Talumpati
- 1. CTALUMPATI
- 2. ANO BA ANG TALUMPATI? •Ang talumpati ay paglalahad ng kaisipan o opinyon sa pamamagitan ng pagsasalita sa entablado sa harapan ng grupo ng mga tao. •Ang kahalagahan ng talumpati ay nakikita sa mga layunin nito, at ito ang mga sumusunod: manghikayat ng ibang tao, tumugon sa isang isyu, magbigay ng katwiran at magsaad ng paniniwala, o di kaya’y magbigay ng karagdagan na kaalaman.
- 3. C URI NG TALUMPATI AYON SA PAMAMARAAN
- 4. •Dagli – o kilala din sa tawag na “Impromptu”ay isang uri ng talumpati kung saan walang paghahanda ang isang mananalumpati. •Maluwag – o kilala din sa tawag na “Extemporaneous” ay kung saan may panahon para maghanda at ng datos ang mananalumpati bago ang kanyang pagsasalita. •Pinaghandaan – o kilala din sa tawag na “Prepared” ay maaring isinulat, binabasa o sinasaulo at may sapat na pag-aaral sa paksa ang mananalumpati.
- 5. C URI NG TALUMPATI AYON SA LAYUNIN
- 6. Talumpating Pampalibang - Ang mananalumpati ay nagpapatawa sa pamamagitan ng anekdota o maikling kwento. Kadalasan ito ay binibigkas pagkatapos ng isang salu-salo. Talumpating Nagpapakilala - Kilala rin ito sa tawag na panimulang talumpati at karaniwan lamang na maikli lalo na kung ang ipinapakilala ay kilala na o may pangalan na. nitong ihanda ang mga tagapakinig at pukawin ang atensyon sa husay ng kanilang magiging tagapagsalita.
- 7. Talumpating Pangkabatiran - Ito ang gamit sa mga panayam, kumbensyon, at mga pagtitipong pang-siyentipiko, at iba pang samahan ng mga dalubhasa sa iba’t ibang Gumagamit dito ng mga kagamitang makatutulong para maliwanagan at maunawaan ang paksang tinatalakay. Talumpating Nagbibigay-galang - Ginagamit ito sa pagbibigay galang at pagsalubong sa isang panauhin, pagtanggap sa kasapi o kaya ay sa kasamahang mawawalay o aalis.
- 8. Talumpating Nagpaparangal -Layunin nito na bigyang parangal ang isang tao o kaya magbigay ng papuri sa mga kabutihang nagawa nito. Sa mga okasyon tulad ng mga sumusunod ginagamit ang ganitong uri ng talumpati. • Paggawad ng karangalan sa mga nagsipagwagi sa at paligsahan • Paglipat sa katungkulan ng isang kasapi • Pamamaalam sa isang yumao • Parangal sa natatanging ambag ng isang tao o grupo
- 9. Talumpating Pampasigla - Pumupukaw ng damdamin at impresyon ng mga tagapakinig kung saan kalimitang binibigkas ito ng: •Isang Coach sa kanyang pangkat ng mga manlalaro •Isang Lider ng samahan sa mga manggagawa o myembro •Isang Pinuno ng tanggapan sa kanyang mga kawani
- 11. Simula - sa bahaging ito inilalahad ang layunin ng paksa kasabay ng stratehiya upang makuha sa simula pa lang ang atensyon ng tagapakinig. Katawan o Gitna - dito nakasaad ang paksang tinatalakay ng mananalumpati. Katapusan o Wakas - ito naman ang buod ng paksang tinalakay ng mananalumpati. Nakalahad dito ang na katibayan, katwiran at paniniwala para makahikayat ng pagkilos mula sa mga tagapakinig ayon sa paksa ng talumpati.
- 12. C MGA GABAY SA PAGSULAT NG TALUMPATI:
- 13. Piliin ang isang pinakamahalagang ideya. Magsulat kung paano ka magsalita. Gumamit ng kongkretong salita at halimbawa. Tiyaking tumpak ang mga ebidensya at datos na ginagamit sa talumpati. Gawing simple ang pagpapahayag sa buong talumpati.
- 15. Ang isang tagapagsalita o mananalumpati ay may mga kasangkapan ding ginagamit para maging mabisa ang panghihikayat niya sa madla upang paniwalaan ang kanyang sinasabi o pangangatwirang ibinibigay tungkol sa paksang tinatalakay. Narito ang ilang kasangkapan na maaaring magamit para maging mabisa ang pagpapahayag ng talumpati.
- 16. TINIG • Nakakatulong ang tinig sa pag-unawa sa nilalaman ng talumpati. Kailangang ibagay ang tinig sa nilalaman ng pananalita. Isinasaalang-alang sa bahaging ito ang tulin o bilis ng pananalita, pagbibigay-diin sa mahahalagang salita o mensahe na kailangang maunawaan ng tagapakinig, tono ng pananalita, pagtaas at pagbaba ng tinig, at paglakas at paghina ng tinig. Ang magandang tinig ay madaling makaakit sa madla. Iwasan ang matining na tinig o kaya ay garalgal na tinig na parang sirang plaka.
- 17. TINDIG • Tumindig nang maayos at iwasan ang tindig militar na parang naninigas ang katawan. Sikaping maging magaan ang katawan at nakarelaks. Mahalaga na magmukhang kapita- pitagan para makuha agad ang atensyon ng mga tagapakinig. Ang ganitonng uri ng anyo ay nakapagpapahiwatig na handang-handa ang tagapagsalita.
- 18. GALAW • Ang galaw ay tumutukoy sa anumang pagkilos na ginagawa ng tao na may kaugnayan sa pagsasalita o pagpapahayag ng kaisipan o anumang damdamin sa madla o mga tagapakinig. Nasasaklaw ng galaw ang mata, ekspresyon ng mukha, tindig, galaw ng ulo at katawan. Lahat ng ito ay nakatutulong sa paghahatid ng mensahe.
- 19. KUMPAS NG KAMAY • Ginagamit ang kumpas ng mga kamay sa pagbibigay-diin sa sinasabi. Halimbawa, karaniwang itinataas ang hintuturo o braso kung ipinapahayag ang mahalagang opinion o puntos ng talumati o pananalita. Ginagamit din ang mga kumpas ng kamay para biigyan ng pagtutumbas ang ideya.
- 20. HALIMBAWA NG URI NG KUMPAS • Palad na itinataas habang nakalahad- nagpapahiwatig ito ng dakilang damdamin. • Nakataob na palad at biglang ibinababa- nagpapahiwatig ito ng marahas na damdamin. • Palad na bukas at marahang ibaba- nagpapahiwatig na ito ay mababang uri ng kaisipan o damdamin. • Kumpas na pasuntok- nagpapahayag ng pagkapoot o galit o pakikilaban. • Paturong kumpas- nagpapakilala ng panduduro, pagkagalit at panghahamak. • Nakabukas na palad na magkalayo ang mga daliri at unti-unting ititikom- nagpapahiwatig ng matimping damdamin. • Ang palad ay bukas, paharap sa nagsasalita- pagtawag ng pansin sa alinmang bahagi ng katawan ng nagsasalita. • Nakaharap sa madla, nakabukas ang palad- ipinahihiwatig nito ang pagtanggi, pagkabahala, at pagkatakot. • Kumpas na pahawi o pasaklaw- nagpapahayag ng pagsaklaw sa isang diwa, tao o pook. • Marahang pagbaba ng dalawang kamay- ginagamit sa pagpapahiwatig ng kabiguan o kawalan ng lakas.
- 21. C MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA TAGAPAGSALITA
- 22. KAHANDAAN • Malalaman agad ng mga tagapakinig kung pinaghandaang mabuti ang pagtatalumpati sa panimula o introduksyong binibigkas ng tagapagsalita. Kung maganda amg panimula, makukuha agad ang atensyon ng mga tagapakinig. May dalawang mahahalagang salik para sa panimula ng pananalita: (a) kilalanin ang tagapakinig at (b) isaalang- alang ang okasyon kung pormal o di-pormal. Layunin ng dalawang ito na makapukaw ng atensyon ng tagapakinig. Kung alam ng tagapakinig kung sino-sino ang kanyang tagapakinig, mailulugar niya ang pagpapatawa, pagtatanong at iba pang teknik o istratehiya para makuha ang atensyon nila.
- 23. KAALAMAN SA PAKSA • Ang sapat na kaalaman sa paksa ng tagapagsalita ay masasalamin sa paraan ng pagbigkas o –pagtatalakay na ginagawa niya. Makikita ang kanyang kahusayan sa paksang tinatalaky sa paraan ng pagpapaliwanag, pagbibigay ng interpreyasyon, paglalapat, paghahambing, pag-uulit ng padron at ang pagbibigay ng problema at solusyon. Madaling matuklasan kung kulang sa kaalaman ang tagapagsalita dahil mararamdaman ito sa kanyang tinig at ikinikilos.
- 24. KAHUSAYAN SA PAGSASALITA • Madaling maganyak na makinig ang publiko kung matatas at mahusay magsalita ang mananalumpati/tagapagsalita. Ibinibigay ng tagapagsalita ang kanyang tinig sa nililalaman ng kanyang talumpati. Dito rin makikita ang kasanayan sa wika ng tagapagsalita gaya ng paggamit ng angkop na salita, wastong gramatika at wastong pagbigkas ng mga salita. Mahalaga na maunawaan ng tagapakinig ang mensahe kaya nararapat na ibigay ang lenggwaheng gagamitin sa uri ng tagapakinig.