Sigfried Janzing - Streekarchief Midden-Holland
- 2. Dia 1 Archief is enerzijds baken van betrouwbaarheid, authenticiteit en zekerheid (AW 95) in tijd van informatie-overload Tegelijk vormt het “instellingsdenken” een belemmering: de wet kan je ondernemerschap onderdrukken, erfgoed impliceert behoud (behoudendheid) en het depot symboliseert de geslotenheid. Juist voor een archief is het beeld “out of the box” hogere symboliek wanneer je de archiefdoos (de instelling, het depot) loslaat om bredere perspectieven te zien. Maak eens een doos kapot, het is bevrijdend, want je ziet vanzelfsprekendheden die je eerst niet zag en waar je dus ook niets mee deed. In de Goudse context was dat: dat de Bibliotheek, het Archief en het Museum in Gouda op loopafstand van elkaar liggen en een goede setting is (Cultureel Kwartier) om gezamenlijk ambities te formuleren dat educatief medewerkers al bij elkaar binnen liepen dat er in een zelfde periode 3 directeuren zaten die veranderingsgericht waren Je ziet ineens de puzzelstukjes en een afspraak om de puzzel te gaan leggen is dan snel gemaakt: geen kennismakingsafspraak maar een doe-bijeenkomst.
- 3. Ik bied structuur, context en betrouwbaarheid en ben authentiek Ik ben innovatief, weet goed aan geld te komen en heb een breed netwerk Ik ben creatief, weet me goed te presenteren en ben op zondag open!
- 4. Dia 2 Waar ben jij goed in, waarin kunnen we elkaar aanvullen en wat kunnen we vervolgens gaan doen?
- 6. Dia 3 DOEN is daarbij het medicijn! Niet eerst randvoorwaarden schetsen, belemmeringen oplossen etc. We richtten een projectgroep op: “BAM! Cultuurplein” bestaande uit educatief medewerkers van de drie organisaties met de vraag gezamenlijk iets te gaan ontwikkelen voor het voortgezet onderwijs. Omdat de educatief medewerkers elkaar al kenden is de samenwerking optimaal en ontstaat een leuk project “Moordspel” waarbij leerlingen van de brugklassen 5 waargebeurde moorden in 17de eeuws Gouda moeten oplossen en ze tegelijk kennis maken met de culturele instellingen. Van schaarste gaan we naar overvloed: authentiek historische informatie is omgebouwd tot een creatief spel en uitgezet over een breed onderwijsnetwerk! Én we leren van elkaar in dit proces. Dat het heel belangrijk is elkaar te vertrouwen, elkaar iets te geven, je organisatie open te stellen en je kwetsbaar op te stellen. Af en toe gaan dan de gedachten door je hoofd dat de Bibliotheek jouw organisatie wil “opeten”, want in transformatie / in een overlevingsstrijd verwikkeld, om die gedachte snel als onzinnig naast je neer te leggen. Zie de mogelijkheden!
- 7. We hebben nog geen visie, die is nog niet geformuleerd, maar wel impliciet aanwezig: “Ik ben omdat wij zijn” dat toewijding en relaties tussen mensen betekent. Soms is het goed om een doos kapot te maken om als baken in stand te blijven. De samenwerking levert vervolgens gelden van de ministeries van EZ en OC&W op voor het bouwen van een geïntegreerde catalogus en gezamenlijke inlichtingenbalie (collecties integraal doorzoekbaar en associatief zoeken): Goudanet. Vooral de digitale dossiers die we later in deze omgeving ontwikkelen met burgers bieden de mogelijkheid tot discussie en uitwisseling van kennis tussen instellingen en burgers (Sportstad, waterstad, vrijhaven, plateel, migranten, boekenstad). In de dossiers zijn vele “vrijwilligers” actief, en er is sprake van “collaborative storytelling”: mensen vertellen hun persoonlijke verhaal op platformen, i.c. Goudanet. Het archief levert specifiek archiefmateriaal dat burgers kunnen integreren in hun verhaal. Door de rol van burgers doen we aan nieuwe vormen van productontwikkeling: Collaborative Storytelling is een vorm van co-creatie en co-creatie verbindt burgers en instellingen aan elkaar. We laten nu burgers toe in onze organisatie en ook hier is een kernelement: iets weggeven.
- 9. Dia 4 Deze ontwikkelingen trekken een nieuwe partner aan: de Haagse Hogeschool (lectoraat informatietechnologie en samenleving). De HHS is geïnteresseerd in wat we DOEN: “dat is interessant wat daar gebeurt, wij willen de samenwerking in Gouda als onderzoeksterrein voor ons lectoraat”. Samen met hen richten we Laboratorium Waterwolf op, een plek waar we via praktijkonderzoek willen uitvinden hoe onze instellingen moeten transformeren om aansluiting te vinden bij de netwerksamenleving en het mediagedrag van de nieuwe netwerkburger. Hoe definiëren we onze nieuwe rol in deze samenleving zonder het baken dat we ook willen zijn los te laten? Met Waterwolf creëren we als instellingen een onderzoekshouding. Dat is een nieuwe rol die essentieel is voor het opereren in de netwerkmaatschappij. In het lab gaan denken en doen samen, onderzoeken en maken, interveniëren, netwerken en publiek maken. Visie ontstaat uit doen, infrastructuur (organisatie) volgt. Een voorbeeld Interventie “Vergeten eten”: Interventie op de markt -> recepten uit verleden maken en “verkopen”, recepten retour vragen, wat is uw lievelingsrecept, kijken wat communicatie oplevert Visie: ontmoetingsplaats is niet alleen studiezaal, maar ook de markt, de agora, de stad Organisatie: competenties aanpassen -> communiceren, leren denken in termen van netwerken met burgers en businessmodellen: recepten / geld retour.
- 10. 4. X/HHS/BAM/Archief: + “De lerende stad” 3. HHS/BAM/Archief: + Laboratorium Waterwolf en actieve burgers 2. BAM/Archief: + Goudanet en projectbureau BAM 1. Archief: studiezaal en instellingswebsite
- 11. Dia 5 we gaan van schaarste naar overvloed (meer producten, meer publiek en netwerk) samenwerking is essentieel voor het verwerven van nog meer nieuwe interessante partners (HHS etc.) -> intrinsieke waarde, grootte netwerk, kwaliteit netwerk. een onderzoekshouding is essentieel voor het kunnen opereren in de netwerksamenleving co-creatie is een nieuwe vorm van productontwikkeling passend in een netwerkomgeving laat steeds meer partijen toe tot je organisatie: stand alone (depot en studiezaal) -> instellingen (Moordspel en Goudanet) -> publiek (dossiers /CS en blogs op GHA) -> opgaan in samenleving: de lerende stad. Uiteraard zijn er belemmeringen. In Gouda weerstand bestuur, weinig ambitie gemeenten, maar ook dus je eigen box. Bovenal is het je eigen blokkade die je niet laat beseffen dat je in een samenleving terecht bent gekomen waar ”geven” bovenaan is komen te staan en niet meer concurrentie. Als je dat beseft zie je ineens een omgekeerde piramide. Je krijgt veel terug als je geeft. Een waardespiraal.
- 13. .
- 14. Het ontbreekt subsidiegevers aan een visie op het functioneren van erfgoed in een digitale samenleving, als de toegankelijkheid een collectieve zaak wordt, moeten zij de instellingen faciliteren in het participeren in het collectief.
- 15. Het “instellingsdenken” ontneemt ons het inzicht op de betekenis van de netwerksamenleving. Daardoor zien we alleen onze inherente eigenschappen (identiteit en kerntaken) en verloopt samenwerking gebrekkig.
- 16. De nieuwe archivaris heeft het Woudlopershandboek op zijn nachtkastje liggen en niet langer Archiefbeheer in de praktijk. Niet de bron, maar de mens staat centraal in de nieuwe samenleving.
- 17. De netwerksamenleving gaat uit van schenken, toevoegen, geven. Dat betekent het beschikbaar stellen in een gesloten omgeving niet langer houdbaar is.
- 18. Archief 2.0 is de plek voor het ontwikkelen en delen van die visie op het functioneren in een netwerksamenleving.