά με τις παραπάνω κατηγορίες των
ρημάτων και στη συνέχεια με τα παραπάνω ρήματα.
2. α) Να αναζητήσετε τα ρήματα των κατηγοριών 1 και 2 στη σελίδα http://www.greek-language.gr
επιλέγοντας Αρχαία Ελληνική > Εργαλεία > Σώματα κειμένων > Συμφραστικός Πίνακας λέξεων και να
καταγράψετε ένα παράδειγμα για κάθε ρήμα σύνταξής του με κατηγορηματική μετοχή.
(Προσοχή!Στην αναζήτησή σας ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε διαφορετικά θέματα των ρημάτων π.χ. για
το λανθάνω τα θέματα λανθ- και λαθ-)
β) Πώς μεταφράζετε η κατηγορηματική μετοχή στα παραδείγματα που επιλέξατε; (θα σας
βοηθήσουν οι μεταφράσεις των αποσπασμάτων που θα βρείτε αν επιλέξετε στα αριστερά τη συγκεκριμένη
παραπομπή στο έργο του συγγραφέα π.χ. ΛΥΣ.29.60)
γ) Ποια είναι η πτώση της κατηγορηματικής μετοχής σε κάθε παράδειγμα; Σε ποιον όρο της
πρότασης πιστεύετε ότι αναφέρεται η κατηγορηματική μετοχή;
3. Στο Συμφραστικό Πίνακα λέξεων να αναζητήσετε το ρήμα φαίνομαι και να καταγράψετε
δύο παραδείγματα διαφορετικής σύνταξης του ρήματος (με μετοχή ή με απαρέμφατο). Πώς
μεταφράζεται σε κάθε περίπτωση το ρήμα;
4. α) Να εντοπίσετε στους στίχους 9 – 14 από την τραγωδία «Αντιγόνη»
(http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B121/627/4043,18195/)
την
κατηγορηματική
μετοχή. β) Αφού ανοίξτε την εφαρμογή Comic Strip Creator (για την κατασκευή comic) που
βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας, να εισάγετε ως cliparts εικόνες της
Αντιγόνης και της Ισμήνης (αναζήτηση στο Google Εικόνες > τραγωδία Αντιγόνη), να γράψετε στα
«συννεφάκια» (balloons) τους διαλόγους υπογραμμίζοντας την κατηγορηματική μετοχή και το
ρήμα εξάρτησης.
5. (κοινή για όλες τις ομάδες) Αφού μεταφέρετε στο αρχείο wiki τις πληροφορίες και τα
παραδείγματα που έχετε συγκεντρώσει, να φτιάξετε όλες οι ομάδες μαζί σε wiki μια
συμπαρουσίαση για το κεφάλαιο του συντακτικού «Κατηγορηματική Μετοχή» η οποία θα
περιλαμβάνει α) τις κατηγορίες ρημάτων που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή, τα
ρήματα αυτών των κατηγοριών και ενδεικτικά ένα παράδειγμα (για κάθε κατηγορία) σύνταξής
τους με κατηγορηματική μετοχή β) δύο παραδείγματα κατηγορηματικών μετοχών που
αναφέρονται i) στο υποκείμενο και ii) στο αντικείμενο γ) ένα παράδειγμα σύνταξης των
ρημάτων φαίνομαι, γιγνώσκω, ἐπίσταμαι, οἶδα με απαρέμφατο, ένα παράδειγμα σύνταξης με
3. Φύλλο εργασίας 2
1. (κοινή για όλες τις ομάδες) α) Να αναζητήσετε τη σημασία των παρακάτω ρημάτων στο
διαδικτυακό τόπο http://www.greek-language.gr (Πύλη για την ελληνική γλώσσα) > Αρχαία Ελληνική >
Εργαλεία > Βασικό λεξικό ή http://users.sch.gr/avakalou/dictionaries : ὁρῶ, ἀκούω, αἰσθάνομαι,
ἄρχομαι,
παύω,
δείκνυμι,
δηλῶ,
ἀγγέλλω,
ἐλέγχω ,
χαίρω,
ἥδοµαι,
ἄχθομαι,
αἰσχύνομαι , γιγνώσκω, μανθάνω, ἀγνοῶ , οἶδα, ἐπίσταμαι, μέμνημαι, ἐπιλανθάνομαι,
εἰμί, διατελῶ , τυγχάνω, λανθάνω, φαίνομαι, ἀνέχομαι , περιορῶ, ὑπομὲνω.
β) Να εντάξετε τα ρήματα αυτά στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με τη σημασία τους:
1.αίσθηση
2. έναρξη –
λήξη
3. ψυχικό
πάθος
4. ανοχή –
καρτερία
5. γνώση –
μάθηση
6. μνήμη –
λήθη
7. εἰμί και
συγγενικές
σημασίες
8.δήλωση –
αγγελία –
έλεγχος
γ) Αφού μεταβείτε στη διεύθυνση https://bubbl.us και ακολουθώντας τις οδηγίες που σας
δίνονται εκεί, να κατασκευάσετε έναν εννοιολογικό χάρτη: το κεντρικό θέμα είναι η
κατηγορηματική μετοχή την οποία θα συνδέσετε αρχικά με τις παραπάνω κατηγορίες των
ρημάτων και στη συνέχεια με τα παραπάνω ρήματα.
2. α) Να αναζητήσετε τα ρήματα των κατηγοριών 3 και 4 στη σελίδα http://www.greek-language.gr
επιλέγοντας Αρχαία Ελληνική > Εργαλεία > Σώματα κειμένων > Συμφραστικός Πίνακας λέξεων και να
καταγράψετε ένα παράδειγμα για κάθε ρήμα σύνταξής του με κατηγορηματική μετοχή.
(Προσοχή!Στην αναζήτησή σας ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε διαφορετικά θέματα των ρημάτων π.χ. για
το λανθάνω τα θέματα λανθ- και λαθ-)
β) Πώς μεταφράζετε η κατηγορηματική μετοχή στα παραδείγματα που επιλέξατε; (θα σας
βοηθήσουν οι μεταφράσεις των αποσπασμάτων που θα βρείτε αν επιλέξετε στα αριστερά τη συγκεκριμένη
παραπομπή στο έργο του συγγραφέα π.χ. ΛΥΣ.29.60)
γ) Ποια είναι η πτώση της κατηγορηματικής μετοχής σε κάθε παράδειγμα; Σε ποιον όρο της
πρότασης πιστεύετε ότι αναφέρεται η κατηγορηματική μετοχή;
3. Στο Συμφραστικό Πίνακα λέξεων να αναζητήσετε το ρήμα γιγνώσκω και να καταγράψετε
δύο παραδείγματα διαφορετικής σύνταξης του ρήματος (με μετοχή ή με απαρέμφατο). Πώς
μεταφράζεται σε κάθε περίπτωση το ρήμα;
4. α) Να εντοπίσετε στους στίχους 15 – 19 από την τραγωδία «Αντιγόνη»
(http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B121/627/4043,18195/)
την
κατηγορηματική
μετοχή. β) Αφού ανοίξτε την εφαρμογή Comic Strip Creator (για την κατασκευή comic) που
βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας, να εισάγετε ως cliparts εικόνες της
Αντιγόνης και της Ισμήνης (αναζήτηση στο Google Εικόνες > τραγωδία Αντιγόνη), να γράψετε στα
«συννεφάκια» (balloons) τους διαλόγους υπογραμμίζοντας την κατηγορηματική μετοχή και το
ρήμα εξάρτησης.
5. (κοινή για όλες τις ομάδες) Αφού μεταφέρετε στο αρχείο wiki τις πληροφορίες και τα
παραδείγματα που έχετε συγκεντρώσει, να φτιάξετε όλες οι ομάδες μαζί σε wiki μια
συμπαρουσίαση για το κεφάλαιο του συντακτικού «Κατηγορηματική Μετοχή» η οποία θα
περιλαμβάνει α) τις κατηγορίες ρημάτων που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή, τα
ρήματα αυτών των κατηγοριών και ενδεικτικά ένα παράδειγμα (για κάθε κατηγορία) σύνταξής
τους με κατηγορηματική μετοχή β) δύο παραδείγματα κατηγορηματικών μετοχών που
αναφέρονται i) στο υποκείμενο και ii) στο αντικείμενο γ) ένα παράδειγμα σύνταξης των
ρημάτων φαίνομαι, γιγνώσκω, ἐπίσταμαι, οἶδα με απαρέμφατο, ένα παράδειγμα σύνταξης με
4. Φύλλο εργασίας 3
1. (κοινή για όλες τις ομάδες) α) Να αναζητήσετε τη σημασία των παρακάτω ρημάτων στο
διαδικτυακό τόπο http://www.greek-language.gr (Πύλη για την ελληνική γλώσσα) > Αρχαία Ελληνική >
Εργαλεία > Βασικό λεξικό ή http://users.sch.gr/avakalou/dictionaries : ὁρῶ, ἀκούω, αἰσθάνομαι,
ἄρχομαι,
παύω,
δείκνυμι,
δηλῶ,
ἀγγέλλω,
ἐλέγχω ,
χαίρω,
ἥδοµαι,
ἄχθομαι,
αἰσχύνομαι , γιγνώσκω, μανθάνω, ἀγνοῶ , οἶδα, ἐπίσταμαι, μέμνημαι, ἐπιλανθάνομαι,
εἰμί, διατελῶ , τυγχάνω, λανθάνω, φαίνομαι, ἀνέχομαι , περιορῶ, ὑπομὲνω.
β) Να εντάξετε τα ρήματα αυτά στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με τη σημασία τους:
1.αίσθηση
2. έναρξη –
λήξη
3. ψυχικό
πάθος
4. ανοχή –
καρτερία
5. γνώση –
μάθηση
6. μνήμη –
λήθη
7. εἰμί και
συγγενικές
σημασίες
8.δήλωση –
αγγελία –
έλεγχος
γ) Να κατασκευάσετε με τη βοήθεια του cmaptools που είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή
σας έναν εννοιολογικό χάρτη: το κεντρικό θέμα είναι η κατηγορηματική μετοχή την οποία θα
συνδέσετε αρχικά με τις παραπάνω κατηγορίες των ρημάτων και στη συνέχεια με τα
παραπάνω ρήματα.
2. α) Να αναζητήσετε τα ρήματα των κατηγοριών 5 και 6 στη σελίδα http://www.greek-language.gr
επιλέγοντας Αρχαία Ελληνική > Εργαλεία > Σώματα κειμένων > Συμφραστικός Πίνακας λέξεων και να
καταγράψετε ένα παράδειγμα για κάθε ρήμα σύνταξής του με κατηγορηματική μετοχή.
(Προσοχή!Στην αναζήτησή σας ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε διαφορετικά θέματα των ρημάτων π.χ. για
το λανθάνω τα θέματα λανθ- και λαθ-)
β) Πώς μεταφράζετε η κατηγορηματική μετοχή στα παραδείγματα που επιλέξατε; (θα σας
βοηθήσουν οι μεταφράσεις των αποσπασμάτων που θα βρείτε αν επιλέξετε στα αριστερά τη συγκεκριμένη
παραπομπή στο έργο του συγγραφέα π.χ. ΛΥΣ.29.60)
γ) Ποια είναι η πτώση της κατηγορηματικής μετοχής σε κάθε παράδειγμα; Σε ποιον όρο της
πρότασης πιστεύετε ότι αναφέρεται η κατηγορηματική μετοχή;
3. Στο Συμφραστικό Πίνακα λέξεων να αναζητήσετε το ρήμα ἐπίσταμαι και να καταγράψετε
δύο παραδείγματα διαφορετικής σύνταξης του ρήματος (με μετοχή ή με απαρέμφατο). Πώς
μεταφράζεται σε κάθε περίπτωση το ρήμα;
4. α) Να εντοπίσετε στους στίχους 18 – 22 από την τραγωδία «Αντιγόνη»
(http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B121/627/4043,18195/)
την
κατηγορηματική
μετοχή. β) Αφού ανοίξτε την εφαρμογή Comic Strip Creator (για την κατασκευή comic) που
βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας, να εισάγετε ως cliparts εικόνες της
Αντιγόνης και της Ισμήνης (αναζήτηση στο Google Εικόνες > τραγωδία Αντιγόνη), να γράψετε στα
«συννεφάκια» (balloons) τους διαλόγους υπογραμμίζοντας την κατηγορηματική μετοχή και το
ρήμα εξάρτησης.
5. (κοινή για όλες τις ομάδες) Αφού μεταφέρετε στο αρχείο wiki τις πληροφορίες και τα
παραδείγματα που έχετε συγκεντρώσει, να φτιάξετε όλες οι ομάδες μαζί σε wiki μια
συμπαρουσίαση για το κεφάλαιο του συντακτικού «Κατηγορηματική Μετοχή» η οποία θα
περιλαμβάνει α) τις κατηγορίες ρημάτων που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή, τα
ρήματα αυτών των κατηγοριών και ενδεικτικά ένα παράδειγμα (για κάθε κατηγορία) σύνταξής
τους με κατηγορηματική μετοχή β) δύο παραδείγματα κατηγορηματικών μετοχών που
αναφέρονται i) στο υποκείμενο και ii) στο αντικείμενο γ) ένα παράδειγμα σύνταξης των
ρημάτων φαίνομαι, γιγνώσκω, ἐπίσταμαι, οἶδα με απαρέμφατο, ένα παράδειγμα σύνταξης με
5. Φύλλο εργασίας 4
1. (κοινή για όλες τις ομάδες) α) Να αναζητήσετε τη σημασία των παρακάτω ρημάτων στο
διαδικτυακό τόπο http://www.greek-language.gr (Πύλη για την ελληνική γλώσσα) > Αρχαία Ελληνική >
Εργαλεία > Βασικό λεξικό ή http://users.sch.gr/avakalou/dictionaries : ὁρῶ, ἀκούω, αἰσθάνομαι,
ἄρχομαι,
παύω,
δείκνυμι,
δηλῶ,
ἀγγέλλω,
ἐλέγχω ,
χαίρω,
ἥδοµαι,
ἄχθομαι,
αἰσχύνομαι , γιγνώσκω, μανθάνω, ἀγνοῶ , οἶδα, ἐπίσταμαι, μέμνημαι, ἐπιλανθάνομαι,
εἰμί, διατελῶ , τυγχάνω, λανθάνω, φαίνομαι, ἀνέχομαι , περιορῶ, ὑπομὲνω.
β) Να εντάξετε τα ρήματα αυτά στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με τη σημασία τους:
1.αίσθηση
2. έναρξη –
λήξη
3. ψυχικό
πάθος
4. ανοχή –
καρτερία
5. γνώση –
μάθηση
6. μνήμη –
λήθη
7. εἰμί και
συγγενικές
σημασίες
8.δήλωση –
αγγελία –
έλεγχος
γ) Να κατασκευάσετε με τη βοήθεια του cmaptools που είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή
σας έναν εννοιολογικό χάρτη: το κεντρικό θέμα είναι η κατηγορηματική μετοχή την οποία θα
συνδέσετε αρχικά με τις παραπάνω κατηγορίες των ρημάτων και στη συνέχεια με τα
παραπάνω ρήματα.
2. α) Να αναζητήσετε τα ρήματα των κατηγοριών 7 και 8 στη σελίδα http://www.greek-language.gr
επιλέγοντας Αρχαία Ελληνική > Εργαλεία > Σώματα κειμένων > Συμφραστικός Πίνακας λέξεων και να
καταγράψετε ένα παράδειγμα για κάθε ρήμα σύνταξής του με κατηγορηματική μετοχή.
(Προσοχή!Στην αναζήτησή σας ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε διαφορετικά θέματα των ρημάτων π.χ. για
το λανθάνω τα θέματα λανθ- και λαθ-)
β) Πώς μεταφράζετε η κατηγορηματική μετοχή στα παραδείγματα που επιλέξατε; (θα σας
βοηθήσουν οι μεταφράσεις των αποσπασμάτων που θα βρείτε αν επιλέξετε στα αριστερά τη συγκεκριμένη
παραπομπή στο έργο του συγγραφέα π.χ. ΛΥΣ.29.60)
γ) Ποια είναι η πτώση της κατηγορηματικής μετοχής σε κάθε παράδειγμα; Σε ποιον όρο της
πρότασης πιστεύετε ότι αναφέρεται η κατηγορηματική μετοχή;
3. Στο Συμφραστικό Πίνακα λέξεων να αναζητήσετε το ρήμα οἶδα και να καταγράψετε δύο
παραδείγματα διαφορετικής σύνταξης του ρήματος (με μετοχή ή με απαρέμφατο). Πώς
μεταφράζεται σε κάθε περίπτωση το ρήμα;
4. α) Να εντοπίσετε στους στίχους 88 – 92 από την τραγωδία «Αντιγόνη»
(http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B121/627/4043,18195/)
την
κατηγορηματική
μετοχή. β) Αφού ανοίξτε την εφαρμογή Comic Strip Creator (για την κατασκευή comic) που
βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας, να εισάγετε ως cliparts εικόνες της
Αντιγόνης και της Ισμήνης (αναζήτηση στο Google Εικόνες > τραγωδία Αντιγόνη), να γράψετε στα
«συννεφάκια» (balloons) τους διαλόγους υπογραμμίζοντας την κατηγορηματική μετοχή και το
ρήμα εξάρτησης.
5. (κοινή για όλες τις ομάδες) Αφού μεταφέρετε στο αρχείο wiki τις πληροφορίες και τα
παραδείγματα που έχετε συγκεντρώσει, να φτιάξετε όλες οι ομάδες μαζί σε wiki μια
συμπαρουσίαση για το κεφάλαιο του συντακτικού «Κατηγορηματική Μετοχή» η οποία θα
περιλαμβάνει α) τις κατηγορίες ρημάτων που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή, τα
ρήματα αυτών των κατηγοριών και ενδεικτικά ένα παράδειγμα (για κάθε κατηγορία) σύνταξής
τους με κατηγορηματική μετοχή β) δύο παραδείγματα κατηγορηματικών μετοχών που
αναφέρονται i) στο υποκείμενο και ii) στο αντικείμενο γ) ένα παράδειγμα σύνταξης των
ρημάτων φαίνομαι, γιγνώσκω, ἐπίσταμαι, οἶδα με απαρέμφατο, ένα παράδειγμα σύνταξης με
